Sunteți pe pagina 1din 283

La voiuutac es ia iecra auguiar cei xito eu ia vica y uuo

ce ios ns exeeieutes rasgos ce ia ersouaiicac. baee ai bon|re


vaiioso y ie ernite iograr sus o|jetivos. lero ia voiuutac
ueeesita ser ecueaca, uo se aieauza orue s, siuo tras iuebar
or eosas eueuas, uua y otra vez. La nejor nauera ce
iortaieeeria es a travs cei orceu, ia eoustaueia y ia ciseiiiua,
eou aiegra. Las cos uotas ue ia oteueiau sou ia notivaeiu y
ia iiusiu. La voiuutac es uua joya ue tieue veuta eu euaiuier
nereaco. Lua ersoua ue ia osee iiega eu ia vica ns iejos
ue uua ersoua iuteiigeute, orue eousigue io ue se rooue.
Li coetor Luriue kojas estucia eou rigor ios civersos uguios
ce ia voiuutac y sugiere ias nejores vas ara su ecueaeiu.
1oco eiio ceseausa so|re uu riueiio. baeer atraetiva ia
exigeueia.
LA tOSQII8!A nL LA
VOLIS!An

La veluntad es la iedra angular del xite
en la vida y une de les ms exeelentes rasges de
la ersenalidad: haee al hembre valiese y le
ermite legrar sus ebjetives. rere la veluntad
neeesita ser edueada; ne se aleanza erque si,
sine tras luehar er eesas equeas, una y etra
vez. La mejer manera de ertaleeerla es a travs
del erden, la eenstaneia y la diseilina, een
alegria. Las des netas que la eteneian sen la
metivaein y la ilusin. La veluntad es una jeya
que tiene venta en eualquier mereade. Ina
ersena que la esee llega en la vida ms lejes
que una ersena inteligente, erque eensigue le
que se reene. Ll deeter Lnrique Rejas estudia
een riger les diverses ngules de la veluntad y
sugiere las mejeres vias ara su edueaein.
!ede elle deseansa sebre un rineiie: haeer
atraetiva la exigeneia.




1vv4, kojas, Luriue
2010, 1enas ce uoy
Coieeeiu. Vivir nejor
I8Br. v88484608240
Ceueraco eou. QuaiityL|ool v0.1
LA tOSQII8!A nL LA
VOLIS!An: tOMO
tOS8LGIIR LO QIL !L
uA8 rROrIL8!O
~ Isale/. o ou/ec. !o entendo /a vda sn t. Lces acte
/undaoenta/ de o co;ecto.

lor iiu be ocico baeer reaiicac uu viejo sueuo. eseri|ir uu


ii|ro so|re ia voiuutac, uu tena |astaute oivicaco or ia
sieoioga nocerua.
lara n ia voiuutac es easi tau inortaute eono ia
iuteiigeueia. Cuauco sta ba acuirico iuerza y vigor, uos ayuca
eu ei eneuo ce eouseguir ios iceaies ce ia juveutuc y, tan|iu,
ios ce ia nacurez, a eoutiuuar baeia aceiaute euauco surgeu
ciiieuitaces y ios vieutos sou eoutrarios a uuestros ceseos.
\arauu, eu sus Lnsa;os /leca/es, ceea ue ei noco
ns bunauo ce ia eoucueta juveuii es ia iuacataeiu y a eso se
ie iiana cele/dia. Cuauco ia voiuutac est ecueaca, ei bon|re
ce euaiuier ecac se vueive joveu, iozauo y eou nuebo berosno
eu su eonortanieuto. Ls ia asiraeiu ce iiegar a ser un
hoolce suecoc.
La voiuutac es ei eauee or couce se aiirnau ios o|jetivos,
ios rositos y ias nejores eserauzas, y sus cos iugrecieutes
ns inortautes ara oueria eu nareba sou /a ootvacn ; /a
/usn. La rinera arrastra eou su iuerza baeia ei orveuir, ia
seguuca es ia aiegra ce iievar ios arguneutos ce ia existeueia
basta ei iiuai.
Lutre ia ootvacn y ia /usn raciea ia ca.n ce
roouerse nejorar eu euestioues eueuas. es ceeir, bago io
ue ce|o, auuue ne eueste, auuue uo io eutieuca eu ese
noneuto. De|enos areucer a cesateucer esas voees iuteriores
ue uos uiereu iievar sio a io ue uos aeteee o uos gusta, o
baeia io ue uos ice ei euero, aiejucouos cei trayeeto
aceeuaco.
1oca ecueaeiu ce ia voiuutac tieue uu iouco asetieo, or
eso est estrueturaca a |ase ce esiuerzos uo nuy grauces, ero
teuaees y aeieutes, ue se vau sunauco uu ca tras otro. ro
sio se eousigue teuer voiuutac suerauco ios ro|ienas
noneutueos, siuo ue ia eiave est eu ia eoustaueia, eu uo
a|aucouarse. lrinero car uu riner aso y iuego otro, y ns
tarce baeer uu esiuerzo suieneutario. De ab surgeu y aii es
couce se iorjau ios bon|res ce uua ieza, ios ue sa|eu saitar
or eueina cei eausaueio, ia ciiieuitac, ia irustraeiu, ia cesgaua
y ios nii y uu avatares ue ia vica trae eousigo.
Li ue iueba est sienre aiegre, orue ba areucico a
coniuarse, or eso se nautieue joveu. 1oco io ue es viico
euesta iogrario. lero nereee ia eua veueer ia resisteueia y
ercer ei nieco ai esiuerzo. uay ue areucer a su|ir oeo a
oeo, auuue seau uuos netros y uo uos eueoutrenos eu ias
nejores eoucieioues.
La voiuutac reeia, eousisteute y trea es ia eiave cei xito
ce nuebas vicas y uuo ce ios nejores acoruos ce ia
ersouaiicac, baee ai bon|re vaiioso y io trausorta ai nuuco
couce ios sueuos se baeeu reaiicac.
I. nLIISItIOS \ tLA8L8
nL VOLIS!An


Li estucio ce ia sieoioga uos o|iiga a baeer biueai y
aceutraruos eu uuo ce ios iiares ce ia eoucieiu bunaua. ia
voiuutac. Lu uuestro atrinouio sieoigieo bay nuebos
eieneutos ue eouiigurau uua civersicac ce eouteuicos, ero
uuicos y eutreiazacos or uu nisno notivo. baeer cei bon|re uu
ser suerior. lara eiio sou ueeesarios ios reuisitos ce ii|ertac,
aieetivicac, eouoeinieuto... y, or suuesto, ia voiuutac.
Ltinoigieaneute, vo/untad roeece cei iatu vo/untas-
ats, ue siguiiiea uerer. Li origeu ce este trniuo se renouta ai
sigio X, cesus, eu ei XV, aareee ia exresiu vo/untaco
(cei iatu vo/untacus;; y tan|iu eouvieue seuaiar ia aeeeiu
roeeceute cei iatu eseoistieo, vo/to-ons.
1ras esta ceserieiu etinoigiea ce ia aia|ra vo/untad,
bay ue ceeir ue sta iniiea tres eosas. ia otenca ce uerer,
ei acto ce uerer y io uecdo o reteucico eu s nisno. Desce
uu uuto ce vista aeacnieo, se ueceu esta|ieeer cos
cistiueioues. a) ia so/e vo/untas, ue se reiiere ai iiu ue uos
roouenos, y |) vo/untas cons/atva, ue neueioua ios
necios utiiizacos ara eouseguir auei o|jetivo o iiu. Lstas cos
eiases ce voiuutac iuerou eousiceracas reseetivaneute eono
th/ess y lou/ess eu ei eusanieuto oseseoistieo.
Lu ei sigio XIX aareeeu cos aia|ras. no/untad y
no/cn, iornacas a artir cei eoueeto iatiuo no//e. uo uerer.
no/cn, iornacas a artir cei eoueeto iatiuo no//e. uo uerer.
De toca esta exiieaeiu ocenos extraer uua rinera
aroxinaeiu ara ceiiuir ia vo/untad: aue//a /acu/tad de/
hoolce aca uecec a/go. /o cua/ o/ca adotc o cecha.ac.
uay uu riner aso. ia aeteueia. Iueiuso boy, eu ei ieuguaje
eoiouiai ce ios jveues, se eniea eou nueba ireeueueia. \e
aeteee ro ne aeteee.
Ia vo/untad consste. ante todo. en un acto ntencona/.
de nc/nacse o dcgcse haca a/go, y eu i iutervieue uu iaetor
inortaute. ia ceeisiu. La voiuutac, eono resoiueiu, siguiiiea
sa|er io ue uuo uiere o baeia cuce va, y eu eiia bay tres
iugrecieutes asoeiacos ue ia eouiigurau eu uu toco.
1endenca. Aubeio, asiraeiu, reiereueia or aigo. 8u
origeu etinoigieo rovieue ce tendece, iueiiuarse, cirigirse,
ouer tiraute, aeeiu ce ateucer. Coustituye uua rinera iase,
ue uece verse iuterrunica or eireuustaueias cei eutoruo.
eteconacn. Au bay ya cistiueiu, auiisis, evaiuaeiu
ce ia neta reteucica, aeiaraeiu y eseiareeinieuto ce io ue
uuo uiere.
~ccn. Ls ia ns ceiiuitiva y eonorta uua uesta eu
nareba ce uuo nisno eu |usea ce aueiio ue se uiere.
La teuceueia, ceseu|re, ia ceterniuaeiu eouereta, y
neciaute ia aeeiu aueiio se baee oerativo. lor eso, /a
vo/untad consste en ce/ecc, io eseueiai raciea eu eseoger uua
osi|iiicac eutre varias.
Autes ce eoutiuuar bay ue baeer uua cistiueiu nuy
inortaute eutre ias aia|ras uecec y deseac. eseac es
reteucer aigo, cesce ei uuto ce vista aieetivo, seutineutai,
reteucer aigo, cesce ei uuto ce vista aieetivo, seutineutai,
aueiio ue se nauiiiesta eu ia vertieute eorciai ce uuo, eono
uua eseeie ce neteorito, ero ue uo ceja bueiia, ues routo
ceereee ia iiusiu ue ba rovoeaco eu uosotros,
1
uecec es
asirar a uua eosa auteouieuco ia voiuutac, sieuco eaaees ce
eoueretar y sistenatizar esas esigas ue aareeeu ce routo y
iceu aso. Li deseo se nauiiiesta eu ei iauo enoeiouai y ei
uecec eu ei ce ia voiuutac, ei rinero se ca eu ei acoieseeute
eou nueba ireeueueia y uo se tracuee ui eoucuee a uaca o a easi
uaca, ei seguuco se rocuee, so|re toco, eu ei bon|re nacuro
y se nateriaiiza, tieue eaaeicac ce eoucueir a ia neta neciaute
ejereieios eseeiieos ue se royeetau eu esa cireeeiu.
o/untad es deteconacn.
Llegir es anuneiar y renuneiar

Li aeto ce ia voiuutac es |iiroute, es ceeir, eousiste eu uu
aeto ce anor y ce ceeisiu. \ax 8ebeier, eu su ii|ro Lsenca ;
/ocoas de /a soatia.
2
ciee ue ia iey iuucaneutai ce ia
eieeeiu aieetiva eousiste eu sentc /o osoo ue e/ otco. y
euauco se trata ce a/go y uo ce a/guen, ia resuesta es e/
aooc. Li roio 8teucbai
1
ciee ue euauco uua ersoua se
euanora ce otra, ia eiige ara s, artieuco ce ia acniraeiu, ia
eserauza y ei estucio ce ias erieeeioues ce esa otra ersoua...
As uaee ei anor y energe ia rinera eristaiizaeiu, ero, eono
|ieu su|raya este autor, eou ireeueueia, eu ese auiisis
seutineutai se eageca una coedad cei otro, io euai
acalaca ns aceiaute or eebar a ercer ese anor, es ceeir, ia
o|jetivicac ce ios beebos oueu ce nauiiiesto ue esa ersoua
se halia enaoocado de/ aooc o, ciebo ce otra nauera, halia
dea/.ado en eceso /os untos ostvos de/ otco. 8e ueceu
ceseri|ir varios tios ce anor.
L i aooc asn, or ejenio, ei easo ce Liosa y
A|eiarco, eu ei ue toco se cesarroiia neciaute uu aieeto
vi|raute, exaitaco, vebeneute. Li eutusiasno resice ia reiaeiu,
iutereaiaca ce iervor, netu y eierta euajeuaeiu. Desce ei
uuto ce vista sieoigieo, uua ce sus riueiaies earaeterstieas
es ue ce aiguua nauera uu|ia o iueiuso auuia ia razu.
Li aooc /acec, ue tauta inortaueia tuvo eu ei nuuco y
Li aooc /acec, ue tauta inortaueia tuvo eu ei nuuco y
eu ia iiteratura iraueesa cei sigio XVIII. uoy, eu |astaute
necica, est vigeute. Ls ei anor ue aareee neciatizaco or ia
sexuaiicac e, iuevita|ieneute, eu i uua ersoua utiiiza eono
necio ce iaeer a ia otra. Lu seutico estrieto tieue oeo ce anor
aututieo, ya ue uo |usea ei |ieu cei otro, siuo sunergirse y
zan|uiiirse eu ia exerieueia ce ia voiutuosicac sexuai, ciganos
ue ocranos ceuoniuario aooc /isco.
Li aooc vandad. 8urge eou ireeueueia euauco ya bau
asaco ios auos juveuiies, uua ersoua se oue a rue|a,
eusauco ue, a esar ce sus auos, auu es eaaz ce secueir a
otra. 1ieue nuebo ce reto ersouai y cei nauejo ce ias artes ce
ia eouuista.
Li aooc sentoenta/. Ls ei nejor ce tocos, est eia|oraco
cesce seutinieutos roiuucos y ce eusanieutos eono. ro
ueco reseiucir ce esa ersoua a ni iaco. ro se eouei|e ia
vica siu esa ersoua, uo tieue ea|ica eu ei eseeuario neutai
roio. Ab euacra erieetaneute aueiia exresiu ouiar.
ro eutieuco ia vica siu ti o tan|iu aueiia otra. Lres ni
vica. lor eso, donde oas se cetcata e/ sec huoano es en /a
e/eccn aoocosa.
La metivaein

lero voivanos a uuestro tena. ia voiuutac. Ia esenca de
/a oe/oc e/eccn es /a sats/accn. 8e vive eono gozo ei
ba|er eseogico, bay aiegra tras ba|er tonaco aueiia cireeeiu
y uo otra. 8e raetiea e/ acto de sec uecdo, ei euai eoucuee a
oseerse, a ser ieuaneute uuo nisno, y or io ue uuo sieute
ue se iueiiua baeia io nejor.
lara ue toco io auterior uece ns eiaro exiiearenos ias
iases ce ia eieeeiu.
1. Salec e/ ol/etvo ue cetendeoos. Cuauco uerenos
aigo, bay ue ser caa. ce eriiiar nuy |ieu aueiio a io ue
asiranos. Li acoieseeute, ue auu uo est aeostun|raco a
reuuueiar -no sale decc no-, uiere a|arear cenasiacas
eosas y se cisersa, y /a dsecsn es /a oe/oc oaneca de no
avan.ac. oc cdda de enecgias . Lu ean|io, euauco ya bay
eierta nacurez, uuo es eaaz ce eoger aei y iiz ara
eoueretar ce iorna eiara io ue reteuce. 8o|ra ceeir ue uo es
io nisno baeer uu iau ce estucios, eu uua oea reiativaneute
eereaua a ios exneues, ue nociiiear ia irrita|iiicac cei
eareter o iuteutar ser ns orceuaco.
2. La ootvacn. Coustituye ei grau ciiena ce ia
voiuutac. Ia vo/untad oe/oc dsuesta es /a oas ootvada, ia
ue se ve enujaca baeia aigo atraetivo, sugereute, ue iueita a
iuebar or erseguir esa neta iejaua, ero aieauza|ie. Li bon|re
iuebar or erseguir esa neta iejaua, ero aieauza|ie. Li bon|re
uo uece vivir siu iiusioues. Abora |ieu, u tenas, u
euestioues ueceu notivar ai ser bunauo' k. B. \acseu, eu uu
ii|ro eisieo ce sieoioga, 1eocias de /a ootvacn, cistiugue
euatro tios ce teoras.
Las teocias lo/gcas ; oateca/stas. 8ou notivaeioues
|ioigieas ia sexuaiicac y io ue ce eiia se ceriva. ios iaeeres
ce ia eonica, ia |e|ica, ei |ieuestar or s nisno.
Las teocias sco/gcas. Ceutracas eu ei eoucuetisno, eu
ia iianaca sieoioga eoguitiva y ei sieoauiisis.
Ctras, neuos reievautes, ias teocias soca/es.
Las teocias cu/tuca/es, eu ias euaies uecarau iueiuicas ias
vertieutes ce ios va/oces y toco io esctua/.
lara lreuc notivaeiu era /a /lecacn de /os nstntos y
ia sueraeiu ce ia reresiu sexuai. lara laui 1. \ouug, ei
sieiogo uorteanerieauo,
4
ia notivaeiu esta|a |asaca eu ia
reguiaeiu aceeuaca eutre ios estnuios exteruos y ios iuteruos,
eou reiaeiu a ias cenaucas o ios aetitos cei sujeto. lara
1oinau toco se nueve eutre uu juego ue se esta|ieee eutre. a)
i a s vacal/es ndeendentes, ue sou ias ue iuieiau ei
eonortanieuto, y |) ias vacal/es ntecvnentes,
ceterniuautes ara ia eoucueta. ia eaaeicac ce eaca uuo, ia
iorna ce eusar, ias reiereueias y ias acataeioues ai necio
an|ieute.
Lu Aiiort ia eoucueta es estuciaca eu uuicaces eseeiieas
ce eonortanieuto, or eso ios notivos se acuiereu eou ia
acataeiu a ia reaiicac. lor uitino, neueiouarenos a uuo ce
ios acres ce ia sieoioga nocerua, 8liuuer, uieu ciee ue
toca ia notivaeiu se esta|ieee eu uua reiaeiu ce ica y vueita
eutre ceoos ; castgos, se trata, or tauto, ce uua teora
racieaineute enriea, aoyaca eu ia o|servaeiu ce ia
eoucueta ciaria. lero uo bay ue oivicar ue ia iuea eutre io ue
se nauiiiesta y io ue se oeuita uo est eiara, siuo |orrosa,
cesci|ujaca. Los siuiatras tratanos ce ceseu|rir ei oru ce
ia trayeetoria, tauto ce iuera eono ce ceutro, es ceeir,
aniiiieanos ia eoucueta y ia estucianos.
Los agentes ootvadoces sou ios ue onen en oaccha
/a vo/untad ; /a hacen cea/dad. /ac/. len dsuesta. caa.
de suecac /as d/cu/tades. /cenos ; cansancos coos de
ese es/uec.o. \otivaeiu, or tauto, es ver ia neta eono aigo
grauce y ositivo ue ocenos eouseguir, ero cesce ia
iuciiereueia uo se uece euitivar ia voiuutac. Quizs ei ro|iena
resica eu ue nuebas netas grauces ara ei ser bunauo sou
exeesivaneute eostosas y eou eonieuzos nuy curos. Ab eutra
ce iieuo ei tena ce ios iceaies o vaiores, euya osesiu uos
aiegra a tocos, ero basta iiegar a oseerios bay ue reeorrer uu
eaniuo nuy eniuaco. La aeieueia o ei autoconiuio uo se
eousigueu sio eusauco eu eiios, siuo cesus ce uua |ataiia
cura eou uuo nisno, a |ase ce eueuos ejereieios reeticos
uua y otra vez.
Lstac ootvado siguiiiea tenec una cecesentacn
antcada de /a oeta. /o cua/ accastca a /a accn. De ab
energe |ueua arte cei co;ecto ecsona/ ue eaca uuo
ce|enos teuer.
ce|enos teuer.
La de/lecacn. Ls ei auiisis niuueioso ce ios oedos y
ios /nes. Coneusa baeer esto', vaie ia eua cesgastarse
ara eouseguir esa enresa, ese royeeto, esa nejora eu ia
ersouaiicac, y eu ei iauo ce ios estucios o a uivei roiesiouai'
Lo iceai es ue ia notivaeiu vaya aeonauaca ce uua ieeeiu
ce aiguieu ue sea ortacor ce ese a/go ue ootva, o sea,
ce|enos teuer uu oode/o de dentdad, uua ersoua a uieu
initar, orue uos resuita atrayeute, sugestiva, eou iuerza y nos
//aoa /a atencn or ese a/go, uuto ce artica baeia uuestro
ean|io.
lor uitino, est ia decsn. ecdcse es uecec. Lstas
cos uitinas etaas sou eseueiaineute raeiouaies, ya ue
eonortau uua tarea iuteieetuai ce vaioraeiu. 8oesar,
auiiatar, ver cesaeio ei tena, cistiuguir ios ciiereutes
eonoueutes e iueiuiruos eu ese esuena. Lu ceiiuitiva, juzgar,
eaiiiieauco io ue reteucenos. 1odo sec huoano se ode ; se
aceca oc sus deteconacones. 8e nareau stas y cesus
se iueba or euniirias. Li bon|re nacuro sa|e trazarse
o|jetivos eoueretos eu su vica, oeos ero |ieu eouiiguracos, y
ns tarce, oue toco ei eneuo eu aieauzarios.
tlases de veluntad

La voiuutac, auuue aarezea eono uu toco, autes ba
o|eceeico a uuas iuteueioues o eoueeeioues, y ceeucieuco ce
stas se uece ba|iar ce seis tios. seguu ia /ocoa, seguu ei
contendo, seguu ia acttud de/ su/eto, seguu ia oeta, seguu ia
gness y seguu su /enooeno/ogia.
1.- Segun /a /ocoa. ros eueoutranos eou ios siguieutes
su|tios.
La vo/untad nca/, ue es aueiia caa. ce roner ia
iuereia y ouer eu nareba ia ciuniea cei iucivicuo baeia ei
o|jetivo ue aareee aute i, si uo bay eoustaueia, vaie ce nuy
oeo.
L a vo/untad ecsevecante. lor necio ce sta ya
ocenos en|arearuos eu enresas ns arriesgacas. Lu eiia
iutervieueu eieneutos eono ei tesu, ei eneuo y ia iirneza, y se
va ro|usteeieuco a necica ue esos esiuerzos se reiteu. Cou
uua voiuutac as se uece iiegar a euaiuier rosito. Ai
riueiio euesta, ero cesus, eou ei b|ito ce su reetieiu,
rocuee sa|rosos irutos, uuo ce ios euaies es ia aiegra ce
veueerse, ce iusistir, ce eoutiuuar io iuieiaco. cooen.ac suone
oucho. eco ecsevecac es todo.
La vo/untad caa. de suecac /as /custcacones. La
irustraeiu es ueeesaria ara ia nacuraeiu ce ia ersouaiicac,
ya ue ei uon|re iuerte se ereee eu ias ciiieuitaces, ue sou
ya ue ei uon|re iuerte se ereee eu ias ciiieuitaces, ue sou
sueracas a |ase ce vo/vec a eoe.ac. ro bay ue carse or
veueico, siuo teuer eaaeicac ce reaeeiu, ce ab surgeu ios
bon|res sueriores. Los siuiatras sa|enos nuebo ce bericas
sieoigieas, traunas y ceseugauos, y ia vica est reieta ce
uuos y otros. lero eso sou /os cetos. cesaios eou uuo nisno, a
travs ce ios euaies uos ro|anos y venos ue sonos eaaees
ce aieauzar eiertas einas, si uos io roouenos serianeute.
La vo/untad aca teconac len /a tacea cooen.ada. Li
anor or ei tra|ajo |ieu beebo se eonoue ce eueuos
cetaiies ue euiniuau eu uua tarea beeba ce iorna eorreeta y
aceeuaca. Lso reuiere aeieueia y ia|oriosicac, ero eutre
eiias bay uu ueute ue ias uue. ia vo/untad e/eo/ac.
2. - Segun e/ contendo. uay nueba nateria ara este
aartaco, ero iuteutar resunirio a eoutiuuaeiu. Abora uos
iuteresa ei nvii ce ia voiuutac, ue uece ser.
a) lsieo. leusenos eu ias cietas noceruas ce
aceigazanieuto, ue iievau eousigo uu euorne saeriiieio eu ia
eonica, ei ceorte eu tautas iaeetas...o toco io reiereute a ia
esttiea eororai y iaeiai.
|) 8ontieo. Las rivaeioues ueeesarias ue bay ue seguir
eu eiertas euiernecaces ara reeuerar ia saiuc eororai.
e) lsieoigieo. Lua ce ias tareas ns inortautes ce ia
siuiatra es ia sieoteraia. ei necio or ei ue ei siuiatra
ean|ia y nociiiea ios neeauisnos uegativos ce ia ersouaiicac
ce uu iucivicuo ara baeeria ns euiii|raca y nacura, ues
eueoutrarse a s nisno es ia uerta ce ia ieiieicac. Lu otras
aia|ras, bay ue teuer uua ersouaiicac arnuiea ara seutirse
aia|ras, bay ue teuer uua ersouaiicac arnuiea ara seutirse
|ieu iuteriorneute. Li siuiatra ce|e notivar a su aeieute ara
ue ste ean|ie, nociiiue, eorrija, gire eu su eoucueta y se
cirija baeia osieioues neuos ueurtieas. Li eano ce tra|ajo
tieue nuebas osi|iiicaces. baeer suerar eoniejos ce
iuierioricac, ia iuesta|iiicac enoeiouai, uua suseeti|iiicac a iior
ce iei, o eiiniuar ia teuceueia a iustaiarse eu ei asaco uegativo
y uo ser eaaz ce saiir ce i. 1ocos estos iaetores, eu uu uivei
uornai, eoustituyeu uua |ase inortaute y traeru a ios aisajes
iuteriores uua sereuicac nuy ositiva.
c) 8oeiai. lor necio ce este nvii se ueceu eouseguir
ba|iiicaces eu ia eonuuieaeiu iuterersouai, veueer ia tinicez o
ia ciiieuitac ce exresarse eu u|iieo. uoy, eu ias grauces
eiucaces, existe ei grave ro|iena ce ia soiecac, ei aisianieuto,
ia iueonuuieaeiu. 1oco eiio se va baeieuco eruieo, eoucuee a
teuer uua vda decesva, nuy areeica a ia ue bay eou ia
ceresiu eiuiea, ero ue uo se eura eou necieaeiu, siuo eou
necicas soeioterautieas.
e) Cuiturai. La euitura baee ai bon|re ns ii|re y eou ns
eriterio. \ax 8ebeier ceea ue ia euitura es bunauizaeiu, uu
roeeso neciaute ei euai uos baeenos bon|res eu necio cei
asaco bistrieo y cei reseute iugaz. Crtega, eu L/
esectadoc, aostiiia. La euitura es uu novinieuto uatatorio, uu
|raeear cei bon|re eu ei nar ce su existeueia. 8er euito es ser
rieo or ceutro, teuer ns eiaves ara iuterretar ce iorna
eorreeta ia vica bunaua. 8i cua/uec //oso/ia sgn/ca
oedtacn solce /a vda. /a cu/tuca es e/ teto etecno ue
oedtacn solce /a vda. /a cu/tuca es e/ teto etecno ue
halta en e/ ntecoc de/ sec huoano. lor eiio, tocos ios
esiuerzos ce ia voiuutac -auuue boy sta eseasea- or
avan.ac eu esa cireeeiu sou oeos. lara nuebos, easi toca ia
euitura ue bay eu sus vicas es ia teievisiu, y sta eu ei
noneuto aetuai eareee ce eaiicac suiieieute.
:
La euitura es eono uua seguuca uaturaieza, eieva or
eueina ce io iuneciato, ayuca a nacurar, eoutri|uye ai rogreso
ersouai. 8i uo tuviera estos iiues, sera uua ieeeiu
iutraseeuceute, civertica, ue uo cesierta, siuo ue acorneee,
ue uo aiun|ra, siuo ue cesiun|ra. Li bon|re uo uece
cesarroiiarse y cesiegarse ce iorna eonieta, si uo es a travs
cei eouoeinieuto ce s nisno y cei nuuco ue ie rocea eu toca
su aniituc. L/ ndvduo egado a /a te/evsn /uda su
ascacn cu/tuca/ con sucedaneos edcocos ue. a /a
/acga. /e de/an vacio. ro sueece io nisno ue eou ei iceai
iatuieo, ara ei ue ia rinera asiraeiu ce ia euitura era ia
eouuista ce uuo nisno.
6
La cu/tuca es ara ei bon|re ei asicero couce ir uua y otra
vez a reiugiarse, a |usear aiineuto ara su eoucueta, ara sa|er
a u ateuerse. 8u iiu eousiste eu ayucarie ara ue su vica sea
ns bunaua, teuga ns reiieve y ie reveie sus vercaceras
osi|iiicaces. lero aca educac /a vo/untad haca /a cu/tuca
es oenestec estou/ac /a nuetud oc sus dstntas /uentes:
/a /tecatuca. e/ acte. /a ousca, ete., y toco eiio ai servieio cei
ser bunauo, ara baeerio ns nacuro, eonieto y eou uu nejor
cesarroiio eu su totaiicac. 8iu euitura est uuo ercico, siu ei
euiii|rio suiieieute. La euitura, eono suerestruetura, se iorna
euiii|rio suiieieute. La euitura, eono suerestruetura, se iorna
ce aeuerco eou uua ceterniuaca eoueeeiu cei bon|re, ue
uece ser varia|ie. De ab ue surjau civersos tios ce euitura. ia
becouista, ia narxista, ia ernisiva, ia sieoauaitiea, ia
reiativista, ete. Abora |ieu, ia nejor, ia ns eonieta, es aueiia
ue se iusira eu ias nejores raees ce Luroa. Autes ce
eoutiuuar eou ei tena, uiero su|rayar ce noco siuttieo esas
|ases euituraies. ei oundo gcego, ce i roeece toco ei
eusanieuto iiiosiieo, ei oundo cooano, ue uos ieg ei
Dereebo y ias ieyes, ei ensaoento helceo, eou su anor a ias
tracieioues, ei uuevo eoueeto ce ianiiia y tocas ias iceas cei
1ainuc y cei zoar, ii|ro ue reeoge ia sa|icura ce nuebos
eie|res ra|iuos, ei ccstansoo, ue aort uu uuevo eoueeto
cei bon|re |asaco eu ei anor y eu ei seutico traseeuceute,
basta iiegar ai kenacoento,

ce uua iuiiueueia ceeisiva eou ei


_uattcocento itaiiauo y Daute, Boeeaeeio y letrarea eono
iiguras ns rereseutativas, y ei iuveuto ce ia inreuta or
Cutten|erg eu ei sigio XV.
lor tauto, eoucueir ia voiuutac baeia ia euitura, baeia ios
vaiores, es uua tarea ue bay ue sa|er oireeer, eono caono
haca /a /lectad ecsona/ ; a/ ccecoento ntecoc. Lste ce|e
ser ei nvii, ei tiru ara aeerearuos a toco io ue est
reiaeiouaco eou io euiturai, uo ara ei iueinieuto ersouai ce
eara a ia gaiera, siuo ara ser ns cueuo ce uuo nisno. Ls
ns, ara n no ha; /e/cdad sn aooc. tcala/o ; cu/tuca.
kaut, eu su ~ntcoo/ogia, ceea.
rigate ia satisiaeeiu ce ia civersiu, ero uo eu ei
rigate ia satisiaeeiu ce ia civersiu, ero uo eu ei
seutico estoieo ce uerer reseiucir or eonieto ce eiia, siuo
eu ei iiuaneute eieureo ce teuer eu royeeto uu goee tocava
nayor [...] ue a ia iarga te bar ns rieo, auu euauco ai iiuai ce
tu existeueia bayas teuico ue reuuueiar eu grau arte a tu
satisiaeeiu iuneciata.
i) \, or uitino, ia vo/untad esctua/, aueiia ue |usea
ios vaiores uaturaies y so|reuaturaies. 1cascendenca sgn/ca
atcavesac sulendo. y toco io ue su|e eouverge. Lsta
voiuutac es eu ia aetuaiicac ns ueeesaria ue uuuea. L/
hoolce sn va/oces vve huc/ano de huoansoo ; de
esctua/dad. es ei bon|re /ght, ai ue sio ie iuteresa ei
sexo, ei ciuero, ei ocer, ei xito, ei asario |ieu siu
restrieeioues y ia ernisivicac iiinitaca. lor ese eaniuo se sueie
iiegar a una satucacn de contcadccones ue deseolocan
en e/ vacio. Ls ei euito a ia toieraueia totai, /a ecosvdad
cooo ce/gn, euyo ereco es uua euorne euriosicac or toco,
couce io inortaute sou ias seusaeioues cisersas, ue
cesen|oeau eu uua nd/ecenca oc satucacn de
ncohecencas.
1.- Segun /a acttud de/ su/eto. Lu este aartaco bay ue
neueiouar iuucaneutaineute tres tios ce voiuutac, eutre ias
euaies ocrau situarse otras, eu seutico euautitativo.
La vo/untad oco ootvada, ue ya surge eou uu rasgo
uegativo, ues tieue uua raz euce|ie y uo iioreee ia iauta.
La vo/untad ootvada y ia ou; ootvada, seguu sea ei
graco e iuteusicac ce ia iiusiu ue se teuga ara iauzarse baeia
ei o|jetivo rouesto. Ia ootvacn hace ue e/ co;ecto
ei o|jetivo rouesto. Ia ootvacn hace ue e/ co;ecto
ecsona/ sea acguoenta/, ue teuga uu eareter rograntieo,
eia|oraco or uua sueesiu ce eueuas sueraeioues, so|re ias
ue ia voiuutac se va iortaieeieuco, aerisoiucose, baeiucose
nacura. Li iucivicuo eou este tio ce voiuutac sa|e io ue
uiere y oue ce su arte io ueeesario ara ir oeo a oeo
eousiguiucoio.
4.- Segun /a oeta. Lxisteu tres tios ce voiuutac eu este
seutico. ia vo/untad noedata (a eorto iazo, ce niras
eereauas, ce resoiueioues ricas), otra oedata (a necio
iazo) y uua a /acgo /a.o (nuy reiaeiouaca eou uuestro
royeeto). Ia /e/cdad consste en tenec un co;ecto de vda
cohecente ; cea/sta. ue nos ou/sa con /usn haca e/
/utuco. La neta rocuee iiusiu autieiaca, ce ab su iuerza.
Caca uuo tieue estas tres voiuutaces eu su ho; ; ahoca. Luas
euestioues reuiereu ce n uu esiuerzo iuneciato, ce boy ara
nauaua o ara ias rxinas senauas, y otras reuiereu ns
tieno y ce|enos aostar or eiias. La voiuutac ns iejaua sio
se ca eu ei bon|re siuguiar, eou nacurez, ue ba areucico a
eserar y a sen|rar. Lse iiegar a ia neta rouesta si se aoya
eu ia constanca.
:.- Segun /a gness. Lu tai seutico neueiouanos. a) ia
vo/untad centci/uga, ue va ce ceutro baeia iuera y ue est
nuy reiaeiouaca eou ei teneraneuto, y |) ia vo/untad
centcieta, ue va ce iuera baeia ceutro, eu esta uitina, eutra ce
iieuo ia ecueaeiu ce eaca uuo cesce ia iuiaueia, ia
acoieseeueia, ei an|ieute ianiiiar, as eono e/ oode/o de
dentdad eu ei ue se ba iusiraco ara ir aiiauzauco ia
dentdad eu ei ue se ba iusiraco ara ir aiiauzauco ia
ersouaiicac. L/ oode/o es /a oagen con /a ue uno se va
dent/cando ; a /a ue /e gustacia acececse. Lst
eoustituico or cistiutos eieneutos. aseeto exteruo, tio ce
ersouaiicac, aetituces, ereeueias, vaiores y eouteuico iuterior
ce esa existeueia. 1oco esto iorna uu eoujuuto, uua iorna
atraetiva, ue iuvita a seguir eu esa iuea. Ia dent/cacn es
uno de /os asectos oas ooctantes de/ desacco//o de /a
ecsona/dad. Los uiuos y ios acoieseeutes, ue estu eu ieuo
roeeso ce eoustrueeiu y iornaeiu ce s nisnos, initau y
uiereu areeerse a esas ersouas ue acnirau. La raz es ia
acniraeiu. 1ras ia acniraeiu bay uu roeeso ce acend.a/e
ue va a teuer natiees y vertieutes eoniejas. \s aceiaute ne
oeuar ce eiio.
6.- Segun su /enooeno/ogia uos eueoutranos eou ios
siguieutes tios.
o/untad ntencona/. ue es aueiia ue uece, ue est
ceterniuaca, a ciiereueia ce aueiia otra ue est novica sio
or estnuios sueriieiaies exteruos, ue uo uaeeu o se iusirau
eu ei co;ecto ecsona/, se cirige baeia aueiio ue ootva y
rocuee /usn.
o/untad de acolacn. ue reeouoee aigo eono vaiioso
y ceeisivo y io arue|a ara s. Le ca uua uota ositiva. Au
eutra ce iieuo io ue oeurre eu ei euanoranieuto. Ls ceeir, eutre
ias ersouas ue eouozeo, o ue be eouoeico ne ueco eou ia
ue ns ne iieua.
o/untad ce//eva. sta se vueive so|re s nisna, sieuco
o/untad ce//eva. sta se vueive so|re s nisna, sieuco
caa. ce necitar eu ias roias exerieueias. Lsta tarea
iuteieetuai es eiave y euauco se sa|e baeer, ei bon|re tieue
eaaeicac ara areucer neciaute cos eia|oraeioues sueesivas.
ana/ss rinero y sintess, cesus.
o/untad de ntecesacse. se ca euauco bay euriosicac or
ia reaiicac. lroeece cei iatu ntec, eutre, y esse, seieeeiouar. 8e
eseoge eutre varias eosas ia ue ns cestaea aute uuo or
aiguua euaiicac eseeiai.
II. LnItAtIOS nL LA
VOLIS!An
Qu es eduear'

La aia|ra educac eo|ija |ajo su seuo nuitituc ce
siguiiieacos. \uebos ce eiios sou iueiuso inreeisos, si uos
ateuenos estrietaneute a io ue uerenos reieriruos eu este
ii|ro. 8u etinoioga uos oue ireute a sus reiereueias ns
eoueretas. Deriva cei iatu educace, ir eoucueieuco ce uu iugar a
otro, y tan|iu ce educece, extraer, saear iuera. Li riner
siguiiieaco su|raya uu roeeso ue ce|e iievarse a ea|o aso a
aso y ue tieue uu sentdo dnaoco, aigo ue se rocuee eu
ieua noviiicac, ei seguuco se reiiere ns a ios resuitacos, ero
eoutauco eou ia ba|iiicac cei ecueacor, ue ce|e sa|er saear ei
nxino roveebo ce esa ersoua, toco io |ueuo y ositivo ue
iieva ceutro.
Lducac es a;udac a a/guen aca ue se desacco//e de /a
oe/oc oaneca osl/e en /os dvecsos asectos ue tene /a
natuca/e.a huoana. Las ecueaeioues artieuiares eseeiiieau ei
seetor ce ue se trata. ro es io nisno ia ecueaeiu seutineutai,
ue ia sexuai, ue ia ue se reiiere a ia esgrina, ai iugis, ai
coniuio ce ia voiuutac o toca ia eoueeruieute ai eano evieo.
Lducac sgn/ca coouncac conocoentos ; cooovec
acttudes. conocoento uiere ceeir ue bay uua trausnisiu
ce iuiornaeiu iuieiai ue uos situa ireute ai tena eouereto. Lso
es nuebo y a ia vez oeo. leusenos eu ia ecueaeiu sexuai. uuo
uo areuce a go|eruar y a ser cueuo ce su sexuaiicac or ei
uo areuce a go|eruar y a ser cueuo ce su sexuaiicac or ei
uuieo beebo ce eouoeer ia auatona, ia iisioioga y ios cens
neeauisnos eucoeriuoigieos ce su orgauisno. reeesita,
acens, ue esa n/ocoacn se aeonaue ce uua orieutaeiu.
Lsa es ia /ocoacn. car autas ce eoucueta aceeuacas ue uos
cigau y exiiueu eou eiaricac, or ejenio, ara u sirve ia
sexuaiicac, u se ce|e baeer eou eiia... y si es |ueuo ceeir ue
s a euaiuier estnuio sexuai ue aarezea aute uosotros.
In/ocoacn ; /ocoacn eoustituyeu uu lnooo c/ave
en toda educacn. La rinera a|re ia uerta, y ia seguuca uos
iustaia eu ei roeeso ecueativo. 8ou cos etaas sueesivas y
eonieneutarias. ro bay ecueaeiu eonieta si iaita aiguua ce
eiias. keei|ir n/ocoacn es aeunuiar uua serie ce catos,
o|servaeioues y nauiiestaeioues eseeiieas. La /ocoacn va
ns aii. oireee uuos eriterios ara regir ei eonortanieuto, ce
aeuerco eou uua eierta orieutaeiu, reteuce saear ei nejor
artico osi|ie ce ios eouoeinieutos reei|icos, /avocecendo /a
constcuccn de un hoolce oas oaduco. oas s/do ; /coe.
oas huoano ; oas esctua/. oas dueno de si osoo. 8e
uece ceeir, iueiuso, ue educac es hacec ue a/guen acenda
a vvc con a/egcia.
Los resortes riueiaies ue erniteu a/can.ac ios
o|jetivos rouestos se iusirau, or uu iaco, eu ia ootvacn.
y or otro, eu ei es/uec.o. Li uuo nueve, y ei otro baee ue a
travs ce eueuas iuebas eoueretas, reeticas uua y otra vez,
se iiegue a uu eutreuanieuto eu ei autoconiuio, ei eoutroi ce ia
roia eoucueta y eu ei ir sa|ieuco osouer io iuneciato. lor
ab se ceseu|re ia seuca ue uos baee ver io nejor ce uosotros
ab se ceseu|re ia seuca ue uos baee ver io nejor ce uosotros
nisnos. 1oca ecueaeiu teucr ios siguieutes aartacos y
cerivaeioues.
Lducac es oostcac una cecta doctcna. Lso es cirigir,
eueauzar, iievar baeia uua regiu ceterniua ca. ro es io nisno
ia ecueaeiu eu lsiuiatra ue eu Dereebo Civii, eu Iuiorntiea
o eu Biouniea, ero eu tocas eiias iate uua neta siniiar. iiegar
a coniuar uua serie ce eouoeinieutos ns o neuos |sieos ue
osi|iiiteu noverse eu ese eano eou rigor.
Lducac es ec/ecconac cectas /acu/tades. oedante
ootvacones. e/ecccos eseci/cos. e/eo/os. etc. 8e
areuceu uuas regias ue ayucau a cesarroiiarse eou soitura eu
esas tareas.
1oda educacn conduce a /a /ocoacn de un sec
huoano oas coo/eto. cohecente ; oaduco. coo/eto,
orue ba sico caa. ce iutegrar vertieutes civersas
aceeuacaneute, cohecente, orue |usea ue eutre ia teora y
ia retiea, ias iceas y ia eoucueta, se c uua reiaeiu arnuiea,
y oaduco, orue ce ese noco aieauzar uu |ueu euiii|rio
ersouai eutre ios cistiutos eonoueutes ce su atrinouio
sieoigieo (seusoereeeiu, nenoria, eusanieuto,
iuteiigeueia, eoueieueia, aieetivicac, ete.), isieo y soeiai. Lu
euaiuiera ce ios icionas tieue ei nisno siguiiieaco y aiieaeiu.
Ia oe/oc educacn dele a;udac a /a oe/oc
/ocou/acn ; desacco//o de nuestco co;ecto ecsona/ . uay
eu eiia cos iceas. conc/uc, ue uo es otra eosa ue seuaiar uua
cireeeiu, guiar, iievar ei tinu. Lu ios ejreitos roiesiouaies
cireeeiu, guiar, iievar ei tinu. Lu ios ejreitos roiesiouaies
ue iuueiouau |ieu, ei eaitu, euauco avauzau eu eon|ate, uo
ciee, Aceiaute:, siuo ,Segudoe!, eou io ue ca a euteucer
ue i va ceiaute, a|rieuco eaniuo. Lsa es ia riueiai tarea cei
ecueacor, ia o|ra eousiste eu cooovec, cirigir baeia uuas
netas ceterniuacas, atraetivas, ue iieveu a eierto uivei ce
erieeeiouanieuto.
Ls eseueiai ia tarea cei educadoc. 8e ecuea ns or io ue
se es, ue or io ue se ciee. Las aia|ras nueveu, ero ei
ejenio arrastra. Ls ceeir, ei aiunuo sueie iijarse eu ei roiesor,
|useauco aigo. Ia eoscn atcactva de otca vda ncta a
otac/a de a/guna oaneca. Li ocer cei ecueacor ceeuce
neuos ce sus aia|ras ue ce su reseueia siieueiosa y
aututiea. luece ba|er nuebos roiesores y ecueacores ue
euseueu cistiutas naterias y asiguaturas, ero bay oeos ue
seau naestros. Lu ei roeeso cei oode/o de dentdad, ia iigura
cei roiesor es ceeisiva, ya ue uiz siguiiiue ei
ceseu|rinieuto ce uua ersoua ejeniar a ia ue acnirar, eou ia
ue ocerse iceutiiiear uuo y ue sirve eono uuto ce reiereueia
iirne eu ue aoyarse.
Lduear a una ersena es
entusiasmarla een les valeres

Ceueraineute se bau ceserito tres osieioues reseeto a ia
iorna ce ecuear. La rinera se eeutra eu ia esontanedad. ei
uiuo y ei acoieseeute vau ereeieuco eou nuy oeas uornas,
noviucose eou soitura y cietauco eiios nisnos sus atroues ce
eoucueta. La seguuca euiatiza ei vo/untacsoo, cesce nuy
eueuo ei uiuo areuce a coniuar su voiuutac, cirigiucoia uo
a io ue ie aeteee, siuo a io ue a ia iarga resuita nejor ara i,
sta es ni ostura, auuue siu exeesos. \, or uitino, ia tereera
a|oga or uua via ntecoeda. ei uiuo se ecuea seguu ei
eoniejo juego ue se esta|ieee eutre esoutaueicac y
ciseiiiua, ii|ertac y autoricac.
Caca ersoua es uu osteco y uu tesoco, aigo ue bay
ue ir resoivieuco y cesveiauco, uu ser vaiioso ue eouvieue
ouer eu ruta baeia io nejor ce su cestiuo. esc/cac a cada
ndvduo ; cudac/o aca ue d /o oe/oc de si osoo es /a
tacea de/ educadoc. Lu otros trniuos, educac es convectc a
a/guen en una ecsona oas /lce e ndeendente. 1oca
ecueaeiu bunauiza y iieua ce anor. 8i uo es as, ei tra|ajo
iievaco a ea|o, or nuebo ue se iiane ecueativo, uo es tai, si
eseiaviza, arisioua y uo ii|era ce vercac, a ia iarga teucr uu
vaior uegativo.
vaior uegativo.
Lducac es nstcuc. /ocoac. u/c ; /oac a una ecsona
aca ue se vue/va oas aconca ; sea caa. de golecnacse
a si osoa. Ia oe/oc educacn cetende constcuc /a
/e/cdad. eco sn o/vdac ue no ha; /e/cdad sn sacc/co
; cenuncas. Lu ser bunauo euriueeico. sa es ia reteusiu. 8i
tocos sonos erieeti|ies y ceieeti|ies, ia ecueaeiu uos
aortar uuevos iceaies y io ueeesario ara eonortaruos ce
aeuerco eou uuestra uaturaieza. Cono ceea 8erates a su
anigo uierates. Lu sa|io es uu eonereiaute ue veuce
gueros ce ios ue se uutre ei aina.
Lxisteu cos nxinas nuy viicas euauco se ba|ia ce ia
ecueaeiu. ro bay voiuutac si uo bay eouoeinieuto ce ia neta
(!h/ vo/tuo ns caecogntuo;. y aueiia otra, aigo cistiuta,
ero eou ei nisno iouco. ro se uece anar io ue uo se
eouoee.
1oca ecueaeiu es uua ia|or ce orie|rera. se ce|e ia|rar
a goie ce nartiiio y ce eiueei basta eouseguir ia o|ra |ieu
aea|aca. lero uo bay ue oivicar ue /a vda es un ensa;o y,
or eso, e/ hoolce se convecte en un anoa/ descontento,
sienre iueonieto y sienre baeiucose a s nisno. es ei
eteruo ctocne//o ue eonorta toco io bunauo. 8e trata ce uua
oeraeiu rogresiva y ieuta ue ueeesita tieno ara ir
asiniiauco io ue ie iiega, uu roeeso gracuai y aseeuceute,
iutegrai y uuitario, ue a|area toco io ue uece eoucueir a /a
cea/.acn oas coo/eta de /a ecsona. segun sean sus
/acu/tades (isieas, iuteieetuaies, aieetivas y ce ia voiuutac) ;
cccunstancas ndvdua/es (ianiiiares, ce resiceueia, ete.).
cccunstancas ndvdua/es (ianiiiares, ce resiceueia, ete.).
8i ia tarea cei ecueacor va ns aii ce ia exiieaeiu ce
eiertos eouoeinieutos, es orue tieue ue sa|er estinuiar. Li
areucizaje ce uua nateria eouereta ueceu iogrario nuebas
ersouas, ero ei naestro ce|e tan|iu ensenac a vvc, ayucar
a eouoeer ia reaiicac ersouai y eireuustaueiai eu su riueza y
roiuucicac. De este noco energeu ios vaiores.
1au inortaute eono ei eouteuico es ia ersouaiicac ce
uieu ecuea. 8i sta es siuguiar, ositiva y eobereute, car eiase
eou su soia reseueia, si es anoria, iueobereute y oeo atraetiva,
auuue exouga ios tenas eou eiaricac, sienre iaitar aigo eu
sus euseuauzas. La aetituc cei ecueacor, ai iguai ue sus
nocaies, ba ce ser coostva. As, sus siieueios resuitaru
eioeueutes y su aia|ra noceiar y arroar ai ue ia eseueba.
La edueaein de la veluntad
est eemuesta de equees
veneimientes

Li tena ce ia voiuutac uos aieeta a tocos ce iorna cireeta.
\ieutras eseri|o estas iueas, asau or ni neute nuebas
ingeues reiereutes a n nisno eu este territorio. Ia vda. con
sus eaoenes. va dando cuenta de nuestca estenca, y io
baee nostrucouos -auuue uo ueranos- si benos sa|ico o
uo ecuear ia voiuutac ara arri|ar a ios uertos ue uos
ba|anos iauteaco. Ia vo/untad es caacdad aca hacec
a/go antcando consecuencas, uua cisosieiu iuterior ara
auuueiar o reuuueiar, aigo coo de/ hoolce. tanto cooo /a
nte/genca ; /a a/ectvdad.
L a ca.n uos baee cistiuguir io aeeesorio ce io
iuucaneutai, uos euseua io ue es teuer esritu ce sutesis y uos
ayuca a eusayar uua soiueiu eouereta eu uu noneuto
ceterniuaco.
8
La vica aieetiva se exresa a travs ce ios
seutinieutos, ias enoeioues, ias asioues y ias notivaeioues, ce
ias ue ya benos ba|iaco. La va ba|ituai es ei seutinieuto, ue
se ceiiue eono uu estaco su|jetivo, ositivo o uegativo, ue
sueie teuer uu tiute ciiuso, etreo, ero ue uos ernite tonarie
ei uiso a ios inaetos ue uos roceau. Casi ai nisno uivei situo
ei uiso a ios inaetos ue uos roceau. Casi ai nisno uivei situo
yo ia voiuutac, aigo ue uo se tieue orue s, aigo ue uo se
reei|e ce iorna berecitaria, eono ei eoior ce ios ojos, ia
estatura o ei tio norioigieo. La voiuutac es uua ascacn
ue exige uua serie ce eueuos eusayos y esiuerzos, basta ue,
uua vez ecueaca, se a/an.a y rocuee sus irutos.
lara ei uiuo y ei acoieseeute, ecuear ia voiuutac siguiiiea eu
riner iugar buir cei cu/to a/ nstante (cei iatu nstans-ants. io
ue est ab), seguu ei euai io ns inortaute es vivir io
iuneciato. Coetbe eseri|a. Deteute, iustaute, eres tau |eiio.
1ocos ios oetas bau eautaco a esos noneutos riviiegiacos,
a esas exerieueias uutuaies tau reievautes y ieeuucas, so|re
toco ara ias ersouas cecieacas a ias tareas ereativas. 8iu
en|argo, uu sutona ireeueute ce eseasa voiuutac es |usear
sio ia exaitaeiu iustautuea ce io ns rxino.
Lo rinero ue ueeesitanos ara ir conauco ia voiuutac
es ser eaaees ce reuuueiar a ia satisiaeeiu ue uos rocuee io
urgeute, io ue ice aso siu ns. Lo iuneciato uece suerarse
y re|asarse euauco existeu otros iaues, a ios ue uos benos
acberico y ue bau sico iueiuicos ceutro ce uuestro royeeto ce
vica, ei euai uo se inrovisa, siuo ue se ciseua. Lsta
eoueeeiu, igieaneute, suoue nuebas reuuueias.
La existeueia es veetoriai. va cesce ei reseute baeia ei
iuturo, ero eu eiia toco
v
tieue seutico, orue iorna arte ce
uu eoueeto geuerai ue teuenos ce uuestra vica. Lo ue
enuja es ei iuturo, io ue est or iiegar, y reeisaneute uos
iiusioua orue uos eoucuee a ia autorreaiizaeiu. La aiuinia ce
ios estnuios se trausiorna nereec a esa aiegra ce aieauzar
ios estnuios se trausiorna nereec a esa aiegra ce aieauzar
aiguu ca ias netas rouestas.
Ia vo/untad es deteconacn. /coe.a en /os
costos. so/de. en /os ol/etvos ; anoo /cente a /as
d/cu/tades. 1oco io grauce cei bon|re es bijo ce ia
a|uegaeiu, as, or ejenio, ia eutereza ce voiver a enezar,
eueste io ue eueste, rivucose uuo ce eosas |ueuas, ero ue
eu ese noneuto exigeu uu reeorte ara cesus cirigirse baeia
o|jetivos ce nayor ceusicac. _uen tene educada /a vo/untad
es oas /lce ; uede //evac su vda haca donde ueca. Li
bon|re ce uuestros cas, eouvuisiouaco y uu tauto ercico,
cean|uia ce uu sitio a otro, nuebas veees siu uuos reiereutes
eiaros. Cuauco ia voiuutac se ba ico iornauco a |ase ce
ejereieios eoutiuuos, est cisuesta a veueerse, a eecer, a
coniuarse, a |usear io nejor. Lu este seutico, ocenos iiegar a
aiirnar ue no se es oas /lce cuando se hace /o ue aetece.
sno cuando se tene caacdad de e/egc aue//o ue hace
oas ecsona, euauco se asira a io nejor, y ara eiio, bay ue
teuer uua eierta visiu ce iuturo. La asiraeiu iiuai ce ia
voiuutac es erieeeiouar, auuue teuieuco eu eueuta ue sonos
erieeti|ies y ceieeti|ies. 8i bay iueba y esiuerzo, se uece ir
baeia io nejor, si bay cejacez, cesicia, a|aucouo y oeo esritu
ce eon|ate, toco se va cesiizauco baeia uua versiu o|re,
eareute ce asiraeioues, ce iorna ue surge io eor ce uuo
nisno.
Ll hembre een veluntad llega
en la vida ms lejes que el
inteligente

Lsta aiirnaeiu reuiere ser exiieaca. Los cos
iugrecieutes ns inortautes ce uuestra sieoioga sou ia
nte/genca y ia a/ectvdad, ce couce uaeeu cos tios
bunauos eoutrauestos. ei eniueuteneute raeiouai y ei aieetivo.
lero eutre an|os noceios existeu otros tios iuternecios ce
ersouaiicac, eu ios ue juuto ai reconiuio ce uua u otra
earaeterstiea eitaca se nauiiiestau otros eieneutos sieoigieos.
seusi|iiicac, ereativicac, nenoria, eusanieuto, ete. lero eu
eseueia sou cos ios euitivos |sieos. Cuauco liau|ert eseri|i
Ia educacn sentoenta/, uuuea uco eusar ue esta|a
ciseuauco uu noceio aieetivo ara esa seguuca nitac cei sigio
XIX ui ias reereusioues ue ste teucra.
10
uoy estanos eu uua oea eouiusa, y ia iaita ce eiaricac
eu este aseeto est trayeuco uuas eouseeueueias nuy
uegativas. leusenos sio eu cos. /a con/usn entce aooc ;
seo, y or otra arte, no salec ue e/ aooc autntco o/ca
go.os ; cenuncas. a/egcias ; sacc/cos. Lstos cos errores
eoniieau ia vica cei bon|re eu uuestros cas y oireeeu ia
euorne aracoja ce uua ersoua eou uu grau xito roiesiouai,
euorne aracoja ce uua ersoua eou uu grau xito roiesiouai,
ero euya vica rivaca est rota, ceseonuesta, siu ejes ce
sujeeiu iirnes.
Desus, eou ia iiegaca ce lreuc y ias cistiutas sieoiogas,
ei tena se ba biertroiiaco.
lues |ieu, si ei anor y ia razu sou cos grauces
arguneutos ce ia vica cei bon|re, ia voiuutac es ei ueute eutre
eiios, ce tai noco ue ies ca iirneza eou su eutreuanieuto. Lua
ersoua nuy iuteiigeute, ero ue uo ba ico ouieuco ia
voiuutac eu ios o|jetivos revistos, autes o cesus, se cirige
baeia uua travesa irreguiar, zigzagueaute, basta saiirse ce ias
iueas trazacas. Lu ean|io, uua ersoua eou uua iuteiigeueia
necia, ero eou uua voiuutac irrea, orceuaca y eoustaute, eou
ciseiiiua y autoexigeueia, iiega ai cestiuo trazaco, auuue sea
eou oea |riiiautez. Lu ejenio ce io ue be exuesto io venos
eu ei estuciaute. uaee uuos auos, cos sieiogos anerieauos,
uarry Cierues y Bear, u|iiearou uu ii|ro ue aieauz uua grau
resouaueia. Low to dsc/ne ch/dcen wthout /ee/ng gu/t;,
so|re eno iueuiear ciseiiiua a ios uiuos. Li texto es seueiiio,
ero est reieto ce seutico eonuu y ce o|servaeioues ue
surgeu eu ia vica eoticiaua. ios uiuos eou ireeueueia sueieu
eouvertirse eu ro|ientieos, geueraineute or ei nai
iuueiouanieuto cei an|ieute ianiiiar eu ei ue viveu, ios eastigos
sou |ueuos sienre ue teugau uu iouco estinuiaute y se
aiiueu eou suavicac, ya ue sou utiies ara ean|iar ei
eonortanieuto iuaceeuaco. Los acres cau seguricac y
eouiiauza a uu uiuo euauco sa|eu ecueario eou sieoioga, ia
eobereueia ue stos ie aorteu es ei nejor iucieacor ce ue ia
eobereueia ue stos ie aorteu es ei nejor iucieacor ce ue ia
ecueaeiu es eorreeta.
11
8liuuer, uuo ce ios acres ce ia sieoioga eoucuetista,
ceea ue cei |ueu nauejo cei |iuonio ceoos ; castgos
ceeuca ue ios uiuos tuvierau uua |ueua o naia ecueaeiu.
La; ue eoe.ac seoce oc taceas euenas e nsstc
una ; otca ve. en e//as. sn desa/entacse. Luseuar uua
ciseiiiua eouiieva uua nezeia ce autoricac y eariuo, orue ia
severicac or s nisna uo es estinuiaute, ai eoutrario, rocuee
uuos eieetos ce inoteueia aute ia tarea ue se teuga ceiaute.
Ia educacn de /a vo/untad dele estac ed/cada solce /a
a/egcia. ue nos conducca oco a oco a sec oe/oces, ero
ue uo bay ue eouiuucir eou baeer grauces gestas, eosas
iuere|ies, ui reuuueias extraorciuarias. Iaca /octa/ecec /a
vo/untad /o oe/oc es seguc una o/itca de euenos
vencoentos. baeer ias eosas siu gaua, ero sa|ieuco ue sa
es uuestra o|iigaeiu, cesus, iievar a ea|o otras tareas ue
euestau, orue sa|enos ue es |ueuo ara uosotros, y, ns
tarce, a|orcar aueiio otro, auuue uo aetezea, orue sa
ser ia nauera ce iruos baeieuco bon|res utegros, iiuaineute,
uegaruos auei eueuo eariebo, ara eutreuaruos eu ei arte ce
ser ns cueuos ce uosotros nisnos. As eousigue uua ersoua
su|irse eu ei /uolo de /os costos ; /as euenas
ceso/ucones, a |ase ce io neuuco. Ab ce|enos |usear ei
eano ce aciestranieuto, ue uuuea se ce|e cesestinar orue
arezea sueriiuo. euicar ei borario, ser orceuaco eu ias eosas
ue uuo naueja, iauiiiear ias eosas ue se ce|eu baeer, euicar
ios cetaiies eu ia eouviveueia eou ios cens, sa|er aroveebar
ios cetaiies eu ia eouviveueia eou ios cens, sa|er aroveebar
|ieu ei tieno, aeetar ias eoutrariecaces
12
eu ei ceveuir ce
eaca ca. Lu bon|re eaaz ce o|rar as, va acuirieuco uua
eseeie ce /octa/e.a aouca//ada. se baee uu bon|re iirne,
reeio, siico, treo, eonaeto, nuy ciieii ce cerrun|ar. Lu
esas euaiicaces iuieiau su vueio ias ersouas ce eategora, ue
eou ei tieno iiegaru a ser cueuos ce s nisnos y iograru ias
einas eou ias ue ba|au souaco. ~/guen con vo/untad. s
ecseveca. uede conseguc ue sus suenos se hagan
cea/dad.
Cvicio ceea eu uua eie|re seuteueia. deo oe/oca
coloue sed detecoca seuoc (Veo io nejor y io arue|o,
ero sigo io eor). 8e ueeesitau iaetores ce eorreeeiu. lor
u' lorue uua eosa es teuer eiaro io ue uuo ce|e baeer, io
ns eouveuieute, y otra, nuy cistiuta, aiiearuos eu esa
vertieute. Ab eutra ce iieuo ia ce|iiicac bunaua. La voiuutac
siguiiiea eaaeicac ara baeer, ara aiiearse, ara tra|ajar eu
aigo ue revianeute se ba eiegico eono |ueuo orue sus
resuitacos seru ositivos.
La voiuutac uos baee oerar so|re ia reaiicac ara saearie
ei nejor artico, uo bay ue |usear ei xito resouaute e
iuneciato, siuo ia vietoria eu ias eueuas |ataiias, eu
esearanuzas, ue eaca vez uos iortaieeeu ns eu ia iueba. Lstac
educado aca ceclc e/ /acec noedato es /a oe/oc oaneca
de sentcse uno tcaido. //evado ; tcan.ado oc e/ nstante
oas ceccano ; ue oas aetece. lor ese eaniuo, uuo uo iiega
a veueerse, ai eoutrario, est ceseutreuaco, orue se sieute
a veueerse, ai eoutrario, est ceseutreuaco, orue se sieute
eoustauteneute cerrotaco, euauco uo satisiaee io ue ie ice ei
noneuto iuneciato, eou esa urgeueia tau tiea ce /os ue no
salen decc uo con a/guna /cecuenca. ues estan
acostuolcados a entcac seoce oc e/ caono oas /ac/. ei
ce ia eoniaeeueia eu io eereauo. Ia vo/untad conduce a/ oas
a/to gcado de cogceso ecsona/. cuando se ha oltendo e/
halto de hacec. no /o ue sugece e/ deseo. sno /o ue es
oe/oc. /o oas convenente. aunue. de entcada. sea costoso.
1oca ia u|iieicac se aoya eu io eoutrario. estinuiar ei ceseo y
erear ueeesicaces iuneciatas ai teieseetacor, ai eiucacauo.
Ll hembre een eea veluntad
est siemre amenazade

8e uece aiirnar, siu eaer eu ia exageraeiu, ue ei
royeeto ersouai tieue sienre uu iouco iuagota|ie. ruestro
cesarroiio es iuterniua|ie, or io ue ce|enos estar iieuos ce
arguneutos y notivaeioues ara auneutario y ai nisno tieno
eoutar eou uua voiuutac aciestraca eu eueuos ejereieios.
L/ hoolce con oca vo/untad esta aoena.ado. ocue.
oco a oco. se vue/ve oas /cag/ ; cua/uec cosa. oc
euena ue sea. /e hace desvacse de /o tca.ado. 8e
esea|uiie ce ia o|iigaeiu ara eseoger io ue ie aeteee, io ue
ns ie gusta eu ese noneuto eouereto, orue io eoutrario ie
euesta nuebo. exige uecec otra eosa ce uuo nisno, reteucer
uu nejor autoconiuio. uaeerse uuo a s nisno, oseerse, uo es
ieii ui seueiiio a eorto iazo, ero cesus ce uuos rineros
erocos ce ir eoutraeorrieute, ia ersouaiicac est ya ns
conaca y tieue eaaeicac ara cejar ce ateucer a io ieii e
iueiiuarse baeia io nejor, auuue sea eostoso. 8ou noneutos ce
iueba eousigo nisno.
Los ecdedoces ; /os tcun/adoces no se hacen de un dia
aca otco. Los rineros io eousigueu tras nuebos auos ce
cejacez, a|aucouo, cesicia, ios seguucos, or ei eoutrario,
cesus ce uua iueba eousigo nisnos reieta ce enuje,
cesus ce uua iueba eousigo nisnos reieta ce enuje,
cesveios y reeticas o|stiuaeioues. L/ ue tene vo/untad
dsone de si osoo. ocue ha saldo vencecse eou ei
tieno, suerarse. Diebo eu otros trniuos. es caa. ce
osouer ia satisiaeeiu aute io iuneciato y tieue eierta visiu cei
iuturo. La voiuutac ce|e ser ecueaca cesce ia uiuez. De ab ue
ios siuiatras aiirnenos io inortaute ue sta es curaute ios
rineros ciez auos ce ia vica ce uu uiuo, etaa eu ia ue si uo se
ba caco uua ciseiiiua ecueativa ce ia voiuutac, cesus toco
ser nuebo ns ciieii.
Cueuta \artiu Lcen eu su |iograia so|re Jael Loucou,
eno ste, euauco auu era joveu, i|a a tra|ajar a uua
iavaucera. \ieutras aiguuo ce sus eonaueros ceciea|a su
tieno ii|re a |e|er y a en|orraebarse, i teua ia iiusiu ce
iiegar a ser eseritor aiguu ca. Lste era su reto, y, eou esa neta
eu ia ea|eza, se cecie a ieer y a eseri|ir basta eserar su
noneuto, ue iieg graeias a su teuaeicac. Ls ceeir, ue /a vda
daca sgue sendo /a gcan cuestn. Ab vieueu a arar ios
arguneutos, estreiiucose eou ia sueesiu ce ios cas,
saeucoies artico. Ia vda cotdana se nsca ; tooa su
ca.n de sec a tcavs de /a ootvacn, eou ios ojos uestos
eu io ue ocra ser ce eaca uuo, si sonos eaaees ce uo
reuciruos, ce uo caruos or veueicos eu esa eoutieuca eou ei
ca a ca. uay eseoucico eu ese torueo iuterior uua vercacera
acueo/ogia de /o cotdano.
La vica eoticiaua es ei eano couce ce|enos iuebar. ias
senauas, ios neses, ei tieno ue asa, vau cejauco uua esteia
ce io ue tra|ajanos ia voiuutac, y sta, juuto a ia notivaeiu,
ce io ue tra|ajanos ia voiuutac, y sta, juuto a ia notivaeiu,
iornau uu naricaje estreebsino. Io cotdano nunca es lana/.
n nsgn/cante. n a/go gcatuto. sno ue en e//o se
encuentcan /as c/aves de ouchas vdas e/eo/aces. lero siu
ago|ios ui ausiecaces, siuo eou ceterniuaeiu y eoraje.
Li noneuto eu ue ns ieiiz se sieute uua ersoua es
euauco baee io ue ce|e, io oortuuo y aceeuaco, auuue sea
eou esiuerzos. Lutouees |rotau ia satisiaeeiu y ei eouteuto
eousigo nisno or ba|erse veueico. Lstos euenos ;
contnuos tcun/os hacen /uecte a/ hoolce ; a/an.an su
vo/untad.
11
lor eso, uo bay ue a|ciear ce io eueuo. 8i
auaiizanos eou ceteuinieuto uua ersoua vuiuera|ie,
ro|a|ieneute uos eueoutrenos eou ue, ai uo teuer ecueaca ia
voiuutac, se vieue a|ajo aute ias ciiieuitaces y baee sio aueiio
ue ie resuita ieii y ie gusta. ro est eaaeitaco ara inouerse
a s nisno. lor esos cerroteros se iiega a ia oagen de/ nno
ooado, ue tauta eua rocuee ai ue io o|serva. Ai uo estar
ecueaco eu ia voiuutac se eouvierte eu uu nuueeo ce ias
eireuustaueias, traco, iievaco y tirauizaco or io ue ei euero ie
ice eu eaca iustaute. Lsto ie iieva ce ae ara aii, uo tieue
run|o iijo, ui iaues reaineute serios, uo tieue iuteueiu ce
esiorzarse ara veueerse. Aiguieu as est ercico. consentdo.
oa/ educado aca cua/uec tacea. estcoeado, es ceeir,
estanos aute ia eutrouizaeiu ce io ue autes be ceuoniuaco /a
//oso/ia de/ oe aetece. lor ese cerrotero iieganos a ia
ereaeiu ce una ecsona cacchosa. l/anda. aatca.
nconstante. ve/eta. ue se oueve segun e/ vento ue asa
cecca de e//a. ncaa. de onecse oetas ; ol/etvos
conccetos, o sea, ei iiei retrato ce una ecsona/dad dl/ Justo
io eoutrario cei bon|re siico.
Cou ei aso cei tieno, esa voiuutac eseasaneute iornaca
cejar su rastro eu ios euatro arguneutos riueiaies ce ia vica
bunaua, ue sou ios siguieutes.
La roia ecsona/dad, ue ir estauco nai ciseuaca, eou
oea arnoua y eseaso euiii|rio.
Li aooc con;uga/, eou ei ue uo iiegar nuy iejos, ya ue
uo sa|e io ue es eecer, ui est aeostun|raco a eusar eu ios
cens, ui a osouer ias reiereueias ersouaies eu iavor cei
otro, ui a vaiorar ia inortaueia cei saeriiieio eueuo, gustoso y
eseoucico.
La vda co/esona/ se ver iguaineute aieetaca, si ia
ersoua uo se eorrige, uo co|iar ei ea|o ce ias roias
osi|iiicaces y, or tauto, se iustaiar eu ia necioericac.
lor uitino, ia cu/tuca. 8i sta se rooue ia ii|ertac, ir
vivieuco ce esaicas a euaiuier euriosicac iuteieetuai.
L/ ue tene oca vo/untad a/oenta con este /cag/
laga/e esa tetca/ogia ue anda en e/ co;ecto ecsona/: su
coa /ocoa de sec. su a/ectvdad. su tcala/o ; e/ /ano de
/a cu/tuca ; /as deas.
La vica, eou ei aso cei tieno, uos asa exaneu a tocos,
uos o|iiga a baeer reeueuto. 1oco se cetieue y venos eno
vanos eireuiauco. lero eu ia ersoua eou nuy oea voiuutac,
estos auiisis sou eseanoteacos, ues ia cureza uegativa ce su
resuitaco est a ia vueita ce ia esuiua, estos iucivicuos reiiereu
resuitaco est a ia vueita ce ia esuiua, estos iucivicuos reiiereu
asar ce iargo y seguir tirauco, ero siu soneterse a uu
eoustaute auiisis iuterior.
Ll hembre que lueha est
siemre eentente

Quieu iiega a teuer uua voiuutac iuerte es orue ia ba
eouseguico cesus ce uua |rega ertiuaz eousigo nisno.
cua/uec es/uec.o ue se haga aca sacac /o oe/oc de uno
osoo vene acooanado de a/egcia, ue aiieuta ia ruta y
nueve a o|rar eu eouseeueueia. L/ cesu/tado de todo esto es
un hoolce ceco. s/do. /coe ; consstente. ue no se
desa/enta /ac/oente. Lua ersoua as eousigue io ue se
rooue. lor eso est eouteuta. Lxerineuta satisiaeeiu
eousigo nisna, uo orue uo ie iaite uaca o se eueueutre |ieu
isieaneute, siuo orue se sieute ieiiz or estar baeieuco aigo
ue nereee ia eua eou su roia vica. Luebar iniiea
esiorzarse, eiear eousigo nisno, oouerse a iievar a ea|o sio
io ue aeteee siu ns, ejereitarse eu eouseguir ios eueuos
o|jetivos nareacos y veueer toco tio ce acversicaces basta
iogrario. Li areucizaje eu reiaeiu a este tena es otra ce ias
grauces euestioues ce ia sieoioga nocerua. Los areucizajes
eoniejos bau uaeico ce otros ns seueiiios, ero a travs ce
suerosieioues y ereeinieutos, ce couce surge reeisaneute ei
autoeoutroi. ese ocer ser eaaz uua ersoua ce go|eruarse a s
nisna, ser ns cueua ce s y ce sus iaues.
Areucer a vivir siguiiiea teuer eaaeicac ce suerar ias
Areucer a vivir siguiiiea teuer eaaeicac ce suerar ias
acversicaces ue ia vica inoue a su aso. lero, eui es ia
eiave ara iogrario'. ei estnuio y ei aiieuto ara iograr ia neta.
Lse es ei noneuto ara eueoutrarse eou io nejor ce uuo nisno,
esuivauco toco io naio ue veuga y ue uos inica avauzar, es
ia bora ce uo cesauinarse. Quieu iogra soortar esas rue|as
siu cerrun|arse e iusistieuco a/can.aca uu graco nxino ce
nacurez. uua nezeia ce eobereueia y esritu ce iueba eu iograr
veueer ca a ca io neuuco. ei baeerse a uuo nisno.
De ab ue ia iueba sea uu eieneuto eseueiai ara ia
iornaeiu ce ia ersouaiicac, es uu tra|ajo asetieo, resicico
or rivaeioues y ejereieios ce autoconiuio. Iguai ue sueece
eou ei bierro, ue ara noiceario ce|e ouerse ai rojo vivo, ei
ecueacor ce|e aieutar ai ecueauco eou anor y aieeto, tras
ba|er eonreucico sus ciiieuitaces, iguai ue baee eou ei
grunete ei viejo uavegaute, eurtico eu nuebas tenestaces,
euauco eu ias rineras torneutas se eierra ei nar y bay
noneutos nuy ciieiies.
Lo nejor es car asos eortos, ero eoutiuuos. L/ halto
o/ca /a ncesante ceetcn de actos. en este caso
vo/untacos. ue. con su /cecuenca. van echando caices. Li
eaniuo ns aceeuaco ara baeerio es aeostun|rarse a baeer
sienre io ns eouveuieute, io ue a iargo iazo ser io nejor,
ero artieuco sienre ce o|jetivos o undades de
vencoento sinies, seueiiias, aareuteneute oeo
siguiiieativas. Cuauco ei ecueacor eouoee su oiieio, sa|e
nauejar |ieu ei arte ce ia exigeueia ersouai, ue eouiieva uua
reiaeiu ce sugereueias a noco ce avisos ara suerar ios
reiaeiu ce sugereueias a noco ce avisos ara suerar ios
inrevistos y iraeasos, ue uuuea iaitau.
lero ia asetiea y toco io ue eiia iniiea uo estu ce
noca, eono tanoeo ia voiuutac. Vanos eoutraeorrieute. uoy
vivinos uua oea ce ecosvdad, eu ia ue toco vaie,
euaiuier eonortanieuto se uece car or |ueuo, eou tai ce
ue a uuo ie arezea |ieu o ie aetezea. lor ejenio, eusenos
eu ia ooncesente nvtacn a /a seua/dad a tcavs de/
cne ; de /a te/evsn. \ uo or eso ei bon|re ce este uitino
trano cei sigio XX es ns ieiiz. De ab ue sea ueeesario e/
autodoono. ocue cotege contca /a autodestcuccn oc
e/ /acec. seoce ue ste nstcuoenta/ce a otco sec
huoano. Ls ceeir, io eouvierta eu o|jeto roio ce gozo. lor
ese eaniuo se cesvirtua ia reiaeiu bunaua, basta irse
cegracauco si uo se evita esa rana cesiizaute.
La aia|ra vctud, cei iatu vc ba eaco eu cesuso, so|re
toco eu ios uitinos auos, sueua a retrgraca. 8auto 1ons ce
Auiuo ia ceiiua eono u/touo otentae, io ns aito a io ue
uuo uece iiegar. Lsta seuteueia iaeuiea uo se resta a
euvoeos, e/ hoolce esta seoce hacndose, uo es uu sujeto
noceiaco, esttieo, ue ai ea|o ce uuos auos a/can.a ya su
ieuituc. 8i iuera as, toco sera nuebo ns ieii, ero uo, ia
vica es a|ierta, ciuniea, sienre eu novinieuto, ce ab su
eareter crantieo. Los aetos bunauos iuucacos eu ia ceeisiu
ce iiegar a uua ceterniuaca neta, eobereute y reaiista, atraetiva
y sugereute, tieueu uu areo teusacor. ia cei esiuerzo. lero io ue
ce|eu aortar ias virtuces o ios vaiores aetuaineute sou necios
ue ayuceu a uua nejor reaiizaeiu ce uuestro royeeto. lor
ue ayuceu a uua nejor reaiizaeiu ce uuestro royeeto. lor
eso, uecec saear aceiaute ei rograna ersouai es anario, io
ue siguiiiea consentc ; sec conscente ce ue es |ueuo,
ositivo ara ei roio rogreso. La aiegra iiega cesus, es
sienre ia eouseeueueia ce aigo ue aareee su|orciuaco a uu
estnuio o iuucaneuto. Lstoy eouteuto eou ni vica -a esar
ce ios esares- y or eso estoy eouteuto, ne sieuto aiegre.
Voy baeieuco io ue ns ne gusta eou ni vica, ia cirijo baeia
io nejor, iuteuto ir gauauco terreuo y avauzar eu ni co;ecto
ecsona/, tejico ce aooc. tcala/o ; cu/tuca. 1oco esto
euiazaco y verte|raco or uua voiuutac iuerte y teniaca eu uua
iueba erseveraute y aiegre.
Ia educacn. en /a /ucha oc /octa/ecec /a vo/untad.
dele sec ntegca/, es ceeir, ue a|arue aseetos isieos,
sieoigieos, aieetivos, iuteieetuaies, soeiaies, esirituaies y
euituraies. La iueba uo es siuo ia |ase ce euaiuier |ueua
ecagoga y ia eouuista cei coniuio ce uuo nisno es ia neta.
Cou reseeto a este tena, eu otra arte ce este ii|ro be ba|iaco
ce ia inortaueia cei oode/o de dentdad. La enuiaeiu es
ueeesaria, orue enuja a seguir a ersouas ejeniares,
eonietas, iieuas ce eategora. La teuceueia a ia initaeiu es
uuiversai.

Arte, erden y medida



Los riueiaies eieneutos ara ecuear ia voiuutac sou. 1)
i a ootvacn, ce couce surge toca ia cisosieiu ara ei
esiuerzo, 2) ei ocden, 1) ia constanca, y 4) uua nezeia ce
a/egcia e /usn, siu ias euaies ios siusa|ores ue se reseutau
eu ias cistiutas etaas y erocos ce iueba aea|au iievucoseio
toco or ceiaute.
Una /uecte ; c/aca ootvacn es e/ oe/oc unto de
actda aca conseguc /a vo/untad ; a/cac/a, auuue ai
riueiio, ei eaniuo sea sienre sero y eostoso.
Li ue uo tieue uua nuina ecueaeiu ce ia voiuutac se
areee a uua seiva iuexioraca, or couce uo se bau a|ierto
sureos ui |reebas ue ces|roeeu ia iroucosicac cei |osue. 8e
va iornauco uua ersoua aoeaca, sonuoiieuta, cesorieutaca,
ue uo se atreve a seguir baeia aceiaute or ba|er eecico eou
cenasiaca ireeueueia. Ab est ia raz ce su ce|iiicac.
o/untad sgn/ca tenec /a ntencn de hacec a/go.
aunue cueste. La aia|ra ntencn roeece cei iatu ntento,
ue a su vez se eonoue ce n y tendece, teuceueia,
iueiiuaeiu... y uua eierta cistaueia y reiaeiu eutre ei riueiio
cei inuiso y su iiu. La iuteueiu surge euauco aeteee aigo ue
uo teuenos y ue se asira a eouseguir, ero basta iograr ei
o|jetivo bay ue suerar eiertos retos iuternecios.
Asinisno, uos eueoutranos aute ia e/eccn, trniuo ue
Asinisno, uos eueoutranos aute ia e/eccn, trniuo ue
ceriva cei iatu e/gece, eonuesto or e y /ego, eoger ce,
reuuir. La eieeeiu es ei aeto ce reierir eutre varias
osi|iiicaces uua ce eiias, as eono uua ia|or iuteieetuai y
aieetiva a ia vez, es ceeir, ne acbiero a aigo ue ne areee
|ueuo y cejo ce iaco otra, ia ceseebo. Lsta eaaeicac ce
eieeeiu aute ias eosas eoustituye uuo ce ios iiares ce ia
ii|ertac.
~cectac en /as e/eccones lascas de /a vda es decsvo,
so|re toco eu euauto ai tio ce eareter ue uuo va
troueiauco, ia ersoua eou ia ue uuo se eonronete aieetiva
y seutineutaineute,
14
o ei tra|ajo, sienre y euauco se baya
ocico eseoger (eosa ciieii eu estos tienos ce euorne aro
ia|orai). Lua vez ue arraueanos ce esa rana ce iauzanieuto
-ia voiuutac-, ios haltos ostvos sou ios ue vau
aciestrauco ia eoucueta, a |ase ce ejereieios eueuos y
eoutiuuos. La voiuutac cistiugue ai bon|re y rereseuta uu
iaetor eiave eu ei cesarroiio ersouai y eu ia ronoeiu iutegrai
ce tocas sus osi|iiicaces. 8i ia vica es uu arte, ei orceu cota ce
arnoua y ciseiiiua a sus ciiereutes eieneutos.
Ll erden es el laeer de la razn

Ocden es uu trniuo uuiversai. Lu euaiuiera ce ios
icionas ue eseojanos -iugis, aienu, iraues, itaiiauo, griego
o iatu-, su siguiiieaco es ei nisno. io reeto, io eorreeto, es
ceeir, ia cisosieiu aceeuaca ce ias uuicaces ue eoustituyeu
uu toco. Lo reeto suoue uua dceccn y uua oeta, uu sentdo
y uuos untos de ce/ecenca. Lua ersoua uo se vueive
orceuaca ricaneute, siuo ue ara eiio ueeesita verio beebo
reaiicac eu aiguieu eereauo. \a be seuaiaco eou auterioricac, eu
ns ce uua oeasiu, ue ios nejores ecueacores sou ios acres.
Liios, ejeniiiieauco eou ia retiea ciaria, vau seuaiauco ei
eaniuo eorreeto.
Los iceaies uo energeu or arte ce nagia, siuo ue uaeeu
ce ejenios eereauos, uuas veees graeias a ios acres y otras, a
ios ce ios bernauos nayores, ios anigos o uuos ecueacores ce
vercacera taiia. Lu euaiuier easo, ei ecueacor aetua ns
ositivaneute or su e/eo/o ue or su doctcna, es ceeir,
euauco se aiieau uua serie ce eoucuetas ositivas, vivicas uo eu
ia teora siuo eu ia retiea, y ue arrastrau a ia initaeiu. De
beebo, ios iutegrautes ce uua ianiiia ya rota, or ejenio, ios
bijos ce acres searacos, ue bau visto o vivico situaeioues
vioieutas o ce nueba agresiu, uecau nareacos uegativaneute
eu su eareter, ues uo iuerou testigos ce uu |ueu ejenio. Lu
esos easos uo sueie ser ieii ue rosereu ios iceaies, y ia /a/ta
esos easos uo sueie ser ieii ue rosereu ios iceaies, y ia /a/ta
de stos consttu;e una de /as oas gcaves cacencas, or io
ue a iargo iazo se aga uu aito reeio. Lu ese vaeo auicau
iceas siu iuerza y siu atraetivo.
Li tena ce ia voiuutac ba ean|iaco ce osieiu eu ios
ii|ros ce texto, euauco baee tau sio uuas ceacas teua uu
uesto ce riviiegio. 1oca ecueaeiu se |asa|a cesce ei
riueiio eu uua ecueaeiu ce ia voiuutac. La exresiu /uec.a
de vo/untad tuvo su tieno y auu uecau reniuiseeueias ce eiia.
Lu esa iuea reeisaneute estu ios ue ocranos iianar
ensadoces vo/untacstas. Deseartes, Duus 8eoto o uune,
eutre otros. Lutre ios noceruos, cestaea eou iuz roia
8eboeubauer, ue baee tai eiogio ce ia voiuutac, ue ia situa
eutre uuo ce ios eieneutos ns inortautes ce ios ue
eoustituyeu ei ser ns aututieo y vercacero cei bon|re,
iuteutauco cenostrar eno aareee or tocas artes ia
voiuutac. La voiuutac es vo/untad de vvc, ei inuiso iueesaute
ue uos aiineuta ara ei iuturo.
rietzsebe, otro autor eu esta iuea, auuta baeia ia
vo/untad de odec, zu|iri ba|ia ce uu voiuutarisno aracjieo.
/a vo/untad de /a ca.n. L/ vo/untacsoo a/.acoa e/ va/oc
de /a vo/untad. onndo/a a/ osoo nve/ o nc/uso oc
encoa de /as deoas /acu/tades siucas. ; asosoo cea/.a
su cedoono en /as deteconacones de /a conducta. asi
cooo en /a ca.n cactca solce /a tecca. 8ou, ues, tres
uutos inortautes so|re ia eoueeeiu ce ia voiuutac, ue ei
eristiauisno aeeutu, iigucoia a ia traseeuceueia.
Li ocden es uu segneuto eseueiai ce ia voiuutac, /acec de
Li ocden es uu segneuto eseueiai ce ia voiuutac, /acec de
/a ca.n ; sedante de /a a/ectvdad, ero euesta euteucerio
as y baeerio oerativo eu uuestra vica ciaria, auuue, eono
verenos, ei orceu uece aareeer ce cistiutas naueras.
1. Li ocden seca/, ue se reiiere ai esaeio, ai tieno, ai
novinieuto, a ia cisosieiu... y tan|iu a ia reiaeiu cei asaco
eou ei iuturo, cei autes eou ei cesus. Los ejenios ueceu ser
nuy eiaros. cesce ia iey ce ia gravecac, a ias reaeeioues ce ios
sieoirnaeos so|re uuestro eere|ro, asauco or ios notivos
ue eoucueeu a exerineutar ia tristeza o ei estucio ce uua
|iograia eu sus cistiutas etaas.
2 Li ocden tota/, ue uos ernite cistiuguir y estrueturar
ias artes eou ei toco, jeraruiza, esta|ieee uua reiaeiu
sistentiea eutre ios civersos eieneutos ce uu eoujuuto.
1. Li ocden de /os dstntos nve/es ue existeu eu ia
norai, ce ios euaies tres sou rinorciaies, y ue ceseri|irenos
eu gracaeiu aseeuceute. ias vctudes huoanas (tieas y
uotieas
1:
), ias vctudes cacdna/es (ruceueia, justieia,
iortaieza y teniauza), ias rineras eoustituyeu ia |ase ce ias
seguucas, y eu uua osieiu ns eievaca, ias teo/oga/es (ie,
eserauza y earicac).
Lu ia sieoioga aetuai y eu ia sieoatoioga, ia voiuutac es
uua ce ias grauces auseutes, eono io iue ia eoueieueia eu ei
eoucuetisno. 8inieneute uo se ba|ia ce eiia, y eu su iugar ba
ico energieuco eu ios uitinos auos ia ostura iuversa. ia
ecosvdad.
La ermisividad eeme edige
relativista

Qu siguiiiea ecosvdad' De u ba|ianos euauco
utiiizanos esta aia|ra' Luanuuo, eu uu texto ue ne areee
so|resaiieute, ciee.
8e ciee, y aeaso se eree, ue ia ii|ertac eousiste eu cejar
ereeer uua iauta, eu uo ouerie rocrigoues, ui guas, ui
o|steuios, eu uo ocaria, o|iigucoia a ue tone sta u otra
iorna, eu cejaria ue arroje or s, y siu eoaeeiu aiguua, sus
|rotes, sus bojas y sus iiores. \ ia ii|ertac uo est eu ei ioiiaje,
siuo eu ias raees, y ce uaca sirve cejarie ai r|oi ii|re ia eoa y
a|iertos ce ar eu ar ios eaniuos cei eieio, si sus raees se
eueueutrau, ai oeo ce ereeer, eou cura roea ineuetra|ie, seea
y rica o eou tierra ce nuerte.
Ls ceeir, ce|enos ceseu|rir aueiio ue baee
vercaceraneute rogresar ai bon|re, ce noco ue su co;ecto
cooo ecsona sea io ns rieo osi|ie. Li uso aceeuaco ce ia
ii|ertac y ce ia voiuutac sou ias veias ceeisivas, ios soortes,
ue enujau ia uavegaeiu ce eaca uuo baeia |ueu uerto.
Iecosvdad sgn/ca ue no dele halec
cohlcones. n tecctocos vedados. n oedoentos ue
/cenen /a cea/.acn ecsona/. ;a ue todo deende de/
ccteco sul/etvo de cada uno. lor eso, uaca es |ueuo ui
ccteco sul/etvo de cada uno. lor eso, uaca es |ueuo ui
naio. Lsta se susteuta so|re uua to/ecanca also/uta, cauco
easi toco or viico y ieito, eou tai ce ue a esa iustaueia
su|jetiva ie arezea |ieu.
16
8e ba ciebo ue ia oea nocerua
est nareaca or ia cesustaueiaiizaeiu, ya ue ia nayor arte
ce io ue bay a uuestro airececor est re|ajaco, ciiuico, eaca
vez eou neuos eouteuicos, y se va inreguauco or ia igiea cei
vaeo.
lor u tieue uu trasiouco uibiiista ei bon|re ernisivo'
La resuesta es ue uu hoolce hedonsta. ecosvo.
consuosta y ce/atvsta. no tene ce/ecentes ui uutos ce
aoyo, y aea|a uo sa|ieuco a cuce va, euviieeico, re|ajaco,
eosiiieaco... eouvertico eu uu o|jeto ue va y vieue, ue se
nueve eu tocas ias cireeeioues, ero siu sa|er acouce se cirige.
Un hoolce ue en ve. de sec lcu/u/a. es ve/eta.
De este noco, vieueu a ia neute uu eoujuuto ce estacos
aunieos eugarzacos or ei tecio, ei a|urrinieuto, ia cesoiaeiu,
uua eseeiai iorna ce tristeza, toco eouseeueueia ce ia
ernisivicac. Ls uua uueva asiu ia ue aiiora. /a asn oc
/a nada, uu uuevo exerineuto ara ver u saie ce esta rotura
ce ias cireetriees (royeeto ersouai) y sueriieies (|ases) ce ia
geonetra bunaua, ero siu cranas, siu eatstroies ui vrtigos
trgieos. 1ocos ios grauces vaiores sou reiativos, ceeuceu ce
eaca uuo, ce io ue eaca sujeto ieuse...
uoy, a exeeeiu cei oitieo, uo bay ce|ate iceoigieo eu
ia Luroa cei |ieuestar y ia ouieueia. Lu ejenio |ieu eiaro es
ia teievisiu. se trata ce gauar aucieueia eono sea y uo
reeisaneute estinuiauco ias vertieutes euituraies. se reeurre a ia
reeisaneute estinuiauco ias vertieutes euituraies. se reeurre a ia
oruograia, a ia vioieueia o ai eseucaio. Lu taies eireuustaueias
todo nvta a/ descoocooso, se iieva ia cesicia, est ce
noca ia vica rota, cesbiiaebaca. 1an|iu ios ersouajes
aetuaies ns aianacos eareeeu ce neusajes iuteriores, uo
uiereu ceeir uaca. L/ hoolce iigbt esta vacio. s/o /e ntecesa
e/ dneco. e/ odec. e/ to. /a /aoa. asac/o len sn
cestcccones. ; estac en /os stos ; en /os aolentes de
ooda.
uay civersas teoras y ereeueias so|re ia oea y ei
bon|re aetuai. Ciies Liovetsly ciee ue estanos eu /a eca de/
vacio, Dauiei Beii ia ciaguostiea eono etaa de cele/n
contca todos /os est/os de vda ceoantes, Cuy De|orc, ia
ceiiue eono /a socedad de/ esectacu/o, couce se rocuee
uua ciseusiu vaea y ios necios ce eonuuieaeiu iusisteu eu
seguir siu ceeir ui trausnitir uaca. lor uitino, otro eusacor
eoutenorueo, uaus \aguus Luzeus|erger ciee ue estanos
eu /a oedoccdad de un nuevo ana//aletsoo.
Iecosvdad ; sul/etvsoo /ocoan un lnooo
estcechaoente entce/a.ado. Li sul/etvsoo iusiste uua y otra
vez eu ue ia uuiea uorna ce eoucueta es ei uuto ce vista
ersouai, io ue uuo ieuse, sea uieu sea, y roeeca esa
oiuiu ce couce roeeca, esta ostuca se va nsta/ando de
esa/das a /a vecdad de/ hoolce ; de su natuca/e.a.
luscando ; ecsguendo e/ lene/co noedato. Cou eiio se
uiere aiirnar ue /a vecdad es /o ut/. /o cactco. lor eso, uo
existe uaca a|soiuto, ceiiuitivo o iuucaneutai. todo es ce/atvo,
o sea, ceeuce ce uu eutranaco ce reiaeioues eoniejas, uaca
es vercac ui neutira, uo ocenos enitir juieios ui auiisis so|re
aigo cenasiaco terniuaute. Ls as, siguieuco esta iuea
arguneutai, eono eaenos eu ei ce/atvsoo. tratauco ce
eueoutrar ia vercac a travs ce uuestros ceseos y uutos ce
vista. lero eu reaiicac, aieauzanos uua vercac su|jetiva,
reiegaca so|re s nisna, siu vueuio aiguuo eou ia reaiicac,
aoteoss de /as onones ; de /os /ucos actcu/aces. 8eguu
io exiieaco basta abora, aiirnanos ue se eae eu un nuevo
also/uto: todo es ce/atvo, buyeuco ce ias vercaces
uuiversaies, se terniua aterrizauco eu eiias. Li reiativisno es
aueiia ostura eu ia euai uo existe uiuguua vercac uuiversai,
ceiiuitiva, aigo a io ue asirse y ue sea eseueiai ara euaiuier
vica bunaua. lrotgoras ceea ue e/ hoolce es /a oedda de
todas /as cosas.
La trausieiu ce ia iiiosoia a ia sieoioga, eu ei tena ce ia
voiuutac, tieue su traseeuceueia, ya ue iue estuciaca cesce
suuestos eieutiieos y eou rigor netocoigieo, ero ba sico
lreuc, eou iceas sugestivas... ero tan|iu eou errores nuy
siguiiieativos, uieu ns ba eoutri|uico a ue ia ernisivicac
acote uua iorna ce taies earaeterstieas ue boy sea uua
ecagoga ce uso ireeueute. Lutre ios neeauisnos ce ceieusa
ue i ceseu|ri ba|i ce ia cecesn, eou io ue, ai uo ser
|ieu euteucica su ceiiuieiu or nuebos, se erey ue, euauco
sta se reiera a ia sexuaiicac, eoucuea easi iuexora|ieneute a
i a neucoss. uoy, aiguuos auos cesus ce aueiias
aiirnaeioues, sa|enos ue esto uo es eierto y ue ios catos
aiirnaeioues, sa|enos ue esto uo es eierto y ue ios catos
eouiirnau eu nuebas oeasioues io eoutrario.
Orden en la eabeza

Desce ei uuto ce vista iiiosiieo, bay ue cistiuguir euatro
tios ciiereutes ce orceu, ue vau a car origeu a euatro areeias
inortautes cei eusanieuto. a) ei ocden natuca/, ue uo
ceeuce ce ia ca.n bunaua y ue tieue cos cerivaeioues. ei
ocden /isco, ue a|area ias reaiicaces nateriaies, y ei ocden
oeta/isco, ce ias reaiicaces uo nateriaies, |) ei ocden /gco,
ue es ei ue iutrocuee ia ca.n bunaua, iornaca or
eoueetos sinies y eoniejos, e) ei ocden ooca/, ue |usea
aieauzar ei iiu uitino cei bon|re, iiegar a ia aututiea ieiieicac,
tauto o|jetiva eono su|jetiva, ero esto sio se iieva a ea|o
neciaute ei ejereieio ce ios vaiores noraies, y c) ei ocden
act/ca/, ue iutrocuee ia ca.n eu toco io exterior.
Lu otra ceserieiu ns retiea, voy a ceteuerne eu estas
euatro cineusioues ce orceu. ocden en /a cale.a, orceu eu e/
to de vda, orceu eu /a /ocoa, y, iiuaineute, ocden en /os
ol/etvos, tocas eiias utinaneute reiaeiouacas.
Ocden en /a cale.a uece decc salec a u atenecse.
tenec unos cctecos cohecentes ; oecac sgundo/os de
cecca. uoy vivinos eu uua oea eouiusa y ei ritno treicaute
ce ia vica uos ceja oeo tieno ara eusar eou eaina. Li
bon|re noceruo est sonetico a uua aetivicac exeesiva, y ai
nisno tieno ia teievisiu y ios necios ce eonuuieaeiu soeiai
ie |on|arceau eou ernaueutes iuiornaeioues, ue ayucau nuy
ie |on|arceau eou ernaueutes iuiornaeioues, ue ayucau nuy
oeo a su nejora ersouai y cesarroiio iuterior. Lua eosa es
estac n/ocoado, sa|er io ue asa, y otra cistiuta, tenec
/ocoacn. sta es ns ceiiuitiva y se rocuee tras esiuerzos
ersouaies eoueretos or sa|er resoucer a ias eiaves ce ia
vica.
Crtega, eu su o|ra Ideas ; cceencas, uos ciee.
Las iceas se tieueu, eu ias ereeueias se est [...], ce ias
iceas ocenos ceeir ue ias rocueinos, ias sosteuenos, ias
ciseutinos, ias roaganos, eon|atinos eu su ro y basta
sonos eaaees ce norir or eiias. Lo ue uo ocenos baeer es
[...] vivir ce eiias [...] Cou ias ereeueias uo baeenos uaca, siuo
ue sinieneute estanos eu eiias.
Lu uua aia|ra, aueiio eu io ue ereenos uos sostieue,
aetua eono tierra iirne so|re ia ue isanos. Li ue uo tieue
esuenas eiaros eu su neute, est cesorieutaco y uo sa|e ui io
ue uiere ui baeia cuce va.
Lste orceu eoucuee a teuer uua /ecacuia de va/oces.
teuenos uu eseaiaiu ce riueiios ue uos sirve eono atru
ce reiereueia. \ esto eu euauto a ia vica ersouai, ue va cesce
ia aieetivicac a io roiesiouai, asauco or io iuteieetuai, ia
ianiiia y ios anigos. La eisiea rivaiicac uuera-suegra uo es otra
eosa ue uua iaita ce orceu jerruieo eu ios seutinieutos. lor
ab nuebas ersouas suireu io iuceei|ie, ero si usierau orceu
eu ese terreuo, se aborrarau nuebos siusa|ores.
1an|iu ei orceu aieeta ai co;ecto de vda, ya ue ste
uo uece ser inrovisaco, bay ue ciseuario, ouerie eotas,
vaiias roteetoras, eueuos o|jetivos y netas a necio y iargo
vaiias roteetoras, eueuos o|jetivos y netas a necio y iargo
iazo. La reaiicac zigzagueaute ce ia existeueia se euearga
cesus ce ean|iar nuebas eosas, carie ia vueita, eou ia
aarieiu ce inrevistos y ro|ienas o asuutos iueseracos. La
ueeesicac ce teuer uua iiexi|iiicac ceutro ce ese esuena
ersouai es, sinieneute, aigo retieo, iuucaneutai, ue uo
ce|enos oivicar.
cua/uec ocden ue se cece sucge de una estcuctuca
oenta/ len ssteoat.ada. 1euer orceu or ceutro uo es
euaiuier eosa, es ns, cesce i enieza uuo a sa|er u baeer
aute ese siuiu ce vaiveues y aiti|ajos ce ia vica bunaua. 8era
uua reteusiu iuutii uerer teuer estrueturacos tocos ios
aseetos ce ia existeueia. Li orceu esta|ieee uuos nuinos ara
ceseuvoiveruos |ieu, ara erseguir uuestros rositos, a esar
ce ias iueiuci|ies cesviaeioues ue uo ueceu evitarse.
Orden en el tie de vida

Lsta es otra areeia iuteresaute ue bay ue euicar, si se
uiere rogresar eu ia voiuutac. Ia ocgan.acn ; /a
/an/cacn de nuestcas actvdades tene un cacactec
ceventvo ;. a /a ve.. ou/t/cadoc de/ teoo. Iceventvo,
orue inice ue ios aeouteeinieutos uos iieveu or ceiaute a
su aso y uo ocanos eusayar uua soiueiu satisiaetoria, rever,
aceiautarse, autieiarse a ios beebos eou uua eierta eauteia.
Mu/t/cadoc uiere ceeir ue, eou orceu, ei tieno se
nuitiiiea y uua ersoua iiega a easi tocos ios o|jetivos
rouestos, ocue dstcluc len e/ teoo es salec sacac/e
actdo. Lsto se ve nuy eiaro eu ias ersouas nuy oeuacas,
ue sa|eu io ue vaieu ios niuutos. La ersoua aeostun|raca a
ercer ei tieno, ceja ue se ie eseae easi siu seutirio, siu
carse eueuta.
8a|er utiiizar a iouco ei tieno a|area aseetos nuy
retieos. cesce teuer uu borario ue uuo se esiuerza or
euniir, basta ser netcieo eou ios asuutos ue teuenos
eucieutes, ciseuar uua sistentiea exigeute y iiexi|ie a ia vez.
As es eono euuce ei tieno. Sn ocden. nunca sa/dcan
nuestcos /anes, uo es osi|ie, or ns ue uuo uiera y iuebe.
laiia ia |ase, ia raz cei ro|iena. A este reseeto bay uua
o|servaeiu ue uo uiero cejar ce iaco. boy eouiuucinos
nuebo cos beebos ciiereutes. actvsoo y actvdad. Lu ei
nuebo cos beebos ciiereutes. actvsoo y actvdad. Lu ei
riner easo, uuo se nueve iuteusaneute ce ae ara aii, ero
eou oeo iruto, es uu novinieuto ue se baee ce eara a ia
gaiera, ce eseasa rocuetivicac, ue sueua nuebo baeia iuera,
ero tieue oeos resuitacos. Lu ean|io, ei seguuco es neuos
ruicoso, ero ns eieetivo. ia|or eaiiaca, ieuta y ce resuitacos
ronetecores.
Ln e/ /oven ha; un cala//o de lata//a aca este to de
ocden: e/ estudo. Ls uu vercacero ternnetro, uu sisngraio
ue, a esa ecac, registra nuebos vaiores ai nisno tieno. Lu ni
exerieueia ce estuciaute y ce roiesor uuiversitario, be ocico
ver ue, nuebas veees, uuos |ueuos resuitacos aeacnieos uo
sou tauto rocueto ce uua |ueua eaaeicac iuteieetuai, eono ce
sa|er ouer eu retiea ias eoucieioues iustruneutaies cei
estucio y ei rigor eu ios ii|ros, auutes y auotaeioues.
1
La vica
orceuaca rocuee trauuiiicac y sosiego. lor eso, euauco
aiguieu se va aeostun|rauco a a/a.ac /as taceas cevstas, uo
se ca eueuta ue or ese eaniuo aea|ar ce|iiitauco su
voiuutac, y ue eaca vez se ver ns iueaaz ce so|reouerse a
ios noneutos ciieiies y ce eausaueio.
Orden en la erma

8iguieuco este reeorrico, bay ue iusistir eu ei ocden
etecoc. Lste est utinaneute eoueetaco eou ios auteriores,
ero eou rasgos roios y cistiutivos ce ios cens. uaee
reiereueia a ia roa, ios ii|ros, ias eosas ersouaies ue uuo
utiiiza ciarianeute.
Ls uu areucizaje ue se ce|e ir acuirieuco cesce
eueuo, eou ia ayuca ce ios acres y ue, ns tarce, uuo se
euearga ce euicar. Abora |ieu, uiero baeer uua iianaca ce
ateueiu. ei orceu eu ia iorna es sienre uu necio, uuuea uu iiu,
es ceeir dele estac golecnado oc /a cudenca. Los
siuiatras sa|enos ue existeu euiernecaces rocueicas or
un a/an desoesucado oc e/ ocden.
18
euyas eouseeueueias sou
uegativas tauto ara ia ersoua ue io suire, eono ara ios ue
eouviveu eou eiia. 8u cesiiegue ce|e cejar uu nargeu a ia
esoutaueicac, ya ue, si uo es as, uece eouvertirse eu aigo
euiernizo, ueurtieo, ue eutur|ia ia eouviveueia.
Sue/o decc ue entcac en /a haltacn de a/guen es
cooo hacec/e un test. Lsa ersoua se retrata, cejauco
eoustaueia ce nuebas eosas ce su ersouaiicac. Las eosas
tiracas, ios ii|ros y ios aeies anoutouacos y ver eaca eosa
or uu sitio, reiieja uu nauiiiesto cesorceu, ue eu |astautes
oeasioues se eorresouce eou uu eierto cesorceu iuterior, ue
ce este noco ueca ai ceseu|ierto.
ce este noco ueca ai ceseu|ierto.
Lu ia ecueaeiu ce ios bijos, ios acres teuenos uu |ueu
eano ce exerineutaeiu ara ro|usteeer ia voiuutac. Lu
aiguua oeasiu be eseuebaco a aiguu acre ceeir ue i uo oca
euseuar a sus bijos ei orceu, orue i uo io viva. uay uu
eoutraarguneuto eou reseeto a esto. 8e trata, justaneute, ce
enezar a iuebar or eouseguirio, exiieucoies a ios bijos eno
eiios iuteutau suerarse. Cono be eoneutaco eu otras giuas
ce este ii|ro, io nejor es ir baeieuco eueuos ejereieios, iusistir
eu eiios y eoutiuuar, sa|ieuco ue ios eueuos avauees ce
abora seru aniiacos eu ei iuturo si bay erseveraueia.
Lu ceiiuitiva, ei vaior ce ia estinuiaeiu ositiva es
inortaute a ia bora ce enujar baeia estos vaiores, boy oeo
areeiacos. Li |ueu ejenio ce ios acres ce|e estar reseute,
ara ue ios bijos eutieucau ei oru ce esos esiuerzos
eoutiuuacos. Li orceu or ei orceu tieue oeo seutico, bay ue
eoioear ias eosas ce aeuerco eou uuos eriterios ceterniuacos.
Abora, eu ia era cei orceuacor, io ue sueece eou este aarato
es ue siniiiiea uuestra vica eu aiguuos aseetos eoueretos.
L/ halto de/ ocden es oas /ac/ ue accague s se
eoe.a desde /oven. Cuauco uua ersoua se ba ico
aeostun|rauco ai cesorceu iornai, ie euesta nuebo eorregirse,
saivo ue baya teuico aiguua exerieueia nuy uegativa, ue sea
easi trauntiea. lor ejenio, ba|er ercico coeuneutos
inortautes o aeies ce uso ersouai ce ciieii reeueraeiu
uece ser ia iecra auguiar cesce couce se iuieie uu ean|io
serio, ce rosito iirne, ue eoucuzea a uu orceu estrieto.
Iaca educac a a/guen en e/ ocden. /o oe/oc es vec /a
ut/dad de/ osoo ; /a /ac/dad aca encontcac /o ue se
lusca. Lsto vaie ara nuebos aseetos ce ia vica. laeieueia,
erseveraueia, iusistir, uo carse or veueico... sou ias nejores
|ases ara eouseguir esta enresa ciieii ce eutraca, ero eu ia
ue uua vez acuirico uu eierto uivei, toco se baee ns iiauo y
iievacero, ues se ba eouvertico eu arte ce uosotros.
lara uu uiuo, enezar a teuer orceu siguiiiea areucer a
cejar su ba|itaeiu reeogica, guarcar sus juguetes, uo cejar sus
eueuas tareas eseoiares a necio baeer, teuer sus euaceruos y
ii|ros eu su sitio. 8ueece io nisno eou ios icionas. A uu uiuo se
ie euseua iugis jugauco, eautauco, eu iau civertico. \ as, easi
siu carse eueuta, va asiniiauco ia grantiea, ia va areucieuco.
De nauera areeica sueece eou ei orceu.
Orden en les ebjetives

L/ ocden en /os ol/etvos es e/ unco oodo de ue /os
costos sa/gan ade/ante. lero ara esto se ueeesita
eoueretar, tenec ocos ol/etvos. len de/otados. sn uecec
alaccac deoasado. As se iuieia ei eaniuo baeia ias
ceterniuaeioues cetaiiacas. cuando se //an /os /anes es e/
oooento en ue uno ha acenddo a cenuncac a /a
dsecsn. uay ue artir ce au. Deeir si a toco io ue va
aareeieuco aute uosotros es ia iorna ns segura ce saiirse cei
eauee trazaco. Ab es couce uuo reeisa, auaiiza io ue uiere
baeer, ceiiue y eriiia sus o|jetivos, eeutra sus inites y eata io
ueeesario ara sa|er decc no a tautas sugereueias y tiroues ue
roeeceu cei exterior, ara cesateucer ce aiguu noco io ue se
tieue eutre nauos y eu ia ea|eza.
I/an/cac a cocto ; oedo /a.o. Lo barenos eou aei
y iiz. \uebas veees, esta tarea se siniiiiea reeurrieuco a uua
ageuca, couce toco ueca auotaco. De este noco, toco es
vivico ce iorna ns sa|rosa, ues io nejor es aceiautarse a io
ue est or iiegar. Lste orceu iieua ce arona ia |iograia, ues
iuvita a uo eecer, ui a carse or veueico euauco ias eosas saieu
nai, se tuereeu o arreeia ei vieuto ce ias eoutrariecaces.
Crgauizar es sa|er cistri|uir, ce aeuerco eou ei aso ce ios
cas y ias senauas, tocas ias eosas ue estu eucieutes, y ue,
ai irias baeieuco, uos iieuau ce satisiaeeiu, ce ieuituc, orue
ai irias baeieuco, uos iieuau ce satisiaeeiu, ce ieuituc, orue
erei|inos uua gratiiieaeiu iuterior euauco bau sico iievacas a
eouseeueiu. Lste es ei nejor ntoco ara aiiuearias baeia
ceiaute, eou rigor e iiusiu. Li cetaiie, ei esnero y ia
niuueiosicac es rever y, or tauto, va a ser ortacor ce eaina,
reguiaricac, euiii|rio y seusatez eu ia orgauizaeiu.
Leetes del erden en la vida
ersenal

8i ia |ataiia cei orceu se a/a.a y uo se ca eu ios rineros
auos ce vica, gauaria va a eostar |astaute tra|ajo. \ siu uua
|ase o rana ce iauzanieuto, eouseguir eiertos vaiores
suoucr nuebo esiuerzo basta ue iorneu arte cei
eonortanieuto ba|ituai.
_uen tene una luena educacn de /a vo/untad es
ocue ha tcala/ado a /ondo en e/ ocden ; /a constanca, y
ba sico caa. ce ir cauco eueuos asos baeia ceiaute,
veueieuco eu uuos, y eu otros sieuco veueico. Los rineros
estnuios sou reei|icos cei an|ieute ianiiiar, sienre ue ste
teuga uu eierto euiii|rio sieoigieo y ios acres se autieieu a
ios bijos a|riucoies ei eaniuo. uay ue salec ootvac, sa es
ia |ase ce grau arte ce ia sieoioga ue ios tutores ce|eu
eniear. 8e juega eou ios bijos ara ue seau orceuacos,
eostucoies oeo esiuerzo. As se va acuirieuco ei b|ito. eou
ia reetieiu ce aetos ce este tio. lor eso, jugar eu ianiiia es
tau inortaute. orue se ereau iazos ce anistac, se iinau ias
ciiereueias ce autoricac siu re|ajarias ce uivei, se re eou ios
bijos, y as areuceu ei vaior ce sa|er ercer eou eiegaueia,
ues acuiereu ia inortaueia ce sa|er eecer... eu ceiiuitiva, e/
va/oc edaggco de/ /uego entce adces e h/os es una
va/oc edaggco de/ /uego entce adces e h/os es una
vecdadeca escue/a. donde se ueden acendec ouchas cosas
ostvas. Ab uaee uua eouviveueia ns cireeta eutre tocos, y
eaca uuo va cejauco eiara su ersouaiicac, su iorna ce ser
uuiea y artieuiar. \ a ia ar, ie ueceu ayucar a eorregir
aseetos ce su eoucueta.
Los riueiaies eieetos cei orceu se resuneu eu ios
siguieutes aartacos.
1 . - Ia. etecoc e ntecoc. La rinera suoue
trauuiiicac, ia seguuca sereuicac. Lutre eiias bay iazos y uutos
ce reiaeiu, eu couce an|as estu iniieacas. Luo sa|e cuce
estu ias eosas oc su etecoc. y eno se ce|eu estrueturar ios
beebos segun su ntecoc. uay arnoua, euiii|rio, eouexiu
ceutro ce uua estruetura aniia. Luo est eu ia reaiicac, eou ios
ies eu ia tierra, siu uerer cenasiacas eosas y siu reteucer
beebos inosi|ies.
2. - ~/egcia. lieuso ue ocden ; a/egcia /ocoan un
lnooo con ouchos untos en cooun. La aiegra es uu
resuitaco. ia eouseeueueia ce uu tio ce vica eobereute, reaiista
y eou uu |ueu uivei ce exigeueia, eu |usea ce ia neta, or
eueina ce ios avatares y ias iuebas eoutiuuas. Luo se cesvive
or baeerse ersoua, or nejorar eu uutos eoueretos y esto, a
ia iarga, rocuee uua satisiaeeiu iuterior iuneusa. Lutouees,
euauco se veu ios iogros, ei ceseuiaee ce esos esiuerzos
tra|ajosos, se eata ia traseeuceueia ue tieue io orciuario y ei
|ueu reucinieuto ue rocuee. La aiegra es ia reeoneusa cei
esiuerzo y ia erseveraueia. Ia vda oecece /a ena cuando
ha; cetos. gcandes desa/ios. ; cele/dias nol/es ue //evan a
ha; cetos. gcandes desa/ios. ; cele/dias nol/es ue //evan a
aostac oc conseguc sec /o oe/oc osl/e.
1oco esto eboea iroutaineute eou ia soeiecac becouista ce
uuestros cas. lorue se vive uua reuica eiea ue bay ue
nauteuer eou uuo nisno, ara uo cejarse veueer y ocer
acuirir ios vaiores cei guerrero. gauas ce eiear, eaaeicac ce
eutrega, uo carse or veueico, e iusistir siu cesaiieuto. lor ese
eaniuo ia vica bunaua eo|ra su ns geuuiuo seutico. Juiiu
\aras ciee. Desvivirse eu ia iorna surena cei iuters, ero,
u es ei iuters ns ue ntec esse, estar eutre ias eosas'
Cuauco uos iuteresanos es ue estanos ab, eou ias eosas,
cesviviucouos. \ vivir es estar eutre ias eosas ue uos roceau y
soiieitau, eu uuestra eireuustaueia.
1v
La aiegra es ai nisno tieno a/coacn ce resuitacos
ositivos, y negacn ara ciseiiiuaruos eu ios o|jetivos
trazacos. Li ue es cenasiaco |iauco eousigo nisno se ba ico
baeieuco a |ase ce eesioues eu eosas, uiz uo nuy
siguiiieativas, ero ue a ia iarga io ceseutreuau eu ei tra|ajo ce
iuebar. Las ii|ras uitinas cei ser bunauo se teniau ab,
vi|rauco eu uu ciaasu eou cos uutas eu su boruiiia. eu uu
extreno, ia /octa/e.a. y eu ei otro, ia acenca, ia rinera,
eonuesta ce nateriaies iirnes, ia ue baee ai bon|re ue ia
osee siico, caa. ce aeoneter y resistir ios eoutratienos, ia
otra, ia acenca, |asaca eu ei areucer a eserar, sa|ieuco
so|reouerse euauco uo se rocueeu ios iaues revistos, siu
ercer ia eaina.
20
1. - L/caca. Cuauco bay orceu eu ei cesarroiio ce
1. - L/caca. Cuauco bay orceu eu ei cesarroiio ce
euaiuier aetivicac, ei tieno se ciiata, y se tieue ia seusaeiu ce
ue se iiega a toco si uuo ba sico eaaz ce uo cisersarse.
leusenos tau sio, eono ejenio, eu ia eieueia nocerua ce ia
|i|iionetra, eu ia ue ia suna ce catos iuiornativos so|re uua
euestiu nouogriiea iiega a ser boy exoueueiai. lero, si bay
orceu, si esos catos estu |ieu arebivacos, aoyacos eu uu
sistena igieo, raeiouai y estrueturaco, ce aeuerco eou uuos
arnetros oerativos, toco eso uece ser guarcaco eu ia
neute siu ue stos se iercau eou ei aso cei tieno. Li sa|er
s oeua iugar, y bay ue baeerio a |ase ce orceu.
4.- L/ cudado en /os deta//es euenos dentco de /as
ocuacones ue uno tene entce oanos. Joseb lieer uos
ciee ue teuer vaiores siguiiiea ue ei bon|re reteuce sec
vecdadeco, tauto eu ei seutico uaturai eono so|reuaturai, eu ei
rinero, uuo se eieva ersouaineute, nieutras ue eou ei
seguuco, se asira a io nxino ue uece iiegar aiguieu eu esta
vica.
21
Lu ia Lcac \ecia se eousicera|a salo ai bon|re a
uieu ias eosas ie areeau tai y eono erau reaineute, teua
eaaeicac ara ver eou o|jetivicac ia reaiicac, cesce varias
erseetivas.
Lste euarto aartaco oseiia eutre ouer anor eu io
eueuo, sa|er terniuar |ieu uu tra|ajo, esnerarse eu baeerio
toco eou eorazu y ea|eza, y eievar ei uivei ce ia tarea baeieuco
ias eosas cesaeio, eou eaina, siu eorrer, siu atroeiiarse. De
ese noco, ei iustaute eo|ra uu eareter curacero, eou
resouaueias ciiatacas. 1an|iu es inortaute eu este aseeto
cei orceu ei euniinieuto iiei cei borario, cesce ei eonieuzo
cei orceu ei euniinieuto iiei cei borario, cesce ei eonieuzo
basta ei iiuai, ei orceu eu ia eouviveueia eoticiaua eou ios cens,
asauco or areucer a ser teniacos y uo reteucer a|arear
ns ce io ue uuo reaineute uece.
:.- Li orceu, a ia iarga, si es vivico eou uu seutico
roiuuco, |asaco eu ei servieio a ios cens y eu ia iueba or
nejorar, conduce a ue /a ecsona sea oas /lce ;
cesonsal/e. La nacurez sieoigiea es aigo ue se va
acuirieuco aso a aso, a |ase ce tra|ajo |ieu beebo, ce
resousa|iiicaces asunicas, ce eaaeicac ara suerar ias
irustraeioues, ce ba|er sico eouseieute ce ue bay ue teuer
|ueu ercer y voiver a enezar ce uuevo... 1oco eou voiuutac
y eoustaueia. Lste es ei noceio eu ei ue se ce|eu iijar ios
bunauos ara saear ei nejor resuitaco.
De ab energe uu bon|re ns reosaco, aiegre, iirne eu
sus rositos, ue uo se cesnoroua eou iaeiiicac, eou ns
gusto or ei bunor ue or ei crana, ns iueiiuaco or ia iiusiu
ue or ia agoua. As es eono se iorja eu ei iuturo uu taiz
bunauo ue auuta baeia aigo grauce, atraetivo, sugereute, or
io ue nereee ia eua iuebar cejucose uuo io nejor ce s
nisno eu ei esiuerzo. L/ ocden ; /a cudenca son /os dos
cotectoces de uno de /os tesocos oas cecados: sec
conscentes de ue ha; ue /uchac con /a nte/genca ; /a
a/ectvdad. liatu, eu Ia keul/ca, ciee ue ia ruceueia es
ia nacre ce tocas ias virtuces, es ceeir, ce eiia arteu otras tres.
ia justieia, ia iortaieza y ia teniauza.
La aia|ra vctud aetuaineute est eu cesuso, su vaior uo
es areeiaco eu ei nereaco sieoigieo y ce ia eaiie, ero
es areeiaco eu ei nereaco sieoigieo y ce ia eaiie, ero
eouvieue |ueear eu su etinoioga, ya ue ce eiia ocenos saear
aiguuas eoueiusioues roveebosas. Los griegos ba|iau ce acete,
eaaeicac, ba|iiicac o iueiuso eierto graco ce erieeeiu, uo
sio exeiusivas cei bon|re, siuo tan|iu ce uu auinai o iueiuso
ce uu iustruneuto. As, or ejenio, ei ea|aiio teua ia acete ce
ia veioeicac, ei vioiu, ia ce exresar uuos souicos sugereutes, y
ei euebiiio ce eortar |ieu. La aia|ra aienaua 1ugend ceriva ce
taugen; siguiiiea eaaeicac eu geuerai.
Los ronauos iiana|au a ia virtuc vctus, ue roeece ce
vc, varu, y a su vez euivaie a viriiicac o roiecaces
eseeiieas ce ia eoucieiu naseuiiua eu euauto a iuerza.
Lu geuerai, /a esenca de /a vctud es ue /ac/ta e/
halto de nc/nacse a olcac haca e/ len o haca /o oe/oc.
De au ue ei orceu y ia eoustaueia, eono cos vaiores
sustaueiaies ce ia voiuutac, se a|rau eaniuo ara ia eouseeueiu
ce uu bon|re ce ns uivei, ue uiere voiar aito y eievarse or
eueina ce sus iinitaeioues.
IV. ORnLS \ ALLGRA
Vivir el erden disrutndele

Lu ei nuuco ce ios seutinieutos uos eueoutranos eou este
rasgo aieetivo, ei orceu, ue reseuta cos earas. ia aiegra y ei
iaeer. La a/egcia (cei iatu a/acctas-ats, iuego, vivaeicac,
arcor) es uu seutinieuto ce eouteuto y satisiaeeiu iuterior ue
se rocuee eono eouseeueueia o reaeeiu ce aigo ositivo ue
ba aeouteeico a uua ersoua. Lsta ceiiuieiu uos reseuta ias
siguieutes earaeterstieas.
La aiegra, eono estado de anoo, es uua exerieueia
su|jetiva y ue, or tauto, sio uece auaiizarse o estuciarse
teuieuco eu eueuta este cato.
lor necio ce ia aiegra ia vica se erei|e ce iorna ieua,
ciiataca, iieua ce iuerza y ce seutico, eso ue roeece ce iuera
y uos aiegra io seutinos eono uu cou, es ceeir, tieue uu va/oc
ostvo.
Ls uuo ce ios estacos aieetivos iuucaneutaies cei bon|re,
ue, geueraineute, se rocuee cooo consecuenca ce aigo
ositivo ue ba oeurrico y ue es ei ceseueaceuaute ce esta
enoeiu gratiiieaute.
Lsta enoeiu, ue rooreioua iaeer y ue se extieuce ai
iauo suieo, rocuee uua viveueia ce iuniuosicac y
eserauza.
La aiegra, est ootvada sienre or ia osesiu ce uu
|ieu o or su revisiu autieiaca.
|ieu o or su revisiu autieiaca.
La aututiea aiegra es aueiia ue rezuna otinisno,
satisiaeeiu, auinaeiu y regoeijo, ue iuvita a ia eeie|raeiu y
est roeusa a a|rirse a ia eonuuieaeiu. \, acens, euriueee
iuteriorneute, nuestra uu auorana iuturo aniio y rooreioua
a ia existeueia su aututieo seutico eu esos noneutos. Ia vda.
a esac de todo. oecece /a ena s/o oc /a a/egcia, es
eutouees euauco ei asaco acuiere uu reiieve eonreusivo, ei
iuturo se ve eou eouiiauza, y se esera ce i toco io |ueuo ue
uece traeruos. Luteucica cesce esta eoueeeiu, io ue baee
es reaiirnar a ia ersoua eou reseeto a su |iograia, y eueajar
eu eiia ias tres iustaueias tenoraies -asaco, reseute y iuturo
- eu uu |ioue, eu uu arnazu ue tieue uu iuucaneuto y uua
cireeeiu reeisa, a esar ce ios vaiveues ce ia existeueia.
Lu ia vna cooeda, Daute ciee ue ia aiegra es /u.
nte/ectua/ //ena de aooc, anor ce vercac iieuo ce ju|iio,
ju|iio ue traseieuce toca cuizura. Deseartes, eu su trataco Ias
asones de/ a/oa, ciee. Lnoeiu iaeeutera cei aina ue
eousiste eu ei gozo cei |ieu. rosotros reierinos reservar ia
aia|ra /acec aca otro eoutexto y eou eouuotaeioues
cistiutas.
!rabaje y alegria: des iezas
insearables

Cuauco estanos aiegres se ce|e a ue benos eouseguico
aigo o ue eseranos aieauzario, sea uu |ieu nateriai o uo. lor
eiio, ia aiegra aututiea es rocueto y eouseeueueia cei esiuerzo,
or ejenio, uua ce ias ns inortautes es ia ue se ceriva cei
tra|ajo |ieu beebo.
1cala/o. a/egcia ; /esta /ocoan un eoutiuuun
sco/gco. 8io uua vica eou uu tra|ajo iieuo ce seutico baee
ai bon|re aiegre, y uuieaneute es osi|ie eeie|rar uua iiesta
euauco sta se ca eu uua ersoua euya vica y euyo tra|ajo
sigueu uu eaniuo, tieueu uua cireeeiu ue se re|asa a s nisna.
Couvieue uo oivicar eu este aartaco ue ia aiegra esta oas
/gada a/ dac ue a/ ceclc. Cuauco se iuvierte esta cireeeiu,
eou ireeueueia ueceu aareeer ia tristeza, ia neiaueoia y ia
cesiiusiu, y aieetau a ias iortiiieaeioues ce ia ersouaiicac.
Las tres earas de la tristeza

La aia|ra tcste.a (cei iatu tcstta) siguiiiea aiiiginieuto,
esacun|re. 8u exerieueia erteueee ai nuuco seutineutai y se
uece ceiiuir eono uu sentoento de esac. de do/oc ntecoc.
ue //eva consgo e/ estac deso/ado. con ena. eolacgado
oc /a oe/anco/ia. Lu ia eiasiiieaeiu ce ios seutinieutos
rouesta or \ax 8ebeier, stos uecau estratiiieacos eu
euatro iauos.
Los sentoentos sensoca/es, es ceeir, iigacos ai euero,
ero ioeaiizacos, ce ab ue sea ireeueute eseuebar a uu euierno
ceresivo. 1eugo ia eua eogica ai estnago.
Los sentoentos vta/es sou tan|iu eororaies, ero
geueraiizacos. 1eugo ei euero triste, eono si toco i ne
esara. Lstos cos tios ce seutinieutos uo notivacos sou
eucgeuos, o|eceeeu a ios ean|ios iuteruos ce ia iisioioga
bunaua, or io geuerai ios iigacos a ia euiernecac ceresiva.
Los sentoentos siucos, ue sou notivacos, ce|icos a
aiguu sueeso ersouai y, geueraineute, estu cesiigacos cei
euero.
Lo s sentoentos esctua/es, iigacos a ios iauos
traseeuceutaies.
lero, u es uu seutinieuto' Ls uu estaco asivo, iuterior,
ue sienre tieue uua euaiicac viveueiai ositiva o uegativa. uay
ue ciiereueiar ei sentoento ce ia sensacn, ue eousiste eu
ue ciiereueiar ei sentoento ce ia sensacn, ue eousiste eu
ia eataeiu cei nuuco exterior neciaute ios seuticos, aututieas
veutauas ue uos iueororau toco io exteruo. \ieutras ue eu
ias seusaeioues iuterveuinos aetivaneute, ya ue uos ciriginos
baeia oeraeioues ue estu iuera ce uosotros, eu ios
seutinieutos uos cejanos iuvacir or ese ean|io enoeiouai, siu
baeer uaca, ce iorna asiva, vieuco eno ean|iau ios cistiutos
uiveies ce uuestra aieetivicac.
La tristeza uece ser, ce cistiutas naueras, tres iornas ce
vivir esa exerieueia uuiversai.
Lua rinera, ia tcste.a sco/gca, es aueiia rocueica
or aigo uegativo, euyos ceseueaceuautes sou iaetores exteruos.
Lsta se erei|e, so|re toco, a uivei utino, siu resouaueia
eororai, y evoiueioua eu reiaeiu eou ei notivo ue ia rocujo,
erteueee ai estrato ce ios seutinieutos suieos. La nejor
terautiea ara euraria es ei tieno.
La seguuca es ia tcste.a vta/, ia ns grave ce ias tres ue
se ceseri|iru, iianaca as orue roeece ce ios seutinieutos
vitaies ue se eueueutrau eutre io suieo y io sontieo. La
viveueia ce sta es cistiuta euaiitativa y euautitativaneute. se
exerineuta eono uu vaeo iuterior y ei sujeto ueca iuvacico
or ia iaita ce notivaeiu enoeiouai, io ue eu ia siuiatra
aienaua eisiea se ceuoniua ei seutinieuto ce ia iaita ce
seutinieuto. Ls tau iuteusa y roiuuca, ue eou ireeueueia se
eseueba ceeir a estos sujetos -euiernos ce ceresiu-. \a
uo ueco estar ns triste. uay uua uota eseeiaineute
inortaute eu eiia. se nira sienre baeia ei asaco, orue
sieuteu eerracas tocas ias osi|iiicaces ce royeetarse eu ei
sieuteu eerracas tocas ias osi|iiicaces ce royeetarse eu ei
iuturo. Aiiora eaca vez ns ia euia, y, ns tarce, ia
ceseseraeiu, couce se uenau ias uitinas oortuuicaces ce
saiir aceiaute y euireutarse ai nauaua. A este estaco iuterior bay
ue sunarie ios sutonas sontieos ue io aeonauau. coior ce
cale.a, noiestias cigestivas y nauiiestaeioues isieas or toco ei
euero.
\ or uitino, ia tcste.a vta/.ada, uu estaco iuternecio
eutre ias cos auteriores. Au ei roeeso se rocuee cei
siguieute noco. euauco ia tristeza sieoigiea tieue grau
iuteusicac y curaeiu se va baeieuco iuceeucieute ce aueiio
ue ia origiu.
lero ia eoniejicac ce ios seutinieutos se oue ce reiieve
euauco iuteutanos auaiizarios ce iorna iragneutaca. As, ia
aiegra y ia ieiieicac sou ias cos asiraeioues uuiversaies cei
bon|re, nuy areeicas, ero cistiutas. Lo nisno sueece eou ei
iaeer, ero ste, eu uitino iugar, cesus ce ia ieiieicac y ia
aiegra, eu este orceu.
La a/egcia sienre ca satisiaeeiu euauco se ve aieauzaco
uu ceseo, uu eouteuto ue cesen|oea eu uua viveueia ce
reoso. La /e/cdad ya es ns eonieja y se exerineuta eono
uua sutesis ce uuestra vica, eu couce sou exioracos ei anor, ei
tra|ajo y ia euitura, as eono ia roia ersouaiicac. Li /acec
es ns seusi|ie y ei euero tieue uua inortaute artieiaeiu.
La reiaeiu eutre iaeer y aiegra es eonara|ie a ia ue existe
eutre sueriieie y roiuucicac, eutre iugaeicac y ernaueueia.
La aiegra es ns ceusa, orue aieeta a iauos ns utinos, ei
La aiegra es ns ceusa, orue aieeta a iauos ns utinos, ei
iaeer es noneutueo, asajero, tieue uua eouuotaeiu ns
iustautuea.
Aiegrarse siguiiiea sa|orear aigo |ueuo ue eser|anos,
es uu iucieacor ce ue vanos eu |ueua cireeeiu, auuue sio
sea eu aseetos areiaies ce uuestra vica. 1oca ecueaeiu
aututiea eoucuee a ia aiegra, o ciebo eu otros trniuos. educac
a una ecsona es dac/e entusasoo con cesecto a /os
va/oces aca su cea/.acn cooo hoolce.
Aiegra y ieiieicac se baiiau eu ia |ase ce euaiuier
notivaeiu bunaua, auuue ia rinera sea ns eorta ue ia
seguuca. La rinera es eoueieueia ce uu |ieu ue se ba
eouseguico, ia seguuca, a|area nuebos segneutos ce ia reaiicac
ersouai, ce ab su ceusicac. La aiegra es sienre uu iogro
areiai, es ceeir, ei ueute baeia uua ieiieicac reiativa.
lero, eu ceiiuitiva, ocenos aiirnar ue, eu ei bon|re
nacuro, an|as iornau uu |iuonio, eu ei ue ia aiegra estinuia
a eoutiuuar baeia aceiaute, ie ca aias a ia iiusiu.
Orden y eenstaneia: las velas
de la veluntad

uay razoues ns ue suiieieutes ara eiogiar ei orceu. ro
o|staute, ieuso ue uo estu ce noca ui i ui ia eoustaueia ui ia
voiuutac. \ or tauto eutieuco ue, euauco se ias trata ce
estuciar y ce ioneutar, uuo va eoutraeorrieute. Abora |ieu, ereo
ue es uua euestiu uuiversai, ya ue iueuiear vaiores eostosos
reuiere uua rinera etaa ciieii, basta ue se aeetau y vau
eaiauco eu uuestro iuterior.
\uebos bon|res iuteiigeutes uo sou sa|ios, orue
eareeeu ce vaiores bunauos y traseeuceutes. 8e veu a|oeacos a
eierta sueriieiaiicac, ue uece eoucueir a ia irivoiicac.
lorue ei orceu y ia eoustaueia ce|eu estar |ieu euioeacos
eu uuestro royeeto ersouai. ro |asta sio eou oseerios, siuo
ue su eouteuico, aueiio a io ue asirenos, ce|e ser aigo ue
uos euuo|iezea, ue uos baga ns bunauos, ue uos nejore.
Las rutas ean|iautes ce ia existeueia esiorzaca saitau ios
troiezos ue va eueoutrauco a su aso, si bay uua ootvacn
iuerte ue es vivica eou iiusiu. L/ ocden ; /a constanca
sgn/can cegu/acdad en /as accones ; estado oc e/ cua/
/os ol/etvos ; aue//o ue nos codea no se aoontonan. n
uedan a/ados en un a/a.aoento siue cie.
An|os vaiores osi|iiitau situarse nejor ireute a io
An|os vaiores osi|iiitau situarse nejor ireute a io
eoticiauo. uay ue neueiouar aiguuos rasgos earaeterstieos,
auuue arezeau oeo inortautes. ia uutuaiicac, ia
o|servaeiu eorreeta eu ia civisiu cei tieno, ia eoioeaeiu ce
ias eosas ue uornaineute utiiizanos, ete. 1oco esto iiega a
eoustituir uu vercacero est/o de vda ocdenado. Diebo ce otro
noco. e/ va/oc de/ ocden cesde en ue es /a condcn ceva
aca /a consecucn de un acoa.n cacona/ de /a vda. Lu ei
cesorceu toco se nezeia y se eouiuuce. ro sio uo se
eueueutrau ias eosas, siuo ue aute toco, uuo uo se eueueutra a
s nisno, orue auca ercico siu run|o iijo, siu sa|er a u
ateuerse.
ue neueiouaco eou auterioricac eu otros eatuios ue
estos cos vaiores aieauzau su nxina eousiceraeiu eu ei
keuaeinieuto. lue ei sigio XVI ei ue ias aieut, eou ia
eievaeiu cei bon|re a uu raugo suerior. lero tan|iu iograu
uua eseeiai reouceraueia eu ia Iiustraeiu, a io iargo cei sigio
XVIII.
22
8u aei eu ia ecueaeiu iue ya uesto ce reiieve ce
iorna ateute. \o cira iueiuso io siguieute. iguai ue ia
ruceueia es ia eoebera ce ia justieia, ia iortaieza y ia
teniauza, ei orceu io es ce ios vaiores tcos ; notcos, o sea,
ios orieutacos baeia ia eoucueta, ios ue tieueu eono o|jetivo ia
vica iuteieetuai y toco io ue ce eiia se ceriva.
8o|re uu eierto orceu iuieiai se orgauizau otras iornas
orceuacas ns eoniejas. Cono be eoneutaco eu ei eatuio
cecieaco ai ocden.
21
ste se cesarroiia neciaute uu cesiiegue
ce euatro geograias eonieneutarias. e/ ocden en /a cale.a. e/
ocden en e/ to de vda. e/ ocden en /a /ocoa ; e/ ocden en
ocden en e/ to de vda. e/ ocden en /a /ocoa ; e/ ocden en
/os ol/etvos. Ls ceeir, ai ue se vive reiereuteneute baeia ei
etecoc, ie eorresouce otro eu ei ntecoc, ue iaeiiita ia vica y
ia oteueia baeia ia reaiizaeiu ce ias aveuturas revistas.
Cono euaiuier euestiu reiaeiouaca eou ios vaiores, ei
orceu tieue su eoutraartica euauco es vivico ce noco
exageraco. Lu orceu rgico, estrieto, iuiiexi|ie, eouvierte ai ue
io raetiea eu ueurtieo, ya ue ie inice iuueiouar ce iorna
reiajaca, iiuica, saua. Ls eutouees euauco uos baiianos aute ei
ec/ecconsoo, uua nauera euierniza ce vivir ei orceu y ue se
earaeteriza or ios siguieutes eieneutos. nunca se esta contento
eou io ue se ba beebo, ya ue toco ocra nejorarse, io ue
eoucuee a ia iusatisiaeeiu, or otro iaco, cgde. en /a
conducta, uua eseeie ce estar eueorsetaco y uo ocer
noverse eou ceseuvoitura. De ese noco, ia ersoua
erieeeiouista tieue uu uivei exeesivo ce exigeueia eousigo nisna
y eou ios cens, ce uieues |rota asinisno grau ceseouteuto.
Acens, airececor ce esta ersoua ereee ei nieco ai iraeaso, ai
uo ver euniicos ios uutos revistos eou ia exaetituc y ia
erieeeiu ceseacas.
L/ ocden sano ag/.a /a vda ; ao/ia sus hoc.ontes. ;
a/ hoolce ue /o cactca /e scve aca hacec oco a oco /o
ue dele. Luo nisno es uieu erea su iuturo, eou iiues
artieuiares, reeisos, ce aeuerco eou ias roias ueeesicaces,
io eoutraro rocuee ei eaos, ia inrovisaeiu, ei ceseuico, ei uo
teuer eiaro io ue uuo tieue aute s. Lu eouseeueueia, ia vica se
cesorgauiza, ei co;ecto ue uuo tieue or ceiaute se
cesorgauiza, ei co;ecto ue uuo tieue or ceiaute se
cesnoroua, orue est sonetico ai vaivu ce ios eariebos y
ios eausaueios sieoigieos.
V. tOS8!AStIA
tenstaneia es tenaeidad sin
desaliente

La eoustaueia eoustituye otro ce ios grauces iiares ce ia
voiuutac. ua|ieuco tonaco uua ceterniuaeiu eouereta, ia
eoustaueia eoucuee a uo iuterrunir uaca ui carse or veueico,
a esar ce ias ciiieuitaces ue surjau, ya seau iuteruas, exteruas
o or ei ceseeuso ce ia notivaeiu iuieiai. As se eciiiea ei
bon|re iuerte. a |ase ce tesu y ce iirneza, ue ce|eu ser
areucicos cesce ue sonos eueuos. 1oco b|ito reuiere
uu areucizaje, so|re toco euauco, ce eutraca, es eostoso y
eusanos ue se trata ce uua tarea arcua a rinera vista, or io
ue teuer ejenios eereauos ce ersouas eoustautes es ei nejor
inuisor ara eoutiuuar eu io enreucico.
Ln /a vda huoana. e/ lnooo ocden-constanca es
nseacal/e ; halta en e/ hoolce con vo/untad. e/ cua/ esta
golecnado oc una caacdad de ecsectvas ao/as, ce
ver a io iejos, ero siu variar ieiineute ios o|jetivos rouestos.
uay ue teuer visiu ce iuturo, eatar uua auorniea ue se
aceiaute ai orveuir, ara eon|atir ios eausaueios uornaies ue
euaiuier tarea eouiieva eu su reaiizaeiu.
La eoustaueia resuoue ue sonos vuiuera|ies, ues bay
uu siuiu ce oeasioues ue, ce uu noco u otro, uos baeeu eusar
eu a|aucouar io eoneuzaco. Cuauco estanos teutacos or ia
eu a|aucouar io eoneuzaco. Cuauco estanos teutacos or ia
iueoustaueia se cau nuebos iaetores a ia vez. cesuino,
eausaueio or ios eoutratienos, auseueia ce resuitacos
eereauos, ia inagiuaeiu ue iuveuta netas siu esiuerzo... ia
eonaraeiu eou otras vicas rxinas ns ieiies, ete. lero e/
hoolce constante oca haca ade/ante. con /a /usn de
a/can.ac /a coa deseada ; oc eso se oantene /coe.
na/tecal/e. De ab ia inortaueia tau eseueiai ce ias
notivaeioues, eono eoneutarenos ns aceiaute. La eoustaueia
eu ia rearaeiu ce uuas oosieioues ara uu tra|ajo
roiesiouai nuy eonetitivo uo es ia nisna ue ia ueeesaria
ara iuebar or nociiiear aseetos uegativos cei roio eareter
o ia ue se utiiiza ara veueer ia cejacez, ei a|aucouo o ia
aata. uay uu biio eoucuetor eu tocas eiias, ero ios
ceseueaceuautes uo sou ios nisnos.
Luo ce ios siguos ce nacurez ce ia ersouaiicac io
eoustituye ia vsn de /utuco, uieu ia osee ya ba gauaco
nuebo terreuo, orue sa|e reiativizar ias eoutiugeueias
iuneciatas, eou ias ue eueuta eono nauiiestaeioues uornaies
ce euaiuier tra|ajo. Lsta ersoua se iuteresa y oue eseeiai
uiasis eu ue estos avatares uo ie cistraigau ce ia cireeeiu
baeia couce auuta. cuando oas se sente uno //eno de /uec.a
es cuando se vencen /as advecsdades ; se oantenen
constantes /os contendos //ados aca //egac hasta donde se
ha couesto. La satisiaeeiu es ei renio a esos noneutos ce
eueuas vietorias, nuebas ce eiias, eutrenezeiacas eou
cerrotas areiaies, ie iru iortaieeieuco. lieer ba|ia cei
en/eco.o a/an de segucdad eono uu rasgo easi ueurtieo,
en/eco.o a/an de segucdad eono uu rasgo easi ueurtieo,
ues ia vica tan|iu est cotaca ce iueonietuc y ce
rovisiouaiicac ue ueceu surgir eu euaiuier noneuto, y uo
bay ue ercerias ce vista. Ai ue ie iaite ei uino ara
aeoneter ios riesgos ue eouiieva roserar eu su co;ecto
ecsona/. avan.aca oeo eu ia eouseeueiu cei nisno.
Aiascair \aeiutyre
24
asa cei vive eono uieras y baz io ue
te guste a uua tiea, euya asiraeiu iiuai es ia ieiieicac. Lu esa
nisna iuea est ia o|ra ce Ciusee A||a.
2:
An|as iornas ce
eouee|ir ia tiea reteuceu io nisno. reguutarie a eaca uuo u
tio ce ersoua uiere ser o eui es su asiraeiu euauco se
eonorta ce uua ceterniuaca nauera.
Vueive au uua euestiu eeutrai. La nocn de /n. Lo ue
iieva a resta|ieeer ei esuena tricineusiouai ce ia norai eisiea.
u es ia uaturaieza bunaua', eui es su iiu', y euies sou ios
necios aceeuacos ara aucar or ese eaniuo basta aieauzario'
Lu ia resuesta a estas tres reguutas est ia eiave ara ouer eu
nareba ia eoustaueia.
La nejor nauera ce reaiizar uuestro royeeto es uo
iuterrunir ios iaues, sa|er euireutarse a ias resioues exteruas
e iuteruas e ir acuirieuco reeursos ara so|reouerse a ias
iuexora|ies ciiieuitaces.
uay que saber qu es le que
une quiere

lara ouer eu retiea ciarianeute ia eoustaueia ha; ue
salec /o ue se uece: uecec es actvac /a vo/untad.
ou/sada sta oc /a ootvacn. 8iu en|argo, ia iaita ce
eiaricac, ia cisersiu eu ios o|jetivos, y ia iaita ce exaetituc eu
ias reteusioues sou rasgos sieoigieos ue uo ayucau a ia
eoustaueia.
Los o|jetivos se revu a eorto, necio o iargo iazo, ero
tocos ce|eu estar ciseuacos or ei nisno atru. ia
eouseeueiu gozosa y arriesgaca cei co;ecto ecsona/, ara io
ue se ueeesitau iiusioues. De eiias surge ia iuerza ara resistir
eoutra vieuto y narea. L/ /cuto oas cecado de/ ocden. /a
constanca ; /a vo/untad es ue uno se hace oas dueno de si
osoo. sendo caa. de guac su coo destno. oc encoa
de /os a/teccados ; /as vcstudes de /a vda. ue ab ia
reeoneusa. Los asos iuternecios euestau, sou esiorzacos,
siguiiieau suerar tautos iauees eono vayau so|reviuieuco, ero
eou ia niraca uesta eu iiegar a ia neta y o|teuer ei gaiarcu. Li
ue as o|ra, se baee suerior, y si ersevera, se trausiorna eu
aiguieu iuveuei|ie.
8er erseveraute eu ei esiuerzo ciario ce|e ser ei eje ce
euaiuier iauteanieuto. Las riueiaies earaeterstieas ce ia
euaiuier iauteanieuto. Las riueiaies earaeterstieas ce ia
eoustaueia, cesce ei uuto ce vista sieoigieo, sou tres.
La acttud, ue es ia recisosieiu iuterior ara uo carse
uuo or veueico y seguir aceiaute siu cesauinarse, es uua iorna
ce estar ireute a ias reaiicaces y ias iuebas. Cou esta renisa ei
auorana ean|ia, orue se ba ico aiineutauco uua ostura, uu
taiaute esiorzaco, uua situaeiu ce eniazanieuto ue ernite
uua nezeia ce sereuicac y ce iirneza. La aetituc est regica or
e i salec esecac tienos nejores y contnuac sn la/ac /a
guacda.
Li halto, ia cireeeiu eoustaute baeia io nejor se va
aieauzauco eou ia reetieiu ce aetos, ue iniieau reuuueias uo
nuy grauces y ue eutreuau ara ei veueinieuto. encecse en /o
eueno ; dac lata//as en ol/etvos en aacenca
nsgn/cantes son /os casgos de cua/uec va/oc ue se
cece.
Iusisteueia, reiteraeiu, eneuo, teuaeicac, toco se cesiiza
baeia ei nejor areucizaje ce ia eoucueta. Lu acend.a/e
eonuesto ce entcenaoento, ue, uua y otra vez, se esnera eu
aieauzar ia neta, auuue a veees, noneutueaneute, uo se
areeie. Li b|ito es uu roeeso ecueativo ue va eoustruyeuco
uua segunda natuca/e.a. ia eoucueta se va arraigauco eou
iuerza eu ese eneuo.
1euer un esictu deoctvo de /ucha, neciaute ejereieios
ce veueinieuto, sueraeiu ce eueuas cerrotas, eaaeicac
ara sa|er reouerse y voiver a enezar, retonar ias iiusioues
cei riueiio y ereeerse aute ios inrevistos ue ireuau ei avauee
y sa|er ercer y enezar ce uuevo. Lste esritu suoue eiear
y sa|er ercer y enezar ce uuevo. Lste esritu suoue eiear
eou |ravura ara ue saiga io nejor ue bay eu uosotros, oeuito
eu ei iouco ce ia ersouaiicac.
Lntrega ebstinada a un in

La eutrega re|eice a uu iiu -eutiucase re|eica eono uo
uerer carse or veueico- es ia nejor nauera ce erseguir ia
neta, siu cesviarse cenasiaco ce su ruta. La vica bunaua uuuea
es reetiiuea, siuo easi sienre siuuosa y eoniieaca. La tozucez,
ei ser ertiuaz y estar notivaco iuerteneute suerau eou
ireeueueia ai taieuto y a ia eaaeicac iuteieetuai. Ia ecsona
constante se ha hecho a lase de go/es ducos. de euenas
cenuncas. hasta c ganando en /octa/e.a: ha; ue sec
heccu/eo. consstente. d/ic/ de decclac... cas sul/oe en /o
ucaoente huoano. Lstos sou ios rasgos ue ceiiueu ai
bon|re iirne.
Lu bon|re as estar sienre cisuesto a iiegar iejos, a
eievarse or eueina ce ias eireuustaueias y a situarse eu uua
osieiu euyas eategoras sueraru ias acversicaces, or
nuebas ue seau y or curo ue arezea su eouteuico. Li
seutico iatuieo ce ios vaiores ueca|a resunico eono ia
eaaeicac ersouai ara reaiizar ia roia o|ra ue uuo se ba|a
rouesto.
Ia ecsona constante se hace ecoanente. estal/e.
tcascende /as accones actcu/aces ; esta dsuesta aca
luscac seoce /o oas convenente a /acgo /a.o. aunue. de
entcada. /e cueste ; sgn/ue tenec ue vencecse. ri ei
orceu, ui ia eoustaueia, ui ia voiuutac sou cisosieioues iuuatas,
orceu, ui ia eoustaueia, ui ia voiuutac sou cisosieioues iuuatas,
siuo acuiricas eu ia eiea ciaria, y ce|eu iograrse neciaute
esiuerzos exresos, eoueretos, eiaros, |ieu ceiinitacos.
Aristteies, eu su Ltca a !coaco, uos ciee.
De ias aeeioues ereee ai iiu ia aetituc iija. lor eso
ce|enos eonuuiear a uuestras aeeioues uu ceterniuaco vaior,
uua ceterniuaca euaiicac, ues si se eouiigurau eouiorne a eiia,
resuita ia eorresoucieute aetituc iuucaneutai iija. Que uosotros
uos iornenos cesce ia juveutuc eu sta o eu ia otra cireeeiu uo
inorta oeo, siuo nuebo y basta toco.
lero ia euestiu estri|a eu sa|er ia nauera eu ue ei
bon|re uece ir acuirieuco estos vaiores ue aereeieuteu ia
voiuutac.
Li orceu y ia eoustaueia tieueu eono iruto noedato ia
eouseeueiu ce ios o|jetivos, y eono oedato, ia seusaeiu ce
aiegra or saear io nejor ce uosotros nisnos, veueieuco
resioues y resistieuco iuiortuuios. As uua ersoua se baee
iuirauuea|ie eou sus reteusioues, y uaca ui uacie ocr
cerri|aria. An|os, ei orceu y ia eoustaueia, eunieu ia
nisteriosa iuueiu ce baeeruos ns ii|res, ce saear aceiaute
uuestro royeeto, cauco va ii|re a ios arguneutos ue bau
beebo osi|ie esa travesa.
Ls iuteresaute auaiizar ia orceuaeiu ue baee Davic Isaaes
so|re ias virtuces,
26
ues auuue es ciieii esta|ieeer uua
sistenatizaeiu eiara y jeraruizaca, su tra|ajo eousiste eu ouer
so|re ei taete ios vaiores ns cestaeacos cei bon|re, toco
orieutaco baeia ei uiuo y ei joveu, auuue siu oivicar ai bon|re
acuito. Ctto Boiiuow
2
situa ei orceu y ia eoustaueia eutre io ue
i ceuoniua ias vctudes lucguesas, ias euaies sueieu oivicarse
eu ios estucios so|re norai y tiea, ya ue eu estas ciseiiiuas se
|useau eonortanieutos extraorciuarios. \o reiiero ai broe
ciario, eaaz ce coniuarse a s nisno, y uo a uieu eutrega su
vica ce routo y se io juega toco a uua earta.
Lu ceiiuitiva, /a vda daca sgue sendo /a gcan
cuestn. lara n estos vaiores ue yo iianara cenacentstas
28
tieueu boy eseeiai reievaueia, a ia iuz cei bon|re eereauo ya ai
sigio XXI. Li keuaeinieuto se iuieia eu Itaiia autes ue eu ei
resto ce Luroa, eou iiguras tau so|resaiieutes y ce grau
iuiiueueia eono Daute, letrarea y Boeeaeeio, euyos noceios
sirvierou ce |ase a ios eseritores osteriores. \ toco, iusiraco
eu ia Autiguecac greeorronaua. Abora vueiveu a areeiarse
aueiios vaiores ue estuvierou vigeutes curaute ei sigio XVI y
sus aiecauos.
Burguesa y keuaeinieuto sou cos ieuneuos bistrieos eu
ios ue se bau areeiaco nuebo ei orceu, ia eoustaueia y ia
voiuutac. La |urguesa narea ei cesarroiio ce ias eiucaces
(lucgos) ce ia Lcac \ecia, cecieacas ai eonereio, a ia
artesaua y a ceterniuacas aetivicaces roiesiouaies eu ia vica
ur|aua. Auuue ai riueiio ios |urgueses uo iuerou aeetacos
or ia uo|ieza y ei eiero, ns tarce suerarou eu riueza a ios
rineros, acueuucose ce ios nuuieiios. Liios, eou su
ia|oriosicac iueesaute, ia|rarou uuevos eoueetos so|re ia
soeioioga ce su tieno.
Li bon|re iuerte ba sico sienre acniraco eu tocas ias
Li bon|re iuerte ba sico sienre acniraco eu tocas ias
euituras, tauto teoeutrieas eono autrooeutrieas. Las grauces
gestas, ia eobereueia ce vica, ios iceaies uo|ies or ios ue uuo
es eaaz ce vivir y norir, sienre bau servico ce estnuio ara
nuebos, bau servico eono uutos ce reiereueia baeia ios ue
euaiuier ersoua se ba seutico atraca. Icente a /a hecocdad
de /as gcandes aventucas ecsona/es. es ce/ecl/e /a
va/entia auda. de /a constanca. aunue no se vea n lc//e.
eco. en cua/uec caso. decsva en /a oe/oc logca/ia ue
se cece. Li ue raetiea eou uino y saeriiieio e iusiste siu
eesar eu io ue ce|e baeer, iiegar a euniir sus sueuos. Lu ias
vicas aututieas, existe uua neta or ia ue iuebar y uua |ravura
iutrica eseoucica eu ei renauso ce nuebos cas, seueiiios y
uornaies, eu ios ue se ba areucico ia nejor ieeeiu ara
eouuistar ia eoustaueia. ia grauceza ce io orciuario uos esera
sienre y uuo ce|e aiiearse eu eiia. Las eueuas bazauas
eoticiauas uos rearau ara ias grauces gestas.
Ll seerete de muehas vidas: la
erseveraneia en les ebjetives

1oca ia ia|or bunaua reeuerca a ia cei jarciuero. bay ue
eavar ia tierra, a|ouaria y soortar iargos y curos cas siu
aiegra, siu oesa, eou ia eserauza uesta eu ei iuturo, eu ei ca
ce nauaua. lero esto ce|e estar aeonauaco ce anor. ns se
eousigue eou anor, ue eou cureza y severicac. Ls ianeuta|ie
ver eno aiguuas vicas uo veu euiniuacos ios o|jetivos or ei
a|aucouo aute ias ciiieuitaces, ios ro|ienas, ios eausaueios...
Ls uua istina o|servar eno uu iieor reeioso ierce su eaiicac
ai nezeiarse eou uua eueua sueiecac, cei nisno noco ue uu
viuo exeeieute ceja su louuet euauco se eebau uuas gotitas ce
agua.
Los va/oces s/o se aduecen a lase de cenuncas ;
sacc/cos siu ueeesicac ce u|iiearios. Li esiuerzo siu
eseeteuio es ns beroieo ue ei |riiiaute y ruicoso. Li
eonetico ce ia iortaieza eousiste eu ro|usteeer ia voiuutac a
|ase ce orceu y eoustaueia. Cono eseri|a sau Agustu. La
iortaieza es ei anor ue toco io soorta or ei o|jeto ce sus
anores.
2v
uoy esto aieauza uu graco ns aito ue uuuea eu
inortaueia, ya ue eou ei ereeieute avauee cei hedonsoo,
ara nuebos, ei riueiai eieneuto notivacor es ei /acec o
sinieneute e/ asac/o len sn cestcccones, es ceeir, vivinos
sinieneute e/ asac/o len sn cestcccones, es ceeir, vivinos
eu /a denoonada cu/tuca de/ /acec, ue se ooue a toco io
ue veuinos su|rayauco y ue a iargo iazo teucr uuas
eouseeueueias nuy graves y uegativas ara ei ser bunauo.
Li ereeieute esiuerzo or ei uuieo ceseo ce eievar ei nve/
de vda y cesreoeuarse easi ce toco io cens uo iavoreee ia
tarea ce acuirir oeo a oeo ns uutos eu ei terreuo ce ia
eoustaueia. lara u ser ns eoustautes', eou u notivo, si
io ue eueuta es asario |ieu, eousunir y eouseguir uua nayor
cisoui|iiicac ce |ieues nateriaies' Lsta neutaiicac becouista
euiniua eu uu nateriaiisno retieo, aiejaco ce euaiuier
esirituaiicac ue eoucuzea baeia otra cireeeiu.
Aetuaineute vivinos uua etaa ce cecesn de /a
esctua/dad ue uu|ia ei auorana ara ceseu|rir uo sio ios
vaiores uaturaies, siuo eseeiaineute ios so|reuaturaies. Lsta
neutaiicac tieue uotas nuy earaeterstieas. borror a toco io ue
siguiiiea reuuueia y eataeiu sio ce aueiio taugi|ie. Ls ia
ceseristiauizaeiu ce ia soeiecac oeeiceutai, eousiceraca or
nuebos eono ia etaa osccstana de /a socedad ndustca/.
8auto 1ons ce Auiuo
10
reeorca|a ue ia voiuutac se baee
reseute eu cos aetos iuucaneutaies. aggced, or uu iaco, y
sustnece or otro, es ceeir, bay ue euireutarse eou ios eiigros
ue ueca eonortar ei cesarroiio ce ia roia reaiizaeiu
ersouai y ser caa. ce soortar ias acversicaces. Lu ei riner
easo estanos aute ia vaieuta y ia aucaeia, eu ei seguuco, ireute
a ia aeieueia y ia eoustaueia.
La nacurez ce ia ersouaiicac eouiieva sa|er ue uuo se
uece eutreuar eu ia aetivicac ce eaca ca ara |usear io nejor,
uece eutreuar eu ia aetivicac ce eaca ca ara |usear io nejor,
ese tra|ajo es |sieo, ues, cesce i, se oteueia ia voiuutac. se
baee io ue se ce|e, io revisto, auuue sea eou esiuerzo y uo
se veau ios irutos euseguica. 8e ce|e nostrar iirneza aute ias
ciiieuitaces, uo co|iegucose aute eiias. De|eranos nenorizar
ue euaiuier eneuo or ecuear ia voiuutac est roceaco or
ia eoustaueia, ia aeieueia y ei teuer ios ojos uestos eu ia neta.
Cuauco ias eoutracieeioues arreeiau y se nauiiiestau ce
iorna iusoieute, uo bay ue carse or veueico ui buucirse, esto
uiere ceeir ue se ba areucico a suerar ia uaturai ce|iiicac
ue areee ue|rarse euauco ias eosas eneorau. Los
borizoutes grauces energeu eu esas iatituces, or ab ocenos
|usear ai bon|re vaiieute, siico, voiuutarioso, cueuo ce s
nisno, ue sa|e io ue uiere, y ue, or eueina ce ia noca ce
io ue be iianaco ia tetca/ogia /ght -becouisno,
eousunisno, ernisivicac y reiativisno-, asira a sunergirse
eu ios sueuos e iceaies, |useauco ios grauces borizoutes.
uoy iaitau iceaies, netas uo|ies or ias ue iuebar, uutos
ce reiereueia traseeuceutes. 1odo /o ue se hace oc aooc...
es aooc. aunue /a vo/untad se cessta a onecse en
oovoento. Las o|ras vaiiosas uos rearau ara uo
cesiaiieeer y seguir iusistieuco. Lo be ciebo eu este eatuio.
ara baeer ns iuerte ia eoustaueia, bay ue reetir aetos ue ia
ioneuteu, baeerios uua y otra vez, eou anor y eou aeieueia. Li
seucero se baee aucauco, eono ceea Autouio \aebaco eu su
oesa. Caniuaute, uo bay eaniuo, se baee eaniuo ai aucar.
Cuauco ia voiuutac, ei orceu y ia eoustaueia se nauiiiestau
Cuauco ia voiuutac, ei orceu y ia eoustaueia se nauiiiestau
uuicos, eouiigurau uua ersouaiicac nacura, |ieu ci|ujaca. As
se iorna ei hoolce suecoc.
VI. VOLIS!An \
rRO\Lt!O rLR8OSAL
nesear y querer

\a be eoneutaco ue s/o /a vo/untad nos detecona.
1oco eonieuza or ei deseo, ero ara iievarse a |ueu trniuo
es ueeesario ue ste se trausiorne eu aigo ue se uece.
eseac y uecec sou cos reteusioues, uua ue uavega iiotaca
or ios seutinieutos, nieutras ue ia seguuca es guiaca or ia
voiuutac.
eseac es aetecec a/go ue se ve. eco ue deende de
/as sensacones de/ etecoc. Au io ue se reteuce sueie ser
eriirieo, eonieneutario ai royeeto, y or otra arte, ia
eoucueta ue oue eu nareba ceeae eou raicez, uua vez ue
se ba satisieebo ese aubeio. uay uuos neeauisnos ue se
cisarau eou ns o neuos iuneciatez. Au ocranos exouer
eono uu ejenio eiariiieacor toco ei tena ce ios iustiutos o ias
teuceueias |sieas. ei ban|re, ia sexuaiicac, ia sec, ete.
_uecec es vecse ootvado a hacec a/go anteonendo /a
vo/untad. ues saleoos ue eso nos da /entud. nos
oe/oca. e/eva /a conducta haca /anos suecoces. 1oca ia
eoucueta notivaca iniiea eieeeiu. Voiuutac es eiegir, y eiegir,
reuuueiar. 1rae eousigo uu eonortanieuto ns iejauo, ue
ueeesita saeriiiear io eereauo y aostar or aueiio ue iiusioua,
ero ue est auu eu ia iejaua. Lste roeeso eoniiea ias eosas,
orue reuiere ya uu eierto graco ce nacurez. La resuesta se
nautieue or ei aoyo ce uua voiuutac teniaca eu uua iueba
nautieue or ei aoyo ce uua voiuutac teniaca eu uua iueba
iirne y curacera.
Ls ei viejo ciiena ce ios oedos y ios /nes. Lo ue nueve
es aigo |ueuo, ue aareee eu ia ca.n eono aigo or io ue
nereee ia eua esiorzarse. Ia oeta es un estiou/o aca /a
accn. solce todo en /os oooentos d/ic/es, ei uuto ce
reiereueia or ei euai se cirige ia voiuutac, ouieuco ce su arte
uua y otra vez, veueieuco ios osi|ies cesiaiieeinieutos ue
surjau ce iuera y ce ceutro.
Ln /a cactca. e/ deseac ; e/ uecec aacecen
oe.c/ados; eco en /a teocia es lueno seacac/os. aca salec
en u tecceno estaoos. Cuauco uerenos uos novenos o
seutinos atracos a reierir io nejor. \ si ia neta tieue grauceza,
uos iieva oeo a oeo a uua osieiu cesce ia euai vanos a ir
sieuco ns cueuos ce uosotros nisnos. asanos ce io asajero
y io tenorai a io inereeecero e iutenorai. lero, u es io
ue arrastra', u baee ue auutenos baeia esa cireeeiu'
8eutiruos notivacos or aueiio ue uos iuteresa. Ia
ootvacn es seoce /a cecesentacn antcada de /a
oeta. /o ue nos conduce a /a accn. A travs ce eiia
estanos a|oeacos a reaiizar io ue benos eiegico. A ia iarga,
ce|enos aetuar ara a/can.ac a/go ue nos //ene cea/oente o
tan|iu, ara reteucer ei nejor cesarroiio ersouai.
Li grau ciiena estri|a eu ia siguieute reguuta. eno
ioneutar ia voiuutac euauco sieuco ia neta |ueua, ositiva, ia
venos ai riueiio eono aigo |astaute eostoso y ciieii' \a io be
ciebo autes. salendo hacec atcactva /a egenca ; ocando
seoce //aoente a/ hoc.onte de /as /usones de/ ocvenc.
seoce //aoente a/ hoc.onte de /as /usones de/ ocvenc.
Cno'. utiiizauco ia iuteiigeueia, su|iinauco ios esiuerzos, uo
cucose uuo or veueico euauco ias eosas vau nai, ouieuco
aiguuos toues so|reuaturaies ue uos eieveu or eueina ce ias
eireuustaueias. Ios es/uec.os ; /as cenuncas de ahoca
tendcan su cecooensa. 8io uieu sa|e eserar es caa. ce
utiiizar ia voiuutac siu reeoger irutos iuneciatos. La nejor ce ias
netas es uua eeuaeiu eutre ieiieicac y royeeto ersouai.
La elieidad eeme reyeete
ersenal

Li tena ce ia ieiieicac tieue uu iouco iuterniua|ie. lara
iiegar a ser ieiiz es ueeesario ue ia vica teuga arguneutos
eoueretos, siicos, iirnes, ue arrastrau ai bon|re baeia io
nejor. Deea Aucr \aurois eu su ii|ro Sentoentos ;
costuolces ue es ns ieii ceiiuir ia ieiieicac or ias eareueias
ue ei bon|re tieue ue or ias ue osee.
Ia /e/cdad es /a ascacn oas coo/eta de/ hoolce,
ia ns aita, su voeaeiu iuucaneutai, su iueiiuaeiu rinaria,
baeia ia ue auutau tocos sus esiuerzos. Auu eu ias situaeioues
ns ciieiies y eoniejas eu ias ue ueca verse ei bon|re, se
ser su o|jetivo. Luas veees se reseuta ce iorna eiara y
eouereta, otras, io baee ce noco ciiuso y a|straeto, ero sa es
ia neta. La /e/cdad es ei len suceoo ec/ecto, y su
ol/etvo /a cea/.acn /ena de uno osoo. Lsto se eouereta
eu cos segneutos eiaves. 1) halecse encontcado a si osoo,
es ceeir, teuer uua ersouaiicac eou eierta soiicez, eu ia ue uuo
se eueueutra a gusto, y 2) tenec un co;ecto de vda.
Abora vanos a reieriruos eseeiaineute a ia seguuca.
Qu siguiiiea teuer uu royeeto ce vica' Qu uiere ceeir
esto' Cno ce|e ser euteucico' Ia /e/cdad consste solce
todo en /usn. Cou eiia ia vica se vive eono autieiaeiu. ros
todo en /usn. Cou eiia ia vica se vive eono autieiaeiu. ros
aceiautanos, ia vanos ciseuauco y euauco iiega io autieiaco,
io sa|oreanos ieutaneute, aiaceauco io ue trae eousigo. La
ieiieicac est |asaca eu eueoutrar uu rograna ce vica
atraetivo, satisiaetorio, caa. ce iieuar y ue sea ei
aeonauaute eseueiai ce ia existeueia, ce uuestra |iograia. Ia
vda es acguoenta/ ; e/ co;ecto su contendo. Veanos
euies sou sus riueiaies earaeterstieas.
L/ co;ecto dele sec ecsona/, uuo nisno io ciseua, y
eono rotagouista cei nisno, su aruiteetura ia eia|oranos
seguu uuestras reiereueias ersouaies. lero es ceeisiva ia
voiuutac ara iievar a ia retiea toco este ciseuo ce uuestro
orveuir, ue resouce a uuas asiraeioues artieuiares ue
eoustituiru ei texto ce ia vica roia, io ue ie c seutico a ia
trayeetoria ce eaca uuo. Sentdo o/ca tces casgos
coo/eoentacos: contendo o tejico sustaueiai cei rograna,
dceccn, ue es ei aseeto veetoriai ce ia travesa ersouai, y,
or uitino, undad, uua estruetura eu couce uecaru
iutegracos arnuieaneute uua serie ce cistiutos eieneutos.
lara ue se cesarroiie ce iorna aceeuaca ei royeeto
ersouai bay ue eouoeer |ieu ei eoutexto eu ei ue uos io
benos rouesto. Lsto se tracuee eu estar eu ias eoorceuacas
ce ia reaiicac, eu couce se ceseuvueive ia vica roia, io euai
eonorta cos eoucieioues. eouoeer ias atituces y ias
iinitaeioues ce eaca uuo.
lor ias rineras sa|enos ara io ue estanos cotacos y
|useanos esos arajes, or ias seguucas, uos canos eueuta ce
ios nrgeues ue ba ce teuer uuestra aucacura.
ios nrgeues ue ba ce teuer uuestra aucacura.
8iu uu serio esiuerzo uo uece iievarse a ea|o. Lu i se
cau eita uu eoujuuto ce eieneutos ceterniuautes, siu ios euaies
resuita nuy ciieii ue ste rosere. uay ue eon|atir cos
eiigros. ia cisersiu, o sea, uerer a|arear cenasiaco, y
acens, ceeir ue s a otras iueitaeioues iuteresautes, ieitas ero
ue cistraeu ce ia tarea riueiai.
Las veias ue ayucau a ia uavegaeiu cei royeeto ce vica
sou ei orceu, ia eoustaueia y ia voiuutac. Ocden es jerarua,
ciseiiiua, sa|er ue uuas eosas auteeeceu a otras y ue se
ueeesita uua rogranaeiu, ei orceu es secativo, uos rocuee
az y sereuicac, uos iaeiiita io ue teuenos or ceiaute y ue es
rioritario. lor otra arte, est ia eoustaueia. eneuo,
iusisteueia, uo eecer terreuo, uo carse or veueico,
erseverar..., ce este noco ios rositos se vau baeieuco
irreos, iirnes, siicos, treos. uay ue ser o|stiuacos eou
uuestro royeeto ersouai, es ia uuiea nauera ce ue saiga
aceiaute. \ eu tereer iugar, est ia vo/untad ue ocenos
ceiiuir eono aueiia eaaeicac sieoigiea ue baee ai bon|re
siuguiar. Ls ceeir, ue /a vo/untad se educa a lase de
e/ecccos ceetdos de entcenaoento, a travs ce ios euaies
uuo |usea io nejor, auuue ie eueste, sienre bay eu este
trasiouco uuas uotas nareacaneute asetieas. Li bon|re eou
voiuutac sueie teuer uua nayor resisteueia ara uo
cesnorouarse aute ia acversicac, ero uo bay ue oivicar ue
teuer uua voiuutac iirne uo resuita ieii, siuo ue reuiere
areucer a uegarse a io iuneciato, |useauco io ue est or
iiegar.
iiegar.
Li ue tieue voiuutac es vercaceraneute ii|re, eousigue io
ue se rooue.
De|o estar rearaco ara toco tio ce eveutuaiicaces
ue uecau so|reveuirie a ni royeeto. La vica tieue sienre
reeocos inrevisi|ies. Cuaiuier trayeetoria |iogriiea es
azarosa, est tejica ce biios ue se euiazau y se eutreiazau, de
ahi /a necesdad, autes o cesus, ce cestaucac e/ co;ecto.
ean|iauco, uiieuco y eriiiauco sus aristas.
Lu aiguua oeasiu, be eoneutaco ia tetraioga ce ia
ieiieicac ue yo roougo. teuer uua ersouaiicac ue se ba
eueoutraco a s nisna, vivir ce anor, tra|ajar eou seutico y
oseer ia euitura eono iouco, o sea aooc. tcala/o ; cu/tuca.
8oy ieiiz euauco ni vica tieue uu royeeto, eu ei euai se vau
cesarroiiauco estos tres rasgos.
lor eso, a necica ue asau ios auos teugo ns eieneutos
ce juieio ara auaiizar eno va sta. Ai baeer la/ance
estenca/ extraigo ce i e/ halec ; e/ dele. \e exaniuo. \
eaca etaa cei viaje ne oireee uu sa|or cistiuto, seguu ia baya
vivico. La aiegra y ia tristeza, ia iiusiu y ia ceeeeiu, ei
a|aucouo ce ias netas rouestas, ei eoutiuuar baeia aceiaute
eneuaco eu iiegar a couce uuo ba|a revisto, ete. 8iu oivicar,
or otra arte, ue toco auiisis ce ia vica ersouai es sienre
coioroso. A travs cei nisno, eaca areeia cei royeeto va
riucieuco eueuta ce su viaje.
La vieteria sebre si misme

Li vercacero o|jetivo ce ia voiuutac es eouseguir /a
vctoca solce uno osoo, ue a|re ias uertas ara ia
eouuista cei autodoono, a travs cei euai uo uos cesvianos
ce ia neta, y uos eutreganos eou arcor. \ a ia bora ce iievar a
ea|o aigo cesagraca|ie, eostoso, vieueu a ia neute ios
|eueiieios ue se o|teucru y eso estinuia ia iueba.
La voiuutac es ia eaaeicac ara eouseguir ios o|jetivos
ce ia juveutuc y ce ia nacurez, ce aeuerco eou uu iau revio,
arguneutaco y tejico ce ootvos y ca.ones. An|os enujau
baeia io uerico. uoy est ce noca ei estucio ce ia sco/ogia
anoa/, orue estos seres vivos estu iunersos eu ei reseute,
siu eaaeicac ara servirse cei asaco, ui ara ateucer ai
orveuir y reverio. L/ hoolce n/ecoc vve a/eccado a /o
noedato. oentcas ue e/ hoolce suecoc se co;ecta
haca de/ante. sacc/cando /a sats/accn conta e
nonente. uay ue sa|er eserar, erseverar eu io iuieiaco, uo
uerer eouseguir irutos iuneciataneute cesus ce ba|er
tonaco ia ceterniuaeiu ce ouer a iuueiouar ia voiuutac. A eiia
se ooueu, tan|iu, ia |usueca ie|rii ce ia eonica y ce uu
eouiort iiinitaco, ue aietarga y aboga euaiuier vlcacn de
vencoento.
11
1oca ecueaeiu enieza y terniua or ia
voiuutac, y sta se eureeia a |ase ce b|itos y ce reetieiu ce
aetos eou esiuerzo, ue uuuea ce|eu ser euteucicos eono aigo
aetos eou esiuerzo, ue uuuea ce|eu ser euteucicos eono aigo
nauiuai, noutouo o neeuieo, siuo eono uua ncatva
ecsona/ ue esta dsuesta aca dcgcse haca /o oas
convenente. desatendendo /a vo. ue cegona /as
d/cu/tades ; sus esco//os. Lsto ir ernitieuco ue uos
euireutenos a nuebas enresas siu nieco. ro bay rutiua
euauco se roeura ouer anor eu io ue se baee. Lcuear uo es
sio eoucueir a aiguieu baeia io nejor, ara saear toco io |ueuo
ue iieva ceutro, siuo baeer ue esa ersoua ane ei esiuerzo, io
uiera, io eousieuta, io vea eono ositivo y ii|eracor.
o/untad ; /e/cdad estan ou; undas ; ce/aconadas.
seoce ue se tengan c/acos /os asos ue se uecen seguc.
lara ia reaiizaeiu ersouai eu ia vica aieetiva y eu ei tra|ajo
ce|e estar reseute ia voiuutac. ro se baeeu ias eosas or
iaeer, siuo or iiegar a couce uuo se ba rouesto, eiio uos
situa a ias uertas ce ia /e/cdad. ue consste en /a
cea/.acn oas coo/eta de uno osoo.
La elieidad es un resultade

Lu ei 1ainuc juco ieenos ei siguieute rover|io, ue es
eono uua iuvitaeiu a ia az iuterior y a ia sereuicac, ue se
eseouce eu ei iouco cei bon|re ieiiz.
Li bon|re iuerte es ei ue coniua sus iustiutos y sus
asioues, ei bon|re sa|io, ei ue areuce ce tocos eou anor, y
ei bon|re bouraco, ei ue trata a tocos eou ciguicac.
8eguu ei Dereebo konauo, ias eiaves ara iievar uua
existeueia ositiva erau tres. honeste vvece. a/tecuo non
/aedece et suuo cuue tcluece, es ceeir, vivir bouestaneute,
uo cauar a uacie y car a eaca uuo io suyo. Lsta sera ia
/e/cdad de/ hoolce ao/ineo, iuucaneutaca eu ei orceu y ei
euiii|rio.
Lu otra vertieute uos eueoutranos eou ia /e/cdad
donsiaca, ia cei bon|re ue |usea seusaeioues uuevas,
novinieuto, aetivicac, |ueear eu ios uitinos eseoucrijos ce ia
reaiicac ara ver ue se eueueutra aii y ai nisno tieno
exiorarse a s nisno. Lutre esta co|ie osi|iiicac ce ieiieicac
existeu nuebas eoueeeioues y iornas ce euteuceria. Li eauee
ce uuestra vica se a|re aso eou uuestra eoucueta y se eierra
eou ias cistiutas etaas ce su trayeetoria. reeesita a ia vez iorna
y eouteuico, euvoitura y sustaueia, sueriieie y roiuucicac. De
esa sin|iosis energe eaca iorna ce ser ieiiz, ara serio, ia vica
ce|e teuer uuicac, bay ue trazar autieiacaneute io ue ei
ce|e teuer uuicac, bay ue trazar autieiacaneute io ue ei
bon|re uiere ser, io ue cesea baeer eou su vica ce aeuerco
eou uu rograna revio. 8i uo bay ii|ertac eou niuuseuia.
Cuaiuier ciseuo ue se baga uece veuirse a|ajo or ia
inosieiu autoritaria cei necio. Li touo arguneutai ce ia
existeueia ueeesita uu nuino ce ii|ertac. Abora ue se a|reu eu
toca Luroa tautas osi|iiicaces uuevas cesus ce nuebos
auos ce totaiitarisno, eusar eu ia ieiieicac resuita ns ieii.
Li bon|re |usea tauto ia ii|ertac eono ia ieiieicac. uay
uua teeuoioga eutre an|as ue a eaca uuo toea ceseu|rir, ara
io euai uo ce|e ceeaer ei esiuerzo or aieauzar ia neta
rouesta. \ ue eu ei eaniuo, asirenos a ios vaiores eteruos,
aueiios ue uo asau eou ios sigios. ia az, ia arnoua eou ios
cens, ei eueueutro roiuuco eou ei otro, ia ecueaeiu ara ia
ii|ertac y ia eouviveueia, ia |usueca ce ia traseeuceueia...
ronover ei anor aututieo.
8i /a /e/cdad es un cesu/tado, ia vica es uu eusayo basta
eouseguir exteriorizar io nejor, io ns bunauo ue se iieva
ceutro, siu oivicar ue ara aieauzar esa az iuterior sou
iuevita|ies ias eoutracieeioues, ias eoutrariecaces y ei
suirinieuto eu sus civersas iornas. Ab se aerisoia ia
ersouaiicac basta arri|ar a su bonoguea iisouona. La
ieiieicac es ia exerieueia su|jetiva ce eueoutrarse uuo a gusto
eousigo nisno, eouteuto eou su vica basta ese noneuto. Las
uotas eseueiaies sou ia aiegra, ei ju|iio, ia satisiaeeiu.
Ia /e/cdad se acece a una oanta euena. ue nos
taa. eco ue seoce de/a una acte de/ cueco a/
desculecto. 1an|iu ocenos eonararia a un u../e. en e/
desculecto. 1an|iu ocenos eonararia a un u../e. en e/
ue seoce /a/tan a/gunas e.as, orue sta es uu
oiiuonio, rocueto ce nuebos iaetores.
12
lor cesgraeia, se ve
eno se ierceu nuebas vicas or iaita ce eouteuico, ues eu
eiias sio bay aarieueia.
La ieiieicac es ia neta cei bon|re, su nxina asiraeiu,
baeia ia euai auutau tocos ios veetores ce ia eoucueta. lero
bay ue |usearia, uo se eueueutra ai iiuai ce ia existeueia, siuo eu
necio ce su reeorrico. lor eso, es ns uua iorna ce viajar, ue
uua estaeiu ceiiuitiva. La ieiieicac a|soiuta es uua utoa. 8e
sa|orea uu gozo eseeiai euauco ia vica tieue tentiea, sa|or y
royeeeiu ce iuturo. A io iargo ce ia vica, ia ieiieicac juega eou
ei bon|re ai eseoucite. se va, vieue, cesaareee, asona, se
eseouce, uos nuestra ia eara y, ns tarce, euseua ia esaica. La
ieiieicac eousiste eu uua nezeia ce aiegras y tristezas, ce iuees y
son|ras, ero resicicas or ei anor. Ai aceutraruos eu ei
eutranaco cei eorazu bunauo ceseu|rinos ue ia eobereueia
iuterior es ei ueute ue uos eoucuee ai eastiiio ce ia ieiieicac.
VII. VOLIS!An rARA
LA VInA tOS\IGAL
Ls eil enamerarse y diieil
mantenerse enamerade

Li euanoranieuto es uu ieuneuo uuiversai, euyas
seusaeioues baeeu vi|rar iuteriorneute. Crtega ceea eu
Lstudos solce e/ aooc, ue era eono uua en/ecoedad de /a
atencn. basta ese iustaute cisersa y noviucose ce ae ara
aii, y ue a artir ce uu ceterniuaco noneuto se cirige eu uu
seutico ceterniuaco, eou ia niraca, ia ea|eza y ei eorazu.
8teucbai, eu su ii|ro e/ aooc, ciee ue ia ccsta/.acn es ia
ieza eiave cei euanoranieuto. ia teuceueia a iceaiizar a esa
ersoua, ouieuco eu eiia toco io |ueuo, grauce, uo|ie y
bernoso ue ei ser bunauo es eaaz ce eouee|ir. Lu ceiiuitiva,
es tai ei ban|re ce anor ue, a veees, ce aigo reiativo baeenos
uu a|soiuto. \ax 8ebeier, eu Lsenca ; /ocoas de /a soatia,
neueioua ei entusasoo eono uota eeutrai ce esta
nauiiestaeiu aieetiva. Lrieb lronn, eu L/ acte de aoac
ceseri|e ei anor eono ia riueiai resuesta a ia existeueia
bunaua, y iiega a aiirnar ue euaiuier teora cei anor ce|e
eoneuzar eou uua so|re ei bon|re, orue anar es a|aucouar
ia risiu ce ia soiecac. Li roio Cvicio, eu ei sigio I a. C., uuo
ce ios oetas irieos ns acnira|ies ce su tieno, u|iie uu
ii|ro, euyo ttuio iue tan|iu L/ acte de aoac, eu ei euai se uos
reveiau eou toca eiaricac y iuerza ios uutos iuertes couce ce|e
reveiau eou toca eiaricac y iuerza ios uutos iuertes couce ce|e
aoyarse ei anor cei riueiio ara ue, eou ei aso cei tieno,
ercure.
1odo aooc gcande encecca una asn oc /o also/uto.
uoy, eou ia cegracaeiu ce ia vica aieetiva, a cua/uec
ce/acn suec/ca/ ; centcada en /a seua/dad. nos
atceveoos a denoonac/a aooc. uay ue teuer ei eoraje ce
iianar a ias eosas or su uon|re. uaee uuos auos se uso ce
noca uua exresiu ue trasas ios un|raies cei ieuguaje
eoiouiai. estac undo sentoenta/oente. lara ia ersoua
avezaca eu estas iices, ia irase ceja|a |ieu eiaro su siguiiieaco.
La erotizaeiu ce ia soeiecac ba beebo ean|iar ei auorana
seutineutai ce uua iorna ateute. uenos nejoraco, se ba
eouseguico ue ias reiaeioues cei eorazu teugau ns eaiicac,
seau ns iirnes y eousisteutes' lieuso ue uo. Lu esta uueva
situaeiu sou nuebos ios iaetores ue bau iuiiuico
uegativaneute, ero cos bau teuico uu eseeiai reiieve. ei eiue y
ia teievisiu.
uay uu exeeieute ii|ro ce Ciive 8. Lewis, Los cuatco
aooces, ue uos exoue euatro exerieueias eseueiaies ara
eoutroiar toco io seutineutai. ei aieeto, ia anistac, ei eros y ia
earicac. 8u tesis ceseausa eu ei eusanieuto eristiauo.
Los anores bunauos nereeeu iianarse anor sienre ue
se arezeau a ese Anor, ue es Dios.
Iueiuso iiega a aiirnar aigo ue ne areee inortaute.
Lo ns aito uo uece sosteuerse siu io ns |ajo.
\ eu euauto a ia anistac, ieenos.
La anistac es ei iato iuerte eu ei |auuete ce ia vica [...]
La anistac es ei iato iuerte eu ei |auuete ce ia vica [...]
ios bon|res ue tieueu vercaceros anigos sou neuos
naueja|ies y neuos aieauza|ies. La anistac es ei iustruneuto
neciaute ei euai Dios reveia a eaca uuo ias |eiiezas ce tocos ios
cens.
\aisouueuve, eu su trataco Ies sentoents, ceiiue ai anor
eono un estado a/ectvo ou; coo/eto. ntecoc. asvo.
agcadal/e o desagcadal/e.
11
Ls ceeir, ue eutranos
sigiiosaneute eu otra gaiaxia, cistiuta ce ios o|jetivos, ara
|ueear eu ios asacizos ce ia eiucaceia iuterior y ceseu|rir io
ns reeucito ce eiia.
lorue bay ue su|rayar eou iuerza ue es /ac/
enaoocacse. uedacse des/uolcado ante a/guen. eco ou;
d/ic/ oantenecse enaoocado, so|re toco eou ios vaiores
aieetivos vigeutes eu ia aetuaiicac. \ ne renito a ios catos
estacstieos ce ios uitinos auos eu uuestra euitura oeeiceutai.
lor eso, se ba uesto ce noca uua irnuia iuternecia, ue
eiuce ei eonroniso y saiva ei osi|ie iraeaso eu este terreuo. ei
eoueeto ce ace/a, eono uuiu aieetiva ceseonronetica,
trausitoria, ue cura nieutras ia reiaeiu iuueioua, y ue si se
rone, uo sueece uaca. Lu eso se iuseri|e uu neeauisno
ba|ituai boy eu este aseeto. ia iaita ce cranatizaeiu eu tocos
ios rceues. Ls ia nejor nauera ce sortear ias ciiieuitaces...
auuue, a ia iarga, ia vica ierce sa|or, eouteuico y, or
suuesto, eobereueia.
Ll drama de la eenviveneia

De|enos asar cei euanoranieuto, ce esos noneutos
exuitautes eu ios ue se ciiata ia ersouaiicac, ai ca a ca, ai
iauo ce ia reaiicac. Las ciiereueias eutre an|os -reaiisno e
iceaiisno- sou grauces y es |sieo estar |ieu rearaco. 8i uo
existe eiaricac ce iceas, se uece eaer eu ia trana ce ceeir ue
uuo se ba ceseuanoraco y io ue reaineute sueece es ue,
eono eu tocas ias arejas, ia reiaeiu oue a rue|a a ios cos,
euauco asa ei tieno y ia eouviveueia ceja ai ceseu|ierto io
ue sonos eaca uuo.
Qu tena tau inortaute y tau ciieii ei ce ia eouviveueia:
Iocue /a vda daca sgue sendo /a gcan cuestn. 1ocas
uuestras teoras, iceas, arguneutos y estiios sieoigieos vieueu
a eouvoearse au. a ia reaiicac ce resicir eu ei nisno sitio y
ba|itar juutos.
convvenca es. ante todo. cooactc, artieiar eu ia
vica ajeua y baeer arteie ai otro ce ia roia. La eouviveueia
es uua rue|a eoniieaca eu ia ue cenostranos nuebas eosas
ce uuestra ersouaiicac.
Lu este trano iiuai cei sigio XX ereo ue uua ce ias
nayores ciiieuitaces o|jetivas estri|a eu ia eouviveueia eu ia ue
tocos uos cesiizanos eu uua eseeie ce ceseuiii|rio e
iuesta|iiicac. Cuauco eouvivinos eou aiguieu se erei|e eu vivo
y eou grau eiaricac ia ueeesicac ce |usear soiueioues y
y eou grau eiaricac ia ueeesicac ce |usear soiueioues y
aiteruativas ara baeer osi|ie ia vica orciuaria.
ue eoneutaco eu aiguua otra oeasiu ue uuo ce ios
eueeres soeiaies ce uuestros cas es ia rutura eouyugai. lues
|ieu, tan|iu ia vica ianiiiar, eu geuerai, se ve sureaca boy or
exerieueias crantieas y ueca cestrozaca y berica euauco ie
vieueu toco tio ce cesaveueueias.
Lua |ueua eouviveueia uo resuita ieii, ues iniiea uu
esiuerzo inortaute ce ia voiuutac y uua eaaeicac suiieieute
ara aeetar vivir eou otras ersouas. Di|ujarenos ios aseetos
ns eseueiaies ce este tena, ios riueiios ce couce ce|enos
artir ara ir aieauzauco uua reiaeiu ositiva eutre ias cistiutas
ersouas ue eouviveu eu ei seuo, uo ya sio eu ia vica ianiiiar,
siuo ce euaiuier eonuuicac bunaua reiativaneute eueua.
8oy ce ios ue ieusau ue /a coeca /uente cu/tuca/ es /a
/ao/a, or su grauceza, su inortaueia y ei aei ceeisivo ue
ceseneua eu ia iornaeiu y ia eouiiguraeiu ce ia ersouaiicac
ce eaca uuo ce sus iutegrautes. lues |ieu, estos uutos
earciuaies sou, eu ni oiuiu, ios siguieutes.
Icoeco. 1enec un conocoento adecuado de uno
osoo es ei riueiio |sieo, es ceeir, sa|er ias euaiicaces y ias
riueiaies earaeterstieas ce ia roia sieoioga ersouai. Lsto
es inreseiuci|ie. Iniiea euireutarse eou uuo nisno y roeurar
resoiverse eono ro|iena o eeuaeiu, aboucar, roiuucizar,
eatar, ara iiegar a salecse, a conocecse. Lsto eoueiuye eu
ue ce|enos eouoeer ias atituces y ias iinitaeioues ersouaies.
De este noco ser ns ieii eoutroiar ias |orraseas y ias
tenestaces ue iueiuci|ieneute ba|ru ce so|reveuir.
tenestaces ue iueiuci|ieneute ba|ru ce so|reveuir.
Segundo. Ls/oc.acse oc /oac. u/c ; cect/cac
aue//os asectos de /a ecsona/dad ue d/cu/tan.
entocecen o oden e/ tcato ; /a ce/acn cotdana. 8e
trata ce iuebar or cesterrar io uegativo, noceiauco ias aristas y
ias vertieutes neuos sauas cei roio eonortanieuto. 1oca
esta tacea de ce/ocoa ecsona/ es /geca. eco contnua,
suave y sosegaca, ero iirne y eonaeta. 8iu estos rositos
eoueretos, uo ce|enos eserar ean|ios ue iavorezeau uua
nejor reiaeiu eutre ias ersouas.
uay ue evitar eou ios cens ios ceuoniuacos routos
ce eareter eu ei ieuguaje eoiouiai (reaeeioues inuisivas,
rcica cei autoeoutroi aute estnuios iusiguiiieautes), ia
utiiizaeiu ce esuenas rgicos, iutrausigeutes y berntieos, as
eono ia suseeti|iiicac, ios ean|ios |ruseos ce bunor
iunotivacos o ia ceseousiceraeiu sistentiea aute oiuioues
ajeuas a ias roias.
1ecceco. Li conocoento de/ conteto o de /a cea/dad
donde se desacco//a /a convvenca. Lste eouoeinieuto se
verte|ra eu cos cireeeioues. or uua arte, ei conocoento de
/a cea/dad coaoente dcha, es ceeir, ia situaeiu eouereta
eu ia ue tieue iugar esa reiaeiu. Lu ceiiuitiva, ce|e existir ia
ruceueia, ia sndcess. ia vaioraeiu aceeuaca ce ia reaiicac.
Aristteies, eu su Ltca a !coaco, ia ceiiue y uon|ra eono
orceuacora cei uerer y cei o|rar.
lor otra arte, ia otra cireeeiu raciea eu ei conocoento
a/eno. Couoeer a ias ersouas eou ias ue se eouvive, ara
a/eno. Couoeer a ias ersouas eou ias ue se eouvive, ara
entendec/as rinero y coocendec/as, cesus. Lntendec
uiere ceeir ouerse eu ei iugar cei otro, situarse eu su esaeio
vitai, ver ei nuuco cesce su erseetiva. coocendec iniiea
uua oeraeiu ns avauzaca. siguiiiea alca.ac, uuirse, baeer ios
iutereses y ios ro|ienas cei otro arte ce ios roios.
Cuauco ie ceeinos a aiguieu. Conreuco io ue te asa,
\e bago eargo ce io ue est sueecieuco, estanos yeuco a
su eueueutro ara ayucarie eou uuestra ea|eza y uuestro
eorazu. lor eso coocendec es a/vac.
Cuauco sa|enos eno sou ios ue eouviveu eou uosotros
eoco eou eoco, ciarianeute, teuenos uuos eriterios o|jetivos
ara ir eusayauco uua iorna ns aceeuaca ce eouviveueia.
1eugo ue baeer ni vica eou ios cens, se es ei teto y ei
conteto ce ia eouviveueia, su eouteuico y su estruetura.
Abora |ieu, bay ue su|rayar ue /a convvenca. a/ gua/
ue /a vda. dele sec acguoenta/. Lsto siguiiiea ue va ns
aii cei nero estar juutos o rxinos. Lsto es ia eonaua.
eoutaeto exteruo e iuteruo. Los acguoentos a/ectan
ostvaoente con su oensa/e e/ anocaoa ; e/ conteto
/ao/ac. Le cau eso y eousisteueia. Lsta seguuca se reiieja eu
ia rinera.
cuacto. lara ue ia eouviveueia sea osi|ie ce|e ba|er
ceseto ; estoacn cecicocos , an|os estu utinaneute
eoueetacos. Li ceseto es ateueiu, eousiceraeiu, ceiereueia,
teuer eu eueuta ia ciguicac ce ia otra ersoua, areeiauco a
eaca uuo seguu su vaia. Aigo ce eso eueierra ia aia|ra
to/ecanca. Voitaire, eu su 1catado solce /a to/ecanca, ia
to/ecanca. Voitaire, eu su 1catado solce /a to/ecanca, ia
ceiiue eono ia grau berranieuta ce ia vica eu eonuu, neciaute
ia euai ei bon|re es caa. ce eoexistir aeiieaneute eu necio
ce ias ns civersas osturas iceoigieas. Loele, eu su cacta
solce /a to/ecanca, uos exiiea ue toierar es uo oouerse
iuiiexi|ieneute a ias ciiereueias ce eoutrastes ue trae eousigo
vivir eu eonuuicac. Li triuuio ce ia Iiustraeiu eu ei sigio XVIII y
cei eusanieuto ii|erai eu ei sigio XIX ba reeouoeico eono
rinorciai ei cnco de to/ecanca eu ia vica oitiea y soeiai.
Lste es ei eaniuo ara aieauzar uua acecacn outua,
eu necio ce ia civersicac ce iornas y naueras ce ser y ce
eusar. As se areuce a ciaiogar, ya ue ei ciiogo eoustituye
uua ce ias iaeetas eeutraies ce ia eouviveueia. De|enos ser
eaaees ce eseuebar y, sinuitueaneute, ce arguir, ce nostrar
arguneutos, ce exresar ia roia oiuiu. De este noco, uuo
uece nauiiestar su aeuerco o su cesaeuerco so|re uu tena
eouereto, ero io exresa siu oieucer, siu iaitar ui ceseaiiiiear a
esa ersoua ue est ciseouiorne eou uuestro uuto ce vista.
\uebas iueonati|iiicaces ce earaeteres arraueau ce au,
or uo asiniiar aceeuacaneute esto. 8e trata, eu ei iouco, ce
acetac e/ /uca/soo. Cuauco se tieue esta visiu tau aniia, ei
borizoute se eusaueba, ia vica se baee ns iievacera y sus ieyes
eseeiieas se agraucau.
8er iuraiista uo es |usear iceuticac ce eriterios, iceas y
gustos, siuo aeetar ce |ueu graco ia civersicac euriueeecora
y reeroea.
_unto. La vica bunaua ce|e ser sistentiea y teuer uu
orceu, uuas seeueueias, uuas eouexioues sueesivas. Cuauco ia
orceu, uuas seeueueias, uuas eouexioues sueesivas. Cuauco ia
vica aeouteee cenasiaco cerisa, eono oeurre boy eu ca, easi
iuevita|ieneute surge ei cesorceu. L/ ocden es cooo e/
ana/gsco de /a nte/genca. Lu secaute, uu ortacor ce
sereuicac y sosiego. lues |ieu, euauco se cau estas eoucieioues
sieoigieas, uo iortuitaneute, siuo |useacas y erseguicas, a
esar cei ritno vertigiuoso ue ia vica tieue eu ia aetuaiicac, ei
bon|re es caa. ce eusar. Au uera iiegar. 8e trata ce
ensac en coo oe/ocac /a convvenca y ouer ios necios
retieos ara iievario a ea|o. 8e uece tratar ce nejorar
euaiuier reiaeiu. Creo ue ce|enos enezar or estos
uutos. As, ia eoucueta se baee ns raeiouai y se eon|ate ei
vaivu, ei traju, ei ir y veuir siu tieno ara uaca y ara uacie.
La vida eetidiana est heeha e
hilvanada de detalles equees

La vica aeeieraca, treicaute, vertigiuosa, baee nuy ciieii
ia eouviveueia, orue autes ue uaca, uno esta cada ve. oas
/e/os de si osoo, traco y iievaco, y eu uu eoustaute ajetreo
or tautas eosas ue io cistraeu. Lu estas iatituces se iuieiau
nuebas ruturas eouyugaies ue ocrau ba|erse evitaco. Qu
baeer or tauto' Lo nejor es vivir ei noneuto reeiso y iinitaco
ce eaca ca y ouer eu i io nejor ue uuo tieue. ro oivicenos
ue /a vda se cooone de deta//es euenos. \o cira ns
auu. /a vda esta en /os deta//es. uaeer ia easa ba|ita|ie es
iieuaria ce aieeto y eonreusiu. 8ou nuebas ias euestioues ue
ueceu iievarse a ea|o. iuteresarse or ios aiaues y ias
reoeuaeioues cei otro, baeer ana|ie ia vica sa|ieuco
ciseuiar, ouer |ueua eara euauco uuo se sieute aieetaco or
aito, cescranatizar ios eueuos eoutratienos ue sienre
estu reseutes, areucer a teuer uua visiu ositiva ce ias
ersouas y ce ios beebos, teuer ia suiieieute nauo izuierca ara
saear a reiueir ei seutico cei bunor sienre ue sea ueeesario,
ete.
Ia convvenca dele sec una escue/a donde se ensa;an.
se /ocoan ; se cu/tvan /os cnca/es va/oces huoanos. ei
esritu ce eoia|oraeiu y ce servieio, ia geuerosicac, ia
esritu ce eoia|oraeiu y ce servieio, ia geuerosicac, ia
eaaeicac ce eonreusiu, ia iortaieza, ia aeieueia, ia
siueericac... 8ou uu siuiu ce cetaiies eu ei trato ue eciiieau uua
eouviveueia ns arnuiea. Los siuiatras sa|eruos ue eu ias
ceuoniuacas /ao/as neuctcas o eu nuebos bijos ce acres
searacos, ia auseueia ce estos eieneutos ceja uuos bueeos nuy
serios, uuas seeueias ue iuego oucru ce reiieve iaiios y iaita
ce eutreuanieuto ositivo ara aieauzar uuos uiveies aceeuacos
eu ei trato y ia ianiiiaricac ce ia vica ciaria. Lutouees es euauco
se ueeesita ia voiuutac. uay ue ouer esiuerzo y voiuutac eu
euestioues neuucas, eu aarieueia oeo inortautes, ero ue
baeeu a ia ersoua sutii, ceiieaca, euicacosa, ue sa|e ouer
anor y toieraueia eu esa asiguatura sienre eu riner iauo. ia
vica eoticiaua or ia ue se cesiiza uuestra existeueia.
Ia vda daca. con sus ngcedentes. sgue sendo e/
gcan ootvo. 1euer esto reseute y o|rar eu eouseeueueia
teucr uuos irutos sa|rosos, sienre y euauco seanos eaaees
ce erseverar eu eiios. Ia caacdad daca aca convvc es
cooo un cegstcadoc de /a a/tuca. /a anchuca. /a co/unddad
; /a categocia de/ ec// de /a ecsona/dad de cada uno. Jeau
Cuittou, eu su ii|ro Ie doon de od, ceea ue euauco ei
anor uo es ronauee, ueeesita anararse eu otros resuuestos
ue ie ceu iortaieza, eono sou. a|rirse a ios cens, eusauco
eu eiios y eu io ue ns ies satisiaee, |usear ns io ue uue ue
io ue seara, erear iazos y tejicos ce viueuiaeioues, ete. \ otro
grau eusacor iraues eoutenorueo, Custave 1bivou, eu Ia
cuse oodecne de /aoouc, eoneuta ue ei buucinieuto cei
eoueeto cei anor eu ia aetuaiicac gravita eu ia iaita ce arnoua
eoueeto cei anor eu ia aetuaiicac gravita eu ia iaita ce arnoua
cei ser bunauo. ei anor se ba eouvertico eu sexo, ia iiceiicac es
ara nuebos aigo autiguo, ia iaita ce esiuerzo ara ia
eoneuetraeiu ce ios earaeteres o ia iuesta|iiicac aieetiva. Lu
ni ii|ro keoedos aca e/ desaooc be trazaco aiguuas
eoorceuacas retieas so|re ias ue ce|e noverse ia sieoioga
ce ia areja ara ue ia vica eouyugai iuueioue. A eiias ne
reierir euseguica.
Les siete ingredientes del amer
eenyugal

\i esritu uuiversitario, aeacnieo, ne iieva a iuteutar
exiiear ce iorna orceuaca io ue yo iianara /os sete untos
lascos de/ aooc en /a ace/a. lara n, eu eiios se eueierra ia
eonreusiu ce este eatuio. 8e ba|ia nuebo ce aooces y ce
unones sentoenta/es, ero oeo ce io ue ce|e ser e/
vecdadeco aooc. Lutre an|os bay ciiereueias a|isnaies. Li
anor aututieo tieue oeo ue ver eou esa eseeie ce geiatiua
enoeiouai o ce nerneiaca aieetiva, tau eu |oga a travs ce ias
revistas cei eorazu y ce ios necios ce eonuuieaeiu
auciovisuaies, euyo eouteuico es uu cooantcsoo sensua/. Lu
|ueu exoueute ce io ue cigo sou ias te/enove/as, euya
o|reza arguneutai se aoya so|re uu tratanieuto eieneutai cei
anor, cei euanoranieuto y ce toco io ue ce an|os se ceriva.
1oco esto cesen|oea eu ia cu/tuca cosa. se reseutau ios
seutinieutos ara eatar y eautivar a ia aucieueia, reietos ce
eouiiietos y ce situaeioues iueseracas, ue aortau nuy oeo a
ia eciiieaeiu ce ia nacurez ce ia ersouaiicac. Lo inortaute
eu ios rogranas -racio o teievisiu- es civertir y ason|rar,
su o|jetivo ce|e ser gauar aucieueia, or io ue ei uivei euiturai
y ce eouteuicos toea iouco, es uuio. ro oivicenos ia eauticac
ce ersouas ue sigueu estos rogranas.
ce ersouas ue sigueu estos rogranas.
S no se ocdena e/ aooc. s e/ coca.n no esta len
custodado, ias iornas ue uece acotar ia aieetivicac, ce
eutraca, ueceu areeer iuteresautes, eou uu touo reireseaute,
or io ue siguiiiea ei ean|io, ero, a ia iarga, iievau ai vaeo y ai
eaos |iogriieo. De ese noco, euaiuier ii|eraeiu uo ser
aututiea, or nuebo ue as ia iianenos, aigo ue verenos a
travs ce sus resuitacos. lara ue ia ieiieicac est |ieu ajustaca
y uo sea uu esejisno ce noneutos ns o neuos gratiiieautes,
bay ue orceuar ios /atdos de /a vda a/ectva, ara ue sta
uo terniue re|eiucose, ai eonro|ar eou ei aso cei tieno ei
irauce eu ei ue se ba vivico, or ba|er ean|iaco y
naiiuterretaco aia|ras y eouteuicos reiericos ai anor.
Lstos eonoueutes cei anor sou ios siguieutes. uu
sentoento y uua tendenca, ce eutraca, ios euaies ce|eu
aoyarse eu uuas cceencas coounes, cesus, eu euarto y
uiuto iugar, ei anor ce|e ser eou ei aso cei tieno, uo ai
riueiio, uu acto de /a vo/untad y ce ia nte/genca, auuue
esto uo se iieve ui est |ieu visto boy, ero ne areee ceeisivo,
eseueiai, |sieo. \, iiuaineute, cos uotas auacicas. ei anor bay
ue euteucerio eono coocooso y dnaosoo. Lsta es su
aiuinia. Caca uuo ce estos eieneutos y tocos eu su eoujuuto
eciiieau uu anor tra|ajaco, siico y eserauzacor ue uos
eoucuee a vivirio ce iorna ieua, eou ias igieas e iuevita|ies
ciiieuitaces ue tieue ia eouviveueia, ero ya eou uuas beeburas
ue io baru iuerte. ro se uede vvc sn un gcan aooc en e/
coca.n. Lu tienos ce erisis ce vaiores, esto se baee ns
ueeesario, ues ia iragiiicac ce ios riueiios surge or euaiuier
ueeesario, ues ia iragiiicac ce ios riueiios surge or euaiuier
iugar. Lsta soeiecac oeeiceutai ce este uitino trano cei sigio
XX est asistieuco a uua uueva eicenia, eoutagiosa y
crantiea. ias erisis y ias ruturas eouyugaies, eono
eouseeueueia ce uua roiuuca ceeaceueia cei bon|re ce boy,
ercico y siu reiereutes. Li bon|re uuuea ba sa|ico tauto ce s
nisno eono abora, y ai nisno tieno, uuuea eono eu ia
aetuaiicac ba estaco tau cesorieutaco, ceseuiii|raco y siu
sa|er a u ateuerse. \ esto es eseeiaineute grave or io ue
reseeta ai anor.
Ia n/ocoacn onucosa ue cecle e/ hoolce actua/
solce cua/uec teoa o/itco. econoco o soca/ no sue/e
sec /ocoatva. Ctra aracoja ns ce ios tienos ue eorreu es
ia n/ocoacn no /ocoatva ue existe, es ceeir, ue uo baee
ue ei ser bunauo se vueiva ns euito, eou ns eriterio, eou
ns bunauicac... autes, ai eoutrario, esta easeaca ce catos ie
cejau eriejo, eusauco euutos naies y cesgraeias estu
iiegauco eoutiuuaneute a sus ocos. \ es ue areee ue toco
io reiaeiouaco eou ias uotieias es uegativo, or uo ba|iar ce ias
revistas cei eorazu, /os teleos de /os oa;oces, ue siu eesar
uos reseutau ias ruturas ce ios ianosos, ios iraeasos
seutineutaies ce arejas c|iies. 1oco eso erea uu eiina
uegativo, eu ei ue se euitivau anores iueousisteutes, siu iuerza,
siu eouteuico, eou uua estruetura ceiieitaria.
1odo aooc ha de asac necesacaoente oc etaas de
stuacones tensas. d/ic/es. cuelas nevtal/es. hasta
hacecse oaduco. La eoucieiu bunaua es as. Diebo ce otro
noco. e/ aooc necesta cecto acend.a/e. ue encuentca en
noco. e/ aooc necesta cecto acend.a/e. ue encuentca en
/a convvenca su unto de n//en. Ab reeae ia inortaueia
ce ia voiuutac.
Ia vo/untad es un codcgn en e/ ue se ha de ao;ac e/
aooc tcas sus coecos oooentos. Ai riueiio, ia voiuutac
artieia nuinaneute eu este roeeso aieetivo, ues toco iiuye
ce iorna suave, novico or ios vieutos iigeros ce ia iiusiu y ia
uovecac. Cuauco asa ei tieno -ero tan|iu ai riueiio-
ia eouviveueia se nauiiiesta eou sus ro|ienas y ciiieuitaces y es
eutouees euauco iiega ia bora ce ouer a iuueiouar esa voiuutac,
ia euai dele estac ceacada aca /uchac oc vencecse ;
acooodac su cacactec a/ de /a otca ecsona.
Ll amer madure est heehe de
veluntad e inteligeneia

uoy nuebos euiaees eouyugaies estu eia|oracos eou
oateca/es o lases oco consstentes. Cou esos resuuestos
uo se uece iiegar nuy iejos. Cono be ciebo autes, e/ aooc
nace de /os sentoentos ; a /a ve. ue oaduca se dcge
haca e/ oundo nte/ectua/ guado oc /a vo/untad. A nuebos
ies euesta euteucer esto, orue ia narea soeiai se nueve eu
otra cireeeiu. lero es as. La vica aieetiva se cesiiza eono uu
teorena ue sigue este reeorrico seutineutai.
ro cigo ue ai riueiio esto sea as, ne reiiero a etaas
ns avauzacas cei anor. Lu sus eonieuzos toco es eono uua
eeiosiu ce exresioues aieetivas aigo cesiigacas ce io
uraneute raeiouai. lara vivir uu anor eu roiuucicac y eou ia
reteusiu ce ue sea curacero, ste ce|e estar regico or ia
voiuutac y ia iuteiigeueia.
Inte/genca es caacdad de sintess; salec dstnguc /o
ooctante de /o anecdtco; acendec a ensa;ac so/ucones
nuevas ; stuacones d/ic/es. nesecadas o con//ctvas.
Cociiiear ce iorna eorreeta ia iuiornaeiu ue se reei|e, ara
oireeer uua resuesta eobereute y ositiva, ue iieva a car ia
nejor eoucueta osi|ie. Lsto, tracueico ai ieuguaje ce ia
sieoioga eouyugai, ocenos exresario cei siguieute noco.
sieoioga eouyugai, ocenos exresario cei siguieute noco.
teuer ei cou ce ia oortuuicac, areucer a eaiiar
14
sienre ue
sea ueeesario, sa|er aiazar uu tena ciieii ara uu noneuto
aceeuaco, uo saear ia /sta de agcavos cei asaco a raz ce
uua situaeiu teusa, evitar ciseusioues iuueeesarias, salec
entendec a /a otca ecsona.
1:
teuer cetaiies eueuos ositivos
baeia eiia, eonartir eosas juutos, areucer a cescranatizar
eueuos ro|ienas ue surgeu eu ia eouviveueia ciaria, sa|er
ecir ercu siu eserar a roiougacos siieueios ue uuuea
tieueu |ueu iiuai, ete. 8ou nuebos uutos ios ue bay ue
euicar, ero tocos eou uu nisno origeu o iiu a ia vez. ia
eoneuetraeiu ce cos ersouaiicaces eu sus cistiutos aseetos.
isieo, sieoigieo, soeiai, euiturai y esirituai.
Lste anor est eu erisis orue ios resortes y ios uutos ce
aoyo cei bon|re noceruo se bau vueito ns irgiies.
leusenos eu io ue yo be ceuoniuaco e/ hoolce /ght:
16
uu
ser siu vaiores novico sio or ei nateriaiisno. Cuauco ia
existeueia trausita a ritno vertigiuoso, ero siu sa|er a cuce se
cirige, nareaca or ia sueriieiaiicac y ia |aucera ce ia
irivoiicac, autes o cesus ceja ai ceseu|ierto uuos vaeos ue
baru ue toco se cesione or iaita ce eousisteueia. Lu
nuebas ce estas vicas uo bay ns ue sueriieiaiicac y
aarieueia ce eara a ia gaiera.
!o ha; autntco cogceso huoano s ste no se
desacco//a con un /ondo ooca/. 8iu i, ei bon|re ueca
suseucico eu uu estaco ce uibiiisno aga.aado ue ie
atraviesa y ue io eoucuee a ia cejacez, ia aata, ei
ceseonroniso ce toco io ue exija uua eierta reuuueia, ete. Un
hoolce sn dea/es tca oc /a locda su co;ecto ecsona/.
Li anor ueeesita, tan|iu, ce ia voiuutac. 8e tratar, or io
geuerai, ce baeer e/ecccos euenos ; ceetdos de
cect/cacn. ade/anto ; cogceso en /a coouncacn de /a
ace/a. ro sueieu ser eosas extraorciuarias, ui ei ns ciieii
tocava, siuo euestioues ce eseaso vaior, ero ue si uo se
iueba or eiias, ia eonuuieaeiu se eutoreee y toco se vieue
a|ajo. Lo ue ai riueiio ueceu ser cesaveueueias
iusiguiiieautes, ai reetirse, ai eaer eu eiias uua y otra vez, iueiceu
eu ia vica natrinouiai y su iuueiouanieuto, y a ia iarga aueiio
uece eutrar eu uua situaeiu serianeute eouiiietiva.
o/untad en /a vda con;uga/ sgn/ca /uchac oc /as
cosas euenas. conccetas. len de/otadas. ue onen en
e/gco. cuando sucgen. /a estal/dad de /a ace/a.
leusenos eu ias ciseusioues, ue sueieu origiuarse or uaceras,
ero ue oueu eu nareba neeauisnos agresivos, ceseoutroi
ver|ai y ia aarieiu ce ia /sta de agcavos, ue uece
arrasario toco eou su iuerza. 1euer uua voiuutac |ieu cisuesta
es aigo ue se eousigue cesus ce uu eierto tieno ce
eutreuanieuto. suoue senauas, neses, e iueiuso auos ce iueba
ertiuaz eoutra uuo nisno. Luo se veuee y uuo eae, ero se
tieueu |ieu eiaros ios oedos y ios /nes, ia oetodo/ogia y ia
oeta.
L/ ue /ucha ; one /a vo/untad en esta /d. esta
seoce a/egce. aunue ecda lata//as . Li tieno io bar
reeio, iuerte, siu cesuino. ~/ ue tene educada su vo/untad
reeio, iuerte, siu cesuino. ~/ ue tene educada su vo/untad
/e cesu/taca oas /ac/ sooctac len /os con//ctos. /os cesgos
; /os tcoe.os de /a convvenca. Couoee sus eoniieaeioues
y uo se cesaiieuta euauco arreeiau ios eseoiios, suera ios
o|steuios y ie ca ia vueita a ios eoutratienos, euauco oueu
eu eiigro su esta|iiicac. Ia ceetcn de actos de es/uec.o ;
acend.a/e ceaca aca /a /ucha deoctva.
Lstos cos iiares ce aoyo, ia nte/genca y ia vo/untad,
uo tieueu |ueua reusa boy, ero sou ceiiuitivos ara eouseguir
uu anor nacuro. La iunacurez aieetiva su|raya ue ei anor es
eono uu vieuto, ue va y vieue, siu inites ui eoutroi. Lso es
iaiso, ues si as iuera, uecara bioteeaca a ios vieutos
exteriores uaca ns y uaca neuos ue uua ce ias areeias ns
inortautes ce ia vica, ia seutineutai. Iaca ue e/ aooc se
haga oaduco. ha; ue ganacse/o en una e/ea ostva ;
estou/ante. ascando a una oscn estal/e. aconca ;
coocconada.
La easuistiea

Los siuiatras sonos ncieos ue estudaoos /as
suec/ces ; /as co/unddades sco/gcas. Lutranos eu ios
asacizos iuteriores |useauco ia resuesta a ia eoucueta. La
eousuita es eono uu o|servatorio, cesce couce se ve ia vica
ajeua eou niuueiosicac, couce ei ncieo areuce ia civersicac
ce eonortanieutos existeutes, uuos sauos y otros euiernos.
lor eso, ia exerieueia es eseueiai. Ia vda ensena oas ue
ouchos /lcos. Voy a neueiouar aiguuas bistorias eiuieas
extracas ce ni eousuitorio rivaco, ue ueceu ser cicetieas y
ejeniares ce toco io ue be veuico exouieuco eu este
eatuio.
\atrinouio eu ei ue i tieue :v auos y eiia :1. 1ieueu
euatro bijos. rivei soeioeeounieo necio aito. ros ciee ei
narico. \o sienre be sico uu iuebacor uato eu ni tra|ajo.
Abora eebo uua niraca baeia atrs, y euauco veo io ue be
beebo roiesiouaineute eu ios uitinos veiute auos, ne ason|ro.
lero iuego est ni vica natrinouiai, ue ce vez eu euauco
aareee aneuazaca eou noneutos nuy naios y situaeioues eu
ias euaies uo veo otra saiica ue seararne.
\i nujer ne uiere eoutroiar ernaueuteneute. ro tieue
ba|iiicac eounigo. 8ienre se est uejauco ce ue uo ie bago
easo y uo ne oeuo ce eiia. \ yo uo teugo eoueieueia ce eso.
uenos veuico a su eousuita, orue eiia ne io ba ecico...
uenos veuico a su eousuita, orue eiia ne io ba ecico...
auuue ia vercac es ue yo ereo oeo eu ios siuiatras.
ros ciee ia nujer. \i narico est toco ei ca tra|ajauco
y ne baee oeo easo. lero bay noneutos eu ue ieuso ue uo
estoy easaca eou i, ues eonartinos oeas eosas. \e re|eio.
De vez eu euauco ueeesito cesabogarne y ceeirie io ue
ieuso... Li se eree ue eou ei ciuero ue ne ca o ia situaeiu
eeouniea ue teuenos est toco resueito, y est nuy
euivoeaco. \e sieuto uua nujer iusatisieeba. ue eusaco
varias veees eu seararne, ero eu serio. \ ba iiegaco ei
noneuto ce arregiario o ce ue uos searenos.
Lu ia teraia eouyugai bay uu riner noneuto eu ue tras
iievar a ea|o ia hstoca c/inca oc seacado eou eaca uuo,
ecinos io ue yo iiano uu castceo sco/gco, ue se resune
eu uua sece de etcones so|re u uitara y u auacira eu
ia eoucueta cei euyuge ara ue se eousiguiera uua nejor
arnoua eouyugai. Cou ireeueueia esta reiaeiu ce
o|servaeioues sieoigieas es cenasiaco vaga y a|straeta eono
ara tra|ajar eou eiia, y bay ue reartiria, |useauco uu ieuguaje
ns eoueiso y oerativo.
1ras estas cos etaas, iuieianos uu lehavoc schedu/e, uu
cogcaoa de conducta, |asaco eu iuteutar reiorzar
1
ia
eoucueta ositiva ce iorna reeroea. 8e trata ce uua tecaa
cogntvo-conductsta, eu ia ue se esta|ieeeu eiaraneute ios
ol/etvos sco/gcos, as eono su vectente nstcuoenta/
(eno ir rogresauco eu esa cireeeiu).
lrevianeute, situ a eaca uuo ce eiios aute ei estaco reai y
ios riesgos reaies ce su aetuai noneuto eouyugai. 8iu
cranatizar, ero eou eiaricac. La nayora ce ias sesioues iuerou
iuceeucieutes. 8istenatizo ce iorna nuy resunica ias
etcones de e//a.
Lista de etieienes de ella

Que tra|aje neuos, as es nuy ciieii ue esto iuueioue,
ues easi uo ie veo.
Que exista ns ciiogo eutre uosotros. 8io ba|ianos
euauco bay aiguu ro|iena ce ios bijos, o ce sus estucios, o ce
ias ersouas eou ias ue saieu.
Que teuga cetaiies eounigo. reguutarne or nis eosas,
iuteresarse or io ue be beebo, cuce be ico, eou uiu be
estaco...
Que aiguua vez ne iiane or teiiouo cesce su tra|ajo...
lara n eso sera uua sorresa euorne.
Que uo se ueje ce io oeuaco ue est.
Lu tena ciieii es ei ce ias reiaeioues sexuaies. Au uos
benos euteucico sienre |astaute nai. lor uua arte, uiero
ue i ne reare, io ue ara n siguiiiea teruura y, cesus,
ue euauco bayanos terniuaco uo ne ceje ce iaco, eono uua
eosa ue se utiiiza y iuego se ceseeba.
Que uo uiera iievar sienre ca.n, cieiucone toco io
ue i sa|e, ia exerieueia ue tieue, io ue ba estuciaco... Le
euesta carne ia razu, yo, eu ean|io, s eecer.
Que ne ica ercu o ciseuias euauco ba beebo aigo nai
o ne ba oieucico. Lsto ie euesta uu tra|ajo euorne.
keeaituio au io ns cestaeaco. lero eu estos oebo
uutos se resuneu nuebas eosas a ia vez. Cou eiios tra|ajanos
uutos se resuneu nuebas eosas a ia vez. Cou eiios tra|ajanos
baeieuco uu cogcaoa de conducta.
Lista de etieienes de l

Que uo ne saue tautas veees ias eosas uegativas cei
asaco (/sta de agcavos). ro uece evitario, es suerior a sus
iuerzas. Ls eono uua ueeesicac ineriosa.
Que ne est icieuco ciuero sienre, a veees, ieuso ue
sio sirvo ara eso... o ai neuos as io eutieuco yo.
Que ne eorrija ceiaute ce nis bijos o ue se ouga a
ciseutir ceiaute ce eiios.
8u aiu oinieo. Que uo se eneue eu ciseutir uua y otra
vez so|re euaiuier tena.
Que teuga taeto eounigo, uo sa|e io ue es ser
ciiontiea.
Que ara teuer reiaeioues utinas uo teugau ue carse uuas
eoucieioues exeeeiouaies. toco eu az, ue uo baya existico
uua ciseusiu eu nuebo tieno.
Que uo ne ciga ue ia utiiizo sexuaineute. Lso ne euerva.
Que uo se eonare eou otros natrinouios ns o neuos
areeicos a uosotros. si saieu ns, si viajau, ete.
Cuauco veuinos ce uua eeua eou anigos o eouoeicos, ue
uo ne baga uua ertiea ce io ue cije o eoneut. Cuaiuier irase
na es a veees auaiizaca or eiia ai niinetro.
Venos au uu easo |astaute rereseutativo. 1ras ias cos
rineras sesioues se ciseuarou an|os cogcaoas de ce/uec.o.
8e iusisti nuebo eu ia inortaueia ce ia ootvacn. Aieauzar
8e iusisti nuebo eu ia inortaueia ce ia ootvacn. Aieauzar
uutos ce aeuerco, iinar aserezas, iograr ia eaaeicac ce
ercu, y, or suuesto, eeutrarse eaca uuo eu ios uutos
eoueretos reei|icos eu ia sieoteraia.
Lu ia uiuta sesiu, ya ba|a uua uota|ie nejora. Lutouees,
a ia nujer se ie retoearou aiguuos uutos. 8e auaci uuo ue iue
nuy |ieu reei|ico or eiia. acendec a ceoontac e/ tico
diaoooento naio. 8e aeonau ce uu /engua/e cogntvo
18
ara aiiear eu esas eireuustaueias. Li narico uso eu retiea ei
ceuoniuaco dia cosa.
1v
io ue oteuei eu su nujer ia iiusiu ce
seguir esiorzucose eu nejorar, ce aeuerco eou ios esuenas
seuaiacos. Ls ireeueute eu este tio ce easos ue ei siuiatra
sea ueutraiizar ias uejas ce uuos y otros, vaiorucoias ce
iorna ira y o|jetiva, baeieuco ver io ba|ituaies ue sou ias
de/ocoacones de /a cea/dad. ue ios reiatos ce ios
aeouteeinieutos seau eiaros, cesaasiouacos, iuteutauco verse a
s nisnos cesce ei atio ce |utaeas.
Veanos otro easo tan|iu nuy rereseutativo.
8e trata ce uua areja ue iieva coee auos easaca. 1ieueu
tres bijos. An|os tieueu earreras uuiversitarias, osieiu
soeioeeouniea aita. Li es ei tieo uunero uuo. nuy orceuaco,
sistentieo y grau tra|ajacor. Liia es a|ierta, eonuuieativa,
soeia|ie, sienre eou |astaute xito eou ios ebieos. 8e iievau
siete auos.
La eouviveueia eutre eiios sienre ba teuico raebas ciieiies
y aiti|ajos. Ai riueiio, ias ciiieuitaces viuierou or teusioues
eutre an|as ianiiias oitieas, io euai se su|sau eou ia ayuca
eutre an|as ianiiias oitieas, io euai se su|sau eou ia ayuca
cei siuiatra, ue do unas autas de conducta ue
cesejarou ei auorana. Li eoeieute iuteieetuai ce eaca uuo ce
eiios y sus reeursos sieoigieos iaeiiitarou ia sueraeiu cei
asuuto. uoy es uu tena oivicaco.
lero cesce baee uu ar ce auos, ia eouviveueia se bizo
|astaute ciieii. iuertes ciseusioues, cas euteros siu ba|iarse,
uejas reeroeas, naias iuterretaeioues ce eueuos iaiios,
eeios or arte ce eiia (totaineute iuiuucacos), ete. 1oco io euai
ba beebo ue vueivau a ia eousuita cesus ce siete auos.
Au, ara ean|iar ei ciseurso eiuieo, oucr ce reiieve
ios o|jetivos ce eaca uuo, eu vez ce ia iista ce eorreeeioues ue
se ice o sugiere ai otro.
rregrama de eendueta que
reeibe ella

8io seuaio ei uciee cei reertorio ce o|jetivos
sieoigieos ue se ce|eu euicar, reseiucieuco ce ia arte
iustruneutai.
Lsiorzarne or trausnitirie sereuicac a ni narico,
cesago|iario, uo ir a ceeirie eu ei eor noneuto ro|ienas,
ciiieuitaces o tenas ciieiies.
Luiiiear eriterios retieos ara ia ecueaeiu ce ios bijos.
bora ce iiegaca, osi|ies eastigos, tena ce estucios, ete. ro ser
tau suave eou eiios. ernitirio toco uo es ecuear.
Luebar or uo saear ia iista ce agravios. Cueste io ue
eueste, teugo ue ouer ce ni arte eu esto, si uiero ue
uuestra reiaeiu nejore.
keseto ce aia|ra y ce gestos. ser neuos inuisiva,
euicar ias earas iargas, ios gestos cesreeiativos, ete.
ro iuieiar ciseusioues or tenas triviaies, sa|ieuco ue ce
ab se ueceu origiuar situaeioues ce aita teusiu sieoigiea.
Corregir ni iouco esinista.
Conartir ns eosas juutos. lroouer saiicas, sugerir eou
auteiaeiu iaues iuteresautes ara ei iiu ce senaua.
1eugo ue ouer ce ni arte ara ser neuos suseeti|ie
eou ias eosas ce ni narico. A veees, eueuos atrauues,
eou ias eosas ce ni narico. A veees, eueuos atrauues,
irases ce i o ceseuicos, ne ios tono ce iorna exageraca,
crantiea.
Liogiario eou aiguua ireeueueia eu u|iieo. ce iorna
noceraca y eu eosas eoueretas y ositivas. 1an|iu eu rivaco,
ue uote ue s vaiorario.
8a|er car eiertos tenas or eerracos. ro uerer uua y
otra vez voiver so|re ei nisno asuuto. 1ena auaiizaco, euestiu
zaujaca.
laeiiitar eou ns ireeueueia ias reiaeioues utinas. ro
ueco estar sienre ouieuco ciiieuitaces ce cistiuta ucoie a ia
bora ce estar juutos.
ro estar regauauco sienre a ia bija ns eueua (ia
reiaeiu nacre-bija uo ba sico |ueua cesce baee tieno).
Desce abora voy a roeurar ceeirie ei neuor uunero ce eosas
osi|ies. Aeerearne a eiia eou uua aetituc ns ositiva,
iuteutauco reeuerar ei terreuo ercico.
rregrama de eendueta que
reeibe l

8er ns geueroso eu toco io reiereute ai tena cei ciuero,
evitauco ceeirie ue es uua ersoua nuy gastosa o ue tira ei
ciuero. Lu toco easo, baeer uu iuveutario ce gastos, ara ver
eno va ia acniuistraeiu.
Quiero, cesce abora, ue exista ns ciiogo eutre
uosotros. Cosas ciarias, eoneutar tenas ce aetuaiicac, saear yo
tenas ce eouversaeiu, evitar ertreebarne cetrs ce ios
ericieos siu ceeir uaca... Lsto a eiia ie rocuee uu eieeto nuy
uegativo.
1euer ns esta|iiicac enoeiouai. A veees aso ce estar
|ieu a ouerne nuy irrita|ie y uervioso or aiguua eoutrariecac.
C ne ueco eaiiaco boras e iueiuso cas. keeorcar ias
sugereueias sieoigieas ce areucer a iiitrar nejor ios estnuios
exteruos e iuteruos.
Cou ios bijos, ser neuos extrenista. evitar ia iianaca /e;
de/ todo o nada.
Deciearies ns tieno a nis bijos. Coutar ias boras
cecieacas a ia senaua. uaeerne anigo ce eiios. louerne a su
aitura.
Areucer a ceeir ue no eou ns ireeueueia eu tenas
roiesiouaies. Lstoy nuy oeuaco y a veees ca ia inresiu ce
roiesiouaies. Lstoy nuy oeuaco y a veees ca ia inresiu ce
ue uiero so|reeargarne ce ns eosas. 1eugo ue reetiiiear eu
esto, si uo uiero ue ni tra|ajo ne a|sor|a totaineute.
Coueretar.
8er ns cetaiiista eou ni nujer. uaeer eosas eueuas,
gratiiieautes, eu ias ue ueca ver ue estoy eucieute ce eiia,
auuue est nuy oeuaco.
Iruos aiguu ca a eeuar juutos soios o ai eiue. ua|iar eou
eiia. uaeer eou ireeueueia aroues ce este tio, revistos uuas
veees y, otras, siu avisar.
1an|iu ia nejora eu este easo iue uota|ie, ues erau
ersouas eaaees eu euauto a su voiuutac, ues eu otros
n|itos ce su vica io ba|au cenostraco. Lu oebo sesioues (uua
vez a ia senaua) se uco o|servar uua nejora eiara. La ieetura
ce uuos euautos ii|ros so|re sieoioga eouyugai iaeiiit ias
eosas.
L/ suatca es un actesano de /a conducta. Lieva a
ea|o uua eseeie ce tacea de oc/elcecia. loue eu nareba uua
ngenecia aca deshacec con//ctos ; tensones, sa|ieuco
roouer uornas ce eoucueta ns sauas y nacuras. Ia
convvenca es un luen caoo de oanolcas aca onec en
cactca /a vo/untad. oireee eueuas oeasioues y
oortuuicaces ara teniaria, neciaute eutreuanieuto, eu
aarieueia iusiguiiieautes, ero ue a ia iarga tieueu su vaior.
Lsas ocasones son ooctundades aca aducc haltos
ostvos ue de/nan /a ecsona/dad ; cocc/an /os de/ectos
de/ cacactec.
VIII. LnItAtIOS
8LS!IMLS!AL
Viaje al interier de la
aeetividad

La aieetivicac eoustituye uuo ce ios eatuios ns
inortautes ce ia sieoioga y ia siuiatra. Las cos iuueioues
suieas riueiaies eu ei eonortanieuto bunauo sou ia
nte/genca y ia a/ectvdad. 8eguu reconiue ia uua o ia otra
se cerivaru cos tioiogas bunauas. ei iucivicuo eere|rai or uu
iaco, y ei bon|re eseueiaineute aieetivo or otro, y eutre an|os
se eueueutrau estiios y iornas ce ser iuternecios.
Las cens iuueioues sieoigieas (ereeeiu, nenoria,
eusanieuto, ieuguaje, aetivicac, ete.) tieueu vica roia, ero
ce aiguu noco estu suecitacas a ias cos eitacas. 1ai vez
teucranos ue situar ai nisno uivei ue ias auteriores ia
concenca, ue es ia berranieuta ue baee osi|ie erei|ir ia
reaiicac.
ro resuita ieii ceiiuir ia aieetivicac, ues trazar uu eriii
eiaro y |ieu ceiinitaco eu este eano tieue nuebas
eoniieaeioues. 1ocos sa|enos aigo so|re eiia, ero oeos se
atreveu a enitir uua uoeiu rotuuca y utica, eaaz ce siutetizar ia
grauceza ce ios ieuneuos ue se rocueeu ceutro ce eiia, y
ue asanos a ceseri|ir.
8e tata ce uu estado sul/etvo, iuterior, eu ei euai ei
rotagouista es uuo, y or necio cei euai toco se erei|e eono
rotagouista es uuo, y or necio cei euai toco se erei|e eono
uu ean|io ue reeorre ia iutinicac y ia nociiiea.
Ls uua eecenca ecsona/, ue eouoeenos or
uosotros nisnos y uo or io ue uos eueutau o uos iuiornau
otras ersouas. Caca iucivicuo es ei uuieo rotagouista ce su
aieetivicac.
Li contendo de /a vvenca ce ia aieetivicac es uu estaco
ce uino ue se nauiiiesta a travs ce ias riueiaies
exresioues cei iucivicuo. enoeioues, seutinieutos, asioues y
notivaeioues.
Cuaiuier viveueia ceja uua hue//a, su inaeto ceja uu
rastro, uua eseeie ce vestigio eu ia ersouaiicac, y ia
siguiiieaeiu cei nisno ceeucer cei teoa, ia ntensdad y ia
ducacn ue teuga.
1ratar ce exiiear eou eiaricac u es ia aieetivicac. Lu
ejenio extraco ce ia vica ciaria uos ayucar a baeerio. 1res
ersouas vieueu a verne a ia eousuita. uu euierno, su nujer y uu
anigo. L/ en/ecoo tieue uua ceresiu. est triste, ceeaco, siu
gauas ce baeer uaca, ba|ia nuy oeo y euauco io baee es ara
ceeir ue io suyo uo tieue soiueiu, ue uiere norirse, ue uo
uece vivir as. Juuto a este a|atinieuto geuerai se o|serva uu
euieuteeinieuto nuy nareaco ce toca su eoucueta. Ia ou/ec
ue ie aeonaua sieute ei ro|iena eono suyo, iieua tauta arte
ce eiia, ue ocenos aiirnar siu tenor a euivoearuos ue
tan|iu es aetora eseueiai cei euacro ue reseueianos. ro io
eoutenia, io vive. L/ aogo est ya nuy cistaute ce io ue aii
se vive, aigo ce io ue sueece ie aieeta -si uo, uo estara aii-,
ero ya ie iiega eou otra ceusicac y eou euaiicaces cistiutas.
ero ya ie iiega eou otra ceusicac y eou euaiicaces cistiutas.
liuaineute, est e/ odco, ue asiste a ia eseeua uo or su
vertieute eorciai, siuo or su iaeeta roiesiouai. 8u nisiu es
ayucar a este bon|re a ue se eure, a ue suere ese estaco
neiaueiieo terri|ie. Lu ese asuuto oue eu juego su restigio.
Lste reeorrico uos nuestra eno uu nisno beebo se vive
ce nuy cistiutas naueras. Ia a/ectvdad es e/ oodo de
sentcnos a/ectados ntecocoente oc /as cccunstancas ue
se coducen en nuestco entocno. Lu eaca uuo ce ios
ersouajes auteriores, ei nisno beebo aetua ce iorna ciiereute.
La sieoioga y ia siuiatra eisiea se cecieau eu grau
arte ai ana/ss de /a vvenca, es ceeir, a eatar ei iauo
su|jetivo. uoy esta aetituc ba ean|iaco y se ba aniiaco, y
a|area tres cineusioues ns. 1) ia /so/ogia ce ese estaco
aieetivo, o sea, ios sutonas y ias seusaeioues isieas ue io
aeonauau, 2) ia conducta. ei eonortanieuto ue se registra a
travs ce ia o|servaeiu exterua, 1) y, or uitino, ia vertieute
cogntva. ias ereeeioues, ios eouteuicos ce ia nenoria, ias
iceas, ios eusanieutos, ios juieios, ete.
1oco io aieetivo eousiste eu uu ean|io iuterior ue se
rocuee ce iorna |rusea eu uuos easos, o auiatiua y sueesiva
eu otros. Ls uu estado sngu/ac de encontcacse uno consgo
osoo, ce carse eueuta ce ia reaiicac ersouai, ero artieuco
ce esa nociiieaeiu iuterior.
1ratar ce ceiiuir ia aieetivicac y sus eonoueutes es
aceutrarse eu uu eano ciieii y eoniieaco orue bay ue
|usear ias uotas riueiaies ue ceiiuau ei nuuco enoeiouai ce
uua ersoua. Lsta es uua tarea rinorciai cei siuiatra. Luo se
uua ersoua. Lsta es uua tarea rinorciai cei siuiatra. Luo se
cesiiza or ceutro cei eorazu bunauo, eou eutusiasno, eou
tesu, |ueeauco eu eaca riueu cei nisno. ro bay ue oivicar
ue /a ntodad huoana es densa ; coo/e/a, est iieua ce
asacizos y nuebas veees bay eu eiia zouas uo trausitacas. De
ab ue tautas veees ios seutinieutos eoustituyau uu euigna. Los
estucianos, ios eaiiiieanos, asistinos a sus novinieutos, ai
eseeteuio a ue cau iugar, ero ce|enos teuer reseute ue
bay nuebos noneutos y situaeioues inrevisi|ies, eu ios ue es
arriesgaco ceeir u ruta seguiru o u eaniuo eseogeru ios
seutinieutos.
Li seutinieuto ns uo|ie ue uece ba|itar eu ei ser
bunauo es e/ aooc. Lsta aia|ra boy est iaisiiieaca. Li uso y ei
a|uso, as eono ia nauiuiaeiu y ia acuiteraeiu ce este
trniuo, bau aieauzaco su graco nxino. 8era nejor |usear
otra o reeisar, a ia bora ce ba|iar ce i, ce u eiase ce anor
estanos ba|iauco. uay ue inecir a toca eosta -auu estanos
a tieno- ue ste uece cisiaco y eosiiieaco. De|enos
voiver a ceseri|ir su aututiea grauceza, su iuerza, su |eiieza, su
iaeicez... ero tan|iu sus exigeueias. es ceeir, cesttuc su
co/unddad ; su osteco.
lara Aristteies era ei gozo y ei ceseo ce eugeucrar eu ia
|eiieza. Los ueoiatuieos io veu eono ia ruta iuucaneutai
ara ei eouoeinieuto. liatu ceea. Li anor es eono uua ioeura
[...], es uu cios oceroso ue rocuee ei eouoeinieuto y iieva ai
eouoeinieuto, eu L/ lanuete se esiuerza or ro|ar ue e/
aooc ec/ecto se oan/esta en e/ deseo de/ len, ei iorastero
aooc ec/ecto se oan/esta en e/ deseo de/ len, ei iorastero
ce \autiuea nuestra a 8erates ai iiuai ce esta o|ra ue ei anor
es ia eouteniaeiu ura ce ia |eiieza a|soiuta.
Crtega uos ciee eu Lstudos solce e/ aooc ue anar uua
eosa es estar eneuaco eu ue exista. Joseb lieer ciee ue
anar es aro|ar, eeie|rar ue eso ue se ana est ab, eerea ce
uuo.
Li eusanieuto eisieo ba|ia|a ce cistiutas iornas ce
anor. Li ecos, ue era uu anor ce coniuio, ei agae o inuiso
a eonuuiear y a eouvivir y carse a aueiio ue se ana, ce otro
iaco, e/ aooc de os, eausa ce toco io ue existe. lero bay
aigo eseeiai y eonuu eu tocos eiios. /a tendenca ; /a
adhesn a a/go ostvo ue coduce un estado de go.o.
Inteligeneia y veluntad ara
iletar les sentimientes

Li anor es ei seutinieuto ns inortaute ce tocos,
airececor suyo se origiuau otros estacos seutineutaies ns o
neuos areeicos, ero ce euaiicaces ciiereutes.
La iorna ba|ituai ce ciseurrir ia a/ectvdad es a travs ce
ios seutinieutos. Li trniuo sentoento aareee or rinera
vez eu ei sigio XII, ero ya eu ia seguuca nitac cei sigio X surge
ia exresiu sentc (cei iatu sentc, erei|ir or ios seuticos,
carse eueuta, eusar, oiuar). Lutre ios sigios XII y XIII aiiorau
ias aia|ras seutineutai, seutineutaiisno, reseutinieuto. lero es
eu ei sigio XVII, eou Deseartes, euauco ste aareee or
rinera vez ce uua iorna reeisa y eouereta. cesigua estacos
iuteriores asivos, ciieiies ce ceseri|ir, eono si se tratara ce
inresioues iugitivas. Li eusanieuto eartesiauo cistiuguir eutre
estados so/es ; coo/e/os. laseai, eu sus Iensaoentos,
ooue ei seutinieuto a ia ca.n, eoueeeiu ue estar vigeute
curaute ns ce uu sigio. 8igueu esa nisna iuea ios noraiistas
iraueeses e iugieses (La koebeioueauic, Vauveuargues y
8baites|ury), ue eia|oraru ei eoueeto noceruo ce eoocn.
\aie|rauebe, ciseuio ce Deseartes, ceseri|e ei seutinieuto
eono uua inresiu ce touaiicac eouiusa, eou iugrecieutes
sieoisieos, su grau nrito iue ceiinitar ei eareter irrecueti|ie y
sieoisieos, su grau nrito iue ceiinitar ei eareter irrecueti|ie y
su|jetivo cenostrauco su inortaueia a uivei iucivicuai, eono
nociiieacor ce uua trayeetoria |iogriiea. i eouiiere uua iorna
eseeiai ce eouoeinieuto.
\s tarce, Lei|uiz a|re uua va ns iuteieetuai ce ios
seutinieutos aiirnauco. 1out sentoent est /a ecceton
con/use dune vct. lara kousseau, ei seutinieuto tieuce a
iievar ai bon|re baeia ei |ieu. \ kaut ba|ia|a ce ias tres
iaeuitaces cei aina. ei eouoeinieuto, ei seutinieuto y ei ceseo. Li
konautieisno bizo uua exaitaeiu cei nuuco seutineutai eono
tranoiu ceeisivo ara ia ereaeiu artstiea, eou uua co|ie
siguiiieaeiu. su ernaueueia eu ios verieuetos ce ia ersouaiicac
eono exresiu nxina y su eaaeicac ara reveiaruos aiguuos
riueiios |sieos ce ia eoucieiu bunaua.
lara uu siuiatra ei auiisis ce ios seutinieutos eoustituye
uu eano ireeueute ce estucio,
40
eono uerta ce eutraca ara
eouoeer nejor a esa ersoua y trausitar or su nuuco aieetivo,
ceseu|rieuco sus euaiicaces y sus ceieetos, sus ros y sus
eoutras. Cou ei auge ce ia sieoioga eu ei nuuco aetuai,
ocenos aiirnar ue /a socedad se ha sco/og.ado.
Cuaiuier euestiu sonetica a estucio tieue uu iouco sieoigieo
ue bay ue ceseu|rir.
8ueece a ciario. La vica soeiai, oitiea, eeouniea,
ianiiiar, roiesiouai, ete., tieue iugrecieutes ce esta uaturaieza
ue boy, ns ue uuuea, se nauiiiestau eoustauteneute.
Ia educacn de /os sentoentos /ocoa acte de /a
educacn geneca/ de /a ecsona ue uece golecnac su
vda a/ectva de /ocoa estal/e. Coutra eiia se ievauta ei
vda a/ectva de /ocoa estal/e. Coutra eiia se ievauta ei
becouisno y ia ernisivicac. Lstanos aute uua cv/.acn
neuctca, orue ba ercico sus o|jetivos, sus uutos ce
reiereueia. \e eousicero uu bon|re ce ni tieno, a|ierto a
tautos avauees y eosas ositivas eono bau teuico iugar eu ios
uitinos ceeeuios, ero este esritu noceruo uo ne inice ver
ios ceieetos ce uuestro tieno.
Ia ecosvdad ue cecocce /a socedad de nuestcos
dias uede //evac a /a destcuccn de /a /ao/a ; de /a
socedad. lernitirio retieaneute toco, cauco or viica
euaiuier aiteruativa ce eoucueta eou tai ce ue a esa ersoua ie
arezea |ieu o io aeete, eoucueir a osturas existeueiaies
ueurtieas, iieuas ce eoutracieeioues, uua situaeiu eu ia ue ei
bon|re ueca abogaco or uu nai uso ce su ii|ertac.
uenos asaco ce uua cv/.acn de /a cu/tuca ; de/
aooc, eoustruica so|re tautos avauees eieutiieos y teuieos, a ia
cv/.acn de /a destcuccn. 8i auacinos ei eousunisno y ei
reiativisno ai becouisno y a ia ernisivicac, teuenos aute
uosotros uu hoolce esc/avo. atucddo. cada ve. oas dl/.
sn cncos n /undaoento.
41
Cou estas |ases irgiies y ia
iaita ce eriterios uo se uece nauteuer ia vica eouyugai. Cuauco
se sigue ia /e; de/ oinoo es/uec.o, se aveeiuau ean|ios ce
areja ireeueutes ue nuebas veees eoucueeu a sus
eonoueutes a ia soiecac, ya ue euaiuier reiaeiu aieetiva
exige eutregas y reuuueias, or suuesto, aeonauacas ce
reeeeiu ce seutinieutos ositivos.
Ia nte/genca /uona e/ caono de /os sentoentos ;
Ia nte/genca /uona e/ caono de /os sentoentos ;
/a vo/untad /os dsone haca su oe/oc ocdenaoento. Lu
anor siu ea|eza, iguorauco ia voiuutac, se eouvierte eu uu aooc
noaduco, euce|ie, sonetico a giros y ean|ios seguu ei
eariebo cei noneuto y ue, a ia iarga, eoucueeu a ia
aeetaeiu y justiiieaeiu ce euaiuier situaeiu or extraua ue
arezea.
tme eduear les
sentimientes'

Ls ueeesaria uua educacn sentoenta/ eono ia ue
roeiana|a liau|ert. Aetuaineute, ei bon|re est iuvacico or
ei becouisno y ia ernisivicac, y uo se reoeua ce eoustruir uu
eutoruo aieetivo iusiraco eu ios riueiios |sieos, siuo ue se
ceja iievar seguu ia noca cei noneuto. As se eouvierte eu
eseetacor ce sus roios ros enoeiouaies iuteriores, sienre
cirigicos or esos cos grauces notivos. ei iaeer siu
restrieeioues y ei ue uo existau terreuos ui eotas robi|icas.
Cou ia aia|ra aooc se eia|orau nuebas eoucuetas iaisas.
La aututiea iuvitaeiu a ia ieiieicac ce|e aoyarse eu ia vueita a
uuos ecigos noraies eiaros eou uuos uutos ce reiereueia
o|jetivos, ue bagau ai bon|re ns ciguo, ns bunauo y
a|ierto a ios cens. Li eiigro cei su|jetivisno y cei
iucivicuaiisno eeba or tierra ias nejores reteusioues y
aneuazau eou uuevas iornas ce augustia, eou risioues uuevas
ue, eu vez ce ii|erar ai bon|re, io eueareeiau eu uu eaiieju siu
saiica.
Aetuaineute esto uo est aeetaco, igieaneute, eu eiertos
an|ieutes /ght. Lste es uu ternnetro ara necir eno
trauseurre ia aieetivicac. 8i io ns inortaute es ia iorna y uo ei
iouco, baeer io ue a uuo ie ice ei euero, orue eso es io
iouco, baeer io ue a uuo ie ice ei euero, orue eso es io
ue eu ese noneuto reeiana ia ateueiu... a ia iarga se ierceu
ios arguneutos ue eoucueeu ia vica y se aea|a eu ia o|reza
existeueiai, eu ei vaeo. 8iu eonronisos serios uo bay run|o. A
eso se ie uece iianar /lectad o tan|iu, /lecacn o
cea/.acn. Desce ni uuto ce vista tieue uua etiueta ue io
ceiiue. noaduce. de /a a/ectvdad.
42
A neuuco se ba|ia ce ue uua ersoua se ha
desenaoocado, utiiizucose esta irnuia eono aigo ya
ceiiuitivo, irrenecia|ie. Lviceuteneute, io inortaute ara ue
esto uo sueeca es euicar ei anor. Ls ste uuo ce ios grauces
arguneutos ce ia vica. La eruza eu toca su exteusiu. Cuauco ia
voiuutac est ecueaca, aetua tan|iu eu este terreuo. es uua
dsoscn aca a/contac /as d/cu/tades. Lst eineutaca
so|re ei orceu, ia eoustaueia, ia ciseiiiua, ia sereuicac, ia
geuerosicac, ia visiu ce iuturo ara suerar ios noneutos
ciieiies y ia eaaeicac ara renoutar tocos ios ro|ienas ue
existeu eu ia eouviveueia anorosa. As se eoustruye uu anor or
ei ue vaie ia eua eoutiuuar iuebauco.
Cuauco ia voiuutac es c|ii, sta uo uece iuebar, ui est
cisuesta ara veueerse y cirigirse baeia io nejor, auuue
eueste. \a Daute, eu ia vna cooeda, uos reeuerca ue
Iaooce che ouove / so/ e /a/tce ste//e y ue ste se
areuce neciaute io ue i ceuoniua ei nte//eto daooce, ia
iuteiigeueia cei anor. Crceuar ei anor baeia ia ea|eza, ero
sienre ue uo ierca su esoutaueicac y ireseura. Ctro ce ios
grauces iiteratos itaiiauos ce ese sigio XIV, letrarea, ciee eu sus
souetos ue ara ue ei anor uo eese es ueeesario aiineutario
souetos ue ara ue ei anor uo eese es ueeesario aiineutario
ce uuevas y eueuas iiusioues. Daute se vueiea eou Beatriz y
letrarea eou Laura, iuteutauco hacec etecno /o asa/eco de/
aooc. Ab resiceu cos eieneutos ceeisivos. ia iceaiizaeiu ce ia
nujer, roia cei _uattcocento, y ai nisno tieno, ei estnuio
ara seguir baeia ceiaute.
41
Lu ei keuaeinieuto estos
resuuestos a/can.acan su euit, ero es curaute ei
konautieisno, eu ei sigio XIX, euauco ios seutinieutos sou
exuestos eu riner iauo ce euaiuier aartaco ce ia eoucieiu
bunaua. 8u |ase es uu anor seusuai, ero uo ertieo, se uutre
ce iuerza eu ios reveses, aute io inosi|ie o ia irustraeiu. 8us
iiguras ns reievautes. Lorc Byrou, Aiirec ce \usset, Vetor
uugo o uuestros iiteratos, Lsroueeca y zorriiia. La iuteusicac
ce ios seutinieutos natiza toco ei ceveuir ce esta etaa ce ia
bistoria.
IX. VOLIS!An rARA
L8!InIAR
!eda edagegia es eieneia y
arte a la vez

1oco io eoueeruieute ai estucio oireee uua |ase o eano
ce tra|ajo ara iortaieeer ia voiuutac. 8irve ce ternnetro ara
exiorar ei iuueiouanieuto ce esta euaiicac, ues tieue uutos ce
iuters nuy eiaros y eoueretos, se uece seguir eou seueiiiez y
cesus eonro|ar ios resuitacos iiuaies a travs ce ias uotas.
\i exerieueia eono roiesor uuiversitario ne iieva a ver
nuebas veees eno ios ue tieueu ecueaca su voiuutac uo
ueeesitau ns ue aiiear esas estrategias areucicas, ue oeo
a oeo se oueu eu juego, ya siu ia ciiieuitac ce ios eonieuzos.
lero eu ios estucios es nuy inortaute acendec a
estudac. \uebos naios estuciautes uo io sou or iaita ce
eaaeicac iuteieetuai, orue uo eatau eoueetos a|straetos,
tieueu eseasa nenoria... La eiave ce su ro|iena resice eu ue
uo tieueu orceu, sou oeo eoustautes, tieueu oea iuerza ce
voiuutac, eareeeu ce ciseiiiua y ce b|itos ara baeer iaues ce
estucio a eorto y necio iazo, y su uivei ce esiuerzo es nuino.
Lse sueie ser ei auorana cei nai estuciaute.
Ia vo/untad aca e/ estudo dele sec /ooentada e
ncu/cada a actc de /a n/anca. hacndo/a atcactva ;
sendo /os adces sus cnca/es ou/soces. lero eaca uiuo
tieue sus artieuiaricaces. \acane ce \aiuteuou ceea ue es
tieue sus artieuiaricaces. \acane ce \aiuteuou ceea ue es
ueeesario o|servar ei bunor y ia eaaeicac ce eaca uiuo y
cesus eonortarse seguu ese noco uaturai.
uoy existeu nuebas teoras so|re ei areucizaje. Ia
edagogia es una cenca ue a;uda a un oe/oc acend.a/e.
oedante /a teocia ; /os e/eo/os atcactvos. Cieueia y arte
iornau uu |iuonio euyos trniuos sou iuseara|ies. 8i sa|enos
saearie artico a ios iraeasos, teucrenos |ieu areucica ia
ieeeiu, ue eousiste eu reetiiiear errores y eorregirios, ues esto
uos ayuca eu euaiuier iorna ce areucizaje.
Aea|anos ce asar uua etaa eu ia ue ia voiuutac uo
esta|a ce noca. Ls ns, eu nuebos eoiegios se ceea ue
ecuear ia voiuutac oca traunatizar sieoigieaneute a ios
uiuos, y rocueir eu eiios uu cauo ue a ia iarga ies traera
graves eouseeueueias. uoy, eou ios resuitacos ce ios uitinos
auos aute uosotros, sa|enos ue esto uo es eierto. Las
reguutas se iauteau aeto seguico. u es io ue bay ue
euseuar', eno', eou u ntocos', es |ueuo robi|ir, y si
io es, u eosas eu eouereto', eu u Cousiste uu |ueu
roiesor' ri ei autoritarisno, ui ia reresiu, ui ia ernisivicac
sou |ueuos eaniuos ara eiio. Ia salducia en /os teoas
educatvos esta en un unto oedo entce egenca
cohecente. dos/cacn ; conocoento de /as attudes ;
/otacones de cada ecsona. Ab est ia tarea y su riueza.
1oco cesarroiio ersouai ueeesita reuuueias y saeriiieios. regar
esto es ceseouoeer ia aututiea reaiicac ce ia eoucieiu cei uiuo
y cei acoieseeute. Lu eseritor iraues ce iiuaies cei sigio XIX y
riueiios ce este sigio, Juies layot,
44
u|iie uu eie|re
riueiios ce este sigio, Juies layot,
44
u|iie uu eie|re
tra|ajo, ue eu su tieno iue nuy eiogiaco. Li aei ce ia
voiuutac era eseueiai a ia bora ce ia eouseeueiu ce ios iogros
ersouaies. 1oca ia sieoioga nocerua iusiraca eu ei
eoucuetisno su|raya ue e/ acend.a/e ; e/
condconaoento son ood/cados oc ce/uec.os ostvos
(reeoneusas) y negatvos (eastigos), auuue estos uitinos
ce|eu ser aiieacos eou ruceueia.
Lu ia vica ianiiiar esta /e; de ceoos ; castgos tieue uua
grau utiiicac, so|re toco si se aiiea ce iorna eobereute y eou
reguiaricac. Lu ios acres, siguiiiea ya uua iorna ce
autoecueaeiu. uo re|asar ios inites esta|ieeicos or ia
ruceueia y ei seutico eonuu. 1oco esto uo es ieii eu ia
aetuaiicac, y ns euauco uu necio eono ia teievisiu rone
ernaueuteneute estos vaiores.
4:
La ecagoga nocerua oue
eaca vez ns ei aeeuto eu eseuebar ai uiuo y ai acoieseeute.
Lseuebarie uiere ceeir tratar ce ouerse a su aitura,
eonreucerio, areucer su sieoioga, iuteutauco saear io nejor
ue bay eu su iuterior y ces|rozar io ue uo es eoustruetivo,
ara uiirio.
Raeienalizar el estudie:
arender a laniiearse

La raeiouaiizaeiu cei estucio y uua |ueua iauiiieaeiu es
ia |ase iuieiai cesce couce se iorna uu |ueu estuciaute. Autes
iueiuso ue nicieuco su eaaeicac iuteieetuai, saivo ue estenos
aute uu easo eu ue eiaraneute baya aiguua ceiieieueia. lorue
un nno ue no tene educada /a vo/untad seca un adu/to
nde/enso. Cou ei aso ce ios auos, si esto uo se eorrige, ias
nejores iiusioues y ios rositos ns iuteresautes iru ai traste.
ro ser suiieieute, y or iaita ce |ase uaca se eousoiicar ui
car ios irutos ceseacos.
Las exresioues edagogia. /ceo y acadeoa roeeceu
ce ia ecueaeiu griega. Lu ei nuuco ateuieuse ia aeacenia era
uu jarcu couce liatu se reuua eou sus ciseuios, y eu ei iieeo
Aristteies asea|a eou sus aiunuos y tocos ba|ia|au so|re
tenas civersos. Lutouees, euseuar eousista eu iornar a uu
eiucacauo ara ei ciiogo eutre ei naestro y sus ciseuios, ue
acnira|au ias resuestas ce aui, y a ia vez, ie ciseutau
arcieuteneute sus teoras. \arrou ba seuaiaco ia ernaueueia
estrueturai ce ia eseaia autigua curaute ns ce uu niieuio. 1oca
ia bistoria ce ia eseueia eu Ceeiceute est eia|oraca a |ase ce
uuos noceios eoueretos. as oeurre eou ia eseueia ronaua eou
reseeto a ia ateuieuse, ia uuiversicac eu reiaeiu eou ia Lcac
reseeto a ia ateuieuse, ia uuiversicac eu reiaeiu eou ia Lcac
\ecia, ei Barroeo eou reseeto ai keuaeinieuto, ei
konautieisno eu reiaeiu eou ia Iiustraeiu.
kousseau ceea ue ei naestro es eono uu jarciuero. i uo
es ei autor ce ias iiores, siuo su estnuio, su auxiiio y ei testigo ce
su ereeinieuto. Ia edagogia autntca dele /ac/tac /a tacea
aca ue e/ nno //egue a sec /o ue vecdadecaoente dele,
ronover toco io |ueuo y ositivo ue iieva ceutro.
Lu este seutico, uuo ce ios rineros aseetos ue bay ue
ioneutar es acendec a hacec un /an de estudo. lara
estuciar |ieu, ce|e existir ei orceu. 8iu orceu uo bay osi|ie
avauee eu este eano, or nuebo ue uuo io iuteute. De|enos
teuer eiaro ue e/ ocden ; e/ hocaco van undos en un
cnco. A io iargo ce toca ia bistoria ce ias iceas ecaggieas
este riueiio se eoustituye eu ei iuucaneuto ce toco io cens.
Uno de /os coecos e/ectos de/ ocden en ce/acn con e/
estudo es ue cooccona a. ; hace vec /as cosas ue ha;
oc de/ante con c/acdad ; secendad.
lara iauiiiearse |ieu bay ue ser cea/stas y egentes ai
nisno tieno. Lo rinero uiere ceeir ue ce|enos ciseuar
ese ocgangcaoa teuieuco eu eueuta y eouoeieuco uuestras
atituces y iinitaeioues, as eono ia ceusicac y ia rioricac ce
eaca uua ce ias asiguaturas ue teuenos aute uosotros. Lo
seguuco siguiiiea ser vaiieutes ara arriesgar eu ia eiea,
iuteutauco asirar a io nejor, auuue ce eutraca sea eostoso y
ei saeriiieio ara reaiizario arezea exeesivo, sa es ia exigeueia.
La iauiiieaeiu eouvieue baeeria or eserito. Ls ns, ce|e
estar |ieu exuesta, ce iorna sistentiea y eou uua |ueua
estar |ieu exuesta, ce iorna sistentiea y eou uua |ueua
reseutaeiu ara oueria eu uu sitio visi|ie, couce uua y otra
vez ia teuganos reseute, reteucieuco uo saiinos ce io
rouesto eu eiia.
De|enos teuer eu eueuta uu eierto oacgen de
ocevstos. ei noneuto ce eausaueio, ei tieo ca naio, ei
ean|io ce ieeba ce uu exaneu, ia nayor ciiieuitac eseeiiea
ara avauzar eu uua nateria eouereta o eu uua ieeeiu
eseeiaineute ciieii o eoniieaca, ete. La iiceiicac ai borario es
uuo ce ios rineros areucizajes, su iueororaeiu a ia
sieoioga cei estucio es tau inortaute, ue si uo se eousigue
routo, toco io cens ser iuesta|ie y irgii.
Asinisno, juuto a cuo/c e/ hocaco cevsto, bay ue
|usear uu /ugac tcanu/o ; as/ado couce toco iuvite a ia
eoueeutraeiu, eou ios eiueo seuticos uestos eu ei ii|ro o ios
auutes ue se tieueu ceiaute. As se eonieuza a baeer ias eosas
|ieu, as, eou esta netocoioga vanos ereauco ei halto de
estudo. Li c/oa de s/enco. e/ as/aoento. e/ ocden en /a
oesa, ete., sou otros tautos eieneutos ue iaeiiitau ia tarea.
leusenos sinieneute eu io eoutrario. uu ebieo est estuciauco
eou ia teievisiu uesta, eou ns geute eu ia ba|itaeiu, eu ia
ue ba|iau uuos eou otros y couce es ieii cistraerse, eucieutes
ce varias eosas a ia vez, neuos cei estucio. Lste es uu ejenio
ara uo eouseguir uu |ueu b|ito, ero autes ba existico uua
iaita ce voiuutac ara iauiiiear.
Cno iauiiiear ei estucio' Aarte ce estas
eousiceraeioues exteruas eitacas, es ueeesario orgauizarse a
cocto ; oedo /a.o. Lu uua aia|ra. acendec a dstcluc /as
cocto ; oedo /a.o. Lu uua aia|ra. acendec a dstcluc /as
oatecas ; e/ teoo con ante/acn su/cente. Li nai
estuciaute sienre a/a.a io ue tieue ue baeer, eou io euai se
va ceseutreuauco y iiega uu noneuto eu ue uo uece
veueerse, orue uo est ba|ituaco a baeerio, ues bau sico
nuebas ias veees eu ue ia cejacez, ia aata, ei a|aucouo, ia
iaita ce autoexigeueia y ia ereza cesnesuraca ie bau iievaco ai
iraeaso. Li a/a.aoento eousiste eu cejar toco ara ei uitino
noneuto o aca /os u/toos dias. 1oco est resicico or ia
risa, ia iaita ce tieno... y se uo es ei nejor estaco ara
iuueiouar eu ei estucio. 1oca esta serie ce ceseuicos, eueuos
y eoueretos, ue se bau ico sunauco y ue aea|au nai,
46
baeeu
a uu nai estuciaute.
uay ue cestaear ei Lo/o ce kousseau, couce ei iceai
ecueativo est eeutraco eu ia seueiiiez, exeiuyeuco ia ecueaeiu
robi|itiva y ia uegativa, asirauco ai euiii|rio y ia auteutieicac.
\ara \outessori bizo cei nuuco eseoiar ce ios uiuos uu
an|ieute ce eouiiauza, eu ei ue se ocau seutir seguros.
lreiuet bizo ai revs. ia eseueia es ia vica nisna, or eso,
eaca uuo ce|e baeerse euteucer. Li iue ei rinero eu ba|iar cei
sistena ce iiebas, |i|iioteeas ce tra|ajo, arebivacores, as eono
cei nateriai ce euseuauza ue uuo nisno eorrige.
"aiiou y Deeroiy iuerou ns iejos y eoueretarou auu ns.
8aber estudiar

Los iaetores cei xito aeacnieo sou civersos, ero tocos
eiios girau eu toruo a uua icea eeutrai. salec estudac. De ab
ceriva euaiuier auiisis ue ocanos baeer. La nejor teuiea
ce estucio est aoyaca eu uua voiuutac esiorzaca. La; ue
ol/gacse a/ cnco a hacec /as cosas ue cuestan.
ensando en /a sats/accn ostecoc cuando stas sa/en
len. reeesitanos raetiear ejereieios ce voiuutac reeticos
ara eouseguir ia neta, rooueruos retos eueuos, ero
eoutiuuos. lrocuee uua euorne aiegra ver ue se uece avauzar
si uuo se io rooue ce vercac.
4
La rearaeiu ceserita ara
sa|er estuciar es iuteresaute tauto cesce ei uuto ce vista
etecno eono ntecno. Lu ei riner easo, ei orceu ce ia
ba|itaeiu, ei siieueio, ei reeoginieuto, ia teneratura, ia
aniituc ce ia nesa ce estucio, ete., sou iugrecieutes ue se
ce|eu euicar. Lu ei seguuco easo se aiiueau tan|iu aiguuos
uutos ue eouvieue reeorcar. cejar rearaco ei ii|ro or ei
ue uuo va a enezar, sa|er eebarie uua ojeaca ai eatuio cei
ii|ro ara ir ce io geuerai a io artieuiar, estar eucieute ce
veueer ias cistraeeioues, baeer resuneues y eiasiiieaeioues,
areucer a su|rayar eou cistiutos eoiores, eia|orar regias
nuenoteuieas, narearse o|jetivos eu ia bora/boras ce estucio,
utiiizar ii|retas ciiereutes ara eaca asiguatura eu ias ue se
resunau ce iorna nuy cicetiea ias euestioues iuucaneutaies.
resunau ce iorna nuy cicetiea ias euestioues iuucaneutaies.
uay uu asuuto revio a toco esto. salec tooac auntes en
c/ase, o io ue es io nisno, estac atento en e//a sguendo /as
e/cacones de/ co/esoc ; anotando/o todo. Cuauco be
visto eu nis eiases aiguu aiunuo ue ne nira, ue areee ue
sigue ei eouteuico ce ia exosieiu, ero ue uo tona ui uua soia
uota, sueio eusar ue uo ie saear nuebo artico a ias
exiieaeioues cei roiesor, so|re toco orue ei esiuerzo or
auotar io inortaute, io nautieue eu teusiu y ie ayuca a seguir
eou ateueiu io ue se ciee.
Couvieue hacec descansos cada cecto teoo euauco
estucianos, ceeucieuco cei tieno revisto ara baeerio. ro
es io nisno estar sio uua bora, ue toca uua tarce. Los
ceseausos ueceu ser ce uuos niuutos, eu ios ue uuo se reiaja
o se renia tonucose uu eai o aigo reireseaute, o,
sinieneute, estirauco uu oeo ias ieruas. La |ueua
cosiiieaeiu ce estas ausas se eonieneuta erieetaneute eou
ei esiuerzo ce estar eoueeutraco.
keeuerco, euauco yo era estuciaute ce \ecieiua, ei eieeto
tau ositivo ue ne rocuea eutrar eu ia |i|iioteea. ei an|ieute
ce siieueio y ver a tauta geute estuciauco ne estinuia|a. Auos
ns tarce, ya ncieo, eu ia |i|iioteea cei uositai Ciuieo ce
\acric, ce ia Luiversicac Coniuteuse, teua ia nisna
seusaeiu, ero abora eou ns iuerza, orue ai estar ns
oeuaco eou ias tareas eiuieas, coeeutes y ce iuvestigaeiu, ei
tieno ii|re ara estuciar era uu |ieu eseaso ai ue ba|a ue
sa|er saearie su jugo.
Cuauco ias eireuustaueias ara estuciar eu ia roia easa
uo seau iavora|ies, ei reeurso ce ia |i|iioteea es exeeieute.
\auteuer ia ateueiu so|re uua asiguatura ue euesta, ue es
ns ceusa, o ue uos atrae neuos, va a estar eu reiaeiu cireeta
eou ia iueba ersouai or uo eecer eu ei eneuo, voivieuco ai
ii|ro sienre ue se o|serve ue ia neute se eseaa a otras
eosas. Cuauco uos canos eueuta ce estas cistraeeioues es
euauco se areuce a retonar ia ruta uua y otra vez, siu
cesaiieuto, siu eausarse.
L/ cansanco sco/gco en e/ estudo se da con oucha
/cecuenca. Ls uua eseeie ce iatiga auterior ai iuteuto, ue se
vive eou uua nezeia ce ago|io, a|urrinieuto, ce|iiicac ara
eoutiuuar eou io ya enreucico... uu basto extrauo ue ice
a|rirse aso e iustaiarse eu necio ce ia aetivicac cei estucio. Li
|ueu estuciaute, aeostun|raco a iusistir eu ia eiea, nautieue ia
teusiu y ia iirneza ueeesarias y uo se cesnoroua euauco
arreeia ia ciiieuitac. Lsta reaeeiu ce eoustaueia y iuerza
sieoigiea reseuta cos tios ce |eueiieios. or uua arte, /a
dentdad de un hoolce tene oucho ue vec con /os
ttancos es/uec.os de vo/untad oc no alandonac su /aloc, y
or otra, e/ ue se vence una ; otca ve. en /o eueno se
entcena aca doonacse cuando //egue /o gcande. uay ue
eoutar eou ese eausaueio, ero io reaineute inortaute es uo
cejarse veueer or i.
ro ercanos ce vista ue tan|iu existe uu cansanco de
/a vda, ue es ns aniio y ue tieue uuos ri|etes ns
a|straetos auu, ciiusos, cesci|ujacos y siu reiereueias eiaras y
a|straetos auu, ciiusos, cesci|ujacos y siu reiereueias eiaras y
reeisas. Au ia iatiga aieeta a /a vda cooo tota/dad, or io
ue uo bay ue cesistir y a|aucouar, siuo ue se ce|e seguir
eou ia iatiga, ero |usearie uua soiueiu aceeuaca. Li eausaueio
ce ia vica es nuebo ns grave ue ei sieoigieo y sus sutonas
o rasgos sou. ei cesaiieuto, ei esinisno, ia neiaueoia y uu
eierto seutinieuto ce inoteueia aute ia vica. Lnerge,
ieutaneute, uua eseeie ce ago|io extrauo, ceeeeiouaute, uua
nezeia ce estar berico y roto a ia vez, or esa iueba ernaueute
eoutra ios reveses, siusa|ores y irustraeioues ue euaiuier vica
trae eousigo.
Lu ei cansanco de/ estudo bay uua aneuaza. cejar io ue
uuo est baeieuco ce iorna iuneciata, eu e/ cansanco de /a
vda ei riesgo est eu aea|ar eou ei royeeto ersouai. Lu
an|as ei bon|re se vueive c|ii, iuguico, aiauaco, euvueito
eu uua |runa ce touaiicac gris ue auuueia cos naies
iuneciatos. ia nd/ecenca y ia desooca/.acn. Lse registro
ce eataeiu sieoigiea eoucuee a ia rcica ce ia iiusiu ce
ios aubeios ersouaies y a cejarse iievar or ia eoneute, ue
aea|a eou toco.
Ls ei noneuto ce voiver a enezar, ce eebar nauo ce ia
voiuutac, tras uu ceseauso, y retonar ei rosito ceeicico cei
estucio, eou ceterniuaeiu irrea, ceeisiu esiorzaca, eneuo
iuue|rauta|ie. Io ue /ate en e/ /ondo de /a vo/untad es /a
asn oc //egac a donde uno se halia couesto.
Ll raease eseelar

La soeiecac aetuai se ba sco/og.ado, ues easi tocos
ios aeouteeinieutos estu eousiceracos cesce ia erseetiva
sieoigiea, tocas ias eausas sou sieoigieas. Lo nisno sueece
eou ei /cacaso en /os estudos.
8ienre be sosteuico ue /a nte/genca se desacco//a
estudando. Lua |ueua eaaeicac neutai ue uo se euitiva
ueca auuiaca. La voiuutac tieue eu ei estucio uu eano
ieeuuco ce aetuaeiu. lor eso, nuebos naios estuciautes bau
eonreucico ue su ro|iena uo era neutai, siuo ce ntoco.
De ab ue se uece aiirnar ue coocendec deoasado
tacde. es no coocendec. Vieue |ieu a este reseeto ia
siguieute bistoria eiuiea eutresaeaca ce ni eousuitorio.
8e trata ce uu ebieo ce 12 auos. 8ienre iue uu nai
estuciaute. laniiia ce uivei soeioeeounieo necio. 8ou tres
bernauos, i es ei seguuco. Li nayor ce sus bernauos ba sico
uu estuciaute tio necio, ero ue, eou |astautes ciiieuitaces,
uco terniuar su earrera uuiversitaria, auuue reitieuco varios
auos y utiiizauco eouvoeatorias ce juuio y setien|re.
8ienre ne bau eostaco nuebo ios ii|ros. A n ne
gusta|a nuebo baeer ceorte, ei iut|oi so|re toco. \ eou 1:
auos enee a aiieiouarne a ias notos. ro ne eoueeutra|a
|ieu, ero ia vercac es ue uuuea ne ton eu serio ios estucios.
1an|iu iuiiuy eu esto ei tio ce anigos. tocos ranos naios
1an|iu iuiiuy eu esto ei tio ce anigos. tocos ranos naios
estuciautes.
ro reeuerco io ue es uecarne a estuciar cesus ce
eeuar, o estar eu easa estuciauco a iouco, ui siuiera eu ios cas
auteriores a ios exneues... lue trauseurrieuco ei tieno y
reet cos eursos, autes ce iiegar a 1 ce BLl. Cou nuebos
auros terniu ei |aebiiierato. \e natrieui eu ia Luiversicac,
eu Leounieas, ero aueiio uo ne gusta|a... ri tanoeo ba|a
uiuguua otra eosa ue ne atrajese. 8io ne iuteresa|au ias
notos, ios anigos y saiir y eutrar.
Dej ia earrera y enee a estuciar icionas. lero
euseguica enee a iaitar a eiase, uo eoga ios ii|ros y erc
otro auo. Ai auo siguieute ne natrieui eu Iuiorntiea, ero ne
a|urra nuebo y iue uu auo naio ce estucios y ce graves
euireutanieutos eou ni ianiiia.
\o uera vivir y cisirutar ce ia vica, y enezar a gauar
ciuero routo. \ a travs ce uuos ianiiiares eoneue a tra|ajar
eu uua tieuca ce roa, eosa ue sienre ne ba|a gustaco,
orue yo era aigo resunico. \e eost nuebo acatarne,
ues a n ne bu|iera gustaco enezar or arri|a, uo or a|ajo,
y era nuy curo estar easi ce uiuo ce ios reeacos curaute
|astaute tieno. Lsto ne ean|i ei eareter y enee a teuer
agresivicac, irritaeiu, ceseoutroi...
Abora ne ca eua io ue biee eu ni vica. \is cos
bernauos terniuarou su earrera y uo es ue iuerau ns iistos
ue yo. lero esta|au easi sienre eerea ce ios ii|ros y yo ios
vea estuciar oeo a oeo. uoy bay uua grau ciiereueia eutre
eiios y yo... ro s, ereo ue ia vica es iujusta y yo ce|era teuer
eiios y yo... ro s, ereo ue ia vica es iujusta y yo ce|era teuer
otra oortuuicac. 8i voiviera a vivir, estuciara, ne tonara ias
eosas ce otra nauera.
Lstanos aute uu easo seueiiio, ero nuy rereseutativo.
Lducac es iueitar a car io nejor, io nxino ce uuo nisno, ce
iorna eseaiouaca, ensenac ; gcalac en /a conducta
acend.a/es ; esueoas de ce/ecenca ostvos ue e/even
e/ nve/ de ese su/eto. hacndo/o cada ve. oas ecsona.
48
Caca uuo se ecuea a s nisno a travs ce sus exerieueias
ersouaies. Ia vda euseua ns ue nuebos ii|ros, es /a gcan
oaestca. Lo es, auuue eu oeasioues ese eouoeinieuto sea
tarco y ya sio ueca aiiearse ai noneuto y uo ai royeeto ce
iuturo.
Los tra|ajos ce iuvestigaeiu so|re este tena oueu ce
reiieve ue, ce eutraca, bay ue esta|ieeer uuas renisas so|re
u tio ce uiuo o acoieseeute teuenos aute uosotros. Ab
ceseneuau uua inortaute iuueiu ios tests. Lstas rue|as
estaucarizacas niceu ia eaaeicac iuteieetuai, ei eusanieuto
a|straeto, ias atituces, ei tio ce ersouaiicac, ias iornas ce
reaeeiu aute ios ns civersos estnuios... 1oco eiio se
esuenatiza eu uu nventaco de test ou; ao/o y ce euorne
utiiicac. lues |ieu, nuebos iraeasos eu ios estucios rinarios,
seeuucarios y uuiversitarios, uo se ce|eu tauto a ia iaita ce
iuteiigeueia o ce eaaeicac neutai, eono a ia ce voiuutac, a ia
iaita ce aceeuaca utiiizaeiu ce ios iustruneutos ce sta. orceu,
eoustaueia, ciseiiiua eu ios estucios, as eono eu ia reiaeioues
ianiiiares, eou ios roiesores, y eu ias reiaeioues ue stos
ianiiiares, eou ios roiesores, y eu ias reiaeioues ue stos
tieueu eou su necio uornai. Lu naestro ue sa|e estinuiar a
sus aiunuos y ca a eaca uuo ce eiios su eouiiauza, o|teucr eou
ns iaeiiicac |ueuos resuitacos ue auei otro iro, cistaute y
ns ertieo, ue uo sa|e iievar uu esritu ce iueba y esiuerzo a
su aiunuaco.
4v
Lu aiunuo cesacataco eu su eoiegio o eu ia Luiversicac
uece nauiiestarse ce nuy civersas iornas. Ls ireeueute ei
l/oueo aca acendec, ue eousiste eu uua eseeie ce
iueaaeicac ara eatar eu eiase io ue se ciee, eu otras
oeasioues se trata ce uu l/oueo a/ectvo, nuebas veees ios
bijos ce acres searacos, ue tieueu uua naia |ase seutineutai,
riuceu neuos y se nuestrau traunatizacos or ia situaeiu ce sus
acres, eu otros easos, uece o|servarse un nno seoce
dstcaido. ue tende a /a dsecsn. eu tai easo bay ue
estuciar u se eseouce cetrs ce esa aetituc, ce iguai noco, ias
conductas agcesvas ; de ooscn ueceu aearrear
ro|ienas si io ue ceseanos es eouseguir uu reucinieuto
aceeuaco. La ia|or cei sieiogo y cei siuiatra tieue eu estas
situaeioues uu aei ceeisivo.
!o este e/ nno sn vo/untad. sa/vo ue ade.ca una
en/ecoedad /isca o nte/ectua/ gcave. ue /os col/eoas
/ao/aces ha;an hecho oe//a en / o ue en su aolente
/ao/ac e/ teoa de /a vo/untad ha;a estado ausente. Acuirir
voiuutac ceeuce ce teuer uua |ueua ecueaeiu.
1auto ios uiuos eou /cacasos en /os estudos eono ios
/venes con d/cu/tades ce otro tio ueeesitau uua asisteueia
sieoigiea ue ies ayuce a suerar su situaeiu. Lstos iaiios
sieoigiea ue ies ayuce a suerar su situaeiu. Lstos iaiios
sueieu reiiejar aigo uegativo ue se eseouce eu su ersouaiicac y
origiua ean|ios ce eoucueta. Lo eseueiai es coocendec dnde
nace e/ col/eoa ; coo se ha do gestando ste, uesto ue
ia neta uo es sio ue estucie ns y nejor, siuo euiii|rar su
ersouaiicac, ue nejoreu sus reiaeioues ianiiiares y ce
eonauerisno, ue sieuta ei gozo ce su esiuerzo ai ver ue
avauza eu cistiutos iauos ce su vica. Veanos otro easo.
8e trata ce uu joveu estuciaute uuiversitario ue reite or
tereera vez 1 ce Lnresariaies. 8ou tres bernauos. Los otros
tan|iu sou naios estuciautes, uuo ce eiios tuvo ue reetir
eurso, ero uo bau iiegaco a este extreno.
Li es ei seguuco. Li eriii sieoigieo uos io reiata as su
nacre. Ls vago or uaturaieza. 8io baee io ue ie gusta. Lsto
iiega iueiuso a ia eonica. sio tona io ue ie aeteee, y bay
|astautes eosas ue ui ias rue|a. \o ie be eouseutico nuebas
eosas, eusauco ue ean|iara eou ei tieno. Ls |ueuo ce
iouco, ero sio se reoeua ce sus eosas. Lgosta, uo ceja io
suyo ieiineute a sus bernauos, saivo ue su acre o yo se io
ciganos, ouiucouos serios.
Lu ei eoiegio sienre iue uu nai estuciaute. Lu easa, su
eonortanieuto era iuceeucieute. yo cira ue i|a a io suyo.
Cuauco uo teua eiase se ievauta|a a ia bora ue a i ie areea
|ieu. ro se oca eutrar nuebas veees eu su ba|itaeiu, or ei
cesorceu ue aii ba|a. \o -ciee su nacre- se io orceua|a
toco, i|a cetrs ce i cejucoio toco eu su sitio.
\ieute nuebo, so|re toco uitinaneute ara justiiiear su
\ieute nuebo, so|re toco uitinaneute ara justiiiear su
situaeiu. 8e iieva nai eou easi tocos ios roiesores, es nuy
ertieo eou eiios y eou ia Luiversicac. Lo ue es verie estuciar
uuas boras seguicas, |ieu ueco ceeir ue uo io be visto uuuea.
Cuauco iue visto eu eousuita i uo uera ba|iar ce ese
tena. Viuo a ia iuerza y cieieuco ue uo ueeesita|a ui uu
siuiatra ui uu sieiogo, ue uo ie asa|a uaca. Ai a|orcar su
ersouaiicac, eu uu auton/ocoe ue se ie ici, se ve eou
eiaricac io oeo ue se eouoee a s nisno, ceutro ce su ecac.
Lu ias rineras sesioues io rinero ue tuvo ue baeer iue
auaiizar ia ersouaiicac y sus earaeterstieas eono iucivicuo.
Desus ue tooaca concenca de su col/eoa de estudos,
auuue siu cranatizar, ero ouiucoio ireute a su reaiicac. lue
eseueiai ia |ueua reiaeiu eou ia sieioga ce uuestro euio y
eou ei siuiatra.
8e ie ootv eou eueuas uietas geueraies (tio ce vica,
borarios, orceu eu su ba|itaeiu, baeer aigo or ias ersouas
ue viveu eou i, ete.), ara a|orcar ce iuneciato ias oetas de
estudo, eeutracas iuieiaineute eu ia /ocoa de estudac. eu su
ba|itaeiu, nicieuco ias necias boras ce estucio or ca... 1oco
eiio uec reiiejaco eu uu cogcaoa de conducta, couce eaca
o|jetivo esta|a |ieu tiiiieaco.
lue ceeisiva ia ootvacn. \ ai nisno tieno, se nauej
uu seueiiio esuena ce renios y eastigos, inarticos or su
nacre, rinero, cesus or su acre y eouiirnacos or ei
euio sieoigieo-siuitrieo.
A ia nejora iuieiai viuierou cesus uuas senauas ciieiies.
Ab eutra ia inortaueia ce ia ceeducacn y ia vue/ta a /os
Ab eutra ia inortaueia ce ia ceeducacn y ia vue/ta a /os
/anes seoana/es de estudo.
uu|o uua teraia araieia eou ios acres. Li ean|io
sieoigieo ce ia nacre iue eseeiaineute |eueiieioso ara su
ean|io. uoy es uu estuciaute uornai, eou uotas necias eutre
aro|aco y uota|ie, ero ue sa|e vaiorar ia inortaueia ce ia
voiuutac y io ue es seutirse eouteuto cesus ce tarces euteras
ce estucio.
Lu este easo tieue eseeiai reievaueia ei aei oeo
aeertaco ce ia nacre. Ayucarie uo es baeer ias eosas or i. ei
tena cei orceu y ei ce ia eonica bau teuico su inortaueia a ia
iarga. Lua nacre cenasiaco ernisiva, ue io aeeta easi toco,
cesecuea.
Los o|jetivos ce ia ecueaeiu, eu geuerai, y ios cei estucio,
eu artieuiar, estu eueaniuacos a eouseguir uua ersoua ue
tooe concenca de sus caacdades y ue vaiore ai nisno
tieno ios asectos nstcuoenta/es de cua/uec acend.a/e:
ocden. constanca. dsc/na. vo/untad. a/egcia en /a /ucha.
caacdad aca suecac /as d/cu/tades... 1oco eso ce|e ser
neueiouaco, ei joveu tieue ue eouoeer ai neuos ia inortaueia
teriea ue eso tieue. Lducac es hacec ue a/guen sea oas
ecsona. oas /lce e ndeendente. ue sea hacecse cacgo
de si osoo ; estac alecto a /o oe/oc. lor uitino, es eiave
nauteuer ias ootvacones esenca/es ; co/undas eou iirneza.
Luas nirau a ia neta, otras |useau ia traseeuceueia.
X. tOMO 8IrLRAR LA8
nIIItIL!AnL8 nL LA
VInA LS LA tIL!IRA
nLL rLAtLR'
La eultura del laeer

Caca etaa bistriea est ceiiuica or uu rasgo eeutrai. eu
ia Iiustraeiu, ia razu, eu ia rinera nitac cei sigio XIX, ei
konautieisno uso eseeiai iuters eu ei nuuco seutineutai, y
abora estanos ai iiuai ce uua eiviiizaeiu.
keieyeuco estos cas ei ii|ro ce Iucro \outaueiii, Lstoca
de kooa, ieuso ue uos eueoutranos eu uua situaeiu
areeica. osoodecnsoo ara uuos, eca sco/gca o
osndustca/ aca otcos. La ceaca ce ios auos seseuta uos
cear ia oiniea cei ostvsoo eou ei euireutanieuto eutre
kari loer y Acoruo, ia ceaca ce ios seteuta ei ce|ate so|re
ia hecoenutca de /a hstoca eutre ua|ernas y Cacaner, ia
ce ios oebeuta, ei siguiiieaco cei osnoceruisno, nieutras ue
ios uoveuta estu resicicos or ia eaca ce ios regneues
totaiitarios, ejeniiiieacos or ei \uro ce Beriu, auuue eou
reseeto a esto uitino se ba cenostraco enrieaneute ue uua
ce ias grauces ronesas ce ii|ertac uo era siuo uua tuica rec
couce ei ser bunauo ueca|a atraaco siu osi|ie saiica.
Lstanos eu ei trano iiuai cei sigio XX y ei auorana es
nuy iuteresaute. As, eu ia o/itca bay uua vueita a osieioues
noceracas y a uua eeouona eouservacora, eu ia cenca ba
ba|ico uu cesiiegue nouuneutai, ues ios avauees eu nuitiies
eanos bau caco uu giro eoeruieauo |riiiaute y ce resuitacos
nuy retieos, ei acte se ba cesarroiiaco tan|iu, ce iorna
nuy retieos, ei acte se ba cesarroiiaco tan|iu, ce iorna
exoueueiai, auuue ya es inosi|ie esta|ieeer uuas uornas
esttieas, benos iiegaco a uu eeieetieisno eviceute. toco vaie,
euaiuier cireeeiu es iuteresaute, tocos ios eaniuos eoutieueu
eierta cosis artstiea, or uitino, ei nuuco ce ias deas ; su
ce//e/o en e/ coooctaoento tan|iu ba exerineutaco uu
ean|io seusi|ie, ue auaiizar a eoutiuuaeiu.
Las cos uotas ns eeuiiares sou -cesce ni uuto ce
vista- ei hedonsoo y ia ecosvdad. An|os estu
eube|racos or ei oateca/soo, ue oue eu riner iauo ce
ia eoucueta ei ciuero, ei iaeer, ei |ieuestar, ei aito uivei ce vica,
ei xito... Ls ceeir, ue ias asiraeioues ns roiuucas cei
bon|re sou eaca vez ns nateriaies y tieuceu, or tauto, ai
cesreeio ce ios vaiores noraies eou reiereutes nuy renotos. ei
Inerio konauo o ios sigios VII-XVIII.
L i hedonsoo siguiiiea ue ia iey nxina ce
eonortanieuto es ei iaeer or eueina ce toco, eueste io ue
eueste. Lste es ei uuevo cios. ir aieauzauco eaca vez eotas ns
aitas ce |ieuestar. Vivir boy y abora asucoio |ieu, |useauco
ei iaeer vicaneute y eou reiiuanieuto, siu uiuguu otro
iauteanieuto. Ia tca hedonsta se cge oc un cdgo: /a
ecosvdad. Lutre eiias se esta|ieeeu reiaeioues nuy
eereauas. Lstos sou ios cos uuevos iiares ue estu reseutes y
cirigeu nuebas vicas ce bon|res aetuaies. Ia oa;oc
ascacn es dvectcse oc encoa de todo, evacirse ce uuo
nisno y sunergirse eu uu aniio a|auieo ce seusaeioues, eaca
vez ns soiistieacas y uareisistas. Ia vda se concle. ues.
cooo un goce /otado.
cooo un goce /otado.
lorue uua eosa es cisirutar ce ia vica y sa|orearia, eu
tautas vertieutes eono sta tieue, y otra, nuy cistiuta, ese
naxinaiisno ce uo narearuos otro o|jetivo ue uo sea este
a/an ; /cenesi de dvecsn ; de /acec sn cestcccones. Li
rinero es sieoigieaneute sauo y saeia uua ce ias cineusioues
ce uuestra uaturaieza, ei seguuco, or ei eoutrario, oeo a oeo
rocuee ia nuerte ce ios iceaies. Liovetsly ba|ia eu su ii|ro
Ie ccuscu/e du devoc, ce ia tiea cei siu coior, siu ce|eres ui
iinitaeioues... a ia earta, toco eueaniuaco a roteger su
iragiiicac.
Ll suee de la sinrazn

e/ hedonsoo sucge un vectoc ue de aso con
/uec.a: e/ consuosoo. Lu i toco uece eseogerse a iaeer.
Lxiste uua cisosieiu ernaueute ara ei ceieite, y eonrar,
gastar, acuirir y teuer es vivico eono uua uueva exerieueia ce
ii|ertac. L/ dea/ de consuoo de /a socedad cata/sta no
tene otco hoc.onte ue /a ou/t/cacn o /a contnua
susttucn de ol/etos oc otcos cada ve. oe/oces. uay cos
ejenios ue ne areeeu reveiacores. uuo, ei cei teieseetacor
seutaco ireute ai teievisor eou ei nauco a cistaueia asauco ce
uu rograna a otro, |useauco uo se sa|e exaetaneute u,
otro, ei ce ia ersoua ue va reeorrieuco ei suernereaco,
iieuauco su shong cac basta arri|a, teutaco or tocos ios
estnuios y sugereueias eonereiaies, e iueaaz ce ceeir ue uo a
uaca.
Li eousunisno tieue eono orgeues o uutos ce artica
uua u|iieicac nasiva y uua oierta |on|arceaute ue uos erea
iaisas ueeesicaces. Caca vez uos reseutau o|jetos ns
reiiuacos ue iuvitau siu eesar a eonrar. Lu bon|re ue ba
eutraco or esa va se vueive eaca vez ns c|ii. Cono benos
eoneutaco, ia otra uota eeutrai ce esta seucoiceoioga aetuai
es ia ecosvdad, este rasgo uos baee eaer eu ia eueuta ce ue
benos iiegaco a uua etaa eiave ce ia bistoria eu ia ue uo
existeu robi|ieioues, territorios vecacos, iinitaeioues, toco es
existeu robi|ieioues, territorios vecacos, iinitaeioues, toco es
viico, euaiuier exerieueia es iuteresaute, eou tai ce ue
ueranos o uos aetezea reeorreria. uay ue atreverse a toco,
iiegar eaca vez ns iejos. 8e inoue ei sistena cei reto, cei
or u uo' Ls uua cevo/ucn sn /na/dad ; sn
cogcaoa, siu veueecores ui veueicos.
A ese tio ce bon|re, u es io ue tocava ie uece
sorreucer, revoiueiouar o eseaucaiizar' De ia ernisivicac
uaee uu bon|re iuciiereute, ernisivo, ceseonronetico, siu
vaiores bunauos y eeutraco eu s nisno. 1oco est euvueito eu
uu auiatiuo eseetieisno y a ia vez, eu uu iucivicuaiisno a
uitrauza. Lste cerrun|anieuto axioigieo rocuee vdas vacias,
ero siu grauces cranas, ui vrtigos augustiosos, ui tragecias...
Lu eiias uo sueece uaca, eso es io ue areeeu ceeiruos ios ue
ia raetieau y ia viveu. Ls ia oeta/isca de /a nada, ue se ca
or iaita ce iceaies y suera|uucaueia ce toco. Abora es
osi|ie o|servar nuebas vicas easi vaeas, siu seutico.
estencas sn ascacones. n denuncas. \ as se iiega a uua
eseeie ce asotisno eu ei ue toco es reiativo.
L/ ce/atvsoo es consecuenca dcecta de /a
ecosvdad, uu neeauisno ce ceieusa estuciaco or lreuc y
ue ciseu ce iorna easi geontriea. De esta nauera, tocos ios
juieios uecau suseucicos y iiotau siu eousisteueia. L/
ce/atvsoo es e/ nuevo cdgo tco. Vivinos eu uua
geueraeiu ara ia euai ias aia|ras |ueuo o naio,
vercacero o iaiso se bau ciiuico eu uua ue|iiua vaorosa.
Lstos trniuos estu boy vaeos ce eouteuico, ues se bau
|orraco easi tocos ios riueiios. Ls eierto ue estu voivieuco
|orraco easi tocos ios riueiios. Ls eierto ue estu voivieuco
otros ce autauo y surgeu aiguuos uuevos, ero eu ese esaeio
iuternecio nuebos se veu ercicos.
1oco ceeuce ce cistiutas varia|ies, euaiuier auiisis
uece ser ositivo y uegativo. raca es |ueuo ui naio. Lxiste
uua to/ecanca nteconal/e ue se des/.a haca /a aoteoss
de /a nd/ecenca uca. 8e eae ce este noco eu un nuevo
also/uto: ue todo es ce/atvo.
:0
\uebos jveues |useau
evacirse ce estas eoutracieeioues eutregucose a io ue yo
iianara e/ otosoo tecno/gco y ue baee uuos auos se
iian ei nito cei rogreso iuceiiuico, io euai, a ia iarga
eoucuee a uua cesiiusiu roiuuca. Aute este auorana resuita
nuy ciieii ceseu|rir ia iuerza ce ia vo/untad y ouerse eu
nareba ara saear io nejor ce uuo nisno, eou su ayuca. 1ocos
ios iceaies estu a ia esera ce ue ase este sueno de /a
snca.n, ue ba ereaco uu 8aturuo eoutenorueo ue cevora
a sus bijos. Lu uua aia|ra, uu hedonsoo ue en e/ caoo
aoocoso //eva a vvc /a seua/dad cooo un ou/so de /os
nstntos. en e/ ue /o ooctante es /a evasn a tcavs de/
ecotsoo.
Irente al hembre vulnerable, el
hembre een undamente

Lu este trano iiuai ce sigio bay, eono eu tocos ios
asacos, iuees y son|ras. lero ia voiuutac est sienre ab, io
inortaute es sa|eria ceseu|rir, reeouoeer su iuerza y, eu necio
ce ias nocas y vaiveues euituraies, ue eaca uuo sea utiiizaria
euauco eouveuga. ue ceserito eu este eatuio ai hoolce tcva/
u hoolce /ght. iornaco |sieaneute ce estos euatro
eieneutos. hedonsoo. ecosvdad. consuosoo ;
ce/atvsoo. Lu iucivicuo as tieue uu nai roustieo, ues est
re|ajaco easi ai uivei ce o|jeto y trausita or ia vica eou una
estenca sn va/oces. 8e iuucaneuta eu. ia exaitaeiu cei
noneuto, ia aoteosis ce io einero y ei auneuto ce ia
sueriieiaiicac, uua existeueia couce ia aarieueia exterua es
ns inortaute ue io ue bay ceutro. 1caido ; //evado ;
tcan.ado oc /os estiou/os etecoces, a ios ue se eutrega y
eou ios ue reteuce aieauzar ia ieiieicac. \ toco eogico or ios
biios iiuaneute eutreiazacos cei oateca/soo.
Cno ocr uu ser as suerar ios traunas, ias
irustraeioues y tocas ias ciiieuitaces ue tieue ia vica'
Lviceuteneute, uo estar rearaco ara euauco iiegueu. Qu
bay ceutro ce i' 8u estaco iuterior est trausitaco or una
oe.c/a de /ca/dad oasl/e. descoocooso ; cucosdad
oe.c/a de /ca/dad oasl/e. descoocooso ; cucosdad
/otada. con una to/ecanca sn /contecas. Lua ersoua as
es eaca vez ns vuiuera|ie. ro eousigue ei euiii|rio y se
buuce. 8i uo ean|ia su run|o, aea|ar teuieuco ei nayor ce ios
vaeos, buir ce s nisno y ceuoniuar /lectad a ia eseiavituc.
Cno baeer ireute a esto' De|o seuaiar ue ei rogreso
nateriai or s soio uo es eaaz ce eoinar ias asiraeioues ns
roiuucas cei bon|re. Lo ue iaita boy, io ue ei nuuco
ueeesita es anor aututieo. Lste vacio ooca/ uede sec
suecado con huoansoo ; tcascendenca;
:1
es ceeir, asar
or ia vica suerauco io neuos bunauo ue teuenos y cucoie
ns ea|ica y aniituc ai nuuco ce ios vaiores noraies y
esirituaies. lreute a ia cecesn de /a esctua/dad ue
aceeenos bay ue teuer ei eoraje ce aieauzar va/oces de
cecaolo. ro es osi|ie ei rogreso aututieo, utegro, siu uua
|ase norai. 8i eso iaiia, autes o cesus, uuestro royeeto se
cesnorouar or iaita ce iuucaneuto. Cono ciee ei texto
eisieo. /odt n a/tuca, es ueeesario eavar eu io roiuuco,
carie ai ser bunauo raees siicas, eousisteutes, ue nerezeau ia
eua y ue eoucuzeau a ia iueba or ias eosas grauces.
:2
Voiunouos baeia ia voiuutac. ue eiia sea ei iiuto neciaute ei
euai saitenos or eueina ce ias eireuustaueias, so|re toco
euauco ios necios ce eonuuieaeiu soeiai, eu su nayora,
iuteutau cestruir easi toco io vaiioso, ce iorna netciea,
sistentiea.
Les traumas de la vida

ue iiegaco a ceeir eu aiguua arte ce este ii|ro ue /a
ca.n ; /a vo/untad son /as dos gcandes acoas de/ hoolce.
Cuutas ersouas eou uua iuteiigeueia ns ue suiieieute y uua
aieetivicac |ieu arnouizaca iaiiau justaneute or ia iaita ce
voiuutac o or teueria oeo rearaca ara ia iueba. Ai nisno
tieno, bay ue sa|er baeia cuce ia ciriginos, ues au
teucranos ue baeeruos ia reguuta. vo/untad en u o aca
u` La resuesta sera sta. vo/untad aca conseguc e/
oe/oc cogceso ecsona/. aca ec/ecconacnos. acendec /a
conducta oas ostva osl/e en nosotcos. Lsto es ieii ce
euteucer, ero eboea eou nuebas eosas. ias ciiieuitaces y ios
traunas ce ia vica, ios eausaueios, ei an|ieute ue uos rocea,
ete.
Cuaiuier vica y trayeetoria bunauas tieueu uu iouco
crantieo. Crtega io oue ce reiieve eu Medtacones de/
_u/ote, es ceeir, ia vica ce eaca uuo es uu ro|iena ue bay
ue resoiver, eiigieuco eutre ias cistiutas osi|iiicaces ue sta
uos reseuta. lor eso, ia irase orteguiaua es rotuuca.
La vica es ii|ertac eu ia iataiicac y ia iataiicac eu ia
ii|ertac [...] ia vica esa sienre, orue eousiste eu uu iievarse
y soortarse y eoucueirse a s nisna.
Luanuuo, eu su aco intoo, uos ciee.
8e ciee y aeaso se eree, ue ia ii|ertac eousiste eu cejar
8e ciee y aeaso se eree, ue ia ii|ertac eousiste eu cejar
ereeer uua iauta, eu uo ouerie rocrigoues, ui guas, ui
o|steuios, eu uo ocaria, o|iigucoia a ue tone sta u otra
iorna, eu cejaria ue arroje or s y siu eoaeeiu aiguua, sus
|rotes y sus bojas y sus iiores. \ ia ii|ertac uo est eu ei ioiiaje,
siuo eu ias raees y ce uaca sirve cejarie ai r|oi ii|re ia eoa y
a|iertos ce ar eu ar ios eaniuos cei eieio, si sus raees se
eueueutrau ai oeo ce ereeer, eou cura roea ineuetra|ie, seea
y rica o eou tierra ce nuerte.
Ai a|rir ias uertas ce ia ii|ertac, ce|enos eonreucer
u es io ue reaineute reteucenos. Ls ueeesario sa|er u es
io ue ce vercac baee rogresar ai bon|re eono ecsona y
eono co;ecto.
Li auiisis ce euaiuier |iograia eu su iauo iuterior,
roiuucizauco, reasauco sus iornas y eouteuicos, uos oireee
uua visiu ea|ai ce su ersouaje, eou sus rasgos, iinitaeioues y
boiguras. \i roiesiu ce siuiatra ne narea eono o|jetivo
aceutrarne eu ia vica ajeua. \ eaca vez ue io bago, io bago
eou euicaco, sigiiosaneute, eou euorne reseto. Ai avauzar eu
esa travesa ceseu|rinos ias ciiereutes iases ce ia trayeetoria ce
ia bistoria ersouai. ios sitios or ios ue esa ersoua ba ico
asauco.
1odo ana/ss de /a ntodad ecsona/ es una hstoca
nteconal/e. Ls ciieii tratar ce ceiiuir uua vica eu uua irnuia
siniista, ue recuee toco a uuos euautos catos. Los ncieos,
ai ver a aiguieu or rinera vez, baeeu uua bistoria eiuiea. Los
siuiatras vanos ns iejos. baeenos uua bistoria |iogriiea, es
ceeir, ie reguutanos u ba sico ce su vica basta este
ceeir, ie reguutanos u ba sico ce su vica basta este
noneuto, u ba oeurrico eou eiia, u eireuustaueias bau
trauseurrico, u eiase ce ciiieuitaces se ba eueoutraco, ete.
lorue ia nejor ce ias vicas est iieua ce ciienas, eouiiietos,
riesgos, troiezos y uu siuiu ce energeueias iueseracas, ue
eou su eurso ioneutau uu areucizaje ara suerarias.
Lu toca esta trayeetoria ersouai tieueu ea|ica ios
tcauoas de /a vda. La reaiicac ce eaca |iograia es eono uu
aisaje eou nuebas erseetivas, tocas iguai ce vercieas y
aututieas, ero ue auaiizarenos cesce uua visiu eiuiea.
ruuea ocenos teuer tocos ios uutos ce vista osi|ies. Ls ia
iinitaeiu ce euaiuier auiisis so|re ei ser bunauo. Lo ue s
sa|enos es ue ios tcauoas existeu, estu ab y ios siuiatras
uos euearganos ce exaniuarios y tratar ce eonreucerios eu su
eoutexto.
La aia|ra ceriva cei griego tcauoa. hecda. Las bericas
sieoigieas sou exerineutacas or eaca uuo ce iorna cistiuta.
Li nisno tena, eouteuicos ns o neuos areeicos, suirinieutos
nuy rxinos o irustraeioues eereauas, a uuos sujetos ios
eouvierteu eu ueurtieos, anargacos, agrios... y a otros, or ei
eoutrario, ios baee nejores, ios uie y ios erieeeioua, ios baee
ns bunauos, eonreusivos, eou ns anor. \ ei tena sueie
esar io nisno, io ue vara es ei esaeio sieoigieo eu ei
ue se asieuta. La neute eu ia ue se ca. Duce estri|a ia
ciiereueia' Lu ia iorna ce reei|ir ei inaeto enoeiouai uegativo,
o ciebo ce otro noco, eu ia acttud ante /as advecsdades ;
/as deccotas de /a vda ue tieue ei iucivicuo eouereto.
/as deccotas de /a vda ue tieue ei iucivicuo eouereto.
uay ue teuer ce eutraca uua eierta rearaeiu
sieoigiea, uua educacn sentoenta/ arnuiea ue baga
euteucer esto. \ or otra arte, ue ia educacn de /a
vo/untad est cisuesta a reaeeiouar. A esto ie iiananos eu
sieoioga nciea ceaccones vvenca/es.
:1
uornaies o sauas.
La iuea ue ias seara ueca esta|ieeica or atroues ce
resuesta sauos o aceeuacos ai estnuio y cesrooreiouacos o
iuaceeuacos. Lu uua aia|ra, si sou o uo rooreiouacos ai
notivo ceseueaceuaute. De ab se ceriva ei ciagustieo ce
ersouaiicac euiii|raca o ceseuiii|raca.
La ealidad de las viveneias

De|enos baeer ia cistiueiu eutre cos nocaiicaces ce
tcauoas. ios occotcauoas y ios oaccotcauoas. Los rineros
estu eoustituicos or exerieueias uegativas ce eseasa
iuteusicac, ero ue sunacas, aiiueacas uuas eou otras, iornau
oeo a oeo uu toco. Lste, si se iustaia eu ia ersouaiicac,
uece baeer nuebo cauo, y si uo se trata ce resoiver, uece
cesen|oear eu uu ro|iena sieoigieo ns grave.
Ios occotcauoas no sue/en ocgnac gcandes
col/eoas, ero bay ue sa|erios ceteetar a tieno ara ue
uo se vayau trausiornauco eu euestioues ue uecau baeer
neiia eu ia vica. La sieoteraia tieue au uua ia|or nuy
iuteresaute, ues va cejauco eaca areeia soiueiouaca, ayuca a
ia ersoua a situar eaca exerieueia eu ei iugar ue ie
eorresouce y a asuniria eou ia vaioraeiu reai cei sueeso.
Lo s oaccotcauoas sou sienre ro|ienas iuteusos,
curos, treneucos, crantieos, trauees ue oueu eu eiigro
nuebas eosas a ia vez, ue roneu ia iiuicez ba|ituai ce ia vica.
1ieueu uua eseueia trgiea y eoucueeu a osieioues ciieiies.
\uebos ce eiios sou irreversi|ies, cejau nareaca ia
ersouaiicac ara sienre. Cuauco aareeeu eu ia existeueia,
o|iigau a uu ean|io a|soiuto.
Lstos tcauoas gcandes ueceu ser isieos, sieoigieos,
soeiaies, roiesiouaies, aieetivos y eeounieos. Desiiucar uuos
soeiaies, roiesiouaies, aieetivos y eeounieos. Desiiucar uuos
ce otros uece resuitar ciieii eu oeasioues, ya ue ueceu
aareeer varios a ia vez o uuos eono eouseeueueia ce otros.
Acens, ia cistiueiu eutre uuos y otros uos iieva a auiisis nuy
ciiereutes. ro es io nisno ba|er sico vioiaca, ba|erse
arruiuaco, ue ia rutura eouyugai o ceseu|rir ue se tieue uua
euiernecac eaueergeua avauzaca. Lu eaca easo bay ue
exaniuar ios cistiutos iauos ce ia viveueia, as eono su
inortaueia y ias eireuustaueias acyaeeutes ue io roieiau.
Lu ia terniuoioga aienaua a estas eausas se ias ceuoniua
Lc/elns y eu iraues ecence vcue. rosotros, eu
easteiiauo, ia iiananos vvenca: undad de hechos vvdos a
nve/ ecsona/ ue de/an un oacto a su aso. uaeer uu
eatiogo eonieto ce occo y oaccotcauoas ocra iiegar a
ser uua ia|or iuterniua|ie. Li iuveutario uece resunirse, a
grauces rasgos, eu ios |ioues autes reiericos. Auuue eaca uuo
nuestre uu eriii roio y eeuiiar.
Desce eiios, se iuieia ia ceuoniuaca neucoss o desacco//o
neuctco de /a ecsona/dad y ue eu ios trniuos ns
noceruos ce ia siuiatra aetuai se ceuoniua tcastocno de /a
ecsona/dad.
:4
Los aieetacos sou sujetos ue se bau ico
eouvirtieuco eu euiernos sieoigieos, ai uo ba|er sa|ico
suerar esos inaetos bistrieos, y ue bau de/ado hecdas
alectas ue uo bau ocico eerrarse y ue, autes o cesus, se
nauiiestaru. Los sutonas ns cestaeacos cei ueurtieo sou.
anargura, reseutinieuto, suirinieuto iuterior or iueaaeicac ce
suerar ios ro|ienas, agresivicac, biersuseeti|iiicac, aerituc,
toco io euai baee easi inosi|ie ia eouviveueia eou ios cens.
L/ neuctco su/ce ; hace su/cc a /os deoas. Lste es ei
auorana. Ia ca/dad de /as vvencas tcauoat.antes
desccle una stuacn ou/t/e, eono benos visto eu este
aartaco.
Amer, eenstaneia y veluntad:
las mejeres armas ara veneer
les raeases

8ou tres ios eieneutos ue ayucau ai bon|re a eievarse
or eueina ce tocas ias eireuustaueias auutacas eou
auterioricac. Los neeauisnos ue ia sieoioga eniea sou
civersos. ia su|iinaeiu, ei esritu ce sueraeiu, ia aeetaeiu
ce ia reaiicac uuica a uua |ueua cosis ce eaaeicac ce reaeeiu
ara seguir baeia ceiaute, eueste io ue eueste.
Ab eutrau ce iieuo esas tces cua/dades ue ocgnan tces
educacones cnca/es: a/ectvdad. ecsevecanca ;
vo/untad. Li ue eareee ce eiias o ias osee ce|iiitacas, io va a
uotar serianeute. Luas y otras eusayaru eoucuetas y autas
ue ayuceu a toierar nejor ei suirinieuto. \ ias tres se
nauiiiestau eu ia iirneza iuterior. La vica bunaua ueeesita ce
arguneutos iuertes y atraetivos ue ceu resuesta a ios grauces
iuterrogautes ce ia existeueia. Cuauco esto uo se rocuee, autes
o cesus, toco se cesnoroua
::
. uoy vivinos eu uua oea ce
ea/tacn de /a duda y ce ab roeeceu deoasadas
ceguntas sn cesuesta. Lu esas |runas, u ns ca ia
voiuutac', ara u sirve si est toco ciiuso y cesci|ujaco'
Cuauco bay uutos ce reiereueia eiaros, eobereutes y
Cuauco bay uutos ce reiereueia eiaros, eobereutes y
bunauos a ia vez, iusiracos eu ias grauces ereeueias ce ios
sigios, ero ce aeuerco eou ios tienos ue eorreu y siu ercer
su soiicez, ei bon|re uece roouerse euaiuier enresa. 8e
ce|e atrever a toco, orue io va a eouseguir. 1ieue ia iiave
ara a|rir nuebas uertas y eorazoues, sa|e eonreucer
nuebos ce ios seeretos ce ia existeueia. cuando ha; aooc
autntco. ue se ouestca -entce otcas oan/estacones-
cooo caacdad de ecdn. /as hecdas se ceccan ;
aacecen nuevas ecsectvas ntecoces ; etecoces . A eiio
bay ue auacir ia iuerza ce voiuutac ce nirar baeia ceiaute, ce
seguir ereyeuco eu ei co;ecto ecsona/ y uo carse or
veueico. La eoustaueia eoucuee a iusistir siu cesaieutarse. Ls ia
nejor nauera ce evitar reiegarse so|re ei asaco y eoustruir
cesce ab ia asiu or ei ocio o ei reseutinieuto. Lstos ueceu
iiegar a ser vercaceros notores ce uua vica.
L/ teoo cuca todas /as hecdas cuando este e/ aooc.
Ab est ei nisterio ce tautas vicas. lor ese eaniuo ceseu|rinos
ai hoolce suecoc. Lo ue iaita eu ei nuuco aetuai es anor,
ero aututieo, vercacero, uo ei erotisno ue ios necios ce
eonuuieaeiu uos uiereu reseutar. uay ue |usear ei anor
ue, euvueito eu voiuutac y eoustaueia, baga nirar baeia ceiaute,
suerauco ios suirinieutos, ios coiores y ias buniiiaeioues, ara
a|riruos eaniuo baeia ia az iuterior, ue es uua ce ias uertas
ce eutraca ai eastiiio ce ia ieiieicac. Lse anor, uaturai y
so|reuaturai a ia vez, ce|e ser ei iiu cei bon|re y ei riueiio ce
ia ieiieicac.
XI. LA 8IrLRAtIOS nLL
RL8LS!IMILS!O
Resentimiente: sentirse delide
y ne elvidar

La autesaia cei reseutinieuto es ia euvicia, ero nieutras eu
sta ei tena ueca ns eu ia iuterioricac cei sujeto, eu ei
reseutinieuto bay, acens, uu aiu reiviucieativo, uu inuiso
eseeiai eou teuceueia a ia revaueba, a ia veugauza.
Qu es ei reseutinieuto' Lu coior norai ue se rocuee
eono eouseeueueia ce ba|er sico naitrataco -justa o
iujustaneute- eou ceseousiceraeiu, y ue se aeonaua
rogresivaneute ce bostiiicac baeia ia ersoua o ias ersouas
eausautes ce este cauo. lor tauto, ocenos eoueiuir cieieuco.
kesentoento sentcse do/do ; no o/vdac.
Las coieueias asacas, ios ro|ienas y, eu geuerai, ios
traunas, ce|eu ser sueracos or ei bon|re eou ia vista uesta
eu ei iuturo. \irar baeia ei orveuir siguiiiea tauto eono ser
eaaees ce aeetar ei asaco y asunirio. La vica teuenos ue
cirigiria baeia ceiaute. lreuc, eu su ii|ro 1eocia de /a neucoss,
iusisti eu ios neeauisnos ueurtieos, uuo ce ios euaies eousiste
eu ainaeeuar tocos ios ro|ienas y ias irustraeioues asacos,
aute ios ue uo bay eaaeicac ce exteriorizarios baeia iuera y,
eono eouseeueueia, ueurotizau ia ersouaiicac y ia vueiveu
euierniza.
Abora |ieu, e/ su/coento se necesta aca oaducac
Abora |ieu, e/ su/coento se necesta aca oaducac
ecsona/oente. \ cira ns. es inreseiuci|ie. lero eu ei
ueurtieo es uu estaco ernaueute, su vica se cesarroiia
airececor cei suirinieuto. Li suirinieuto, oeasiouaco or ios
reveses, ios siusa|ores y ios iuiortuuios, areee ser suerior a ia
iuerza bunaua ce eaca uuo, re|asauco ios inites eusacos. La
vica se oue euesta arri|a. Li eaniuo es cenasiaco eniuaco y
ca ia inresiu ce ue ya uo se uece tirar ns. Lu esos
noneutos, euauco ias ciiieuitaces y ios ro|ienas reteuceu
eebar or tierra ios nejores rositos, bay ue iuteutar
reaeeiouar. Lutouees es euauco ce|enos reeoucueir uuestro
arguneuto ce vica, reiauzario, ero cisoivieuco toco ei coior, ia
traieiu y ias iueonreusioues exerineutacos.
Ll einisme ne haee eliz al
hembre

Autes ce seguir baeia ceiaute, ce|enos ceseu|rir ios cos
tios ce reseutinieuto, eutre ios euaies existeu aiguuos ns. ei
cesentoento /so/gco y ei cesentoento ato/gco.
1.- Li cesentoento /so/gco aareee aute situaeioues
extrenacaneute iujustas, iiagrautes y ue bau sico -or io
geuerai- oeasiouacas or ersouas euieas. Li sujeto reseutico
se sieute coiico, noiesto y naitrataco. Ls uua reaeeiu igiea y
uornai. 8e va iusiuuauco uu iau ara ceieucerse ce ia iujustieia
reei|ica. \s tarce, euauco ias aguas vueiveu a su eauee, ce|e
inerar eu uosotros ia eaina, as eono ia ceeisiu ce eouoeer
nejor a ios cens y a uuo nisno.
La uoeiu ce reseutinieuto iue iutrocueica or rietzsebe
e u Ia genea/ogia de /a ooca/. ia re|eiiu ce ios eseiavos
auuueia ei reseutinieuto eono aigo ereacor. lara \ax 8ebeier
ei riueiai rocueto cei reseutinieuto es ia iguaicac eutre ios
bon|res.
Abora |ieu, bay ue ceeir aigo so|re ia iigura cei euieo.
ro ne reiiero au a ia eseueia euiea ce ia iiiosoia, euyo
nxino rereseutaute iue Digeues, siuo ai trniuo eu su
exresiu eoiouiai. L/ cinco es un su/eto ue cacece de
esccuu/os. eco con ta/ des/achate.. ue no hace otca cosa
esccuu/os. eco con ta/ des/achate.. ue no hace otca cosa
ue hal/ac de /a esccuu/osdad de su conducta. Ls
cesvergouzaco, caa. ce toco, iro, eaieuiacor, cesvergouzaco,
nauiaviieo, eou ireeueueia iuteuta car ieeeioues ce tiea,
auuue eu uu touo suave, aareutauco ser ruceute, teniaco o
euitativo.
La eoucueta cei bon|re euieo uo es ieii ce
ceseunasearar. 8io euauco uuo ba teuico ue aceeer eu su
roia ersoua uua aeeiu ce esa ersoua, es euauco ceseu|re
ia reaiicac ue se eseouce |ajo ese bon|re.
lorue ei euieo uo se eonronete uuuea, sa|e nauteuer
nuy |ieu uu estatus an|iguo, ciiuso y |runoso. lero autes o
cesus iiega ei noneuto eu ue ueeesarianeute ce|e
nauiiestarse... orue ia vica es nuy iarga... y eutouees se
ceseu|re. Li euieo sueie ser iuteiigeute y or eso eugaua a
nuebos. Ls oortuuo neueiouar auei reiru easteiiauo ue ciee.
racie esearnieuta eu ea|eza ajeua. uasta ue ei euieo uo
uos nauiiiesta eou eiaricac aigo ue ernite ceseu|rir su
vercacera iceuticac, uuo sigue justiiieauco su eonortanieuto
eusauco eu ia easuaiicac ce aueiia eireuustaueia o eu ia
eoniejicac cei noneuto, o eu uu siuiu ce osi|ies ciseuias.
Li reseutinieuto ue rovoea ei euieo es nuy iuerte, ei ns
bunauo y, or eiio, ei ns eonreusi|ie. 1ieue seutico esa
reaeeiu sieoigiea, auuue sienre ba|r ue eaii|rar ia
ntensdad y ia ducacn ce ia nisna.
Li reseutinieuto iisioigieo o reaetivo uece eouvertirse eu
atoigieo a iuerza ce voiver a i uua y otra vez, uo sieuco
caa. ce suerario y ce euireutarse eou ia vica iieuucoia ce
caa. ce suerario y ce euireutarse eou ia vica iieuucoia ce
eouteuico.
2.- Li cesentoento ato/gco uo arte ce situaeioues
nareacaneute iujustas, uo es ia eouseeueueia ce aigo reai y
o|jetivo or io ue uuo se ba seutico coiico, cesiazaco, ete.,
siuo ue se asieuta so|re uu tio eseeiai ce ersouaiicac.
egiatra, bierseusi|ie, eou uua cesor|itaca ueeesicac ce ser
estinaco y eousiceraco or ios cens... Aiguieu iueaaz ce
reeouoeer ias roias iinitaeioues y ce iuebar or aieauzar uu
nayor uivei eou ei esiuerzo ersouai.
Luo ce ios su|tios ce esta nocaiicac io eueoutranos eu
ia euvicia. Ia envda es tcste.a ; esaduolce ante e/ len
a/eno. lues |ieu, euuco se eouvierte ia euvicia eu
reseutinieuto' Cuauco aueiio ue otro osee y ue uosotros
uo teuenos io atri|uinos a aiguu tio eseeiai ce iujustieia. Lsto
se reiiere tauto a io ue esa otra ersoua tieue, eono a io ue a
uuo ie iaita, o iueiuso, a ia eon|iuaeiu ce an|os. Ls eutouees
euauco se origiuau eu ei iuterior ce ese bon|re euvicioso ceseos
ce tonarse ia justieia or su nauo.
Ls eierto ue eu ia vica ba|ituai existeu iujustieias
eoutiuuas. La nisna justieia, io ue se eutieuce or tai eu eaca
uaeiu o Lstaco, est iagaca justaneute ce io eoutrario, ce
iujustieias. Desce estos cos tios ce iujustieias -iegaies y
eoticiauas- ueceu |rotar cos eseeies cistiutas ce
reseutinieuto.
Lu nuebos easos se trata ce uu cesnecico ceseo ce
ocer, ce uerer eaca vez ns eu toco... ero siu |ase ara
eouseguirio. Lu esas eireuustaueias es ieii ue rosereu
eouseguirio. Lu esas eireuustaueias es ieii ue rosereu
eoutiuuos seutinieutos ce iusatisiaeeiu, inresioues ce ba|er
sico iesiouaco eu ias roias asiraeioues, ete. 1oco eiio
ceseueaceuar io ue eoustituye ia eseueia sieoigiea cei
reseutico. sentoentos de descontento ; de sentcse hecdo.
ue una ; otca ve. son ceactvados ; vue/ven solce si
osoos. ante cectos estiou/os cecocdatocos. loeo a oeo se
vau a ir asoeiauco a auiios ios seutinieutos ce veugauza, ce
ajuste ce eueutas, ce ouer ias eosas ce otro noco a eono bau
uecaco. Li razouanieuto se iornuia as. \e bas beebo nuebo
cauo eou tu nauera ce aetuar, y io agars autes o cesus, sea
eono sea.
Conieuza, ce este noco, uu iauteanieuto ue reteuce
justiiiear uu uuto ce artica errueo. A esto ie iiananos ios
siuiatras de/ocoacn catatioca de /a cea/dad, ue uiere
ceeir, eu cooan a/adno, ue ei eristai eou ei ue o|servanos
ia vica es ei ce uuestro artieuiar estaco ce uino, eou ei euai
ceiornanos io ue venos a veees eu exeeso.
Ll triune de la veluntad
erseverante

cuando e/ cesentoento echa caices /uectes a veces es
caa. de ootvac un to de vda, ue sio eesa euauco se
aaga /a sed de cevancha ue iieva ceutro esa ersoua. Lu
taies easos, se iiegau a osouer basta ios royeetos,
ouiucose esta notivaeiu eu uu riner iauo, euya cetouaeiu
uece oeurrir auos cesus ce ios beebos ue io bieierou
gerniuar, y ue eu uu noneuto ceterniuaco, cau euniica
eueuta ce ia veugauza ue guarca|au. Los auos ce esera y ei
niuueioso auiisis ce ias eireuustaueias y ios orneuores ue
rocearou esas situaeioues eoueretas ireeueuteneute eouvierteu
beebos traunatizautes eu asioues coniuautes ce cesuites. De
ab ue ia aetituc ns ba|ituai cei reseutico sea ia ce estar
eouteuico, sujeto, teuso, sienre ai aeeebo. lor eso, sus iornas
ce oerar ueceu ir cesce ei cesercito u|iieo a ia
ceseaiiiieaeiu ernaueute, asauco or ia oresiu y ei
iauatisno. 1odo cesentdo a/lecga un odecoso deseo de
estoacn.
Lo ouesto, ia otra vertieute cei ro|iena, es ia
geuerosicac y ia |oucac. Li bon|re |ueuo toco io ciseuia,
toco io toiera, uo tieue eu eueuta io naio, es uu sen|racor ce
az y arnoua. 8e ne uece ceeir ue esto es ciieii y eostoso.
az y arnoua. 8e ne uece ceeir ue esto es ciieii y eostoso.
Lstoy ce aeuerco, ero easi ei nisno eneuo ue oue ei
reseutico eu su asiu or veugarse, uece ouer ei bon|re
nacuro eu asar or eueina ce esas exerieueias cucoies ia
vueita.
La relatividad del xite y del
raease

L/ to ; e/ /cacaso son dos gcandes oostoces.
riuguuo ce ios cos ne aea|a ce eouveueer, ues ceseneuau
uu aei ns eu reiaeiu a uuestro exterior ue ai iuterior. Lu ia
sieoioga nocerua iuteresa ns ei rinero ue ei seguuco.
loeas veees se estucia ei iraeaso y ei vaior ce ias cerrotas. L/
/cacaso es un e/eoento esenca/ aca /a oaducacn de /a
ecsona/dad. s se sale acetac de /ocoa adecuada. La vica
bunaua est tejica ce aeiertos y errores, ce eosas ue bau saiico
eono se ba|au royeetaco y ce otras ue uo bau iiegaco a
|ueu uerto. Ia conducta huoana se va hacendo oas
oaduca a tcavs de un /uego cogcesvo de acend.a/es y,
or io geuerai, se areuce ns eou ios iraeasos ue eou ios
triuuios. C, or io neuos, tau inortautes sou ios uuos eono ios
otros.
A u iiananos iraeaso', eu u eousiste' locenos
ceiiuirio as. eecenca ntecoc de deccota cooo
consecuenca de a/go ue no ha sa/do len. Ls ia eoueieueia
ue teuenos ce uo ba|er aieauzaco ia neta rouesta. Lo ue
se sieute ce iorna iuneciata es uegativo y est sureaco or uua
nezeia ce tristeza y cesazu iuterior. Qu earaeterstieas
sieoigieas tieue este iraeaso'
sieoigieas tieue este iraeaso'
Lo rinero ue se vive es uua ceaccn de hundoento.
Lu eiia se aiiueau uua nezeia ce irustraeiu, neiaueoia, ra|ia
eouteuica y naiestar iuterior, nuebas veees resicicos or
seutinieutos iuceiiui|ies o seusaeioues uegativas.
Lo seguuco ue sueece es io ue iiananos boy eu ia
sieoioga nocerua uua cesuesta cogntva, ue es uua
eseeie ce exaneu iuterior ue reteuce cesneuuzar ei oru
ce ese resuitaco. 8ou uua serie ce iceas y eusanieutos ue
eia|orau uu auiisis su|iiniuai ce ios beebos, cei ue sonos
iueouseieutes y ai ue uos venos iueiiuacos uua y otra vez.
Desus va aiiorauco uua resuesta ce aca/.acn,
tra|aca ce sorresa, eriejicac, |ioueo, uo sa|er u baeer...
8i ei asuuto eu euestiu es grave, esa ersoua sueie estar
aeonauaca or ersouas ue ayucau eou su eonaua y su
aia|ra, a baeer ns iievacera ia situaeiu.
Ls nuy inortaute e/ teoa. \a io neueiou ai ba|iar ce
ios tcauoas de /a vda. Li iraeaso ser ns o neuos seutico
seguu ei tena or ei ue uos siutanos ba|er iraeasaco o iaiiaco.
Ia atca de/ hoolce son sus /usones. La vica ce|e ser
sienre autieiaeiu y orveuir. Caca uuo ce uosotros es uu
royeeto eouereto ue bay ue iauzar y reiauzar eoutiuuaneute.
lorue ei bon|re es, so|re toco, io ue va a ser su iuturo. Lsa
es ia cineusiu eaitai, auuue aoyaca y verte|raca so|re ei
asaco, ara ue ios o|jetivos vayau saiieuco, ara ue tocos
ios iaues se iieveu a ea|o, bay ue teuer uuos o|jetivos eiaros y
|ieu eouiiguracos, y ser eaaees ce reuuueiar a ia cisersiu,
ue es uuo ce ios euenigos eoustautes. \, cesus, eoneuzar a
ue es uuo ce ios euenigos eoustautes. \, cesus, eoneuzar a
iuebar. Ia vo/untad es /a e.a decsva ue nos //eva a/
doono de nosotcos osoos. lorue ia eouseeueiu cei xito
es ya aigo cistiuto, ceeuce ce nuebas varia|ies y, acens, bay
ue natizar u es, eu u eousiste y a u iiananos xito. lero
ab est ia iueba. Ia vda de cada hoolce es una /ucha
constante entce uno osoo ; /a cea/dad.
Cuauco bay iraeasos, |rota ei cesaiieuto, y a veees se
a|aucoua ia neta y se ca uuo or veueico. Lu ia otra eara ce ia
noueca est ei tesu y ia iusisteueia, ei uo reucirse, siuo
renoutar ias ciiieuitaces eou uuevos |ros, es ceeir, ouer ia
voiuutac or necio, uua vez ue sta ba sico ecueaca eu uua
tra|ajosa ia|or ce tieno y esiuerzo. Ls ei noneuto ce vo/vec
a /as euenas contal/dades. ai halec ; dele, y eou visiu
ce iuturo.
Me ntecesan /os ecdedoces ue han saldo asuoc su
deccota ; /evantacse de nuevo. Ls grauce ver a uu bon|re
ereeerse aute ei iraeaso y enezar ce uuevo su eiea. Liegar ei
ca -si iusiste eou teuaeicac, a esar cei eausaueio- eu ue se
vaya baeieuco uua ersoua iuerte, reeia, siica, iirne, eonaeta,
iguai ue uua iortaieza anuraiiaca. Aiguieu ue or eueina ce ia
tenestac ue eusorceee o cei oieaje vi|raute y aneuazacor,
sa|e ue su run|o est eiaro. //egac a conseguc /os dea/es
ue estou/acon su vda en /os cooen.os.
Les hembres de vuele suerier

Lu esta |rega, eou estos aiaues, se reiuveuta uu eano nii
veees triiiaco. con una vo/untad /uecte ; educada. no ha;
eocesa ue se cessta. ~hi se ncan /os hoolces de vue/o
suecoc, ue uo sou ios ue sienre veueeu, siuo ios ue sa|eu
ievautarse, aueiios ue tieueu caacdad de ceaccn,
sa|ieuco saear eueuas ieeeioues ce ios eueuos
aeouteeinieutos ce ia vica ciaria. Diee ei reiru easteiiauo ue
racie esearnieuta eu ea|eza ajeua, ero a veees, ui eu ia
roia. As es ia eoucieiu bunaua. uay ue a|rir |ieu ios ojos
y areucer ia sa|icura ce ia vica, ai eons ce ios sueesos ue
uos aeouteeeu, acuirieuco uu eouoeinieuto roiuuco ue uos
ayuca a aetuar ce ia nejor nauera.
Ia vda es /a gcan oaestca. Liia euseua ns ue nuebos
ii|ros, ejeniiiiea ns ue uaca. De eiio se ceriva ia euorne
inortaueia ce ia ootvacn or uu iaco, y ce ia /usn or
otro. ia rinera oueve. eou/a. accastca. tcansocta con
/uec.a haca de/ante ; nos co;ecta con vgoc, ia seguuca es
entusasoo. anhe/o oc sulc esas coas ; a/can.ac /a oeta.
antcacn de /os ol/etvos... ocue /a /usn a/ecta en
gcan acte a/ co;ecto ecsona/.
:6
Lstos cos ar|otautes,
ootvacn e /usn, tieueu uu aei earciuai eu ia uesta eu
nareba y eu ia erseveraueia ce ia vo/untad. lornau uu
tcitco uota|ie y siuguiar ue ayuca a auaiizar nuebas vicas y
tcitco uota|ie y siuguiar ue ayuca a auaiizar nuebas vicas y
eouoeer io ue ba asaco eou eiias y euies sou sus |ases o
cireetriees. \otivaeiu, iiusiu y voiuutac sou rinorciaies ara
eon|atir eou tautos y tau eueuos tenas, euestioues y
eireuustaueias ue reeianau uuestra ateueiu y ceuuecos. L/
hoolce ue tene len educada su vo/untad esta seoce
acdendo. es cooo un /uego ue alcasa sn ueoac ; ue
/uona todo /o ue conteo/a. 8ueea, eu su ii|ro Solce /a
/e/cdad, uos ciee. 8er ieiiz, seutirse ieiiz, uo es otra eosa ue
teuer ei roio esritu eouteuto y satisieebo. 8eboeubauer,
ns esinista, ciee ue ia voiuutac es ceseo ce ocer, ero ue
uua vez aieauzaco ei o|jeto ue se reteuce, se uece uuo
reguutar. y abora u' Ls uua tragecia, ya ue eso uo
rooreioua ieuituc. Liega a aiirnar eou uua irase iaicaria io
siguieute. La vica es uu uegoeio ue uo eu|re gastos [...] se
nuestra eono uu eoutiuuo eugauo, eu io eueuo y eu io
grauce. ua ronetico, ero uo eunie. Venos eno esta
visiu eareee ce traseeuceueia, ue es io ue ie ca a ia vica
bunaua uua tiea ce eievaeiu.
Lu ei eusanieuto eisieo (8erates, liatu, Aristteies, as
eono sus auteeesores ios juieos, ios itagrieos y ios soiistas
griegos eono lrotgoras y Corgias) bay uu ctocne//o, ue es ia
coetriua ce ios tcascendenta/es. Lsta eiana or ia uuicac eutre
io |eiio y io |ueuo, io vercacero y io justo, ia eieueia y ia virtuc.
Li nisno liatu iusisti eu ia estreeba reiaeiu eutre iuteiigeueia
y voiuutac, auuue eu ia existeueia bunaua tautas veees vaya
eaca uua or su iaco.
Lse hoolce con vo/untad. ue esta seoce en ve/a.
d/ic/oente se desooconaca s sale /o ue uece ; a dnde
va. Iueiuso eu ios eores noneutos, bay uu reseoico ce
eserauza |ajo esas eeuizas. Ab eonieuza ia ueeesicac ce
vo/vec a eoe.ac, ue baee grauce a ia ersoua, ia eureeia y ia
eoucuee a retonar ei biio ce sus arguneutos.
\a io be eoneutaco eou auterioricac. /a vo/untad tene
dos oc//as: una esta coouesta oc /a ootvacn ; /a
/usn; /a otca. oc e/ ocden ; /a constanca. lor eso, yo
ean|iara ia reguuta. u ieusas', or otra ns ceeicica y
veetoriai. u ueces conseguc`, u reteuces' Ls uu
ean|io ce orceu, ce ia eoueeeiu revia, ero ue iaeiiita ias
eosas.
XII. !RA8!ORSO8 nL LA
VOLIS!An
Las enermedades siquieas y
la veluntad

Lieganos a uu aartaco roio ce uu trataco ce
siuiatra. ias aiteraeioues sieoigieas ue se ueceu rocueir
eu ia vo/untad. lero uiero baeer uua o|servaeiu revia. ia
voiuutac es uuo ce ios tenas oivicacos or ia sieoatoioga y ia
siuiatra, ya ue aareee eono aigo nargiuai, eriirieo y
eseasaneute estuciaco. La razu es ia siguieute. se ia ba beebo
ceeucer ce ia aieetivicac, ia iuteiigeueia, ios inuisos, ete.
Ia vo/untad es aue//a /acu/tad caa. de ou/sac /a
conducta ; dcgc/a haca un ol/etvo deteconado.
contando con dos ngcedentes lascos: /a ootvacn ; /a
/usn, eono ya be neueiouaco eu giuas auteriores.
kaiaei Aivira
:
retona ei tena ce ia voiuutac, |astaute
ceseuicaco or ia tracieiu iiiosiiea, ara situario eu ias
eoorceuacas cei eusanieuto aetuai, eousicerauco ue ia
nte/genca y ia vo/untad, eouoeer y uerer, sou cos
nocaiicaces cistiutas, ero eouvergeutes, cei eusanieuto
noceruo. Ls ia voiuutac ia ue uos eieva ce io asajero a io
tenorai. loiaiuo Loreute
:8
su|raya ue ia voiuutac est
iniieaca tauto eu ei autoeoutroi eono eu ia autoosesiu.
Craeias a eiia ei bon|re areuce a iiexi|iiizar y a retrasar su
eoucueta inuisiva y acuiere ei b|ito ce ceeir ue uo. 8e ba
eoucueta inuisiva y acuiere ei b|ito ce ceeir ue uo. 8e ba
veuico nauteuieuco ia icea ce ue oeooca. entendoento ;
vo/untad ecan /as tces otencas de/ a/oa. La voiuutac es ei
eaitu cei |areo, ia nenoria es ei euaceruo ce |iteora y ei
euteucinieuto es ei naa, ei iauo so|re ei ue ciseuar ia
travesa.
Ln toda en/ecoedad siuca este un oenoscalo. una
dsonucn de /a vo/untad. Cito ias ns rereseutativas y
ireeueutes. ios tcastocnos decesvos oa;oces, eu ios ue ia
iaita ce voiuutac se nauiiiesta ce iorna eousicera|ie y
eseeiaineute eu ias iases agucas, ia ansedad. cesce ios
ataues de anco basta ios estacos ce ansedad
geneca/.ada, euya iuteusicac va a ceeucer ce ia iisouona cei
euacro eiuieo y ce ios iaetores exteruos. \, eu neuor necica,
ios tcastocnos de /a ecsona/dad. auuue uo es io nisno ser
bistrieo ue teuer uua ersouaiicac or evitaeiu o
esuizotniea.
ro oivicenos ue /a vo/untad tende a /a ocgan.acn
adecuada de /as decsones ; de /a conducta, y ue est
estrueturaca ce aeuerco eou cos iaetores riueiaies, sus
vercaceros resortes o uutos ce aoyo. ia ootvacn ia
/usn.
La notivaeiu, ei ootus, ue arrastra, nueve, estinuia y
eoucuee a ia aetuaeiu, eonorta uua eierta rereseutaeiu ce ia
neta o ce aueiio ue se ersigue eono iiu eouereto. Ia
ootvacn es una cua/dad eseci/ca de/ hoolce. en /a ue
ste se cetcata. bay uua e/eccn ecsona/ ceva. lreute a eiia
estu io ue yo iianara ias aetencas, ue |rotau cei deseo, y
estu io ue yo iianara ias aetencas, ue |rotau cei deseo, y
ue uo surgeu ce uuo nisno, siuo ce ia atraeeiu cei eutoruo
exterior, y se reiaeiouau ns eou ei nuuco ce ias seusaeioues.
Ios notivos con/gucan oas e/ co;ecto ;. de a/guna
oaneca. ascan a /a oe/oca ecsona/; oentcas ue /as
aeteueias cesonden a a/go oooentaneo. ue uede nc/uso
/cenac e/ co;ecto o coocooetec /a /lectad ecsona/...
aunue eso sea d/ic/ de vec a/ cnco. De ab ue sea tau
ieii toreer uua vica.
Li eonortanieuto se nueve eu uua ciaietiea estnuio-
resuesta, necios-iiues. Li iiu o ia neta es ei estnuio ara
ouerse a iuueiouar. 8i /a ootvacn es e/evada. engcandece
a /a ecsona ; scve cooo unto de ce/ecenca aca
contnuac. aca sec constante. Lutouees, ia voiuutac se cesiiza
or uuas eoorceuacas ue auu sieuco eostosas eu ios
eonieuzos, se veueeu a necica ue se areuce eou eueuos
veueinieutos.
Ll sindreme atiee-abliee-
astniee

uay uua euiernecac sieoigiea ue eo|ija eu su seuo tres
uotas areeicas, ero ciiereutes euauco ias auaiizanos
orneuorizacaneute, y ue eoustituyeu uua siutonatoioga ue
origiua ei sucrone neueiouaco eu ei egraie ce este aartaco.
~atia siguiiiea etinoigieaneute /a/ta de a/ectvdad o io
ue es io nisno, uua resouaueia seutineutai easi uuia, eono si
aiguieu eareeiera ce seutinieutos.
:v
Ia aatia se de/ne cooo una nd/ecenca also/uta ;
ue aca/.a todo e/ caoo de /a a/ectvdad. Lst
earaeterizaca or ia cesicia, ei a|aucouo, ia asivicac, ia
iriaicac, eu uua aia|ra, ia iuseusi|iiicac ara eatar toco io
bunauo... 1oco se nueve baeia ia iuereia, ei a|urrinieuto y ia
an|iguecac.
La alu/a es eseueiaineute uu estaco viueuiaco ai eano
ce ia voiuutac y ue uece ceiiuirse as. /a/ta o dsonucn
ou; acusada de /a vo/untad, auuue ia cisniuueiu ce ia
nisna es ns eorreeto iianaria holu/a. La aetivicac uo se
cirige a uiuguu uuto, uo bay neta ue aieauzar, orue se est
suecitaco a uua situaeiu eu ia ue io ns inortaute es ia
desootvacn. Ls ceeir, no estac ootvado es un estado
sco/gco cooacal/e a estac decodo. ;a ue conduce a
sco/gco cooacal/e a estac decodo. ;a ue conduce a
un desntecs envo/vente. ue va a encaonacse haca e/
alandono de/ co;ecto ecsona/ en sus dstntos aactados.
La cesnotivaeiu es uua aetituc giica ue eoucuee a ia iaita ce
aeeiu, es ia iuceiiuieiu or exeeieueia ce ias aeeioues ue se
eueaniuau baeia aiguu uuto. La voiuutac tieue sienre uua
reiereueia roseetiva. Ls antcacn ; e/eccn a /a ve..
lues |ieu, eu ia a|uiia tocos estos rasgos aareeeu ue|racos y
siu resortes.
lor uitino, ia astena, ue uece ser ceiiuica eono un
cansanco antecoc a/ es/uec.o. Li eausaueio tieue cos
aseetos. uuo isieo, ue se rocuee tras uua ia|oriosicac
exeesiva, y otro sieoigieo, ue es so|re toco su|jetivo y ue
uo ceeuce ce ias tareas iievacas a ea|o, ui ce estar iatigaco
or ciebo aiu. Cuauco ba|ianos ce uua ersoua astuiea, uos
reierinos a aiguieu ue se ievauta siu euerga, siu vigor, ue est
exteuuaca.
Los tres estacos ceiiuicos eu ei sucrone atieo-a|uiieo-
astuieo ueceu teuer cos orgeues. iaetores /iscos y
sco/gcos. Lu ei riner easo ueceu ser nuebas ias
euiernecaces ue ceu iugar a eiio. |ieu ce estire neuco/gca,
o |ieu reiericas a ia oedcna geneca/. Au aiiuearanos a nuy
cistiutos euacros eiuieos, cesce ro|ienas neta|iieos a
iuieeeioues, asauco or euiernecaces cegeuerativas, basta
aueiias otras ns eonuues ue ireuau ei uivei ce aetivicac.
8ienre, a ia bora ce estuciar a uua ersoua ue nuestra aiguua
ce estas earaeterstieas -aatia. alu/a o astena- bay ue
ver ia osi|iiicac ce ceseartar ia existeueia ce uua |ase eiuiea.
ver ia osi|iiicac ce ceseartar ia existeueia ce uua |ase eiuiea.
Cuauco esto uo se eouiirna, eutouees bay ue eusar eu uua
etioioga sieoigiea, eu ia ue eutrau cistiutos rasgos ue ce|eu
ser eousiceracos cetaiiacaneute. Veanos ia siguieute bistoria
eiuiea.
8e trata ce uua ebiea ce \acric, ce 1v auos, ia seguuca
ce euatro bernauos. Vieue a ia eousuita a regauacieutes, ia traeu
sus acres orue uo estucia, uo baee uaca y cesce sienre ba
sico uua ebiea ce oea voiuutac, io ue se ba nauiiestaco eu
uua eseoiaricac ceiieieute.
Inte/genca. 8u eaaeicac iuteieetuai geuerai, tauto eu ei
seutico cei razouanieuto retieo eono eu ia eonreusiu
ver|ai, estu ceutro ce ios inites uornaies. 8u exosieiu
ver|ai es eseasa y su razouanieuto a|straeto tieue oea euticac,
caca ia oea aiieiu ue ba teuico a ia ieetura (su acre es uu
|ueu roiesiouai ii|erai, ero nuy oeo euito, ia nacre es ana
ce easa y su |agaje euiturai est eeutraco eu cos tenas. ieer
revistas cei eorazu y ver ia teievisiu).
Iecsona/dad. Iunacura. 8ouacora, oeo reaiista eou io
ue ba beebo basta abora y eou su iuturo. 1euceueia a ia
asivicac, ai a|aucouo y a ia cesicia. 8io baee io ue ie gusta
o ie aeteee. ro tieue easi iuuietuces euituraies. ba ieco tres o
euatro ii|ros eu su vica. 8u |ase eu este eano es nuy oeo
siica. Lst aeostun|raca a uo esiorzarse, ues sus acres ie
bau caco toco, uuuea ie ba iaitaco ce uaca... basta ba teuico
estucios iuera ara areucer iraues e iugis... auuue ba|ia
estos icionas nuinaneute. nautieue eueuas eouversaeioues
uo cenasiaco eoniejas.
Ls |astaute soeia|ie, auuue sienre ceutro ce uua
nareaca sueriieiaiicac. Iuesta|ie. ean|ia nuebo ce estaco ce
uino y asa ce estar ns o neuos |ieu a veuirse a|ajo.
Iusegura, aeoniejaca, eariebosa, eou uu iouco |ueuo eu su
eoucueta... Lste bunor iiuetuaute es su rasgo eseueiai. 8us
acres io cestaeau eou iusisteueia. se cerine, se vueive
irrita|ie, tieue reaeeioues euirieas y est cotaca ce uua
suseeti|iiicac euorne...
Ls cesorceuaca, iueoustaute, oeo siica a ia bora ce
baeer aigo. Va y vieue eu sus netas y tan|iu eu sus eriterios.
8intiea, a|ierta, eonuuieativa, eoueta.
Abora ias reiaeioues eu su easa bau eneoraco y se
nuestra agresiva eou sus acres, iiega ce nacrugaca y uo
exiiea cuce ba estaco. ua enezaco nuebas eosas, ero ias
a|aucoua euseguica. 8e cerrun|a aute ias ciiieuitaces.
Los acres bau eia|oraco uu iuiorne revio a ia rinera
visita, a etieiu uuestra, eu ei ue uos reguutau si esto es uua
euiernecac sieoigiea ue se eura eou astiiias. Lstu nuy
reoeuacos. Liia, ia eousuitaute, se eueueutra retieaneute
ajeua a ia reoeuaeiu ce sus acres... y ieusa ue se exagera
eou toco io suyo.
Lstanos aute uua ecsona sn vo/untad. 1ras reaiizar uu
estucio sieo|iogriieo y eseuebar ia iuiornaeiu ce ios acres,
o|servanos ue stos bau eonetico uu ireeueute error. a su bija
ie bau caco ce toco eu exeeso, uuuea ie ba iaitaco ce uaca.
rosotros benos uerico io nejor ara eiia y io ue uo tuvinos
rosotros benos uerico io nejor ara eiia y io ue uo tuvinos
uosotros eu uuestra juveutuc, se io benos uerico car a eiia.
Au arrauea arte cei ro|iena.
Liia, ia eousuitaute a ia iuerza, nunca ha tendo ue
/uchac deoasado aca conseguc a/go, ues sienre ba
o|teuico toco io ue ba uerico o ueeesitaco siu teuer ue
esiorzarse. Ls ceeir, no ha entcenado /a vo/untad. no /a ha
uesto en accn, y esto ba ico iievauco, eou ei aso cei
tieno, a teuer uua vo/untad vcgen, uesto ue uo ba ba|ico
ueeesicac ce iuebar y ce sen|rar eou tesu y eoustaueia. Lsa
iaita ce eutreuanieuto ba sico a iargo iazo ceiiuitiva ara su
ersouaiicac, basta eoucueiria a uua iunacurez grave, ue baee
resagiar naies nayores.
60
Au estanos eiaraneute aute uua
alu/a sco/gca. Lu aiguuos ce estos easos, ia sieoteraia
uo es ieii, ues eievar e/ nve/ de couestas de conducta
eboea eou ia //oso/ia de/ oe aetece, ue eousiste eu ba|er
beebo easi sienre sio io ue ie ba gustaco, io ue ba resuitaco
ns ieii y neuos exigeueia baya suuesto. As se traza uu
estaco sieoigieo ue ser ciieii ce nociiiear baeia otro ns
ositivo.
La ersena eariehesa

Ls ns aeouseja|ie ejereitarse a travs cei esiuerzo y ias
ciiieuitaces, ue baeerio eu uu eiigroso do/ce /ac nente
iuterniua|ie, ue ir eoucueieuco a teuer uua ersouaiicac siu
arguneutos, c|ii y eou ia ue uo se iiegar cenasiaco iejos. La
ersoua eariebosa es iueaaz ce nauteuer uiuguua rouesta
seria ce eara ai iuturo. Cuies sou sus riueiaies
earaeterstieas', u eieneutos ia ceiiueu', eui es su eriii
sieoigieo' Lo rinero ue bay ue uutuaiizar es ue aiguieu
se vueive earieboso oeo a oeo, uo ce iorna noneutuea, ce
boy ara nauaua. Lua ersoua aeunuia nuebos iaetores.
errores eu ia ecueaeiu or arte ce ios acres, so|re toco si ba
existico uua roteeeiu exeesiva, ei eouseutinieuto ce
a|soiutaneute toco euauco se es eueuo, ia iaita ce
notivaeiu ara teuer eueuos o|jetivos ce iueba... y nuebas
veees, ei nai ejenio ce ios acres, ue aetua eono uu oteute
cesecueacor, or otra arte, tan|iu iuiiuyeu ios iaiios
ersouaies ue ya se iuieiau ai iiuai ce ia iuiaueia y ue vau a ir
eseorauco ia eoucueta baeia osturas |astaute uegativas. uua
eonocicac exeesiva, seguir ia iey cei nuino esiuerzo ara ias
tareas eseoiares, ia iaita ce geuerosicac eu ei ca a ca eu ia
ianiiia, ia iuaeteueia, ia ereza, ia iucoieueia ara teuer orceu
eu ias eosas ue se utiiizau ba|ituaineute... y uu iargo etetera.
Lu ceiiuitiva, sou nuebas ias eosas ue se bau ceseuicaco
Lu ceiiuitiva, sou nuebas ias eosas ue se bau ceseuicaco
basta ir aieauzauco esa aetituc ue iorna ai ser earieboso. 8u
eriii es ei siguieute. no esta dsuesto a cenuncac a /os
deseos noedatos. no tene halto aca /os es/uec.os
conccetos ; /cecuentes. /o uece todo en e/ oooento... !o
sale negacse nada.
\a biee uua ateuta aiusiu a ia ciiereueia eutre deseac y
uecec.
61
aetituces eu ue ios ceseos uo estu |asacos eu
eausas razoua|ies, siuo sujetos a uua ernaueute variaeiu.
abora aeteee esto y iuego aueiio otro, y ns tarce se reteuce
aueiia eosa ue aea|a ce aareeer aute ios ojos... bay uua
nucauza eoustaute. lor u' lor cos notivos. uuo, orue no
se sale len /o ue se uece, y otro, ocue no se esta
educado en e/ va/oc de /a cenunca, ya ue cenasiacas veees
se ba ciebo ue si a toco io ue ice aso y aeteee. Lste eecer
ernaueute rocuee uu eierto borror a io ue suoue uua eierta
exigeueia. Li resuitaco va a ser ei siguieute. ese runor tautas
veees eseuebaco iuteriorneute cei ro ueco, lara u tauta
iueba, La geute uo se eoniiea tauto ia vica, Lsera a
nauaua ara enezar tus esiuerzos... Lse runor, ai
agigautarse, se va convctendo en un tcano ue ol/ga a
//evac a calo /o ue /e vene en gana. /a nc/nacn de/
nstante. sn salec esecac ; sn salec contnuac.
Li sujeto earieboso es noaduco. dl/ ; osee una lase
de/ctaca aca cua/uec tcala/o seco ue sgn/ue
/octa/e.a aca odec vencec /a cesstenca de su desda.
aatia ; de/ade.. Lsta ersoua uo sa|e ue toco io ue tieue
vaior euesta eouseguirio. 1oco io grauce ue ei bon|re aieauza
es iruto ce uua teuaeicac vaiieute.
Ia eocesa de ascendec ; //egac hasta /a oe/oc coa
ecsona/ esta centcada en esa ceg/a de oco de /a educacn:
ceetc actos ostvos. aca acostuolcacnos a ascac a /o
oas va/oso. aunue cueste. La iuerza ce voiuutac se eousigue
a |ase ce un con/unto de haltos luenos, ue uua y otra vez
se bau ico a|rieuco eaniuo, ara iievar a ea|o io ceseaco,
aueiio ue autes o cesus ser ns iavora|ie.
La gana es ia iorna vuigar cei deseo, uua veieta ue gira
seguu ia cireeeiu cei vieuto cei noneuto. boy va baeia aii y
cesus, baeia ae, y ns tarce, se cetieue. Li ue tieue ia
voiuutac irrea es eaaz ce baeer io ue se rooue boy o
nauaua. _uen tene una vo/untad /cag/ no decde oc si
osoo. sno ue ha; a/go o a/guen ue decde oc /. \ esto
tieue tracueeioues eoueretas a io iargo ce ia vica eoticiaua. uua
ersoua se ba aeostun|raco a eoner siu restrieeioues y
raraneute reseiuce ce aigo, orue ie euesta, e iueiuso ie
rocuee tristeza euauco uo sueece eono uiere, ei estuciaute
oeo avezaco eu baeer iaues ce estucio uo aea|a ce seutarse
eu ia nesa ce tra|ajo ceiaute ce ios ii|ros, baee euaiuier eosa,
neuos eso, a uieu tieue nai eareter y uiere iievar sienre ia
razu, ie euesta nuebo ue ie eorrijau y uo acnite ia neuor
iujereueia eu su eoucueta. Lstos ejenios sou |otoues ce
nuestra ce io ue ir sieuco oeo a oeo uua ersoua
eariebosa.
A iuerza ce ceeir a toco ue s y ce ernitrseio toco, uua
A iuerza ce ceeir a toco ue s y ce ernitrseio toco, uua
ersoua se va trausiornauco eu aiguieu siu sujeeiu a ias uornas
o regias, es aiguieu ar|itrario, iueoustaute eu sus o|jetivos, siu
rositos eiaros ui iirnes. ve a su anto/o. con un ansa de
cosas caolantes ; cotatocas. cesddas oc una cucosdad
sn /undaoento. Lua ioeura ce ia eoucueta ue va a resuitar
riceuia euauco se auaiiee eou o|jetivicac, ues eaniua baeia ia
eoustitueiu ce uua ersouaiicac nuy su genecs: /civo/a.
suec/ca/. vacal/e en sus gustos ; ocentacones. ue se
acece a/ nno ooado. consentdo. oa/ccado. vo/ul/e.
echado a ecdec aca cua/uec eocesa huoana de cecta
envecgaduca. Lua ersoua reaineute ce oeo vaior, ue easi
toco io ue enreuca ir nai, si uo es caa. ce eorregirse y
areucer eou sus iraeasos. 1ocas estas iueorreeeioues se
nauiiestaru eu ios cuatco asectos /undaoenta/es de/
co;ecto vta/. eu ei ersouai teucr uua ecsona/dad uec/ ;
acltcaca, eu ei aieetivo ser ncaa. de constcuc una ace/a
estal/e, eu ei roiesiouai no dol/aca e/ estcecho de
Maga//anes de sus vecdadecas osl/dades, y eu ei euiturai,
se cacactec.aca oc una oedoccdad donde /a te/evsn ;
/a /e; de/ oinoo es/uec.o /o //enen todo.
Lste es ei retrato cei earieboso. Los siuiatras sa|enos
ue eorregir a uua ersoua as uece iiegar a ser easi inosi|ie,
saivo ue se rocuzea uu iraeaso nouuneutai, ce grau
euvergacura, ue cesierte cei ietargo e iiuniue ei cesastre ce
sus iauteanieutos. ro es ieii saiir ce ese estaco y, ai iiuai, se
agau tocos ios errores juutos, biivauacos or ei nisno biio. e/
deseo veheoente de halec hecho seoce /o ue aetecia,
deseo veheoente de halec hecho seoce /o ue aetecia,
ercieuco ia ea|eza or seguir ia ruieta ce ios estnuios
iuneciatos. Li earieboso ce|e iuieiar ei cueo or veueerse
eu io eueuo, or coniuarse eu ias eosas ce eaca ca, si uo
ean|ia, uo bar eu ia vica uaca ue nerezea ia eua, ues ir
tirauco, ue es ia eor nauera ce iuueiouar.
Voivenos a ia otra eara ce ia noueca. Ia vo/untad
teo/ada en /a /ucha es una dsoscn actva aca
solceonecse ; a/can.ac tcun/os conccetos ; no ou;
costosos. Ls ueeesario ei eutreuanieuto, eono eu toca
aseeusiu, io viico es ir cauco asos or ei eaniuo trazaco y
reeoneuzar sienre ue sea ueeesario, voivieuco so|re ia
ootvacn y ia /usn, ue sienre estu eu ia |ase ce ia
neta. keito. avan.ac oco a oco. atcavesando laches ;
d/cu/tades. aunue oooentaneaoente est /e/os /a oeta o
/a cuolce. Quieu se iauee eu esta cireeeiu ver ue se trata ce
uua exerieueia iautstiea, ir ceseu|rieuco nuebas cineusioues
iguoracas ce su vica y se car eueuta ce sus vercaceras
osi|iiicaces. 8i ersiste, estar nuy eerea ce ia ieiieicac.
XIII. LA BLLLLZA
IS!LRIOR
Itinerarie: del asembre a la
eentemlaein

La le//e.a ntecoc es io ue baee ciiereute a uu bon|re
ce otro, es ceeir, ia eseueia ce ia nujer y cei bon|re utegros.
Ls aigo ue se eata cesce ei exterior y ue uos ceja
iaseiuacos, grataneute sorreucicos y eou gauas ce eouoeeria.
1ieue uua touaiicac ciiusa, vaga, iuceiiuica, ce eoutoruos
cesci|ujacos, ue enuja a iuvestigar u bay cetrs ce esa
rinera inresiu.
Li eoueeto ce ntodad (cei iatu ntous) se reiiere ai
esaeio iuterior, reeucito, couce eireuiau ias viveueias. siguiiiea
.ona esctua/ cesecvada de /a ecsona. Ls ei uueieo ns
roio y ersouai ce eaca uuo. \a liatu eu sus a/ogos ciee
ue ia uaturaieza ce io |eiio va cesce io seusi|ie exterior a io
su|jetivo, basta aseeucer ai nisno uivei io |eiio y io |ueuo. Lu
ei eusanieuto iatuieo, ia tiea y ia esttiea estu utinaneute
reiaeiouacas y ce ab |rota ei vercacero anor, eono ceseo cei
|ieu y ce ia |eiieza.
Aristteies cistiugue tres iornas ce eouoeinieuto. terieo,
retieo y retrieo (oesa). La |eiieza erteueee ai iauo
terieo. Lo |eiio es orceuaco, tieue rooreiu, bay uua |ueua
reiaeiu eutre ei toco y ias artes. Lu ei auiisis ce euaiuier
reaiicac bay cos vertieutes. ia reaiicac y ia aarieueia, io exteruo
reaiicac bay cos vertieutes. ia reaiicac y ia aarieueia, io exteruo
y io iuteruo, io ue se ve y io ue ernaueee eseoucico.
Lu ia Iiustraeiu, euauco ia razu cesiaza ai nuuco
seutineutai, ia |eiieza es ia areeiaeiu iuteieetuai ce aigo ue
rocuee uua enoeiu ce gozo, or su grauceza, siuguiaricac o
bernosura. Li iceaiisno aienu oua /o vecdadeco. /o lueno y
/o le//o eu uu nisno uivei ce inortaueia, eoustituyeuco ia
triioga cei bon|re suerior. lara ei eusanieuto ronutieo, ue
reeorre grau arte cei sigio XIX, ia |eiieza es ia nauiiestaeiu
ce io vercacero. Diebo eu otros trniuos. ia ieiieicac eono
nxina asiraeiu ce ia eoucieiu bunaua uo se ca eu ei
suerbon|re ce rietzsebe, siuo eu ei bon|re vercacero. auei
ue se esiuerza or ser eobereute.
Ia le//e.a ntecoc no uede sec de/nda con /ac/dad.
;a ue se dstngue oc ocesones sul/etvas agcadal/es.
en /as ue se acecan /a acoonia ; cecto eu/lco entce
/os dstntos cooonentes ue /ocoan a/ sec huoano. Desce
iuera, se uota ue bay aigo sugereute or ceseu|rir eu esa
ersoua, cau gauas ce aceutrarse eu sus iueiertos aisajes
iuteriores, ara o|teuer ia eiave cei eno es su cueuo.
Los siuiatras sonos ios ue exaniuanos y auaiizanos
ias sueriieies bunauas, uos iuteresa ceseu|rir io ue bay |ajo
ias aarieueias. |ajanos, eono ei geiogo, a ias roiuucicaces
ce ia iutinicac ajeua, ara exiorar territorios iutrausita|ies
cesce ei exterior.
Li bon|re es ei uuieo ser vivo eaaz ce ai|ergar cos tios
ce |eiieza. Lu ios auinaies, siu en|argo, ocenos acnirar ia
riueza ce su iuueiouanieuto iisioigieo -cesce ei aarato
riueza ce su iuueiouanieuto iisioigieo -cesce ei aarato
cigestivo ai rerocuetor, asauco or ei sistena uervioso o ei
neeauisno ce ceieusa tau soiistieaco ue oseeu-, ero uo ia
|eiieza iuterior, nuy cistiuta a ia uuestra. Lsta |eiieza, uosotros
ce|enos erseguiria a travs ce ia eobereueia ce vica, nezeiaca
eou az iuterior, euiii|rio sieoigieo, esirituaiicac, seueiiiez,
cistiueiu, esoutaueicac, y uua trayeetoria |iogriiea sugestiva
y ejeniar. 1oco eso eoucuee a baeer ce uua ersoua aiguieu
atraetivo, eou grauceza iuterior.
Lsa ersoua uos ceja iaseiuacos, secueicos, ero uo se
trata ce esa secueeiu reia|rieaca cei asesor ce inageu y ce
eoucuetas exteruas, ue reteuce ue su eiieute se reseute aute
sus eieetores oireeieuco uua auorniea ersouai |ueua,
neciatizaca, eusauco eu uecar |ieu y ser votaco. Au se
trata ce aigo nuy cistiuto. ua|ianos ce uua ersoua ce
eategora, uua eseeie ce ii|ro ositivo a|ierto, ue uos arrastra
a initarie y a eievar su eousiceraeiu aute uosotros. ro uos ceja
iuciiereutes, ai eoutrario, se torua iuteresaute y uerenos sa|er
u baee eou su vica, eno ia iuterreta, euies sou sus uutos
ce reiereueia y u ieusa so|re ias grauces euestioues ce ia
existeueia. ei suirinieuto, ei iraeaso, ia ceeeeiu, ei anor, ia
aiegra, ete. Lu uua aia|ra, u resuestas ca ai seutico ce ia
vica. Las aia|ras nueveu, ero ei ejenio arrastra. ~ /a
le//e.a /isca se une e/ atcactvo sco/gco ; e/ esctua/. Li
nejor aiiaco ue uece reseutar ei bon|re ce|e estar
eoustituico or esas tres uotas, cei nisno noco ue ei bon|re
cei keuaeinieuto se guia|a or /a ca.n. /a nocoa ; /a
tcascendenca. Lstas euaiicaces se renouta|au a uuas raees
tcascendenca. Lstas euaiicaces se renouta|au a uuas raees
inortautes, eono ia tracieiu griega, ei nuuco ronauo y ei
eusanieuto eristiauo. 8u ceserieiu ieuoneuoigiea est
beeba eou ios siguieutes nateriaies. arnoua eousigo nisno,
iutegricac, eobereueia, orceu iuterior, aniituc ce erseetivas,
eaaeicac ara autieiarse a ios beebos, bunauicac,
reoeuaeiu or ei bon|re eono ersoua, auteutieicac y
esiuerzo or coniuar ia areeia auinai ue bay eu tocos
uosotros. Cono ciee ei 1ainuc juco eu uu eie|re rover|io,
bay tres grauces tios bunauos. ei bon|re sa|io, ue coniua
sus asioues, ei bon|re ruceute, ue areuce ce tocos eou
anor, y ei bon|re bouraco, ue trata a tocos eou ciguicac.
La belleza aelinea y dienisiaea

Ia le//e.a etecoc es /ac/ de desculcc; en caolo. /a
ntecoc. necesta una cecta caacdad sco/gca. adeoas
de /a osl/dad de ensac en e//a. La rinera es aoiuea y
isiea, ia seguuca ciouisaea y netaisiea.
La bernosura exterua eoustituye ei riner estnuio ara
aeerearse a aiguieu, so|re toco si se trata ce uua ersoua ce
sexo eoutrario, ia iuterua va a ser ia raz ue car soiicez y
eoustaueia ara ocer nauteuerse euanoraco. lorue uo
oivicenos ue es |astaute ieii euanorarse, ero ciieii y
eoniejo nauteuerse euanoraco, eou uu anor roiuuco,
|useauco euaiicaces curaceras, ue ie ceu uua eiegaueia tejica
ce cistiueiu y iiuura. La; ue ascac a a/go gcande.
ecoanente. ue no decaga con e/ aso de/ teoo. Lua
ersoua euanoraca nautieue ia ireseura y ia iozaua cei ue
tieue arguneutos ara ereeerse eu ia ciiieuitac y eu ei esritu ce
sueraeiu ara veueer ios iraeasos y renoutar ce uuevo ei
vueio.
De ab ue esta ersoua iiegue a ser eono uua eiucac
anuraiiaca. iuerte, siica, resisteute, ue uo se cesaiieuta aute
ios reveses, ui se baee so|er|io eou ei xito. lorue seoce
ha; luen vento aca e/ ue sale a dnde va.
\uebos bon|res se euanorau ce ias |eiiezas exteruas y io
nisno oeurre eou eiertos gaiaues, ue siu eouoeer a iouco a ia
nisno oeurre eou eiertos gaiaues, ue siu eouoeer a iouco a ia
otra ersoua se iauzau ai vaeo, io euai trae cesus
eouseeueueias nuy uegativas. Ia le//e.a de una ou/ec ecd
a ouchos hoolces; ante e//a. uno es tucsta. luscadoc de
etecoces ; oco oas. Aetuaineute ias revistas cei eorazu
sou ias ue ns uos roagau este tio ce |eiieza exterua ce ias
nujeres. ros ias reseutau eono ngieas, a travs ce sus ns
civersas aucauzas, geueraineute eeutracas eu uua vica
seutineutai rota. Lstas uotieias ronueveu uu estiio ce vica ue
se extieuce eou raicez, eono necio ce evasiu, aigo ara
asar ei rato y uaca ns, ero ue eu ia aetuaiicac tieueu uua
iuiiueueia eaca vez ns ereeieute. Las eouseeueueias ce toco
eiio ias teuenos boy |ieu a ia vista.
Lua ersoua |eiia or ceutro tieue iceaies, asira sienre,
a esar ce ia eorrieute, a io nejor, sa|e a u ateuerse, tieue
eriterio y iiota su vica eono uua vercacera |rujuia y uo eono
uua veieta, uo toiera ue se ia nauiuie y se resiste a ser
nauejaca or ios tieos ue existeu a su airececor y ue
nuebos aeetau siu eusar. Lu uua aia|ra. uuo uiere ser
ecsona. a/guen siuguiar y uo a/go novico or ios vieutos
exteriores, ba sa|ico car a su vica soiueioues satisiaetorias,
saeauco io nejor ce s nisno, iuebauco a uiso eou ia reaiicac.
ua sa|ico ouerse eu eiaro eousigo nisno.
ros sunerginos as eu ei eouoeinieuto ce uu ersouaje
ue nereee ia eua eouoeer eu tienos ce |ouauza o eu
noneutos ce eiigro. 8u |aiauee existeueiai, eu euaiuier etaa
ce su vica, es sienre ositivo. ua visto asar aute i uu siuiu
ce situaeioues, ue bau ico eriiiauco su estaco iuterior, ero a
ce situaeioues, ue bau ico eriiiauco su estaco iuterior, ero a
travs ce esa variecac ia existeueia ersouai sigue nereeieuco ia
eua, ai ba|erse ceositaco eu su iouco uua ieetura eobereute y
esiorzaca, eu couce ernaueee auu ia iiusiu ce iiegar a ia
nejor eina osi|ie.
8i a uua eara bernosa y a uu euero es|eito se uue uua
vaiiosa sieoioga y esirituaiicac, estanos aute uu ser bunauo
suerior. osee uua |ueua iutegraeiu eutre ios cistiutos
segneutos ue tieue ia vica. Lnerge as, uua ersoua ieeuuca,
ue se eouoee a s nisna y eu uieu ei orceu, ia eoustaueia, ia
voiuutac, ia aiegra y, or eueina ce toco, ei anor, iateu eu su
seuo ce iorna |ieu artieuiaca. Ia le//e.a ntecoc es e/ cast//o
ue guacda e/ tesoco de /a acoonia ; /a secendad.
La veluntad de mejerar
nuestra vida

ue eoneutaco eu ias giuas auteriores ei eareter ce
iusatisiaeeiu ue osee ia nejor ce ias vicas. sienre es
iueonieta y rovisiouai, ero, asinisno, uece iiegar a ser ns
ositiva, nejorauco aiguuo ce sus iugrecieutes ara carie ns
ieuituc. Acens ce or ios ceseouteutos y ias ciiieuitaces, ei
bon|re ce|e iuebar eou ia voiuutac ara nejorar y ean|iar io
ue uo va |ieu y estinuiar io ue eonieuza.
L/ hoolce autntco es /a ecsona vecdadeca ue
cocuca sec cohecente ; ue. a su ve.. cu/tva ; se/eccona /o
oas va/oso aca a/cac/o en su vda. As se baee iuerte, rieo,
arnuieo... easi eteruo o eou vaiores vitaies ercura|ies. lara
eiio se ueeesita eiaricac ce iceas, uua neute cesejaca y
eouoeerse uuo a s nisno, ara sa|er io ue se ce|e uitar y io
ue sera |ueuo anadc ara aieauzar einas ersouaies, retos
eoueretos. ro oivicenos ue cas seoce se desea /o ue no
se tene, ia reaiicac ce eaca uuo es sa y ce|enos teuer
euicaco eou esto. lero io ue est eiaro es ue si exioranos
uuestras osi|iiicaces a ia iuz ce ia voiuutac, sa|ieuco ue uua
vez eutreuaca estar |ieu cisuesta ara ouerse a tra|ajar,
toco resuitar ns seueiiio. 8e ce|eu sa|er ias netas y ias
reteusioues ue ceseanos.
reteusioues ue ceseanos.
Li estudante, or ejenio, tieue eono ce|er areucer a
aroveebar ei tieno, y esto eonorta iauiiiearse
eorreetaneute, estuciar eou orceu, iuebar or veueer ias
cistraeeioues, saearie ns artico a ias eiases ue reei|e o baeer
esuenas y resuneues ue ie siutetieeu arte ce ias asiguaturas.
As nejorar eu su royeeto ersouai. Lu ei /oven co/esona/
ue est enezauco eu ei nuuco cei tra|ajo, uizs toco
ceeuca ce ue vaya reei|ieuco uua iornaeiu eu su ciseiiiua
eaca vez ns iuerte, ara ue ios einieutos ce su tarea teugau
eousisteueia. ieer ii|ros ce aetuaiicac, roeurar estar ai ca,
baeer eursos ue anieu sus eouoeinieutos, ete.
Lu cua/uec ecsona bay sienre eanos ce ateueiu
ns o neuos ernaueutes. leusenos eu ia vda a/ectva, boy
tau ceuostaca, iaisiiieaca, eosiiieaca. Cuauco uuo es caa. ce
revisar esta cineusiu, a uivei ersouai, eono exioraeiu
utina, eou seguricac eueoutrar eieneutos ara uiir o nejorar
sus euaiicaces. luece ser ue se trate cei tcoto a/ectvo ciario.
ab eutra ce iieuo iuteutar veueer ei roio eareter, roeurar
baeer aigo ns or ias ersouas ue estu eerea, eouoeerias
nejor ara esta|ieeer uuas reiaeioues ns bunauas y eorciaies.
Lstas iuebas cei ca a ca sou extraoia|ies a ias
ce/acones con;uga/es, couce ias osi|iiicaces sou nuy
aniias. Li areucizaje ara acuirir uua nejor eonuuieaeiu ce
areja eousiste eu. sa|er suerar ios noneutos teusos, teuer ei
cou ce ia oortuuicac, veueer ia suseeti|iiicac roia o teuer
cetaiies eueuos ositivos, oivicucose uuo ce s nisno.
lueceu areeer eosas iutiies, uiniecaces, ero /a vda
lueceu areeer eosas iutiies, uiniecaces, ero /a vda
con;uga/ se oantene gcacas a /as eueneces ue /a
/octa/ecen ; cotegen. seoce ue esta un acuecdo cooun
de /ondo en /os gcandes teoas. Cuauco aiguieu se re ce esto y
ceseuica ias eosas iusiguiiieautes eu aarieueia, eonete uu serio
error, ue a ia iarga agar.
Denasiacas veees uos uecanos eu ia uerta, uo
eutranos. Ia le//e.a etecoc sn /a ntecoc. a /a /acga. es
a/go hueco. vacio. cansno. aluccdo. ro es extrauo ue
nuebas ersouas, tras ias searaeioues eouyugaies ce ias
iianacas |eiiezas oiieiaies, cesus eseojau a otra, eu ia ue
ia inortaueia ce ia esttiea -ei tio y ia eara- estu eu
seguuco iauo. Ia le//e.a etecoc des/uolca unos nstantes.
eco no /uona oas ade/ante. Los euieos a|orreeau ia
|eiieza cei euero.
62
Los griegos utiiiza|au cos aia|ras. sooa,
euero, y seoa, tun|a o ereei cei aina. lara ia iiiosoia griega,
ia |eiieza cei euero iniiea|a tan|iu ia cei aina. Aetuaineute
sa|enos ue esto bay ue ouerio eu teia ce juieio, ues eou
nueba ireeueueia eutre an|as iornas ce |eiieza bay uua
eseisiu.
Ia olca oas coo/eta de/ hoolce. su ol/etvo oas
ooctante. es su coa cea/.acn ecsona/. lero ei bon|re
eoutenorueo est nuy roto, sio es ositivo eu aiguuo ce sus
iragneutos. A ciario venos situaeioues eono ias siguieutes. uu
grau a|ogaco est searaco ce su nujer y ias reiaeioues eou sus
bijos uo sou |ueuas, uua nujer easaca, aieetuosa, euiii|raca y
|ueua nacre ce ianiiia, ue ba teuico necios suiieieutes, se ba
a|aucouaco euituraineute y toca su riueza iuteieetuai sou ias
revistas cei eorazu y aiguuos rogranas ce teievisiu
seucoeuituraies. L/ hoolce coo/eto es una ve/a ascacn
ue scve de uente haca /a le//e.a ntecoc. Au ce|enos
ba|iar ce a/guen ue nereee ia eua auaiizar, orue es
ejeniar, atraetivo y se uos reseuta -siu i reteucerio-
eono uua roea iirne, uu iaro ue iiuniua y ue o|iiga a reeusar
uuestros eriterios.
Ia le//e.a ntecoc acece ue nos e/ude. ue /uega con
nosotcos a/ escondte: aacece ; desaacece , ero teuenos
uua nezeia ce iutuieiu y/o eerteza ce ue ia eatanos a travs
ce aiguuas nauiiestaeioues exteriores ue uos oueu so|re su
ista. Cuauco ia voiuutac iiega a eoustituir uua seguuca
uaturaieza, ue aetua eu ias reas ns civersas ce ia eoucueta,
trausiorna a ia ersoua y ia eugaiaua eou sus aetituces. Lstanos
a ias uertas ce uua |eiieza ue va eebauco sus raees baeia ei
iuterior.
XIV. nLtALOGO nL LA
VOLIS!An
Reusseau y Ireud: des visienes
eenusas

Voy iiegauco ai iiuai ce este reeorrico auaitieo so|re u
es y eu u eousiste ia voiuutac y eno se uece eouseguir ue
sta sea nayor y se aiiauee. racie est vaeuuaco ara ocer
ceeir ue ya tieue suiieieute o ue sta ba reucico |astaute eu
ios neeauisnos ce su sieoioga. La vica ca nuebas vueitas. La
eouiusiu ce iceas ue eu ia aetuaiicac existe es uu rocueto ce
ia oea ue auuueia ei iiuai ce uua eiviiizaeiu, euya exresiu
ceiiuitoria es ia auseueia ce voiuutac. L/ hoolce actua/ ueda
/ascnado oc /a coooddad. ue ha //egado a sec un nuevo
dea/. De beebo, eu Lstacos Luicos, ios ceuoniuacos /lcos de
autoa;uda sco/gca tieueu |astaute gauebo. eno ba|iar eu
u|iieo, eno triuuiar eu ios uegoeios, eno baeer anigos,
eono areucer iugis eu uiuee cas, eno suerar ias
irustraeioues ce ia vica siu traunas... ia iista ocra baeerse
iuterniua|ie.
kousseau, eu cos eie|res ii|ros suyos, scucso solce e/
ocgen de /a desgua/dad entce /os hoolces y Lo/o o de /a
educacn, aiirna ue ia eiviiizaeiu ba euviieeico ai bon|re y
ue bay ue ernitir easi tocos sus eonortanieutos, saivo
aueiios ue vayau eiaraneute eoutra ias uornas soeiaies
vigeutes o seau eoutrarios ai bon|re. Li ro|iena est eu
vigeutes o seau eoutrarios ai bon|re. Li ro|iena est eu
ceiinitar eou exaetituc euies sou esos eonortanieutos ue
cesvau ai bon|re aetuai. 8us reteusioues ecaggieas se
cirigeu baeia uua ecosvdad ue eonieuza eu ei sigio XVIII y
ue, ns tarce, ba ico acuirieuco uua aniituc ue baee
ceseuiii|rarse a este bon|re. La voiuutac -ciee kousseau-
est eautiva euauco se ia sujeta, se ce|e baeer io ue uuo
uiera... Lu uua aia|ra, su ciseurso se ceeauta eu ia iuea ce uo
nostrar reiereueia or uaca ce iorna ceiiuitiva, eou io ue se
eae eu ei ce/atvsoo. Ls ceeir, ue ecosvdad ; ce/atvsoo
/ocoan un duo ou; negatvo aca /ooentac haltos ue
a/coen /a vo/untad. Casi toco est euvueito eu uu c/oa de
neutca/dad, ue eoucuee a ia iuciiereueia y ue est nuy
rxina a ia aata, uuo ce ios trastoruos ce ia voiuutac ue ya
benos neueiouaco.
lreuc, eu cistiutas o|ras suyas y a io iargo cei cesarroiio
cei sieoauiisis, neueioua ia cecesn eono uu neeauisno ce
ceieusa ueurtieo, eoutraouiucoio a otro, ia sul/oacn,
esto es, ia eaaeicac ce reuuueiar or aigo ns exeeieute ue se
eousigue a iargo iazo. Cuauco toco eaniua baeia ia reaiizaeiu
cei ceseo, ue|rar ia voiuutac es aigo ue uece reereutir
uegativaneute eu ia saiuc sieoigiea ce uieu io raetiea. Lu su
ii|ro Ia nteccetacn de /os suenos, lreuc ciee. Los sueuos
sou ia reaiizaeiu ce ios ceseos oeuitos y stos tieueu eu ei sexo
su nxino exoueute. Abora, eou ia aarieiu cei sexo
nereautiiizaco, ei ser bunauo ueca recueico a uu anoa/ de
consuoo seua/, ero esto uo ba eoucueico a uua nayor
ii|ertac euteucica eu su aeeeiu ns eonieta, ui ba beebo
ii|ertac euteucica eu su aeeeiu ns eonieta, ui ba beebo
ns ieiiz ai bon|re. Iguaineute, eu su ii|ro 1ces ensa;os solce
/a teocia seua/, eousicera ue ei sexo es ei iaetor eausai y
notivaeiouai su|yaeeute ce toca ueurosis. \s tarce, aniiara
estas iceas, |useauco ei aei ce ia vica sexuai eu ia sieoioga.
An|os, kousseau y lreuc, bau ayucaco a ue ei tena ce
ia voiuutac acuiera naia reusa, auuue otras eorrieutes
sieoigieas osteriores a lreuc bau seguico eu ia nisna iuea.
ro o|staute, ei iianaco /uncona/soo de /a escue/a de
Lacvacd
61
ba seguico uua orieutaeiu ciiereute. uoy ei tena
tieue uua tiea ns aniia a travs ce otros novinieutos
sieoigieos.
64
niez reglas de ere ara eduear
la veluntad

Ls ciieii, tras estuciar ei tena ce ia voiuutac cesce
erseetivas tau civersas, iuteutar eoueretar ara oireeer uuas
autas eseeiieas ue uo seau sinies cecetas de cocna, ues
ai atravesar ia iroutera eutre ia teora y ia retiea, eutre ias iceas
y su aiieaeiu, bay uu treebo ciieii ce saivar. ro o|staute, voy
a tratar ce esuenatizarias.
Ia vo/untad necesta un acend.a/e gcadua/. ue se
consgue con /a ceetcn de actos en donde uno se vence.
/ucha ; cae. ; vue/ve a eoe.ac. A esto se iiana eu sieoioga
halto. Diebo eu otros trniuos. bay ue aducc haltos
ostvos neciaute ia ceetcn de conductas. de /ocoa
deoctva ; a/egce, ue vau iueiiuauco ia |aiauza baeia
eonortanieutos nejores, ns nacuros y ue, a ia iarga, se
agraceeeru, ero ue, eu ias rineras etaas, euestau nuebo
tra|ajo, uesto ue ia voiuutac est auu eu estaco rinario, siu
coniuar.
Iaca tenec vo/untad ha; ue eoe.ac oc negacse o
vencecse en /os gustos. /os estiou/os ; /as nc/nacones
noedatas. Lsto es io reaineute ciieii. Ls ns ieii exiiear ios
neeauisnos or couce bay ue cirigir ia voiuutac, ue ouerse
uuo a iuueiouar, aiieauco ias teoras y ios arguneutos. Lsto es.
uuo a iuueiouar, aiieauco ias teoras y ios arguneutos. Lsto es.
toda educacn de /a vo/untad tene un tcas/ondo asctco,
so|re toco euauco se enieza. La ia|or ce ios acres eu esta
tarea es ceeisiva. ce|eu -eou nueba sa|icura- hacec
atcactva /a cesonsal/dad. e/ delec ; /as egencas
conccetas. De otra arte, estu ios ecueacores. ce|eu guiar ai
aiunuo baeia ia vecdad y ia /lectad, iigacas estreebaneute.
6:
uay uu ueute ue va ce ia rinera a ia seguuca. La
voiuutac es ii|eracora. Lu u eousiste ser ii|re' Qu es
ii|erarse' 8iguiiiea ocer noverse siu eoaeeioues, baeieuco io
ue uuo uiere, exiniucose ce o|steuios y ceeuceueias ue
cistraigau cei nejor trayeeto ersouai. Ia vo/untad /leca e
nca e/ vue/o haca /a cea/.acn de/ co;ecto ecsona/ ; de
/a /e/cdad. Abora |ieu, bay ue baeer ia siguieute reguuta.
Cui es ei uivei cei royeeto y a u eosas uos reierinos
euauco ba|ianos ce ieiieicac' La resuesta uo es otra ue
iucagar eu /os acguoentos de nuestca estenca, ya ue stos
eoustituyeu ei aina ce uuestra vica eono autieiaeiu y
rograna ce ia nisna. La vica bunaua es uua tarea ue se
nueve eutre cos oios. aceeuar ios deseos a ia cea/dad. lor
eso /a /e/cdad no consste en vvc len ; tenec un ece/ente
nve/ de vda. sno en salec vvc. Ls ireeueute eatar esto
euauco ia vica se aea|a. Ls uua istina carse eueuta ce eiio
euauco se est a uuto ce anarrar ia roia |area eu ia otra
ri|era.
Li|eraeiu uo es baeer io ue uuo uiere o seguir ios
cietacos iuneciatos ce io ue ceseanos, siuo veueerse eu
eueuas iuebas tituieas ara aieauzar ias nejores einas cei
eueuas iuebas tituieas ara aieauzar ias nejores einas cei
roio cesarroiio. La suresiu ce o|iigaeioues y ce
eoustrieeioues exteriores, ei a|aucouo ce ios grauces iceaies y
retos, cejarse iievar or ios estnuios cei noneuto... uece
rooreiouar eierta trauuiiicac eu uu eorto iazo, so|re ia
nareba, ero nuy routo ceja ai ceseu|ierto ias eareueias ce
esa ersouaiicac.
leusenos eu ia /lecacn seua/.
66
ue ba reteucico
|orrar tocas ias iubi|ieioues, situauco ai bon|re run|o a /a
utoia de /os acaisos ecddos ; /os suenos coussonanos.
8e auuueia|a as uu nuuco iuturo a|ierto, ii|erai, iuraiista, ce
ns rieos borizoutes. lero ios resuitacos ue teuenos a ia vista
sou uuos noceios ce eonortanieuto a|errautes eu ios ue ia
sexuaiicac, cegracaca, se ba eouvertico eu |ieu ce eousuno,
iustruneutaiizauco ai otro eu ei sexo. Ia /lecacn ue tcae /a
vo/untad consste en aactac olstacu/os. a//anac e/ caono
aca hacec /o ue se halia cogcaoado. c consguendo ue
/os suenos se hagan cea/dad oco aoco. Ls eviceute ue
toco ceeuce cei iiu, cei uuto ce nira, ce aueiio baeia io ue
auutenos. Lsto se resune eu ia eie|re irase ce rietzsebe.
ro te reguuto de u eres ii|re, te reguuto aca u eres
ii|re. C eono eousta eu auei ii|ro ce Beruauos. Ia /lectad:
aca hacec u`
cua/uec acend.a/e se aduece con oas /ac/dad a
oedda ue /a ootvacn es oa;oc. Lstar notivaco iniiea
estar rearaco ara auutar baeia ei nejor |iaueo. L/ e/eccco
de /uchac oc nuestcos ol/etvos se estca oas gcacas a /a
de /uchac oc nuestcos ol/etvos se estca oas gcacas a /a
/uec.a de /os contendos ue /os oueven. Lo exresar ce
otra iorna. ei ue uo sa|e io ue uiere, ei ue uo tieue ia iiusiu
ce aieauzar aigo, ciieiineute teucr ia voiuutac rearaca ara
ia iueba. Lsta regia sugiere nuebas eosas a ia vez. lor uua arte,
ei viejo tena cei oode/o de dentdad, esa ieeeiu a|ierta ue
otro uos ca y uos iuvita a initario. 1euerio reseute es enezar
a aucar ce iorna eorreeta y eorrer tras ia vercacera ii|ertac.
Cono ciee Dauiei Iuuerarity.
6
Li|ertac eono asiu siguiiiea
suerar ei recueeiouisno ce uua ii|ertac sio eeutraca eu
aseetos iornaies, eonraca ai reeio ce uua eretua
iuceeisiu [...] Lua ii|ertac roiuuca es aueiia ue se reaiiza, se
baee vica, ceeice y eonronete [...] eouservauco ia roia
suerioricac norai. Ls ceeir, ue toco rogreso bunauo ue
se baee ce esaicas a uuas uornas noraies aea|a nai. L/
hoolce suecoc es e/ hoolce esctua/ ue ve a /os deoas
cooo ecsonas. no cooo e/danos.
68
lor otra arte, bay ue sa|er ceseu|rir io ue yo iianara
eu ia aetuaiicac va/oces de cecaolo, ue ce aiguu noco se
eireuuseri|eu airececor ce ios grauces notivos cei bon|re. 8ou
uuevos notores ue iiuniuau eou su iuerza ei royeeto ersouai.
ia cenoeraeia, ios vaiores ce ia Iiustraeiu, ei iuraiisno |ieu
euteucico, ia soiicaricac, as eono uua visiu surauaeiouai ce
ios ro|ienas aetuaies.
1enec ol/etvos c/acos. cecsos. len de/otados ;
estal/es. Cuauco esto es as y se oueu tocas ias iuerzas eu ir
baeia ceiaute, ios resuitacos ositivos estu a ia vueita ce ia
esuiua, y uo tieue ea|ica ia cisersiu ce o|jetivos, ui tanoeo
esuiua, y uo tieue ea|ica ia cisersiu ce o|jetivos, ui tanoeo
uerer a|arear ns ce io ue uuo uece. lor eso rocuee
nueba az aiiearse eu esos rositos, sieuco eaaz ce aartar
toco io ue ueca cistraeruos o aiejaruos ce ias netas. _uecec
es cetendec a/go concceto ; cenuncac a todo /o ue
dstcaga ; desvie de /os ol/etvos tca.ados.
6v
1oda educacn de /a vo/untad tene un /ondo asctco.
eseca/oente en sus cooen.os. uay ue sa|er eoucueir ias
ausias juveuiies baeia uua neta ue nerezea reaineute ia eua.
Ab es couce resuita ceeisiva ia tarea cei ecueacor or uu iaco,
y ia ce ios acres, or otro. uay uua o|servaeiu
eonieneutaria ue uiero baeer, uua vez iiegacos a este uuto.
ias grauces an|ieioues, ias nejores aveuturas, |rotau ce aigo
eueuo, ue ereee y se baee eaucaioso a necica ue ia iueba
ersouai uo eece, uo |aja ia guarcia, iusistieuco uua y otra vez.
Lu ei aiiuisno, or ejenio -tarea ue se areee nuebo
ai iortaieeinieuto ce ia voiuutac-, io inortaute es car
eueuos asos baeia arri|a, ir aseeucieuco eu ia noutaua uo
graeias a ias grauces eseaiacas, siuo nereec a eueuos
avauees, ai riueiio eostosos y, cesus, ya ns ieiies, uua
vez ue se visiun|ra ei aisaje cesce ia eina.
~ oedda ue se tene oas vo/untad. uno se golecna
oe/oc a si osoo. no de/andose //evac oc e/ estiou/o
noedato. Li coniuio ersouai es uuo ce ios ns
extraorciuarios retos, ue uos eievau or eueina ce ias
eireuustaueias. 8e eousigue as uua segunda natuca/e.a. Luo uo
baee io ue ie aeteee, ui eseoge io ns ieii y iievacero, siuo
baee io ue ie aeteee, ui eseoge io ns ieii y iievacero, siuo
ue se cirige baeia io ue es nejor. Cuauco ia voiuutac es ns
siica, esa ersoua ya ui se iautea ei eausaueio ue ba suuesto
o sus aeteueias, siuo io ue sa|e ue ser ns ositivo ara
eiia ce eara a ios o|jetivos ciseuacos.
Una ecsona con vo/untad a/can.a /as oetas ue se
halia couesto con constanca. ue eoneutaco eu ias giuas
ue reeeceu io inortaute ue es teuer reseutes ias iezas
iustruneutaies ce ia voiuutac. ei orceu, ia teuaeicac, ia ciseiiiua,
ia aiegra eoustaute y ia niraca uesta eu ei iuturo, eu ia neta.
Lxiste boy ia teuceueia a ia exaitaeiu cei oode/o de/ ganadoc,
ue ceja eu ia estaeaca, gcogg;, a nuebos ercecores eu ei
cng soeiai. lor eso, eonararse eou otros, iijaruos cenasiaco
eu ias vicas ajeuas, uece oireeer uua eara uegativa, suiieieute
eono ara uo cisirutar eou io ue se tieue y cesear io ue uo
oseenos.
0
Ls ooctante //egac a una luena cooccn entce /os
ol/etvos ; /os nstcuoentos ue ut/ceoos aca oltenec/os,
es ceeir, |usear ia arnoua eutre iiues y necios. uay ue
iuteutar uua eeuaeiu aceeuaca eutre attudes y /otacones,
reteucer saear io nejor ue bay eu uuo nisno, ouieuco eu
nareba ia ootvacn, eouiiguraca graeias a ias /usones, as
eono ei orceu, ia eoustaueia, ia aiegra y ia autoricac so|re
uosotros nisnos, ara uo eecer ui uu iee eu io rouesto.
Lua |ueua y suiieieute ecueaeiu ce ia voiuutac es uu
ndcadoc de oaduce. de /a ecsona/dad. ro bay ue oivicar
ue euaiuier avauee ce ia voiuutac se aereeieuta eou su uso y
se baee ns eiieaz a necica ue se iueorora eou iirneza eu ei
se baee ns eiieaz a necica ue se iueorora eou iirneza eu ei
atrinouio sieoigieo ce eaca uuo ce uosotros. Una ecsona
oaduca ; con eu/lco sco/gco o/cece un oosaco de
e/eoentos aconcaoente ntegcados. en donde /a vo/untad
lc//a con /u. coa.
Ia educacn de /a vo/untad no tene /n. Lsto siguiiiea
ue ei bon|re es uua siuioua sienre iueonieta, y ue, ba|er
aieauzaco uu |ueu uivei uo uiere ceeir ue se est sienre
a|ouaco ai nisno, ya ue ias eireuustaueias ce ia vica ueceu
eoucueir a osieioues iusiitas, iueseracas, ciieiies o ue
o|iigau a reorgauizar arte ce ia estruetura cei co;ecto
ecsona/. 1an|iu bay ue eitar ia iaita ce orieutaeiu ce ia
soeiecac aetuai, tau ernisiva y eou tau oeos vaiores ce
reiereueia, ue inice ver ejenios ositivos ue sirvau eono
oode/os de dentdad. La soeiecac, tai y eono est abora, uo
iavoreee eu easi uaca ia oteueiaeiu ce ia voiuutac. \ nuebo
ns ciieii resuita esta oteueiaeiu eou ia iuiiueueia ce ia
teievisiu, ireute a ia euai uo ea|e teuer ns ue uu noceraco
esinisno.
BIBLIOGRAIA
AkI81C1LLL8, Ltca a !coaco, Lsasa Caie,
\acric, 1v:0.
BLCk, A., con e/ aooc no lasta, laics, Bareeioua,
1vv0.
BLLL, D., ecs /a soct ost ndustce//e, Laiiout,
lars, 1v86.
BLACkBLkr, I. \., y CC11kALX, 1hcae
cogntve de /a dcesson, \assou, lars, 1v88.
DLBCkD, C., coooentaces suc /a soct du
sectac/e, Crarc Le|oviei, lars, 1v88.
LrzLr8BLkCLk, u. \., Medoccdad ; de/co,
Auagrana, Bareeioua, 1vv1.
lkLLD, 8., L/ oa/estac en /a cu/tuca, C|ras Conietas,
Bi|iioteea rueva, \acric, 1v4.-, Ia seua/dad, C|ras
Conietas, Bi|iioteea rueva, \acric, 1v4.-, 1eocia de /a
neucoss, C|ras Conietas, Bi|iioteea rueva, \acric, 1v4.
lkC\\, L., L/ acte de aoac, laics, Bareeioua, 1v86.
CAkCIA uCz, V., Iedagogia de /a /ucha asctca,
kiai, \acric, 1v62.-, Ia cactca de /a educacn
ecsona/.ada, kiai, \acric, 1v88.
CLLCk8\Ar, A., cnsoo ; asn, Auagrana,
Bareeioua, 1v82.
CLI11Cr, J.. Ie doon de od, Lcitious Au|ier-
\outaigue, lars, 1v68.-, S/enco solce /o esenca/, Lciee,
Vaieueia, 1vv1.
uLkA8, J. ce ias, concete oe/oc, Lsasa Caie,
\acric, 1vv4.
JACC1, l. C, L/ doono de si osoo, I|eria, Bareeioua,
1v2.
LL"I8, C. 8., Los cuatco aooces, kiai, \acric, 1vv1.
LIlCVL18k\, C., Ia eca de/ vacio. Lnsa;os solce e/
ndvdua/soo conteoocaneo, Auagrana, Bareeioua, 1vv2.
-, Ia tca sn do/oc, Auagrana, \acric, 1vv2.
LCCkL, J., cacta solce /a to/ecanca, Aiiauza Lcitoriai,
\acric, 1v2.
LLArC, A., Ia nueva sensl/dad, Lsasa Caie,
\acric, 1v8v.
\AD8Lr, k. B., 1heoces o/ ootvaton, \uusgraarc,
Coeubague, 1v2.
\AI8CrrLLVL, J., Ies sentoents, lLl, lars, 1v64.
\AkArCr, C., Lnsa;os /leca/es, Lsasa Caie,
\acric, 1vv.
\AkIA8, J., ~ntcoo/ogia oeta/isca, kevista ce
Ceeiceute, \acric, 1v1.-, 8ceve tcatado de /a /usn,
Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1vv0.
\ALkCI8, A., L/ acte de vvc, Aiiauza Lcitoriai,
\acric, 1v66.
Ck1LCA \ CA88L1, J., Lstudos solce e/ aooc, C|ras
Conietas, Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1v81.-, Ideas ;
cceencas, C|ras Conietas, Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1v81.
cceencas, C|ras Conietas, Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1v81.
-, Investgacones sco/gcas, C|ras Conietas, Aiiauza
Lcitoriai, 1v81.-, Medtacones de/ _u/ote, C|ras
Conietas, Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1v81.
CVIDIC, ~cte de aoac, Inreuta Juveuii, Bareeioua,
1v82.
lILlLk, J., Las vctudes /undaoenta/es, kiai, \acric,
1v6.-, ~nto/ogia, uercer, Bareeioua, 1v84.
lLA1Cr, L/ lanuete, Aguiiar, \acric, 1v8v.-,
Iedco. o e /a le//e.a, Aguiiar, \acric, 1v8v.
kCJA8, L., Una teocia de /a /e/cdad, Dossat, \acric,
1v81.-, keoedos aca e/ desaooc, Lcieioues 1enas ce
uoy, \acric, 1vv0.-, L/ hoolce /ght, Lcieioues 1enas ce
uoy, \acric, 1vv2.
8A\AkIAr, ". 8., Lstoca ; ssteoas de /a
sco/ogia, 1eeuos, \acric, 1v8.
8CuLLLk, \., Lsenca ; /ocoas de /a soatia,
Losaca, Bueuos Aires, 1v:v.
8CuClLruALLk, A., Lsttca de/ esosoo, La|or,
Bareeioua, 1v6.
8LrLCA, L. A., Solce /a /e/cdad, Aiiauza Lcitoriai,
\acric, 1v80.-, e /a lcevedad de /a vda, Aguiiar, \acric,
1v8.
81LrDuAL, e/ aooc, Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1v1.
1uIVCr, C., Ia ccse oodecne de /aoouc, lLl, lars,
1v62.
1ILkrC, B., L/ /lco de /os va/oces huoanos, 1L8A,
\acric, 1vv2.
\acric, 1vv2.
LrA\LrC, \. ce, aco intoo, Aiiauza Lcitoriai,
\acric, 1v6v.-, da de on _u/ote ; Sancho, Aiiauza
Lcitoriai, \acric, 1v8.
VA11I\C, C., L/ /n de /a oodecndad. !h/soo ;
hecoenutca en /a cu/tuca osoodecna, Cecisa, Bareeioua,
1v8.-, Ia socedad tcansacente, laics, Bareeioua, 1vv0.
VCL1AIkL, 1catado solce /a to/ecanca, Lsasa Caie,
\acric, 1v64.
"ILDL, C., Listo/a: In caccece et vncu/s, \uebuil
Lcitores, Bareeioua, 1v84.
zLBIkI, X., Solce e/ sentoento ; /a vo/cn, Aiiauza
Lcitoriai, \acric, 1vv2.
netes
Setas a ie de gina
1
Lu eierto seutico, ei sieoauiisis uaei eono
eouseeueueia cei eoiaso ce ia voiuutac, eou tres anos o
eieneutos riueiaies ara lreuc. ei e//o (ios iustiutos), ei suec
1o (ias uornas noraies y soeiaies), y ia cea/dad (ei nuuco
exterior). De ab ue ia voiuutac est coniuaca y cirigica or
esas tres iustaueias ce ia geonetra cei 1o.
2
Losaca, Bueuos Aires, 1v:0. Vase ei aartaco Las
ieyes iuucaneutaies cei anor, g. 110 y ss., ue auutau a ia
uuiiieaeiu aieetiva.
1
e/ aooc, Aiiauza Lcitoriai, \acric, 1v1. Ls
eseeiaineute sugereute ei eatuio cecieaco ai iieebazo (g.
114 y ss.), eu ei ue se oue ce nauiiiesto ei inaeto ue
rocuee otra ersoua, io ue va a origiuar uua eierta revoiueiu
iuterior, nezeia ce sorresa y arre|ato.
4
ro eouiuucirio eou C. C. Juug, ciseuio ce lreuc, ue
ns tarce se sear ce i.
:
Litinaneute se ba uesto ce noca, eou aeierto, ia
exresiu te/evsn lasuca, ue eoutieue eu su seuo,
nasivaneute, oruograia, sexo ieii, vioieueia, eoueursos
a|surcos y ios iianacos cea/t; shows. Lstos uitinos nereeeu
uu aartaco aarte. Lstos cranas ce ia vica reai sirveu ce
gauebos ce aucieueia, eouvirtiucose eu gueros ce noca eu ias
eaceuas ce toco ei nuuco. Lste cecucso oocloso se aiiua a
eaceuas ce toco ei nuuco. Lste cecucso oocloso se aiiua a
|ase ce uu beebo |reve, visuaiiza|ie, iieuo ce cranatisno,
suirinieuto, vioieueia... lor u se utiiiza' lorue ei nor|o
veuce, y su ieuguaje uos |on|arcea eou seusaeioues ns ue
eou iceas. Au se eunie otro riueiio. /a tendenca de /a
te/evsn a cocucac entcetenec ; hacec asac / cato a
costa de /o ue sea. De ab ue ese eaieicoseoio ce borrores,
ese cesiiie ce situaeioues trgieas, uo sea otra eosa ue cu/tvac
una cucosdad oa/sana.
Iuteresa ia vica ajeua eouvertica eu coior. Li teieseetacor
iieua su vaeo sunergiucose eu eseeuas attieas, eou io ue
uuo se ueca reiativaneute trauuiio eou su vica, ai eonararia
eou io ue est vieuco. Qu iejos est toco esto ce ia euitura:
Cou esa necioericac ei bon|re uo iiegar nuy iejos, ues
ueca iuceieuso iuteieetuaineute, sieuco ieii resa ce ia
nauiuiaeiu ce euaiuier neusaje.
6
Li iceai eisieo c ia euitura enez sieuco aristoertieo,
ara baeerse cesus eouteniativo. Duraute ia Lcac \ecia se
erea ue ias artes ii|eraies -1cvuo- erau ias ue baeau
ns ii|re ai bon|re. ia grantiea, ia retriea y ia ciaietiea. A ia
iiiosoia se ia eousicera|a eono aigo iustruneutai ce ia euitura.
Li keuaeinieuto es uua vueita ai nuuco greeorronauo,
trausitauco ce uua etaa teoeutriea a otra autrooeutriea
(asanos ce ia icea ce os es todo a otra eu ia ue / hoolce
es todo). La sa|icura ceja ce ser eouteniativa ara baeerse
aetiva.

Lu ei keuaeinieuto se iragua io ue ser ei eoueeto cei


bon|re euroeo, eou varias iceas |sieas. aarieiu ce ia
|urguesa, ei anor a ia ii|ertac y ei euito a ia esttiea. Li grau
ersouaje cei sigio XVI es 1ons \oro. Juuto a i bay ue
neueiouar a Lrasno ce kottercan, lieo ceiia \irucoia y
Loreuzo Vaiia. Dos esauoies |riiiau eou iuz roia. Luis Vives,
ue exiie eu ias uuiversicaces ce Lovaiua, Cxiorc y lars
tenas ecaggieos, noraies y iiiosiieos, y or otra arte,
Autouio ce re|rija, ue resici eu Itaiia, euseu grantiea eu
8aianauea y as ns tarce a ia Luiversicac ce Aieai ce
ueuares, couce eoia|or eu ia eia|oraeiu ce ia 8l/a
o/ig/ota coo/utense y cea/. su o|ra ns eie|re. ia
caoatca de /a /engua caste//ana.
8
8eguu ia sieoioga eoguitiva, rana ce ia sieoioga
nocerua ue se iusira eu ei noceio iuiorntieo, /a nte/genca
es /a /acu/tad aca ceclc n/ocoacn. cocesac/a de /ocoa
adecuada ; ceacconac con cesuestas coccectas . ros ayuca
a ouer orceu eu uuestros eouoeinieutos, eou ei iiu ce rocueir
ia nejor eoucueta osi|ie, ceutro ce io ue es ia eoucieiu
bunaua. lues |ieu, tau inortaute eono ia iuteiigeueia es ara
n ia voiuutac, ya ue / hoolce con vo/untad uede //egac en
/a vda oas /e/os ue / hoolce nte/gente.
v
lor todo eutieuco au ios ns civersos avatares ue
uecau sueecerie ai bon|re. 8i ha; un co;ecto cohecente ;
len ed/cado. / do/oc. / su/coento. /a dececn. /a
huo//acn. / /cacaso... tenen sentdo. lor u', ce u
nauera' Li suirinieuto, eu sus civersas iornas, eura ai bon|re
ce su roiuuca so|er|ia y io va voivieuco ns anoroso eou ios
ce su roiuuca so|er|ia y io va voivieuco ns anoroso eou ios
cens. A ia eorta, io ireua, ero, a ia iarga, io baee ns
bunauo, ns eonreusivo y toieraute. Cuauco estos inaetos
uegativos uo sou reei|icos as, ei bon|re se ueurotiza y se torua
agrio, anargaco, reseutico, eebaco a ercer...
Li nisno suirinieuto ue baee nacurar a uuos eoucuee a
otros a uuo ce ios eores eatuios ce ia siuiatra. ia
ersouaiicac euierna. La ciiereueia est eu ei noco ce
aeetario eu ei eoutexto cei royeeto ersouai.
10
lara uu siuiatra, ba|iar ce educacn sentoenta/
sigue sieuco uu tena rioritario. Lu toruo a eiia se orgauiza uuo
ce ios uueieos ns inortautes ce ia vica. A|orca uuo ce ios
estratos ns roiuucos y eseueiaies, airececor cei euai se
eoueeutrau nuebos estratos sieoigieos.
11
lara o|teuer iuiornaeiu ns eonieta vase n ii|ro
keoedos aca e/ desaooc, Lcieioues 1enas ce uoy, \acric,
1vv0.
12
Lu sieoioga ceuoniuanos a esto teuer uua luena
to/ecanca de /as /custcacones, or necio ce uu areucizaje
rogresivo.
11
Ia te/evsn. oc e/eo/o. tende a oatac /a
vo/untad, ia auiuiia, ia arrasa. lor u' ro exige uiuguu
esiuerzo, sio bay ue aretar uu |otu y cejarse iievar siu ns.
8u iuiiueueia exeesiva es ueiasta, ya ue ia|riea jveues asivos,
ue se eutregau eu |razos ce ia inageu, siu ueeesicac cei ns
nuino esritu ce iueba. \ esto siu eutrar eu ia |auaiicac ce ia
nayora ce sus tenas ui eu ia vioieueia, ia oruograia o ia
nayora ce sus tenas ui eu ia vioieueia, ia oruograia o ia
ciiusiu ce noceios ce eonortanieuto a|errautes, siu |rujuia,
ue enite.
\ bay aigo ns. iiega uu noneuto eu ue si ei
teieseetacor uo tieue uuos eriterios eiaros y |ieu ceiiuicos es
iueaaz ce cistiuguir eutre ei |ieu y ei nai, io ositivo y io
uegativo, io viico ce io ue uo io es. La inortaueia ce ios
acres es eu estos easos ceeisiva, si uiereu ecuear a sus bijos
eu ei coniuio ce ia voiuutac. \ tan|iu ios acres ce|eu
ecuearse a s nisnos, orue baeer uu uso aceeuaco ce eiia es
uuo ce ios retos ciarios ue ce|enos suerar. ro eu |aice ia
teievisiu es ei uuevo y noceruo cesecueacor.
14
La eieeeiu eu ei anor ce|e artir cei beebo ce teuer uu
oode/o oascu/no/eoenno eu ia ea|eza, io ue exige uua
tarea revia ce auiisis. !o ha; vecdadeco aooc sn e/eccn,
y eiegir siguiiiea reierir, seieeeiouar, eseoger, sienre ce
aeuerco eou uu atru revio. uay ue teuer uu dea/
ceconceldo, ue iuego se anoicar a ia reaiicac. Li anor siu
eieeeiu sueie eoucueir a errores seutineutaies graves.
1:
Las virtuces notcas tieueu uu nareaco seiio iuteieetuai,
nieutras ue ias ooca/es se cirigeu baeia ei eonortanieuto
|useauco io ns exeeieute (buniicac, geuerosicac, siueericac,
aeieueia, ete.). uoy ieuso ue ce|enos ba|iar ce ios va/oces
de cecaolo, ue eu uuestro tieno tieueu uua grau
inortaueia. ia soiicaricac, ei esritu cenoertieo, ei iuraiisno
iceoigieo, ios vaiores ce ia iiustraeiu uestos ai ca, ete. 1ocos
eiios ce|eu eueaniuarse baeia ia nxina asiraeiu cei bon|re.
eiios ce|eu eueaniuarse baeia ia nxina asiraeiu cei bon|re.
/a cea/.acn oas coo/eta de si osoo.
16
8i toco es reiativo uo bay reiereute. Diebo eu otros
trniuos. uo bay reiaeiu envio-ceotente. lor ab toco se
cesiiza baeia uua iuciiereueia rogresiva, ue euiniua eu uua
iuseusi|iiicac gracuai, eseetieisno, cesaasiouanieuto y
erueicac, es ei vacio oc satucacn de contcadccones.
1
\uebos iraeasos eseoiares y uuiversitarios ce ios
estuciautes naios, ue vau iievauco sus eursos eou ciiieuitaces
exeesivas, uo se ce|eu a ia iaita ce eaaeicac iuteieetuai, siuo a
ue uo bau areucico a ouer eu juego ias |ases cei estucio, uo
bau sico ecueacos ara eiio. Au tieue eseeiai reiieve ei orceu,
ia eoustaueia y ia voiuutac. Las reiaeioues eutre ias tres sou nuy
estreebas, todas onen acoonia en /a vda ecsona/.
coducen cesu/tados estou/antes ; coocconan /a /usn
de vec cuo/das oetas eseci/cas ; /anes cevaoente
tca.ados.
18
Lxisteu varias en/ecoedades ocgnadas oc e/ eceso
de ocden. Las olsesones, eu ias euaies uuo ce sus ns
ireeueutes eouteuicos es ia naua orue toco est eu su sitio,
ero ce iorna exeesiva, exageraca, siu uu nuino ce
iiexi|iiicac. uay cos estires eiuieas eoutrauestas. ia neucoss
olsesva, ue arte ce ia ausiecac y ue tieue |ueu roustieo,
y ia en/ecoedad olsesvo-coou/sva, ue tieue uu roustieo
ns ciieii, ues iieva eousigo ia reetieiu ce uua serie ce aetos
o iiturgias, ue iniceu baeer euaiuier eosa ue uo sea ia
o|sesiu iijaca.
Cuauco ei orceu es sauo, uornai, e/ ocden esta a nuestco
Cuauco ei orceu es sauo, uornai, e/ ocden esta a nuestco
secvco, euauco es euiernizo, e/ su/eto esta a/ secvco de/
ocden. Acens ce este rasgo ciiereueiai, ei ba|iar eou ia ianiiia
ce este tio ce aeieutes, uos va a car ia resuesta ea|ai ce si
estanos aute aigo ue est ceutro ce ios inites uornaies o si
eoustituye ya aigo atoigieo.
1v
Vase 8ceve tcatado de /a /usn, Aiiauza Lcitoriai,
\acric, 1vv0, ag. 11.
20
Lsta iniautaeiu ce ia aeieueia eu ios tienos ue
eorreu uo es ieii. loneutaria eu ios bijos e iuteutar viviria
ersouaineute va eu eoutra ce ia eorrieute aetuai. La; oas
es/uec.o en sooctac. ue en oacentacse. lero ei bon|re
eoutenorueo uiere resuitacos iuneciatos, ia visiu ce ia
reaiicac tieue iugar a eortsino iazo, ce ab su ciiieuitac.
Lu ia sieoteraia se ve eiaraneute eno, nuebas veees,
en /a acetacn de /as d/cu/tades esta e/ caolo.
21
Vase su ii|ro Ias vctudes /undaoenta/es, kiai,
\acric, 1v6.
22
Li sigio XVIII nuestra uu aseeto ns uuiiorne eu ei
triuuio ce ia razu so|re ios seutinieutos. 8u nayor iuerza se cio
eu lraueia, eou ios eueieioecistas. Lu ia Lncc/oeda se
exusierou tocos ios eouoeinieutos ba|icos basta eutouees y
sistenatizacos ce iorna seueiiia, eiara y sugestiva. lue cirigica y
iaueaca or Dicerot y eu eiia eoia|orarou eseeiaineute
D'Aien|ert, uoi|aeb, ueivetius, Couciiiae y Coucoreet, eutre
otros. 8u iuiiujo iue extraorciuario y sus iceas oitieas y soeiaies
reararou io ue iue ia kevoiueiu lraueesa.
reararou io ue iue ia kevoiueiu lraueesa.
21
kenito ai ieetor ai eatuio III Crceu, g. :: y ss.
24
Vase 1cas /a vctud, Crtiea, Bareeioua, 1v84. Lu este
ii|ro, este roiesor ce liiosoia \orai su|raya ue ias
eoueeeioues noraies ce ia Iiustraeiu bau iraeasaco y ue
abora, eou ei ereeieute ce/atvsoo, ei bon|re oseiia eutre ei
cario toco or viico o eaer eu ei vaeo or saturaeiu ce
eoutracieeioues.
La tiea (|asaca eu ias uornas soeiaies ce eaca oea) y
ia norai (ns iusiraca eu ia iey uaturai y eu ia visiu
so|reuaturai cei bon|re) ce|eu teucer baeia ia ieiieicac, ero
eono resuitaco ce uua vica ue iieva a io nejor, ue |usea ia
reaiizaeiu ns eonieta cei ser bunauo, eu tocos sus aseetos
y vertieutes.
La reiaeiu bistriea ce ias virtuces ba ean|iaco. lara
uonero, ei aracigna or exeeieueia era e/ guecceco, ara
Aristteies, e/ cala//eco atenense, aetuaineute, eou ia iiegaca
ce ese |ieu oitieo ue es ia cenoeraeia, bau aareeico otras
cistiutas. ia soiicaricac, ei iuraiisno, ia vueita ce ia toieraueia, ei
ii|eraiisno iceoigieo... auuue eu eaca uua ce eiias ba|ra
nuebos natiees ue neueiouar.
2:
Vase su ii|ro Ie/cta. vta luona e vctu, Ateueo,
kona, 1v8v. Lste iiisoio itaiiauo eousicera ue ias aeeioues
siuguiares ce eaca ersoua ce|eu ser estuciacas ce aeuerco eou
uu /n geneca/, ue esta|ieee uua uuicac eutre tocos ios aetos
aisiacos.
26
Vase su ii|ro Ia educacn de /as vctudes huoanas,
26
Vase su ii|ro Ia educacn de /as vctudes huoanas,
Luusa, lanioua, 1vv1. Lu i ei ieetor iuteresaco uece
eueoutrar ia iuerza ernaueute ce ios riueiaies vaiores ue
auicau eu ei bon|re or ei uuieo beebo ce serio, auuue su
auiisis trauseurre ce io uaturai a io so|reuaturai. 8u reiiexiu
so|re ios b|itos oerativos |ueuos ie eoucuee a |usear ei
noco ce auneutar su iuteusicac, sa|ieuco ia estreeba reiaeiu
ue existe eutre tocas eiias. geuerosicac, iortaieza,
erseveraueia, siueericac, so|riecac, esritu ce tra|ajo,
aeieueia, ete.
2
Vase Lsenca ; caolos de /as vctudes, kevista ce
Ceeiceute, \acric, 1v60. Ls uu nauuai ieuoneuoigieo couce
ei autor traza uu auiisis sieoigieo, soeioigieo e bistrieo ce
/os oe/oces haltos ue uece iiegar a teuer ei bon|re,
eeutrucose eseeiaineute eu ia iortaieza, ia seusatez, ia
ruceueia y ia sa|icura, ia sereuicac, ia iiceiicac, ia eouiiauza y
ia justieia. lara eiio se iusira eu uusseri, 8ebeier y uartnauu.
1ocava eu ia Lcac \ecia, ia orgauizaeiu oitiea
eousicera oeo a ia |urguesa, orue uo erteueee a ia uo|ieza
ui ai eiero. lero ya baeia ei sigio XV y, so|re toco, eou ia
iiegaca cei keuaeinieuto, esto ean|i. leusenos eu ei ii|ro ce
Aiiouso X ei 8a|io, Ias Iactdas, o ei cei iuiaute Dou Juau
\auuei, L/ /lco de /os Lstados, couce ia eousiceraeiu
restaca a ios |urgueses es eseasa.
Lu ios sigios XVII y XVIII se rocujerou ean|ios
extraorciuarios. Ia tcans/ocoacn de /a lucguesia en c/ase
doonante se coduce con /a kevo/ucn Industca/ ; con /a
doonante se coduce con /a kevo/ucn Industca/ ; con /a
//egada de/ cata/soo. Au ne reiiero ai eoueeto ce
trausiornaeiu ce ia ersoua neciaute uu tra|ajo serio y
ciseiiiuaco, ue ie bizo aseeucer eu ia eseaia soeiai ce su
tieno. A vueitas, or tauto, eou ei orceu y ia eoustaueia eu ei
tra|ajo roiesiouai.
28
Li keuaeinieuto uo uece ser euteucico eono uu
roeeso reetiiueo y uuiiorne, siuo sujeto a iueesautes reiiujos.
8urge uua uueva neutaiicac artstiea, soeiai y eeouniea, uuica
a eierta agiiizaeiu ce ias eiases soeiaies, basta ese noneuto
a|soiutaneute estaueacas. Luo uaea erteueeieuco a uu uivei
soeioeeounieo y, eou toca seguricac se oca ceeir, ue nora
eu i, saivo exeeeioues bourosas.
Aareee tan|iu uu uuevo ieuguaje. Iueiuso eu ia iiteratura.
ce ia vercac iatuiea o cei araso eristiauo uro se asa a
uuas iornas iiterarias neuos cicetieas y noraiistas, ns ii|res
eu io bunauo.
2v
Vase su ii|ro con/esones, Lsasa Caie, \acric,
1v80, ea. II, g. :.
10
Vase Suooa 1heo/ogae, 1ono II, Lcitoriai Catiiea,
\acric, 1v8:, ag. 121.
11
lara nauteuer teusa y |ieu cisuesta ia voiuutac es
eseueiai e/ecctacse en euenos vencoentos ue no
ceocten nngun lene/co noedato. Lu eiios, bay
eutreuanieuto y areucizaje. uay ue |atirse eou uuo nisno,
orue ei euenigo ba|ita eu uuestro iuterior y tieue cistiutos
uon|res. ereza, aata, eausaueio ara seguir iuebauco,
|usueca ce io ns enoco, uo teuer visiu ce iuturo ce uuo
nisno, ete.
\eciaute esta netocoioga se eorouau einas eoueretas, ce
oeo vaior iuieiai, ero ue vau cerrotauco a esos euenigos ce
ia voiuutac. 8e ia va sonetieuco eou esta cona. Lu ei eatuio
o/untad aca estudac sou auaiizacos eou ns cetaiie estos
aseetos.
lero reito, io nejor es iauiiiear ia iueba sa|ieuco ue
ce|e ser gracuai ia su|ica ce ios eseaioues, artieuco ce eosas
seueiiias ue uos rearau ara otras ns eoniejas y ciieiies.
12
La ieiieicac, ce eutraca, ceseausa so|re uua aetituc
neutai ositiva. Ls uu reuisito revio eseueiai. Lu uua aia|ra.
ia ieiieicac eousiste eu vivir eu arnoua y orceu eou uuo nisno.
Da eua ver eno nuebos ierceu su vica, ai teueria vaea, siu
eouteuico, ui iceaies.
Li iceai cei sa|io es estar ce aeuerco eou uuo nisno.
Diebo ce otro noco. estar eouteuto iuteriorneute, orue uua
vica eobereute eoucuee a ia ieiieicac.
Aristteies, eu su Meta/isca, uos ciee ue tocos ios
bon|res tieuceu or uaturaieza a ia ieiieicac. 8ueea, ue era
estoieo, reiaeioua|a ia ieiieicac eou ia virtuc. liatu, ia oua eu
reiaeiu a ia salducia.
A uitina bora, euauco ei ser bunauo baee eueutas so|re s
nisno, saie a reiueir ia vercac ce io ue uuo es. Ai iiuai ce ia
vica, toco se eiariiiea, ara uuestro |ieu... y ara uuestra
cesgraeia. Lo nejor es restaurar nieutras vivinos ei ce|ate
eutre Autgoua y Creoute, eutre io iceai y io reai eutre io
eutre Autgoua y Creoute, eutre io iceai y io reai eutre io
cesea|ie y io osi|ie.
11
Deseartes cijo eu ei sigio XVII ue ei trniuo
sentoenta/ cesigua uua reaiicac rivaca, uu estaco neutai
reaetivo, ue vara ce eoueeeiu seguu ia oea. \ laseai cijo
eu uua eie|re irase. Li eorazu tieue razoues ue ia razu
ceseouoee. Lra io ue i iian /esct de /nesse. estaco
sieoigieo, asivo, iigaco ai euero. \aie|rauebe io exuso
as. inresiu eouiusa, sieoisiea e iucivicuai y eono
ereeeiu iuteieetuai.
14
L/ ue golecna su /engua. se contco/a. en un vu oc
cento. 1oca teraia ce areja ce|e arrauear, ce aiguua nauera,
ce au. Li ceseoutroi ver|ai, ia ceseaiiiieaeiu, ei reasar uua y
otra vez errores cei asaco, ete., sou vas nuertas ue bay ue
evitar. uay ue eiucir asar or esto y traer eousigo uua
situaeiu grave ue erosioue ia eouviveueia.
1:
L/ aooc de /a ace/a necesta de un acend.a/e
gcadua/. Ls uu serio error eusar ue este anor es aigo ieii y
seueiiio. Aarou Beel, eatecrtieo ce lsiuiatra ce rueva \orl,
ba u|iieaco uu ii|ro ue ba teuico grau ciiusiu. con e/ aooc
no lasta, laics, \acric, 1vv0. Lu i toco esto es eoneutaco.
1oco areucizaje reuiere uua tarea rogresiva ce
acuisieiu ce reeursos y estrategias. lasar or ciiereutes
travesas basta estar |ieu y ue uo se cesnoroue aute ios oieajes
y tenestaces ue uuuea iaitaru.
Areucer es tonar uota ce iaiios y cesaeiertos, eou ei iiu
ce nejorar ia eoucueta. Areucer es reetiiiear, |usear
ce nejorar ia eoucueta. Areucer es reetiiiear, |usear
eonortanieutos ns aceeuacos ara baiiar vas ce exresiu
ns arnuieas y euiii|racas. 1ieue ue carse ce eutraca ei
uerer eouseguirio. uay uua |usueca, uu iuteuto ce eueoutrar
ios eaniuos nejores.
Vase ei ii|ro ce ieau Caucenet, Ie oacage en
Occdent, Le Ceri, lars, 1v8. Lu i se estuciau ias vieisituces
ce ia iustitueiu natrinouiai a travs ce cos niieuios. La erisis
aetuai es gigautesea y bay ue esuivaria teuieuco uutos eiaros
ce aoyo so|re ios ue iuucaneutarse.
16
Vase ni ii|ro L/ hoolce /ght, Lcieioues 1enas ce
uoy, \acric, 1vv2. \e reiiero a ias euatro eosas ue auicau eu
i. hedonsoo. consuosoo. ecosvdad ; ce/atvsoo. Li
vaeo ce iceaies eoustituye ia ns anarga ce ias eareueias.
1
8e iiana ce/uec.o eu sieoioga nocerua a toco ean|io
eu ios estnuios ue iuereneuta ia ro|a|iiicac ce uua
resuesta. Lu ei conductsoo todo descansa solce /a ce/acn
estiou/o-cesuesta. Li estiou/o uece ceiiuirse eono euaiuier
situaeiu o sueeso o beebo ue uece ser o|servaco
o|jetivaneute y ue rovoea uua reaeeiu o resuesta ce uu
sujeto. La cesuesta es ia eouseeueueia.
Lu ia teraia eouyugai esto es ceeisivo. 8e trata ce eorregir
errores, esta|ieeieuco eonortanieutos ns ositivos, baeer
ue auneute ia enisiu ce eoucuetas ns agraca|ies, ns
sauas.
ro bay ue oivicar ue ias resuestas ueceu ser tauto
u|iieas eono rivacas, o|jetivas eono su|jetivas.
18
8e trata ce uua eseeie ce oensa/e o da/ogo ntecoc
18
8e trata ce uua eseeie ce oensa/e o da/ogo ntecoc
ue ba ce reetirse siu enisiu ce aia|ras, neutaineute, ara
ean|iar esas enoeioues uegativas or otras ueutras o iueiuso
ositivas.
Leuguaje eorreetor ue se iusira eu ia sieoioga eoguitiva,
y ue tieue eono aracigna ei oode/o de/ ocdenadoc.
1v
Vase ni ii|ro keoedos aca e/ desaooc. o. d., g.
216 y ss. C|jetivo. otinizar ia reiaeiu, ce nauera ue uuo ce
ios euyuges ie ceciue uu ca ai nes baeieuco toco io osi|ie
or agracar a ia otra ersoua. lrevianeute se baee uu /stado
de cosas ue uno uece ceclc en ese dia. Au ei aei cei
siuiatra es ceeisivo.
40
La ceiiuieiu ue sugiero es ia siguieute. Lstado
sul/etvo d/uso. vago ; de ec//es desdlu/ados oc /o
geneca/. ue seoce tene una tona/dad ostva o
negatva. Lsto uiere ceeir ue uo existeu seutinieutos ueutros.
La iuciiereueia y ei a|urrinieuto sou eiaraneute uegativos. lor
eso, ia exerieueia ue se vive iniiea sienre, ce aiguu noco,
aroxinaeiu o reebazo.
41
Lstanos aute uu ersouaje eseueiaineute euce|ie.
irvoio, eou uuas iceas y ereeueias eogicas eou aiiiieres, ateuto a
toco y siu areucer uaca ue io eieve ce uivei. Vivinos eu ia
socedad de /os ttu/aces de censa. inaetaute ce eutraca y
sonetica a uua saturaeiu ce iuiornaeiu ue ia eoucuee a uu
estaco siu run|o, eou uotieias uuevas, eaieicoseieas y
ean|iautes. Quiu baee ia sutesis ce esa iugeute eauticac ce
catos'
catos'
Lutranos as eu ei iianaco ensaoento dl/,
reeouizaco or ei itaiiauo Ciauui Vattino. La eiviiizaeiu ce ia
inageu es uu nouuneuto a ia sueriieiaiicac, ei vaior ce ias
ersouas uo se atieue a su reaiicac aututiea, siuo a reiereueias
exteriores. Lsto, extraoiaco ai nuuco ce ios seutinieutos, ba
rocueico uuas eouseeueueias nuy uegativas.
42
La ceiiuieiu ce a/ectvdad uo es ieii. 1ca.ac uu eriii
utico ce eiia eutraua serias ciiieuitaces.
La aia|ra a/eccn roeece cei iatu a//ectato-ons.
ocesn ntecoc ue se coduce oc a/go. ocgnandose
una oudan.a. Ia a/ectvdad esta consttuda oc un
con/unto de /enoenos de natuca/e.a sul/etva. d/ecentes a
/o ue es / uco conocoento. ue covocan un caolo
cvado ue se oueve entce dos o/os: agcado-desagcado.
nc/nacn-cecha.o. a/cn-ceu/sa. Lutre eiios se esta|ieee
uua gana ce viveueias ue a|area toca ia geograia enoeiouai.
Li grau inuiso ce ia vica ce|e ser ei anor. La ecueaeiu
ara ei anor eoucuee a acuirir iirneza eu sus iuucaneutos y uu
areucizaje ara aieauzar uu anor nacuro, esta|ie y
euiii|raco. Lse tieue ue ser ei o|jetivo baeia ei ue se
royeete ia eoucueta.
41
Ls ia oea ce ias eouversaeioues ce saiu, ia
eousiceraeiu ce ia nujer eono iceai cei bon|re, ia vaioraeiu
ce ia ureza, ei anor y ia reuuueia, toca uua visiu cei aooc
cala//ecesco.
uoy eu ca uos benos aiejaco ce osieioues eu ias ue ei
uoy eu ca uos benos aiejaco ce osieioues eu ias ue ei
anor ueca ser visto eono aigo ue iniiue reuuueia, esiuerzo
y uo ciganos ya si se utiiiza ia aia|ra sacc/co, uu trniuo tau
ceuostaco or nuebos, ero tau ueeesario eu euaiuier aveutura
bunaua aute ia ueeesicac ce veueerse uuo a s nisno.
44
Vase Iducaton de /a vo/ont, lLl, lars, 1v81.
Lu sus giuas rezuna toco ei esritu ce uua oea, euauco ia
ecueaeiu era so|re toco vo/untacsta.
4:
La teievisiu, tai y eono se ba ico cesarroiiauco eu ios
uitinos auos, es autiecaggiea. La; ue acendec a vec/a
neciaute uuos eriterios oerativos eoueretos. Los siuiatras
venos nuebos ce esos ianeuta|ies resuitacos. uiuos atieos,
uareotizacos ceiaute cei teievisor, ue se io tragau toco, siu
inagiuaeiu ui ereativicac... y toco eiio, eou sio aretar uu
|otu y siu ei neuor esiuerzo.
Lu uua aia|ra, dos/cac su cantdad ; ca/dad,
euseuauco a ios bijos y areucieuco ios nisnos acres a
ciseeruir ios rogranas |ueuos ce ios uegativos y cegracautes,
ue rooueu noceios a|errautes ce eonortanieuto.
La teievisiu eono nneca e/ectcnca es ueiasta.
cesecuea, uo inuisa ia voiuutac o aea|a eou eiia y oue eu
riner iauo ia /e; de/ oinoo es/uec.o.
46
Los reeursores ce ia uueva ecueaeiu ios enezanos a
eueoutrar eu ia seguuca nitac cei sigio XVIII, eu esa oea eu
ue triuuiau ias iceas iraueesas cei sigio auterior.
4
Ia educacn de /a vo/untad aca e/ estudo tene
cooo ol/etvo conseguc una dsoscn estal/e aca e/
cooo ol/etvo conseguc una dsoscn estal/e aca e/
tcala/o de /ectuca. lorue oe/ocac uo es otra eosa ue reetir
aetos ositivos, |ueuos, esiorzucose, yeuco eoutraeorrieute,
uegauco ei eariebo cei noneuto o io ue aeteee.
uaeer esto euesta, ero as se va iraguauco ia ersoua
siica, eu ia acuisieiu ce b|itos ue |useau io nejor, auuue
eso iniiue ia reuuueia y ia uegaeiu.
\a io be eoneutaco autes. toda educacn de /a vo/untad
necesta asac oc e/ calo de Locnos de /a asctca. Li
seereto est eu sa|erse uegar eu ios eonieuzos, areucer a
ceeirse uuo a s nisno ue no, sienre ue ia oeasiu io exija.
De ab ia ciiieuitac. baeerse ersoua ii|re e iuceeucieute. Ls uu
cesaio ue teuenos or ceiaute, ero si bay notivaeiu, si ia
iiusiu ce aieauzar ia neta es grauce, tocas ias |arreras se
saivau. \ uo ciganos uaca si se tieue ceiaute a uua ersoua
ejeniar ue ayuca eou su reseueia, es ceeir, teuerio eono
oode/o de dentdad.
Ia /guca de/ oode/o de dentdad scve de guia; es un
nocte haca donde dcgcse. Lste noceio uos aorta autas ce
eoucueta atraetivas, sugereutes, reaies y eereauas ue vaieu ns
ue nii ii|ros so|re ecueaeiu. Lu taies easos, uuo se sieute
atraco a initario.
48
Ai auinai uo se ie ecuea, siuo ue se ie aciestra.
keeorcenos ios exerineutos ce kobier eou nouos. ia
iuteiigeueia auinai se nueve sio ceutro ce uu eierto
eutreuanieuto ce eoucueta reiativaneute sinie.
4v
keeonieuco ai ieetor iuteresaco ei ii|ro ce Jeau L.
8ervau 8ebrei|er. L/ acte de/ teoo, Lsasa Caie, \acric,
8ervau 8ebrei|er. L/ acte de/ teoo, Lsasa Caie, \acric,
1v8:.
Lu i uos ciee. Cono oeurre eou tocas ias eosas
inortautes ce ia vica, eu ia eseueia uo se euseua a utiiizar |ieu
ei tieno [...] orue ias vercaceras urgeueias sou raras y ios
errores ce reeisiu sou iegiu.
1ocos teuenos ia nisna eauticac eaca ca y sio aiguuos
sa|enos saearie vercacero artico. Li tieno uo se uece
gauar, ero s se uece ercer. Lo ue ce|enos asirar es a
enieario nejor. Liegar a ser iacroues cei 1ieno.
:0
La reusa ba caco baee oeo ia uotieia cei sueeso cei
eueuo Janes Buiger, oeurrico a riueiios ce 1vv1. Dos
ebieos ce ciez auos ce ecac io ratarou rinero y io torturarou
y asesiuarou cesus. Li uiuo teua cos auos. Li beebo
eounoeiou a ia soeiecac |rituiea. lero ei ericieo 1he
Indeendent (1-2-v1) cijo ue ia soeiecac uo uece rasgarse
ias vesticuras, toca vez ue ias aia|ras |ieu y nai, eorreeto e
iueorreeto, esta|au ya vaeas ce eouteuico, uesto ue ia
teievisiu iuvita iueesauteneute a eoucuetas vioieutas. La
seuteueia eriocstiea es narnrea.
Lstanos eu uua soeiecac ueurtiea. aracjiea, siu uutos
ce aoyo, uua soeiecac eu ia ue se regoua /a ao/ogia de /o
e/ioeco, ei eusanieuto siu eouteuico y ei iauatisno ce ia cuca.
:1
laia|ra, ue ceriva cei iatu tcans, ue siguiiiea
atravesar y scando, su|ir. Atravesar su|ieuco.
:2
8iu uua cireeeiu norai, ia iueba or ia ii|ertac va oeo
a oeo baeia ei vaeo. se ierce. uay ue iograr uua norai ue
a oeo baeia ei vaeo. se ierce. uay ue iograr uua norai ue
uo uece recueica a uua tiea bueea, su|jetivista, resunica eu
unas ceg/as de uclandad soca/ a io iigbt.
:1
Lstas ueceu ser ceiiuicas eono cesuestas
ootvadas. cu;o cucso deende de/ hecho en si ; de/ to de
ecsona/dad solce /a ue se asentan. ro es io nisno ia
nuerte ce uu ser uerico, ue uu iraeaso aieetivo, uu ro|iena
ianiiiar o uu revs roiesiouai.
uasta baee uuos auos, se oca aiirnar ue ia nujer era
eseeiaineute seusi|ie a ias irustraeioues aieetivas, nieutras ue
ei bon|re io era ara ias roiesiouaies. uoy, eou ia
iueororaeiu ce ia nujer a easi tocas ias roiesioues
tracieiouaineute naseuiiuas, ei tena ba ean|iaco.
:4
Cir. ios eriterios cei iianaco D8\-III-k ce ia
~oeccan Is;chatcc ~ssocaton, ue ceseri|e uu gruo ce
tcastocnos de /a ecsona/dad eataiogacos seguu ei rasgo
coniuaute ue se o|serva eu ese cesajuste sieoigieo.
::
Luo ce ios ersouajes ntieos cei \ayo cei 68, Dauiei
Cobu-Beucit, cijo ue ei novinieuto ce aueiios neses iraeas
orue uo teuanos resuestas ara nuebas eosas aii
iauteacas.
Cuauco ios grauces iuterrogautes uo tieueu eoutestaeioues
eouviueeutes, sueeceu cos eosas. eouiusiu neutai y uo sa|er a
u ateuerse. Ab eutra ce iieuo ia esirituaiicac, vivica eono
eobereueia, eono estreeba reiaeiu eutre ia teora y ia retiea.
lor esos cerroteros eueoutrar ei bon|re ia az, a ia iarga, ia
ieiieicac. Ia cohecenca de vda es / estado ntecoedo haca
ieiieicac. Ia cohecenca de vda es / estado ntecoedo haca
/a /e/cdad /ena. Cou ia voiuutac iijanos estas resuestas y
ias iievanos a ia vica ciaria, ara baeerias oerativas.
:6
\ieutras ei joveu est iieuo ce osl/dades, ei acuito
est reieto ce cea/dades. Cuauco uuo tieue oeos auos y est
enezauco, todo es osl/e, nuebas eosas aareeeu aute sus
ojos y se baee ueeesario eseoger, eiegir, orue bay ue
uecarse eou aiguua earta eouereta. lero uo se uece a|arear
cenasiaco.
Lu ei bon|re nacuro, eou ei aso ce ios auos, ya bay
eieneutos ce juieio ara auaiizar y vaiorar. 8e uece baeer
la/ance ; contal/dad ce ia vica. lero e/ hoolce es un
anoa/ descontento, orue tieue iinitaeioues or couier. ro
oivicenos esto.
ro se uece vivir siu iiusioues. Iueiuso cira ns. ia iiusiu
es uu ternnetro ue nice ei uivei ce uuestra eserauza.
:
Vase su ii|ro kevndcacn de /a vo/untad, Luusa,
lanioua, 1v88.
:8
Cir. cos ii|ros suyos. Isco/ogia ato/gca, LrLD,
\acric, 1vv2, y Ias decesones n/ant/es, Aiban|ra,
\acric, 1v8v. lara i ios trastoruos ce ia voiuutac ce|eu
iuseri|irse eu /a ato/ogia de /a decsn huoana.
:v
Cono ya be eoneutaco eu ei eatuio VIII, Lcueaeiu
seutineutai, ias euatro exerieueias aieetivas ns inortautes
sou. ios seutinieutos, ias enoeioues, ias asioues y ias
notivaeioues. La iorna ba|ituai eono eursa esta ecueaeiu es
or ios earriies ue ie trazau ios sentoentos. lero ei notor es
or ios earriies ue ie trazau ios sentoentos. lero ei notor es
sienre ia ootvacn. Lutre eiios bay reiaeioues reeroeas
nuy sutiies.
60
8ieuco sienre iro y eartesiauo eu ei auiisis, esta /a/ta
de vo/untad ue abora se reseuta eono auseueia ce royeeto
y oea eaaeicac ara teuer netas y eouseguirias, teucr a ia
iarga uuos resuitacos uegativos eu su tra|ajo roiesiouai -auu
or ceterniuar- y eu ia vica eouyugai. Lu ei rinero, uo
co|iar ei ea|o ce sus roias osi|iiicaces, iustaiucose eu
uua osieiu siu reteusioues. Lu ia seguuca, ser uua eaucicata
a ia searaeiu eouyugai, ues uo bay ue ercer ce vista ue ia
eouviveueia ce ia areja es ei tena eu couce es ns inortaute
ouer eu aeeiu ia voiuutac.
Lu resuneu, eou ios catos ue teuenos, si uo ean|ia eou
ia ayuca ce ia sieoteraia ue se va a iuieiar y tona eoueieueia
ce sus eareueias, su exerieueia ser zigzagueaute y iraeasar eu
ios tres o euatro aseetos ns ceterniuautes ue inoue ia vica
a toco ser bunauo. Vueivo ai arguneuto ue ba sico uu
ctocne//o a io iargo ce toco este ii|ro. Una vo/untad educada
/o uede cas todo.
Iguai ue ia so|er|ia sueie uaeer ce uua inageu iaisa ce
uuo nisno, ia iaita ce voiuutac se ba ico aiineutauco a |ase ce
uo ereer eu ias roias osi|iiicaces y a|aucouarse aute ei
riner revs. Quieu areuce a eouoeerse y sa|e sus attudes y
/otacones, ero se arriesga eou retos ersouaies eoueretos,
ue cesaiau su iragiiicac, iiegar a io ue se roouga. Li ue
enieza, tieue ia nitac eouseguica.
61
Vase ei eatuio VI, Voiuutac y royeeto ersouai,
61
Vase ei eatuio VI, Voiuutac y royeeto ersouai,
g. 101 y ss. Los deseos lcotan de /as aetencas, ero uo
uaeeu ce uua ceterniuaeiu ersouai, ue nejora y ce aiguua
nauera baee rogresar ei royeeto, siuo ue io ue se |usea es
aigo ue aeteee ce eutraca, auuue uo sea ositivo, ui vaiioso.
L/ uecec accanca de /a ootvacn. de a/go atcactvo
ue eou/a haca de/ante ; ue conducca a una oe/oca
ecsona/. Lsa es ia grau enresa ce ia ecueaeiu. euseuar a
cistiuguir uua ce otra. lorue ia raz ce ia eoucueta notivaca
est eu salec e/egc, io euai ce|e estar cirigico baeia ia
eia|oraeiu y euitivo ce ios vaiores.
Li deseo se reiaeioua eou io iuneciato y su |usueca es
rotativa y ean|iaute, agotucose routo y ueeesitauco uu
eoutiuuo cevva:, uua reaetivaeiu iueesaute. Li uecec asira a
vaiores neciatos (iejauos), uo |usea tautas seusaeioues
vertigiuosas, siuo ue est eeutraco eu ir iograuco eicauos cei
royeeto ersouai. Mentcas / uerer atcae. / ceseo dstcae;
uno hace oaducac. / otco es un asateoo ue entcetene.
eco hace ecdec /ocoa ; tensn aca /a /ucha. ocue
coduce dsecsn.
ce / teto c/asco: ~noo oecavt saens. stu/tus
secvet (Li bon|re seusato go|eruar sus asioues, ei ueeio ser
eseiavo ce eiias). uoy, ai jugar eou ias aia|ras, stas uecau a
nereec ce ias nocas, y nuebas veees a ia ii|ertac ersouai ie
iiananos ii|eraeiu y ai uo ser cueuo ce uuo nisno,
enaueiaeiu.
Lu ei ii|ro XIII ce ios ~na/es, ce Couiueio, se eueuta ue
Lu ei ii|ro XIII ce ios ~na/es, ce Couiueio, se eueuta ue
1zu-Lu, ie bizo ai grau naestro ia siguieute reguuta. 8i ei
8euor ce "ei ie iianara ara ue se bieiera eargo ce ia
acniuistraeiu ce su reiuo, eui sera ia rinera necica' La
reiorna cei ieuguaje, ie resouci. La nauiuiaeiu ce ios
trniuos es boy uu iugrecieute inortaute eu esta eerenouia ce
ia eouiusiu. uay ue reeuerar ei aututieo seutico ce ias
grauces aia|ras, eono anor, ii|ertac, aiegra, iaeer, ete.
62
La i|uia uos eueuta eno ia zorra euvicia ia |eiieza
eororai ce ia autera, ues ia suya es esirituai. Lu ei
eusanieuto autiguo, ia |eiieza se uua a ia civiuicac. \ iue ei
eristiauisno ei ue uso ce reiieve eno, a travs ce ias
eriaturas |eiias, aseeucenos a ia |eiieza surena ce Dios.
61
Aiguuos ce ios sieiogos ns inortautes ce esta
eseueia sou 8liuuer y Aiiort. 8liuuer, ue eou su teora ce ia
eoucueta oeraute retona ei tena ce ia inortaueia ce ia
voiuutac, neciaute io ue i iian ia ecueaeiu rogranaca.
8u eoueeto ce ce/uec.o es ia |ase ce eno ioneutar ia
voiuutac. auei estnuio ue eieva ia ro|a|iiicac o ireeueueia
ce uua eoucueta. Aiiort ciseu uuos noceios ce ereeinieuto
ce ia ersouaiicac |asacos eu ia notivaeiu.
64
La Lscue/a de co/uola tieue eu Cateii, 1borucile,
"oocwortb y \urby sus nxinos exoueutes. 8us riueiaies
teoras o iuucaneutos sou. ia sieoioga cogntva iusiraca eu
ei noceio cei orceuacor, ei estcuctuca/soo iusiraco eu ios
tra|ajos ce 1itebeuer y ia sieoioga jaouesa exerineutai ce
lujitaui, \otora y \atsunoto, ue euiniua eou uua iusiraeiu
.en eu \oritay koji 8ato.
.en eu \oritay koji 8ato.
6:
Li eoueeto ce vercac se uie|ra eu cistiutas iaceras. ia
vercac ce ias eosas, ce ias eireuustaueias ue uos roceau y ia
vercac eono bitesis ce tra|ajo (vercac roseetiva).
1res ieuguas bau iuiiuico ceeisivaneute eu ia iornaeiu cei
eusanieuto euroeo. ei griego, ei iatu y ei be|reo, y eu eaca
uua ce eiias eueoutranos tres aia|ras so|re este eoueeto.
a/ethea. vectas ; eounah, reseetivaneute.
Vivir eu ia vercac ersouai es teuer eriterios y o|rar
eouseeueuteneute. Diebo eu otras aia|ras. ei bon|re
iueobereute, ue eouoee esas regias ce eoucueta, ero, or ios
notivos ue seau, uo ias sigue, uo es eouseeueute eou eiias.
Ls cecto ue cuando ha; vo/untad se esta oas
dsuesto aca /uchac ; vencecse, uesto ue voiuutac es
cisosieiu aetiva ara baeer aigo aceiautauco resuitacos.
66
Lste tena ea|aiga eutre civersas eorrieutes, cesce ias
iceas ya sueracas cei sieoauaiista "iibein keieb, a ia iianaca
eiviiizaeiu cei eros ce \areuse, o a ia ernisivicac ce Vau
Lssei, asauco or ias iceas ns ositivas ce Aiiort o \asiow
so|re e/ aooc ecsona/, basta iiegar a ia sieoteraia bunauista
ce kogers o ai nisterio ce ia sexuaiicac eou serio euioue
autrooigieo ce Custave 1bivou, Jeau Cuittou, Joseb lieer o
Carea uoz.
La vica sexuai es uua ieza ue ntegca o desntegca ai
bon|re, seguu ia nauera ce viviria. Lu eiia se ai|erga uua triioga
iutegraca or ios aseetos eororai, sieoigieo y esirituai.
6
Vase Ilectad cooo asn, Luusa, lanioua, 1vv2.
6
Vase Ilectad cooo asn, Luusa, lanioua, 1vv2.
68
Diee ei 1ainuc. Li bon|re sa|io es ei ue trata a tocos
eou ciguicac. Lstanos atravesauco uua oea ce cecesn
esctua/. eu nuebos an|ieutes toco io ue sueue a
esirituaiicac, est nai visto, uo se iieva, uo eugaueba... lero es
uu |astiu ceeisivo cei ser bunauo.
Vivinos eu ia aoteoss de /o /uga.. /a ea/tacn de/
nstante. /a do/atcia de/ seo y eono resuitaco ce eiio. /a
nd/ecenca oc satucacn de contcadccones. y, a su vez, /a
/ascnacn ca/edoscca cei uerer estar eu tocas artes, uo
ceeir ue uo a uaca y reteucer jugar a tocas ias |aucas y
osieioues... es ei ce/atvsoo de /a /evedad ; /a dsecsn.
Lu ser bunauo suerc|ii, a uieu bay ue seguir ara ocer
eertiiiear su triste iiuai.
Lu taies easos sio bay voiuutac ara aieauzar ciuero,
sexo, ocer, xito a euaiuier reeio o ias versioues aetuaies ce
nejorar ernaueuteneute ei uivei ce vica, ei |ieuestar, ia
seguricac... La ieiieicac uo eousiste sio eu eso, ues bay
nuebas ersouas ue viveu as y uo sou ieiiees. Ia /e/cdad es
estac hacendo a/go gcande con /a vda. a/go ue /a //ene ;
ue va;a oas a//a de /os coos nteceses.
6v
Vase loiaiuo Loreute, oensones ootvacona/es ;
cogntvas de /a vo/untad, Dossat, \acric, 1v88. 8u|raya ia
inortaueia cei areucizaje, siu ei euai uo se ueceu acuirir
eouoeinieutos. ro bay ecueaeiu siu areucizaje.
La ecueaeiu auace aigo ns ai nero areucizaje, ne
estoy reiirieuco a ia ecueaeiu ce ia voiuutac. Los areucizajes
estoy reiirieuco a ia ecueaeiu ce ia voiuutac. Los areucizajes
ue reaiiza ia voiuutac sou sienre notivacos e
iuteieetuaiizacos... ia notivaeiu y ei eouoeinieuto cei iiu tieueu
au eseeiai inortaueia. uaee uua eiara reiereueia ai oode/o
conductsta de/ acend.a/e, euauto nayor sea ia cecooensa,
nayor ser ei eieeto cei areucizaje, o ciebo ce otra nauera, ce
ia eiieaeia de/ castgo o ce ia cecooensa, ce su |ueua y
aceeuaca acniuistraeiu, saicr ia eiave ara toco este roeeso.
La acniuistraeiu ce reeoneusas sueie ser ns eiieaz ue ia
ce eastigos, saivo euauco se |usea uu ean|io eu ia enisiu ce ia
resuesta.
0
Lu autor ue ba tra|ajaco a iouco eu estos tenas,
Carea uoz, u|iie eu 1v62 uu ii|ro ue iue en|ientieo ara
aueiia oea. Iedagogia de /a /ucha asctca. Aii exoua ios
eieneutos |sieos ara ei esiuerzo eu ios tenas noraies,
iusiraco eu autores esauoies cei 8igio ce Cro (arte cei XVI
y XVII). Desus bau seguico nuebas iuvestigaeioues, basta
iiegar a Ia cactca de /a educacn ecsona/.ada, trataco
couce se ceseri|eu y auaiizau ios iuucaneutos y ias teuieas
ara aieauzar /a olca len hecha, ue es ia neta ue rooue
su autor.

S-ar putea să vă placă și