Sunteți pe pagina 1din 14

Chapitre II - Transforme de Fourier

Notations R: 1
jjf jj1 = 1 jf (x)j dx:
jjf jjp =

R1

jf (x)j dx

L1 (R) = ff : R ! C = jjf jj1 < 1g


1
p

n
o
Lp (R) = f : R ! C = jjf jjp < 1

L1 (R) = ff : R ! C = jjf jj1 < 1g :

jjf jj1 = max jf (x)j :


x2R

Dnition : On appelle fonction moyenne nie toute fonction dans


L (R):
1

I - Transforme de Fourier dans L1 (R):


Dnition I - 1 :
Soit f 2 L1 (R):
On appelle transforme de Fourier de f la fonction :
! C
7
!
T F (f )( )

T F (f ) : R
avec

Remarques :

T F (f )( ) = fb( ) =

f (x)e

2i

dx:

1) 8x 2 R, jeix j = 1:
2) 8z = x + iy 2 C

avec x; y 2 R :

3) 8 2 R, 8f 2 L1 (R) :
Exemples :
1) Soit f =

[a;b]

R1

f 2 L1 (R) car

si a 6=

si a =

R1

2i

dx

=e

R1

Im(z)

jf (x)j dx = jjf jj1 :

dnie par :

f (x)e

kf k1 =
2i

R1

dx =

fb( ) =

si x 2 [a; b]
sin on

1
0

f (x) =

fb( ) =

f (x)e

jeiz j = e

jf (x)j dx =
1
Rb
a

b
sin( (b a) )

fb( ) =

2i

a
e i

2b
sin(2 b )

dx

Rb
a

(a+b)

=0
6= 0

jf (x)j dx =

=0
6= 0

Rb
a

dx = b

a:

fb est continue sur R, mais fb 2


= L1 (R) car

2) f (x) = ex
R1
f2
= L1 (R) car kf k1 = 1 ex dx = lim [ex
x7 !1

R 1 sin x
dx diverge.
1
x
e x ] = +1:

Thorme I-2 :
Soit f 2 L1 (R). Alors
1) T F (f ) = fb est une fonction continue et borne sur R.
2) lim fb( ) = 0:
7 !1

Remarque :
dire que fb 2 L1 (R) veut dire fb est borne dans R i.e.,
i.e.,

9M > 0; 8 2 R; fb( )
fb

9M > 0;

M;

< M:
1

Thorme I-3 :
T F : L1 (R) ! L1 (R) est un oprateur linaire et continue .
f 7 ! fb
De plus, on a :
fb

Remarques :
1) T F est linaire veut dire :
8f; g 2 L1 (R); 8 ;

kf k1 :

z }| {
f + g = fb + gb

2C

2) T F est continue ()

8(fn ); fn 2 L1 (R) et (fn ) ! f dans L1 (R) alors

fbn

! fb dans L1 (R)

(fn ) ! f dans L1 (R) veut dire que :


* 8n 2 N; fn 2 L1 (R):
* f 2 L1 (R):
* lim kfn f k1 = 0 i.e : 8 > 0; 9N 2 N; kfn

i)

fbn

ii)

n7 !1

! fb dans L1 (R) veut dire que :


* 8n 2 N; fbn 2 L1 (R):
* f 2 L1 (R):
* lim fbn fb = 0 i.e : 8 > 0; 9N 2 N;
n7 !1

3) Montrons que : fb
fb

donc

= max fb( ) : or ,
2R

fb( ) =

f (x)e

2i

dx

max fb( )
2R

kf k1 :

kf k1 i.e.,

Proposition I - 4 :
Soit f; g 2 L1 (R) alors
1) f gb; fb g 2 L1 (R) .
R1
R1
2) 1 f (t)b
g (t)dt = 1 fb(t)g(t)dt:

1
1

fb

fbn

f k1 < :

fb

< :
1

jf (x)j dx = kf k1

kf k1 :

Preuve :
1) Daprs le thorme prcdent g 2 L1 (R) =) gb 2 L1 (R) i.e. borne
sur R.
R1
Montrons que donc f gb 2 L1 (R) i.e. que 1 jf (t) gb(t)j dt 2 R.
gb 2 L1 (R) =) 9M > 0; 8t 2 R;

=) 9M > 0 = kf gbk1 =
=) 9M 0 > 0 = kf gbk1
4

jb
g (t)j

R1

M0

jf (t) gb(t)j dt

R1

jf j = M kf k1

donc f gb 2 L1 (R):

2)

R1

R1

f (t) gb(t)dt =

f (t)

R1

R1

g(x)
1

g(x)e

R1

R1

i2 tx

i2 tx

f (t)e

g(x) fb(x)dx =
1

dx dt

R1

dt dx

g(t)fb(t)dt:

Thorme I - 5 : Drivation
R1
1) si 8k 2 f0; ::; ng ; 1 xk f (x) dx < 1; alors fb est n fois drivable et
fb

(k)

( ) = gb( )

avec g(x) = ( 2i x)k f (x)


2)
f 2 C n (R)
(k) ( ) = (2i
si
alors 80
k
n; fd
8k 2 f0; ::; ng ; f (k) 2 L1 (R)
fb( )
3) si f 2 L1 (R) et support born alors fb 2 C 1 (R):
Preuve :
1) La fonction h :

7 !e

2i

h(k) ( ) = ( 2i x)k e

)k

f (x) est indniment drivable et on a:


x

2i

2i

f (x) = e

g(x):

Dautre part h(k) ( )


(2 jxj)k jf (x)j :
On peut donc appliquer le thorme de la drivation sous signe somme
pour k = 1; 2; :::; n et on obtient :
fb(k) ( ) =

2i

( 2i x) f (x)dx =

1
1

2i

g(x)dx = gb( ):

2) Montrons le rsultat pour n = 1


Par hypothse, f 0 2 L1 (R):
R1
Donc \
f 0 est bien dnie et 1 jf 0 (x)j dx existe.
R1
R1
R1
Or,
e 2i x f 0 (x)dx
e 2i x f 0 (x) dx = 1 jf 0 (x)j dx:
1
1
5

Donc,
R1
\
f0 ( ) = 1 e

2i

f 0 (x)dx =
=
=

R1
Or, 1 jf 0 (x)j dx existe.
R1
Donc, dune part, 1 e 2i
Z

2i

f (x)dx

1
2i

Dautre part, lim e

Y 7 !1

x
1

RY

lim

Y 7 !1 X
X7 ! 1

lim

Y 7 !1
X7 ! 1

lim

Y 7 !1
X7 ! 1

2i

2i

2i

f 0 (x)dx

f 0 (x)

f 0 (x)

Y
X

Y
X

RY
X

(2i

+ (2i

)e
R1

2i

2i

f 0 (x)dx
x

f 0 (x)dx existe car


e

2i

f (x) dx =

f 0 (Y ) =

lim e

2i

X7 ! 1

Z
X

1
1

jf 0 (x)j dx < 1:

f 0 (X) = 0:

Do le rsultat.
3) f est support born veut dire que :
9 a; b 2 R =

8x 2 Rn(a; b);
8x 2 (a; b);

f (x) = 0
:
f (x) 6= 0

On a :
Z

1
1

x f (dx)

x f (x) dx =

b
k

x f (x) dx

max( a ; b )

car dune part f est support born et dautre part, f 2 L1 (R):


Donc la fonction x 7 ! xk f (x) est dans L1 (R); 8k 2 N
daprs 1) fb est indniment drivable.

jf (x)j dx < 1:

Notations :
1) si f : R ! C. On note f sa conjugue dnie par : f (x) = f (x):
2) La symtrise f de f est la fonction dnie par :
f (x) = f ( x)
3) La translate

af

de f est la fonction dnie par :


6

f 0 (x)dx

af

Remarque :
Si f est paire, f = f
Si f est impaire, f =

(x) = f (x

a)

f:

Dnition I-6 : Soit f 2 L1 (R). On appelle transforme de Fourier


conjugue ou transforme inverse de f la fonction T F (f ): dnie par :
! C
7! T F (f )( )

T F (f ) : R
avec
T F (f )( ) =

f (x)e2i

dx:

Proprit I-7 : Conjugaison la transforme de Fourier


Soit f 2 L1 (R). Alors :
1) T F (f ) = d
f
f
2) T F ( f ) = \
d
d
3) ( f ) = f
Preuve :
1) On a :
R1
R1
T F (f )( ) = 1 f (t) ei2 t dt =
f ( t) e i2 t dt
1
=

2) On a :
TF( f ) ( ) =

f (t)

i2

i2

dt =

3)
R1
d
f ( ) = 1 f (t)

R1

dt =
=

R1

R1

f (t)

f (t)e

i2

i2

dt

t dt

= (d
f )( ):

=\
f ( ):

f ( t)
f (t)

e
ei2

i2

dt

dt
=

R1

f (t)e

= (d
f ) ( ):

i2 (

t)

dt

Proprit I-8 : Parit de la transforme de Fourier


Soit f 2 L1 (R). Alors :
1) Si f est paire (resp.impaire) alors d
f est paire (resp. impaire)
2) Si f est relle paire (resp. relle impaire) alors d
f est relle paire
(resp. imaginaire impaire).
Preuve :
1) On rappelle que : d
f est paire si et seulement si ( d
f ) ( )=d
f ( ):
R1
i2
t
(d
f ) ( )=d
f ( ) =
f (t) e
dt
1

R1
f ( t) e i2 t dt =
f (t) e i2 t dt = d
f ( ):
1
ou encore : puisque f paire, alors d
f = d
f = (d
f ) , do d
f
est paire.
2) Supposons que f est relle paire et montrons que fb relle paire.
d
f = T F ( f ) = T F (f ) = d
f =d
f car f est paire :
f est relle : d
=

R1

Proprit I - 9 : Translation et transforme de Fourier


Soit f 2 L1 (R)
d
1) \
( ) = e i2 a
f ( )
af
ax
2) ( a d
f )( ) = e i2 \
f (x)( ) = d
F ( ) avec F (x) = e2i ax f (x):

Preuve :
R1
R1
1) \
( ) = 1 ( a f )(t) e 2i t dt = 1 f (t a) e 2i t dt:
af
On pose : y = t a: Do
R1
R1
\
( ) = 1 f (y) e 2i (y+a) dy = e 2i a
f (y) e 2i
af
1
= e

2i

d
f ( ):

R1
2) On pose d
f = g: g : 7 ! 1 f (t) e 2i t dt
R1
(a d
f )( ) = ( a g)( ) = g(
a) = R 1 f (t)e 2i ( a)t dt
1
= R 1 (f (t)e2i at ) e 2i
1
=
F (t)e 2i t dt
1
= Fb( ):

dt

dy

II - Transforme de Fourier inverse.


Dans le paragraphe prcdent nous avons vu que la transforme de Fourier
conjugue de f (ou la transforme de Fourier inverse de f ) est dnie par :
Z 1
f (t)ei2 t dt
T F (f ) ( ) =
1

La question qui se pose dans ce paragraphe : Etant connu fb, peut on


connaire f:
Thorme II - 1:
Si f et d
f sont dans L1 (R) alors :
a) T F d
f = f p:p
b) 8t 2 R o f est continue, on a :

Proposition
II - 2 :
8
< f 2 C 2 (R)
:

00

f (t) = (T F d
f ) (t):
=) d
f 2 L1 (R):

f; f ; f 2 L (R)
Preuve :
* Daprs le thorme I-2 : d
f est continue sur R. Donc localement
intgrable
* Daprs le thorme I-5 : On a : \
f 00 ( ) = 4 2 2 d
f ( ):
00
f ( ) = 0 car f 00 2
Dautre part, daprs le thorme I-2 : lim \
L1 (R)
donc lim

7 !1

7 !1

d
f ( )=0

d
f ( )
1
d
f ( )
2
2

donc 9M > 0 = 8 j j > M;


donc 9M > 0 = 8 j j > M;
R +1
R
donc
fb( ) d et
A
Riemann.
Conclusion :

A
1

fb( ) dt existent daprs les critres de

R A
R +1
d
d
f ( ) dt
f ( ) d et 1 d
f localement intgrable et les intgrales A
R1
existent, donc 1 d
f ( ) d existe ce qui donne que d
f 2 L1 (R).
Proposition II - 3 :

d
f (x) =
Soit f une fonction, f 2 L1 (R) et d
f 2 L1 (R) alors on a : d
f (x) en tout point o f est continue.

Preuve : On a :
R1
d
d
f ( y) = 1 e2i yt d
f (t)dt = T F (fb) (y)
Or daprs le thorme II - 1 : T F (fb) (y) = f (y) en tout point o f est
continue.
d
Donc, d
f ( y) = f (y):

En faisant le changement de variable y =


f ( x) = f (x):

x, on obtient

d
d
f (x) =

Thorme II - 4 :
Soit f 2 L1 (R) vriant :
i) 9 un nombre ni de rels a1 ; :::; ap = f de classe C 1 sur ] 1; a1 [ ; ]a1 ; a2 [ ; ::: ]ap ; 1[
ii) f 0 2 L1 (R)
Ra
1
Alors lim
fb(t)e2i tx dt = (f (x+ ) + f (x )):
a
a7 !+1
2
Ra
Remarque : Si x est un point de continuit, alors : lim
fb(t)e2i tx dt =
a
a7 !+1

f (x):
R +a
R1
Remarque : Lgalit 1 f (t)dt = lim
f (t)dt nest vrai que si f
a
a7 !1
est intgable.
!
R +1
R
Dire que f est intgrable () 1 f (t)dt = lim
f (t)dt existe.
7 !1

Exemple : f (t) = t
R1
R
t
dt
=
lim
t dt =
1

7 ! 1

= (+1) (+1)
R
Donc la fonction f nest pas intgrable sur R i.e. R tdt nexiste pas.
a
Ra
t2
= lim [0] = 0 existe.
par contre : lim
tdt
=
lim
a
a7 !1
a7 !+1
a7 !1 2
a
7 ! 1
7 ! 1

lim

t2
2

7 !+1
7 ! 1

10

III - Convolution :
Dnition III - 1 :
Soit f; g : R ! C. On appelle convolution de f et g la fonction f
elle existe dnie par :

(f

g) (x) =

+1

f (x

t) g(t)dt =

f (t) g(x

Donc
(f

g)(x) =longueur( [0; 1] \ [x

t) dt = (g f ) (x)

Remarque : f g = g f
la Preuve se fait par changement de variable.
Exemples :
a) f = g = [0;1]
R1
R1
(f g)(x) = 1 f (x t) g(t) dt = 0 f (x
=

g si

Rx

1; x]) =

8
>
>
<

t)dt =
f (y)dy

2
>
>
:

0
x

=
x

0
x 1

Rx

x 1

f (y)dy:

0
x
x

1
2

0
x 2
Remarque : La convolution de 2 fonctions discontinues, peut tre continue.
1
o h > 0
b) f 2 L1 (R); g =
2h [ h;h]
R1
R h f (x t)
1 Rh
(f g)(x) = 1 f (x t) g(t)dt = h
dt =
f (x t)dt
2h
2h h
On pose : y = x t:
Donc,
1 Rx h
1 R x+h
(f g)(x) =
f
(t)dt
=
f (t)dt
2h x+h
2h x h
Cest la moyenne de f sur [x h; x + h]
Donc la moyenne dune fonction f sur un intervalle [x h; x + h] est
1
donne par (f g )(x) avec g(x) =
:
2h [ h;h]
Proposition III - 1 :
Soit f; g 2 L1 (R) alors :
11

tel que :

i) f g est dnie p.p et f g 2 L1 (R)


ii) : L1 (R) L1 (R) ! L1 (R) est un oprateur continu bilinaire
kf

kf k1 kgk1 :

gk1

Remarque : bilinaire veut dire :


( f + g) k =
k ( f + g) =

(f k) +
(k f ) +

(g k)
(k g)

Preuve : Montrons
que kf gk1 kf k1 kgk1 :
R
(f g) (x) = R f (x t) g(t) dt:R Donc,
j(f g) (x)j
jf (x t) g(t)j dt
R
=)

j(f
R

g)j (x) dx

R
R

jg(t)j

max
t2R

jf (x

max
t2R

= kf k1

Proposition III - 2 :
Soit f; g 2 L1 (R) on a :
1) f[g = fb gb ; T F (f g) = T F f
2) f[g = fb gb ; si fb; gb 2 L1 (R):

Preuve :
1) Daprs la proposition III - 1 , f
\
f g:

12

t) g(t)j dt dx

jf (x

jf (x

jf (x)j dx

kgk1

t)j dx dt

t)j dx

jg(t)j dt

kgk1

TF g

g 2 L1 (R):On peut donc calculer

f[g(x) =

(f[g) (t) e

i2 xt

dt =
=
=
=

R R
R

g(y)

g(y)
R

R1

i2 xt

g(y)e

R1

= fb(x)

f (t

i2 xt

g(y)dydt

f (t

y)dt dy

i2 x (y+z)

i2 xy

y)

fb(x)dy

g(y)e

i2 xy

f (z)dz dy

dy

= fb(x) gb(x)
T F g sobtient en remplaant dans cette preuve i

T F (f g) = T F f
par -i.
2) puisque fb; gb 2 L1 (R); on a daprs 1)
T F (fb gb) = T F fb

T F gb

or daprs le thorme II - 1 : T F fb = f p:p si f; fb 2 L1 (R)


Ainsi : T F (fb gb) = f g p.p ce qui donne T F (T F (fb gb)) = f[g ou
encore fb gb = f[g:
Remarque :
1 x
f( )
1) Soit fa (x) = f (a x) [
fa (x) =
jaj a
1
2) Soit f = p + q avec p(x) = [f (x) + f ( x)] (paire) et q(x) =
2
1
[f (x) f ( x)] (impaire)
2
Alors, fb = pb + qb avec
pb( ) = 2
qb( ) =

Identit de Parseval :

R1
0

2i

p(t) cos(2

R1
0

13

t)dt

q(t) sin(2

t)dt

i)

ii)

f (x)g(x)dx =

Z11

jf (x)j2 dx =

14

1
1

fb(x)b
g (x)dx
2

fb(x) dx

S-ar putea să vă placă și