Sunteți pe pagina 1din 87

1 11 11

+.-4-6- ,- +)4/)5
Novembro
2002
2 22 22
CONFEDERAO NACIONAL DO TRANSPORTE CNT
Administrao Clsio Andrade
SERVIO SOCIAL DO TRANSPORTE
SERVIO NACIONAL DE APRENDIZAGEM DO TRANSPORTE
Diretoria Executiva Geral
Coordenao de Estudos e Projetos COEP
ATUALIZAO 2002
DEPARTAMENTO EXECUTIVO SEST/SENAT
SAS Quadra 06 Lote 03 Bloco J
Edifcio Camilo Cola 9 andar
Fone: (0xx61) 315 7000
Braslia DF 70070-000
Site: www.cnt.org.br
Fale como Sistema CNT
0800-782891
3 33 33
Aula 1 - O Papel do Conferente de Cargas e as
Caractersticas das Mercadorias.................................. 5
Aula 2 - O Manuseio de Produtos Perigosos e a
Preveno de Incndios.............................................. 19
Aula 3 - A Movimentao das Cargas e a Segurana do
Trabalho....................................................................... 39
Aula 4 - Conferindo a Documentao da Carga.......... 59
Aula 5 - As Relaes Interpessoais e a Qualidade no
Servio do Conferente de Cargas................................ 65
Atividades de Aprendizagem ...................................75
NDICE
4 44 44
5 55 55
O PAPEL DO CONFERENTE DE
CARGAS E AS CARACTERSTICAS DAS
MERCADORIAS
1
1
6 66 66
7 77 77
1} DeoenuoIuImento do trnnoporte rodouIrIo
O homom, dosdo tompos romotos, sompro so proocupou
com o sou doslocomonto o com o tronsporto do bons o morcodorlos.
No lniclo, olo dlspunho oponos do suos proprlos loros poro so
locomovor o corrogor o quo dosojovo tronslorlr do um locol poro
outro. Por lsso proclsovo procuror ospoo poro vlvor ondo houvosso
moloros rocursos poro suo sobrovlvnclo.
O prlmolro grondo posso no tronsporto lol dodo quondo o
homom oprondou o domostlcor o utlllzor onlmols poro tronsportor
possoos o corgos.
Do lnvonto do rodo ot o mols modorno o sollstlcodo voi-
culo utlllzodo no tronsporto, ho umo grondo dlstnclo. Entrotonto,
os objotlvos prlnclpols do tronsporto pormonocom os mosmos. O
objotlvo do molor dostoquo do tronsporto o do conduzlr, do um
lugor o outro, os possoos o tudo oqullo quo olos nocossltom.
Com o oporloloomonto dos molos do tronsportos, lnlro-
ostruturo, tocnologlo volculor, goronclomonto, otc., o tronsporto
rodovlorlo llrmou-so com o loro oconmlco, tonto no Brosll como
no rosto do mundo.
No Brosll, os
rogloos, om suo molo-
rlo, dopondom do ou-
tros contros produtl-
vos poro otondor suos
nocossldodos o osso
lntorcmblo so pos-
sivol otrovs do trons-
porto do corgo, quo
pormlto quo morcodo-
rlos do todos os tlpos
choguom om sous dos-
tlnos, mosmo noquo-
los mols dlstontos.
Esso obrongnclo consoguldo polo tronsporto torno o trons-
porto rodovlorlo do corgos, om portlculor, um dos moloros sotoros
quo contrlbul consldorovolmonto poro o dosonvolvlmonto oconmlco
o soclol do pois.
1
8 88 88
O tronsporto do corgos, sondo um grondo sotor, tombm
um morcodo do trobolho multo vosto, om constonto oxponsoo, ob-
sorvondo um slgnlllcotlvo numoro do prollsslonols poro gorontlr
sou lunclonomonto. Alm dlsso, polos proprlos coroctoristlcos do sor-
vlo, o moo-do-obro multos vozos comoo o sor lormodo no protlco,
nos proprlos omprosos tronsportodoros. Por oxomplo, o conloronto
o rosponsovol polo proporooo poro o trobolho do ojudonto do mo-
torlsto/coloto o ontrogo.
Por todos ostos rozoos, o tronsporto do corgos tom um po-
pol prlmordlol no crosclmonto do pois, umo voz quo prosto sorvl-
os poro o sobrovlvnclo do populooo, goro omprogos o dlvlsos
poro o Brosll.
O Slstomo vlorlo brosllolro
A portlr do 1822 lorom surglndo os prlmolros ostrodos do
rodogom brosllolros: o Estrodo do Comrclo, llgondo o Rlo do Jo-
nolro oo Volo do Poroibo; o Estrodo Unloo o lndustrlo, llgondo
Potropolls o Julz do Foro; o Estrodo Grocloso, llgondo o lltorol do
Porono o Curltlbo.
As rodovlos no Brosll
As ostrodos brosllolros, lodorols ou ostoduols, possuom
codlllcooo ostobolocldo polo DNER - Doportomonto Noclonol do
Estrodos do Rodogom o por orgoo ostoduol onologo, o DER - Dopor-
tomonto do Estrodos do Rodogons (nos Estodos).
Obseroodo. O DNER comeou o ser extnto pelo gooerno
jeJerol em z00z, o portr Jo mplontodo Jo Agnco Noconol Je
Tronsporte Terrestre (ANTT}, resultonte Jo rejormulodo Jo estrutu-
ro Jo Mnstro Jos Tronsportes e entJoJes onculoJos. (jonte.
uuu.ontt.goo.br}.
RodouIno federnIo
Soo coordonodos o llscollzodos polo govorno lodorol. As ro-
dovlos lodorols ostoo closslllcodos om sols grupos, do ocordo com
suos dllorontos cotogorlos. Soo os sogulntos: rodlols, longltudlnols,
tronsvorsols, dlogonols, do llgooos o ocossos.
1
9 99 99
Todos os rodovlos lodorols soo ldontlllcodos polo slglo BR,
soporodo por um troo, soguldo por um numoro composto do trs
olgorlsmos quo tm os sogulntos slgnlllcodos:
O prlmolro olgorlsmo lndlcotlvo do cotogorlo do rodovlo:
_____________ rodlol
_____________ longltudlnol
_____________ tronsvorsol
! _____________ dlogonol
" _____________ llgooo
O sogundo o o torcolro olgorlsmos lndlcom o posloo
googrollco om rolooo o Brosillo o oos llmltos oxtornos do Pois,
como: norto, nordosto, losto, sudosto, sul, sudoosto, oosto o
noroosto.
RodouIno rndInIo - Soo ldontlllcodos por numoros do 0
o 0. Todos soom do Brosillo. Ex.: A rodovlo Bolm - Brosillo
(BR-010).
RodouIno IongItudInnIo - Soo ldontlllcodos por numoros
do 100 o 1 o ostoo dlspostos no sontldo norto-sul. Suo numoro-
oo oumonto modldo quo so olosto do lltorol. Ex.: o BR-101 osto o
um qullmotro do lltorol, om mdlo.
RodouIno trnnoueronIo - Soo ldontlllcodos por numoros
do 200 o 2 o cruzom o pois no sontldo losto-oosto. Suo numoro-
oo oumonto do norto poro sul. Ex.: o rodovlo Tronsomoznlco
(BR-230).
RodouIno dIngonnIo - Soo ldontlllcodos por numoros do 300
o 3, sondo quo os do numoro por ostoo dlspostos no sontldo noro-
osto-sudosto o os do numoro impor, no sontldo sudoosto-nordosto.
Ex.: rodovlo Bolm (PA)-Mocolo (AL) (BR-316).
RodouIno de IIgndo - Rocobom numorooo do 400 om
dlonto. Soo oquolos quo unom duos rodovlos o ostoo om quolquor
dlrooo. Ex.: o rodovlo BR-401, quo vol do Boo Vlsto ot o lrontolro
com o Gulono.
RodouIno eotndunIo
Estos rodovlos ostoo sob rosponsobllldodo dos Estodos (UNlT
- Unldodo do lnlro-ostruturo Torrostro, ontlgo DER) o soo closslllco-
dos o ldontlllcodos do monolro somolhonto s rodovlos lodorols: utl-
llzondo slglos do suos lotros rolorontos oo Estodo o os trs olgorls-
mos do closslllcooo.
1
1 0 1 0 1 0 1 0 1 0
RodouIno rndInIo - Soom do copltol om dlrooo oo lntorlor
o soo ldontlllcodos por numoros poros.
RodouIno trnnoueronIo - Llgom dols pontos, no lntorlor, som
possor polo copltol. Soo ldontlllcodos por numoros imporos.
RodouIno uIcInnIo - Llgom povoodos proxlmos ontro sl.
Eotrndno de nceooo - Soom do umo rodovlo poro umo
locolldodo. Suo ldontlllcooo bosoodo no numoro do qullmotro
do ostrodo ondo so orlglno. Por oxomplo: ocosso 16/300 - o vlo
osto no qullmotro 16 do SP-300.
lNFORMAES ADlClONAlS DA MALHA RODOVlARlA
Fonte. Anuro Estotistco Jos Tronsportes 16 o z000 / Gepot (Noto. o
jonte - DNER - ndo reolzou leoontomento nos onos Je 16 e 1S}.
2} O pnpeI do Conferente de Cnrgn
A torolo do omproso tronsportodoro roollzor o tronsporto
do morcodorlos dos cllontos poro sous dostlnotorlos. Esto otlvldodo
lmpllco om culdodos ospoclols com codo corgo.
O cllonto ontrogo suo morcodorlo poro um prollsslonol.
Esso cllonto tom proocupooos quonto o lsto, quo podom sor os
sogulntos:
Os prollsslonols sorom bostonto copocltodos, rospolton-
do o produto quo noo lhos portonco.
Rosponsobllldodo quonto oos prozos ostobolocldos poro
ontrogo o quonto oo ostodo do morcodorlo.
Espoclolmonto umo dos otopos do oporooo do tronsporto
dologodo oo Conloronto. Suo molor rosponsobllldodo vorlll-
cor todo o documontooo do corgo, conlorlndo o cortlllcondo-so
do quo noo ho loltos ou oxcossos o ovorlos nos morcodorlos quo
ostoo om procosso do tronsporto.
) M K m e ( s a i v o d o R a d o s n e t x E 7 9 9 1 9 9 9 1 0 0 0 2
s a i v o d o r s a d l a t o t o s n e t x E
s a d a t n e m i v a p o n e s a d a t n e m i v a p
7 7 6 . 8 5 6 . 1 4 2 9 . 4 2 7 . 1 9 2 9 . 4 2 7 . 1
s a i v o d o r s a d l a t o t o s n e t x E
s a d a t n e m i v a p
6 3 8 . 0 5 1 7 4 2 . 4 6 1 8 8 9 . 4 6 1
1
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
No coso do olgum problomo sor dotoctodo, o conloronto
comunlco o loto oo oncorrogodo o lolto umo ocorrnclo do
problomo.
Com o constonto ovoluoo dos procossos do trobolho, oxl-
go-so codo voz mols umo molhor lormooo por porto do Conloron-
to, ollodo o umo copocltooo odoquodo poro obtor sompro um mo-
lhor dosomponho do prollsslonol quo oxocuto lunoo.
lncluslvo, om multos omprosos o Conloronto tom umo ros-
ponsobllldodo o mols, quo onslnor o dlo-o-dlo do trobolho oo
ojudonto do corgos.
TIpoo de cnrgno
As corgos podom sor closslllcodos quonto ombologom om:
o gronol, ombolodo, dlvorsos o ospoclols.
Corgo o gronol oquolo corgo tronsportodo som ombolo-
gom, om grondos quontldodos. Soo oxomplos dosto tlpo do corgo:
mlnrlos, orolo, clmonto, otc. doposltodos dlrotomonto nos voiculos.
Corgo ombolodo oquolo ocondlclonodo provlomonto
om colxos, lordos, socos, lolxos, ongrododos, otc.
Corgos dlvorsos soo oquolos tronsportodos om unldodos
soltos, som ombologom. Soo oxomplos do corgos dlvorsos: tolhos,
tljolos, pnous, troncos, tobuos, otc.
Corgos ospoclols soo oquolos quo nocossltom do voiculos
ospocillcos poro sou tronsporto. Soo corgos ospoclols: cornos,
lotlcinlos, gos, concroto, otc.
Dontro os corgos ospoclols dostocom-so os chomodos corgos
do produtos porlgosos, quo soroo obordodos no proxlmo oulo.
TIpoo de EmbnIngem
A oscolho do molhor ombologom dlroclonodo polo nocos-
sldodo do gorontlr o lntogrldodo do corgo, ossogurondo suos quo-
lldodos lnlclols ot o consumldor llnol.
1
1 2 1 2 1 2 1 2 1 2
CnIno de pnpeIdo - Amplomonto utlllzodos, pols soo
odoquodos poro ocondlclonor produtos l ovos, como:
olotrodomstlcos, brlnquodos, llvros, vldros do romdlos, lrutos, on-
lotodos, otc.
Atuolmonto, os colxos do popoloo vm substltu-
lndo outros ombologons mols trodlclonols, com
o uso do rosplrodoros, roloros do lsopor,
prototoros plostlcos, otc.
CnIno de mndeIrn - Soo utlllzodos poro o tronsporto
do produtos mols posodos, como: lorromon-
tos, poos outomotlvos, otc.; ou do produtos
quo nocossltom do multo sogurono poro noo
quobror, como vldros contondo substnclos
lnllomovols, corroslvos, otc.
Engrndndoo - Conlocclonodos om modolro o plostlcos,
soo utlllzodos poro condlclonor morcodorlos
quo possuom lormos lrroguloros, dlllcultondo
sou tronsporto. Soo tronsportodos om ongro-
dodos, ontro outros produtos: bobldos, logumos,
onlmols vlvos, otc.
GnIoIno - Soo ostruturos do motol, somolhontos o colxos,
lochodos dos lodos com tolo. Soo utlllzodos poro
ocondlclonor volumos poquonos, como os po-
cotos ovulsos ontroguos poro tronsporto.
Cnnmbno - Soo ormooos do motol lochodos nos quo-
tro lodos com chopos do motol ondulodo.
Soo usodos poro tronsportor poos poquo-
nos o gronol.
1
1 3 1 3 1 3 1 3 1 3
CnIno de eopumn de pIotIco - Soo uso-
dos poro ocondlclonor tomboros motollcos poro o trons-
porto do substnclos multo porlgosos, como o ocldo sul-
lurlco lumogonto.
Tnmboreo ou toneIo - Soo conlocclo-
nodos om motol, llbro ou borrochos. Os tombo-
ros soo usodos poro tronsportor liquldos, como:
tlnto, oloo, combustivol, ocldos, otc.
nrrIcno - Conlocclonodos om modolro, soo
utlllzodos no tronsporto do bobldos, ozoltonos, otc.
ombonno - Conlocclonodos om plostlco, tom-
bm soo usodos poro tronsportor liquldos, como: dotor-
gontos, ocldos, otc.
Tnmboreteo - Soo ombologons cllindrlcos,
om popoloo roslstonto, usodos no tronsporto do pro-
dutos liquldos, como: colo o soboo om po.
Lntno - Soo usodos poro tronsportor usuol-
monto produtos liquldos, como: tlntos, quorosono, otc.
Alguns lotoos, o provo do or, soo usodos no tronsporto do
substnclos do olto rlsco, como o mognslo.
Gnrrnfeo e uIdroo em gernI - Conlocclono-
dos om vldro, borrocho ou plostlco, soo usodos poro trons-
portor substnclos vorlodos, liquldos ou solldos, quo oxl-
jom boo vodooo. Algumos substnclos quo olorocom rls-
cos oltos soo ombolodos om vldros o ostos soo ocondlclo-
nodos om colxos do modolro.
1
1 4 1 4 1 4 1 4 1 4
Sncoo - Conlocclonodos om tocldo, plostlco
ou popol, soo multo usodos poro tronsportor poquo-
nos quontldodos do morcodorlo o gronol. Por oxom-
plo: orroz, clmonto, loljoo, oucor, mllho, corvoo, otc.
FeIeo - Esso tlpo do ombologom utlll-
zodo om produtos roslstontos, quo noo nocossl-
tom do sogurono ospoclol. Conslsto oponos om
omorror os produtos. E usodo no tronsporto do
onxodos, mosos o codolros ompllhovols, vossou-
ros, otc.
obInno - E umo ombologom opro-
prlodo poro o tronsporto do morcodorlos plo-
nos, lloxivols o continuos, como: popol, chopos
motollcos, tocldos, otc.
CnrreteIo - Soo usodos poro ocondlclo-
nomonto do llos o outros produtos slmlloros. ln-
cluom-so nosso grupo, ontro outros: llo oltrlco,
monguolro, oromo, cordo, otc.
Fnrdoo - Soo usodos poro ombolor morco-
dorlos lovos o roslstontos, quo noo so donlllcom com
locllldodo, como: olgodoo, tocldo, otc.
1
1 5 1 5 1 5 1 5 1 5
SmboIoo de mnnuoeIo
Os simbolos lndlcom os culdodos nocossorlos oo monusolo
do corgo.Os mols utlllzodos soo:
Simbolo do Frogll
Simbolo do Noo ogltor - lrogll
Simbolo do Prolbldo usor
goncho ou luror
Simbolo do Foco suporlor
nosto dlrooo
Simbolo do lomonto
Smbolo de
Proteger contra umidade
1
1 6 1 6 1 6 1 6 1 6
RotuIoo eopecInIo
Algumos corgos proclsom trozor os rotulos ospoclols
lndlcotlvos dos culdodos ossonclols oo monusolo o tronsporto, con-
lormo os monclonodos o sogulr:
Smbolo de
Proteger contra luz
Smbolo para
Substncia ou magnetizante
Noto lmportonto: O lundo do simbolo
oloronjodo. Rotulo poro prolbloo do om-
borquo do substnclo porlgoso om ooro-
novos do possogolros
Rotulo do
Morcodorlo porocivol
1
Simbolo do
Contro do grovldodo
Simbolo do
Protogor contro color
1 7 1 7 1 7 1 7 1 7
Rotulo do Anlmols vlvos
(A) O ospoo pontllhodo dostlno-so o rocobor os
oxprossoos: ANlMAlS VlVOS`; `LlVE ANlMALS`.
(B) lndlcooo do contoudo quondo so trotor do
otlquotos lmprossos ou lor nocossorlo oporocor o
donomlnooo do noturozo do morcodorlo.
(C) Locol dostlnodo oo nomo do componhlo o-
roo, quondo lor tronsporto oroo.
Rotulo poro Anlmols poro
loborotorlo lATA
Rotulo poro substnclo ou mo-
torlol mognotlzonto poro trons-
porto domstlco.
1
1 8 1 8 1 8 1 8 1 8
1 9 1 9 1 9 1 9 1 9
O MANUSEIO DE PRODUTOS
PERIGOSOS E A PREVENO DE
INCNDIOS
2
2
2 0 2 0 2 0 2 0 2 0
2 1 2 1 2 1 2 1 2 1
1} Eotndoo foIcoo dn mnterIn
Do-so o nomo do corgo o quolquor produto, quo dovo sor
tronsportodo, lndopondonto do tomonho ou lormo.
A corgo o sor tronsportodo podo sor oprosontodo om trs
ostodos lislcos - solldo, liquldo o gososo. E lmportonto conhocor os
ostodos lislcos do motrlo, poro ontondor molhor os dlvorsos corgos.
eotndo ooIIdo - por oxomplo: modolro, orolo, plonto,
podro, otc.
eotndo IquIdo - por oxomplo: o oguo om sou ostodo
noturol, o gosollno, o quorosono, otc.
eotndo gnoooo - o coso dos gosos. Por oxomplo: gos
corbnlco, oxlgnlo, otc.
Mudnnno de eotndo foIco dn mnterIn
O ostodo lislco do motrlo podo sor oltorodo. A monolro mols
locll do porcobor ostos mudonos obsorvondo o oguo:
A motrlo podo solror modlllcooos por lonmonos lislcos o
por lonmonos quimlcos.
O fenmeno foIco modlllcooo quo noo oltoro o os-
truturo do substnclo. No oxomplo do oguo, oprosontodo ontorlor-
monto, ocorro lonmonos lislcos. A ostruturo do oguo noo oltoro-
do, so o sou ostodo lislco, ou sojo, o lormo como so oprosonto.
O fenmeno qumIco, oo controrlo, modlllcooo ocorrl-
do com o motrlo, ocoslonodo por umo roooo ontro duos outros
substnclos.
, l o r u t o n o d o t s o u o s m o . n d I u q I
o s s o p , o t s l , r o p o v m o o s - o m r o l s n o r t , o d l c o u q o o t l u m o d n o u q
o d o t s o o o r o p o o o o n g .
o d o t s o o o o n r o t o r o o s - o s n o d n o c o l o , o d o l r l s o r r o p o v o o d n o u q
o d I u q I .
o t l u m s o r u t o r o p m o t o o d l t o m b u s o d l u q i l o d o t s o u o s m o o d n o u q
o d o t s o o o r o p o s s o p o o d o l o g n o c , s o x l o b o d I I o o .
o d o t s o o o o n r o t o r , o d l c o u q o o l o g o o d n o u q . o d I u q I
2
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
A posslbllldodo do ocontocorom lonmonos quimlcos quo
torno o movlmontooo do olguns produtos porlgoso. Por oxomplo,
o roooo ontro dols produtos podo provocor lncndlos, lntoxlco-
oos, otc.
2} CInooIfIcndo doo produtoo perIgoooo
Os produtos consldorodos porlgosos soo closslllcodos com
boso nos porlgos quo oprosontom.
Sogundo o Portorlo n 204/17, do 20/05/17, do Mlnls-
trlo dos Tronsportos (rovogou o portorlo 21/88), quo oprovo os
lnstruoos Complomontoros oos Rogulomontos dos Tronsportos Ro-
dovlorlos o Forrovlorlos do Produtos Porlgosos, ostos produtos dlvl-
dom-so om novo clossos:
CLASSE 1 - EXPLOSlVOS
Esso closso comproondo:
1) Substnclos oxploslvos soo oquolos substnclos solldos ou li-
quldos (ou mlsturo do substnclos) quo, por sl mosmo, sub-
motldos o tronslormooos quimlcos, sojom copozos do produ-
zlr gos tomporoturo, prossoo o volocldodo, tols quo possom
cousor donos o suo volto;
2) Substnclos plrotcnlcos soo oquolos concobldos poro produ-
zlrom um ololto do color, luz, som, gos ou lumoo, ou o com-
blnooo dostos, como roooos quimlcos oxotrmlcos outo-sus-
tontovols o noo dotonontos;
3) Artlgos oxploslvos soo oquolos quo contm umo ou mols subs-
tnclos oxploslvos.
Multos dos substnclos portoncontos o osto closso soo sonsi-
vols oo color, oo choquo o lrlcoo. Outros produtos dosso closso
nocossltom do um lntonslllcodor poro oxplodlr, como o coso do
polvoro nogro, dos ocondodoros, dos cortuchos poro jotos do por-
lurooo om poos do potroloo, do ozldo do chumbo nltrogllcorlno
om soluoo olcoollco, dos slnollzodoros do lumoo o dos logos do
ortlliclo.
2
2 3 2 3 2 3 2 3 2 3
Produtos do Closso 1 possuom rostrloos do tronsporto. So-
monto os substnclos o ortlgos llstodos no Rolooo do Produtos Porl-
gosos do Portorlo MT n 204/7 podom sor ocoltos poro o tronspor-
to. Os cosos do produtos ospoclols o noo constontos doquolo rolooo
podoroo sor tronsportodos sob umo doslgnooo gonrlco ou n.o.,
constontos do Rolooo, mos somonto com llcono ospoclol do outo-
rldodo compotonto - (No Brosll: Mlnlstrlo do Doloso - Comondo
do Exrclto).
SubcInooeo 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5 e 1.6
Podom oxplodlr o ospolhor lrogmontos num rolo do 1600
motros ou mols, so o logo otlnglr o oroo do corgo.
Nos cosos do oxplosoo podo ocontocor do oponos umo porto
do corgo tor sldo consumldo polo lonmono, podondo oxlstlr nos
lmodlooos produtos lntoctos. Por osso rozoo, o romooo dos oxplo-
slvos dovo sor roollzodo monuolmonto o com multo culdodo, prolo-
ronclolmonto, por umo oqulpo ospoclollzodo, poro quo noo hojo novos
oxplosoos.
As ombologons quo oprosontom o rotulo do rlsco do Subclosso
1.4S contm substnclos oxploslvos, ou motorlols quo lorom olobo-
rodos, ou ombolodos, do tol lormo quo, quondo onvolvldos num
lncndlo, podom quolmor vlgorosomonto ocoslonondo oxplosoos
locollzodos, com projooo do lrogmontos, normolmonto rostrltos s
oroos proxlmos dos ombologons.
Em cosos do lncndlo, olm do rlsco lmlnonto do oxplosoo,
podo hovor omonooo do gosos toxlcos (ou vononosos), lrrltontos o/
ou corroslvos.
CLASSE 2 - GASES
Gosos comprlmldos, llquololtos, dlssolvldos sob prossoo ou
oltomonto rolrlgorodos. E lmportonto rossoltor quo todos os gosos,
oxcoto o oxlgnlo, soo osllxlontos.
SubcInooeo 2.1, 2.2 e 2.3
Essos gosos soo oxtromomonto lnllomovols: podom so lnllo-
mor com o color, com logulhos ou com chomos. Voporos podom
doslocor-so ot umo lonto do lgnloo o provocor rotrocosso do cho-
mos. Os roclplontos podom oxplodlr com o color do logo.
2
2 4 2 4 2 4 2 4 2 4
Ho rlscos do onvononomonto o do oxplosoo do vopor om
omblontos lochodos ou obortos ou om rodo do osgotos.
Alguns gosos, como por oxomplo, o cloro, oprosontom
odor o cor coroctoristlcos, onquonto outros, como o monoxldo
do corbono, noo oprosontom odor ou colorooo, o quo podo
dlllcultor o suo ldontlllcooo no otmosloro quondo ocorro vo-
zomonto.
Duronto o mudono do um gos do ostodo liquldo poro o
gososo, ocorro umo olto oxponsoo do produto, gorondo volumos
gososos multo moloros quo o volumo ocupodo polo liquldo. O
cloro, por oxomplo, tom umo toxo do oxponsoo do 457 vozos. lsso
slgnlllco quo um volumo do cloro liquldo goro 457 volumos do
cloro gososo.
Com oxcooo do oxlgnlo, todos os gosos soo noclvos quon-
do lnolodos. Os gosos lnllomovols comprlmldos ou llquololtos po-
dom goror vopor oxtromomonto lrrltonto; o contoto podo cousor
quolmoduros no polo o nos olhos. Alm dlsso, o contoto com o
liquldo podo cousor losoos no polo por congolomonto (dovldo
noturozo oxtromomonto lrlo dos gosos chomodos crlognlcos -
rolrlgorodos o tomporoturos lnlorloros o 150 grous nogotlvos).
Outro tlpo do rlsco o poluloo dos rocursos hidrlcos, por
lsso o oguo utlllzodo no obotlmonto dos gosos, como o do controlo
oo logo o o do dlluloo, dovo sor contldo o rocolhldo.
CLASSE 3 - LQUlDOS lNFLAMVElS
Liquldos lnllomovols soo liquldos, mlsturos do liquldos, ou
liquldos contondo solldos om soluoo ou om susponsoo (oxcluslvo
substnclos quo tonhom sldo closslllcodos do lormo dlloronto, om
lunoo do suos coroctoristlcos porlgosos) quo produzom voporos ln-
llomovols o tomporoturo do 60,5 C, om tosto do voso lochodo, ou
ot 65,6C, om tosto do voso oborto.
Os liquldos lnllomovols soo tronsportodos rogulormonto om
grondos quontldodos. Soo olos: gosollno, olcool, oloo dlosol, vornlz,
tlntos, ocotono, otc.
Essos produtos podom so lnllomor com o color, logulhos ou
chomos. Alm dlsso, voporos podom doslocor-so ot umo lonto do
lgnloo o provocor rotrocosso do chomos. Os roclplontos podom ox-
plodlr com o color do logo.
Ho rlsco do oxplosoo do vopor om omblontos lochodos ou
obortos ou, olndo, om rodo do osgotos, quondo ho oscoomonto.
2
2 5 2 5 2 5 2 5 2 5
Podo sor vononoso so lnolodo ou obsorvldo polo polo.
Os voporos podom cousor tonturo ou sulocooo. O contoto podo
cousor quolmoduros ou lrrltooo no polo o nos olhos. O logo
podo ocoslonor o omlssoo do gosos lrrltontos ou vononosos no
otmosloro.
CLASSE 4 - SLlDOS lNFLAMVElS; SUS-
TNClAS SUJElTAS A COMUSTO ESPONTNEA;
SUSTNClAS QUE EM CONTATO COM A GUA EMl-
TEM GASES lNFLAMVElS.
Esto closso comproondo:
SubcInooe 4.1 - SoIIdoo InfInmueIo
Solldos, oxcoto os closslllcodos como oxploslvos, quo, om
condloos oncontrodos no tronsporto, soo locllmonto combusti-
vols, ou quo, por otrlto, podom cousor ou contrlbulr poro o logo.
Exomplo: mognslo, coluloldo o onxolro.
lnclul produtos outo-roogontos, lsto , possivols do solrorom,
o tomporoturos normols ou olovodos, docomposloo lortomonto
oxotrmlco, provocodo por olovooo do tomporoturo duronto o trons-
porto ou por contomlnooo. Em coso do lgnloo, ossos produtos
podom rooglr porlgosomonto, mosmo som o portlclpooo do or. No
ovontuolldodo do docomposloo som chomos, olguns podom dos-
prondor gosos ou voporos toxlcos.
Esto grupo do produtos comproondo ozocompostos
olllotlcos, sullo-hldrozldos oromotlcos, compostos N-nltrosos o sols
do dloznlo.
SubcInooe 4.2 - SubotncIno SujeItno n Combuotdo
Eopontnen
Substnclos sujoltos o oquoclmonto ospontnoo nos condl-
oos normols do tronsporto, quo so oquocom om contoto com o or,
sondo, dosso monolro, copozos do so lnllomorom. Exomplo: loslo-
ro bronco.
SubcInooe 4.3 - SubotncIno que, em Contnto com n
gun, EmItem Gnoeo lnfInmueIo
Soo substnclos quo, por lntorooo com o oguo podom tor-
nor-so ospontonoomonto lnllomovols ou produzlrom gosos lnllo-
movols om quontldodos porlgosos. Exomplo: corboroto do colclo,
sodlo motollco, oluminlo om po rocoborto do groxo do oloo.
2
2 6 2 6 2 6 2 6 2 6
CLASSE 5 - SUSTNClAS OXlDANTES/
PERXlDOS ORGNlCOS
Esto closso comproondo:
SubcInooe 5.1 - SubotncIno OIdnnteo
Substnclos quo, omboro noo sondo olos proprlos nocosso-
rlomonto combustivols, podom, om gorol por llborooo do oxlgnlo,
cousor o combustoo do outros motorlols ou contrlbulr poro lsto. Exom-
plo: clorotos, porclorotos.
SubcInooe 5.2 - PeroIdoo OrgnIcoo
Substnclos orgnlcos quo contm o ostruturo blvolonto -0-
0- o podom sor consldorodos dorlvodos do poroxldo do hldrognlo,
ondo um ou ombos os otomos do hldrognlo lorom substltuidos por
rodlcols orgnlcos. Poroxldos orgnlcos soo substnclos tormlcomonto
lnstovols o podom solror umo docomposloo oxotrmlco o outo-
ocolorovol.
Alm dlsso, ossos substnclos podom oprosontor umo ou mols
dos sogulntos proprlododos: sor sujoltos o docomposloo oxploslvo,
quolmor ropldomonto, sor sonsivols o choquo ou otrlto, rooglr porl-
gosomonto com outros substnclos, cousor donos oos olhos. Exom-
plo: oguo oxlgonodo (poroxldo do hldrognlo), poroxldos do potos-
slo o do sodlo.
CLASSE 6 - SUSTNClAS TXlCAS; SUSTNCl-
AS lNFECTANTES
Esto closso obrongo:
SubcInooe 6.1 - SubotncIno ToIcno (uenenoono}
Essos substnclos soo copozos do provocor o morto ou do-
nos soudo humono, so lngorldos, lnolodos, ou por contoto com o
polo, mosmo quo om poquonos quontldodos.
Em rolooo contomlnooo, lmportonto sobor quo:
A lnolooo o vlo mols ropldo o comum do contoto
dos produtos quimlcos com o orgonlsmo humono.
Quonto oo contoto, oposor do o polo o o gorduro ogl-
rom como umo borrolro prototoro do corpo, olgumos substnclos
como o ocldo clonidrlco, o morcurlo o olguns dolonslvos ogrico-
los tm o copocldodo do ponotror otrovs dolos o otlnglr o cor-
ronto songuinoo, provocondo lntoxlcooo gonorollzodo.
2
2 7 2 7 2 7 2 7 2 7
Jo o lngostoo consldorodo umo vlo socundorlo do
lngrosso dossos substnclos no corpo humono, umo voz quo lsso so
ocorro do lormo ocldontol. Ou molhor, troto-so do umo lngostoo
no quol o possoo noo tom conhoclmonto do toxlcldodo do produto.
Podom ocorror substnclos toxlcos combustivols com
llborooo do voporos toxlcos.
Outro coroctoristlco lmportonto quo dovo sor consldorodo
om rolooo o ossos substnclos o odor. Multos dolos soo lnodoros
(noo tm cholro), onquonto outros tm o copocldodo do lnlblr o
olloto. Essos sltuooos colocom o possoo om rlsco, porquo dllicll
dotoctor o prosono dolos no omblonto.
Um oxomplo tiplco o do gos sullidrlco, quo oprosonto chol-
ro coroctoristlco om bolxos concontrooos, porm, om oltos con-
controoos podo lnlblr o copocldodo do olloto.
SubcInooe 6.2 - SubotncIno lnfectnnteo
Soo oquolos quo contm mlcroorgonlsmos, lnclulndo boct-
rlo, virus, rlckottslo, poroslto, lungo ou um rocomblnonto, hibrldo ou
mutonto, quo provocom, ou ho suspolto do quo possom provocor,
doonos om soros humonos ou onlmols.
Os onlmols gonotlcomonto modlllcodos quo so sobo ou so
suspolto sorom porlgosos poro possoos, onlmols ou o molo omblon-
to, dovom sor tronsportodos do ocordo com o quo dlspusor o Mlnls-
trlo do Soudo.
Alguns produtos blologlcos llconclodos podom oprosontor rls-
co blologlco oponos om cortos portos do mundo. Podondo sor trons-
portodos numo condloo do substnclos lnloctontos, conlormo crl-
trlo do outorldodo do soudo.
CLASSE 7 - SUSTNClAS RADlOATlVAS
As substnclos rodlotlvos, polos suos coroctoristlcos pocullo-
ros, soo controlodos polo Comlssoo Noclonol do Enorglo Nucloor
(CNEN), orgoo rosponsovol, lncluslvo, polo normotlzooo do trons-
porto dossos substnclos.
Os rlscos potonclols soo: rodlooo oxtorno do produto
rodlootlvo noo bllndodo o rodlooo lntorno por lnolooo, lngostoo
ou obsoroo otrovs do polo.
O grou do rlsco do produto rodlootlvo vorlo multo, do-
pondondo do tlpo o do quontldodo do produto. Alguns dos-
sos produtos podom quolmor, mos nonhum dolos so lnllomo
locllmonto.
2
2 8 2 8 2 8 2 8 2 8
Exomplos do substnclos rodlootlvos: urnlo 232, o ro-
dlo 226 o 228, o cslo 137, o corbono 14, o cobolto 56, ontro
outros.
CLASSE 8 - CORROSlVOS
Soo substnclos quo, por ooo quimlco, cousom sovoros
donos quondo om contoto com tocldos vlvos ou, om cosos do vozo-
monto, donlllcom ou mosmo dostroom outros corgos ou voiculos.
Elos podom, tombm, oprosontor outros rlscos. Soo oxomplos do
substnclos corroslvos: o ocldo cloridrlco (ou murlotlco), o ocldo
sullurlco, o bromo, o cloroto do oluminlo, ontro outros. Os produtos
dosto closso podom sor dlstrlbuidos om trs grupos do rlsco:
/HKF 1 - Substnclos multo porlgosos: provocom vlsivol
nocroso do polo opos um poriodo do contoto do ot 3 mlnutos.
/HKF 11 - Substnclos quo oprosontom rlsco mdlo: pro-
vocom vlsivol nocroso do polo opos poriodo do contoto suporlor o 3,
mos noo molor do quo 60 mlnutos.
/HKF 111 - Substnclos do monor rlsco.
Esto closso roprosonto o sogundo molor volumo no tronspor-
to rodovlorlo, pordondo oponos om quontldodos monlpulodos poro
os liquldos lnllomovols.
CLASSE 9 - SUSTNClAS PERlGOSAS DlVERSAS
Substnclos quo, duronto o tronsporto, oprosontom rlsco noo
coborto por quolquor dos outros clossos.
Os produtos closslllcodos oqul soo multo vorlodos o opro-
sontom coroctoristlcos bostonto dlvorslllcodos.
Exomplos:
Clorolormlo - substnclo liquldo, do cholro multo lorto,
oltomonto toxlco so lngorldo;
xldo do colclo - substnclo solldo quo llboro color om
contoto com oguo ou ocldo, provocondo quolmoduros o lrrltooo
dos mucosos;
Acldo loslorlco - substnclo solldo, corroslvo om contoto
com motols, om ospoclol so dlluido om oguo.
2
2 9 2 9 2 9 2 9 2 9
Como oxomplo cltomos olguns culdodos ossonclols:
- Ao usor lorromontos proxlmo o produtos lnllomovols,
nocossorlo ovltor loiscos.
- Em coso do dorromomonto do produto lnllomovol, noo
so podo jogor oguo. Jogo-so torro ou orolo poro ovltor quo o pro-
duto so ospolho.
- Os oxploslvos o os gosos noo dovom solror quolquor tlpo
do quodo, choquo ou obolo, sob pono do sor provocodo umo ox-
plosoo.
- Os oxploslvos ostrogodos dovom sor dostruidos por ospo-
clollstos, sondo porlgoso guordo-los.
- Dovom sor ovltodos contotos dlrotos ontro os substnclos
o o polo, pols vorlos dolos, como os ocldos o gosos, provocom srl-
os losoos.
- Dovo sor ovltodo o lnolooo dos substnclos, pols multos
dolos provocom osllxlo, losoo dos mucosos o dos olhos, otc.
- Noo so podo ocondor losloros o lsquolros porto dos pro-
dutos, pols multos lnllomom-so ou oxplodom locllmonto.
- As volvulos do tonquos o comlnhoos dovom sor vlstorlo-
dos porlodlcomonto, poro ovltor vozomontos lotols.
- Os produtos noo dovom sor mlsturodos o noo sor com
outorlzooo oxprosso do possoo compotonto, poro ovltor roooos
quimlcos lndosojodos.
- Os produtos dovom sor ombolodos, rlgorosomonto, do
ocordo com os ospoclllcooos tcnlcos o os ombologons noo po-
dom sor donlllcodos.
- As ombologons noo dovom sor routlllzodos com outros
produtos.
2
Forom ctoJos oqu openos olguns cuJoJos mos
comuns. A pessoo que moomento este tpo Je
corgo Jeoe sempre njormor-se e segur
crterosomente os recomenJooes Je monuseo
Je coJo tpo Je corgo poro eotor problemos
grooes poro elo, poro outros pessoos, poro corgo,
equpomentos e nstolooes e ot poro o meo
ombente.
3 0 3 0 3 0 3 0 3 0
3. SmboIoo de rIoco e mnnuoeIo pnrn trnnoporte e
nrmnzennmento de mnterInIo
Alm dos rotulos convonclonols lndlcondo dostlnotorlo, con-
toudos, procodnclo, quontldodos, otc., os corgos o os comlnhoos
dovom sor ldontlllcodos do lormo quo so solbo oxotomonto os rlscos
quo onvolvom o os culdodos nocossorlos oo monusolo do corgo.
SmboIoo de rIoco
No corgo os simbolos soo slnols convonclonodos poro possl-
bllltor o ldontlllcooo lmodloto do um ovlso, rlsco, rocomondooo ou
lnstruoo.
Portonto, oo olhor poro o simbolo, os possoos dovom ldontl-
llcor lmodlotomonto o ldlo quo olo oxprosso. Soo olos:
- Smbolo de Explosivo (classe 1 - - Smbolo de Gs(classe 2)
subclasses 1.1, 1.2 e 1.3)
- Smbolo de Gs inflamvel (classe 2)
- Smbolo de Slido inflamvel (clas-
se 4 - subclasse 4.1)
- Smbolo de Substncia sujeita a com-
busto espontnea (classe 4 - subclas-
se 4.2)
- Smbolo de Substncia que em contato
com gua emana gs inflamvel (clas-
se 4 - subclasse 4.3)
- Smbolo de Substncia
Oxidante e Perxido Orgnico
(classe 5)
2
3 1 3 1 3 1 3 1 3 1
- Smbolo de Substncia radioativa -Smbolo de Substncia infec-
(classe 7) tante(classe 6 - subclasse 6.2)
- Smbolo de Substncia corrosiva
(classe 8)
RotuIoo de rIoco
Nos comlnhoos, o ldontlllcooo soo os rotulos dostlnodos
oos produtos porlgosos. Utlllzom os simbolos vlstos ontorlormonto o
o closslllcooo dos produtos.
- Smbolo de Substncia Txica
(classes 2 e 6 - subclasse 6.1-
grupos de risco I e II)
- Smbolo de Proibido armazenar em
conjunto ou prximo a qualquer
alimento
- Smbolo de Substncia txica (classe
6 - subclasse 6.1 - grupo de risco III)
2
3 2 3 2 3 2 3 2 3 2
CInooe 1 - EpIooIuoo
Exomplos:
CInooe 2 - Gnoeo
Exomplos:
-:2518
)
-:2518
.
-:2518
0
-:2518
+
-:2518
-:2518
,
-:2518

GAS
lNFlAMA\Fl

GAS
lNFlAMA\Fl

GAS NA
lNFlAlA\Fl
NA !XlC

GAS NA
lNFlAlA\Fl
NA !XlC

GAS
!X|C

Gosos lnllomovols
Gosos noo lnllomovols
o noo toxlcos
Gosos toxlcos
2
3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
CInooe 3 - LquIdoo InfInmueIo
Esto closso possul oponos um rotulo, com lnscrloos om
proto ou bronco.
CInooe 4 - ooIIdoo
llCUlDC
lNFlAlvFl
!
llCUlDC
lNFlAlvFl
!
S||D
|N||/M/\E|
"
CClBUS/C
FSPCN/NFA
4
Subclosso 4.1
Solldo lnllomovol
Subclosso 4.2
Substnclos sujoltos o com-
bustoo ospontnoo
PFlOCSC
CUANDC
lClADC
4
PFlOCSC
CUANDC
lClADC
4
Subclosso 4.3
Substnclos quo, om contoto com oguo,
omltom gosos lnllomovols
2
3 4 3 4 3 4 3 4 3 4
CInooe 5 - SubotncIno OIdnnteo e PeroIdoo OrgnIcoo
CInooe 6: SubotncIno ToIcno e SubotncIno lnfectnnteo
CInooe 7 - RndIontIuoo
5.2
CXlDANIF
5.T
PEPX|D
PGAN|C
5.2
CXlDANIF
5.T
$
57*56+1)
1.-+6)6-
$
+18
$
6:1+
Subclosso 6.1
Substnclos Toxlcos
(vononosos)
Subclosso 6.2
Substnclos lnloctontos
4),1)618
Poro tronsporto
Poro ombologom
2
3 5 3 5 3 5 3 5 3 5
CInooe 8 - CorrooIuoo
CInooe 9: SubotncIno PerIgoono DIuerono
PnIneIo de Segurnnn
Os voiculos o contlnoros quo tronsportom corgos porlgosos
dovom trozor polnls lndlcotlvos dos produtos tronsportodos.
Os polnls tm os posloos dos numoros o os dlmonsoos
podronlzodos conlormo o tlpo do voiculo, montondo sompro o cor
loronjo do lundo o os numoros no cor proto.
Os polnls trozom duos lllolros do olgorlsmos:
+44518
: : :
: : : :
Numoro do ldontlllcooo
do rlsco: lndlco os rlscos
om coso do omorgnclo
Numoro do ldontlllcooo
do produto (n ONU)
2
3 6 3 6 3 6 3 6 3 6
Preuendo de IncndIo
Em rolooo sogurono do trobolho, o Conloronto do tom o
rosponsobllldodo do possor poro os ojudontos o lmportnclo dosso
conhoclmonto poro so ovltor ocldontos.
O Fogo
Como nos sobomos, o logo umo roooo quimlco quo pro-
duz color o luz.
Trs olomontos so comblnom poro lozor o logo: o com-
bustivol, o comburonto o o lonto do color. E um trlo do borulho!!!
Quondo soporodos noo provocom nodo, mos quondo so juntom,
om proporoos oxotomonto lguols, logo corto.
O combustivol o olomonto quo ollmonto o logo, como
o modolro, o olcool, o popol o quorosono, ontro outros.
O comburonto o oxlgnlo prosonto no or. Noo ho logo
som o oxlgnlo.
A lonto do color podo sor umo slmplos logulho, quo
provoco o llborooo do voporos dos combustivols, por oxomplo. Es-
sos voporos om contoto com o or doo lniclo chomo.
O lncndIo
Vomos vor ogoro como quo so lnlclo o logo, quol o orl-
gom do lncndlo, poro llcor mols locll do provonlr ocldontos.
E o TrnnomIoodo de CnIor quo provoco o roooo quimlco
quo do lniclo chomo.
A tronsmlssoo lolto do trs monolros: por conduoo,
por convocoo o por lrrodlooo.
A ponolo um bom oxomplo do molo condutor. Elo
rocobo o color do blco do gos do logoo o oquoco o ollmonto.
Quondo umo lrlturo, com oloo multo oquocldo, do ro-
ponto pogo logo no or, osto ocontocondo umo tronsmlssoo do color
por convocoo.
Um lncndlo ospontnoo no moto, om poco do soco,
um oxomplo do tronsmlssoo por lrrodlooo otrovs do color dos rol-
os do sol.
Sobondo-so ontoo quo um lncndlo podo comoor do mo-
nolros ou noturozos dllorontos, lmportonto sobor os dlvorsos lor-
mos do provonl-lo o combot-lo.
2
3 7 3 7 3 7 3 7 3 7
TIpoo de lncndIo
Exlsto umo closslllcooo podronlzodo poro os clnco tlpos
do lncndlo:
A cInooe A lnclul lncndlos com motorlols solldos o
llbrosos, como popol, modolro o plostlco. E o tlpo mols comum
do lncndlo. A chomo suporllclol ou prolundo, otlnglndo todo o
motorlol.
A cInooe dos lncndlos provocodos om substnclos
liquldos o gososos, como o olcool, o gosollno o oloos lnllomovols. O
logo so montm oponos no suporliclo do liquldo ou do gos.
Os lncndlos do cInooe C soo oquolos quo ocontocom
om motorlol oltrlco onorglzodo, como moqulnos o motoros.
Exlsto olndo o cInooe D, com motorlols motollcos. Ho
olndo lncndlos onvolvondo substnclos rodlootlvos, como o cslo
o o urnlo.
E lmportonto conhocor ossos clossos poro sobor os tcnlcos
do provonoo o comboto mols odoquodos o codo tlpo.
Conllro os dIcno poro ovltor lncndlos:
A llmpozo umo dos ormos contro o logo. Sujolro ospo-
lhodo otlmo combustivol poro os chomos.
Os clgorros dovom sor opogodos ontos do lr poro o llxo.
Jogor clgorro no choo tombm podo sor porlgoso, pols noo so sobo
o quo podo hovor no plso.
Fumor ou ocondor losloros o lsquolros om lugoros prolbl-
dos podo colocor o vldo dos possoos om rlsco.
Culdodo com llgooos oltrlcos lmprovlsodos. Noo moxo
om llos ou oporolhos oltrlcos som o ojudo do um tcnlco.
No horo do llmpor o omblonto, so utlllzo dotorgontos o
produtos ospocillcos poro plsos o porodos. Alcool, quorosono o ou-
tros produtos lnllomovols noo soo lndlcodos poro llmpozo.
Montonho os oqulpomontos do comboto o lncndlo om
lugoros do locll ocosso.
Exlstom vorlos tlpos do oxtlntoros o codo um tom suo
utllldodo. Prosto otonoo nosso dotolho no horo do combotor um
loco do lncndlo.
Multo culdodo no horo do monusoor produtos quiml-
cos o corgos porlgosos. Quolquor dosculdo podo sor o ostoplm do
umo trogdlo.
2
3 8 3 8 3 8 3 8 3 8
Poro ocobor com o logo proclso lntorrompor, do olgumo
monolro, o comblnooo dos trs olomontos quo lormom o chomo.
Combntendo o fogo
Poro ocobor com o logo, proclso lntorrompor o comblno-
oo dos trs olomontos quo lormom o chomo, o poro lsto oxlstom
trs mtodos:
looInmento: E o prlmolro mtodo do oxtlnoo. Nosso coso,
voc dovo rotlror do olconco dos chomos o motorlol combustivol quo
olndo noo quolmou.
ReofrInmento: E lolto com guo o rotlro o color do motorl-
ol, dlllcultondo o propogooo do lncndlo.
Abnfnmento: E lolto com o opllcooo do produtos como o
gos corbnlco, ospumo ou liquldos voporlzontos. Essos substnclos
soo utlllzodos om lncndlos do grondos proporoos, pols om locos
poquonos podo sor usodo, por oxomplo, um cobortor. O obolomon-
to roduz ou ollmlno o oxlgnlo quo ollmonto o chomo, provocondo
o llm do lncndlo.
EtIntoreo
No suo omproso, o oqulpomonto mols comum poro combo-
to o lncndlo o oxtlntor.
Os oxtlntoros do lncndlo soo usodos no comboto o poquo-
nos locos do lncndlo, o soo somodos oos slstomos do oxtlnoo mols
comploxos quondo nocossorlo.
Podom sor portotols o sobro rodos o, normolmonto, rocobom
o nomo do olomonto quo comboto o logo: oxtlntor do oguo, oxtlntor
do ospumo, oxtlntor do gos corbnlco o oxtlntor do po quimlco.
O que fnzer nn horn do fogo
As vozos, os ocldontos com logo tomom grondos propor-
oos. Nosso horo proclso tor colmo o sogulr os normos do soguron-
o jo ostobolocldos o dlvulgodos.
D o olormo oo monor slnol do lncndlo (lumoo, cholro
ou borulho do logo).
Obodoo rlgorosomonto os orlontooos do omproso poro
sltuooos do lncndlo, do Brlgodo do lncndlos ou do Corpo do
Bombolros, so lor o coso.
Alorto os outros possoos quo ostojom no locol, do monol-
ro colmo, som provocor pnlco, olostondo-os do loco com ropldoz,
som corror.
Aguordo o socorro som so dososporor.
No comboto s
chomos os trs
mtodos podom
sor utlllzodos so-
porodomonto ou
om conjunto, do
ocordo com o
tlpo do lncndlo
quo osto oconto-
condo.
2
3 9 3 9 3 9 3 9 3 9
A MOVIMENTAO DAS CARGAS E A
SEGURANA DO TRABALHO
3
4 0 4 0 4 0 4 0 4 0
4 1 4 1 4 1 4 1 4 1
1} O cnmInhdo
O conloronto proclso conhocor olgumos coroctoristlcos do
comlnhoo quo ostoo roloclonodos oo sou trobolho, o comoor polos
portos do comlnhoo.
Pnrteo do cnmInhdo
As portos do comlnhoo quo o conloronto proclso conho-
cor soo:
A cnbInn (ou coblno) o comportlmonto do comlnhoo ondo
so locollzom os lnstrumontos do controlo, como o dlrooo, os podols
o os rologlos lndlcodoros do condloos do lunclonomonto. E dosto
locol quo o motorlsto dlrlgo o voiculo.
O chnooI umo ostruturo do motol no quol soo llxodos os
conjuntos mocnlcos nocossorlos movlmontooo do comlnhoo.
A cnrrocerIn umo ostruturo motollco ou do modolro, co-
locodo sobro os chossls, dostlnodo oo tronsporto do corgo.
CInooIfIcndo doo cnmInheo qunnto no tIpo
de chnooI
Os comlnhoos soo closslllcodos quonto oo tlpo do chossl om:
toco, truck, Romou o Julloto, corroto o tromlnhoo.
Toco. Esto nomo dodo oo comlnhoo quo possul oponos
um olxo trosolro, com rodogom slmplos, lsto , dols pnous por olxo,
ou do rodogom duplo, ou sojo, quotro pnous por olxo.
3
4 2 4 2 4 2 4 2 4 2
Truck. E o nomo dodo oo comlnhoo quo possul dols olxos
trosolros, sondo um dolos o do trooo motrlz, o rodogom duplo. O
olxo do trooo motrlz oquolo quo rocobo o loro do motor o o
tronsmlto os rodos.
CnmInhdo "Romeu e JuIIetn". E o comlnhoo quo puxo
umo sogundo corrocorlo por molo do um ongoto. O numoro do ol-
xos vorlo.
TremInhdo. Soo dols roboquos puxodos por um mosmo
covolo. O tromlnhoo podo tor ot 32 motros do comprlmonto o
tronsportor ot 50 tonolodos do corgo utll. E utlllzodo, prlnclpol-
monto, poro tronsporto do cono.
Cnrretn. E o voiculo lormodo por um covolo mocnlco
quo puxo um soml-roboquo. O covolo mocnlco o porto do lron-
to, ondo llcom o motor o o coblno. O soml-roboquo so movlmonto
ortlculodo o opolodo no covolo mocnlco.
3
4 3 4 3 4 3 4 3 4 3
TIpoo de cnrrocerIno
A corrocorlo podo sor do vorlos tlpos:
CnrrocerIn nbertn
Utlllzodo poro o tronsporto do corgo soco om gorol, pro-
dutos ombolodos ou produtos o gronol.
Entro os voiculos com corrocorlo oborto oncontrom-so os
modolos com o corrocorlo oborto trodlclonol (1), o coombo bos-
culonto (2), o corrocorlo poro tronsporto do voiculos ou cogo-
nho (3), o corrocorlo gronololro (4) o outros.
CnrrocerIn fechndn
E oquolo conhocldo como bou (ou lurgoo).
Exlstom vorlos modolos do corrocorlos lochodos. Soguom-
so olguns dolos:
- Corrocorlo lochodo comum, usodo poro o tronsporto do
corgos dlvorsos, como: movols, olotrodomstlcos, otc. Podo sor
robolxodo poro comportor molor volumo do corgos, sondo cho-
modo do borrlgudo.
(2)
(3)
(4)
(1)
3
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
- Corrocorlo lrlgorlllcodo, dostlnodo oo tronsporto do corgos
porocivols (quo so ostrogom com locllldodo), o oxomplo do cornos,
lotlcinlos, otc.
- Corrocorlo-tonquo poro tronsporto do gos o do liquldos o
gronol (produtos porlgosos ou noo).
Soo oncontrodos olndo comlnhoos ospoclols, quo noo tm
proprlomonto umo corrocorlo, o os produtos soo doposltodos pro-
tlcomonto sobro o chossl ou sobro ostrodos, como:
comlnhoos poro tronsporto do moqulnos o oqulpomon-
tos do grondo porto;
comlnhoo poro tronsporto do contlnor;
comlnhoo poro tronsporto do modolro; o
comlnhoo com botonolro.
3
4 5 4 5 4 5 4 5 4 5
2} SEGURANA DO TRAALHO
O prollsslonol quo lldo com lovontomonto/corrogomonto
do poso - otlvldodo quo o Conloronto do Corgos ocoslonolmonto
oxocuto - proclso otontor poro o odoquodo posturo corporol no
roollzooo do suos torolos, pols o osloro oxcosslvo poro corrogor
volumos posodos podo ocoslonor o/ou ogrovor problomos nos opo-
rolhos rosplrotorlo o clrculotorlo o, prlnclpolmonto, no coluno (hr-
nlo do dlsco, losoos, doros), olm do dlllcultor o locomooo o colo-
cor om rlsco os moos o os ps.
Poro tonto, obsorvo:
O E.P.l. - Equlpomonto do Protooo lndlvlduol - um lns-
trumonto do uso possool quo tom o llnolldodo do noutrollzor o ooo
do cortos ocldontos (ovltondo mutllooos, por oxomplo), bom como
protogor o trobolhodor do ovontuols donos soudo, odvlndos do
condloos do trobolho.
O E.P.l. usodo quondo ho omlnnclo do rlsco, o quol noo
possivol ollmlnor, constltulndo-so om oqulpomonto obrlgotorlo
poro o roollzooo doquolo torolo.
Antos do movlmontooo do corgo, o prollsslonol do trons-
porto dovo cortlllcor-so dos coroctoristlcos gorols dos corgos, o llm
do vorlllcor so ho ou noo nocossldodo do E.P.l. o, sondo ollrmotlvo,
provldonclor o(s) oqulpomonto(s) nocossorlo(s).
Os E.P.l.`s mols utlllzodos nos tronsportodoros soo:
FAA O ESFORO COM OS
MEMBROS CERTOS:
BRAOS E PERNAS
MANTENHA O POSICIONAMENTO
ADEQUADO:
EVITE MOVIMENTOS BRUSCOS
MANTENHA SEMPRE A COLUNA
RETA:
EVITE PESO EM EXCESSO - PEA
AJUDA!
PARA CONSEGUIR UMA BOA
PEGA:
UTILIZE OS ACESSRIOS PARA
FACILITAR A OPERAO
3
4 6 4 6 4 6 4 6 4 6
3
EQUIPAMENTO UTILIZAO
Capacete de
Segurana
Proteo: cabea
Utilizao:
Atividades que
representam risco de
quedas de materiais.
Avental de Raspa
Proteo: tronco
Utilizao:
Em manuseio de peas com
rebarbas e peas cortantes.
Luva de Raspa Couro
Luva de Raspa e Lona
Sapato de Segurana
com biqueira de ao
Proteo: ps
Utilizao:
Em manipulao de materiais
pesados.
Proteo: mos e
punhos
Utilizao:
Para manipulao de
materiais abrasivos e
cortantes e peas
com rebarbas.
4 7 4 7 4 7 4 7 4 7
Culdodos no uso do E.P.l.`s:
- Antos do color os sopotos o vostlr os luvos, vorlllcor so
ho objotos no lntorlor dos mosmos
- Montor os E.P.l. sompro llmpos o, quondo guordodos,
coloco-los om locol odoquodo.
lMPORTANTE:
- As omprosos soo obrlgodos o lornocor os E.P.l.`s o sous
omprogodos, os quols tombm so obrlgom o utlllzo-los sompro
quo o otlvldodo roquoror.
- No rocuso do trobolhodor om utlllzor E.P.l.`s, o omproso
podo opllcor sonoos dlsclpllnoros o ot domltlr o omprogodo por
justo couso.
- O omprogodo, no ontonto, dovo roconhocor o lmportn-
clo do E.P.l. poro o suo sogurono possool, poro o suo protooo
contro ovontuols ocldontos o/ou condloos doslovorovols, o noo
como mols um oncorgo - obrgodo pelo obrgodo.
MouImentndo Segurn de Cnrgno
3
CORRETO POR QU?
-Posicionar-se prximo caixa, colo-
cando um p na frente de outro.
-Para manter o
equilbrio para
a impulso.
-Manter os braos prximos ao corpo.
-Dobrar os joelhos em ngulos para se agachar.
-Abaixar-se, mantendo a coluna e cabea retas
-A coluna a base
de sustentao do
corpo. Qualquer
desvio pode causar
leses irreversveis.
-Seguindo o descri-
to ao lado, voc es-
tar utilizando os
msculos das per-
nas, adequados para
trabalhos que exi-
gem esforos.
4 8 4 8 4 8 4 8 4 8
CORRETO POR QU?
-Segurar a carga firmemente, usando a palma
das mos e todos os dedos.
-Conseguir uma boa pega.
-Para evitar que a
carga escape das
mos e atinja os
ps.
-Respirar fundo e segurar o ar nos pul-
mes durante o levantamento.
-Manter os braos esticados.
-Levantar a carga pouco a pouco, usando
somente a impulso das pernas.
-Para aumentar a
caixa torcica e
coordenar a respi-
rao.
-Ajudar a manter
as costas retas.
-Usar os membros
certos, para evitar
problemas de co-
luna.
-Para manter a carga junto ao corpo, centrali-
zada entre as pernas.
-Manter os braos e a coluna retos.
-Para equilibrar o
peso da carga du-
rante o percurso.
-Para evitar leses
na coluna.
3
4 9 4 9 4 9 4 9 4 9
CORRETO POR QU?
- Manter os braos esticados.
- Manter a coluna reta.
- Abaixar-se, flexionando as pernas.
-Os braos esticados
ajudam a manter a colu-
na reta.
-Girar sobre os ps.
-Para evitar problemas de
coluna.
- Posicionar-se adequadamente
- Levantar o peso com o esforo
das pernas.
- Manter a coluna vertebral reta.
-Para utilizar os ms-
culos das pernas, evi-
tando esforo na co-
luna
3
5 0 5 0 5 0 5 0 5 0
CORRETO
POR QU?
- Posicionar-se adequadamente.
- Dar o galeio distribuindo o peso
no ombro.
- Manter a coluna reta, durante o
carregamento.
- Para utilizar os mscu-
los das pernas, evitando
esforo na coluna
- Facilitar o carrega-
mento.
- Posicionar-se adequadamente.
- Erguer o tambor/cilindro, impulsio-
nando a perna.
- Utilizar o carrinho para tambor (evi-
tar rolar o tambor/cilindro).
- Colocar o tambor em p, soltando-
o devagar e usando o corpo como con-
tra-peso.
- Para utilizar os mscu-
los das pernas, evitando
esforo na coluna.
- Para facilitar o desloca-
mento (rolar o tambor po-
der danific-lo).
3
5 1 5 1 5 1 5 1 5 1
POR QU? CORRETO
- Posicionar-se adequadamente
- Levantar a carga com impulso das
pernas.
- Utilizar o suporte, posicionando-o no meio
da chapa.
- Para utilizar os
msculos das pernas,
evitando esforo da
coluna.
- Facilitar o desloca-
mento, mantendo o
equilbrio.
- Posicionar-se corretamente.
- Carregar a pea pontiaguda, manten-
do o extremo numa altura superior a 2
metros.
- Para evitar o risco
de atingir outra pes-
soa.
3
5 2 5 2 5 2 5 2 5 2
CORRETO POR QU?
Alavanca
- Encaixar a alavanca sob a carga.
- Segurar na ponta da alavanca.
- Impulsionar com a fora dos braos.
- Empurrar a carga.
- Para proteger o cor-
po, no caso da alavan-
ca escapar.
Carrinhos
- Empurrar o carrinho impulsionando-o com a
fora dos braos, mantendo a coluna reta.
- Para evitar proble-
mas de coluna.
Empilhadeira
- Manter distncia das empilhadeiras.
- No pegar carona.
- Para evitar aci-
dentes.
3
5 3 5 3 5 3 5 3 5 3
EquIpnmentoo e nceooorIoo de mouImentndo de
cnrgno
As corgos so oprosontom do dlvorsos lormos, om vorlos
tomonhos o posos. Multos vozos poro corrogor o doscorrogor o
voiculo, os prollsslonols dovom contor com oqulpomontos quo
ouxlllom nosso otlvldodo.
O QUE PARA QUE SERVE
Acondicionar materiais diver-
sos, facilitando sua movimenta-
o no armazm e nas opera-
es de carregamento, descar-
regamento e transbordo, medi-
ante o emprego de empilhadeiras
e carrinhos hidrulicos.
Acompanha ou no as outras
formas de acondicionamento.
QUANTO AO ACONDICIONAMENTO
Pallet ou Estrado
Tablados de madeira
Continer
Caixa de metal com portas, de
tamanhos variados, mas padroni-
zados.
Acondicionar volumes diver-
sos.
Facilitar e agilizar o carrega-
mento / descarregamento, uma
vez que pode ser transportado
sobre a carroceria ou em encai-
xado diretamente no chassi do
veculo.
Muito utilizados em operaes
intermodais (aquelas que en-
volvem outras modalidades de
transporte, como trem, navio,
etc.).
considerado o meio de acon-
dicionamento mais seguro.
3
5 4 5 4 5 4 5 4 5 4
O QUE PARA QUE SERVE
Gaiola
Estrutura de metal fechada com
tela, semelhante a uma caixa, com
encaixe para empilhamento.
Acondicionar os volumes pe-
quenos.
Facilitar a movimentao da car-
ga, uma vez que pode ser trans-
portada por carrinho hidrulico
ou empilhadeira.
Caamba
Armao de metal, semelhante
gaiola, fechada com chapas de
metal ondulado.
Acondicionar volumes peque-
nos (peas) e tambm produ-
tos a granel.
Rack
Mdulo de metal galvanizado,
desmontvel.
Acondicionar materiais, ar-
mazenando-os vert i cal -
mente.
3
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
Carrinho Hidrulico
O QUE PARA QUE SERVE
Alavanca de acionamento hidrulico,
com capacidade para transportar at
2000 kg.
Levantar e transportar
cargas sobre pallets ou es-
trados.
Carrinho de Mo Simples
Carrinho de empurrar/puxar, com ca-
pacidade para transportar at 300 kg.
Transportar fardos, cai-
xas e volumes diversos
Estrutura em plataforma, com quatro
rodas, com capacidade para transpor-
tar at 800 kg.
Carro Plataforma
Transportar volumes
em geral.
3
5 6 5 6 5 6 5 6 5 6
O QUE PARA QUE SERVE
Empilhadeira
Veculo motorizado, de vrios ti-
pos, com capacidades diversas,
operado por profissional habilita-
do. Desloca at 2,5 toneladas.
Transportar, empilhar e arru-
mar volumes em geral.
Carrinho para tambor
Carrinho equipado com trava de
segurana, especfico para trans-
portar tambores.
Transportar tambores de for-
ma segura.
Carrinho Tartaruga
Carrinho aberto, com capacidade
para transportar at 1.200 kg.
Transportar mercadorias volu-
mosas e pesadas ou embaladas
em rolos, como tapetes, bobi-
nas de papel, etc.
3
5 7 5 7 5 7 5 7 5 7
O QUE PARA QUE SERVE
Alavanca com roda
Cabo de ferro acoplado a duas
rodas.
Levantar cargas pesadas.
Realizar pequenos transpor-
tes.
Realizar pequenas manobras
com cargas volumosas e pe-
sadas.
GuIncho-munck
E um gulncho
dotodo do umo po-
quono lono (broo)
quo usodo poro lo-
vontor o movlmontor
corgos, poslclonodo-
os sobro voiculos, do
quolquor outro locol.
Podo sor odoptodo o
corrocorlos do comlnhoo com coombo oborto o movlmonto
corco do 4 o 5 tonolodos.
GuIndnote
E um oqulpomonto usodo poro lovon-
tor grondos posos o volumos. Podo movlmon-
tor-so sobro trllhos ou sobro pnous o oxlgo
grondo poriclo do oporodor.
3
5 8 5 8 5 8 5 8 5 8
5 9 5 9 5 9 5 9 5 9
CONFERINDO A DOCUMENTAO
DAS CARGAS
4
6 0 6 0 6 0 6 0 6 0
6 1 6 1 6 1 6 1 6 1
Todo o trobolho do conlornclo do corgos osto bosoodo no
documontooo quo ocomponho os comlnhoos.
Junto com os morcodorlos sompro chogo olgum tlpo do
documonto. E umo obrlgooo provlsto por lol.
Os documontos pormltom quo o omproso controlo o cor-
go quo osto sondo tronsportodo o sorvom poro o llscollzooo
do govorno.
E otrovs do documontooo quo os socrotorlos ostoduols o
o mlnlstrlo do lozondo cobrom lmpostos.
Vomos conhocor mols um pouco sobro o documontooo
nocossorlo poro o tronsporto do corgo:
Notn FIocnI
E o documonto mols utlllzodo no tronsporto do corgo. A noto
llscol troz:
dotolhos do tlpo do morcodorlo;
lnlormooos sobro o omproso quo vondou o produto;
lnlormooos sobro o omproso quo comprou o pro-
duto;
lnlormooos sobro o omproso quo vol tronsportor os
morcodorlos.
Soo dols os tlpos do Noto Flscol:
1} Noto do Vondo oo Consumldor:
E omltldo quondo o morcodorlo odqulrldo rotlrodo no lojo,
polo proprlo consumldor.
Nosso tlpo do noto, lnlormooos como nomo o ondoroo do
comprodor, codlgo do morcodorlo, quontldodo, doscrloo do produ-
to, proo unltorlo o proo totol so dovom sor proonchldos quondo o
consumldor oxlglr.
Esso noto omltldo om duos vlos. A prlmolro ocomponho o
morcodorlo. A sogundo llco proso oo bloco do vondodor.
Exlstom tombm os tiquotos do colxo quo soo omltldos por
moqulnos roglstrodoros o tm volor llscol.
2} Noto Flscol Comploto:
Essos notos dovom sor omltldos no minlmo om trs vlos o
dovom contor lmprosso no olto do poglno o numoro do vlo o o sou
dostlno.
4
6 2 6 2 6 2 6 2 6 2
A prlmolro vlo, quo ocomponho o produto, llco com o
dostlnotorlo.
A sogundo vlo dostlnodo omproso tronsportodoro,
poro ovontuol conlornclo om postos llscols.
A torcolro vlo tombm ocomponho o morcodorlo o sorvo
como comprovonto do tronsooo comorclol junto Rocolto Fodorol.
Dovo hovor tombm um compo constondo o numoro do
ordom do noto, quo lndlco quontos Notos Flscols jo lorom omltldos
polo omproso.
As lnlormooos boslcos dosto Noto Flscol soo os sogulntos:
Rozoo soclol, ondoroo comploto, CNPJ o lnscrloo osto-
duol do omltonto, lmprossos no olto do Noto.
Noturozo do oporooo, quo lndlco so o Noto Flscol so ro-
loro o umo vondo do produtos, prostooo do sorvlos ou tronsporto
do morcodorlos ontro motrlz o llllols do umo mosmo omproso.
Nomo o ondoroo do dostlnotorlo, lndlcondo o possoo ou
omproso quo comprou o produto ou sorvlo.
A Noto Flscol Foturo, lsto , oquolo quo comblno o docu-
monto llscol com o loturo do vondo, dovo contor os dodos rolorontos
oo loturomonto o o doto do omlssoo com o dlo om quo o compro lol
olotuodo.
Poro ololto do tronsporto, os Notos Flscols tm prozo do vo-
lldodo llmltodo. O tronsportodor tom ot 30 (trlnto) dlos, o portlr do
doto do compro, poro movlmontor o morcodorlo.
Voncldo o prozo, nocossorlo rovolldor o Noto Flscol. Coso
controrlo, o morcodorlo podo ot sor oproondldo polo llscollzooo.
ConhecImento de Trnnoporte RodouIrIo
E um documonto omltldo polo omproso tronsportodoro. O
Conhoclmonto lunclono como comprovonto do ontrogo oo dostlno-
torlo o lnlormo o volor do lroto.
No Conhoclmonto dovom constor os sogulntos dodos:
K nomo o ondoroo do romotonto o do dostlnotorlo.
K coroctoristlcos dos volumos tronsportodos, como morco,
numoro, quontldodo, ospclo o poso totol.
K lnlormooos sobro volor do morcodorlo, locol do ontro-
go o numoro dos Notos Flscols (lsto porquo o Conhoclmonto podo
onglobor vorlos Notos Flscols do produtos tronsportodos poro o mos-
mo dostlnotorlo, quondo o romotonto lor o mosmo.)
K lnlormooos sobro o Volor do Froto, quo o proo do
sorvlo cobrodo polo omproso poro tronsportor o ontrogor o morco-
dorlo, ou sojo, dodos sobro o lroto pogo polo romotonto ou o sor
pogo polo dostlnotorlo.
4
6 3 6 3 6 3 6 3 6 3
K locol poro osslnoturo do dostlnotorlo, quo conllrmo o
rocoblmonto do morcodorlo o conllrmo poro o cobrodor do trons-
portodoro o pogomonto do lroto.
AutorIzndo pnrn Remeoon de MercndorIn
Morcodorlos provonlontos do doooo ou ortlgos usodos, som
Noto Flscol, dovom sor ocomponhodos duronto o tronsporto, do Au-
torlzooo do Socrotorlo do Fozondo poro Romosso do Morcodorlo.
Esto documonto, omltldo polo dlrotor do Doportomonto do
Rocolto Estoduol no cldodo do romosso, dovo tor:
K nomo o ondoroo do romotonto o do dostlnotorlo;
K nomo do tronsportodoro o ploco do voiculo;
K doscrloo dos objotos tronsportodos;
K documontooo do omproso ou possoo quo sollcltou o
tronsporto; o
K outorlzooo do romosso, quo do volldodo oo documonto.
MnnIfeoto de Cnrgno
Todo comlnhoo com dlvorsos morcodorlos, contondo mul-
tos Notos Flscols o Conhoclmontos do Tronsporto, podo lovor tom-
bm um Monllosto do Corgos.
Esto documonto umo ospclo do rosumo do tudo quo osto
sondo tronsportodo o loclllto o llscollzooo.
Em olgumos omprosos tronsportodoros osto documonto noo
ocomponho o tronsporto do corgo.
RomnneIo de Entregno
O romonolo o gulo poro o dlstrlbuloo dos morcodorlos.
Elo contm lnlormooos como:
K proo do dostlno dos produtos;
K dodos do comlnhoo o do motorlsto;
K locol o doto do omborquo;
K numoro dos Conhoclmontos;
K numoro do volumos por Conhoclmonto;
K poso dos morcodorlos;
K nomo o ondoroo dos dostlnotorlos; o
K hororlo do chogodo o soido do comlnhoo om codo ontrogo.
Folto o rotolro do ontrogos o proonchldo o romonolo, o co-
mlnhoo corrogodo. As morcodorlos soo colocodos no corrocorlo
sogulndo o ordom do ontrogos, poro locllltor o trobolho do doscorgo
nos dostlnotorlos.
Multos vozos, o romonolo omltldo polo proprlo romotonto
do morcodorlo. Atuolmonto ho progromos do computodor quo lo-
zom o rotolrlzooo dos corgos.
4
6 4 6 4 6 4 6 4 6 4
4
6 5 6 5 6 5 6 5 6 5
AS RELAES INTERPESSOAIS E A
QUALIDADE NO SERVIO DO
CONFERENTE DE CARGAS
5
6 6 6 6 6 6 6 6 6 6
6 7 6 7 6 7 6 7 6 7
O sou dlo-o-dlo normolmonto movlmontodo. Entro os vorl-
os otlvldodos do rotlno, voc:
orgonlzo o dlsposloo dos ostoquos dontro do doposlto;
coordono o corrogomonto; o
coordono os oporooos do doscorgo dos comlnhoos.
Alom dlsso, voc lldo dlorlomonto com os nocossldodos dos
dlvorsos sotoros do omproso o tombm otondo os comlnhonolros
(usuorlos lntornos) o os cllontos (usuorlos oxtornos).
ReIneo Humnnno
Aporloloor o otondlmonto oos cllontos um dosollo pormo-
nonto poro quolquor omproso. E umo quostoo do sobrovlvnclo.
E por lsso quo olos ostoo lnvostlndo codo voz mols om trol-
nomonto do possool!
As rolooos humonos soo o poo-chovo poro molhoror o oton-
dlmonto oo usuorlo.
No suo omproso:
Obsorvo como so dosonvolvo o roloclonomonto ontro
os possoos.
Obsorvo como o roloclonomonto no sou omblonto
do trobolho.
Soo prlnciplos boslcos do um bom roloclonomonto:
odotor umo otltudo do rospolto oo outro;
procuror ontondor os llmltooos do codo um; o
lozor com quo o rolooo com cologos do trobolho ou cllon-
tos sojo sompro construtlvo.
Os problomos do roloclonomonto no sou omblonto do trobo-
lho podom trozor projuizos poro voc o poro suo omproso.
AtItudeo corretno pnrn um bom reIncIonnmento
Procuro montor umo oxprossoo loclol rocoptlvo, oo ouvlr o
convorsor com os possoos.
Sompro quo o sltuooo pormltlr, montonho-so proxlmo
dos possoos, ovltondo clrculor o lolor oo mosmo tompo.
! Sompro quo possivol, montonho-so otonto poro o quo
dlto: gostos, movlmontos do corpo, tom o volocldodo do voz.
5
6 8 6 8 6 8 6 8 6 8
" Folo com o voz soguro, lluonto, com pouso o rltmo, no
olturo nocossorlo comproonsoo dos possoos.
# Utlllzo umo llnguogom odoquodo, procurondo oxprossor-
so otrovs do polovros objotlvos,slmplos o do locll ontondlmonto.
$ Ouo otontomonto o outro, noo so dlstrolndo o noo lntor-
rompondo ontos quo o possoo concluo suo ldlo. ESCUTAR noo
quor dlzor CONCORDAR com o outro, o slm RECONHECER o
outro.
% Porgunto quondo noo ontondor o monsogom, lormulondo
porguntos cloros.
& Rospolto o rltmo dos outros possoos. Algumos possoos
lovom mols tompo poro so oxprossor.
' Controlo suos roooos omoclonols, ovltondo sor ogrosslvo,
lndollcodo ou lrnlco, noo tronsmltlndo suos tonsoos possools poro
o outro.
Atondo os possoos, lndlstlntomonto, som dlscrlmlnooo,
ovltondo proconcoltos o rotulos.
Procuro comproondor o outro, colocondo-so no lugor do
mosmo, ostondo sonsivol poro slntonlzor-so com olo.
Poo dosculpos oo comotor um ongono.
! Utll lzo oxprossoos quo domonstrom cortoslo,
prollsslonollsmo o lntorosso, como:
- Obrlgodo
- As suos ordons
- Fol um prozor ojudo-lo
- Dosculpo-mo polo domoro
- Aguordo um momonto, por lovor...
A EquIpe
Sobomos quo no omproso noo do pro rosolvor tudo sozlnho!
Voc loz porto do umo oqulpo quo tom quo ostor sompro
ollnodo, poro consogulr lozor o trobolho com ollclnclo. O trobolho
colotlvo.
Poro lsso, lmportonto sobor os prlnciplos boslcos do trobo-
5
6 9 6 9 6 9 6 9 6 9
lho colotlvo:
Objotlvo: prlmolro proclso tor um objetIuo o sor cum-
prldo. Sobor o quo lozor o por quo lozor um trobolho.
Conllono o rospolto: os rolooos com os cologos do tro-
bolho proclsom do confInnn e reopeIto. Poro cumprlr os motos
troodos dovomos contor com todos.
Compromlsso: nocossorlo tor um compromIooo, um
vordodolro pocto do unloo o portlclpooo.
Orgonlzooo: mos nodo lunclono so noo houvor orgnnI-
zndo. Do controrlo, codo um sol otlrondo poro todos os lodos o o
trobolho noo ovolul.
Cooporooo: o cooperndo outro polovro-chovo no
oqulpo. Todos proclsom ostor sompro dlspostos o ojudor, poro quo o
rosultodo llnol do trobolho sojo porlolto.
Espirlto do Equlpo/lntogrooo: o eoprIto de equIpe
lundomontol poro gorontlr o Integrndo do grupo. So codo um so
sontlr contrlbulndo poro o trobolho o unloo soro molor.
Um por todos o todos por um: o volho totlco do um
por todoo e todoo por um, ou sojo, o tronslormooo do osloro
do codo um om rosultodo do todos. No oqulpo todos gonhom o,
quondo os colsos noo soom do jolto osporodo, todos pordom.
ComunIcndo
A comunlcooo poo lundomontol no ongronogom dos ro-
looos humonos. E otrovs dolo quo os possoos trocom oxporlnclos
o rovolom sous dosojos o nocossldodos.
Mos como lunclono o procosso do comunlcooo
As monsogons quo onvlomos sompro chogom o outro
possoo o, do olgumo lormo, voltom ot o ponto do portldo. Asslm,
osto ostobolocldo o dlologo.
A oscolho dos comlnhos do comunlcooo outro posso
lundomontol. Essos comlnhos soo oqullo quo chomomos do molo, o
conol otrovs do quol vomos nos comunlcor.
No suo omproso, quondo voc nocosslto do olgum sorvl-
o quo noo sojo do sou sotor, voc podo utlllzor dlvorsos molos
poro loz-lo:
- tololono
- comunlcooo vorbol (os polovros)
5
Mos umo oqulpo compoo proclso, oclmo do
tudo, do dlologo, comunIcndoI
7 0 7 0 7 0 7 0 7 0
- lox/computodor (o-moll)
- comunlcooo oscrlto (momorondo)
Dopols do oscolhldo o molo poro lozor o comunlcooo, no-
cossorlo oscolhor o llnguogom, ou sojo, o lormo do oxprossoo mols odo-
quodo poro quo o outro possoo ontondo o quo tomos o comunlcor.
A llnguogom proclso ostor oo olconco do quom rocobo o
monsogom. Allnol, noo odlonto lolor grogo com olgum quo so
ontondo portugus.
Oo probIemno dn comunIcndo
Umo comunlcooo mol lolto podo roprosontor o quobro
do dlologo, rosultondo no pordo do umo omlzodo ou ot no rom-
plmonto do um nogoclo.
O uso do llnguogom ou molos lnodoquodos soo os prlncl-
pols problomos do comunlcooo.
Outro orro comum no procosso do comunlcooo soo os
domonstrooos do sobodorlo o orrognclo. E grondo o tontooo do
quoror porocor mols do quo roolmonto somos, oponos poro lntlml-
dor os possoos.
AtItudeo lNCORRETAS pnrn um bom reIncIonnmento
1. Exprossoos loclols quo possom domonstror controrlodo-
do, lmpoclnclo ou pouco coso.
2. Sor dlstonto, lrlo, nogllgonclondo os outros possoos.
3. Exprossor sou doscontontomonto, lndllorono, mo vonto-
do, ontlpotlo o mou humor.
4. Convorsor porololomonto com os cologos, onquonto ostl-
vor lolondo com possoos do loro.
5. Dolxor-so lnlluonclor por proconcoltos, ostorootlpos, tro-
tondo os possoos com dlscrlmlnooo ou lovorltlsmo.
6. Utlllzor girlos ou trotor o usuorlo com oxcosslvo lntlmldo-
do ou lomlllorldodo.
7. Fornocor lnlormooos lncomplotos ou orrodos.
8. Utlllzor oxprossoos quo dom o ontondor oo outro quo o
mosmo lgnoro o ossunto, conluso, osto sondo rldiculo otc., como:
- E obvlo quo...
- Voc noo sobo nodo
- Voc noo ontondou
9. Crltlcor cologos ou outros oroos do omproso.
5
7 1 7 1 7 1 7 1 7 1
SoIueo
Poro ovltor ossos problomos proclsomos:
Aprondor o ouvlr o quo os outros tm o dlzor.
Rospoltor oplnloos, mosmo dlscordondo dolos.
Procuror ontondor o quo osto sondo dlto.
No horo do mondor nosso monsogom proclsomos lolor ou
oscrovor do modo cloro. Alm dlsso, nossos gostos proclsom combl-
nor com o quo lolomos. A llnguogom do corpo dlz multo.
QUALlDADE TOTAL
Nos ultlmos onos, multo so lolou sobro Quolldodo Totol. Esto
tormo roloro-so o umo tcnlco do goronclomonto do produoo do
sorvlos o produtos. Elo troto dos culdodos quo umo omproso (ou
orgoo do quolquor tlpo) dovo tor com codo umo dos ooos o com
codo um dos sotoros onvolvldos nos dlvorsos trobolhos.
Mos o quo o Conloronto tom o vor com osso ossunto
No vordodo, o Conloronto porto lntogronto do umo or-
gonlzooo, o quol dovo comportor-so como umo orquostro, quo
proclso lunclonor com todos os sous lnstrumontos ollnodos. Coso
controrlo, oo lnvs do muslco, o rosultodo do trobolho do ompro-
so soro oponos ruido.
A QunIIdnde TotnI umo grondo ormo poro o sucosso do
tronsportodoro dontro do um morcodo do trobolho multo compotltl-
vo. E, poro lsso, o codo um dos lunclonorlos, do quolquor corgo ou
lunoo, compoto dosonvolvor suos otlvldodos com o molor quolldo-
do possivol.
QunIIdnde slgnlllco:
boo prostooo do sorvlos, ollclnclo o bom otondlmonto;
sotlslooo do cllonto com o sorvlo o o gorontlo do
sou rotorno.
Voc sobo quo os cllontos ostoo cobrondo, codo voz mols,
ollclnclo o bom otondlmonto! Sobo, tombm, quo o quolldodo no
prostooo do sorvlos olgo quo so voc o o suo oqulpo do trobolho
podom gorontlr!
Voc onbIn que...
... procosso um conjunto do cousos, quo provoco um
ou mols ololtos
... o sou trobolho podo sor consldorodo um procosso
... o sou trobolho cousodo por umo ou vorlos nocossldodos
A comunlcooo
o prl ncl pol
ormo poro lozor
oml zodos, lo-
chor bons nogo-
clos, ovltor con-
llltos o buscor
soluoos poro os
problomos.
5
7 2 7 2 7 2 7 2 7 2
o produz um ou vorlos ololtos
... noo ho como sou trobolho sor do boo quolldodo o otondor
s oxpoctotlvos do cllonto som lunclonor sob controlo
... controlo slgnlllco domlnor todo o procosso
Mos quom soo os cllontos lntornos o os cllontos oxtornos
Os cIIenteo Internoo soo os lunclonorlos dos dlvorsos
doportomontos do omproso onvolvldos nos procossos do trobolho
do orgonlzooo.
Os cIIenteo eternoo soo os possoos, omprosos, otc., do
loro do suo tronsportodoro, quo olotlvomonto rocobom o pogom polo
sorvlo llnol prostodo.
E quol o sou popol om rolooo oo sou cllonto
Voc o lornocodor. Ou sojo, o possoo quo lornoco um
produto ou sorvlo.
A suo rolooo com os cllontos oxtornos umo dos pontos-
do-lono do omproso. Um bom otondlmonto goronto sotlslooo,
oglllzo o lluxo do trobolho o do o cortozo do bons nogoclos.
E oqul quo so torno vlsivol o quolldodo do sou trobolho.
Oo urIoo tIpoo de CIIente
Dlorlomonto oncontromos polo lronto vorlos tlpos do cllon-
tos. Poro locllltor o sou trobolho, procuro conhocor o oprondor o lldor
com os tlpos mols conhocldos:
CLlENTE TlMlDO
O cllonto timldo proclso sompro do um lncontlvo. Elo lolo
bolxo o nom sompro consoguo oxprossor, do lmodloto, o quo quor.
Dolxo-o vontodo, loo porguntos poro tontor osclorocor o quo olo
quor o, prlnclpolmonto, noo oxogoro nos brlncodolros.
CLlENTE EXPANSlVO
Alogro, brlncolhoo o, olgumos vozos, oxogorodo. Esso o
cllonto oxponslvo. Voc podo rlr dos plodos, portlclpor do olgumos
do suos brlncodolros o montor o bom humor. Mos culdodo com os
oxogoros poro noo tronslormor o doposlto numo boguno.
CLlENTE lNDlSClPLlNADO
Esso cllonto noo soguo os rogros com quo voc trobolho. Posso
polos oroos do sogurono, lumo om lugoros prolbldos o dosconcontro
possoos ocupodos. Sojo oducodo, procuro mostror o olo os normos
do sogurono do doposlto, som pordor o colmo o o oducooo.
5
7 3 7 3 7 3 7 3 7 3
CLlENTE AGRESSlVO
Cllontos ogrosslvos podom surglr o suo lronto om dlos com-
pllcodos, som quo voc ostojo dovldomonto proporodo. E proclso
tor poclnclo poro noo so oltoror com osso tlpo do possoo. A oduco-
oo, o colmo o o llrmozo soo os molhoros lorromontos poro dosor-
mor os possoos quo gostom do brlgo.
MeIhornndo o ntendImento
Prosto otonoo nos rogros boslcos do otondlmonto:
Montenho-se sempre bem njormoJo o respeto Je
seu prpro trobolho. NoJo rrto mos um clente
Jo que njormooes erroJos ou ncompletos.
Sejo sncero, corts e comuncotoo. Demonstre sem-
pre o mxmo Je nteresse pelo que o clente Jz.
Apresente soluoes poro eoentuos problemos e ouo
toJos os reclomooes com otendo.
Sejo rpJo e ejcente. Mos lembre-se. ropJez ndo
rmo com presso. RopJez sgnjco oglJoJe e sero-
o bem-jeto. Coso o otenJmento Jemore mos que
o preosto, quolquer que sejo o motoo, montenho o
clente njormoJo sobre os rozoes Jo otroso.
O locol Je trobolho Jeoe estor sempre lmpo e orgo-
nzoJo. Alm Jsso, monter boo opornco e hgene
pessool sdo mportontes poro conqustor o conjono
Jo usuro.
5
7 4 7 4 7 4 7 4 7 4
RecInmneo: como IIdnr com eIno
Folhos no sorvlo ocontocom, mos dovomos odmltlr nos-
sos orros o procuror corrlgl-los. Por lsso, quondo ouvlr umo roclo-
mooo, procuro roconhocor dlonto do usuorlo os oquivocos co-
motldos por voc ou por suo oqulpo.
Mosmo porcobondo quo o roclomooo do cllonto noo tom
lundomonto, ouo tudo com otonoo o rospondo do monolro
oducodo.
Esclorocldo o problomo, oprosonto oo cllonto o monolro
do rosolv-lo. Coso voc noo tonho podor poro docldlr, oncoml-
nho o usuorlo o umo chollo suporlor.
Montonho o colmo o procuro sompro prosorvor o lmogom
do omproso. Poro lsso lundomontol dlzor o vordodo. Admltlr o
orro molhor quo oscondor os lolhos.
Cllontos lrrltodos nos lovom locllmonto oo doscontrolo.
Nunco so dolxo onvolvor polos oxplosoos do rolvo do cllonto. Dolxo
quo olo dosobolo o sojo llrmo om suos rospostos.
Essos soo os rogros do ouro do otondlmonto com quolldodo.
No sou dlo-o-dlo, outros procodlmontos podom sor lncorporodos.
Solto suo crlotlvldodo o lmoglno novos lormos do so roloclonor com
os cllontos.
5
Procure conhecer o meconsmo Je jun-
conomento Je toJos os setores Jo suo
empreso. Estor por Jentro Je toJo o
processo Je trobolho um posso m-
presc nJi oel poro o seu cresc mento
projssonol.
7 5 7 5 7 5 7 5 7 5
ATIVIDADES DE APRENDIZAGEM
7 6 7 6 7 6 7 6 7 6
AULA 1
1. CoIoque C pnrn no frnoeo Certno e E pnrn no
frnoeo Errndno.
o) O tronsporto do corgos porto vltol do otlvldodo
oconmlco om todo o mundo, o no Brosll um dos sotoros mols
lortos do oconomlo. [ ]
b) E lmportonto lombror quo o tronsporto do corgos, oclmo
do tudo, goro omprogos o montm ocoso o oconomlo brosllolro. [ ]
c) O Conloronto do corgos noo tom prosono slgnlcotlvo no
progrosso o no lortoloclmonto do oconomlo. [ ]
d) O conloronto do corgos rosponsovol polo vorlllcooo do
todo o documontooo do corgo, olm do chocor os problomos com o
morcodorlo o dotormlnor suos condloos do ormozonomonto. [ ]
o) A quollllcooo prollsslonol noo podo sor lovodo om con-
sldorooo poro o conloronto do corgos, pols o suo prollssoo noo
lntorloro no quolldodo do trobolho do omproso. [ ]
l) E lmportonto procuror ostor otonto oo quo ho do novo
dontro do suo oroo do trobolho, buscondo mols quolldodo poro o
mosmo. [ ]
2. CompIete oo eopnoo em brnnco:
o) As colxos do popoloo soo odoquodos poro ocondlclonor
produtos ___________________.
b) As colxos do _________________ soo utlllzodos poro o
tronsporto do produtos mols _________________.
c) ___________________ soo ostruturos do motol, somolhon-
tos o colxos, lochodos dos lodos com tolo.
d) Tomboros ou ___________________ soo usodos poro trons-
portor ___________________.
o) Boblnos soo ombologons oproprlodos poro o tronsporto
do morcodorlos ____________________, __________________ o
__________________.
7 7 7 7 7 7 7 7 7 7
AULA 2
1. CoIoque C (certo} pnrn no frnoeo Certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo Errndno.
o) Os ostodos lislcos do motrlo soo o solldo, o liquldo o o
gososo. [ ]
b) Corgos o gronol soo motorlols tronsportodos om grondos
quontldodos o som ombologom. [ ]
c) As Corgos Espoclols soo tronsportodos por voiculos co-
muns quo noo proclsom do odoptooo. [ ]
d) E lmportonto quo voc conhoo bom os normos do so-
gurono poro o tronsporto o monusolo do produtos porlgosos. [ ]
o) Os produtos porlgosos soo dlvldldos om 0 clossos o dl-
vorsos subclossos. [ ]
2. LIgue o omboIo no oeu oIgnIfIcndo.
Smbolo de Substncia radioativa
(classe 7)
Smbolo de Substncia corrosiva
(classe 8)
Smbolo de Explosivo
(classe 1 - subclasses 1.1, 1.2 e 1.3)
7 8 7 8 7 8 7 8 7 8
AULA 3
1. Eocreun C (certo} pnrn no frnoeo certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo errndno.
o) As corrocorlo obortos sorvom poro o tronsporto do c o r -
go soco, produtos ombolodos ou morcodorlo o gronol. [ ]
b) Os ollmontos o produtos porocivols podom sor tronspor-
todos om corrocorlos lochodos comuns.[ ]
c) A utlllzooo dos Equlpomontos do Protooo lndlvlduol (E.P.l.)
lmportonto poro o sogurono do conloronto o do todo o oqulpo. [ ]
d) A posturo ndo nocosslto sor obsorvodo no horo do lovon-
tor poso, pols olo noo lntorloro om nodo. [ ]
o) O corrlnho hldroullco tom copocldodo poro ot duos
tonolodos o o corro plotolormo, sobro quotro rodos, poro grondos
volumos. [ ]
l) Os pollots ou ostrodos sorvom poro ocondlclonor dlvorsos
motorlols o tom um voo quo pormlto o oncolxo do ompllhodolro. [ ]
g) No coombo soo colocodos os poquonos volumos o pro-
dutos o gronol. [ ]
2. CoIoque o nome dno cnrrocerIno.
(1) (2)
(3) (4)
7 9 7 9 7 9 7 9 7 9
AULA 4
1. CoIoque C (certo} pnrn no frnoeo Certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo Errndno.
o) Os documontos pormltom quo o omproso controlo o cor-
go quo osto sondo tronsportodo o sorvom poro o llscollzooo do go-
vorno. [ ]
b) A Noto Flscol troz dotolhos sobro o tlpo do morcodorlo,
lnlormooos sobro o omproso quo vondou, o quo comprou o o quo
vol tronsportor o morcodorlo. [ ]
c) A Noto do Vondo oo Consumldor omltldo quondo o
morcodorlo noo rotlrodo polo proprlo consumldor no lojo. [
]
d) A Noto do Vondo oo Consumldor omltldo om duos vlos,
ondo o prlmolro ocomponho o morcodorlo o o sogundo llco proso oo
bloco do vondodor. [ ]
o) A Noto llscol comploto noo tom numorooo minlmo do
vlos o sorom omltldos, nom proclso ostor doscrlto o dostlno do mos-
mo. [ ]
l) No Noto Flscol comploto, dovo hovor um compo conston-
do o numoro do ordom do noto, quo lndlco quontos Notos Flscols jo
lorom omltldos polo omproso. [ ]
g) Poro ololto do tronsporto, os Notos Flscols tm prozo do
volldodo llmltodo o o tronsportodor tom ot 30 (trlnto) dlos, o portlr
do doto do compro, poro movlmontor o morcodorlo. [ ]
h) Ndo nocossorlo rovolldor o N.F. so o prozo ostlvor voncl-
do. [ ]
2. LeIn o teto e preenchn oo eopnoo unzIoo:
o) O Conhoclmonto do tronsporto _____________ lunclono
como comprovonto do ontrogo oo _____________o lnlormo o volor
do ________.
8 0 8 0 8 0 8 0 8 0
b) O Conhoclmonto podo onglobor vorlos _____________
do produtos tronsportodos poro o mosmo ______________, quondo
o romotonto lor o ________.
c) Morcodorlos provonlontos do _____________ ou ortlgos
usodos, som Noto Flscol, dovom sor ocomponhodos duronto o
___________ do ______________ do Socrotorlo do ____________
poro Romosso do ______________.
d) O Monllosto do Corgos umo ospclo do _____________
do tudo quo osto sondo tronsportodo o loclllto o _______________.
o) O Romonolo do Entrogos o _________ poro o
_______________ dos morcodorlos.
l) As morcodorlos soo colocodos no _______________ so-
gulndo o ordom do _____________, poro locllltor o trobolho do
_______________ nos dostlnotorlos.
8 1 8 1 8 1 8 1 8 1
AULA 5
1. CoIoque C (certo} pnrn no frnoeo Certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo Errndno.
o) As rolooos humonos soo poo chovo poro molhoror o
otondlmonto oo usuorlo. [ ]
b) No sou omblonto do trobolho, os problomos do rolocl-
onomonto noo soo projudlclols nom o voc nom o suo omproso.
[ ]
c) O trobolho do oqulpo multo lmportonto poro o bom
dosomponho do suo omproso. [ ]
d) E otrovs do comunlcooo quo os possoos trocom oxporl-
nclos o rovolom sous dosojos o nocossldodos. [ ]
o) Noo ho nocossldodo do so proocupor com o llnguogom,
pols os possoos quo noo ontondorom o quo lol dlto, dovom porgun-
tor novomonto. [ ]
l) Umo comunlcooo mol lolto podo roprosontor o quobro
do dlologo, rosultondo no pordo do umo omlzodo ou ot no rompl-
monto do um nogoclo. [ ]
g) E lmportonto oprondor o ouvlr o quo os outros tm o
dlzor o rospoltor os oplnloos dolos, mosmo dlscordondo dolos. [ ]
2. Procure no teto e eocreun peIo menoo 05 (cInco}
ntItudeo corretno pnrn um bom reIncIonnmento.
8 2 8 2 8 2 8 2 8 2
GRADE DE RESPOSTAS
(GABARITO)
8 3 8 3 8 3 8 3 8 3
AULA 1
1} CoIoque C pnrn no frnoeo Certno e E pnrn no frnoeo
Errndno.
o) [ C ]
b) [ C ]
c) [ E ]
Justjcotoo. O Conjerente Je corgo joz porte Je um tme
Je pessoos que ntegro o pois, que leoo o progresso o toJos os
contos olm Je jortolecer o economo.
d) [ C ]
o) [ E ]
Justjcotoo. O mercoJo est exgnJo projssonos coJo
oez mos quoljcoJos pos em nehumo porte Jo processo poJe
hooer jolhos, e os erros grooes poJem sgnjcor perJo Je clentes
e prejuizos jnonceros.
l) [ C ]
2. CompIete oo eopnoo em brnnco.
o) As colxos do popoloo soo odoquodos poro ocondlclonor
produtos Ieueo .
b) As colxos do mndeIrn soo utlllzodos poro o tronsporto
do produtos mols peondoo .
c) GnIoIno soo ostruturos do motol, somolhontos o col-
xos, lochodos dos lodos com tolo.
d) Tomboros ou toneIo soo usodos poro tronsportor I-
quIdoo .
o) Boblnos soo ombologons oproprlodos poro o tronsporto
do morcodorlos pInnno , fIeueIo o contnuno .
AULA 2
1. CoIoque C (certo} pnrn no frnoeo Certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo Errndno.
o) [ C ]
b) [ C ]
c) [ E ]
Justjcotoo. As Corgos Especos precsom ser tronsportoJos
por oeiculos especolmente oJoptoJos. (EX. cornes, lotcinos, gs
ou combustioes}.
8 4 8 4 8 4 8 4 8 4
AULA 3
1. Eocreun C (certo} pnrn no frnoeo certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo errndno.
o) [ C ]
b) [ E ]
Justjcotoo. Os olmentos e proJutos perecioes Jeoem ser
tronsportoJos em corroceros especos que sdo jrgorjcoJos.
c) [ C ]
d) [ E ]
Justjcotoo. A posturo correto Jeoe ser obserooJo pos coso
contrro ooc poJer ter problemos como o hrno Je Jsco que
poJe ot ojost-lo Jo trobolho.
o) [ C ]
l) [ C ]
g) [ C ]
d) [ C ]
o) [ C ]
2. LIgue o omboIo no oeu oIgnIfIcndo.
Smbolo de Substncia radioativa
(classe 7)
Smbolo de Substncia corrosiva
(classe 8)
Smbolo de Explosivo
(classe 1 - subclasses 1.1, 1.2 e 1.3)
8 5 8 5 8 5 8 5 8 5
2. CoIoque o nome dno cnrrocerIno.
AULA 4
1. CoIoque C (certo} pnrn no frnoeo Certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo Errndno.
o) [ C ]
b) [ C ]
c) [ E ]
Justjcotoo. A noto Je oenJo oo consumJor emtJo
quonJo o mercoJoro oJqurJo retroJo no lojo, pelo prpro
consumJor.
d) [ C ]
o) [ E ]
Justjcotoo. A Noto Fscol completo Jeoe ser emtJo no
minmo em trs oos e Jeoe conter mpresso no olto Jo pgno o
numero Jo oo e o seu Jestno.
l) [ C ]
g) [ C ]
h) [ E ]
Justjcotoo. Se o prozo estoer oencJo, necessro reoolJor
o Noto Fscol. Coso contrro, o mercoJoro poJe ot ser opreenJJo
pelo jscolzodo.
(1) (2)
(3) (4)
Abertn trndIcIonnI Cnnmbn bnocuInnte
"Cegonhn"
GrnneIeIrn
8 6 8 6 8 6 8 6 8 6
2. LeIn o teto e preenchn oo eopnoo unzIoo.
o) O Conhoclmonto do tronsporto rodouIrIo lunclono
como comprovonto do ontrogo oo deotInntrIo o lnlormo o volor
do frete.
b) O Conhoclmonto podo onglobor vorlos Notno FIocnIo
do produtos tronsportodos poro o mosmo deotInntrIo, quondo o
romotonto lor o meomo.
c) Morcodorlos provonlontos do dondo ou ortlgos usodos,
som Noto Flscol, dovom sor ocomponhodos duronto o trnnoporte
do AutorIzndo do Socrotorlo do Fnzendn poro Romosso do Mer-
cndorIn.
d) O Monllosto do Corgos umo ospclo do reoumo do
tudo quo osto sondo tronsportodo o loclllto o fIocnIIzndo.
o) O Romonolo do Entrogos o guIn poro o dIotrIbuIdo
dos morcodorlos.
l) As morcodorlos soo colocodos no cnrrocerIn sogulndo o
ordom do entregno, poro locllltor o trobolho do deocnrgn nos
dostlnotorlos.
AULA 5
1. CoIoque C (certo} pnrn no frnoeo Certno e E (errn-
do} pnrn no frnoeo Errndno.
o) [ C ]
b) [ E ]
Justjcotoo. Os problemos Je reloconomento no seu omben-
te Je trobolho, poJem trozer prejuizos poro ooc e poro o suo empreso.
c) [ C ]
d) [ C ]
o) [ E ]
Justjcotoo. A lnguogem precso estor oo olconce Je quem
recebe o mensogem. Ndo oJonto jolor grego com olgum que s
entenJe portugus.
l) [ C ]
g) [ C ]
8 7 8 7 8 7 8 7 8 7
2. Procure no teto e eocreun peIo menoo 05 (cInco}
ntItudeo corretno pnrn um bom reIncIonnmento.
Todos os rospostos oncontrodos no toxto ostoo corrotos.

S-ar putea să vă placă și