Sunteți pe pagina 1din 7

Franais ViewEnglishVersion

Recherchersurlesitefranais
propos Articles Programmes

Personnageshistoriques

Loptionprfrentiellepourlespauvres
Jaime Tweet 00

Versionimprimable

Sendbyemail

2Juin2011

Rev.RobertSirico
SelonlenseignementconstantdelEglise,rappelnotammentparleCardinalRatzinger,lapolitiqueappartientaudomainedelaraison. Eneffet,ditil,lecatholicisme,distingueclairementledomainepolitiqueetceluidelafoi.LecardinalRatzingercitecequesaintBernard deClairvauxaditunefoisunPape:RappelezvousquevousntespaslesuccesseurdeConstantin,maisdePierre.Votreloine doitpastreleCodedeJustinien,maislesSaintesEcritures. PreRobertA.Sirico Maiscettecharitchrtienne,quisevouetoutentireetsansarrirepenselutilitduprochain,nepeuttre suppleparaucuneorganisationhumaine.RerumNovarum,n30[1] Lesidesreligieusesprsententlerisqueimportantdtreutilisesdesfinspolitiqueset,decefait,dtournesdeleurobjet.Cest vraidelareligioncatholiqueengnralcommeledmontrecertainsvnementsdelhistoiredupouvoirtemporeldelEglise,quine sontpasensonhonneur.CestencoreplusvraidelenseignementsocialdelEglise.Commelessujetsquelleabordeconcernentles obligationsdelavieensocitetleursrelationsaveclamoralepersonnelle,cetenseignementsocialprsenteunrisque particulirementaigudemanipulationpolitique,mmesilestextesduMagistreconcernantcessujetsrappellenttempsetcontre tempsquelEgliseneproposepasunprogrammepolitiquevalidepourtouslestempsettousleslieux.Commetouslespapesdepuis LonXIIIlontrptavecinsistance,lebutdelenseignementsocialdelEgliseestderappelerdesprincipesdoctrinauxgnrauxles voiesdapplicationconcrtequilpeutventuellementsuggrersontdecefaitncessairementcontingentesauxtempsetauxlieux. CetteobservationfondamentaleconcernantlenseignementsocialdelEglisecatholiqueasouventtoublieaucoursdesdernires dcadesettoutparticulirementencequiconcerneloptionprfrentiellepourlespauvres,dontJeanPaulIIaforgleconceptdansson encycliquede1987,SollicitudoReiSocialis(n42).CettemagnifiqueexpressionrsumelobligationspcifiquequontlesChrtiensde venirenaideauxpauvresetdejugerlessystmessociauxsurlaplacequelasocitleurdonne.Ellenepermetcependantpasde remettreenquestion,partirdespculationsidologiques,dautresprincipesconstantsdelenseignementsocialdelEglise,telsquele respectdelapropritpriveetlancessairelibertconomique.CeciressortdutextemmeduPape:loptionoulamour prfrentielpourlespauvres[,]cestluneoption,ouuneformespcialedeprioritdanslapratiquedelacharitchrtiennedont tmoignetoutelatraditiondelEglise.Elleconcernelaviedechaquechrtien,entantquilimitelavieduChrist,maisellesapplique galementnosresponsabilitssocialesetdoncnotrefaondevivre,auxdcisionsquenousavonsprendredemanirecohrente ausujetdelapropritetdelusagedesbiens.(n42) Endautrestermes,ceciveutdirequelatraditionchrtienne,danssonmessagesocial,sesoucietoutparticulirementdespauvres,et lamaniredontilssontconsidrsdanslasocitluipermetdejuger,sousdenombreuxaspects,lordresocialexistant.Lapriorit,en termesdecharittantindividuellequesociale,estdamliorerleursort:lobligationdeporteruneattentionparticulireauxpauvres sappliquenonseulementauxactivitscharitablesdanslesquellesnouspouvonstreengagstitrepersonnelellesappliqueaussi lafaondontnossocitssontorganisesellesappliqueenfinlafaondontnousutilisonsnospropresbiensmatriels.Cet enseignementdoitnousguiderdansnoschoix:quandnousserionstentsdaccumulerdesrichessespournousmmessansnous soucierdenotreobligationdecharitalorsquedautresnontnitoitninourriture,ilnousrappellequenousavonsledevoirdtre charitable.Cetenseignementnestpasnouveau:ilfaitpartieintgrantedumessagedelEvangilerappelconstammentetavec insistanceparlamoralechrtienne,etillustrdemanirefrappantedanslpisodedelarencontredeJsusetdelhommeriche(Marc 10,1727).LenseignementsocialquiressortclairementdetoutlemessagedelEcritureetdelaTraditionestdoncquelexercicede

lacharitchrtiennepassencessairementparlaconsidrationdonneauxpauvresdanslorganisationdelasocit. Cesttortquonasouventdduitdeloptionprfrentiellepourlespauvresunprogrammepolitiquespcifique,parfoismmeun programmelatournurequelquepeumarxiste.Cestunartificequedopposerlespauvresetlesrichesdansunesortedeluttedes classes.Enralit,ilconviendraitdepenserquelobligationdecharitqueleschrtienssereconnaissentenverslespauvresestun moyendviterlapparitiondesconflitsdeclassesquelesdisparitsderichessesdanslasocit(disparitsquisontinvitablesdans touteorganisationsociale)peuventquelquefoiscrer.Lenseignementqueloptionprfrentiellepourlespauvresnousdonnenetire passonfondementdelexistencedunconflitradicalentrelesrichesetlespauvres(etencoremoinsdunconflitdetypemarxisteentrele travailetlecapital).Ilestpluttlemoyenderduirelerisquedapparitiondunconflitquimenaceraittermelascuritetlebientre matrieldetouslesmembresdelasocit. Alopposdumodleduconflitdeclasses,lavisionchrtiennedelasolidaritsocialeestbeaucoupplusprochedecesharmonies conomiquesetdelasolidaritauthentiquedontaparlFrdricBastiat,etqueMreTrsaarsumdunemaniresisimpleetsi profondelorsquelleadit:Nousnavonspasledroitdejugerlesriches()Nousnecroyonspaslaluttedesclasses,maisleur coopration,olesrichessauventlespauvresetlespauvressauventlesriches. Cependant,limpratifmoraldesintresserausortdespauvresnestpassatisfaituniquementpardegnreuxactesdephilanthropie, quilssoientlefaitdepersonnesindividuelles,dorganisationsecclsialesoudinstitutionssociales.Ilaaussidesconsquencessur lorganisationdelasocit:Demme,lesresponsablesdesNationsetdesOrganisationsinternationales()nedoiventpasoublier dedonnerlapremireplaceauphnomnecroissantdelapauvret()Ledroitlapropritpriveestundroitvalableetncessaire, maisilnesupprimepaslavaleurdeceprincipe.Surlaproprit,eneffet,pseunehypothquesociale,cestdirequelony distingue,commequalitintrinsque,unefonctionsocialefondeetjustifieprcismentparleprincipedeladestinationuniverselle desbiens.(n42).Commepoursoulignerquuntelprincipenedoitpastreconfonduncessairementaveclesocialismenimme nimpliqueunepolitiquedinterventionexcessivedelEtatdanslconomie,JeanPaulIIajouteimmdiatement,dansdestermesqui annoncentlagrandeencycliqueCentesimusAnnus,qu:ilnefau[t]pasngligercetteformespcialedepauvretquestlaprivation desdroitsfondamentauxdelapersonne,enparticulierdudroitlalibertreligieuseet,parailleurs,dudroitlinitiativeconomique. (SollicitudoReiSocialis,n42) LePapecritdansSollicitudoReiSocialis: Ilfautremarquerque,danslemondedaujourdhui,parmidautresdroits,ledroitlinitiativeconomiqueestsouvent touff.Ilsagitpourtantdundroitimportant,nonseulementpourlesindividusmaisaussipourlebiencommun. Lexpriencenousmontrequelangationdecedroitousalimitationaunomduneprtenduegalitdetousdans lasocitrduit,quandelleneledtruitpasenfait,lespritdinitiative,cestdirelapersonnalitcrativeducitoyen. Cequilenressort,cenestpasunevritablegalitmaisunnivellementparlebas.Alaplacedelinitiative cratriceprvalentlapassivit,ladpendanceetlasoumissionlappareilbureaucratique.(n15) Cethmedudroitlinitiativeconomiqueseradveloppplusamplementdansdesdocumentsultrieursdumagistre,sousle pontificatdeJeanPaulII. Encequiconcerneledroitlapropritprivelalumiredeloptionprfrentiellepourlespauvres,lapositiondelEgliseestsans ambigut:cedroitestvalide,sacretncessaire,maisilnestpaspourautantabsolu.Mmelorsquelesloisprotgentlecaractre sacrdelapropritprive,ilnenrestepasmoinsquesesdtenteursontuneobligationmoraletrsforteenversceuxquisontsoumis unepauvretcrasante.LhommerichequifaisaitsemblantdenepassavoirquelemendiantLazaregisaitprsdesonportail outrepassaitsesdroitspersonnelsenoubliantquetouteproprita,danslecadredelasocithumaine,unedestinationuniverselle, cestdirequelleaunefonctionsocialequivaaudeldelasatisfactionindividuelledeceluiquilapossde.Rptonsle,riendanscet enseignementnimplique,ousimplementsuggre,quelEtatdoiveimposerparlacontraintedesmesuresderedistributiondes richessesoummemenaceleprincipedelapropritprivedequelquefaonquecesoit.EtfacelatentationdefairedelEtat lorganeprivilgidelamiseenuvredeloptionprfrentiellepourlespauvres,ilesttoujoursopportundeserappelerlamiseen gardedeLonXIIIsurunaccroissementtropimportantdurledelEtat: Lessocialistes,pourgurircemal,poussentlahainejalousedespauvrescontreceuxquipossdent.Ilsprtendent quetoutepropritdebiensprivsdoittresupprime,quelesbiensdunchacundoiventtrecommunstous,et queleuradministrationdoitrevenirauxmunicipalitsoulEtat.Moyennantcetransfertdespropritsetcettegale rpartitionentrelescitoyensdesrichessesetdeleursavantages,ilsseflattentdeporterunremdeefficaceauxmaux prsents.Maispareillethorie,loindtrecapabledemettrefinauconflit,feraittortlouvriersielletaitmiseen pratique.Dailleurs,elleestsouverainementinjuste,encequelleviolelesdroitslgitimesdespropritaires,quelle dnaturelesfonctionsdelEtat,ettendbouleverserdefondencombleldificesocial.(RerumNovarum,n4) OnvoitdoncquelEglisecondamnelathseselonlaquellelessystmestatiquesderedistribution(etquiplusest,lessystmes collectivistes)seraientncessairespouraiderlespauvresetrpondreainsilappelvangliquedelesservir.Deplus,dans lenseignementmoraletsocialdelEglise,lenvieestcaractrisecommeunviceetestdonccondamneetlenvie,cestdireledsir denuirequelquunsimplementparcequilpossdeplusquesoimme,peutportersurlesbiensmatrielscommesurceuxdordre spirituel.Institutionnaliserceviceaumoyendunsystmederedistributiontatiquenestpasplusdignedelouangequelepch

individueldenvie. Cestunevritbienconnueque,pourlePapeJeanPaulII,lconomiedemarch(ouconomiedentreprise)estunsystmetoutfait cohrentaveclavisionqualEglisedelordresocial,pourautant,biensr,quilsoitencadrparunsystmejuridiqueanimparlesprit dejustice,etquelalibertsoitconduiteparlesensdelavrit.Danslerestedemaprsentation,cestcettethsequejevais commentertoutenlasituantparrapportloptionprfrentiellepourlespauvres.Jevaisformuler,pourcefaire,cinqpropositionsdont limportancenedevraitpaschappertoutintellectuelcatholique. Premireproposition: Lesclassespauvressontaussilesgrandsbnficiairesdelconomiedemarch. Lespauvrespeuventounontreprochesdenousparlesliensfamiliauxousociauxquoiquilensoit,ilsrestentlesplusvulnrablesdans toutesocit.Lemeilleurremdelapauvretestuneconomieencroissance.Unetelleconomiefournitdesemplois,des rmunrationsplusleves,demeilleurespossibilitsdecarriresouderussitepersonnelle.Oruneconomienepeuttreen croissancequesilemarchpeutfonctionnerdefaonsuffisammentefficace. Lerapportentrelalibertconomiqueetlaprospritnestplusdiscut.Siquelquunaencoredesdoutes,jelencouragecompulser cescentainesdtudescitesetcommentesdansdesouvragestelsqueTheRevolutioninDevelopmentEconomics,deJames Dorn,StevenHanke,etSirAlanWalters(CatoInstitute,1998).Maispluttquederentrerdansledtaildetellestudesstatistiques, laissezmoiattirervotreattentionsurlesrsultatsdelIndicedeLibertconomique(IndexofEconomicFreedom)queleWallStreet Journaltablitchaqueannecetindiceutiliselesmeilleuresstatistiquesdisponiblesdanslemondeentier.Onpeutainsirelever aismentlatrsfortecorrlationquiexisteentrelerevenuparttepourunepopulationdonneetleniveaudelibertconomiquedont bnficientcesmmescitoyens[2].Lacroissanceconomiquenebnficiepasunseulgroupesocialmaisrpandsesbienfaitsdans touteslescouchesdelasocit.Sionsegmentelapopulationdespaysparniveauxderevenus,lesdonnesinternationalesportantsur 92paysetstendantsurquaranteansmontrentquechaquefoisquelerevenunationalparpersonneaugmentedunpoint,leniveaude revenusdugroupesociallemoinslev(cinquimecatgorie,aucasprcis)augmenteaummerythmececirevientdirequeles revenusdetouslessecteursaugmententdefaonproportionnelle[3].Deplus,destudesempiriquesmontrentquelacroissance conomiqueestunfacteurplusimportantpouramliorerlasituationdesclasseslesmoinsfavorisesquelesaidestatiques. Soyonsclairs,cependant:lorsquejedisquelconomiedemarchestfondamentalementlemoyenlemeilleurpouramliorerlesortdes pauvres,jeneparlepasdecesrformesdiversesdontondittortquellessontrenduesncessairesparlemarchquepeuvent imposerleFondsMontaireInternationaloulaBanqueMondiale.Leursprogrammesderformeconomiquetraitentdediverses maniresdesproblmescomplexestelsqueceuxlisaupoidsdeladetteextrieureetauxchangementsstructurels.Certainsremdes courttermepeuventcomprendredesmesuresdaustritsvre,tellesquerestrictionsdesdpensessocialesdesgouvernements, augmentationdesimpts,etentranerdesmanipulationsmontairesquipeuventavoirdeseffetscatastrophiques,enparticulierpourles populationslespluspauvres. Quandjedisquelconomiedemarchbnficieauxpauvres,jemeplacedanslecadredunevisionlongterme,savoirunesocit osontprotgslesdroitsdeproprit,oestgarantielalibertdescontrats,olespritdentrepriseestencourag,oestfacilitle commercetantinternationalqulintrieurdesfrontiresnationales,olaloiestjusteetrespecte,letouttantsoutenuparune institutionfamilialeforteetunefoirobuste.Encequiconcernelacapacitdesconomiesdemarchdaccrotreleniveaudeviegnral etenparticulierceluidescoucheslespluspauvresdelapopulation,ilnepeutyavoirdediscussionsurcepoint.Pourtant,ilpeutyavoir descaso,mmedansunesocitquipossdelesinstitutionsappropriesetdontlconomieestencroissance,certainssontlaisss dect.Ilyadenombreusesraisonscelaparmilesquelles,pouruncertainnombre,leshasardspersonnelsdelexistenceoule manquedecourageetdinitiative.Lasolutionnestpasalorsdentraveroudedtruirelesinstitutionsquisontlasourcedu dveloppementconomique,maispluttdefavoriserunethiqueoceuxquipossdentdevrontsepenchersurlesortdeceuxquinont pubnficierdecedveloppementetlesaider. Deuximeproposition: LEtatinterventionnisteestloindavoirrponduauxattentesquelonmettaitenlui. Lorsquonrflchitlabonnefaondaiderlespauvres,ondoitcomparerlesavantagesetinconvnientsdesdiffrentessolutions envisages.Silapremiresolutionproposeestderecouriraugouvernement,desdangersspcifiquesseprsentent.Laction gouvernementalepeutentranereneffetlacrationdunebureaucratieimpersonnelledontlespauvresserontdpendantsetqui finalementserapoureuxunesourcedhumiliation.Danslespaysendveloppement,cenesontpasenralitlesrelations commercialesavecltrangerquisontlaprincipalesourcedoppression,maislepouvoirpolitique.Danscessystmes,alorsquene sontpasreconnuslesdroitsdeproprit,quelecommerceestentrav,quelalibertdentreprendrenexistepas,quelinflationruinela monnaie,quunerglementationexcessiveoppresselapopulationetquelimptlamaintientdansuntatdedpendance,toutle pouvoirconomiqueestdtenuparceuxquisontprochesdupouvoirpolitique.Quanddetellesstructuresdisparaissent,linvestissement productifpeutalorsdmarreretentranerlacroissanceconomique,permettantainsilamliorationduniveaudeviedetoutlemonde,y comprisdespluspauvres[4].Cetteapprocheestbeaucoupplusefficacequecertainesmesureschimriquesfavorisesparcertaines organisationsdedveloppementinternationales,commeparexemple,pourlespaysendveloppement,lesmesurescoercitivesde contrledesnaissances.

Maisleproblmedelabureaucratietatiqueneselimitepasauxpaysendveloppement.Danslespaysdvelopps,lesbureaucrates peuventavoirtendanceamliorerleursituationpersonnellepluttquedesattacherdabordamliorerlesortdespluspauvres.Les prlvementsfiscauxnayantpasdelimites,ilsprlventainsiunepartdeplusenplusgrandedelarichesseproduiteparlesecteur priv.Parailleurs,certainsavantagesaccordsungroupesocialparticulierpeuvententranerdescotsindirectslongtermesur lensembledelapopulationplusimportantsquelesavantagesparticuliersdontbnficiecegroupesocial.Enfin,lerisqueseprsente quecettebureaucratiesesubstitueauxeffortslgitimesdelacharitprive,etplusspcifiquementdansdesdomainesolassistance tatiquenedevraitplusjouer,ainsiparexemplelorsquelassistancefournievaaudeldesbiensdepremirencessit. Quelquesoitlepays,uneredistributiontatiquetroptendueetnonmatrisepeutmmedeveniruneoccasiondepchcommelefait remarquermoncollgueleProfesseurJenniferRoback.Ainsi,ceuxquidevraientavoiruneobligationmoraledaiderlesautrespeuvent penserquilssontdispenssdecetteobligationpuisquelEtatsenchargeleurplace.Aussi,ceuxquidpendentdelEtatprovidence peuventtreconduitschoisirlavoiedelafacilitetsenremettrepourleursubsistancelapuissancepubliquepluttquedese prendreenchargepersonnellement.Cetteincapacitvraimentapprhenderleproblmedelapauvretestlepropredes bureaucratiestatiquesellessonteneffetrarementcapablesdedtermineravecsuffisammentdeprcisionlesbesoinsrelsqui doiventtrecouverts. LesorganismesdEtatnepeuventpasfaireladistinctionncessaireentrelesbesoinslgitimesetlesdemandesabusives.Deplus,ils onttendanceimposerdelourdsfardeauxauxgnrationssuivantes,fardeauxquilvaudraitmieuxleurviter. JeanPaulIIexpliqueainsi: Enintervenantdirectementetenprivantlasocitdesesresponsabilits,lEtatdelassistanceprovoquela dperditiondesforceshumaines,lhypertrophiedesappareilspublics,animsparunelogiquebureaucratiqueplus queparlaproccupationdtreauservicedesusagers,avecunecroissancenormedesdpenses.Eneffet,il semblequelesbesoinssoientmieuxconnusparceuxquiensontplusprochesouquisaventsenrapprocher,etque ceuxcisoientplusmmedyrpondre.Onajouteraquesouventcertainstypesdebesoinsappellentunerponse quinesoitpasseulementdordrematrielmaisquisachepercevoirlarequtehumaineplusprofonde.Quelonpense aussiauxconditionsqueconnaissentlesrfugis,lesimmigrs,lespersonnesgesoumalades,etauxdiverses conditionsquirequirentuneassistance,commedanslecasdestoxicomanes,toutespersonnesquinepeuventtre efficacementaidesqueparceuxquileurapportentnonseulementlessoinsncessaires,maisaussiunsoutien sincrementfraternel.(CentesimusAnnus,n48) Lepapesintresseaussiceuxquitravaillentdanslesorganisationsbureaucratiques: Cetteconsciencesetrouvetouffeen[eux]dansunsystmedecentralisationbureaucratiqueexcessiveole travailleurseperoitdavantagecommelengrenagedungrandmcanismedeproductionquecommeunvritable sujetdutravail,doudinitiativepropre.LenseignementdelEgliseatoujoursexprimlaconvictionfermeetprofonde queletravailhumainneconcernepasseulementlconomie,maisimpliqueaussietavanttoutdesvaleurs personnelles.(CentesimusAnnus,n71) LesdysfonctionnementsetlesdfautsdelEtatProvidenceproviennentduneconceptioninappropriedesdevoirsspcifiquesde lEtat.Silesaidestatiquesenfaveurdespauvresstendentexagrment,cecipeutcontrevenirauprincipedesubsidiarit.Eneffet, selonceprincipe,unecommunautdordresuprieurnedoitpasintervenirdanslavieinternedunecommunautdunordreinfrieur, enluienlevantsescomptences,maiselledoitpluttlasoutenirencasdencessitetlaidercoordonnersonactionaveccelledes autreslmentsquicomposentlasocit,envuedubiencommun(CentesimusAnnus,n48).Demme,leprincipedesolidarit devraittrerespectetmisenuvrepardesorganisationsciviques,ecclsialesettoutescellesquisimpliquentdanslconomie,de tellesortequesoitencourageunecooprationvraimenthumaine,unecooprationquirefltelunitontologiquedugenrehumain[5]. LesdysfonctionnementsetlematrialismeimpersonneldelEtatProvidencecrentunproblmeparrapportcesdeuxprincipes. LidedEtatProvidencetaitrichedepromesses.Elleammetenpartieinspireparleprincipechrtienquelespauvresontdroit uneconsidrationspcifique.Ceprincipe,fondamentaleffectivement,nedoitpastreoccult.Laquestiondemeurelasuivante:quel estlemeilleurmoyendelemettrepratique?Surcepoint,lEtatProvidenceestrestbienendedesesobjectifs:ilnestpasunmoyen suffisammentefficacepourleverleniveaudeviedespauvresilnepermetpasdeleuraccordercetteattentionparticulirelaquelle loptionprfrentiellepourlespauvresleurdonnedroit. Troisimeproposition: Lconomiedemarchestunsystmesoupleetouvert,quipermetdecefaitlaphilanthropiedesexercermieuxquedans toutautresystme. Historiquement,lessocitsquisesontmontreslespluscharitablesonttcellesquionttlesplusriches,etlessocitslesplus richesonttcellesquionttlespluslibres.Quandlesgensontplusdargentdisponible,ilspeuventconsacrerplusdeleursbiens descausescharitables.Deplus,laprospritpermetauxgensdavoirplusdetempsdeloisirquedetempsdetravailetcecileur permetdeconsacrerplusdetempsdesactivitsdeservice,etnotammentauservicedespluspauvres.Seuleuneconomiede

libertpermetdelibrerdutempspourcela.Cestlaraisonpourlaquellelessocitslibressontplusattentivesauxbesoinsdesplus vulnrables.Seuleuneconomiedelibertpeutproduirecegenrederichesses,etcenestpasdelgosmemaisdelavertu,quels quesoientlesconditionsconomiques,quedaidersonprochain. Permettezmoidefaireiciunedistinctioncruciale:ilnyariendanslesmcanismesdelconomielibrequi,dunemanireoudune autre,incitelesgenstendreunemaincharitableauxmoinsfortuns.Lappelaiderlesautresvientderaisonsreligieuseset culturellesquipeuventexister,ounon,quelquesoitlesystmeconomique.Lavantagedelconomiedemarchtientprcisment sacapacitdecrerdesbiensabondantsquidonnerontdesmoyensdactionceuxquiledsirentmaislalogiquedumarchnest paslammequecellequiappellelacharit.Cetappelneprovientqueduneformationmoraleetculturelle.Parconsquent,lamise enuvrepratiquedelacharitnepeutquevarierdunpaysunautre.Maisunefoisquelaforcedelappellacharitestentendue, cestjustementlconomiedemarchquidonnelesmoyensdesaralisationcomplte.Jedisdoncque,silconomiedemarchest ncessaire,elleestloindesuffireparellemmelamiseenuvreduprincipedeloptionprfrentiellepourlespauvres. Pourillustrercepoint,voyonslecasdesEtatsUnis.LesEtatsUnissontsouventconsidrscommeunesocitpurementvoueau commerceetfondamentalementindividualiste(quoiquececlichaittdpassilyaunsicleetdemiparAlexisdeTocqueville!).En ralit,ilyaplusdunmillionetdemidorganisationsnoncommercialesauxEtatsUnisdontunpourcentageextrmementimportant soccupedespauvresetdeceuxquisontdanslebesoinetcesorganisationsontpourseulesourcedefinancementdescontributions volontaires.Avecledveloppementconomiqueimportantdudernierquartdesicle,leurnombreadoubl.Cesorganisations rmunrentquelque7millionsdesalarisetbnficientenplusdutravailde6millionsdebnvoles.Cecireprsenteenviron11%du totaldesemploisdesEtatsUnis.Cesecteurreprsenteunchiffredaffairesdemillemilliardsdedollarsparan,soitpeuprs10%du ProduitNationalBrutdupays[6].Nonseulementlespersonnesindividuellesmaisencorelesentreprisesfinancentcetnormesecteur. Entermedenombredepersonnesimpliques,ilestdcomptque45%desadultesdeplusde21ansdonnentvolontairementdu tempsdanslecadredecesorganisations.Etsurleplanfinancier,89%desfoyerscontribuentleurfinancement,etunfoyermoyen donne3,1%desrevenusfamiliaux,soit1620dollarsUSparan. Ceschiffressonttonnants.Jepeuxtmoignerparmonexpriencepersonnellequelesecteurprivestprofondmentimpliqudans laideauxpauvrestantauxEtatsUnisquedanslemondeentier,etquillefaitdemanirebienplusefficacequelesorganismespublics. Jenedispaspourautantque,dslamiseenplaceduneconomielibredemarch,secreraitmagiquementunnormesecteur charitable.Jedisseulementquuneconomiedinitiativeoffredesoccasionsplusnombreuses,tantentermesdetempsquedargent, ceuxquidsirentdonnerdeleurtempsoudeleursbiensauxautres.Lconomiedemarchcreunesituationqui,silesconditions culturellesetreligieusespralablessontrunies,favoriselagnrositetlamiseenapplicationduprincipedeloptionprfrentielle pourlespauvres. Quatrimeproposition: Loptionprfrentiellepourlespauvresnedoitpaspourautantconduirecequelesrichessoientignorsdanslapastorale delEglise. LorsdesavisitehistoriqueauMexique,lePapeJeanPaulIIademandquecesecteurparticulierdelasocitquereprsententceux quiontrussidansledomaineconomiquefasselobjetdunedmarchedvanglisationspcifique.Lamourdespauvresestun amourdeprfrencemaisilnestpasexclusifatildit.Faisantallusionlathologiedelalibration,ilafaitlereprochequeles classesdirigeantesavaienttngligesdanslactionpastoraleetque,decefait,beaucoupdepersonnesstaientloignesde lEglise[7].Cettedclarationatellementtonnlesparticipantsetlesjournalistesprsentsquecemessageafigurlaunedes journauxlesplusimportantsdesdeuxhmisphres.Pourquoidoncdevraitonsintresserauxriches? Laraisonenestvidente:lEglisenepeutsedsintresserdusecteurdelasocitquifournitlagrandemajoritdesresponsablesde lavieconomiqueetcivique.Si,pourdesraisonsidologiques,ceuxcisontconsidrscommedestrangerslEglise,ilsnepourront alorssetournerversdautresvaleursquelesvaleurspurementtemporelles.Lattentionauxpauvresestimportante,etestmmeune obligationprioritaire,maislEvangilenesadressepasunseulgroupesocialquelleprivilgierait,etquiplusest,ungroupedfiniselon descritresdeniveaudevie.LEvangileestpourtous,richesetpauvres,etaucungroupesocialnedoittrenidiabolisnicanonis. Unefoiquingligeouexalteunseulgroupesocialsurlaseulebasedesarichessematriellenestpasfidlesamission:endfinitive, laracinedubienetmalrsidedanslecurdelhommeetnondanssoncomptebancaire.Deplus,silEglisenesintressepasaux classesdirigeantes,tousleseffortsquellepourrafairepourpromouvoirlinhrentedignitdelapersonnehumainedanslescultures particuliresetdanslasocitengnralenepourrontjamaisaboutir. Ceuxquiontrussidanslesaffairesnedoiventpasfairelobjetdunecondamnationsansappelilfautpluttleurrappelerleurs obligationssociales.Nousretrouvonsainsiunespiritualit,dontlesracinesremontentunepoqueolenvienavaitpasencoret leve,aunomdelaluttedesclasses,ladignitdevertu.SaintFranoisdeSales(15771622)sestfaitlchodetraditionssimilaires dansLintroductionlaviedvote,undeslivresdepitlespluspopulairesdepuistroissicles.Aulieudecondamnerlarichesse, saintFranoisdeSalesconseilledelinvestirsagementetdelutiliserauservicedesautres.Vivreuneviespirituellepanouiedemande quonprennegrandsoin(plusmmequelesmondainsnelefont)defairefructifier[ses]biens.Dieunousaconfidesbienspour lesfairefructifieret,cefaisant()lui[tre]agrablesdenprendresoin.Maislarichessenecorromptellepas?Ilestunegrande diffrenceentreavoirdupoisonettreempoisonn,faitremarqueravecraisonsaintFranois.Vouspouvezdisposerderichesses

sanstreempoisonnesivouslesavezdansvotrebourseetnondansvotrecur.Etrericheeffectivementetpauvredecur,cestle grandbonheurduchrtien.Etlegrandsaintdeconclure:Soyonsdoncdiligentspourconservernosbiens,etmmepourlesfaire fructifiersiquelquejusteoccasionsenprsente.[8] Cinquimeproposition: Lapauvretpeutprendredenombreusesformesetnousfaisonsuneerreurdenenousintresserqulapauvret matriellerelative,sansnousintresseraussilapauvretspirituelle. Surlelongterme,lapauvretestplusqueltatdemanquerdebiensmatrielscestuntatquivientdeproblmesprofondset structurels,problmesquitouchentdeszonesolaFoietlesvaleursserencontrent,etquitoucheauplusprofonddespersonnes. Vraiment,lapersistancedelapauvretauseindunmmegroupesocialreprsentepourlespersonnesconcernesunchec:chec quantauxvaleursmorales,quantaudveloppementcultureletquantlacharitchrtienne.Cesproblmescomplexesetauxracines profondessont,dansuneconomielibreetenexpansion,mieuxtraitsparlespersonnesindividuelles,lesfamilles,etlesglises quellesnelesontpardesorganisationstatiquesdontleprincipemthodologiqueestlacontrainteetnonlacharit.Lidequetouttre humainaundroitabsoluuncertainniveaudebiensmatrielsetquelEtatpeutgarantircedroitvisvisdesautresmembresdela socitparlacontrainteousamenace,poseuneproblmatiquemoralecomplexequantlascuritdesbienspossdsetlalibert delapersonnehumaine. Onditparfoisquelconomiedemarchestunsystmematrialiste.Unemeilleureapprocheestdevoircesystmedansune perspectivepersonnalisteonpeutalorsdirequecestunsystmedelibertquifacilitelapratiquedevaleurspartagesauseindune socitdonne.Lesystmedelconomiedemarchnedoitpastreconsidrcommelatraductionconomiquedunedoctrine morale,quoiquilsefondetrscertainementsurdesprincipesquimritentdtredfendussurleplanmoralmaisildoittrevuplus prcismentcommeunsystmequiaunepotentialitmorale,ausensoilnepeutquereflterlaculturesousjacenteuncertainordre social.Aucunesocitnepeutsurvivresiellengligeloptionprfrentiellepourlespauvresmaisunesocitosedploieunsystme conomiquedelibertpermetlasocitnonseulementdedevenirprospremaisencoredemettreenuvreloptionprfrentielle pourlespauvres. Jeconcluraieninsistantnouveausurlefaitquuncatholiquequiveutvivreloptionprfrentiellepourlespauvresdoitdabordsassurer quelesystmeconomiquesefondenonsurnimportequelleculturemorale,maissuruneculturemoralequiestenaccordaveclaloi naturelleetquicherchelavrit.Lconomiedentreprise,etlesentreprisesellesmmes,nesopposentpasuntelidal,maisoffrent aucontrairelapossibilitdevivreenaccordavecnotrevocationdemanireefficaceetproductive.Mmedansunmondeopriment lespritdeconsommationetlematrialisme,olacultureestprofondmentimprgnedathismepratique,ilestencorepossiblede vivreuneviedevertuetconformenotrevocation.Finalement,lasourcedelthiqueconomiquenesetrouvepasdansleseulmarch. CenestqupartirdunerencontrepersonnelleavecnotreCrateurquenouspourronsdvelopperlesvertusquipermettrontune conomieproductivedeprospreretdeportersecourstouslesmembresdelasocit,etenparticulierauxplusvulnrables. TextedelaconfrenceprononceParisle12mai2003linvitationdelaFondationdeServicePolitiqueetdesarevueLibert politique,delAssociationdesEconomistesCatholiquesetduCercleFrdricBastiatdeParisetdesonbulletinLePointdeRencontre. LePreRobertSirico,prtredelEgliseCatholique,prsidelActonInstitutefortheStudyofReligionandLiberty,161OttawaAve.,NW, GrandsRapids,Michigan49503,USA,tel.:(616)4543080,rsirico@acton.orgwww.acton.org [1]Agendasocial,Unecollectiondestextesdumagistre,ConseilPontificalJusticeetPaix,LibreriaEditriceVaticana,2000,p.168. [2]IndexofEconomicFreedom,Washington:HeritageFoundation,2003etWorldDevelopmentIndicators,NewYork:TheWorldBank Group,2001. [3]DavidDollaretAartKraay,GrowthisGoodforthePoor,DevelopmentResearchGroup,TheWorldBank,March 2001,www.worldbank.org/resaerch/growth/ [4]JamesDorn,StevenHanke,etSirAlanWalters,TheRevolutioninDevelopmentEconomics,Washington:CatoInstitute,1998 [5]Cf.RobertSirico,FreeMarketsandtheProfitofSolidarity,Globalization,EconomicsandtheFamily,Rome:LibreriaEditrice Vaticana,2001,pp.1320. [6]Uptodatestatisticalinformationonnonprofitsatwww.onphilanthropy.com [7]EcclesiainAmerica,MexicoCity,22janvier1999. [8]SaintFranoisdeSales,laViespirituelledanslemonde,nouvelletraductiondelIntroductionlaviedvote,traduitdutexteoriginal parAndrSadrin,Paris:Tqui,1987,cit.3partie,chap.14et15.
Jaime Tweet 00

Articles L'InstitutActon

Franais
propos Articles Personnageshistoriques Programmes

Suivre
Facebook Twitter Pinterest Google+ Youtube LinkedIn Flickr

Adresse
ActonInstitute 98E.FultonStreet,Suite101 GrandRapids,MI49503

EnglishResources
ENewsletter/PrintMailings JournalofMarkets&Morality ActonCommentary Religion&Liberty ActonNotes PowerBlog

Nouscontacter
phone(U.S.):616.454.3080 fax(U.S.):616.454.9454 EnglishContactForm

SupportActonInstitute
BrowsetheBookShop Donate DownloadMobileApps

S-ar putea să vă placă și