Sunteți pe pagina 1din 15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

Economie&Gestion
August1,20126:00

ObstaclesdordresociopolitiqueSection
3:
Lesblocagesdontsouffrentlinvestissement
auMarocengnraleetlinvestissement
trangerenparticuliernesontpas
seulementdesdesentravesdordre
matriel(insuffisancedelinfrastructures,
mauvaiseapplicationdelalgislation,
inadaptationdelenvironnementlgislatifet
rglementaire)maisaussidesfacteur
quonpeutqualifierdordrenon
conomique,cestdire,ayanttraitauxfacteursimmatriels,notamment,politique,
organisationnels,thique,culturelsetinfluencenttrsfortementlasphreconomique.
Parmicesentraves,onpeutciterlesmanquementslEtatdedroit,lesinsuffisancesdu
systmedelducationformation,lapropagationdelespritdelarente,lampleurdes
disparitssociales,lescarencesdelAdministrationmarocain,linefficacitdesinstitutions
lues,lacomplexitdesrelationsprofessionnelleslabsencedunprojetconomiqueetsocial
fdrateur.
A)Leslourdeursadministratives.
Lesproblmespossparlepoidsdeladministrationreprsententdesfacteursdissuasifsde
limplantationdesinvestissementstrangers.
Deuxcaractristiquesdominent:lourdeurdeprocduresquipriventlaMarocdunnombre
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

1/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

importantdinvestisseurspotentielsdunepart,etlacorruptiondautrepart.
Ainsi,lesproblmespossleslourdeursdeladministrationreprsententdesfacteurs
dissuasifsdelimplantationdesInvestissementsdirectstrangersauMaroc.Pascal
PerezetBenedictdeSaintLaurentsouligne:lesinvestisseursnesaventpasqui
sadresser,ilsreoiventdesmessagesetdesinformationsdiffrentesdunorganisme
lautre.Cestpourquoiilsseplaignentplusquelesnationauxdelabsenceduninterlocuteur
uniquedansleursprojets.
Deplus,mmesiledispositifdaccueildesinvestisseurstrangerssestrenforcgrcela
crationdescentresrgionauxdinvestissement,runissantenunseulendroittousles
interlocuteursgouvernementaux,lestracasseriesetlespesanteursadministratives
continuentdepnaliserleMarocetluifontperdrechaqueannedintressantes
opportunitsentermesdIED.Eneffet,auMaroc,mmeaveclamiseenplacedescentres
rgionauxdinvestissement,lamultiplicitdesintervenantsnefacilitepaslatcheaux
investissements,lamultiplicitdesintervenantsnefacilitepaslatcheauxinvestisseurs
trangers.
Tenantcomptedeslmentsmentionnscidessus,ladministrationconstitueunfacteur
importantdelinitiativeprive:sanslaconfianceetuneadministrationmoderne,ilserait
illusoiredeprtendregarantiruncadrepropicelinvestissement,dansunenvironnement
international,oulesincitationslInvestissementsdirectstrangers,notammenteuropen,
fontlobjetdesurenchredunpayslautre.
Pourcequiestdelacorruption,uninvestisseurpotentielnepeuxpriorivaluerprcisment
sescouts,nilesconsquencesdunonpaiementdespotsdevin.UnrapportdelOCDE
conclutpartirdesdonnesrecueilliesdans28paysque:plusquelacorruptionelle
mme,cestlincertitudelielinstabilitdesrglesadministratives,dontlacorruptionnest
quunlmentparmidautres,quiaffectengativementlesinvestissements.
B)ManquementlEtatdedroit.
Danslaquasitotalitdestudesetenquteralissurlesobstacleslinvestissement
trangerauMarocapparatlephnomnedelacorruptionquiconstitueundesfreinsau
dveloppement,carellesapeleseffortsvisantpromouvoirlacroissanceconomiqueet
empche,parconsquent,toutegestionjudicieusedesressources.Orilestpatentquela
corruptionspanouitpluslousvitundficitdmocratique.
LeMarocaralis,certes,degrandesavancesdanslavoiedeladmocratie.Ilabesoin
actuellementduneAdministrationquisinspireplusdelEtatdedroitetquiparson
comportement,sesactions,donnelexemple,montrelecheminsuivreenvuede
dassumersonrledepdagogueetdviterlesdrages.LobjectiftantunEtatquiassure
lastabilitetlascurit,maisquiinciteauprogrsconomiqueetlpanouissementdu
potentielhumain.
Eneffet,linvestissementnationaloutrangernepeutsedveloppersanslexistencede
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

2/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

rgledejeuclairettransparentquifontfacetoutpouvoirdenuisancede
lAdministrationetauxsituationsderenteetdeprivilge.Dolimportancedunnouveaurle
delEtat,danssesdimensionsdestratgedincitateur,depdagogueetdarbitre.
Demme,unecroissanceforteetdurablenestpasseulementunequestiondegestion
financire,elleest,deplusenplus,uneaffaireduniveauqualitatifdesinstitutionsquisuivent
etaccompagnentledveloppementconomiqueetsocialetsurtoutleuraptitudeetleur
disponibilitauchangement.
C)Propagationdelespritdelarente.
Alinstarduncertainnombredepaysendveloppement,lecomportementdungrand
nombredoprateursconomiquesauMarocrestemarquparlespritdelarenteetdela
recherchedesopportunitsdespculation.IlestvidentquelAdministrationnestpas
trangrecettatdefait(clientlisme,rseauderelation,etc.).ORlesexigencesde
louvertureconomiqueetlesimpratifsdelacrationdelazonedelibrechange
impliqueuntoutautrecomportementquidoittreorientpluttverslarecherchede
lefficacitconomique,lavalorisationdelaproduction,lintgrationdusavoiretc.Ces
valeursconstituentlesoutilsdunebonneintgrationdanslesarcanesdelconomie
mondialeetduneattractiondelinvestissementtrangerproductif.
D)Lampleurdesdisparitssociales.
Lundesdterminantsprincipauxdelinvestissementrsidedanslaperceptiondes
perspectivesdelademande.LathorieKeynsienneconsidrelademandecommele
dterminantessentieldelacroissanceconomique.
Lestendancesobservesjusquprsentmontrentquelvolutiondelinvestissementest
troitementlieaucomportementdelaconsommationprive.Lademandedesmnages
sembleexerceruneinfluenceplusfortequelademandeexternesurlinvestissementpriv.
Lademandeexternesurlinvestissementpriv.(Cf.bulletinCMC:Investissementet
nouveaucontexte2006.
Surleplansocial,malgrlamliorationquantitativedelIndicateurdeDveloppement
Humain,notrepaysresteclassau130merangdansleRapportmondialsurle
dveloppement.(RDH).
E)Questionrelativesaufonctionnementdeladministrationmarocaine.
Ungrandnombredtudeeffectuefonttatdesonarchasmequisemanifestetraversun
sureffectifdanscertainsdpartementsetunsouseffectifdansdautres.Unsystmede
rmunrationopaqueetnonincitatifetunmauvaistatmoralchezlamajoritdes
fonctionnairesamplifiparunsentimentlargementrpandudefrustration.Lesprocdures
budgtairesetcomptablessontlourdesetparalysantesainsiquunecentralisationexcessive
auniveaudelaprisededcision.Demme,lesstructuresorganisationnellesduncertain
nombredeministresontsurannes.
Enmatiredattributiondesresponsabilits,lamritocratienestpastoujourslecritre
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

3/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

principal.Dautresmoyensinterviennentdontleclientlisme,lesrseauxdeconnaissance,
etc.
Decescaractristiquesdcoulentdesconsquencesfortesngativesenmatirede
relationsentrelAdministrationetlescitoyens.
Quantsesrelationsaveclesagentsconomiques,enplusdeslourdeursbureaucratiques,
lobsessionautoritairedontfaitpreuvelAdministrationmarocainelamneuneattitude
quiconsistevouloirtoutcontrleretsuperviser.
Sagissantduphnomnedelacorruption.LeMarocaobtenu.Daprslerapportde
Transparencyinternationalde1998,lanotede3.7sur10,cequileclasseainsila
cinquantimeplacesurunelistede85pays.ComparauxpaysdelargionMENA(Moyen
OrientetAfriqueduNord),leMarocvientavantlaTurquie(3,4)etlEgypte(2,9)maisbien
aprsIsral(7,1),laTunisie(5)etlaJordanie(4,7).
Danssonrapporttabliaumoisdenovembre2006,TransparencyInternational,quiclasse
leMarocla78epositionselonlindicedecorruption,arelevquelacorruptionesttrsforte
auMaroc,classparmilesneufpayslespluscorrompusdanslemonde.Pis,leRoyaume
chrifiennammepasratifilaconventiondelONUcontrelacorruption,cequiaamenla
branchemarocainedeTransparencyInternationalexhorterlesautoritsdecepayspour
mettreenplaceunplangouvernementaldeluttecontrelacorruption,dontlapromulgation
deloissanctionnantplusexplicitementcephnomne.
AuMaroc,aucunsecteurnestpargnparlacorruption.Lebakchichestpartout.Larme,
lapolice,lajustice,lasant,lesimpts,lesecteurprivouencorelesmdias,maisaussiles
partispolitiquesetlepouvoirlgislatifsontlesterreauxfavorableslatentation.
F)Desinstitutionsluesendphasageaveclescontraintesdelacomptitivitconomique.
Silespacepolitiquemarocainestcaractrisparladiversitdesacteurspolitiquesetla
multiplicitdeleurformedexpression,certainespratiquesfontquelesystmelectoral
aboutitdansdenombreuxcasdesstructuresluesauniveaulocal,rgionaletnationalloin
desproccupationsdundveloppementconomiqueetsocial,encorepluspourfavoriser
lattractiondelinvestissement.
G)Problmatiquedesrelationsprofessionnellesauseindelentreprise.
Surlabasedesrsultatsdesenqutesralisespardiffrentsorganismesauprsdes
entreprisestrangressurlesobstacleslinvestissement,leproblmedesconflitssociaux
nesemblaitpasoccuperlespremiersrangs.Nanmoins,toutescesenqutesmettent
laccentsurlancessitabsoluedunerformeurgentedudroitdutravailauMaroc.
Depuis1999,certainsresponsablesdegrandesentreprisestrangrescommencent
incriminerpubliquementlesmthodesutilisesparquelquessyndicatspourladfensedes
intrtsdesemploysetfonttatdelamauvaisecomprhensionparlesouvriersdusensdu
syndicalisme,allantmmejusquaffirmerquelactionsyndicaleauMarocdtruitloutilde
productionalorsquenfaitelledevaitleprserver.Poureux,cettesituationestdenature
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

4/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

dissuaderlesinvestisseurstrangersdesimplanterauMaroc.
Deleurct,lesstructuresreprsentativesdusecteurprivneratentaucuneoccasionpour
rappelerauxpouvoirspublicslesconsquencesaucuneoccasionpourrappelerauxpouvoirs
publicslesconsquencesngativesdcoulantduneabsencederglementationdudroitde
grve.
Demme.Lapresseconomiquefaittatrgulirement,surlabasedesstatistiques
manantduMinistredelEmploi,deconflitssociauxquidurentetquisontloriginedela
fermeturedecertainesunitsdeproduction.Sileurnombrenestpastrslev,limportance
dequelquesentreprisestouchesrisquedeconstituerunlmentsupplmentairede
dissuasiondesinvestisseurspotentiels.Lesecteurdelaconfection,travaillant
essentiellementdelasoustraitanceavecdegrandesmarquesinternationales,nestpas
labridecesconflits.
Nanmoins,ilconvientdesignalerquedenombreusesentreprisescapitauxexclusivement
marocainsonttendancechercherfuirlerespectdesdroitsminimumsdestravailleurs
prvusparlalgislationenvigueur.
H)absencedunprojetconomiqueetsocialfdrateur.
DevantlesnombreuxproblmesdesousdveloppementqueconnatleMaroc,beaucoupse
limitentcroire,oufeignentdelafaire,quelesrformesconomiquesstrictosensu,
constituentunerponsecesproblmes.
Nesaventilspasquelespaysendveloppementquiontrussimergeretraliserces
derniresdcenniesdestauxdecroissanceavoisinantles5%surunelonguepriodesont
arrivscombineruneinterventionpubliquevolontaristeetaudacieuseunepolitiquede
renforcementdescapacitsdesunitsproduction.
I)LaJustice.
LADEnesinstalleraquelorgnelaconfiance,etcetteconfianceneseraacquiseque
lorsquecetIEDeuropensesentiraprotg:cetteprotectiondpendavanttoutde
lexistencedunejusticefiable.
Concernantlajustice,lesinvestisseurseuropensseraientilsrticentssimplanterau
Maroccausedesonsystmejudiciaire?
CestleconstatquervleunrapportdelaBanqueMondiale,dontlecontenuvalueles
effortsduministredelajusticedanssonvasteprogrammedemodernisation.Deuxvolets
sontprisencompte:lobjectivitdelajusticedunepart,etsacomptencedautrepart.
Sagissantdelobjectivitdelajusticemarocaine,lacritiqueestdouble.Dabord,ilyaurait
unetendancemarquejugertropenfaveurdesnationaux,lorsquedestrangersetdes
marocainssontenconflitensuitelasecondecritiquequiintroduitunedimensionsocial,
portesurlefaitquelajusticemarocainejugeraittropenfaveurdesemploys,lorsqueceux
cisontoppossleursemployeurs.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

5/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

Concernantledeuximevoletportantsurlacomptencedesjuges,ilressortdecerapport,
quelafaiblessedusystmejudiciaire,rsidedanslanaturedescomptencesetdela
formationdesjuges,chargsdestatueretderendredesjugementssurdesconflits
opposantslesinvestisseurstrangerauxlocaux.
Adopterdenouveauxtextestaitncessaire.Maisilfallaitunsystmejudiciaireenmesure
deleurdonnertouteleurefficacit.AussileMarocsestilattaqusajustice.Longtemps
dcrieetcrasepardegravecrisesdidentit,lajusticeestresterepliesurellemme,
loindesmouvementsdenormalisationetdemiseniveau.Expertsnationauxettrangers
sesontpenchsplusieursreprisessurcettegrandemaladegangreneparlacorruption,
leclientlisme,lespassedroits,lalenteurLorsdelafameusecampagne
dassainissement,elleamontrtouteseslimites.Aujourdhui,lundesplusgrosparislancs
parleMarocestceluidedcrdibilisersajusticeauxyeuxdescitoyensetdesinvestisseurs.
J)Dficiencedusystmedducationformation.
LesystmeducatifduMarocnestpasunmodle.ComparauxpaysdelargionMENA
(MoyenOrientetAfriqueduNord)leRoyaumesetrouveenqueuedupeloton.Lespaysles
plusavancssontlaJordanieetleKowetalorsquelesmoinsavancssontleMaroc,
Djibouti,leYmenetlIraq.
Ellesviennentconfirmerlesreprochesetlescritiquesfaitsunsystmequiamontrses
limitesnotammentenmatiredersorptionduchmage.Lespouvoirspublicsreconnaissent
dailleursquilyaunmalaiseetquilfaudraitagirdurgencepourrattraperleretardenregistr
danscesecteurdepuisplusieursannes,Surleplandudveloppementhumain,leMaroc
estclassparlePNUD126esur177pays,etcestlascolaritquilepnalise.lasantfragile
decesecteurncessiteunerefontetotale,Ilsouligneunretardaccumulparrapportaux
autrespaysdelargion,ceretardsesitue,auniveaudelingnieriedesrsultats,de
lincitationdesprestatairesdeservicesducatifstreplusperformantsetplusractifsetau
niveaudelaresponsabilitenverslepublic.Prenantenconsidrationlaqualitcomme
basedeclassement,leMarocestencoreunefoislatrane.Laqualitatmesure
partirdedeuxcritres:letauxdanalphabtismedesadultesetlesrsultatsobtenusaux
examensinternationaux(TIMSS:TrendsInInternationalMathmatiquesandScience
Study).
Pourlalphabtisation,leLibanetleMaroconteulesrsultatslesmoinsbons.Pourles
mathmatiques,laJordanieetleLibanonteulesmeilleursscores,tandisqueleMarocet
lArabieSaouditeonttlesmoinsbrillants.LamauvaisenoteduMarocseconfirmelorsque
lesquatreindicateursprcitssontcombinsenunseulindicegnral.
Lesgrandsproblmesliesausystmedducationformationnationalsont:
*LeniveaulevdelanalphabtismeauMarocendpitdesinvestissementsducatifs
ralissdepuislindpendance.
*Lefaibleniveauscolaireetdediplmassionsdelapopulationactive.

data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

6/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

*Lamajoritdelaforcedetravaildaujourdhuinestpasprparerpourlenvironnementdu
travaildedemain.
*Leniveaudencadrementdentreprisedemeureinsuffisant.sonamliorationestdevenu
actuellementimpratif..
K)EvaluationduRisqueMaroc:
Traditionnellementconfineaudomainedelentreprise,lanalysedurisquesesttendue
auxpaysdelapartparticulirementdesmilieuxfinanciers,enrelationaveclamontedu
seuilcritiquedelendettementdespaysdetiersmonde.
Lundesindicateursutilisspourapprcierlescapacitsdunpaysattirerlinvestissement
internationalrsidedanslesapprciationsfourniesparlesagencesdenotation
internationalesurlerisquepays.
Cetexercicedonnelieuunclassementdespays,particulirement,ceuxenvoiede
dveloppementsurlabasedunepondrationprenantenconsidrationcertainsparamtres
dordreconomique,politique,sociale,financieretc.
Plusexactement,lvolutiondurisquepayssefaittraverslanalysedelensembledes
paramtresmacroconomiques(financiers,politiques,sociaux)quipeuventcontribuerla
formationdunrisqueautrequestrictementcommerciallorsduneoprationavecunpaysen
dveloppement.Aceteffet,lesspcialistesdurisquepayssurveillentdesbatteries
dindicateursstatistiques,lesrapportsspcialiss,lesarticlesdepresseetdivers
classementsetnotationsportantsur:
lesfacteursfinanciers:ratiosdetteextrieur/PIB,servicedeladetteexterne/exportation,
rserveendevise/importation
lesfacteursstructurellesetconomiques:pourcentagedesmatirespremiresdansles
exportations,lapartdesproduitsnergtiquesdanslesexportations,lesrsultatsdumarch
financier
lesfacteurspolitiquesetstratgiques:stabilitdusystmepolitique,facilitdetransition
dungouvernementunautre,rivalitsethniquesourgionales,risquedeguerreou
vulnrabilitmilitaire.
Ilrestevidentquelapprciationdudernierfacteurpeutseprterlacritiquedufaitdes
difficultsdapporterunenotationetcemalgrlaprcisiondesprincipesadoptsparles
agencesderatingcesujet.
1.LerisqueMarocvupardesorganismesinternationaux:Ladetteextrieuremarocaine
vueparMoodysetS&P.
DanssonrapportannuelsurleMarocpublienavril2004,lagenceMoodysconfirmesa
notationBa1pourladetteextrieuremarocaine.Lagenceestimequelamliorationnotable
delaliquiditexterneduMarocainsiquelacclrationdesrformesstructurellessont
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

7/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

loriginedelarductioncontinueduvolumedeladetteextrieure.Enajoutantquela
notationduRoyaumeestgalementinfluenceparsonenvironnementpolitiquerelativement
stable.
Toutefois,lconomiedupaysrestegreve,expliquelerapport,paruntauxdechmage
lev,surtoutchezlesjeunes,ainsiqueparsadpendancevisvisdusecteuragricole.
Poursapart,danssonrapportpublienmars2004,lagenceinternationalederating
Standard&Poors(S&P)relvelaperspectivedeladettemarocainelibelleendevisesde
stablepositive.DansunraisonnementsimilaireceluideMoodys,S&Pestimequela
stabilitpolitiqueduMarocainsiquesapolitiquemontaireplusprudentecontribuent
lamliorationdelaliquiditexternedupays.
2.LacriseFinancireinternationaleaugmentelerisqueMaroc.
LapptitdesinvestisseurspourleMarocpourraitdiminuerPlusgnralement,sur
lensembledelanne2007,ilfautdirequelesprimesderisquesassortiesauxtitres
obligatairesmisparlespaysmergentsontprogressde70pointsdebase,affectsdj
!parlaprudenceaccruedesinvestisseursfaceauxtensionsquontconnuesles
marchsfinanciersinternationaux.(Leministredesfinances).
LacrisefinancireatellepourautantpuistousseseffetsdumoinssurleMaroc?Ce
nestpassr.Toutdpendradelimpactquecettecriseproduirasurlacroissancedansle
monde,maissurtoutenEurope,principalpartenaireduMaroc.Doresetdj,laFrance,
premierpartenairecommercialduMaroc,paratdoublementaffecte:parlacrisedela
Boursemaisaussiparlimmensefraudequiatouchsatroisimebanque,laSocit
Gnrale.Lemoraldesmnages,selonlatoutedernireenquteralisecesujeten
dbutdesemaine,estauplusbas.Laconsommation,moteurprincipaldelacroissanceen
France,devraitdoncralentir.Sicettelamedefondsepropagetouteslesconomies
europennes,lademandequiseraadresseauMarocsenressentirabienvidemment.
Car,ilfautrappelericiquelesdeuxtiersducommerceextrieurduMarocsontralissavec
leVieuxcontinent.
Dj,surlesonzepremiersmoisde2007,lademandetrangreadresseauMarocapti
dunedclrationdelconomiemondiale,cequisesttraduitparunetimideprogression
desexportations:8%aulieude17,8%uneanneauparavant.Biensr,lessoufflementdes
exportationsmarocainessexpliqueaussipardautresfacteurs(dontlafaiblevaleurajoute
quellescontiennent),maisleretournementdelaconjoncturechezlesprincipauxpartenaires
accentuecettemorosit.
Dautrescanauxdetransmissiondelacriseexistentcependant,parlesquelslemarasme
peutatteindreleMaroc:linvestissementtranger.Lapptitdesinvestisseurstrangers
pourleMarocdevraiteneffettreaffect,maispasbeaucoup,cerepliestvalu25%
toutauplus.
LacrisefinanciremondialeauradesrpercutionssurleMarocVoici3domainesoulacrise
devraitimpacterledveloppementfuturduMaroc:
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

8/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

*LESENTREPRISES(PLAN,mergence):
Dansuncontextedercessionmondiale,lesentreprisesquiavaientlintentiondesinstaller
auMarocvontpourcertainesdcalerleurinvestissements,lesrduirevoirlesannuler.
LadirectiondeRenaultparexemple,confronteunebaissedelademande,prfrerapeut
trefairetournerpleinuneusinedjenplacepluttquinvestirdansdenouvelleschaines
deproductions.
Dautrepart,dansuncontextedercessionmondiale,lademandeinternationaledevrait
diminuer.Letextilemarocainpourraitseretrouverdenouveauencrisesuiteladiminution
descommandesenprovenancedeltranger.
*LETOURISME(VISION(2010):
Lestouristeseuropens,confrontsunebaissedeleurpouvoirdachat,partirontmoinsen
vacancesouentoutcasseronttrsvigilantssurleursbudgets.Lesmauvaischiffresdu
tourismeauMaroc(anne2008)nesontquuneprfigurationdecesuipourraitsepasser
danslesprochainesannes.
*LIMMOBILIER(PlanAzur):
LimmobilierMarocainadjttouchparlacrise.
LedsengagementdeFADESAduMarocen2007estlaconsquencedesesdifficultsen
Espagne.leffondrementdumarchdelimmobilierenEuropeetdanslemondeauracomme
consquencedeprovoquerunerarfactiondesachatsdebiensimmobiliersparles
trangers.Lachutedespromoteursenbourseestbienuneconsquencevidentedela
crisefinancireinternationaleLeMarocnouveau(de20002008)sestdveloppdans
uncontextedabondancedeliquidits.LeMarocasuintelligemmenttirersonpingledujeu
etfairequunepartiedesdevisesdisponiblessoitvenusinvestirauMaroc.Danslapriode
quisuit,lesdevisesseferontplusraresetleMarocdevrabiencontinuerimportertoutesles
matiresquifontdfautauroyaume.
LeMarocpeuttrsbiensensortir,maisdanslameragitequisannonceilfaudradisposer
dunetrsbonneboussoleetdebonnescartes.Lesplansmergences,Azur,Vision2010et
autresplansdedveloppementfuturdevronttreamendrapidementaurisquedelesvoir,
pourcertains,allerdanslemur.
LesaspectsdelaprotectiondesinvestissementstrangersauMaroc
TabledeMatires:
IntroductionGnrale.
Chapitreprliminaire:lvolutiondudroitinternationaldesinvestissements.
Section1:lagensedesinvestissementsinternationaux.
A.Leparcoursdeschangesetrelationsconomiquesmondiales.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590px

9/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

1.lesprincipalesconomiesmondes:
LaPhnicie.
Carthage(jusquauIIIesicleav.J.C.).
Lacivilisationhellnistique(duIIIesicleav.J.C.auIIIesicleav.J.C.).
LaRomeantique(duIIesicleav.J.C.auVesicle).
MondearabomusulmanduXIIesicle.
MditerraneautempsdePhilippeIIdEspagne(XVIesicle).
LaChinedesMing(XIVeXVIIesicles).
Lempireinca.
LEpoquedeLamondialisation.
2.Lesgrandescolesdethoriedesrelationsconomiqueinternationales.
*Lelibralisme.
*Lemarxisme.
*Lcoleanglaise.
*Leconstructivisme.
*Ladpendance.
*Economiemondeousystmemonde.
B.Organisationsdeschangesinternationaux:
2.Laccordgnralsurlestarifsdouaniersetlecommerce(GATT).
3.LOrganisationMondialdeCommerce(OMC).
4.LaConfrencedesNationsUniessurleCommerceetleDveloppement(CNUCED).
5.LOrganisationdeCooprationetdeDveloppementEconomique(OCDE):
C.Sourcedudroitinternationaldinvestissement.
1.Droitinternationalgnraletinvestissement.
a.Laprotectiondestrangersetdeleursbiens(Treatmentofaliens).
b.Protectiondiplomatique.
c.LaResponsabilitdelEtat.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590p

10/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

2.Lestraitsenrelationaveclinvestissement.
a.Lestraitsbilatrauxdinvestissement.
b.Lesconventionsmultilatralesdinvestissement.
c.Lesaccordsrgionauxetinterrgionauxdelinvestissement.
d.Lesvieuxtraitsclassique.
Section2:Droitdinvestissement,droitenmouvementetefficaceversuneprotection
effectivedesinvestissementstranges:
A.Dveloppementdudroitinternationaldelinvestissementdsledbutdu20mesicle.
B.Lvolutiondelaprotectiondelinvestisseurtranger.
Premirepartie:Chronologieetcadrelgislatif,rglementaireetinstitutionneldes
investissementstrangersauMaroc.
Chapitre1:LachronologiedelinvestissementtrangerversleMaroc.
Section1:LinvestissementtrangerauMaroc19831999.
A)InvestissementtrangerauMaroc19831990.
B)InvestissementtrangerauMaroc:19911999.
Section2:linvestissementtrangerauMaroc1999_2009.
Chapitre2:lecadrelgislatif,rglementaireetinstitutionnelauMaroc.
Section1:larformeducadrelgislatif,rglementaireetinstitutionneldelinvestissementau
Maroc.
A.Rformedelapolitiqueducommerceextrieur.
B.Rformefiscale.
C.Rformebancaire.
D.Rformedumarchboursier.E.Rformedumarchmontaire.F.Rformeducadre
comptable.G.Lettreroyaledujuin1993.
H.Rformedudroitdesaffaires.
I.Rformedescodesdelinvestissement.
J.Juridictionsdecommerce.
K.Tribunauxadministratifs.
L.Textesrelativeslaprotectiondesinvestissementstrangers.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590p

11/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

M.Codedesdouanesetimptsindirects.
Section2:lesdiversorganismesetinstitutionsetministresenrelationaveclinvestissement
auMaroc.
A.Lagencedepromotiondesinvestissements.
B.LAgenceMarocainedeDveloppementdesInvestissements(AMDI).C.Centrergional
desinvestissements.
Deuximepartie:Analysesectorielle,obstaclesetprotectiondesinvestissementstrangers
auMaroc.
Chapitre1:analysesectorielledelinvestissementtrangerauMaroc.
Section1:LinvestissementtrangerdanslesecteurIndustriel.
A)LesprincipalescaractristiquesdelinvestissementindustrieltrangerauMaroc.
1.Linvestissementindustriel.
2.Approcheentermesdconomieindustrielle.
B)LesbranchesindustrielleslesplusconcernesparlinvestissementtrangerauMaroc.
1.quelquedonnesurlesprincipalesoprationsdinvestissementtrangerdanslesecteur
industriel.
a.Industriedetransformationdesphosphates.
b.branchedesautresindustrieschimiquesetparachimiques.
Lesecteurderaffinageduptrole:
DistributiondegazauMaroc:
Lindustriepharmaceutique:
Section2:LinvestissementtrangerdanslesecteurBancaireetFinancier.
A)linvestissementtrangerdanslesecteurbancaire:
participationsespagnols:
participationallemande:
participationsfranaises:
participationsJaponaises:
participationarabe:
B)linvestissementtrangerdanslesecteurfinancier:
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590p

12/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

1linvestissementtrangerdanslemarchboursierauMaroc:
2fondsdinvestissementtrangerauMaroc:
Section3:linvestissementtrangerdanslesecteuragricole.
A)BrefaperusurlesecteuragricoleauMaroc.
1.Lescaractristiquesmajeures.
2.Ledualisme.
3.Ladsarticulation.
4.Lafaiblevaleurajoute.
B)EvolutiondesinvestissementstrangersdansledomaineagricoleauMaroc.
Chapitre2:obstaclesdesinvestissementstrangersauMaroc.
Section1:obstaclesquitouchentlefonctionnementdelentreprise.
A)RsultatsduneenqutefaiteparleschambresdecommerceetdelIndustrietrangre
auMaroc.
LefonctionnementdelAdministration:
Lesstructuresdaccueil:
Lesprocduresdimplantation:
Lefinancementdelinvestissement:
Lenvironnementlgislatif:
Lenvironnementconomiquegnrale.
B)EtudedesservicesdelabanqueMondialerelativeaurenforcementdusecteurpriv.
C)EtudesurlesobstaclesetpossibilitsdinvestissementauMarocpourlesentreprises
Allemandes.
D)EtudesurleparcoursdelinvestisseurauMaroc.
E)EnquteeffectueparleMinistrechargeduCommerceetdelIndustrie.
Section2:obstaclescaractremacroconomique.
A)Lexigutdumarchlocale.
B)Attnuationdesatoutsnaturelsdelconomiemarocainepourlinvestissementtranger.
C)Coutsdesfacturesetfiscalit.
data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590p

13/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

D)laqualitdesressourceshumaines:
E)Lacontrebandeetlacontrefaon:
Section3:obstaclesdordresociopolitique.
A)Leslourdeursadministratives.
B)ManquementlEtatdedroit.
C)Propagationdelespritdelarente.
D)Lampleurdesdisparitssociales.
E)Questionrelativesaufonctionnementdeladministrationmarocaine.
F)Desinstitutionsluesendphasageaveclescontraintesdelacomptitivitconomique.
G)Problmatiquedesrelationsprofessionnellesauseindelentreprise.
H)absencedunprojetconomiqueetsocialfdrateur.
I)LaJustice.
J)Dficiencedusystmedducationformation.
K)EvaluationduRisqueMaroc
a.LerisqueMarocvupardesorganismesinternationaux:Ladetteextrieuremarocaine
vueparMoodysetS&P.
b.LacriseFinancireinternationaleaugmentelerisqueMaroc.
*Lesentreprises(PLAN,mergence)
*Letourisme(VISION(2010)
*Limmobilier(PlanAzur)
Chapitre3:LesaspectsdelaprotectiondesinvestissementstrangersauMaroc.
Section1:LaprotectiondelinvestissementtrangerauMaroc.
A)Laprotectiondelinvestissementtrangerendroitinterne:
B)Laprotectiondelinvestissementtrangerendroitinternational:
C)ProtectiondelinvestisseurtrangerdanslecadredesAccordsinternationaux
dinvestissement.
Section2:Lapolitiquedepromotionetprotectiondesinvestissementstrangersengags
parleMaroc.

data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590p

14/15

28/12/2014

ObstaclessociopolitiquesdesinvestissementsauMaroc

A)Lesplusfortsprogrammesetplansdepromotionetdattractivitdesinvestissements
trangers
B)Lesargumentsdeprotectiondinvestissementsoffertsauxapporteursdescapitaux
trangers.
Conclusionetrecommandationspourlamliorationdelaprotectiondesinvestissements
trangersparleMaroc
______________________________
Affairismelafindunsystme:commentcombattrelacorruptionDE,2001.Page84n.OC.
MohamedLarbiElHarras,attractiondelinvestissementtrangeretdynamiquede
lconomiemarocaine.Page:258259.
Cf.BulletinCMC:Investissementetnouveaucontexte2006
Statistiqueeffectueparperspectivemonde2009.
LesfluxdecapitauxetlacroissanceenAfriqueGense2006.
ADILBAQQRILacooprationrgionaleNordSud:lesinvestissementstrangersdirect
europensdanslesuddelamditerranelecasmarocain2008.
ParAbdelwahedRmicheleMatindu04/08/08.Page:14
Evaluationdurisquepays:unetachecomplexeCMC2000.
MohamedGADILEntreprisedanssonEnvironnement2007.
LavieconomiqueSalahAgueniou5fvrier2008.Page:19
Lacrisefinancire20072008,rdactionfinaledelESCA).

data:text/htmlcharset=utf8,%3Ch1%20style%3D%22margin%3A%2030px%200px%2020px%3B%20padding%3A%200px%3B%20width%3A%20590p

15/15

S-ar putea să vă placă și