Sunteți pe pagina 1din 9

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

NDICE. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES. 1.Biografa de R. Des ar!es. ". E# Ra io$a#is%o. &$a i$!rod' i($. ".1. Las f'e$!es de# o$o i%ie$!o: e)*erie$ ia + ra,($. ".". Cara !ers!i as ge$era#es de #a fi#osofa ra io$a#is!a. -. La fi#osofa de Re$. Des ar!es. -.1.La *re!e$si($ ar!esia$a. -.". E# %.!odo ar!esia$o. -.-. La es!r' !'ra de #a rea#idad: !eora de #as !res s's!a$ ias. -./. La Fsi a: e# %e a$i is%o ar!esia$o. -.5. La #i0er!ad 1'%a$a. -.2. Ba#a$ e de #a fi#osofa ar!esia$a. /. A !i3idades. 5. 4o a0'#ario. 1. BIOGRAFA DE REN DESCARTES. 1552. Na e e$ La 6a+e 7T're$$e8 Fra$ ia98 de fa%i#ia $o0#e + a o%odada #o :'e #e *er%i!e dedi arse *or e$!ero a# es!'dio. 12;2 <121/. Es!'dia o$ #os =es'i!as e$ e# o#egio de La F#> 1e8 for%ado e$ #a fi#osofa es o#?s!i a aris!o!.#i a8 re$o3ada *or e# es*a@o# Fra$ is o S'?re,. La fi#osofa a*re$dida A a 0ase de resB%e$es + o%e$!arios de #as o0ras de Aris!(!e#esA #e de=a '$ %a# sa0or de 0o a8 *ero gra$ *ar!e de #a !er%i$o#oga e%*#eada %?s !arde *or .# es!? !o%ada de #a es o#?s!i a. A## *er i0e #a i$ o$sis!e$ ia + o$f'si($ de# sa0er de s' !ie%*o. S(#o e$ 'e$!ra sa!isfa i($ e$ #as %a!e%?!i as. De a1 :'e se dedi:'e e$ s' %ad're, a 0's ar '$ f'$da%e$!o s(#ido sig'ie$do s' %.!odo. 1212. O0!ie$e #a #i e$ ia!'ra e$ Dere 1o e$ Coi!iers. 121D. Es!a##a #a E'erra de #os Trei$!a A@os e$!re a!(#i os + *ro!es!a$!es. Se a#is!a 3o#'$!ario e$ e# e=.r i!o *ro!es!a$!e de Ma'ri io de Nassa'8 + a# a@o sig'ie$!e8 e$ e# a!(#i o de Ma)i%i#ia$o de Ba3iera. 1215. 1; de $o3ie%0re8 *or #a $o 1e. Tie$e '$a 3isi($ e$ #a :'e se #e %a$ifies!a #a $e esidad de 0's ar '$ %.!odo '$i3ersa# :'e d. o$sis!e$ ia a !odo e# sa0er. Des '0re #os f'$da%e$!os de F'$a ie$ ia ad%ira0#eG. Se !ra!a8 si$ d'da8 de s' *ro*io %.!odo8 o$ #a idea de re o$s!r'ir + '$ifi ar !odas #as ie$ ias. I$!er*re!a s' 3o a i($ fi#os(fi a o%o '$ ##a%a%ie$!o di3i$o. 12"; < 12"D. 4ia=a *ara #i0erarse de errores + e$sa+ar s' %.!odo. E$ 12"H e# Carde$a# Ber'##e #e a$i%a a #a refor%a de #a fi#osofa *ara ser3ir a #a a'sa de #a re#igi($8 o$ #o 'a# :'edara o$fir%ada #a o$ ie$ ia de s' %isi($ di3i$a. Es ri0e #as Reglas para la direccin del espritu :'e de=a i$ o$ #'sas + ser?$ *'0#i adas *(s!'%a%e$!e e$ 1H;1. 12"5. Se re!ira a 6o#a$da8 do$de desea 3i3ir F!a$ re!irado + so#i!ario o%o e$ '$ a*ar!ado desier!oG. A## *er%a$e er? 1as!a 12/58 a%0ia$do fre 'e$!e%e$!e de reside$ ia8 + desde a## irradiar? s' *e$sa%ie$!o a# res!o de E'ro*a. 12--. La o$de$a de Ea#i#eo e$ Ro%a #e ##e3a a $o *'0#i ar s' Tratado del mundo8 o$s!r'ido so0re #as 1i*(!esis 1e#io .$!ri as de Co*.r$i o. Si$ e%0argo8 $o re$'$ ia a dar a o$o er '$a *ar!e de s' fsi a8 + e$ 12-H8 #a *'0#i a *ar ia#%e$!e8 *re edida *or #a e)*osi i($ de# %.!odo: Discurso del mtodo para dirigir bien la razn y buscar la verdad en las ciencias, seguido de La Diptrica, Los Meteoros y La eometra, !ue son ensayos de este mtodo"

A1A

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

12/1. A*are e$ #as Meditaciones de #iloso$a %rimera o Meta$sicas 8 a o%*a@adas de seis series de r!i as de fi#(sofos o$!e%*or?$eos 76o00es8 Ar$a'#d + Easse$di9 + !e(#ogos8 as o%o #as res*'es!as de Des ar!es a #as %is%as. 12//. C'0#i a Los principios de la $iloso$a8 o0ra di3idida e$ 'a!ro *ar!es. La *ri%era es fi#os(fi a8 + #as o!ras !res !ra!a$ so0re F#os *ri$ i*ios de #as osas %a!eria#esG8 Fe# %'$do 3isi0#eG + Fso0re #a TierraG. Se %'es!ra e)!raordi$aria%e$!e *r'de$!e *ara e3i!ar 'a#:'ier o$de$a. 12/5. Dedi ado a 'es!io$es %ora#es8 *ara e3i!ar #as *o#.%i as + a 'sa io$es de a!es%o8 *'0#i a s' B#!i%a o0ra Tratado de las pasiones. Ca$sado de #a #' 1a8 a e*!a #a i$3i!a i($ de #a rei$a de S'e ia8 Cris!i$a8 gra$ ad%iradora s'+a8 + e$ o !'0re %ar 1a *ara 0's ar '$ #'gar do$de *e$sar o$ #i0er!ad. 125;. M'ere e# 11 de fe0rero de '$a *'#%o$a 7#a rei$a #e 1a a dar#e #ases a #as i$ o de #a %a@a$a dada s' a=e!reada age$da9. 122/. Se *'0#i a$ e$ *ars e# Tratado del mundo + s' &ombre" 2. EL RACIONALISMO. UNA INTRODUCCIN. 2.1. LAS FUENTES DEL CONOCIMIENTO: EXPERIENCIA Y RAZN. Desde #a *o#.%i a sofis!asAS( ra!es8 res'e#!a *or C#a!($ + %a!i,ada *or Aris!(!e#es8 #a fi#osofa 3e$a de0a!ie$do e# !e%a de# ori !" #!$ %o"o%i&i!"'o i"'!$!%'()$ 8 *'$!o e$!ra# de# e$fre$!a%ie$!o %oder$o e$!re ra io$a#is!as + e%*iris!as. E# r)%io")$i*&o 3e e$ e# *e$sa%ie$!o8 e$ #a ra,($8 #a f'e$!e *ri$ i*a# de# o$o i%ie$!o 1'%a$o. &$ o$o i%ie$!o s(#o %ere e e$ rea#idad ese $o%0re 'a$do es #(gi a%e$!e $e esario + '$i3ersa#%e$!e 3?#ido. C'a$do #a ra,($ =',ga :'e '$a osa !ie$e :'e ser as + $o *'ede ser de o!ro %odo8 sie%*re + e$ !odas *ar!es8 $os e$ o$!ra%os a$!e '$ 3erdadero o$o i%ie$!o. Des ar!es + Lei0$i,8 ra io$a#is!as *'$!eros8 a e*!aro$ #a idea de 3erdades i$$a!as o Fa *rioriG. No *e$sa0a$ :'e '$ $i@o re i.$ $a ido8 *er i0a 3erdades desde e# %o%e$!o :'e ##ega a# %'$do8 si$o :'e ier!as 3erdades era$ 3ir!'a#%e$!e i$$a!as8 e$ e# se$!ido de :'e #a e)*erie$ ia $o *ro*or io$a %?s :'e #a o asi($ *ara :'e #a %e$!e8 *or s' *ro*ia #',8 *er i0a #a 3erdad. Esas 3erdades $o so$ ge$era#i,a io$es i$d' !i3as a *ar!ir de #a e)*erie$ ia + $o es!?$ $e esi!adas de o$fir%a i($ e%*ri a. Es *osi0#e :'e se *er i0a #a 3erdad de '$ *ri$ i*io e3ide$!e *or s %is%o o$ o asi($ de #a e)*erie$ ia8 + s(#o o$ o asi($ de #a e)*erie$ iaI *ero #a 3erdad de# *ri$ i*io $o de*e$de de di 1a e)*erie$ ia. Se 3e :'e es 3erdadero e$ s %is%oI s' 3erdad es #(gi a%e$!e a$!erior a #a e)*erie$ ia8 a'$ 'a$do8 desde e# *'$!o de 3is!a *si o#(gi o8 so#a%e$!e *oda%os ##egar a #a *er e* i($ e)*# i!a de di 1a 3erdad o$ o asi($ de #a e)*erie$ ia. E# ra io$a#is%o 1a s'0ra+ado o$ e$erga #a sig$ifi a i($ de# fa !or ra io$a# e$ e# o$o i%ie$!o 1'%a$o8 1as!a e# *'$!o de 1a er de# *e$sa%ie$!o o ra,($ #a f'e$!e B$i a o *ro*ia de# o$o i%ie$!o. Cor e# o$!rario8 e# !&+iri*&o defie$de :'e #a B$i a f'e$!e de# o$o i%ie$!o 1'%a$o es #a e)*erie$ ia. SegB$ e# e%*iris%o8 $o 1a+ $i$gB$ *a!ri%o$io a priori de #a ra,($. La o$ ie$ ia og$os e$!e $o sa a s's o$!e$idos de #a ra,($8 si$o e) #'si3a%e$!e de #a e)*erie$ ia. E# es*ri!' 1'%a$o es!? *or $a!'ra#e,a 3a o8 o%o '$a 1o=a e$ 0#a$ o e$ #a :'e es ri0e #a e)*erie$ ia. Todos $'es!ros o$ e*!os8 i$ #'so #os %?s ge$era#es + a0s!ra !os8 *ro ede$ de #a e)*erie$ ia. E# f'$dador de# e%*iris%o8 a'$:'e !'3o s's *re ede$!es e$ #a A$!igJedad es!oi os8 e*i Breos8 ...9 f'e Ko1$ Lo Le8 sie$do Da3id 6'%e :'ie$ #o desarro##( B#!i%as o$se 'e$ ias. Eeorges BerLe#e+8 desde s' *reo '*a i($ re#igiosa8 #o re i$%a!eria#is%o. 6o00es8 e$ #a #$ea e%*iris!a8 sa a s's o$ #'sio$es e$ e# *e$sa%ie$!o *o#!i o. La ie$ ia %oder$a d'ra$!e %' 1os a@os dis 'rrir? e%*iris!a.
A"A

o$!i$'a i($ $a!'ra#, el Tratado del

7sofis!as8 1as!a s's o$d'=o a# a%*o de# a%i$o

(%oda%e$!e *or e#

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

I$%a$'e# Ma$!8 ed' ado e$ #a %e!afsi a ra io$a#is!a de No#f8 + F despertado ese sue'oG *or #a #e !'ra de 6'%e8 a*or!ar? +a e$ e# sig#o O4III '$a $'e3a s$!esis e*is!e%o#(gi a o$ s' %ri'i%i*&o. E,)$')%i-" #! $) r).-" + %e$os*re io de# o$o i%ie$!o se$si0#e + e)*eri%e$!a#I s(#o e# o$o i%ie$!o ra io$a# es 3?#ido + fia0#e *ara #a ie$ ia. Los o$!e$idos de #a ra,($ se red' e$8 *or a$?#isis8 a i#!)*8 :'e so$ i$!'i io$es i$!e#e !'a#es de !i*o s'*erior e i$de*e$die$!es de #os da!os se$soria#es. Es!as ideas so$ i"")')*. La *re!e$si($ de 1a er de #a Fi$o*o/0) '$a %i!"%i) ("i1!r*)$8 a %odo de #as %a!e%?!i as8 :'e e#i%i$e de '$a 3e, *ara sie%*re #as dis 'sio$es + dis*aridad de o*i$io$es de #os fi#(sofos + *osea #as ara !ers!i as de seg'ridad8 rigor e i$dis '!i0i#idad de #as %a!e%?!i as.

2.2. CARACTERSTICAS GENERALES DEL RACIONALISMO.

2. LA FILOSOFA DE REN DESCARTES. 2.1. LA PRETENSIN CARTESIANA. Es 3)%!r #! $) /i$o*o/0) (" *)4!r +r!%i*o5 ri (ro*o 6 *! (ro 65 +or ')"'o5 #! 1)$i#!. ("i1!r*)$. 6as!a e# %o%e$!o ada fi#(sofo 1a dado '$a o*i$i($ dis!i$!a so0re ada !e%aI $o es :'e #a ra,($ 1'%a$a $o *'eda reso#3er #os *ro0#e%as fi#os(fi os 7es!o $o se *o$dr? e$ !e#a de ='i io 1as!a Ma$!98 si$o :'e8 segB$ Des ar!es8 #a ra, de# fra aso 1a es!ado e$ e%*#ear %.!odos i$ade 'ados. 2.2. EL MTODO CARTESIANO. E# %.!odo %a!e%?!i o es e# idea# *ara !oda ie$ ia8 i$ #'ida #a fi#osofa: se !ra!a de des '0rir a#g'$as 3erdades i$i ia#es e3ide$!es 7#os ),io&)*9 +8 3a#i.$dose de '$as reg#as de ded' i($ seg'ras8 ##egar a es!a0#e er !odas #as de%?s 3erdades 7#os '!or!&)*98 7(! *!r8" i ()$&!"'! *! (r)*5 +or #!#(%ir*! "!%!*)ri) 6 $- i%)&!"'!5 &!#i)"'! (") %)#!") #! r).o"!*8 de #as *ri%eras. E# %.!odo ar!esia$o es!? i$!egrado *or: Dos o*era io$es:

a9 La i"'(i%i-"8 e$!e$die$do *or !a# Fe# o$ e*!o :'e a*are e si$ esf'er,o a '$a %e$!e *'ra + a!e$!a !a$ #ara + dis!i$!a%e$!e8 :'e $o :'eda $i$g'$a d'da so0re .#G. 09 La #!#(%%i-"8 o sea8 !oda i$fere$ ia $e esaria a *ar!ir de o!ras 3erdades :'e so$ o$o idas o$ er!e,a 7*or #a i$!'i i($9. C'a!ro reg#as:

a9 La !1i#!"%i) %o&o %ri'!rio #! 1!r#)# . No ad%i!ir %?s :'e #as 3erdades :'e %e sea$ a0so#'!a%e$!e e3ide$!es8 i$d'0i!a0#esI + se o$sidera e3ide$!e a #o :'e sea F #aro + dis!i$!oG. C#aro: #a idea :'e es!? *rese$!e + %a$ifies!a a '$a %e$!e a!e$!a. Dis!i$!o: a:'e##a :'e8 sie$do #ara8 es!? se*arada + de#i%i!ada de !odas #as de%?s de !a# %odo :'e s(#o *osee #o :'e es #aro. 09 E# )"8$i*i* o 9r!*o$(%i-":. Co$sis!e e$ di3idir ada '$a de #as difi '#!ades e$ !a$!as *ar!es o%o sea$ $e esarias. Es e# %o%e$!o e$!ra# de# %.!odo. 9 La *0"'!*i* o 9%o&+o*i%i-":. Es re o$s!r'ir e# *e$sa%ie$!o8 +e$do de #o %?s si%*#e a #o %?s o%*#e=o8 %edia$!e '$os ra,o$a%ie$!os e$ ade$a. d9 La %o&+ro4)%i-" o 9r!+)*o:. Es 1a er '$ re 'e$!o de #os *asos dados8 *ara o%*ro0ar :'e !odo es orre !o.

A-A

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

2.2.1. Pr8%'i%) 6 1)$or)%i-" #!$ &;'o#o. La #(#) &!'-#i%).

Co%o e)ige$ ia *ri%era de# %.!odo es $e esario d'dar de !odo a:'e##o :'e sea *osi0#e d'dar. S(#o as se *odr? o$s!r'ir o$ so#ide, e# e$!ero edifi io de# o$o i%ie$!o 1'%a$oI e# e$!e$di%ie$!o 1a de e$ o$!rar e$ s %is%o #as 3erdades f'$da%e$!a#es de# sa0er + de #a ie$ ia8 + .s!as 1a$ de ser a0so#'!a%e$!e ier!as + seg'ras. Cara e##o 1a+ :'e a0a$do$ar8 e$ *ri$ i*io8 !odo o$o i%ie$!o8 idea o ree$ ia :'e $o sea a0so#'!a%e$!e e3ide$!e a #a %e$!e 1'%a$a. Des ar!es o%ie$,a8 *'es8 o$ #a d'da8 *ara ##egar a des '0rir a#g'$a 3erdad i$d'0i!a0#e + s(#ida. A es!e res*e !o afir%a Des ar!es: F (ada nos conduce me)or a un conocimiento cierto !ue el !ue nos acostumbremos a dudar de todas las cosasG. La d'da ar!esia$a !ie$e #as sig'ie$!es %)r)%'!r0*'i%)*: es '$i3ersa#8 %e!(di a8 *ro3isio$a# + !e(ri a. R).o"!* +)r) #(#)r. Si #os se$!idos $os e$ga@a$ a#g'$as 3e es8 P:'i.$ gara$!i,a :'e $o $os e$ga@a$ sie%*reQ Es i%*osi0#e dis!i$g'ir o$ seg'ridad e# es!ado de 3igi#ia de# de s'e@o. C'diera e)is!ir '$ ge$io %a#ig$o8 e:'i3o ar$os o$s!a$!e%e$!e. o$ s'%o *oder8 :'e se e%*e@e e$

La e)ige$ ia de #a d'da 3ie$e e)*#i ada *or 'a!ro ra,o$es:

Dios8 :'e es o%$i*o!e$!e 7i$f#'e$ ia o L1a%is!a98 *'diera 1a er :'e #o :'e *e$sa%os + ra,o$a%os sea fa#so8 a'$:'e #o rea%os 3erdadero.

La +ri&!r) 1!r#)# !1i#!"'!.

C'es!o a d'dar8 *'edo d'dar de !odo8 *ero $o *'edo d'dar :'e Fes!o+ d'da$doG +8 *or !a$!o8 de :'e es!o+ e)is!ie$do8 de :'e e)is!o8 +a :'e d'do 7*ie$so9: FCogi!o8 ergo s'%G8 7Cie$so #'ego e)is!oI %a#a !rad' i($ de# origi$a# fra$ .s: F *e suis une c&ose !ui penseG R FE)is!o *e$sa$doG8 o FSo+ '$a osa :'e *ie$saG9. Es!a es #a *ri%era 3erdad e3ide$!e 7F #ara + dis!i$!aG9 :'e *er i0o. E##a es #a *iedra a$g'#ar de !oda #a fi#osofa de Des ar!es: #a o$ ie$ ia :'e !e$go de %i *ro*ia a !i!'d *e$sa$!eI es!o+ seg'ro de :'e e)is!o + #a ese$ ia de %i e)is!e$ ia o$sis!e e$ *e$sar 7FSo so+ '$ ser :'e *ie$saG98 e$!e$die$do *or *e$sar F!odo a:'e##o de #o :'e so%os o$s ie$!es o%o o*era$!e e$ $oso!rosG 7:'erer8 d'dar8 se$!ir8 ra,o$ar8 e! .9. E# %ri'!rio #! %!r'!.).

Des '0ier!a #a *ri%era e3ide$ ia8 Des ar!es es!a0#e e as e# ri!erio de er!e,a: F +i estoy seguro de !ue e,isto pensando por ser algo del todo evidente, parceme poder establecer igualmente, como regla general, !ue todo lo !ue perciba muy clara y distintamente ser- tambin verdaderoG 7Discours de la met&de, seg'$da *ar!e 9. 2.2. LA ESTRUCTURA DE LA REALIDAD: TEORA DE LAS TRES SUSTANCIAS. A. E$ +ro4$!&) #! $) !,i*'!"%i) #!$ &("#o %or+-r!o !,'!rior ) &i %o"%i!"%i). Es #aro :'e F+o e)is!oG8 es ig'a#%e$!e #aro + ier!o :'e F+o *ie$soG ideas. Cero8 Pe)is!e$ rea#%e$!e f'era de % rea#idades :'e orres*o$de$ a #as ideas #aras + dis!i$!as :'e *oseo de #as %is%as8 o es!as ideas so$ *'ras fi io$es + rea io$es ar!ifi iosas de #a %e$!e 1'%a$a8 si$ $i$gB$ f'$da%e$!o o0=e!i3oQ Di 1o %?s 0re3e%e$!e8 FPE)is!e$8 rea#%e$!e8 f'era de % #as osas8 '+as ideas es!?$ e$ %Q Res*'es!a: $o #o sa0e%os8 *'es!o :'e d'da%os de !odo8 +a :'e8 de0ido a #a 1i*(!esis de# Dios e$ga@ador8 es s'%a%e$!e difi '#!oso *oder a*#i ar + ge$era#i,ar e# ri!erio de er!e,a. Cara sa#ir de es!a i$ er!id'%0re es $e esario des '0rir '$ f'$da%e$!o + gara$!a o0=e!i3os8 dis!i$!o a #a *ro*ia o$ ie$ ia8 :'e a3a#e$ #a 3era idad de #a e)is!e$ ia de# %'$do e)!erior de# 'a# !e$go idea. Es!e f'$da%e$!o $o es o!ro :'e Dios. F Debo e,aminar la cuestin de si Dios e,iste y, en tal caso, de si puede ser enga'oso, pues, en caso contrario,
A/A

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

parceme !ue no podra estar seguro de ninguna otra cosa G 7Discours de la met&de, 'ar!a *ar!e 9. B. L) !,i*'!"%i) #! Dio* 6 *( 1!r)%i#)#. A$!es de *asar a de%os!rar #a e)is!e$ ia de Dios8 o%o a'sa efi ie$!e + for%a# de #a idea :'e de # !e$e%os8 Des ar!es 1a e '$a #i1i*i-" #! $)* i#!)*8 *or ra,($ de s' orige$8 e$ !res #ases: I"")')* 7$a idas o$%igo9. A#1!"'i%i)* 7*ro ede$!es8 a# *are er8 de# %'$do e)!erior9 Fi%'i%i)* o /)%'i%i)* 7*rod' idas *or %i fa$!asa9. Ig'a#%e$!e8 + segB$ #os grados de es!a0#e e '$a $e!a dis!i$ i($ e$!re: o$!e$ido re*rese$!a!i3o de #as ideas8 Des ar!es

Rea#idad o0=e!i3a 7 o$!e$ido re*rese$!a!i3o o rea#idad o$ e*!'a#9. Rea#idad for%a# 7#os o0=e!os e)!ra%e$!a#es9. Rea#idad e%i$e$!e 7rea#idad de orde$ s'*erior a #a for%a#9. L(gi a%e$!e8 si !e$e%os e$ 'e$!a e# o$!e$ido re*rese$!a!i3o de #as ideas8 .s!as so$ %'+ dis!i$!as '$as de o!ras8 es de ir8 '$as *osee$ %a+or rea#idad o0=e!i3a :'e o!ras8 de*e$die$do de# grado de *erfe i($ de# o0=e!o :'e re*rese$!a$8 sie$do es!e o0=e!o 7rea#idad for%a#9 a'sa de do$de re i0e #a idea orres*o$die$!e s' o$!e$ido re*rese$!a!i3o 7rea#idad o0=e!i3a9. E$ s$!esis8 #a rea#idad for%a# 7 a'sa9 es #a :'e 1a e :'e '$a idea o$!e$ga !a# rea#idad o0=e!i3a + $o o!ra. Cor o$sig'ie$!e8 ada rea#idad o0=e!i3a 1a de !e$er s' a'sa *ro*or io$ada o$ e# %is%o o$!e$ido 7rea#idad for%a#9 o %?s rea#idad e%i$e$!e9 :'e e# sig$ifi ado + e)*resado e$ #a rea#idad o0=e!i3a. E$ es:'e%a: IDEAS Rea#idades o0=e!i3as De % %is%o De# %'$do e)!erior De Dios 7 a'sa *ro*or io$ada9 CAUSAS Rea#idades for%a#es So PQ Dios

B.1. Ar (&!"'o* ) /)1or #! $) !,i*'!"%i) #! Dio*. Cara Des ar!es8 :'e Dios e)is!e es %a$ifies!a%e$!e e3ide$!e *or 'a!ro ra,o$es: 1T. La idea de Dios8 o%o ser *erfe !o e i$fi$i!o $o *ro3ie$e de % $i de #as o!ras osas8 *'es!o :'e $o so%os *erfe !os $i i$fi$i!osI #'ego *ro3ie$e de #I #'ego Dios e)is!e 7)r (&!"'o "o*!o$- i%o9. "T. La idea de '$ ser *erfe !o *res'*o$e #a e)is!e$ ia8 *'es de #o o$!rario $o sera *erfe !o8 a# fa#!arse esa 'a#idadI #'ego Dios e)is!e. 7s!e es e# o$o ido o%o F )r (&!"'o o"'o$- i%oG8 +a defe$dido *or A$se#%o de Ca$!er0'r+9. -T. L) i#!) #! +!r/!%%i-" ! i"/i"i'(# !* )"'!rior ) $) i#!) #! i&+!r/!%%i-" 6 $i&i')%i-" :'e !e$e%os de !odas #as osas8 + $os sir3e de refere$ ia *ara o%*arar '$as 'a#idades o$ o!ras. L'ego Dios e)is!e + es!a idea es!? gra0ada e$ $oso!ros o%o '$a 1'e##a :'e de=a e$ s' o0ra e# ar!fi e + reador de !odas #as osas. /T. Yo "o +(!#o *!r !$ %)(*)"'! 6 %r!)#or #! &i +ro+i) !,i*'!"%i) 8 *'es8 e$ o$!rario8 sera '$ ser s'%a%e$!e *erfe !o. L'ego Dios e)is!e o%o a'sa de %i ser. B.2. Co"*!%(!"%i): Dio*5 aso

)r)"'! #! $) !,i*'!"%i) #! $)* r!)$i#)#!* %or+-r!)*.

Si Dios e)is!e < + +a es!? s'fi ie$!e%e$!e de%os!rado8 *or ser s' e)is!e$ ia '$a 3erdad :'e i$!'i%os o$ !o!a# #aridad + dis!i$ i($A8 es *erfe !o8 $o *'ede e$ga@ar8 +a :'e e# error8 #o %is%o :'e e# e$ga@o8 es '$a defi ie$ ia8 '$a i%*erfe i($. L'ego e# %'$do e)!erior
A5A

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

a %i o$ ie$ ia 7 or*(reo98 de# 'a# +o !e$go '$a idea #ara + dis!i$!a8 e)is!e e$ 3erdad8 o%o !,'!"*i-" + &o1i&i!"'o. Dios a3a#a8 *or #o !a$!o8 #a a*#i a i($ de# ri!erio de er!e,a8 a# gara$!i,ar :'e !odas #as osas :'e o$ e0i%os o$ e3ide$ ia so$ o%o #as o$ e0i%os. C. T!or0) #! $) *(*')"%i). Des ar!es defi$e #a *(*')"%i) o%o Funa cosa !ue e,iste de tal modo !ue no necesita de ninguna otra cosa para e,istir G. E# *ro*io fi#(sofo re o$o i( :'e !a# defi$i i($ s(#o *'ede ser a*#i ada e$ se$!ido es!ri !o + de %odo a0so#'!o a Dio* <*(*')"%i) i"/i"i')5 res infinita=I *ero8 e$ '$ se$!ido a%*#io8 es de ir8 si e) e*!'a%os #a de*e$de$ ia :'e !ie$e$ !odos #os seres de Dios8 s' reador8 *ode%os ad%i!ir :'e e)is!e$ o!ras dos s's!a$ ias readas + fi$i!as :'e e)is!e$ o$ i$de*e$de$ ia %'!'a: #a *(*')"%i) +!"*)"'! <res cogitans= + #a *(*')"%i) !,'!"*) o %or+-r!) <res extensa=. s!as so$ i$de*e$die$!es *or 'a$!o $o $e esi!a$ #a '$a de #a o!ra *ara e)is!ir. Tres so$8 *'es8 #as s's!a$ ias e)is!e$!es o$ s's orres*o$die$!es *ro*iedades ese$ ia#es 7)'ri4('o*9 + s's ara !ers!i as a ide$!a#es 7&o#o*9. E$ es:'e%a: SUSTANCIAS I$fi$i!a Ce$sa$!e 7a#%a9 E)!e$sa 7 'er*o9 o ATRIBUTOS I$fi$i!'d Ce$sa%ie$!o or*(rea E)!e$si($ AAAA Desear8 a%ar8 odiar8 se$!ir8 e! . Cosi i($8 fig'ra8 %o3i%ie$!o8 re*oso. MODOS

2.>. LA FSICA: EL MECANICISMO CARTESIANO. Des ar!es *ro*o$e '$ %ode#o !e(ri o :'e se o$o e o$ e# $o%0re de F%e a$i is%oG. Ta# %ode#o o$ i0e e# &$i3erso o%o '$a %?:'i$a. Si *or F&!%)"i%i*&o: se e$!ie$de e$ fi#osofa :'e !odo #o rea# se e)*#i a %edia$!e #a %a!eria 7%asa de# 'er*o9 + e# %o3i%ie$!o8 regido *or #e+es $e esarias8 e$ Des ar!es #a o$ e* i($ de !a# o$ e* i($ se refiere a #a s's!a$ ia e)!e$sa8 $o as a #a s's!a$ ia *e$sa$!e +8 %e$os aB$8 a #a s's!a$ ia i$fi$i!a8 :'e are e$8 a%0as8 de %a!eria#idad. C)r)%'!r0*'i%)* #!$ &!%)"i%i*&o %)r'!*i)"o. A. To#) $) N)'(r)$!.) *! r!#(%! ) &)'!ri) 6 ) &o1i&i!"'o 7e$ es!e *'$!o oi$ ide o$ #os ie$!fi os de s' .*o a8 o%o Ea#i#eo Ea#i#ei9. Cero8 *ara Des ar!es8 $o* %(!r+o* %)r!%!" #! #i")&i*&o i"'!r"o . &$a 3e, i$i iado e# %o3i%ie$!o *or #a a i($ readora de Dios8 #a a$!idad de# %is%o se o$ser3a 7 ley o principio de conservacin del movimiento 9 . E$ e# %o3i%ie$!o i$!er3ie$e$ e#e%e$!os !a#es o%o #a 3e#o idad8 e# es*a io + e# !ie%*oI !odos e##os so$ red' !i0#es a f(r%'#as %a!e%?!i as. Si !odo e# '$i3erso es e)!e$si($ + %o3i%ie$!o8 !odo .# *'ede ser red' ido a f(r%'#as %a!e%?!i as 71e a:' #a i$f#'e$ ia de Ea#i#eo9. Cara !a# fi$ e# *ro*io Des ar!es8 e%i$e$!e %a!e%?!i o8 re( #a Eeo%e!ra A$a#!i a. B. I#!"'i/i%) $) &)'!ri) %o" $) !,'!"*i-" 7difere$ i?$dose e$ es!o de #os de%?s ie$!fi os98 o$ #o :'e geo%e!ri,a #a Fsi a o$ #as sig'ie$!es o$se 'e$ ias: Ni! ) $o* 8'o&o* < o$!ra Easse$diA8 *'es #a e)!e$si($ 7R%a!eria9 es di3isi0#e i$defi$ida%e$!eI Ni! ) !$ 1)%0o8 *'es #a e)!e$si($ es o$ e0ida o%o ##e$a +a :'e es o$!i$'aI *or !a$!o8 $o 1a+ ada de #os 'er*os e$ e# 3a o 7Ea#i#eo #a a e*!a0a9. S8 o%o e# es*a io 3a o es i$ o$ e0i0#e8 e$ &("#o !* i"#!/i"i#)&!"'! !,'!"*o8 si$ #%i!es. Los ie#os + #a Tierra !ie$e$ :'e es!ar for%ados de #a &i*&) &)'!ri) 7es!a !esis !a%0i.$ es ga#i#ea$a98 +a :'e #a s's!a$ ia or*(rea + #a e)!e$si($ so$ #a %is%a osa.

A2A

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

E#i%i$a #as 'a#idades se '$darias 7o#or8 sa0or8...9 o%o 1a e$ #os o!ros ie$!fi os8 *ero !a%0i.$ !$i&i") !$ +!*o 6 %()$7(i!r +ri"%i+io )%'i1o i"'!rior a #as osasI *or !a$!o8 e#i%i$a !odas #as f'er,as 7i$ #'ida #a de #a gra3edad9. As8 e$ e# sis!e%a ar!esia$o "o 3)6 )%%i-" ) #i*')"%i)8 s(#o 1o:'e: !odo %o3i%ie$!o es *or o$!a !o e$ '$ es*a io ##e$o. Cor eso8 C. E$ ori !" #!$ &o1i&i!"'o !*8 o%o e$ !odos #os ra io$a#is!as8 Dio* 7o!ra difere$ ia o$ #os ie$!fi os de s' .*o a9. PCor :'. se %'e3e e# %'$do si $o e)is!e$ e# 3a o $i #as f'er,asQ A Des ar!es #e 0as!a o$ #a *ri%era a'sa de# %o3i%ie$!o 7Dios9. S' i$%'!a0i#idad e)*#i a :'e se o$ser3e #a %is%a a$!idad de %o3i%ie$!o e$ e# '$i3erso +a :'e 1a reado #a %a!eria o$ %o3i%ie$!o + re*oso. Deri3adas de # es!?$ #as #e+es de #a $a!'ra#e,a 7 a'sas seg'$das9 A:'e se o0!ie$e$ a *riori8 $o *or #a e)*erie$ ia. E# &o1i&i!"'o ?$o%)$ 6 @"i%o !,i*'!"'!A 1i!"! 8 *'es8 r! ($)#o +or !res $!6!* e$ #as :'e +a Dios $o i$!er3ie$e8 sa#3o e$ e# a !o i$i ia#8 o%o a'sa *ri%era: a9 L!6 ?o +ri"%i+ioA #! i"!r%i) 7*ri%era #e+ de# %o3i%ie$!o9. F.ada cosa, en cuanto depende de s misma, contin/a siempre en el mismo estado de reposo o movimiento, y slo cambia por la accin de otra cosa G. Es!e *ri$ i*io !a%0i.$ f'e es!a0#e idoA i$de*e$die$!e%e$!eA *or Ea#i#eo. 09 L!6 #!$ &o1i&i!"'o r!%'i$0"!o. FTodo cuerpo en movimiento tiende a continuar ese movimiento en lnea rectaG. 9 L!6 o +ri"%i+io #! %o"*!r1)%i-" #!$ &o1i&i!"'o . F+i un cuerpo !ue se mueve y encuentra a otro cuerpo, tiene menos $uerza para continuar movindose en lnea recta !ue la !ue tiene el otro para resistirle, pierde su direccin sin perder nada de su movimiento0 y, si tiene m-s $uerza, arrastra consigo al otro cuerpo, y pierde de su movimiento tanto como da al otroG. Asi%is%o $o e)is!e$ %o3i%ie$!os a0so#'!os res*e !o a *'$!os de refere$ ia fi=os. E# '$i3erso ar!esia$o es8 *'es8 '$ !*+)%io $$!"o 7'$a *#.!ora98 do$de #os &o1i&i!"'o* *! +ro#(%!" +or %o"')%'o + da$ #'gar a 'or4!$$i"o* de &)'!ri). s!a es de !res #ases: #a #', 7So#8 es!re##as98 #a !ra$s*are$ ia 7e# .!er8 !oda3a 1ere$ ia aris!o!.#i a9 + #a o*a idad 7#a Tierra9. E$ o$ #'si($: Dios rea e# %'$do o%o '$ sis!e%a de 'er*os e$ %o3i%ie$!o + #o de=a #'ego :'e %ar 1e *or s %is%o 0a=o #e+es $a!'ra#es i$e#'di0#es. De a:' s' &!%)"i%i*&o %-*&i%o. 2.B. LA LIBERTAD CUMANA. La e)*erie$ ia *erso$a# de #a #i0er!ad + #a o$ ie$ ia de #a %is%a es #(gi a%e$!e a$!erior a# F.ogito, ergo sumG8 *or:'e es *re isa%e$!e #a *osesi($ de #i0er!ad #o :'e %e *er%i!e e$!regar%e a #a d'da 1i*er0(#i a. La a*a idad *ara a*#i ar #a d'da %e!(di a *res'*o$e #a #i0er!ad. 4erdadera%e$!e8 #a o$ ie$ ia de #i0er!ad es '$a Fidea innataG. Cara Des ar!es #a a !i!'d de i$difere$ ia %ora# + *si o#(gi a es sie%*re e)*resi($ fa#!a de #i0er!ad. Mie$!ras %?s i$difere$!e se es8 %e$os #i0re se es. E$ es!e se$!ido afir%a 7e$ #as Meditaciones meta$sicas9: F%ara !ue yo sea libre no es necesario !ue sea indi$erente en la eleccin de uno u otro de dos contrarios" 1l contrario, cuanto m-s me inclino &acia uno de ellos, sea por!ue veo claramente !ue en l se encuentra el bien y la verdad o por!ue Dios dispone as mi pensamiento, m-s libremente eli)o y abrazo" +in duda alguna, tanto la gracia divina como el conocimiento natural, le)os de disminuir mi libertad, la aumentan y vigorizan" 1s pues, esa indi$erencia !ue siento cuando ninguna razn me inclina a un lado m-s bien !ue al otro, es el grado n$imo de libertad, y revela una $alta de conocimiento m-s bien !ue una per$eccin de la voluntadG. 2.D. BALANCE DE LA FILOSOFA CARTESIANA. Des ar!es es e# reador de# Fo!roG gra$ sis!e%a o$!ra*eso es e# sis!e%a e%*iris!a de Ea#i#eo. ie$!fi o de #a Edad Moder$a. S'

AHA

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

1. S' %.!odo de #a d'da +ro+or%io"- (") 4)*! *o4r! $) 7(! %o"*'r(ir (") "(!1) /i$o*o/0):

&$ o$o i%ie$!o e%*ri o: 0asado e$ #os 1e 1os Fi$d'0i!a0#esG 7F+o *ie$soG8 e# F ogi!oG98 :'e 3a a i$f#'ir a# res!o de #os fi#(sofos ra io$a#is!as8 *ero !a%0i.$ a# e%*iris%o + a# idea#is%o *os!eriores. Des ar!es des '0re #os o$!e$idos de #a o$ ie$ ia de# ser 1'%a$o8 + #os !ra!a o%o rea#es. &$ o$o i%ie$!o #(gi o: #os *ri$ i*ios i$d'0i!a0#es de #a ded' !odas #as ie$ ias for%a#es 7#(gi a + %a!e%?!i as9. i($8 0ase de

". S' fi#osofa $$!1- 3)*') !$ /i")$ !$ #()$i*&o !*+0ri'(A&)'!ri) 8 +a *#a$!eado *or C#a!($ + e# ris!ia$is%o. La idea de :'e e# es*ri!' o a#%a +a $o %'e3e a# 'er*o 7$o es s' Ffor%aG98 + s' $ega i($ de #as for%as aris!o!.#i as !e$dr? dos i%*or!a$!es o$se 'e$ ias:

La di3isi($ de #a fi#osofa8 a *ar!ir de# sig#o O4III8 e$!re i#!)$i*&o + &)'!ri)$i*&o. E# *!r 3(&)"o a*are e ar!esia$o8 #o :'e *#a$!ea o%o '$a !,%!+%i-" de# sis!e%a %e a$i is!a

-. E# +ro4$!&) #!$ $i4r! )$4!#r0o. E# %e a$i is%o ar!esia$o $iega #a $e esidad de '$a F entele!uiaG o a#%a *ara #os seres 3i3os. s!os so$ e)*#i ados *or #e+es %e ?$i as de!er%i$is!as + so$8 de 1e 1o8 a'!(%a!as. Es!a 3isi($ deri3ar? e$ e# %a!eria#is%o de# sig#o O4III 7La M>!!rie8 + %?s !arde La*#a e9 :'e i$!er*re!a e# %'$do fsi o o%o $e esario + *osi0#e. Cor e# o$!rario8 D!*%)r'!* &)"'i!"! 7(! !$ *!r 3(&)"o es '$a e) e* i($ a# *#a$!ea%ie$!o %e a$i is!a *'es 'i!"! (" )$&) 6 +or !$$o !* $i4r! . A*are e '$ %'$do de #a #i0er!ad8 !e#eo#(gi o. Cero #a *osi0i#idad de e)!e$der a# ser 1'%a$o #a !eora %a!eria#is!a $o !ardar? e$ rea#i,arse. Co"%!+'o* %$)1! de s' fi#osofa so$: S&STANCIA: La s's!a$ ia *e$sa$!e es8 e$ Des ar!es8 #a *ri%era 3erdad e3ide$!e. Ade%?s8 o%o se sa0e8 1a+ o!ras s's!a$ ias. Todas e##as so$ i$de*e$die$!es. La osa 7res9 !ie$e *ro*iedades: a!ri0'!os + %odos. CA&SA: E$ Des ar!es es Dios + #as #e+es de #a $a!'ra#e,a. Cero so$ a'sas a *riori8 $o se ##ega a e##as *or #a e)*erie$ ia. Ta$!o #a s's!a$ ia o%o #a a'sa so$ o$ e*!os $o de%os!rados8 se !o%a$ o%o a)io%as de# sis!e%a fi#os(fi o ar!esia$o8 #o :'e #es ##e3ar? a ser ri!i ados + a $o ser ad%i!idos *or #os fi#(sofos e%*iris!as. >. ACTIEIDADES. 1. Se@a#a #as ara !ers!i as %?s sig$ifi a!i3as de# ra io$a#is%o. Desde e# *'$!o de 3is!a g$oseo#(gi o P '?# sera e# !.r%i$o o*'es!o a ra io$a#is%oQ PCor :'.Q ". SegB$ #os ra io$a#is!as P$e esi!a #a a !i3idad de #a ra,($ a+'da de o!ras fa '#!ades dis!i$!asQ PCor :'.Q -. PU'. sig$ifi a e# i$$a!is%o g$oseo#(gi oQ Es!a0#e e oi$ ide$ ias + difere$ ias e$!re e# i$$a!is%o de C#a!($ + e# de #os ra io$a#is!as. K's!ifi a !' res*'es!a. /. PU'. re#a io$es e)is!e$ e$!re e# %.!odo %a!e%?!i o + e# f'$ io$a%ie$!o de #a ra,($Q 5. SegB$ #os ra io$a#is!as P#a ie$ ia ra io$a# es '$a o %' 1asQ PCor :'.Q 2. PCor :'. e# ra io$a#is%o re 'rre a DiosQ H. PCor :'. #a d'da de Des ar!es $o es es .*!i aQ PU'. *re!e$de d'da %e!(di aQ o$seg'ir %edia$!e #a

D. E$ %edio de #a d'da %?s a0so#'!a P:'. 3erdad s'rgeQ PCor :'. di 1a 3erdad es 3erdadQ 5. PC'?# es e# ri!erio de 3erdad e$ #a fi#osofa ar!esia$aQ PLa *ri%era 3erdad es e$ o$!rada gra ias a# ri!erio o o$ a$!erioridad a .s!eQ PCor :'.Q
ADA

TEMA 5. LA FILOSOFA DE LA EDAD MODERNA. EL RACIONALISMO: REN DESCARTES.

1;. PU'. #ases de s's!a$ ias dis!i$g'e Des ar!esQ PC'?#es so$ #as '$a de e##asQ

ara !ers!i as de

ada

11. PU'. *ro0#e%a e$ 'e$!ra Des ar!es a #a 1ora de e)*#i ar #a '$i($ de# 'er*o + e# a#%a e$ e# ser 1'%a$oQ B. EOCABULARIO. A$?#isis A!ri0'!o Cer!e,a Cie$ ia Cr '#o 3i ioso E3ide$ ia Fi#osofa ar!esia$a Idea Idea #ara Idea dis!i$!a Ideas #aras + dis!i$!as Ideas fa !i ias Ideas ad3e$!i ias Ideas i$$a!as I$d'0i!a0#e I$!'i i($ FCogi!oG Cri!erio de 3erdad9 C'er*o Ded' i($ er!e,a 7o Dios D'da %e!(di a Ese$ ia E)is!e$ ia de Dios E)!e$si($ S's!a$ ia S's!a$ ia e)!e$sa 7res e,tensa9 S's!. *e$sa$!e cogitans9 7res

L', $a!'ra# M'$do Na!'ra#e,a Na!'ra#e,as si%*#es Ce$sa%ie$!o FCie$so8 #'ego e)is!oG Cri%er *ri$ i*io Ra,($ Rea#idad o0=e!i3a Si%*#e S$!esis

S's!a$ ia i$fi$i!a 7res in$inita9 S's!a$ ias fi$i!as 7res $inita9 4erdad.

A5A

S-ar putea să vă placă și