Sunteți pe pagina 1din 234

PROCESSO PENAL

Prof. Renato Brasileiro

PROCESSO PENAL......................................................................................................1 TEMA 1: QUESTES PREJUD C A S ..........................................................................! 1.CONCE TO................................................................................................................. ! ".NATURE#A JUR$D CA DAS QUESTES PREJUD C A S.......................................1% &.CARACTER$ST CAS................................................................................................11 &.1 Anteriori'a'e......................................................................................................11 &." Essen(iali'a'e o) inter'e*en'+n(ia..................................................................11 &.& A)tono,ia.......................................................................................................... 1" -.QUESTES PREJUD C A S E QUESTES PREL M NARES.................................1" ..S STEMAS DE SOLU/0O DAS QUESTES PREJUD C A S.................................1" ..1 Siste,a 'a (o1ni23o in(i'ental..........................................................................1" .." Pre4)'i(iali'a'e o5ri1at6ria................................................................................1& ..& Pre4)'i(iali'a'e fa()ltati7a.................................................................................1& ..- Siste,a e(l8ti(o o) ,isto...................................................................................1& 9.CLASS : CA/0O DAS QUESTES PREJUD C A S...............................................1& 9.1Q)anto ; s)a nat)re<a........................................................................................1& 9." Q)anto ; (o,*et+n(ia *ara s)a a*re(ia23o......................................................1. 9.& Q)anto aos efeitos.............................................................................................19 =.QUESTES PREJUD C A S >ETERO?@NEAS RELAT AAS AO ESTADO C A L DAS PESSOAS........................................................................................................... 19 =.1Press)*ostos.......................................................................................................19 =."ConseB)+n(ias....................................................................................................19 =.& Pre7is3o le1al.....................................................................................................1C C.QUESTES PREJUD C A S >ETERO?@NEAS N0O RELAC ONADAS AO ESTADO C A L DAS PESSOAS..................................................................................1C C.1 Press)*ostos......................................................................................................1C C." ConseB)+n(ias...................................................................................................1! C.& Pre7is3o le1al....................................................................................................."% !.OBSERAA/ES : NA S.........................................................................................."% "

TEMA ": EDCE/ES.................................................................................................."" 1.CONCE TO............................................................................................................... "" ".EDCE/0O D OBJE/0O..........................................................................................."" &.MODAL DADES DE EDCE/ES............................................................................."& &.1 EE(e2Fes 'ilat6rias............................................................................................."& &." EEe2Fes *ere,*t6rias........................................................................................"& -.PROCED MENTO DAS EDCE/ES E SUSPENS0O DO PROCESSO.................."& ..EDCE/0O DE SUSPE /0O....................................................................................."..1 Ca)sas 'e s)s*ei23o.........................................................................................".." Ca)sas 'e i,*e'i,ento.....................................................................................". ..& Ca)sas 'e in(o,*ati5ili'a'e.............................................................................."9 ..- Pro(e'i,ento 'a eE(e23o 'e s)s*ei23o............................................................"9 ... S)s*ei23o 'o MP..............................................................................................."C ..9 S)s*ei23o 'a a)tori'a'e *oli(ial........................................................................"! ..= S)s*ei23o 'os 4)ra'os......................................................................................."! 9. EDCE/0O DE NCOMPET@NC A GDECL NATOR A :OR H....................................&1 =. EDCE/0O DE LE? T M DADE..............................................................................&" =.1 Re()rsos (a5I7eis .............................................................................................&C. EDCE/0O DE L T SPEND@NC A...........................................................................&C.1 Li'e no *ro(esso *enalJ.....................................................................................&C." Litis*en'+n(ia no *ro(esso *enal ......................................................................&. C.& Re()rsos (a5I7eis..............................................................................................&. !. EDCE/0O DE CO SA JUL?ADA............................................................................&9 !.1 Con(eito 'e (oisa 4)l1a'a...................................................................................&9 !." Coisa 4)l1a'a for,al E (oisa 4)l1a'a ,aterial.....................................................&9 !.& Li,ites o54eti7os e s)54eti7os 'a (oisa 4)l1a'a...................................................&= TEMA &: O PROCED MENTO COMUM......................................................................-% 1.O D RE TO NTERTEMPORAL................................................................................-% &

1.1 A re1ra 'o Direito Penal.....................................................................................-% 1." A re1ra 'o Direito Pro(ess)al Penal...................................................................-1 ".CLASS : CA/0O DO PROCED MENTO COMUM..................................................-. ".1 ntro')23o.......................................................................................................... -. "." Con()rso 'e (ri,esK B)alifi(a'orasK *ri7il81iosK (a)sas 'e a),ento e 'i,in)i23oK a1ra7antes e aten)antes.......................................................................-. &.ANLL SE DO ANT ?O PROCED MENTO ORD NLR O DOS CR MES PUN DOS COM RECLUS0O........................................................................................................-= -.NOAO PROCED MENTO COMUM ORD NLR O.....................................................-= -.1Ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6ria........................................................................-= -."Re4ei23o 'a *e2a a()sat6ria...............................................................................-C -.&Re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria.........................................................................% -.-Cita23o 'o a()sa'o..............................................................................................& -..Re7elia................................................................................................................ 9" -.9Rea23o 'efensi7a ; i,*)ta23o............................................................................9& -.=Oiti7a 'o MP........................................................................................................9= -.CA5sol7i23o s),Mria ............................................................................................9C -.!Desi1na23o 'a a)'i+n(ia....................................................................................=1 -.1%A)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento..........................................................=" TEMA -: O PROCED MENTO DO JNR ......................................................................!% 1.PR NC$P OS CONST TUC ONA S DO TR BUNAL DO JNR ....................................!% 1.1Plenit)'e 'e 'efesa.............................................................................................!% 1."Si1ilo 'as 7ota2Fes..............................................................................................!1 1.&So5erania 'os 7ere'i(tos....................................................................................!& 1.-Co,*et+n(ia *ara 4)l1a,ento 'os (ri,es 'olosos (ontra a 7i'a........................!C ". PROCED MENTO ESCALONADO OU B :LS CO DO TR BUNAL DO JNR ........1%& &.PR ME RA :ASE DO PROCED MENTO DO JNR O JUD C UM ACCUSAT ON S 1%. &.1 ,*ronPn(ia.......................................................................................................1%= &."Des(lassifi(a23o................................................................................................1%! -

&.&A5sol7i23o s),Mria na 1Q fase 'o 4Pri................................................................11" &.-PronPn(ia..........................................................................................................11-.SE?UNDA :ASE DO PROCED MENTO DO JNR R JUD C UM CAUSAE.............1"= -.1Or'ena,ento 'o *ro(esso................................................................................1"= -."Co,*osi23o 'o Tri5)nal 'o JPri........................................................................1"C -.&Sess3o 'e 4)l1a,ento.......................................................................................1&1 -.-Q)esita23o........................................................................................................ 1--..Des(lassifi(a23o................................................................................................1.1 TEMA .: PR NC$P O DA CORRELA/0O ENTRE ACUSA/0O E SENTEN/A.........1.. ..1 ntro')23o.........................................................................................................1.. .."E,en'atio li5elli................................................................................................1.. ..&M)tatio li5elli......................................................................................................1.= ..-Dis*osi2Fes (o,)ns ; e,en'atio e ; ,)tatio li5elli..........................................19" TEMA 9: RECURSOS................................................................................................191.CONCE TO............................................................................................................. 19".:UNDAMENTOS....................................................................................................19&.NATURE#A JUR$D CA...........................................................................................199 -.PRESSUPOSTOS DE ADM SS B L DADE RECURSAL GJU$#O DE PREL BA/0OH ................................................................................................................................... 199 ..PRESSUPOSTOS OBJET AOS DE ADM SS B L DADE RECURSAL....................19C ..1Ca5i,ento.........................................................................................................19C .."A'eB)a23o........................................................................................................ 19C ..&Te,*esti7i'a'e.................................................................................................19! ..- neEist+n(ia 'e fato i,*e'iti7o...........................................................................1== ... neEist+n(ia 'e fato eEtinti7o..............................................................................1=! ..9Re1)lari'a'e for,al..........................................................................................1C1 9.PRESSUPOSTOS SUBJET AOS...........................................................................1C" 9.1Le1iti,i'a'e re()rsal.........................................................................................1C" 9." nteresse re()rsal..............................................................................................1C. .

=.PR NC$P OS ?ERA S DOS RECURSOS...............................................................1CC =.1D)*lo 1ra) 'e 4)ris'i23o....................................................................................1CC =."TaEati7i'a'e 'os re()rsos.................................................................................1CC =.&Unirre(orri5ili'a'e.............................................................................................1C! =.-:)n1i5ili'a'e.....................................................................................................1C! =..Con7ola23o........................................................................................................1!% =.9Aol)ntarie'a'e..................................................................................................1!% =.=Dis*oni5ili'a'e..................................................................................................1!" =.CNon refor,atio in *e4)s......................................................................................1!" =.!Non refor,atio in *e4)s in'ireta.........................................................................1!& =.1%Refor,atio in ,elli)s.......................................................................................1!=.11Dialeti(i'a'e....................................................................................................1!. =.1"Aaria5ili'a'e....................................................................................................1!9 C.E:E TOS DOS RECURSOS...................................................................................1!9 C.1Efeito o5stati7o..................................................................................................1!9 C."Efeito 'e7ol)ti7o................................................................................................1!9 C.&Efeito s)s*ensi7o..............................................................................................1!= C.-Efeito re1ressi7oK iterati7o o) 'iferi'o................................................................1!C C..Efeito eEtensi7o.................................................................................................1!! C.9Efeito s)5stit)ti7o..............................................................................................1!! C.=Efeito translati7o................................................................................................"%% !.D RE TO NTERTEMPORAL E RECURSOS.........................................................."%% 1%.CLASS : CA/0O DOS RECURSO......................................................................"%% 1%.1Q)anto ; o5ri1atorie'a'e...................................................................................."%% 1%."Q)anto ; f)n'a,enta23o...................................................................................."%1 1%.&Q)anto ; eEtens3o 'a ,at8ria i,*)1na'a.........................................................."%" 1%.-Q)anto aos *ress)*ostos 'e a',issi5ili'a'e re()rsal........................................"%" 1%..Q)anto ao o54eto i,e'iato 'o re()rso................................................................"%" 9

11.A/ES DE MPU?NA/0O.................................................................................."%" 11.1Re7is3o (ri,inal.............................................................................................."%" 11.">a5eas (or*)s................................................................................................"%= TEMA =: NUL DADES................................................................................................"11 1.T P C DADE PROCESSUAL E NUL DADES.........................................................."11 1.1Ti*i(i'a'e.........................................................................................................."11 1."N)li'a'es.........................................................................................................."11 ".ESPSC ES DE RRE?ULAR DADES....................................................................."11 &.ESPSC ES DOS ATOS PROCESSUAS................................................................."1" -.NUL DADES..........................................................................................................."1& -.1Con(eito............................................................................................................"1& -."Es*8(ies............................................................................................................"1..RECON>EC MENTO DAS NUL DADES................................................................"1= 9.PR NC$P OS RE:ERENTES TS NUL DADES......................................................."1C 9.1Prin(I*io 'o *re4)I<o.........................................................................................."1C 9."Prin(I*io 'a instr),entali'a'e 'as for,as........................................................"1! 9.&Prin(I*io 'a efi(M(ia 'os atos *ro(ess)ais........................................................"1! 9.-Prin(I*io 'a restri23o *ro(ess)al ; 'e(reta23o 'a inefi(M(ia.............................""% 9..Prin(I*io 'a (a)sali'a'e....................................................................................""% 9.9Prin(I*io 'a (onser7a23o 'os atos *ro(ess)ais G*rin(I*io 'o (onfina,ento 'as n)li'a'esH............................................................................................................... ""1 9.=Prin(I*io 'o interesse........................................................................................""1 9.CPrin(I*io 'a leal'a'e Go) *rin(I*io 'a 5oaRf8H...................................................""" 9.!Prin(I*io 'a (on7ali'a23o..................................................................................""" TEMA C: MED DAS ASSECURATUR AS..................................................................""1.PREA S0O LE?AL.................................................................................................""".CONCE TO............................................................................................................. ""&.JUR SD C ONAL DADE..........................................................................................""-.PRESSUPOSTOS.................................................................................................."". =

..CONTRAD TUR O PRSA O...................................................................................."". 9.SEQUESTRO..........................................................................................................""9 9.1Con(eito............................................................................................................""9 9."Pro(e'i,ento 'o seB)estro...............................................................................""= 9.&Defesa............................................................................................................... ""C 9.-Le7anta,ento 'o seB)estro.............................................................................."&% =.ESPEC AL #A/0O E NSCR /0O DA > POTECA LE?AL...................................."&1 =.1Con(eito............................................................................................................"&1 =."Le1iti,i'a'e......................................................................................................"&" C.ARRESTO .............................................................................................................."&&

TEMA 1: QUESTES PREJUDICIAIS


1. CONCEITO
S3o B)estFes B)e 'e7e, ser a7alia'as *elo 4)i<K (o, 7alora23o *enal o) eEtra*enalK e 'e7e, ser 'e(i'i'as ANTES 'o ,8rito 'a a23o *rin(i*al. EEe,*lo: 5i1a,ia.
Bigamia Art. 235 - Contrair algum, sendo casado, novo casamento: Pena - recluso, de dois a seis anos. 1 - A uele ue, no sendo casado, contrai casamento com !essoa casada, con"ecendo essa circunst#ncia, !unido com recluso ou deten$o, de um a tr%s anos. 2 - Anulado !or ual uer motivo o !rimeiro casamento, ou o outro !or motivo ue no a &igamia, considera-se ine'istente o crime.

S)*on'o B)e al1)8, este4a sen'o *ro(essa'o *elo (ri,e 'e 5i1a,iaK antes 'e 'e(i'ir o ,8ritoK 'e7e o 4)i< resol7er a B)est3o in(i'ente: se o *ri,eiro (asa,ento 'o r8) for n)loK eE.K n3o VM B)e se falar e, 5i1a,ia.

EEe,*lo ": a5an'ono ,aterial.


Abandono material Art. 2((. )ei'ar, sem *usta causa, de !rover a su&sist%ncia do c+n*uge, ou de ,il"o menor de 1- .de/oito0 anos ou ina!to !ara o tra&al"o, ou de ascendente inv1lido ou maior de 23 .sessenta0 anos, no l"es !ro!orcionando os recursos necess1rios ou ,altando ao !agamento de !enso aliment4cia *udicialmente acordada, ,i'ada ou ma*orada5 dei'ar, sem *usta causa, de socorrer descendente ou ascendente, gravemente en,ermo: .6eda$o dada !ela 7ei n 13.8(1, de 23330 Pena - deten$o, de 1 .um0 a ( . uatro0 anos e multa, de uma a de/ ve/es o maior sal1rio m4nimo vigente no Pa4s. .6eda$o dada !ela 7ei n 5.(8-, de 192-0 Par1gra,o :nico - ;as mesmas !enas incide uem, sendo solvente, ,rustra ou ilide, de ual uer modo, inclusive !or a&andono in*usti,icado de em!rego ou ,un$o, o !agamento de !enso aliment4cia *udicialmente acordada, ,i'ada ou ma*orada. .<nclu4do !ela 7ei n 5.(8-, de 192-0

Jo1a'or 'e f)te5ol estM sen'o *ro(essa'o *or a5an'ono ,aterial eK e, s)a 'efesaK 'i< B)e real,ente 'eiEo) 'e *a1ar *ens3oK ,as B)e ain'a n3o foi *ro7a'o B)e a (rian2a era se) filVoK Va7en'o ),a ne1at6ria 'e *aterni'a'e e, ()rso no (I7el.

2. NATUREZA JURDICA DAS QUESTES PREJUDICIAIS


N3o o5stante (erta (ontro78rsia na 'o)trinaK a ,aioria enten'e B)e a B)est3o *re4)'i(ial f)n(iona (o,o ELEMENTAR DA N:RA/0O PENAL. A ele,entar estM li1a'a ; eEist+n(ia 'o (ri,e.
Art. 92. =e a deciso so&re a e'ist%ncia da in,ra$o de!ender da solu$o de controvrsia, ue o *ui/ re!ute sria e ,undada, so&re o estado civil das !essoas, o curso da a$o !enal ,icar1 sus!enso at ue no *u4/o c4vel se*a a controvrsia dirimida !or senten$a !assada em *ulgado, sem !re*u4/o, entretanto, da in uiri$o das testemun"as e de outras !rovas de nature/a urgente. Par1gra,o :nico. =e ,or o crime de a$o !:&lica, o >inistrio P:&lico, uando necess1rio, !romover1 a a$o civil ou !rosseguir1 na ue tiver sido iniciada, com a cita$o dos interessados.

Ao tratar 'as B)estFes *re4)'i(iais o le1isla'or se refere a elas (o,o reB)isito 'e eEist+n(ia 'a infra23o. CONCURSO: B)al 8 a 'iferen2a entre ),a ele,entar e ),a (ir()nstWn(iaJ ELEMENTARES s3o 'a'os essen(iais 'a fi1)ra tI*i(a 5Msi(a ()4a a)s+n(ia *o'e *ro')<ir ),a ati*i(i'a'e a5sol)ta o) relati7a. C RCUNSTXNC AS s3o 'a'os *erif8ri(os B)e 1ra7ita, ao re'or 'a fi1)ra tI*i(a 5Msi(a. Po'e, a),entar o) 'i,in)ir a *enaK ,as n3o interfere, no ti*o 5Msi(o 'o 'elito. OBS.: ati*i(i'a'e a5sol)ta Y a (on')ta n3o en(ontra ti*ifi(a23o na lei Ga (on')ta n3o 8 (ri,eHZ ati*i(i'a'e relati7a Y 'es(lassifi(a23o.

C8<ar Bitten(o)rt: seK e, ), ra(io(Inio Vi*ot8ti(oK s)*ri,in'o o o54eto a fi1)ra se torna atI*i(a Ga5sol)ta o) relati7aHK serM ele,entar. EE.: *re7ari(a23o Y o 'a'o [f)n(ionMrio *P5li(o\ 8 (ir()nstWn(ia o) ele,entarJ Ele,entarK *ois s)*ri,in'oRse essa fi1)ra Va7erM ati*i(i'a'e a5sol)ta.
Prevaricao Art. 319 - 6etardar ou dei'ar de !raticar, indevidamente, ato de o,4cio, ou !ratic1-lo contra dis!osi$o e'!ressa de lei, !ara satis,a/er interesse ou sentimento !essoal: Pena - deten$o, de tr%s meses a um ano, e multa. Art. 319-A. )ei'ar o )iretor de Penitenci1ria e?ou agente !:&lico, de cum!rir seu dever de vedar ao !reso o acesso a a!arel"o tele,+nico, de r1dio ou similar, ue !ermita a comunica$o com outros !resos ou com o am&iente e'terno: .<nclu4do !ela 7ei n 11.(22, de 23380. Pena: deten$o, de 3 .tr%s0 meses a 1 .um0 ano.

EE. ": *e()lato Y o 'a'o [f)n(ionMrio *P5li(o\ 8 (ir()nstWn(ia o) ele,entarJ Ele,entarK *ois s)*ri,in'oRse essa fi1)ra Va7erM ati*i(i'a'e relati7a G*assarM a ser (ri,e 'e a*ro*ria23o in'85itaH.
Peculato Art. 312 - A!ro!riar-se o ,uncion1rio !:&lico de din"eiro, valor ou ual uer outro &em m@vel, !:&lico ou !articular, de ue tem a !osse em ra/o do cargo, ou desvi1-lo, em !roveito !r@!rio ou al"eio:

1%

Pena - recluso, de dois a do/e anos, e multa. 1 - A!lica-se a mesma !ena, se o ,uncion1rio !:&lico, em&ora no tendo a !osse do din"eiro, valor ou &em, o su&trai, ou concorre !ara ue se*a su&tra4do, em !roveito !r@!rio ou al"eio, valendo-se de ,acilidade ue l"e !ro!orciona a ualidade de ,uncion1rio.

EE. &: f)rto B)alifi(a'o *elo (on()rso Y o 'a'o [(on()rso\ 8 (ir()nstWn(ia o) ele,entarJ Cir()nstWn(iaK *ois s)*ri,in'oRse o (on()rso *ersistirM o 'elito.
Furto Art. 155 - =u&trair, !ara si ou !ara outrem, coisa al"eia m@vel: Pena - recluso, de um a uatro anos, e multa. 1 - A !ena aumenta-se de um ter$o, se o crime !raticado durante o re!ouso noturno. 2 - =e o criminoso !rim1rio, e de !e ueno valor a coisa ,urtada, o *ui/ !ode su&stituir a !ena de recluso !ela de deten$o, diminu4-la de um a dois ter$os, ou a!licar somente a !ena de multa. 3 - A ui!ara-se B coisa m@vel a energia eltrica ou ual uer outra ue ten"a valor econ+mico. Furto qualificado ( - A !ena de recluso de dois a oito anos, e multa, se o crime cometido: < - com destrui$o ou rom!imento de o&st1culo B su&tra$o da coisa5 << - com a&uso de con,ian$a, ou mediante ,raude, escalada ou destre/a5 <<< - com em!rego de c"ave ,alsa5 <C - mediante concurso de duas ou mais !essoas. 5 - A !ena de recluso de tr%s a oito anos, se a su&tra$o ,or de ve4culo automotor ue ven"a a ser trans!ortado !ara outro Astado ou !ara o e'terior. .<nclu4do !ela 7ei n 9.(22, de 19920

CONCURSO: *ai (o,ete f)rto (ontra filVoK in(i'in'oK *or (onseB)+n(ia a a1ra7ante 'e ser o (ri,e (o,eti'o (ontra 'es(en'ente. To'a7iaK e, s)a 'efesaK o *ai ale1a B)eK n3o o5stante ter *reti(a'o o f)rtoK a 7Iti,a n3o era se) filVoK estan'o tra,itan'o no (I7el ),a a23o ne1at6ria 'e *aterni'a'e. S B)est3o *re4)'i(ialJ N0O] N3o in(i'e so5re ele,entarK ,as si, so5re (ir()nstWn(ia.

3. CARACTERSTICAS 3.1 Anterioridade


A B)est3o *re4)'i(ial 'e7e ser enfrenta'a antes 'o ,8rito *rin(i*al.

3.2 Essen ia!idade o" interde#end$n ia


11

O ,8rito *rin(i*al 'e*en'e 'a resol)23o 'a B)est3o *re4)'i(ial.

3.3 A"tono%ia
A B)est3o *re4)'i(ial *o'e ser o54eto 'e ),a a23o a)t^no,a. A B)est3o *re4)'i(ial te, eEist+n(ia in'e*en'ete,ente 'o *ro(esso *enal GeE.: in'e*en'ente,ente 'o *ro(esso 'e 5i1a,iaK no (I7el 4M tra,ita7a a an)la23o 'o (asa,entoH.

&. QUESTES PREJUDICIAIS E QUESTES PRE'I(INARES


Con(eito 'e questo preliminar: 8 o fato *ro(ess)al o) 'e ,8rito B)e i,*e'e B)e o 4)i< a*re(ie o fato *rin(i*al o) a B)est3o *rin(i*al Glitis*en'+n(ia e (oisa 4)l1a'a s3o eEe,*los 'e *reli,inares *ro(ess)aisZ a *res(ri23o 8 (ita'a (o,o *reli,inar 'e ,8ritoH. OBS.: eEtinta a *)ni5ili'a'e *ela *res(ri23o n3o Va7erM seB)er a a*re(ia23o 'o ,8rito. Por issoK a *res(ri23o 8 (ita'a *ela ,aioria 'a 'o)trina (o,o B)est3o *reli,inar 'e ,8rito.

Questes prejudiciais R Est3o rela(iona'as ao 'ireito ,aterialZ

Questes preliminares R Est3o rela(iona'as *ro(ess)alK sal7o no *reli,inares 'e ,8ritoZ ao 'ireito (aso 'as

R Nat)re<a 4)rI'i(a 'e ele,entares 'a R Est3o rela(iona'as aos *ress)*ostos infra23oZ *ro(ess)ais 'e eEist+n(ia e 7ali'a'e 'a rela23o *ro(ess)alZ R T+, eEist+n(ia a)t^no,aK R Est3o 7in()la'as ao *ro(esso (ri,inalZ in'e*en'ente,ente 'o *ro(esso *enalZ R Po'e, ser analisa'as *elo 4)I<o *enal R S6 *o'e, ser analisa'as *elo 4)I<o o) eEtra*enal. *enal.

). SISTE(AS DE SO'U*+O DAS QUESTES PREJUDICIAIS ).1 Siste%a da o,ni-.o in identa!


S ta,58, (onVe(i'o (o,o sistema do predomnio da jurisdio penal. Conceito: o 4)i< *enal serM se,*re (o,*etente *ara a*re(iar a B)est3o *re4)'i(ialK ain'a B)e ela *erten2a a o)tro ra,o 'o Direito. A 1ran'e 7anta1e, 'este siste,a 8 a (eleri'a'e: a *artir 'o ,o,ento e, B)e t)'o 8 'e(i'i'o *or ), Pni(o 4)i< o *ro(esso serM (8lere. 1"

A (rIti(a e, rela23o a este siste,a 8 B)e ele 7iolaria o *rin(I*io 'o 4)i< nat)ralK 7e< B)e o 4)i< *enal teria 'e in7a'ir ),a (o,*et+n(ia alVeia *ara resol7er a B)est3o *re4)'i(ial.

).2 Pre/"di ia!idade o0ri,at1ria


S ta,58, (onVe(i'o (o,o sistema da separao jurisdicional absoluta. Conceito: o 4)i< *enal n)n(a serM (o,*etente *ara a*re(iar B)est3o *re4)'i(ial *erten(ente a o)tro ra,o 'o DireitoK ne, ,es,o 'e ,aneira in(i'ental. A 7anta1e, 'este siste,a 8 o res*eito ao *rin(I*io 'o 4)i< nat)ral. A 1ran'e (rIti(a B)e re(ai so5re esse siste,a 8 e, rela23o ; (eleri'a'e.

).3 Pre/"di ia!idade 2a "!tati3a


Conceito: o 4)i< *enal te, a fa()l'a'e 'e a*re(iar o) n3o as B)estFes *re4)'i(iais *erten(entes a o)tro ra,o 'o Direito. A 7anta1e, 8 'eiEar B)e o 4)i< *enal 'e(i'a se irM a*re(iar a B)est3o *re4)(ial (aso a (asoK a 'e*en'er 'a (o,*leEi'a'e 'a B)est3o *re4)'i(ial.

).& Siste%a e !4ti o o" %isto


Conceito: res)lta 'a f)s3o 'o siste,a 'a *re4)'i(iali'a'e o5ri1at6ria (o, o siste,a 'a *re4)'i(iali'a'e fa()ltati7a. S o siste,a a'ota'o *elo CPP: B)anto ao art. !" a'otaRse a *re4)'i(iali'a'e o5ri1at6riaZ B)anto ao art. !&K a'otaRse a *re4)'i(iali'a'e fa()ltati7a. E, rela23o ;s B)estFes *re4)'i(iais B)e 'i<e, res*eito ao estado civil 'as *essoasK 7i1ora o siste,a 'a *re4)'i(iali'a'e obrigatria. Q)anto ;s 'e,ais B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas G*erten(entes a o)tros ra,os 'o DireitoHK 7i1ora o siste,a 'a *re4)'i(iali'a'e fa()ltati7a.

5. C'ASSI6ICA*+O DAS QUESTES PREJUDICIAIS 5.1 Q"anto 7 s"a nat"re8a


A. Q)est3o *re4)'i(ial Vo,o1+neaK (o,), o) i,*erfeita S aB)ela B)e *erten(e ao ,es,o ra,o 'o Direito 'a B)est3o *re4)'i(a'a. EE.: 'elito 'e re(e*ta23o.
Receptao

1&

Art. 1-3 - Ad uirir, rece&er, trans!ortar, condu/ir ou ocultar, em !roveito !r@!rio ou al"eio, coisa ue sa&e ser !roduto de crime, ou in,luir !ara ue terceiro, de &oa-,, a ad uira, rece&a ou oculte: .6eda$o dada !ela 7ei n 9.(22, de 19920 Pena - recluso, de um a uatro anos, e multa. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.(22, de 19920

No ,o,ento 'e (on'enar al1)8, *or re(e*ta23oK n3o 5asta 'e,onstrar B)e a *essoa a'B)iri) a (oisaZ 'e7e 'e,onstrar B)e a *essoa a'B)iri) a (oisa B)e sa5ia ser *ro')to 'e (ri,e. O) se4a: VM ),a *re4)'i(iali'a'eK ,as B)e estM 'entro 'o *r6*rio Direito PenalK ra,o 'a B)est3o *re4)'i(a'a. EE. ": la7a1e, 'e (a*itais.
Art. 1 Dcultar ou dissimular a nature/a, origem, locali/a$o, dis!osi$o, movimenta$o ou !ro!riedade de &ens, direitos ou valores !rovenientes, direta ou indiretamente, de crime: < - de tr1,ico il4cito de su&st#ncias entor!ecentes ou drogas a,ins5 ....0

Se a *essoa 8 *e1a (o, .%%.%%%K%% na ()e(a 8 i,*ossI7el (on(l)ir B)e se trate 'o 'elito 'e la7a1e, 'e (a*itais. Para (on(l)ir issoK 8 ne(essMrio in7esti1ar (ri,e ante(e'ente. SK assi,K (lara,ente ),a B)est3o *re4)'i(ial Vo,o1+nea.

As B)estFes *re4)'i(iais Vo,o1+nas N0O s3o trata'aas *elo CPP nos arti1os !" e !&K B)e ()i'a, a*enas 'as B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas. S eEata,ente *or n3o ter trata,ento no CPP B)a as B)estFes *re4)'i(iais Vo,o1+neas s3o (Va,a'as 'e [i,*erfeitas\. R Art. !"K CPP trata 'as B)estFes *re4)'i(ias Vetero1+neasK ,ais es*e(ifi(a,ente 'as B)estFes *re4)'i(iais B)e 'i<e, res*eito ao esta'o (i7il 'as *essoas:
Art. 92. =e a deciso so&re a e'ist%ncia da in,ra$o de!ender da solu$o de controvrsia, ue o *ui/ re!ute sria e ,undada, so&re o estado civil das !essoas, o curso da a$o !enal ,icar1 sus!enso at ue no *u4/o c4vel se*a a controvrsia dirimida !or senten$a !assada em *ulgado, sem !re*u4/o, entretanto, da in uiri$o das testemun"as e de outras !rovas de nature/a urgente.

R Art. !&K CPP trata 'as B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas:


Art. 93. =e o recon"ecimento da e'ist%ncia da in,ra$o !enal de!ender de deciso so&re uesto diversa da !revista no artigo anterior .estado civil das !essoas0, da com!et%ncia do *u4/o c4vel, e se neste "ouver sido !ro!osta a$o !ara resolv%-la, o *ui/ criminal !oder1, desde ue essa uesto se*a de di,4cil solu$o e no verse so&re direito cu*a !rova a lei civil limite, sus!ender o curso do !rocesso, a!@s a in uiri$o das testemun"as e reali/a$o das outras !rovas de nature/a urgente.

Mas se o CPP trata a*enas 'as B)estFes Vetero1+neasK (o,o resol7er as B)estFes Vo,o1+neas no Direito Pro(ess)al Penal GeE.: 'elito re(e*ta23oHJ O CPP resol7e este ti*o 'e B)est3o *elo instit)to 'a CONED0O *ro5at6ria o) instr),ental. Art. =9K K CPP:
Art. 82. A com!et%ncia ser1 determinada !ela cone'o:

1-

<<< - uando a !rova de uma in,ra$o ou de ual uer de suas circunst#ncias elementares in,luir na !rova de outra in,ra$o.

DetalVe e, rela23o ; (oneE3o: (aso os 'ois (ri,es se4a, o54eto 'o ,es,o *ro(essoK o 4)i< 4)l1a *ri,eiro o (ri,e *re4)'i(ial e 'e*ois o (ri,e *re4)'i(a'o. EE.: 4)l1a *ri,eiro o (ri,e anterior e 'e*ois a re(e*ta23o. To'a7iaK se o *ri,eiro (ri,e n3o esti7er sen'o 4)l1a'o no ,es,o *ro(essoK o 4)i< 'e7erM a*re(iMRlo a*enas 'e ,aneira in(i'entalK *ara B)e *ossa 4)l1ar o (ri,e *re4)'i(a'o. Nesse (asoK a 'e(is3o in(i'ental so5re o *ri,eiro (ri,e n3o fa< (oisa 4)l1a'a ,aterial.

B. Q)est3o *re4)'i(ial Vetero1+neaK in(o,),K 4)ris'i(ional o) *erfeita S aB)ela *erten(ente a o)tro ra,o 'o Direito. S B)anto a essa B)est3o *re4)'i(ial B)e o CPP se *reo()*a nos arts. !" e !&. EE.: f)rto.
Furto Art. 155 - =u&trair, !ara si ou !ara outrem, coisa al"eia m@vel:

U,a *essoa B)e estM sen'o *ro(essa'a *or f)rto *o'e ale1arK e, s)a 'efesaK B)e n3o s)5strai) (oisa alVeiaK e si,K *a1o) *or essa (oisa. Nas(e aI ),a B)est3o *re4)'i(ial Vetero1+nea G*atri,onialH.

5.2 Q"anto 7 o%#et$n ia #ara s"a a#re ia-.o


A. Q)est3o *re4)'i(ial n3o 'e7ol)ti7a S se,*re analisa'a *elo 4)i< *enal GB)estFes *re4)'i(iais Vo,o1+neasH. [N3o 'e7ol)ti7a\: a *essoa n3o 8 o5ri1a'a a 'e7ol7er o (onVe(i,ento 'a B)est3o a 6r13o 4)ris'i(ional 'i7erso.

B. Q)est3o *re4)'i(ial 'e7ol)ti7a O 4)i< *enal 'e7ol7e o (onVe(i,ento 'a ,at8ria ao 4)i< nat)ral GB)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neasH. >M ')as es*8(ies: De7ol)ti7a a5sol)ta: 8 aB)ela B)e n)n(a *o'erM ser analisa'a *elo 4)i< *enalK o) se4aK s3o as Vetero1+neas relati7as ao esta'o (i7il 'as *essoas Go5ri1atoria,ente o 4)i< *enal *re(isa 'e7ol7er o (onVe(i,ento 'essas B)estFes ao 4)i< nat)ralHZ De7ol)ti7a relati7a: 8 aB)ela B)e *o'eK e7ent)al,enteK ser analisa'a *elo 4)i< *enalK (a5en'o a ele 'e(i'ir se irM a*re(iMRla o) n3o Gs3o as B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas 'es'e B)e n3o rela(iona'as ao esta'o (i7il 'as *essoasH. EEe,*lo a(i,a 'o f)rto.

1.

5.3 Q"anto aos e2eitos


A. Q)est3o *re4)'i(ial o5ri1at6ria S ta,58, (Va,a'a 'e B)est3o *re4)'i(ial ne(essMria o) e, senti'o estrito. S aB)ela B)e se,*re a(arreta a s)s*ens3o 'o *ro(essoK *ois o 4)i< *enal N0O te, (o,*et+n(ia *ara a*re(iMRla. S3o as B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas relati7as ao esta'o (i7il 'as *essoas Gs3o 'e7ol)ti7as a5sol)tasH.

B. Q)est3o *re4)'i(ial fa()ltati7a S ta,58, (Va,a'a 'e B)est3o *re4)'i(ial e, senti'o a,*lo. S aB)ela B)e ne, se,*re a(arreta a s)s*ens3o 'o *ro(essoK *ois o 4)i< *enal *o'eK e7ent)al,enteK enfrentMRlas. S3o as B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas n3o relati7as ao esta'o (i7il 'as *essoas Gs3o 'e7ol)ti7as relati7asH.

9. QUESTES PREJUDICIAIS :ETERO;<NEAS RE'ATI=AS AO ESTADO CI=I' DAS PESSOAS 9.1 Press"#ostos
H A B)est3o *re4)'i(ial 'e7e afetar o ,8rito *rin(i*al G'e7e afetar ),a ele,entar 'a infra23o *enalHZ

S6 *o'erM re(onVe(er a *re4)'i(iali'a'e B)an'o a ,at8ria afetar a eEist+n(ia 'o (ri,e. ClaroK *ois a B)est3o *re4)'i(ial a(arreta a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o. Dessa for,aK B)estFes 'e nat)re<a se()n'Mria n3o *o'e, a)tori<ar a *re4)'i(iali'a'e. H A ale1a23o 'e7e ser s8ria e f)n'a'aZ

N3o se *o'e 'eter,inar a s)s*ens3o 'o *ro(esso *or ,oti7o fPtilK inf)n'a'o. H A *re4)'i(ial 'e7e estar rela(iona'a ao esta'o (i7il 'a *essoa.

9.2 Conse>"$n ias


H Re(onVe(i'a a *re4)'i(iali'a'eK Va7erM a SUSPENS0O DO PROCESSO e 'a PRESCR /0OZ Art. !"K CPP e art. 119K CP:
Art. 92. =e a deciso so&re a e'ist%ncia da in,ra$o de!ender da solu$o de controvrsia, ue o *ui/ re!ute sria e ,undada, so&re o estado civil das !essoas, o curso da a$o !enal ,icar1 sus!enso at ue no *u4/o c4vel se*a a controvrsia dirimida !or senten$a !assada em *ulgado, sem !re*u4/o, entretanto, da in uiri$o das testemun"as e de outras !rovas de nature/a urgente. Art. 112 - Antes de !assar em *ulgado a senten$a ,inal, a !rescri$o no corre: .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0

19

< - en uanto no resolvida, em outro !rocesso, uesto de ue de!enda o recon"ecimento da e'ist%ncia do crime5 .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0

A s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o serM at8 o TRXNS TO EM JUL?ADO 'a 'e(is3o no (I7elZ
Art. 92. =e a deciso so&re a e'ist%ncia da in,ra$o de!ender da solu$o de controvrsia, ue o *ui/ re!ute sria e ,undada, so&re o estado civil das !essoas, o curso da a$o !enal ,icar1 sus!enso at ue no *u4/o c4vel se*a a controvrsia dirimida !or senten$a !assada em *ulgado, sem !re*u4/o, entretanto, da in uiri$o das testemun"as e de outras !rovas de nature/a urgente.

CONCURSO: ),a 'as (onseB)+n(ias 'a *re4)'i(ial o5ri1at6ria 8 a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o. EEiste, o)tros eEe,*los nos B)ais irM Va7er a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23oJ EEiste, o)tros *ro(essos nos B)ais irM Va7er a*enas a s)s*ens3o 'o *ro(esso e n3o 'a *res(ri23oJ R Dis*ositi7os le1ais B)e *re7ee, a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o: 1H Art. &99K CPP: a()sa'o (ita'o *or e'ital B)e n3o (o,*are(e e ne, (onstit)i a'7o1a'oZ
Art. 322. =e o acusado, citado !or edital, no com!arecer, nem constituir advogado, ,icaro sus!ensos o !rocesso e o curso do !ra/o !rescricional, !odendo o *ui/ determinar a !rodu$o anteci!ada das !rovas consideradas urgentes e, se ,or o caso, decretar !riso !reventiva, nos termos do dis!osto no art. 312. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.281, de 18.(.19920 .Cide 7ei n 11.819, de 233-0

"H Art. C!K lei !.%!!: s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(essoZ


Art. -9. ;os crimes em ue a !ena m4nima cominada ,or igual ou in,erior a um ano, a&rangidas ou no !or esta 7ei, o >inistrio P:&lico, ao o,erecer a den:ncia, !oder1 !ro!or a sus!enso do !rocesso, !or dois a uatro anos, desde ue o acusado no este*a sendo !rocessado ou no ten"a sido condenado !or outro crime, !resentes os demais re uisitos ue autori/ariam a sus!enso condicional da !ena .art. 88 do C@digo Penal0.

&H Art. 9_K 'a lei 1". &C" G,o'ifi(o) o art. C& 'a lei !.-&%H: *ar(ela,ento 'o '85ito tri5)tMrio.
Art. 2o D art. -3 da 7ei no 9.(33, de 28 de de/em&ro de 1992, !assa a vigorar acrescido dos seguintes 1o a 5o, renumerando-se o atual !ar1gra,o :nico !ara 2o: EArt. -3. ........................................................... 2o F sus!ensa a !retenso !unitiva do Astado re,erente aos crimes !revistos no ca!ut, durante o !er4odo em ue a !essoa ,4sica ou a !essoa *ur4dica relacionada com o agente dos aludidos crimes estiver inclu4da no !arcelamento, desde ue o !edido de !arcelamento ten"a sido ,ormali/ado antes do rece&imento da den:ncia criminal. 3o A !rescri$o criminal no corre durante o !er4odo de sus!enso da !retenso !unitiva. (o A'tingue-se a !uni&ilidade dos crimes re,eridos no ca!ut uando a !essoa ,4sica ou a !essoa *ur4dica relacionada com o agente e,etuar o !agamento integral dos d&itos oriundos de tri&utos, inclusive acess@rios, ue tiverem sido o&*eto de concesso de !arcelamento.

Aten23o: *ela no7a re'a23o 'o art. C&K *ara B)e o *ar(ela,ento *ro,o7a a s)s*ens3o 'o *ro(essoK o *e'i'o 'e *ar(ela,ento 'e7e ter si'o for,)la'o ANTES 'a 'enPn(ia. 1=

R Dis*ositi7o le1al B)e *re7+ a s)s*ens3o 'o *ro(esso Gse, s)s*ens3o 'a *res(ri23oH: Art. 1.": 'oen2a ,ental s)*er7eniente ; infra23o *enal.
Art. 152. =e se veri,icar ue a doen$a mental so&reveio B in,ra$o o !rocesso continuar1 sus!enso at ue o acusado se resta&ele$a, o&servado o 2o do art. 1(9.

H AH

Pro')23o ante(i*a'a 'e *ro7as )r1entesZ Nos (ri,es 'e a23o *enal *P5li(a 'e7e o MP *ro,o7er a a23o (i7il referente ; B)est3o *re4)'i(ialK ain'a B)e n3o tenVa le1iti,a23o ori1inaria,ente.

No (I7el o MP n3o te, le1iti,a23o or'inMria. Por issoK *o'eria o(orrer 'e a *arte le1iti,a'a n3o *ro*or a a23o no (I7el G(laroK *oisK 'esta for,aK o *ro(esso (ri,inal fi(aria s)s*ensoH. Assi,K ,es,o o MP n3o ten'o le1iti,a23o or'inMria no (I7elK ele terMK no (aso 'esta *re4)'i(ial o5ri1at6riaK le1iti,a23o *ara a a23o (I7el.

9.3 Pre3is.o !e,a!


Art. 92. =e a deciso so&re a e'ist%ncia da in,ra$o de!ender da solu$o de controvrsia, ue o *ui/ re!ute sria e ,undada, so&re o estado civil das !essoas, o curso da a$o !enal ,icar1 sus!enso at ue no *u4/o c4vel se*a a controvrsia dirimida !or senten$a !assada em *ulgado, sem !re*u4/o, entretanto, da in uiri$o das testemun"as e de outras !rovas de nature/a urgente. Par1gra,o :nico. =e ,or o crime de a$o !:&lica, o >inistrio P:&lico, uando necess1rio, !romover1 a a$o civil ou !rosseguir1 na ue tiver sido iniciada, com a cita$o dos interessados.

?. QUESTES PREJUDICIAIS :ETERO;<NEAS N+O RE'ACIONADAS AO ESTADO CI=I' DAS PESSOAS ?.1 Press"#ostos
H De7e ser ),a ele,entar 'a infra23o *enalZ H De7e ser 'e 'ifI(il sol)23o G'e*en'e 'o (aso (on(retoHZ H N3o 'e7e 7ersar so5re o esta'o (i7il 'as *essoas G*orB)eK (aso (ontrMrioK seria 'e7ol)ti7a a5sol)taHZ AH N3o 'e7e o Direito Ci7il li,itar a *ro7a B)anto ; B)est3o *re4)'i(ialZ Por B)e s6 *o'e s)s*en'er o *ro(esso *enal e ,an'ar *ara o (I7el se lM n3o Vo)7er li,ita2FesJ No *ro(esso *enal 7i1ora a 5)s(a *ela 7er'a'eK *o'en'o a *essoa se 7aler 'e B)alB)er ,eio 'e *ro7a. JM no (I7elK VM al1),as li,ita2FesK *or eEe,*loK art. ""=K CC: 1C

Art. 228. =alvo os casos e'!ressos, a !rova e'clusivamente testemun"al s@ se admite nos neg@cios *ur4dicos cu*o valor no ultra!asse o dcu!lo do maior sal1rio m4nimo vigente no Pa4s ao tem!o em ue ,oram cele&rados.

Por isso eEiste esse *ress)*osto nP,ero A: s6 *o'e ,an'ar *ara o (I7el se ti7er li5er'a'e *ro5at6riaK *oisK (aso (ontrMrioK a *essoa fi(aria *re4)'i(a'a. sto 8: se a lei (i7il li,ita a *ro')23o *ro5at6ria B)anto ; B)est3o *re4)'i(ialK o a()sa'o estaria sen'o *re4)'i(a'o e, 7irt)'e 'o re(onVe(i,ento 'a B)est3o *re4)'i(ialK 4M B)e 7i1oraK no *ro(esso *enalK os *rin(I*ios 'a 5)s(a *ela 7er'a'e e 'a a,*la li5er'a'e B)anto as ,eios *ro5at6rios. AH A *re4)'i(ial 'e7e ser 'a (o,*et+n(ia 'o 4)I<o eEtra*enal G657ioK se esta,os falan'o 'e *re4)'i(ial Vetero1+neaK esta,os falan'o 'e B)est3o e, o)tro ra,o B)e n3o o *enalHZ A H JM 'e7e ter si'o *ro*osta a a23o no (I7el. O 4)i< s6 *o'e s)s*en'er o *ro(esso *elo *re4)'i(ial fa()ltati7a se 4M ti7er si'o *ro*osta a23o no (I7el.

?.2 Conse>"$n ias


H Re(onVe(i'a a *re4)'i(iali'a'eK Va7erM a SUSPENS0O 'o *ro(esso e 'a PRESCR /0OZ H O 4)i< (ri,inal ,ar(a ), *ra<o 'eter,ina'o *ara a s)s*ens3o GB)e *o'e ser *rorro1a'oHZ
Art. 93. =e o recon"ecimento da e'ist%ncia da in,ra$o !enal de!ender de deciso so&re uesto diversa da !revista no artigo anterior, da com!et%ncia do *u4/o c4vel, e se neste "ouver sido !ro!osta a$o !ara resolv%-la, o *ui/ criminal !oder1, desde ue essa uesto se*a de di,4cil solu$o e no verse so&re direito cu*a !rova a lei civil limite, sus!ender o curso do !rocesso, a!@s a in uiri$o das testemun"as e reali/a$o das outras !rovas de nature/a urgente. 1o D *ui/ marcar1 o !ra/o da sus!enso, ue !oder1 ser ra/oavelmente !rorrogado, se a demora no ,or im!ut1vel B !arte. A'!irado o !ra/o, sem ue o *ui/ c4vel ten"a !ro,erido deciso, o *ui/ criminal ,ar1 !rosseguir o !rocesso, retomando sua com!et%ncia !ara resolver, de ,ato e de direito, toda a matria da acusa$o ou da de,esa.

H EE*ira'o o *ra<o ,ar(a'o *elo 4)i< (ri,inal se, a 'e(is3o (I7elK o 4)i< *enal reto,a s)a (o,*et+n(ia *ara a*re(iar a *re4)'i(ial in(i'ental,enteZ
1o D *ui/ marcar1 o !ra/o da sus!enso, ue !oder1 ser ra/oavelmente !rorrogado, se a demora no ,or im!ut1vel B !arte. A'!irado o !ra/o, sem ue o *ui/ c4vel ten"a !ro,erido deciso, o *ui/ criminal ,ar1 !rosseguir o !rocesso, retomando sua com!et%ncia !ara resolver, de ,ato e de direito, toda a matria da acusa$o ou da de,esa.

AH Pro')23o 'a *ro7a )r1enteZ AH Nos (ri,es 'e a23o *P5li(aK o MP 'e7e inter7ir nos *ro(essos G(I7eisH e, an'a,ento.

1!

?.3 Pre3is.o !e,a!


Art. 93. =e o recon"ecimento da e'ist%ncia da in,ra$o !enal de!ender de deciso so&re uesto diversa da !revista no artigo anterior, da com!et%ncia do *u4/o c4vel, e se neste "ouver sido !ro!osta a$o !ara resolv%-la, o *ui/ criminal !oder1, desde ue essa uesto se*a de di,4cil solu$o e no verse so&re direito cu*a !rova a lei civil limite, sus!ender o curso do !rocesso, a!@s a in uiri$o das testemun"as e reali/a$o das outras !rovas de nature/a urgente. 1o D *ui/ marcar1 o !ra/o da sus!enso, ue !oder1 ser ra/oavelmente !rorrogado, se a demora no ,or im!ut1vel B !arte. A'!irado o !ra/o, sem ue o *ui/ c4vel ten"a !ro,erido deciso, o *ui/ criminal ,ar1 !rosseguir o !rocesso, retomando sua com!et%ncia !ara resolver, de ,ato e de direito, toda a matria da acusa$o ou da de,esa. 2o )o des!ac"o ue denegar a sus!enso no ca&er1 recurso. 3o =us!enso o !rocesso, e tratando-se de crime de a$o !:&lica, incum&ir1 ao >inistrio P:&lico intervir imediatamente na causa c4vel, !ara o ,im de !romover-l"e o r1!ido andamento.

@. OASER=A*ES 6INAIS
Da 'e(is3o B)e s)s*en'e o *ro(esso e, 7irt)'e 'e B)est3o *re4)'i(ial (a5erM RESE Gart. .C1K DA K CPPHZ
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: GC< - ue ordenar a sus!enso do !rocesso, em virtude de uesto !re*udicial5

Da 'e(is3o B)e N0O s)s*en'e o *ro(esso N0O VM *re7is3o le1al 'e re()rso Gart. !&K `"_HZ no entantoK e, fa7or 'a li5er'a'e 'e lo(o,o23o *o'e ser )tili<a'o o habeas corpusZ
2o )o des!ac"o ue denegar a sus!enso no ca&er1 recurso.

A s)s*ens3o 'o *ro(esso e, 7irt)'e 'e B)est3o *re4)'i(ial *o'e o(orrer 'e ofI(io o) ,e'iante *ro7o(a23o 'as *artesZ >a7en'o B)est3o *re4)'i(ial o5ri1at6riaK o *ro(esso serM ,anifesta,ente NULO Gn)li'a'e a5sol)ta O (o,*et+n(ia e, ra<3o 'a ,at8riaH se o 4)i< (ri,inal a*re(iar a *re4)'i(ialK *ois n3o te, (o,*et+n(ia *ara talZ A s)s*ens3o 'o *ro(esso e, 7irt)'e 'e *re4)'i(ial N0O a(arreta na s)s*ens3o 'o inB)8ritoZ Te, for2a 'e (oisa 4)l1a'a na esfera *enal a senten2a (I7el B)e a*re(iar a B)est3o *re4)'i(ial Vetero1+neaK se4a ela relati7a ao esta'o (i7il 'as *essoas o) n3oK *o)(o i,*ortantoK a'e,aisK se Vo)7e o) n3o a s)s*ens3o 'o *ro(esso (ri,inalZ A 'e(is3o 'o 4)i< (ri,inal so5re B)est3o *re4)'i(ial 'e7ol)ti7a relati7a N0O fa< (oisa 4)l1a'a na esfera (i7ilK *ois 8 a*re(ia'a a*enas in(i'ental,ente GeEe,*lo a(i,a 'o f)rto no B)al a *essoa *a1o) *ela (oisa alVeia B)e teria si'o s)5traI'aHZ "%

Prin(I*io 'a s)fi(i+n(ia 'a a23o *enal: e, al1),as sit)a2FesK o *ro(esso *enal 8 s)fi(iente *or si s6 *ara resol7er to'a a (ontro78rsiaZ 8 o B)e o(orre (o, as B)estFes *re4)'i(iais Vetero1+neas n3o relati7as ao esta'o (i7il 'as *essoas e B)e se4a, 'e fM(il sol)23o Gno7a,ente o eEe,*lo 'o f)rto a(i,aH.

"1

TEMA 2: EXCEES
1. CONCEITO
S3o *ro(e'i,entos in(i'entais nos B)ais s3o ale1a'os 'eter,ina'os fatos *ro(ess)aisK 1eral,ente li1a'os a *ress)*ostos *ro(ess)ais o) (on'i2Fes 'a a23oK o54eti7an'o ; eEtin23o 'o *ro(esso o) s)a si,*les 'ila23o. As eE(e2Fes n3o ata(a, o ,8ritoZ ata(a, o *r6*rio *ro(esso.

2. EBCE*+O B OAJE*+O
Exceo 'e7e ser )sa'a *ara se referir ; es*8(ie 'e 'efesa B)e s6 *o'e ser (onVe(i'a *elo 4)i< se ar1)I'a *elas *artes. A eE(e23o N0O *o'e ser a*re(ia'a 'e ofI(io GeEe,*lo (lMssi(o 'o *ro(esso (i7il Y eE(e23o 'e in(o,*et+n(ia relati7a O sP,)la && 'o STJH. Aten23o: 'e a(or'o (o, o STJ essa sP,)la *o'e ser )sa'a ta,58, no *ro(esso *enalK o B)e 8 ), a5s)r'oK 7e< B)e o 4)i< (ri,inalK *or 657ioK *o'e e 'e7e re(onVe(er 'e ofI(io a in(o,*et+n(ia relati7a. EE.: 4)i< (ri,inal 'e SP re(e5e ), *ro(esso 'e ), 'elito (o,eti'o e, Mana)s. S (laro B)e ele *o'e re(onVe(er a in(o,*et+n(ia territorial. Ao (ontrMrioK objeo se refere ; ,at8ria 'e 'efesa B)e *o'e ser re(onVe(i'a 'e ofI(io *elo ,a1istra'o. EE.: in(o,*et+n(ia a5sol)ta.

Co, 5ase nessa 'istin23oK 7a,os analisar o arti1o !.K CPP:


Art. 95. Podero ser o!ostas as e'ce$Hes de: < - sus!ei$o5 << - incom!et%ncia de *u4/o5 <<< - litis!end%ncia5 <C - ilegitimidade de !arte5 C - coisa *ulgada.

Per1)nta: o 4)i< (ri,inal *o'e re(onVe(er 'e ofI(io essas ,at8riasJ ATEN/0O: o arti1o !. )sa a *ala7ra [eE(e23o\ 'e ,aneira NCORRETAK *ois as ,at8rias ali (olo(a'as *o'e, ser re(onVe(i'as 'e ofI(io *elo ,a1istra'o. Te(ni(a,enteK o B)e o arti1o !. (Va,a 'e [eE(e2Fes\ s3oK na 7er'a'eK o54e2Fes.

""

3. (ODA'IDADES DE EBCE*ES 3.1 EC e-Des di!at1rias


S3o aB)elas B)e 7isa, a*enas ; *ro(rastina23o 'o *ro(esso. A i'eia aB)i 8 B)e B)anto ,ais te,*o o *ro(esso *enal 'e,orarK ,elVor ao a()sa'o solto.
Art. 95. Podero ser o!ostas as e'ce$Hes de: < - sus!ei$o5 << - incom!et%ncia de *u4/o5 <<< - litis!end%ncia5 <C - ilegitimidade de !arte5 C - coisa *ulgada.

Q)ais s3o as eE(e2Fes 'ilat6riasJ R S)s*ei23oK i,*e'i,ento e in(o,*ati5ili'a'eZ R n(o,*et+n(ia 'e 4)I<o Gno *ro(esso (ri,inal a in(o,*et+n(ia N0O 1era a eEtin23o 'o *ro(essoZ os a)tos s3o a*enas re,eti'os ao 4)I<o (o,*etente O o B)e 1era a 'ila23o 'o feitoHZ R le1iti,i'a'e ad processum GeE.: B)erelante ,enor O o 4)i<K ao ,enos e, ), *ri,eiro ,o,entoK n3o eEtin1)irM o *ro(essoZ ele 'arM ), *ra<o *ara a irre1)lari'a'e se4a sana'aH.

3.2 ECe-Des #ere%#t1rias


S3o aB)elas B)e *ro7o(a, a eEtin23o 'o feito. Q)ais s3o as eE(e2Fes *ere,*t6riasJ R Litis*en'+n(iaZ R Coisa 4)l1a'aZ R le1iti,i'a'e ad causam GeE.: MP ofere(e 'enPn(ia n), (ri,e 'e a23o *enal *ri7a'aH.

&. PROCEDI(ENTO DAS EBCE*ES E SUSPENS+O DO PROCESSO


E, re1raK as eE(e2Fes s3o *ro(essa'as e, AUTOS APARTADOS G*eti23o a)t^no,a Y eE.: ofere(e a 'enPn(ia eK e, *e2a se*ara'aK a*resenta a eE(e23oH. To'a7iaK a for,a 'e o*osi23o 'a eE(e23o n3o 8 ),a for,ali'a'e essen(ial. JM B)e o 4)i< *o'e (onVe(er 'a ,at8ria 'e ofI(ioK ain'a B)e se4a o*osta 'e for,a irre1)larK serM (onVe(i'a. "&

A o*osi23o 'as eE(e2Fes N0O a(arreta a s)s*ens3o 'o *ro(essoK sal7o no (aso 'a SUSPE /0OK ,as 'es'e B)e Va4a (on(or'Wn(ia 'a *arte (ontrMria.
Art. 111. As e'ce$Hes sero !rocessadas em autos a!artados e no sus!endero, em regra, o andamento da a$o !enal. Art. 132. Iuando a !arte contr1ria recon"ecer a !roced%ncia da argJi$o, !oder1 ser sustado, a seu re uerimento, o !rocesso !rinci!al, at ue se *ulgue o incidente da sus!ei$o.

). EBCE*+O DE SUSPEI*+O ).1 Ca"sas de s"s#ei-.o


?eral,ente refere,Rse a ),a rela23o eEterna ao *ro(esso B)e *re4)'i(a a i,*ar(iali'a'e 'o ,a1istra'o.
Art. 25(. D *ui/ dar-se-1 !or sus!eito, e, se no o ,i/er, !oder1 ser recusado !or ual uer das !artes: < - se ,or amigo 4ntimo ou inimigo ca!ital de ual uer deles5 << - se ele, seu c+n*uge, ascendente ou descendente, estiver res!ondendo a !rocesso !or ,ato an1logo, so&re cu*o car1ter criminoso "a*a controvrsia5o *ui/ !oderia usar o !rocesso !ara dar uma deciso ue !oderia, eventualmente, servir de !aradigma !ara a deciso em rela$o ao !rocesso contra o CA) <<< - se ele, seu c+n*uge, ou !arente, consangJ4neo, ou a,im, at o terceiro grau, inclusive, sustentar demanda ou res!onder a !rocesso ue ten"a de ser *ulgado !or ual uer das !artes5 <C - se tiver aconsel"ado ual uer das !artes5 C - se ,or credor ou devedor, tutor ou curador, de ual uer das !artes5 Cl - se ,or s@cio, acionista ou administrador de sociedade interessada no !rocesso.

CONCURSO: a,i<a'e (o, a'7o1a'o 8 (a)sa 'e s)s*ens3oJ N0O] Essa s)s*ei23o se 'M e, rela23o ;s *artes e n3o ao a'7o1a'o. >MK *or8,K 'o)trina'ores B)e 'i<e, B)eK 'iante 'e ),a forte a,i<a'e (o, o a'7o1a'oK o 4)i< *o'e se 'ar *or s)s*eito *or foro Inti,o.

A. ConseB)+n(ias 'a 'e(is3o *roferi'a *or ), 4)i< s)s*eito A 'e(is3o *roferi'a *or 4)i< s)s*eito ense4a NUL DADE ABSOLUTAK B)e 'e7eK in(l)si7eK ser re(onVe(i'a ab initio Ga *artir 'o *ri,eiro ,o,ento e, B)e o 4)i< s)s*eito te7e (ontato (o, o feitoH.
Art. 52(. A nulidade ocorrer1 nos seguintes casos: < - !or incom!et%ncia, sus!ei$o ou su&orno do *ui/5

B. an)s 'a *ro7a 'a s)s*ei23o "-

O ^n)s 'a *ro7a re(ai so5re o EDC P ENTE Ga *essoa B)e o*^s a eE(e23oH.

C. S)s*ei23o *or ra<Fes 'e foro Inti,o O 4)i< re(onVe(e essa s)s*ei23o se, ne(essi'a'e 'e 'e(larar o ,oti7o. To'a7iaK 7isan'o a e7itar fra)'es GeE.: 4)I<es B)e se 'e(lara, s)s*eitos *or ra<Fes 'e foro Inti,o )ni(a,ente *ara e7itar 4)l1ar *ro(esso 'ifI(eis o) eEtensosHK o CNJ e'ito) a Resol)23o n. C":
RESOLU !O "# $%& de '( de )un*o de %''(

D P6A=<)A;KA )D CD;=A7LD ;AC<D;A7 )A MN=K<OA, no uso de suas atri&ui$Hes, CD;=<)A6A;)D ue durante <ns!e$Hes reali/adas !ela Corregedoria ;acional de Musti$a ,oi constatado um elevado n:mero de declara$Hes de sus!ei$o !or motivo de ,oro 4ntimo5 CD;=<)A6A;)D ,undamentadas ue todas as decisHes dos @rgos do Poder Mudici1rio devem ser .art. 93, <G, da CP05

CD;=<)A6A;)D ue dever do magistrado cum!rir com e'atido as dis!osi$Hes legais .art. 35, <, da 7C 35?19890, o&riga$o cu*o o&serv#ncia somente !ode ser a,erida se con"ecidas as ra/Hes da deciso5 CD;=<)A6A;)D ue no *ulgamento do relat@rio da <ns!e$o reali/ada no Poder Mudici1rio Astadual do Ama/onas ,oi a!rovada a !ro!osta de edi$o de 6esolu$o, !elo Consel"o ;acional de Musti$a, !ara ue a as ra/Hes da sus!ei$o !or motivo 4ntimo, declarada !elo magistrado de !rimeiro e de segundo grau, e ue no sero mencionadas nos autos, se*am imediatamente remetidas !elo magistrado, em car1ter sigiloso, !ara con"ecimento !elo Kri&unal ao ual est1 vinculado5 CD;=<)A6A;)D alguns 6 A ue a sistem1tica de controle adotada, com %'ito, "1 v1rios anos, !or Kri&unais do Pa4s. = D 7 C A:

Art. 1. ;o caso de sus!ei$o !or motivo 4ntimo, o magistrado de !rimeiro grau ,ar1 essa a,irma$o nos autos e, em o,4cio reservado, imediatamente e'!or1 as ra/Hes desse ato B Corregedoria local ou a @rgo diverso designado !elo seu Kri&unal. Art. 2. ;o caso de sus!ei$o !or motivo 4ntimo, o magistrado de segundo grau ,ar1 essa a,irma$o nos autos e, em o,4cio reservado, imediatamente e'!or1 as ra/Hes desse ato B Corregedoria ;acional de Musti$a. Art. 3. D @rgo destinat1rio das in,orma$Hes manter1 as ra/Hes em !asta !r@!ria, de ,orma a ue o sigilo se*a !reservado, sem !re*u4/o do acesso Bs a,irma$Hes !ara ,ins correcionais. Art. (. Asta resolu$o entrar1 em vigor na data de sua !u&lica$o.

+ini,tro -.L+AR +E"/ES

To'a7iaK essa Resol)23o foi SUSPENSA *elo ST: GMS "C."1.H. >MK ain'aK ),a AD G-."9%H 7isan'o a i,*)1nar a Resol)23o.

).2 Ca"sas de i%#edi%ento


Refere,Rse a ),a rela23o interna ao *ro(esso B)e *re4)'i(a a i,*ar(iali'a'e 'o 4)i<.
Art. 252. D *ui/ no !oder1 e'ercer *urisdi$o no !rocesso em ue:

".

< - tiver ,uncionado seu c+n*uge ou !arente, consangJ4neo ou a,im, em lin"a reta ou colateral at o terceiro grau, inclusive, como de,ensor ou advogado, @rgo do >inistrio P:&lico, autoridade !olicial, au'iliar da *usti$a ou !erito5 << - ele !r@!rio "ouver desem!en"ado ual uer dessas ,un$Hes ou servido como testemun"a5 o *ui/ !ode ser testemun"a5 s@ no !ode testemun"ar no !rocesso ue *ulga <<< - tiver ,uncionado como *ui/ de outra inst#ncia, !ronunciando-se, de ,ato ou de direito, so&re a uesto5 di/ res!eito a!enas a !rocesso de nature/a *udicial .e no administrativa0 <C - ele !r@!rio ou seu c+n*uge ou !arente, consangJ4neo ou a,im em lin"a reta ou colateral at o terceiro grau, inclusive, ,or !arte ou diretamente interessado no ,eito.

A. ConseB)+n(ias 'a 'e(is3o *roferi'a *or ), 4)i< i,*e'i'o A 'e(is3o *roferi'a *or ), 4)i< i,*e'i'o 8 (onsi'era'a (o,o NED STENTE G8 (o,o se a 'e(is3o fosse *roferi'a *or ), [n3oR4)i<\H.

).3 Ca"sas de in o%#ati0i!idade


N3o VM (onsenso na 'o)trina e, rela23o a este te,a. >M 'o)trina'ores B)e 'i<e, B)e as (a)sas 'e in(o,*ati5ili'a'e s3o as *re7istas no arti1o ".& 'o CPP:
Art. 253. ;os *u4/os coletivos, no !odero servir no mesmo !rocesso os *u4/es ue ,orem entre si !arentes, consangJ4neos ou a,ins, em lin"a reta ou colateral at o terceiro grau, inclusive.

U,a se1)n'a (orrente 'efen'e B)e in(o,*ati5ili'a'e 8 o 1+nero 'o B)al a s)s*ei23o e o i,*e'i,ento s3o es*8(ies. Ain'aK 'e a(or'o (o, ),a ter(eira (orrenteK as (a)sas 'e in(o,*ati5ili'a'e s3o as *re7istas nas leis 'e or1ani<a23o 4)'i(iMria G*osi23o ,a4oritMriaH. n'e*en'ente,ente 'a *osi23o a'ota'aK *re7ale(e B)e a 'e(is3o (onta,ina'a *or ),a (a)sa 'e in(o,*ati5ili'a'e 8 NULA Gn)li'a'e a5sol)taH.

).& Pro edi%ento da eC e-.o de s"s#ei-.o


A *ri,eira o5ser7a23o i,*ortante e, rela23o ; eE(e23o 'e s)s*ei23o Ge i,*e'i,entoH 8 B)eK 'iferente,ente 'as 'e,ais eE(e2FesK ela N0O serM a*re(ia'a *elo 4)i<K ,as si, *elo Tri5)nal. A'e,aisK a s)s*ei23o DEAE ser re(onVe(i'a 'e ofI(io *elo 4)i<. To'a7iaK n3o re(onVe(i'a 'e ofI(io *elo 4)i<K a s)s*ei23o 'e7e ser ar1)I'a *ela *arteK *or es(ritobK na *ri,eira o*ort)ni'a'e e, B)e lVe (o)5er falar nos a)tosK so5 *ena 'e *re(l)s3o. bTo'as as 'e,ais eE(e2Fes *o'e, ser a1)I'as oral,enteZ a s)s*ei23o Go) i,*e'i,entoHK a*enas *or es(rito. "9

OBS.: se a ar1)i23o 'a s)s*ei23o for feita *or a'7o1a'oK reB)er *o'eres es*e(iais.

Q)al 8 a *ri,eira o*ort)ni'a'e *ara a a()sa23oJ A a()sa23o irM o*or a eE(e23o 'e s)s*ei23o B)an'o 'o ofere(i,ento 'a PE/A ACUSATUR A. Q)al 8 a *ri,eira o*ort)ni'a'e *ara a 'efesaJ A 'efesa irM o*or a eE(e23o 'e s)s*ei23o B)an'o 'a RESPOSTA ; a()sa23o Gart. &!9RAK CPPH.
Art. 392-A. ;a res!osta, o acusado !oder1 argJir !reliminares .e'ce$o !reliminar0 e alegar tudo o ue interesse B sua de,esa, o,erecer documentos e *usti,ica$Hes, es!eci,icar as !rovas !retendidas e arrolar testemun"as, uali,icando-as e re uerendo sua intima$o, uando necess1rio. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. 1o A e'ce$o ser1 !rocessada em a!artado, nos termos dos arts. 95 a 112 deste C@digo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. 2o ;o a!resentada a res!osta no !ra/o legal, ou se o acusado, citado, no constituir de,ensor, o *ui/ nomear1 de,ensor !ara o,erec%-la, concedendo-l"e vista dos autos !or 13 .de/0 dias. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

ATEN/0O: 'e a(or'o (o, a 'o)trinaK ain'a B)e n3o ar1)I'a na *ri,eira o*ort)ni'a'eK 8 (erto B)e 'e(is3o *roferi'a *or 4)i< s)s*eito 7iola o 'e7i'o *ro(esso le1al. Lo1oK na'a i,*e'e B)e essa n)li'a'e a5sol)ta se4a ar1)I'a e, *reli,inar 'e f)t)ra e e7ent)al a*ela23o. CONCURSO: e se 'e*ois 'o trWnsito e, 4)l1a'o o a'7o1a'o 'es(o5re B)e o 4)i< era ,ari'o 'a *ro,otoraJ Na Vi*6tese 'e Va7er ),a senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*riaK a s)s*ei23o *o'erM ser ar1)I'a *or ,eio 'a re7is3o (ri,inal o) 'o habeas corpus Ginstr),entos *ostos ; 'is*osi23o 'a 'efesaH.

A*6s o*osta a s)s*ei23oK *o'e, a(onte(er ')as sit)a2Fes: R J)i< (on(or'a (o, o eE(i*ienteb Y re,essa 'os a)tos *ara o Tri5)nalZ bContra essa 'e(is3o N0O (a5e re()rso. R J)i< n3o a(olVe o *e'i'o Y o 4)i< a*resenta res*osta *or es(rito Y os a)tos ser3o re,eti'os ao Tri5)nal. Q)an'o os a)tos '3o entra'a no Tri5)nalK te,os ')as *ossi5ili'a'es: R n'eferi,ento li,inar Y o Tri5)nal re(onVe(e B)e as ra<Fes 'o eE(i*iente s3o ,anifesta,ente i,*ro(e'entesZ R Aerifi(an'o ),a 7erossi,ilVan2a nas ale1a2Fes 'o eE(i*ienteK o Tri5)nal irM instr)ir a eE(e23o e 4)l1MRla. Contra essa 'e(is3o 'o Tri5)nal (a5e re()rsoJ Arti1o .C1K CPP:
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: <<< - ue *ulgar !rocedentes as e'ce$Hes, salvo a de sus!ei$o5

"=

Por B)e a s)s*ei23o 8 a Pni(a eE(e23o e, rela23o a B)al n3o 8 (a5I7el o RESEJ To'as as eE(e2Fes s3o 4)l1a'as *elo 4)i< 'e *ri,eira instWn(iaK sal7o as 'e s)s*ei23o. O RESE 8 re()rso (ontra 'e(is3o 'e 4)i< 'e *ri,eira instWn(ia. Dessa for,aK (o,o o 4)i< N0O 4)l1a a eE(e23o 'e s)s*ei23oK n3o (a5erM RESE (ontra a 'e(is3o 'o Tri5)nal B)e 4)l1ar *ro(e'ente a s)s*ei23o. To'a7iaK a*esar 'e o CPP (onsi'erar a 'e(is3o inrre(orrI7elK na *rMti(aK VM a *ossi5ili'a'e 'e inter*or habeas corpusK ,an'a'o 'e se1)ran2a eK (),*ri'os os reB)isitos le1aisK ta,58, Re()rsos EEtraor'inMrios. Arti1os relati7os ao *ro(e'i,ento 'e s)s*ei23o:
Art. 9-. Iuando ual uer das !artes !retender recusar o *ui/, dever1 ,a/%-lo em !eti$o assinada !or ela !r@!ria ou !or !rocurador com !oderes es!eciais, adu/indo as suas ra/Hes acom!an"adas de !rova documental ou do rol de testemun"as. Art. 99. =e recon"ecer a sus!ei$o, o *ui/ sustar1 a marc"a do !rocesso, mandar1 *untar aos autos a !eti$o do recusante com os documentos ue a instruam, e !or des!ac"o se declarar1 sus!eito, ordenando a remessa dos autos ao su&stituto. Art. 133. ;o aceitando a sus!ei$o, o *ui/ mandar1 autuar em a!artado a !eti$o, dar1 sua res!osta dentro em tr%s dias, !odendo instru4-la e o,erecer testemun"as, e, em seguida, determinar1 se*am os autos da e'ce$o remetidos, dentro em vinte e uatro "oras, ao *ui/ ou tri&unal a uem com!etir o *ulgamento. 1o 6econ"ecida, !reliminarmente, a relev#ncia da argJi$o, o *ui/ ou tri&unal, com cita$o das !artes, marcar1 dia e "ora !ara a in uiri$o das testemun"as, seguindo-se o *ulgamento, inde!endentemente de mais alega$Hes. 2o =e a sus!ei$o ,or de mani,esta im!roced%ncia, o *ui/ ou relator a re*eitar1 liminarmente. Art. 131. Mulgada !rocedente a sus!ei$o, ,icaro nulos os atos do !rocesso !rinci!al, !agando o *ui/ as custas, no caso de erro inescus1vel5 re*eitada, evidenciando-se a mal4cia do e'ci!iente, a este ser1 im!osta a multa de du/entos mil-ris a dois contos de ris. Art. 132. Iuando a !arte contr1ria recon"ecer a !roced%ncia da argJi$o, !oder1 ser sustado, a seu re uerimento, o !rocesso !rinci!al, at ue se *ulgue o incidente da sus!ei$o.

CONCURSO: o assistente 'a a()sa23o te, le1iti,i'a'e *ara ar1)ir a s)s*ei23oJ >o4e enten'eRse B)e o assistente te, interesse n3o s6 *atri,oniaisK ,as ta,58, na eEist+n(ia 'e ), *ro(esso 4)sto. Por issoK *ara a ,aioria 'a 'o)trinaK o assistente *o'erM ar1)ir a s)s*ei23o.

).) S"s#ei-.o do (P
Art. 25-. Ds @rgos do >inistrio P:&lico no ,uncionaro nos !rocessos em ue o *ui/ ou ual uer das !artes ,or seu c+n*uge, ou !arente, consangJ4neo ou a,im, em lin"a reta ou colateral, at o terceiro grau, inclusive, e a eles se estendem, no ue <"es ,or a!lic1vel, as !rescri$Hes relativas B sus!ei$o e aos im!edimentos dos *u4/es.

To'as as Vi*6teses 'e i,*e'i,ento e s)s*ei23o B)e se a*li(a, aos 4)I<esK ta,58, a*li(a,Rse ao MPK tanto B)an'o ele at)a (o,o fis(al 'a leiK B)anto (o,o *arte. "C

CONCURSO: o fato 'e o MP ter *arti(i*a'o na in7esti1a23o o torna s)s*eito *ara at)ar no *ro(essoJ N0O] A at)a23o 'o MP na fase in7esti1at6ria n3o a(arreta e, s)s*ei23o Go) i,*e'i,entoH. AliMsK o ,elVor *ro,otor 8 aB)ele B)e at)a na in7esti1a23o G(onVe(erM ,elVor o *ro(essoH.
STJ Smula n 234 - 13/12/1999 - DJ 07.02.2000 Membro do Ministrio Pblico - Participao na Fase n!esti"at#ria mpedimento ou Suspeio - $%erecimento da &enncia A participao de membro do Ministrio P b!ico na "ase in#esti$at%ria crimina! no acarreta o se& impedimento o& s&speio para o o"erecimento da den ncia.

Q)al 8 a (onseB)+n(ia 'a at)a23o 'o *ro,otor i,*e'i'o o) s)s*eito no *ro(essoJ O CPP n3o *re7+ B)alB)er n)li'a'e e, rela23o ; at)a23o 'e *ro,otor s)s*eito. Assi,K *ara a 'o)trina ,a4oritMriaK essa at)a23o n3o irM a(arretar na in7ali'a23o 'o ato *ro(ess)al. Q)e, 'e(i'e a eE(e23o 'e s)s*ei23o (ontra o *ro,otorJ Nos ter,os 'o CPPK a s)s*ei23o 'o MP 8 'e(i'i'a *elo 4)i< 'e 1Q instWn(iaK sen'o irre(orrI7el.
Art. 13(. =e ,or argJida a sus!ei$o do @rgo do >inistrio P:&lico, o *ui/, de!ois de ouvi-lo, decidir1, sem recurso, !odendo antes admitir a !rodu$o de !rovas no !ra/o de tr%s dias.

Para a *ro7a 'o MP: o arti1o 1%- 'o CPP n3o foi re(e*(iona'o *ela CR:B CCK sen'o B)e a 'e(is3o (o5re a s)s*ei23o 'o MP (a5e a al1), 6r13o s)*erior 'o *r6*rio MPK 1eral,ente o ConselVo S)*erior.

).5 S"s#ei-.o da a"toridade #o!i ia!


Art. 138. ;o se !oder1 o!or sus!ei$o Bs autoridades !oliciais nos atos do in urito, mas devero elas declarar-se sus!eitas, uando ocorrer motivo legal.

).9 S"s#ei-.o dos /"rados


RO5ser7a23o ini(ial: s3o (on7o(a'os ". 4)ra'os. Para B)e a sess3o *ossa ser instala'a VM ne(essi'a'e 'e ), B)6r), ,Ini,o 'e 1. 4)ra'os. Desses 1.K *arti(i*a, efeti7a,ente 'o 4)l1a,ento a*enas = 4)ra'os GConselVoH. As (a)sas 'e s)s*ei23o est3o *re7istas nos arti1os --C e --! 'o CPP:
Art. ((-. =o im!edidos de servir no mesmo Consel"o: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q marido e mul"er5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q ascendente e descendente5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q sogro e genro ou nora5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q irmos e cun"ados, durante o cun"adio5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

"!

C Q tio e so&rin"o5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 C< Q !adrasto, madrasta ou enteado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o D mesmo im!edimento ocorrer1 em rela$o Bs !essoas ue manten"am unio est1vel recon"ecida como entidade ,amiliar. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o A!licar-se-1 aos *urados o dis!osto so&re os im!edimentos, a sus!ei$o e as incom!ati&ilidades dos *u4/es togados. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Art. ((9. ;o !oder1 servir o *urado ue: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q tiver ,uncionado em *ulgamento anterior do mesmo !rocesso, inde!endentemente da causa determinante do *ulgamento !osterior5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q no caso do concurso de !essoas, "ouver integrado o Consel"o de =enten$a *ulgou o outro acusado5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 ue

<<< Q tiver mani,estado !rvia dis!osi$o !ara condenar ou a&solver o acusado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Al8, 'as (a)sas a(i,aK t)'o o B)e se a*li(a e, rela23o ; s)s*ei23o 'os 4)I<es ta,58, se a*li(a e, rela23o aos 4)ra'os. O 4)ra'o 'e7e re(onVe(er s)a s)s*ei23o 'e ofI(io. Caso n3o o fa2aK as *artes *o'e, re()sMRlo Gre()sa ,oti7a'aH. O5s.: as re()sas ,oti7a'as *o'e, ser )sa'as B)antas 7e<es fore, ne(essMrias. A re()sa ,oti7a'a 'o 4)ra'o e, 7irt)'e 'a s)s*ei23o 'e7e ser 'e(i'i'a 'e *lano *elo 4)i<.

CONCURSO: te,Rse 1. 4)ra'os GB)6r), ,Ini,oH. E se ), 'eles se 'e(larar s)s*eitoJ Ain'a B)e o 4)ra'o se eE(l)a o) se4a eE(l)I'o *or s)s*ei23oK serM (o,*)ta'o *ara fins 'o B)6r), 'e instala23o.
Art. (51. Ds *urados e'clu4dos !or im!edimento, sus!ei$o ou incom!ati&ilidade sero considerados !ara a constitui$o do n:mero legal e'ig4vel !ara a reali/a$o da sesso. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

CONCURSO: B)al 8 a (onseB)+n(ia 'a *arti(i*a23o 'e 4)ra'o i,*e'i'o no 4)l1a,entoJ Antes 'a refor,a 'e "%%CK a 7ota23o no 4Pri era feita at8 o =_ 7otoZ *or issoK se ), 4)ra'o i,*e'i'o *arti(i*asse 'o 4)l1a,ento era (a)sa 'e n)li'a'e relati7a G'e7eria *ro7arRse B)e a *arti(i*a23o 'o 4)ra'o infl)i) no 4)l1a,entoK eE.: to'as as 7ota2Fes ter,inara, e, =E% O a *arti(i*a23o 'o 4)ra'oK o57ia,enteK n3o foi 'e(isi7aH. Co, a refor,a 'e "%%CK o 4)i< *ara a 7ota23o B)an'o (o,*letos - 7otos e, ),a 'ire23o Gfor,a 'e *reser7ar o si1ilo 'as 7ota2FesK sen'o i,*ossI7el 'eter,inar B)al o 1ra) 'e *arti(i*a23o 'o 4)ra'o i,*e'i'o no 4)l1a,entoH. Dessa for,aK a (onseB)+n(iaK a1oraK 8 a n)li'a'e a5sol)ta. O) se4a: antes 'a lei 11.9C!K era (a)sa 'e n)li'a'e relati7aK sen'o o5ri1at6ria a (o,*ro7a23o 'o *re4)I<oK B)e s6 estaria *resente se a 7ota23o ter,inasse e, - E &. Co, a lei 11.9C!K a 7ota23o *assa a ser interro,*i'a B)an'o fore, atin1i'os - 7otos n), senti'o. Lo1oK (o,o n3o serM *ossI7el 'eter,inar o 1ra) 'e infl)+n(ia 'o 7oto 'o 4)ra'o i,*e'i'oK trataRse 'e n)li'a'e a5sol)ta. &%

5. EBCE*+O DE INCO(PET<NCIA EDEC'INATORIA 6ORIF


Por ,eio 'essa eE(e23oK *o'eRse ar1)ir tanto a in(o,*et+n(ia a5sol)ta (o,o a relati7a.

Q)anto ao *ro(e'i,ento 'e7e,os atentar *ara al1)ns *ontos i,*ortantes: R A in(o,*et+n(ia Gtanto a a5sol)ta B)anto a relati7aH *o'e ser re(onVe(i'a 'e ofI(io *elo 4)i<:
Art. 251. Ao *ui/ incum&ir1 !rover B regularidade do !rocesso e manter a ordem no curso dos res!ectivos atos, !odendo, !ara tal ,im, re uisitar a ,or$a !:&lica.

Q)an'o o arti1o fala e, [*ro7er a re1)lari'a'e\K 'aI a 'o)trina eEtrai B)e o 4)i< *o'e re(onVe(er s)a *r6*ria in(o,*et+n(ia.

R Q)ais os li,ites te,*orais *ara o re(onVe(i,ento 'a in(o,*et+n(iaJ A5sol)ta: *o'e ser re(onVe(i'a 'e ofI(io *elo 4)i< enB)anto n3o es1ota'a s)a 4)ris'i23o Go) se4a: at8 a *rola23o 'a senten2aH. Relati7a: *o'e ser re(onVe(i'a 'e ofI(io *elo 4)i< at8 o inI(io 'a instr)23o *ro5at6riaK res*eitan'oRseK assi,K o *rin(I*io 'a i'enti'a'e fIsi(a 'o 4)i< Gn3o fa< senti'o o 4)i< instr)ir to'o o *ro(esso *araK ao finalK re(onVe(er a in(o,*et+n(ia relati7a e n3o 4)l1arH. A in(o,*et+n(ia relati7a estM s)4eita ; *re(l)s3oK *or issoK se n3o re(onVe(i'a no 'e7i'o ,o,entoK *rorro1aRse. ATEN/0O: a sP,)la && 'o STJ N0O se a*li(a ao Pro(esso Penal.
STJ Smula n 33 - 2'/10/1991 - DJ 29.10.1991 ncompet'ncia (elati!a - &eclarao de $%)cio A incompet(ncia re!ati#a no pode ser dec!arada de o")cio.

R Se a in(o,*et+n(ia for re(onVe(i'a 'e ofI(ioK (a5erM RESE:


Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: << - ue concluir !ela incom!et%ncia do *u4/o5

R Caso n3o Va4a o re(onVe(i,ento 'e ofI(ioK as *artes *o'er3o o*or eE(e23o 'e in(o,*et+n(ia Gtanto *ara a a5sol)ta B)anto *ara a relati7aK sen'o B)e esta 'e7e ser ar1)I'a no *ri,eiro ,o,ento e, B)e (o)5er ; *arte falar nos a)tosK so5 *ena 'e *re(l)s3oH. R U,a 7e< o*osta a eE(e23o B)al 8 o re()rso (a5I7elJ Pro(e'+n(ia 'a eE(e23o 'e in(o,*et+n(ia: &1

Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: <<< - ue *ulgar !rocedentes as e'ce$Hes, salvo a de sus!ei$o5

,*ro(e'+n(ia 'a eE(e23o 'e in(o,*et+n(ia: n3o VM re()rso es*e(Ifi(o (ontra essa 'e(is3o. Por issoK a ,at8ria *o'erM ser ar1)I'a (o,o *reli,inar 'e f)t)ra e e7ent)al a*ela23oK se, *re4)I<o 'os re,8'ios (onstit)(ionais Ghabeas corpus o) ,an'a'o 'e se1)ran2aH.

Aale le,5rar B)eK *ara a 'efesaK no (aso 'e o a()sa'o estar soltoK n3o VM *ressa e, re(onVe(er a in(o,*et+n(ia a5sol)taK 7e< B)eK (o, a *ro(rastina23o 'o *ro(esso *o'eria o(orrer a *res(ri23o.

OBS.: e, rela23o ; ,at8riaK 7er o (a'erno 'o intensi7o 1.

9. EBCE*+O DE I'E;ITI(IDADE
le1iti,i'a'e ad causam: R S a *ertin+n(ia s)54eti7a 'a a23oZ R S ),a (on'i23o 1en8ri(a 'a a23oZ R S)a 7iola23o 'arM ense4o a ),a n)li'a'e a5sol)ta. EE.: a23o *enal *ri7a'a inter*osta *elo MP.

le1iti,i'a'e ad processum: R Press)*osto *ro(ess)al 'e 7ali'a'eZ R S)a 7iola23o 'arM ense4o a ),a n)li'a'e relati7aZ EE.: B)eiEa (ri,e ofere(i'a *or ), ,enor 'e 1C anos. Ato B)e estM s)4eito ; (on7ali'a23oK 5astan'o B)e o re*resentante ratifiB)e o ato *rati(a'o.

CONCURSO: 'elito 'e in4Pria ra(ial *rati(a'o *or TI(io e, 'etri,ento 'e M87io no 'ia &% 'e a1osto 'e "%%!. M87io ofere(e B)eiEa (ri,e e, fa(e 'e TI(io no 'ia &% 'e o)t)5ro 'e "%%!. Os a)tos 73o (o, 7ista ao MP *ara *are(er.
Art. 1(3 3o =e a in*:ria consiste na utili/a$o de elementos re,erentes a ra$a, cor, etnia, religio, origem ou a condi$o de !essoa idosa ou !ortadora de de,ici%ncia: .6eda$o dada !ela 7ei n 13.8(1, de 23330 Pena - recluso de um a tr%s anos e multa. .<nclu4do !ela 7ei n 9.(59, de 19980

&"

Art. 1(5 - ;os crimes !revistos neste Ca!4tulo somente se !rocede mediante uando, no caso do art. 1(3, 2, da viol%ncia resulta leso cor!oral.

uei'a, salvo

Par1gra,o :nico. Procede-se mediante re uisi$o do >inistro da Musti$a, no caso do inciso < do ca!ut do art. 1(1 deste C@digo, e mediante re!resenta$o do o,endido, no caso do inciso << do mesmo artigo, &em como no caso do 3 o do art. 1(3 deste C@digo. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.333. de 23390

O (ri,e 'e in4Pria ra(ial era 'e a23o *enal *ri7a'aK ,asK *or (onta 'a lei 1".%&&K *asso) a ser 'e a23o *enal *P5li(a (on'i(iona'a ; re*resenta23o. 30 de agosto Data 'o fato A23o *enal PR AADA 30 de outubro Data 'a B)eiEa (ri,e A23o *enal *P5li(a COND C ONADA T REPRESENTA/0O

LE. "# 0%1'22& /E%( /E SE3E+BRO /E %''(1 Altera a reda$o do !ar1gra,o :nico do art. 1(5 do )ecreto-7ei 2-(-, de 8 de de/em&ro de 19(3 C@digo Penal, tornando !:&lica condicionada a a$o !enal em ra/o da in*:ria ue es!eci,ica. OPRES./E"3E/AREP4BL.5A Pa$o sa&er ue o Congresso ;acional decreta e eu sanciono a seguinte 7ei: Art1 0o Asta 7ei torna !:&lica condicionada a a$o !enal em ra/o de in*:ria consistente na utili/a$o de elementos re,erentes a ra$a, cor, etnia, religio, origem ou a condi$o de !essoa idosa ou !ortadora de de,ici%ncia. Art1 %o D !ar1gra,o :nico do art. 1(5 do )ecreto-7ei 2-(-, de 8 de de/em&ro de 19(3 C@digo Penal, !assa a vigorar com a seguinte reda$o: EArt1 067. ...................................................................... Par1gra,o :nico. Procede-se mediante re uisi$o do >inistro da Musti$a, no caso do inciso < do ca!ut do art. 1(1 deste C@digo, e mediante re!resenta$o do o,endido, no caso do inciso << do mesmo artigo, &em como no caso do 3o do art. 1(3 deste C@digo.R .;60 Art1 2o Asta 7ei entra em vigor na data de sua !u&lica$o. Aste te'to no su&stitui o !u&licado no )DN de 33.9.2339 A=KA F A )AKA )A PNS7<CAOTDUUU D&s: se tiver vacatio no com!uta o dia do in4cio e nem do ,inal.

Q)an'o o 'elito foi (o,eti'oK a a23o *enal era *ri7a'aZ to'a7iaK B)an'o o ofen'i'o entro) (o, a B)eiEa (ri,e a a23o *enal 4M era *P5li(a (on'i(iona'a ; re*resenta23o. Co,o resol7erJ A *ri,eira *er1)nta 8: essa ,)'an2a te, nat)re<a *enal o) *ro(ess)alJ Essa ,)'an2a te, nat)re<a VI5ri'aK *ois re*er()te no 'ireito 'e *)nir 'o Esta'oK restrin1in'o a in(i'+n(ia 'e (a)sas eEtinti7as 'a *)ni5ili'a'e. &&

Q)an'o ), (ri,e 8 'e a23o *ri7a'a s3o B)atro as (a)sas 'e eEtin23o 'e *)ni5ili'a'e G*er'3oK renPn(iaK *ere,*23o e 'e(a'+n(iaH. To'a7iaK B)an'o ), (ri,e 8 'e a23o *enal *P5li(a (on'i(iona'a ; re*resenta23o VM a*enas ),a (a)sa 'e eEtin23o G'e(a'+n(iaH. Clara,enteK a ,)'an2a o(orre) e, *re4)I<o 'o r8) Gnovatio legis in pejusH. Dessa for,aK aplica se a lei da !poca do "ato Ge n3o a lei no7aHK a',itin'oRseK 'essa for,aK a a23o *enal *ri7a'a. De7e ser re(onVe(i'a a LE? T M DADE 'o B)erelante.

9.1 Re "rsos a0G3eis


Se REJE TADA a *e2a a()sat6ria *or ile1iti,i'a'e (a5erM RESE Gart. .C1K K CPPHZ
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: < - ue no rece&er a den:ncia ou a uei'a5

Se o 4)i< ANULAR o *ro(esso e, ra<3o 'a ile1iti,i'a'e ta,58, (a5erM RESE Gart. .C1K D K CPPHZ
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: G<<< - ue anular o !rocesso da instru$o criminal, no todo ou em !arte5

Se o 4)i< 4)l1a PROCEDENTE eE(e23oK (a5erM RESE Gart. &C1K

K CPPHZ

Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: <<< - ue *ulgar !rocedentes as e'ce$Hes, salvo a de sus!ei$o5

Se o 4)i< 4)l1a MPROCEDENTE a eE(e23oK n3o (a5erM re()rso es*e(Ifi(oK *o'en'o a *arte ar1)ir a ,at8ria (o,o *reli,inar 'e e7ent)al a*ela23oK se, *re4)I<o 'os re,8'ios (onstit)(ionais Ghabeas corpus e ,an'a'o 'e se1)ran2aH.

?. EBCE*+O DE 'ITISPEND<NCIA ?.1 'ide no #ro esso #ena!H


O (on(eito (lMssi(o 'e li'e 8 [(onflito 'e interesse B)alifi(a'o *or ),a *retens3o resisti'a\. Para a ,aioria 'a 'o)trina N0O VM li'e no *ro(esso *enalK *ois: R Ao MP n3o interessa a (on'ena23o 'e ), ino(ente Gn3o VM (onflito 'e interessesHZ

&-

R n'e*en'ente,ente 'a (on(or'Wn(ia 'o a()sa'oK 'e7erM se,*re Va7er resist+n(ia *or *arte 'a 'efesa no *ro(esso *enal Ga resist+n(ia aB)i 8 inerente ao *ro(essoH.

?.2 'itis#end$n ia no #ro esso #ena!


No *ro(esso (i7ilK *ara se falar e, litis*en'+n(iaK 8 ne(essMrio i'enti'a'e 'e *artesK *e'i'o e (a)sa 'e *e'ir. Esse ra(io(InioK *or8,K n3o se a*li(a ao *ro(esso *enal. A ),aK *orB)e o *e'i'o 8 se,*re 1en8ri(oK 'e (on'ena23o Go) se4a: 8 se,*re o ,es,oK n3o sen'oK *ortantoK Ptil *ara i'entifi(ar se,elVan2as entre 'ois *ro(essosH. A ')asK *orB)e n3o interessaK no *ro(esso *enalK ter as ,es,as *artesK ,as si,K o ,es,o ACUSADO. A tr+sK *orB)e n3o se fala e, (a)sa 'e *e'irK ,as e, MPUTA/0O. No *ro(esso *enalK ent3oK *ara se falar e, litis*en'+n(iaK 8 ne(essMrio ,es,o a()sa'o e ,es,a i,*)ta23o. EEe,*lo: #rocesso $ A)tor 'a 'e,an'a: MP A()sa'o: TI(io #rocesso % A)tor 'a 'e,an'a: B)erelante GB)eiEa s)5si'iMriaH A()sa'o: TI(io

,*)ta23o: (ri,e 'e f)rtoK e, 1!.%1K ;s ,*)ta23o: (ri,e 'e f)rtoK e, 1!.%1K ;s ""Vs ""Vs Classifi(a23o: art. 1..K CP Classifi(a23o: art. 1=1K CP GestelionatoH

>M litis*en'+n(ia entre o *ro(esso 1 e o *ro(esso "J R O a()sa'o 8 o ,es,oZ R A i,*)ta23o 8 a ,es,a Go fato 'elit)oso 8 o ,es,oHZ R Lo1oK VM litis*en'+n(ia. OBS.: a (lassifi(a23o n3o te, ,)ita rele7Wn(iaK *ois no *ro(esso *enal o a()sa'o se 'efen'e 'os :ATOS Ge n3o 'a (lassifi(a23oH.

CONCURSO: VM litis*en'+n(ia entre *ro(esso e PJ N3o] S a (ita23o 7Mli'a B)e in')< a listis*en'+n(ia Gart. "1!K CPCH.

?.3 Re "rsos a0G3eis


Se re(onVe(i'a DE O:$C OK (a5e APELA/0O Gart. .!&K K CPPHZ &.

Art. 593. Ca&er1 a!ela$o no !ra/o de 5 .cinco0 dias: .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 << - das decisHes de,initivas, ou com ,or$a de de,initivas, !ro,eridas !or *ui/ singular nos casos no !revistos no Ca!4tulo anterior5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0

Q)an'o o 4)i< re(onVe(e 'e ofI(io a listis*en'+n(iaK ele irM eEtin1)ir o *ro(esso. Essa 'e(is3o 8 'efiniti7aK ,as n3o estM s)4eita ao RESE. Para as 'e(i(Fes 'efiniti7as n3o s)4eitas ao RESEK a lei *re7+ a a*ela23o. Se 4)l1a'a PROCEDENTE a eE(e23oK (a5e RESE Gart. .C1K K CPPHZ

Se 4)l1a'a MPROCEDENTE a eE(e23oK n3o (a5erM re()rso es*e(Ifi(oK *o'en'o a *arte ar1)ir a ,at8ria (o,o *reli,inar 'e e7ent)al a*ela23oK se, *re4)I<o 'os re,8'ios (onstit)(ionais Ghabeas corpus e ,an'a'o 'e se1)ran2aH.

@. EBCE*+O DE COISA JU';ADA @.1 Con eito de oisa /"!,ada


S a 'e(is3o 4)ris'i(ional (ontra a B)al n3o (a5e ,ais re()rsoK se4a *or (onta 'o es1ota,ento 'a 7ia re()rsalK se4a *ela *re(l)s3o Gi'eia 'e se1)ran2a 4)rI'i(aH. O efeito ,ais i,*ortante 'a (oisa 4)l1a'a 'i< res*eito ; i,)ta5ili'a'e 'a 'e(is3o 4)'i(ial. Essa i,)ta5ili'a'e te, nat)re<a a5sol)ta o) relati7aJ De*en'e. E, se tratan'o 'e ),a senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*ria transita'a e, 4)l1a'oK a',iteRse REA S0O CR M NAL o) HABEAS CORPUS. Nesse (asoK a (oisa 4)l1a'a te, nat)re<a relati7a. JM e, se tratan'o 'e senten2a a5sol)t6ria *r6*riaK N0O Va7erM re()rsoK *ois no or'ena,ento *Mtrio N0O se a',ite re7is3o (ri,inal pro societate. Assi,K 'iante 'e ),a senten2a a5sol)t6ria *r6*riaK a (oisa 4)l1a'a terM nat)re<a a5sol)ta G'e ,o'o al1), se a',ite a altera23o 'a senten2aH. Q)an'o a (oisa 4)l1a'a *assa a 1o<ar 'essa nat)re<a a5sol)taK 8 (Va,a'a *ela 'o)trina 'e CO SA SOBERANAMENTE JUL?ADA GestM li1a'a ao ne bis in idem *ro(ess)al O CAD>: art. C_K n. -H.
4. O acusado absolvido por sentena transitada em julgado no poder ser submetido a novo processo pelos mesmos fatos.

@.2 Coisa /"!,ada 2or%a! C oisa /"!,ada %ateria!


CJ: 8 a i,)ta5ili'a'e 'a 'e(is3o DENTRO 'o *ro(esso e, B)e foi *roferi'a. EEe,*lo: 'e(is3o 'e i,*ronPn(ia Gart. -1-K CPPH:
Art. (1(. ;o se convencendo da materialidade do ,ato ou da e'ist%ncia de ind4cios su,icientes de autoria ou de !artici!a$o, o *ui/, ,undamentadamente, im!ronunciar1 o acusado. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. An uanto no ocorrer a e'tin$o da !uni&ilidade, !oder1 ser ,ormulada nova den:ncia ou uei'a se "ouver !rova nova. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Se Vo)7er *ro7a no7a 8 *lena,ente *ossI7el no7a 'enPn(ia. &9

Na CJM a i,)ta5ili'a'e 'a 'e(is3o *ro4etaRse *ara :ORA 'o *ro(esso e, B)e foi *roferi'a. A CJM *ress)*Fe a CJ:. EEe,*lo: a5sol7i23o s),Mria Gart. &!=K CPPH:
Art. 398. A!@s o cum!rimento do dis!osto no art. 392-A, e !ar1gra,os, deste C@digo, o *ui/ dever1 a&solver sumariamente o acusado uando veri,icar: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. ....0

De(is3o 'a'a *or 4)i< in(o,*etente fa< (oisa 4)l1a'aJ Para a 'o)trina ,a4oritMria e *ara os Tri5)nais S)*erioresK a 'e(is3o *roferi'a *or 4)i< in(o,*etente 8 NALL DA. Assi,K 'e(is3o a5sol)t6ria o) 'e(larat6ria eEtinti7a 'a *)ni5ili'a'eK ain'a B)e *roferi'a *or 4)i< a5sol)ta,ente in(o,*etente 8 (a*a< 'e transitar e, 4)l1a'oK i,*e'in'o no7o *ro(esso *ela ,es,a i,*)ta23o. No (aso 'e senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*riaK o a()sa'o se,*re terM ; 'is*osi23o o habeas corpus e re7is3o (ri,inal. OBS.: a *rofessora A'aK e, *osi23o ,inoritMriaK 'i< B)e 'e(is3o 'a'a *or 4)i< a5sol)ta,ente in(o,*entente 8 ineEistente.

@.3 'i%ites o0/eti3os e s"0/eti3os da oisa /"!,ada


Os li,ites o54eti7os 'i<e, res*eito ao fato nat)ral i,*)ta'o ao a()sa'o e o54eto 'e *osterior senten2aK in'e*en'ente,ente 'a (lassifi(a23o B)e lVe se4a atri5)I'a. A (oisa 4)l1a'a 8 for,a'a e, torno 'a MPUTA/0OK *o)(o i,*ortan'o a (lassifi(a23o. CONCURSO: se ), (i'a'3o foi a5sol7i'o (o,o eEe()tor 'e ), Vo,i(I'ioK ele *o'e ser *ro(essa'o no7a,ente (o,o *artI(i*eJ N), *ri,eiro *ro(esso foi atri5)I'a ao a()sa'o a (on')ta 'e eEe()23oZ e, rela23o a essa (on')taK os 4)ra'os enten'era, ser o (i'a'3o ino(ente. To'a7iaK *o'e ser B)eK e, rela23o ; (on')ta 'e *artI(i*e os 4)ra'os enten'a, B)e o (i'a'3o 8 ()l*a'o. Caso o a()sa'o se4a a5sol7i'o 'a i,*)ta23o 'e eEe()23o 'e ), Vo,i(I'ioK na'a i,*e'e B)e se4a no7a,ente *ro(essa'o (o,o *artI(i*e 'esse ,es,o 'elitoK 4M B)e as i,*)ta2Fes s3o 'istintas. ST: >C C".!C%:
A>A;KA: LASAA= CD6PN=. P6DCA==D PA;A7. LD><CV)<D. MW6<. CD;CN6=D )A PA==DA=. 6FN= )A;N;C<A)D= PD6 ANKD6<A A PA6K<C<PAOTD. MN7XA>A;KD )A=>A>S6A)D. AS=D7C<OTD )D PA6KVC<PA. MN7XA>A;KD )D =AXN;)D 6FN, INA, A> P7A;Y6<D, <;CA6KA A ACN=AOTD <;<C<A7>A;KA PD=KA ;A )A;W;C<A, A==N><;)D A PA6K<C<PAOTD ;D ACA;KD C6<><;D=D A <>PNKA;)D AD PA6KVC<PA AS=D7C<)D A ANKD6<A >AKA6<A7 )D )A7<KD. AS=D7C<OTD. =AXN;)A )A;W;C<A A> CD;PD6><)A)A CD> A ;DCA CA6=TD )D= PAKD=. A7AXAOTD )A AP6D;KA Z CD<=A MN7XA)A. <;KA7<X[;C<A )D A6K. 113, 2, )D CPP. C<;CN7AOTD DS6<XAK\6<A A;K6A P6D;W;C<A-7<SA7D-INA=<KAOTD. <;AP7<CAS<7<)A)A )D A6K. 3-(, CAPNK A PA6YX6APD W;<CD, ;A =AXN;)A PA=A )D 6<KD )D MW6< .MN)<C<N> CAN=AA0. 1. A o,ensa B coisa *ulgada e'ige a identidade de causa, caracteri/ada !ela identidade do ,ato, sendo ue esta no se veri,ica no caso de altera$o de um dos elementos ue o constitui .tem!o, lugar, conduta im!utada ao agente0. 2. A a&solvi$o, !elo Consel"o de =enten$a, da im!uta$o de !artici!a$o no crime de "omic4dio -- !ela entrega da arma e au'4lio B ,uga -- no veda a !ossi&ilidade de nova acusa$o !ela autoria material. )a mesma ,orma, a a&solvi$o, !elo M:ri, da im!uta$o de autoria material do crime de "omic4dio no ,a/

&=

coisa *ulgada im!editiva de o acusado res!onder a nova a$o !enal .agora como !art4ci!e0 !elo mesmo crime cu*a autoria material im!utada a outrem. ;ovas im!uta$Hes ue no !assaram !elo crivo do Consel"o de =enten$a no con,iguram identidade de ,ato a!ta a caracteri/ar a coisa *ulgada .art. 113, 2, do CPP0. Precedentes. 3. D !rocedimento do M:ri, marcado !or duas ,ases distintas e !rocedimentos es!ec4,icos, e'ige a correla$o o&rigat@ria entre !ron:ncia-li&elo- uesita$o. Correla$o, essa, ue decorre no s@ da garantia da am!la de,esa e do contradit@rio do ru -- ue no !ode ser sur!reendido com nova im!uta$o em !len1rio --, mas tam&m da necessidade de o&serv#ncia B !aridade de armas entre acusa$o e de,esa. )a4 a im!ossi&ilidade de altera$o, na segunda ,ase do M:ri .*udicium causae0, das teses &ali/adas !elas !artes na !rimeira ,ase .*udicium accusationis0, no dis!ondo o Consel"o de =enten$a dos am!los !oderes da mutatio li&elli con,eridos ao *ui/ togado. (. La&eas cor!us inde,erido.

Os li,ites s)54eti7os 'i<e, res*eito ;B)ele B)e o()*o) o *olo *assi7o 'a 'e,an'a. OBS.: 'e(is3o a5sol)t6ria e, rela23o a ), 'os (oa)tores 'o 'elito n3o fa< (oisa 4)l1a'a e, rela23o aos 'e,aisK sal7o se re(onVe(i'a (ate1ori(a,ente a ineEist+n(ia 'o fato 'elit)oso.

O5ser7a2Fes finais B)anto ; (oisa 4)l1a'a: 1H Cri,e (ontin)a'o: (aso ),a *ri,eira s8rie 'e (ontin)i'a'e 'eliti7a 4M tenVa si'o 4)l1a'aK 8 *lena,ente *ossI7el B)e o a()sa'o se4a no7a,ente *ro(essa'o *or o)tra s8rie 'e (ontin)i'a'e 'eliti7aK ain'a B)e *rati(a'a ')rante o ,es,o la*so te,*oral GeE.: estelionato (ontra a Pre7i'+n(ia So(ial: estelionatMrio (o,ete) "% (ri,es (ontra o NSSZ to'a7iaK e, ), *ri,eiro ,o,entoK fora, 'es(o5ertos e 4)l1a'os a*enas .Z 8 (laro B)e B)an'o os o)tros fore, 'es(o5ertos ele *o'erM *or eles ser *ro(essa'oH. Nesse (asoK (a5erM ao 4)I<o 'a eEe()23o *osterior )nifi(a23o 'as *enas Gart. C"K CPPH:
Art. -2. =e, no o&stante a cone'o ou contin%ncia, ,orem instaurados !rocessos di,erentes, a autoridade de *urisdi$o !revalente dever1 avocar os !rocessos ue corram !erante os outros *u4/es, salvo se *1 estiverem com senten$a de,initiva. ;este caso, a unidade dos !rocessos s@ se dar1, ulteriormente, !ara o e,eito de soma ou de uni,ica$o das !enas.

"H Con()rso for,al: a 'e(is3o a res*eito 'e ), 'os fatos 'elit)osos n3o fa< (oisa 4)l1a'a e, rela23o aos 'e,aisK sal7o se Vo)7er o re(onVe(i,ento (ate16ri(o 'a ineEist+n(ia 'a a23o o) o,iss3o. No (on()rso for,al a *essoa *rati(a 'ois o) ,ais (ri,es ,e'iante ),a s6 a23o o) o,iss3o. Assi,K se o 4)i< re(onVe(er a ineEist+n(ia 'a a23o o) o,iss3o e, rela23o a ), 'os 'elitos 8 (laro B)e Va7erM (oisa 4)l1a'a e, rela23o aos o)tros GB)e teria, si'oK ta,58,K fr)tos 'a ,es,a a23o o) o,iss3oH. &H D)*li(i'a'e 'e senten2as (on'enat6rias (o, trWnsito e, 4)l1a'o e, rela23o ; ,es,a i,*)ta23o: *re7ale(e o enten'i,ento 'e B)e a*enas a 'e(is3o B)e *ri,eiro transito) e, 4)l1a'o serM 7Mli'a GSTJ >C !=.=.&H. EntretantoK no >C 1%1.1&1 Ginfor,ati7o 9""HK o ST: enten'e) B)e 'e7e *re7ale(er a (on'ena23o ,ais 5en8fi(a ao a()sa'oK 4M B)e n3o se a',ite re7is3o (ri,inal pro societate.
PA;A7. P6DCA==NA7 PA;A7.

&C

1. PAC<A;KA CD;)A;A)D PA7D C6<>A )A 6DNSD. AP\= D K6];=<KD A> MN7XA)D, <;<C<A)A ;DCA AOTD PA7D= >A=>D= PAKD=. CD;)A;AOTD. =NPA6CA;<[;C<A. ;DCD K6];=<KD A> MN7XA)D. C<D7AOTD Z CD<=A MN7XA)A )D P6<>A<6D P6DCA==D. ;N7<)A)A AS=D7NKA )D =AXN;)D P6DCA==D. P6D<S<OTD )A S<= <; <)A>. CD<=A MN7XA)A. C<D7AOTD. DCD66[;C<A. 2. D6)A> CD;CA)<)A. 1. Lavendo duas condena$Hes em !rocessos distintos, am&os com tr#nsito em *ulgado, ue versam e'atamente so&re os mesmos ,atos delituosos, deve !revalecer a ue !rimeiro transitou em *ulgado, anulando-se a segunda. Ainda ue a viola$o B coisa *ulgada no ten"a sido suscitada !elo !aciente no curso do segundo !rocesso, a sua nulidade ,lagrante, im!ondo-se a sua anula$o. 2. Drdem concedida !ara, e'clusivamente em rela$o ao !aciente, anular o !rocesso de n 2333.38.1.322332-8, desde o rece&imento da den:ncia, determinando-se, ainda, o trancamento de,initivo do ,eito. P6DCA==NA7 PA;A7. LASAA= CD6PN=. 6DNSD C<6CN;=KA;C<A)D .A6K. 158, 2, <;C<=D <, )D C\)<XD PA;A70. 6ACN6=D A=PAC<A7. )NP7D MN7XA>A;KD PA7D >A=>D PAKD. =AXN;)A )AC<=TD >A<= PACD6YCA7 AD 6FN. <>PD==<S<7<)A)A )A 6AC<=TD P6D =DC<AKAKA CD<=A =DSA6A;A>A;KA MN7XA)A >A<= SA;FP<CA. <; )NS<D P6D 6AD. PA7KA )A <;=K6N>A;KD 7AXA7 DN CD;=K<KNC<D;A7 PA6A 6A=C<;)<6 MN7XA)D PACD6YCA7 AD )A>A;)A)D. 1. A Ciola$o da Coisa Mulgada matria cognosc4vel de o,4cio, !or isso ue, merc% de no a!reciada na inst#ncia in,erior, a su!resso de inst#ncia inocorre, !or uanto a Corte >aior !ode de,erir a ordem de o,4cio. 2. )everas, a e'ist%ncia de du!lo *ulgamento !elo mesmo ,ato, com!rovada !or !rova !rconstitu4da, torna admiss4vel o seu con"ecimento de o,4cio na via estreita do "a&eas cor!us. 3. A 6eviso, no )ireito Processual Penal, instrumento e'clusivamente em ,avor do ru, sendo inadmiss4vel a reviso !ro societate. (. Iuando o Astado e'erce a !ersecutio criminis, a deciso so&re os ,atos !elos uais o ru ,ora condenado s@ !ode ser revista !ara a&randar a situa$o do su*eito !assivo. 5. <n casu, o !aciente ,ora !rocessado e condenado duas ve/es !elo mesmo ,ato. Com e,eito, ,oi rece&ida, em 8?2?2335, den:ncia no !rocesso n 2335.31.1.333315-( im!utando ao !aciente a !r1tica do crime de rou&o circunstanciado .art. 158, 2, inciso <, do C@digo Penal0, ocorrido no dia 2-?11?233(, Bs 9", em ,erro vel"o entre a )ivineia e a >etro!olitana, na cidade satlite do ;:cleo Sandeirante?)P. 2. Consoante a den:ncia .,ls. -?90, o !aciente teria su&tra4do da v4tima, mediante grave amea$a e'ercida com em!rego de arma de ,ogo, uma &olsa !reta contendo 6^ (,33 . uatro reais0 e alguns o&*etos de uso !essoal. Posteriormente, em 8?8?2332, ,oi a*ui/ada contra o !aciente outra a$o !enal .n 2335.31.1.32322--30, !or ,ato id%ntico ao descrito na A$o Penal n 2335.31.1.333315-( .,ls. e 38?3-0. 8. A senten$a, a!esar de diverg%ncias doutrin1rias, deve ser en'ergada como norma *ur4dica, e, nessa categori/a$o, como sa&ido, no con,lito entre duas normas de igual "ierar uia e es!ecialidade !revalece a mais recente so&re a mais antiga. -. A senten$a !osterior !revalece no Processo Penal, desde ue mais ,avor1vel ao ru, em o&edi%ncia B veda$o da 6eviso Criminal !ro societate. 9. D caso su& *udice no reclama a solu$o de se considerar anulada a !rimeira senten$a, visto ue no incidiu em ual uer v4cio de *uridicidade, e sim de revog1-la. 13. )everas, o !edido mediato merece concesso, ual se*a, a declara$o da !reval%ncia da segunda coisa *ulgada. 11. Drdem concedida.

-H Cri,e Va5it)al e (ri,e *er,anente: os li,ites o54eti7os 'a (oisa 4)l1a'a refere,Rse aos fatos o(orri'os at8 o ,o,ento 'o ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6riaK *ois 8 nesse ,o,ento B)e a i,*)ta23o 8 'eli,ita'a. PortantoK os fatos *osteriores *o'e, ser o54eto 'e ), no7o *ro(esso. EE.: MP ofere(e) 'enPn(ia (ontra Mar(ola *elo 'elito 'e B)a'rilVa. Mes,o a*6s o trWnsito e, 4)l1a'oK se se 'e,onstra B)e ele (ontin)a asso(ia'o ;B)ela B)a'rilVa Gain'a B)e 'e 'entro 'o *resI'ioHK o MP *o'erM ofere(er no7a 'enPn(ia G8 (o,o se Vo)7esse ), 'elito a)t^no,oH.

&!

TEMA 3: O PROCEDIMENTO COMUM


1. O DIREITO INTERTE(PORA' 1.1 A re,ra do Direito Pena!
Art. ._K DLK CR:B:
G7 - a lei !enal no retroagir1, salvo !ara &ene,iciar o ru5

A lei *enal n3o retroa1irMK sal7o se 5en8fi(a ao r8). S 'i<er: a lei *enal ,ais 5en8fi(a 8 retroati7a e )ltrati7a. EEe,*los: aH Lei 1"."&-:
Art. 113 - A !rescri$o de!ois de transitar em *ulgado a senten$a condenat@ria regula-se !ela !ena a!licada e veri,ica-se nos !ra/os ,i'ados no artigo anterior, os uais se aumentam de um ter$o, se o condenado reincidente. .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 1o A !rescri$o, de!ois da senten$a condenat@ria com tr#nsito em *ulgado !ara a acusa$o ou de!ois de im!rovido seu recurso, regula-se !ela !ena a!licada, no !odendo, em nen"uma "i!@tese, ter !or termo inicial data anterior B da den:ncia ou uei'a. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.23(, de 23130. Art. 139. A !rescri$o, antes de transitar em *ulgado a senten$a ,inal, salvo o dis!osto no 1 o do art. 113 deste C@digo, regula-se !elo m1'imo da !ena !rivativa de li&erdade cominada ao crime, veri,icando-se: .6eda$o dada !ela 7ei n 12.23(, de 23130. C< - em dois anos, se o m1'imo da !ena in,erior a um ano. C< - em 3 .tr%s0 anos, se o m1'imo da !ena in,erior a 1 .um0 ano. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.23(, de 23130.

No eEe,*lo 'o art. 1%!K se o 'elito foi (o,eti'o ANTES 'a Lei 1"."&-K ,as a *e2a a()sat6ria foi ofere(i'a a*6s a LeiK N0O Va7erM a*li(a23o 'a no7a LeiK B)e 8 (laro eEe,*lo 'e le graviorK N0O *o'en'o retroa1ir. 5H Lei 1".-&&:
Art. 122. D condenado ue cum!re a !ena em regime ,ec"ado ou semia&erto !oder1 remir, !or tra&al"o ou !or estudo, !arte do tem!o de e'ecu$o da !ena. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110.

Essa leiK ao *re7er B)e a re,iss3o *o'erM ser feita ta,58, *elo est)'oK 8 BENS: CA ao a()sa'oK *o'en'oK 'essa for,aK retroa1ir.

Art. 128. Am caso de ,alta grave, o *ui/ !oder1 revogar at 1?3 .um ter$o0 do tem!o remido, o&servado o dis!osto no art. 58, recome$ando a contagem a !artir da data da in,ra$o disci!linar. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110

Antes 'a Lei 1".-&&K ao *rati(ar falta 1ra7eK o a()sa'o *er'ia TODO o te,*o re,i'o. A Lei 1".-&& *re7+ B)e a *arte *er'erM a*enas ), ter2o 'o te,*o re,i'o. Sen'o (lara,ente ,ais BENS: CA Gle mitiorHK essa lei retroa1e e, fa7or 'os (on'ena'os. -%

ATEN/0O: 'e7i'o a essa altera23oK a sP,)la 7in()lante n. ! *er'e) s)a 7ali'a'e:


=:mula Cinculante n 9 _D dis!osto no artigo 128 da 7ei 8.213?-( ,oi rece&ido !ela ordem constitucional vigente e no se l"e a!lica o limite tem!oral !revisto no ca!ut do artigo 5-_.

1.2 A re,ra do Direito Pro ess"a! Pena!


A 'o)trina (ost),a tra5alVar (o, ),a 'i7is3o 'as nor,as *ro(ess)ais: &' (orma genuinamente processual: 8 aB)ela B)e ()i'a 'e *ro(e'i,entosK atos *ro(ess)aisK t8(ni(as 'o *ro(esso et(. Q)anto a essa nor,aK o (rit8rio 'o Direito interte,*oral 8 o (Va,a'o *rin(I*io 'a APL CA/0O MED ATA o) tempus regit actum Gart. "_K CPPH:
Art. 2o A lei !rocessual !enal a!licar-se-1 desde logo, sem !re*u4/o da validade dos atos reali/ados so& a vig%ncia da lei anterior.

)' (orma processual material *ou norma mista+,brida': e, rela23o aos (on(eito 'e [nor,a *ro(ess)al ,aterial\ te,os ')as (orrentes: 1Q (orrente Ga,*liati7aH: nor,as *ro(ess)ais ,ateriais s3o aB)elas B)e esta5ele(e, (on'i2Fes 'e *ro(e'i5ili'a'eK ,eios 'e *ro7aK li5er'a'e (on'i(ionalK es*8(ies 'e *ris3o (a)telar e 'e li5er'a'e *ro7is6riaK enfi,K to'as as nor,as *ro(ess)ais B)e re*er()te, no 'ireito 'e li5er'a'e 'o a1ente. "Q (orrente Grestriti7aH: nor,as *ro(ess)ais ,ateriais s3o aB)elas B)eK a*esar 'e *re7istas e, 'i*lo,as *ro(ess)ais *enaisK 'is*Fe, so5re o (onteP'o 'a *retens3o *)niti7aK tais (o,o as relati7as ao 'ireito 'e B)eiEaK re*resenta23oK *res(ri23oK 'e(a'+n(iaK *er'3o e *ere,*23o. Pre7ale(e a "Q (orrente. Co,o 7isto a(i,aK 7i1oraK e, rela23o ; lei *ro(ess)al *enalK o *rin(I*io 'a a*li(a23o i,e'iata Gtempus regit actumHK se1)n'o o B)alK a lei *ro(ess)al no7a serM i,e'iata,ente a*li(a'a aos *ro(essos e, ()rsoK ain'a B)e o fato tenVa si'o anterior ; s)a entra'a e, 7i1or e B)e s)a a*li(a23o 7enVa a *re4)'i(ar o r8). To'a7iaK se a nor,a ti7er nat)re<a mistaK in'e*en'ente,ente 'a (orrente a'ota'aK prevalece a nature-a penal sobre a processual K o B)e i,*li(a na a*li(a23o 'o art. "_K 'o CP. Assi,K a lei 'e nat)re<a ,ista ,ais 5en8fi(a ao r8) irM retroa1irK ,as a novatio legis in pejus n3o *o'erM in(i'ir i,e'iata,enteK 'e7en'o ser a*li(a'a a*enas aos :ATOS o(orri'os a*6s s)a 7i1+n(ia. EEe,*lo: lei B)e a),ente o te,*o 'e *ris3o te,*orMria N0O serM a*li(a'a aos *ro(essos e, ()rsoK ,as t3o so,ente ;B)eles *ro(essos f)t)rosK 'eri7a'os 'e :ATOS POSTER ORES T LE NOAA. EEe,*los i,*ortantes: 1H Art. !%K Lei !.%!!c!. -1

Art. 93. As dis!osi$Hes desta 7ei no se a!licam aos !rocessos !enais cu*a instru$o *1 estiver iniciada. .Cide A)<; n 1.819-90

Para o ST:K as nor,as 'e Direito Penal inseri'as na Lei !.%!!c!. B)e tenVa, (onteP'o ,ais 5en8fi(o aos a()sa'os 'e7e, retroa1ir *ara 5enefi(MRlosK nos ter,os 'o art. ._K DLK 'a CR:BcCC GAD 1.=1!H.

"H Lei !."=1c!9 e a re'a23o 'o art. &99K CPP:


Art. 322. =e o acusado, citado !or edital, no com!arecer, nem constituir advogado, ,icaro sus!ensos o !rocesso e o curso do !ra/o !rescricional, !odendo o *ui/ determinar a !rodu$o anteci!ada das !rovas consideradas urgentes e, se ,or o caso, decretar !riso !reventiva, nos termos do dis!osto no art. 312. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.281, de 18.(.19920 .Cide 7ei n 11.819, de 233-0

A 1ran'e no7i'a'e tra<i'a *ela re'a23o 'a'a *ela Lei !."=1 foi eEata,ente a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o. &ntes da .ei /0%1$+/2 3epois da .ei /0%1$+/2

Cita23o *or e'ital Y n3o (o,*are(ia Y era Cita23o *or e'ital Y n3o (o,*are(e e n3o 'e(reta'a a REAEL AK *rosse1)in'oRse o (onstit)i 'efensor Y s3o s)s*ensos o feito (o, a no,ea23o 'e 'efensor 'ati7o. *ro(esso e a *res(ri23o.

EEe,*lo: (i'a'3o *rati(o) o 'elito e, 1!!.K ,as te7e o *ro(esso insta)ra'o e, 1!!=. Co,o *ro(e'er nesse (asoJ A Lei 8 nor,a ,ista Gnat)re<a *ro(ess)al O s)s*ens3o 'o *ro(esso O e *enal O s)s*ens3o 'a *res(ri23oHK e (lara,ente ,ais 1ra7osa ao r8) G*ois s)s*en'e a *res(ri23oH. Co,oK no (aso 'e lei VI5ri'aK *re7ale(e o as*e(to *enalK N0O Va7erM retroa23o. PortantoK o arti1o &99 so,ente foi a*li(a'o aos 'elitos (o,eti'os APUS a 7i1+n(ia 'a Lei !."=1c!9.

&H Leis 11.9C!c%C e 11.=1!c%C e s)a a*li(a5ili'a'e i,e'iata aos *ro(essos e, an'a,ento: A 11.9C!c%C entro) e, 7i1or no 'ia %!c%Cc%C e tro)Ee ,)'an2as no *ro(e'i,ento 'o JPri. A lei 11.=1!c%C *asso) a 7i1orar no 'ia ""c%Cc%C tra<en'o ,)'an2as no *ro(e'i,ento (o,),. S *ossI7el a*li(ar essas leisK B)e altera, an'a,entoJ *ro(e'i,entosK aos *ro(essos 4M e,

A 'o)trina i'entifi(a tr+s siste,as so5re o te,a: R Siste,a 'a )ni'a'e *ro(ess)al: a*esar 'e se 'es'o5rar e, ),a s8rie 'e atos 'istintosK o *ro(esso a*resenta ),a )ni'a'e. PortantoK s6 *o'e ser re1)la,enta'o *or UMA Pni(a leiK B)al se4aK a lei anti1a. R Siste,a 'as fases *ro(ess)ais: (a'a fase *ro(ess)al *o'e ser 'is(i*lina'a *or ),a lei 'istinta: -"

1Q fase: *ost)lat6riaZ "Q fase: or'inat6riaZ &Q fase: instr)t6riaZ -Q fase: 'e(is6riaZ .Q fase: re()rsal. Ca'a ),a 'essas fases *o'e ser re1i'a *or ),a lei 'iferente. R Siste,a 'o isola,ento 'os atos *ro(ess)ais: a lei no7a n3o atin1e os atos *ro(ess)ais *rati(a'os so5 a 7i1+n(ia 'a lei anteriorK *or8, serM a*li(M7el aos atos *ro(ess)ais B)e ain'a n3o fora, *rati(a'osK *o)(o i,*ortan'o a fase e, B)e o feito se en(ontrar. Esse ter(eiro siste,a 8 o a'ota'o *elo CPP:
Art. 2o A lei !rocessual !enal a!licar-se-1 desde logo, sem !re*u4/o da validade dos atos reali/ados so& a vig%ncia da lei anterior

STJ >C 1"&.-!":


LASAA= CD6PN=. LD><CV)<D INA7<P<CA)D. P6<=TD P6ACA;K<CA. AGCA==D )A P6A`D. P6D;W;C<A. AP7<CAOTD )A =W>N7A ;. 21?=KM. CD;=K6A;X<>A;KD <7AXA7 ;TD AC<)A;C<A)D. 1. ;os termos do entendimento !aci,icado !or esta Corte no enunciado da =:mula n. 21, a su!erveni%ncia da deciso de !ron:ncia a,asta o constrangimento ilegal su!ortado !elo !aciente em ra/o do alegado e'cesso de !ra/o. )AC6AKD )A CN=K\)<A CANKA7A6. AN=[;C<A )A PN;)A>A;KAOTD <)a;AA. P6D;W;C<A. ;DCD KVKN7D ;TD =NS>AK<)D Z AP6AC<AOTD )D K6<SN;A7 )A D6<XA>. =NP6A==TD )A <;=K];C<A. ;TD CD;LAC<>A;KD. 1. Kendo o remdio constitucional sido dirigido contra a deciso ue ordenou a !riso !reventiva e veri,icando-se a su!erveniente !rola$o de !ron:ncia, onde a cust@dia cautelar ,oi mantida, esva/ia-se o o&*eto da im!etra$o, uma ve/ ue o encarceramento agora decorrente de novo t4tulo *udicial. 2. A alegada !ossi&ilidade de concesso de li&erdade !rovis@ria ao !aciente !ronunciado no ,oi o&*eto de an1lise !ela Corte origin1ria, !elo ue no !oderia ser analisada !elo =KM, a ,im de se evitar indevida su!resso de inst#ncia. AP7<CAOTD )A 7A< P6DCA==NA7 PA;A7 ;D KA>PD. P6<;CVP<D )D APA<KD <>A)<AKD. <;=K6NOTD 6AA7<`A)A )A ACD6)D CD> D= )<=PD=<K<CD= )A 7A< ;. 11.2-9?233-. ;N7<)A)A. AN=[;C<A )A P6AMNV`D. CD;=K6A;X<>A;KD <7AXA7 <;AG<=KA;KA. LASAA= CD6PN= PA6C<A7>A;KA CD;LAC<)D, A ;A=KA PA6KA )A;AXA)D. 1. ;o #m&ito do direito !rocessual !enal a a!lica$o da lei !enal do tem!o regrada !elo !rinc4!io do e,eito imediato, re!resentado !elo &rocardo tem!us regit actum, con,orme esta&elece o artigo 2 do C@digo de Processo Penal. 2. Ainda ue o rece&imento da den:ncia ten"a ocorrido antes do advento da 7ei n. 11.2-9?233-, no "1 constrangimento ilegal na ado$o do rito !or esta introdu/ido no ordenamento *ur4dico, tendo em vista a im!ossi&ilidade da !r1tica de todos os atos de acordo com a disci!lina anterior. 3. )e acordo com o sistema da instrumentalidade das ,ormas, adotado !ela *uris!rud%ncia dos Kri&unais =u!eriores, no se declara a nulidade do ato sem a demonstra$o do e,etivo !re*u4/o !ara a !arte em ra/o da ino&serv#ncia da ,ormalidade !revista em lei. Precedentes. (. Ceri,icada a regularidade da instru$o reali/ada de acordo com a 7ei n. 11.2-9?233-, uedando-se a de,esa a demonstrar eventual !re*u4/o su!ortado !elo !aciente, im!eriosa a manuten$o do ato im!ugnado. 5. La&eas cor!us !arcialmente con"ecido, e, nesta !arte, denegada a ordem.

A Lei 11.=1!c%C esta5ele(e) B)e o interro1at6rio 8K a1oraK o NLT MO ato 'o *ro(esso.
Art. (33. ;a audi%ncia de instru$o e *ulgamento, a ser reali/ada no !ra/o m1'imo de 23 .sessenta0 dias, !roceder-se-1 B tomada de declara$Hes do o,endido, B in uiri$o das testemun"as arroladas !ela acusa$o e !ela de,esa, nesta ordem, ressalvado o dis!osto no art. 222 deste C@digo, &em como aos esclarecimentos dos !eritos, Bs acarea$Hes e ao

-&

recon"ecimento de !essoas e coisas, interrogando-se, em seguida, o acusado. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Aa,os i,a1inar B)eK e, 1%c%.c%CK foi reali<a'o o interro1at6rio 'o a()sa'o Gantes 'a 7i1+n(ia 'a lei O interro1at6rio foi o *ri,eiro ato 'a instr)23oH. A A JK *ara oiti7a 'as teste,)nVasK foi ,ar(a'a *ara o 'ia &%c1%c%C Ga*6s a 7i1+n(ia 'a lei O o interro1at6rio *asso) a ser o Plti,o ato 'a instr)23oH. Nesse (asoK VM ne(essi'a'e 'e reali<a23o 'e ), no7o interro1at6rioJ O i'eal era B)e o 4)i<K ao final 'a instr)23oK fa()ltasse ao a()sa'o o 'ireito 'e re*etir o interro1at6rio. O(orre B)e ,)itos 4)I<es n3o fi<era, isso. A ,at8riaK ent3oK (Ve1o) ao ST:K B)e 'e(i'i) *ela 'esne(essi'a'e 'e no7o interro1at6rio: se o a()sa'o foi interro1a'o antes 'a 7i1+n(ia 'a Lei 11.=1!K en(erran'oRse a instr)23o (ri,inal 4M na 7i1+n(ia 'essa LeiK n3o VM ne(essi'a'e 'e reali<a23o 'e no7o interro1at6rio ao final 'a A J G>C 1%-....H:
A>A;KA: P6DCA==NA7 PA;A7. LASAA= CD6PN=. 7A< 11.819?233- INA )AN ;DCA 6A)AOTD AD A6K. (33 )D C\)<XD )A P6DCA==D PA;A7. ;DCD <;KA66DXAK\6<D. 6AA7<`AOTD. P6AKA;=TD. )A=CAS<>A;KD. ;N7<)A)A. A7AXAOTD. P6AMNV`D. <;AG<=K[;C<A. D6)A> )A;AXA)A. < Q D interrogat@rio do !aciente ocorreu em data anterior B !u&lica$o da 7ei 11.819?233-, o ue, !ela a!lica$o do !rinc4!io do tempus regit actum, e'clui a o&rigatoriedade de renova$o do ato validamente !raticado so& a vig%ncia de lei anterior. << Q Asta Corte *1 ,irmou entendimento no sentido de ue no se declara a nulidade de ato !rocessual se a alega$o no vier acom!an"ada da !rova do e,etivo !re*u4/o so,rido !elo ru. Precedentes. <<< Q Drdem denegada. 8S3F9 :5 0'61777& rel1 +in1 Ricardo Le;ando;,<i& 30& %$1'(1%'0'& /=E 0610'1%'0'>

-H Art. -_K 'a Lei 11.9C!c%C e a eEtin23o 'o *rotesto *or no7o 4Pri: Essa lei re7o1o) ), (a*It)lo 'o CPPK B)e trata7a 'o *rotesto *or no7o 4Pri. A Lei 11.9C!c%C entro) e, 7i1or e, %!c%Cc%C. ,a1ine B)e 'ia %.c%9c%C ),a *essoa (o,ete) ), Vo,i(I'io B)alifi(a'o. E, 1.c%"c1"K VM o 4)l1a,ento *elo JPriK e o a()sa'o 8 (on'ena'o a ),a *ena 'e "& anos 'e re(l)s3o. Entre a 'ata 'o (o,eti,ento 'o 'elito e a 'o 4)l1a,ento entro) e, 7i1or a Lei 11.9C!c%CK re7o1an'o o *rotesto *or no7o 4Pri. A lei se a*li(aJ 1Q (orrente: o arti1o -_ a Lei 11.9C!c%C 8 eEe,*lo 'e nor,a *ro(ess)al ,aterialK *orB)anto re*er()rte no 'ireito 'e li5er'a'e 'o a1ente. Lo1oK se o (ri,e foi *rati(a'o at8 o 'ia %Cc%Cc%CK o (i'a'3o terM 'ireito ao *rotestoK ain'a B)e se) 4)l1a,ento o(orra a*6s a entra'a e, 7i1or 'a Lei 11.9C!c%C. L:?. "Q (orrente: a lei B)e se a*li(a ao re()rso n3o 8 aB)ela e, 7i1or ; 8*o(a 'o (ri,eK ta,*o)(o a 7i1ente B)an'o 'a inter*osi23o 'o re()rsoZ a lei a ser a*li(a'a ao re()rso 8 aB)ela e, 7i1or no ,o,ento e, B)e a 'e(is3o re(orrI7el foi *referi'aK *ois 8 nesse ,o,ento B)e se a'B)ire o 'ireito ;s re1ras re()rsais ent3o 7i1entes. Pre7ale(e a "Q (orrente. --

EEe,*lo: ),a *essoa foi a5sol7i'a s),aria,ente no 4PriK e, 'e(is3o *roferi'a no 'ia %Cc%Cc%C GseEtaRfeiraH O o re()rso (a5I7el era o RESE Gantes 'a 7i1+n(ia 'a Lei 11.9C!H. A inter*osi23o 'o re()rso o(orre) e, 11c%Cc%C Gse1)n'aRfeiraH O o re()rso *re7isto na lei era a a*ela23o G'e*ois 'a 7i1+n(ia 'a Lei 11.9C!H. Q)al serM o re()rso a ser inter*osto no 'ia 11c%Cc%CJ A lei B)e se a*li(a ao re()rso 8 aB)ela 7i1ente B)an'o a 'e(is3o foi *roferi'a. O re()rso a ser inter*osto 8K ent3oK RESE.

C' (orma processual ,eterotpica: n3o o5stante *re7ista e, 'i*lo,a *ro(ess)al *enalK esta nor,a *oss)i (onteP'o ,aterial. Lo1oK 'e7e retroa1ir *ara 5enefi(iar o a()sa'o. EEe,*lo: nor,as rela(iona'as ao 'ireito ao sil+n(io.

2. C'ASSI6ICA*+O DO PROCEDI(ENTO CO(U( 2.1 Introd"-.o


Anti1a,ente o *ro(e'i,ento era fiEa'o 'e a(or'o (o, a nat)re<a 'a *ena Gse 'e re(l)s3o o) 'e 'eten23oH. >o4e o *ro(e'i,ento 8 fiEa'o 'e a(or'o (o, a B)anti'a'e 'e *ena. O *ro(e'i,ento (o,), *o'e ser (lassifi(a'o e,: R Pro(e'i,ento (o,), or'inMrio Y a*li(a'o aos (ri,es (o, *ena ,MEi,a i1)al o) s)*erior a - anosZ ATEN/0O: n3o (onf)n'ir o *ro(e'i,entoK B)e le7a e, (onta a *ena ,MEi,a ?UAL o) s)*erior a - anosK (o, a *ris3o *re7enti7aK B)e s6 *o'e o(orrer e, (aso 'e *ena SUPER OR a - anos. EEe,*lo: f)rto si,*les G*ena 'e 1 a - anosH Y serM *ro(essa'o *elo *ro(e'i,ento (o,), or'inMrioK ,as N0O (a5erM *re7enti7a. R Pro(e'i,ento (o,), s),Mrio Y a*li(a'o aos (ri,es (o, *ena ,MEi,a inferior a anos e s)*erior a " anosZ R Pro(e'i,ento (o,), s),arIssi,o Y a*li(a'o ;s infra2Fes 'e ,enor *oten(ial ofensi7o G MPOs O (ontra7en2Fes e (ri,es (o, *ena ,MEi,a n3o s)*erior a " anosK sal7o as infra2Fes en7ol7en'o 7iol+n(ia 'o,8sti(a e fa,iliar (ontra a ,)lVerH 'a (o,*et+n(ia 'o JECR M.

Q)al 8 a (onseB)+n(ia 'a n3o o5ser7Wn(ia 'o *ro(e'i,ento (orretoJ E7ent)al ino5ser7Wn(ia 'o *ro(e'i,ento (orreto 8 (a)sa 'e n)li'a'e RELAT AA Go *re4)I<o *re(isa ser (o,*ro7a'oH.

2.2 Con "rso de ri%esI >"a!i2i adorasI #ri3i!4,iosI a"sas de a"%ento e di%in"i-.oI a,ra3antes e aten"antes
O (on()rsoK as B)alifi(a'orasK os *ri7il81ios e as (a)sas 'e a),entoc'i,in)i23o s3o le7a'os e, (onsi'era23o na fiEa23o 'o *ro(e'i,ento. -.

O ra(io(Inio B)e (onsta 'a sP,)la ="& 'o ST: 'e7e ser le7a'o e, (onta no ,o,ento 'a fiEa23o 'o *ro(e'i,ento:
STF Smula n *23 - 2*/11/2003 - DJ de 9/12/2003, p. 1; DJ de 10/12/2003, p. 1; DJ de 11/12/2003, p. 1. Suspenso +ondicional do Processo - +rime +ontinuado - ,dmissibilidade +o se admite a s&spenso condiciona! do processo por crime contin&ado, se a soma da pena m)nima da in"rao mais $ra#e com o a&mento m)nimo de &m se-to "or s&perior a &m ano.

No ,es,o senti'oK sP,)la "-&K STJ:


STJ Smula n 243 - 11/12/2000 - DJ 0..02.2001 Suspenso do Processo - +oncurso Material ou Formal ou +ontinuidade &eliti!a - Somat#rio ou ncid'ncia de Ma-orante - .imite ,plic/!el / bene")cio da s&spenso do processo no ap!ic0#e! em re!ao 1s in"ra2es penais cometidas em conc&rso materia!, conc&rso "orma! o& contin&idade de!iti#a, 3&ando a pena m)nima cominada, se4a pe!o somat%rio, se4a pe!a incid(ncia da ma4orante, &!trapassar o !imite de &m 5016 ano.

EEe,*lo: a *essoa (o,ete 'ois 'elitosK e, (on()rso ,aterialK sen'o B)e (a'a ), te, *ena 'e & anos. A*li(arRseRM o *ro(e'i,ento (o,), or'inMrio Ge n3o o s),Mrio]HK *ois 8 a so,a B)e serM le7a'a e, (onsi'era23o Ge n3o a *ena *re7ista isola'a,ente *ara (a'a ), 'os 'elitosH.

No (aso 'as (a)sas 'e a),ento e 'i,in)i23oK B)eK e, 1eralK t+, *re7is3o 'e a),entoc'i,in)i23o 7ariM7el GeEe,*lo: 'e ), ter2o at8 a ,eta'eHK 'e7e,os nos le,5rar B)e o *ro(e'i,ento se re1)la *elo MLD MO 'e *ena *re7isto *ara o 'elito. Dessa for,a: R Ca)sa 'e a),ento Y )tili<aRse o B)ant), B)e ,ais a),ente a *enaZ R Ca)sa 'e 'i,in)i23o Y )tili<aRse o B)ant), B)e ,enos 'i,in)a a *ena.

JM e, rela23o ;s a1ra7antes e aten)antes 8 ne(essMrio es(lare(er B)e elas N0O s3o le7a'as e, (onsi'era23o *ara fins 'e fiEa23o 'o *ro(e'i,ento. Por B)+J A ),aK *orB)e no (aso 'as a1ra7antescaten)antes n3o VM ), (rit8rio 'e a),ento o) 'i,in)i23o fiEa'o *ela le1isla23o Gi,*ossI7elK *oisK esta5ele(erRse o !uantum a5strata,enteH. A ')asK *orB)e as a1ra7antes e aten)antes N0O *re(isa, (onstar 'a *e2a a()sat6ria.

O5ser7a23o final: :iEa23o 'o *ro(e'i,ento nos (asos 'e (oneE3o: *ara a 'o)trina ,a4oritMriaK na Vi*6tese 'e (oneE3oK 'e7e ser )sa'o o *ro(e'i,ento MA S AMPLOK o) se4aK aB)ele B)e ,elVor asse1)re ;s *artes o eEer(I(io 'e s)as fa()l'a'es *ro(ess)ais. -9

3. ANJ'ISE DO ANTI;O PROCEDI(ENTO ORDINJRIO DOS CRI(ES PUNIDOS CO( REC'US+O


O anti1o *ro(e'i,ento se 'esen7ol7ia na se1)inte or'e,: 1H Ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6riaZ "H Re(e5i,ento o) re4ei23o 'a *e2aZ &H Cita23o 'o a()sa'o G*essoal o) *or e'italHZ -H nterro1at6rioZ

.H Defesa *r87iaZ 9H Oiti7a 'as teste,)nVas 'e a()sa23oc'efesaZ =H :ase 'e 'ili1+n(ias Gre7o1a'o art. -!!K CPPHZ CH Ale1a2Fes finais Gre7o1a'o art. .%%K CPPHZ !H E7ent)ais 'ili1+n(ias e o""icioZ 1%H Senten2a.

&. NO=O PROCEDI(ENTO CO(U( ORDINJRIO


1H Ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6riaZ "H Re(e5i,ento Go) re4ei23oH 'a *e2aZ &H Cita23o 'o a()sa'oZ -H Rea23o 'efensi7a ; i,*)ta23oZ .H Oiti7a 'o MP Gse for o (asoHZ 9H A5sol7i23o s),Mria Gse for o (asoHZ =H Desi1na23o 'a a)'i+n(iaZ CH Reali<a23o 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,entoZ !H Senten2a.

&.1 O2ere i%ento da #e-a a "sat1ria


Mat8ria 'o intensi7o . Art. -1K CPP: -=

Art. (1. A den:ncia ou uei'a conter1 a e'!osi$o do ,ato criminoso, com todas as suas circunst#ncias, a uali,ica$o do acusado ou esclarecimentos !elos uais se !ossa identi,ic1lo, a classi,ica$o do crime e, uando necess1rio, o rol das testemun"as.

&.2 Re/ei-.o da #e-a a "sat1ria


[Re4ei23o\ 'e7e ser ente'i'a (o,o sin^ni,o 'e [n3o re(e5i,ento\. Q)ais s3o os ,oti7os B)e a)tori<a, a re4ei23o 'a *e2a a()sat6riaJ Art. &!.K CPP:
Art. 395. A den:ncia ou 11.819, de 233-0. uei'a ser1 re*eitada uando: .6eda$o dada !ela 7ei n

< - ,or mani,estamente ine!ta5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. << - ,altar !ressu!osto !rocessual ou condi$o !ara o e'erc4cio da a$o !enal5 ou .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. <<< - ,altar *usta causa !ara o e'erc4cio da a$o !enal. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

AH n8*(ia 'a *e2a a()sat6ria: R n8*(ia for,al: o(orre B)an'o n3o o5ser7a'os os reB)isitos o5ri1at6rios 'a *e2a a()sat6ria. EEe,*lo: 'es(ri23o 'o fato Gart. &!.K H. R n8*(ia ,aterial: o(orre B)an'o n3o VM 4)sta (a)sa *ara o inI(io 'o *ro(esso Gart. &!.K H. Se o 4)i< n3o re4eitar a *e2aK (a5e ar1)i23o 'a in8*(ia. Mas at8 B)an'o *o'e essa in8*(ia ser ar1)I'aJ Os Tri5)nais S)*eriores enten'e, B)e e7ent)al in8*(ia 'e7e ser ar1)I'a at8 a SENTEN/AK so5 *ena 'e *re(l)s3o GR>C !C.%!1H.

BH :alta 'e *ress)*osto *ro(ess)al o) (on'i23o *ara o eEer(I(io 'a a23o *enal: As (on'i2Fes fora, est)'a'as no ntensi7o 'enPn(ia e, rela23o a (ri,e 'e a23o *ri7a'aH. E, rela23o aos *ress)*ostos *ro(ess)ais: R Press)*ostos 'e eEist+n(ia: De,an'a 7ei()la'a *ela *e2a a()sat6riaZ Ur13o in7esti'o 'e 4)ris'i23oZ Partes B)e *ossa, estar e, 4)I<o. GeEe,*lo: *ro,otor B)e a*resenta

R Press)*ostos 'e 7ali'a'e: neEist+n(ia 'e 7I(ios *ro(ess)aisZ -C

Ori1inali'a'e 'a 'e,an'a GineEist+n(ia 'e litis*en'+n(ia o) (oisa 4)l1a'aH.

CH :alta 'e 4)sta (a)sa *ara o eEer(I(io 'a a23o *enal: A eE*ress3o [4)sta (a)sa\ *oss)i inP,eros si1nifi(a'os no *ro(esso. EntretantoK (o,o (a)sa 'e re4ei23o 'e *e2a a()sat6riaK *o'e ser 'efini'a (o,o [o lastro *ro5at6rio ,Ini,o in'is*ensM7el *ara a insta)ra23o 'e ), *ro(esso *enal\.

-.".1

Re4ei23o *ar(ial 'a *e2a a()sat6ria

S *ossI7el a re4ei23o *ar(ial 'a *e2a a()sat6riaJ S M. EEe,*lo: *ro,otor fa< 'enPn(ia e, rela23o a 'ois (ri,esK ), 'e a23o *enal *ri7a'a e ), 'e a23o *enal *P5li(a. S (laro B)e e, rela23o ao 'elito 'e a23o *enal *ri7a'a Va7erM a re4ei23oK ,asK relati7a,ente ao (ri,e 'e a23o *enal *P5li(aK estan'o *resentes os 'e,ais reB)isitosK a *e2a 'e7erM ser re(e5i'a.

-."."

Mo,ento 'a re4ei23o 'a *e2a a()sat6ria:

Q)al 8 o ,o,ento 'a re4ei23oJ No *ro(e'i,ento (o,), or'inMrioK a re4ei23o se 'M a*6s o ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6riaK se, B)e Va4a ne(essi'a'e 'e ,anifesta23o 'a 'efesa. U, *ri,eiro 4)i< re(e5e a *e2a. O)tro 4)i<K B)e entra 'e*ois no *ro(essoK re4eita a 'enPn(ia. S *ossI7elJ E se o ,es,o 4)i< re(e5e e 'e*ois re4eitaJ A ,aioria enten'e B)e N0O 8 *ossI7el GnenV), 'os (asosH. U,a 7e< re(e5i'a a *e2a a()sat6riaK n3o 8 *ossI7el )lterior re4ei23o *ela ,es,o 4)I<o G*re(l)s3o pro judicatoH.

-.".&

Re()rso (a5I7el (ontra a re4ei23o 'a *e2a a()sat6ria:

Ca5e o RESEK art. .C1K K CPP:


Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: < - ue no rece&er a den:ncia ou a uei'a5

Na *rMti(aK o ,elVor 8 o ofere(i,ento 'e ),a no7a 'enPn(ia Ga re4ei23o fa< (oisa 4)l1a'a for,alK e n3o ,aterialH. CU DADO]]] Na Lei 'os J)i<a'os o re()rso nesse (aso N0O serM RESEK ,as a*ela23oK a ser inter*osta no *ra<o 'e 1% 'ias. -!

Q)an'o o Tri5)nal 4)l1a esse RESEK Va7erM (ontrarra<Fes 'a 'efesaJ S MK ta,58, aB)i 'e7e ser eEer(i'a a a,*la 'efesa. Nesse (asoK o 4)i< 'e7e inti,arK *ri,eira,enteK o a()sa'oK eK se este n3o (onstit)ir a'7o1a'oK aI si, 'e7e ,an'ar os a)tos ; Defensoria. SP,)la =%=K ST::
STF Smula n *0* - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. 1ulidade - Falta de ntimao do &enunciado para $%erecer +ontra-(a23es ao (ecurso nterposto da (e-eio da &enncia - 1omeao de &e%ensor &ati!o 7onstit&i n&!idade a "a!ta de intimao do den&nciado para o"erecer contrara82es ao rec&rso interposto da re4eio da den ncia, no a s&prindo a nomeao de de"ensor dati#o.

Q)an'o o Tri5)nal 'M *ro7i,ento a este re()rsoK s)a 'e(is3o JL AALE (o,o RECEB MENTO DA PE/A ACUSATUR AK sal7o B)an'o re(onVe(i'a e n)li'a'e 'a 'e(is3o 'e *ri,eira instWn(ia Gneste (asoK o re(e5i,ento so,ente o(orrerM a*6s a 5aiEa 'os a)tos ; *ri,eira instWn(iaH. A (onseB)+n(ia *rMti(a 8 B)e no 'ia e, B)e o Tri5)nal *)5li(a a 'e(is3oK 4M estarM interro,*i'o o ()rso *res(ri(ional. SP,)la =%!K ST::
STF Smula n *04 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. ,c#rdo 5ue Pro!' o (ecurso +ontra a (e-eio da &enncia - 6alidade como (ecebimento 9a!#o 3&ando n&!a a deciso de primeiro $ra&, o ac%rdo 3&e pro#( o rec&rso contra a re4eio da den ncia #a!e, desde !o$o, pe!o recebimento de!a.

&.3 Re e0i%ento da #e-a a "sat1ria


Q)an'o o *ro,otor fa< a 'enPn(iaK o 4)i< te, ')as o*2Fes: re4eitar o) re(e5er. Mas B)an'o a *e2a a()sat6ria 'e7e ser re(e5i'aJ Q)an'o n3o Vo)7er (a)sa 'e re4ei23o Ginter*reta23o a contrario sensu 'o art. &!.H.

-.&.1

Mo,ento 'o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria:

O CPP fa< ,en23o ao re(e5i,ento e, 'ois arti1os 'istintos: $4 corrente5 art0 3/2
Art. 392. ;os !rocedimentos ordin1rio e sum1rio, o,erecida a den:ncia ou uei'a, o *ui/, se no a re*eitar liminarmente, rece&%-la-1 e ordenar1 a cita$o do acusado !ara res!onder B acusa$o, !or escrito, no

%4 corrente5 art0 3//


Art. 399. 6ece&ida a den:ncia ou uei'a, o *ui/ designar1 dia e "ora !ara a audi%ncia, ordenando a intima$o do acusado, de seu de,ensor, do >inistrio P:&lico e, se ,or o caso, do uerelante e do assistente. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

.%

!ra/o de 13 .de/0 dias. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

De a(or'o (o, essa (orrente:

O re(e5i,ento o(orre i,e'iata,ente 'e*ois 'o ofere(i,ento 'a *e2a R O *ro,otor ofere(e a 'enPn(iaZ a()sat6riaK 'es'e B)e n3o se4a (aso 'e R O a()sa'o 8 notifi(a'o *ara ofere(er a re4ei23o. 'efesa *reli,inarZ O) se4a: R A*6s a 'efesaK o 4)i< fa< anMlise so5re ),a *ossI7el a5sol7i23o s),MriaZ e R O *ro,otor ofere(e a 'enPn(iaZ R O 4)i< re(e5e. R N3o sen'o (aso 'e a5sol7i23o o) re4ei23o s),MriaK o 4)i< re(e5e a *e2a.

A $4 corrente te, *re7ale(i'o na 4)ris*r)'+n(ia. Moti7os: R E,5ora a inten23o 'os a)tores 'o ante*ro4eto tenVa si'o a (ria23o 'e ),a 'efesa *reli,inar anterior ao re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6riaK Vo)7e altera23o 'o *ro4eto *elo Con1resso Na(ionalK B)eK *reo()*a'o (o, a interr)*23o 'a *res(ri23oK ,o'ifi(o) a re'a23o 'o art. &!9 *ara ali inserir o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6riaZ R Co,o o arti1o &9& 'is*Fe B)e o *ro(esso terM (o,*leta'a s)a for,a23o B)an'o reali<a'a a (ita23o 'o a()sa'oK n3o seria *ossI7el B)e o 4)i< 'eter,inasse essa (ita23o se, antes re(e5er a *e2a a()sat6riaZ R A'e,aisK n3o 8 *ossI7el a a5sol7i23o s),Mria 'o a()sa'o se, B)e antes tenVa Va7i'o o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria.

-.&."

Ne(essi'a'e 'e f)n'a,enta23o 'o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria:

S ne(essMrio f)n'a,entar o re(e5i,ento 'a *e2aJ Neste ass)ntoK VM ),a (lara 'i7er1+n(ia entre a 'o)trina e os Tri5)nais: R Para a 'o)trinaK 8 in'is*ensM7el a f)n'a,enta23oK so5 *ena 'e n)li'a'e Gart. !&K DK CR:BH. To'a7iaK os 'o)trina'ores a'7erte, B)e n3o 'e7e Va7er eE(essosK e7itan'oR seK assi,K ), *r8R4)l1a,ento. A f)n'a,enta23o 'e7e a*enas a*ontar a a)s+n(ia 'as (a)sas 'e re4ei23oZ R Para os Tri5)naisK n3o VM ne(essi'a'e 'e f)n'a,enta23o 'o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6riaK B)e *o'e se 'ar in(l)si7e i,*li(ita,enteK B)an'o o 4)i< 'eter,ina a (ita23o 'o a()sa'o. ST: >C 9C.!"9:
:;A<=A9 7/>P?9: - =9@?P>/ - D=+?+7AA - >=7=<AM=+@/ @A7A@/ D=B=+9/> C?= ADMA@= A 7/+D=+ADE/ D/ >F? - AG=HADE/ D= 7=>7=AM=+@/ D= D=B=9A - APGA7ADE/ DA P=+A - 7>A@F>A/ @>ABA9A7/ - BAIADE/ D= P=+A-<A9= A7AMA D/ MA+AM/ G=HAG - B?+DAM=+@ADE/ - A+AGA9= DA9 7A>7?+9@A+7AA9 J?DA7AAA9 57P, A>@. .96- A+JAA<AGADAD= - P=DAD/ A+D=B=>AD/ . - / o"erecimento da den&ncia pe!o Ministrio P b!ico s&bmete se, ap%s a s&a "orma!i8ao, a estrito contro!e 4&risdiciona!. =ssa ati#idade process&a! do Poder J&diciario, e-ercida !iminarmente no Kmbito do processo pena! condenat%rio,

.1

ob4eti#a, em essencia, a propria t&te!a da intan$ibi!idade do :stat&s !ibertatis: do imp&tado . - / 7%di$o de Processo Pena! no rec!ama e-p!icit&de ao ato D= recebimento 4&dicia! da peca ac&satoria. / ordenamento process&a! pena! brasi!eiro no repe!e, em conse3&encia, a "orm&!ao, pe!a a&toridade 4&dici0ria, de &m 4&)8o imp!icito de admissibi!idade da den&ncia . - / mero ato process&a! do J&i8 - 3&e desi$na, desde !o$o, data para o interro$atorio do den&nciado e ordena-!Le a citao - s&poe o recebimento tacito da den&ncia

Aten23o: e, ), (aso os Tri5)nais enten'e, ne(essMria a f)n'a,enta23o Y nos *ro(e'i,entos B)e *re7ee, 'efesa *reli,inar anterior ao re(e5i,ento.

-.&.&

ConseB)+n(ias 'o re(e5i,ento:

R O(orre a fiEa23o 'a (o,*et+n(ia *or *re7en23o. Art. C&K CPP:


Art. -3. Ceri,icar-se-1 a com!et%ncia !or !reven$o toda ve/ ue, concorrendo dois ou mais *u4/es igualmente com!etentes ou com *urisdi$o cumulativa, um deles tiver antecedido aos outros na !r1tica de algum ato do !rocesso ou de medida a este relativa, ainda ue anterior ao o,erecimento da den:ncia ou da uei'a .arts. 83, 3o, 81, 82, 2o, e 8-, <<, c0.

R nterr)*23o 'a *res(ri23oK se o re(e5i,ento foi *roferi'o *elo 4)I<o (o,*etente. ST: >C 1%-.!%=cPE:
Krata-se de _"a&eas cor!us_, com !edido de medida liminar, im!etrado contra deciso, ue, emanada do A. =u!erior Kri&unal de Musti$a, restou consu&stanciada, no !onto ue interessa ao e'ame da causa, em ac@rdo assim do .,ls. 1(3?1((0:_C6<><;A7. 6A=P. 6ACN6=D ><;<=KA6<A7. 6ACAS<>A;KD )A )A;W;C<A PD6 ANKD6<)A)A <;CD>PAKA;KA. AKD ;N7D. APA<KD=. >AMD6AOTD )A PA;A-SA=A. AN=[;C<A )A P6AINA=K<D;A>A;KD. ;TD CD;LAC<>A;KD. CD;K<;N<)A)A )A7<K<CA. AN>A;KD A> PN;OTD )D ;W>A6D )A <;P6AObA=.AN>A;KD )A PA;A )ACD66A;KA )A DCNPAOTD )A CA6XD )A CD;P<A;OA. <;C<)[;C<A, Z A=PFC<A. 6ACN6=D ><;<=KA6<A7 PA6C<A7>A;KA CD;LAC<)D A P6DC<)D.<. Li!@tese ue cuida de recursos inter!ostos !elo >inistrio P:&lico Pederal e !elos rus condenados !ela !r1tica de crime de !eculato no caso ue ,icou con"ecido como cAsc#ndalo da >andioca #.<<. D rece&imento da den:ncia, !or autoridade incom!etente, no !rodu/ e,eitos, visto ue ato nulo. =omente o rece&imento da !e$a e'ordial !ela autoridade e,etivamente com!etente !ara o *ulgamento do ,eito ca!a/ de interrom!er o ,lu'o do !ra/o !rescricional. ....0

R Para a ,aioria 'a 'o)trinaK o re(e5i,ento ,ar(a o inI(io 'o *ro(esso. Art. &.K CPPM:
6ela$o !rocessual. <n4cio e e'tin$o Art. 35. D !rocesso inicia-se com o rece&imento da den:ncia !elo *ui/, e,etiva-se com a cita$o do acusado e e'tingue-se no momento em ue a senten$a de,initiva se torna irrecorr4vel, uer resolva o mrito, uer no.

-.&.-

Re()rso (a5I7el (ontra o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria:

O re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria 8 ),a 'e(is3o RRECORR$AEL. EntretantoK os Tri5)nais 7e, a',itin'oK eE(e*(ional,enteK o tran(a,ento 'o *ro(esso *or ,eio 'o ."

habeas corpus$ 'es'e B)e Va4a ris(o ; li5er'a'e 'e lo(o,o23oK o)K s)5si'iaria,enteK *or ,eio 'e ,an'a'o 'e s1)ran2a. O tran(a,entoK sen'o eE(e*(ionalK a*enas 8 a',iti'o nas se1)intes Vi*6teses: R Manifesta ati*i(i'a'e for,al o) ,aterialZ R Presen2a 'e ),a (a)sa eEtinti7a 'e *)ni5ili'a'eZ R A)s+n(ia 'e *ress)*ostos *ro(ess)ais o) 'e (on'i2Fes 'a a23oZ R A)s+n(ia 'e 4)sta (a)sa *ara o eEer(I(io 'a a23o *enal. C)i'a'o] N3o se 'e7e falar n)n(a e, tran(a,ento 'a a23oK e si,K e, tran(a,ento 'o *ro(esso.

&.& Cita-.o do a "sado


A. Con(eito: A (ita23o 8 o ato 'e (o,)ni(a23o ,ais i,*ortante 'o *ro(essoK *or ,eio 'o B)al se 'M (i+n(ia ao a()sa'o 'o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6riaK (Va,an'oRo *ara se 'efen'er. A (ita23oK ent3oK *oss)i 'ois o54eti7os f)n'a,entais: (i+n(ia e (Va,a,ento ; 'efesa. A (ita23o (lara,ente f)n(iona (o,o ), ,isto 'e 'ois *rin(I*ios (onstit)(ionais: o (ontra'it6rio G(i+n(iaH e a a,*la 'efesa G(Va,a,ento ; 'efesaH. Por ser ), ato 'e (o,)ni(a23o t3o i,*ortanteK e7ent)ais 7I(ios 'a (ita23o '3o ense4o a ),a nulidade absoluta. E, re1raK as n)li'a'es a5sol)tas s3o insanM7eis. Cont)'oK a n)li'a'e 'a (ita23o *o'e ser sana'a G(on7ali'a'aH ,e'iante o (o,*are(i,ento es*ontWneo 'o a()sa'o.
Art. 583. A ,alta ou a nulidade da cita$o, da intima$o ou noti,ica$o estar1 sanada, desde ue o interessado com!are$a, antes de o ato consumar-se, em&ora declare ue o ,a/ !ara o :nico ,im de argJi-la. D *ui/ ordenar1, todavia, a sus!enso ou o adiamento do ato, uando recon"ecer ue a irregularidade !oder1 !re*udicar direito da !arte.

OBS.: a (ita23o an)la'a 8 (Va,a'a 'e [(ir()n')23o\ o) [(ita23o (ir()n')ta\.

B. :inali'a'e 'a (ita23o no *ro(e'i,ento (o,),: >o4eK a finali'a'e 'a (ita23o n3o 8 ,ais o interro1at6rio G(o,o era antes 'a lei 11.=1!c%CHK e si, a apresentao de resposta 6 acusao:
Art. 392. ;os !rocedimentos ordin1rio e sum1rio, o,erecida a den:ncia ou uei'a, o *ui/, se no a re*eitar liminarmente, rece&%-la-1 e ordenar1 a cita$o do acusado !ara res!onder B acusa$o, !or escrito, no !ra/o de 13 .de/0 dias. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. Par1gra,o :nico. ;o caso de cita$o !or edital, o !ra/o !ara a de,esa come$ar1 a ,luir a !artir do com!arecimento !essoal do acusado ou do de,ensor constitu4do. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

.&

Aten23o: e, al1)ns *ro(e'i,entos es*e(iais o a()sa'o (ontin)a sen'o (ita'o *ara (o,*are(er e, 4)I<o e ser interro1a'o. EE.: *ro(e'i,ento 'o CPPMK *ro(e'i,ento 'a Lei 'e Dro1as e *ro(e'i,ento ori1inMrio 'os Tri5)naisb Gnesses *ro(e'i,entos o interro1at6rio (ontin)a a ser o *ri,eiro ato 'a instr)23o *ro5at6riaH. bC)i'a'o (o, a 'e(is3o 'o ST: no A1ra7o Re1i,ental na AP ."C: o ST:K neste (asoK enten'e) B)e no *ro(e'i,ento ori1inMrio 'os Tri5)naisK se o interro1at6rio ain'a n3o foi reali<a'oK 'e7erM ser feito 'e a(or'o (o, a siste,Mti(a intro')<i'a *ela Lei 11.=1!c%CK o) se4aK ao final 'a instr)23o *ro5at6ria.
=M=+@AM P>/7=99?AG P=+AG. A+@=>>/HA@N>A/ +A9 ADO=9 P=+AA9 />AHA+P>AA9 D/ 9@B. A@/ C?= D=J= PA99A> A 9=> >=AGAQAD/ A/ BA+AG D/ P>/7=99/. +/JA >=DADE/ D/ A>@. '00 D/ 7PP. AH>AJ/ >=HAM=+@AG A C?= 9= +=HA P>/JAM=+@/. A -/ art. '00 do 7%di$o de Processo Pena!, com a redao dada pe!a Gei 11.719/200R, "i-o& o interro$at%rio do r& como ato derradeiro da instr&o pena!. AA -9endo ta! pr0tica ben"ica 1 de"esa, de#e pre#a!ecer nas a2es penais ori$in0rias perante o 9&premo @rib&na! Bedera!, em detrimento do pre#isto no art. 7S da Gei R.03R/90 nesse aspecto. =-ceo apenas 3&anto 1s a2es nas 3&ais o interro$at%rio 40 se &!timo&. AAA -Anterpretao sistem0tica e te!eo!%$ica do direito. AJ -A$ra#o re$imenta! a 3&e se ne$a pro#imento. 1$T + 7( $ de 5uinta-%eira8 24 de maro de 2099 Mantido interro"at#rio de acusados para o %im da instruo criminal /s ministros do 9&premo @rib&na! Bedera! 59@B6 decidiram ap!icar no#a re$ra do 7%di$o de Processo Pena! 57PP6, modi"icada pe!a Gei 11.719/0R, 3&e a!tero& o momento de rea!i8ao do interro$at%rio dos ac&sados para o "im da "ase de instr&o crimina!. Por &nanimidade dos #otos, e!es ne$aram pro#imento a &m rec&rso 5a$ra#o re$imenta!6 interposto pe!o Ministrio P b!ico Bedera! 5MPB6 na Ao Pena! 5AP6 .2R. / MPB pedia para 3&e os interro$at%rios dos dois ac&sados "ossem &!timados antes da apresentao da de"esa pr#ia, destacando 3&e &m dos r&s teria perdido o direito de e-ercer o ato de a&tode"esa 4&stamente por no ter comparecido a a&di(ncia pre#iamente desi$nada em <e!m 5PA6, apesar de de#idamente citado. A"irma 3&e o o&tro se3&er "oi encontrado na3&e!a !oca!idade, apesar de di#ersas tentati#as do o"icia! de J&stia. +o rec&rso, o MPB s&stenta#a 3&e os ar$&mentos da norma especia! T Gei R.03R/90, 3&e mantm o sistema tradiciona!, pre#a!ecem sobre a $era! 57PP6, 3&e co!oca o interro$at%rio do r& ao "ina! da instr&o. A Ao Pena! tem por ob4eto a condenao de dois ac&sados por s&posto cometimento do crime de pec&!ato, disposto no arti$o 312, par0$ra"o 1S, do 7%di$o Pena!. A den ncia "oi recebida 1 &nanimidade do P!en0rio do 9&premo no dia 19 de no#embro de 2009. De acordo com o re!ator, ministro >icardo GeUandoUsVi, o P!en0rio do 9&premo 40 inicio& a disc&sso se a m&dana !e$is!ati#a do 7PP a"eta a !ei especia! 5Gei R03R/906, mas ainda no Lo&#e conc!&so do debate. / 9&premo sina!i8o& 3&e o interro$at%rio &m instr&mento de de"esa do r& e, portanto, de#e ser co!ocado ao "ina!. Assim, em #ista da pre#iso da Gei 11719/0R 3&e modi"ico& o arti$o '00 do 7PP e trans"eri& o interro$at%rio para o "ina! do processo, GeUandoUsVi, no dia 20 de

.-

o&t&bro de 2010, despacLo& na AP .2R no sentido de 3&e os r&s se4am interro$ados ao "ina! do processo, considerando a no#a sistem0tica mais "a#or0#e! 1 de"esa. Asso por3&e, "riso&, os interro$at%rios at o momento no ocorreram tendo em #ista o no comparecimento de &m 1 a&di(ncia e &ma #e8 3&e o o&tro no "oi encontrado. 6oto W+o se pode ne$ar 3&e se trata de &m tema de a!t)ssima re!e#Kncia dado o re"!e-o 3&e a re"erida ino#ao !e$a! e-erce sobre o direito constit&ciona!, a amp!a de"esa, embora no tenLa tido ainda o 9&premo @rib&na! Bedera! a oport&nidade de posicionar-se de"initi#amente a respeito de!e, nem mesmo em sede de 3&esto de ordemX, a#a!io& o ministro >icardo GeUandoUsVi. =!e !embro& 3&e o tema cLe$o& a ser debatido pe!os ministros na sesso p!en0ria do dia 7 de o&t&bro de 2010, em &ma 3&esto de ordem s&scitada na AP '70, cont&do, como na3&e!a ao pena! o interro$at%rio 40 La#ia sido rea!i8ado e a disc&sso prosse$&i&. Para o re!ator, a PH> no tem ra8o. WParece-me re!e#ante constatar 3&e, se a no#a redao do arti$o '00, do 7PP, possibi!ita ao r& e-ercer de modo mais e"ica8 a s&a de"esa, ta! dispositi#o !e$a! de#e s&p!antar o estat&)do no arti$o 7S, da Gei R03R, em Lomena$em aos princ)pios constit&cionais 3&e so ap!ic0#eis 1 espcieX, a"irmo&. 9e$&ndo GeUandoUsVi, mais ben"ico 1 de"esa possibi!itar 3&e o r& se4a interro$ado ao "ina! da instr&o, depois de o&#idas as testem&nLas arro!adas, bem como ap%s a prod&o de o&tras pro#as como e#ent&ais per)cias. +esse caso, con"orme o re!ator, o ac&sado ter0 a oport&nidade de esc!arecer di#er$(ncias W3&e no raramente a"!oram d&rante a edi"icao do con4&nto probat%rioX. C&anto 1 disc&sso sobre o aspecto "orma!, o ministro entende& 3&e o "ato de a Gei R03R ser norma especia! em re!ao ao 7PP 5norma $era!6, Wem nada in"!&encia o 3&e at a3&i se assento&X. WF 3&e, a me& sentir, a norma especia! pre#a!ece sobre a $era! apenas nas Lip%teses em 3&e esti#er presente a!$&ma incompatibi!idade mani"esta ins&per0#e! entre e!as, nos demais casos, considerando a sempre necess0ria ap!icao sistem0tica do direito, c&mpre c&idar para 3&e essas normas aparentemente anta$Ynicas con#i#am LarmonicamenteX, e-p!ico& >icardo GeUandoUsVi. Dessa "orma, o re!ator ne$o& pro#imento ao a$ra#o re$imenta! interposto pe!o MPB, entendendo 3&e o interro$at%rio de#e ocorrer no "ina! do processo.

C. Efeitos 'a (ita23o 7Mli'a:


Art. 323. D !rocesso ter1 com!letada a sua ,orma$o acusado. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. uando reali/ada a cita$o do

O *rin(i*al efeito 'a (ita23o no *ro(esso *enal 8 (o,*letar a for,a23o 'o *ro(esso Go r8) *assa a inte1rar a rela23o *ro(ess)alH. No *ro(esso *enalK n3o VM B)e se falar B)e a (ita23o torna *re7ento o 4)I<o o) in')< litis*en'+n(ia G(o,o no *ro(esso (i7ilHK *ois estes efeitos o(orre, B)an'o 'o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria. Al8, 'issoK no *ro(esso *enalK a (ita23o a*enas interro,*e a *res(ri23o B)an'o or'ena'a *or 4)i< (o,*etente G'iferente,ente 'o B)e o(orre no *ro(esso (i7ilH. ..

D. Es*8(ies 'e (ita23o: $4' 7eal *ou pessoal'5 8 aB)ela feita *essoal,ente G()i'a'o *ara n3o (onf)n'ir (o, *ro(esso (i7il: aB)i a (ita23o n3o *o'e ser feita a *ro()ra'or o) re*resentanteK 'e7en'o ser feita se,*re na *essoa 'o a()sa'oH. A (ita23o *essoal *o'e ser feita: #or mandado G*or ofi(ial 'e 4)sti2a R 8 a re1raH.

Sit)a2Fes es*e(iais 'a (ita23o *or ,an'a'o: Co,o fa<er a (ita23o *or ,an'a'o 'a *essoa 4)rI'i(a G(ri,es a,5ientaisHJ Neste (asoK a (ita23o 'e7e ser feita na *essoa 'o re*resentante le1al 'a *essoa 4)rI'i(a. Co,o fa<er a (ita23o 'o *or ,an'a'o ini,*)tM7elJ A (ita23o serM feita na *essoa 'o ()ra'or. Art. 1-!K `"_K CPP:
Art. 1(9. Iuando "ouver d:vida so&re a integridade mental do acusado, o *ui/ ordenar1, de o,4cio ou a re uerimento do >inistrio P:&lico, do de,ensor, do curador, do ascendente, descendente, irmo ou c+n*uge do acusado, se*a este su&metido a e'ame mdico-legal. 2o D *ui/ nomear1 curador ao acusado, uando determinar o e'ame, ,icando sus!enso o !rocesso, se *1 iniciada a a$o !enal, salvo uanto Bs dilig%ncias ue !ossam ser !re*udicadas !elo adiamento.

As restri2Fes ; (ita23o *or ,an'a'o *re7istas no art. "1= 'o CPC a*li(a,Rse aB)iJ N3o] As restri2Fes ; (ita23o 'o Pro(esso Ci7il n3o s3o a*li(M7eis ao Pro(esso Penal.
Art. 218. ;o se ,ar1, !orm, a cita$o, salvo !ara evitar o !erecimento do direito: < - .6evogado !ela 7ei n -.952, de 199(0 < - a uem estiver assistindo a ual uer ato de culto religioso5 .6enumerado do <nciso << !ela 7ei n -.952, de 199(0 << - ao c+n*uge ou a ual uer !arente do morto, consangJ4neo ou a,im, em lin"a reta, ou na lin"a colateral em segundo grau, no dia do ,alecimento e nos 8 .sete0 dias seguintes5 .6enumerado do <nciso <<< !ela 7ei n -.952, de 199( <<< - aos noivos, nos 3 .tr%s0 !rimeiros dias de &odas5 .6enumerado do <nciso <C !ela 7ei n -.952, de 199( <C - aos doentes, en uanto grave o seu estado. .6enumerado do <nciso C !ela 7ei n -.952, de 199(

#or precatria Ga()sa'o ,ora e, Co,ar(a 'i7ersaK e, lo(al (erto e sa5i'oHZ

Aten23o ao (arMter itinerante 'a (arta *re(at6ria. Art. &..K `1_K CPP:
Art. 355. A !recat@ria ser1 devolvida ao *ui/ de!recante, inde!endentemente de traslado, de!ois de lan$ado o _cum!ra-se_ e de ,eita a cita$o !or mandado do *ui/ de!recado. 1o Ceri,icado ue o ru se encontra em territ@rio su*eito B *urisdi$o de outro *ui/, a este remeter1 o *ui/ de!recado os autos !ara e,etiva$o da dilig%ncia, desde ue "a*a tem!o !ara ,a/er-se a cita$o.

.9

A (arta te, (arMter itinerante e s)a re,iss3o a o)tro 4)I<o in'e*en'en'e 'e ,anifesta23o *r87ia 'a a)tori'a'e 'e*re(ante.

#or carta de ordem: B)an'o ), *ro(esso tra,ita *erante ), Tri5)nal e o a()sa'o resi'e e, ),a Co,ar(a 'istintaK o Dese,5ar1a'or eE*e'e ),a (arta 'e or'e, *ara B)e a 'ili1+n(ia se4a (),*ri'a *elo 4)i< 'e 1_ 1ra) 'a lo(ali'a'e on'e resi'e o r8).

#or carta rogatria5 8 )tili<a'a B)an'o o a()sa'o estM no estran1eiroK 'es'e B)e e, lo(al (erto e sa5i'oK in'e*en'ente,ente 'a nat)re<a 'o 'elito. Co,o nestes (asos o (),*ri,ento 'a (arta 'e,an'a ,)ito te,*oK o *r6*rio CPP *re7+ B)e Va7erM a s)s*ens3o 'a *res(ri23o at8 o (),*ri,ento 'a (arta. Art. &9CK CPP:
Art. 32-. Astando o acusado no estrangeiro, em lugar sa&ido, ser1 citado mediante carta rogat@ria, sus!endendo-se o curso do !ra/o de !rescri$o at o seu cum!rimento. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.281, de 18.(.19920

C)i'a'o (o, o art. """RA 'o CPP:


Art. 222-A. As cartas rogat@rias s@ sero e'!edidas se demonstrada !reviamente a sua im!rescindi&ilidade, arcando a !arte re uerente com os custos de envio. .<nclu4do !ela 7ei n 11.933, de 23390

Este 'is*ositi7o estM lo(ali<a'o no (a*tIt)lo B)e trata 'a *ro7a teste,)nVal. Dessa for,aK N0O se a*li(a ; (ita23o 'o a()sa'o no estran1eiro Ga i,*res(in'i5ili'a'e 'a (ita23o 8 *res),i'aH. A (ita23o *or (arta ro1at6ria ta,58, 8 )sa'a no (aso 'as le1a2Fes eEtran1eiras Ge,5aiEa'as e (ons)la'osH. Art. &9!K CPP:
Art. 329. As cita$Hes ue "ouverem de ser ,eitas em lega$Hes estrangeiras sero e,etuadas mediante carta rogat@ria. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.281, de 18.(.19920.

Aten23o: neste (aso N0O Va7erM s)s*ens3o 'a *res(ri23o. Ain'a e, rela23o ; (arta ro1at6riaK 8 ne(essMrio le,5rar B)e N0O 8 *ossI7el (ita23o *or (arta ro1at6ria nos J)i<a'os.

Citao mediante requisio5 art. &.C e art. &.! 'o CPP:


Art. 35-. A cita$o do militar ,ar-se-1 !or intermdio do c"e,e do res!ectivo servi$o. Art. 359. D dia designado !ara ,uncion1rio !:&lico com!arecer em *u4/o, como acusado, ser1 noti,icado assim a ele como ao c"e,e de sua re!arti$o.

.=

No (aso 'o ,ilitar essa (ita23o es*e(ial se 4)stifi(a *or B)estFes 'e VierarB)ia Ge7itar (onstran1i,entos e, e7ent)al (ita23o 'e Co,an'antesK *or eEe,*loH. JM no (aso 'os f)n(ionMrios *P5li(osK a i'eia 8 *reser7ar a (ontin)i'a'e 'o ser7i2o *P5li(o.

Citao do acusado preso5 'e7e ser se,*re *essoal.

Art. &9%K CPP:


Art. 323. =e o ru estiver !reso, ser1 !essoalmente citado. .6eda$o dada !ela 7ei n 13.892, de 1.12.23330

C)i'a'o (o, a sP,)la &.1 'o ST::


STF Smula n 3:9 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 1/3. 1ulidade - +itao por ;dital - (u Preso na Mesma <nidade da Federao em 5ue o Jui2 ;=erce a Sua Jurisdio F n&!a a citao por edita! de r& preso na mesma &nidade da "ederao em 3&e o 4&i8 e-erce a s&a 4&risdio.?G@>APA99ADA.

Diante 'a no7a re'a23o 'o art. &9% 'o CPPK a sP,)la &.1 'o ST: estM ULTRAPASSADA. >o4eK in'e*en'ete,ente 'a )ni'a'e 'a fe'era23o e, B)e o a()sa'o esti7er *resoK 'e7e ser (ita'o *essoal,ente.

ATEN/0O: (ita23o eletr^ni(a: N0O 8 a',iti'a no *ro(esso *enal. A*esar 'e a Lei 11.-1!c%9 *re7erK e, se) art. 1_K B)e o *ro(esso eletr^ni(o se a*li(a ta,58, ao *ro(esso *enalK no (aso 'a C TA/0O eletr^ni(aK a *r6*ria leiK e, se) art. 9_K 'is*Fe B)e N0O 8 *ossI7el e, se tratan'o 'e *ro(esso *enal.
Art. 1o D uso de meio eletr+nico na tramita$o de !rocessos *udiciais, comunica$o de atos e transmisso de !e$as !rocessuais ser1 admitido nos termos desta 7ei. 1o A!lica-se o dis!osto nesta 7ei, indistintamente, aos !rocessos civil, !enal e tra&al"ista, &em como aos *ui/ados es!eciais, em ual uer grau de *urisdi$o. Art. 2o D&servadas as ,ormas e as cautelas do art. 5 o desta 7ei, as cita$Hes, inclusive da Pa/enda P:&lica, e'cetuadas as dos )ireitos Processuais Criminal e <n,racional, !odero ser ,eitas !or meio eletr+nico, desde ue a 4ntegra dos autos se*a acess4vel ao citando.

%4' #resumida *ou "icta'5 *o'e ser *or e'ital o) *or Vora (erta. Citao por edital5 8 ),a ,e'i'a eE(e*(ionalK s6 'e7en'o ser reali<a'a a*6s es1ota'os to'os os ,eios 'e lo(ali<a23o 'o a()sa'o.

Aten23o ; sP,)la &99 'o ST:: .C

STF Smula n 3>> - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 1/0. 1ulidade - +itao por ;dital - ndicao do &ispositi!o da .ei Penal Transcrio da &enncia ou ?uei=a ou (esumo dos Fatos em ?ue se @aseia +o n&!a a citao por edita! 3&e indica o dispositi#o da !ei pena!, embora no transcre#a a den ncia o& 3&ei-a, o& no res&ma os "atos em 3&e se baseia.

Al1)ns 'o)trina'ores 'i<ia, B)e o e'ital 'e7eria trans(re7er a 'enPn(ia o) B)eiEa. O ST: enten'e B)e isso n3o 8 ne(essMrioK 5astan'o B)e o es(ri73oK ao fa<er o e'italK in'iB)e o ti*o *enal o B)al o a()sa'o teria reali<a'o.

#ra-o de dilao do edital5 1. 'ias O art. &91K CPP:


Art. 321. =e o ru no ,or encontrado, ser1 citado !or edital, com o !ra/o de 15 . uin/e0 dias.

8ipteses de citao por edital5 R Q)an'o o a()sa'o esti7er e, lo(al in(erto e n3o sa5i'oZ R Q)an'o o a()sa'o esti7er e, lo(al ina(essI7el Ge*i'e,iaK 1)erra et(.H Y a*li(a23o s)5si'iMria 'o CPC Gart. "&1K H.

Aten23o: a()sa'o o()ltaRse *ara n3o ser (ita'o Y antes 'a Lei 11.=1!c%9 era (ita'o *or e'italZ 'e*ois 'a Lei 11.=1!c%9K 8 (ita'o *or Vora (erta.

&rt0 229 .ei /00//5 n3o se a',ite nos J)i<a'os (ita23o *or e'ital.
Art. 22. A cita$o ser1 !essoal e ,ar-se-1 no !r@!rio Mui/ado, sem!re mandado. ue !oss4vel, ou !or

Par1gra,o :nico. ;o encontrado o acusado !ara ser citado, o Mui/ encamin"ar1 as !e$as e'istentes ao Mu4/o comum !ara ado$o do !rocedimento !revisto em lei.

Ain'a B)e o *ro,otor 'o 4)I<a'o 4M sai5a B)e o r8) en(ontraRse e, lo(al in(erto o) insa5i'oK ele n3o *o'erM ,an'arK 'e *lanoK *ara o 4)I<o (o,),K 'e7en'oK antesK tentar en(ontrar o a()sa'o. &plicao do art0 3229 C##5 a*li(aRse o art. &99 ; (ita23o *or e'ital.
Art. 322. =e o acusado, citado !or edital, no com!arecer, nem constituir advogado, ,icaro sus!ensos o !rocesso e o curso do !ra/o !rescricional, !odendo o *ui/ determinar a !rodu$o anteci!ada das !rovas consideradas urgentes e, se ,or o caso, decretar !riso !reventiva, nos termos do dis!osto no art. 312. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.281, de 18.(.19920 .Cide 7ei n 11.819, de 233-0

.!

R Direito interte,*oral: a no7a re'a23o 'o art. &99K CPPK s6 foi a*li(a'a aos 'elitos (o,eti'os a*6s a 7i1+n(ia 'a Lei !."=1c!9K e7itan'oRseK assi,K a retroati7i'a'e ,al8fi(a. Ae4a,os: A 1ran'e no7i'a'e tra<i'a *ela re'a23o 'a'a *ela Lei !."=1 foi a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o: &ntes da .ei /0%1$+/2 3epois da .ei /0%1$+/2

Cita23o *or e'ital Y n3o (o,*are(ia Y era Cita23o *or e'ital Y n3o (o,*are(e e n3o 'e(reta'a a REAEL AK *rosse1)in'oRse o (onstit)i 'efensor Y s3o s)s*ensos o feito (o, a no,ea23o 'e 'efensor 'ati7o. *ro(esso e a *res(ri23o.

EEe,*lo: (i'a'3o *rati(o) o 'elito e, 1!!. Gantes 'a entra'a e, 7i1or 'a leiHK ,as te7e o *ro(esso insta)ra'o e, 1!!= G'e*ois 'a 7i1+n(ia 'a leiH. Co,o *ro(e'er nesse (asoJ A Lei !."=1c!9 8 nor,a ,ista Gnat)re<a *ro(ess)al O s)s*ens3o 'o *ro(esso O e *enal O s)s*ens3o 'a *res(ri23oHK e (lara,ente ,ais 1ra7osa ao r8) G*ois s)s*en'e a *res(ri23oH. Co,oK no (aso 'e lei VI5ri'aK *re7ale(e o as*e(to *enalK N0O Va7erM retroa23o. PortantoK o arti1o &99 so,ente foi a*li(a'o aos 'elitos (o,eti'os APUS a 7i1+n(ia 'a Lei !."=1c!9. R A*li(a23o 'o art. &99K CPP na J)sti2a Militar: no CPPM n3o VM *re7is3o 'a ,at8ria. Dessa for,aK se se a*li(ar o art. &99 na J)sti2a Militar Va7erM analo1ia in malam partem Gs)s*ens3o 'a *res(ri23oH. PortantoK o art. &99 'o CPP N0O 8 a*li(a'o na J)sti2a Militar. R ConseB)+n(ias 'o art. &99K CPP: 1QH S)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23oZ Por B)anto te,*o se 'M a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23oJ >M 'i7er1+n(ia entre os Tri5)nais S)*eriores: Para o STJK a *res(ri23o fi(a s)s*ensa 'e a(or'o (o, o *ra<o 'a *res(ri23o 'a *retens3o *)niti7a a5strata. :in'o esse *ra<oK o *ro(esso (ontin)arM s)s*ensoK ,as a *res(ri23o 7oltarM a (orrer GeE: f)rto si,*les O *ena 'e 1 a - anosZ *res(ri23o 'a *retens3o *)niti7a a5strata e, C anosZ ')rante C anos o *ro(esso fi(a [en1a7eta'o\. A*6s esse *erIo'oK o *ro(esso (ontin)a *ara'oK ,as a *res(ri23o re(o,e2a a (orrer O e7itaRseK 'essa for,aK *ro(essos i,*res(ritI7eisH. SP,)la -1.K STJ:
STJ Smula n 49: - 09/12/2009 - DJe 1*/12/2009 Per)odo de Suspenso do Pra2o Prescriciona - Pena +ominada / per)odo de s&spenso do pra8o prescriciona! re$&!ado pe!o m0-imo da pena cominada.

9%

JM o ST: enten'e B)e o *ro(esso e a *res(ri23o *o'e, *er,ane(er s)s*ensos *or *ra<o in'eter,ina'ob GRE -9%.!=1H. bATEN/0O: o ST: re(onVe(e) a eEist+n(ia 'e re*er()ss3o 1eral no RE 9%%.C.1K no B)al 7oltarM a 'is()tir a ,at8ria e *o'erM ,o'ifi(ar se) enten'i,ento. "QH O 4)i< *o'e 'eter,inar a *ro')23o ante(i*a'a 'e *ro7as )r1entesZ Para o STJ essa *ro')23o ante(i*a'a 'e *ro7as )r1entes 'e7e ser feita nos ter,os 'o art. "". 'o CPP. O si,*les ar1),ento 'e B)e [teste,)nVa te, ,e,6ria ()rta\ n3o 8 s)fi(iente *or si s6 *ara a)tori<ar a (olVeita 'e *ro7as ante(i*a'as. O) se4a: *ara B)e Va4a a *ro')23o ante(i*a'a 'e *ro7as no (aso 'o art. &99K CPPK 8 ne(essMrio f)n'a,enta23o.
Art. 225. =e ual uer testemun"a "ouver de ausentar-se, ou, !or en,ermidade ou !or vel"ice, ins!irar receio de ue ao tem!o da instru$o criminal *1 no e'ista, o *ui/ !oder1, de o,4cio ou a re uerimento de ual uer das !artes, tomar-l"e anteci!adamente o de!oimento.

STJ Smula n 4:: - 2./0R/2010 - DJe 0R/09/2010 Produo ,ntecipada de Pro!as - Fundamentao - Periculum in Mora A deciso 3&e determina a prod&o antecipada de pro#as com base no art. 3** do 7PP de#e ser concretamente "&ndamentada, no a 4&sti"icando &nicamente o mero dec&rso do tempo.

&QH Po'erM ser 'e(reta'a a *ris3o *re7enti7a. O art. &99 'o CPP n3o (rio) ),a Vi*6tese 'e *ris3o *re7enti7a o5ri1at6ria. Na 7er'a'eK s)a 'e(reta23o 'e*en'e 'a *resen2a 'os *ress)*ostos 'os arts. &1" e &1&K 'o CPP.

Citao por ,ora certa5 art. &9"K CPP.


Art. 322. Ceri,icando ue o ru se oculta !ara no ser citado, o o,icial de *usti$a certi,icar1 a ocorr%ncia e !roceder1 B cita$o com "ora certa, na ,orma esta&elecida nos arts. 228 a 229 da 7ei no 5.-29, de 11 de *aneiro de 1983 - C@digo de Processo Civil. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

#ressupostos da citao por ,ora certa5 R O a()sa'o se4a *ro()ra'o *or tr+s 7e<es e, se) en'ere2o e n3o en(ontra'oZ R Q)e Va4a (ita23o s)s*eita 'e o()lta23o.

#rocedimento da citao por ,ora certa5 Art. ""= e ss. 'o CPC: 91

Art. 228. Iuando, !or tr%s ve/es, o o,icial de *usti$a "ouver !rocurado o ru em seu domic4lio ou resid%ncia, sem o encontrar, dever1, "avendo sus!eita de oculta$o, intimar a ual uer !essoa da ,am4lia, ou em sua ,alta a ual uer vi/in"o, ue, no dia imediato, voltar1, a ,im de e,etuar a cita$o, na "ora ue designar. Art. 22-. ;o dia e "ora designados, o o,icial de *usti$a, inde!endentemente de novo des!ac"o, com!arecer1 ao domic4lio ou resid%ncia do citando, a ,im de reali/ar a dilig%ncia. 1o =e o citando no estiver !resente, o o,icial de *usti$a !rocurar1 in,ormar-se das ra/Hes da aus%ncia, dando !or ,eita a cita$o, ainda ue o citando se ten"a ocultado em outra comarca. 2o )a certido da ocorr%ncia, o o,icial de *usti$a dei'ar1 contra, com !essoa da ,am4lia ou com ual uer vi/in"o, con,orme o caso, declarando-l"e o nome. Art. 229. Peita a cita$o com "ora certa, o escrivo enviar1 ao ru carta, telegrama ou radiograma, dando-l"e de tudo ci%ncia.

Aten23o: ao a()sa'o (ita'o *or e'ital a*li(aRse o art. &99 'o CPPK s)s*en'en'oRse o *ro(esso e a *res(ri23o. JM ao a()sa'o (ita'o *or Vora (erta B)e n3o a*resentar res*osta ; a()sa23o 'e7e o 4)i< no,ear a'7o1a'o 'ati7oK (o, o (onseB)ente *rosse1)i,ento 'o feito O n3o se *o'e 5enefi(ar aB)ele B)e tenta f)1ir ; a23o *enal (o, a s)s*ens3o 'o *ro(esso Go) se4a: N0O se a*li(a o art. &99H. Art. &9"K *arM1rafo Pni(o 'o CPP:
Par1gra,o :nico. Com!letada a cita$o com "ora certa, se o acusado no com!arecer, ser-l"e-1 nomeado de,ensor dativo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Compatibilidade da citao por ,ora certa com a Conveno &mericana :obre 3ireitos 8umanos5 Se o a()sa'o se o()lta *ara n3o ser (ita'oK n3o se *o'e *re,iar s)a tor*e<a (o, a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o. PortantoK n3o VM B)alB)er 7iola23o ; CR:B o) ; CAD>.

&.) Re3e!ia
O(orre B)an'o o a()sa'oK (ita'o o) inti,a'o *essoal,ente o) *or Vora (ertaK 'eiEa 'e (o,*are(er. C)i'a'o *ara n3o (onf)n'ir: R A()sa'o (ita'o *or e'ital B)e n3o (o,*are(e e ne, (onstit)i a'7o1a'o Y n3o Va7erM re7eliaK a*li(an'oRse o art. &99 'o CPP Gs)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23oH. Prote1eRse o 'ireito 'e 'efesa 'o a()sa'o B)eK B)an'o (ita'o *or e'italK nor,al,ente seB)er to,a (onVe(i,ento 'a eEist+n(ia 'o *ro(esso Gele n3o se f)rta ; a23o *enalZ seB)er te, (onVe(i,ento 'a eEist+n(ia 'elaHZ R A()sa'o (ita'o *or Vora (erta G*res),eRse B)e o a()sa'o to,o) (onVe(i,ento 'a eEist+n(ia 'o *ro(essoH o) *essoal,ente Go a()sa'o efeti7a,ente to,o) (onVe(i,ento 'o *ro(essoH Y se n3o a*resentar res*osta ; a()sa23o serM 'e(reta'a a re7elia. 9"

Art. 322. Ceri,icando ue o ru se oculta !ara no ser citado, o o,icial de *usti$a certi,icar1 a ocorr%ncia e !roceder1 B cita$o com "ora certa, na ,orma esta&elecida nos arts. 228 a 229 da 7ei no 5.-29, de 11 de *aneiro de 1983 - C@digo de Processo Civil. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. Par1gra,o :nico. Com!letada a cita$o com "ora certa, se o acusado no com!arecer, ser-l"e-1 nomeado de,ensor dativo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. Art. 328. D !rocesso seguir1 sem a !resen$a do acusado ue, citado ou intimado !essoalmente !ara ual uer ato, dei'ar de com!arecer sem motivo *usti,icado, ou, no caso de mudan$a de resid%ncia, no comunicar o novo endere$o ao *u4/o. .6eda$o dada !ela 7ei n 9.281, de 18.(.19920

CONCURSO: B)ais s3o os efeitos 'a re7elia no *ro(esso *enalJ N3o VM *res)n23o 'e 7era(i'a'e 'os fatos narra'os na *e2a a()sat6ria: no *ro(esso (i7ilK e, se tratan'o 'e 'ireitos 'is*onI7eisK se o r8) n3o (ontestar a a23o re*)ta,Rse 7er'a'eiros os fatos afir,a'os *elo a)tor. No *ro(esso *enal N0O VM este efeito G,es,o o a()sa'o sen'o re7el o MP (ontin)a ten'o o ^n)s 'a *ro7aH. Na *rMti(aK o Pni(o efeito 'a re7elia no *ro(esso *enal 8 a 'esne(essi'a'e 'e inti,a23o 'o a()sa'o *ara a *rMti(a 'os 'e,ais atos *ro(ess)ais. Aten23o: o 'efensor (ontin)arM sen'o inti,a'o Ga 'efesa t8(ni(aK no *ro(esso *enalK 8 o5ri1at6riaH. O *ro(esso (ontin)a an'an'o (o, a *resen2a a*enas 'o a'7o1a'o. C)i'a'o: a inti,a23o 'o a()sa'oK ,es,o B)e re7elK serM OBR ?ATUR A no (aso 'e senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*ria. Por B)+J No *ro(esso *enal o a()sa'o *o'e inter*or re()rsos ,es,o se, se) a'7o1a'o G(a*a(i'a'e *ost)lat6ria a)t^no,aH. Desta for,aK 8 i,*res(in'I7el s)a inti,a23o B)an'o 'a senten2a. O) se4a: o Pni(o efeito 'a re7elia no *ro(esso *enal 8 a 'esne(essi'a'e 'e inti,a23o 'o a()sa'o *ara a *rMti(a 'os 'e,ais atos *ro(ess)aisK SALAO nas Vi*6teses 'e senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*riaK nas B)ais o a()sa'o 'e7erM ser inti,a'o *ara B)eK B)eren'oK *ossa re(orrer. OBS.: o a()sa'o 'e7e ser inti,a'oK in(l)si7eK se for ini,*)tM7elK *ois *o'e ser B)e a ini,*)ta5ili'a'e tenVa se 'a'o a*enas ; 8*o(a 'o fatoK ten'o (essa'o B)an'o 'o *ro(esso.

&.5 Rea-.o de2ensi3a 7 i%#"ta-.o


A*6s a (ita23oK este serM o *ri,eiro ,o,ento B)e o a()sa'o terM *ara se 'efen'er. 3e"esa pr!via *no existe 3e"esa preliminar mais' #reviso legal: ESTAAA *re7ista na anti1a re'a23o 'o art. &!.K CPP G[o r8) o) se) 'efensor *o'erMK a*6s o interro1at6rio o) no #reviso legal: ESTL *re7ista a*enas e, al1)ns *ro(e'i,entos es*e(iais: na Lei 'e Dro1asK no *ro(e'i,ento ori1inMrio 7esposta 6 acusao *procedimento comum' #reviso legal: intro')<i'a no CPPK (o, a Lei 11.=1!c%CK no art. &!9bbbb. 9&

*ra<o 'e & 'iasK ofere(er 'os Tri5)naisK nos (ri,es ale1a2Fes es(ritas o) rol f)n(ionais afian2M7eis Gart. 'e teste,)nVas\HZ .1-K CPPbHK nos J)i<a'os G*o'e ser a*resenta'a oral,enteHK na Lei 'e ,*ro5i'a'e A',inistrati7a Go5s.: essa lei n3o te, nat)re<a (ri,inalH e no DL "%1c9=bbZ ;omento: era a*resenta'a a*6s o interro1at6rioK no *ra<o 'e & 'iasZ ;omento: a*resenta'a entre o ofere(i,ento e o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6riaZ ;omento: 'e7e ser a*resenta'a a*6s o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria e 'e*ois 'a (ita23o 'o a()sa'oZ <inalidade: 5)s(ar ),a *ossI7el a5sol7i23o s),Mria e es*e(ifi(ar as *ro7as *reten'i'asbbbbbZ

<inalidade: era o <inalidade: (on7en(er o ,o,ento *ara a 'efesa 4)i< a(er(a 'a *resen2a 'e arrolar teste,)nVasZ ),a 'as Vi*6teses B)e a)tori<a, a re4ei23o 'a *e2a a()sat6ria Gart. &!.K CPPHZ 5)s(aRse e7itar o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6riaZ .egitimidade: *o'ia ser .egitimidade: essa *e2a a*resenta'a tanto *elo s6 *o'e ser a*resenta'a a()sa'o B)anto *or se) *or *rofissional 'a 'efensorZ a'7o(a(ia GeE.: *ro,otores n3o *o'e, a*resentar essa *e2a O est3o i,*e'i'os 'e eEer(er a'7o(a(iaHZ

.egitimidade: essa *e2a s6 *o'e ser a*resenta'a *or *rofissional 'a a'7o(a(ia Go a()sa'o n3o teria (onVe(i,entos t8(ni(os s)fi(ientes *ara talHZ OBS.: *ra<o 'e 1% 'ias *ara a*resenta23o 'a res*osta ; a()sa23oK (onta'os 'a efeti7a NT MA/0OK e n3o 'e s)a 4)nta'a aos a)tos GsP,)la =1% 'o ST:H. Consequ=ncia da aus=ncia da pea: *re7ale(e na 'o)trina B)e a a)s+n(ia 'a *e2a 'arM ense4o a ),a n)li'a'e ABSOLUTA G*ois Va7erM 7iola23o ao *rin(I*io 'a a,*la 'efesaH. 9-

Consequ=ncia da aus=ncia da pea: s6 Va7ia n)li'a'e se a 'efesa n3o fosse inti,a'a *ara a a*resenta23o 'essa *e2aZ a a)s+n(ia 'a 'efesa *r87iaK e, siK n3o a(arreta7a B)alB)er n)li'a'e.

Consequ=ncia da aus=ncia da pea: *re7ale(e no STJ e ST: B)e a a)s+n(ia 'a a*resenta23o 'a *e2a se trata 'e n)li'a'e relati7aK eK *ortantoK 'e7e ser ar1)i'a o*ort)na,enteK so5 *ena 'e *re(l)s3oK

A 'efesa EDT NTA 11.=1!c%C.

*r87ia *ela

foi 'e7en'oK ain'aK ser Lei (o,*or7a'o o *re4)I<o. ST: >C C!..1= e >C 1%%..1..

N3o a*resenta'a a res*osta ; a()sa23oK 'e7e ser no,ea'o 'efensor 'ati7oK B)e terM ,ais 1% 'ias *ara a a*resenta23o ATEN/0O: 'e a(or'o (o, 'a *e2a. o STJK 8 'esne(essMria a 'efesa *reli,inar 'o art. .1- Gf)n(ionMrio *P5li(oHK B)an'o a a23o esti7er instr)I'a (o, P. O ST: 8 (ontrMrio a esse enten'i,ento G>C C..==!HK B)e estMK in(l)si7eK es*osa'o na sP,)la &&%K 'o STJbbb.

bArt. .1-K CPP:


Art. 51(. ;os crimes a,ian$1veis, estando a den:ncia ou uei'a em devida ,orma, o *ui/ mandar1 autu1-la e ordenar1 a noti,ica$o do acusado, !ara res!onder !or escrito, dentro do !ra/o de uin/e dias. Par1gra,o :nico. =e no ,or con"ecida a resid%ncia do acusado, ou este se ac"ar ,ora da *urisdi$o do *ui/, ser-l"e-1 nomeado de,ensor, a uem ca&er1 a!resentar a res!osta !reliminar.

ATEN/0O: Co, as ,)'an2as 'e lei 'o ano *assa'oK B)ais s3o os (ri,es f)n(ionais afian2M7eisJ Antes 'a lei 1".-%&c11K B)an'o a *ena ,Ini,a 'o 'elito era s)*erior a " anosK o (ri,e era inafian2M7el. Assi,K tInVa,os 'elitos f)n(ionais inafian2M7eis. Co, o a'7ento 'a lei 1".-%&c11K *or8,K esta re1ra 'eiEo) 'e eEistir. Assi,K n3o eEiste, ,ais 'elitos f)n(ionais inafian2M7eisZ os (ri,es f)n(ionais s3oK to'osK afian2M7eis. S3oK Vo4eK infian2M7eis ra(is,o e 1r)*os ar,a'osK nos ter,os 'os arts. &"& e &"-K CPP:
Art. 323. ;o ser1 concedida ,ian$a: .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110. < - nos crimes de racismo5 .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110. << - nos crimes de tortura, tr1,ico il4cito de entor!ecentes e drogas a,ins, terrorismo e nos de,inidos como crimes "ediondos5 .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110. <<< - nos crimes cometidos !or gru!os armados, civis ou militares, contra a ordem constitucional e o Astado )emocr1tico5 .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110. <C - .6evogado !ela 7ei n 12.(33, de 23110. C - .6evogado !ela 7ei n 12.(33, de 23110. Art. 32(. ;o ser1, igualmente, concedida ,ian$a: .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110.

9.

< - aos ue, no mesmo !rocesso, tiverem ue&rado ,ian$a anteriormente concedida ou in,ringido, sem motivo *usto, ual uer das o&riga$Hes a ue se re,erem os arts. 328 e 32deste C@digo5 .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110. << - em caso de !riso civil ou militar5 .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110. <<< - .6evogado !ela 7ei n 12.(33, de 23110. <C - uando !resentes os motivos ue autori/am a decreta$o da !riso !reventiva .art. 3120. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110.

bbDL "%1c9=O art. "_K :


Art. 2 D !rocesso dos crimes de,inidos no artigo anterior o comum do *u4/o singular, esta&elecido !elo C@digo de Processo Penal, com as seguintes modi,ica$Hes: < Q antes de rece&er a den:ncia o Mui/ ordenar1 a noti,ica$o de acusado !ara a!resentar de,esa !rvia, no !ra/o de cinco dias. =e o acusado no ,or encontrado !ara a noti,ica$o, ser- l"e-1 nomeado de,ensor, a uem ca&er1 a!resentar a de,esa, dentro do mesmo !ra/o5

C)i'a'o: (o, a CR:BcCC o *refeito *asso) a ser 4)l1a'o *elos TJsZ *ortantoK Vo4eK N0O se a*li(a ,ais este DL aos *refeitos. O *refeitoK Vo4eK (ontin)a a ter 'ireito ; 'efesa *reli,inarK ,as N0O *or (onta 'este DL e si, *orB)e a lei 'os *ro(e'i,entos 'os *ro(essos ori1inMrios 'os Tri5)nais O a B)al se a*li(a aos *refeitos O B)e *re7+ esta 'efesa.

bbbSP,)la &&% STJ:


STJ Smula n 330 - 13/09/200* - DJ 20.09.200* (esposta Preliminar - Processo e Jul"amento dos +rimes de (esponsabilidade dos Funcion/rios Pblicos - ,o Penal nstru)da por n5urito Policial F desnecess0ria a resposta pre!iminar de 3&e trata o arti$o .1' do 7%di$o de Processo Pena!, na ao pena! instr&)da por in3&rito po!icia!.

Se a a23o insti7er instr)I'a (o, PK 8 'esne(essMria a 'efesa *reli,inar. CrIti(a: a sP,)la (ontraria a isono,ia G*or B)e a 'efesa *reli,inar 'o f)n(ionMrio *P5li(o 8 a Pni(a 'esne(essMriaJH. Por B)e essa sP,)la foi e'ita'aJ Nor,al,enteK a a)s+n(ia 'a 'efesa *reli,inar o(orre no (aso 'o f)n(ionMrio *P5li(o GB)e 8 *ro(essa'o e, Aara [(o,),\ e n3o e, ),a Aara es*e(iali<a'a eK *ortantoK ,ais a(ost),a'a (o, o *ro(e'i,ento R (o,oK eE.K o(orre no (asos 'a Lei 'e Dro1asH. Por issoK o STJ e'ito) essa sP,)laK a fi, 'e e7itar e7ent)ais >Cs *ara 'is()tir irre1)lari'a'es no (aso 'e a)s+n(ia 'a 'efesa.

bbbbPro(e'i,ento (o,), Y res*osta ; a()sa23o:

99

Art. 392. ;os !rocedimentos ordin1rio e sum1rio, o,erecida a den:ncia ou uei'a, o *ui/, se no a re*eitar liminarmente, rece&%-la-1 e ordenar1 a cita$o do acusado !ara res!onder B acusa$o, !or escrito, no !ra/o de 13 .de/0 dias. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. Par1gra,o :nico. ;o caso de cita$o !or edital, o !ra/o !ara a de,esa come$ar1 a ,luir a !artir do com!arecimento !essoal do acusado ou do de,ensor constitu4do. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

bbbbb C)i'a'o: se o a'7o1a'o estM (on7en(i'o 'e B)e 8 ,)ito *ro7M7el a a5sol7i23o s),MriaK este 8 o ,o,ento *ara ale1MRla. Caso (ontrMrioK *or8,K este ,o,ento tal7e< n3o se4a o i'eal. EE.: eE(l)'ente 'a ili(it)'e Y 8 ,)ito 'ifI(il B)e o 4)i< a5sol7a s),aria,ente (o, 5ase nisso G*ois a instr)23o *ro5at6ria ain'a n3o foi 'esen7ol7i'aH. O *ro5le,a 8 B)e se o a'7o1a'o 4M ante(i*o) a ale1a23o 'e eE(l)'ente 'a ili(it)'e na res*osta ; a()sa23oK ele 4M ['e) 'e 5an'e4a\ *ara a a()sa23o se) *rin(i*al ar1),ento 'e 'efesa Ga a()sa23o tra5alVarM 4M [sa5en'o os *r6Ei,os *assos\ 'a 'efesaH. Ain'a e, rela23o ; finali'a'e 'a res*osta ; a()sa23oK 'e7e,os atentar ao art. &!-K `-_K CPP:
(o As dis!osi$Hes dos arts. 395 a 39- deste C@digo a!licam-se a todos os !rocedimentos !enais de !rimeiro grau, ainda ue no regulados neste C@digo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

O art. &!. trata 'as (a)sas 'e re4ei23o 'a *e2a a()sat6riaZ o art. &!9 fala B)e o 4)i< 'e7erM (itar o r8) *ara a*resentar res*osta ; a()sa23oZ o art. &!9RA trata 'a res*osta ; a()sa23oZ e o art. &!= ()i'a 'a a5sol7i23o s),Mria. O art. &!-K `-_ 'eter,ina B)e to'os esses arti1os a*li(a,Rse aos *ro(essos *enais 'e 1_ 1ra)K ain'a B)e n3o re1)la'os *elo CPP. NaB)eles *ro(e'i,entos B)e *re7ee, a 'efesa *reli,inar s)r1e ), *ro5le,a: Va7eria ),a 'efesa *reli,inarK B)e se 'aria e, ), *ri,eiro ,o,entoK e Va7eriaK ta,58,K ),a res*osta ; a()sa23o. TerIa,os ')as ,anifesta2Fes 'a 'efesa Go B)e n3o fa< B)alB)er senti'o e 7iola a (eleri'a'eH. TerIa,os: ofere(i,ento 'a *e2a Y notifi(a23o 'o a()sa'o *ara a*resenta23o 'e 'efesa *reli,inar Y re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria Y (ita23o 'o a()sa'o *ara a*resenta23o 'e res*osta ; a()sa23o. N3o VM (o,o retirar a 'efesa *reli,inar 'a Lei 'e Dro1as GestarIa,os ,o'ifi(an'o o *ro(e'i,ento es*e(ialH. Ent3oK (o,o resol7erJ Para Renato BrasileiroK o i'eal 8 B)e o 4)i<K ao 'eter,inar a notif(a23o 'o a()sa'oK o infor,e B)e ele 'e7erM a*resentarK (on4)nta,ente (o, a 'efesa *reli,inarK ta,58, a res*osta ; a()sa23oK nos ter,os 'o art. &!-K `-_.

&.9 Oiti3a do (P
A oiti7a 'o MP N0O estM *re7ista eE*ressa,ente no *ro(e'i,ento (o,),. O STJK in(l)si7eK te, *osi23o fir,e no senti'o B)e essa oiti7aK *or n3o estar *re7ista na leiK n3o eEistiria. 9=

Pela letra 'a lei: a*6s a*resenta'a a res*osta ; a()sa23o os a)tos ir3o (on(l)sos ao 4)i<K B)e analisarM ),a *ossI7el a5sol7i23o s),Mria. O *ro5le,a 8 B)e o 4)i< *o'erM *or fi, ao *ro(esso a5sol7en'o o a()sa'o (o, 5ase e, 'o(),ento B)e seB)er tenVa si'o 7isto *elo MP. Assi,K 'e a(or'o (o, a 'o)trinaK e, o5ser7Wn(ia ao *rin(I*io 'o (ontra'it6rioK se a 'efesa 4)ntar 'o(),entos 'os B)ais o MP n3o tinVa *r87ia (i+n(iaK 'e7e ser o)7i'o o 6r13o ,inisterialK a*li(an'oRseK s)5si'iaria,enteK o artK -%! 'o CPP. EE.: o a'7o1a'oK na res*osta ; a()sa23oK 4)nta 'o(),entos B)e (o,*ro7aria, o *a1a,ento 'o '85ito tri5)tMrio e o 4)i< a5sol7e s),aria,ente o a()sa'o. Neste (asoK se o MP n3o ti7er a(esso aos a)tos a*6s a 4)nta'a 'os 'o(),entosK eK *or issoK Va7erM (lara ofensa ao (ontra'it6rio.

&.? A0so!3i-.o s"%Kria


R S (Va,a'a *ela 'o)trina 'e [4)l1a,ento ante(i*a'o 'a li'e\Z R :oi intro')<i'a no *ro(e'i,ento (o,), *ela Lei 11.=1!c%CZ R EEistiaK antes 'a 11.=1!c%CK e, 'ois (asos: Art. 9_K 'a Lei C.%&Cc!% Glei B)e *re7+ o *ro(e'i,ento ori1inMrio 'os Tri5)naisH:
Art. 2 - A seguir .de!ois de a!resentada a de,esa !reliminar0, o relator !edir1 dia !ara ue o Kri&unal deli&ere so&re o rece&imento, a re*ei$o da den:ncia ou da uei'a, ou a im!roced%ncia da acusa$o, se a deciso no de!ender de outras !rovas. .Cide 7ei n -.25-, de 19930 1 - ;o *ulgamento de ue trata este artigo, ser1 ,acultada sustenta$o oral !elo !ra/o de uin/e minutos, !rimeiro B acusa$o, de!ois B de,esa. 2 - Ancerrados os de&ates, o Kri&unal !assar1 a deli&erar, determinando o Presidente as !essoas ue !odero !ermanecer no recinto, o&servado o dis!osto no inciso << do art. 12 desta lei.

No *ro(e'i,ento ori1inMrio 'os Tri5)nais se,*re eEisti) o 4)l1a,ento ante(i*a'o 'a li'e: se o o Tri5)nal enten'esse B)e a 'e(is3o n3o 'e*en'ia 'e o)tras *ro7asK 4M *o'eriaK lo1o a*6s a 'efesa *reli,inarK 'e(i'ir *ela i,*ro(e'+n(ia 'a a23o. Art. .19K CPP:
Art. 512. D *ui/ re*eitar1 a uei'a ou den:ncia, em des!ac"o ,undamentado, se convencido, !ela res!osta do acusado ou do seu de,ensor, da ine'ist%ncia do crime ou da im!roced%ncia da a$o.

Mes,o antes 'a Lei 11.=1! o f)n(ionMrio *P5li(o 4M tinVa 'ireito ao 4)l1a,ento ante(i*a'o 'a li'e.

&bsolvio sum>ria no procedimento &bsolvio sum>ria no procedimento comum do ?@ri 8ipteses: art. &!=bK CPP: 8ipteses: art. -1.bbK CPP: 9C

R Ca)sa eE(l)'ente 'a ili(it)'eZ R Ca)sa eE(l)'ente 'a ()l*a5ili'a'eZ R Pro7a'a a ineEist+n(ia 'o fatoZ ne1ati7a 'e

R Ati*i(i'a'e 'a (on')ta Gfor,al o) R Pro7a'a ,aterialHZ a)toriac*arti(i*a23oZ R Ca)sa eEtinti7a 'a *)ni5ili'a'eZ

R Pro7a'a ati*i(i'a'e for,alc,aterialZ R De,onstra'a (a)sa eE(l)'ente 'a ili(it)'e o) 'a ()l*a5ili'a'eZ

&bsolvio do inimput>vel: n3o 8 *ossI7el a a5sol7i23o s),Mria 'o ini,*)tM7el 'o art. "9K caputK CP G*ois *ara o ini,*)tM7el a le1isla23o reser7a a ,e'i'a 'e se1)ran2aK a B)al *ress)*Fe B)e se4a re(onVe(i'a a *rMti(a 'e ), fato tI*i(o e ili(Ito eK *ortantoK ne(essita 'e ), *ro(essoHZ ;omento: antes 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento Gofere(i,ento 'a *e2a a()sat6ria Y re(e5i,ento Y (ita23o Y res*osta ; a()sa23o Y a5sol7i23o s),MriaHZ

&bsolvio do inimput>vel: 8 *ossI7el a a5sol7i23o s),Mria 'o ini,*)tM7el 'o art. "9K caputK CPK 'es'e B)e esta se4a a Pni(a tese 'efensi7aZ o 4)i<K neste (asoK 'e7e 'eter,inar a a*li(a23o 'e ,e'i'a 'e se1)ran2abbbZ

;omento: se 'M ao final 'a 1Q fase 'o *ro(e'i,ento O 'e*ois 'a a)'i+n(ia Gofere(i,ento 'a 'enPn(ia Y re(e5i,ento Y (ita23o Y res*osta ; a()sa23o Y a)'i+n(ia 'e instr)23o Y *ronPn(ia o) i,*ronPn(ia o) 'es(lassifi(a23o o) a5sol7i23o s),MriaH.

Coisa julgada: fa< (oisa 4)l1a'a for,al e ,aterialZ 7ecurso: o re()rso a'eB)a'o *ara a i,*)1na23o 'a a5sol7i23o s),Mria serM a a*ela23oK sal7o no (aso 'a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e Gno B)al (a5erM RESE R art. .C1K A H.

bArt. &!=K CPP:


Art. 398. A!@s o cum!rimento do dis!osto no art. 392-A .res!osta B acusa$o0, e !ar1gra,os, deste C@digo, o *ui/ dever1 a&solver sumariamente o acusado uando veri,icar: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. < - a e'ist%ncia mani,esta de causa e'cludente da ilicitude do ,ato5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. << - a e'ist%ncia mani,esta de causa e'cludente da cul!a&ilidade do agente, salvo inim!uta&ilidade5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. <<< - ue o ,ato narrado evidentemente no constitui crime5 ou .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. .ati!icidade0

9!

<C - e'tinta a !uni&ilidade do agente. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

E, B)alB)er ),a 'essas Vi*6tesesK *ara B)e a a5sol7i23o s),Mria se4a *ossI7elK VM ne(essi'a'e 'e ), JU$#O DE CERTE#A. Se Vo)7er 'P7i'a so5re al1),a eE(l)'ente 'a ili(it)'eK *or eEe,*loK *o'erM o 4)i< a5sol7erJ EE.: 5ri1as no final 'a [5ala'a\. Nestes (asosK as teste,)nVas est3oK nor,al,enteK al(ooli<a'asZ o) se4aK se,*re VM 'P7i'a B)anto a B)e, 'e) inI(io ; a1ress3o eK *or (onseB)+n(iaK B)anto a B)e, a1i) e, le1Iti,a 'efesa. A 'P7i'aK nesta sit)a23oK a)tori<a a a5sol7i23oJ De*en'e 'o ,o,ento: R A 'P7i'a B)anto a ),a eE(l)'ente 'a ili(it)'e N0O ense4a a5sol7i23o s),Mria G*ara B)e o a()sa'o se4a a5sol7i'o s),aria,entre 8 ne(essMria a (erte<aHZ R A 'P7i'a B)anto a ),a eE(l)'ente 'a ili(it)'e AUTOR #A a a5sol7i23o 'o a()sa'o no ,o,ento 'a SENTEN/A Gart. &C9K A K CPPH.
Art. 3-2. D *ui/ a&solver1 o ru, mencionando a causa na !arte dis!ositiva, desde recon"e$a: ue

C< Q e'istirem circunst#ncias ue e'cluam o crime ou isentem o ru de !ena .arts. 23, 21, 22, 23, 22 e 1o do art. 2-, todos do C@digo Penal0, ou mesmo se "ouver ,undada d:vida so&re sua e'ist%ncia5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.293, de 233-0

Aale le,5rar B)e a 'P7i'a (a*a< 'e a)tori<ar a a5sol7i23o no ,o,ento 'a senten2a 'e7e se,*re ser f)n'a'a.

E, rela23o ;s Vi*6teses 'e a5sol7i23o s),Mria )r1eK ain'aK fa<er ),a o5ser7a23o: A 'e(is3o B)e 'e(lara a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e N0O te, nat)re<a a5sol)t6riaK ,as si, 'e(larat6ria: B)an'o o 4)i< 'e(lara eEtinta a *)ni5ili'a'e ele a*enas 'e(lara B)e o Esta'o n3o *o'e le7ar a'iante a *retens3o *)niti7aK n3o a'entran'o no ,8rito. So5re o ass)ntoK sP,)la 1C 'o STJ:
STJ Smula n 9A - 20/11/1990 - DJ 2R.11.1990 Perdo Judicial - ;%eitos da +ondenao A sentena concessi#a do perdo 4&dicia! dec!arat%ria da e-tino da p&nibi!idade, no s&bsistindo 3&a!3&er e"eito condenat%rio.

Assi,K te(ni(a,enteK Vo)7e ), eB)I7o(o 'a Lei ao (olo(ar a eEtin23o 'e *)ni5ili'a'e (o,o Vi*6tese 'e a5sol7i23o s),Mria.

bbArt. -1.K CPP:


Art. (15. D *ui/, ,undamentadamente, a&solver1 desde logo o acusado, .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q !rovada a ine'ist%ncia do ,ato5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 uando:

=%

<< Q !rovado no ser ele autor ou !art4ci!e do ,ato5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q o ,ato no constituir in,ra$o !enal5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q demonstrada causa de isen$o de !ena ou de e'cluso do crime. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. ;o se a!lica o dis!osto no inciso <C do ca!ut deste artigo ao caso de inim!uta&ilidade !revista no ca!ut do art. 22 do )ecreto-7ei n o 2.-(-, de 8 de de/em&ro de 19(3 Q C@digo Penal, salvo uando esta ,or a :nica tese de,ensiva. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Da ,es,a for,a B)e o(orre no *ro(e'i,ento (o,),K a a5sol7i23o s),Mria no JPri 'e,an'a ), JU$#O DE CERTE#A. n(iso : eEe,*lo Y se a Elisa Sa,P'io a*are(e 7i7aK serM *ro7a'a a ineEist+n(ia 'o fatoK *er,itin'oK assi,K a a5sol7i23o s),MriaZ n(iso : eEe,*lo Y (ri,e i,*ossI7el G[ao atirar (ontra a 7Iti,aK esta 4M esta7a ,orta\H.

No JPriK o le1isla'or n3o (olo(o) 'entre as (a)sas 'e a5sol7i23o s),Mria a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e. O B)e 'e7e o 4)i< fa<erK ent3oK se re(onVe(er eEtinta a *)ni5ili'a'eJ O 4)i<K a B)alB)er ,o,entoK 'e7erM 'e(larar 'e ofI(io a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e. Art. 91K CPP:
Art. 21. Am ual uer ,ase do !rocesso, o *ui/, se recon"ecer e'tinta a !uni&ilidade, dever1 declar1-lo de o,4cio.

bbbU,a 'as Vi*6teses 'e a5sol7i23o s),Mria no *ro(e'i,ento 'o 4Pri 8 a a5sol7i23o 'o ini,*)tM7el 'o art. "9K caputK CPK B)e *o'erM o(orrer 'es'e B)e a ini,*)ta5ili'a'e se4a a NN CA TESE 'a 'efesa. Por B)e a lei tro)Ee esse reB)isito Gser a ini,*)ta5ili'a'e a Pni(a tese 'efensi7aHJ Se o a()sa'o ini,*)tM7el in7o(a ),a o)tra tese 'efensi7aK serM ,ais 5en8fi(o *ara ele ser s)5,eti'o a 4)l1a,ento *erante o 4PriK *oisK neste (asoK *o'erM (on7en(er os 4)ra'os a(er(a 'a *ro(e'+n(ia 'essa o)tra teseK Vi*6tese e, B)e n3o serM s)5,eti'o ao (),*ri,ento 'e ,e'i'a 'e se1)ran2a. EE.: r8) afir,a ser ini,*)tM7el e ter a1i'o *or le1Iti,a 'efesa Y se fosse a5sol7i'o s),aria,ente seria s)5,eti'o ; ,e'i'a 'e se1)ran2a. To'a7iaK se n3o for a5sol7i'o s),aria,ente e for a 4)l1a,ento no 4PriK *o'erMK e7ent)al,enteK ser a5sol7i'o G*or le1Iti,a 'efesaH e n3o s)5,eti'o a ,e'i'a 'e se1)ran2a.

&.@ Desi,na-.o da a"di$n ia


A(onte(erM (aso n3o Vo)7er o(orri'o a a5sol7i23o s),Mria 'o a()sa'o. >a7erMK neste *ontoK a 'esi1na23o 'e QUAL a)'i+n(iaJ Po'e,os ter ')as sit)a2Fes 'istintas: R Desi1na23o 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,entoK B)e 'e7erM ser reali<a'a e, at8 9% 'ias Go5s.: no *ro(e'i,ento s),Mrio o *ra<o serM 'e &% 'iasHZ =1

R A)'i+n(ia *ara fins 'e a(eita23o 'e *ro*osta 'e s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(esso Gart. C! 'a Lei !.%!!c!.K a*li(M7el aos (ri,es ()4a *ena ,Ini,a se4a i1)al o) inferior a ), anoH. Al1)ns a)tores 'i<e, B)e s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(esso 'e7e ser feita antes 'a a5sol7i23o s),Mria Gno ,o,ento e, B)e o r8) 8 (ita'o ele 4M 'e7eria se ,anifestar so5re a *ro*osta 'e s)s*ens3oH. sso 8 ), a5s)r'oK *ois o a()sa'o s6 irM a(eitar a *ro*osta 'e s)s*ens3o se n3o for a5sol7i'o s),aria,ente G7e< B)e a a5sol7i23o s),Mria 8K *ara eleK ,)ito ,ais 7anta4osaH. O)tros a)tores fala, B)e a s)s*ens3o (on'i(ional *o'eria ser a(eita B)an'o 'a A J. O *ro5le,a 8 B)e se fi<er,os a s)s*ens3o na *r6*ria A J Va7eria 'esne(essMrio 'eslo(a,ento e 'es1aste 'e to'as as teste,)nVas e 'e to'os aB)eles B)e (o,*are(e, na A J G*or 7olta 'e 1= *essoasH. Con(l)s3o: Va7en'o *ro*osta 'e s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(essoK ),a 7e< re4eita'o o *e'i'o 'e a5sol7i23o s),MriaK 'e7e ser 'esi1na'a a)'i+n(ia es*e(Ifi(a *ara B)e o a()sa'o se *ron)n(ie B)anto ; *ro*osta. So5re o ass)nto 7i'e a)la 'a Lei !.%!! GLPEH.

&.1L

A"di$n ia "na de instr"-.o e /"!,a%ento

Essa a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento foi intro')<i'a no *ro(e'i,ento (o,), *ela Lei 11.=1!c%C. Dentre os 7Mrios o54eti7os 'a refor,a *ro(ess)al 'e "%%CK esta7a a 5)s(a *or ),a ,aior (eleri'a'e Go 1ran'e *ro5le,a 'o *ro(esso no BrasilK Vo4eK 8 a lenti'3oH. O ,aior eEe,*lo 'essa 5)s(a *or (eleri'a'e foi eEata,ente a (ria23o 'essa a)'i+n(ia UNA.

A. Prin(I*io 'a orali'a'e: A *artir 'o ,o,ento e, B)e o le1isla'or *asso) a *re7er B)e t)'o 'e7e se 'ar e, ),a Pni(a a)'i+n(ia Gtanto a instr)23o B)anto o 4)l1a,entoHK ele (lara,ente a'oto) o enten'i,ento 'e B)e o *rin(I*io 'a orali'a'e *assa a 7aler ta,58, no *ro(esso (o,),. O *rin(I*io 'a orali'a'eK (o,o o *r6*rio no,e in'i(aK 'M *re'o,inWn(ia ; *ala7ra oral. Te,osK *ortantoK B)atro (onseB)+n(ias i,*ortantes 'este *rin(I*io: R Concentrao dos atos processuais: (onsiste na re')23o 'o *ro(e'i,ento a a*enas ),a o) a *o)(as a)'i+n(ias Go5s.: anti1a,ente o nP,ero 'e a)'i+n(ias *o'eria (Ve1ar a tr+sHZ R Amediatidade da relao do jui- com a prova: *er,ite o (ontato 'ireto 'o 4)i< (o, a *ro7a. A *artir 'o ,o,ento e, B)e se re')< o *ro(e'i,ento a ),a s6 a)'i+n(iaK na B)al serM feita n3o a*enas o 4)l1a,entoK ,as ta,58, a instr)23o *ro(ess)alK o 4)i< terM ), (ontato 'ireto (o, a *ro7a a ser *ro')<i'a. EE.: o 'e*oi,ento re')<i'o a ter,o 8 ,)ito 'iferente 'aB)ele *resta'o *essoal,enteZ no *a*el 8 i,*ossI7el re*o')<ir a 'P7i'aK a in(erte<aK o ner7osis,o et(.Z ="

R Arrecorribilidade das decises interlocutrias: *elo ,enos e, re1raK as 'e(isFes interlo()t6rias s3o irre(orrI7eis G(aso (ontrMrioK o *ro(e'i,ento n3o [(a,inVa\H. OBS.: e7ent)ais 'e(isFes interlo()t6rias irre(orrI7eis *roferi'as no ()rso 'o *ro(essoK 'e7er3o ser *ronta,ente i,*)1na'as Go a'7o1a'o 'e7e *e'ir *ara (onstar se) [*rotesto\ na ata 'a a)'i+n(iaHK a fi, 'e B)e se4a, a5or'a'as e, *reli,inar 'e e7ent)al a*ela23o. EE.: e, a)'i+n(iaK o 4)i< in'efere ),a *er1)nta feita *elo a'7o1a'o ; teste,)nVa. N3o (a5erM re()rsoK ,as o a'7o1a'o 'e7e ,anifestar se) *rotestoK *araK no (aso 'e e7ent)al a*ela23oK *o'er ar1)irK e, *reli,inarK (er(ea,ento 'e 'efesa.

R #rincpio da identidade "sica do jui-: esse *rin(I*io se,*re 7ale) *ara o *ro(esso (i7ilK ten'o si'o intro')<i'o no *ro(e'i,ento (o,), a*enas B)an'o 'a refor,a 'e "%%C GLei 11.=1!c%CH. C)i'a'o: esse *rin(I*io 4M eEistia no *ro(esso *enal anterior,ente ; refor,a Gnos J)i<a'os e no PlenMrio 'o JPriK ,as n3o no *ro(e'i,ento (o,),H. >o4e este *rin(I*io (onsta eE*ressa,ente 'o art. &!!K `"_K CPP:
2o D *ui/ ue !residiu a instru$o dever1 !ro,erir a senten$a. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Este *rin(I*io estM *reo()*a'o (o, a 5)s(a *ela 7er'a'e: o ,a1istra'o B)e *resi'i) a instr)23o (erta,ente *oss)i ,ais (onVe(i,ento so5re a (a)sa *ara to,ar ),a 'e(is3o ,ais a(erta'a. Ain'a B)anto a este *rin(I*io s3o ne(essMrias al1),as (onsi'era2Fes: O *rin(I*io 'a i'enti'a'e fIsi(a 8 (o,*atI7el (o, a eE*e'i23o 'e (artas *re(at6riasJ S (o,*atI7el (o, a reali<a23o 'e atos *ro(ess)ais *or ,eio 'e 7i'eo(onfer+n(iaJ Pelo no,e 'o *rin(I*ioK *are(e B)e 4)i< e *ro7a 'e7eria,K fisi(a,enteK estar *resentes no ,es,o lo(al. O(orre B)e 7i7e,os e, ), *aIs 'e 'i,ens3o (ontinental. Por issoK 8 in7iM7el eEi1irRse a *resen2a fIsi(a 'o a()sa'o e 'o 4)i< no ,es,o lo(al Gso5 *ena 'e 7iola23o ; a,*la 'efesa e (ontra'it6rioH. PortantoK esse *rin(I*io N0O i,*e'e a eE*e'i23o 'e (artas *re(at6riasK ro1at6rias o) 7i'eo(onfer+n(ia. A lei *ro(ess)al *enal a*enas (onsa1ro) o *rin(I*ioK n3o ()i'an'o 'e nenV),a eE(e23o. O B)e a(onte(eK ent3oK nos (asos 'e li(en2aK f8riasK afasta,entos et(.J Na o,iss3o 'a lei *enal *ro(ess)alK a 'o)trina e os Tri5)nais 7+, enten'en'o B)e este *rin(I*io N0O te, nat)re<a a5sol)ta. Os Tri5)nais enten'e, B)e a*li(a,Rse ao *ro(esso *enal as eE(e2Fes *re7istas no art. 1&" 'o CPC:
Art. 132. D *ui/, titular ou su&stituto, ue concluir a audi%ncia *ulgar1 a lide, salvo se estiver convocado, licenciado, a,astado !or ual uer motivo, !romovido ou a!osentado, casos em ue !assar1 os autos ao seu sucessor. .6eda$o dada !ela 7ei n -.238, de 19930

[Ma1istra'o instr)tor\: fi1)ra (ria'a *ela Lei 1".%1!c%! B)e 'esi1na ), 4)i< o) 'ese,5ar1a'or (on7o(a'o *or Ministro 'o S)*re,o o) 'o STJ *ara fa<er a =&

instr)23o 'os *ro(essos 'e (o,*et+n(ia ori1inMria 'esses Tri5)nais. Essa fi1)ra n3o 7iola a i'enti'a'e fIsi(a 'o 4)i<J S ),a eE(e23o ao *rin(I*io *lena,ente 4)stifi(M7el. EEi1irRse B)e os Ministros 'o ST: e 'o STJ fa2a, a instr)23o 'os *ro(essos 'e s)a (o,*et+n(ia ori1inMria 8 fa<er (o, B)e o 4)l1a,ento 'e to'os os se)s *ro(essos se4a ain'a ,ais lenta Ga instr)23o *elos Ministros 'e,an'aria te,*o eE(essi7oK 'eslo(a,ento 'esne(essMrio et(.H. Por issoK essa eE(e23o 8 4)stifi(M7el.

B. Or'e, 'os atos *ro(ess)ais 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento: 1_H ColVeita 'as 'e(lara2Fes 'o ofen'i'oZ "_H nB)iri23o 'as teste,)nVas 'e a()sa23o e 'efesabZ &QH Es(lare(i,entos 'os *eritos Go5s.: se for *erito ofi(ialK 5asta ),Z se fore, *eritos n3o ofi(iais s3o ne(essMrios 'oisHZ -QH E7ent)al a(area23oZ ._H Re(onVe(i,ento 'e *essoas e (oisasZ 9_H nterro1at6riobb. bAi'e t6*i(o a5aiEo GB.1H. bbA ,aioria enten'e B)e o interro1at6rio *oss)i nat)re<a 4)rI'i(a 'e 'efesa 'o a()sa'oK enten'i,ento este B)e foi refor2a'o *ela ,)'an2a le1islati7a B)e tiro) este ato 'o inI(ioK (olo(an'oRo no final 'o *ro(e'i,ento. CONCURSO: essa or'e, *o'e ser in7erti'aJ Si,K eE.: 'ela23o *re,ia'a: a Lei 'e Prote23o ;s Teste,)nVas GLei !.C%=H sofre) ),a altera23o no ano *assa'oK (o, a Lei 1".C-&:
Art. 1o A 7ei no 9.-38, de 13 de *ul"o de 1999, !assa a vigorar acrescida do seguinte art. 19-A: EArt. 19-A. Kero !rioridade na tramita$o o in urito e o !rocesso criminal em ue ,igure indiciado, acusado, v4tima ou ru cola&oradores, v4tima ou testemun"a !rotegidas !elos !rogramas de ue trata esta 7ei. Par1gra,o :nico. Iual uer ue se*a o rito !rocessual criminal, o *ui/, a!@s a cita$o, tomar1 anteci!adamente o de!oimento das !essoas inclu4das nos !rogramas de !rote$o !revistos nesta 7ei, devendo *usti,icar a eventual im!ossi&ilidade de ,a/%-lo no caso concreto ou o !oss4vel !re*u4/o ue a oitiva anteci!ada traria !ara a instru$o criminal.R

Se,*re B)e Vo)7er ), (orr8) 'elator in(l)I'o na Lei 'e *rote23o 'e teste,)nVas a or'e, 'e7e ser in7erti'a: ante(i*aRse a (olVeita 'o 'e*oi,ento 'o 'elator O 8 ),a *re7is3o le1al 'e *ro7a ante(i*a'a o5ri1at6ria.

)0$ #rocedimento da oitiva das testemun,as de acusao e de"esa5 =-

R :ubstituio de testemun,as: Antes 'a Lei 11.=1!c%C a s)5stit)i23o esta7a *re7ista na anti1a re'a23o 'o art. &!= 'o CPP. Co, a ,)'an2a tra<i'a *ela Lei 11.=1!K o art. &!= *asso) a tratar 'a a5sol7i23o s),Mria. O) se4a: Vo4eK no CPPK N0O VM 'is*ositi7o le1al eE*resso B)anto ; s)5stit)i23o 'e teste,)nVas. Ent3oK os Tri5)nais t+, enten'i'o B)eK n3o o5stante a o,iss3o le1islati7aK 8 *ossI7el a a*li(a23o s)5si'iMria 'o art. -%C 'o CPC no *ro(esso *enal:
Art. (3-. )e!ois de a!resentado o rol, de ue trata o artigo antecedente, a !arte s@ !ode su&stituir a testemun"a: < - ue ,alecer5 << - ue, !or en,ermidade, no estiver em condi$Hes de de!or5 <<< - ue, tendo mudado de resid%ncia, no ,or encontrada !elo o,icial de *usti$a.

R 3esist=ncia da oitiva de testemun,as: A 'esist+n(ia so,ente *o'e o(orrer ANTES 'o inI(io 'a oiti7a 'a teste,)nVa. Al8, 'issoK a 'esist+n(ia 8 *ossI7el in'e*en'ente,ente 'a (on(or'Wn(ia 'a *arte (ontrMriaK sal7o e, rela23o ;s teste,)nVas 'o 4)I<o. O a'7o1a'o *o'e arrolar as ,es,as teste,)nVas B)e o *ro,otorJ Po'eK at8 ,es,o *orB)e ele n3o *o'e (orrer o ris(o 'e o *ro,otor 'esistir 'a oiti7a 'a teste,)nVa. CU DADO (o, o *ro(e'i,ento 'o JPri: instala'a a sess3o 'e 4)l1a,entoK a 'esist+n(ia 'e*en'e 'a (on(or'Wn(ia 'a *arte (ontrMria e 'o J)i< Presi'ente.

R 7etirada do acusado da sala de audi=ncias: A a,*la 'efesa s)5'i7i'eRse e, 'efesa t8(ni(a e a)to'efesa. EstaK *or s)a 7e<K a5ran1e tr+s 'ireitos B)e o a()sa'o te,: 'ireito 'e a)'i+n(ia G'ireito 'e ser o)7i'o *elo 4)i<HK 'ireito 'e *resen2a G*o'er a(o,*anVar a (olVeita 'a *ro7aH e (a*a(i'a'e *ost)lat6ria a)t^no,a Ge, al1)ns ,o,entos o a()sa'o *o'e *rati(ar atos *ro(ess)ais ,es,o se, a'7o1a'oK eE.: i,*etra23o 'e V(H. Dessa for,aK ao tratar 'o t6*i(o [retira'a 'o a()sa'o 'a sala 'e a)'i+n(ias\K trata,os 'a B)est3o 'a *ossi5ili'a'e 'e restri23o 'o 'ireito 'e *resen2a. Per1)ntaRse: a retira'a n3o seria ),a ofensa a esse 'ireitoJ N3o] O 'ireito 'e *resen2a n3o 8 a5sol)toK *o'en'o a retira'a ser 'eter,ina'a se,*re B)e a *resen2a 'o a()sa'o (a)sar (onstran1i,ento ao ofen'i'o o) ;s teste,)nVas. No entantoK 'e7e o a'7o1a'o *er,ane(er no re(intoK so5 *ena 'e 7iola23o ; a,*la 'efesa. CU DADO: a retira'a 'e7e ser se,*re f)n'a,enta'a na ata 'a a)'i+n(ia. Art. "1=K CPP:
Art. 218. =e o *ui/ veri,icar ue a !resen$a do ru !oder1 causar "umil"a$o, temor, ou srio constrangimento B testemun"a ou ao o,endido, de modo ue !re*udi ue a verdade do de!oimento, ,ar1 a in uiri$o !or videocon,er%ncia e, somente na im!ossi&ilidade dessa ,orma, determinar1 a retirada do ru,

=.

!rosseguindo na in uiri$o, com a !resen$a do seu de,ensor. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.293, de 233-0 Par1gra,o :nico. A ado$o de ual uer das medidas !revistas no ca!ut deste artigo dever1 constar do termo, assim como os motivos ue a determinaram. .<nclu4do !ela 7ei n 11.293, de 233-0

O 4)i<K *ri,eira,enteK 'e7e tentar ,anter a *resen2a 'o a()sa'o na sala 'e a)'i+n(iasK reali<an'o a inB)iri23o 'a teste,)nVa *or 7i'eo(onfer+n(ia. So,ente se n3o for *ossI7elK serM )sa'aK (o,o ,e'i'a resi')alK a retira'a. E, al1)ns *ro(essosK (ont)'oK 8 at8 in'i(a'a a retira'a 'o a()sa'oK eE.: (ri,es seE)ais (ontra 7)lnerM7el Gneste (asoK n3o 8 a(onselVM7el (olo(ar a (rian2a frente a frente (o, se) est)*ra'orH. So5re o ass)ntoK VMK at)al,enteK ),a (olVeita 'e *ro7a ino7a'oraK ini(ia'a no RSK B)e te, si'o )sa'a e, es*e(ial e, (ri,es (ontra (rian2as. S o (Va,a'o ['e*oi,ento se, 'ano\. Neste *ro(e'i,entoK a (rian2a 8 (olo(a'a e, ),a sala (o, 5rinB)e'os e na *resen2a 'e ), *si(6lo1oK B)e estM (o, ), *onto eletr^ni(o. O *rofissional 7ai re(e5en'oK *or ,eio 'o *ontoK as *er1)ntas feitas *elas *artesca'7o1a'osc4)i< B)e est3o na sala 'e a)'i+n(iaK e 7ai [tra')<in'o\ os B)estiona,entos *ara ),a lin1)a1e, infantil. Assi,K o *si(6lo1o eEtraiK 'e ),a for,a ,enos [a1ressi7a\K as infor,a2Fes 'a (rian2a.

R Col,eita do depoimento: Antes 'a Lei 11.9!%c%C o siste,a )tili<a'o era o (Va,a'o [siste,a *resi'en(ialista\K no B)al *ri,eiro *er1)nta7a o 4)i<K e so,ente 'e*ois as *artes fa<ia, s)as *er1)ntasK se,*re *or inter,8'io 'o 4)i<. O *ro5le,a 8 B)e este siste,a n3o era 5o, *ara a (olVeita 'a *ro7a: a ),aK *orB)e o 4)i< a(a5a7a *or alterar as *er1)ntasZ a ')asK *orB)eK (o,o as *er1)ntas tinVa, 'e *assar *elo 4)i<K a teste,)nVa 'e ,MRf8 tinVa ,ais te,*o *ara se esB)i7ar. Co, o a'7ento 'a Lei 11.9!%c%C *asso) a 7i1orar o siste,a 'o [eEa,e 'ireto e (r)<a'o\ Gdirect e amination % cross e amination HK no B)al o *ri,eiro a fa<er as *er1)ntas ; teste,)nVa serM a *arte B)e a arrolo) G[eEa,e 'ireto\ O feito se,*re *ela *arte B)e arrolo) a teste,)nVaHK o se1)n'oK a *arte (ontrMria G[eEa,e (r)<a'o\ O feito *ela *arte (ontrMriaH e o ter(eiroK o 4)i< GB)e *o'erM (o,*le,entar a inB)iri23o B)anto aos *ontos n3o eE(lare(i'osH. Se1)n'o a 'o)trina B)e est)'a o te,aK o cross e amination *o'e ser feito 'e ')as for,as: as to "acts Grelati7a as fatos O a *arte eE*lora a teste,)nVa 'a *arte (ontrMriaK in'a1an'oRa (o, rela23o aos fatosH o) as to credit Grelati7a ; (re'i5ili'a'e 'a teste,)nVa O a *arte irM B)estionar a *r6*ria teste,)nVa 'a *arte (ontrMriaK 7isan'o a (olo(ar e, 'P7i'a s)a (re'i5ili'a'eH. Tanto o MP B)anto o 'efensorK no siste,a at)alK for,)la, as *er1)ntas 'ireta,ente ;s teste,)nVas.

=9

Este siste,a 8 ,elVor B)e o anti1oK 7e< B)e *er,ite o (ontato 'as *artes 'ireta,ente (o, a teste,)nVaK eK ao ,es,o te,*oK reser7a ), *a*el s)s5si'iMrio ao 4)i<K B)e 'e7erM fa<er as *er1)ntas ao finalK e, (arMter t3o so,ente resi')alc(o,*le,entar. O 4)i< n3o serM o *rota1onista na *ro')23o 'as *ro7asZ 8 so5re as *artes B)e re(ai o ^n)s 'a *ro')23o *ro5at6ria. Art. "1"K CPP:
Art. 212. As !erguntas sero ,ormuladas !elas !artes diretamente B testemun"a, no admitindo o *ui/ a uelas ue !uderem indu/ir a res!osta, no tiverem rela$o com a causa ou im!ortarem na re!eti$o de outra *1 res!ondida. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.293, de 233-0 Par1gra,o :nico. =o&re os !ontos no esclarecidos, o *ui/ !oder1 com!lementar a in uiri$o. .<nclu4do !ela 7ei n 11.293, de 233-0

E se o 4)i< i1norar este arti1oJ Q)al a (onseB)+n(iaJ D)rante anos 7i1oro) o siste,a *resi'en(ialista. Co, a refor,aK 'a [noite *ara o 'ia\K o 4)i<K B)e antes tinVa ), *a*el 'e(isi7oK *assa a ter ), *a*el ,era,ente s)5si'iMrio o) (o,*le,entar no B)e 'i< res*eito ; inB)iri23o 'as teste,)nVas. Assi,K ,)itos 4)I<es n3o se [a(ost),ara,\ (o, a no7i'a'e le1islati7a. Nos Tri5)nais Gtanto no ST: B)anto no STJH t+, *re7ale(i'o o enten'i,ento 'e B)e a ino5ser7Wn(ia 'o art. "1" 8 (a)sa 'e n)li'a'e RELAT AAK B)e 'e7erM ser ar1)I'a o*ort)na,ente *ela *arte G[*rotesto\ na ata 'a a)'i+n(iaHK (o,*ro7an'oRse o *re4)I<o. ST: >C 1%&..".:
;A<=A9 7/>P?9 . 7/+9@A@?7A/+AG. P>/7=99?AG P=+AG. @>PBA7/ D= D>/HA9. A+J=>9E/ +A />D=M D= P=>H?+@A9 Z9 @=9@=M?+;A9. P=>H?+@A9 B=A@A9 P>AM=A>AM=+@= P=GA MAHA9@>ADA, C?=, 9/M=+@= D=P/A9, P=>MA@A? C?= A9 PA>@=9 A+C?A>A99=M A9 @=9@=M?+;A9. +?GADAD= >=GA@AJA. +E/ A>H?ADE/ +/ M/M=+@/ /P/>@?+/. P>=J?[Q/ +E/ D=M/+9@>AD/. />D=M D=+=HADA. 9B A ma$istrada 3&e no obser#a o procedimento !e$a! re"erente 1 oiti#a das testem&nLas d&rante a a&di(ncia de instr&o e 4&!$amento, "a8endo s&as per$&ntas em primeiro !&$ar para, somente depois, permitir 3&e as partes in3&iram as testem&nLas, incorre em #)cio s&4eito 1 sano de n&!idade re!ati#a, 3&e de#e ser ar$&ido oport&namente, o& se4a, na "ase das a!e$a2es "inais, o 3&e no ocorre&. 2B / princ)pio do pas de n&!!it sans $rie" e-i$e, sempre 3&e poss)#e!, a demonstrao de pre4&)8o concreto pe!a parte 3&e s&scita o #)cio. Precedentes. Pre4&)8o no demonstrado pe!a de"esa. 3B /rdem dene$ada. 5;7 103..2., Min. 70rmen G cia, DJ 27.R.20106. +o caso, obser#a-se 3&e a de"esa no imp&$no& o ato 4&dicia! na a&di(ncia de instr&o nem nas a!e$a2es "inais, #indo a se ins&r$ir apenas em sede de ape!ao. Portanto,prec!&sa a matria.

CU DADO (o, o JPri: no *ro(e'i,ento 'o JPriK a (olVeita 'o 'e*oi,ento 'as teste,)nVas 8 ), *o)(o 'iferente. Art. -=&K CPP:
Art. (83. Prestado o com!romisso !elos *urados, ser1 iniciada a instru$o !len1ria uando o *ui/ !residente, o >inistrio P:&lico, o assistente, o uerelante e o de,ensor do acusado tomaro, sucessiva e diretamente, as declara$Hes do o,endido, se !oss4vel, e in uiriro as testemun"as arroladas !ela acusa$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o Para a in uiri$o das testemun"as arroladas !ela de,esa, o de,ensor do acusado ,ormular1 as !erguntas antes do >inistrio P:&lico e do assistente,

==

mantidos no mais a ordem e os critrios esta&elecidos neste artigo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o Ds *urados !odero ,ormular !erguntas ao o,endido e Bs testemun"as, !or intermdio do *ui/ !residente. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 3o As !artes e os *urados !odero re uerer acarea$Hes, recon"ecimento de !essoas e coisas e esclarecimento dos !eritos, &em como a leitura de !e$as ue se re,iram, e'clusivamente, Bs !rovas col"idas !or carta !recat@ria e Bs !rovas cautelares, anteci!adas ou no re!et4veis. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

No JPri o J)i< Presi'ente ain'a *er1)nta *ri,eiro. N3o o5stanteK VM 'o)trina'ores B)e enten'e, B)e ,es,o no Tri5)nal 'o JPri 'e7e ser a*li(a'o o art. "1" GPa(elli e Renato BrasileiroH.

R Anverso da ordem de oitiva das testemun,as: E, re1raK *ri,eiro o)7e,Rse as teste,)nVas 'a a()sa23o e 'e*ois o)7e,Rse as teste,)nVas 'a 'efesa. Po'e,osK no entantoK in7erter a or'e, 'a oiti7a 'as teste,)nVas: B)an'o Vo)7er a eE*e'i23o 'e (arta *re(at6riaK a or'e, N0O *re(isa ser o5ser7a'a Gseria in7iM7elH. CONCURSO: o B)e o(orre no (aso 'e as oito teste,)nVas 'e a()sa23o n3o (o,*are(ere,K ,as as oito teste,)nVas 'a 'efesa esti7ere, *resentesJ O 4)i< 'e7e *ri,eiro *er1)ntar ao Pro,otor se ele 'esiste 'as teste,)nVas arrola'as. Se ele insistir na oiti7aK 'e7e o 4)i< *er1)ntar ao a'7o1a'o se ele a(eita B)e a or'e, se4a in7erti'a. Se o a'7o1a'o (on(or'aK ele estarM [(on(orren'o *ara a n)li'a'e\ eK *ortantoK n3o *o'erM *osterior,ente ar1)IRla. Na *rMti(aK to'a7iaK o a'7o1a'o n3o (on(or'arM. Neste (asoK o 4)i< N0O *o'erM in7erter. E, s),a: *re7ale(e o enten'i,ento 'e B)e n3o 8 *ossI7el a in7ers3o 'a or'e, 'e oiti7a 'as teste,)nVasK sal7o se Vo)7er (on(or'Wn(ia 'a 'efesa. Mas e se Vo)7er a in7ers3o ,es,o se, a (on(or'Wn(ia 'a 'efesaJ A n)li'a'e serM a5sol)ta o) relati7aJ E7ent)al in7ers3o 'a or'e, 'e oiti7a 'as teste,)nVas ain'a B)e se, (on(or'Wn(ia 'a 'efesa 8 (a)sa 'e ,era n)li'a'e relati7a. ST: >C =..&-.:
_KA=KA>N;LA= - )APA=A A ACN=AOTD - <;CA6=TD. =e, de um lado, certo ue as testemun"as da acusa$o devem ser ouvidas antes das da de,esa, de outro no menos correto ue a nulidade decorrente da ino&serv#ncia desta ordem !ressu!He !re*u4/o._

R Ande"erimento de provas pretendidas pelas partes: Pro7as irrele7antesK i,*ertinente o) *retelat6rias *o'e, GaliMsK devemH ser in'eferi'as *elo 4)i<. To'a7iaK 8 ne(essMrio B)e o 4)i<K *ara o infereri,entoK se 5aseie e, 'a'os (on(retos. EE.: a'7o1a'o arrolo) C teste,)nVasK ,as na A J (o,*are(e, a*enas ')asK a,5as ,era,ente [a5onat6rias\. O)7i'as as teste,)nVasK o 4)i< *er1)nta ao a'7o1a'o se as 'e,ais teste,)nVas *oss)e, o [,es,o (arMter\ o) se elas t+, [al1o a ,ais\ a a(res(entar. Se o a'7o1a'o res*on'e B)e as o)tras teste,)nVas s3o =C

ta,58, a5onat6riasK ,as insiste e, s)a oiti7aK aI si, o 4)i<K 4M sa5en'o 'a f)t)ra *ro7a irrele7anteK *o'erM in'eferir a oiti7a 'as o)tras seis teste,)nVas. Art. -%%K `1_:
1o As !rovas sero !rodu/idas numa s@ audi%ncia, !odendo o *ui/ inde,erir as consideradas irrelevantes, im!ertinentes ou !rotelat@rias. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

C. Dili1+n(ias: Ao final 'a A J as *artes *o'er3o reB)erer 'ili1+n(ias referentes a ne(essi'a'es B)e s)r1ira, ')rante o ()rso 'o *ro(esso. O 4)i<K no entantoK n3o 8 o5ri1a'o a 'eferir tais 'ili1+n(ias. Art. -%"K CPP:
Art. (32. Produ/idas as !rovas, ao ,inal da audi%ncia, o >inistrio P:&lico, o uerelante e o assistente e, a seguir, o acusado !odero re uerer dilig%ncias cu*a necessidade se origine de circunst#ncias ou ,atos a!urados na instru$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Anti1a,enteK a reB)isi23o 'e 'ili1+n(ias era ),a fase a)t^no,aK [*6sRa)'i+n(ia\. Co, a refor,aK as 'ili1+n(ias *assara, a ser reB)eri'as ao final 'a a)'i+n(ia. CU DADO: a *arte so,ente *o'e reB)erer 'ili1+n(ias e, rela23o a ne(essi'a'es B)e s)r1ira, ')rante o *ro(esso.

D. Ale1a2Fes finais: TrataRse 'e ato *ost)lat6rio 'as *artes a*resenta'o ao final 'a instr)23o *ro5at6riaK no B)al 'e7e ser *leitea'o o re(onVe(i,ento 'e e7ent)al n)li'a'eK 'e7en'o ser feita a,*la anMlise 'o (on4)nto *ro5at6rio *ro')<i'o (o, o o54eti7o 'e infl)en(iar o (on7en(i,ento 'o 4)i< no senti'o 'a (on'ena23o o) a5sol7i23o 'o a()sa'o. As [ale1a2Fes\ 8 o ato *ro(ess)al B)e ante(e'e a senten2a. Por issoK 8 o Plti,o ,o,ento B)e a 'efesaca()sa23o te, *ara tentar (on7en(er o 4)i<.

Antes 'a Lei 11.=1!c%CK as ale1a2Fes finais era, a*resenta'as *or es(rito. Co, a ,)'an2a le1islati7aK as ale1a2Fes 'e7e, a1oraK e, re1raK ser a*resenta'as oral,enteK e, a)'i+n(ia Gres)lta'o 'a a'o23o 'o *rin(I*io 'a orali'a'e no *ro(e'i,ento (o,),H. Ca'a *arte terM o 'ireito 'e se ,anifestar e, 7inte ,in)tosK *rorro1M7eis *or ,ais 'e<: n3o VMK aB)iK r8*li(a e tr8*li(aK B)e s3o eE(l)si7as 'o *ro(e'i,ento 'o JPri. Art. -%&K CPP:
Art. (33. ;o "avendo re uerimento de dilig%ncias, ou sendo inde,erido, sero o,erecidas alega$Hes ,inais orais !or 23 .vinte0 minutos, res!ectivamente, !ela acusa$o e !ela de,esa, !rorrog1veis !or mais 13 .de/0, !ro,erindo o *ui/, a seguir, senten$a. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

=!

1o Lavendo mais de um acusado, o tem!o !revisto !ara a de,esa de cada um ser1 individual. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. 2o Ao assistente do >inistrio P:&lico, a!@s a mani,esta$o desse, sero concedidos 13 .de/0 minutos, !rorrogando-se !or igual !er4odo o tem!o de mani,esta$o da de,esa. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0. 3o D *ui/ !oder1, considerada a com!le'idade do caso ou o n:mero de acusados, conceder Bs !artes o !ra/o de 5 .cinco0 dias sucessivamente !ara a a!resenta$o de memoriais. ;esse caso, ter1 o !ra/o de 13 .de/0 dias !ara !ro,erir a senten$a. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

`1_: *ara RenatoK 'e7rM ser feita ),a inter*reta23o (onfor,e 'este *arM1rafo Y Va7en'o ,ais 'e ), a()sa'oK o te,*o *re7isto tanto *ara a 'efesa B)anto *ara a a()sa23o 'e7erM ser in'i7i')al G*ari'a'e 'e ar,asH. `"_: o assistente *orn)n(iaRse se,*re a*6s o MPK e *or 'e< ,in)tosK sen'o *rorro1a'oK *or i1)al te,*oK o *ra<o *ara a 'efesa.

As ale1a2Fes orais s3oK o57ia,enteK a*resenta'as oral,ente. To'a7iaK na *rMti(aK as ale1a2Fes orais nor,al,ente 7+, 'e ')as for,as: R Ale1a2Fes ['ita'as\: a 'efesaca()sa23o 'ita, as ale1a2Fes e o es(ri73o 7ai 'i1itan'o Go B)e 8 ),a a5erra23oK 7e< B)e 'es(),*re total,ente o *rin(I*io 'a orali'a'eK t3o *resti1ia'o *ela refor,a le1alH O n3o VM ne(essi'a'e 'e ['itar\Z a ata 'a a)'i+n(ia (onterM a*enas ), 5re7e res),oK (onfor,e o art. -%.K CPP:
Art. (35. )o ocorrido em audi%ncia ser1 lavrado termo em livro !r@!rio, assinado !elo *ui/ e !elas !artes, contendo &reve resumo dos ,atos relevantes nela ocorridos. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

R Ale1a2Fes es(ritas: o a'7o1a'oc*ro,otor tra< as ale1a2Fes e, ), pen drive e *e'e *ara fa<er (onstar 'a ata. S ta,58, ),a a5erra23o: a ),aK *orB)e s3o ale1a2Fes es(ritas e n3o oraisZ a ')asK *orB)e as ale1a2Fes 4M esta7a, *rontas 'es'e antes 'a a)'i+n(iaK n3o le7an'o e, (onta to'as as *ro7as nela *ro')<i'as.

As ale1a2Fes oraisK no entantoK *o'er3o ser s)5stit)I'as *or MEMOR ALK B)e na'a ,ais 8 B)e ),a *e2a es(rita a ser a*resenta'a e, at8 . 'ias. A s)5stit)i23o o(orrerM e, ')as sit)a2Fes: no (aso 'e reali<a23o 'e 'ili1+n(ias o) B)an'o 7erifi(a'a a (o,*leEi'a'e 'a (a)sa. Art. -%&K `&_:
3o D *ui/ !oder1, considerada a com!le'idade do caso ou o n:mero de acusados, conceder Bs !artes o !ra/o de 5 .cinco0 dias sucessivamente !ara a a!resenta$o de memoriais. ;esse caso, ter1 o !ra/o de 13 .de/0 dias !ara !ro,erir a senten$a. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Na *rMti(a o B)e nor,al,ente o(orre 8 a reali<a23o 'e ), a(or'o entre as *artes Gin(l)si7e (o, a (Van(ela 'o 4)i<H: as *artes a(or'a, e,K ao in78s 'e a*resentare, ale1a2Fes oraisK a*resentare, ,e,oriais. C%

O B)e o(orre no (aso 'a a)s+n(ia 'os ,e,oriaisJ A 'o)trina enten'e B)e a a)s+n(ia 'os ,e,oriais *or *arte 'o MP 'e7e ser inter*reta'a (o,o ),a tentati7a 'e ['esist+n(ia\K o B)e N0O 8 a',iti'o. Dessa for,aK 'e7e o 4)i< a*li(ar o art. "C 'o CPP. To'a7iaK sen'o a a)s+n(ia *or *arte 'a 'efesaK serM (a)sa 'e n)li'a'e ABSOLUTA Gas ale1a2Fes finais 'a 'efesa s3o (onsi'era'as essen(iaisK so5 *ena 'e 7iola23o 'a a,*la 'efesaH. Nesse senti'oK sP,)la ."&K ST::
STF Smula n :23 - 03/12/19*9 - DJ de 10/12/1969, p. /933; DJ de 11/12/1969, p. /9.9; DJ de 12/12/1969, p. /991. Processo Penal - Falta ou &e%ici'ncia da &e%esa - 1ulidade e ,nulabilidade +o processo pena!, a "a!ta da de"esa constit&i n&!idade abso!&ta, mas a s&a de"ici(ncia s% o an&!ar0 se Lo&#er pro#a de pre4&)8o para o r&.

Ent3oK o B)e o 4)i< 'e7e fa<er se o a'7o1a'o n3o a*resentar ale1a2Fes finaisJ Diante 'a n3o a*resenta23o 'e ,e,oriais *elo a'7o1a'o (onstit)I'oK 'e7e o a()sa'o ser inti,a'o *ara (onstit)ir no7o a'7o1a'oK so5 *ena 'e no,ea23o 'a Defensoria PP5li(a o) 'e 'efensor 'ati7o. Na *rMti(aK nenV), 4)i< 4)l1arM se, a a*resenta23o 'e ,e,oriais 'a 'efesa. O B)e o(orreK *ortantoK 8 a a*resenta23o 'e ,e,oriais *re(MriosK 'efi(ientes o) [,o'elos\ G,e,oriais B)e *o'e, ser )sa'os in'istinta,ente a B)alB)er (ri,eH. Neste (asoK 'e7e o 4)i< (onsi'erar as ale1a2Fes n3o feitas GserM n)li'a'e a5sol)taH.

E. Senten2a: Ga)la (o, L:?H E.1 Atos 4)ris'i(ionais R 3espac,os: ato 'e ,era ,o7i,enta23o 'o *ro(essoZ Q)e, 'es*a(VaJ J)i< o) ser7i'orK *or 'ele1a23o. Ca5e re()rso (ontra 'es*a(VoJ E, re1raK n3o. EE(e2Fes: 'es*a(Vo a5)si7o e 'es*a(Vo t),)lt)Mrio. Mas B)al re()rsoJ Correi23o *ar(ial. Ca5e ED (ontra 'es*a(Vo a,5I1)oK o,issoK (ontra'it6rioJ N3o. Des*a(Vo fa< (oisa 4)l1a'aJ N3oK *orB)e n3o te, (onteP'o 'e(is6rio. R 3ecises interlocutrias: s3o as 'e(isFes B)e n3o en(erra, o *ro(esso Gn3o *Fe, fi, ao *ro(essoH. Te,os tr+s es*8(ies 'e 'e(isFes interlo()t6rias no *ro(esso *enal: R De(is3o interlo()t6ria si,*les: 8 a 'e(is3o B)e: 1. N3o en(erra o *ro(essoZ ". N3o (on(l)i nenV),a fase 'o *ro(e'i,entoZ e &. N3o 4)l1a o ,8rito 'e nenV), *e'i'o in(i'ental. EE.: re(e5i,ento 'e ),a 'enPn(ia. Ca5e re()rsoJ N3o VMK na leiK nenV), re()rso *re7isto. No entantoK a *rMti(a (onsa1ro) (o,o re()rsoK o >C. E se o 4)i< re4eita a 'enPn(iaJ Neste (asoK VM *re7is3o le1al: (a5e RESE. C1

R Mista n3o ter,inati7a: 8 a 'e(is3o B)e: 1. N3o ter,ina o *ro(essoZ e ". En(erra ),a fase 'o *ro(esso. EE.: 'e(is3o 'e *ronPn(ia. Q)al re()rso (a5I7el (ontra a *ronPn(iaJ RESE. R Mista ter,inati7a Gta,58, (Va,a'a 'e ,ista ter,inati7a in(i'ental o) (o, for2a 'e 'efiniti7a o) 'efiniti7a e, senti'o estritoH: 8 a 'e(is3o B)e 4)l1a o ,8rito 'e ), *e'i'o in(i'ental se, eEtin1)ir o *ro(esso. EE.: B)an'o o 4)i< 4)l1a restit)i23o 'e (oisasZ *ris3o *re7enti7a. R :entena: 'e(is3o B)e en(erra o *ro(essoK 'e(i'in'o o) n3o o ,8rito 'a (a)sa.

E0% Esp!cies de sentena no processo penal5 Te,osK *elo ,enosK seis es*8(ies 'e senten2as: R :entena terminativa Go) senten2a for,alH: en(erra o *ro(esso se, 4)l1a,ento 'o ,8rito 'o *e'i'o Gn3o a5sol7eK ne, (on'enaH. TrataRse 'e eEtin23o *or ra<Fes *ro(ess)ais. EE.: eE(e23o 'e (oisa 4)l1a'a. EE. ": i,*ronPn(ia 'o r8) GenB)anto n3o eEtinta a *)ni5ili'a'eK se 'es(o5rire, no7as *ro7as *o'erM 'esarB)i7ar o *ro(essoH. R :entena condenatria: B)an'o o 4)i< 4)l1a *ro(e'ente o *e'i'o 'e (on'ena23o. DetalVe: o MP *o'e *e'ir a5sol7i23o. Este *e'i'oK (ont)'oK n3o 7in()la o 4)i<. R :entena absolutria: te,osK no BrasilK ')as es*8(ies 'e senten2a a5sol)t6riaK a sa5er: 1. Pr6*ria: o 4)i< 4)l1a i,*ro(e'ente o *e'i'o (on'enat6rio e n3o i,*Fe nenV),a ,e'i'a (ontra o r8)Z e ". ,*r6*ria: o 4)i< a5sol7e o r8) ,as i,*Fe ,e'i'a 'e se1)ran2a. TrataRse 'o r8) ini,*)tM7el o)K e, al1)ns (asosK se,iRi,*)tM7el. R :entena declaratria extintiva da punibilidade : n3o (on'enaK n3o a5sol7eK ,as eEtin1)e a *)ni5ili'a'e. EEs.: *res(ri23oK *er'3o 4)'i(ial GsP,)la 1CK STJH. R :entena que julga o m!rito de uma aa autBnoma G>CK MS e re7is3o (ri,inalH. R :entena constitutiva: (onstit)i ),a no7a sit)a23o 4)rI'i(a. EE.: (on(ess3o 'e rea5ilita23o *enal. C)i'a'o: VM ),a senten2a *e()liar no 'ireito *ro(ess)al *enal 5rasileiro B)e 'e7e,os (onVe(er. TrataRse 'a sentena que ,omologa transao penal.

E03 Classi"icao das sentenas5 R :imples: 8 a senten2a *roferi'a *or 4)i< ,ono(rMti(o. EE.: senten2as *roferi'as *elos 4)I<es 'e 1_ 1ra)Z R :entena subjetivamente pl@rima: e,ana 'e 6r13o (ole1ia'o G,ais 'e ), 4)i<H. EE.: a(6r'3os 'os tri5)naisZ R :entena subjetivamente complexa: en7ol7e 7Mrios 6r13os. EE.: tri5)nal 'o 4Pri G4)ra'os d 4)i<HZ C"

R :entena material: 4)l1a o ,8rito 'o *e'i'o *rin(i*alZ R :entena "ormal: eEtin1)e o *ro(esso se, 4)l1ar o ,8rito 'o *e'i'oZ CONCURSO: o B)e 8 senten2a a)tofM1i(aJ S a senten2a B)e re(onVe(e o (ri,e e a ()l*a5ili'a'e eK 'e*oisK eEtin1)e a *)ni5ili'a'e. EE.: *er'3o 4)'i(ial GeE.: *ai B)e ,ata filVo e, a(i'ente 'e trWnsitoH. No (aso 'e *res(ri23o retroati7a a senten2a 8 a)tofM1i(aJ N3oK *orB)e te,os ')as senten2as neste (aso: ),aK B)e (on'ena o r8) e a o)traK B)e eEtin1)e a *)ni5ili'a'e. R :entena branca: 8 a B)e re,ete *ara o Tri5)nal o 4)l1a,ento 'e ),a B)est3o interna(ional. S *ossI7el no BrasilJ N3o] No BrasilK o 4)i< 'e7e 'e(i'ir G*rin(I*io 'a in'ele1a5ili'a'e 'a 4)ris'i23oHZ R :entena va-ia: 'estit)I'a 'e f)n'a,enta23o GeK *ortantoK in(onstit)(ionalHZ R :entena suicida *ou incoerente': o 'is*ositi7o n3o te, (on1r)+n(ia (o, a f)n'a,enta23oZ R :entena execut>vel: 8 a senten2a a5sol)t6ria. A5sol7e)K eEe()taRse 'e i,e'iatoZ R :entena no execut>vel: 8 a senten2a (on'enat6riaK at8 o trWnsito e, 4)l1a'o.

E0C (ature-a jurdica da sentena A senten2a 'e(lara o 'ireito o) (ria o) 'ireitoJ Res*osta (lMssi(a GMontesB)ie)H: o 4)i< s6 'e(lara o 'ireito G7e< B)e ele n3o 8 le1isla'orH. Res*osta ,o'erna: o 4)i< (ria o 'ireito. EE.: (ri,e (ontin)a'o:
Art. 81 - Iuando o agente, mediante mais de uma a$o ou omisso, !ratica dois ou mais crimes da mesma es!cie e, !elas condi$Hes de tem!o, lugar, maneira de e'ecu$o e outras semel"antes, devem os su&se Jentes ser "avidos como continua$o do !rimeiro, a!lica-se-l"e a !ena de um s@ dos crimes, se id%nticas, ou a mais grave, se diversas, aumentada, em ual uer caso, de um se'to a dois ter$os. .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0

Co)5e aos 4)I<es 'efinir B)ais as (on'i2Fes 'e l)1ar e te,*o B)e 'efine, o (ri,e (ontin)a'o. Neste (asoK te,os ),a sentena aditivaK B)e 8 a B)e (o,*le,enta ), teEto le1al 7a1o. OBS.: senten2a ,ani*)lati7a o) s)5stit)ti7a Y o 4)i<K neste (asoK efeti7a,ente (ria re1ra no7aZ ele in7enta re1ra. EE.: (a5e 'enPn(ia e, rela23o ao r8) B)e 'es(),*ri) transa23o *enal. sso 8 ,era (ria23o 'os 4)I<esZ n3o VM na'a na lei so5re o te,a]

C&

U,a senten2a eB)i7o(a'a 'e7e ser an)la'a o) refor,a'aJ Se Vo)7er ), error in procedendoK a senten2a 'e7e ser an)la'a GeE.: 4)i< B)e senten(ia se, ale1a2Fes finais 'a 'efesaH. Se Vo)7erK to'a7iaK error in judicandoK Va7erM refor,a G4)i< B)e 4)l1a ,alK B)e erra no 4)l1a,entoH.

P)5li(a'a a senten2aK in(i'e o *rin(I*io 'a imodi"icabilidade da sentena. EE(e2Fes: R Q)an'o 'a senten2a (onsta, ineEati'Fes ,ateriais GeE.: erro no lo(al on'e o(orre) o (ri,eK na 1rafia 'o no,e 'o r8) et(.HZ R Erro 'e (Ml()loZ R Q)an'o VM e,5ar1os 'e 'e(lara23oZ R Q)an'o a'78, lei *enal no7a ,ais fa7orM7el e o *ro(esso ain'a estM e, *ri,eira instWn(ia.

:. Coisa 4)l1a'a <0$ Conceito S a 1arantia 'a i,)ta5ili'a'e 'a senten2a e 'os se)s efeitos. Q)al 8 a *re,issa 5Msi(a 'a (oisa 4)l1a'aJ S a *re(l)s3o 'as 7ias re()rsais.

<0% Esp!cies R <ormal: 8 a 1arantia 'a i,)ta5ili'a'e 'a senten2a 'entro 'o *ro(esso. O) se4a: naB)ele *ro(esso n3o *o'e alterar aB)ilo B)e foi 'e(i'i'o. R ;aterial: 8 a 1arantia 'a i,)ta5ili'a'e 'a senten2a B)e se *ro4eta *ara fora 'o *ro(esso. O) se4a: o B)e fi(o) 'e(i'i'o n3o *o'e ser ,)'a'o e, o)tro *ro(esso. OBS. 1: 8 *ossI7el ,o'ifi(ar ),a senten2aK ,es,o e, 1_ 1ra)K se, ofensa ; (oisa 4)l1a'a. Q)an'oJ NaB)elas Vi*6teses a(i,a est)'a'as Gerro ,aterialK erro 'e (Ml()lo et(.H. Neste (asoK n3o VM ofensa ; (oisa 4)l1a'aK 7e< B)e o 4)i< *o'e alterarK in(l)si7e 'e ofI(io.

<03 <undamento Se1)ran2a 4)rI'i(a.

<0C <uno negativa C-

A f)n23o ne1ati7a 'a (oisa 4)l1a'a 8 a se1)inte: fato 4M 4)l1a'o N0O *o'e ser reno7a'oK re'is()ti'o. Essa 8 a 1arantia 'o ne bis in idem *ro(ess)al. EE(e23o: re7is3o (ri,inalK e, B)e serM re7isto aB)ilo B)e 4M foi 4)l1a'o. OBS. 1: no BrasilK a re7is3o (ri,inal 8 a*enas pro reo Go) se4a: a*enas a 'efesa *o'e in1ressar (o, a re7is3o (ri,inalH. N3o eEisteK no BrasilK re7is3o (ri,inal pro societate. OBS. ": *o'e al1)8, ser *ro(essa'o ')as 7e<es *elo ,es,o (ri,eJ E, re1raK n3o. EE(e23o: sit)a23o 'e eEtraterritoriali'a'e 'a lei *enal 5rasileira G7i'e (a'erno intensi7o H. OBS. &: a re7is3o (ri,inal ofen'e a (oisa 4)l1a'aJ N3oK *ois a re7is3o (ri,inal 8 ),a 1arantia s)*erior ; (oisa 4)l1a'a. Assi,K B)an'o a senten2a (on'enat6ria 8 in4)staK 'e7e 7aler a 1arantia ,aiorK B)al se4aK a re7is3o.

<0D Coisa julgada absoluta e relativa O instit)to 'a (oisa 4)l1a'a 8 a5sol)to o) relati7oJ E, *rin(I*ioK a (oisa 4)l1a'a n3o 8 a5sol)taK *orB)e (a5e re7is3o (ri,inal. O(orre B)e s6 a senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*ria 8 B)e a',ite re7is3o. O) se4a: se se trata 'e senten2a a5sol)t6ria a (oisa 4)l1a'a 8 a5sol)ta GfalaRse aI e, [coisa soberanamente julgada\H. EE. (aso real: r8) a()sa'o 'e Vo,i(I'io Gfoi *es(ar (o, ), a,i1o e o a,i1o a*are(e) es*an(a'oK afo1a'o e ,ortoH. O (aso foi a 4Pri e ele foi a5sol7i'o. >o)7e re()rso e no7o 4PriK B)eK no7a,enteK a5sol7e). U,a se,ana 'e*oisK o r8) 'e) ),a (oleti7a 'e i,*rensaK e, B)e (onfesso) o (ri,e. A *artir 'a a5sol7i23oK (ont)'oK [ne, De)s (on'ena o a()sa'o\.

<02 7ecurso ex officio SP,)la -"&K ST::


STF Smula n 423 - 01/0*/19*' - DJ de 6/1/196., p. 2103; DJ de 1/1/196., p. 2199; DJ de 0/1/196., p. 2239. TrCnsito em Jul"ado - Sentena $missa do (ecurso D;=-$%%icioD - nterposio D;=-.e"eD +o transita em 4&!$ado a sentena por La#er omitido o rec&rso :e--o"icio:, 3&e se considera interposto :e--!e$e:.

<01 Coisa julgada e rebus sic stantibus A senten2a *enal (on'enat6ria na fase eEe()ti7a *o'e ser altera'a e, 7Mrios as*e(tos. sso *orB)e ela 8 rebus sic stantibus.

C.

EE.: *ro1ress3o 'e re1i,e Y 4)i< 'efine o re1i,e fe(Va'o e o 4)i< 'a eEe()23o i,*Fe o se,ia5erto. EE. ": re,iss3o 'e *ena *or tra5alVo o) est)'o.

<0E .imites objetivos da coisa julgada O B)e 8 B)e *assa e, 4)l1a'oJ S o fato narra'o e 4)l1a'o. Lo1oK os f)n'a,entos 'a senten2a n3o fa<e, (oisa 4)l1a'a. Sen'o assi,K 'e7e,os sa5er o B)e 8 o [fato\. O fato se in'entifi(a *or tr+s itens: R Mes,o *e'i'oZ R Mes,a (a)sa 'e *e'irZ e R Mes,as *artes. sso se (Va,a trI*li(e i'enti'a'e. Preen(Vi'a a trI*li(e i'enti'a'eK o fato 8 o ,es,o. E fato i'+nti(o N0O *o'e ser o54eto 'e ,es,o *ro(esso. N3o i,*orta B)al foi a B)alifi(a23o 4)rI'i(a 'o fato. :ato narra'o e 4)l1a'o N0O *o'e ser re*eti'o.

<0/ Casustica <ato ocorrido <ato narrado Coisa julgada e julgado 3escobre se a Cabe novo viol=ncia processoF Con')< ro)5o ao N3o] Neste (asoK o fato narra'o e 4)l1a'o foi o f)rto. A 7iol+n(ia B)e se 'es(o5ri) 8 ),a (ir()nstWn(ia 'o fato Gn3o 8 fato no7oH.

S)5tra23o (o, :)rto Go :)rto 7iol+n(ia Pro,otor n3o sa5ia 'a a,ea2a (o, ar,aH

<ato ocorrido

<ato narrado Coisa julgada e julgado

3escobre se a Cabe novo segunda processoF morte Con')< (on()rso ao Si,] A o)tra ,orte 8 ), C9

A(i'ente (o, U,a ,orte Go U,a ,orte ')as ,ortes MP n3o sa5ia

'a se1)n'a ,orteH <ato ocorrido <ato narrado Coisa julgada e julgado Les3o (or*oral

Gfor,alH

fato no7o Ge n3o ,era (ir()nstWn(iaH. Cabe novo processoF N3o] A ,orte 8 ,era (ir()nstWn(ia s)*er7eniente.

<ato superveniente 5 a morte A 7Iti,a ,orre

Les3o (or*oral Les3o (or*oral se1)i'a 'e ,orte

<ato ocorrido Ro)5o est)*ro

<ato narrado Coisa julgada e julgado Ro)5o

3escobre se o estupro Con()rso ,aterial (ri,es

Cabe novo processoF

(o, Ro)5o

Si,] TrataRse 'e 'e fato no7o e n3o 'e ,era (ir()nstWn(ia.

<ato ocorrido

<ato narrado Coisa julgada e julgado U, seB)estro SeB)estro

3escobre se Cabe novo o segundo processoF sequestro De*ois B)e transito) e, 4)l1a'o o r8) seB)estro) a ,es,a 7Iti,a Si,] TrataRse 'e fato no7o e n3o 'e ,era (ir()nstWn(ia.

Dois seB)estros

<ato ocorrido

<ato narrado Coisa julgada e julgado

3escobre se Cabe novo que a processoF quadril,a continua N3o] Q)a'rilVa 8 (ri,e *er,anente. N3o VMK *ortantoK fato no7o.

Q)a'rilVa 5an'o

o) Q)a'rilVa 5an'o

o) Q)a'rilVa 5an'o

o) Mes,o a*6s o trWnsito e, 4)l1a'oK a B)a'rilVa (ontin)a re)nin'oRse

OBS.: Ro18rio enten'e 'e for,a 'iferente]]] C=

EEtrato 'o (a'erno 'e Penal 'o ntensi7o : i,a1ine B)e AK BK C e D este4a, re)ni'os e, B)a'rilVa. O MP 'en)n(ia os B)atro *or B)a'rilVa o) 5an'o. De*ois 'a 'enPn(iaK *er(e5eRse B)e a B)a'rilVa n3o se 'esfe<K *er,ane(en'o os B)atro asso(ia'os. Po'e o MP ofere(er no7a 'enPn(ia *or B)a'rilVa o) 5an'o o) seria bis in idemJ De a(or'o (o, a 4)ris*r)'+n(ia 'os Tri5)nais S)*erioresK a ,an)ten23o 'a asso(ia23o (ri,inosa a*6s o ofere(i,ento 'a 'enPn(ia o) 'a (on'ena23o (onstit)i no7o (ri,e 'e B)a'rilVa o) 5an'oK n3o se (o1itan'o 'e bis in idem na no7a i,*)ta23o. sso *orB)eK (aso (ontrMrioK a 'enPn(ia o) (on'ena23o f)n(ionaria, (o,o ), sal7o (on')to *ara os B)a'rilVeirosK *er,itin'o B)e eles *ratiB)e, no7os (ri,es 'e B)a'rilVa e saia, i,*)nes.

<ato ocorrido

<ato narrado Coisa julgada e julgado

3escobrem Cabe novo se "atos processoF anteriores O ,8'i(o 4M eEer(ia ,e'i(ina 'es'e ".%%-K ,as a 'enPn(ia (a*to) 'es'e ".%%9 N3o] :atos anti1os est3oK i,*li(ita,ente K a5ran1i'os na senten2a (on'enat6ria.

EEer(I(io ile1al EEer(I(io ile1al EEer(I(io ile1al 'e ,e'i(ina 'e ,e'i(ina 'e ,e'i(ina G(ri,e Va5it)alH

<ato ocorrido

<ato narrado Coisa julgada e julgado Tr+s ro)5os

3escobre se Cabe novo o quarto processoF roubo De*ois 'a (oisa 4)l1a'a 'es(o5reRse o B)arto ro)5o Si,] Esse B)arto ro)5o 8 fato no7o n3o narra'o.

Q)atro ro)5os Tr+s ro)5os e, ),a ,es,a noite G(ri,e (ontin)a'oH

EE. 'o fil,e ')*lo ris(o: ,)lVer foi (on'ena'a ; 1% anos 'e *ris3o *ela ,orte 'o ,ari'o. C),*ri) a *enaK ,as 'e*ois 'es(o5ri)Rse B)e o ,ari'o n3o esta7a ,orto. ElaK ent3oK sai 'a *ris3o e ,ata o ,ari'o. Po'e ser (on'ena'aJ Si,K se Vo)7er a an)la23o 'o *ro(esso anterior] Mas se (on'ena'aK *o'e (o,*)tar os 1% anos 4M (),*ri'osJ N3o] N3o eEiste (r8'ito 'e *ena *ara o f)t)ro]

<0$0 .imite subjetivo da coisa julgada A (oisa 4)l1a'a al(an2a as *artes. CC

A5sol7i'o ), (orr8)K *o'e o MP *ro(essar o)tro (orr8)K B)e a1ora foi 'es(o5ertoJ De*en'e 'o f)n'a,ento 'a a5sol7i23o. Se foi a5sol7i'o *or ser fato atI*i(oK n3o (a5e no7o *ro(esso (ontra o no7o (orr8). Se foi a5sol7i'oK (ont)'oK *or falta 'e *ro7asK *o'e *ro(essar o no7o r8) G*o'e ser B)e (ontra o *ri,eiro n3o Va7ia *ro7asK ,as (ontra o no7o si,H.

OBS.: senten2a (on'enat6ria (ontra ), r8) n3o *o'e ser eEe()ta'a (ontra ter(eiros. sso *orB)e os ter(eiros n3o fi<era, *arte 'o *ro(esso.

C!

TE(A &M O PROCEDI(ENTO DO JNRI


1. PRINCPIOS CONSTITUCIONAIS DO TRIAUNA' DO JNRI
GGGC<<< - recon"ecida a institui$o do *:ri, com a organi/a$o ue l"e der a lei, assegurados: a0 a !lenitude de de,esa5 &0 o sigilo das vota$Hes5 c0 a so&erania dos veredictos5 d0 a com!et%ncia !ara o *ulgamento dos crimes dolosos contra a vida5

Por B)e o Tri5)nal 'o JPri (onsta 'o art. ._J Por ), la'oK a instit)i23o 'o 4PriK *or tra<er a *arti(i*a23o 'o *o7o ao Po'er J)'i(iMrioK estM li1a'o ao *r6*rio re1i,e 'e,o(rMti(o. Por o)tro la'oK n3o VM (o,o ne1ar B)eK se o tri5)nal 'o 4)ri n3o (onstasse 'o art. ._K ,)ito *ro7a7el,ente ele 4M estaria eEtinto.

1.1 P!enit"de de de2esa


Q)al 8 a 'iferen2a entre a *lenit)'e 'e 'efesa e a a,*la 'efesaJ A a,*la 'efesaK *re7ista no art. ._K LAK 8 asse1)ra'a a to'os os a()sa'osK in(l)si7e no 4Pri. A *lenit)'e 'e 'efesaK *or s)a 7e<K 8 asse1)ra'a a*enas e, rela23o ao a()sa'o no 4Pri Gart. ._K DDDA K aH. Plenit)'e 'e 'efesa 8 al1o [,aior\ B)e a a,*la 'efesaK en1lo5an'o: aH Plenit)'e 'e 'efesa t8(ni(a: no tri5)nal 'o 4PriK o a'7o1a'o e o a()sa'o n3o *re(isa, se li,itar a ),a at)a23o eE(l)si7a,ente t8(ni(aK *o'en'o )tili<ar ar1),entos 'e (arMter eEtra4)rI'i(o Gra<Fes 'e or'e, so(ialK e,o(ionalK 'e *olIti(a (ri,inal et(.HZ Q)an'o VM ), 4)l1a,ento *or ), 4)i< 'e 'ireitoK a ar1),enta23o )tili<a'a *elo a()sa'o 8 estrita,ente t8(ni(a. No 4)l1a,ento *elo 4PriK ao (ontrMrioK a ar1),enta23o )tili<a'a en7ol7e ele,entos 'e or'e, so(ialK e,o(ional et(. N3o VM (o,o ar1),entar 'a ,es,a for,a e, rela23o a ), 4)i<K B)e *oss)i to'os os (onVe(i,entos t8(ni(osK e e, rela23o ao 4PriK B)e 8 (o,*osto 'e *essoas [(o,)ns\. EE.: *oli(iais B)e ,ata, (ri,inosos Y a *rin(i*al 'efesa serM no senti'o 'e a*elar ; in'i1na23o 'a *o*)la23o. Os a'7o1a'osK 5)s(a,K no (on7en(i,ento 'os 4)ra'osK eE*li(itar to'as as B)ali'a'es ne1ati7as o) (ri,es (o,eti'os *ela 7Iti,a: o *oli(ial G[5on<inVo\K B)e tra5alVa a fa7or 'a so(ie'a'eH ,ato) o (ri,inoso G[,a)\K B)e (o,ete) 'i7ersos 'elitosH *ara *rote1er a so(ie'a'e. !%

Se o J)i< Presi'ente (onsi'erar o a()sa'o in'efesoK 'e7e 'issol7er o ConselVo 'e Senten2a e 'esi1nar no7a 'ata *ara 4)l1a,ento. EE.: seK ')rante os 'e5atesK o a'7o1a'o se li,itar a 'i<er B)e o a()sa'o 8 ino(enteK n3o eE*li(itan'o B)aisB)er ,oti7osK o J)i< Presi'enteK *o'erM 'issol7er o ConselVoK se (onsi'erar B)e a 'efesa foi ins)fi(iente.
Art. (98. =o atri&ui$Hes do *ui/ !residente do Kri&unal do M:ri, alm de outras e'!ressamente re,eridas neste C@digo: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 C Q nomear de,ensor ao acusado, uando consider1-lo inde,eso, !odendo, neste caso, dissolver o Consel"o e designar novo dia !ara o *ulgamento, com a nomea$o ou a constitui$o de novo de,ensor5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

5H Plenit)'e 'a a)to'efesa: o a()sa'o 8 li7re *ara a*resentar e, se) interro1at6rio tese 'efensi7a 'istinta 'aB)ela a*resenta'a *elo a'7o1a'oK tese esta B)e 'e7e ser o5ri1atoria,ente B)esita'a aos 4)ra'osK so5 *ena 'e n)li'a'e a5sol)ta GSTJ >C 1.%.!C.H. S raroK ,as *o'e ser B)e o a()sa'oK e, se) interro1at6rioK a*resente tese 'istinta 'aB)ela 'e se) a'7o1a'o. Se isso o(orrerK os Tri5)nais enten'e, B)e as a,5as as teses 'e7e, ser a*resenta'as aos 4)ra'os.

1.2 Si,i!o das 3ota-Des


N3o 8 a 7ota23o e, si B)e 8 si1ilosa. O B)e real,ente 8 si1iloso 8 o AOTO. O B)e se enten'e *or si1ilo 'o 7otoJ A nin1)8, 8 'a'o sa5er o) to,ar (onVe(i,ento 'o senti'o 'o 7oto 'o 4)ra'o. O 4)ra'o 7ota *or ,eio 'e ),a (8')la. Essa 1arantia 7isa a *reser7ar a i,*ar(iali'a'e 'o 4)ra'oZ 7isa a res1)ar'ar a li5er'a'e 'o 4)ra'o e, s)a 'e(is3o: o 4)ra'o 8 ),a *essoa 'o [*o7o\. PortantoK n3o *oss)i as ,es,as 1arantias (onstit)i(ionais 'e ), 4)i<. Assi,K 'e7e ser *rote1i'o *or ,eio 'o si1ilo 'e s)a 7ota23o.

Al1),as o5ser7a2Fes i,*ortantes so5re o si1ilo: R & Gsala secretaH G[sala es*e(ial\H: De a(or'o (o, o art. -C.K CPPK a 7ota23o feita *elos 4)ra'os o(orrerM 'entro 'essa sala se(reta.
Art. (-5. ;o "avendo d:vida a ser esclarecida, o *ui/ !residente, os *urados, o >inistrio P:&lico, o assistente, o uerelante, o de,ensor do acusado, o escrivo e o o,icial de *usti$a dirigir-se-o B sala es!ecial a ,im de ser !rocedida a vota$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

!1

1o ;a ,alta de sala es!ecial, o *ui/ !residente determinar1 ue o !:&lico se retire, !ermanecendo somente as !essoas mencionadas no ca!ut deste artigo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o D *ui/ !residente advertir1 as !artes de ue no ser1 !ermitida ual uer interven$o ue !ossa !ertur&ar a livre mani,esta$o do Consel"o e ,ar1 retirar da sala uem se !ortar inconvenientemente. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Para a sala es*e(ial 73o to'os os B)e est3o no 4PriK eE(eto o *P5li(o e o a()sa'o. C)i'a'o: VM B)e, 'i1a B)e o a()sa'o *o'erM a(o,*anVar a 7ota23o e, ),a Vi*6teseK B)al se4aK B)an'o o *r6*rio a()sa'o eEer(e s)a 'efesa t8(ni(a. A eEist+n(ia 'a [sala se(reta\ 8 ), eEe,*lo 'e *)5li(i'a'e restrita GeE(e23o ; re1ra (onstit)(ional 'a a,*la *)5li(i'a'eH. Essa *)5li(i'a'e restrita 8 *lena,ente (o,*atI7el (o, a Constit)i23oK 7e< B)e ne(essMria *ara 1arantir *rote23o aos 4)ra'os Gna sala se(reta o 4)ra'o *o'erM eEer(er li7re,ente s)a f)n23o O n3o serM (oa1i'o o) a,ea2a'o *elo a()sa'o o) *elo *P5li(oH.
7G - a lei s@ !oder1 restringir a !u&licidade dos atos !rocessuais de,esa da intimidade ou o interesse social o e'igirem5 uando a

R Ancomunicabilidade dos jurados: U,a 7e< sortea'os os 4)ra'os n3o *o'er3o (o,)ni(arRse entre si o) (o, ter(eirosK ne, ,anifestar s)a o*ini3o so5re o *ro(esso. N3o 8 B)e o 4)ra'o n3o *o'e falar. Ele n3o *o'e 8 (on7ersar (o, o)tro 4)ra'o o) (o, ter(eiros so5re o *ro(essoK so5 *ena 'e 7iola23o ao si1ilo 'as 7ota2Fes. ST: AO 1.%-9: neste 4)l1a'o o 4)ra'o *e1o) o (el)lar *ara li1ar *ara s)a fa,Ilia e a7isar B)e Va7ia si'o sortea'oK (on7ersan'o ao (el)lar na *resen2aK in(l)si7eK 'o Ofi(ial 'e J)sti2a. N3o VM B)e se falarK in casuK 'e 7iola23o ; in(o,)ni(a5ili'a'e. Essa in(o,)ni(a5ili'a'e 7i1ora at8 o 4)l1a,ento 'o *ro(esso: a in(o,)ni(a5ili'a'e 7isa a *reser7ar o 4)ra'o *ara a 7ota23o. Se ele 4M 7oto) e se o *ro(esso 4M foi 4)l1a'o n3o VM ,ais B)e se falar e, in(o,)ni(a5ili'a'e. E7ent)al 7iola23o ; in(o,)ni(a5ili'a'e 8 (a)sa 'e NUL DADE ABSOLUTA.

R Iotao unJnime: Antes 'a Lei 11.9C!c%CK to'os os 7otos era, (onta'os. Lo1oK no (aso 'e 7ota23o )nWni,e G= E %HK era *ossI7el sa5er o senti'o 'o 7oto 'e (a'a ), 'os 4)ra'os GVa7iaK 'essa for,aK ),a 7iola23o ao si1ilo 'as 7ota2FesH. A refor,a le1islati7a tro)Ee ),a ,)'an2a e, rela23o a essa re1ra: Vo4eK B)an'o fore, atin1i'os B)atro 7otos e, ), senti'o a 7ota23o serM interro,*i'a. Art. -C&K ``1_ e "_:

!"

1o A res!osta negativa, de mais de 3 .tr%s0 *urados, a ual uer dos uesitos re,eridos nos incisos < e << do ca!ut deste artigo encerra a vota$o e im!lica a a&solvi$o do acusado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o 6es!ondidos a,irmativamente !or mais de 3 .tr%s0 *urados os uesitos relativos aos incisos < e << do ca!ut deste artigo ser1 ,ormulado uesito com a seguinte reda$o: .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

OBS.: a 'o)trina esten'e) a *re7is3o le1al *ara en1lo5ar TODOS os B)esitos e n3o a*enas aos 'ois *ri,eiros.

1.3 So0erania dos 3eredi tos


U, tri5)nal for,a'o *or 4)I<es to1a'os n3o *o'e ,o'ifi(ar no ,8rito a 'e(is3o *roferi'a *elo tri5)nal 'o 4PriK so5 *ena 'e )s)r*a23o 'e s)a (o,*et+n(ia (onstit)(ional *ara o 4)l1a,ento 'os (ri,es 'olosos (ontra a 7i'a. Aten23o: o B)e estM *rote1i'o *ela so5erania 'os 7ere'i(tos 8 a 'e(is3o 'os JURADOS. O B)e for 'e(i'i'o *elo J)i< Presi'ente N0O serM *rote1i'o.

O5ser7a2Fes so5re o ass)nto: R Cabimento de apelao contra decises do j@ri: Art. .!&K :
Art. 593. Ca&er1 a!ela$o no !ra/o de 5 .cinco0 dias: .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 <<< - das decisHes do Kri&unal do M:ri, uando: .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 a0 ocorrer nulidade !osterior B !ron:ncia5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 &0 ,or a senten$a do *ui/-!residente contr1ria B lei e'!ressa ou B deciso dos *urados5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 c0 "ouver erro ou in*usti$a no tocante B a!lica$o da !ena ou da medida de seguran$a5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 d0 ,or a deciso dos *urados mani,estamente contr1ria B !rova dos autos. .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0

AnMlise 'o arti1o: J)I<o res(in'ente E 4)I<o res(is6rio Gre7is6rioH: o *ri,eiro o(orre B)an'o VM a 'es(onstit)i23o o) (assa23o 'a 'e(is3o anteriorZ 4M o se1)n'o a(onte(e B)an'o VM *rola23o 'e no7a 'e(is3o e, s)5stit)i23o ; 'e(is3o anterior.

!&

EE.: a*ela23o (ontra senten2a 'e (ri,e 'e f)rto. Q)an'o o tri5)nal 4)l1a a a*ela23oK ele irM fa<er 'ois 4)I<os: e, ), *ri,eiro ,o,entoK ele afastarM a 'e(is3o anterior G4)I<o res(in'enteHZ e, se1)i'aK o tri5)nal 'arM ),a no7a 'e(is3oK B)e s)5stit)irM a anterior G4)I<o res(is6rioH. No tri5)nal 'o 4PriK (ont)'oK 8 ne(essMrio 7erifi(ar as li,ita2Fes eEistentes e, rela23o a esses 4)I<os. A a*ela23o no 4Pri 8 ), re()rso 'e f)n'a,enta23o 7in()la'a. Ao a*elar no tri5)nal 'o 4PriK a *arte 8 o5ri1a'a a ale1ar ),a 'as Vi*6teses *re7istas no art. .!&. Al8, 'issoK o tri5)nalK ao 4)l1ar a a*ela23o a 4)l1arM a*enas e, rela23o ; Vi*6tese ale1a'a. sto 8: o tri5)nal n3o *o'e a,*liar o efeito 'e7ol)ti7o 'o re()rso. EE.: se Jos8 a*ela a*enas (o, 5ase na Vi*6tese [a\K o tri5)nal n3o *o'e (on(e'er a a*ela23o (o, 5ase na Vi*6tese [5\. Nesse senti'oK sP,)la =1&K ST::
STF Smula n *93 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. ;%eito &e!oluti!o da ,pelao - &ecis3es do Jri - Fundamentos / e"eito de#o!&ti#o da ape!ao contra decis2es do J ri adstrito aos "&ndamentos da s&a interposio.

>i*6teses 'e (a5i,ento 'a a*ela23o no 4Pri: aH N)li'a'e a*6s a *ronPn(ia: Se a n)li'a'e for anterior ; *ronPn(ia 'e7erM ser i,*)1na'a no re()rso inter*osto (ontra a *ronPn(ia. Por isso B)eK ao tratar 'a a*ela23o 'o art. .!&K K aK o CPP fa< ,en23o ; n)li'a'e APUS a *ronPn(ia. U, eEe,*lo 'e ),a n)li'a'e *osterior ; *ronPn(ia 8 a 7iola23o ; in(o,)ni(a5ili'a'e. Tanto a n)li'a'e a5sol)ta B)anto a relati7a *o'e, ser i,*)1na'as *or ,eio 'a a*ela23o 'o art. .!&K K aK (o, a ressal7a 'e B)e a n)li'a'e relati7a 'e7e ter si'o ar1)I'a o*ort)na,enteK so5 *ena 'e 4M ter se o*era'o a *re(l)s3o. EE.: os tri5)nais enten'e, B)e a B)esita23oK n3o o5stante s)a i,*ortWn(iaK ense4a t3o so,ente ),a n)li'a'e relati7a. Dessa for,aK se n3o i,*)1na'a 'e *rontoK Va7erM *re(l)s3o. E, re1raK ao 4)l1ar esta a*ela23oK li,itaRse o tri5)nal a fa<er ,ero 4)I<o res(in'enteK o) se4aK a 'es(onstit)ir a 'e(is3o i,*)1na'a. O tri5)nal irM 'es(onstit)ir a 'e(is3o anterior e s)5,eter o a()sa'o a no7o 4)l1a,ento Gele N0O *o'erM 4)l1ar a B)est3oH.

5H Senten2a 'o J)i< Presi'ente (ontrMria ; lei eE*ressa o) ; 'e(is3o 'os 4)ra'os: EEs.: os 4)ra'os re(onVe(era, ),a B)alifi(a'ora e o 4)i< n3o a le7o) e, (onta B)an'o 'a fiEa23o 'a *enaZ o 4)i< fiEo) re1i,e inte1ral,ente fe(Va'o *ara o (ri,e 'e latro(Inio. AB)iK na 7er'a'eK o B)e estM sen'o i,*)1na'o 8 ),a 'e(is3o 'o Presi'ente e n3o 'os 4)ra'os. S 'i<er: n3o *re7ale(e o *rin(I*io 'a so5erania 'os 7ere'i(tos Ga B)al *rote1e t3o so,ente os 4)ra'osH. Dessa for,aK o tri5)nalK ao 4)l1ar essa a*ela23oK !-

*o'erM fa<er tanto o 4)I<o res(in'ente B)anto o res(is6rio G(assa a 'e(is3oK s)5stit)in'oRa *or o)traH.

(H Erro o) in4)sti2a no to(ante ; a*li(a23o 'a *ena o) 'e ,e'i'a 'e se1)ran2a: [Erro\ estM rela(iona'o ; i'eia 'e ), eB)I7o(o *or o(asi3o 'a fiEa23o 'a *ena. EE.: fiEa23o 'a *ena a5aiEo 'o ,Ini,o le1al. [ n4)sti2a\ refereRse ; ina'eB)a'a in'i7i')ali<a23o 'a *ena GB)an'o 'a 'osi,etria 'a *ena o 4)i< (o,ete al1),a in4)sti2aH. EE.: 'es(onsi'era23o 'e aten)antes o) a1ra7antes. Ao entrar (o, ),a a*ela23o (o, 5ase neste in(isoK i,*)1naRse ),a 'e(is3o 'o J)i< Presi'ente. Dessa for,aK assi, (o,o o(orre e, rela23o ao in(iso bK *o'erM o tri5)nal reali<ar a,5os os 4)I<os Gres(in'ente e res(is6rioH. O tri5)nal n3o se li,ita a 'i<erK *or eEe,*loK B)e o 4)i< eEa1ero) na 'osi,etria. Ele irMK al8, 'issoK fiEar ),a no7a *enaK (orri1in'o o erro o) a in4)sti2a. CONCURSO: se Vo)7er ),a in4)sti2a e, rela23o a ),a a1ra7ante o) B)alifi(a'ora *o'e o tri5)nal afastar a (ir()nstWn(iaJ EE.: Jos8 foi (on'ena'o *or Vo,i(I'io B)alifi(a'o *or ,oti7o fPtil G(iP,esH. Po'e o tri5)nal afastar a B)alifi(a'oraJ O ra(io(Inio 8 o se1)inte: a ,at8ria foi a*re(ia'a *elos 4)ra'os o) *elo J)i< Presi'enteJ Q)alifi(a'orasK *ri7il81iosK (a)sas 'e a),ento e 'e 'i,in)i23o 'e *ena s3o a*re(ia'as *elos 4)ra'os. Lo1oK 1o<a, 'a *rote23o 'a so5erania 'os 7ere'i(tosK n3o *o'en'oK *ortantoK sere, in(l)I'as o) eE(l)I'as *or o(asi3o 'o 4)l1a,ento 'e e7ent)al a*ela23o. Co, a Lei 11.9C!c%CK as a1ra7antes e aten)antes 'eiEara, 'e ser B)esita'as aos 4)ra'os. Lo1oK n3o 1o<a, ,ais 'a *rote23o 'a so5erenia 'os 7ere'i(tos. Assi,K Va7en'o erro o) in4)sti2a na a*li(a23o 'e a1ra7ante o) aten)ante 8 *ossI7el B)e o Tri5)nal 'e J)sti2a fa2a os 4)I<os res(in'ente e res(is6rio *or o(asi3o 'o 4)l1a,ento 'e a*ela23oK 7isto B)e tal ,at8ria 8 'e (o,*et+n(ia 'o J)i< Presi'ente. EE.: (aso EloM Y i,a1ine B)e a 4)I<a n3o tenVa le7a'o e, (onsi'era23o a aten)ante 'a ,enori'a'e. O tri5)nal *o'erMK se, 7iolar B)alB)er *rin(I*ioK in(l)ir a aten)ante B)an'o 'o 4)l1a,ento 'a a*ela23o.

'H

De(is3o 'os 4)ra'os ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tos

EE.: B)atro teste,)nVas fora, o)7i'as. D)as 'issera, B)e 7ira, Renato no lo(al 'o (ri,e efet)an'o os 'is*arosZ as o)tras ')as 'issera, B)e Renato esta7a no sVo**in1 no ,o,ento 'o (ri,e. Renato foi (on'ena'o. A 'e(is3o serM ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tosJ EE. ": o a()sa'o (onfesso) e, 4)I<o B)e ,ato) a 7Iti,a e os 4)ra'os o a5sol7e, no B)esito relati7o ; a)toria. A 'e(is3o serM ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tosJ A *ala7ra [,anifesta,ente\ 8 essen(ial.

!.

De(is3o ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tos 8 aB)ela B)e n3o en(ontra nenV), a*oio no (on4)nto *ro5at6rio (onstante 'o *ro(essoK o)K s)5si'iaria,enteK nos ele,entos infor,ati7os 'o inB)8rito *oli(ial. O) se4a: 'e7e ser ),a (oisa a5s)r'a. Se eEiste, ')as 7ersFes e a,5as (onta, (o, *ro7as nos a)tos G(o,o no eE. 1HK (a5e aos 4)ra'os 'e(i'ir e, ), 'os senti'os. N3o VM B)e se falarK ent3oK e, 'e(is3o ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tos. JM no (aso 'o eEe,*lo "K VMK o57ia,enteK 'e(is3o ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tos. Este in(iso refereRse a ),a 'e(is3o 'os JURADOSK eK *ortantoK 1o<a 'a *rote23o 'a so5erania 'os 7ere'i(tos. Por issoK B)an'o 'o 4)l1a,ento 'o a*ela23oK o tri5)nal *o'erM fa<er a*enas o 4)I<os res(in'enteK s)4eitan'o o a()sa'o a no7o 4)l1a,ento *erante o tri5)nal 'o 4Pri. ATEN/0O: (o, 5ase neste in(iso s6 8 (a5I7el ),a NN CA a*ela23oK *o)(o i,*ortan'o B)e, a )tili<o) *ri,eiro. Art. .!&K ``1_K "_ e &_:
1o =e a senten$a do *ui/-!residente ,or contr1ria B lei e'!ressa ou divergir das res!ostas dos *urados aos uesitos, o tri&unal ad uem ,ar1 a devida reti,ica$o. .<nclu4do !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 2o <nter!osta a a!ela$o com ,undamento no no <<<, c, deste artigo, o tri&unal ad uem, se <"e der !rovimento, reti,icar1 a a!lica$o da !ena ou da medida de seguran$a. .<nclu4do !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 3o =e a a!ela$o se ,undar no no <<<, d, deste artigo, e o tri&unal ad uem se convencer de ue a deciso dos *urados mani,estamente contr1ria B !rova dos autos, dar-l"e-1 !rovimento !ara su*eitar o ru a novo *ulgamento5 no se admite, !orm, !elo mesmo motivo, segunda a!ela$o. .<nclu4do !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0

R Cabimento de reviso criminal contra decises do j@ri: A re7is3o (ri,inal 8 ),a a23o a)t^no,a B)e a*enas *o'e ser a4)i<a'a a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'a senten2a (on'enat6ria. Ca5e re7is3o (ontra 'e(is3o 'o 4Pri o) Va7eria 7iola23o ; so5erania 'os 7ere'i(tosJ Caso *ossI7elK *o'erM o tri5)nal 4)l1ar fa<en'o a,5os os 4)I<osJ S *lena,ente (a5I7el o a4)i<a,ento 'e re7is3o (ri,inal (ontra as 'e(isFes 'o 4Pri. N3o VM 7iola23o ; so5erania 'os 7ere'i(tosK *ois a re7is3o 7e, ao en(ontro 'a *rote23o 'a li5er'a'e 'o a()sa'o. Al8, 'issoK *re7ale(e o enten'i,ento 'e B)eK *or o(asi3o 'a re7is3oK o Tri5)nal 'e J)sti2a *o'e fa<er o 4)I<o res(in'ente eK 'es'e 4MK o 4)I<o res(is6rio. Este enten'i,ento *re7ale(e in(l)si7e *or ),a i,*ortante B)est3o *rMti(a: a re7is3o 8 (a5I7el a*enas a*6s o trWnsito e, 4)l1a'oK B)eK e, 1eralK 8 eEtre,a,ente 'e,ora'o. Assi,K seria in7iM7el s)5,eter o a()sa'o a ), no7o 4)l1a,ento anos 'e*ois. OBS.: *osi23o ,inoritMria enten'e B)e 'e7e ser 'e7ol7i'o ao 4Pri O N)((i. !9

R #rincpio da non reformatio in pejus indireta e soberania dos veredictos: &on re"ormatio in pejus: e, re()rso eE(l)si7o 'a 'efesaK n3o se a',ite a refor,a 'o 4)l1a'o i,*)1na'o *ara *iorar a sit)a23o 'o a()sa'oK se4a so5 o *onto 'e 7ista B)alitati7oK se4a so5 o *onto 'e 7ista B)antitati7oK e ne, ,es,o *ara (orri1ir e7ent)al erro ,aterial. Este *rin(I*io 8 ), 1ran'e estI,)lo ao re()rso 'a 'efesa. Co, o re()rso eE(l)si7o 'a 'efesaK o) a sit)a23o 'o a()sa'o ,elVora o) (ontin)a a ,es,a. EE.: STJ >C 1=9.&"%. A non re"ormatio *o'e ser 'ireta o) in'ireta. A *ri,eira refereRse ; *roi5i23o 'e o Tri5)nal *roferir 'e(is3o ,ais 'esfa7orM7el ao a()sa'o e, re()rso eE(l)si7o 'a 'efesa GestM li1a'a ao 4)l1a,ento feito *elo Tri5)nalK B)e n3o *o'e *iorar a sit)a23o 'o r8)H. JM a se1)n'a si1nifi(a B)e se a senten2a i,*)1na'a for an)la'a e, re()rso eE(l)si7o 'a 'efesa o 4)i< B)e 7ier a *roferir no7a 'e(is3o e, s)5stit)i23o ; anterior ta,58, fi(a 7in()la'o ao ,MEi,o 'a *ena i,*osta na *ri,eira 'e(is3oK n3o *o'en'o a1ra7ar a sit)a23o 'o a()sa'o. EE.: Jos8 foi (on'ena'o *elo 'elito 'e latro(Inio: R Senten2a (on'enat6ria 'o 4)i< 'e *ri,eira instWn(ia *elo (ri,e 'e latro(Inio: *ena 'e ". anos e re1i,e a5erto Gerro 'o 4)i<HZ R O *ro,otor [(o,e) ,os(a\Z R Contra essa senten2a (on'enat6ria Vo)7e ),a a*ela23o eE(l)si7a 'a 'efesaZ R Q)an'o o Tri5)nal 'e J)sti2a 7ai 4)l1ar o re()rsoK a ele n3o 8 'a'o *iorar a sit)a23o 'o a()sa'o Gnon refor,atio 'iretaH. Ele n3o *o'erMK *ortantoK i,*or o re1i,e fe(Va'oZ R ,a1ineK *or8,K B)e o Tri5)nal an)le a senten2a (on'enat6ria *or 7iola23o ; a,*la 'efesa. sso si1nifi(a 'i<er B)e o Tri5)nal irM 'e7ol7er o *ro(esso *ara o 4)I<o 'e *ri,eira instWn(iaZ R Q)an'o o 4)i< re(e5er no7a,ente o *ro(essoK ele N0O *o'erM (orri1ir se) erro ini(ial e (on'enar o a()sa'o ao re1i,e fe(Va'o Gnon refor,atio in'iretaH. Na no7a 'e(is3o o 4)i< terM 'ois li,ites: a *ena 'e ". anos e a i,*osi23o 'e re1i,e a5erto. Este efeito (Va,aRse [*ro'r^,i(o\: efeito 'e ),a senten2a B)eK a*esar 'e an)la'aK (ontin)a 1eran'o efeitos Gli,ita a *ena B)e serM i,*osta *ela no7a 'e(is3oH.

Re"ormatio e 4Pri: EE.: R O a()sa'o foi 'en)n(ia'o *or Vo,I(io B)alifi(a'o G,oti7o tor*eHZ

!=

R O Tri5)nal 'o JPri *roferi) ), senten2a (on'enat6ria *or Vo,i(I'io si,*les: *ena 'e 9 anosZ R Contra essa senten2a foi inter*osta a*ela23o eE(l)si7a 'a 'efesaZ R O Tri5)nal ad !uem 'M *ro7i,ento ; a*ela23oK an)lan'o a senten2a (on'enat6riaZ R Os a)tosK ent3oK retorna, ; *ri,eira instWn(ia e o a()sa'o serM s)5,eti'o a no7o JPriZ R Neste no7o 4)l1a,ento a*li(aRse o *rin(I*io 'a non refor,atioJ Por ), la'oK VM a ne(essi'a'e 'e *rote23o ao a()sa'o *ela non re"ormatio. Por o)tro la'oK VM a ne(essi'a'e 'e se res*eitar a so5erania 'os 7er'i(tos: se a 'enPn(ia 7ersa so5re ), Vo,i(I'io B)alifi(a'oK (o,o 8 B)e *o'e,os esta5ele(er ),a li,ita23o *ara o 4)ra'o no ,o,ento 'a 7ota23oJ O 4)ra'oK e, rela23o ; B)alifi(a'oraK teria 'e ,anter o 7oto 'o *ri,eiro 4)l1a,ento Go) se4a: n3o *o'eria es(olVer se) *r6*rio 7otoH. O) se4a: os 4)ra'os s3o so5eranos. PortantoK e, ), se1)n'o 4)l1a,entoK *o'e, re(onVe(er B)alifi(a'oras eco) (a)sas 'e a),ento 'e *ena B)e n3o fora, re(onVe(i'as no 4)l1a,ento anterior. To'a7iaK se o res)lta'o 'a 7ota23o no se1)n'o 4)l1a,ento for i'+nti(o ao 'o *ri,eiro o J)i< Presi'ente n3o *'oerM a1ra7ar a *ena 'o a()sa'oK so5 *ena 'e 7iola23o ao *rin(I*io 'a non re"ormatio in pejus in'ireta. No eEe,*lo a(i,a: os 4)ra'osK se B)isere,K *o'eria, re(onVe(er a B)alifi(a'ora [,oti7o tor*e\ ain'a B)e ela n3o tenVa si'o re(onVe(i'a no *ri,eiro 4)l1a,ento. To'a7iaK (aso os 4)ra'os ,antenVa, a (lassifi(a23o 'e [Vo,i(I'io si,*les\K ao J)i< Presi'ente n3o 8 'a'o a),entar a *ena Gele 'e7erM se ater ao ,MEi,o 'e 9 anosK B)e foi esta5ele(i'o no *ri,eiro 4)l1a,entoH. CU DADO: o ST:K no >C C!..--K 'e) (lara *re*on'erWn(ia ; non re"ormatio e, *re4)I<o 'a so5erania 'os 7ere'i(tos. O (aso 8 o se1)inte: ), (i'a'3o foi 'en)n(ia'o *or Vo,i(I'io B)alifi(a'o e s)5,eti'o a tr+s 4)l1a,entos *elo 4Pri. No *ri,eiroK foi a5sol7i'o. Contra essa a5sol7i23o Vo)7e ),a a*ela23o 'o MP G'e(is3o ,anifesta,ente (ontrMria ; *ro7a 'os a)tosH. O Tri5)nal 'e) *ro7i,ento ; a*ela23o. >o)7eK ent3oK ), se1)n'o 4PriK B)e (on'eno) o (i'a'3o *or Vo,i(I'io si,*les a ),a *ena 'e 9 anos. Contra essa 'e(is3o Vo)7e a*ela23o eE(l)si7a 'a 'efesa Gre(orre) i,*)1nan'o a B)esita23oH. A a*ela23o foi *ro7i'a. >o)7eK assi,K ), ter(eiro 4Pri. No ter(eiro 4Pri o (i'a'3o foi (on'ena'o *or Vo,i(I'io B)alifi(a'o a ),a *ena 'e 1" anos. Para a 'o)trina: no ter(eiro 4)l1a,ento n3o Va7eria B)alB)er 65i(e ao re(onVe(i,ento 'e B)alifi(a'ora *elos 4)ra'os Gso5erania 'os 7ere'i(tosH. Assi,K n3o VM B)alB)er 7e'a23o ; i,*osi23o 'essa *ena 'e 1" anosZ Para o ST:: *elo fato 'e o ter(eiro 4)l1a,ento s6 ter si'o *ossI7el 'e7i'o ao re()rso inter*osto eE(l)si7a,ente *ela 'efesaK an)la'o o 4)l1a,entoK a *ena n3o *o'eria )ltra*assar os 9 anos.

1.& Co%#et$n ia #ara /"!,a%ento dos ri%es do!osos ontra a 3ida


!C

#reviso constitucional: R Art. .K DDDA K CR:BcCC:


GGGC<<< - recon"ecida a institui$o do *:ri, com a organi/a$o ue l"e der a lei, assegurados: d0 a com!et%ncia !ara o *ulgamento dos crimes dolosos contra a vida5

Q)ais s3o os (ri,es 'olosos (ontra a 7i'aJ Os (ri,es 'olosos (ontra a 7i'a s3o aB)eles *re7istos nos arts. 1"1 a 1"9 'o CP: Vo,i(I'ioK infanti(I'ioK a5orto e insti1a23o ao s)i(I'io.

A (o,*et+n(ia esta5ele(i'a na CR:B 8 ),a (o,*et+n(ia ,Ini,aK B)e n3o *o'e ser s)*ri,i'a ne, ,es,o *or e,en'a (onstit)(ional O (lM)s)la *8treaK B)e 7isa n3o s6 a ,anter o 4)l1a,ento 'os (ri,es 'olosos (ontra a 7i'a *elos se)s se,elVantesK (o,o ta,58, a asse1)rar a *arti(i*a23o 'o *o7o no J)'i(iMrio. E,5ora n3o *ossa ser s)*ri,i'aK 8 *lena,ente *ossI7el a a,*lia23o 'a (o,*et+n(ia 'o 4Pri *or leiK (o,o no (aso 'e (ri,es (oneEos o)K ain'aK no (aso 'e (ontin+n(iaK sal7o se eleitorais o) ,ilitares G'e (o,*et+n(ia 'a J)sti2a Eleitoral e MilitarK res*e(ti7a,enteH.

(o so julgados pelo ?@ri5 CONCURSO: B)ais s3o os (ri,es en7ol7en'o a ,orte G'olosaH 'e ),a *essoa B)e n3o 73o *ara o 4PriJ 1_H .atrocnio: n3o 8 (ri,e 'oloso (ontra a 7i'aK ,as si, (ontra o *atri,^nio Gro)5o se1)i'o 'e ,orte 'olosa o) ()l*osaH O sP,)la 9%& 'o ST:Z
S?mula @'2 A COMPETNCIA PARA O PROCESSO E JULGAMENTO DE LATROCNIO DO JUIZ SINGULAR E NO DO TRIBUNAL DO JRI.

OBS.: este ,es,o ra(io(Inio 7ale *ara o)tros (ri,es (ontra o *atri,^nio (o, o res)lta'o ,orteK a eEe,*lo 'a eEtors3o ,e'iante seB)estro se1)i'a 'e ,orte.

!!

"_H &tos An"racionais: ,enor 'e 1C anos fi(a so5 a res*onsa5ili'a'e 'a Aara 'a nfWn(ia e J)7ent)'eZ &_H Kenocdio: o 5e, 4)rI'i(o t)tela'o *elo 1eno(I'io n3o 8 a 7i'aK ,as si, a eEist+n(ia 'e 1r)*o na(ionalK 8tni(oK ra(ial o) reli1ioso. Lo1oK o (ri,e 'e 1eno(I'io 8 'e (o,*et+n(ia 'o 4)i< sin1)larZ SeK *or8,K *rati(a'o ,e'iante a ,orte 'e ,e,5ros 'o 1r)*oK o a1ente 'e7e res*on'er *elos (ri,es 'e Vo,i(I'io *erante o 4PriK B)e terM for2a atrati7a e, rela23o ao (ri,e (oneEo 'e 1eno(I'io. OBS.: o 1eno(I'io *o'e ser *rati(a'o 'e 7Mrias for,asK ain'a B)e in'ireta,enteK (o,oK *or eEe,*loK 'an'o anti(on(e*(ional *ara as ,)lVeres 'e ),a tri5o. Mas B)e, *rati(a o 1eno(I'io ,atan'o *essoas 'o 1r)*oK res*on'e tanto *elo (ri,e 'e 1eno(I'ioK B)anto *elos Vo,i(I'ios (o,eti'os.

-_H <oro por prerrogativa de "uno prevista na Constituio <ederal : 7i1oraK aB)iK o *rin(I*io 'a es*e(iali'a'eZ OBS. 1: foro 'os 7erea'ores O (o,o o foro 'os 7erea'ores s6 estM *re7isto e, Constit)i23o Esta')al Ge n3o na CR:BHK a (o,*et+n(ia neste (aso 8 'o Tri5)nal 'o JPri O SP,)la ="1 'o ST:.
S?mula A%0 A COMPETNCIA CONSTITUCIONAL DO TRIBUNAL DO JRI PREVALECE SOBRE O FORO POR PRERROGATIVA DE FUNO ESTABELECIDO EXCLUSIVAMENTE PELA CONSTITUIO ESTADUAL.

OBS.. ": 'e*)ta'o esta')al O VM 1ran'e *ol+,i(a no B)e tan1e ; (o,*et+n(ia *ara 4)l1ar 'e*)ta'o esta')al e, (ri,es 'olosos (ontra a 7i'a: 'is()teRse se (onsta 'a Constit)i23o :e'eral o) Esta')al. >M ), 4)l1a'o re(ente 'o STJK 'i<en'o B)e 8 (o,*etente o Tri5)nal 'e J)sti2aK ),a 7e< B)e o foro 'o 'e*)ta'o esta')al en(ontraRse na CR:B Ge n3o eE(l)si7a,ente na Constit)i23o Esta')alH.

+$MP;TE1+ ,B +( M;S &$.$S$S +$1T(, , 6 &,B &;P<T,&$ ;ST,&<,.B 7&ida-se de con"!ito de compet(ncia c&4a ess(ncia saber a 3&em cabe 4&!$ar os crimes do!osos contra a #ida 3&ando praticados por dep&tado estad&a!, isto , se a prerro$ati#a de "&no desses par!amentares est0 inserida na pr%pria 7onstit&io Bedera! o& apenas na 7onstit&io do estado. A 9eo, por maioria, entende& 3&e as constit&i2es !ocais, ao estabe!ecer para os dep&tados estad&ais id(ntica $arantia pre#ista para os con$ressistas, re"!etem a pr%pria 7onstit&io Bedera!, no se podendo, portanto, a"irmar 3&e a re"erida prerro$ati#a encontra-se pre#ista, e-c!&si#amente, na 7onstit&io estad&a!. Assim, de#e pre#a!ecer a teoria do para!e!ismo constit&ciona!, re"erente 1 inte$rao de #0rias cate$orias de princ)pios 3&e at&am de "orma con4&nta, sem Lierar3&ia, irradiando as diretri8es

1%%

constit&cionais para os demais dip!omas !e$ais do estado. 7onsi$no&-se 3&e a adoo de &m critrio "&ndado na ap!icao de re$ras simtricas re"ora a re!e#Kncia da "&no p b!ica prote$ida pe!a norma do "oro pri#ati#o. Ademais, a pr%pria 7arta da >ep b!ica instit&i, em se& art. 2., o princ)pio da simetria, dispondo 3&e os estados or$ani8am-se e se re$em pe!as constit&i2es e !eis 3&e adotarem, obser#ando-se, cont&do, os princ)pios por e!a adotados. Diante desses "&ndamentos, por maioria, conLece&-se do con"!ito e se dec!aro& competente para o 4&!$amento do "eito o @J. ++ 90:B22*-T$8 (elB MinB Maria TFere2a de ,ssis Moura8 -ul"ado em 24G99G2090. +/@A9 DA >=DADE/ A compet(ncia para o 4&!$amento dos crimes do!osos contra a #ida do @rib&na! do J ri, re$ra 3&e est0 pre#ista na 7arta Ma$na nos se$&intes termosM $rt. /2, 3334(((. Pois bem. A 3&esto em 4&!$amento no 77 10..227 T @/, re!atado pe!a Ministra Maria @Lere8a, cin$e-se 1 determinao da compet(ncia para o 4&!$amento de crime do!oso contra a #ida praticado por dep&tado estad&a!. +o caso, a partic&!aridade 3&e torno& o "ato disc&t)#e! no @rib&na! da 7idadania "oi a e-ist(ncia de dispositi#o pre#isto na 7onstit&io estad&a! do @/ sobre o "oro de prerro$ati#a de "&no para estes membros do !e$is!ati#o estad&a!. / prob!ema, como bem e-pYs a Ministra re!atora, seria apontar 3&a! re$ra pre#a!eceriaM a norma constit&ciona! sobre a compet(ncia do @rib&na! do J ri para 4&!$amento destes crimes o& a norma estad&a! 3&e reconLece o pri#i!$io do "oro por prerro$ati#a de "&no. 9obre o ass&nto L0 en&nciado da 9 m&!a 721 do 9@B. Poder-se-ia conc!&ir 3&e a s m&!a encerraria a disc&sso proposta no presente 7on"!ito de 7ompet(ncia. +o entanto, cabe a!ertar para o se$&inteM a 7onstit&io Bedera! reser#a aos dep&tados estad&ais as mesmas prerro$ati#as pre#istas aos dep&tados "ederais - art. 27, \1SM ,rtB 2*8 H 9B 9er0 de 3&atro anos o mandato dos
Dep&tados =stad&ais, ap!icando- s(-!Les as re$ras desta 7onstit&io sobre sistema e!eitora!, in#io!abi!idade, im&nidades, rem&nerao, perda de mandato, !icena, impedimentos e incorporao 1s Boras Armadas

=m o&tro dispositi#o, o mesmo dip!oma !e$a! pre#( 3&e os dep&tados "ederais $o8am de "oro por prerro$ati#a de "&noM ,rtB :38 9B /s Dep&tados e 9enadores, desde
a e-pedio do dip!oma, sero s&bmetidos a 4&!$amento perante o 9&premo @rib&na! Bedera!.

Assim, embora a s m&!a tenLa "i-ado entendimento de 3&e a compet(ncia do @rib&na! do J ri de#e pre#a!ecer, e!a mesma menciono& 3&e a re$ra #a!e para casos em 3&e a prerro$ati#a de "&no se4a estabe!ecida e-c!&si#amente na 7onstit&io estad&a!. +o caso 4&!$ado no presente 77, L0 meno na 7onstit&io estad&a!, mas nas !i2es da Ministra, a re$ra a3&i no est0 e-c!&si#amente pre#ista na 7onstit&io do @/, eis 3&e, pe!o princ)pio da simetria, no racioc)nio acima e-posto, o "oro por prerro$ati#a de "&no decorre da pr%pria Gei Maior. Assim sendo, conc!&i-se 3&e a re$ra inserta na s m&!a ap!ic0#e! aos casos em 3&e no Lo&#er pre#iso constit&ciona! sobre a pre#a!(ncia do "oro por prerro$ati#a de "&no em detrimento do 4 ri, como seria a sit&ao, por e-emp!o, de &ma 7onstit&io estad&a! atrib&ir "oro por prerro$ati#a de "&no aos de!e$ados ci#is. +o presente in"ormati#o de 4&rispr&d(ncia, no entanto, a @erceira 9eo do 9@J "i-o& entendimento de 3&e a re$ra pre#ista nas 7onstit&i2es estad&ais para os

1%1

dep&tados estad&ais est0 de acordo com os preceitos constit&cionais, !o$o, pre#a!ece o "oro por prerro$ati#a de "&no.

._H Crime poltico de matar o #residente da 7ep@blica9 do :enado9 da CJmara dos 3eputados e do :L<: (o,*et+n(ia 'o 4)i< sin1)lar fe'eralZ Se ,atar o *resi'enteK e o fi<er (o, ,oti7a23o *olIti(aK o 'elito 'eiEa 'e ser trata'o (o,o ), (ri,e 'oloso (ontra a 7i'a e *assa a ser trata'o 'e (ri,e 'e nat)re<a *olIti(a. Lo1oK a (o,*et+n(ia n3o serM 'o tri5)nal 'o 4Pri. Art. "!K Lei =1=%cC&:
Art. 29 - >atar ual uer das autoridades re,eridas no art. 22 .Presidente da 6e!:&lica, do =enado, da C#mara e do =KP0.

EE.: se Jos8 ,atar a *resi'ente (o, ,oti7a23o *olIti(aK esse (ri,e 'e7e ser 4)l1a'o *or ), 4)i< sin1)lar fe'eral e n3o *elo 4Pri.

9_H ;ilitar da ativa que mata militar da ativa : esse (ri,e serM 4)l1a'o *ela J)sti2a MilitarZ

=_H Civil que comete ,omicdio doloso contra militar das <oras &rmadas em servio5 o ST: enten'e) B)e o (i7il B)e *rati(a este 'elito 'e7e ser 4)l1a'o *ela J)sti2a Militar 'a Uni3o O ST:K>C !1%%&:
A>A;KA: LASAA= CD6PN=. CD;=K<KNC<D;A7. PA;A7 ><7<KA6. P6DCA==NA7 PA;A7 ><7<KA6. C6<>A )D7D=D P6AK<CA)D PD6 C<C<7 CD;K6A A C<)A )A ><7<KA6 )A AA6D;YNK<CA A> =A6C<OD: CD>PAK[;C<A )A MN=K<OA ><7<KA6 PA6A P6DCA==A>A;KD A MN7XA>A;KD )A AOTD PA;A7: A6K. 9, <;C. <<<, A7V;AA ), )D C\)<XD PA;A7 ><7<KA6: CD;=K<KNC<D;A7<)A)A. P6ACA)A;KA=. LASAA= CD6PN= )A;AXA)D. 1. A *uris!rud%ncia do =u!remo Kri&unal Pederal no sentido de ser constitucional o *ulgamento dos crimes dolosos contra a vida de militar em servi$o !ela *usti$a castrense, sem a su&misso destes crimes ao Kri&unal do M:ri, nos termos do o art. 9, inc. <<<, _d_, do C@digo Penal >ilitar. 2. La&eas cor!us denegado.

ATEN/0O: 'e7e serK o5ri1atoria,enteK ,ilitar 'as :or2as Ar,a'asZ sen'o ,ilitar esta')alK a (o,*et+n(ia serM 'o Tri5)nal 'o JPri. OBS. 1: Tri5)nal 'o JPri s6 eEiste no W,5ito fe'eral e esta')alZ n3o eEiste na J)sti2a Militar e ne, na Eleitoral.

C_H Liro de &bate ou tiro de destruio O art. !_K *arM1rafo Pni(oK 'o CPM Gre'a23o 'a'a *ela Lei 1".-&"c11H:
Art. 9 Consideram-se crimes militares, em tem!o de !a/:

1%"

Par1gra,o :nico. Ds crimes de ue trata este artigo uando dolosos contra a vida e cometidos contra civil sero da com!et%ncia da *usti$a comum, salvo uando !raticados no conte'to de a$o militar reali/ada na ,orma do art. 333 da 7ei no 8.525, de 19 de de/em&ro de 19-2 - C@digo Srasileiro de Aeron1utica

Se ),a aerona7e a'entrar no territ6rio na(ional n3o o5ser7an'o as *ro7i'+n(ias *re7istas e, leiK ela 8 (onsi'era'a VostilK *o'en'o ser a5ati'aK 'estr)I'a *or ), [t)(ano\ 'a Uni3o. Dessa for,aK se B)e, 7ai ser res*onsM7el 8 a :or2a A8rea BrasileiraK o tiro 'e a5ate 'e7erM ser 4)l1a'o *ela J)sti2a Militar 'a Uni3o.

2.

PROCEDI(ENTO ESCA'ONADO OU AI6JSICO DO TRIAUNA' DO JNRI

Co,o o *r6*rio no,e s)1ereK o *ro(e'i,ento 'o Tri5)nal 'o JPri 8 (o,*osto 'e " fases:

R PR ME RA :ASE: ACCUSA+)O&)SH

PROCED MENTO

SUMLR O

DA

CULPA

G 'U()C)U*

AB)iK s6 VM a *arti(i*a23o 'o *ro(esso *elo J)i< S),arianteZ n3o VM a *resen2a 'e 4)ra'os.

A *ri,eira fase te, incio (o, o ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6ria GB)eiEac'enPn(iaH. CONCURSO: B)al 8 a *e2a a()sat6ria 'o Tri5)nal 'o JPriJ S a 'enPn(iaK e, re1ra. No entantoK 'e7e,os le,5rar B)e 8 *ossI7el a23o *enal *ri7a'a no Tri5)nal 'o JPri e, ')as sit)a2FesK B)ais se4a,: R A23o *enal *ri7a'a s)5si'iMria 'a *P5li(a: se o MP fi(ar inerte no *ra<o le1al G1. 'iasHK (a5erM a23o *ri7a'a s)5si'iMria 'a *P5li(aZ R ConeE3o (o, (ri,e 'e a23o *enal 'e ini(iati7a *ri7a'a Go i'ealK aB)iK (ont)'oK 8 se*arar os *ro(essos (o, 5ase no art. C%K 'o CPPH.

Essa *ri,eira fase 8 concluda (o, a *rola23o 'e ),a 'as se1)intes 'e(isFes: i,*ronPn(iaK 'es(lassifi(a23oK a5sol7i23o s),Mria o) *ronPn(ia.

CONCURSO: B)al 8 o pra-o *ara a (on(l)s3o 'a *ri,eira faseJ A Lei 11.9C!c%C tro)Ee ), *ra<o *ara a (on(l)s3o 'a *ri,eira faseK B)al se4aK !% 'ias Gart. -1"K 'o CPPHK *ra<o este B)e *o'e ser )sa'o tanto *ara o a()sa'o *reso B)anto *ara o solto. 1%&

Art. (12. D !rocedimento ser1 conclu4do no !ra/o m1'imo de 93 .noventa0 dias. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

E B)ais s3o as (onseB)+n(ias 'a ino5ser7Wn(ia 'esse *ra<oJ No to(ante ao a()sa'o *resoK e7ent)al eE(essoK 'es'e B)e a5)si7oK a)tori<a o relaEa,ento 'a *ris3o. E, rela23o ao a()sa'o soltoK esse *ra<o a(a5a f)n(iona'o (o,o ), *ra<o i,*r6*rioK isto 8K aB)ele ()4a ino5ser7Wn(ia n3o a(arreta nenV),a (onseB)+n(ia.

R SE?UNDA :ASE : JU$#O DA CAUSA G'U()C)U* CAUSAEH Essa fase (ontaK ini(ial,enteK (o, a *arti(i*a23o a*enas 'o J)i< Presi'ente eK *osterior,enteK 'os 4)ra'os.

Antes 'a Lei 11.9C!c%CK a se1)n'a fase tinVa incio (o, o ofere(i,ento 'o li5elo a()sat6rioK o B)al foi eEtinto (o, a a'7ento 'a s)*ra(ita'a lei. Co, a eEtin23o 'o li5elo a()sat6rioK a se1)n'a fase *assa a ter inI(io a*6s a precluso da deciso de pron@nciaK (o, a *re*ara23o 'o *ro(esso *ara 4)l1a,ento e, PlenMrio O arts. -"1 e -""K CPP:
Art. (21. Preclusa a deciso de !ron:ncia, os autos sero encamin"ados ao *ui/ !residente do Kri&unal do M:ri. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o Ainda ue !reclusa a deciso de !ron:ncia, "avendo circunst#ncia su!erveniente ue altere a classi,ica$o do crime, o *ui/ ordenar1 a remessa dos autos ao >inistrio P:&lico. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o Am seguida, os autos sero conclusos ao *ui/ !ara deciso. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 =e$o )a Pre!ara$o do Processo !ara .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Plen1rio

Mulgamento

em

Art. (22. Ao rece&er os autos, o !residente do Kri&unal do M:ri determinar1 a intima$o do @rgo do >inistrio P:&lico ou do uerelante, no caso de uei'a, e do de,ensor, !ara, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, a!resentarem rol de testemun"as ue iro de!or em !len1rio, at o m1'imo de 5 .cinco0, o!ortunidade em ue !odero *untar documentos e re uerer dilig%ncia. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

OBS.: N)((iK e, *osi23o isola'aK enten'e B)e essa *re*ara23o 'o *ro(esso seria ),a fase a)t^no,a. Se1)n'o eleK o 4Pri 8 (o,*osto 'e tr+s fases: s),Mrio 'e ()l*aK *re*ara23oK e 4)l1a,ento e, *lenMrio *ro*ria,ente 'ito.

A concluso 'esta fase 'MRse (o, a sess3o 'e 4)l1a,ento no PlenMrio 'o JPri. AB)iK Va7erM a *arti(i*a23o 'o J)i< Presi'enteK ,ais 7inte (in(o 4)ra'osK sete 'os B)ais ir3o 1%-

(o,*or o ConselVo 'e Senten2a. O 4)l1a,ento no PlenMrio *o'e ()l,inar e, ),a senten2a (on'enat6riaK a5sol)t6ria o) e, ),a 'es(lassifi(a23o.

CONCURSO: B)al 8 o pra-o 'e (on(l)s3o 'a se1)n'a fase 'o *ro(e'i,ento 'o Tri5)nal 'o JPriJ A lei 8 o,issaK ,asK a *artir 'a leit)ra 'o art. -"CK CPPK 8 *ossI7el eEtrair o *ra<o 'e seis ,esesK (onta'os 'a *re(l)s3o 'a 'e(is3o 'e *ronPn(iaK 'es'e B)e a 'efesa n3o tenVa (on(orri'o *ara essa 'ila23o. O art. -"CK CPP *re7+ B)e se o 4)l1a,ento n3o for reali<a'o no *ra<o 'e seis ,esesK ele 'e7erM ser 'eslo(a'o *ara o)tra (o,ar(a G'esafora,entoH.
Art. (2-. D desa,oramento tam&m !oder1 ser determinado, em ra/o do com!rovado e'cesso de servi$o, ouvidos o *ui/ !residente e a !arte contr1ria, se o *ulgamento no !uder ser reali/ado no !ra/o de 2 .seis0 meses, contado do tr#nsito em *ulgado da deciso de !ron:ncia. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

3. PRI(EIRA 6ASE ACCUSATIONIS

DO

PROCEDI(ENTO

DO

JNRI

JUDICIUM

#rocedimento comum ordin>rio: Ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6ria re(e5i,ento c re4ei23o (ita23o rea23o 'efensi7a ; i,*)ta23o oiti7a 'o MP Gse for o (asoH a5sol7i23o s),Mria Gse for o (asoH 'esi1na23o 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento reali<a23o 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento senten2a.

A *ri,eira fase 'o *ro(e'i,ento 'o 4Pri 8 ,)ito se,elVante ao *ro(e'i,ento (o,), or'inMrio. To'a7iaK 'e7e, ser 'esta(a'as as se1)intes 'iferen2as: R No judicium accusationisK VM *re7is3o eE*ressa 'e oiti7a 'o MP a*6s a a*resenta23o 'a res*osta ; a()sa23o *ela 'efesa O art. -%!K CPP:
Art. (39. A!resentada a de,esa, o *ui/ ouvir1 o >inistrio P:&lico ou o uerelante so&re !reliminares e documentos, em 5 .cinco0 dias. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

R No *ro(e'i,ento (o,), or'inMrioK a a5sol7i23o s),MriaK *re7ista no art. &!=K CPP *o'erM se 'ar i,e'iata,ente a*6s a a*resenta23o 'a res*osta ; a()sa23oK lo1oK antes 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento. JM na *ri,eira fase 'o *ro(e'i,ento 'o 4PriK a a5sol7i23o s),MriaK *re7ista no art. -1.K CPPK s6 *o'erM o(orrer ao final 'a a)'i+n(ia 'e instr)23o.

1%.

Art. 398. A!@s o cum!rimento do dis!osto no art. 392-A .res!osta B acusa$o0, e !ar1gra,os, deste C@digo, o *ui/ dever1 a&solver sumariamente o acusado uando veri,icar: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0. Art. (15. D *ui/, ,undamentadamente, a&solver1 desde logo o acusado, uando: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

R Na *ri,eira fase 'o *ro(e'i,ento 'o 4PriK n3o VM *re7is3o le1al eE*ressa so5re o reB)eri,ento 'e 'ili1+n(ias. To'a7iaK (o, 5ase no *rin(I*io 'a 5)s(a 'a 7er'a'e Gart. 1.9K K CPPHK na'a i,*e'e B)e o 4)i< 'eter,ine a reali<a23o 'e 'ili1+n(ias. No *ro(e'i,ento (o,), or'inMrioK 8 *lena,ente *ossI7el a reB)isi23o 'e 'ili1+n(ias.

R Na *ri,eira fase 'o *ro(e'i,ento 'o 4Pri n3o VM *re7is3o le1al eE*ressa a(er(a 'a s)5stit)i23o 'as ale1a2Fes orais *or ,e,oriais. No *ro(e'i,ento (o,),K o 4)i< *o'e a)tori<arK *or eE*ressa *re7is3o le1alK essa s)5stit)i23o.
Art. (11. ;a audi%ncia de instru$o, !roceder-se-1 B tomada de declara$Hes do o,endido, se !oss4vel, B in uiri$o das testemun"as arroladas !ela acusa$o e !ela de,esa, nesta ordem, &em como aos esclarecimentos dos !eritos, Bs acarea$Hes e ao recon"ecimento de !essoas e coisas, interrogando-se, em seguida, o acusado e !rocedendo-se o de&ate. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 (o As alega$Hes sero orais, concedendo-se a !alavra, res!ectivamente, B acusa$o e B de,esa, !elo !ra/o de 23 .vinte0 minutos, !rorrog1veis !or mais 13 .de/0. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

R No *ro(e'i,ento (o,),K ale1a2Fes orais *re(Mrias o) s)a a)s+n(ia s3o (a)sa 'e n)li'a'e a5sol)taK *or 7iola23o ; a,*la 'efesa GsP,)la ."&K ST:H. Na *ri,eira fase 'o *ro(e'i,ento 'o 4PriK no entantoK (aso a 'efesa 7isl),5re a ine7ita5ili'a'e 'a *ronPn(ia n3o Va7erM n)li'a'e se as ale1a2Fes fore, a*resenta'as 'e ,aneira res),i'a G*or [ne1a23o 1eral\H. sso *orB)e se trata 'e estrat81ia 'a 'efesaK B)e n3o te, interesse e, ante(i*ar s)a tese 'efensi7a G1)ar'an'oRa *ara o PlenMrioH. EE.: o a'7o1a'o afir,a Y [a 'efesaK neste ,o,entoK se li,ita a 'i<er B)e o r8) 8 ino(ente e B)e *ro7arM s)a ino(+n(ia B)an'o 'o PlenMrio 'o JPri\. S ),a estrat81ia: o a'7o1a'o 1)ar'a se)s ar1),entos ,ais i,*ortantes *ara o *rin(i*al ,o,ento 'e 'efesaK B)al se4aK o PlenMrio 'o JPri.
S?mula 7%2 ;D P6DCA==D PA;A7, A PA7KA )A )APA=A CD;=K<KN< ;N7<)A)A AS=D7NKA, >A= A =NA )AP<C<[;C<A =\ D A;N7A6Y =A LDNCA6 P6DCA )A P6AMNV`D PA6A D 6FN.

Q)atro 'e(isFes *o'e, ser *rolata'as ao final 'a *ri,eira fase: R ,*ronPn(iaZ R PronPn(iaZ 1%9

R Des(lassifi(a23oZ R A5sol7i23o s),Mria.

3.1 I%#ronPn ia
O a()sa'o 'e7e ser i,*ron)n(ia'o B)an'o o 4)i< n3o esti7er (on7en(i'o 'a eEist+n(ia 'o (ri,e o) 'e in'I(ios s)fi(ientes 'e a)toria o) *arti(i*a23o.

A. Nat)re<a 4)rI'i(ac(oisa 4)l1a'a Q)al 8 a nat)re<a 4)rI'i(a 'a 'e(is3o 'e i,*ronPn(iaJ A i,*ronPn(ia 8 ),a senten2aJ Art. -19K CPP:
Art. (12. Contra a senten$a de im!ron:ncia ou de a&solvi$o sum1ria ca&er1 a!ela$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O CPP fala (lara,ente e, [senten2a 'e i,*ronPn(ia\. To'a7iaK a i,*ronPn(ia N0O 8 ),a senten2aZ ela N0O a*re(ia o ,8rito. O i'eal 8 'i<er B)eK a*esar 'o teor 'o art. -19K a i,*ronPn(ia 8K na 7er'a'eK ),a 'e(is3o interlo()t6ria ,ista ter,inati7a. R S 'e(is3o interlo()t6riaK *ois n3o a*re(ia o ,8rito: B)an'o o a()sa'o 8 i,*ron)n(ia'oK o 4)i< n3o 'i< se 8 ()l*a'o o) ino(enteZ R S 'e(is3o ,istaK *ois *Fe fi, a ),a fase *ro(e'i,ental: a i,*ronPn(ia en(erra a *ri,eira fase 'o *ro(e'ie,nto 'o 4PriZ R S 'e(is3o ter,inati7aK *ois *Fe fi, ao *ro(esso.

Q)al 8 a es*8(ie 'e (oisa 4)l1a'a for,a'a e, torno 'a 'e(is3o 'e i,*ronPn(iaJ Antes 'a Lei 11.9C!c%CK a i,*ronPn(ia o(orria B)an'o: 1_H O 4)i< n3o se (on7en(ia so5re a eEist+n(ia 'o (ri,e e in'I(ios 'e a)toriac*arti(i*a23o Y (oisa 4)l1a'a for,alZ "_H Pro7a'a a ineEist+n(ia 'o fato Y (oisa 4)l1a'a for,al e ,aterialZ &_H Pro7a'a a ne1ati7a 'e a)toriac*arti(i*a23o Y (oisa 4)l1a'a for,al e ,aterialZ -_H Re(onVe(i'a a ati*i(i'a'e for,al o) ,aterial 'a (on')ta 'elit)osa Y (oisa 4)l1a'a for,al e ,aterial. A i,*ronPn(ia B)e fa<ia (oisa 4)l1a'a for,al e ,aterial era (Va,a'a 'e [i,*ronPn(ia a5sol)t6ria\.

1%=

Co, o a'7ento 'a Lei 11.9C!c%CK as Vi*6teses "K & e -K B)e antes era, (a)sas 'e i,*ronPn(iaK *assara, a a)tori<ar a a5sol7i23o sP,aria Gart. -1.K CPPH. A Lei 11.9C!c%CK ent3oK EDT N?U U a i,*ronPn(ia a5sol)t6ria. >o4eK *ortantoK te,os a*enas ),a (a)sa 'e i,*ronPn(iaK B)al se4aK o n3o (on7en(i,ento 'o 4)i< so5re a eEist+n(ia 'o (ri,e e in'I(ios 'e a)toriac*arti(i*a23oK B)e fa< t3o so,ente CO SA JUL?ADA :ORMAL. Dessa for,aK s)r1in'o *ro7as for,al o) s)5stan(ial,ente no7asK 8 *ossI7el o ofere(i,ento 'e o)tra *e2a a()sat6ria (ontra o a()sa'o. ATEN/0O: a CJ: 8 a i,)ta5ili'a'e 'a 'e(is3o 'entro 'o *ro(esso e, B)e foi *roferi'a. Assi,K 'entro 'o *ro(esso e, B)e se 'e) a 'e(is3o 'e i,*ronPn(iaK esta n3o *o'erM ,ais ser altera'a. Dessa for,aK (aso s)r4a *ro7a no7aK n3o VM rea5ert)ra 'o ,es,o *ro(essoZ insta)raRse ), NOAO *ro(esso. Pro7a for,al,ente no7a E *ro7a s)5stan(ial,ente no7a: Pro7a for,al,ente no7a: 8 aB)ela B)e 4M era (onVe(i'aK ,as B)e 1anVo) no7a 7ers3o. EE.: teste,)nVa B)e Va7ia si'o a,ea2a'a e B)eK *or issoK Va7ia *resta'o 'e*oi,ento falso resol7e (orri1ir se) 'e*oi,ento. Pro7a s)5stan(ial,ente no7a: 8 a *ro7a in8'itaK B)e esta7a o()lta ; 8*o(a 'a 'e(is3o. EE.: (a'M7er B)e esta7a e, lo(al in(erto e foi en(ontra'o. Art. -1-K CPP:
Art. (1(. ;o se convencendo da materialidade do ,ato ou da e'ist%ncia de ind4cios su,icientes de autoria ou de !artici!a$o, o *ui/, ,undamentadamente, im!ronunciar1 o acusado. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. An uanto no ocorrer a e'tin$o da !uni&ilidade, !oder1 ser ,ormulada nova den:ncia ou uei'a se "ouver !rova nova. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

B. nfra2Fes (oneEas EE.: (ri,e 'e *orte ile1al 'e ar,a 'e fo1o (oneEo (o, (ri,e 'e Vo,i(I'io Y o a()sa'o 8 i,*ron)n(ia'o no 'elito 'e Vo,i(I'ioZ o B)e fa<erK ent3oK (o, o (ri,e 'e *orte 'e ar,aJ #reclusa a deciso de impron@ncia9 os crimes conexos sero remetidos ao ju-o singular competente. A i,*ronPn(ia N0O atin1e os (ri,es (oneEos.

C. Des*ronPn(ia A 'es*ronPn(ia 8 ),a 'e(is3o 'e *ronPn(ia transfor,a'a e, i,*ronPn(ia e, 7irt)'e 'a inter*osi23o 'o RESE: o a()sa'o B)e foi *ron)n(ia'o inter*Fe RESEK o B)al 8 4)l1a'o fa7ora7el,ente a eleK transfor,an'o a 'e(is3o 'e *ronPn(ia e, i,*ronPn(ia.

1%C

Q)al 8 4)I<o res*onsM7el *ela 'es*ronPn(iaJ Tanto o 4)I<o a !uo GB)e se retrata 'a 'e(is3oH B)anto o 4)I<o ad !uem.

D. Re()rso (a5I7el Antes 'a Lei 11.9C!c%CK o re()rso (a5I7el era o RESE. >o4e o re()rso *re7isto *ela Lei 8 a APELA/0O. Assi,K B)alB)er 'e(is3o 'e i,*ronPn(ia *)5li(a'a a *artir 'e %!c%Cc%C G'ata e, B)e a Lei 11.9C! entro) e, 7i1orH serM re(orrI7el 7ia a*ela23o. Partes interessa'as e, a*elar (ontra a 'e(is3o 'e i,*ronPn(ia: R MPcB)erelanteZ R Assistente 'a a()sa23o Go5s.: este re()rso serM ,era,ente s)5si'iMrio e, rela23o ao 'o MPZ o assistente so,ente re(orre se *or7ent)ra o MP n3o o fi<erHZ R A()sa'o. O a()sa'o *o'eria re(orrerJ E, teseK si,. A i,*ronPn(ia fa< a*enas (oisa 4)l1a'a for,al. Dessa for,aK *o'erM Va7er interesse 'a 'efesa no senti'o 'e transfor,ar a i,*ronPn(ia e, a5sol7i23o s),MriaK B)e fa< (oisa 4)l1a'a n3o a*enas for,alK ,as ta,58, ,aterial.

3.2 Des !assi2i a-.o


De7e se 'ar B)an'o o 4)i< s),ariante (on(l)ir B)e a i,*)ta23o n3o 7ersa so5re (ri,e 'oloso (ontra a 7i'a. EE.: o 4)i< (on(l)i tratarRse 'e Vo,i(I'io ()l*oso. OBS.: 'olo e7ent)al en7ol7en'o a(i'entes 'e 7eI()los a)to,otores Y o STJ 7e, ,anten'o a (o,*et+n(ia 'o 4Pri.

No 4Pri a 'es(lassifi(a23o so,ente o(orre B)an'o ,)'aRse a (lassifi(a23o 'e ), 'elito 'oloso (ontra a 7i'a *ara ), (ri,e B)e n3o se4a 'oloso (ontra a 7i'a. ,a1ineK ent3oK B)e a 'enPn(ia i,*)to) ; a()sa'a o 'elito 'o art. 1"&K CP Ginfanti(I'ioHZ (ont)'oK B)an'o 'a 'e(is3o finalK o 4)i< enten'e) B)e a 1estante n3o esta7a infl)en(ia'a *elo esta'o *)er*eral e B)eK *ortantoK n3o se trataria 'o 'elito 'e infanti(I'ioK eK si,K 'e Vo,i(I'io. Q)al serMK neste (asoK a 'e(is3o 'o 4)i<J A 'e(is3oK aB)iK n3o serM 'e 'es(lassifi(a23oK ,as 'e PRONNNC A. Dessa for,aK o 4)i< 'e7erM *ron)n(iar a a()sa'a. OBS. 1: a 'es(lassifi(a23o *o'e ser feita *ara (ri,e ,ais 1ra7e. EE.: Vo,i(I'io si,*les *ara latro(Inio.

1%!

OBS. ": 'es(lassifi(a23o N0O se (onf)n'e (o, a 'esB)alifi(a23o: a 'esB)alifi(a23o 8 a eEl()s3o 'e B)alifi(a'orasZ 8 ),a ,e'i'a 'e nat)re<a eE(e*(ionalK sen'o so,ente *ossI7el B)an'o a B)alifi(a'ora se ,ostrar ,anifesta,ente 'es(a5i'a.

A. No7a (a*it)a23o le1al: Q)an'o o 4)i< fa< a 'es(lassifi(a23oK 'e7e ele fa<er a no7a (a*it)la23o le1alJ O 4)i< s),ariante n3o 'e7e fiEar eE*ressa,ente a no7a (lassifi(a23o 'o 'elitoK so5 *ena 'e in'e7i'o *r8R4)l1a,ento 'o a()sa'o. O i'eal 8 B)e o 4)i< 'i1a: ['iante 'o (on4)nto *ro5at6rioK enten'o B)e o a()sa'o n3o a1i) (o, animus necandiK ra<3o *ela B)al 'es(lassifi(o a infra23o\.

B. Pro(e'i,ento a ser o5ser7a'o *elo 4)I<o (o,*etente ,a1ine B)e os a)tos 'o *ro(esso est3o (o, o 4)i< s),arianteK B)e resol7e 'e(lassifi(ar. Os a)tosK ent3oK s3o re,eti'os *ara o 4)I<o (o,*etente G4)I<o sin1)lar (o,),H. A B)est3o 8: B)al 8 o *ro(e'i,ento a ser o5ser7a'o *erante este 4)I<o (o,*etenteJ R Antes 'a 11.9C!c%CK Va7ia 'i*ositi7o eE*resso Gart. -1%H 'eter,inan'o B)e a oiti7a 'a 'efesa era o5ri1at6ria O B)an'o os a)tos 'a7a, entra'a no 4)I<o (o,*etenteK o 4)i< era o5ri1a'o a o)7ir a 'efesa. Oiti7a esta B)e era o5ri1at6ria ain'a B)e o 4)i< s),ariante e o 4)i< sin1)lar fosse, a ,es,a *essoa Go B)e o(orre nos lo(ais 'e Aara Nni(aHZ R Co, a leiK o CPPK Vo4eK n3o *re7+ eE*ressa,ente a oiti7a 'a 'efesa. AI s)r1e o *ro5le,a: 'iante 'o sil+n(io 'a Lei 11.9C!c%CK (ontin)a sen'o o5ri1at6ria a oiti7a 'a 'efesaJ Parte 'a 'o)trina enten'e B)e o sil+n(io 'a lei 'e7e ser inter*reta'o (o,o ), [sil+n(io eloB)ente\K sen'o 'esne(essMria a oiti7a 'a 'efesa. To'a7iaK o i'ealK 'e a(or'o (o, Renato BrasileiroK 8 'i<er B)e a oiti7a 'a 'efesa (ontin)a sen'o o5ri1at6ria. O no7o 4)I<o seria o5ri1a'o a reno7ar a instr)23o *or (onta 'o *rin(I*io 'a i'enti'a'e fIsi(a 'o 4)i< e 'a a,*la 'efesa GBa'ar6H.

C. nfra23o (oneEa

,a1ine B)e o *ro(esso B)e estM no Tri5)nal 'o JPri (ontenVa 'ois (ri,es: Vo,i(I'io d est)*ro. Q)an'o 'o 4)l1a,entoK o 4)i< s),ariante enten'e B)e n3o Vo)7e o Vo,i(I'ioK fa<en'o a 'es(lassifi(a23o e re,eten'o os a)tos ao no7o 4)I<o (o,*etente. O B)e 7ai ser feito e, rela23o ao (ri,e (oneEo 'e est)*roJ Ele ta,58, 7ai a)to,ati(a,ente *ara o 4)I<o (o,*etenteJ De7e,os nos le,5rar B)e as B)atro 'e(isFes to,a'as no final 'a 1Q fase n3o est3o *reo()*a'as (o, o (ri,e (oneEoK ,as t3o so,ente (o, a i,*)ta23o 'o (ri,e 'oloso (ontra a 7i'a. PortantoK Va7en'o 11%

'es(lassifi(a23oK o (ri,e (oneEo se1)irM o ,es,o (a,inVoK a ,es,a sorte 'o 'elito 'es(lassifi(a'o. Se 4M n3o VM ,ais (ri,e 'oloso (ontra a 7i'aK n3o VM ,ais ,oti7os *ara B)e o 4)i< s),ariante 4)l1)e o (ri,e (oneEo.

CONCURSO: o 4)I<o (o,*etenteK assi, B)e re(e5er os a)tosK 4M *o'e 4)l1ar os 'ois (ri,esJ Antes 'o 4)l1a,ento 'e7e o 4)I<o (o,*etente a1)ar'ar a 'e(is3o so5re e7ent)al RESE inter*osto (ontra a 'es(lassifi(a23o. A 'e*en'er 'o 4)l1a,ento 'o RESE as (oisas *o'er3o ser altera'as: se o Tri5)nal 'er *ro7i,ento ao RESEK si1nifi(a B)e n3o 'e7eria ter o(orri'o a 'es(lassifi(a23oZ o Tri5)nalK neste (asoK estarM *ron)n(ian'o o a()sa'o. Lo1oK tanto a i,*)ta23o 'es(lassifi(a'a B)anto o (ri,e (oneEoK ser3o re,eti'os ao JPri. JM se o Tri5)nal ne1ar *ro7i,ento ao RESEK aI si, 'e7erM o 4)I<o (o,*etente 4)l1ar a,5os os (ri,es.

D. O a()sa'o *reso

A 'es(lassifi(a23oK *or si s6K N0O a(arreta a solt)ra 'o a()sa'o *reso.


Art. (19. Iuando o *ui/ se convencer, em discord#ncia com a acusa$o, da e'ist%ncia de crime diverso dos re,eridos no 1 o do art. 8( deste C@digo e no ,or com!etente !ara o *ulgamento, remeter1 os autos ao *ui/ ue o se*a. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. 6emetidos os autos do !rocesso a outro *ui/, B dis!osi$o deste ,icar1 o acusado !reso. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Le,5reRse B)e o 4)I<o (o,*etenteK ao re(e5er os a)tosK 'e7e se ,anifestar f)n'a,enta'a,ente B)anto ; ne(essi'a'e 'e ,an)ten23o 'a *ris3o: a *essoa s6 *o'e ser ,anti'a *resa *or or'e, 'o 4)I<o (o,*etenteZ se este 4)I<o se o,iteK a *ris3o tornaRse ile1alK *assI7el 'e relaEa,ento.

E. Re()rso (a5I7el

O re()rso a ser inter*osto (ontra a 'e(is3o 'e 'es(lassifi(a23o 8 o RESE Gart. .C1K K CPPH.
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: << - ue concluir !ela incom!et%ncia do *u4/o5

111

Q)e, *o'e inter*or este RESEJ

R MPcB)erelantecassistentebZ

R A()sa'oc'efensor G*ois a 'es(lassifi(a23o *o'e a1ra7ar a sit)a23o 'o a()sa'oH.

b>M B)e, enten'a B)e o assistente te, a*enas interesses *atri,oniaisK eK *ortantoK n3o *o'eria inter*or RESE (ontra a ,era 'e(is3o 'e 'es(lassifi(a23o. A 'o)trina ,o'ernaK no entantoK 8 no senti'o 'e B)e o assistente n3o te, a*enas interesses *atri,oniaisK ten'oK ta,58,K intesse na 4)sta a*li(a23o 'a lei *enalK eK *or issoK teria si, le1iti,i'a'e *ara a inetr*osi23o 'este RESE.

:. Conflito 'e (o,*et+n(ia

,a1ine B)e nos a)tos 'o *ro(esso Va4a a i,*)ta23o 'o 'elito 'e Vo,i(I'io na 'ire23o 'e 7eI()lo a)to,otor *rati(a'o (o, 'olo e7ent)al. O 4)i< s),ariante enten'e *ela 'es(lassifi(a23o 'o 'elitoK *oisK *ara eleK n3o Va7eria 'olo e7ent)al e si, ()l*a (ons(iente. Contra esta 'e(is3o 8 inter*osto RESEK o B)al 8 a*re(ia'o *or ),a 'as CW,aras 'o TJK B)e ,ant8, a 'es(lassifi(a23oK ne1an'o *ro7i,ento ao RESE e 'e7ol7en'o os a)tos *ara o 4)I<o (o,*etente G4)I<o sin1)lar (o,),H. Per1)ntaRse: o 4)i< sin1)larK B)e a(a5o) 'e re(e5er os a)tosK 8 o5ri1a'o a a(eitar essa (o,*et+n(ia o) *o'e s)s(itar ), (onflitoJ

1Q (orrente GM)(ioK Mira5eteH: ao 4)I<o re(i*iente n3o 8 'a'o s)s(itar ), (onflito ne1ati7o 'e (o,*et+n(ia *ara tentar resta5ele(er a (o,*et+n(ia 'o Tri5)nal 'o JPriK *orB)anto teria Va7i'o *re(l)s3o. A *artir 'o eEato ,o,ento e, B)e os a)tos (Ve1a, ao 4)i< 4M teria o(orri'o a *re(l)s3o. S a *osi23o B)e *re7ale(e. "Q (orrente GA'aK N)((iH: ao 4)I<o re(i*iente 8 'a'o s)s(itar o (onflitoK se4a *orB)e se trata 'e in(o,*et+n(ia a5sol)taK se4a *orB)e a 'e(is3o final a(er(a 'a (o,*et+n(ia n3o 8 'e ),a CW,ara B)alB)er 'o Tri5)nalK ,as si,K 'a res*e(ti7a CW,ara Es*e(ialK a B)e, (o,*ete a*re(iar os (onflitos 'e (o,*et+n(ia. Corrente a ser )sa'a e, ),a *ro7a 'e Defensoria o) Ma1istrat)ra.

3.3 A0so!3i-.o s"%Kria na 1Q 2ase do /Pri


A. ntro')23o 11"

Essa a5sol7i23o N0O se (onf)n'e (o, aB)ela 'o *ro(e'i,ento (o,),] Art. -1.K CPP:
Art. (15. D *ui/, ,undamentadamente, a&solver1 desde logo o acusado, .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 uando:

< Q !rovada a ine'ist%ncia do ,ato5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q !rovado no ser ele autor ou !art4ci!e do ,ato5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q o ,ato no constituir in,ra$o !enal5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q demonstrada causa de isen$o de !ena ou de e'cluso do crime. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. ;o se a!lica o dis!osto no inciso <C do ca!ut deste artigo ao caso de inim!uta&ilidade !revista no ca!ut do art. 22 do )ecreto-7ei no 2.-(-, de 8 de de/em&ro de 19(3 Q C@digo Penal, salvo uando esta ,or a :nica tese de,ensiva. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

;omento dessa absolvio sum>ria: ao final 'a *ri,eira faseK o) se4aK APUS a A J G'iferente,ente 'a a5sol7i23o s),Mria 'o *ro(e'i,ento (o,),K a B)al o(orre no inI(io 'o *ro(essoH. Animput>vel do art0 %29 caput: *o'e ser a5sol7i'o s),aria,enteK 'es'e B)e a ini,*)ta5ili'a'e se4a s)a Pni(a tese 'efensi7a. Neste (asoK tere,os a (Va,a'a [a5sol7i23o s),Mria i,*r6*ria\ Gi,*osi23o 'o (),*ri,ento 'e ),a ,e'i'a 'e se1)ran2aH. Crime conexo: a a5sol7i23o s),Mria ta,58, a5ran1e o (ri,e (oneEoJ O (ri,e (oneEo N0O 8 a5ran1i'o *ela a5sol7i23o s),Mria. A*6s o 4)l1a,ento 'e e7ent)al a*ela23o inter*osta (ontra a a5sol7i23o s),MriaK o (ri,e (oneEo 'e7e ser re,eti'o ao 4)I<o (o,*etente.

B. Nat)re<a 4)rI'i(ac(oisa 4)l1a'a A a5sol7i23o s),Mria f)n(iona (o,o ),a 7er'a'eira senten2a a5sol)t6riaK afinalK nelaK VM ),a efeti7a anMlise 'o ,8rito. Essa 'e(is3o fa< (oisa 4)l1a'a for,al e ,aterial.

C. Re()rso (a5I7el R Antes 'a Lei 11.9C!c%C era (a5I7el o RESEZ

11&

R >o4e o re()rso (a5I7el 8 a APELA/0O G(o,o sa5e,osK trataRse 'e 7er'a'eira senten2aH. Le1iti,a'os: R MPcB)erelantecassistenteZ R A()sa'oc'efensor O a 'efesa *o'e ter interesse e, ,)'ar o f)n'a,ento 'a a5sol7i23o s),MriaK *ara B)e a 'e(is3o fa2a ta,58, (oisa 4)l1a'a no (I7elK eE.: o 4)i< s),ariante a5sol7e) o a()sa'o (o, 5ase e, ),a (a)sa eE(l)'ente 'a ()l*a5ili'a'eK a B)al n3o fa< (oisa 4)l1a'a no (I7elZ o a()sa'o *o'e entrar (o, a*ela23oK 'e,onstran'o B)e 7isa a ,)'ar o f)n'a,ento 'a a5sol7i23o s),Mria *ara re(onVe(er a le1Iti,a 'efesa *r6*riaK a B)al fa< (oisa 4)l1a'a ta,58, no (I7el.

D. Re()rso 'e ofI(io GreeEa,e ne(essMrioH R Antes 'a Lei 11.9C! o re()rso 'e ofI(io era o5ri1at6rio nos (asos 'e a5sol7i23o s),MriaZ R Co, o a'7ento 'a LeiK n3o VM ne(essi'a'e 'e reeEa,e ne(essMrio nos (asos 'e a5sol7i23o s),Mria. De a(or'o (o, a 'o)trinaK a Lei 11.9C! teria re7o1a'o ta(ita,ente o art. .=-K 'o CPP:
Art. 58(. Ds recursos sero volunt1rios, e'cetuando-se os seguintes casos, em ue devero ser inter!ostos, de o,4cio, !elo *ui/: << - da ue a&solver desde logo o ru com ,undamento na e'ist%ncia de circunst#ncia ue e'clua o crime ou isente o ru de !ena, nos termos do art. (11. .revogado tacitamente0

3.& PronPn ia
A. ntro')23o O a()sa'o 'e7e ser *ron)n(ia'o B)an'o o 4)i< esti7er (on7en(i'o 'a eEist+n(ia 'o (ri,e e 'e in'I(ios s)fi(ientes 'e a)toria.
Art. (13. D *ui/, ,undamentadamente, !ronunciar1 o acusado, se convencido da materialidade do ,ato e da e'ist%ncia de ind4cios su,icientes de autoria ou de !artici!a$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

A *ronPn(ia n3o si1nifi(a (on'ena23oZ ela 'e7e ser (o,*reen'i'a (o,o ), 4)I<o 'e a',issi5ili'a'e 'a a()sa23o 'e (ri,e 'oloso (ontra a 7i'a. A *ronPn(ia na'a ,ais 8 B)e a a',iss3oK *elo 4)i< s),arianteK *ara B)e a *essoa se4a 4)l1a'a *elo JPri. A *ronPn(ia eEisteK *ois a 'e(is3o 'o JPri 8 i,*re7isI7el. Dessa for,aK a *ronPn(ia e7ita B)e ), *ossI7el ino(ente se4a le7a'o ao JPri.

11-

B. Nat)re<a 4)rI'i(a A 'e(is3o 'e *ronPn(ia 8 deciso interlocutria mista no terminativa. R [ nterlo()t6ria\K *ois n3o 4)l1a o ,8ritoZ R [Mista\K *ois en(erra a *ri,eira faseZ R [N3o ter,inati7a\K *ois n3o *Fe fi, ao *ro(esso.

C. Prin(I*io a*li(M7el no (aso 'e 'P7i'a A 'o)trina ,a4oritMria enten'e B)e no (aso 'a 'P7i'a nesta fase 'e7e ser a*li(a'o o *rin(I*io 'o in dubio pro societateK 'e7en'o o 4)i< *ron)n(iar o a()sa'o. Este enten'i,entoK to'a7iaK N0O 8 (orro5ora'o *ela lei *ro(ess)al *enal:
Art. (13. D *ui/, ,undamentadamente, !ronunciar1 o acusado, se convencido da materialidade do ,ato e da e'ist%ncia de ind4cios su,icientes de autoria ou de !artici!a$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Ao tratar 'a 'e(is3o 'e *ronPn(ia o le1isla'or 8 eEtre,a,ente *re(isoK 'eter,inan'o B)e ela 'e7e a*enas o(orrer B)an'o o 4)i< esti7er CONAENC DO 'a ,ateriali'a'e e 'e in'I(ios s)fi(ientes 'e a)toriac*arti(i*a23o. Q)anto ; ,ateriali'a'eK a lei eEi1e ), 4)I<o 'e CERTE#A. O) se4aK 'e a(or'o (o, a leiK a ,era 'P7i'a N0O a)tori<a a *ronPn(ia. JM B)anto ; a)toriaK a lei )tili<a o ter,o [in'I(io\ (o,o sin^ni,o 'e *ro7a se,i*lena G*ro7a 'e ,enor 7alor *ers)asi7o O Ant^nio Ma1alV3es ?o,es :ilVoH. Assi,K e, rela23o ; a)toriaK a (erte<a 8 'esne(essMriaK 'e7en'oK *or8,K o(orrer *ro7a se,i*lenaK 4)I<o 'e PROBAB L DADE. EE.: D a*are(e ,orta e, se) a*arta,ento. U,a teste,)nVa 7+ e entran'o no a*arta,ento 'e D lo1o antes 'o (ri,e e sain'o ), *o)(o 'e*ois. U,a o)tra teste,)nVa 7+ e sain'o 'o *r8'io (o, a 5l)sa ,an(Va'a 'e san1)e. Claro 4)I<o 'e *ro5a5ili'a'e. Con(l)s3o: se1)n'o o art. -1&K ,es,o *or o(asi3o 'a *ronPn(iaK (ontin)a *re7ale(en'o o *rin(I*io 'o in dubio pro reoK sen'o 7e'a'a a *ronPn(ia no (aso 'e 'P7i'a. So5re o te,a eEiste, 4)l1a'os nos 'ois senti'os: ST: >C C1.9-9 e >C !..%9C. Na *ro7a 'e7e,os a'otar o enten'i,ento 'o)trinMrio.

D. :)n'a,enta23o 'a *ronPn(ia A *ronPn(iaK (o,o to'a e B)alB)er 'e(is3o 4)'i(ialK *or for2a 'a *r6*ria CR:B Gart. !&K DHK 'e7e ser f)n'a,enta'aK so5 *ena 'e NUL DADE. N3o 'e7e Va7erK *or8,K eE(esso na f)n'a,enta23oK so5 *ena 'e (ara(teri<a23o 'a (Va,a'a [eloB)+n(ia a()sat6ria\K B)e 8 (a)sa 'e n)li'a'e a5sol)ta 'a *ronPn(ia. O 4)i< s),ariante n3o 'e7e eEa1erar na *ronPn(ia *ara n3o infl)en(iar os 4)ra'os. 11.

Art. (13, 1o A ,undamenta$o da !ron:ncia limitar-se-1 B indica$o da materialidade do ,ato e da e'ist%ncia de ind4cios su,icientes de autoria ou de !artici!a$o, devendo o *ui/ declarar o dis!ositivo legal em ue *ulgar incurso o acusado e es!eci,icar as circunst#ncias uali,icadoras e as causas de aumento de !ena. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

ST: >C !!.C&-: o 4)i<K ao *ron)n(iarK afir,o) B)e o a()sa'o era o a)tor 'o 'elitoK e o ST: enten'e) B)eK ao afir,ar a a)toriaK o 4)i< (o,ete) a eloB)+n(ia a()sat6riaK an)lan'oK assi,K o *ro(esso. ST: >C !9.1"&: neste 4)l1a'oK o Min. Mar(o A)r8lio (Va,a aten23o *ara o in(iso 'o art. -=C:
Art. (8-. )urante os de&ates as !artes no !odero, so& !ena de nulidade, ,a/er re,er%ncias: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q B deciso de !ron:ncia, Bs decisHes !osteriores ue *ulgaram admiss4vel a acusa$o ou B determina$o do uso de algemas como argumento de autoridade ue &ene,iciem ou !re*udi uem o acusado5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Antes 'a refor,a le1islati7aK era ,)ito (o,), B)e o *ro,otor fi<esseK ')rante os 'e5atesK a leit)ra 'a *ronPn(ia *ara tentar (on7en(er os 4)ra'os. A no7a lei *asso) a *re7er B)e n3o 8 ,ais *ossI7elK ')rante os 'e5atesK fa<er refer+n(ia ; *ronPn(ia (o,o ar1),ento 'e a)tori'a'e *ara infl)en(iar no (on7en(i,ento 'os 4)ra'os. O Min. Mar(o A)r8lio 'i<K neste 4)l1a'oK B)eK (o, a ,)'an2a le1islati7aK o *ro,otor 4M n3o *o'e ,ais ler a *ronPn(iaK eK *ortantoK n3o VM ,ais B)alB)er ,oti7o *ara se 'e(larar a n)li'a'e 'a *ronPn(ia nos (asos 'e eloB)+n(ia a()sat6ria. Na s)a o*ini3oK a eloB)+n(ia a()sat6ria 4M n3o seria ,ais (a)sa 'e n)li'a'e. Essa *osi23oK *or8,K n3o 8 a(erta'a. Pare(e B)e o Ministro teria se esB)e(i'o 'e ), o)tro arti1oK B)al se4aK o art. -="K *.P. 'o CPPK B)e *re7+ B)e o 4)ra'oK i,e'iata,ente a*6s *restar o (o,*ro,issoK re(e5e (6*ia 'a *ronPn(ia. Dessa for,aK ain'a B)e a *ronPn(ia n3o se4a li'a ')rante os 'e5atesK o 4)ra'o a ela te, a(esso. PortantoK ), e7ent)al eE(esso (onstante 'a *ronPn(ia (ontin)a *o'en'o infl)ir no (on7en(i,ento 'os 4)ra'os. A eloB)+n(ia a()sat6ria 8 (a)sa 'e n)li'a'e a5sol)ta o) relati7aJ Nos ,an)aisK es(ritos nor,al,ente *or *ro,otoresK en(ontra,os o enten'i,ento 'e B)e a n)li'a'e seria relati7a. To'a7iaK 'e7e,os enten'er B)e essa n)li'a'e 8 ABSOLUTAK 7e< B)e 8 i,*ossI7el *ro7ar B)al o 1ra) 'e infl)+n(ia B)e a leit)ra 'a *ronPn(ia eEer(e) no 4)ra'o GB)e n3o f)n'a,enta se) 7otoHZ 8 i,*ossI7el ,ens)rar o *re4)I<o (a)sa'o *ela eloB)+n(ia a()sat6ria. Re(onVe(i'a a eloB)+n(iaK o B)e fa<erJ C)i'a'o (o, o REs* !C".%&&K no B)al o STJ enten'e) *ela eloB)+n(ia a()sat6riaK ,asK ao in78s 'e an)lar o *ro(essoK 'eter,ino) o 'esentranVa,ento 'a *ronPn(iaK fi(an'o en7elo*a'a 4)nto aos a)tos G*ara B)e o 4)ra'o n3o ti7esse (o, ela B)alB)er (ontatoH. S 657io B)e a 'e(is3o foi erra'a] O ST: foi (Va,a'o a se *ron)n(iar e, rela23o a essa 'e(is3o 'o STJK eK no >C 1%&.%&=K 'e(i'i) B)e esse 'esentranVa,ento N0O *o'e ser feitoZ ),a 7e< re(onVe(i'a a eloB)+n(ia a()sat6riaK a (onseB)+n(ia serM a an)la23o 'a *ronPn(ia. 119

E. ConteP'o 'a *ronPn(ia R O 4)i< 'e7e fa<er a (lassifi(a23o 'o fato 'elit)osoK in'i(an'o o arti1o no B)al o a()sa'o estM in()rsoZ R O 4)i< 'e7eK ta,58,K fa<er ,en23o ao ti*o *enal *or eEtens3oK eE.: tentati7a O art. 1-K K CPK o,iss3o *enal,ente rele7ante GeE.: ,3e B)e 'eiEa 'e ali,entar o filVoH O art. 1&K `"_K CPK (on()rso 'e *essoas O art. "!K CPZ R O 4)i< 'e7eK ain'aK fa<er ,en23o ;s B)alifi(a'oras e (a)sas 'e a),ento 'e *ena. N0O 'e7e (onstar 'a *ronPn(ia: R Ca)sas 'e 'i,in)i23o 'e *enaK sal7o a tentati7aZ R A1ra7antes e aten)antesZ R Con()rso 'e (ri,es. A i'eia 8 si,*les: to'as essas ,at8ria *o'e, ser s)stenta'as e, *lenMrio 'o JPri. Al8, 'issoK as a1ra7antes e o (on()rso 'e (ri,e s3o ,at8rias 'o J)i< Presi'ente.

:. Constata23o *elo 4)i< s),ariante 'o en7ol7i,ento 'e o)tras *essoas Art. -1=K CPP:
Art. (18. =e "ouver ind4cios de autoria ou de !artici!a$o de outras !essoas no inclu4das na acusa$o, o *ui/, ao !ronunciar ou im!ronunciar o acusado, determinar1 o retorno dos autos ao >inistrio P:&lico, !or 15 . uin/e0 dias, a!lic1vel, no ue cou&er, o art. -3 deste C@digo.

O art. -1=K CPP *oss)i ),a i,*ro*rie'a'e t8(ni(a: o 4)i< a5re 7ista 'os a)tos ao MP 1. 'ias antes 'e *roferir a 'e(is3o. O MPK se (onstatar o en7ol7i,ento 'e o)tras *essoasK te, ')as o*2Fes: 1QH A'ita,ento 'a 'enPn(ia *ara in(l)ir o (oa)tor o) *artI(i*eZ "QH Ofere(ere(i,ento 'e no7a 'enPn(iaK (o, a (onseB)ente se*ara23o 'os *ro(essos. Po'e ser B)e o a()sa'o B)e estM sen'o *ro(essa'o 4M este4a *resoK ent3o o a'ita,ento retro(e'eriaK *o'en'o (a)sar ), eE(esso 'e *ra<o. Assi,K a 'e*en'er 'o (aso (on(retoK e *rin(i*al,ente B)anto ti7er ), a()sa'o *resoK a ,elVor o*23o 8 ofere(er no7a 'enPn(ia. Art. C%K CPP O se*ara23o 'os *ro(essos: 11=

Art. -3. =er1 ,acultativa a se!ara$o dos !rocessos uando as in,ra$Hes tiverem sido !raticadas em circunst#ncias de tem!o ou de lugar di,erentes, ou, uando !elo e'cessivo n:mero de acusados e !ara no <"es !rolongar a !riso !rovis@ria, ou !or outro motivo relevante, o *ui/ re!utar conveniente a se!ara$o.

?. Efeitos 'a *ronPn(ia :ubmisso do acusado a julgamento perante o Lribunal do ?@riM .imitao da acusao em #len>rio *correlao entre pron@ncia e quesitao'M Se o a()sa'o foi *ron)n(ia'o *or Vo,i(I'io si,*lesK *or eEe,*loK na B)esita23o os 4)ra'os ser3o *er1)nta'os a*enas so5re o Vo,i(I'io si,*lesZ o MP n3o *o'e B)ererK e, PlenMrioK in(l)ir ),a B)alifi(a'ora. #recluso das nulidades relativas no arguidas at! a pron@nciaM Ao (ontrMrio 'as n)li'a'es a5sol)tasK B)e *o'e, ser ar1)i'as a B)alB)er ,o,entoK as n)li'a'es relati7as 'e7e, ser ar1)i'as o*ort)na,ente. To'as as n)li'a'es relati7as n3o ar1)i'as at8 a *ronPn(ia ir3oK *oisK *re(l)ir.
Art. 581. As nulidades devero ser argJidas: < - as da instru$o criminal dos !rocessos da com!et%ncia do *:ri, nos !ra/os a ue se re,ere o art. (325 .alega$Hes orais0

Anterrupo da prescrio9 ainda que ,aja posterior desclassi"icao pelos juradosM A *ronPn(ia 8 ),a 'as (a)sas interr)*ti7as 'a *res(ri23oK *re7ista no CP. >M ),a *reo()*a23o eE(essi7a 'o le1isla'or B)anto aos (ri,es 'olosos (ontra a 7i'a: tanto a *ronPn(ia e B)anto a 'e(is3o (onfir,at6ria 'e *ronPn(ia interro,*e, a *res(ri23o. So5re o te,a: sP,)la 1!1K STJ:

#recluso da pron@ncia e sua imodi"icabilidade *princpio da imodi"icabilidade da pron@ncia'M O*era'a a *re(l)s3o 'a 'e(is3o 'e *ronPn(ia esta n3o ,ais *o'erM ser altera'aK sal7o na Vi*6tese 'e (ir()nstWn(ias s)*er7enientes B)e altere, a (lassifi(a23o 'o (ri,e. O) se4aK a *artir 'o ,o,ento e, B)e n3o (o)5ere, ,ais re()rsos (ontra a 'e(is3o 'e *ronPn(iaK esta n3o ,ais *o'erM ser ,o'ifi(a'a GeE(eto *ela s)*er7eni+n(ia 'e no7as (ir()nstWn(ias fMti(asH. EE.: o 4)i< *ron)n(io) o a()sa'o *or Vo,i(I'io si,*les (c( tentati7a. De*ois 'a *re(l)s3o 'a *ronPn(iaK a 7Iti,a ,orre. Co, a 4)nta'a 'a (erti'3o 'e 65ito nos a)tosK o (a,inVo nat)ral 8 B)e o 4)i< 'eter,ine 7ista ao MPK B)e irM a'itar a 'enPn(ia GVo,i(I'io (ons),a'oH. PassaRseK ent3oK ; oiti7a 'a 'efesa. A*6sK reali<aRse ),a no7a instr)23o G7e< B)e VM no7a i,*)ta23oH. EK final,enteK o 4)i< s),ariante *o'erM *roferir ),a no7a 'e(is3o 'e *ronPn(ia.

11C

CONCURSO: e seK no eEe,*lo a(i,aK a ,orte 'a 7Iti,a o(orrer no 'ia 'o 4)l1a,entoJ >a7erM a 'issol)23o 'o ConselVo 'e Senten2a Gn3o Va7erM 4)l1a,entoK 7e< B)e s)r1i) ), fato no7o B)e in7ia5ili<a o 4)l1a,ento naB)ele 'iaH. Dissol7i'o o ConselVoK se1)eRse o *ro(e'i,ento 7isto no eEe,*lo a(i,a. E se a ,orte 'a 7Iti,a se 'er a*6s o 4)l1a,entoJ Neste (aso n3o VM ,ais na'a a ser feito. Pro(essar no7a,ente o r8) 8 a',itir bis in idem. Art. -"1K `1_:
Art. (21. Preclusa a deciso de !ron:ncia, os autos sero encamin"ados ao *ui/ !residente do Kri&unal do M:ri. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o Ainda ue !reclusa a deciso de !ron:ncia, "avendo circunst#ncia su!erveniente ue altere a classi,ica$o do crime, o *ui/ ordenar1 a remessa dos autos ao >inistrio P:&lico. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

3ecretao da priso preventiva ou de medidas cautelares diversas da priso0 Neste *onto 7ale a *ena atentar a al1),as B)estFes: 1QH A *ris3o *re7enti7a 8 a)to,Mti(aJ Pron)n(ia'oK o r8) terM a)to,ati(a,ente s)a *ris3oJ N0O] >o4e n3o eEiste *ris3o (a)telar o5ri1at6ria o) a)to,Mti(a] Antes 'a Lei 11.9C!c%CK a *ris3o *re7enti7a era o5ri1at6ria se o a()sa'o fosse rein(i'ente o) ti7esse ,a)s ante(e'entes. A lei tra5alVa7a (o, a i'eia 'e *res)n23o 'e f)1a. >o4eK *6sRrefor,aK a *ris3o so,ente *o'e ser 'e(reta'a :UNDAMENTADAMENTEK se *resentes se)s *ress)*ostos le1ais. o) ,anti'a

A *artir 'e "%11K isso 7ale n3o s6 *ara a *re7enti7aK ,as ta,58, *ara as ,e'i'as (a)telares 'i7ersas 'a *ris3o. sto 8: B)an'o 'a *ronPn(iaK *ara B)e se4a 'e(reta'a Go) ,anti'aH ),a ,e'i'a (a)telar 'i7ersa 'e *ris3o 8 ne(essMrio B)e este4a, *resentes os reB)isitos le1aisK eK al8, 'issoK B)e a 'e(is3o 4)'i(ial se4a 'e7i'a,ente f)n'a,enta'a. Art. -1&K `&_K CPP:
3o D *ui/ decidir1, motivadamente, no caso de manuten$o, revoga$o ou su&stitui$o da !riso ou medida restritiva de li&erdade anteriormente decretada e, tratando-se de acusado solto, so&re a necessidade da decreta$o da !riso ou im!osi$o de uais uer das medidas !revistas no K4tulo <G do 7ivro < deste C@digo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

"QH Co,o fi(a a sit)a23o 'aB)ele B)e 4M se en(ontra7a *reso *re7enti7a,enteJ E 'aB)ele B)e res*on'ia ao *ro(esso soltoJ Se a *essoa *er,ane(e) *resa ')rante to'a a *ri,eira faseK 8 *orB)e ,)ito *ro7a7el,ente o 4)i< enten'e) B)e Va7ia ,oti7os *ara ,ant+Rlo *reso Gn3o fa< l61i(a B)e o a()sa'oK B)e se en(ontra7a *reso ')rante to'o o *ro(essoK se4a solto eEata,ente B)an'o 'a *ronPn(iaH. S ne(essMrioK (ont)'oK B)e o 4)i<K B)an'o 'a 'e(is3o 'e *ronPn(iaK RENOAE a f)n'a,enta23o 'a *ris3o. 11!

JM se o r8) esta7a soltoK a i'eia 8 B)e ele 'e7a ser ,anti'o solto. Po'e o(orrerK no entantoK B)eK no ,o,ento 'a *ronPn(iaK s)r4a al1), ,oti7o B)e a)tori<e a 'e(reta23o 'a *re7enti7a. EE.: na a)'i+n(iaK as teste,)nVas o)7i'as afir,a, B)e o a()sa'o estaria a,ea2an'oRas. Neste (asoK o 4)i<K f)n'a,enta'a,enteK 'e7erM 'e(retar a *ris3o. O) se4a: Se o a()sa'o esta7a *reso *or o(asi3o 'a *ronPn(iaK isso si1nifi(a 'i<er B)e o 4)i< enten'e) B)e esta7a, *resentes os *ress)*ostos 'a *re7enti7a. Lo1oK esta *ris3o 'e7e ser ,anti'aK *or ,eio 'e 'e(is3o f)n'a,enta'aK sal7o se 'esa*are(ere, se)s *ress)*ostos. Se o a()sa'o esta7a e, li5er'a'e *or o(asi3o 'a *ronPn(iaK isso si1nifi(a 'i<er B)e o 4)i< enten'e) B)e n3o esta7a, *resentes os *ress)*ostos 'a *re7enti7a. Lo1oK o a()sa'o 'e7e ser ,anti'o e, li5er'a'eK sal7o se s)r1ir al1),a Vi*6tese B)e a)tori<e s)a *ris3o *re7enti7a.

>. nti,a23o 'o a()sa'o a(er(a 'a *ronPn(ia A inti,a23o 'o a()sa'o a(er(a 'a *ronPn(ia 8 OBR ?ATUR AK 7e< B)eK *ron)n(ia'oK ele *o'erM eEer(er se) 'ireito re()rsal Ga a)to'efesaK no Pro(esso PenalK 8 *er,iti'a O o r8) *o'e inter*or re()rsoK ne(essitan'o 'e a'7o1a'o a*enas *ara a*resentar s)as ra<FesH. Co,o 8 feita essa inti,a23oJ Antes 'a Lei 11.9C!c%C se o (ri,e fosse inafian2M7elK n3o era *ossI7el a inti,a23o *or e'ital. Pro5le,a: B)an'o o r8) n3o era en(ontra'o n3o *o'ia ser inti,a'oK o B)e 'a7a ori1e, ; (Va,a'a [(rise 'e instWn(ia\ Go *ro(esso fi(a7a *aralisa'oK *or8, a *res(ri23o n3o era s)s*ensaH. O 4)i<K nesse (asoK 'e(reta7a a *ris3o *re7enti7a 'o a()sa'oK *or estar o5stan'o o re1)lar an'a,ento 'o *ro(esso. De*ois 'a Lei 11.9C!c%CK a RE?RA (ontin)a sen'o a inti,a23o *essoal. No entantoK o(orren'o a Vi*6tese 'e o r8) n3o ser en(ontra'oK *assa a ser *ossI7el a inti,a23o *or e'italK *o)(o i,*ortan'o a nat)re<a 'o 'elito Gafian2M7el o) inafian2M7elH. Art. -"%K *.P.:
Art. (23. A intima$o da deciso de !ron:ncia ser1 ,eita: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q !essoalmente ao acusado, ao de,ensor nomeado e ao >inistrio P:&lico5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q ao de,ensor constitu4do, ao .advogado do 0 uerelante e ao .advogado do 0 assistente do >inistrio P:&lico, na ,orma do dis!osto no 1 o do art. 383 deste C@digo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 .!or !u&lica$o0 Par1gra,o :nico. =er1 intimado !or edital o acusado solto encontrado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 ue no ,or

1"%

Tr+s infor,a2Fes i,*ortantes so5re este arti1o: R Q)al 8 o *ra<o 'este e'italJ A lei 8 o,issaK *or issoK )sa,os o *ra<o 'e 1. 'ias GPni(o *ra<o so5re e'ital eE*resso no CPP O art. &91H.
Art. 321. =e o ru no ,or encontrado, ser1 citado !or edital, com o !ra/o de 15 . uin/e0 dias.

O e'ital 'e7erM ser afiEa'o e 'eiEa'o *or 1. 'iasK s)s*en'en'oRseK *or este *erIo'oK o *ro(esso. R Essa ,)'an2a te7e a*li(a23o i,e'iataK in(l)si7e aos *ro(essos B)e esta7a, *aralisa'os Gto'os os *ro(essos e, [(rise 'e instWn(ia\ ti7era, reto,a'o se) ()rso nor,alH. C)i'a'o (o, os (ri,es (o,eti'os antes 'a 7i1+n(ia 'a Lei !."=1c!9: essa lei (onferi) no7a re'a23o ao art. &99 'o CPPK B)e *re7+K Vo4eK B)e se o a()sa'oK (ita'o *or e'italK n3o (o,*are(er ne, (onstit)ir 'efensorK Va7erM a s)s*ens3o 'o *ro(esso e 'a *res(ri23o. Se o (ri,e foi (o,eti'o antes 'essa leiK o art. &99 n3o 8 a*li(M7el Ga s)s*ens3o 'a *res(ri23o 8 ),a nor,a *enal 'e nat)re<a ,ais 1ra7osa e B)eK *ortantoK n3o retroa1eH. Assi,K se o a()sa'oK Vo4eK foi inti,a'o 'a *ronPn(ia *or e'italK isso si1nifi(a B)e antes ele foi inti,a'o *essoal,ente G(laroK *ois se Vo)7esse si'o inti,a'o *or e'ital o *ro(esso estaria s)s*ensoK nos ter,os 'o art. &99H. PortantoK *ara os (ri,es anteriories ; Lei !."=1 tanto a 'o)trina B)anto a 4)ris*r)'+n(ia enten'e, B)eK (o,o n3o se a*li(a o art. &99K i,*ossI7el ta,58, a inti,a23o 'a *ronPn(ia *or e'italK so5 *ena 'e 7iola23o ; a,*la 'efesa: o a()sa'oK neste (asoK terM si'o inti,a'o ')as 7e<es *or e'ital e *o'erM n3o ter to,a'o (onVe(i,ento 'e nenV),a 'as ')as inti,a2Fes. So5re o te,a: STJ >C 1=".&C".

Re()rso a'eB)a'o (ontra a *ronPn(ia

O re()rso (a5I7el (ontra a *ronPn(ia 8 o RESE:


Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: <C Q ue !ronunciar o ru5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Leti1i,i'a'e *ara a inter*osi23o 'o RESE: R A()sa'oc'efensorZ R MP Gnos (asos e, B)e o 4)i< *ron)n(ia o a()sa'o *or (ri,e 'i7erso e ,ais 5ran'o B)e aB)ele 'es(rito na 'enPn(iaHZ E, rela23o ao assistente 'a a()sa23o: R Para a 'o)trinaK o assistente N0O *o'e re(orrer (ontra a *ronPn(iaZ 1"1

R Para o ST:K (ont)'oK o assistente 8 le1iti,a'o *ara re(orrer 'a 'e(is3o 'a *ronPn(ia. Nesse senti'o: ST: >C C-.%"" Gneste 4)l1a'oK o assistente entro) (o, RESE *ara in(l)ir B)alifi(a'oras na *r6nPn(iaH. OBS.: no (aso 'o JPriK a intro')23o 'e B)alifi(a'oras 8 ,)ito i,*ortante *ara a a()sa23oK 7e< B)e as *essoas t+, ten'+n(ia 'e [(le,+n(ia\ Ga i'eia 'a a()sa23oK aB)iK 8 ['en)n(iar no ,ais *ara ser *ron)n(ia'o no ,enos\H.

J. Desafora,ento Conceito5 De7e ser (o,*reen'i'o (o,o o 'eslo(a,ento 'a (o,*et+n(ia territorial 'e ),a Co,ar(a *ara o)tra. No CPP o 'esafora,ento 8 ), instit)to EDLCUS AO 'o 4Pri. Al8, 'issoK o B)e 8 'esafora'o 8 a*enas o 4)l1a,ento *elo 4Pri Gn3o atin1in'o a *ri,eira faseH. No CPPM o 'esafora,ento *o'e o(orrer e, B)alB)er 'elito. EE.: (ri,e 'e MarinVa (o,eti'o e, Minas ?erais. Co,o o (ontin1ente 'a MarinVa 8 ,)ito *eB)eno e, MinasK *o'erM Va7er o 'esafora,entoK *araK *or eEe,*loK o Rio.

(ature-a jurdica5 TrataRse 'e 7er'a'eira 'e(is3o 'e nat)re<a 4)'i(ial B)e altera a (o,*et+n(ia. N0O 8 ),a ,e'i'a (orrei(ional Gn3o (a5e ; Corre1e'oriaK e si, ; t)r,a o) CW,ara 'o TJ o) TR:H] Art. -"=K `1_:
1o D !edido de desa,oramento ser1 distri&u4do imediatamente e ter1 !re,er%ncia de *ulgamento na C#mara ou Kurma com!etente. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

.egitimidade para requerimento do desa"oramento5 MPZ DefesaZ Q)erelanteZ Assistente 'a a()sa23oZ J)i<K sal7o na Vi*6tese 'e eE(esso 'e *ra<o. S o5ri1at6ria a oiti7a 'a 'efesa] SP,)la =1" 'o ST:: 1""

;omento para o desa"oramento5 A*6s a *re(l)s3o 'a *ronPn(ia. AfinalK se 4M n3o (a5e ,ais re()rso (ontra a *ronPn(iaK o *r6Ei,o *asso serM o 4)l1a,ento *elo 4Pri. CONCURSO: 8 *ossI7el 'esafora,ento 'e*ois 'o 4)l1a,entoJ N0OK sal7o se (on(orrere, ')as (ir()nstWn(ias: an)la23o 'o 4)l1a,ento d o(orr+n(ia 'e fato B)e '+ ense4o a 'esafora,ento ')rante o) a*6s o 4)l1a,ento an)la'o. Art. -"=K `-_K CPP:
(o ;a !end%ncia de recurso contra a deciso de !ron:ncia ou uando e,etivado o *ulgamento, no se admitir1 o !edido de desa,oramento, salvo, nesta :ltima "i!@tese, uanto a ,ato ocorrido durante ou a!@s a reali/a$o de *ulgamento anulado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O B)e o arti1o B)er 'i<er 8: E, re1raK o *e'i'o 'e 'esafora,ento 'e7erM ser feito a*6s a 'e(is3o 'e *ronPn(iaZ Q)an'o 4M efeti7a'o o 4)l1a,ento n3o serM *er,iti'o o 'esafora,ento SALAO B)anto a fato o(orri'o ')rante o) a*6s a reali<a23o 'e 4)l1a,ento an)la'o.

;otivos que podem dar ensejo ao desa"oramento5 1_H nteresse 'e or'e, *P5li(aZ ?eral,enteK li1aRse ; *a< e tranB)ili'a'e 'o 4)l1a,ento GeE.: *ara 1arantir a in(ol),i'a'e 'as teste,)nVasH. STJ >C C..=%=. "_H DP7i'a so5re a i,*ar(iali'a'e 'os 4)ra'osZ A i,*ar(iali'a'e *o'e o(orrer tanto no senti'o 'e B)erer (on'enarK B)anto 'e B)erer a5sol7er. EE.: 4)l1a,entoK e, ),a (i'a'e 'e interiorK 'e ), eER*refeitoK no B)al os 4)ra'osK e, s)a ,aioriaK era, f)n(ionMrios *P5li(os *or ele no,ea'os. &_H :alta 'e se1)ran2a *essoal 'o a()sa'oZ EE.: ris(o 'e lin(Va,ento. -_H N3o reali<a23o 'o 4)l1a,ento no *ra<o 'e seis ,eses a*6s a *re(l)s3o 'a *ronPn(iaK 'es'e B)e a 'e,ora n3o tenVa si'o *ro7o(a'a *ela 'efesa.
Art. (2-. D desa,oramento tam&m !oder1 ser determinado, em ra/o do com!rovado e'cesso de servi$o, ouvidos o *ui/ !residente e a !arte contr1ria, se o *ulgamento no !uder ser reali/ado no !ra/o de 2 .seis0 meses, contado do tr#nsito em *ulgado da deciso de !ron:ncia. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

1"&

CONCURSO: o B)e 8 a(elera23o 'e 4)l1a,entoJ U,a 'as (a)sas 'e 'esafora,ento 8 seK Va7en'o eE(esso 'e ser7i2oK o 4)l1a,ento n3o for feito 'entro 'e seis ,eses 'a *re(l)s3o 'a 'e(is3o 'e *ronPn(ia. A a(elera23o 8 o (ontrMrio 'isso: n3o Va7en'o eE(esso 'e ser7i2o na Co,ar(a *o'erM o Tri5)nal 'eter,inar a reali<a23o i,e'iata 'o 4)l1a,ento. Art. -"CK CPP:
2o ;o "avendo e'cesso de servi$o ou e'ist%ncia de !rocessos aguardando *ulgamento em uantidade ue ultra!asse a !ossi&ilidade de a!recia$o !elo Kri&unal do M:ri, nas reuniHes !eri@dicas !revistas !ara o e'erc4cio, o acusado !oder1 re uerer ao Kri&unal ue determine a imediata reali/a$o do *ulgamento. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

C)i'a'o: o `"_ 'i< B)e a*enas o a()sa'o *o'eria reB)erer a a(elera23o 'o 4)l1a,ento. No entantoK to'as as *artes t+, interesse na a(elera23o Ga ra<oM7el ')ra23o 'o *ro(esso n3o 8 ),a 1arantia eE(l)si7a 'o a()sa'oH. PortantoK a a(elera23o *o'e ser reB)eri'a ta,58, *elo MPK B)erelante e assistente 'a a()sa23o. Al8, 'issoK essa a(elera23o ta,58, 7e, sen'o )tili<a'a e, *ro(essos en7ol7en'o a()sa'os *resos. EE.: ), est)*ra'or estM *reso VM tr+s anos e seB)er foi 4)l1a'o na 1Q instWn(ia. A 'efesa *e'e eE(esso 'e *ra<o e o Dese,5ar1a'orK no >CK 'M a or'e, n3o *ara B)e o r8) se4a *osto e, li5er'a'e Ga*esar 'o e7i'ente eE(esso 'e *ra<oHK ,as si, *ara B)e ele se4a i,e'iata,ente 4)l1a'o.

Crimes conexos e coautores5 O B)e a(onte(e (o, os (ri,es (oneEos e (o, os (oa)tores no ,o,ento 'o 'esafora,entoJ O 4)l1a,ento 'os (ri,es (oneEos e 'os (oa)tores ta,58, ser3o 'esafora'os.

Comarca para a qual o julgamento ser> desa"orado5 Para B)al Co,ar(a o *ro(esso serM 'esafora'oJ O 4)l1a,ento serM 'eslo(a'o *ara o)tra Co,ar(a 'a ,es,a re1i3oK on'e n3o este4a, *resentes os ,oti7os B)e a(arretara, o 'esafora,ento. S *ossI7el o 'esafora,ento *ara o)tro esta'o 'a fe'era23oJ Na J)sti2a Esta')al N0O 8 *ossI7el o 'esafora,ento *ara o)tro esta'o G), TJ n3o *o'e ,an'ar *ro(essos *ara o)troH. To'a7iaK se o 4Pri esti7er sen'o reali<a'o na J)sti2a :e'eralK *o'erM o(orrer o 'esafora,ento *ara o)tro esta'oK 'es'e B)e lo(ali<a'o 'entro 'a ,es,a re1i3o 'o esta'o 'e ori1e,.

E"eito suspensivo5 1"-

Co,o 7istoK o 'esafora,ento 8 4)l1a'o *or ),a T)r,a o) CW,ara. O RelatorK 7erifi(an'o a 7erossi,ilVan2a 'as ale1a2Fes e o periculum in moraK *o'erM 'eter,inarK f)n'a,enta'a,enteK a s)s*ens3o 'o 4)l1a,ento *elo 4Pri. O 'esafora,ento 8K *ortantoK 'ota'o 'e efeito s)s*ensi7o. Art. -"=K CPP:
2o =endo relevantes os motivos alegados, o relator !oder1 determinar, ,undamentadamente, a sus!enso do *ulgamento !elo *:ri. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

7ecurso adequado contra o desa"oramento5 Ca5e RESEJ O RESE s6 8 (a5I7el (ontra 'e(is3o *roferi'a *or 4)i< 'e *ri,eira instWn(ia. Co,o o 'esafora,ento 8 a*re(ia'o *elo Tri5)nalK ele N0O serM (a5I7el. O 'esafora,ento 8 RRECORR$AEL. To'a7iaK os Tri5)nais S)*eriores a',ite, a )tili<a23oK e, Va7en'o ris(o ; li5er'a'e 'e lo(o,o23oK 'o habeas corpus. Aten23o: in'eferi'o o *e'i'o 'e 'esafora,entoK (o,o essa 'e(is3o 8 5asea'a na (lM)s)la rebus sic stantibusK na'a i,*e'e no7o *e'i'o. A 'e(is3o 'e in'eferi,ento 'o 'esafora,ento n3o transita e, 4)l1a'o. PortantoK altera'as as (ir()nstWn(iasK *o'erM Va7er no7o *e'i'o. Art. 11%K CPPM:
6enova$o do !edido Art. 113. D !edido de desa,oramento, em&ora denegado, !oder1 ser renovado se o *usti,icar motivo su!erveniente.

7ea"oramento5 S o retorno 'o *ro(esso 'esafora'o ; Co,ar(a 'e ori1e,. sso 8 *ossI7elJ Esse reafora,ento N0O 8 a',iti'oK ,es,o 'iante 'o 'esa*are(i,ento 'as (a)sas 'o 'esafora,ento. ssoK no entantoK n3o i,*e'e no7o 'esafora,ento *ara Co,ar(a 'istinta.

f. Pre*ara23o 'o *ro(esso *ara 4)l1a,ento e, PlenMrio A*6s a *re(l)s3o 'a *ronPn(iaK o *r6Ei,o *asso 8 a *re*ara23o *ara o 4)l1a,ento e, PlenMrio. Essa *re*ara23o ,ar(a o Ini(io 'a se1)n'a fase 'o *ro(e'i,ento 'o 4Pri. Art. -""K CPP: 1".

=e$o <<< )a Pre!ara$o do Processo !ara Mulgamento em Plen1rio .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Art. (22. Ao rece&er os autos, o !residente do Kri&unal do M:ri determinar1 a intima$o do @rgo do >inistrio P:&lico ou do uerelante, no caso de uei'a, e do de,ensor, !ara, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, a!resentarem rol de testemun"as ue iro de!or em !len1rio, at o m1'imo de 5 .cinco0, o!ortunidade em ue !odero *untar documentos e re uerer dilig%ncia. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Nesse *re*ara23o *ara 4)l1a,ento Va7erM a inti,a23o 'o: R MPZ R Q)erelanteZ R DefensorZ R A'7o1a'o 'o assistente Ga*esar 'e n3o referi'a no arti1oK ta,58, serM ne(essMria s)a inti,a23oH.

Q)al 8 o o54eti7o 'essa inti,a23oJ Esta inti,a23o ser7e *ara B)e as *artesK e, . 'iasK reB)eira, *ro7asK a*resentan'o se) rol 'e teste,)nVas Ge, at8 (in(oH. OBS.: o assistente ta,58, *o'e arrolar teste,)nVasK 'es'e B)e res*eita'o o li,ite ,MEi,o 'e teste,)nVas 'a a()sa23o. EE.: MP a*resenta tr+s teste,)nVas e assistente a*resenta ')as. Se o *ro,otorK (ont)'oK 4M ti7er arrola'o as (in(o teste,)nVasK a Pni(a *ossi5ili'a'e B)e o assistente te, 8 in'i(ar teste,)nVa *ara o 4)I<o Go 4)i<K no Pro(esso PenalK *o'e o)7ir teste,)nVas 'e s)a es(olVa (o,o teste,)nVas 'o 4)I<oH.

Co,o esse rol 'e7e ser a*resenta'oJ Na a*resenta23o 'as teste,)nVasK 8 a(onselVM7el a *resen2a 'a (Va,a'a [(lM)s)la 'e i,*res(in'i5ili'a'e\: se o a'7o1a'o reB)erer a inti,a23o *or ,an'a'o e in'i(ar o en'ere2o 'a teste,)nVa e ela N0O (o,*are(er ao 4)l1a,entoK este 'e7erM ser a'ia'o. Art. -91K CPP:
Art. (21. D *ulgamento no ser1 adiado se a testemun"a dei'ar de com!arecer, salvo se uma das !artes tiver re uerido a sua intima$o !or mandado, na o!ortunidade de ue trata o art. (22 deste C@digo, declarando no !rescindir do de!oimento e indicando a sua locali/a$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

E, re1raK o 4)l1a,ento N0O serM a'ia'o *ela a)s+n(ia 'e ),a teste,)nVa. Co, a (lM)s)la 'e i,*res(in'i5ili'a'eK no entantoK o 4)l1a,ento *o'erM ser a'ia'o. 1"9

&. SE;UNDA 6ASE DO PROCEDI(ENTO DO JNRI R JUDICIUM CAUSAE &.1 Ordena%ento do #ro esso
Art. (23. )eli&erando so&re os re uerimentos de !rovas a serem !rodu/idas ou e'i&idas no !len1rio do *:ri, e adotadas as !rovid%ncias devidas, o *ui/ !residente: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q ordenar1 as dilig%ncias necess1rias !ara sanar ual uer nulidade ou esclarecer ,ato ue interesse ao *ulgamento da causa5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q ,ar1 relat@rio sucinto do !rocesso, determinando sua incluso em !auta da reunio do Kri&unal do M:ri. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

TrataRse 'e 'es*a(Vo sanea'or 'o J)i<RPresi'enteK B)e *re*ara o *ro(esso G(olo(a o *ro(esso [e, or'e,\H *ara 4)l1a,ento e, *lenMrio. O relat6rio Ge, a,areloH na'a ,ais 8 B)e ), res),o imparcial 'os *rin(i*ais atos *ro(ess)ais. Esse relat6rio serM entre1)e aos 4)ra'os R *or isso 8 B)e 'e7e ser feito 'e ,aneira i,*ar(ial G*ara B)e n3o Va4a B)alB)er infl)+n(ia na Vora 'a 7ota23oH. Art. -="K *.P.:
Art. (82. Pormado o Consel"o de =enten$a, o !residente, levantando-se, e, com ele, todos os !resentes, ,ar1 aos *urados a seguinte e'orta$o: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Am nome da lei, concito-vos a e'aminar esta causa com im!arcialidade e a !ro,erir a vossa deciso de acordo com a vossa consci%ncia e os ditames da *usti$a. Ds *urados, nominalmente c"amados !elo !residente, res!ondero: Assim o !rometo. Par1gra,o :nico. D *urado, em seguida, rece&er1 c@!ias da !ron:ncia ou, se ,or o caso, das decisHes !osteriores ue *ulgaram admiss4vel a acusa$o e do relat@rio do !rocesso. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

A. Or'e, 'o 4)l1a,ento O art. -"!K CPP tra< ),a or'e, 'e 4)l1a,ento a ser res*eita'aK sal7o Va7en'o ,oti7o rele7ante:
Art. (29. =alvo motivo relevante ue autori/e altera$o na ordem dos *ulgamentos, tero !re,er%ncia: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q os acusados !resos5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q dentre os acusados !resos, a ueles !riso5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 ue estiverem "1 mais tem!o na

1"=

<<< Q em igualdade de condi$Hes, os !recedentemente !ronunciados. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

B. >a5ilita23o 'o assistente no 4Pri E, re1raK o assistente 'a a()sa23o *o'e se Va5ilitar a B)alB)er ,o,ento 'o *ro(esso. So5re o ass)nto:
Art. 22-. Am todos os termos da a$o !:&lica, !oder1 intervir, como assistente do >inistrio P:&lico, o o,endido ou seu re!resentante legal, ou, na ,alta, ual uer das !essoas mencionadas no Art. 31. .CA)<0

EDCE/0O: B)eren'o at)ar no *lenMrio 'o 4PriK 'e7e o assistente reB)erer s)a Va5ilita23o (o, . 'ias 'e ante(e'+n(ia.
Art. (33. D assistente somente ser1 admitido se tiver re uerido sua "a&ilita$o at 5 .cinco0 dias antes da data da sesso na ual !retenda atuar. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

&.2 Co%#osi-.o do Tri0"na! do JPri


O Tri5)nal 'o 4Pri serM (o,*osto *elo J)i<RPresi'ente d ". 4)ra'osK = 'os B)ais ir3o (o,*or o ConselVo 'e Senten2a. CONCURSO: e o MPJ N3o inte1ra o Tri5)nal 'o JPriJ O MPK a*esar 'e at)ar no Tri5)nal 'o JPriK 'ele n3o fa< *arte. O ,es,o o(orre e, rela23o ao 'efensor.

A. ReB)isitos 'os 4)ra'os Art. -&9K CPP:


Art. (32. D servi$o do *:ri o&rigat@rio. D alistamento com!reender1 os cidados maiores de 1- .de/oito0 anos de not@ria idoneidade. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o ;en"um cidado !oder1 ser e'clu4do dos tra&al"os do *:ri ou dei'ar de ser alistado em ra/o de cor ou etnia, ra$a, credo, se'o, !ro,isso, classe social ou econ+mica, origem ou grau de instru$o. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o A recusa in*usti,icada ao servi$o do *:ri acarretar1 multa no valor de 1 .um0 a 13 .de/0 sal1rios m4nimos, a critrio do *ui/, de acordo com a condi$o econ+mica do *urado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Para ser 4)ra'o 8 ne(essMrioK *ri,eira,enteK ser cidado brasileiro Gnato o) nat)rali<a'oH. U, se1)n'o reB)isito 8 maioridade. E, ter(eiroK te,os a notria idoneidade. 1"C

N3o VM i'a'e li,ite *ara at)ar no 4Pri. To'a7iaK o (i'a'3o ,aior 'e =% anosK B)eren'oK *o'erM reB)erer s)a 'is*ensa 'o ser7i2o 'o 4Pri. Sen3o 7e4a,os: art. -&=K DK CPP:
Art. (38. Asto isentos do servi$o do *:ri: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <G Q os cidados maiores de 83 .setenta0 anos ue re ueiram sua dis!ensa5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O 4)ra'oK ain'aK 'e7erM residir na Comarca onde ser> reali-ado o julgamento. A*esar 'e a lei n3o 'i<er isso 'e for,a eE*ressaK este 8 ), reB)isito B)e se eEtrai 'o siste,aK 7e< B)e a i'eia 'o 4Pri 8 *ro*i(iar o 4)l1a,ento 'o a()sa'o *or se)s *ares. O 4)ra'o *re(isa ser alfa5eti<a'oJ Si,] Co,o 7i,os a(i,aK o 4)i< ela5ora ), relat6rio e o entre1a aos 4)ra'os B)eK *ara *o'er analisMRloK *or 657ioK 'e7er3o ser alfa5eti<a'os. Al8, 'issoK os 4)ra'os re(e5e, (6*ias 'a *ronPn(iaK 'e 'o(),entos i,*ortantes et(.K eK ain'aK 7ota, *or ,eio 'e (8')las es(ritas. C)i'a'o (o, a inter*reta23o 'o art. -&9K CPP:
1o ;en"um cidado !oder1 ser e'clu4do dos tra&al"os do *:ri ou dei'ar de ser alistado em ra/o de cor ou etnia, ra$a, credo, se'o, !ro,isso, classe social ou econ+mica, origem ou grau de instru$o. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

[?ra) 'e instr)23o\ refereRse ; es(olari'a'e. O B)e o arti1o B)er 'i<er 8 B)e 8 'esne(essMria a for,a23o es(olarK sen'o i,*res(in'I7elK entretantoK a alfa5eti<a23o. CONCURSO: *o'e,os ter 4)ra'os s)r'osR,)'osJ De7e,os le,5rar B)e no 4Pri 7i1ora *lena,ente a orali'a'e. A'e,aisK sen'o o 4)ra'o s)r'oK *o'eria Va7er ),a [,ani*)la23o\ 'os fatos *elo int8*reteK (o,*ro,eten'o o si1ilo 'as 7ota2Fes. O) se4a: a*esar 'e a lei ser o,issaK a 'o)trina enten'e i,*ossI7el ser o 4)ra'o (e1oK s)r'o o) ,)'o. Antes 'a refor,a 'e "%%CK tInVa,os a fi1)ra 'o [4)ra'o *rofissional\K B)e era aB)ela *essoa B)e 7i7ia 'e ser 4)ra'o. A refor,a 'e "%%C eli,ino) essa fi1)raK asse1)ran'oK assi,K ),a *arti(i*a23o ,ais 'e,o(rMti(a e i,*ar(ial no 4Pri: Art. -"9K `-_:
(o D *urado ue tiver integrado o Consel"o de =enten$a nos 12 .do/e0 meses ue antecederem B !u&lica$o da lista geral ,ica dela e'clu4do. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

B. ,*)1na23o 'a lista 'os 4)ra'os Q)al o instr),ento a ser )tili<a'o *ara i,*)1nar a lista 'os 4)ra'osJ So5re o te,aK te,os 'is()ss3o 'o)trinMria: 1Q (orrente G,a4oritMriaH: se1)n'o *arte 'a 'o)trinaK )tili<aRseK neste (asoK o RESE Gart. .C1K D AH: 1"!

Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: G<C - ue incluir *urado na lista geral ou desta o e'cluir5

C)i'a'o B)e este RESE *oss)i ')as *e()liari'a'es: R Poss)i *ra<o 'iferen(ia'oK B)al se4aK "% 'iasZ R De7er ser 'iri1i'o ao Presi'ente 'o Tri5)nal. "Q (orrente: (o, 5ase no art. -"9K `1_K o)tra *arte 'a 'o)trina enten'e B)e o re()rso (a5I7el 8 a re(la,a23o 'e B)alB)er 'o *o7o ao J)i<RPresi'ente 'o Tri5)nal 'o JPri. Art. -"9K `1_:
Art. (22. A lista geral dos *urados, com indica$o das res!ectivas !ro,issHes, ser1 !u&licada !ela im!rensa at o dia 13 de outu&ro de cada ano e divulgada em editais a,i'ados B !orta do Kri&unal do M:ri. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o A lista !oder1 ser alterada, de o,4cio ou mediante reclama$o de ual uer do !ovo ao *ui/ !residente at o dia 13 de novem&ro, data de sua !u&lica$o de,initiva. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O) se4a: VM B)e, enten'a B)e este `1_ teria re7o1a'o o in(iso D A 'o art. .C1K *ois teria *re7isto ), re()rso es*e(Ifi(o *ara a i,*)1na23o 'a lista 'os 4)ra'os.

C. Re()sa in4)stifi(a'a ao ser7i2o 'o 4Pri E, (aso 'e re()sa in4)stifi(a'aK a lei *re7+ *a1a,ento 'e MULTA. Art. -&9K `"_K CPP:
2o A recusa in*usti,icada ao servi$o do *:ri acarretar1 multa no valor de 1 .um0 a 13 .de/0 sal1rios m4nimos, a critrio do *ui/, de acordo com a condi$o econ+mica do *urado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Art. --"K CPP:


Art. ((2. Ao *urado ue, sem causa leg4tima, dei'ar de com!arecer no dia marcado !ara a sesso ou retirar-se antes de ser dis!ensado !elo !residente ser1 a!licada multa de 1 .um0 a 13 .de/0 sal1rios m4nimos, a critrio do *ui/, de acordo com a sua condi$o econ+mica. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

A lei *re7+ B)e a re()sa in4)stifi(a'a a(arretarM e, ,)lta. Per1)ntaRse: 8 *ossI7elK ent3oK B)e o 4)ra'o se4a res*onsa5ili<a'o (ri,inal,ente *elo 'elito 'e 'eso5e'i+n(iaJ >M ), enten'i,ento ,)ito fir,eK *rin(i*al,ente na 4)ris*r)'+n(iaK se1)n'o o B)al B)an'o a lei *re7+ 'eter,ina'a san23o G(o,o no (aso ora so5 anMliseHK ,as n3o 1&%

ressal7a (ri,inal,ente a *ossi5ili'a'e 'e 'eso5e'i+n(iaK n3o VM B)e se falar e, tal (ri,e. EE.: ao tratar 'as teste,)nVasK o art. "1! 'o CPP 'eiEa (laro a *ossi5ili'a'e 'e (on'ena23o *elo 'elito 'e 'eso5e'i+n(ia. Nesse (asoK *o'erM a teste,)nVa res*on'er (ri,inal,ente *or este (ri,e.
Art. 219. D *ui/ !oder1 a!licar B testemun"a ,altosa a multa !revista no art. (53, sem !re*u4/o do !rocesso !enal !or crime de deso&edi%ncia, e conden1-la ao !agamento das custas da dilig%ncia. .6eda$o dada !ela 7ei n 2.(12, de 2(.5.19880

JM ()i'an'o 'os 4)ra'os a lei n3o fe< B)alB)er ressal7a. O) se4a: N0O 8 *ossI7el a res*onsa5ili<a23o (ri,inal 'o 4)ra'o faltoso *elo (ri,e 'e 'eo5e'i+n(ia.

D. Es()sa 'e (ons(i+n(ia Art. ._K A K CR:B:


C<<< - ningum ser1 !rivado de direitos !or motivo de cren$a religiosa ou de convic$o ,ilos@,ica ou !ol4tica, salvo se as invocar !ara e'imir-se de o&riga$o legal a todos im!osta e recusar-se a cum!rir !resta$o alternativa, ,i'ada em lei5

AB)ele (on7o(a'o *ara ser 4)ra'o B)e ale1ar es()sa 'e (ons(i+n(ia 'e7erM (),*rir *resta23o alternati7a. &ntes da .ei $$02E/+0E 3epois da .ei $$02E/+0E

N3o Va7ia *re7is3o le1al 'e *resta23o Pre7is3o 'e *resta23o alternati7aK B)e alternati7a. (onsta 'o art. -&CK `1_K CPP. Se a *essoa se re()sasse ao ser7i2o 'o 4Pri *or (onta 'e (on7i(2Fes *essoaisK ela a(a5a7a n3o sofren'o B)alB)er (onseB)+n(ia.

Art. (3-. A recusa ao servi$o do *:ri ,undada em convic$o religiosa, ,ilos@,ica ou !ol4tica im!ortar1 no dever de !restar servi$o alternativo, so& !ena de sus!enso dos direitos !ol4ticos, en uanto no !restar o servi$o im!osto. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o Antende-se !or servi$o alternativo o e'erc4cio de atividades de car1ter administrativo, assistencial, ,ilantr@!ico ou mesmo !rodutivo, no Poder Mudici1rio, na )e,ensoria P:&lica, no >inistrio P:&lico ou em entidade conveniada !ara esses ,ins. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

&.3 Sess.o de /"!,a%ento


A. A)s+n(ias in4)stifi(a'as 1&1

&0$ &us=ncia do ;#5 &ntes da .ei $$02E/+0E A lei *re7ia a no,ea23o 'e ), *ro,otor ad hoc. 3epois da .ei $$02E/+0E A no,ea23o 'e *ro,otor ad hoc n3o foi re(e*(iona'a *ela CR:BK B)e *re7+ B)e as f)n2Fes 'o MP s6 *o'e, ser 'ese,*enVa'as *elos inte1rantes 'a (arreira. Diante 'a a)s+n(ia in4)stifi(a'a 'o *ro,otorK *ortantoK a Lei 11.9C!c%C 'eter,ina B)e 'e7e ser re'esi1na'o o 4)l1a,ento.

Art. (55. =e o >inistrio P:&lico no com!arecer, o *ui/ !residente adiar1 o *ulgamento !ara o !rimeiro dia desim!edido da mesma reunio, cienti,icadas as !artes e as testemun"as. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. =e a aus%ncia no ,or *usti,icada, o ,ato ser1 imediatamente comunicado ao Procurador-Xeral de Musti$a com a data designada !ara a nova sesso. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

OBS.: sess3o 'e 4)l1a,ento n3o se (onf)n'e (o, re)ni3o: re)ni3o 8 o *erIo'o 'o ano no B)al o 4Pri se rePne *ara as sessFes 'e 4)l1a,ento.

&0% &us=ncia do advogado de de"esa5 R O 4)l1a,ento n3o *o'e ser reali<a'o se, a 'efesa t8(ni(aK so5 *ena 'e NUL DADE ABSOLUTA GsP,)la ."&K ST:HZ R A)sente o a'7o1a'o in4)stifi(a'a,enteK 'e7e ser 'esi1na'a no7a 'ata *ara o 4)l1a,ento Go5ser7a'oK *elo ,enosK o *ra<o 'e 1% 'ias 'e ante(e'+n(ia O isso *ara *er,itir B)e tanto o no7o a'7o1a'o B)an'o a Defensoria se *re*are,HZ R O a()sa'o 'e7e ser inti,a'o *ara (onstit)ir no7o a'7o1a'o Gres*eitan'oRseK assi,K o 'ireito B)e te, o a()sa'o a es(olVer se) 'efensor t8(ni(oHZ e R A Defensoria PP5li(a 4M 'e7e ser inti,a'a *ara ass),ir a 'efesa 'o a()sa'o na Vi*6tese 'e no7a a)s+n(ia 'o a'7o1a'o.
Art. (52. =e a ,alta, sem escusa leg4tima, ,or do advogado do acusado, e se outro no ,or !or este constitu4do, o ,ato ser1 imediatamente comunicado ao !residente da seccional da Drdem dos Advogados do Srasil, com a data designada !ara a nova sesso. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o ;o "avendo escusa leg4tima, o *ulgamento ser1 adiado somente uma ve/, devendo o acusado ser *ulgado uando c"amado novamente. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

1&"

2o ;a "i!@tese do 1o deste artigo, o *ui/ intimar1 a )e,ensoria P:&lica !ara o novo *ulgamento, ue ser1 adiado !ara o !rimeiro dia desim!edido, o&servado o !ra/o m4nimo de 13 .de/0 dias. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

&03 &cusado solto5 &ntes da .ei $$02E/+0E 3epois da .ei $$02E/+0E

Se o (ri,e fosse inafian2M7elK era Se o a()sa'oK re1)lar,ente inti,a'oK in'is*ensM7el a *resen2a 'o a()sa'o. 'eiEar 'e (o,*are(erK o 4)l1a,ento 'e7erM ser reali<a'oK *o)(o i,*ortan'o a nat)re<a 'o (ri,e.

Art. -.=K CPP:


Art. (58. D *ulgamento no ser1 adiado !elo no com!arecimento do acusado solto, do assistente ou do advogado do uerelante, ue tiver sido regularmente intimado. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

&0C &cusado preso5 O a()sa'o *reso ta,58, te, 'ireito 'e *resen2a ao 4)l1a,ento. Sen'o assi,K o Po'er PP5li(o 'e7e *ro7i'en(iar se) 'eslo(a,ento e es(olta. SeK *or8,K o a()sa'o *reso n3o B)iser (o,*are(er ao 4)l1a,ento G*o)(o i,*ortan'o a nat)re<a 'o 'elitoHK *o'erM s)5s(re7er *e'i'o nesse senti'oK e, (on4)nto (o, se) a'7o1a'o. Art. -.=K `"_K CPP:
2o =e o acusado !reso no ,or condu/ido, o *ulgamento ser1 adiado !ara o !rimeiro dia desim!edido da mesma reunio, salvo se "ouver !edido de dis!ensa de com!arecimento su&scrito !or ele e seu de,ensor. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

&0D &us=ncia do advogado do assistente5 N3o 8 (a)sa 'e a'ia,ento 'a sess3o:
Art. (58. D *ulgamento no ser1 adiado !elo no com!arecimento do acusado solto, do assistente ou do advogado do uerelante, ue tiver sido regularmente intimado. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O arti1o estM ,al re'i1i'o. Na 7er'a'eK on'e se l+ [assistente\ 'e7eRse ler [a'7o1a'o 'o assistente\ Ga lei n3o estM *reo()*a'a (o, a *resen2a 'o assistenteK B)e n3o te, (a*a(i'a'e *ost)lat6riaK ,as (o, a *resen2a 'e se) a'7o1a'oH.

1&&

&02 &us=ncia do querelante5 R Aerifi(a'a a a)s+n(ia 'o B)erelante na ao penal privada subsidi>ria da p@blicaK o MP reass),e o *ro(esso (o,o *arte *rin(i*al G8 a (Va,a'a [a23o *enal in'ireta\H. L:? fa< ),a ressal7a: *o'e ser B)e o Pro,otorK *or a(re'itar no (o,*are(i,ento 'o a'7o1a'o 'o B)erelanteK tenVa 7in'o *ara a sess3o 'e 4)l1a,ento 'es*re*ara'o. Neste (asoK 'e a(or'o (o, L:?K *o'eria Va7er ), a'ia,ento. R Tratan'oRse 'e litisconsrcio ativo entre o ;# e o querelante GeE.: 'elito 'e Vo,i(I'io e, (on()rso (o, (ri,e (ontra a VonraHK a a)s+n(ia 'o B)erelante a(arreta na falta 'e *e'i'o 'e (on'ena23oK o B)e (a)sa *ere,*23o e (onseB)ente eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e Ge, rela23o ao (ri,e 'e a23o *enal *ri7a'aH.

&01 &us=ncia de testemun,a5 R Se a teste,)nVa n3o foi arrola'a (o, a (lM)s)la 'e i,*res(in'i5ili'a'eK o 4)l1a,ento serM reali<a'o nor,al,ente. R SeK *or8,K a teste,)nVa foi arrola'a (o, a (lM)s)la 'e i,*res(in'i5ili'a'eK reB)eren'o a *arte s)a inti,a23o *or ,an'a'o (o, a in'i(a23o 'o en'ere2o: 1_ O 4)i< 'e7erM 'eter,inar a (on')23o (oer(iti7a 'a teste,)nVa Gse, a'ia,ento 'o 4)l1a,entoH. E, 1ran'es (i'a'es essa 8 ),a Vi*6tese 'ifI(il 'e ser eEe()ta'aK 'e7i'o ao te,*o 'e 'eslo(a,ento B)e serM 'e,an'a'oZ "_ N3o Va7en'o (o,o reali<ar a (on')23o (oer(iti7aK 'e7e o 4)i< 7erifi(ar *ossI7el 'esist+n(ia 'a oiti7a 'a teste,)nVaZ &_ N3o Va7en'o a 'esist+n(iaK 'e7e o 4)i< a'iar o 4)l1a,ento. ATEN/0O: o 4)l1a,ento serM a'ia'o a*enas ),a 7e<K 'e7en'o ser *ro7i'en(ia'a a (on')23o (oer(iti7a 'a teste,)nVa *ara a no7a 'ata.
Art. (21. D *ulgamento no ser1 adiado se a testemun"a dei'ar de com!arecer, salvo se uma das !artes tiver re uerido a sua intima$o !or mandado, na o!ortunidade de ue trata o art. (22 deste C@digo, declarando no !rescindir do de!oimento e indicando a sua locali/a$o. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o =e, intimada, a testemun"a no com!arecer, o *ui/ !residente sus!ender1 os tra&al"os e mandar1 condu/i-la ou adiar1 o *ulgamento !ara o !rimeiro dia desim!edido, ordenando a sua condu$o. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o D *ulgamento ser1 reali/ado mesmo na "i!@tese de a testemun"a no ser encontrada no local indicado, se assim ,or certi,icado !or o,icial de *usti$a. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

B. Aerifi(a23o 'a *resen2a 'eK *elo ,enosK 1. 4)ra'os A *artir 'o ,o,ento e, B)e se 7erifi(a B)e to'as as *artes est3o *resentesK 'e7e o 4)i<K *or ,eio 'e ),a (Va,a'aK (o,*ro7ar a *resen2a 'eK no ,Ini,oK 1. 4)ra'os. 1&-

CONCURSO: *ara o (^,*)to 'esse nP,ero 'e 1. 4)ra'os le7aRse e, (onsi'era23o os 4)ra'os eE(l)I'os *or i,*e'i,ento o) s)s*ei23oJ S M] De7e,os nos le,5rarK ain'aK 'o (Va,a'o [e,*r8sti,o 'e 4)ra'os\: 8 a (Va,a'a 'e 4)ra'os *erten(entes a o)tro *lenMrio 'o 4Pri *ara se atin1ir o nP,ero ,Ini,o 'e 1. 4)ra'os. Tanto o ST: B)anto o STJ N0O a',ite, tal instit)to. sso *orB)eK *ara os Tri5)nais S)*erioresK *ara aten'er ; a,*la 'efesaK 8 ne(essMrio o (onVe(i,ento *r87io 'os ". 4)ra'os (on7o(a'osK o B)e *er,ite ao a'7o1a'o *re*arar s)as re()sas. Assi,K o e,*r8sti,o 'e 4)ra'os a(a5a in7ia5ili<an'o o 'ireito ; re()saK eK (onseB)ente,enteK a a,*la 'efesa. Nesse senti'o: ST: >C CC.C%1. CONCURSO: 'e*ois 'o trWnsito e, 4)l1a'o 'e ),a senten2a e a (on'ena23o 'o r8)K 'es(o5reRse B)e Vo)7eK B)an'o 'o 4)l1a,entoK o e,*r8sti,o 'e 4)ra'os. Po'erM Va7er a an)la23o 'o 4)l1a,entoJ Os Tri5)nais enten'e, B)e o e,*r8sti,o 8 (a)sa 'e n)li'a'e ABSOLUTAK B)eK (o,o talK *o'e ser ar1)I'a in(l)si7e a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'a senten2a (on'enat6riaK se4a *or ,eio 'e >C se4a *or ,eio 'e re7is3o (ri,inal.

C. ,*e'i,entoK s)s*ei23o e in(o,*ati5ili'a'e 'os 4)ra'os Arts. --C e --!K CPP:


Art. ((-. =o im!edidos de servir no mesmo Consel"o: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q marido e mul"er5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q ascendente e descendente5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q sogro e genro ou nora5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q irmos e cun"ados, durante o cun"adio5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 C Q tio e so&rin"o5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 C< Q !adrasto, madrasta ou enteado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 1o D mesmo im!edimento ocorrer1 em rela$o Bs !essoas ue manten"am unio est1vel recon"ecida como entidade ,amiliar. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o A!licar-se-1 aos *urados o dis!osto so&re os im!edimentos, a sus!ei$o e as incom!ati&ilidades dos *u4/es togados. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Art. ((9. ;o !oder1 servir o *urado ue: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q tiver ,uncionado em *ulgamento anterior do mesmo !rocesso, inde!endentemente da causa determinante do *ulgamento !osterior5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0d << Q no caso do concurso de !essoas, "ouver integrado o Consel"o de =enten$a ue *ulgou o outro acusado5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

1&.

<<< Q tiver mani,estado !rvia dis!osi$o !ara condenar ou a&solver o acusado. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

bSP,)la "%9K ST::


S,mula -./ 0 &U1O O 'U12A*E&+O U1+ER)OR PE1O '3R) CO* A PAR+)C)PA45O (E 'URA(O 6UE 7U&C)O&OU E* 'U12A*E&+O A&+ER)OR (O *ES*O PROCESSO8

CONCURSO: ), ,es,o 4)ra'o *o'e 7ir a 4)l1ar ), ,es,o a()sa'o ')as 7e<esJ S MK 'es'e B)e e, *ro(essos 'istintos.

Antes 'o sorteio 'os 4)ra'osK ent3oK 'e7e ser feita ),a leit)ra 'esses arti1osK sen'o a5erta ; *ossi5ili'a'e 'e o 4)ra'o se 'e(larar s)s*eito. Se o 4)ra'o n3o o fi<erK in(),5e ;s *artes ar1)irK oral,enteK s)a s)s*ei23o. Nesse (asoK 'e7e, ser (o,*ro7a'as 'e *lano a s)s*ei23oK i,*e'i,ento o) in(o,*ati5ili'a'e. N3o Va7erM s)s*ens3o ne, a'ia,ento 'a sess3o. ATEN/0O: a *arti(i*a23o 'e 4)ra'os i,*e'i'os no ,es,o ConselVo 8 (a)sa 'e n)li'a'e ABSOLUTAK *ois n3o 8 *ossI7el i'entifi(ar o 1ra) 'e infl)+n(ia 'o 7oto 'esse 4)ra'o *ara o res)lta'o final.

D. :or,a23o 'o ConselVo 'e senten2a 30$ 7eali-ao do sorteioM 30% 7ecusas0 As re()sas *o'e, ser 'e ')as es*8(ies: R 7ecusas motivadas: s3o aB)elas 5asea'as e, (a)sas 'e i,*e'i,entoK s)s*ei23o o) in(o,*ati5ili'a'e. Po'e, ser )tili<a'as tantas B)antas ne(essMrias. R 7ecusas imotivadas *ou peremptrias': 8 aB)ela e, B)e n3o VM ne(essi'a'e 'e ,oti7a23o. Ca'a *arte te, 'ireito a tr+s re()sas *ere,*t6rias.
Art. (2-. Z medida ue as cdulas ,orem sendo retiradas da urna, o *ui/ !residente as ler1, e a de,esa e, de!ois dela, o >inistrio P:&lico !odero recusar os *urados sorteados, at 3 .tr%s0 cada !arte, sem motivar a recusa. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. D *urado recusado imotivadamente !or ual uer das !artes ser1 e'clu4do da uela sesso de instru$o e *ulgamento, !rosseguindo-se o sorteio !ara a com!osi$o do Consel"o de =enten$a com os *urados remanescentes. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

C)i'a'o: B)e, fala *ri,eiro no ,o,ento 'as re()sas 8 a DE:ESA.

1&9

Al8, 'issoK B)e, eEer(e as re()sas *ela a()sa23o 8 o MP Gn3o *o'e o assistente 'a a()sa23o re()sar 4)ra'osH. E no (aso 'e Va7er ,ais 'e ), a()sa'oJ Q)antas re()sas *o'er3o ser )sa'asJ >a7en'o ,ais 'e ), a()sa'o ()4as 'efesas t8(ni(as se4a, *atro(ina'as *elo ,es,o a'7o1a'oK ser3oK no ,MEi,oK tr+s re()sas. >a7en'o ,ais 'e ), a()sa'oK (a'a ), (o, ), a'7o1a'o 'istintoK se Vo)7er a(or'o entre elesK ser3o a*enas tr+s re()sasZ (aso n3o Va4a a(or'oK (a'a a'7o1a'o terM 'ireito a tr+s re()sas. Ain'a e, rela23o ;s re()sasK 8 ne(essMrio fa<er,os ),a (o,*ara23o entre 'ois ,o,entos: antes e 'e*ois 'a Lei 11.9C!c%C. ANTES DA LE 11.9C!c%C: &dvogado & ?urado $ A(eita Y isso si1nifi(a B)e o 4)ra'o 1 *o'e 4)l1ar o a()sa'o A. &dvogado ) Re()sa Y isso si1inifi(a B)eK teori(a,enteK B n3o *o'eria ser 4)l1a'o *elo 4)ra'o 1 Go B)e *ro7o(aria a se*ara23o 'os *ro(essosH. ;# 7esultado

Re()sa Y isso Re()sa'o *orB)e o MP se,*re 7isa a fa<er a*enas ), 4)l1a,ento Gn)n(a B)er se*arar os *ro(essosH. Assi,K neste (asoK o 4)ra'o 1 n3o *o'eria 4)l1ar o a()sa'o A G7e< B)e re()sa'o *elo MPH. Re()sa Re()sa O MP 4M n3o 8 ,ais o)7i'oK *ois 4M 1asto) s)a tr+s re()sas. Re()sa'o Re()sa'o sso si1nifi(a B)e o AK B)e a(eito)K serM s)5,eti'o a 4)l1a,entoK e o BK B)e re()so)K n3o.

?urado % ?urado 3 ?urado C

Re()sa A(eita A(eita

A(eita Re()sa Re()sa

Con(l)s3o: anti1a,ente B)e, 'efinia o a()sa'o B)e seria 4)l1a'o *ri,eiro era o MPK B)e era o Plti,o a se *ron)n(iar: R Se o MP a(eitasse o 4)ra'oK Va7eria o 4)l1a,entoZ 1&=

R Se o MP n3o a(eitasseK o 4)l1a,ento n3o se reali<aria. EE.: MP 7erifi(a B)e a estrat81ia 'os a'7o1a'os 8 se*arar os 4)l1a,entos e 'e(i'e B)e B)er 4)l1ar *ri,eiro A. Neste (aso 8 si,*les: 5asta7a B)e o MP 'ire(ionasse s)a re()sa *ere,*t6ria. Sen3o 7e4a,os: &dvogado & ?urado $ ?urado % ?urado 3 Re()sa Re()sa A(eita &dvogado ) A(eita A(eita Re()sa ;# Re()sa Re()sa A(eita 7esultado Re()sa'o Re()sa'o A(eito Gneste (asoK A seria 4)l1a'o antes 'e BK eEata,ente (o,o o MP B)eriaH.

DEPO S DA LE 11.9C!c%C: Art. -9CK *.P.:


Par1gra,o :nico. D *urado recusado imotivadamente !or ual uer das !artes ser1 e'clu4do da uela sesso de instru$o e *ulgamento, !rosseguindo-se o sorteio !ara a com!osi$o do Consel"o de =enten$a com os *urados remanescentes. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

A1oraK a *artir 'o ,o,ento e, B)e o 4)ra'o for eE(l)I'o *or ),a 'as *artes n3o 8 ,ais ne(essMrio *er1)ntar ;s o)tras se o a(eita, o) o re()sa,. &dvogado & ?urado $ A(eita &dvogado ) ;# 7esultado Re()sa'o

Re()sa Y isso R si1inifi(a 'i<er B)e o 4)ra'o 1 estM a)to,ati(a,ent e eE(l)I'o 'o 4)l1a,entoK n3o sen'o ,ais ne(essMrio *er1)ntar ao MP so5re s)a a(eita23o. R A(eita R Re()sa

?urado % ?urado 3

Re()sa A(eita

Re()sa'o Re()sa'o 1&C

Anti1a,ente o MP n3o tinVaK nor,al,enteK 'ireito ; *lena re()saK 7e< B)e esta era 'ire(iona'a no senti'o 'e 5)s(ar e7itar a se*ara23o 'e *ro(essos Gn3o *o'eria re()sar B)e, B)isesseH. Co, essa no7a leiK o MP *assa a *o'e eEer(er *lena,ente se) 'ireito 'e re()sa. Al8, 'issoK ele n3o 8 ,ais o res*onsM7el *or 'efinir B)e, serM 4)l1a'o *ri,eiro. >a7en'o a se*ara23o 'os 4)l1a,entosK a *r6*ria lei *asso) a 'is*or B)e, serM 4)l1a'o e, *ri,eiro l)1ar. Ae4a,os: Art. -9!K `"_:
2o )eterminada a se!ara$o dos *ulgamentos, ser1 *ulgado em !rimeiro lugar o acusado a uem ,oi atri&u4da a autoria do ,ato ou, em caso de co-autoria, a!licar-se-1 o critrio de !re,er%ncia dis!osto no art. (29 deste C@digo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

nteressa ; so(ie'a'e ,)ito ,ais o 4)l1a,ento 'o a)tor 'o fato 'elit)oso B)e 'o *artI(i*e. Por issoK ele 8 o *ri,eiro a ser 4)l1a'o. E, (aso 'e (oa)toriaK interessa o 4)l1a,ento 'e a,5osK se1)in'oRseK lo1oK o (rit8rio le1al:
Art. (29. =alvo motivo relevante ue autori/e altera$o na ordem dos *ulgamentos, tero !re,er%ncia: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q os acusados !resos5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q dentre os acusados !resos, a ueles !riso5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 ue estiverem "1 mais tem!o na

<<< Q em igualdade de condi$Hes, os !recedentemente !ronunciados. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Ain'a e, rela23o ;s re()sas: o B)e o(orre no (aso 'e n3o Va7er 4)ra'os s)fi(ientes *ara 4)l1ar o a()sa'oJ ,a1ine B)e tenVa,os o nP,ero ,Ini,o 'e 1. 4)ra'os e & a()sa'os. Neste (asoK te,os: &dvogado & ?urado $ ?urado % ?urado 3 ?urado C Re()sa Re()sa Re()sa &dvogado ) R R A(eita &dvogado C R R Re()sa ;# R R R 7esultado Re()sa'o Re()sa'o Re()sa'o Re()sa'o

N3o fala Re()sa ,ais *orB)e 4M )so) as

1&!

tr+s re()sas ?urado D ?urado 2 ?urado 1 ?urado E ?urado / Re()sa Re()sa Re()sa Re()sa Re()sa R R Re()sa'o Re()sa'o Re()sa'o Re()sa'o Re()sa'o

Neste (asoK (a'a a'7o1a'o 1asto) s)as tr+s re()sasK o) se4aK no7e 4)ra'os fora, re()sa'os. O(orre B)eK (o,o Va7ia, 1. 4)ra'osK re()sa'os ! so5rara, a*enas 9. S o (Va,a'o [esto)ro 'e )rna\. Esto)ro 'e )rna: o(orre B)an'oK e, 7irt)'e 'as re()sas ,oti7a'as e i,oti7a'as n3o 8 *ossI7el atin1irRse o nP,ero ,Ini,o 'e = 4)ra'os *ara (o,*or o ConselVo 'e Senten2a. ConseB)+n(ia: teori(a,enteK 'e7e ser 'esi1na'a o)tra 'ata o)K e, (aso 'e se*ara23o 'e *ro(essosK 'e7e ser o5ser7a'o o art. -"!K CPP.

E. Leit)ra 'e *e2as Antes 'a Lei 11.C9!c%CK as *artes *o'ia, reB)erer a leit)ra 'e B)alB)er *e2a 'os a)tos ')rante o 4)l1a,ento G(o,o for,a 'e (on7en(i,ento 'os 4)ra'osH. O *ro5le,a era B)e as *artes a(a5a7a, eEer(en'o esse 'ireito 'e ),a for,a a5)si7a Glia, as *e2asK ,)itas 7e<es eEtensasK no int)ito 'e [(ansar\ os 4)ra'osH. >o4eK so,ente 8 *ossI7el a leit)ra 'e *ro7as (olVi'as *or *re(at6riaK ante(i*a'as e n3o re*etI7eis. Art. -=&K `&_:
3o As !artes e os *urados !odero re uerer acarea$Hes, recon"ecimento de !essoas e coisas e esclarecimento dos !eritos, &em como a leitura de !e$as ue se re,iram, e'clusivamente, Bs !rovas col"idas !or carta !recat@ria e Bs !rovas cautelares, anteci!adas ou no re!et4veis. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

E os ele,entos infor,ati7os 'o inB)8rito *oli(ialJ Po'e, ser )sa'osJ N3o se *o'e *e'ir ao 4)i< a leit)ra 'e ele,entos (olVi'os no PK *ois a lei 8 ,)ito (lara Gart. -=&K `&_H: s6 8 *ossI7el leit)ra 'e *ro7as (olVi'as *or *re(at6riaK ante(i*a'as e n3o re*etI7eis. Mas *o'e o a'7o1a'oK ')rante os 'e5atesK )tili<ar B)alB)er ele,ento (onstante 'os a)tosK se4a ), ele,ento infor,ati7o *ro')<i'o e, PK se4a ),a *ro7a 4)'i(ial. Assi,K *o'e, os ele,entos infor,ati7os 'o P sere, )sa'osK ,as n3o li'os e, 4)l1a,ento. 1-%

:. Uso 'e al1e,as S *ossI7el )tili<ar al1e,as no PlenMrio 'o JPriJ TrataRse 'e ,e'i'a eE(e*(ionalK B)e so,ente *o'e ser a'ota'a e, ')as sit)a2FesK a sa5er: R Ris(o 'e f)1aZ o) R Ris(o 'e a1ress3o (ontra as a)tori'a'esK (ontra ter(eiros o) (ontra si ,es,o. O )so 'e al1e,asK 7e< B)e ,e'i'a eE(e*(ionalK 'e7e ser se,*re f)n'a,enta'o *ela a)tori'a'eK so5 *ena 'e n)li'a'e 'o 4)l1a,ento. A res*eito: sP,)la 7in()lante n. 11:
STF Smula 6inculante n 99 - 9esso P!en0ria de 13/0R/200R - DJe nS 1.7/200R, p. 1, em 22/R/200R - D/ de 22/R/200R, p. 1 <so de ,l"emas - (estri3es - (esponsabilidades do ,"ente e do ;stado 1ulidades 9% !)cito o &so de a!$emas em casos de resist(ncia e de "&ndado receio de "&$a o& de peri$o 1 inte$ridade ")sica pr%pria o& a!Leia, por parte do preso o& de terceiros, 4&sti"icada a e-cepciona!idade por escrito, sob pena de responsabi!idade discip!inar, ci#i! e pena! do a$ente o& da a&toridade e de n&!idade da priso o& do ato process&a! a 3&e se re"ere, sem pre4&)8o da responsabi!idade ci#i! do =stado.

?. De5ates O 'e5ate na'a ,ais 8 B)e a s)stenta23o oral 'a *retens3o 'as *artes. S nos 'e5ates B)e a *arte te, a o*ort)ni'a'e 'e for,ar a (on7i(23o 'os 4)ra'os. E, rela23o ao te,*o *ara os 'e5atesK 5asta o5ser7ar,os o art. -==:
Art. (88. D tem!o destinado B acusa$o e B de,esa ser1 de uma "ora e meia !ara cada, e de uma "ora !ara a r!lica e outro tanto !ara a tr!lica. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O) se4a: 1V&% *ara (a'a *arteZ d 1V *ara r8*li(aZ d 1V *ara tr8*li(a. C)i'a'o (o, o `1_:
1o Lavendo mais de um acusador ou mais de um de,ensor, com&inaro entre si a distri&ui$o do tem!o, ue, na ,alta de acordo, ser1 dividido !elo *ui/ !residente, de ,orma a no e'ceder o determinado neste artigo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Nor,al,enteK te,os MP e assistente 'a a()sa23o. Neste (asoK o te,*o (ontin)a o ,es,oK e o MP 'e7erM 'i7i'ir se) te,*o (o, o assistente. 1-1

E no (aso 'e Va7er ,ais 'e ), a()sa'oJ


2o Lavendo mais de 1 .um0 acusado, o tem!o !ara a acusa$o e a de,esa ser1 acrescido de 1 .uma0 "ora e elevado ao do&ro o da r!lica e da tr!lica, o&servado o dis!osto no 1o deste artigo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Se Vo)7ere, tr+s a()sa'osK o a(r8s(i,o (ontin)a a*enas 'e 1VJ Se, 'P7i'aK a ,elVor inter*reta23o 8 no senti'o 'e enten'er B)eK *ara (a'a a()sa'o a ,ais B)e se tenVaK 1anVeRse ,ais ),a Vora. Essa 8 a inter*reta23o B)e 1aranteK 'e for,a *lenaK o (ontra'it6rio e a a,*la 'efesa.

Ain'a so5re os 'e5atesK 'e7e,os atentar ;s fi1)ras 'a r8*li(a e tr8*li(a. A *ri,eira *erten(e ; a()sa23o e a se1)n'a ; 'efesa. En(erra'a a eE*osi23o 'a 'efesaK o 4)i< *er1)nta ; a()sa23o se ela 'ese4a ir ; r8*li(a. Caso o MP n3o B)eiraK ele 'e7erM res*on'er a*enas [n3o\. Se eleK ao res*on'er B)e n3o B)er re*li(arK te(er al1), (o,entMrio so5re a 'efesa GeE.: [ten'o e, 7ista B)e a 'efesa n3o (onse1)i) *ro7arK 'e for,a (a5alK a ino(+n(ia 'o r8)K o MP na'a a ,ais te, a 'i<er\HK Va7erMK a)to,ati(a,enteK r8*li(aK eK (onseB)ente,enteK 'ireito ; tr8*li(a. A r8*li(a e tr8*li(a N0O s3o o5ri1at6rias.

Anovao da teses de"ensivas por ocasio da tr!plica5 Po'e a 'efesa ino7ar s)a tese *or o(asi3o 'a tr8*li(aJ P.eE.: a 'efesa s)stento)K ')rante os 'e5atesK a ne1ati7a 'e a)toria. No ,o,ento 'a tr8*li(aK (ont)'oK o a'7o1a'o 'e 'efesa tra< a tese 'a le1Iti,a 'efesa Gsa5en'o B)e o MP n3o ,ais *o'erM se *ron)n(iar so5re o ass)ntoH. So5re o te,aK VMK na 'o)trinaK tr+s *osi2Fes 'istintas: 1Q (orrente: ; 'efesa n3o se 'efere a *ossi5ili'a'e 'e ino7ar na tr8*li(aK so5 *ena 'e 7iola23o 'o (ontra'it6rio. "Q (orrente: *or for2a 'a *lenit)'e 'e 'efesaK 8 *ossI7el a ino7a23o 'a tese 'efensi7a na tr8*li(aK se, B)e Va4a ne(essi'a'e 'e ,anifesta23o 'a a()sa23o. Corrente a ser )sa'a e, *ro7as 'e Defensoria. &Q (orrente: 8 *ossI7el a ino7a23o 'efensi7a na tr8*li(a. To'a7iaK e, res*eito ao *rin(I*io 'o (ontra'it6rioK a a()sa23o 'e7e ser o)7i'a na seB)+n(ia. Esta 8 a *osi23o 'e Renato BrasileiroK B)e enten'e B)eK a'otan'oRse essa (orrenteK *reser7aRse a *lenit)'e 'e 'efesaK eK ao ,es,o te,*oK o interesse 'a so(ie'a'eK re*resenta'o *elo MPK e, re5ater o no7o ar1),ento lan2a'o *ela 'efesa.

Exibio de documentos e objetos no #len>rio do ?@ri5 1-"

Po'e o *ro,otor eEi5irK *or eEe,*loK a ar,a )tili<a'a no (ri,eJ Se o o54eto 4M ti7er si'o 4)nta'o aos a)tosK *o'e ser li7re,ente eEi5i'o aos 4)ra'os. Se o o54eto n3o esta7a nos a)tosK 'e7e Va7er a 4)nta'a (o, tr+s 'ias Pteis 'e ante(e'+n(iaK so5 *ena 'e n)li'a'e a5sol)ta.
Art. (89. )urante o *ulgamento no ser1 !ermitida a leitura de documento ou a e'i&i$o de o&*eto ue no tiver sido *untado aos autos com a anteced%ncia m4nima de 3 .tr%s0 dias :teis, dando-se ci%ncia B outra !arte. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Esse arti1o refereRse ; ,at8ria 'e fato e n3o 'e 'ireito. Mat8ria 'e 'ireito GeE.: 4)ris*r)'+n(iaK 'o)trina et(.H *o'e ser li7re,ente )tili<a'aK li'a ')rante o 4)l1a,ento.

&parte5 S ),a 5re7e interr)*23o na s)sten23o oral 'a *arte (ontrMria. S re1)la,enta'o *elo art. -!=K D :
Art. (98. =o atri&ui$Hes do *ui/ !residente do Kri&unal do M:ri, alm de outras e'!ressamente re,eridas neste C@digo: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 G<< Q regulamentar, durante os de&ates, a interven$o de uma das !artes, uando a outra estiver com a !alavra, !odendo conceder at 3 .tr%s0 minutos !ara cada a!arte re uerido, ue sero acrescidos ao tem!o desta :ltima. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

&cusado inde"eso5 Se o 4)i< notar B)e o r8) estM in'efeso ')rante os 'e5atesK n3o *o'erMK *or 657ioK *er,itir essa sit)a23o. Mas B)an'o isso o(orreJ 1_ A)s+n(ia 'e 'efesa t8(ni(aZ "_ Q)an'o a so,at6ria 'a 'esI'ia 'o 'e7e'or re7elar 7er'a'eira a)s+n(ia 'e 'efesa t8(ni(a GSTJ: >C CC.!1!HZ &_ Coli'+n(ia 'e 'efesas t8(ni(as. Co,o sa5e,osK 'ois o) ,ais a()sa'os *o'e, ser 'efen'i'os *elo ,es,o a'7o1a'o. O(orre B)eK se a tese 'efensi7a 'e ), 'os a()sa'os 8 no senti'o 'e a()sar o o)troK *or 657ioK n3o *o'er3o ser 'efen'i'os *elo ,es,o a'7o1a'o. Assi,K se ), ,es,o a'7o1a'o re*resentar 'ois o) ,ais a()sa'os (o, teses anta1^ni(asK Va7erM a (oli'+n(ia 'e 'efesa t8(ni(a. ConseB)+n(ia: o ConselVo 'e Senten2a 'e7e ser 'issol7i'oK sen'o 'esi1na'a no7a 'ata *ara o)tra sess3o 'e 4)l1a,ento.

:ociedade inde"esa5 1-&

S ),a at)a23o 'efi(iente 'o MP no PlenMrio 'o JPri. Neste (asoK 'e a(or'o (o, a 'o)trinaK a*li(aRse o *rin(I*io 'a o5ri1atorie'a'e. Da ,es,a for,a B)e o *ro,otor 8 o5ri1a'o a ofere(er a 'enPn(iaK ele 8 o5ri1a'o a inter7ir no *ro(esso 'e for,a satisfat6ria. ConseB)+n(ia: o 4)i< 'e7e 'eter,inar a 'issol)23o 'o ConselVo 'e Senten2a e a 'esi1na23o 'e no7a 'ataK se, *re4)I<o 'e (o,)ni(ar o fato ao Pro()ra'or ?eral 'e J)sti2aK B)e *o'erM a'otar *ro7i'+n(ias 'e ()nVo 'is(i*linar e, rela23o ao Pro,otor 'esi'ioso.

&.& Q"esita-.o
Q)esitos s3o *er1)ntas for,)la'as aos 4)ra'os *ara B)e se ,anifeste, B)anto ; ,ateriali'a'eK a)toriaK *ossI7el a5sol7i23oK (a)sas 'e 'i,in)i23o e a),ento 'e *ena e B)alifi(a'oras. A. Mo'elos 'e B)esita23o :istema "ranc=s: *or ,eio 'esses siste,aK 7Mrios B)esitos s3o a*resenta'os aos 4)ra'os Gs3o B)esita'os so5re *rati(a,ente t)'oH. :istema anglo americano: *or esse siste,aK B)esitaRse os 4)ra'os a*enas e, rela23o ; ()l*a o) ino(+n(ia 'o r8). Antes 'a Lei 11.C9!c%CK o CPP a'ota7a o siste,a fran(+s. Co, o a'7ento 'a no7a leiK o le1isla'or o*to) *or inserir ), B)esito 1en8ri(o: Art. -C&K `"_:
Art. (-3. Ds uesitos sero ,ormulados na seguinte ordem, indagando so&re: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q a materialidade do ,ato5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q a autoria ou !artici!a$o5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q se o acusado deve ser a&solvido5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q se e'iste causa de diminui$o de !ena alegada !ela de,esa5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 C Q se e'iste circunst#ncia uali,icadora ou causa de aumento de !ena recon"ecidas na !ron:ncia ou em decisHes !osteriores ue *ulgaram admiss4vel a acusa$o. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 2o 6es!ondidos a,irmativamente !or mais de 3 .tr%s0 *urados os uesitos relativos aos incisos < e << do ca!ut deste artigo ser1 ,ormulado uesito com a seguinte reda$o: .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 D *urado a&solve o acusadoe

1--

A1oraK al8, 'e *re7er 7Mrios B)esitosK tere,os ), B)esito 1en8ri(oK B)e se a*roEi,a ,)ito 'o siste,a an1loRa,eri(ano. Assi,K a 'o)trina 7e, enten'en'o B)eK (o, o a'7ento 'a Lei 11.9C!c%CK o le1isla'or teria o*ta'o *or ), siste,a ;A:LN.

B. :onte 'os B)esitos Os B)esitos s3o eEtraI'os 'a *ronPn(iaK o)K a 'e*en'er 'o (aso (on(retoK 'e 'e(isFes *osteriores B)e 4)l1ara, a',issI7el a a()sa23o. Al8, 'issoK o J)i< Presi'enteK ao ela5orar os B)esitosK 'e7e le7ar e, (onsi'era23o o interro1at6rio e os 'e5ates.

C. Leit)ra 'os B)esitos Art. -C-:


Art. (-(. A seguir, o !residente ler1 os uesitos e indagar1 das !artes se t%m re uerimento ou reclama$o a ,a/er, devendo ual uer deles, &em como a deciso, constar da ata. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. Ainda em !len1rio, o *ui/ !residente e'!licar1 aos *urados o signi,icado de cada uesito. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

O 4)i< fa< a leit)ra 'os B)esitos e *er1)nta se VM al1),a re(la,a23o a ser feita *elas *artes. Essa leit)ra 8 (r)(ialK *ois e7ent)al n)li'a'e relati7a 'e7e ser ar1)I'a neste ,o,entoK so5 *ena 'e *re(l)s3o: i,e'iata,ente a*6s a leit)ra 'os B)esitosK (a5e ; *arte i,*)1nar e7ent)al n)li'a'e relati7a na B)esita23o.

D. Or'e, 'os B)esitos S te,a (ontro7erti'o na 'o)trina. Est)'are,os a *osi23o B)e *re7ale(e. $O' ;aterialidade do "ato delituosoM E, se tratan'o 'e Vo,i(I'io (ons),a'oK este B)esito 'e7e ser 'es'o5ra'o e, ')as *er1)ntasK a *ri,eira rela(iona'a ; eEist+n(ia 'a les3o (or*oral e a se1)n'a *ertinente ao neEo (a)sal. Ae4a,os: R E, rela23o ; *ri,eira *er1)nta: EE.: [no 'ia 19c%. a 7Iti,a foi atin1i'a *or 'is*aro 'e ar,a 'e fo1o sofren'o as lesFes (or*orais 'es(ritas no la)'o 'e fls. 1"J\ ConseB)+n(ia 'o [si,\ Y a res*osta *ositi7a 'e ,ais 'e tr+s 4)ra'os fa< *rosse1)ir a 7ota23oZ 1-.

ConseB)+n(ia 'o [n3o\ Y a res*osta ne1ati7a 'e ,ais 'e tr+s 4)ra'os i,*li(a a a5sol7i23o 'o a()sa'oK *ois re(onVe(i'a a ineEist+n(ia 'o fato. R E, rela23o ; se1)n'a *er1)nta: EE.: [essas lesFes (or*orais fora, a (a)sa efi(iente 'a ,orte 'a 7Iti,aJ\ ConseB)+n(ia 'o [si,\ Y a res*osta *ositi7a fa< se1)ir a 7ota23oZ ConseB)+n(ia 'o [n3o\ Y a res*osta ne1ati7a eB)i7ale a 'i<er B)e a ,orte n3o res)lto) 'a les3o (or*oral *ro7o(a'a *elo a()sa'o. Lo1oK a 7ota23o 'e7e *rosse1)ir *ara B)e os 4)ra'os analise, a inten23o 'o a1enteK se ,era les3o (or*oral o) tentati7a 'e Vo,i(I'io.

%O' &utoria+participaoM [TI(io foi B)e, efet)o) os 'is*aros referi'os no B)esito anteriorJ\ A res*osta ne1ati7a i,*li(a a a5sol7i23o 'o a()sa'oK *ois re(onVe(i'a a ne1ati7a 'e a)toriaK ao *asso B)e a res*osta *ositi7a 'eter,ina o *rosse1)i,ento 'a 7ota23o. OBS.: o B)esito 8 feito *ara *essoas lei1asK 'o [*o7o\. Por issoK 'e7e se,*re ser for,)la'o so5re ,at8ria 'e fato e n3o 'e 'ireito. EE.: n3o *o'e *er1)ntar: [o r8) 8 a)tor 'o fatoJ\ o) [o r8) 8 *artI(i*e 'o fatoJ\ Gs3o ter,os t8(ni(osH.

3O' Eventual quesito sobre tentativa ou desclassi"icao para outro crime da compet=ncia do j@riM Len'o a*enas os in(isos 'o art. -C&K *are(e B)e o B)esito 'a a5sol7i23o 7iria se,*re a*6s a a)toria. To'a7iaK o `._ ressal7a essa re1ra. Assi,K e, rela23o ao &_ B)esitoK 'e7e,os analisar o art. -C& (on4)nta,ente (o, se) `._:
Art. (-3. Ds uesitos sero ,ormulados na seguinte ordem, indagando so&re: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q a materialidade do ,ato5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 << Q a autoria ou !artici!a$o5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q se o acusado deve ser a&solvido5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q se e'iste causa de diminui$o de !ena alegada !ela de,esa5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 C Q se e'iste circunst#ncia uali,icadora ou causa de aumento de !ena recon"ecidas na !ron:ncia ou em decisHes !osteriores ue *ulgaram admiss4vel a acusa$o. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

1-9

5o =ustentada a tese de ocorr%ncia do crime na sua ,orma tentada ou "avendo diverg%ncia so&re a ti!i,ica$o do delito, sendo este da com!et%ncia do Kri&unal do M:ri, o *ui/ ,ormular1 uesito acerca destas uestHes, !ara ser res!ondido a!@s o segundo uesito. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

R Tentati7a: [TI(ioK assi, a1in'oK 'e) inI(io ; eEe()23o 'e ), Vo,i(I'io B)e n3o se (ons),o) *or (ir()nstWn(ias alVeias ; s)a 7onta'eK (onsistente na inter7en23o 'os *oli(iais B)e *assa7a, *elo lo(alJ\ Neste (asoK a res*osta ne1ati7a 'e ,ais 'e tr+s 4)ra'os i,*li(a o re(onVe(i,ento 'e (ri,e 'e les3o (or*oralK (o, o (onseB)ente 'eslo(a,ento 'a (o,*et+n(ia ao J)i<R Presi'ente. A res*osta *ositi7a fa< *rosse1)ir a 7ota23o. R Des(lassifi(a23o: [TI(ia a1i) so5 a infl)+n(ia 'o esta'o *)er*eralK ,atan'o o *r6*rio filVo ')rante o) a*6s o *artoJ\ Gisto 8: 'es(lassifi(aRse 'e Vo,i(I'io *ara infanti(I'ioH. Tanto no (aso 'a res*osta *ositi7a B)anto no (aso 'a ne1ati7aK a 7ota23o irM *rosse1)irK *ois ,anti'a a (o,*et+n(ia 'o 4Pri.

CO' &bsolvioM [O 4)ra'o a5sol7e o a()sa'oJ\ Essa 8 a 1ran'e no7i'a'e tra<i'a *ela lei 11.9C!c%C no to(ante ; B)esita23o. Res*osta *ositi7a Y a5sol7i23oZ Res*osta ne1ati7a Y se1)eRse a B)esita23o. OBS. 1: te, *re7ale(i'o o enten'i,ento 'e B)e se trata 'e B)esito o5ri1at6rioK *o)(o i,*ortan'o se a tese 'efensi7a 4M tenVa si'o ne1a'a *elos 4)ra'os nos 'ois *ri,eiros B)esitos. E, ,inoriaK VM 'o)trina'ores B)e enten'e, B)e este B)esito a*enas 'e7e ser feito se a 'efesa ale1ar (a)sa eE(l)'ente. OBS. ": Va7en'o ')as o) ,ais teses 'efensi7asK VM (ontro78rsias na 'o)trina B)anto ; re'a23o 'esse B)esito. U,a (orrente ,inoritMria GL:?H 'efen'e B)e os B)esitos 'e7e, ser in'i7i')ali<a'os. Para a (orrente ,a4oritMriaK (ont)'oK os B)esitos n3o *re(isa, ser in'i7i')ali<a'osK *ois e7ent)al senten2a a5sol)t6ria n3o farM (oisa 4)l1a'a no (I7el.

DO' Causas de diminuio de penaM As teses fa7orM7eis ; 'efesa G(a)sas 'e 'i,in)i23o 'e *enaH 'e7e, ser B)esita'as antes 'as fa7orM7eis ; a()sa23o GB)alifi(a'oras e (a)sas 'e a),entoH. SP,)la 19"K ST::

1-=

STF Smula n 9>2 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 00. 1ulidade do Jul"amento pelo Jri - ?uesitos da &e%esa 1o Precedem aos das +ircunstCncias ,"ra!antes F abso!&ta a n&!idade do 4&!$amento, pe!o 4 ri, 3&ando os 3&esitos da de"esa no precedem aos das circ&nstKncias a$ra#antes.

Este B)esito o5ri1atoria,ente 'e7e ser in'i7i')ali<a'o ao (aso (on(reto. A *er1)nta n3o 8: [eEiste (a)sa 'e 'i,in)i23oJ\K e si,: [o (ri,e foi (o,eti'o *or rele7ante 7alor ,oral (ons)5stan(ia'o na e)tanMsiaJ\ ATEN/0O: a Pni(a (a)sa 'e 'i,in)i23o 'e *ena B)e n3o 8 B)esita'a neste ,o,ento 8 a tentati7aK B)e 4M foi B)esita'a anterior,ente.

S *ossI7el a eEist+n(ia 'o Vo,i(I'io B)alifi(a'oR*ri7ile1ia'oJ S MK 'es'e B)e a B)alifi(a'ora tenVa nat)re<a o54eti7a. Se os 4)ra'os re(onVe(ere, a eEist+n(ia 'e Vo,i(I'io *ri7ile1ia'o Gart. 1"1K `1_K CPHK estar3o a)to,ati(a,ente *re4)'i(a'os os B)esitos atinentes ;s B)alifi(a'oras 'e nat)re<a s)54eti7a.

2O' Quali"icadoras e causas de aumento de pena0 De7e, ser in'i7i')ali<a'as. EE.: [o a()sa'o *rati(o) o (ri,e *or ,oti7o fPtilK (onsistente e, ),a 5ri1a 'e trWnsitoJ\ Esssas B)alifi(a'oras o) (a)sas 'e a),ento 'e7e, ter (onsta'o 'a *ronPn(ia o) 'e 'e(isFes *osteriores B)e 4)l1ara, a',issI7el a a()sa23o G*rin(I*io 'a (orrela23o entre *ronPn(ia e B)esita23o Y a 'efesa n3o *o'e se 7er s)r*reen'i'a no ,o,ento 'a B)esita23o *or ),a no7a B)alifi(a'oraH.

QUESTES D AERSAS RELAT AAS T QUES TA/0O: &bsolvio imprpria5 S a a*li(a'a ao ini,*)tM7el Gart. "9K caputK CPH. O ini,*)tM7el 'o art. "9K caputK 7ai a 4Pri o) 8 a5sol7i'o s),aria,ente antesJ Se1)n'o o CPPK o ini,*)tM7el *o'e ser a5sol7i'o s),aria,enteK 'es'e B)e a ini,*)ta5ili'a'e se4a s)a Pni(a tese 'efensi7a. Art. -1.K *.P.:
Art. (15. D *ui/, ,undamentadamente, a&solver1 desde logo o acusado, uando: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 < Q !rovada a ine'ist%ncia do ,ato5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

1-C

<< Q !rovado no ser ele autor ou !art4ci!e do ,ato5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <<< Q o ,ato no constituir in,ra$o !enal5 .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 <C Q demonstrada causa de isen$o de !ena ou de e'cluso do crime. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 Par1gra,o :nico. ;o se a!lica o dis!osto no inciso <C do ca!ut deste artigo ao caso de inim!uta&ilidade !revista no ca!ut do art. 22 do )ecreto-7ei no 2.-(-, de 8 de de/em&ro de 19(3 Q C@digo Penal, salvo uando esta ,or a :nica tese de,ensiva. .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

Se a a5sol7i23o s),Mria s6 8 *ossI7el B)an'o for a Pni(a tese 'efensi7aK a contrario sensuK (on(l)iRse B)e o ini,*)tM7el serM s)5,eti'o a 4)l1a,ento *erante o 4Pri B)an'o *oss)ir al1),a o)tra tese 'efensi7a. Pro5le,a: se os 4)ra'os a5sol7e, (o, 5ase nessa o)tra tese 'efensi7a GeE.: le1Iti,a 'efesaHK a a5sol7i23o serM *r6*ria Gn3o Va7erM i,*osi23o 'e ,e'i'a 'e se1)ran2aHZ 4M se for (o, 5ase na ini,*)ta5ili'a'eK a a5sol7i23o serM i,*r6*ria G(o, i,*osi23o 'e ,e'i'a 'e se1)ran2aH. Mas (o,o o 4)i< sa5erM B)al ti*o 'e a5sol7i23o a ser a*li(a'aK se ele seB)er sa5e B)al 8 o f)n'a,ento 'os 4)ra'os GB)e n3o f)n'a,enta, s)as 'e(isFesHJ Co,o resol7erJ Se1)n'o a 'o)trinaK a B)esita23o 'o ini,*)tM7el 'e7e se1)ir a se1)inte or'e,: R [O 4)ra'o a5ol7e o a()sa'oJ\ OBS.: o J)i<RPresi'ente 'e7e eE*li(ar aos 4)ra'os B)e este *ri,eiro B)esito fi(a resser7a'o *ara as teses 'efensi7as 'i7ersas 'a ini,*)ta5ili'a'e.

Se os 4)ra'os res*on'ere, [n3o\ a este B)esito 'e7e ser feita a se1)inte in'a1a23o: R [O a()sa'o eraK ao te,*o 'a a23oK inteira,ente in(a*a< 'e enten'er o (arMter ilI(ito 'o fato e 'e 'eter,inarRse 'e a(or'o (o, este enten'i,ento e, 7irt)'e 'e 'oen2a ,entalJ\ Res*on'en'o afir,ati7a,enteK o J)i<RPresi'ente sa5erM B)e se trata 'e a5so7i23o i,*r6*ria.

<also testemun,o em #len>rio5 De7e ser feito ), B)esito a(er(a 'o falso teste,)nVo. Mas B)e, irM *e'ir a in(l)s3o 'este B)esitoJ A*enas as *artes *o'e, reB)erer a in(l)s3o 'este B)esito. O 4)i< n3o *o'e *e'irK so5 *ena 'e 7iolar s)a i,*ar(iali'a'e Gao *e'iRloK 'eiEarM (laro a to'os B)e 'es(onfia 'o teste,)nVoH. 1-!

O 4)ra'o ta,58, n3oK so5 *ena 'e 7iolar o si1ilo 'as 7ota2Fes G*oisK se *e'ir o B)esitoK 'eiEarM (laroK nas entrelinVasK B)e 'es(onfia 'aB)ele teste,)nVoH.

Se B)anto ao B)esito 'o falso teste,)nVo os 4)ra'os 7otare, [si,\K a teste,)nVa serM en(a,inVa'a ; a)tori'a'e *oli(ial. Art. "11K *.P.K CPP:
Par1gra,o :nico. Kendo o de!oimento sido !restado em !len1rio de *ulgamento, o *ui/, no caso de !ro,erir deciso na audi%ncia .art. 53-, 2o0, o tri&unal .art. 5210, ou o consel"o de senten$a, a!@s a vota$o dos uesitos, !odero ,a/er a!resentar imediatamente a testemun"a B autoridade !olicial.

&gravantes e atenuantes5 S3o B)esita'as aos 4)ra'osJ Antes 'a Lei 11.9C!c%CK a1ra7antes e aten)antes era, B)esita'as aos 4)ra'os. Al8, 'issoK era o5ri1at6ria a in(l)s3o 'e ), B)esito so5re aten)antes 1en8ri(as. Assi,K ain'a B)e a 'efesa n3o s)stentasse B)alB)er aten)anteK o J)i< era o5ri1a'o a B)esitar so5re a *ossI7el eEist+n(ia 'e al1),a aten)ante 1en8ri(aK so5 *ena 'e n)li'a'e a5sol)ta. SP,)la 1.9K ST::
STF Smula n 9:> - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 0/. 1ulidade do Jul"amento pelo Jri - Falta de ?uesito $bri"at#rio F abso!&ta a n&!idade do 4&!$amento, pe!o 4 ri, por "a!ta de 3&esito obri$at%rio.

Co, o a'7ento 'a leiK a1ra7antes e aten)antes *assara, a ser a*re(ia'as *elo J)i<R Presi'ente.
Art. (92. Am seguida, o !residente !ro,erir1 senten$a !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 ue: .6eda$o dada

< Q no caso de condena$o: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0 &0 considerar1 as circunst#ncias agravantes ou atenuantes alegadas nos de&ates5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

>M ),a a*arente antino,ia entre o art. &C.K CPP e o art. -!"K K bK CPP: R De a(or'o (o, o art. -!"K K bK o J)i< so,ente *o'erM (onVe(er 'as a1ra7antes e aten)antes ale1a'as nos 'e5atesZ R JM o art. &C. fala sore a *ossi5ili'a'e 'e o 4)i< re(onVe(er a1ra7antes 'e ofI(io. 1.%

Art. 3-5. ;os crimes de a$o !:&lica, o *ui/ !oder1 !ro,erir senten$a condenat@ria, ainda ue o >inistrio P:&lico ten"a o!inado !ela a&solvi$o, &em como recon"ecer agravantes, em&ora nen"uma ten"a sido alegada.

So5re o ass)nto te, Va7i'o ),a (erta *ol+,i(a na 'o)trinaK ,as *re7ale(e B)e o ter,o ['e5ates\ 'o art. -!" refereRse n3o a*enas aos 'e5atesK ,as ta,58, o interro1at6rio Ga a,*la 'efesa a5ran1e n3o a*enas a 'efesa t8(ni(aK ,as a a)to'efesaH.

Po'e o J)i<RPresi'ente a*li(ar a a1ra7ante 'o ,oti7o fPtilK se ale1a'a *ela a()sa23oJ Art. 91K CP:
5ircun,tBncia, agravante, Art. 21 - =o circunst#ncias ue sem!re agravam a !ena, uando no constituem ou uali,icam o crime:.6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 < - a reincid%ncia5 .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 << - ter o agente cometido o crime: .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 a0 !or motivo ,:til ou tor!e5

De a(or'o (o, este arti1oK o J)i<RPresi'ente *o'eria re(onVe(er 'a a1ra7ante 'o ,oti7o fPtilK 'es'e B)e ale1a'a *ela a()sa23o. Co,o sa5e,osK o ,oti7o fPtil 8 ),a 'as B)alifi(a'oras 'o 'elito 'e Vo,i(I'io. Assi,K se o ,oti7o fPtil (onsta (o,o ),a B)alifi(a'ora 'o Vo,i(I'io ele 'e7e entrar (o,o B)alifi(a'ora e n3o (o,o a1ra7ante. Con(l)s3o: n3o 8 *ossI7el o re(onVe(i,ento 'e (ir()nstWn(ia a1ra7ante si,*les ale1a'a *ela a()sa23o B)an'o esta (onstar 'o CP (o,o B)alifi(a'ora 'o (ri,e 'e Vo,i(I'io GST: >C !%."9.H.

Concurso de crimes e ,omicdio simples praticado em atividade tpica de grupo de extermnio5 Os 4)ra'os s3o *er1)nta'os so5re (on()rso 'e (ri,esJ Con()rso 'e (ri,esK B)e N0O 8 ,at8ria 'e fato G,as 'i< res*eito ; a*li(a23o 'a *enaH N0O 8 B)esita'o aos 4)ra'os. O [Vo,i(I'io si,*les *rati(a'o e, 1r)*o 'e eEter,Inio\ ta,58, N0O 8 B)esita'o aos 4)ra'os Gn3o 8 B)alifi(a'oraK n3o 8 (a)sa 'e a),ento 'e *enaH.

&.) Des !assi2i a-.o


1.1

A. Des(lassifi(a23o *r6*ria E i,*r6*ria #rpria: o(orre B)an'o o ConselVo 'e Senten2a 'es(lassifi(a a i,*)ta23o *ara (ri,e B)e n3o 8 'e s)a (o,*et+n(iaK ,as n3o es*e(ifi(a B)al seria o 'elito. EE.: 'es(lassifi(a23o *ara ),a *ossI7el les3o (or*oral Y os 4)ra'os ir3o ne1ar a inten23o 'e ,atarK ,as n3o ir3o 'i<er B)al teria si'o a les3o Gle7eK 1ra7e o) 1ra7Issi,aH. Neste (asoK o J)i<RPresi'ente ass),e total (a*a(i'a'e 'e(is6riaK *o'en'oK in(l)si7eK a5sol7er o a()sa'o. Amprpria: o(orre B)an'o o ConselVo 'e Senten2a 'es(lassifi(a a i,*)ta23o *ara (ri,e B)e n3o 8 'e s)a (o,*et+n(iaK ,as es*e(ifi(a o (ri,e *rati(a'o *elo a()sa'o. Neste (asoK *re7ale(e o enten'i,ento 'e B)e o J)i<RPresi'ente M o5ri1a'o a a(atar a 'e(is3o 'os 4)ra'osK (on'enan'oK assi,K o a()sa'o. EE.: 'es(lassifi(a23o *ara Vo,i(I'io ()l*oso. OBS.: VM B)e, enten'a B)e ,es,o na 'es(lassifi(a23o i,*r6*ria a (o,*et+n(ia 'e(is6ria seria 'o J)i<RPresi'ente GRenato BrasileiroHK B)e *o'eriaK in(l)si7eK a5sol7er o a()sa'o.

B. Des(lassifi(a23o e MPO ,a1ine B)e o a()sa'o esti7esse no 4Pri *or ter (o,eti'o tentati7a 'e Vo,i(I'io si,*les. No ,o,ento 'o B)esito *ertinente ; tentati7a os 4)ra'os 'e(lassifi(a, *ara les3o le7e G MPOH. Diante 'essa 'es(lassifi(a23oK a B)e, (o,*ete a*li(ar o *ro(e'i,ento 'a Lei 'os J)i<a'osJ Se1)n'o o teEto 'a leiK 8 o *r6*rio J)i<RPresi'ente B)e a*li(a o *ro(e'i,ento 'a Lei !.%!!. Art. -!"K `1_K CPP:
1o =e "ouver desclassi,ica$o da in,ra$o !ara outra, de com!et%ncia do *ui/ singular, ao !residente do Kri&unal do M:ri ca&er1 !ro,erir senten$a em seguida, a!licando-se, uando o delito resultante da nova ti!i,ica$o ,or considerado !ela lei como in,ra$o !enal de menor !otencial o,ensivo, o dis!osto nos arts. 29 e seguintes da 7ei no 9.399, de 22 de setem&ro de 1995. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

>M B)e, enten'a B)e este 'is*ositi7o seria in(onstit)(ionalK 7e< B)e a (o,*et+n(ia 'os J)i<a'os seria 'e nat)re<a a5sol)ta. To'a7iaK o i'eal 8 'i<er B)e a (o,*et+n(ia 'os J)i<a'os N0O *oss)i nat)re<a a5sol)ta Gtanto fa< on'e o (ri,e estM sen'o 4)l1a'oZ o B)e real,ente interessa 8 se o a()sa'o *o'erM se 5enefi(iar 'os 'is*ositi7os 'es*enali<a'ores 'a Lei !.%!!H.

Al8, 'issoK (o,o sa5e,osK a les3o (or*oral le7e 'e*en'eK e, re1raK 'e re*resenta23o. Diante 'essa 'es(lassifi(a23oK *ortantoK (o,o 8 B)e fi(a o *ra<o *ara o ofere(i,ento 'a re*resenta23oJ

1."

E, re1raK o *ra<o 'e(a'en(ial 'e 9 ,eses (o,e2a a fl)ir a *artir 'o (onVe(i,ento 'a a)toria. Neste (asoK *or8,K o *ra<o 'e(a'en(ial *ara o ofere(i,ento 'a re*resenta23o (o,e2a a fl)ir a*enas a *artir 'a 'es(lassifi(a23o Ga 7Iti,a 'eiEo) 'e ofere(er a re*resenta23o anterior,ente n3o *or 'esI'iaK ,as *or a(re'itar B)e n3o seria ne(essMriaK 7e< B)e o 'elito seria o 'e Vo,i(I'io tenta'oZ *ortantoK ain'a B)e 'e(orri'os os 9 ,eses a *artir 'a (i+n(ia 'a a)toriaK n3o Va7erM 'e(a'+n(iaK ()4o o *ra<o so,ente fl)irM a *artir 'a 'es(lassifi(a23oH.

C. Des(lassifi(a23o e (ri,es (oneEos E, ), eEe,*lo si,*les e ,)ito (o,), e, *ro7aK i,a1ine B)e al1)8, tenVa si'o le7a'o a 4Pri *ela *rMti(a 'e Vo,i(I'io si,*les d est)*ro G(ri,e (oneEoH. ,a1ineK ain'aK B)eK no ,o,ento 'a B)esita23oK Va4a ),a 'es(lassifi(a23o 'o Vo,i(I'io G*ara Vo,i(I'io ()l*osoH. Neste (asoK *or B)e, 'e7erM ser a*re(ia'o o Vo,i(I'io ()l*osoJ Pelo J)i<RPresi'ente. Mas 'iante 'essa (lassifi(a23o B)anto ao Vo,i(I'io B)e, 8 B)e irM a*re(iar a i,*)ta23o *ertinente ao (ri,e (oneEo 'e est)*roJ Ta,58, serM 4)l1a'o *elo J)i<RPresi'enteK 7e< B)e (essa'a a (o,*et+n(ia 'o 4Pri. Art. -!"K `"_K CPP:
2o Am caso de desclassi,ica$o, o crime cone'o ue no se*a doloso contra a vida ser1 *ulgado !elo *ui/ !residente do Kri&unal do M:ri, a!licando-se, no ue cou&er, o dis!osto no 1o deste artigo. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

,a1ineK a1oraK B)eK no eEe,*lo a(i,aK B)anto ao Vo,i(I'io 'oloso o a()sa'o tenVa si'o a5sol7i'o. Q)e, 8 B)e irM 4)l1ar o (ri,e (oneEoJ Se os 4)ra'os i,*li(ita,ente re(onVe(era, s)a (o,*et+n(iaK o (ri,e (oneEo (ontin)a sen'o *or eles a*re(ia'os. E, s),a: R Q)an'o se 'M a (lassifi(a23oK os 4)ra'os re(onVe(e, s)a in(o,*et+n(iaK *or issoK (a5erM ao J)i<RPresi'ente a*re(iar o (ri,e (oneEoZ R JM B)an'o se 'M a a5sol7i23oK os 4)ra'osK i,*li(ita,enteK re(onVe(e, s)a (o,*et+n(iaK *or issoK (a5erM a eles 4)l1ar o (ri,e (oneEo.

Res),o 'o *ro(e'i,ento 'o 4Pri: PR ME RA :ASE: ACCUSA+)O&)SH PROCED MENTO SUMLR O DA CULPA G 'U()C)U*

Ofere(i,ento 'a *e2a a()sat6ria re(e5i,ento c re4ei23o (ita23o rea23o 'efensi7a ; i,*)ta23o oiti7a o5ri1at6ria 'o MP G. 'iasH reali<a23o 'a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento senten2a: *ronPn(ia GVM PEC d SAK RESEHK i,*ronPn(ia Gfalta PEC d SAK CJ:K a*ela23oHK 'es(lassifi(a23o Gn3o Vo)7e (ri,e 'oloso (ontra a 7i'aK RESEH o) a5sol7i23o s),Mria GCJMK a*ela23oH. 1.&

Pra<o: !% 'ias. SE?UNDA :ASE : JU$#O DA CAUSA G'U()C)U* CAUSAEH Pre(l)s3o 'a 'e(is3o 'e *ronPn(ia or'ena,ento 'o *ro(esso: *re*ara23o *ara 4)l1a,ento inti,a23o: MPK B)erelanteK 'efensor e a'7o1a'o 'o assistente reB)isi23o 'e *ro7as e a*resenta23o 'o rol 'e teste,)nVas G. 'iasH sess3o 'e 4)l1a,ento G*resen2a *artes e 4)ra'osZ i,*e'i,entos e s)s*ei2FesZ for,a23o 'o ConselVo 'e senten2a O sorteioK re()sasZ 'e5atesZ B)esita23oZ 'e(lassi(a23oH.

Pra<o: 9 ,esesK 'es'e B)e a 'efesa n3o tenVa (ontri5)I'o *ara s)a 'ila23o.

1.-

TEMA 5: PRINCPIO DA CORRELAO ENTRE ACUSAO E SENTENA


).1 Introd"-.o
Por (onta 'esse *rin(I*ioK o a()sa'o N0O *o'e ser *ro(essa'o e 4)l1a'o *or fato 'i7erso 'aB)ele B)e lVe foi i,*)ta'o na *e2a a()sat6ria. T 'iferen2a 'o *ro(esso (i7ilK no *ro(esso *enalK o *e'i'o n3o 8 rele7ante G*ois VM se,*re ), *e'i'o 1en8ri(o 'e (on'ena23oH. O B)e real,ente interessa no *ro(esso *enal 8 o fato 'a 7i'a ()4a a *rMti(a foi atri5)I'a ao a()sa'o G8 o B)e foi narra'o nos a)tosH. EE.: atri5)in'oRse nos a)tos a Renato a (on')ta 'e f)rto si,*lesK o 4)i< so,ente *o'e (on'enMRlo a f)rto si,*lesK 4a,ais a f)rto B)alifi(a'o o) a al1), o)tro 'elito.

5.2 Emendatio libelli


A. Con(eito O(orre B)an'o o 4)i<K se, ,o'ifi(ar a 5ase fMti(a 'a i,*)ta23oK a ela atri5)i (lassifi(a23o 'i7ersaK ain'a B)e ,e'iante a*li(a23o 'e *ena ,ais 1ra7e. O B)e a(onte(e na emendatio 8 ),a (lassifi(a23o ,al feita: o *ro,otor o) o B)erelante fa<e, ),a (lassifi(a23o erra'a e o 4)i< 8 o5ri1a'o a (orri1iRla. EE.: i,a1ine ),a 'enPn(ia na B)al a i,*)ta23o 'i1a res*eito ao (ri,e 'e f)rto B)alifi(a'o *ela fra)'eK B)e *oss)i *ena 'e " a C anos. No ,o,ento 'a (lassifi(a23oK *or8,K o *ro,otor i,*)ta o 'elito 'e estelionatoK B)e te, *ena 'e 1 a . anos. Q)an'o 'a senten2aK *ortantoK 'e7erM o 4)i< fa<er a emendatioK *rolatan'o ),a senten2a (on'enat6ria *elo art. 1..K `-_K Ge n3o *elo art. 1=1H. Ai1ora, aB)i os 5ro(ar'os iuria novit curia Go 4)i< (onVe(e o 'ireitoH e narra mihi "actum dabo tibi ius GnarraR,e o fato e te 'arei o 'ireitoH. Dessa for,aK *o)(o i,*orta a (lassifi(a23oZ se o 4)i< enten'er B)e ela foi feita in(orreta,enteK *o'erM (orri1iRla. Nos (asos 'e emendatio N0O VM ne(essi'a'e 'e a'ita,ento ne, 'e oiti7a 'a 'efesa. sso *orB)e o a()sa'o 'efen'eRse 'o fato narra'o e n3o 'o (ri,e a ele i,*)ta'oZ assi,K n3o Va7en'o B)alB)er altera23o na narra23oK n3o VM B)e se falar e, a'ita,ento.

B. :or,as 'e emendatio A emendatio *o'e ser feita 'e tr+s for,as 'istintas: R Por 'efeito 'e (a*it)la23o: (lassifi(a23o eB)i7o(a'aZ EE.: narra 'elito 'e est)*ro e i,*)ta (ri,e 'e *e()lato 1..

R Por inter*reta23o 'istinta: sit)a2Fes e, B)e nor,al,ente VM 'is()ss3o na 'o)trinac4)ris*r)'+n(iaZ EE.: 4)i< enten'e B)e Vo)7e est)*ro e o *ro,otor ofere(e 'enPn(ia *or est)*ro 'e 7)lnerM7el. R Por s)*ress3o 'e ele,entar o) (ir()nstWn(ia. EE.: 'enPn(ia *elo 'elito 'e ro)5o B)alifi(a'o *elo e,*re1o 'e ar,a 'e fo1oK sen'o B)e ao final 'o *ro(esso o e,*re1o 'a ar,a n3o fi(a *ro7a'o. CU DADO: na mutatio o(orre o a(r8s(i,o 'e ),a ele,entar o) (ir()nstWn(iaZ na emendatioK a s)*ress3o.

C. Mo,ento Corrente ,a4oritMria: 'e7e ser feita a*enas *or o(asi3o 'a senten2a. :)n'a,ento: a emendatio estM *re7ista no art. &C&K CPPK B)e estM lo(ali<a'o no tIt)lo D K o B)al trata 'a senten2a. Dessa for,aK o ,o,ento *ara )sar o instit)to 8 B)an'o 'a *rola23o 'a senten2a. Al8, 'issoK essa (orrente ,a4oritMria enten'eK ain'aK B)e ao 4)i< n3o 8 'a'o alterar a (lassifi(a23o 'o fato 'elit)oso *or o(asi3o 'o re(e5i,ento 'a *e2a a()sat6ria. >MK (ont)'oK ),a (orrente ,inoritMria GAntonio S(aran(e :ernan'esK ?)sta7o Ba'ar6H B)e enten'e B)eK a 'e*en'er 'o (aso (on(retoK ),a (lassifi(a23o ,al feita *o'e ser ,)ito 'anosa a ), a()sa'o. EE.: i,a1ine B)e RaB)elK B)e foi *e1a (o, ), (i1arro 'e ,a(onVaK se4a 'en)n(ia'a *or trMfi(o 'e 'ro1as. >MK neste (asoK (laro eE(esso 'a 'enPn(iaK sen'o B)eK e, Va7en'o a 'es(lassifi(a23oK a sit)a23o 'e RaB)el ,)'arM (o,*leta,ente. Por issoK i,*ossI7el 'eiEar a emendatio a*enas *ara o ,o,ento 'a senten2a. A (orrente ,inoritMria 'efen'eK ent3oK B)e B)an'o Vo)7er eE(esso 'a a()sa23o *ri7an'o o a()sa'o 'e instit)tos 'es*enali<a'ores o) 'e li5er'a'e *ro7is6riaK 8 *ossI7elK no li,inar 'o *ro(essoK ),a 'es(lassifi(a23o in(i'ental e *ro7is6ria.

D. Emendatio libelli e ne(essi'a'e 'e oiti7a 'as *artes >M ne(essi'a'e 'e oiti7a 'as *artes na emendatioJ
Art. 3-3. D *ui/, sem modi,icar a descri$o do ,ato contida na den:ncia ou uei'a, !oder1 atri&uir-l"e de,ini$o *ur4dica diversa, ainda ue, em conse J%ncia, ten"a de a!licar !ena mais grave. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Na'a 'i< a lei B)anto ; ne(essi'a'e 'e oiti7a 'as *artes. Assi,K se1)n'o a (orrente ,a4oritMriaK n3o VM ne(essi'a'e 'e o)7iRlas Go a()sa'o 'efen'eRse 'os fatos narra'osZ n3o Va7en'o B)alB)er altera23o B)anto aos fatos n3o VM *or B)e o)7iRloH. Nesse senti'o: ST: AP -91 A1R ter(eiro. 1.9

>MK *or8,K ),a (orrente ,inoritMria GA)rg Lo*es Jr.K ?)sta7o Ba'ar6H B)e enten'e B)e o (ontra'it6rio a*li(aRse tanto ;s B)estFes 'e fato B)anto ;s 'e 'ireitoK sen'oK *ortantoK i,*res(in'I7el a oiti7a 'as *artes B)an'o 'a emendatio.

E. E,en'atio li5elli nas 'iferentes es*8(ies 'e a23o *enal A emendatio *o'e ser feita tanto na a23o *enal *P5li(a Gse4a (on'i(iona'a o) in(on'i(iona'aH (o,o ta,58, na a23o *enal *ri7a'a Gse4a eE(l)si7a,ente *ri7a'aK se4a a *ersonalIssi,aK se4a a s)5si'iMria 'a *P5li(aH.

:. E,en'atio li5elli na se1)n'a instWn(ia O tri5)nal *o'e fa<er a e,en'atioK DESDE QUE B)e res*eita'o o *rin(I*io 'a non re"ormatio in pejus:
Art. 218. D tri&unal, c#mara ou turma atender1 nas suas decisHes ao dis!osto nos arts. 3-3, 3-2 e 3-8, no ue ,or a!lic1vel, no !odendo, !orm, ser agravada a !ena, uando somente o ru "ouver a!elado da senten$a.

5.3 Mutatio libelli


A. Con(eito O(orre B)an'oK ')rante o ()rso 'a instr)23o *ro5at6riaK s)r1e *ro7a 'e ele,entar o) (ir()nstWn(ia n3o (onti'a na *e2a a()sat6ria. Neste (asoK (o,o VM ),a altera23o 'a 5ase fMti(a 'a i,*)ta23oK VM ne(essi'a'e 'e a'ita,ento 'a *e2a a()sat6ria (o, *osterior oiti7a 'a 'efesa. ,a1ine B)e a 'enPn(ia tenVa i,*)ta'o ao a()sa'o ), 'elito 'e f)rto si,*les. D)rante a instr)23o *ro5at6riaK (ont)'oK as teste,)nVas afir,a, B)e teria Va7i'o e,*re1o 'e 7iol+n(ia (ontra a 7Iti,a. S)r1eK *ortantoK a *ro7a 'e ele,entar 'o ro)5o n3o (onti'a na 'enPn(iaK o B)e si1nifi(a B)e o r8) a ela n3o te7e a(esso. Por issoK n3o *o'e o 4)i< (on'enMRlo *elo ro)5oK 'e7en'o *ro(e'er ; mutatio libelliK so5 *ena 'e 7iola23o ao (ontra'it6rioK ; a,*la 'efesa e ao *r6*rio siste,a a()sat6rio. Neste (asoK os a)tos 'e7er3o ser en(a,inVa'os ao MPK B)e farM ), a'ita,ento ; *e2a a()sat6riaK i,*)tan'o ao a()sa'o o 'elito 'e ro)5o e sen'o o)7i'aK na seB)+n(iaK a 'efesa.

B. Ele,entares e (ir()nstWn(ias Elementares s3o 'a'os essen(iais ; fi1)ra tI*i(a ()4a a)s+n(ia *o'e a(arretar a ati*i(i'a'e a5sol)ta Ga (on')ta *assa a ser atI*i(aH o) relati7a Go(orre a 'es(lassifi(a23oH. EE.: s)5trair (oisa alVeia ,67el Y [(oisa alVeia ,67el\ 8 ele,entar 'o 'elito 'e f)rto. 1.=

JM circunstJncias s3o 'a'os *erif8ri(os B)e 1ra7ita, e, torno 'a fi1)ra tI*i(a 5Msi(a. Po'e, a),entar o) 'i,in)ir a *enaK ,as n3o interfere, no (ri,eK B)e *er,ane(e o ,es,o. EE.: B)alifi(a'orasK (a)sas 'e a),ento e 'i,in)i23o 'e *ena et(.

CU DADO: e, rela23o ;s a1ra7antes n3o VM B)e se falar e, mutatio libelli. Art. &C.K CPP:
Art. 3-5. ;os crimes de a$o !:&lica, o *ui/ !oder1 !ro,erir senten$a condenat@ria, ainda ue o >inistrio P:&lico ten"a o!inado !ela a&solvi$o, &em como recon"ecer agravantes, em&ora nen"uma ten"a sido alegada.

A 'o)trina (riti(a ')ra,ente este arti1oK ,as o ST:K no >C !&."11K enten'e) *ela *lena 7ali'a'e 'o 'is*ositi7oK 'i<en'o B)e as a1ra7antesK ao (ontrMrio 'as B)alifi(a'orasK seB)er *re(isa, (onstar 'a 'enPn(ia *ara sere, (onsi'era'as *elo 4)i<. Po'en'o ser (onsi'era'as 'e ofI(io *elo 4)i<K ;s a1ra7antes n3o VM ne(essi'a'e 'e se a*li(ar a mutatio.

C. :ato no7o E fato 'i7erso <ato novo o(orre B)an'o os ele,entos 'e se) nP(leo essen(ial (onstit)e, a(onte(i,ento (ri,inoso (o,*leta,ente 'istinto 'aB)ele res)ltante 'os ele,entos 'o nP(leo essen(ial 'a i,*)ta23o. Nesse (asoK o fato no7o na'a a1re1a ; i,*)ta23o ini(ialK ,as a s)5stit)i *or (o,*leto. AB)iK (o,o n3o VM B)alB)er rela23o (o, o fato ini(ial,ente i,*)ta'o ao a()sa'oK N0O se a*li(an'o a mutatio libelli. Na 7er'a'eK 'e7e ser insta)ra'o no7o *ro(esso (ri,inal. <ato diverso o(orre B)an'o os ele,entos 'e se) nP(leo essen(ial (orres*on'e, *ar(ial,ente aos 'o fato 'a i,*)ta23o ori1inMriaK *or8,K (o, o a(r8s(i,o 'e al1),a ele,entar o) (ir()nstWn(ia B)e a ,o'ifiB)e. S *ara o fato 'i7erso B)e se reser7a a mutatio libelli.

D. Ne(essi'a'e 'e a'ita,ento S)r1in'o *ro7a 'e ele,entar o) (ir()nstWn(ia n3o (onti'a na *e2a a()sat6riaK 'e7e ser feito o a'ita,entoK *o)(o i,*ortan'o o !uantum 'e *ena (o,ina'o ; i,*)ta23o 'i7ersa.
Art. 3-(. Ancerrada a instru$o !ro&at@ria, se entender ca&4vel nova de,ini$o *ur4dica do ,ato, em conse J%ncia de !rova e'istente nos autos de elemento ou circunst#ncia da in,ra$o !enal no contida na acusa$o, o >inistrio P:&lico dever1 aditar a den:ncia ou uei'a, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, se em virtude desta "ouver sido instaurado o !rocesso em crime de a$o !:&lica, redu/indo-se a termo o aditamento, uando ,eito oralmente. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

1.C

E. A'ita,ento *ro7o(a'o e a'ita,ento es*ontWneo Antes 'a Lei 11.=1!c%C era o 4)i< B)e, 5aiEa7a o *ro(esso a fi, 'e B)e o MP a'itasse a *e2a a()sat6ria. Era o (Va,a'o [a'ita,ento *ro7o(a'o\. De*ois 'a lei 11.=1!c%CK o arti1o &C-K caputK fala B)e o MP 'e7erM a'itar a 'enPn(ia o) B)eiEa. O *ro,otorK *ortantoK 4M n3o 8 ,ais *ro7o(a'o *elo 4)i<K (onfi1)ran'o o 'eno,ina'o [a'ita,ento es*ontWneo\. Se o MP n3o fi<er o a'ita,ento es*ontanea,enteK 'e7e o 4)i< re,eter os a)tos ao P?JK nos ter,os 'o art. "CK CPP:
Art. 3-(, 1o ;o !rocedendo o @rgo do >inistrio P:&lico ao aditamento, a!lica-se o art. 2- deste C@digo. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

O P?J te,K ao re(e5er os a)tosK ')as o*2Fes: R :a<er o a'ita,ento Go) 'esi1nar o)tro 6r13o 'o MP *ara fa<+RloH Y nesse (asoK o *ro(esso se1)e se) ()rso nor,alZ o) R N3o fa<er o a'ita,ento G'is(or'a 'o 4)i<H Y nesse (asoK ao 4)i< n3o restarM o)tra o*23o sen3o 4)l1ar o a()sa'o (o, 5ase na i,*)ta23o ori1inMria. OBS.: a ),a 'o)trina ,inoritMria GBa'ar6H enten'e B)e este `1_ seria in(onstit)(ional.

:. Pro(e'i,ento 'a ,)tatio R ,a1ine B)e foi i,*)ta'o ao (i'a'3o o 'elito 'e ro)5o si,*les Gart. 1.=K (a*)tHZ R To'a7iaK ')rante a instr)23o s)r1e a *ro7a 'e B)e teria Va7i'o o e,*re1o 'e ar,aZ R Os a)tos 73o *ara o MPK B)e 'e7erM fa<er o a'ita,ento G[a'ita,ento es*ontWneo\HK i,*)tan'o ao a()sa'o o (ri,e 'e ro)5o 'o art. 1.=K CPZ Aten23o: esse a'ita,ento *o'e ser feito oral,ente Gna *r6*ria a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,entoH o) *or es(rito Ge, at8 . 'iasH. R O)7eRseK e, . 'iasK a 'efesa Gantes 'o re(e5i,ento 'o a'ita,entoHZ
Art. 3-(, 2o Duvido o de,ensor do acusado no !ra/o de 5 .cinco0 dias e admitido o aditamento, o *ui/, a re uerimento de ual uer das !artes, designar1 dia e "ora !ara continua$o da audi%ncia, com in uiri$o de testemun"as, novo interrogat@rio do acusado, reali/a$o de de&ates e *ulgamento. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

Da ,es,a for,a B)e a 'enPn(iaK o a'ita,ento ta,58, 'e7e ser re(e5i'o *elo 4)i<. Por issoK a 'efesa 'e7e ser o)7i'a antes ,es,o 'o re(e5i,ento 'o a'ita,ento. >MK aB)iK ), ,isto 'e 'efesa *reli,inar (o, res*osta ; a()sa23o. 1.!

AB)iK a 'efesa tenta (on7en(er o 4)i< 'e B)e estM *resente ao ,enos ),a 'as (a)sas 'e re4ei23o 'a *e2a a()sat6ria Gart. &!=K CPPHK 5)s(an'oK ain'aK ),a *ossI7el a5sol7i23o s),Mria Gart. &!=K CPPH. R O ,a1istra'o efet)arM ), 4)I<o 'e a',issi5ili'a'e 'o a'ita,entoK *o'en'o re4eitMRlo o) re(e5+RloZ
5o ;o rece&ido o aditamento, o !rocesso !rosseguir1. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

R Re(e5i'o o a'ita,entoK serM reali<a'a ),a no7a instr)23o *ro(ess)alK sen'o B)e o 4)i< 'esi1narM no7a a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento.
(o Lavendo aditamento, cada !arte !oder1 arrolar at 3 .tr%s0 testemun"as, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, ,icando o *ui/, na senten$a, adstrito aos termos do aditamento. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

E se as *artes 'issere, B)e n3o t+, *ro7as a *ro')<irJ Ain'a assi, 8 ne(essMrio a reali<a23o 'a a)'i+n(iaJ Si,K *ois neste (aso serM o5ri1at6ria a reali<a23o 'e no7o NTERRO?ATUR OK 7e< B)e ao a()sa'o foi i,*)ta'o ), no7o fato 'elit)oso.

?. Re()so (a5I7el (ontra a re4ei23o 'o a'ita,ento feito *or (onta 'a mutatio R Se a re4ei23o o(orrer *or ,eio 'e ),a 'e(is3o interlo()t6ria Y o re()rso (a5I7el serM o RESE Gart. .C1K K CPPH:
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: < - ue no rece&er a den:ncia ou a uei'a5

R Se a re4ei23o o(orrer na *r6*ria a)'i+n(ia )na 'e instr)23o e 4)l1a,ento (o, *osterior *rola23o 'e senten2a Y o re()rso a'eB)a'o serM a APELA/0O.

>. M)tatio li5elli nas 'iferentes es*8(ies 'e a23o *enal Ao (ontrMrio 'a emendatioK B)e *o'e ser feita e, B)alB)er es*8(ie 'e a23oK a mutatio n3o. Ae4a,os:
Art. 3-(. Ancerrada a instru$o !ro&at@ria, se entender ca&4vel nova de,ini$o *ur4dica do ,ato, em conse J%ncia de !rova e'istente nos autos de elemento ou circunst#ncia da in,ra$o !enal no contida na acusa$o, o >inistrio P:&lico dever1 aditar a den:ncia ou uei'a, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, se em virtude desta "ouver sido instaurado o !rocesso em crime de a$o !:&lica, redu/indo-se a termo o aditamento, uando ,eito oralmente. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

O ter,o ['esta\ refereRse ; B)eiEa. PortantoK 'e a(or'o (o, a re'a23o 'o arti1o Ga5ra2a'a *ela 'o)trina ,a4oritMriaH a mutatio s6 *o'e ser feita e, (ri,es 'e a23o *enal *P5li(a Gin(on'i(iona'a o) (on'i(iona'aH e e, (ri,es 'e a23o *enal *ri7a'a s)5si'iMria 'a *P5li(a. 19%

>M ),a (orrente ,inoritMria GBa'ar6H B)e 'efen'e B)e a mutatio 8 ta,58, (a5I7el nos (ri,es 'e a23o eE(l)si7a,ente *ri7a'a e *ri7a'a *ersonalIssi,aK 'es'e B)e o5ser7a'o o *ra<o 'e(a'en(ial. O *rofessor (on(or'a. EE.: a Maria 8 i,*)ta'o o 'elito 'e (alPniaZ s6 B)e ')rante a instr)23o *ro5at6ria 'es(o5reRse B)e o (ri,e teria si'o *rati(a'o *ela internetK B)e 8 ), ,eio B)e fa(ilita s)a 'i7)l1a23o e a)tori<a o a),ento 'a *ena Gart. 1-1K K CPH. Por B)e n3o seria *ossI7el a reali<a23o 'a mutatioJ N3o VM ,oti7o]

M)tatio li5elli na se1)n'a instWn(ia

Se a mutatio fosse feita na se1)n'a instWn(ia Va7eria ),a 1ra7e *ro5le,a: n3o teria (o,o a 'efesa a*elar 'essa 'e(is3o. Assi,K N0O 8 *ossI7el a reali<a23o 'a mutatio na se1)n'a instWn(iaK *ois Va7eria 7iola23o ao ')*lo 1ra) 'e 4)ris'i23o 'iante 'a s)*ress3o 'e instWn(ia. So5re o te,a: sP,)la -.&K ST::
STF Smula n 4:3 - 01/10/19*' - DJ de 0/10/196., p. 36.6; DJ de 9/10/196., p. 3666; DJ de 12/10/196., p. 3690. ,plicabilidade I Se"unda nstCncia - Possibilidade de 1o!a &e%inio Jur)dica a Fato &elituoso - +ircunstCncia ;lementar na &enncia ou ?uei=a +o se ap!icam 1 se$&nda instKncia o Art. 3R' e par0$ra"o nico do 7%di$o de Processo Pena!, 3&e possibi!itam dar no#a de"inio 4&r)dica ao "ato de!it&oso, em #irt&de de circ&nstKncia e!ementar no contida, e-p!)cita o& imp!icitamente, na den ncia o& 3&ei-a.

Essa sP,)la foi feita antes 'a refor,a B)e in(l)i) os `` 'o art. &C-K CPP. Por issoK n3o se refere a eles. Lo1oK ain'a B)e o,issaK 'e7e se a*li(ar a to'os os `` 'o art. &C-. CU DADO: o n3o (a5i,ento 'a mutatio e, se1)n'a instWn(ia N0O i,*e'e B)e o tri5)nal an)le o *ro(esso e, fa(e 'a ino5ser7Wn(ia 'o art. &C-K CPP. U,a 7e< an)la'o o *ro(esso *elo Tri5)nalK os a)tos retornar3o ; *ri,eira instWn(iaK e lM ent3o *o'erM ser a*li(a'o o *ro(e'i,ento 'a mutatio.

J.

,*)ta23o s)*er7eniente e *ossi5ili'a'e 'e (on'ena23o 'o a()sa'o B)anto ; i,*)ta23o ori1inMria

,a1ine B)e tenVa Va7i'o a mutatio eK (onseB)ente,enteK o a'ita,ento. Co, o a'ita,ento *assa,os a ter ')as i,*)ta2Fes: ori1inMria GB)e (onsto) 'a 'enPn(iaH e s)*er7eniente GB)e (onsto) 'o a'ita,entoH. EE.: ro)5o si,*les 8 a i,*)ta23o ori1inMriaZ ro)5o B)alifi(a'o 8 a i,*)ta23o s)*er7eniente.

191

Antes 'a Lei 11.=1!c%CK 'iante 'o a'ita,ento re(e5i'oK o 4)i< era li7re *ara (on'enar o a()sa'o tanto *ela i,*)ta23o ori1inMria B)anto *ela s)*er7eniente. Trata7aRse 'e i,*)ta23o alternati7a a',iti'a *elo nosso or'ena,ento. De*ois 'a Lei 11.=1!c%CK 'iante 'a no7a re'a23o 'o art. &C-K `-_K ),a 7e< re(e5i'o o a'ita,ento o 4)i< estarM a'strito ; i,*)ta23o s)*er7enienteK sen'o a ele 7e'a'o (on'enar o a()sa'o *ela i,*)ta23o ori1inMriaK sal7o nas se1)intes sit)a2Fes: R No (aso 'e i,*)ta23o *or ), (ri,e si,*lesK *ara *osterior in(l)s3o 'e ele,ento es*e(iali<anteZ EE.: ofere(i,ento 'e 'enPn(ia *or ro)5o si,*lesK a'ita'a *or ), ele,ento es*e(iali<ante Ge,*re1o 'e ar,aH. Ain'a B)e o 4)i< enten'a B)e Vo)7e o e,*re1o 'e ar,aK ele *o'erM (on'enar *or ro)5o si,*lesK 4M B)e o a()sa'oK ao 'efen'erRse 'o ro)5o (o, e,*re1o 'e ar,aK 4M se 'efen'e)K lo1i(a,enteK 'o ro)5o si,*les. R No (aso 'e (ri,e (o,*leEo. EE.: f)rto B)e 8 a'ita'o *ara ro)5o. Nesse (asoK a(res(entaRse a 7iol+n(ia. Por isso n3o VM (o,o ne1ar B)e o a()sa'o 4M teria se 'efen'i'o 'a i,*)ta23o 'e f)rto GB)e *res(in'e 'a 7iol+n(iaH.
Art. 3-( (o Lavendo aditamento, cada !arte !oder1 arrolar at 3 .tr%s0 testemun"as, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, ,icando o *ui/, na senten$a, adstrito aos termos do aditamento. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

).& Dis#osi-Des o%"ns 7 e%endatio e 7 %"tatio !i0e!!i


A. M)'an2a 'e (o,*et+n(ia Po'e ser B)e *or (onta 'a e,en'atio o) ,)tatio o(orra a ,)'an2a 'e (o,*et+n(ia. Nesse (asoK os a)tos ser3o re,eti'os ao 4)I<o (o,*etenteK n3o Va7en'o *rorro1a23o 'a (o,*et+n(ia.
Art. 3-3. 2o Kratando-se de in,ra$o da com!et%ncia de outro *u4/o, a este sero encamin"ados os autos. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

B. Transa23o *enal e s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(esso >M 'o)trina'ores GN)((iH B)e 'i<e, B)e a s)s*ens3o 4a,ais *o'e ser 'a'a B)an'o 'a senten2a. Por issoK eles enten'e, B)e a transa23o e a s)s*ens3o 'o *ro(esso 4a,ais *o'eria, o(orrer e, (aso 'e emendatio o) mutatio GB)e s6 a(onte(e, na senten2aH. Se, ra<3oK to'a7ia. EE.: i,a1ine B)e a *essoa esti7esse sen'o *ro(essa'a *or f)rto B)alifi(a'oK ,as tenVa Va7i'o a'ita,ento no senti'o 'e i,*)tar a ela f)rto si,*lesK e, rela23o ao B)al 19"

8 (a5I7el a s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(esso. O fato 'e estar na senten2a seria (a*a< 'e *ri7ar o a()sa'o 'e ta,anVa 5enesseJ N0O] SP,)la &&=K STJ:
STJ Smula n 33* - 09/0./2007 - DJ 1*.0..2007 +abimento - Suspenso +ondicional do Processo na &esclassi%icao do +rime e na Proced'ncia Parcial da Pretenso Puniti!a F cab)#e! a s&spenso condiciona! do processo na desc!assi"icao do crime e na proced(ncia parcia! da pretenso p&niti#a.

Nesse (asoK *or8,K n3o *o'e o 4)i< *roferir ),a senten2a (on'enat6ria. Ele 'e7erM 'ar ),a 'e(is3o inetrlo()t6ria 'i<en'o B)e n3o VM *ro7a B)anto ; B)alifi(a'ora e a5rin'o a *ossi5ili'a'e 'e o *ro,otor ne1o(iar (o, o a()sa'oK se4a e, rela23o ; s)s*ens3oK se4a e, rela23o ; transa23o. Art. &C&K `1_:
1o =e, em conse J%ncia de de,ini$o *ur4dica diversa, "ouver !ossi&ilidade de !ro!osta de sus!enso condicional do !rocesso .ou de transa$o !enal0, o *ui/ !roceder1 de acordo com o dis!osto na lei. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

19&

TEMA 6: RECURSOS
1. CONCEITO
O re()rso 8 ), instr),ento *ro(ess)al 7ol)ntMrio 'e i,*)1na23o 'e 'e(isFes 4)'i(iaisK *re7isto e, leiK )tili<a'o antes 'a *re(l)s3o e na ,es,a rela23o 4)rI'i(a *ro(ess)al o54eti7an'o a refor,aK a in7ali'a23oK a inte1ra23o o) o es(lare(i,ento 'a 'e(is3o 4)'i(ial i,*)1na'a. R Aol)ntMrio: (o,o re*resenta *ara a *arte ), ^n)sK 8 se,*re 7ol)ntMrioZ R Utili<a'o antes 'a *re(l)s3o e 'entro 'a ,es,a rela23o 4)rI'i(a: a ,aioria 'a 'o)trina GeE.: A'aH 7+ no re()rso ), si,*les 'es'o5ra,ento 'o 'ireito 'e a23o. Essa (ara(terIsti(a 'iferen(ia os re()rsos 'as a2Fes 'e i,*)1na23oK tais (o,o o habeas corpusK a re7is3o (ri,inal e o ,an'a'o 'e se1)ran2aZ R O54eti7an'o a refor,aK in7ali'a23oK inte1ra23o o) es(lare(i,ento 'a 'e(is3o: no re()rso se,*re se 5)s(a o reeEa,e 'a 'e(is3o i,*)1na'a.

2. 6UNDA(ENTOS
A 'o)trina enten'e B)e a eEist+n(ia 'o re()rso te, 7Mrios ,oti7os: R :ali5ili'a'e V),anaZ O 4)i<K (o,o ser V),anoK *o'e errar. Al8, 'issoK o si,*les fato 'e o 4)i< sa5er B)e s)a 'e(is3o *o'erM ser re7ista f)n(iona (o,o ), in(enti7o ao a*ri,ora,ento 'a 'e(is3o 4)'i(ial. R n(onfor,is,o 'as *essoasZ A 'o)trina enten'e B)eK e, rela23o ;s 'e(isFes B)e lVes s3o 'esfa7orM7eisK as *essoas ten'e, a se in(onfor,ar. R D)*lo 1ra) 'e 4)ris'i23o. Consiste na *ossi5ili'a'e 'e reeEa,e inte1ral 'a 'e(is3o *roferi'a *elo 4)I<o a !uoK a ser (onferi'a a ), 6r13o 4)ris'i(ional 'i7erso 'aB)ele B)e a *roferi) e 1eral,ente e, VierarB)ia s)*erior. O re()rso B)e (on(reti<a o ')*lo 1ra)K *or eE(el+n(iaK 8 a a*ela23oK a B)al 'e7ol7e ao 4)i< ad !uem o (onVe(i,ento 'e to'a a ,at8riaK se4a 'e fatoK se4a 'e 'ireitoK se4a *ro5at6ria. >M ),a (erta (ontro78rsia B)anto ; *re7is3o 'o ')*lo 1ra): estaria ele *re7isto na CR:BJ No *ro(esso *enal a 'o)trina 8 B)ase )nWni,e e, enten'er B)e o *rin(I*io estaria *re7isto 'e for,a i,*lIti(a na Constit)i23o: no 'e7i'o *ro(esso le1alK (o,o (onse(tMrio ao (ontra'it6rio o) a,*la 'efesa o)K ain'aK no *r6*rio siste,a VierMB)i(o 'e 4)ris'i23o *re7isto na CR:B GB)e 8 'i7i'i'o e, *ri,eira e se1)n'a instWn(iaH. 19-

n'e*en'ente,ente 'a 'is()ss3o e, rela23o ; *re7is3o o) n3o 'o *rin(I*io na CR:BK o ST: o te, referen'a'o na CAD>: art. C_K n."K h:
2. Koda !essoa acusada de um delito tem direito a ue se !resuma sua inoc%ncia, en uanto no ,or legalmente com!rovada sua cul!a. )urante o !rocesso, toda !essoa tem direito, em !lena igualdade, Bs seguintes garantias m4nimas: "0 direito de recorrer da senten$a a *ui/ ou tri&unal su!erior.

C)i'a'o (o, os a()sa'os (o, foro *or *rerro1ati7a 'e f)n23o: VM ), fa,oso *re(e'ente GR>C =!.=C.H e, B)e o ST: 'is()ti) se ), *ro,otor G(on'ena'o *or ter ,ata'o s)a es*osaHK 4)l1a'o *elo TJ G*or *rerro1ati7a 'e f)n23oHK teria 'ireito ao ')*lo 1ra). >M B)e, enten'a GL:?H B)e (a5eria ao *r6*rio ST: f)n(ionar (o,o se1)n'o 1ra). O *ro5le,a 8 B)e n3o VM B)alB)er *re7is3o (onstit)(ional nesse senti'o. O B)e fi(o) 'e(i'i'oK na 7er'a'eK foi B)eK (o,o o *ro,otor 4M 8 4)l1a'o ori1inal,ente *elo TJK ele n3o teria 'ireito ao ')*lo 1ra). O B)e n3o si1nifi(a B)e ele n3o *ossa re(orrer: ele *o'e entrarK *or eEe,*loK (o, ), REs* o) ), RE. Esses re()rsosK no entantoK N0O s3o ')*lo 1ra)K *oisK B)an'o )tili<a'osK a *essoa n3o (onse1)e 'e7ol7er ao Tri5)nal o (onVe(i,ento 'a ,at8ria 'e fato e 'e 'ireito.
A. D&p!o $ra& de 4&risdio no Direito brasi!eiro, 1 !&8 da 7onstit&io e da 7on#eno Americana de Direitos ;&manos. 1. Para corresponder 1 e"ic0cia instr&menta! 3&e !Le cost&ma ser atrib&)da, o d&p!o $ra& de 4&risdio L0 de ser concebido, 1 moda c!0ssica, com se&s dois caracteres espec)"icosM a possibi!idade de &m ree-ame inte$ra! da sentena de primeiro $ra& e 3&e esse ree-ame se4a con"iado 1 %r$o di#erso do 3&e a pro"eri& e de Lierar3&ia s&perior na ordem 4&dici0ria. 2. 7om esse sentido pr%prio - sem concess2es 3&e o desnat&rem - no poss)#e!, sob as s&cessi#as 7onstit&i2es da >ep b!ica, eri$ir o d&p!o $ra& em princ)pio e $arantia constit&ciona!, tantas so as pre#is2es, na pr%pria Gei B&ndamenta!, do 4&!$amento de nica instKncia ordin0ria, 40 na 0rea c)#e!, 40, partic&!armente, na 0rea pena!. 3. A sit&ao no se a!tero&, com a incorporao ao Direito brasi!eiro da 7on#eno Americana de Direitos ;&manos 5Pacto de 9o Jos6, na 3&a!, e"eti#amente, o art. RS, 2, L, consa$ro&, como $arantia, ao menos na es"era process&a! pena!, o d&p!o $ra& de 4&risdio, em s&a acepo mais pr%priaM o direito de :toda pessoa ac&sada de de!ito:, d&rante o processo, :de recorrer da sentena para 4&i8 o& trib&na! s&perior:. '. Pre#a!(ncia da 7onstit&io, no Direito brasi!eiro, sobre 3&ais3&er con#en2es internacionais, inc!&)das as de proteo aos direitos L&manos, 3&e impede, no caso, a pretendida ap!icao da norma do Pacto de 9o JosM moti#ao. AA. A 7onstit&io do <rasi! e as con#en2es internacionais de proteo aos direitos L&manosM pre#a!(ncia da 7onstit&io 3&e a"asta a ap!icabi!idade das c!0&s&!as con#encionais antinYmicas. 1. C&ando a 3&esto - no est0$io ainda primiti#o de centra!i8ao e e"eti#idade da ordem 4&r)dica internaciona! - de ser reso!#ida sob a perspecti#a do 4&i8 naciona! - 3&e, %r$o do =stado, deri#a da 7onstit&io s&a pr%pria a&toridade 4&risdiciona! - no pode e!e b&scar, seno nessa 7onstit&io mesma, o critrio da so!&o de e#ent&ais antinomias entre normas internas e normas internacionais] o 3&e bastante a "irmar a s&premacia sobre as !timas da 7onstit&io, ainda 3&ando esta e#ent&a!mente atrib&a aos tratados a pre#a!(ncia no con"!itoM mesmo nessa Lip%tese, a prima8ia deri#ar0 da 7onstit&io e no de &ma aprior)stica "ora intr)nseca da con#eno internaciona!. 2. Assim como no o a"irma em re!ao 1s !eis, a 7onstit&io no preciso& di8erse sobreposta aos tratadosM a Lierar3&ia est0 )nsita em preceitos ine3&)#ocos se&s,

19.

como os 3&e s&bmetem a apro#ao e a prom&!$ao das con#en2es ao processo !e$is!ati#o ditado pe!a 7onstit&io e menos e-i$ente 3&e o das emendas a e!a e a3&e!e 3&e, em conse3^(ncia, e-p!icitamente admite o contro!e da constit&ciona!idade dos tratados 57B, art. 102, AAA, b6. 3. A!inLar-se ao consenso em torno da estat&ra in"raconstit&ciona!, na ordem positi#a brasi!eira, dos tratados a e!a incorporados, no imp!ica ass&mir compromisso de !o$o com o entendimento - ma4orit0rio em recente deciso do 9@B 5ADAnM7 1.'R06 - 3&e, mesmo em re!ao 1s con#en2es internacionais de proteo de direitos "&ndamentais, preser#a a 4&rispr&d(ncia 3&e a todos e3&ipara Lierar3&icamente 1s !eis ordin0rias. '. =m re!ao ao ordenamento p0trio, de 3&a!3&er sorte, para dar a e"ic0cia pretendida 1 c!0&s&!a do Pacto de 9o Jos, de $arantia do d&p!o $ra& de 4&risdio, no bastaria se3&er !Le conceder o poder de aditar a 7onstit&io, acrescentando-!Le !imitao opon)#e! 1 !ei como a tend(ncia do re!atorM mais 3&e isso, seria necess0rio emprestar 1 norma con#enciona! "ora ab-ro$ante da 7onstit&io mesma, 3&ando no dinamitadoras do se& sistema, o 3&e no de admitir. AAA. 7ompet(ncia ori$in0ria dos @rib&nais e d&p!o $ra& de 4&risdio. 1. @oda #e8 3&e a 7onstit&io prescre#e& para determinada ca&sa a compet(ncia ori$in0ria de &m @rib&na!, de d&as &maM o& tambm pre#i& rec&rso ordin0rio de s&a deciso 57B, arts. 102, AA, a] 10., AA, a e b] 121, \ 'S, AAA, AJ e J6 o&, no o tendo estabe!ecido, 3&e o proibi&. 2. =m tais Lip%teses, o rec&rso ordin0rio contra decis2es de @rib&na!, 3&e e!a mesma no crio&, a 7onstit&io no admite 3&e o instit&a o direito in"raconstit&ciona!, se4a !ei ordin0ria se4a con#eno internaciona!M 3&e, a"ora os casos da J&stia do @raba!Lo - 3&e no esto em ca&sa - e da J&stia Mi!itar - na 3&a! o 9@M no se s&perp2e a o&tros @rib&nais -, assim como as do 9&premo @rib&na!, com re!ao a todos os demais @rib&nais e J&)8os do Pa)s, tambm as compet(ncias rec&rsais dos o&tros @rib&nais 9&periores - o 9@J e o @9= - esto en&meradas ta-ati#amente na 7onstit&io, e s% a emenda constit&ciona! poderia amp!iar. 3 .Z "a!ta de %r$os 4&risdicionais ad 3&a, no sistema constit&ciona!, indispens0#eis a #iabi!i8ar a ap!icao do princ)pio do d&p!o $ra& de 4&risdio aos processos de compet(ncia ori$in0ria dos @rib&nais, se$&e-se a incompatibi!idade com a 7onstit&io da ap!icao no caso da norma internaciona! de o&tor$a da $arantia in#ocada.

3. NATUREZA JURDICA
Te,osK so5re o te,aK 7Mrias 'is()ssFes na 'o)trina: U,a *ri,eira (orrente enten'e B)e o re()rso f)n(iona (o,o ),a no7a a23o 'entro 'o ,es,o *ro(esso G*osi23o ,inoritMriaHZ >M B)e, enten'a B)e o re()rso *oss)i nat)re<a 4)rI'i(a 'e re()rso Ginstr),ento 'estina'o a o5ter o reeEa,e 'a 'e(is3oHZ O *osi(iona,ento B)e *re7ale(e 8 o 'e B)e o re()rso f)n(iona (o,o ), 'es'o5ra,ento 'o 'ireito 'e a23o.

&. PRESSUPOSTOS PRE'IAA*+OF

DE

AD(ISSIAI'IDADE

RECURSA'

EJUZO

DE

E, re1raK s)a *resen2a 8 aferi'a tanto *elo 4)I<o a !uo B)anto *elo ad !uem. 199

C)i'a'o *ara n3o (onf)n'ir o 4)I<o 'e a',issi5ili'a'e re()rsal (o, o 4)I<o 'e ,8rito re()rsal. No *ri,eiroK o Tri5)nal irM 7erifi(ar a *resen2a 'os *ress)*ostosK os B)aisK se *resentesK a)tori<a, o (onVe(i,ento 'o re()rso. JM no se1)n'oK o Tri5)nal analisa so5re o *ro7i,ento o) n3o 'o re()rso. No *ri,eiroK a,5os os 4)I<os 7erifi(a, os *ress)*ostosK ,as B)e, 'M a Plti,a *ala7ra e, rela23o ; a',issi5ili'a'e 8 o 4)i< ad !uem. No se1)n'oK *or s)a 7e<K analisa o ,8ritoK e, re1raK a*enas o 4)I<o ad !uem.

E, s),a: ?u-o de admissibilidade ConVe(i,ento 'o re()rsoZ ?u-o de m!rito Pro7i,ento 'o re()rsoZ

J)i< a !uo: *ro7is6riaZ 4)i< ad !uem: J)I<o ad !uemZ 'efiniti7a. OBS: [,8rito\ 8 a ,at8ria 'e7ol7i'a ao (onVe(i,ento 'o Tri5)nalK B)e n3o 8K ne(essaria,enteK a*enas a 'is()ss3o so5re a (on'ena23o o) n3o 'o r8). EE.: *o'e 'is()tirRseK no ,8ritoK eEist+n(ia 'e al1),a n)li'a'e. a

O 4)I<o 'e a',issi5ili'a'e 8 eEtre,a,ente i,*ortanteK *ois a *artir 'o ,o,ento e, B)e Vo)7e o (onVe(i,ento 'o re()rso o*eraRse o (Va,a'o [efeito s)5stit)ti7o\:
Art. 512. D *ulgamento !ro,erido !elo tri&unal su&stituir1 a senten$a ou a deciso recorrida no ue tiver sido o&*eto de recurso.

Ain'a B)e o Tri5)nal ne1)e *ro7i,ento ao re()rsoK se ele foi (onVe(i'oK VM ),a s)5stit)i23o 'a 'e(is3o i,*)1na'a *ela 'o Tri5)nal. A i,*ortWn(ia 'isso se 'M e, rela23o ; (o,*et+n(ia *ara 4)l1a,ento 'e e7ent)al re7is3o (ri,inal o) >C: ten'o o Tri5)nal (onVe(i'o o re()rsoK ele *assa a ser a a)tori'a'e (oatora. A re7is3o (ri,inal 8 se,*re ),a a23o a)t^no,a 'e i,*)1na23o 'a (o,*et+n(ia 'os Tri5)nais GeE(e23o: T)r,a Re()rsal 'o J)i<a'oK B)e 4)l1a a re7is3o 'e se)s 4)I<es e 'e se)s *r6*rios 4)l1a'osHK B)e *ress)*Fe o trWnsito e, 4)l1a'o 'e ),a senten2a (on'enat6ria. EEe,*lo: R De(is3o 'e 4)i< esta')al 'e 1Q instWn(ia 'e M? Y re7is3o (ri,inal serM 4)l1a'a *elo TJM?Z

19=

R A(6r'3o (on'enat6rio 'o TJM? Y re7is3o (ri,inal serM 4)l1a'a *elo TJM? Gos Tri5)nais 4)l1a, as re7isFes (ri,inais e, rela23o ;s senten2as *roferi'as *elos 4)I<es a eles s)5or'ina'os o) ;s s)as *r6*rias 'e(isFesHZ R A(6r'3o (on'enat6rio 'o TJM? (ontra o B)al foi inter*osto RE *ara o ST: Y se o RE n3o ti7er si'o (onVe(i'oK n3o terM se o*era'o o efeito s)5stit)ti7oK eK *ortantoK a re7is3o 'e7erM ser a*re(ia'a *elo TJM?. SeK (ont)'oK o RE ti7er si'o (onVe(i'oK a (o,*et+n(ia serM: 1. Do *r6*rio ST:K 'es'e B)e o o54eto 'a re7is3o (ri,inal tenVa si'o *or ele a*re(ia'o no 4)l1a,ento 'o REZ o) ". Do TJM?K (aso a re7is3o (ri,inal tenVa *or o54eto ,at8ria B)e n3o foi a*re(ia'a *elo S)*re,o no 4)l1a,ento 'o RE. Por B)+J O RE 8 ), re()rso 'e f)n'a,enta23o 7in()la'a: s6 se 'e7ol7e *ara o ST: o (onVe(i,ento 'e ,at8ria (onstit)(ional. Assi,K ain'a B)e ele tenVa si'o (onVe(i'oK a (o,*et+n(ia *ara o 4)l1a,ento 'a re7is3o estM 'ireta,ente li1a'a ao se) o54eto: *o'e ser B)e a ,at8ria 'is()ti'a e, se'e 'e re7is3o n3o se4a ,at8ria (onstit)(ional GB)eK *ortantoK n3o foi 'e7ol7i'a ao ST:H. Nesse (asoK a (o,*et+n(ia n3o *o'erM ser 'o ST:. Nesse senti'o: art. "9&K *.P.K R 'o ST:. So5re o te,a: STJ re7isFes (ri,inais =1= e &1!.

). PRESSUPOSTOS OAJETI=OS DE AD(ISSIAI'IDADE RECURSA' ).1 Ca0i%ento


S a *re7is3o le1al 'a eEist+n(ia 'e re()rso (ontra a 'e(is3o. Co,o sa5e,osK ne, to'as as 'e(isFes est3o s)5,eti'as a re()rso. Assi,K se,*re B)e se for inter*or ), re()rsoK o *ri,eiro *asso 8 7erifi(ar se (ontra a 'e(is3o a ser i,*)1na'a a lei *re7+ al1),.

No *ro(esso *enal 7i1ora a i'eia Go) *rin(I*ioH 'a irre(orri5ili'a'e 'as 'e(isFes interlo()t6rias: e, re1raK as 'e(isFes interlo()t6riasK no *ro(esso *enalK s3o irre(orrI7eisK sal7o se *or7ent)ra lista'as no art. .C1K CPP. To'a7iaK *or ,ais B)e 'eter,ina'a 'e(is3o se4a irre(orrI7elK tal 'e(is3o *o'erM ser i,*)1na'a e, *reli,inar 'e f)t)ra e e7ent)al a*ela23o. EE.: ale1a23o 'e n)li'a'e 'a 'e(is3o 'e7i'o ao in'eferi,ento 'a oiti7a 'e *ro7a teste,)nVal. Al8, 'issoK no *ro(esso *enalK se a',ite o )so 'o >C e 'o MSK *o'en'o a *arteK ain'aK (o1itar 'a (orrei23o *ar(ial Gno (aso 'e error in procedendoH.

).2 Ade>"a-.o
S a )tili<a23o 'a i,*)1na23o (orreta *ara se 5)s(ar o reeEa,e 'a 'e(is3o.

19C

S ne(essMrioK ao entrar (o, o re()rsoK B)e a *arte 7erifiB)e se o instr),ento )tili<a'o 8 o a'eB)a'oK (orreto *ara i,*)1nar aB)ela 'e(is3o.

Prin(I*io 'a f)n1i5ili'a'e e ,iti1a23o 'a a'eB)a23o: 'es'e B)e n3o e7i'en(ia'a a s)a ,MRf8K o re(orrente n3o fi(arM *re4)'i(a'o *ela inter*osi23o 'e ), re()rso *or o)tro G[se 7o(+ inter*or o re()rso erra'oK irei (onVe(+Rlo (o,o o (orreto\H. Art. .=!K CPP:
Art. 589. =alvo a "i!@tese de m1-,, a !arte no ser1 !re*udicada !ela inter!osi$o de um recurso !or outro. Par1gra,o :nico. =e o *ui/, desde logo, recon"ecer a im!ro!riedade do recurso inter!osto !ela !arte, mandar1 !rocess1-lo de acordo com o rito do recurso ca&4vel.

A a*li(a23o 'a f)n1i5ili'a'e 'e*en'e 'a 5oaRf8 'o re(orrente. Assi,K a 'o)trina lista ')as sit)a2Fes e, B)e tal *rin(I*io n3o se a*li(aK 7e< B)e se (ara(teri<a a ,MRf8: R Q)an'o n3o for o5ser7a'o o *ra<o *re7isto e, lei *ara o re()rso a'eB)a'oZ R Q)an'o Vo)7er erro 1rosseiro. O) se4a: s6 8 *ossI7el )sar a f)n1i5ili'a'e B)an'o Vo)7er 'P7i'a o54eti7a so5re o re()rso a'eB)a'o. EE.: s)s*ens3o (on'i(ional 'o *ro(esso Y VM B)e, enten'a B)e (a5eria RESE e VM B)e, enten'a ser (a5I7el a*ela23o.

U,a 7e< a*li(a'a a f)n1i5ili'a'eK o re()rso eB)i7o(a'a,ente inter*osto 'e7erM ser (onVe(i'o e *ro(essa'o (o,o o a'eB)a'o Gart. .=!K *.P.H. EE.: entra (o, a*ela23oK ,as era RESE Y o re()rso 8 *ro(essa'o 'e a(or'o (o, o rito 'o RESE GeE.: 7ai ter 'e 5aiEar os a)tos ; *ri,eira instWn(ia *ara B)e o 4)I<o a !uo *ossa fa<er s)a retrata23oH.

).3 Te%#esti3idade
A. ntro')23o O re()rso 'e7e se inter*osto no *ra<o *re7isto e, leiK so5 *ena 'e *re(l)s3o te,*oral. Por issoK 8 se,*re i,*ortante B)e o re(orrente atente *ara o inI(io G dies a !uoH e t8r,ino 'o *ra<o Gdies ad !uemH. O5ser7a2Fes i,*ortantes: R O B)e interessa *ara aferir a te,*esti7i'a'e 8 a 'ata 'o *roto(olo Go) 'ata e, B)e o re()rso for entre1)e ao 'iretorHK n3o *o'en'o a *arte sofrer B)alB)er *re4)I<o *or falta 'os f)n(ionMriosZ
Art. 585. ;o sero !re*udicados os recursos ue, !or erro, ,alta ou omisso dos ,uncion1rios, no tiverem seguimento ou no ,orem a!resentados dentro do !ra/o.

19!

So5re o te,a:
STF Smula n 42A - 01/0*/19*' - DJ de 6/1/196., p. 2103; DJ de 1/1/196., p. 2199; DJ de 0/1/196., p. 2239. Pre-udicialidade - ,pelao ;ntre"ue em +art#rio no Pra2o .e"al - &espacFada Tardiamente +o "ica pre4&dicada a ape!ao entre$&e em cart%rio no pra8o !e$a!, embora despacLada tardiamente.

R No *ro(esso *enalK al1)ns re()rsos (ontra 'e(is3o 'e 4)i< 'e 1Q instWn(ia *o'e, ser inter*ostos se*ara'a,ente: a *arte *o'e *ri,eiro entrar (o, a (Va,a'a [*eti23o 'e inter*osi23o\K a*resentan'oK a*enas 'e*oisK as ra<Fes re()rsais. EE: RESEK a1ra7o e, eEe()23o e a*ela23o. EE.: a*ela23o O inter*osi23o e, . 'iasZ ra<Fes e, C 'ias. R Q)al 8 o *ra<o B)eK ino5ser7a'oK a(arreta a inte,*esti7i'a'eJ O *ra<o *ara inter*osi23o o) o *ara as ra<FesJ A te,*esti7i'a'e 'e7e ser aferi'a se1)n'o a 'ata 'e inter*osi23o 'e re()rso. Na 7is3o 'os Tri5)naisK a a*resenta23o 'e ra<Fes re()rsais fora 'o *ra<o 8 ,era irre1)lari'a'e.

B. O inI(io 'o *ra<o re()rsal Art. =!CK CPP:


Art. 89-. Kodos os !ra/os correro em cart@rio e sero cont4nuos e !erem!t@rios, no se interrom!endo !or ,rias, domingo ou dia ,eriado. 1o ;o se com!utar1 no !ra/o o dia do come$o, incluindo-se, !orm, o do vencimento.

Pri,eira,enteK 'e7e,os atentar B)e o *ra<o re()rsal 8 *ra<o 'e nat)re<a *ro(ess)al. PortantoK o 'ia 'e inI(io n3o 8 le7a'o e, (onsi'era23o: o *ra<o (o,e2a a fl)ir no *ri,eiro 'ia Ptil s)5seB)ente ; inti,a23o.
2o A termina$o dos !ra/os ser1 certi,icada nos autos !elo escrivo5 ser1, !orm, considerado ,indo o !ra/o, ainda ue omitida a uela ,ormalidade, se ,eita a !rova do dia em ue come$ou a correr. 3o D !ra/o ue terminar em domingo ou dia ,eriado considerar-se-1 !rorrogado at o dia :til imediato. (o ;o correro os !ra/os, se "ouver im!edimento do *ui/, ,or$a maior, ou o&st1culo *udicial o!osto !ela !arte contr1ria.

E, se1)i'aK 'e7e,os nos le,5rar B)e o dies ad !uem se,*re 'e7erM o(orrer e, 'ia PtilK sen'o B)eK se (air e, 'ia n3o PtilK 'e7eRse a1)ar'ar o *ri,eiro 'ia Ptil s)5seB)ente. Al8, 'issoK o *ra<o (o,e2a a fl)irK e, re1raK a partir da intimao:
5o =alvo os casos e'!ressos, os !ra/os correro:

1=%

a0 da intima$o5

A inti,a23o *o'e ser: R nti,a23o *essoal: R MPcDefensor PP5li(oZ R Defensor 'ati7oZ R A()sa'o. R Me'iante *)5li(a23o: R Defensor (onstit)I'o 'o a()sa'oZ R A'7o1a'o 'o B)erelanteZ R A'7o1a'o 'o assistente. EE.: i,a1ine B)e ),a senten2a (on'enat6ria tenVa si'o *roferi'aK ,as B)e o (art6rio tenVa se esB)e(i'o 'e inti,ar *essoal,ente o Defensor PP5li(o. Nesse (asoK n3o Va7en'o re()rsoK o trWnsito e, 4)l1a'o serM n)loK 'e7en'o ser res(in'i'oK 'an'oRse o*ort)ni'a'e *ara o (onVe(i,ento 'e ),a a*ela23o.

nti,a23o *or *re(at6ria:


STF Smula n *90 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. Processo Penal - +onta"em de Pra2o +o processo pena!, contam-se os pra8os da data da intimao, e no da 4&ntada aos a&tos do mandado o& da carta precat%ria o& de ordem.

C)i'a'o (o, a *)5li(a23o nos finais 'e se,ana: Q)an'o a *)5li(a23o 8 feita no fi, 'e se,anaK 8 (o,o se ela fosse feita no *ri,eiro 'ia Ptil s)5seB)ente Gse o(orre) e, ), sM5a'o 8 (o,o se ti7esse si'o feita na se1)n'aK e o *ra<o a*enas (o,e2a a (ontar na ter2aH.
STF Smula n 390 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 130. ntimao ou Publicao com ;%eito de ntimao na Se=ta-Feira - n)cio do Pra2o Judicial C&ando a intimao ti#er !&$ar na se-ta-"eira, o& a p&b!icao com e"eito de intimao "or "eita nesse dia, o pra8o 4&dicia! ter0 in)cio na se$&nda-"eira imediata, sa!#o se no Lo&#er e-pediente, caso em 3&e comear0 no primeiro dia ti! 3&e se se$&ir.

1=1

Al8, 'issoK o *ra<o *o'e (o,e2ar a fl)ir a partir da audi=ncia ou sesso de julgamento em que "or pro"erida a deciso9 se a parte estiver presente5
5o =alvo os casos e'!ressos, os !ra/os correro: &0 da audi%ncia ou sesso em ue ,or !ro,erida a deciso, se a ela estiver !resente a !arte5

CU DADO: aten23o aos arts. --& e ."! 'o CPPM:


7eitura da senten$a em sesso !:&lica e intima$o Art. ((3. =e a senten$a ou deciso no ,+r lida na sesso em ue se !roclamar o resultado do *ulgamento, s%-lo-1 !elo auditor em !:&lica audi%ncia, dentro do !ra/o de oito dias, e dela ,icaro, desde logo, intimados o re!resentante do >inistrio P:&lico, o ru e seu de,ensor, se !resentes. <nter!osi$o e !ra/o Art. 529. A a!ela$o ser1 inter!osta !or !eti$o escrita, dentro do !ra/o de cinco dias, contados da data da intima$o da senten$a ou da sua leitura em !:&lica audi%ncia, na !resen$a das !artes ou seus !rocuradores.

No Tri5)nal 'o JPriK B)an'o a *essoa 8 4)l1a'aK o J)i<RPresi'enteK ao finalK n3o s6 *ro(la,a o 7ere'i(toK (o,o ta,58, *rofereK 'es'e 4MK a 'e(is3o. O 4)l1a,ento no J)sti2a Militar 8 se,elVante ao 4PriK ,as a lei *re7+ B)e o 4)i< *o'e *)5li(ar a 'e(is3o no 'ia 'o 4)l1a,ento o) no *ra<o 'e C 'ias. Assi,K se o 4)i< n3o ler a 'e(is3o no 'ia 'o 4)l1a,ento o *ra<o re()rsal n3o (o,e2a a fl)ir ain'a Go *ra<o (o,e2a a fl)ir 'o 'ia e, B)e a 'e(is3o for li'aK e n3o e, B)e o res)lta'o for *ro(la,a'oH. Nesse senti'o: ST: >C !1."%9.

Por fi,K o *ra<o *o'eK ain'aK (o,e2ar a (orrer do dia em que a parte mani"estar nos autos ci=ncia:
5o =alvo os casos e'!ressos, os !ra/os correro: c0 do dia em ue a !arte mani,estar nos autos ci%ncia ine u4voca da senten$a ou des!ac"o.

C. Pra<o re()rsal 'a 'efesa O *ro(esso *enal *oss)i ),a *e()liari'a'e B)e o 'iferen(ia 'o (i7il: o a()sa'o *oss)i le1iti,i'a'e e (a*a(i'a'e *ost)lat6ria a)t^no,a *ara re(orrerK in'e*en'ente,ente 'e se) a'7o1a'o.
Art. 588. D recurso !oder1 ser inter!osto !elo >inistrio P:&lico, ou !elo uerelante, ou !elo ru, seu !rocurador ou seu de,ensor.

1="

Par1gra,o :nico. ;o se admitir1, entretanto, recurso da !arte ue no tiver interesse na re,orma ou modi,ica$o da deciso.

Tanto o a()sa'o B)anto se) a'7o1a'o *o'e, inter*or re()rsosK sen'o B)e aB)ele a*enas *o'e inter*^Rlos na *ri,eira instWn(ia. sso *orB)e essa (a*a(i'a'e estM li1a'a aos re()rsos nos B)ais *o'e a *arte inter*or e 'e*ois a*resentar as ra<Fes. N3o *o'eK *ortantoK o a()sa'o a*resentar ra<FesK o B)e 8 ato *ri7ati7o 'e a'7o1a'oK B)e *oss)i (onVe(i,entos t8(ni(os *ara tal. Ten'o os 'ois (a*a(i'a'e *ost)lat6riaK a,5os 'e7e, ser inti,a'os 'a senten2a (on'enat6ria Ge n3o a*enas o a'7o1a'oHK sen'o irrela7ante B)al 'os 'ois 8 inti,a'o *ri,eira,ente. Se os 'ois s3o inti,a'osK *o'e ser B)e o a'7o1a'o tenVa *er'i'o se) *ra<oK o B)e n3o a(arretarM *re4)I<os ao re()rso 'o a()sa'o. A inti,a23o 'o a()sa'o a*enas 8 i,*ortante B)an'o ele *oss)i (a*a(i'a'e *ost)lat6ria. Assi,K 'e ), a(6r'3o (on'enat6rioK *or eEe,*loK n3o Va7eria ne(essi'a'e 'e inti,a23o 'o a()sa'o Gsal7o nos (asos 'e (o,*et+n(ia ori1inMria 'os Tri5)naisK no B)al eEiste, 4)l1a'os enten'en'o B)e seria si, ne(essMria tal inti,a23o O STJ >C =-...%H.
7>AMA+AG. ;7. P>AJAG=HAAD/. A+J_>AA 7/+@>A B?+7A/+P>A/ P_<GA7/. B/>/

7/+D=+ADE/ P=GA 7/>@= =9@AD?AG. A?9`+7AA D= A+@AMADE/ P=99/AG DA PA7A=+@= = D/ 9=? D=B=+9/>. ADJ/HAD/ A+@AMAD/ JAA AMP>=+9A /BA7AAG. A>>=G=Ja+7AA. /B=+9A Z AMPGA D=B=9A. A>@. 392 D/ 7PP. APGA7ADE/ +/ @/7A+@= Z 9=+@=+DA D= 1S H>A?. A7N>DE/ C?= 9= =C?AJAG= Z D=7A9E/ M/+/7>P@A7A. 7/+9@>A+HAM=+@/ AG=HAG 7/+BAH?>AD/. />D=M 7/+7=DADA. ;ip%tese na 3&a! a paciente "oi condenada pe!a 7orte =stad&a!, em #irt&de de poss&ir "oro pri#i!e$iado, no tendo sido intimada pessoa!mente da sentena, tampo&co se& de"ensor, La#endo somente p&b!icao do ac%rdo #ia imprensa o"icia!. F pac)"ica a 4&rispr&d(ncia desta 7orte no sentido de 3&e o princ)pio da amp!a de"esa imp2e a intimao do r&, pessoa!mente o& por edita!, con"orme o caso, e de se& de"ensor, constit&)do o& dati#o, do teor da sentena condenat%ria, sob pena de n&!idade. Precedentes. / "ato de a sentena condenat%ria ter sido pro"erida por %r$o co!e$iado do @rib&na! de J&stia do =stado de Minas Herais no retira do ac%rdo o car0ter de deciso "ina! de primeiro $ra&, pois este se e3&i#a!e 1 sentena pro"erida pe!o J&)8o monocr0tico, em #irt&de de ser o primeiro decis&m e no ree-ame de condenao. As re$ras dispostas no art. 392 do 7PP de#em se ap!icadas ao caso, pois no se trata de 4&!$amento de se$&ndo $ra&, no 3&a! abrandada a obri$atoriedade de

1=&

intimao pessoa! do r& e de se& de"ensor para 3&e a p&b!icao do ac%rdo ocorra na imprensa o"icia!. De#e ser s&spensa a e-ec&o da pena imposta 1 ac&sada e an&!ada a certido de trKnsito em 4&!$ado da condenao, para 3&e se4a rea!i8ada s&a intimao pessoa! do decreto condenat%rio, bem como a de se& de"ensor, abrindo-se pra8o para a interposio de e#ent&a! rec&rso. /rdem concedida, nos temos do #oto do >e!ator. 5;7 7'...0/MH, >e!. Ministro HAG9/+ DAPP, C?A+@A @?>MA, 4&!$ado em 17/0./2007, DJ 29/0*/2007 p. *R16

D. nI(io 'o *ra<o re()rsal 'o MP ST: >C C&."..: o *ra<o 'o MP 'e7e (o,e2ar a fl)ir B)an'o os a)tos 'ere, entra'a no setor a',inistrati7o 'o 6r13oK in'e*en'ente,ente 'a 'ata e, B)e o *ro,otor resol7er a*or se) [(iente\ nos a)tos.
P>/7=99?AG P=+AG. ;A<=A9 7/>P?9. ;/MA7[DA/ 7?GP/9/. AP=GADE/. MA+A9@F>A/ P_<GA7/. @=>M/ A+A7AAG. =+@>ADA D/ P>/7=99/ +A A+9@A@?ADE/. P>=7=D=+@=9. A+@=MP=9@AJADAD= >=7?>9AG. />D=M 7/+7=DADA. A. F assente a 4&rispr&d(ncia desta 7orte no sentido de 3&e, com o 4&!$amento do ;7 R3.2../9P pe!o 9&premo @rib&na! Bedera!, o in)cio do pra8o rec&rsa! para o Ministrio P b!ico de#e ser contado da entrada dos a&tos na instit&io ministeria!. Precedentes. AA. +o presente "eito, recebido o processo no Ministrio P b!ico do =stado de 9o Pa&!o em 30 de maro de 200', o !timo dia para interposio do ape!o crimina! era ' de abri! de 200', porm, sendo &m domin$o, prorro$o&-se o pra8o para o primeiro dia ti! s&bse3&ente, . de abri!. Anterposta a ape!ao em * de abri! de 200', esta encontra-se intempesti#a. AAA. /rdem concedida para an&!ar o ac%rdo pro"erido pe!o @rib&na! a 3&o e restabe!ecer a sentena abso!&t%ria, estendendo-se a presente, de o")cio, ao corr& Hi#a!do das +e#es 7osta.

E. Pra<os re()rsais 'i7ersos R -C Voras: (arta teste,)nVM7el: B)an'o 4)i< 'ene1a re()rso o) ne1a se1)i,ento a o)tro re()rso:
Art. 239. )ar-se-1 carta testemun"1vel: < - da deciso ue denegar o recurso5 << - da ue, admitindo em&ora o recurso, o&star B sua e'!edi$o e seguimento !ara o *u4/o ad uem. Art. 2(3. A carta testemun"1vel ser1 re uerida ao escrivo, ou ao secret1rio do tri&unal, con,orme o caso, nas uarenta e oito "oras seguintes ao des!ac"o ue denegar o recurso, indicando o re uerente as !e$as do !rocesso ue devero ser trasladadas.

1=-

C)i'a'o (o, a a*ela23o: B)an'o a a*ela23o 8 'ene1a'a (a5e RESE Ge n3o (arta teste,)nVM7elH. A (arta 8 'iri1i'a ao es(ri73o G'iretor 'e se(retariaH no *ra<o 'e -C Voras. Mas ()i'a'o: o *ra<o s6 serM (onta'o e, Voras se (onstar 'o ,an'a'o a Vora 'a inti,a23o. R % dias: e,5ar1os 'e 'e(lara23o Gna *ri,eira e se1)n'a instWn(iaH e e,5ar1os 'e 'e(lara23o e, ,at8ria *enal no STJ Gart. "9&K R STJH. OBS.: e, se tratan'o 'e ,at8ria (I7el o *ra<o 'os e,5ar1os 'e 'e(lara23o no STJ serM 'e . 'ias.

R D dias: a*ela23oK RESEK e,5ar1os 'e 'e(lara23o nos J)i<a'osK e,5ar1os 'e 'e(lara23o no ST:K re()rso or'inMrio *ara o STJ e ST: (ontra 'e(isFes 'ene1at6rias 'e >CK (orrei23o *ar(ialK a1ra7o e, eEe()23o Gart. 1!=K LEP (c( sP,)la =%%K ST:H e *rotesto *or no7o 4Pri Gre7o1a'o *ela 11.9C!c%C O (ontin)aria 7alen'oK *ara ),a ,inoriaK *ara os (ri,es *rati(a'os antes 'e s)a re7o1a23oH. R $0 dias: e,5ar1os infrin1entes e 'e n)li'a'e G(a5I7eis (ontra 'e(isFes n3o )nWni,es e, a*ela23oK RESE e a1ra7o e, eEe()23o 'os TJhs e TR:hsH e a*ela23o nos J)i<a'os Es*e(iais Cri,inais. R $D dias: REK REs* e re()rso or'inMrio *ara o STJ (ontra as 'e(isFes 'ene1at6rias 'o MS Gart. &&K Lei C.%&Cc!%H. R %0 dias: RESE (ontra a lista 1eral 'os 4)ra'os Go5s.: VM 'o)trina'ores B)e enten'e, B)e este re()rso teria si'o ta(ita,ente re7o1a'o *ela lei 11.9C!c%CH.

:. Pra<o e, 'o5ro Defensor PP5li(o 'a Uni3oK D: e esta'os Y art. --K K LC C%c!-. CU DADO: o art. !_ 'a Lei 1%.".!c%1 GJ)i<a'os Es*e(iais :e'eraisH *re7+ B)e n3o Va7erM *ra<o 'iferen(ia'o *ara a *rMti(a 'e B)alB)er ato *ro(ess)al nos JE:. >M ),a enor,e 'is()ss3o se essa 7e'a23o ta,58, seria a*li(M7el ; Defensoria nos JE:: al1)ns enten'e, B)e a DP n3o 8 *essoa 4)rI'i(a 'e 'ireito *P5li(oK e B)eK *or issoK a ela n3o se a*li(aria este *ra<oZ o)tros afir,a, B)e a lei 1%.".!K *or ser LO n3o *o'eria alterar a *re7is3o 'a LC C%Z *re7ale(eK (ont)'oK B)e a DPU N0O te, *ra<o e, 'o5ro no J)i<a'o Es*e(ial :e'eral. MP e 'efensor 'ati7o N0O t+, *ra<o e, 'o5ro no *ro(esso *enalZ eles t+, a*enas 'ireito ; inti,a23o *essoal.

?. :8rias forenses A EC -. tro)Ee ),a ,)'an2a so5re o te,a: Art. !&K D K CR:B: 1=.

IAA a ati#idade 4&risdiciona! ser0 ininterr&pta, sendo #edado "rias co!eti#as nos 4&)8os e trib&nais de se$&ndo $ra&, "&ncionando, nos dias em 3&e no Lo&#er e-pediente "orense norma!, 4&)8es em p!anto permanente] 5Anc!&)do pe!a =menda 7onstit&ciona! nS '., de 200'6

A*esar 'e a CR:B 'i<er B)e n3o Va7erM f8riasK a *r6*ria lei 'a J: *re7+ re(esso entre o 'ias "% 'e 'e<e,5ro e 9 'e 4aneiro. A resol)23o n. %C 'o CNJ (onfir,a a 7ali'a'e 'esse re(esso.

>. nter*osi23o 'e re()rsos 7ia faE e ,eios eletr^ni(os C)i'a'o (o, a lei !.C%%c!!:
Art. 2o A utili/a$o de sistema de transmisso de dados e imagens no !re*udica o cum!rimento dos !ra/os, devendo os originais ser entregues em *u4/o, necessariamente, at cinco dias da data de seu trmino. Par1gra,o :nico. ;os atos no su*eitos a !ra/o, os originais devero ser entregues, necessariamente, at cinco dias da data da rece!$o do material. Art. (o Iuem ,i/er uso de sistema de transmisso torna-se res!ons1vel !ela ualidade e ,idelidade do material transmitido, e !or sua entrega ao @rgo *udici1rio. Par1gra,o :nico. =em !re*u4/o de outras san$Hes, o usu1rio do sistema ser1 considerado litigante de m1-, se no "ouver !er,eita concord#ncia entre o original remetido !elo ,ac-s4mile e o original entregue em *u4/o.

Enten'eRseK Vo4eK B)e o *ra<o 'e . 'ias *ara a 4)nta'a 'os a)tos ao ori1inal 'e7erM ser (onta'o 'o fi, 'o t8r,ino 'o *ra<o 'e re()rso.

E, rela23o ; )tili<a23o 'os ,eios eletr^ni(os 8 ne(essMrio atentar ; Lei 11.-1!:


Art. 1o D uso de meio eletr+nico na tramita$o de !rocessos *udiciais, comunica$o de atos e transmisso de !e$as !rocessuais ser1 admitido nos termos desta 7ei. 1o A!lica-se o dis!osto nesta 7ei, indistintamente, aos !rocessos civil, !enal e tra&al"ista, &em como aos *ui/ados es!eciais, em ual uer grau de *urisdi$o. Art. 2o D envio de !eti$Hes, de recursos e a !r1tica de atos !rocessuais em geral !or meio eletr+nico sero admitidos mediante uso de assinatura eletr+nica, na ,orma do art. 1o desta 7ei, sendo o&rigat@rio o credenciamento !rvio no Poder Mudici1rio, con,orme disci!linado !elos @rgos res!ectivos. Art. 2o D&servadas as ,ormas e as cautelas do art. 5o desta 7ei, as cita$Hes, inclusive da Pa/enda P:&lica, e'cetuadas as dos )ireitos Processuais Criminal e <n,racional, !odero ser ,eitas !or meio eletr+nico, desde ue a 4ntegra dos autos se*a acess4vel ao citando.

1=9

O )so 'e ,eio eletr^ni(o 8 a)tori<a'o e, *ro(esso *enalK eE(eto B)anto ; (ita23o.

).& IneCist$n ia de 2ato i%#editi3o


Co,o o *r6*rio no,e s)1ereK al1)ns fatos *o'e, i,*e'ir o (onVe(i,ento 'o re()rso. Esses fatos i,*e'iti7os se,*re ir3o o(orrer antes 'a inter*osi23o 'o re()rso. Q)ais s3o os fatos i,*e'iti7osJ A. RenPn(ia ao 'ireito 'e re(orrer O(orre B)an'o a *arte a5re ,3o 'o 'ireito 'e re(orrer. S se,*re ANTER OR ; inter*osi23o 'o re()rso. O *rin(I*io ,ais 5Msi(o 'o re()rso 8 a 7ol)ntarie'a'e: o re()rso 8 se,*re 7ol)ntMrio Gnin1)8, 8 o5ri1a'o a re(orrerH. Assi,K a renPn(ia na'a ,ais 8 B)e ), 'eso5ra,ento l61i(o 'o *rin(I*io 'a 7ol)ntarie'a'e.

Mas a renPn(ia 8 se,*re *ossI7elJ R O MP *o'e ren)n(iar ao 'ireito 'e re(orrerJ 1Q (orrente GPa(elliH: o MP n3o *o'e ren)n(iarK so5 *ena 'e 7iola23o 'o *rin(I*io 'a in'is*oni5ili'a'e 'o interesse *P5li(oZ "Q (orrente GDenIlson :eitosaH: o MP *o'e ren)n(iarK 4M B)e ele n3o 8 o5ri1a'o a re(orrer G*rin(I*io 'a 7ol)ntarie'a'eHK e, 7irt)'e 'e s)a in'e*en'+n(ia f)n(ional. S a (orrente (o, a B)al o *rofessor (on(or'a. R No *ro(esso *enalK (o,o sa5e,osK VM le1iti,i'a'e a)t^no,a 'o a()sa'o e 'o 'efensor *ara a inter*osi23o 'e re()rso. Diante 'a renPn(ia feita *elo a()sa'oK *o'e o 'efensor re(orrerJ A renPn(ia 'e ), n3o *re4)'i(a o re()rso inter*osto *elo o)tro. So5re o te,a: sP,)la =%.K ST::
STF Smula n *0: - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. (enncia do (u ao &ireito de ,pelao - +onFecimento da nterposta pelo &e%ensor A ren ncia do r& ao direito de ape!ao, mani"estada sem a assist(ncia do de"ensor, no impede o conLecimento da ape!ao por este interposta.

O a()sa'oK n3o o5stante tenVa *o'er *ost)lat6rioK n3o *o'eK se, a'7o1a'oK a*resentar ra<Fes. O) se4a: n3o *o'e o a()sa'o fi(ar se, a'7o1a'o. O B)e o(orreK ent3oK seK ')rante a tra,ita23o 'o re()rsoK o a'7o1a'o ,orrer o) ti7er 'e s)s*en'erc(an(elar s)a OABJ Se ')rante a tra,ita23o 'o re()rso o a'7o1a'o ren)n(ia aos se)s *o'eresK 'e7e o 4)i< inti,ar o a()sa'o *ara B)e (onstit)a no7o a'7o1a'oK so5 *ena 'e no,ea23o 'e 'ati7o: 1==

STF Smula n *0A - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. 1ulidade do Jul"amento da ,pelao - Posterioridade - Mani%estao nos ,utos da (enncia do Jnico &e%ensor - ntimao Pr!ia do (u para +onstituir $utro F n&!o o 4&!$amento da ape!ao se, ap%s a mani"estao nos a&tos da ren ncia do nico de"ensor, o r& no "oi pre#iamente intimado para constit&ir o&tro.

B. Pre(l)s3o O *ro(esso 8 ),a ,ar(Va *ara frenteZ tra5alVaRse (o, a i'eia 'e B)e o *ro(e'i,ento (a,inVa r),o a ),a 'e(is3o final. DaI a i,*ortWn(ia 'a *re(l)s3oK B)e f)n(iona (o,o ), fato i,*e'iti7o 'estina'o a 1arantir a ,ar(Va *ro(ess)al. A *re(l)s3o re*er()te no 'ireito re()rsal: R Pre(l)s3o te,*oral: o(orre 'e7i'o ao n3o eEer(I(io 'e 'eter,ina'a fa()l'a'e *ro(ess)al no *ra<o 'eter,ina'o. EE.: n3o inter*osi23o 'a a*ela23o no *ra<o 'e . 'ias 'a inti,a23o. R Pre(l)s3o l61i(a: 'e(orre 'a in(o,*ati5ili'a'e 'a *rMti(a 'e ), ato *ro(ess)al (o, rela23o a o)tro 4M *rati(a'o. EE.: o a()sa'o B)e ren)n(iar ao se) 'ireito 'e re()rso n3o *o'eK *osterior,enteK inter*or re()rso. R Pre(l)s3o (ons),ati7a: *ro7o(a *er'a 'e ),a fa()l'a'e *ro(ess)al *elo fato 'e 4M ter Va7i'o o eEer(I(io 7Mli'o 'essa fa()l'a'e. EE.: inter*osi23o 'e ),a a*ela23oK e, 'ois 'iasK 'eli,itan'o a ,at8riaK e ),a se1)n'a inter*osi23o 'e a*ela23oK 'e*ois 'e ), 'iaK a),entan'o o ,at8ria 'e7ol7i'a.

C. Re(olVi,ento 'o a()sa'o ; *ris3o nos (asos *re7istos e, lei ATEN/0O: >OJE JL N0O S MA S :ATO MPED T AOK ,asK ain'a assi,K 8 ne(essMrio est)'ar,os. O re7o1a'o art. .!-K CPP G(onfir,a'o *elo sP,)la %! 'o STJH eEi1ia o re(olVi,ento 'o a()sa'o ; *ris3o *ara a*elarK 'es'e B)e n3o fosse *ri,Mrio ne, ti7esse 5ons ante(e'entes:
STJ Smula n 4 - 0*/09/1990 - DJ 12.09.1990 9?P=>ADA Priso Pro!is#ria - ,pelao - Presuno de noc'ncia A e-i$(ncia da priso pro#is%ria, para ape!ar, no o"ende a $arantia constit&ciona! da pres&no de inoc(ncia.

Esse enten'i,ento (o,e2a a se ,o'ifi(ar no 4)l1a,ento 'o >C CC.-"%K no B)al o ST:K afir,an'o a i,*ortWn(ia 'o ')*lo 1ra) 'e 4)ris'i23o Gart. C_K `"_K VK CAD>HK 'e(i'e *ela in(onstit)(ionali'a'e 'o art. .!-K CPP. A*6s essa e,5le,Mti(a 'e(is3oK o *r6*rio STJ ta,58, altera se) enten'i,ento e e'ita o)tra sP,)laK a &-=:
STJ Smula n 34* - 23/0'/200R - DJe 29/0'/200R

1=C

+onFecimento de (ecurso de ,pelao do (u - &epend'ncia - Priso / conLecimento de rec&rso de ape!ao do r& independe de s&a priso.

sso n3o si1nifi(aK (ont)'oK B)e o 4)i< n3o *ossa ,an'ar *ren'er o r8). Po'e si,K 'es'e B)e *resente ao ,enos ),a 'as Vi*6teses *re7istas no CPP. Posterior,ente entra e, 7i1or a Lei 11.=1!c%CK B)e en(a,*a o enten'i,ento 4)ris*r)'en(ial eK 'e ,aneira eE*ressaK re7o1a o art. .!-K CPP e tra< ),a i,*ortante ,)'an2a no art. &C=K *.P.K in "ineK 'o CPPK e, B)e *assa a (onstar B)e o (onVe(i,ento 'a a*ela23o in'e*en'e 'o re(olVi,ento ; *ris3o:
Par1gra,o :nico. D *ui/ decidir1, ,undamentadamente, so&re a manuten$o ou, se ,or o caso, im!osi$o de !riso !reventiva ou de outra medida cautelar, sem !re*u4/o do con"ecimento da a!ela$o ue vier a ser inter!osta. .<nclu4do !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

C)i'a'o: 'a ,es,a for,a B)e o art. .!- *re7ia B)e o re()rso n3o seria (onVe(i'o e, n3o Va7en'o o re(olVi,ento ; *ris3oK o ta,58, re7o1a'o art. .!. 'eter,ina7a a eEtin23o 'o re()rso (aso o a()sa'o f)1isse ')rante s)a tra,ita23o. Este arti1oK B)e 4M 7inVa sen'o (onsi'era'o in(onstit)(ional *elos Tri5)naisK (o, o a'7ento 'a Lei 1".-%&c11 8 eE*ressa,ente re7o1a'o.

>MK (ont)'oK 7Mrias leis es*e(iais B)e (ontin)a, *re7en'o a ne(essi'a'e 'o re(olVi,ento 'o a()sa'o ; *ris3o *ara a*elar. No enten'i,ento 'o *rofessorK to'os os 'is*ositi7os fora, ta(ita,ente re7o1a'os eK ain'a B)e se enten'esse *ela n3o re7o1a23oK tais arti1os ofen'eria, a CAD>. EEs.: art. &1K Lei =.-!"cC9 G(ri,es (ontra o siste,a finan(eiroHK art. "=K `"_K Lei C.%&Cc!% Gre1)la o *ro(e'i,ento ori1inMrio 'os Tri5)naisHK art. "_K `&_K Lei C.%="c!% G(ri,es Ve'ion'osHK art. !_K Lei !.%C-c!. Glei 'as or1ani<a2Fes (ri,inosasHK art. .!K Lei 11.&-&c%9 Glei 'e 'ro1asH e art. ."=K CPPM. TODOS eles Vo4e 4M n3o t+, ,ais 7ali'a'e.

).) IneCist$n ia de 2ato eCtinti3o


Pela *r6*ria ter,ininolo1ia *er(e5eRse B)e o fato eEtinti7oK ao (ontrMrio 'o i,*e'iti7oK o(orre ')rante a tra,ita23o 'o re()rso. Aerifi(an'oRse a s)*er7eni+n(ia 'e ), fato eEtinti7oK *ro')<Rse a EDT N/0O ANaMALA 'o re()rso.

A. Desist+n(ia Diferen(iaRse 'a renPn(ia *or o(orrer ')rante a tra,ita23o 'o re()rso. A 'esist+n(ia se,*re *o'e o(orrerJ N0O] 1=!

R O MP n3o *o'e 'esistir 'e re()rso B)e Va4a inter*osto:


Art. 582. D >inistrio P:&lico no !oder1 desistir de recurso inter!osto. ue "a*a

C)i'a'o (o, a Vi*6tese e, B)e ), *ro,otor inter*Fe e o)tro a*resenta ra<Fes. Neste (asoK VM al1),a 'is()ss3o na 'o)trina: *o'e ser B)e o se1)n'o *ro,otor n3o (on(or'e (o, o in(onfor,is,o 'o *ri,eiro. >M 'o)trina'ores B)e enten'e, B)e o se1)n'o 8 o5ri1a'o a a*resentar ra<Fes no ,es,o senti'oZ VMK *or8,K B)e, 'efen'a B)eK e, 7irt)'e 'a in'e*en'+n(ia f)n(ionalK o se1)n'o serM o5ri1a'o a a*resentar ra<FesK ,as n3o ne(essaria,ente no senti'o enten'i'o *elo *ri,eiro. R Desist+n(ia *or *arte 'o a'7o1a'o: ten'o e, 7ista a (a*a(i'a'e *ost)lat6ria 'o a()sa'oK antes 'e eEtin1)ir o re()rso 8 interessante B)e o 4)i< (olVa a ,anifesta23o 'o a()sa'o Ginti,e o a()sa'o 'a *eti23o 'e 'esist+n(ia 'o a'7o1a'oH. R Possi5ili'a'e o) n3o 'e 'esist+n(ia *or Defensor PP5li(o o) 'ati7o: *ara a *ro7a 'e Defensoria 8 ne(essMrio 'i<er B)e a 'esist+n(ia 8 i,*ossI7elK 7e< B)e o Defensor *P5li(o eEer(e ,)n)s *P5li(oK n3o *o'en'o 'is*or 'o *ro(esso. EntretantoK nas 'e,ais *ro7asK 'e7e,os falar B)eK 'e7i'o ; 7ol)ntarie'a'eK *o'e o Defensor 'esistir 'o re()rsoK se enten'er B)e tal ato (oa')naRse (o, o ,elVor interesse 'o a()sa'o GVM sit)a2Fes B)e a tra,ita23o re()rso *o'e (a)sar ,ais 'anos B)e 5enefI(ios ao a()sa'oH. Nesse senti'o: ST: >C !&.1"%:
:5 "1 (210%'CS5 RELA3OR9 +."1 =OADU.+ BARBOSA A>A;KA: LASAA= CD6PN=. P6DCA==NA7 PA;A7. AN=[;C<A )A <;KA6PD=<OTD )A APA7AOTD. CA6CAA>A;KD )A )APA=A. <;DCD66[;C<A. 6FN= A )APA;=D6 CD;=K<KNV)D 6AXN7A6>A;KA <;K<>A)D= )A =A;KA;OA PA;A7 CD;)A;AK\6<A. ;ACA==<)A)A )D >A;)A)D )A <;K<>AOTD )A =A;KA;OA =A6 ACD>PA;LA)D )A KA6>D )A APA7AOTD. <;AG<=K[;C<A )A P6AC<=TD 7AXA7. D6)A> )A;AXA)A. 1. Ds rus e o de,ensor constitu4do ,oram regularmente intimados da senten$a !enal condenat@ria. 2. A no inter!osi$o de a!ela$o no e uivale B aus%ncia de de,esa, !or uanto o de,ensor constitu4do o,ereceu em&argos de declara$o B senten$a !enal condenat@ria em tem!o "1&il. Aus%ncia de recurso ue se situa no #m&ito da estratgia de de,esa delineada !elo de,ensor constitu4do, dada a voluntariedade recursal. 3. ;o "1 ual uer dis!ositivo legal ue determine a necessidade de o mandado de intima$o de senten$a condenat@ria ser acom!an"ado de um termo de a!ela$o. Aus%ncia de constrangimento ilegal. (. ;egado !rovimento ao frit.

A *r6*ria LC C%K e, se) art. -.K A K ao tratar 'os 'e7eres 'o DefensorK 'i< B)e ele te, o 'e7er 'e re(orrer [se,*re B)e en(ontrar f)n'a,entos na leiK 4)ris*r)'+n(ia o) *ro7a 'os a)tos\. ,a1inan'o ), Vi*6tese e, B)e n3o Va4a f)n'a,entoK n3o VM *or B)e n3o se a',itir a renPn(ia o) 'esist+n(ia 'o DefensorK se,*re inti,an'oK (laroK o a()sa'o.

B. Deser23o A 'eser23o ta,58, a(arreta a eEtin23o an^,ala 'o re()rsoK e *o'e a(onte(er e, ')as sit)a2Fes: 1C%

R Por falta 'e *re*aroZ Q)e, 8 o5ri1a'o a reali<ar o *re*aro no *ro(esso *enalJ Art. C%9K CPP:
Art. -32. =alvo o caso do art. 32 .!o&re0, nas a$Hes intentadas mediante uei'a, nen"um ato ou dilig%ncia se reali/ar1, sem ue se*a de!ositada em cart@rio a im!ort#ncia das custas. 2o A ,alta do !agamento das custas, nos !ra/os ,i'ados em lei, ou marcados !elo *ui/, im!ortar1 ren:ncia B dilig%ncia re uerida ou deser$o do recurso inter!osto.

O arti1o C%9K `"_ *re7+ B)e a falta 'o *a1a,ento 'as ()stas a(arretarM na 'eser23o 'o re()rso inter*osto. Mas essa ne(essi'a'e 'o *re*aro a*li(aRse a to'osJ N0O] A ne(essi'a'e 'o *re*aro a*li(aRse a*enas ;s a2Fes *enais eE(l)si7a,ente *ri7a'as o) *ersonalIssi,a. A*li(aRse tanto ao B)erela'o B)anto ao B)erelanteJ N0O] A eEi1+n(ia 'o *re*aro a*li(aRse a*enas ao re()rso 'o B)erelanteK ressal7a'a a Vi*6tese 'e (o,*ro7a'a *o5re<a. R Deser23o e, 7irt)'e 'a f)1a 'o a()sa'o: Era *re7ista no re7o1a'o art. .!.K CPP. PortantoK Vo4eK N0O ,ais eEiste a 'eser23o e, 7irt)'e 'a f)1a.

).5 Re,"!aridade 2or%a!


C)i'a 'a for,a 'e inter*osi23o 'o re()rso e 'a ,oti7a23o. Q)anto ; "orma de interposioK no *ri,eiro 1ra) 'e 4)ris'i23oK a 1ran'e ,aioria 'os re()rsos no *ro(esso *enal *o'e se 'ar ,e'iante ter,o nos a)tos o) *or ,eio 'e *eti23oK sen3o 7e4a,os:
Art. 578. O recurso ser interposto por petio ou por termo nos autos, assinado !elo recorrente ou !or seu re!resentante. 1o ;o sa&endo ou no !odendo o ru assinar o nome, o termo ser1 assinado !or algum, a seu rogo, na !resen$a de duas testemun"as.

O B)e 8 esse [ter,o\J S a ,anifesta23o ineB)I7o(a 'a *arte B)anto a s)a 7onta'e 'e re(orrer. EE.: o a()sa'oK no ,o,ento 'e s)a inti,a23o no *resI'ioK 'e,onstraK *ara o Ofi(ial 'e J)sti2aK se) in(onfor,is,o. O Ofi(ial 'e7e re1istrar esse in(onfor,is,oK B)e serM (onsi'era'o [ter,o nos a)tos\. E, rela23o ;s 'e(isFes 'e se1)n'o 1ra)K (ont)'oK n3o se a',ite a inter*osi23o *or ter,oK Va7en'o for,a 'eter,ina'a. EE.: re()rso eEtraor'inMrio *ress)*Fe a*resenta23o (on4)nta 'as ra<Fes.

1C1

A i'eia 'a motivao estM li1a'a aos re()rsos 'e f)n'a,enta23o 7in()la'a: VM (ertos re()rsos e, B)e a f)n'a,enta23o se li,ita aos (asos *re7istos e, lei Ga eEe,*lo 'os re()rsos eEtraor'inMriosH. :altan'o essa ,oti7a23oK *ortantoK Va7erM 7iola23o ; re1)lari'a'e for,al.

C)i'a'o (o, as Vi*6teses e, B)e Va4a a ne(essi'a'e 'e for,a23o 'e instr),ento GeE.: a1ra7o 'e instr),entoH: nesses (asosK o ^n)s 8 'o re(orrenteK B)eK se n3o for,ar o instr),ento (orreta,enteK n3o terM se) re()rso (onVe(i'o *or a)s+n(ia 'e re1)lari'a'e for,al. Nesse senti'o: sP,)la 11. 'o STJ:
STJ Smula n 99: - 27/10/199' - DJ 07.11.199' nstCncia ;special - (ecurso - ,d!o"ado sem Procurao +a instKncia especia! ine-istente rec&rso interposto por ad#o$ado sem proc&rao nos a&tos.

O ST: enten'e B)e essa sP,)la a*li(aRse no *ro(esso *enalK (o, ), ()i'a'o: eEiste a *ossi5ili'a'e 'e (onstit)ir o a'7o1a'o *or *ro()ra23o o)K ain'aK no ato 'a a)'i+n(ia:
Art. 222. A constitui$o de de,ensor inde!ender1 de instrumento de mandato, se o acusado o indicar !or ocasio do interrogat@rio.

Nesses (asosK 'e7erM ser 4)nta'a n3o a *ro()ra23o GB)e ineEisteHK ,as si, (6*ia 'a ata 'e a)'i+n(ia.

5. PRESSUPOSTOS SUAJETI=OS 5.1 'e,iti%idade re "rsa!


A. Le1iti,a23o a,*la Art. .==K CPP:
Art. 588. D recurso !oder1 ser inter!osto !elo >inistrio P:&lico, ou !elo uerelante, ou !elo ru, seu !rocurador ou seu de,ensor.

Essa le1iti,i'a'e 'o art. .== 8 'eno,ina'a *ela 'o)trina 'e [le1iti,a23o a,*la\: s3o os le1iti,a'os 1eraisK B)e *o'e, inter*or B)alB)er re()rso. Aale le,5rar B)eK no *ro(esso *enalK tanto o a()sa'o B)anto se) 'efensor s3o 'ota'os 'e (a*a(i'a'e *ost)lat6ria. Q)anto ao a()sa'oK 'e7e,os nos le,5rar B)e a a,*la 'efesa no *ro(esso *enal se s)5'i7i'e e, ')as: R Defesa t8(ni(aZ e R A)to'efesa: R Direito 'e *resen2a: *ossi5ili'a'e 'e o r8) a(o,*anVar os atos instr)t6riosZ 1C"

R Direito 'e a)'i+n(ia: *ossi5ili'a'e 'e ser o)7i'o *elo 4)i<Z R Ca*a(i'a'e *ost)lart6ria a)t^no,a: *ossi5ili'a'e 'e inter*or re()rsos ain'a B)e se, a'7o1a'o G()i'a'o: o a()sa'o *o'e inter*or re()rsosK ,as n3o a*resentar ra<FesH. Por o)tro la'oK no *ro(esso *enalK o 'efensor *oss)i ),a le1iti,a23o a)t^no,a *ara inter*or re()rsos. sso *orB)e ele n3o 8 ), ,ero re*resentante *ro(ess)al 'o a()sa'oZ ele eEer(e ), 7er'a'eiro ,)n)s *P5li(o. Assi,K ain'a B)e o a()sa'o n3o tenVa interesse e, i,*)1nar a 'e(is3oK se) a'7o1a'o *o'erM fa<+Rlo Gain'a B)e (ontra a s)a 7onta'eH.

B. Le1iti,a23o restrita e s)5si'iMria 'o assistente 'a a()sa23o Q)e, 8 o assistenteJ Na 7er'a'eK o assistente 8 a 7Iti,a o) se)s s)(essores GCAD H. O assistente s6 a*are(eK *ortantoK na a23o *enal *P5li(a Gna a23o *enal *ri7a'a a 7Iti,a n3o 8 ,ais assistenteZ 8 B)erelanteH. Art. "9CK CPP:
Art. 22-. Am todos os termos da a$o !:&lica, !oder1 intervir, como assistente do >inistrio P:&lico, o o,endido ou seu re!resentante legal, ou, na ,alta, ual uer das !essoas mencionadas no Art. 31. .CA)<0

[.egitimao restrita\: o *r6*rio CPP te, *re7is3o eE*ressa 'e re()rso 'o assistente a*enas nas se1)intes Vi*6teses: Art. .C-K `1_:
1o Ao recurso inter!osto de senten$a de im!ron:ncia ou no caso do n o C<<< do art. 5-1 .*ulga e'tinta a !uni&ilidade0, a!licar-se-1 o dis!osto nos arts. 592 e 59-.

Art. .!C:
Art. 59-. ;os crimes de com!et%ncia do Kri&unal do M:ri, ou do *ui/ singular, se da senten$a no ,or inter!osta a!ela$o !elo >inistrio P:&lico no !ra/o legal, o o,endido ou ual uer das !essoas enumeradas no art. 31, ainda ue no se ten"a "a&ilitado como assistente, !oder1 inter!or a!ela$o, ue no ter1, !orm, e,eito sus!ensivo.

A lei *re7+ o (a5i,ento 'e re()rso *or *arte 'o assistente a*enas nessas restritas Vi*6teses: R RESE (ontra a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'eZ R A*ela23o (ontra a i,*ronPn(iaZ 1C&

R A*ela23o (ontra a senten2a a5sol)t6ria Ga5sol7i23o s),MriaH. Po'e o assistenteK (ont)'oK inter*orK *or eEe,*loK (arta teste,)nVM7elJ Si,] A lei *re7+ a*enas esses tr+s re()rsosK ,as B)aisB)er 'os o)tros *o'er3o ser )tili<a'os e, 'es'o5ra,ento a esses. EE.: inter*Fe RESEK B)e 8 'ene1a'o Y *o'e inter*or (arta teste,)nVM7el. Pro7a 'isso 8 a sP,)la "1% 'o ST::
STF Smula n 290 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 10.. ,ssistente do Ministrio Pblico - (ecursos em ,pelao e (ecurso em Sentido ;strito / assistente do Ministrio P b!ico pode recorrer, inc!&si#e e-traordinariamente, na ao pena!, nos casos dos arts. .R', par0$ra"o 1S e .9R do 7%di$o de Processo Pena!.

>o4e VM ),a ten'+n(ia 'e (res(ente i,*ortWn(ia 'o *a*el 'o assistente 'o MP no *ro(esso *enal. Se anti1a,ente o *a*el 'o assistente era li,ita'o ; o5ten23o 'e ),a senten2a (on'enat6riaK os Tri5)nais enten'e, B)eK Vo4eK o *a*el 'o assistente 8 o5ter ),a senten2a B)e se4a 4)sta e *ro*or(ional. Por issoK en(ontra,os 7Mrios 4)l1a'os B)e a,*lia, a le1iti,a23o *re7ista no CPP. EEe,*los: R Re()rso 'o assistente (ontra senten2a (on'enat6ria o54eti7an'o a1ra7a,ento 'a *enaZ R RESE 'o assistente (ontra *ronPn(ia o54eti7an'o in(l)s3o 'e B)alifi(a'oraZ

C)i'a'o (o, as ,)'an2as *ro')<i'as *ela lei 1".-%&c11K B)e 'e) no7a re'a23o a 7Mrios 'is*ositi7osK 'entre os B)ais se 'esta(a o art. &11 'o CPP:
Art. 311. Am ual uer ,ase da investiga$o !olicial ou do !rocesso !enal, ca&er1 a !riso !reventiva decretada !elo *ui/, de o,4cio, se no curso da a$o !enal, ou a re uerimento do >inistrio P:&lico, do uerelante ou do assistente, ou !or re!resenta$o da autoridade !olicial. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110.

O assistente *o'eK a1oraK reB)erer a 'e(reta23o 'a *ris3o *re7enti7a. Co, essa no7a re'a23oK a sP,)la "%C 'o ST: estM ULTRAPASSADA:
STF Smula n 20A - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 103. ,ssistente do Ministrio Pblico - (ecurso ;=traordin/rio - &eciso +oncessi!a de Kabeas-+orpus / assistente do Ministrio P b!ico no pode recorrer, e-traordinariamente, de deciso concessi#a de Labeas-corp&s.

1C-

[.egitimao subsidi>ria\: a at)a23o re()rsal 'o assistente 'e*en'e 'a in8r(ia 'o MP. O assistente 'a a()sa23o a*enas *o'erM inter*or s)a i,*)1na23o se o MP n3o o fi<er.
Art. 59-. ;os crimes de com!et%ncia do Kri&unal do M:ri, ou do *ui/ singular, se da senten$a no ,or inter!osta a!ela$o !elo >inistrio P:&lico no !ra/o legal, o o,endido ou ual uer das !essoas enumeradas no art. 31 .CA)<0, ainda ue no se ten"a "a&ilitado como assistente, !oder1 inter!or a!ela$o, ue no ter1, !orm, e,eito sus!ensivo.

C)i'a'o: ain'a B)e o MP tenVa re(orri'oK tratan'oRse 'e re()rso *ar(ialK *o'erM o assistente re(orrer. EE.: i,a1ine B)e a 'enPn(ia i,*)te ao a()sa'o o 'elito 'e Vo,i(I'io B)alifi(a'o (ons),a'o e B)e o 4)i< (on'ene o r8) a*enas *or tentati7a 'e Vo,i(I'io si,*les. O MPK ent3oK re(orre *e'in'o a B)alif(a'ora. O assistente *o'erM re(orrer *e'in'o o (onVe(i,ento 'a (ons),a23o. Al8, 'issoK ain'a B)e o MP re(orra 'e to'a a ,at8riaK *o'erM o assistente a*resentar ra<Fes.
Art. 281. Ao assistente ser1 !ermitido !ro!or meios de !rova, re uerer !erguntas Bs testemun"as, aditar o li&elo e os articulados, !artici!ar do de&ate oral e arra/oar os recursos inter!ostos !elo >inistrio P:&lico, ou !or ele !r@!rio, nos casos dos arts. 5-(, 1o, e 59-.

A'e,aisK o re()rso 'o ofen'i'o in'e*en'e 'e s)a *r87ia Va5ilita23o (o,o assistente no *ro(esso G5asta B)e fa2a *ro7a 'e s)a (on'i23o 'e 7Iti,aH.

C. Pra<o re()rsal Q)al 8 o *ra<o re()rsal 'o assistenteJ R Se Va5ilita'o: . 'iasZ R Se n3o Va5ilita'o: 1. 'iasZ Conta'os a *artir 'o t8r,ino 'o *ra<o 'o MP. So5re o ass)nto:
STF Smula n 44A - 01/10/19*' - DJ de 0/10/196., p. 36.6; DJ de 9/10/196., p. 3666; DJ de 12/10/196., p. 3690. Pra2o para (ecurso do ,ssistente do Ministrio Pblico - Termo nicial / pra8o para o assistente recorrer, s&p!eti#amente, comea a correr imediatamente ap%s o transc&rso do pra8o do Ministrio P b!ico. 5>e#iso Pre!iminar pe!o ;7 .0'17->@J *R/*0'b6

5.2 Interesse re "rsa!


Art. .==K *.P.: 1C.

Par1gra,o :nico. ;o se admitir1, entretanto, recurso da !arte ue no tiver interesse na re,orma ou modi,ica$o da deciso.

A 'o)trina (ost),a 'i<er B)e o interesse re()rsal 'eri7a 'a s)(),5+n(iaK (o,*reen'i'a (o,o a sit)a23o 'e 'es7anta1e, 4)rI'i(a ori)n'a 'a e,er1ente 'e(is3o. N3o 'e,onstra'a a s)(),5+n(ia o re()rso seB)er serM (onVe(i'o. Te,os 7Mrias sit)a2Fes interessantes e, B)e a 'o)trina 'is()te se VM o) n3o interesse re()rsal: A. Senten2a a5sol)t6ria e interesse re()rsal 'a 'efesa 1Q sit)a23o: a5sol7i23o i,*r6*ria A a5sol7i23o i,*r6*ria 8 aB)ela B)e se a*li(a ao ini,*)tM7el 'o art. "9K caputK CP. Essa senten2a a5sol)t6ria i,*r6*ria res)lta na a*li(a23o 'a ,e'i'a 'e se1)ran2aK o) se4aK o a()sa'o estarM sen'o s)5,eti'o a ),a interna23o. PortantoK aB)iK 8 (laro o interesse re()rsal 'a 'efesa. "Q sit)a23o: a5sol7i23o *r6*ria Nesse (asoK 'o)trina e 4)ris*r)'+n(ia enten'e, B)e *o'e Va7er interesse 'a 'efesa na ,)'an2a 'o f)n'a,ento 'a a5sol7i23oK 'e ,o'o a fa<er (oisa 4)l1a'a na esfera (I7el. EE*li(aRse. A 'e*en'er 'o f)n'a,ento 'a a5sol7i23oK VM re*er()ss3o o) n3o no (I7el: as a5sol7i2Fes *or a)s+n(ia 'e *ro7as o) *ela a*li(a23o 'o in dubio pro reoK *or eEe,*loK n3o fa<e, (oisa 4)l1a'a no (I7el. JM as a5sol7i2Fes *ela ineEist+n(ia 'o fato o) *elo re(onVe(i,ento 'e (a)sa real 'e eE(l)s3o 'a ili(it)'eK fa<e, (oisa 4)l1a'a ta,58, no (I7elK afastan'o a *ossi5ili'a'e 'e (o5ran2a 'e in'eni<a23o. Assi,K *o'e ser B)e o a()sa'oK ,es,o B)e a5sol7i'oK tenVa interesse e, re(orrer.

B. EEtin23o 'a *)ni5ili'a'e e interesse re()rsal 'a 'efesa na a*re(ia23o 'o ,8rito No BrasilK n3o 8 raro B)eK 'e7i'o ; ,orosi'a'e 'a J)sti2aK o(orra a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e *elo a'7ento 'a *res(ri23o. SerM B)e ,es,o 'iante 'a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e *o'e o a()sa'o re(orrer *ara 5)s(ar ),a anMlise 'o ,8ritoJ N0O] O a()sa'oK aB)iK n3o *oss)i interesse *ro(ess)al. Enten'eRse B)e a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e 8 ,at8ria 'e or'e, *P5li(aK B)eK lo1oK *re(e'e a anMlise 'o ,8rito. Al8, 'issoK B)an'o VM a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'eK *ara to'os os efeitosK o a()sa'o 8 (onsi'era'o ino(ente. Nesse senti'o: STJ REs* !%C.C9&.

1C9

>=7?>9/ =9P=7AAG. P>=97>ADE/ DA P>=@=+9E/ P?+A@AJA. =I@A+DE/ DA P?+A<AGADAD=. =B=A@/9 P=+AA9. A+=IA9@`+7AA. BAG@A D= A+@=>=99= >=7?>9AG. MF>A@/ P>=J?DA7AD/. 1. / 9&perior @rib&na! de J&stia "irmo& compreenso no sentido de 3&e, cons&mando-se o !apso prescriciona! 5prescrio s&bse3&ente o& s&per#eniente6 na pend(ncia de rec&rso especia!, de#e-se dec!arar, pre!iminarmente, a e-tino da p&nibi!idade, com pre4&)8o do e-ame do mrito da ca&sa. 2. 7om e"eito, &ma #e8 dec!arada e-tinta a p&nibi!idade, nos termos do art. 107, AJ, do 7%di$o Pena!, mostra-se patente a "a!ta de interesse dos recorrentes em obter a abso!#io em "ace da s&posta atipicidade da cond&ta, em ra8o dos amp!os e"eitos do reconLecimento deste instit&to. 3. >ec&rsos especiais pre4&dicados, em "ace do reconLecimento da prescrio da pretenso p&niti#a. 5>=sp 90R.R*3/9P, >e!. Ministro /H B=>+A+D=9, 9=I@A @?>MA, 4&!$ado em 0R/02/2011, DJe 2./0'/20116

C. Di7er1+n(ia entre o interesse re()rsal 'o a()sa'o e 'e se) 'efensor A()sa'o E 'efensor *P5li(o o) 'ati7o: Sen'o a,5os 'ota'os 'e le1iti,i'a'e a)t^no,a e 'e (a*a(i'a'e *ost)lat6riaK *re7ale(e a 7onta'e 'e B)e, te, interesse e, re(orrer. A sP,)la =%.K ST: (onfir,a isso:
STF Smula n *0: - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. (enncia do (u ao &ireito de ,pelao - +onFecimento da nterposta pelo &e%ensor A ren ncia do r& ao direito de ape!ao, mani"estada sem a assist(ncia do de"ensor, no impede o conLecimento da ape!ao por este interposta.

D. Senten2a (on'enat6riaca5sol)t6ria e interesse re()rsal 'o MP Q)ais s3o os li,ites 'a at)a23o 'o MPJ S ne(essMrio analisar,os o art. 1"=K caput 'a CR:B:
Art. 127. / Ministrio P b!ico instit&io permanente, essencia! 1 "&no 4&risdiciona! do =stado, inc&mbindo-!Le a de"esa da ordem 4&r)dica, do re$ime democr0tico e dos interesses sociais e indi#id&ais indispon)#eis.

Pela 'i(23o 'este arti1o ao MP in(),5e a t)tela 'os interesses in'i7i')ais in'is*onI7eisK 'entre os B)ais estM a li5er'a'e 'e lo(o,o23o. Assi,K o MP n3o te, interesse na (on'ena23o 'e ), ino(ente. Por issoK ain'a B)e o tenVa 'en)n(ia'oK *o'e o MP *e'ir s)a a5sol7i23o. Lo1oK 'es'e B)e tenVa Va7i'o s)(),5+n(iaK o MP *o'e re(orrer (ontra senten2a (on'enat6riaK o54eti7an'o a a5sol7i23o 'o a()sa'o. 1C=

Esse re()rso 'o MP *o'e a(onte(er se4a B)an'o ele at)a (o,o *arteK se4a B)an'o at)a (o,o fis(al 'a lei.

Na a23o *enal eE(l)si7a,ente *ri7a'a o) *ersonalIssi,aK se o B)erelante n3o re(orrer (ontra senten2a a5sol)t6ria N0O se a',ite re()rso 'o MP. Nesse (aso os Tri5)nais enten'e, B)e 7i1ora o *rin(I*io 'a 'is*oni5ili'a'e: *o'e o B)erelanteK se B)iserK a5rir ,3o 'e s)a a23o *enal.

9. PRINCPIOS ;ERAIS DOS RECURSOS 9.1 D"#!o ,ra" de /"risdi-.o


JM tra5alVa'o na *ri,eira a)la. E, s),a: R Para al1)ns 'o)trina'ores estaria *re7isto 'e for,a i,*lI(ita na CR:B. Al8, 'issoK estM eE*resso no art. C_K `"_K hK 'a CAD>. R ST: R>C =!.=C.: a()sa'os (o, foro *or *rerro1ati7a 'e f)n23o n3o t+, 'ireito ao ')*lo 1ra).

9.2 TaCati3idade dos re "rsos


>M ne(essi'a'e 'e se 7erifi(ar a *re7is3o le1al 'e re()rso (ontra a 'e(is3o a ser i,*)1na'a. S *re(iso eB)ilI5rio: 'e7eRse 1arantir o 'ireito 'e a *arte in(onfor,a'a i,*)1ne a 'e(is3oZ (ont)'oK 8 ne(essMrio asse1)rar a ra<oM7el ')ra23o 'o *ro(essoK e7itan'o a re(orri5ili'a'e ad in"initum. Al8, 'issoK a *re7is3o 'o re()rso 'e7e estar e, lei fe'eral. Art. ""K K CR:B:
Art. 22. 7ompete pri#ati#amente 1 ?nio !e$is!ar sobreM A - direito ci#i!, comercia!, pena!, process&a!, e!eitora!, a$r0rio, mar)timo, aeron0&tico, espacia! e do traba!Lo]

CU DADO: o fato 'e Va7er a ne(essi'a'e 'e taEati7i'a'e n3o eE(l)i a inter*reta23o eEtensi7a. EE.: rol 'o art. .C1K CPP.
Art. 5-1. Ca&er1 recurso, no sentido estrito, da deciso, des!ac"o ou senten$a: C - ue conceder, negar, ar&itrar, cassar ou *ulgar inid+nea a ,ian$a, inde,erir re uerimento de !riso !reventiva ou revog1-la, conceder li&erdade !rovis@ria ou rela'ar a !riso em ,lagrante5 .6eda$o dada !ela 7ei n 8.8-3, de 22.2.19-90

1CC

O arti1oK *or ser anti1oK n3o en1lo5a eE*ressa,ente as ,e'i'as (a)telares 'i7ersas 'e *ris3o. To'a7iaK sen'o (a5I7el RESE *ara (ontestar a 'e(is3o B)e in'efere a *re7enti7aK 8 657io B)e ele ta,58, *o'erM ser inter*osto (ontra a 'e(is3o B)e in'eferir o reB)eri,ento 'essas ,e'i'as.

9.3 Unirre orri0i!idade


A (a'a 'e(is3o re(orrI7el (orres*on'e ), Pni(o re()rso. EE.: art. .!&K `-_K CPP:
(o Iuando ca&4vel a a!ela$o, no !oder1 ser usado o recurso em sentido estrito, ainda ue somente de !arte da deciso se recorra. .Par1gra,o :nico renumerado !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 !rinc4!io da consun$o

A a*ela23o te, o (on'3o 'e a5sor7er o RESE. CU DADO (o, as eE(e2Fes a esse *rin(I*io G'e(isFes e, rela23o as B)ais seria (a5I7el ,ais 'e ), re()rsoH: R Protesto *or no7o 4Pri B)anto ; (on'ena23o a *ena i1)al o) s)*erior a "% anos e a*ela23o B)anto ao (ri,e (oneEo Y ERA Vi*6tese 5astante (o,),Z n3o eEiste ,aisK 7e< B)e o *rotesto *or no7o 4Pri foi EDT NTO *ela lei 11.9C!c%CZ R Cabimento simultJneo de 7E e 7EspZ Nesse senti'o: art. "=K Lei C.%&Cc!%:
5 - ;a "i!@tese de o relator do recurso es!ecial considerar ue o recurso e'traordin1rio !re*udicial da uele em deciso irrecorr4vel, so&restar1 o seu *ulgamento e remeter1 os autos ao =u!remo Kri&unal Pederal, !ara *ulgar o e'traordin1rio. 2 - ;o caso de !ar1gra,o anterior, se o relator do recurso e'traordin1rio, em des!ac"o irrecorr4vel, no o considerar !re*udicial, devolver1 os autos ao =u!erior Kri&unal de Musti$a, !ara o *ulgamento do recurso es!ecial.

R E,5ar1os infrin1entes e 'e n)li'a'e (ontra a *arte n3o )nWni,e 'a 'e(is3o e RE o) REs* (ontra a *arte )nWni,e: a*esar 'e ser ,)ito (ita'o *ela 'o)trinaK no W,5ito 'o STJ esse eEe,*lo n3o te, si'o ,)ito )tili<a'oK *ois o Tri5)nal enten'e B)e se a*li(a ao *ro(esso *enal o art. -!CK CPC GREs* =C..99!H:
Art. (9-. Iuando o dis!ositivo do ac@rdo contiver *ulgamento !or maioria de votos e *ulgamento un#nime, e ,orem inter!ostos em&argos in,ringentes, o !ra/o !ara recurso e'traordin1rio ou recurso es!ecial, relativamente ao *ulgamento un#nime, ,icar1 so&restado at a intima$o da deciso nos em&argos. .6eda$o dada !ela 7ei n 13.352, de 22.12.23310

Per(e5eRse B)eK a*li(an'o o CPCK n3o Va7erM ,ais eE(e23o ; )nirre(orri5ili'a'e.

9.& 6"n,i0i!idade
Art. .=!K caput: 1C!

Art. 589. =alvo a "i!@tese de m1-,, a !arte no ser1 !re*udicada !ela inter!osi$o de um recurso !or outro.

9.) Con3o!a-.o
U,a i,*)1na23o a'eB)a'a *o'e ser (onVe(i'a (o,o se fosse o)tra. C)i'a'o *ara n3o (onf)n'ir (o, a f)n1i5ili'a'e] NestaK o re(orrente entra (o, o re()rso erra'o e o Tri5)nal (onVe(e (o,o se fosse o (orreto. NaB)elaK o re(orrente entra (o, o re()rso (orretoK ,as o Tri5)nal o (onVe(e (o,o se fosse o)troK *or ser ,ais 7anta4oso. EE.: Jos8 foi (on'ena'o *or senten2a transita'a e, 4)l1a'o e estM *reso. O(orre B)e a senten2a foi *rolata'a *or ), 4)i< a5sol)ta,ente in(o,*etente. O a'7o1a'oK ent3oK entra (o, ),a re7is3o (ri,inal. O Tri5)nal (onVe(e a re7is3o (o,o se fosse ), *e'i'o 'e >CK B)eK in (as)K serM ,)ito ,ais 7anta4oso ao r8)K B)e *o'erMK in(l)si7eK ser *osto e, li5er'a'e *or e7ent)al (on(ess3o 'e li,inar.

9.5 =o!"ntariedade
A eEist+n(ia 'e ), re()rso 'e*en'e 'a ,anifesta23o 'a 7onta'e 'a *arte. A *arte n3o 8 o5ri1a'a a re(orrerZ re(orre se B)iser. SerM B)e *ara o MP e *ara a DP o re()rso ta,58, 8 7ol)ntMrioJ A 4)ris*r)'+n(ia enten'e B)e o re()rso 8 7ol)ntMrio *ara to'osK in(l)si7e MP e DP. A res*eito: ST: >C !&.1"%.
HC N. 93.120-SC REL !"R# $%N. &" '(%$ ) R)"S E*E&+A: HABEAS CORPUS8 PROCESSUA1 PE&A18 AUS9&C)A (E )&+ERPOS)45O (E APE1A45O8 CERCEA*E&+O (E (E7ESA8 )&OCORR9&C)A8 R0US E (E7E&SOR CO&S+)+U:(O RE2U1AR*E&+E )&+)*A(OS (A SE&+E&4A PE&A1 CO&(E&A+;R)A8 &ECESS)(A(E (O *A&(A(O (E )&+)*A45O (E SE&+E&4A SER ACO*PA&HA(O (E +ER*O (E APE1A45O8 )&E<)S+9&C)A (E PRE=)S5O 1E2A18 OR(E* (E&E2A(A8 >8 Os r?us e o de"ensor constitu@do "oram regularmente intimados da sentenAa penal condenatBria8 -8 A nCo interposiACo de apelaACo nCo e!uivale D ausEncia de de"esa$ por!uanto o de"ensor constitu@do o"ereceu embargos de declaraACo D sentenAa penal condenatBria em tempo hFbil8 AusEncia de recurso !ue se situa no Gmbito da estrat?gia de de"esa delineada pelo de"ensor constitu@do$ dada a voluntariedade recursal8 H8 &Co hF !ual!uer dispositivo legal !ue determine a necessidade de o mandado de intimaACo de sentenAa condenatBria ser acompanhado de um termo de apelaACo8 AusEncia de constrangimento ilegal8 I8 &egado provimento ao Jrit8

CPA3&3N com o c,amado Grecurso de o"cioH *Greexame necess>rioH'5 1!%

S3o aB)elas sit)a2Fes e, o B)e o 4)i< se 7+ o5ri1a'o a re(orrer (ontra s)a *r6*ria 'e(is3o. O 4)i< *rofere ),a 'e(is3o e a s)5,ete ao reeEa,e Gre,ete os a)tos ao Tri5)nalH. >M B)e, enten'a *ela in(o,*ati5ili'a'e 'esse instit)to (o, o siste,a a()sat6rioK ale1an'o s)a n3o re(e*23o *ela CR:BcCC. O ST:K *or8,K enten'e) ser o reeEa,e ne(essMrio (o,*atI7el (o, a Constit)i23o. O i'ealK (ont)'oK 8 n3o 'eno,inMRlo 'e [re()rso 'e ofI(io\K 4M B)eK te(ni(a,ente falan'oK s)a nat)re<a 4)rI'i(a N0O 8 'e re()rsoK 7e< B)e faltaRlVe a (ara(terIsti(a 'a 7ol)ntarie'a'e. O reeEa,e ne(essMrio f)n(ionaria (o,o ),a (on'i23o ne(essMria ; *re(l)s3o o) ao trWnsito e, 4)l1a'o 'e 'eter,ina'a 'e(is3o. So5re o te,a:
STF Smula n 423 - 01/0*/19*' - DJ de 6/1/196., p. 2103; DJ de 1/1/196., p. 2199; DJ de 0/1/196., p. 2239. TrCnsito em Jul"ado - Sentena $missa do (ecurso D;=-$%%icioD - nterposio D;=-.e"eD +o transita em 4&!$ado a sentena por La#er omitido o rec&rso :e--o"icio:, 3&e se considera interposto :e--!e$e:.

Esse reeEa,e: R N3o te, *ra<oZ R N3o te, ra<Fes e (ontrarra<FesZ R SerM o5ri1at6rioK ain'a B)e Va4a re()rso 7ol)ntMrio 'as *artes.

Q)an'o a lei *re7+ o re()rso 'e ofI(ioK o Tri5)nalK a*re(ian'o esse re()rsoK *o'e (onVe(er 'e B)alB)er ,at8riaJ S M] No reeEa,e ne(essMrio 'e7ol7eRse ao Tri5)nal o (onVe(i,ento 'e TODA a ,at8riaK o (onVe(i,ento inte1ral 'a (a)saK *o'en'o ser ,elVora'a o) *iora'a a sit)a23o 'o a()sa'o. Pro7a 'isso 8 o teor 'a sP,)la 19%K ST::
STF Smula n 9>0 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 01. &eciso do Tribunal - 1ulidade - ,r"Lio de 1ulidade no (ecurso da ,cusao - ,colFimento - (ecurso de $%)cio - (essal!a F n&!a a deciso do trib&na! 3&e aco!Le, contra o r&, n&!idade no ar$^ida no rec&rso da ac&sao, ressa!#ados os casos de rec&rso de o")cio.

Aale le,5rarK ain'aK B)e o reeEa,e ne(essMrio s6 8 (a5I7el (ontra 'e(isFes 'e 4)i< 'e *ri,eira instWn(ia.

1!1

Q)ais s3o as Vi*6teses *re7istas e, lei e, B)e 8 ne(essMrio o reeEa,eJ R Senten2a B)e (on(e'er >C Gart. .=-K K CPPHZ R De(is3o B)e (on(e'er a rea5ilita23o Gart. =-9K CPPHZ R A5sol7i23o e, (ri,es (ontra a e(ono,ia *o*)lar o) (ontra a saP'e *P5li(aK o) B)an'o for 'eter,ina'o o arB)i7a,ento 'o P Gart. =_K Lei 1.."1c.1H O o5s.: o trMfi(o 'e 'ro1as n3o estM in(l)so aB)i Ge, rela23o a ele VM lei es*e(ialHZ R Senten2a B)e (on(e'er o MS Gart. 1-K `1_K Lei 1".%19c%!HZ CU DADO: a a5sol7i23o s),Mria no 4Pri anti1a,ente era trata'a *ela lei (o,o ),a Vi*6tese 'e reeEa,e. A 'o)trina enten'eK (ont)'oK B)e essa Vi*6tese foi ta(ita,ente re7o1a'a *ela Lei 11.9C!c%C.

9.9 Dis#oni0i!idade
S (onse(tMrio 'o *rin(I*io 'a 7ol)ntarie'a'e. Pelo *rin(I*io 'a 7ol)ntarie'a'e a *arte n3o 8 o5ri1a'a a re(orrer. Pela 'is*oni5ili'a'eK a *arte n3o 8 o5ri1a'a a *rosse1)ir (o, o re()rso

Li,ita23o B)anto ao MP: o MP n3o *o'e 'esistir 'e re()rso B)e Va4a inter*osto. Art. .=9K CPP:
Art. 582. D >inistrio P:&lico no !oder1 desistir de recurso inter!osto. ue "a*a

9.? Non re2or%atio in #e/"s


E, re()rso Go) >CH eE(l)si7o 'a 'efesa n3o se a',ite a refor,a 'o 4)l1a'o *ara *iorar a sit)a23o 'o a()sa'o. S ), estI,)lo *ara a )tili<a23o 'a i,*)1na23o *elo a()sa'oK B)e 4M sa5eK 'e ante,3oK B)eK e, re()rso se) eE(l)si7oK n3o sofrerM *re4)I<o. ST: >C C&..-.: n3o *o'e o 4)i< ne, ,es,o (orri1ir ), erro ,aterial *ara *iorar a sit)a23o 'o r8) GeE.: refa<er a so,a 'as *enas i,*ostas o) (orri1ir re1i,e ini(ial 'e (),*ri,enrto i,*osto erronea,enteK a1ra7an'oRoH. N3o 8 B)e o Tri5)nal n3o *ossa *iorar a sit)a23o 'o r8). Ele n3o *o'e fa<+Rlo B)an'o VM re()rso eEl()si7o 'a 'efesa. Po'erMK entretantoK e, (aso 'e reeEa,e ne(essMrio o) re()rso 'a a*ela23o Grestrito ; ,at8ria 'e7ol7i'aK (laroH. Art. 91=K CPP:

1!"

Art. 218. D tri&unal, c#mara ou turma atender1 nas suas decisHes ao dis!osto nos arts. 3-3, 3-2 e 3-8, no ue ,or a!lic1vel, no !odendo, !orm, ser agravada a !ena, uando somente o ru "ouver a!elado da senten$a.

9.@ Non re2or%atio in #e/"s indireta


Refor,atio 'ireta: o Tri5)nal n3o *o'e a1ra7ar a sit)a23o 'o a()sa'o e, re()rso eE(l)si7o 'a 'efesa. Refor,atio in'ireta Gefeito *ro'r^,i(oH: se a 'e(is3o i,*)1na'a no re()rso eE(l)si7o 'a 'efesa for an)la'aK o 4)i< B)e 7ier a *roferir no7a 'e(is3o n3o *o'erM a1ra7ar a sit)a23o 'o a()sa'o. EnB)anto na 'ireta 8 o Tri5)nal B)e n3o *o'e 'e(i'ir *ioran'o a sit)a23o 'o r8)K na 'ireta 8 o 4)i< 'e *ri,eira instWn(ia Go B)al 'e7erM *roferir no7a senten2a ten'o e, 7ista a an)la23o 'a anti1aH B)e n3o *o'erM a1ra7ar a *enaK re1i,e et(.

(on re"ormatio in pejus indireta e incompet=ncia absoluta5 EE.: i,a1ine B)e o (i'a'3o tenVa si'o 4)l1a'o *or ), 4)i< esta')al B)e o (on'ene *elo (ri,e 'e ,oe'a falsa Go B)alK (o,o sa5e,osK 8 'e (o,*et+n(ia 'a 4)sti2a fe'eralHK a*li(an'oRlVe ),a *ena 'e & anos. >o)7e re()rso eE(l)si7o 'a 'efesa ale1an'o a n)li'a'e 'a 'e(is3o *or (onta 'a in(o,*et+n(ia a5sol)ta. No ,o,ento e, B)e o TJ for 4)l1ar o (asoK 'e7erM an)lar a 'e(is3o e re,eter os a)tos ; J:. O 4)i< fe'eralK ao *roferir s)a 'e(is3oK estM s)5,eti'o ; *ena fiEa'a *elo 4)i< esta')alJ sto 8: a*li(aRse a non refor,atio in'iretaJ 1Q (orrente Gtra'i(ional: Pa(elli e To)rinVo :ilVoH: o 4)i< nat)ral n3o *o'e sofrer ),a restri23o e, se) *o'er 'e(is6rio e, 7irt)'e 'e ),a 'e(is3o *roferi'a *or ), 4)I<o a5sol)ta,ente in(o,*etente. O) se4a: neste (asoK n3o se a*li(a a refor,atio in'ireta. "Q (orrente GTri5)nais S)*erioresH: se Vo)7e re()rso eE(l)si7o 'a 'efesa o a()sa'o n3o *o'e ser *re4)'i(a'o. A*li(aRseK *ortantoK a non refor,atio in'ireta. Nesse senti'o: STJ >C 1%..&C-:
PR."5EP.O "E REFOR+A3.O ." PE=US1 D !aciente ,oi condenado !ela Musti$a estadual, devido B !r1tica de tr1,ico internacional de entor!ecentes, B !ena de uatro anos de recluso. Por meio de recurso e'clusivo da de,esa .a acusa$o no recorreu0, o KM recon"eceu, de o,4cio, nulidade a&soluta consu&stanciada na incom!et%ncia da Musti$a estadual !ara o !rocesso e *ulgamento do ,eito, determinando a remessa dos autos B Musti$a Pederal. M1 na Cara Criminal Pederal, o magistrado im!+s ao !aciente a !ena de cinco anos e uatro meses de recluso, residindo nesse ,ato, a alega$o de re,ormatio in !e*us indireta. Para o >in. 6elator, nos *ulgamentos deste =u!erior Kri&unal, "1 !recedentes com entendimentos distintos. Nns a,irmam ue, !or se tratar de nulidade a&soluta, !ortanto !ass4vel de ser recon"ecida a ual uer tem!o, at mesmo de o,4cio, no "averia !roi&i$o uanto ao agravamento da situa$o do acusado em eventual condena$o !elo *u4/o com!etente. Am outras !alavras, no estaria a nova deciso limitada ao m1'imo da !ena a!licada na senten$a anulada. Asse entendimento &aseia-se na !remissa de ue o *ui/ natural, cu*a com!et%ncia decorre da !r@!ria Constitui$o, no !ode ,icar su&ordinado aos limites da !ena ,i'ada em deciso a&solutamente nula. Dutros, contrariamente, di/em ser

1!&

im!oss4vel ue o *ui/ natural da causa im!on"a !ena mais grave ao acusado, ainda ue o decreto condenat@rio se*a anulado !or incom!et%ncia a&soluta do *u4/o, so& !ena de re,ormatio in !e*us indireta. )iante disso, o >in. 6elator !osicionou-se no sentido de ue a nova condena$o deve limitar-se, como teto, B !ena esta&elecida !elo magistrado !rimevo. )everas, no o&stante irre!reens4vel o recon"ecimento !ela autoridade coatora da incom!et%ncia da Musti$a estadual !ara o *ulgamento da a$o !enal, ainda ue em sede de a!ela$o e'clusiva da de,esa, visto ue se trata de v4cio de nature/a a&soluta, im!He-se ue a nova condena$o !elo Mui/ natural da causa no e'ceda uatro anos de recluso, tal como esta&elecido !elo Mu4/o da Cara Criminal, em o&serv#ncia ao !rinc4!io ne re,ormatio in !e*us. Assim, a Kurma concedeu !arcialmente a ordem !ara determinar ue o *ui/ da Cara Criminal Pederal redimensione a !ena do !aciente na a$o !enal, tendo como !ar#metro o teto esta&elecido !ela senten$a anulada, devendo, ainda, reavaliar, se ,or o caso, a !ossi&ilidade de su&stitui$o da san$o cor!oral !or medidas restritivas de direitos e ainda de eventual ,i'a$o de regime menos gravoso. Precedente citado: LC 82.2-2P6, )Me 13?11?233-. :5 0'712$6CSP& Rel1 +in1 :aroldo Rodrigue, 8/e,embargador convocado do 3=C5E>& )ulgado em @F0'F%''(1

(on re"ormatio in pejus indireta e soberania dos veredictos5 A so5erania 'os 7ere'i(tos a*li(aRse aos 4)ra'osZ a refor,atio in *e4)sK ao J)i< Presi'ente. Os 4)ra'os s3o so5eranosK *or issoK *o'e,K e, ), se1)n'o 4)l1a,entoK re(onVe(er (a)sas 'e a),ento e B)alifi(a'oras B)e n3o tenVa, si'o re(onVe(i'as e, ), *ri,eiro. Cont)'oK se a 'e(is3o 'os 4)ra'os no se1)n'o 4)l1a,ento for i'+nti(a ; 'o *ri,eiro o J)i< Presi'ente 'e7erM aterRse ; *ena a*li(a'a no 4)l1a,ento anteriorK n3o *o'en'o a1ra7ar a sit)a23o 'o a()sa'o. C)i'a'o (o, o >C C!..-- GST:H: no *ri,eiro 4)l1a,ento o a()sa'o foi a5sol7i'o. O MP inter*^s a*ela23o e 1anVo). No se1)n'o 4)l1a,ento o a()sa'o foi (on'ena'o *or Vo,i(I'io si,*les a ),a *ena 'e 9 anos 'e re(l)s3o. A 'efesa inter*^s a*ela23o e 1anVo). No ter(eiro 4)l1a,ento o a()sa'o foi (on'ena'o *or Vo,i(I'io B)alifi(a'o a 1" anos. O ST: enten'e) B)e nesse (aso 'e7eria ser fiEa'a a *ena 'e 9 anos. sso 8 no ,Ini,o estranVoK 7e< B)e o ST: n3o res*eita a 'e(is3o 'os 4)ra'osK os B)aisK no 4)l1a,ento finalK re(onVe(era, a B)alifi(a'ora.

9.1L

Re2or%atio in %e!!i"s

E, re()rso eE(l)si7o 'a a()sa23o o) ,es,o B)e a B)est3o n3o tenVa si'o i,*)1na'a no re()rso 'a 'efesaK a',iteRse a ,elVora 'a sit)a23o 'o a()sa'o. No *ro(esso *enalK *ortantoK o Tri5)nal n3o *o'e *re4)'i(ar a 'efesa. Se,*re *o'eK (ont)'oK ,elVorar a sit)a23o 'o a()sa'o: ain'a B)e n3o tenVa si'o *e'i'aK o 'ese,5ar1a'or *o'eK *or eEe,*loK a*li(ar ),a aten)ante. O *rin(I*io 'a refor,atio in ,elli)s f)n(iona (o,o ,iti1a23o ao efeito 'e7ol)ti7o 'os re()rsos no *ro(esso *enalK 4M B)e o Tri5)nal *o'e (onVe(er 'e ,at8ria B)e seB)er foi ale1a'a *ela 'efesa. Pre7is3o le1al: art. 91=K CPPK inter*reta'o a (ontrario sens): 1!-

Art. 218. D tri&unal, c#mara ou turma atender1 nas suas decisHes ao dis!osto nos arts. 3-3, 3-2 e 3-8, no ue ,or a!lic1vel, no !odendo, !orm, ser agravada a !ena, uando somente o ru "ouver a!elado da senten$a.

Al8, 'issoK no *ro(esso *enal os Tri5)nais *o'e, (on(e'er >C 'e ofI(io: Art. 9.-K `"_:
2o Ds *u4/es e os tri&unais t%m com!et%ncia !ara e'!edir de o,4cio ordem de "a&eas cor!us, uando no curso de !rocesso veri,icarem ue algum so,re ou est1 na imin%ncia de so,rer coa$o ilegal.

sso *orB)e a li5er'a'e 'e lo(o,o23o 8 ), 5e, in'is*onI7el.

9.11

Dia!eti idade

EstM 'ireta,ente rela(iona'o ao (ontra'it6rio e ; a,*la 'efesa. Por (onta 'o *rin(I*io 'a 'ialeti(i'a'eK to'o e B)alB)er re()rso 'e7e ser 'ota'o 'os f)n'a,entos 'e fato e 'e 'ireito *elos B)ais se *reten'e o reeEa,e 'a 'e(is3o. Se, f)n'a,ento n3o VM (o,o o Tri5)nal enten'er o ,oti7o 'o in(onfor,is,o e ne, a o)tra *arte a*resentar (ontrarra<Fes. Aten23o aos arts. .C! e 9%1K CPP:
Art. 5-9. Com a res!osta do recorrido ou sem ela, ser1 o recurso concluso ao *ui/, ue, dentro de dois dias, re,ormar1 ou sustentar1 o seu des!ac"o, mandando instruir o recurso com os traslados ue <"e !arecerem necess1rios. Art. 231. Pindos os !ra/os !ara ra/Hes, os autos sero remetidos B inst#ncia su!erior, com as ra/Hes ou sem elas, no !ra/o de 5 .cinco0 dias, salvo no caso do art. 233, segunda !arte, em ue o !ra/o ser1 de trinta dias.

Esses arti1os *er,ite, B)e o re()rso s)5a *ara a instWn(ia s)*erior se, as ra<Fes re()rsais. S real,ente *ossI7elJ Os Tri5)nais enten'e, B)e si, GST: >C !1.".1K R>C !1.%=%H. ssoK (ont)'oK 8 ')ra,ente (riti(a'o *ela 'o)trina. Para a 'o)trinaK se o *ro,otor n3o a*resentar as ra<Fes 'e7e ser a*li(a'o o *rin(I*io 'a 'e7ol)23o Gart. "CK CPPHK re,eten'oRse os a)tos ao Pro()ra'or ?eral. Se for o a'7o1a'o 'e 'efesa (onstit)I'oK inti,aRse o a()sa'oK *e'in'o *ara B)e (onstit)a no7o a'7o1a'o Gso5 *ena 'e no,ea23o 'e 'efensor 'ati7oH.

C)i'a'o (o, o art. 91%K *.P.K CPP:


Par1gra,o :nico. Anunciado o *ulgamento !elo !residente, e a!regoadas as !artes, com a !resen$a destas ou B sua revelia, o relator ,ar1 a e'!osi$o do ,eito e, em seguida, o !residente conceder1, !elo !ra/o de 13 .de/0 minutos, a !alavra aos advogados ou Bs !artes ue a solicitarem e ao !rocurador-geral, uando o re uerer, !or igual !ra/o.

O *ro5le,a 8 B)e esse 'is*ositi7o *re7+ B)e no ,o,ento 'a s)stenta23o oral B)e, fala *ri,eiro 8 o a'7o1a'o e 'e*oisK se B)iserK o *ro()ra'or 'e 4)sti2a. O ST: G>C 1!.

C=.!"9HK e, PlenMrioK enten'e) B)e se se trata 'e re()rso 'a 'efesaK *or 657io 'e7e ela falar *ri,eiro. No entantoK tratan'oRse 'e re()rso 'a a()sa23oK a s)stenta23o oral 'o MP 'e7e ser feita antes 'o a'7o1a'o ain'a B)e o *ro()ra'or in7oB)e a B)ali'a'e 'e custos legis.

No (aso 'os e,5ar1os 'e 'e(lara23oK 7ale le,5rar B)eK e, re1raK N0O VM ne(essi'a'e 'e (ontrarra<Fes. To'a7iaK no (aso 'os e,5ar1os 'e 'e(lara23o (o, efeitos infrin1entesK 'e7e Va7er inti,a23o 'a *arte (ontrMria *ara a*resenta23o 'e (ontrarra<Fes. Os ED (o, efeitos infrin1entes s3o aB)eles nos B)aisK na s)a a*re(ia23oK *o'e Va7er ,)'an2a no senti'o 'a 'e(is3o Gao sanar a o,iss3o o 4)i< *o'e ,)'ar o senti'o e o teor 'a 'e(is3oH. EE.: *e'i'o 'e re(onVe(i,ento 'e *res(ri23o B)e n3o foi a*re(ia'o na 'e(is3o. Se os ED fore, a(olVi'os ,)'arRseRM (o,*leta,ente o teor 'a 'e(is3o. Dessa for,aK ten'oRse e, 7ista o (ontra'it6rio e a a,*la 'efesaK 'e7eRseK nesses e,5ar1osK inti,ar a *arte (ontrMria.

9.12

=aria0i!idade

A *arte *o'e 7ariar 'e re()rsoK o) se4aK *o'e inter*or no7o re()rso e, s)5stit)i23o a o)tro anterior,ente inter*ostoK 'es'e B)e o fa2a 'entro 'o *ra<o le1al. A ,aioria 'a 'o)trina enten'e B)e esse *rin(I*io N0O se a*li(a no W,5ito 'o *ro(esso *enal ten'o e, 7ista a *re(l)s3o (ons),ati7a.

?. E6EITOS DOS RECURSOS ?.1 E2eito o0stati3o


A inter*osi23o 'e to'o e B)alB)er re()rso te, o efeito 'e i,*e'ir a *re(l)s3o te,*oral e o (onseB)ente trWnsito e, 4)l1a'o.

?.2 E2eito de3o!"ti3o


Consiste na 'e7ol)23o 'o (onVe(i,ento 'a ,at8ria i,*)1na'a ao 6r13o 4)ris'i(ional. S o (Va,a'o tantum devoluntum !uantum apelatum: a ,at8ria a ser (onVe(i'a *elo 4)I<o ad !uem 'e*en'erM 'a i,*)1na23o. No *ro(esso *enalK 8 ,iti1a'o *elo *rin(I*io 'a refor,atio in ,elli)s: se for *ara ,elVorar a sit)a23o 'o a()sa'o o Tri5)nal *o'e (onVe(er 'a ,at8ria B)e n3o tenVa si'o 'e7ol7i'a. Q)an'o 8 B)e se li,ita o efeito 'e7ol)ti7oJ A 'eli,ita23o 'o re()rso 8 feita na *eti23o 'e inter*osi23o. Os Tri5)nais enten'e, B)e n3o Va7en'o a 'eli,ita23o na *eti23o 'e inter*osi23o enten'eRse B)e Vo)7e i,*)1na23o B)anto a t)'o G'e7ol7eRse ao 4)I<o ad !uem o (onVe(i,ento inte1ral 'a ,at8ria e, rela23o ; B)al Vo)7e s)(),5+n(iaH. 1!9

C)i'a'o (o, os re()rsos 'e f)n'a,enta23o 7in()la'a GaB)ele re()rso e, B)e a *arte s6 *o'e re(orrer se a f)n'a,enta23o esti7er 'e a(or'o (o, a *re7is3o le1al o) (onstit)(ionalH: nesse (asoK VM a o5ri1a23o 'e a*ontar os f)'a,entos 'o re()rso. Dessa for,aK n3o feito na inter*osi23oK o5ri1atoria,ente serM feito nas ra<FesK so5 *ena 'e n3o (onVe(i,ento 'o re()rso.

?.3 E2eito s"s#ensi3o


Consiste na i,*ossi5ili'a'e 'e a 'e(is3o i,*)1na'a *ro')<ir se)s efeitos re1)lares enB)anto n3o Vo)7er a a*re(ia23o 'o re()rso inter*osto. A*esar 'e a 'o)trina tra'i(ional,ente 'i<er B)e 8 a inter*osi23o B)e teria efeito s)s*ensi7oK na 7er'a'eK n3o 8 5e, assi,. S B)eK se (onsi'erMsse,os B)e 8 a inter*osi23o B)e s)s*en'e a efi(M(ia 'a 'e(is3oK a 'e(is3oK at8 a inter*osi23o 'o re()rsoK teria to'os os se)s efeitos. Assi,K a ,elVor 'o)trina 8 a B)e ensina B)e o B)e s)s*en'e a efi(M(ia 'a 'e(is3o 8 o si,*les fato 'e ),a 'e(is3o estar s)5,eti'a a ), re()rso B)e *re7e4a o efeito s)s*ensi7o. A *essoa 4M sa5eK 'e ante,3oK B)e aB)ela 'e(is3o n3o irM *ro')<ir se)s efeitos at8 fin'o o *ra<o *ara a inter*osi23o 'o re()rso o) at8 s)a 'e(is3o.

A a*ela23o (ontra senten2a a5sol)t6ria N0O te, efeito s)s*ensi7o. Assi,K ain'a B)e o MP re(orraK a 'e(is3o 4)'i(ial irM *ro')<ir se)s efeitos 'es'e 4M. Se o r8) esti7er *resoK *ortantoK e 7ier ),a 'e(is3o a5sol)t6riaK 'e7erM eleK i,e'iata,enteK ser *osto e, li5er'a'e. JM a a*ela23o (ontra senten2a (on'enat6ria *oss)i efeito s)s*ensi7o. Por issoK tal 'e(is3o n3o *ro')< se)s efeitos i,e'iata,ente.

De7e,os le,5rar B)eK no *ro(esso *enalK in'e*en'ente,ente 'e a lei *re7er o) n3o efeito s)s*ensi7oK 7i1ora o *rin(I*io 'a *res)n23o 'e ino(+n(iaK 'o B)al 'eri7a, ')as re1ras f)n'a,entais: R Re1ra *ro5at6ria: re(ai so5re a a()sa23o o ^n)s 'e *ro7ar os fatos i,*)ta'os ao a()sa'oZ R Re1ra 'e trata,ento: o a()sa'o 'e7e ser trata'o (o,o ino(ente ')rante to'o o *ro(esso *enalK s6 *o'en'o ser (onsi'era'o ()l*a'o a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'a 'e(is3o (on'enat6ria. Per1)ntaRse: o fato 'e a lei n3o *re7er efeito s)s*ensi7o si1nifi(a 'i<er B)e 'iante 'e ),a senten2a (on'enat6ria *o'erM o r8) ser re(olVi'o ; *ris3oJ Analise,os 'ois i,*ortantes arti1os: Art. "=K `"_K Lei C.%&Cc!% Gre1)la,enta o *ro(e'i,ento ori1inMrio 'os tri5)naisH:

1!=

2 - Ds recursos e'traordin1rio e es!ecial sero rece&idos no e,eito devolutivo.

Art. 9&=K CPP:


Art. 238. D recurso e'traordin1rio no tem e,eito sus!ensivo, e uma ve/ arra/oados !elo recorrido os autos do traslado, os originais &ai'aro B !rimeira inst#ncia, !ara a e'ecu$o da senten$a.

O B)e esses 'is*ositi7os esta5ele(e, 8 B)e os re()rsos eEtraor'inMrios n3o s3o 'ota'os 'e efeito s)s*ensi7o. Por issoK ')rante anosK a'i,itiaRse a [eEe()23o *ro7is6ria\ 'a *enaK ain'a B)e esti7esse tra,itan'o ), re()rso 'e nat)re<a eEtraor'inMria. O S)*re,oK (ont)'oK no 4)l1a,ento 'o >C C9.%=CK enten'e) B)e a *essoaK e, re1raK a*enas *o'e ser re(olVi'a ; *ris3o a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o. S o (Va,a'o efeito s)s*ensi7o in'iretoK o B)al 'eri7a 'a *res)n23o 'a ino(+n(ia. Tal ente'i,ento 8 reafir,a'o *elo art. "C&K (o, a re'a23o 'a'a *ela Lei 1".-%&c11:
Art. 2-3. ;ingum !oder1 ser !reso seno em ,lagrante delito ou !or ordem escrita e ,undamentada da autoridade *udici1ria com!etente, em decorr%ncia de senten$a condenat@ria transitada em *ulgado ou, no curso da investiga$o ou do !rocesso, em virtude de !riso tem!or1ria ou !riso !reventiva. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.(33, de 23110.

?.& E2eito re,ressi3oI iterati3o o" di2erido


Consiste na 'e7ol)23o 'a ,at8ria i,*)1na'a ao reeEa,e 'o ,es,o 6r13o 4)ris'i(ional B)e *rolato) a 'e(is3o re(orri'a. TrataRse 'o fa,oso [4)I<o 'e retrata23o\.

Q)ais s3o os re()rsos B)e *re7ee, esse efeitoJ R Carta teste,)nVM7elZ R RESEZ R A1ra7o e, eEe()23o Go5ser7a o ,es,o *ro(e'i,ento 'o RESEH.

Aten23o *ara o art. .C!K CPP:


Art. 5-9. Com a res!osta do recorrido ou sem ela, ser1 o recurso .6A=A0 concluso ao *ui/, ue, dentro de dois dias, re,ormar1 ou sustentar1 o seu des!ac"o, mandando instruir o recurso com os traslados ue <"e !arecerem necess1rios.

Se o RESE s)5ir *ara o Tri5)nal se, B)e o ,a1istra'o tenVa eEer(i'o o 4)I<o 'e retrata23oK os a)tos 'e7e, ser 5aiEa'os e, 'ili1+n(ia.
Par1gra,o :nico. =e o *ui/ re,ormar o des!ac"o recorrido, a !arte contr1ria, !or sim!les !eti$o, !oder1 recorrer da nova deciso, se cou&er recurso, no sendo

1!C

mais l4cito ao *ui/ modi,ic1-la. ;este caso, inde!endentemente de novos arra/oados, su&ir1 o recurso nos !r@!rios autos ou em traslado.

,a1ine B)e o MP tenVa inter*osto ), RESE (ontra a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e. O MP a*resenta ra<FesK a 'efesaK (ontrarra<FesK e os a)tos 73o ao 4)i<K B)e refor,a s)a 'e(is3o. Nesse (asoK (ontra essa no7a 'e(is3o (a5erM no7o RESEK a ser inter*osto *or ),a si,*les *eti23oK 'is*ensa'a a inter*osi23o 'e no7as ra<Fes. ,a1ine a1ora B)e o 4)i< s),ariante tenVa *ron)n(ia'o o a()sa'o. A 'efesa entra (o, RESE e o 4)i< retrataRse. Nesse (asoK n3o *o'e o MP 7alerRse 'o *.P.K 7e< B)e n3o (a5e RESE (ontra a 'e(is3o 'e i,*ronPn(ia. O MP serM o5ri1a'o a inter*or ),a a*ela23o.

?.) E2eito eCtensi3o


Art. .C%K CPP:
Art. 5-3. ;o caso de concurso de agentes .C@digo Penal, art. 25 art. 290, a deciso do recurso inter!osto !or um dos rus, se ,undado em motivos ue no se*am de car1ter e'clusivamente !essoal, a!roveitar1 aos outros.

Na'a ,ais 8 B)e ), 'es'o5ra,ento 'a isono,ia: se o (ri,e foi *rati(a'o e, (on()rso 'e a1entesK a 'e(is3o 'e (arMter o54eti7o 'e7e ser a to'os esten'i'a. A lei n3o eEi1e B)e to'os este4a, no ,es,o *ro(essoK ,as a*enas B)e Va4a (on()rso. EE.: a insi1nifi(Wn(ia n3o fa7ore(e a*enas aB)ele B)e re(orre)K ,as to'os os a()sa'os. Caso o 4)i< o) o Tri5)nal esB)e2a,Rse 'esse feitoK *o'e a 'efesaK *or ,eio 'e >CK *e'iRlo.

?.5 E2eito s"0stit"ti3o


O 4)l1a,ento *roferi'o *elo 4)I<o ad !uem s)5stit)irM a 'e(is3o re(orri'a no B)e ti7er si'o o54eto 'o re()rso. Ain'a B)e o Tri5)nal (onfir,e inte1ral,ente os ter,os 'a 'e(is3o Go) se4a: ne1)e *ro7i,ento ao re()rsoHK in(i'irM o efeito s)5stit)ti7o. Tal efeito 8 i,*ortanteK *or eEe,*loK *ara esta5ele(er a a)tori'a'e (oatoraK no (aso 'e i,*etra23o 'e >C: se a 'e(is3o 'o Tri5)nal s)5stit)i a senten2a 'o 4)i<K tornaRse ele a a)tori'a'e (oatora. Art. .1"K CPC:
Art. 512. D *ulgamento !ro,erido !elo tri&unal su&stituir1 a senten$a ou a deciso recorrida no ue tiver sido o&*eto de recurso.

1!!

?.9 E2eito trans!ati3o


Consiste na 'e7ol)23o ao 4)I<o ad !uem 'e to'a ,at8ria n3o atin1i'a *ela *res(ri23o. SerM B)e esse efeito eEiste e, al1), re()rso 'o *ro(esso *enalJ A*esar 'e n3o ser te(ni(a,ente ), re()rsoK esse efeito eEiste nas Vi*6teses 'o reeEa,e ne(essMrio. Nesse senti'o:
STF Smula n 9>0 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 01. &eciso do Tribunal - 1ulidade - ,r"Lio de 1ulidade no (ecurso da ,cusao - ,colFimento - (ecurso de $%)cio - (essal!a F n&!a a deciso do trib&na! 3&e aco!Le, contra o r&, n&!idade no ar$^ida no rec&rso da ac&sao, ressa!#ados os casos de rec&rso de o")cio.

A sP,)la 'eiEa (laro o enten'i,ento 'e B)e nos (asos 'e reeEa,e ne(essMrio o Tri5)nal 8 li7re *ara (onVe(er 'e B)alB)er ,at8riaK se4a ela 5en8fi(aK se4a ela (ontrMria aos interesses 'o a()sa'o.

@. DIREITO INTERTE(PORA' E RECURSOS


Q)al 8 a lei B)e se a*li(a ao re()rsoJ EEe,*lo: 3ata do "ato Lei E 3ata da deciso Lei e publicao da 3ata da interposio do recurso Lei i

EEe,*lo real: i,a1ine B)e o fato 'elit)oso tenVa si'o *rati(a'o e, 1%c%&c%CK B)an'o ain'a eEistia o *rotesto *or no7o 4Pri. O 4)l1a,ento *elo Tri5)nal 'o 4Pri o(orre) e, "%c1%c11K B)an'o tal re()rso 4M n3o ,ais eEistia Gfoi eEtinto *ela 11.9C!K B)e entro) e, 7i1or e, ""c%Cc%CH. rM (a5er o *rotesto *or no7o 4PriJ >M 'o)trina'ores B)e ente'e, B)e si, GL:? e To)rinVo :ilVoH. To'a7iaK a ,aioria 'a 'o)trina afir,a B)e n3oK *ois a lei B)e se a*li(a ao re()rso 8 aB)ela e, vigor na data em que publicada a deciso Gno eEe,*lo a(i,aK a lei eH. sso *orB)e ,at8ria re()rsal 8 *ro(ess)alK a*li(an'oRseK *ortantoK o 5ro(ar'o tempus regit actum.

1L. C'ASSI6ICA*+O DOS RECURSO 1L.1 Q"anto 7 o0ri,atoriedade

7ecurso volunt>rio: re()rso ()4a eEist+n(ia estM s)5,eti'a ; ,anifesta23o 'e 7onta'e 'o s)(),5ente.

"%%

7ecurso de o"cio: a lei i,*Fe o reeEa,e ne(essMrioK in'e*en'ente,ente 'a ,anifesta23o 'e 7onta'e 'as *artes. Para ,)itos 'o)trina'ores n3o seria *ro*ria,ente ), re()rsoK eEta,ente *or n3o *oss)ir a (ara(terIsti(a 'a 7ol)ntarie'a'e. SeriaK na 7er'a'eK ),a (on'i23o 'e efi(M(ia o54eti7a 'a 'e(is3o.

1L.2

Q"anto 7 2"nda%enta-.o

7ecurso de "undamentao livre: o re(orrente te, a,*la li5er'a'e no to(ante ;s ,at8rias a sere, ale1a'as e, s)a f)n'a,enta23o. Ele *o'e 'e7ol7er ao (onVe(i,ento 'o Tri5)nal B)alB)er ,at8riaK se4a ela 'e fatoK 'e 'ireito o) 'e B)estFes *ro5at6rias. S a re1ra nos re()rsos. EE.: a*ela23o. 7ecurso de "undamentao vinculada: o re(orrente n3o 8 li7re *ara ale1ar B)alB)er ,at8ria B)e 'ese4arK 'e7en'o in7o(ar a*enas os f)n'a,entos *re7istos e, rol taEati7o (onstante 'a lei o) 'a Constit)i23o. EE.: REcREs* GsP,)la "=!K ST:H e a*ela23o (ontra 'e(isFes 'o 4Pri Gart. .!&K K CPP (c( sP,)la =1&K ST:H. SP,)la "=!K ST::
STF Smula n 2*4 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 121. Simples (ee=ame de Pro!a - +abimento - (ecurso ;=traordin/rio Para simp!es ree-ame de pro#a no cabe rec&rso e-traordin0rio.

Art. .!&K

K CPP:
Art. 593. Ca&er1 a!ela$o no !ra/o de 5 .cinco0 dias: .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 <<< - das decisHes do Kri&unal do M:ri, uando: .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 a0 ocorrer nulidade !osterior B !ron:ncia5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 &0 ,or a senten$a do *ui/-!residente contr1ria B lei e'!ressa ou B deciso dos *urados5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 c0 "ouver erro ou in*usti$a no tocante B a!lica$o da !ena ou da medida de seguran$a5 .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 d0 ,or a deciso dos *urados mani,estamente contr1ria B !rova dos autos. .6eda$o dada !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0

SP,)la =1&K ST::


STF Smula n *93 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. 6; DJ de 10/10/2003, p. 6; DJ de 13/10/2003, p. 6. ;%eito &e!oluti!o da ,pelao - &ecis3es do Jri - Fundamentos / e"eito de#o!&ti#o da ape!ao contra decis2es do J ri adstrito aos "&ndamentos da s&a interposio.

"%1

1L.3

Q"anto 7 eCtens.o da %at4ria i%#",nada

7ecurso total: 8 aB)ele B)e en1lo5a to'o o (onteP'o *assI7el 'e i,*)1na23o Gto'o o o54eto B)e 1ero) a s)(),5+n(iaH. EE.: *ro,otor *e'i) f)rto B)alfi(a'o e a a*li(a23o 'a rein(i'+n(ia. O 4)i< (on'eno) *or f)rto si,*les e n3o a*li(o) a rein(i'+n(ia. 7ecurso parcial: 8 aB)ele B)e 'e7ol7e a*enas *arte 'o o54eto 'a s)(),5+n(ia.

1L.&

Q"anto aos #ress"#ostos de ad%issi0i!idade re "rsa!

7ecurso gen!rico: 5asta a si,*les 'e,onstra23o 'o in(onfor,is,o 'a *arteK se, B)e Va4a ne(essi'a'e 'o *reen(Vi,ento 'e B)alB)er reB)isito es*e(Ifi(o. EE.: a*ela23o (ontra senten2a 'e 4)i< sin1)lar. 7ecuso espec"ico: 8 aB)ele B)e *oss)i reB)isitos *r6*rios *ara s)a inter*osi23o Gal8, 'os reB)isitos eEi1i'os *ara to'o e B)alB)er re()rsoH. EE.: RE Gne(essita 'o *reB)estiona,ento O sP,)la &.9K ST: O e 'a re*er()ss3o 1eral O QO A 99-..9=: a re*er()ss3o 1eral ta,58, 7ale e, ,at8ria (ri,inalH. SP,)la &.9K ST::
STF Smula n 3:> - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 1/.. Ponto $misso da &eciso - ;mbar"os &eclarat#rios - $b-eto de (ecurso ;=traordin/rio - (e5uisito do Pre5uestionamento / ponto omisso da deciso, sobre o 3&a! no "oram opostos embar$os dec!arat%rios, no pode ser ob4eto de rec&rso e-traordin0rio, por "a!tar o re3&isito do pre3&estionamento.

1L.)

Q"anto ao o0/eto i%ediato do re "rso

7ecurso extraodin>rio: 8 aB)ele re()rso B)e eEiste (o, o o54eti7o 'e *rote1er o 'ireito eK a*enas 'e ,aneira in'iretaK o interesse 'a *arte. 7ecurso ordin>rio: o54eti7a *rote1er o interesse 'o s)(),5ente GeK 'e ,aneira in'iretaK asse1)rar a (orreta a*li(a23o 'o 'ireitoH.

11. A*ES DE I(PU;NA*+O 11.1 Re3is.o ri%ina!


A. Con(eito S ),a a23o *enal 'e nat)re<a (onstit)ti7a 'e (o,*et+n(ia ori1inMria 'os Tri5)naisK ()4o o54eti7o 8 a re7is3o 'e 'e(is3o (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*ria transita'a e, 4)l1a'o ei7a'a 'e erro 4)'i(iMrio.

"%"

B. Nat)re<a 4)rI'i(a A*esar 'e (olo(a'a no CPP 'entro 'o (a*It)lo 'os re()rsosK trataRse 'e a23o a)t^no,a 'e i,*)1na23o. T 'iferen2a 'os re()rsosK e, B)e a rela23o 4)rI'i(a esten'eRse no ,es,o *ro(essoK a re7is3o (ri,inal 'M ori1e, a no7a rela23o *ro(ess)al.

C. Coisa 4)l1a'a e res(is3o 'a senten2a A *rote23o 'a (oisa 4)l1a'a estM rela(iona'a ; se1)ran2a 4)rI'i(aZ a res(is3o 'a senten2a transita'a e, 4)l1a'a estM li1a'a ao 7alor 4)sti2a. >MK *ortantoK ),a *on'era23o 'e 7aloresK eK nesse (asoK *re7ale(e a 4)sti2a. ATEN/0O: s6 eEiste re7is3o (ri,inal e, fa7or 'o a()sa'o Gn3o eEisteK no BrasilK re7is3o (ri,inal *or so(ietateH.

C)i'a'o *ara n3o (onf)n'ir a re7is3o (ri,inal (o, a a23o res(is6ria: elas se a*roEi,a, e, al1)ns *ontosK ,as *oss)e, al1)ns 'iferen(iais: &o rescisria S)4eita ao *ra<o *re(l)si7o 'e " anosZ 7eviso criminal Po'e ser a4)i<a'a a B)alB)er te,*oK 'e*ois 'o trWnsito e, 4)l1a'o 'e senten2a (on'enat6riaZ S6 *o'e ser a4)i<a'a e, fa7or 'o a()sa'o.

No (I7elK *o'e ser a4)i<a'a *or B)alB)er 'as *artes e *or ter(eiros 4)ri'i(a,ente *re4)'i(a'os.

Art. ._K LDDAK CR:B:


GIIJ - o =stado indeni8ar0 o condenado por erro 4&dici0rio, assim como o 3&e "icar preso a!m do tempo "i-ado na sentena]

Ao a4)i<ar a re7is3oK *o'e a *arte 5)s(ar ta,58, ),a re*ara23o *atri,onial.

D. Le1iti,i'a'e Le1iti,i'a'e ati7a: R A()sa'o e se) 'efensorZ R CAD Z Art. 9"&K CPP: "%&

Art. 223. A reviso !oder1 ser !edida !elo !r@!rio ru ou !or !rocurador legalmente "a&ilitado ou, no caso de morte do ru, !elo c+n*uge, ascendente, descendente ou irmo.

R Se a re7is3o (ri,inal 4M esti7er tra,itan'o e o a()sa'o ,orrerK a lei *re7+ a no,ea23o 'e ), ()ra'or:
Art. 231. Iuando, no curso da reviso, ,alecer a !essoa, cu*a condena$o tiver de ser revista, o !residente do tri&unal nomear1 curador !ara a de,esa.

R Po'e o MP a4)i<ar a re7is3o (ri,inalJ O MP *o'e inter*or re()rso e, 5enefI(io 'o a()sa'oK i,*etrar >C e, fa7or 'o a()sa'oK lo1oK 8 657io B)e *o'erMK 'es'e B)e e, fa7or 'o a()sa'oK a4)i<ar a re7is3o. sso *orB)e n3o interessa ao MP a (on'ena23o 'e ), ino(ente o) a ,an)ten23o 'e ), erro 4)'i(iMrio.

Le1iti,i'a'e *assi7a: Esta'o G'e7eK *ortantoK Va7er a inter7en23o 'o MP O o5s.: se ele *r6*rio a4)i<arK ser3o 'ois *ro()ra'ores 'istintosH.

E. nteresse 'e a1ir Ga'eB)a23oK ne(essi'a'e e )tili'a'eH S6 se *o'e a4)i<ar a re7is3o B)an'o esti7er 'iante 'e ),a senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*ria (o, trWnsito e, 4)l1a'o. N3o VM ne(essi'a'e 'e es1ota,ento 'e to'a a 7ia re()rsal na instWn(ia or'inMria.

:. >i*6teses le1ais 'e (a5i,ento 'a re7is3o (ri,inal ;ani"esta contrariedade ao texto expresso da lei penal ou 6 evid=ncia dos autosM [Lei *enal\ en1lo5a a lei *enalK a lei *ro(ess)al *enal e ta,58, a Constit)i23o :e'eral. So5re o te,a:
STF Smula n 343 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 1/0. +abimento - ,o (escis#ria - $%ensa a .iteral &ispositi!o @aseado em Te=to .e"al de nterpretao +ontro!ertida nos Tribunais +o cabe ao rescis%ria por o"ensa a !itera! dispositi#o de !ei, 3&ando a deciso rescindenda se ti#er baseado em te-to !e$a! de interpretao contro#ertida nos trib&nais.

A*esar 'e a sP,)la falar e, res(is6riaK a 'o)trina enten'e a*li(arRse ta,58, ; re7is3o (ri,inal.

"%-

C)i'a'o: ain'a B)e Va4a ),a inter*reta23o (ontro7erti'aK seK 'e*ois 'e ), te,*oK *a(ifi(arRse o enten'i,ento e, ), senti'oK serM *ossI7el o a4)i<a,ento 'a re7is3o. EE.: ')rante anos *re7ale(e) o enten'i,ento 'e B)e era *ossI7el B)e o a()sa'o fosse *ri7a'o 'o ')*lo 1ra) *elo fato 'e n3o ter se a*resenta'o ; *ris3o. >o4e essa inter*reta23o ,)'o): ain'a B)e o r8) n3o se4a *ri,Mrio ne, tenVa 5ons ante(e'entesK te, ele 'ireito ao ')*lo 1ra). Assi,K aB)ele B)e foi (on'ena'o na 7i1+n(ia 'o anti1o enten'i,ento terM 'ireito ; re7is3o (ri,inal: *e'irM *ara B)e o Tri5)nal res(in'a o trWnsito e, 4)l1a'oK *ara B)e o a()sa'o tenVa 'ireito ; a*ela23o. #resena de depoimentos9 exames ou documentos comprovantemente "alsos como "undamento da sentenaM A falsi'a'e *o'e ser *ro7a'a no 5o4o 'a *r6*ria re7is3o (ri,inalK o)K ain'aK e, 4)stifi(a23o. Aten23o: *ara B)e se4a (a5I7el a re7is3o a *ro7a falsa 'e7eK efeti7a,enteK ser7ir 'e f)n'a,ento ; senten2a. N3o ten'o si'o a *ro7a falsa rele7ante *ara o 'e(reto (on'enat6rio n3o (a5erM a re7is3o. Exist=ncia de provas novas em "avor do acusado0 [Pro7a no7a\ n3o 8 a*enas aB)ela B)e n3o teria (onsta'o 'o *ro(essoZ *o'e ser ),a no7a anMlise 'e ),a *ro7a B)e 4M tenVa si'o *ro')<i'a. EE.: eEa,e 'e DNA. A re7is3o (ri,inal n3o se *resta ao reeEa,e 'o (on4)to *ro5at6rio. S ne(essMria efeti7a *ro7a no7a o) efeti7o ,oti7o *ara B)e Va4a reanMlise 'e *ro7a *ro')<i'a GeE.: ino7a2Fes te(nol61i(asH. Nesse senti'o: REs* =9&."C&:
P=+AG = P>/7=99/ P=+AG. >=JA9E/ 7>AMA+AG. >/?</. P>=GAMA+A>. A+D=B=>AM=+@/ DA P=@ADE/ A+A7AAG P/> A?9`+7AA D= AMPA>/ G=HAG. >=J=ADE/. MF>A@/. J?GHAM=+@/ 7/+@>P>A/ Z =JAD`+7AA D/9 A?@/9. 9=+@=+DA <A9=ADA =M P>/JA9 BAG9A9. =IA9@`+7AA D= P>/JA +/JA. 9AMPG=9 D=7GA>ADE/ ?+AGA@=>AGM=+@= P>/D?QADA. AMP>/7=D`+7AA. 1. ADMA@A>-9=-P ADE/ D= >=JA9E/ 7>AMA+AG C?A+D/, D/ @=I@/ DA P=@ADE/ A+A7AAG, D=P>==+D=>-9= P=G/ M=+/9 ?MA DA9 ;APN@=9=9 P>=JA9@A9 +/ A>@. *21, = A+7A9/9, D/ 7NDAH/ D= P>/7=99/ P=+AG. P>=GAMA+A> >=J=A@ADA. 2. 9= A P>/JA P>/D?QADA =M A+9@>?DE/ >=H?GA> =+9=J/? D=7>=@/ 7/+D=+A@N>A/ D/ >=C?=>=+@=, =M D=7A9E/ C?= >=B/>M/? 9=+@=+DA A<9/G?@N>AA, =M 9=D= D= AP=GADE/, +E/ P/D= A >=JA9E/ 7>AMA+AG 7/+9@A@?A> ?M 9=H?+D/ >=7?>9/ DA M=9MA +A@?>=QA 5P>=7=D=+@= 9@J, >=9P 7*3.2R3/97, >=G. MA+A9@>A GA?>A@A JAQ, DJ?, *2-200* P. 30.6. 3. 9AMPG=9 D=7GA>ADE/ ?+AGA@=>AGM=+@= P>/D?QADA +E/ @=M / 7/+DE/ D= /<?M<>A> D=P/AM=+@/9 DA9 J[@AMA9 C?= =9@AJ=>AM 9/< A MA>A D= A>MA9 P/>@ADA9 P=G/9 A99AG@A+@=9, =9@A+D/ =9@=9 D= c7A>A GAMPAc, 9=+D/ A A?@/>AA A@=9@ADA, D= B/>MA 9=H?>A, P/> @=9@=M?+;A C?= >=7/+;=7=? / >=C?=>=+@= 7/M/ / M/@/>A9@A C?= @>A+9P/>@/? /9 P=>@=+7=9 DA9 /B=+DADA9 +/ J=[7?G/ D=9@A9. '. P=DAD/ >=JA9A/+AG AMP>/7=D=+@=.

Art. 9"1K CPP: "%.

Art. 221. A reviso dos !rocessos ,indos ser1 admitida: < - uando a senten$a condenat@ria ,or contr1ria ao te'to e'!resso da lei !enal ou B evid%ncia dos autos5 << - uando a senten$a condenat@ria se ,undar em de!oimentos, e'ames ou documentos com!rovadamente ,alsos5 <<< - uando, a!@s a senten$a, se desco&rirem novas !rovas de inoc%ncia do condenado ou de circunst#ncia ue determine ou autori/e diminui$o es!ecial da !ena.

?. Desne(essi'a'e 'e re(olVi,ento ; *ris3o O a4)i<a,ento 'a re7is3o (ri,inal N0O 'e*en'e 'o re(olVi,ento 'o a()sa'o ; *ris3o. Mes,o fora1i'o te, o a()sa'o 'ireito ; a*re(ia23o 'e s)a re7is3o.
STF Smula n 343 - 03/0'/19*' - DJ de 0///196., p. 1239; DJ de 11///196., p. 12//; DJ de 12///196., p. 1219. (e!iso +riminal - (ecolFimento I Priso Para re3&erer re#iso crimina!, o condenado no obri$ado a reco!Ler-se 1 priso.

>. neEist+n(ia 'e *ra<o *re(l)si7o A re7is3o (ri,inal *o'e ser a4)i<a'a a B)alB)er ,o,entoK in(l)si7e a*6s a ,orte 'o a()sa'o.

Co,*et+n(ia

Co,*et+n(ia ori1inMria 'os Tri5)naisK *elo ,enos e, re1ra. Aten23o: no W,5ito 'os J)i<a'os Es*e(iais Cri,inaisK a*esar 'e n3o se a',itir res(is6riaK a',iteRse re7is3o (ri,inalK B)eK neste (asoK 'e7erM ser a*re(ia'a *ela T)r,a Re()rsal.

J. an)s 'a *ro7a Do *rin(I*io 'a *res)n23o 'e ino(+n(ia 'eri7a a re1ra *or5at6ria se1)n'o a B)al a a()sa23o 'e7e *ro7ar a ()l*a 'o a()sa'o. Tal *rin(I*ioK to'a7iaK 7i1ora a*enas at8 o trWnsito e, 4)l1a'o 'a 'e(is3o. Dessa for,aK n3o VM B)e se falarK aB)iK e, *res)n23o 'a ino(+n(ia. Assi,K o ^n)s 'a *ro7a na re7is3o (ri,inal re(ai so5re o a()sa'o. A res*eito: ST: >C 9C.-&=.

f. Efeito s)s*ensi7o "%9

E, re1raK a re7is3o (ri,inal n3o 8 'ota'a 'e efeito s)s*ensi7o. O) se4a: o a4)i<a,ento 'a re7is3o (ri,inal n3o te, o (on'3o 'e s)s*en'er a eEe()23o 'a senten2a (on'enat6ria. C)i'a'o: nas sit)a2Fes 1ritantesK e, B)e e7i'ente o erro 4)'i(iMrio GeE.: a s)*osta 7Iti,a 'e ), Vo,i(I'io rea*are(e 7i7aHK o i'eal 8 (on4)1ar a re7is3o (o, o habeas corpus.

L. Re()rsos (a5I7eis N3o VM re()rso or'inMrio (ontra a re7is3o (ri,inal. Ca5e, e,5ar1os infrin1entes e 'e n)li'a'eJ N0O] S6 s3o (a5I7eis e, 4)l1a,ento n3o )nWni,e e, RESEK a*ela23o e a1ra7o e, eEe()23o. S3o (a5I7eisK (ont)'oK os re()rsos eEtraor'inMriosK 'es'e B)e *reen(Vi'os os reB)isitosK e ta,58, os e,5ar1os 'e 'e(lara23o. >a7en'o in'eferi,ento *elo RelatorK (a5erM ta,58, o a1ra7o re1i,ental.

M. n'eni<a23o *elo erro 4)'i(iMrio Co,o sa5e,osK 7i1oraK Vo4eK a re1ra 'a res*onsa5ili'a'e (i7il o54eti7a 'o Esta'o. So5re o te,aK 'e7e,os *restar aten23o ao art. 9&%K CPP:
Art. 233. D tri&unal, se o interessado o re uerer, !oder1 recon"ecer o direito a uma *usta indeni/a$o !elos !re*u4/os so,ridos. 1o Por essa indeni/a$o, ue ser1 li uidada no *u4/o c4vel, res!onder1 a Nnio, se a condena$o tiver sido !ro,erida !ela *usti$a do )istrito Pederal ou de Kerrit@rio, ou o Astado, se o tiver sido !ela res!ectiva *usti$a. 2o A indeni/a$o no ser1 devida: .deve ser lido B lu/ da C6PS?--0 a0 se o erro ou a in*usti$a da condena$o !roceder de ato ou ,alta im!ut1vel ao !r@!rio im!etrante, como a con,isso ou a oculta$o de !rova em seu !oder5 &0 se a acusa$o "ouver sido meramente !rivada.

Letra [a\: a ()l*a eE(l)si7a 'a 7Iti,a afasta a res*onsa5ili'a'e (i7il o54eti7a 'o Esta'o. Por 657ioK se o a()sa'o foiK eE.K tort)ra'o e (onfesso)K (a5erM a re7is3o. Letra [5\: n3o for re(e*(iona'a *ela CR:BcCC. O fato 'e a a()sa23o ser *ri7a'a 4a,ais *o'erM afastar a res*onsa5ili'a'e 'o Esta'o.

11.2

:a0eas or#"s

A. :)n'a,ento (onstit)(ional "%=

Art. ._K LDA K CR:B:


GIJAAA - conceder-se-0 :Labeas-corp&s: sempre 3&e a!$&m so"rer o& se acLar ameaado de so"rer #io!(ncia o& coao em s&a !iberdade de !ocomoo, por i!e$a!idade o& ab&so de poder]

Pela *r6*ria 'i(23o 'a CR:BK o >C f)n(iona (o,o ),a 1arantia 'estina'a ; t)tela 'a li5er'a'e 'e lo(o,o23o.

B. Nat)re<a 4)rI'i(a TrataRse 'e a23o a)t^no,a 'e i,*)1na23o. O >C 8 ,ais a,*lo B)e a re7is3o (ri,inalK *ois *o'e ser a4)i<a'o a B)alB)er te,*oK in(l)si7e ')rante as in7esti1a2Fes e ,es,o a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o. Al8, 'issoK os Tri5)nais Vo4e t+, a',iti'o o >C *ara tran(a,ento 'o *ro(esso e 'o P. Assi,K ,es,o B)e a *essoa este4a soltaK a ,era tra,ita23o 'e ), PK B)e re*resenta ),a *oten(ial ofensa ; s)a li5er'a'e 'e lo(o,o23oK *o'e 'ar ense4o ; i,*etra23o 'e ), >C.

C. Es*8(ies 'e >C #reventivo: ris(o *oten(ial G,as (on(retoH ; li5er'a'e 'e lo(o,o23o. B)s(aRse a eE*e'i23o 'e ), sal7oR(on')to. .iberatrio: 4M Vo)7e o (onstra1i,ento (ontra a li5er'a'e 'e lo(o,o23o. B)s(aRse a eE*e'i23o 'e ), al7arM 'e solt)ra.

D. Trans1ressFes 'is(i*linares Art. 1-"K `"_K CR:B:


\ 2S - +o caber0 :Labeas-corp&s: em re!ao a p&ni2es discip!inares mi!itares.

Os Tri5)nais lee, esse *arM1rafo no se1)inte senti'o: n3o (a5e >C *ara 'is()tir o ,8ritoK sen'oK *or8,K *lena,ente (a5I7el *ara 'is()tir a le1ali'a'e 'a *)ni23o GeE: a)tori'a'e in(o,*etenteK eE(esso 'e *ra<o et(.H.

E. nteresse 'e a1ir A i,*etra23o 'o >C 'e*en'e 'a 'e,onstra23o 'e B)e Va4a al1), ris(o ; li5er'a'e 'e lo(o,o23o 'o a()sa'o. So5re o te,a: "%C

STF Smula n >43 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. /; DJ de 10/10/2003, p. /; DJ de 13/10/2003, p. /. +abimento - Kabeas +orpus +ontra Pena de Multa ou Pecuni/ria +o cabe Labeas corp&s contra deciso condenat%ria a pena de m&!ta, o& re!ati#o a processo em c&rso por in"rao pena! a 3&e a pena pec&ni0ria se4a a nica cominada. STF Smula n >44 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. /; DJ de 10/10/2003, p. /; DJ de 13/10/2003, p. /. +abimento - Kabeas +orpus +ontra ;=cluso de Militar8 Perda de Patente ou Funo Pblica +o cabe Labeas corp&s contra a imposio da pena de e-c!&so de mi!itar o& de perda de patente o& de "&no p b!ica. STF Smula n >4: - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. /; DJ de 10/10/2003, p. /; DJ de 13/10/2003, p. /. +abimento - Kabeas +orpus - Pena Pri!ati!a de .iberdade ;=tinta +o cabe Labeas corp&s 3&ando 40 e-tinta a pena pri#ati#a de !iberdade.

:. Le1iti,i'a'e Le1iti,i'a'e ati7a: o >C *o'e ser i,*etra'o *or B)alB)er *essoaK in'e*en'ente,ente 'e ser o) n3o a'7o1a'oK in(l)si7e *or *essoa 4)rI'i(a. Al8, 'issoK *o'e ser (on(e'i'o 'e ofI(io. Art. 9.-K `"_K CPP:
2o Ds *u4/es e os tri&unais t%m com!et%ncia !ara e'!edir de o,4cio ordem de *abea, corpu,, uando no curso de !rocesso veri,icarem ue algum so,re ou est1 na imin%ncia de so,rer coa$o ilegal.

A*enas *o'e ser *a(iente a *essoa fIsi(a. Le1iti,i'a'e *assi7a: o >C *o'e ter (o,o a)tori'a'e (oatora tanto ), *arti()lar B)anto ),a a)tori'a'e *P5li(a. EE.: ,an)ten23o 'e ),a *essoa *resa e, ), Vos*ital *or n3o ter *a1o a (onta.

?. Co,*et+n(ia SP,)la 9!%K ST:: ULTRAPASSADA


STF Smula n >40 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. /; DJ de 10/10/2003, p. /; DJ de 13/10/2003, p. /. +ompet'ncia $ri"in/ria - Kabeas +orpus +ontra Turma (ecursal de Jui2ados ;speciais +riminais 7ompete ori$inariamente ao 9&premo @rib&na! Bedera! o 4&!$amento de Labeas corp&s contra deciso de t&rma rec&rsa! de 4&i8ados especiais criminais. 5+o Pre#a!(ncia pe!os ;7 R*R3'-DJ de 9/3/2007, ;7 R937R A$>-DJ de 1./12/200* e ;7 9090. A$>-DJ de 11/./2007 - Determinam 7ompet(ncia para @rib&nais de J&stia dos =stados6

>C (ontra 'e(is3o 'e T)r,a Re()rsal 8 4)l1a'o *elo Tri5)nal res*e(ti7o GTJ o) TR:H. "%!

SP,)la 9!1K ST::


STF Smula n >49 - 2'/09/2003 - DJ de 9/10/2003, p. /; DJ de 10/10/2003, p. /; DJ de 13/10/2003, p. /. +ompet'ncia - +onFecimento de Kabeas +orpus +ontra nde%erimento de .iminar em K+ mpetrado em Tribunal Superior +o compete ao 9&premo @rib&na! Bedera! conLecer de Labeas corp&s impetrado contra deciso do >e!ator 3&e, em Labeas corp&s re3&erido a trib&na! s&perior, inde"ere a !iminar. 57onLecimento na ;ip%tese de B!a$rante 7onstran$imento A!e$a! - ;7 R.1R., ;7 R*R*' M7-DJ de 1*/12/200. e ;7 907'*DJ de 11/./20076

E, re1raK n3o (a5e >C (ontra a 'e(is3o 'o Relator GB)e ain'a n3o re*resenta a o*ini3o 'a CW,araH. C)i'a'o: o *r6*rio ST: 7e, relati7i<an'o essa sP,)laK enten'en'o B)e (ontra 'e(isFes a5s)r'as in'eferin'o a li,inar *o'erM ser i,*etra'o >C. Nesse senti'o: ST: >C C=.-9C.

"1%

TEMA 7: NULIDADES
1. TIPICIDADE PROCESSUA' E NU'IDADES 1.1 Ti#i idade
(o 3ireito #enal5 R So5 o *onto 'e 7ista for,alK a ti*i(i'a'e *ara o Direito Penal na'a ,ais 8 B)e a s)5s)n23o *erfeita 'a (on')ta *rati(a'a *elo a1ente ao ,o'elo a5strato *re7isto na Lei Penal. (o #rocesso #enal5 R O ato *ro(ess)al 'e7e ser *rati(a'o e, (onsonWn(ia (o, a CR:B e (o, as leis *ro(ess)ais *enais. EEiste *ara asse1)rar ), *ro(esso 4)sto O se1)ran2a 4)rI'i(a.

1.2 N"!idades
(o 3ireito #enal5 Art. 1"1 O [,atar al1)8,\ Y se D ,ata eK a (on')ta *or ele *rati(a'a a'eB)aRse ao ti*o *enal a5strata,ente *re7isto Gti*i(i'a'e *enalHZ Pena: re(l)s3oK 'e 9 a "% anos. Por B)e eEiste ),a *ena *ara o ti*o *enal in(ri,ina'orJ O ti*o *enal *oss)i *ena *orB)e o le1isla'or tenta 'iss)a'ir o a1ente a *rati(ar o (ri,e. A *ena f)n(iona (o,o ,eio 'e [ate,ori<ar\ o a1ente.

(o #rocesso #enal5 No Direito Penal te,os a *ena (o,o ),a san23o *re7ista *ara a *rMti(a 'elit)osa. AB)iK te,os as NUL DADES. A teoria 'as n)li'a'es 8 eEtre,a,ente i,*ortanteK *ois a n)li'a'e na'a ,ais 8 B)e ),a san23o *ro(ess)al a*li(a'a ao ato 'efeit)osoK *ri7an'oRo 'a a*ti'3o 'e *ro')<ir se)s efeitos re1)lares. A n)li'a'e 8 o instr),ento B)e irM (o,*elir as *artes ao (),*ri,ento 'a ti*i(i'a'e *ro(ess)al. Da ,es,a for,a B)e o a1ente (),*re a Lei Penal [*or ,e'o\ 'a san23oK o 4)i< e as *artes (),*re, o ,o'elo tra2a'o *ela lei [*or ,e'o\ 'a n)li'a'e. EE.: o 4)i< reali<a o interro1at6rio 'o a()sa'o a*enas ao final 'a instr)23oK *ois te,e a n)li'a'e.

2. ESPSCIES DE IRRE;U'ARIDADES
Te,os 7Mrios ti*os 'e irre1)lari'a'es: "11

A. rre1)lari'a'es se, (onseB)+n(ias TrataRse 'e irre1)lari'a'es B)e n3o a(arreta, B)alB)er (onseB)+n(ia *ro(ess)al. Tra5alVaRse (o, o *rin(I*io 'a instr),entali'a'e 'as for,as Ga for,a eEiste a*enas *ara atin1ir 'eter,ina'a finali'a'eZ assi,K atin1i'o esse fi,K ,es,o e, Va7en'o e7ent)al irre1)lari'a'eK n3o VM B)e se falar e, n)li'a'eH. EE.: art. 19!K `1_K CPC:
1o F vedado usar a&reviaturas. .<nclu4do !ela 7ei n 11.(19, de 23320.

A )tili<a23o 'e a5re7iat)ra 8 ), eEe,*lo 'e irre1)lari'a'e se, (onseB)+n(ias.

B. rre1)lari'a'es B)e a(arreta, san2Fes eEtra*ro(ess)ais Neste (asoK o 7I(io 8 ,ais 1ra7eK sen'o (a*a< 'e *ro')<ir san23oK ain'a B)e eEtra*ro(ess)al. EE.: art. "9.K CPP:
Art. 225. D de,ensor no !oder1 a&andonar o !rocesso seno !or motivo im!erioso, comunicado !reviamente o *ui/, so& !ena de multa de 13 .de/0 a 133 .cem0 sal1rios m4nimos, sem !re*u4/o das demais san$Hes ca&4veis. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.819, de 233-0.

O a5an'ono *ro')< a*enas san23o eEtra*ro(ess)al G*ena 'e ,)ltaH. OBS.: tra,ita no ST: ),a AD B)e (ontesta esse arti1oK inter*osta *ela OABK B)e ar1),enta B)e o 4)i< n3o *oss)i (o,*et+n(ia *ara a*li(ar essa ,)ltaZ a (o,*et+n(ia seria a*enas 'a *r6*ria OAB.

C. rre1)lari'a'es B)e *o'e, a(arretar a in7ali'a'e 'o ato *ro(ess)al Te,osK aB)iK ),a irre1)lari'a'e B)e atenta (ontra o interesse *P5li(o o) (ontra o interesse 'as *artes. EE.: senten2a 'es*ro7i'a 'e f)n'a,enta23o.

D. rre1)lari'a'es B)e a(arreta, a ineEist+n(ia 4)rI'i(a Nestes (asosK o 7I(io 8 t3o 1ra7e B)e tere,osK e, 7er'a'eK ), [n3o ato\. EE: 'e(is3o 'a'a *or ), 4)i< i,*e'i'o.

3. ESPSCIES DOS ATOS PROCESSUAS


"1"

A *artir 'a *resen2a o) n3o 'e irre1)lari'a'esK a 'o)trina (ost),a fa<er ),a (lassifi(a23o 'os atos *ro(ess)ais: A. Ato *erfeito S aB)ele *rati(a'o e, (onsonWn(ia (o, o ,o'elo tI*i(o. Por issoK 8 *lena,ente 7Mli'o e efi(a<.

B. Ato ,era,ente irre1)lar S aB)ele ato 'ota'o 'e irre1)lari'a'es se, (onseB)+n(ia o) irre1)lari'a'es (o, san2Fes eEtra*ro(ess)ais. Co,o n3o re*resenta les3o ao interesse *P5li(o o) ao interesse 'as *artesK 8 7Mli'o e efi(a<. So5re o ass)nto:
STF Smula n 3>> - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 1/0. 1ulidade - +itao por ;dital - ndicao do &ispositi!o da .ei Penal Transcrio da &enncia ou ?uei=a ou (esumo dos Fatos em ?ue se @aseia +o n&!a a citao por edita! 3&e indica o dispositi#o da !ei pena!, embora no transcre#a a den ncia o& 3&ei-a, o& no res&ma os "atos em 3&e se baseia.

C. Ato n)lo De7i'o ; ino5ser7Wn(ia 'o ,o'elo tI*i(oK s)a n)li'a'e *o'erM ser re(onVe(i'a.

D. Ato ineEistente A ineEist+n(ia re*resenta ), 'efeito B)e ante(e'e B)alB)er (onsi'era23o so5re a 7ali'a'e 'o ato *ro(ess)al. EE.: senten2a se, 'is*ositi7o. O 7I(io B)e a(arreta a ineEist+n(ia 4a,ais serM (on7ali'a'o Gsana'oH.

&. NU'IDADES &.1 Con eito


O *ri,eiro si1nifi(a'o G,a4oritMrioH 'e n)li'a'e 8 san23o *ro(ess)al 'e inefi(M(iaK a*li(a'a ao ato 'efeit)oso G*rati(a'o e, 'esa(or'o (o, o ,o'eloH. Al1)ns 'o)trina'ores tra<e, ta,58, ), se1)n'o si1nifi(a'oK ta,58, )san'o a *ala7ra [n)li'a'e\ (o,o sin^ni,o 'e 'efeito 'o ato *ro(ess)al. Seria ),a (ara(terIsti(a 'o ato. EE.: [essa a)'i+n(ia 8 n)la\.

"1&

&.2 Es#4 ies


S3o ')as as es*8(ies 'e n)li'a'e: (ulidade absoluta O *re4)I<o 8 PRESUM DO G'o)trinaH. OBS.: trataRse 'e ),a *res)n23o relati7aK B)e *o'e ser afasta'a *ela *arte (ontrMria G; *arte (ontrMria in(),5e *ro7ar a a)s+n(ia 'o *re4)I<oH. Confor,e o :L<K *or8,K o *re4)I<o DEAE SER PROAADOK tanto nas Vi*6teses 'e n)li'a'e a5sol)tas B)anto nas relati7as Gpas de nullit? sans grie"H. R>C 11%.9"&. Ar1)i23o a QUALQUER MOMENTO. De7e ser ar1)i'a no MOMENTO OPORTUNO Gart. .=1K CPPHK so5 *ena As n)li'a'es a5sol)tas *o'e, ser 'e *re(l)s3o. ar1)i'as in(l)si7e a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'e senten2a (on'enat6ria o) EE.: n)li'a'es relati7as 'e7er3o ser a5sol)t6ria i,*r6*riaK se4a *or ,eio 'e ar1)i'as na leit)ra 'os B)esitos 'o habeas corpusK se4a *or ,eio 'e re7is3o Tri5)nal 'o JPri G7i'e Plti,a a)laH. (ri,inal. EE.: (ri,e ,ilitar 4)l1a'o *ela J)sti2a :e'eral. >i*6teses: R Q)an'o Vo)7er 7iola23o 'e nor,as 'a CR:B o) CAD>K ain'a B)e essa n)li'a'e n3o (onste 'o art. .9-K CPP GeE.: 'e(is3o se, f)n'a,enta23oHZ >i*6teses: R Q)an'o Vo)7er 7iola23o 'e nor,a infra(onstit)(ional *roteti7a 'e interesse 'as *artes GeE.: n3o (o,)ni(a23o ; *arte 'o lo(al 'a *erI(iabbH O so5re o te,a: sP,)las 1.. ST: e "=&K STJZ (ulidade relativa O *re4)I<o DEAE SER PROAADO *ela *arte interessa'a G'o)trina d Tri5)nais S)*erioresH.

R N)li'a'es (o,ina'as no art. .9-K CPPK B)e n3o esti7ere, s)4eitas ; R N)li'a'es (o,ina'as no art. .9- B)e (on7ali'a23o Gart. .="K CPPHb. esti7ere, s)4eitas ; (on7ali'a23o.

bArt. .9- (c( art. .="K CPP:


Art. 52(. A nulidade ocorrer1 nos seguintes casos: < - !or incom!et%ncia, sus!ei$o ou su&orno do *ui/5 << - !or ilegitimidade de !arte5 <<< - !or ,alta das ,@rmulas ou dos termos seguintes:

"1-

a0 a den:ncia ou a uei'a e a re!resenta$o e, nos !rocessos de contraven$Hes !enais, a !ortaria ou o auto de !riso em ,lagrante5 &0 o e'ame do cor!o de delito nos crimes ue dei'am vest4gios, ressalvado o dis!osto no Art. 1285 c0 a nomea$o de de,ensor ao ru !resente, ue o no tiver, ou ao ausente, e de curador ao menor de 21 anos5 d0 a interven$o do >inistrio P:&lico em todos os termos da a$o !or ele intentada e nos da intentada !ela !arte o,endida, uando se tratar de crime de a$o !:&lica5 .nulidade relativa0 e0 a cita$o do ru !ara ver-se !rocessar, o seu interrogat@rio, !resente, e os !ra/os concedidos B acusa$o e B de,esa5 .nulidade relativa0 uando

,0 a senten$a de !ron:ncia, o li&elo e a entrega da res!ectiva c@!ia, com o rol de testemun"as, nos !rocessos !erante o Kri&unal do M:ri5 g0 a intima$o do ru !ara a sesso de *ulgamento, !elo Kri&unal do M:ri, uando a lei no !ermitir o *ulgamento B revelia5 .nulidade relativa0 "0 a intima$o das testemun"as arroladas no li&elo e na contrariedade, nos termos esta&elecidos !ela lei5 .nulidade relativa0 i0 a !resen$a !elo menos de 15 *urados !ara a constitui$o do *:ri5 *0 o sorteio dos *urados do consel"o de senten$a em n:mero legal e sua incomunica&ilidade5 g0 os uesitos e as res!ectivas res!ostas5 l0 a acusa$o e a de,esa, na sesso de *ulgamento5 m0 a senten$a5 n0 o recurso de o,icio, nos casos em ue a lei o ten"a esta&elecido5 o0 a intima$o, nas condi$Hes esta&elecidas !ela lei, !ara ci%ncia de senten$as e des!ac"os de ue cai&a recurso5 !0 no =u!remo Kri&unal Pederal e nos Kri&unais de A!ela$o, o uorum legal !ara o *ulgamento5 <C - !or omisso de ,ormalidade .nulidade relativa0 ue constitua elemento essencial do ato.

Par1gra,o :nico. Dcorrer1 ainda a nulidade, !or de,ici%ncia dos uesitos ou das suas res!ostas, e contradi$o entre estas. .<nclu4do !ela 7ei n 223, de 23.2.19(-0 Art. 582. As nulidades !revistas no art. 52(, <ll, d e e, segunda !arte, g e ", e <C, considerar-se-o sanadas: < - se no ,orem argJidas, em tem!o o!ortuno, de acordo com o dis!osto no artigo anterior5 << - se, !raticado !or outra ,orma, o ato tiver atingido o seu ,im5 <<< - se a !arte, ainda ue tacitamente, tiver aceito os seus e,eitos.

"1.

bbNoti(iMrio 'o 'ia "%c%9c1" e sP,)las 1..K ST: e "=&K STJ:


STF Smula n 9:: - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 0/. 1ulidade do Processo +riminal - Falta de ntimao - ;=pedio de Precat#ria para n5uirio de TestemunFa F re!ati#a a n&!idade do processo crimina! por "a!ta de intimao da e-pedio de precat%ria para in3&irio de testem&nLa. STJ Smula n 2*3 - 11/09/2002 - DJ 19.09.2002 ntimao da &e%esa - ;=pedio da +arta Precat#ria - ntimao da &ata da ,udi'ncia Antimada a de"esa da e-pedio da carta precat%ria, torna-se desnecess0ria intimao da data da a&di(ncia no 4&)8o deprecado.

20/0*/2012 +&!idade de atos process&ais depende da e"eti#a demonstrao de pre4&)8o da parte interessada A 7orte =specia! do 9&perior @rib&na! de J&stia 59@J6 mante#e deciso 3&e considero& 3&e a a&s(ncia de ci(ncia 1s partes a respeito do !oca! e data de rea!i8ao de per)cia no importa, necessariamente, em n&!idade. / entendimento, por maioria, se de& no 4&!$amento de embar$os de di#er$(ncia interpostos pe!a <Md do <rasi! Gtda. A <Md recorre& de deciso da @erceira @&rma do 9@J 3&e, a!m de no an&!ar o !a&do pericia!, por no ter "icado demonstrada a e-ist(ncia de pre4&)8o, no inabi!ito& o perito respons0#e!, pe!o pra8o de dois anos, por estar respondendo por des#io de cond&ta #eri"icado em o&tro processo. A empresa a!e$o& 3&e se&s ad#o$ados e assistente tcnico 4amais "oram intimados da data em 3&e se iniciara a pro#a pericia!, como determina o arti$o '31-A do 7%di$o de Processo 7i#i! 57P76. Por isso, a deciso da @erceira @&rma, ao re4eitar o pedido de dec!arao de n&!idade, por entender no ter La#ido demonstrao de e"eti#o pre4&)8o, teria contrariado a3&e!e arti$o, di#er$indo do posicionamento adotado pe!a 9e$&nda @&rma no 4&!$amento do A$ra#o >e$imenta! no >ec&rso =specia! 5A$>$ no >=sp6 1.070.733. 9e$&ndo a empresa, a pre#a!ecer a tese contida na deciso da @erceira @&rma, e!a seria p&nida d&as #e8es. WPrimeiro, pe!o "ato de no ter sido cienti"icada da rea!i8ao da pro#a pericia!. 9e$&ndo, pe!o "ato de ser obri$ada a demonstrar os pre4&)8os 3&e e-perimento& na prod&o de &ma pro#a pericia! da 3&a! 4amais participo&, se 3&iser an&!0-!aX, a"irmo&. 1ulidade relati!a

=m se& #oto, o re!ator, ministro Arna!do =ste#es Gima, !embro& 3&e o acompanLamento, desde o primeiro momento, das tare"as tcnicas desen#o!#idas pe!o perito con"ere amp!a transpar(ncia e !is&ra ao processo e permite a prod&o de !a&do pericia! 3&e retrate os "atos da "orma mais "idedi$na poss)#e!, a "im de dar s&porte ade3&ado ao ma$istrado, no e-erc)cio da ati#idade 4&risdiciona!. WA inobser#Kncia dessa intimao ocasiona, em re$ra, n&!idade se a parte La#ia indicado assistente tcnico para o acompanLamento da prod&o pericia!. =ntretanto, essa n&!idade no abso!&ta. De#e ser ana!isada 1 !&8 da

"19

demonstrao de pre4&)8o e"eti#o 1 parte interessada, se$&ndo o disposto no arti$o 2'9 do 7P7, de modo 3&e to somente na an0!ise do caso concreto capa8 de ser dec!aradaX, a"irmo& o ministro. 9e$&ndo o re!ator, o 9@J tem se posicionado reiteradamente no sentido de 3&e a decretao de n&!idade de atos process&ais depende da e"eti#a demonstrao de pre4&)8o da parte interessada. +o caso, o ministro =ste#es Gima ap!ico& a 9 m&!a 7, &ma #e8 3&e a <Md pretendia o ree-ame dos "atos, o 3&e imposs)#e! em rec&rso especia! e, por e-tenso, em embar$os de di#er$(ncia. &anos materiais

A +ett Je)c&!os Gtda. a4&i8o& ao de indeni8ao por danos materiais contra a <Md, res&!tantes da resciso de contrato de concesso comercia! de #e)c&!os a&tomotores. =m e-ec&o pro#is%ria de sentena "oi nomeado perito 4&dicia!, tendo as partes indicado assistentes tcnicos e "orm&!ado 3&esitos. Apresentado o !a&do pericia!, a <Md s&stento& a n&!idade da per)cia, a!e$ando a s&speio do perito, bem como por no ter sido se& assistente tcnico pre#iamente intimado sobre data e !oca! das di!i$(ncias rea!i8adas. / 4&)8o da e-ec&o no conLece& da imp&$nao apresentada pe!a <Md. Ancon"ormada, a empresa recorre& ao @rib&na! de J&stia de 9o Pa&!o, 3&e de& pro#imento apenas para determinar 3&e o 4&i8 da e-ec&o apreciasse a imp&$nao aos 3&esitos apresentados e 3&e "osse de"inido o #a!or pe!o 3&a! de#eria ser c&mprida a sentena. A <Md recorre&, ento, ao 9@J.

). RECON:ECI(ENTO DAS NU'IDADES


A. Na *ri,eira instWn(ia As n)li'a'es *o'e, ser re(onVe(i'as ,e'iante reB)eri,ento 'as *artesK sen'o B)eK se relati7aK 'e7e ser ar1)I'a no ,o,ento o*ort)noK so5 *ena 'e *re(l)s3o. Po'e, ser re(onVe(i'as 'e ofI(ioJ S MK tanto no (aso 'a n)li'a'e a5sol)ta B)anto no (aso 'a relati7a. So5re o ass)nto: Art. ".1K CPP:
Art. 251. Ao *ui/ incum&ir1 !rover B regularidade do !rocesso e manter a ordem no curso dos res!ectivos atos, !odendo, !ara tal ,im, re uisitar a ,or$a !:&lica.

O 4)i< te, a o5ri1a23o 'e <elar *ela re1)lari'a'e 'o feitoZ *or issoK ao 7is)ali<ar ),a n)li'a'eK se4a ela a5sol)taK se4a ela relati7aK 'e7erM re(onVe(+Rla 'e ofI(io. Art. -"&K K CPP:
Art. (23. )eli&erando so&re os re uerimentos de !rovas a serem !rodu/idas ou e'i&idas no !len1rio do *:ri, e adotadas as !rovid%ncias devidas, o *ui/ !residente: .6eda$o dada !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

"1=

< Q ordenar1 as dilig%ncias necess1rias !ara sanar ual uer nulidade ou esclarecer ,ato ue interesse ao *ulgamento da causa5 .<nclu4do !ela 7ei n 11.2-9, de 233-0

[Q)alB)er n)li'a'e\K se4a a5sol)taK se4a relati7a.

B. Na se1)n'a instWn(ia Ao 4)l1ar 'eter,ina'o re()rsoK o 4)I<o ad !uem fi(a 7in()la'o ao o54eto 'a i,*)1na23o O tantum devolutum !uanto appelatum Gefeito 'e7ol)ti7o d in8r(ia 'a 4)ris'i23oH. A res*eito:
STF Smula n 9>0 - 13/12/19*3 - Smula da Jurisprudncia Predominante do Supremo ri!unal "ederal # $ne%o ao &e'imento (nterno. )di*+o, (mprensa -acional, 196., p. 01. &eciso do Tribunal - 1ulidade - ,r"Lio de 1ulidade no (ecurso da ,cusao - ,colFimento - (ecurso de $%)cio - (essal!a F n&!a a deciso do trib&na! 3&e aco!Le, contra o r&, n&!idade no ar$^ida no rec&rso da ac&sao, ressa!#ados os casos de rec&rso de o")cio.

Conse1)i,os eEtrair tr+s (on(l)sFes 'a sP,)la 19%: R Nos (asos 'e re()rso 'e ofI(io o tri5)nal 8 li7re *ara re(onVe(er B)alB)er n)li'a'eK se4a ela fa7orM7el o) *re4)'i(ial ao a()sa'oK *ois o reeEa,e ne(essMrio 'e7ol7e ao 4)I<o ad !uem o (onVe(i,ento inte1ral 'a (a)saZ R No re()rso 'a a()sa23o o tri5)nal 8 li7re *ara re(onVe(er B)alB)er n)li'a'e e, *re4)I<o 'o a()sa'oK 'es'e B)e o (onVe(i,ento 'esse 7I(io tenVa si'o 'e7ol7i'o ; a*re(ia23o 'o 4)I<o ad !uemZ R No 4)l1a,ento 'o re()rso 'a a()sa23o o) 'a 'efesaK o tri5)nal 8 li7re *ara re(onVe(er B)alB)er n)li'a'e e, fa7or 'o a()sa'oK ain'a B)e tal ,at8ria n3o tenVa si'o eE*ressa,ente 'e7ol7i'a ao tri5)nalK Va4a 7ista o *rin(I*io 'a re"ormatio in mellius.

5. PRINCPIOS RE6ERENTES TS NU'IDADES 5.1 Prin G#io do #re/"G8o


Pas de nullit? sans grie": n3o Va7erM n)li'a'e se, *re4)I<o. A for,a f)n(iona a*enas (o,o ), ,eio *ara se atin1ir 'eter,ina'a finali'a'e. PortantoK ain'a B)e a for,a n3o tenVa si'o o5ser7a'aK n3o Va7en'o *re4)I<oK n3o Va7erM B)e se falar e, n)li'a'e. Esse *rin(I*io 8 a*li(M7el e, rela23o a a,5as as n)li'a'es Ga5sol)tas e relati7asH. A 'iferen2a 8 B)eK se1)n'o a 'o)trinaK na a5sol)ta o *re4)I<o 8 *res),i'o e na relati7a 'e7e ser (o,*ro7a'o. "1C

So5re o te,a:
Art. 523. ;en"um ato ser1 declarado nulo, se da nulidade no resultar !re*u4/o !ara a acusa$o ou !ara a de,esa.

EE.: in7ers3o 'a or'e, 'e oiti7a 'as teste,)nVas Y se o 4)i< in7erter a or'e, 'e oiti7a 'as teste,)nVasK e, n3o Va7en'o *re4)I<oK (ara(teri<aRse ,era irre1)lari'a'e e n3o n)li'a'e.

Art. 522. ;o ser1 declarada a nulidade de ato !rocessual ue no "ouver in,lu4do na a!ura$o da verdade su&stancial ou na deciso da causa.

Se o ato 'efeit)oso n3o infl)en(ia no res)lta'o final 'o *ro(esso n3o VM *or B)e 'e(larar a n)li'a'e.

5.2 Prin G#io da instr"%enta!idade das 2or%as


To'a for,a *res(rita e, lei 7isa *rote1er al1), interesse o) atin1ir 'eter,ina'a finali'a'e. PortantoK se o ato *ro(ess)al for *rati(a'o e, 'esa(or'o (o, o ,o'elo tI*i(oK a n)li'a'e n3o 'e7e ser re(onVe(i'a (aso a finali'a'e tenVa si'o atin1i'a. Esse *rin(I*ioK se1)n'o a 'o)trinaK 8 a*li(M7el tanto ;s n)li'a'es a5sol)tas B)anto ;s relati7as. EE.: art. .=%K CPP: (o,o sa5e,osK e7ent)ais 7I(ios e, rela23o ; (ita23o '3o ense4o a ),a n)li'a'e a5sol)ta. N3o o5stanteK ,es,o Va7en'o 'efeito 'a (ita23o se o a()sa'o to,ar (i+n(ia 'o *ro(esso e (o,*are(erK o 7I(io estarM (on7ali'a'o.
Art. 583. A ,alta ou a nulidade da cita$o, da intima$o ou noti,ica$o estar1 sanada, desde ue o interessado com!are$a, antes de o ato consumar-se, em&ora declare ue o ,a/ !ara o :nico ,im de argJi-la. D *ui/ ordenar1, todavia, a sus!enso ou o adiamento do ato, uando recon"ecer ue a irregularidade !oder1 !re*udicar direito da !arte.

5.3 Prin G#io da e2i K ia dos atos #ro ess"ais


A n)li'a'e 'o ato *ro(ess)al 'efeit)oso n3o 8 a)to,Mti(aK estan'o se) re(onVe(i,ento (on'i(iona'o ; eEist+n(ia 'e *ron)n(ia,ento 4)'i(ial nesse senti'o. S 'i<erK o ato *ro(ess)al 4)ri'i(a,ente eEistente 8 (onsi'era'o 7Mli'o e efi(a< enB)anto n3o *ro(la,a'a s)a n)li'a'e. Ao (ontrMrio 'o B)e o(orre no 'ireito *ri7a'oK e, B)e a n)li'a'e 8 'e *leno 'ireito Ga)to,Mti(aHK no *ro(esso *enalK a n)li'a'e 'e7e se,*re ser *ro(la,a'aK *or ,ais 1ra7e B)e se4a. PortantoK ain'a B)e Va7en'o n)li'a'e a5sol)taK enB)anto n3o *roferi'aK o ato *ro')< to'os os se)s efeitos. EE.: ,an'a'o 'e *ris3o se, f)n'a,enta23o i'^nea Y enB)anto o a()sa'o n3o (onse1)irK *or ,eio 'e >CK (assar a 'e(is3oK a *ris3o *o'erM o(orrer. "1!

5.& Prin G#io da restri-.o #ro ess"a! 7 de reta-.o da ine2i K ia


A in7ali'a23o 'e ), ato *ro(ess)al 'efeit)oso so,ente *o'e o(orrer se Vo)7er instr),ento a'eB)a'o e 'es'e B)e o ,o,ento ain'a se4a o*ort)no. EE.: ),a n)li'a'e a5sol)ta *o'e ser ar1)I'a 'e*ois 'o trWnsito e, 4)l1a'o 'a senten2aJ Para res*on'er essa *er1)ntaK *ri,eira,enteK 'e7e,os analisar se eEiste al1), instr),ento (a*a< 'e ser7ir *ara (ontestar essa n)li'a'e. Q)al seria essa instr),entoJ Neste (asoK terIa,os o >C e a re7is3o (ri,inalK B)e *o'eria, ser )sa'os e, (aso 'e senten2a (on'enat6ria o) a5sol)t6ria i,*r6*ria. To'a7iaK estan'o 'iante 'e ),a senten2a a5sol)t6ria *r6*ria ei7a'a 'e n)li'a'e a5sol)ta GeE.: 4)i< fe'eral B)e a5sol7e s)4eito B)e (o,ete (ri,e ,ilitarHK n3o VM B)e se falar e, re(onVe(i,ento *osterior 'e n)li'a'e G*6s trWnsito e, 4)l1a'oHK 7e< B)e ineEiste instr),ento a'eB)a'o *ara tal fi, Ga re7is3o (ri,inal 8 se,*re pro reuK n)n(a pro societateH.

Aten23o ao art. .=1K CPP: ,ar(o te,*oral *ara a ar1)i23o 'a n)li'a'e relati7a:
Art. 581. As nulidades devero ser argJidas: < - as da instru$o criminal dos !rocessos da com!et%ncia do *:ri, nos !ra/os a ue se re,ere o art. (325 .at as alega$Hes orais0 << - as da instru$o criminal dos !rocessos de com!et%ncia do *ui/ singular e dos !rocessos es!eciais, salvo os dos Ca!4tulos C e Cll do K4tulo << do 7ivro <<, nos !ra/os a ue se re,ere o art. 5335 <<< - as do !rocesso sum1rio, no !ra/o a ue se re,ere o art. 538, ou, se veri,icadas de!ois desse !ra/o, logo de!ois de a&erta a audi%ncia e a!regoadas as !artes5 <C - as do !rocesso regulado no Ca!4tulo C<< do K4tulo << do 7ivro <<, logo de!ois de a&erta a audi%ncia5 C - as ocorridas !osteriormente B !ron:ncia, logo de!ois de anunciado o *ulgamento e a!regoadas as !artes .art. ((805 C< - as de instru$o criminal dos !rocessos de com!et%ncia do =u!remo Kri&unal Pederal e dos Kri&unais de A!ela$o, nos !ra/os a ue se re,ere o art. 5335 C<< - se veri,icadas a!@s a deciso da !rimeira inst#ncia, nas ra/Hes de recurso ou logo de!ois de anunciado o *ulgamento do recurso e a!regoadas as !artes5 C<<< - as do *ulgamento em !len1rio, em audi%ncia ou em sesso do tri&unal, logo de!ois de ocorrerem.

5.) Prin G#io da a"sa!idade


""%

O re(onVe(i,ento 'a n)li'a'e 'e ), ato *ro(ess)al *ro7o(a a in7ali'a23o 'os atos 'ele 'e(orrentes. N)li'a'e ori1inMria Gato 1H Y n)li'a'e 'eri7a'a Gato "H: se entre 'ois atos *ro(ess)ais VM ),a rela23o 'e 'e*en'+n(iaK sen'o o *ri,eiro ato 'e(lara'o n)loK a n)li'a'e a(a5a *or (onta,inar o se1)n'o. O eEe,*lo (lMssi(o 8 o 'a (ita23o: Va7en'o 7I(io 'e (ita23o Gato 1H os atos se1)intes GeE.: (onstit)i23o 'e a'7o1a'oK oiti7a 'as teste,)nVas et(.H ser3o (onta,ina'osK e o 4)i< serM o5ri1a'o a an)lar n3o a*enas a (ita23oK ,as to'a a (a'eia 'e atos 'ela 'e(orrentes. So5re o te,a: art. .=&K `1_K CPP:
1o A nulidade de um ato, uma ve/ declarada, causar1 a dos atos ue dele diretamente de!endam ou se*am conse J%ncia.

C)i'a'o: essa rela23o 'e 'e*en'+n(ia n3o 8 ,era,ente (ronol61i(a Gne, to'os os atos *ro(ess)ais s)5seB)entes ser3oK ne(essaria,enteK n)losH.

5.5 Prin G#io da onser3a-.o dos atos #ro ess"ais E#rin G#io do on2ina%ento das n"!idadesF
De7e ser *reser7a'a a 7ali'a'e 'os atos *ro(ess)ais B)e n3o 'e*en'a, 'e ato anterior 'e(lara'o in7Mli'o. N3o Va7en'o rela23o 'e 'e*en'+n(ia n3o VM ,oti7o *ara 'e(larar a n)li'a'e. EE.: senten2a e, B)e o 4)i< 'eiEa 'e f)n'a,entar a*enas a fiEa23o 'o re1i,e ini(ial 'e (),*ri,ento. N3o VM 4)stifi(ati7a *ara se an)lar a senten2a (o,o ), to'oZ o tri5)nal 'e7e se li,itar a 'e(larar a n)li'a'e 'a senten2a a*enas e, rela23o ; fiEa23o 'o re1i,e. Art. "-CK CPC:
Art. 2(-. Anulado o ato, re!utam-se de nen"um e,eito todos os su&se Jentes, ue dele de!endam5 todavia, a nulidade de uma !arte do ato no !re*udicar1 as outras, ue dela se*am inde!endentes.

5.9 Prin G#io do interesse


NenV),a *arte *o'e ar1)ir n)li'a'e relati7a referente ; for,ali'a'e ()4a o5ser7Wn(ia interesse a*enas ; *arte (ontrMria. Art. .9.K CPP:
Art. 525. ;en"uma das !artes !oder1 argJir nulidade a ue "a*a dado causa, ou !ara ue ten"a concorrido, ou re,erente a ,ormalidade cu*a o&serv#ncia s@ B !arte contr1ria interesse.

C)i'a'o:

""1

R Esse *rin(I*io N0O se a*li(a ao MPK B)e *o'e ar1)ir n)li'a'e relati7a e, fa7or 'o a()sa'oZ R Esse *rin(I*io N0O se a*li(a ;s n)li'a'e a5sol)tas. O) se4a: o r8) n3o *o'e ar1)ir n)li'a'e relati7a referente a for,ali'a'e B)e s6 interesse ; a()sa23o. EE.: a)s+n(ia 'o *ro,otor ; a)'i+n(ia 'e instr)23o Y a 'efesa N0O *o'e ar1)ir a n)li'a'e 'a a)'i+n(ia 'e7i'o ; a)s+n(ia 'o MP.

5.? Prin G#io da !ea!dade Eo" #rin G#io da 0oaR24F


NenV),a *arte *o'e ar1)ir n)li'a'e *ara a B)al tenVa (on(orri'o. C)i'a'o: se1)n'o a 'o)trina B)e *re7ale(e o *rin(I*io seria a*li(a'o a*enas e, rela23o ;s n)li'a'es relati7as. Art. .9.K CPP:
Art. 525. ;en"uma das !artes !oder1 argJir nulidade a ue "a*a dado causa, ou !ara ue ten"a concorrido, ou re,erente a ,ormalidade cu*a o&serv#ncia s@ B !arte contr1ria interesse.

EE.: (o,o sa5e,osK as *e1)ntasK (onfor,e o art. "1"K 'e7e, ser feitas *elas *r6*rias *artes 'ireta,ente *ara as teste,)nVas eK so,ente 'e*oisK *elo 4)i< GeEa,e 'ireto e (r)<a'oH. Te, a(onte(i'oK to'a7iaK 'e o 4)i< fa<er as *er1)ntas e, *ri,eiro l)1ar. Neste (asoK ele in'a1a as *artes B)anto ; *ossi5ili'a'e 'e *er1)ntar *ri,eiro e re1istra a res*osta e, ata. Se as *artes (on(or'a, (o, a n)li'a'e G7iola23o ao art. "1"HK n3o *o'er3oK *osterior,enteK ale1MRla.

5.@ Prin G#io da on3a!ida-.o


A *ala7ra [(on7ali'ar\ si1nifi(a re,o7er o 'efeitoZ sanear o 7I(io. Assi,K *or (onta 'esse *rin(I*ioK ), ato *ro(ess)al ini(ial,ente i,*erfeito *o'erM ser (onsi'era'o 7Mli'oK seK 'e al1),a for,aK for *ossI7el sanear se) 'efeito. A 'o)trina en),era al1),as (a)sas 'e (on7ali'a23o B)e ,ere(e, aten23o es*e(ial: R :uprimento: (o,*letaRse ),a *arte o,issa 'o ato GeE.: a'ita,entoHZ Art. .9!K CPP:
Art. 529. As omissHes da den:ncia ou da uei'a, da re!resenta$o, ou, nos !rocessos das contraven$Hes !enais, da !ortaria ou do auto de !riso em ,lagrante, !odero ser su!ridas a todo o tem!o, antes da senten$a ,inal.

R 7ati"icao: (onfir,aRse ), ato anterior,ente *rati(a'oZ EE.: art. .9CK CPP:


Art. 52-. A nulidade !or ilegitimidade do re!resentante da !arte !oder1 ser a todo tem!o sanada, mediante rati,ica$o dos atos !rocessuais.

"""

,a1ine B)e ),a B)eiEa tenVa si'o ofere(i'a *or ), ,enor 'e 1C anosK 7Iti,a 'e (ri,e 'e a23o *enal *ri7a'a. Neste (asoK Va7en'o ratifi(a23o *osterior *or se) re*resentante n3o VM B)e se falar e, n)li'a'e. R #recluso: *er'a 'e ), 'ireito o) fa()l'a'e *or se) n3o eEer(I(io no te,*o G*re(l)s3o te,*oral O eE.: n3o ale1a a n)li'a'e relati7a no *ra<oHK *or (onta 'a in(o,*ati5ili'a'e 'e ), ato *ro(ess)al e, rela23o a o)tro 4M *rati(a'o G*re(l)s3o l61i(a O eE.: ren)n(ia'o o 'ireito ao re()rsoK n3o *o'e a *arte 'e*ois re(orrerH o) *or (onta 'e se) eEer(I(io G*re(l)s3o (ons),ati7a O eE.: 4M inter*osto o re()rso n3o *o'e ser no7a,ente inter*ostoHZ R #rolao da sentena GPa)lo Ran1elH: *or ,ais B)e Va4a ),a n)li'a'eK se 7is)ali<aRse B)e 4M 8 *ossI7el *roferir ),a senten2a 'e ,8rito e, fa7or 'a *arte *re4)'i(a'a n3o VM *or B)e 'e(larMRla. EE.: in8*(ia 'a *e2a a()sat6riaZ Art. "-!K `"_K CPC:
2o Iuando !uder decidir do mrito a ,avor da !arte a uem a!roveite a declara$o da nulidade, o *ui/ no a !ronunciar1 nem mandar1 re!etir o ato, ou su!rir-l"e a ,alta.

sso ta,58, 8 (Va,a'o 'e [teoria 'a (a)sa ,a')ra\. R Coisa julgada: for,a ),a i,)ta5ili'a'e e, torno 'a 'e(is3oZ *ortantoK a *artir 'o ,o,ento e, B)e VM o trWnsito e, 4)l1a'o o 'efeito 4M n3o ,ais *o'erM ser B)estiona'o. C)i'a'o: a (oisa 4)l1a'a (o,o *re(l)s3o ,MEi,a 7ale a*enas nos (asos 'e senten2a a5sol)t6ria *r6*riaK 7e< B)e na senten2a (on'enat6ria e na a5sol)t6ria i,*r6*ria serM *ossI7elK ,es,o a*6s o trWnsito e, 4)l1a'oK i,*)1nar ),a n)li'a'e a5sol)taK se4a *or ,eio 'e >CK se4a *ela re7is3o (ri,inal.

""&

TEMA 8: MEDIDAS ASSECURAT RIAS


1. PRE=IS+O 'E;A'
As ,e'i'as asse()rat6rias est3o trata'as a *artir 'o art. 1". 'o CPPK no (a*It)lo A [Das ,e'i'as asse()rat6rias\K B)e estM 'entro 'o tIt)lo 'os *ro(e'i,entos in(i'entais.

2. CONCEITO
S3o ,e'i'as (a)telares 'e nat)re<a *atri,onial ()4o o54eti7o 8 asse1)rar o (onfis(o (o,o efeito 'a (on'ena23oK 1arantir a f)t)ra in'eni<a23o o) re*ara23o 'o 'ano (a)sa'o ; 7Iti,a 'a infra23o *enalK o *a1a,ento 'as 'es*esas *ro(ess)ais o) 'as *enas *e()niMriasK sen'o PteisK a'e,aisK *ara fins 'e se e7itar B)e o a()sa'o se enriB)e2a ili(ita,ente (o, o *ro')to 'a *rMti(a 'elit)osa.

Arts. !1K CP:


Efeito, genGrico, e e,pecHfico, Art. 91 - =o e,eitos da condena$o: .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 < - tornar certa a o&riga$o de indeni/ar o dano causado !elo crime5 .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 << - a !erda em ,avor da Nnio, ressalvado o direito do lesado ou de terceiro de &oa-,: .6eda$o dada !ela 7ei n 8.239, de 11.8.19-(0 .con,isco0 a0 dos instrumentos do crime, desde ue consistam em coisas cu*o ,a&rico, aliena$o, uso, !orte ou deten$o constitua ,ato il4cito5 &0 do !roduto do crime ou de ual uer &em ou valor ue constitua !roveito au,erido !elo agente com a !r1tica do ,ato criminoso.

O 1ran'e *ro5le,a 'os efeitos 'a (on'ena23o 8 B)e eles s6 ser3o le7a'os a'iante a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'a (on'ena23oK o B)eK (o,o sa5e,osK 'e,ora ,)itos anos. Assi,K o B)e nor,al,ente o(orre 8 B)e o a()sa'o 'ila*i'a to'o se) *atri,^nioK eEata,ente 7isan'o res1)ar'arRse 'e ),a *ossI7el o5ri1a23o 'e in'eni<ar *elo 'elito. S aB)i B)e 7is)ali<a,os a i,*ortWn(ia 'as ,e'i'as asse()rat6riasK B)e asse1)ra, B)e o *atri,^nio 'o r8) este4a *rote1i'o *ara 1arantir os efeitos 1en8ri(os 'a (on'ena23o.

3. JURISDICIONA'IDADE
As ,e'i'as asse()rat6rias s6 *o'e, ser 'e(reta'as *ela a)tori'a'e 4)ri'i(iMria (o,*etente: o *o'er (a)telar 8 inerente ; ati7i'a'e 4)ris'i(ional. Por issoK B)e, *o'e (on(e'er ,e'i'as (a)telares 8 a*enas o Po'er J)'i(iMrio. ""-

A *r6*ria CR:BK e, se) art. ._K L AK en)n(ia B)e a *ri7a23o 'a li5er'a'e e 'os 5ens a*enas *o'e o(orrer e, Va7en'o o 'e7i'o *ro(esso le1al:
1)= K ningu?m serF privado da liberdade ou de seus bens sem o devido processo legalL

Al8, 'issoK essas ,e'i'as asse()rat6rias N0O *o'e, ser 'e(reta'as *or CP . A CP *o'e at8 'e(retar B)e5ra 'e si1ilosZ to'a7iaK n)n(a terM (o,*et+n(ia *ara 'e(retar a in'is*oni5ili'a'e 'e 5ens *arti()laresK B)e n3o fa< *arte 'o *o'er in7esti1ati7o inerente ; CP K sen'o ), *ro(e'i,ento (a)telar. Nesse senti'o: ST: MS "&.-99.

S *ossI7el a 'e(reta23o 'e ofI(io 'as ,e'i'as (a)telaresJ Na 7er'a'eK as ,e'i'as (a)telares s6 *o'e, ser 'e(reta'as 'e ofI(io na fase JUD C AL. S B)eK nos ,es,os ,ol'es B)e a *ris3o *re7enti7a e 'as 'e,ais ,e'i'as (a)telares 'i7ersas 'a *ris3oK o 4)i< 'e7e se a5ster 'e 'e(retar ,e'i'as na fase in7esti1at6riaK so5 *ena 'e 7iolar o *r6*io siste,a a()sat6rio. Assi,K na fase in7esti1at6riaK as (a)telares s6 *o'e, ser 'e(reta'as *elo 4)i< ,e'iante *ro7o(a23o.

&. PRESSUPOSTOS
As ,e'i'as asse()rat6riasK (o,o 7istoK s3o ,e'i'as (a)telares 'e nat)re<a *atri,onial. Co,o to'a e B)alB)er ,e'i'a (a)telarK elas est3o (on'i(iona'as ; *resen2a 'o "umus boni iures G"umus comissi delictiH e 'o periculum in mora Gpericulum libertatisH. So5re o te,a: art. 1"9K CPP:
Art. 122. Para a decreta$o do se Jestro, &astar1 a e'ist%ncia de ind4cios veementes da !roveni%ncia il4cita dos &ens.

Te,osK neste arti1oK (lara,enteK a ne(essi'a'e 'o "umus comissi delicti. nteressante *er(e5er B)e o 'is*ositi7o na'a fala B)anto ao *eri1o. To'a7iaK a 'o)trina 8 )nIssona: n3o o5stante o arti1o referirRse a*enas ao "umusK *ara a 'e(reta23o 'a (a)telarK ta,58, o periculum 'e7e ser e7i'en(ia'o.

). CONTRADITURIO PRS=IO
No CPPK B)an'o o5ser7a,os as ,e'i'as asse()rat6rias Gart. 1". ao art. 1--H 'e7e,os ter o se1)inte ()i'a'o: B)anto ;s ,e'i'as asse()rat6rias *atri,oniaisK na'a 'i< a lei e, rela23o ao (ontra'it6rio *r87io. Por issoK a 'o)trina (ost),a enten'er B)e o (ontra'it6rioK nesses (asosK seria 'iferi'o Go a()sa'o s6 teria (i+n(ia 'a ,e'i'a a*6s s)a 'e(reta23oH. To'a7iaK o *rofessor 'is(or'a. sso *orB)e e, "%11 entro) e, 7i1or a Lei 1".-%&K B)e altero) a *ris3o e *asso) a *re7er o `&_ 'o art. "C"K CPPK o B)al instit)i) o (ontra'it6rio *r87io B)anto ;s ,e'i'as (a)telares 'e nat)re<a *essoal: "".

3o 6essalvados os casos de urg%ncia ou de !erigo de ine,ic1cia da medida, o *ui/, ao rece&er o !edido de medida cautelar, determinar1 a intima$o da !arte contr1ria, acom!an"ada de c@!ia do re uerimento e das !e$as necess1rias, !ermanecendo os autos em *u4/o. .<nclu4do !ela 7ei n 12.(33, de 23110.

Dessa for,aK o (ontra'it6rio e, rela23o ;s ,e'i'as (a)telares 'e nat)re<a *essoalK B)e antes era 'iferi'oK *assa a ser *r87io. Assi,K se o le1isla'or *re7i) o (ontra'it6rio *r87io e, rela23o ;s ,e'i'as *essoaisK essa *re7is3o ta,58, se esten'eria ;s 'a nat)re<a *atri,onial. A re1raK *ortantoK serM o (ontra'it6rio *r87ioK sal7o se Vo)7er ris(o 'e inefi(M(ia 'a ,e'i'a.

5. SEQUESTRO 5.1 Con eito


O seB)estro 8 ),a ,e'i'a (a)telar *atri,onial f)n'a'a no interesse *ri7a'o 'o ofen'i'o na re*ara23o 'o 'ano (a)sa'o *elo 'elito e no interesse *P5li(o 'e )lterior *er'i,ento 'e 5ens (o,o efeito 'a (on'ena23o B)e re(ai so5re 5ens o) 7alores a'B)iri'os *elo in7esti1a'o (o, os *ro7entos 'a infra23oK *o'en'o in(i'ir so5re 5ens ,67eis e i,67eisK ain'a B)e e, *o'er 'e ter(eiros. A *ala7ra [seB)estro\ n3o 8 )sa'a 'e for,a ,)ito t8(ni(a *elo CPPK 4M B)e o seB)estro re(ai so5re o *ro')to in'ireto 'a infra23o *enal: 5ens e 7alores a'B)iri'os *elo a()sa'o (o, o 'inVeiro *ro7eniente 'a infra23o *enal. Se esti7er,os 'iante 'o *ro')to 'ireito 'a infra23o *enal a ,e'i'a (orreta 8 a a*reens3o. EE. 1: o trafi(ante 'e 'ro1as ,ant8, e, s)a (asa .%%.%%%K%%K 7alor este B)e 8 o *ro')to 'ireto 'a infra23o eK (o,o talK 'e7e ser o54eto 'e a*reens3o Ga B)al *o'e ser 'eter,ina'a *elo 4)i< o) at8 ,es,o *ela a)tori'a'e *oli(ial O eE.: o *oli(ial B)e en(ontra 'inVeiro na (asa 'o trafi(ante *o'e ,an'ar a*reen'erH. EE. ": o trafi(ante (o,*ra ), (arro 'e .%%.%%%K%% (o, o *ro')to 'o trMfi(o. TrataRseK (lara,enteK 'e *ro')to in'ireto 'a infra23o *enalK o B)al 'e7e ser o54etoK *ortantoK 'e seB)estro.

Aten23o ; (ara(terIsti(a 'a referi5ili'a'e: a*enas 8 *ossI7el 'e(retar o seB)estro e, rela23o a 5ens e 7alores B)e este4a,K 'e al1), ,o'oK rela(iona'os ; *rMti(a (ri,inosaZ o 5e, seB)estra'o 'e7e ser se,*re *ro')to in'ireto 'o (ri,e.

O seB)estro *o'e re(air so5re 5ens ,67eis o) i,67eis: R E, se tratan'o 'e 5ens i,67eis 'e7e Va7er a ins(ri23o no re1istro 'e i,67eis *ara se e7itar ),a 7en'a fra)')lenta. ""9

Art. 12-. 6eali/ado o se Jestro, o *ui/ ordenar1 a sua inscri$o no 6egistro de <m@veis.

R Re(ain'o o seB)estro so5re 5ens ,67eis 8 *ossI7elK a 'e*en'er 'o (aso (on(retoK o re1istro e, 6r13os *r6*rios GeE.: DetranH.

E, rela23o ao 5e, 'e fa,Ilia 7ale le,5rar B)e a Lei C.%%!c!% 'eter,ina B)e s)a i,*enVora5ili'a'e n3o se o*Fe (aso o 5e, tenVa si'o a'B)iri'o (o, o *ro')to 'e (ri,e:
Art. 3 A im!en"ora&ilidade o!on4vel em ual uer !rocesso de e'ecu$o civil, ,iscal, !revidenci1ria, tra&al"ista ou de outra nature/a, salvo se movido: .situa$Hes em ue no incide a im!en"ora&ilidade0 C< - !or ter sido ad uirido com !roduto de crime ou !ara e'ecu$o de senten$a !enal condenat@ria a ressarcimento, indeni/a$o ou !erdimento de &ens.

O seB)estro *o'e re(air in(l)si7e so5re 5ens B)e 4M tenVa, si'o transferi'os a ter(eiros. Pro7a 'isso 8 o art. 1".K CPP:
Art. 125. Ca&er1 o se Jestro dos &ens im@veis, ad uiridos !elo indiciado com os !roventos da in,ra$o, ainda ue *1 ten"am sido trans,eridos a terceiro.

A Lei 'e La7a1e, 'e Ca*itais *re7+ ain'a a *ossi5ili'a'e 'e no,ea23o 'e ), a',inistra'or 'e 5ens.

5.2 Pro edi%ento do se>"estro


.egitimidade *ara reB)erer o seB)estro: R MPZ R Ofen'i'oZ R A)tori'a'e *oli(ialZ A*esar 'o sil+n(io le1alK a 'o)trina ta,58, in(l)i aB)i o assistente 'a a()sa23o: o assistente *o'e reB)erer a 'e(reta23o 'e (a)telares 'e nat)re<a *essoal O se *o'e reB)erer o ,aisK n3o VM ,oti7o *ara n3o *o'er reB)erer o ,enos.
Art. 128. D *ui/, de o,4cio .s@ na ,ase *udicial0, a re uerimento do >inistrio P:&lico ou do o,endido, ou mediante re!resenta$o da autoridade !olicial, !oder1 ordenar o se Jestro, em ual uer ,ase do !rocesso ou ainda antes de o,erecida a den:ncia ou uei'a.

;omento: ""=

R D)rante as in7esti1a2FesZ e R No ()rso 'o *ro(esso *enal.

&o controlada: Consiste no retar'a,ento 'a inter7en23o *oli(ial *ara B)e se '+ no ,o,ento ,ais o*ort)no. A a23o (ontrola'a n3o 7ale a*enas *ara a *ris3oK *o'en'o ta,58, ser a'ota'a e, rela23o ;s ,e'i'as ase()rat6rias. Neste *ontoK 'e7e,os *restar aten23o ao art. 9%K `-_K 'a Lei 'e Dro1as e ao art. -_RB 'a Lei 'e La7a1e,:
(o A ordem de a!reenso ou se Jestro de &ens, direitos ou valores !oder1 ser sus!ensa !elo *ui/, ouvido o >inistrio P:&lico, uando a sua e'ecu$o imediata !ossa com!rometer as investiga$Hes. Art. (o-S. A ordem de !riso de !essoas ou as medidas assecurat@rias de &ens, direitos ou valores !odero ser sus!ensas !elo *ui/, ouvido o >inistrio P:&lico, uando a sua e'ecu$o imediata !uder com!rometer as investiga$Hes. .<nclu4do !ela 7ei n 12.2-3, de 23120

5.3 De2esa
&0 Embargos do acusado O Pni(o f)n'a,ento B)e o a()sa'o *o'e )tili<ar nos e,5ar1os 8 o 'e B)e os 5ens fr)to 'o seB)estro n3o s3o *ro')tos in'iretos 'a infra23o *enal. sto 8: o a()sa'o 'e7e *ro7ar B)e os 5ens fora, a'B)iri'os 'e for,a lI(ita. Neste (asoK o ^n)s 'a *ro7a B)anto ; li(it)'e 'a aB)isi23o 'os 5ens re(ai so5re o a()sa'oK *elo ,enos ')rante o ()rso 'o *ro(esso Gn3o Va7en'o B)e se falar e, 7iola23o ; *res)23o 'a ino(+n(iaH.
Art. 133. D se Jestro !oder1 ainda ser em&argado: < - !elo acusado, so& o ,undamento de no terem os &ens sido ad uiridos com os !roventos da in,ra$o5

Nesse senti'o: STJ RMS "C.9"=: nesse 4)l1a'oK o 5e, Va7ia si'o a'B)iri'o *elo a()sa'o e, 1.!C=K ,as o (ri,e Va7ia si'o (o,eti'o a*enas e, ".%%". O a()sa'oK ent3oK *or ,eio 'os e,5ar1osK *ro7o) a ineEist+n(ia 'a (ara(terIsti(a 'a referi5ili'a'eK 'e,onstran'oK *ela in(o,*ati5ili'a'e (ronol61i(aK B)e o 5e, n3o era *ro')to in'ireto 'o (ri,e.

Aten23o: ')as leis eEi1e, o (o,*are(i,ento *essoal 'o a()sa'o (o,o (on'i23o *ara a o*osi23o 'os e,5ar1osK a sa5er: R Lei 'e La7a1e,: art. -_K `&_ ""C

3o ;en"um !edido de li&era$o ser1 con"ecido sem o com!arecimento !essoal do acusado ou de inter!osta !essoa a ue se re,ere o caput deste artigo, !odendo o *ui/ determinar a !r1tica de atos necess1rios B conserva$o de &ens, direitos ou valores, sem !re*u4/o do dis!osto no 1o. .6eda$o dada !ela 7ei n 12.2-3, de 23120

R Lei 'e Dro1as: art. 9%K `&_


3o ;en"um !edido de restitui$o ser1 con"ecido sem o com!arecimento !essoal do acusado, !odendo o *ui/ determinar a !r1tica de atos necess1rios B conserva$o de &ens, direitos ou valores.

O le1isla'orK neste *ontoK an'o) 5e,K 7e< B)eK nesses 'ois (ri,esK e, re1raK s3o en(ontra'os os 5ensK ,as o a()sa'o 8 fora1i'o. Assi,K a lei i,*Fe o (o,*are(i,ento *essoal 'o a()sa'oK (o,o for,a 'e [for2MRlo a a*are(er\.

So5re os e,5ar1os 8 i,*ortante ressaltar B)e eles s6 *o'er3o ser 4)l1a'os a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'a senten2a (on'enat6ria. sso *ara B)e as ,ei'as asse()rat6rias *ossa, efeti7a,ente res1)ar'ar o (onfis(o e a re*ara23o 'o 'ano.
Art. 133. Par1gra,o :nico. ;o !oder1 ser !ronunciada deciso nesses em&argos antes de !assar em *ulgado a senten$a condenat@ria.

)0 Embargos de terceiro estran,o 6 in"rao penal Esta,os 'iante 'e ), ter(eiro (o,*leta,ente estranVo ; infra23o B)e te, se) 5e, seB)estra'oK *. eE.: ), (on'^,inoK ), s6(io et(. Art. 1"!K CPP:
Art. 129. D se Jestro autuar-se-1 em a!artado e admitir1 em&argos de terceiro.

Art. 1.%-9K CPC:


Art. 1.3(2. Iuem, no sendo !arte no !rocesso, so,rer tur&a$o ou es&ul"o na !osse de seus &ens !or ato de a!reenso *udicial, em casos como o de !en"ora, de!@sito, arresto, se Jestro, aliena$o *udicial, arrecada$o, arrolamento, invent1rio, !artil"a, !oder1 re uerer <"e se*am manutenidos ou restitu4dos !or meio de em&argos.

Esses e,5ar1os 'e ter(eiro ser3o a*re(ia'os *elo 4)i< (ri,inal GB)e foi B)e, 'e(reto) o seB)estroH. Al8, 'issoK na'a 'i< a lei B)anto ao ,o,ento *ara s)a a*re(ia23oK ,as a 'o)trina enten'e B)e esses e,5ar1os 'e7e, ser a*re(ia'os a*6s o en(erra,ento 'e s)a instr)23o *ro5at6ria. sso *orB)e n3o fa< senti'o B)e ), ter(eiro (o,*leta,ente ""!

estranVo ; infra23o tenVa se)s 5ens seB)estra'os at8 o trWnsito e, 4)l1a'o 'a senten2a (on'enat6ria.

C0 Embargos do terceiro que adquiriu onerosamente o bem do acusado9 tendo o "eito de boa "! N3o se trata ,ais 'e ), ter(eiro (o,*leta,ente estranVoK ,as 'e ),a *essoa B)eK n3o o5stante n3o tenVa *arti(i*a'o 'ireta,ente 'a infra23oK te7e al1), ti*o 'e (ontato (o, os 5ens *ro')to 'o (ri,e. O ter(eiro 'e7erM 'e,onstrar 1. Q)e a trans,iss3o 'o 5e, se 'e) a tIt)lo onerosoZ e ". Q)e a aB)isi23o se 'e) 'e 5oaRf8b Go a'B)irente 'e7e *ro7ar B)e n3o sa5ia 'a *rMti(a 'elit)osaH. bTen'o o ter(eiro (onVe(i,ento B)anto a ori1e, ilI(ita 'o 5e, B)e lVe foi transferi'o Ga)s+n(ia 'e 5oaRf8H 8 657io B)e o 5e, *o'erM ser o54eto 'e seB)estro.
Art. 133. D se Jestro !oder1 ainda ser em&argado: << - !elo terceiro, a uem "ouverem os &ens sido trans,eridos a t4tulo oneroso, so& o ,undamento de t%-los ad uirido de &oa-,.

Esses e,5ar1os Gassi, (o,o os 'o a()sa'oH s6 ser3o a*re(ia'os a*6s o trWnsito e, 4)l1a'o 'a senten2a (on'enat6ria.

Al8, 'esses tr+s instr),entos 'e 'efesaK a 'o)trina (ost),a a*ontar a *ossi5ili'a'e 'e )tili<a23o 'a a*ela23o e 'e i,*etra23o 'e ,an'a'o 'e se1)ran2a Gno (aso 'e 'e(is3o 4)'i(ial (ontra a B)al Va4a *re7is3o 'e re()rso B)e n3o tenVa efeito s)s*ensi7oH.

5.& 'e3anta%ento do se>"estro


[Le7anta,ento\ si1nifi(a a *er'a 'a efi(M(ia 'a ,e'i'a (onstriti7a. O) se4a: o seB)estroK *or al1), ,oti7oK *er'e s)a efi(M(ia 'e*ois 'e 'e(reta'o. Mas B)al 8 esse [,oti7o\J R Se a a23o *enal n3o for a4)i<a'a no *ra<o 'e 9% 'iasZ
Art. 131. D se Jestro ser1 levantado: < - se a a$o !enal no ,or intentada no !ra/o de sessenta dias, contado da data em ue ,icar conclu4da a dilig%ncia5

TrataRseK (ont)'oK 'e *ra<o 'e nat)re<a relati7aK B)e *o'e ser *rorro1a'o e, (asos (o,*leEos.

"&%

C)i'a'o (o, a Lei 'e La7a1e, 'e (a*itaisK B)e 'eter,ina ), *ra<o 'e 1"% 'ias Ge n3o 'e 9%H. R A',iss3o 4)'i(ial 'e (a)23o *resta'a *or ter(eiroZ O ter(eiro *resta ),a (a)23o *ara s)5stit)ir o 5e, seB)estra'o.
Art. 131. D se Jestro ser1 levantado: << - se o terceiro, a uem tiverem sido trans,eridos os &ens, !restar cau$o ue assegure a a!lica$o do dis!osto no art. 8(, <<, &, segunda !arte, do C@digo Penal .art. 91, <<, &, segunda !arte, CP05

R EEtin23o 'a *)ni5ili'a'e o) a5sol7i23o 'o a()sa'o.


Art. 131. D se Jestro ser1 levantado: <<< - se ,or *ulgada e'tinta a !uni&ilidade ou a&solvido o ru, !or senten$a transitada em *ulgado.

C)i'a'o: a lei 'i< B)e essa senten2a a5sol)t6ria *re(isa transitar e, 4)l1a'o. To'a7iaK a senten2a a5sol)t6ria *ro')< se)s efeitos 'e ,aneira i,e'iata. Dessa for,aK n3o VM *or B)e eEi1ir o trWnsito e, 4)l1a'o *ara B)e se4a feito o le7anta,ento. EE.: i,a1ine B)e o 4)i< tenVa 'e(reta'o o seB)estro 'e ), (arro B)e teria si'o a'B)iri'o (o, o *ro')to 'e ), f)rto. Se o a()sa'o 8 a5sol7i'o na *ri,eira instWn(iaK aB)ela 'e(is3o 4M *oss)i se)s efeitos 'e i,e'iato Ga a*ela23o (ontra a senten2a a5sol)t6ria n3o 8 'ota'a 'e efeito s)s*ensi7oH. PortantoK a (onstri23o B)e re(aIa so5re o 7eI()lo 'e7e ser le7anta'a e ele 'e7e ser restit)I'o. Aten23o: ne, a senten2a a5sol)t6ria *or a)s+n(ia 'e *ro7as ne, a eEtin23o 'a *)ni5ili'a'e N0O fa<e, (oisa 4)l1a'a no (I7el. Nesses (asosK (ontin)a sen'o *ossI7el B)e a 7Iti,a 5)sB)e a re*ara23o no W,5ito (I7el. R Pro'e(+n(ia 'os e,5ar1os. Ta,58, a(arreta no le7anta,ento.

9. ESPECIA'IZA*+O E INSCRI*+O DA :IPOTECA 'E;A'

9.1 Con eito


A Vi*ote(a 8 ), 'ireito real 'e 1arantia instit)I'o so5re i,67el alVeio 'e ,o'o a asse1)rar o (),*ri,ento 'e o5ri1a23o 'e ()nVo *atri,onialK se, B)e o(orra a transfer+n(ia 'a *osse 'o 5e, 1ra7a'o *ara o (re'or. A Vi*ote(a *o'e ser: R Con7en(ionalZ R J)'i(ialZ "&1

R Le1al: res)lta 'e leiK B)e a instit)i e, fa7or 'e 'eter,ina'as *essoasK e, 7irt)'e 'e sit)a23o *e()liar e, B)e se en(ontra,.

Ao *ro(esso (ri,inal interessa a Vi*ote(a le1alK e a*enas aB)ela *re7ista no art. 1.-C!K K CC:
Art. 1.(-9. A lei con,ere "i!oteca: <<< - ao o,endido, ou aos seus "erdeiros, so&re os im@veis do delin Jente, !ara satis,a$o do dano causado !elo delito e !agamento das des!esas *udiciais5

A lei *res),e B)e a 7Iti,a 'o (ri,e o5terM a re*ara23o 'o 'ano. Por issoK elaK 'es'e 4MK (onfere 'ireito ; 7Iti,a so5re os 5ens 'o 'elinB)ente. O anti1o CC *re7ia ),a Vi*ote(a le1al 'a'a ; :P so5re os i,67eis 'o a()sa'o. O(orre B)eK (o, o a'7ento 'o no7o CCK essa Vi*6tese N0O ,ais eEiste.

A ins(ri23o 'a Vi*ote(a le1alK ; 'iferen2a 'o seB)estroK 7isa *rote1er a*enas o interesse *ri7a'o. Al8, 'issoK ao (ontrMrio 'o seB)estro B)e re(ai so5re 5ens ,67eis e i,67eis a'B)iri'os (o, o *ro')to 'o (ri,eK a ins(ri23o 'a Vi*ote(a le1al re(ai a*enas so5re os 5ens i,67eis 'o a)tor 'o 'elitoK *or ele a'B)iri'os li(ita,ente. A ins(ri23o 'a Vi*ote(a le1al 8 ),a ,e'i'a s)5si'iMria ; a*reens3o e ao seB)estro: *ri,eira,ente 5)s(aRse a a*reens3oZ 'e*ois o seB)estroK eK s6 na i,*ossi5ili'a'eK )tili<aRse a Vi*ote(a. A ins(ri23o 'a Vi*ote(a le1al N0O *o'e re(air so5re 5ens 'e ter(eiro. C)i'a'o (o, as *essoas 4)rI'i(as: 8 ,)ito (o,), en(ontrar,os 5ens 'o a()sa'o B)e s3o transferi'os a ),a *essoa 4)rI'i(a. Neste (asoK e7i'en(ia'a a (onf)s3o *atri,onialK a ins(ri23o *o'e re(air so5re o 5e, 'a *essoa 4)rI'i(a *erten(ente ao a()sa'o. O 5e, 'e fa,Ilia *o'e ser o54eto 'e ins(ri23o 'e Vi*ote(a le1al Gart. &_K A K C.%%!c!%H. A Vi*ote(a le1al s6 *o'e ser 'e(reta'a ')rante a fase 4)'i(ial. Assi,K (aso Va4a ris(o 'a inefi(M(ia 'a ,e'i'a *o'e ser reB)eri'o o arresto *r87io:
Art. 132. D arresto do im@vel !oder1 ser decretado de in4cio, revogando-se, !orm, se no !ra/o de 15 . uin/e0 dias no ,or !romovido o !rocesso de inscri$o da "i!oteca legal. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.(35, de 23320.

9.2 'e,iti%idade
Re(ai *er(i*)a,ente so5re: "&"

R Ofen'i'oZ R Re*resentante le1alZ R S)(essores. Es*e(ial aten23o 'e7e ser 'is*ensa'a ao art. 1-"K CPP:
Art. 1(2. Ca&er1 ao >inistrio P:&lico !romover as medidas esta&elecidas nos arts. 13( .inscri$o da "i!oteca legal0 e 138, se "ouver interesse da Pa/enda P:&lica, ou se o o,endido ,or !o&re e o re uerer.

Este arti1o 'e7e ser 'i7i'o e, ')as *artes: Le1i,i'a'e 'o MP *ara reB)erer a Vi*ote(a le1al: R E, fa7or 'a :a<en'a PP5li(aZ Os Tri5)nais enten'e, B)e 8 *ossI7el. Parte ,inoritMria 'a 'o)trina 'efen'e B)e a *ri,eira *arte 'o art. 1-" n3o teria si'o re(e*(iona'a *ela CR:B. O *rofessor enten'e B)e essa *arte 'o arti1o n3o 8 ,ais 7Mli'aK *ois: 1. N3o (a5e ,ais ao MP re*resentar os interesses 'a :P: se a :P te, interesse na Vi*ote(a le1alK ela B)e 7enVa ao *ro(essoZ e ". O anti1o CC 'a7a Vi*ote(a ; :PK o B)e o no7o CC n3o fa<. R E, fa7or 'a 7Iti,a *o5re Ge 'es'e B)e n3o Va4a na Co,ar(a Defensoria PP5li(aHZ Contin)a sen'o *ossI7el. De7e,os 'ar a ,es,a inter*reta23o 'a'a ao art. 9CK CPP: in(onstit)(ionali'a'e *ro1ressi7a Y nas (o,ar(as e, B)e n3o VM DefensoriaK o MP ain'a *o'e a1ir e, fa7or 'a 7Iti,a *o5re Gat8 B)e a DP se4a i,*lanta'a e, to'o o *aIsH.

?. ARRESTO
Po'e ser *r87io Gart. 1&9H o) s)5s'iMrio Gart. 1&=H:
Art. 132. D arresto do im@vel !oder1 ser decretado de in4cio, revogando-se, !orm, se no !ra/o de 15 . uin/e0 dias no ,or !romovido o !rocesso de inscri$o da "i!oteca legal. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.(35, de 23320.

Art. 138. =e o res!ons1vel no !ossuir &ens im@veis ou os !ossuir de valor insu,iciente, !odero ser arrestados &ens m@veis suscet4veis de !en"ora, nos termos em ue ,acultada a "i!oteca legal dos im@veis. .6eda$o dada !ela 7ei n 11.(35, de 23320. 1o =e esses &ens ,orem coisas ,ung4veis e ,acilmente deterior1veis, !roceder-se-1 na ,orma do 5o do art. 123. 123 5o Kratando-se de coisas ,acilmente deterior1veis, sero avaliadas e levadas a leilo !:&lico, de!ositando-se o din"eiro a!urado, ou entregues ao terceiro ue as detin"a, se este ,or !essoa id+nea e assinar termo de res!onsa&ilidade.

"&&

2o )as rendas dos &ens m@veis !odero ser ,ornecidos recursos ar&itrados !elo *ui/, !ara a manuten$o do indiciado e de sua ,am4lia.

O B)e 8 o arresto s)5si'iMrio 'e 5ens ,67eisJ :)n(iona (o,o ,e'i'a (a)telar se,elVante ; ins(ri23o 'a Vi*ote(a le1alK *or8, re(ai so5re 5ens ,67eis 'o a()sa'o *or ele o5ti'os 'e ,aneira lI(itaK a ser a'ota'a B)an'o os 5ens i,67eis n3o fore, s)fi(ientes *ara res1)ar'ar a re*ara23o 'o 'ano (a)sa'o *elo 'elito. EE.: Vo,i(I'io B)e tenVa (a)sa'o *re4)I<o 'e 1%%.%%%K%%: 5)s(aRseK *ri,eira,enteK a Vi*ote(a le1al. To'a7iaK n3o ten'o o a()sa'o B)alB)er i,67elK o) o ten'o e, 7alor inferior ; 'I7i'aK )tili<aRse este arresto. E, se tratan'o 'e 5ens fa(il,ente 'eteriorM7eis e f)n1I7eisK *o'er3o ser o54eto 'e aliena23o ante(i*a'a. Nesse (asoK o 5e, 8 le7a'o a leil3o *P5li(o e o 'inVeiro fr)to 'a aliena23o fi(a 1)ar'a'o e, 'e*6sito. A*li(aRse ao arresto s)5si'iMrio o est)'a'o e, rela23o ; ins(ri23o 'a Vi*ote(a le1al.

"&-

S-ar putea să vă placă și