Sunteți pe pagina 1din 83

AVALIAO DO ESTADO NUTRICIONAL:

ANTROPOMETRIA

Maria Carolina Gonalves Dias


EMTN- HC
16/7/2013

AVALIAO DO ESTADO NUTRICIONAL


Indicadores :
dietticos
antropomtricos
laboratoriais

INQURITOS ALIMENTARES
informaes: tanto qualitativas como
quantitativas

avaliar o consumo alimentar de indivduos e


populaes

perodo de tempo estabelecido previamente

Buzzard et.al.,1994. Rationale for an international conference series on dietary


assessment methods. Am J Clin Nutr ; Am J Clin Nutr.; Jan;59(1 Suppl):143S-145S;
Fisberg et.al.,2008. Food frequency questionnaire for adults from a population-based
study. Rev Sade Pblica ;Jun;42(3):550-4
3

OBJETIVOS
conhecer as quantidades de alimentos consumidas : aporte de energia e
nutrientes
estabelecer diagnsticos e condies de risco
investigar a relao do estado nutricional com a sade da populao
planejar polticas e programas de interveno
auxiliar no estabelecimento da conduta dietoterpica em conjunto com outros
parmetros
NVEIS DE APLICAO DE
INQURITOS
individual

nvel

nacional

familiar

Cintra et.al., 97; Duarte & Castellani, 2002; Marchioni et.al.,2004

TIPOS DE INQURITOS

retrospectivos

prospectivos

informaes do passado imediato ou


de longo prazo

informaes do presente,reflete
ingesto atual

recordatrio 24h
questionrio de frequncia alimentar
histrico alimentar

registro alimentar
mtodos de pesagem
anlise em duplicata

Shills 1999. Modern Nutrition in health and disease. 9th ed. Philadelphia; Lippincott
5
Williams & Wilkins

MTODOS
RETROSPECTIVOS

RECORDATRIO DE 24H

quantifica e define todos os alimentos e bebidas consumidos


nas 24 horas precedentes (dia anterior)

instrumento mais empregado mundo e Brasil


indivduos e populaes
entrevista pessoal ou telefone
entrevistador treinado
Fisberg et.al.,2008. Food frequency questionnaire for adults from a populationbased study. Rev Sade Publica; Jun;42(3):550-4
7

E O LEITE ?????:
vaca ???
desnatado ???
semi desnatado ???
integral ???
ovelha ???
cabra ???
soja ???
pobre em lactose???
rico em clcio???
em p???

QUAL A MEDIDA DO ARROZ?????

1 escumadeira de arroz = ???


1 colher de arroz???
1 concha de arroz = ???
1 xcara de arroz = ???

VANTAGENS E DESVANTAGENS DO RECORDATRIO DE


24 HORAS
vantagens
tempo curto de administrao
no altera a ingesto do indivduo
recordatrios seriados podem
estimar a ingesto
habitual
pode ser utilizado em qualquer faixa
etria e em analfabetos
custo

desvantagens
depende da memria do entrevistado
depende da capacidade do entrevistador
em estabelecer canais de comunicao
no estima a ingesto habitual
dificuldade em estimar o tamanho das
pores

Fonte: Fisberg et.al., 2005. Mtodos de Inquritos alimentares. In: Fisberg et.al.
Inquritos alimentares: Mtodos e Bases Cientficos. Barueri, Manole.
10

RECORDATRIO DE 24H
horrio

alimento

quantidade

medida caseira

assinatura e carimbo nutricionista


responsvel
Fonte: EMTNICHC

11

QUESTIONRIO DE FREQUENCIA ALIMENTAR


conhecer o consumo habitual de alimentos por
um grupo populacional
registro da frequncia do consumo de alimentos em
unidades de tempo:
dias da semana, semestres ou anos
fracionamento
indicado para estudos epidemiolgicos
relao dieta com doenas crnicas

Ock et.al.,1997;Slater et.al., 2003, Hirose et.al.,2009


12

VANTAGENS E DESVANTAGENS DO
QUESTIONRIO DE FREQUENCIA ALIMENTAR
vantagens
utilizado em estudos
epidemiolgicos
estima a ingesto habitual
no altera o padro do consumo
custo
classifica o indivduo em categorias
de consumo
minimiza a variao intrapessoal ao
longo dos dias

desvantagens
depende da memria dos hbitos
alimentares passados
desenho do instrumento requer esforo e
tempo
pode haver limitaes em analfabetos e
idosos
dificuldades para o entrevistador
conforme o nmero e a complexidade da
lista de alimentos
quantificao pouco exata

Fonte: Fisberg et.al., 2005. Mtodos de Inquritos alimentares. In: Fisberg et.al.
Inquritos alimentares: Mtodos e Bases Cientficos. Barueri, Manole.
13

QUAL O MELHOR MTODO PARA SE UTILIZAR ???


combinao de mtodos quantitativos e
qualitativos para melhor aprimorar instrumentos
culturalmente sensveis, capazes de apreender a
realidade scio-cultural da populao estudada.
Bingham 1987. The dietary assessment of individuals: methods, accuracy,
new techniques and recomendations. Nutr Abstr Rev ;57(10):705-42.

no existem mtodos de inqurito alimentar validados para


uso em populao hospitalizada. (C)
Dias et.al.,2011.Triagem e avaliao do estado nutricional.Sociedade Brasileira
de Nutrio Parenteral e Enteral. Projeto Diretrizes.Associao Mdica
Brasileira e Conselho Federal de Medicina. vol IX
14

Vantagens:
baixo custo
no invasivo
boa aplicabilidade
Limitaes:
alterado em diversas situaes clnicas
pacientes acamados

ESTIMATIVAS DE PESO
16 pacientes : peso e altura estimados por 20
assessores diferentes
estimativas no apresentaram boa correlao com
peso e altura reais do paciente
Bloomfield et.al.,2006.Accuracy of weight and height estimation in an intensive care
unit: implications for clinical practice and research. Critical Care Medicicne, v.34, n.8,
p.2153-2157.

93 pacientes: peso e altura estimados por 3


assessores diferentes x peso e altura referidos pelo
paciente
os pacientes mostraram-se mais corretos em relao
ao prprio peso e altura
Hendershot et.al.,2006.Estimated height, weight, and body mass index: implications for research
and patient safety . Journal of the American College of Surgeons, v.203, n.6, p.887-893,

QUANTIDADE EM KG A SER SUBTRADO DO PESO


ATUAL DE ACORDO COM GRAU E LOCALIZAO DO
EDEMA
grau de edema

local atingido

quantidade em kg a ser
subtrado

tornozelo

1 kg

++

joelho

3 4 kg

+++

raiz da coxa

5 6 kg

++++

anasarca

10 12 kg

Adaptado de Matarese 1997. Nutrition support handbook. Cleveland:


The Cleveland Clinic Foundation .

Peso corrigido para amputados (kg):


porcentagem do peso correspondente a cada
segmento do corpo
segmento do corpo amputado

% peso correspondente

tronco

50

brao

2,7

antebrao

1,6

mo

0,7

membro superior

5,0

coxa

10,1

parte inferior da perna sem p

4,4

1,5

perna inteira

16,0

Osterkamp, LK. Current perspective on assessment of human body proportions of to amputees. J Am Diet Assoc
1995;215-8; Malone A . Antropometric Assessment, In: Charney P., Malone E, eds. ADA Pocket Guide to Nutrition
Assessment.Chicago . ADA 2004:142-152

Peso corrigido para amputados (kg):


porcentagem do peso correspondente a
cada segmento do corpo
peso anterior a amputao =

peso atual (kg) x 100


100 - % amputao

exemplo : paciente com amputao de


perna inteira, com altura de 165 cm e peso
anterior a amputao de 60 kg
60 = peso atual x 100
100 16%

60 = peso atual x 100


84

peso atual x 100 = 60 x 84


peso atual x 100 = 5040

peso atual = 5040


peso atual = 50,4 Kg
100
Osterkamp, LK. Current perspective on assessment of human body proportions of
to amputees. J Am Diet Assoc 1995;215-8.

Peso corrigido para amputados (kg):


porcentagem do peso correspondente a
cada segmento do corpo

peso anterior a amputao - % correspondente ao membro amputado


60 kg 16% = 50,4 kg

Osterkamp, LK. Current perspective on assessment of human body proportions of


to amputees. J Am Diet Assoc 1995;215-8.

Peso corrigido para amputados (kg):


porcentagem do peso correspondente a
cada segmento do corpo
IMC (kg/m2) =

peso atual corrigido (kg)


altura2 (m) (1- % amputao)

IMC =

50,4

50,4

1,65 x 1,65 x 1-16%

2,72 x 0,84

22,1 kg/m2

Osterkamp, LK. Current perspective on assessment of human body proportions of


to amputees. J Am Diet Assoc 1995;215-8.

CLASSIFICAO DO ESTADO
NUTRICIONAL DE ACORDO COM O IMC EM KG/M 2
IMC (kg/m2)

classificao

< 16,0

desnutrido grau III

16,9

desnutrido grau II

18,4

desnutrido grau I

24,9

eutrofia

29,9

sobrepeso

34,9

obesidade grau I

39,9

ograu II

> 40,0

obesidade grau III

World Health Organization Obesity: Preventing and managing the global


epidemic: Geneve, June, 1997

CLASSIFICAO DO ESTADO NUTRICIONAL


PARA IDOSOS SEGUNDO O NDICE DE MASSA
CORPREA (IMC) EM KG/M2
IMC (kg/m)

Classificao

<23

baixo peso

23 <28

peso normal (adequado)

28 <30

pr obesidade/ risco de
obesidade

30

obesidade

Fonte: Organizao Pan-Americana (OPAS). XXXVI Reunion del Comit Asesor de


Investigaciones em Salud- Encuestra Multicntrica- Salud Beinestar y Envejecimeiento (SABE)
em Amrica Latina e el Caribe. Mar. 2001.

NDICE DE ADIPOSIDADE CORPORAL

indivduos de origem mexicana e africana


% gordura corporal: densitometria ssea computadorizada como padro ouro
medida do quadril e altura
frmula IAC : [Quadril/(altura x altura)] 18
IAC = circunferncia do quadril
(altura x Altura) - 18
Bergaman et.al.2011. A Better Index of Body Adiposity. Obesity (Silver Spring). Mar 3.

IAC X IMC

Bergaman et.al.2011. A Better Index of Body Adiposity. Obesity (Silver Spring). Mar 3.

PROPOSTA DO NOVO IMC


CINTURA/ALTURA

circunferncia cintura em cm
altura em cm

Fonte: Universidade Oxford Brookes

PROPOSTA DO NOVO IMC


CINTURA/ALTURA

PESO IDEAL OU DESEJVEL


peso ideal ou desejvel =
IMC desejado x estatura 2 (m)

PESO CORPREO ESTIMADO : IDEAL


compleio ssea =

altura (cm)
permetro do punho

sexo

pequena

mdia

grande

masculino

> 10,4

9,6-10,4

< 9,6

feminino

> 10,0

9,4-10,9

< 9,4

New weight standards for men and women. Metropolitan Life Insurance
Company - Statistical Bulletin, 1959

TABELA PESO IDEAL SEGUNDO COMPLEIO FSICA:


METROPOLITAN LIFE INSURANCE - 1983
sexo masculino

sexo feminino

altura (cm)

pequena

mdia

grande

altura (cm)

pequena

mdia

grande

157

57-60

59-63

62-67

147

46-50

49-54

53-59

159

58-61

60-64

63-69

150

46-51

50-55

54-60

162

59-62

61-65

64-70

152

47-52

51-57

55-61

165

60-63

62-66

65-72

155

48-53

52-58

56-63

167

61-64

63-68

66-74

157

49-54

53-59

57-64

170

62-65

64-69

67-75

160

50-56

54-61

59-66

172

63-66

65-70

68-77

162

51-57

56-62

60-68

175

64-67

66-72

70-79

165

52-58

57-63

61-70

177

65-69

68-73

71-81

167

54-60

58-65

63-71

180

66-70

69-75

72-83

170

55-61

60-66

64-73

183

67-72

70-76

74-85

172

56-62

61-67

66-75

185

68-74

72-78

75-86

175

58-64

62-69

67-76

187

70-75

74-80

77-88

178

59-65

64-70

68-78

190

71-77

75-82

79-91

180

61-66

65-71

70-79

192

73-79

77-84

81-93

183

62-68

66-73

71-80

CORREO DO PESO CORPREO


2 kg para ascite leve
4 kg para ascite moderada
8 kg para ascite tensa

Pikul et.al.,94;Everhart et.al.,98

QUAL PESO CORPREO


DEVEMOS UTILIZAR PARA
CLCULO DAS NECESSIDADES
CALRICAS?????

peso ideal: presena de ascite


peso atual: sem ascite

Plauth et.al.,2009. ESPEN Guidelines on Parenteral Nutrition: hepatology. Clin Nutr.


Aug;28(4):436-44.

MSCULO ADUTOR DO
POLEGAR : MAP

medida direta do msculo perda muscular e de vida


laborativa
indicador de prognstico em pacientes clnicos
indivduo sentado
mo dominante
ngulo de 90
paqumetro de lange
Lameu et.al., 2004; Adductor pollicis muscle: a new anthropometric parameter.
Rev Hosp Clin Fac Med Sao Paulo. 59(2):57-62.

MSCULO ADUTOR DO POLEGAR

12 ,49 mm: sexo masculino


10, mm: sexo feminino

Lameu 2004. Adductor pollicis muscle: a new anthropometric parameter.. Rev Hosp Clin
Fac Med Sao Paulo.Apr;59(2):57-62.

FORA DO APERTO DE MO

capacidade muscular de pacientes desnutridos


fora muscular : capacidade funcional
identificao de pacientes com risco de
complicaes da desnutrio

lvares da Silva &Silveira . O estudo da fora do aperto de mo no-dominante em


indivduos sadios. Determinao dos valores de referncia para o uso da dinamometria.
GED Gastroenterol Endosc Dig 1998;6203-6

FORA DO APERTO DE MO
posicao sentada, com o cotovelo
flexionado em angulo de 90 ,
antebraco e pulso em posicao neutra
mtodo simples
baixo custo
no-invasivo
beira do leito
lvares da Silva &Silveira . O estudo da fora do aperto de mo no-dominante em
indivduos sadios. Determinao dos valores de referncia para o uso da dinamometria.
GED Gastroenterol Endosc Dig 1998;6203-6

VALORES MDIOS DE FORA DE APERTO DE MO


DOMINANTE E NO DOMINANTE PARA SEXO
MASCULINO E FEMININO
1122 : sexo masculino e 1928 sexo feminino
Niteri: Rio de Janeiro
adultos saudveis 20 anos
dinammetro: Jamar

valores

dominante

no dominante

sexo masculino

42,8

40,9

sexo feminino

25,3

24

Schlssel et.al.,2008. Reference values of handgrip dynamometry of healthy


adults: A population-based study. Clin Nutr.Aug;27(4):601-7

VALORES MDIOS DE FORA DE APERTO DE MO NO DOMINANTE E


DOMINANTE DE SEXO MASCULINO E FEMININO
300 adultos saudveis
Pelotas: Rio Grande do Sul
adultos saudveis 18-90 anos
dinammetro: Jamar
sexo
masculino no
dominante

sexo feminino
no dominante

faixa etria

valores
mdios

18 a 30 anos

sexo
masculino
dominante

sexo feminino
dominante

valores
mdios

valores
mdios

valores
mdios

39,5

21,5

43,0

23,0

31 a 59 anos

39,0

21,0

42,0

23,0

60 anos

29,0

16,5

31,0

18,5

Budziareck et.al.,2008. Reference values and determinants for handgrip strength in healthy
subjects.. Clin Nutr. 27: 357-62

FORA MUSCULAR EM IDOSOS

Handgrip Strenght (Fora Prensso


Palmar)
baseado no InCHIANTI study de
Ferruci et al 2003.
pontos de Corte:
homem: <30 kg
mulher: < 20 kg
fora muscular : risco de
hospitalizao em idosos

J Am Geriatr Soc 57:1411-1419, 2009

DINAMOMETRIA EM CIRRTICOS COMO PREDITIVO DE


COMPLICAES EM CIRRTICOS
50 pacientes com cirrose heptica com 2 grupos controle
(46) com HAS e doenas gastrointestinais(49)
classificao de Child- Pugh: A (88%);B(12%)
ndice de desnutrio
ASG: 28%
IPN:18,7%
dinamometria:63% - preditivo para incidncia de
complicaes
Alvares da Silva et.al.,2005.. Comparison between handgrip strength ,subjective global
assessment and prognostic nutritional index in assessing malnutrition and predicting
clinical outcome in cirrhotic patients. Nutrition 21:113-117

CLASSIFICAO DE GRAVIDADE DA DOENA HEPTICA


CRONICA
DOENA HEPTICA

DESNUTRIO
PROTEICO-ENERGTICA

CIRROSE
ESQUISTOSSOMOSE
HEPATITES CRNICAS
OUTROS

PIOR PROGNSTICO

Child-Turcotte

TERAPIA
NUTRICIONAL

Maio et al. 1989.Arq Gastroenterol 97: 1049-51

CLASSIFICAO DE CHILD - TURCOTTE


Child

> 3,5

> 3 - 3,5

<3

Bilirrubina Total

<2

2-3

>3

Comprometime
nto Neurolgico

---

mnimo

moderado/ grave

Ascite

---

controlada

Incontrol.

bom

regular

precrio

Albumina

Estado
Nutricional

Pugh et al. 1973. Transection of the oesophagus for bleeding oesophageal varices. Br J
Surg;60:649-9.

CLASSIFICAO DE CHILD - PUGH

Child A: 5 a 6 pontos
Child B: 7 a 9 pontos
Child C: 10 a 15 pontos

AVALIAO NUTRICIONAL EM VRIOS ESTGIOS DA


CIRROSE HEPTICA
60 pacientes ambulatoriais com cirrose heptica (50
% alcolica )
33 do sexo masculino e 27 do sexo feminino
avaliao nutricional: subjetiva, antropomtrica,
laboratorial
desnutrio comum neste grupo, > cirrose
alcolica

Roongpisuthipong et.al. 2001. Nutritional Assessment in Various Stages of Liver


Cirrhosis Nutrition Volume 17, Number 9, 765

AVALIAO NUTRICIONAL EM VRIOS ESTGIOS


DA CIRROSE HEPTICA

n=60

Roongpisuthipong et.al. 2001. Nutritional Assessment in Various Stages of Liver


Cirrhosis Nutrition Volume 17, Number 9, 765

PREVALNCIA DE DESNUTRICAO
PROTEICO - CALRICA EM CIRROSE HEPTICA
Indicadores

% desnutrio

IMC18,5 Kg/m

11,5%

Prega cutnea do trceps em mm

38,0%

Albumina srica 3,5 g/dl

45,0%

Pr-albumina 18 g/dl

80,0%

Peso ideal 90%

13,3%

Roongpisuthipong et.al. 2001. Nutritional Assessment in Various Stages of Liver


Cirrhosis Nutrition Volume 17, Number 9, 765

AVALIAO DO ESTADO NUTRICIONAL


EM HEPATOPATAS
ANSG

sensvel : 22 %
especificidade: 96%

Peso corpreo

insensvel

Harris Benedict

insensvel

BIA

no se aplica

Calorimetria Indireta

padro ouro

Circunferncia do brao

sensvel

Mc Cullough & Teran,2001; Aranda-Michel,2002

INDICADORES ANTROPOMTRICOS NA
GRAVIDEZ

peso/altura
peso pr-gestacional
IMC pr-gestacional
peso ideal
curva de Atalah

CURVA DE NDICE DE MASSA CORPORAL


DE ACORDO COM A SEMANA DE
GESTAO CURVA DE ATALAH (1997)

AVALIAO DO ESTADO NUTRICIONAL DA GESTANTE SEGUNDO NDICE


DE MASSA CORPORAL- IMC POR SEMANA GESTACIONAL

ESTADO NUTRICIONAL PR-GESTACIONAL E RECOMENDAES


DE GANHO DE PESO
IOM 2009

IMC prgestacional

IMC (kg/m)

ganho de
peso total
(kg)

ganho de peso
por semana
no 2 e 3
trimestre
(Kg)

baixo peso

<18,5

12,5 18

0,5

eutrofia

18,5 24,9

11,5- 16

0,4

sobrepeso

25- 29,9

7 11,5

0,3

obesidade
(inclui todas
as classes)

30

5-9

0,2

RECOMENDAES CALRICAS E
PROTICAS

Calorias: RDA 89 necessidades + 300 kcal a partir do


2 trimestre
Peso ideal pr gestacional x 36 kcal/kg + 300 kcal
Gestantes obesas mnimo :1800 kcal
Kramer MS,Kakuma R .Energy and protein intake in pregnancy.
Cochrane Database Syst Rev. 2003;(4):CD000032

Protenas Acrscimo : 10g/dia

RECOMENDAES CALRICAS E
PROTICAS
calorias: DRIs :
necessidades + 340 kcal kcal a partir do 2 trimestre
+ 452 kcal a partir do 3 trimestre
Protenas Acrscimo : 1,1g/kg/dia
gestantes com estresse moderado ou grave podem
necessitar de at 2g//kg/dia
Kaiser &, Allen . Position of the American Dietetic Association: nutrition and lifestyle for
a healthy pregnancy outcome. J Am Diet Assoc. 2008 Mar;108(3):553-61

PORCENTAGEM DE ADEQUAO DO PESO


ATUAL/IDEAL
peso atual
% do peso ideal

x 100
peso ideal

CLASSIFICAO DA ADEQUAO
porcentagem

classificao

80 a 90 %

desnutrio leve

70 a 79%

desnutrio moderada

0 a 69%

desnutrio grave

Adaptado de Blackburn& Bistrian,1977. Nutritional and metabolic assessment of


hospitalized patient. JPEN;1(1):11-22

PORCENTAGEM DE ADEQUAO DO PESO


ATUAL/HABITUAL
peso atual
% do peso habitual =

x 100
peso habitual

CLASSIFICAO DA ADEQUAO
porcentagem

classificao

85 a 95 %

desnutrio leve

75 a 84%

desnutrio moderada

0 a 74%

desnutrio grave

Adaptado de Blackburn& Bistrian,1977. Nutritional and metabolic assessment of


hospitalized patient. JPEN;1(1):11-22

CLASSIFICAO DO ESTADO NUTRICIONAL DE


ACORDO COM A ADEQUAO DO PESO
adequao do peso (%)

classificao

< 70,0
70,1 a 80,0

desnutrio grave
desnutrio moderada

80,1 a 90,0

desnutrio leve

90,1 a 110,0
110,1 a 120,0

eutrofia
sobrepeso

> 120,0

obesidade

Fonte: Blackburn &Thornton, 1979. Nutritional assessment of the hospitalized patient.


Med Clin North Am 1979;11103-15.

PORCENTAGEM DE ALTERAO
DO PESO CORPREO

% de perda de peso recente

peso habitual(kg) - peso atual (kg)


x 100

peso habitual (kg)

Adaptado de Blackburn& Bistrian,1977. Nutritional and metabolic assessment of


hospitalized patient. JPEN;1(1):11-22

CLASSIFICAO DA PERDA PONDERAL

EM RELAO AO TEMPO
tempo

perda de peso
moderada

grave

1 semana

1-2 %

>2%

1 ms

5%

>5%

3 meses

7,5 %

> 7,5 %

6 meses

10 %

> 10 %

Adaptado de Blackburn& Bistrian,1977. Nutritional and metabolic assessment of


hospitalized patient. JPEN;1(1):11-22

Homem:(0,98 x CP)+(1.16 x AJ)+(1,73 x CB)+(0,37 x PCSE)-81,69


Mulher:(1,27 x CP)+(0,87 x AJ)+(0,98 x CB)+(0,4 x PCSE)- 62,35

CP: circunferncia da panturrilha


AJ: altura do joelho
CB: circunferncia do brao
PCSE: prega cutnea subescapular

Limitaes: edema
Chumlea et al J Am Geriatr Soc 1985;33:116-20.

CIRCUNFERNCIA DA PANTURILHA

medida mais sensvel de massa


para pessoas idosas
modificaes da massa magra que ocorrem
com o envelhecimento e de atividade fsica
posio supina, joelho dobrado em angulo de
90, calcanhar apoiado na cama ou cadeira,
medindo a maior circunferncia com fita
mtrica
valores < 31cm perda de massa muscular

. WHO, World Health Organization. Physical status: The use and


interpretation of anthropometry. Report of a WHO expert committee. Geneva,
1995.

ESTIMATIVA DE PESO CORPORAL


sexo feminino

negro:

1959 anos: (AJ x 1,24) + (CB x 2,97) 82,48


6080 anos: (AJ x 1,50) + (CB x 2,58) 84,22

branco:
1959 anos: (AJ x 1,01) + (CB x 2,81) 66,04
6080 anos: (AJ x 1,09) + (CB x 2,68) 65,51
AJ : altura do joelho
CB: circunferncia do brao
Chumlea et.al.,1987.Nutritional assessment of the elderly thought antropometry.
Columbus. Ross Laboratories.

ESTIMATIVA DE PESO CORPORAL


sexo masculino

negro:

1959 anos: (AJ x 1,09) + (CB x 3,14) 83,72


6080 anos: (AJ x 0,44) + (CB x 2,86) 39,21

branco:
1959 anos: (AJ x 1,19) + (CB x 3,21) 86,82
6080 anos: (AJ x 1,10) + (CB x 3,07) 75,81
AJ : altura do joelho
CB: circunferncia do brao

ESTIMATIVA DE ALTURA CORPORAL SEGUNDO


SEXO,IDADE, ETNIA E
ALTURA DO JOELHO
sexo feminino
negro: 1960 anos: 68,10 + (1,86 x AJ) 0,06 x idade
> 60 anos: 58,72 + (1,96 x AJ)
branco: 1960 anos: 70,25 + (1,87 x AJ) (0,06 x idade)
> 60 anos: 75 + (1,91 x AJ) (0,17 x idade)

AJ : altura do joelho
CB: circunferncia do brao
Chumlea et.al.,1994. Prediction of stature from knee height for black and white adults
and children with application to mobility-impaired or handicapped persons. J Am
Diet Assoc. Dec;94(12):1385-8, 1391; quiz 1389-9

ESTIMATIVA DE ALTURA CORPORAL SEGUNDO


SEXO,IDADE, ETNIA E
ALTURA DO JOELHO
sexo masculino
negro:

1959 anos: 73,42 + (1,79 x AJ)


6080 anos: 95,79 + (1,37 x AJ)

branco:
1959 anos: 71,85 + (1,88 x AJ)
6080 anos: 59,01 + (2,08 x AJ)
AJ : altura do joelho
CB: circunferncia do brao
Chumlea et.al.,94.Prediction of stature from knee height for black and white adults
and children with application to mobility-impaired or handicapped persons. J Am
Diet Assoc. Dec;94(12):1385-8, 1391; quiz 1389-90.

INDICADORES ANTROPOMTRICOS
peso ajustado (kg)

peso ajustado (kg) = [(peso atual(kg) ideal(kg) ] x 0,25 + peso ideal(kg)

Frankenfield et.al.,2003.Validation of several established equations for resting


metabolic rate in obese and nonobese people. J Am Diet Assoc. Sep;103(9):1152-9.

CLCULO DAS NECESSIDADES


NUTRICIONAIS DO PACIENTE OBESO
IMC > 25 kg/m2 : 15 a 20 kcal /kg de peso atual
Krauss et.al.,2000. AHA Dietary Guidelines: revision 2000: A statement for healthcare professionals from the
Nutrition Committee of the American Heart Association. Circulation.31;102(18):2284-99

Harris- Benedict com o peso ajustado


H : GEB = 66,47 + ( 13, 75 X P ) + ( 5,0 X A ) - ( 6, 76 X I )
M : GEB = 665,1 + ( 9,56 x P ) + ( 1,85 X A ) - ( 4,68 X I )

GEB= gasto energtico basal; H= homem, M = mulher


P = peso ( Kg ), A = altura ( cm ), I = idade ( anos )
Harris e Benedict . A biometric study of basal metabolism in man. Publication 279.
Washington, DC: Carnegie Institute of Washington, 1919

Peso ajustado (kg) = [(peso atual(kg) - ideal(kg) ] x 0,25 + peso ideal(kg)


Frankenfield et.al.,2003.Validation of several established equations for resting metabolic rate in obese
and nonobese people. J Am Diet Assoc. Sep;103(9):1152-9.

PORCENTAGEM DE PERDA DE EXCESSO DE PESO

% PEP: (peso inicial peso atual


peso inicial - peso ideal

x 100

Vantagens:
- Baixo custo
- Boa aplicabilidade
Limitaes :
- Pacientes idosos/neurolgicos (dificuldade de permanecer na
posio ereta)
- Pacientes acamados
Recomenda-se a Estimativa da Altura
- Indivduos com idade 60 anos
- Indivduos acamados
Onram et al. Nutrition 2000;16:5063

ESTIMATIVA DA ALTURA :
DISTNCIA P - JOELHO
Estatura - homem
64,19 - (0,04 x I) + ( 2,02 x Aj )

Estatura - mulher
84,88 - (0,24 x I) + ( 1,83 x Aj )
I = idade ; Aj = altura do joelho (cm)

Chumlea et al J Am Geriatr Soc 1985;33:116-20.

MEDIDA DE PREGAS CUTNEAS

tcnica simples
adipmetros: diferentes modelos x resultados
diferena no local de medida
tcnica de pinamento com o adipmetro
necessidade de treinamento

Mattsson & Thomas,2006. Development of methods for body composition


studies . Phys.Med.Biol.51:203-28.

VALOR DE REFERNCIA DO PERCENTIL 50 DO


NHANES II (NATIONAL HEALTH AND NUTRITION
EXAMINATION SURVEY, 1974)
IDADE (anos)

SEXO

MASCULINO

FEMININO

18 24

9,5

18

25 - 34

12

21

35 44

12

23

45 - 54

11

25

55 - 64

11

25

65 - 74

11

23

PCT(%)= PCT obtida (mm) / PCT percentil 50 X 100


80-90% - depleo leve
60-80% - depleo moderada
<60% - depleo grave

INDICADORES ANTROPOMTRICOS
Circunferncia muscular do brao(cm) :

CMB= CB x PCT, onde:


CB= circunferncia do brao em cm
= 0,314
PCT = prega cutnea do trceps em mm

Frisancho & Jellife,73; Heymsfield et.al., 82

CLASSIFICAO DO ESTADO NUTRICIONAL : IMC EM


KG/M2;PCT EM MM E CMB EM CM SEGUNDO
PERCENTIL: FRISANCHO/PHILLIPS E CHUMLEA

percentil
<p5
p 5 a 15
p 15 a 85
> p 85
p 90 para CMB

estado nutricional
desnutrio
risco para desnutrio
eutrofia
obesidade
no h p 85 para CMB

VALOR DE REFERNCIA DO PERCENTIL 50 DO NHANES I


(NATIONAL HEALTH AND NUTRITION EXAMINATION
SURVEY, 1974)

IDADE (anos)

SEXO
MASCULINO

FEMININO

18 24,9

30,7

26,8

25 29,9

31,8

27,6

30 34,9

32,5

28,6

35 39,9

32,9

29,4

40 44,9

32,8

29,7

45 49,9

32,6

30,1

50 54,9

32,3

30,6

55 59,9

32,3

30,9

VALOR DE REFERNCIA DO PERCENTIL 50 DO NHANES I


(NATIONAL HEALTH AND NUTRITION EXAMINATION
SURVEY, 1974)

CB (%) = CB obtida (cm) / CB percentil 50 X 100


>120% - obesidade
110-120% - sobrepeso
90-110% - eutrofia
80-90% - desnutrio leve
70-80% - desnutrio moderada
<70% - desnutrio grave

REA MUSCULAR DO BRAO

AMB= [CB - ( x PCT)]2


4
Onde:

= 0,314
CB = Circunferncia do Brao (cm)
PCT = Prega Cutnea do Trceps (mm)
Frisancho & Jellife,73; Heymsfield et.al., 82

MEDIDA DA CIRCUNFERNCIA DA CINTURA

Crista ilaca

ltimo rebordo
costal
ltima costela

ponto mdio para


medir a cintura

CIRCUNFERNCIA DA CINTURA (CC)


medida complementar ao diagnstico nutricional
indica acmulo de gordura abdominal, que fator de
risco para doena coronria, diabetes tipo 2 e morbimortalidade
ndice da adiposidade visceral e isso permite a
identificao dos subgrupos de pacientes obesos que so
mais provveis de apresentar resistncia insulnica
Desprs et.al. Abdominal Obesity and the Metabolic Syndrome: Contribution to Global
Cardiometabolic Risk. Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 2008;28:1039-49
; Blaha et.al. A Practical ABCDE Approach to the Metabolic Syndrome. Mayo Clin Proc
2008;83(8):932-43; Shimabukuro Cardiac Adiposity and Global Cardiometabolic Risk
New Concepts and Clinical Implications. Circ J 2009;73:27-34

CIRCUNFERNCIA DA CINTURA (CC)

Cc
Homens
< 94

(cm)
Mulheres
< 80

94 102

80 88

> 102

> 88

Classificao
Normal
Risco moderado
Alto risco

CIRCUNFERNCIA CINTURA /QUADRIL

Classificao
>8

obesidade andride

<8

obesidade ginecide

AVALIAO NUTRICIONAL
antropometria

1. peso, altura
2. ndice de massa corporal

composio
corporal

exames
laboratoriais

1. bioimpedncia eltrica

1. taxa de hemoglobina srica

2. dobra cutnea

2. taxa de albumina srica

Inquritos
dietticos
1. ingesto X gasto X necessidade
nutricional

2. ASG

exame
clnico
1. sinais Clnicos
2. sintomas

S-ar putea să vă placă și