Grupo de Gesto Participativa PAP Plano de Ao Participativo para as escolas Ao: Grmio Escolar Orientaes e suporte Prof. Daniel Sousa sasco !"#$ Su%&rio Apresentao #. 'r(%io estudantil e os alunos #.# A )uesto da cidadania #.! Garantias le'ais #.$ Possibilidade de participao e li%ites de realiza*es ! 'r(%io e a proposta peda'+'ica da escola $ 'r(%io estudantil e o prota'onis%o ,uvenil Concluso -iblio'ra.ia Ane/o # Apresentao 0ando continuidade aos seus es.oros no sentido de contribuir 1 i%plantao de u% %odelo de 'esto de%ocr&tica2 a 'esto participativa do PAP 3Plano de Ao Participativo para escolas42 apresenta proposta de or'anizao e suporte 1s a*es do Gr(%io Estudantil do Col5'io Francisco Matarazzo Sobrinho. 0ar voz aos alunos e incentivar a sua participao e% di.erentes %o%entos e a*es da vida escolar e da vida na co%unidade2 co% certeza2 constitui u%a das principais preocupa*es de todas as escolas. Entretanto2 %uitas vezes2 por .alta de u% debate %ais a%plo sobre o assunto2 essa participao se .az de %aneira pontual e restrita. E% razo de tratar6se do .oco principal da 'esto participativa a apro/i%ao dos diversos 'rupos presentes no 7%bito escolar procurar& atrav5s do a)ui e/posto e tratado e% reunio oportuna co% os alunos o %elhor direciona%ento e ade)uada orientao para 'arantir a autono%ia do processo 3salutar para o desenvolvi%ento do prota'onis%o ,uvenil42 be% co%o u%a positiva resposta cidad )ue contribua para a %elhoria das rela*es e do espao escolar.
#. 'r(%io estudantil e os alunos. 8odos os )ue dedica% sua vida 1 educao acredita% )ue os ,ovens so capazes de participar da sociedade2 apresentando solu*es e atuando para o seu aper.eioa%ento. Movi%entos estudantis co%prova% esse potencial da ,uventude. A hist+ria das a're%ia*es estudantis no -rasil te%2 co%o ponto de partida2 a 9nio :acional dos Estudantes 9niversit&rios 6 9:E. 0esde a sua .undao2 ainda e% #;$<2 a 9:E %arcou sua presena no cen&rio pol=tico do Pa=s2 e% di.erentes %o%entos. Participou da ca%panha pela criao da Petrobr&s2 na d5cada de >"2 participou de %ovi%entos sociais e culturais i%portantes2 posicionou6se .ir%e%ente ao lon'o do per=odo da ditadura %ilitar2 pelo restabeleci%ento da de%ocracia e% nosso Pa=s. utras or'aniza*es2 co%o a 9nio -rasileira dos Estudantes Secund&rios 6 9-ES2 )ue se se'uira% 1 9:E2 ta%b5% t(% se %ostrado %uito atuantes. Mais recente%ente2 ,& na d5cada de ;"2 os estudantes participara% decisiva%ente de outros %o%entos da nossa hist+ria. 0ese%penhara%2 por e/e%plo2 u% i%portante papel na %obilizao popular )ue cul%inou co% o i%peach%ent do presidente Fernando Collor de Mello2 no %ovi%ento )ue .icou conhecido co%o o dos ?caras pintadas@. Ae'ional%ente2 na cidade de sasco2 os estudantes or'anizados lutara% contra a ditadura2 or'anizando as pri%eiras 'reves de trabalhadores2 )ue acabaria% por ta%b5% in.luenciar o 'rande A-C Paulista. Ao re.letir%os sobre essas %obiliza*es populares2 se,a% elas i%pulsionadas pelos ,ovens2 pelos trabalhadores2 pelas %ulheres e por outros se'%entos da sociedade2 percebe%os )ue elas se%pre evidencia% )ue a de%ocracia 5 u% sonho2 u%a utopia )ue nunca ser& plena%ente alcanada por)ue n+s2 a)ueles )ue tenta%os realiz&6la2 so%os seres hu%anos2 so%os seres i%per.eitos2 co%ete%os erros. Por5%2 ne% por isso2 pode%os tir&6la do horizonte da nossa ao pol=tica2 co%o no pode%os dei/ar de acreditar e% u%a sociedade %elhor2 %ais ,usta e e)uilibrada. s %ovi%entos populares evidencia%2 ta%b5%2 )ue o e/erc=cio da de%ocracia no se encerra no voto2 no ato de dele'ar 1)ueles )ue escolhe%os2 co%o nossos representantes2 o poder de decidir por n+s2 u%a vez )ue2 ao assu%ire% esse poder2 os eleitos pode% ,ul'ar6se no direito de to%are% ru%os e orienta*es )ue atende% a interesses particulares2 se% levar e% conta o be% co%u%. #.# A )uesto da cidadania A de%ocracia e/i'e u%a outra avaliaoB a da participao dos cidados. Esses2 .azendo uso da sua liberdade de e/presso e do seu direito de se or'anizar2 pressiona% o Estado no sentido de .azer valer os interesses da populao. Csso nos leva a u%a discusso sobre o conceito de cidadania. ter%o cidadania est& bastante des'astado se% )ue tenha%os dele u%a noo %ais precisa. Para tanto2 5 necess&ria a co%preenso sobre al'uns pontos b&sicos. Estado e cidado so dois ter%os inti%a%ente li'ados. Estado liberal2 en)uanto .or%a de or'anizao de u% povo2 sur'iu co% a )ueda das %onar)uias e co% a di.uso das ideias sobre a i'ualdade dos ho%ens e sobre sua liberdade para decidir os pr+prios destinos2 sendo o Governo a inst7ncia institu=da co% a .uno inicial de arbitrar as contendas e con.litos advindos da vida coletiva. Portanto2 o cidado nasceu pratica%ente ,unto co% o Estado. A tra,et+ria hist+rica de v&rios povos evidencia )ue2 e% 'eral2 o Estado tende a e/ercer di.erentes .or%as de do%inao sobre os cidados2 con.or%e os interesses dos 'rupos e corpora*es )ue det(% poderes de decis*es2 de in.lu(ncia pol=tica ou econD%ica. Essas .or%as de do%inao pode% ser e/pl=citas2 co%o nas di.erentes .or%as de totalitaris%o e pode%2 ta%b5%2 ser %ais sutis. Al'uns i%portantes .il+so.os2 co%o o .ranc(s Michel Foucault2 por e/e%plo2 a.ir%a )ue o Estado2 por %eio das suas institui*es das pris*es2 dos hosp=cios2 das escolas2 dos hospitais2 da %=dia pretende trans.or%ar os indiv=duos e% pacatos cidados2 tirando deles at5 a pr+pria sub,etividade2 a)uilo )ue eles t(% de di.erente e sin'ular. A trilo'ia do .il%e Matri/ desenvolve be% essa ideia de Foucault2 levada 1s Elti%as conse)u(nciasB a Matri/ 5 u%a realidade arti.icial2 virtual2 inicial%ente criada para servir aos ho%ens. Entretanto2 ad)uirindo vida pr+pria2 ela passa a su'ar os c5rebros hu%anos2 tirando deles a ener'ia da )ual precisa para sobreviver. Para conse'uir autorizao dos hu%anos2 ador%ece6os e o.erece6lhes u%a iluso de vida2 nu% %undo apenas sonhado2 se% %aterialidade concreta. Por outro lado2 se dei/ados 1 solta2 se% )ual)uer processo re'ulat+rio2 os indiv=duos tende% ao individualis%o2 ao es)ueci%ento dos seus deveres para co% a coletividade. 9% outro i%portante .il+so.o2 8ho%as Fobbes2 escreveu )ue2 se% a sociedade2 se% a coletividade2 ter=a%os ?a 'uerra de cada ho%e% contra cada ho%e%2 o %edo cont=nuo2 o peri'o da %orte violenta@ e a vida do ho%e% seria ?solit&ria2 pobre2 tosca2 bruta e breve@. 0entre outras possibilidades2 pode%os concluir )ue precisa%os do Estado2 para per%itir a or'anizao da vida co%u%. Estado ta%b5% precisa dos cidados2 u%a vez )ue a coletividade no e/iste se% a vontade da)ueles )ue a constitue%. u se,a2 o Estado 5 o resultado de u%a construo coletiva2 5 u%a inveno dos ho%ens2 precisa ser sustentado e de.endido pelos ho%ens. Entretanto2 devido a essa tenso entre Estado e indiv=duo2 precisa%os ta%b5% aprender a e/ercer a cidadania critica%ente2 de tal .or%a )ue possa%os identi.icar os erros do Estado e possa%os contestar. e/erc=cio da cidadania cr=tica pode ser tanto individual )uanto coletivo2 por %eio de %ovi%entos e associa*es or'anizadas e% torno de ideias e ob,etivos co%uns. A Escola 5 espelho da sociedade e% )ue se insere2 portanto2 as de%andas da sociedade se%pre vo aparecer nos p&tios de )ual)uer col5'io. A con)uista da autono%ia 5 de%orada. Ela se desenrola no dia6a6dia2 no contato co% os .a%iliares2 vizinhos2 a%i'os2 cole'as de trabalho e de escola. %es%o ocorre co% a aprendiza'e% da solidariedade. :o so apenas os 'randes %o%entos pol=ticos )ue une% u% povo. Co%o ta%b5% no so apenas os 'randes eventos escolares )ue conta%. G no nosso dia6 a6dia2 )ue aprende%os e co%preende%os o verdadeiro sentido da pol=tica2 da cidadania2 das re'ras e nor%as )ue sustenta% a nossa vida2 obri'ando6 nos a u% e/erc=cio constante de reviso dos nossos valores e atitudes para co% o outro. #.! Garantias Le'ais Constituio Brasileira de 88, em seu artio !", par#ra$o %nico2 a.ir%aB ?&odo poder emana do po'o e ser# e(ercido por seus representantes eleitos ou, diretamente, nos termos desta constituio@. Esse dispositivo de.ine )ue o %odelo de%ocr&tico brasileiro dei/ou de ser apenas representativo2 para tornar6se participativo2 ou se,a2 est& dado 1 populao brasileira o direito constitucional de participar da .or%ulao das pol=ticas pEblicas e de controlar as a*es 'overna%entais e% todos os n=veis por %eio das suas or'aniza*es. 8a%b5% os Gr(%ios estudantis constitue% or'aniza*es civis2 co% re'ula%enta*es le'ais pr+prias2 )ue lhes 'arante% u% a%plo espao de participao na vida escolar e na vida da co%unidade e% )ue se insere%. )ei n%mero *+,-., de ,! de outu/ro de !-8.+ 0ispe so/re os 1ros de representao dos estudantes de n2'el superior e d# outras pro'idncias+ )ei n" *+,-8, de 3 de no'em/ro de !-8.+ 0ispe so/re a orani4ao de entidades representati'as de estudantes do primeiro e seundo raus e d# outras pro'idncias+ )ei n" !5+683, de !5 de 7aneiro de !--8+ Asseura a li're orani4ao estudantil e d# outras pro'idncias+ )ei n" !,+3!6, de 5! de de4em/ro de !---+ Altera dispositi'os da )ei n" !5+683, de !5 de 7aneiro de !--8, 9ue asseura a li're orani4ao estudantil e d# outras pro'idncias+ Ainda sobre a lei <.$;HIJH2 asse'ura essa lei a e/ist(ncia de 'r(%ios estudantis e os de.ine co%o ?entidades aut:nomas representati'as dos interesses dos estudantes secundaristas com $inalidades educacionais, culturais, c2'icas, esporti'as e sociais@. Csso si'ni.ica )ue o 'r(%io deve de.ender a)uilo )ue osIas estudantes apresenta% co%o necessidades e para )ue isso acontea 5 i%portante descobrir )uais so os dese,os dos estudantes da sua escola2 o )ue eles )uere%. 0urante a 'esto 5 poss=vel )ue os estudantes tenha% outras necessidades )ue no estava% nas propostas apresentadas nas elei*es. Para )ue elas se,a% descobertas e realizadas 5 necess&rio criar canais de co%unicao co% eles. Estes canais pode% ser as conversas in.or%ais co% seus cole'as2 pes)uisas co% os alunos2 u%a cai/a de su'est*es2 reuni*es co% os representantes de classe2 dentre outros. #.$ Possibilidade de participao e li%ites de realiza*es ;ual < a di$erena entre neociar e rei'indicar= ob,etivo da ne'ociao e da reivindicao 5 o %es%oB acessar um direito 9ue no est# sendo arantido. A di.erena est& e% co%o isso 5 .eito. :u%a neociao2 as partes conversa% e tenta% che'ar a u% entendi%ento sobre al'u%a pol(%ica. Por e/e%plo2 )uando o 'r(%io )uer .azer u%a .esta na escola e a 0ireo te% u%a restrio de hor&rio2 eles pode% sentar para ne'ociar. A 0ireo e/p*e seus ar'u%entos2 os alunos e/p*e% as suas ideias e todos tenta% che'ar a u% consenso )ue2 no caso2 poderia ser a realizao da .esta at5 u%a deter%inada hora. 9%a rei'indicao2 por sua vez2 se apro/i%a %ais de u%a recla%ao2 e 5 a busca de al'o )ue .oi retirado. Se'uindo no %es%o e/e%plo2 poder=a%os dizer )ue se a 0ireo da escola se op*e 1 realizao de .estas2 independente%ente de )ual)uer %otivo2 no h& espao para ne'ociao e a Enica via 5 a reivindicao. A reivindicao pode dar ori'e% 1 ne'ociao2 ou %ais direta%ente no cu%pri%ento do direito reivindicado2 o )ue seria u% bo% des.echo para situa*es co%o esta. Assi%2 a 'esto pode reivindicar ,unto 1 0ireo da escola o direito de or'anizar as .estas e obtendo este direito pode% ne'ociar os hor&rios2 se'urana2 recursos etc. 8anto a reivindicao )uanto a ne'ociao deve% ser conduzidas por %eio do di&lo'o. Essa 5 a %elhor %aneira de %anter u% espao produtivo entre os alunos e representantes da escola. Kale le%brar )ue ne% se%pre a 0ireo 5 a respons&vel pelo no cu%pri%ento de u% direito. Por e/e%plo2 se o espao .=sico da escola no 5 ade)uado para o ensino2 a 'esto pode cobrar da 0ireo da escola )ue al'u%as re.or%as se,a% realizadas. Mas talvez a 0ireo no tenha co%o .azer isso no %o%ento2 devido a di.iculdades .inanceiras2 entre outros %otivos. :este caso o 'r(%io pode liderar a*es para conse'uir as %elhorias necess&rias2 de pre.er(ncia co% o apoio da pr+pria 0ireo e de todo o corpo docente2 do Conselho de Escola2 da Associao de Pais e Mestres2 do co%5rcio local2 das associa*es de bairro2 dos pais dos alunos etc. E/iste identi.icado pelo 'rupo de 'esto participativa2 u%a .alha cabal nas rela*es entre aluno e escola2 no tocante ao desconheci%ento sobre as atividades e/tracurriculares de al'uns alunos )ue poderia% ser %otivadores de co%porta%entos positivos por parte de alunos co% proble%as de indisciplina. E/iste2 no entanto2 u% enor%e plane,a%ento )ue tenta res'atar isto2 a partir de eventos i%portantes no calend&rio escolar2 co%o 5 o caso da .eira cultural2 )ue acontece no Matarazzo. Certa%ente2 a escola sabe abrir espaos e ceder te%po para )ue essas atividades acontea%2 dados os inE%eros 'anhos )ue elas proporciona% aos alunos2 tanto e% ter%os pessoais )uanto relacionais. Entretanto, em/ora a escola possa responsa/ili4ar>se por esse tra/al?o, ele ter# muito mais 'alidade se $or assumido e erenciado pelo Grmio+ Si%2 destaca%os a)ui a necessidade de autono%ia para o Gr(%io+ Para tal2 5 necess#ria a con.eco de u% Estatuto do Gr(%io2 pois %es%o sendo autDno%os precisa%os de outras pessoas para sobreviver e assi% ta%b5% ocorre co% a or'anizao do Gr(%io Escolar. Mes%o o 'r(%io sendo u%a entidade dos estudantes2 ser& apenas a'indo e% con,unto co% o corpo docente2 os .uncion&rios e2 e% al'uns casos2 a co%unidade pr+/i%a 1 escola2 )ue o 'r(%io conse'uir& realizar suas a*es e contribuir para pro%over u%a escola %elhor para todos. Por outro lado2 o corpo docente deve entender o 'r(%io co%o u% espao i%portante de aprendizado e e/erc=cio de cidadania e2 portanto2 deve dar suporte e incentiv&6lo2 au/iliando os alunos na realizao de suas a*es e .ortalecendo o papel do 'r(%io na escola co%o representante dos interesses dos estudantes. A realizao de u% pro,eto no se li%ita 1 sua elaborao. 9%a vez pronto2 ve% a hora de i%ple%ent&6lo. Muitos so os desa.ios )ue sur'e% nesse %o%ento e ne% se%pre so desa.ios previstos antes. Eles vo desde di.iculdades de co%unicao entre os envolvidos na atividade2 at5 atrasos de crono'ra%a. Ainda .alando sobre a co%unicao2 5 vital )ue os alunos possa% conhecer o trabalho do Gr(%io e deve haver parceria entre a presid(ncia deste e a direo no sentido de divul'ao de resultados ou %etas. Melhorar a representatividade do 'r(%io 5 per%itir )ue os alunos possa% aco%panhar e avaliar o seu trabalho2 e construir o interesse pol=tico para u%a troca sadia de pessoas2 nu%a nova eleio. !. 'r(%io e a proposta peda'+'ica da escola A proposta peda'+'ica de u%a unidade escolar pode receber %uitos no%esB Pro,eto Pol=tico Peda'+'ico Pro,eto Educativo Pro,eto Peda'+'ico Plano de 0esenvolvi%ento da Escola 3 P0E 4 Pro,eto Cnstitucional Plano 0iretor da Escola :a ess(ncia2 a Proposta Peda'+'ica or'aniza e reEne todas as iniciativas )ue nasce% no espao escolar e2 portanto2 ta%b5% a do Gr(%io2 na tentativa de inovar e %elhorar. 8odas as pessoas co%pro%etidas co% a Proposta Peda'+'ica co%pro%ete%6se2 i'ual%ente2 co% o sucesso dos di.erentes e%preendi%entos escolares nela inseridos2 desenvolvendo viv(ncias e pr&ticas necess&rias 1 concretizao da .uno social da escola 3u%a .or%ao cidado2 no caso do Matarazzo4. 8al co%pro%isso no si'ni.ica tutela2 paternalis%o ou intro%isso2 %as2 si%2 predisposio co% a .inalidade de contribuir para o sucesso2 disponibilidade2 apoio 1s iniciativas2 abertura ao di&lo'o. G vital para )ual)uer plane,a%ento do Gr(%io Estudantil2 o pleno conheci%ento das a*es do pro,eto pol=tico peda'+'ico. 8odavia2 a Proposta Peda'+'ica2 no condiciona a estrutura ou a atuao do Gr(%io Estudantil2 ne% ta%pouco i%p*e a sua e/ist(ncia. Gr(%io no 5 u%a or'anizao burocr&tica )ue toda escola deva obri'atoria%ente ter. Ali&s2 a sua criao pressup*e )ue ,& e/ista2 no espao escolar2 o seu devido acolhi%ento2 ou se,a2 a viv(ncia de pr&ticas de%ocr&ticas2 o co%pro%isso co% u%a educao voltada para a construo da cidadania e co% a participao e o entendi%ento de sere% os alunos2 su,eitos s+cio6hist+ricos e culturais2 )ue participa% do processo educacional2 capazes de to%ar iniciativas2 de a'ir2 de usar consciente%ente sua liberdade2 de assu%ir responsavel%ente co%pro%issos2 )ue aprende% e se desenvolve% nas rela*es sociais. A ideia %ais i%portante )ue deve nortear a aoB A)uilo )ue os alunos pensa%2 dize% e .aze% 5 i%portante tanto para eles2 )ue desenvolve% co%pet(ncias sociais2 co%o para a escola2 )ue avana na viv(ncia de princ=pios de%ocr&ticos. :esse sentido2 o Gr(%io Estudantil se estrutura no interior da escola no co%o oposio2 %as co%o part=cipe2 co%o u%a a're%iao )ue se posiciona .rente aos proble%as )ue a a.eta% e a.eta% a co%unidade e% )ue a escola est& inserida. Gr(%io pode dar i%portante contribuio no sentido de proporcionar o envolvi%ento dos alunos2 a,udando6os a pensar a escola e% seu con,unto2 desenvolvendo6lhes o senso de pertence2 o co%pro%isso co% al'uns valores e princ=pios2 be% co%o a re.le/o e posiciona%ento .rente aos proble%as da atualidade. Pode constituir6se2 ainda2 nu% ve=culo de desenvolvi%ento cultural2 c=vico e social. $ 'r(%io estudantil e o prota'onis%o ,uvenil Pelo a)ui e/posto2 ,& destaca%os a .i'ura do Gr(%io Estudantil2 co%o u%a or'anizao civil autDno%a2 representativa dos interesses dos estudantes2 co% .inalidades educativas2 culturais2 c=vicas2 desportivas2 sociais. As or'aniza*es civis no so u%a novidade no nosso Pa=s2 pois constitui ta%b5% u% %eio de presso e atuao pol=tica e social cada vez %ais si'ni.icativa2 tendo6se e% vista principal%ente o conte/to 'lobal no )ual vive%os. idealis%o do ,ove%2 a pai/o pelas 'randes causas 5 i%portant=ssi%a para a %udana. Entretanto2 essa 5 u%a )uesto delicada u%a vez )ue2 se por u% lado2 o entusias%o e a pai/o pelo )ue .aze%os 5 co%ponente essencial para o alcance dos nossos ob,etivos2 por outro2 a i%aturidade pode ser u% co%ponente di.icultador. G papel da Escola2 dos educadores2 realizar o %elhor trabalho poss=vel para o &rduo ca%inho )ue conduz 1 autono%ia. Acredita%os )ue o prota'onis%o ,uvenil 5 a sa=da para todos os proble%as 'raves ou )ue di.iculta% a relao de ensino6 aprendiza'e% na escola. Lana%os %o da viso de Go%es2 a respeito do 'r(%io e o prota'onis%oB ?Vemos o protagonismo juvenil como uma pedra atirada na superfcie de um lago.O efeito do seu impacto se irradia em crculos concntricos cada vez mais amplos. O ponto de irradiao a escola, normalmente o primeiro espao plico fre!uentado de modo sistem"tico pela maioria das pessoas. # partir da escola, no entanto, as a$es de protagonismo podem se espraiar pelo entorno comunit"rio da escola, pela cidade, pelo pas, pelo mundo.%uando o adolescente decide prolematizar e interferir em !uest$es !ue, & primeira vista, no dizem respeito a pessoas de sua idade, ele est", de maneira efetiva, dando seus primeiros passos no rumo do protagonismo juvenil.@ 3GMES2 !"""2 p.!$<4. Concluso E% s=ntese2 os te%pos atuais re)uere% o envolvi%ento dos ,ovens nas )uest*es e de%andas )ue ho,e se apresenta% h&2 na escola2 u% espao )ue deve ser ocupado pelos estudantes2 onde eles possa%2 e/ercendo sua cidadania2 colaborar e %elhorar a sua co%unidade. Gr(%io Estudantil pode constituir6se laborat+rio de ricas e/peri(ncias2 pro%ovendo e concentrando2 co%o representao estudantil2 a*es )ue e/presse% os anseios e interesses dos alunos2 participando da construo de u%a escola de )ualidade. A escola te% %uito a 'anhar co% esse tipo or'anizao Gr(%io2 valendo6se das li*es a)ui e/postas2 e inte'rado a u%a Proposta Peda'+'ica2 de cu,a construo ta%b5% participa2 asse'ure o di&lo'o co% o coletivo da escola. -iblio'ra.ia GMES2 AntDnio Carlos. Prota'onis%o ,uvenilB adolesc(ncia2 educao e participao de%ocr&tica. SalvadorB Fundao debrecht2 !""". PEAAE:902 Phillipe. Ofcio de aluno e sentido do traal'o escolar. Porto Ale'reB Porto Editora2 #;;H. PEAAE:902 Phillipe. (ez )ovas *ompetncias para +nsinar. Porto Ale're B Art%ed Editora2!""". PEAAE:902 Phillipe #prender a negociar a mudana em educao. )ovas estratgias de inovao. Porto Ale'reB ASA Editores2 !""!. KASC:CELLS2 Celso dos Santos.Coordenao do trabalho peda'+'icoB do pro,eto pol=tico6peda'+'ico ao cotidiano da sala de aula.So PauloB Libertad2 !""" httpBIILLL.educacao.sp.'ov.brInoticiasItres6e%6cada6)uatro6escolas6estaduais6 %ante%6're%ios6estudantis 3Acesso e% #>I";I!"#$4 httpBIILLL.educacao.sp.'ov.brInoticiasIdiretoria6de6ensino6realiza6encontro6 para6apresentar6instalacao6de6're%io6e%6escola6da6zona6sul 3Acesso e% #>I";I!"#$4 httpBIILLL.educacao.sp.'ov.brInoticiasI're%ios6estudantis6te%6papel6 i%portante6no6relaciona%ento6escolar 3Acesso e% #>I";I!"#$4 Ane/o # Propostas a sere% apresentadas pela 'esto participativa aos alunosB # 9tilizao deste %aterial co%o cartilha re.erencial dos direitos e deveres dos %e%bros2 at5 o e.etivo plane,a%ento do Estatuto do Gr(%ioM ! 8o%ada de conheci%ento por parte dos envolvidos das a*es do plano pol=tico peda'+'ico da escola e% e/erc=cio no ano letivo de !"#$M $ r'anizao de ao de visibilidade do Gr(%io para o au%ento da con.iana do corpo discente2 a saber a con.eco de Cdenti.icao Escolar2 para ter acesso aos bene.=cios de %eia entrada. 6 8o%ada de preos preli%inarB httpBIIproduto.%ercadolivre.co%.brIML-6H"J$HN"J;6carteirinha6de6estudante6 crachas6e%6pvc6convites6e%6pvc6OPM 3valor da con.ecoB AQ !2;;2 co% possibilidade de reduo do preo caso e/ista u% 'rande nE%ero4 httpBIIproduto.%ercadolivre.co%.brIML-6H"#$J""!!6carteirinha6de6estudante6 e%6pvc6OPM 3valor da con.ecoB AQ #2J"4 httpBIIproduto.%ercadolivre.co%.brIML-6H"$$#"J$H6crachas6e%6pvc6 carteirinha6de6estudante6cartoes6.idelidade6OPM 3valor da con.ecoB AQ >2""4 6 8o%ada de preos na re'io de sascoI-arueri Kariando nos %es%os valores. > r'anizao de proposta para uso de uni.or%e escolar no ano letivo de !"#>2 de %odo %ais ostensivo. Cdeia de concurso cultural para disponibilizar %ais de u% %odelo de cor. H Aeto%ada da ideia da .i'ura de u% ?%ascote@. N r'anizao de 'rupos culturais 38eatro2 Cine%a2 0ana4.