Sunteți pe pagina 1din 3

26/04/2015

AuniversalidadedarazoCinciaHoje
Assine08007033000 SAC Batepapo

Email Notcias Esporte Entretenimento Mulher Shopping

BUSCAR

RevistaCH/2012

Auniversalidadedarazo
H50anoserapublicadaumaobraquerenovouascinciashumanas:Opensamentoselvagem.Livromanifestodoestruturalismo,neleClaudeLviStrauss
(19082009)mostraquetalpensamentosegueumalgicatoexigentequantoadarazoiluminista.

Por:MarizaMartinsFurquimWerneck
Publicadoem08/01/2013|Atualizadoem08/01/2013

EmOpensamentoselvagem,LviStraussdenunciaofossoinstaladona
cinciaocidental,quedividiuemduasaspossibilidadesdeleromundo.A
ilustraodireita,deCharlesLeBrun,representa,nolivro,ohomem
naturalizado,oreversodototemismo.

Quandooestruturalismosurgiu,noinciodosanos1950,aEuropaviviaumprofundomalestardecivilizao.Aprimeirametadedosculojogarapor
terraaspromessasdoIluminismo.AsGrandesGuerras,oHolocausto,adesesperananascidadadescobertadoscrimesdeStalingeraram,na
intelectualidadeeuropeia,umsentimentodedesamparoederejeioprpriahistria.Ohomemocidentalpareciaterperdidoainteligibilidadesobre
siesobreosdestinosdomundo.Asantigasformasdesabernotraziamrespostasconfortadorasparaasquesteshumanasmaisurgentes,emesmoa
histria,presaemsualinearidade,noeramaiscapazdenarraromundo.
NasLetras,ocenrionoeradiferente.OsanfiteatrosdavelhaSorbonne,agoravazios,atestavamafalnciadeumsaberqueapenasrepetiaeimitava
asimesmo.Ocupandoessabrecha,oestruturalismointeressouseportodasasformasproscritasdesaber,realizouummovimentocontrrioaodas
instituiescannicasebuscounovosmodelos.Noporacaso,asgrandescinciasqueconduziramomovimentoapsicanliseeaantropologia
privilegiamoinconsciente,buscamoavessodosentidomanifesto,oreprimido,oinacessveldahistriaocidental.
OsurgimentodeOpensamentoselvagemmudouahistriadasmaneirasdepensar.Livromanifestodoestruturalismo,neleLviStraussdenunciao
fossoinstaladonacinciaocidental,quedividiuemduasaspossibilidadesdelerolivrodomundo.Aprimeiracaracterizaseporumaestruturade
pensamentoapoiadanasqualidadessensveis,emumacinciadoconcreto,qualeledenominapensamentoselvagem.
Aoutra,achamadarazoiluminista,responsvelpelosurgimentodascinciasmodernas,sepensaemtermosdepropriedadesformais,abstratase
situasenoplanodointeligvel.Emborativessemtudoparasecompletar,odivrcioentreelascindiutambmaprpriaconcepodehumanidade.
TodaaobradeLviStrausscaminhanosentidodereconcililas.

http://cienciahoje.uol.com.br/revistach/2012/299/auniversalizacaodarazao

1/3

26/04/2015

AuniversalidadedarazoCinciaHoje

ClaudeLviStraussviveu100anos.Primeiroeltimobruxosagradodo
estruturalismo,aoqualcontinuoufielportodaavida,construiuumaobraque
atravessouosculo20eseprolongaalmdele.(foto:MichelRavassard/Unesco
CCBY3.0)

OpensamentoselvagemfoiconcebidocomoprefciosMitolgicas,obraquereneumdosmaioresinventriosdemitosdacontemporaneidade.Foi
antecedidoporOtotemismohoje,ondeLviStraussjdenunciavaasinterpretaesinadequadasqueprticasecrenasdassociedadestradicionais
suscitavam.EssestrabalhosreunidosdoobradeLviStraussumacoernciainternararaemoutrosautores.
Olivroorganizadosemelhanadascinciasnaturais,emparticularabotnicaeazoologia,dasquaisLviStraussretiraumaexperinciatanto
cientficaquantoesttica.Tratasededemonstrarqueopensamentoselvagemenoopensamentodosselvagens,insisteeleobedeceaumalgica
toexigentedopontodevistaintelectualquantoanossa.Paradarapenasumexemplocitadonolivro,seacinciaorganizaoconhecimentocriando
sistemasclassificatrios,omesmoocorrenopensamentomgicoafinal,pensarclassificaretodaordemsuperioraocaos.
Refutandoautoresqueasseguravamquenassociedadesprimitivasoconhecimentodomundonaturalestavaligadoaumsentidodeutilidadeprtica,
LviStraussdemonstraqueestasdedicamnaturezaumcultodesinteressado,semfunoutilitria.Tudooqueexistenouniversoobjetode
pensamento,bomparapensar.Apartirda,atarefaqueLviStraussseimpeadeorganizar,sobumanovaptica,esseespaocomum,situado
nolimiardanaturezaedacultura,habitadoporplantas,homensebichos.

Tudooqueexistenouniversoobjetodepensamento,bomparapensar
Curiosamente,emmeioadescriesminuciosasdomundonaturalestabelecidaspelosmaisdiversosgrupostribais,deparamoscomnomenos
minuciosasrefernciasaquadrosepintores,queperpassamvriossculosdahistriadaarte.Apresenadaartea,porm,estlongedeserfortuita.
Pensadordeummundodesencantado,quecelebraologosemdetrimentodomytos,LviStrausscompreendeu,talvezcomoFriedrichNietzsche
(18441900),quenosabemosmaispensarmiticamente.
Aarte,noentanto,porserumacriaodoespritohumanoquealiaqualidadessensveiseinteligveis,poderiasignificaroeloperdidoentreacinciae
opensamentomgicoenosreconduziraele.LviStrauss,ento,incorporaprocedimentosestticossuacincia.Apartirdapodesedizerquesuas
incursesnoterrenodaartedeixamdesermerareflexosobrearteparaganharumadimensoestticaprpria.
AdescriodesseuniversomticoestticoocupaaquasetotalidadedeOpensamentoselvagem.Masoltimocaptulo,Histriaedialtica,voltaa
ganhartonsdemanifesto.Ali,ofundadordoestruturalismoseopeaocriadordoexistencialismo,JeanPaulSartre(19051980),empolmicaque
ficoufamosa.
Estruturalismoversusexistencialismo

EntreosdoispensadorespairaafiguradeLucienLvyBruhl(18571939),quedeixoumarcasnaculturafrancesa.Apartirde1910,aotrataremseus
livrosdasfunesmentaisnassociedadesinferiores,seupensamentocomeaasercombatido,sobretudoquandoclassificacomoprlgicaa
racionalidadedassociedadesprimitivas.
Pensadorselvagemenodosselvagens,inimigoferrenhodaconcepodeLvyBruhl,LviStraussacombatercomveemnciaemsuaobra.No
sdiscordardocarterprlgicoatribudoaessamodalidadedepensamento,comopostularumaidentificaoaindamaisprofunda,adohomem
comoanimal.
EmSartre,aperspectivadeLvyBruhlacolhidaeproduzefeitos,emespecialemseusensaiossobreoimaginrioeaimaginao.EmOimaginrio,
sobretudo,identifica,nacapacidadehumanadeproduzirimagens,umaproximidadecomaspectosmgicos,prlgicos,irracionais.

ParaLviStrauss,aoconceberosujeitohistoricamenteengajadonaprxis,Sartrenoconseguelivrar
sedasciladasdocartesianismo
Outropontodediscrdiaentreosdoispensadoresestnolugaratribudohistriaeaosujeito.ParaLviStrauss,aoconceberosujeito
historicamenteengajadonaprxis,Sartrenoconseguelivrarsedasciladasdocartesianismo.Omodelolevistraussianodesujeito,aocontrrio,no
estemRenDescartes(15961650),masemJeanJacquesRousseau(17121778),oprimeiroaproclamarqueafinalidadeltimadascinciashumanas
noaconstituiodohomem,massuadissoluo.
Olugarqueoetnlogodeveconcederhistriaumlugarderespeito,masnodeprivilgioumlugarapartirdoqualsebuscamsignificados,mas
noondeestodepositadasassignificaesltimas.TaisdeclaraescustaroaLviStrauss,pormaisqueasdesmentisse,ortulodepensadoranti
histrico.

http://cienciahoje.uol.com.br/revistach/2012/299/auniversalizacaodarazao

2/3

26/04/2015

AuniversalidadedarazoCinciaHoje

Werneck:'OscaminhosdeSartreeLviStrausssoemtudoopostos.Oprimeiro
encarnaopensadordahistria,dosujeitoedaconscincia,enquantoooutrose
colocacomoopensadordomito,dadissoluodosujeitoedoinconsciente'.
(foto:Matt'Johnson/FlickrCCBYNCSA2.0)

OscaminhosdeSartreeLviStrausssoemtudoopostos.Oprimeiroencarnaopensadordahistria,dosujeitoedaconscincia,enquantoooutro
secolocacomoopensadordomito,dadissoluodosujeitoedoinconsciente.Nesseduelodegigantes,emuitomaisdoqueseimagina,um
pensamentoforjouseemdiretarelaocomodooutro,aindaquefundamentalmenteparadiscordar.
MarizaMartinsFurquimWerneck
DepartamentodeAntropologia
PontifciaUniversidadeCatlicadeSoPaulo
TextooriginalmentepublicadonaCH299(dezembrode2012).

1Comentrio

CinciaHojeOnline

Compartilhar

Recommend 2

Entrar

OrdenarporMelhoravaliado

Participedadiscusso...
AlisonChaves 2anosatrs

LviStraussfoisemdvidaumimportanteintelectoparaaantropologia,masnojulgoquetenhatidoalgumxitoemreconciliarosensvel
aointeligvel.CreioquePoppereEcclestenhamapresentadoumavisomaisslidasobreoassunto.

Assinarfeed

Responder Compartilhar

AdicioneoDisqusnoseusite

Privacidade

http://cienciahoje.uol.com.br/revistach/2012/299/auniversalizacaodarazao

3/3

S-ar putea să vă placă și