LOCKE

1. Contextualizacin xeral:
O racionalismo e o empirismo foron das correntes de pensamento que dominaron o s. XVII e parte do s.
XVIII en Europa.
O racionalismo inciase en Francia con Descartes e producir unha clara ruptura coa filosofa renacentista.
O empirismo aparece en Inglaterra da man de Locke. Este autor formular o modelo da teora do
coecemento propio dos empiristas e que culminar coa filosofa de Hume, pero tamn ter unha
importancia fundamental na filosofa poltica dado que formular os principios bsicos do liberalismo.
A continuacin, explicaremos os cambios sociais e culturais que se producen durante o Renacemento e que
influirn na formulacin de filosofas polticas de tipo contractualista. Centrarmonos na de Locke.
2. Contextualizacin especfica:
O Renacemento o perodo que marca o paso do mundo medieval ao moderno. Durante esta poca, as
cidade italianas convrtense en estados territoriais que buscaban expandirse. A unificacin territorial
tamn tivo lugar en Francia e Espaa, o que conduciu formacin de rximes absolutistas e do Estado
nacional moderno.
Nas concepcins acerca do Estado destacaba a idea de separacin da autoridade da igrexa e do poder
estatal.
Dende mediados do s. XV as formas e temas de arte clsica volveron a ser utilizados. O invento da imprenta
revolucionou disciplinas como a filosofa clsica.
Prodcese a ruptura da dependencia da filosofa relixin, as como o enfrontamento das sas ideas moral da
igrexa.
Formronse doutrinas filosficas e xurdicas humanistas opostas filosofa oficial do Medievo (a Escolstica).
Polo que representa s ideas filosficas podemos encontrar diversas perspectivas. Podemos entender o
Renacemento como unha suma de dous grandes paradigmas.
-Un paradigma naturalista: animista e mxico.
-Un paradigma mecanicista: aparecen unha serie de enfoques representativos por autores como Coprnico e Galileo
que denominamos "nova ciencia".
A reforma foi un movemento relixioso do s. XVI que supuxo o fin da hexemona do catolicismo e a instalacin de
igrexas ligadas ao protestantismo.
O descubrimento da imprenta incrementou a circulacin de libros e estendeu as ideas dos humanistas por Europa.
Os humanistas que vivan fra de Italia, como Erasmo de Rterdam e Toms Moro, criticaron as prcticas das igrexas
e promoveron un coecemento mis preciso das Escrituras. Estes estudos sentaron as bases sobre as que Martn
Lutero e Xon Calvino reivindican que a nica autoridade relixiosa era o xuzo individual aplicado ao estudo da Biblia.
O incremento de poder da burguesa ser unha das causas principais da aparicin das teoras contractualistas.

3. Comprensin:
Coincidindo c empirismo, no s. XVII aparece unha concepcin denominada "contractualismo" mediante a cal, o
exercicio do poder basase nun suposto pacto ou contrato entre os cidadns.
Aparece a teora do contrato social usada para xustificar o uso do poder por parte dos absolutistas (Hobbes) e dos
modelos parlamentarios (Locke).
Hobbes describe as o nacemento do estado poltico: os homes vivirn primeiramente nun estado de natureza sen lei
nin autoridade. Pensa que o home egosta por natureza e que se non se encontra con lmites convrtese nunha
especie de lobo para outro home e este estado de natureza convrtese nun estado de guerra onde non merece a
pena vivir. De a que intenten sar desa situacin renunciando a sa liberdade e a outros dereitos persoais. A solucin
buscada traspasar o poder a un soberano ao que se someteran a cambio de proteccin. O exercicio do poder por
parte do soberano debe ser absoluto, xa que ningun lle pode quitar parte do seu poder.
A concepcin pesimista da natureza humana leva a Hobbes a defender o estado absolutista.

Locke escribiu dous tratados sobre o Goberno Civil. No primeiro critica as xustificacins do absolutismo. No segundo
expn a sa teora en torno ao nacemento do Estado e a xustificacin do exercicio do poder. Para Locke, a
legalizacin do Estado froito dun pacto entre os individuos que forman a sociedade.
Para Locke os homes son iguais e non estn sometidos a ningn tipo de autoridade, vivindo nun Estado de liberdade.
O feito de que se trate dun estado de liberade non quere dicir que cada un poida facer o que queira, existe unha lei
natural que goberna en todo o mundo. A lei natural ensnanos que como todos somos iguais e independentes,
ningun pode prexudicar a outro na sa vida, liberade, sade ou posesins.
No estado de natureza o home ten dereito a xulgar e castigar a quen non respecte a lei natural. Esta lei consiste en
certas regras da natureza que mandan na conduta humana e que poden ser descubertas c uso da razn coa que
poden distinguir entre o ben e o mal.
Neste estado o home propietario do que capaz de producir e consumir. Pero coa creacin do dieiro pdense
acumular propiedades e nace as o conflito onde os homes estn metidos nun estado de guerra. Este estado
convence aos homes para que ingresen nunha sociedade civil ou poltica.
O poder poltico deriva dese "pacto" entre a sociedade, que non un contrato ou pacto real xa que os homes non se
someten ao goberno senn que establecen con el unha relacin de confianza.
Os gobernantes deben estar ao servizo dos individuos que renuncian ao seu poder executivo para que o Estado
defenda os seus dereitos.
No caso de que o goberno non cumpra a sa funcin o pobo ten dereito revolucin, anulacin de pacto e
instalacin dun novo goberno. Para Locke a disolucin do goberno non implica a disolucin da sociedade, senn que
solo sera unha volta ao estado de natureza.
A teora poltica de Locke un ataque ao absolutismo (defendido por Hobbes) e unha defensa do liberalismo
poltico, modelo no que a burguesa intenta defender os seus dereitos. Este modelo basase na divisin de poderes
distinguindo entre: 1. Lexislativo (o parlamento elabora as leis), 2. Executivo (o rei e o goberno aplican as leis e
sancionan o seu incumprimento), 3. Federativo ( o encargado da seguridade do Estado e das relacins c exterior).
Para Locke o poder xudicial non un poder independente, senn que forma parte do executivo.

4. Relacin:
Locke expresou os intereses da burguesa e limitou o poder poltico s clases propietarias. A sa obra tivo gran
influencia no pensamento europeo.
As sas das declaracins dos dereitos do home inspirronse directamente no segundo tratado.
A separacin de poderes suxerida por Locke constite a base da teora de Montesquieu e tivo gran repercusin no
sistema parlamentario ingls e nos gobernos nacidos da democracia burguesa para limitar ao absolutismo e
concentrar o poder lexislativo en mans das sas institucins representativas.