Sunteți pe pagina 1din 249

[PTS Vol A - 4] [\z A /] [\f IV /]

[PTS Page 001] [\q 1/]


Aguttaranikyo
2. Catuttho bhgo
Sattakanipto
[BJT Page 278] [\x 278/]
Aguttaranikyo
Sattakanipto
1. Pahamo pasako
1. Dhana vaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammsambuddhassa.
7. 1. 1. 1.
(Pahama piyabhikkh sutta)
1. Eva me suta: eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. T
hagav bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav et
adavoca:
Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh sabrahmacrna appiyo ca hoti amanpo ca ag
aru ca abhvanyo ca. Katamehi sattahi:
Idha bhikkhave, bhikkh lbhakmo ca hoti, sakkrakmo ca, 1 anavaattikmo ca, ahiriko ca, a
ttapp ca, ppiccho ca, micchdihi ca.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkh sabrahmacrna appiyo ca hoti a
manpo ca agaru ca abhvanyo ca.
Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca garu
ca bhvanyo ca. Katamehi sattah:
[PTS Page 002] [\q 2/]
Idha bhikkhave, bhikkh na lbhakmo ca hoti, na sakkrakmo ca, na anavaattikmo ca, hirim
ottapp ca, appiccho ca, sammdihi ca.
Imehi kho bhikkhave, sattah dhammehi samanngato bhikkh sabrahmacrna piyo ca hoti manpo
ca garu ca bhvanyo cti.
1 Bhoti machasa.
[BJT Page 280] [\x 280/]
7. 1. 1. 2
(Dutiya piyabhikkh sutta)
(Svatthinidna)
2. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh sabrahmacrna appiyo ca hoti amanpo ca
agaru ca abhvanyo ca. Katamehi sattah:
Idha bhikkhave, bhikkh lbhakmo ca hoti, sakkrakmo ca, anavaattikmo ca, ahiriko ca, ano
appi ca, issk ca, macchar ca.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkh sabrahmacrna appiyo ca hoti a
manpo ca agaru ca abhvanyo ca.
Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca gar
u ca bhvanyo ca. Katamehi sattah?
Idha bhikkhave bhikkhu na lbhakmo ca hoti, na sakkrakmo ca, na anavaattikmo ca, hirim
, ottapp ca, anussuk ca, amacchar ca.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti m
anpo ca garu ca bhvanyo cti.
[PTS Page 003] [\q 3/]
7. 1. 1. 3
(Sakhitta sattabala sutta)
(Svatthinidna)
3. Sattimni bhikkhave, balni. Katamni satta:
Saddhbala, viriyabala, hiribala, ottappabala, satibala, sam dhibala, pabala. Imni
ve sattabalni.
1. Saddhbala viriyabala hiriottappiya bala 1
Satibala samdh ca pa ve sattama bala.
Etehi balav bhikkh sukha jvat paito.
2. Yoniso vicine dhamma payattha vipassati.
Pajjotasseva nibbna vimokkho hoti cetaso, ti.
1Saddhbala viriyaca hiri ottappiya bala machasa.
[BJT Page 282] [\x 282/]
7. 1. 1. 4
(Vitthatasattabala sutta)
(Svatthinidna)
4. Sattimn bhikkhave, balni. Katamni satta:
Saddhbala, viriyabala, hiribala, ottappabala, satibala, samdhibala, pabala.
(1) Katamaca bhikkhave, saddhbala:
Idha bhikkhave ariyasvako saddho hoti saddahati tathgatassa bodhi: "itipi so bhagav
araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth d
amanussna buddho bhagav"ti. Ida vuccati bhikkhave saddhbala.
(2) Katamaca bhikkhave, viriyabala:
Idha bhikkhave, ariyasvako raddhaviriyo viharati: akusalna dhammna pahnya, kusalna d
pasampadya, thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Ida vuccati bhikkh
ave, viriyabala.
(3) Katamaca bhikkhave, hiribala:
Idha bhikkhave, ariyasvako hirim hoti, hiryati kyaduccaritena, vacduccaritena, manodu
ccaritena, hiryati [PTS Page 004] [\q 4/] ppakna akusalna dhammna sampattiy.
cati bhikkhave, hiribala.
(4) Katamaca bhikkhave, ottappabala:
Idha bhikkhave, ariyasvako ottapp hoti, ottapati kyaduccaritena, vacduccaritena, man
oduccaritena, ottapati ppakna akusalna dhammna sampattiy. Ida vuccati bhikkhave, ott
la.
(5) Katamaca bhikkhave, satibala:
Idha bhikkhave, ariyasvako satim hoti paramena satinepakkena samanngato cirakatampi
cirabhsitampi sarit anussarit. Ida vuccati bhikkhave, satibala.
(6) Katamaca bhikkhave, samdhibala:
Idha bhikkhave, ariyasvako vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka sav
icra vivekaja ptisukha catutthajhna upasampajja viharati. Ida vuccati bhikkhave, sam
a.
[BJT Page 284] [\x 284/]
(7) Katamaca bhikkhave, pabala:
Idha bhikkhave ariyasvako paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhi
ukkhakkhayagminiy. Ida vuccati bhikkhave, pabala.
Imni kho bhikkhave, sattabalni.
3. Saddhbala viriyabala1 hiriottappiya bala
Satibala samdhi ca pa ve sattama bala.
Etehi balav bhikkh sukha jvati paito.
4. Yoniso vicine dhamma payattha vipassati
Pajjotasseva nibbna vimokho hoti cetaso, ti.
7. 1. 1. 5
(Sakhitta dhana sutta)
(Svatthinidna)
5. Sattimni bhikkhave, dhanni. Katamni satta:
Saddhdhana, sladhana, hiridhana, ottappadhana, sutadhana, cgadhana, padhana.
[PTS Page 005] [\q 5/]
Imni kho bhikkhave, satta dhann, ti
5. Saddhdhana sladhana hiri ottappiya dhana
Sutadhana ca cgo ca pa ve sattama dhana.
6. Yassa ete dhan atthi itthiy purisassa v
Adaiddoti ta hu amogha tassa jvita.
7. Tasm saddhaca slaca, pasda dhammadassana
Anuyujetha medhv sara buddhna ssana, ti.
7. 1. 1. 6
(Vitthatadhana sutta)
(Svatthinidna)
6. Sattimni bhikkhave, dhanni, katamni satta:
Saddhdhana, sladhana, hiridhana, ottappadhana, sutadhana, cgadhana, padhana.
(1) Katamaca bhikkhave, saddhdhana:
Idha bhikkhave, ariyasvako saddho hoti. Saddahati tathgatassa bodhi: itipi so bhaga
v araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrathi satth
devamanussna buddho bhagav"ti ida vuccati bhikkhave, saddhdhana.
1Saddhbala ciriyaca machasa
[BJT Page 286] [\x 286/]
(2) Katamaca bhikkhave, sladhana:
Idha bhikkhave, ariyasvako ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesumicc
hoti, musvd paivirato hoti, surmeraya majjapamdahn paivirato hoti. Ida vuccati bhi
dhana.
(3) Katamaca bhikkhave, hiridhana:
Idha bhikkhave, ariyasvako hirim hoti. Hiriyati kyaduccaritena vacduccaritena, manod
uccaritena, hiryati ppakna akusalna dhammna sampattiy. Ida vuccati bhikkhave, hirid
(4) Katamaca bhikkhave, ottappadhana:
Idha bhikkhave, ariyasvako ottapp hoti. Ottapati kyaduccaritena, vaciduccaritena, m
anoduccaritena, ottapati ppakna akusalna dhammna sampattiy. Ida vuccati bhikkhave, o
dhana.
(5) Katamaca bhikkhave, sutadhana:
[PTS Page 006] [\q 6/] idha bhikkhave, ariyasvako bahussuto hoti sutadharo
sutasannicayo. Ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly sttha savyajana ke
a, brahmacariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti, dhat vacas paricit mana
hit dihiy suppaividdh, ida vuccati bhikkhave, sutadhana.
(6) Katamaca bhikkhave, cgadhana:
Idha bhikkhave, ariyasvako vigatamalamaccherena cetas agra ajjhvasati, muttacgo payata
p vossaggarato yvayogo dnasavibhgarato. Ida vuccati bhikkhave, cgadhana.
(7) Katamaca bhikkhave, padhana:
Idha bhikkhave, ariyasvako paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedh
dukkhakkhaya gminiy. Ida vuccati bhikkhave, padhana.
Imni kho bhikkhave, satta dhann, ti.
8. Saddhdhana sladhana hiri ottappiya dhana
Sutadhana ca cgo ca pa ve sattama dhana.
9. Yassa ete dhan atthi itthiy purisassa v
Adaiddoti ta hu amogha tassa jvita.
10. Tasm saddhaca slaca pasda dhammadassana
Anuyujetha medhvi sara buddhna ssananti.
[BJT Page 288] [\x 288/]
7. 1. 1. 7.
(Uggamahmattasutta) (svatthinidna)
7. Atha kho uggo rjamahmatto yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdet
kamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho uggo rjamahmatto bhagavanta etadavoca:
Acchariya bhante, abbhta bhante, yva aho cya bhante, migro rohaeyyo yva mahaddhano
goti.
[PTS Page 007] [\q 7/]
Kiva ah panugga, migro rohaeyyo kva mahaddhano kva mahbhogoti.
Sata bhante, sahassna hiraassa, ko pana vdo rpiyassti?
Atthi kho1 eta ugga dhana, neta natthiti vadmi. Taca kho eta ugga, dhana sdhraa agg
a rjhi corehi appiyehi dydehi.
Satta kho imni ugga, dhanni asdhrani aggin udakena rjh corehi appiyehi dydehi. Kat
Saddhdhana, sladhana, hiridhana, ottappadhana, sutadhana, cgadhana, padhana. Imn
tta dhanni asdhrani aggin udakena rjh corehi appiyehi dydehi, ti.
11. Saddhdhana sladhana hiri ottappiya dhana
Sutadhana ca cgo ca pa ve sattama dhana.
12. Yassa ete dhan atthi itthiy purisassa v
Save mahaddhano loke ajeyyo devamnuse.
13. Tasm saddhaca slaca pasda dhammadassana
Anuyujetha medhvi sara buddhna ssananti.
7. 1. 1. 8
(Sattasaojana sutta)
(Svatthi nidna)
8. Sattimni bhikkhave, saojann. Katamni satta:
Anunayasaojana, paighasaojana, dihisaojana, vicikicchsaojana, mnasaojana,
Imni kho bhikkhave satta saojannti.
1. Atthiko smu.
[BJT Page 290] [\x 290/]
7. 1. 1. 9
(Saojanappahna sutta)
(Svatthinidna)
9. Sattanna bhikkhave, saojanna pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Katamesa sa
[PTS Page 008] [\q 8/]
Anunayasaojanassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Paighasaojanassa pahnya
dya brahmacariya vussati. Dihisaojanassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Vi
hsaojanassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Mnasaojanassa pahnya samucche
ariya vussati. Bhavargasaojanassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Avijjsao
pahnya samucchedya brahmacariya vussati.
Imesa kho bhikkhave, sattanna saojanna pahnya samucchedya brahmacariya vussati.
Yato ca kho bhikkhave bhikkhuno anunayasaojana pahna hoti ucchinnamla tlvatthukata a
ata yati anuppdadhamma yato ca kho bhikkhave bhikkhuno anunayapaighasaojana pahna h
innamla tlvatthukata anabhvakata yati anuppdadhamma yato ca kho bhikkhave bhikkhuno
dihisaojana pahna hoti ucchinnamla tlvatthukata anabhvakata yati anuppda dham
ave bhikkhuno anunayavicikicchsaojana pahna hoti ucchinnamla tlvatthukata anabhvak
pdadhamma yato ca kho bhikkhave bhikkhuno anunayamnasaojana pahna hoti ucchinnamla t
ata anabhvakata yati anuppdadhamma yato ca kho bhikkhave bhikkhuno anunayabhavargasa
ahna hoti ucchinnamla tlvatthukata anabhvakata yati anuppdadhamma yato ca kho bhi
huno anunayaavijjsaojana pahna hoti ucchinnamla tlvatthukata anabhvakata yati an
vuccati bhikkhave, bhikkhu acchecchi taha, vvattayi saojana, samm mnbhi samay antama
khassti.
7. 1. 1. 10
(Macchariyasayojana sutta)
(Svatthinidna)
10. Sattimn bhikkhave, saojanni: katamni satta:
Anunayasaojana, paighasaojana, dihisaojana, vicikicchsaojana, mnasaojana,
Imni kho bhikkhave, satta saojannti.
Dhanavaggo pahamo.
Tassuddna:
[PTS Page 009] [\q 9/]
Dvepiyni baladhana, sakhittaceva vitthata
Uggasaojanaceva pahna macchariyenac, ti. 1
1 Dve piyadve bala dhana asai me sakhittaceva vitthata.
Uggasaojana ceva pahnamacchariyena c, ti smu.
[BJT Page 292] [\x 292/]
2. Anusayavaggo
7. 1. 2. 1
(Anusaya sutta)
(Svatthinidna)
11. Sattime bhikkhave, anusay. Katame satta:
Kmrgnusayo, paighnusayo, dihnusayo, vicikicchnusayo, mnnusayo, bhavargnusayo, av
Ime kho bhikkhave, satta anusayti.
7. 1. 2. 2
(Anusayappahna sutta)
(Svatthinidna)
12. Sattanna bhikkhave anusayna pahnya1 samucchedya brahmacariya vussati. Katamesa sat
nna:
Kmargnusayassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Paighnusayassapahnya samucc
hmacariya vussati. Dihnusayassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Vicikicchnus
sa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Mnnusayassa pahnya samucchedya brahmacari
ssati. Bhavargnusayassa pahnya samucchedya brahmacariya vussati. Avijjnusayassa pahny
cchedya brahmacariya vussati.
Imesa kho bhikkhave, sattanna anusayna pahnya samucchodya brahmacariya vussati.
Yato ca kho bhikkhave, bhikkhuno kmargnusayo pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabh
kato2 yati anuppdadhammo, yato ca kho bhikkhave, bhikkhno paighnusayo pahno hoti ucchin
namlo tlvatthukato anabhvakato2 yati anuppdadhammo, yato ca kho bhikkhave, bhikkhuno di
sayo pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato2 yati anuppdadhammo, yato ca kho
ikkhave, bhikkhuno vicikicchnusayo pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato yati
anuppdadhammo, yato ca kho bhikkhave, bhikkhuno mnnusayo pahno hoti ucchinnamlo tlvatth
ukato anabhvakato yati anuppdadhammo, yato ca kho bhikkhave, bhikkhuno bhavargnusayo p
ahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato yati anuppdadhammo, yato ca kho bhikkha
, bhikkhuno avijjnusayo pahno hoti ucchinnamlo tlvatthukato anabhvakato yati anuppdad
o, aya vuccati bhikkhave bhikkhu niranusayo3 acchecchi taha vvattayi4 saojana samm mn
may antamaksi dukkhassti.
[PTS Page 010] [\q 10/]
7. 1. 2. 3.
(Kulpagamana sutta)*
(Svatthinidna)
13. Sattahi bhikkhave, agehi samanngata kula anupagantv v nla upagantu, upagantv v
itu. Katamehi sattah:
Na manpena paccuhenti. Na manpena abhivdenti. Na manpena sana denti. Santamassa parigu
nti. Bahukampi thoka denti. Patampi lkha denti. Asakkacca denti no sakkacca.
Imehi kho bhikkhave, sattahi agehi samanngata kula anupagantv v nla upagantu, upagant
upanisditu.
1. "Samugghtya" itica, smu. 2. Anabhvakato machasa 3. Niranusayo machasa, nadissate
4. Vivattayi machasa, *kulasutta machasa.
[BJT Page 294] [\x 294/]
Sattahi bhikkhave agehi samanngata kula anupagantv v ala upagantu, upagantv v ala u
Katamehi sattahi
Manpena paccuhenti, manpena abhivdenti, manpena sana denti, santamassa na pariguhanti,
ahukampi bahuka denti, patampi pata denti, sakkacca denti no asakkacca.
Imehi kho bhikkhave sattahi agehi samanngata kula anupagantv v ala upagantu, upagantv
a upanisditunti.
7. 1. 2. 4
(huneyyapuggala sutta)
(Svatthinidna)
14. Sattime bhikkhave puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakkh
atame satta:
Ubhatobhgavimutto, pavimutto, kyasakkhi, dihappatto, saddhvimutto, dhammnusr, saddh
[PTS Page 011] [\q 11/]
Ime kho bhikkhave satta puggal huneyy, phuneyy, dakkhieyy, ajalikaray, anuttara pu
ssti.
7. 2. 9. 5
(Udakpamapuggala sutta)
(Svatthinidna)
15. Sattime bhikkhave udakpam puggal santo savijjamn lokasmi. Katame satta:
Idha bhikkhave ekacco puggalo saki nimuggo nimuggova hoti. Idha pana bhikkhave ek
acco puggalo ummujjitv nimujjati. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitv hito
hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitv vipassati. Viloketi. Idha pan
a bhikkhave ekacco puggalo ummujjitv patarati. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo
ummujjitv patigdhappatto hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitv tio hoti
pragato thale tihati brhmao.
(1) Kathaca bhikkhave puggalo saki nimuggo nimuggova hoti: idha pana bhikkhave eka
cco puggalo samanngato hoti ekanta kakehi akusalehi dhammeh. Eva kho bhikkhave puggal
o saki nimuggo nimuggova hoti.
[BJT Page 296] [\x 296/]
(2) Kathaca bhikkhave puggalo ummujjitv nimujjati: idha bhikkhave ekacco puggalo u
mmujjati " sdhu saddh kusalesu dhammesu, sdhu hiri kusalesu dhammesu, sdhu ottappa ku
salesu dhammesu, sdhu viriya kusalesu dhammesu, sdhu pa kusalesu dhammes"ti tassa s sa
h neva tihati, no vahati, hyateva.Tassa s hiri neva tihati,no vahati,hyateva. Tass
a neva tihati, no vahati, hyateva. Tassa ta viriya neva tihati, no vahati, hyatev
va tihati, no vahati, hyateva. Eva kho bhikkhave puggalo ummujjitv nimujjati.
(3) Kathaca bhikkhave puggalo ummujjitv hito hoti: [PTS Page 012] [\q 12/] id
ha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati " sdhu saddh kusalesu dhammesu, sdha hiri kus
alesu dhammesu, sdhu ottappa kusalesu dhammesu, sdhu viriya kusalesu dhammesu, sdhu p
a kusalesu dhammesu"t. Tassa s saddh neva hyati, no vahati, hit hoti. Tassa s hiri
, no vahati, hit hoti. Tassa ta ottappa neva hyati, no vahati, hit hoti. Tassa ta
hyati, no vahati, hit hoti, tassa s pa neva hyati, no vahati, hit hoti. Eva kh
alo ummujjitv hito hoti.
(4) Kathaca bhikkhave puggalo ummujjitv vipassati, viloketi: idha pana bhikkhave e
kacco puggalo ummujjati "sdhu saddh kusalesu dhammesu, sdhu hiri kusalesu dhammesu,
sdhu ottappa kusalesu dhammesu, sdhu viriya kusalesu dhammesu, sdhu pa kusalesu dhamm
ti. So tia sayojanna parikkhay sotpanno hoti aviniptadhammo niyato sambodhiparyano.
bhikkhave puggalo ummujjitv vipassati. Viloketi.
(5) Kathaca bhikkhave puggalo ummujjitv patarati: idha bhikkhave ekacco puggalo um
mujjati " sdhu saddh kusalesu dhammesu, sdhu hiri kusalesu dhammesu, sdhu ottappa kus
alesu dhammesu, sdhu viriya kusalesu dhammesu, sdhu pa kusalesu dhammes"ti. So tia s
parikkhay rgadosamohna tanutt sakadgmi hoti. Sakideva ima loka gantv dukkhassanta
a kho bhikkhave puggalo ummujjitv patarati.
(6) Kathaca bhikkhave puggaloummujjitv patigdhappatto hoti: idha bhikkhave ekacco p
uggalo ummujjati " sdhu saddh kusalesu dhammesu, sdhu hiri kusalesu dhammesu, sdhu o
ttappa kusalesu dhammesu, sdhu viriya kusalesu dhammesu, sdhu pa kusalesu dhammes"ti.
pacanna orambhgiyna sayojanna parikkhay opaptiko hoti tatthaparinibby anvattidha
Eva kho bhikkhave puggalo ummujjitv patigdhappatto hoti.
(7) Kathaca bhikkhave puggalo ummujjitv tio hoti pragato thale tihati brhmao: [PTS Pa
13] [\q 13/] idha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati "sdhu saddh kusalesu dh
ammesu, sdhu hiri kusalesu dhammesu, sdhu ottappa kusalesu dhammesu, sdhu viriya kusa
lesu dhammesu, sdhu pa kusalesu dhammesu"ti. So savna khay ansava ceto vimutti pa
hamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Eva kho bhikkhave puggalo ummujjitv ti
hoti pragato thale tihati brhmao.
Ime kho bhikkhave satta udakpam puggal santo savijjamn lokasminti.
[BJT Page 298] [\x 298/]
7. 1. 2. 6
(Aniccnupass sutta)
(Svatthinidna)
16. Sattime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakk
Katame satta:
(1) Idha bhikkhave, ekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati aniccasa aniccapa
saved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So savna kh
utti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Aya bhikkhave, pahamo
o huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Aniccnupass
(2) Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati anic
casa aniccapaisaved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyogham
a savapariydnaca hoti jvitapariydnaca. Aya bhikkhave, dutiyo puggalo huneyyo phune
yyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
(3) Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati anic
casa aniccapaisaved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyogham
014] [\q 14/] orambhgiyna saojanna parikkhay antarparinibby hoti. Aya bhikk
yo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
(4) Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati anic
casa aniccapaisaved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyogham
saojanna parikkhay upahaccaparinibby hoti. Aya bhikkhave, catuttho puggalo huneyyo p
o dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
(5) Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati anic
casa aniccapaisaved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyogham
saojanna parikkhay asakhraparinibby hoti. Aya bhikkhave, pacamo puggalo huneyyo p
hieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
(6) Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati anic
casa aniccapaisaved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyogham
saojanna parikkhay sasakhraparinibby hoti. Aya bhikkhave, chahamo puggalo huneyyo
khieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo sabbasakhresu aniccnupass viharati aniccasa
iccapaisaved satata samita abbokia cetas adhimuccamno aya pariyoghamno. So pac
parikkhay uddhasoto hoti akanihagm. Aya bhikkhave, sattamo puggalo huneyyo, phuneyyo
hieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Ime kho bhikkhave, satta puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikarayo anuttara pua
sti.
7. 1. 2. 7
(Dukkhnupassi sutta)
(Svatthinidna)
17. Sattime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikarayo anuttara puakk
. Katame satta:
Idha bhikkhave, ekacco puggalo sabbasakhresu dukkhnupass viharati dukkhasa dukkhapaisa
satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So savna khay ans
diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Ime kho bhikkhave, satta pugga
l huneyyo
Phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassasti.
[BJT Page 300] [\x 300/]
7. 1. 2. 8
(Anattnupass sutta)
(Svatthinidna)
18. Sattime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikarayo anuttara puakk
. Katame satta:
Idha bhikkhave, ekacco puggalo sabbadhammesu anattnupass viharati anattasa anattapaisav
ed satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So savna khay
ti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Ime kho bhikkhave, satta p
gal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassti.
7. 1. 2. 9
(Sukhnupass sutta)
(Svatthinidna)
19. Sattime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakk
Katame satta:
Idha bhikkhave, ekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasai sukhapaisaved satat
amita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So savna khay ansava ceto
amme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Aya bhikkhave, pahamo puggalo huneyyo
neyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasai sukhapais
aved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. Tassa apubba a
hoti jvitapariydnaca. Aya bhikkhave, dutiyo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajal
ayo anuttara puakkhetta lokassa.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasai sukhapais
aved satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacanna or
hay antarparinibby hoti aya bhikkhave, tatiyo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo aja
rayo anuttara puakkhetta lokassa.
[PTS Page 015] [\q 15/]
Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasa sukhapais
d satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacanna orambh
y upahaccaparinibby hoti. Aya bhikkhave catuttho puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo a
likarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Puna ca para bhikkhave, idhekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasa sukhapais
d satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacanna orambh
y asakhraparinibby hoti. Aya bhikkhave, pacamo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo a
ayo anuttara puakkhetta lokassa.
Puna ca para bhikkhave idhekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasa sukhapaisa
satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacanna orambhgi
sasakhraparinibby hoti. Aya bhikkhave chahamo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo a
anuttara puakkhetta lokassa.
Puna ca para bhikkhave idhekacco puggalo nibbne sukhnupass viharati sukhasa sukhapaisa
satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacanna orambhgi
uddhasoto hoti akanihagm. Aya bhikkhave, sattamo puggalo huneyyo phueyyo dakkhieyyo
rayo anuttara puakkhetta lokassa.
Ime kho bhikkhave, satta puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara pua
.
[BJT Page 302] [\x 302/]
7. 1. 2. 10
(Niddasavatthusutta)
(Svatthinidna)
20. Sattimni bhikkhave, niddasavatthni, katamni satta.
Idha bhikkhave, bhikkh sikkhsamdne tibbacchando hoti yatica sikkhsamdne avigatapemo.
manisantiy tibbacchando hoti yatica dhammanisantiy avigatapemo. Icchvinaye tibbacchan
do hoti yatica icchvinaye avigatapemo, paisallne tibbacchando hoti yatica paisallne a
tapemo. Viriyrambhe tibbacchando hoti yatica viriyrambhe avigata pemo. Satinepakke t
ibbacchando hoti yatica satinepakke avigatapemo. Dihipaivedhe tibbacchando hoti yatica
dihipaivedhe avigatapemo.
Imni kho bhikkhave, satta niddasavatthuniti.
Anusayavaggo dutiyo.
Tassuddna:
Dve anusay kula puggala udakpamaca pacama,
Anicca dukkha anatt ca sukha niddasa vatthuh te dasti,
[PTS Page 016] [\q 16/]
[BJT Page 304] [\x 304/]
3. Vajjisattaka vaggo.
7. 1. 3. 1
(Srandada sutta)
21. Eva me suta eka samaya bhagav vesliya viharati srandade cetiye.
Atha kho sambahul licchav yena bhagav tenupasakamisu. Upasakamitv bhagavanta abhivdet
manta nisdisu. Ekamanta nisinne kho te licchavi bhagav etadavoca:
Satta vo licchavi, aparihniye dhamme desessmi. Ta sutha, sdhka manasi karotha, bhsiss
Evambhanteti kho te licchav bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Katame ca licchav satta aparihny dhamm:
(1) Yvakvaca licchav, vajj abhiha sannipt bhavissanti sanniptabahul, vuddhiyeva lic
jna pikakh no parihni.
(2) Yvakvaca licchav, vajj samagg sannipatissant, samagg vuhahissanti, samagg vajj
santi vuddhiyeva licchav vajjna pikkh no parihni.
(3) Yvakvaca licchav, vajj apaatta na papessanti, paatta na samucchindissanti, y
jidhamme samdya vattissanti, vuddhiyeva licchav vajjna pikakh no parihni.
(4) Yvakvaca licchav, vajj ye te vajjna vajjimahallak, te sakkarissanti, garukarissant
mnessanti, pjessanti, tesaca sotabba maissanti, vuddhiyeva licchav, vajjna pikakh

(5) Yvakvaca licchav, vajji y t kulitthiyo kulakumriyo, t na okassa1 pasayha vsessant
uddhiyeva licchav, vajjna pikakh no parihni.
(6) Yvakvaca licchav, vajj yni tni vajjna vajjicetiyni abbhantarni ceva bhirni ca
ssanti, garukarissanti, [PTS Page 017] [\q 17/] mnessanti. Pjessanti, tesaca
dinnapubba katapubba dhammika bali no parihpessanti, vuddhiyeva licchav, vajjna pika
rihni.
1 Okkassa sy
[BJT Page 306] [\x 306/]
(7) Yvakvaca licchav, vajjna arahantesu dhammik rakkhvaraagutt susavihit bhavissat
ngat ca arahanto vijita gaccheyyu, gat ca arahanto vijite phsu vihareyyunti" vuddhiye
icchav, vajjna pikh no parihn.
Yvakvaca licchav, ime satta aparihniy dhamm vajjisu hassanti, imesu ca sattasu aparih
su dhammesu vajj sandissanti, vuddhiyeva licchav, vajjna pikakh no parihnti.
7. 1. 3. 2
(Vassakrasutta)
22. Evamme suta: eka samaya bhagav rjagahe viharati, gijjhake pabbate. Tena kho pana sa
mayena rj mgadho ajtasattu vedehi putto vajji abhiytukmo hoti.
So evamha: aha ime vajji eva mahiddhike eva mahnubhve ucchecchmi1 vajji vinsessmi vaj
nayabyasana pdessmti.
Atha kho rj mgadho ajtasattu vedehi putto vassakra brhmaa magadhamahmatta2 mantesi
rhmaa, yena bhagav tenupasakama, upasakamitv mama vacanena bhagavato pde siras vanda,
pbdha apptaka lahuhna bala phsuvihra puccha:
"Rj bhante mgadho ajtasattu vedehi putto bhagavato pde siras vandati, appbdha appta
la phsuvihra pucchat, ti. Evaca vadehi: rj bhante mgadho ajtasattu vedehiputto vajji
ukmo, so evamha: aha ime vajji eva mahiddhike eva mahnubhve ucchecchmi1 vajji vinsess
jji anayabyasana [PTS Page 018] [\q 18/] pdessmi, ti. Yath3 bhagav vykararoti ta
huka uggahetv mama roceyys, na hi tathgat vitatha bhaant"ti.
Eva bhoti kho vassakro brhmao magadhamahmatto4 rao mgadhassa ajtasattussa vedehiputta
paissutv uhysan yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sammodi, sa
sriya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisnno kho vassakro brhmao magadhamahma
tadavoca:
Rj bho gotama mgadho ajtasattu vedehiputto bhoto gotamassa pde siras vandati, appbdha
aka lahuhna bala phsuvihra pucchati.
1. Ucchejjssmi sy. 2. Mgadhamah matta, machasa. 3. Yath te machasa 4. Mgadhamavma
hasa
[BJT Page 308] [\x 308/]
Rj bho gotama, mgadho ajtasattu vedehiputto vajji abhiytukmo. So evamha: aha ime vajji
va mahiddhike eva mahnubhve ucchecchmi, vajji vinsessmi, vajji anayabyasana pdessmi
Tena kho pana samayena yasm nando bhagavato pihito1 hoti bhagavanta vijayamno. Atha kho
bhagav yasmanta nanda mantesi:
(1) Kinti te nanda suta vajji abhiha sannipt sannipta bahulti?
Suta me ta bhante, vajji abhiha sannipt sanniptabahulti.
Yvakvaca nanda, vajji abhiha sannipt bhavissanti, sanniptabahul, vuddhiyeva nanda,
no parihni.
(2) Kinti te nanda, suta, vajji samagg sannipatanti samagg vuhahanti samagg vajjikara
arontti?
Suta me ta bhante, vajji samagg sannipatanti, samagg vuhahanti samagg vajjikarayni k
.
Yvakvaca nanda, vajji samagg sannipatissanti, samagg vuhahissanti samagg [PTS Page 01
\q 19/] vajjikarayni karissanti, vuddhiyeva nanda, vajjna pikakh no parihni.
(3) Kinti te nanda, suta vajji apaatta na papenti, paatta na samucchindanti, yathp
jidhamme samdya vattantti. ?
Suta meta bhante, vajji apaatta na papenti, paatta na samucchindanti, yathpaatte
e samdya vattantti.
Yvakvaca nanda, vajji paatta na papessanti, paatta na samucachindissanti, yathpa
mme samdya vattissanti, vuddhiyeva nanda, vajjna pikakh no parihni.
(4) Kinti te nanda, suta vajji ye te vajjna vajji mahallak, te sakkaronti garukaronti
1 mnenti pjenti, tesaca sotabba maanti?
Suta meta bhante, vajji ye te vajjna vajjimahallak, te sakkaronti garukaronti mnenti pj
enti, tesaca sotabba maantti.
1. Piahito hito machasa 1 garukaronti machasa.
[BJT Page 310] [\x 310/]
Yvakvaca nanda, vajji ye te vajjna vajji mahallak te sakkarissanti garukarissanti mnes
nti pjessanti tesaca sotabba maissant, vuddhiyeva nanda, vajjna pikakh no parihn
(5) Kinti te nanda, suta vajji y t kulitthiyo kulakumriyo t na okassa pasayha vsentti?
Suta meta bhante, vajji y t kulitthiyo kulakumriyo t na okassa pasayha vsentti,
Yvakvaca nanda, vajji y t kulittiyo kulakumriyo t na okassa1 pasayha vsessant, vuddh
anda, vajjna pikakh no parihni.
(6) Kinti te nanda, suta vajji yni tni vajjna vajjicetiyni abbhantarni ceva bhirni c
akkaronti garukaronti mnenti pjent, tesaca dinnapubba katapubba dhammika bali no parih
tti?
Suta meta bhante, vajji yni tni vajjna vajjicetiyni abbhantarni ceva bhirni ca tni
ti garukaronti mnenti pjenti, tesaca dinnapubba katapubba dhammika bali no parihpentt
Yvakvaca nanda, vajji [PTS Page 020] [\q 20/] yni tni vajjna vajjicetiyni abbha
i ceva bhirni ca tni sakkarissanti, garukarissanti mnessanti, pjessanti, tesaca dinnap
ubba katapubba dhammika bali no parihpessanti, vuddhiyeva nanda, vajjna pikakh no
(7) Kinti te nanda, suta vajjna arahantesu dhammik rakkhvaraagutti susavihit, "kinti
ca arahanto vijita gaccheyyu, gat ca arahanto vijite phsu vihareyyu"nti.
Suta meta bhante vajjna arahantesu dhammik rakkhvaraagutti susavihit bhavissati " kin
ngat ca arahanto vijita gaccheyyu, gat ca arahanto vijite phsu vihareyyu'nti.
Yvakvaca nanda, vajjna arahantesu dhammik rakkhvaraagutti susavihit bhavissati "kin
a arahanto vijita gaccheyyu, gat ca arahanto vijite phsu vihareyyunti' vuddhiyeva nand
vajjna pikakh no parihnti.
1 Okkassa sy
[BJT Page 312] [\x 312/]
Atha kho bhagav vassakra brhmaa magadhamahmatta mantesi. Ekamidha brhmaa, samaya
srandade cetiye. Tatrha brhmaa vajjna ime satta aparihniye dhamme desesi. Yvakvaca
satta aparihniy dhamm vajjisu hassanti, imesu ca sattasu aparihniyesu dhammesu vajji
sandissanti, vuddhiyeva brhmaa, vajjna pikakh no parihnti.
Eva vutte vassakro brhmao magadhamahmatto bhagavanta etadavoca: ekamekenapi bho gotama
, aparihniyena dhammena samanngatna vajjna vuddhiyeva pikakh no parihni, ko pana v
aparihniyehi dhammehi? Akaray ca bho gotama, vajji ra mgadhena ajtasattun vedehi pu
yadida yuddhassa aatra [PTS Page 021] [\q 21/] upalpan1 aatra mithubhed.
Handacadni maya bho gotama, gacchma, bahukicc maya bahkaraiyti. Yassadni tva brhma
Atha kho vassakro brhmao magadhamahmatto bhagavato bhsita abhinanditv anumoditv uhy
i.
7. 1. 3. 3.
(Bhikkhu aparihnya sutta)
23. Eva me suta eka samaya bhagav rjagahe viharati. Gijjhakue pabbate. Tatra kho bhagav
bhikkh mantesi: satta vo bhikkhave aparihniye dhamme desissmi. Ta sutha sdhuka manasi
tha bhsissmiti. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu bhagav etadavoca:
Katame ca bhikkhave satta aparihny dhamm:
(1) Yvakvaca bhikkhave, bhikkh abhiha sannipt bhavissanti sanniptabahul, vuddhiyeva
ave, bhikkhna pikakh, no parihni.
(2) Yvakvaca bhikkhave, bhikkh samagg sannipatissant, samagg vuhahissanti, samagg sa
karissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihni.
(3) Yvakvaca bhikkhave, bhikkh appaatta na papessanti, paatta na samucchindissant
u sikkhpadesu samdya vattissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihn.
(4) Yvakvaca bhikkhave bhikkh ye te bhikkh ther rattaucirapabbajit saghapitaro sagh
, te sakkarissanti garukarissanti mnessanti pjessanati, tesaca sotabba maissanti, vudd
hiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihni.
1Upalpanya machasa 2. Saghaparinyik smu.
[BJT Page:314] [\x 314/]
(5) Yvakvaca bhikkhave, bhikkh uppannya tahya ponobhavikya na vasa gacchissanti, vudd
va bhikkhave bhikkhna pikakh, no parihni.
(6) Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu araesu1 sensanesu spekkh [PTS Page 022] [\q 22/]
havissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhna pikakh no parihni.
(7) Yvakvaca bhikkhave, bhikkh paccattayeva sati upahapessanti: kinti angat ca pesal
macr gaccheyyu, gat ca pesal sabrahmacr phsu vihareyyunti, vuddhiyeva bhikkhave, bh
no parihni.
Yvakvaca bhikkhave ime satta aparihny dhamm bhikkhsu hassanti, imesu ca sattasu apari
su dhammesu bhikkh sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikak no parihnti.
7. 1. 3. 4
(Dutiyabhikkh aparihniya sutta)
(Svatthinidna)
24. Satta vo bhikkhave, aparihnye dhamme desissmi. Ta suntha sdhuka manasikarotha bhsi
iti. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca: katame ca bh
ikkhave, satta aparihny dhamm:
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh na kammrm bhavissanti, na kammrmata anuyutt, vuddhiyeva
e, bhikkhna pikakh no parihni.
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh na bhassrm bhavissanti na bhassramata anuyutt,vuddhiyeva
ave,bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh na niddrm bhavissanti
nuyutt,vuddhiyeva bhikkhave,bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh
avissanti na sagaikrmata anuyutt,vuddhiyeva bhikkhave,bhikkhna pikakh no parihni.
have, bhikkh na ppicch bhavissanti ppikna icchna vasa gat bhavissanti vuddhiyeva bhi
,bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh na ppamitt bhavissanti na
ampavak bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave,bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhik
kkhu na oramattakena visesdhigamena antarvosna pajjissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhi
kkhna pikakh no parihn.
Yvakvaca bhikkhave, ime satta aparihny dhamm bhikkhsu hassanti, imesu ca sattasu apar
esu dhammesu bhikkh sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihnti.
7. 1. 3. 5
(Tatiyabhikkh aparihnya sutta)
(Svatthinidna)
25. Satta vo bhikkhave, aparihnye dhamme desissmi, ta sutha sdhuka manasi karotha bhs
ti. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca: [PTS Page 023
] [\q 23/] katame ca bhikkhave, satta aparihny dhamm.
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh saddh bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh
hni.
1raakesu machasa
[BJT Page 316] [\x 316/]
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh hirim1 bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh
hni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu ottpino bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna p
no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh bahussut bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave, bhik
khna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu raddhaviriy bhavissanti vuddhi
have, bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu satim2 bhavissanti vu
bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu pavanto bhavi
hiyeva bhikkhave bhikkhna pikakh no parihni.
Yvakvaca bhikkhave, ime satta aparihny dhamm bhikkhsu hassanti. Imesu ca sattasu apar
esu dhammesu bhikkh sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihnti.
7. 1. 3. 6
(Catutthabhikkhu aparihnya sutta)
(Svatthinidna)
26. Satta vo bhikkhave, aparihnye dhamme desissmi. Ta sutha sdhuka manasikarotha bhsi
i. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca: katame ca bhik
khave, satta aparihny dhamm:
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh satisambojjhaga bhvessanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna
no parihn.
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh dhammavicayasambojjhaga bhvessanti vuddhiyeva bhikkhave, bhi
kkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu viriyasambojjhaga bhvessanti
bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh ptisambojjhaga
dhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh passaddhi
aga bhvessanti. Vuddhiyeva bhikkhave,bhikkhna pikakh no parihni. Yvakvaca bhikkha
mdhi sambojjhaga bhvessanti. Vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihni. Yva
ave, bhikkhu upekkhsambojjhaga bhvessanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no
.
Yvakvaca bhikkhave, ime satta aparihny dhamm bhikkhsu hassanti, imesu ca sattasu apar
esu dhammesu bhikkh sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihnti.
[PTS Page 024] [\q 24/]
7. 1. 3. 7
(Pacama bhikkh aparihnya sutta)
(Svatthinidna)
27. Satta vo bhikkhave, aparihnye dhamme desissmi. Ta sutha sdhuka manasikarotha bhsi
i. Eva bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca: katame ca bh
ikkhave, satta aparihny dhamm:
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh aniccasaa bhvessant, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pi
.
Yvakvaca bhikkhave, bhikkh anattasaa bhvessanti,vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pik
i. Yvakvaca bhikkhave, bhikkhu asubhasaa bhvessanti. Vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna p
parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh dnavasaa bhvessanti vuddhiyeva bhikkhave, bhik
parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh pahnasaa bhvessanti vuddhiyeva bhikkhave, bhikk
o parihni. Yvakvaca bhikkhave bhikkhu virgasaa bhvessanti vuddhiyeva bhikkhave, bhikk
h no parihni. Yvakvaca bhikkhave, bhikkh nirodhasaa bhvessanti, vuddhiyeva bhikkhave
khna pikakh no parihn.
Yvakvaca bhikkhave, ime satta aparihny dhamm bhikkhsu hassanti, imesu ca sattasu apar
esu dhammesu bhikkh sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave, bhikkhna pikakh no parihnti.
1. Hirimanto machasa, 2 satimanto machasa.
[BJT Page 318] [\x 318/]
7. 1. 3. 8
(Sekha aparihnya sutta)
(Svatthinidna)
28. Sattime bhikkhave, dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti. Katame satta:
Kammrmat, bhassrmat, niddrmat, sagaikrmat, indriyesu aguttadvrat, bhojane amat
saghe saghakarayn, tatra sekho bhikkhu iti paisacikkhati. " Santi kho pana saghe the
ta cirapabbajit bhravhino te tena payissant"ti attan voyoga1 pajjati.
Ime kho bhikkhave, satta dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti.
Sattime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame satta:
[PTS Page 025] [\q 25/]
Na kammrmat, na niddrmat, na bhassrmat, na sagaikrmat, indriyesu guttadvrat, b
i kho pana saghe saghakarayni, tatra sekho bhikkhu iti paisacikkhati: " santi kho pana
saghe ther rattau cirapabbajit bhravhino te tena payissant"ti attan na voyoga pa
Ime kho bhikkhave, satta dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattantiti.
7.1.3.9
(Upsaka aparihnya sutta)
(Svatthinidna)
Sattime bhikkhave, dhamm upsakassa parihnya savattanti. Katame satta:
Bhikkhu dassana hpeti, saddhammasavaa pamajjati, adhisle na sikkhati, appasdabahulo ho
ti bhikkhsu theresu ceva navesuca majjhimesu ca, uprambhacitto dhamma suti randhagave
s, ito ca bahiddh dakkhieyya gavesati, tattha ca pubbakra karoti.
Ime kho bhikkhave, satta dhamm upsakassa parihnya savattanti.
1. Na tesu yoga machasa
[BJT Page:320] [\x 320/]
Sattime bhikkhave, dhamm upsakassa aparihnya savattanti. Katame satta:
Bhikkhudassana na hpeti. Saddhammasavaa nappamajjati. Adhisle sikkhati. Pasdabahulo ho
ti bhikkhsu theresu ceva navesu ca majjhimesu ca. Anuprambhacitto dhamma suti na rand
hagaves. Na ito bahiddh dakkhieyya gavesati. Idha ca pubbakra karoti.
Ime kho bhikkhave, satta dhamm upsakassa aparihnya savattantti. 1
[PTS Page 026] [\q 26/]
14. Dassana bhvitattna yo hpeti upsako,
Savaa ca ariyadhammna adhisle na sikkhati.
15. Appasdo ca bhikkhsu bhiyyo bhiyyo pavahati,
Uprambhacitto ca saddhamma sotu micchati.
16. Ito ca bahiddh aa dakkhieyya gavesati,
Tattheva ca pubbakra yo karoti upsako,
17. Ete kho parihnye satta dhamme sudesite,
Upsako sevamno saddhamm parihyati.
18. Dassana bhvitattna yo na hpeti upsako,
Savaa ca ariyadhammna adhisle ca sikkhati.
19. Pasdo cassa bhikkhsu bhiyyo bhiyyo pavahati,
Anuprambhacitto ca saddhamma sotumicchati.
20. Nayito bahiddh aa dakkhieyya gavesati,
Idheva ca pubbakra yo karoti upsako.
21. Ete kho aparihnye satta dhamme sudesite,
Upsako sevamno saddhamm na parihyati.
7. 1. 3. 10
(Upsaka vipatti sutta)
(Svatthinidna)
30. Sattim bhikkhave, upsakassa vipattiyo bhikkhu dassana hpeti, saddhammasavaa pamajj
ati, adhisle na sikkhati, appasdabahulo hoti bhikkhsu theresu ceva navesu ca majjhi
mesu ca, uprambhacitto dhamma suti randhagavesi, ito ca bahiddh dakkhieyya gavesati, ta
ttha ca pubbakra karoti
Sattim bhikkhave, upsakassa sampattiyo bhikkhudassana na hpeti. Saddhammasavaa nappama
jjati. Adhisle sikkhati. Pasdabahulo hoti bhikkhusu theresu ceva navesu ca majjhim
esu ca. Anuprambhacitto dhamma suti na randhagaves. Na ito bahiddh dakkhieyya gavesati
Idha ca pubbakra karoti.
1. Idamavoca bhagav ida vatvna sugato athpara etadavoca satth. Machasa
[BJT Page 322] [\x 322/]
7. 1. 3. 11
(Upsaka parbhava sutta)
(Svatthinidna)
31. Sattime bhikkhave, upsakassa parbhav bhikkhu dassana hpeti, saddhammasavaa pamajjat
i, adhisle na sikkhati, appasdabahulo hoti bhikkhsu theresu ceva navesu ca majjhime
su ca, uprambhacitto dhamma suti randhagaves, ito ca bahiddh dakkhieyya gavesati, tatt
ca pubbakra karoti.
Sattime bhikkhave, upsakassa bambhav. 1. Katame satta:
Bhikkhudassana na hpeti. Saddhammasavaa nappamajjati. Adhisle sikkhati. Pasdabahulo ho
ti bhikkhsu theresu ca navesu ca majjhimesu ca. Anuprambhacitto dhamma suti na randha
gavesi. Na ito baviddh dakkhieyya gavesati. Idha ca pubbakra karoti.
Ime kho bhikkhave, satta upsakassa sambhavti.
[PTS Page 027] [\q 27/]
22. Dassana bhvitattna yo hpeti upsako,
Savaaca ariyadhammna adhisle na sikkhati.
23. Appasdo ca bhikkhsu bhiyyo bhiyyo pavahati,
Uprambhacitto ca saddhamma sotu micchati.
24. Ito ca bahiddh aa dakkhieyya gavesati,
Tattheva ca pubbakra yo karoti upsako,
25. Ete kho parihnye satta dhamme sudesite,
Upsako sevamno saddhamm parihyati.
26. Dassana bhvitattna yo na hpeti upsako,
Savaa ca ariyadhammna adhisle ca sikkhati.
27. Pasdo cassa bhikkhsu bhiyyo bhiyyo pavahati,
Anuprambhacitto ca saddhamma sotumicchati.
28. Nayito bahiddh aa dakkhieyya gavesati,
Idheva ca pubbakra yo karoti upsako.
29. Ete kho aparihnye satta dhamme sudesite,
Upsako sevamno saddhamm na parihyat'ti.
Vajjisattakavaggo tatiyo*
Tassuddna
Srandado vassakro aparihnya pacaka2
Sekho ca parihn ca vipatti ca parbhavo cti.
1. Sattim bhikkhave, upsakassa sampad machasa
2. Srandavassakro ca tisattakni bhikkhuk,
Bodhisa dve ca hni vipatti ca parbhavo"ti machasa
Srandado vassakro bhikkhukamma ca saddhiya
Bodhisaa sekho ca parihni vipattiparbhavo cti smu.
* Vajjivaggosmu, sy
[BJT Page 324] [\x 324/]
4 Devat vaggo.
7. 1. 4. 1
(Appamdagrava sutta)
(Svatthinidna)
32. Atha kho aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa jetavana obhs
TS Page 028] [\q 28/] bhagav tenupasakam. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekama
a ahsi. Ekamanta hit kho s devat bhagavanta etadavoca:
Sattime bhante, dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame satta:
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, samdhigravat, appamdagrav
Ime kho bhante, satta dhamm bhikkhuno aparihnya savattant, t
Idamavoca s devat, samanuo ahosi satth.
Atha kho s devat samanuo me satthti bhagavanta abhivdetv padakkhia katv tatthevanta
Atha kho bhagav tass rattiy accayena bhikkh mantesi: ima bhikkhave, ratti aatar deva
kantya ratatiy abhikkantava kevalakappa jetavana obhsetv yenha tenupasakami. Upasa
ivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit kho bhikkhave s devat ma etadavoca:
Sattime bhante, dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame satta:
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, samdhigravat, appamdagrav
. Ime kho bhante, satta dhamm bhikkhuno aparihnya savattant, t.
Idamavoca bhikkhave s devat. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhyi
30. Satthugaru dhammagaru saghe ca tibbagravo,
Samdhigaru tpi sikkhya tibbagravo.
31. Appamdagaru bhikkh paisanthragravo,
Abhabbo parihnya nibbnasseva santike, ti.
[BJT Page 326] [\x 326/]
7. 1. 4. 2
(Hirigrava sutta)
(Svatthinidna)
33. Ima bhikkhave, ratti aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa j
etv [PTS Page 029] [\q 29/] yenha tenupasakami. Upasakamitv ma abhivdetv ekaman
Ekamanta hit kho bhikkhave, s devat ma etadavoca:
Sattime bhante, dhamm bhikkhuno aparihnya savattant. Katame satta:
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, samdhigravat, hirigravat,
e kho bhante, satta dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti, ti.
Idamavoca bhikkhave, s devat. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhy
32. Satthugaru dhammagaru saghe ca tibbagravo,
Samdhigaru tp sikkhya tibbagravo.
33. Hirottappasampanno sappatisso sagravo,
Abhabbo parihnya nibbnasseva santike"ti.
7. 1. 4. 3
(Pahamasovacassat sutta)
(Svatthi nidna)
34. Ima bhikkhave, ratti aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa j
etv yenha tenupasakami. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit k
at ma etadavoca:
Sattime bhante, dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame satta:
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, samdhigravat, sovacassat,
kho bhante, satta dhamm bhikkhuno aparihnya
Savattantti.
Idamavoca bhikkhave, s devat ida vatv ma abhivdetv padakkha katv katthevantaradhy
34. Satthugaru dhammagaru saghe ca tibbagravo,
Samdhigaru tpi sikkhya tibbagravo.
35. Kalyamitto suvaco sappatisso sagravo,
Abhabbo parihnya nibbnasseva santiketi.
[PTS Page 030] [\q 30/]
[BJT Page 328] [\x 328/]
7. 1. 4. 4.
(Dutiya sovacassat sutta)
(Svatthinidna)
35. Ima bhikkhave, ratti aatar devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa j
etv yenha tenupasakami. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit k
at ma etadavoca:
Sattime bhante, dhamm bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame satta:
Satthugravat, dhammagravat, saghagravat, sikkhgravat, samdhigravat, sovacassat,
kho bhante, satta dhamm bhikkhuno aparihnya savattantti.
Idamavo ca bhikkhave, s devat. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradh
Eva vutte yasm sriputto bhagavanta etadavoca: imassa kho aha bhante, bhagavat sakhitte
bhsitassa eva vitthrena attha jnmi:
Idha bhante, bhikkhu attan ca satthugravo hoti satthugravatya ca vaavd. Ye cae bhikk
tthugrav, te ca satthugravatya samdapeti. Ye cae bhikkh satthugrav tesa ca vaa b
klena. Attan ca dhammagravo hoti dhammagravatya ca vaavd. Ye cae bhikkh na dhammag
ammagravatya samdapeti. Ye cae bhikkh dhammagrav tesa ca vaa bhaati bhta taccha
hagravo hoti saghagravatya ca vaavd.Ye cae bhikkh na saghagrav te ca saghagrav
ae bhikkh saghagrav tesa ca vaa bhaati bhta taccha kleka.Attan ca sikkhgravo
Ye cae bhikkh na sikkhgrav te ca sikkhgravatya samdapeti. Ye cae bhikkh sikkhg
bhta taccha klena. Attan ca samdhigravo hoti samdhigravatya ca vaavd. Ye cae
eca samdhigravatya samdapeti. Ye cae bhikkh samdhigrav tesa ca vaa bhaati bhta
a suvaco hoti sovacassatya ca vaavd. Ye cae bhikkh na suvac te ca sovacassatya samd
e cae bhikkh suvac tesa ca vaa bhaati bhta taccha klena. Attan ca kalyamitto h
vaavd. Ye cae bhikkh na kalyamitt, te ca kalyamittatya samdapeti. Ye cae bhikk
aati bhta taccha klen, ti.
Idamassa1 kho aha bhante, bhagavat sakhittena bhsitassa eva vitthrena attha jnmiti.
Sdhu sdhu sriputta, sdhu kho tva sriputta, imassa may sakhittena bhsitassa eva vitth
tha ajnsi.
1 Idhassa machasa.
[BJT Page 330] [\x 330/]
Idha sriputta bhikkhu attan ca satthugravo hoti satthugaravatya ca vavd. Ye cae bhi
tthugrav, te ca satthugravatya [PTS Page 031] [\q 31/] samdapeti. Ye cae bhikkh
tthugrav tesa ca vaa bhaati bhta taccha klena. Attan ca dhammagravo hoti dhammag
cae bhikkh na dhammagrav te ca dhammagravatya samdapeti. Ye cae bhikkh dhammagrav
ti bhta taccha klena. Attan ca saghagravo hoti saghagravatya ca vaavd. Ye cae
ca saghagravatya samdapeti. Ye cae bhikkh saghagrav tesaca vaa bhaati bhta t
ikkhgravo hoti sikkhgravatya ca vaavd.Ye cae bhikkh na sikkhgrav te ca sikkhg
cae bhikkh sikkhgrav tesaca vaa bhaati bhta taccha klena. Attan ca samdhigra
vaavd.Ye cae bhikkh na samdhigrav te ca samdhigravatya samdapeti. Ye cae bhik
haati bhta taccha klena. Attan ca suvaco hoti sovacassatya ca vaavd. Ye cae bhikk
ca sovacassatya samdapeti. Ye cae bhikkh suvac tesaca vaa bhaati bhta taccha kl
yamitto hoti kalyamittatya ca vaavd. Ye caae bhikkh na kalyamitt, te ca kaly
cae bhikkh kalyamitt, tesaca vaa bhaati bhta taccha klen, ti.
Imassa kho sriputta, may sakhittena bhsitassa eva vitthrena attho dahabboti.
7. 1. 4. 5.
(Mitta sutta)
(Svatthinidna)
36. Sattahi bhikkhave, agehi samanngato mitto sevitabbo, katamehi sattah:
Duddada dadti, dukkara karoti, dukkhama khamati, guyhamassa vikaroti, guyha assa parig
uhati, padsu na jahati, khena ntimaati. Imehi kho bhikkhave, sattahagehi samanngato m
sevitabboti.
36. Duddada dadti vitta1 dukkara cpi kubbati,
Athopissa duruttni khamati dukkhamnipi.
37. Guyha cassa2 akkhti guyhassa parighati,
padsu na jahti khena ntimaati,
38. Yasmi etni hnni savijjantdha puggale,
So mitto mittakmena bhajitabbo tathvidhoti.
[PTS Page 032] [\q 32/]
7. 1. 4. 6
(Bhikkhumitta sutta)
(Svatthinidna)
37. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhmitto sevitabbo bhajitabbo payiru
psitabbo api panujjamnenapi. Katamehi sattahi:
Piyo ca hoti manpo ca, garu ca, bhvanyo ca, vatt ca, vacanakkhamo ca, gambhraca katha k
att hoti, no ca ahne niyojeti.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhumitto sevitabbo bhajitabb
o payirupsitabbo api panujjamnenap'ti.
1. Duddadadadti mitto machasa 2. Guyhaca tassa machasa
[BJT Page 332] [\x 332/]
39. Piyo ca garu bhvanyo vatt ca vacanakkhamo,
Gambhraca katha katt no cahne niyojaye.
40. Yasmi etni hnni savijjantdha puggale,
So mitto mittakmena atthakmnukampako,
Api nsiyamnena bhajitabbo tathvidhoti.
7. 1. 4. 7
(Pahamapaisambhid sutta)
(Svatthinidna)
38. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva catasso paisambhid
saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyya. Katamehi sattahi:
Idha bhikkhave, bhikkh ida me cetaso lnattanti yathbhta pajnti. Ajjhatta sakhitta v
hatta me sakhitta cittanti yathbhta pajnti. Bahiddh vikkhitta v citta bahiddh me
tanti yathbhta pajnti. Tassa vidit vedan uppajjanti, vidit upahahanti, vidit abbhat
anti. Vidit sa uppajjanti, vidit upahahanti, [PTS Page 033] [\q 33/] vidit abbha
ha gacchanti. Vidit vitakk uppajjanti, vidit upahahanti, vidit abbhattha gacchanti. Sa
appyesu kho panassa dhammesu hnappatesu kahasukkasappaibhgesu nimitta suggahta hoti
sikata spadhrita suppaividita paya.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva catasso pais
ambhid saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyy"ti.
[PTS Page 034] [\q 34/]
7. 1. 4. 8.
(Dutiya paisambhid sutta)
(Svatthinidna)
39. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato sriputto catasso paisambhid saya abhi sacch
atv upasampajja viharati. Katamehi sattahi:
Idha bhikkhave, sriputto ida me cetaso lnattanti yathbhta pajnti. Ajjhatta sakhitta
jjhatta me sakhitta cittanti yathbhta pajnti. Bahiddh vikkhitta v citta bahiddh m
ittanti yathbhta pajnti. Tassa vidit vedan uppajjanti, vidit upahahanti, vidit abbh
chanti.
[BJT Page 334] [\x 334/]
Vidit sa uppajjanti, vidit upahahanti, vidit abbhattha gacchanti. Vidit vitakk uppa
Vidit upahahanti, vidit abbhattha gacchanti. Sappysappyesu kho panassa dhammesu hnapp
kahasukkasappaibhgesu nimitta suggahta hoti sumanasikata spadhrita suppaividdha pa
Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samanngato sriputto catasso paisambhid saya abhi
cchikatv upasampajja viharat"ti.
7. 1. 4. 9.
(Pahama cittavasavattana sutta)
(Svatthinidna)
40. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh citta vasevatteti, no ca bhikkhu
cittassa vasena vattati. Katamehi sattahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu samdhikusalo hoti, samdhissa sampattikusalo hoti, samdhissa h
itikusalo hoti, samdhissa vuhnakusalo hoti, samdhissa kallitakusalo1 hoti, samdhissa g
ocarakusalo hoti, samdhissa abhinhrakusalo hoti.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkh citta vase vatteti, no ca b
hikkh cittassa vasena vattati.
7. 1. 4. 10.
(Dutiya cittavasavattana sutta)
(Svatthinidna)
41. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato sriputto citta vase vatteti, no ca sriput
to cittassa vasena vattat. Katamehi sattah:
Idha bhikkhave, sriputto samdhikusalo hoti, samdhissa sampattikusalo, samdhissa hitiku
salo, samdhissa vuhnakusalo, samdhissa kallitakusalo, 1samdhissa gocarakusalo, samdhiss
a abhinhrakusalo hoti.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato sriputto citta vase vatteti, no ca
sriputto cittassa vasena vattati"ti.
1Kalyakusalo machasa
[BJT Page 336] [\x 336/]
7. 1. 4. 11
(Pahama niddasavatthu sutta)
42. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho yasm
ubbanhasamaya nivsetv pattacvara dya svatthiya piya pvisi.
Atha kho yasmato [PTS Page 035] [\q 35/] sriputtassa etadahosi: atippago kho
tva svatthiya piya caritu, yannnha yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupa
m sriputto yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupasakami. Upasakamitv tehi aat
ehi saddhi sammodi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi.
Tena kho pana samayena tesa aatitthiyna paribbjakna sannisinnna sannipatitna ayama
apdi: yo hi koci vuso, dvdasavassni paripua parisuddha brahmacariya carati, " niddaso
kkh, ti ala vacanyti.
Atha kho yasm sriputto tesa aatitthiyna paribbjakna bhsita neva abhinandi, na pa
nanditv appaikkositv uhysan pakkmi. 'Bhagavato santike etassa bhisitassa attha jni
Atha kho yasm sriputto svatthiya piya caritv pacchbhatta piaptapaikkanto yena b
. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm sriput
vanta etadavoca:
Idhha bhante, pubbanhasamaya nivsetv pattacvara dya svatthiya piya pvisi. Tass
dahosi: atippago kho tva svatthiya piya caritu, yannnha yenaatitthiyna paribbja
yanti. Atha khvha bhante, yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupasakami. Upasaka
iyehi paribbjakehi saddhi sammodi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nis
hante, samayena tesa aatitthiyna paribbjakna sannisinnna [PTS Page 036] [\q 36/]
nipatitna ayamantar kath udapdi: yo hi koci vuso, dvdasavassni paripua parisuddha
ya carati, "niddaso bhikkh, ti ala vacany, ti. Atha khvha bhante, tesa aatitthiyna
bhsita neva abhinandi, na paikkosi. Anabhinanditv appaikkositv uhysan pakkmi "b
etassa bhsitassa attha jnissmi, ti.
Sakk nu kho bhante, imasmi dhammavinaye kevala vassagaanamattena niddaso bhikkhti paape
tnti.
Na kho sriputta, sakk imasmi dhammavinaye kevala vassagaanamattena niddaso bhikkhti pa
u.
Satta kho imni sriputta, niddasavatthni may saya abhi sacchikatv paveditni. Katamni
[BJT Page 338] [\x 338/]
Idha sriputta, bhikkhu sikkhsamdne tibbacchando hoti yatica sikkhsamdne avigatapemo.
manisantiy1 tibbacchando hoti yatica dhammanisantiy avigatapemo. Icchvinaye tibbaccha
ndo hoti, yatica icchvinaye avigatapemo. Paisallne tibbacchando hoti, yatica paisalln
igatapemo. Viriyrambhe tibbacchando hoti, yatica viriyramhe avigatapemo. Satinepakke
tibbacchando hoti, yatica satinepakke avigatapemo. Diipaivedhe tibbacchando hoti, yat
ica dihipaivedhe avigatapemo.
Imni kho sriputta, satta niddasavatthni may saya abhi sacchikatv paveditni.
Imehi kho sriputta, sattahi niddasavatthhi, samanngato bhikkh dvdasa cepi vassni parip
ua parisuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkhti ala vacanya. Catuvsati cepi vass
pua parisuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkhti [PTS Page 037] [\q 37/] ala
vacanya. Chantisati cepi vassni paripua parisuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkh
ala vacanya. Ahacattrsacepi vassni paripua parisuddha brahmacariya carati, niddas
a vacanyti.
7. 1. 4. 12
(Dutiya niddasavatthu sutta)
43. Eva me suta: eka samaya bhagav kosambiya viharati ghositrme. Atha kho yasm nand
hasamaya nivsetv pattacvara dya kosambiya piya pvisi. Atha kho yasmato nandassa
ppago kho tva kosambiya piya caritu, yannn, ha yena aatitthiyna paribbjakna r

Atha kho yasm nando yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupasakami. Upasakamitv
paribbjakehi saddhi sammodi. Sammodaniya katha srya vtisretv ekamanta nisdi.
Tena kho pana samayena tesa aatitthiyna paribbjakna sannisinnna sannipatitna ayama
apdi: yo hi koci vuso, dvdasavassni paripua parisuddha brahmacariya carati, " niddaso
kkh, ti ala vacanyti,
Atha kho yasm nando tesa aatitthiyna paribbjakna bhsita neva abhinandi, na paikk
ditv appaikkositv uhysan pakkmi "bhagavato santike etassa bhsitassa attha jnissm
Atha kho yasm nando kosambiya piya caritv pacchbhatta piaptapaikkanto yena bhaga
Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm nando [P
038] [\q 38/] bhagavanta etadavoca:
1. Dhammanikantiy smu.
[BJT Page 340] [\x 340/]
Idhha bhante, pubbanhasamaya nivsetv pattacvara dya kosambiya piya pvisi. Tassa
adahosi: atippago kho tva kosambiya pya caritu, yannnha yena aatitthiyna paribb
eyyant.
Atha khvha bhante, yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupasakami. Upasakamitv t
aribbjakehi saddhi sammodi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi.
Tena kho pana bhante, samayena tesa aatitthiyna paribbjakna sannisinnna ayamantar k
:
Yo hi koci vuso, dvdasavassni paripua parisuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkht
a vacanyti.
Atha khvha bhante, tesa aatitthiyna paribbjakna bhsita neva abhinandi, na paikko
tv appaikkositv uhysan pakkami "bhagavato santike etassa bhsitassa attha jnissm
Sakk nu kho bhante, imasmi dhammavinaye kevala vassagaanamattena niddaso bhikkhti1 pap
unti. Na kho nanda sakk imasmi dhammavinaye kevala vassagaanamattena
Niddaso bhikkhti1 papetunti.
Satta kho imni nanda niddasavatthuni may saya abhi sacchikatv paveditni. Katamni sat
Idhnanda, bhikkhu saddho hoti. Hirim hoti. Ottapp hoti. Bahussuto hoti. raddhavriyo h
oti. Satim hoti. Paav hoti.
Imni kho nanda satta niddasavatthuni may saya abhi sacchikatv paveditni.
[PTS Page 039] [\q 39/]
Imehi kho nanda sattahi niddasavatthuhi samanngato bhikkh dvdasa cepi vassni paripua p
isuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkhti ala vacanyti. Catuvsaticepi vassni pari
isuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkhti ala vacanya. Chattisati cepi vassni parip
ua parisuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkhti ala vacanya. Ahacattrsacepi v
risuddha brahmacariya carati, niddaso bhikkhti ala vacan yti.
Devatvaggo catuttho
Tassuddna
Appamdo hiri ceva dve dve suvac mitt,
Dve paisamhid dve vas dve niddasavatthunti. 2
1 Niddaso bhikkhu smu,
2. Appamdo hirim cha dve sutav duve bala
Duve paisamahid ca niddasavatthu pare duveti smu.
[BJT Page 342] [\x 342/]
5. Mahya vaggo
7. 1. 5. 1
(Viahiti sutta)
(Svatthinidna)
44. Sattim bhikkhave viahitiyo. Katam satta:
1. Santi bhikkhave, satt nnattaky nnattasaino: seyyathpi manuss ekacce ca dev ekacce
niptik. Aya paham viahiti.
[PTS Page 040] [\q 40/]
2. Santi bhikkhave, satt nnattaky ekattasaino:seyyathpi dev brahmakyik pahambhinib
tiy viahiti.
3. Santi bhikkhave, satt ekattaky nnattasaino: seyyathpi dev bhassar. Aya tatiy vi
4. Santi bhikkhave, satt ekattaky ekattasaino: seyyathpi dev subhakih. Aya catutth
5. Santi bhikkhave, satt sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnattas
ti ksnacyatanpag. Aya pacam viahiti.
6. Santi bhikkhave, satt sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti viac
7. Santi bhikkhave, satt sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayatan
Im kho bhikkhave, satta viahitiyoti.
7. 1. 5. 2
(Samdhiparikkhra sutta)
(Svatthinidna)
45. Sattime bhikkhave, samdhiparikkhr. Katame satta:
Sammdihi, sammsakappo, sammvc, sammkammanto, samm jvo, sammvymo, sammsati.
Y kho bhikkhave, imehi sattahagehi cittassekaggat parikkhat, aya vuccati bhikkhave ar
iyo sammsamdhi "saupaniso" itipi " saparikkhro" itip, ti.
[PTS Page 041] [\q 41/]
[BJT Page 344] [\x 344/]
7. 1. 5. 3
(Pahama aggi sutta)
(Svatthinidna)
46. Sattime bhikkhave, agg. Katame satta:
Rgaggi, dosaggi, mohaggi, hueyyaggi, gahapataggi, dakkhieyyaggi, kahaggi. Ime kho bhik
khave, satta agg, ti.
7. 1. 5. 4
(Mahyaa sutta)
47. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. *Tena kho pana
na uggatasarrassa brhmaassa mahyao upakkhao1 hoti. Paca usabhasatni thupantni hon
a vacchatarasatni thupantni honti yaatthya. Paca vacchatarsatn thupantni honti
i thupantni honti yaatthya. Paca urabhasatni thupantni honti yaatthya.
Atha kho uggatasariro brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sam
di. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho uggatasa
anta etadavoca:
Suta meta bho gotama, aggissa dna2 ypassa usspana mahapphala hoti mahnisasanti.
Maypi kho eta brhmaa, suta aggissa dna ypassa usspana mahapphala hoti mahnisasan
Dutiyampi kho uggatasarro brhmao bhagavanta etadavoca: "suta meta bho gotama, aggissa d
a ypassa usspana mahapphala hoti mahnisasanti. Maypi kho eta brhmaa,suta aggissa
na mahapphala hoti mahnisasanti. Tatiyampi kho uggatasarro brhmao bhagavanta etadavoca
" suta meta bho gotama, aggissa dna ypassa usspana mahapphala hoti mahnisasanti. Ma
ta brhmaa, suta aggissa dna ypassa usspana mahapphala hoti mahnisasanti", tayida
042] [\q 42/] gotama, sameti bhoto ceva gotamassa amhkaca yadida sabbena sab
banti.
* Aya pho maramma potthake na dissate: 1. Upakkhahomajasa upakaho ahakath 2. dhn
[BJT Page 346] [\x 346/]
Eva vutte yasm nando uggatasarra brhmaa etadavoca: na kho brhmaa, tathgat eva pu
meta bho gotama, aggissa dna ypassa usspana mahapphala hoti mahnisasanti.
Evaca kho brhmaa, tathgat pucchitabb: aha hi bhante, aggi dtukmo, ypa usspetukm
nte bhagav, anussatu ma bhante bhagav, ya mama assa dgharatta hitya sukhyti,
Atha kho uggatasarro brhmao bhagavanta etadavoca: aha hi bho gotama, aggi dtukmo, yp
ukmo. Ovadatu ma bhava gotamo, anussatu ma bhava gotamo, ya mama assa dgharatta hity
i.
Aggi brhmaa, dento1 ypa usspento pubbeva yat satthni usspeti akusalni dukkhudr
i t:
Kyasattha, vacsattha, manosattha.
Aggi brhmaa, dento ypa usspento pubbeva ya eva citta uppdeti: ettak usabh haa
hatar haantu yaatthya, ettak vacchatariyo haantu yaatthya, ettak aj haantu ya
u yaatthyti. So pua karomti apua karoti. Kusala karomti akusala karoti. Sugatima
uggatimagga4 pariyesati. Aggi brhmaa, dento ypa [PTS Page 043] [\q 43/] usspento
ubbeva ya ida pahama manosattha usspeti akusala dukkhdraya dukkhavipka.
Puna ca para brhmaa, aggi dento ypa usspento pubbeva ya eva vca bhsati: ettak
ttak vacchatar haantu yaatthya, ettak vacchatariyo haantu yaatthya, ettak aj ha
rabbh haantu yaatthyti. So pua karomti apua karoti. Kusala karomti akusala ka
ariyesmti duggatimagga4 pariyesati. Aggi brhmaa, dento ypa usspento pubbeva ya id
tha usspeti akusala dukkhudraya dukkhavipka.
Punaca para brhmaa, aggi dento ypa ussnto pubbeva ya saya pahama samrambhati5 u
hya. Saya pahama samrambhati vacchatare hantu yaatthya. Saya pahama samrambhati v
u yaatthya. Saya pahama samrambhati vacchatar bhantu yaatthya. Saya pahama sam
aatthya. Saya pahama samrambhati urabbhe hantu yaatthyti.
1. dhento sy. 2. Drakkhuddayti smu 3. Sugatiy magga machasa
4. Duggatiy magga machasa 5. Samrabhati sy, samrabbhati smu 6. Haantu smu
[BJT Page 348] [\x 348/]
So pua karomiti apua karoti. Kusala karomiti akusala karoti. Sugatimagga pariyesmti
magga pariyesati. Aggi brhmaa, dento ypa usspent pubbeva ya ida tatiya kyasatth
ukkhudraya dukkhavipka.
Aggi brhmaa, dento ypa usspento pubbeva ya imni ti satthni usspeti akusalni du
pkni.
Tayo me brhmaa, aggi pahtabb parivajjetabb na sevitabb. Katame tayo. [PTS Page 044] [\
q 44/] rgaggi, dosaggi, mohaggi.
Kasm cya brhmaa, rgagg pahtabbo parivajjetabbo na sevitabbo. ?
Ratto kho brhmaa, rgena abhibhto pariydinnacitto kyena duccarita carati, vcya duccari
rati, manas duccarita carati. So kyena duccarita caritv vcya duccarita caritv manas
ita caritv kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati. Tasmya
parivajjetabbo na sevitabbo.
Kasm cya brhmaa, dosaggi pahtabbo parivajjetabbo na sevitabbo. ?
Duho kho brhmaa, dosena abhibhto pariydinnacitto kyena duccarita carati, vcya duccar
ati, manas duccarita carati. So kyena duccarita caritv vcya duccarita caritv manas d
ta caritv kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati. Tasmya d
parivajjetabbo na sevitabbo.
Kasm cya brhmaa, mohaggi pahtabbo parivajjetabbo na sevitabbo. ?
Mho kho brhmaa, mohena abhibhto pariydinnacitto kyena duccarita1 carati, vcya duccari
rati, manas duccarita carati. So kyena duccarita caritv vcya duccarita caritv manas
ita caritv kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati. Tasmya
o parivajjetabbo na sevitabbo.
Ime kho brhmaa, tayo agg pahtabb, parivajjetabb na sevitabb.
Tayo kho brhmaa, aggi sakkatv garukatv mnetv pjetv samm sukha parihtabb. Katame ta
[PTS Page 045] [\q 45/]
huneyyaggi, gahapataggi, dakkhieyyagg.
Katamo ca brhmaa huneyyagg? Idha brhmaa, yassa te honti mtti v pitti v, aya vuccat
yyaggi. Ta kissa hetu: atohaya1 brhmaa, huto sambhuto. Tasmya huneyyaggi sakkatv garu
mnetv pjetv samm sukha parihtabbo.
Katamo ca brhmaa, gahapataggi. Idha brhmaa, yassa te honti puttti v drti v dsti v
makarti v. Aya vuccati brhmaa, gahapataggi. Tasmya gahapataggi sakkatv garukatv manet
v samm sukha parihtabbo.
1 Atoya smu.
[BJT Page 350] [\x 350/]
Katamo ca brhmaa, dakkhieyyaggi: idha brhmaa, ye te samaabrhma madappamd2 paivirat
cce nivih ekamattna damenti, ekamattna samenti, ekamattna parinibbpenti. Aya vuccat
akkhieyyaggi. Tasmya dakkhieyyaggi sakkatv garukatv mnetv pjetv samm sukha pariht
Ime kho brhmaa, tayo aggi sakkatv garukatv mnetv pjetv samm sukha parihtabb.
Aya kho pana brhmaa, kahaggi klena kla ujjaletabbo, klena kla ajjhupekkhitabbo, kl
etabbo, klena kla nikkhipitabboti.
Eva vutte uggatasarro brhmao bhagavanta etadavoca: abhikkanta bho gotama, abhikkanta bh
o gotama, upsaka ma bhava gotamo dhretu, ajjatagge [PTS Page 046] [\q 46/] pupeta
saraa gata.
Esha bho gotama, paca usabhasatni mucmi jvita vitanomi, 1 paca vacchatarasatni muc
anomi, paca vacchatarsatni mucmi jvita vitanomi, paca ajasatni mucmi jvita vitano
bhasatni mucmi jvita vitanomi, haritni ceva tni khdantu, stni ca pnyni pivantu,
tti. 2.
7. 1. 5. 5.
(Sakhittasattasa sutta)
(Svatthinidna)
48. Sattim bhikkhave, sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnisas amatogadh amatap
satta:
Asubhasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa, aniccasa, anicce
Im kho bhikkhave, sattasa bhavit bahulkat mahapapphal honti mahnisas amatogadh ama
ti.
7. 1. 5. 6
(Vitthatasattasa sutta)
(Svatthinidna)
49. Sattim bhikkhave, sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnisas amatogadh amatap
satta:
Asubhasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa, aniccasa anicce
1. Jvita demi machasa, 2. Sito ca nesa vto upavyata machasa
[BJT Page 352] [\x 352/]
Im kho bhikkhave, satta sa, bhvit bahulkat mahapphal honti mahnisas amatogadh ama
.
(1) Asubhasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapari
ho paneta vutta, kiceta paicca vutta:
Asubhasa paricitena bhikkhave, bhikkhno cetas bahula viharato methunadhammasampattiy c
ta [PTS Page 047] [\q 47/] patilyati patikuati pativaati na sampasryati. Upekkh1
paikkulyat v2 sahti.
Seyyathpi bhikkhave, kukkuapatta v nahrudaddula v3 aggimhi pakkhtta patilyati patiku
ivaati na sampasryati, evameva kho bhikkhave, bhikkhuno asubhasa paricitena cetas bahu
viharato methunadhammasampattiy citta patilyati patikuati pativaati na sampasryati. U
h v paikklyat v2 sahti.
Sace bhikkhave, bhikkhuno asubhasaparicitena cetas bahula viharato methunadhammasampat
tiy citta anusandati4 appaiklyat v sahti, veditabbameta bhikkhave, bhikkhun "abhvi
sa natthi me pubbenpara viseso, appatta me bhvanphalanti5 itiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave bhikkhno asubhasa paricitena cetas bahula viharato methunadhammasa
mpattiy citta patilyati patikuati pativaati6 na sampasryati upekkh v paikklyat v
meta bhikkhave, bhikkhun bhvit7 me asubhasa, atthi me pubbenpara viseso, patta me bh
nti5 itiha tattha sampajno hoti.
Asubhasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapariyos
utta, idameta paiccavutta.
(2) Maraasa bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal [PTS Page 048] [\q 48/] hoti mah
matogadh amatapariyosnti iti kho paneta vutta, kiceta paicca vutta:
Maraasa paricitena bhikkhave, bhikkhuno cetas bahula viharato jvitanikantiy citta pat
i patikuati pativaati5 na sampasryati. Upekkh v paikklyat v2 sahti.
Seyyathpi bhikkhave, kukkuapatta v nahrudaddula v3 aggimhi pakkhitta patilyati patiku
ativaati na sampasryati. Evameva kho bhikkhave bhikkhuno maraasa paricitena cetas bah
iharato jvitanikantiy citta patilyati patikuati pativaati na sampasryati. Upekkh v1
v sahti.
1. Upekhsmu. 2. Pikulyatv machasa 3. Nhrdadadula machasa
4. Anusahti smu. 5. Bhvanbalanti machasa 6. Pativattati machasa
7. Subhvit machasa
[BJT Page 354] [\x 354/]
Sace bhikkhave, bhikkhuno maraasa paricitena cetas bahula viharato jvitanikantiy citta
usandati, 1 appaiklyat v sahti, veditabbameta bhikkhave, bhikkhun "abhvit me maraa
pubbenpara viseso, appatta me bhvanphalanti"2 itiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave, bhikkhuno maraasa paricitena cetas bahula viharato jvitanikantiy
tta patilyati patikuati pativaati na sampasryati, upekkh v3 paikklyat v sahti,
khave, bhikkhun "bhvit me maraasa, atthi me pubbenpara viseso, patta me bhvanphala
tattha sampajno hoti.
Maraasa bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal [PTS Page 049] [\q 49/] hoti mahnis
gadh amatapariyosnti, iti ya ta vutta, idameta paicca vutta.
(3) hre paikklasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh
kho paneta vutta, kiceta paicca vutta.
hre paikklasa paricitena bhikkhave, bhikkhuno cetas bahula viharato rasatahya citta
patikuati pativaati na sampasryati, upekkh v3 paikklyat v sahti,
Seyyathpi bhikkhave, kukkuapatta v nahrudaddula v4 aggimhi pakkhitta patilyati patiku
ativaati na sampasryati, evameva kho bhikkhave, bhikkhuno hre paikklasaparicitena c
la viharato rasatahya citta patilyati patikuati pativaati na sampasryati, upekkh v
ahti,
Sace bhikkhave, bhikkhuno hre paikklasaparicitena cetas bahula viharato rasatahya c
andati, appaikklyat v sahti, veditabbameta bhikkhave, bhikkhuno abhvit me hre pai
e pubbenpara viseso, appatta me bhvanphalanti, itiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave, bhikkhuno hre paikklasaparicitena cetas bahula viharato rasatah
a patilyati patikuati pativaati na sampasryati, upekkh v3 paikklyat v sahti, v
ave, bhikkhun "bhvit5 me hre paikklasa, atthi me pubbenpara viseso, patta me bhv
ha tattha sampajno hoti.
[PTS Page 050] [\q 50/]
hre paikklasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amat
a vutta, idameta paicca vutta
1. Anusahti. Smu 2. Bhvan balantimachasa 3. Upekhvsmu 4. Nahruda la v machasa
a
[BJT Page 356] [\x 356/]
(4) Sabbaloke anabhiratasa bhikkhave, bhvit bahulikat mahapphal hoti mahnisas amatog
tapariyosnti, iti kho paneta vutta, kiceta paicca vutta:
Sabbaloke anabhiratasa paricitena bhikkhave, bhikkhuno cetas bahula viharato lokacitt
esu citta patilyati patikati pativaati na sampasryati. Upekkh v paikklyat v sa
Seyyathpi bhikkhave, kukkuapatta v nahru daddula v aggimhi pakkhitta patilyati patik
tivaati na sampasryati, evameva kho bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasa paricit
ena cetas bahula viharato lokacittesu1 citta patilyati patikati pativaati na sampasr
upekkh2 v paikklyat v sahti.
Sace pana bhikkhave, bhikkhuno sabbaloke anabhiratasa paricitena cetas bahula viharat
o lokacittesu1 citta anusandati, appaikklyat3 v sahti. Veditabbameta bhikkhave, bhikk
abhvit me sabbaloke anabhiratasa, natthi me pubbenpara viseso, appatta me bhvanphala
tiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave, [PTS Page 051] [\q 51/] bhikkhuno sabbaloke anabhirat
asa paricitena cetas bahula viharato lokacittesu 1 citta patilyati patikuati pativaa
sampasryati, upekkh v paikklyat v sahti, veditabbameta bhikkhave bhikkhun " bhvi
anabhiratasa, atthi me pubbonpara viseso, patta me bhvan phalanti" itiha tattha sampaj
hoti.
Sabbaloke anabhiratasa bhikkhave bhvit bahulkat mahappal hoti mahnisas amatogadh a
snti, iti yata vutta, idameta paicca vutta.
(5) Aniccasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahanisas amatogadh amatapari
i kho paneta vutta, kiceta paicca vutta:
Aniccasaparicitena bhikkhave, bhikkhuno cetas bahula viharato lbhasakkrasiloke citta p
ilyati patikuati pativaati na sampasryati, upekkh2 v paikklyat v sahti.
Seyyathpi bhikkhave, kukkuapatta v nahrudaddula v aggimhi pakkhitta patilyati patiku
tivaati na sampasryati, evameva kho bhikkhave bhikkhuno aniccasa paricitena cetas bahu
viharato lbhasakkrasiloke citta patilyati, patikuati pativaati na sampasriyati. Upekkh
aikklyat v sahti.
1 Loka citresu machasa 2. Upekh smu 3. Appaikulyat machasa
4. Bhvanbalanti machasa
[BJT Page 358] [\x 358/]
Sace bhikkhave, bhikkhuno aniccasa paricitena cetas bahula viharato lbhasakkrasiloke ci
tta anusandati, appaikklyat v sahti, veditabbameta bhikkhave bhikkhun abhvit me an
i me pubbenpara viseso, appatta me bhvan phalanti itiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave, bhikkhuno aniccasa paricitena cetas bahula viharato lbhasakkrasilo
ke citta patilyati [PTS Page 052] [\q 52/] patikuati pativaati na sampasryati, up
ekkh v paikklyat v sahti, veditabbameta bhikkhave bhikkhun bhvit me aniccasa,
a viseso,
Atthi me pubbenpara viseso, patta me bhvan phalanti itiha tattha sampajno hoti.
Aniccasa bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapariyosn
vutta, idameta paicca vutta
(6) Anicce dukkhasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh am
i, iti kho paneta vtta, kiceta paicca vutta:
Anicce dukkhasaparicitena bhikkhave, bhikkhuno cetas bahula viharato lasye kosajje vis
sahiye pamde ananuyoge apaccavekkhanya tibb bhayasa paccupahit hoti, seyyathpi ukk
dhake.
Sace bhikkhave, bhikkhuno anicce dukkhasa paricitena cetas bahula viharato lasye kosaj
je vissahiye pamde ananuyoge apaccavekkhanya tibb bhayasa na paccupahit hoti, seyya
ittsike vadhake, veditabbameta bhikkhave, bhikkhun abhvit me anicce dukkhasa, natthi m
pubbenpara viseso, appatta me bhvan phalanti, itiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave, bhikkhuno anicce dukkhasa paricitena cetas bahula viharato lasye
kosajje vissahiye pamde ananuyoge apaccavekkhanya tibb bhayasa paccupahit hoti, sey
khittsike vadhake, veditabbameta bhikkhave, bhikkhun subhvit me anicce dukkhasa, atthi
e pubbenpara viseso, patta me bhvanphalanti itiha tattha sampajno hoti.
[BJT Page 360] [\x 360/]
Anicce dukkhasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal [PTS Page 053] [\q 53/] hoti
ahnisas amatogadh amatapariyosnti iti ya ta vutta, idameta paicca vutta
(7) Dukkhe anattasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh am
i, iti kho paneta vutta, kiceta paicca vutta:
Dukkhe anattasa paricitena bhikkhave, bhikkhuno cetas bahula viharato imasmica savia
bahiddh ca sabbanimittesu ahikramamikramnpagata mnasa hoti vidh samatikkanta santa
Sace bhikkhave, bhikkhuno dukkhe anattasa paricitena cetas bahula viharato imasmica sa
viake kye bahiddh ca sabbanimittesu abhikramamikramnpagata mnasa na hoti vidhs
vimutta, veditabbameta bhikkhave, bhikkhun abhvit me dukkhe anattasa, natthi me pubben
a viseso, appatta me bhvanphalanti. Itiha tattha sampajno hoti.
Sace pana bhikkhave, bhikkhuno dukkhe anattasa paricitena cetas bahula viharato imasm
ica saviake kye bahiddh ca sabbanimittesu abhikramamikramnpagata mnasa na hoti
nta suvimutta, veditabbameta bhikkhave, bhikkhun subhvit me dukkhe anattasa, atthi me
benpara viseso, patta me bhvanphalanti. Itiha tattha sampajno hoti.
Dukkhe anattasa bhikkhave, bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatap
ti ya ta vutta idameta paicca vutta
Im kho bhikkhave satta sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnisas amatogadh amata
[PTS Page 054] [\q 54/]
[BJT Page 362] [\x 362/]
7. 1. 5. 7
(Methuna sutta)
(Svatthi nidna)
50. Atha kho jnusso brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sa
ammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho jnussoi br
oca:
Bhavamipi no samao gotamo brahmacr paijntti.
"Ya hi ta brhmaa, samm vadamno vadeyya. Akhaa acchidda asabala akammsa paripua
ariya caratti, mameveta brhmaa, samm vadamno vadeyya" aha hi brhmaa, akhaa acchid
mmsa paripua parisuddha brahmacariya carmti.
Kimpana bho gotama, brahmacariyassa khaampi jiddampi sabalampi kammsampti.
(1) Idha brhmaa, ekacco samao v brhmao v samm brahmacr paijnamno na heva kho mtu
yadvayasampatti sampajjati, api ca kho mtugmassa ucchdanaparimaddananahpanasambhana
, so tadassdeti, ta nikmeti. Tena ca vitti pajjati. Idampi kho brhmaa, brahmacariyayass
a khaampi jiddampi sabalampi kammsampi.
Aya vuccati brhmaa, aparisuddha brahmacariya carati sayutto methunena sayogena, na pari
muccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati
dukkhasmti vadmi.
[PTS Page 055] [\q 55/]
(2) Puna ca para brhmaa, idhekacco samao v brhmao v samm brahmacr paijnamno na h
saddhi dvaya dvayasampatti sampajjati, napi mtugmassa ucchdanaparimaddananahpanasamb
iyati. Api ca kho mtugmena saddhi sajagghati sakati sakelyati. So tadassdeti, ta ni
a ca vitti pajjati. Idampi kho brhmaa, brahmacariyassa khaampi chiddampi sabalampi dam
msampi.
Aya vuccati brhmaa, aparisuddha brahmacariya carati sayutto methunena sayogena, na pari
muccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati
dukkhasm ti vadmi.
(3) Puna ca para brhmaa, idhekacco samao v brhmao v samm brahmacr paijnamno na h
saddhi dvayadvayasampatti sampajjati, napi mtugmassa ucchdanaparimaddananahpana samb
iyati. Napi mtugmena saddhi sajagghati sakiati sakelyati, api ca kho mtugmassa cakkh
hu upanijjhyati pekkhati. So tadassdeti, ta nikmeti. Tena ca vitti pajjati. Idampi kho
brhmaa, brahmacariyassa khaampi chiddampi sabalampi dammsampi.
Aya vuccati brhmaa, aparisuddha brahmacariya carati sayutto methunena sayogena, na pari
muccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati
dukkhasm ti vadmi.
(4) Puna ca para brhmaa, idhekacco samao v brhmaov samm brahmacr paijnamno na he
saddhi dvayadvaya sampatti sampajjati, napi mtugmassa ucchdanaparimaddananahpana samb
iyati. Napi mtugmena saddhi sajagghati sakiati sakelyati, napi mtugmassa cakkhun ca
jhyati pekkhati, api ca kho mtugmassa sadda suti, tirokua v tiropkra v hasantiy
v rodantiy v. So tadassdeti. Ta nikmeti. Tena ca vitti pajjati. Idampi kho brhmaa, b
ariyassa khaampi chiddampi sabalampi kammsampi.
Aya vuccati brhmaa, aparisuddha brahmacariya carati sayutto methunena sayogena, na pari
muccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati
dukkhasm ti vadmi.
(5) Punaca para brhmaa, idhekacco samao v brhmao v samm brahmacr paijnamno na he
saddhi dvayadvayasampatti sampajjati, napi mtugmassa ucchdanaparimaddananahpanasambh
ati. Napi mtugmena saddhi sajagghati sakiati sakelyatinapi mtugmassa cakkhun cakkhu
ati pekkhati napi mtugmassa sadda suti, tirokua v tiropkra v hasantiy v bhaant
v, api ca kho ynissa tni pubbe mtugmena saddhi hasitalapitakitni, tsi anussarati. So
sdeti, ta nikmeti, tena ca vitti pajjati. Idampi kho brhmaa, brahmacariyassa khaampi
dampi sabalampi kammsampi.
Aya vuccati brhmaa, aparisuddha brahmacariya carati sayutto methunena sayogena, na pari
muccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati
dukkhasm ti vadmi.
[BJT Page 364] [\x 364/]
(6)
Puna ca para brhmaa, idhekacco samao v brhmaov samm brahmacr paijnamno na heva k
hi dvayadvayasampatti sampajjati, napi mtugmassa ucchdanaparimaddananahpana sambhana
. Napi mtugmena saddhi sajagghati sakiati sakelyati, napi mtugmassa cakkhun cakkhu
ti pekkhati na pi mtugmassa sadda suti, tirokua v tiropkra v hasantiy v bhaant
v napi ynissa tni pubbe mtug mena saddhi hasitalapitakiitni tni anussarati. Api ca kh
ssati gahapati v gahapatiputta v pacahi kmaguehi samappita samagbhta paricriyamn
, ta nikmeti, tena ca vitti pajjati. Idampi kho brhmaa, brahmacariyassa khaampi chidda
i sabalampi dammsampi.
Aya vuccati brhmaa, aparisuddha brahmacariya carati sayutto methunena sayogena, na pari
muccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati
dukkhasm ti vadmi.
(7)
Puna ca para brhmaa, idhekacco samao v brhmaov samm brahmacr paijnamno na heva k
hi dvayadvayasampatti sampajjati, napi mtugmassa ucchdanaparimaddananahpana sambhana
. Napi mtugmena saddhi sajagghati sakiati sakelyati, napi mtugmassa cakkhun cakkhu
ti pekkhati na pi mtugmassa sadda suti, tirokua v tiropkra v hasantiy v bhaant
v napi ynissa tni pubbe mtug mena saddhi hasitalapitakiitni tni anussarati. Napi pass
gahapati, vgahapatiputta v pacahi kmaguehi samappita samagibhta paricriyamna api
vanikya padhya brahmacariya carati iminha slena v vatena v tapena v brahmacariyena
avissmi devaataro vti. So kadassdeti, 2 tannikmeti, tena ca vitti pajjati.
Idampi kho brhmaa, brahmacariyassa khaampi jiddampi sabalampi kammsampi.
Aya vuccati brhmaa, [PTS Page 056] [\q 56/] aparisuddha brahmacariya carati, say
utto methunena sayogena na parimuccati, jtiy jarya maraena sokehi paridevehi dukkhehi
domanassehi upysehi. Na parimuccati dukkhasmti vadmi.
Yvakvacha brhmaa imesa sattanna methunasayogna aataraatara3 methunasayoga a
neva tvha brhmaa, sadevake loke samrake sabrahmake, sassamaabrhmaiy pajya sadevaman
ttara sammsambodhi abhisambuddho paccasi.
Yato ca kho aha brhmaa, imesa sattanna methunasayogna na aataraatara methunasayo
a samanupassi, athha brhmaa, sadevake loke samrake sabrahmake, sassamaabrhmaiy paj
anussya anuttara sammsambodhi abhisambuddho, paccasi.
aca pana me dassana udapdi: akupp me cetovimutti, ayamantim jti, natthidni punabbhav
Eva vutte jnusso brhmao bhagavanta etadavoca abhikkanta bho gotama abhikkanta bho got
seyyathpi bho gotama nikkujjita v ukkujjeyya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga
eyya andhakre v telapajjota dhreyya, " cakkhmanto rpni dakkhinti"2ti, evameva bhot go
na anekapariyyena dhammo paksito. Esha bhavanta gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhu
aca. Upsaka ma bhava gotamo dhretu ajjatagge pupeta saraa gatanti.
[PTS Page 057] [\q 57/]
7. 1. 5. 8.
(Sayogavisayoga dhammapariyya sutta)
(Svatthinidna)
51. Sayogavisayoga vo bhikkhave, dhammapariyya desissmi. Ta suntha sdhuka manasikaro
issmiti. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Katamo ca so bhikkhave sayogavisayogo dhammapariyyo:
Itthi bhikkhave ajjhatta itthindriya manasikaroti itthikutta itthkappa itthividha itth
icchanda itthissara itthlakra s tattha rajjati, tatrbhiramati. S tattha ratt tatrbh
ddh purisindriya manasikaroti purisakutta puriskappa purisavidha purisacchanda purisass
ara purislakra. S tattha rajjati, tatrbhiramati. S tattha ratt tatrbhirat bahiddh
. Yacass sayogapaccay uppajjati sukha somanassa, taca kakhati. Itthatte bhikkhave, ab
t satt purisesu sayoga gat. Eva kho bhikkhave, itthi itthatta ntivattati.
1. Parivrayamnamachasa 2. Ta assdeti machasa 3. Aatara smu.
[BJT Page 366] [\x 366/]
Puriso bhikkhave, ajjhatta purisindriya manasikaroti purisakutta puriskappa purisavid
ha purisacchanda purisassara purislakra. So tattha rajjati tatrbhiramati. So tattha ra
o tatrbhirato bahiddh itthindriya manasikaroti itthikutta itthkappa itthividha itthicch
anda itthissara itthlakra. So tattha rajjati, tatrbhiramati. So tattha ratto tatrbhira
bahiddh sayoga kakhati. Yacassa sayogapaccay uppajjati sukha somanassa, taca kak
tte bhikkhave, abhirat satt itthisu sayoga gat. [PTS Page 058] [\q 58/] eva kho
bhikkhave, purise purisatta ntivattati.
Eva kho bhikkhave, sayogo hoti
Kathaca bhikkhave, visayogo hoti
Itthi bhikkhave, ajjhatta itthindriya na manasikaroti itthikutta itthkappa itthividha
itthicchanda itthissara itthlakra. S tattha na rajjati. Tattha nbhiramati. S tattha a
tatra anabhirat bahiddh purisindriya na manasikaroti purisakutta puriskappa purisavidh
a purisacchanda purisassara purislakra. S tattha na rajjati, tattha nbhiramati. S ta
ratt tatra anabhirat bahiddh sayoga nkakhati. Ya cass sayogapaccay uppajjati sukha
taca nkakhati. Itthatte kho bhikkhave, anabhirat satt purisesu visayoga gat. Eva kho
kkhave, itthi itthatta ativattati.
Puriso bhikkhave, ajjhatta purisindriya na manasikaroti purisakutta puriskappa purisa
vidha purisacchanda purisassara purislakra. So tattha na rajjati tatrbhiramati. So tat
a ratto tatra anabhirato bahiddh itthindriya namanasikaroti itthikutta itthkappa itth
ividha itthicchanda itthissara itthlakra. So tattha na rajjati, tatranbhiramati. So ta
ha aratto tatra anabhirato bahiddh sayoga nkakhati. Yacassa sayogapaccay uppajjati suk
somanassa, taca nkakhati. Purisatte bhikkhave, anabhirat satt itthisu visayoga gat. E
o bhikkhave, puriso purisatta ativattati.
Eva [PTS Page 059] [\q 59/] kho bhikkhave, visayogo hoti,
Aya kho bhikkhave, sayoga visayogo dhammapariyyoti.
1Nbhirato smu.
[BJT Page 368] [\x 368/]
7. 1. 5. 9
(Dnamahapphala sutta)
52. Eka samaya bhagav campya viharati gaggrya pokkharay tire. Atha kho sambahul cam
ak yenyasm sriputto tenupasakamisu. Upasakamitv yasmanta sriputta abhivdetv ekam
manta nisinn kho campeyyak upsak yasmanta sriputta etadavocu:
Cirassut no bhante sriputta, bhagavato sammukh dhammikath. Sdhu maya bhante, labheyyma
bhagavato santik dhammi katha savayti.
Tena hvuso tadahuposathe gaccheyytha appevanma labheyytha bhagavato sammukh dhammi kath
a1 savayti. Eva bhanteti kho te campeyyak upsak yasmato sriputtassa paissutv uh
a abhivdetv padakkhia katv pakkamisu.
Atha kho te campeyyak upsak tadahuposathe yenyasm sriputto tenupasakamisu. Upasakamit
anta sriputta abhivdetv ekamanta ahasu.
Atha kho yasm sriputto tehi campeyyakehi upsakehi saddhi yena bhagav tenupasakami. Upas
akamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm sriputto bha
tadavoca:
[PTS Page 060] [\q 60/] siy nu kho bhante, idhekaccassa tdisayeva dna dinna na m
ahapphala2na mahnisasa. Siy pana bhante, idhekaccassa tdisayeva dna dinna mahapphala
asanti.
Siy sriputta, idhekaccassa tdisa yeva dna dinna na mahapphala2 na mahnisasa. Siy p
a, idhekaccassa tdisayeva dna dinna mahapphala3 mahnisasanti.
Ko nu kho bhante, hetu ko paccayo yena idhekaccassa tdisayeva dna dinna na mahapphala
hoti, na mahnisasa. Ko pana bhante4 hetu ko paccayo yena idhekaccassa tdisayeva dna din
na mahapphala hoti mahnisasanti?
1. Bhagavat dhammi katha sy 2. Na mahapphala hoti machasa 3. Mahapphala hotimachasa 4
. Ko nukho bhante machasa
[BJT Page 370] [\x 370/]
(1) Idha sriputta, ekacco spekho1 dna deti, paibaddhacitto dna deti, sannidhipekho dna
ti, ima pecca paribhujissmiti dna deti. So ta dna deti samaassa v brhmaassa v, an
mlgandhavilepana seyy sathapadipeyya.
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti. Eva bhante,
Tatra sriputta, yvya spekho1 dna deti, paibaddha citto dna deti, sannidhipekho dna
a pecca paribhujissmiti dna deti. So ta [PTS Page 061] [\q 61/] dna datv kyass
parammara ctummahrjikna devna sahavyata upapajjati. So ta kamma khepetv ta iddhi
yya2 gm hoti gant itthatta.
(2) Idha pana sriputta, ekacco na heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti,
na sannidhipekho dna deti, na ima pecca paribhjissmti dna deti. Api ca kho shu dna
ti. So ta dna deti samaassa v brhmaassav, anna pna vattha yna mlgandhavilepana
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti, eva bhante.
Tatra sriputta yvya na spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na sannidhipekho
ti, na ima pecca paribhjissmiti dna deti. Api ca kho shu dnanti dna deti. So ta dn
bhed parammara ctummahrjikna devna sahavyata upapajjati. So ta kamma khepetv ta
pateyya2 gm hoti gant itthatta
(3) Idha pana sriputta, ekaccona heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti,
na sannidhipekho dna deti, naima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna
i ca kho dinnapubba katapubba pitupitmahehi, nrahmi porakulavasa hpetunti dna det
ti samaassa v brhmaassa v, anna pna vattha yna mlgandhavilepana seyy sathapadip
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti eva bhante.
Tatra sriputta, yvya na heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na sann
pekho dna deti, na ima pecca paribhjjissmiti dna deti. Napi shudnanti dna deti. Api
innapubba katapubba pitupitmahehi, nrahmi porakulavasa hpetunti dna deti. So ta
ed parama mara ctummah rjikna devna sahavyata upapajjati so ta kamma khepetvta
ateyya2 gm hoti gant itthatta
(4) Idha pana sriputta ekacco na heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti,
na snnidhipekho dna deti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna
i dinnapubba katapubba pitupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Api
acmi, na ime pacanti, nrahmi pacanto apacantna adtunti dna deti so ta dna deti sama
aassa v, anna pna vattha yna mlgandhavilepana seyy sathapadipeyya
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti, eva bhante.
Tatra sriputta, yvya na spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na sannidhipekho
eti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna deti dinnapubba katap
tupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Api ca kho aha pacmi, na ime
hmi pacanto apacantna adtunti dna deti. So ta dna datv kyassa bhed parammara ct
vyata upapajjati so ta kamma khepetv ta iddhi ta yasa ta dhipateyya gm hoti gan
(5) Idha pana sriputta ekacco na heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti,
na snnidhipekho dna deti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna
i dinnapubba katapubba pitupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Nap
Aha pacmi, na ime pacanti, nrahmi pacanto apacantna adtunti dna deti api ca kho yath
ubbakna isna tni mahyani ahesu, seyyathda: aakassa vmakassa vmadevassa vessmi
asassa bhradvjassa vsehassa kassapassa bhaguno, eva me aya dna savibhgo bhavissatti
So ta dna deti samaassa v brhmaassa v, anna pna vattha yna mlgandhavilepana
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti, eva bhante.
Tatra sriputta, yvya na spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na sannidhipekho
eti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna deti dinnapubba katap
tupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Napi aha pacmi, na ime pacan
Pacanto apacantna adtunti dna deti. Api ca kho yath tesa pubbakna isna tni mahya
a:aakassa cmakassa vmadevassa vessmittassa yamataggino agrasassa bhradvjassa vseh
ssa bhaguno, eva me aya dnasavibhgo bhavissatti dna deti. So ta dna datv kyassa b
mmahrjikna devna sahavyata upapajjati so ta kamma khepetv ta iddhi ta yasa ta
itthatta
(6) Idha pana sriputta ekacco na heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti,
na snnidhipekho dna deti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna
i dinnapubba katapubba pitupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Nap
Aha pacmi, na ime pacanti, nrahmi pacanto apacantna adtunti dna deti napi yath tesa
isna tni mahyani ahesu, seyyathda:
Aakassa vmakassa vmadevassa vessmittassa yamataggino agrasassa bhradvjassa vsehass
sa bhaguno, eva me aya dna savibhgo bhavissatti dna deti. Api ca kho ima me dna dad
a pasidati, attamanat somanassa upajyatti3 dna deti. So ta dna deti samaassa v br
a pna vattha yna mlgandhavilepana seyy vasathapadpeyya
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti, eva bhante.
Tatra sriputta, yvya na spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na sannidhipekho
eti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna deti dinnapubba katap
tupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Napi aha pacmi, na ime pacan
Pacanto apacantna adtunti dna deti. Napi yath tesa pubbakna isna tni mahyani a
cmakassa vmadevassa vessmittassa yamataggino agrasassa bhradvjassa vsehassa kassapa
aguno, eva me aya dnasavibhgo bhavissatti dna deti. Api ca kho ima me dna dadato ci
i, attamanat somanassa upajyatti dna deti. So ta dna datv kyassa bhed parammara
ahavyata upapajjati so ta kamma khepetv ta iddhi ta yasa ta dhipateyya gm hoti
(7)
Idha pana sriputta ekacco na heva kho spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na s
nidhipekho dna deti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna deti
nnapubba katapubba pitupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Napi
Aha pacmi, na ime pacanti, nrahmi pacanto apacantna adtunti dna deti napi yath tesa
isna tni mahyani ahesu, seyyathda:
Aakassa vmakassa vmadevassa vessmittassa yamataggino agrasassa bhradvjassa vsehass
sa bhaguno, eva me aya dna [PTS Page 062] [\q 62/] savibhgo bhavissatti dna deti
Napi ima me dna dadato citta pasidati, attamanat somanassa
Upajyatti3 dna deti. Api ca kho cittlakra cittaparikkhranti dna deti. So ta dna
brhmaassa v, anna pna vattha yna mlgandhavilepana seyyvasathapadpeyya
Ta ki maasi sriputta, dadeyya idhekacco evarpa dnanti, eva bhante.
1 Spekkhosy 2 dhipaccamachasa 3 upapdiyatismu.
[BJT Page 372] [\x 372/]
Tatra sriputta, yvya na heva spekho dna deti, na paibaddhacitto dna deti, na sannidhi
o dna deti, na ima pecca paribhujissmiti dna deti. Napi shudnanti dna deti napi din
atapubba pitupitmahehi, nrahmi pora kulavasa hpetunti dna deti. Napi aha pacmi,
, nrahmi
Pacanto apacantna dna adtunti dna deti. Napi yath tesa pubbakna isna tni mahya
sa vmakassa vmadevassa vessmittassa yamataggino agrasassa bhradvjassa vsehassa kassa
bhaguno, eva me aya dnasavibhgo bhavissatti dna deti. Napi ima me dna
Dadato citta pasdati, attamanat somanassa upajyatti dna deti.
Api ca kho cittlakra cittaparikkhranti2 dna deti. So ta dna datv kyassa bhed para
kna devna sahavyata upapajjati. So ta [PTS Page 063] [\q 63/] kamma khepetv ta
i ta yasa ta dhipateyya angm hoti angant itthatta.
Aya kho sriputta hetu aya paccayo, yena midhekaccassa tdisayeva dna dinna na mahapphal
oti, na mahnisasa.
Aya pana sriputta, hetu aya paccayo yena midhekaccassa tdisayeva dna dinna mahapphala
i mahnisasanti.
7. 1. 5. 10
(Nandamtu sutta)
53. Evamme suta: eka samaya yasm ca sriputto yasm ca mahmoggallno dakkhigirismi c
ahat bhikkhu saghena saddhi. Tena kho pana samayena veukaak nandamt upsik rattiy p
pacchya pryaa sarena bhsati.
Tena kho pana samayena vessavao mahrj uttarya disya3 dakkhia disa gacchati kenacideva
ayena. Assosi kho vessavao mahrj nandamtya upsikya pryaa sarena bhsantiy. Sutv
ahsi. Atha kho nandamt upsik pryaa sarena bhsitv tuh ahosi.
Atha kho vessavao mahrj nandamtya upsikya kathpariyosna viditv abbhanumodi: sdhu
bhaginti.
Ko panesa bhadramukhti.
Aha te bhagin bht vessavao mahrjti.
Sdhu bhadramukha, tena hi yo me aya dhammapariyyo bhaito, idante hotu titheyyanti.
Sdhu bhagin, eta ceva me [PTS Page 064] [\q 64/] hotu titheyya: sve ca sriputta
moggallnapamukho bhikkhusagho akataptarso veukaaka gamissati. Taca bhikkhusagha pa
ma dakkhia diseyysi. Evaca me bhavissati titheyyanti.
1. Upajytti machasa, upapdiyatti smu. 2. Cittlakracitataparikkhra machasa 3. U
u.
[BJT Page 374] [\x 374/]
Atha kho nandamt upsik tass rattiy accayena sake nivesane pata khdanya bhojanya
ho sriputtamoggallnapamukho bhikkhusagho akataptarso yena veukaako tadavasar.
Atha kho nandamt upsik aatara purisa mantesi: ehi tva ambho purisa, rma gantv bh
cehi: "klo bhante, ayyya nandamtuy nivesane nihita bhatta, nti. Eva ayye, ti kho so pu
so nandamtya upsikya paissutv rma gantv bhikkhsaghassa kla rocesi: "klo bhante
esane nihita bhattanti, "
Atha kho sriputtamoggallnapamukho bhikkhusagho pubbanhasamaya nivsetv pattacvara dya
nandamtuy upsikya nivesana tenupasakami. Upasakamitv paattsane nisdi.
Atha kho nandamt upsik sriputtamoggallnapamukha bhikkhusagha patena khdanyena bho
v santappesi sampavresi. Atha kho nandamt upsik yasmanta sriputta bhuttvi ontapat
. Ekamanta nisinna kho nandamtara upsika yasm sriputto etadavoca:
Ko pana te nandamte, bhikkhusaghassa abbhgamana rocesti.
Idhha bhante, rattiy paccusasamaya paccuhya pryaa sarena bhsitv tuh ahosi. Ath
avao [PTS Page 065] [\q 65/] mahrj mama kathpariyosna viditv abbhanumodi "sdhu
in, sdhu bhagin, ti.
Ko paneso bhadramukhti aha te bhagini, bht vessavao mahrj.
Sdhu bhadramukha, tena hi yo me aya dhammapariyyo bhaito, ida te hotu titheyyanti. Sdhu
bhagini, etaceva me hotu titheyya: sve ca sriputtamoggallnapamukho bhikkhusagho akata
ptarso veukaaka gamissati. Taca bhikkhsagha parivisitv mama dakkhia diseyysi.
titheyyanti. Yadida bhante, dne pua hi ta1 vessavaassa mahrjassa sukhya hotuti.
(1) Acchariya nandamte, abbhta nandamte, yatra hi nma vessavaena mahrjena eva mahidd
eva mahesakkhena devaputtena sammukh sallapissatti.
(2) Na kho me bhante, esova acchariyo abbhuto dhammo. Atthi me aepi acchariyo abbh
uto dhammo:
Idha me bhante nando nma2 eko puttako piyo manpo. Ta rjno kismicideva pakarae okkassa p
aggayha jvit voropesu. Tasmi kho panha bhante, drake gahite v gayhamne v baddhe v v
v hate v haamne v nbhijnmi cittassa aathattanti.
1 Pua puamahti machasa, puamaha[pts.] Puamahita sy 2. Nandako nmasmu.
[BJT Page 376] [\x 376/]
Acchariya nandamte, abbhta nandamte, yatra hi nma cittuppdampi parisodhessatti.
(3) Na kho me [PTS Page 066] [\q 66/] bhante, esova acchariyo abbhuto dham
mo. Atthi me aopi acchariyo abbhuto dhammo:
Idha me bhante, smiko klakato assa aatara yakkhayoni upapanno. 1 So me teneva purimena
attabhvena uddasseti. Na kho panha bhante, abhijnmi tato nidna cittassa aathattanti.
Acchariya nandamte, abbhta nandamte, yatra hi nma cittuppdampi parisodhessatti.
(4) Na kho me bhante, esova acchariyo abbhuto dhammo. Atthi me aopi acchariyo abbh
uto dhammo:
Yatoha bhante, smikassa daharasseva dahar nt, nbhijnmi smika manaspi aticarit, ku
.
Acchariya nandamte, abbhuta nandamte, yatra hi nma cittuppdamattampi parisodhessatti.
(5) Na kho me bhante, esova acchariyo abbhuto dhammo. Atthi me aopi acchariyo abbh
uto dhammo:
Yadha bhante, upsik paidesit, nbhijnmi kici sikkhpada sacicca vtikkamitti.
Acchariya nandamte, abbhuta nandamteti.
(6) Na kho me bhante, esova acchariyo abbhuto dhammo. Atthi me aopi acchariyo abbh
uto dhammo:
Idhha bhante, yvadeva2 kakhmi vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka sav
a vicekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharmi. Vitakkavicrna vpasam ajjhat
aso ekodibhva avitakka avicra samdhija3 ptisukha dutiya jhna upasampajja viharmi.
ekkhak ca viharmi, sat ca sampajn sukhaca [PTS Page 067] [\q 67/] kyena paisave
. Ya ta ariy cikkhant upekkhako satim sukhavihriti tatiya jhana upasampajja viharmi.
ssa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkha asukha upe
tiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharmi.
1. Yakkhayoniya uppanno smu. 2. Yvade machasa 3 vivekaja machasa.
[BJT Page 378] [\x 378/]
Acchariya nandamne abbhuta nandamteti.
(7) Na kho me bhante esova1 acchariyo abbhuto dhammo. Atthi me aopi acchariyo abbh
uto dhammo:
Ynmni bhante, bhagavat desitni pacorambhgiyni saojanni, nha tesa kici attani ap

Acchariya nandamte, abbhuta nandamteti.
Atha kho yasm sriputto nandamtara upsika dhammiy kathya sandassetv samdapetv samut
ahasetv uhysan pakkmiti.
Nandamtusutta dasama
Mahyaavaggo2pacamo.
Tassuddna:
hiti parikkhramaggi3 yaa sa par duve4
Methun sayogo dna5 nandamtena te das, ti.
Pahamo pasako nihito. 6
1. Eseva machasa, 2. Mahpuavaggo [pts 3.] Cittaparikkhra dve aggismu
Aggisaapar duve smu 4. Aggisa ca dve parmachasa
5. Methun ca sayogo anna smu, 6. Paasako samanto machasa.
[BJT Page 380] [\x 380/]
Dutiyo pasako
1. Abykata vaggo
7. 2. 1. 1.
(Abykatavatthu sutta)
(Svatthinidna)
1. Atha kho aataro bhikkh yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv
Page 068] [\q 68/] ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta
etadavoca:
Ko nu kho bhante, hetu ko paccayo yena sutavato ariyasvakassa vicikicch nppajjati a
vykatavatthusu. 1
Dihinirodh kho bhikkhu, sutavato ariyasvakassa vicikicch nppajjati avykatavatthusu.
"Hoti tathgato parammara"ti, kho bhikkhu, dihigata meta. " Na hoti tathgato parammara
kho bhikkhu dihigatameta. "Hoti ca na hoti ca tathgato parammara"ti kho bhikkhu, dihig
ameta " neva hoti na na hoti tathgato parammara"ti kho bhikkhu dihigatameta.
Assutav bhikkh, puthujjano dihi nappajnti, dihisamudaya nappajnti, dihinirodha
hagmini paipada nappajnti. Tassa s dihi pavahati. So na parimuccati jtiy jarmara
idevehi dukkhehi domanassehi upysehi, na parimuccati dukkhasmti vadmi.
Sutav ca kho bhikkhu, ariyasvako dihi pajnti, dihisamudaya pajnti, dihinirodha
ini paipada pajnti. Tassa s dihi nirujjhati. So parimuccati jtiy jarmarae sokehi p
dukkhehi domanassehi upyyehi, parimuccati dukkhasmti vadmi.
Eva jna kho bhikkhu, sutav ariyasvako eva passa "hoti tathgato parammarati"pi na vy
" Na hoti tathgato parammarati"pi na vykaroti. " Hoti ca na hoti ca tathgato parammar
ati"pi na vykaroti. " Neva hoti na na hoti tathgato parammarati, pi na vykaroti. Eva j
ho bhikkhu, sutav ariyasvako eva passa eva avykaraadhammo hoti avykatavatthusu.
Eva jna kho bhikkhu, sutav ariyasvako eva passa nacchamhati, na kampati, na calati, na
vedhati, 3 na santsa pajjati avykatavatthusu.
1. Vatthsti machasa 2 jarya maraenamachasa 3. Na calati na machasa
[BJT Page 382] [\x 382/]
"Hoti tathgato parammara"ti kho bhikkhu, tahgatameta, 1 sagatameta, [PTS Page 069 [
/] 2] maitameta, 3 papacitameta, 4 updnagatameta, 5 vippaisro eso.
"Na hoti tathgato parammara"ti kho bhikkhu tahgatameta, 1, sagatameta, 2, maitamet
ameta, 4, updnagatameta, 5 vippaisro eso. " Hoti ca na hoti ca tathgato parammara"ti
bhikkhu tahgatameta, 1 sagatameta, maitameta, papacitameta, updnagatameta vippa
ti na na hoti tathgato parammara"ti kho bhikkh tahgatameta, 1 sagatameta, maitame
ta, 4updnagatameta vippaisro eso.
Assutav bhikkhu, puthujjano vippaisra nappajnti. Vippaisra samudaya nappajnti, vipp
nappajnti, vippaisranirodha gmini paipada nappajnti. Tassa so vippaisro pavahati
ccati jtiy jarmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi. Na parimuccati d
ukkhasmti vadmi.
Sutav bhikkhu, ariyasvako vippaisra nappajnti. Vippaisra samudaya pajnti, vippais
vippaisranirodha gmini paipada pajnti. Tassa so vippaisro nirujjhati. So parimuccati
rmaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi. Na parimuccati dukkhasmti va
dmi.
Eva jna kho bhikkhu, sutav ariyasvako eva passa "hoti tathgato parammara"tipi na vy
" na hoti tathgato parammara"tipi na vykaroti, "hoti ca na hoti ca tathgato parammara"t
ipi na vykaroti, " neva hoti na na hoti tathgato parammara"tipi na vykaroti.
Eva jna kho bhikkhu, sutav ariyasvako eva passa eva avykaraadhammo hoti avykatavatt
Eva jna kho bhikkhu, sutav ariyasvako eva passa nacchambhati, na kampatina na calati, n
a vedhati, na santsa pajjati avykatavatthusu.
[PTS Page 070] [\q 70/]
Aya kho bhikkhu, hetu, aya paccayo yena sutavato ariyasvakassa vicikicch nuppajjati
avykatavatthusti.
7. 2. 1. 2
(Purisagati sutta)
(Svatthi nidna)
2. Satta ca bhikkhave6 purisagatiyo desissmi anupd ca parinibbna. Ta sutha, sdhuka m
arotha, bhsissmti. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca.
1. Taahgatameta pe machasa 2. Sagatameta pemachasa 3. Maitametapemachasa, smu
ape machasa 5. Updnagatameta pe machasa 6. Satta bhikkhave smu.
[BJT Page 384] [\x 384/]
Katam ca bhikkhave, satta purisagatiyo:
(1) Idha bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavissat
i, na ca me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena
sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna
bhgiyna saojanna parikkhay antar parinibby hoti.
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv nibbyeyya,
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavis
sati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
[PTS Page 071] [\q 71/] sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sab
ba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba a
usayo pahno hoti. So pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay antar parinibby hoti
(2)
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavissa
ti, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na raj
ti. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
abbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena s
abba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna or
iyna saojanna parikkhay antar parinibby hoti.
1. Atthuttaripadamachasa, sy
[BJT Page 386] [\x 386/]
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv uppatitv nibby
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavis
sati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena
sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna
bhgiyna saojanna parikkhay antar parinibby hoti.
(3)
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavissa
ti, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na raj
ti. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
abbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena s
abba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna or
iyna saojanna parikkhay antar parinibby hoti.
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv uppatitv anupah
tala nibbyeyya,
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. [PTS Page
072] [\q 72/] na bhavissati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upe
kkha pailabhati. So bhave na rajjati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sam
mappaya passati. Taca khvssa pada na sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena s
ba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba a
usayo pahno hoti. So pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay antar parinibby hoti
(4)
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na
Bhavissati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhav
na rajjati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvss
pada na sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na s
abbena sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pac
na orambhgiyna saojanna parikkhay upahacca parinibby hoti.
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv uppatitv upahac
ala nibbyeyya,
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavis
sati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena
sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna
bhgiyna saojanna parikkhay upahacca parinibby hoti.
(5)
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na
Bhavissati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhav
na rajjati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvss
pada na sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na s
abbena sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pac
na orambhgiyna saojanna parikkhay asakhraparinibby hoti.
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv uppatitv paritt
puje v kahapuje v nipateyya, s tattha aggimpi janeyya, dhmampi janeyya, aggimpi janetv
ampi janetv tameva paritta tiapuja v kahapuja v pariydiyitv anhr nibbyeyya,
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavis
sati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena
sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna
bhgiyna saojanna parikkhay asakhraparinibby hoti.
[PTS Page 073] [\q 73/]
(6)
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavissa
ti, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na raj
ti. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
abbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena s
abba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna or
iyna saojanna parikkhay sasakhraparinibby hoti.
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv uppatitv vipule
uje v kahapuje v nipateyya, s tattha aggimpi janeyya, dhmampi janeyya, aggimpi janetv
mpi janetv tameva vipula tiapuja v kahapuja v pariydiyitv anhr nibbyeyya,
[BJT Page 388] [\x 388/]
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavis
sati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena
sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna
bhgiyna saojanna parikkhay sasakraparinibby hoti.
(7)
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na
Bhavissati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhav
na rajjati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvss
pada na sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na s
abbena sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pac
na orambhgiyna saojanna parikkhay uddhasoto hoti akanihagm.
Seyyathpi bhikkhave, divasasantatte ayokaple haamne papaik nibbattitv uppatitv mahant
puje v kahapuje v nipateyya, s tattha aggimpi janeyya, dhmampi janeyya, aggimpi janetv
ampi janetv tameva mahanta [PTS Page 074] [\q 74/] tiapuja v kahapuja v pariy
champi1 daheyya, dyampi daheyya, kacchampi dahitv dyampi dahitv haritanta v patthanta2v
selanta v udakanta v ramaya v bhmibhga gamma anhr nibbyeyya,
Evameva kho bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na bhavis
sati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhave na r
jati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvssa pada
sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa na sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Na sabbena
sabba bhavargnusayo pahno hoti. Na sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So pacanna
bhgiyna saojanna parikkhay uddha soto hoti akanihagm.
Im kho bhikkhave, satta purisagatiyo.
Katamaca bhikkhave, anupdparinibbna:
Idha pana bhikkhave, bhikkhu eva paipanno hoti: no cassa, no ca me siy. Na
Bhavissati, na me bhavissati. Yadatthi ya bhta ta pajahmti upekkha pailabhati. So bhav
na rajjati. Sambhave na rajjati. Atthuttari pada1 santa sammappaya passati. Taca khvss
pada sabbena sabba sacchikata hoti. Tassa sabbena sabba mnnusayo pahno hoti. Sabbena sa
bba bhavargnusayo pahno hoti. Sabbena sabba avijjnusayo pahno hoti. So savna khay a
vimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Ida vuccati bhikkhave anupdparinibbna.
Im kho bhikkhave, sattapurisagatiyo anupd ca parinibbnanti.
1. Gacchampi daheyya machasa 2. Pathanta machasa.
[BJT Page: 390 [\x 390/] ]
7. 2. 1. 3.
(Tissabrahma sutta)
3. Eva me suta: eka samaya bhagav rjagahe viharati gijjhake pabbate. Atha kho dve deva
bhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa gijjhaka [PTS Page 075] [\q 75/] obh
ena bhagav tenupasakamisu. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta ahasu. Ekaman
devat bhagavanta etadavoca:
Et bhante bhikkhuniyo vimuttti. Apar devat bhagavanta etadavoca et bhante bhikkhuniyo
anupdises suvimuttti. Idamavocu t devat. Samanuo satth ahosi. Atha kho t devat sama
bhagavanta abhivdetv padakkhia katv tatthevantaradhyisu.
Atha kho bhagav tass rattiy accayena bhikkh mantesi: ima bhikkhave, ratti dve devat ab
kkantya rattiy abhikkantava kevalakappa gijjhaka obhsetv yenha tenupasakamisu.
vdetv ekamanta ahasu. Ekamanta hit kho bhikkhave ek devat ma etadavoca:
Et bhante, bhikkhuniyo vimuttti. Apar devat ma etadavoca: et bhante, bhikkhniyo anupdi
s suvimuttti. Idamavocu bhikkhave, t devat. Ida vatv ma abhivdetv padakkhia katv
adhyisu, ti.
Tena kho pana samayena yasm mahmoggallno bhagavato avidre nisinno hoti. Atha kho yasma
to mah moggallnassa etadahosi:
Katamesna kho devna eva a hoti savupdisese v savupdisesoti, anupdisese v anupdi
Tena kho pana samayena tisso nma bhikkh adhun klakato aatara brahmaloka upapanno hoti.
atrapi na eva jnanti: "tisso brahm mahiddhiko mahnubhvo"ti.
Atha kho yasm mahmoggallno seyyathpi nma balav puriso sammijita v bha pasreyya pa
eyya, evameva gijjhake pabbate antarahito tasmi brahmaloke pturahosi. Addas kho tisso
brahm yasmanta mahmoggallna dratova gacchanta disvna [PTS Page 076] [\q 76/]
mahmoggallna etadavoca:
[BJT Page 392] [\x 392/]
Ehi kho mrisa moggallna, svgata mrisa moggallna, crassa kho mrisa moggallna, ima pa
yadida idhgamanya. Nisda mrisa moggallna, idamsana paattanti. Nisdi kho yasm mah
sane. Tissopi kho brahm yasmanta mahmoggallna abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta
tissa brahmna yasm mah moggallno etadavoca:
Katamesna kho tissa, devna eva a hoti saupdisese v saupdisesoti, anupdisese v an
Brahmakyikna kho mrisa moggallna, devna eva a hoti: saupdisese v saupdisesoti,
sesoti.
Sabbesayeva nu kho1 tissa, brahmakyikna devna eva a hoti: saupdisese v saupdises
v anupdisesoti.
Na kho mrisa moggallna, sabbesa brahmakyikna devna eva a hoti: saupdisese v sau
ese v anupdisesoti. Ye kho te mrisa moggallna, brahmakyik dev brahmena yun santuh,
vaena brahmena sukhena brahmena yasena brahmena dhipateyyena santuh, tassa ca uttari2 n
issaraa yathbhta nappajnant, tesa na eva a hoti: saupdisese v saupdisesoti, an
soti.
Ye ca kho te mrisa moggallna, brahmakyik dev brahmena yun asantuh, brahmena vaena
ukhena brahmena yasena brahmena dhipateyyena asantuh, tassa cauttari2 nissaraa [PTS Pag
e 077] [\q 77/] yathbhta pajnanti, tesa eva a hoti: saupdisese v saupdiseso
e v anupdisesoti.
Idha mrisa moggallna bhikkhu ubhatobhgavimutto hoti tamena dev1 eva jnanti: aya kho y
bhatobhgavimutto, yvassa kyo hassati tva na dakkhinti devamanuss, kyassa bhed na na
nti devamanussti evampi kho mrisa moggallna, tesa devna eva a hoti: saupdisese v
anupdisese v anupdisesoti.
1. Sabbesaeca kho machasa,
Te uttari machasa
[BJT Page 394] [\x 394/]
Idha pana mrisa moggallna, bhikkhu pavimutto hoti tamena te dev eva jnanti: aya kho
tto, yvassa kyo hassati tva na dakkhinti devamanuss, kyassa bhed, na na dakkhinti dev
ussti. Evampi kho mrisa moggallna, tesa devna a hoti: saupdisese v saupdisesoti,
nupdisesoti.
Idha pana mrisa moggallna bhikkhu kyasakkh hoti. Tamena te dev eva jnanti: aya kho y
akkhi, appeva nma ayamyasm anulomikni sensanni paisevamno kalyamitte bhajamno indri
nnayamno, yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara brahm
iyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyyti. Evampi kho m
ggalna, tesa devna a hoti saupdisesev saupdisesoti, anupdisese v anupdisesoti.
Idha pana mrisa moggallna bhikkhu dihappatto hoti. Tamena te dev eva jnanti: aya kho
asakkhi, appeva nma ayamyasm anulomikni sensanni paisevamno kalyamitte bhajamno ind
annnayamno, yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara bra
ariyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyyti. Evampi kho
moggalna, tesa devna a hoti saupdisesev saupdisesoti, anupdisese v anupdisesoti.
Idha pana mrisa moggallna bhikkhu saddhvimutto hoti. Tamena te dev eva jnanti: aya kho
sm kyasakkhi, appeva nma ayamyasm anulomikni sensanni paisevamno kalyamitte bhajam
samannnayamno, yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara
macariyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyyti. Evampi
sa moggalna, tesa devna a hoti saupdisesev saupdisesoti, anupdisese v anupdiseso
Idha pana mrisa moggallna bhikkhu dhammnusr hoti. Tamena te dev eva jnanti: aya kho
S Page 078] [\q 78/] kyasakkhi, appeva nma ayamyasm anulomikni sensanni paisevam
kalyamitte bhajamno indriyni samannnayamno, yassatthya kulaputt sammadeva agrasm ana
bbajanti, tadanuttara brahmacariyapariyosna diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasa
vihareyyti. Evampi kho mrisa moggalna, tesa devna a hoti saupdisesev saupdisesot
v anupdisesoti.
Atha kho yasm mahmoggallno tissassa brahmuno bhsita abhinanditv anumoditv seyythpi n
v puriso sammijita v bha pasreyya, pasrita v bha sammijeyya, evameva brahmaloke a
jjhake pturahosi.
Atha kho yasm mahmoggallno yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdet
nta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm mahmoggallno yvatako ahosi tissena brahmun saddh
hsallpo ta sabba bhagavato rocesi.
Nahi pana te moggallna tisso brahm sattama animittavihri puggala desesti.
Etassa bhagav klo, etassa sugata klo, ya bhagav sattama animittavihri puggala deseyya
agavato sutv bhikkh dhressantti.
[BJT Page 396] [\x 396/]
Tena hi moggallna suhi, sdhuka manasikarohi, bhsissmti. Evambhanteti kho yasm mahmo
hagavato paccassosi. Bhagav etadavoca:
Idha moggallna, bhikkhu sabbanimittna amanasikr animitta cetosamdhi upasampajja vihara
. Tamena te dev eva jnanti: aya kho yasm sabbanimittna amanasikr animitta cetosam
ja viharati. Appevanma ayamyasm anulomikni sensanni paisevamno kalyamitte bhajamno
samannnayamno yassatthya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara b
acariyapariyosna diheva dhamme saya abhi [PTS Page 079] [\q 79/] sacchikatv upa
ajja vihareyyti.
Eva kho moggallna, tesa devna a hoti: saupdisese v saupdisesoti, anupdisese v an
7. 2. 1. 4
(Shasenpati sutta)
4. Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Atha kho sho senpati ye
akami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho siho sen
bhagavanta etadavoca:
Sakk nu kho bhante sandihika dnaphala papetunti.
Tenhi sha, tayeva tattha1 paipucchissmi. Yath te khameyya tath na bykareyysi.
(1) Ta ki maasi sha, idhassu dve puris2 eko puriso assaddho macchar kadariyo paribhsak
eko puriso saddho dnapati anuppadnarato. Ta ki maasi sha ka nu kho arahanto pahama
pant anukampeyyu. Yo v so puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, yo v puriso sad
dho dnapati anuppadnaratoti?
Yo so bhante, puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, kinta arahanto pahama anuk
ampant anukampessanti. 3 Yo ca kho so bhante, puriso saddho dnapati anuppadnarato,
tayeva arahanto pahama anukampant anukampeyyu.
1. Kaevettha machasa 2. Idha dve purismachasa 3. Anukampissanti machasa.
[BJT Page 398] [\x 398/]
(2) Ta ki maasi sha, ka nu kho arahanto pahama upasakamant upasakameyyu: yo v so
dho macchir kadariyo paribhsako, yo v so [PTS Page 080] [\q 80/] puriso saddh
o dnapati anuppadnaratoti?
Yo so bhante, puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, ki ta arahanto pahama upasak
amant upasakamissanti yo ca kho so bhante, puriso saddho dnapati anuppadnarato, tayev
a arahanto pahama upasakamant upasakameyyu.
(3) Ta ki maasi sha, kassa nukho arahanto pahama patigahant patigaheyyu: yo v so p
ddho macchar kadariyo paribhsako, yo v so puriso saddho dnapati anuppadnarato? Ti.
Yo so bhante, puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, ki tassa arahanto pahama p
atigahant patigahissanti. Yo ca kho so bhante, pariso saddho dnapati anuppadnarato. T
asseva arahanto pahama patigahant patigaheyyu.
(4) Ta ki maasi sha, kassa nu kho arahanto pahama dhamma desent deseyyu, yo v so pu
addho macchar kadariyo paribhsako, yo v so puriso saddho dnapati anuppadnaratoti?
Yo so bhante, puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, ki tassa1 arahanto pahama
dhamma desent desissanti, yo ca kho so bhante, puriso saddho dnapati anuppadnarato,
tasseva arahanto pahama dhamma desent deseyyu.
(5) Ta ki maasi sha, kassa nu kho kalyo kittisaddo abbhuggaccheyya yo v so puriso assa
ho macchar kadariyo paribhsako, yo v so puriso assaddho macchari kadariyo paribhsako
, yo v so puriso saddho dnapati anuppadnaratoti?
Yo so bhante, puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako ki tassa1 kalyo kittisaddo
abbhuggacchissati, yo ca kho so bhante, puriso saddho dnapati anuppadnarato, tasse
va kalyo kitti saddo abbhuggaccheyya.
(6) Ta ki maasi sha, ko nu kho yaadeva parisa upasakameyya yadi khattiyaparisa yadi
risa yadi gahapatiparisa yadi samaaparisa [PTS Page 081] [\q 81/] visrado upasak
ameyya amakubhto, yo v so puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, yo v so puriso
saddho dnapati anuppadnaratoti?
1. Kita tassa machasa,
[BJT Page 400] [\x 400/]
Yo so bhante, puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, ki so yaadeva1 parisa upasak
amissati, yadi khattyaparisa yadi brhmaaparisa yadi gahapatiparisa yadi samaaparisa, v
ado upasakamati amakubhto, yo ca kho so bhante, puriso saddho dnapati anuppadnarato,
so yaadeva parisa upasakameyya yadi khattiyaparisa yadi brhmaaparisa yadi gahapatipari
yadi samaaparisa visrado upasakamati amakubhto.
(7) Ta ki maasi sha, ko nu kho kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjissa
kho so puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, yo v so puriso saddho dnapati an
uppadnaratoti?
Yo so bhante puriso assaddho macchar kadariyo paribhsako, ki so kyassa bhed parammara s
ugati sagga loka upapajjissati, yo ca kho so bhante, puriso dnapati anuppadnarato, so
kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjeyya.
Ynimni bhante, bhagavat cha sandihikni dnaphalni akkhtni, nha ettha bhagavato sadd
Ahampetni jnmi.
Aha bhante, dyako dnapati. Ma arahanto pahama anukampant anukampanti. Aha bhante, dya
apati. Ma arahanto pahama upasakamant upasakamanti aha bhante, dyako dnapati. Mayha
to pahama patigahant patigahanti. Aha bhante, dyako dnapati. Mayha arahanto pahama
sent desent. Aha bhante, dyako dnapati. Mayha kalyo kitatisaddo abbhuggato: "sho sen
ako krako saghpahko, ti. [PTS Page 082] [\q 82/] aha bhante, dyako dnapati. Ya
arisa upasakammi yadi khattiyaparisa, yadi brhmaaparisa, yadi gahapatiparisa yadi sama
risa, visrado upasakammi amakubhto.
Ynmni bhante, bhagavat cha sandihikni dnaphalni, akkhtni, nha ettha bhagavato sad
Ahampetni jnmi.
Ya ca kho ma bhante, bhagav evamha: "dyako sha, dnapati kyassa bhed parammara sugat
ka upapajjat, ti. Etha na jnmi. Ettha ca panha bhagavato saddhya gacchmi.
Evameta sha, evameta sha, dyako sha, dnapati kyassa bhed parammara sugati sagga l
i.
1. Ya yadeva parisa machasa
[BJT Page 402] [\x 402/]
7. 2. 1. 5.
(Arakkheyya sutta)
(Svatthinidna)
5. Cattrimni bhikkhave, tathgatassa arakkheyyni. Thi ca anupavajjo.
Katamni cattri tathgatassa arakkheyyni:
(1) Parisuddhakyasamcro bhikkhave, tathgato natthi tathgatassa kyaduccarita, ya tathg
rakkheyya " m me ida paro as" ti. (2) Parisuddhavacsamcro bhikkhave, tathgato. Natth
atassa vacduccarita, ya tathgato rakkheyya "m me ida paro as"ti. (3) Parisuddhamanos
ikkhave, tathgato. Natthi tathgatassa manoduccarita, ya tathgato rakkheyya " m me ida p
aro as"ti. (4) Parisuddhjivo bhikkhave, tathgato. Natthi tathgatassa micchjivo. 1 Ya
ato rakkheyya "m me ida paro as"ti.
Imni cattri tathgatassa arakkheyyni
Katamehi thi anupavajjo
[PTS Page 083] [\q 83/]
(1) Svkkhtadhammo bhikkhave, tathgato. Tatra vata ma samao v brhmao v devo v mro v
i v lokasmi sahadhammena paicodessati "itipi tva na2 svkkhtadhammo"ti. Nimittameta bhik
khave, na samanupassmi. Etampaha3bhikkhave, nimitta asamanupassanto khemappatto abh
ayappatto vesrajjappatto viharmi.
(2) Supaatt kho pana me bhikkhave, svakna nibbnagmipaipad yathpaipann mama sva
imutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharanti. Tatra v
v brhmao v devo v mro v brahm v koci v lokasmi sahadhammena paicodessati "itipi t
svakna nibbnagmi paipad yath paipann tathgatasvak4 savna khay ansava ceto
a abhi sacchikatv upasampajja viharant"ti. Nimittameta bhikkhave na samanupassmi. Etam
ha3 bhikkhave, nimitta asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesrajjappatto viha
rmi.
1. Cicchjivo, machasa 2. Itipi te na smu. 3. Etamaha machasa 4: tavasvak machasa.
[BJT Page 404] [\x 404/]
(3) Anekasat kho pana me bhikkhave, svakaparis savna khay ansava cetovimutti pavi
amme saya abhi sacchikatv upasampajja viharant. Tatra vata ma samao v brhmao v dev
hm v koci v lokasmi sahadhammena paicodessati "itipi te na anekasat svakaparis savna
ava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharant
eta bhikkhave, na samanupassmi. Etampaha bhikkhave, [PTS Page 084] [\q 84/] n
imitta asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesrajjappatto viharmi.
Imehi thi anupavajjo.
Imni kho bhikkhave, cattri tathgatassa arakkheyyni. Imehi thi anupavajjoti.
7. 2. 1. 6.
(Kimbila sutta)
6. Eva me suta: eka samaya bhagav kimbilya viharati veuvane. 1 Atha kho yasm kimbilo
bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisin
yasm kimbilo bhagavanta etadavoca:
"Ko nu kho bhante, hetu ko paccayo, yena tathgate parinibbute saddhammo na cirahiti
ko hot"ti.
Idha kimbila, tathgate parinibbute bhikkh bhikkhniyo upsak upsikyo satthari agrav vih
t appatiss, dhamme agrav viharant appatiss, saghe agrav viharant appatiss, sikkhya
anti appatiss, samdhismi agrav viharanti appatiss, appamde agrav viharant appatiss,
e agrav viharanti appatiss.
Aya kho kimbila hetu aya paccayo yena tathgate parinibbte saddhammo na cirahitiko hotti
.
Ko pana bhante, hetu, ko paccayo yena tathgate parinibbute saddhammo cirahitiko, ho
t, ti.
1. Niculavane machasa
[BJT Page 406] [\x 406/]
Idha kimbila tathgate parinibbute bhikkh bhikkhuniyo upsak upsikyo satthari sagrav vih
anti sappatiss, dhamme sagrav viharanti sappatiss, saghe sagrav viharanti sappatiss, s
khya sagrav viharanti sappatiss, samdhismi sagrav viharanti sappatiss, appamde sagr
nti sappatiss, paisanthre sagrav viharanti sappatiss.
Aya kho kimbila hetu, aya paccayo yena tathgate parinibbute saddhammo cirahitiko hot,
ti.
[PTS Page 085] [\q 85/]
7. 2. 1. 7
(Sattadhamma sutta)
(Svatthinidna)
7. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva savna khay ansava cetovi
mutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyya. Katamehi
Idha bhikkhave, bhikkh saddho hoti. Slav hoti. Bahussuto hoti paisallno hoti. raddhavi
riyo hoti. Satim hoti. Paav hoti.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu na cirasseva savna khay ansav
a cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyyt
7. 1. 2. 8
(Pacalyana sutta)
8. Eva me suta: eka samaya bhagav bhaggesu viharati susumragire bhesakalvane migadye.
a kho pana samayena yasm mahmoggallno magadhesu kallavlamuttagme1 pacalyamno nisinno h
i. Addas kho bhagav dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena yasmanta mahmoggalln
agadhesu kallavlamuttagme pacalyamna nisinna. Disv seyyathpi nma balav puriso sammi
pasreyya pasrita v bha sammijeyya, evameva bhaggesu susumragire bhesakalvane migady
hito magadhesu kallavlamuttagme yasmato mahmoggallnassa pamukhe pturahosi. Nisdi bhagav
paatte sane. Nisajja kho bhagav yasmanta mahmoggallna etadavoca.
1. Kallavlaputtagme machasa 2. Samajita machasa.
[BJT Page 408] [\x 408/]
Pacalyasi no tva moggallna, pacalyasi no tva moggallnti. Eva bhanteti.
(1) Tasmtiha tva moggallna yath saino1 te viharato ta middha okkamati, ta saa m m
Page 086 [\q 86/] 2] ta saa m bahulamaksi. 3 hna kho paneta moggallna vijjati
a viharato ta middha pahyetha.
(2) No ce te eva viharato ta middha pahyetha. Tato tva moggallna yath suta yathpariya
hamma cetas anuvitakkeyysi, anvicreyysi, manasnupekkheyysi. 4 hna kho paneta vijja
va viharato ta middha pahyetha.
(3) No ce te eva viharato ta middha pahyetha, tato tva moggallna, yathsuta yathpariya
hamma vitthrena sajjhya kareyysi. hna kho paneta vijjati ya te eva viharato ta mid
.
(4) No ce te eva viharato ta middha pahyetha, tato tva moggallna, ubho kaasotni vij
attni anumajjeyysi. hna kho paneta vijjati ya te eva viharato ta middha pahyetha.
(5) No ce te eva viharato ta middha pahyetha, tato tva moggallna, uhysan udakena ak
ajjitv6 dis anuvilokeyysi. Nakkhattni trakarpni ullokeyysi. hna kho paneta vijjati
iharato ta middha pahyetha.
(6) No ce te eva viharato ta middha pahyetha, tato tva moggallna, lokasaa manasikare
ivsaa adhiheyysi. Yath div tath ratti yath ratti tath div iti vivaena7 cetas
abhsa citta bhveyysi. hna kho paneta vijjati ya te eva viharato ta middha pahyet
[PTS Page 087] [\q 87/]
(7) No ce te eva viharato ta middha pahyetha, tato tva moggallna, pacchpuresai cakam
ysi antogatehi indriyehi abahigatena mnasena. hna kho paneta vijjati ya te eva viharat
ta middha pahyetha.
No ce te eva viharato ta middha pahyetha, tato tva moggallna dakkhiena passena shaseyy
appeyysi pde pda accdhya sato sampajno uhnasaa manasikaritv. Paibuddheneva8 te
eva paccuhtabba: na seyyasukha na phassasukha na middhasukha anuyutto viharissmiti. Ev
i te moggallna, sikkhitabba.
1. Saissa machasa, 2 manasikareyysi sy 3. Tasaambahulakareyysi sy. 4. Anupekkhe
5. vicheyysi machasa. 6. Apanijitv ahakathya, parimajjitv machasa, sy. 7. Viva
buddhenaca machasa.
[BJT Page 410] [\x 410/]
Tasmtiha moggallna eva sikkhitabba: na uccsoa paggahetv kulni upasakamissmiti. Eva
allna, sikkhitabba.
Sace moggallna, bhikkh uccsoa paggahetv kulni upasakamati, santi hi moggallna, kules
akarayn yena1 manuss gata bhikkh na manasikaronti. Tatra bhikkhussa eva hoti: kosud
asmi kule paribhindi. Virattarpdni me manussti. 3 Itissa albhena makubhvo. Makubhtas
hacca. Uddhatassa asavaro. Asavutassa r citta samdhimh.
Tasmtiha moggallna, eva sikkhitabba: na vigghikakatha kathessmiti.
Eva hi te moggallna, sikkhitabba. Vigghikya moggallna kathya sati kathbhulla pika
sati uddhacca. Uddhatassa asavaro. Asavutassa r citta samdhimh.
Nha moggallna, sabbeheva sasagga vaaymi. [PTS Page 088] [\q 88/] na panha mogg
abbeheva sasagga na vaaymi. Sagahahapabbajitehi kho aha moggallna sasagga na vaay
tni sensanni appasaddni appanigghosni vijanavtni manussarhaseyyakni paisallnasrup
i sensanehi sasagga vaaymti.
Eva vutte yasm mahmoggallno bhagavanta etadavoca: kittvat nu kho bhante, bhikkhu sakh
na tahsakhayavimutto hoti accantaniho accantayogakkhem accantabrahmacr accantapariyos
eho devamanussnanti?
Idha moggallna, bhikkhuno suta hoti sabbe dhamm nla abhinivesyti. Eva ceta moggallna
khuno suta hoti sabbe dhamm nla abhinivesyti.
So sabba dhamma abhijnti. So sabba dhamma abhiya sabba dhamma parijnti. Sabba dh
vedana vediyati sukha v dukkha v adukkhamasukha v, so tsu vedansu aniccnupass vihar
upass viharati, nirodhnupass viharati, painissaggnu pass viharati. So tsu vedansu anic
pass viharanto, virgnupass viharanto, nirodhnupass viharanto, painissggnupass vihara
ca kici loke updiyati. Anupdiya na paritassati. Aparitassa paccattayeva parinibbyati.
Kh jti vusita brahmacariya kata karaya npara itthattyti pajnti.
1. Yehi machasa 2. Kosunmaidni machasa 3. Cirattarpdni me mayi manuss machasa
[BJT Page 412] [\x 412/]
Ettvat kho moggallna, bhikkh sakhittena tahsakhayavimutto hoti accantaniho accantayo
m accantabrahmacr accantapariyosno. Seho devamanussnanti.
7. 2. 1. 9
(Mpuabhyi sutta)
(Svatthinidna)
9. M bhikkhave, puna bhyittha. Sukhasseta [PTS Page 089] [\q 89/] bhikkhave, adhi
vacana yadida puanti. 1. Abhijnmi kho panha bhikkhave, dgharatta katna puna d
pka paccanubhta. Sattavassni metta citta2 bhvesi. Sattavassni metta citta bhvetv
pe3 nayima loka punargamsi. Savaamnassudha4 bhikkhave, loke bhassarpago homi. Viv
hmavimna upapajjmi. Tatra suda bhikkhave, (sattakkhattu) brahm homi mahbrahm abhibh a
ibhto aadatthu daso vasavatt. Chattisakkhattu kho panha bhikkhave sakko ahosi devnam
Anekasatakkhattu rj ahosi cakkavatti dhammiko dhammarj cturanto vijitvi janapadatthva
ppatto sattaratanasamanngato. Tassa mayha bhikkhave, imni sattaratann ahesu. Seyyathda
cakkaratana hatthiratana assaratana mairatana itthiratana gahapatiratana parinyakarata
meva sattama. Parosahassa kho pana me bhikkhave, putt ahesu sr vragarp parasenappama
oha ima pahavi 5 sgarapariyanta adaena asatthena dhammena abhivijiya ajjhvasinti. 6
41. Passa puna vipka kusalna sukhesino7
Metta citta vbhvetv sattavassni bhikkhave,
Satta savaa vivaakappe nayima loka pungama.
[PTS Page 090] [\q 90/]
42. Savaamne lokambhi homi bhassarpago,
Vivaamne lokambhi sua brahmpago8 ahu.
43. Sattakkhattu mahbrahm vasavatti tad ahu.
Chattisakkhattu devindo devarajjamakrayi
44. Cakkavatti ahu rj jambudpassa issaro
Muddhvasitto khattiyo manussdhipat ahu.
45. Adaena asatthena vijeyya pahavi ima
Ashasena dhammena samena anussiya. 9
46. Dhammena rajja kretv asmi pahavimaale10
Mahaddhane mahbhoge ahe ajyisa11 kule
1. Punanti machasa 2. Mettacitta sy. 3. Sattasavaakappe smu
4. Savaamnesudha sy. 5. So ima pahavi smu. 6. Ajjhvasati smu. 7. Sukhesina s
go machasa, sy. 9. Manussita machasa, sy manussi[pts.] Manussiya katthaci. 10. Put
esmu. 11 Ajyihamachasa
[BJT Page 414] [\x 414/]
47. Sabbakmehi sampanno ratanehi ca sattahi,
Buddh saghak loke tehi eta1 sudesita.
48. Esa2 hetumahantassa pathavyo3 yena vuccati.
Pahtavittpakarao rj homi4 patpav
49. Iddhim yasav homi jambusaassa issaro.
Ko sutv nappasdeyya api kahbhijtiyo.
[PTS Page 091] [\q 91/]
50. Tasm hi atthakmena5 mahattamabhikakhat6
Saddhammo garuktabbo sara buddhna ssana.
7. 2. 1. 10
(Sattabhariy sutta)
10. Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. * Atha kho bhag
anhasamaya nivsetv pattacvara dya yena anthapiikassa gahapatissa nivesana tenupasa
akamitv paatte sane nisdi.
Tena kho pana samayena anthapiikassa gahapatissa nivesane manuss uccsadd mahsadd honti
Atha kho anthapiiko gahapati yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivde
amanta nisdi. Ekamanta nisinna kho anthapiika gahapati bhagav etadavoca:
Kinnu te gahapati nivesane manuss uccsadd mahsadd, keva mae macchavilopeti? Aya bha
gharasuh ah ahakul nt. S neva sassu diyati. Na sasura diyati. Na smika diya
karoti, na garukaroti na mneti, na pjetti.
Atha kho bhagav sujta gharasuha mantesi ehi sujteti. Evambhanteti kho sujt gharasuh
to paissutv yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nis
anta nisinna kho sujta gharasuha bhagav [PTS Page 092] [\q 92/] etadavoca:
Satta kho im sujte, purisassa bhariyyo. Katam satta:
Vadhakasam, corisam, ayyasam, mtusam, bhaginisam, sakhsam, dssam, im kho sujte, s
sa bhariyyo
Tsa tva katamti.
Na kho aha bhante, imassa bhagavat sakhittena bhsitassa vitthrena attha jnmi.
1. Tehena katthaci 2. Eso machasa, 3. Puthaveyy smu 4. Hoti machasa 5. Attakmena sm
6. Mahatthamabhikakhat smu. *Aya pho marammapotthake nadissate.
[BJT Page 416] [\x 416/]
Sdhu me bhante, bhagav tath dhamma desetu, yath aha imassa bhagavat sakhittena bhsita
vitthrena attha jneyyanti.
Tena hi sujte, shi, sdhuka manasikarohi, bhsissmiti. Eva bhanteti kho sujt gharasu
paccassosi. Bhagav etadavoca:
51. Paduhacitt ahitnukampin
Aesu ratt atimaate pati,
Dhanena ktassa vadhya ussuk,
Y evarp purisassa bhariy
Vadhak ca bhariyti ca s pavuccati
52. Ya itthiy vindati smiko dhana
Sippa vaijjaca kasi adhihaha,
Appampi tasm1 apahtumicchati,
Y evarp purisassa bhariy
Cori ca bhariyti ca s pavuccati.
53. Akammakm alas mahagghas
Pharus ca ca duruttavdin,
Uhyakna abhibhuyya vattati,
Y evarp purisassa bhariy
Ayy ca bhariyti ca s pavuccati.
[PTS Page 093] [\q 93/]
54. Y sabbad hoti hitnukampin
Mtva putta anurakkhate pati,
Tato dhana sambhatamassa rakkhati,
Y evarp purisassa bhariy
Mt ca bhariyti ca s pavuccati.
55. Yathpi jehe2 bhagin kanih
Sagrav hoti sakamhi smike,
Hiriman3 bhattuvasnuvattn,
Y evarp purisassa bhariy
Bhagini ca bhariyti ca s pavuccati.
56. Y cdha disvna pati pamodati
Sakh sakhrava cirassamgata,
Koleyyak slavat patibbat,
Y eva rp purisassa bhariy
Sakh ca bhariyti ca s pavuccati.
57. Akkuddhasant4 vadhadaatajjit,
Aduhacitt patino titikkhati,
Akkodhan bhattuvasnuvattn,
Y evarp purisassa bhariy
Ds ca bhariyti ca s pavuccati.
1. Appampi tassa machasa, appampissa katthaci. 2. Jeh sm. 3. Hirmatsmu. 4. Akkuhas
ahakath.
[BJT Page 418] [\x 418/]
58. Y cdha bhariy vadhakti vuccati,
Cori ca ayyti ca y pavuccati,
Dusslarp pharus andar
Kyassa bhed niraya vajanti t.
59. Y cdha mt bhagin sakh ca
Ds ca bhariyti ca y pavuccati,
Sle hitatt cirarattasavut
Kyassa bhed sugati vajanti t.
Im kho sujte satta purisassa bhariyyo. Tsa tva katamti? [PTS Page 094] [\q 94/] a
jjatagge ma bhante, bhagav dsi sama smikassa bhariya dhretti.
7. 2. 1. 11
(Kodhana sutta)
(Svatthinidna)
11. Sattime bhikkhave, dhamm sapattakant sapattakara kodhana gacchanti itthi v purisa
atame satta:
(1) Idha bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya dubbao assti. Ta kissa he
tu: na bhikkhave, sapatto sapattassa vaavatya nandati. Kodhanoya bhikkhave purisapug
galo kodhbhibhto kodhapareto. Kicpi so hoti sunahto suvilitto kappitakesamassu odtavat
thavasano, atha kho so dubbaova hoti kodhbhibhto. Aya bhikkhave, pahamo dhammo sapatta
kanto sapattakarao kodhana gacchati itthi v purisa v.
(2) Punacapara bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya dukkha sayeyyti. T
a kissa hetu? Na bhikkhave, sapatto sapattassa sukhaseyyya nandati. Kodhanoya bhikk
have, purisapuggalo kodhbhibhto kodhapareto. Kicpi so pallake seti goakatthate paikatth
ate paalikatthate kdalimigapavarapaccattharae sauttaracchade ubhato lohitakpadhne, at
ha kho so dukkhayeva seti kodhbhibhto. Aya bhikkhave dutiyo dhammo sapattakanto sapa
ttakarao kodhana gacchati itthi v purisa v.
[BJT Page 420] [\x 420/]
(3) Punacapara bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya na pacurattho as
sti. Ta kissa hetu? Na bhikkhave, sapatto sapattassa pacuratthatya [PTS Page 095] [
\q 95/] nandat. Kodhanoya bhikkhave, purisapuggalo kodhbhibhto kodhapareto. An
atthampi gahetv attho me gahitoti maati. Atthampi gahetv anattho me gahitoti maati. Ta
ssime dhamm aamaa vipaccank gahit dgharatta ahitya dukkhya savattanti kodhbhibh
kkhave, tatiyo dhammo sapattakanto sapattakarao kodhana gacchati itthi v purisa v.
(4) Punacapara bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya na bhogav assti. T
a kissa hetu? Na bhikkhave, sapatto sapattassa bhogavatya nandati. Kodhanassa bhik
khave, purisapuggalassa kodhbhibhtassa kodhaparetassa yepissa te honti bhog uhnaviriydh
igat bhbalaparicit sedvakkhitt dhammik dhammaladdh, tepirjno rjakosa pavesenti kod
Aya bhikkhave, catuttho dhammo sapattakanto sapattakarao kodhana gacchati itthi v pur
isa v.
(5) Punacapara bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya na yasav assti. Ta
kissa hetu? Na bhikkhave, sapatto sapattassa yasavatya nandati. Kodhanoya bhikkhav
e, purisapuggalo kodhbhibhto kodhapareto. Yopissa so hoti yaso appamddhigato tamhpi d
hasati kodhbhibhto. Aya bhikkhave, pacamo dhammo sapattakanto sapattakarao kodhana gac
ati itthi v purisa v.
(6) Punacapara bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya na mittav assti. T
a kissa hetu? Na bhikkhave, sapatto sapattassa mittavatya nandati. Kodhanoya bhikkh
ave, purisapuggalo kodhbhibhto kodhapareto. Yepissa te honti mittmacc tislohit, tepi
a parivajjent kodhbhibhta. Aya bhikkhave,
Chaho dhammo sapattakanto sapattakarao kodhana gacchati itthi v purisa v.
[PTS Page 096] [\q 96/]
(7) Punacapara bhikkhave, sapatto sapattassa eva icchati: aho vatya kyassa bhed paramm
araa apya duggati vinipta niraya upapajjeyyti. Ta kissa hetu? Na bhikkhave, sapatto s
tassa sugatigamanena nandati. Kodhanoya bhikkhave, purisapuggalo kodhbhibhuto kodh
apareto kyena duccarita carati, vcya duccarita carati, manas duccarita carati so kyena
uccarita caritv so vcya duccharita caritv so manas duccarita caritv kyassa bhed par
duggati vinipta niraya upapajjati. Kodhbhi bhto. Aya bhikkhave, sattamo dhammo sapattak
anto sapattakarao kodhana gacchati itthi v purisa v.
[BJT Page 422] [\x 422/]
Ime kho bhikkhave, satta dhamm sapattakant sapattakara kodhana gacchanti itthi v puris
i.
60. Kodhano dubbao hoti atho dukkhampi seti so
Atho attha gahetvna anattha adhipajjati. 1
61. Tato kyena vcya vadha2 katvna kodhano,
Kodhbhibhto puriso dhanajni nigacchati,
62. Kodhasammadasammatto yasakayya nigacchati
timitt suhajj ca parivajjenti kodhana.
63. Anatthajanano kodho kodho cittappakopano,
Bhayamantarato jta ta jano nvabujjhati.
64. Kuddho attha na jnti kddho dhamma na passati,
Andhantama tad hoti ya kodho sahate nara.
[PTS Page 097] [\q 97/]
65. Ya kuddho uparodheti sukara viya dukkara,
Pacch so vigate kodhe aggidahova tappati.
66. Dummakuya sadasseti dhmaggi viya pvako3
Yato patyat kodho yena kujjhanti mnav.
67. Nssa hiri na ottappa na vco hoti gravo,
Kodhena abhibhtassa na dpa hoti kicana.
68. Tapanyni kammni yni dhammehi rak,
Tni rocayissmi ta sutha yath tatha:
69. Kuddhohi pitara hanti kuddho hanti samtara,
Kuddho hi brahmaa hanti hanti kuddho puthujjana.
70. Yya mtu bhato poso ima loka avekkhati,
Tampi padadi santi hanti kuddho puthujjano.
71. Attpamya4 te satt att hi parama5 piyo,
Hanti kuddho puthuttna nnrpesu mucchito,
72. Asin hant attna visa khdanti mucchit,
Rajjuy6 bajjha myanti pabbatmapi kandare.
[PTS Page 098] [\q 98/]
73. Bhtabhaccni kammni attamrayn ca,
Karont nvabujjhanti kodhajto parbhavo
74. It, ya kodharpena maccupso guhsayo7
Ta damena samucchinde pa viriyena dihiy.
1. Adhigacchati smu. Paipajjati machasa, sy. 2. Vaa [pts. 3.] Dummakuya padasseti dh
iva pvako, machasa 4. Attpamhi machasa 5. Paramo machasa 6. Rajjubaddh smu. 7. Guh
smu.
[BJT Page 424] [\x 424/]
75. Ekameta akusala samucchindetha paito,
Tatheva dhamme sikkhetha m no dummakuya ahu.
76. Vtakodh anys vtamoh anussuk,
Dant kodha pahatvna parinibbanti ansavti.
Abykata vaggo nihito.
Tassuddna:
Abykato purisagati tissashrakkheyya1 kimbilo
Sattapacalyana mpua bhariykodhanekdas, ti. 2
1. Sharakkhitapacama smu, machasa 2. Tatra vata ma kimbilo satta bhariyya kodhan smu
mila satta pacal mett bhariy kodhekdasti machasa
[BJT Page 426] [\x 426/]
[PTS Page 099] [\q 99/]
2. Mahvaggo
7. 2. 2. 1
(Hirottappa sutta)
(Svatthinidna)
12. Hirottappe bhikkhave, asati hirottappavipannassa hatpaniso hoti indriyasavaro.
Indriyasavare asati indriyasavaravipannassa hatpanisa hoti sla. Sle asati1 slavipanna
a hatpaniso hoti samm samdhi. Sammsamdhimhi asati sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti
hbhta adassana. Yathbhtaadassane asati yathbhtaadassanavipannassa hatpaniso
irge asati nibbidvirgavipannassa hatpanisa hoti vimuttiadassana.
Seyyathpi bhikkhave rukkho skhpalsavipanno, tassa papaikpi na pripri gacchati, tacopi
ggupi sropi na pripri gacchati, evameva kho bhikkhave, hirottappe asati hirottappavi
pannassa hatpaniso hoti indriyasavaro. Indriyasavare asati indriyasavaravipannassa h
atpanisa hoti sla. Sle asati1 slavipannassa hatpaniso hoti samm samdhi. Sammsamdhim
sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti yathbhta adassana. Yathbhtaadassane asati
assa hatpaniso hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge asati nibbidvirgavipannassa hatpanisa ho
imuttiadassana.
Hirottappe bhikkhave sati hirottappasampannassa upanisasampanno hoti indriyasavar
o, indriyasavare sati indriyasavarasampannassa upanisasampanna hoti sla, sle sati slasa
mpannassa upanisasampanno hoti sammsamdhi, sammsamdhimhi sati sammsamdhisampannassa up
anisasampanna hoti yathbhtaadassana, yathbhtaadassane sati yathbhtaadassanasa
panno hoti nibbidvirgo, nibbidvirge sati nibbidvirgasampannassa upanisasampanna hoti vi
muttiadassana.
Seyyathpi bhikkhave, rukkho skhpalsasampanno, tassa papaikpi pripri gacchati, tacopi
gupi sropi pripri gacchati, evameva kho bhikkhave, hirottappe sati hirottappasampann
assa upanisasampanno hoti indriyasavaro indriyasavaresati indriyasavarasampannassa
upanisasampanna hoti sla, sle sati slasampannassa upanisasampanno hoti sammsamdhi, samm
amdhimhi sati sammsamdhisampannassa upanisasampanna hoti yathbhtaadassana, yathbht
i yathbhtaadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidvirgo, nibbidvirge sati nibb
asampannassa upanisasampanna hoti vimuttiadassananti.
[PTS Page 100] [\q 100/]
7. 2. 2. 2.
(Sattasuriyuggamana sutta)
13. Eka samaya bhagav vesliya viharati ambaplivane. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi b
havoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
1. Slesu asati smu.
[BJT Page 428] [\x 428/]
Anicc bhikkhave, sakhr, addhuv bhikkhave, sakhr, anasssik bhikkhave, sakhr. Yva
lameva sabbasakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
Sineru bhikkhave, pabbatarj catursti yojanasahassni ymena, caturstiyo janasahassni v
a, caturstiyojanasahassni mahsamudde ajjhogho catursitiyojanasahassni mahsamudd accu

Hoti kho so bhikkhave, samayo ya bahni vassni bahni vassasatni bahni vassasahassni bah
vassasatasahassni devo na vassati. Deve kho pana bhikkhave, avassante ye kecime
bjagmabhtagm osadhitiavanaspatayo1 te ussussanti visussanti visussanti na bhavanti.
Eva anicc bhikkhave, sakhr, eva addhuv bhikkhave, sakhr, eva anasssik bhikkhave,
kkhave, alameva sabba sakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
Hoti kho so bhikkhave, samayo ya kadci karahaci dghassa addhuno accayena dutiyo sur
iyo ptubhavati. Dutiyassa bhikkhave, suriyassa ptubhv y t kunnadiyo2 kussubbh3 t ussus
nti, visussanti, na bhavanti.
[PTS Page 101] [\q 101/]
Eva anicc bhikkhave sakhr, eva addhuv bhikkhave sakhr, eva anasssik bhikkhave sa
ave alameva sabba sakhresu nibbinditu ala virajjitu. Ala vimuccitu.
Hoti kho so bhikkhave samayo ya kadci karahaci dghassa addhuno accayena tatiyo suri
yo ptubhavati. Tatiyassa bhikkhave suriyassa ptubhv y kci mahnadiyo seyyathda: gag
ravat sarabh mah, t ussussanti visussanti na bhavanti.
Eva anicc bhikkhave, sakhr, eva addhuv bhikkhave sakhr, eva anasssik bhikkhave, s
khave, alameva sabbasakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
Hoti kho so bhikkhave, samayo ya kadci karahaci dghassa addhuno accayena catuttho s
uriyo ptubhavati. Catutthassa bhikkhave, suriyassa ptubhv ye te mahsar yato im mahnadi
sambhavant4, seyyathda: anotatta, shapapta rathakra, kaamua, kula, chaddanta
visussanti. Na bhavanti.
Eva anicc bhikkhave, sakhr, eva addhuv bhikkhave sakhr, eva anasssik bhikkhave, s
khave, alameva sabbasakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
1. Osadhtiavanappatayo machasa 2. Y kci kunnadiyo machasa 3. Kusobbh machasa 4. Pav
tanti machasa 5. Mandkniy machasa
[BJT Page 430] [\x 430/]
Hoti kho so bhikkhave, samayo ya kadci karahaci dghassa addhuno accayena pacamo suri
yo ptubhavati. Pacamassa bhikkhave, suriyassa ptubhv yojanasatiknip mahsamudde udakni
cchanti, dviyojanasatiknipi mahsamudde udakni ogacchanti, tiyojana satiknipi mahsamud
de udakni ogacchanti, catutthayojana satiknipi mahsamudde udakni ogacchanti, vvvpacam
ayojana satiknipi mah samudde udakni ogacchanti avvvyojana satiknipi mah samudde udakn
ogacchanti, sattayojana satiknipi mahsamudde udakni ogacchanti, sattatlampi mahsamudd
e udaka sahti, chatlampi pacatlampi catutlampi titlampi dvitlampi [PTS Page 102] [\q
tlamattampi mahsamudde udaka sahti, sattaporisampi mahsamudde udaka sahti, ch
ipi mahsamudde udaka sahti, pacaporisampi mahsamudde udaka sahti, catuporisampi mah
daka sahti, tiporisampi mahsamudde udaka sahti, dviporisampi mahsamudde udaka sah
mpi mahsamudde udaka sahti, ahaporisamattampi mahsamudde udaka sahti, kamattampi
ka sahti, jaukmattampi mahsamudde udaka sahti, gopphakamattampi mahsamudda udaka
Seyyathpi bhikkhave, saradasamaye thullaphusitake deve vassante tattha tattha gop
adesu udakni hitni honti, evameva kho bhikkhave, tattha tattha gopadamattni mahsamudd
e udakni hitni hont. Pacamassa bhikkhave, sriyassa ptubhv agulapabbatemanamattampi1
udde udaka na hoti.
Eva anicc bhikkhave sakhr, eva addhuv bhikkhave sakhr, eva anasssik bhikkhave sa
ave, alameva sabbasakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
Hoti kho so bhikkhave, samayo ya kadci karahaci dghassa addhuno accayena chaho suriyo
ptubhavati. Chahassa bhikkhave suriyassa ptubhv ayaca mahpahav sineru ca pabbatarj
andhpyanti sampadhpyanti. Seyyathpi bhikkhave, kumbhakrapko limpito2 pahama pahama
dhpeti sampadhpeti. 3 Evameva kho bhikkhave, chahassa suriyassa ptubhv ayaca mahpaha
eru ca pabbatarj dhpyanti sandhpyanti4 sampadhpyanti.
Eva anicc bhikkhave sakhr, eva addhuv bhikkhave sakhr, eva anasssik bhikkhave sa
ave, alameva sabbasakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
Hoti kho so bhikkhave, samayo ya kadci karahaci dighassa addhuno accayena sattamo
suriyo ptubhavati. [PTS Page 103] [\q 103/] sattamassa bhikkhave suriyassa pt
ubhv ayaca mahpahav sineru ca pabbatarj dippanti, pajjalanti, ekajl bhavanti. Imiss
have, mahpahaviy sinerussa ca pabbatarjassa jhyamnna ayhamnna aggi vtena khitt y
acchanti. 5
1. Agulipabbamattampi machasa 2. lepito machasa, 3. Dhmeti. Sandhmeti, sampadhmeti m
achasa. 4. Dhmyati, sdhumyati, sampadhmyati macha:sa 5. Gacchatimachasa
[BJT Page 432] [\x 432/]
Sinerussa ca bhikkhave, pabbatarjassa jhyamnassa ayhamnassa vinassamnassa mahat tejokha
ndhena abhibhtassa yojanasatiknipi kni palujjanti, dviyojanasatiknipi kni palujjanti,
ojanasatiknipi kni palujjanti, catuyojanasatiknipi kni palujjanti, pacayojanasatikni
palujjanti.
Imiss ca bhikkhave, mahpahaviy sinerussa ca pabbatarjassa jhyamnna ayhamnna neva
mas seyyathpi bhikkhave, sappissa v telassa v jhyamnassa ayhamnassa neva chrik pa
, evameva kho bhikkhave, imiss ca mah pahaviy sinerussa ca pabbatarjassa jhyamnna ay
va chrik payati na mas.
Eva anicc bhikkhave sakhr, eva addhuv bhikkhave sakhr, eva anasssik bhikkhave, sa
have alameva sabbasakhresu nibbinditu, ala virajjitu, ala vimuccitu.
Tatra bhikkhave, ko mant, ko saddht ayaca mahpahavi sineru ca pabbatarj ayhissanti, v
sissanti, na bhavissantiti aatra dihapadehi.
Bhtapubba bhikkhave, sunetto nma satth ahosi titthakaro kmesu vtargo. Sunettassa kho pa
na bhikkhave, [PTS Page 104] [\q 104/] satthuno anekni svakasatni ahesu. Sunett
o bhikkhave satth svakna brahmalokasahavyatya dhamma deseti. Ye kho pana bhikkhave, su
nettassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma desentassa sabbena sabba ssana jnisu, te
assa bhed parammara sugati brahmaloka upapajjisu. 2 Ye na sabbena sabba ssana jns
bhed parammara appekacce paranimmitavasavattna devna sahavyata upapajjisu. 2 Appekacc
mmnaratna devna sahavyata upapajjisu. 2 Appekacce tusitna devna sahavyata upapajji
ce ymna devna sahavyata upapajjisu. Appekacce tvatisna devna sahavyata upapajji
mahrjikna devna sahavyata uppajjisu. Appekacce khattiyamahslna sahavyata upajjis
rhmaamahslna sahavyata upapajjisu. Appekacce gahapatimahslna sahavyata upapajjis
Atha kho bhikkhave sunettassa satthuno etadahosi. Na kho paneta patirpa yoha svakna sam
asamagatiyo3 assa abhisamparya yannnha uttari metta4 bhveyyant. Atha kho bhikkhave,
o satth sattavassni metta citta bhvesi. Sattavassni metta citta bhvetv sattasavaa
ima loka punargamsi. Savaamne suda [PTS Page 105] [\q 105/] bhikkhave, loke bha
o hoti, vivaamne loke sua brahmavimna upapajjati.
1. Payanti smu. 2. Uppajjisu smu. 3. Samagatiyo katthaci 4. Uttarimetta machasa, s
[BJT Page 434] [\x 434/]
Tatra suda bhikkhave, brahm hoti mahbrahm abhibh anabhibhto aadatthu daso vasavatti. C
ttisakkhattu kho pana bhikkhave, sakko ahosi devnamindo. Anekasatakkhattu rj ahosi cak
kavatti dhammiko dhammarj cturanto vijitv janapadatthvariyappatto sattaratanasamanngato
. Parosahassa kho panassa putt ahesu sur vragarp parasenappamaddan. So ima pahavi
nta adaena asatthena dhammena abhivijiya ajjhvasi.
So hi nma bhikkhave, sunetto satth eva dghyuko samno eva cirahitiko aparimutto ahosi
armaraena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi. Aparimutto dukkhasmti vadmi.

Ta kissa hetu. Catunna dhammna ananubodh appaivedh. Katamesa catunna: ariyassa slass
ubodh appaivedh, ariyassa samdhissa, ariyya paya, ariyya vimuttiy ananubodh appaiv
Tayida bhikkhave ariya sla anubuddha paividdha, ariyo samdhi anubuddho paividdho, ari
buddh paividdh, 1 ariy vimutt anubuddh2 paividdh, ucchinn bhavatah, kh bhavanett
nabbhavoti. [PTS Page 106] [\q 106/] idamavoca bhagav, ida vatv sugato athpara e
tadavoca satth:
77. Sla samdhi pa ca vimutti ca anuttar,
Anubuddh ime dhamm gotamena yasassin.
78. Iti buddho abhiya dhammamakkhsi bhikkhna,
Dukkhassantakaro satth cakkhum parinibbuto
7. 2. 2. 3
(Nagarpama sutta)
(Svatthinidna)
14. Yato kho bhikkhave, rao paccantima nagara sattahi nagaraparikkhrehi suparikkhata2
hoti, catunnaca hrna nikmalbhi hoti akicchalbh akasiralbh. Ida vuccati bhikkhave r
a nagara akaraya bhirehi paccatthikehi paccmittehi.
1. Ariyassasamdhissa ananubodh appaivedh ariyya paya ananubodh appavaivedh machasa
dh machasa 3. Suparikkhitta katthaci, parikkhitta ahakath, suparikhata smu.
[BJT Page 436] [\x 436/]
Katamehi sattahi nagaraparikkhrehi suparikkhata hoti:
(1) Idha bhikkhave, rao paccantime nagare esik hoti gambhranem sunikht acal asampavedh
min pahamena nagaraparikkhrena suparikkhata hoti rao paccantima nagara abbhantarna g
irna paightya.
(2) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare parikh khat hoti gambhir ceva vitthat c
a. Imin dutiyena nagara parikkhrena suparikkhata hoti rao paccantima nagara abbhantarn
uttiy bhirna paightya.
[PTS Page 106] [\q 106/]
(3) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare anupariyya patho hoti ucco ceva vitt
hato ca. Imin tatiyena nagara parikkhrena sparikkhata hoti rao paccantima nagara abbha
arna guttiy bhirna paightya.
(4) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare bahu vudha sannicita hoti salka ceva
niyaca. Imin catutthena nagaraparikkhrena suparikkhata hoti rao paccantima nagara abbh
tarna guttiy bhirna paightya.
(5) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare bahu balakyo paivasati seyyathda: hatt
hroh assroh rathik dhanuggah celak calak piadyk ugg rjaputt pakkhandino mahn
no dsakaputt. Imin pacamena nagaraparikkhrena suparikkhata hoti rao paccantima nagara
antarna guttiy bhirna paightya.
(6) Punaca para bhikkhave, rao paccantime nagare dovriko hoti paito vyatto medhvi at
paveset. Imin chahena nagaraparikkhrena suparikkhata hoti rao paccantima nagara abbh
guttiy bhirna paightya.
(7) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare pkro hoti ucco ceva vitthato ca vsanal
epanasampanno ca. Imin sattamena nagaraparikkhrena suparikkhata hoti rao paccantima na
gara abbhantarna guttiy bhirna paightya.
[PTS Page 108] [\q 108/]
Imehi sattahi nagaraparikkhrehi suparikkhata hoti.
Katamesa catunna hrna nikmalbhi hoti akicchalbh akasiralbh:
(1) Idha bhikkhave rao paccantime nagare bahu tiakahodaka santicita hoti abbhantarna
aparitassya phsuvihrya, bhirna paightya.
1. Jevanikacasmu. Machasa.
[BJT Page 438] [\x 438/]
(2) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare bahu sliyavaka sannicita hoti abbhantar
a ratiy aparitassya phsuvihrya bhirna paightya.
(3) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare bahu tilamsamuggparanna sannicta hoti
hantarna ratiy aparitassya phsuvihrya, bhirna paight ya.
(4) Punacapara bhikkhave, rao paccantime nagare bahu bhesajja sannicita hoti seyyathda
sappi navanta tela madhu phita loa abbhantarna ratiy aparitassya phsuvihrya, b
Imesa kho bhikkhave, catunna hrna nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh.
Yato kho bhikkhave, rao paccantima nagara imehi sattahi nagaraparikkhrehi suparikkhat
a hoti, imesa catunna hrna nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh, ida vuccati bhi
tima nagara akaraya bhirehi paccatthikehi paccmittehi.
Evameva kho bhikkhave, yato ariyasvako sattahi saddhammehi samanngato hoti, catunn
aca [PTS Page 109] [\q 109/] jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmal
albh akasiralbh. Aya vuccati bhikkhave, ariyasvako akarayo mrassa akarayo ppimato.
Katamehi sattahi saddhammehi samanngato:
(1) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare esik hoti gambhranem sunikht acal asam
dh abbhantarna guttiy bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvako saddho hot
hati tathgatassa bodhi itipi so bhagav araha samm sambuddho vijjcaraasampanno sugato l
okavid anuttaro purisadammasrathi satth devamanussna buddho bhagavti. Saddhesiko bhikk
have, ariyasvako akusala pajahati, kusala bhveti, svajja pajahati, anavajja bhveti, su
ha attna pariharati. Imin pahamena saddhammena samanngato hoti.
(2) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare parikh hoti gambhr ceva vitthat ca abbha
ntarna guttiy bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvako hirim hoti, hirya
ritena vacduccaritena manoduccaritena hiryati ppakna akusalna dhammna sampattiy. Hi
o1 bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati, kusala bhveti, svajja pajahati, anavajja bh
ti, suddha attna pariharati. Imin dutiyena saddhammena samanngato hoti.
1 Hirparikkho kho machasa.
[BJT Page 440] [\x 440/]
(3) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare anupariyya patho hoti ucco ceva vitth
at ca abbhantarna guttiy bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvako ottapp
appati kyaduccaritena vacduccaritena manoduccaritena, ottappati ppakna akusalna dhammn
ampattiy ottappaparyya patho bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati, kusala [PTS Page 1
10] [\q 110/] bhveti, svajja pajahati, anavajja bhveti, suddha attna pariharati.
in tatiyena saddhammena samanngato hoti.
(4) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare bahu vudha sannicita hoti, salka ceva
niyaca abbhantarna guttiy bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvako bahuss
sutadharo sutasannicayo, ye te dhamm dikaly majjhe kaly pariyosnakaly stth savy
u parisuddha brahmacariya abhivadanti, kathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas p
snupekkhit dihiy suppaividdh. Sutvudho bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati, kusal
, svajja pajahati, anavajja bhveti, suddha attna pariharati. Imin catutthena saddhamme
samanngate hoti.
(5) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare bahu balakyo paivasati, seyyathda: hatth
oh assroh rathik dhanuggah celak calak piadyik ugg rjaputt pakkhandino mahng
tt abbhantarna guttiy bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvako raddhavir
ti akusalna dhammna pahnya kusalna dhammna upasampadya thmav dahaparakkamo anikk
alesu dhammesu. Viriyabalakyo bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati, kusala bhveti,
svajja pajahati, anavajja bhveti, suddha attna pariharati. Imin pacamena saddhammena
nngato hoti.
(6) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare dovriko hoti paito viyatto medhv at
aveset abbhantarna guttiy bhirna [PTS Page 111] [\q 111/] paightya, evameva kho
have, ariyasvako satim hoti paramena satinepakkena samanngato cirakatampi cirabhsita
mpi sarit anussarit. Sati dovriko bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati, kusalabhveti,
svajja pajahati, anavajja bhveti, suddha attna pariharati. Imin chahena saddhammena
ngato hoti.
(7) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare pkro hoti ucco ceva vitthato ca vsanale
panasampanno ca abbhantarna guttiy bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvak
ti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhayagminiy. Pa
anno bhikkhave, ariyasvako akusala pajahati, kusala bhveti, svajja pajahati, anavajja b
hveti, suddha attna pariharati. Imin sattamena saddhammena samanngato hoti.
Imehi sattahi dhammehi samanngato hoti.
[BJT Page 442] [\x 442/]
Katamesa catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicch
(1) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare bahu tiakahodaka sannicita hoti abbhan
ratiy aparitassya phsuvihrya bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ariyasvako, v
ehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasa
viharati, attano ratiy aparitassya phsuvihrya, okkamanya nibbnassa.
(2) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare [PTS Page 112] [\q 112/] bahu sli
yavaka sannicita hoti abbhantarna ratiy aparitassya phsuvihrya, bhirna paightya
ikkhave, ariyasvako citakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avita
samdhija ptisukha dutiyajhna upasampajja viharati attano ratiy aparitassya phsuvihr
anya nibbnassa.
(3) Seyyathpi bhikkhave rao paccantime nagare bahu tilamuggamsparanna sannicita hoti a
hantarna ratiy aparitassya phsuvihrya bhirna paightya, evameva kho bhikkhave, ari
virg upekkhako ca viharati, sato ca sampajno sukhaca kyena paisavedeti, ya ta ariy
upekkhako satim sukhavihrti tatiyajhna upasampajja viharati attano ratiy aparitassya p
vihrya, okkamanya nibbnassa.
(4) Seyyathpi bhikkhave, rao paccantime nagare bahu bhesajja sannicita hoti seyyathda:
appi navanta tela madhu phita loa abbhantarna ratiy aparitassya phsuvihrya bhi
ho bhikkhave, ariyasvako sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati att
tiy aparitassya phsuvihrya, okkamanya nibbnassa.
Imesa catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchal
[PTS Page 113] [\q 113/]
Yato ca kho bhikkhave, ariyasvako imehi sattahi saddhammehi samanngato hoti, imesa
catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh aka
Aya vuccati bhikkhave, ariyasvako akarayo mrassa akarayo ppimatoti.
[BJT Page 444] [\x 444/]
7. 2. 2. 4
(Dhamma sutta)
(Svatthinidna)
15. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo hoti dakkh
ieyyo hoti ajalikaraneyyo hoti anuttara puakkhetta lokassa. Katamehi sattahi:
Idha bhikkhave bhikkhu dhamma ca hoti attha ca atta ca matta ca kla ca parisa
(1) Kathaca bhikkhave bhikkh dhamma hoti. Idha bhikkhave, bhikkh dhamma jnti sutta g
yykaraa gtha udna itivuttaka jtaka abbhtadhamma vedalla. No ce bhikkhave, bhikkh
utta geyya veyykaraa gtha udna itivuttaka jtaka abbhtadhamma vedalla nayidha dh
Yasm ca kho bhikkhave, bhikkh dhamma jnti sutta geyya veyykaraa gtha udna itivut
hamma vedalla, no ce bhikkhave, bhikkhu dhamma jneyyati sutta geyya veyykaraa gtha u
uttaka jtaka abbhtadhamma vedalla nayidha dhammauti vucceyya. Yasm ca kho bhikkhave,
kh dhamma jnti sutta geyya veyykaraa gtha udna itivuttaka jtaka abbhtadhamma
mmauti vuccati. Iti dhamma.
(2) Attha ca katha hoti. Idha bhikkhave, bhikkhu tassa tasseva bhsitassa attha jnti "a
imassa bhsitassa attho, aya imassa bhsitassa attho"ti. No ce bhikkhave, bhikkh tassa
tasseva bhsitassa attha jneyya" aya imassa bhsitassa attho, ayaimassa bhsitassa atthot
i" nayidha atthati vucceyya. Yasm ca kho bhikkhave, bhikkh tassa tasseva bhsitassa att
ha jnti "aya imassa bhsitassa attho, [PTS Page 114] [\q 114/] aya imassa bhsitassa
attho"ti. Tasm atthati vuccati. Iti dhamma attha.
(3) Atta ca katha hoti. Idha bhikkhave, bhikkhu attna jnti ettakomhi saddhya slena s
cgena paya paibhnenti. No ce bhikkhave, bhikkhu attna jneyya ettakomhi saddhya sle
cgena paya paibhnenti, nayidha attati
Vucceyya. Yasm ca kho bhikkhave, bhikkhu attna jnti ettakomh saddhya slena sutena cge
aya paibhnenti. Tasm attati vuccati. Iti dhamma attha atta.
(4) Matta ca kata hoti. Idha bhikkhave, bhikkhu matta jnti cvarapiaptasensana gil
sajjaparikkhrna paiggahaya. No ce bhikkhave, bhikkh matta jneyya cvarapitasensan
esajjaparikkhrna paiggahaya. Nayidha mattati vucceyya. Yasm ca kho bhikkhave, bhikkh
i cvarapiaptasensanagilnapaccaya bhesajjaparikkhrna paiggahaya, tasm mattati v
tha, atta matta.
1. Puggala paropara machasa
[BJT Page 446] [\x 446/]
(5) Kla ca katha hoti. Idha bhikkhave, bhikkh kla jnti: aya klo uddesassa, aya k
aya klo yogassa, aya klo paisallnyti. 1 No ce bhikkhave, bhikkh kla jneyya, aya
, aya klo paripucchya, aya klo yogassa, aya klo paisallnyti1 nayidha klati vucc
bhikkhave, bhikkhu kla jnti: aya klo uddesassa, aya klo paripucchya, aya klo yogas
o paisallny, ti 1 tasm klauti vuccati. Iti dhammau attha atta matta kla
(6) Parisa ca katha hoti. Idha bhikkhave bhikkhu parisa jnti: aya khattiyaparis, aya
paris, aya gahapatiparis, aya samaaparis, tattha eva upasakamitabba, eva [PTS Page 1
q 115/] htabba, eva kattabba, eva nisditabba, eva bhsitabba, eva tuhbhavita
bhikkhave, bhikkh parisa jneyya: aya khattiyaparis, aya brhmaaparis, aya gahapati pa
a samaaparis, tattha eva upasakamitabba, eva htabba, eva kattabba, eva nisditabb
eva tuhbhavitabbanti. Nayidha parisati vucceyya. Yasm ca kho bhikkhave, bhikkhu parisa
i: aya khattiyaparis, aya brhmaaparis aya gahapatiparis, aya samaaparis, tattha eva
tabba, eva htabba, eva kattabba, eva nisditabba, eva bhsitabba, eva tuhbhavita
cuccati. Iti dhamma attha atta matta kla parisa.
(7) Puggalaparovara ca2 katha hoti. Idha bhikkhave, bhikkhuno dvayena puggal vidit hon
ti. Dve puggal: eko ariyna dassanakmo, eko ariyna na dassanakmo. Yvya puggalo ariyna
sanakmo eva so tenagena3 grayho. Yvya puggalo ariyna dassanakmo eva so tenagena3 p
Dve puggal ariyna dassanakm: eko saddhamma sotukmo, eko saddhamma na sotukmo. Yvya
saddhamma na sotukmo, eva so tenagena3 grayho. Yvya puggalo saddhamma sotukmo, eva s
ena3 psaso.
Dve puggal saddhamma sotukm: eko ohitasoto dhamma suti, eko anohitasoto dhamma suti.
ggalo anohitasoto dhamma suti, eva so tenagena grayho, yvya puggalo [PTS Page 116] [\q
16/] ohitasoto dhamma suti, eva so tenagena psaso.
1. Paisallnassti machasa 2. Puggalaparoparaca machasa 3. Tena tena smu.
[BJT Page 448] [\x 448/]
Dve puggal ohitasot dhamma suanti: eko sutv dhamma dhreti, eko sutv dhamma na dhreti
uggalo sutv dhamma na dhreti, eva so tenagena1 grayho, yvya puggalo sutv dhamma dhr
so tenagena1 psaso.
Dve puggal sutv dhamm dhrenti: eko dhatna dhammna attha upaparikkhati, eko dhatna d
ha na upaparikkhati. Yvya puggalo dhatna dhammna attha na upaparikkhati, eva so. Tena
grayho. Yvya puggalo dhatna dhammna attha upaparikkhati, eva so tenagena1 psaso.
Dve puggal dhatna dhammna attha upaparikkhanti: eko atthamaya dhammamaya dhammnud
, eko na atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipanno. Yvya puggalo na atthamaya dh
dhammapaipanno, eva so tenagena1 grayho. Yvya puggalo atthamaya dhammaya dhammnud
, eva so tenagena1 psaso.
Dve puggal atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipann. Eko attahitya paipanno no pa
o attahitya ca paipanno parahitya ca. Yvya puggalo attahitya paipanno no parahitya, ev
o tenagena1 grayho,
Yvya puggalo attahitya ca paipanno parahitya ca, eva so tenagena1 psaso.
Eva kho bhikkhave, bhikkhuno dvayena puggal vidit honti. Eva kho bhikkhave bhikkh pug
galaparovara hoti.
[PTS Page 117] [\q 117/]
Imehi kho bhikkhave sattahi saddhammehi samanngato bhikkh huneyyo hoti phuneyyo hoti
dakkhieyyo hoti ajalikarayo hoti anuttara puakkhetta lokassti.
7. 2. 2. 5
(Pricchattaka sutta)
(Svatthinidna)
16. Yasmi bhikkhave samaye devna tvatisna pricchattako koviro paupalso hoti. Atta
dev tvatis tasmi samaye honti: "paupalsodni pricchattako koviro, na cirasseva dn
bhavissat, ti.
Yasmi bhikkhave, samaye devna tvatisna pricchattako koviro sannapalso hoti, attaman
e dev tvatis tasmi samaye honti: sannapalsodni pricchattako koviro na cirassevadni
havissat, ti.
1. Tena tena machasa, 2 pannapalso machasa
[BJT Page 450] [\x 450/]
Yasmi bhikkhave samaye devna tvatisna pricchattako koviro jlakajto hoti, attaman
ev tvatis tasmi samaye honti jlakajtodni pricchattako koviro, na cirassevadni khr
satti.
Yasmi bhikkhave, samaye devna tvatisna pricchattako koviro khrakajto hoti, attaman
dev tvatis tasmi samaye honti khrakajtodni pricchattako koviro na cirassevadni ku
bhavissatti.
Yasmi bhikkhave samaye devna tvatisna pricchattako koviro kuumalakajto hoti, attam
e, dev tvatis tasmi samaye honti kuumalakajtodni pricchattako koviro, na cirassevad
age 118] [\q 118/] koksakajto bhavissat, ti.
Yasmi bhikkhave, samaye devna tvatisna pricchattako koviro koksakajto hoti, attama
, dev tvatis honti
Koksakajtodni pricchattako koviro na cirassevadni sabbapliphullo3 bhavissatti.
Yasmi bhikkhave, samaye devna tvatisna pricchattako koviro sabbapliphullo hoti, att
khave, dev tvatis pricchattakassa kovirassa mle dibbe cattro mse pacahi kmaguehi
ibht parivrenti. Sabbapliphullassa bhikkhave, pricchattakassa kovirassa samant pasa
hya pha hoti, anuvta yojanasata gandho gacchati. Ayamanubhvo pricchattakassa kovira
(1) Evameva kho bhikkhave, yasmi samaye ariyasvako agrasm anagriya pabbajjya ceteti, pa
also bhikkhave, ariyasvako tasmi samaye hoti devnava tvatisna pricchattako koviro.
(2) Yasmi bhikkhave, samaye ariyasvako kesamassu ohretv ksyni vatthni acchdetv agr
pabbajito hoti, sannapalso bhikkhave tasmi samaye ariyasvako hoti devnava tvatisna p
ttako koviro.
(3) Yasmi bhikkhave, samaye ariyasvako vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi s
avitakka savicra vivekaja ptisukha pahamajhna upasampajja viharati, jlakajto bhikk
asvako tasmi samaye hoti devnava tvatisna pricchattako koviro.
(4) Yasmi bhikkhave samaye ariyasvako vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetas
ibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiyajhna upasampajja viharati, khrakaj
ariyasvako tasmi samaye hoti devnava tavatisna pricchattako koviro.
1. Kuumalaka jto machasa 2. Korakajto machasa 3. Sabba phlithulel machasa
[BJT Page 452] [\x 452/]
(5) Yasmi bhikkhave, [PTS Page 119] [\q 119/] samaye ariyasvako ptiy ca virgupekk
hako ca viharati sato ca sampajno, sukhaca kyena paisavedeti. Ya ta ariy cikkhant: u
ko satim sukhavihrti, tatiyajhna upasampajja viharati. Kuumalakajto bhikkhave, ariyas
tasmi samaye hoti devnava tvatisna pricchattako koviro.
(6) Yasmi bhikkhave, samaye ariyasvako sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva soma
nassadomanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampa
ti, koksakajto bhikkhave ariyasvako tasmi samaye hoti devnava tvatisna pricchattako
(7) Yasmi bhikkhave, samaye ariyasvako savna khay nsava cetovimutti pavimutti di
abhi sacchikatv upasampajja viharati, sabbapliphullo bhikkhave, ariyasvako tasmi samaye
hoti devnava tvatisna pricchattako koviro.
Tasmi bhikkhave, samaye bhumm dev saddamanussventi "eso itthannmo yasm itthinnmassa y
to saddhivihriko amukamh gm v nigamv agrasm anagriya pabbajito, savna khay ans
ti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharat"ti bhummna devna sadda
ev saddamanussventi
Eso itthannmo yasm itthannmassa yasmato saddhivihriko amukamh gm v nigam v agrasm
jito savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchika
tti ctummahrjikna devna sadda sutv tvatis dev saddamanussventi eso itthannmo
to saddhi vihriko amukamh gm v nigam v agrasm anagriya pabbajito savna khay an
tti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharatti
Tvatisna devna sadda sutv ym devsaddamanussventi eso itthannmo yasm itthannmas
Saddhivihriko amukamh gm v nigam v agrasm anagriya pabbajito savna khay ansava
iheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharat
Ymna devna sadda sutv tusit dev saddamanussventi eso itthannmo yasmato saddhivihr
v nigam v agrasm anagriya pabbajito savna khay ansava cetovimutti pavimutti
hikatv upasampajja viharatti
Tusitna devna sadda sutv nimmnarat dev saddamanussventi, eso itthannmo yasm ittha
o saddhivihriko amukamh gm v nigam v agrasm anagriya pabbajito savna khay ansa
i diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharatti
Nimmnaratna devna sadda sutv paranimmitavasavatt dev saddamanussventi eso itthannmo
annmassa yasmato saddhivihriko amukamh gm v nigam v agrasm anagriya pabbajito sa
ovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharatti
Paranimmitavasavattna devna sadda sutv brahmakyik dev saddamanussventi eso itthannm
hannmassa yasmato saddhivihriko amukamh gm v nigam v agrasm anagriya pabbajito s
tovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchitv upasampajja viharatti.
[PTS Page 120] [\q 120/]
Itiha tena khaena tena muhuttena yva brahmalok saddo1 abbhuggacchati. Ayamanubhvo khsav
assa bhikkhunoti.
7. 2. 2. 6
(Sakkragarukra sutta)
(Svatthinidna)
17. Atha kho yasmato sriputtassa rahogatassa patisallnassa eva cetaso parivitakko ud
apdi: kinnu kho bhikkhu sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala
bhveyy, ti.
1. Sdhukrasaded ahakath.
[BJT Page 454] [\x 454/]
Atha kho yasmato sriputtassa etadahosi: " satthra kho bhikkh sakkatv garukatv upanissy
viharanto akusala pajaheyya, kusala bhveyya. Dhamma kho bhikkhu sakkatv garukatv upani
ssya viharanto akusala pajaheyya kusala bhveyya sagha kho bhikkh sakkatv garukatv upa
a viharanto akusala pajaheyya, kusala bhveyya. Sikkha kho bhikkh sakkatv garukatv upani
ssya viharanto akusala pajaheyya, kusala bhveyya. Samdhi kho bhikkh sakkatv garukatv
issya viharanto akusala pajaheyya kusala bhveyya. Appamda kho bhikkh sakkatv garukatv
nissya viharanto akusala pajaheyya, kusala bhveyya. Paisanthra kho bhikkhu sakkatv gar
atv upanissya viharanto akusala pajaheyya, kusala bhveyyti.
Atha kho yasmato sriputtassa etadahesi: " ime kho me dhamm parisuddh pariyodt, yannnha
e dhamme gantv bhagavato roceyya, evamme ime dhamm parisuddh ceva bhavissanti parisud
dha sakhatatar ca. " Seyyathpi nma puriso suvaanikkha adhigaccheyya parisuddha pariyod
tassa evamassa: aya kho me suvaanikkho parisuddho parayodto, yannnha ima suvaanikkha
ammrna dasseyya, evameva aya svaanikkho kammragato parisuddho ceva bhavissati parisud
akhattaro cti, evamme ime dhamm parisuddh pariyodt, yannnha ime dhamme gantv bhagava
yya, evamme ime dhamm parisuddh ceva bhavissanti parisuddhasakhatatar cti.
Atha kho [PTS Page 121] [\q 121/] yasm sriputto syanhasamaya patisalln vuhito ye
hagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinn
asm sriputto bhagavanta etadavoca:
Idha mayha bhante, rahogatassa patisallnassa eva cetaso parivitakko udapdi: "kinnu k
ho bhikkh sakkatv garukatv upanissya viharanto, akusala pajaheyya, kusala bhveyy"ti. T
sa mayha bhante etadahosi:
" Satthra kho bhikkh sakkatv garukatva upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala bh
yya, dhamma kho bhikkh sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala bh
eyya, sagha kho bhikkh sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala b
yya, sikkha kho bhikkh sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala bh
eyya, samdhi kho bhikkh sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala
eyya, appamda kho bhikkh sakkatv garukatv unissya viharanto akusala pajaheyya kusala b
yya, paisanthra kho bhikkhu sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusa
la bhveyyti.
Tassa mayha bhante, etadahosi. "Ime kho me dhamm parisuddh pariyodt, yannnha ime dhamm
gantv bhagavato roceyya, evamme ime dhamm parisuddh ceva bhavissanti parisuddhasakhata
tar ca. "
Seyyathpi nma puriso suvaanikkha adhigaccheyya, parisuddha pariyodta, tassa evamassa:
a kho me suvaanikkho, parisuddho pariyodto, yannnha ima suvaanikkha gantv kammrn
e aya suvaanikkho kammragato parisuddho ceva bhavissati parisuddhasakhatataro cti, eva
mme ime dhamm parisuddh pariyodt, yannnha ime dhamme gantv bhagavato roceyya, evamme
hamm parisuddh ceva bhavissanti [PTS Page 122] [\q 122/] parisuddhasakhatatar ct
i.
[BJT Page 456] [\x 456/]
Sdhu sriputta, satthra kho sriputta, bhikkhu sakkatv garukatv upanissya viharanto akus
a pajaheyya kusala bhveyya, dhamma kho sriputta, bhikkh sakkatv garukatv upanissya vi
nto akusala pajaheyya kusala bhveyya, sagha kho sriputta, bhikkh sakkatv garukatv upa
a viharanto akusala pajaheyya kusala bhveyya, sikkha kho sriputta, bhikkh sakkatv garuk
atv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala bhveyya, samdhi kho sriputta bhikkh
atv garukatv upaniss viharanto akusala pajaheyya kusala bhveyya, appamda kho sriputta
ikkhu sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala bhveyya, paisanthr
ho sriputta, bhikkh sakkatv garukatv upanissya viharanto akusala pajaheyya kusala bhve
i.
Eva vutte yasm sriputto bhagavanta etadavoca: imassa kho aha bhante bhagavat sakhitten
bhsitassa eva vitthrena attha jnmi:
So vata bhante, bhikkh satthari agravo dhamme sagravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo
o bhante, bhikkh satthari agravo dhammepi so agravo.
So vata bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghe sagravo bhavissatti neta h
jjat. Yo so bhante bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghepi so agravo:
So vata bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo sagho agravo sikkhya sagravo bhavi
ssatti neta hna vijjati.
Yo so bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghe, agravo sikkhyapi so agravo.
So vata bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghe ravo sikkhya agravo samdhis
sagravo bhavissatti neta hna vijjati.
Yo so bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo samdhis
mpi so agravo.
So vata bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo samdh
mi agravo appamde sagravo bhavissatti neta hna vijjati.
[BJT Page 458] [\x 458/]
Yo so bhante, bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo samdhis
[PTS Page 123] [\q 123/] agravo appamdepi so agravo.
So vata bhante bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo samdhi
smi agravo appamde agravo paisanthre sagravo bhavissatti neta hna vijjati.
Yo so vata bhante, bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo s
amdhismi agravo appamde agravo paisanthrepi so agravo.
So vata bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme agravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo
o bhante, bhikkh satthari sagravo dhammepi so sagravo.
So vata bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe agravo bhavissatti neta h
ijjati, yo so bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo, saghepi so sagravo.
So vata bhante bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya agravo bhav
issatti neta hna vijjati. Yo so bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe
vo sikkhyapi so sagravo.
So vata bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo sa
mdhismi agravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo so bhante, bhikkh satthari sagravo d
sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo samdhismipi so sagravo.
So vata bhante, [PTS Page 124] [\q 124/] bhikkh satthari sagravo. Dhamme sagra
vo saghe sagravo sikkhya sagravo samdhismi sagravo appamde agravo bhavissatti neta
.
[BJT Page 460] [\x 460/]
Yo so bhante bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo, sam
ismi sagravo appamdepi so sagravo.
So vata bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo sa
mdhismi sagravo appamde sagravo paisanthre agravo bhavissatti neta hna vijjati.
Yo so bhante, bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo sam
ismi sagravo appamde sagravo paisanthrepi so sagravoti.
Imassa kho aha bhante, bhagavat sakhittena bhsitassa eva vitthrena attha jnmi. Sdhu
utta, sdhu kho tva sriputta, imassa may sakhittena bhsitassa eva vitthrena attha jn
So vata sriputta, bhikkh satthari agravo dhamme sagravo bhavissatti neta hna vijjati.
Yo so sriputta, bhikkh satthari agravo dhammepi so agravo.
So vata sriputta bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe sagravo bhavissatti neta
vijjati so vata sriputta bhikkh satthari agravo dhamme agravo saghepi so agravo.
So vata sriputta, bhikkh satthari agravo. Dhamme agravo saghe agravo sikkhya sagravo b
vissatti neta hna vijjati.
So vata sriputta, bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhyapi so agrav
o.
So vata sriputta bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo sam
ismi sagravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo so vata sriputta bhikkhu satthari agrav
amme agravo saghe agravo sikkhya agravo samdhismipi so agravo.
So vata sriputta bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo sam
ismi agravo appamde sagravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo so sriputta bhikkhu sat
agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo samdhismi agravo appamde so agravo
So vata sriputta bhikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo sam
ismi agravo appamde agravo paisanthre sagravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo so
hikkhu satthari agravo dhamme agravo saghe agravo sikkhya agravo, samdhismi agravo ap
agravo paisanthrepi so agravo.
So vata sriputta, bhikkh satthari sagravo dhamme agravo bhavissatti neta hna vijjati.
so sriputta, bhikkhu satthari sagravo dhammepi so sagravo.
[PTS Page 125] [\q 125/]
So vata sriputta bhikkhu satthari sagravo dhamme sagravo saghe agravo bhavissatti neta
a vijjati so vata sriputta bhikkh satthari sagravo dhamme sagravo saghepi so sagravo.
So vata sriputta, bhikkh satthari sagravo. Dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya agravo
havissatti neta hna vijjati.
So vata sriputta, bhikkhu satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhyapi so s
agravo.
Saghe sagravo sikkhya sagravo samdhismi agravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo so
tta bhikkhu satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo samdhismipi
sagravo.
So vata sriputta bhikkhu satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo
samdhismi sagravo appamde agravo bhavissatti neta hna vijjati. Yo so sriputta bhikk
ari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo samdhismi sagravo appamde s
vo.
So vata sriputta bhikkhu satthari sagravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo
samdhismi sagravo appamde sagravo paisanthre agravo bhavissatti neta hna vijjati.
ta, bhikkhu satthari agravo dhamme sagravo saghe sagravo sikkhya sagravo, samdhismi sa
vo appamde sagravo paisanthrepi so sagravo.
Imassa kho sriputta, sakhittena bhsitassa eva vitthrena attho dahabboti.
[BJT Page 462] [\x 462/]
7. 2. 2. 7
(Bhvannuyutta sutta)
(Svatthinidna)
18. Bhvana ananuyuttassa bhikkhave bhikkhuno viharato kicpi eva icch uppajjeyya: aho v
ata me anupdya savehi citta vimucceyy, ti. Atha khvassa neva anupdya savehi citta vim
ti. Ta kissa hetu: abhvitatttissa vacanya. Kissa abhvitatt: catunna satipahnna, c
padhnna, catunna iddhipdna, pacanna indriyna, pacanna balna, sattanna bojjhag
aggassa.
Seyyathpi bhikkhave, kukkuiy ani aha v dasa v dvdasa v, tnassu kukkuiy na samm
m pariseditni na samm paribhvitni. [PTS Page 126] [\q 126/] kicpi tass kukkuiy
h uppajjeyya: "aho vata me kukkuapotak pdanakhasikhya v mukhatuakena v aakosa pad
bhinibbhijjeyyunti. "
Atha kho abhabbva te kukkuapotak pdanakhasikhya v mukhatuakena v aakosa padletv
bhijjitu. Ta kissa hetu: tath hi bhikkhave kukkuiy ani na samm adhisayitni na samm
tni, na samm paribhvitni, evameva kho bhikkhave bhvana ananuyuttassa bhikkhuno viharat
o kicpi eva icch uppajjeyya: aho vata me anupdya savehi citta vimucceyyti. Atha khava
neva anupdya savehi citta vimuccati. Ta kissa hetu:abhvitatttissa vacanya. Kissa abh
catunna satipahnna, catunna sammappadhnna, catunna iddhipdna, pacanna indriy
na bojjhagna, ariyassa ahagikassa maggassa.
Bhvana anuyuttassa bhikkhave, bhikkhuno viharato kicpi na eva icch uppajjeyya: aho vat
a me anupdya savehi citta vimucceyyti, atha khvassa anupdya savehi citta vimuccati. T
sa hetu: bhvitatttissa vacanya. Kissa bhvitatt: catunna satipahnna, catunna samma
na iddhipdna, pacanna indriyna, pacanna balna, sattanna bojjhagna, ariyassa a
Seyyathpi bhikkhave, kukkuiy ani aha v dasa v dvdasa v, tnassu kukkuiy samm ad
editni samm paribhvitni. Kicpi tass kukkuiy na eva icch uppajjeyya: "aho vata me ku
pdanakhasikhya v mukhatuakena v aakosa padletv sotthin abhinibbhijjeyyunti. "Atha
te kukkuapotak pdanakhasikhya v mukhatuakena v aakosa
Padletv sotthin abhinibbhijjitu. Ta kissa hetu: tathhi bhikkhave kukkuiy ani samm
samm pariseditni, samm paribhvitni,
[BJT Page 464] [\x 464/]
Evameva kho bhikkhave bhvana anuyuttassa bhikkhuno viharato kicpi na eva icch uppajjey
ya: [PTS Page 127] [\q 127/] aho vata me anupdya savehi citta vimucceyyti. Atha
khvassa anupdya savehi citta vimuccati. Ta kissa hetu: bhvitatttissa vacanya. Kissa b
tt: catunna satipahnna, catunna sammappadhnna, catunna iddhipdna, pacanna ind
anna bojjhagna, ariyassa ahagikassa maggassa.
Seyyathpi bhikkhave, palagaassa1v palagaantevsikassa2 v dissanteva vsijae agulipad
aguhapada. 3 No ca khvssa eva a hoti: ettaka v me ajja vsijaassa kha, ettaka
tha khvssa khe khantveva a hoti. Evameva kho bhikkhave, bhvana anuyuttassa bhikkhun
to kicpi na eva a hoti: ettaka v me ajja savna kha, ettaka v bhiyyo, ettaka
he khantveva a hoti.
Seyyathpi bhikkhave, smuddikya nvya vettabandhanabaddhya chammsni udake pariydya hem
na thale ukkhittya vttapaparetni bandhanni tni pvussakena meghena ahippavani appakas
a paippassambhanti putikni bhavanti, evameva kho bhikkhave, bhvana anuyuttassa bhikk
huno viharato appakasireneva sayojanni paippassambhanti ptikn bhavantti.
[PTS Page 128] [\q 128/]
7. 2. 2. 8
( Aggikkhandhopama sutta)
19. Eka samaya bhagav kosalesu crika carati mahat bhikkhu saghena saddhi. Addas kho b
v addhnamaggapaipanno aatarasmi padese mahanta aggikkhandha ditta sampajjalita sajo
svna magg okkamma aatarasmi rukkhamle paattsane nisdi. Nisajja kho bhagav bhikkh
satha no tumhe bhikkhave amu mahanta aggikkhandha ditta sampajjalita sajotibhtant. Eva
ante.
Ta ki maatha bhikkhave, katama nu kho vara ya amu mahanta aggikkhandha ditta sampa
otibhta ligitv upanisdeyyav upanipajjeyyav ya v khattiyakaa v brhmaakaa v,
pdi ligitv upanisdeyya v upanipajjeyya vti. Etadeva bhante, cara ya khattiyakaa v
tikaa v mudutaluahatthapdi ligitv upanisdeyya v upanipajjeyya v. Dukkha heta bh
ta aggikkhandha ditta sampajjalita sajotibhta ligitv upanisdeyya v upanipajjeyya v
1. Phalagaassa machasa. Smu. 2. Phalagaintevavsikassa machasa smu.
3. Dissanteva vsijae dissanti agulipadni smu.
[BJT Page 466] [\x 466/]
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassa vara dusslassa ppadh
massa asucisakassarasamcrassa paicchannakammantassa assamaassa samaapaiassa abrahmac
brhmacr paiassa anto ptissa avassutassa kasambujtassa ya amu mahanta aggikkhandha
jalita sajotibhta ligitv upanisdeyya v upanipajjeyya v. Ta kissa hetu: tato nidna
khave maraa [PTS Page 129] [\q 129/] v nigaccheyya, maraamatta v dukkha. Natveva t
appaccay kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjeyya. Yaca kho s
e, dussilo ppadhammo asucisakassarasamcro paicchanna kammanto assamao samaapaio abra
macr paiassa antopti avassuko kasambujto khattiyakaa v brhmaakaa v gahapatika
upanisdati v upanipajjati v ta hi tassa bhikkhave, hoti dgharatta ahitya dukkhya. Kya
bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ta ki maatha bhikkhave, katama nu kho vara ya balav puriso dahya vlarajjy ubho ja
a, s chavi jindeyya, chavi chetv camma chindeyya, camma chetv masa chindeyya, masa
u chindeyya, nahru chetv ahi chindeyya, ahi chetv ahimija hacca tiheyya, ya
a v gahapati mahslna v abhivdana sdiyeyyti. Etadeva bhante, vara ya khattiyamahs
apatimahslna v abhivdana sdiyeyya. Dukkha heta bhante, ya balav puriso dahya vl
vehetv ghaseyya, s chavi chindeyya, chavi chetv camma chindeyya, camma chetv masa
masa chetv nahru chindeyya nahru chetv ahi chindeyya, ahi chetv ahimija h
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassa vara, dusslassa ppad
mmassa asucisakassarasamcrassa paicchannakammantassa assamaassa samaapaiassa abrahmac
brhmacr paiassa antoptissa avassutassa kasambujtassa ya balav puriso dahya vlara
h vehetv ghaseyya, s chavi chindeyya, chavi chetv camma chindeyya, camma chetv mas
, masa chetv nahru chindeyya, nahru chetv ahi chindeyya, ahi chetv ahimija
: tato nidna hi so bhikkhave, maraa v nigaccheyya maraamatta v dukkha. Natveva tappac
assa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjeyya. [PTS Page 130] [\q 130/]
yaca kho so bhikkhave, dusslo ppadhammo asucisakassarasamcro paicchannakammanto assam
ao samaapaio abrahmacr brhmacr paio antopti avassuto kasambujto khattiyamahsl
ahslna v
Abhivdana sdiyati. Ta hi tassa bhikkhave, hoti dgharatta ahitya dukkhya. Kyassa bhed
mara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
[BJT Page 468] [\x 468/]
Ta ki maatha bhikkhave, katamannu kho vara ya balav puriso tihya sattiy teladhotya
mi pahareyya, ya v khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahslna v aj
nte vara ya khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahslna v ajalikamma
ya balav puriso tihya sattiy teladhotya paccorasmi pahareyyti.
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassa vara dusslassa ppadh
massa asucisakassarasamcrassa paicchannakammantassa assamaassa samaapaiassa abrahmac
brhmacr paiassa antoptissa avassutassa kasambujtassa ya balav puriso tihya sattiy
accorasmi pahareyya. Ta kissa hetu, tatonidna hi so bhikkhave, maraa v nigaccheyya, mar
aamatta v dukkha. Natveva tappaccay kyassa bhed parammara apya duggati vinipta n
ya. Ya ca kho so bhikkhave, dusslo ppadhammo asucisakassarasamcro paicchannakammanto as
samao samaapaio
Abrahmacr brhmacr paio antopti avassuto kasambujto khattiyamahslna v brhmaama
alikamma sdiyati, ta hi tassa bhikkhave, hoti dgharatta ahitya dukkhya, kyassa bhed p
mara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ta ki maatha bhikkhave, katama n kho vara ya balav puriso tattena ayopaena dittena
131] [\q 131/] sampajjalitena sajotibhtena kya sampaliveheyya, ya v khattiyamahs
v brhmaamahslna v gahapatimahslna v saddhdeyya cvara paribhjeyyti. Etadeva
a v brhmaamahslna v gahapatimahslna v saddhdeyya cvara paribhjeyya, dukkha
tattena ayopaena dittena sampajjalite na sajotibhtena kya sampaliveheyyti.
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassavara dusslassa ppadha
assa asucisakassarasamcrassa paicchannakammantassa assamaassa samaapaiassa abrahmacr
rhmacr paiassa antoptissa avassutassa kasambujtassa ya balav puriso tattena ayopae
sampajjalitena sajotibhtena kya sampaliveheyya. Ta kissa hetu: tato nidna hi so bhikkha
ve, maraa v nigaccheyya maraamatta v dukkha. Natveva tappaccay kyassa bhed parammara
ati vinipta niraya upapajjeyya. Ya ca kho so bhikkhave, dusslo ppadhammo asucisakassar
amcro paicchannakammanto assamao samaapaio abrahmacr brhmacr paio antopt ava
tiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahslna v saddhdeyya cvara paribhuj
haratta ahitya hoti dukkhya. Kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya up
[BJT Page 470] [\x 470/]
Ta ki maatha bhikkhave, katamannu kho vara:ya balav puriso tattena ayosakun dittena
jalitena sajotibhtena mukha vivaritv tatta lohagula ditta sampajjalita sajotibhta mu
kkhipeyya, ta tassa ohampi daheyya, mukhampi daheyya, jivhampi daheyya, kahampi1 dahe
yya, urampi [PTS Page 132] [\q 132/] daheyya, antampi antaguampi dya adhobhg nik
khameyya, ya v khattiyamahslna v brhmaa mahslna v gahapatimahsalna v saddhd
a bhante, vara ya khattiyamah slna v brhmaa mahslna v gahapati mahslna v sa
ukkha heta bhante, ya balav puriso tattena ayosakun dittena sampajjalitena sajotibhten
mukha vivaritv tatta lohagula ditta sampajjalita sajotibhta mukhe pakkhipeyya, ta ta
pi daheyya, mukhampi daheyya, jivhampi daheyya kahampi1 daheyya, urampi daheyya, a
ntampi antaguampi dya adhobhg nikkhameyyti.
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassa vara dusslassa ppadh
mato asucisakassarasamcro paicchannakammanto assamao samaapaio abrahmacr brhmacr
suto kasambujtassa ya balav puriso tattena ayosakun dittena sampajjalitena sajotibhtena
mukha vivaritv tatta lobhagula ditta sampajjalita sajotibhta mkhe pakkhipeyya, ta
pi daheyya mukhampi daheyya, jivhampi daheyya, kahampi1 daheyya, urampi daheyya an
tampi antagua dya adhobhg nikkhameyya. Ta kissa hetu: tato nidna hi so bhikkhave mara
accheyya maraamatta v dukkha. Natveva tappaccay kyassa bhed parammara apya duggati
aya upapajjeyya. Yaca kho so bhikkhave, dusslo ppadhammassato asucisakassamcro paiccha
akammanto assamao samaapaio abrahmacr brhmacr paio antopti avassuto kasambujto
aamahslna v gahapatimahslna v saddhdeyya piapta paribhujati, ta hi tassa bh
itya dukkhya. Kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ta ki maatha bhikkhave, katamannukho vara ya balav puriso sse v gahetv khandhe v [P
133] [\q 133/] gahetv tatta ayo maca v ayo pha v ditta sampajjalita sajotibh
v ahinipajjpeyya v, ya khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahslna
tadeva bhante, vara ya khattyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahslna v
kkha heta bhante, ya balav puriso sse v gahetv khandhe v gahetv tatta ayo maca v
mpajjalita sajotibhta abhinisdpeyya v ahinipajjeyya v.
1. Kaampi machasa.
[BJT Page 472] [\x 472/]
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassa vara dusslassa ppadh
massa asucisakassarasamcrassa paicchannakammantassa assamaassa samaapaiassa abrahmac
brhmacr paiassa antoptissa avassutassa kasambujtassa ya balav puriso sse v gahetv
hetv tatta ayo maca v ayo pha v ditta sampajjalita sajotibhta abhinisdpeyya v
hattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahslna v saddhdeyya macapha p
khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimah slna v saddhdeyya macapha
ya balav puriso ssev gahetv khandhe v gahetv tatta ayo maca v ayo pha v ditta
hta abhinisdpeyya v abhinipajjeyya v ta kissa hetu: tato nidna hi so bhikkhave, mara
ccheyya maraamatta v dukkha. Natveva tappaccay kyassa bhed parammara apya duggati
ya upapajjeyya. Yaca kho so bhikkhave dusslo ppadhammo asucisakassarasamcro paicchanna
mmanto assamao samaapaio abrahmacr brhmacr paio antopti avassuto kasambujto kha
a va gahapatimahslnav saddhdeyya macapha paribhjati, ta hi tassa bhikkhave, hot
dukkya. Kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati.
Ta ki maatha bhikkhave, katama nu kho vara ya balav puriso uddhapda adhosira gahetv
hakumbhiy pakkhipeyya dittya sampajjalitya sajotibhtya, so tattha pheuddehaka paccamn
kimpi uddha gaccheyya sakimpi adho gaccheyya sakimpi tiriya gaccheyya. Ya v khattiya
mah slna [PTS Page 134] [\q 134/] v brhmaamahslna v, gahapatimahslna v s
yyti. Etadeva bhante, vara ya khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapatimahsl
hujeyya. Dukkha heta bhante, ya balav puriso uddhapda adhosira gahetv tattya lohakum
kkhipeyya dittya sampajjalitya sajotibhtya, so tattha pheuddehaka paccamno sakimpi udd
gaccheyya, sakimpi adho gaccheyya, sakimpi tiriya gaccheyyti.
rocaymi vo bhikkhave, paivedaymi vo bhikkhave, yath etadeva tassavara dusslassa ppadha
assa asucisakassarasamcrassa paicchannakammantassa assamaassa samaapaiassa abrahmacr
rahmacrpaiassa antoptissa avassutassa kasambujtassa ya balav puriso uddhapda adhosi
tattya lohakumbhiy pakkhipeyya dittya sampajjalitya sajotibhtya, so tattha pheuddehaka
ccamno sakimpi tiriya gaccheyya sakimpi adho gaccheyya, sakimpi tiriya gaccheyyti ta
kissa hetu: tato nidna hi so bhikkhave, maraa v nigaccheyya, maraamatta v dukkha. Na
a tappaccay kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjati. Yaca kho
ave, dusslo ppadhammo asucisakassarasamcro paicchannakammanto assamao samaapaio abr
acr paio antopti avassuto kasambujto
Khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahapati mahslna v saddhdeyya vihra par
hoti dgharatta ahitya dukkhya. Kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya
[BJT Page 474] [\x 474/]
Tasmtiha bhikkhave, eva sikkhitabba:yesaca maya paribhujma cvarapiaptasensanagiln
sajjaparikkhra tesa te kr mahapphal bhavissanti, mahnisas. Amhka cevya pabbajj a
saphal saudrayti evahi vo bhikkhave, sikkhitabba. Attattha v bhikkhave, sampassamnena a
lameva appamdena sampdetu, parattha v bhikkhave sampassamnena [PTS Page 135] [\q 135/]
alameva appamdena sampdetu. Ubhayattha v bhikkhave sampassamnena alameva appamden
a sampdetunti.
Idamavoca bhagav. Imasmica pana veyykaraasmi bhaamne saimattna bhikkhna uha lo
Sahi matt bhikkh sikkha paccakkhya hnyvattsu dukkara bhagav, sudukkara bhagavt
anupdya savehi cittni vimuccisti.
7. 2. 2. 9
(Sunettasutta)
(Svatthinidna)
20. Bhtapubba bhikkhave, sunetto nma satth ahosi tittha karo kmesu vtargo. Sunettassa k
ho pana bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Sunetto nma satth svakna brahmal
ahavyatya1 dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 sunettassa satthuno brahmalokasahavyaty
a1 dhamma desentassa cittni nappasdesu3, te kyassa bhed parammara apya duggati vini
upapajjisu. Ye kho pana bhikkhave sunettassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma d
esentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
Bhtapubba bhikkhave, mgapakkho nma satth ahosi tittha karo kmesu vtargo. Mgapakkhassa
pana bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Mgapakkho nma satth svakna brahma
havyatya1 dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 mgapakkhassa satthuno brahmalokasahavyaty
a1 dhamma desentassa cittni nappasdesu3, te kyassa bhed parammara apya duggati vini
upapajjisu. Ye kho pana bhikkhave mgapakkhassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma
desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
Bhtapubba bhikkhave, aranemi nma satth ahosi tittha karo kmesu
Vtargo. Aranemissa kho pana bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Aranemi nma sa
tth svakna brahmalokasahavyatya1 dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 aranemissa satthuno
brahmalokasahavyatya1 dhamma desentassa cittni nappasdesu3, te kyassa bhed parammara
uggati vinipta niraya upapajjisu. Ye kho pana bhikkhave aranemissa satthuno brahmalok
asahavyatya dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga
pajjisu.
Bhtapubba bhikkhave, kuddlo nma satth ahosi tittha karo kmesu vtargo. Kuddlassa kho p
bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Kuddlo nma satth svakna brahmalokasahav
dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 kuddlassa satthuno brahmalokasahavyatya1 dhamma des
entassa cittni nappasdesu3, te kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya
e kho pana bhikkhave kuddlassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma desentassa cittn
i pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
Bhtapubba bhikkhave, hatthiplo nma satth ahosi tittha karo kmesu vtargo. Hatthiplassa
pana bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Hatthiplo nma satth svakna brahma
havyatya1 dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 hatthiplassa satthuno brahmalokasahavyaty
a1 dhamma desentassa cittni nappasdesu3, te kyassa bhed parammara apya duggati vini
upapajjisu. Ye kho pana bhikkhave hatthiplassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma
desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
Bhtapubba bhikkhave, jotiplo nma satth ahosi tittha karo kmesu vtargo. Jotiplassa kho
a bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Jotiplo nma satth svakna brahmalokasa
a1 dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 jotiplassa satthuno brahmalokasahavyatya1 dhamm
a desentassa cittni nappasdesu3, te kyassa bhed parammara apya duggati vinipta ni
u. Ye kho pana bhikkhave jotiplassa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma desentassa
cittni pasdesu, te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapajjisu.
Bhtapubba bhikkhave, arako nma satth ahosi tittha karo kmesu
Vtargo. Arakassa kho pana bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Arako nma satth
akna brahmalokasahavyatya1 dhamma desesi. Ye kho bhikkhave2 arakassa satthuno [PTS P
age 136] [\q 136/] brahmalokasahavyatya1 dhamma desentassa cittni nappasdesu3, t
e kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapajjisu. Ye kho pana bhikkha
ssa satthuno brahmalokasahavyatya dhamma desentassa cittni pasdesu, te kyassa bhed para
mmara sugati sagga loka upapajjisu.
Ta ki maatha bhikkhave, yo ime satta satthre titthakare kmesu vtarge anekasataparivre
akasaghe paduhacitto akkoseyya paribhseyya, bahu so apua pasaveyyti.
Eva bhante.
1. Brahmaloka sahabyatya machasa. 2. Ye kho pana bhikkhave machasa,
3. Na pasdesu smu.
[BJT Page 476] [\x 476/]
Yo kho bhikkhave, ime satta satthre titthakare kmesu vtarge anekasataparivre sasvakasag
he paduhacitto akkoseyya paribhseyya, bahu so apua pasaveyya yo eka dihisampanna pu
uhacitto akkosati paribhsati, aya tato bahutara apua pasavati. Ta kissahetu: nha bh
itobahiddh evarpi khanti vadmi, yath amha sabrahmacrisu. 1.
Tasmtiha bhikkhave, eva sikkhitabba: natveva amha sabrahmacrsu2 cittni paduhni bhavi
. Eva hi vo bhikkhave, sikkhitabbanti.
7. 2. 2. 10 ( Arakasutta)
(Svatthinidna)
21. Bhtapubba bhikkhave, arako nma satth ahosi, titthakaro kmesu vtargo: arakassa kho p
ana bhikkhave, satthuno anekni svakasatni ahesu. Arako satth svakna eva dhamma deset
ka brhma, jvita manussna paritta lahuka bahudukkha bahupysa mantya3 boddhabba4
q 137/] kattabba kusala, caritabba brahmacariya. Natthi jtassa amaraa.
Seyyathpi brhma, tiagge ussvabindu suriye uggacchante khippameva paivigacchati na cira
ika hoti, evameva kho brhma, ussvabinadupama jvita manussna paritta lahuka bahuduk
ntya boddhabba. Kattabba kusala, caritabba brahmacariya. Natthi jtassa amaraa.
Seyyathpi brhma, thullaphusitake deve vassante udakabubba khippameva paivigacchati na
rahitika hoti, evameva kho brhma, udakabubbupama jvita manussna paritta lahuka
antya boddhabba. 4 Kattabba kusala caritabba brahmacariya. Natthi jtassa amaraa.
Seyyathpi brhma, udake daarji khppa yeva paivigacchati, na cirahitik hoti, evamev
ake daa rjpama jvita manussna paritta lahuka bahudukkha bahpysa mantya boddha
itabba brahmacariya. : Natthi jtassa amaraa.
Seyyathpi brhma, nad pabbateyy dragam sghasot hrahrn natthi so khao v layo v
tha kho s gacchateva vattateva sandateva, evameva kho brhma, nadpabbateyyupama jvita m
ussna paritta lahuka bahudukkha bahpysa, mantya boddhabba. Kattabba kusala carita
iya. Natthi jtassa amaraa.
1. Yath ma sabrahmarsu machasa. 2. Nano sabrahmarisu machasa 3. Mantya machasa 4.
abba smu.
[BJT Page 478] [\x 478/]
Seyyathpi brhma, balav puriso jivhagge kheapia sauhitv appakasireneva vameyya, eva
rhma khelapipama jvita manussna paritta lahuka bahudukkha bahpysa, mantya b
a caritabba brahmacariya. Natthi jtassa amaraa
Seyyathpi brhma, divasasatatte [PTS Page 138] [\q 138/] ayokahe masapes pakkhitt
payeva paivigacchati, na cirahitik hoti, evameva kho brhma, masapespama jvita man
ahuka bahudukkha bahpysa, mantya boddhabba. Kattabba kusala caritabba brahmacariya
assa amaraa.
Seyyathpi brhma, gv vajjh ghtana nyamn yaadeva pda uddharati santikeva hoti v
raassa, evameva kho brhmaa, gv vajjhpama jvita manussna paritta lahuka bahudukkha
ddhabba. Kattabba kusala, caritabba brahmacariya, natthi jtassa amaraanti.
Tena kho pana bhikkhave samayena manussna sahivassasahassni yuppama ahosi. Pacavassa
umrik alampateyy ahosi. Tena kho pana bhikkhave, samayena manussna chaeva bdh ahesu:
jigacch, pips, uccro, passvo. So hi nma bhikkhave, arako satth eva dghyukesu manusse
ciraitikesu eva appbdhesu svakna eva dhamma desessati:
"Appaka brhma, jvita manussna paritta lahuka bahudukkha bahpysa mantya khoddha
caritabba brahmacariya. Natthi jtassa amaraa"nti.
Etarahi kho ta bhikkhave, samm vadamno vadeyya appaka jvita manussna paritta lahuka
kkha bahpysa mantya khoddhabba. Kattabba kusala, caritabba brahmacariya. Natthi jt
nti. Etarahi kho bhikkhave, yo cira jvati, so vassasata appa v bhyyo v.
Vassasata kho pana bhikkhave, jvanto tyeva utusatni jvati: utusata hemantna, utusata
utusata vassna. Ti kho pana bhikkhave, utusatni jvanto dvdasayeva msasatni jvati: c
atni [PTS Page 139] [\q 139/] hemantna, cattri msasatni gimhna, cattri msasatn
Dvdasa kho, pana bhikkhave, msasatni jvanto catuvsati eva addhamsasatni jvati: aha
i hemantna ahaddhamsasatni gimhna, ahaddhamsasatni vassna.
1. Ya s avattatimachasa maratisy.
[BJT Page 480] [\x 480/]
Catuvisati kho pana bhikkhave, ahaddhamsasatni jvanto chattisayeva ratti sahassni jv
asa rattisahassni hemantna, dvdasarattisahassni gimhna, dvdasarattisahassni gimhna,
ttisahassni vassna. Chattisa kho pana bhikkhave, ratti sahassni jvanto dvesattati eva
attasahassni bhujati: catuvsati bhattasahassni hemantna, catuvsati bhattasahassni gimh
catuvsati bhattasahassni vassna saddhi mtuthaya, saddhi bhattantarya. 1 Tatirame bh
kupitopi2 bhatta na bhujati, dukkhitopi bhatta na bhuajati, vydhitopi bhatta na bhjat
uposathikopi bhatta na bhjati, albhakenapi bhatta na bhujati.
Iti kho bhikkhave, may vassasatyukassa manussassa yupi sakhta, yuppamampi sakhta,
savaccharpi sakht, mspi sakht, addhamspi sakht, rattipi sakht, divpi sakh

Ya bhikkhave satthr karaya svakna hitesin anukampakena anukampa updya, kata vo t
have, rukkhamlni, etni sugrni. Jhyatha bhikkhave, mpamdattha, m pacch vippaisri
a vo amhka anussanti.
[PTS Page 140] [\q 140/]
Mahvaggo dutiyo.
Tassuddna:
Hirsuriya3 ngara upam dhammaupricchattaka
Sakkaccha bhvana aggi sunettaarakena te dasti.
1. Bhattantaryena machasa. 2. Kapimiddhopi machasa 3. Hirisriya upam dhammauprichat
sakkacca bhvanaggi sutettaarakenacti machasa
[BJT Page 482] [\x 482/]
3. Vinaya vaggo
7. 2. 3. 1.
(Pahama vinayadhara sutta)
(Svatthinidna)
22. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo hoti. Katamehi sat
tahi:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patti jnti. Garuka patti jnti. Slav hoti
i, cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayadassvi, samdya sikkhati sikkhpadesu catunna
jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna [PTS Page 141] [\q 141/] nikmalbh
akasiralbh. savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi
viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo hotti.
7. 2. 3. 2
(Dutiya vinayadhara sutta)
(Svatthinidna)
23. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo hoti. Katamehi satta
hi:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patt jnti. Garuka patt jnti. Ubhayn kho
tni honti suvibhattni suppavattni suvinicchitni suttaso anubyajanaso. Catunna jhnna
ikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh. savna khay a
ihevadhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo hotti.
7. 2. 3. 3.
(Tatiya vinayadhara sutta)
(Svatthi nidna)
24. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo hoti. Katamehi sat
tahi:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patti jnti. Garuka patti jnti. Vinaye kho p
unna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasir
vimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo hotti.
[BJT Page 484] [\x 484/]
[PTS Page 142] [\q 142/]
7. 2. 3. 4
(Catuttha vinayadhara sutta)
(Svatthinidna)
25. Sattahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo hoti. Katamehi sattah
i:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patti jnti. Garuka patti jnti. Anekavihita
yyathda: ekampi jti dvepi jtiyo tissopi jtiyo catassopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jti
ampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsampi jtiyo pasampi jtiyo jtisatampi jtisahassampi j
sampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe anekepi savaavivaakappe. Amutrsi evann
evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato cuto amutra upapdi
annmo evagotto evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato cuto
ti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati. Dibbena cakkhun visuddhena at
kantamnusakena satte passati cavamne uppajjamne hine pate suvae dubbae sugate duggate
hkammpage satte pajnti. savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme
sampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo hotti.
7. 2. 3. 5
(Pahama vinayadharasobhana sutta)
(Svatthinidna)
26. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo sobhati. Katamehi sa
ttahi:
patti jnti, anpatti jnti, lahuka patti jnti, garuka patti jnti, slav hoti
i, cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayadassv, samdya sikkhati sikkhpadesu catunna
a bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh. sav
i pavimutti dihevadhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo sobhatti.
7. 2. 3. 6
(Dutiya vinayadharasobhana sutta)
(Svatthinidna)
27. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo sobhati. Katamehi sa
ttahi:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patt jnti. Garuka patt jnti. Ubhayn kho
tni honti suvibhattni suppavattni suvinicchitni suttaso anubyajanaso. Catunna jhnna
ikna dihadhammasukhavihrna tikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh. savna khay a
ihevadhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
[PTS Page 143] [\q 143/]
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo sobhatti.
[BJT Page 486] [\x 486/]
7. 2. 3. 7
(Tatiyavinayadharasobhana sutta)
(Svatthi nidna)
28. Sattahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo sobhati. Katamehi
sattahi:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patti jnti. Garuka patti jnti. Vinaye kho p
unna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasir
vimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkhu vinayadharo sobhatti.
7. 2. 3. 8
(Catutthavinayadharasobhana sutta)
(Svatthinidna)
29. Sattahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo sobhati. Katamehi sat
tahi:
patti jnti. Anpatti jnti. Lahuka patti jnti. Garuka patti jnti. Anekavihita
yyathda: ekampi jti dvepi jtiyo tissopi jtiyo catassopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jti
ampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsampi jtiyo pasampi jtiyo jtisatampi jtisahassampi j
sampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe anekepi savaavivaakappe. Amutrsi evann
evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato cuto amutra upapdi
annmo evagotto evavaao evamhro evasukhadukkhapaisaved evamyupariyanto. So tato cut
oti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati. Dibbena cakkhun visuddhena a
kkantamnusakena satte passati cavamne uppajjamne hine pate suvae dubbae sugate duggat
thkammpage satte pajnti. savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamm
asampajja viharati.
Imehi kho bhikkhave, sattahi dhammehi samanngato bhikkh vinayadharo sobhatti.
7. 2. 3. 9
(Satthussana sutta)
(Svatthinidna)
30. Atha kho yasm upl, yena bhagav tenupasakami. Tenupasakamitv bhagavanta abhivdetv
ta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm upli bhagavanta etadavoca:
Sdhu me bhante, bhagav sakhittena dhamma desetu ya aha bhagavato dhamma sutv eko vupak
appamatto tpi pahitatto vihareyyanti.
[BJT Page 488] [\x 488/]
Ye kho tva upli dhamme jneyysi "ime dhamm na ekantanibbidya virgaya nirodhya upasamya
iya sambodhya nibbnya savattant"ti, eka senupli dhreyysi: neso dhammo, nese vinayo
hussananti. Ye ca kho tva upli, dhamme jneyysi: "ime dhamm ekantanibbidya virgaya niro
a upasamya abhiya sambodhya nibbnya savattant"ti, eka senupli, dhreyysi: eso dham
yo, eta satthussanant
[PTS Page 144] [\q 144/]
7. 2. 3. 10
(Adhikaraasamatha sutta)
(Svatthinidna)
31. Sattime bhikkhave, adhikaraasamatha dhamm uppannuppannna adhikarana samathya vpas
Katame satta:
Sammukh vinayo dtabbo, sativinayo dtabbo, amhavinayo dtabbo, paita karaa dtabba,
tassappiyyasik dtabb, tiavatthrako dtabb.
Ime kho bhikkhave, satta adhikaraasamath dhamm uppannuppannna adhikarana samathya vp

Vinayavaggo tatiyo.
Tassuddna:
Caturo vinayadhar caturo vinayadharasobhan honti
Ssana tatiyavagge dasupli adhikaraasamathenti.
[BJT Page 490] [\x 490/]
4. Samaavaggo
7. 2. 4. 1
(Bhikkhudhamma sutta)
(Svatthinidna)
32. Sattanna bhikkhave dhammna bhinnatt bhikkh hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
7. 2. 4. 2
(Samaadhamma sutta)
(Svatthinidna)
33. Sattanna bhikkhave dhammna samitatt samao hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
7. 2. 4. 3
(Brhmaadhamma sutta)
(Svatthinidna)
34. Sattanna bhikkhave dhammna bhitatt brhmao hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
7. 2. 4. 4
(Sotthiyadhamma sutta)
(Svatthinidna)
35. Sattanna bhikkhave dhammna nissutatt sotthiyo hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
7. 2. 4. 5
(Nahtakadhamma sutta)
(Svatthinidna)
36. Sattanna bhikkhave dhammna nahtatt nahtako hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
[PTS Page 145] [\q 145/]
7. 2. 4. 6
(Vedagudhamma sutta)
(Svatthinidna)
37. Sattanna bhikkhave dhammna viditatt vedagu hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
[BJT Page 492] [\x 492/]
7. 2. 4. 7
(Ariyadhamma sutta)
(Svatthinidna)
38. Sattanna bhikkhave dhammna arahatt ariyo hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi bhinn hoti, vicikicch bhinn hoti, slabbataparmso bhinno hoti, rgo bhinno
doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, mno bhinno hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna bhinnatt bhikkh hotti.
7. 2. 4. 8
(Arahatta dhammasutta)
(Svatthinidna)
39. Sattanna bhikkhave dhammna rakatt arah hoti. Katamesa sattanna:
Sakkyadihi rak hoti, vicikicch rak hoti, slabbataparmso rako hoti, rgo rako hoti
i, moho rako hoti, mno rako hoti.
Imesa kho bhikkhave sattanna dhammna rakatt arah hotti.
7. 2. 4. 9
(Asaddhammasutta)
(Svatthinidna)
40. Sattime bhikkhave, asaddhamm. Katame satta:
Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottp hoti, appassuto hoti, kusto hoti, muhassati hoti,
duppao hoti.
Ime kho bhikkhave, satta asaddhamm.
7. 2. 4. 10
(Saddhammasutta)
40. Sattime bhikkhave, saddhamm. Katame satta:
Saddho hoti, hirim hoti, ottapp hoti, bahussuto hoti, raddhaviriyo hoti, satim hoti,
paav hoti.
Ime kho bhikkhave, satta saddhamm.
Samaavaggo catuttho.
Tassuddna:
Bhikkhu samaabrhmaa sotthiyo ca nahtako
Vedagu ariyo arah dve ca dhammti te dasa*
* Bhikkhu samaobrhmae sotthiyoceva nahtako
Vedaguariyo arah asaddhamm ca saddhammti, machasa
[BJT Page 494] [\x 494/]
5 huneyyavaggo
7. 2. 5. 1
( Cakkhu aniccnupass sutta)
(Svatthinidna)
1 Sattime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakkhe
tame satta:
Idha bhikkhave, ekacco puggalo cakkhsmi aniccnupass viharati, aniccasa aniccapaisaved
ta samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So savna khay ansava
dhamme saya abhi [PTS Page 146] [\q 146/] sacchikatv upasampajja viharati. Aya k
ho bhikkhave, pahamo puggalo huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikarayo anuttara puakkh

Punacapara bhikkhave ekacco puggalo cakkhusmi aniccnupass viharati, aniccasa aniccapai
ed satata samita abbokia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. Tassa apubba acar
hoti jvitapariydnaca. Aya bhikkhave, dutiyo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajali
anuttara puakkhetta lokassa.
Punacapara bhikkhave, idhekacco puggalo cakkhusmi aniccnupass viharati aniccasa aniccap
aisaved satata samita abbokkia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacann
ikkhay antarparinibby hoti. Aya bhikkhave, tatiyo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhieyyo
likarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Punacapara bhikkhave, idhekacco puggalo cakkhusmi aniccnupass viharati aniccasa aniccap
aisaved satata samita abbokkia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacann
ikkhay upahaccaparinibby hoti. Aya bhikkhave, catuttho puggalo huneyyo phuneyyo dakkhie
yyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Punacapara bhikkhave, idhekacco puggalo cakkhusmi aniccnupass viharati aniccasa aniccap
aisaved satata samita abbokkia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacann
ikkhay asakhraparinibby hoti. Aya bhikkhave, pacamo puggalo huneyyo phuneyyo dakkhie
likarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Punacapara bhikkhave, idhekacco puggalo cakkhusmi aniccnupass viharati aniccasa aniccap
aisaved satata samita abbokkia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacann
ikkhay sasakhra parinibby hoti. Aya bhikkhave, chaho puggalo huneyyo phuneyyo dakkhi
likarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Punacapara bhikkhave, idhekacco puggalo cakkhusmi aniccnupass viharati aniccasa aniccap
aisaved satata samita abbokkia cetas adhimuccamno paya pariyoghamno. So pacann
ikkhay uddhasoto hoti akanihagm. Aya bhikkhave, sattamo puggalo huneyyo phuneyyo dakk
o ajalikarayo anuttara puakkhetta lokassa.
Ime kho bhikkhave, satta puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara pua
.
7. 2. 5. 2
(Cakkhudukkhnupass suttdin)
(Svatthidnni)
2. Sattime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakkh
atame satta:
Idha bhikkhave, ekacco puggalo cakkhsmi dukkhnupass viharati, pe
[BJT Page 496] [\x 496/]
3. Pe cakkhusmi anattnupass viharati pe
4. Pe cakkhusmi khaynupass viharati pe
5. Pe cakkhusmi vaynupass viharati pe
6. Pe cakkhusmi virgnupass viharati pe
7. Pe cakkhusmi nirodhnupass viharati pe
8. Pe cakkhusmi painissaggnupass viharati pe
7. 2. 5. 9 520.
( Sotaaniccnupass suttdni )
(Svatthi nidna)
9 96. Sotasmi pe ghnasmi pe jivhya pe kyasmi pe manasmi pe rpesu pe sadde
su pe gandhesu pe rasesu pe [PTS Page 147] [\q 147/]
Phohabbesu pe dhammesu pe
97 144. Cakkhuvie pe sotavie pe ghnavie pe jivhvie pe kyavie
145 192. Cakkhusamphasse pe sotasamphasse pe ghnasamphasse pe jivhsamphasse
pe kyasamphasse pe manosamphasse pe
193 240. Cakkhusamphassajya vedanya pe sotasamphassajya vedanya pe ghnasamphassa
jya vedanya pe jivhsamphassajya vedanya pe kyasamphassajya vedanya pe manosampha
ajya vedanya pe
241 288. Rpasaya pe saddasaya pe gandhasaya pe rasasaya pe phohabbasa

289 336. Rpasacetanya pe saddasacetanya pe gandhasacetanya pe rasasacetanya p
hohabbasacetanya pe dhammasacetanya pe
337 384. Rpatahya pe saddatahya pe gandhatahya pe rasatahya pe phohabbata
ammatahya pe
385 432. Rpavitakke pe saddavitakke pe gandhavitakke pe rasavitakke pe p
hohabbavitakke pe dhammavitakke pe
433 480. Rpavicre pe saddavicre pe gandhavicre pe rasavicre pe phohabbavicre
e dhammavicre pe
[BJT Page 498] [\x 498/]
481 520. Rpakkhandhe pe vedankkhandhe pe sakkhandhe pe sakhrakkhandhe pe vi
he aniccnupass viharati. Pe dukkhnapass viharati pe anattnupass viharati pe khayn
upass viharati pe vaynupass viharati pe virgnupass viharati pe nirodhnupass viha
ti pe painissaggnupass viharati.
huneyyavaggo *
* Yath ' cakkhusmi aniccnupass viharati ' iccdivasena ' cakkhu ' nissya ahasuttni ho
atheva sotd catusahipadesu ekeka nissya pi anicca dukkha anatta khaya vaya virga
nirodha painissagga anupassan vasena ahahasuttni labbhanti. Tasm imasmi vagge vsat
a pacasatasuttni honti.
[PTS Page 148] [\q 148/]
[BJT Page 500] [\x 500/]
Rgdipeyylasuttni
1 510.
(Rgdipeyyla suttni )
(Svatthinidna)
1. Rgassa bhikkhave abhiya sattadhamm bhvetabb. Katame satta:
Satisambojjhago upekkhsambojjhago.
Rgassa bhikkhave abhiya ime sattadhamm bhvetabb.
2. Rgassa bhikkhave abhiya sattadhamm bhvetabb. Katame satta:
Aniccasa, anattasa, asubhasa, dnavasa, pahnasa, virgasa, nirodhasa,
Rgassa bhikkhave abhiya ime sattadhamm bhvetabb.
3. Rgassa bhikkhave abhiya sattadhamm bhvetabb. Katame satta :
Asubhasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa, aniccasa, anicce
Rgassa bhikkhave abhiya ime sattadhamm bhvetabb.
4 30. Rgassa bhikkhave, pariya sattadhamm bhvetabb pe ( rgassa bhikkhakave ) parikk
yya pe pahnya pe khayya pe vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe pai
pe ime sattadhamm bhvetabb ' ti.
31 60. Dosassa bhikkhave abhiya sattadhamm bhvetabb pe dosassa bhikkhave pariya p
arikkhayya pe pahnya pe khayya pe vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya p
issaggya pe ime sattadhamm bhvetabb ' ti.
61 90. Mohassa bhikkhave abhiya sattadhamm bhvetabb pe pariya pe parikkhayya p
a pe khayya pe vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya pe i
attadhamm bhvetabb ' ti.
91 120. Kodhassa bhikkhave abhiya pe
121 250. Upanhassa bhikkhave abhiya pe
[BJT Page 500] [\x 500/]
151 180. Makkhassa bhikkhave abhiya pe
181 210. Palsassa bhikkhave abhiya pe
211 240. Issya bhikkhave abhiya pe
241 270. Macchariyassa bhikkhave abhiya pe
271 300. Myya bhikkhave abhiya pe
301 330. Sheyyassa bhikkhave abhiya pe
331 360. Thambhassa bhikkhave abhiya pe 361 390. Srambhassa bhikkhave abhiya pe
391 420. Mnassa bhikkhave abhiya pe
421 450. Atimnassa bhikkhave abhiya pe
451 480. Madassa bhikkhave abhiya pe
481 510. Pamdassa bhikkhave abhiya pe pariya pe parikkhayya pe pahnya pe kh
e vayya pe virgya pe nirodhya pe cgya pe painissaggya pe ime sattadhamm bh
b ' ti.
Rgdipeyyla nihita*
[PTS Page 149] [\q 149/]
Sattaka nipte samatto
* Rgapadato pahya pamdapadapariyantesu sattarasasu padesu ekameka abhiyd dasapadehi
attadhamm bhvetabb ' ti niddihehi thi sattabojjhaga satta aniccasadi satta asubhas
pacceka ghaitni sabbasuttni dasdhikapacasatsi honti.
[BJT Vol A - 5] [\z A /] [\w V /]
[BJT Page 002] [\x 2/]
[PTS Vol A - 4] [\z A /] [\f IV /]
[PTS Page 150] [\q 150/]
Suttantapiake
Aguttaranikyo
Pacamo bhgo
Ahakanipto
Pahamo pasako
1. Mettvaggo
Namo tassa bhagavato arahato samm sambuddhassa
8. 1. 1. 1
Mettnisasa sutta
Eva me suta eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tatra
v bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadav
oca:
Mettya bhikkhave cetovimuttiy sevitya bhvitya bahulkatya ynkatya 1 vatthukatya anu
a susamraddhya ahnisas pikakh. Katame aha:
Sukha supati, sukha paibujjhati, na ppaka supina passati, manussna piyo hoti, amanuss
yo hoti, devat rakkhanti, nssa aggi v visa v sattha v kamati, uttari appaivijjhanto b
alokpago hoti.
Mettya bhikkhave cetovimuttiy sevitya bhvitya bahulkatya ynkatya 1 vatthukatya anu
a susamraddhya ime ahnisas pikakhti.
1. Ynikathyamachasa.
[BJT Page 4] [\x 4/]
1. Yo ca metta bhvayati, appama patissato1
Tan2 sayojan honti, passato upadhikkhaya.
2. Ekampi [PTS Page 151] [\q 151/] ce pamaduhacitto, mettyati kusal tena hoti,
Sabbeva3 pe manasnukamp, pahtamariyo pakaroti pua.
3. Ye sattasaa pahavi jinitv4, rjsayo5 yajamnnupariyag6,
Sassamedha7 purisamedha, sammpsa vcapeyya8 niraggaa.
4. Mettassa cittassa subhvitassa,
Kalampi te nnubhavanti soasi,
Candappabh tragaca sabbe,
Yath na agghanti kalampi soasi.
5. Yo na hanti na ghteti, na jinti na jpaye,
Metta so sabbabhtna, vera tassa na kenacti.
8. 1. 1. 2
dibrahmacariyapa sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, hetu aha paccay dibrahmacariyikya paya appailaddhya pailbhya,
hvya vepullya bhvanya pripriy savattanti. Katame aha.
1. Idha bhikkhave, bhikkhu satthra upanissya viharati, aatara v garuhniya sabrahmac
sa tibba hirottappa paccupahita hoti pemaca gravo ca, aya bhikkhave, pahamo hetu pah
ccayo dibrahmacariyikya paya appailaddhya pailbhya pailaddhya bhiyyobhvya vepull
avattati.
1. Paissatomachasa.
2. Tanusmu.
3. Sabbe camachasa.
4. Vijetvmachasa.
5. Rjisayomachasa.
6. Yajamn anupariyagmachasa.
7. Assamedhasmu.
8. Vjapeyyasy, smu.
[BJT Page 06] [\x 6/]
Ahakanipto
2. So [PTS Page 152] [\q 152/] ta satthra upanissya viharati aatara v garuhniy
acri, yatthassa tibba hirottappa paccupahita hoti. Pemaca gravo ca, te klena kla u
aripucchati, paripahati. Ida bhante katha? Imassa kvatthoti2? Tassa te yasmanto aviv
aa ceva vivaranti. Anuttnkata ca uttnkaronti. Anekavihitesu3 kakhhnyesu dhammesu k
enti. Aya bhikkhave, dutiyo hetu dutiyo paccayo dibrahmacariyikya paya appailaddhya pa
a pailaddhya bhiyyobhvya vepullya bhvanya pripriy savattati.
3. So ta dhamma sutv dvayena vpaksena sampdeti, kyavpaksena ca cittavpaksena ca. Ay
ve, tatiyo hetu tatiyo paccayo dibrahmacariyikya paya appailaddhya pailbhya pailadd
obhvya vepullya bhvanya pripriy savattati.
4. Slav ca hoti ptimokkhasavarasavuto viharati, cragocarasampanno aumattesu vajjesu bh
adassv samdya sikkhati sikkhpadesu. Aya bhikkhave, catuttho hetu catuttho paccayo dibra
hmacariyikya paya appailaddhya pailbhya pailaddhya bhiyyobhvya vepullya bhvany
5. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakal
avyajana kevalaparipua parisuddha brahmacariya abhivadanti, tathrpassa dhamm bahussu
. Dhat4 vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh. Aya bhikkhave, pacamo hetu
cayo dibrahmacariyikya paya appailaddhya pailbhya pailaddhya bhiyyobhvya vepull
attati.
6. raddhaviriyo [PTS Page 153] [\q 153/] viharati akusalna dhammna pahnya kusalna
ammna upasampadya thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Aya bhikkhave,
chaho hetu chaho paccayo dibrahmacariyikya paya appailaddhya pailbhya pailaddh
llya bhvanya pripriy savattati.
1. Viharantomachasa.
2. Ko atthotimachasa.
3. Anekavihitesu camachasa.
4. Dhtmachasa
[BJT Page 8] [\x 8/]
Ahakanipto
7. Saghagato kho pana annkathiko hoti, atiracchnakathiko hoti, sma v dhamma bhsati, p
ajjhesati, ariya v tuhbhva ntimaati. Aya bhikkhave, sattamo hetu sattamo paccayo di
riyikya paya appailaddhya pailbhya pailaddhya bhiyyobhvya vepullya bhvanya pr
8. Pacasu kho pana updnakkhandhesu udayabbaynupass viharati "iti rpa, iti rpassa samud
o, iti rpassa atthagamo1, iti vedan, iti vedanya samudayo, iti vedanya atthagamo1, i
ti sa iti saya samudayo, iti saya atthagamo, iti sakhr, iti sakhrna samudayo i
iti via, iti viassa samudayo, viassa atthagamo'ti. Aya bhikkhave, ahamo hetu a
cariyikya paya appailaddhya pailbhya pailaddhya bhiyyobhvya vepullya bhvanya p
Tamena sabrahmacr eva sambhvayanti2: "aya kho yasm satthra upanissya viharati, aa
abrahmacri, yatthassa tibba hirottappa paccupahita hoti pemaca gravo ca. Addh ayamy
passa passat"ti. Ayampi dhammo piyattya garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattati
Ta kho panyamyasm satthra upanissya viharanto aatara v garuhniya sabrahmacri
tappa paccupahita hoti pemaca [PTS Page 154] [\q 154/] gravo ca, te3 klena kla u
amitv paripucchati paripahati: ida bhante katha? Imassa kvatthoti4?"
Tassa te yasmanto avivaa ceva vivaranti, anuttnkataca uttnkaronti. Anekavihitesu ca ka
esu dhammesu kakha paivinodenti addh ayamyasm jna jnti passa passatti. Ayampi dham
garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattati.
1. Atthagamo machasa
2. Sambhventi machasa
3. So smu.
4. Ko atthe machasa
[BJT Page 10] [\x 10/]
8. 1. 1. 2
"Ta kho panyamyasm dhamma sutv dvayena vpaksena sampdeti kyavpaksena ca cittavpak
ayamyasm jna jnti passa passat"ti. Ayampi dhammo piyattya garuttya bhvanya sma
"Slav kho pana ayamyasm ptimokkhasavarasavuto viharati. cragocarasampanno aumattesu
u bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu. Addh ayamyasm jna jnti passa passat"ti
o piyattya garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattati.
"Bahussuto kho pana ayamyasm sutadharo sutasannicayo ye te dhamm dikaly majjhekaly p
akaly sttha sabyajana kevalaparipua parisuddha brahmacariya abhivadanti, tath rp
ssut honti. Dhat1 vacas paricit manasnupekkhit dihiy suppaividdh, addh ayamyasm
sat"ti. Ayampi dhammo piyattya garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattati.
"raddhaviriyo kho pana ayamyasm viharati. Akusalna dhammna pahnya, kusalna dhammna
, thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, addh ayamyasm jna jnti pass
t"ti. Ayampi dhammo piyattya garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattati.
"Saghagato [PTS Page 155] [\q 155/] kho pana ayamyasm annkathiko hoti atiracchnak
athiko, sma v dhamma bhsati, para v ajjhesati, ariya v tuhbhva ntimaati. Addh
ssat"ti. Ayampi dhammo piyattya garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattati.
1. Dhtmachasa
[BJT Page 12] [\x 12/]
(8. 1. 1. 3)
"Pacasu kho pana ayamyasm updnakkhandhesu udayabbaynupass viharati; iti rpa, iti rpa
mudayo, iti rpassa atthagamo, iti vedan, iti vedanya samudayo, iti vedanya atthagamo
, iti sa, iti saya samudayo, iti saya atthagamo, iti sakhr, iti sakhrna samuda
amo, iti via, iti viassa samudayo, iti viassa atthagamoti, addh ayamyasm jna
ampi dhammo piyattya garuttya bhvanya smaya ekbhvya savattatti.
Ime kho bhikkhave, aha hetu aha paccay dibrahmacariyikya paya appailaddhya pailb
iyyobhvya vepullya bhvanya pripriy savattantti.
8. 1. 1. 3
Pahamapiya sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti, amanpo ca aga
ru ca abhvanyo ca. Katamehi ahahi:
Idha [PTS Page 156] [\q 156/] bhikkhave, bhikkhu appiyapasas ca hoti. Piyagar
ah ca lbhakmo ca sakkrakmo ca ahiriko ca anottapp ca ppiccho ca micchdih ca. Imehi
khave, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti amanpo ca agaru ca
abhvanyo ca.
Ahahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca garu ca
bhvanyo ca. Katamehi ahahi:
Idha bhikkhave bhikkhu na appiyapasas ca hoti na piyagarah ca na lbhakmo ca na sakkrakm
o ca, hirim ca hoti ottapp ca appiccho ca sammdih ca. Imehi kho bhikkhave, ahahi dhamm
i samanngato bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti, manpo ca garu ca bhvanyo cti.
[BJT Page 14] [\x 14/]
8. 1. 1. 4
Dutiyapiya sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrina appiyo ca hoti amanpo ca aga
ru ca abhvanyo ca katamehi ahahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu lbhakmo ca hoti. Sakkrakmo ca anavaattikmo ca akla ca amatt
ca bahubh ca akkosakaparibhsako ca sabrahmacrna.
Imehi kho bhikkhave, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna appiyo ca hoti ama
npo ca agaru ca abhvanyo ca.
Ahahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrna piyo ca hoti manpo ca garu ca
bhvanyo ca. Katamehi ahahi:
Idha bhikkhave bhikkhu na lbhakmo ca hoti. Na sakkrakmo ca na anavaattikmo ca kla c
suci ca na bahubh ca na akkosakaparibhsako ca sabrahmacrna.
Imehi kho bhikkhave, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu sabrahmacrina piyo ca hoti. Ma
npo ca garu ca bhvanyo cti.
8. 1. 1. 5
Pahamalokadhamma sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, loka dhamm loka anuparivattanti, loko ca ahalokadhamme anuparivattati
. Katame aha:
Lbho [PTS Page 157] [\q 157/] ca albho ca ayaso ca yaso ca nind ca pasas ca sukh
a ca dukkha ca, ime kho bhikkhave ahalokadhamm loka anuparivattanti, loko ca ime ahalo
dhamme anuparivattatti.
[BJT Page 16] [\x 16/]
Ahakanipto
(8. 1. 1. 6)
1. Lbho albho *ayaso yaso ca
Nind pasas ca sukha ca dukkha,
Ete anicc manujesu dhamm
Asassat viparnmadhamm
2. Ete ca atv satim sumedho
Avekkhat viparinmadhamme,
Ihassa dhamm na mathenti citta
Anihato no paightameti.
3. Tassnurodh athav virodh
Vidhpit atthagat na santi,
Padaca atv viraja asoka
Sammappajnti bhavassa pragti.
8. 1. 1. 6
Dutiyalokadhamma sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, lokadhamm loka anuparivattanti, loko ca aha lokadhamme anuparivattati
. Katame aha:
Lbho ca albho ca yaso ca ayaso ca nind ca pasas ca sukha ca dukkha ca, ime kho bhikkhav
e, ahalokadhamm loka anuparivattanti. Loko ca ime ahalokadhamme anuparivattati.
Assutavato bhikkhave, puthujjanassa uppajjati lbhopi albhopi yasopi ayasopi nindpi
pasaspi sukhampi dukkhampi.
Sutavatopi kho bhikkhave, ariyasvakassa uppajjati lbhopi albhopi, yasopi ayasopi ni
ndpi pasaspi sukhampi dukkhampi.
Tatra bhikkhave, ko viseso [PTS Page 158] [\q 158/] ko adhippayso1 ki nnkaraa2 su
tavato ariyasvakassa assutavat puthujjanenti:
Bhagavammlak no bhante dhamm, bhagavantettik, bhagavampaisara. Sdhu vata bhante, bhaga
ntayeva paibhtu etassa bhsitassa attho, bhagavato sutv bhikkh dhressantti.
1. Adhippyo[pts] smu. Machasa
Adhippyasosy.
2. Nn kraasmu.
*Yasyasocamachasa
[BJT Page 18] [\x 18/]
Ahakanipto
Tena hi bhikkhave, sutha sdhuka manasi karotha, bhsissmti.
Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
3 Assutavato bhikkhave, puthujjanassa uppajjati lbho, so na iti paisacikkhati: uppa
nno kho me aya lbho, so ca kho anicco dukkho viparinmadhammoti, yathbhta nappajnti. Up
jjati albho, so na iti paisacikkhati: uppanno kho me aya albho, so ca kho anicco dukk
ho viparinmadhammoti, yathbhta nappajnti. Uppajjati yaso, so na iti paisacikkhati: upp
no kho me aya yaso, so ca kho anicco dukkho viparinmadhammoti, yathbhta nappajnti. Uppa
jjati ayaso, so na iti paisacikkhati: uppanno kho me aya ayaso, so ca kho anicco du
kkho viparinmadhammoti, yathbhta nappajnti. Uppajjati nind so na iti paisacikkhati: u
n kho me aya nind, s ca kho anicc dukkh viparinmadhammti, yathbhta nappajnti. Upp
o na itipaisacikkhati: uppann kho me aya pasas, s ca kho anicc dukkh viparinmadhamm
hta nappajnti. Uppajjati sukha, so na iti paisacikkhati: uppanna kho me ida sukha, t
o anicca dukkha viparinmadhammanti, yathbhta nappajnti. Uppajjati dukkha, so na itipa
khati uppanna kho me ida dukkha, ta ca kho anicca dukkha viparinmadhammanti. Yathbhta
ajnti.
Tassa lbhopi citta pariydya tihati, alobho pi citta pariydya tihati, yasopi citta
i, ayasopi citta pariydya tihati, nind pi citta pariydya tihati, pasaspi citta p
khampi citta pariydya tihati, dukkhampi citta pariydya tihati. So uppanta lbha an
he paivirujjhati. Uppanta yasa anurujjhati ayase paivirujjhati uppanna pasasa anurujjha
ti nindya paivirujjhati. Uppanna sukha anurujjhati. Dukkhe paivirujjhati so eva anurod
havirodhasampanno na parimuccati, jtiy jarya maraena sokehi paridevehi dukkhehi doman
assehi upysehi, na parimuccati dukkhasmti vadmi.
4. Sutavato ca kho bhikkhave, ariyasvakassa uppajjati lbho. So iti paisacikkhati; up
panto kho me aya lbho so ca kho anicco dukkho viparinmadhammoti yathbhta pajnti. Uppaj
ti albho. So iti paisacikkhati uppanto kho me aya albho so ca kho anicco dukkho vipar
inmadhammoti yathbhta pajnti. Uppajjati yaso. [PTS Page 159] [\q 159/] so iti pais
acikkhati uppanto kho me aya yaso. So ca kho anicco dukkho viparinmadhammoti yathbhta
pajnti. Uppajjati ayaso. So iti paisacikkhati uppanno kho me aya ayaso. So ca kho ani
cco dukkho viparinmadhammoti yathbhta pajnti. Uppajjati nind. So iti paisacikkhati up
kho me aya nind. S ca kho anicc dukkh viparinmadhammti yathbhta pajnti. Uppajjati
i paisacikkhati uppant kho me aya pasas. S ca kho anicc dukkh viparinmadhammti yath
Uppajjati sukha. So iti paisacikkhati uppanta kho me ida sukha. Ta ca kho anicca dukkh
iparinmadhammanti yathbhta pajnti. Uppajjati dukkha. So iti paisacikkhati:
[BJT Page 20] [\x 20/]
Uppanna kho me ida dukkha. Taca kho anicca dukkha viparinmadhammanti yathbhta pajn
lbho'pi citta na pariydya tihati, alobho'pi citta na pariydya tihati, yaso'pi citta
a tihati, ayaso'pi citta na pariydya tihati, nind'pi citta na pariydya tihati, pa
pariydya tihati, sukhampi citta na pariydya tihati, dukkhampi citta na pariydya t
panna lbha nnurujjhati, albhe nappaivirujjhati. Uppanna yasa nnurujjhati, ayase nappa
jjhati. Uppanna pasasa nnurujjhati, nindya nappaivirujjhati. Uppanna sukha nnurujjhat
ukkhe nappaivirujjhati. So eva anurodhavirodhavippahno parimuccati jtiy jarya maraena s
okehi paridevehi dukkhehi domanassehi upysehi. Parimuccati dukkhasmti vadmi.
Aya kho bhikkhave, viseso aya adhippayso1 ida nnkaraa2 sutavato ariyasvakassa assutav
thujjanenti.
1. Lbho albho ayaso yaso ca
Nind pasas ca sukhaca3 dukkha,
Ete anicc manujesu dhamm
Asassat viparnmadhamm.
2. Ete ca atv satim sumedho
Avekkhati viparnmadhamme
Ihassa dhamm na mathenti citta
Anihato no paightameti.
3. Tassnurodh [PTS Page 160] [\q 160/] athav virodh
Vidhpit atthagat na santi,
Padaca atv viraja asoka
Sammappajnti bhavassapragti.
8. 1. 1. 7
Devadattavipatti sutta
Eka samaya bhagav rjagahe viharati gijjhake pabbate acirapakkante devadatte. Tatra kho
bhagav devadatta rabbha bhikkh mantesi:
1. Adhippyaso sy.
2. Nnkraa smu.
3. Sukha dukkhaca machasa
[BJT Page 22] [\x 22/]
Sdhu bhikkhave, bhikkhu klena kla attavipatti paccavekkhit hoti, sdhu bhikkhave, bhikkh
u klena kla paravipatti paccavekkhit hoti, sdhu bhikkhave, bhikkhu klena kla attasamp
paccavekkhit hoti, sdhu bhikkhave, bhikkhu klena kla parasampatti paccavekkhit hoti, a
i bhikkhave, asaddhammehi abhibhuto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho
atekiccho. Katamehi ahahi.
Lbhena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho.
Albhena bhikkhave abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho.
Yasena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho.
Ayasena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekicch
o. Sakkrena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekic
cho. Asakkrena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho ate
kiccho. Ppicchatya bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappah
atekiccho. Ppamittatya bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko ka
ppaho atekiccho.
Imehi kho bhikkhave, ahahi asaddhammehi abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko neray
iko kappaho, atekiccho.
Sdhu bhikkhave bhikkhu uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna albha abhi
bhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna
ayasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna sakkra abhibhuyya abhibhuyya vihareyy
a. Uppanna [PTS Page 161] [\q 161/] asakkra abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. U
ppanna ppicchata abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna ppamittata abhibhuyya abhibh
uyya vihareyya.
Kica bhikkhave, bhikkhu atthavasa paicca uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya,
ya hissa bhikkhave uppanna lbha anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih.
ha abhibhuyya viharato evasa te sav vightaparih na honti.
Ya hissa bhikkhave uppanna albha anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih.
lbha abhibhuyya viharato evasa te sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave uppan
anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih. Uppanna yasa abhibhuyya viharato ev
e sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave uppanna ayasa anabhibhuyya viharato up
eyyu sav vightaparih. Uppanna ayasa abhibhuyya viharato evasa te sav vightapari
sa bhikkhave uppanna sakkra anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sv vightaparih. Uppann
hibhuyya viharato evasa te sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave uppanna asakk
bhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih. Uppanna asakkra abhibhuyya viharato e
sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave uppanna ppicchata anabhibhuyya viharat
jjeyyu sav vightaparih. Uppanna ppicchata abhibhuyya viharato evasa te sav vighta
Ya hissa bhikkhave uppanna ppamittata anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sv vightapari
nna ppamittata abhibhuyya viharato evasa te sav vightaparih na honti.
[BJT Page 24] [\x 24/]
Ida kho bhikkhave, bhikkhu atthavasa paicca uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya viharey
ya, uppanna albha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya
vihareyya, uppanna ayasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna sakkra abhibhuyya
abhibhuyya vihareyya, uppanna asakkra abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna ppicch
ata abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna ppamittata abhibhuyya abhibhuyya vihare
yya, tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabba: uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya viharissma.
Uppanna albha abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya vi
harissma. Uppanna ayasa abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna sakkra abhibhuyya abh
ibhuyya viharissma. Uppanna asakkra abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna ppicchata
abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna ppamittata abhibhuyya abhibhuyya viharissmti
. Eva hi vo bhikkhave, sikkhitabbanti.
8. 1. 1. 8
Uttara sutta
Eka [PTS Page 162] [\q 162/] samaya yasm uttaro mahisavatthusmi viharati sakheyya
ke pabbate dhavajlikya1. Tatra kho yasm uttaro bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti t
e bhikkh yasmato uttarassa paccassosu. yasm uttaro etadavoca:
Sdhvuso bhikkhu klena kla attavipatti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena kla
ti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena kla attasampatti paccavekkhit hoti, sdh
kkhu klena kla parasampatti paccavekkhit hotti.
Tena kho pana samayena vessavao mahrj uttarya disya dakkhia disa gacchati kenacideva
na. Assosi kho vessavao mahrj yasmato uttarassa mahisavatthusmi sakheyyake pabbate dhav
ajlikya bhikkhna eva dhamma desentassa, 'sdhvuso bhikkhu klena kla attavipatti pa
ti, sdhvuso bhikkhu klena kla paravipatti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena k
ampatti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena kla parasampatti paccavekkhit hot't
Atha kho vessavao mahrj seyyathpi nma balav puriso sammijita v bha pasreyya pasr
a, evameva mahisavatthusmi sakheyyake pabbate dhavajlikya1 antarahito devesu tvatisesu
pturahosi.
1. Vahajlikyasy. Vahajlikya machasa.
2. Samijita machasa
[BJT Page 26] [\x 26/]
Atha kho vessavao mahrj yena sakko devnamindo tenupasakami upasakamitv sakka devnami
davoca, 'yagghe mrisa, jneyysi, eso yasm uttaro mahisavatthusmi sakheyyake pabbate dhav
ajlikya bhikkhna eva dhamma deseti: sdhvuso bhikkhu klena kla attavipatti paccave
hvuso bhikkhu klena kla paravipatti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena kla at
ti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena kla parasampatti paccavekkhit hoti'ti.
Atha kho sakko devnamindo seyyathpi nma balav puriso sammijita v bha pasreyya, pasr
mmijeyya, evameva devesu tvatisesu antarahito mahisavatthusmi sakheyyake [PTS Page 16
3] [\q 163/] pabbate dhavajlikya yasmato uttarassa pamukhe1. Pturahosi: atha kho
sakko devnamindo yenyasm uttaro tenupasakami, upasakamitv yasmanta uttara abhivdetv
ta ahsi. Ekamanta hito kho sakko devnamindo yasmanta uttara etadavoca:
Sacca kira bhante, yasm uttaro bhikkhna eva dhamma desesi: sdhvuso bhikkhu klena kl
atti paccavekkhit hoti. Sdhvuso bhikkhu klena kla paravipatti paccavekkhit hoti, sdh
ikkhu klena kla attasampatti paccavekkhit hoti, sdhvuso bhikkhu klena kla parasampat
avekkhit hot'ti. ?
Eva devnamindti.
Ki panida2. Bhante, yasmato uttarassa saka paibhna, udhu tassa bhagavato vacana araha
ammsambuddhassti?
Tena hi devnaminda, upama te karissmi, upamyapi idhekacce3 vi puris bhsitassa attha
Seyyathpi devnaminda, gmassa v nigamassa v avidre mahdhaarsi, tato mahjanakyo dha
i piakehipi ucchagehipi [PTS Page 164] [\q 164/] ajalhipi. Yo nu kho devnaminda
ta mahjanakya upasakamitv eva puccheyya: kuto ima dhaa harathti? Katha ta vyka
minda, so mahjanakyo samm vykaramno vykareyyti?
1. Sammukhe machasa
2. Ki pana sy.
3. Upamya midhekacce machasa
4. Katha vykaramno machasa.
[BJT Page 28] [\x 28/]
Amumh dhaarsimh harmti kho bhante, so mahjanakyo samm vykaramno vykareyyti.
Evameva kho devnaminda, ya kici subhsita sabba ta tassa bhagavato vacana arahato samm
uddhassa, tato updyupdya mayacae ca bhamti.
Acchariya bhante, abbhuta bhante, yva subhsitamida1. Bhante, yasmat uttarena ya kici
ita sabba ta tassa bhagavato vacana arahato sammsambuddhassa, tato updyupdya mayaca

Ekamida bhante, uttara, samaya bhagav rjagahe viharati gijjhakue pabbate acirapakkant
e devadatte. Tatra kho bhagav devadatta rabbha bhikkh mantesi:
Sdhu bhikkhave, bhikkhu klena kla attavipatti paccavekkhit hoti, sdhu bhikkhave, bhikkh
u klena kla paravipatti paccavekkhit hoti, sdhu bhikkhave, bhikkhu klena kla attasamp
paccavekkhit hoti, sdhu bhikkhave, bhikkhu klena kla parasampatti paccavekkhit hotti.
Ahahi bhikkhave, asaddhammehi abhibhto pariydinnacitto devadatto apyiko nerayiko kapp
aho atekiccho. Katamehi ahahi:
Lbhena2 bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho.
Albhena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho
. Yasena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekicch
o. Ayasena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekic
cho. Sakkrena bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atek
iccho. Asakkrena bhikkhave abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho at
ekiccho. Ppicchatya bhikkhave, abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappa
atekiccho. Ppamittatya [PTS Page 165] [\q 165/] bhikkhave, abhibhto pariydinna
citto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho. Imehi kho bhikkhave, ahahi asaddhamm
ehi abhibhto pariydinnacitto devadatto pyiko nerayiko kappaho atekiccho.
Sdhu bhikkhave, bhikkhu uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna albha abh
ibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppann
a ayasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna sakkra abhibhuyya abhibhuyya viharey
ya, uppanna asakkra abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna ppicchata abhibhuyya abhi
bhuyya vihareyya, uppanna ppamittata abhibhuyya abhibhuyya vihareyya.
1. Yva subhasita cida machasa.
2. Lbhena hi machasa.
[BJT Page 30] [\x 30/]
Kica bhikkhave, bhikkhu atthavasa paicca uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya.
Uppanna albha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya vi
hareyya uppanna ayasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna sakkra abhibhuyya abhi
bhuyya vihareyya uppanna asakkra abhibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna ppicchata ab
hibhuyya abhibhuyya vihareyya, uppanna ppamittata abhibhuyya abhibhuyya vihareyya.
Ya hissa bhikkhave, uppanna lbha anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih,
ha abhibhuyya viharato eva sa te sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave, uppann
a anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih, uppanna albha abhibhuyya vihara
te sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave, uppanna yasa anabhibhuyya viharato
jjeyyu sav vightaparih, uppanna yasa abhibhuyya viharato eva sa te sav vightapari
issa bhikkhave uppanna ayasa anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih, uppann
sa abhibhuyya viharato evasa te sav vightaparibh na honti. Ya hisasa bhikkhave, uppan
kkra anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih, uppanna asakkra abhibhuyya
vasa te sav vightaparih na honti. Ya hissa bhikkhave, uppanna ppicchata anabhibhuyy
to uppajjeyyu sav vistaparih, uppanna ppicchata abhibhuyya viharato evasa te sav
honti. Uppanna ppamittata anabhibhuyya viharato uppajjeyyu sav vightaparih, uppanna
ta abhibhuyya viharato evasa te sav vightaparih na honti. Ida kho bhikkhave, bhikkhu
avasa paicca uppanna [PTS Page 166] [\q 166/] lbha abhibhuyya abhibhuyya viharey
ya. Uppanna albha abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya
vihareyya. Uppanna ayasa abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna sakkra abhibhuyya
abhibhuyya vihareyya. Uppanna asakkra abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna ppicch
ata abhibhuyya abhibhuyya vihareyya. Uppanna ppamittata abhibhuyya abhibhuyya vihare
yya.
Tasmtiha bhikkhave, eva sikkhitabba uppanna lbha abhibhuyya abhibhuyya viharissma, uppa
nna albha abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna yasa abhibhuyya abhibhuyya viharis
sma, uppanna ayasa abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna sakkra abhibhuyya abhibhuy
ya viharissma, uppanna asakkra abhibhuyya abhibhuyya viharissma. Uppanna ppicchata abh
huyya abhibhuyya viharissma, uppanna ppamittata abhibhuyya abhibhuyya viharissmti. Eva
hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
Ettvat bhante uttara, manussesu catasso paris bhikkh bhikkhuniyo upsak upsikyo. Nya
pariyyo kismici patihito1. Uggahtu bhante, yasm uttaro ima dhammapariyya pariypu
uttaro ima dhammapariyya dhretu bhante, yasm uttaro ima dhammapariyya, atthasahito a
te, dhammapariyyo dibrahmacariyakoti.
1. Upahito machasa.
[BJT Page 32] [\x 32/]
8. 1. 1. 9
Nanda sutta
(Svatthinidna)
Kulaputto' ti bhikkhave, nanda sammvadamno vadeyya: balavti bhikkhave, nanda samm vada
mno vadeyya; psdikoti bhikkhave, nanda samm vadamno vadeyya; tibbargoti bhikkhave, nand
a sammvadamno vadeyya.
Kimaatra bhikkhave, nando indriyesu guttadvro bhojanesu matta jgariya anuyutto satisam
jaena samanngato. Yehi
Nando sakkoti paripua parisuddha brahmacariya caritu:
Tatirada bhikkhave, nandassa indriyesu guttadvratya hoti: sace [PTS Page 167] [\q 1
67/] bhikkhave, nandassa puratthim dis loketabb hoti, sabba cetas samannharitv na
o puratthima disa loketi, 'eva me puratthima disa lokayato na abhijjh domanass ppak
hamm anvssavissant'ti, itiha tattha sampajno hoti. Sace bhikkhave, nandassa pacchim d
is loketabb hoti. Sabba cetas samannharitv nando pacchima disa loketi, 'eva me pacc
okayato na abhijjh domanass ppak akusal dhamm anvssavissant'ti, itiha tattha sampajno
i. Sace bhikkhave, nandassa uttar dis loketabb hoti. Sabba cetas samannharitv nando ut
ra disa loketi, 'eva me uttara disa lokayato na abhijjh domanass ppak akusal dhamm
nt'ti, itiha tattha sampajno hoti. Sace bhikkhave, nandassa dakkhi dis loketabb hoti, s
abba cetas samannharitv nando dakkhia disa loketi, 'eva me dakkhia disa lokayato
manass ppak akusal dhamm anvssavissant' ti, itiha tattha sampajno hoti. Sace bhikkhave
nandassa uddha ulloketabb hoti. Sabba cetas samannharitv nando uddha ulloketi, 'eva me
ddha ullokayato na abhijjh domanass ppak akusal dhamm anvssavissant' ti, itiha tattha
pajno hoti. Sace bhikkhave, nandassa adho oloketabb hoti. Sabba cetas samannharitv nan
do adho oloketi, 'eva me adho olokayato na abhijjh domanass ppak akusal dhamm anvssavi
ant' ti, itiha tattha sampajno hoti. Sace bhikkhave, nandassa anudis anuviloketabb h
oti. Sabba cetas samannharitv nando anudisa anuviloketi, 'eva me anudisa anuvilokayato
na abhijjh domanass ppak akusal dhamm anvssavissant' ti, itiha tattha sampajno, ida
ikkhave, nandassa indriyesu guttadvratya hoti.
Tatirada bhikkhave, nandassa bhojane mattautya hoti: idha bhikkhave nando paisakhyoniso
hra hreti: neva davya na madya na maanya na vibhsanya, yvadeva imassa kyassa h
tiy brahmacariynuggahya, iti puraca vedana paihakhmi, navaca vedana na uppdessmi
issati, anavajjat ca phsuvihro cti. Ida kho bhikkhave, nandassa bhojane mattautya hoti
[BJT Page 34] [\x 34/]
Tatirada bhikkhave, nandassa jgariynuyogasmi hoti. Idha [PTS Page 168] [\q 168/]
bhikkhave, nando divasa cakamena nisajjya varayehi dhammehi citta parisodheti. Rattiy
pahama yma cakamena nisajjya varayehi dhammehi citta parisodheti. Rattiy majjhima
passena shaseyya kappeti. Pde pda accdhya sato sampajno uhnasaa manasikaritv.
paccuhya cakamena nisajjya varayehi dhammehi citta parisodheti. Ida kho bhikkhave, n
a jgariynuyogasmi hoti.
Tatirada bhikkhave, nandassa satisampajaasmi hoti: idha bhikkhave, nandassa vidit ved
an uppajjanti, vidit upahahanti, vidit abbhattha gacchanti, vidit sa uppajjanti, vid
ti, vidit abbhattha gacchanti. Vidit vitakk uppajjanti, vidit upahahanti, vidit abbhat
a gacchanti, ida kho bhikkhave, nandassa satisampajaasmi hoti.
Kimaatra bhikkhave, nando indriyesu guttadvro bhojane matta jgariya anuyutto satisampa
a samannagato yehi nando sakkoti paripua parisuddha brahmacariya caritunti.
8. 1. 1. 10
Kraava sutta
Eka samaya bhagav campya viharati gaggarya pokkharaiy tre. Tena kho pana samayena bhi
hikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy codiyamno aenaa1. Paicarati, ba
anmeti, kopaca dosaca appaccayaca ptukaroti. Atha kho bhagav bhikkhu mantesi. Niddhamat
heta [PTS Page 169] [\q 169/] bhikkhave puggala, niddhamatheta bhikkhave, pugg
ala, apaneyyeso bhikkhave puggalo. Ki vo paraputto vihehyati. 2.
Idha bhikkhave, ekaccassa puggalassa tdisa yeva hoti. Abhikkanta paikkanta lokita vilok
ita sammijita pasrita saghipatta cvaradhraa. Seyyathpi aesa bhaddakna bhikkh
ssanti, yato ca khvssa bhikkh patti passanti tamena eva jnanti. Samaads cya samaa
oti. Tamena iti viditv bahiddh nsenti. Ta kissa hetu: m ae bhaddake bhikkh dsesti.
1. Aena sy.
2. Ki vo tena paraputtena visodhitena machasa.
Ki vo paraputto viheheti [PTS.]
[BJT Page 36] [\x 36/]
Seyyathpi bhikkhave, sampanne yavakarae yavads jyetha, yavapalpo yavakraavo. Tassa t
a mla hoti. Seyyathpi aesa bhaddakna yavna, tdisayeva nla hoti seyyathpi aesa
patta hoti seyyathpi aesa bhaddakna yavna, yvassa ssa na nibbattati, yato ca khv
attati. Tamena eva jtanti: yavads cya yavapalpo yavakraavoti. Tamena iti viditv s
dh yavakaraassa chahenti. Ta kissa hetu: m ae bhadrake yave dsesti.
Evameva kho bhikkhave idhekaccassa puggalassa tdisayeva hoti abhikkanta paikkanta loki
ta vilokita sammijita pasrita saghipattacvaradhraa. Seyyathpi aesa bhaddakna
i na passanti. Yato ca khvssa bhikkh patti passanti. Tamena eva jnanti: samaadus cy
o samaakraavoti. Tamena iti viditv bahiddh nsenti. Ta kissa hetu: m ae bhadrake bh
Seyyathpi bhikkhave, mahato dhaarsissa pyamnassa2. Tattha yni dhani dahni sravann
a puja hoti, yni pana tni dhani dubbalni palpni tni vto ekamanta apakassati. Tam
majjani gahetv bhiyyo somattya apasammajjanti. Ta kissa hetu: m ae bhadrake dhae dse
Evameva kho bhikkhave, idhekaccassa puggalassa tdisayeva hoti abhikkanta paikkanta lok
ita vilokita sammijita pasrita saghipattacvaradhraa. Seyyathpi nma aesa bhad
sa bhikkh patti passanti, tamena eva jnanti; [PTS Page 171] [\q 171/] samaads c
palpo samaakraavoti. Tamena iti viditv bahiddh nsenti, ta kissa hetu: m ae bhadda
i.
1. Yvssa smu.
2. Vuyhamnassa smu. Phusayamnassa machasa. Phussayamnassa sy.
[BJT Page 38] [\x 38/]
Seyyathpi bhikkhave puriso udapnapaliy atthiko tiha kuhri dya vana paviseyya, so
kkha kuhripsena koeti. Tattha yni tni rukkhni dahni sravantni kuhripsena koi
yni tni rukkhni antoptni avassutni kasambujtni tni kuhripsena koitni daddara p
chindati, mle chetv agge chindati, agge chetv anto suvisodhita visodheti, anto suvi
sodhita visodhetv udapnapaliya yojeti.
Evameva kho bhikkhave idhekaccassa puggalassa tdisa yeva hoti abhikkanta paikkanta lok
ita vilokita sammijita pasrita saghipattacvaradhraa, seyyathpi nma aesa bhad
h patti na passanti. Yato ca khvssa bhikkh patti passanti, tamena eva jnanti: samaa
alpo samaakraavoti. Tamena iti viditv bahiddh nsenti. Ta kissa hetu: m ae bhaddak
.
1. Savs [PTS Page 172] [\q 172/] ya2. Vijntha, ppiccho kodhano iti,
Makkh thambh pals ca issuk macchar saho.
2. Santavco janavati, samao viya bhsati,
Raho karoti kaana3. Ppadihi andaro.
3. Sasapp ca musvd, ta viditv yathtatha,
Sabbe samagg hutvna, abhinibbajjaytha, 4. Na.
4. Kraava niddhamatha, kasambucpakassatha 5.
Tato palpe vhetha, assamae samaamnine.
5. Niddhamitvna ppicche, ppakcragocare,
Suddhsuddhehi savsa, kappayavho patissat
Tato samagg nipak, dukkhassanta karissathti.
Mettvaggo pahamo.
Tatruddna
Mett pa ca dve piy, dve lok dve vipattiyo,
Devadatto ca uttaro, nando kraavena cti.
1. Yayadeva machasa
2. Savsya smu.
3. Karaa machasa.
4. Abhinibijjayetha katthaci.
5. Kasambucpakahatha katthaci.
[BJT Page 40] [\x 40/]
2. Mahvaggo
8. 1. 2. 1.
Veraja sutta
Eva me suta eka samaya bhagav verajya viharati nalerupucimanda mle atha kho verajo b
TS Page 173] [\q 173/] yena bhagav tenupasakami, upasakamitv bhagavat saddhi samm
odi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi, ekamanta nisinno kho verajo
etadavoca:
Suta meta bho gotama, na samao gotamo brhmae jie vuddhe mahallake addhagate vayoanuppat
te abhivdeti v paccuheti v sanena v nimantet"ti tayida bho gotama, tatheva, nahi bhav
amo brhmae jie vuddhe mahallake addhagate vayoanuppatte abhivdeti v paccuheti v sane
manteti, tayida bho gotama na sampannamevti.
Nha ta brhmaa, passmi sadevake loke samrake sabrahmake sassamaabrhmaiy pajya sadev
amaha abhivdeyya v paccuheyya v sanena v nimanteyya. Ya hi brhmaa, tathgato abh
v sanena v nimanteyya muddhpi tassa vipateyyti.
1. Arasarpo bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya 'arasarpo samao g
o' ti. Ye te brhmaa, rparas saddaras gandharas rasaras pohabbaras te tathgatassa pa
naml tlvatthukat1. Anabhvakat2. yati anuppdadhamm, aya kho brhmaa pariyyo yena
damno vadeyya arasarpo samao gotamo'ti. No ca kho ya tva sandhya vadesi.
1. Tlavatthukat katthaci.
2. Anabhvakat machasa.
[BJT Page 42] [\x 42/]
2. Nibbhogo [PTS Page 174] [\q 174/] bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, nibbhogo samao g
amo'ti. Ye te brhmaa, rpabhog saddabhog gandhabhog rasabhog pohabbabhog te tathgata
cchinnaml tlvatthukat1. Anabhvakat2. yati anuppdadhamm, aya kho brhmaa pariyyo
mm vadamno vadeyya nibbhogo samao gotamoti, no ca kho ya tva sandhya vadesi.
3. Akiriyavdo bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, akiriyavdo sama
tamo' ti. Aha hi brhmaa, akiriya vadmi kyaduccaritassa vacduccaritassa manoduccaritassa
, anekavihitna ppakna akusalna dhammna akiriya vadmi. Aya kho brhmaa, pariyyo y
amm vadamno vadeyya akiriyavdo samao gotamoti. No ca kho ya tva sandhya vadesi.
4. Ucchedavdo bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, ucchedavdo sama
tamo' ti. Aha hi brhmaa, uccheda vadmi rgassa dosassa mohassa, anekavihitna ppakna
hammna uccheda vadmi. Aya kho brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vade
avdo samao gotamo' ti, no ca kho ya tva sandhya vadesi.
1. Tlavatthukat katthaci.
2. Anabhvakat machasa.
[BJT Page 44] [\x 44/]
5. Jegucch bhava gotamoti,
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya 'jegucch samao g
o'ti, aha hi brhmaa, jigucchmi kyaduccaritena vacduccaritena manoduccaritena, anekavih
itna ppakna akusalna dhammna [PTS Page 175] [\q 175/] sampattiy jigucchmi, ay
pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, 'jegucch samao gotamo'ti, no ca kho ya
tva sandhya vadesi.
6. Venayiko bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, 'venayiko samao
tamo' ti. Aha hi brhmaa, vinayya dhamma desemi rgassa dosassa mohassa, anekavihitna p
akusalna dhammna vinayya dhamma desemi. Aya kho brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena
o vadeyya 'venayiko samao gotamo' ti, no ca kho ya tva sandhya vadesi.
7. Tapass bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya 'tapass samao go
'ti, tapanyha brhmaa, ppake akusale dhamme vadmi kyaduccarita vacduccarita manoducc
ssa kho brhmaa, tapany ppak akusal dhamm pahn ucchinnaml tlvatthukat anabhvaka
maha tapass'ti vadmi, tathgatassa kho brhmaa, tapany ppak akusal dhamm pahn ucch
anabhvakat yati anuppdadhamm, aya kho brhmaa, pariyyo yena ma pariyyena samm vada
tapass samao gotamo'ti, no ca kho ya tva sandhya vadesi.
[BJT Page 46] [\x 46/]
8. Apagabbho bhava gotamoti.
Atthi khvesa brhmaa, pariyyo, yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, 'apagabbho samao
otamo'ti. Yassa kho brhmaa, yati gabbhaseyy punabbhavbhinibbatti pahn ucchinnaml tl
anabhvakat yati anuppdadhamm, [PTS Page 176] [\q 176/] tamaha apagabbhoti vadmi t
hgatassa kho brhmaa, yati gabbhaseyy punabbhavbhinibbatti pahn ucchinnaml tlvatth
t yati anuppdadhamm, aya kho brhmaa pariyyo yena ma pariyyena, samm vadamno vadey
o samao gotamo' ti no ca kho ya tva sandhya vadesi.
Seyyathpi brhmaa, kukkuiy ani aha v dasa v dvdasa v, tnassu kukkuiy samm adh
samm paribhvitni, yo nu kho tesa kukkuacchpakna pahamatara pdanakhasikhya v mukh
padetv sotthin abhinibbhijjeyya, kinti svssa vacanyo jeho v kaiho vti?
Jehotissa bho gotama, vacanyo, so hi tesa jeho hot'ti.
Evameva kho aha brhmaa, avijjgatya pajya aabhtya, pariyonaddhya avijjaakosa pad
anuttara sammsambodhi abhisambuddho, aha hi brhmaa jeho seho lokassa.
raddha kho pana me brhmaa, viriya1 ahosi asallna upahit pati asammuh. 2 Passaddho
samhita citta ekagga. So kho aha brhmaa, vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi s
itakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharmi.
Vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhi
a [PTS Page 177] [\q 177/] jhna upasampajja viharmi.
1. Viriya machasa.
2. Appamuah machasa. Smu.
[BJT Page 48] [\x 48/]
Ptiy ca virg upekkhako1 ca viharmi. Sato ca sampajno sukhaca kyena paisavedemi, ya
khanti. 'Upekkhako satim sukhavihr'ti ta tatiya jhna upasampajja viharmi.
Sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkhamasukha
ekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharmi.
So eva samhite citte parisuddhe pariyodte anagae vigatpakkilese mudubhute kammaniye hit
e nejappatte pubbenivsnussatiya citta abhininnmesi.
So anekavihita pubbenivsa anussarmi seyyathda: ekampi jti dvepi jtiyo tissopi jtiyo
opi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jtiyo, vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsampi jtiyo pa
jtisatampi jtisahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe aneke
savaavivaakappe. Amutrsi evannmo, evagotto eva vao evamhro eva sukhadukkhapai
. So tato cuto amutra upapdi, tatrpsi evannmo evagotto eva vao evamhro eva sukhad
vamyupariyanto. So tato cuto idhpapannoti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa a
armi. Ayamassa paham vijj adhigat hoti, avijj vihat, vijj uppann, tamo vihato, loko
o, yath ta appamattassa tpino pahitattassa viharato. Iti skra sauddesa anekavihita pu
ivsa anussarmi. Aya kho me brhmaa, rattiy pahame yme paham vijj adhigat avijj vi
amo vihato loko uppanno yath ta appamattassa tpino pahitattassa viharato. Aya kho me b
rhmaa, paham abhinibbhid ahosi kukkuacchpakasseva aakosamh.
So [PTS Page 178] [\q 178/] eva samhite citte parisuddhe pariyodte anagae vigatpa
kkilese mudubhute kammaniye hite nejappatte sattna cutpaptaya citta abhininnmesi
akkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passmi cavamne uppajjamne hne pate suvae
ugate duggate yathkammpage satte pajnmi. Ime vata bhonto satt kyaduccaritena samanngat
vacduccaritena samanngat, manoduccaritena samanngat, ariyna upavdak micchdihik mi
Te kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapann. Ime v pana bhonto s
itena samanngat, vacsucaritena samanngat manosucaritena samanngat ariyna anupavdak
mmdihikammasamdn. Te kyassa bhed parammara sugati sagga loka uppannti. Iti dibbe
ddhena atikkantamnusakena satte passmi cavamne uppajjamne hne pate suvae dubbae sug
ate yathkammpage satte pajnmi. Ayamassa dutiy vijj adhigat hoti, avijj vihat, vijj u
tamo vihato, loko uppanno, yath ta appamattassa tpino pahitattassa viharato. Aya kho m
e brhmaa, rattiy majjhime yme dutiy vijj adhigat, avijj vihat vijj uppann tamo viha
ppanno yath ta appamattassa atpino pahitattassa viharato, aya kho me brhmaa, dutiy abhi
nibbhid ahosi. Kukkuacchpakasseva aakosamh.
1. Upekhako katthaci.
[BJT Page 50] [\x 50/]
So eva samhite citte parisuddhe pariyodte anagae vigatpakkilese mudubhte kammaniye hit
ejappatte savna khayaya citta abhininnmesi, so ida dukkhanti yathbhta abbhas
yathbhta abbhasi. Aya dukkhanirodhoti yathbhta abbhasi. Aya, dukkhanirodhagmi
Ime savti yathbhta abbhasi. Aya [PTS Page 179] [\q 179/] savasamudayoti yathb
avanirodhoti yathbhta abbhasi, aya savanirodhagmin paipadti yathbhta abbhas
Tassa me eva jnato eva passato kmsavpi citta vimuccittha, bhavsavpi citta vimuccitth
i citta vimuccittha, avijjsavpi citta vimuccittha. Vimuttasmi vimuttamiti a ahosi. Kh
sita brahmacariya, kata karaya, npara itthattyti abbhasi. Aya kho me brhmaa,
tiy vijj adhigat, avijj vihat, vijj uppann, tamo vihato loko uppanno yath ta appamat
ino pahitattassa viharato. Aya kho me brhmaa, tatiy abhinibbhid ahosi kukkuaccpakasseva
aakosambhti.
Eva vutte verajo brhmao bhagavanta etadavoca: jeho bhava gotamo, seho bhava gotamo,
nta bho gotama, abhikkanta bho gotama, seyyathpi bho gotama nikkujjita v ukkujjeyya,
paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkheyya' andhakre v telapajjota dhreyya,
to rpni dakkhint' ti, evameva bhot gotamena anekapariyyena dhammo paksito. Esha bhavan
gotama saraa gacchmi dhammaca bhikkhu saghaca. Upsaka ma bhava gotamo dhretu ajjat
araa gatanti.
8. 1. 2. 2.
Shasenpati sutta.
Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Tena kho pana samayena samba
av santhgre sannisinn sannipatit anekapariyyena buddhassa vaa bhsanti. Dhammassa va
Saghassa vaa bhsanti.
[BJT Page 52] [\x 52/]
Tena [PTS Page 180] [\q 180/] kho pana samayena sho senpati nigahasvako tassa par
isya nisinno hoti. Atha kho shassa senpatissa etadahosi; nissasaya kho so bhagav araha
ammsambuddho bhavissati. Tath hi 'me sambahul abhit abhit licchav santhgre sanni
anekapariyyena buddhassa vaa bhsanti. Dhammassa vaa bhsanti, saghassa vaa bhsant
avanta dassanya upasakameyya arahanta sammsambuddhanti.
Atha kho sho senpati yena nigaho ntaputto tenupasakami. Upasakamitv nigaha ntaputt
: icchmaha bhante, samaa gotama dassanya upasakamitunti.
Ki pana tva sha, kiriyavdo samno akiriyavda samaa gotama dassanya upasakamissasi.
, gotamo akiriyavdo akiriyya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
Atha kho shassa senpatissa yo ahosi gamiybhisakhro1 bhagavanta dassanya, so paippassam
i.
Dutiyampi kho sambahul abhit abhit licchav santhgre sannisinn sannipatit anekapa
sa vaa bhsanti, dhammassa vaa bhsanti, saghassa vaa bhsanti.
Dutiyampi kho shassa senpatissa etadahosi: nissasaya kho so bhagav araha sammsambuddho
bhavissati. Tath hi 'me sambahul abhit abhit licchav santhgre sannisinn sannipat
a buddhassa vaa bhsanti, dhammassa vaa bhsanti, saghassa vaa bhsanti. Yannnha
a upasakameyya arahanta [PTS Page 181] [\q 181/] sammsambuddhanti.
Atha kho sho senpati yena nigaho ntaputto tenupasakami. Upasakamitv nigaha ntaputt
: icchmaha bhante, samaa gotama dassanya upasakamitunti.
Ki pana tva sha, kiriyavdo samno akiriyavda samaa gotama dassanya upasakamissasi,
, gotamo akiriyavdo akiriyya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
1. Gamikbhisakhro, smu.
[BJT Page 54] [\x 54/]
Dutiyampi kho shassa senpatissa yo ahosi gamiybhisakhro bhagavanta dassanya, so paippa
ambhi.
Tatiyampi kho sambahul abhit abhit licchav santhgre sannisinn sannipatit anekapa
sa vaa bhsanti, dhammassa vaa bhsanti, saghassa vaa bhsanti.
Tatiyampi kho shassa senpatissa etadahosi: nissasaya kho so bhagav araha sammsambuddho
bhavissati. Tath hi' me sambahul abhit abhit licchav santhgre sannisinn sannipat
a buddhassa vaa bhsanti, dhammassa vaa bhsanti, saghassa vaa bhsanti. Ki hi'me k
palokit v anapalokit v, yannnha anapalokitva nigahe ta bhagavanta dassanya upasa
a sammsambuddhanti.
Atha kho sho senpati pacamattehi rathasatehi divdivassa vesliy niyysi bhagavanta dassa
. Yvatik ynassa bhmi, ynena gantv yn paccorohitv pattikova rma pvisi. Atha kho s
bhagav tenupasakami, upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi, ekamanta nisi
o sho senpati bhagavanta etadavoca:
Suta me'ta bhante, akiriyavdo samao gotamo akiriyya dhamma deseti, tena ca svake vinet
. Ye te bhante, evamhasu: akiriyavdo samao gotamo akiriyya dhamma [PTS Page 182] [\q 1
82/] deseti, tena ca svake vinetti. Kacci te bhante, vuttavdino? Na ca bhagava
nta abhtena abbhcikkhanti, ? Dhammassa cnudhamma vykaronti. Na ca koci sahadhammiko vd
vdo grayha hna gacchati? Anabbhakkhtukmhi maya bhante, bhagavantanti.
1. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya akiriyavdo samao gotamo a
riyya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
2. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, kiriyavdo samao gotamo k
iyya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
[BJT Page 56] [\x 56/]
3. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya ucchedavdo samao gotamo u
hedya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
4. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, jegucch samao gotamo jeg
chitya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
5. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, venayiko samao gotamo vin
ayya dhamma deseti. Tena ca svake vinetti.
6. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya tapass samao gotamo tapas
tya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
7. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, apagabbho samao gotamo ap
agabbhatya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
8. Atthi sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya, asssako1 samao gotamo as
dhamma deseti. Tena ca svake vinetti.
1. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya akiriyavdo samao gota
akiriyya [PTS Page 183] [\q 183/] dhamma deseti, tena ca svake vinetti: aha hi
sha, akiriya vadmi kyaduccaritassa vacduccaritassa manoduccaritassa, anekavihitna ppak
kusalna dhammna akiriya vadmi. Aya kho sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamn
iriyavdo samao gotamo akiriyya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
2. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya kiriyavdo samao gotam
kiriyya dhamma deseti. Tena ca svake vinetti: aha hi sha, kiriya vadmi kyasucaritassa
ucaritassa manosucaritassa, anekavihitna kusalna dhammna kiriya vadmi. Aya kho sha,
yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya kiriyavdo samao gotamo kiriyya dhamma deseti.
na ca svake vinetti.
1. Asssanto smu.
[BJT Page 58] [\x 58/]
3. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya ucchedavdo samao gota
, ucchedya dhamma deseti, tena ca svake vinetti: aha hi sha, uccheda vadmi rgassa dos
mohassa, anekavihitna ppakna akusalna dhammna uccheda vadmi. Aya kho sha, pariy
yyena samm vadamno vadeyya ucchedavdo samao gotamo ucchedya dhamma deseti, tena ca sva
vinetti.
4. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya jegucch samao gotamo
gucchitya dhamma deseti, tena ca svake vinetti: aha hi sha, jigucchmi. Kyaduccaritena
cduccaritena manoduccaritena, anekavihitna ppakna akusalna dhammna sampattiy jiguc
o sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya jegucch samao gotamo jegucchity
amma deseti, tena ca svake vinetti.
5. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya: venayiko samao gotamo
vinayya dhamma deseti, tena ca svake vinetti: aha hi sha, vinayya dhamma desemi. Rga
dosassa mohassa, anekavihitna [PTS Page 184] [\q 184/] ppakna akusalna dhammna v
a dhamma desemi. Aya kho sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya venayiko
mao gotamo, vinayya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
6. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya: tapass samao gotamo
passitya dhamma deseti, tena ca svake vinetti: tapanyha sha, ppake akusale dhamme vad
aduccarita vacduccarita manoduccarita, yassa kho sha, tapany ppak akusal dhamm pah
tlvatthukat anabhvakat yati anuppdadhamm. Tamaha tapassti vadmi. Tathgatassa kho
akusal dhamm pahn ucchinnaml tlvatthukat anabhvakat yati anuppdadhamm. Aya kho
a pariyyena samm vadamno vadeyya tapass samao. Gotamo tapassitya dhamma deseti. Tena c
svake vinetti.
[BJT Page 60] [\x 60/]
7. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya apagabbho samao gotamo
apagabbhatya dhamma deseti, tena ca svake vinetti. Yassa kho sha, yati gabbhaseyy pun
bhavbhinibbatti pahn, ucchinnaml tlvatthukat anabhvakat yati anuppdadhamm, tamah
admi. Tathgatassa kho sha, yati gabbhaseyy punabbhavbhinibbatti pahn ucchinnaml tl
abhvakat yati anuppdadhamm. Aya kho sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno v
bbho samao gotamo apagabbhatya dhamma deseti, tena ca svake vinetti.
8. Katamo ca sha, pariyyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya asssako samao gotamo
ssya dhamma deseti, tena ca svake vinetti. Aha hi sha, asssako [PTS Page 185] [\q 185/
paramena asssena, asssya ca dhamma desemi, tena ca svake vinemi. Aya kho sha, pari
yyo yena ma pariyyena samm vadamno vadeyya asssako samao gotamo asssya dhamma deseti
ca svake vinetti.
Eva vutte sho senpati bhagavanta etadavoca: abhikkanta bhante, abhikkanta bhante, seyy
athpi bhante, nikkujjita v ukkujjeyya, paicchanna v vivareyya, mhassa v magga cikkh
dhakre v telapajjota dhreyya cakkhumanto rpni dakkhintti, evameva bhante anekapariyyen
dhammo paksito. Esha bhante bhagavanta saraa gacchmi dhamma ca bhikkhusagha ca. Ups
nte, bhagav dhretu ajjatagge pupeta saraa gatanti.
Anuviccakra kho sha, karohi, anuviccakro tumhdisna tamanussna sdhu hotti.
Imin paha bhante bhagavato bhyyosomattya attamano abhiraddho, ya ma bhagav evamha: anu
ccakra kho sha, karohi, anuviccakro tumhdisna tamanussna sdhu hotti.
[BJT Page 62] [\x 62/]
Mama hi bhante, aatitthiy svaka labhitv kevalakappa vesli paka parihareyyu: sho
tta upagatoti. Atha ca pana ma bhagav evamha: anuviccakra kho sha, karohi. Anuviccakro
umhdisna tamanussna sdhu hotti. Esha bhante, dutiyampi bhagavanta saraa gacchmi
saghaca, upsaka ma bhante, bhagav dhretu ajjatagge pupeta saraa gatanti.
Dgharatta kho te sha, nigahn opnabhta kula yena tesa upagatna piaka dtabba
Iminpaha bhante, bhagavato bhyyosomattya attamano abhiraddho ya ma bhagav evamha: dgh
ta kho te sha, nigahna opnabhta kula yena tesa upagatna piaka dtabba maeyy
Suta me ta bhante, samao gotamo evamha: mayhameva [PTS Page 186] [\q 186/] dna dta
bba na aesa dna dtabba, mayhameva svakna dna dtabba na aesa svakna dna
na aesa dinna mahapphala, mayhameva svakna dinna mahapphala nesa svakna dinna
ca pana ma bhagav nigahesupi dne samdapeti. Api ca bhante, mayametthakla jnissma. Es
e tatiyampi bhagavanta saraa gacchmi. Dhammaca bhikkhusaghaca upsaka ma bhante, bhag
u ajjatagge pupeta saraa gatanti.
Atha kho bhagav shassa senpatissa nupubbkatha1 kathesi. Seyyathda: dna katha slakat
atha kmna dnava okra sakilesa nekkhamme ca nisasa paksesi.
1. Anupubbikatha machasa anupubbkatha sy.
[BJT Page 64] [\x 64/]
Yad bhagav asi sha senpati kallacitta muducitta vinvaraacitta udaggacitta pasan
ddhna smukkasik dhammadesan ta paksesi: dukkha samudaya nirodha magga, seyyathpi
tha apagatakaka sammadeva rajana patigaheyya, evameva shassa senpatissa tasmi yeva s
raja vtamala dhammacakkhu udapdi ya kici samudayadhamma sabbanta nirodhadhammanti.
Atha kho sho senpati dihadhammo pattadhammo viditadhammo pariyoghadhammo tiavicikiccho
igatakathakatho vesrajjappatto aparappaccayo satthussane bhagavanta etadavoca:
Adhivsetu me bhante, bhagav svtanya [PTS Page 187] [\q 187/] bhatta saddhi bhikkh
usaghenti. Adhivsesi bhagav tuhbhvena.
Atha kho sho senpati bhagavato adhivsana viditv uhysan bhagavanta abhivdetv padak
.
Atha kho sho senpati aatara purisa mantesi: gaccha tva ambho purisa, pavattamasa jn
kho sho senpati tass rattiy accayena sake nivesane pata khdanya bhojanya paiydp
cpesi. Klo bhante, nihita bhattanti.
Atha kho bhagav pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena shassa senpatissa nivesana
pasakami, upasakamitv paatte sane nisdi saddhi bhikkhusaghena.
Tena kho pana samayena sambahul nigah vesliya rathikya rathika1 sighakena sighak
danti. Ajja shena senpatin thulla pasu vadhitv samaassa gotamassa bhatta kata. Ta sa
amo jna uddissakaa masa paribhujati paicca kammanti.
1. Rathiyya rathiya smu.
[BJT Page 66] [\x 66/]
Atha kho aataro puriso yena sho senpati tenupasakami, upasakamitv shassa senpatissa u
e rocesi. Yagghe bhante, jneyysi: ete sambahul nigah vesliya rathikya rathika1 sig
paggayha kandanti. Ajja shena senpatin thulla pasu vadhitv samaassa gotamassa bhatta k
a, ta samao gotamo jna uddissakaa masa paribhujati [PTS Page 188] [\q 188/] pa
anti.
Ala ayyo dgharattampi te yasmanto avaakm buddhassa, avaakm dhammassa, avaakm sa
te yasmanto jranti ta bhagavanta asat tucch mus abhtena abbhcikkhant, na ca maya j
acicca pa jvit voropeyymti.
Atha kho sho senpati buddhapamukha bhikkhusagha patena khdanyena bhojanyena sahatth
esi. Sampavresi. Atha kho sho senpati bhagavanta bhuttvi ontapattap ekamanta nisd
isinna kho sha senpati bhagav dhammiy kathya sandassetv samdapekv samuttejetv samp
kkmti.
8. 1. 2. 3.
jaa sutta
(Svatthi nidna)
Ahahi bhikkhave, agehi samanngato rao bhadro assjnyo rjraho hoti rjabhoggo rao a
cchati, katamehi ahahi:
Idha bhikkhave, rao bhadro assjnyo ubhato sujto hoti mtito ca pitito ca. Yassa disya
adr assjniy jyanti tassa disya jto hoti, ya kho panassa bhojana denti alla v sukk
ca yeva paribhujati avikiranto, jegucch hoti uccra v passva v abhinisditu v abhini
orato hoti [PTS Page 189] [\q 189/] sukhasavso, na ae asse ubbejet, yni kho panas
sa honti sheyyni keyyni jimbheyyni vakeyyni tni yathbhta srathissa vkatt hoti
1. Rathiy rathiya simu.
[BJT Page 68] [\x 68/]
Tesamassa srath abhinimmadanya vyamati, vh kho pana hoti kmae ass vahantu v m v a
issmti citta uppdeti, gacchanto kho pana ujumaggeneva gacchati, thmav hoti yva jvitama
pariydn thma upadaset, imehi kho bhikkhave, ahahi agehi samanngato rao bhadro ass
rjabhoggo, rao agantveva sakha gacchati.
Evameva kho bhikkhave ahahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti, phuneyyo, dakkh
ieyyo, ajalikarayo, anuttara puakkhetta lokassa, katamehi ahahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati. cragocarasampanno a
attesu vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu, ya kho panassa bhojana denti lk
v pata v ta sakkaccayeva paribhujati avihaamno, jegucach hoti kyaduccaritena vac
noduccaritena, jegucch hoti anekavihitna ppakna akusalna dhammna sampattiy, sorato
asavso, na ae bhikkh ubbejet. Yni kho panassa honti sheyyni keyyni [PTS Page 190]
jimbheyyni vakeyyni tni yathbhta vkant hoti satthari v visu v sabrahmacris
v vi v sabrahmacr abhinimmadanya vyamati. Sikkhit kho pana hoti. Kmaeva bhikkh s
amettha sikkhissmti citta uppdeti. Gacchanto kho pana ujumaggeneva gacchati. Tatrya uj
umaggo seyyathda: sammdihi, sammsakappo, sammvc, sammkammanto, sammjvo, sammvy
hi, raddhaviriyo viharati kma taco ca nahru ca ahi ca avasissatu sarre upasussatu masa
hita, yanta purisathmena purisaviriyena purisaparakkamena pattababa, na ta appitv vir
sa santhna bhavissatti. Imehi kho bhikkhave, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo
hoti, phuneyyo, dakkhieyyo, ajalikarayo, anuttara puakkhetta lokassti.
[BJT Page 70] [\x 70/]
8. 1. 2. 4.
Khaluka sutta.
(Svatthi nidna)
Aha ca bhikkhave assakhaluke desissmi aha ca assadose, aha ca purisakhaluke aha ca
se, ta sutha sdhuka manasi karotha bhsissmti. Eva bhanteti kho te bhikkhu bhagavato p
ssosu. Bhagav etadavoca:
1. Katame ca bhikkhave, aha assakhaluk aha ca assados: idha bhikkhave, ekacco assakhalu
o 'peh' ti vutto viddho samno codito srathin pacchato paisakkati1 pihito [PTS Page 191]
[\q 191/] ratha paivatteti2. Evarpopi bhikkhave idhekacco assakhaluko hoti. Ay
a bhikkhave, pahamo assadoso.
2. Puna ca para bhikkhave, idhekacco assakhaluko 'pehi' ti vutto viddho samno codit
o srathin pacch laghati3 kubbara hanti. Tidaa bhajati. Evarpopi bhikkhave, idhekacco
haluko hoti. Aya bhikkhave dutiyo assadoso.
3. Puna ca para bhikkhave, idhekacco assakhaluko 'pehi' ti vutto viddho samno codit
o srathin rathisya satthi ussajjitv4 rathisa yeva ajjhomaddati, evarpopi bhikkhave, idh
ekacco assakhaluko hoti. Aya bhikkhave tatiyo assadoso.
4. Puna ca para bhikkhave idhekacco assakhaluko 'peh'ti vutto viddho samno codito sra
thin ummagga gahti, ubbauma ratha karoti. Evarpopi bhikkhave idhekacco assakhaluko ho
Aya bhikkhave catuttho assadoso.
5. Puna ca para bhikkhave, idhekacco assakhaluko 'peh' ti vutto viddho samno codito
srathin laghati purima kya, paggahti purime pde. Evarpopi bhikkhave idhekacco assakh
oti. Aya bhikkhave, pacamo assadoso.
1. Paikkamati machasa 2. Pavatteti katthaci 3. Pacchlaghipati sy. 4. Ussajitv smu.
[BJT Page 72] [\x 72/]
6. Puna ca para bhikkhave idhekacco assakhaluko 'pehi' ti vutto viddho samno codito
srathin andiyitv srath andiyitv patoda1 dantehi2 mukhdhna vidasitv3 [PTS Page
yena kma pakkamati, evarpopi bhikkhave, idhekacco assakhaluko hoti. Aya bhikkhave
, chaho assadoso.
7. Puna ca para bhikkhave idhekacco assakhaluko 'pehi' ti vutto viddho samno codito
srathin, neva abhikkamati, no paikkamati, tattheva khlahy hito hoti. Evarpopi bhikk
idhekacco assakhaluko hoti. Aya bhikkhave, sattamo, assadoso.
8. Puna ca para bhikkhave idhekacco assakhaluko 'pehi' ti vutto viddho samno codito
srathin purime ca pde saharitv pacchime ca pde saharitv tattheva cattro pde abhinis
varpopi bhikkhave, idhekacco assakhaluko hoti. Aya bhikkhave, ahamo assadoso. Ime kho
bhikkhave, aha assakhaluk aha ca assados.
1. Katame ca bhikkhave aha ca purisakhaluk, aha ca purisados: idha bhikkhave bhikkh bh
khu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy codiyamno na sarmti asatiyva nibbehe
athpi so bhikkhave, assakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathin pacchato paisak
kati pihito ratha paivatteti. Tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi. Evarpopi bhik
dhekacco purisakhaluko hoti. Aya bhikkhave, pahamo purisadoso.
2. Puna ca para bhikkhave bhikkh bhikkhu pattiy codenti so bhikkhu bhikkhhi pattiy cod
amno codaka [PTS Page 193] [\q 193/] yeva paippharati. Ki nukho tuyha blassa abya
ttassa bhaitena tvampi nma bhaitabba maasti. Seyyathpi so bhikkhave assakhaluko peht
o viddho samno codito srathin pacchlaghati, kubbara bhanti, tidaa bhajati. Tathpam
e ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave, idhekacco purisakhaluko hoti. Aya bhikkhave d
utiyo purisadoso.
1. Patodalahi machasa. 2. Patodadantehi smu. 3. Viddhasit smu.
[BJT Page 74] [\x 74/]
3. Puna ca para bhikkhave, bhikkh bhikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy c
iyamno codakasseva paccropeti tvampi khosi itthannma patti panno tva tva pahama pa
eyyathpi so bhikkhave, assakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathin rathisya sat
thi ussajjitv rathisa yeva ajjhomaddati. Tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi. Evar
bhikkhave, idhekacco purisakhaluko hoti. Aya bhikkhave, tatiyo purisadoso.
4. Puna ca para bhikkhave, bhikkh bhikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy c
iyamno aenaa paicarati, bahiddh katha apanmeti, kopaca dosaca appaccaya ca ptuka
so bhikkhave, assakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathin ummagga gahti, ubba
ratha karoti. Tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave, idhekacco pu
sakhaluko hoti. Aya bhikkhave, catuttho purisadoso.
5. Puna ca para bhikkhave, bhikkh bhikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy c
iyamno saghamajjhe bh vikkhepa bhaati. Seyyathpi so bhikkhave [PTS Page 194] [\q 194/]
assakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathin laghati purima kya, paggah
e pde, tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi evarpopi bhikkhave idhekacco purisakhalu
hoti. Aya bhikkhave, pacamo purisadoso.
6. Puna ca para bhikkhave, bhikkh bhikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy c
iyamno andiyitv sagha andiyitv codaka spattikova yena kma pakkamati. Seyyathpi so
assakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathin andiyitv srathi andiyitv patod
mukhdhna vidasitv1 yena kma pakkamati. Tathpamha bhikkhave, ima puggala vadmi. E
khave, idhekacco purisakhaluko hoti. Aya bhikkhave chaho purisadoso.
1. Viddhasitv s. Mu.
[BJT Page 76] [\x 76/]
7. Puna ca para bhikkhave bhikkh bhikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy co
yamno nevha pannomhi na panha pannomhti tuhibhvena sagha viheseti. Seyyathpi so b
sakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathin neva abhikkamati, no paikkamati, tat
theva khlahy hito hoti. Tathpamha bhikkhave ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave
purisakhaluko hoti. Aya bhikkhave, sattamo purisadoso.
Puna ca para bhikkhave bhikkh bhikkhu pattiy codenti. So bhikkhu bhikkhhi pattiy codiy
o evamha; [PTS Page 195] [\q 195/] ki nukho tumhe yasmanto atibha mayi byva, id
ha paccakkhya hnyvattissmti, so sikkha paccakkhya hnyvattitv evamha: idni kho t
aman hoth'ti, seyyathpi so bhikkhave assakhaluko pehti vutto viddho samno codito srathi
n purime ca pde saharitv pacchime va pde saharitv tattheva cattro pde abhinisdati. T
bhikkhave ima puggala vadmi. Evarpopi bhikkhave idhekacco purisakhaluko hoti. Aya bhik
khave ahamo purisadoso. Ime kho bhikkhave aha purisakhaluk aha ca purisadosti.
8. 1. 2. 5.
Mala sutta
(Svatthi nidna)
Ahimni bhikkhave malni katamni aha.
Asajjhya mal bhikkhave mant, anuhnamal bhikkhave ghar, mala bhikkhave vaassa kosajj
hikkhave rakkhato mala. Mala bhikkhave itthiy duccarita. Macchera bhikkhave dadato ma
la. Mal bhikkhave ppak akusal dhamm asmi loke parambhi ca. Tato bhikkhave mal malatara
ijj parama mala. Imni kho bhikkhave aha malnti.
[BJT Page 78] [\x 78/]
1. Asajjhya mal mant anuhnamal ghar,
Mala vaassa kosajja pamdo rakkhato mala
2. Malitthiy duccarita macchera dadato mala,
Mal ve ppak dhamm asmi loke parambhi ca
Tato mal malatara avijj parama malanti.
8. 1. 2. 6
Dteyya sutta
(Svatthi nidna)
Ahahi [PTS Page 196] [\q 196/] bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu dteyya gant
umarahati. Katamehi ahahi:
Idha bhikkhave bhikkhu sot ca hoti svet ca, uggahet ca dhret ca, vit ca vipet ca
hitsahitassa, no ca kalahakrako. Imehi kho bhikkhave, ahahi dhammehi samanngato bhikk
hu duteyya gantumarahati.
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngato sriputto duteyya gantumarahati. Katamehi ahahi:
Idha bhikkhave sriputto sot ca hoti svet ca, uggahet ca, dhret ca, vit ca, vipet
sahitsahitassa, no ca kalahakrako. Imehi kho bhikkhave ahahi dhammehi samanngato sripu
tto duteyya gantumarahatti.
1. Yo ve na vedhati1 patv parisa uggavdini2.
Na ca hpeti vacana na ca chdeti ssana,
2. Asandiddhaca bhaati pucchito na ca kuppati,
Sa ve tdisako bhikkhu duteyya gantumarahatti.
1. Byathati machasa, sy. 2. Uggavdina smu.
[BJT Page 80] [\x 80/]
8. 1. 2. 7
Purisabandhana sutta
(Svatthi nidna)
Ahahi bhikkhave krehi itthi purisa bandhati, katamehi ahahi: rpena bhikkhave, itthi pu
sa bandhati, hasitena bhikkhave itthi purisa bandhati, bhaitena bhikkhave itthi pur
isa bandhati. Gtena bhikkhave itthi purisa bandhati. . [PTS Page 197] [\q 197/]
ruena1. Bhikkhave itthi purisa bandhati, kappena bhikkhave itthi purisa
Bandhati. Vanabhagena bhikkhave, itth purisa bandhati. Phassena bhikkhave itthi pur
isa bandhati. Imehi kho bhikkhave ahahi krehi itthi purisa bandhati. Te bhikkhave satt
subaddh ye2 phassena baddhti. 3*
8. 1. 2. 8.
Itthibandhana sutta.
(Svatthi nidna)
Ahahi bhikkhave krehi puriso itthi bandhati, katamehi ahahi:
Rpena bhikkhave puriso itthi bandhati, hasitena bhikkhave puriso itthi bandhati. Bh
aitena bhikkhave puriso itthi bandhati. Gtena bhikkhave puriso itthi bandhati. Ruena1
bhikkhave puriso itthi bandhati. kappena bhikkhave puriso itthi bandhati. Vanabhagen
a bhikkhave, puriso itthi bandhati. Phassena bhikkhave puriso itthi bandhati. Imeh
i kho bhikkhave ahahi krehi puriso itthi bandhati, te bhikkhave satt subaddh ye2 phasse
na baddhti. 3*
1. Roena smu. 2. Subandh smu. Sy. 3. Bandh smu sy. *Machasa, potthake imni dve
dissanti.
[BJT Page 82] [\x 82/]
8. 1. 2. 9
Pahrda sutta
Eka samaya bhagav verajya viharati naeru pucimanda mle. Atha kho pahrdo asurindo yen
av tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hita k
a bhagav etadavoca: api pana pahrda, [PTS Page 198] [\q 198/] asur mahsamudde abh
iramantti.
Abhiramanti bhante, asur mahsamuddeti:
Kati pana pahrda, mahsamudde acchariy abbhut dhamm ye disv disv asur mahsamudde abhi
i.
Aha bhante, mahsamudde acchariy abbhut dhamm ye disv disv asur mahsamudde abhiramant
me aha?:
1. Mahsamuddo bhante, anupubbaninno anupubbapoo anupubbapabbhro na yatakeneva papto.
Yampi bhante, mahsamuddo anupubbaninno anupubbapoo anupubbapabbhro na yatakeneva papt
o, aya bhante, mahsamudde pahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde
bhiramanti.
2. Puna ca para bhante, mahsamuddo hitadhammo vela ntivattati. Yampi bhante, mah samud
do hitadhammo vela ntivattati, aya bhante, mahsamudde dutiyo acchariyo abbhuto dhammo
ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
3. Puna ca para bhante, mahsamuddo na matena kuapena savasati, ya hoti mahsamudade mat
a kuapa ta khippayeva1 tra vheti, thala ussdeti2 yampi bhante, mahsamuddo na matena
savasati. Ya hoti mahsamudde mata kuapa ta khippa yeva tra vheti, thala ussdeti2
ahsamudde tatiyo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
1. Khippameva machasa 2. Ussreti machasa.
[BJT Page 84] [\x 84/]
4. Puna ca para bhante, y kci mahnadiyo, seyyathda: gag, yamun, aciravat, sarabh, m
amudda patv jahanti purimni nmagottni, mahsamuddotveva [PTS Page 199] [\q 199/] s
akha gacchanti. Yampi bhante, y kci mahnadiyo seyyathda gag yamun aciravat sarabhu
mudda patv jahanti purimni nmagottni, mahsamuddotveva sakha gacchanti. Aya bhante mah
de catuttho acchariyo abbhuto dhammo, ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
5. Puna ca para bhante, y ca1 loke savantiyo mahsamudda appenti, y ca antalikkh dhr pa
tanti, na tena mahsamuddassa natta v pratta v payati, yampi bhante, y ca loke savan
amudda appenti, y ca antalikkh dhr papatanti, na tena mahsamuddassa natta v pratta
a bhante, mahsamudde pacamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mah samudde abh
amanti.
6. Puna ca para bhante, mahsamuddo ekaraso loaraso, yampi bhante, mahsamuddo ekaraso
loaraso, aya bhante, mah samudde chaho acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur ma
dde abhiramanti.
7. Puna ca para bhante, mahsamuddo bahuratano anekaratano2 tatiramni ratanni, seyyat
hda: mutt. Mai, veuriyo, sakho, sil, pava. Rajata, jtarpa, lohitako, masragall
h samuddo bahuratano anekaratano. Tatiramni ratanni, seyyathda mutt, mai, veuriyo, sa
sil, pava, rajata, jtarpa, lohitako, masragalla, aya bhante, mahsamudde [PTS Pag
00/] sattamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
8. Puna ca para bhante, mahsamuddo mahata bhtna vso. Tatirame bht: tim timigal ti
r, ng, gandhabb. Santi mah samudde yojanasatikpi attabhv, dviyojanasatikpi attabhv,
asatikpi attabhv, catuyojanasatikpi attabhv, pacayojanasatikpi attabhv.
1. Y kci. [P. T. S. .] Bahutaratano machasa. 3. Timigalo timirapigalomachasa.
[BJT Page 86] [\x 86/]
Yampi bhante, mahsamuddo mahata bhtna vso. Tatirame bht: timi, timigal timirapigal
ndhabb. Santi mah samudde yojanasatikpi attabhv, dviyojanasatikpi attabhv, tiyojanasat
i attabhv, catuyojanasatikpi attabhv, pacayojanasatikpi attabhv, aya bhante, mah sa
o acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
Ime kho bhante, mahsamudde aha acchariy abbhut dhamm ye disv disv asur mahsamudde ab
ntti.
Api pana bhante, bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramantti?
Abhiramanti pahrda, bhikkh imasmi dhammavinayeti.
Kati pana bhante, imasmi dhammavinaye acchariy abbhut dhamm ye disv disv bhikkh imasmi
hammavinaye abhiramantti, ?
Aha pahrda imasmi dhammavinaye acchariy abbhut dhamm ye disv disv bhikkh imasmi dh
abhiramanti. Katame aha:
1. Seyyathpi pahrda mahsamuddo anupubbaninno anupubbapoo anupubbapabbhro na yatakeneva
papto. [PTS Page 201] [\q 201/] evameva kho pahrda imasmi dhammavinaye anupubba
sikkh anupubbakiriy anupubbapaipad. Na yatakeneva a paivedho. Yampi pahrda, imasmi
aye anupubbasikkh anupubbakiriy anupubbapaipad na yatakeneva apaivedho. Aya pahrda
ammavinaye pahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abh
iramanti.
2. Seyyathpi pahrda, mahsamuddo hitadhammo vela ntivattati, evameva kho pahrda, ya m
sikkhpada paatta ta mama svak jvitahetpi ntikkamanti. Yampi pahrda, may svakna
svak jvitahetupi ntikkamanti. Aya pahrda, imasmi dhammavinaye dutiyo acchariyo abbhut
dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
[BJT Page 88] [\x 88/]
3. Seyyathpi pahrda mahsamuddo na matena kuapena savasati. Ya hoti mahsamudde mata ku
khippaeva1. Tira vheti, thala ussdeti2 evameva kho pahrda, yo so puggalo dusslo ppad
asucisakassarasamcro paicchannakammanto assamao samaapaio abrahmacr brahmacrpai
o kasambujto. Na tena sagho savasati. Atha kho na khippaeva3 sannipatitv ukkhipati. Ki
so hoti majjhe bhikkhusaghassa nisinno. 4 Atha kho so rakva saghamh sagho ca tena. Ya
mpi pahrda yo so puggalo dusslo ppadhammo asuci sakassarasamcro paicchannakammanto ass
ao samaapaio abrahmacr brahmacrpaio antopti avassuto kasambujto, na [PTS Page 20
tena sagho savasati. Atha kho na khippaeva sannipatitv ukkhipati. Kicpi so hoti ma
he bhikkhusaghassa nisinno4 atha kho so rakva saghamh sagho ca tena. Aya pahrda imasm
mmavinaye tatiyo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abh
iramanti.
4. Seyyathpi pahrda, ykci mah nadiyo, seyyathda: gag yamun aciravat sarabhu mah,
tv jahanti purimni nmagottni, mahsamuddotveva sakha gacchanti evameva kho pahrda, cat
va, khattiy brhma vess sudd, te tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya
ti purimni nmagottni. 'Sama sakyaputtiy' tveva sakha gacchanti, yampi pahrda cattro
iy brhma vess sudd. Te tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajitv ja
mni nmagottni, 'sama sakyaputtiy' tveva sakha gacchanti. Aya pahrda, imasmi dhamma
uttho acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
1. Khippameva machasa 2. Ussreti machasa. 3. Khippameva na machasa. 4. Sannisinno
machasa.
[BJT Page 90] [\x 90/]
5. Seyyathpi pahrda, y ca loke savantiyo mahsamudda appenti y ca antalikkh dhr papat
Na tena mahsamuddassa natta v pratta v payati evameva kho pahrda, bahu cepi bhikkh
nibbnadhtuy parinibbyanti. Na tena nibbnadhtuy natta v pratta v payati. Yampi
kh anpdisesya nibbnadhtuy [PTS Page 203] [\q 203/] parinibbyanti, na tena nibbna
atta v pratta v payati. Aya pahrda, imasmi dhammavinaye pacamo acchariyo abbhuto
v disv bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
6. Seyyathpi pahrda, mahsamuddo ekaraso loaraso, evameva kho pahrda, aya dhammavinayo
araso vimuttiraso, yampi pahrda, aya dhammavinayo ekaraso vimuttiraso, aya pahrda imas
mi dhammavinaye chaho acchariyo abbhuto dhammo, ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinay
abhiramanti.
7. Seyyathpi pahrda, mahsamuddo bahuratano anekaratano, tatiramni ratanni, seyyathda,
tt mai veuriyo sakho sil pava rajata jtarpa lohitako masragalla. Evameva kho pa
ayo bahuratano anekaratano, tatiramni ratanni: seyyathda, cattro satipahn, cattro sa
dhn cattro iddhipd pacindriyni paca balni satta bojjhag ariyo ahagiko maggo. Yam
ammavinayo bahuratano anekaratano, tatiramni ratanni seyyathda: cattro satipahn catt
mappadhn cattro iddhipd pacindriyni paca balni satta bojjhag ariyo ahagiko maggo
smi dhammavinaye sattamo acchariyo abbhuto dhammo, ya disv disv bhikkh imasmi dhammavi
naye abhiramanti.
8. Seyyathpi pahrda mah samuddo mahata bhtna vso, tatirame bht: timi timigal tim
ge 204] [\q 204/] asur ng gandhabb, santi mah samudde yojanasatikpi attabhv dviyo
nasatikpi attabhv, tiyojanasatikpi attabhv, catuyojanasatikpi attabhv, pacayojanasat
tabhv.
Evameva kho pahrda, aya dhammavinayo mahata bhtna vso tatirame bht: sotpanto, sot
acchikiriyya paipanno, sakadgm, sakadgmi phalasacchikiriyya paipanno, angm, angm
iriyya paipanno, arah, arahattya paipanno. Yampi pahrda, aya dhammavinaye mahata bht
tirame bht, sotpanno, sotpatti phalasacchikiriyya paipanno, sakadgm, sakadgmiphalas
iyya paipanno, angm, angmi phalasacchikiriyya paipanno, arah, arahattya paipanno,
asmi dhammavinaye ahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavina
abhiramanti.
Ime kho pahrda, imasmi dhammavinaye aha acchariy abbhut dhamm ye disv disv bhikkh i
mmavinaye abhiramantti.
8. 1. 2. 10.
Uposatha sutta.
Eka samaya bhagav svatthiya viharati pubbrme migramtupsde. Tena kho pana samayena b
ahuposathe bhikkhusaghaparivuto nisinno hoti. Atha kho yasm nando abhikkantya rattiy n
ikkhante pahame yme uhysan ekasa uttarsaga karitv yena bhagav tenajali pamet
Abhikkant bhante ratti nikkhanto pahamo ymo, ciranisinno bhikkhusagho, uddisatu bhan
te bhagav bhikkhna ptimokkhanti. Eva vutte bhagav tuh ahosi. Dutiyampi [PTS Page 205]
q 205/] kho yasm nando abhikkantya rattiy nikkhante majjhime yme uhysan ekasa
itv yena bhagav tenajali pametv bhagavanta etadavoca:
[BJT Page 94] [\x 94/]
Abhikkant bhante, ratti nikkhanto majjhimo ymo, ciranisinno bhikkhusagho, uddisatu
bhante, bhagav bhikkhna ptimokkhanti, dutiyampi kho bhagav tuh ahosi, tatiyampi kho ya
ando abhikkantya rattiy nikkhante pacchime yme uddhaste arue nandimukhiy rattiy uhys
uttarsaga karitv yena bhagav tenajali pametv bhagavanta etadavoca: "abhikkant bhan
nikkhanto pacchimo ymo uddhasta arua nandimukh ratti, ciranisinno bhikkhusagho uddisa
tu bhante, bhagav bhikkhna ptimokkhanti. Aparisuddh nanda paristi. Atha kho yasmato mo
allnassa etadahosi: ka nu kho bhagav puggala sandhya evamha: 'aparisuddh nanda paris'
Atha kho yasm mahmoggallno sabbvanta bhikkhusagha cetas ceto paricca manasksi.
Addas kho yasm mahmoggallno ta puggala dussla ppadhamma asuci sakassarasamcra
ssamaa samaapaia abrahmacri brahmacrpaia antopti avassuta kasambujta majjh
isvna uhysan yena so puggalo tenupasakami. Upasakamitv ta puggala etadavoca: uheh
bhagavat, natthi te bhikkhhi saddhi savsoti.
Eva vutte so puggalo tuh ahosi. Dutiyampi kho yasm mahmoggallno ta puggala etadavoca:
vuso1 dihosi bhagavat, natthi te bhikkhhi saddhi savsoti. Dutiyampi kho so puggalo tu
osi. Tatiyampi kho yasm mahmoggallno ta puggala etadavoca: [PTS Page 206] [\q 206/]
uhehi vuso, dihosi bhagavat, natthi te bhikkhhi saddhi savsoti, tatiyampi kho so
o tuh ahosi.
Atha kho yasm mah moggallno ta puggala bhya gahetv bahidvrakohak nikkhmetv sc
v tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta etadavoca:
1. Uhehvuso machasa.
[BJT Page 96] [\x 96/]
Nikkhmito so bhante puggalo may, parisuddh paris, uddisatu bhante bhagav bhikkhna ptim
khanti.
Acchariya moggallna, abbhuta moggallna, yva bh gahapi nma so moghapuriso gamessatt
o bhagav bhikkh mantesi, tumhevadni bhikkhave, uposatha, 2 kareyytha. Ptimokkha uddise
ha. Nadnha bhikkhave, ajjatagge uposatha karissmi. Ptimokkha uddisissmi. Ahnameta
anavakso ya tathgato aparisuddhya parisya3 uposatha kareyya ptimokkha uddiseyya.
Ahime bhikkhave, mahsamudde acchariy abbhut dhamm ye disv disv asur mahsamudde abhir
. Katame aha:
1. Mahsamuddo bhikkhave, anupubbaninno anupubbapoo anupubbapabbhro na yatakeneva papt
o. Yampi bhikkhave, mahsamuddo anupubbaninno anupubbapoo anupubbapabbhro na yatakene
va papto, aya bhikkhave, mahsamudde pahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur
hsamudde abhiramanti.
2. Puna ca para bhikkhave, mahsamuddo hitadhammo vela ntivattati. Yampi bhikkhave, ma
hsamuddo hitadhammo vela ntivattati, aya bhikkhave, mahsamudde dutiyo acchariyo abbhut
o dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
3. Puna ca para bhikkhave, mahsamuddo na matena kuapena savasati, ya hoti mahsamudde m
ata kuapa ta khippayeva1 tra vheti, thala ussdeti2. Yampi bhikkhave, mahsamuddo na
uapena savasati. Ya hoti mahsamudde mata kuapa ta khippa yeva tra vheti, thala us
kkhave, mahsamudde tatiyo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhira
manti.
4. Puna ca para bhikkhave, y kci mahnadiyo, seyyathda: gag, yamun, aciravat. Sarabh
ah samudda patv jahanti purimni nmagottni, mahsamuddotveva sakha gacchanti. Yampi bhi
ve, y kci mah nadiyo, seyyathda gag, yamun, aciravat, sarabhu, mah, t mahsamudda
purimni nmagottni, mahsamuddotveva sakha gacchanti. Aya bhikkhave mahsamudde catuttho
chariyo abbhuto dhammo, ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
5. Puna ca para bhikkhave, y ca1 loke savantiyo mahsamudda appenti, y ca antalikkh dhr
apatanti, na tena mahsamuddassa natta v pratta v payati, yampi bhikkhave, y ca loke
yo mahsamudda appenti, y ca antalikkh dhr papatanti, na tena mahsamuddassa natta v p
ayati, aya bhikkhave, mahsamudde pacamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur m
dde abhiramanti.
6. Puna ca para bhikkhave, mahsamuddo ekaraso loaraso, yampi bhikkhave, mahsamuddo e
karaso loaraso, aya bhikkhave, mahsamudde chaho acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv
ur mahsamudde abhiramanti.
7. Puna ca para bhikkhave, mahsamuddo bahuratano anekaratano tatiramni ratanni, seyy
athda: mutt. Mai, veuriyo, sakho, sil, pava. Rajata, jtarpa, lohitako, masraga
e, mah samuddo bahuratano anekaratano. Tatiramni ratanni, seyyathda mutt, mai, veuriyo
sakho, sil, pava, rajata, jtarpa, lohitako, masragalla, aya bhikkhave, mahsamudd
ariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
8. Puna ca para bhikkhave, mahsamuddo mahata bhtna vso. Tatirame bht: tim timigal
4. , [PTS Page 207] [\q 207/] asur, ng, gandhabb. Santi mahsamudde yojanasatikpi
attabhv, dviyojanasatikpi attabhv, tiyojanasatikpi attabhv, catuyojanasatikpi attabh
ojanasatikpi attabhv.
Yampi bhikkhave, mahsamuddo mahata bhtna vso. Tatirame bht: tim timigal timirapig
ndhabb. Santi5 mah samudde yojanasatikpi attabhv, dviyojanasatikpi attabhv, tiyojanasa
kpi attabhv, catuyojanasatikpi attabhv, pacayojanasatikpi attabhv, aya bhikkhave, m
e ahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv asur mahsamudde abhiramanti.
Ime kho bhikkhave, mahsamudde aha acchariy abbhut dhamm ye disv disv6 asur mahsamudd
ramanti.
1. gamissatti smu. 2. Bhikkhave ito para uposatha v 3. Uposatha kareyya machasa na
imi timigalo timirapigalo machasa. 5. Vasanti mahsamudde machasa 6. Ya disv disv ma
asa.
[BJT Page 98] [\x 98/]
Evameva kho bhikkhave, aha imasmi dhammavinaye acchariy abbhut dhamm ye disv disv bhik
imasmi dhammavinaye abhiramanti,
Katame aha:
1. Seyyathpi bhikkhave mahsamuddo anupubbaninno anupubbapoo anupubbapabbhro na yatake
neva papto. Evameva kho bhikkhave, imasmi dhammavinaye anupubbasikkh anupubbakiriy a
nupubbapaipad. Na yatakeneva apaivedho. Yampi bhikkhave, imasmi dhammavinaye anupubbas
kh anupubbakiriy anupubbapaipad na yatakeneva apaivedho. Aya bhikkhave, imasmi dham
pahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
2. Seyyathpi bhikkhave, mahsamuddo hitadhammo vela ntivattati, evameva kho bhikkhave,
ya may svakna sikkhpada paatta ta mama svak jvitahetpi ntikkamanti. Yampi bhi
khpada paatta ta mama svak jvitahetpi ntikkamanti. Aya bhikkhave, imasmi dhammavi
acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
3. Seyyathpi bhikkhave mahsamuddo na matena kuapena savasati. Ya hoti mahsamudde mata k
uapa ta khippaeva1. Tra vheti, thala ussdeti. Evameva kho bhikkhave, yo so puggalo d
adhammo asucisakassarasamcro paicchannakammanto assamao samaapaio abrahmacr brahmac
avassuto kasambujto. Na tena sagho savasati. Atha kho na khippaeva. Sannipatitv ukkhip
ati. Kicpi so hoti majjhe bhikkhusaghassa nisinno. Atha kho so rakva saghamh sagho ca
na. Yampi bhikkhave yo so puggalo dusslo ppadhammo asuci sakassarasamcro paicchannakam
manto assamao samaapaio abrahmacr brahmacrpaio antopti avassuto kasambujto, na t
ti. Atha kho na khippaeva sannipatitv ukkhipati. Kicpi so hoti majjhe bhikkhusaghassa n
isinno. Atha kho so rakva saghamh sagho ca tena. Aya bhikkhave imasmi dhammavinaye tati
yo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
4. Seyyathpi bhikkhave, y kci mah nadiyo, seyyathda: gag, yamun, aciravat, sarabhu,
ahsamudda patv jahanti purimni nmagottni, mahsamuddotveva sakha gacchanti evameva kho
kkhave, cattrome va, khattiy, brhma, vess sudd, te tathgatappavedite dhammavinaye a
iya pabbajitv jahanti purimni nmagottni. "Sama sakyaputtiy'tveva sakha gacchanti, ya
ikkhave, cattrome va khattiy, brhma, vess, sudd. Te tathgatappavedite dhammavinaye
griya pabbajitv jahanti purimni nmagottni, 'sama sakyaputtiytveva sakha gacchanti.
have, imasmi dhammavinaye catuttho acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasm
i dhammavinaye abhiramanti.
5. Seyyathpi bhikkhave, y ca loke savantiyo mahsamudda appenti y ca antalikkh dhr papa
nti. Na tena mahsamuddassa natta v pratta v payati evameva kho bhikkhave, bah cepi
updisesya nibbnadhtuy parinibbyanti. Na tena nibbna dhtuy natta v pratta v pa
, bah cepi bhikkh anpdisesya nibbnadhtuy parinibbyanti, na tena nibbnadhtuy natta
Aya bhikkhave, imasmi dhammavinaye pacamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh
imasmi dhammavinaye abhiramanti.
6. Seyyathpi bhikkhave, mahsamuddo ekaraso loaraso, evameva kho bhikkhave, aya dhamm
avinayo ekaraso vimuttiraso, yampi bhikkhave, aya dhammavinayo ekaraso vimuttiras
o, aya bhikkhave imasmi dhammavinaye chaho acchariyo abbhuto dhammo, ya disv disv bhikk
h imasmi dhammavinaye abhiramanti.
7. Seyyathpi bhikkhave, mahsamuddo bahuratano anekaratano, tatiramni ratanni, seyyat
hda, mutt mai veuriyo sakho sil pava rajata jtarpa lohitako masragalla. Evame
a dhammavinayo bahuratano anekaratano, tatiramni ratanni: seyyathda, cattro satipahn
sammappadhn cattro iddhipd pacindriyni paca balni satta bojjhag ariyo ahagiko m
ikkhave, aya dhammavinayo bahuratano anekaratano, tatiramni ratanni seyyathda: cattro
satipahn cattro sammappadhn cattro iddhipd pacindriyni paca balni satta bojjhag
. Aya bhikkhave, imasmi dhammavinaye sattamo acchariyo abbhuto dhammo, ya disv disv b
hikkh imasmi dhammavinaye abhiramanti.
8. Seyyathpi bhikkhave mah samuddo mahata bhtna vso tatirame bht: 1 "timi timigal
asur ng gandhabb, 2 santi mah samudde yojanasatikpi attabhv dviyojanasatikpi attabhv
anasatikpi attabhv, catuyojanasatikpi attabhv, pacayojanasatikpi [PTS Page 208] [\q 20
] attabhv.
Evameva kho bhikkhave, aya dhammavinayo mahata bhtna vso tatirame bht: sotpanno, sot
alasacchikiriyya paipanno, sakadgm, sakadgmi phalasacchikiriyya paipanno, angm an
ikiriyya paipanno, arah, arahattya paipanno, yampi bhikkhave, aya dhammavinaye mahata b
htna vso, tatirame bht sotpanno, sotpattiphalasacchikiriyya paipanno, sakadgm, s
hikiriyya paipanno, angm, angmi phalasacchikiriyya paipanno, arah, arahattya paipa
ikkhave imasmi dhammavinaye ahamo acchariyo abbhuto dhammo ya disv disv bhikkh imasmi
ammavinaye abhiramanti.
Ime kho bhikkhave, imasmi dhammavinaye aha acchariy abbhut dhamm ye disv disv bhikkh
mi dhammavinaye abhiramantti.
Mahvaggo dutiyo.
Tatruddna
Verajosho ja khalukena malni ca
Dteyya dve ca bandhan pahrdo uposathoti,
1. Timi timigalo timirapigalo machasa
2. Vasanti machasa.
[BJT Page 100] [\x 100/]
3. Gahapativaggo
8. 1. 3. 1
Veslika-ugga sutta
Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kuagraslya tatra kho bhagav bhikkh ma
oti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Ahahi bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngata ugga gahapati veslika dhre
Idamavoca [PTS Page 209] [\q 209/] bhagav, ida vatvna sugato uhysan vihra pvi
kho aataro bhikkhu pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena uggassa gahapatino ves
ssa nivesana tenupasakami.
Upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho uggo gahapati vesliko yena so bhikkhu tenupasa
mi. Upasakamitv ta bhikkhu abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho ugga gaha
ka so bhikkhu etadavoca:
Ahahi kho tva gahapati, acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat vykato. Kat
ame te gahapati, aha acchariy abbhut dhamm yehi tva samanngato bhagavat vykatoti.
Na kho aha bhante, jnmi katamehi ahahi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat vykato.
i ca bhante, ye me aha acchariy abbhut dhamm savijjanti te suhi, sdhuka manasikarohi
smti.
Eva gahapatti kho so bhikkhu uggassa gahapatino veslikassa paccassosi. Uggo gahapat
i vesliko etadavoca:
[BJT Page 102] [\x 102/]
1. Yadha bhante, bhagavanta pahama duratova addasa sahadassaneneva me bhante bhagavato
citta pasdi. Aya kho me bhante pahamo acchariyo abbhuto dhammo savijjati.
2. So kho aha bhante, pasannacitto bhagavanta payirupsi. Tassa me bhagav nupubbkatha k
hesi, seyyathda:dnakatha slakatha saggakatha kmna dnava okra sakilesa nekkham
d ma bhagav asi kallacitta muducitta vinvaraacitta udaggacitta pasannacitta, atha
Page 210] [\q 210/] smukkasik dhammadesan, ta paksesi, dukkha samudaya nirodha
a. Seyyathpi nma suddha vattha apagatakaka sammadeva rajana patigaheyya, evameva kho
smi yeva sane viraja vtamala dhammacakkhu udapdi, ya kici samudayadhamma sabba ta
mmanti.
So kho aha bhante, dihadhammo pattadhammo viditadhammo pariyoghadhammo tiavicikiccho vi
gatakathakatho vesrajjappatto aparappaccayo satthussane tattheva buddhaca dhammaca sag
haca saraa agamsi. Brahmacariyapacamni ca sikkhpadni samdiyi. Aya kho me bhante, d
ariyo abbhuto dhammo savijjati.
3. Tassa mayha bhante, catasso komriyo pajpatiyo ahesu. Atha khvha bhante, yena t pajp
iyo tenupasakami. Upasakamitv t pajpatiyo etadavoca: may kho bhaginiyo brahmacariyapa
sikkhpadni samdinnni. Y icchati s idheva bhoge ca bhujatu! Puni ca karotu! Sakni v
chatu! Hoti v pana purisdhippy, kassa vo dammti. Eva vutte s bhante jeh pajpat ma
itthanmassa ma ayyaputta purisassa dehti.
Atha khvha bhante, ta purisa pakkospetv vmena hatthena pajpati gahetv dakkhiena hat
ikra gahetv tassa purisassa onojesi. Komri kho panha bhante, dra pariccajanno nbhi
a aathatta. Aya kho me bhante, tatiyo acchariyo dhammo savijjati.
[BJT Page 104] [\x 104/]
4. Savijjanti [PTS Page 211] [\q 211/] kho pana me bhante, kule bhog. Te ca k
ho appaivibhatt slavantehi kalyadhammehi. Aya kho me bhante, catuttho acchariyo abbhut
o dhammo savijjati.
5. Ya kho pana aha bhante, bhikkhu payirupsmi, sakkaccayeva payirupsmi no asakkacca.
ho me bhante, pacamo acchariyo abbhuto dhammo savijjati.
6. So ce1 me bhante, yasm dhamma deseti sakkacca yeva sumi, no asakkacca. No ce me so
sm dhamma deseti ahamassa dhamma desemi. Aya kho me bhante, chaho acchariyo abbhuto dh
ammo savijjati.
7. Anacchariya kho pana ma bhante, devat upasakamitv rocenti: svkkhto gahapati, bhagav
dhammoti. Eva vutte aha bhante, t devat eva vadmi: vadeyytha v eva kho tumhe devat n
eyytha, atha kho svkkhto bhagavat dhammoti, na kho panha bhante, abhijnmi tatonidna
sa uati, ma v devat upasakamanti aha v devathi sallapmti. Aya kho me bhante, satt
o abbhuto dhammo savijjati.
8. Ynimni bhante, bhagavat desitni pacorambhgiyni sayojanni, nha tesa kici attani
upassmti. Aya kho me bhante, ahamo acchariyo abbhuto dhammo savijjati.
Ime [PTS Page 212] [\q 212/] kho bhante, aha acchariy abbhut dhamm savijjanti. No
ca kho aha jnmi. Katamehipaha ahahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat
vykatoti.
Atha kho so bhikkhu uggassa gahapatino veslikassa nivesane piapta gahetv uhysan pak
1. Ca smu.
[BJT Page 106] [\x 106/]
Atha kho so bhikkhu pacchbhatta piaptapaikkanto yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv
avanta abhivdetv ekamanta nisdi ekamanta nisinno kho so bhikkhu yvatako ahosi uggena ga
hapatin veslikena saddhi kathsallpo, ta sabba bhagavato rocesi.
Sdhu sdhu bhikkhu, yath ta uggo gahapati vesliko samm vykaramno vykareyya imeheva bhi
, ahahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato uggo gahapati vesliko may bykato.
Imehi ca pana bhikkhu, acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngata ugga gahapati veslik
a dhrethti.
[BJT Page 106] [\x 106/]
8. 1. 3. 2
Hatthigmaka ugga sutta.
Eka samaya bhagav vajjsu viharati hatthigme. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi bhikkhavo
. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Ahahi bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngata ugga gahapati hatthigmaka d
th'ti. Idamavoca bhagav. Ida vatv sugato uhysan vihra pvisi.
Atha kho aataro bhikkhu pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena uggassa gahapatino
tthigmakassa nivesana tenupasakami. Upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho uggo gaha
hatthigmako yena so bhikkhu tenupasakami. Upasakamitv ta bhikkhu abhivdetv ekamanta
. Ekamanta nisinna kho ugga gahapati hatthigmaka so bhikkhu etadavoca:
Ahahi [PTS Page 213] [\q 213/] kho tva gahapati, acchariyehi abbhutehi dhammeh
i samanngato bhagavat vykato. Katame te gahapati, aha acchariy abbhut dhamm yehi tva
nngato bhagavat vykatoti?
[BJT Page 108] [\x 108/]
Na kho aha bhante, jnmi katamehipaha ahahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato bh
agavat vykato. Apica bhante, ye me aha acchariy abbhut dhamm savijjanti te suhi sdh
ikarohi bhsissmti. Eva gahapatti so bhikkhu uggassa gahapatino hatthigmakassa paccasso
si. Uggo gahapati hatthigmako etadavoca:
1. Yadha bhante, ngavane parivrento bhagavanta pahama duratova addasa. Sahadassaneneva
e bhante, bhagavato citta pasdi. Surmado ca pahyi. Aya kho me bhante, pahamo acchariyo
abbhuto dhammo savijjati.
2. So kho aha bhante, pasannacitto bhagavanta payirupsi. Tassa me bhagav nupubbkatha k
hesi, seyyathda:dnakatha slakatha saggakatha kmna dnava okra sakilesa nekkham
d ma bhagav asi kallacitta muducitta vinvaraacitta udaggacitta pasannacitta, atha
asik dhammadesan, ta paksesi, dukkha samudaya nirodha magga. Seyyathpi nma suddha
atakaka sammadeva rajana patigaheyya, evameva kho me tasmi yeva sane viraja vtamala
cakkhu udapdi, ya kici samudayadhamma sabba ta nirodhadhammanti.
So kho aha bhante, dihadhammo pattadhammo viditadhammo pariyoghadhammo tiavicikiccho vi
gatakathakatho vesrajjappatto aparappaccayo satthussane tattheva [PTS Page 214] [\q
214/] buddha ca dhamma ca sagha ca saraa agamsi. Brahmacariyapacamni ca sikkh
iyi. Aya kho me bhante, dutiyo acchariyo abbhuto dhammo savijjati.
[BJT Page 110] [\x 110/]
3. Tassa mayha bhante, catasso komriyo pajpatiyo ahesu. Atha khvha bhante, yena t pajp
iyo tenupasakami. Upasakamitv t pajpatiyo etadavoca: may kho bhaginiyo brahmacariyapa
sikkhpadni samdinnni. Y icchati s idheva bhoge ca bhujatu! Puni ca karotu! Sakni v
chatu! Hoti v pana purisdhippy, kassa vo dammti. Eva vutte s bhante jeh pajpat ma
itthannmassa ma ayyaputta purisassa dehti. Atha khvha bhante, ta purisa pakkospetv v
atthena pajpati gahetv dakkhiena hatthena bhikra gahetv tassa purisassa onojesi. Kom
panha bhante, dra pariccajanno nbhijnmi cittassa aathatta. Aya kho me bhante, tatiy
iyo dhammo savijjati.
4. Savijjanti kho pana me bhante, kule bhog. Te ca kho appaivibhatt slavantehi kalyadha
mmehi. Aya kho me bhante, catuttho acchariyo abbhuto dhammo savijjati.
5. Ya [PTS Page 215] [\q 215/] kho pana aha bhante, bhikkhu payirupsmi, sakkaccay
eva payirupsmi no asakkacca. So ce me bhante, yasm dhamma deseti sakkacca yeva sumi,
sakkacca. No ce me so yasm dhamma deseti, ahamassa dhamma desemi. Aya kho me bhante, p
acamo acchariyo abbhuto dhammo savijjati.
6. Anacchariya kho pana me bhante, saghe nimantite devat upasakamitv rocenti: asuko ga
hapati, bhikkhu ubhatobhgavimutto, asuko pavimutto, asuko kyasakkh, asuko dihappatto a
ko saddhvimutto, asuko saddhnusr, asuko dhammnusr, asuko slav kalyadhammo, asuko du
ammoti. Sagha kho panha bhante, parivisanto nbhijnmi. Eva citta uppdet: imassa v t
massa v bahukanti. Athakhvha bhante, samacittova demi. Aya kho me bhante, chaho acchar
iyo abbhuto dhammo savijjati.
[BJT Page 112] [\x 112/]
7. Acchariya kho pana me bhante, devat upasakamitv rocenti: 'svkkhto gahapati bhagavat
hammo' ti. Eva vutte aha bhante, t devat eva vadmi. 'Vadeyytha v eva kho tumhe devat
adeyytha, atha kho svkkhto bhagavat dhammo' ti. Na kho panha bhante, abhijnmi tato nid
ittassa uati. Ma v devat upasakamanti. Aha v devathi sallapmti. Aya kho me bhante
chariyo abbhuto dhammo savijjati.
8. Sace [PTS Page 216] [\q 216/] kho panha bhante, bhagavato pahamatara klakareyy
a anacchariya kho paneta ya ma bhagav eva vykareyya; natthi ta sayojana yena sayoj
to uggo gahapati hatthigmako puna ima loka gaccheyyti. Aya kho me bhante, ahamo acchar
o abbhuto dhammo savijjati.
Ime kho bhante, aha acchariy abbhut dhamm savijjanti. No ca kho aha jnmi. Katamehipah
acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat vykatoti.
Atha kho so bhikkhu uggassa gahapatino hatthigmakassa nivesane piapta gahetv uhysan
Atha kho so bhikkhu pacchbhatta piaptapaikkanto yena bhagav tenupasakami.
Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu yvat
ahosi uggena gahapatin hatthigmakena saddhi kathsallpo, ta sabba bhagavato rocesi.
Sdhu sdhu bhikkhu, yath ta uggo gahapati hatthigmako samm vykaramno vykareyya imeheva
kkhu, ahahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato uggo gahapati hatthigmako may v
ykato. Imehi ca pana bhikkhu ahahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngata ugga gaha
pati hatthigmaka dhrethti.
[BJT Page 114] [\x 114/]
8. 1. 3. 3.
Hatthakavaka sutta
Eka samaya bhagav aviya viharati aggave cetiye. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi: bh
i. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Sattahi [PTS Page 217] [\q 217/] bhikkhave, acchariyehi abbhutehi dhammehi
samanngata hatthaka avaka dhretha. Katamehi sattahi:
Saddho bhikkhave, hatthako avako, slav bhikkhave, hatthako avako, hirim bhikkhave, hatt
hako avako, ottapp bhikkhave, hatthako avako. Bahussuto bhikkhave, hatthako avako. Cga
hikkhave, hatthako avako, paav bhikkhave, hatthako avako. Imehi kho bhikkhave, sattahi
acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngata hatthaka avaka dhrethti, idamavoca bhagav.
atv sugato uhysan vihra pvisi.
Atha kho aataro bhikkhu pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena hatthakassa avaka
vesana tenupasakami. Upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho hatthako avako yena so
u tenupasakami. Upasakamitv ta bhikkhu abhivdetv ekamanta nisdi, ekamanta nisinna k
aka avaka so bhikkhu etadavoca: sattahi kho tva vuso, acchariyehi abbhutehi dhammehi s
amanngato bhagavat vykato. Katamehi sattahi:
Saddho bhikkhave, hatthako avako, slav bhikkhave, hatthako avako, hirim bhikkhave hatth
ako avako, ottapp bhikkhave hatthako avako, bahussuto bhikkhave hatthako avako, cgav
khave hatthako avako, paav bhikkhave hatthako avakoti. Imehi kho tva vuso, sattahi ac
iyehi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat vykatoti.
Kaccittha bhante, na koci gih ahosi odtavasanoti?
Na khottha1. vuso, koci gih ahosi odtavasanoti.
Sdhu bhante, yadettha na koci gih ahosi odtavasanoti.
1. Nahettha machasa.
[BJT Page 116] [\x 116/]
Atha kho so bhikkhu hatthakassa avakassa nivesane piapta gahetv uhysan pakkmi. At
ikkhu pacchbhatta piaptapaikkanto yena bhagav tenupasakami. [PTS Page 218] [\q 218/]
upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bha
vanta etadavoca: idhha bhante, pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya yena hatthakassa
ssa nivesana tenupasakami, upasakamitv paatte sane nisdi. Atha kho bhante hatthako
a tenupasakami. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta nisdi: ekamanta nisinna kho aha
tthaka avaka etadavoca.
Sattahi kho tva vuso, acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat vykato. Kata
mehi sattahi: saddho bhikkhave, hatthako avako, slav bhikkhave, hatthako avako, hirim b
hikkhave, hatthako avako, ottapp bhikkhave, hatthako avako, bahussuto bhikkhave, hatt
hako avako, cgav bhikkhave, hatthako avako, paav bhikkhave, hatthako avakoti. Imehi
uso, sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samanngato bhagavat vykatoti.
Eva vutte bhante, hatthako avako ma etadavoca: kaccittha bhante, na koci gih ahosi odt
avasanoti. Na khottha vuso, koci gih ahosi odta vasanoti. Sdhu bhante, yadettha na k
oci gih ahosi odtavasanoti.
Sdhu sdhu bhikkhu, appiccho so bhikkhu kulaputto santeyeva attani kusale dhamme na
icchati parehi yamne, tena hi tva bhikkhu, iminpi ahamena acchariyena abbhutena dhamme
na samanngata hatthaka avaka dhrehi yadida appicchatyti.
8. 1. 3. 4
Hatthakavaka sagahavatthu sutta
Eka samaya bhagav aviya viharati aggave cetiye. Atha kho hatthako avako pacamattehi
tehi [PTS Page 219] [\q 219/] parivuto yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bh
agavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho hatthaka avaka bhagav etad
[BJT Page 118] [\x 118/]
Mahat kho tyya hatthaka, paris, katha pana tva hatthaka, ima mahati parisa sagahh
nte, bhagavat desitni cattri sagahavatthni tenha ima parisa sagahmi. Aha bhante,
na sagahetabbo' ti, ta dnena sagahmi. Ya jnmi 'aya peyyavajjena sagahetabbo' ti ta
ena sagahmi, ya jnmi 'aya atthacariyya sagahetabbo' ti ta atthacariyya sagahmi,
tatya sagahetabbo' ti ta samnattatya sagahmi, savijjanti kho pana me bhante, kule bho
ddassa kho no tath sotabba maantti, .
Sdhu sdhu hatthaka, yoni kho tyya hatthaka, mahati parisa sagahetu, yehi keci hatthaka
attamaddhna parisa sagahesu, sabbe te imeheva cathi sagahavatthhi mahati parisa sa
i hi keci hatthaka, angatamaddhna mahati parisa sagahessanti sabbe te imeheva cathi sa
havatthuhi mahati parisa sagahissanti.
Yepi hi keci hatthaka, etarahi mahati parisa sagahanni sabbe te imeheva cathi sagahava
tthhi mahati parisa sagahantti. Atha kho hatthako avako bhagavat dhammiy kathya san
samdapito samuttejito sampahasito uhysan bhagavanta abhivdetv padakkhia katv pakk
[PTS Page 220] [\q 220/]
Atha kho bhagav acirapakkante hatthake avake bhikkh mantesi: ahahi bhikkhave, acchariye
hi abbhutehi dhammehi samanngata hatthaka avaka dhretha, katamehi ahahi: saddho bhikk
, hatthako avako, slav bhikkhave, hatthako avako, hirim bhikkhave, hatthako avako, ot
bhikkhave, hatthako avako, bahussuto bhikkhave, hatthako avako, cgav bhikkhave, hattha
ko avako, paav bhikkhave, hatthako avako. Imehi kho bhikkhave, ahahi acchariyehi abbh
i dhammehi samanngata hatthaka avaka dhrethti.
[BJT Page 120] [\x 120/]
8. 1. 3. 5
Mahnma sutta
Eka samaya bhagav sakkesu viharati kapilavatthusmi nigrodhrme, atha kho mahnmo sakko y
a bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nis
ho mahnmo sakko bhagavanta etadavoca:
Kittvat nu kho bhante, upsako hotti:
Yato kho mahnma, buddha saraa gato hoti, dhamma saraa gato hoti, sagha saraa gato
t kho mahnma, upsako hotti.
Kittvat pana bhante, upsako slav hotti:
Yato kho mahnma, upsako ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micc
, musvd paivirato hoti, surmerayamajjapamdahn paivirato hoti. Ettvat kho mahnma

Kittvat pana bhante, upsako attahitya paipanno hoti no parahityti:
Yato [PTS Page 221] [\q 221/] kho mahnma, upsako attan saddhsampanno hoti, no pa
ra saddhsampadya samdapeti. Attan slasampanno hoti, no para slasampadya samdapeti. A
sampanno hoti, no para cgasampadya samdapeti. Attan bhikkhna dassanakmo hoti, no para
kkhna dassane samdapeti. Attan saddhamma sotukmo hoti, no para saddhammasavae samdape
Attan sutna dhammna dhraajtiko hoti, no para dhammadhraya samdapeti. Attan1 dhat
rikkh hoti no para atthpaparikkhya samdapeti. Attan atthamaya dhammamaya dhammnud
hoti, no para dhammnudhammapaipattiy samdapeti. Ettvat kho mahnma upsako attahitya
hoti no parahityti.
1. Attanva machasa.
[BJT Page 122] [\x 122/]
Kittvat pana bhante, upsako attahitya ca paipanno hoti, parahitya cti:
Yato kho mahnma upsako attan ca saddhsampanno hoti paraca saddhsampadya samdapeti. At
a slasampanno hoti, paraca slasampadya samdapeti. Attan ca cgasampanno hoti, paraca c
mpadya samdapeti, attan ca bhikkhna dassanakmo hoti, paraca bhikkhna dassane samdape
tan ca saddhamma sotukmo hoti, paraca saddhammasavae samdapeti. Attan ca sutna dhamm
iko hoti, paraca dhammadhraya samdapeti. Attan ca dhatna dhammna atthparikkh hoti
aparikkhya samdapeti. Attan ca atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipanno hoti, par
udhammapaipattiy samdapeti. Ettvat kho mahnma, upsako attahitya ca paipanno hoti par
cti.
8. 1. 3. 6.
Jvaka sutta
Eka samaya bhagav rjagahe viharati jvakambavane. Atha kho jvako komrabhacco yena bhagav
tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi, ekamanta nisinno kho j
komrabhacco bhagavanta etadavoca:
Kittvat nu kho bhante upsako hotti:
Yato kho jvaka, buddha saraa gato hoti, dhamma saraa gato hoti, sagha saraa gato ho
t kho jvaka, upsako hotti.
Kittvat pana bhante, upsako slav hotti:
Yato kho jvaka, upsako ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti, kmesu micch
, musvd paivirato hoti, surmerayamajjapamdahn paivirato hoti. Ettvat kho jvaka,

[BJT Page 124] [\x 124/]
Kittvat pana bhante, upsako attahitya paipanno hoti no parahityti:
Yato [PTS Page 223] [\q 223/] kho jvaka, upsako attan saddhsampanno hoti, no pa
ra saddhsampadya samdapeti. Attan slasampanno hoti, no para slasampadya samdapeti. A
sampanno hoti, no para cgasampadya samdapeti, attan bhikkhna dassanakmo hoti, no para
kkhna dassane samdapeti. Attan saddhamma sotukmo hoti, no para saddhammasavae samdape
Attan sutna dhammna dhraajtiko hoti, no para dhammadhraya samdapeti. Attan dhat
ikkh hoti, no para atthpaparikkhya samdapeti. Attan atthamaya dhammamaya dhammnud
hoti, no para dhammnudhammapaipattiy samdapeti. Ettvat kho jvaka upsako attahitya p
hoti no parahityti.
Kittvat pana bhante, upsako attahitya ca paipanno hoti, parahitya cti:
Yato kho jvaka, upsako attan ca saddhsampanno hoti, paraca saddhsampadya samdapeti. At
n ca slasampanno hoti, paraca slasampadya samdapeti. Attan ca cgasampanno hoti, parac
sampadya samdapeti, attan ca bhikkhna dassanakmo hoti, paraca bhikkhna dassane samda
Attan ca saddhamma sotukmo hoti, paraca saddhammasavae samdapeti. Attan ca sutna dham
aajtiko hoti, paraca dhammadhraya samdapeti. Attan ca dhatna dhammna atthpaparikk
atthpaparikkhya samdapeti. Attan ca atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipanno hot
hammnudhammapaipattiy samdapeti. Ettvat kho jvaka, upsako attahitya ca paipanno hoti
itya cti.
8. 1. 3. 7
Bala sutta
(Svatthinidna)
Ahimni bhikkhave, balni, katamni aha: ruabal bhikkhave, drak, kodhabalo mtugmo,
ariyabal rjno, ujjhattibal bl, nijjhattibal1 pait, paisakhnabal bahussut, khant
kho bhikkhave, ahabalnti.
1. Nijjhantibal smu.
[BJT Page 126] [\x 126/]
8. 1. 3. 8
Khsavabala sutta
(Svatthinidna)
Atha kho yasm sriputto yena bhagav tenupasakami upasakamitv bhagavanta abhivdetv eka
isdi. Ekamanta nisinna kho yasmanta sriputta [PTS Page 224] [\q 224/] bhagav etad
oca:
Kati nukho sriputta, khsavassa bhikkhuno balni, yehi balehi samanngato khsavo bhikkhu
khaya paijnti kh me savti?
Aha bhante, khsavassa bhikkhuno balni yehi balehi samantgato khsavo savna khaya
atamni aha:
1. Idha bhante, khsavassa bhikkhuno aniccato sabbe sakhr yathbhta sammappaya sudi
bhante khsavassa bhikkhuno aniccato sabbe sakhr yathbhta sammappaya sudih hont
, khsavassa bhikkhuno bala hoti, ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khaya paij
2. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno agrakspam km yathbhta sammappaya
te, khsavassa bhikkhuno agrakspam km yathbhta sammappaya sudih honti, idamp
no bala hoti, ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khaya paijnti kh me savti.
3. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno vivekaninna citta hoti. Vivekapoa vivekapa
hra vavakaha1 nekkhammbhirata vyantbhta sabbaso savahnyehi dhammehi, yampi bhan
huno vivekaninta citta hoti vivekapoa vivekapabbhra vavakaha nekkhammbhirata vyant
savahnyehi dhammehi, idampi bhante, khsavassa bhikkhuno bala hoti, ya bala gamma
u savna khaya paijnti kh me savti.
1. Vivekaha machasa.
[BJT Page 128] [\x 128/]
4. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno cattro satipahn bhvit honti subhvit.
, khsavassa [PTS Page 225] [\q 225/] bhikkhuno cattro satipahn bhvit honti subh
mpi bhante, khsavassa bhikkhuno bala hoti ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khay
i.
5. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno cattro iddhipd bhvit honti subhvit. Yam
e khsavassa bhikkhuno cattro iddhipd bhvit honti subhvit, idampi bhante, khsavass
bala hoti ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khaya paijnti, kh me savti.
6. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno pacindriyni bhvitni honti subhvitni. Yam
nte khsavassa bhikkhuno pacindriyni bhvitni honti subhvitni, idampi bhante, khsava
uno bala hoti ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khaya paijnti, kh me savti
7. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno sattabojjhag bhvit honti subhvit. Yampi
khsavassa bhikkhuno sattabojjhag bhvit honti subhvit, idampi bhante, khsavassa bh
la hoti ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khaya paijnti, kh me savti.
8. Puna ca para bhante, khsavassa bhikkhuno ariyo ahagiko maggo bhvito hoti subhvito.
pi bhante khsavassa bhikkhuno ariyo ahagiko maggo bhvito hoti subhvito, idampi bhante,
hsavassa bhikkhuno bala hoti ya bala gamma khsavo bhikkhu savna khaya paijnti
Imni kho bhante, aha khsavassa bhikkhuno balni, yehi balehi samanngato khsavo bhikk
aya paijnti kh me savti.
8. 1. 3. 9
Akkhaa sutta
(Svatthinidna)
Khaakicco loko khaakicco lokoti bhikkhave, assutav puthujjano bhsati no ca kho so jnti
khaa v akkhaa v. Ahime bhikkhave, akkha asamay brahmacariyavsya. Katame aha.
1. Idha bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcaraasampan
no sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav. Dhammo ca
desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm sugatappavedito, aya ca puggalo niraya upap
anno hoti. Aya bhikkhave, pahamo akkhao asamayo brahmacariyavsya.
[BJT Page 130] [\x 130/]
2. Puna ca para [PTS Page 226] [\q 226/] bhikkhave, tathgato ca loke uppanno
hoti araha samm sambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath sa
tth devamanussna buddho bhagav. Dhammo ca desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm su
tappavedito, ayaca puggalo tiracchnayoni upapanno hoti. Aya bhikkhave, dutiyo akkhao
asamayo brahmacariyavsya.
3. Puna ca para bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcar
aasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav.
ammo ca desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm sugatappavedito, ayaca puggalo pett
ivisaya upapanno hoti. Aya bhikkhave, tatiyo akkhao asamayo brahmacariyavsya.
4. Puna ca para bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcar
aasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav.
ammo ca desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm sugatappavedito, ayaca puggalo aatara
dghyuka devanikya upapanno hoti. Aya bhikkhave catuttho akkhao asamayo brahmacariyavs
5. Puna ca para bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcar
aasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav.
ammo ca desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm sugatappavedito, ayaca puggalo pacc
antimesu janapadesu paccjto hoti avitresu milakkhesu. Yattha natthi gati bhikkhna bhik
unna upsakna upsikna. Aya bhikkhave pacamo akkhao asamayo brahmacariyavsya.
6. Puna ca para bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcar
aasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav.
ammo ca desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm sugatappavedito, ayaca puggalo majjh
imesu janapadesu paccjto hoti micchdihiko vipartadassano natthi dinna natthi yiha na
uta natthi sukaadukkana kammna phala vipko, natthi aya loko natthi paro loko natthi
i pit natthi satt opaptik natthi loke samaabrhma sammaggat sammpaipann ye imaca l
a saya abhi sacchikatv pavedentti. Aya bhikkhave chaho akkhao asamayo brahmacariyav
[BJT Page 132] [\x 132/]
7. Puna ca para bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcar
aasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav.
ammo ca desyati opasamiko parinibbyiko sambodhagm sugatappavedito, ayaca puggalo majjh
imesu janapadesu paccjto hoti so ca hoti duppao jao elamgo. Na paibalo subhsita dubbh
ssa atthamatu. Aya bhikkhave sattamo akkhao asamayo brahmacariyavsya.
8. Puna ca para bhikkhave, tathgato ca loke uppanno hoti araha samm sambuddho vijjcar
aasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav.
ammo ca na desyati [PTS Page 227] [\q 227/] opasamiko parinibbyiko sambodhagm s
ugatappavedito, ayaca puggalo majjhimesu janapadesu paccjto hoti so ca hoti paav ajao
elamgo paibalo subhsita dubbhsitassa atthamatu. Aya bhikkhave, ahamo akkhao asamay
riyavsya. Ime kho bhikkhave, aha akkha asamay brahmacariyavsya.
Ekova bhikkhave, khao ca samayo ca brahmacariyavsya. Katamo eko: idha bhikkhave, ta
thgato ca loke uppanno hoti, araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anut
taro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagav. Dhammo ca desyati opasamiko par
inibbyiko sambodhagm sugatappavedito. Ayaca puggalo majjhimesu janapadesu paccjto hoti
. So ca hoti paav ajao anelamgo paibalo subhsita dubbhsitassa atthamatu. Aya bhik
khao ca samayo ca brahmacariyavsyti.
1. Manussalbha laddhna saddhamme suppavedite,
Ye khaa ndhigacchanti atinmenti te khaa.
2. Bah hi akkha vutt maggassa antaryik,
Kadci karahaci loke uppajjanti tathgat.
3. Tassida sammkhbhta ya lokasmi sudullabha,
Manussapailbho ca saddhammassa ca desan
Ala vyamitu tattha attakmena jantun.
[BJT Page 134] [\x 134/]
4. Katha [PTS Page 228] [\q 228/] vija saddhamma khao ve m upaccag
Khatt hi socanti nirayamhi samappit.
5. Idha ceva na virdheti saddhammassa niymata,
Vijova attattho ciratta anutapessati.
6. Avijjnivuto poso saddhamma apardhiko,
Jtimaraasasra cira paccanubhossati.
7. Ye ca laddh manussatta saddhamme suppavedite,
Akasu tattha vacana karissanti karonti v.
8. Khaa paccavidu loke brahmacariya anuttara,
Ye magga paipajjisu tathgatappavedita.
9. Ye savar cakkhumat desitdiccabandhun,
Tesu gutto sad sato vihare anavassuto.
10. Sabbe anusaye chetv mradheyya sarnuge,
Te ve pragat loke ye patt savakkhayanti.
8. 1. 3. 10
Anuruddha sutta
Eka samaya bhagav bhaggesu viharati susumragire bhesakalvane migadye. Tena kho pana sam
ayena yasm anuruddho cetsu viharati pcnavasadye. Atha kho yasmato anuruddhassa rahogat
sa patisallnassa eva cetaso parivitakko udapdi:
[BJT Page 136] [\x 136/]
Appicchassya dhammo nya dhammo mahicchassa, santuhassya dhammo [PTS Page 229] [\q 229/
nya dhammo asantuhassa, pavivittassya dhammo nya dhammo sagaikrmassa. raddha
ammo nya dhammo kustassa, upahitasatissya dhammo nya dhammo muhassatissa, samhitas
a dhammo asamhitassa, pavato aya dhammo, nya dhammo duppaassti.
Atha kho bhagav yasmato anuruddhassa cetas cetoparivitakkamaya seyyathpi nma balav pu
sammijita v bha pasreyya, pasrita v bha sammijeyya evameva bhaggesu susumragire
igadye antarahito cetsu pcnavasadye yasmato anuruddhassa sammukhe pturahosi.
Nisdi bhagav paatte sane yasmpi kho anuruddho bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi.
isinna kho yasmanta anuruddha bhagav etadavoca: sdhu sdhu anuruddha, sdhu kho tva anu
ha, ya ta mahpurisavitakka vitakkesi: appicchassya dhammo nya dhammo mahicchassa, sant
sya dhammo nya dhammo asantuhassa, pavivittassya dhammo nya dhammo sagaikrmassa,
a dhammo nya dhammo kustassa, upahitasatissya dhammo nya dhammo muhassatissa, sam
o nya dhammo asamhitassa, paavato aya dhammo nya dhammo duppaassti.
[BJT Page 138] [\x 138/]
Tena hi tva anuruddha, imampi ahama mahpurisavitakka vitakkehi: nippapacrmassya dha
apacaratino nya dhammo papacrmassa papacaratinoti.
Yato kho tva anuruddha, ime ahamahpurisavitakke vitakkessasi, tato tva anuruddha, yvad
eva kakhissasi vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi [PTS Page 230] [\q 230/]
savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharissasi.
Yato kho tva anuruddha, ime ahamahpurisavitakke vitakkessasi tato tva anuruddha, yvade
va kakhissasi vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka
ptisukha dutiya jhna upasampajja viharissasi.
Yato kho tva anuruddha, ime ahamahpurisavitakke vitakkessasi tato tva anuruddha, yvade
va kakhissasi, ptiy ca virg upekkhako ca viharissasi, sato ca sampajno sukhaca kyena
edissasi, ya ta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihrti tatiya jhna upasampajja v
sasi.
Yato kho tva anuruddha, ime aha mahpurisavitakke vitakkessasi, tato tva anuruddha, yva
deva kakhissasi, sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna attha
dukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharissasi.
Yato [PTS Page 231] [\q 231/] kho tva anuruddha, ime ca ahamahpurisavitakke vit
akkessasi, imesaca catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh b
lbh, akasiralbh, tato tuyha anuruddha, seyyathpi nma gahapatissa v gahapatiputtassa v
tna dussna dussakaraako pro, evameva te pasukula cvarna khyissati, santuhassa v
aritassya, phsuvihrya, okkamanya nibbnassa.
[BJT Page 140] [\x 140/]
Yato kho tva anuruddha, ime ca ahamahpurisavitakke vitakkessasi, imesaca catunna jhnna
cetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh bhavissasi, akicchalbh akasiralbh, tato
a, seyyathpi nma gahapatissa v gahapatiputtassa v slna odano vigatakako anekaspo ane
no, evameva te piiylopa bhojanna khyissati santuhassa viharato ratiy aparitassya ph
kamanya nibbnassa.
Yato kho tva anuruddha, ime ca ahamahpurisavitakke vitakkessasi, imesaca catunna jhnna
cetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh bhavissasi, akicchalbh akasiralbh, tato
a, seyyathpi nma gahapatissa v gahapatiputtassa v kugra ullittvalitta nivta phussi
tavtapna, evameva te rukkhamla sensanna khyissati santuhassa viharato ratiy aparit
hrya okkamanya nibbnassa.
Yato kho tva anuruddha, ime ca ahamahpurisavitakke vitakkessasi, imesaca catunna jhnna
cetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh bhavissasi, akicchalbh akasiralbh, tato
a, seyyathpi nma gahapatissa v gahapatiputtassa v pallako goakatthato paikatthato paal
atthato kdalimigapavarapaccattharao sauttaracchado ubhato lohitakpadhno, evameva te
tiasanthrako sayansanna khyissati santuhassa viharato ratiy aparitassya phsuvihry
ibbnassa.
1. Phassitaggala katthaci.
[BJT Page 142] [\x 142/]
Yato [PTS Page 232] [\q 232/] kho tva anuruddha, ime ca aha mahpurisavitakke vi
takkessasi, imesaca catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh
lbh akasiralbh, tato tuyha anuruddha, seyyathpi nma gahapatissa v gahapatiputtassa v
sajjni, seyyathda: sappinavanta tela madhuphta. Evameva te ptimutta bhesajjna kh
a viharato ratiy aparitassya phsuvihrya okkamanya nibbnassa.
Tena hi tva anuruddha, yatikampi vassvsa idheva cetsu pcnavasadye vihareyysti. Eva
ho yasm anuruddho bhagavato paccassosi.
Atha kho bhagav yasmanta anuruddha imin ovdena ovaditv seyyathpi nma balav puriso sa
v bha pasreyya pasrita v bha sammijeyya, evameva cetsu pcnavasadye antarahito b
e bhesakalvane migadye pturahosi. Nisdi bhagav paatte sane. Nisajja kho bhagav bhikkh
si: aha kho bhikkhave, mahpurisavitakke desissmi, ta sutha sdhuka manasi karotha bhs
Evambhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu bhagav etadavoca:
Katame ca bhikkhave, aha mah purisavitakk:
Appicchassya bhikkhave, dhammo nya dhammo mahicchassa; santuhassya bhikkhave dhammo n
ammo asantuhassa; pavivittassya bhikkhave, dhammo nya dhammo sagaikrmassa. raddhavi
hikkhave, dhammo nya dhammo kustassa, upahitasatissya bhikkhave, dhammo nya dhammo mu
issa. Samhitassya bhikkhave, dhammo nya dhammo asamhitassa. Paavato aya bhikkhave, dh
nya dhammo duppaassa, [PTS Page 233] [\q 233/] nippapacrmassya bhikkhave, dhamm
ppapacaratino nya dhammo papacrmassa papacaratino.
[BJT Page 144] [\x 144/]
1. Apapicchassya bhikkhave, dhammo nya dhammo mahicchass'ti iti kho paneta vutta kicet
aicca vutta: idha bhikkhave bhikkhu appiccho samno appicchoti ma jneyyunti na icchati
, santuho samno santuhoti ma jneyyunti na icachati, pavivitto samno pavivittoti ma j
ti na icchati, raddhaviriyo samno raddhaviriyoti ma jneyyunti na icchati, upahitasati s
amno upahitasatti ma jneyyunti na icachati, samhito samno samhitoti ma jneyyunti na
, paav samno paavti ma jneyyunti na icchati, nippapacrmo samno nippaparmoti m
. 'Appicchassya dhammo nya dhammo mahicchass' ti iti ya ta vutta idameta paicca vutt
2. 'Santuhassya bhikkhave, dhammo, nya dhammo asantuhass' ti iti kho paneta vutta k
a vutta: idha bhikkhave, bhikkhu santuho hoti itartaracvarapiaptasensanagilnapaccaya
japarikkhrena, 'santuhassya bhikkhave, dhammo nya dhammo asahantuss' ti iti ya ta
ta paicca vutta.
3. 'Pavivittassya bhikkhave, dhammo, nya dhammo sagaikrmass' ti iti kho paneta vutta
aicca vutta: idha bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato bhavanti upasakamitro b
hikkh bhikkhniyo, upsak upsikyo rjno rjamahmatt titthiy titthiyasvak. Tatra bhik
ena cittena vivekapoena vivekapabbhrena vavakahena nekkhammbhiratena aadatthu uyyojanik
apaisayuttayeva katha katt hoti. 'Pavivittassya [PTS Page 234] [\q 234/] bhikkhave
, dhammo nya dhammo sagaikrmass' ti iti ya ta vutta idameta paicca vutta.
[BJT Page 146. [\x 146/] ]
4. 'raddhaviriyassya bhikkhave, dhammo nya dhammo kustass'ti iti kho paneta vutta ki
cca vutta: idha bhikkhave, bhikkhu raddhaviriyo viharati akusalna dhammna pahnya kusal
hammna upasampadya thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu 'raddhaviriyas
sya bhikkhave, dhammo nya dhammo kustass' ti iti ya vutta, idameta paicca vutta.
5. 'Upahitasatissya bhikkhave, dhammo nya dhammo muhassatiss' ti iti kho paneta vutt
a paicca vutta: idha bhikkhave, bhikkhu satim hoti paramena satinepakkena samanngato
cirakatampi cirabhsitampi sarit anussarit. 'Upahitasatissya bhikkhave, dhammo nya dha
muhassatiss' ti iti yanta vutta, idameta paicca vutta.
6. 'Samhitassya bhikkhave, dhammo nya dhammo asamhitass' ti iti kho paneta vutta, ki
cca vutta: idha bhikkhave, bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savi
takka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Vitakkavicrna v
sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasam
. Ptiy ca virg upekkhako ca viharati, satoca sampajno sukhaca kyena paisavedeti, ya
ikkhanti upekkhako satim sukhavihrti tatiya jhna upasampajja viharati. Sukhassa ca pahn
dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisu
catuttha jhna upasampajja viharati. 'Samhitassya bhikkhave, dhammo nya dhammo asamhit
ti iti yanta vutta, idameta paicca vutta.
7. 'Paavato aya bhikkhave, dhammo nya dhammo duppaass' ti iti kho paneta vutta, kic
vutta: idha bhikkhave, bhikkhu paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya ni
sammdukkhakkhayagminiy. 'Paavato aya bhikkhave, dhammo nya dhammo duppaass' ti iti
ta idameta paicca vutta.
8. 'Nippapacrmassya [PTS Page 235] [\q 235/] bhikkhave, dhammo nippapacaratino nya
dhammo papacrmassa papacaratino' ti iti kho paneta vutta, kiceta paicca vutta: idha
ave bhikkhuno papacanirodhe citta pakkhandati pasdati, santihati, vimuccati, 'nippapacr
assya bhikkhave, dhammo nippapacaratino nya dhammo papacrmassa papacaratino' ti iti k
aneta vutta, idameta paicca vuttanti.
[BJT Page 148] [\x 148/]
Atha kho yasm anuruddho yatikampi vassvsa tattheva cetsu pcnavasadye vihsi. Atha k
uddho eko vpakaho appamatto tp pahitatto viharanto na cirasseva yassatthya kulaputt sa
adeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara brahmacariya pariyosna diheva dhamme sa
hi sacchikatv upasampajja vihsi. Kh jti vusita brahmacariya kata karaya npara
Aataro ca panyasm anuruddho arahata ahosi. Atha kho yasm anuruddho arahattappatto tya
a im gthyo abhsi.
1. Mama sakappamaya satth loke anuttaro,
Manomayena kyena iddhiy upasakami.
2. Yath me ahu sakappo tato uttari desay,
Nippapacarato buddho nippapaca adesayi.
3. Tassha dhammamaya vihsi ssane rato,
Tisso vijj anuppatto kata buddhassa ssana.
Gahapativaggo tatiyo.
Tassuddna:
Dve ugg dve ca hatthak mahnmena jvako,
Dve bal akkha vutt anuruddhena te dasti.
[BJT Page 150] [\x 150/]
4. Dnavaggo
8. 1. 4. 1
Dna sutta
(Svatthinidna)
Ahimni [PTS Page 236] [\q 236/] bhikkhave dnni. Katamni aha:
sajja dna deti, bhay dna deti, adsi meti dna deti, dassati meti dna deti, shu dna
aha pacmi ime na pacanti na arahmi pacanto apacantna dna adtunti dna deti, ima me d
kalyo kittisaddo abbhuggacchatti dna deti. Cittlakracittaparikkhrattha dna deti, i
kkhave aha dnnti.
8. 1. 4. 2
Dutiyadna sutta
(Svatthinidna)
Saddh hiriya kusalaca dna
Dhamm ete sappurisnuyt,
Eta hi magga diviya vadant
Etehi gacchati devalokanti.
8. 1. 4. 3
Dnavatthu sutta
(Svatthinidna)
Ahimni bhikkhave, dnavatthni, katamni aha:
Chand dna deti, dos dna deti, moh dna deti, garah dna deti, 1 dinnapubba katapubb
i nrahmi pora2. Kulavasa hpetunti dna deti, imha dna datv kyassa bhed paramma
jjissmti dna deti, ima me dna dadato citta pasdati attamanata [PTS Page 237] [\q 237
somanassa upajyatti dna deti, cittlakracittaparikkhrattha dna deti. Imni kho bh
vatthnti.
1. Bhay dna deti smu. 2. Porna smu katthaci.
[BJT Page 152] [\x 152/]
8. 1. 4. 4
Khettpama sutta
(Svatthinidna)
Ahagasamanngate bhikkhave, khette bja vutta na mahapphala hoti. Na mahassda na phti
atha ahagasamantgate:
Idha bhikkhave, khetta unnmaninnm ca hoti psasakkharillaca hoti. saraca hoti. Na ca
sta hoti. Na yasampanna hoti, na apyasampanna hoti, na mtiksampanna hoti, na mariyd
hoti, eva ahagasamanngate bhikkhave khette bja vutta na mahapphala hoti. Na mahassda
iyeyyti.
Evameva kho bhikkhave ahagasamanngatesu samaabrhmaesu dna dinna na mahapphala hoti,
sasa na mahjutika na mahvipphra. Katha ahagasamanngatesu:
Idha bhikkhave, samaabrhma micchdihik honti micchsakapp micchvc micchkammant m
micchsamdhino. Eva ahagasamanngatesu bhikkhave samaabrhmaesu dna dinna na mahapp
mahnisasa na mahjutika na mahvipphra.
Ahagasamanngate bhikkhave, khette bja vutta mahapphala hoti mahassda phtiyeyyti. K
nngate:
Idha bhikkhave, khetta anunnmaninnm ca hoti, apsasakkharillaca hoti, anusaraca hoti.
hrasta [PTS Page 238] [\q 238/] hoti, yasampanna hoti, apyasampanna hoti, mtiksa
na hoti, mariydsampanna hoti, eva ahagasamanngate bhikkhave, khette bja vutta maha
, mahassda phtiyeyyti.
[BJT Page 154] [\x 154/]
Evameva kho bhikkhave, ahagasamanngatesu samaabrhmaesu dna dinna mahapphala hoti ma
utika mahvipphra. Katha ahagasamanngatesu: idha bhikkhave, samaabrhma sammdihi
mvc sammkammant sammjv sammvym sammsatino sammsamdhino. Eva ahagasamannga
a dinna mahapphala hoti mahnisasa mahjutika mahvipphranti.
1. Yathpi khette sampanne pavutt bjasampad,
Deve sampdayantamhi hoti dhaassa sampad
2. Anti sampad hoti virh bhavati sampad,
Vepullasampad hoti phala ve hoti sampad.
3. Eva sampannaslesu dinn bhojanasampad,
Sampadna upaneti sampanna hissa ta kata
4. Tasm sampadamkakh sampannatthudha puggalo,
Sampannapae sevetha eva ijjhanti sampad.
5. Vijjcaraasampanno laddh cittassa sampada,
Karoti kammasampada labhati ca1 atthasampada.
6. Loka atv yathbhta pappuyya dihisampada,
Maggasampadamgamma yti sampannamnaso.
7. Odhunitv [PTS Page 239] [\q 239/] mala sabba patv nibbna sampada,
Muccati sabbadukkhehi s hoti sabbasampad.
1. Ce s. Mu.
[BJT Page 156] [\x 156/]
8. 1. 4. 5
Dnpapatti sutta
(Svatthinidna)
Ahim bhikkhave dnpapattiyo katam aha:
1. Idha bhikkhave ekacco dna deti samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yna ml
yyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta paccsisati. So passati khattiyamahsle v brhmaama
timahsle v pacahi kmaguehi samappite samagbhte paricrayamne. Tassa eva hoti: aho v
ed parammara khattiyamahslna v brahmaamahslna v gahapatimahslna v sahavyata
ta dahati. Ta citta adhihti, ta citta bhveti. Tassa ta citta hne vimutta uttari
tiy savattati. Kyassa bhed parammara khattiyamahslna v brhmaamahslna v gahap
jjati. Taca kho slavato vadmi, no dusslassa. Ijjhati bhikkhave. Slavato cetopaidhi vis
uddhatt.
2. Idha pana bhikkhave, ekacco dna deti, samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yn
epana seyyvasathapadpeyya, so ya deti ta paccsisati, tassa suta hoti: ctummahrjik
e 240] [\q 240/] dghyuk vaavanto sukhabahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa
rammara ctummahrjikna devna sahavyata upapajjeyyanti. So ta citta dahati. Ta citt
ta bhveti. Tassa ta citta hne mutta uttari abhvita tatrpapattiy savattati, kyassa
ra ctummahrjikna devna sahavyata upapajjati. Taca kho slavato vadmi, no dusslass
kkhave slavato cetopaidhi visuddhatt.
[BJT Page 158] [\x 158/]
3. Idha pana bhikkhave, ekacco dna deti, samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yn
epana seyyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta paccsisati. Tassa suta hoti: tvatis dev
sukhabahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa bhed parammara tvatisna devna saha
yanti. So ta citta dahati. Ta citta adhihti. Ta citta bhveti. Tassa ta citta hne
i abhvita tatrpapattiy savattati. Kyassa bhed parammara tvatisna devna sahavya
kho slavato vadmi no dusslassa, ijjhati bhikkhave slavato cetopaidhi visuddhatt.
4. Idha pana bhikkhave, ekacco dna deti, samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yn
epana seyyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta paccsisati. Tassa suta hoti: ym dev dgh
habahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa bhed parammara ymna devna sahavyata u
So ta citta dahati. Ta citta adhihti. Ta citta bhveti. Tassa ta citta hne vimutt
a tatrpapattiy savattati. Kyassa bhed parammara ymna devna sahavyata upapajjati.
o vadmi no dusslassa, ijjhati bhikkhave slavato cetopaidhi visuddhatt.
5. Idha pana bhikkhave, ekacco dna deti, samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yn
epana seyyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta paccsisati. Tassa suta hoti: tusit dev d
sukhabahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa bhed parammara tusitna devna sahavy
eyyanti. So ta citta dahati. Ta citta adhihti. Ta citta bhveti. Tassa ta citta hn
ari abhvita tatrpapattiy savattati. Kyassa bhed parammara tusitna devna sahavyat
aca kho slavato vadmi no dusslassa, ijjhati bhikkhave slavato cetopaidhi visuddhatt.
6. Idha pana bhikkhave, ekacco dna deti, samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yn
epana seyyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta paccsisati. Tassa suta hoti: nimmarat de
o sukhabahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa bhed parammara nimmaratna devna
jjeyyanti. So ta citta dahati. Ta citta adhihti. Ta citta bhveti. Tassa ta citta h
ttari abhvita tatrpapattiy savattati. Kyassa bhed parammara nimmaratna devna s
. Taca kho slavato vadmi no dusslassa, ijjhati bhikkhave slavato cetopaidhi, visuddhat
t.
7. Idha pana bhikkhave ekacco dna deti samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yna
ana seyyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta paccsisati. Tassa suta hoti: paranimmitavasav
no dev dghyuk vaavanto sukhabahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa bhed parammar
avasavattna devna sahavyata upapajjeyyanti. So ta citta dahati. Ta citta adhihti.
ti. Tassa ta citta hne vimutta uttari abhvita tatrpapattiy savattati. Kyassa bhed
ranimmitavasavattna devna sahavyata upapajjati. Taca kho slavato vadmi no dusslassa,
ati bhikkhave slavato cetopaidhi visuddhatt.
8. Idha pana bhikkhave, ekacco dna deti. Samaassa v brhmaassa v anna pna vattha yn
epana seyyvasathapadpeyya, so ya deti. Ta ta paccsisati. Tassa suta hoti: brahmakyi
[PTS Page 241] [\q 241/] vaavanto sukhabahulti. Tassa eva hoti: ahovatha kyassa bh
ed parammara brahmakyikna devna sahavyata upapajjeyyanti. So ta citta dahati. Ta c
Ta citta bhveti. Tassa ta citta hne vimutta uttari abhvita tatrpapattiy savattati
parammara brahmakyikna devna sahavyata upapajjati. Taca kho slavato vadmi no dussl
ati bhikkhave slavato cetopaidhi vtargatt. Im kho bhikkhave, ahadnpapattiyoti.
8. 1. 4. 6
Puakiriyavatthu sutta
(Svatthinidna)
Timni bhikkhave, puakiriyavatthni, katamni ti.
Dnamaya puakiriyavatthu1 slamaya puakiriyavatthu, bhvanmaya puakiriyavatthu.
1. Puakiriyavatthu [PTS. ,]
[BJT Page 160] [\x 160/]
1. Idha bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu paritta kata hoti, slamaya puak
atthu paritta kata hoti bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyassa bhed param
ussadobhagga1 upapajjati.
2. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu mattaso kata hoti, slamaya pu
iriyavatthu mattaso kata hoti, bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyassa bhed
ammara manussasobhagga2 upapajjati.
3. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu adhimatta kata hoti, slamaya
uakiriyavatthu [PTS Page 242] [\q 242/] adhimatta kata heti, bhvanmaya puakiriya
hu nbhisambhoti. So kyassa bhed parammara ctummahrjikna devna sahavyata upapajjat
kkhave, cattro mahrjno dnamaya puakiriyavatthu atireka karitv3 slamaya puakiriy
ritv4 ctummahrjike deve dasahi hnehi adhigahanti dibbena yun, dibbena vaena, dibben
a, dibbena yasena, dibbena dhipateyyena, dibbehi rpehi, dibbehi saddehi, dibbehi g
andhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phohabbehi.
4. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu adhimatta kata hoti, slamaya
uakiriyavatthu adhimatta kata hoti, bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyas
arammara tvatisna devna sahavyata upapajjati. Tatra bhikkhave, sakko devnamindo dna
iyavatthu atireka karitv, slamaya puakiriyavatthu atireka karitv tvatise deve dasa
igahti dibbena yun, dibbena vaena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena dhipateyyen
a, dibbehi rpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phohab
behi.
5. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu adhimatta kata hoti, slamaya
uakiriyavatthu adhimatta kata hoti, bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyas
arammara ymna devna sahavyata upapajjati. Tatra bhikkhave, suymo devaputto dnamaya
atthu atireka karitv, slamaya puakiriyavatthu atireka karitv, yme deve dasahi hne
ibbena yun, dibbena vaena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena dhipateyyena, dib
behi rpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phohabbehi.
1. Dobhagya machasa 2. Sobhagya machasa. 3. Katvkatthaci.
[BJT Page 162] [\x 162/]
6. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu adhimatta kata hoti, slamaya
uakiriyavatthu adhimatta kata hoti, bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyas
arammara tusitna devna sahavyata upapajjati. Tatra [PTS Page 243] [\q 243/] bhikkh
ave, santusito devaputto dnamaya puakiriyavatthu atireka karitv, slamaya puakiriyav
reka karitv, tusite deve dasahi hnehi adhigahti dibbena yun, dibbena vaena, dibbena
a, dibbena yasena, dibbena dhipateyyena, dibbehi rpehi, dibbehi saddehi, dibbehi g
andhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phohabbehi.
7. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu adhimatta kata hoti, slamaya
uakiriyavatthu adhimatta kata hoti, bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyas
arammara nimmaratna devna sahavyata upapajjati. Tatra bhikkhave, sunimmito devaputto
ya puakiriyavatthu atireka karitv, slamaya puakiriyavatthu atireka karitv, nimm
ehi adhigahti dibbena yun, dibbena vaena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena dhip
ateyyena, dibbehi rpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandhehi, dibbehi rasehi, dibbe
hi phohabbehi.
8. Idha pana bhikkhave, ekaccassa dnamaya puakiriyavatthu adhimatta kata hoti, slamaya
uakiriyavatthu adhimatta kata hoti, bhvanmaya puakiriyavatthu nbhisambhoti. So kyas
arammara paranimmitavasavattna devna sahavyata upapajjati. Tatra bhikkhave, vasavatt d
aputto dnamaya puakiriyavatthu atireka karitv, slamaya puakiriyavatthu atireka ka
mitavasavatt deve dasahi hnehi adhigahti dibbena yun, dibbena vaena, dibbena sukhena,
bena yasena, dibbena dhipateyyena, dibbehi rpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandheh
i, dibbehirasehi, dibbehi phohabbehi.
Imni kho bhikkhave, ti puakiriyavatthnti.
[BJT Page 164] [\x 164/]
8. 1. 4. 7
Sappurisadna sutta
(Svatthinidna)
37. Ahimni bhikkhave, sappurisadnni, katamni aha:
Suci [PTS Page 244] [\q 244/] deti, pata det, klena deti, kappiya deti, viceyya de
ti, abhiha deti, dada citta pasdeti. Datv attamano hoti, imni kho bhikkhave, aha sapp
adnnti.
1. Suci pata klena kappiya pnabhojana
Abhiha dadti dna sukhettesu1 brahmacrsu.
2. Na ca2 vippaisrissa cajitv misa bahu,
Eva dinnni dnni vaayanti vipassino.
3. Eva yajitv medhv saddho muttena cetas,
Abypajjha sukha loka paito upapajjatti.
8. 1. 4. 8
Sappurisa sutta
(Svatthinidna)
Sappuriso bhikkhave, kule jyamno bahuno janassa atthya hitya sukhya hoti mtpitunna att
hitya sukhya hoti. Puttadrassa atthya hitya sukhya hoti, dsakammakaraporisassa atthya
itya sukhya hoti. Mittmaccna atthya hitya sukhya hoti. Pubbapetna atthya hitya suk
ao atthya hitya sukhya hoti devatna atthya hitya sukhya hoti, samaabrhmana atth
i.
1. Sukhette. [PTS. 2.] Neva machasa.
[BJT Page 166] [\x 166/]
Seyyathpi bhikkhave, mahmegho sabbasassnusampdento bahuno janassa atthya hitya sukhya h
oti. Evameva kho bhikkhave, sappuriso kule jyamno bahuno janassa atthya hitya sukhya
hoti. Mtpitunna atthya hitya sukhya hoti. Puttadrassa atthya hitya sukhya hoti. Dsa
aporissa atthya hitya sukhya hoti. Mittmaccna atthya hitya sukhya hoti, pubbapettna
itya sukhya hoti, rao atthya hitya sukhya [PTS Page 245] [\q 245/] hoti. Devatna
hya hitya sukhya hoti. Samaabrhmana atthya hitya sukhya hoti.
1. Bahunna 1. Vata atthya sappao gharamvasa,
Mtara pitara pubbe rattindivamatandito.
2. Pjeti sahadhammena pubbe katamanussara,
Angre pabbajite apace2. Brahamacrayo3
3. Nivihasaddho pjeti atv dhammedhapesale, 4
Rao hito devahito tna sakhina hito.
4. Sabbesa so hito5 hoti saddhamme suppatihito,
Vineyya maccheramala saloka bhajate sivanti.
8. 1. 4. 9
Pubhisanda sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, pubhisand kusalbhisand sukhasshr sovaggik sukhavipk saggasavat
a hitya sukhya savattanti. Katame aha:
1. Idha bhikkhave, ariyasvako buddha saraa gato hoti. Aya bhikkhave, pahamo pubhisand
salbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hit
savattati.
1. Bahuna machasa. 2. Appe sy. 3. Brahmacrino sy. 4. Pesalo s. Mu. 5. Sahito sy [
S.]
[BJT Page 168] [\x 168/]
2. Puna ca para bhikkhave, ariyasvako dhamma saraa gato hoti. Aya bhikkhave, dutiyo pu
sando kusalbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya man
a sukhya savattati.
3. Puna ca para bhikkhave, ariyasvako sagha saraa gato hoti. Aya bhikkhave, tatiyo pu
ndo kusalbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manp
sukhya savattati.
4. Pacimni [PTS Page 246] [\q 246/] bhikkhave, dnni mahdnni aggani rattani v
iapubbni na sakyanti na sakyissanti appatikuhni samaehi brhmaehi vihi. Katamn
Idha bhikkhave, ariyasvako ptipta pahya ptipt paivirato hoti. Ptipt paivira
aparimna sattna abhaya deti. Avera deti. Abypajjha deti. Aparimna sattna abhay
jjha datv aparimassa abhayassa averassa abypajjhassa bhg hoti. Ima bhikkhave, pahama
a, aggaa rattaa vasaa pora asakia asakiapubba na sakyati na sakyissa
ve catuttho pubhisndo kusalbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko
ntya manpya hitya sukhya savattati.
5. Idha bhikkhave, ariyasvako adinndna pahya adinndn paivirato hoti. Adinndn paiv
ave, ariyasvako aparimna sattna abhaya deti. Avera deti. Abypajjha deti. Aparimn
tv avera datv abypajjha datv aparimassa abhayassa averassa abypajjhassa bhg hoti. I
ave, dutiya dna mahdna, aggaa rattaa vasaa pora asakia asakiapubba
hi vihi. Aya bhikkhave pacamo pubhisando kusalbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavi
savattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
6. Idha bhikkhave, ariyasvako kmesu micchcra pahya kmesu micchcr paivirato hoti. K
paivirato bhikkhave, ariyasvako aparimna sattna abhaya deti. Avera deti. Avypajjha
imna sattna abhaya datv avera datv abypajjha datv aparimassa abhayassa averassa
oti. Ima bhikkhave, tatiya dna mahdna, aggaa rattaa vasaa pora asakia
ikuha samaehi brhmaehi vihi. Aya bhikkhave chahamo pubhisando kusalbhisando su
ukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
7. Idha bhikkhave, ariyasvako musvda pahya musvd paivirato hoti. Musvd paivirato
riyasvako aparimna sattna abhaya deti. Avera deti. Abypajjha deti. Aparimna sat
a datv abypajjha datv aparimassa abhayassa averassa abypajjhassa bhg hoti. Ima bhik
atuttha dna mahdna, aggaa rattaa vasaa pora asakia asakiapubba na s
ihi. Aya bhikkhave sattamo pubhisando kusalbhisando sukhasshro sovaggiko sukhavipko
attaniko ihya kantya manpya hitya sukhya savattati.
8. Idha bhikkhave, ariyasvako surmerayamajjapamdahna pahya surmerayamajjapamdahn
. Surmerayamajjapamdahn paivirato bhikkhave, ariyasvako aparimna sattna abhaya
Abypajjha deti. Aparimna sattna abhaya datv avera datv abypajjha datv aparim
ssa abypajjhassa bhg hoti. Ima bhikkhave, pacama dna mahdna, aggaa rattaa va
na sakyissati appatikuha samaehi brhmaehi vihi. Aya bhikkhave ahamo pubhisan
asshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya sava
[BJT Page 170] [\x 170/]
Ida bhikkhave, pacama dna mahdna aggaa rattaa vasaa pora asakia asak
hi brhmaehi vihi. Aya bhikkhave ahamo pubhisando kusalbhisando [PTS Page 247] [\q
sukhasshro sovaggiko sukhavipko saggasavattaniko ihya kantya manpya hitya sukhya
Im kho bhikkhave, aha pubhisand kusalbhisand sukhasshr sovaggik sukhavipk sagga
manpya hitya sukhya savattantti.
8. 1. 4. 10
Apyasavattanika sutta)
(Svatthinidna)
1. Ptipto bhikkhave, sevito bhvito bahulkato nirayasavattaniko tiracchnayonisavattan
ttivisayasavattaniko, yo sabbalahuso ptiptassa vipko manussabhtassa appyukasavattanik
ti.
2. Adinndna bhikkhave, sevita bhvita bahulkata nirayasavattanika tiracchnayonisav
ivisayasavattanika, yo sabbalahuso adinndnassa vipko manussabhtassa bhogavyasana savatt
aniko hoti.
3. Kmesu micchcro bhikkhave, sevito bhvito bahulkato nirayasavattaniko tiracchnayonisa
taniko pettivisayasavattaniko, yo sabbalahuso kmesu micchcrassa vipko manussabhtassa v
erasapattasavattaniko hoti.
[BJT Page 172] [\x 172/]
4. Musvdo bhikkhave, sevito bhvito bahulkato nirayasavattaniko tiracchnayonisavattanik
pettivisayasavattaniko, yo sabbalahuso1. Musvdassa vipko manussabhtassa abhtabykkhnasa
taniko hoti.
5. Pisu bhikkhave, vc sevit bhvit bahulkat nirayasavattanik tiracchnayonisavatta
savattanik, yo sabbalahuso pisuya vcya vipko manussabhtassa mittehi bhedanasavattanik
ti.
6. Pharus [PTS Page 248] [\q 248/] bhikkhave, vc sevit bhvit bahulkat nirayasav
k tiracchnayonisavattanik pettivisayasavattanik, yo sabbalahuso pharusya vcya vipko
abhtassa amanpasaddasavattaniko hoti.
7. Samphappalpo bhikkhave, sevito bhvito bahulkato nirayasavattaniko tiracchnayonisavat
taniko pettivisayasavattaniko, yo sabbalahuso samphappalpassa vipko manussabhtassa a
ndeyya vcsavattaniko hoti.
8. Surmerayapna bhikkhave, sevita bhvita bahulkata nirayasavattanika tiracchnayoni
pettivisayasavattanika, yo sabbalahuso surmerayapnassa vipko manussabhtassa ummattakas
avattaniko hoti.
Dnavaggo catuttho.
Tatruddna:
Dve dnni vatthuca metta dnpapattiyo kiriya devasappuris abhisando savattati.
1. Sabbalahuko sy.
[BJT Page 174] [\x 174/]
5. Uposathavaggo
8. 1. 5. 1
Sakhitta ahaguposatha sutta.
Eva me suta: eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tatr
av bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etada
voca:
Ahagasamanngato bhikkhave, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutiko mahv
phro.
Katha upavuttho ca bhikkhave, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahju
ko mahvipphro:
1. Idha [PTS Page 249] [\q 249/] bhikkhave, ariyasvako iti paisacikkhati: yvajva
arahanto ptipta pahya ptipt paivirat nihitada nihitasatth lajj daypann sab
. Ahampajja imaca ratti imaca divasa ptipta pahya ptipt paivirato nihitadao
no sabbapabhtahitnukamp viharm. Iminpaha1 agena arahata anukaromi. Uposatho ca me u
bhavissatti imin pahamena agena samanngato hoti.
2. Yvajva arahanto adinndna pahya adinndn paivirat dinndy dinnapikakh athen
anti. Ahampajja imaca ratti imaca ratti imaca divasa adinndna pahya adinndn paiv
apikakh athenena sucibhutena attan viharmi. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposat
me upavuttho bhavissatti imin dutiyena agena samanngato hoti.
1. Iminpagenapaha machasa.
[BJT Page 176] [\x 176/]
3. Yvajva arahanto abrahmacariya pahya brahmacrino rcrino virat methun gmadhamm,
aca ratti imaca divasa abrahmacariya pahya brahmacr rcr virato methun gmadhamm
ena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin tatiyena agena sama
nngato hoti.
4. Yvajva arahanto musvda pahya musvd paivirat saccavdino saccasandh thet pacca
a, ahampajja imaca ratti imaca divasa musvda pahya musvd paivirato saccavd [PTS
250/] saccasandho theto paccayiko avisavdako lokassa. Iminpaha agena arahata anuk
aromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin catutthena agena samanngato hoti.
5. Yvajva arahanto surmerayamajjapamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paivir
tti imaca divasa surmerayamajjapamdahna pahya surmerayamajjapamdahn paivirato
anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pacamena agena samanngato hoti.
6. Yvajva arahanto ekabhattik rattparat virat viklabhojan. Ahampajja imaca ratti im
a ekabhattiko rattparato virato viklabhojan. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposath
ca me upavuttho bhavissatti imin chahena agena samanngato hoti.
7. Yvajva arahanto naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaanavibhsanah
a imaca ratti imaca divasa naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaana vi
. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatti. Imin sattame
na agena samanngato hoti.
[BJT Page 178] [\x 178/]
8. Yvajva arahanto uccsayanamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirat ncaseyya
v tiasanthrake v. Ahampajja imaca ratti imaca divasa uccsayanamahsayana pahya ucc
an paivirato ncaseyya kappemi macake v tiasanthrake v. Iminpaha agena arahata anu
Page 251] [\q 251/] uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin ahamena agena sam
anngato hoti.
Eva upavuttho kho bhikkhave, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahjut
o mahvipphroti.
8. 1. 5. 2
Vitthata ahaguposatha sutta
(Svatthinidna)
Ahagasamanngato bhikkhave, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutiko mahv
phro. Katha upavuttho ca bhikkhave, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso
ahjutiko mahavipphro:
1. Idha bhikkhave, ariyasvako iti paisacikkhati: yvajva arahanto ptipta pahya p
da nihitasatth lajj daypann sabbapabhtahitnukampino viharanti. Ahampajja imaca rat
asa ptipta pahya ptipt paivirato nihitadao nihitasattho lajj daypanno sabbap
panha1 agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pahamena age
samanngato hoti.
2. Yvajva arahanto adinndna pahya adinndn paivirat dinnady dinnapikakh athen
iharanti. Ahampajja imaca ratti imaca divasa adinndna pahya adinndn paivirato dinn
henena sucibhtena attan viharmi. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavu
ttho bhavissatti imin dutiyena agena samanngato hoti.
3. Yvajva arahanto abrahmacariya pahya brahmacrino rcrino virat methun gmadhamm,
aca ratti imaca divasa abrahmacariya pahya brahmacr rcr virato methun gmadhamm
ena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin tatiyena agena sama
nngato hoti.
4. Yvajva arahanto musvda pahya musvd paivirat saccavdino saccasandh thet pacca
a, ahampajja imaca ratti imaca divasa musvda pahya musvd paivirato saccavd sacca
accayiko avisavdako lokassa. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavutth
o bhavissatti imin catutthena agena samanngato hoti.
5. Yvajva arahanto surmerayamajjapamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paivir
tti imaca divasa surmerayamajjapamdahna pahya surmerayamajjapamdahn paivirato
anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pacamena agena samanngato hoti.
6. Yvajva arahanto ekabhattik rattparat virat viklabhojan. Ahampajja imaca ratti im
a ekabhattiko rattparato virato viklabhojan. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposath
ca me upavuttho bhavissatti imin chahena agena samanngato hoti.
7. Yvajva arahanto naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaanavibhsanah
a imaca ratti imaca divasa naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaana vi
. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatti. Imin sattame
na agena samanngato hoti.
[BJT Page 180] [\x 180/]
8. Yvajva arahanto uccsayanamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirat ncaseyya
v tiasanthrake v. Ahampajja imaca ratti imaca divasa uccsayanamahsayana pahya ucc
an paivirato ncaseyya kappemi macake v tiasanthrake v. Iminpaha agena arahata anu
atho ca me upavuttho bhavissatti imin ahamena agena samanngato hoti.
Eva upavuttho kho bhikkhave, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahjut
o mahvipphroti.
[PTS Page 252] [\q 252/]
Kvamahapphalo hoti kvamahnisaso kvamahjutiko kvamahvipphro:
.
Seyyathpi bhikkhave, yo imesa soasanna mahjanapadna pahtasattaratanna issariydhipac
eyya, seyyathda: agna magadhna ksna kosalna vajjna mallna cetna vagna kur
tna gandhrna kambojna, ahagasamantgatassa uposathassa eta kala ngghati soasi.
bhikkhave, mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Ynimni bhikkhave, mnusakni pasavassni ctummahrjikna devna eso eko rattindivo, t
yo mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena pacavassasatni ctummahr
a yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itthi v puriso v ahag
ha upavasitv kyassa bhed parammara ctummahrjikna devna sahavyata upapajjeyya. Id
kkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
[BJT Page 182] [\x 182/]
Ya bhikkhave mnusaka vassasata tvatisna devna eso eko rattindivo; tya rattiy tisa
tena msena dvdasamsiyo savaccharo tena savaccharena dibba vassasahassa tvatisna dev
ge 253] [\q 253/] yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth
o v ahagasamanngata uposatha upavasitv kyassa bhed parammara tvatisna devna
ida kho paneta bhikkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhy
Yni bhikkhave, mnusakni dve vassasatni ymna devna eso eko rattindivo, tya rattiy ti
mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni dve vassasahassni y
vna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso v ah
a upavasitv kyassa bhed parammara ymna devna sahavyata upapajjeyya, ida kho panet
sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni kho bhikkhave, mnusakni cattri vassasatni tusitna eso eko rattindivo; tya rattiy
attiyo mso; tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni cattri vassasa
ssni tusitna devna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth
nngata uposatha upavasitv kyassa bhed parammara tusitna devna sahavyata upapajjey
aneta bhikkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni bhikkhave, mnusakni ahavassasatni nimmaratna devna eso eko rattindivo. Tya ra
yo mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni ahavassasahassni
ta devna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso
Page 254] [\q 254/] uposatha upavasitv kyassa bhed parammara nimmaratna devna
upapajjeyya, ima kho paneta bhikkhave sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukh
a.
[BJT Page 184] [\x 184/]
Yni bhikkhave, mnusakni soasavassasatni paranimmitavasavattna devna eso eko rattindiv
a rattiy tisarattiyo mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni
avassasahassni paranimmitavasavattna devna yuppama hna kho paneta bhikkhave, vijj
cco itthi v puriso v ahagasamanngata uposatha upavasitv kyassa bhed parammara par
ttna devna sahavyata upapajjeyya ida kho paneta bhikkhave, sandhya bhsita kapaa m
ibba sukha upanidhyti.
1. Pa na hne na ca dinnamdiye
Mus na bhse na ca majjapo siy
Abrahmacariy virameyya methun
Ratti na bhujeyya viklabhojana.
2. Mla na dhre na ca gandhamcare
Mace chamya ca sayetha santhate
Eta hi ahagikamhu posatha
Buddhena dukkhantagun paksita.
3. Cando ca suriyo ca ubho sudassan
Obhsaya anupariyanti yvat,
Tamonud te pana antalikkhag
Nabhe pabhsenti disvirocan.
4. Etasmi [PTS Page 255] [\q 255/] ya vijjati antare dhana
Mutt mai veuriyaca bhaddaka
Sigsuvaa athavpi kacana
Ya jtarpa haakanti vuccati
Ahagupetassa uposathassa
Kalampi te nnubhavanti soasi
Candappabh traga ca sabbe.
5. Tasmhi nr ca naro ca slav
Ahagupeta upavassuposatha
Puni katvna sukhudyni
Anindit saggamupenti hnanti.
[BJT Page 186] [\x 186/]
8. 1. 5. 3
Viskhposatha sutta
Eka samaya bhagav svatthiya viharati pubbrme migramtupsde. Atha kho viskh migram
upasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho vis
mtara bhagav etadavoca:
Ahagasamanngato kho viskhe, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutiko mah
phro.
Katha upavuttho ca viskhe ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutik
hvipphro:
1. Idha viskhe, ariyasvako iti paisackkhati: yvajva arahanto ptipta pahya pti
satth lajj daypann sabbapabhtahitnukampino viharanti. Ahampajja imaca ratti imaca d
ahya ptipt paivirato nihitadao nihitasattho lajj daypanno sabbapabhtahitnukamp
a arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pahamena agena samannga
to hoti.
2. Yvajva arahanto adinndna pahya adinndn paivirat dinndy dinnapikakh athen
anti. Ahampajja imaca ratti imaca divasa adinndna pahya adinndn paivirato dinndy
na sucibhtena attan viharmi. Iminpaha agena arahata anukaromi. [PTS Page 256] [\q 256/]
uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin dutiyena agena samanngato hoti.
3. Yvajva arahanto abrahmacariya pahya brahmacrino rcrino virat methun gmadhamm,
aca ratti imaca divasa abrahmacariya pahya brahmacr rcr virato methun gmadhamm
ena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin tatiyena agena sama
nngato hoti.
4. Yvajva arahanto musvda pahya musvd paivirat saccavdino saccasandh thet pacca
a, ahampajja imaca ratti imaca divasa musvda pahya musvd paivirato saccavd sacca
accayiko avisavdako lokassa. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavutth
o bhavissatti imin catutthena agena samanngato hoti.
5. Yvajva arahanto surmerayamajjapamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paivir
tti imaca divasa surmerayamajjapamdahna pahya surmerayamajjapamdahn paivirato
anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pacamena agena samanngato hoti.
6. Yvajva arahanto ekabhattik rattparat virat viklabhojan. Ahampajja imaca ratti im
a ekabhattiko rattparato virato viklabhojan. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposath
ca me upavuttho bhavissatti imin chahena agena samanngato hoti.
7. Yvajva arahanto naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaanavibhsanah
a imaca ratti imaca divasa naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaana vi
. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatti. Imin sattame
na agena samanngato hoti.
8. Yvajva arahanto uccsayanamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirat ncaseyya
v tiasatthrake v. Ahampajja imaca ratti imaca divasa uccsayanamahsayana pahya ucc
an paivirato ncaseyya kappemi macake v tiasanthrake v. Iminpaha agena arahata anu
atho ca me upavuttho bhavissatti imin ahamena agena samanngato hoti.
Eva upavuttho kho viskhe, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutik
hvipphroti.
Kva mahapphalo hoti, kva mahnisaso kva mahjutiko kva mahvipphro:
[BJT Page 188] [\x 188/]
Seyyathpi viskhe, yo imesa soasanna mahjanapadna pahtasattaratanna issariydhipacca
, seyyathda: agna magadhna ksna kosalna vajjna mallna cetna vagna kurna
ndhrna kambojna, ahagasamantgatassa uposathassa eta kala ngghati soasi. Ta kiss
Kapaa viskhe, mnusaka rajja dibba sukha upanidhya. Yni viskhe, mnusakni pasava
so eko rattindivo, tya rattiy tisarattiyo mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena
avaccharena pacavassasatni ctummahrjikna devna yuppama. hna kho paneta visk
itthi v puriso v ahagasamanngata uposatha upavasitv kyassa bhed parammara ctumma
ata uppajjeyya. [PTS Page 257] [\q 257/] ida kho paneta viskhe sandhya bhsita kapa
mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Ya viskhe, mnusaka vassasata tvatisna devna eso eko rattindivo; tya rattiy tisar
a msena dvdasamsiyo savaccharo. Tena savaccharena dibba vassasahassa tvatisna devn
paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso v ahagasamanngata uposatha up
assa bhed parammara tvatisna devna sahavyata upapajjeyya, ida kho paneta bhikkhave
hsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni viskhe, mnusakni dve vassasatni ymna devna eso eko rattindivo, tya rattiy tis
tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni dve vassasahassni ymna
pama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itthi v puriso v ahagasamann
pavasitv kyassa bhed parammara ymna devna sahavyata upapajjeyya, ida kho paneta b
ndhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni kho viskhe, mnusakni cattri vassasatni tusitna eso eko rattindivo; tya rattiy ti
yo mso; tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni cattri vassasahass
tusitna devna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v pu
a uposatha upavasitv kyassa bhed parammara tusitna devna sahavyata upapajjeyya. Id
a bhikkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni viskhe, mnusakni ahavassasatni nimmaratna devna eso eko rattindivo. Tya ratt
o, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni ahavassasahassni nimm
vna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso v ah
a upavasitv kyassa bhed parammara nimmaratna devna sahavyata upapajjeyya, ima kh
ave sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni viskhe, mnusakni soasavassasatni paranimmitavasavattna devna eso eko rattindivo;
ttiy tisarattiyo mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni so
sasahassni paranimmitavasavattna devna yuppama,
[BJT Page 190] [\x 190/]
hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso v ahagasamanngata up
itv kyassa bhed parammara paranimmitasavattna devna sahavyata upapajjeyya ida kho p
kkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhyti.
1. Pa na hne na ca dinnamdiye
Mus na bhse na ca majjapo siy
Abrahmacariy virameyya methun
Ratta na bhujeyya viklabhojana.
2. Mla na dhre na ca gandhamcare
Mace [PTS Page 258] [\q 258/] chamya ca sayetha santhate
Eta hi ahagikamhu posatha
Buddhena dukkhantagun paksita.
3. Cando ca suriyo ca ubho sudassan
Obhsaya anupariyanti yvat,
Tamonud te pana antalikkhag
Nabhe pabhsenti disvirocan.
4. Etasmi ya vijjati antare dhana
Mutt mai veuriyaca bhaddaka
Sigsuvaa athavpi kacana
Ya jtarpa haakanti vuccati
Ahagupetassa uposathassa
Kalampi te nnubhavanti soasi
Candappabh traga ca sabbe.
5. Tasmhi nr ca naro ca slav
Ahagupeta upavassuposatha
Puni katvna sukhudrayni
Anindit saggamupenti hnanti.
8. 1. 5. 4
Vsehuposatha sutta
Eka samaya bhagav kosambiya viharati mahvane kgraslya. Atha kho vseho upsako y
ami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi, ekamanta nisinna kho vseha
tadavoca:
[BJT Page 192] [\x 192/]
Ahagasamanngato vseha, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutiko mahvi
Katha upavuttho ca bhikkhave, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahju
ko mahvipphro:
1. Idha vseha, ariyasvako iti paisackkhati: yvajva arahanto ptipta pahya pt
th lajj daypann sabbapabhtahitnukampino viharanti. Ahampajja imaca ratti imaca diva
ptipt paivirato nihitadao nihitasattho lajj daypanno sabbapabhtahitnukamp viha
ahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pahamena agena samanngato h
oti.
2. Yvajva arahanto adinndna pahya adinndn paivirat dinndy dinnapikakh athen
anti. Ahampajja imaca ratti imaca ratti adinndna pahya adinndn paivirato dinndy
a suvibhtena attan viharmi. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho
bhavissatti imin dutiyena agena samanngato hoti.
3. Yvajva arahanto abrahmacariya pahya brahmacrino rcrino virat methun gmadhamm,
aca ratti imaca divasa abrahmacariya pahya brahmacr rcr virato methun gmadhamm
ena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin tatiyena agena sama
nngato hoti.
4. Yvajva arahanto musvda pahya musvd paivirat saccavdino saccasandh thet pacca
a, ahampajja imaca ratti imaca divasa musvda pahya musvd paivirato saccavd sacca
accayiko avisavdako lokassa. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavutth
o bhavissatti imin catutthena agena samanngato hoti.
5. Yvajva arahanto surmerayamajjapamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paivir
tti imaca divasa surmerayamajjapamdahna pahya surmerayamajjapamdahn paivirato
anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pacamena agena samanngato hoti.
6. Yvajva arahanto ekabhattik rattparat virat viklabhojan. Ahampajja imaca ratti im
a ekabhattiko rattparato virato viklabhojan. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposath
ca me upavuttho bhavissatti imin chahena agena samanngato hoti.
7. Yvajva arahanto naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhranamaanavibhsanah
jja imaca ratti imaca divasa naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaana
to. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatti. Imin satta
mena agena samanngato hoti.
8. Yvajva arahanto uccsayanamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirat ncaseyya
v tiasanthrake v. Ahampajja imaca ratti imaca divasa uccsayanamahsayana pahya ucc
an paivirato ncaseyya kappemi macake v tiasanthrake v. Iminpaha agena arahata anu
atho ca me upavuttho bhavissatti imin ahamena agena samanngato hoti.
Eva upavuttho kho vseha ahaga samanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahjuti
phro.
Eva vutte vseho upsako bhagavanta etadavoca:
Piy [PTS Page 259] [\q 259/] me bhante tislohit ahagasamanngata uposatha upava
ynampi me assa tislohitna dgharatta hitya sukhya. Sabbe cepi bhante, khattiy aha
satha upavaseyyu, sabbesampissa khattiyna dgharatta hitya sukhya. Sabbe cepi bhante, b
a ahagasamanngata uposatha upavaseyyu, sabbesampissa brhmana dgharatta hitya s
hante, vess ahagasamanngata uposatha upavaseyyu, sabbesampissa vessna dgharatta hi
Sabbe cepi bhante, sudd ahagasamanngata uposatha upavaseyyu sabbesampissa suddna dg
itya sukhyti.
Evameta vseha, evameta vseha, sabbe cepi vseha, khattiy ahagasamanngata uposa
ampissa khattiyna dgharatta hitya sukhya. Sabbe cepi vseha, brhma ahagasamanng
yyu, sabbesampissa brhmana dgharatta hitya sukhya. Sabbe cepi vseha, vess ahag
upavaseyyu, sabbesampissa vessna dgharatta hitya sukhya. Sabbe cepi vseha, sudd a
uposatha upavaseyyu, sabbesampissa suddna dgharatta hitya sukhya. Sadevako cepi vse
samrako sabrahmako sassamaabrhma paj sadevamanuss1 te ahagasamanngata uposatha u
devakassapissalokassa samrakassa sabrahmakassa sassamaabrhmaiy pajya sadevamanussya dg
ratta hitya sukhya. Ime cepi vseha mahsl ahagasamanngata uposatha upavaseyyu.
aratta hitya sukhya. Ko pana vdo manussabhtassti.
8. 1. 5. 5
(Bojjhuposatha sutta)
Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho bojjh up
agav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna
jjha upsika bhagav etadavoca:
Ahagasamanngato kho bojjhe, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutiko mah
pphro.
1. Sassamaa brhmaiy pajya devamanussya katthaci.
[BJT Page 194] [\x 194/]
Katha [PTS Page 260] [\q 260/] upavuttho ca bojjhe, ahagasamanngato uposatho mah
apphalo hoti mahnisaso mahjutiko mahvipphro:
1. Idha bojjhe, ariyasvako iti paisacikkhati: yvajva arahanto ptipta pahya ptip
itasatth lajj daypann sabbapabhtahitnukampino viharanti. Ahampajja imaca ratti imac
ptipta pahya ptipt paivirato nihitadao nihitasattho lajj daypanno sabbapabh
a1 agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pahamena agena sa
manngato hoti.
2. Yvajva arahanto adinndna pahya adinndn paivirat dinndy dinnapikakh athen
anti. Ahampajja imaca ratti imaca ratti imaca divasa adinndna pahya adinndn paiv
apikakh athenena suvibhtena attan viharmi. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposat
upavuttho bhavissatti imin dutiyena agena samanngato hoti.
3. Yvajva arahanto abrahmacariya pahya brahmacrino rcrino virat methun gmadhamm,
aca ratti imaca divasa abrahmacariya pahya brahmacr rcr virato methun gmadhamm
ena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin tatiyena agena sama
nngato hoti.
4. Yvajva arahanto musvda pahya musvd paivirat saccavdino saccasandh thet pacca
a, ahampajja imaca ratti imaca divasa musvda pahya musvd paivirato saccavd sacca
accayiko avisavdako lokassa. Iminpaha agena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavutth
o bhavissatti imin catutthena agena samanngato hoti.
5. Yvajva arahanto surmerayamajjapamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paivir
tti imaca divasa surmerayamajjapamdahna pahya surmerayamajjapamdahn paivirato
anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatti imin pacamena agena samanngato hoti.
6. Yvajva arahanto ekabhattik rattparat virat viklabhojan. Ahampajja imaca ratti im
a ekahabhattiko rattparato virato viklabhojan. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposa
o ca me upavuttho bhavissatti imin chahena agena samanngato hoti.
7. Yvajva arahanto naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaanavibhsanah
a imaca ratti imaca divasa naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaana vi
. Iminpaha agena arahata anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatti. Imin sattame
na agena samanngato hoti.
8. Yvajva arahanto uccsayanamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirat ncaseyya
v tiasanthrake v. Ahampajja imaca ratti imaca divasa uccsayanamahsayana pahya ucc
an paivirato ncaseyya kappemi macake v tiasanthrake v. Iminpaha agena arahata anu
atho ca me upavuttho bhavissatti imin ahamena agena samanngato hoti.
Eva upavuttho kho bojjhe, ahagasamanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso mahjutiko
ahvipphroti.
Kvamahapphalo hoti, kvamahnisaso, kvamahjutiko kvamahvipphro:
Seyyathpi bojjhe, yo imesa soasanna mahjanapadna pahtasattaratanna issariydhipacca
a, seyyathda: agna magadhna ksna kosalna vajjna mallna cetna vagna kurna
ge 261] [\q 261/] avantna gandhrna kambojna, ahagasamantgatassa uposathassa et
ati soasi. Ta kissa hetu: kapaa bhikkhave, mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni bojjhe, mnusakni pasavassni ctummahrjikna devna eso eko rattindivo, tya rat
, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena pacavassasatni ctummahrjikna
ma.
[BJT Page 196] [\x 196/]
hna kho paneta bojjhe, vijjati ya idhekacco itthi v puriso v ahagasamanngata uposa
tv kyassa bhed parammara ctummahrjikna devna sahavyata uppajjeyya. Ida kho panet
a bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Ya bojjhe, mnusaka vassasata tvatisna devna eso eko rattindivo; tya rattiy tisara
na msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibba vassasahassa tvatisna dev
o paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso v ahagasamanngata uposatha u
kyassa bhed parammara tvatisna devna sahavyata upapajjeyya, ida kho paneta bhikkh
bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni bojjhe, mnusakni dve vassasatni ymna devna eso eko rattindivo, tya rattiy tisa
, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni dve vassasahassni ymna
ppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itthi v puriso v ahagasaman
upavasitv kyassa bhed parammara ymna devna sahavyata upapajjeyya, ida kho paneta
andhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni bojjhe, mnusakni cattri vassasatni tusitna eso eko rattindivo; tya rattiy tisara
mso; tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni cattri vassasahassni
itna devna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puris
osatha upavasitv kyassa bhed parammara tusitna devna sahavyata upapajjeyya. Ida kh
ikkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni bojjhe, mnusakni ahavassasatni nimmaratna devna eso eko rattindivo. Tya ratti
mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni ahavassasahassni ni
evna yuppama. hna kho paneta bhikkhave, vijjati ya idhekacco itth v puriso v a
ha upavasitv kyassa bhed parammara nimmaratna devna sahavyata upapajjeyya, ima k
have sandhya bhsita kapaa mnusaka rajja dibba sukha upanidhya.
Yni bojjhe, mnusakni soasavassasatni paranimmitavasavattna devna eso eko rattindivo;
attiy tisarattiyo mso, tena msena dvdasamsiyo savaccharo, tena savaccharena dibbni so
ssasahassni paranimmitavasavattna devna yuppama, hna kho paneta bhikkhave, vijjat
o itth v puriso v ahagasamanngata uposatha upavasitv kyassa bhed parammara paran
evna sahavyata upapajjeyya ida kho paneta bhikkhave, sandhya bhsita kapaa mnusaka
sukha upanidhyti.
1. Pa na hne na ca dinnamdiye
Mus na bhse na ca majjapo siy
Abrahmacariy [PTS Page 262] [\q 262/] virameyya methun
Ratta na bhujeyya viklabhojana.
2. Mla na dhre na ca gandhamcare
Mace chamya ca sayetha santhate
Eta hi ahagikamhu posatha
Buddhena dukkhantagun paksita.
3. Cando ca suriyo ca ubho sudassan
Obhsaya anupariyanti yvat,
Tamonud te pana antalikkhag
Nabhe pabhsenti disvirocan.
[BJT Page 198] [\x 198/]
4. Etasmi ya vijjati antare dhana
Mutt mai veuriyaca bhaddaka
Sigsuvaa athavpi kacana
Ya jtarpa haakanti vuccati
Ahagupetassa uposathassa
Kalampi te nnubhavanti soasi
Candappabh traga ca sabbe.
5. Tasmhi nr ca naro ca slav
Ahagupeta upavassuposatha
Puni katvna sukhudrayni
Anindit saggamupenti hnanti.
8. 1. 5. 6
Anuruddhamanpakyika sutta
Eka samaya bhagav kosambiya viharati ghositrme. Tena kho pana samayena yasm anuruddho
vvihragato hoti patisallno. Atha kho sambahul manpakyik devat yena yasm anuruddho te
amisu. Upasakamitv yasmanta anuruddha abhivdetv ekamanta ahasu. Ekamanta hit kh
nuruddha etadavocu:
Maya bhante [PTS Page 263] [\q 263/] anuruddha, manpakyik nma devat tsu hnesu is
ya krema. Vasa vattema. Maya bhante anuruddha, ydisaka vaa kakhma tdisaka vaa
sukha kkhakhma tdisaka sukha hnaso pailabhma. Ydisaka sara kakhma tdisaka s
te anuruddha, manpakyik nma devat imesu tsu hnesu issariya krema vasa vattemti.
Atha kho yasmato anuruddhassa etadahosi: aho vatim devat sabbva nl assu nlava nlava
Atha kho t devat yasmato anuruddhassa cittamaya sabb nl ahesu nlava nlavatth n
anuruddhassa etadahosi: aho vatim sabbva pt assu pt va ptvatth ptlakrti. Atha
uruddhassa cittamaya sabbva ptva ptvatth ptlakr. Atha kho yasmato anuruddhas
m sabbva lohitak assu lohitak va lohitak vatth lohitlakrti. Atha kho t devat y
a cittamaya sabbva lohitak va lohitak vatth lohitaklakr. Atha kho yasmato anuru
i : aho vatim sabbva odt assu odtava odtavatth odtlakrti. Atha kho t devat y
ttamaya sabbva odt ahesu odtava odtavatth odtlakr.
[BJT Page 200] [\x 200/]
Atha kho t devat ek ca1 gyi, ek ca nacci, ek ca accharika vdesi2 seyyathpi nma paca
uriyassa3 suvintassa suppaipatitassa kusalehi susamanngatassa saddo hoti vaggu ca raj
anyo ca kamanyo ca pemanyo ca madanyo ca, evameva [PTS Page 264] [\q 264/] tsa de
vatna alakrna saddo hoti vaggu ca rajanyo ca kamanyo ca pemanyo ca madanyo ca. Atha
m anuruddho indriyni okkhipi.
Atha kho t devat na kho ayyo anuruddho sdyatti tatthevantaradhyisu.
Atha kho yasm anuruddho syanhasamaya patisalln vuhito yena bhagav tenupasakami. Upas
bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm anuruddho bhagavanta e
voca:
Idhha bhante, divvihragato homi patisallno. Atha kho bhante, sambahul manpakyik devat
tenupasakamisu. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ahasu, ekamanta hit kho bhante
avocu:
Maya bhante anuruddha, manpakyik nma devat, tsu hnesu issariya krema, vasa vattema
te anuruddha ydisaka vaa kakhma, tdisaka vaa hnaso pailabhma, ydisaka sara
a, ydisaka sara kakhma, tdisaka sara hnaso pailabhma, ydisaka sukha kakhma,
maya bhante anuruddha, manpakyik nma devat imesu tsu hnesu issariya krema, vasa v
1. Ekva sy. [PTS]
2. Acchara vdesi machasa.
3. Turiyassa. Machasa.
[BJT Page 202] [\x 202/]
Tassa mayha bhante etadahosi: aho vatim devat sabbva nl assu nlava nlavatth nlla
ante t devat mama cittamaya sabbva nl ahesu nlava nlavatth nllakr. Tassa m
vatim devat sabbva pt assu ptavaovvv ptavatth ptlakrti. Atha kho bhante t dev
a pt ahesu pt va ptavatth ptlakr. Tassa mayha etadahosi:
Aho vatim devat sabbva lohitak assu lohitak va lohitakvatth lohitaklakrti. Atha
vat mama cittamaya sabbva lohitak ahesu lohitak va lohitak vatth lohitaklakr.
tadahosi: aho vatim devat sabbva odt assu odtava odtavatth odtlakrti. Atha [PT
5/] kho bhante t devat mama cittamaya sabbva odt ahesu odtava odtavatth od
Atha kho bhante t devat ek ca gyi, ek ca nacci, ek ca accharika vdesi1 seyyathpi nma
assa turiyassa suvintassa suppaipatitassa kusalehi susamanngatassa saddo hoti vaggu c
a rajanyo ca kamanyo ca pemanyo ca madanyo ca, evameva tsa devatna alakrna saddo h
ca rajanyo ca kamaniyo ca pemanyo ca madanyo ca athakhvha bhante indriyni okkhipi. Atha
kho bhante t devat na kho ayyo anuruddho sdiyatti tatthevantaradhyisu,
Kati hi nu kho bhante, dhammehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpakyikna
avyata upapajjatti.
Ahahi kho anuruddha, dhammehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpakyikna
ta upapajjati. Katamehi ahahi:
1. Idha anuruddha, mtugmo yassa mtpitaro bhattuno denti, atthakm hitesino anukampak anu
kampa updya, tassa hoti pubbuhyin pacchniptin kikrapaissvin manpacrin piyav
2. Ye te bhattugaruno honti, mtti v pitti v samaabrhmati v te sakkaroti garukaroti m
ti abbhgate ca sanodakena paipjeti.
1. Acchara vdes machasa.
[BJT Page 204] [\x 204/]
3. Ye te bhattu abbhantarakammant uti v kappsti v tattha dakkh hoti analas tatrpy
ngat alaktu ala savidhtu.
4. Yo so bhatatu abbhantaro anto jano [PTS Page 266] [\q 266/] dsti v pessti v k
ammakarti v tesa kataca katato jnti, akataca akatato jnti, gilnaknaca balbala j
assa paccasena1 savibhajati.
5. Ya bhattu harati dhana v dhaa v jtarpa v ta rakkhena guttiy sampdeti tattha
en aso avinsik.
6. Upsik kho pana hoti buddha saraa gat, dhamma saraa gat, sagha saraa gat.
7. Slavat kho pana hoti ptipt paivirat, adinndn paivirat kmesu micchcr paiv
ajjapamdahn paivirat.
8. Cgavat kho pana hoti vigatamalamaccherena cetas agra ajjhvasati muttavg payatap
rat ycayog dnasavibhgarat. Imehi kho anuruddha, ahahi dhammehi samanngato mtugmo k
arammara manpakyikna devna sahavyata upapajjati.
1. Yo na bharati sabbad nicca tp ussuko,
Ta sabbakmada2 posa bhattra ntimaati.
2. Na cpi sotth bhattra issvdena rosaye,
Bhattu ca garuno sabbe patipjeti pait.
3. Uhyik3 analas sagahtaparijjan,
Bhattu manpa carati sambhata anurakkhati.
4. Y eva vattat nr bhattu chandavasnug,
Manp nma te dev4 yattha s upapajjatti.
1. Paccasena s 2. Sabbakmahara [PTS.] Sy. 3. Manpakyik dev katthaci.
[BJT Page 206] [\x 206/]
8. 1. 5. 7
Viskhamanpakyika sutta
Eka [PTS Page 267] [\q 267/] samaya bhagav svatthiya viharati pubbrme migramtup
tha kho viskh migramt yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv e
i. Ekamanta nisinna kho viskha migramtara bhagav etadavoca:
Ahahi kho viskhe, dhammehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpakyikna d
apajjati. Katamehi ahahi:
1. Idha viskhe, mtugmo yassa mtpitaro bhattuno denti, atthakm hitesino anukampak anuka
a updya, tassa hoti pubbuahyin pacchniptin kikrapaissvin manpacrin piyavdin
2. Ye te bhattugaruno honti, mtti v pitti v samaabrhmati v te sakkaroti garukaroti m
ti abbhgate ca sanodakena paipjeti.
3. Ye te bhattu abbhantarakammant uti v kappsti v tattha dakkh hoti analas tatrpy
ngat alaktu ala savidhtu.
4. Yo so bhatatu abbhantaro anto jano dsti v pessti v kammakarti v tesa kataca katato
akataca akatato jnti, gilnaknaca balbala jnti, khdanya bhojanyacassa paccasen
5. Ya bhattu harati dhana v dhaa v jtarpa v ta rakkhena guttiy sampdeti tattha
en aso avinsik.
6. Upsik kho pana hoti buddha saraa gat, dhamma saraa gat, sagha saraa gat.
7. Slavat kho pana hoti ptipt paivirat adinndn paivirat kmesu micchcr paivi
jjapamdahn paivirat. 8. Cgavat kho pana hoti vigatamalamaccherena cetas agra ajjh
cg payatap vossaggarat ycayog dnasavibhgarat. Imehi kho anuruddha, ahahi dhammeh
gmo kyassa bhed parammara manpakyikna devna sahavyata upapajjati.
1. Yo na bharati sabbad nicca tp ussuko,
Ta sabbakmada posa bhattra ntimaati.
2. Na cpi sotth bhattra issvdena rosaye,
Bhattu ca garuno sabbe patipjeti pait.
3. Uhyik analas sagahtaparijjan,
Bhattu manpa carati sambhata anurakkhati.
4. Y eva vattat nr bhattu chandavasnug,
Manp nma te dev yattha s upapajjatti.
[BJT Page 208] [\x 208/]
8. 1. 5. 8
Nakulamtumanpakyika sutta
Eka [PTS Page 268] [\q 268/] samaya bhagav bhaggesu viharati susumragire1. Bhesa
kalvane migadye. Atha kho nakulamt gahapatni yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bh
anta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho nakulamtara gahapatni bhagav e
Ahahi kho nakulamte, dhammehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpakyikna
a upapajjati. Katamehi ahahi:
1. Idha nakulamte, mtugmo yassa mtpitaro bhattuno denti, atthakm hitesino anukampak an
ampa updya, tassa hoti pubbuhyin pacchniptin kikrapaissvin manpacrin piyavd
2. Ye te bhattugaruno honti, mtti v pitti v samaabrhmati v te sakkaroti garukaroti m
ti abbhgate ca sanodakena paipjeti.
3. Ye te bhattu abbhantarakammant uti v kappsti v tattha dakkh hoti analas tatrpy
ngat alaktu ala savidhtu.
4. Yo so bhatatu abbhantaro anto jano dsti v pessti v kammakarti v tesa kataca katato
akataca akatato jnti, gilnaknaca balbala jnti, khdanya bhojanyacassa paccasen
5. Ya hattu harati dhana v dhaa v jtarpa v ta rakkhena guttiy sampdeti tattha
n aso avinsik.
6. Upsik kho pana hoti buddha saraa gat, dhamma saraa gat, sagha saraa gat.
7. Slavat kho pana hoti ptipt paivirat, adinndn paivirat kmesu micchcr paiv
ajjapamdahn paivirat.
[BJT Page 210] [\x 210/]
8. Cgavat kho pana hoti vigatamalamaccherena cetas [PTS Page 269] [\q 269/] agr
a ajjhvasati muttacg payatap vossaggarat ycayog dnasavibhgarat. Imehi kho anurud
ehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpakyikna devna sahavyata upapajja
Imehi kho nakulamte, ahahi dhammehi samanngato mtugmo kyassa bhed parammara manpak
havyata upapajjatti.
1. Yo na bharati sabbad nicca tp ussuko,
Ta sabbakmada posa bhattra ntimaati.
2. Na cpi sotth bhattra issvdena rosaye,
Bhattu ca garuno sabbe patipjeti pait.
3. Uhyik analas sagahtaparijjan,
Bhattu manpa carati sambhata anurakkhati.
4. Y eva vattat nr bhattu chandavasnug,
Manp nma te dev yattha s upapajjatti.
8. 1. 5. 9
Pahamalokavijaya sutta
Eka samaya bhagav svatthiya viharati pubbrme migramtupsde. Atha kho viskh migram
upasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho vis
mtara bhagav etadavoca:
Cathi kho viskhe, dhammehi samanngato mtugmo idhalokavijayya paipanno hoti, ayas loko
ho hoti. Katamehi cathi: idha viskhe, mtugmo susavihitakammanto hoti saghahitaparijan,
bhattu manpa carati, sambhata anurakkhati.
1. Payatap s, sya [PTS]
[BJT Page 212] [\x 212/]
1. Katamaca viskhe, mtugmo susavihitakammanno hoti: idha viskhe, mtugmo ye te bhattu a
hantar kammant uti v kappsti v, tattha dakkh hoti analas, tatrpyya vimasya sam
u. Eva kho viskhe, mtugmo susavihitakammanto [PTS Page 27o] [\q 27/] hoti.
2. Kathaca viskhe mtugmo sagahtaparijano hoti, idha viskhe mtugmo yo so bhattu abbhan
antojano dsti v pessti v kammakarti v, tesa kataca katato jnti. Akataca akatato j
balbala jnti, khdanyabhojanyacassa paccasena savibhajati. Eva kho viskhe, mtugm
ano hoti.
3. Kataca viskhe, mtugmo bhattu manpa carati, idha viskhe, mtugmo ya bhattu amanpas
tahetupi na ajjhcarati. Eva kho viskhe, mtugmo bhattu manpa carati.
4. Kathaca viskhe mtugmo sambhata anurakkhati, idha viskhe, mtugmo ya bhatt harati,
haa v rajata v jtarpa v, ta rakkhena guttiy sampdeti. Tattha ca hoti adhutt ath
viskhe, mtugmo samabhata anurakkhati. Imehi kho viskhe, cathi dhammehi samanngato mtu
idha lokavijayya paipanno hoti, ayas loko1 raddho hoti.
Cathi kho viskhe, dhammehi samanngato mtugmo paralokavijayya paipanno hoti, parassloko
ddho hoti. Katamehi cathi: idha viskhe, mtugmo saddh sampanno hoti slasampanno hoti, cg
asampanno hoti, pasampanno hoti.
5. Kathaca viskhe mtugmo saddhsampanno hoti, idha viskhe, mtugmo saddho hoti, saddahat
tathgatassa bodhi itipi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid
nuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagavti. Eva kho viskhe, mtugmo
mpanno hoti.
1. Aya saloko sy aya loko machasa. [PTS]
[BJT Page 214] [\x 214/]
6. Kathaca viskhe, mtugmo slasampanno hoti: idha [PTS Page 271] [\q 271/] viskhe
mtugmo ptipt paivirato hoti, adinndn paivirato hoti kmesu micchcr paivirato h
surmeraya majjapamdahn paivirato hoti. Eva kho viskhe, mtugmo sla sampanno hoti.
7. Kathaca viskhe, mtugmo cgasampanno hoti: idha viskhe mtugmo vigatamalamaccherena ce
s agra ajjhvasati muttcgo payatap1 vossaggarato ycayogo dnasavibhgarato. Eva kho
asampanno hoti.
8. Kathaca viskhe, mtugmo pasampanno hoti: idha viskhe, mtugmo paav hoti udayatth
nngato, ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhayagminiy. Eva kho viskhe, mtugmo pasampa
ehi kho viskhe, cathi dhammehi samanngato mtugmo paralokavijayya paipanno hoti, parass
oko2 raddho hotti.
1. Susavihitakammant sagahtaparijjan
Bhattu manpa carati sambhata anurakkhati.
2. Saddh slena sampann vada vtamacchar,
Nicca magga visodheti sotthna samparyika
3. Iccete aha dhamm ca yass vijjanti nriy,
Tampi slavati hu dhammaha saccavdini.
4. Soaskrasampann ahagasusamgat,
S tdis slavat upsik upapajjati devaloka manpa
8. 1. 5. 10
Dutiyalokavijaya sutta
(Svatthinidna)
Cathi bhikkhave, dhammehi samanngato mtugmo idhalokavijayya paipanno hoti, ayas loko
ho hoti. Katamehi cathi:
Idha [PTS Page 272] [\q 272/] bhikkhave mtugmo susavihitakammanto hoti sagahita
parijan, bhattu manpa carati, sambhata anurakkhati.
[BJT Page 216] [\x 216/]
1. Kataca bhikkhave, mtugmo susavihitakammanno hoti: idha bhikkhave mtugmo ye te bhatt
u abbhantar kammant uti v kappsti v, tattha dakkh hoti analas, tatrpyya vimasy
savidhtu. Eva kho bhikkhave, mtugmo susavihitakammanto hoti.
2. Kathaca bhikkhave mtugmo sagahtaparijano hoti, idha viskhe mtugmo yo so bhattu abbh
taro antojano dsti v pessti v kammakarti v, tesa kataca katato jnti. Akataca akata
aknaca balbala jnti, khdanyabhojanyacassa paccasena savibhajati. Eva kho bhikkhav
itaparijano hoti.
3. Kataca bhikkhave, mtugmo bhattu manpa carati, idha viskhe, mtugmo ya bhattu amanp
ta jvitahetupi na ajjhcarati. Eva kho bhikkhave, mtugmo bhattu manpa carati.
4. Kathaca bhikkhave mtugmo sambhata anurakkhati, idha viskhe, mtugmo ya bhatt harat
na v dhaa v rajata v jtarpa v, ta rakkhena guttiy sampdeti. Tattha ca hoti adh
a kho bhikkhave, mtugmo sambhata anurakkhati. Imehi kho bhikkhave, cathi dhammehi sam
anngato mtugmo idha lokavijayya paipanno hoti, ayas loko raddho hoti.
Cathi bhikkhave, dhammehi samanngato mtugmo paralokavijayya paipanno hoti, parassloko
ddho hoti. Katamehi cathi: idha bhikkhave, mtugmo saddh sampanno hoti slasampanno hot
i, cgasampanno hoti, pasampanno hoti.
5. Kathaca bhikkhave mtugmo saddhsampanno hoti, idha bhikkhave, mtugmo saddho hoti, sa
ddahati tathgatassa bodhi itipi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato
lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna buddho bhagavti. Eva [PTS Page 27
[\q 273/] kho bhikkhave mtugmo saddhsampanno hoti.
6. Kathaca bhikkhave, mtugmo slasampanno hoti: idha bhikkhave mtugmo ptipt paivira
dinndn paivirato hoti kmesu micchcr paivirato hoti musvd paivirato hoti surmeray
rato hoti. Eva kho bhikkhave, mtugmo slasampanno hoti.
[BJT Page 218] [\x 218/]
7. Kathaca bhikkhave, mtugmo cgasampanno hoti: idha bhikkhave mtugmo vigatamalamaccher
ena cetas agra ajjhvasati muttcgo payatap1. Vossaggarato ycayogo dnasavibhgarato.
khave, mtugmo cgasampanno hoti.
8. Kathaca bhikkhave, mtugmo pasampanno hoti: idha bhikkhave, mtugmo paav hoti uday
iy paya samanngato, ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhayagminiy. Eva kho bhikkhave, m
nno hoti. Imehi kho bhikkhave, cathi dhammehi samanngato mtugmo paralokavijayya paipan
no hoti, parassa loko raddho hotti.
1. Susavihitakammant sagahtaparijjan
Bhattu manpa carati sambhata anurakkhati.
2. Saddh slena sampann vada vtamacchar,
Nicca magga visodheti sotthna samparyika
3. Iccete aha dhamm ca yass vijjanti nriy,
Tampi slavati hu dhammaha saccvdini.
4. Soaskrasampann ahagasusamgat,
S tdis slavat upsik upapajjati devaloka manpa
Uposathavaggo pacamo
Tatruddna:
Sakhitte vitthate viskhe vseho bojjhya pacama
Anuruddha puna viskhe nakul idha lokik1. Dveti.
Pahamo pasako.
1. Lokiy smu. * Pasaka pahama smu.
[BJT Page 220] [\x 220/]
Dutiyo pasako
6. Gotamvaggo
8. 2. 6. 1
Gotam sutta
[PTS Page 274] [\q 274/] eka samaya bhagav sakkesu viharati kapilavatthusmi nig
rodhrme. Atha kho mahpajpat gotam yena bhagav tenupasakami, upasakamitv bhagavanta
ekamanta ahsi. Ekamanta hit kho mahpajpat gotam bhagavanta etadavoca:
Sdhu bhante, labheyya mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjant

Ala gotam, m te rucci mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabba
Dutiyampi kho mahpajpat gotam bhagavanta etadavoca: sdhu bhante, labheyya mtugmo tath
ppavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjanti.
Ala gotami, m te rucci, mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabb
.
Tatiyampi kho mahpajpat gotam bhagavanta etadavoca: sdhu bhante, labheyya mtugmo tath
ppavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjanti.
Ala gotami, m te rucci, mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabb
.
Atha kho mahpajpat gotam na bhagav anujnti mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye
nagriya pabbajjanti dukkh dumman assumukh rudamn bhagavanta abhivdetv padakkhia ka
[BJT Page 222] [\x 222/]
Atha kho bhagav kapilavatthusmi yathbhiranta viharitv yena vesli tena crika pakkmi. A
bbena crika caramno yena vesli tadavasari. Tatra suda bhagav vesliya viharati mahvane
Atha kho mahpajpat gotam kese chedpetv ksyni vatthni acchdetv sambahulbhi skiyn
i [PTS Page 275] [\q 275/] tena pakkmi. Anupubbena yena vesli mahvane kgrasla te
sakami.
Atha kho mahpajpat gotam sunehi pdehi rajokiena gattena dukkh dumman assumukh rudam
kohake ahsi, addas kho yasm nando mahpajpati gotami sunehi pdehi rajokiena gat
assumukhi rudamna bahidvrakohake hita, disvna mahpajpati gotami etadavoca:
Kinnu tva gotami, sunehi pdehi rajokiena gattena dukkh dumman assumukh rudamn bahidv
hitti?
Tath hi pana bhante nanda, na bhagav anujnti mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye
asm anagriya pabbajjanti.
Tena hi gotam, idheva tva1 hohi, yvha bhagavanta ycmi mtugmassa tathgatappavedite d
aye agrasm anagriya pabbajjanti.
Atha kho yasm nando yena bhagav tenupasakami upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekaman
, ekamanta nisinno kho yasm nando bhagavanta etadavoca:
"Es bhante, mahpajpat gotam sunehi pdehi rajokiena gattena dukkh dumman assumukh ru
vrakohake hit, na bhagav anujnti mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm
jjanti. "
1. Muhutta idheva tva v pi.
[BJT Page 224] [\x 224/]
Sdhu bhante, labheyya mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjant
"
Ala nanda, m te rucci mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabba
Dutiyampi kho yasm nando bhagavanta etadavoca: "sdhu bhante, labheyya mtugmo tathgatap
vedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjanti. "
Tatiyampi kho yasm nando bhagavanta etadavoca: "sdhu bhante, labheyya mtugmo tathgatap
vedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjanti. "
Ala nanda, mte rucci mtugmassa tathgatappavedite dhamma vinaye agrasm anagriya pabba
.
Atha [PTS Page 276] [\q 276/] kho yasmato nandassa etadahosi: na bhagav anujnti
mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajja. Yannnha aenapi
agavanta yceyya mtugmassa tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjanti
Atha kho yasm nando bhagavanta etadavoca: bhabbo nu kho bhante, mtugmo tathgatappavedit
e dhammavinaye agrasm anagriya pabbajitv sotapattiphala v sakadgmiphala v angmiph
phala v sacchiktunti?
Bhabbo nanda mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajitv sotpatt
mpi sakadgmiphalampi angmiphalampi arahattaphalampi sacchiktunti.
Sace bhante, bhabbo mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajitv so
ttiphalampi sakadgmiphalampi angmiphalampi arahattaphalampi sacchiktu, bahukr1 bhante,
ahpajpat gotam bhagavato mtucch pdik posik, bhagavanta janettiy klakatya2 thaa
Sdhu bhante, labheyya mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajjant

Sace nanda, mahpajpat gotam ahagarudhamme patigahti, svass hotu upasampad.
1. Bahupakr cu pi machasa sy.
2. Klakatya machasa.
[BJT Page 226] [\x 226/]
1. "Vassasatpasampannya bhikkhuniy tadahupasampannassa bhikkhuno abhivdanapaccuhnaajal
amma smcikamma kattabba. Ayampi dhammo sakkatv garukatv1 mnetv pjetv yvajva anati
2. Na bhikkhuniy abhikkhuke vse vassa upagantabba, ayampi dhammo sakkatv garukatv mnet
etv yvajva anatikkamanyo.
3. Anvaddhamsa bhikkhuniy bhikkhusaghato dvedhammo paccsisitabb: uposathapucchakaca ov
asakamanaca. Ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
4. Vassa vutthya bhikkhuniy ubhato saghe thi hnehi pavretabb: dihena sutena parisa
dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
5. Garudhamma ajjhpannya bhikkhuniy ubhato saghe pakkhamnatta caritabba. Ayampi dhammo
akkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
6. Dve vassni chasu dhammesu sikkhitasikkhya sikkhamnya ubhato saghe upasampad pariyes
itabb. Ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
7. Na kenaci pariyyena bhikkhuniy bhikkh akkositabbo paribhsitabbo. Ayampi dhammo sa
kkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
8. Ajjatagge nanda, ovao bhikkhunna bhikkhsu vacanapatho, anovao bhikkhna bhikkhunsu
napatho. Ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo. "
Sace nanda, mahpajpat gotam ime ahagarudhamme patigahti, svass hotu upasampadti.
[BJT Page 228] [\x 228/]
Atha kho yasm nando bhagavato santike ime ahagarudhamme uggahetv yena mahpajpat gotam
pasakami upasakamitv mahpajpati gotami etadavoca:
Sace kho tva gotami, ahagarudhamme patigaheyysi, sva te bhavissati upasampad.
"Vassasatpasampannya bhikkhuniy tadahupasampannassa bhikkhuno abhivdanapaccuhnaajalika
a smcikamma kattabba. Ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkam
Na bhikkhuniy abhikkhuke vse vassa upagantabba, ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv
yvajva anatikkamanyo.
Anvaddhamsa bhikkhuniy bhikkhusaghato dvedhammo paccsisitabb: uposathapucchakaca ovad
amanaca. [PTS Page 277] [\q 277/] ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvaj
natikkamanyo.
Vassa vutthya bhikkhuniy ubhato saghe thi hnehi pavretabb: dihena sutena parisaky
ammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
Garudhamma ajjhpannya bhikkhuniy ubhato saghe pakkhamnatta caritabba. Ayampi dhammo sa
atv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
Dve vassni chasu dhammesu sikkhitasikkhya sikkhamnya ubhato saghe upasampad pariyesita
bb. Ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
Na kenaci pariyyena bhikkhuniy bhikkh akkositabbo paribhsitabbo. Ayampi dhammo sakka
tv garukatv mnetv pjetv yvajva anatikkamanyo.
Ajjatagge nanda, ovao [PTS Page 278] [\q 278/] bhikkhunna bhikkhsu vacanapatho,
anovao bhikkhna bhikkhunsu vacanapatho. Ayampi dhammo sakkatv garukatv mnetv pjetv y
tikkamanyo. "
Sace kho tva gotam, ime ahagarudhamme patigahayysi, sva te bhavissati upasampadti.
Seyyathpi bhante nanda, itthi v puriso v daharo yuvmaanakajtiko ssa nahto uppalaml
a v atimuttakamla v lahitv ubhohi hatthehi paiggahetv uttamage sirasmi patihpeyya
o aha bhante, ime ahagarudhamme patigahissmi yvajva anatikkamanyeti.
Atha kho yasm nando yena bhagav tenupasakami, upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekama
i, ekamanta nisinno kho yasm nando bhagavanta etadavoca:
Paiggaht bhante, mahpajpatiy gotamiy aha garudhamm yvajva anatikkamanyti. 2
Sace nanda, nlabhissa3 mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajja
ahitika nanda, brahmacariya abhavissa, vassasahassameva saddhammo patihaheyya, yato ca
kho nanda, mtugmo tathgatappavedite dhammavinaye agrasm anagriya pabbajito, nadni na
rahmacariya cirahitika bhavissati, pacevadni nanda, vassasatni saddhammo hassati.
1. Patihapeyya v p.
2. Ahagaru dhamm. Upasampann bhagavato mtucchti c p.
3. Nlabhiss c p.
[BJT Page 230] [\x 230/]
Seyyathpi nanda, yni knici kulni bahukitthikni1 appurisakni, tni suppadhasiyni honti
i kumbhatthenakehi. Evameva kho nanda, yasmi dhammavinaye labhati mtugmo agrasm anagriy
a pabbajja, na ta brahmacariya virahitika hoti.
Seyyathpi nanda, sampanne slikkhette setahik nmarogajti nipatati, eva ta slikkhetta
e 279] [\q 279/] na cirahitika hoti. Evameva kho nanda, yasmi dhammavinaye labha
ti mtugmo agrasm anagriya pabbajja na ta brahmacariya cirahitika hoti.
Seyyathpi nanda, sampanne ucchukkhette majehik nma rogajti nipatati, eva ta ucchukkh
cirahitika hoti, evameva kho nanda, yasmi dhammavinaye labhati mtugmo agrasm anagri
ajja na ta brahmacariya cirahitika hoti.
Seyyathpi nanda, puriso mahato takassa paigacceva i bandheyya yvadeva udakassa anatik
nya, evameva kho nanda may paigacceva bhikkhunna aha garudhamm paatt yvajva ana
8. 2. 6. 2
Bhikkhunovdaka sutta
Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya atha kho yasm nando yena b
upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm nando bh
etadavoca:
Kati hi n kho bhante, dhammehi samanngato bhikkhu bhikkhuno vdako sammantitabboti.
[BJT Page 232] [\x 232/]
Ahahi kho nanda, dhammehi samanngato bhikkhu bhikkhuno vdako sammannitabbo. Katamehi
ahahi:
Idhnanda, bhikkhu slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati. cragocarasampanno aumatt
vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutasannicay
o, ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan kovalaparipua
hivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas paricit manasnupekkhit dihiy
Ubhayni kho panassa ptimokkhni
Vitthrena svgatni honti suvibhattni suppavattin suvinicchitni suttaso anubyajanaso. Kal
yavco hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya atthassa vi
Page 280] [\q 280/] bhikkhunsaghassa dhammiy kathya sandassetu samdapetu samutteje
tu sampahasetu, yebhuyyena bhikkhunna piyo hoti manpo, na kho paneta bhagavanta uddiss
pabbajitya ksyavatthavasanya garudhamma ajjhpannapubbo hoti, vsativasso v hoti atireka
ti vasso v.
Imehi kho nanda, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu bhikkhunovdako sammantitabboti.
8. 2. 6. 3
Sakhitta gotamiyovda sutta
Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya, atha kho mahpajpat gotam
ami upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hit kho mahpajpat
tadavoca:
Sdhu bhante, bhagav sakhittena dhamma desetu, yamaha bhagavato dhamma sutv vpakah a
n pahitatt vihareyyanti.
[BJT Page 234] [\x 234/]
Ye kho tva gotam, dhamme jneyysi ime dhamm sargya savattanti no visayogya, cayya s
o apacayya, mahicchatya savattanti no appicchatya, asantuhiy savattanti no santuhiy
savattanti no pavivekya. Kosajjya savattanti no viriyrambhya. Dubharatya savattanti no
ubharatya, ekasena gotami, dhreyysi neso dhammo neso vinayo neta satthussananti.
Ye ca kho tva gotam, dhamme jneyysi ime dhamm virgya savattanti no sargya, visayog
ti no sayogya, apacayya savattanti no cayya, appicchatya savattanti no mahicchatya, s
y savattanti no asantuhiy, pavivekya savattanti no sagaikya, [PTS Page 281] [\q 281/
viriyrambhya savattanti no kosajjya, subharatya savattanti no dubharatyti. Ekasena g
dhreyysi eso dhammo eso vinayo eta satthussananti.
8. 2. 6. 4
Vyagghapajja sutta
4. Eka samaya bhagav koliyesu viharati kakkarapatta nma koliyna nigamo. Tatra1 kho dgh
koliyaputto yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi
amanta nisinno kho dghaju koliyaputto bhagavanta etadavoca:
Maya bhante, gih kmabhog2 puttasambdhasayana ajjhvasma, ksikacandana paccanubhoma, m
ilepana dhrayma, jtarparajata sdiyma. Tesa no bhante, bhagav tath dhamma desetu, y
u dhamm dihadhammahitya dihadhammasukhya samparya hitya samparyasukhyti.
1. Atha kho ma cha sa.
2. Gih kmabhogino ma cha sa.
[BJT Page 236] [\x 236/]
Cattro me vyagghapajja, dhamm kulaputtassa dihadhammahitya savattanti dihadhammasukhy
atame cattro: uhnasampad rakkhasampad kalyamittat samajvikat. 1
1. Katam ca vyagghapajja, uhnasampad: idha vyagghapajja kulaputto yena kammahnena jvi
ppeti, yadi kasiy yadi vaijjya yadi gorakkhena yadi issatthena2 yadi rjaporisena yad
i sippaatarena. Tattha dakkho hoti analaso tatrapyya vimasya samanngato ala ktu ala
aya vuccati vyagghapajja, uhnasampad.
2. Katam ca vyagghapajja, rakkhasampad: idha vyagghapajja, kulaputtassa bhog honti uhna
viriydhigat [PTS Page 282] [\q 282/] bhbalaparicit sedvakkhitt dhammik dhammaladd
te rakkhena guttiy sampdeti 'kinti me ime bhoge neva rjno hareyyu na cor hareyyu na ag
aheyya na udaka vaheyya na appiy dyd hareyyunti. Aya vuccati vyagghapajja, rakkhasamp

3. Katam ca vyagghapajja, kalyamittat: idha vyagghapajja, kulaputto yasmi gme v nigame
v paivasati. Tattha ye te honti gahapati v gahapatiputto v dahar v vuddhaslino vuddh v
ddhasl saddhsampann slasampann cgasampann pasampann' tehi saddhi santihati sall
jjati. Yath rpna saddhsampannna saddhsampada anusikkhati, yathrpna slasampannna
hati yathrpna cgasampannna cgasampada anusikkhati, yathrpna pasampannna pa
ati vyagghapajja, kalyamittat.
4. Katam ca vyagghapajja samajvikat: idha vyagghapajja, kulaputto yaca bhogna viditv v
aca bhogna viditv sama jvika kappeti nccogha ntihna, eva me yo vaya pariydy
a pariydya hassatti.
1. Samajvit ma cha sa
2. Issattena. Ma cha sa.
[BJT Page 238] [\x 238/]
Seyyathpi vyagghapajja, tuldhro v tuldhrantevs v tula paggahetv jnti ettakena v
v unnatanti. Evameva kho vyagghapajja, kulaputto yaca bhogna viditv vayaca bhogna vid
ama jvika kappeti, na ca accogha na atihna. Eva me yo vaya pariydya hassati, [PT
q 283/] na ca me vayo ya pariydya hassatti. Sacya vyagghapajja, kulaputto appyo
ura jvika kappeti, tassa bhavanti cattro udumbarakhdka vya1 kulaputto bhoge bdat
Sace panya vyagghapajja, kulaputto mahyo samno kasira jvika kappeti, tassa bhavanti vat
tro 'ajaddhumrika vya2 kulaputto marissatti.
Yato ca khvya vyagghapajja, kulaputto yaca bhogna viditv vayaca bhogna viditv sama
ti na accogha ntihna, eva me yo vaya pariydya hassati, na ca me vayo ya pariyd
cati vyagghapajja, samajvikat.
Eva samuppannna vyagghapajja bhogna cattri apyamukhni honti: itthidhutto hoti surdhut
kkhadhutto ppamitto ppasahyo ppasampavako. Seyyathpi vyagghapajja, mahato takassa catt
ceva yamukhni. Cattri ca apyamukhni, tassa puriso yni ceva yamukhni tni pidabheyya, y
apyamukhni tni vivareyya, devo ca na sammdhra anuppaveccheyya, eva hi tassa vyagghapaj
ja mahato takassa hniyeva pikakh. No vuddh. Evameva kho vyagghapajja, eva samuppannn
cattri apyamukhni honti: itthidhutto hoti surdhutto akkhadhutto ppamitto ppasahyo ppas
pavako.
1. Udumbarakhdicya machasa
2. Ajeamaraa cya machasa
[BJT Page 240] [\x 240/]
Eva samuppannna vyagghapajja, bhogna cattri yamukhni honti. Na itthidhutto hoti na sur
tto na akkhadhutto [PTS Page 284] [\q 284/] kalyamitto kalyasahyo kalyasampavako.
eyyathpi vyagghapajja, mahato takassa cattri ceva yamukhni cattri ceva apyamukhni, ta
puriso yni ceva yamukhni tni vivareyya, yni ca apyamukhni tni pidaheyya, devo ca samm
anuppaveccheyya, eva hi tassa vyagghapajja, mahato takassa vuddhiyeva pikakh no parihn
evameva kho vyagghapajja, eva samuppannna% bhogna cattri yamukhni honti na itthidhutt
hoti, na surdhutto na akkhadhutto kalyamitto kalyasahyo kalyasampavako.
Ime kho vyagghapajja, cattro dhamm kulaputtassa dihadhammahitya savattanti, dihadhamma
khyti.
Cattro me vyagghapajja, dhamm kulaputtassa samparyahitya savattanti samparyasukhya, kat
ame cattro: saddhsampad slasampad cgasampad pasampad.
5. Katam ca vyagghapajja, saddhsampad: idha vyagghapajja, kulaputto saddho hoti sad
dahati tathgatassa bodhi: iti'pi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato
lokavid anuttaro purisadammasrathi satth devamanussna buddho bhagavti. Aya vuccati vya
gghapajja saddhsampad.
6. Katam ca vyagghapajja, slasampad: idha vyagghapajja kulaputto ptipt paivirato hoti
nndn paivirato hoti kmesumicchcr paivirato hoti. Musvd paivirato hoti surmeraya
to hoti, aya vuccati vyagghapajja slasampad.
7. Katam ca vyagghapajja cgasampad: idha vyagghapajja, kulaputto vigatamalamacchere
na cetas agra ajjhvasati muttacgo payatapi vossaggarato ycayogo dnasavibhgarato, ay
vyagghapajja cgasampad.
[BJT Page 242] [\x 242/]
8. Katam ca vyagghapajja pasampad: idha [PTS Page 285] [\q 285/] vyagghapajja, k
ulaputto paav hoti udayatthagminiy paya samanngato, ariyya nibbedhikya sammdukkhak
aya vuccati vyagghapajja pasampad.
Ime kho vyagghapajja, cattro dhamm kulaputtassa samparyahitya savattanti samparyasukhy
.
1. Uht kammadheyyesu appamatto vidhnav,
Sama kappeti jvika1 sambhata anurakkhati.
2. Saddho slena sampanno vada vtamaccharo,
Nicca magga visodheti sotthna samparyika
3. Iccete aha dhamm ca saddhassa gharamesino,
Akkht saccanmena ubhayattha sukhvah.
4. Dihadhammahitatthya samparyasukhya ca
Evameta gahahna cgo pua pavahatti.
8. 2. 6. 5
Ujjaya sutta
(Svatthinidna)
Atha kho ujjayo brhmao yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavat saddhi sammodi,
mmodanya katha sriya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho ujjayo brhma
avoca:
Maya bho gotama, pavsa gantukm, tesa no bhava gotamo amhka tath dhamma desetu yenam
hamm dihadhammahitya dihadhammasukhya samparyahitya samparyasukhyti.
Cattrome brhmaa, dhamm kulaputtassa dihadhammahitya savattanti dihadhammasukhya. Ka
tro:
Uhnasampad [PTS Page 285] [\q 285/] rakkhasampad kalyamittat samajvikat:
1. Jvita smu. Machasa
[BJT Page 244] [\x 244/]
1. Katam ca brhmaa, uhnasampad: idha brhmaa, kulaputto yena kammahnena jvika kap
y yadi vaijjya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rjaporisena yadi sippaatarena, tat
tha dakkho hoti analaso tatrapyya vmasya samanngato ala ktu ala savidhtunti. Aya
, uhnasampad.
2. Katam ca brhmaa rakkhasampad: idha brhmaa, kulaputtassa bhog honti uhnaviriydhi
ivit sedvakkhitt dhammik dhammaladdh te rakkhena guttiy sampdeti, kinti me bhoge neva
hareyyu na cor hareyyu na aggi aheyya na udaka vaheyya na appiy dyd hareyyunti. Aya
ti brhmaa rakkhasampad.
3. Katam ca brhmaa, kalyamittat: idha brhmaa, kulaputto yasmi gme v nigame v paiv
a ye te honti gahapati v gahapatiputto v dahar v vuddhaslino vuddh v vuddhasl saddhs
slasampann cgasampann pasampann' tehi saddhi santihati sallapati skaccha sampajj
dhsampannna saddhsampada anusikkhati, yathrpna slasampannna slasampada anusikkha
annna cgasampada anusikkhati, yathrpna pasampannna pasampada anusikkhati. Aya
tat.
4. Katam ca brhmaa samajvikat: idha brhmaa, kulaputto yaca bhogna viditv vayaca b
ma jvika kappet nccogha [PTS Page 287] [\q 287/] ntihna, eva me yo vaya par
ca me vayo ya pariydya hassatti.
[BJT Page 246] [\x 246/]
Seyyathpi brhmaa, tuldhro v tuldhrantevs v tula paggahetv jnti ettakena v onat
ti. Evameva kho brhmaa kulaputto yaca bhogna viditv vayaca bhogna viditv sama jvi
a ca accogha na atihna. Eva me yo vaya pariydya hassati, na ca me vayo ya pariyd
Sacya brhmaa, kulaputto appyo samno ura jvika kappeti, tassa bhavanti cattro 'udum
a kulaputto bhoge bdat'ti.
Sace panya brhmaa, kulaputto mahyo samno kasira jvika kappeti, tassa bhavanti vattro
dhumrika vya kulaputto marissatti.
Yato ca khvya brhmaa kulaputto yaca bhogna viditv vayaca bhogna viditv sama jvi
ogha ntihna, eva me yo vaya pariydya hassati, na ca me vayo ya pariydya hassa
samajvikat.
Eva samuppannna brhmaa bhogna cattri apyamukhni honti: itthidhutto hoti surdhutto a
to ppamitto ppasahyo ppasampavako.
Seyyathpi brhmaa, mahato takassa cattri ceva yamukhni. Cattri ca apyamukhni, tassa
i ceva yamukhni tni pidabheyya, yni ca apyamukhni tni vivareyya, devo ca na sammdhra
aveccheyya, eva tassa brhmaa [PTS Page 288] [\q 288/] mahato takassa parihniyeva
pikakh. No vuddh.
Evameva kho brhmaa, eva samuppannna bhogna cattri apyamukhni honti: itthidhutto sur
kkhadhutto ppamitto ppasahyo ppasampavako. Eva samuppannna brhmaa, bhogna cattri
. Na itthidhutto hoti na surdhutto na akkhadhutto kalyamitto kalyasahyo kalyasampavak
[BJT Page 248] [\x 248/]
Seyyathpi brhmaa, mahato takassa cattri ceva yamukhni cattri ca apyamukhni, tassa p
ceva yamukhni tni vivareyya, yni ca apyamukhni tni pidaheyya, devo ca sammdhra anup
heyya, eva hi tassa brhmaa, mahato takassa vuddhiyeva pikakh no parihni, evameva kho
eva samuppannna bhogna cattri yamukhni honti: na itthidhutto hoti, na surdhutto na a
dhutto kalyamitto kalyasahyo kalyasampavako.
Ime kho brhmaa, cattro dhamm kulaputtassa dihadhammahitya savattanti, dihadhammasukh
Cattro me brhmaa, dhamm kulaputtassa samparyahitya savattanti samparyasukhya, katame
o: saddhsampad slasampad cgasampad pasampad.
5. Katam ca brhmaa, saddhsampad: idha brhmaa, kulaputto saddho hoti saddahati tathgata
a bodhi: iti'pi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro
purisadammasrathi satth devamanussna buddho bhagavti. Aya vuccati vyagghapajja saddhsa
mpad.
6. Katam ca brhmaa, slasampad: idha brhmaa kulaputto ptipt paivirato hoti adinnd
kmesumicchcr paivirato hoti. Musvd paivirato hoti surmeraya majjapamdahn paivi
ati brhmaa slasampad.
7. Katam ca brhmaa cgasampad: idha [PTS Page 289] [\q 289/] vyagghapajja, kulapu
tto vigatamalamaccherena cetas agra ajjhvasati muttacgo payatapi vossaggarato ycayogo
savibhgarato, aya vuccati brhmaa, cgasampad.
8. Katam ca brhmaa pasampad: idha vyagghapajja, kulaputto paav hoti udayatthagminiy
ato, ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhayagminiy, aya vuccati brhmaa pasampad.
[BJT Page 250] [\x 250/]
Ime kho brhmaa, cattro dhamm kulaputtassa samparyahitya savattanti samparyasukhyti.
1. Uht kammadheyyesu appamatto vidhnav,
Sama kappeti jvika sambhata anurakkhati.
2. Saddho slena sampanno vada vtamaccharo,
Nicca magga visodheti sotthna samparyika
3. Iccete aha dhamm ca saddhassa gharamesino,
Akkht saccanmena ubhayattha sukhvah.
4. Dihadhammahitatthya samparyasukhya ca
Evameta gahahna cgo pua pavahatti.
8. 2. 6. 6
Kmdhivacana sutta
(Svatthinidna)
Bhayanti bhikkhave, kmnameta adhivacana, dukkhanti bhikkhave, kmnameta adhivacana, rog
i bhikkhave, kmnameta adhivacana, gaoti bhikkhave, kmnameta adhivacana, sallanti bhi
, kmnameta adhivacana, sagoti bhikkhave, kmnameta adhivacana pakoti bhikkhave, kmn
acana. Gabbhoti bhikkhave, kmnameta adhivacana.
Kasm ca bhikkhave, bhayanti kmnameta adhivacana: yasm ca kmargarattya bhikkhave, cha
inibaddho dihadhammikpi bhay na parimuccati, samparyikpi [PTS Page 290] [\q 290/]
bhay na parimuccati, tasm bhayanti kmnameta adhivacana.
Kasm ca bhikkhave, rogoti kmnameta adhivacana: yasm ca kmargarattya bhikkhave, chand
ibaddho dihadhammikpi rog na parimuccati, samparyikpi rog na parimuccati, tasm rogoti
meta adhivacana.
Kasm ca bhikkhave, gaoti kmnameta adhivacana: yasm ca kmargarattya bhikkhave, chan
ddho dihadhammikpi ga na parimuccati, samparyikpi ga na parimuccati, tasm gaoti
na.
Tasm ca bhikkhave, sallanti kmnameta adhivacana: yasm ca kmargarattya bhikkhave, cha
inibaddho dihadhammikpi sall na parimuccati, samparyikpi sall na parimuccati, tasm sal
nti kmnameta adhivacana.
Kasm ca bhikkhave, sagoti kmnameta adhivacana: yasm ca kmargarattya bhikkhave, chan
baddho dihadhammikpi sag na parimuccati, samparyikpi sag na parimuccati, tasm sagot
adhivacana.
Kasm ca bhikkhave, pakoti kmnameta adhivacana: yasm ca kmargarattya bhikkhave, chan
baddho dihadhammikpi pak na parimuccati, samparyikpi pak na parimuccati, tasm pakot
adhivacana.
Tasm ca bhikkhave, gabbhoti kmnameta adhivacana:
[BJT Page 252] [\x 252/]
Yasm ca kmargarattya bhikkhave, chandargavinibaddho dihadhammikpi gabbh na parimucca
mparyikpi gabbh na parimuccati. Tasm gabbhoti kmnameta adhivacana. Parimuccati, tasm
anti kmnameta adhivacana.
1. Bhaya dukkhaca rogo ca gao sallaca sago ca,
Pako gabbho ca ubhaya ete km pavuccanti,
Yattha satto puthujjano.
2. Otio starpena punagabbhya gacchati,
Yato ca bhikkhu tp sampajaa na ricati1
3. So ima palipa dugga atikkamma tathvidho,
Pajajti jarpeta phandamna avekkhatti.
1. Riccati smu.
8. 2. 6. 7
Pahama huneyyabhikkhu sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajalikara
anuttara puakkhetta lokassa, katamehi ahahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati. cragocarasampanno a
attesu vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutas
annicayo, ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly stth savyajan kevalapari
ariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas paricit manasnupekkhit
aividdh. Kalyamitto hoti , kalyasahyo kalyasampavako. Sammdihiko hoti, sammdassa
. Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti, akicchalbh
a pubbenivsa anussarati seyyathda: ekampi jti dvepi jtiyo tissopi jtiyo catassopi jt
api jtiyo dasapi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo cattrsampi jtiyo pasampi jtiyo
sahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe anekepi vivaakappe anekepi savaaviva
Amutrsi evannmo, evagotto evavao evamhro eva sukhadukkhapaisaved evamyupariyant
o amutra upapdi. Tatrpsi evannmo evagotto evavao evamhro evasukhadukkhapaisaved
So tato cuto idhpapanno' ti. Iti skra sauddesa anekavihita pubbenivsa anussarati, dibb
a cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passati cavamne upajjamne hne pate suva
bbae sugate duggate yathkammpage satte pajnti. Ime vata bhonto satt kyaduccaritena sam
ngat vacduccaritena samanngat manoduccaritena samanngat, ariyna upavdak micchdih
amdn . Te kyassa bhed parammara apya duggati vinipta niraya upapann. Ime v pana
caritena samanngat vacsucaritena samanngat manosucaritena samanngat ariyna anupavdak
sammdihikammasamdn. Te kyassa bhed parammara sugati sagga loka upapann ti. Iti d
visuddhena atikkantamnusakena satte passati cavamne uppajjamne hne pate suvae dubbae
e duggate yathkammpage satte pajnti. savna khay ansava cetovimutti pavimutti di
bhi sacchikatv upasampajja viharati.
[PTS Page 291] [\q 291/]
Imehi kho bhikkhave, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti, phuneyyo, dakkhie
yyo, ajalikarayo, anuttara puakkhetta lokassti.
[BJT Page 254] [\x 254/]
8. 2. 6. 8
Dutiyhuneyyabhikkhu sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti phuneyyo dakkhieyyo ajalikara
anuttara puakkhetta lokassa, katamehi ahahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu slav hoti, ptimokkhasavarasavuto viharati. cragocarasampanno a
attesu vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu, bahussuto hoti sutadharo sutas
annicayo, ye te dhamm dikaly majjhekaly pariyosnakaly sttha savyajana kevalapa
acariya abhivadanti, tathrpssa dhamm bahussut honti dhat vacas paricit manasnupekkhi
ppaividdh. raddhaviriyo viharati thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu
. raiko hoti pantha sensano. Aratirati saho hoti, uppanna arati abhibhuyya abhibhuyya
viharati. Bhayabheravasaho hoti, uppanna bhayabherava abhibhuyya abhibhuyya vihar
ati. Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh
ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viha
[PTS Page 292] [\q 292/]
Imehi kho bhikkhave, ahahi dhammehi samanngato bhikkhu huneyyo hoti, phuneyyo, dakkhie
yyo, ajalikarayo, anuttara puakkhetta lokassti.
8. 2. 6. 9
Pahama ahapuggala sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakkhett
aha:
Sotpanno sotpattiphalasacchikiriyya paipanno, sakadgmi sakadgmiphala sacchikiriyya pa
o, angm angmiphalasacchikiriyya paipanno, arah arahattaphalasacchikiriyya paipanno.
o bhikkhave, ahapuggal huneyy, phuneyy, dakkhieyy, ajalikaray, anuttara puakkh
1. Cattro ca paipann cattro ca phale hit
Esa sagho ujubhto paslasamhito.
2. Yajamnna manussna puapekkhnapina1.
Karota opadhika pua saghe dinna mahapphalanti.
1. Puapekhna pina katthaci.
[BJT Page 256] [\x 256/]
8. 2. 6. 10
Dutiya ahapuggala sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, puggal huneyy phuneyy dakkhieyy ajalikaray anuttara puakkhett
:
[PTS Page 293] [\q 293/]
Sotpanno sotpannaphalasacchikiriyya paipanno, sakadgmi sakadgmiphala sacchikiriyya pa
o, angm angmiphalasacchikiriyya paipanno, arah arahattaphalasacchikiriyya paipanno.
o bhikkhave, ahapuggal huneyy, phuneyy, dakkhieyy, ajalikaray, anuttara puakkh
1. Cattro ca paipann cattro ca phale hit
Esa sagho ujubhto paslasamhito.
2. Yajamnna manussna puapekkhnapina
Karota opadhika pua saghe dinna mahapphalanti.
Gotamvaggo chaho.
Tatruddna:
Gotam ovda sakhitta dghaju ca ujjayo,
Bhaya dve huneyy ca dve ca ahapuggal ti.
[BJT Page 258] [\x 258/]
7. Cplavaggo
8. 2. 7. 1
Lbhicch sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave puggal santo savijjamn lokasmi. Katame aha:
1. Idha bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati
lbhya. So uhahati ghaati vyamati lbhya. Tassa uhahato ghaato vyamato lbhya lbho
na albhena socati kilamati paridevati uratti kandati sammoha pajjati. Aya vuccati bhikk
have, bhikkhu iccho viharati lbhya. [PTS Page 294] [\q 294/] uhahati ghaati vyama
ti lbhya. Na ca lbh, soc ca paridev ca cuto ca saddhamm.
2. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppaj
jati lbhya. So uhahati ghaati vyamati lbhya, tassa uhahato ghaato vyamato lbhya
So tena lbhena majjati pamajjati pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkh iccho
viharati lbhya, uhahati ghaati vyamati lbhya lbh ca mad ca pamd ca cuto ca saddha
3. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppaj
jati lbhya. So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato avya
lbho nppajjati. So tena albhena socati kilamati paridevati uratti kandati sammoha pajj
i. Aya vuccati bhikkhave, bhikkh iccho viharati lbhya, na uhahati na ghaati na vyamati
hya. Na ca lbh soc ca paridev ca cuto ca saddhamm.
[BJT Page 260] [\x 260/]
4. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppaj
jati lbhya. So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato avya
ho uppajjati. So tena lbhena majjati pamajjati pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhave,
bhikkh iccho viharati lbhya, na uhahati na ghaati na vyamati lbhya. Lbh ca mad ca
o ca saddhamm.
5. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppaj
jati lbhya. So uhahati ghaati vyamati lbhya, tassa uhahato ghaato vyamato [PTS Pag
295/] lbhya lbho nppajjati. So tena albhena na socati na kilamati, na paridevat
i, na uratti kandati na sammoha pajjati, aya vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati
lbhya, uhahati ghaati vyamati lbhya na ca lbh na ca soc na ca paridev accuto ca sa
6. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryatta vuttino icch uppa
jjati lbhya. So uhahati ghaati vyamati lbhya, tassa uhahato ghaato vyamato lbhya
. So tena lbhena na majjati na pamajjati na pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhave, bh
ikkh iccho viharati lbhya, uhahati ghaati vyamati lbhya lbh ca na ca mad ca na ca
ca saddhamm.
7. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppaj
jati lbhya. So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato na v
lbho nppajjati. So tena albhena na socati na kilamati na paridevati, na uratti kandat
i, na sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkh iccho viharati lbhya, na uhahati
ghaati na vyamati lbhya. Na ca lbh na ca soc, na ca paridev accuto ca saddhamm.
[BJT Page 262] [\x 262/]
8. Idha pana bhikkhave, bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppaj
jati lbhya. So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato na v
lbho uppajjati. So tena lbhena na majjati na pamajjati na pamdampajjati. Aya vuccati
bhikkhave, bhikkh iccho viharati lbhya, na uhahati na ghaati na vyamati lbhya. Lbh
a mad ca na ca pamd accuto ca saddhamm.
Ime kho bhikkhave, aha puggal santo savijjamn lokasminti.
[PTS Page 296] [\q 296/]
8. 2. 7. 2
Ala sutta
(Svatthinidna)
1. Chahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, ala paresa. Katamehi cha
hi:
Idha bhikkhave bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu, sutna dhammna dhraajtik
o hoti, dhatnaca dhammna atthpaparikkhit hoti, atthamaya dhammamaya dhammnudhamma
oti, kalyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya at
assako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, c
hahi dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa.
[BJT Page 264] [\x 264/]
2. Pacahi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa. Katamehi pacahi:
Idha bhikkhave, bhikkhu na heva kho khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca
dhammna dhraajtiko hoti, dhatnaca dhammna atthpparikkhit hoti, atthamaya dhamma
paipanno ca hoti, kalyavco hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya ane
vipaniy, sandassako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho
kkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, ala paresa.
3. Cathi bhikkhave dhammehi samanngato bhikkhu ala attano nla paresa. Katamehi cathi:
Idha bhikkhave, bhikkhu khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu, sutnaca dhammna dhraaj
ko [PTS Page 297] [\q 297/] hoti, dhatnaca dhammna atthpparikkhit hoti, atthamay
ammamaya dhammnudhammapaipanno ca hoti. No ca kalyavco hoti kalyavkkarao poriy v
issahya anelagalya atthassa vipaniy, no ca sandassako hoti samdapako samuttejako samp
ko sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, cathi dhammehi samanngato bhikkh ala attano, nla
resa.
4. Cathi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attano. Katamehi cathi:
Idha bhikkhave, bhikkhu khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu, sutnaca dhammna dhraaj
ko hoti, no va dhatna dhammna atthpparikkhit hoti, na ca atthamaya dhammamaya dham
panno hoti, kalyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelaga
iy, sandassako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikk
have, cathi dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, ala paresa.
[BJT Page 266] [\x 266/]
5. Thi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, nla paresa. Katamehi thi:
Idha bhikkhave, bhikkhu na heva kho khippanisasti ca hoti kusalesu dhammesu. Sutn
aca dhammna dhraajtiko hoti, dhatnaca dhammna atthpparikkhit hoti, atthamaya dh
mapaipanno ca hoti, no ca kalyavco hoti, kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissa
298] [\q 298/] anelagalya atthassa vipaniy, no ca sandassako hoti samdapako samut
tejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, thi dhammehi samanngato bhikkh al
a attano, nla paresa.
6. Thi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa. Nla attano1 katamehi thi:
Idha bhikkhave, bhikkhu na heva kho khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca
dhammna dhraajtiko hoti. No ca dhatna dhammna atthpaparikkhit hoti. No ca atthama
hammnudhammapaipanno hoti. Kalyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vi
a atthassa vipaniy, sandassako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna
ehi kho bhikkhave, cathi dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attano. 1
7. Dvhi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, nla paresa, 2
Idha bhikkhave, bhikkhu na heva kho khippanisast ca hoti kusalesu dhammesu. No ca
sutna dhammna dhraajtiko hoti, dhatnaca dhammna atthpaparikkhit hoti, atthama
hammapaipanno ca hoti, no ca kalyavco hoti, kalyavkkarao poriy vcya samanngato vis
lya atthassa vipaniy, no ca sandassako hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmac
a. Imehi kho bhikkhave, dvhi dhammehi samanngato bhikkh ala attano, nla paresa. 2
1. No attano smu.
2. No paresa smu.
[BJT Page 268] [\x 268/]
8. Dvhi bhikkhave, dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attano1. Katamehi dvhi:
Idha bhikkhave, bhikkhu naheva kho khippanisanti hoti kusalesu dhammesu. No ca s
utna dhammna dhraajtiko hoti. No ca dhatna dhammna atthpaparikkhit [PTS Page 299]
hoti, no ca atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipanno hoti. Kalyavco ca hoti k
poriy vcya samanngato vissahya anelagalya atthassa vipaniy. Sandassako ca hoti sam
ttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, dvhi dhammehi samanngato bhikkh
u ala paresa, nla attanoti. 1
8. 2. 7. 3
Sakhittadesita sutta
(Svatthinidna)
Atha kho aataro bhikkhu yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ek
ta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta etadavoca:
Sdhu me bhante, bhagav sakhittena dhamma desetu yamaha bhagavato dhamma sutv eko vpaka
ppamatto tpi pahitatto vihareyyanti.
Evameva panidhekacce moghapuris mamaeva ajjhesanti. Dhamme ca bhsite mamaeva anubandhi
tabba maanti.
Desetu me bhante, bhagav sakhittena dhamma, desetu sugato sakhittena dhamma, appevanmha
bhagavato bhsitassa attha jneyya, appevanmha bhagavato bhsitassa dydo assant.
1. No attano smu.
[BJT Page 270] [\x 270/]
Tasmtha te bhikkh, eva sikkhitabba: ajjhattameva1 citta hita bhavissati susahita. N
n2. Ppak akusal dhamm citta pariydya hassantti. Eva hi te bhikkhu, sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, ajjhatta citta hita hoti susahita, na cuppann ppak akusal dham
riydya tihanti, tato te bhikkhu, eva sikkhitabba: [PTS Page 300] [\q 300/] mett me
cetovimutti bhvit bhavissati bahulkat ynkat vatthukat anuhit paricit susamraddh
hikkhu, sikkhtabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti bahulkato tato tva bhikkh, ima samdhi
takkampi savicra3 bhveyysi. Avitakkampi vicramatta4 bhveyaysi. Avitakkampi avicra5.
. Sapptikampi bhveyysi, nipptikampi bhveyysi, stasahagatampi bhveyysi upekkhsahagata
eyysi.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: karu me cetovimutti bhvit bhavissati bahulkat ynkat vatthukat anuhit paric
Eva hi te bhikkhu, sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: mudit me cetovimutti bhvit bhavissati bahulkat ynkat vatthukat anuhit pariv
. Eva hi te bhikkhu, sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: upekkh me cetovimutti bhvit bhavissati bahulkat ynkat vatthukat anuhit pari
i. Eva hi te bhikkhu, sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito tato tva bhikkh, ima samdhi
akkampi savicra bhveyysi. Avitakkampi vicramatta bhveyaysi. Avitakkampi avicra bhve
ptikampi bhveyysi, nipptikampi bhveyysi, stasahagatampi bhveyysi upekkhsahagatampi b

1. Ajjhatta me machasa
2. Na ca uppann machasa
3. Savitakkasavicrampi machasa
4. Avitakkavicramattampi machasa
5. Avitakkaavicrampi machasa
[BJT Page 272] [\x 272/]
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: kye kynupassi viharissmi tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassanti.
bhikkhu, sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti bahulkato tato tva bhikkh, ima samdhi
takkampi savicra bhveyysi. Avitakkampi vicramatta [PTS Page 301] [\q 301/] bhveyy
. Avitakkampi avicra bhveyysi. Sapptikampi bhveyysi, nipptikampi bhveyysi, stasahag
hveyysi upekkhsahagatampi bhveyysi.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: vedansu vedannupassi viharissmi tpi sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanass
. Eva hi te bhikkhu sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: cittesu cittnupassi viharissmi tpi sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassan
. Eva hi te bhikkhu sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti subhvito, tato te bhikkhu, eva sikkhit
abba: dhammesu dhammnupassi viharissmi tpi sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanass
ti. Eva hi te bhikkhu, sikkhitabba.
Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito hoti bahulkato tato tva bhikkh, ima samdhi
takkampi savicra bhveyysi. Avitakkampi vicramatta bhveyysi. Avitakkampi avicra bhve
ptikampi bhveyysi, nipptikampi bhveyysi, stasahagatampi bhveyysi upekkhsahagatampi b

Yato kho te bhikkhu, aya samdhi eva bhvito bhavissati subhvito, tato tva bhikkhu, yena
yeneva gacchasi phsueva gacchasi. Yattha yattha hassasi phsueva hassasi. Yattha yatth
nisdissasi phsueva nisdissasi. Yattha yattha seyya kappessasi phsueva' seyya kappess
[BJT Page 274] [\x 274/]
Atha kho so bhikkhu eko vpakaho appamatto tpi pahitatto viharanto na cirasseva yassat
thya kulaputt sammadeva agrasm anagriya pabbajanti, tadanuttara brahmacariyapariyosna
a dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihsi. Kh jti [PTS Page 302] [\q 302/]
ta brahmacariya kata karaya npara itthattyti abbhasi. Aataro ca pana so bhikkhu
8. 2. 7. 4
Adhidevaadassana sutta
Eka samaya bhagav gayya viharati gaysse. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi bhikkhavoti
anteti te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
1. Pubbha bhikkhave, sambodh anabhisambuddho bodhisattova samno obhsaeva kho1 sajnmi
a rpni passmi.
2. Tassa mayha bhikkhave, etadahosi: sace kho aha obhsaceva sajneyya, rpni ca passeyy
a me ida adassana parisuddhatara assti. So kho aha bhikkhave, aparena samayena appama
i pahitatto viharanto obhsaceva sajnmi rpni ca passmi. No ca kho thi devathi saddhi
sallapmi, skaccha sampajjmi.
3. Tassa mayha bhikkhave, etadahosi: sace kho aha obhsaceva sajneyya rpni ca passeyya
a devathi saddhi santiheyya sallapeyya skaccha sampajjeyya, eva me ida adassana
sti.
So kho aha bhikkhave, aparena samayena appamatto tpi pahitatto viharanto obhsaceva sajn
i, rpni ca passmi, thi ca devathi saddhi santihmi, sallapmi, skaccha sampajjmi.
at jnmi, im devat amukamh v amukamh v devanikyti.
[PTS Page 303] [\q 303/]
1. Obhsa hi kho smu.
[BJT Page 276] [\x 276/]
4. Tassa mayha bhikkhave, etadahosi: sace kho aha obhsaceva sajneyya, rpni ca passeyy
ca devathi saddhi santiheyya sallapeyya skaccha sampajjeyya, t ca devat jneyya
v amukamh v devanikyti, eva ce ida adassana parisuddhatara assti.
So kho aha bhikkhave, aparena samayena appamatto tpi pahitatto viharanto obhsaceva sajn
i, rpni ca passmi, thi ca devathi saddhi santihmi sallapmi skaccha sampajjmi. T
vat amukamh v amukamh v devanikyti. No ca kho t devat jnmi im devat imassa kammas
o cut tattha uppannti, t ca devat jneyya im devat evamhr eva sukhadukkhapaisaved
evat jneyya im devat eva dghyuk eva cirahitikti, t ca devat jneyya yadi v me
ivutthapubba yadi v na sannivutthapubbanti. Eva me ida adassana parisuddhatara assti
5. T ca devat jnmi, im devat imassa kammassa vipkena ito cut tattha uppann' ti. No ca
t devat jnmi. Im devat imassa kammassa vipkena evamhr eva sukhadukkhapaisavedini
vat jneyya im devat eva dghyuk eva cirahitikni, t ca devat jneyya yadi v me
vutthapubba yadi v na sannivutthapubbanti. Eva me ida adassana parisuddhatara assti.
6. T ca devat jnmi, im devat imassa kammassa vipkena evamhr eva sukhadukkhapaisav
o ca kho t devat jnmi. Im devat eva dghyuk eva cirahitikti. T ca devat jneyya
saddhi sannivutthapubba yadi v na sannivutthapubbanti. Eva me ida adassana parisuddha
assti.
7. T ca devat jnmi, im devat eva dghyuk eva cirahitikti. No ca kho t devat jn
thi saddhi sannivutthapubba yadi v na sannivutthapubba'nti.
8. Tassa mayha bhikkhave, etadahosi: sace kho aha obhsaceva sajneyya, rpni ca passeyy
ca devathi saddhi santiheyya sallapeyya skaccha [PTS Page 304] [\q 304/] sampaj
a, t ca devat jneyya im devat amukamh v amukamh v devanikyti, t ca devat jneyy
massa vipkena ito cut tattha uppannti, t ca devat jneyya im devat evamhr eva sukh
daniyoti, t ca devat jneyya im devat eva dghyuk eva cirahitikti, t ca devat j
vathi saddhi sannivuttapubba yadi v na sannivutthapubbanti. Eva me ida adassana pari
tara assti.
So kho aha bhikkhave, aparena samayena appamatto tpi pahitatto viharanto obhsaceva sajn
i, rpni ca passmi thica devathi saddhi santihmi sallapmi skaccha sampajjmi,
[BJT Page 278] [\x 278/]
T ca devat jnmi: im devat amukamh v amukamh v devanikyti. T ca devat jnmi: im
a vipkena ito cut tattha uppannti. T ca devat jnmi: im devat evamhr eva sukhadukk
oti. T ca devat jnmi im devat eva dghyuk eva cirahitikti. T ca devat jnmi: y
dhi sannivutthapubba, yadi v na sannivutthapubbanti.
Yvakvaca me bhikkhave, eva ahaparivaa adhidevaadassana na suvisuddha ahosi, neva
sadevake loke samrake sabrahmake sassamaabrhmaiy pajya sadevamanussya anuttara sammsa
hi abhisambuddhoti paccasi, yato ca kho me bhikkhave, eva ahaparivatta adhidevaada
uddha ahosi. Athha bhikkhave, [PTS Page 305] [\q 305/] sadevake loke samrake sa
brahmake sassamaabrhmaiy pajya sadevamanussya anuttara sammsambodhi abhisambuddhoti p
pana me dassana udapdi: "akupp me cetovimutti. Ayamantim jti, natthidni punabbhavo" ti
.
8. 2. 7. 5
Abhibhyatana sutta
(Svatthinidna)
1. Ahimni bhikkhave, abhibhyatanni, katamni aha: ajjhatta rpasa eko bahiddh rp
suvaadubbani. Tni abhibhuyya jnmi passmti eva sa hoti, ida pahama abhibhyat
2. Ajjhatta rpasa eko bahiddh rpni passati appamni suvaadubbani, tni abhibhuy
i. Ida dutiya abhibhyatana.
3. Ajjhatta arpasa eko bahiddh rpni passati parittni suvaadubbani, tni abhibhuy
ai hoti. Ida tatiya abhibhyatana.
[BJT Page 280] [\x 280/]
4. Ajjhatta arpasa eko bahiddh rpni passati appamni suvaadubbani, tni abhibhu
ti. Ida catuttha abhibhyatana.
5. Ajjhatta arpasa eko bahiddh rpni passati nlni nlavani nlanidassanni nlanib
passmti eva sai hoti. Ida pacama abhibhyatana.
6. Ajjhatta arpasa eko bahiddh rpni passati ptni ptavani ptanidassanni ptanib
passmti eva sai hoti. Ida chaha abhibhyatana.
[PTS Page 306] [\q 306/]
7. Ajjhatta arpasa eko bahiddh rpni passati lohitakni lohitakavani lohitakanidassa
anibhsni. Tni abhibhuyya jnmi passmti eva sai hoti. Ida sattama abhibhyatana.
8. Ajjhatta arpasa eko bahiddh rpni passati odtni odtavani odtanidassanni odt
a jnmi passmti eva sai hoti. Ida ahama abhibhyatana. Imni kho bhikkhave, ahaab
8. 2. 7. 6
Vimokkha sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, vimokkh katame aha:
1. Rpi rpni passati. Aya pahamo vimokkho.
2. Ajjhatta arpasa eko1 bahiddh rpni passati. Aya dutiyo vimokkho.
1. Eko, machasa natthi.
[BJT Page 282] [\x 282/]
3. Subhanteva adhimutto hoti. Aya tatiy vimokkho.
4. Sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam1 nnattasana amanasikr ana
jja viharati. Aya catuttho vimokkho.
5. Sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti viacyatana upasampajja vih
ho.
6. Sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayatana upasampajja viharati
o.
7. Sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upasampajja viharati. Aya sa
8. Sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayita nirodha upasampajja viharati.
khoti. Ime kho bhikkhave aha vimokkhti.
[PTS Page 307] [\q 307/]
8. 2. 7. 7
Anariyavohra sutta
(Svatthinidna)
Ahime bhikkhave, anariyavohr. Katame aha:
Adihe dihavdit, asute sutavdit, amute mutavdit, avite vitavdit, dihe adi
vdit, vite avitavdit. Im kho bhikkhave, aha anariyavohrti.
1. Atthagam machasa.
[BJT Page 284] [\x 284/]
8. 2. 7. 8
Ariyavohrasutta
Ahime bhikkhave, ariyavohr. Katame aha:
Adihe adihavdit, asute asutavdit, amute amutavdit, avite avitavdit, dihe d
avdit, vite vitavdit. Ime kho bhikkhave, aha ariyavohrti.
8. 2. 7. 9
Parisa sutta
(Svatthinidna)
Ahim bhikkhave paris katam aha: khattiyaparis, brhma paris, gahapatiparis, samaa
aparis, tvatisaparis, mraparis, brahmaparis.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata khattiyaparisa upasakamit. Tatrapi may sannis
pubbaceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, t
ayha vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya san
emi samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati
v manusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradh
arahitaca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
[PTS Page 308] [\q 308/]
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata brhmaaparisa upasakamit. Tatrapi may sannis
aceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, tdisa
vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya sandassem
samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati devo
nusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradhymi.
itaca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata gahapatiparisa upasakamit. Tatrapi may sannis
pubbaceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, t
ayha vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya san
emi samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati
v manusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradh
arahitaca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata samaaparisa upasakamit. Tatrapi may sannisin
aceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, tdisa
vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya sandassem
samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati devo
nusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradhymi.
itaca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata ctummahrjikaparisa upasakamit. Tatrapi may
apubbaceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, t
mayha vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya sa
semi samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati
o v manusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antarad
tarahitaca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata tvatisaparisa upasakamit. Tatrapi may sanni
baceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tatta ydisako tesa vao hoti, tdisa
vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya sandassem
samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati devo
nusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradhymi.
itaca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata mraparisa upasakamit. Tatrapi may sannisinna
va sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, tdisako m
hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya sandassemi sa
mdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati devo v
sso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradhymi. A
aca ma na jnanti ko nukho antarahito devo v manusso vti.
Abhijnmi kho panha bhikkhave, anekasata brahmaparisa upasakamit. Tatrapi may sannisin
bbaceva sallapitapubbaca. Skacch ca sampannapubb, tattha ydisako tesa vao hoti, tdi
ha vao hoti, ydisako tesa saro hoti, tdisako mayha saro hoti, dhammiy ca kathya sanda
i samdapemi samuttejemi, sampahasemi, bhsamnaca ma na jnanti, ko nu kho aya bhsati de
manusso vti. Dhammiy kathya sandassetv samdapetv samuttejetv sampahasetv antaradhym
ahitaca ma na jnanti ko nukho aya antarahito devo v manusso vti. Im kho bhikkhave, ah
isti.
[BJT Page 286] [\x 286/]
8. 2. 7. 10
Bhumicla sutta
Eka samaya bhagav vesliya viharati mahvane kgraslya. Atha kho bhagav pubbanhasam
cvaramdya vesliya piya pvisi. Vesliy piya caritv pacchbhatta piaptapaikka
nda nisdana, yena cpla cetiya1 tenupasakamissma divvihryti. Eva bhanteti kho yas
o paissutv nisdanamdya bhagavanta pihito pihito anubandhi.
Atha kho bhagav yena cpla cetiya tenupasakami. Upasakamitv paatte sane nisdi. Nisa
agav yasmanta nanda mantesi: [PTS Page 309] [\q 309/]
Ramay nanda vesl, ramaya udena cetiya, ramaya gotamaka cetiya, ramaya satta
etiya, ramaya srandada cetiya ramaya cpla cetiya. *
Yassa kassaci nanda cattro iddhipd bhvit bahulkat ynkat vatthukat anuhit parici
so, nanda kappa v3. Tiheyya, kappvasesa v. Tathgatassa kho nanda catt iddhipd bh
vatthukat anuhit paricit susamraddh, kakhamno nanda4 tathgato kappa v tiheyya,
pi kho yasm nando bhagavat orike nimitte kayiramne orike obhse kayiramne nsakkhi p
Na bhagavanta yci: tihatu bhante, bhagav kappa tihatu sugato kappa bahujanahitya bah
ukhya loknukampya atthya hitya sukhya devamanussnanti, yath ta mrena pariyuhitacit
1. Pclacetiya, sy. Cplanacetiya [PTS]
2. Sattambaka smu [PTS]
* Dghanikye mahparinibbnasutte "ramaya udenanacetiya pe ramaya cplacetiya"
3. May kakamne kappa c dni.
4. Yo kakamno nanda dni.
[BJT Page 288] [\x 288/]
Dutiyampi kho bhagav yasmanta nanda mantesi: ramay nanda, vesli, ramaya udena c
ka cetiya, ramaya sattambaka cetiya, ramaya bahuputta cetiya, ramaya srandada

Yassa kassaci nanda cattro iddhipd bhvit bahulkat ynkat vatthukat anuhit parici
so, nanda kappa v1 tiheyya, kappvasesa v. Tathgatassa kho nanda cattro iddhipd b
t vatthukat anuhit paricit susamraddh, kakhamno nanda2. Tathgato kappa v tihe
ampi kho yasm nando bhagavat orike nimitte kayiramne orike obhse kayiramne nsakkhi
u. Na bhagavanta yci: tihatu bhante, bhagav kappa tihatu sugato kappa bahujanahitya
asukhya loknukampya atthya hitya sukhya devamanussnanti, yath ta mrena pariyuhitac
Tatiyampi kho bhagav yasmanta nanda mantesi: ramay nanda, vesli, ramaya udena c
ka cetiya, ramaya sattambaka cetiya, ramaya bahuputta cetiya, ramaya srandada
Yassa kassaci nanda cattro iddhipd bhvit bahulkat ynkat vatthukat anuhit parici
so, nanda kappa v tiheyya, kappvasesa v. Tathgatassa kho nanda cattro iddhipd bh
vatthukat anuhit paricit susamraddh, kakhamno nanda tathgato kappa v tiheyya,
i kho yasm nando bhagavat [PTS Page 310] [\q 310/] orike nimitte kayiramne orike
e kayiramne nsakkhi paivijjhitu. Na bhagavanta yci: tihatu bhante, bhagav kappa ti
o kappa bahujanahitya bahujanasukhya loknukampya atthya hitya sukhya devamanussnanti,
h ta mrena pariyuhita citto.
Atha kho bhagav yasmanta nanda mantesi: gaccha tva nanda, yassadni kla maasti. E
yasm nando bhagavato paissutv uhysan bhagavanta abhivdetv padakkhia katv bhag
i rukkhamle nisdi.
Atha kho mro ppim acirapakkhante yasmante nando bhagavanta etadavoca; parinibbtu bhante
, bhagav. Parinibbtu sugato. Parinibbnaklodni bhante, bhagavato. Bhsit kho panes bhant
bhagavat vc: na tvha ppima, parinibbyissmi yva me bhikkh na svak bhavissanti viya
ttayogakkhem bahussut dhammadhar dhammnudhammapaipann3 smcipaipann anudhammacrino s
ka uggahetv cikkhissanti desissanti4 papessanti pahapessanti vivarissanti vibhajissant
uttni5 karissanti, uppanna parappavda sahadhammena suniggahta niggahetv sappihriya
sissantti.
A
1. So kakhamno kappa v d. Ni.
2. So kakhamno nanda d. Ni. 3.
3. Dhammnudhammapaipann smcippaipann katthaci.
4. Desessanati d. Ni. Ma. Su.
5. Uttni katthaci.
[BJT Page 290] [\x 290/]
Etarahi bhante bhikkh bhagavato svak viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut dham
dhammnudhammapaipann smcipaipann anudhammacrino saka cariyaka uggahetv cikkhanti
ti pahapenti vivaranti vibhajanti uttni karonti. Uppanna parappavda sahadhammena sunig
gahta niggahetv sappihriya dhamma desenti. Parinibbtu'dni bhante bhagav parinibbtu
arinibbnaklo'dni bhante, bhagavato.
Bhsit khopanes bhante bhagavat vc: na tvha ppima parinibbyissmi, yva me bhikkhuni
vissanti. Viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut dhammadhar dhammnudhammapaipann
nn anudhammacriniyo saka cariyaka uggahetv cikkhanti, desissanti, papessanti pahap
varissanti vibhajissanti uttnkarissanti uppanna parappavda sahadhammena suniggahita ni
ggahetv sappaihriya dhamma desissantti.
Etarahi bhante bhikkhaniyo bhagavato svik viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut
madhar dhammnudhammapaipann smcipaipann anudhammacriniyo saka cariyaka uggahetv
nti paapenti pahapenti vivaranti vibhajanti uttnkaronti. Uppanna parappavda sahadhamm
suniggahta niggahetv sappihriya dhamma desenti. Parinibbtu 'dni bhante bhagav parin
ato, parinibbnaklo ' ksi bhante bhagavato.
Bhsit khopanes bhante bhagavat vc: na tvha ppima. Parinibbyissmi, yva me upsak
\q 311/] na svak bhavissanti. Viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut dhammad
hammnudhammapaipann smcipaipann anudhammacriniyo saka cariyaka uggahetv cikkhissa
nti, papessanti pahapessanti vivarissanti vibhajissanti uttnkarissanti uppanna parappa
sahadhammena suniggahta niggahetv sappihriya dhamma desissantti.
Etarahi bhante upsak bhagavato svak viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut dham
ammnudhammapaipann smcipaipann anudhammacrino saka cariyaka uggahetv cikkhanti de
pahapenti vivaranti vibhajanti uttnkaronti. Uppanna parappavda sahadhammena suniggahit
a niggahetv sappihriya dhamma desenti. Parinibbtu ' dni bhante bhagav parinibbtu su
rinibbnaklo ' dni bhante, bhagavato. Sahadhammena suniggahita niggahetv sappihriya dh
desissantti.
Bhsit kho panes bhante bhagavat vc: na tvha ppima. Parinibbyissmi, yva me upsik
ti. Viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut dhammadhar dhammnudhammapaipann sm
hammacriniyo saka cariyaka uggahetv cikkhissanti, desissanti, papessanti pahapessan
issanti vibhajissanti uttnkarissanti uppanna parappavda sahadhammena suniggahita nigga
hetv sappihriya dhamma desissantti.
Etarahi bhante upsik bhagavato svik viyatt vint visrad pattayogakkhem bahussut dham
ammnudhammapaipann smcipaipann anudhammacriniyo saka cariyaka uggahetv cikkhanti
ti pahapenti vivaranti vibhajanti uttnikaronti. Uppanna parappavda sahadhammena sunigg
ahita niggahetv sappihriya dhamma desenti.
Parinibbtu 'dni bhante bhagav parinibbtu sugato, parinibbna klo' dni bhante bhagavato.
Bhsit kho panes bhante bhagavat vc: na tvha ppima parinibbyissmi. Yva me ida bra
dha ceva bhavissati phitaca vitthrika1 bhujaa puthubhta yva devamanussehi suppaksi
rahi bhante bhagavato brahmacariya iddhaceva phitaca vitthrika bhujaa puthubhta yv
ssehi suppaksita.
Parinibbtu 'dni bhante bhagav, parinibbtu sugato, parinibbna klo' dni bhante bhagavatot
i.
1. Vitthrita katthaci.
[BJT Page 292] [\x 292/]
Appossukko tva ppima hohi, nacira tathgatassa parinibbna bhavissati, ito tia msna
athgato parinibbyissatti.
Atha kho bhagav cple cetiye1 sato sampajno yusakhra ossaji. Ossahe ca bhagavat yus
iclo ahosi hisanako2 salomahaso. 3 Devadundubhiyo ca calisu. Atha kho bhagav etamatth
a viditv tya velya ima udna udnesi.
[PTS Page 312] [\q 312/]
1. Tulamatulaca sambhava
Bhavasakhramavassaji4 mun,
Ajjhattarato samhito
Abhindi kavacamivattasambhavanti.
Atha kho yasmato nandassa etadahosi: mahvatya bhmiclo, sumahvatya bhmiclo hisanak
devadundubhiyo ca elisu. Ko nukho hetu. Ko paccayo mahato bhmiclassa ptubhvyti:
Atha kho yasm nando yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekama
i. Ekamanta nisinno kho yasm nando bhagavanta etadavoca:
*Mahvatya bhante bhmiclo* sumahvatya bhante bhmiclo hisanako salomahaso. Devadundu
alisu. Ko nukho bhante hetu, ko paccayo mahato bhmiclassa ptubhvyti:
Ahime nanda5 hetu, aha paccay mahato bhmiclassa ptubhvya, katame aha:
1. Cplacetiye d. Ni.
2. Hsanako katthaci
3. Lomahasano katthaci
4. Mossaji smu.
* "Acchariya vata bho abbhuta vata bho mahvatya bhmiclo" iccdivaseta mahparinibbna s
issati.
5. Aha kho ime nanda d. Ni. Ma. S.
[BJT Page 294] [\x 294/]
1. Aya nanda mahpahavi1 udake patihit. Udaka vte hita, vto ksaho hoti. So nan
i, mahvt vyant udaka kampenti. Udaka kampita pahavi kampeti. Aya nanda pahamo het
cayo mahato bhmiclassa ptubhvya.
2. Puna ca para nanda samao v brhmao v iddhim ceto vasippatto devat v mahiddhik mah
a paritt pahavisa bhvit hoti, appam posa. So ima pahavi kampeti. Sakampeti,
dutiyo hetu, dutiyo paccayo mahato bhmiclassa ptubhvya.
3. Puna ca para nanda yad bodhisatto tusit ky cavitv sato sampajno mtukucchi okkamat
a [PTS Page 313] [\q 313/] pahav kampati sakampati sampakampati5. Aya nanda* tati
yo hetu. Tatiyo paccayo mahato bhmiclassa ptubhvya.
4. Puna ca para nanda yad bodhisatto sato sampajno mtu kucchism nikkhamati, tadya pah
mpati sakampati sampakampati. Aya nanda* catuttho hetu catuttho paccayo mahato bhmicl
assa ptubhvya.
5. Puna ca para nanda yad tathgato anuttara samm sambodhi abhisambujjhati. Tadya pah
ati, sakampati sampakampati6. Aya nanda* pacamo hetu pacamo paccayo mahato bhmiclassa p
ubhvya.
6. Puna ca para nanda yad tathgato anuttara dhammacakka pavatteti, tadya pahav kampa
ampati sampakampati6. Aya nanda* chaho paccayo mahato bhmiclassa ptubhvya.
1. Mahpathavi machasa
2. So kho nandad. Ni. Ma. S.
3. Aya pahamo hetu d. Ni. Ma. S.
*'nanda' itipada ma. Pa. Sutte natthi
4. Dev v mahiddiko mahnubhvo machasa
5. Sampakamepati sampavedheti d. Ni. Ma. S.
6. Sampati sampavedheti d. Ni. Ma. S.
[BJT Page 296] [\x 296/]
7. Puna ca para nanda yad tathgato sato sampajno yusakhra ossajati, 2 tadya pahav
ampati, sampakampati1. Aya nanda* sattamo hetu, sattamo paccayo mahato bhmiclassa ptu
bhvya.
8. Puna ca para nanda yad tathgato anupdisesya nibbnadhtuy parinibbyati, tadya pa
sakampati, sampakampati. 1 Aya nanda* ahamo hetu, ahamo paccayo mahato bhmiclassa pt
Ime kho nanda ahahetu, ahapaccay mahato bhmiclassa ptubhvyti.
Cplavaggo sattamo.
Tatruddna:
[PTS Page 314] [\q 314/]
Icch alaca sakhitta gay abhibhun saha
Vimokkho dve ca vohr paris bhmiclenti.
1. Sampakampati sampavedhati d. Ni. Mahparinibbnasutta
2. Osasajjati machasa
3. * 'nanda' ihi pada ma. Pa. Sutetanatthi
* "Acchariya vata bho abbhuta vata bho mahvatya bhmiclo" icchdivasena mahparinibbnas
issati.
[BJT Page 298] [\x 298/]
8. Yamakavaggo
8. 2. 8. 1
Pahama samantapsdika sutta
(Svatthinidna)
Saddho ca1 bhikkhave bhikkhu hoti, no ca slav2 , eva so tenagena aparipro hoti. Tena
ta aga paripretabba 'kintha saddho ca assa slav c' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkh
ca hoti slav ca. Eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, slav ca no ca bahussuto eva so tenagena aparipro ho
ti. Tena ta aga paripretabba "kintha saddho ca assa slav ca bahussuto c" ti. Yato c
ikkhave bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto ca, eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, slav ca bahussuto ca no ca dhammakathiko, tena t
a aga paripretabba,'kintha saddho ca asasa slav ca bahussuto ca dhammakathiko cti.
kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca, eva so
tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca no ca pari
svacaro, eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga paripretabba, 'kintha saddho ca
ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro c" ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu
saddho ca hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca, eva so tenagena
paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti slav ca, bahussuto ca, dhammakathiko ca parisvacar
o ca no ca visrado parisya dhamma deseti, eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga
pretabba, " kintha saddho ca assa slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca
isrado ca parisya dhamma deseyya " nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hot
i, slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca visrado da parisya dhamma dese
ti. Eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro
ca visrado ca paresa dhamma deseti. No ca catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasuk
lbh hoti akicchalbh akasiralbh, so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga paripretabb
dho ca assa slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca visrado ca paresa dha
mma deseyya" nti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto ca
dhammakathiko ca parisvacaro ca visrado ca paresa dhamma deseti, catunna jhnna bhice
kna dihadhammasukhavihrna nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh, eva so tenagena
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro
ca visrado ca paresa dhamma deseti. Catunna jhnna bhicetasikna dihadhammasukhavih
, akicchalbh akasiralbh. No ca savna khayansava cetovimutti pavimutti diheva
atv upasampajja viharati, eva so tenagena aparipro hoti.
Tena ta aga [PTS Page 315] [\q 315/] paripretabba, kintha saddho ca assa slav c
ssuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca visrado ca parisya dhamma deseyya, catunna jhn
a bhicetasikna dihadhammasukhavihrna nikmalbhi assa akicchalbh akasiralbh sav
i pavimutti diheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja vihareyyanti.
1. Saddho sy
2. Noslav sy.
[BJT Page 300] [\x 300/]
Yato ca kho bhikkhave, bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko c
a parisvacaro ca visrado ca parisya dhamma deseti, catunna jhnna bhicetasikna dih
vihrna nikamalbh hoti akicchalbh akasiralbh, savna khay ansava cetovimutti pa
a abhi sacchikatv upasampajja viharati. Eva so tenagena paripro hoti.
Imehi kho bhikkhave, ahehi dhammehi samanngato bhikkhu samantapsdiko ca hoti sabbkrapar
ipro cti.
8. 2. 8. 2
Dutiya samantapsdika sutta
(Svatthinidna)
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, no ca slav. Eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta ag
a paripretabba kintha saddho ca assa slav cti. Yato ca kho bhikkhave, bhikkhu saddho
oti slav ca. Eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, slav ca no ca bahussuto eva so tenagena aparipro ho
ti. Tena ta aga paripretabba "kintha saddho ca assa slav ca bahussuto c" ti. Yato c
ikkhave bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto ca, eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, slav ca bahussuto ca no ca dhammakathiko. Eva so
tenagena aparipro hoti. Tena ta aga paripretabba " kintha saddho ca assa slav ca b
a dhammakathiko cti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto
ca dhammakathiko ca eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca no ca parisv
acaro. Eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga paripretabba. " Kintha saddho ca a
ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro cti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu sa
ddho ca hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca eva so tenagena par
ipro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parinvacaro
ca no ca visrado parisya dhamma deseti. Eva so tena agena aparipro hoti. Tena ta aga
pretabba. " Kintha saddho ca assa slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca
isrado ca parisya dhamma deseyyanti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sl
av ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca visrado ca parisya dhamma deseti.
Eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro
ca visrado ca parisya dhamma deseti, no ca ye te santi vimokkh atikkamma rpena rupp te
kyena phusitv viharati. Eva so tena aparipro hoti. Tena ta aga paripretabba. " Kinth
o ca assa slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro ca visrado ca parisya dham
ma deseyya, ye te sant vimokkh atikkamma rpe rupp te kyena phusitv vihareyya "nti. Ya
a kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti, slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca pari
svacaro ca visrado ca parisya dhamma deseti, ye te sant vimokkh atikkamma rpe rupp te
a phusitv viharati, so tenagena paripro hoti.
Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti, slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisvacaro
ca visrado ca parisya dhamma deseti. [PTS Page 316] [\q 316/] ye te sant vimok
kh atikkamma rpe rupp te kyena phusitv viharati, no ca savna khay ansava acetovimu
iheva dhamme saya abhi sacchikatv upasampajja viharati. Eva so tenagena aparipro hot
a ta aga paripretabba. " Kintha saddho ca assa slav ca bahussuto ca dhammakathiko ca
acaro ca visrado ca parisya dhamma deseyya, ye te sant vimokkh atikkamma rpe rupp te
phusitv vihareyya savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya
pajja vihareyya nti.
[BJT Page 302] [\x 302/]
Yato ca kho bhikkhave, bhikkhu saddho ca hoti slav ca bahussuto ca dhammakathiko c
a parisvacaro ca visrado ca parisya dhamma deseti, ye te satt vimokkh atikkamma rpe ru
te kyena phusitv viharati. savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamm
tv upasampajja viharati. Eva so tenagena paripro hoti.
Imehi kho bhikkhave, ahehi dhammehi samanngato bhikkhu samantapsdiko ca hoti sabbkrapar
ipro cti.
8. 2. 8. 3
Pahama maraasati sutta
Eka samaya bhagav ndike1 viharati gijakvasathe. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi [PTS
317] [\q 317/] bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosu. Bha
gav etadavoca:
Maraasati bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapariyosn
o tumhe bhikkhave maraasatinti?
Eva vutte aataro bhikkhu bhagavanta etadavoca: aha kho bhante, bhvemi maraasatinti.
Yath katha pana tva bhikkhu, bhvesi maraasatinti? Idha mayha bhante, eva hoti: aho vat
rattindiva jveyya, bhagavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Eva kho a
te, bhvemi maraasatinti.
1. Ntike machasa, nike [PTS]
[BJT Page 304] [\x 304/]
2. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti? Idha mayha bhante, eva hoti: aho vath
ivasa jveyya bhagavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Eva kho aha bh
emi maraasatinti.
3. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti? Idha mayha bhante, eva hoti: aho vath
pahaadivasa jveyya bhagavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Eva kh
bhvemi maraasatinti.
4. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti? Idha mayha bhante, eva hoti: aho vath
adantara jveyya yadantara eka piapta bhujmi, bhagavato ssana manasikareyya, bahu
sti. Eva kho aha bhante, bhvemi maraasatinti.
5. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.
Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti. ?
Idha mayha bhante, eva hoti: aho vatha tadantara jveyya yadantara upahapiapta bh
ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Eva kho aha bhante bhvemi maraasatinti
[BJT Page 306] [\x 306/]
6. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.
Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha [PTS Page 318] [\q 318/] bhante, eva hoti: aho vatha tadantara jveyya,
yadantara cattro paca lope sakhditv ajjhoharmi. Bhagavato ssana manasikareyya bahu
ata assti. Eva kho aha bhante, bhvemi maraasatinti.
7. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.
Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti?
Idha mayha bhante, eva hoti: aho vatha tadantara jveyya, yadantara eka lopa sakhd
. Bhagavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Eva kho aha bhante, bhvemi
satinti.
8. Aataropi kho bhikkhu bhagavanta etadavoca: ahampi kho bhante, bhvemi maraasatinti.

Yath katha pana tva bhikkhu bhvesi maraasatinti? Idha mayha bhante, eva hoti: aho vath
adantara jveyya, yadantara assasitv v passmi, passasitv v assasmi, bhagavato ssana
eyya, bahu vata me kata assti. Eva kho aha bhante, bhvemi maraasatinti.
[BJT Page 308] [\x 308/]
Eva vutte bhagav te bhikkh etadavoca: yvya bhikkhave, bhikkhu eva maraasati bhveti: ah
vatha rattindiva jveyya bhagavato ssana manasikareyya bahu vata me kata assti, yop
e, bhikkhu eva maraasati bhveti: [PTS Page 319] [\q 319/] aho vatha divasa jveyya
agavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Yopya bhikkhave, bhikkhu eva ma
ti bhveti. Aho vatha upahaadivasa jveyya, bhagavato ssana manasikareyya, bahu va
, yopya bhikkhave, bhikkhu eva maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya yadanta
bhujmi, bhagavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti. Yopya bhikkhave, bhi
va maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya, yadantara upahapiapta bhujm
ikareyya, bahu vata me kata assti, yopya bhikkhu eva maraasati bhveti: aho vatha t
yya yadantara cattro v paca lope sakhditv ajjhoharmi, bhagavato ssana manasikareyy
me kata assti, ime vuccanti bhikkhave bhikkh pamatt viharanti dandha maraasati bhvent
avna khayya:
Yo ca khvya bhikkhave bhikkhu eva maraasati bhveti; aho vatha tadantara jveyya yada
opa sakhditv ajjhoharmi, bhagavato ssana manasikareyya bahu vata me kata assti, yop
ve bhikkhu maraasati bhveti: aho vatha tadantara jveyya, yadantara assasitv passasm
sitv v assasmi, bhagavato ssana manasikareyya, bahu vata me kata assti, ime vuccanti
khave bhikkh appamatt viharanti tikkha maraasati bhventi savna khayya.
Tasmtiha bhikkhave eva sikkhitabba: appamatt viharissma, tikkha maraasati bhveyyma
i. Eva hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
[PTS Page 320] [\q 320/]
[BJT Page 310] [\x 310/]
8. 2. 8. 4
Dutiyamaraasati sutta
Eka samaya bhagav ndike viharati gijakvasathe. Tatra kho bhagav bhikkh mantesi bhikkh
i. Bhadanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Maraasati bhikkhave bhvit bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapariyosn
t ca bhikkhave, maraasati katha bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh amatapari
Idha bhikkhave bhikkhu divase nikkhante rattiy patihitya1 itipaisacikkhati: bahuk kho
me paccay maraassa. Abhi v ma aseyya, vicchiko v ma aseyya, satapad v ma aseyy
klakiriy. So mama assa antaryo, upakkhalitv v papateyya, bhatta v me bhutta bypajjey
tta v me kuppeyya, semha v me kuppeyya, satthak v me vt kuppeyyu, manuss v ma upak
anuss v ma upakkameyyu, tena me assa klakiriy, so mama assa antaryoti.
Tena bhikkhave bhikkhun iti paisacikkhitabba: atth n kho me ppak akusal dhamm appah
ssu ratti kla karontassa antaryyti. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamno eva jnti:
me ppak akusal dhamm appahn ye me assu ratta kla karontassa antaryyti. Tena bhikkh
un tesa yeva ppakna akusalna dhammna pahnya adhimatto chando ca vymo ca ussho ca
a sati ca sampajaa ca karaya.
1. Paihitya [PTS.]
[BJT Page 312] [\x 312/]
Seyyathpi bhikkhave, dittacelo v dittasso v tasseva celassa v ssassa v nibbpanya ad
handaca vymaca usshaca ussohica appaivnica satica sampajaaca kareyya, evameva
a bhikkhun tesa yeva ppakna [PTS Page 321] [\q 321/] akusalna dhammna pahnya a
chando ca vymo ca ussho ca ussoh ca appaivn ca sati ca sampajaaca karaya.
Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamno eva jnti: natthi me ppak akusal dhamm appah
me assu ratti kla karontassa antaryyti, tena bhikkhave bhikkhun teneva ptipmojjena v
ba ahorattnusikkhin kusalesu dhammesu.
Idha pana bhikkhave bhikkhu rattiy nikkhantya divase patihite itipaisacikkhati: bahu
k kho me paccay maraassa. Ahi v ma aseyya, vicchiko v ma aseyya, satapad v ma a
sa klakiriy. So mama assa antaryti. Upakkhalitv v papateyya, bhatta v me bhutta byp
pitta v me kuppeyya, semha v me kuppeyya, satthak v me vt kuppeyyu, manuss v ma u
amanuss v ma upakkameyyu, tena me assa klakiriy, so mama assa antaryti. Tena bhikkhav
bhikkhun iti paisacikkhitabba: atthi nu kho me ppak akusal dhamm appahn ye me assu d
rontassa antaryyti.
Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamno eva jnti: atth me ppak akusal dhamm appahn ye
div kla karontassa antaryti. Tena bhikkhave bhikkhun tesa yeva ppakna akusalna dh
dhimatto chando ca vymo ca ussho ca ussoh ca appaivn ca sati ca sampajaa ca karay
[BJT Page 314] [\x 314/]
Seyyathpi bhikkhave, dittacelo v dittasso v tasseva celassa v ssassa v nibbpanya ad
handaca vymaca usshaca ussohica appaivnica satica sampajaaca kareyya, evameva k
na bhikkhun tesa yeva ppakna akusalna dhammna pahnya adhimatto chando ca vymo ca
ca appaivn ca sati ca sampajaaca karaya.
Sace pana bhikkhave, bhikkhu paccavekkhamno eva jnti: natthi me ppak akusal dhamm [PTS
age 322] [\q 322/] appahn. Ye me assu divkla karontassa antaryyti, tena bhikkhave
hikkhun teneva ptipmojjena vihtabba ahorattnusikkhin kusalesu dhammesu.
Eva bhvit kho bhikkhave maraasati eva bahulkat mahapphal hoti mahnisas amatogadh a
snti.
8. 2. 8. 5
Pahamasampad sutta
(Svatthinidna)
Ahim bhikkhave sampad. Katam aha: uhnasampad, rakkhasampad, kalyamittat, samaj
sampad, cgasampad, pasampad, im kho bhikkhave, aha sampadti:
1. Uht kammadheyyesu appamatto vidhnav
Sama kappeti jvika sambhata anurakkhati.
2. Saddho slena sampanno vada vitamaccharo,
Nicca magga visodheti sotthna samparyika.
3. Iccete aha dhamm ca saddhassa gharamesino
Akkht saccanmena ubhayattha sukhvah.
4. Dihadhammahitatthya samparyasukhya ca
Evameta gahahna cgo pua pavahaatti.
[BJT Page 316] [\x 316/]
8. 2. 8. 6
Dutiya sampad sutta
(Svatthinidna)
Ahim bhikkhave sampad: katam aha: uhnasampad, rakkhasampad, kalyamittat, samaj
sampad, cgasampad, pasampadti.
1. Katam ca bhikkhave uhnasampad:
Idha bhikkhave kulaputto yena kammahnena jvika kappeti yadi kasiy yadi vaijjya yadi go
kkhena yadi issatthena yadi rjaporisena yadi sippaatarena, [PTS Page 323] [\q 323/]
tattha dakkho hoti analaso tatrupyya vmasya samanngato ala ktu ala savidhtu
bhikkhave uhnasampad.
2. Katam ca bhikkhave rakkhasampad:
Idha bhikkhave kulaputtassa bhog honti uhnaviriydhigat bhbalaparicit sedvakkhitt dh
mmaladdh so te1 rakkhena guttiy sampdeti 'kinti me bhoge neva rjno hareyyu, na cor har
yu, na aggi aheyya, na udaka vaheyya, na appiy dyd hareyyunti. Aya vuccati bhikkhave
hasampad.
3. Katam ca bhikkhave, kalyamittat:
Idha bhikkhave, kulaputto yasmi gme v nigame v paivasati. Tattha ye te honti gahapati
v gahapatiputto v dahar v vuddhaslino vuddh v vuddhasl saddhsampann slasampann c
nn' tehi saddhi santihati sallapati skaccha sampajjati. Yathrpna saddhsampannna
sikkhati, yathrpna slasampannna slasampada anusikkhati yathrpna cgasampannna c
i, yathrpna pasampannna pasampada anusikkhati. Aya vuccati bhikkhave, kalyamit
1. Sotena katthaci.
[BJT Page 318] [\x 318/]
4. Katam ca bhikkhave samajvikat: idha bhikkhave, kulaputto yaca bhogna viditv vayaca
gna viditv sama jvika kappet nccogha ntihna, eva me yo vaya pariydya hassa
assatti.
Seyyathpi bhikkhave, tuldhro v tuldhrantevs v tula paggahetv jnti ettakena v ona
4] [\q 324/] ettakena v unnatanti. Evameva kho brhmaa kulaputto yaca bhogna viditv
vayaca bhogna viditv sama jvika kappeti, na ca accogha na atihna. Eva me yo vaya
na ca me vayo ya pariydya hassatti.
Sacya bhikkhave, kulaputto appyo samno ura jvika kappeti, tassa bhavanti cattro udum
ika vya1 kulaputto bhoge khdat'ti. Sace panya bhikkhave, kulaputto mahyo samno kasira
kappeti, tassa bhavanti vattro 'ajaddhumrika vya kulaputto marissa t'ti.
Yato ca khvya bhikkhave kulaputto yaca bhogna viditv vayaca bhogna viditv sama jv
a accogha ntihna, eva me yo vaya pariydya hassati, na ca me vayo ya pariydya
hikkhave samajvikat.
5. Katam ca bhikkhave, saddhsampad: idha bhikkhave, kulaputto saddho hoti saddahati
tathgatassa bodhi: iti'pi so bhagav araha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokav
id anuttaro purisadammasrathi satth devamanussna buddho bhagavti. Aya vuccati bhikkhave
saddhsampad.
6. Katam ca bhikkhave, slasampad: idha bhikkhave kulaputto ptipt paivirato hoti adinn
rato hoti kmesumicchcr paivirato hoti. Musvd paivirato hoti surmeraya majjapamdah
i, aya vuccati bhikkhave slasampad.
7. Katam ca bhikkhave cgasampad: idha bhikkhave, kulaputto vigatamalamaccherena cet
as agra ajjhvasati muttacgo payatapi vossaggarato ycayogo dnasavibhgarato, aya vuc
have, cgasampad.
1. Ayaca katthaci. 2. Udumbarabd cya machasa. 3. Ajeamaraa: cyamachasa
[BJT Page 320] [\x 320/]
8. Katam ca bhikkhave pasampad: [PTS Page 325] [\q 325/] idha bhikkhave kulaputt
o paav hoti udayatthgminiy paya samanngato, ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhayag
ti bhikkhave pasampad.
Im kho bhikkhave, ahasampadti.
21. Uht kammadheyyesu appamatto vidhnav,
Sama kappeti jvika sambhata anurakkhati.
22. Saddho slena sampanno vada vtamaccharo,
Nicca magga visodheti sotthna samparyika
23. Iccete aha dhamm ca saddhassa gharamesino,
Akkht saccanmena ubhayattha sukhvah.
24. Dihadhammahitatthya samparyasukhya ca
Evameta gahahna cgo pua pavahatti.
8. 2. 8. 7
Icch sutta
(Svatthinidna)
Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi vuso bhikkhavoti, vusoti kho te bhikkhu yasmato
iputtassa paccassosu yasm sriputto etadavoca:
Ahime bhikkhave puggal santo savijjamn lokasmi. Katame aha:
Idhvuso bhikkhno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya. So uhahat
ghaati vyamati lbhya. Tassa uhahato ghaato vyamato lbhya lbho nppajjati, so tena a
ti kilamati paridevati uratti kandati sammoha pajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu
iccho viharati lbhya. Uhahati [PTS Page 326] [\q 326/] ghaati vyamati lbhya. Na c
lbh, soc ca paridev ca cuto ca saddhamm.
[BJT Page 322] [\x 322/]
2. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya.
So uhahati ghaati vyamati lbhya, tassa uhahato ghaato vyamato lbhya lbho uppajja
lbhena majjati pamajjati pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu iccho viharat
i lbhya, uhahati ghaati vyamati lbhya lbh ca mad ca pamd ca cuto ca saddhamm.
3. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya.
So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato avyamato lbhya,
ati. So tena albhena socati kilamati paridevati uratti kandati sammoha pajjati. Aya vuc
cati bhikkhave, bhikkh iccho viharati lbhya, na uhahati na ghaati na vyamati lbhya. N
lbh soc ca paridev ca cuto ca saddhamm.
4. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya.
So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato avyamato lbhya
ati. So tena lbhena majjati pamajjati pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu
iccho viharati lbhya, na uhahati na ghaati na vyamati lbhya. Lbh ca mad ca pamd c
ddhamm.
5. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya.
So uhahati ghaati vyamati lbhya, tassa uhahato ghaato vyamato lbhya lbho nppajj
lbhena na socati na [PTS Page 327] [\q 327/] kilamati, na paridevati, na ura
tti kandati, na sammoha pajjati, aya vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lbhya, u
ti ghaati vyamati lbhya na ca lbh na ca soc na ca paridev accuto ca saddhamm.
[BJT Page 324] [\x 324/]
6. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryatta vuttino icch uppajjati lbhya
. So uhahati ghaati vyamati lbhya, tassa uhahato ghaato vyamato lbhya lbho uppajj
lbhena na majjati na pamajjati na pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu icc
ho viharati lbhya, uhahati ghaati vyamati lbhya lbh ca na ca mad na ca pamd accut
m.
7. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya.
So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato na vyamato lbhy
jati. So tena albhena na socati na kilamati na paridevati, na uratti kandati, na sam
moha pajjati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu iccho viharati lbhya, na uhahati na ghaat
na vyamati lbhya. Na ca lbh na ca soc, na ca paridev accuto ca saddhamm.
8. Idha panvuso bhikkhuno pavivittassa viharato niryattavuttino icch uppajjati lbhya.
So na uhahati na ghaati na vyamati lbhya, tassa anuhahato aghaato na vyamato lbhy
jjati. So tena lbhena na majjati na pamajjati na pamdampajjati. Aya vuccati bhikkhav
e, bhikkhu iccho viharati lbhya, na uhahati [PTS Page 328] [\q 328/] na ghaati n
a vyamati lbhya. Lbh ca na ca mad na ca pamd accuto ca saddhamm.
Ime kho bhikkhave, aha puggal santo savijjamn lokasminti.
[BJT Page 326] [\x 326/]
8. 2. 8. 8
Ala sutta
(Svatthinidna)
Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato p
accassosu. Chahi vuso dhammehi samanngato bhikkhu ala attano ala paresa katamehi chahi
:
Idhvuso bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu, sutnaca dhammna dhraajtiko ho
, dhatnaca dhammna atthpparikkhit hoti, atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipan
lyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya atthassa
ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna.
Imehi kho bhikkhave, chahi dhammehi samanngato bhikkhu ala attano ala paresa.
Pacahvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, ala paresa. Katamehi pacahi:
Idhvuso bhikkhu na heva kho khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca dhammna dhr
aajtiko hoti, dhatnaca dhammna atthpaparikkh hoti, atthamaya dhammamaya dhammnu
hoti, kalyavco hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya att
ssako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna.
[PTS Page 329] [\q 329/]
Imehi kho bhikkhave, pacahi dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, ala paresa.
Cathvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala attano nla paresa. 1 Katamehi cathi:
Idhvuso bhikkhu khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca dhammna dhraajtiko ho
dhatnaca dhammna atthpaparikkhit hoti, atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipann
ca kalyavco hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya atthass
dassako hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, cath
i dhammehi samanngato bhikkh ala attano, nla paresa. 1.
1. No paresa smu.
[BJT Page 328] [\x 328/]
Catuhvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attano. 1. Katamehi cathi:
Idhvuso bhikkhu khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca dhammna dhraajtiko ho
no va dhatna dhammna atthpaparikkh hoti, na ca atthamaya dhammamaya dhammnudhamma
, kalyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anelagalya attha
ako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, cathi
dhammehi samanngato ala paresa. Nla attano. 1
Thvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, nla paresa. 2 Katamehi thi:
Idhvuso bhikkhu na heva kho khippanisasti ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca dhammna
[PTS Page 330] [\q 330/] dhraajtiko hoti, dhatnaca dhammna atthpaparikkh hoti, a
maya dhammamaya dhammnudhammapaipanno ca hoti, no ca kalyavco hoti, kalyavkkara
ato vissahya anelagalya atthassa vipaniy, no ca sandassako hoti samdapako samuttejako
pahasako sabrahmacrna. Imehi kho bhikkhave, thi dhammehi samanngato bhikkh ala attano,
a paresa. 2
Thvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa. Nla attano1 katamehi thi:
Idhvuso bhikkhu na bheva kho khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. Sutnaca dhammna d
hraajtiko hoti. No ca dhatna dhammna atthpaparikkh hoti. No ca atthamaya dhammama
apaipanno hoti. Kalyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya an
vipaniy, sandassako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi kh
ikkhave, thi dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attano. 1
Dvhvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala attano, no paresa, 2 katamehi dvhi:
Idhvuso bhikkhu na heva kho khippanisant ca hoti kusalesu dhammesu. No ca sutna dham
mna dhraajtiko hoti, dhatnaca dhammna atthpaparikkh hoti, atthamaya dhammamay
o ca hoti, no ca kalyavco hoti, kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya anel
vipaniy, no ca sandassako hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi
bhikkhave, dvhi dhammehi samanngato bhikkh ala attano, nla paresa. 3
1. No attano smu.
2. No paresa smu.
3. No paresa smu.
[BJT Page 330] [\x 330/]
[PTS Page 331] [\q 331/]
Dvhvuso dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attano1 katamehi dvhi:
Idhvuso bhikkhu na heva kho khippanisanti hoti kusalesu dhammesu. No ca sutna dhammn
a dhraajtiko hoti. No ca dhatna dhammna atthpaparikkh hoti, no ca atthamaya dhamm
mmapaipanno hoti. Kalyavco ca hoti kalyavkkarao poriy vcya samanngato vissahya
sa vipaniy. Sandassako ca hoti samdapako samuttejako sampahasako sabrahmacrna. Imehi
bhikkhave, dvhi dhammehi samanngato bhikkhu ala paresa, nla attanoti. 1
8. 2. 8. 9
Sekhaparihniya sutta
(Svatthinidna)
Ahame bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti. Katame aha:
Kammrmat, bhassrmat, niddrmat, sagaikrmat, indriyesu aguttadvrat, bhojane amat
Ime kho bhikkhave aha dhamm sekhassa bhikkhuno parihnya savattanti.
Ahime bhikkhave dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya savattanti. Katame aha:
Na kammrmat, na bhassrmat, na niddrmat, na sagaikrmat, indriyesu guttadvrat, b
grmat, nippapacrmat. Ime kho bhikkhave aha dhamm sekhassa bhikkhuno aparihnya sav
1. No attano smu.
[BJT Page 332] [\x 332/]
[PTS Page 332] [\q 332/]
8. 2. 8. 10
Kustrambhavatthu sutta
(Svatthinidna)
Ahimni bhikkhave kustavatthni. Katamni aha:
1. Idha bhikkhave bhikkhun kamma kattabba hoti. Tassa eva hoti: kamma kho me kattabba
bhavissati. Kamma kho pana me karontassa kyo kilamissati handha nipajjmti. So nipajjat
i, na viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchi
kiriyya. Ida bhikkhave pahama kustavatthu.
2. Puna ca para bhikkhave bhikkhun kamma kata hoti. Tassa eva hoti: aha kho kamma aksi
amma kho pana me karontassa kyo kilanto, handha nipajjmti. So nipajjati. Na viriya rab
ti appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. Ida bhikk
have dutiya kustavatthu.
3. Puna ca para bhikkhave bhikkhun maggo gantabbo hoti. Tassa eva hoti: 'maggo me g
antabbo bhavissati, magga kho pana me gacchantassa kyo kilamissati. Handha nipajjm'ti.
So nipajjati na viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikat
assa sacchikiriyya. Ida bhikkhave, tatiya kustavatthu.
4. Puna ca para bhikkhave bhikkhun maggo gato hoti. Tassa eva hoti: aha kho magga aga
msi, magga kho pana me gacchantassa kyo kilanto, handha nipajjm'ti, so nipajjati, na v
iya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. I
da bhikkhave catuttha kustatthu.
[BJT Page 334] [\x 334/]
5. Puna ca para bhikkhave bhikkhu gma v nigama v piya caranto na labhati lkhassa v
hojanassa yvadattha pripri. Tassa eva [PTS Page 333] [\q 333/] hoti: aha kho gma
gama v piya caranto nlattha lkhassa v patassa v bhojanassa yvadattha pripri,
akammaoha, nipajjm'ti. So nipajjati, na viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatass
adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. Ida bhikkhave pacama kustavatthu.
6. Puna ca para bhikkhave bhikkhu gma v nigama v piya caranto labhati lkhassa v pa
anassa yvadattha pripri. Tassa eva hoti: aha kho gma v nigama v piya caranto al
sa v bhojanassa yvadattha pripri. Tassa me kyo garuko akammao, msvita1 mae, hand
nipajjati na viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa
sacchikiriyya. Ida bhikkhave, chaha kustavatthu.
7. Puna ca para bhikkhave bhikkhuno uppanno hoti appamattako bdho, tassa eva hoti: "
uppanno kho me aya appamattako bdho, atthi kappo2 nipajjitu3 handha nipajjm" ti. So ni
jjati. Na viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sa
cchikiriyya. Ida bhikkhave sattama kustavatthu.
8. Puna ca para bhikkhave bhikkhu giln vuhito hoti, aciravuhito gela. Tassa eva hot
o giln vuhito aciravuhito gela, tassa me kyo dubbalo akammao. Handha nipajjmti
viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyy
a. Ida bhikkhave ahama kustavatthu.
Imni kho bhikkhave aha kustavatthn ti.
1. Msvitaka smu.
2. Ahikappo smu.
3. Nippajjitu smu.
[BJT Page 336] [\x 336/]
[PTS Page 334] [\q 334/]
Ahimni bhikkhave rambhavatthni, katamni aha:
1. Idha bhikkhave bhikkhun kamma kattabba hoti. Tassa eva hoti; kamma kho me kattabba
bhavissati, kamma kho pana me karontena na sukara buddhna ssana manasiktu, handha pa
a viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyy'
ti so viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchi
kiriyya. Ida bhikkhave pahama rambhavatthu.
2. Puna ca para bhikkhave bhikkhun kamma kata hoti. Tassa eva hoti: aha kho kamma aksi
amma kho panha karonto nsakkhi buddhassana manasiktu, handha viriya rabhmi appat
adhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. So viriya rabhati appattassa pat
tiy, anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. Ida bhikkhave dutiya rambha
vatthu.
3. Puna ca para bhikkhave bhikkhun maggo gantabbo hoti. Tassa eva hoti: maggo me ga
ntabbo bhavissati, magga kho pana me gacchantena na sukara buddhna ssana manasiktu. Ha
a vriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya.
o viriya rabhati appattassa pattiy, anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikir
iyya. Ida bhikkhave tatiya rambhavatthu.
4. Puna ca para bhikkhave bhikkhun maggo gato hoti. Tassa eva hoti: aha kho magga aga
msi, magga kho panha gacchanto nsakkhi buddhna ssana manasiktu, handha viriya
ttiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. So viriya rabhati appattas
sa pattiy, anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya ida bhikkhave catutt
ha rambhavatthu.
[PTS Page 335] [\q 335/]
5. Puna ca para bhikkhave bhikkhu gma v nigama v piya caranto na labhati lkhassa v
hojanassa yvadattha pripri. Tassa eva hoti: aha kho gma v nigama v piya caranto
atassa v bhojanassa yvadattha pripri, tassa me kyo lahuko kammao, handha viriya
a pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. So viriya rabhati appa
ttassa pattiy, anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya ida bhikkhave pac
ama rambhavatthu.
[BJT Page 338] [\x 338/]
6. Puna ca para bhikkhave bhikkhu gma v nigama v piya caranto labhati lkhassa v pa
anassa yvadattha pripri. Tassa eva hoti: aha kho gma v nigama v piya caranto al
sa v bhojanassa yvadattha pripri. Tassa me kyo balav kammao, handha viriya rabh
ttiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriy "ti. So viriya rabhati appatt
assa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyya. Ida bhikkhave, chaha
ambhavatthu.
7. Puna ca para bhikkhave, bhikkhuno uppanno hoti appamattako bdho. Tassa eva hoti:
uppanno kho me aya appamattako bdho. hna kho paneta vijjati ya me bdho pavaheyya,
ceva viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikir
iyya. So viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacc
hikiriyya. Ida bhikkhave, sattama rambhavatthu.
8. Puna ca para bhikkhave, bhikkhu giln vuhito hoti, acira vuhito gela. Tassa eva h
kho giln vuhito, aciravuhito gela. hna kho paneta vijjati ya me bdho paccudva
va viriya rabhmi appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchikiriyy
a. So viriya rabhati appattassa pattiy anadhigatassa adhigamya asacchikatassa sacchi
kiriyya. Ida bhikkhave, ahama rambhavatthu.
Imni kho bhikkhave, aha rambhavatthnti.
Yamakavaggo ahamo.
Tassuddna:
[PTS Page 336] [\q 336/]
Dve saddh dve maraasat dve sampad athpare
Icch ala parihna kusta rambhavatthanti.
[BJT Page 340] [\x 340/]
9. Sativaggo
8. 2. 9. 1
Satisampajaa sutta
(Svatthinidna)
Satisampajao bhikkhave, asati sampajaavipannassa hatpanisa hoti hirottappa. Hirottappe
asati hirottappavipannassa hatpaniso hoti indriyasavaro. Indriyasavare asati indriy
asavaravipannassa hatpanisa hoti sla. Sle asati slavipannassa hatpaniso hoti sammsam
ammsamdhimhi asati sammsamdhivipannassa hatpanisa hoti yathbhtaadassana. Yathbht
athbhtaadassanavipannassa hatpaniso hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge asati nibbidvirg
a hatpanisa hoti vimuttiadassana.
Seyyathpi bhikkhave, rukkho skhpalsavipanne, tassa papaikpi na pripri gacchati, tacop
eggupi sropi na pripri gacchati. Evameva kho bhikkhave, satisampajae asati satisampaja
vipannassa hatpanisa hoti hirottappa. Hirottappe asati hirottappa vipannassa hatpani
sa hoti sla. Sle asati slavipannassa hatpaniso hoti sammsamdhi. Sammsamdhimhi asati
hivipannassa hatpanisa hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane asati yathbhta
tpaniso hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge asati nibbidvirgavipannassa hatpanisa hoti vimu
sana.
Satisampajae bhikkhave, sati satisampajaasampannassa upanisasampanna hoti hirottappa.
Hirottappe sati hirottappasampannassa upanisasampanno hoti indriyasavaro. Indriya
savare sati indriyasavarasampannassa upanisasampanna hoti sla. Sle sati slasampannassa
upanisasampanno hoti sammsamdhi. Samm samdhimhi sati sammsamdhisampannassa upanisasamp
anna hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane sati yathbhtaadassana sampannass
ti [PTS Page 337] [\q 337/] nibbidvirgo. Nibbidvirge sati nibbid virgasampannassa
upanisasampanna hoti vimuttadassana.
[BJT Page 342] [\x 342/]
Seyyathpi bhikkhave, rukkho skhpalsasampanno tassa papaikpi pripri gacchati, tacopi p
upi sropi pripri gacchati. Evameva kho bhikkhave satisampajae sati satisampajaasampann
sa upanisasampanna hoti hirottappa, hirottappe sati hirottappasampannassa upanisas
ampanno hoti indirayasavaro. Indriyasavare sati indriyasavarasampannassa upanisasam
panna hoti sla. Sle sati slasampannassa upanisasampanno hoti sammsamdhi. Sammsamdhimh
ti sammsamdhisampannassa upanisasampanna hoti yathbhtaadassana. Yathbhtaadassane
anasampannassa upanisasampanno hoti nibbidvirgo. Nibbidvirge sati nibbidvirgasampannas
sa upanisasampanna hoti vimuttiadassana.
8. 2. 9. 2
Puiya sutta
(Svatthinidna)
Atha kho yasm puiyo yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekam
. Ekamanta nisinno kho yasm puiyo bhagavanta etadavoca:
Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena appekad tathgata dhammadesan paibhti, appekad nap
paibhtti?
Saddho ca puiya, bhikkhu hoti, no ca upasakamit. Neva tva tathgata dhammadesan paibh
to ca kho puiya, bhikkhu saddho ca hoti, upasakamit ca. Eva tathgata dhammadesan paib
Saddho ca puiya, bhikkhu hoti, upasakamit ca no ca payirupsit, neva tva tathgata dham
san paibhti. Yato ca kho puiya bhikkhu saddho ca hoti upasakamit ca payirupsit ca, ev
hgata dhammadesan paibhti. Saddho ca puiya bhikkhu hoti upasakamit ca payirupsit ca
aripucchit. Neva tva tathgata dhammadesan paibhti. Yato ca kho puiya bhikkhu saddho c
ti upasakamit ca payirupsit ca paripucchit ca. Eva tathgata dhamma paibhti. Saddho
hikkhu hoti upasakamit ca payirupsit ca paripucchit ca no ca ohitasoto dhamma suti nev
tva tathgata dhammadesan paibhti. Yato ca kho puiya bhikkhu saddho ca hoti upasakamit
ayirupsit ca paripucchit ca ohita soto ca dhamma suti, eva tathgata dhammadesan pai
Saddho ca puiya bhikkhu hoti upasakamit ca payirupsit ca paripucchit ca ohitasoto ca no
ca sutv dhamma dhreti. Neva tva tathgata dhammadesana paibhti. Yato ca kho puiya b
addho ca hoti upasakamit ca payirupsit ca paripucchit ca ohitasoto ca dhamma suti sutv
dhamma dhreti, eva tathgata dhammadesan paibhti. Saddho ca puiya bhikkhu hoti upasa
payirupsit ca paripucchit ca ohitasoto ca dhamma suti. Sutv ca dhamma dhreti no ca d
dhammna attha upaparikkhati, neva tva tathgata dhammadesan paibhti. Yato ca kho pui
hu saddho ca hoti upasakamit ca payirupsit ca paripucchit ca ohitasoto ca dhamma suti,
utv ca dhamma dhreti dhatnaca dhammna attha upaparikkhati, eva tathgata dhammadesan
addho ca puiya bhikkhu hoti upasakamit ca payirupsit ca paripucchit ca ohitasoto ca dha
mma suti, sutv ca dhamma dhreti, dhatnaca dhammna attha upaparikkhati, no ca attham
aya dhammnudhammapaipanno hoti, neva tva tathgata dhammadesan paibhti.
Yato ca kho puiya, bhikkhu saddho [PTS Page 338] [\q 338/] ca hoti upasakamit c
a payirupsit ca paripucchit ca ohitasoto ca dhamma suti, sutv ca dhamma dhreti, dhat
ammna attha upaparikkhati, atthamaya dhammamaya dhammnudhammapaipanno ca hoti. Eva
ammadesan paibhti. Imehi kho puiya ahahi dhammehi samanngato ekantapaibhna tathgat
an hotti.
[BJT Page 344] [\x 344/]
8. 2. 9. 3
Kimlaka sutta
(Svatthinidna)
Sace bhikkhave, aatitthiy paribbjak eva puccheyyu: kimlak vuso, sabbe dhamm, kisa
hamm, ki samuday sabbe dhamm, kisamosara sabbe dhamm, kipamukh sabbe dhamm. Kidhi
dhamm, kiuttar sabbe dhamm, kisr sabbe dhammti? Eva puh tumbhe bhikkhave, tesa a
akna kinti bykareyythti?
Bhagavammlak no bhante, dhamm bhagavannettik bhagava paisara. Sdhu bhante, bhagavanta
paibhtu etassa bhsitassa attho. Bhagavato sutv bhikkh dhressantti
Tena hi bhikkhave, sutha1. Sdhuka manasikarotha bhsissmiti. Eva bhanteti kho te bhikkh
hagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Sace bhikkhave, aatitthiy paribbjak eva puccheyyu: kimmlak vuso, sabbe dhamm, kisa
dhamm, ki samuday sabbe dhamm, kisamosara sabbe dhamm, kipamukh sabbe dhamm, [PTS
] [\q 339/] ki dhipateyy sabbe dhamm, kiuttar sabbe dhamm, ki sr sabbe dhammti
mhe bhikkhave, tesa aatitthiyna paribbjakna eva bykareyytha:
Chandamlak vuso, sabbe dhamm, manasikrasambhav sabbe dhamm, phassasamuday sabbe dhamm
dan samosara sabbe dhamm, samdhipamukh sabbe dhamm, satdhipateyy sabbe dhamm, paut
hamm, vimuttisr sabbe dhamm'ti. Eva phuh tumhe bhikkhave, tesa aatitthiyna paribb
ythti.
1. Desessami. Ta sutha machasa
[BJT Page 346] [\x 346/]
8. 2. 9. 4
Mah coraga sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave, agehi samanngato mahcoro khippa pariypajjati, na cirahitiko hoti. Ka
hi ahahi:
Appaharantassa paharati, anavasesa diyati, itthi hanati, kumri dseti, pabbajita vilumpa
ti, rjakosa vilumpati, accsanne kamma karoti, na ca nidhnakusalo hoti, imehi kho bhik
khave, ahahagehi samanngato mahcoro khippa pariypajjati, na cirahitiko hoti.
Ahahi bhikkhave, agehi samanngato mahcoro na khippa pariypajjati, cirahitiko hoti. Ka
hi ahahi:
Na appaharantassa paharati, na anavasesa diyati, na itthi hanti, na kumri dseti, na pa
bbajita vilumpati, na rjakosa vilumpati, na accsanne kamma karoti, nidhnakusalo ca hot
i, imehi kho bhikkhave, ahahi agehi samanngato mahcoro na khippa pariypajjati, cirahi
hoti.
[PTS Page 340] [\q 340/]
8. 2. 9. 5
Tathgatdhivacana sutta
(Svatthinidna)
Samaoti bhikkhave, tathgatasseta adhivacana arahato sammsambuddhassa. Brhmaoti bhikkhav
e, tathgatasseta adhivacana arahato sammsambuddhassa. Bhisakkoti bhikkhave, tathgatas
seta adhivacana arahato sammsambuddhassa. Vedagti bhikkhave, tathgatasseta adhivacana
arahato sammsambuddhassa. Nimmaloti bhikkhave, tathgatasseta adhivacana arahato samms
ambuddhassa. Vimaloti bhikkhave, tathgatasseta adhivacana arahato sammsambuddhassa. t
ikkhave tathgatasseta adhivacana arahato sammsambuddhassa. Vimuttoti bhikkhave, tathg
atasseta adhivacana arahato sammsambuddhassti.
[BJT Page 348] [\x 348/]
1. Ya samaena pattabba brhmaena vusmat,
Ya vedagun pattabba bhisakkena anuttara
2. Ya nimmalena pattabba vimalena sudhmat,
Ya in pattabba vimuttena anuttara.
3. Soha vijitasagmo mutto mocemi bandhan,
Ngomhi paramo danto asekho parinibbutoti
8. 2. 9. 6
Ngita sutta
Eka samaya bhagav kosalesu crika caramno mahat bhikkhusaghena saddhi yena icchnagal
lna brhmaagmo tadavasari. Tatra suda bhagav icchnagale viharati icchnagalavanasae
icchnagalak brhmaa gahapatik samao khalu bho gotamo sakyaputto sakyakul pabbajito icch
la anupatto icchnagale viharati [PTS Page 341] [\q 341/] icchnagalavanasae. Ta kho
ana bhagavanta gotama eva kalyo kittisaddo abbhuggato; 'itipi so bhagav araha sammsamb
dho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth devamanussna budd
bhagav' ti. Sdhu kho pana tathrpna arahata dassana hotti.
Atha kho icchnagalak brhmaagahapatik tass rattiy accayena pahta khdanya bhojanya
vanasao tenupasakamisu. Upasakamitv bahidvrakohake ahasu uccsadd mahsadd.
Tena kho pana samayena yasm ngito bhagavato upahko hoti. Atha kho bhagav yasmanta ng
esi: 'ke pana te ngita, uccsadd mahsadd keva mae macchavilope' ti?
Ete bhante icchnagalak brhmaagahapatik pahta khdanya bhojanya dya bahidvrako
ddissa bhikkhusaghacti.
[BJT Page 350] [\x 350/]
Mha ngita, yasena samgama, m ca may yaso, yo kho ngita, nayimassa nekkhammasukhassa pa
vekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh, yass
a nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa a
kicchalbh akasiralbh. So ta mhasukha middhasukha lbhasakkrasilokasukha sdiyeyyti
Adhivsetu'dni bhante, bhagav, adhivsetu sugato, adhivsanaklo'dni bhante, bhagavato. Yen
a yenevadni bhante, bhagav gamissati, tanninnva bhavissati brhmaagahapatik negam ceva j
apad ca. Seyyathpi [PTS Page 342] [\q 342/] bhante, thullaphusitake deve vass
ante yat ninna udakni pavattanti, evameva kho bhante, yena yenevadni bhagav gamissati
, tanninnva bhavissati brhma gahapatik negam ceva jnapad ca ta kissa hetu: tath hi b
bhagavato slapaanti.
Mha ngita, yasena samgama, m ca may yaso, yo kho ngita, nayimassa nekkhammasukhassa pa
vekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh, yass
a nekkhamma sukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa
akicchalbh akasiralbh so ta mhasukha middhasukha lbhasakkrasilokasukha sdiyeyya.
Devatpi kho ngita, ekacc nayimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhas
sa sambodhasukhassa nikmalbhiniyo assu akicchalbhiniyo akasiralbhiniyo. Yassha nekkham
masukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh
akasiralbh.
1. Tath hi me smu.
[BJT Page 352] [\x 352/]
1. Tumbhkampi kho ngita, sagamma samgamma sagaikavihra anuyuttna viharata eva hoti
e yasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukh
assa nikmalbhino assu, akicchalbhino akasiralbhino, yassha nekkhammasukhassa pavivekas
ukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh. Tath hi
ame1 yasmanto [PTS Page 343] [\q 343/] sagamma samgamma sagaika vihra anuyutt vih
anti.
2. Idhha ngita, bhikkh passmi aamaa agulipatodakehi sajagghante sakante. Tassa
ti: nahanname2 yasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa
sambodhasukhassa nikmalbhino akicchalbhino assu akasiralbhino yassha nekkhammasukhassa
pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbh assa akicchalbh akasiralbh
ath hi paname1 yasmanto aamaa agulipatodakehi sajagghanti3 sakanti.
3. Idhha4 ngita, bhikkh passmi yvaattha udarvadehaka bhujitv seyyasukha passasukha
ha anuyutte viharante. Tassa mayha ngita, eva hoti: nahanna me2 yasmanto imassa nekkha
mmasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikmalbhino assu aki
cchalbhino akasiralbhino yassha nekkhamma sukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa
sambodhasukhassa nikmalbh assa, akicchalbh akasiralbh tath hi me yasmanto yvadattha
aka bhujitv seyyasukha passasukha5 middhasukha anuyutt viharanti.
4. Idhha4 ngita, bhikkhu passmi gmantavihri samhita nisinna, tassa mayha ngita, e
1. Tath hi me smu
2. Nahinuname machasa
3. Sajaganti, machasa
4. Imha, machasa
5. Phassasukha smu.
[BJT Page 354] [\x 354/]
Idni ima yasmanta rmiko v paccessati samauddeso v, ta tamh samdhimh cvessatti.
4] [\q 344/] ngita tassa bhikkhuno na attamano homi gmantavihrena.
5. Idha panha ngita bhikkhu passmi raaka rae pacalyamna nisinna. Tassa mayha
a yasm ima niddkilamatha paivinodetv araasaa yeva manasikarissati ekattanti: ten
hikkhuno attamano homi araavihrena.
6. Idha panha ngita bhikkhu passmi raaka arae asamhita nisinna. Tassa mayha ng
yamyasm asamhita v citta samdahissati, samhita v citta anurakkhissatti. Tenha n
huno attamano homi araavihrena.
7. Idha panha ngita bhikkhu passmi raaka arae samhita nisinna. Tassa mayha ngi
amyasm avimutta v citta vimuccissati, vimutta v citta anurakkhissatti. Tenha ngita
kkhuno attamano homi araavihrena.
8. Yasmha ngita samaye addhnamaggapaipanno na kaci passmi purato v pacchato v, phsu
a tasmi samaye hoti antamaso uccrapassvakammyti.
8. 2. 9. 7
Pattanikkujjana sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave agehi samanngatassa upsakassa kakhamno sagho patta nikkujjeyya. Kata
hi:
Bhikkhna [PTS Page 345] [\q 345/] albhya parisakkati, bhikkhna anatthya parisakkat
i bhikkhna avsya parisakkati, bhikkhna akkosati paribhsati. Bhikkh bhikkhhi bhedeti,
hassa avaa bhsati, dhammassa avaa bhsati, saghassa avaa bhsati, imehi kho bhikkha
manngatassa upsakassa kakhamno sagho patta nikkujjeyya.
1. Anvsya smu. Sy.
[BJT Page 356] [\x 356/]
Ahahi bhikkhave agehi samanngatassa upsakassa kakhamno sagho patta ukkujjeyya. Katam
i:
Na bhikkhna albhya parisakkati, na bhikkhna anatthya parisakkati na bhikkhna avsya
ati, na bhikkhna akkosati paribhsati. Na bhikkh bhikkhhi bhedeti buddhassa vaa bhsati
ammassa vaa bhsati, saghassa vaa bhsati, imehi kho bhikkhave ahahagehi samanngata
kakhamno sagho patta ukkujjeyyti.
8. 2. 9. 8
Appasdappasda sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamn upsak appasda pavedeyyu.
hi:
Gihna albhya parisakkati, gihna anatthya parisakkati, gihna akkosati paribhsati, gih
hedeti. Buddhassa avaa bhsati, dhammassa avaa bhsati, saghassa avaa bhsati, agoca
anti. Imehi kho bhikkhave ahahi dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamn upsak appas
deyyu.
Ahahi [PTS Page 346] [\q 346/] bhikkhave dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamn
upsak pasda pavedeyyu. Katamehi ahahi:
Na gihna albhya parisakkati, na gihna anatthya parisakkati, na gihna akkosati paribh
na gih gihhi bhedeti. Buddhassa vaa bhsati, dhammassa vaa bhsati, saghassa vaa b
a ta passanti. Imehi kho bhikkhave ahahi dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamn ups
sda pavedeyyunti.
[BJT Page 358] [\x 358/]
8. 2. 9. 9
Paisraiyakamma sutta
(Svatthinidna)
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamno sagho paisraiyakamma kare
amehi ahahi:
Gihna albhya parisakkati, gihna anatthya parisakkati, gihna akkosati paribhsati. Gih
hedeti. Buddhassa avaa bhsati, dhammassa avaa bhsati, saghassa avaa bhsati, dhamm
va na saccpeti. Imehi kho bhikkhave ahahi dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamno sa
paisraya kamma kareyya.
Ahahi bhikkhave dhammehi samanngatassa bhikkhuno kakhamno sagho paisraiya kamma pa
yya. Katamehi ahahi:
Na gihna albhya parisakkati, na gihna anatthya parisakkati, na gihna akkosati paribh
Na gih gihhi bhedeti. Buddhassa vaa bhsati, dhammassa [PTS Page 347] [\q 347/] va
hsati, saghassa vaa bhsati, dhammikaca gihpaissava saccpeti. Imehi kho bhikkhave a
hi samanngatassa bhikkhuno kakhamno sagho paisraya kamma paippassamheyyti.
8. 2. 9. 10
Tassappiyyasik sammvattana sutta
(Svatthinidna)
Tassappiyyasikkammakatena bhikkhave bhikkhun ahasu dhammesu samm vattitabba. Na upasamp
etabba. Na nissayo dtabbo, na smaero upahpetabbo, na bhikkhunovdakasammuti sditabb,
enapi bhikkhuniyo na ovaditabb, na kci saghasammuti sditabb, na kismici paccekahne h
bo. Na ca tenamlena vuhpetabba.
Tassa ppiyyasikkammakatena bhikkhave bhikkhun imesu ahasu dhammesu samm vattitabbanti.

Sativaggo navamo.
Tassuddna:
Sati puiyamlena cordhivacana1. Pacama
Ngita pattppasdo2. Paisrayaca vattat.
1. Vorasamaena smu.
2. Yaso pattapaydena smu.
[BJT Page 360. [\x 360/] ]
10. Smaavaggo
8. 2. 10. 1 27
(Svatthinidna)
Atha kho bojjh upsik pe sirim padum sudhan manuj uttar mutt khem som1 ruc
akumri bimb2 upsik suman rjakumr mallik [PTS Page 348] [\q 348/] dev tiss
sya mt3 so soya mt4 k kya mt5 uttar nandamt viskh migramt bujj
ppiy upsik nakulamt gahapatni pe*
Smaavaggo dasamo.
Dutiyo pasako samatto.
1. Som iti machasa potthakesu na dissate.
2. Vimabi. Smu
3. Tismatt machasa
4. Soamt machasa
5. Kamt machasa
6. Koiyahit sy. [PTS]
* "Imsa ettakna ahagasamanngata uposathakamma meva kathita" iti ahakathya dissati
heh 192 pihe bojjhajuposatha sutte vuttana yena vitthretv kathetabba.
[BJT Page 362] [\x 362/]
11. Rgdipeyyla
8. 11. 1. 3
Ahamaggaga sutta
(Svatthinidna)
Rgassa bhikkhave abhiya aha dhamm bhvetabb, katame aha:
Sammdihi sammsakappo sammvc sammkammanto sammjvo sammvymo sammsati sammsamdh
iya ime aha dhamm bhvetabbti.
8. 11. 2
Ahaabhibhyatana sutta
(Svatthinidna)
Rgassa bhikkhave abhiya aha dhamm bhvetabb. Katame aha:
Ajjhatta rpasa bahiddh rpni passati parittni suvaadubbani. Tni abhibhuyya jnm
jjhatta rpasa bahiddh rpni passati appamni suvaadubbani. Tni abhibhuyya jnm
Ajjhatta [PTS Page 349] [\q 349/] arpasa bahiddh rpni passati parittni suvaadu
bhibhuyya jnmi passmti eva sai hoti. Ajjhatta arpasa bahiddh rpni passati appam
bhuyya jnmi passmti eva sai hoti.
Ajjhatta arpasa bahiddh rpni passati nlni nlavani, nlanidassanni nlanibhsni
eva sai hoti.
Ajjhatta arpasa bahiddh rpni passati ptni ptavani, ptanidassanni ptanibhsni
eva sai hoti.
Ajjhatta arpasa bahiddh rpni passati lohitakni lohitakavani, lohitakanidassanni l
, tni abhibhuyya jnmi passmti eva sai hoti.
Ajjhatta arpasa bahiddh rpni passati odtni odtavani, odtanidassanni odtanibh
assmti eva sai hoti. Rgassa bhikkhave abhiya ime aha dhamm bhvetabb.
[BJT Page 364] [\x 364/]
8. 11. 3
Ahavimokkha sutta
(Svatthinidna)
Rgassa bhikkhave abhiya aha dhamm bhvetabb. Katame aha:
Rp rpni passati, ajjhatta arpasa bahiddh rpni passati. Subhantveva adhimutto hoti.
asana samatikkam paighasana atthagam nnattasana amanasikr ananto ksoti k
bbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti viacyatana upasampajja viharati
Sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayatana upasampajja viharati. S
tikkamma nevasansayatana upasampajja viharati. Sabbaso nevasansayatana samatik
ha upasampajja viharati. Rgassa bhikkhave abhiya ime aha dhamm bhvetabb.
8. 11. 4 510
Svatthinidna
Rgassa bhikkhave pariya pe parikkhayya. Pe pahnya. Pe khayya pevayya pe virgya pe
pe cgya pe painissaggya pe ime aha dhamm bhvetabb.
Dosassa pe mohassa kodhassa upanhassa makkhassa palsassa issya macchariyassa
[PTS Page 350 [\q 350/] ] myya sheyyassa thambhassa srambhassa mnassa atimnas
sa madassa pamdassa abhiya pe pariya parikkhayya pahnya khayya vayya vir
cgya painissaggya pe ime aha dhamm bhvetabbti.
Rgdipeyyla nihita*
* Rgapadato pahya pamdapadapariyantesu sattarassu padesu ekameka abhiydi dasapadehi
'aha dhamm bhvetabb' ti niddihehi thi ahamaggaga aha abhibhyatana ahavimokkha
aitni sabbasuttni dasdhika pacasatni honti.
[BJT Page 366] [\x 366/]
Navakanipto
Pahamo pasako
Namo tassa bhagavato arahato samm sambuddhassa
Sambodhivaggo
9. 1. 1. 1
Sambodhipakkhiya sutta
Eva [PTS Page 351] [\q 351/] me suta eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane
anthapiikassa rme, tatra kho bhagav bhikkh mantesi. Bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkh
agavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Sace bhikkhave aatitthiy paribbjak eva puccheyyu: sambodhipakkhiyna1 vuso dhammna
nyti. Eva puh tumhe bhikkhave tesa aatitthiyna paribbjakna kinti bykareyythti
Bhagavammlak no bhante dhamm bhagavannettik, bhagavampaisara, sdhu vata bhante bhagava
aeva paibhtu etassa bhsitasya attho. Bhagavato sutv bhikkh dhressantti.
Tena hi bhikkhave sutha sdhuka manasikarotha, bhsissmti. Eva bhanteti kho te bhikkh b
vato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Sace bhikkhave aatitthiy paribbjak eva puccheyyu sambodhipakkhiyna vuso dhammna k
. Eva puh tumhe bhikkhave tesa aatitthiyna paribbjakna eva bykareyytha:
1. Sambodhipakkhikna machasa.
[BJT Page 368] [\x 368/]
1. Idhvuso bhikkhu kalyamitto hoti kalyasahyo kalyasampavako. [PTS Page 352] [\q 352/
sambodhipakkhiyna vuso dhammna aya paham upanis bhvanya.
2. Puna ca para vuso bhikkhu slav hoti ptimokkhasavarasavuto viharati cragocarasampan
mattesu vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu. Sambodhipakkhiyna vuso dhammn
dutiy upanis bhvanya.
3. Puna ca para vuso bhikkh yya kath abhisallekhik cetovivaraasappy seyyathda: app
antuhikath pavivekakath asasaggakath viriyrambhakath slakath samdhikath pakath
iadassanakath. Evarpiy kathya nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh. Sambodhipakkh
ya tatiy upanis bhvanya.
4. Puna ca para vuso bhikkhu raddhaviriyo viharati akusalna dhammna pahnya, kusalna
pasampadya thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Sambodhipakkhiyna vus
o dhammna aya catutthi1 upanis bhvanya.
5. Puna ca para vuso bhikkhu paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya nibb
mdukkhayagminiy. Sambodhipakkhiyna vuso dhammna aya pacam upanis bhvanya.
Kalyamittasseta bhikkhave bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa slav
okkhasavarasavuto viharissati cragocarasampanno aumattesu vajjesu bhayadassvi samdya s
khati sikkhpadesu.
Kalyamittasseta bhikkhave bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa yya
ik cetovivaraasappy seyyathda: appicchakath santuhikath pavivekakath asasaggakath
ath slakath samdhikath pakath vimuttikath vimuttiadassanakath. Evarpiy kathya
icchalbh akasiralbh.
1. Catutth smu.
[BJT Page 370] [\x 370/]
Kalyamittasseta bhikkhave bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa: rad
rissati [PTS Page 353] [\q 353/] akusalna dhammna pahnya kusalna dhammna upasam
hmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.
Kalyamittasseta bhikkhave bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa: pa
yatthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhagminiy.
Tena ca pana bhikkhave bhikkhun imesu pacasu dhammesu patihya cattro dhamm uttari bhv
b:
6 9. Asubh bhvetabb rgassa pahnya. Mett bhvetabb vypdassa pahnya. npnasati bh
dya. Aniccasa bhvetabb asmimnasamugghtya, aniccasaino bhikkhave bhikkhuno anattasa
a asmimnasamugghta pputi, diheva dhamme nibbnanti.
9. 1. 1. 2
Nissayasampanna sutta
(Svatthindna)
Atha kho aataro bhikkhu yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ek
ta nisdi. Ekamanta nisinno kho so bhikkhu bhagavanta etadavoca: nissayasampanno niss
ayasampannoti bhante vuccati. Kittvat nu kho bhante bhikkhu nissayasampanno hotti.
Saddhace bhikkhu, bhikkhu nissya1 akusala pajahati kusala bhveti pahnamevassa ta akusal
a hoti.
Hirice bhikkhu, bhikkhu nissya2 akusala pajahati kusala bhveti pahnamevassa ta akusala
oti.
Ottappace bhikkhu, bhikkhu nissya3 akusala pajahati kusala bhveti pahnamevassa ta akusa
la hoti.
Viriyace bhikkhu, bhikkhu nissya4 akusala pajahati kusala bhveti pahnamevassa ta akusal
a hoti.
[PTS Page 354] [\q 354/] paace bhikkhu, bhikkhu nissya5 akusala pajahati kusala b
hveti pahnamevassa ta akusala
Hoti.
Ta hi'ssa bhikkhuno akusala pahna hoti suppahna, yasa ariyya paya disv pahna.
1. Saddhaceva bhikkhu nissya smu
2. Hirice bhikkhu nissya smu.
3. Ottappace bhikkhu nissya smu.
4. Viriyace bhikkhu nissya smu.
5. Paace bhikkhu nissya smu.
[BJT Page 372] [\x 372/]
Tena naca pana bhikkh, bhikkhun imesu pacasu dhammesu patihya cattro dhamm upanissya
bb. Katame cattro: idha bhikkhu, bhikkhu sakhyeka paisevati, sakhyeka adhivseti, sa
ivajjeti, sakhyeka vinodeti, eva kho bhikkh, bhikkhu nissayasampanno hotti.
9. 1. 1. 3
Meghiya sutta
Eva me suta: eka samaya bhagav clikya viharati clikya pabbate. Tena kho pana samayen
eghiyo bhagavato upahko hoti, atha kho yasm meghiyo yena bhagav tenupasakami, upasakam
v bhagavanta abhivdetv ekamanta ahsi. Ekamanta hito kho yasm meghiyo bhagavanta e
chmaha bhante, chantugma1 piya pavisitunti. Yassadni tva meghiya kla maasti.
Atha kho yasm meghiyo pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya jantugma piya pvisi:
itv paccbhatta piaptapaikkanto yena kimiklya nadiy tra tenupasakami. Addas kho
klya nadiy tre jaghvihra anucakamamno anuvicaramno ambavana [PTS Page 355] [\q 355
ka ramaya. Disvnassa etadahosi: psdika vatida ambavana ramaya. Ala vatida kulap
ikassa padhnya. Sace ma bhagav anujneyya, gaccheyyha ima ambavana padhnyti.
Atha kho yasm meghiyo yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekam
nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm meghiyo bhagavanta etadavoca: idhha bhante pubbanhasam
aya nivsetv pattacvaramdya jantugma piya pvisi. Jantugme piya caritv pacchb
miklya nadiy tra tenupasakami.
1. Jatugma sy.
[BJT Page 374] [\x 374/]
Addasa kho aha bhante, kimiklya nadiy tre jaghvihra anucakamamno anuvicaramno amb
aya, disvna me etadahosi: psdika vatida ambavana ramaya, ala vatida kulaputtassa
a padhnya. Sace ma bhagav anujneyya gaccheyyha ima ambavana padhnyti. Sace ma bh
accheyyha ta ambavana padhnyti.
gamehi tva meghiya, ekakamh1 tva yva aepi koci bhikkhu gacchatti. 2
Dutiyampi kho yasm meghiyo bhagavanta etadavoca: bhagavato bhante, natthi kici uttar
i karaya, natthi katassa paticayo. Mayha kho pana bhante, atthi uttari karaya, atthi
ssa paticayo. Sace ma bhagav anujneyya, gaccheyyha ta ambavana padhnyti.
gamehi tva meghiya, ekakamh1 tva yva aepi koci bhikkhu gacchatti. 2
Tatiyampi [PTS Page 356] [\q 356/] kho yasm meghiyo bhagavanta etadavoca: bhag
avato bhante, natthi kici uttari karaya, natthi katassa paticayo. Mayha kho pana bhant
e, atthi uttari karaya, atthi katassa paticayo. Sace ma bhagav anujneyya, gaccheyyha
bavana padhnyti.
Padhnanti kho meghiya vadamna kinti vadeyyma, yassadni tva meghiya kla maasti.
Atha kho yasm meghiyo uhysan bhagavanta abhivdetv padakkhia katv yena ta ambavan
Upasakamitv ta ambavana ajjhoghetv aatarasmi rukkhamle divvihra nisdi. Atha kho
ssa tasmi ambavane viharantassa yebhuyyena tayo ppak akusal vitakk samudcaranti. Seyya
thda: kmavitakko vypdavitakko vihisvitakko. Atha kho yasmato meghiyassa etadahosi: acc
riya vata bho, abbhuta vata bho, saddhya vata camhi agrasm anagriya pabbajito. Atha ca
pana imehi thi ppakehi akusalehi vitakkehi anvsatto kmavitakkena vypdavitakkena vihisv
akkenti.
1. Ekakamhi machasa 2. Dissatuti smu.
[BJT Page 376] [\x 376/]
Atha kho yasm meghiyo yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekam
nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm meghiyo bhagavanta etadavoca: idha mayha bhante tasmi
ambavane viharantassa yebhuyyena tayo ppak akusal vitakk samudcaranti. Seyyathda: kmav
akko vypdavitakko vihisvitakko. Tassa mayha bhante, etadahosi: acchariya vata bho, abb
huta vata bho, saddhya vatacamh agrasm anagriya pabbajito. Atha ca panimehi [PTS Page 3
57] [\q 357/] thi ppakehi akusalehi vitakkehi anvsatto kmavitakkena vypdavitakken
a vihisvitakkenti.
Aparipakkya meghiya cetovimuttiy pacadhamm paripakkya savattanti. Katame paca:
1. Idha meghiya, bhikkhu kalyamitto hoti kalyasahyo kalyasampavako. Aparipakkya meghi
eto vimuttiy aya pahamo dhammo paripakkya savattati.
2. Puna ca para meghiya bhikkhu slav hoti ptimokkhasavarasavuto viharati cragocarasamp
no aumattesu vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu. Aparipakkya meghiya, cetov
imuttiy aya dutiyo dhammo paripakkya savattati.
3. Puna ca para meghiya bhikkhu yya kath abhisallekhik cetovivaraasappy seyyathda: a
akath santuhikath pavivekakath asasaggakath viriyrambhakath slakath samdhikath pa
vimuttiadassanakath. Evarpiy kathya nikmalbh hoti akicchalbh akasiralbh. Aparipa
etovimuttiy aya tatiyo dhammo paripakkya savattati.
4. Puna ca para meghiya bhikkhu raddhaviriyo viharati akusalna dhammna pahnya, kusaln
mmna upasampadya thmav dahaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Aparipakkya meg
hiya cetovimuttiy aya catuttho dhammo paripakkya savattati.
5. Puna ca para meghiya bhikkhu paav hoti udayatthagminiy paya samanngato ariyya ni
sammdukkhakkhayagminiy. Aparipakkya meghiya cetovimuttiy aya pacamo dhammo paripakkya
avattati.
[BJT Page 378] [\x 378/]
Kalyamittasseta meghiya bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa slav
khasavarasavuto viharissati cragocarasampanno [PTS Page 358] [\q 358/] aumattesu
vajjesu bhayadassv samdya sikkhati sikkhpadesu.
Kalyamittasseta meghiya bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa: yya
k cetovivaraasappy, seyyathda; appicchakath santuhikath pavivekakath asasaggakath
ath slakath samdhikath pakath vimuttikath vimuttiadassanakath. Evarpiy kathya
h akasiralbh.
Kalyamittasseta meghiya bhikkhuno pikakha kalyasahyassa, kalyasampavakassa raddh
ssati akusalna dhammna pahnya kusalna dhammna upasampadya thmav dahaparakkamo an
kusalesu dhammesu.
Kalyamittasseta meghiya bhikkhuno pikakha kalyasahyassa kalyasampavakassa: paav
tthagminiy paya samanngato ariyya nibbedhikya sammdukkhakkhayagminiy.
69 Tena ca pana meghiya bhikkhuno imesu pacasu dhammesu patihya cattro dhamm uttari bh
tabb: asubh bhvetabb rgassa pahnya, mett bhvetabb vypdassa pahnya, npnasati b
a, aniccasa bhvetabb asmimnasamugghtya. Aniccasaino meghiya anattasa sahti. An
pputi. Diheva dhamme nibbnanti.
9. 1. 1. 4
Nandaka sutta
Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Tena kho pana samay
m nandako upahnaslya bhikkh dhammiy kathya sandesseti samdapeti samuttejeti sampaha
[BJT Page 380] [\x 380/]
Atha kho bhagav syanhasamaya paisalln vuhito yena upahnasl tenupasakami. Upasak
ahsi kathpariyosna gamayamno. Atha kho bhagav kathpariyosna viditv ukksitv agg
] [\q 359/] koesi. Vivarisu kho te bhikkhu bhagavato dvra. Atha kho bhagav upahn
isi. Pavisitv paatte sane nisdi. Nisajja kho bhagav yasmanta nandaka etadavoca: dgho
yya nandaka dhammapariyyo bhikkhna paibhsi. Api ca me1 pihi gilyati bahidvrakoha
ariyosna gamayamnassti.
Eva vutte yasm nandako srajjyamnarpo2 bhagavanta etadavoca, na kho mayha bhante jnm
bahidvrakohake hitoti. Sace hi maya bhante jneyyma bhagav bahidvrakohake hitoti et
o nappaibhseyyti.
Atha kho bhagav yasmanta nandaka srajjyamnarpa viditv yasmanta nandaka etadavoca:
daka, eva kho nandaka, tumhka patirpa kulaputtna saddh agrasm anagriya pabbajitna
miy kathya sannisdeyytha. Sannipatitna vo nandaka dvaya karaya: dhamm v kath, ari
Saddho ca nandaka bhikkhu hoti no ca slav, eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga
ripretabba: kinnha saddho ca assa [PTS Page 360] [\q 360/] slav cti. Yato ca kho
ndaka, bhikkhu saddho ca hoti slav ca, eva so tenagena paripro hoti.
Saddho ca nandaka bhikkhu hoti slav ca, no ca lbh ajjhatta cetosamathassa. Eva so tenag
ena aparipro hoti. Tena ta aga paripretabba: ki nha saddho ca assa slav ca lbh c
samathassti. Yato ca kho nandaka bhikkhu saddho ca hoti slav ca, lbh ca ajjhatta cetos
amathassa, eva so tenagena paripro hoti. Saddho ca nandaka bhikkhu hoti slav ca, lbh ca
ajjhatta ceto samathassa. Na lbh adhipadhammavipassanya. Eva so tenagena aparipro h
1. Api me machasa
2. Srajjamnarpo machasa
Srajjayamnarpo smu.
3. Ettakampi dhamma machasa.
[BJT Page 382] [\x 382/]
Seyyathpi nandaka pako catuppdako, tassassa eko pdo omako lmako, eva so tenagena apari
assa, evameva kho nandaka bhikkhu saddho ca hoti slav ca lbh ca ajjhatta cetosamatha
ssa na lbh adhipadhammavipassanya, eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga pari
nnha saddho ca assa slav ca lbh ca ajjhatta cetosamathassa, lbh ca adhipadhammavi
ca kho nandaka, bhikkhu saddho ca hoti slav ca lbh ca ajjhatta cetosamathassa lbh ca a
dhipadhammavipassanya, eva so tenagena paripro hotti.
Idamavo ca bhagav ida vatv sugato uhysan vihra pvisi.
Atha kho yasm nandako acirapakkantassa bhagavato bhikkh mantesi: idnvuso bhagav cathi
dehi kevalaparipua parisuddha brahmacariya paksetv [PTS Page 361] [\q 361/] uhy
paviho: "saddho ca nandaka bhikkhu hoti, no ca slav, eva so tenagena aparipro hoti, ten
a ta aga paripretabba: kinnha saddho ca assa slav cti. Yato ca kho nandaka bhikkhu
a hoti slav ca, eva so tenagena paripro hoti. Saddho ca nandaka bhikkhu hoti slav ca, n
o ca lbh ajjhatta cetosamathassa, lbh ca adhipadhammavipassanyti yato ca kho nandaka
khu saddho ca hoti slav ca lbh ca ajjhatta cetosamathassa na lbh adhipadhammavipassa
a so tenagena aparipro hoti.
Seyyathpi nandaka, pako catuppdako, tassassa eko pdo omako lmako, eva so tenagena apar
o assa, evameva kho nandaka bhikkhu saddho ca hoti slav ca lbh ca ajjhatta cetosamath
assa na lbh adhipadhammavipassanya, eva so tenagena aparipro hoti. Tena ta aga par
innha saddho ca assa slav ca lbh ca ajjhatta cetosamathassa lbh ca adhipadhammavi
ca kho nandaka, bhikkhu saddho ca hoti slav ca lbh ca ajjhatta cetosamathassa lbh ca a
dhipadhammavipassanya, eva so tenagena paripro hotti.
[BJT Page 384] [\x 384/]
Pacime vuso. nisas klena dhammasavae, klena dhammaskacchya. Katame paca:
Idhvuso, bhikkhu bhikkhna dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnakalya stt
ripua parisuddha brahmacariya pakseti. Yath yath vuso, bhikkhu bhikkhna dhamma des
jjhekalya pariyosnakalya sttha sabyajana kevalaparipua parisuddha brahmacariya
o satthupiyo ca hoti manpo ca garu ca bhvanyo ca aya vuso, pahamo nisaso klena dhamma
, klena dhammaskacchya.
Puna ca para vuso, bhikkhu bhikkhna dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnaka
a kevalaparipua parisuddha brahmacariya pakseti. Yath yath vuso, bhikkhu bhikkhna
ti dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha sabyajana kevalaparipua parisudd
Tath tath so tasmi dhamme atthapaisaved ca hoti dhammapaisaved ca, aya vuso, dutiyo
na dhammasavae, klena dhammaskacchya.
Puna ca para vuso, bhikkhu bhikkhna dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnaka
a kevalaparipua parisuddha brahmacariya pakseti. Yath yath vuso, bhikkhu bhikkhna
ti dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha sabyajana kevalaparipua parisudd
Tath tath so tasmi dhamme gambhra atthapada paya ativijjha passati, aya vuso tatiyo
na dhammasavae, klena dhammaskacchya.
Puna ca para vuso, bhikkhu bhikkhna dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnaka
a kevalaparipua parisuddha brahmacariya [PTS Page 362] [\q 362/] pakseti. Yath ya
uso, bhikkhu bhikkhna dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha s
ua parisuddha brahmacariya pakseti. Tath tath na sabrahmacr uttari sambhventi. "A
tto v pacchati v" ti, aya vuso, catuttho nisaso klena dhammasavae, klena dhammaskacc
Puna ca para vuso, bhikkhu bhikkhna dhamma deseti dikalya majjhekalya pariyosnaka
a kevalaparipua parisuddha brahmacariya pakseti. Yath yath vuso, bhikkhu bhikkhna
ti dikalya majjhekalya pariyosnakalya sttha sabyajana kevalaparipua parisudd
Tattha tattha ye te bhikkh sekh appattamnas anuttara yogakkhema patthayamn viharanti,
ta dhamma sutv viriya rabhanti appattassa pattiy, anadhigatassa adhigamya asacchikatas
sa sacchikiriyya. Ye pana tattha bhikkhu arahanto khsav vusitavanto katakaray ohitabh
ppattasadatth parikkhabhavasayojan sammada vimutt, te ta dhamma sutv dihadhammas
Page 363] [\q 363/] anuyutt viharanti. Aya vuso, pacamo nisaso klena dhammasavae
klena dhammaskacchya. Ime kho vuso, paca nisas klena dhammasavae, klena dhammaskac
1. Pajjati v machasa gacchati v sy.
[BJT Page 386] [\x 386/]
9. 1. 1. 5
Balasagahavatthu sutta
(Svatthinidna)
Cattrimni bhikkhave balni, katamni cattri: pabala viriyabala anavajjabala sagahaba
bhikkhave pabala: ye dhamm akusal akusalasakht, ye dhamm kusal kusalasakht, ye
sakht, ye dhamm anavajj anavajjasakht, ye dhamm kah kahasakht, ye dhamm sukk
vitabb asevitabbasakht, ye dhamm sevitabb sevitabbasakht, ye dhamm nlamariy nlama
hamm alamariy alamariyasakht, tyssa dhamm paya vodih honti vocarit honti. Ida v
pabala.
Katamaca bhikkhave viriyabala: ye dhamm akusal akusalasakht, ye dhamm svajj svajjas
amm kah kahasakht, ye dhamm asevitabb asevitabbasakht, ye dhamm nlamariy nlama
pahnya chanda janeti vyamati viriya rabhati citta paggahti padahati. Ye dhamm kusal
akht, ye dhamm anavajj anavajjasakht, ye dhamm sukk sukkasakht, ye dhamm sevitab
[PTS Page 364] [\q 364/] ye dhamm alamariy alamariyasakht, tesa dhammna pailbh
a janeti vyamati viriya rabhati citta paggahti padahati. Ida vuccati bhikkhave viriyab
a.
[BJT Page 388] [\x 388/]
Katamaca bhikkhave, anavajjabala: idha bhikkhave ariyasvako anavajjena kyakammena sa
manngato hoti. Anavajjena vackammena samanngato hoti, anavajjena manokammena samanng
ato hoti. Ida vuccati bhikkhave anavajjabala.
Katamaca bhikkhave, sagahabala: cattrimni bhikkhave sagahavatthni. Dna peyyavajja at
iy samnattat. Etadagga bhikkhave, dnna yadida dhammadna. Etadagga bhikkhave, peyyav
da atthikassa ohitasotassa punappuna dhamma deseti. Etadagga bhikkhave, atthacariyna y
adida assaddha saddhsampadya samdapeti niveseti patihpeti. Dussla slasampadya sam
ati patihpeti, macchari cgasampadya samdapeti niveseti patihpeti. Duppae pasamp
eseti patihpeti, etadagga bhikkhave, samnattatna yadida sotpanno sotpannassa samnat
dgm sakadgmissa samnatto, angm angmissa samnatto, araha arahato samnatto. Ida v
sagahabala. Imni kho bhikkhave cattri balnti.
Imehi kho bhikkhave cathi balehi samanngato ariyasvako pacabhayni samatikkanto hoti,
katamni paca: jvikabhaya asilokabhaya, parisasrajjabhaya, maraabhaya, [PTS Page 365]
65/] duggatibhaya. Sa kho so bhikkhave ariyasvako itipaisacikkhati:
Nha jvikabhayassa bhymi, kissha jvikabhayassa bhyissmi, atthi me cattri balni, p
avajjabala sagahabala. Duppao kho jvikabhayassa bhyeyya, kusto jvikabhayassa bhyey
akammanto vackammanto manokammanto jvikabhayassa bhyeyya, asaghako jvikabhayassa bhye

Nha asilokabhayassa bhymi. Kissha asilokabhayassa bhyissmi. Atthi me cattri balni, p
yabala anavajjabala sagahabala. Duppao kho asilokabhayassa bhyeyya, kusto asilokabhaya
a bhyeyya, svajjakyakammanet vackammanto manokammanet asilokabhayassa bhyeyya, asagha
silokabhayassa bhyeyya.
Nha parisasrajjabhayassa bhymi, kissha parisasrajjabhayassa bhyissmi, atthi me catt
pabala viriyabala anavajjabala sagahabala. Duppao kho parisasrajjabhayassa bhyeyy
risasrajjabhayassa bhyeyya, svajjakyakammanto vackammanto manokammanto parisasrajjabha
yassa bhyeyya, asaghako parisasrajjabhayassa bhyeyya.
Nha maraabhayassa bhymi, kissha maraabhayassa bhyissmi, atthi me cattri balni, pa
anavajjabala sagahabala. Duppao kho maraabhayassa bhyeyya, kusto maraabhayassa bhyey
jjakyakammanto vackammanto manokammanto maraabhayassa bhyeyya, asaghako maraabhayassa b
hyeyya.
Nha duggatibhayassa bhymi, kissha duggatibhayassa bhyissmi, atthi me cattri balni, p
yabala anavajjabala sagahabala. Duppao kho duggatibhayassa bhyeyya, kusto duggatibhaya
a bhyeyya, svajjakyakammanto vackammanto manokammanto duggatibhayassa bhyeyya, asaghako
duggatibhayassa bhyeyya.
Imehi kho bhikkhave cathi balehi samanngato ariyasvako imni pacabhayni samatikkanto ho
tti.
[BJT Page 390] [\x 390/]
9. 1. 1. 6
Sevitabbsevitabba sutta
(Svatthinidna)
Tatra kho yasm sriputto bhikkh mantesi vuso bhikkhavoti, vusoti kho te bhikkh yasmato
uttassa paccassosu, yasm sriputto etadavoca: puggalopi vuso duvidhena veditabbo sevit
abbopi asevitabbopi, cvarampi vuso duvidhena veditabba sevitabbampi asevitabbampi.
Piaptopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbopi, sensanampi vuso duvidhena
veditabba sevitabbampi asevitabbampi. Gmanigamopi vuso duvidhena veditabbo sevitabb
opi [PTS Page 366] [\q 366/] asevitabbopi. Janapadapadesopi vuso duvidhena v
editabbo sevitabbopi asevitabbopi.
"Puggalopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbop" iti kho paneta vutta kic
eta paicca vutta tattha ya ja puggala "ima kho me puggala sevato akusal dhamm abhi
l dhamm parihyanti ye ca kho me pabbajitena jvita parikkhr samudnetabb cvarapiapta
paccayabhesajjaparikkhr, te ca kasirena samudgacchanti. Yassa camhi atthya agrasm anagr
iya pabbajito, so ca me smaattho na bhvan pripri gacchati" ti. Tenvuso, puggalena so
lo rattibhga v divasabhga v sakhpi anpucch pakkamitabba nnubandhitabbo:
Tattha ya ja puggala "ima kho me puggala sevato akusal dhamm abhivahaanti kusal d
ti. Ye ca kho me pabbajitena jvitaparikkhr samudnetabb cvarapiaptasensanagilnapacca
japarikkhr, te ca appakasirena samudgacchanti. Yassa camhi atthya agrasm anagriya pabb
ito, so ca me smaattho na bhvan pripri gacchatti, tenvuso puggalena so puggalo sakh
pakkamitabba nnubandhitabbo.
[BJT Page 392] [\x 392/]
Tattha ya ja puggala "ima kho me puggala sevato akusal [PTS Page 367] [\q 367/] d
mm parihyanti kusal dhamm abhivahaanti. Ye ca kho me pabbajitena jvitaparikkhr samud
arapiaptasensanagilnapaccayabhesajjaparikkhr, te ca kasirena samudgacchanti. Yassa cam
atthya agrasm anagriya pabbajito, so ca me smaattho bhvan pripri gacchatti, ten
so puggalo sakhpi anubandhitabbo na pakkamitabba.
Tattha ya ja puggala "ima kho me puggala sevato akusal dhamm parihyanti kusal dhamm
i. Ye ca kho me pabbajitena jvitaparikkhr samudnetabb cvarapiaptasensanagilnapaccay
aparikkhr, te ca appakasirena samudgacchanti. Yassa camhi atthya agrasm anagriya pabba
to, so ca me smaattho bhvan pripri gacchatti, tenvuso puggalena so puggalo yvajva
bbo na pakkamitabba api panujjamnena. "Puggalopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbo
pi asevitabbop" ti iti ya ta vutta, idameta paiccavutta.
Cvarampi kho vuso1 duvidhena veditabba sevitabbampi asevitabbamp" ti. Iti kho paneta
vutta, kiceta paicca vutta: tattha ya ja cvara "ida kho me cvara sevato akusal
usal dhamm parihyant" ti. Evarpa cvara na sevitabba tattha ya ja cvara ida kho
sal dhamm parihyanti kusal dhamm abhivahaant" ti. Evarpa cvara sevitabba. "Ciram
68] [\q 368/] kho vuso duvidhena veditabba sevitabbampi asevitabbamp" ti iti y
a ta vutta idameta paicca vutta.
"Piaptopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbop" ti. Iti kho paneta vutta, k
iceta paicca vutta: tattha ya ja piapta "ima kho me piapta sevato akusal dha
parihyant" ti. Evarpo piapto na sevitabbo. Tattha ya ja piapta ima kho me pia
parihyanti kusal dhamm abhivahaant" ti. Evarpo piapto sevitabbo "piaaptopi vuso
abbo sevitabbopi asevitabbop" ti iti ya ta vutta idameta paicca vutta.
1. Civarampi vuso machasa
[BJT Page 394] [\x 394/]
"Sensanampi kho vuso duvidhena veditabba sevitabbampi asevitabbamp" ti. Iti kho pane
ta vutta, kiceta paiccavutta: tattha ya ja sensana "ida kho me sensana sevato a
nti kusal dhamm parihyant" ti. Evarpa sensana na sevitabba. Tattha ya ja sensana
na sevato akusal dhamm parihyanti kusal dhamm abhivahaant" ti. Evarpa sensana se
ampi vuso duvidhena veditabba sevitabbampi asevitabbamp" ti iti ya ta vutta idameta pa
cavutta.
"Gmanigamopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbop" ti. Iti kho paneta vu
tta, kiceta paicca vutta: tattha ya ja gmanigama "ima kho me gmanigama sevato ak
ahaanti kusal dhamm parihyant" ti. Evarpo gmanigamo na sevitabbo. Tattha ya ja g
o me gmanigama [PTS Page 369] [\q 369/] sevato akusal dhamm parihyanti kusal dham
m abhivahaant" ti. Evarpo gmanigamo sevitabbo "gmanigamopi vuso duvidhena veditabbo s
abbopi asevitabbop" ti iti ya ta vutta idameta paicca vutta.
"Janapadapadesopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbop" ti. Iti kho pa
neta vutta, kiceta paicca vutta: tattha ya ja janapadapadesa "ima kho me janapadap
o akusal dhamm parihyanti kusal dhamm abhivahaanti" ti. Evarpo janapadapadeso na sevi
o. "Janapadapadesopi vuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbop" ti iti ya ta
vutta idameta paicca vuttanti.
[BJT Page 396] [\x 396/]
9. 1. 1. 7
Sutavparibbjaka sutta
Eva me suta, eka samaya bhagav rjagahe viharati gijjhake pabbate. Atha kho sutav pari
o yena bhagav tenupasakami, upasakamitv bhagavat saddhi sammodi, sammodanya katha sr
kamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho sutav paribbjako bhagavanta etadavoca:
Ekamida bhante, samaya bhagav idheva rjagahe viharati giribbaje, tatra me bhante, bh
agavato sammukh paiggahta "yo so sutav1 bhikkhu araha khsavo vusitav katakarayo oh
S Page 370] [\q 370/] anuppattasadattho parikkhabhavasaojano sammada vimutto, abha
bbo so pacahnni ajjhcaritu. Abhabbo khsavo bhikkhu sacicca pa jvit voropetu, a
adinna theyyasakhta dtu, abhabbo khsavo bhikkhu methuna dhamma patisevitu, abhab
hu sampajnamus bhsitu, abhabbo khsavo bhikkhu sannidhikraka kme paribhujitu, seyya
agrikabhtoti. " Kacci meta bhante, bhagavato sussuta suggahta sumanasikata spadhritan
Taggha teta2 sutav, sussuta suggahta sumanasikata supadhrita. Pubbevha sutav, etara
a vadmi. "Yo so bhikkhu araha khsavo vusitav katakarayo ohitabhro anuppattasadattho
habhavasaojano sammadavimutto. Abhabbo sonavahnni ajjhcaritu: abhabbo khsavo bh
voropetu, abhabbo khsavo bhikkhu adinna theyyasakhta dtu, abhabbo khsavo bhikkhu
patisevitu, abhabbo khsavo bhikkhu sampajnamus bhsitu, abhabbo khsavo bhikkhu sanni
kme paribhujitu, seyyathpi pubbe agriyabhto.
1. Suta sy 2. Te eta machasa
[BJT Page 398] [\x 398/]
Abhabbo khsavo bhikkhu buddha paccakkhtu1 abhabbo khsavo bhikkhu dhamma paccakkhtu
khsavo bhikkhu sagha paccakkhtu3 abhabbo khsavo bhikkhu sikkha paccakkhtu4 pubbev
71] [\q 371/] sutav, etarahi ca eva vadmi: yo so bhikkhu araha vusitav katakarayo
ohitabhro anuppattasadattho parikkhabhavasaojano sammada vimutto. Abhabbo so imni nav
jjhcaritunti.
9. 1. 1. 8
Sajjhaparibbjaka sutta
Eva me suta, eka samaya bhagav rjagahe viharati gijjhake pabbate. Atha kho sajjho pari
ako yena bhagav tenupasakami, upasakamitv bhagavat saddhi sammodi, sammodanya katha s
v ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho sajjho paribbjako bhagavanta etadavoca:
Ekamida bhante, samaya bhagav idheva rjagahe viharati giribbaje, tatra me bhante, bh
agavato sammukh suta sammukh paiggahta "yo so sajjha, bhikkhu araha khsavo vusitav
ohitabhro anuppattasadattho parikkhabhavasaojano sammada vimutto, abhabbo so pacah
ritu.
Abhabbo khsavo bhikkhu sacicca pa jvit voropetu, abhabbo khsavo bhikkhu adinna t
abbo khsavo bhikkhu methuna dhamma patisevitu, abhabbo khsavo bhikkhu sampajnamus b
abbo khsavo bhikkhu sannidhikrake kme paisevitu, seyyathpi pubbe agriyabhtoti. Kacci
hante, bhagavato sussuta suggahta sumanasikata spadhritanti.
1. Pacccikkhitu smu chandagati ganatu machasa
2. Paccvikkhitu, smu dosgati ganatu machasa
3. Paccvikkhitu, smu mohgati ganatu machasa
4. Paccvikkhitu, smu bhaygati ganatu machasa
[BJT Page 400] [\x 400/]
Taggha [PTS Page 372] [\q 372/] teta1 sajjha, sussuta suggahta sumanasikata supa
dhrita. Pubbecha sajjha, etarahi ca eva vadmi. "Yo so bhikkhu araha khsavo vusitav
ohitabhro anuppattasadattho parikkhabhavasaojano sammadavimutto. Abhabbo so navahn
ritu: abhabbo khsavo bhikkhu sacicca pa jvit voropetu, abhabbo khsavo bhikkhu ad
u, abhabbo khsavo bhikkhu methuna dhamma patisevitu, abhabbo khsavo bhikkhu sampajn
u, abhabbo khsavo bhikkhu sannidhikrake kme paribhujitu, seyyathpi pubbe agriyabhto
Dhamma abhabbo khsavo bhikkhu chandgati gantu abhabbo khsavo bhikkhu dosgati gantu
hsavo bhikkhu mohgati gantu, abhabbo khsavo bhikkhu bhaygati gantu. Pubbecha saj
a eva vadmi. "Yo kho bhikkhu araha khsavo vusitv katakarayo ohitabhro anuppattasadat
rikkhabhavasaojano, sammada vimutto, abhabbo so imni navahnni ajjhcaritu" nti.
9. 1. 1. 9
Puggala sutta
(Svatthinidna)
Nava ime bhikkhave, puggal santo savijjamn lokasmi, katame nava: arah, arahattya paipa
o, angm, angmiphala sacchikiriyya paipanno, sakadgmi, sakadgmiphalasacchikiriyya
anno, sotpattiphalasacchikiriyya paipanno, puthujjano. Ime kho bhikkhave, navapugga
l santo savijjamn lokasminti.
9. 1. 1. 10
huneyyapuggala sutta
(Svatthinidna)
Nava [PTS Page 273] [\q 273/] ime bhikkhave, puggal huneyy phueyy dakkhieyy ajal
ay anuttara puakkhetta lokassa. Katame nava: arah, arahattya paipanno, angm, ang
iriyya paipanno, sakadgmi, sakadgmiphalasacchikiriyya paipanno, sotpanno, sotpattiph
chikiriyya paipanno, gotrabh. Ime kho bhikkhave, navapuggal huneyy phueyy dakkhieyy
ay anuttara puakkhetta lokassti.
Sambodhivaggo pahamo.
Tatruddna:
Sambodhinissayo ceva meghiya nandaka bala,
Sevan sutav sajjhe puggalo huneyyo cti.
1. Te eta machasa.
[BJT Page 402] [\x 402/]
2. Shandavaggo
9. 1. 2. 1
Sriputta shanda sutta
Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme, atha kho yasm sr
bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisin
yasm sriputto bhagavanta etadavoca: "vuttho me bhante, svatthiya vassvso, icchmaha
, janapadacrika pakkamitu" nti. Yassadni tva sriputta, kla maasti. Atha kho yasm s
hagavanta abhivdetv padakkhia katv pakkmi.
Atha [PTS Page 374] [\q 374/] kho aataro bhikkhu acirapakkante sriputte bhagav
anta etadavoca: "yasm ma bhante, sriputto sajja appainissajja crika pakkanto" ti.
Atha kho bhagav aatara bhikkhu mantesi: "ehi tva bhikkhu, mama vacanena sriputta man
'satth ta vuso sriputta, mantet' ti". "Eva bhante" ti kho so bhikkhu bhagavato paissut
enyasm sriputto tenupasakami, upasakamitv yasmanta sriputta etadavoca: "satth ta
, mantet" ti. Evamvusoti kho yasm sriputto tassa bhikkhuno paccassosi.
Tena kho pana samayena yasm ca mahmoggallno yasm ca nando avpuraa1 dya vihrena vi
hikkamathyasmanto, abhikkamathyasmanto, idnyasm sriputto bhagavato sammukh shanda na
i.
Atha kho yasm sriputto yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ek
nisdi. Ekamanta nisinna kho yasmanta sriputta bhagav etadavoca: idha te sriputta, a
brahmacr khyanadhamma panno. "yasm ma bhante, sriputto sajja appainissajja crika
.
1. Appraa, sy
2. hianti, machasa. Vihra hianti, sy.
[BJT Page 404] [\x 404/]
1. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya. Seyyathpi bhante, pahaviya1 sucimpi nikkhipanti, asucimpi nikkhi
panti, gthagatampi nikkhipanti, muttagatampi nikkhipanti, khelagatampi nikkhipant
i, pubbagatampi nikkhipanti, lohitagatampi nikkhipanti, na ca tena pahav ayati v haryat
i v jigucchati v evameva [PTS Page 375] [\q 375/] kho aha bhante pahavisamena c
etas viharmi vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena.
2. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya. Seyyathpi bhante, pasmi sucimpi dhovanti, asucimpi dhovanti, gtha
gatampi dhovanti, muttagatampi dhovanti, khelagatampi dhovanti, lohitagatampi dh
ovanti, na ca tena po ayati v haryati v jigucchati v evameva kho aha bhante posamena
viharmi vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena.
3. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya. Seyyathpi bhante, tejo sucimpi ahati, asucimpi ahati, gthagatampi
ahati, muttagatampi ahati, khelagatampi ahati, pubbagatampi ahati, lohitagatampi aha
ti. Na ca tena tejo ayati v haryati v jigucchati v evameva kho aha bhante tejosamena c
as viharmi, vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena.
Yassa nna bhante kye kyagat sati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacr sajja
ika pakkameyya. Seyyathpi bhante, vyo sucimpi upavyati, asucimpi upavyati, gthagatampi
upavyati, muttagatampi upavyati, khelagatampi upavyati, pubbagatampi upavyati, lohi
tagatampi upavyati. Na ca tena vyo ayati v haryati v jigucchati v. Evameva kho aha b
vyosamena cetas viharmi, vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena.
1. Pathaviya, machasa.
[BJT Page 406] [\x 406/]
5. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya. Seyyathpi [PTS Page 376] [\q 376/] bhante, rajoharaa sucimp
i puachati. Asucimpi puchati, gthagatampi puchati muttagatampi puchati, khelagatampi
puchati. Pubbagatampi puchati, lohitagatampi puchati. Na ca tena rajoharaa ayati v ha
v jigucchati v. Evameva kho aha bhante rajoharaasamena cetas viharmi, vipulena mahagg
atena appamena averena abypajjhena.
6. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya, seyyathpi bhante calakumrako v calakumrik v kaopibhattho n
v pavisasto nvacittaeva upahapetv pavisati. Evameva kho aha bhante calakumrakasame
harmi vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena.
7. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya. Seyyathpi bhante usabho chinnaviso sorato1 sudanto suvinto rathiyy
a rathiya sighakena sighaka anvhianto na kici hisati pdena v visena v. Evame
acchinnavisasamena cetas viharmi vipulena mahaggatena appamena averena abypajjhena.
8. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa. So idha aatara sabrahmacri sajj
ja crika pakkameyya. Seyyathpi bhante itthi v puriso v daharo v yuv v maanaka jtiko
ahikuapena v kukkurakuapena [PTS Page 377] [\q 377/] v manussakuapena v kahe sat
ayeyya, haryeyya jiguccheyya. Evameva kho aha bhante imin ptikyena aiymi harymi
1. Surato sy. [PTS.] Surato katthaci.
[BJT Page 408] [\x 408/]
9. Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa so idha aatara sabrahmacri sajja
a crika pakkameyya. Seyyathpi bhante puriso medakathlika parihareyya chidda vicchidda1
uggharanta paggharanta. Evameva kho aha bhante ima kya pariharmi. Chidda vicchidda ug
anta paggharanta.
Yassa nna bhante kye kyagatsati anupahit assa, so idha aatara sabrahmacri sajja a
crika pakkameyyti.
Atha kho so bhikkhu uhysan ekasa uttarsaga karitv bhagavato pdesu siras nipatitv
davoca: "accayo ma bhante accagam yathbla yathmha yathakusala. Yoha yasmanta sr
us abhtena abbhcikkhi. Tassa me bhante bhagav accaya accayato patigahtu yati savar
Taggha ta2 bhikkhu accayo accagam yathbla yathmha yath akusala yo tva sriputta a
ena abbhcikkhi. Yato ca kho tva bhikkhu accaya accayato disv yathdhamma paikarosi, ta
maya patigahma. Vuddhihes bhikkhu ariyassa vinaye yo accaya accayato disv yathdhamma
karoti yati savara pajjatti.
Atha [PTS Page 378] [\q 378/] kho bhagav yasmanta sriputta mantesi: khama sriputta
imassa moghapurisassa purssa ettheva sattadh muddh phalissatti.
Khammaha bhante tassa yasmato sace ma so yasm eva mha: khamatu ca me3 so yasmti.
1. Chiddavachidda machasa
2. Taggha tva smu. [PTS]
3. Khamatu me. Smu.
[BJT Page 410] [\x 410/]
9. 1. 2. 2
Sopdisesa sutta
Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme. Atha kho yasm sr
nhasamaya nivsetv pattacvaramdya svatthiya piya pvisi. Atha kho yasmato sriputta
"atippago kho tva svatthiya piya caritu, yannnha yena aatitthiyna paribbjakna
nti. Atha kho yasm sriputto yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupasakami. Upasa
thiyehi paribbjakehi saddhi sammodi sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nis
Tena kho pana samayena tesa aatitthiyna paribbjakna sannisinnna sannipatitna ayama
apdi: "yo hi koci vuso sopdiseso1 kla karoti sabbo so aparimutto niray, aparimutto tir
acchnayoniy, aparimutto pettivisay, aparimutto apya duggati viniptti.
Atha kho yasm sriputto tesa aatitthiyna paribbjakna bhsita neva abhinandi, na pa
nanditv appaikkositv uhysan pakkmi, "bhagavato santike etassa bhsitassa attha jni
kho yasm sriputto svatthiya piya caritv pacchbhatta [PTS Page 379] [\q 379/] p
to yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamant
inno kho yasm sriputto bhagavanta etadavoca:
"Idha bhante pubbanhasamaya nivsetv pattacvaramdya svatthiya piya pvisi. Tassa
ahosi: "atippago kho tva svatthiya piya caritu, yannnha yena aatitthiyna paribb
eyya" nti. Athakhvha bhante yena aatitthiyna paribbjakna rmo tenupasakami, upasa
thiyehi paribbjakehi saddhi sammodi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta ni
1. Saupdiseso machasa smu.
[BJT Page 412] [\x 412/]
Tena kho pana bhante samayena tesa aatitthiyna paribbjakna sannisinnna sannipatitna
r kath udapdi: "yohi koci vuso sopdiseso kla karoti, sabbo so aparimutto niray, aparim
to tiracchnayoniy, aparimutto pettivisay aparimutto apyaduggativinipt" ti. Athakhvha b
nte tesa aatitthiyna paribbjakna bhsita neva abhinandi na paikkosi. Anabhinanditv
n pakkmi bhagavato santike etassa bhsitassa attha jnissm'ti
Ke ca1 sriputta aatitthiy paribbjak bl abyatt, ke ca sopdisesa2 v updisesoti jni
esa v anupdisesoti jnissanti.
Nava ime sriputta puggal sopdises kla kurumn parimutt pettivisay, parimutt apyadug
Katame nava:
1. Idha [PTS Page 380] [\q 380/] sriputta ekacco puggalo slesu pariprakr hoti, s
amdhismi pariprakr, paya mattasokr3 so pacanna orambhgiyna saojanna parikkh
sriputta, pahamo puggalo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, parimutto tiracchnayon
parimutto pettivisay parimutto apyaduggativinipt.
2. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr hoti, samdhismi pariprakr
asokr4. So pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay upahacca parinibby hoti. Aya
puggalo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, parimutto tiracchnayoniy parimutto petti
visay, parimutto apyaduggativinipt.
3. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr hoti, samdhismi pariprakr
asokr4. So pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay asakhraparinibby hoti. Aya
alo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, parimutto tiracchnayoniy parimutto pettivisa
y, parimutto apyaduggativinipt.
4. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr hoti, samdhismi pariprakr
tasokr. So pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay sasakhra parinibby hoti. Aya
puggalo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, parimutto tiracchnayoniy parimutto petti
visay, parimutto apyaduggativinipt.
5. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr hoti, samdhismi pariprakr
tasokr. So pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay uddhasoto hoti akaihagm. A
lo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, parimutto tiracchnayoniy parimutto pettivisay
parimutto apyaduggativinipt.
1. Keci [PTS 2.] Saupdisesa machasa, smu.
3. Na pariprakri, smu. 4. Na pariprakr, smu.
[BJT Page 414] [\x 414/]
6. Puna ca para sriputta, idhekacco puggalo, slesu pariprakr hoti, samdhismi pariprak
ttasokr1. So tia saojanna parikkhay rgadosamohna tanutt sakadgm hoti, sakidev
santa karoti. Aya sriputta, chaho puggalo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, par
tiracchnayoniy parimutto pettivisay, parimutto apyaduggati vinipt.
7. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr, hoti samdhismi mattasokr
attasokr1. So tia saojanna parikkhay ekabj hoti ekaeva mnusaka bhava nibbatte
age 381] [\q 381/] karoti. Aya sriputta sattamo puggalo sopdiseso kla kurumno par
imutto niray, parimutto tiracchnayoniy, parimutto pettivisay, parimutto apyaduggativi
nipt.
8. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr hoti, samdhismi mattasokr
ttasokr, so tia sayojanna parikkhay kolakolo hoti, dve v ti v kulni sandhvitv
karo. Aya sriputta, ahamo puggalo sopdiseso kla kurumno parimutto niray, parimutto ti
hnayoniy, parimutto pettivisay, parimutto apyaduggativinipt.
9. Puna ca para sriputta idhekacco puggalo slesu pariprakr hoti samdhismi mattasokr
asokr. So tia sayojanna parikkhay sattakkhattuparamo hoti, sattakkhattuparama deve c
ca sandhvitv sasaritv dukkhassanta karoti. Aya sriputta navamo puggalo sopdiseso kla
mno parimutto niray, parimutto tiracchnayoniy, parimutto pettivisay, parimutto apyadug
gativinipt.
Ke ca sriputta aatitthiy paribbjak bl abyatt, ke ca sopdisesa v sopdisesoti jnis
sa v anupdisesoti jnissanti.
Ime kho sriputta nava puggal sopdises kla kurumn parimutt niray, parimutt tiracchn
imutt pettivisay, parimutt apyaduggativinipt. Na tvya sriputta dhammapariyyo paibh
hikkhunna upsakna upsikna. Ta kissa hetu: myima dhammapariyya sutv pamda hari
] [\q 382/] ca may sriputta dhammapariyyo pahdhippyena bhsitoti.
1. Na pariprakr, smu.
[BJT Page 416] [\x 416/]
9. 1. 2. 3
Mahkohita sutta
(Svatthinidna)
Atha kho yasm mahkohito1 yenyasm sriputto tenupasakami, upasakamitv yasmat sripu
mmodi. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm
putta etadavoca:
Kinnukho vuso sriputta ya kamma dihadhammavedanya ta me kamma samparyavedanya hot
thya bhagavati brahmacariya vussatiti? No hida vuso.
Kimpanvuso sriputta ya kamma samparyavedanya, tamme kamma dihadhammavedaniya hotti
thya bhagavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
Kinnukho vuso sriputta ya kamma sukhavedaniya, ta me kamma sukhavedaniya2 hotti etass
thya bhagavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
Kinnu kho vuso sriputta ya kamma dukkhavedanya, ta me kamma sukhavedanya hotti etas
bhagavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
Kinnukho kinnu kho vuso sriputta ya kamma paripakkavedaniya, ta me kamma aparipakkaveda
nya hotti etassa atthya bhagavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
Kimpana vuso sriputta ya kamma aparipakkavedaniya, ta me kamma paripakkavedanya hott
sa atthya bhagavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
Kinnu kho vuso sriputta ya kamma bahuvedanya, ta me kamma appavedanya hotti etassa
agavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
1. Mahkohiko machasa, 2. Dukkhavedanya machasa
[BJT Page 418] [\x 418/]
Kimpanvuso sriputta, [PTS Page 383] [\q 383/] ya kamma appa vedanya ta me kamma b
uvedanya hotti etassa atthya bhagavati brahmacariya vussatti? No hida vuso.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma vedanya ta me kamma avedanya hotti etassa atthya
brahmacariya vussatti? Nohida vuso.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma dihadhammavedanya ta me kamma samparyavedanya h
tthya bhagavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma samparyavedanya ta me kamma dihadhammavedanya h
tthya bhagavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma sukhavedanya ta me kamma sukhavedanya hotti. Etas
bhagavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma dukkhavedanya ta me kamma sukhavedanya hotti. Eta
a bhagavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma paripakkavedanya ta me kamma aparipakkavedanya hot
ssa atthya bhagavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma aparipakkavedanya ta me kamma paripakkavedanya hot
sa atthya bhagavati brahmacariya [PTS Page 384] [\q 384/] vussatti iti puho samno
nohida vusoti vadesi.
1. Dukkhavedanya, machasa
[BJT Page 420] [\x 420/]
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma bahuvedanya ta me kamma appavedanya hotti etassa
agavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma appavedanya ta me kamma bahuvedanya hotti etassa
agavati brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma vedanya ta me kamma avedanya hotti etassa atthya
brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi.
Kinnu kho vuso sriputta, ya kamma avedanya ta me kamma vedanya hotti etassa atthya
brahmacariya vussatti iti puho samno nohida vusoti vadesi. Atha kimattha carahvuso,
avati brahmacariya vussatti?
Ya khvassvuso, 1 ata adiha appatta asacchikata anabhisameta, tassa ya dassany
abhisamya bhagavati brahmacariya vussatti.
Kimpanassvuso, ata adiha appatta asacchikata anabhisameta yassa ya dassanya pa
bhisamya bhagavati brahmacariya vussatti?
Ida dukkhanti khvassa vuso ata adiha appatta asacchikata anabhisameta. Tassa y
cchikiriyya abhisamya bhagavati brahmacariya vussatti. Aya [PTS Page 385] [\q 385/]
dukkhasamudayoti khvassa vuso ata adiha appatta asacchikata anabhisameta. Tassa
pattiy sacchikiriyya abhisamya bhagavati brahmacariya vussatti.
Aya dukkhanirodhoti khvassa vuso ata adiha appatta asacchikata anabhisameta tassa
tiy sacchikiriyya abhisamya bhagavati brahmacariya vussatti. Aya dukkhanirodhagminpai
khvassa vuso ata adiha appatta asacchikata anabhisameta. Tassa ya dassanya pa
bhisamya bhagavati brahmacariya vussatti.
Ida khvassa vuso ata adiha appatta asacchikata anabhisameta. Tassa ya dassany
abhisamya bhagavati brahmacariya vussatti.
1. Ya khvassa vuso machasa
[BJT Page 422] [\x 422/]
9. 1. 2. 4
Samiddhi sutta
(Svatthinidna)
Atha kho yasm samiddhi yenyasm sriputto tenupasakami. Upasakamitv yasmanta sriputta
ekamanta nisdi. Ekamanta nisinna kho yasmanta samiddhi yasm sriputto etadavoca:
'Kimramma samiddhi, purisassa sakappavitakk uppajjantti? Nmarpramma bhanteti.
Te pana samiddhi, kva nnatta gacchantti? Dhtusu bhanteti.
Te pana samiddhi, ki samudayti? Phassasamuday bhanteti.
Te pana samiddhi, ki samosarati? Vedan samosara bhanteti.
Te pana samiddhi, ki pamukhti? Samdhipamukh bhanteti.
Te pana samiddhi, ki dhipateyyti? Satdhipateyy bhanteti.
Te pana samiddhi, kimuttarti? Pauttar bhanteti.
Te pana samiddhi, ki srti? Vimuttisr bhanteti.
Te pana samiddhi ki ogadhti? Amatogadh bhanteti.
Kimramma samiddhi, purisassa sakappavitakk uppajjantti? Iti puho samno nmarpramma
esi.
Te pana samiddhi, kva nnatta gacchantti iti [PTS Page 386] [\q 386/] puho samno d
htusu bhanteti vadesi.
[BJT Page 424] [\x 424/]
Te pana samiddhi, kisamudayti iti puho samno phassasamuday bhanteti vadesi.
Te pana samiddhi, kisamosarati iti puho samno vedan samosara bhanteti vadesi.
Te pana samiddhi, kipamukhti iti puho samno samdhipamukh bhanteti vadesi.
Te pana samiddhi, kidhipateyyti iti puho samno satdhipateyy bhanteti vadesi.
Te pana samiddhi, kiuttarti iti puho samno pauttar bhanteti vadesi.
Te pana samiddhi, kisrti iti puho samno vimuttisr bhanteti vadesi.
Te pana samiddhi, kiogadhti iti puho samno amatogadh bhanteti vadesi.
Sdhu sdhu samiddhi, sdhu kho tva samiddhi, paha puho vissajjesi. Tena ca m mati.
9. 1. 2. 5
Gaopama sutta
(Svatthinidna)
Seyyathpi bhikkhave, gao anekavassagaiko tassassu nava vaamukhni nava abhedanamukhni, t
ato ya kici pagghareyya asucieva pagghareyya, duggandhaceva pagghareyya, jegucchiyaeva
pagghareyya. Ya kici pasaveyya asucieva pasaveyya, duggandhaeva pasaveyya, jegucchiyae
pasaveyya.
[BJT Page 426] [\x 426/]
'Gao' ti kho bhikkhave, imasseva ctummahbhtikassa kyassa adhivacana mtpettikasambhava
odanakummsupacayassa aniccucchdanaparimaddana bhedana viddhasanadhammassa tassa nav
a vanamukhni, nava abhedanamukhni, tato ya kici paggharati asucieva paggharati, duggan
dhaeva paggharati, jegucchiyaeva [PTS Page 387] [\q 387/] paggharati. Ya kici pas
avati asucieva pasavati, duggandhaeva pasavati, jegucchiyaeva pasavati. Tasmtiha bhikkh
ave imasmi kye nibbindathti.
9. 1. 2. 6
Sa sutta
(Svatthinidna)
Nava im bhikkhave, sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnis amatogadh amatapariyo
Asubhasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa, aniccasa, anicce
sa, virga sa. Im kho bhikkhave, nava sa bhvit bahulkat mahapphal honti mahnis
osnti.
)
9. 1. 2. 7
Kulopagamana sutta
(Svatthinidna)
Navahi bhikkhave, agehi samanngata kula anupagantv v nla upagantu, upagantv v nla
atamehi navahi:
Na manpena paccuhenti, na manpena abhivdenti, na manpena sana denti, santamassa parig
i, bahukampi thoka denti, patampi lkha denti, asakkacca denti no sakkacca, na upanisda
i dhammasavaya, bhsitassa na rasyanti. Imehi kho bhikkhave, navahagehi samanngata kula
nupagantv v nla upagantu, upagantv v nla upanisditu.
1. Nisditu machasa
[BJT Page 428] [\x 428/]
Navahi bhikkhave, agehi samanngata kula anupaganatv v ala upagantu, upagantv v ala
u. Katamehi navahi:
Manpena paccuhenti, manpena abhivdenti, manpena sana denti, santamassa parighanti, ba
mpi [PTS Page 388] [\q 388/] bahuka denti, patampi pata denti, sakkacca denti no a
sakkacca, upanisdanni dhammasavaya, bhsitassa rasyanti.
Imehi kho bhikkhave, navahagehi samanngata kula anupagantv v ala upagantu, upagantv v
panisditunti.
9. 1. 2. 8
Navaguposatha sutta
(Svatthinidna)
Navahagehi samanngato1 bhikkhave uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahnisaso mahjuti
ko mahvipphro. Katha upavuttho ca bhikkhave, navahagehi samanngato uposatho mahapphal
o hoti mahnisaso mahjutiko mahvipphro:
1. Idha bhikkhave, ariyasvako iti paisacikkhati.
"Yvajva arahanto ptipta pahya ptipt paivirat nihitada nihitasatth lajj da
ti. Ahampajja imaca ratti imaca divasa ptipta pahya ptipt paivirato nihitada
anno sabbapabhtahitnukamp viharmi. Imnpagena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavu
havissat" ti. Imin pahamenagena samanngato hoti.
2. "Yvajva arahanto adinndna pahya adinndn paivirat dinndy dinnapikakh athe
ranti, ahampajja imaca ratti imaca divasa adinndna pahya adinndn paivirato dinnd
ena sucibhtena attan viharmi. Iminpagena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho b
havissat" ti. Imin dutiyenagena samanngato hoti.
. 2
1. Navahi bhikkhave agehi samanngato machasa
2. Sabbapabhtahitnukampino machasa
[BJT Page 430] [\x 430/]
3. "Yvajva [PTS Page 389] [\q 389/] arahanto abrahmacariya pahya brahmacr rcr
hun gmadhamm. Ahampajja imaca ratti imaca divasa abrahmacariya pahya brahmacr virat
gmadhamm. Iminpagena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissat" ti. Imin ta
tiyenagena samanngato hoti.
4. "Yvajva arahanto musvda pahya musvd paivirat saccavd saccasandh thet paccay
ahampajja imaca ratti imaca divasa musvda pahya musvd paivirato saccavd saccasan
ayiko avisavdako lokassa. Iminpagena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhav
issat" ti. Imin catutthenagena samanngato hoti.
5. "Yvajva arahanto surmeraya majjapamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paiv
ratti imaca divasa surmeraya majjamdahna pahya surmeraya majjapamdahn paivira
nukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissat" ti. Imin pacamenagena samanngato hoti.
6. "Yvajva arahanto ekabhattik rattparat virat viklabhojan. Ahampajja imaca ratti i
sa ekabhattiko rattparato virato viklabhojan. Viharmi. Iminpagena arahata anukaromi. U
satho ca me upavuttho bhavissatti. Imin chahenagena samanngato hoti.
7. Yvajva arahanto naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaanavibhusanah
jja imaca ratti imaca divasa naccagtavditaviskadassanamlgandhavilepanadhraamaanav
ato viharmi. Iminpagena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissat ti. Imi
n sattamenagena samanngato hoti.
8. Yvajva arahanto uccsayanamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirat ncaseyya
Page 390] [\q 390/] macake v tiasanthrake v ahampajja imaca ratti imaca divasa u
anamahsayana pahya uccsayanamahsayan paivirato ncaseyya kappemi macake v tiasanth
ena arahata anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissat" ti. Imin ahamenagena samanng
ato hoti.
9. Idha bhikkhave, ariyasvako mettsahagatena cetas eka disa pharitv viharati tath dutiy
a disa pharitv viharati tath tatiya disa pharitv viharati. Iti uddhamadho tiriya sabba
i sabbattatya sabbvanta loka mettsahagatena cetas vipulena mahaggatena appamena averen
abypajjhena pharitv viharati. Imin navamenagena samanngato hoti.
Eva upavuttho kho bhikkhave, navahagehi samanngato uposatho mahapphalo hoti mahnisaso
mahjutiko mahvipphroti.
[BJT Page 432] [\x 432/]
9. 1. 2. 9
Devat sutta
(Svatthinidna)
Ima1 bhikkhave, ratti sambahul devat abhikkantya rattiy abhikkantava kevalakappa jet
bhsetv yenha tenupasakamisu. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ahasu. Ekamanta
t devat ma etadavocu:
Upasakamisu no bhante, pubbe manussabhtna pabbajit agrni, t maya2 bhante, paccuhim
kho abhivdimha, t maya bhante, aparipuakammant vippaisriniyo pacchnutpiniyo3 hna k
i.
Aparpi [PTS Page 391] [\q 391/] ma bhikkhave, sambahul devat upasakamitv etadavoc
u "upasakamisu no bhante pubbe manussabhtna pabbajit agrni t2 maya bhante paccuhi
ha4 no ca kho5 sana adamha, t maya bhante, aparipuakammant vippaisriniyo pacchnutpi
a upapann" ti.
Aparpi ma bhikkhave, sambahul devat upasakamitv etadavocu "upasakamisu no bhante pubb
nussabhtna pabbajit agrni, t maya bhante paccuhimha, abhivdimha sanaca adamha6 no
atti yathbala savibhajimha. T maya bhante, aparipuakammant vippaisriniyo pacchnutp
upapann " ti.
Apar pi ma bhante sambahul devat upasakamitv etadavocu. " Upasakamisu no bhante pubbe
ussabhtna pabbajit agrni, t maya bhante paccupahimha, abhivdimha, sanaca adamha,
hbala savibhajimha, no ca kho upanisdimha dhammasavaya. T maya bhante aparipuaakamma
aisriniyo pacchnutpiniyo hna kya upapann" ti.
Aparpi ma bhikkhave sambahul devat upasakamitv etadavocu. " Upasakamisu no bhante, pu
manussabhtna pabbajit agrni, t maya bhante paccupahimha, abhivdimha, sanaca adamh
yathbala savijimha, upanisdimha 7 dhammasavaya no ca kho ohitasoto dhamma suimha. T m
hante aparipuakammant vippaisriniyo pacchnutpiniyo hna kya upapann " ti.
Aparpi ma bhikkhave sambahul devat upasakamitv etadavocu. " Upasakamisu no bhante pub
anussabhtna pabbajit agrni. T maya bhante paccupahimha, abhivdimha, sana adamha,
hbala savibhajimha. Upanisdimha 7 dhammasavaya, ohitasoto 8 dhamma suimha. No ca sutv
mma dhrayimha. T maya bhante aparipuakammant vippaisriniyo pacchnutpiniyo hna ky
Aparpi ma bhikkhave sambahul devat upasakamitv etadavocu. " Upasakamisu no pubbe manu
htna pabbajit agrni, t maya bhante paccupahimha, abhivdimha, sanaca adamha, yath
avibhajimha upanisdimha dhammasavaya, ohitasoto dhamma suimha, sutv 9 dhamma dhrayimh
o ca dhatna 10 dhammna dhammna attha upaparikkhimha, t maya bhante aparipuakammant
yo pacchnutpiniyo hna kya upapann " ti.
Aparpi ma bhikkhave sambahul devat upasakamitv ecadavocu. " Upasakamisu no bhante pub
anussabhtna pabbajit agrni. T maya bhante paccupahimha, abhivdimha, nasaca adamha
athbala savibhajimha, upanisdimha dhammasavaya, ohitasoto dhamma suimha, sutv dhamma
mha, dhatna 11 dhammna attha upaparikkhimha no ca atthamaya dhammamaya dhammnudham
ha. T maya bhante aparipuakammant vippaisriniyo pacchnutpiniyo hna kya upapann "
1. Imaca machasa 6. sana adamha machasa
2. Te maya: machasa 7. Upanisidimha ca sy
3. Paccnutpiniyo machasa 8. Ohitasot ca machasa
4. Pavuhimaha ca abhivdimha ca sy 9. Sutv ca machasa
5. No ca tesa machasa 10. Dhtna machasa
11. Dhtnaca machasa
[BJT Page 434] [\x 434/]
Aparpi ma bhikkhave, sambahul devat upasakamitv etadavocu:
"Upasakamisu no bhante, pubbe manussabhtna pabbajit agrni. T maya bhante, paccuhim
mha, sana adamha, yathsatti [PTS Page 392] [\q 392/] yathbala savibhajimha, upani
sdimha dhammasavaya, ohitasot ca dhamma suimha, sutv ca dhamma dhrayimha, dhatnaca
tha upaparikkhimha. Atthamaya dhammamaya dhammnudhamma paipajjimha. T maya bhante,
ant avippaisriniyo apacchnutpiniyo pata kya upapann" ti.
Etni bhikkhave, rukkhamlni etni sugrni jhyatha bhikkhave, m pamdattha, m pacch v
ttha, seyyathpi t purimik devatti.
9. 1. 2. 10
Velma sutta
Eka samaya bhagav svatthiya viharati jetavane anthapiikassa rme, atha kho anthapi
yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta
na kho anthapiika gahapati bhagav etadavoca:
Api nu te gahapati, kule dna dyatti? Dyati me bhante, kule dna, taca kho lkha kaka
anti.
Lkhacepi1 gahapati, dna deti pata v, taca asakkacca deti. Avintkatv2 deti, apavidd
ngamanadihiko deti. Yattha yattha tassa tassa dnassa vipko nibbattati, na urya bhattab
gya citta namati, na urya vatthabhogya citta namati, na urya ynabhogya citta nama
acasu kmaguesu bhogya citta namati. Yepissa te honti [PTS Page 393] [\q 393/] pu
ttti v drti v dsti v pessti v kammakarti v, tepi na susssanti, na sota odhanti,
. Ta kissahetu: eva heta4 gahapati, hoti asakkaccakatna5 kammna vipko.
1. Lukha cpi sy
2. Apacitti katv sy. Acittikatv: [PTS]
3. Apaviha sy
4. Evaeta sy
5. Asakkacca katna machasa
[BJT Page 436] [\x 436/]
Lkhacepi gahapati, dna deti pata v, taca sakkacca deti. Cittkatv deti, sahatth de
dha deti, gamanadihiko deti. Yattha yattha tassa tassa dnassa vipko nibbattati, urya
tabhogya citta namati. Urya vatthabhogya citta namati. Urya ynabhogya citta namat
kmaguesu bhogya citta namati. Yepissa te honti puttti v drti v dsti v pessti v
i susssanti sota odahanti, aya citta upahapenti. Ta kissa hetu: eva heta gahapati,
kaccakatna1 kammna vipko.
Bhtapubba gahapati, velmo nma brhmao ahosi, so evarpa dna adsi mahdna: caturst
rpiya prni. Catursti rpiyaptisahassni adsi suvaaprni, catursti kasaptisahass
atthisahassni adsi sovalakrni sovaadhajni hemajlasachannni. Catursti rathasaha
ivrni vyagghacammaparivrni dpicammaparivrni paukambalaparivrni sovalakrni sov
catursti dhenusahassni adsi duklasandassanni3. Kaspadhrani caturstikasahassn
turstipallakasahassni adsi goakatthatni [PTS Page 394] [\q 394/] paikatthatni pa
tthatni kdalimigapavarapaccattharani5 sauttaracchadni ubhato lohitakpadhnni. Caturst
hakoisahassni adsi khomasukhumna koseyyasukhumna kambalasukhumna kappsikasukhumna.
o annassa pnassa bajjassa bhojjassa leyyassa peyyassa? Najjo mae vissandanti6
Siy kho pana te gahapati evamassa "ao nna tena samayena velmo brhmao ahosi. So ta dna
mahdnanti na kho paneta gahapati, eva dahabba, aha tena samayena velmo brhmao ahosi
adsi mahdna.
Tasmi kho pana gahapati, dne na koci dakkhieyyo ahosi. Na ta koci dakkhia visodheti. Y
a gahapati, velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ceka dhisampanna bhojeyya, ida ta
1. Sakkacca katna machasa
2. Hemajlappaicchannni machasa
3. Dukulasandhanni machasa. Dukulasaanni; sy dukulasanthanni [PTS]
4. muttamaikualyo: smu, machasa
5. Kadalimigapavarapaccattharani machasa
6. Vissandati; smu [PTS]
[BJT Page 438] [\x 438/]
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca eka dihisampanna bhojeyya, yo
nnna bhojeyya, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca sata dihisampannna bhojeyya,
jeyya, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca sata sakadgmna bhojeyya, yo c
ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ceka angmi bhojeyya, yo ca sata a
ida tato pahapphalatara,
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca sata angmna bhojeyya, yo ceka
, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yoceka arahanta bhojeyya. Yo ca sata a
jeyya, ida tato mahapphalatara.
Velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca sata arahantna bhojeyya, yo ceka paccekabuddh
PTS Page 395] [\q 395/] ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ceka paccekabuddha bhojeyya, yo ca sa
ekabuddhna bhojeyya, ida tato mahapphalatara.
Velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca sata paccekabuddhna bhojeyya, yo ca tathgata
mbuddha bhojeyya. Ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca arahanta sammsambuddha bhojeyya
hapamukha1 bhikkhusagha bhojeyya, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca buddhapamukha bhikkhusagha bhoj
ctuddisa sagha uddissa vihra krpeyya, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ca ctuddisa sagha uddissa vihra
nnacitto buddhaca dhammaca saghaca saraa gaccheyya, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao pasannacitto buddhaca dhammaca saghaca saraa gaccheyya, y
asannacitto sikkhpadni samdiyeyya ptipt veramai, adinndn veramai, kmesumicchc
erayamajjapamdahn veramai, yo ca antamaso gandhhanamattampi2 mettacitta bhveyya, ida
ahapphalatara.
Bhveyya, ida tato mahapphalatara.
Yaca gahapati velmo brhmao dna adsi mahdna, yo ceka dihisampanna bhojeyya, yo ca
a bhojeyya, yo ceka sakadgmi bhojeyya, yo ca sata sakadgmna bhojeyya, yo ceka ang
yo ca sata angmna bhojeyya, yo ceka arahanta bhojeyya, yo ca sata arahantna bhojeyya
eka paccekabuddha bhojeyya, yo ca sata paccekabuddhna bhojeyya. Yo ca tathgata arahanta
sammsambuddha bhojeyya, yo ca buddhapamukha bhikkhusagha bhojeyya, yo ca ctuddisa sagh
ddissa vihra krpeyya, yo ca pasannacitto buddhaca dhammaca saghaca saraa gaccheyya,
pasannacitto sikkhpadni samdiyeyya ptipt verama adinndn verama kmesumicchcr
jjapamdahn verama. Yo ca antamaso gandhhanamattampi mettacitta bhveyya, [PTS Page 39
396/] yo ca accharsaghtamattampi aniccasaa bhveyya, ida tato mahapphalataranti.
Shandavaggo dutiyo
Tassuddna:
Ndo1 sa updiseso ca kohitena samiddhin
Gaasa tula mett devat velmenacti
1. Sodheti ahakathya
2. Buddhappamukha machasa
3. Ganedhhanamattampi machasa gadduhanamattampi katthaci.
[BJT Page 440] [\x 440/]
3. Sattvsavaggo
9. 1. 3. 1
hna sutta
(Svatthinidna)
Thi bhikkhave, hnehi uttarakuruk manuss deve ca tvatise adhigahanti1 jambudpike ca ma
e. Katamehi thi:
Amam apariggah, niyatyuk, visesabhuno. 1 Imehi kho bhikkhave, thi hnehi uttarakuruk ma
ss deve ca tvatise adhigahanti jambudpike ca manusse.
Thi bhikkhave, hnehi dev tvatis uttarakuruke ca manusse adhigahanti jambudpike ca man
katamehi thi:
Dibbena yun, dibbena vaena, dibbena sukhena, imehi kho bhikkhave, thi hnehi dev tvati
rakuruke ca manusse adhigahanti jambudpike ca manusse.
Thi bhikkhave, hnehi jambudpik manuss uttarakuruke ca manusse adhigahanti deve ca tvat
. Katamehi thi:
Sr, satimanto, idha brahmacariyavso. Imehi kho bhikkhave, thi hnehi jambudpik manuss
rakuruke ca manusse adhigahanti deve ca tvatiseti.
9. 1. 3. 2
Khaluka sutta
(Svatthinidna)
Tayo [PTS Page 397] [\q 397/] ca bhikkhave, assakhaluke desissmi tayo ca puri
sakhaluke, tayo ca assasadasse2 tayo ca purisasadasse3 tayo ca bhadre assjnye tayo c
a bhadre purisjnye. Ta sutha, sdhuka manasikarotha, bhsissmti.
1. Visesagu machasa
2. Assaparasse machasa
3. Purisaparasse machasa
4. Bhadde machasa
[BJT Page 442] [\x 442/]
Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu bhagav etadavoca:
Katame ca bhikkhave, tayo assakhaluk:
Idha bhikkhave, ekacco assakhaluko javasampanno ca hoti, na vaasampanno, na rohapariha
sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco, assakhaluko javasampanno ca hoti vaasampanno ca na roha
pariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco assakhaluko javasampanno ca hoti vaasampanno ca rohapariha
sampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo assakhaluk.
Katame ca bhikkhave, tayo purisakhaluk: idha bhikkhave, ekacco purisakhaluko javasa
mpanno hoti na ca vaasampanno hoti, na rohapariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco purisakhaluko javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, na r
ohapariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco purisakhaluko javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, roha
pariha sampanno ca.
Kathaca bhikkhave, purisakhaluko, javasampanno hoti na vaasampanno, na rohapariha sampa
nno:
Idha bhikkhave, bhikkhu 'ida dukkha'nti yathbhta pajnti, 'aya dukkhasamudayo'ti yathbh
ajnti, 'aya dukkhanirodho' ti yathbhta pajnti 'aya dukkhanirodhagmin paipad' ti y
damassa [PTS Page 398] [\q 398/] javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinay
e paha puho sasdeti, no vissajjeti, idamassa na vaasmi vadmi. Na kho pana lbh hoti
nsanagilnapaccayabhesajjaparikkhrna, idamassa na rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikk
risakhaluko javasampanno hoti na vaasampanno, na rohapariha sampanno.
[BJT Page 444] [\x 444/]
Kathaca bhikkhave, purisakhaluko javasampanno ca hoti vaasampanno ca, na rohapariha sam
panno:
Idha bhikkhave, bhikkhu 'ida dukkha'nti yathbhta pajnti, 'aya dukkhasamudayo'ti yathbh
ajnti, 'aya dukkhanirodho' ti yathbhta pajnti, 'aya dukkhanirodhagmin paipad' ti
Idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye paha puho vissajjeti no sasdeti
Idamassa vaasmi vadmi. Na kho pana lbh hoti cvarapiaptasensanagilnapaccayabhesajja
damassa na rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave, purisakhaluko javasampanno ca hoti n
a vaa sampanno ca, na rohapariha sampanno.
Kataca bhikkhave, purisakhaluko java sampanno ca hoti vaasampanno ca rohapariha sampann
o ca:
Idha bhikkhave, bhikkhu 'ida dukkha'nti yathbhta pajnti, aya dukkhasamudayoti yathbht
i, aya dukkhanirodhoti yathbhta pajnti, 'aya dukkhanirodhagmin paipad'ti yathbhta
sa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye paha puho vissajjeti no sasdeti. Idam
sa vaasmi vadmi. Lbh [PTS Page 399] [\q 399/] kho pana hoti cvarapiaptasensana
ayabhesajjaparikkhrna, idamassa rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave, purisakhaluk
sampanno ca hoti, vaasampanno ca rohapariha sampanno ca. Ime kho bhikkhave, tayo puri
sakhaluk.
Katame ca bhikkhave, tayo assasadass1
Idha bhikkhave, ekacco assasadasso javasampanno ca hoti, na vaasampanno, na rohapar
iha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco, assasadasso javasampanno ca hoti vaasampanno ca na roh
apariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco assasadasso javasampanno ca hoti vaasampanno ca rohapar
ihasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo assasadass.
Katame ca bhikkhave, tayo purisa sadass: idha bhikkhave, ekacco purisasadasso jav
asampanno hoti na ca vaasampanno hoti, na rohapariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco purisasadasso javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, na
rohapariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco purisasadasso javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, roh
apariha sampanno ca.
1. Assaparass machasa
[BJT Page 446] [\x 446/]
Kathaca bhikkhave, purisasadasso javasampanno hot na vaasampanno, na rohapariha sampane
n:
Idha bhikkhave bhikkhu pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha
hoti anvattidhammo tasm lok idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pah
a puho sasdeti no vissajjeti, idamassa vaasma vadmi. Na lbh kho pana hoti cvarapi
paccayabhesajjaparikkhrna, idamassa rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave purisasada
javasampanno hoti na vaasampanno, na rohaparihasampanno.
Kathaca bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti vaasampanno ca . Na rohaparihasam
panno.
Idha bhikkhave bhikkhu pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha
hoti anvattidhammo tasm lok idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pah
a puho vissajjeti no sasdeti, idamassa vaasmi vadmi. Na kho pana lbh hoti cvarapi
paccayabhesajjaparikkhrna, idamassa rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave purisasada
javasampanno hoti vaasampanno ca, na rohaparihasampanno.
Kathaca bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti vaasampanno ca rohaparihasampanno
ca
Idha bhikkhave, bhikkhu pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha
by hoti anvattidhammo tasm lok, idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye
paha puho vissajjeti no sasdeti, idamassa vaasmi vadmi. Lbh kho pana hoti cvarapi
accayabhesajjaparikkhrna, idamassa rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave, purisasada
javasampanno ca hoti, vaasampanno ca rohaparihasampanno ca. Ime kho bhikkhave, tayo p
urisasadass.
Katame ca bhikkhave, tayo bhadr assjny:
Idha bhikkhave, ekacco bhadro assjnyo javasampanno hoti, na vaasampanno, na rohapariha
ampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco bhadro assjnyo javasampanno ca hoti vaasampanno ca na roha
pariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco bhadro assjnyo javasampanno ca hoti vaasampanno ca rohapar
ihasampanno ca. Ime [PTS Page 400] [\q 400/] kho bhikkhave tayo bhadr assjniy.
Katame ca bhikkhave, tayo bhadr purisjny:
Idha bhikkhave, ekacco bhadro purisjnyo javasampanno hoti na ca vaasampanno hoti, na r
ohapariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco bhadro purisjnyo javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, na
rohapariha sampanno.
Idha pana bhikkhave, ekacco bhadro purisjnyo javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, roh
apariha sampanno ca.
Kathaca bhikkhave, bhadro purisjnyo javasampanno hoti na vaasampanno, na rohaparihasa
no:
Idha bhikkhave bhikkhu savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya
upasampajja viharati. Idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye paha puho
sasdeti no vissajjeti. Imassa vaasmi vadmi. Na kho pana lbh hoti cvarapiaptasens
yabhesajjaparikkhrna. Idamassa rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave bhadro purisj
ampanno hoti na vaasampanno na rohaparihasampanno.
Kataca bhikkhave bhadro purisjnyo javasampanno ca hoti, vaasampanno ca, na rohapariha
anno.:
Idha bhikkhave bhikkhu pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha
hoti anvattidhammo tasm lok. Idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye p
aha puho vissajjeti no sasdeti. Idamassa vaasmi vadmi. Na kho pana lbh hoti cvara
apaccayabhesajjaparikkhrna. Idamassa rohaparihasmi vadmi. Eva kho bhikkhave, bhadro p
o javasampanno hoti, vaasampanno ca, na rohaparihasampanno.
Kathaca bhikkhave bhadro purisjnyo javasampanno ca hoti vaasampanno ca rohaparihasamp
ca
Idha bhikkhave bhikkhu savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya
upasampajja viharati. Idamassa javasmi vadmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye paha puho
vissajjeti, no sasdeti, idamassa vaasmi vadmi. Lbh kho pana hoti cvarapiaptasens
yabhesajjaparikkhrna, idamassa rohaparihasmi vadmi.
Eva kho bhikkhave, bhadro purisajnyo javasampanno ca hoti vaasampanno ca rohapariha sa
anno ca. Ime kho bhikkhave, tayo bhadr purisjnyti.
[BJT Page 448] [\x 448/]
9. 1. 3. 3
Tahmlaka sutta
(Svatthinidna)
Nava bhikkhave, tahmlake dhamme desessmi. Ta sutha, sdhuka manasikarotha, bhsissmt
te ti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Katame ca bhikkhave, nava tahmlak dhamm? Taha paicca pariyesan. Pariyesana paicca l
aicca vinicchayo vinicchaya paicca chandargo, chandarga paicca ajjhosna, ajjhosna p
iggaho pariggaha paicca macchariya, macchariya paicca rakkh, rakkhdhikaraa dadn
ge 401] [\q 401/] kalaha viggaha vivd2 tuvatuvapesuamusvd aneke ppak akusal dh
havanti. Ime kho bhikkhave, nava tahmlak dhammti.
9. 1. 3. 4
Sattvsa sutta
(Svatthinidna)
Nava ime bhikkhave, sattvs. Katame nava:
1. Santi bhikkhave, satt nnattaky nnatta saino seyyathpi manuss ekacce ca dev ekacce
niptik. Aya pahamo sattvso.
2. Santi bhikkhave, satt nnattaky ekattasaino seyyathpi dev brahmakyik pahambhinib
iyo sattvso.
3. Santi bhikkhave, satt ekattaky nnattasaino seyyathpi dev abhassar. Aya tatiyo sat
4. Santi bhikkhave, satt ekattaky ekattasaino seyyathpi dev subhakih. Aya catuttho s
1. Dadna satthdna machasa
2. Klahaviggaha vivda machasa
[BJT Page 450] [\x 450/]
5. Santi bhikkhave satt asaino appaisavedino, seyyathpi dev asaasatt. Aya pacamo s
6. Santi bhikkhave satt sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnattasa
' ti ksnacyatanpag. Aya chaho sattvso.
7. Santi bhikkhave satt sabbaso ksnacyatana samatikkamma 'ananta vianti' viac
ttvso.
8. Santi bhikkhave satt sabbaso viacyatana samatikkamma 'natthi kic' ti kicayat
o.
9. Santi bhikkhave satt sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatanpag. Aya
Ime kho bhikkhave nava sattvsti.
9. 1. 3. 5
Paparicita sutta
(Svatthinidna)
Yato [PTS Page 402] [\q 402/] kho bhikkhave bhikkhuno paya citta suparicita hoti
, tasseta bhikkhave, bhikkhuno kalla vacanya 'kh jti vusita brahmacariya kata kara
attyti pajnt ti.
Kathaca bhikkhave bhikkhuno paya citta suparicita hoti. Vtarga me cittanti paya ci
ita hoti. Vtadosa me cittanti paya citta suparicita hoti, vtamoha me cittanti pay
icita hoti. Asrgadhamma1 me cittanti paya citta suparicita hoti. Asandosadhamma me c
i paya citta suparicita hoti.
1. Asarga dhamma machasa
[BJT Page 452] [\x 452/]
Asammohadhamma me cittanti paya citta suparicita hoti anvattidhamma me citta kmabhav
tta suparicita hoti. Anvattidhamma me citta rpabhavyti paya citta suparicita hoti
ma me citta arpabhavyti paya citta suparicita hoti.
Yato kho bhikkhave bhikkhuno paya citta suparicita hoti, tasseta bhikkhave bhikkhuno k
alla vacanya kh jti, vusita brahmacariya kata karaya, npara itthatty'ti pajn
9. 1. 3. 6
Silypopama sutta
Eva me suta: eka samaya yasm ca sriputto yasm ca candikputto1 rjagahe viharani2 ve
ndakanivpe. Tatra kho yasm candikputto bhikkh mantesi: vuso bhikkhavoti, vusoti kho te
hikkh yasmato candikputtassa paccassosu. yasm candikputto etadavoca: "devadatto vuso b
kkhna eva dhamma deseti: yato ca3 kho vuso bhikkhuno cetas citta paricita hoti4 tasset
hikkhuno kalla veyykaraya [PTS Page 403 [\q 403/] ']kh jti, vusita brahmacariya
karaya npara itthattyti pajnmti.
Atha kho5 yasm sriputto yasmanta candikputta etadavoca: "na kho vuso candikputta, dev
to bhikkhna eva dhamma deseti:" yato kho vuso bhikkhuno cetas citta paricita hoti3 tas
ta bhikkhuno kalla veyykaraya kh jti vusita brahmacariya kata karaya npara it
kho vuso candikputta devadatto bhikkhna dhamma deseti: 'yato kho vuso bhikkhuno cetas c
itta suparicita hoti, tasseta bhikkhuno kalla veyykaraya 'kh jti vusita brahmacari
npara itthattyti pajnm' ti.
1. Chandikputto s 1.
2. Viharati machasa
3. Yato kho machasa
4. Cetas vita hoti machasa
5. Eva vutte machasa
[BJT Page 454] [\x 454/]
Dutiyampi kho yasm candikputto bhikkh mantesi: devadatto vuso bhikkhna eva dhamma de
yato kho vuso bhikkhuno cetas citta paricita hoti, tasseta bhikkhuno kalla veyykaraya
vusita' brahmacariya kata karaya npara itthattyti pajnm' ti.
Dutiyampi kho yasm sriputto yasmanta candikputta etadavoca: na kho vuso candikputta,
datto bhikkhna eva dhamma deseti: yato kho vuso, bhikkhuno cetas citta paricita hoti,
sseta bhikkhuno kalla veyykaraya khjti vusita brahmacariya kata karaya npara
kho vuso candikputta devadatto bhikkhna dhamma deseti: yato kho vuso bhikkhuno cetas ci
tta suparicita hoti, tasseta bhikkhuno kalla veyykaraya ' kh jti vusita buhmacariy
ara itthattyti pajnm 'ti.
Tatiyampi kho yasm candikputto bhikkh mantesi : devadatto vuso bhikkhna eva dhamma d
yato kho vuso bhikkhuno cetas citta paricita hoti, tasseta bhikkhuno kalla veyykaray
h jti vusita' brahmacariya kata karaya npara itthattyti pajnm' ti.
Tatiyampi kho yasm sriputto yasmanta candikputta etadavoca: na kho vuso candikputta,
datto bhikkhna eva dhamma deseti: yato kho vuso, bhikkhuno cetas citta paricita hoti,
sseta bhikkhuno kalla veyykaraya khjti vusita brahmacariya kata karaya npara
kho vuso candikputta devadatto bhikkhna dhamma deseti: yato kho vuso bhikkhuno cetas ci
tta suparicita hoti, tasseta bhikkhuno kalla veyykaraya 'kh jti vusita brahmacariy
ara itthattyti pajnm' ti.
Kathaca vuso bhikkhuno cetas citta suparicita hoti: vtarga [PTS Page 404] [\q 404/]
me cittanti cetas citta suparicita hoti. Vtadosa me cittanti cetas citta suparicita h
i. Vtamoha me cittanti cetas citta suparicita hoti. Asrgadhamma me cittanti1. Cetas c
suparicita hoti. Asandosadhamma me cittanti2 cetas citta suparicita hoti. Asammohadha
mma me cittanti3 cetas citta suparicita hoti. Anvattidhamma me citta kmabhavyti ceta
suparicita hoti. Anvattidhamma me citta rpabhavyti cetas citta suparicita hoti. Anv
ma me citta arpabhavyti cetas citta suparicita hoti.
1. Asargadhamma me cittanti, machasa
2. Asadosa dhamma me cittanti, machasa
3. Asamoha dhamma me cittanti, machasa
[BJT Page 456] [\x 456/]
Eva samm vimuttacittassa kho vuso bhikkhuno bhus cepi cakkhuvieyy rp cakkhussa ptha
. Nevassa citta pariydiyanti amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta vayacassnu

Bhus cepi sotavieyy sadd sotassa ptha gacchanti. Nevassa citta pariydiyanti. Amiss
a citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati. Bhus cepi ghnavieyy gandh ghna
Nevassa citta pariydiyanti. Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta, vayacassnu
Bhus cepi jivhvieyy ras jivhya ptha gacchanti. Nevassa citta pariydiyanti. Amiss
itta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati. Bhus cepi kyavieyy phohabb kyas
sa citta pariydiyanti. Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassa
cepi manovieyy dhamm manassa ptha gacchanti. Nevassa citta pariydiyanti. Amisskatam
itta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati. 2
Seyyathpi vuso silypo soasakukkuko, tassassu ahakukku heh nemassa ahakukku uparine
puratthimya cepi disya gaccheyya bhus vtavuhi neva na kampeyya na sakampeyya na samp
peyya [PTS Page 405] [\q 405/] na sampavedheyya, atha pacchimya cepi disya at
ha pacchimya cepi disya gaccheyya bhus vtavuhi neva na kampeyya na sakampeyya na samp
heyya, atha uttarya cepi disya gaccheyya bhus vtavuhi neva na kampeyya na sakampeyya
ampakampeyya na sampavedheyya, atha dakkhiya cepi disya gaccheyya bhus vtavuhi neva na
mpeyya na sakampeyya na sampakampeyya, ta kissa hetu: gambhratt vuso nemassa, sunikhta
tt na sampavedheyya silypassa.
Evameva kho vuso eva samm vimuttacittassa kho vuso bhikkhuno bhus cepi cakkhuvieyy rp
hussa ptha gacchanti. Nevassa citta pariydiyanti amisskatamevassa citta hoti hita n
vayacassnupassati. Bhus cepi sotavieyy sadd sotassa ptha gacchanti. Nevassa citta
i. Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati. Bhus cepi ghnavi
assa ptha gacchanti. Nevassa citta pariydiyanti. Amisskatamevassa citta hoti hita n
vayacassnupassati. Bhus cepi jivhvieyy ras jivhya ptha gacchanti. Nevassa citta
Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati. Bhus cepi kyaviey
ha gacchanti. Nevassa citta pariydiyanti. Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatt
assnupassati. Bhus cepi manovieyy dhamm manassa ptha gacchanti. Nevassa citta pariy
Amisskatamevassa citta hoti hita nejappatta, vayacassnupassati.
9. 1. 3. 7
Pahamaverabhaya sutta
(Svatthinidna)
Atha kho anthapiiko gahapati yena bhagav tenupasakami. Upasakamitv bhagavanta abhivde
amanta nisdi. Ekamanta nisinna kho anthapiika gahapati bhagav etadavoca:
[BJT Page 458] [\x 458/]
Yato kho gahapati ariyasvakassa paca bhayni verni vpasantni honti. Cathi ca sotpattiya
i samanngato hoti. So kakhamno attanva attna bykareyya: khanirayomhi khatiracchna
isayo khaapyaduggativinipto sotpannohamasmi aviniptadhammo niyato sambodhiparyano1
Katamni [PTS Page 406] [\q 406/] paca bhayni verni vpasantni honti:
1. Ya gahapati ptipt ptiptappaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, sampar
asavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Ptipt paivirato neva dihadhammi
a vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cetasikampi dukkha domanassa
paisavedeti. Ptipt paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
2. Ya gahapati adinndy adinndnapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, sampary
ya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Adinndn paivirato neva d
akampi bhaya vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cetasikampi dukk
ha domanassa paisavedeti. Adinndn paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
3. Ya gahapati kmesu micchcr kmesu micchcrappaccay dihadhammikampi bhaya vera pas
ryikampi bhaya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Kmesumicchcr
to neva dihadhammikampi bhaya vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na c
etasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Kmesumicchcr paiviratassa eva ta bhaya ve
oti.
4. Ya gahapati musvd musvdappaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, samparyika
era pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Musvd paivirato neva dihadh
i bhaya vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cetasikampi dukkha dom
anassa paisavedeti. Musvd paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
5. Ya gahapati surmerayamajjapamdahy, surmerayamajjapamdahnappaccay dihadhammik
savati, samparyikampi bhaya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Su
rmerayamajjapamdahn paivirato neva dihadhammikampi bhaya vera pasavati, na sampary
ya vera pasavati, na cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Surmerayamajjapamdah
assa eva ta bhaya vera vpasanta hoti. Imni paca bhayni verni vpasantni honti. Hoti
Katamehi cathi sotpattiyagehi samanngato hoti.
6. Idha gahapati ariyasvako buddhe aveccappasdena samanngato hoti: itipi so bhagav a
raha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth de
manussna buddho bhagav'ti.
7. Dhamme aveccappasdena samanngato hoti. 'Svkkhto bhagavat dhammo sandihiko akliko eh
assiko opanayiko paccatta veditabbo vih' ti.
1. Paryaoti machasa
[BJT Page 460] [\x 460/]
8. Saghe aveccappasdena samanngato hoti. 'Supaipanno bhagavato svakasagho ujupaipanno b
hagavato svakasagho yapaipanno [PTS Page 407] [\q 407/] bhagavato svakasagho smc
anno bhagavato svakasagho, yadida cattri purisayugni ahapurisapuggal esa bhagavato sv
agho huneyyo phuneyyo dakkhieyyo ajalikarayo anuttara puakkhetta lokass'ti.
9. Ariyakantehi slehi samanngato hoti, akhaehi acchiddehi asabalehi akammsehi bhujiss
ehi viuppasatthehi aparmahehi samdhisavattanikehi. Imehi cathi sotpattiyagehi samann
ti.
Yato kho gahapati ariyasvakassa imni pacabhayni verni vpasantni honti, imehi cathi sot
tiyagehi samanngato hoti, so kakhamno attanva attna bykareyya: khanirayomhi khati
hapettivisayo khaapyaduggativinipto sotpannohamasmi aviniptadhammo niyato sambodhipar
ti.
9. 1. 3. 8
Dutiyaverabhaya sutta
(Svatthinidna)
Yato kho gahapati ariyasvakassa paca bhayni verni vpasantni honti. Cathi ca sotpattiya
i samanngato hoti. So kakhamno attanva attna bykareyya: khanirayomhi khatiracchna
isayo khaapyaduggativinipto sotpannohamasmi aviniptadhammo niyato sambodhiparyano.
Katamni paca bhayni verni vpasantni honti:
1. Ya gahapati ptipt ptiptappaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, sampar
asavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Ptipt paivirato neva dihadhammi
a vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cetasikampi dukkha domanassa
paisavedeti. Ptipt paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
2. Ya gahapati adinndy adinndnapaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, sampary
ya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedet. Adinndn paivirato neva d
ampi bhaya vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cetasikampi dukkha
domanassa paisavedeti. Adinndn paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
3. Ya gahapati kmesu micchcr kmesu micchcrappaccay dihadhammikampi bhaya vera pas
ryikampi bhaya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedet. Kmesumicchcr
neva dihadhammikampi bhaya vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cet
asikampi dukkha domanassa paisavedeti. Kmesumicchcr paiviratassa eva ta bhaya vera
i.
4. Ya gahapati musvd musvdappaccay dihadhammikampi bhaya vera pasavati, samparyika
era pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedet. Musvd paivirato neva dihadh
bhaya vera pasavati, na samparyikampi bhaya vera pasavati, na cetasikampi dukkha doman
assa paisavedeti. Musvd paiviratassa eva ta bhaya vera vpasanta hoti.
5. Ya gahapati surmerayamajjapamdahy, surmerayamajjapamdahnappaccay dihadhammik
savati, samparyikampi bhaya vera pasavati, cetasikampi dukkha domanassa paisavedet. Su
rayamajjapamdahn paivirato neva dihadhammikampi bhaya vera pasavati, na samparyikam
vera pasavati, na cetasikampi dukkha domanassa paisavedeti. Surmerayamajjapamdahn p
sa eva ta bhaya vera vpasantni hoti.
Katamehi cathi sotpattiyagehi samanngato hoti.
6. Idha gahapati ariyasvako buddhe aveccappasdena samanngato hoti: itipi so bhagav a
raha sammsambuddho vijjcaraasampanno sugato lokavid anuttaro purisadammasrath satth de
manussna buddho bhagav'ti.
7. Dhamme aveccappasdena samanngato hoti. 'Svkkhto bhagavat dhammo sandihiko akliko eh
assiko opanayiko paccatta veditabbo vih' ti.
8. Saghe aveccappasdena samanngato hoti. 'Supaipanno bhagavato svakasagho ujupaipanno b
hagavato svakasagho yapaipanno bhagavato svakasagho smcipaipanno bhagavato svakasa
cattri purisayugni ahapurisapuggal esa bhagavato svakasagho huneyyo phuneyyo dakkhie
likarayo anuttara puakkhetta lokass'ti.
9. Ariyakantehi slehi samanngato hoti, akhaehi acchiddehi asabalehi akammsehi bhujiss
ehi viuppasatthehi aparmahehi samdhisavattanikehi. Imehi cathi sotpattiyagehi samann
ti.
[BJT Page 462] [\x 462/]
Yato [PTS Page 408] [\q 408/] kho gahapati ariyasvakassa imni pacabhayni verni vp
asantni honti, imehi cathi sotpattiyagehi samanngato hoti, so kakhamno attanva attna
ya: khanirayomhi khatiracchnayoni khapettivisayo khaapyaduggativinipto sotpannoham
ptadhammo niyato sambodhiparyanoti.
[BJT Page 462] [\x 462/]
9. 1. 3. 9
ghtavatthu sutta
(Svatthinidna)
Nava imni bhikkhave ghtavatthni, katamni nava:
Anattha me acarti ghta bandhati. Anattha me caratti ghta bandhati, anattha me caris
andhati.
Piyassa me manpassa anattha acarti ghta bandhati. Piyassa me manpassa anattha caratti
andhati, piyassa me manpassa anattha carissatti ghta bandhati.
Appiyassa me amanpassa attha acarti ghta bandhati. Appiyassa me amanpassa attha carat
a bandhati, appiyassa me amanpassa attha carissatti ghta bandhati. Imni kho bhikkhave
va ghtavatthnti.
9. 1. 3. 10
ghtapaivinaya sutta
(Svatthinidna)
Nava ime bhikkhave ghta paivinay, katame nava:
Anattha me acari ta kutettha labbhti ghta paivineti, anattha me carati ta kutettha la
ghta paivineti, anattha me carissati ta kutettha labbhti ghta paivineti.
Piyassa me manpassa anattha acari ta kutettha labbhti ghta paivineti, piyassa me manp
anattha carati ta kutettha labbhti ghta paivineti, piyassa me manpassa anattha [PTS
409] [\q 409/] carissati ta kutettha labbhti ghta paivineti.
Appiyassa me amanpassa attha acari ta kutettha labbhti ghta paivineti. Appiyassa me am
assa attha carissati. Ta kutettha labbhti, ghta paivineti, ime kho bhikkhave nava ght
inayti.
[BJT Page 464] [\x 464/]
9. 1. 3. 11
Anupubbanirodha sutta
(Svatthinidna)
Nava ime bhikkhave anupubbanirodh, katame nava
Pahama jhna sampannassa kmasa niruddh hoti. Dutiya jhna sampannassa vitakkavicr
tiya jhna sampannassa pti niruddh hoti. Catuttha jhna sampannassa asssapasss niru
tana sampannassa rpasa niruddh hoti. Viacyatana sampannassa ksnacyatana sa
viacyatanasa niruddh hoti. Nevasansayatana sampannassa kicayatanasa
sa ca vedan ca niruddh honti. Ime kho bhikkhave nava anupubbanirodhti.
Sattvsavaggo tatiyo
Tatruddna:
hnabaluk tah ca sattapa slyupo,
Dve ver ca dve ghtni, anupubbanirodhena cti.
[BJT Page 466] [\x 466/]
4. Mahvaggo
9. 1. 4. 1
Anupubbavihra sutta
(Svatthinidna)
Idha [PTS Page 410] [\q 410/] bhikkhave vivicceva kmehi vivicca akusalehi dh
ammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Vitakka
asam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiy
jja viharati. Ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca kyena paisa
eti. Yanta ariy vikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasampajja vi
. Sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkhamasuk
upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati.
Sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnattasana amanasikr ananto
arati. Sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti viacyatana upasampajja
a samatikkamma natthi kicti kicayatana upasampajja viharati. Sabbaso kicayatana
arati. Sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upasampajja viharati. Sab
amatikkamma savedayitanirodha upasampajja viharati.
Ime kho bhikkhave, nava anupubba vihrti.
[BJT Page 468] [\x 468/]
9. 1. 4. 2
Anupubbavihrasampatti sutta
(Svatthinidna)
Nava im bhikkhave, anupubbavihrasampattiyo desessmi. 1 Ta sutha, sdhuka manasikarotha
issmti. Eva bhanteti kho te bhikkh bhagavato paccassosu. Bhagav etadavoca:
Katam ca bhikkhave, nava anupubbavihra sampattiyo:
1. Yattha km nirujjhanti, ye ca kme nirodhetv nirodhetv viharanti, addh te yasmanto nic
cht nibbut nittah2 [PTS Page 411] [\q 411/] pragat tadagenti vadmi. 'Kattha km
nti, ke ca kme nirodhetv nirodhetv viharanti: ahameta na jnmi, ahameta na passm' ti i
o eva vadeyya, so evamassa vacanyo:
'Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaj
a ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Ettha km nirujjhanti, te ca kme nirodhe
dhetv viharantiti. Addh bhikkhave, asaho amyv sdhti bhsita abhinandeyya anumodeyya s
ta abhinanditv anumoditv namassamno pajaliko payirupseyya.
2. Yattha vitakkavicr nirujjhanti, ye ca vitakkavicre nirodhetv nirodhetv viharanti,
addh te yasmanto niccht nibbut nittah pragat tadagenti vadmi. Kattha vitakkavicr
Ke ca vitakkavicre nirodhetv nirodhetv viharanti? Ahameta na jnmi ahameta na passmti.
yo eva vadeyya, so evamassa vacanyo: "idhvuso, bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta
pasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampaj
ttha vitakkavicr nirujjhanti, te ca vitakkavicre nirodhetv nirodhetv viharantti. Addh b
hikkhave, asaho amyv sdhti bhsita abhinandeyya anumodeyya, sdhti bhsita abhinandit
namassamno pajaliko payirupseyya.
1. Desissmi smu.
2. Tia smu. Machasa
[BJT Page 470] [\x 470/]
3. Yattha piti nirujjhati, ye ca pti nirodhetv nirodhetv viharanti, addh te yasmanto n
iccht nibbut nittah pragat tadagenti vadmi. Kattha pti nirujjhati: ke ca pti niro
tv viharantti: ahameta na jnmi. Ahameta na passmti. Iti yo eva vadeyya, so evamassa v
o:
Idhvuso, bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca kyena pa
edeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasampajja
ti. Ettha pti nirujjhati, ta ca pti nirodhetv nirodhetv [PTS Page 412] [\q 412/]
viharantti. Addh bhikkhave, asaho amyv sdhti bhsita abhinandeyya anumodeyya, sdhti
nanditv anumoditv namassamno pajaliko payirupseyya.
4. Yattha upekhsukha1 nirujjhati, ye ca upekhsukha nirodhetv nirodhetv viharanti. Addh
te yasmanto niccht nibbut nittah pragat tadagenti vadmi. "Kattha upekhsukha niruj
upekkhsukha nirodhetv nirodhetv viharanti? Ahameta na jnmi, ahameta na passmti iti
vadeyya, so evamassa vacanyo: "idhvuso, bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pub
beva somanassadomanassna atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna
jja viharati. Ettha upekhsukha nirujjhati, te ca upekhsukha nirodhetv nirodhetv vihara
nt" ti. Addh bhikkhave, asaho amyv 'sdhu' bhsita abhinandeyya anumodeyya, 'sdh' ti
inanditv anumoditv namassamno pajaliko payirupseyya.
5. Yattha rpasa2 nirujjhanti3, ye ca rpasa2 nirodhetv nirodhetv viharanti. Addh te
niccht nibbut nittah pragat tadagenti vadmi, "kattha rpasa nirujjhanti, ke ca r
hetv viharanti, ahameta na jnmi, ahameta na passm" ti. Iti yo eva vadeyya so evamassa
canyo: "idhvuso, bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatta
i ksnacyatana upasampajja viharati. Ettha rpasa nirujjhanti.
1. Upekkhsukha machasa
2. Rpasaa machasa
3. Nirujjhati machasa
[BJT Page 472] [\x 472/]
Te va rpasa nirodhetv nirodhetv viharantti. Addh bhikkhave, asaho amyv sdhti bh
anumodeyya, sdhti bhsita abhinandeyya anumodeyya, sdhuti bhsita abhinanditv anumoditv
massamno pajaliko payirupseyya.
6. Yattha [PTS Page 413] [\q 413/] ksnacyatanasa nirujjhati. Ye ca ksnacyata
nirodhetv viharanti, addh te1 yasmanto niccht nibbut nittah2. Pragat tadagenti vad
ksnacyatanasa nirujjhati, ke ca ksnacyatanasaa nirodhetv nirodhetv viharant
a na passm" ti iti so eva vadeyya, so evamassavacanyo: "idhvuso, bhikkhu sabbaso ksna
a samatikkamma ananta vianti viacyatana upasampajja viharati ettha ksnacyata
tanasaa nirodhetv viharant" ti. Addh bhikkhave asaho amyv sdhti bhsita abhinande
, sdhti bhsita abhinanditv anumoditv namassamno pajaliko payirupseyya.
7. Yattha viacyatanasa nirujjhati, ye ca viacyatanasaa nirodhetv nirodhetv
niccht nibbut nittah2 pragat tadagenti vadmi. "Kattha viacyatanasa nirujjh
v nirodhetv viharanti. Ahameta na jnmi, ahameta na passmti yo eva vadeyya, so evamass
canyo: idhvuso, bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma 'natthi kic'ti kicayat
arati, ettha viacyatanasa nirujjhati, te ca viacyatanasaa nirodhetv nirodhe
have asaho amyv 'sdh' ti bhsita abhinandeyya anumodeyya, 'sdh' ti bhsita abhinandi
v namassamno pajaliko payirupseyya.
1. Te ca machasa
2. Ti machasa
[BJT Page 474] [\x 474/]
8. Yattha kicayatanasa nirujjhati, ye ca kicayatanasaa nirodhetv nirodhetv v
to niccht nibbut nittah pragat tadagenti vadmi. "Kattha kicayatanasa nirujjh
dhetv nirodhetv viharanti. Ahameta [PTS Page 414] [\q 414/] na jnmi, ahameta na p
assm'ti yo eva vadeyya, so evamassa vacanyo: idhvuso, bhikkhu sabbaso kicayatana sa
ma nevasansayatana upasampajja viharati, ettha kicayatanasa nirujjhati, te ca
v nirodhetv viharant" ti. Addh bhikkhave asaho amyv 'sdh' ti bhsita abhinandeyya a
'sdh' ti bhsita abhinanditv anumoditv namassamno pajaliko payirupseyya.
9. Yattha nevasansayatanasa nirujjhati, ye ca nevasansayatanasaa nirodhetv
yasmanto niccht nibbut nittah pragat tadagenti vadmi. "Kattha nevasansayata
vasansayatanasaa nirodhetv nirodhetv viharanti. Ahameta na jnmi, ahameta na pa
deyya, so evamassa vacanyo: "idhvuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma sa
irodha upasampajja viharati. Ettha nevasansayatanasa nirujjhati. Te ca nevasans
rodhetv viharant" ti. Addh bhikkhave asaho amyv sdhti bhsita abhinandeyya, anumodey
i bhsita abhinanditv anumoditv namassamno pajaliko payirupseyya.
Im kho bhikkhave, nava anupubba vihrasampattiyoti.
[BJT Page 476] [\x 476/]
9. 1. 4. 3
Nibbnasukha sutta
Eva me suta eka samaya yasm sriputto rjagahe viharati veuvane kalandakanivpe, tatra
m sriputto bhikkh mantesi vuso bhikkhavoti. vusoti kho te bhikkh yasmato sriputtassa
assosu. yasm sriputto etadavoca: sukhamida vuso nibbna sukhamida vuso, nibbnanti.
Eva vutte yasm udy yasmanta sriputta etadavoca: ki [PTS Page 415] [\q 415/] pan
uso sriputta sukha yadettha natthi vedayitanti? Etadeva khottha1 vuso sukha, yadetth
a natthi vedayita.
Pacime vuso kmagu, katame paca:
Cakkhuvieyy rp ih kant manp piyarp kmpasahit rajany. Sotavieyy sadd i
ant manp piyarp kmpasahit rajany. Jivhvieyy ras ih kant manp piyarp k
ahit rajany.
Ime kho vuso pacakmague paicca uppajjati sukha somanassa. Ida vuccatvuso kmasukha.
1. Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi pahama jhna upasampajja
viharati. Tassa ce vuso bhikkhuno imin vihrena viharato kmasahagat samanasikr samud
svssa hoti bdho. Seyyathpi vuso sukhino dukkha uppajjeyya, yvadeva bdhya, evamevass
asahagat samanasikr samudcaranti svssa hoti bdho, yo kho panvuso bdho dukkhameta
Iminpi kho eta vuso pariyyena veditabba yathsukha nibbnanti.
2. Puna ca para vuso bhikkhu vitakka vicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodib
akka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Tassa ce vuso, bhik
in vihrena viharato vitakkasahagat samanasikr [PTS Page 416] [\q 416/] samudcara
svssa hoti bdho. Seyyathpi vuso sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya, evamevassa
takkasahagat samanasikr samudcaranti. Svssa hoti bdho. Yo kho panvuso bdho dukkha
gavat. Iminpi kho eta vuso pariyyena veditabba yathsukha nibbnanti.
1. Khvettha machasa
[BJT Page 478] [\x 478/]
3. Puna ca para vuso ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca kye
aisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasa
arati. Tassa te vuso bhikkhuno imin vihrena viharato ptisahagat samanasikr samudcar
sa hoti bdho. Seyyathpi vuso, sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya, evamevassa te
hagat samanasikr samudcaranti svssa hoti bdho. Yo kho panvuso, bdho dukkhameta v
minpi kho eta vuso, pariyyena veditabba yathsukha nibbnanti.
Puna ca para vuso, bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanas
sna atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati.
e vuso, bhikkhuno imin vihrena viharato upekkh sahagat [PTS Page 417] [\q 417/]
samanasikr samudcaranti, svssa hoti bdho. Seyyathpi vuso, sukhino dukkha uppajjeyy
a, evamevassa te upekkh sahagat samanasikr samudcaranti, svssa hoti bdho. Yo kho pa
dukkhameta vutta bhagavat. Iminpi kho eta vuso, pariyyena veditabba yathsukha nibb
6. Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti vi
iharati. Tassa ce vuso bhikkhuno imin vihrena viharato ksnacyatanasahagat sa manas
nti, svssa hoti bdho. Seyyathpi vuso sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya, evamas
acyatanasahagat sa manasikr samudcaranti. Svssa hoti bdho, yo kho panvuso bdho,
bhagavat. Iminpi kho eta vuso pariyyena veditabba yath sukha nibbnanti.
7. Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kic' ti kica
a viharati. Tassa ce vuso, bhikkhuno imin vihrena viharato viacyatana sahagat sam
ranti, svssa hoti bdho. Seyyathpi vuso, sukhino dukkh uppajjeyya yvadeva bdhya. Evam
te viacyatanasahagat samanasikr samudcaranti, svssa hoti bdho. Yo kho panvus
bhagavat. Iminpi kho eta vuso pariyyena veditabba yathsukha nibbnanti.
8. Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikamma nevasansayatana up
. Tassa ce vuso bhikkhuno imin vihrena viharato kicayatanasahagat samanasikr sam
hoti bdho. Seyyathpi vuso sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya. Evamevassa te ki
hagat samanasikr samudcaranti, svssa hoti bdho. Yo kho panvuso bdho, dukkhameta
Iminpi kho eta vuso, pariyyena veditabba yathsukha nibbnanti.
9. Puna ca para [PTS Page 418] [\q 418/] vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana s
kamma savedayitanirodha upasampajja viharati, paya vassa disv sav parikkh honti.
uso pariyyena veditabba yath sukha nibbnanti.
9. 1. 4. 4
Gvupam sutta
(Svatthinidna)
Seyyathpi bhikkhave, gv pabbateyy bl abyatta akhetta akusal visame pabbate caritu,
ssa: 'yannnha agatapubbaceva disa gaccheyya, akhditapubbni ca tini khdeyya, aptap
iveyyanti. S purima pda na suppatihita patihpetv pacchima pda uddhareyya, s na
isa gaccheyya, na ca akhditapubbni tini khdeyya. Na ca aptapubbni ca pnyni piveyya,
ss padese hitya evamassa: yannnha agatapubbaceva disa gaccheyya, abditapubbni ceva
a, aptapubbni ce va pnyni pibeyyanti, taca padesa na sotthin paccgaccheyya. Ta kiss
tath hi s bhikkhave, gv pabbateyy bl abyatt akhetta akusal visame pabbate caritu.
[BJT Page 482] [\x 482/]
Evameva kho bhikkhave idhekacco bhikkhu blo abyatto akhetta akusalo vivicceva kmehi v
ivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajj
rati1 so ta nimitta na sevati. Na bhveti, na bahulkaroti, na svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: 'yannnha vitakka vicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibh
icra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja vihareyyanti. So na sakkoti vitakkavic
am ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya
a viharitu. Tasseva hoti; yannnha vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka
savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja [PTS Page 419] [\q 419/] vihar
nti. So na sakkoti vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vive
kaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharitu. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu ubhato
ubhato parihno. Seyyathpi s gv pabbateyy bl abyatt akhetta akusal visame pabbate
Seyyathpi bhikkhave gv pabbateyy pait byatt khetta kusal visame pabbate caritu. T
'yannnha agatapubbaceva disa gaccheyya, akhditapubbni ca tini khdeyya, aptapubb
yanti. S purima pda suppatihita patihpetv pacchima pda uddhareyya, s agatapubba
a, akhditapubbni ceva tini khdeyya, aptapubbni ca pnyni piveyya. Yasmi cass padese
ssa: yannnha agatapubbaceva disa gaccheyya, akhditapubbni ceva tini khdeyya aptap
piveyyanti' taca padesa sotthin paccgaccheyya. Ta kissa hetu: tath hi s bhikkhave gv
bateyy pait vyatt khettau kusal visame pabbate caritu.
Evameva kho bhikkhave idhekacco bhikkhu paito byatto khettau kusalo vivicceva kmehi v
ivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajj
rati. So ta nimitta sevati bhveti bahulkaroti svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: vitakka vicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avitakka
hija ptisukha dutiya jhna upasampajja vihareyyanti. ' So dutiya jjhna anabhihisamno
vicrna vpasam dutiya jjhna upasampajja viharati. So ta nimitta sevati bhveti bahul
a adhihti.
1. Viharitu smu.
[BJT Page 484] [\x 484/]
Tassa eva hoti: "yannnha ptiy ca virg upekkhako ca vihareyya, sato ca sampajno sukha
a paisavedeyya, yanta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihr 'ti tatiya jhna upa
ihareyyanti' so ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukha ca kyena pai
edeti yanta ariy upekkhako satim sukhavihrti tatiya jhna upasampajja viharati. So ta
tta sevati bhveti bahulkaroti svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: ' yannnha sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanass
tthagam adukkha asukha upekkhsati prisuddhi catuttha jhna upasampajja vihareyyanti. S
tuttha jhna anabhihisamno sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanas
thagam adukkha asukha upekkhsati prisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. So ta
ta sevati, bhveti, bahulkaroti, svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: ' yannnha sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nna
' ti knsacyatana upasampajja vihareyyanti. So ksnacyatana anabhihisamno sabbaso
paighasana atthagam nnattasana amanasikr ' ananto kso ' ti ksnacyatana u
tta sevati, bhveti, bahulkaroti, svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: ' yannnha sabbaso ksnacyatana samatikkamma ' ananta vianti' vi
areyyanti. So viacyatana anibhihisamno sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta
a viharati. So ta nimitta sevati bhveti bahulkaroti svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: 'yannnha sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicaya
yyanti. So kicayatana anabhihisamno sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kic
viharati. So ta nimitta sevati bhveti bahulkaroti svdhihita adhihti.
Tassa eva hoti: ' yannnha sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana up
. So nevasansayatana anabhihisamno sabbaso kicayatana samatikkamma nevasan
So ta nimitta sevati bhveti bahulkaroti svidhihita dhihti.
1. Atthagam smu.
[BJT Page 486] [\x 486/]
Tassa eva hoti: ' yannnha sabbaso nevasansayatana samatikkamma sa vedayitanirod
hareyyanti. So savedayitanirodha anabhihisamno sabbaso nevasansayatana samatikka
odha upasampajja viharati.
Yato kho bhikkhave bhikkhu ta tadevasampatti sampajjatipi vuhti pi. Tassa mudu citta
kammaa,mudun citte kammaena appamo samdhi hoti subhvito. So appamena samdhin su
yassa abhisacchikarayassa dhammassa citta abhininnmeti abhisacchikiriyya. Tatra tat
khibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati " anekavihita iddhividha paccanubhaveyya, ekopi hutv bahudh assa bahud
hutv eko assa vbhva tirobhva tirokua tiropkra tiropabbata asajjamno gaccheyya
pi ummujjanimujja kareyya seyyathpi udake, udake pi abhijjamne gaccheyya seyyathpi paha
viya, kse pi pallakena kameyya seyyathpi pakkhisakuo, imepi candimasuriye eva mahiddhi
mahnubhve pin parimaseyya parimajjeyya, yva brahmalokpi kyena vasa vatteyya" nti.
treva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati " dibbya sotadhtuy visuddhya atikkantamnusikya ubho sadde sueyya dib
mnuse ca ye dre ye santike c"ti. Tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati parasattna parapuggalna cetas ceto paricca pajneyya sarga v citta
i pajneyya, vtarga v citta vtarga cittanti pajneyya, sadosa v citta sadosa cit
sa v citta vtadosa cittanti pajneyya, samoha v citta samoha cittanti pajneyya, v
moha cittanti pajneyya, sakhitta v citta sakhitta cittanti pajneyya, vikkhitta v
ta cittanti pajneyya, mahaggata v citta mahaggata cittanti pajneyya, amahaggata v c
aggata cittanti pajneyya, sauttara v citta sauttara citatanti pajneyya, anuttara v
ttara cittanti pajneyya, samhita v citta samhita cittanti pajneyya, asamhita v c
tanti pajneyya, vimutta v citta vimutta cittanti pajneyya, avimutta v citta avimutt
i pajneyyanti. Tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati " nekavihita pubbenivsa anussareyya, seyyathda : ekampi jti dvepi j
sopi jtiyo catassopi jtiyo pacapi jtiyo dasapi jtiyo vsampi jtiyo tisampi jtiyo catt
jtiyo pasampi jtiyo jtisatampi jtisahassampi jtisatasahassampi anekepi savaakappe a
ivaakappe anekepi savaavivaakappe. Amutrsi evannmo evagotto evavao evamhro eva
amyupariyanto. So tato cuto amutra upapdi. Tatrpsi evannmo evagotto evavao evamhr
khapaisaved evamyupariyanto. So tato cuto idhpapanno ' ti. Iti skra sauddesa anekavih
ubbenivsa anussareyya "nti tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passeyya cavamne u
ppajjamne hne pate suvae dubbae sugate duggate yathkammpage satte pajneyya. Ime va
satt kyaduccaritena samanngat vacduccaritena samanngat manoduccaritena samanngat ariy
vdak micchdihik micchdihikammasamdn, te kyassa bhed parammara apya duggati
e v pana bhonto satt kyasucaritena samanngat vacsucaritena samanngat manosucaritena sa
nngat ariyna anupavdak sammdihik sammdihikammasamdn. Te kyassa bhed parammar
ti. Iti dibbena cakkhun visuddhena atikkantamnusakena satte passeyya cavamne uppajj
amne hne pate suvae dubbae sugate duggate yathkammpage satte pajneyya " nati tatra
sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.
So sace kakhati " savna khay ansava cetovimutti pavimutti diheva dhamme saya a
ajja vihareyya "nti tatra tatreva sakkhibhabbata pputi sati sati yatane.Ti.
[BJT Page 488] [\x 488/]
9. 1. 4. 5
Jhnanisasaya sutta
(Svatthinidna)
Pahamampaha1 bhikkhave jhna nissya savna khaya vadmi.
Dutiyampaha2 bhikkhave jhna nissya savna khaya vadmi.
Tatiyampaha bhikkhave jhna nissya savna khaya vadmi.
Catutthampaha bhikkhave jhna nissya savna khaya vadmi.
ksnacyatanampaha bhikkhave3 nissya savna khaya vadmi.
Vinacyatanampaha bhikkhave nissya savna khaya vadmi.
kicyatanampaha bhikkhave nissya savna khaya vadmi.
Nevasansayatanampaha bhikkhave nissya savna khaya vadmi.
Savedayitanirodhampaha bhikkhave nissya savna khaya vadmi.
"Pahamampaha bhikkhave jhna nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta, ki
a;
Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra
vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato [PTS Page 423] [\q 423/] a
nattato samanupassati. So tehi dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpet
v5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamath
aggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce
pputi teneva dhammargena tya dhammanandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkha
ttha parinibbyi anvattidhammo tasm lok.
1. Pahamampha machasa 3. Jhna s 1.
2. Dutiyampha machasa 4. Patihpeti sy.
5. Pahpetv sy.
[BJT Page 490] [\x 490/]
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake1 v mattikpuje v yogga karitv
amayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakk
a savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok. "Pahamampaha [PTS Page 424] [\q 424/] bhikkhave jhna nissya savna khaya
iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
"Dutiyampaha bhikkhave jhna nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta, kic
ta;
Idha bhikkhave bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva avi
vicr samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok.
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake 1 v mattikpuje v yogga karit
samayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibh
itakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4
So tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pa
asakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hi
savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dhammargena tya dhammanandi
anna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi anvattidhammo tasm lok. "Dutiyampaha b
have jhna nissya savna khaya vadm" ti iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
"Tatiyampaha bhikkhave jhna nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta, kic
ta;
Idha bhikkhave bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukha ca kye
na paisa vedeti yanta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna up
viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok.
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake 1 v mattikpuje v yogga karit
samayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno suk
ha ca kyena paisavedeti. Yanta ariycikkhanti upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya
pajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4
So tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pa
asakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hi
savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dhammargena tya dhammanandi
anna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi anvattidhammo tasm lok. "Tatiyampaha b
have jhna nissya savna khaya vadm" ti iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
"Catutthampaha bhikkhave jhna nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta, ki
utta;
Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pah dukkhassa ca pah pubbeva somanassadomanassna at
agam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok.
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake 1 v mattikpuje v yogga karit
samayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pah dukkhassa ca pah pubbeva somanassadomana
ssna atthagam adukkha asukha upekkhsati prisuddhi catuttha jhna upasampajja viharat
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4
So tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pa
asakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hi
savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dhammargena tya dhammanandi
anna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi anvattidhammo tasm lok. "Catutthampaha
kkhave jhna nissya savna khaya vadm" ti iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
" ksnacyatanampaha bhikkhave nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta,
Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam3 nnattasa
ti ksnacyatana upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok.
1. Tiapurisarpake machasa.
2. Padlit machasa,
3. Atthagam smu.
[BJT Page 492] [\x 492/]
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake 1 v mattikpuje v yogga karit
samayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nna
anto kso ti ksnacyatana upasampajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4
So tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pa
asakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hi
savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dhammargena tya dhammanandi
anna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi anvattidhammo tasm lok. "ksnacyata
have nissya savna khaya vadm" ti iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
"Viacyatanampaha bhikkhave nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta, k
Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ' ananta vianti ' viac
iharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok.
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake 1 v mattikpuje v yogga karit
samayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ' ananta vianti' vi
ajja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4
So tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pa
asakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hi
savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dhammargena tya dhammanandi
anna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi anvattidhammo tasm lok. "Viacyata
ssya savna khaya vadm" ti iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
"kicayatanampaha bhikkhave nissya savna khaya vadm" ti iti kho paneta vutta, ki
Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayatana
rati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4 so tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasa
Eta santa eta pata yadida sabbasakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virg
bbna" nti. So tattha hito savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dh
nandiy pacanna orambhgiyna saojanna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi an
sm lok.
Seyyathpi bhikkhave issso v isssantevs v tiapurisake 1 v mattikpuje v yogga karit
samayena durept ca hoti akkhaavedh ca mahato ca kyassa padet. 2
Evameva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicay
ja viharati.
So yadeva tattha hoti rpagata vedangata sagata sakhragata viagata te dhamme an
gato gaato sallato aghato bdhato parato palokato suato anattato samanupassati. So tehi
dhammehi citta paivpeti4
So tehi dhammehi citta paivpetv5 amatya dhtuy citta upasaharati. "Eta santa eta pa
asakhrasamatho sabbpadhipainissaggo tahakkhayo virgo nirodho nibbna" nti. So tattha hi
savna khaya pputi. No ce savna khaya pputi teneva dhammargena tya dhammanandi
anna parikkhay opaptiko hoti tattha parinibbyi anvattidhammo tasm lok. "kicayatan
ave nissya savna khaya vadm" ti iti ya ta vutta. Idameta paicca vutta.
Iti kho bhikkhave yvat sasampatti tvat apaivedho yni ca kho imni bhikkhave yata
ti ca savedayitanirodho ca jhyhete bhikkhave bhikkhhi sampattikusalehi sampattivuhn
i sampajjitv vuhahitv samakkhtabbnti1 vadmti.
1. Samm ajjhtabbnti machasa
[BJT Page 494] [\x 494/]
9. 1. 4. 6
nanda sutta
Eva me suta eka: samaya yasm nando kosambiya viharati ghositrme. Tatra kho yasm n
ntesi. vuso bhikkhavoti. vusoti kho te bhikkh yasmato nandassa paccassosu. yasm nando
davoca:
Acchariya vuso, abbhuta vuso; yvacida tena bhagavat jnat passat arahat samm sambu
o oksdhigamo anubuddho sattna visuddhiy sokapariddavna samatikkamya dukkhadomanassna
amya yassa adhigamya nibbnassa sacchikiriyya. Tadeva nma cakkhu bhavissati te rp ta
TS Page 427] [\q 427/] no paisavedissati. Tadeva nma sota bhavissati, te sadd, t
acyatana no paisavedissati. Tadeva nma ghna bhavissati, te gandh. Tacyatana, no pa
. S ca nma jivh bhavissati, te ras. Tacyatana no paisavedissati, so ca nma kyo bhav
e phohabb tacyatana no paisavedissatti.
Eva vutte yasm udy yasmanta nanda etadavoca: "saimeva nukho vuso nanda tadyatana
dhu asa" ti? Sameva kho vuso tadyatana no paisavediti. No asati.
Ki sa panvuso tadyatana no paisavedetti?
Idhvuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnattasana a
na upasampajja viharati. Eva sapi kho vuso tadyatana no paisavedeti.
[BJT Page 496] [\x 496/]
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma 'ananta vianti via
arati. Eva sapi kho vuso tadyatana no paisavedeti.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kic' ti kica
viharati. Eva sapi kho vuso tadyatana no paisavedetti.
Ekamidha vuso, samaya skete viharmi ajanavane migadye. Atha kho vuso, jailaghiy1 b
S Page 428] [\q 428/] yenha tenupasakami. Upasakamitv ma abhivdetv ekamanta ah
nta hit kho vuso, jailabhgiy bhikkhun ma etadavoca: "yya bhante nanda samdhi nac
ato na ca sasakhra niggayha vritavate"2 vimuttatt hito, hitatt santusito santusitatt n
paritassati. Aya bhante nanda samdhi kiphalo vutto bhagavatti?
Eva vutte aha3 vuso jailaghiya bhikkhuni etadavoca: yya bhagini samdhi na cbhinato
, na sasakhraniggayha vritavato, vimuttatt hito, hitatt santusito, santusitatt no pari
ssati. Aya bhagini samdhi aphalo vutto bhagavatti. Eva sapi kho vuso tadyatana no
9. 1. 4. 7
Lokyatika brhmaa sutta
(Svatthinidna)
Atha kho dve lokyatik brahma yena bhagav tenupasakamisu. Upasakamitv bhagavat saddhi
isu. Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdisu. Ekamanta nisinn kho te
cu:
Prao bho gotama kassapo sabba sabbadassv aparisesaadassana4 paijnti "carato ca m
assa ca jgarassa ca satata samita adassana paccupahitanti. So evamha: "aha anantena
nta5 loka jna passa viharm" ti.
1. Jailavsak, machasa
2. Yasakhraniggayihacritagato, machasa
3. Soha, machasa
4. Aparisesa adassana, machasa
5. Ananta machasa
[BJT Page 498] [\x 498/]
Ayampi1 [PTS Page 429] [\q 429/] bho gotama, nigaho ntaputto 2 sabba sabbadassv a
risesa adassana paijnti 'carato ca me tihito ca suttassa ca jgarassa ca satata sami
accupahitanti'. So evamha: "aha antavantena3 ena antavanta loka jna passa viharm
otama, ubhinna avdna ubhnna aamaa vipaccankavdna ko sacca ha ko musti?
Ala brhma, tihateta "imesa ubhinna avdna ubhinna aamaa vipaccankavdna
a, desessmi, 4 ta sutha, sdhuka manasi karotha, bhsissmti. Eva bhoti kho te brhma
cassosu. Bhagav etadavoca:
Seyyathpi brhma, cattro puris catuddis hit paramya gatiy ca javena ca samanngat5
padavtihrena. Te evarpena javena samanngat assu, seyyathpi nma brhma, dahadhammo6 d
o sikkhito katahattho katpsano lahukena asanena appakasirena tiriya tlacchya7 atipteyya
, evarpena ca padavtihrena. Seyyathpi nma puratthim samudd pacchimo samuddo. Atha purat
thimya disya hito puriso eva vadeyya: "aha gamanena lokassa anta ppuissm"ti. So aa
aptakhyitasyit aatreva8 uccrapassvakamm aatreva8 niddkilamathapaivinodan vassasa
jv vassasata gantv appatvva lokassa anta antar kla [PTS Page 430] [\q 430/] kare

Atha pacchimya disya hito puriso eva vadeyya: "aha gamanena lokassa anta ppuissm"ti.
eva asitaptakhyitasyit aatreva uccrapassvakamm aatreva8 niddkilamathapaivinodan
ssasatajv vassasata gantv appatvva lokassa anta antar kla kareyya.
Atha uttarya disya hito puriso eva vadeyya: "aha gamanena lokassa anta ppuissm"ti. S
a asitaptakhyitasyit aatreva uccrapassvakamm aatreva niddkilamathapaivinodan vas
satajv vassasata gantv appatvva lokassa anta antar kla kareyya.
Atha dakkhiya disya hito puriso eva vadeyya: "aha gamanena lokassa anta ppuissm"ti.
a asitaptakhyitasyit aatreva uccrapassvakamm aatreva niddkilamathapaivinodan vas
satajv vassasata gantv appatvva lokassa anta antar kla kareyya.
Ta kissa hetu: nha brhma, evarpya sandhvanikya lokassa anta teyya daheyya pat
brhma, appatvva lokassa anta dukkhassantakiriya vadmti.
1. Ayampi hi sy,
2. Naputto, machasa
3. Anantena machasa
4. Desissmi smu.
5. Paramena javena ca samanngato machasa
6. Dahadhamm machasa
7. Tlacchti s. Sy [PTS]
8. Aatra machasa
[BJT Page 500] [\x 500/]
Pacime brhma, kmagu ariyassa vinaye lokoti vuccati, katame paca?
Cakkhu vieyy rp ih kant manp piyarp kmpasahit rajany, sota vieyy sadd i
ndh ih kant manp piyarp kmpasahit rajany, jivh vieyy ras ih kant manp
iyarp kmpasahit rajany,
Ime kho brhma, pacakmagu ariyassa vinaye lokoti vuccati.
Idha bhikkhave vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati.
Aya vuccati brhma, bhikkhu lokassa anta gamma lokassa ante viharati. Tamae evamhasu
i lokapariypanno, anissao lokamh" ti. Ahampi brhma, eva vadmi: "ayampi lokapariypanno
ampi anissao lokamh" ti.
Puna ca para [PTS Page 431] [\q 431/] brhma, bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhat
mpasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampa
Ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno, sukhaca kyena paisavedeti, ya t
kkhanti upekkhako satim sukhavihrti, tatiya jhna upasampajja viharati. Sukhassa ca pahn
dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatipris
atuttha jhna upasampajja viharati. Ida vuccati brhma, bhvanbala. Imni kho bhikkhave
i.
Puna ca para brhma, bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam n
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Aya vuccati brhma, bhikkhu lokassa anta gamma
nte viharati, tamae evamhasu: "ayampi lokapariypanno, ayampi anissao lokamh" ti. Ahamp
brhma eva vadmi: "ayampi lokapariypanno, ayampi anissao lokamh" ti.
Puna ca para brhma, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma 'ananta vianti vi
arati. Eva sapi kho vuso tadyatana no paisavedeti.
Puna ca para brhmaa, bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kic' ti kica
viharati. Eva sapi kho vuso tadyatana no paisavedetti.
Puna ca para brhmaa, bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana
. Aya vuccati brhma, bhikkhu lokassa anta gamma lokassa ante viharati. Tamae evamhas
[BJT Page 502] [\x 502/]
"Ayampi lokapariypanto ayampi anissao lokamh" ti. Ahampi brhma, eva vadmi: "ayampi lok
ariypanno, ayampi anissao lokamh" ti.
Puna ca para brhma, bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitaniro
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Aya vuccati brhma, bhikkhu lokassa [P
[\q 432/] anta gamma lokassa ante viharati. Tio loke visattikanti.
. 1
9. 1. 4. 8
Devsurasagma sutta
(Svatthinidna)
Bhtapubba bhikkhave, devsurasagmo sampabbuho ahosi. Tasmi kho pana bhikkhave, sagme
nisu dev parjiyisu. 1 Parjit ca bhikkhave dev apayasveva2 uttarena mukh3 abhiyasu4 a
ha kho bhikkhave, devna etadahosi: 'abhiyanteva kho asur yannna maya dutiyampi asureh
i5 sagmeyym' ti. Dutiyampi kho bhikkhave, dev asurehi sagmesu dutiyampi kho bhikkhave,
surva jinisu dev parjiyisu1 parjit ca bhikkhave dev bht apayasveva uttarenamukh ab
Atha kho bhikkhave devna etadahosi: "abhiyanteva kho asur, yannna maya tatiyampi asur
ehi sagmeyymti". Tatiyampi kho bhikkhave, dev asurehi sagmesu. Tatiyampi kho bhikkhave
asurva jinisu dev parjiyisu. Parjit ca bhikkhave, dev bht devapura yeva pavisisu.
Devapuragatnaca pana bhikkhave, devna etadahosi: "bhruttna gatena kho dni maha etarah
TS Page 433] [\q 433/] attan viharma. Akaray asureh" ti. Asurnampi bhikkhave, etad
ahosi: "bhruttnagatena kho dni dev etarahi attan viharanti. Akaray ambheh" ti.
1. Parjayisu machasa
2. Apayisuyeva machasa
3. Uttarenbhimukh machasa
4. Abhiniyisu machasa
5. Asure si;
[BJT Page 504] [\x 504/]
Bhtapubba bhikkhave, devsurasagmo sampabbuho ahosi. Tasmi kho pana bhikkhave, sagme
. Asur parjiyisu1 parjit ca bhikkhave asur apayasveva dakkhiena mukh, abhiyasu dev.
ho bhikkhave, asurna etadahosi: abhiyanteva kho dev yannna maya dutiyampi devehi sagmey
ymti. Dutiyampi kho bhikkhave, asur devehi sagmesu. Dutiyampi kho bhikkhave, devo ca j
inisu. Asur parjisu. Parjit ca bhikkhave, asur apayasve va dakkhiena mukh. Abhiyasu
a kho bhikkhave asurna etadahosi: "abhiyanteva kho dev, yannna maya tatiyampi devehi
sagmeyymti. Tatiyampi kho bhikkhave, asur devehi sagmesu, tatiyampi kho bhikkhave, dev
jinisu asur parjiyisu. Parjit va bhikkhave, asur bht asurapuraeva pavisisu. Asura
pana bhikkhave, asurna etadahosi: abhruttnagatena kho dni maya etarahi attan viharma.
karay deveh" ti. Devnampi bhikkhave, etadahosi: "bhruttna gatena kho dni asur etarahi
an viharanti, akaray amheh" ti.
Evameva kho bhikkhave, yasmi samaye bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dham
mehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Tasmi bh
samaye bhikkhussa eva hoti: "bhruttnagatena kho dnha etarahi attan [PTS Page 434] [\q
434/] viharmi, akarayo mrass" ti.
Mrassapi bhikkhave, ppimato eva hoti: "bhruttnagatena kho dni bhikkhu etarahi attan vih
arati. Akarayo mayhanti".
Yasmi bhikkhave samaye bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodib
itakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Ptiy ca virg u
harati sato ca sampajno, sukhaca kyena paisavedeti, ya ta ariy cikkhanti upekkhako sa
ukhavihrti, tatiya jhna upasampajja viharati. Sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubb
somanassadomanassna atthagam adukkha asukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upas
harati. Tasmi bhikkhave, samaye bhikkhussa eva hoti: "bhruttnagatena kho dnha etarahi a
ttan viharmi, akaraye mrass" ti. Mrasspi bhikkhave, ppimato eva hoti: "bhruttnagat
bhikkhu etarahi attan viharati, akarayo mayhanti"
1. Parjayisumachasa
[BJT Page 506] [\x 506/]
Yasmi bhikkhave samaye bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam n
anto ksoti ksnacyatana upasampajja viharati. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu antamaks
ada vadhitv mracakkhu adassana gato ppimato.
Yasmi bhikkhave, samaye bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma 'ananta vianti vi
jja viharati. Aya vuccati bhikkhave bhikkhu antamaksi mra apada vadhitv mracakkhu adas
na gato ppimato.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kic' ti kic
pajja viharati. Aya vuccati bhikkhave bhikkhu antamaksi mra apada vadhitv mracakkhu ad
sana gato ppimato.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana
arati. Aya vuccati bhikkhave bhikkhu antamaksi mra apada vadhitv mracakkhu adassana g
ppimato.
Puna ca para bhikkhave, bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanir
pajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Aya vuccati bhikkhave, bhikkhu an
mra apada vadhitv mracakkhu adassana gato ppimato, tia loke visattikanti.
9. 1. 4. 9
raakangopama sutta
(Svatthinidna)
Yasmi [PTS Page 435] [\q 435/] bhikkhave samaye raakassa ngassa gocarapasutassa
hatthpi hatthiniyopi hatthikalabhpi hatthicchpi purato gantv tiaggni chindanti, tena b
hikkhave, raako ngo ayati haryati jigucchati. Yasmi bhikkhave, samaye raakassa ng
asutassa hatthpi hatthiniyopi hatthikalabhpi hatthicchppi obhaggobhagga skhbhaga khd
Tena bhikkhave, raako ngo ayati haryati jigucchati.
Yasmi bhikkhave, samaye raakassa ngassa ogha otiassa hatthpi hatthiniyopi hatthikala
tthicchppi purato purato ganatv soya udaka lolenti. Tena bhikkhave, raako ngo a
cchati.
Yasmi bhikkhave, samaye raakassa ngassa ogha otiassa hatthniyo kya upanighasantiy
tena bhikkhave, raako ngo ayati haryati jigucchati.
[BJT Page 508] [\x 508/]
Tasmi bhikkhave, samaye raakassa ngassa eva hoti: "aha kho etarahi kio viharmi, hat
tthinhi hatthikalabhehi hatthicchpehi. Chinnaggni ceva tini khdmi. Obhaggobhaggaca me
haga khdanti. vilniceva pnyni pivmi ogha me otiassa hatthiniyo kya upanighasan
nnha eko gaasm vpakaho vihareyyanti. "
So aparena samayena eko gaasm vpakaho viharati acchinnaggniceva tini khdati. Obhaggob
acassa skhbhaga [PTS Page 436] [\q 436/] na khdanti. Anvilni ca pniyni pivati.
a otiassa na hatthiniyo kya upanighasantiyo gacchanti. Tasmi bhikkhave, samaye raakas
assa eva hoti:
"Aha kho pubbe kio vihsi hatthihi hatthinhi hatthikalabhehi hatthicchpehi, chinnaggni
a tini khdi, obhaggobhaggaca me skhbhaga khdisu. vilni ca pnyni pyi, ogha
nighasantiyo agamasu. Soha etarahi eko gaasm vpakaho viharmi, acchinnaggni ceva ti
haggobhaggaca me skhbhaga na khdanti anvilni ca pnyni pivmi, oghaca otiassa na
ighasantiyo gacchanti. " So soya skhbhaga bhajitv skhbhagena kya parimadditv a
'
Evameva kho bhikkhave, yasmi samaye bhikkhu kio viharati bhikkhhi bhikkhunhi upsakehi u
psikhi ra rjamahmattehi titthiyehi titthiyasvakehi, tasmi samaye bhikkhussa eva hoti
ho etarahi kio viharmi, bhikkhh bhikkhunhi upsakehi upsikhi ra rjamahmattehi ti
asvakehi. Yannnha eko gaasm vpakaho vihareyyanti. So vivitta sensana bhajati: ara
Page 437] [\q 437/] pabbata kandara giriguha susna vanapattha abbhoksa pallapu
araagato v rukkhamlagato v sugragato v nisdati pallaka bhujitv uju kya paid
1. Parimaditv attamano soa saharati machasa.
[BJT Page 510] [\x 51/]
So abhijjha loke pahya vigatbhijjhena cetas viharati abhijjhya citta parisodheti, bypd
padosa pahya abypanna citto viharati sabbapabhtahitnukamp, bypda pados citta paris
a middha pahya vigatathnamiddho viharati lokasai sato sampajno, thnamiddh citta pari
i, uddhaccakukkucca pahya anuddhato viharati ajjhatta vpasantacitto. Uddhaccakukkucc
citta parisodheti, vicikiccha pahya tiavicikiccho viharati akathakath kusalesu dhammesu
, vicikicchya citta parisodheti.
So ime paca nvarae pahya cetaso upakkilese paya dubbalkarae vivicceva kmehi vivicca
ehi dhammehi savitakka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharati.
So attamano kau sahanti. 1 Vitakkavicrna vpasam dutiya jhna upasampajja viharati.
o kau sahanti so attamano kau sahanti. Pe tatiya jhna upasampajja viharati. So atta
anti. Pecatuttha jhna upasampajja viharati. So attamano kau sahanti.
Sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnattasana amanasikr ananto
harati, so attamano kau sahanti.
Sabbaso ksnacyatana samatikkama ananta vinanti, vinacyatana upasampajja vihara
ahanti. Sabbaso vinacyatana samatikkamma natthi kicti kicayatana upasampajja vi
icayatana samatikkamma nevasansayatana upasampajja viharati, so attamano kau s
Sabbaso nevasansayatana [PTS Page 438] [\q 438/] samatikkamma savedayitanirodh
ajja viharati, paya cassa disv sav parikkh honti. So attamano kau sahantti
1. Soa saharati machasa kau sahanti sy.
9. 1. 4. 10
Tapussagahapati sutta
Eva me suta: eka samaya bhagav malatesu1 viharati uruvelakappa nma malatna2 nigamo. A
kho bhagav pubbanha samaya nivsetv pattacvaramdya uruvelakappa piya pvisi. Uruvela
ritv paccbhatta piaptapaikkanto yasmanta nanda mantesi. 'Idheva tva tva nanda h
hoghmi divvihry' ti. Eva bhanteti kho yasm nando bhagavato paccassosi. Atha kho bhag
na ajjhogahetv aatarasmi rukkhamle divvihra nisdi.
Atha kho tapusso gahapati yenyasm nando tenupasakami. Upasakamitv yasmanta nanda abh
kamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho tapusso gahapati yasmanta nanda etadavoca:
Maya bhante nanda, gih kmabhog kmrm kmarat kmasammudit. Tesa no bhante, ambhka
tna kmasammuditna papto viya byati yadida nekkhamma. Suta meta bhante, imasmi dham
aharna daharna bhikkhna nekkhamme citta pakkhandati pasdati santihati vimuccati. Eta
ti passata, nayida bhante imasmi dhammavinaye bhikkhna bahun janena visabhgo yadadi ne
hammanti.
Atthi [PTS Page 439] [\q 439/] kho eta gahapati, kathpbhata bhagavanta dassanya, y
a gahapati, yena bhagav tenupasakamissma, upasakamitv bhagavato etamattha rocessma. Ya
no bhagav bykarissat tath na dhressmti, eva bhanteti kho tapusso gahapati yasmato n
paccassosi. Atha kho yasm nando tapussena gahapatin saddhi yena bhagav tenupasakami. Up
asakamitv bhagavanta abhivdetv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm nando bhag
adavoca:
1. Mallosu machasa, mallakesu sy.
2. Malalna machasa, mallakna sy.
[BJT Page 514] [\x 514/]
Aya bhante tapusso gahapati evamha: maya bhante nanda gih kmabhog kmrm kmrat km
bhante, ambhka gihna kmabhogna kmrmna kmaratna kmasammuditna papto viya kh
meta bhante, imasmi dhammavinaye daharna daharna bhikkhna nekkhamme citta pakkhandati
ati santihati vimuccati eta santanti passata1 tayida bhante, imasmi dhammavinaye bhikk
hna bahun janena visabhgo yadida nekkhammanti.
Evameta nanda, evameta nanda, mayhampi kho nanda, pubbeva sambodh anabhisambuddhassa b
odhisattasseva sato etadahosi: 'sdhu nekkhamma, sdhu paviveko'ti. Tassa mayha nanda n
ekkhamme citta na pakkhandati nappasdati na santihati na vimuccati, eta santanti pass
ato. Tassa mayha nanda, etadahosi: ko nukho hetu, ko paccayo yena me nekkhamme cit
ta na pakkhandati nappasdati na santihati na vimuccati, eta santanti passato. Tassa m
ayha nanda, etadahosi: kmesu kho me dnavo adiho, so ca me abahulkato, nekkhamme nisa
dhigato, so ca me ansevito. [PTS Page 440] [\q 440/] tasm nekkhamme citta na p
akkhandati nappasdati na santihati na vimuccati eta santanti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'sace kho aha kmesu dnava disv ta bahulkareyya, nekkh
a adhigamma tamseveyya, hna kho paneta vijjati ya me nekkhamme citta pakkhandeyya pas
santiheyya vimucceyya eta santanti passato.
So kho aha nanda, aparena samayena kmesu dnava disv ta bahulamaksi, nekkhamme nisa
a tamsevi, tassa mayha nanda, nekkhamme citta pakkhandati pasdati santihati vimuccati,
eta santanti' passato.
So kho aha nanda, aparena samayena vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savit
akka savicra vivekaja ptisukha pahama jhna upasampajja viharmi. Tassa mayha nanda
viharato kmasahagat sa manasikr samudcaranti. Svssa me hoti bdho. Seyyathpi nand
ukkha uppajjeyya yvadeva bdhya, evamevassa me kmasahagat samanasikr samudcaranti,
i bdho.
1. Passato smu, machasa
[BJT Page 516] [\x 516/]
Tassa mayha nanda, etadahosi: "yannnha vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana c
hva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja vihareyyanti" tassa
avitakke citta na pakkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccat "eta santanti" p
assato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: "ko nu kho hetu, ko paccayo yena me avitakke citta na
pakkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccati "eta santanti" passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: "vitakkesu kho me dnavo adiho, so ca me abahulkato, avita
kke nisaso anadhigato, so ca [PTS Page 441] [\q 441/] me ansevito. Tasm me avit
akke citta na pakkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccati. "Eta santanti" pas
sato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: "sace kho aha vitakkesu dnava disv ta bahulkareyya avi
isasa adhigamma tamseveyya, hna kho paneta vijjati ya me avitakke citta pakkhandeyya
yya, santiheyya, vimucceyya 'eta santanti' passato.
So kho aha nanda, aparena samayena vitakkesu dnava disv ta bahulamaksi. Avitakke nis
gamma tamsevi. Tassa mayha nanda, avitakke citta pakkhandati, pasdati, santihati, vimu
ati 'eta santanti' passato.
2. So kho aha nanda, aparena samayena vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetas
ibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharmi, tassa ma
n vihrena viharato vitakkasahagat samanasikr samudcaranti. Svssa me hoti bdho seyy
sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya. Evamevassa me vitakkasahagat samanasikr s
t, svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda, etadahosi: "yannnha ptiy ca virg upekkhako ca vihareyya sato ca s
, sukha ca kyena paisavedeyya. Yanta ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihr 'ti t
hna upasampajja vihareyyanti. Tassa mayha nanda, nipptike citta na pakkhandati, nappasd
ati, na santihati, na vimuccati "eta santanti" passato. Tassa mayha nanda, etadahosi,
"ko nu kho hetu ko paccayo, yena me nipptike citta na pakkhandati, nappasdati, na
santihati, [PTS Page 442] [\q 442/] na vimuccati "eta santanti" passato.
[BJT Page 518] [\x 518/]
Tassa mayha nanda, etadahosi: ptiy kho me dnavo adiho, yo ca me abahulkato. Nipptike
anadhigato so ca me ansevito. Tasm me nipptike citta na pakkhandati nappasdati na san
tihati na vimuccati "eta santi" nti passato.
Tassa mayha nanda etadahosi: "sace kho aha ptiy dnava disv ta bahulkareyya, nippt
gamma tamseveyya hna kho paneta vijjati, ya me nipptike citta pakkhandeyya pasdeyya,
yya vimucceyya "eta santanti" passato.
So kho aha nanda, aparena samayena ptiy dnava disv ta bahulamaksi. Nipptike nisa
msevi, tassa mayha nanda, nipptike citta pakkhandati pasdati santihati vimuccati eta
nti passato.
3. So kho aha nanda, ptiy ca virg upekkhako ca viharmi sato ca sampajno sukhaca kyen
edemi, yanata ariy cikkhanti upekkhako satim sukhavihr 'ti ta tatiya jhna upasampajj
rmi. Tassa mayha nanda, imin vihrena viharato ptisahagat samanasikr samudcaranti
bdho. Seyyathpi nanda, sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya. Evamevassa me ptisa
amanasikr samudcaranti, svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'yannnha sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva som
sadomanassna atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja
anti. Tassa mayha nanda, adukkhamasukhe citta na pakkhandati. Nappasdati, na santihati
, na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda etadahosi: 'ko nu kho hetu, ko paccayo yena me adukkhamasukhe ci
tta na pakkhandati, nappasdati na santihati na vimuccati' 'eta santa' nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'upekkhsukhe kho me dnavo adiho, so ca me abahulkato. Ad
khamasukhe ca nisaso anadhigato, so ca me ansevito. Tasm me adukkhamasukhe citta na p
akkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccati "eta santa" nti passato.
[BJT Page 520] [\x 520/]
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'sace kho aha upekkhsukhe dnava disv ta [PTS Page 443]
443/] bahulkareyya, adukkhamasukhe nisasa adhigamma tamseveyya, hna kho paneta
, ya me adukkhamasukhe citta pakkhandeyya pasdeyya santiheyya vimucceyya 'eta santanti
' passato.
So kho aha nanda, aparena samayena upekkhsukhe dnava disv ta bahulamaksi, adukkhamas
sasa adhigamma tamsevi, tassa mayha nanda adukkhamasukhe citta pakkhandati pasdati san
ti vimuccati 'eta santa'nti passato.
4. So kho aha nanda aparena samayena sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somana
ssadomanassna atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja
Tassa mayha nanda imin vihrena viharato upekkhsahagat samanasikr samudcaranti. Sv
bdho. Seyyathpi nanda sukhino dukkha upapajjeyya yvadeva bdhya, evamevassa me upekkh
at samanasikr samudcaranti, svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'yannnha sabbaso rpasana samatikkam paighasana a
ikr ananto ksoti, ksnacyatana upasampajja vihareyya'nti, tassa mayha nanda. ksn
akkhandati nappasdati na santihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'ko nu kho hetu, ko paccayo yena me ksnacyatane citta na
akkhandati nappasdati na santihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'rpesu kho me dnavo adiho, so ca me abahulkato. ksna
o anadhigato. So ca me ansevito. Tasm me ksnacyatane citta na pakkhandati nappasdati
antihati na vimuccati 'eta santa'nti [PTS Page 444] [\q 444/] passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'sace kho aha rpesu dnava disv ta bahulkareyya, ks
higamma tamseveyya, hna kho paneta vijjati ya me ksnacyatane citta pakkhandeyya p
yya vimucceyya 'eta santa'nti passato.
[BJT Page 522] [\x 522/]
So kho nanda, aparena samayena rpesu dnava disv ta bahulamaksi, ksnacyatane nis
vi, tassa mayha nanda, ksnacyatane citta pakkhandati pasdati santihati vimuccati '
ti passato.
So kho nanda, sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnattasana ama
pasampajja viharmi. Tassa mayha nanda, imin vihrena viharato rpasahagat samanasikr
ti. Svssa me hoti bdho. Seyyathpi nanda, sukhino dukkha uppajjeyya, yvadeva bdhya. E
ssa me rpasahagat samanasikr samudcaranti. Svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda, etadahosi: yannnha sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vi
ajja vihareyyanti. ' Tassa mayha nanda viacyatane citta na pakkhandati nappasdati na
ti na vimuccati eta santanti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'ko nu kho hetu, ko paccayo, yena me viacyatane citta n
kkhandati nappasdati na santihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: ksnacyatane kho me dnavo adiho, so ca me abahulkato.
saso anadhigato. So ca me ansevito. Tasm me viacyatane citta na pakkhandati nappasd
antihati na vimuccati' 'eta santa'nti passato.
Sace kho aha ksnacyatane dnava disv ta bahulkareyya, [PTS Page 445] [\q 445/]
dhigamma tamseveyya, hna kho paneta vijjati ya me viacyatane citta pakkhandeyya
ya vimucceyya 'eta santa'nti passato.
So kho aha nanda, aparena samayena ksnacyatane dnava disv ta bahulamaksi, vi
amsevi. Tassa mayha nanda, viacyatane citta pakkhandati pasdati santihati vimucc
nti passato.
[BJT Page 524] [\x 524/]
6. So kho aha nanda, sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti viacyat
assa mayha nanda, imin vihrena viharato ksnacyatanasahagat samanasikr samudcar
bdho. Seyyathpi nanda, sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya. Evamevassa me ksn
gat samanasikr samudcaranti. Svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda etadahosi: 'yannnha sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kic
pajja vihareyya'nti. Tassa mayha nanda, kicayatane citta na pakkhandati nappasdati na
tihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: ko nu kho hetu, ko paccayo, yena me kicayatane citta na
kkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccati 'eta santa'nti passato. Tassa mayh
a nanda etadahosi: "viacyatane ca nisaso anadhigato, so ca me ansevito. Tasm me k
a pakkhandati, nappasdati, na santihati, na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda etadahosi: 'sace kho aha viacyatane dnava disv ta bahulkareyy
gamma tamseveyya, hna kho paneta vijjati ya me kicayatane [PTS Page 446] [\q 446/]
a pakkhandeyya pasdeyya santiheyya vimucceyya "eta santa" nti passato.
So kho aha nanda, aparena samayena viacyatane dnava disv ta bahulamaksi kica
evi, tassa mayha nanda kicayatane citta pakkhandati pasdati santihati vimuccati 'e
i passato.
7. So kho aha nanda sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayatana u
assa mayha nanda, imin vihrena viharato viacyatanasahagat samanasikr samudcar
o.
[BJT Page 526] [\x 526/]
Seyyathpi nanda sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya, evamevassa me viacyatana
kr samudcaranti. Svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'yannnha sabbaso kicayatana samatikkamma nevasans
vihareyya'nti. Tassa mayha nanda, nevasansayatane citta na pakkhandati, nappasdati,
ihati, na vimuccati, 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'ko nukho hetu, ko paccayo, yena me nevasansayatane cit
pakkhandati nappasdati na santihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: kicayatane kho me dnavo adiho, so ca me abahulkato,
saso anadhigato, so ca me ansevito. Tasm me nevasansayatane citta na pakkhandati na
na santihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'sace kho aha kicayatane dnava disv ta bahulkareyy
a adhigamma tamseveyya, hna kho paneta vijjati ya me nevasansayatane citta pak
, santiheyya, vimucceyya, 'eta santa'nti passato.
So [PTS Page 447] [\q 447/] kho ha nanda, aparena samayena kicayatane dnava di
lamaksi. Nevasansayatane nisasa adhigamma tamsevi, tassa mayha nanda nevasa
asdati santihati vimuccati 'eta santa'nti passato.
[BJT Page 528] [\x 528/]
8. So kho aha nanda, sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upasampaj
ayha nanda, imin vihrena viharato kicayatana sahagat samanasikr samudcaranti'
eyyathpi nanda, sukhino dukkha uppajjeyya yvadeva bdhya. Evamevassa me kicayatanas
ikr samudcaranti. Svssa me hoti bdho.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'yannnha nevasansayatana samatikkamma sa vedayit
a vihareyyanti' tassa mayha nanda, savedayitanirodhe citta na pakkhandati, nappasdati n
a santihati, na vimuccati, 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'ko nukho hetu, ko paccayo, yena me savedayitanirodhe c
itta na pakkhandati nappasdati na santihati na vimuccati 'eta santa'nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'nevasansayatane kho me dnavo adiho, so ca me abahu
nirodhe nisaso anadhigato. So ca me ansevito. Tasm me savedayitanirodhe citta na pakkh
dati nappasdati na santihati na vimuccati 'eta santi' nti passato.
Tassa mayha nanda, etadahosi: 'sace kho aha nevasansayatane dnava disv ta bahul
odhe nisasa adhigamma tamseveyya hna kho paneta vijjati ya me savedayitanirodhe c
eyya, pasdeyya, santiheyya, vimucceyya 'eta santa'nti passato.
So kho aha nanda, aparena samayena nevasansayatane dnava disv ta bahulamaksi,
448/] savedayitanirodhe nisasa adhigamma tamsevi. Tassa mayha nanda, saveda
citta pakkhandati pasdati santihati vimuccati 'eta santa'nti passato.
[BJT Page 530] [\x 530/]
9. So kho aha nanda sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha upasa
paya ca me disv sav parikkhaya agamasu.
Yvakvacha nanda im nava anupubbavihrasampattiyo na eva anulomapailoma sampajjimpi
va tvha nanda sadevake loke samrake sabrahmake sassamaabrhmaiy pajya sadevamanussya
a sammsambodhi abhisambuddhoti paccasi.
Yato ca kho aha nanda, im nava anupubbavihrasampattiyo eva anulomapailoma sampajjimpi
impi, athha nanda, sadevake loke samrake sabrahmake sassamaabrhmaiy pajya sadevamanus
nuttara sammsambodhi abhisambuddhoti paccasi. aca pana me dassana udapdi, akupp
. Ayamantim jti, natthidni punabbhavoti.
Mahvaggo catuttho.
Tassuddna:
Dve vihr ca nibbna gvijhnena pacama,
nando brhmao devo ngena tapussena cti.
[BJT Page 532] [\x 532/]
5. Smaavaggo
9. 1. 5. 1
Sambdha sutta
Eva [PTS Page 449] [\q 449/] me suta: eka samaya yasm nando kosambiya viharati gh
itrme. Atha kho yasm udy yenyasm nando tenupasakami. Upasakamitv yasmat nandena
Sammodanya katha srya vtisretv ekamanta nisdi. Ekamanta nisinno kho yasm udy
vuttamida vuso, paclacaena devaputtena:
1. "Sambdhe vata1 oksa avindi2 bhuri medhaso
Yo jhnamabudh3. Buddho patilnanisabho mun" ti.
Katamo nu kho vuso sambdho katamo sambdhe oksdhigamo vutto bhagavatti:
Pacime vuso kmagu sambdho vutto bhagavat. Katame paca: cakkhuvieyy rp ih kant
Sotavieyy sadd ih kant manp piyarp kmpasahit rajany. Ghnavieyy gandh i
ih kant manp piyarp kmpasahit rajany. Kyavieyy phohabb ih kant manp
ho vutto bhagavat.
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Ettvat pi kho vuso sambdhe oksdhigamo v
vat. Pariyyena tattha'patthi sambdho, kica tattha sambdho:1 yadeva [PTS Page 450] [\q
450/] tattha vitakkavicr aniruddh honti ayamettha sambdho.
1. Sambdhegata machasa
2. Avidav machasa
3. Jhnamabujjhi machasa
[BJT Page 534] [\x 534/]
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Ettvat pi kho vuso samb
o vutto bhagavat pariyyena. Tattha patthi sambdho. Kica tattha sambdho: yadeva tattha
: pti aniruddh hoti, ayamettha sambdho.
Puna ca para vuso ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca kyena
edeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasampajja
ti. Ettvat pi kho vuso sambodhe oksdhigamo vutto bhagavat pariyyena. Tattha'patthi samb
ho, kica tattha sambdho: yadeva tattha upekkhsukha1 aniruddha hoti, ayamettha sambdho.

Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Et
kho vuso, sambdhe oksdhigamo vutto bhagavat. Tattha'patthi sambdho. Kica tattha sambdh
yadeva tattha rpasa aniruddh hoti, ayamettha sambdho.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Ettvat pi kho vuso sambdhe oksdhigamo vutto b
iyyena, tattha'patthi sambdho. Kica: tattha sambdho yadeva tattha ksnacyatanasa an
. Ayamettha sambdho.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
[\q 451/] upasampajja viharati. Ettvat pi kho vuso sambodhe oksdhigamo vutto bha
gavat pariyyena, tattha'patthi sambdho. Kica tattha sambdho yadeva tattha viacyatan
h hoti. Ayamettha sambdho.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Ettvatpi kho vuso sambdhe oksdhigamo vutto bhagavat pariyyena, tattha'patthi sa
ho. Kica tattha sambdho: yadeva tattha kicayatanasa aniruddh hoti, ayamettha sambd
1. Upekhsukha smu.
[BJT Page 536] [\x 536/]
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Ettvat pi kho vuso sambdhe oksdhigamo vutto bhagavat pariyyena, tattha patthi sambdho
a tattha sambdho: yadeva tattha nevasansayatanasa aniruddh hoti, ayamettha sambdh
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso sambdhe oksdhigam
nippariyyenti.
9. 1. 5. 2
Kyasakkhi sutta
(Kosambinidna)
"Kyasakkhi kyasakkh" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso kyasakkhi vutto bhagavatti.
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
Viharati. Ettvatpi kho vuso kyasakkhi vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para [PTS Page 452] [\q 452/] vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta
mpasdana cetaso ekodibhva avitakka avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampa
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati. Ettvat pi kho vuso k
to bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca
ena paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna
a viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati. Ettvatpi k
asakkhi vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv1 viharati. Ettvatpi kho vuso kyasakkhi vut
vat pariyyena.
1. Phusitv machasa, sy.
[BJT Page 538] [\x 538/]
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkamma paighasana atthagam nnat
to kso' ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na
iharati, ettvatpi kho vuso kyasakkhi vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, ettvatpi kho v
hi vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, ettvatpi kho v
hi vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati. Ettvatpi kho vuso ky
o bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Yath yath ca tadyatana tath tath na
arati, ettvatpi kho vuso kyasakkhi vutto bhagavat nippariyyenti.
9. 1. 5. 3
Pavimutta sutta
(Kosambinidna)
"Pavimutto pavimutto" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso pavimutto vutto bhagav
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso
agavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Paya ca na pajnti. E
utto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca kyena
edeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasampajja
ti. Paya ca na pajnti. Ettvat pi kho vuso pavimutto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
ajnti. Ettvat pi kho vuso, pavimutto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso pa
pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya ca na pajnti. Ettvat pi kho vuso pavimutto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso pavimutto vutto bhagavat pariyyena,
[BJT Page 540] [\x 540/]
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso pavimutto vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para [PTS Page 453] [\q 453/] vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana sama
ma savedayitanirodha upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Yat
tana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na pajnti, ettvatpi kho vuso
gavat nippariyyenti.
9. 1. 5. 4
Ubhatobhgavimutta sutta
(Kosambinidna)
"Ubhatobhgavimutto ubhatobhgavimutto" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso ubhatobhgavi
mutto vutto bhagavatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
iharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso ubhatobhgavimutto vutto bhagavat pari
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana
ena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvat pi kho vuso ubhatobhgavimutto vutt
at pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca
ena paisavedeti. Yanta ariy vikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna
a viharati. Yath yath ca tadyatana tath na kyena phassitv viharati, paya ca na paj
kho vuso ubhatobhgavimutto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvat pi
bhgavimutto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena p
i. Ettvat pi kho vuso ubhatobhgavimutto vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso ubhatobhgavimutto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso ubhatobhgavimutto vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti.
ubhatobhgavimutto vutto bhagavat pariyyena,
[BJT Page 542] [\x 542/]
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Yath yath ca tadyatana tath tath na
arati. Paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso ubhatobhgavimutto vutto bhagavat nippar
9. 1. 5. 5
Sandihikadhamma sutta
(Kosambinidna)
"Sandihiko dhammo sandihiko dhammo" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso sandihiko d
vutto bhagavatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
iharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso sandihiko dhammo vutto bhagavat pari
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana
ena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso sandihiko dhammo vutto
ariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca
ena paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna
a viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca n
atpi kho vuso sandihiko dhammo vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi
dhammo vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena p
i. Ettvatpi kho vuso sandihiko dhammo vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso sandihiko dhammo vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso sandihiko dhammo vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti.
sandihiko dhammo vutto bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso sandihiko dhammo v
ippariyyenti.
9. 1. 5. 6
Sandihikanibbna sutta
(Kosambinidna)
"Sandihika nibbna sandihika nibbna" nti. vuso vuccati, kittvat nu kho vuso sandi
hagavatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
iharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso sandihika nibbna vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana
ena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso sandihika nibbna vu
ena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca
ena paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna
a viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca n
atpi kho vuso sandihika nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi
nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena p
i. Ettvatpi pi kho vuso sandihika nibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso sandihika nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso sandihika nibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti.
sandihika nibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso sandihika nibbna
riyyenti.
[BJT Page 544] [\x 544/]
9. 1. 5. 7
Nibbna sutta
(Kosambinidna)
" Nibbna [PTS Page 454] [\q 454/] nibbna" nti. vuso vuccati, kittvat nu kho vuso n
ibbna' vutta bhagavatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
iharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana
ena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso nibbna vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na
tpi kho vuso nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi
tta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena p
i. Ettvatpi kho vuso nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso nibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti.
nibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso nibbna vutta bhag

9. 1. 5. 8
Parinibbna sutta
(Kosambinidna)
" Parinibbna parinibbna" nti. vuso vuccati, kittvat nu kho vuso parinibbna nti vutta
vatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
iharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso parinibbna vutta bhagavat pariyyen
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana
ena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso parinibbna vutta bhag
.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na
tpi kho vuso parinibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvat pi
bbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena p
i. Ettvat pi kho vuso parinibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso parinibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso parinibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti.
parinibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso parinibbna vutta
enti.
9. 1. 5. 9
Tadaganibbna sutta
(Kosambinidna)
" Tadaganibbna tadaganibbna" nti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso tadaganibbna vu
tti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na k
iharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso tadaganibbna vutta bhagavat pariy
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana
ena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi kho vuso tadaganibbna vutta b
a.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca
ena paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna
a viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca n
atpi kho vuso tadaganibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Ya
ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti. Ettvatpi
bbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena p
i. Ettvatpi kho vuso tadaganibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso tadaganibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati paya ca na paj
o vuso tadaganibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Yath yath ca tadyatana tath tath na kyena phassitv viharati, paya ca na pajnti.
tadaganibbna vutta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso tadaganibbna vutt
yyenti.
9. 1. 5. 10
Dihadhammanibbna sutta
(Kosambinidna)
"Dihadhammanibbna dihadhammanibbna" nti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso dihadha
a bhagavatti?
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Ettvatpi kho vuso dihadhammanibbna vut
riyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Ettvatpi kho vuso dih
tta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Ettvatpi kho vuso dihadhammanibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Et
ho vuso, dihadhammanibbna vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
nibbna vutta bhagavat pariyyena,
Payacapara vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti vi
. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso dihadhammanibbna vutta
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso dihadhammanibbna vu
a,
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso dihadhammanibbna vutta b
Ra vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha upasampaj
aya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat pi kho vuso dihadhamma nibbna vutta

Smaavaggo pacamo.
Tassuddna:
Sambdho kyasakkhi pa1
Ubhato2 sandihik duve
Nibbna parinibbna
Tadaga dihadhammikena cti.
Pahamo pasako samatto.
Paclavaggo smu.
1. Paclokyasakkh [PTS Page 455] [\q 455/] ca smu
2. Ubho smu.
[BJT Page 546] [\x 546/]
Dutiyo pasako
1. Khemavaggo
9. 2. 1. 1
Khema sutta
(Kosambinidna)
"Khema khema" nti. vuso vuccati, kittvat nu kho vuso khema vutta bhagavatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti, et
ma vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso khema vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvat pi kho vuso khema vutta bhag
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso, khema vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
ta bhagavat pariyyena,
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat pi kho vuso khema vutta bhagava
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso khema vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso khema vutta bhagavat pariy
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso khema vutta bhagav

9. 1. 5. 12
Khemappatta sutta
(Kosambinidna)
"Khemappatto khemappatto" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso khemappatta vutta bhaga
vatti?
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Et
mappatta vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso khemappatta vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso khemappatta vutta
ena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso, khemappatta vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
tta vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso khemappatta vutta bh
.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso khemappatta vutta bha

Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso khemappatta vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso khemappatta vutta
iyyenti.
9. 2. 1. 3
Amata sutta
(Kosambinidna)
"Amata amata" nti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso amata vutta bhagavatti.
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Et
ta vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso amata vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca kyena p
deti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasampajja v
i. Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso amata vutta bhagavat par
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso, amata vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
ta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso amata vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso amata vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso amata vutta bhagavat pariy
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso amata vutta bhagav

9. 2. 1. 4
Amatappatta sutta
(Kosambinidna)
"Amatappatto amatappatto" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso amatappatto vutto bha
gavatti.
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Et
tappatto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso amatappatto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati. Sato ca sampajno sukhaca
ena paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna
a viharati.Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso amatappatto vutto b
iyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti . Ettvatpi kho vuso, amatappatto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
tto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso amatappatto vutto bhag
na.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso amatappatto vutto bhaga
a.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso amatappatto vutto bhagavat p
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso amatappatto vutto bh
ariyyenti.
[BJT Page 548] [\x 548/]
9. 2. 1. 5
Abhaya sutta
(Kosambinidna)
"Abhaya abhaya" nti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso abhaya vutta bhagavatti:
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Et
aya vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso abhaya vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso abhaya vutta bhag
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso, abhaya vutta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
tta bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso abhaya vutta bhagava
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso abhaya vutta bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso abhaya vutta bhagavat pari
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso abhaya vutta bhaga
.
9. 2. 1. 6
Abhayappatta sutta
(Kosambinidna)
"Abhayappatto abhayappatto" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso abhayappatto vutto
bhagavatti?
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Et
ayappatto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso abhayappatto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca kyena p
deti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna upasampajja v
i. Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso abhayappatto vutto bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso, abhayappatto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
atto vutto bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso abhayappatto vutto bha
ena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso abhayappatto vutto bhag
na.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso abhayappatto vutto bhagavat
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso abhayappatto vutto b
pariyyenti.
9. 2. 1. 7
Passaddhi sutta
(Kosambinidna)
"Passaddhi passaddh" ti vuso vuccati, kittvat nu kho vuso passaddhi vutt bhagavatti?
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakka savicra vivekaja
ptisukha pahama jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Et
saddhi vutt bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu vitakkavicrna vpasam ajjhatta sampasdana cetaso ekodibhva
avicra samdhija ptisukha dutiya jhna upasampajja viharati. Payacassa disv sav p
i kho vuso passaddhi vutt bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu ptiy ca virg upekkhako ca viharati sato ca sampajno sukhaca
na paisavedeti. Yanta ariy cikkhanti: upekkhako satim sukhavihrti ta tatiya jhna u
viharati. Payacassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso passaddhi vutt bha
a.
Puna ca para vuso bhikkhu sukhassa ca pahn dukkhassa ca pahn pubbeva somanassadomanassn
a atthagam adukkhamasukha upekkhsatiprisuddhi catuttha jhna upasampajja viharati. Pa
isv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso, passaddhi vutt bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso rpasana samatikkam paighasana atthagam nnatt
ti ksnacyatana upasampajja viharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvat
i vutt bhagavat pariyyena.
Puna ca para vuso, bhikkhu sabbaso ksnacyatana samatikkamma ananta vianti via
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso passaddhi vutt bhagav
Pariyyena.
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso viacyatana samatikkamma natthi kicti kicayat
arati. Paya cassa disv sav parikkh honti ettvatpi kho vuso passaddhi vutt bhagava
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso kicayatana samatikkamma nevasansayatana upas
Paya cassa disv sav parikkh honti, ettvatpi kho vuso passaddhi vutt bhagavat par
Puna ca para vuso bhikkhu sabbaso nevasansayatana samatikkamma savedayitanirodha
iharati. Paya cassa disv sav parikkh honti. Ettvatpi kho vuso passaddhi vutt bhag
enti.
9. 2. 1. 8
Anupubbapassaddhi [PTS Page 456] [\q 456/] sutta
(Kosambinidna)
'Anupubbapassaddhi anupubbapassaddh' ti vuso vuccati pe
9. 2. 1. 9
Nirodha sutta
(Kosambinidna)
'Nirodho nirodho'ti vuso vuccati pe
9. 2. 1. 10
Anupubba nirodha sutta
(Kosambinidna)
Anupubbanirodho anupubbanirodhoti vuso vuccati. Kittvat nu kho vuso anupubbanirodho
vutto bhagavatti.
Idhvuso bhikkhu vivicceva kmehi pe
[BJT Page 550] [\x 550/]
9. 2. 1. 11
Arahatt bhabbbhabbadhamma sutta
(Svatthinidna)
Nava bhikkhave dhamme appahya abhabbo arahatta sacchiktu. Katame nama:
Rga, dosa, moha, kodha, upanha, makkha, palsa, issa, macchariya. Ime kho bhikkhave
me appahya abhabbo arahatta sacchiktu.
Nava bhikkhave dhamme pahya bhabbo arahatta sacchiktu. Katame nava:
Rga, dosa, moha, kodha, upanha, makkha, palsa, issa macchariya. Ime kho bhikkhave
e pahya bhabbo arahatta sacchiktunti.
Khemavaggo pahamo.
Tassuddna:
Khem dve amat dve ca dve bhay passaddhiy duve,
Nirodho anupubbo ceva bhabbbhabbenekdasti.
Khemo [PTS Page 457] [\q 457/] ca amata ceva abhaya passaddhiyena ca nirodho
anupubbo ceva dhamma pahya bhabbena cti smu.
1. Chahe smu.
[BJT Page 552] [\x 552/]
2. Satipahnavaggo
9. 2. 2. 1
Sikkhdubbalya satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacimni bhikkhave sikkhdubbalyni. Katamni paca: ptipto, adinndna, kmesu micchc
majjapamdahna. Imni kho bhikkhave paca sikkh dubbalyni. Imesa kho bhikkhave pacanna
alyna pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame cattro:
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna si
alyna pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
9. 2. 2. 2
Nvaraa satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacimni bhikkhave nvarani. Katamni paca:
Kmacchandanvaraa, vypdanvaraa, thnamiddhanvaraa, [PTS Page 458] [\q 458/] ud
canvaraa, vicikicchnvaraa. Imni kho bhikkhave paca nvarani.
Imesa kho bhikkhave pacanna nvarana pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame ca
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna n
ime cattro satipahn bhvetabbti.
9. 2. 2. 3
Kmagua satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacime bhikkhave kmagu. Katame paca:
Cakkhuvieyy rp ih kant manp piyarp kmpasahit rajany. Sotavieyy sadd i
nt manp piyarp kmpasahit rajany. Jivhvieyy ras ih kant manp piyarp km
ahit rajany. Ime kho bhikkhave pacakmagu.
Imesa kho bhikkhave pacanta kmaguna pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame ca
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupassi viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
ittnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnu
harati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna
hnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
9. 2. 2. 4
Updnakkhandha satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacime bhikkhave updnakkhandh. Katame paca:
Rppdnakkhandho, vedanpdnakkhandho, sapdnakkhandho, sakhrpdnakkhandho, vin
9] [\q 459/] kho bhikkhave, pacupdnakkhandh. Imesa kho bhikkhave pacanna updnakk
hna pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame cattro:
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna up
dhna pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
9. 2. 2. 5
Orambhgiya satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacimni bhikkhave orambhgiyni saojanni. Katamni paca:
Sakkyadihi, vicikicch, slabbataparmso, kmacchando, bypdo. Imni kho bhikkhave pacor
anni.
Imesa kho bhikkhave pacanna orambhgiyna saojanna pahnya cattro satipahn bhve
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna or
a saojanna pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
[BJT Page 566] [\x 566/]
9. 2. 2. 6
Gati satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacim bhikkhave gatiyo. Katame paca:
Nirayo, tiracchnayoni, pettivisayo, manuss, dev. Im kho bhikkhave paca gatiyo.
Imsa kho bhikkhave pacanna gatna pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame cattr
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna ga
ime cattro satipahn bhvetabbti.
9. 2. 2. 7
Macchariya satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacimni bhikkhave macchariyni. Katamni paca:
vsamacchariya, kulamacchariya, lbhamacchariya, vaamacchariya, dhammamacchariya. Imn
ikkhave paca macchariyni.
Imesa kho bhikkhave, pacanna macchariyna pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna ma
yna pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
9. 2. 2. 8
Uddhambhgiya satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacimni [PTS Page 460] [\q 460/] bhikkhave, uddhambhgiyni saojanni, katamni paca
Rpargo, arpargo, mno, uddhacca, avijj. Imni kho bhikkhave pacuddhambhgiyni saojan
Imesa kho bhikkhave pacanna uddhambhgiyna saojanna pahnya cattro satipahn bh
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna ud
iyna saojanna pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
[BJT Page 558] [\x 558/]
9. 2. 2. 9
Cetokhila satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacime bhikkhave cetokhil. Katame paca:
Idha bhikkhave, bhikkhu satthari kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati. Yo
so bhikkhave bhikkhu satthari kakhati, vicikicchati, ndhimuccati, na sampasdati, t
assa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, yassa citta na namati tappya
staccya padhnya, aya pahamo cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu dhamme kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati
. Yo so bhikkhave bhikkhu dhamme kakhati, vicikicchati, ndhimuccati, na sampasdati,
tassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, yassa citta na namati tappy
a staccya padhnya, aya dutiyo cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu saghe kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati.
Yo so bhikkhave bhikkhu saghe kakhati, vicikicchati, ndhimuccati, na sampasdati, tas
sa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, yassa citta na namati tappya an
ccya padhnya, aya tatiyo cetokhilo.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu sikkhya kakhati vicikicchati ndhimuccati na sampasdati
. Yo so bhikkhave bhikkhu sikkhya kakhati, vicikicchati, ndhimuccati, na sampasdati,
tassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, yassa citta na namati tappy
a staccya padhnya, aya catuttho cetokhilo.
Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacrisu kupito hoti anattamano hatacitto khilajto, ta
ssa citta na namati tappya anuyogya, staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya
staccya padhnya, aya pacamo cetokhilo. Ime kho bhikkhave paca cetokhil.
Imesa kho bhikkhave pacanna cetokhilna pahnya cattro satipahn bhvetabb. Katame c
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna ce
a pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
[BJT Page 560] [\x 560/]
9. 2. 2. 10
Vinibandha satipahna sutta
(Svatthinidna)
Pacime [PTS Page 461] [\q 461/] bhikkhave cetaso vinibandh, katame paca:
Idha bhikkhave bhikkhu kmesu avtargo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipso avi
gatapariho avigatataho . Yo so bhikkhave bhikkhu kmesu avtargo hoti avigatachando avig
atapemo avigatapipso avigataparibho avigatataho, tassa citta na namati tappya anuyogya
accya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, aya pahamo
andho.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu kye avtargo hoti avigatachando avigatapemo avigatapips
o avigatapariho avigatataho. Yo so bhikkhave bhikkhu kye avtargo hoti avigatachando av
igatapemo avigatapipso avigataparibho avigatataho, tassa citta na namati tappya anuyog
staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, aya duti
nibandho.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu rpe avtargo hoti avigatachando avigatapemo avigatapips
o avigatapariho avigatataho. Yo so bhikkhave bhikkhu rpesu avtargo hoti avigatachando
avigatapemo avigatapipso avigataparibho avigatataho, tassa citta na namati tappya anuyo
gya staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, aya
vinibandho.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu yvadattha udarvadehaka bhujitv seyyasukha passasukha m
asukha anuyutto viharati. Yo so bhikkhave bhikkhu yvadattha udarvadehaka bhujitv seyyas
ukha passasukha middhasukha anuyutto viharati, tassa citta na namati tappya anuyogya s
ccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, aya catuttho
ibandho.
Puna ca para bhikkhave bhikkhu aatara devanikya paidhya brahmacariya carati, iminha
atena v tapena v brahmacariyena v devo v bhavissmi devaataro v'ti.
Yo so bhikkhave bhikkhu aatara devanikya paidhya brahmacariya carati iminha slena v
tapena v brahmacariyena v devo v bhavissmi devaataro vti, tassa citta na namati tapp
yogya, staccya padhnya. Yassa citta na namati tappya anuyogya staccya padhnya, ay
o vinibandho. Ime kho bhikkhave, paca cetaso vinibandh.
Imesa kho bhikkhave pacanna cetaso vinibandhna pahnya cattro satipahn bhvetabb.
Idha bhikkhave bhikkhu kye kynupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhd
sa. Vedansu vedannupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. C
tnupass viharati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Dhammesu dhammnupa
rati tp sampajno satim vineyya loke abhijjhdomanassa. Imesa kho bhikkhave pacanna se
inibandhna pahnya ime cattro satipahn bhvetabbti.
Satipahnavaggo dutiyo
Tassuddna:
Sikkh [PTS Page 462] [\q 462/] nvara km khandh ca orambhgiy gati,
Maccheraceva uddhambhgiy ahama cetokhila vinibandhti.
1. Sattamo smu.
[BJT Page 562] [\x 562/]
3. Sammappadhnavaggo
9. 2. 3. 1
Sikkhdubbalyasammappadhna sutta
(Svatthinidna)
Pacimni bhikkhave sikkhdubbalyni, katamni paca:
Ptipto, adinndna, kmesu micchcro, musvdo, surmerayamajjapamdahna. Imni kho
bbalyni.
Imesa kho bhikkhave pacanna sikkhdubbalyna pahnya cattro sammappadhn bhvetabb. Ka
Idha bhikkhave bhikkhu anuppannna ppakna akusalna dhammna anuppdya chanda janeti v
ya rabhati citta paggahti padahati. Uppannna ppakna akusalna dhammna pahnya ch
viriya rabhati citta paggahti padahati, anuppannna kusalna dhammna uppdya chanda
viriya rabhati citta paggahti padahati. Uppannna kusalna dhammna hitiy asammosy
llya bhvanya pripriy chanda janeti vyamati viriya rabhati citta paggahti padahati
hikkhave pacanna sikkhdubbalyna pahnya ime cattro sammappadhn bhvetabbti.
9. 2. 3. 2 9
(Svatthinidna)
(Dutiyasuttato pahya yva navam, yath satipahna vagge tath sammappadhnavasena vitth
[BJT Page 564] [\x 564/]
9. 2. 3. 10
Vinibandha sammappadhna sutta
(Svatthinidna)
Pacime [PTS Page 463] [\q 463/] bhikkhave cetaso vinibandh, katame paca: idha
bhikkhave bhikkhu kmesu avtargo hoti pe ime kho bhikkhave paca cetaso vinibandh.
Imesa kho bhikkhave pacanna cetaso vinibandhna pahnya cattro sammappadhn bhvetabb,
ttro:
Idha bhikkhave bhikkhu anuppannna ppakna akusalna dhammna anuppdya chanda janeti v
ya rabhati citta paggahti padahati. Uppannna ppakna akusalna dhammna pahnya ch
viriya rabhati citta paggahti padahati, anuppannna kusalna dhammna uppdya chanda
viriya rabhati citta paggahti padahati. Uppannna kusalna dhammna hitiy asammosy
llya bhvanya pripriy chanda janeti vyamati viriya rabhati citta paggahti padahati
hikkhave pacanna cetaso vinibandhna pahnya ime cattro sammappadhn bhvetabbti.
Sammappadhnavaggo tatiyo
[BJT Page 566] [\x 566/]
4. Iddhipdavaggo
9. 2. 4. 1
Sikkhdubbalya iddhipda sutta
(Svatthinidna)
Pacimni bhikkhave sikkhdubbalyni, katamni paca:
Ptipto, adinndna, kmesu micchcro, musvdo, surmerayamajjapamdahna. Imni kho
i.
Imesa kho bhikkhave pacanna sikkh dubbalyna pahnya. Cattro iddhipd bhvetabb. Kata
ha [PTS Page 464] [\q 464/] bhikkhave bhikkhu chandasamdhipadhnasakhrasamanngata
iddhipda bhveti. Viriyasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Cittasamdhip
nngata iddhipda bhveti. Vmassamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Ime
na sikkhdubbalyna pahnya ime cattro iddhipd bhvetabbti.
9. 2. 4. 2 9
(Svatthinidna)
(Dutiyasuttato pahya yva navam yath satipahnavagge tath iddhipdavasena vitthretabb
[BJT Page 568] [\x 568/]
9. 2. 4. 10
Vinibandha iddhipda sutta
(Svatthinidna)
Pacime bhikkhave cetaso vinibandh, katame paca: idha bhikkhave bhikkhu kmesu avtargo h
oti pe ime kho bhikkhave paca cetaso vinibandh.
Imesa kho bhikkhave pacanna cetaso vinibandhna pahnya cattro sammappadhn bhvetabb,
ttro:
Idha bhikkhave, bhikkhu chandasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Viriyasam
dhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Cittasamdhipadhnasakhrasamanngata iddhipd
dhnasakhrasamanngata iddhipda bhveti. Imesa kho bhikkhave pacanna cetaso vinibandh
cattro iddhipd bhvetabbti.
Iddhipdavaggo catuttho1.
Dutiyo pasako samatto
Tassuddna:
Cattro satipahn padhn caturo pade,
Cattro iddhipdpi purimehi ca yojaye.
Yatheva satipahn padhn caturo pi ca, cattro iddhipd ca tatheva sampayojayeti: machasa
1. Navamo smu.
5. Rgdipeyyla
9. 2. 5. 1
Navasa sutta
(Svatthinidna)
Rgassa [PTS Page 465] [\q 465/] bhikkhave abhiya nava dhamm bhvetabb. Katame nava:
asubhasa, maraasa, hre paikklasa, sabbaloke anabhiratasa, aniccasa, anicc
asa, virgasa. Rgassa bhikkhave abhiya ime nava dhamm bhvetabbti.
9. 2. 5. 2
Jhnasampatti sutta
(Svatthinidna)
Rgassa bhikkhave abhiya nava dhamm bhvetabb. Katame nava: pahama jhna, dutiya jhn
catuttha jhna, ksnacyatana, viacyatana, kicayatana, nevasansayata
ava dhamm bhvetabbti.
9. 2. 5. 3 18
(Svatthinidna)
Rgassa bhikkhave pariya pe parikkhya pe pahnya pe khayya pe vayya pe virg
odhya pe cgya pepainissaggya ime nava dhamm bhvetabb.
[BJT Page 572] [\x 572/]
9. 2. 5. 19 340
(Svatthinidna)
Dosassa pe mohassa pe kodhassa pe upanhassa pe makkhassa pe palsassa pe issya pe ma
cchariyassa pe myya pe sheyyassa pe thambhassa pe srambhassa pe mnassa pe atimnassa pe
madassa pepamdassa pe abhiya pe pariya pe parikkhayya pepahnya pe khayya pe vayya
enirodhya [PTS Page 466] [\q 466/] pe cgya pepainissaggya ime nava dhamm bhvetabb
. Idamavoca bhagav attaman te bhikkh bhagavato bhsita abhinandunti.
Rgdipeyyla nihita
Navakanipto samatto
Rgapadato pahya pamdapada pariyantesu sattarasasu padesu ekameka abhiyd dasahi pade
v "nava dhamm bhvetabb" ti niddiha navasa navajhnasampatthi pacceka ghaitni sab
tisatni (340) honti:

S-ar putea să vă placă și