Sunteți pe pagina 1din 111

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Intranet

Webmail UENF

Busca UENF

APRESENTAO COORDENAO EDITAIS BOLSISTAS DISCIPLINAS LINHAS DE PESQUISA PROJETOS VISITAS TCNICAS NOTCIAS LINKS MODELOS DOCUMENTOS FALE CONOSCO RESULTADO PRH20 ANP/PETROBRAS

DISCIPLINAS

INFORMAES SOBRE AS DISCIPLINA


NFASES EXISTENTES EM 2011 Cdigo da Disciplina Nvel Ttulo, Ementa e Bibliografia Bsica

Disciplinas comuns as nfases da ps-graduao LEP 1644 PGMD Prof. Carlos Enrique Pico OrtizTtulo: PRINCIPIOS DE ENGENHARIA DO PETRLEO Ementa: Conceitos bsicos sobre Perfurao, Mtodos de perfurao, Colunas, brocas e fluidos de perfurao, Conceitos bsicos de completao de poos, Cimentao, Canhoneio, Estimulao e fraturamento hidrulico, Elevao de Petrleo, Elevao natural, Bombeio mecnico e centrfugo, Gas Lift, Engenharia de Reservatrio, Tipos de reservatrios de petrleo, Propriedades fundamentais de fluidos de reservatrio, Anlise PVT, Propriedades fundamentais das rochas reservatrio, Escoamento radial em meios porosos, Mecanismos de recuperao primria, Mtodos de recuperao avanada. Bibliografia: Economides, M.J.; Hill, A D.; Ehlih-Economides, C., 1994, Petroleum Production Systems. Prentice Hall Petroleum Engineering Series.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

A.T.Bourgoyne, Jr., K.K. Milheim, M.E.Chenevert, F.S.Young Jr., 1986, Applied Drilling Engineering, SPE. G.V. Chilingarian and P. Voraburt, 1981, Drilling and Drilling Fluids, Developments in Petroleum Science, 11. Textbook series, vol 2., SPE. Thomas, Fundamentos de Engenharia de Petrleo, 2004, Editora Intercincia. Rosa, Carvalho e Xavier, 2006, Engenharia de Reservatrios de Petrleo, Editora Intercincia LEP 1603 PGMD Prof. Srgio AdrianoPrincpios de Geofsica Aplicada Mtodos no-Ssmicos; Mtodos Ssmicos; Perfilagem Geofsica de Poos; PrticaBibliografia Bsica: Dobrin, M.B. & Savit, C.H. 1988. Geophysical Prospecting. McGraw-Hill Book Co. Aki, K. & Richards, P.G. 1980. Quantitative Seismology: Theory and Methods, W.H. Freeman and Co., Vol. 1 e 2. Nabighian, M.N. 1988, Electromagnetic Methods in Applied Geophysics, Society of Exploration Geophysicists, Vol. I e II (A e B). Nettleton, L.L., 1976, Gravity and Magnetics in Oil Prospecting, McGraw-Hill Book Co. Telford, W.M., Geldart, L.P. e Sheriff, R.E. 1990. Applied Geophysics, Cambridge University Press. LEP 1722 PGMD Prof. Hlio SeverianoFundamentos de Geologia do Petrleo O ciclo geolgico e a Teoria da Tectnica de Placas. A arquitetura interna da Terra. Minerais e rochas. Dobras, falhas, discordncias, diapirsmo, etc. Os fsseis. A escala de tempo geolgico. Intemperismo e eroso. Vulcanismo e terremotos. Rochas reservatrio: composio, classificao, diagnese e parmetros petrofsicos. Rochas capeadoras. Rochas geradoras: aspectos geolgicos/geoqumicos da deposio e conservao da
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

matria orgnica. Migrao. Trapas (estruturais, estratigrficas e mistas). Origem, evoluo e classificao de bacias sedimentares. Sistemas Petrolferos. Acompanhamento geolgico de poos. Perfilagem e teste de formao. Potencial de hidrocarbonetos das bacias sedimentares brasileiras. Excurso de campo de 05 cinco dias a uma bacia sedimentar. Bibliografia: Foster, N.H., Beaumont, E.A (eds),1987, Geologic Basins II: Evaluation, Resource Apraisal, and World Occurrence of Oil and Gas, Amer. Assoc. Petrol. Geol. Link, P.K., 1990, Basic Petroleum Geology, Ogci. Raja Gabaglia, G.P e Milani, E.J. (eds), 1990, Origem e Evoluo de Bacias sedimentares, PETROBRS. Skinner, B. J. & Porter, S. C. 1987. Physical Geology. New York, John Wiley & Sons. 750 p. Teixeira, W. et al. 2000. Decifrando a Terra. So Paulo, Oficina de Textos, 558 p. LEP 1783 PGMD Prof. OrientadorProjeto de Tese Crditos associados ao tempo requerido para desenvolvimento da tese. LEP 1785 PGMD Prof. Alexandre SrvuloSeminrios I Seminrio semanal obrigatrio aos alunos de mestrado e doutorado que esto iniciando o seu 1 semestre letivo. Conferncias proferidas por pesquisadores que atuam nas reas de Geologia, Geofsica, Petrofsica, Engenharia de Petrleo e Modelagem Matemtica e Computacional, com novas abrangncias, teorias e tcnicas de interpretao de dados, revises de teorias e mtodos, estudos de casos, perspectivas histricas, demandas e tendncias atuais e futuras do setor
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

petrolfero. LEP 1786 PGMD Prof. Alexandre SrvuloSeminrios II Seminrio semanal obrigatrio aos alunos de mestrado e doutorado que esto cursando o seu 2 semestre letivo. Conferncias proferidas por pesquisadores que atuam nas reas de Geologia, Geofsica, Petrofsica, Engenharia de Petrleo e Modelagem Matemtica e Computacional, com novas abrangncias, teorias e tcnicas de interpretao de dados, revises de teorias e mtodos, estudos de casos, perspectivas histricas, demandas e tendncias atuais e futuras do setor petrolfero. LEP 1787 PGMD Prof. Alexandre SrvuloSeminrios III Seminrio semanal obrigatrio aos alunos doutorado que esto cursando o seu 3 semestre letivo. Conferncias proferidas por pesquisadores que atuam nas reas de Geologia, Geofsica, Petrofsica, Engenharia de Petrleo e e Modelagem Matemtica e Computacional, com novas abrangncias, teorias e tcnicas de interpretao de dados, revises de teorias e mtodos, estudos de casos, perspectivas histricas, demandas e tendncias atuais e futuras do setor petrolfero. LEP 1788 PGMD Prof. Alexandre SrvuloSeminrios IV Seminrio semanal obrigatrio aos alunos doutorado que esto cursando o seu 4 semestre letivo. Conferncias proferidas por pesquisadores que atuam nas reas de Geologia, Geofsica, Petrofsica, Engenharia de Petrleo e e Modelagem Matemtica e Computacional, com novas abrangncias, teorias e tcnicas de interpretao de dados,
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

revises de teorias e mtodos, estudos de casos, perspectivas histricas, demandas e tendncias atuais e futuras do setor petrolfero. LEP 1674 PG Prof. Responsvel : Andr Duarte BuenoAnlise e Processamento de Imagens I Introduo. t) Conceitos bsicos, importncia e reas de aplicao da anlise de imagens. p) pesquisa na internet sobre anlise de imagens. Fluxo de trabalho. t) Etapas do processamento digital de imagens e sua aplicao a rochas reservatrio de petrleo. Exemplos de softwares e bibliotecas desenvolvidos, resultados e aplicaces prticas. p) manuseio do Gimp e do LVP. Hardware e equipamentos. t) Computador, Workstation, Cluster de computadores; impressora e ploter; scanner, mquina fotogrfica, filmadora; sistemas armazenamento (hd, pen-drive, CD/DVD/Blue-Ray), storage e autoloader(fitas dat); p) visita ao CPD, ao LDSC e a rede cientfica. Olho humano e cores. t) conceitos de cor. Modelos RGB, HSI, CMY, YIQ. p) Manipulaao de imagens em diferentes modelos no Gimp. Preparao e obteno de lminas de rochas. t) O processo de obteno de amostras (testemunhos e amostras de calha), impregnao, polimento, preparao lmina. p) Estudo de amostras, uso do instrumento de impregnao, da politriz, do microscpio tico, captura das imagens. Visita ao laboratrio de laminao. Obteno de imagens de rochas. t) Microscopia tica (microscpio petrogrfico), microscopia eletrnica. Tomografia/Microtomografia computadorizada. p) visita ao laboratrio de microscopia. Imagens digitais. t) propriedades de imagens digitais (dimenses, resoluo, amostragem, quantizao), imagens em
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

nveis de cinza e coloridas. Formato de arquivos, jpg, png, ppm, pgm. p) manipulao de imagens no Gimp e LVP. Histograma. t) O que o histograma? Calculo do histograma. Equalizao do histograma. Funes de transferncia. Especificao do histograma. p) visualizao do histograma em mquinas fotogrficas, manipulao do histograma no Gimp e no LVP. Aplicao de funes de transferncia no Gimp. p) Desenvolvimento de programa em C++ para clculo e visualizao do histograma (gnuplot e CGnuplot). Filtros de pr-processamento. t) Conceito de filtros, realce e suavizao de imagens. Filtros no domnio espacial e de frequncia. Filtros passa baixa, filtros passa alta, butterworth, ideal, sobel; filtros baseados na alterao do histograma. p) Aplicao de filtros no Gimp e LVP. Implementao de filtros de pr-processamento (uso de bibliotecas como a Magick C++ e LIB_LDSC). Aplicao de testes com imagens de rochas reservatrio, anlise de resultados. Segmentao. t) Definio e importncia da segmentao, segmentao binria a partir do histograma de nveis de cinza, mtodos manuais e automticos de segmentao, segmentao de imagens em tons de cinza e coloridas. Algoritmos para imagens em tons de cinza. Conceitos Bsicos de Redes Neurais Artificiais. p) Uso de bibliotecas para segmentao de imagens de rocha reservatrio. Implementao de mtodos de segmentao usando C++. Implementao de mtodos de segmentao usando redes neurais em C++ Rotulagem. t) Conceito de rotulagem. O algoritmo de HoshenKopelman e sua variao. p) Desenvolvimento de algoritmo em C++. Aplicao a imagens de rochas reservatrio. Esqueleto. t) O que o esqueleto de uma imagem e mtodos para sua determinao. p): implementao dos mtodos descritos em Parker. Caracterizao. t) Conceitos bsicos de caracterizao, porosidade, funo autocorrelao, funo conectividade, parmetros fractais. Geometria discreta. Mtricas, d4, d8, d34, d5711. Distncia. Imagem de Distncia ao Fundo IDF. Bolas
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

de chanfro. p) Determinao da porosidade, funo autocorrelao, funo conectividade de um conjunto de imagens de rochas reservatrio. Granulometria. t) Conceitos bsicos de granulometria; morfologia matemtica (operaes de eroso, dilatao, abertura e fechamento; hit-miss, afinamento, espessamento), caracterizao com morfologia matemtica (distribuio de tamanho de objetos). p) : desenvolvimento e aplicao de mtodos da morfologia matemtica. Caracterizao de imagens de rochas reservatria.

Andr Duarte Bueno. Estudo Geomtrico das Representaes Tridimensionais da Estrutura Porosa e Grafo de Conexo Serial Para a Determinao da Permeabilidade Intrnseca de RochasReservatrio de Petrleo. PhD thesis, UFSC, 8 2001. Andr Duarte Bueno. Programao Orientada a Objeto com C++ Aprenda a Programar em Ambiente Multiplataforma com Software Livre. Novatec, So Paulo, 2003. J. P. Cocquerez and S. Philippi. Analyse D Images: Filtrage et Segmentation. MASSON, Paris, 1995. J. Facon. Morfologia Matemtica: Teoria e Exemplos. PUC PR, Curitiba, 1rd edition, 1996. J. Gomes and L. Velho. Computao Grfica :Imagem. INPASBM, Rio de Janeiro, 1rd edition, 1994. Rafael Gonzales and Richard Woods. Digital Image Processing. Addison-Wesley, 2rd edition, 2001. J. R. Parker. Algorithms For Image Processing and Computer Vision. John Wiley Sons, New York, 1997. J. Serra. Image Analysis and Mathematical Morphology, volume 1,2. Academic Press Limited, San Diego, 1982. LEP 1831 PG Prof. Responsvel : Andr Duarte BuenoAnlise e Processamento de Imagens II

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Sinais. Conceito de sinais. Amostragem. Transformada de Fourier. t) O que a transformada de Fourier. Conceitos bsicos e propriedades. Transformada de Fourier discreta. Fast Fourier Transform. p) Implementando FFT em C++. Aplicaes de FFT em imagens de rochas reservatrio (funo autocorrelao frequencial). Imagens 3D. t) Conceitos de imagens 3D. Representao 3D. Consumo de memria (uso de char, unsigned char, int, double). p) abrindo, salvando e manipulando imagens 3D em C++. Desenvolvimento da classe Cimagem3D. Visualizao de imagens 3D no LVP e em softwares comerciais. Aquisio de imagens 3D. t) Histria. Tomografia computadorizada e microtomografia . Aspectos fsicos e matemticos. Conceitos de reconstruo de imagens. Tomografia computadorizada, microtomografia. Propriedades de imagens 3D. Equipamentos comerciais. Vantagens e desvantagens. Limitaes da microtomografia. Modelagem microestrutual 3D. t) Conceitos bsicos de imagens tridimensionais, mtodos de modelagem 3D, mtodo da gaussiana truncada, mtodo da gaussiana truncada revisada, mtodo das esferas sobrepostas. p) aplicao dos mtodos de modelagem 3D usando o software Imago/LVP. Desenvolvimento de algoritmo em C++ aplicado a imagens 3D. Mtodo de seleo da representao ideal. t) porosidade real, porosidade conectada, funo autocorrelao, funo distribuio de tamanho de poros, funo concectividade. Anlise comparativa. Mtodos de simulao de propriedades fsicas de rochas reservatrio usando anlise de imagem: Permeabilidade. t) o conceito de permeabilidade; Equipamento permeametro. Conceito de grafo, de rede e de esqueleto. O mtodo do esqueleto, determinao da permeabilidade com o esqueleto; O grafo de conexo serial, o mtodo de determinao da permeabilidade com o grafo de conexo serial. p) uso do LVP; desenvolvimento do GCS em C++.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Mtodos de simulao de propriedades fsicas de rochas reservatrio usando anlise de imagem: Configuraes de equilbrio. t) O mtodo de determinao das configuraes de equilbrio de Magnani e sua adaptao. Rotulagem 3D (algoritmo de Hoshen-Kopelman e sua variao em 3D). Conectividade 3D. Conectividade corrigida em funo erro fsico. p) desenvolvimento de algoritmos em C++ para rotulagem e conectividade em 3D. Mtodos de simulao de propriedades fsicas de rochas reservatrio usando anlise de imagem: Intruso de mercrio. t) equipamento de intruso de mercrio, intruso de mercrio numrica, conceitos e aplicaes. p) visita ao laboratrio de fluidos. porosimetria a mercrio resultados para rochas reservatrio. Aplicaes numricas usando Imago ou LVP. Mtodos de simulao de propriedades fsicas de rochas reservatrio usando anlise de imagem: embebio e drenagem. t) Obteno das configuraes de equilbrio em processos de embebio e drenagem. A simulao do processo de drenagem da gua (invaso do leo). A simulao do processo de embebio (injeo de gua e expulso do leo). Obteno das curvas de saturao. p) uso do LVP ou Imago para simulao de processos de embebio e drenagem. Obteno de curvas de saturao. Dando uma olhada no cdigo em C++. Mtodos de simulao de propriedades fsicas de rochas reservatrio usando anlise de imagem: t) conceitos de permeabilidade relativa, determinao das curvas de permeabilidade relativa. Conceito de histerese . Obeno das curvas de histerese. Necessidade de novos estudos. p) Uso dos mtodos disponibilizados em softwares para determinao de propriedades fsicas de rochas reservatrio (determinao da permeabilidade relativa). Prtica de programao. Desenvolvendo adaptaes no GCS para otimizao do tempo de processamento. Paralelizao do cdigo. Desenvolvendo melhorias na biblioteca da LIB_LDSC Andr Duarte Bueno. Estudo Geomtrico das Representaes Tridimensionais da Estrutura Porosa e Grafo de Conexo Serial
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Para a Determinao da Permeabilidade Intrnseca de RochasReservatrio de Petrleo. PhD thesis, UFSC, 8 2001. Andr Duarte Bueno. Programao Orientada a Objeto com C++ Aprenda a Programar em Ambiente Multiplataforma com Software Livre. Novatec, So Paulo, 2003. J. P. Cocquerez and S. Philippi. Analyse D Images: Filtrage et Segmentation. MASSON, Paris, 1995. J. Facon. Morfologia Matemtica: Teoria e Exemplos. PUC PR, Curitiba, 1rd edition, 1996. J. Gomes and L. Velho. Computao Grfica :Imagem. INPASBM, Rio de Janeiro, 1rd edition, 1994. Rafael Gonzales and Richard Woods. Digital Image Processing. Addison-Wesley, 2rd edition, 2001. J. R. Parker. Algorithms For Image Processing and Computer Vision. John Wiley Sons, New York, 1997. J. Serra. Image Analysis and Mathematical Morphology, volume 1,2. Academic Press Limited, San Diego, 1982. LEP 1732 PG MD Prof. Responsvel : Andr Duarte BuenoDesenvolvimento de software orientado a objeto em C++ Parte I- Programao Orientada a Objeto (POO): Se destina a transmitir os conceitos bsicos de POO, a idia, a filosofia e a nomenclatura utilizada. Nesta parte descreve-se alguns exemplos de objetos, o que a POO representa em relao ao passado/presente e futuro da programao. Os mecanismos bsicos e os conceitos chaves de POO. Apresentase a modelagem orientada a objeto usando UML/TMO. Mostrase como montar o diagrama de uma anlise orientada a objeto (AOO) usando a modelagem UML/TMO. Apresenta-se as etapas de desenvolvimento de um programa: a especificao, a anlise orientada a objeto, o projeto do sistema, o projeto orientado a objeto, a implementao e teste; a manuteno e a documentao de um software.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Parte II -Programao orientada a objeto usando C++: Apresenta a programao orientada a objeto em C++. Quais as caractersticas de um programa orientado a objeto usando C++. Tipos padres de C++, tipos do usurio e tipos da STL. Namespace. Como declarar, definir e usar; classes, objetos, atributos e mtodos. Como implementar a herana simples, a herana mltipla, o uso do polimorfismo. A sobrecarga de operadores, a converso de tipos, uso de friend, excees, os tipos genricos (templates). Apresenta-se formatao de entrada e sada com as classes <ios_base>, <istream>, <ostream> e a classe <sstream>. Como realizar operaes com arquivos de disco usando as classes <fstream>, <ofstream> e <ifstream>. Apresenta-se um grupo de classes padres de C++ e que no so exatamente classes da STL. A classe de strings padres de C++ a <string>, a classe para tratar nmeros complexos <complex> e a classe <bitset>. Parte III- Introduo a STL: Apresenta-se a Standart Template Library (STL), que uma biblioteca de objetos em C++. Descreve-se os conceitos bsicos de containers e iteradores. Uso de <vector> para vetores, <list> para listas duplamente encadeadas, <queue> que representa uma fila, <stack> que representa uma pilha (como em uma calculadora HP), uma <deque> que uma fila com duas extremidades e classes para tratamento de conjunto de dados com chaves (<set>, <multi_set>, <map>, <multi_map>). Uso de funes genricas. Parte IV- Programao multiplataforma com ferramentas de software livre (GNU): Descreve conceitos de programao no mundo GNU. Apresenta um resumo das ferramentas de programao da GNU, cobrindo g++, make, automake, autoconf, libtool, documentao com doxygen, controle de verses com cvs e programas como diff, patch, indent. Como montar bibliotecas estticas e dinmicas. Parte VI- Descreve-se alguns conceitos gerais de programao em C/C++ como:
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Diretrizes de pr-processador, classes de armazenamento e modificadores de acesso, funes, ponteiros, referncias, estruturas, unies. Bibliografia: Engenharia de software, especificao, elaborao, anlise, projeto, teste, debugagem. Sommerville, Ian. Engenharia de Software. Addison-Wesley. 1996. Denis Alcides Rezende. Engenharia de Software e Sistemas de Informao. 2ed. Brasport. 2002. Roger S. Pressman. Engenharia de Software. 5ed. McGrawHill, 2002. Rumbaugh, J., Blaha, M., Premerlani, W., Eddy, F., and Lorensen, W. Modelagem e Projetos Baseados em Objetos. Edit. Campus, Rio de Janeiro, 1994. Eric Frieman. Use a cabea! padres de projeto. 2ed. 2007. Jorge Audy. Desenvolvimento distribuido de software. Campus. Lee Jordan. Gerencia de projetos dotproject. Pearson. 2008. Andr Koscianski. Qualidade de software. Novatec. 2006. Leonardo Molinari. Teste de software. Erica. 2003. Michal Young. Teste e analise de software. Bookman. 2008. Trayahur. M. F. e Emerson Rios. Projeto e Engenharia de Software: Teste de Software. Alta Books. 2003. Ann R. Ford. Practical debugging in C++. Prentice hall. 2002. UML Martim Fowler. UML Essencial Um breve guia para a linguagem-padro de modelagem de objetos. Bookman, Porto Alegre, 2000.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Booch, G., Rumbaugh, J., and Jacobson, I. UML Guia do Usurio. Edit. Campus, Rio de Janeiro, 2000. Gilleanes T.A.Guedes. UML 2 uma abordagem prtica. Novatec. 2008. Bret Mclaughin. Use a cabea! anlise e projeto orientado a objeto. Altabook/oreilly. Alistair Cockburn. Escrevendo casos de uso eficazes. Bookman. C++ Stroustroup. Programming principles and pratice using C++. 2009. Deitel, H. and Deitel, P. Como Programar em C++. Bookman, Porto Alegre, 3 ed., 2001. Bjarne, Stroustrup. C++ The Programming Language. John Wiley Sons, 3 edition. 1999. Josuttis, N. M. Object Oriented Programming in C++. John Wiley & Sons. 2002. Tony Gaddis; Starting Out with C++: From Control Structures through Objects; Addison Wesley; 2008. Malik . C++ Programming: From Problem Analysis to Program Design; Fourth Edition (Paperback D.S. (Course Technology); 2008. Malik . C++ Programming: Program Design Including Data Structures; 5 Edition (Paperback D.S. (Course Technology); 2010. Tony Gaddis. Starting Out with C++: Early Objects. Addison Wesley; 2010. Davis. Beginning Programming With C++ for Dummies. John Wiley & Sons. 2010. C++ Avanado Nicholas A. Solter. Professional C++. wrox. 2005.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Scott Meyers. More Effective C++. Adison-Wesley. 1996 (2006). Scott Meyers. Effective C++ : 55 Specific Ways to Improve Your Programs and Designs (3rd Edition). Addison-Wesley (2005). Nicholas A. Solter, Scott J. Kleper, Professional C++. Wrox, (2005). STL e Templates NicolaiM.Josuttis. The C++ Standard Library: A Tutorial and Reference. Addison-Wesley Pub Co; 1st edition. 1999.. Angelika Langer. Standart C++ iostreams and locales. AdisonWesley. 2000. Pete Becker. C++ Standart Library Extensions. AddisonWesley. 2007. Bjorn Larlsson. Beyond the C++ standart library. AddisonWesley. 2006. Andrei Alexandrescu. Modern C++ Design. Addison-Wesley. 2001. David Vandevoorde. C++ templates meta programming. Addison-Wesley. 2005 David R. Musser. STL Tutorial and Reference Guide: C++ Programming with the Standard Template Library. AddisonWesley, 2010. Multiplataforma (GNU/Linux) Cederqvist, P. Version Management with CVS. Free Software Foundation. 1993. Bibliotecas e interfaces grficas Manual do pacote libtool. Acesso via internet. Jasmin Blanchette and Mark Summerfield. C++ GUI
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Programming With QT 3. Prentice Hall. 2004. Jasmim Blanchete. C++ GUI Programming With Qt 4. Prentice Hall. 2006. Alan Ezust. An introduction to design patterns in C++ with Qt 4. Prentice Hall. 2006. Marcelo Cohen. Open GL uma abordagem prtica. Novatec. 2006. Mark Summerfield. Advanced Qt Programming: Creating Great Software with C++ and Qt 4. Addison-Wesley Professional, 2010. Otimizao e processamento paralelo e distribudo Anthony Williams. C++ Concurrency in Action: Practical Multithreading (Paperback) . Manning Publications; 2009. Cameron Hughes e Tracey Hughes. Parallel and Distributed Programming Using C++. Addison-Wesley, 2004. Cameron Hughes e Tracey Hughes. Multicore Programming. Wrox, 2008. H.S. Stone, High performece computer architecture, AddisonWesley. Foster, Designing and building parallel programs, Massashusetts: Addison Wesley, 3. edio, 1993. (http://www-unix.mcs.anl.gov/dbpp/). Peter Pacheco, Parallel Programming With MPI. Morgan Kaufmann Publishers. 1996. David R. Butenhof. Programming with POSIX(R) Threads. Addison-Wesley, 1987. George Em Karniadakis , Robert M. Kirby II . Parallel Scientific Computing in C++ and MPI: A Seamless Approach to Parallel Algorithms and their Implementation. Cambridge University Press. 2003.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Yair Shapira. Solving PDEs in C++. SIAM, Society for Industrial and Applied Mathematics. 2006. B. H. Flowers. An Introduction to Numerical Methods in C++. Oxford University Press, USA; Rev Sub edition. 2000. Jack Dongarra et al. Numerical Linear Algebra for HighPerformance Computers. SIAM. 1998. Paide Keyes et al. Domain Based Parallelism and Problem Decomposition Methods in Computacional Sciente and Enginnering. SIAM. 2009. Marcos Pitanga. Computao em Clusters. Brasport. 2003. Michel A. Henoux et. al. Parallel Processing for Scientific Computing. SIAM. 2006. Daniel J. Duffy. Monte Carlo Frameworks: Building Customisable High-performance C++ Application. Wiley. 2009. Processamento Imagens GONZALEZ, RAFAEL C. Processamento De Imagens Digitais. EDGARD BLUCHER. 2000. 1ed. Meiqing Wang. A concise introduction do image processing using C++. CRC Press. 2009. PEDRINI, HELIO. Anlise De Imagens Digitais Principios, Algoritmos e Aplicaes. Thomson pioneira. 2007. 1ed. C. Pozrikidis. Introduction to C++ Programming and Graphics (Hardcover) ; Springer; 1 edition ; 2007. Wilhelm Burger. Principles of Digital Image Processing: Core Algorithms. Springer. 2009. Lawrence OGorman. Practical Algorithms for Image Analysis with CD-ROM. Cambridge University Press. 2008. Aplicaes cientficas e engenharia James Paul Holloway. Introduo a Programao para
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Engenharia. LTC, 2006. JohnJ.Barton, LeeR.Nackman. Scientific and Engineering C++: An Introduction With Advanced Techniques and Examples. Addison-Wesley Pub Co; 1st edition. 1994. DaoqiYang . C++ and Object-oriented Numeric Computing for Scientists and Engineers Springer Verlag; 1st edition. 2000. Yair Shapira. Solving PDEs in C++: Numerical Methods in a Unified ObjectOriented Approach. SIAM. 2006. Gilbert Strang; Computational Science and Engineering; SIAM; 2007. Jorge J. Mor and Stephen J. Wright Optimization Software Guide; SIAM; 1993. Yorick Hardy. Computer Algebra With Symbolic C++ (Paperback (Editor) World Scientific Publishing Company; 2008. Marcia Ruggiero. Calculo numerico. Pearson, 1996, 2.ed. 8534602042 Chen, Zhangxin; Huan, Guaren. COMPUTATIONAL METHODS FOR MULTIPHASE FLOWS IN POROUS MEDIA.. Edt: SIAM. ISBN: 0898716063. Walter Savitch. Problem solving with C++. pearson. 2007. Zhangxin Chen. Computational Methods for Multiphase Flows in Porous Media . 2006. D.M.Capper. C++ for scientists, enginners and mathematicians. Springer. 2001. Daniel J. Duffy, Joerg Kienitz. Monte Carlo Frameworks: Building Customisable High-performance C++ Applications. Wiley; Har/Cdr edition; 2009. Allen B. Downey. How To Think Like A Computer Scientist: C++ Version. CreateSpace; 2009. Mark Lee. C++ Programming for the Absolute Beginner. Course Technology PTR; 2 edition; 2009.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Robert Sedgewick. Algorithms in C++. Addison-Wesley Professional; 1 edition; 2009. Gary J. Bronson. C++ for Engineers and Scientists. Course Technology; 3 edition; 2009. Damon Danieli. C++ Algorithms for Digital Signal Processing, 2/e, Format: Kindle Edition ; Publisher: Prentice Hall Professional; 2 edition; 2008. Edward Scheirnerman. C++ for mathematicians. CRC. 2006. Armando de Oliveira Fortuna. Tcnicas Computacionais para Dinmica dos Fluidos: Conceitos Bsicos e Aplicaes. Editora da Universidade de So Paulo EDUSP.So Paulo SP. Primeira, 85-314-0526-2. 2000. Randall L. Eubank. Statistical Computing in C++ and R. Chapman & Hall/CRC; 2010. Fedora 10 and Red Hat Enterprise Linux Bible (Bible (Wiley)) Paperback : 1128 pages; Wiley; 2009 LEP 1675 PGMD Prof. Responsvel : Andr Duarte BuenoProgramao Paralela e Distribuda I Ementa: Introduo ao processamento paralelo em um cluster de computadores Introduo a utilizao de cluster de computadores. Funcionamento de um cluster. Mquinas paralelas baseadas em agregados (Clusters Computing, Cluster estilo Beowulf e COW, Grid computing). Tipos de cluster (Beowulf, Workstations, grid). O que voc precisa saber? Exemplos. Introduo, filosofia e conceitos chaves de programao paralela e distribuda Conceitos e benefcios da programao paralela e distribuda. Tcnicas de paralelizao: decomposio, comunicao (distribuio) e sincronizao de dados; Evoluo das mquinas
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

paralelas, tendncias. Tipos de Arquiteturas (cliente-servidor e ponto a ponto), desempenho e tendncias; Conceitos de balano de carga, granularidade; Processamento paralelo com SMP (symetric multi-processor). Processamento paralelo distribudo. Processamento paralelo distribudo com OpenMosix. Bibliotecas para desenvolvimento de programas utilizando processamento paralelo. Introduo ao processamento paralelo com mltiplos processos Estrutura e caractersticas de um processo. Estados e recursos de um processo. Processos sincronizados, recursos e dados. Funcionamento de um programa com mltiplos processos. Clonagem, distribuio e comunicao entre processos. Exemplos. Introduo ao processamento paralelo com mltiplas threads Introduo as threads (a biblioteca pthreads). Tipos, estrutura, caractersticas, e estados de uma thread. Diferenas entre threads e processos. Modelos de threads (delegao, ponto a ponto, pipeline, SPMD, MPMD). Criando threads. Cooperao e sincronizao de threads. Exemplo. Tcnicas de sincronizao Ordem de execuo. Relao entre tarefas sincronizadas. Sincronizando acesso a dados. Sincronizao com variveis do tipo mutex. Sincronizao com semforos. Sincronizao com variveis condicionais. Desenvolvendo componentes que suportam concorrncia Tirando vantagens das classes de interface. Usando e mantendo a metfora de streans. Usando pipes orientados a objeto. Usando fifos orientados a objeto. Bibliotecas para trocas de mensagens MPI A biblioteca MPI. Compilando e linkando programas C++ com bibliotecas MPI. Executando programas MPI. Tarefas mnimas para um programa MPI. Mecanismos e funes da biblioteca MPI. Exemplos.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Bibliotecas para trocas de mensagens PVM A biblioteca PVM. Compilando e linkando programas C++ com bibliotecas PVM. Executando programas PVM. Tarefas mnimas para um programa PVM. Mecanismos e funes da biblioteca PVM. Exemplos. Bibliografia: Leonardo Molinari. Teste de software. Erica. 2003. Michal Young. Teste e analise de software. Bookman. 2008. Trayahur. M. F. e Emerson Rios. Projeto e Engenharia de Software: Teste de Software. Alta Books. 2003. Bjarne, Stroustrup. C++ The Programming Language. John Wiley Sons, 3 edition. 1999. Malik . C++ Programming: Program Design Including Data Structures; 5 Edition (Paperback D.S. (Course Technology); 2010. Tony Gaddis. Starting Out with C++: Early Objects. Addison Wesley; 2010. Davis. Beginning Programming With C++ for Dummies. John Wiley & Sons. 2010. Scott Meyers. More Effective C++. Adison-Wesley. 1996 (2006). Scott Meyers. Effective C++ : 55 Specific Ways to Improve Your Programs and Designs (3rd Edition). Addison-Wesley (2005). Nicholas A. Solter, Scott J. Kleper, Professional C++. Wrox, (2005). Pete Becker. C++ Standart Library Extensions. AddisonWesley. 2007. David R. Musser. STL Tutorial and Reference Guide: C++
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Programming with the Standard Template Library. AddisonWesley, 2010. Jasmim Blanchete. C++ GUI Programming With Qt 4. Prentice Hall. 2006. Mark Summerfield. Advanced Qt Programming: Creating Great Software with C++ and Qt 4. Addison-Wesley Professional, 2010. Anthony Williams. C++ Concurrency in Action: Practical Multithreading (Paperback) . Manning Publications; 2009. Cameron Hughes e Tracey Hughes. Parallel and Distributed Programming Using C++. Addison-Wesley, 2004. Cameron Hughes e Tracey Hughes. Multicore Programming. Wrox, 2008. H.S. Stone, High performece computer architecture, AddisonWesley. Foster, Designing and building parallel programs, Massashusetts: Addison Wesley, 3. edio, 1993. Peter Pacheco, Parallel Programming With MPI. Morgan Kaufmann Publishers. 1996. David R. Butenhof. Programming with POSIX(R) Threads. Addison-Wesley, 1987. George Em Karniadakis , Robert M. Kirby II . Parallel Scientific Computing in C++ and MPI: A Seamless Approach to Parallel Algorithms and their Implementation. Cambridge University Press. 2003. Yair Shapira. Solving PDEs in C++. SIAM, Society for Industrial and Applied Mathematics. 2006. B. H. Flowers. An Introduction to Numerical Methods in C++. Oxford University Press, USA; Rev Sub edition. 2000. Jack Dongarra et al. Numerical Linear Algebra for HighPerformance Computers. SIAM. 1998.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Paide Keyes et al. Domain Based Parallelism and Problem Decomposition Methods in Computacional Sciente and Enginnering. SIAM. 2009. Marcos Pitanga. Computao em Clusters. Brasport. 2003. Michel A. Henoux et. al. Parallel Processing for Scientific Computing. SIAM. 2006. Daniel J. Duffy. Monte Carlo Frameworks: Building Customisable High-performance C++ Application. Wiley. 2009. Gilbert Strang; Computational Science and Engineering; SIAM; 2007. Yorick Hardy. Computer Algebra With Symbolic C++ (Paperback (Editor) World Scientific Publishing Company; 2008. Zhangxin Chen. Computational Methods for Multiphase Flows in Porous Media . 2006. D.M.Capper. C++ for scientists, enginners and mathematicians. Springer. 2001. Daniel J. Duffy, Joerg Kienitz. Monte Carlo Frameworks: Building Customisable High-performance C++ Applications. Wiley; Har/Cdr edition; 2009. Allen B. Downey. How To Think Like A Computer Scientist: C++ Version. CreateSpace; 2009. Mark Lee. C++ Programming for the Absolute Beginner. Course Technology PTR; 2 edition; 2009. Robert Sedgewick. Algorithms in C++. Addison-Wesley Professional; 1 edition; 2009. Gary J. Bronson. C++ for Engineers and Scientists. Course Technology; 3 edition; 2009. Damon Danieli. C++ Algorithms for Digital Signal Processing, 2/e, Format: Kindle Edition ; Publisher: Prentice Hall Professional; 2 edition; 2008.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Edward Scheirnerman. C++ for mathematicians. CRC. 2006. Armando de Oliveira Fortuna. Tcnicas Computacionais para Dinmica dos Fluidos: Conceitos Bsicos e Aplicaes. Editora da Universidade de So Paulo EDUSP.So Paulo SP. Primeira, 85-314-0526-2. 2000. Randall L. Eubank. Statistical Computing in C++ and R. Chapman & Hall/CRC; 2010. LEP 1762 PGMD Prof. Responsvel : Nivaldo Silveira FerreiraIntroduo ao Mtodo dos Elementos Finitos Ementa: Clculo variacional; mtodos aproximados; mtodos dos elementos finitos; elemento finito unidimensional; elementos finitos bidimensionais planos. Bibliografia: Assan, Alosio Emesto. Mtodo dos Elementos Finitos Primeiros Passos 2.a Edio. Campinas, SP, Editora UNICAMP, 2003. Azevedo, lvaro F.M. Mtodos dos Elementos Finitos I. a Edio. Faculdade de Engenharia da Universidade do Porto, Portugal, 2003. Butkov, Eugene. Fsica Matemtica. Rio de Janeiro, RJ. Editora Guanabar Dois, 1983.Cook, Robert D. Finite Element Modeling For Stress Analysis. Editora John Wiley &Sons, Inc., 1995 Desai, Chandrakant S.; Abel, John F.Introduction to the Finite Element Method A Numerical Method for Engineering Analysis. Editora Van Nostrand Reinhold Company, 1972. Hohmann, Gerald W. Numerical Modeling for Eletromagnetic Methods of Geophysics: In Eletromagnetic Methods in Applied Geophysics. Edited by Misac N. Nabadian. V 01. I, theory. Editora Society of Exploration Geophysicists, 1988. Ihlemburg, Frank. Finite Element Analysis of Acousting
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Scattering. Editora Springer- Verlag, New Y ork, Inc., 1998. LEP 1673 PGMD Prof. Responsvel : Nivaldo Silveira FerreiraIntroduo a mtodos numricos Ementa: NFASE: INTRODUO A MTODOS NUMRICOS Representao de nmeros e erros Introduo: Os nmeros de floating-point; Erro ; Preciso; Exerccios; Mtodos iterativos; Introduo ; O mtodo iterativo simples; O mtodo de dicotomia; O mtodo do Newton ; O mtodo de secante; As funes do Matlab; Excerccios; Interpolao; Introduo; A frmula do Lagrange; A frmula do Newton; Interpolao de splines; As funes do Matlab; Exerccios Clculo numrico: Introduo; Integrao numrica; Derivao numrica; Equaes com diferenas; Mxima e mnima; As funes do Matlab; Exerccios Soluo numrica de equaes diferenciais: Introduo; O mtodo do Euler; Os mtodos de Runge-Kutta.; O mtodo de shooting; Os mtodos de diferenas finitas para equao da onda e equao no-linear do tipo da lei de conservao ; Asfunes do Matlab; Exerccios Soluo numrica de equaes algbricas lineares: Introduo; O mtodo do eliminao do Gauss ; LU fatorao; Os mtodos iterativos; Aproximao linear em mdia quadrtica ; As funes do Matlab ; Exerccios Bibliografia: David Kahaner, Cleve Moler and Stephen Nash. Numerical Methods and Software. Prentice-Hall, Inc., 1989 ; Laurene V. Fausett. Applied Numerical Analysis Using MATLAB. Prentice Hall, Inc. Upper Saddle House River, New Jersey, 1999; Alexandr Samarsky. Introduction in Numerical Methods. Moscow, Nauka, 1997.; Francis Sheid. Anlise Numrica. McGraw-Hill, Inc. 1991 ; Peter R. Turner. Guide to Scientific Computing, Second Edition. CRC Press, 2001; lia Y. Matsumoto. MATLAB 6 Fundamentos de Programao. So Paulo, rica, 2001.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

LEP 1672

PGMD

Prof. Responsvel : Nivaldo Silveira FerreiraT.E.M.A-nfase:Os Mtodos das Diferenas Finitas Ementa: Os mtodos das diferenas finitasEquaes de diferenas;Mtodos das diferenas finitas para equaes diferenciais ordinriasMtodos das diferenas finitas para equaes diferenciais parciaisRequisitos necessrios: Bibliografia: William H. Press et al., Numerical Recipes in Fortran 77&90: The Art of Scientific Computing. Cambridge University Press.Fortan 77&90 Example Book. Cambridge Univerity Press.Arieh Iserles, A First Course in the Numerical Analysis of Differential Equations. Cambridge University Press. Alexandr A. Samarsky, Introduction in the Theory of Difference Schemes. Moscow, Nauka Press. Vitaly I. Kosarev, Twelve Lectures on Numerical Mathematics. Moscow, Nauka Press. Jose Alberto Cuminato e Messias Meneguette Junior, Discretizao de Equaes Diferencias Parciais. USP,2002.

Disciplinas relacionadas a nfase de Engenharia de Produo de Petrleo LEP 1684 PGMD Prof. A ser definidoT.E.E.P- nfase : Engenharia de Completao Ementa: NFASE: ENGENHARIA DE COMPLETAO Operao de revestimento de poos. Elementos de perfilagem de poos revestidos. Equipamentos e perfis de produo. Determinao de horizontes de produo. Bibliografia: -Economides, M. J., Hill, A. , D., Ehlig-Economides, C., Petroleum Production Systems. Prentice Hall, Petroleum Engineering Series. 1994. Bourgoyne, A. T., Milheim, K., Chenevert, M.E. e Young Jr.,
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

F.S.: Applied Drilling Engineering, SPE Textbook Series, Vol. 2, Richardson, Texas, 1986. Erik B. Nelson, Well Completions. -Carl Gatlin, Drilling and Well Completions. -Thomas O. Allen and Alan P. Roberts Production Operations , Well Completions, Workoves and Stimulation. LEP 1687 PGMD Prof. Adolfo PuimeT.E.E.P- nfase: Recuperao Avanada de Petrleo Ementa: Tpicos Especiais em Engenharia de Petrleo nfase : Mtodos Qumicos e SolventesEmenta : Termodinmica do Equilbrio de Fases; Deslocamento Imiscvel; Mtodos Qumicos; Deslocamento Miscvel; Mtodos Solventes Prof. Responsvel : Adolfo Puime Pires Bibliografia: Barenblatt, G. I., Entov, V. M. and Ryzhik, V. M., 1990, Theory of Fluid Flows Through Natural Rocks, Kluwer Academic Publishers, London.; Bedrikovetsky P. G., 1993, Mathematical Theory of Oil & Gas Recovery, 1993, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.; Lake, L. W., 1989, Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs. LEP 1602 PGMD Prof. Adolfo PuimeHidrodinmica dos Meios Porosos e Fraturados Modelamento Matemtico de Escoamento de Fluidos Homogneos; Fluidos compressveis e incompressveis; Fluxo permanente. Condies iniciais e de contorno. Escoamento radial na direo do poo. Testes no poo; ndices de produtividade e injetividade; Escoamento no permanente. Soluo similar prpria. Teste no poo; Fsica do Reservatrio para o Water Flooding; Permeabilidades relativas ; Presso capilar; rea de validade para a permeabilidade relativa e presso capilar; Deslocamento do leo por gua em Meio
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Poroso; Equao para deslocamento 1 D de leo pela gua; Aproximao em larga escala e equao de Buckley Leverett; Equao hiperblica de primeira ordem quasi linear; Frente de deslocamento ; Soluo de problemas de deslocamento 1 D; Injeo de gua em um nico poo (escoamento radial); Clculo grfico analtico para o fator de recuperao ; Waterflood em reservatrios inclinados ; Estabilidade da frente de deslocamento ; Escoamento Bifsico Multi componente em Meio Poroso; Miscibilidade. Miscibilidade Parcial; Deslocamento de leo pela gua com gs miscvel; Sistemas com 2 equaes hiperblicas de 1a ordem quasi lineares; Problema Riemann; Ondas rarefeitas; Ondas de choque; Soluo para problemas 1 D; Anlise de deslocamento WAG ; Modelos Bsicos em Simulao de reservatrio; Escoamento de 02 fases imiscveis; Escoamento de 03 fases; Escoamento de 02 fases parciais miscveis; Condies iniciais e de contorno para modelos de reservatrios em 3 D. Calhoun, J.C.Jr. 1953. Fundamentals of Reservoir Engineering. University of Oklahoma Press ; Ecomonides, M.J.; Hill, aD.; Ehlih Economides, C.,1994, Petroleum production Systems. Prentice Hall petroleum Engineering Series; Muskat, M., 1949, Physical Principles of Oil Production, McGraw Hill, New York LEP 1841 PG Prof. Carlos Enrique Pico OrtizTtulo: SIMULAO DE RESERVATRIOS Ementa: Conceitos basicos relacionados com a soluo numrica das equaes de fluxo em meios porosos, Tecnicas de discretizao no tempo e no espao para problemas em uma e duas dimenses, Mtodo das diferenas finitas, Discretizao dos diferentes tipos de condies de contorno, Modelos para representao de poos e acoplamento poo-reservatrio, Mtodos de soluo das equaes para escoamento multifsico, Aplicaes. Bibliografia: Aziz, K., e Settari, A.: Petroleum Reservoir Simulation, 1979. Abou-Kassem, J.H., Farouq-Ali, S.M., Rafiq-Islam, M.,
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Petroleum Reservoir Simulation, a Basic Approach, Gulf Publishing Company, 2006. Ertekin, T.; Abou-Kassem, J.H. e King, G.R.; Basic Applied Reservoir Simulation. SPE Textbook Series Vol. 10, 2001. Fanchi, J., Principles of Applied Reservoir Simulation, 3rd Edition, Elsevier GPP, 2006. PGMD Prof. Alvaro M.M. Peres

LEP 1715

T.E.E.P nfase : Teoria dos Testes de Presso em Poos


Ementa: 1.Reviso: Fundamentos da Interpretao de Testes Tipos de Teste. Composio da Coluna de Testes. Mtodos de Interpretao. ndice de Produtividade. Razo de dano. Raio de Investigao. Identificao dos regimes de fluxo: grfico loglog. Mtodo das derivadas. Tempo equivalente de Agarwal. 2.Conceitos e Solues Elementares Equao da Difusividade. Formulao para Anisotropia e Escoamento bifsico. Condies de Contorno. Regime de fluxo permanente e semi-permanente. Variveis adimensionais. Soluo da linha fonte para reservatrio homogneo isotrpico e anisotrpico. Transformada de Laplace e Funes de Bessel. Algoritmo de Stehfest. 3.Comportamento de Testes com Estocagem e Dano Conceitos de Estocagem e Efeito de pelcula (Skin). Soluo com estocagem e skin para reservatrio infinito. Solues aproximadas de curto e longo tempo. Curvas-tipo. Mtodo das Derivadas e o algoritmo de Bourdet. Soluo para Teste de Interferncia com estocagem e skin. 4.Superposio de Efeitos

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Superposio no Espao. Mtodo de Horner. Poo vertical com estocagem e skin prximo a falha selante. Efeito de uma linha de presso constante num poo vertical. Interpretao da esttica por Curva-tipo. Comportamento do tempo equivalente para o caso de estocagem e skin. Mtodo das derivadas para o perodo de esttica. 5.Testes em Poos de Gs Equao da Difusividade. Teoria da pseudo-presso. Soluo por transformada de Boltzmann. Soluo aproximada pelo mtodo de perturbao. Bibliografia: Textos Bsicos em Testes em Poos: 1.Lee, Rollins e Spivey. Pressure Transient Testing. SPE Textbook Series Vol. 9, 2003. 2.Bourdet, Dominique. Well Test Analysis: The Use of Advanced Interpretation Models. Elsevier, 2002. 3.Horne, Roland. Modern Well Test Analysis. Petroway, Inc, 1995. 4.Earlougher Jr., Robert. Advances in Well Test Analysis. SPE Monograph 5, 1977. 5.Matthews, C. S. e Russel, D. G. Pressure Buidup and Flow Tests in Wells. SPE Monograph 1, 1967. 6.Lee, John. Well Testing. SPE Textbook Series Vol. 1, 1982 Textos Avanados em Testes em Poos: 7.R. Raghavan. Well Test Analysis. Prentice Hall, 1993; 8.Tatiana Streltsova. Well Testing in Heterogeneous Formations. John Wiley & Sons, 1988.; Textos de apoio: 9.Carslaw e Jaeger. Conduction of Heat in Solids. Segunda Edio, Oxford University Press, 1959. Reimpresso em 1986. 10.Farlow. Partial Differential Equations for Scientists & Engineers. John Wiley & Sons, 1982. 11.Boyce e DiPrima. Elementary Differential Equations and Boundary Value Problems. Terceira Edio. John Wiley & Sons, 1977. 12.Churchill. Operational Mathematics. Terceira Edio. McGraw-Hill, 1972. 13.Abramowitz e Stegun. Handbook of Mathematical Functions. National Bureau of Standards, 1964. Nona impresso publicada pela Dover.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

LEP 1803

PGMD

Prof. Alvaro M.M.PeresTpicos Especiais em Engenharia: Tpicos Avanados em Testes de Presso em Poos Ementa: 1. Teoria Geral de Testes com Vazo Varivel 2. Mtodo de Soluo utilizando Fontes e Sumidouros 3. Funes de Green 4. Teoria dos Testes em Poos de Gs Bibliografia: Textos bsicos: 1. Lee, Rollins e Spivey. Pressure Transient Testing. SPE Textbook Series Vol. 9, 2003. 2. Bourdet, Dominique. Well Test Analysis: The Use of Advanced Interpretation Models. Elsevier, 2002. 3. R. Raghavan. Well Test Analysis. Prentice Hall, 1993 4. Tatiana Streltsova. Well Testing in Heterogeneous Formations. John Wiley & Sons, 1988. Textos de apoio: 5. Muskat. The Flow of Homogeneous Fluids through Porous Media. McGraw-Hill, 1937. Reimpresso por IHRDC, 1982. 6. Carslaw e Jaeger. Conduction of Heat in Solids. Segunda Edio, Oxford University Press, 1959. Reimpresso em 1986 7. Butkov. Fsica Matemtica. Livro original de 1968. Edio em portugus, Livros Tcnicos e

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Cientficos (LTC), 1988. 8. Farlow. Partial Differential Equations for Scientists & Engineers. John Wiley & Sons, 1982. 9. Boyce e DiPrima. Elementary Differential Equations and Boundary Value Problems. Terceira Edio. John Wiley & Sons, 1977. 10. Churchill. Operational Mathematics. Terceira Edio. McGraw-Hill, 1972. 11. Abramowitz e Stegun. Handbook of Mathematical Functions. National Bureau of Standards, 1964. Nona impresso publicada pela Dover.

LEP 1683

PGMD

Prof. Alexandre SrvuloT.E.E.P-nfase: Dano de Formao e Gerenciamento de gua Prof. Responsvel : Alexandre Srvulo Ementa: nfase: Dano de formao e gerenciamento de gua durante a injeo de gua em reservatrio de petrleo INTRODUO: viso geral da injeo de gua;dano de formao em poos injetores: origem e mecanismos fsicos; queda da injetividade durante a injeo de gua com partculas slidas/liquidas (gua do mar); formao de reboco externo durante a injeo de gua do mar/produzida; programa inject para a previso do declnio da injetividade; queda da injetividade em injetores horizontais e mudana do perfil da injetividade; injeo acima da presso de fraturamento; descarte da gua produzida solues tcnicas; crescimento micro biolgico e queda da permeabilidade; incrustao em campos de petrleo Bibliografia: Craig, F.F., 1971, The Reservoir Engineering Aspects of

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Waterflooding, SPE Monograph, Dallas; Barenblatt, G.I., Entov, V.M. and Ryzhik, V.M.,1990, Theory of Fluid Flows Through Natural Rocks, Kluwer Academic Publishers, London/Boston; Craft, B.C., Hawkins, M., 1991, Applied Petroleum Reservoir Engineering, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey; Willhite, G. P., 1986, Waterflooding, SPE Monograph, Richardson; Lake, L.W., 1989, Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey; Bedrikovetsky, P.G., 1993, Mathematical Theory of Oil and Gas Recovery, Kluwer Academic Publishers, London/Boston; Dullien, F. A. L., 1992, Porous Media: Fluid Transport and Pore Structure, Academic Press INC, NY/Boston/London; Bedrikovetsky, P.G., 1999, Advanced Waterflooding, Technical University of Denmark, Lyngby; Robert S. Schechfer,Oil Well Stimulation Prentice Hall, 1992. LEP 1642 PGMD Prof. Fernando MachadoAcompanhamento da Produo Introduo: O papel da engenharia de produo; Os elementos de um sistema de produo de petrleo; A produtividade dos poos ; Desempenho do sistema de produo; Tipos de Reservatrios; Subsaturados; Bifsicos; Gs ; Escoamento no Poo; Escoamento monofsico imcompressvel; Escoamento monofsico compressvel; Escoamento multifsico; Escoamento nas Linhas e Acessrios; Escoamento em dutos horizontais; Escoamento em restries; Elevao Artificial; Gas lift; Bombeio centrfugo submerso; Bombeio mecnico; Bombeio a jato; Anlise do Sistema ; Teste de poos ; Diagnstico de poos com perfilagem da produo; Componentes de perda de energia; Projeto e diagnstico do sistema.Prof. Responsvel: Wellington Campos Economides, M.J.; Hill, A D.; Ehlih-Economides, C., 1994,
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Petroleum Production Systems. Prentice Hall Petroleum Engineering Series. LEP XXXX PGMD Prof. Jos RicardoMecnica dos Fluidos 1) Conceitos gerais: Introduo;Dimenses, unidades e quantidades fsicas;A hiptese do contnuo;Escalas de presso e temperatura;Propriedades dos fluidos; Leis de conservao;Propriedades e relaes termodinmicas. 2) Esttica dos fluidos: Introduo;Presso em um ponto;Variao da presso; Presses em lquidos em repouso;Presses na atmosfera;Manmetros;Foras sobre superfcies planas e curvas;Empuxo e estabilidade;Recipientes linearmente acelerados;Recipientes rotativos. 3) Introduo ao movimento de fluidos. Introduo;Descries Lagrangiana e Euleriana do movimento;Linhas de trajetria, linhas de emisso e linhas de corrente;Acelerao;Velocidade angular e vorticidade;Classificao de escoamentos;Equao de Bernoulli. 4) Formas integrais das leis fundamentais. Introduo;As trs leis bsicas;Teorema do transporte de Reynolds;Conservao de massa; Equao da energia;Equao da quantidade de movimento;Equao do momento da quantidade de movimento. 5) Formas diferenciais das leis fundamentais. Introduo;Equao diferencial da continuidade;Equao diferencial da quantidade de movimento;Equaes de Euler; Equaes de Navier-Stokes ;Equaes da Vorticidade;Equao diferencial da energia. 6) Anlise dimensional e semelhana. Indroduo;Anlise dimensional;Semelhana;Equaes
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

diferenciais normalizadas. Bibliografia: Brunetti, F. Mecnica dos Fluidos. Editora Pearson Prentice Hall, 2008. 431p. Fox, R. W.; Mac Donald, A. T.; Pritchard, P. J. Introduo Mecnica dos Fluidos. Sexta edio. Editora LTC, 2006. 798p. Potter, M. C.; Wiggert, D. C. Mecnica dos Fluidos. Editora Thompson, 2004. 689p. White, F. M. Mecnica dos Fluidos. Quarta edio. Editora McGraw Hill, 2002. 570p. Quintela, A. C. Hidrulica. Editora Fundao Calouste Gilbenkian, 2000. 539p. Munson, B. R.; Young, D. F.; Okiishi. Fundamentos da Mecnica dos Fluidos. Vols. 1 e 2. Editora Edgard Blucher Ltda., 1994. 412p. Giles, R. V.; Evett, J. B.; Lui, C. Fluid Mechanics and Hydraulics. Terceira edio. Editora McGraw Hill International Editions, 1993. 362p. Welty, J. R.; Wicks, C. E.; Wilson, R. E. Fundamentals of Momentum, Heat, and Mass Transfer. Editora John Wiley and Sons, 1984. 803p. Kaufmann, W. Fluid Mechanics. Editora McGraw-Hill, 1983. 432p. Streeter, V. L.; Wylie, E. B. Mecnica dos Fluidos. Stima edio. Editora McGraw Hill, 1982. 585p. Hansen, A. G. Mecnica dos Fluidos. Editora Limusa, 1979. 575p. Azevedo Netto, J. M. Manual de Hidrulica. Editora Edgard Blucher Ltda., 1977. 333p. Shames, I. H. Mecnica dos Fluidos, Vol. 1. Editora Edgard Blucher Ltda, 1973. 192p.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Vennard, J. K. Elementary Fluid Mechanics. Quarta edio. Editora John Wiley and Sons, 1961. 570p. Landau, L.D.; Lifshitz, E. M. Fluid Mechanics. Editora Pergamon Press Ltda., 1959. 536p. LEP XXXX PGMD Prof. Jos RicardoMecnica dos Fluidos II 1) Escoamentos internos:Introduo;Escoamento de Entrada e Escoamento Totalmente Desenvolvido;Escoamento Laminar em um Tubo;Escoamento Laminar entre Placas Paralelas;Escoamento Laminar entre Cilindros em Rotao;Escoamento Turbulento em um Tubo. 2) Escoamentos externos:Introduo;Separao;Escoamento em Torno de Corpos Imersos;Sustentao e Arrasto em Aeroflios;Teoria do Escoamento Potencial;Teoria da Camada Limite. 3) Escoamentos em sistemas de tubulao.Introduo;Perdas em Sistemas de Tubulao;Sistemas de Tubulao Simples;Anlise de Redes de Tubulao;Escoamento Nopermanente em Sistemas de Tubulao. 4) Turbomquinas.Introduo;Turbobombas;Anlise Dimensional e Semelhana para Turbomquinas;Utilizao de Turbobombas em Sistemas de Tubulao;Turbinas. Medidas em Mecnica dos Fluidos.Introduo;Medida de Parmetros de Escoamento Local;Medida de Vazo;Visualizao do Escoamento;Aquisio de Dados e Anlise. Mecnica dos Fluidos Ambiental.Indroduo;Processos de Transporte em Fluidos;Equaes Fundamentais de Transporte de Massa e de Calor;Transporte Turbulento;Avaliao dos Coeficientes de Transporte no Ambiente. Bibliografia: Brunetti, F. Mecnica dos Fluidos. Editora Pearson Prentice Hall, 2008. 431p.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Fox, R. W.; Mac Donald, A. T.; Pritchard, P. J. Introduo Mecnica dos Fluidos. Sexta edio. Editora LTC, 2006. 798p. Potter, M. C.; Wiggert, D. C. Mecnica dos Fluidos. Editora Thompson, 2004. 689p. White, F. M. Mecnica dos Fluidos. Quarta edio. Editora McGraw Hill, 2002. 570p. Quintela, A. C. Hidrulica. Editora Fundao Calouste Gilbenkian, 2000. 539p. Munson, B. R.; Young, D. F.; Okiishi. Fundamentos da Mecnica dos Fluidos. Vols. 1 e 2. Editora Edgard Blucher Ltda., 1994. 412p. Giles, R. V.; Evett, J. B.; Lui, C. Fluid Mechanics and Hydraulics. Terceira edio. Editora McGraw Hill International Editions, 1993. 362p. Welty, J. R.; Wicks, C. E.; Wilson, R. E. Fundamentals of Momentum, Heat, and Mass Transfer. Editora John Wiley and Sons, 1984. 803p. Kaufmann, W. Fluid Mechanics. Editora McGraw-Hill, 1983. 432p. Streeter, V. L.; Wylie, E. B. Mecnica dos Fluidos. Stima edio. Editora McGraw Hill, 1982. 585p. Hansen, A. G. Mecnica dos Fluidos. Editora Limusa, 1979. 575p. Azevedo Netto, J. M. Manual de Hidrulica. Editora Edgard Blucher Ltda., 1977. 333p. Shames, I. H. Mecnica dos Fluidos, Vol. 1. Editora Edgard Blucher Ltda, 1973. 192p. Vennard, J. K. Elementary Fluid Mechanics. Quarta edio. Editora John Wiley and Sons, 1961. 570p. Landau, L.D.; Lifshitz, E. M. Fluid Mechanics. Editora Pergamon Press Ltda., 1959. 536p.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

LEP 1726

PGMD

Prof. Responsvel : Ronaldo Paiva

(T.E.E.P) nfase : Anlise Nodal e Elevao Artificial


Ementa: 1. Introduo Produo de Petrleo 2. Previso de Comportamento de Poos de Petrleo 3. Elevao Artificial Bibliografia: 1. Artificial Lift. PETEX, 1985, 71 pp. 2. Brill, J.P.; Mukherjee, H. Multiphase Flow in Wells. SPE Monograph Series, Vol. 17. SPE, 1999, 164 pp. 3. Economides, M.; Hill, A.D.; Ehlig-Economides, C. Petroleum Production Systems. P-H, 1994, 611 pp. 4. Beggs, H.D. Production Optimization Using NODALTM Analysis. OGCI, 1991, 411 pp. 5. Choles, H. Well Production Practical Handbook. 2000, 560 pp.

LEP 1730

PGMD

Prof. Viatcheslav Ivanovich PriimenkoEmenta: Mtodos Matemticos em Engenharia de Petrleo 1. Sries de Fourier e Transformadas de Fourier e de Laplace 2. Equaes de Difuso Lineares 3. Equaes Quasi-Lineares da Primeira Ordem e Mtodo das Caractersticas 4. Leis de Conservao e Ondas de Choques 5. Equaes de Difuso No-Lineares e Solues Similares 6. Aplicaes Engenharia de Petrleo.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Bibliografia: 1. Debnath L. (1997), Nonlinear Partial Differential Equations for Scientists and Engineering. Birkhuser, Boston. 2. Lax P. (1973), Hyperbolic Systems of Conservation Laws and the Mathematical Theory of Shock Waves. SIAM. 3. Cuminato J.A. e Meneguete-Jr. M. (1999), Discretizao de Equaes Diferenciais Parciais: Tcnicas de Diferenas Finitas. ICMC-USP, So Carlos. 4. Knobel R. (2000), An Introduction to the Mathematical Theory of Waves. AMS, USA. 5. Logan D. (1994) An Introduction to Nonlinear Partial Differential Equations. John Wiley & Sons. 6. Boyce W.E. e Di Prima R.C. (2006), Equaes Diferenciais Elementares e Problemas de Valores de Contorno. LTC Livros Tcnicos e Cientficos Editora S.A. 7. Butkov E. Fsica Matemtica. (1988), LTC Livros Tcnicos e Cientficos Editora S.A. Disciplinas relacionadas a nfase de Engenharia de Explorao de Petrleo LEP 1681 PGMD Prof. Eliane SoaresTpicos Especiais em Explorao de Hidrocarbonetos. nfase: Geoqumica de Reservatrios Ementa: Introduo geoqumica de reservatrios, Mtodos e aplicaes da geoqumica de reservatrios, Caracterizao geoqumica de reservatrios, Geoqumica das guas de formao, Geoqumica de leos, condensados e gases, e incluses fluidas, Processos de migrao, Caracterizao de Tar mats, Avaliao de perfis geoqumicos. Bibliografia: Anissimov, L., (1995) Geochemical criteria for reservoir characterization. Geological Society Special Publication, 86, pp.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

51-58. Chapman, R.E. 1972. Petroleum geology a concise study. England, W.A. & Fleet, A.J. 1991. Petroleum migration. London: The Geological society, special publication n. 59. Eremenko, N.A., 1984 (verso trad. 1991). Petroleum geology handbook. Krooss, B. M., Brothers L., Engel M. H. (1995) Geocromatography in petroleum migration: a review. Geological Society Special Publication, 59, pp. 149-163. Larter S. R., Wilhelms A. (1992) Original of tar mats in petroleum reservoirs. Marine and Petroleum Geology, 56, pp. 418441. Larter S., Mills N. (1995) Phase-controlled molecular fractionations in migrating petroleum charges. Geological Society Special Publication, 59, pp. 137-147. Leythaeuser, D., Ruckheim ., Engel M. H. (1995) Heterogeneity of oil composition within a reservoir as a reflection of accumulation history. Geochimica et Cosmochimica Acta, 53, pp. 2119-2123. McLimans, R. K. (1987) The application of fluid inclusions to migration of oil and diagenesis in petroleum reservoirs. Applied Geochemistry, 02, pp. 585-603. Morris,J.; House, R.; Baker, A., 1985, Practical Petroleum Geology. University of Texas, Austin. Tissot, B.P., Welte, D.H. 1978. Petroleum formation and occurrrence. Springer-Verlag Berlin Heildelberg New York
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

LEP 1824

MD

Prof. Eliane SoaresTtulo: GEOQUMICA ORGNICA Ementa: Histrico, Campos de aplicao da geoqumica do petrleo Geoqumica do petrleo aplicada explorao: Rochas geradoras Etapas da gerao do petrleo Aplicao da tcnica de cromatografia na anlise do petrleo e de extratos oleosos. Classificao de rochas geradoras quanto ao paleoambiente deposicional e ao input de matria orgnica: Uso de fingerprints Compostos biomarcadores do petrleo Estereoqumica dos compostos policclicos saturados alquilados Identificao cromatogrfica de compostos biomarcadores do petrleo atravs da CG/EM Biomarcadores indicadores de paleoambiente deposicionais, input orgnico em rochas geradoras, e avaliao da maturao trmica da rocha geradora Geoqumica orgnica aplicada produo de petrleo Geoqumica orgnica aplicada ao monitoramento e remediao da poluio ambiental causada por petrleo Bibliografia: Hunt, J. M. Petroleum geochemistry and geology. Second edition, 1995. Tissot, B.P. e Welte, D.H. Petroleum formation and occurrence, 1978. Triguis, Jorge e Souza, Eliane. Apostila de Geoqumica do petrleo, 2008.

LEP 1435
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

Prof. Eliane SoaresQumica Orgnica Aplicada ao Petrleo

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Ementa: Introduo formao do petrleo; Compostos de carbono Hidrocarbonetos; Compostos orgnicos contendo oxignio, nitrognio e enxofre; Composio qumica do petrleo e do gs natural; Introduo ao refino do petrleo Bibliografia: Bloomfield, M.M. Organic Chemistry and living organism. USA . Editora John Wiley & Sons. 1992. Solomons, T.W.G. Qumica Orgnica vol. 1 e 2. Tissot, B.P. e Welte, D.H. Petroleum formation and occurrence. Springer-Verlag, 1978. Parkash, S. Refining processes handbook.Elsevier, 2003. Hunt, J. M. Petroleum geochemistry and geology. Second edition, New York: W. H. Freeman and Company, 1995. LEP XXXX MD Prof. Georgiana FeitosaTtulo: Mtodos analticos e instrumentais para caracterizao de petrleo Ementa: Conhecer os principais mtodos empregados para o screening de rochas e leos e aprender a caracterizar amostras de petrleo atravs da anlise de biomarcadores utilizando diferentes ferramentas analticas e instrumentais. Bibliografia: [1] Solomons, T.W.G. Qumica Orgnica. 2001, vol. 1 e 2, 9 edio. Editora LTC. [2] Bloomfield, M.M. Organic Chemistry and living organism, 1992. [3] Allinger, N. L. Qumica Orgnica. 1978. Editora LTC. [4] Peters, K. E.; Walters, C. C.; Moldowan, J. M. The Biomerker Guide: Biomarkers and Isotopes in the Environment and Human History. 2005, vol. 1, 2nd Ed, Cambridge University
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Press. [5] Tissot, B.P. e Welte, D.H. Petroleum Formation and Occurrence. 1984, Springer-Verlag. Berlim Heidelberg New York. [6] Collins, C. H.; Braga, G. L.; Bonato, P. S. Fundamentos de Cromatografia. 2006. Editora da Unicamp, Campinas/SP. [7] Nunes, D. S. S.; Aquino Neto, F. R. Cromatografia Princpios bsicos e tcnicas afins. 2003. Editora Intercincia. [8] Eberlin, M. N. et. al. Espectrometria de massas Princpios e aplicaes. Disponvel em http://www.espectrometriademassas.com.br/capitulos/. LEP XXXX MD Prof. Georgiana FeitosaTtulo: Biodegradao do petrleo Ementa: Conhecer as condies para ocorrncia do processo de biodegradao do petrleo e entender seu efeito na composio e propriedades fsicas do petrleo atravs do estudo dos parmetros geoqumicos de biodegradao. Bibliografia: [1] Peters, K. E.; Walters, C. C.; Moldowan, J. M. The Biomerker Guide: Biomarkers and Isotopes in the Environment and Human History. 2005, vol. 2, 2nd Ed, Cambridge University Press. [2] Killops, S. D.; Killops, V. J. An Introduction to Organic Geochemistry. 1993, John Wiley & Sons, Inc. First Edition, New York, USA, 1-265. [3] Tissot, B.P. e Welte, D.H. Petroleum Formation and Occurrence. 1984, Springer-Verlag. Berlim Heidelberg New York. [4] Atlas, R. M. Petroleum biodegradation and oil spill bioremediation. Marine Pollution Bulletin. 1995, Oxford, 31, 178-182. [5] Grossi, V.; Cravo-Laureau, C.; Guyoneaud, R.; Ranchouhttp://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Peyruse, A.; Hirschler-Ra, A. Organic Geochemistry. 2008, 39, 1197-1203. [6] van Hamme, J. D.; Singh, A.; Ward, O. P. Microbiology Molecular Biology Review. 2003, 67 (4), 503-549. [7] Wentzel, A.; Ellingsen, T. E.; Kotlar, H-K.; Zotchev, S. B.; Throne-Holst, M. Applied Microbiology and Biotechnology. 2007, 76, 1209-1221. [8] Berthe-Corti, L.; Fetzner, S. Acta Biotechnology. 2002, 3-4, 299-336. [9] Jones, D. M. ; Head, I. M. ; Gray, N. D. ; Adams, J. J. ; Rowan, A. K. ; Aitken, C. M. ; Bennett, B. ; Huang, H. ; Brown, A. ; Bowler, B. F. J. ; Oldenburg, T. ; Erdmann, M. ; Larter, S. R. Nature Letters. 2008, 451, 176-180. [10] Liao, Y.; Geng, A.; Huang, H. Organic Geochemistry. 2009, 40, 312-320. [11] Bennett, B; Larter, S. R. Organic Geochemistry. 2008, 39, 1222-1228. LEP-1727 PGMD Prof. Hlio SeverianoGeologia do Petrleo Ementa: As rochas geradoras e a acumulao de hidrocarbonetos. As rochas selantes e as trapas estruturais e estratigrficas. Tipos de rochas que atuam como reservatrios. Fatores que condicionam a gerao, migrao e aprisionamento dos hidrocarbonetos. Potencial de hidrocarbonetos nas bacias sedimentares brasileiras. Quatro dias de trabalho de campo em uma bacia sedimentar. Bjorlykke, K., 1984. Sedimentology and petroleum geology. Oslo: University of Oslo. Chapman, R.E. 1972. Petroleum geology a concise study. Chillingar, G.V.; Mannon, R.W.; RIEKE, H.H. 1987. Oil and Gas
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

production from carbonate rocks. New York: American Elsevier Publishing Company, INC. England, W.A. & Fleet, A.J. 1991. Petroleum migration. London: The Geological society, special publication n. 59. Eremenko, N.A., 1984 (verso trad. 1991). Petroleum geology handbook. Fleet, A.J. & Brooks, J. 1987. Marine petroleum source rocks. London: The Geological Society , special publication n 26. Hobson, G.D. & Tiratsoo, E.N., 1985 (2nd ed.). Introduction to petroleum geology. Houston: Gulf Publishig Company. Levorsen, A.I. 1967 (2nd ed). Geologia del petrleo. Buenos Aires: Editorial Universitaria. Link, P.K., 1982, Basic Petroleum Geology. Tulsa: Oil and Gas Consultants International. Magoon, L.B. & Dow, W.G., 1994, The Petroleum System-From source to Trap. AAPG Memoir 60. Morris,J.; House, R.; Baker, A., 1985, Practical Petroleum Geology. University of Texas, Austin. Tissot, B.P., Welte, D.H. 1978. Petroleum formation and occurrrence. Springer-Verlag Berlin Heildelberg New York PGMD Prof. Responsvel : Helio Jorge P. Severiano Ribeiro(T.E.G.P) nfase: Geologia do Petrleo Ementa: As rochas geradoras e a acumulao de hidrocarbonetos. As rochas selantes e as trapas estruturais e estratigrficas. Tipos de rochas que atuam como reservatrios. Fatores que condicionam a gerao, migrao e aprisionamento dos hidrocarbonetos. Potencial de hidrocarbonetos nas bacias

LEP 1825

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

sedimentares brasileiras. Quatro dias de trabalho de campo na Bacia doRecncavo. Bibliografia: Bjorlykke, K., 1984. Sedimentology and petroleum geology. Oslo: University of Oslo. Chapman, R.E. 1972. Petroleum geology a concise study. Chillingar, G.V.; Mannon, R.W.; RIEKE, H.H. 1987. Oil and Gas production from carbonate rocks. New York: American Elsevier Publishing Company, INC. England, W.A. & Fleet, A.J. 1991. Petroleum migration. London: The Geological society, special publication n. 59. Eremenko, N.A., 1984 (verso trad. 1991). Petroleum geology handbook. Fleet, A.J. & Brooks, J. 1987. Marine petroleum source rocks. London: The Geological Society , special publication n 26. Hobson, G.D. & Tiratsoo, E.N., 1985 (2nd ed.). Introduction to petroleum geology. Houston: Gulf Publishig Company. Levorsen, A.I. 1967 (2nd ed). Geologia del petrleo. Buenos Aires: Editorial Universitaria. Link, P.K., 1982, Basic Petroleum Geology. Tulsa: Oil and Gas Consultants International. Magoon, L.B. & Dow, W.G., 1994, The Petroleum System-From source to Trap. AAPG Memoir 60. Morris,J.; House, R.; Baker, A., 1985, Practical Petroleum Geology. University of Texas, Austin. Tissot, B.P., Welte, D.H. 1978. Petroleum formation and occurrrence. Springer-Verlag Berlin Heildelberg New York LEP 1700
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

PGMD

Prof. Responsvel : Hlio J. P. Severiano RibeiroT.E.G.P- nfase

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

: Estratigrafia Avanada Ementa: Habilitar o aluno nos princpios e mtodos da estratigrafia, visando subsidiar teses de mestrado que necessita de conhecimentos bsicos em anlise de bacias. Bibliografia: COMISSO ESPECIAL DE NOMENCLATURA ESTRATIGRFICASBG 1986. Cdigo Brasileiro de Nomenclatura Estratigrfica Guia de Nomenclatura Estratigrfica.Rev. Bras. Geoc. 16(4):370-415. MENDES,1. C. 1984. Elementos de Estratigrafia. So Paulo, T. A QueirozlEDUSP. 566 p. MIALL, A D. 1990. PrincipIes ofSedimentary Basin Analysis. 2 ed. New York, Springer- Ver1ag. 409 p. NORTI AMERICAN COMISSION ON STRATlGRAPHlC NOMENCLATURE 1983. North American stratigrapbiccode. Am. Assoe. Pet. Geol. BuIL, 67(5):841-875. (Obs: tambm em SCHOOCH, RM 1989. Stratigraphy Principies and Methods. New York, Van NostrandReinho1d. Apendix I, p. 321-355). P A YTON, C. E. 1977. Seismic stratigraphy applications to hidrocarbon exploration. Tulsa, AAPG. 516 p.PROTHERO, D. R 1990. Interpreting the Stratigraphic Record. N.York, WH Freeman & Company, 410 p. WALKER, RG. & JAMES, N.P. 1992. Fades Models Response to Sea LeveI Change. Ontario, Geo1ogical Association of Canada. 402 p. LEP 1826 PGMD Prof. Victor Hugo(T.E.G.P) Tpicos Especiais em Geologia e Geoqumica do Petrleo. nfase: Tectnica e Sedimentao Ementa: Mecanismos de formao das bacias sedimentares. Tectnicas de distenso, de empurro, transcorrente e halocintica. Influncia das oscilaes do nvel do mar de bacias. Anlise de
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

bacias.Quatro dias de trabalho de campo na Bacia doRecncavo. Bibliografia: Allen, P.A. & Allen, J.R., 1990. Basin Analysis: Principles & Applications. Oxford, Blackwell Scientific Publications, London. Watkins, J. S. & Drake, C. L, 1982, Studies in continental Margin. AAPG Ed, Memoir 34. Raja Gabaglia, G.R.. & Milani, J.E., 1990, Origem e Evoluo de Bacias Sedimentares, Rio de Janeiro: Ed. Gvea: R. Redisch Prog. Visual Prod. Grf. e Editorao: PETROBRAS LEP 1703 PGMD Prof. Responsvel: A. Abel G. CarrasquillaMtodos Eltricos e Eletromagnticos Mtodos eltricos: potencial e corrente eltricos no meio geolgico, mtodos da resistividade eltrica, do potencial espontneo e da polarizao induzida. Mtodos eletromagnticos: fundamentos, propagaes de ondas planas no meio geolgico, mtodos terrestres de caminhamento, sondagem EM no domnio da frequncia e do tempo, mtodos de levantamentos areos. Aquisio, processamento, apresentao e interpretao dos dados nos mtodos eltricos e eletromagnticos. Bibliografia: Dobrin, M.B. & Savit, C.H. 1988. Geophysical Prospecting. McGraw-Hill Book Co. Kaufman, A A & Keller, G.V. 1983. Frequency and Transient Soundings. Elsevier, Amsterdam. Nabighian, M.N., 1988, Eletromagnetic Methods in Applied Geophysics, Society of Exploration Geophysicists, Vols I e II (A e B). Telford, W.M., Geldart, L.P. e Sheriff, R.E., 1990, Applied Geophysics,Cambridge University Press. LEP 1827 PGMD Prof. Antonio AbelTpicos Especiais em Explorao de Hidrocarbonetos. nfase: Inteligncia Artificial na Indstria do Petrleo

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Ementa: Introduo e paradigmas da Inteligncia Artificial, resoluo de problemas na rea do petrleo, mtodos de busca, heurstica, representao do conhecimento e do raciocnio, sistemas especialistas, processamento da incerteza, aprendizado de mquina, computao evolutiva. Bibliografia: Araribia, G. 1989. Inteligncia Artificial um curso prtico. So Paulo, LTC. Firebaugh, M.W. 1988. Artificial Intelligence: An Knowledge Based Approach, Boyd & Fraser Publishing Company, Boston, 740 pgs. Haykin, S. 1994. Neural Networks, A Comprehensive Foundation, Macmillan College Publishing Company Inc. Hegenberg, L. 1973. Lgica: O Clculo Setencial. Editora Herder, So Paulo. Kohonen, T. 1998. Self-Organization and Associative Memory, 3rd Ed., Springer Verlag, NY. Kosko,B. 1991. Neural Networks and Fuzzy systems. Prentice Hall. Nascimento Jr., C.C.L. e Yoneyama, T. 2000. Inteligncia Artificial em Automao e Controle. Pedrycz, W. 1993. Fuzzy control and Fuzzy Systems. 2nd ed. Jhon Wiley, NY. Rich, E. e Knight. K, 1994. Inteligncia Artificial, Makron Books, 2a. edio. Russell, S. & Norvig, P. 1994. Artificial Intelligence: A Modern Approach. Prentice Hall. Wasserman, P.D. 1989. Neural Computing Theory and Pratice, Van Nosvand ND Reinhold, NY.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Zurada, J. M. 1992. Introduction to Artificial Neural Systems. West Publishing Co. LEP 1697 PGMD Prof. Antonio Abel, CarrascoT.E.E.P-nf.:Caracterizao de Reservatrio a partir Perfis Ementa: Propriedades de reservatrio: litologia, porosidade, saturao e permeabilidade; anlise de perfis visando a determinao das propriedades de reservatrio; estudos laboratoriais para determinao das relaes entre atributos ssmicos e as propriedades de reservatrio; estudos de casos publicados em revistas especializadas. Bibliografia: Bourbie, T., Coussy, O., and Zinszner, B., 1987, Acoustics of porous media: Editions Technip. Artigos diversos extrados das revistas Geophysics e The Leading Edge PGMD Prof. Antonio Abel(T.E.E.H) nfase : Modelagem Nmerica Tridimensional nos Mtodos Geofsicos 1 Introduo aos perfis geofsicos de poo eltricos e eletromagnticos. 2 Fundamentos tericos dos perfis de induo. 3 Fundamentos tericos dos perfis eltricos. 4 Solues matemticas exatas para os casos unidimensionais de ambos tipos de perfis. 5 Modelagem numrica eletromagntica tridimensional para ambos tipos de perfis. 6 Equaes integrais. 7 Elementos finitos. Bibliografias: ANDERSON, b. 2001. Modeling and inversion methods for the interpretation of resistivity logging tool response. PhD Thesis, 203 p. ASQUITH, G. & GIBSON, C. 1982. Basic well log analysis for geologists. AAPG, Oklahoma, 216 p. CARRASCO, A. 2004. Simulao numrica tridimensional de perfis indutivos em poo. Tese de Doutorado, LENEP/UENF, Maca RJ, 144 p. CARRASQUILLA, A. 1993. Modelagem numrica da influncia do
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

LEP 1806

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Eletrojato Equatorial em dados magnetotelricos producidos por estruturas tridimensionais. Tese de Doutorado, UFPA, Belm, 176 p. CHANG, S. K. & ANDERSON, B. 1984. Simulation of induction logging by the finite-element method. Geophysics, 49: 19431958. CHEN S.X. & MUELLER T.C. 1992. A Simple Approach to MudInvasion Correction for Dual Laterolog Resistivities, Oil & Gas. OGR 23962. COZZOLINO, K. 2004. Estudo dos efeitos transientes de temperatura e invaso em perfis de poos. Tese de doutorado, IG/UFRJ, Rio de Janeiro, 146 p. HOHMANN, G. W. 1975. Three-dimensional induced polarization and electromagnetic modeling. Geophysics, 40: 309-324 p. JERRI, A. J. 1985. Introduction to Integral Equations with Applications. Marcel Dekker, Inc. 252 p. KAUFMAN, A. A. & KELLER, G. 1989. Induction Logging. Methods in geochemistry and Geophysics, Elsevier, 600 p. ORISTAGLIO, M. & SPIES, B. 1999. Three-dimensional electromagnetics. Society of Exploration Geophysicists, Tulsa, 709 p. RIJO, L. 1877. Modelling of electric and electromagnetic data. PhD Thesis. Salt Lake City, University of Utah, 242 p. ROJAS, P. A. 1995, The forward and inverse problems in induction logging. PhD Thesis, Colorado School of Mines, USA, 233 p. WANG T. & FANG S. 2001. 3-D electromagnetic anisotropy modeling using finite differences, Geophysics 66 (5): 13861398. WANNAMAKER, P.E., HOHMANN, G.W. & SANFILIPO, W.A. 1983. Electromagnetic modeling of three-dimensional bodies in layered earths using
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

integral equations, Geophysics, 49 (1): 60-74. XIONG, Z.1992. Electromagnetic modeling of 3-D structures by the method of system iteration using integral equations: Geophysics, 57 (12), 1556-1561.

ZIENKIEWICZ, O.C. 1977. The finite element method in engineering science. London, McGraw Hill, 787 p.
LEP 1705 PGMD Prof. Responsvel: CarrascoPerfilagem Geofsica de Poos Introduo: O ambiente do poo, as operaes de perfilagem, gradiente de temperatura. Perfis de temperatura e presso. Perfil do potencial espontneo, origem eletroqumica e eletrocintica quantitativa. Perfis eltricos: princpios gerais; equipamentos utilizados; as curvas normal-curta, normal-longa e lateral; perfis de resistividade. Perfis de induo eletromagntica: o campo eletromagntico do poo, efeito da zona invadida no perfil, interpretao quantitativa e qualitativa. Perfil snico: princpios gerais, equipamentos utilizados; porosidade snica, as frmulas de Wyllie, Raymer e Raiga Clemenceau; correes. Perfis radioativos: princpios fsicos; perfis gama natural, gama-gama, gama-espectral e neutrnico; correes. Perfis especiais: gravimetria de poo, magnetometria de poo, ressonncia magntica, ssmica de poo. Interpretao qualitativa: delimitao de camadas; identificao de litologias; identificao do fluido de formao; determinao da argilosidade. Interpretao quantitativa: estimativas de resistividade eltrica, de porosidade; de saturao de fluidos, de permeabilidade. Interpretao integrada de perfis: calibrao dos perfis com os testemunhos, correlao entre perfis. Perfilagem em poo revestido.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Bibliografia: Ellis, D.V., 1987, Well Logging for Earth Scientists, Elsevier. Hearst, J.R. e Nelson, P.H., 1985, Well Logging for Physical Properties, McGraw-Hill Book Co. Serra, O 1984. Fundamentals of well log interpretation (vol. I e II). Elsevier, New york. LEP 1689 PGMD Prof. Fernando MoraesT.E.E.P nfase: Geofsica de Reservatrio Ementa: nfase: Geofsica de ReservatrioObjetivo: Determinao de propriedades de fluidos e da rocha reservatrio a partir da integrao de dados ssmicos, dados de perfis e informaes geolgicas a priori. Entender a relao entre propriedades fsicas do meio poroso e a resposta ssmica do meio poroso. Conhecer as estratgias para obteno de informaes a respeito de propriedades fsicas do meio poroso a partir de dados ssmicos e aplicaes voltadas caracterizao e monitoramento de reservatrio. Este curso cobre os fundamentos de fsica de rochas, ssmica de reservatrio, teoria de AVO (modelagem, anlise quantitativa e inverso de AVO). Sero apresentadas metodologias praticas para inferncia quantitativa e qualitativa de propriedades fsicas do reservatrio. Bibliografia: Aki, Keiiti e Richards, P. , 2002, Quantitative Seismology, University Science Book, Sausalito, 700 pp Castagna, J. e Backus, Milo, (1995), Offset-Dependent Refelctivity .Theory and Practice of AVO Analysis, Investigation in Geophysics, No 8. Society of Exploration Geophysicists, Tulsa, 248pp Fatti, J.L., Smith, G.C., Vail, P.J., Strauss, P.J., and Levitt, P.R., 1994, Detection of gas in sandstonereservoirs using AVO analysis: A 3-D seismic case history using the Geostack technique:Geophysics, 59, 1362-1376Gassmann, F. (1951) ber die elastizitt porser medien. Vierteljahrsschrift der
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Naturforschenden Gesellschaft in Zurich, 96:1-23. Goodway, B., Chen, T., Downton, J., 1997, Improved AVO fluid detection and lithologydiscrimination using Lame petrophysical parameters: 67th annual international SEG meeting, expanded abstracts, 183-186 Han, D., Nur, A., and Morgan D., (1986) Effect of porosity and clay volume content on wave velocity sandstone: Geophysics, 51, 20093-2107 Han, D.H., Batzle, M.L. (2004) Gassmanns equation and fluidsaturation effects on seismic velocities. Geophysics, 69, No. 2: 398-405.Royle, A.J (2004) The differentiation mapping of oil gravity using amplitude variation with offset, Hebron Ben Nevis Field, Offshore Newfoundland, Canada. Msc. Thesis, University of Calgary, Alberta, CA.Russel, B.H. (2004) The application of multivariate statistic and neural networks to the prediction of reservoir parameters using seismic attributes. Ph.D Thesis, University of Calgary, Alberta, CA.Sheriff, R. E. (1992), Reservoir Geophysics, Investigation in Geophysics, Society of Exploration Geophysicists, Tulsa, 408 pp Spratt, R.S., Goins N.R., and Fitch, T.J., 1993, Pseudo shear the analysis of AVO, in Castagna, J. Marion, D. 1990, Ph.D. Dissertation, Stanford Univ.., California.Mavko, G., Mukerj, T. e Dvorikin, J., 1998, The Rock Physics Handbook, Cambridge University Press, 329 pp.Takahashi, Isao (2000) Quantifying information and uncertainty of rock property estimation from seismic data. Ph.D Thesis, Stanford University.Wang, Z. (2001) Fundamentals of seismic rock physics. Geophysics, 66: 398.Ylmaz, Oz, (2001) Seismic Data Analysis, Volumes 1 e 2, Investigation in Geophysics, Society of Exploration Geophysicists, Tulsa, 2027 pp Zellner, A. (1996) An Introduction to Bayesian Inference in Econometrics. Wiley Classics Library, John Wiley & Sons, INC. LEP 1801 PGMD Prof. Responsvel : Fernando S. MoraesTeoria da Inverso Ementa: A natureza do problema inverso. Soluo de problemas mal-postos: diminuio da demanda de informao (Teoria de Backus e Gilbert) ou introduo de informao a priori (Mtodo da Regularizao de Tikhonov). Etapas do
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

processo de inverso. Inverso linear: estimador de mnimos quadrados, estimadores M, estimador inverso generalizado e estimadores bayesianos. Deconvoluo inversa no-linear: linearizao do problema no-linear; mtodos de busca aleatria e sistemtica; mtodos que utilizam derivadas. Anlise da ambiguidade. Aplicaes da teoria dos problemas inversos na interpretao de dados geofsicos. Bibliografia: Engl, H.W. and Groetsch, C.W., 1987, Inverse and III-Posed Problems, Academic Press. Huber, P.J., 1981, Robust Statistics, John Wiley and Sons. Henley, S., 1981, Nonparametric Geostatistics, Elsevier. PGMD Prof. Responsvel : Georgy MitrofanovT.E.E.H nf: Anlise espectral:mtodos e aplicaes na Geofsica. Processos randmicos e decomposio espectral; Transformada de Fourier; Transformada de Prony; Transformada de wavelet; Aplicao da analise espectral ao processamento de dados geofsicos; Elementos de Matlab. Bibliografia: Noble B., Daniel J.W. Applied Linear Algebra, 2nd ed., PrenticeHall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1977; Erwin Kreyzig. Matemtica Superior, Livros Tcnicos e Cientficos Editora, Vol.1 a 4; Gardner W.A. Introduction to Random Processes, Macmillan Publishing Company, 1985; Robinson E.A., Treitel S. Geophysical Signal Analysis. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1980; Marple S.L. Digital Spectral Analysis with applications. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1987; lia Yathie Matsumoto. MATLAB 6. Fundamentos de programao.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

LEP 1807

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Editora rica Ltda, SP; William J. Palm III. Introduction to MATALB 6 for Engineers. McGraw-Hill, Inc, NY. LEP 1763 PGMD Prof. Georgy MitrofanovProblemas Inversos da Geofsica de Reservatrio Ementa: Mtodos modernos da soluo de problemas inversos em engenharia de petrleo. Exemplos de utilizao dos problemas inversos em engenharia de petrleo. Problemas inversos linearizados. Problemas inversos no-lineares. Problemas inversos dinmicos da ssmica multicomponente. Problemas inversos no estudo de propagao das ondas ssmicas e eletromagnticas acopladas. 1. Conceitos gerais de problemas inversos em geofsica: tipos de modelos; no unicidade da soluo de problemas inversos; sistema de dados; abordagens diferentes na soluo de problemas inversos. 2. Exemplos clssicos da soluo de problemas inversos em geofsica: problema inverso dinmico de explorao ssmica para modelos 1D; inverso do esquema de Kunetz-Baranov; determinao da densidade usando os dados gravimtricos;
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

determinao dos parmetros de um meio de duas camadas usando os hodografos das ondas refratadas. 3. Mtodos diferentes da linearizao dos problemas inversos: vantagens e propriedades de problemas linearizados; esquema geral da linearizao; reduo do problema inicial a equaes integrais lineares; utilizao de sries de tipo de Taylor; utilizao de transformadas no-lineares; exemplo de um problema acstico linearizado. 4. Conceitos gerais da soluo de problemas inversos linearizados: classificao de problemas linearizados e inverso linearizada generalizada; caractersticas de qualidade da soluo; decomposio singular e construo da soluo em base dessa composio; mtodo de Backus- Gilbert; regularizao da soluo e de operadores para problemas inversos linearizados; estudo da estrutura do operador linear. 5. Mtodos gerais de estimativas no-lineares dos parmetros de meio, exemplos: nconceitos bsicos da otimizao no-linear e escolha dos funcionais objetivos; classificao de mtodos no-lineares; mtodo de Heldor Mud; mtodos de Newton e quase Newton.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

6. Modelos fatoriais e utilizao desses modelos na soluo de problemas inversos da geofsica; definio de modelos fatoriais, exemplos; definio dos parmetros de modelos fatoriais; propriedades de estimativas para os casos linear e no-linear de modelos fatoriais. 7. Exemplos da soluo de problemas modernos da geofsica: problema inverso dinmico da ssmica multicomponente. problema inverso do efeito sismomagntico.

Bibliografia: W. Menke, Geophysical Data Analysis: Discrete Inverse Theory. Academic press, Inc., 1984, pp.260. Inversion of Geophysical Data, Edited by Laurence R. Lines, Geophysics reprint series, No. 9. SEG, 1988, pp.543. E.J.W. Jones, Marine Geophysics. John Wiley & sons, LTD, 1999, pp.466. Noble B., Daniel J.W. Applied Linear Algebra, 2 nd ed., PrenticeHall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1977. . LEP 1519 PGMD Prof. Georgy Mitrofanov, Viatcheslav Priimenko.Disciplina: TPICOS ESPECIAIS EM GEOINFORMTICA II: INTRODUO EM ANLISE ESPECTRAL MODERNA Ementa: Processos randmicos e decomposio espectral. Transformada de Fourier. Transformada de Prony. Transformada de wavelet.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Aplicao da transformada de Prony ao processamento de dados geofsicos. Elementos de Matlab. 1. Elementos da matemtica superior: - espao vetorial;- dependncia linear em espaos finitos e infinitos; - vetor bsico, wavelet bsico e base de espao; - processos randmicos e suas propriedades; - exerccios. 2. Decomposio espectral para sinais e processos randmicos: - definio de decomposio espectral; - transformada de Fourier; - sentido fsico e matemtico do espectro; - diferena dos espectros para sinais diversos e processo randmico; - exerccios. 3. Outros tipos da decomposio espectral: - transformada de Prony; - transformada de wavelet; - caractersticas das formas diferentes de transformada; - escolha de tipos da decomposio espectral no processamento de dados geofsicos; - exerccios. 4. Aplicao da decomposio espectral moderna aos dados geofsicos: - investigao de caractersticas de dados geofsicos (sinais e
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

processamentos); - filtragem de dados em base da transformada de Prony; - exerccios. 5. Elementos do Matlab (estudo dirigido): fundamentos bsicos, transformadas de Fourier e de Prony, anlise de wavelet, anlise espectral de sinais, exerccios. Bibliografia Noble B., Daniel J.W. Applied Linear Algebra, 2nd ed., PrenticeHall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1977. Erwin Kreyszig.Matemtica Superior, Livros Tcnicos e Cientficos Editora, Vol.1 a 4. Gardner W.A. Introduction to Random Processes, Macmillan Publishing Company, 1985. Robinson E.A., Treitel S. Geophysical Signal Analysis. PrenticeHall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1980. Marple S.L. Digital Spectral Analysis with applications. PrenticeHall, Inc., Englewood Cliffs, N.J., 1987. lia Yathie Matsumoto. MATLAB 6. Fundamentos de programao. Editora rica Ltda, SP.William J. Palm III. Introduction to MATALB 6 for Engineers. McGraw-Hill, Inc, NY. LEP 1761 PGMD Professores: Roseane M. Missgia, Marco Antnio Rodrigues de CeiaPetrofsica Introduo definies e aplicaes da Petrofsica. Propriedades Eltricas das Rochas Potenciais Eltricos, Condutividade Eltrica, Permeabilidade Magntica, Potenciais de Polarizao, Medidas das Propriedades Eltricas de Rochas e Minerais. Propagao da Onda Eletromagntica. Variao da Resistividade Eltrica com a Freqncia. Estimativa da Saturao de gua, Fator de Formao, Relao entre o Fator de Formao e a Porosidade. Propriedades Acsticas Propagao da onda elstica na rocha, Ondas elsticas em meios porosos, Efeito do
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

fluido na propagao da onda, Relaes Empricas. Propriedades Mecncias da Rocha Mecnica e acstica da rocha, Anlise de Propriedades Mecnicas de rochas sedimentares atravs de dados de perfis e testemunho. Bibliografia: Olhoeft, G. Electrical Properties of Rocks. Disponvel em http://mars.mines.edu/pub/76EPropertiesRocks.pdf , Telford, W., Geldart, L. & Sheriff, R. 1990. Applied Geophysics. 2nd Edition. Cambridge University Press. United Kingdom. (Captulo de Propriedades Eltricas das Rochas), Parkhomenko, E.I., 1967, Electrical Properties of Rocks, Plenum Press. Keller, G., 1987, Rock and Mineral Properties in Investigation in Geophysics n 3 Eletromagnetics Methods in App. Geophysics, v.1, SEG. Barenblatt, G.I., Entov, V.M. and Ryzhik, V.M., 1990, Theory of Fluid Through Natural Rocks, Kluwer Academic Publishers, London/Boston. Craft, B.C., Hawkings, M., 1991, Applied Petroleum Reservoir Engineering, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. Lake, L.W., 1989, Dullien, F.A.L., 1992, Porous Media: Fluid Transport and Pore Structure, Academic Press INC, NY/Boston/London. E. Fjaer, R. M. Holt, P. Horsrud, A. M. Raaen & R. Risnes, Petroleum Related Rock Mechanics 2nd edition, Elsivier. LEP 1728 PGMD Prof. Roseane MissgeaAnlise de Mtodos para Obteno de Tenso in Situ 1. REVISO 2. MECNICA DAS ROCHAS 3. TENSO IN SITU
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

4. METDO DE ASR 5. METODOLOGIA EXPERIMENTAL PARA CARACTERIZAO MECNICA E TESTES DE ASR Bibliografia: BLANTON, T. L. e TEUFEL, L. W. 1983. A Field Test of Strain Recovery Method of Stress Determination in Devonian Shale. SPE 12304. 1983. BLANTON, T. L. 1983. The Relation Between Recovery Deformation and In-Situ Strees Magnitudes. SPE/DOE 11624. 1983. BLOCH, M. 1999. In-Situ Stress in Porus Formation. Oklahoma : Ph.D Thesis, 1999. GONALVES, C. J.C. e FERREIRA, F. H. 2007. Curso Bsico de Mecnica das Rochas e Simulador SEST. Rio de Janeiro : s.n., 2007. GOODMAN, R. E. 1989. Rock Mechanicis 2nd. Edition. s.l. : Wiley, 1989. HUDSON, J. A. e HARRISON, J. R. 1997. Rock Mechanics (Part 1). Oxford : Elsevier Science Ltd, 1997. MISSGIA, R. M. 2008. Notas de Aula: Petrofsica. 2008. NUNES, A. L. L. S. 1989. Um Estudo sobre as Caractersticas de Resistncia e Deformabilidade de Arenitos. Rio de Janeiro : Dissertao de mestrado, PUC, 1989. RISNES, R., et al. 1992. Petroleum Related Rock Mechanics. New York : Elsevier Science, 1992. ROCHA, L. A. S. e DE AZEVEDO, C. T. 2007. Projetos de Poos de Petrleo. Rio de Janeiro : Intercincia, 2007.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

ROEGIERS, J. C. e VANDAMME, L. 1999. Rock Mechanics for the Petroleum Enginieer. 1999. SANO, O., et al. 2005. Review of Methods of Measuring Stress and its Variations. Bull. Earthq. Res. Inst. Univ. Tokyo, pp. 87-103. 2005, Vol. 80. SETO, M., et al. 1997. In Situ Stress Determination by Acoustic Emission Technique. Int. J. Rock Mech. & Min. Sci. 34:3-4, paper No. 281. 1997. SETO, M., VUTUKURI, V. S. e NAG., D. K. In-situ rock stress measurement from rock cores using the acoustic emission method and deformation rate analysis. Geotechnical and Geological Engineering 17: 241266, 1999. TEUFEL, L. W. 1983. Determination of In Situ Stress from Anelastic Strain Recovery Measurements of Oriented Core. SPE/DOE 11649. 1983. Janeiro : Intercincia, 2001. TEUFEL, L. W., HART, C. M. e SATTLER, A. R. 1984. Determination of Hydraulic Fracture Azimuth by Geophysical, Geological, and Oriented-Core Methods at the Multiwell Experiment Site, Rifle, CO. SPE 13226. 1984. THOMAS, J. E. 2001. Fundamentos de Engenharia de Petrleo. Rio de Janeiro. LEP 1711 PGMD Prof. Roseane MissgeaT.E.E.P nfase: Prtica em Modelagem e Processamento Ementa: nfase: Prtica em Modelagem e processamento de Dados Ssmicos Introduo. Aquisio de dados ssmicos de reflexo. Modelagem Geolgica e Geofsica. Prtica de Processamento 2D/3D de dados ssmicos. Converso Tempo x Profundidade. Interpretao

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Prof. Responsvel : Roseana Marchezi Xeriff, R.E., Exploration Seismology, Cambrigde University Press, 1995. Yilmaz, O., Seismic Data Processing, Seg Publications, 1987 Parasnis, D. S., Principles of Applied Geophysics, Chapman and Hall, 1972 Telford, W. M.: Geldart, L. P.: Sheriff, R.E., Applied Geophysics, 2o Edition, Cambridge University Press, 1990. Hilterman, F.J., G. S., Seismic Amplitude Interpretation, ISBN Number 1-56080-109-3, 2001. Aki, K. And Richards, P.G., Quantitative Seimology, 2o Edition, ISBN 0-935702-96-2, 2002. LEP 1702 PGMD Prof. Responsvel: Srgio Adriano Moura OliveiraMtodos Ssmicos Ementa: Tenso-deformao, equaes do movimento e relaes constitutivas. Ondas elsticas, condies de contorno e consideraes de energia. Ondas planas em meios horizontais. Princpios de Huyggens e de Fermat e as leis de Snell: reflexo e transmisso de energia ssmica. Ondas de superfcie, de interface e disperso para modelos simples. Instrumentao ssmica: sismmetro e arranjo de geofones. Explorao ssmica: refrao e reflexo, conceitos de parmetros do raio, velocidades intervalares, aparente e mdia. Processamento bsico de sinais ssmicos: correes estticas e dinmicas, empilhamento, filtragem separao sinal-rudo e processamento CDP. Inverso e migrao de dados ssmicos. Ssmica 3-D. Bibliografia: ki,K. e Richards, P.G., 1980, Quantitative Seismology: Theory and Methods, W.H. Freeman and Co., Vols 1 e 2. Bleinstein, N.,1994, Mathematical Methods for Wave Phenomena, Academic Press. Parasnis, D.S. 1972. Principles of Applied Geophysics. Chapman and Hall. Telford, W.M., Geldart, L.P. e Sheriff, R.E., 1990, Applied Geophysics, Cambridge University Press.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

LEP 1810

PGMD

Prof. Viatcheslav Priimenko e Adolfo Puime Pires(T.E.E.P) Tpicos especiais em Engenharia de Petrleo: nfase: Simulao por Linhas de Fluxo Ementa: Elementos da teoria de equaes diferenciais parciais da primeira ordem. Elementos da teoria de equaes diferenciais parciais da segunda ordem. Elementos de MATLAB. Elementos da teoria de equaes diferenciais parciais da primeira ordem: Equaes lineares: equao de adveco, soluo clssica, mtodo das caractersticas, problema de Cauchy, exerccios; Equaes no-lineares: Leis de Conservao, interpretao geomtrica, mtodo das caractersticas, problema de Riemann, soluo fraca, ondas de choque, ondas de rarefao, nounicidade e estabilidade da soluo fraca, exerccios Elementos da teoria de equaes diferenciais parciais lineares da segunda ordem: Equaes hiperblicas: equao de onda, problema de Cauchy, frmula DAlambert, soluo generalizada, problemas de valores de contorno, integral de energia (teorema da unicidade) mtodo de Fourier, exerccios; Equaes parablicas: equao de difuso, problema de Cauchy, problemas de valores de contorno, princpio do mximo, mtodo de Fourier, exerccios. Equaes elpticas: equaes de Laplace, problemas de valores de contorno, mtodo de Fourier, exerccios. Elementos de Matlab (estudo dirigido): Formao de vetores e matrizes, operaes com matrizes, soluo de sistemas

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

lineares, mfiles e sript mfiles,programao, computao vetorial, imagem 2D-3D, exerccios. Bibliografia: - Lokenath Debnath. Nonlinear Partial Differential Equations for Scientists and Engineer. Birkhauser, Boston. - Erwin Krreyszig. Matemtica superior, Livros Tcnicos e Cientficos Editora, Vol 1 a 4. - Jeffery Cooper. Introduction to Partial Differential Equations with Matlab.Birkhauser, Boston. - Stanley J. Farlow. Partial Differential Equations for Scientists and Engineers. Dover Publications, Inc, NY. - Erwin Kreyszig. Advanced Engineering Mathematics. John Wiley&Sons, NY. - lia Yathie Matsumoto. MATLAB 6. Fundamentos de programao.Editora rica Ltda, SP. - William J. Palm III. Introduction to MATLAB 6 for Engineers. McGraw-Hill, Inc, NY. - Roger Knobel. An Introduction to Mathematical Theory of Waves. American Mathematical Society, Institute for Advanced Study, NY.. LEP 1810 PGMD Prof. Viatcheslav Priimenko e Adolfo Puime Pires(T.E.E.P) Tpicos especiais em Engenharia de Petrleo: nfase: Simulao por Linhas de Fluxo Ementa: Modelagem matemtica do fluxo de fluidos em meios porosos. Conservao de massa e energia. Modelagem de processos de recuperao avanada de petrleo. Simulao de reservatrios por diferenas finitas. Simulao de reservatrios por linhas de fluxo. Aplicaes: recuperao avanada de petrleo e problemas inversos.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Modelos Matemticos - Deduo da equao da continuidade na forma geral - Leis de conservao da gua e do leo - Leis de conservao de traadores - Leis de conservao dos mtodos qumicos de recuperao avanada de petrleo - Leis de conservao dos mtodos microbiolgicos de recuperao avanada de petrleo (MEOR) - Modelos cinticos envolvidos e acoplamento com fluxo fracionrio Simulao de Reservatrios - Reviso da simulao de reservatrios por diferenas finitas - Soluo da equao da presso por diferenas finitas - Introduo simulao de reservatrios por linhas de fluxo - Linhas de fluxo e tubos de fluxo - Formulao numrica do Time Of Flight (TOF) - Equaes de transporte ao longo de linhas de fluxo - Mapeamento da saturao na malha - Definio do passo no tempo em linhas de flux Simulao por linhas de fluxo aplicada - Equaes de transporte ao longo de linhas de fluxo (equao do traador, de mtodos qumicos e microbiolgicos de recuperao avanada de petrleo) - Ajuste de histrico e modelagem inversa usando linhas de fluxo.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Bibliografia: AZIZ, K.; SETTARI, A. Petroleum Reservoir Simulation. Essex, UK: Applied Science Publishers, 1979, 476p. CMG (COMPUTER MODELING GROUP), IMEX Users Manual, Calgary, Alberta, Canada, 1999. DATTA-GUPTA, A., KING, M. J., Streamline Simulation: Theory and Practice, SPE Textbook Series, Vol.11, 2007. LAKE, L.W., Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ., 1989. ROSA, A. J., CARVALHO, R. S., XAVIER, J. A. D. Engenharia de reservatrios de petrleo Rio de Janeiro: Intercincia: PETROBRAS., 2006 THIELE, M. R. Modeling Multiphase Flow in Heterogeneous Media Using Streamtubes. Stanford: Dept. of Petroleum Engineering, Stanford University, 10, 1994, 203 f. Tese (PhD).. LEP 1731 PGMD Prof. Viatcheslav Ivanovich PriimenkoEmenta: Mtodos Matemticos em Geofsica 1. Elementos da Teoria de Distribuies 2. Series de Fourier 2. Transformadas de Fourier e Laplace 3. Equaes Hiperblicas: Problemas de Cauchy e Mistos; Mtodos das Caractersticas, de Fourier e da Funo de Green 4. Equaes Parablicas: Problemas de Cauchy e Mistos; Mtodos de Fourier e da Funo de Green 5. Equaes Elpticos: Problemas de Contorno; Mtodos de Fourier e da Funo de Green 6. Aplicaes Geofsica Bibliografia: 1. Butkov E. Fsica Matemtica. (1988), LTC Livros Tcnicos e
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Cientficos Editora S.A. 2. Boyce W.E. e Di Prima R.C. (2006), Equaes Diferenciais Elementares e Problemas de Valores de Contorno. LTC Livros Tcnicos e Cientficos Editora S.A. 3. Bassanezi R.C. e Ferreira W.C. (1986), Equaes Diferenciais com Aplicaes. Editora Harbra, So Paulo. 4. Oliveira D.G. e Tygel M. (2006), Mtodos Matemticos para Engenharia. SBM, Rio de Janeiro. 5. Figuiredo D.G. (1977), Anlise de Fourier e Equaes Diferenciais Parciais. IMPA, Rio de Janeiro. 6. Oliveira E. C. e Maiorino J. E. (1988), Introduo aos Mtodos de Matemtica Aplicada. Editora da Unicamp, Campinas. 7. Cuminato J.A. e Meneguete-Jr. M. (1999), Discretizao de Equaes Diferenciais Parciais: Tcnicas de Diferenas Finitas. ICMC-USP, So Carlos. 8. Knobel R. (2000), An Introduction to the Mathematical Theory of Waves. AMS, USA. LEP 1830 PGMD Prof. Viatcheslav Ivanovich PriimenkoEmenta: Elementos da teoria de elasticidade. Elementos da teoria de poroelasticidade . Elementos da teoria de eletromagnetismo. Efeito sismomagntico. Efeito eletrocintico. Mtodos de diferenas finitas aplicados aos problemas de acoplamento das ondas elsticas e eletromagnticas. Bibliografia: V. Priimenko and M. Vishnevskii. (2008) Nonlinear Mathematical Problems of Electromagnetoelastic Interactions. In: Nonlinear
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Analysis Research Trends. Nova Science Publishers, Inc., New York, USA. J.W. Dunkin and A.C. Eringen. (1963) On the propagation of waves in an electromagnetic elastic solid. Intern. J. Eng. Sci., 461-495. L.D. Landau and E.M. Lifshtitz. (1984) Course of Theoretical Physics. Vol. 8 Electrodynamics of Continuous Media. Pergamon Press, Oxford-Elmsford, New York, USA. S.R. Pride. (1994) Governing equations for the coupled electromagnetic and acoustics of porous media. Phys. Rev. B50, 21, 15678-15698. M.M. Lavrentiev, A.V. Avdeev, V.I. Priimenko. (2003) Inverse Problems of Mathematical Physics. VSP, Utrecht, The Netherlands. V.V. Surkov. (2000) Electromagnetic Effects during Earthquakes and Explosions. MIR, Moscow, Russia. A.B Quintal Andr. (2005) Modelagem Ssmica em Meios Poroelsticos Heterogneos. Dissertao (Engenharia e Explorao do Petrleo) Universidade Estadual do Norte Fluminense Darcy Ribeiro. C. Matsumura Nico. (2006) Modelagem Acstica, Elstica e Viscoelstica: Aplicao na Geofsica de Reservatrio.Tese (Engenharia e Explorao do Petrleo) Universidade Estadual do Norte Fluminense Darcy Ribeiro. F.J. A. Vanzeler. (2008) Modelagem Sismoeltrica 2D do Acoplamento Poroelstico-Eletromagntico usando o Mtodo das Diferenas Finitas. Tese (Engenharia e Explorao do Petrleo) Universidade Estadual do Norte Fluminense Darcy Ribeiro. Graduaao

QUI01102
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

Prof da UENF Campus ciclo bsico.

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Quimica Geral I
Ementa: Fundamentos da teoria atmica. Propriedades dos tomos. Introduo s ligaes qumicas. Quantidades qumicas. Equaes qumicas e estequimiometria. Solues. Bibliografia: James E. Brady e Gerald E. Humiston, Qumica Geral, vol. 1 e 2, 2 edio Editora Tcnicos e Cientficos, Rio de Janeiro 1995. CCT01111 G Prof. Andr Duarte BuenoIntroduo Engenharia Seminrios e palestras ministrados pelos professores do LENEP. G

MAT01102

Prof. Rivera Fundamentos da Cincia da Computao


Ementa: 1. Introduo Computao. 2. Introduo Programao. Algoritimos. 3. Programao. 4. Uso de Programas Aplicativos Bibliografia: Introduo Organizao de Computadores, Mrio A. Monteiro, LTC Editora, Rio de Janeiro, 2 ed., 1998. Organizao Estruturada de computadores, Andrews Tanembaum, prentice-hall, So Paulo, 1996. Algoritimos e Estruturas de dados, ngelo de Moura Guimares e Newton Alberto de Castillo Lages, LTC Editora, Rio de Janeiro,1985. Algoritimos Estruturados, Harry Farrer et all, Editora Guanabara

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

S. A Rio de Janeiro, 1985. Apostilas Confeccionadas pela equipe de informtica Manuais Originais dos Respectivos programas G

QUI01201

Prof da UENF Campus ciclo bsico Qumica Geral II


Ementa::Termoqumica. Equilbrio qumico. Reaes cidobase. Reaes de precipitao. Reaes de oxi-reduo. Bibliografia: James E. Brady e Gerald E. Humiston, QUIMICA GERAL, vol 1 e 2, 2 edio. Livros Tcnicos e Cientficos, Rio de Janeiro, 1995.

PRO01441

Prof da UENF Campus ciclo bsico Higiene e Segurana do Trabalho


Ementa::Legislao e normas. Implantao da segurana do trabalho. Controle estatstico de acidentes. Equipamentos de proteo individual e coletivo. Iluminao. Rudo. Calor. Frio. Umidade. Sinalizao e cor. Condies sanitrias e de conforto. Bibliografia: BENNETT, Willian j. O Livro das Virtudes II. Rio de Janeiro. Nova Fronteira, 1996. CARUSO, Marina. Um perigo Real. In: Isto , n1686. So Paulo. Ed. Trs, 23 de Janeiro de 2002. MAENO, Mara et al. Leses por Esforos Repetitivos (LER) e Distrbios Osteomusculares. Braslia: Ministrio da Sade, 2001. Normas de segurana contra incndio. Florianpolis: Policia Militar de Santa Catarina, 1992.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

PACHECO JNIOR, Waldemar. Gesto da Segurana e Higiene do Trabalho. Editora ATLAS ISBN:8522424365-cd. Barras/Reduz.: 9788522424368/441074. PACHECO JNIOR, Waldemar. Qualidade na Segurana e higiene do Trabalho. Editora ATLAS ISBN:8522412367- cd. Barras/Reduz.: 9788522412365/346767.. SARAIVA, Irene S. Educao e Bom Senso. Revista Espao Pedaggico. Passo Fundo, RS. 1999. Vol 6, n 1, p. 51-60. PIZA, Fbio de Toledo. Informaes Bsicas Sobre Sade e Segurana no Trabalho. So Paulo: CIPA, 1997. ROCHA, Mrcia. Ossos do Ofcio. In: Voc SA; n 44, Anos 5. So Paulo: Abril. Fevereiro de 2002. SALITA, Tufi M. CORREA, Mrcia A . C . , AMARAL, Lenio S. , RIANI, Rubensmidt R. Higiene do Trabalho e Programa de Preveno de Riscos Ambientais. Editora, TTR, Ano 2002. SOUNIS, Emilio. Manual de Higiene e Medicina do Trabalho. Editora: ICONE ISBN. : 852740186x cd Barras/Reduz. : 9788527401869/353500. G

QUI01104

Prof da UENF Campus ciclo bsico Qumica Analtica


Ementa: Introduo a Qumica Analtica. Tcnicas de separao. Reaes de ctions e nions; Erros e estatstica. Gravimetria. Volumetria de Neutralizao; Volumetria de oxi-reduo e volumetria de complexao; potenciometria e Expectroscopia. Bibliografia: Jeffery, G.H. : Bassett, J. ; Denney, R.C. Vogel Anlise Qumica Quantitativa 5 edio, 1992. Vogel, A .I . Qumica Analtica Qualitativa 1 edio, 1981. Editora Mestre, Jou. So Paulo.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

PRO01121

Prof da UENF Campus ciclo bsico


Introduo a Probabilidade e Estatstica
Ementa: Introduo Estatstica e importncia na Engenharia. Estatstica descritiva. Medida de tendncia central. Medida de disperso. Funes de distribuio de probabilidade discreta e contnua. Introduo inferncia Estatstica. Correlao e regresso. Bibliografia: BUSSAB.W. Estatstica Bsica serie de Mtodos Quantitativos V. 3. Atual Editora. So Paulo, 1997. MORETIN P . A .A Introduo a Estatstica para Cincia Exata. Atual Editora. LAPPONI J. C. Estatstica usando Excel. Lapponi Editora, 2000. MEYER P. L Probabilidade Aplicaes a Estatstica. Editora LTC. SPIEGEL M. R. Probabilidade e Estatstica. Makron Books. LIPZCHUTZ S. Probabilidade. Makron Books.

LEP01436

Prof. Georgiana FeitosaTtulo: Geologia Fsica Ementa: Origem do Planeta Terra. O universo e a evoluo estelar. Estrutura interna da Terra. Calor e composio do interior da Terra. Magnetismo e anomalias gravimtricas. Sismicidade e terremotos. Tectnica global. Os minerais formadores de rochas. O ciclo das Rochas. Magmatismo e rochas gneas. Sedimentos e rochas sedimentares. Metamorfismo e rochas metamrficas. Deformao e estruturas das rochas. Estratigrafia e a coluna geolgica. Tempo geolgico e sua determinao. Ciclo hidrolgico. Intemperismo e formao

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

dos solos. Eroso e desenvolvimento de paisagens. Geleiras e os sistemas glaciais. Rios e os sistemas fluviais. Desertos e os sistemas elicos. Sistemas costeiros. Evoluo dos oceanos e dos continentes. Os recursos hdricos, minerais e energticos. Bibliografia: [1] GUERRA, A. T. (1993) Dicionrio Geolgico-Geomorfolgico. IBGE, Rio de Janeiro. 8 a ed., 446 p. [2] HAMBLIN, W. K. e CHRISTIANSEN, E. H. (2004) Earths Dynamic Systems. Pearson Education Inc., New Jersey. 10 th ed., 759 p. [3] HOLMES, A (1978) Holmes Principles of Physical Geology. Thomas Nelson and Sons Ltd., Great Britain. 3 rd ed., 730 p. [4] KLEIN, C. e HURLBUT Jr., C. S. (1993) Manual of Mineralogy (after James D. Dana). John Wiley & Sons, New York. 21 st ed., 675 p. [5] BRANCO, P. de M. (1987) Dicionrio de Mineralogia. Sagra, Porto Alegre. 3 a ed. [6] DANA, J. D. (1976) Manual de Mineralogia. Livros Tcnicos e Didticos Ed., RJ. [7] IBGE (1998) Manual Tcnico de Geologia. IBGE, Rio de Janeiro. Manuais Tcnicos em Geocincias 6, 306 p. [8] IBGE (1999) Glossrio Geolgico. IBGE, Rio de Janeiro. 214 p. [9] LEINZ, V. e AMARAL, S. E. do (1978) Geologia Geral. Companhia Editora Nacional, So Paulo. 7 a ed., 397 p. [10] MARANHO, C. M. L. (1995) Introduo Interpretao de Mapas Geolgicos. Edies UFC, Fortaleza. 131 p. [11] MURCK, B. W. e SKINNER, B. J. (1999) Geology Today: Understanding our Planet. John Wiley & Sons, New York. 527 p. [12] POP, J. H. (1995) Geologia Geral. Livros Tcnicos e
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Cientficos Ed. S.A., Rio de Janeiro. 5 a ed., 376 p. [13] PRESS, F. e SIEVER, R. (1986) Earth. W.H. Freeman and Co., New York. 4 th ed. [14] PRESS, F. e SIEVER, R. (2001) Understanding Earth. W.H. Freeman and Co., New York. 3 rd ed., 573 p. [15] SKINNER, B. J. e PORTER, S. C. (1987) Physical Geology. John Wiley & Sons, New York. 750 p. [16] SKINNER, B. J. e PORTER, S. C. (1995) The Dynamic Earth: An Introduction to Physical Geology. John Wiley & Sons, New York. 3 rd ed., 567 p. [17] SKINNER, B. J.; PORTER, S. C. e BOTKIN, D. B. (1999) The Blue Planet. John Wiley & Sons, New York. 2 nd ed., 552 p. [18] TEIXEIRA, W.; TOLEDO, M. C. M. de; FAIRCHILF, T. R. e TAIOLI, F. (2000) Decifrando a Terra. Oficina de Textos, So Paulo. 557 p. [19] THOMPSON, G. R. e TURK, J. (1997) Modern Physical Geology. Saunders College Publishing, USA. 2 nd ed., 520p. [20] UFOP (2000) Reino Mineral. Departamento de Geologia, UFOP, Ouro Preto. CD-ROM editado em html. [21] UNESP (2003) Atlas Multimdia: Rochas. Instituto de Geocincias, Unesp, Rio Claro. CD-ROM editado em html. G

LEP01437

Prof. Nivaldo Silveira Ferreira Mtodos Numricos para Engenharia


Ementa::1) Introduo ao clculo numrico identificao do problema; modelagem matemtica; e, solues numricas. 2) Sistemas numricos e erros fontes de erros numa soluo numrica.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

3) Matrizes e sistemas de equaes lineares sistemas triangulares; implementao da substituio retroativa; mtodos diretos; mtodos iterativos; noes de malcondicionamento; e,convergncia. 4) Soluo numrica de equaes algbricas mtodos: da bisseco; de Newton; e, da Secante. Interpretao geomtrica e convergncia. 5) Interpolao e aproximao de funes mtodos de interpolao polinomial: Lagrange; Newton; e, Spline. Erros de truncamentos. 6) Diferenciao e integrao numrica mtodos bsicos de diferenciao numrica: derivadas de primeira ordem e de ordem superiores. Extrapolao de Richardson. Mtodos bsicos para integrao numrica: regra dos trapzios; 1.a e 2.a regra de Simpson. 7) Soluo numrica de equaes diferenciais ordinrias. Bibliografia: Alexander Samarsky. Introduction in numerical methods. Moscow, Nauka, 1997. David Kahamer; Cleve Moler and Stephen Nash. Numerical Methods and Software. Prentice Hall, Inc., 1989. Dcio Sperandio; Joo T. Mendes; e, Luiz H. M. Silva. Clculo numrico: caractersticas matemticas e computacionais dos mtodos numricos. Prentice Hall, So Paulo, Brasil.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Francis Sheid. Anlise numrica. McGraw Hill, Inc., 1991. Germund Dahlquist; Ake Bjrck. Numerical Methods. Dover Publications, Inc., New York, USA. John H. Mathews. Numerical methods for matemathical, science, and engineering. Second edition Ed. Prentice Hall International Editions,1992. Laurence V. Fausset. Applied numerical analysis using matlab. Prentice Hall, Inc. Upper Saddle House River, New Jersey, USA, 1999. Mrcia A. G. Ruggiero; Vera Lcia R. Lopes. Clculo numrico aspectos tericos computacionais 2.a edio editora Pearson-Makron Books So Paulo SP, Brasil, 2004. Maria Cristina C. Cunha. Mtodos numricos 2.a edio Editora Unicamp, 2003. Peter R. Turner. Guide to scientific computing, second edition, CRC Press, 2001. Richard L. Burden; J. Douglas Faires. Anlise Numrica. Pioneira Thomson Learnig, So Paulo, Brasil, 2003. LEP01439 G Prof. Jos RicardoMecnica e Eletromagnetismo para Engenharia de Petrleo Ementa: Oscilaes, Ondas Mecnicas, Anlise Vetorial, Eletrosttica dos meios Condutores e Dieltricos, Corrente Eltrica, Campo Magntico de Corrente Estacionria, Propriedades Magnticas da Matria;
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Bibliografia: Halliday, David; Resnick, Robert; e Walker, Jearl. Fundamentos de Fsica. LTC Editora, Vol 2, RJ, 2004. Halliday, David; Resnick, Robert; e Walker, Jearl. Fundamentos de Fsica. LTC Editora, Vol 4, RJ, 2004. Reitz, J. R.; Milford, F. J.; Christy, R. W. Fundamentos da Teoria Eletromagntica. Editora Campus, RJ, 1982. G

LEP01446

Prof. Andr Bueno Programao Prtica


Ementa: Desenvolvimento de um programa de engenharia utilizando a sequncia padro: Especificao do sistema, desenvolvimento da anlise orientada a objeto (diagramas usando UML/TMO), desenvolvimento do projeto do sistema, desenvolvimento do projeto orientado a objeto, implementao do programa usando C++, testes do funcionamento do programa; manuteno e documentao do programa desenvolvido. Bibliografia: Engenharia de software, especificao, elaborao, anlise, projeto, teste, debugagem. Roger S. Pressman. Engenharia de Software. 5ed. McGrawHill, 2002. Rumbaugh, J., Blaha, M., Premerlani, W., Eddy, F., and Lorensen, W. Modelagem e Projetos Baseados em Objetos. Edit. Campus, Rio de Janeiro, 1994. Michal Young. Teste e analise de software. Bookman. 2008. UML Martim Fowler. UML Essencial Um breve guia para a linguagem-padro de modelagem de objetos. Bookman, Porto

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Alegre, 2000. Gilleanes T.A.Guedes. UML 2 uma abordagem prtica. Novatec. 2008. C++ Stroustroup. Programming principles and pratice using C++. 2009. Tony Gaddis; Starting Out with C++: From Control Structures through Objects; Addison Wesley; 2008. Malik . C++ Programming: Program Design Including Data Structures; 5 Edition (Paperback D.S. (Course Technology); 2010. Tony Gaddis. Starting Out with C++: Early Objects. Addison Wesley; 2010. Davis. Beginning Programming With C++ for Dummies. John Wiley & Sons. 2010. C++ Avanado Nicholas A. Solter. Professional C++. wrox. 2005. Scott Meyers. More Effective C++. Adison-Wesley. 1996 (2006). STL e Templates NicolaiM.Josuttis. The C++ Standard Library: A Tutorial and Reference. Addison-Wesley Pub Co; 1st edition. 1999.. David R. Musser. STL Tutorial and Reference Guide: C++ Programming with the Standard Template Library. AddisonWesley, 2010. Bibliotecas e interfaces grficas Jasmim Blanchete. C++ GUI Programming With Qt 4. Prentice Hall. 2006. Mark Summerfield. Advanced Qt Programming: Creating Great
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Software with C++ and Qt 4. Addison-Wesley Professional, 2010. Otimizao e processamento paralelo e distribudo Anthony Williams. C++ Concurrency in Action: Practical Multithreading (Paperback) . Manning Publications; 2009. Paide Keyes et al. Domain Based Parallelism and Problem Decomposition Methods in Computacional Sciente and Enginnering. SIAM. 2009. Michel A. Henoux et. al. Parallel Processing for Scientific Computing. SIAM. 2006. Meiqing Wang. A concise introduction do image processing using C++. CRC EDUSP.So Paulo SP. Primeira, 85-314-0526-2. 2000. Randall L. Eubank. Statistical Computing in C++ and R. Chapman & Hall/CRC; 2010. G

LEP01447

Prof. Andr Bueno Programao Orientada A Objeto com C++


Ementa: Filosofia, modelagem e conceitos chaves de programao orientada a objeto (POO). Diagramas de uma anlise orientada a objeto (AOO) usando a modelagem UML/TMO. Etapas de desenvolvimento de um programa. Sintaxe de C++, tipos, classes, objetos, atributos, mtodos, herana, herana mltipla, polimorfismo, sobrecarga de funo e de operadores, converso de tipos, tipos genricos (templates). Entrada e sada de dados (streams), acesso a arquivos de disco, as classes string e complex. Introduo a STL, containers, iteradores, funes genricas. Diretrizes de pr-processador, classes de armazenamento e modificadores de acesso, funes, ponteiros, referncias, estruturas, unies. Bibliografia:

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Roger S. Pressman. Engenharia de Software. 5ed. McGrawHill, 2002. Rumbaugh, J., Blaha, M., Premerlani, W., Eddy, F., and Lorensen, W. Modelagem e Projetos Baseados em Objetos. Edit. Campus, Rio de Janeiro, 1994. Michal Young. Teste e analise de software. Bookman. 2008. Martim Fowler. UML Essencial Um breve guia para a linguagem-padro de modelagem de objetos. Bookman, Porto Alegre, 2000. Gilleanes T.A.Guedes. UML 2 uma abordagem prtica. Novatec. 2008. Stroustroup. Programming principles and pratice using C++. 2009. Tony Gaddis; Starting Out with C++: From Control Structures through Objects; Addison Wesley; 2008. Malik . C++ Programming: Program Design Including Data Structures; 5 Edition (Paperback D.S. (Course Technology); 2010. Tony Gaddis. Starting Out with C++: Early Objects. Addison Wesley; 2010. Davis. Beginning Programming With C++ for Dummies. John Wiley & Sons. 2010. Nicholas A. Solter. Professional C++. wrox. 2005. Scott Meyers. More Effective C++. Adison-Wesley. 1996 (2006). NicolaiM.Josuttis. The C++ Standard Library: A Tutorial and Reference. Addison-Wesley Pub Co; 1st edition. 1999.. David R. Musser. STL Tutorial and Reference Guide: C++ Programming with the Standard Template Library. AddisonWesley, 2010. Jasmim Blanchete. C++ GUI Programming With Qt 4. Prentice
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Hall. 2006. Mark Summerfield. Advanced Qt Programming: Creating Great Software with C++ and Qt 4. Addison-Wesley Professional, 2010. Anthony Williams. C++ Concurrency in Action: Practical Multithreading (Paperback) . Manning Publications; 2009. Paide Keyes et al. Domain Based Parallelism and Problem Decomposition Methods in Computacional Sciente and Enginnering. SIAM. 2009. Michel A. Henoux et. al. Parallel Processing for Scientific Computing. SIAM. 2006. Meiqing Wang. A concise introduction do image processing using C++. CRC EDUSP.So Paulo SP. Primeira, 85-314-0526-2. 2000. LEP01340 G Prof. Georgiana FeitosaTtulo: Mineralogia e petrologia de rochas reservatrio Ementa: Conhecer os sistemas cristalinos e as propriedades dos minerais. Identificar os minerais formadores de rochas. Diferenciar rochas gneas, metamrficas e sedimentares. Entender as propriedades e a gnese dos argilominerais. Bibliografia: [1] BRANCO, P. de M.(1987) Dicionrio de Mineralogia. Sagra, Porto Alegre. 3a ed,362p. [2] BEST, M. G. (2003) Igneous and Metamorphic Petrology. Blackweel Science Ltd., USA. 2nd ed., 729 p. [3] BUCHER, K. e FREY, M. (2002) Petrogenesis of Metamorphic Rocks. Springer-Verlag, Berlin. 7th ed, 341 p. [4] DANA, J. D. (1976) Manual de Mineralogia. Livros Tcnicos e Didticos Ed., Rio de Janeiro. 642 p. [5] DEER, W.A.; HOWIE, R.A. e ZUSSMAN, J. (1992) An Introduction to the Rock-Forming Minerals. Pearson Education
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Ltd., England. 2nd ed., 696 p. [6] DORADO, A. C. (1989) Petrografia Basica: Texturas, Clasificacion y Nomenclatura de Rocas. Editorial Paraninfo, Madrid. 144 p. [7] ESLINGER, E. e PEVEAR, D. (1988) Clay Minerals for Petroleum Geologists and Engineers. SEPM, USA. Short Course Notes n 22. [8] HALL, A. (1996) Igneous Petrology. Longman Group, England. 2nd ed., 551 p. [9] KLEIN, C. e HURLBUT Jr., C. S. (1993) Manual of Mineralogy (after James D. Dana). John Wiley & Sons, New York. 21st ed., 675 p. [10] LEINZ, V. e CAMPOS, J. E. de S. (1979) Guia para Determinao de Minerais. Companhia Ed. Nacional, So Paulo. 149 p. [11] PETERS, E. K. e DAVIS, L. E. (2001) Geology from Experience: Hands-On Labs and problems in Physical Geology. W. H. Freeman and Co., New York. 295 p. [12] PROTHERO, D. R. e SCHWAB, F. (1996) Sedimentary Geology: An Introduction to Sedimentary Rock and Stratigraphy. W. H. Freeman and Co., New York. 559 p. [13] SUGUIO, K. (2003) Geologia Sedimentar. Ed. Edgard Blcher Ltda., So Paulo.400 [14] TUCKER, M.E.(1996) Sedimentary Petrology. Blackwell Science,Oxford. 2nd ed,260 p. [15] YARDLEY, B. W. D. (1994) Introduo Petrologia Metamrfica. Ed. Universidade de Braslia, Braslia. 340 p. [16] WILSON, M. J. (1987) A Handbook of Determinative Methods in Clay Mineralogy. Chapman & Hall, New York. 308 p. [17] UFOP (2000) Reino Mineral. Departamento de Geologia, UFOP, Ouro Preto. CD-ROM editado em html.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

[18] UNESP (2003) Atlas Multimdia: Rochas. Instituto de Geocincias, Unesp, Rio Claro. CD-ROM editado em html. LEP01341 G Prof. Victor HugoGeologia Estrutural Ementa: Conceitos bsicos dos elementos estruturais das rochas; da anlise estrutural; das tenses de deformaes; das tcnicas elementares de geologia estrutural. Reconhecimento das estruturas das rochas e aplicao dos princpios e mtodos estruturais e tectnicos. Quatro dias de campo na regio dos lagos e norte-fluminense. Bibliografia: Davis, G.H. & Reynolds, S.J., 1996. Structural Geology of rocks and regions. John Wiley & Sons. 776 p. Loczy, L. & Ladeira, E.A.,1976. Geologia Estrutural e Introduo Geotectnica. Editora Edgar Blcher Ltda. Allen, P.A. & Allen, J.R., 1990. Basin Analysis: Principles & Applications. Blackwell Scientifi Publications. 451p. Gabaglia, G.P.R. & Milani, E.J (coords.). 1990. Origem e Evoluo de Bacias Sedimentares. Petrobrs. 415p. Park, R.G. 1988. Geological Structures and Moving Plates. Blackie, USA: Chapman and Hall, New York. 337p. Montgomery, S.L. 1987. Structural Geology. GL601 Petroleum geology. IHRDC Video Product Sales. Boston, MA 02116 USA. 274 p. Twiss, R.J. & Moores, E.M. (1992). Structural Geology. W.H. Freeman and Company. 532 p. Marshak, S. & Mitra, G. (1988). Basic methods in structural geology. Prentice Hall, Inc. 446 p. Ragan, D.M. (1985). Structural geology: an introduction to geometrical techniques. John Wiley & Sons. 393 p. LEP01342
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

Mtodos Geofsicos de Explorao IEmenta: -Primeira Parte

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Fundamentos da teoria do potencial. Lei de Newton da atrao de massas e do campo gravitacional, densidade das rochas. Lei de Biot-Savart e do campo magntico, magnetismo das rochas. Instrumentao, aquisio de dados, correes, modelamento e interpretao. Aplicao da gravimetria e magnetometria na explorao de hidrocarbonetos. Aulas prticas de processamento e interpretao de dados. -Segunda Parte Potencial e corrente eltricos no meio geolgico, mtodos da resistividade eltrica, do potencial espontneo e da polarizao induzida. Fundamentos dos mtodos de induo eletromagntica, propagaes de ondas planas no meio geolgico, mtodos terrestres de caminhamento, sondagem eletromagntica no domnio da freqncia e do tempo, mtodos de levantamento areo. Aquisio, processamento, apresentao e interpretao de dados experimentais na explorao de petrleo. LEP01344 G Prof. Jos RicardoMecnica dos Fluidos I Ementa: Esttica dos fluidos. Determinao experimental de propriedades dos fluidos. Aplicaes da Cinemtica dos Fluidos. Aplicaes da Dinmica dos fluidos. Escoamento em condutos. Anlise dimensional, semelhana e modelos. Bibliografia: Quintela, A. C. Hidrulica. 4a. ed. Fundao Calouste Gilbenkian. Lisboa, Portugal. 2000. Giles, R. V.; Evett, J. B. & Liu, C.: Fluid Mechanics and Hidraulics, 3a. ed. McGraw Hill. Schaums outline series, 1994. White, F. M. Mecnica dos Fluidos, 4a. ed. McGraw Hill, 1999. Munson, G. R. Young, d. F. & Okiishi, T. H.: Fundamentos da Mecnica dos Fluidos. Vol 1. Editora Edgard Blucher, Ltda, 1994, Azevedo Netto, J. M.: Manual de Hidrulica. 6 a. ed. Editora Edgard Blucher Ltda, 1973. McDonald, A. T. & Fox, R. W.: Introduo Mecnica dos
a

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Fluidos, 2 . ed. Editora Guanabara Dois S.A., 1981. LEP01345 G Prof. Srgio AdrianoTratamento da Informao Ementa::Definio de sinal. Aproximao de um sinal por um conjunto de funes ortogonais. Sries de Fourier. Transformada de Fourier. Filtragem de sinais. Sistemas de tempo discreto. Transformada discreta de Fourier (DFT) e Transformada rpida de Fourier (FFT). Filtragem digital Bibliografia: Enders A. Robison and Sven Treitel; Geophysical signal analisys. Prentice-Hall Kreisig, I.; Advanced Engeneereing Mathematics. Adson Wesley Papoulis A.; The Fourier integral and its aplications. McGraw Hill Ronald N. Bracewell; The Fourier transform and its aplications. McGraw Hill Lourenildo W. Barbosa ; Introduo a anlise espectral em geofsica. UFPA/Fadespe. Mitra, S. K.; Digital Signal Processing. A computer based approach. McGraw Hill. LEP01346 G Prof. Carlos Pico Ortiz e Adolfo PuimeIntroduo a Engenharia de Reservatrio Ementa: Propriedades dos fluidos de reservatrios: caracterizao, comportamento de fases, classificao e propriedades fsicas (clculos e determinao laboratorial). Propriedades das rochas reservatrio e interao rocha-fluido: porosidade, permeabilidade absoluta e relativa, saturao e presso capilar. Declnio de permeabilidade. Ensaios em laboratrio. Previso de comportamento de reservatrios: (mtodos analticos): balano de materiais, influxo de gua, capa de gs e curvas de declnio de produo. Bibliografia:
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

BEDRIKOVETSKY, P. G. Mathematical Theory of Oil & Gas Recovery, 1993, Kluwer Academic Publishers, London-BostonDordrecht. BEDRIKOVETSKY, P. G. Advanced Waterflooding, 1999, DTU, Lingby. AMYX, J. W., BASS JR., D. M. & WHITING, R. L. Petroleum Reservoir Engineering, 1960, McGraw-Hill, New York. CRAFT, B. C., HAWKINS, M. F. & TERRY, R. E. Applied Petroleum Reservoir Engineering, 1991, Prentice-Hall, Englewood Cliffs. DAKE, L. P. Fundamentals of Reservoir Engineering, 1978, Elsevier, New York. MCCAIN JR., W. D. The Properties of Petroleum Fluids, 1990, PennWell, Tulsa. ROSA, A. J. & CARVALHO, R. S. Previso de Comportamento de Reservatrios de Petrleo, 2002, Intercincia, Rio de Janeiro. LEP01440 G Prof Victor Hugo e Hlio SeverianoEstratigrafia e Sedimentao Ementa: O intemperismo e o ciclo sedimentar. Transporte e sedimentao (regimes de fluxo e estruturas sedimentares). Parmetros petrofsicos de rochas sedimentares (porosidade e permeabilidade). O conceito de Fcies. Lei de Walther ou Lei das Fcies.. Os princpios estratigrficos. As dataes relativa e absoluta (datao radiomtrica). Escala de Tempo Geolgico. As unidades estratigrficas: lito- , bio- e cronoestratigrficas. Discordncias e relaes espaciais entre as unidades estratigrficas. Sistemas deposicionais. Conceitos bsicos em sismoestratigrafia e estratigrafia de seqncias. Correlaes estratigrficas. Trabalho prtico. Quatro dias de trabalhos de campo em uma bacia sedimentar (Bacia do Paran). Bibliografia: COMISSO ESPECIAL DE NOMENCLATURA ESTRATIGRFICA - SBG 1986. Cdigo Brasileiro de Nomenclatura
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Estratigrfica - Guia de Nomenclatura Estratigrfica. Rev. Bras. Geoc. 16(4):370 - 415. MENDES, J. C. 1984. Elementos de Estratigrafia. So Paulo, T. A. Queiroz/EDUSP. 566 p. MIALL, A. D. 1990. Principles of Sedimentary Basin Analysis. 2 ed. New York, Springer-Verlag. 409 p. NORTH AMERICAN COMISSION ON STRATIGRAPHIC NOMENCLATURE 1983. North American stratigraphic code. Am. Assoc. Pet. Geol. Bull., 67(5):841 - 875. (Obs: tambm em SCHOOCH, R.M. 1989. Stratigraphy Principles and Methods. New York, Van Nostrand Reinhold. Apendix I, p. 321-355). PAYTON, C. E. 1977. Seismic stratigraphy - applications to hidrocarbon exploration. Tulsa, AAPG. 516 p. PROTHERO, D. R. 1990. Interpreting the Stratigraphic Record. N. York, WH Freeman & Company, 410 p. READING, H.C. Sedimentary Environments and Facies, 2 Edio, Blackwell Scientific Publications, Oxford, 1989. REINECK, H.E.; Singh, L. B. Depositional Sedimentary Environments, Springer Verlag, New York, 1975. SELLEY, R.C. Applied Sedimentology, Academic Pres, London, 1988. SUGUIO, K. 1980. Rochas sedimentares propriedades gnese e importncia econmica. So Paulo. Edgard Blcher/EDUSP. 500 p. SUGUIO, K. 2003. Geologia Sedimentar. So Paulo. Edgard Blcher. 400 p. WALKER, R.G. & JAMES, N.P. 1992. Facies Models Response to Sea Level Change. Ontario, Geological Association of Canada. 402 p. WILGUS, C. K.; HASTINGS, B. S.; KENDAL, C. G. S. C.; POSAMENTIER, H. W.; ROSS, C. A.; VAN WAGONER, J. C. 1988. Sea - level changes - an integrated approach. Tulsa, SEPM.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

407 p. LEP01441 G Prof. Srgio AdrianoMtodos Geofsicos de Explorao II Ssmicos Ementa: Introduo geral ssmica de Explorao. Conceitos bsicos sobre ondas. Eventos bsicos em ssmica de reflexo e refrao. Ondas em Fluidos. Ondas em meios slidos. Solues bsicas da equao da onda. Espalhamento em uma interface plana. Espalhamento em uma interface plana. Instrumentao ssmica. Bibliografia: Elmore, W. C. : Heald, M. A., Physics of Waves, McGraw-Hill, 1969 Yilmaz, O., Seismic Data Processing, Seg Publications, 1987 Parasnis, D. S., Principles of Applied Geophysics, Chapman and Hall, 1972 Telford, W. M.: Geldart, L. P.: Sheriff, R. E., Applied Geophysics, 2 Edition, Cambridge University Press, 1990 LEP01442 G Prof. Eliane SoaresTtulo: Geoqumica do Petrleo Ementa: O carbono e a origem da vida. Petrleo e seus produtos. Como o petrleo formado: A rocha geradora.. Petrografia Orgnica. Biomarcadores. Modelagem da gerao de petrleo. Migrao e acumulao. Petrleo em Reservatrio. Istopos de carbono. A geoqumica orgnica em reas impactadas por petrleo. 1 Introduo Geoqumica Orgnica: Matria Orgnica, Geoqumica do Petrleo, Aspectos Gerais do Sistema Petrolfero, Qualificao de Rocha Geradora. 2 Carbono Orgnico Total COT:carbono e Hidrognio na Formao de Petrleo; H/C Razo Atmica, Grfico de Van Krevelen; Determinao do Carbono Orgnico Total COT; Exemplos Prticos.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

3 Petrografia Orgnica: Querognio; Origem e Objetivos; Preparao de amostras; Qualidade da Matria Orgnica em Luz Branca Transmitida; Qualidade da Matria Orgnica em Luz Branca Refletida; Qualidade da Matria Orgnica em Luz UltraVioleta Refletida; Parmetro de Maturao: ndice de Colorao dos Esporos ICE; Parmetro de maturao: Reflectncia da vitrinita %Ro; Parmetro de Maturao: Cr e Intensidade de Fluorescncia; Grficos de Gradientes Geotrmicos; Exemplos Prticos. 4 Pirlise Rock-Eval: Definio e Objetivo; Instrumento e Parmetros Medidos; Pirlise Anidra X Hidropirlise; Aplicaes dos Parmetros de Pirlise. Exerccios prticos sobre perfis geoqumicos de amostras de poos. 5 Extrao: Matria Orgnica Solvel MOS Extrato; Preparao de Amostras e Instrumentao; Resultados Obtidos e Interpretao; Exemplos Prticos. 6 Cromatografia Lquida: Metodologia; Resultados Obtidos e Interpretao; Diagramas Triangulares e Aplicaes Prticas; Biodegradao. 7 Cromatografia Gasosa CG: Metodologia e Instrumentos; Cromatogramas; Estruturas Moleculares dos Hidrocarbonetos; Ambientes de Sedimentao, Qualidade da Matria Orgnica e Maturao; Aplicaes Prticas. 8 Cromatografia Gasosa/ Espectrometria de Massa CGEM: Conceito de Biomarcadores; Metodologia e Instrumentao; Estruturas Moleculares dos Esteranos e Triterpanos; Conceito de Isomerizao; Fragmentogramas e Interpretaes; Correlao leo X leo e leo X Rocha geradora; Migrao de leos, Exemplos Prticos. 9 Istopos de Carbono: Conceitos de Composio Isotpica; Aplicao de Istopos de Carbono em Geoqumica do Petrleo; Exemplos Prticos; 10 Petrleo em reservatrio Princpios gerais, aplicao de ferramentas geoqumicas. 11 Utilizao de parmetros geoqumicos em estudos de
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

derrames de leo. Bibliografia: Hunt, J.M. 1995 PETROLEUM GEOCHEMISTRY AND GEOLOGY, W.H. Freeman and Company, 743p. Tissot, B.P. and Welte, D.H. 1978 Petroleum Formation and Occurrence, Springer Verlag, 538 p. Advances in Petroleum Geochemistry, 1984 Brooks, J. and Welte, D. eds, Academic Press, 344p LEP01443 G Prof. Valdo MarquesTermodinmica dos Sistemas de Petrleo Ementa::Introduo: objetivo da termodinmica; Definio de termos; Primeira lei da termodinmica; Propriedades volumtricas dos fluidos puro; Segunda lei da termodinmica; Solues e atividade; Constante de equilbrio. Bibliografia: Introduction to Chemical Engineering Thermodynamics, 3 rd edition, Smith, J.M. e Van Ness, H.C., McGraw-Hill, ltd, 1975 Thermodynamics of Natural Systems, Anderson, G.M., John Wiley&Son, 1996 Thermodynamics in Geochemistry The Equilibrium Model, Anderson, G.M. e Crerar, D.A., Oxford University Press, 1993 Methods of Thermodynamics, Reiss, H., New York, Blaisdell, 1965 Solutions, Minerals, and Equilibria, Garrels, R.M. e Christ, C.L., New York, Harper&Row, 1965 Fundamentos da Termodinmica Clssica, Van Wylen, G.J. e Sonntag, R.E. (biblioteca LENEP) Thermodynamics, Lee, J.F.; Sears, W.F. (biblioteca do LENEP) Molecular Thermodynamics of Fluid-Phase Equilibria, J.M. Prausnitz, Prentice Hall, 1969.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Concise Chemical Thermodynamics, J.R. W. Warn, publicado por Van Nostrand Reinhold Co. Ltd. Thermodynamics and Kinetics for the Biological Sciences; G.G.Hammes ,John Wiley and Sons ( ISBN 0-471-37491-1) Basic Chemical Thermodynamics; E.Brian Smith,Oxford Science Publ. (ISBN 0-19-855564-4) Chemical Thermodynamics, 4th Edition, I.M.Klotz & R.M.Rosenberg; Benjamin / Cummings (ISBN 0-8053-5501-4) Thermodynamics, 3rd Edition, Kenneth S.Pitzer; McGraw-Hill (ISBN-0-07-050221-8) The Chemical World, Concepts and Applications, J.C. Kotz; J.L.Wood; M.D. Joesten; J.W. Moore, Saunders Golden Sunburst Series, Saunders College Publishing, Harcourt Brace College Publishers. Termodinmica Amistosa para Engenheiros, Octave Levenspiel, Editora Edgard Blucher Ltda, 2002 (ISBN: 85-212-0309-8) (biblioteca do LENEP) Fundamentos da Termodinmica, Van Wylen, Sonntag, Borgnakke, , Editora Edgard Blucher Ltda, 1998 (ISBN 85-2120167-2) (biblioteca do LENEP) LEP 1445 G Prof. Viatcheslav I. PriimenkoMtodos da Fsica Matemtica Ementa: Elementos da teoria de equaes diferenciais parciais da primeira ordem: Equaes lineares: equao de adveco, soluo clssica, mtodo das caractersticas, problema de Cauchy, exerccios; Equaes no-lineares: Leis de Conservao, interpretao geomtrica, mtodo das caractersticas, problema de Riemann, soluo fraca, ondas de choque, ondas de rarefao, nounicidade e estabilidade da soluo fraca, exerccios Elementos da teoria de equaes diferenciais parciais lineares
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

da segunda ordem: Equaes hiperblicas: equao de onda, problema de Cauchy, frmula DAlambert, soluo generalizada, problemas de valores de contorno, integral de energia (teorema da unicidade), mtodo de Fourier, exerccios; Equaes parablicas: equao de difuso, problema de Cauchy, problemas de valores de contorno, princpio do mximo, mtodo de Fourier, exerccios. Equaes elpticas: equaes de Laplace, problemas de valores de contorno, mtodo de Fourier, exerccios. Elementos de Matlab (estudo dirigido): Formao de vetores e matrizes, operaes com matrizes, soluo de sistemas lineares, mfiles e sript mfiles,programao, computao vetorial, imagem 2D-3D, exerccios. Bibliografia: - Lokenath Debnath. Nonlinear Partial Differential Equations for Scientists and Engineer. Birkhauser, Boston. - Erwin Krreyszig. Matemtica superior, Livros Tcnicos e Cientficos Editora, Vol 1 a 4. - Jeffery Cooper. Introduction to Partial Differential Equations with Matlab.Birkhauser, Boston. - Stanley J. Farlow. Partial Differential Equations for Scientists and Engineers. Dover Publications, Inc, NY. - Erwin Kreyszig. Advanced Engineering Mathematics. John Wiley&Sons, NY. - lia Yathie Matsumoto. MATLAB 6. Fundamentos de programao.Editora rica Ltda, SP. - William J. Palm III. Introduction to MATLAB 6 for Engineers. McGraw-Hill, Inc, NY. - Roger Knobel. An Introduction to Mathematical Theory of Waves. American Mathematical Society, Institute for Advanced
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Study, NY. LEP01444 G Prof. Victor HugoPropriedades Fsicas de Minerais e Rochas Ementa::Estrutura atmica da matria. Foras coesivas e energias de ligao. Estrutura dos cristais. Solues. Conduo eltrica nos minerais e nas rochas. Resistividade e constante dieltrica dos materiais geolgicos. Comportamento eltrico das rochas sem minerais argila e metlicos: A lei de Archie. Comportamento eltrico das rochas argilosas. Disperso em baixas freqncias nas rochas. Polarizao eltrica de baixa freqncia nas rochas: modelos fsicos e medidas experimentais no campo e laboratrio. Porosidade e permeabilidade. Rochas homogneas e heterogneas. Saturao de rochas pelo leo, gua e gs. Permeabilidades relativas. Presso capilar em meios porosos. Permeabilidade relativa e presso capilar em rochas com diferentes molhabilidades. Relao entre resistividade eltrica e velocidade snica e aplicao a perfilagem. Bibliografia: Parkhomenko, E.I., 1967, Electrical Properties of Rocks, Plenum Press. Keller, G., 1987, Rock and Mineral Properties in Investigation in Geophysics n 3 Eletromagnetics Methods in App. Geophysics, v.1, SEG. Dullien, F.A.L., 1992, Porous Media: Fluid Transport and Pore Structure, Academic Press INC, NY/Boston/London., Guguen, Y.;Palciauskas, V.: Introduction la Physique des Roches , Hermann diteurs des Sciences et des Arts, 1992. Bonet, E.J.; Gabrielli, M.L.: Propriedades das Rochas, Petrobras/Setor de Ensino da Bahia, Salvador. Parkomenko, E.I.: Electrical Properties of Rocks, Plenum Press, 1967. Grolier, J.; Fernandez, A.; Hucher, M.; Riss, J.: Les Propriets Physiques des Roches, Masson, Paris, 1991. Dias, C. A.. Notas de Aula : Propriedades Eltricas das Rochas e de seus constituintes. LEP 01448 G Prof. Eliane SoaresTtulo: Geoqumica do Petrleo Experimental

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Ementa: Petrografia orgnica de rochas geradoras de petrleo. Extrao da matria orgnica solvel. Introduo s tcnicas cromatogrficas. Separao das principais fraes dos componentes do petrleo. Separao e identificao cromatogrfica dos hidrocarbonetos saturados do petrleo. Separao e identificao de compostos biomarcadores e de hidrocarbonetos policclicos aromticos. Mdulo 1 Petrografia orgnica de rochas geradoras do petrleo - Anlise de lminas de rocha em funo da qualidade e maturao da matria orgnica (ICE) - Anlise de plugs de rochas Reflectncia da Vitrinita (%Ro) Mdulo 2 Extrao da matria orgnica solvel - Preparao da amostra de rocha geradora e reservatrio - Extrao por solvente orgnico a frio - Avaliao do grau de saturao de matria orgnica solvel presente na amostra de rocha Mdulo 3 Introduo s tcnicas cromatogrficas. - Princpios da cromatografia - Tipos de cromatografia - Aplicao da cromatografia na separao e identificao dos componentes do petrleo Mdulo 4 Separao das principais fraes dos componentes do petrleo. - Cromatografia lquida em coluna - Determinao das concentraes de compostos saturados, aromticos e compostos contendo nitrognio, oxignio e enxofre nos extratos de rocha e no petrleo. Mdulo 5 Separao e identificao cromatogrfica dos hidrocarbonetos saturados do petrleo.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

- Introduo tcnica de cromatografia em fase gasosa - Anlise cromatogrfica dos compostos saturados presentes nos extratos de rochas geradoras e reservatrio e de petrleo. - Identificao do contedo de n-alcanos (fingerprint do leo). Mdulo 6 Separao e identificao de compostos biomarcadores e de hidrocarbonetos policclicos aromticos. - Introduo tcnica de cromatografia acoplada espectrometria de massas. - Identificao das famlias de compostos biomarcadores (triterpanos e esteranos) com o objetivo de correlacionar rocha geradora leo, leo rocha reservatrio e leo leo. - Avaliao do contedo em compostos policclicos aromticos do petrleo.

Bibliografia: Collins, C.H.; O Reilly, J.E.; Bonato, P.S. (1990). Introduo a mtodos cromatogrficos, 5 a edio, So Paulo: Editora Unicamp: 141-168. Hunt, J. M. (1995). Petroleum geochemistry and geology. Second edition, New York: W. H. Freeman and Company, 744p. Peters,K.E.; Moldowan, J. M. (1993). The Biomarkers Guide: Interpreting Molecular Fossils in Petroleum and Ancient Sediments. First edition, Englewood Cliffs, New Jersey Prentice Hall, 363p. LEP01360 G Prof. Victor HugoGeologia para Engenheiros Pratica Ementa::Procedimentos bsicos de elaborao de um mapeamento geolgico. Interpretao de mapas geolgicos , bem como os princpios metodolgicos para sua confeco. Mapeamento geolgico regional e de detalhe. Identificao de feies geolgicas no campo (dobras, falhas, etc). Medidas de
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

estruturas geolgicas e suas representaes. Levantamento bibliogrfico. Manuseio e interpretao de fotografias areas, ortofotocartas e imagens de satlites. Elaborao de mapa geolgico-estrutural, perfis geolgicos e colunas estratigrficas. Apresentao dos resultados em relatrio tcnico padronizado. Curso prtico com atividades de campo no perodo de recesso escolar para o qual, durante o semestre letivo, devero ser fornecidos os conhecimentos terico-prticos necessrios ao mapeamento de uma rea sedimentar ou meta-sedimentar. Geologia regional da rea a ser mapeada. Dez dias de trabalho de campo em mapeamento geolgico de uma rea de pouca complexidade estrutural e estratigrfica. Bibliografia: Alvarenga, C.J.S. 1982. Manual de geologia. Centro de Geologia Eschwege. UFMG/MG. Compton, R.R.: Manual of Field Geology, John Wiley & Sons, New York, 1962. Instituto Brasileiro de Geografia e Estatstica IBGE 1998. Manual Tcnico de Geologia/IBGE. Nmero 6. Departamento de Recursos Naturais e Estudos Ambientais. Rio de Janeiro: IBGE, 1998. (Manuais Tcnicos em Geocincias). 306p Marchetti, D. A. B & Garcia, G. J. 1978. Fotogrametria e Interpretao, Livraria Nobel S.A. Editora, So Paulo, SP, 1978. McClay, K.R. 1987. The mapping of geological structures. Open University Press. Milton Keynes/Halsted Press, New York, 1987. Tucker, M. E. 1990. The Field Description of Sedimentary Rocks, Open University Press. Milton Keynes/Halsted Press, New York. Winge,M. 1995. Instrumentao Geolgica Bsica Notas de aula. Publicado na Internet em: http://www.unb.br/ig/cursos/igb/igb.htm.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

LEP01361

Prof. Roseane MissgeaMtodos Geofsicos de Explorao III Ementa: Introduo. Aquisio de dados ssmicos de reflexo. Fluxo Bsico de Processamento 2D de dados ssmicos de Reflexo. Resoluo ssmica. Prtica de Processamento de dados ssmicos 2d a partir dos pacotes SU/CWP/PROMAX. Introduo Geofsica de reservatrios Bibliografia: Xeriff, R.E., Exploration Seismology, Cambrigde University Press, 1995. Yilmaz, O., Seismic Data Processing, Seg Publications, 1987 Parasnis, D. S., Principles of Applied Geophysics, Chapman and Hall, 1972 Telford, W. M.: Geldart, L. P.: Sheriff, R.E., Applied Geophysics, 2 Edition, Cambridge University Press, 1990.

LEP01362

Prof. Hlio SeverianoGeologia do Petrleo Ementa::As rochas geradoras e a acumulao de hidrocarbonetos. As rochas selantes e as trapas estruturais e estratigrficas. Tipos de rochas que atuam como reservatrios. Fatores que condicionam a gerao, migrao e aprisionamento dos hidrocarbonetos. Potencial de hidrocarbonetos nas bacias sedimentares brasileiras. Quatro dias de trabalho de campo na Bacia doRecncavo (Atividade Extra-Classe). Bibliografia: Bjorlykke, K., 1984. Sedimentology and petroleum geology. Oslo: University of Oslo. Chapman, R.E. 1972. Petroleum geology a concise study. Chillingar, G.V.; Mannon, R.W.; RIEKE, H.H. 1987. Oil and Gas production from carbonate rocks. New York: American Elsevier Publishing Company, INC. England, W.A. & Fleet, A.J. 1991. Petroleum migration. London: The Geological society, special publication n. 59.

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Eremenko, N.A., 1984 (verso trad. 1991). Petroleum geology handbook. Fleet, A.J. & Brooks, J. 1987. Marine petroleum source rocks. London: The Geological Society , special publication n 26. Hobson, G.D. & Tiratsoo, E.N., 1985 (2nd ed.). Introduction to petroleum geology. Houston: Gulf Publishig Company. Levorsen, A.I. 1967 (2nd ed). Geologia del petrleo. Buenos Aires: Editorial Universitaria. Link, P.K., 1982, Basic Petroleum Geology. Tulsa: Oil and Gas Consultants International. Magoon, L.B. & Dow, W.G., 1994, The Petroleum System-From source to Trap. AAPG Memoir 60. Morris,J.; House, R.; Baker, A., 1985, Practical Petroleum Geology. University of Texas, Austin. Tissot, B.P., Welte, D.H. 1978. Petroleum formation and occurrrence. Springer-Verlag Berlin Heildelberg New York LEP01363 G Prof. Marco CeiaMtodos Geofsicos Experimental Ementa: Topografia elementar e Georeferenciamento: O sistema GPS. Instrumentao ssmica: Aquisio experimental para ssmica de refrao e reflexo. Tipos de Gravmetros e Magnetmetros, aquisios experimental de dados gravimtricos e magnetomtricos. Instrumentao para Mtodos Eltricos. Aquisio experimental com diversos arranjos de eletrodos. Mtodos Eletromagnticos no domnio do tempo e da freqncia: instrumentao e aquisio experimental. Bibliografia: Yilmaz, O., Seismic Data Processing, Seg Publications, 1987 Parasnis, D. S., Principles of Applied Geophysics, Chapman and Hall, 1972
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Telford, W. M.: Geldart, L. P.: Sheriff, R. E., Applied Geophysics, 2 Edition, Cambridge University Press, 1990 LEP01364 G Prof. Adolfo PuimeHidrodinamica dos Meios Porosos e Fraturados Ementa::Leis da conservao. Equao da difusividade hidrulica. Aplicaes em problemas de fluxo monofsico e bifsico em meios porosos. Modelagem matemtica do entupimento de rochas. O modelo para incrustao. Bibliografia: CRAIG, F. F., 1971, The Reservoir Engineering Aspects of Waterflooding, SPE Monograph, Dallas. BARENBLATT, G. I., ENTOV, V. M. & RYZHIK, V. M., 1990, Theory of Fluid Flows Through Natural Rocks, Kluwer Academic Publishers, London/Boston. CRAFT, B. C. & HAWKINS, M., 1991, Applied Petroleum Reservoir Engineering, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey. LAKE, L. W., 1989, Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey DULLIEN, F. A. L., 1992, Porous Media: Fluid Transport and Pore Structure, Academic Press INC, NY/Boston/London BEDRIKOVETSKY, P. G. Mathematical Theory of Oil & Gas Recovery, 1993, Kluwer Academic Publishers, London-BostonDordrecht. BEDRIKOVETSKY, P. G. Advanced Waterflooding, 1999, DTU, Lingby. LEP01365 G Prof. CarrascoPerfilagem de Poos I Ementa: Introduo. O ambiente do poo. Operaes de perfilagem. Interpretao qualitativa rpida. Propriedades eltricas das rochas. Perfil de potencial espontneo. Perfis eltricos convencionais. Perfis eltricos focados (Eletrodos).
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Perfil de induo (Bobinas). Propriedades dieltricas das rochas. Perfil de propagao eletromagntica (EDT). Perfil Dipmeter. Perfil de imagem resistiva e acstica de poo. Clculo dos parmetros da formao e interpretao integrada dos perfis eltricos. Interpretao geolgica dos perfis eltricos. Trs dias de trabalhos prticos. Bibliografia: Ellis,D.V., 1987, Well Logging for Earth Scientists. Elsevier, New York. Serra, O., 1984, Fundamentals of Well Log Interpretation 1: The Acquisition of Logging Data. Elsevier, Amsterdan. Serra, O., 1986, Fundamentals of Well Log Interpretation 2: The Interpretation of Logging Data. Elsevier, Amsterdam. LEP01366 G Prof. Nivaldo Silveira FerreiraTcnicas de Modelamento Numrico I Ementa: Equaes de diferenas :Introduo ;Redes, funes de rede ;Equaes em diferenas ;Problema de valor inicial ;Problema de valor de contorno Mtodos de diferenas finitas para equaes diferenciais ordinrias :Introduo ;Conceitos bsicos ;Mtodos de construo de esquemas em diferenas finitas ;Problema de valor inicial, mtodos de Euler e de Runge-Kutta ;Problema de valor de contorno, mtodo do sweep Mtodos de diferenas finitas para equaes diferenciais parciais :Introduo ;Conceitos bsicos, esquemas em diferenas ;Mtodos das diferenas finitas para equaes parablicas ;Mtodos das diferenas finitas para equaes hiperblicas ;Mtodos das diferenas finitas para equaes elpticas Bibliografia: 1 . David Kahaner, Cleve Moler and Stephen Nash. Numerical Methods and Software.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Prentice-Hall, Inc., 1989. 2. Erwin Kreyszig. Advanced Engineering Mathematics. John Wiley & Sons, Inc., 1999. 3. Alexandr Samarsky. Introduction in Numerical Methods. Moscow, Nauka, 1997. 4. Francis Sheid. Anlise Numrica. McGraw-Hill, Inc., 1991. 5. Dean G. Duffy. Advanced Engineering Mathematics with MATLAB. Chapman & Hall/CRC, 2003. 6. Laurene V. Fausset. Applied Numerical Analysis Using MATLAB. Prentice Hall Inc., 1999. 7. Elia Y. Matsumoto. MATLAB 6: Fundamentos de Programao. So Paulo, rica, 2001. 8. Germud Dahlquist and Ake Bjrk. Numerical Methods, Dover, 2003. 9. Joe D. Hoffman. Numerical Methods for Engineers and Scientists Second Editions, Dekker, Inc. 2001. 10. Jos Alberto Cuminato e Messias Meneguette Junior. Discretizao de Equaes Diferenciais Parciais Tcnicas de Diferenas Finitas 2002. LEP01462 G Prof. Alexandre SrvuloFluxo em Meios Porosos e Experimental Ementa: INTRODUO: viso geral dos coeficientes de transporte. DETERMINAO DE PERMEABILIDADE RELATIVA. DETERMINAO DE PRESSO CAPILAR. DETERMINAO DE DECLNIO DA PERMEABILIDADE. DETERMINAO DO DANO DE FORMAO EM POOS PRODUTORES EM LABORATRIO. DETERMINAO DO DANO DE FORMAO EM POOS INJETORES EM LABORATRIO. DETERMINAO DE ADSORA EM MEIO POROSO
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Bibliografia: Tiab, D. and Donaldson, E.C., 1996, Petrophysics, Gulf Publishing, Houston. Barenblatt, G.I., Entov, V.M. and Ryzhik, V.M., 1990, Theory of Fluid Flows Through Natural Rocks, Kluwer Academic Publishers, London/Boston Lake, L.W., 1989, Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey Bedrikovetsky P.G. Mathematical Theory of Oil & Gas Recovery (With applications to ex-USSR oil & gas condensate fields), 1993, Kluwer Academic Publishers, London-Boston-Dordrecht, 600 p. Bedrikovetsky P.G. Advanced Waterflooding, 1999, Technical University of Denmark,Lyngby, Denmark, 450 p. LEP01461 G Prof. Fernando MoraesAnalise de Dados Experimentais Ementa: Caracterizao e tipos de problemas inversos. Abordagens determinstica e estatstica do problema inverso. Tratamento da informao a priori. Problemas inversos lineares e no-lineares. Mtodos variacionais, de busca aleatria e sistemtica. Anlise da incerteza. Exerccios computacionais prticos. Bibliografia: Menke, W., 1989, Geophysical Data analysis: Discrete Inverse Theory. Academic Press. Isaaks, E.H., Srivastava, R.M., 1989, An Introduction to Applied Geostatistics. Oxford University Press. Scales, J.A., Smith, M, 1996, Introductory Inverse Theory. Samizdat Press, Golden, CO, USA. LEP01463 G Prof. Adolfo PuimeAvaliao de Formaes Ementa: Princpios gerais. Avaliao da presso de reservatrio.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Identificao do fluido de formao. Estimativa do fluxo. Testes de formao em poos revestidos. Interpretao dos testes de formao. Bibliografia: SPE Well Testing Monograph 5. * Diversos Papers SPE. LEP01464 G Prof. Jos NetoEngenharia de Poo I Ementa::Introduo. Problemas de engenharia de poos em campos offshore. Operaes e equipamentos usados nas perfuraes de rotativas. Funo, composio e propriedades dos fluidos usados na perfurao. Preparao dos fluidos de perfurao. Modelagem de perfurao sobre-balanciado e subbalanciado. Hidrulica de Perfurao. Cimentao. Bibliografia: Petroleum Engineering Handbook, Braedley, SPE, 1989 Bourgoyne, A.T.; Millheim, K.; Chenevert, M.E.; Young Jr., F.S., 1986, Applied Drilling Engineering, SPE Textbook Series, vol. 2, Society of Petroleum Engineers, Richardson. Moore, P.L., 1974, Drilling Practices Manual, Petroleum Publishing Company, Tulsa. LEP01465 G Prof. CarrascoPerfilagem de Poo II Ementa::Radioatividade. Propriedades radioativas das rochas. O perfil de raios gama. Demais perfis nucleares (Lito-densidade e porosidade). Clculo de argilosidade e interpretao dos perfis nucleares. Porosidades acsticas das rochas. Perfis snicos. Perfil gravimtrico (BHGM). VSP. Perfil geoqumico. Perfil de magnetometria. Perfil de ressonncia magntica (NMR). Perfis utilizados na completao e produo. Interpretao integrada dos perfis. Trs dias de trabalhos prticos. Bibliografia: Ellis,D.V., 1987, Well Logging for Earth Scientists. Elsevier, New
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

York. Serra, O., 1984, Fundamentals of Well Log Interpretation 1: The Acquisition of Logging Data. Elsevier, Amsterdan. Serra, O., 1986, Fundamentals of Well Log Interpretation 2: The Interpretation of Logging Data. Elsevier, Amsterdam. LEP01466 G Prof. Marco CeiaPetrofisica Experimental Ementa: 1. INTRODUO: viso geral das medidas petrofsicas 2. DETERMINAO DE POROSIDADE POR PESO 3. DETERMINAO DE POROSIDADE MTODO VOLUMTRICO COM UM GS IDEAL 4. DETERMINAO DE PERMEABILIDADE 5. MEDIDAS DE RESISTIVIDADE ELTRICA DE SALMOURA 6. MEDIDAS DE RESISTIVIDADE ELTRICA DAS ROCHAS SATURADAS PELA SALMOURA 7. PRIMEIRA E SEGUNDA LEIS DE ARCHIE. MEDIDAS DO INDICE DE SATURAO Bibliografia: Tiab, D. and Donaldson, E.C., 1996, Petrophysics, Gulf Publishing, Houston. Barenblatt, G.I., Entov, V.M. and Ryzhik, V.M., 1990, Theory of Fluid Flows Through Natural Rocks, Kluwer Academic Publishers, London/Boston Lake, L.W., 1989, Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey LEP-01380 G Prof. Eliane SoaresTtulo: Controle Ambiental na Indstria do Petrleo Ementa: 1- Introduo 2- Reviso sobre os processos de perfurao 3- Reviso sobre os processos de produo 4- O impacto ambiental das operaes de perfurao e produo 5- O impacto ambiental das plataformas offshore 6- Mtodos de tratamento de resduos
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

7- Mtodos de descarte de resduos e remediao de locais contaminados 8- Planejamento para proteo ambiental 9 Legislao ambiental brasileira aplicada indstria de petrleo Bibliografia: 1- Bioremediation Engineering, John T. Cookson, Jr., McGrawHill, 1995 2- Coletnea de Normas de Gesto Ambiental. Associao Brasileira de Normas Tcnicas. 1998 4- Curso Bsico de Educao Ambiental. Assessoria de Meio Ambiente, E&P Bacia de Campos PETROBRAS , 1998 5- Environmental Chemistry Baird Freeman New York 1995 6- Environmental Chemistry of Hydrocarbon Exploration and Production. Pattern Recognition Associates, Texas. 1998. 7- Environmental Control in Petroleum Engineering . John C. Reis, (1996).Texas. 8- Environmental Management in Oil and Gas Exploration and Production UNEP technical publication 1997 LEP01382 G Prof. Fernando MoraesInterpretao Integrada Geolgica Geofsica Ementa::Apresentao de casos prticos de interpretao geolgica geofsica integrada, com nfase na explorao de petrleo e no desenvolvimento de campos de petrleo. Bibliografia: Artigos clssicos e artigos recentes publicados na GEOPHYSICS (SEG), Leading Edge (SEG), First Break (AAPG), entre outras. LEP01383 G Prof. Carlos Enrique Pico OrtizEngenharia de Reservatrio Ementa::Gerenciamento de reservatrios. Aquisio e aplicao dos dados. Mtodos primrios e secundrios de recuperao. Mtodos especiais de recuperao. Estudos integrados.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Caracterizao dos reservatrios Bibliografia: Craig, F.F., 1971, The Reservoir Engineering Aspects of Waterflooding, SPE Monograph, Dallas Craft, B.C., Hawkins, M., 1991, Applied Petroleum Reservoir Engineering, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey Willhite, G. P., 1986, Waterflooding, SPE Monograph, Richardson Lake, L.W., 1989, Enhanced Oil Recovery, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey Bedrikovetsky, P.G., 1993, Mathematical Theory of Oil and Gas Recovery, Kluwer Academic Publishers, London/Boston Bedrikovetsky, P.G., 1999, Advanced Waterflooding, Denmark, Lyngby Green, D. W. and Willhite, G. P., 1998, Enhanced Oil Recovery, SPE Textbook Series, Robertson, TX. Aziz, K. and Settari, T., 1979, Petroleum Reservoir Simulation, Applied Science Publishers London-NY. Mattax, C.C. and Dalton, R. L., 1990, Reservoir Simulation, SPE Monograph Series, Richardson, TX LEP01384 G Prof. Jos NetoEngenharia de Poo II Ementa: Introduo. Mtodos de completao. Classificao das operaes. Detalhamento das fases de uma completao. Operaes com cimento na completao. Fraturamento hidrulico. Acidificao. Amortecimento de poos. Operaes com arame. Perfilagem de produo. Operaes com flexitubo. Operaes com nitrognio. Especificao das tubulaes de produo e cuidados de manuseio. Poo monobore. Bibliografia: Economides, M.J., Hill, A.D., Ehlig-Economides,C., 1994,
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Petroleum Production Systems. Prentice Hall, Petroleum Engineering Series. Bourgoyne, A.T., Milheim, K., Chenevert, M.E. e Young Jr., F.S., 1986, Applied Drilling Engineering, SPE Textbook Series, Vol. 2, Richardson, Texas. LEP01480 G Prof da UENF CAMPOSEconomia e Administrao Ementa: Introduo teoria econmica. Microeconomia. Macroeconomia. Administrao e organizao de empresas. Administrao financeira. Bibliografia: Wonnacott. P., Wonnacott.R., 1994, Economia. 2 Edio, So Paulo. Makron Books. Chiavenato. I., 1997, Administrao, Teoria, Processos e Prtica. Rio de Janeiro.McGraw-Hill. Mathias.W.F.M.;Gomes,J.M., 1996, Matemtica Financeira, 2 Edio. So Paulo. Atlas. LEP01481 G Prof. Carlos MagnoElevao e Escoamento Ementa: Introduo. Problemas de produo em campos offshore. Produo de leos pesados. Necessidade de elevao artificial. Operaes e equipamentos usados na elevao artificial. Escoamento dos fluidos em poos. Regime laminar e turbulento. Fluxo dos fluidos newtonianos a no-newtonianos.Composio e propriedades das misturas leo-gs. Resistividade hidrulica em poos. Clculos de escoamento. Fluxos em poos durante a elevao. Regimes de fluxo. Hidrulica da elevao. Modelagem do escoamento vertical durante a elevao. Bibliografia: Petroleum Engineering Handbook, Braedley, SPE, 1989 Bourgoyne, A.T.; Millheim, K.; Chenevert, M.E.; Young Jr., F.S., 1986, Applied Drilling Engineering, SPE Textbook Series, vol. 2,
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Society of Petroleum Engineers, Richardson. Moore, P.L., 1974, Drilling Practices Manual, Petroleum Publishing Company, Tulsa. Economides, M.J., Hill, A.D., Ehlig-Economides,C., 1994, Petroleum Production Systems. Prentice Hall, Petroleum Engineering Series. Landau, L.D., Lifschitz, E.M., Hydrodynamics, Oxford Press, 1989. LEP01482 G Prof. Andr BuenoMonografia Ementa: Trabalho individual, orientado por um professor (podendo ser co-orientado por profissionais da indstria de Petrleo e Gs), de natureza tcnica ou cientfica, podendo envolver atividades de campo, de laboratrio, trabalhos computacionais ou trabalhos tericos. Sempre com nfase no Setor de Petrleo e Gs. LEP XXXXnova G Prof. Dirceu BampiTtulo: SIMULAO DE RESERVATRIOS Ementa: Conceitos basicos relacionados com a soluo numrica das equaes de fluxo em meios porosos, Tecnicas de discretizao no tempo e no espao para problemas em uma e duas dimenses, Mtodo das diferenas finitas, Discretizao dos diferentes tipos de condies de contorno, Modelos para representao de poos e acoplamento poo-reservatrio, Mtodos de soluo das equaes para escoamento multifsico, Aplicaes. Bibliografia: Aziz, K., e Settari, A.: Petroleum Reservoir Simulation, 1979. Abou-Kassem, J.H., Farouq-Ali, S.M., Rafiq-Islam, M., Petroleum Reservoir Simulation, a Basic Approach, Gulf Publishing Company, 2006. Ertekin, T.; Abou-Kassem, J.H. e King, G.R.; Basic Applied Reservoir Simulation. SPE Textbook Series Vol. 10, 2001.
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

Fanchi, J., Principles of Applied Reservoir Simulation, 3rd Edition, Elsevier GPP, 2006. LEPXXXX G Prof. Georgiana FeitosaTtulo: Fundamentos de corroso aplicada indstria do petrleo Ementa: Introduo corroso qumica e eletroqumica. Corroso na indstria do petrleo. Meios corrosivos. Combate corroso. Bibliografia: [1] Garverick, L., Corrosion in the Petrochemical Industry. ASM International, 1994. [2] Denny, A. J., Principles and Prevention of Corrosion. Macmillian Publishing Company, 1992. [3] Dillon, C. P., Materials Selection for the Chemical Process Industries. McGraw-Hill, 1992. [4] Gentil, V., Corroso. 5 edio, Livros Tcnicos e Cientficos S.A, Rio de Janeiro, RJ, 2007. [5] Nunes, L. P., Fundamentos de Resistncia Corroso. Editora Intercincia Lta, Rio de Janeiro, RJ, 2007. [6]Sedricks A. J., Corrosion of Stainless Steels. Second Edition, Eletrochemical Society, Inc. Princeton, New Jersey, USA. Telles, P. C, 1996. LEP XXXX MD Prof. Roseane MissgeaTtulo: Anlise do efeito da tenso nas propriedades da rocha reservatrio Crditos: 68 Ementa: 1. Relao tenso deformao 2. Deformao da rocha 3. Resistencia da rocha 4. Compressibilidade dos poros da rocha 5. Efeito da tenso em amostras de rocha 6. Relao entre porosidade-permeabilidade-tenso
http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

DISCIPLINAS Programa de Formao de Recursos Humanos PRH20/ANP

7 Efeito da tenso no fraturamento

[xxxxx1]O cdigo da disciplina dever permitir a sua identificao nos histricos escolares dos bolsistas. [xxxxx2]Indicar o nvel com a sua primeira letra. Caso uma disciplina seja aplicvel a mais de um nvel, indicar de forma seqencial (exemplo: GM

PROGRAMA DE FORMAO DE RECURSOS HUMANOS PRH20/ANP

Universidade Estadual do Norte Fluminense Darcy Ribeiro Av. Alberto Lamego, 2000 - Parque Califrnia Campos dos Goytacazes - RJ CEP: 28013-602

http://uenf.br/cct/lenep-prh20anp/disciplinas/[05/09/2013 17:34:54]

S-ar putea să vă placă și