Sunteți pe pagina 1din 10

1.

NMEROS DE OXIDACIN
Cada tomo de un compuesto se caracteriza por un estado de oxidacin, debido a los electrones ganados o
perdidos (totalmente en los compuestos inicos o parcialmente en los covalentes) con respecto al tomo aislado. El
nmero (positivo en los que pierden electrones, negativo en los que ganan electrones) que indica este estado se llama
nmero de oxidacin del elemento en dicho compuesto.
El nmero de oxidacin (n.o) se define como la carga elctrica formal (puede que no sea real) que se asigna a
un tomo en un compuesto.
Para asignar el n.o. a cada tomo en una especie qumica (NH3, ClO3, etc.) se emplea un conjunto de reglas (que
se pueden deducir fcilmente a partir de la configuracin electrnica), que se pueden resumir del modo siguiente:
1. El n.o. de todos los elementos libres es cero, en cualquiera de las formas en que se presenten: Ca metlico,
He, N2, P4, etc. (En molculas con tomos iguales, N2, H2, etc., los electrones del enlace estn compartidos
equitativamente y no se pueden asignar a ninguno de los tomos).
2. El n.o. de cualquier in monoatmico es igual a su carga elctrica. As, los n.o. del S2, Cl, Na, K+ y Zn2+
son, respectivamente, 2, 1, 0, +1 y +2, que coinciden con sus respectivas cargas elctricas (reales).
3. El n.o. del H en sus compuestos es +1, excepto en los hidruros metlicos, que es 1.
4. El n.o. del O en sus compuestos es 2, excepto en los perxidos, que es 1.
5. El n.o. de los metales alcalinos es siempre +1.
6. El n.o. de los metales alcalinotrreos es siempre +2.
7. El n.o. del F en sus compuestos es siempre 1. El n.o de los dems halgenos vara desde 1 a 7, siendo
positivo cuando se combina con el O o con otro halgeno ms electronegativo.
8. La suma algebraica de los n.o. de los tomos de una molcula es cero, y si se trata de un ion, igual a
la carga del ion.
NMEROS DE OXIDACIN MS FRECUENTES
1

10

11

12

13

14

15

16

17

En negrita los n.o. ms frecuentes en el caso de que


existan varias posibilidades

H
1
1
3

Li
1

Be
2

Smbolo

B
3

C
4
2,4

N
3
1,2,3
4,5

O
1
2

F
1

16

17

n.o.
11

12

13

14

15

Na
1

Mg
2

Al
3

Si
4
2,4

P
3
3,5

19

20

K
1

Ca
2

24

25

Cr
Mn
2,3,4 2,3,4
5,6 5,6,7

S
Cl
2
1
2,4,6 1,3,5
7

26

27

28

29

30

32

33

34

35

Fe
2,3

Co
2,3

Ni
2,3

Cu
1,2

Zn
2

Ge
4
4

As
3
3,5

Se
2
4,6

Br
1
1,3,5
7

37

38

46

47

48

50

52

53

Rb
1

Sr
2

Pd
2,4

Ag
1

Cd
2

Sn
2,4

Te
2
4,6

I
1
1,3,5
7

55

56

78

79

80

82

Cs
1

Ba
2

Pt
2,4

Au
1,3

Hg
2,1

Pb
2,4

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

2 de 11

Con estas reglas se puede calcular fcilmente el n.o. de cualquier elemento en una especie qumica. As, en NH3
y ClO3 los n.o. son: N = 3, H = +1, Cl = +5 y O = 2.
Conviene insistir que, en general, el n.o. no representa la carga elctrica real de un tomo en un compuesto. Por ejemplo, en NO y CaO el
n.o. del O es 2 en ambos compuestos; pero en NO no existe realmente una carga de 2 en el tomo de O, ni de +2 en el de nitrgeno, pues se
trata de un compuesto covalente (dbilmente polar). En cambio, en CaO s ocurre esto, porque es inico.
Nmero de oxidacin y valencia
La valencia de un elemento es el nmero de tomos de hidrgeno que se combinan con un tomo de dicho elemento. Tambin es el nmero
de electrones perdidos o ganados por el elemento (valencia inica) o el nmero de electrones compartidos (valencia covalente) por el elemento
en un compuesto.
El concepto de valencia resulta til en la formulacin de compuestos binarios, mientras que el nmero de oxidacin lo es en compuestos de
tres o ms elementos.
Es importante distinguir entre n.o. y valencia. Consideremos, por ejemplo, los siguientes compuestos del carbono:
4
CH4

2
CH3Cl

0
CH2Cl2

+4
CCl4

En todos ellos el carbono presenta invariablemente su valencia de 4, mientras que su n.o. es distinto en cada compuestos (se indica encima
del smbolo).
Conviene advertir que, en compuestos con ms de un tomo de un mismo elemento, el n.o. puede incluso alguna vez resultar fraccionario.

2. FRMULAS QUMICAS
La frmula qumica es una representacin simblica de la molcula o unidad estructural de una sustancia en la que
se indica la cantidad o proporcin de tomos que intervienen en el compuesto.
Tipos de frmulas qumicas:
a. Frmula molecular (compuestos covalentes): indica el nmero y clase de tomos de una molcula. No da
apenas informacin de cmo estn unidos los tomos.
H2 O
HCl
O2
F2
b. Frmula estructural (compuestos covalentes): se representa la ordenacin de los tomos y cmo se enlazan
para formar molculas.
H H H H H H
*

H))C))C))C))C))C))C))Br
*

H )) Cl

H H H H H H
c. Frmula emprica (compuestos inicos): indica la proporcin de los diferentes tomos que forman dicho
compuesto. As el cloruro sdico se representa por
NaCl
Na50Cl50
en general NaxClx
mas por convenio se utilizan los subndices enteros ms pequeos.

3. ORDEN DE ESCRITURA DE LOS ELEMENTOS EN LA FRMULA


En las combinaciones entre no metales, la IUPAC1 recomienda colocar ms a la izquierda de la frmula al elemento
que va antes en la siguiente lista (en subrayado los ms importantes):
Ru Xe Kr B Si C Sb As P N H Te Se S At I Br Cl O F
Notar que los elementos no siguen exactamente un orden creciente de electronegatividad.
En un compuesto en donde interviene un elemento que no est dado en la secuencia anterior se pondr ste como
primero.
Ejemplos:
HCl
H2 O
NaCl
H2 S
NaHSO4
4. TIPOS DE NOMENCLATURA (formas de nombrar una sustancia)
No recomendadas por la IUPAC
a. Nomenclatura comn, tradicional o funcional.
b. Nomenclatura antigua.

International Union of Pure and Applied Chemistry.

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

3 de 11

Recomendadas por la IUPAC


a. Nomenclatura sistemtica; en donde las proporciones en que se encuentran los elementos en una frmula
puede indicarse por medio de prefijos griegos: mono(1), di(2), tri(3), tetra(4), penta(5), hexa(6), hepta(7), etc.
y hemi(1/2) y sesqui(3/2). El prefijo mono, si resulta innecesario, puede omitirse.
No es necesario mencionar las proporciones estequiomtricas si en el compuesto interviene un elemento
de n.o. constante.
b. Nomenclatura de Stock; el n de oxidacin del elemento se indica en nmeros romanos y entre parntesis
inmediatamente despus del nombre. Si en el compuesto interviene un elemento cuyo n de oxidacin es cte.,
es innecesario indicarlo.
c. Nomenclatura de EwensBassett; se indica entre parntesis la carga total de un ion en lugar del n de
oxidacin del tomo.

5. SUSTANCIAS SIMPLES
Se llaman sustancias simples a las que estn constituidas por tomos de un mismo elemento.
Formulacin:
Se representan mediante el smbolo del elemento con un subndice para indicar el nmero de tomos.

Los gases nobles son monoatmicos: He, Xe, Rn, etc.


La molcula de bastantes sustancias que, en condiciones normales se presentan en estado gaseoso, est
constituida por dos tomos: N2, F2, O2, Cl2, etc.
Los elementos que presentan estados alotrpicos (agrupaciones de distinto n de tomos) de estructura
conocida presentan agrupaciones diversas: S8, O3, P4, etc.
Los metales, en las ecuaciones qumicas, se representan simplemente mediante el smbolo: Cu, Sn, Fe, Ag,
etc.
Tambin se representan mediante el smbolo los no metales que forman redes cristalinas covalentes atmicas:
C, Si, Ge, etc.

Nomenclatura:
Las denominaciones de las substancias simples y de sus estados alotrpicos se establecen mediante prefijos
numerales segn el nmero de tomos presentes, seguido del nombre del elemento.
comn
sistemtico

H2 hidrgeno
dihidrgeno
H hidrgeno atmico
monohidrgeno
Cl2 cloro
dicloro
I2
yodo
diyodo
O3 ozono
trioxgeno
tetrafsforo
P4 fsforo blanco

comn
sistemtico

F2 flor
diflor
ditritio
T2 tritio
Br2 bromo
dibromo
O2 oxgeno
dioxgeno
D2 deuterio
dideuterio

6. COMBINACIONES BINARIAS.
Estn constituidas por tomos de dos elementos distintos unidos entre s mediante algn tipo de enlace.
Formulacin:
El orden en que deben colocarse los smbolos de los elementos sigue el establecido en el apartado 3.
Para los compuestos con carcter inico se emplea la frmula emprica.
Nomenclatura:
Como regla general, se cita en primer lugar la raz del nombre del componente que se escribe ltimo en la
frmula, con la terminacin uro2, seguida del nombre del otro elemento. Tambin estn admitidos ciertos nombres
usuales.
Comn: Cuando el elemento situado a la izquierda en la frmula qumica acta con dos posibles n.o. se hace
terminar su nombre en oso (n.o. inferior) o en ico (n.o. superior):
FeCl2 : cloruro ferroso
FeCl3 : cloruro frrico
Sistemtica: se utilizan los prefijos numerales griegos mono, di, tri, tetra, penta, etc. colocados delante de cada
2

Existen una serie de excepciones como son: de arsnico, arseniuro; de antimonio, antimoniuro; de azufre, sulfuro; de carbono, carburo; de
fsforo, fosfuro; de hidrgeno, hidruro; de nitrgeno, nitruro; de oxgeno, xido; de selenio, seleniuro; de silicio, siliciuro.

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

4 de 11

una de las palabras que forman la denominacin:


As2Se3 : triseleniuro de diarsnico
de Stock: se coloca entre parntesis e inmediatamente despus del nombre del elemento situado a la izquierda,
su n.o. en el compuesto:
As2Se3 : seleniuro de arsnico (III)
La nomenclatura sistemtica se utiliza preferentemente en las combinaciones de dos no metales y la de Stock
cuando se combinan metal y no metal.
HIDRUROS
Son las combinaciones binarias del hidrgeno con otro elemento qumico. Existen tres clases de hidruros:
HIDRUROS NO METLICOS DE CARCTER CIDO (covalentes): Son combinaciones del H (n.o. = +1) con
F, Cl, Br, I (n.o. = 1) y S, Se, Te (n.o. = 2). Tales compuestos dan disoluciones cidas cuando se disuelven en
agua, llamndose en ese caso hidrcidos.
sistemtica

HF
fluoruro de hidrgeno
HCl
cloruro de hidrgeno
HBr
bromuro de hidrgeno
HI
yoduro de hidrgeno
H2S
sulfuro de hidrgeno
H2Se
seleniuro de hidrgeno
H2Te
teleruro de hidrgeno

hidrcidos (en disolucin acuosa)

cido fluorhdrico
HF(aq)
HCl(aq)
cido clorhdrico
HBr(aq)
cido bromhdrico
cido yodhdrico
HI(aq)
H2S(aq)
cido sulfhdrico
H2Se(aq)
cido selenhdrico
H2Te(aq)
cido telurhdrico

HIDRUROS NO METLICOS (covalentes): combinaciones del H (n.o. = +1) con el C, Si, N, P, As, Sb y O. Sus
disoluciones en agua no presentan carcter cido. Todos reciben nombres particulares aceptados por la IUPAC.
comn
sistemtica

NH3
amonaco
trihidruro de nitrgeno
fosfina
trihidruro de fsforo
PH3
SbH3
estibina
silano
SiH4

comn
sistemtica

N2H4
hidrazina
tetrahidruro de dinitrgeno
AsH3
arsina
CH4
metano
H2O
agua

HIDRUROS METLICOS (inicos): combinaciones del in hidruro (H) con cationes metlicos (Mn+):
sistemtica
de Stock

LiH
hidruro de litio
hidruro de litio
MgH2
hidruro de magnesio
hidruro de magnesio
hidruro de aluminio
hidruro de aluminio
AlH3
PbH4
tetrahidruro de plomo
hidruro de plomo (IV)
SnH2
dihidruro de estao
hidruro de estao (II)

XIDOS: combinaciones del O (n.o. = 2) con metales (xidos metlicos inicos) o no metales (xidos no metlicos
covalentes), excepto el flor.
de Stock
sistemtica
comn
---Li2O
xido de litio
MgO
xido de magnesio
FeO
xido de hierro (II)
xido ferroso
Fe2O3
xido de hierro (III)
xido frrico
Fe3O4
(magnetita)
xido ferrosofrrico
PbO
xido de plomo (II)
xido plumboso
PbO2
xido de plomo (IV)
xido plmbico
Cr2O3
xido de cromo (III)
trixido de dicromo
xido crmico
CrO3
xido de cromo (VI)
trixido de cromo
MnO
xido de manganeso (II)
xido de manganeso
xido manganoso
trixido de dimanganeso
Mn2O3 xido de manganeso (III)
MnO2
xido de manganeso (IV)
dixido de manganeso
perxido de manganeso
Cu2O
xido de cobre (I)
xido cuproso
SnO2
xido de estao (IV)
dixido de estao
xido estnnico
SiO2
xido de silicio (IV)
dixido de silicio
CO
xido de carbono (II)
monxido de carbono
xido de carbono (IV)
dixido de carbono
anhdrido carbnico
CO2
N2O
xido de nitrgeno (I)
xido de dinitrgeno
xido nitroso
NO
xido de nitrgeno (II)
monxido de nitrgeno
xido ntrico

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

5 de 11

N2O3
NO2
N2O4
N2O5
P2O3
P2O4
P2O5
SO2
SO3
Cl2O
Cl2O3
Cl2O5
Cl2O7

xido de nitrgeno (III)


xido de nitrgeno (IV)

trixido de dinitrgeno
dixido de nitrgeno
tetrxido de dinitrgeno
pentxido de dinitrgeno
trixido de fsforo
tetrxido de fsforo
pentxido de fsforo
dixido de azufre
trixido de azufre
monxido de dicloro
trixido de dicloro
pentxido de dicloro
heptxido de dicloro

xido de nitrgeno (V)


xido de fsforo (III)
xido de fsforo (V)
xido de azufre (IV)
xido de azufre (VI)
xido de cloro (I)
xido de cloro (II)
xido de cloro (V)
xido de cloro (VII)

anhdrido nitroso
perxido de nitrgeno
anhdrido ntrico

anhdrido sulfuroso
anhdrido sulfrico
anhdrido hipocloroso
anhdrido cloroso
anhdrido clrico
anhdrido perclrico

METAL + NO METAL (inicos): El no metal acta casi siempre con un nico n.o. dado en la siguiente tabla:
Grupo Elementos
n.o.
Grupo Elementos
n.o.

VIIA
VIA
VA

IVA
IIIA

F, Cl, Br, I, At
S, Se, Te
N, P, As, Sb

1
2
3

C, Si
B

4
3

Las combinaciones de F, Cl, Br, I, S, Se y Te con metales se denominan SALES DE HIDRCIDOS (o sales
haloideas neutras).
sistemtica
de Stock
comn

LiF
fluoruro de litio
fluoruro de litio
fluoruro ltico
CaF2
difluoruro de calcio
fluoruro de calcio
fluoruro clcico
FeCl3
tricloruro de hierro
cloruro de hierro (III)
cloruro frrico
siliciuro de nquel
siliciuro de nquel (II)
siliciuro niqueloso
Ni2Si
nitruro de litio
Li3N
MnS
monosulfuro de manganeso
sulfuro de manganeso(II)
sulfuro manganoso

NO METAL + NO METAL (covalentes)


sistemtica

BrF
monofluoruro de bromo
PCl3
tricloruro de fsforo
PCl5
pentacloruro de fsforo
CS2
disulfuro de carbono
CCl4
tetracloruro de carbono
trifluoruro de bromo
BrF3
SiC
carburo de silicio
NCl3
tricloruro de nitrgeno

7. OXOCIDOS
Son sustancias cidas que tienen de frmula general HaXbOc siendo a, b, c nmeros enteros. X es generalmente
un no metal, aunque en algunos casos puede ser un metal de transicin: Cr, Mn, V, Mo, W. Contienen O de ah su
nombre (n.o. = 2) en la molcula y presentan propiedades cidas. Son cidos porque en disolucin acuosa se
disocian cediendo iones hidrgeno H+ al medio.
Formulacin:
Los oxcidos pueden considerarse como compuestos binarios, en los que la parte electropositiva es el in H+,
y la electronegativa la constituye el anin poliatmico formado por un tomo caracterstico central (X), al que estn
directamente unidos los tomos de O. Se escribe en primer lugar el H.
Nomenclatura:
Comn: cido + prefijo + nombre del elemento X + sufijo. El elemento X puede actuar con diferentes n.o. y por
ello se utilizan prefijos y sufijos siendo en orden creciente de n.o.:
hipo....oso
....oso
....ico
per....ico
de tal forma que cuando X:
Slo puede actuar con slo un n.o.: terminacin en ico: H2CO3: cido carbnico (n.o. del C = +6)
Puede actuar con dos n.o: terminaciones oso para el menor e ico para el mayor:
H2SO3: cido sulfuroso (n.o. S = +4)
H2SO4: cido sulfrico (n.o. S = +6)
Puede actuar con tres n.o: hipo...oso (menor), oso (intermedio) y ico (mayor).
Sistemtica: cido + prefijo oxo, dioxo, trioxo... (segn el nmero de O) + nombre del elemento X terminado
19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

6 de 11

en ico y con prefijo di, tri... (segn sea su subndice) + n.o. (romanos) del elemento X.
de Stock: igual que la sistemtica pero eliminando la palabra cido y aadiendo al final de hidrgeno. El
nombre del elemento X se hace terminar en ato.
sistemtica
de Stock
comn

HClO
cido oxoclrico (I)
oxoclorato (I) de hidrgeno
cido hipocloroso
HClO2 cido dioxoclrico (III)
dioxoclorato (III) de hidrgeno
cido cloroso
HClO3 cido trioxoclrico (V)
trioxoclorato (V) de hidrgeno
cido clrico
HClO4 cido tetraoxoclrico (VII)
tetraoxoclorato (VII) de h.
cido perclrico
trioxosulfato (IV) de h.
cido sulfuroso
H2SO3 cido trioxosulfrico (IV)
H2S2O5 cido pentaoxodisulfrico (IV)
pentaoxodisulfato (IV) de h.
cido disulfuroso
H2SO4 cido tetraoxosulfrico (VI)
tetraoxosulfato (VI) de h.
cido sulfrico
H2S2O7 cido heptaoxodisulfrico (VI)
heptaoxodisulfato (VI) de h.
cido disulfrico
HNO2
cido dioxontrico (III)
dioxonitrato (III) de hidrgeno
cido nitroso
cido trioxontrico (V)
trioxonitrato (V) de hidrgeno
cido ntrico
HNO3
H3PO3 cido trioxofosfrico (III)
trioxofosfato (III) de hidrgeno
cido fosforoso
H3PO4 cido tetraoxofosfrico (V)
tetraoxofosfato (V) de h.
cido fosfrico
H2CO3 cido trioxocarbnico
trioxocarbonato de hidrgeno
cido carbnico
tetraoxosilicato de hidrgeno
cido ortosilcico
H4SiO4 cido tetraoxosilcico
H3BO3 cido trioxobrico (III)
trioxoborato (III) de hidrgeno
cido ortobrico
H2MnO4 cido tetraoxomangnico (VI)
tetraoxomanganato (VI) de h.
cido mangnico
HMnO4 cido tetraoxomangnico (VII)
tetraoxomanganato (VII) de h.
cido permangnico
H2CrO4 cido tetraoxocrmico (VI)
tetraoxocromato (VI) de h.
cido crmico
H2Cr2O7 cido heptaoxodicrmico (VI)
heptaoxodicromato (VI) de h.
cido dicrmico

Los prefijos meta y orto se utilizan para distinguir dos cidos del mismo elemento con el mismo n.o. y que slo
se diferencian por su contenido de H y O. As, en los cidos HPO3 y H3PO4, el fsforo tiene el mismo n.o. (+5). (La
frmula del segundo se obtiene aadiendo dos tomos de H y un tomo de O a la frmula del primero). Para
distinguirlos, el primero se denomina cido metafosfrico y el segundo cido ortofosfrico. Como este ltimo es
el ms importante, se denomina simplemente cido fosfrico.
Un mtodo para formular oxocidos consiste en aadir molculas de agua a los xidos no metlicos
correspondientes, siendo sus etapas:
Formular el xido del no metal.
Aadir 1 molcula de agua para obtener la forma "meta" y 3 molculas de agua para la forma "orto".
Simplificar la frmula si es necesario.
Ejemplos:
Cl (n.o. = +3)
S(n.o. = +4)

:
:

Cl2O3 + H2O
SO2 + H2O

>
>

H2Cl2O4
H2SO3

>

HClO2

8. CATIONES
MONOATMICOS
Formulacin:
Consta del smbolo del elemento del que procede con la indicacin de la carga, mediante un nmero
arbigo y el signo +, colocados en la parte superior derecha de dicho smbolo. Si la carga es unitaria, el nmero
1 se omite. Se usa catin cuando pueda producirse confusin sobre la naturaleza del in.
Nomenclatura:
de Stock
comn

H+
ion hidrgeno
ion hidrgeno
Cu+
ion cobre (I)
ion cuproso
Sn2+
ion estao (II)
ion estannoso

de Stock
comn

Na+
ion sodio
ion sodio
Cu2+
ion cobre (II)
ion cprico
I+
catin yodo
catin yodo

POLIATMICOS
Formulacin:
Se siguen las normas de ordenacin de elementos. La notacin es la misma que en los monoatmicos.
Nomenclatura:
Comn: Los que contienen O se hace terminar el nombre en ilo. Los que contienen H terminan en onio.

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

7 de 11

sistemtica
comn

NO+
catin monoxonitrgeno (III)
catin nitrosilo
catin monoxoazufre (IV)
catin sulfinilo
SO2+
2+
CO
catin monoxocarbono (IV)
catin carbonilo
H3O+
ion hidronio
NH4+
ion amonio
+
PH4
ion fosfonio

9. ANIONES
MONOATMICOS
Formulacin.
Lo mismo que en los cationes monoatmicos, cambiando el signo + por el .
Nomenclatura.
El nombre del elemento termina en uro:
nombre

ion hidruro
H
Te2
ion teleruro
I
ion yoduro

nombre

N3 ion nitruro
F ion fluoruro

nombre

As3 ion arseniuro


O2 ion xido

nombre

S2 ion sulfuro
C4 ion carburo

POLIATMICOS
Formulacin.
Gran parte de los aniones poliatmicos pueden considerarse derivados de oxocidos por prdida de uno
o varios H:
H2SO4 > 2H+ + SO42
H3PO4 > H+ + H2PO4
Nomenclatura.
Comn: Se considera que el anin procede de un oxcido; se cambia la palabra "cido" por ion y las
terminaciones "oso" e "ico" por ito y ato, respectivamente. Si el anin contiene H se antepone la palabra
hidrgeno, dihidrgeno, etc.
Sistemtica: Es la misma que para los oxocidos, cambiando la palabra "cido" por ion y prescindiendo de
la terminacin "de hidrgeno". En el caso de que el ion contenga H, se nombran stos como en el caso anterior.
sistemtica
comn

ion monoxoclorato (I)


ion hipoclorito
ClO
ClO4
ion tetraoxoclorato (VII)
ion perclorato
SO42
ion tetraoxosulfato (VI)
ion sulfato
HSO4 ion hidrgenotetraoxosulfato(VI)
ion hidrgenosulfato
2
SO3
ion trioxosulfato (IV)
ion sulfito
NO3
ion trioxonitrato (V)
ion nitrato
CO32
ion trioxocarbonato (IV)
ion carbonato
H2PO4 ion dihidrgenotetraoxofosfato(V)
ion hidrgenofosfato
2
CrO4
ion tetraoxocromato (VI)
ion cromato
HCO3 ion hidrgenotrioxocarbonato (IV)
ion bicarbonato

otros aniones poliatmicos:


nombre

HO
ion hidrxido3
NH2
ion amiduro

nombre

CN
ion cianuro
HS
ion hidrgenosulfuro

Aunque por costumbre el ion hidrxido se sigue escribiendo OH, lo lgico ser escribir HO.

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

8 de 11

10. HIDRXIDOS (inicos)


Son compuestos formados por combinacin del ion hidrxido (HO) con cationes metlicos (Mn+). Se llaman
tambin bases debido a la tendencia que tienen los HO para reaccionar con los H+.
Formulacin.
Su frmula general ser M(OH)n, como si fuesen compuestos binarios.
Nomenclatura.
Se nombran mediante la palabra hidrxido y el nombre del catin. En los elementos de n.o. invariable pueden
suprimirse prefijos y n.o.

de Stock
sistemtica
comn

NaOH
hidrxido de sodio
hidrxido de sodio
hidrxido sdico
hidrxido de magnesio
hidrxido de magnesio
hidrxido magnsico
Mg(OH)2
Fe(OH)2
hidrxido de hierro (II)
dihidrxido de hierro
hidrxido ferroso
NH4OH
hidrxido de amonio
hidrxido de amonio
hidrxido amnico

11. SALES (inicos) (Sales de oxocidas u oxosales)


Las SALES DE HIDRCIDOS, combinaciones binarias de F, Cl, Br, I, S2 y Te2 con cationes metlicos (o con
el in amonio) ya se estudiaron anteriormente.
Aqu se estudiarn las que proceden de oxocidos: combinaciones de un catin metlico (o el in amonio) y un
anin procedente de un oxocido.
Formulacin.
Se escribe primero el smbolo del metal con un subndice que es la carga del anin (sin signo). A su derecha
se escribe el anin y como subndice (que afecta a todo el anin) la carga del catin. Si ambos subndices tienen
divisor comn, se efecta la simplificacin.
Nomenclatura.
Se nombra en primer lugar el anin y a continuacin el catin.
sistemtica
comn

trioxosulfato (IV) de sodio


sulfito de sodio
Na2SO3
CuSO4
tetraoxosulfato (VI) de cobre (II)
sulfato cprico
tetraoxosilicato (IV) de zinc
silicato de zinc
Zn2SiO4
NaClO
monoxoclorato (I) de sodio
hipoclorito de sodio
NaClO3
trioxoclorato (V) de sodio
clorato de sodio
FeBrO3
trioxobromato (III) de hierro (III)
bromito frrico
Cr(NO3)3
trioxonitrato (V) de cromo (III)
nitrato crmico
Li2SO4
tetraoxosulfato (VI) de litio
sulfato de litio

Sales cidas (no todos los H del oxcido del que derivan han sido sustitudos por cationes):
NaHSO4
Fe(HSO4)2
KH2PO4
Ca(HCO3)2

hidrgenotetraoxosulfato (VI) de sodio


hidrgenotetraoxosulfato (VI) de hierro (II)
dihidrgenotetraoxofosfato (V) de potasio
hidrgenotrioxocarbonato (IV) de calcio

bisulfato sdico
bisulfato ferroso
bifosfato potsico
bicarbonato de calcio

12. SALES HIDRATADAS


Cuando los iones del cristal de la sal se encuentran rodeados de molculas de agua se dice que la sal est
hidratada. Es la forma habitual de encontrar las sales en los yacimientos naturales. As: en el cloruro de cobalto (II)
hexahidratado, CoCl2A6H2O, por cada dos iones cloruro de la sal existe un in cobalto y seis molculas de agua.
La IUPAC recomienda para la nomenclatura de estas sales que detrs del nombre de la sal se aada la palabra
agua y, entre parntesis, las proporciones de cada constituyente, con un guin entre el nombre de la sal y la palabra
agua.
IUPAC
comn

FeSO4 A 7H2O
sulfato de hierro (II)agua (1/7)
sulfato ferroso heptahidratado
carbonato de sodio agua (1/10)
carbonato de sodio decahidratado
Na2CO3 A 10H2O

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

9 de 11

FORMULACIN
SUSTANCIAS SIMPLES
gas hidrgeno
diflor
dinitrgeno
ozono
difsforo
gas nitrgeno
cloro molecular
sodio
carbono
HIDRUROS
bromuro de hidrgeno
hidruro de magnesio
amonaco
fosfina
hidruro de zinc
hidruro de nquel(II)
metano
XIDOS
xido de litio
xido de cinc
xido de calcio
xido de magnesio
xido de aluminio
xido de plomo(IV)
xido ferroso
xido de cromo(VI)
monxido de dinitrgeno
dixido de nitrgeno
dixido de azufre
xido de dicloro
anhdrido carbnico
xido de calcio
OTRAS COMBINACIONES BINARIAS
fluoruro de calcio
cloruro de hierro(II)
bromuro de cobre(I)
cloruro frrico
siliciuro de nquel(II)
boruro de cromo(III)
trifluoruro de bromo
disulfuro de carbono
fosfuro de boro
boruro de hierro(III)
bromuro de plata
yoduro de oro(III)
CIDOS
cido clorhdrico
cido sulfhdrico
cido perclrico
trioxoclorato(V) de h.
tetraoxoyodato(VII) de h.
cido sulfuroso
tetraoxosulfato(VI) de h.
trioxonitrato(V) de h.
cido ntrico
cido nitroso
trioxocarbonato(IV) de h.
cido mangnico
cido ortosilcico
trioxoborato(III) de h.
CATIONES
ion hidrgeno
ion aluminio
ion cuproso
ion hierro(II)
ion ferroso
ion cobre(II)
ion magnesio
ion hidronio

ion litio
ion nitronio
ion amonio
ANIONES
ion hidruro
ion cloruro
ion nitruro
ion sulfuro
ion hidrxido
ion hipoclorito
ion dioxoclorato(III)
ion bromato
ion sulfito
ion tetraoxosulfato(VI)
ion hidrgenotrioxosulfato(IV)
ion sulfato
ion dihidrgenofosfato
ion cianuro
ion hidrgenosulfuro
ion amiduro
ion tetraoxocromato(VI)
ion carbonato
ion silicato
ion trioxocarbonato(IV)
ion nitrato
HIDRXIDOS
hidrxido de litio
dihidrxido de bario
hidrxido de cerio(III)
hidrxido de hierro(II)
trihodrxido de cerio
hidrxido de amonio
hidrxido de bismuto(III)
hidrxido de calcio
hidrxido de nquel(II)
hidrxido de plomo(II)
SALES
cloruro sdico
tricloruro de hierro
fluoruro de calcio
tricloruro de aluminio
bromuro de litio
yoduro de potasio
bromuro de berilio
hipoclorito de sodio
dioxoclorato(III) de sodio
trioxobromato(V) de litio
tetraoxoyodato(III) de berilio
perclorato de magnesio
sulfito de potasio
tetraoxosulfato(VI) de potasio
tetraoxosulfato(VI) de hierro(II)
sulfuro de magnesio
hidrgenosulfuro de bario
carbonato sdico
hidrgenotrioxocarbonato(IV) de litio
bisulfato ferroso
bifosfato potsico
hidrgenotetraoxosulfato(VI) de sodio
bromato de litio
bromato de berilio
bisulfato sdico
monohidrgenofosfato de potasio
cromato de cobre(II)
clorato de mercurio(II)
cianuro de nquel(II)
monoxoclorato(I) de hierro(II)
trioxonitrato(V) de cromo(III)
hidrgenotrioxocarbonato(IV) de calcio
trioxosulfato(IV) de sodio

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

10 de 11

NOMENCLATURA
SUSTANCIAS SIMPLES
H2
O3
P4
D2
Cu
HIDRUROS E HIDRCIDOS
HF
H2S
HI
HCl(aq)
NH3
PH3
SiH4
H2O
CH4
LiH
SnH2
MgH2
PbH4
XIDOS
Na2O
MgO
FeO
Fe2O3
HgO
Co2O3
CuO
PbO2
CO2
NO2
N2O4
SO2
SO3
Cl2O
OTRAS COMBINACIONES BINARIAS
CaF2
FeCl2
LiF
Li3N
MnS
BrF3
NCl3
CS2

CATIONES
Li+
Mg2+
Fe2+
Co3+
Sn2+
Ag+
H3O+
NH4+
SO2+
ANIONES
H
Cl
O2
I
N3
S2
ClO2
ClO3
SO42
HCO3
NO3
HSO4
OH
HS
CN
HIDRXIDOS
TlOH
Zn(OH)2
KOH
NH4OH
SALES
CuCO3
NH4Br
CoCl2A6H2O
(NH4)2SO4
NaHCO3
KClO2
FeSO3
Fe2(SO4)3
Ca(ClO)2
PbSO3

OXOCIDOS
HNO3
H2SO4
HClO4
HIO3
H2SeO4
HNO2
HBrO
H3PO3
H2S2O4
HMnO4
H2Cr2O4

19872007 (v.2.3) Pedro Rodrguez Porca (http://usuarios.lycos.es/explorar)

11 de 11

S-ar putea să vă placă și