Sunteți pe pagina 1din 52

Proteco de Sobretenses

Luis Cabete Nelson Vieira Pedro Sousa

Sobretenses

So as diferenas de potencial anormais que se produzem num circuito elctrico, como consequncia de diversas perturbaes, sendo susceptveis de danificar os componentes desses sistemas ou de prejudicar a sua correcta explorao, se no forem tomadas medidas de proteco adequadas.

Proteco contra Sobretenses

Tipos de Sobretenses:

Sobretenses Transversais

Sobretenses Longitudinais

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses Transversais

Quando o potencial ultrapassa o seu limite de variao normal Estas sobretenses medem-se em relao terra ou entre condutores Provocam descargas sob a forma de arco elctrico entre condutores ou entre condutores e terra

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses Longitudinais

Quando o gradiente da tenso atinge valores superiores aos que se verificam em condies normais. Manifestam-se entre espiras ou entre dois pontos prximos de um mesmo condutor resultando pequenas fascas que provocam a perfurao dos isolantes.

Proteco contra Sobretenses

Classificao das sobretenses de acordo com a sua origem

Sobretenso Interna

Sobretenso Externa

Proteco contra Sobretenses

Sobretenso Interna

Sobretenso cuja origem se situa no prprio sistema onde se verifica. originada pelo estabelecimento ou pelo corte de determinados circuitos. Incluem-se as chamadas sobretenses de manobra, como as que resultam da abertura de disjuntores ou da ligao das linhas em vazio.

Proteco contra Sobretenses

Sobretenso Externa

Sobretenso cuja origem exterior ao sistema em que se verifica. Incluem-se as sobretenses de origem atmosfrica, devidas aco do raio, bem como as sobretenses devidas comunicao directa ou indirecta de uma instalao elctrica com outra instalao de tenso diferente.

Proteco contra Sobretenses

Efeitos das Sobretenses

Podem colocar vidas humanas em perigo A nvel econmico: - destruio dos equipamentos - interrupo do fornecimento de energia

Proteco contra Sobretenses

Descargas atmosfricas

Proteco contra Sobretenses

Estudo das Descargas Atmosfricas

Nvel Cerunico o nmero de dias em que, durante o ano, se ouve trovejar na regio ou no local considerado. Densidade de descargas no solo o nmero de descargas por quilmetro quadrado e por ano. Ns = Ni ( 0,1+0,35 cos ) representa a latitude da regio considerada

Proteco contra Sobretenses

Curvas de Nvel Cerunico

Proteco contra Sobretenses

Onda de Choque Normalizada 1,2/50

Proteco contra Sobretenses

Equipamentos para proteco contra Descargas Atmosfricas

Pra-Raios - Haste de Franklin - Gaiola de Faraday Descarregadores de Sobretenses (DST) Explosores

Proteco contra Sobretenses

Proteco contra descargas Atmosfricas


1 Interligao das massas metlicas

2 Ligao terra com cabos curtos

3 Colocao de dispositivos de proteco contra sobretenses

Proteco contra Sobretenses

Blindagem

Em linhas fortemente expostas a descargas atmosfricas - Subestaes - Linhas areas de transmisso (as de distribuio no justificam devido aos custos serem elevados)

Proteco contra Sobretenses

Caminhos de fuga

Pelo condutor de terra mais prximo da descarga Correntes de descarga noutros condutores de terra Contornamento do transformador

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

So designadas por Sobretenses de origem interna porque tm origem no prprio sistema. Neste caso o sistema elctrico de energia.

Originam sobreelevaes de tenso

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Tipos: Sobreelevao de tenso frequncia da rede Sobretenses de manobra

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Sobreelevao de tenso frequncia da rede Exemplos: Disparo brusco da carga de um alternador. Efeito Ferranti. Deslocamento do neutro.

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Sobreelevao de tenso frequncia da rede Disparo brusco da carga de um alternador. Quando ocorre um disparo a queda de tenso interna dos alternadores e dos transformadores anula-se e a tenso aproxima-se da f.e.m. dos alternadores. Perante esta situao o alternador acelera podendo agravar a Sobreelevao da tenso que desaparece mais ou menos rapidamente em funo da aco dos reguladores de tenso e de velocidade dos alternadores ou de rels de alta tenso.

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Sobreelevao de tenso frequncia da rede Efeito Ferranti Funcionamento em vazio de uma linha de grande dimenso. Quando alimentada numa das suas extremidades e a outra se encontra aberta, produz-se um fenmeno de ressonncia que se manifesta pelo facto de a tenso crescer ao longo da linha at extremidade aberta.

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Sobreelevao de tenso frequncia da rede Deslocamento do neutro Ocorre o deslocamento do neutro quando se verifica um defeito fase-terra afectando uma das fases de uma rede trifsica, as outras duas sofrem uma variao do respectivo potencial em relao terra que se traduz por uma sobreelevao de tenso.

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Sobretenses de manobra Sobretenses de manobra correspondem a fenmenos ocorridos na sequencia de uma manobra, os quais so rapidamente amortecidos ao contrrio do que se passa com as Sobretenses analisadas anteriormente (Sobretenses dinmicas ou temporrias) As modificaes da configurao elctrica de uma rede originam regimes transitrios que podem provocar sobretenses mais ou menos elevadas.

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna


Sobretenses de Manobra

Em termos genricos, uma manobra conduz injeco na rede de um sinal que se sobrepe ao regime permanente . Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Classificao de Manobras

Manobras voluntrias Ligao (fecho) ou corte de um elemento da rede Manobras involuntrias Ruptura de um condutor ou curto-circuito

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Sobretenses de manobra podem ser criadas por manobras

De fecho De corte

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Manobras de fecho Ligao e reengate de linhas em vazio. Colocando sob tenso transformadores abertos. Colocao sob tenso baterias de condensadores. Reengate sobre um defeito permanente

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Manobras de corte Correntes capacitivas (linhas em vazio, baterias de condensadores). Pequenas correntes indutivas (transformadores em vazio). Correntes muito elevadas (eliminao de defeitos).

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Comutao de uma bateria de condensadores

Proteco contra Sobretenses

Sobretenses de Origem Interna

Onda de tenso (carga)

Onda de corrente (gerador)

Proteco contra Sobretenses

Equipamentos de proteco:
Visam limitar a tenso entrada dos equipamentos a proteger, por outro lado localizar o ponto de escoamento a terra da corrente de descarga (recorrendo criao intencional pontos fracos no isolamento). A localizao deste aparelhos deve ser feita o mais prxima possvel dos equipamentos a proteger.

Proteco contra Sobretenses

Equipamentos de proteco:

Dispositivos protectores, com funo de eliminar as sobretenses provenientes de descargas atmosfricas (curta durao) e manobra no sistema elctrico. Como estes esto permanentemente ligados aos circuitos que se destinam a proteger, devem obedecer s condies: - no permitir, em condies normais o escoamento de corrente elctrica para a terra. - quando descarregada para a terra a corrente, dever voltar sua condio de isolamento.

Proteco contra Sobretenses

Pra-raios

Hastes de Franklin

Haste metlica que se destina a captar descargas atmosfricas. Mais simples e mais visvel. Mais barato. Menos eficiente.

Proteco contra Sobretenses

Pra-raios

Haste de Franklin A rea protegida por um pra-raios pode ser calculada de modo aproximado pela modelo eletrogeomtrico.
d = 9,4*I
2/3

Onde d a distncia de escorvamento que funo do valor de crista da corrente de descarga (KA)

Proteco contra Sobretenses

Pra-raios
Gaiola de Faraday

Consiste num sistema de vrios receptores que so colocados nos extremos dos edifcios (formando um gaiola). Mais segura e mais eficiente. Oferecem proteco contra raios que caiam directamente na regio protegida. Constitudo por um conjunto de condutores fixados exteriormente ou interiormente, dispostos na cobertura e nas paredes do edifcio a proteger e por um conjunto de elctrodos de terra, sendo este parte integrante da terra de proteco do edifcio.

Proteco contra Sobretenses

Pra-raios
Gaiola de Faraday

Proteco contra Sobretenses

Explosores

Constitudo por dois elctrodos metlicos separados pelo ar um ligado ao elemento a proteger e outro ligado terra. Distncia entre elctrodos determina nvel de proteco. As vrias formas que podem tomar em antena, ou mais elaborados com anis de forma a eliminar efeitos de coroa.

Proteco contra Sobretenses

Explosores
Vantagens: Simplicidade Robustez Mais econmico de todos os equipamentos contra sobretenses

Proteco contra Sobretenses

Explosores
Desvantagens: Origina um curto-circuito terra em que arco no se extingue espontaneamente. Desaconselhvel para sobretenses de manobra. Depende de parmetros tais como ionizao do ar, condies atmosfricas, sujidade dos elctrodos. Escorvamento origina onda cortada. Sensveis condies externas: aves, animais, queda de ramos neve. Nveis de isolamento mais elevados Proteco contra Sobretenses

Descarregadores

Criados com objectivo de ultrapassar os inconvenientes dos explosores. Limitam amplitude e durao da corrente que os percorre, sem que os disjuntores actuem. Escoam para terra uma onda de corrente, quando atingidos por uma sobretenso. Constitudos por vrios explosores ligados em srie com uma ou vrias resistncias no lineares, no interior de um invlucro isolante e estanque.

Proteco contra Sobretenses

Descarregadores

Resistncias no lineares: So elementos que no obedecem lei de ohm, quando esto tenso nominal funcionam como isolante, medida que tenso sobe este comea comportar-se como curto-circuito.

Proteco contra Sobretenses

Descarregadores

xido de Zinco (ZnO): So os descarregadores mais utilizados Funcionam com resistncia no linear, dai a necessidade da terra onde se ligam os aparelhos apresentar um valor o mais baixo possvel, inferior a 20.

Proteco contra Sobretenses

Descarregadores

Caractersticas Tcnicas: Tenso estipulada. Tenso mxima de servio em regime permanente. Tenso residual mxima ou nvel de proteco. Corrente nominal de descarga. Comprimento da linha de fuga. Capacidade de absoro de energia.

Proteco contra Sobretenses

Descarregadores

Vantagens: Segurana de pessoas e equipamentos. Reduo de avarias. Melhoria da qualidade de servio. Reduo da energia no fornecida.

Proteco contra Sobretenses

Descarregadores

Proteco contra Sobretenses

Cabos de guarda

Como o escorvamento dos isoladores duma linha de fase tem grande probabilidade de ocorrer, tenta-se obter a proteco colocando por cima destes cabos de guarda, esta proteco depende fortemente da qualidade da terra.

Proteco contra Sobretenses

Coordenao de isolamento

Localizar as descargas em pontos predefinidos de forma a minimizar os danos na instalao. Normalmente existem trs nveis: Baixo explosores e descarregadores de sobretenses. Intermdio isoladores e distncia livre no ar entre plo e terra. Elevado transformadores, cabos, condensadores, distncia entre contactos abertos e diferentes fases de aparelhos corte.

Proteco contra Sobretenses

Coordenao de isolamento

A coordenao de isolamentos entre linhas e subestaes geralmente inferior nas subestaes e superior nas linhas, diminuindo as perturbaes nas linhas e deixando que as descargas inevitveis se verifiquem em locais determinados junto s subestaes, onde existem os aparelhos de proteco, at porque as sobretenses vo amortecendo ao longo das linhas.

Proteco contra Sobretenses

Proteco contra Sobretenses

S-ar putea să vă placă și