Sunteți pe pagina 1din 17

Formatao de fonte

1 Teorema da amostragem

Do analgico para o digital


A amostragem (instantnea) de um sinal ou forma de onda analgica o processo pelo qual o sinal passa a ser representado por um conjunto discreto de nmeros. Estes nmeros, ou amostras, so iguais ao valor do sinal em instantes bem determinados (os instantes de amostragem). As amostras devem ser obtidas de maneira a que seja possvel reconstituir o sinal com exactido. Ou seja, a forma de onda original, definida em tempo contnuo, passa a ser representada em tempo discreto por amostras obtidas em instantes de amostragem espaados convenientemente. Ao intervalo de tempo entre amostras chama-se intervalo de amostragem, Ts. O seu inverso a frequncia de amostragem, fs = 1/Ts amostras por segundo. Para que seja possvel reconstituir o sinal original necessrio que a frequncia de amostragem seja, no mnimo, igual ao dobro da frequncia mxima contida no sinal analgico o que diz o teorema da amostragem. Caso contrrio produz-se um fenmeno indesejvel, denominado de aliasing, que se traduz numa sobreposio de espectro que inviabiliza a correcta recuperao do sinal (o assunto ser ilustrado mais frente). frequncia de amostragem mnima chama-se frequncia de Nyquist.

Amostragem

Sinais amostrados
Exemplo com sinusides com a frequncia indicada:
1 0 -1 f(t) f2 = 750 Hz 1 2 3 f(t) f1 = 250 Hz 1 2 3 t (ms)

1 0 -1

t (ms)

1 0 -1

f(t)

f3 = 1250 Hz

t (ms)

Frequncia de amostragem: 1 kHz

A mesma sequncia de amostras foi obtida em trs sinusides diferentes. Poder servir para recuperar essas trs

sinusides? Claro que no!!


De facto, com estas amostras s poderemos recuperar fielmente a primeira sinuside. Porqu?

R.: Porque a nica situao que respeita o teorema da amostragem:

a frequncia de amostragem dever ser, no mnimo, igual ao dobro da frequncia mxima do sinal a amostrar.
Amostragem 3

Tipos de amostragem
Amostragem instantnea (ou ideal) A funo amostradora um trem de impulsos de Dirac. As amostras so instantneas (sem durao). O seu espectro composto pelo espectro original mais rplicas idnticas.

Amostragem natural A funo amostradora um trem de impulsos com uma certa largura. Cada amostra, de durao no nula, toma a forma da funo amostrada. O espectro composto pelo espectro original mais rplicas cuja amplitude diminui com seno cardinal.

Amostragem de topo plano Cada amostra tem um valor constante em toda a sua durao no nula. O espectro sofre do efeito de abertura: nas baixas frequncias o espectro original vem multiplicado por um seno cardinal. No receptor preciso compensar o efeito de abertura com um filtro cuja funo de transferncia um seno cardinal invertido. Este o tipo de amostragem mais simples e vulgar. Tambm designado de sample-and-hold.

Amostragem

Amostragem instantnea
Sinal a amostrar: g(t) Funo de amostragem: trem de impulsos de Dirac:

c(t ) =

n =

(t nT )
s

C( f ) = f s

n =

( f nf

s)

Sinal aps amostragem:

g (t ) = g (t )c(t ) = g (t )

n =

(t nT ) = g (nT ) (t nT )
s s s n =

G ( f ) = G ( f ) * C ( f ) = G ( f ) * f s ( f nf s ) = f s G ( f nf s ) n = n =

isto , G ( f ) = f sG ( f ) + f sG ( f f s ) + f s G ( f 2 f s ) +

Concluses: o espectro formado por iguais rplicas do espectro original. A recuperao do sinal original faz-se passando g (t ) por um filtro passa-baixo de frequncia de corte adequada.

Amostragem

Amostragem instantnea: tempos e frequncias

Tempos Sinal original F

Frequncias

g(t)

G(f)

t Sinal amostrador c(t)


1

-W

C(f)
fs=1/Ts

-Ts 0 Ts 3Ts 5Ts

-2fs -fs 0 fs 2fs

Aps amostragem g(t)


g (0) g (Ts) g (2Ts)

G(f)

-Ts 0 Ts 3Ts 5Ts t fs


-W 0 W

fs 2fs f

Amostragem

Amostragem instantnea: nas frequncias


Espectro de sinal amostrado e recuperao do sinal analgico original atravs de filtragem passa-baixo

1986 by Siemens AG

Amostragem

Amostragem
Frequncia de amostragem demasiado baixa provoca aliasing

1986 by Siemens AG

Amostragem

Amostragem natural

1986 by Siemens AG

Amostragem

Amostragem natural
Sinal a amostrar: g(t) Funo de amostragem: trem de impulsos com durao T e amplitude A:

c(t ) =

n =

c e
n

j 2nf s t

(srie de Fourier)

Coeficientes da srie: cn = f sTA sinc( nf sT )

Sinal aps amostragem:


Nos tempos:

s (t ) = g (t )c(t ) = g (t )

n =

c e
n

j 2nf s t

j 2nf s t cn e Nas frequncias: S ( f ) = F [s(t )] = F g (t ) n =

Em sistemas lineares podemos trocar as operaes de integrao e de adio:

S( f ) =

c F [g (t )e
n n

j 2nf s t

Mas F g (t )e j 2nf st = G ( f nf s ) , logo

S( f ) =

c G( f nf ) = f TA sinc(nf T )G( f nf ) =
n s s s s n n

= f sTA G ( f ) + f sTAsinc( f sT )G ( f f s ) +

Amostragem

10

Amostragem natural

Sinal original

Sinal amostrador (trem de impulsos rectangulares)

Sinal amostrado

Sinal amostrador:
c(t ) = f sTA

n =

sinc(nf sT )e j 2 nf s t

( f s = 1 Ts )

Sinal amostrado: s (t ) = c(t ) g (t ) = f sTAg (t ) Espectro de frequncas: S ( f ) = f sTA


m =

n =

sinc(nf sT )e j 2 nf s t

sinc(mf sT )G ( f mf s )

Amostragem

11

Amostragem de topo plano

s (t ) =

n =

g (nTs )h(t nTs ) =

= g (t ) h(t )

(sinal amostrado de topo plano) s(t) a convoluo do sinal amostrado instantaneamente, g(t), com o impulso de amostragem h(t)

Impulso de amostragem

g (t ) =

n =

g (nTs ) (t nTs )

(Amostragem instantnea)

H ( f ) = T sinc( fT )e j fT

(Espectro do impulso de amostragem)

s (t ) = g (t ) h(t )

S ( f ) = G ( f ) H ( f )

com G ( f ) = f s

m =

G ( f mf s )

S ( f ) = G ( f ) H ( f ) = f s H ( f )

n =

G( f nf )
s

Amostragem

12

Amostragem de topo plano: desenvolvimento


Sinal a amostrar: g(t)

Sinal aps amostragem:

s (t ) =

n =

g (nT )h(t nT )
s s

h(t) um (nico) impulso rectangular de amplitude unitria e durao T. O seu espectro :

H ( f ) = Tsinc( fT )e jfT Vamos fazer a convoluo do sinal instantaneamente, g (t ) , com este impulso h(t):
g (t ) h(t ) =
amostrado

g ( )h (t )d =

g (nT ) ( nT )h(t )d
s s n

Trocando a ordem da integrao e adio:

g (t ) h(t ) =

g (nT )
s n

( nTs )h(t )d

Mas, das propriedades das transformadas de Fourier,

(t t0 )h(t )dt = h(t0 ) ,

logo, g (t ) h (t ) =

g (nT )h(t nT ) .
s s n

Mas isto s(t), afinal!

Amostragem

13

Amostragem de topo plano: desenvolvimento


Ento sendo s (t ) = g (t ) h(t ) podemos escrever:

S ( f ) = G ( f ) H ( f ) = f s H ( f )

n =

G( f nf )
s

ou ainda

S ( f ) = f s H ( f )G ( f ) + f s H ( f )G ( f f s ) +
Daqui se v que todas as rplicas espectrais so afectadas por H(f). A isto d-se o nome de efeito de abertura.

O efeito de abertura tanto mais pernicioso quanto maior for a durao T das amostras (o lobo principal do seno cardinal mais apertado). Aps o filtro passa-baixo do receptor teremos f s H ( f )G ( f ) . Como o que queremos recuperar G ( f ) , teremos de usar um filtro compensador de funo de transferncia
1 1 = H ( f ) T sinc( fT )

Amostragem

14

Amostragem

Amostragem natural

Amostragem de topo plano

Amostragem

15

Amostragens: resumo de equaes


g (t ) c(t ) h(t )
sinal original a amostrar funo amostradora impulso rectangular com

H ( f ) = TsincfT e jfT
O sinal amostrado vale:

Amostragem instantnea Tempos:

s (t ) = g (t ) = g (nTs ) (t nTs )
n

Frequncias:

S ( f ) = G ( f ) = f s G ( f nf s )
n

Amostragem natural Tempos:


Frequncias: s (t ) = g (t )c(t ) = f s TAg (t ) sinc(nf s t )e j 2nf st
n

S ( f ) = f s TA sinc(nf s T )G ( f nf s )
n

Amostragem de topo plano (PAM) Tempos: Frequncias: s (t ) = g (t )c(t ) h(t ) = g (nTs )h(t nTs )
g (t ) n

S ( f ) = G ( f ) H ( f ) = f s H ( f ) G ( f nf s )
n

Amostragem

16

Modulao de impulsos
Alm da modulao de amplitude de impulsos (PAM) podemos tambm considerar a modulao de durao e modulao de posio de impulsos:

Sinal modulador

Portadora

PDM

PPM

PDM Pulse Duration Modulation PPM Pulse Position Modulation

Amostragem

17

S-ar putea să vă placă și