Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
z zt 2015
gA gAit CAiAUg
J PU PjVz
ISBN: 978-81-920992-7-9
: ` 150/-
|| tA ||
vAiA UAz vs Ai |
Ut RA zA gzsPPsi ||
Dz zs B CAv zB zB |
wvAigAi zvvAi v ||
zvvAi w
zv DzswP PAz, e zAi
r
APgsUvzg v Vvsz CvgtPAi UAgvg.
sUAvz gAit F dUv zAvg Cz
qPAq UzPV ja zz ewU P
w zs, P AzU P w zs
wz. Dzg PPz F zs zs Cjwz
dg Pi CUtU Ds zsz v
vzU v v iAiiPwAi CA zQ zg
Usz ZAz Cvj zs gzjz. F
v AiA sUAv VvAi (4.7,8) Wgv.
F Azsz sU gPg g MAz iv
U
vAzPz.
Cgvg;
dzg
zgzg d UmAiizU Cz jr z
v idg Pv. Cz wVz v AiA V
vAU vgv. Cz jwAi EPz zsz CwAi
tl lz DzU sUAv v sP gtU
Pv. Cgz xV Jzj jiqvg.
q DUU g v U iUz iq Av
vg F UAU jzgz.
PAzg M UAgvg; F dUv PArg
z, QgAv vg JgqAi zeAig. x zeAi
vg dUz zU UZgUz V Az Czv f
q QAiv Dzsv AzU Az l Vgvg. CAvg
vii
viii
( Az)
CzsP, gPo
AUg 560019
ix
RPg jZAi
gA. gAit CAiAUg (d. 1943) j gAv
Av Arv Qw zgv sg J. gAUZg
Cg vg. v v w z Cg
wzAiP vAz Az sgv zz
gv Ew, v, P v DzswP AwAi
DQ. Avz vgtz zg evU DzsP
zs, EAfAijAU zzsg. AUj z
mm Enln qPgm, Avg CjPz
zAiU GZ Azs.
zP AgV
mm Enln (I.I.Sc) EAfAijAU sUz
1969jAz 2005g P.J.L.r. sg zAz w DUgU
CzsP w. sPA e, EAfAijAU Utv, Aig qP, Ev
AiU CAvggAi Utlz Azs; CzP vP u. PAz s
CAzs AAi (CBRI- CSIR) zP P (1994-2000) PAz PgAz
. ig Eg Pnv qs Azs AzsU; z zU PA
z v iP AzsAi Pjv st iq Ugv D. RPg
QAii wsAi sV d zz s A s(1980,1992);
PlP Pgz gAi (1995); sjq CmAnP AinAi
m AzP zsP (1996); PAz Pgz vAwP (2001);
ge gt s (2005-10); P AAi vAve Azs
(2013); EArAi CPq Ds , CPq Ds , EArAi
CPq Ds EAfAijAU AU DAiAiiz s w
g ggU A. e zAiz 2008 jAz P iqwz,
v izjAi v G PAz CV, sPA U Ai
KggU CzsAiz Ai AzsPjU iUzUVzg.
T PAivvggz RPg v sgwAi P gAgAi CzsAi
Azj, sgvz PtAi, IUzz Ut gv AS, gv
sgvz zsPv jPu, ig Aqz zs Pv, CU Pvz x z
Ev AiU U PvPj AzsU Pnzg. Eg ggvAvA JA,
zAvew QAv az, ewe UAx Cz, ntUq,
e zAiz PluAiiV 2013 g g Az. (http://en.wikipedia.org/wiki/
Rangachar_Narayana_Iyengar)
sgvz IU qAz, z i Az
, Cz PAPV Za, DzswPvAi gAgAi
, GPArg zsAvgU vgAz PzVz.
F gAgAi z Az, ev AUj Ez v
JAzg zAz gzsP U. F gg
vUgdUgz DzswP Pz 1980g
zAid AzgU gr gg siU
Zgz gvgVzgAz U sPjU v AUj
jAi UjPjU wz Ai. Dzg Ewa AidAUP
U vUAi f, Aii SwUVAi Dqz Cg
vz, sPz gv, Cg DwAi Gz, EU
jZAigz dVz.
fAig g f Cg Gz JAzg CwAiQAi.
fAig aU PU gAi.
v UgUz
gAfAig AiV MAz wU v PU
wzsPz EAz aP P; Egq PlVg Cg
PU. Ez z zs iwPAi g
RU gzg. Az wPAi AzPgVz gAU
xgyAig zv zAz (EAV C
Ds ) JA Cv P lg f Cg
f, Cg qrU aw Pq PU EAz
xi
z.
F RPU, 1974-1980 g fAig
swP fz PAi DgU Pz, Cg Az
q, Cg Gz P, Cg ivr zP
Qv. E Cz, ig gU P Cg Dz
CAvAiiV vAUzP U Cwzg. DV U
QAiAv gl ZjAi wP F R. vzAz
AZzq
jwz
zvsz
vdgg
AiV gAizg Av CPU PrPAq vU
zsv EgzjAz, v P, fAig q rU F
sP rzAv PzAv aw AivVz. Cg GzU
ZP Cg iwAi gAiVz.
f iV v ivqwzg, Avz
zU, PU GAiVwzg. DzjAz Pz,
rz UAi PAq Pqz gAiz sVv.
fAijU Pq CxUwzg, Nz DUwg. DzjAz
Cg fPzAi ZjAi sUU EAVU
Czir, RP gz Cg CAi jAiiV Az,
U PluU PVz JAz MU qAiVv. F EAV
sAvg naAU Ds gzsP f JA j,
PAz AiU Pz PluAiiV, fAig
viv guUV, 2007g gAz. Pq R,
P gz PlUwgz Ez z . fAig
wg gwzg PrUg ASAi ZVv. UU
sPgq AAzs, sAi ZPnAz JAz vVg.
fAig Pqz dvAi Cg zszUV, DzswP
DQUV, zsAvgg UgPV aPAq Awzg.
fAig ev Ez UgAzsU, gr sPg,
sQAiUz feU v sgwAi AwAi DQg
Pqz NzUg F P vA zAiAz girPvg
JAz Dv.
xii
Azg gP oz CzsPgV gg
sPjU, feUU DzswPiUzPgVzg. U v
UAxP DZ gz rAi gzPngz
RP sU. F CUPV UU Pvdv P
gU.
e zAi l CzsPgz Zge gAiiZAz Cg
sgwAi AwAi Cg DQ Gg. PPgz wg Eg
v AAi z zv DzswP PAz JA gr
gg Azgz zAi Pn, zyU
DzswPvAi PAz, z zsAg
zg. Azg F zAiz gzsP fAijU
AiVz zvvAi v At gg
sPU. F DzUU gPV, zAiz sgwAi
Ew v AwAi CzsAiPV MAz PAz gAzg.
q|| gAiiZAz Cg vAz, e zAi AAi
PluAiiV v P ggwz. q|| Zge gAiiZAz
CjU RP vP zszU.
F Pz PluAi Pjg zv DzswP PAzz
AZPU U e Ain zuAiz PAi
sUzjU RP z zszU.
zV q|| P. J. Pt Pgq w wzzg Ai
irzg. UgAzsUz q|| gWz, w Cgzs g,
Ux v a. gA; g avU F UAxz
j Pjzg. EgjU zszU.
(RN.Iyengar@jainuniversity.ac.in)
AiU, x Avg
xiii
Aia
vii
r
RPg jZAi
xi
2 jZAi
14
3 DAzs
20
z v vAU
31
PUg zAi
46
6 zzP
54
62
8 gzsPt
67
73
10
sPjU Gz
85
11
zsg Aiit
95
12
gAU v UtRg
125
13
139
14
z, azP
144
15
id, g UtU
158
16
dz D
165
xv
17
Aig v sQ
177
18
gA f v
182
19
PAo KPz
190
20
gVUq igw z
194
21
CjAz Zgu
200
22
zvvAi dAiAw
203
23
DAdAi, w, DAz
213
24
DAVj, Pg
229
25
L.L.n. A
240
26
Utw zAi
245
27
q, qv
250
28
A PzgU AiA
264
29
Cvg
272
30
zAv zsPjU z
278
31
Ugt
291
32
sQ v w
300
33
sQAi e
308
34
gw, i Gv
318
35
dU eP
323
36
Aiig
335
37
GvgAit
341
38
GAg
350
39
CAzs
356
xvi
ISBN 978-81
ISBN 978-81-9209-927-9