Sunteți pe pagina 1din 5

VERBOS COMPUESTOS DE SUM EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I


Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VII
1







1. VERBOS COMPUESTOS DE SUM

2. TEXTOS


























VERBOS COMPUESTOS DE SUM EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VII
2
1. COMPUESTOS DE SUM

COMPUESTOS DE SUM. El verbo esse forma compuestos con la ayuda de preverbios, que
son generalmente preposiciones. Solamente dos de ellos, possum y prosum tienen un
preverbio inseparable, y presentan diferencias en su flexin.

POSSUM (poder) y PROSUM
INDICATIVO IMPERATIVO SUBJUNTIVO INFINITIVO PARTICIPIO

PRE-
SENTE
Pos-sum
pot-es
pot-est
pos-sumus
pot-estis
pos-sunt
(puedo)



pos-sim
pos-sis
pos-sit
pos-simus
pos-sitis
pos-sint
(pueda)


Pos-se



(poder)

Potens,-entis

(el que puede,
pudiendo)


IMPER-
FECTO
pot-eram
pot-eras
pot-erat
pot-eramus
pot-eratis
pot-erant
(poda...)


pos-se-m
pos-se-s
pos-se-t
pos-se-mus
pos-se-tis
pos-se-nt
(pudiera)




SIS

TE

MA


DE


IN

FEC

TUM

FUTURO
IMPER-
FECTO
Pot-ero
Pot-eris
Pot-erit
Pot-erimus
Pot-eritis
Pot-erunt
(podr)















PERFEC-
TO


potu-i
potu-isti
potu-it
potu-imus
potu-istis
potu-erunt
(pude)



potu-erim
potu-eris
potu-erit
potu-erimus
potu-eritis
potu-erint
(haya podido)

Potu-isse



(haber podido)



PLUS-
CUAM-
PERFEC-
TO

potu-eram
potu-eras
potu-erat
potu-eramus
potu-eratis
potu-erant
(haba podido


potu-issem
potu-isses
potu-isset
potu-issemus
potu-issetis
potu-issent
(hubiera ...)




SIS

TE

MA

DE
PER
FEC
TO

FUTURO

PERFEC-
TO
potu-ero
potu-eris
potu-erit
potu-erimus
potu-eritis
potu-erint
(habr podido













VERBOS COMPUESTOS DE SUM EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VII
3
El preverbio vara segn la forma simple empiece por vocal o por consonante. El verbo prosum
conserva el antiguo prod- delante de vocal, pero ante consonante es siempre pro-; el tema de
perfecto es sin-d: profu-. El verbo possum tiene una doble flexin, porque el prevervio pot- se
transforma en pos- siempre que el verbo comienza por s-.

El tema de perfecto pertenece, en realidad, a otro verbo, un arcaico poteo, cuyo sistema de
presente cay en desuso. Es totalmente regular.

OTROS COMPUESTOS.

A la hora de conjugar: Preverbio + tiempos de sum:

-absum, abes, abesse, afui (estar presente)
-adsum, ades, adesse, adfui (estar ausente)
-desum, dees, deesse, defui (faltar)
-insum, ines, inesse, infui (estar en)
-intersum, interes, interesse, interfui (estar entre, intervenir; interesar)
-obsum, obes, obesse, offui / obfui (ser un obstculo, perjudicar)
-praesum, praees, praeesse, praefui (estar al frente)
-supersum, superes, superesse, superfui (sobrevivir)

ATENCIN: En todos los verbos el pretrito imperfecto de indicativo (aberam, aderam, deeram...)
se puede confundir con un pluscuamperfecto, y el futuro imperfecto (abero, aberis, aberit...)
parece un futuro perfecto o un perfecto de subjuntivo. HAY QUE FIJARSE!, e identificar el verbo
como compuesto de sum.

CONSTRUCCIONES:
Despus del sum, possum es el verbo ms usado en latn:

-construye generalmente con infinitivo: possum dicere...
-absum suele llevar un ablativo de lugar de donde con la preposicin ab: ab oppido abesse: estar
lejos de la ciudadela
-adsum puede construir con un dativo de inters, y en tal caso significa ayudar: amici, adeste
nobis: amigos, ayudadnos.
-Otros se construyen con dativo: eis frumentum deerat les faltaba trigo; proelio interfuit tom
parte en el combate; sua pecunia huic obfuit: le ha perjudicado su propio dinero...














VERBOS COMPUESTOS DE SUM EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VII
4
2. TEXTOS


-Dum eo modo equites proeliantur, Bocchus cum peditibus, quos Volux, filius eius, adduxerat
neque in priore pugna, in itinere morati, adfuerant, postremam Romanorum aciem invadunt (Sal.
Bell.Iug. CI, 5)
-Agrigentinum quidem doctum quemdam virum carminibus graecis vaticinatum [esse] ferunt, quae
in rerum natura totoque mundo constarent.. (Cic. De amic. VII/ 24)
-quis est qui id non maximis efferta laudibus ? Cic. De amic. VII/ 24)
-Iamque paulum ab fuga aberant, cum Sulla, profligatis eis quos advorsum ierat, rediens ab latere
Mauris incurrit. (Sal. Bell.Iug. CI, 8)
- ...virtutem non reliquere (3p.pl!!!), neque poterant: (Sal. Bell.Iug.LXXXV, 38)
-Haec enim est tyrannorum vita nimirum in qua nulla fides, nulla caritas, nulla stabilis
benevolentiae potest ese fiducia (Cic. De ami. XIII)
-Sed hoc primum sentio, nisi in bonis amicitiam esse non posse (Cic. De Am.V)
-Dicere etiam solebat ullum esse librum tam malum ut non aliqua parte prodesset (Plinio el Joven,
III- 5, 8-16)
Quod quidem quale sit, etiam in bestiis quibusdam animadverti potest, quae ex se natos ita amant
ad quoddam tempus et ab eis ita amantur, ut facile earum sensus adpareat (Cic.De amic.VIII/27)
-Igitur diu multumque fatigati, tandem in castellum perveniunt, desertum ab ea parte, quod
omnes, sicut aliis diebus, advorsum hostis aderant (Sal. Bell.Iug. XCIV, 3)
-Omnis ingenuorum adest multitudo, etiam tenuissimorum (Cic. Cat. 4, VII, 16)
-Ego vos hortari tantum possum ut amicitiam omnibus rebus humanis anteponatis (Cic. De Am. V)
-Itaque paucis diebus cum auro et argento multo Romam legatos mittit, quis praecipit primum uti
veteres amicos muneribus expleant, deinde novos adquirant, postremo quaecumque possint
largiundo parare ne cunctentur (Sal. Bell.Iug XIII, 6)
- Equidem, ex omnibus rebus quas mihi aut fortuna aut natura tribuit, nihil habeo quod cum
amicitia Scipionis possim comparare (Cic. De amic. 103)
-Nam contra reputando neque maius aliud neque praestabilius invenias, magisque naturae
industriam hominum quam vim aut tempus deesse (Sal. Bell.Iug. I,2)
-Quod in familia nostra fuit, praestitit, uti (=ut) in omnibus bellis asesset vobis (Sal. Bell.Iug. XIV, 3)
- Quam ob rem vita quidem talis fuit vel fortuna vel Gloria ut nihil posset accedere, moriendi autem
sensum celeritas abstulit (Cic.De amic.12)
- Nam vi quidem regere patriam aut parentis, quamquam et possis et delicta corrigas, tamen
inportunum est, cum praesertim omnes rerum mutatione caeadem portendant (Sal. Bell.Iug. III, 2)
- Atque hoc maxime iudicaretur, si quid tale posset contingere, ut aliquis nos deus ex hac hominum
frequentia tolleret et in solitudine uspiam collocaret... (Cic. De amic. 87)
- Equidem, ex omnibus rebus quas mihi aut fortuna aut natura tribuit, nihil habeo quod cum
amicitia Scipionis possim comparare (Cic. De amic. 103)
- Quod in familia nostra fuit, praestitit, uti in omnibus bellis adesset vobis (Sal. Bell.Iug. XIV, 13)
- Quod si exemeris ex rerum natura benevolentiae coniunctionem, nec domus ulla nec urbs stare
poterit, ne agri quidem cultus permanebit. (Cic. De Am. 23)
VERBOS COMPUESTOS DE SUM EN LATN

IES BENICALAP (Valencia) LATN I
Elena Gallardo Pals. Curso 2009-10 EL VERBO LATINO VII
5
-Sed ipse, paucos post annos morbo atque aetate confectus, cum sibi finem vitae adesse
intellegeret, coram amicis et cognatis itemque Adherbale et Hiempsale filiis dicitur huismodi verba
cum Iugurtha habuisse (Sal. Bell. Iug. IX, 4)
--...cum ad me, quod aderam in consilio Laenati et Rupilio consulibus, deprecatum venisset, ut sibi
ignoscerem, hanc causam adferebat, quod... (Cic.De amic.37)
- Hactenus mihi videor de amicitia quid sentirem potuisse dicere; si quae praeterea sunt (credo
autem esse multa), ab iis, si videbitur, qui ista disputant, quaeritote. (Cic. De Amic,24)

S-ar putea să vă placă și