Sunteți pe pagina 1din 10

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001 ISSN 0373-0875 Date de parution : 12.12.

2001

139

Liste des plantes vasculaires du site class des Calanques (Marseille, Cassis, BouchesduRhne)
par Errol Vla*, Daniel Pavon*, Robert Giraud**, Monique Destefano*** et Arne Saatkamp*

* Institut mditerranen dcologie et de palocologie, Facult des sciences et techniques de SaintJrme (case 461), FR 13397 MARSEILLE cedex 20. errol.vela@wanadoo.fr, danito@caramail.com, arnesaatkamp@hotmail.com ** 727, av. Mazargues, FR 13009 MARSEILLE. *** 62, traverse de La Penne, FR 13001 MARSEILLE.

Rsum
Inventaire floristique du massif des Calanques de Marseille Cassis (BouchesduRhne, Provence, France), qui complte louvrage de HILY et GIRAUD (1997).

Resumo
Flara inventaro de la montaro Kalankoj inter Marsejlo k Cassis (BouchesduRhne, Provenco, Francio), kiu kompletigas la libron de HILY k GIRAUD (1997).

Resumen
Inventario florstico del macizo de las Calanques de Marsella a Cassis (BouchesduRhne, Provence, Francia), que completa la obra de P. HILY y R. GIRAUD (1997).

Zusammenfassung
Floristische Bestandsaufnahme des Gebirgszuges der Calanques zwischen Marseille und Cassis (Bouches-duRhne, Provence, Frankreich), Vervollstndigung der Arbeit von HILY und GIRAUD (1997).

Abstract
A list of vascular flora in Calanques massif near Marseilles and Cassis (Bouches-du-Rhne, Provence, France), complementing the Hily and Giraud (1997) publication.

Introduction
Cet article fait suite la parution de louvrage La flore et les sites des Calanques (HILY et GIRAUD, 1997). Cet ouvrage, complt par un CDROM, navait pas pour objectif dtre exhaustif, mais de prsenter un large public un panorama illustr et le plus reprsentatif possible de la flore que lon est susceptible de rencontrer lors dune randonne dans les calanques.

la fin des annes 1980, Philippe HILY (mdecin) contacta Robert GIRAUD (botaniste) pour laider dterminer les nombreuses plantes quil photographiait lors de ses randonnes dans le massif des Calanques. Louvrage ft ainsi prt ds 1994, mais un problme juridique avec lditeur a entran un retard de plusieurs annes, pour se solder par un chec. Ce nest quen 1997, quun nouvel diteur contacta les auteurs avec lintention de publier au plus vite lou-

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

140

Vla et al.

vrage. Cest pour cela que ldition a pris en compte le manuscrit en ltat de 1994. cette poque, lindex synonymique de Michel KERGULEN ne faisait pas encore office de rfrence nationale, et la nomenclature choisie pour prsenter louvrage fut celle de Flora Europaea, alors rfrence europenne, quoique datant dj quelque peu. Paralllement cette priode sombre dans lhistoire de ce livre, une mise jour de la nomenclature et un complment de linventaire a t initi la socit linnenne, depuis 1995, sous limpulsion de deux dentre nous (E.V. et R.G.). Dautres se sont finalement rallis cette cause, pour aboutir au rsultat prsent ici. Linventaire floristique de larchipel de Riou (situ au large du massif) existant dj (VIDAL, 1998), nous avons choisi de ne prsenter que linventaire de la partie terrestre du site class des Calanques (qui, dans sa totalit, comprend larchipel et le massif). La liste qui suit prsente le rsultat de nos observations de terrain et ninclut pas les donnes de la bibliographie (notamment du catalogue de Ren MOLINIER, 1981). Dans le cadre de la poursuite de ce travail, une confrontation des donnes bibliographiques plus ou moins anciennes avec nos observations rcentes sur le terrain fera lobjet dune analyse critique.

Prsentation
La liste est prsente sous forme de tableau cinq colonnes, par ordre alphabtique des genres et espces suivant la nomenclature retenue (1e colonne), conforme lIndex Synonymique de la flore de France (I.S.F.F.) de Michel KRGULEN (1999), dans sa dernire version consultable sur Internet. Conventions Pour les espces non dtermines jusqu la sousespce, le nom spcifique est suivi de la mention sensu lato : s.l. Pour les espces non dtermines avec exactitude au sein dun groupe despces voisines, le nom spcifique est prcd de la mention de groupe : gr. Pour les espces dtermines au sens strict (sousespce type de certains auteurs), mais dont la nomenclature actuelle ne reconnat pas de sousespce, il est prcis sensu stricto entre parenthses pour lever toute ambigut : (s.s.) La 2e colonne rappelle le nom utilis dans HILY et GIRAUD (1997). Le symbole est utilis pour les espces non cites dans louvrage.

Les noms de familles (3e colonne) sont indiqus daprs ceux retenus par KERGULEN (1999). Dans la mesure du possible, un coefficient de raret, valable uniquement pour le massif, a t attribu pour chaque espce (4e colonne) selon le barme suivant : RRR ! : un seul pied, et le plus souvent fugace. RR : 1 station connue R : plusieurs stations dans un seul secteur, ou quelques stations disperses dans le massif C : bien rpandu dans le massif ou une grande partie de celuici, sans forcment tre abondant CC : abondant partout ou presque CCC ! : abondant partout, depuis la zone halophile du bord de mer jusqu'aux crtes suprieures, en versant nord comme en versant sud. Les plantes, essentiellement des rudrales, qui nont t rencontres que sur le campus universitaire de Luminy (exclu du site class), sont mentionnes dans le tableau avec en lieu et place du coefficient la mention Luminy. Les espces qui ont t plantes dans le massif et qui ne sy reproduisent pas, sont mentionne titre indicatif [entre crochets]. La 5e colonne prcise, le cas chant, le statut rglementaire de protection (liste nationale ou liste rgionale PACA) des espces, voire leur inscription la convention de Berne (protection europenne). N.B. : La liste nationale de 1982 a t rvise en 1995. Certaines espces qui avait t inscrites par erreur ou mconnaissance, ont t officiellement supprimes et ne bnficient plus aujourdhui de protection lchelle nationale (ce qui nempche pas une ventuelle protection dans certaines rgions de France). La 6e colonne prcise, le cas chant, la prsence de lespce dans le livre rouge des plantes menaces de France (tome 1 ou 2). Le tome 2 (espces non prioritaires) n'est pas encore paru, mais une liste des taxons qu'il devrait contenir est dj disponible. Y sont distingues, en caractres gras, des espces ncessitant une cartographie prcise et, en caractres normaux, d'autres espces simplement surveiller ou d'identit taxonomique problmatique. Cette distinction est reprise dans notre liste, les taxons en caractres normaux tant mentionns entre parenthses pour plus de lisibilit.

Conclusion
Cet article a pour vocation de dresser un tat des lieux des connaissances actuelles sur la flore des

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

Liste des plantes vasculaires des Calanques

141

Calanques et de servir doutil de travail tous les utilisateurs du massifs. Tous les secteurs du site nont pas t explors aux diffrentes priodes de vgtation (dbut du printemps, fin du printemps, t, automne, hiver), ce qui na pas permis une observation complte de la flore. De plus, certains groupes taxonomiques (genres ou espces difficiles) nont pas t tudis en profondeur, ce qui nous empche pour linstant de dresser un bilan prcis leur sujet. Il ne faut donc pas considrer cet inventaire comme exhaustif, et les lecteurs sont convis nous faire part de leurs ventuelles remarques ou dcouvertes. Nous envisageons en effet de complter et mettre jour priodiquement linventaire et daffiner ou corriger les coefficients. Le but ultime dune telle entreprise serait de raliser la cartographie, si ce nest de lensemble de la flore du massif, tout au moins des espces rares, inscrites au livre rouge ou protges. Cela permettrait damliorer le prsent outil de travail, utile aux naturalistes comme aux gestionnaires du massif. Notamment, il conviendrait de tout mettre en uvre pour viter des destructions involontaires lies au manque de connaissance sur la localisation prcise des plantes protges, comme cela sest dj produit par le pass (GIRAUD et al., 2000).

Bibliographie
OLIVIER L., GALLAND J.P. et MAURIN H. (coord.), 1995. Livre rouge national des plantes menaces de la France mtropolitaine. Tome 1: Espces prioritaires. Mus. nat. Hist. nat., Paris, et Conservatoire bot. nat. Porquerolles dit., 448 + 161p.

DANTON P. et BAFFRAY M. (dir. sc. REDURON J.P.), 1995. Inventaire des plantes protges en France. Nathan dit., Paris/A.F.C.E.V., Mulhouse, 296 p. GIRAUD R., MOURAILLE J.C, et VLA E., 2000. Dgradation dune remarquable station de plantes protges par la loi dans le site class des Calanques (commune de Marseille). Bull. Soc. linn. Provence, 51 : 4547. HILY P. et GIRAUD R., 1997. La Flore et les sites des Calanques. Cogito Technologies dit., Marseille, 92 p. + CDROM. KERGULEN M., 1993. Index synonymique de la Flore de France. Secrtariat FauneFlore MNHN dit, Paris, 196 + XXVIII p. KERGULEN M., 1999. Index synonymique de la flore de France. Pages html, http ://www.inra.fr/Internet/ Centres/Dijon/malherbo/fdf/accueil1.htm, version octobre 1999. MOLINIER Re. (coll. MARTIN P.), 1981. Catalogue des plantes vasculaires des BouchesduRhne. Mus. Hist. natur. Marseille dit., 56 + 375 p. TUTIN T. G., HEYWOOD V. H., BURGES N. A., MOORE D. M., VALENTINE D. H., WALTERS S. M. and WEBB D. A. (19641980). Flora Europea. 5 vol., Cambridge University Press dit., London. VLA E., HILL B. et DELLA CASA S., 1999. Liste des plantes vasculaires du dpartement des Bouches duRhne (France). Bull. Soc. linn. Provence, 50 : 115201. VIDAL E., 1998. Organisation des phytocnoses en milieu insulaire mditerranen perturb. Analyse des interrelations entre les colonies de Golands leucophes et la vgtation des les de Marseille. Thse Sci., Univ. AixMarseille III, Fac. Sci. et Tech. StJrome, 6 + 166 p. + 11 annexes.

Liste des taxons.


Nom daprs KERGULEN (1999) Acer monspessulanum subsp. monspessulanum Adiantum capillus-veneris Aegilops neglecta Aegilops ovata s.l. Aegilops triuncialis Aetheorhiza bulbosa Agave americana Agrimonia eupatoria Aira cupaniana Ajuga chamaepytis Alcea rosea Alkanna tinctoria Alliaria petiolata Allium acutiflorum Allium chamaemoly Allium neapolitanum Allium polyanthum Allium roseum Allium sphaerocephalon Althaea hirsuta Alyssum alyssoides Amaranthus deflexus Amaranthus gr. retroflexus Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Acer monspessulanum ----Aegilops ovata --Aetheorhiza bulbosa --Agrimonia eupatoria --Ajuga chamaepytis --Alkanna tinctoria Alliaria petiolata Allium acutiflorum --Allium neapolitanum --Allium roseum Allium sphaerocephalon Althaea hirsuta Alyssum alyssoides ----Famille Aceraceae Adiantaceae Poaceae Poaceae Poaceae Asteraceae Agavaceae Rosaceae Poaceae Lamiaceae Malvaceae Boraginaceae Brassicaceae Alliaceae Alliaceae Alliaceae Alliaceae Alliaceae Alliaceae Malvaceae Brassicaceae Amaranthaceae Amaranthaceae Site class R R Luminy C RR C R R RR R R RR R R RR R Luminy R CC RR R Luminy RR Protection Livre rouge

nationale

tome II tome II

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

142

Vla et al.

Nom daprs KERGULEN (1999) Amelanchier ovalis Anacyclus radiatus Anagallis arvensis subsp. arvensis Anagallis foemina Andryala integrifolia Anemone hortensis Anemone palmata Anthemis arvensis s.l. Anthemis secundiramea Anthericum liliago Anthyllis vulneraria subsp. praeproprera Antirrhinum latifolium Aphyllanthes monspeliensis Arabis collina Arabis gr. hirsuta (planisiliqua ?) Arabis verna Arbutus unedo Arceuthobium oxycedri Argyrolobium zanonii Arisarum vulgare Aristolochia pistolochia Arrhenatherum elatius Artemisia annua Artemisia caerulescens subsp. gallica Artemisia campestris s.l. Arthrocnemum macrostachyum Arum italicum Arundo donax Asparagus acutifolius Asperula cynanchica s.l. Asphodelus ramosus Asplenium ceterach Asplenium onopteris Asplenium petrarchae Asplenium ruta-muraria s.l. Asplenium sagittatum Asplenium trichomanes s.l. Aster sedifolius Aster squamatus Asteriscus maritimus Asterolinon linum-stellatum Astragalus hamosus Astragalus sesameus Astragalus tragacantha Atriplex halimus Atriplex patula Atriplex prostrata s.l. Avena barbata Avena sterilis Avenula bromoides Avenula pratensis Ballota nigra meridionalis Barlia robertiana Bellis annua Bellis perennis Bellis sylvestris Biscutella gr. laevigata (cf. mediterranea) Bituminaria bituminosa Blackstonia perfoliata Bombycilaena erecta Brachypodium distachyon Brachypodium phoenicoides Brachypodium pinnatum Brachypodium retusum Bromus catharticus Bromus diandrus subsp. diandrus Bromus erectus Bromus hordeaceus s.l. Bromus lanceolatus Bromus madritensis Bromus rubens Bromus sterilis Bryonia dioica Buddleja davidii Bupleurum baldense Bupleurum fruticosum Bupleurum prealtum Cakile maritima Calamintha nepeta Calendula arvensis Calystegia sepia Campanula erinus Campanula macrorhiza Campanula rapunculus Camphorosma monspeliaca Capsella bursa-pastoris (s.s.) Cardamine hirsuta Cardaria draba Carduus pycnocephalus Carex flacca Carex halleriana Carex humilis Carlina corymbosa Carpobrotus edulis Carthamus lanatus

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Famille Amelanchier ovalis Rosaceae Anacyclus radiatus Asteraceae --Primulaceae Anagallis arvensis (fleurs bleues) Primulaceae Andryala integrifolia Asteraceae Anemone hortensis subsp. stellata Ranunculaceae Anemone palmata Ranunculaceae Anthemis arvensis Asteraceae Anthemis secundiramea Asteraceae Anthericum liliago Anthericaceae Anthyllis vulneraria subsp. praeproprera Fabaceae Antirrhinum latifolium Scrophulariaceae Aphyllanthes monspeliensis Aphyllanthaceae Arabis collina Brassicaceae Arabis hirsuta Brassicaceae Arabis verna Brassicaceae Arbutus unedo Ericaceae Arceuthobium oxycedri Viscaceae Argyrolobium zanonii Fabaceae --Araceae Aristolochia pistolochia Aristolochiaceae --Poaceae --Asteraceae Artemisia caerulescens subsp. gallica Asteraceae --Asteraceae Arthrocnemum macrostachyum Chenopodiaceae --Araceae --Poaceae Asparagus acutifolius Asparagaceae Asperula cynanchica Rubiaceae Asphodelus ramosus Asphodelaceae Asplenium ceterach Aspleniaceae Asplenium onopteris Aspleniaceae Asplenium petrarchae Aspleniaceae Asplenium ruta-muraria Aspleniaceae --Aspleniaceae Asplenium trichomanes Aspleniaceae Aster sedifolius Asteraceae --Asteraceae Asteriscus maritimus Asteraceae Asterolinon linum-stellatum Primulaceae --Fabaceae --Fabaceae Astragalus tragacantha Fabaceae Atriplex halimus Chenopodiaceae Atriplex patula Chenopodiaceae Atriplex hastata var. salina Chenopodiaceae --Poaceae Avena fatua Poaceae Avenula pratensis Poaceae --Poaceae Ballota nigra subsp. meridionalis Lamiaceae Barlia robertiana Orchidaceae --Asteraceae Bellis perennis Asteraceae --Asteraceae Biscutella laevigata Brassicaceae Bituminaria bituminosa Fabaceae Blackstonia perfoliata Gentianaceae --Asteraceae --Poaceae --Poaceae --Poaceae --Poaceae --Poaceae --Poaceae Bromus erectus Poaceae Bromus hordeaceus Poaceae --Poaceae Bromus madritensis Poaceae --Poaceae Bromus sterilis Poaceae --Cucurbitaceae Buddleja davidii Buddlejaceae Bupleurum baldense Apiaceae Bupleurum fruticosum Apiaceae --Apiaceae Cakile maritima Brassicaceae Calamintha nepeta Lamiaceae Calendula arvensis Asteraceae --Convolvulaceae Campanula erinus Campanulaceae Campanula rotundifolia Campanulaceae Campanula rapunculus Campanulaceae Camphorosma monspeliaca Chenopodiaceae Capsella bursa-pastoris Brassicaceae Cardamine hirsuta Brassicaceae Cardaria draba Brassicaceae --Asteraceae --Cyperaceae --Cyperaceae --Cyperaceae --Asteraceae Carpobrotus edulis Aizoaceae --Asteraceae

Site class CC R R R C R RR C R C R C CC R C R C R C R C R Luminy R RR RR RR RR CC C C CC C C R R C C RR C CC RR Luminy R [R] R R C R C R R C RR R R CC C C R R C R CCC ! Luminy Luminy R C Luminy C C R Luminy RR C R RR RR C R RR R C R R R C R C C CC R C [R] R Luminy

Protection

Livre rouge

(supprim en 1995) nationale rgionale

tome I tome I (1)

tome II

tome II

nationale

tome I

tome II

nationale

tome I

(supprim en 1995)

(tome II)

(tome II)

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

Liste des plantes vasculaires des Calanques

143
Famille Poaceae Poaceae Pinaceae Ulmaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Valerianaceae Valerianaceae Orchidaceae Orchidaceae Dipsacaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Scrophulariaceae Asteraceae Papaveraceae Chenopodiaceae Chenopodiaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Ranunculaceae Ranunculaceae Brassicaceae Colchicaceae Apiaceae Convolvulaceae Convolvulaceae Convolvulaceae Asteraceae Primulaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Rosaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Apiaceae Rubiaceae Rubiaceae Asteraceae Cupressaceae Cupressaceae Convolvulaceae Scrophulariaceae Poaceae Boraginaceae Poaceae Cytinaceae Poaceae Poaceae Thymelaeaceae Solanaceae Apiaceae Apiaceae Caryophyllaceae Poaceae Brassicaceae Brassicaceae Asteraceae Fabaceae Fabaceae Cucurbitaceae Poaceae Asteraceae Boraginaceae Boraginaceae Eleagnaceae Poaceae Poaceae Onagraceae Onagraceae Onagraceae Orchidaceae Orchidaceae Ericaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Brassicaceae Site class R CC [R] R C R R R C CC Luminy RR C R RR C R C Luminy R R R R C RR R CC CC C CC RR C RR R R R C C C CC R R R R Luminy RR Luminy C C CC R C C RR [R] RR R Luminy RR R R R R C C RRR ! R C C Luminy C R C R CC R Luminy C RR C RR Luminy RR RRR ! RR RRR ! RR RR CC C R R R R C Protection Livre rouge

Nom daprs KERGULEN (1999) Catapodium marinum Catapodium rigidum subsp. rigidum Cedrus atlantica Celtis australis Centaurea aspera subsp. aspera Centaurea calcitrapa Centaurea collina Centaurea paniculata s.l. (subsp. polycephala ?) Centranthus calcitrapa Centranthus ruber Cephalanthera damasonium Cephalanthera longifolia Cephalaria leucantha Cerastium brachypetalum s.l. (subsp. tauricum ?) Cerastium glomeratum Cerastium pumilum s.l. Chaenorrhinum rubrifolium Cheirolophus intybaceus Chelidonium majus Chenopodium gr. album Chenopodium murale Chiliadenus saxatilis Chondrilla juncea Cichorium intybus Cirsium arvense Cirsium vulgare Cistus albidus Cistus monspeliensis Cistus salviifolius Clematis flammula Clematis vitalba Clypeola jonthlaspi Colchicum neapolitanum Conium maculatum Convolculus althaeoides Convolvulus arvensis Convolvulus cantabricus Conyza sumatrensis Coris monspeliensis Coronilla juncea Coronilla minima subsp. lotoides Coronilla valentina subsp. glauca Crataegus monogyna Crepis albida Crepis bursifolia Crepis leontodontoides Crepis pulchra Crepis sancta Crepis vesicaria subsp. taraxacifolia Crithmum maritimum Crucianella angustifolia Crucianella latifolia Crupina vulgaris Cupressus arizonica Cupressus sempervirens Cuscuta gr. epithymum Cymbalaria muralis Cynodon dactylon Cynoglossum creticum Cynosurus gr. echinatus Cytinus hypocistis subsp. clusii Dactylis glomerata subsp. hackelii Dactylis glomerata subsp. hispanica Daphne gnidium Datura stramonium Daucus carota carota Daucus carota hispanica Dianthus sylvestris subsp. longicaulis (var. godronianus) Digittaria sanguinalis Diplotaxis erucoides Diplotaxis tenuifolia Dittrichia viscosa Dorycnium hirsutum Dorycnium pentaphyllum (s.s.) Ecballium elaterium Echinochloa crus-galli subsp. crus-galli Echinops ritro Echium calycinum Echium vulgare subsp. pustulatum Eleagnus angustifolia Eleusine indica Elytrigia juncea Epilobium dodonaei Epilobium hirsutum Epilobium tetragonum s.l. Epipactis gr. helleborine (tremolsii ?) Epipactis microphylla Erica multiflora Erodium acaule Erodium chium Erodium ciconium Erodium cicutarium (s.s.) Erodium malacoides Erophila verna

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) --Catapodium rigidum Cedrus atlantica --Centaurea aspera Centaurea calcitrapa Centaurea collina Centaurea paniculata Centranthus calcitrapa Centranthus ruber --Cephalanthera longifolia Cephalaria leucantha Cerastium brachypetalum --Cerastium pumilum Chaenorrhinum rubrifolium Cheirolophus intybaceus ----Chenopodium murale Chiliadenus saxatilis --Cichorium intybus Cirsium arvense Cirsium vulgare Cistus albidus Cistus monspeliensis Cistus salviifolius ----Clypeola jonthlaspi Colchicum neapolitanum Conium maculatum Convolculus althaeoides Convolvulus arvensis Convolvulus cantabricus Conyza canadensis Coris monspeliensis Coronilla juncea Coronilla minima subsp. australis Coronilla valentina subsp. glauca --Crepis albida ------Crepis sancta Crepis vesicaria subsp. taraxacifolia Crithmum maritimum --Crucianella latifolia Crupina vulgaris --Cupressus sempervirens Cuscuta epithymum ----Cynoglossum creticum --Cytinus hypocistis --Dactylis glomerata subsp. hispanica Daphne gnidium Datura stramonium --Daucus gingidium var. dentatus Dianthus sylvestris subsp. longicaulis (= D. s. subsp. Virgineus) --Diplotaxis erucoides Diplotaxis tenuifolia Dittrichia viscosa Dorycnium hirsutum Dorycnium pentaphyllum Ecballium elaterium --Echinops ritro --Echium vulgare subsp. pustulatum ----Elytrigia juncea Epilobium angustifolium --Epilobium tetragonum Epipactis helleborine Epipactis microphylla Erica multiflora Erodium acaule --Erodium ciconium --Erodium malacoides Erophila verna

(tome II) (2)

(tome II)

tome II

(supprim en 1995)

tome II

tome II

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

144

Vla et al.

Nom daprs KERGULEN (1999) Eryngium campestre Erysimum cheiri Euphorbia characias Euphorbia dendroides Euphorbia esula Euphorbia exigua Euphorbia helioscopia Euphorbia linifolia Euphorbia paralias Euphorbia peplus var. minima Euphorbia peplus var. peplus Euphorbia segetalis Euphorbia serrata Euphorbia sulcata Evax pygmaea Fagopyrum esculentum Fallopia aubertii Festuca gr. ovina (marginata ?) Festuca rubra s.l. Ficus carica (var. "sylvestris") Filago gr. pyramidata Foeniculum vulgare s.l. Frankenia hirsuta (s.s.) Frankenia pulverulenta Fraxinus ornus Fumana ericoides subsp. montana Fumana laevipes Fumana laevis Fumana thymifolia (s.s.) Fumaria capreolata Fumaria sp. (officinalis ?) Galactites elegans Galeopsis angustifolia s.l. Galium aparine subsp. aparine Galium divaricatum Galium gr. corrudifolium Galium murale Galium parisiense Galium pusillum Galium setaceum Galium verticillatum Galium verum Gastridium ventricosum Genista hispanisa subsp. hispanica Genista lobelii (s.s.) Genista pilosa Geranium colombinum Geranium dissectum Geranium molle Geranium robertianum subsp. purpureum Geranium rotundifolium Gladiolus italicus Glaucium flavum Globularia alypum Globularia bisnagarica Globularia repens Gouffeia arenarioides Halimione portulacoides Hedera helix Hedypnois gr. rhagadioloides Hedysarum spinosissimum s.l. Helianthemum apenninum subsp. apenninum Helianthemum gr. nummularium Helianthemum hirtum Helianthemum oelandicum subsp. italicum Helianthemum pilosum Helianthemum syriacum Helichrysum stoechas Heliotropum europaeum Hernaria gr. cinerea (hirsuta ?) Hieracium (gr. hypochoeroides) wiesbaurianum Hieracium gr. pilosella (saussuroides ?) Hippocrepis biflora Hippocrepis ciliata (s.s.) Hirschfeldia incana Hordeum murinum subsp. leporinum Hornungia petraea Hyoscyamus albus Hyoseris radiata Hyparrhenia hirta Hypericum perforatum s.l. Iberis pinnata Iberis stricta leptophylla Ilex aquifolium Inula conyza Inula crithmoides Inula montana Iris germanica Iris lutescens Jasminum fruticans Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus Juniperus phoenicea subsp. phoenicea Juniperus phoenicea subsp. turbinata

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Eryngium campestre Erysimum cheiri Euphorbia characias Euphorbia dendroides --Euphorbia exigua Euphorbia helioscopia, p. 22 + p. 23 Euphorbia linifolia Euphorbia paralias --Euphorbia peplus Euphorbia segetalis Euphorbia serrata --Evax pygmaea Fagopyrum esculentum Fallopia aubertii ----Ficus carica Filago pyramidata Foeniculum vulgare Frankenia hirsuta --Fraxinus ornus Fumana ericoides Fumana laevipes Fumana thymifolia --Fumaria capreolata Fumaria muralis --Galeopsis angustifolia Galium aparine --Galium corrudifolium ----Galium pusillum ----Galium verum ----Genista lobelii --Geranium colombinum --Geranium molle Geranium robertianum subsp. purpureum Geranium rotundifolium Gladiolus italicus Glaucium flavum Globularia alypum --Globularia repens Gouffeia arenarioides --Hedera helix Hedypnois cretica Hedysarum spinosissimum Helianthemum apenninum --Helianthemum hirtum Helianthemum oelandicum subsp. italicum Helianthemum pilosum Helianthemum syriacum Helichrysum stoechas ------Hieracium pilosella Hippocrepis unisiliquosa Hippocrepis ciliata Hirschfeldia incana Hordeum murinum subsp. leporinum Hornungia petraea Hyoscyamus albus Hyoseris radiata --Hypericum perforatum --Iberis stricta subsp. leptophylla --Inula conyza --Inula montana --Iris lutescens Jasminum fruticans Juniperus oxycedrus Juniperus phoenicea Juniperus phoenicea var. lycia

Famille Apiaceae Brassicaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Asteraceae Polygonaceae Polygonaceae Poaceae Poaceae Moraceae Asteraceae Apiaceae Frankeniaceae Frankeniaceae Oleaceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Papaveraceae Papaveraceae Asteraceae Lamiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Rubiaceae Poaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Geraniaceae Iridaceae Papaveraceae Globulariaceae Globulariaceae Globulariaceae Caryophyllaceae Chenopodiaceae Araliaceae Asteraceae Fabaceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Cistaceae Asteraceae Boraginaceae Illecebraceae Asteraceae Asteraceae Fabaceae Fabaceae Brassicaceae Poaceae Brassicaceae Solanaceae Asteraceae Poaceae Hypericaceae Brassicaceae Brassicaceae Aquifoliaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Iridaceae Iridaceae Oleaceae Cupressaceae Cupressaceae Cupressaceae

Site class C RR CC RR RR C C R RR C R R C R R RR RR R R C C C R RR [R] CC C R R C R RR R R R C C C R RR RR R R RR R RR R Luminy C CC C R R CC RR RR C RR C C RR R R C R R R CC R Luminy C C C C RR C C R CC RRR ! C RR C RR C R R RR C R C C R

Protection

Livre rouge

tome II

(supprim en 1995)

(tome II)

tome II

nationale + europenne

tome I

rgionale

tome II

nationale

tome II

(3)

rgionale

(4)

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

Liste des plantes vasculaires des Calanques

145
Famille Brassicaceae Scrophulariaceae Dipsacaceae Dipsacaceae Poaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Poaceae Lamiaceae Apiaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Lamiaceae Malvaceae Malvaceae Malvaceae Campanulaceae Campanulaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Brassicaceae Brassicaceae Asteraceae Oleaceae Orchidaceae Plumbaginaceae Plumbaginaceae Plumbaginaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Linaceae Linaceae Linaceae Linaceae Linaceae Brassicaceae Poaceae Caprifoliaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Malvaceae Lamiaceae Asteraceae Brassicaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Poaceae Poaceae Poaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Lamiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Euphorbiaceae Mesembryanthemaceae Caryophyllaceae Scrophulariaceae Hyacinthaceae Hyacinthaceae Asteraceae Boraginaceae Myrtaceae Amaryllidaceae Asteraceae Boraginaceae Orchidaceae Solanaceae Ranunculaceae Scrophulariaceae Oleaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Site class R RR R RR C CC R R C R CC RR R R RR C C RR R RR RR RR RR R R R C Luminy R RR CC R R C R RR C CC RR CC C C C RR Luminy C RR R R Luminy [R] R RR R R C R R RR Luminy R C C R R R RR RR R R R Luminy R C CC RR RR R C RR R R RR R CC R RR CC Luminy R Luminy R C RR C R Protection Livre rouge

Nom daprs KERGULEN (1999) Kandis perfoliata Kickxia spuria s.l. Knautia integrifolia Knautia timeroyi s.l. Koeleria vallesiana Lactuca perennis Lactuca serriola Lactuca viminea (subsp. chondrilliflora ?) Lagurus ovatus Lamium amplexicaule Laserpitium gallicum Lathyrus aphaca Lathyrus cicera Lathyrus saxatilis Lathyrus sphaericus Lavandula latifolia Lavatera arborea Lavatera cretica Lavatera maritima Legousia falcata Legousia hybrida Leontodon crispus Leontodon hispidus Leontodon tuberosus Lepidium graminifolium Lepidium hirtum Leuzea conifera Ligustrum vulgare Limodorum abortivum Limonium echioides Limonium pseudominutum Limonium virgatum s.l. Linaria simplex Linaria supina Linum campanulatum Linum gallicum Linum narbonense Linum strictum Linum suffruticosum subsp. appressum Lobularia maritima Lolium perenne Lonicera implexa Lotus cytisoides s.l. (incl. "drepanocarpus") Lotus edulis Lotus gr. corniculatus Malva sylvestris s.l. Marrubium vulgare Matricaria recutita Matthiola incana "var. alba" Medicago arabica Medicago arborea Medicago disciformis Medicago litoralis Medicago lupulina Medicago minima Medicago orbicularis Medicago polymorpha s.l. Medicago sativa s.l. (falcata / varia ?) Medicago truncatula Melica amethystina Melica ciliata subsp. ciliata Melica minuta Melilotus albus Melilotus officinalis Melilotus sulcatus s.l. Melissa officinalis Mercurialis annua subsp. ambigua Mercurialis annua subsp. annua Mercurialis annua subsp. huetii Mesembryanthemum nodiflorum Minurtia mediterranea Misopates orontium Muscari comosum Muscari neglectum Mycelis muralis Myosotis ramosissima Myrtus communis Narcisus dubius Nauplius aquaticus Neatostema apulum Neotinea maculata Nicotiana glauca Nigella damascena Odontites luteus subsp. luteus Olea europaea "var. sylvestris" Ononis gr. spinosa Ononis minutissima Ononis natrix Ononis reclinata Ononis viscosa subsp. breviflora Ophrys apifera Ophrys arachnitiformis Ophrys araneola (s.s.) Ophrys araneola 2 = "virescens" Ophrys gr. fuciflora : cf. "pseudoscolopax"

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Kandis perfoliata --Knautia integrifolia --Koeleria macrantha Lactuca perennis --Lactuca viminea Lagurus ovatus --Laserpitium gallicum --Lathyrus cicera Lathyrus saxatilis Lathyrus sphaericus Lavandula latifolia Lavatera arborea --Lavatera maritima ----Leontodon crispus Leontodon hispidus Leontodon tuberosus Lepidium graminifolium Lepidium hirtum Leuzea conifera --Limodorum abortivum Limonium echioides Limonium minutum ----Linaria supina Linum campanulatum --Linum narbonense Linum strictum --Lobularia maritima --Lonicera implexa Lotus drepanocarpus ----Malva sylvestris Marrubium vulgare Matricaria recutica ----------Medicago lupulina Medicago minima Medicago orbicularis Medicago sphaerocarpos ------Melica ciliata Melica minuta Melilotus albus Melilotus officinalis Melilotus sulcatus --------Mesembryanthemum nodiflorum --Misopates orontium Muscari comosum Muscari neglectum --Myosotis ramosissima Myrtus communis Narcisus dubius --Neatostema apulum --Nicotiana glauca Nigella damascena Odontites luteus Olea europaea subsp. sylvestris Ononis spinosa subsp. maritima Ononis minutissima ------Ophrys apifera Ophrys arachnitiformis --Ophrys sphegodes subsp. araneola Ophrys fuciflora

nationale

tome II

nationale

tome II

rgionale

tome II

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

146

Vla et al.

Nom daprs KERGULEN (1999) Ophrys lupercalis Ophrys lutea lutea Ophrys massiliensis Ophrys passionis Ophrys provincialis Ophrys splendida Orchis coriophora subsp. fragans Orchis morio s.l. Orchis olbiensis Orchis purpurea Orlaya intermedia Ornithogalum gr. umbellatum (gussonei ?) Ornithogalum umbellatum (s.s.) Orobanche amethystea Orobanche artemisiae-campestris Orobanche cernua Orobanche gracilis / variegata Orobanche hederae Orobanche minor Osyris alba Oxalis gr. articulata Pallenis spinosa Pancratium maritimum Papaver rhoeas Pardoglossum cheirifolium Parietaria judaica Paronychia argentea Paspalum dilatatum Petrorhagia prolifera Peucedanum cervaria Phagnalon saxatile Phagnalon sordidum Phalaris minor Phillyrea angustifolia Phillyrea latifolia (s.s.) ? Phillyrea media Phleum pratense subsp. serotinum Phytolacca americana Picris echioides Picris hieracoides (spinulosa) Pimpinella tragium Pinus brutia Pinus halepensis Pinus pinea Piptatherum caerulescens Piptatherum miliaceum subsp. miliaceum Piptatherum miliaceum subsp. thomasii Pistacia lentiscus Pistacia terebinthus Pistacia x-saportae Plantago afra Plantago coronopus s.l. Plantago lagopus Plantago lanceolata Plantago major Plantago sempervirens Plantago subulata Poa annua (annua) Poa bulbosa bulbosa var. bulbosa Poa bulbosa bulbosa var. vivipara Poa gr. pratensis Poa trivialis s.l. Polygala rupestris Polygonum gr. aviculare Polygonum persicaria Polypodium cambricum Polypogon maritimus Populus alba Portulaca oleracea s.l. Potentilla gr. hirta Potentilla neumanniana Potentilla reptans Prhragmites australis (s.l.) Prunus spinosa Psilurus incurvus Ptychotis saxifraga s.l. Pyracantha pauciflora Pyrus spinosa Quercus coccifera Quercus humilis subsp. humilis Quercus ilex ilex Ranunculus bulbosus s.l. Raphanus raphanistrum s.l. Rapistrum rugosum s.l. Reichardia picroides Reseda alba s.l. Reseda lutea Reseda phyteuma s.l. Rhagadiolus edulis Rhagadiolus stellatus Rhamnus alaternus Rhus coriara Robinia pseudacacia Rosa gr. canina Rosa pimpinellifolia s.l.

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Ophrys fusca Ophrys lutea --Ophrys sphegodes ----Orchis coriophora subsp. fragans Orchis morio Orchis mascula subsp. olbiensis Orchis purpurea Orlaya daucoides Ornithogalum umbellatum --Orobanche amethystea Orobanche artemisiae-campestris Orobanche cernua Orobanche gracilis --Orobanche minor ----Asteriscus spinosus Pancratium maritimum Papaver rhoeas Pardoglossum cheirifolium Parietaria officinalis Paronychia argentea --Petrorhagia prolifera --Phagnalon saxatile Phagnalon sordidum ----Phillyrea latifolia Phillyrea media ------Picris hieracoides Pimpinella tragium --Pinus halepensis Pinus pinea --Piptatherum miliaceum --Pistacia lentiscus Pistacia terebinthus ----Plantago coronopus Plantago lagopus Plantago lanceolata --Plantago sempervirens Plantago subulata ----------Polygala rupestris ----Polypodium vulgare --Populus alba --Potentilla hirta ------Prunus spinosa --Ptychotis saxifraga --Pyrus amygdaliformis Quercus coccifera Quercus pubescens Quercus ilex Ranunculus bulbosus Raphanus raphanistrum Rapistrum rugosum Reichardia picroides Reseda alba Reseda lutea Reseda phyteuma --Rhagadiolus stellatus Rhamnus alaternus Rhus coriara Robinia pseudacacia Rosa canina Rosa pimpinellifolia

Famille Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Orchidaceae Apiaceae Hyacinthaceae Hyacinthaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Santalaceae Oxalidaceae Asteraceae Amaryllidaceae Papaveraceae Boraginaceae Urticaceae Illecebraceae Poaceae Caryophyllaceae Apiaceae Asteraceae Asteraceae Poaceae Oleaceae Oleaceae Oleaceae Poaceae Phytolaccaceae Asteraceae Asteraceae Apiaceae Pinaceae Pinaceae Pinaceae Poaceae Poaceae Poaceae Anacardiaceae Anacardiaceae Anacardiaceae Plantaginaceae Plantaginaceae Plantaginaceae Plantaginaceae Plantaginaceae Plantaginaceae Plantaginaceae Poaceae Poaceae Poaceae Poaceae Poaceae Polygalaceae Polygonaceae Polygonaceae Polypodiaceae Poaceae Salicaceae Portulacaceae Rosaceae Rosaceae Rosaceae Poaceae Rosaceae Poaceae Apiaceae Rosaceae Rosaceae Fagaceae Fagaceae Fagaceae Ranunculaceae Brassicaceae Brassicaceae Asteraceae Resedaceae Resedaceae Resedaceae Asteraceae Asteraceae Rhamnaceae Anacardiaceae Fabaceae Rosaceae Rosaceae

Site class CC R R C R R R RR R RR R RR Luminy RR RR R C R RR C R C RR C R CC RR Luminy R RR R CC Luminy CC RR C C Luminy Luminy R C [RR] CC [RR] R C RR CC C R RR R R C Luminy R R RR R C RR RR C RR Luminy R RR RR R R R RR RR R R C RR RR CCC ! R C C R C CC R RR R RR C CC CC [R] R RR

Protection

Livre rouge

(5) rgionale nationale tome I tome II

tome II

rgionale

rgionale

tome II

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

Liste des plantes vasculaires des Calanques

147
Famille Rosaceae Lamiaceae Poaceae Poaceae Rubiaceae Rosaceae Rosaceae Rosaceae Polygonaceae Polygonaceae Polygonaceae Ruscaceae Ruscaceae Rutaceae Rutaceae Solanaceae Chenopodiaceae Chenopodiaceae Lamiaceae Lamiaceae Rosaceae Rosaceae Asteraceae Caryophyllaceae Chenopodiaceae Saxifragaceae Saxifragaceae Apiaceae Apiaceae Hyacinthaceae Cyperaceae Asteraceae Fabaceae Scrophulariaceae Crassulaceae Crassulaceae Crassulaceae Crassulaceae Crassulaceae Crassulaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Orchidaceae Orchidaceae Apiaceae Apiaceae Poaceae Poaceae Poaceae Poaceae Rubiaceae Lamiaceae Lamiaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Asteraceae Brassicaceae Brassicaceae Brassicaceae Brassicaceae Dipsacaceae Smilacaceae Apiaceae Solanaceae Solanaceae Solanaceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Rosaceae Rosaceae Fabaceae Caryophyllaceae Caryophyllaceae Orchidaceae Poaceae Lamiaceae Lamiaceae Asteraceae Caryophyllaceae Poaceae Chenopodiaceae Chenopodiaceae Chenopodiaceae Tamaricaceae Dioscoreaceae Asteraceae Site class RR CCC ! R RR CC Luminy RR C C R RR CC [RR] CC RR RR RR RR RR C Luminy R R RR RR R R R R C RR R C C R CC C RR CC CC CC RRR ! R R R R RR RR C Luminy Luminy Luminy CC C R CC Luminy R R C C RR R R R R CC CC R Luminy RR [RR] RR R R CC R RR R Luminy R R Luminy RR R CC Luminy CC RR RR RR RR R R Protection Livre rouge

Nom daprs KERGULEN (1999) Rosa sempervirens Rosmarinus officinalis Rostraria cristata Rostraria littorea Rubia peregrina s.l. Rubus caesius Rubus gr. canescens Rubus ulmifolius Rumex intermedius Rumex patientia Rumex pulcher Ruscus aculeatus Ruscus hypophyllum Ruta angustifolia Ruta chalepensis Salpichroa origanifolia Salsola kali Salsola soda Salvia pratensis Salvia verbenaca (subsp. "clandestina") Sanguisorba minor subsp. minor Sanguisorba minor subsp. spachiana Santolina chamaecyparissus s.l. Saponaria ocymoides Sarcocornia fruticosa Saxifraga fragosoi Saxifraga tridactylites Scandix australis Scandix pecten-veneris Scilla autumnalis Scirpoides gr. holoschoenus Scolymus gr. hispanicus Scorpiurus muricatus subsp. subvillosus Scrophularia lucida Sedum acre Sedum album Sedum dasyphyllum Sedum litoreum Sedum ochroleucum Sedum sediforme Senecio cineraria Senecio erucifolius

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Rosa sempervirens ------Rubia peregrina ----Rubus ulmifolius Rumex intermedius ----Ruscus aculeatus --Ruta angustifolia --------Salvia pratensis Salvia verbenaca --Sanguisorba minor subsp. minor Santolina chamaecyparissus Saponaria ocymoides --Saxifraga continentalis --Scandix australis Scandix pecten-veneris Scilla autumnalis Juncus acutus Scolymus hispanicus Scorpiurus muricatus subsp. subvillosus Scrophularia lucida Sedum litoreum Sedum album Sedum dasyphyllum Sedum litoreum Sedum ochroleucum Sedum sediforme Senecio cineraria Senecio erucifolius Senecio leucanthemifolius subsp. Senecio leucanthemifolius subsp. crassifolius crassifolius Senecio vulgaris Senecio vulgaris Serapias parviflora --Serapias vomeracea --Seseli longifolium Seseli longifolium Seseli tortuosum Seseli tortuosum Sesleria caerulea --Setaria gr. verticillata --Setaria pumila --Setaria viridis s.l. --Sherardia arvensis Sherardia arvensis Sideritis endressii s.l. (subsp. littoralis/provincialis?) Sideritis hirsuta Sideritis romana --Silene italica Silene italica Silene latifolia alba --Silene nocturna Silene nocturna Silene saxifraga Silene saxifraga Silene sedoides Silene sedoides Silene vulgaris s.l. Silene vulgaris Silybum marianum Silybum marianum Sinapis alba Sinapis alba Sisymbrium irio Sisymbrium irio Sisymbrium officinale Sisymbrium officinale Sisymbrium orientale Sisymbrium orientale Sixalis atropurpurea subsp. maritima Sixalis atropurpurea subsp. maritima Smilax aspera Smilax aspera Smyrnium olusatrum Smyrnium olusatrum Solanum dulcamara --Solanum nigrum s.l. Solanum nigrum Solanum tuberosum --Sonchus asper subsp. asper --Sonchus asper subsp. glaucescens Sonchus asper subsp. glaucescens Sonchus oleraceus Sonchus oleraceus Sonchus tenerrimus Sonchus tenerrimus Sorbus aria Sorbus aria Sorbus domestica Sorbus domestica Spartium junceum Spartium junceum Spergularia rubra s.l. --Spergularia salina Spergularia marina Spiranthes spiralis --Sporobolus indicus --Stachys maritima --Stachys officinalis --Staehelina dubia Staehelina dubia Stellaria media s.l. --Stipa offneri Stipa offneri Suaeda spicata --Suaeda splendens Sueda splendens Suaeda vera Sueda vera Tamarix gr. gallica (canariensis ?) --Tamus communis --Tanacetum cinerariifolium Tanacetum cinerariifolium

rgionale

tome I

rgionale nationale tome II

rgionale

tome II

rgionale

tome II

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

148

Vla et al.

Nom daprs KERGULEN (1999) Taraxacum (gr. bithynicum) autumnale Taraxacum gr. "officinale" Taraxacum gr. erythrospermum Taraxacum gr. obovatum Teucrium aureum Teucrium botrys Teucrium chamaedrys s.l. Teucrium flavum s.l. Teucrium montanum Teucrium polium " fleurs jaunes" Teucrium polium spp. purpurascens Teucrium polium subsp. polium Teucrium x-ochroleucum (aureum x montanum) Thapsia villosa Thesium divaricatum Thymelaea tartonraira subsp. tartonraira Thymus vulgaris Torilis arvensis subsp. arvensis Torilis arvensis subsp. purpurea Tragopogon porrifolius subsp. australis Tragus racemosus Tribulus terrestris Trifolium angustifolium Trifolium campestre Trifolium pratense s.l. Trifolium repens s.l. Trifolium scabrum Trifolium stellatum Trifolium tomentosum Trigonella gladiata Trigonella monspeliaca Trinia glauca Tripodion tetraphyllum Tulipa sylvestris subsp. australis Tussilago farfara Tyrimnus leucographus Ulex parviflorus (s.s.) Ulmus minor Umbilicus rupestris Urospermum dalechampii Urospermum picroides Urtica pilulifera Valantia muralis Valerianella coronata Valerianella discoidea Valerianella muricata (= eriocarpa) Verbascum boerhavii Verbascum sinuatum Verbascum thapsus Verbena officinalis Veronica arvensis Veronica austriaca spp. dubia Veronica cymbalaria Veronica persica Viburnum tinus Vicia hybrida Vicia johannis Vicia parviflora Vicia sativa s.l. Vinca major Viola alba s.l. Vulpia ciliata Xeranthemum inapertum Yucca gloriosa

Nom daprs HILY et GIRAUD (1997) Taraxacum autumnale Taracum officinale --Taraxum obovatum Teucrium polium s.l. --Teucrium chamaedrys Teucrium flavum Teucrium montanum ----Teucrium polium s.l. --Thapsia villosa Thesium divaricatum Thymelaea tarton-raira Thymus vulgaris ----Tragopogon porrifolius subsp. australis ----Trifolium angustifolium Trifolium campestre ----Trifolium scabrum Trifolium stellatum ------Trinia glauca --Tulipa sylvestris subsp. australis --Tyrimnus leucographus Ulex parviflorus --Umbilicus rupestris Urospermum dalechampii Urospermum picroides --Valantia muralis --Valerianella discoidea Valerianella muricata --Verbascum sinuatum Verbascum thapsus --Veronica arvensis Veronica austriaca subsp. teucrium ----Viburnum tinus Vicia hybrida ----Vicia sativa --Viola odorata --Xeranthemum inapertum Yucca gloriosa

Famille Asteraceae Asteraceae Asteraceae Asteraceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Lamiaceae Apiaceae Santalaceae Thymelaeaceae Lamiaceae Apiaceae Apiaceae Asteraceae Poaceae Zygophyllaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Apiaceae Fabaceae Liliaceae Asteraceae Asteraceae Fabaceae Ulmaceae Crassulaceae Asteraceae Asteraceae Urticaceae Rubiaceae Valerianaceae Valerianaceae Valerianaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Verbenaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Scrophulariaceae Caprifoliaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Fabaceae Apocynaceae Violaceae Poaceae Asteraceae Agavaceae

Site class R C R R C RR CC C R R R C RRR ! R R R CC R R C RR Luminy R C Luminy Luminy R C RR R R R RR C RR RR CC R R C C R CC Luminy R R Luminy R R Luminy R RR Luminy R C R Luminy RR R RR C R R [R]

Protection

Livre rouge

(tome II)

rgionale

tome I

nationale

tome I

(supprim en 1995)

Remarques du tableau (1) Antirrhinum latifolium, parfois considr comme sous-espce de A. majus, nest pas mentionn dans la liste provisoire du Livre rouge (tome 2), o figure pourtant A. majus subsp. majus. Or, si cette dernire est bien ltat spontan un taxon endmique du Languedoc, de Catalogne et dAragon (subendmique francoespagnole), le taxon qui nous concerne, Antirrhinum latifolium (ou A.majus subsp. latifolium), est ltat spontan un taxon endmique du Dauphin, de Provence, de Ligurie et de Toscane (subendmique franco-italienne), qui mrite donc tout autant dtre inscrit au Livre rouge (tome 2) en caractres normaux (taxon surveiller seulement). Nous mettrons donc cet oubli sur le compte de la confusion nomenclaturale qui rgne parfois dans ce groupe complexe. (2) La sous-espce de Centaurea paniculata reprsente dans les Calanques na pas encore t tudie. La plus probable dans ce secteur est la sous-espce polycephala qui figure sur la liste du Livre rouge (tome 2) en caractres normaux. (3) La liste provisoire du Livre rouge (tome 2) mentionne Hippocrepis ciliata. Or cette plante, trs frquente en Mditerrane, a t longtemps considre comme synonyme de Hippocrepis multisiliquosa, espce que les auteurs contemporains considrent comme bien distincte et de surcroit rarissime en France (cf. JAUZEIN 1995, Flores de champs, INRA dit.). Il sagit donc trs certainement dune erreur et lespce qui devait originellement tre inscrire au livre rouge est Hippocrepis multisiliquosa et non Hippocrepis ciliata. En tous cas, cest ainsi que nous le comprenons, et de toute faon la plante des calanques est sans conteste Hippocrepis ciliata, qui ne mrite nullement dtre inscrite au Livre rouge. (4) Si la liste rgionale de protection mentionne clairement Iberis linifolia sensu lato, ce qui signifie quelle englobe toutes les sous-espces ou espces proches plus ou moins considres comme synonymes par certains auteurs (cest le cas de notre Iberis stricta subsp. leptophylla), la liste provisoire disponible concernant le Livre rouge (tome 2), ne mentionne que Iberis linifolia L. sans dtail complmentaire. Or, notre ibris est considr par certains auteurs comme le type linnen de Iberis linifolia L. Malgr cette incertitude nomanclaturale et en labsence de la mention sensu lato, nous devons de toute faon considrer notre ibris, endmique du sud-est franais, comme un taxon mritant dtre inscrit sur le Livre rouge (tome 2), au moins en caractres normaux (espce surveiller). (5) Ophrys massiliensis Viglione et Vla (1999) est une espce rcemment dcrite partir de populations tudies dans le massif des Calanques. On la connait dsormais sur le littoral provenal entre Marseille et Toulon, ainsi que dans les Alpes maritimes franaises et italiennes, entre Nice et Vintimille. Elle existe probablement en Ligurie et en Toscane. Une station disjointe a t rcemment dcouverte en Languedoc, entre Nimes et Montpellier. Ceci en fait une subendmique franco-italienne motif suffisant pour figurer dans le Livre rouge (tome 2), et de surcrot avec une rpartition trs limite en France o ses populations sont souvent de faibles modres (motif entrainant une mention en caractres gras comme espce cartographier prcisment). Les descripteurs de ce taxon ont soumis une fiche dtaille aux rdacteurs du Livre rouge (tome 2), dans le cas o ce taxon y serait retenu.

Bull. Soc. linn. Provence, t. 52, 2001

S-ar putea să vă placă și