Sunteți pe pagina 1din 22

ProcessosBiotecnolgicosaplicados

indstriamineral
Versiane Albis Leo
LaboratriodeBio&Hidrometalurgia
Dep.deEng.MetalrgicaedeMateriais,UFOP.
Universidade FederaldeOuro Preto
CampusMorrodoCruzeiro,s.n.
Ouro Preto,MG,Brasil.
versiane@demet.em.ufop.br

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

ASPECTOS AMBIENTAIS
Sulfato
Nas

como agente corrosivo Ataque ao material metlico.

zonas anaerbias, dos corpos receptores, o on sulfato reduzido a sulfeto

de hidrognio, aumentando a demanda qumica de oxignio.


Em

concentraes altas o sulfato pode trazer um efeito inibidor biomassa

responsvel pela degradao da matria orgnica.


Ocorrncia
Efeitos

de acidez do solo e da gua.

ao homem: doses de sulfato acima de 600mg/L podem causar diarria

(WHO,2004).

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

LEGISLAO
WHO

Word Heath Organization (2006): estabelece um limite de

sulfato de 500mg/L para guas de abastecimento.


USEPA:

adota um padro de 250mg/L do on sulfato em gua para

abastecimento.
Resoluo

357/05 CONAMA: estabelece um padro para o sulfato

de 250 mg/L no corpo receptor classes 1 e 2.


Legislao

de SO PAULO: estabelece uma concentrao de

1,0g/L no efluente a ser lanado no corpo recptor.


Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

MINERAO - DRENAGEM CIDA DE MINA (DAM)


Propriedades

Espcies Qumicas
Tpicas Associadas

Faixa de
concentrao
2,0 4,0 (pH)

IMPACTO

Acidez

cido Sulfrico

Ferro

ons Ferroso e frrico,


xido frrico,
Hidrxidos

100 3000
(mg/L)

Descolorao e turbidez
nas guas, incremento do
pH, precipitao do Fe III

Metais Pesados

Cu, Mg, Zn, Cd, Hg,


Pb, As

1 200 (mg/L)

Reduo da flora e fauna


aqutica, bio-acumulao e
reduo da qualidade de
abastecimento da gua
potvel

Slidos Totais

Ca, Mn, Al, SO42-

100 30000
(mg/L)

Mobilizao de ons
metlicos

Reduo da qualidade da
gua no abastecimento
Parmetro

Rio sem influncia da


minerao de carvo

Rio com influncia da


minerao de carvo

Padro Resoluo 357/05


do CONAMA

6,5 a 7,4

2,0 a 4,0

6,0 a 9,0

Menor 4,0 (mg/L)

10 100 (mg/L)
190 (mg/L)

0,3 (mg/L)1
5,0 (mg/L)2

Sulfatos

8 a 25 (mg/L)

100 - 10000(mg/L)
2000 (mg/L)

250 (mg/L) 1
250 (mg/L) 2

Alumnio

0,2 a 0,5 (mg/L)

10 100 (mg/L)
1000 (mg/L)

0,1 (mg/L) 1
0,1 (mg/L) 2

Metais Pesados
Chumbo

Nd

0,02 0,2 (mg/L)


/
2 (mg/L)

0,03 (mg/L) 1
0,05 (mg/L) 2

Zinco

Nd

1 5 (mg/L)
10 (mg/L)

0,18 (mg/L) 1
0,5 (mg/L) 2

Mangans

Nd

0,5 10 (mg/L)
15 (mg/L)

0,1 (mg/L) 1
0,5 (mg/L) 2

pH
Ferro Total

AMD impact in northern WV

Rio Sango
Santa
Catarina

Fonte: Cetem; Resoluo CONAMA Brasil. 1: Padres para guas de classe 1 e 2. 2 : Padres para guas de classe 3.

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

TRATAMENTOBIOLGICO
PRINCPIO DO TRATAMENTO: DIGESTO ANAERBIA

Ausnciadesulfato

Presenadesulfato

Myres eStans (2008)adaptadoporBarbosa,2009.

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

BACTRIASREDUTORASDESULFATO

Estritamente anaerbios.
Mesoflicos, com uma temperatura tima de

crescimento entre 28 e 35C.


Faixa de pH para crescimento entre 7,0 e 7,8.
O metabolismo

conduzido em ambientes

cujo valor de Eh se encontra entre 150 a


200mV.

Biotecnologia:BiometalurgiaeBiorremediao.CETEM,RiodeJaneiro,21demarode2014

Reduo de Sulfato
Principais reaes
2Lactato+SO42 H+ +2CH3COO +HS +2HCO3 (oxidao incompleta)

2Lactato+3SO42 H+ +3HS +6HCO3 (oxidao completa)

Cu2++HS
CuS
+H+
Mn2+ +HCO3 MnCO3 +H+

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

REATOR UASB e de Leito Fluidizado

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Diversidademicrobiana
#

Microorganism

1
2

Desulfomonas pigra (SF192152)


Desulfovibrio desulfuricans subsp.Desulfuricans str.ATCC
27774
Desulfolobus sp.
Desulfovibrio vulgaris
UnculturedDesulfovibrio sp.CloneA37bac16Sribosomal
Desulfobulbus sp. (EF442937)(PO)
DesulfobacterhalotoleransDSM11383(NR026439)(AO)
UnculturedDesulfotomaculum sp.CloneBNB488(FJ898345)
Methanogens

3
4
5
6
7
8
9
10

Clostridiumsp.

Startup PhaseISubstrate
inoculum andIV Oxidation
+

incomplete

incomplete

+
+
+
+
+
+

+
+
+
+
+
+
+

Incomplete
incomplete
incomplete
propionateoxidizer
Acetateoxidizer
incomplete
Methaneproducer

n. d.

Fermentation

Fermentao 3Lactato acetato+2propionato +H++HCO3


Methanogenisis

Acetato+H2O CH4 +HCO3


4H2 +HCO3 +H+ CH4 +3H2O

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Reduodesulfatoeconcentraesresiduais
LEITO FLUIDIZADO
1750

1250
1000

50
750
500

25

250
0

0
I

II

III

IV

VI

Residual sulfate

1500
75

1250
1000

50
750
500

25

250
0

0
I

Phases
Sulfate reduction

1750

II

III

IV

VI

VII

Phases

target

Sulfate reduction

Residual sulfate

target

Relao DQO/sulfato
Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

B
Sulfate concentration (mg/L)

75

Sulfate concentration (mg/L)

Sulfate reduction efficieny (%)

1500

100

Sulfate reduction efficiency (%)

100

UASB

PopulaodeBRS eoxidaodelactato
LEITO FLUIDIZADO

UASB

L.Fluidizado

2Lactato+SO42 H+ +2CH3COO +HS +2HCO3

UASB

3Lactato acetato+2propionato +H++HCO3


Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

cidosGraxosvolteis
LEITO FLUIDIZADO

A
II

III

3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0

IV

VI

4000

Acetate/propionate conc. (mg/L)

Acetate/butyrate conc. (mg/L)

4000

Acetate
Butyrate

UASB
Acetate
Propionate
I

II

B
III

IV

VI

3000

2000

1000

Phases

Phases

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

VII

METABOLIC PATHWAYS
H2S

SO42-

SO42-

LACTATE

CO2 + H2O
SRB

Clostridium sp.

H2S

Desulfovibrio desulfuricans
Desulfomona pigra
Desulfotomaculum sp.

ACETATE

SRB

FB
SO42-

ACETATE

PROPIONATE

SRB

SO42

H2S
ACETATE

Desulfobulbus sp

SRB

H2S

MPM

CH4 + CO2

Desulfobacter sp

CO2

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

RecirculaonoUASB econsumosespecficos
12

faseVII

8
6

Consumodesulfatoe
produodepropionato

4
2
0

Port A

Phases
Port B

Propionate production
rate

0.085

Port C

10 - 10 cell.SRB/gVSS

10 - 10 cell.SRB/gVSS

VII

0.25

(gC3H5O3-/gVSS.d)

Specific sulfate reduction


rate

0.080

0.30

0.20

0.075
0.070

0.15

0.065

0.10

0.060

0.05

Specific propionate production rate

III

Specific sulfate reduction rate


(gSO42-/gVSS.d)

VSS mass (g)

10

ConcentraodeSSV

0.055

II

III

IV

VI

VII

Phases

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Precipitaodesulfetos metlicosMeS

[Cu2+]=50500mg.L1
[Ni2+]=50 500mg.L1

Soluo
do
metal

Bomba
peristltica

AcadatempodeResidncia:
[Me2+],[S2]
Apsentraremregime:
DRXePSD

Soluo
de
sulfeto

Reator

Dreno
Agitadormagntico

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

100.0

400

99.8

2+

R em oo (% )

99.6

350
12

98.0

97.5

2+

Remoo (%)

450
-1

Concentrao de Cu (mg.L )

Precipitao decobreemsistemacontnuocomsulfeto
biognico

97.0

-1

[C u ] (m g.L )

96.5

0
0

14

21

28

35

42

49

56

63

70

Tempo (min)

T.deresidncia:7min
Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Operaesdetratamentodeefluentescomsulfeto
implementadospelaBioteq.
Operao

Tamanhoda
operao(m3/h)

gua tratada
(106L/ano)

Metalrecuperado
(t/ano)

500

2,8

635,03(Cu)

Bisbee,USA
Lluvia deOro,
Mexico
CaribouMine,
Canad

n.d.

n.d.

40,23(Cu)

n.d.

n.d.

35,00(Zn)

Wellington
oro,USA

34069

n.d.

21,77(Zn,Cd)

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Processos industriais - Bioteq.


Produodemetais DAM
Cobre,Zinco,Nquel

Fonte:Bioteq

4S+Ac +2H2O4H2S+2CO2
Alimentao:0.5to2g/LFe,
340mg/LCuepH2.2.
Efluente final:<1mg/LCu
2t/dia desulfeto decobre
Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Tratamentodeminrios AuCu.
CobregrandeconsumidordecianetoCu(CN)32
SulfetopodeserusadoparaprecipitaroCu
2Cu(CN)32 +S2 +6H+ Cu2S+6HCN
Zn(CN)42 +S2 +4H+ ZnS +4HCN
OHCN evolatilizadoe
absorvidoemCa(OH)2
2HCN+Ca(OH)2 Ca(CN)2 +2H2O
ProcessoSART (Sulphidization,Acidification,Recycling,Thickening)
Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Consideraesfinais
Interface biotecnologia indstria mineral
Biolixiviao
Bioflotao
Remediao ambiental (biossoro, wetlands, reduo de
sulfato
Produo de sulfeto e precipitao

OBrasilpodesetornarumpaslderembiotecnologiavoltadaspara
aindstriamineral

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Agradecimentos
FINEP,FAPEMIG,CNPq,CAPES
Vale,Votorantim,AngloGold,outros

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

Obrigado

Biotecnologia: Biometalurgia e Biorremediao. CETEM, Rio de Janeiro, 21 de maro de 2014

S-ar putea să vă placă și