y{kk

h~{ fkLk
fkf

hksLk kxe

eh rkS
Mk, {o, Lk yLku MkerkLkk hkf {hkXk eh

MkkLkk
Akkrk rkS {nkhks yuf yuk k nkk, su{Lkk hku{
hku{{kt ehhMk Afkku nkku. yuf yuwt k su u{kt fkorLkck,
Mk, w [krh, Mkktkrf yufkk, MktMf]rkLke hkk, {o-Lk
yu erkLke hkk {kxu nh k kkh hnuLkkhk eh {hkXk Akkrk
rkS yuf Mkk[k uk nkk.
yu{Lkkt khk{ yLku kwr[kkwoLkk RrknkMkLkku kku yuf {kuxku
ktk kLke fu yu{ Au. w fhk {kxu yu{Lke kkMku rk MkuLkk
Lk nkk ku{ Akkt k {kukkuLkk ktk kxk fhkLke wLkerk yTwk
nke. yksLkk wk{kt suLku kuhek w krk khefu ykuk{kt
yku Au yu rkS {nkhksLke [kwhkELke Wks nke. kt ykuAk
MkirLkfku nku khu fE heku w~{LkkuLke {nkLk MkuLkkLku nuhkLk-khukLk
fhe {qfe yu rkS {nkhks kkMkuke skkLku Lkwt k {e
kwt.
yk kwMkf rMk fheLku ykk Mkwe knkU[kzk k h~{
fkLkLkku kkk hksufw{kh krZkhLkku nwt qk s ykkh {kLkwt
Awt.
yk kwMkf khk rkkeoyku{kt ehkk, w [krh yLku
eMkL{kLkLke MkTkLkkLkku Mkt[kh kk yu s y{khku yko Au.
yMkw >
3, fYkLkkh MkkuMkkxe,
Mktk e fnkhLkkk {kko,
{kukek, kkx

hksLk kxe
3

eh rkS
1
fl 400 fi
. , ,
fl fl fi fl. fl
. . fl
. fl
fi fl
fi fl fl fl.
fl fl fl. fi fl
fl fl . fl
fl fl .

fi
fl.
. fl . fl
fl fl . fl
fl . fl
fl fl
5

fl
fl fl fl
fi
||

eh rkS

eh rkS

`` ,
', '' fl fl
fl fl
fl fl
fl fl fl .
fl

.
fl
fl fl, fl
. fl
, , fl .
fl , fl
fl fl
fl
fl fl fl
. fl fl .
flfl fl
fl fl
fl fl
.
fl . fl fl
fi . fi
, fi fl, fi .

eh rkS

eh rkS

. fl fl
. fl
fl -

? ?

, `` .
: fl
: fl . fl
fl
. fl
fl fl fl fl ?''
fl fl fl fl fl
. fl fl
. fl flfl fl . fl
fl fl fl , `` fl fl
fl fl ? fl
fl ?''
, ``.
. fl fl
fl
fl fl
fl.''
fl
fl fl fl fl

eh rkS

11

fl fl fl fl fl.
-fi .

flfl
fl fl fl
. fl

fl .
.
fl fl
fl -fl fl

10

eh rkS

fl fl flfl. fl
fl flfl. fl fl fl fl
fl.
. fl
fl fl fl
, `` fl
.
fl , fi
fl . .
fl fl fi
. fl fl
fl
fl fl.''
fl fl .
fl fl fl
fl fl
fi .
fl
.
.
fi fl .
fl fl fl fl
fl
fi
fi fl .

13

eh rkS

2
fl fl .
fl fl fl, ,
fl . fi
. fl
fl fl fl .
-fl fl fl. flfl
flfl fl fl fl. fl
fl. fl
fl .
fl- fi fl
fl fl . fl
fl .
fl fi fl .
fl fl
fl
fl
fl fl fl .
17 fl
fl
. .
13

12

eh rkS

.
fl
. fi
fl. fl
flfl fl
fl .
.
fl flfl .

fl fl fl. fl
fl
. fi
. fl fl
.

eh rkS

15

. 500-700 fl
. fl fl
fl fl
. .
fl
flfl fl fl fl
. .
fl fl fl fl
. fl fl fl fl
fl fl fl fl . fl
fi fl fl
flfl .
fl fl fi fl. fl
flfl fl fl
fl . fl fl
fl fl fl .
fl fi
fl fl . fl
fl
fl . fl
fl fl fl.
. fl fl fl
fl fi fi fl
. -
fi

14

eh rkS

fl fl fl
fi fl fl .

, , fl
fl .
.
fl fl . fl
fl fl fl
fl .
-fl fl ,
fl fl
. fl fl

.
fl

. fl fl flfl
fl fl
fl .
fl . .
fl .
fl fl . fl
fl . fi fl

eh rkS

17

``fl '' fl fl
fl
fl
fl
fl fl fl
.
fl fl fl fl fl fl fl
fl fl fl
fl fl
. fl fl fl
. fl ,
fl fl
, fl .
fl fl fl.
fl .
fl . fl
fl fl. fl
fi
fl fl.

. fl
fl fi fl fl
fl fi fl fl. -
fi

16

eh rkS

fl fl fl
fi . fl
fl fl
fl fl fl fl.
fl fl.
fl fl, fl .
fl fl
fl fi fl fl . fl
fl fl fl flfl. fl
fl fl
. fl 18 fl fl
- fl fl fi fl
. fl
.
fl fl fl
fl fl.
fl fl fl
. -fi
. fi fl
fl .
fi fl fi
. . fl
fl fl fl
fl fl.

eh rkS

19

18

eh rkS

fl fl . fl
fl


.

. fl

.
fl .
fi fl.
fl fl-
, - fl fl
fl fl fl . fi fl.
fi fl
.
fl
fl flfl . fl
fl fl
fl - .

. fl
.
, . fl

eh rkS

21

. fl
fi ,
fl
.

fl fi fl fl fl fl
. fi flfl
flfl .
,
, fifl
fl fl .
fl fl fl
flfl fl
fl fl flfl.

20

eh rkS

fl fl fl fl
fl.

fl . fl fi fl.
, .
fl fl .
fl fl.
. fl .
fl fl
. fl
.

fl
fl
fl fl fl
fl fl
fl fl
.
fl fl . fl fl
fl
fl fi
fl . fl
fl fl fl fl
.
fl

eh rkS

23

fl.
flfl
flfl .
fl fl
. fl fl .
` ' fl fl fl.
fl .
fl fl
.
fl fl
fl
fl fl fl
. fl flfl
fl fl.
fl
fl fl. flfl flfl
. fl
. fl
. fl
fl
fl .
- fl .
fl fl . fl
.
fl

eh rkS

22

3

. fl
- . fi
fl fl
.
fl fl fl fl,

fl fl fl fl. fl fl
fl. fl fl
fl fl. fl
fl
fl
37 fl fl fl fl
fl fi fl fl
fl fl fl flfl
fl
fl fl fl fl.
fl

fl fl fl fl
22

eh rkS

25

fl.
fl. fl
fl.''
flfl , `` !

fl .''
``fl
fl ?'' fl.
. , ``,
.
?''
`` fl fl.''
, `` fl ,
... ?''
`` ! ?'' .
`fl fl -
fl .'' fi fl.
``fl ?'' fl .
`` - fl
fl fl fl
fl !''
`` fl fl -
fl fl ?
?'' fl fl , ``
- fl .''

24

eh rkS

. flfl
fl . . fl
fl fl fl .
.
. fl
. -
. . fl
fl .
. fl fl
fl, , , fl .
fl fl fl .
fl fl fl .
flfl fl fl .
fl fl fl. fl

. fl fl .....
fl fl flfl fl fl fl. fl fl
fl
fl. fl fl fl
fl fl fl fl fl
.
fl fl fl, ,
, , fl .
, `` !
fl .

eh rkS

27

26

eh rkS

``fl ! fl fl
?'' .
``.''
`` ?''
``
, fl .
.''
`` fl fl fl ?''
`` fl fl .''
``... fl fl ?''
.
``.''
`fl fl
fl fl ?'
fl fl.
`` .'' .
``.........'' , `` fl
fl . fl
fl. fl fl fl
. fl
fl
.''
. `` fl
fl. fl
fl fl

eh rkS

29

fl .'' .
fl fl , , fl
.
. ,
fl .
fl fl .
fl fl fl fl
. fl
.
fl .
fl fl fl ,
fl .
fl fl
. fl fl fl
fl fl
. fl . fl
fl fl. .
fl
fl fl fl fl
fl fl fifl fl fl. fl
fl flfl flfl fl.
.
. fl fl
. .
fl .

28

eh rkS

.''
`` ... !?'' fl .
``
fl fl .''
`` fl ?''
``
.''
`` fl fl ?'' fl
.
, ``
fl ?''
fl .
fl fl fl fl fl
.
`` ?'' .
`` . fl .
fl.''
`` , fl fl fl ?''
``fl fl fl fl
fl fl. fl fl .
fl fl fl fl fl fl ?
fl . fl fl
fl fl
fl fl fl fl
. fi

31

eh rkS

4
fl fl fl
. fl
fl fl . fl
fl - fl
fl fl fl fl .
fl fl fl fl
fl .
. fl flfl
fl . fl fl fl
fl fl fl flfl fl
fl fl fl. fl fl fl fl fl. fl fl
fl fl fl fl. fl fl
fl flfl fl .
fl fl fl fl. fl
fl fl . fl fl fl
. fl fl
fl fl fl fl .
fl .
fl fl
. fl
31

30

eh rkS

. fl.
.
fl fl
.
fl fl.
fl fl . fl
fl fl.
flfl fl fl
fl fl fl fl fl. fl
fifl fl fl fl fl
fl.
-
. .
fl fl

.

eh rkS

33

fl fl fl
.
. .
fl fl
fl . . flfl
. fl fl
. . fl-
. fl
. -
fl fl fl fl. fl
fl.
fl . flfl fl
.
,
fl fl fl
. fl fl fl fl
fl . fl fl
fl fl. fl fl
. .
fl fl fl
. fl fl
fl fl fl.

.
fl fl fl - fl fl

32

eh rkS

eh rkS

35

. fl fl fl
fl fl fl.
fl

. fl.
fl fl
fl
.

. fl fl fl
fl fl fl
fl fl fl .
, fl fl
fl fl .
fl . fl fl
fl .
fl, :fl
fl
fl. . fl fl
fl fl fl fl
. fl .
fl fl fl fl
fl fl
fl, fl fl fl fl fl
fl fl fl

34

eh rkS

. fl
. .
- fl fl fl.

. fl flfl fl

fl fl
.
fl fl fl
fl fl fl ,
fl fl fl
. fl
fl
fl - fl
fl fl . fl fl fl
fl - .

fl fl
.
.
. fl fl fl fl
fl. fl fl
fl . fl
fl fi fl fl. fl

eh rkS

37

``......... ?'' .
`` . fl .
fl fl fl . fl
fl . fl
.
.
fl fl fl ?
fl ?''
fl. .
fl
fl . fl
.
.
.
fl .
fl fl
.
fl . fl .''
`` fl flfl ?''
.
`` ! fl fl fl
fl .
. fl fl fl.''
.
`` fl fl

36

eh rkS

? fl fl
fl. fl
fl flfl .

fl . fl fi
fl fl
fl .
fl fl fl fl
fl . fl
fl .
fl fl . flfl
fl fl fl
. fl
. fl fl fl .
fl fl . fl ?
fl ? fl
? fl fl
.
flfl fl fl
fl fl . ``''
. . fl
fl fl . fl .
.
fi fl fl fl ?
fl ?

eh rkS

39

.
`` ! fl fl
. fl
? fl .
. fl
?'' fl fl fl fl.
`` fl .
.
fl fl fl
.'' fl .
`` ?'' fl flfl .
.
. fl- ,
fl fl fl fl.
`` ?''
. fl fl fl
fl fl , `` !
fl .
, fl. fl fl

. fl fl
.
.'' fl fl fl .
``fl !
.

38

eh rkS

?'' fl .
``... !'' .
`` fl .''
.
`` fl fl
fl .'' fl fl
. fl
fl fl
fl fl fl.
. .
. fl ?
fl fl fl fl
.
fl fl fl
fl fl fl fl.
flfl fl fl fl. fl fl
fl fl fl
fl . fl fl fl fl
fl. fl fl , `` fl ?
. ?''
``fl ! fl .
.
fl fl
?''
``... !'' fl fl fl .

eh rkS

41

. fl fl fl
. fl .
fl fl
fl . .
fl .''
fl . fl fl fl
fl flfl fl fl fl
fl .
fl , ``fl, flfl
fl . fl
.''
fl .
fl fl . fl fl
fl. fl fl fl
. fl
. fl
fl fl fl fl.
fl fl fl fi fl fl
fl fl fl
.
fl fl
. fl fl fl
. fl fl fl
fl .
fl fl fl .

40

eh rkS

eh rkS

43

. fl fl fl
fl fl fl fl .''
`` .''
fl.
`` fl ?'' fl
flfl , ``fl
.
. fl
fl fl
fl . fl
fl fl . fl
fl, fl fl fl fl
fl fl flfl fl
fl .''
`` ?'' fl
.
``fl .''
.
`` fl fl fl.
fl fl fl.''
.
`` ? fl
fl. fi fl
.'' flfl fl .
`` fl

42

eh rkS

fl
flfl . fl ``''
fl . fl fl
fl . fl
fl
. flfl
fl fl fl
.
fl .
fl fl flfl fl
fl fl. fl fl fl
fl fl fl
fl fl fl
fl fl .
fl
fl .
fl fl . flfl
fl fl . fl
fl .
`` fl !'' fl fl fl ,
fl fl
, `` ,
fl . fl
flfl fl fl
fl fl fl

45

eh rkS

5
fl
. fl
. flfl
fl fl -
fl ?
fl -fl .
fl fl, fl
fl fl
.
. .
fl fl fl fl
. fl fl .
fl . fl
. fl fl fl
fl fl.
fl . fl
fl fl .
fl
fl fi
fl .
45

44

eh rkS

.'' .
`` fl fi fl fl.
fl .
?'' fl fl .
`` fl
fl .'' .
fl fl.
. fl
fl . fl - fl
fl fl .
fl , `` fl
fl
.''
fl . fl fl
fl. fl
fl
fl fl fl
fl
. fl fl fl
fl fl
flfl fl. flfl fl
fl . fl
fl ,
fl fl
fl ?

eh rkS

47

fl .
fl fl
fl . fl
. fl
? flfl fl fl
fl fl .
fl fl .
fl . fl
- .
fl fl . fl
flfl fl fl. fl
fl .
fl fl .
fl
fl . fl fl
fl fl . fl fl
.
fl. fl
fl , fl , fl
fl .
fl .
.
.
.
fl

46

eh rkS

.
fl ? fl
fl ? fl fl
fl ``
fl fl fl
fl fl fl fl fl
. fl .''
fl
.
flfl fl . fl
fl . fl fl
fl .
fl. fl fl
fl fl .
fl fl fl fl fl
. fl fl .
fl fl
fl fl .
fl .

. fl fl
fl fl
fl .
fl- fl fl fl fl .
fl fl fl fl fl fl

eh rkS

49

fl fl .
fl fl fl
fl fl fl fi
fl fl . :
fl fl fl. fl
fl fl.
fl fl .

fl . fl fl
fl
.
,
:fl . fl fl
fl .
fl , fl
.
``fl . fl
fl.''
fl :,
fl
... fl fl .
flfl fl fl
fl. fl fl fifl
flfl . fl fl
fl. fl

48

eh rkS

eh rkS

51

.''
`` flfl
. fl
fl fl .
?''
``...'' fl .
`` fl fl fl fl
? fl flfl
fl . fl fl fl fl
.
fl .''
fl.
fl. .
fl fl fl.
fl , `` fl
fl ? fl fl
fl ?''
fl fl fl. .
fl
fl . fl fl
fl ? . flfl
?''
fl fl fl.
.
fl , ``

50

eh rkS

fi fl fl fl .
fl fl flfl
fl .
fl
fl fl fl fl . fl
fl fl fl fl fl.
fl fl
.
. fl fl
fl .
. fl fl
fl.
fl fl fl. fl
. fl
.
`` fl ?''
fl .
`` fl.'' fl fl.
`` fl ?''
`` fl, ?''
``fl fl .''
`` .''
``, fl
fl .''
`` ,

eh rkS

53

, fl
.
fl.
fl fl fl .
fl . .
,
.

,
`` .
fl fl fl
fl. .
. . fl
fl fl
fl . fl
fl . fl fl
?''
`` fl fl
fl.'' fl
.
fl , `` fl
fl . fl fl. fl
fl fl fl. fl fl
. fl fl
fl . ,

52

eh rkS

fl fl.'' fl . fl
fl flfl. fl fl
.
, `` .
fl. fl . ...
fl. fl fl fl
.
. flfl . fl
.''
`` , fl
.'' fl .
``fl . .
fl fl . . fl fl
. .'' .
`` .'' .
fl fl fl. fl
fl fl fl
fl
fl.
fl fl. fl fl . fl
fl .
fl fl fl-
.
. fl . .
fl .

eh rkS

55

. fl fl
, fl
. fl fl
fl fl
.
fl
. . `` fl
. fl
fl ?
... . fl . fl
fl
. . fl fl .
fl fl fl
fl.''
`` ?'' fl fl
.
fl fl
. . ``
. fl fl fl flfl fl.
.
fl ?''
``fl fl .'' fl
fl flfl fl fl fl
fl fl fl.
`` fi fl. fl fl.

54

eh rkS

. fl
.
. fl . fl

fl . ?''
``....'' fl flfl fl
fl .
fi fl,
.
fl
. fl fl
fl .
fl.
, fl
. . fl
fl fl .
fl fl
fl-fl fl . fl fl
fl fl fl .

fl fi fl fl
fl fl fl fl fl .
, fl, fl, fl,
fl .
fl

57

eh rkS

6
fl
fl . fl fl fl
flfl fl fl fl flfl
fl fl fl flfl fl.
fl flfl . fl
fl fl fl fl
fl, fl fl
fl fl. fl fl
fl fl fl

.
fl
fl fl fl fl
. , `,
fl fl fl .
fl fl
.
fl ()fl
57

56

eh rkS

fl
. fl
fl fl .''
.
. `` '' ``
'' fl
fl .
fi fl, fl fl
. . `` fl
fl
.
.''
fi fl. fl
fl .
fl
.
fl
flfl fl flfl
fl fl.
.

eh rkS

59

fl fl
. fl
fl fl
. fl fl
fl .
fl .''
`` '' , `` fi
fl . fl fl
fl . fl
fl .
fl fl fl
fl . .
fl fl
, fl : .''
``, fl fl .'' ,
``fl fl fl
fl . fl fl fl.
fl fl fl flfl .
fl fl .
. fl fl fl
fl fl . fl fl fl fl
. .

58

eh rkS

eh rkS

61

fl fl. fl fl flfl
flfl
.
fl fl
fl fl fl.
.
fl . fl
flfl . fl
fl fl fl fl.
fl fl fl
. .
fl fl fl.

60

eh rkS

.''
`` fl
flfl fl ?'' .
`` .''
`` fl .'' .
`` fl fl fl .''
``, fl fl
fl -fl fl
fl fl . .
fl .''
`` . .'' fl
fl.
``, . fl
.'' .
fl .
fl fl fl
fl .
fl flfl.
.
fl . fl fl
.
, -fl fl

eh rkS

63

fl fl. fl fl
. . fl
fl
fl fl
fl. fl
fl fl .
fl fl .
fl .

. fl
, !
fl . fl fl
. fl fl
fl .
fl fl fl
fl . .
fl .
. fl fl
. fl
fl .
. fl
. fl fl
. fl
? fl
fl fl ,

eh rkS

62

7

fl fl fl.
fl fl fl .
. fl fl
fl fl . fl
! fl fl
, fl
. fl fl
fl . fl
fl fl fl
fl fl fl
? fl fl ``''fl
fifl fl , fl fl
.
fl fl fi .
. .
. , , fi
.
fl, , ,
.
62

eh rkS

65

fl . fl
? ... .
, fl
? fl . fl
. fl fl.
fl ?
fl .
fl fl fl
.
fl,
.
fl
fl
. .
, fl
fl .
fl fl
fl .
fl fl .
, - fl
-
. fl
fl. fl flfl
, fl,
. fl

64

eh rkS

fl
.
fl fl .
.
?
fl
` fl' ` fl .'
fl `` '' `` '' fl
. fl fl .
fl
fl fl
. fl
. fl
fl . fl fl fl
.
. fl ? ......
! fl
fl fl .
fl .

fl ?
fl .
fl fl
. fl fl ?
? fl.

eh rkS

67

fl fl fl
fl . fl
. fl
fl
fl .
fl fl fl fl.
fl.
fl fl fl
fl, fl
fl
fl .
fl -
fl .
fl fl . fl
.
fl. fl .
fl fl ?
. .
fl
fi .
.
fl
fl . fl ,
`` fl
fl . !

66

eh rkS

fl . !
.
fl. fl
fl fl fl
. fl
fl fl
. fl
.
fl fl fl
.
fl fl fl .
fi fl fl.
.
fl fl flflfl fl, -fl
fl
fl
fl fl fl
fl . fl
fl fl fl fl. fl
.
fl fl
. .
. fl
fl,
fl fl fl .

eh rkS

69

fl . fl fl fl
fl fl
fl.''
fl
. fl
.
fl fl
fl , ``
fl fl .''
`` .'' .
fl . fl
fl .
: `` ! ? fl
? fl ?''
`` !'' : `` fi fl
fl fl fl
fl fl.
fl flfl. fl
fl fl fl. fl fl
fl fl.''
`` !'' :
`` fl fi fl
fl fl fl ?''
`` !
fl fl fl. fl...''

68

eh rkS

fl .
fl . fl fl .
fl .
fl fl fl
. fl .
fl
. fl
. fl
.''
`` !'' , ``
flfl fl fl fl .
- fl
fl fl .''
fl , ``
fl
. .
fl fl.''
``fl fl .'' , ``
fl
fl fl fl.''
``fl .'' fl.
fl fl.
fl fl fl .
fl fl
fl

eh rkS

71

?
fl fl .''
`` ?'' .
``
fl . fl fl, fl fl
fl fl .
fl fl fl fl
fl
fl
.
.
.
fl . fl
.
- -
- fl fl .
fl fl fl
fl
fl , -
,
.''
`` ! fl .'' ``
fl fl
.
fl fl fl

70

eh rkS

``'' fl fl fl fl
. ``
! fl fl ?''
`` !'' fl fl . ``
.'' fl fl
fl .
fl fl :
`` ! ?!''
`` .
,

fl .'' .
`` fl ?''
. `` fl fl , fl fl .
fl flfl .''
``
fl fl
fl .''
`` .
?'' : `` fl .''
``fl .
fl fl
? fl fl fl flfl fl.
fl .
fl fi fl flfl

eh rkS

73

. fl
fl
fl
fl fl fl fl
fl . fl
.
.
flfl fl fl
fl fl !''
`` ! fl . . .
.
fl fl , ,
fl
fl fl. fl
. fl fl fl
. fl fl fl ?
.
fl fl .''
`` fl ?'' .
`` , !
fl .
.''
`` ?''
``fl fl
fl fl .''

72

eh rkS

eh rkS

75

. fl
fl fl fl .''
`` fl fl
fl ?'' fl.
`` fl .

.''
fl .
fl
fl .
``,
fl .
.''
`` ! fl fl. fl .
fl .
, fl fl fl fl
fl fl
.''
.
fl fl
.

74

eh rkS

``... !'' fl .
fl fl fl fl
. fl
, `` fl fl ?''
``, fl fl
fl fl fl fl
fl fl fl fi
fl,
fl fl fl fl.
fl fl fl fl
fl .''
.
fl fi
fl fl .
`` ?''
fl , fl
fl .
`` ! fl
fl
. fl, fl fl
fl
fl fl
. fl fl fl fl
fl .
fl fl

eh rkS

77

, fl flfl
fl . fl
flfl fl fl fl fl.
fl fl flfl
fl fl fl. .
fl . fl
fl fl fl fl. fl fl
fl fl fl. fl
fl
flfl fl fl fl fl.
fl fl
fl fl
fl fl.
fl fl
fl . fl fl
fl


fl .
fl . fl
fl .
fl fl .
,
fl fl fl
fl fl .

eh rkS

76

8
fl fl
.
fl
fl . , , fl
, , , , ,
, , ,
fl .
. fl fl
fl fi fl fl.
fl .
fl
fl fl fl fl
fl fl . fl
. fl
fl fl.
.
fl fl fl.
fl fl fl . fl fl fl
fl
. fl fl, fl fl flfl
76

eh rkS

79

78

eh rkS

fl flfl fl
fl .
fl fl,
flfl fl fl fl
. fl
fl fl . fl
fl fl fl fl fl
.
.
. fl fl
fl fl.
, ``, fl
fl .''
: `` !
fl flfl
fl fl .
fl fl fl
fl fl fl. fl fl fl
fl fl fl flfl
. fl . fl
fl fl .
fl fl flfl fl
fl . fl
fl
flfl .
fl fl fl

eh rkS

81

. .

. fl fl -


fl .'' fl fl
.
flfl fl . ``
! .
.
fl fl
fl .
.
. fl fl
fl fl . fl
-
fl . fl fl fl
fl fl fl flfl .

fl .
.
fl . fl fi
. fl fl
. fl
. fl fl fl fl
fl fl . fl fl

80

eh rkS

fl .
fl fl fl .
fl .
fl fl .
fl fl fi fl .''
`` fl fl
fl ?'' .
``fl fl . fl
fl
.''
.
`` ?'' .
`` .
.
.
fl
fl .

. fl
. fl fl
. fl fl
fl fi . fl
.
. fl
fl .
fl fl fl

eh rkS

83

fl . fl
.''
`` ?'' .
``fl .
. ?
fl . fl fl
. fl ?''
.
`` !'' fl fl.
.
fl fl. fl fl
flfl fl flfl fl .
*
, fl fl
fl fl fl fl fl fl.
fl fl fl fl. `` fl
.'' fl fl .
`` fl fl.''
fl .
`` ! fl ?
fl fl ? fl flfl
fl fl fl fl.''
.
`` ! fl fl
. fl fl !'' fl .
`` fl fl .

82

eh rkS

fl fl .''
``fl ?'' .
``fl fl fl
fl . fl fl
fl .
fl , fl fl
.''
`` '' , `` fl fl
fl . fl fl
, , , fl fl
. fl fl fl
fl fl
fl
fl fi
fl fl fl
.
!''
`` ! !'' fl.
.
``... ?''
.
``...'' . `` fl fl
fl fl fl fl fl fl
. fl fl.
fl fl fl fl . fl
,

eh rkS

85

fl fl ` fl '
` ' fl fl fl
fl flfl. fl fl.
fl fl
. fl.
fl fl
. flfl fl fl fl
. `fl', ` '
flflfl fl fl . , fl,
fl fl fl
. fl fl .
fl fl fl
fl fl. fl
. fl fl
fl
.
. fl
fl. . fl
fl fl fl .
fl, fl fl fi fl.
fl fl fl fl
fl . fl
fl fl .
fl fl . ?
? ?

84

eh rkS

fl fl fl ?''
fl .
fl fl. fl. fl
fl fl fl.
``.'' fl . `` fl
fl .''
fl fl fl.
fl . ``....''
. fl .
. fl
? fl fl fl ?
.
fl. fl
fl fl !
, fl fl fl
.
fl fl .
fl fl fl fl flfl
fl.
fl . fl
fl fl
fl . fl fl fl .
fl fl
fl
fl fl
. fl

eh rkS

87

.
. fl
fl fl fl fl.
fl fl
fl fl fl fi
fl .
``... ! ...! ...' flfl
fl fl . fl
! fl .
fl fl
fl fl
fl
.
fi fl
fl
fl fl .
. `` ?
? fl
?''
fl fl fl
fl fl . fl
fl .
?
fl ?
? fl fl fl
? fl fl ,

86

eh rkS

.
fl fl
fl fl ? ,
. fl
. fl fl
. , .
, fl fl
fl .
,
fl fl fl . fl
fl , fl fl
fl
.
fl
fl fl
...fl flfl fl fl.
fl . fl
...... ...fl fl.
fl
fl
. fl
. fl
fl .
fl . fl
.

eh rkS

89

.
. fl fl ,

fl fl fl
.
. fl
fl fl
fl fl fl
`` ! .
fl fl . .''

fl ? fl
fl fl ?
`` ! fl fl .
fl fl fl fl
.
fl
fl . fl fl
fl fl fl
. fl
fl
.''
, ``
. fl fl .

88

eh rkS

fl
.
fl fl ,
fl . fl
? fl
fl ? fi fl fl
fl ?
fl fl fl
fi fl fl
. fl fl. ......
fl . fl
fl . fl
fl fl, fl .
.
fl
fl
. fl -
.
fl fl . fl
fl
.
fl fl .
fl fl fl .
fl fl ! !
fl fl .
fl fl fl

91

eh rkS

9
flfl fl fl. fl
fl flfl
fl fl .
fl .
fl .
, fl fl
. .
fl fl
.
flfl fl fl fl, fl
fl fl fl. fl
fl .
fl fl
fl
fl . fl
fl fl.
flfl fl fl
flfl fl.
fl
fl. fl fl
91

90

eh rkS

fl . .''
`` !'' fl fl
fl . fl fl

fl.
- fl fl fl
fl
fl .
fl fl fl
fl fl
fl fl fl

- fl fl .
fl
. fl
fl
. fl fl
fl fl fl,
fl fl fl fl.

eh rkS

93

fl . fl
fl . !
fl . fl
fl ! fl
fl
fl .
fl ! fl
. fl fl fl
. fl fl . ! fl
. fl fl fl fl
.
. flfl
. .
fl .
fl fl ?
?? , .
. fl
. fl
fl fl . fl flfl
fl fl fl fl
. fl
fl fl
-: fl . fl
fl fl fl
. fl

92

eh rkS

.
fl , fl fi,
fl . fl
fl fl fl
fl fl. fl
fi fl .
fl .
fl fl
fl fl fl.
fl fl fl .
fl flfl fl fl fl
fl fl. fl fl fl
fl fl. fl fl :fl fl
fl, -fl .
fl flfl fl
.
fl fl :
`` ! . fl
fl fl fl fl
fl .
fl fl . fl
fl .
! fl
. fl fl. fl
fl ?

eh rkS

95

fl . fl fl fl fl
fl fl .''
fl :fl fl
. fl
fl fl fl. fl
fl, fl fl fl
. . fl
fl fl .
. fl
.
fl
fl . . :
fl fl :
. fl fl
fl . fl

94

eh rkS

97

eh rkS

10
fl fl fl
. fl
fifl fl fl.
- fl
fl , fl
. fl fl
fl fl fl fl fl. fl
. fl
. flfl fl fl
fl fl.
. fl .
fl . fl

fl fi . fl
fl fl fl fl
. fl fl
fl . fl fl
fl
97

96

eh rkS

.
fl fl fl flfl.
. : fl . fl
. `` ! fl

fl .
. ...flfl
.
. fl ? !
fl fl fl
: : fl fl .''
flfl fl
. fl fl
. fl fl fl
fl fl fl. fl
fl .

eh rkS

99

. fl fl.
.
fl .
. fl
fl

.
fl fl fl fl fl
fl fl fl .
fl fl
. fl
. fl
fl fl, fl
fl fl fl fl.
.
fl fl -
fl
. fl fl fl
fl fl fl
. fl .
fl fl fl fl
fi fl fl fl

98

eh rkS

.
fl fl fl fl
fl

fl fl fl fl fl.

fl fl .
fl fl fl
fl fl fl fl
fl . fl
flfl fl .
fl
.
flfl . fl
fl fl. fl fl
.
fl . fl
,
fl .
fl fl fl fl
. fl fl
fl , .
fl fl fl

eh rkS

101

fl fl fl.

.
: `` fl.
fl fl .
fl
fl. fl
fl . fl
. .
fl . fl

.

. ,
fl fl fl fl fl fl
fl . fl fl
fl
.''

. fl
!? fl fl fl. fl
fl
.

100

eh rkS

fl .
fl fl
fl
. fl
fl fl fl fl
fl fl fl
.
fl .
fl fl
fl fl fl fl
. fl fl
fl
fl fl fl fl .
fl . fl fl
? fl
, - -fl ?
, ?
? ? fl
fl . fl
? fl fl fl ?
!
fl ?
fl fl

eh rkS

103

fi, fl,
. fl
fl . :fl
fl
fl . .
fl
... !!''
fl fl
. `` fl fi
fl fl fl ?''
``.'' .
``... !'' fl fl . fl
fl fl fl fl fl .
fl . fl
fl , `` fl
fl fl.

fl fl .
fl .
. : , fl
.

... !''

102

eh rkS

fl. ``
fl
fl fl .
fl fl fl
fl.''
`` fl fl fl
?'' fl fl fl
.
``...'' . ``
fl fl fl
fl fl fl. fl
fl fl fl.
fl fl. fl fl
! fl fl . :fl fl
fl fl fl
fl fl fl fl
. flfl flfl fl fl
.''
flfl fl, fl fi
flflfl fl .
fl fl fl . ``
fl fl .
fl fl fl fl . fl,

eh rkS

105

. fi
fl . fl .
fl fl .'' .
, fl fl
fl. fl
fl fl fl . fl
fl fl fl
, .
. fl
fl .
fl .
. `` fl
. fl .
. , fl, fl
. fl fl ,
fl fl .
, . flfl
. fl ,
, fl fl
fl fl
.
fl fl fl .
fl fl fl

104

eh rkS

.
.
fl . fl
fl fl . fl
fl fl fl fl
fl
.
fl fl
. fl fl
fl fl
. fl .
.
. fl fl
! .
, `` fl fl fl
fi fl. fl fl
fl, fl fl
.
fl .
fl fl
fl fl flfl. .
. fl
fl fl , fi fl.

eh rkS

107

fl (Charge)
. fl fl .
fl fl
. - -fl fl
fl flfl . fl, fl,
fl .
fl . .
fl .
. . `' .
fl fl .
. fl fl
.
. '' .

106

eh rkS

flfl fl fl fl fl fl.
fl fl fl
fl fl fl . fl
fl fl `' fl .
fl fl () fl fl
fi `'
fl fl ...'' fl fl
fl fl
. fl fl fl
fl . , fl
fl fl
.
fl fl
.
.
fl fl . fl
fl - fl
fl.
fl fl. fl
fl fl.
fl

(Advance) `' (Relly) ` ' (Retreat)

eh rkS

109

fl fl fl fl
fl . - fl
.
: fl . :
fl fl . :
fl : fl fl
fl. fl fl fl
fl fl . fl.
fl fl
fl. fl fl fl fl
?

108

eh rkS

. fl
fl. fl fl-fl fl.
.
fl . fl
flfl, fl fl
fl ,
, .
fl flfl fl . fl
: flfl fl
fl . fl fl
fl fl fl
. fl fl
- -fl
fl -, fl fl.
fl .
.
. fl fl fl fl .
.
- . - .
fl
fl fl.
fl fl
fl fl .

eh rkS

111

fl fl fi
fl . fl
fl . .
fl fl .
?
. ,
. fl fl fl.
: ,
fl . .
fl fl.
fl .
fl : . ``
fi .
fi fl-fl fl .
fl
fl fl ?''
^fl : ,
fl fl fl
.
flfl fl. fl.
fl fl
.
flfl : . fl

fl fi

eh rkS

110

11
fl fl fl
fl
fl fl fl.
.
fl fl fl
fl
fl . fl
fl fl fl :
fl .
fl fl
fl fl
fl
fl .
fl fl
flfl fl.
fl . ,
fl fl.
fl
fl
fl fl . fl
110

eh rkS

113

?''
`` . fl fl fl
fl fl fl fl .
. fl fl fl .
.''
.
`` .'' fl .
`` fl fl .'' fl
. fl flfl.
fl. fl . ``fl !
.
fl fl flfl .''
``, !'' fl
fl.

112

eh rkS

fl fl fl fl
fl. fl
fl. fl fl fl. :
. fi fl
fi fl fl fl fl fl
flfl .
fl fl.
fl . fl
fl . :fl fl
. : `` !
fl ?''
``fl !'' : ``fl fl
fl fl fl , fl
fl.
fl fl
.
!''
`` fl
fl fl . !?'' fl
fl . ``. fl.''
. ``fl .
. fl fl
.''
``fl fl .
fl fl

eh rkS

115

fl fl fl fl
fl fl fl fl fl
fl . fl
fl . fl
flfl .
fl fl fl fl
fl .
fl fl
fl.
fl fifl fl
fl fl fl.
fl fl fl.
fl fl. . fl
fl fl fl fl
fl .
.
fl fl fl
fl fl fl
fl. fl fl fl fl.
fl fl fl fl.
fl fl fl
fl
flfl
fl. fl fl
fl .

eh rkS

114

12
. fl
fl. fl fl :, fl-, - fl .
. .
fl fl
flfl fl . flfl .
fl fl fl . flfl
fl fl. fl flfl fl fl
fl. fl
.
fl fl
fl . fl
fl fi fl fl
fl .
fl fl fl .
fl fl fl fl fl. -
fl
fl .
fl fl fl
. fl fl.
114

eh rkS

117

fifl flfl
fl fl.
*
fl fl fl .
fl . fl
fl fl. flfl fl
fl fl .
fl fl .
fl fl fl. fl
.
fl . fi
.
,

. fl fl fl
.
fl .
fl fl fl
. fl
fl .
.
fl .
.
. fl .
fl fl fl fl flfl

116

eh rkS

flfl fl
.
fl fl .
fl
, ``
,
fl fl
.

fl
.''
fl
fl . ``
fl fi
. fl .''
fl
fl fl .
. fl fl
fl fl fl fl
fl fl .
fl fl
fl fl.
fl .
fl fl fl fl.
fl fl. fl

eh rkS

119

fl .
fl .
fl fl fl .
. fl
fi fl .
, .
.
fl fl fl fl fl fl. fl
fl fl
.
fl fl fl
fl.
fl fl
. fl fl
fl fl. fl fl
fl . fl .
fl fl fl
fl fl
fl fl flfl . fl
fl
fl fl.
fl

:
fl fl.

118

eh rkS

. fl fl fl fl
fl
fl fl
fl fl fl

fl
fl fl.
, ,
. fl fl .
. fl fl
fl
fl fl. .
. fl fl
fl fl fl fl fl
fl fi
fl fl. fl fl
fl fi fl .
.
fl

fl fl.
.
fl
fl fl.

121

eh rkS

13
rkS kqLkk ykk.
yuf kLke kk Au. MkktsLkku Mk{ Au. kw-kke fhe
Mkki rLkhktku kuXkt Au.
rkS fnu : u{trhku yLku kki{kkkyku kh kuu rMku
{wMk{kLkku yk[kh fhu Au ku MknLk fhwt yu Mkk[k f{oehLkwt
qk Lkke.
kkS fnu : he kk Au.
rkS fnu : ykk Mk{{kt {oLkwt hk fhk {kxu
kikh kwt s uEyu.
kkS fnu : Mkk[e kk.
rkS fnu : yLku {khu {khk khk{ zu Lkk hkLke
MkkkLkk fhe Au. {khu {wMk{kLkkuLke Mkkk{ktke khk uLku
Akuzkku Au. nwt k hkeLku MkknMk fhe kku Eh {Lku sYh
{ fhu.
rkSLkk ykk ku Mkkte kkS fkUzuu rLkMkkMkku
{qku yu rkSLkk {kU khV utw.
rkS {nkhksLke Lksh Lke[e nke. kkSyu fktE skk
Lk ykku yuxu rkSyu kk ykk [ke.
rkS fnu : kwk{e{kt Mkkzkk kEykuLku Aqxk fhk
{kxu, u{trhku yLku kkkuLku Akuzkk {kxu nwt kLkkkuz kMk
121

120

eh rkS

.
fl fl fl fl. fl

fl , fl fl
fl fl fl fl.
fl fl fl fl fl
.
flfl . fl
. fl
fl .
.. 1707 fl

fl fl fl.
fl 89 fl fl.
fl fl fl fi
fl . fl
fl
fl fl
fl fl
fl fl fl .
. fl
fi .

eh rkS

123

ktLkk u{wku Mkkku ykuk fhe ee yLku ku{Lke

Mkkku Mktkt kktku. yk{ rkSyu uLke MkrkLkwt ykufLk
fhe ewt. {kukku yLku nwykuLke MkrkLkku r[kh k fhe
eku.
kAe rkSyu Lke fwO fu ykhu {kukku yLku {wMk{kLkkuLkk
kkkk{kt MknkrLkku u Au, khtkw kuLke Wkh kuykuLke uEyu
kue Z Mkkk Lkke. e ku u u fk{ {wMk{kLkkuLkk
kkkk{kt hnuu kku ku uLku fktE k ku Lkn. yk fkhke
ku ktk Mkkik{ ykkk fk{kt fhe uku uEyu.
{kuk Mkhfkhu yk rfkyku Wkh kkuzkf hukku s
hkk nkk. rkSyu ku ktkLku Ske ukLkwt Lke fwO. ykke
ku{u kqLkkLkk Lkio qk{kt kqLkkke ykhu eMkuf {kE qh
ykuk kkuhkLkk rfkLkk y{khku Mkkku kk[ek fhk {kxu
kkukkLkk rkMkw {kMkku uMkkS ftf, kkLkkS {kwMkhu yLku
kkS VMkfhLku {kufk.
kuyku kkuhk yke knkUk yLku ku{Lke Mkkku kk[ek
Y fhe.
kuMkkS ftf fnu : kkuhkLkku rfku y{Lku MkkUke ku.
Mkhkh fnu : yu rfku yu{ Lk {u.
uMkkS fnu : k{u Mkee heku rfku Lkrn ykkku kku kAe
LkkAqxfu y{khu zkE fhe kzu.
Mkhkh fnu : k{khkke kk ku fhe uu.
yk{ kk[ek fhe kuyku rkS kkMku ykk yu kuykuyu
ku rfku Ske uk {kxu wk fhe.
ku ku [ku{kMkw [kkwt nkwt. ykke kkuhkLkku Mkhkh

122

eh rkS

fhe yLku ku{kt {khku k kku {khwt SLk L Au yu{

nwt {kLke.
rkSyu kkukkLke kk kqhe fhe yLku kkS fkUzuLkku
{k k ku{Lkk khV Lksh fhe.
kkS fnu : k{khk r[khku knw [k Au k k{u
fkwt ku{ kLkwt knw yhwt Au. {wMk{kLk Mkkk {e kE Au.
kuLku Wuze Lkke ku knw {w~fu fk{ Au. ykk wkLk Aku
k shk Xhu kLkeLku r[kh fhku. Wkk Lk fhku.
rkSyu kkS fkUzuLkk ku Mkktk. rkSyu
fktE Wkh Lk ykku. {kk Lke[wt uELku kuMke hkk.
kkS fnu : rkS ! ykkLku fzwt kku kku {kV
fhku, k ykkLkk rnkLke kk fhe yu {khku {o Au yuxu
s ykkLku ktrk hkkLke Mkkn ykkwt Awt.
yk MkkteLku rkS fktE kkuk Lkrn. yk [[ko ykxuke
kt hke Mkkhe Au yuwt rkSLku kwt. yuxu kuyku w
[[ko{kt Qkko Lkrn.
kkuzk rMkku kMkkh kE kk. rkSyu kkukkLke kehLkku
ykku u ukLkku r[kh fkuo yLku rkS {nkhkxLkku {wf
uk Lkefe kzk.
rkS uku uk Lkefe kzk. Mkkku ekk yLkwe
{kMkku ek. kkukkLke kehLkk ktkku uk yLku ykMkkkMkLkk
ke ktkku k uk. ku{ktLkk huf Mkku yLku rfkykuLkku
kkhefkEke ykMk fkuo.
huf rfkyku Wkh {wMk{kLkkuyu fuku ktkukMk hkku
Au kuLke k kkkMk fhke ee. hufu huf kwk yLku rfx
{kkkuo k uE ek.

eh rkS

125

kkw kze Lkrn.

kkSLku kwt fu nu yk {ktke{ktke k[e fe Lkrn.
ykke ku{u rkSLku kkukkLke kkMku kkukk yLku kuLkk {kU
Wkh nkk Vuhku.
kkS fnu : rkS ! kezkke , kki-kk yLku
nwLke hkk {kxu kU su fk{ Wkkzwt Au ku{kt kkLk tfh
kLku sYh ykku. nwt nu kkuzkt s rMkLkku {nu{kLk Awt.
rkSLke ykt{kt yktMkw yke kkt.
kkS fnu : rkS ! rsLkku kw knw uhe nku
Au yu kwt k hksu. {oLkwt yr{kLk hksu. w~{Lkkuke zhkku
Lkrn yLku ykVkke n{k nkhkku Lkrn.
kkS fkUzu kkuzk k{kt E.Mk.1647Lkk ykxkukh
{kMk{kt {h kkBk. ykke ke kehLke MkkLkwt fk{
rkSLku {kku yke kzwt.
rkSyu r[kh fkuo fu u Lke Mkkk Mkkkk{kt Veqk
kwt nu kku kkuzkf rMkktkku y{{kt {qfk kzu. ykke ku{u
rMkktkku ze fkZk yLku ku {ku kokLkwt Y fhe ewt.
yuf {hkrkyu kMkku {kMkkuLku ELku rkSyu Mkqkk
Wkh [ZkE fhe. rkSyu Mkqkk Ske ewt. kAe ku{Lke Lksh
[kf Wkh kze. yu rfku kqLkk ykk-skLkk {kko{kt ykkku
nkku. ykke u [kf kkukkLkk fk{kt yku kku kkukkLku e
Mkkz kk.
[kfLkk rfk Wkh rVhtkkuS LkhMkkLku nkkh khefu
LkeBku nkku. kkAke yk rVhtkkuS Mktk kELku kuXku nkku.
rkSLku kwt fu MkkhkMkkheke u rVhtkkuS kE

124

eh rkS

yLku kuLkk {kMkku rfku AkuzeLku rfkLke kuxe{kt hnuk {kxu

[kk kk nkk. ku ku rkS yLku kuLkk Mkhkhku kt
yke [zk.
kkuhkLkku rfku uk{kt zkE fhe kze Lkrn, ku{s
yuf k {kMkLkku kuk ykkku kzku Lkrn.
rkSyu kkuhkLkku rfku E.Mk. 1636{kt Ske eku
yLku kkuhkLku hksu MhkLkwt kkuh kktwt. rkSyu yk
rfku Mk{khkLkwt Lke fwO. rfkLke ekku kukke nke.
kukkt kukkt ku{ktke yZf Lk {e ykwt. kk ku
k nkuLkLkk rMkk nkk.
yk Lk{ktke kkuzwtf kuykuyu rkwhLkk y{khku{kt nU[e
ewt yLku kkfeLkwt Mhk MkkkkLkk fk{{kt ewt.
kkuhk Swt khu rkSLke {h {kk 19 koLke nke.
kkuhk Sk kAe rkSLku ku Vkku kku. ku{Lku {
fhk {kxu {kuhkuktkf kku, ykS kku, rLkhkS ktrzk
kuhu wfku yke {k. kAe rkSLke Lksh kkuhkLke
ykswkkswLkk u Wkh kze.
kkuhkLkk yLk qk{kt yuf zwtkh Au. yu zwtkh Wkh
yuf rfku Au. ku Skk {kxu rkSyu {kuhkuktkf kkuLku
{kufk. ku{u ku rfku Ske eku. kuLkwt Lkk{ hkskZ kkzwt.
yk ku kkS fkUzuLke {h 70 koLke nke. ]kMkk
nke kkuk kkSLku rkSLkk yrnkLke [kkyku hkk fhke
nke kku [kk yLku r[kk Mk{kLk Au.
kuLku fkhu kkSLke krkk kkzk {ktze. ku{Lku {kxu
rkSyu ukhuke ikuLku kuzkk k fkuE k ku{Lku

127

eh rkS

14
ykrknLku kwt nkwt fu rkS nu fkuE heku nkhe
fu ku{ Lkke. kuu Mkee unh yu yVkLkLku {kuxwt MkiL
ELku {kufk nkk k kuLkwt Mkkhwt krhk{ ykwt Lkrn. yVkLk
{hkku nkku.
ykrknu nu kkuku ~fh E skLkku r[kh fkuo yLku
fq[f{ Y fhe ee.
kkknLke Mkkhe fhkz ktk Wkh E sk{kt yke.
fuxkf ktkLkk s{eLkkhkuyu rkSLku tze hkLkwt Lke
fwO nkwt k kuyku kkknLke MkkheLke kk MkkteLku kuLke
kkMku kk yLku kuLke ykeLkkk Mefkhe. ku kAe ykrknu
kLkkk Ske ewt.
khkAe ykswkkswLkk rfkyku kuu Ske ek.
kkokwLke Yykk kkke ku kkAku Vkuo yLku f]k LkeLkk
rfLkkhu r[{kk kk{ ykk Ake Lkke. rkSyu r[kh
fkuo : kkkn ykrknLkk {kuxk MkiL Mkkku n{kt w fhe
kku {khk kwf MkirLkfku {h kk{u yLku {khwt MkiL wt ykuAwt
kE su.
yk r[khke rkSyu ktrk hke. khtkw ku fktE MMk
kuMke hkk Lk nkk. rkSyu hkkwh nuh Wkh Vheke nw{ku
fkuo yLku ku Ske ewt. ku ku hkkwh{kt ytkuuLke fkuXeyku
127

126

eh rkS

kku Xef. kuke ku{u yuf {kMk {kufeLku kxkkx Y fhe.

rVhtkkuS khk {kLke kku. ykke rkSyu [kfLkku
fku {uku yu rVhtkkuSLku s ktLkku fk{e rfukh kLkke
kuLke Mkk kuLku MkkUke ee.
[kfLke ykswkkswLkku rMkkh k rkSyu Ske eku
yu rVhtkkuSLku kuLke uk MkkUke.
khkk rkSLke ykkkke rVhtkkuSyu rLkuheLkku rfku
k Ske eku yu kuLke Mktk k rVhtkkuSLku MkkUke. kAe
rkSLke Lksh fkUzkk Lkk{Lkk rfk Wkh kze. yk rfk
Wkh yuf {wMk{kLk nkkh nkku. kuLke Mkkku zkE fhkke
Vke fk ku{ Lk nkwt yLku {kukku Mkkku {kuxe w~{Lkkx
Qe kk ku{ nkwt.
ykke rkSyu kuLku kt[ ykkkLkku r[kh fkuo. rkSyu
kuLke Mkkku kxkkxku [ke. nkkh kt[Lku kku yLku
rkSyu fkUfLkku fku {uku. rkSyu kuLkwt Lkk{ MknkZ
kkzwt. kwhthLkk rfkLke Mkk rLkku, rkkS yLku tfkS
Lkk{Lkk k kEyku fhkk nkk. ku kEykuLke [u Mktk Lk
nkku. ykke rkSyu ku fwMktkLkku k eku. rkSyu ku
ku kEykuLku fu fhe ek yLku kwhthLkku fku {uku.
E.Mk. 1648{kt kwhthLkku Lkk{[eLk rfku rkSLkk nkk{kt
ykku.

eh rkS

129

keu fkuE hMkku hkku Lk nkku. kuke kuyku rkSLku hu

ykk.
yk Mk{k[kh ykrknLku {k. kuke ku qk s w:e
kku. fkUf SkkLke nu ykrknLku ykk hne Lkn. ykke
kuu rkS Mkkku kwkMktr fhe. yk kwkMktr{kt kuu Xhkwt
fu, rkSyu {uuk ktkku kuLke kkMku hnuk uk. yk Wkhktk
ykrknu ke k fuxkf ktkku ykkk. rkS rkwhLkk
kkkk{kt Au yuwt {kLkwt Lkn. rkwhLkk kkknu h kuo
rkSLku Mkkk k nkuLk tze ykke kkk zkELkk k{kt
yufkeLku { fhe.
yk{ kwkMktr kkke zkE kt kE kE. ykrknu
knSLku {nkhkx skLke yLku ku{Lkk kwkLku {k skLke
khkLkke ykke. Mkkku skwt fu k{khku kwk y{khe Mkkku
r{kku kuo kue kkuX fhu.
knS rkSLku {k hkLkk kk.
rkwhLkk kkknu rkS Mkkku kwk Mktr fhe nke.
ku {wsk h kuo k k Yrkk rkSLku tze khefu
ykkk{kt ykkk nkk. ykke rkSyu rkwhLkk hk
Wkh [zkE fhkLkwt kt fwO nkwt.
k E.Mk.1673{kt ykrkn {h kkBku. kuLkku kkt[
koLkku knku rkwhLke kkeyu kuXku. hkLkku nex fhk
yuf fkhkhe Lke{k{kt ykku. yk fkhkheyu kwk Mktr
h fhe. ykke rkS kwMMku hkk yLku w fhk {kxu
~fh {kufwt.
kth nh MkirLkfkuLku kLkkk Skk {kufk. kuykuyu rfkLkku

128

eh rkS

nke ku fkuXe{kt rhxLk yLku ke ytkus ukkheyku nkk

ku kkLku kfzeLku rkSyu fu fko.
ytkuuyu kLkkkLkk w ku Mkee unhLku kYkkukLke
{ fhe nke. ykke rkSyu kuykuLku fu kfzk nkk.
hkkwh Sk kAe rkSyu ]tkkhkwh Ske ewt. ykke
rkSyu tfkS ktkLku Mkee Mkk{u zk {kufku. kLLku kk
[u qk kkke kE. ku{kt MkeeLku nhkku yLku rkSyu
tzhkskwh yLku ykMkkkMkLkk ktkku Ske ek.
ykrknLku yk kkLke kh kze. ykke krnkukLk
yLku kuhkzuLku ~fh ELku rkS Mkk{u zk {kufkLkku
ykrknu r[kh fkuo. kuhkzu ~fh uk {kxu {wku ykku.
rkSLku yk kkLkk Mk{k[kh {e kk. ykke rkSyu
y[kLkf kuLkk Wkh nw{ku fkuo yLku kuLkk yMkt {kMkkuLku
fkke Lkkk. ku ku ykrkn fkoxfLkk w~{Lkku Mkkku zk{kt
hkufkku nkku.
rkSyu yk kfLkku k E eku. kkknu su rfkyku
Ske ek nkk ku kk rkSyu kkAk {ue ek.
Mkktkku ykhLkkh ykrknLku { fhkk nkk. ykke
kuykuLku Mkek fhkLkku rkSyu r[kh fkuo. rkSyu Mkktkku
Wkh [zkE fhe. ykke Mkktkku khkE kk.
rkSyu MkktkkuLkkt kk{ku fwtzk, kktk kuhu fksu fkO.
ykke Mkktkku rVhtkeykuLkk u{kt LkkMke kk. rVhtkeykuyu
MkktkkuLku yk ykku. rkSLku yk kkLkk Mk{k[kh {k
yuxu rkSyu rVhtkeykuLku {fe ykke. rVhtkeykuLke ykt
Qze kE. kuykuyu MkktkkuLku kkAk fkZk. nu Mkktkku {kxu

eh rkS

131

Mkkku Vhe w kwt. ku{kt rkSLkk MkirLkfku Sk. ykke

krnkukLk rLkhk kE kku yLku rkeh [nuhu {nk{wMkekku
rkwh sk {kxu hkLkk kku. k rkSyu skwt fu Mktkqo
khk fko rLkk kkAk ykwt uEyu Lkn. ykke nkekhk
~fh ELku krnkukLkLke kkA kzku. yk Mk{k[kh {kuk
Mkhkh ruhkLkLku {kkt ku kkukkLkwt MkiL ELku krnkukLkLku
{ fhk ykku.
ykke nkekhkLku kwt fu yk ktLku Mkk{u ykku Vke
fewt Lkn. ykke nkekhk fkLkzk khV LkkMke kku.
krnkukLk yLku ruhkLk kuLke kkA kzk k kuyku
kuLku kfze k Lkrn. ykke ku ktLku rLkhk kELku kkAk ykk.
nkekhku krnkukLkLke kehLkwt ku[ Lkk{Lkwt nuh qtxe ewt.
yk qtx{kt kuLku kuZ k nkuLk {k. qtxLkku {k ELku
ku kkAku Vkuo. hMkk{kt krnkukLku kuLku yxfkku. kt ykk
kku [u w kwt. ku{kt {wMk{kLkku nkko yLku LkkMke Aqxk.
{k[o 1674{kt nkekhk kkAku Vkuo.

130

eh rkS

uhku kku. ku ku ywfhe{ yuf {kuxe Vkus ELku rkS

Mkk{u zk {kxu ykku. kLLku kkku [u Lkkuh w kwt.
yu{kt ywfhe{ Sku. SkLkku ykLkt {uk yLku kkf
kk {kxu kuu rkfkuxk{kt Ake Lkke. rkSLkk ~fhu
yk kfLkku k eku.
kuykuyu ywfhe{Lkk MkiL Wkh nw{ku fkuo yLku kuLkk
~fhLku {khe nhkwt.
rkSyu kLkkkLkku rfku E.Mk.1673{kt yk {ku
Ske eku. kAe rkSyu kr{ rfLkkhkLkku u Ske
ukLkkur[kh fkuo. kuu kkukkLkkt nkku fkhkh yLku yfkuk
Wkh {kufkt. kt ykk rkSLkk Mkhkhkuyu u{weykuLku
ktz fhk {kxu W~fuko yLku kuykuyu ktz fwO. ykke {wMk{kLk
kkukhku ktke LkkMke kk.
khkAe kuu [tLkLk, kktzkZ, Lktrkrh, kkxkuhk kuhu
rfkyku Ske ek. yk kk rfkyku{ktke k rkSLku
kwf Lk {wt. yk kwt Lk kuu hkkZ {kufe ykwt.
ykke rkwh MkhfkhLku kwMMkku ykku. kuu krnkukLkLku
[tz MkiL ykke {kufku. kuykuyu kLkkkLke ykMkkkMkLkku u
Ske eku. rkSLku yk Mk{k[kh {k. ku{u kwhk s
kkkhk kwsohLku ~fh ykke kkukkLkk rfkLkku Mkk{Lkku fhk
{kufe ykku.
k kkkhk kLkkkLkk uhkLkku Mkk{Lkku fhkLku ku
rkwh zk {kxu kku. ykke rkwhLkku kkkn khkku.
kuu kLkkkke krnkukLkLku kkMku kkuke eku.
kkknu Vhe kkAku krnkukLkLku {kufku. krnkukLk

eh rkS

133

eh rkS

132

kze.

kqLkkLke kr{u kkuhkx kkMku xwfze yke knkU[e. Lkkktke

hukt kkzkyku yLku kuLkwt hk fhkkt rMkkkEyku qhke ykkk
ukk. ku ku 1648Lke Mkk nke. LkLkkt kkzkt sukt
LkSf ykkt fu khk s rkSLke xwfze kuLkk kh kqxe
kze. kku kk [u skhe kkke kE.
rkSLkk -kth {kMkku {hkkt yLku eMkuf {kMkku
kk. {kikLkkLke xwfze{ktke k eMkuf {kMkku {hkk yu
Mkkuyuf {kMkku kk.
ytku {kikLkkLke xwfze nkhe kE. rkSyu kwt Lk
fksu fhe ewt. khk s ku kku Lkku hkkZLkk rfk{kt
{kufe ykku. khkAe rkSyu fk{kt rs hkkh
kuo yLku suu knkwhe kkke nke kuLku RLkk{ku ykkk{kt
ykk.
ykkkS MkkuLku fnu : {nkhks ! yk w{kt ykkLku
su fktE LkMktkrk {kt Au ku kwt ykkLku [hu hu Au.
rkS fnu : ykkkS ! {Lku k{khe Wkh rkMk
Au. k{u ku{ktke fktEk E ku yue {Lku shk tfk Lkke.
ykkkS fnu : ykkLke yu kk Mkk[e Au, {nkhks !
k yu tqx{ktke y{Lku yuf y{ku hLk kk kwt Au
ku nsw ykkLku MkkUwt Lkke.
rkS fnu : yuwt fwt hLk Au ?
ykkkS fnu : yu hLk ykkLku kf s Au {nkhks !
y{u n{kt s kuLkku fku MkkUkeyu Aeyu.
yk{ fne kuyku yuf Mkwth kkukkf{kt Mks kue qk
Ykke eLku Mkk{kt E ykk. ku e Mkk{kt yke.

15
rkSyu yuf kAe yuf Skku {uk {ktze. kuneLkwt
yuf xekwt k huzk kh rkSyu yuf kAe yuf yu{
yLkuf rfkyku fksu fko. s{eLkku yLku kk{ ekt yu
kuLke Mkk fhe.
[kfLke Lkehk Lke MkweLkku {wf rkSyu Ske eku.
ykke rkS kiMkkLke khu ktke{kt yke kzk. rkS
kiMkkLke khu [kk{kt kzk.
rkSLkku nukw w nkku. yk Mkuk kku wLke Au. f[zkke
yLku rkzkke Lkwt w: qh fhkLkwt fk{ rkSLkwt Au. {kxu
Eh rkSLku sYh { fhu. yk kku rkSLkku fMkkuxefk
nkku.
rkSLkwt kLk kkk rskLkk yuf LkkLk nuhfk khV U[kwt.
yu ku yn{knu fkLkwt {nuMkq Whkwt nkwt
yLku yu Lkkkt kkknLke rkuhe{kt s{k fhkk rkwh
hkLkk fko.
yk Lkku fkUf{kt kELku {khku skku nkku. rkS
{nkhksu yk Lkku qtxkLkku r[kh fkuo. rkSyu [wLktk
kuzuMkkhku kMkt fko. kuLke Mkhkhe kkLkkS {kwMkhu yLku
uMkkS ftfLku MkkUke ee yLku qtx fhk {kxu xwfze Lkefe
132

eh rkS

135

{kxu ku{u fkukkk rsk{kt hkunu kkwfk{kt rkhkze kk{

LkSf E.Mk.1648{kt rfku ktkku.
yk rs kk fhe rkS kkAk Vhkkt Mkkrke LkeLku
rfLkkhu yke [zk. kt nrhnhuhLkwt uMkkLk Au.
rkS yk {trh{kt ykk. kt kuykuyu MLkkLk fwO
yLku qk k yLku kkqof nrhnhuhLkkt oLk fkO.
hMkk{kt kkufh MkktkLku rkSLku {kLke RAk kE
yuxu ku{u rkSLke {wkfkk {kke. rkSyu yk {ktke
Mefkhe. Mkktk qk u{ke {k.
ku {wkfkk ku yuf {kMku fkwt : MkktkLku kt yuf
{qkLk kkh Au kuLkwt kkLkwt knw [k fkhLkwt Au. kuLkwt
kke k ysk Au. yu kkh qk kkf Au. ykkLkk
nkk{kt kuu kue Au.
rkS fnu : fkuEk {kMkLke [es kuLke RAk rLkk
{kkkke uh Wkk kk Au.
MkktkLkk Mkkkekhkuyu MkktkLku rLktke fhe. Mkktku yu
rLktke {kL hke yLku kkukkLke kkh rkSLku ux he.
yke f{ke ux uELku rkS qk hkS kk. kk{kt
rkSyu 300 nkuLk yLku yuf kkukkf MkktkLku yko fkO.
rkSyu yk kkhLkwt Lkk{ kLke kkh hkwt.
h uhkyu rkS rrkqof yk kkhLke kq fhkk
yLku nt{ukt kkukkLke kkMku s hkkk. yk kLke kkh
fkunkkwhLkk {nkhkLkk fk nkk, khtkw E.Mk.1857{kt
khu rLMk ykV uMk nwMkkLk kkko khu ku{u ku{Lku
ux ykke. yksu yk kLke kkh rkk{kt RLzLk
Bqr{{kt Au.

134

eh rkS

ke ku Lke[wt uke nke yLku e{u kku ku LkSf

yke hne nke. ku e ku nkk uze Lke[wt uE Qe hne.
rkS fnu : {khe {kkk SkkE u ykkt Ykkkt
nkuk kku kuLku kuxu nwt sL{ ELku sYh Ykkku kkk.
rkSLkk ykk ku Mkkte yke Mkk Mk kE
kE. rkS u kufkuLkkt {kLk yLku u{ e kkt. rkS
fnu : ykkkS ! kkhe Mk{ek Wkh nwt MkLLk kku
Awt k e yu ykk Au. kuLktw hk fhwt ku ykke Vhs
Au. huf kheLku {k-knuLk ke kuLke { fhe uEyu.
yk{ rkSyu ku eLku Mkwth ku yLku ytfkh ux
ykkt yLku kuLkk MkMkhk kkMku kekwh {kufe ykke.
rkSyu rkuhe qtxe yuxu kkknLku rkS Mkkku
uh ktkwt. khtkw rkSyu kku wku [kw s hkkt nkkt.
LkkLke qtx fko kAe k E.Mk.1648Lke Mkk{kt
fktkwhe, kwtk, rkfkuLkk, wZkZ, fwtkhekZ, kuhk, LkkZ,
fukZ kuhu rfkyku ku{u fksu fko.
fk ktkLkk Wkh kk{kt rkSyu kkukkLkku zuhku
s{kku. rkSLkk y{ke ktLke Mkwe kE. rkSLke
fek {nkhkx{kt [khu khV VukE kE. fkUfLke
{wMk{kLkkuLkk kkMkke ftxke kE nke yuxu kuykuyu rkSLku
Mktuku {kufku fu y{Lku yk w:{ktke Akuzkku.
ykke rkS fkUfLkku {wf Skk skLke kikhe
fhk kk. [wLktk MkirLkfkuLkwt ~fh E rkS Wkzk
yLku rk fkUf Wkh [zkE fhe. kt ku{u kk yLku
kuMkkkLkk rfk Ske ek. rkSyu ktLkk MkqhkZLkku
rfku k fksu fkuo yLku yk fkUf Wkh uhu hkk

eh rkS

137

knSyu yufLkku yuf skk ykku : Lkk{h ! kuLke

Mkkku {khu fktE s Mktkt Lkke. ku {khk fk{kt Lkke.
Akkt k kkknLku rkMk ykku Lkn.
kkknu uhsw{ke knS kkMku rkS Wkh kk
kku : rkS ! k{u su{ kLku ku{ se ekwh ykku
yu Skuk rfkyku kkknLku kkAk MkkUke ku. k{khk
ykk koLkke kkkn {khk Wkh Lkkhks kk Au yLku
nwt {kt yke kzku Awt.
rkSLku yk kk {ku. kuyku r[kh{kt kzk : {khu
eu {khk rkkkS Mktfx{kt yke kzk, nu wt fhwt ?
rkSLkk {kuZk Wkh [kkLkkt kku uhkukt uELku
kLke MkEkkEyu kuLkwt fkh kqAwt.
skk{kt rkSyu rkkkLkku fkk kkkku. MkEkkEyu
skk ykku : Eh Wkh k hke k{u k{khwt fk{
ykk kkku.
rkSyu qk r[kh fkuo. SkkE, ke Mkhkhku
yu fkhkheykuLke k Mkkn ee. kAe rkSyu skk
e {kufku : nwt kt ykwt kuke {Lku ftE k kkLkku
Lkke. {U su rfkyku Ske ek Au ku nwt Akuze uk RAkku
Lkke. k{khk k{kt su wt nu ku ku.
kk {ku fu khk s knSyu kkknLku kkkku.
Akkt k kkknLku Mktkkuk kku Lkn. kuLku kku knSLkkt
s kkt fkhMkkLk kkt. kkknu knSLku rkk fhkLkwt
Lke fwO. kkknu k{kt kkhLkku yuf kkuku fhkku
yu ku{kt kuMkk suxe sk hke yLku ku{kt knSLku

eh rkS

136

16
rkwh MkhfkhLkk ktkku{kt rkSyu khu {k {[ke
{qfe nke. yuf kAe yuf rfkyku rkS Skkk skk
nkk. yk kk Mk{k[khku rkkwhLkk kkknLku {kk nkk.
ykke kkknLku qk [kk kE.
kkknu knSLku kk ku. ku{u wt fu, k{u
y{khk {krf y{eh Aku Akkt k k{khku kwk kqLkk{kt
hneLku y{khe rhw kuo Au. kuu rkMkkk fheLku y{khk
rfkyku E ek Au. yk Mkkhwt Lkke. k{Lku ykkk Vh{kk{kt
yku Au fu k{khu k{khk kwkLku fk{kt hke kuLku [uke
ykke uEyu.
knSLku kk {ku. ku{u ku kk qk r[khkqof
ktku yLku khk skk e {kufku : rkS {khku kwk
Au, khtkw ku {khe ykkk{kt hnukku Lkke. ykk kuLke Mkkku
ykkLke RAk yLkwMkkh keo fku Aku. {khwt yu kkkk{kt
fktE [ke fu ku{ Lkke.
ykku Wkh {k Akkt kkknLku rkMk kuXku Lkrn.
kuu kwk heku {wMkVkkLk Lkk{Lkk yuf MkhkhLku {kufku
yu knSLku kfze {tkkk.
kkknu knSLku {fe ykke : k{u k{khk kwkLkwt
kkuVkLk yLku WkkE kt fhkku.
136

139

eh rkS

17
rkSyu rkwhLkk kkknLku ykzfkhe heku qk
nuhkLk fkuo. {kukkuLku k ku{Lke Mkk{u zkE{kt Wkkko.
rkSyu rkwhLkk kkknLkk k rfkyku Ske ek
nkk. ykke rkwhLkk kkknLku rkS Wkh qk uh
nkwt. yu uh kkLkku r[kh kuyku hkk-rMk fhkk nkk.
kkknLku kwt fu, rkS suk kkuhLku su{
kLku ku{ seke rkk fhe uEyu. u kuyku khV kuhfkh
hnewt kku r{kt kteh LkwfMkkLk ku.
ku ku rkwhLke Mkkk ykrkn LkkLkku nkukke
kuLke {kkkLkk nkk{kt nke. ku kze kuk{ khefu ykukke
nke.
yk kze kuk{u MkirLkfkuLku fkwt : rkS qk qtxVkx
fhu Au. kuLku Skku fku kfze ku ?
MkkiLku rkSLkk khk{Lke kh nke yuxu fkuE k
sk {kxu kikh kwt Lkrn. kuLke Mkk{kt yVkLk Lkk{Lkku
yuf kXk Mkhkh nkku. ku kwMMku kELku kkuku : {Lku u
skLke ykkk ykkku kku [zu kuzu kt sE kuLku kfze ke
yLku ykkLkk MknkMkLkLkk kkk Mkkku kuLku Skku kkte.
yVkLkLkk yk ku Mkkte kze kuk{ w kE
kE yLku kkh nh kuzuMkkh kkk kwf kk MkirLkfku
139

138

eh rkS

kuMkkze ku kkuku [e eku. {kk kE fu kuxe sk

kkfe hke.
kkkn fnu : knS ! y{wf {wk{kt k{khku kwk
{khu hu Lkn kk kku k{Lku Skk k{kt [e uk{kt
yku.
knS fnu : ykkLku ku kku ku{ fhku, Lkk{kh !
rkkkS Wkh yke kzuk w:Lkk Mk{k[kh rkSyu
Mkktk. yk Mk{k[kh MkkteLku rkSLku qk w: kwt.
k rkSyu Lke fwO nkwt fu k{u kuwt Mktfx yku kku
k ykhtuwt fk{ Akuzwt Lkn. e khk s ku{Lku r[kh
ykku fu u rkkkLkwt {h ku kku rkk]nkLkwt fkh kku.
ykke ku{u yuf wk fhe. rkSyu knsnktLkk
kwk {whkkkLku rLktke fhe fu {khk rkkkLku rkwhLkk kkknu
k{kt [e ek Au. ku{Lku fkuEk heku Akuzkku kku nwt
yLku {khk rkkk ykkLke Lkkufhe{kt hnewt.
rkSLke yk rLktkeke {whkkk [kku yLku kuLke
rLktkeLku khk s {kLk ykke rkwh yuf hekku {kufku
yLku skwt fu, knSLku fkuEk kLke rkk fko rLkk
Akuze uk. ykke rkwhLkk kkknu knSLku {eLk Wkh
Akuzk.

eh rkS

141

rkSLkku ykku Mktuku yVkLkLku {ku. yVkLk

kku kc yLku te nkku s. kuu yk Mktuku Mkk[ku {kLke
eku. kuu yuf rkMkw {kMk uzu skk {kufku : k{khk
rkkk yLku y{u yuf s Aeyu. ku{Lke Mkkku y{khku kE[khku
Au. y{khk Wkh fkuEk kLke tfk hkku Lkrn. k{Lku
k{khwt hks kkAwt ykke. k{u {khe {wkfkku ykku.
rkSyu skk{kt skwt fu, sYh {wkfkku yke.
{Lku ku{kt fkuE kLkku ktku Lkke. rkSyu kkuX fhe
fu yVkLkLkwt wt ~fh Ake LkkeLku hnukLkwt Au yuxu
rkSLkk Mkhkh kkfhu ykswkkswLke kze{kt kkukkLke xwfze
E MktkkE hnuwt. rkS fnu : {wkfkk{kt khu yVkLkLkku
khks ku khu hkkt kku. ku ku kkfhLke xwfze
knkh yku yu yVkLkLkk ~fh Wkh kqxe kzu. yu{
huf kqhs Wkh Mkku Mkku {kMkku k kkuXe ek.
rkSyu yVkLkLkku su {kMk Mktuku ELku ykku
kuLku yufktk{kt kkukku. kuLke kkMku {oLke kk fhe yLku
kuLku Mkkhk RLkk{Lke k k[ ykke.
{kMku fkwt : ykk {oLkwt hk fhk yLku Mhks
Mkkkk Lkefk Aku yuxu ykkLkkke {khu fktE AwkkkLkwt
hnukwt Lkke. k{u ku heku kXk k{kuLku kfzeLku rkwh E
sk {kku Au.
yu{ fneLku {kMk kkAku [kku kku yLku rkSLkku
Mktuku yVkLkLku skku : rkS k{khu hu ykk
kikh Au k kE Mkwe yufk ykkLke kuLkk{kt n{k
Lkke. k{u u e ykku kku kuLku k{khk Wkh rkMk
yku yLku ku kt k{kuLku {wkfkk ykku.

140

eh rkS

ykke rkSLku kfze kk {kufku.

yVkLk f]k LkeLkk rfLkkhu yke knkUku. ktLke
kLke {kkkLkwt {trh kuu kkuze Lkkwt yLku ueLke {qkLkk
fxfk fhe Lkkk.
ktke {wfk{ Wkkze ktZhkwh khV fq[ fhe. hMkk{kt
{kfuhLkwt {trh kkuze Lkkwt. rkSLkk kwk[hkuyu kuLku
yVkLkLke MkkheLkk Mk{k[kh fkk. rkSLku ykke khu
[kk kE.
yVkLk kkMku kku {kuxwt ~fh nkwt. kuLkku Mkk{Lkku
fu{ fhe fhku ku yuf & nkku. yVkLkLke Mkkku w
fhwt k {ike Lk fhe kuwt ku{u Lke fwO yLku rkSyu
kkkkZ skLke kikhe fhe. rkSyu {kkk SkkELku
k{ fko.
SkkEyu ykeko ykk : kuxk ! kwt sYh w{kt
SkkLkku Au. kw Mkkku knkwhekqof w fhsu yu {Lku
yuf ehLke {kkk fnuzksu.
ykeko {ue rkS ~fh ELku kkkkZ kk.
yVkLkLku yk Mk{k[kh {k yuxu kuu kqLkkLkku hMkku
Akuze kE ykk kzk Lkkku. rkSLkk kwk[hku [khukksw
Vhkk nkk yLku LkkLke {kuxe huf kLke kh knkU[kzkk
hnukk nkk.
rkSyu yVkLkLku Mk{k[kh {kufkk fu, ykk
kku yuf kkLk yLku qheh Mkhkh Aku. ykkLke Mkkku
w fhkLke {Lku fe k RAk kke Lkke, ykkLke Mkkku
Mkkn fhkLke {khe RAk Au.

eh rkS

143

142

eh rkS

yVkLkLku ku yk kk Qkhe kE. ku e

ykk kikh kE kku. rkSyu e{kt ke Mkk
fhke ee.
huf xwfzeLkk LkkfkuLku Mkq[Lkk ykke fu, nwt kZ Wkhke
Lke[u QkhkLkwt Y fhwt fu khk s hkE kku. ku ku
k{u e{u e{u ykk yku yLku {wkfkk {kxu Lke fhuk
Mkke keh kuxu qh kkk{kt hnuu.
yke kLke kLkke Mkk rkSyu fhe. kZLke
Lke[u kqhs kkMku wwwt {ukLk nkwt. kt {wkfkk {kxu yuf
Mkwth yLku {tzk ktkku. {tzk{kt yuf {w ykMkLk
yu k LkkLkkt ykMkLkku fhkkt. {w ykMkLk Wkh Mkwth
Ak sze yLku {kukeLkkt wB{hku xfkkt. kAe rkSyu
yVkLkLku Mktuku {kufku.
yVkLk Lke fhuk rMku ykk Lkefku.
yVkLk {tzk kkMku yke knkutku yLku kuu rkSLku
Mktuku {kufku, nwt Lke[u yke knkUku Awt {kxu k{u rLkk
rtku {khe {wkfkku ykku.
yVkLkLku kku {wkfkkLke kkkue kke nke. kuLku
kku yu{ s nkwt fu khu rkS kuLkk nkk{kt Mkkzk.
ytku {wkfkkLkku Mk{ kku. hk {ku rkS yLku
yVkLku kkukkLke Mkkku yuf yuf rMkkkE ELku {wkfkku
ykkLkwt Lke fwO nkwt. ku {ku yVkLk yuf rMkkkE
ELku {tzk{kt ykku. rkS {tzk{kt ykk kikh kk.
ku{u MLkkLk fwO yLku {kkk kLkeLke kq fhe. Mknw
zekuLkk ykeko {uk. kAe rkSyu heh Wkh kkh

145

eh rkS

18
{nkke yVkLkLku yLku yuLke rk MkuLkkLku k{
fhk{kt rkSLku su MkVkk {e yuLkku kwth ykk
u{kt VukE kku. ykxk {kuxk rs kAe k rkSLkk
{Lk{kt fkuE {tz ku Lk nkku. rkS kk nkk fu
yk stk yu MktkoLkku ytk Lkn, kht Au. nsw kku fku
u fuxkt fkkt w uku ? ykkt wkuLkk yhkuLku
[eheLku ykk kLkwt Au.
MhkLkku Mktfk Au. k yk Mktfk {kxuLkku {kko
kzfkhkuke kuokkuo Au. yu{kt [uLk Lkke, rhk{ Lkke,
kkfkLke {LkkE Au. su kw{kwt yuLkwt w: fhkLkwt Lkke.
su {uwt yuLkwt yr{kLk [zk ukLkwt Lkke. kMk ykk
s kk hnukLkwt Au. r[kLku Mkh hkwt, Mhk rMkkhLke
kusLkk ze, yuLku kqo fhk Mktko{ hnuwt yu s {tk
Mkkku rkSLke rLkhke{kLke fq[ he Au.
yVkLkLke MkuLkkyu nwyku kh su yk[kh fko,
{trhku kkuzkt, ue-ukkLkwt yk{kLk fwO yuLkku kku ukLke
skkkhe LkukkS kkfhLku MkkUke nke. yVkLkLkku
rkSyu fkuo yu Mkkku s kkfh yVLke MkuLkk kh
kqxe kzk. yufuyuf MkirLkfku-MkhkhkuLku fkke Lkkk. yu kAe
LkukkS kkfh kE knkUk. kELke MkuLkkLkku kqo Mktnkh
145

144

eh rkS

knuwO yLku kuLke Wkh ku knukuo. kAe {kkk Wkh kutzLkku

xkuk {qfe kuLke Wkh kkze knuhe. yuf nkkLke kkt{kt tsh
Mktkkzwt yLku ke nkkLkk kt{kt kLk knuko. Vheke
kuu {kkk kLkeLku tLk fkO.
kAe rkS Lke[u Wkko yLku {tzk kkMku ykk. rkSyu
{tzk{kt u fkuo. khu rkS LkSf yke knkUk
khu yVkLk Qku kE kku yLku rkSLku uxk
{kxu kuf kkkt ykk kku. yu ku yVkLk Wkkku
kE kku. yk yVkLkLku kwt fu rkS kkMku fkuE nrkkh
Lkke kku ku kuLkwt sYh qLk fhe fu.
kLLkuyu yufkeLku uxk nkk tkkk. khu yVkLku
Wkk fheLku rkSLkwt {kkwt kk{kt Mkk heku kke
ewt yLku kkA kuLke keX{kt fxkh kUfkLkku Lk fkuo.
k rkSyu kku kkh knuhuwt nkwt kuke kuLkku k ke
kku. kuyku k[e kk. yVkLku s k{ kku fhkLke
Yykk fhe. yVkLkLkku kku rkS Mk{S kk yLku
kwhk ku{u Mk{Mkq[fkk kkhe kLk yVkLkLkk kux{kt
uhke wMkuze ek yLku kuLkwt kux [ehe Lkkwt. kuLkkt yktkhzkt
knkh Lkefe kkt.
k ykn...! yVkLku {hkkt {hkkt kq{ {khe
kku, {khku {khku yLku kkuzekh{kt kuLkk hk{ h{e kk.
kt kwhk kuLkk MkirLkfku Mke ykk. ykkWLke kkuX
{wsk hkkt kkt. kLLku xwfzeyku yVkLkLkk MkiL
Wkh kqxe kze. yVkLkLkwt MkiL nkwO yLku kke Aqxwt.
yk {ku rkSLke Sk kE.

eh rkS

147

ykzkwt nkwt. kLnkkZLkku rfku k ku{u Ske eku.

yk rfku kw{kkkt kku u ye ykrknLkk
Mkk{kLkku kkku s n[{[e QXku. rkSLkk yufkke rsLke
yue kku nkh{kk Y kE kE fu uhLkk hk-{nkhkMkwkkLk-Lkkkku qsk kk. ykihtkuk, fwkwkkn, z[,
kkuxwokeku yLku ytkus suk w~{Lkku nukkkE kk. MkwLLk kE
kk. yu{Lku MLku k Lk nkku nkS suku yuf MkhkhLkku
Akufhzku ykxku kku k{kLk kLke su.
rkS yuf yuk kMkf kLkkLkk {kkuo ykk e
hkk nkk su{Lke kkA Mk{k u hkxe kLkk{kt ykukkuk
kELku Qku hnuk kikh nkku. ykkW kku ke s Mkkk
RAke nke fu kekwhLkwt kkLk kk. rkS Skkk hnu.
rkSLkku rs yu{Lku {kxu khu [kkLkku rk Lk nkku.
suku ku{Lku rkSLke ke ske y{kk kLkku k
ykku yu Mkkku s e Mkkk ek kE QXe. yu{Lku
kwt fu kekwhLkku t fkO kAe rkS ku{Lkk Mkkk yu
MkkLkku kh kqxe kzu. yuf kAe yuf kusLkkyku {wsk rkS
k{k{ Mkk{tkku, hkyku, kkknku, MkwkkLkkuLku ke su.
ykk r[kh {kkke ku{Lkk kk Lke[uLke s{eLk Mkhfk kke.
nw k kku yu{ s {kLkke fu rkS kku kkLkLkk
qk Au. khk ukkh ykuo ykkk ukkheyku khk rkSLke
knkwheLkk rfMMkk ruku{kt knkU[k kk.
ykk rkSyu yVkLkLku k{ fkuo yLku yuLke
rk MkuLkkLkku qku kkuke eku yu kh {kkt s
ye ykrknLkk fkLk kk {kLkk kikh Lk nkk. khu

146

eh rkS

fhkLke yu{Lke Lku{ nke. kE knkU[k{kt yuf rMkLkku

rtk kku. VkLk, kfwkkLk yLku ytku {wMkukLkLku k
kkkLke kf {e kE.
yVkLkLkk kAe rkS Mt kE knkUk.
rkS kE knkUk kt Mkwe{kt krhMkrk kLk kkE
kE nke. suLku kf {e yu LkkMke Aqxk. su k[e kk
ku kekwhLke [kfhe AkuzeLku rkSLke Mkuk{kt uzkE kk.
rkSyu rk{ Lk fkuo. rs-yrkLk he hkwt.
Mkkkhk, fkunkkwh Ske ek. rkS, {kuhkuktk yLku LkukkS
ku rsLkk u{kt nkk. yu{u yuf kAe yuf yu{
ykrknLkkt ~fhe kkk kh fku s{kk {ktzku.
rkSLkk MkirLkfku [k nkk. MVqkk nkk. eh yLku
kkLk nkk. kuzkLke keX kh s kusLk fhe ukk. kkuzku
rk{ fkuo Lk fkuo. rs-yrkLkLke fq[ s he hke.
hkk-rMk ykk kk s hkk. MhkLkk MktfkLkwt MkkLkwt
s kqo fhwt nkwt. Mkki MkirLkfkuLku, yu{Lke Mkkku uk r{keLku
Mktko fhkk Mk{e rkSLkk kusMe MYk{ktke Qo {ke
nke.
fkunkkwhke 10 {kE qh kLnkkZLkku rfku nkku.
yk rfku ykrkne MkuLkkLkwt yuf {nkqo ~fhe kkwt
nkwt. yk kkk{kt ykrknLke rk MkuLkk nke. yu rfk{kt
ykkh wMkht{ yLku yZf LkMktkrk nkkt. rkSyu
kLnkkZ kh fku s{kkLkwt Lke fwO. k{ Lkshu yu
Mkh fk{ Lk nkwt. yMkt kkkwt nkwt. stk Y kku.
ek stk Bku. yMktLku Mkt fhkkt rkSLkk MkirLkfkuLku

eh rkS

149

rkSLku ku{Lkk kwk[hku ek{kt ee rkkku kqhe

kkzkk nkk. k{k{ kkk{e k kAe rkSyu Lke
fwO fu yk w{kt hLkerk ke. rfk{kt hneLku zwt
Lkn. yk w wk {ukLk{kt kwLku kkhLkku ykMk
[kzu. {hkXk k wt fhe fu Au yuLkku w yuf k
ykrknLku yLkw ku. rkSyu fkunkkwhLku hMktkk{Lkwt
kuk kLkkkLkwt Lke fwO. rkSyu YMk{-yu-s{kLkLku q
[kxkku fhk wLkerk y{e kLkke ee.
ykrknLke MkuLkkLku kh nke fu rkS nt{u rfk{kt
AwkkELku w zu Au. yuxu yk ku k yu kLnkkZLkk
rfk{ktke s w zu. ykke kwMkuLkkyu rkSLku kLkku
krh[ ykkk kLnkkkZ e fq[ ykhe.
fkunkkwhLke kLk LkSf knkU[e sk Akkt YMk{-yus{kLkLku rkSLkk fkuE rhkuLkku Mkk{Lkku fhku Lk kzku.
YMk{Lku kkhe kE kE nke fu yuLke rk MkuLkkLkk kh
MkkteLku rkS khkE kk Au. ykn-nku-yfkhLkk
Lkkhk Mkkku YMk{Lke MkuLkk ek nw{ku fhk ykk ke
hne nke. rkSLke kkuz{kt k ue. Lk fkuE rhku,
Lk fkuE yk{.
rkS yke Mk MkuLkkke k kk{u ku{ Lk nkk.
khkukh kkukkLke xwfzeyku kkuXeLku {kuh[ku {ktze eku nkku.
rkSLke wfk kLk ykke nke. khkukh rkSyu
kkuXuk MkkMkkLke [ku[ YMk{Lke MkuLkk yke yu Mkkku
s nhnh {nku yLku Akkrk rkS {nkhks fe sLke
hLkk Mkkku s {hkXk MkuLkk kw kh kqxe kze. rkSLke

148

eh rkS

ktke kkeLku ykuk Mkhkhku yLku MkirLkfkuyu kkukkLke eoe

kMkkLkLkwt yuLke Mk{k oLk fwO khu yVkLkLkku
kMkrfkk nkukLkku k ykku.
yu kAe kku kekwhLkk LkMkek{kt yuf kAe yuf fhw
khkuLke u nhku Y kE kE. khuf yn kku khuf
kn. yuf kAe yuf h{ktke fkuELku fkuE MkirLkfLkk {kukLkwt
YLk Mktkk kwt. kLnkkZ rkSyu Ske eku.
rkS kzf kkufkf{kt qMke kk. nu kku rkSyu fkUf
Ske ewt. kt s Mk{k[kh ykk fu rkSyu kku
kth kh fku s{ke eku. k Mxe{hku{ktke ku rkSyu
fksu fhe ee. rkVzo Lkk{Lkk ytkusLku fu fhe eku.
ye ykrkn nu kwMMkkLke kheMke{k ykutke kku.
kwMMkkke yuLkwt ytkuytk qS hkwt nkwt. rkS kku yuLke
ykkYLku q{kt hkku hkku nkku. ykrknu kkukkLkk k{k{
MkhkhkuLke kuXf kkuke. yk kuXf{kt VkLk, {wMkukLk,
nMkLkkLk, {rf Rkkh, VkunkLk, {wkn{, kuhkzu,
Mksuo hk kuzfu suk MkhkhkuLku kkukkkukkLke MkuLkk Mkkku
yVkLkLkk kwk YMk{u s{kLkLkk MkuLkkkrkk nuX uzkE
yLku rkS Mkk{u zkE{kt kk u.
ke s MkuLkkyku yufk kE yuf rk MkuLkk rhku
kLkeLku u qe hne. YMk{-yu-s{kLku kLnkkZ khV
k Y fwO. yuLke MkuLkk{kt 10,000 MkirLkfku nkk. YMk{yu-s{kLkLkk Lkuk]Lke yk MkuLkk{kt ke 5000 Mk
yMkirLkfku nkk. yke MkuLkk ukukk{kt rkSLku f[ze
Lkku yuku kqhku yk{rkMk heLku YMk{ Lkefku nkku.

151

eh rkS

19
rkSyu rkwhLku Lk{kwt ku Mk{k[kh MkkteLku knSLku
qk ykLkt kku nkku. rkSLku {kLke knSLku k
kke RAk kke nke. kuke knS kkukkLkk kwkLku {k
ykk {kxu hkLkk kk.
kuyku kwkwh kk{u yke knkUk. kt ykk {kkk
kLkeLkwt yuf u nkwt. ku{u {kkk kLkeLkkt oLk fkO
yu kwf kLk-kw fwO.
knSyu kkk ee nke fu rkSLku Sk {u kku
k YrkkLkwt MkkuLkwt E {kkk kLkeLke {qk fhke {trh{kt
Mkkke. rkSLku rs kk kku nkku. ykke knSyu
k YrkkLkwt MkkuLkwt hewt yLku fkoxfLkk fkhekhku kkMku
{qk kikh fhke. yu {trh{kt yu {qkLke MkkkLkk fhe.
kh kAe knSyu kkkwh, ktZhkwh yLku rhtwLke
kk fhe. yk huf uMkkLk{kt kwf kLk fwO. kkkku
s{kzk yLku khek-kwhkktLku yLLk yLku Lkwt kLk fwO.
nu knS {nkhkx{kt yke knkUk. rkSLku yk
kkLkk Mk{k[kh {e kk. rkSyu ku{Lkwt MkL{kLk fhkLke
Mkk fhe. knSLku kku hkrk-rMk kwkLku {kLke s
RAk kk fhke nke. rkSLku k rkkkLkkt oLk fhkLke
k RAk kke nke. SkkELku {Lk kku yksu MkkuLkkLkku
151

150

eh rkS

yze s MkuLkkyu nw{ku fkuo nkku. k{k{ MkirLkfku WLk{kt

VMkkE kk. wt kwt ? wt kE hkwt Au yu YMk{ MkuLkkLku
fwt s Mk{wt Lkn. rkSLke MkuLkkyu ykrMkuLkkLku
kfkSLke su{ fkkk {ktze. rk ykr-MkuLkk kkMku
fkuE wLkerk Lk nke. yuxu rkSyu [kxe kkzkkt kku
ykrMkuLkkLku hkue Lkke. 28{e rzMkuBkh, 1659Lkk rLku
rkSyu yk{ fheLku YMk{Lke rk MkuLkkLku f[ze Lkke.
YMk{ yuLke Mkhkhe qeLku S k[kk LkkMke Aqxku.
nu rk{kt rMkkh fhkLke skkkhe rkSyu LkukkS
kkfhLku Mkkutke ee. Mt kLnkkZLke Mkk {kxu kt
s hkufkE kk.

eh rkS

153

nkk ku ku{u rkSLku ux ykke. rkSyu ku kkhLkwt

Lkk{ kw hkwt. kuLku kLke kkMku kq{kt hke. kAe
knS {nkhkxke fkoxf kk. kt kuyku ku ko Se
{]w kkBk.
ykihtkuku kkukkLkk kkkLku fu{kt Lkkku. kEykuLkku Lkk
fhkku yu kkuku rneLke kkeyu kuXku. yk ke xkxku{kt
ku rk khV khkkh kLk ykke ku Lkn.
kuu 1659Lkk swkE {kMk{kt krnMkkLkLku rkLkk
Mkqkk khefu {kufku. krnMkkLk khu rneke Lkefku
khu Lke fheLku s Lkefku nkku fu ukukk{kt rkSLku
qukku fhe uku yLku kku {wf E uku.
ku khu rneke Lkefku khu kuLke kkMku ykhu 600
nkkeyku, [khke kkt[ nh x, k nh kYkkukke
hukt kkzkt, ku nh kuzk, yuf k MkirLkfku yu kkeMk
fhkuz YrkkLkku Lkku ELku Lkefku nkku.
1660Lkk Lwykhe {kMk{kt kuu rkSLkk hk Wkh
[zkE fhe. hMkk{kt su su rfkyku ykkk kk ku rfkyku
ku Skkku kku. kuu MkkuLkkze, Mkwkk yLku kkhk{ke fksu
fko. LkehkLkeLkku u AkuzeLku ku rh knkUku. ktke
kuu hkkZLke ykswkkswLkku u Ske eku.
kk.1e {u 1660Lkk hkus MkkMkz{kt {wfk{ Lkkku yLku
ykswkkswLkku u uk {kxu {kMkku {kufk. yke {kuxe
MkuLkk Mkk{u rkS kkuku ze fu ku{ Lk nkwt. Akkt k
~fhLkk kkAk kk{kt rkSLkk kuzuMkkhku nw{ku fhe
ykkk.

152

eh rkS

Mkqhs Wku nkku. kkkuyu Lke fwO fu krk-kLkeyu uk{kt

{wt uEyu. ykke suswheLkwt uk Lke fhk{kt ykwt.
knSLkwt MkL{kLk fhk {kxu rkSyu ~fh, nkke,
kuzk kuhu {kufk. {k-efhku suswhe{kt sE knSLke hkn
uk kk. ytku kskukksku Mkkhe u{kt yke knkU[e.
knSyu rrkqof uLkwt kqsLk fwO. kAe knSyu yuf
fktMkkLke kke E ku{kt kh{ e huzwt. kAe knS, SkkE,
rkS yLku ku{Lkkt kLkeyu kh{ e{kt Lksh Lkke yLku
[khu skyu yufkeLkkt {kU ukt. yk rr kqhku kku.
rkSLke ykt{kt nkoLkkt yktMkw ykkt. rkSyu
yktMkwhe yktu rkkkLkkt [hku{kt {kkwt Lk{kwt. knSLkwt
niwt k nkoke hkE ykwt. rkkk-kwk u{ke uxk. kkuLke
ykt{kt nkoLkk yktMkw hkE kkt nkkt. kAe knSLku kke
kuMkkzk.
knSLkk uzk rkSyu nkk{kt ek yLku kke
Mkkku [kk {ktzwt. kke Lke[u Wkkhe yLku knSLku yuf
Mkwth ykMkLk Wkh kuMkkzk. kh kAe rkSyu kkukkLkk
Mkhkhku yu fkhkheykuLke ykuk fhke.
rkkk-kwkLkk r{Lk ku rkSyu k wt kLkkw fwO. kkkuLku r{kLLk kusLk fhkwt. khek-kwhkktLku
yLLk yLku kuLkkt kLk fkO. rkSLku qheh, khk{e
yLku kwrke uELku knSLku yrk Mktkkuk kku. rkSyu
kkukkLke ke LkMktkrk knSLku kkke ee. yk kwt uELku
knS tk kE kk.
knS ykkk ku fkoxf{ktke yuf kkh kk

eh rkS

155

ku kwLkk nkk{kt ykku yLku {kuk MkiL rfk{kt k

kwt. krnMkkLku rVhtkkuSLku e k[ku ykke k ku
shk VMkkku Lkn. ykke kuu rVhtkkuSLku Akuze {qku. ku
kAe fk yLku e{ze Ske ek. ykke rkSyu tkS
Lkk{Lkk yuf MkhkhLku {utw {kwO. kuke tkS krnMkkLk
Mkkku e kku yLku {kfwh kh nw{ku fkuo.
rkSyu tkS Wkh nku fkuo yLku kuLku {khe Lktkku.
{kfwh kk{Lku kkeLku k fwO. Auxu krnMkkLk kkku.
ykke ku kqLkk{kt sELku ktrkke kuXku. ykke rkSyu kuLke
Wkh nw{ku fkuo. ku{u {kukkuLkk u{kt kkuVkLkku fhk
{ktzkt. ku{u kk yLku kuzuMkkhku kikh fhe LkukkS
kkfh yu {kuhkuktkLku MkuLkkkrk kLkkk yu ~fhLku {kukkuLkk
u{kt {kufwt. kt kuykuyu e{ze yLku fk Ske ekt.
swLLkhLke Wkh khVLkk k k rfkyku rkSyu
Ske ek. yk{ e{u e{u kkukhe Lke Mkwe rkSLkwt
~fh knkU[e kwt yLku ykihtkkkk nuh MkweLkku u Ske
eku.
ykihtkkkk{kt ku ku {nfwkMkn Lkk{Lkku {kukkuLkku
Mkhkh nkku. kuu LkukkS kkfh Wkh nw{ku fkuo. k
ku{kt ku nkkuo. LkukkS kkfhu kuLkku ku Mkk{kLk qtxe eku
yLku kku {k rkSLku {kufe ykku. kAe LkukkS kkfhLke
Lksh kkZ Wkh kze. ku rfku {kukkuLkk fk{kt nkku.
ku{kt fuMkheMkn fheLku yuf hskqk rfukh nkku. kuLke Wkh
kkfhu nw{ku fkuo. fuMkheMknu k rMkku Mkwe LkukkSLkku
Mkk{Lkku fkuo, khtkw kuLkwt fktE [ke wt Lkrn.

154

eh rkS

kuyku {kukkuLku kku kke {k ukk Lkn. ku{Lkku

MkhMkk{kLk k qtxe ukk. krnMkkLku rkkwh yLku fkksLkku
kx Skk ~fh {kufwt. ykzk {kuxk ~fh Mkk{u rkSLkk
{kk k nh kuzuMkkhku zk k ku{kt rkS Ske
k Lkn. kAe krnMkkLku kwhthLke ykswkkswLkku u
Skk {kxu ~fh {kufwt. ku{kt k rkSLku nkhwt kzwt.
kAe krnMkkLku kkukkLkku {kuh[ku kqLkk khV eku.
kk.9{e {u 1661Lkk rMku kuLkwt ~fh kqLkk{kt yke knkUwt.
ku knukt kku rkSLkk {kMkku kqLkkLke ykswkkswLkku u
uhkLk fhe {qku yLku kkukke {e fu Lkn kue kkuX
fhe. ykke {kuk MkiLLkk nknk kk kk. ykke
krnMkkLk ktke kkAku Vkuo yLku [kfLkk rfkLkku uhku
kku. [kfLkku rfukh rVhtkkuS nkku. krnMkkLku [kf
Wkh qk kkuk{khku [kku.
k [ku{kMkkLkk rMkku nkk. yuxu kYkkuku nkE
kku nkku. rVhtkkuSyu ku {rnLkk Mkwe yk rfkLkku k[k
fkuo yu qk knkwhe kkke. krnMkkLkLkku yufu Rks
fk{ ykku Lkn. e knkhke k rkSLkk kuzuMkkhku
ykhLkkh Akkku {khe skk nkk. Auxu krnMkkLku ehs
kw{ke yLku uhku kk kAe AkLkLk{u rMku rfkLkk RkLk
qk{kt Mkwhtk kkuXe rfk{kt kkkzwt kkzwt.
yk kkkzk{ktke {kuk MkiL k kk {ktzwt. k
rVhtkkuSLkk MkiLu ku{Lkk Wkh uhke nku fko ykke {kuk
MkiL yth sE wt Lkn. ykku rMk yk nw{ku [kw
hkku. Auxu kesu rMku rVhtkkuSLkwt fktE [ke wt Lkn.

157

eh rkS

20
MknkZLkwt {n skhwt nkwt. yu kku rkLkwt Lkkf nkwt.
yk MknkZ {kukkuLkk nkk{kt nkku.
MknkZLkku rfku {skqk nkku ku{kt {kukkuyu kwf
kYkkuku yLku yLkks ko nkkt. kuLkk rfukh khefu
WkLku hkku nkku.
Wk knw knkwh nkku. rk{kt kuLkk suku qheh
fkuE Lk nkku. MknkZLke kkMku kkkkZ ykwt. kkkkZ{kt
rkSLkkt {kkk SkkE hnukkt nkkt.
yuf rMk Mkkhu SkkE QXkt. LkknekuE yLku MkqoLkkt
oLk fhk rfkLke kkhe{kt kkt.
ku ku MkqhsLkkt rfhku MknkZ Wkh kzkkt nkkt yLku
kuLkwt ~ hrk{wt kkkwt nkwt.
k SkkE yk uELku w:e kkt. ku{u r[kwO
fu rMktnkZ yuxu {nkhkxLkku {wkx, {nkhkxLke Rsk,
{nkhkxLkwt Lkkf. yu kt Mkwe kwykuLkk nkk{kt nku kt
Mkwe rkS k {kxu stkeLku kuMku ?
SkkEyu yuf MkufLku kkukku.
SkkE fnu : kwt hkkZ yLku rkSLku n{kt
Lku n{kt kkuke k. s{k kuXku nku kku s{kLkwt yqhwt
{qfeLku yn yku yLku yn ykeLku nkk qyu. se
157

156

eh rkS

Auxu fuMkheMknu fuMkrhkt fkO yu w{kt {hkku. kkZ

rkSLkk nkk{kt yke kku. {kukkuLkk u{kt yke heku
rkS Sk {ukk kk yu zkE fhkk kk, Akkt
k krnMkkLk kqLkkke kkAku ykku Lkn.
krnMkkLk kqLkkke Mkkku Lkke kuke rkSyu AkLkk{kLkk
kqLkk Wkh nw{ku fhkLkwt Lke fwO. rkSyu ykk heh
Wkh kkh knuwO yLku kuLke Wkh ku knuhe eku. {kkk
Wkh k kkh knuhe {trz kkte ewt. yuf nkk{kt kkh
ee yLku ke nkku kLk knuhe tsh kfzwt.
hkk qk e kE nke. khk MkirLkfku e kk
nkk. [kufekhku kufkt kkkt nkkt. rkSyu krnMkkLkLkk
{nu{kt u fkuo. kt kku krnMkkLkLke kekeyku ke
kE. ku{u krnMkkLkLku skkzku. ku yuf{ khkE QXku
yLku kkk {ktzku. k rkSLke Lksh kuLkk Wkh kze.
rkSyu kkhLkku k fkuo. krnMkkLkLke yktk
fkkE kE yLku ku kkhe kxu fqeLku LkkXku. kuLkku kwk yu
ke MkirLkfku ke kk k ku kkLke rkSyu fk
fhe Lkke yLku rkS shk kk kh knkh Lkefe
kk. yk kLkk kk.5{e yur 1663{kt kLku. yk heku
{kuk ~fh kk{k kkwt kwt.
kkukkLkku kwk {h kkBku yLku yMkt MkirLkfkuLkku f[hk
Lkefe kku. ykke krnMkkLk ku rkeh kku.
krnMkkLkLku kqLkk{kt hnuwt suwt kwt. kuke ku ktke
Ake WXkeLku kuzkkt kku.
Auxu ykihtkuku kkAk ykkLkku nwf{ fkuo yuxu ftxkuku
krnMkkLk rne kkAku kku.

eh rkS

159

kku nkku.
W{huXkLkk kufkuyu kkLkkSLku fkwt fu, yku Mktku rkSLku
kkhu kt kkukk s uEyu. rkS kh Lk yqhkt
kku. ykke kkLkkS rkSLku yk{tk ykkk skLkku r[kh
fhkku nkku. kt rkSLkku yuf Mkuf ykku.
Mkuf fnu : ykkLku rkS {nkhks n{kt kkuku
Au.
kkLkkSLku kwt fu {w~fue rLkk rkS {Lku kkuku
Lkn. kkMku ykk. kkLkkS fnu : rkS {nkhks ! ykku
{Lku fu{ kkukku ?
rkSyu MknkZ kkkk kk fhe. kkLkkS fnu : MknkZ
Skk nwt sE. {khe nkke{kt k{khu zkE{kt skLkwt Lkke.
rkS fnu : k k{khu kt {nk 9Lkk Lk
Au yLku ku rMku {khu kZ SkkLkku Au.
kkLkkS fnu : Lk kt hnuu k nwt kt sE yu
kk [kuMk Au.
rkSyu kkuku zkE{kt skLke qk rLktke fhe k
kkLkkS yufLkk ku Lk kk.
rkSyu w:e u ku{Lku skLke h ykke. kkLkkS
~fh ELku MknkZ ykk. kkLkkSyu knw s wkkqof
MknkZ Wkh Akkku {kkuo. kku [u Lkkuh w kwt. nhnh
{nkuLkk kkufkhku kzk kk. yknku yfkhLke kq{ku
kzk kke. MknkZLkk rfukh Wk kkMku yuf nkke
nkku. yk nkke qk {skqk nkku.
kuLku kY kkELku zkE{kt Aqxku {qfk{kt ykkku nkku.

158

eh rkS

kkuke k.
Mkuf {khku kuzu hkkZ knkUku yLku rkSLku Mkkku
kuzkku ykku.
rkS fnu : {k, {Lku fu{ kkukku ?
SkkE fnu : kLku {kLkwt {Lk kwt yuxu kkukku.
[k, {khe Mkkku [kukkx h{.
rkS [kukkx h{k kuXkt. SkkE fnu : k yuf
hk u kwt nkhe kku nwt su {kkwt ku kkhu ykkwt kzu.
rkS fnu : Mkkhwt.
{k-efhku [kukx h{k kuXk. rkSLku h{kkt ykzkwt
Lk nkwt. rkS h{k{kt nkhe kk.
rkS fnu : {k, nwt nkhe kku. nu k{khu su {kkwt
nku ku {kkku.
SkkE fnu : rkS ! kU ykxk kk rfkyku
{uk k {nkhkxLkwt Lkkf nS Swt Lkke.
rkS fnu : yuxu ?
SkkE fnu : MknkZ. kwt MknkZ Ske k yu
{khe {ktke Au.
rkS fnu : yu fk{ kku shk yhwt Au {k.
SkkE fnu : yhwt nku fu Mknuwt. kwt MknkZ {nk
9 knukt SkeLku yk.
rkS r[kh{kt kze kk.
kAe rkS yLku SkkE hkkZ kkt.
kkLkkS rkSLkku {w Mkkke nkku. kkLkkS W{huXkLkku
kLke nkku. yk kkLkkS kuLkk efhkLkk Lk {kxu kuLkk uh

161

eh rkS

21
Akkrk rkSyu kkukkLkku hkkrkuf fkuo. Mhk
MkkkkLke wfk{Lkk kqhe fhe. kuyku {kLkkk nkk fu yufk
ekLkLke Mkknke ykk kku kkukkLke kwrke hkfkhkh
[ke fk Lkn, ku{s fkuELku ku Lk ykke fk
Lkn.
yuxu hk [kk {kxu ku{u ykX kLkkuLke rLk{qf
fhe. kuLku ykLk {tz k fnuk{kt yku Au.
yuf {w kLk.
keu kLk MkuLkkkrk.
keu {w{kh.
[kukku ktk Mkr[.
kkt[{ku hnM {tke.
Aku Mkw{tk.
Mkkk{ku Lkke.
ykX{ku W[ Lke.
ykXuykX kLkkuLku swkt swkt fk{ MkkUke ekt. ykke
Mkki kkukkkukkLkwt fk{ kwrkqof fhkk nkk. fkuELku fktE {w~fue
kzu kku kuyku rkSLke kLkke{kt Mkkn ukk.
ykXu kLkkuLku { fhk {kxu swkt swkt kkktyku
kkze huf kkk{kt {kMkkuLke rLk{qf fhe. kkukkLke kLkke
161

160

eh rkS

yk ku k ku{u yu{ s fwO. kY kkELku nkkeLku kktzku

kLkkku. rkSLkk ~fh{kt kuzk{ fhk {ktze.
kkLkkSyu WkLkk kkhukkh AkufhkykuLkk nkk fkke
Lkkk. ykke Wk qk kwMMku hkku. ku kkh ELku
fqe kzku yLku kkLkkSLkku yuf nkk fkke Lkkku.
Wku keu k fkuo yuxk{kt kkLkkSLkk ~fhu MknkZ
Ske ewt.
kkLkkSLku kkhLkku zku k kzku nkku. kuyku 17{e
Vukwykhe 1670Lkk rMku {h kkBk.
{nk 9Lku rMku MknkZ rskkku. rkSyu fkwt :
MknkZ kku ykku k {khku Mkn suku kkLkkS kku. kZ
ykku k Mkn kku.

eh rkS

163

{tke, r[xeMk yLku ket hkkuLkk feku kuMkkk nkk.

MknkMkLkLke zkke kkswyu MkuLkkkrk, Mkw{tk, Lkke, ktrzkhk
VzLkeMk, MkuLkkrfkhe kuhu qheh kwhwkku kuMkkk nkk.
MknkMkLkLke kkA kkh fkuk yu yZkh fkhkLkkLkk
{kMkku Qk hnukk.
rkS kkMku kk wt Mkkhwt nkwt. ku{u ku fkhLkwt
kk hkwt nkwt. yuf kk zwtkhku{kt Vhe fu kuwt.
keswt kk Lke[uLkk kk{kt hne fu kutw. huf MkirLkfLku
Zk, kkh yu ktqfku ykke nke. kkukkf{kt yuf kLk,
xqtfwt kurkwt yLku fB{hu yuf wkku xkk{kt ykkku. kk{kt
Mk Mk {kMkkuLke xwfzeyku kkze nke ku{ktke yufLku Lkkf
Lke{k{kt ykkku. yke kkt[ xwfzeyku Wkh yuf nkkh
LkeBku nkku. ykk ku nkkhku Wkh yuf sw{ukh Lke{k{kt
ykkku.
yke s Mkk kuzuMkkh ~fh {kxu fhk{kt yke
nke. yk Wkhktk kkukkLke Mkkhe{kt kkt[ nh fukuk
rMkkkEyku hkk nkk. yk rMkkkEyku hkkLkwt fkh yu
nkwt fu {wMk{kLk kkkn u y[kLkf Akkku {khu kku kuLke
Mkk{u hk fhe fk.
rkS {kMkLku khu Lkkufhe{kt hkkk khu kuLke
khekk fhkk. khekk kh fkuEk {kMkLku Lkkufhe{kt hkkk
Lkrn. huf Lkkufhekk kkMkuke {eLkk ke uk{kt
ykkwt. huf LkkufhekkLku Mk{Mkh kkkh ykkk{kt ykkku.
huf rfkLkku ktkukMk k rkSyu knw Wk{ fkuo
nkku. rkS kkMku fw 288 rfkyku nkk. {kuxukku {khk

162

eh rkS

r{fkLke Mkk {kkk SkkELku MkkUke. ku{Lku { fhk

{kxu kwr{kLk {kMkku LkeBk.
SkkELku kLk-kw fhk {kxu {kuxwt kkoMkLk kkte
ykwt. hkkhLkk {kk{kt MknkMkLk {qfk{kt ykwt nkwt.
kuLke Wkh rkS kuMkkk nkk. ku{Lke kkA nswhekyku
[k{h Ak ELku Qk hnukk. kksw{kt ytk rkMkw {kMkku
Qk hnukk.
MknkMkLkLke s{e kkswyu Lke[u {wkLk, ktkMkr[,

165

eh rkS

22
Akkrk rkS knw knkwh nkk. hksfks{kt khu
nkurkh nkk. kwrke nkk. {kkk yLku rkkk khV ku{Lku
kk nkku. yk wt nkuk Akkt ku{Lkk{kt {okLkk k
k nke.
{kkk SkkE{kt {okLkk qk s nke. ku{Lkk
MknkMkke s ku{Lkk{kt {okLkk kx kE nke. rkS
nt{ukt {wfwthks, kkLku, Lkk{u, yufLkkk kuhu MktkkuLkku
Wku fhkk nkk.
kwfkhk{ kkk Wkh rkSLku qk s k nke. rkS
ykhLkkh ku{Lku kkukkk yLku ku{Lke kkMku fkk-fekoLk
fnuzkkk. rkS kwfkhk{Lku kkukkLke Mkkku s hkk RAkk
nkk. k Mkkw MktMkkh{kt hnu Lkn. kwfkhk{u Mkkku hnukLke
Lkk kkze.
yuk ke k yuf {nkLk Mkkw kwhwk nkk. ku{Lkwt
Lkk{ Mk{ko hk{kMk Mk{e.
kuyku [kfLke xufhe Wkh hk{[t kkLkLkwt {trh nkwt.kt
{X kkteLku hnukk nkk. rkS ku{Lkkt oLk fhk kk.
rkSyu {trh{kt oLk fkO. kAe {trh yLku {XLkk
nexfkkoLku kqAwt : Mk{eS kt Au ?
ku{u skk ykku : kuyku {kuxukku stk{kt s
165

164

eh rkS

rfkyku zwtkh Wkh s kktk{kt ykk nkk.

MktkLkku Mk{ kk yuxu rfkykuLkk hkLku rfukh
ku kkwt {khkku yLku kuLke [ke kkuku kkukkLkk ykuefk
Lke[u hke Mkqkku.
rfkLkk {kMkkuLku k rLkr{k kkkh {u Au fu Lkn
kuLke Mktk k rkS ku hkkk.
kkukkLkkyku{kt k yke s Mkk fhk{kt yke
nke. kuLku {kxu kMk y{khkuLke rLk{qf fhk{kt yke
nke.
ku {kuxe {kuxe kkukku yLku kYkkukLke Mkk fhkLkwt
fk{ fhkk.
kkukkuLku U[k {kxu kkzkLke Mkk nke yLku Mk{khfk{
{kxu Mkwkkh, wnkh kuhu hkk{kt ykk nkk. kkukku{kt
kkuk he kuLku VkuzkLkwt fk{ fhk {kxu qheh {kMkkuLke
rLk{qf fhe nke.
MhkLku [kuh yLku qtxkhwtykuLkku kwf hnukku nkku.
ykke ku{Lku {kxu k kuykuyu rLk{ku kLkkk nkk.
hkLkk Lkkufhku MkknMktkke hnu, fkuE kLke xkx
fu uhk Lk kk ku {kxu kuyku fk{ Mkkn-Mkq[Lkku ykkkk
yLku Mkkh-Mktk hkkk.
yk{ ke heku rkSyu kkukkLkk hkLke Mkk
{kxu yuf yko krk ykLkke nke.

eh rkS

167

rkS fnu : nwt k rMkke ykkLke ku{kt nkku

k ykkLkkt oLk kE fkkt Lk nkkt. yksu ykk ykkLkku
f]kkMkk {Lku ykkku yue {khe rLktke Au.
hk{kMk Mk{eyu rkSLke rLktkeLku {kLk ykwt. Mk{eyu
rkSLku wkku ykku. yu kku Mkktkkt s rkSLke
]rk kkE kE.
rkS fnu : Mk{eS ! nu hk [kkLke {khe
RAk Lkke. {khe kkfeLke ske ykkLke Mkuk{kt kkkLke
RAk Au.
Mk{eS fnu : rkS ! k{u krk Aku. k{khu k{khe
Lkwt hk fhwt uEyu. k{u ku krk fkoLkku kk fhku
ku kuxwt Au. ykke rkS kkukkLkk hk{kt kkAk ykk.
kAe kku rkS ykhLkkh hk{kMk Mk{eLku {k
skk nkk yLku ku{Lkku ykk{f kku Mkktkk nkk.
ekh ku{Lkk Vuhk Vkukx skk nkk. fu{fu Mk{eS
khuf {u, khuf Lk k {u. ykke rkSyu Mk{eSLku
rLktke fhe fu k{u yuf s Mku hnku kku Mkkhwt.
rkSLke rLktkeLku {kLk ykke Mk{eS khe sELku
hkk.
khke kheLkwt Lkk{ MksLkkZ hkk{kt ykwt. yuf
rMk rkS fk{ Mktku Mkkkhk ykk. kt ykk kkukkLkk
{nk{kt hnukk nkk ku s ku hk{kMk Mk{e yLku ku{Lkk
rku k Mkkkhk{kt ykk nkk. kuyku nuh{kt rkk {kkk
ykk.
rkk {kkkk {kkkk kuyku rkSLkk {nk kkMku

166

eh rkS

hnu Au. ykhu fkUzLkk rfLkkhk kkMku ihkZ{kt hnu Au.

ykke rkS ihkZ kk.
kt k Mk{eSLkkt oLk kk Lkrn. ykke rLkhk
kELku rkS kkkkZ kk. kt ykk hk{kMk Mk{eLkku
kk ykku.
ku{kt rkSLkkt kwkkLk nkkt. rkSyu rLkkqof
skk ku yLku kkuku {kLke {ktke ske.
rkS ykhLkkh [kf kk, k rLkhk kELku
kkAk ykwt kzwt.
yuf rMk rkS kt kk.
k hk{kMk Mk{e {k Lkrn. ykke yksu kku {eLku
s swt yuku rkSyu rLko fkuo.
rkSyu ku{Lkk rkuLku fkwt : yksu kwhwkh Au. ku{Lkkt
oLk fko rLkk nwt s{e Lkn.
ru ku{Lku yufk {k skLkwt fkwt. rkS Mk{eLku
{k {kxu yufk s kk. Mkkku rkfh SLku hMkku
kkkk E kk.
kkze{kt nLkw{kLkLkk u{kt kuyku ktLku ykk.
k yn Mk{e hk{kMk nkk Lkrn. xufheLke Lke[u Mk{eS
kk Au kuk ktke Mk{k[kh {k. ykke rkS xufheLke
Lke[u kkk{kt kk.
kt hk{kMk Mk{e yuf kz Lke[u kuXk nkk. rkS
ku{Lke kkMku kk.
rkSyu Mk{eLkkt [h{kt yuf eV wO yLku tzkT
k{ fkO.

169

eh rkS

23
rkSLke krkk e{u e{u kkzk {ktze. ku{u MkkiLku
[uke ykke fu ku{Lke ke{kheLke kk kx fhe Lkn.
rkSLku kwt fu {khku ytkfk nu LkSf yku Au. kuke
ku{u kkukkLkk kLk{tzLku kkukwt. ku Mkkku ku{Lkkt Mkkknkkt
kkt ykkt.
rkSyu e{u hneLku fkwt :
{khwt ykw nu kqhwt kk ykwt Au. {Lku yu{ kku
Au fu {khku un nu w Mk{ xfu Lkn. {khe ske{kt
{U yuf fhkuz nkuLk Lku hk {uwt Au. {khe kkA {khwt
hks xfke hku kuku knkwh, n{kkLk yLku nkurkh
nku kuku {khku kwk Lkke.
hkhk{ hk Mktku kuku Au k nsw LkkLkku Au.
{khe kkA {khk hks {kxu zk kk yu{ Au. hks{kt
yhksfkk Vuku. {khe kkA {khk MkTkwe {kMkkuLke wok
ku. {khk hk{kt yMkk uE ykihtkuk yLku rkwh
Mkhfkh [ze yku. {khe kkA {khk hkLkku Wfko {Lku
skkku Lkke.
rkSLke yke rLkhwMkkne kk Mkkte MkkiLkk ytk:fh
hkE ykkt. MkkiLke ykt{ktke yktMkw nuk kkt. Mkki
rkeh kE kkt.
169

168

eh rkS

yke [zk. rkSLku yu Mk{k[kh {k. rkSyu khk

s r[e e : Mk{eS ! yks Mkwe {U suxwt hks {uwt
Au ku kwt ykkLku rkk{kt yko fhwt Awt.
yk r[e Wkh hkLke {nkuh kke yu rkSyu
ku Mk{eSLke kue{kt ku r[e Lkke yLku kkqof Lk{Lk
fwO.
Mk{e fnu : rkS ! rkk{kt yLkks ykkkLku ku
r[e fu{ Lkke ?
rkS fnu : w ! rkk{kt su ykkwt uEyu ku
s ykwt Au.
Mk{e hk{kMku yk r[e fkZeLku kt[e.
Mk{e fnu : rkS ! rkk{kt kU ykwt hks {Lku
ykwt Au. nu kwt wt fhe ?
rkS fnu : Mk{e ! ykkLkk ke rkuLke {kVf
ykkLke Mkuk...!
khu Mk{e hk{kMku hk{ yLku sLkf runeLke fkk
Mktke yLku fkwt : kwt {khk khVke knuktLke {kVf hknex
[k.
ykke rkSu hk [kk {ktzwt yLku Mk{e hkkMkLke
rLkkLke khefu kk htkLkku hks [zkku.

eh rkS

171

170

eh rkS

rkS fnu : k{u shk rkeh kku Lkn. su sLBk

Au ku huf yuf rMk {hkLkk Au. Lk, kiMkku, kwk, e
yu kwt r{k Au. yk ke {kk yn Lku yn hne skLke
Au. su kLkkLkwt Au ku kLu s Aqxfku Au. k{u kk khk{e
Aku. kLku kt Mkwe MhksLkwt hk fhu. yuf Mktkke hnuu.
{khku hkuk {xkzk {kxu k{u qk qk {nuLkk fhe Au k
nu ku {xu k{u Lkke. {khwt ykw kqhwt kwt Au. nwt Mko{kt
sk RAwt Awt.
yk{ MkkiLke nkshe{kt rnLwkk kkkneLkk Mkkkf Akkrk
rkS {nkhksLkku yk{k Lkh unLku Akuze y{hkuf{kt
[kku kku.

eh rkS

173

eh rkS

172

yk {ku kkukkLkk Lkke ku{u knw rk u

kh fku fhe ek kk sqLk-1674{kt ku{Lku {hkXk hkLkk
MktMkkkf nuh fheLku MknkMkLk kh kuMkkze uk{kt ykk.
ku{Lku AkkrkLke Wkkr ykkk{kt yke. ku{u kkukkLkwt
hk rnLw krkke [kk {ktzwt. ku{Lkkt MkknMke [krhk
kkk Lkirkf k kh ku Mk{Lkk {nkLk Mktk kwfkhk{, Mk{ko
kwhw hk{kMk yLku ku{Lke {kkk SkkELkku Mkkike yrf
k nkku.

khke RrknkMk{kt rkSLkwt Lkk{ qk s ykhLke

Mkkku uk{kt yku Au. fuxkf rue RrknkMkfkhkuyu ku{Lku
Lke[k ukzk {kxu ku{Lkk Mktkt{kt kkuzef kuxe kkku e
Au. yk kk Mkk[e Au fu ku{u khk{kt nw-{hkXk Mkk{kLke
MkkkLkkLkwt {nkLk MLk uwt nkwt. khtkw kuyku {wMk{kLkkuLkk
rhkue Lknkukk. ku{u ku Mk{Lkk {wMk{kLk kMkfkuLku ku{Lkk
nwrhkue fkkuoLkku szkkkkuz skk ykku nkku. ku{Lke
MkuLkk{kt yLkuf {wM{ rMkkkne yLku MkirLkfku k nkk. yu{u
SLk{kt khu k {wM{ {rnkykuLkku yLkkh fu yk{kLk
fwO Lknkukwt. QxkLkwt ku{u kku nt{uk ku{Lkwt MkL{kLk fwO
nkwt.
rkSLkku sL{ yur-1627{kt kku nkku. ku{Lkk
rkkkS knS kkk {kkk SkkE kkukkLkk kwkLku k kkukkLke
su{ s yuf {wM{ kMkfLkku Mkk{tk kLkkk [knkk nkk.
khtkw rkSLku ku kk {tsqh Lknkuke. ku{u 16-17 koLke
{kt s {ke rkLkk fuxkf kufkuLku yufXk fheLku kkukkLke
ykMkkkMkLkk rfkyku kh nw{kyku Y fhe ek yLku yk
{ku yuf-yuf fheLku yLkuf rfkyku Ske ek. su{kt
MknkZ, e fkUf, ykihtkkkk yLku MkwhkLkk rfk rMk
Au.
172

eh rkS

175

kLkeyku : rkSLku A kLkeyku nke. (1) MkkEkkE (2)

MkkuhkkkE (3) kqkekkE (4) fkekkE (5)
kwkkkE yLku (6) {tsqkkkE.
MktkkLk : ku kwkku (1) tkS yLku (2) hkhk{ kkk k
kwke.
khMkkh : rkSLkk rLkLk kAe ku{Lkku kwk tkS khMkkh
kLku.
{]w :

rkSLkwt {]w ko 1680Lkk yurLke keSyu

[ik {kMk{kt kwkq{kLkk rLku kwt.

2 yur, 1679 : ykihtkuku nwyku kh sSk uhku

Lkkku.
26 {u, 1679 :

ukwh{kt ykihtkuku {trhku kkuzkt.

hksMkkLkLkk k{k{ hkykuyu yuf
kELku ykihtkukLkku rhku fhk
kk.

15 {k[o, 1680 : rkSyu LkkLkk kwk hkhk{Lkkt Lk

fkO. tkS rkSLkk rMkktkkuLkku
rhkue kLku. rkS w:e kk.
kherhf-{kLkrMkf kezk kk kke.
23 {k[o, 1680 : rkS kk{kt Mkkzkk. Mkkhkh Akkt
kk Wkkuo Lkn. heh Lkkwt kzk
kwt. rkSLku {]w rLkfx kwt.

eh rkS

174

rkkk : knS hksu kUMku {hkXk kuk. rLkk{, ykrkn
yLku {kukkuLke MkuLkkyku{kt Mkuk ykkkk.
{kkk : SkkE (rkSLku w, ehkkLkk, kkihkkLkk,
rfMkkLkhkkLkk MktMfkh {kkkyu ykk nkk.
sL{ : rkSLke sL{ kkhe yt ku rk nkku .
RrknkMkfkhkuLkku yuf ko 1630Lkk yur fu {k[o{kt
sL{ nkukLkwt {kLkkku nkku. k ktkk MktkuLk kAe
19{e Vukwykhe, 1627yu rkSLke sL{kkhe
nkukLkwt Mkokku Mefkhkwt.
sL{Mk : kqu LkSf rLkuheLkku rfku.
rkSLkku hkkrkuf : rkSLkku hkkrkuf Mkkk rMk
ktkku WMk kLke ku. hkkrkuf-WMk 2S
{u, 1674Lkk hkus Y kku, Ae sqLk, 1674Lkk
hkus MktkLLk kku. hkkrkuf irf rrke kUMku
krhkhLkk hkskkuh kfh Lkk kwk kk{ u
fhkku nkku.
rkSyu {uu rkkk : Akkrk, {hkXk Mkk{kLkk
hknkh, hkxLkkf.
174

177

eh rkS

MkkLkk
Akkrk rkS {nkhks yuf yuk k nkk, su{Lkk hku{
hku{{kt ehhMk Afkku nkku. yuf yuwt k su u{kt fkorLkck,
Mk, w [krh, Mkktkrf yufkk, MktMf]rkLke hkk, {o-Lk
yu erkLke hkk {kxu nh k kkh hnuLkkhk eh {hkXk Akkrk
rkS yuf Mkk[k uk nkk.
yu{Lkkt khk{ yLku kwr[kkwoLkk RrknkMkLkku kku yuf {kuxku
ktk kLke fu yu{ Au. w fhk {kxu yu{Lke kkMku rk MkuLkk
Lk nkk ku{ Akkt k {kukkuLkk ktk kxk fhkLke wLkerk yTwk
nke. yksLkk wk{kt suLku kuhek w krk khefu ykuk{kt
yku Au yu rkS {nkhksLke [kwhkELke Wks nke. kt ykuAk
MkirLkfku nku khu fE heku w~{LkkuLke {nkLk MkuLkkLku nuhkLk-khukLk
fhe {qfe yu rkS {nkhks kkMkuke skkLku Lkwt k {e
kwt.
yk kwMkf rMk fheLku ykk Mkwe knkU[kzk k h~{
fkLkLkku kkk hksufw{kh krZkhLkku nwt qk s ykkh {kLkwt
Awt.
yk kwMkf khk rkkeoyku{kt ehkk, w [krh yLku
eMkL{kLkLke MkTkLkkLkku Mkt[kh kk yu s y{khku yko Au.
yMkw >
3, fYkLkkh MkkuMkkxe,
Mktk e fnkhLkkk {kko,
{kukek, kkx

hksLk kxe
177

eh rkS

176

ykke kwk tkS Mk{k MkkkLkk

kkkLke hkMk {qfe. tkS
rkSLkkt ke kLke MkkuhkkkE yLku
ku{Lkk kwk hkhk{Lke Xufze Wzkzkku.
hkhk{Lku uE tkS r[zkkk.
rkSLkk krhkh{kt yktkrhf yktrk
MkoE. rkSyu krhkhsLkkuLku yuf
kE ktrk Mkkkk Mkkn ykke. rLktke
fhe. k fkuE kikh Lk kwt. zk
[kw s hkkt.
3 yur, 1680 : [ik {kMkLke kwkq{k. kLke
kkhke LkkuLkk Ak Akuzke uLkkh
eh {hkXk kMkf Akkrk rkS
{nkhksu kkrhkrhf fn [u ytrk{
kMk ek.
(Mk{kk)

eh rkS

179

178

eh rkS

eh rkS

181

180

eh rkS

eh rkS

183

182

eh rkS

eh rkS

185

184

eh rkS

eh rkS

187

186

eh rkS

eh rkS

189

188

eh rkS

eh rkS

191

190

eh rkS

eh rkS

193

192

eh rkS

eh rkS

195

194

eh rkS

eh rkS

197

196

eh rkS

eh rkS

199

198

eh rkS

eh rkS

201

200

eh rkS

202

eh rkS