Sunteți pe pagina 1din 6

18/10/2015

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcalNotciasdoDiaOnline
DESTAQUES

VDEOS

ESPORTES

CIDADES

ENVIEFOTOSEVDEOS

GRUPORIC

Florianpolis
19c
24c

18deoutubrode2015
Notcias
Esportes
Plural
Colunas
Assine
ClubeND

LTIMASNOTCIAS
PoliciaisfazemrondaparacoibirataquesanibusecarrosnarodoviaSC401emFlorianpolis

Notcias
Florianpolis
SantaCatarina
Chuva
Palhoa
Clima
Acidente
Previsaodotempo
Segurana
Temperatura
SoJos
Leiamais

Esportes
Minuto
Futebol
Brasileiro
SoPaulo
Santos
Palmeiras
Corinthians
Flamengo
Vasco
UFC
Leiamais

Plural
Florianpolis
Teatro
Show
Arte
RockinRio
Exposio
Morte
Livro
AFazenda
Cinema
Leiamais

Colunas
http://ndonline.com.br/florianopolis/noticias/288074historiadeflorianopoliscaieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal.html

1/6

18/10/2015

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcalNotciasdoDiaOnline

CapasdoND
CarlosDamio
CozinhadeEstar
CrnicasdoPC
Economiasclaras
Esplanada
Expresso
Gente
HlioCosta
JogoRpido
LaranjasNews
MedeCachorro
MrioMedaglia
ObiturioND
Opinio
Panorama
Po&Vinho
PauloAlceu
PensandooBrasil
RobertoAzevedo
Leiamais

Especiais
Automotor
NegcioJ
ClubedoImvel
ITS
Programese
CurrculoEmprego
Perfil
Carnaval2012
Eleies2012
Londres2012
ClubeND
RICMais
NossasBaas
Leiamais

Cadernos

ClubedoImvel
Florianpolis

ClubedoImvel
Joinville
Home>Noticias>HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaram
sambaquisemcal
Formadassobrestiosarqueolgicosprhistricoscomunidadessorefernciaprimeiraetapadeurbanizaodolitoral
brasileironoperodocolonial
EdsonRosa
Florianpolis

http://ndonline.com.br/florianopolis/noticias/288074historiadeflorianopoliscaieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal.html

2/6

18/10/2015

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcalNotciasdoDiaOnline
Curtir

121
Tweet

2
0

AscaieirasfornalhasprimitivasparaproduoartesanaldecalfuncionaramatodovapornaorladaIlhaentreosculo17eadcadade1960.Elas
estoentreastradiesperdidasequaseesquecidasdaculturailhu.Masonome,apesardonmerocadavezmaisreduzidodepessoasquesabeseu
significadoeoquerepresentava,continuaemuso,comomostramossinaisdetrnsitoqueindicamaCaieiradaBarradoSul,pertencenteaodistritodo
RibeirodaIlha,eaCaieiradoSacodosLimes.

MarcoSantiago/ND

Conchasextradasdesambaquisforamtransformadasempparaformarabasedaargamassaquerevesteparedesdeigrejasefortalezas

Conchasdemoluscos,principalmenteberbigo,extradasdesambaquisforamtransformadasempemisturadasaleodebaleiaparaformarabaseda
argamassaquerevesteparedesdeigrejas,fortalezasecasariohistricodeFlorianpolis.Importantesparaaprimeiraetapadeurbanizaodacostabrasileira,
ascaieirasabriramcaminhoparadoistiposdedegradaoambiental:ocortedervoresnativas,inclusivemangue,usadascomolenhaeadestruiode
stiosarqueolgicosprhistricos.
Tambmserviramcomoaterrodasprimeirasruasurbanas,acrescentaoarquelogoJefersonBatista,doMuseudoHomemdoSambaqui,doColgio
Catarinense.Asituaosmudanasegundametadedosculopassado,quandocientistasnacionaiseestrangeirosalertaramsobreaimportnciadoestudoda
prhistria.Em1961,aLei3.924proibiuadestruiodosstios,comdesativaogradualdosfornosdecal,minriohojeextradoderochascalcrias.
Pontosfumegantesseespalhavamtambmpelaorlacontinental,deGovernadorCelsoRamosaPauloLopes,comgrandeconcentraonasembocadurasdos
riosImaru,MassiambueCubato,emPalhoa.EmFlorianpolis,snoSacodosLimeseramoito,contaopesquisadorNereudoValePereira,87.A
produodecaleratransportadaembarcaaspelabaa.Aspessoasacreditavamqueocheirofortequeexalavamcuravatuberculose,emendaGelciPeninha
Coelho,60,pupilodeFranklinCascaes.
EmsuasandanaspelaIlha,Cascaesmapeoucaieirasinteiraserunas,trabalhoextraviadoantesdapublicao,lamentaPeninha.Talvezapesquisadele
inclussemascaieirasdoJococa,doModesto,doVenncioetantasoutrasqueosartesosVilsonXavier,80,eEmdioFerreira,66,conheceramentrea
CosteiradoPirajubaeaBarradoSul.

RefernciahistricanaLagoa
Paraquemjpassoudos30anos,aestradavelhadaLagoadaConceio,aatualRitaLourenodaSilveira,aindaaruadaCaieira.Comeaaoladoda
praaBentoSilvrioeseguepelaorla,paralelamargemoeste,atalcanaraJooPachecodaCosta,nasubidaparaaLaurindoJanuriodaSilveira.A
caminhodaPontadasAlmas,pesqueirofrequentadodesdeainfnciapeloaposentadoAcelinoManoeldeMedeiros,99,omoradormaisidosodafreguesia,
brincavanoquesobroudaestruturadavelhafornalhaondecascalhosdemoluscoseramamatriaprimadacalusadanaconstruodacapela,doscasarese
doprimeirocomrciodafreguesia,naencostadomorrodoPadreDoutor.
Amobilidadenoamesma,compatvelaquemchegaaocentenrio,masamemriadecausarinveja.Ofornoeradotempodosmeusavs,meuspais
aindaviramqueimar.Ficavaondehojetemaescoladevela[kitesurfe].Opovovinhabuscardecanoa,dizAcelino.Depoisdadesativaodacaieira,as
eiraslocalizadasemterrasmaistardeherdadaspelocomercianteDamioOliveira,umdosmaisrespeitadosnafreguesia,foramutilizadasparasecagemdo
cafsombreadocolhidoalimesmonavizinhana.
Napoca,issoeratudomatoaltoeotrilhopelapraia.Agentesaaparapescarcamarocomluzdapombocadequerosene,recordase.Foijuntos
runasdacaieiraqueAcelinoconheceuMaria,91,comquemestcasadoh73anosecriounovefilhos.
Degeraesmaisrecentes,osirmosAri,72,eAroJosSimo,64,tambmconheceramaruazinhadechobatido,massouviramfalardacaieiraem
tornodaqualafreguesiaseconsolidou.Notinhanadaconstrudoainda,eraumlugarermo.Meupaicontavaqueretiravamconchasdabeiradalagoae
dosstiosarqueolgicosparaqueimarnofornoefabricarcalparaconstruodecasas.SpararamquandodescobriramocemitriodaPontadasAlmas,
repeteAro,policialcivilaposentado.

Confiramaisfotosdascaieiras
http://ndonline.com.br/florianopolis/noticias/288074historiadeflorianopoliscaieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal.html

3/6

18/10/2015

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcalNotciasdoDiaOnline

CaieiraemJaguaruna|Foto:Divulgao/ND

Timemantmnomedeorigem
Fundadoem1979pelosirmosArieAro,otimeamadordaruaadotouonomequeaindarefernciaparaosmoradorestradicionaisdaLagoa.OCaieira
[Caeira,comofoiestampadonouniforme]FutebolClubetricolorbranco,pretoelilsetemcomoescudoomartimpescador,avesmbolode
FlorianpoliseumadasmaisabundantesdaorladaIlha.umaformadenosmantermosvinculadosaopassado,dizErliFredericoMartins,54,umdos
veteranosdoCaieira.
BemmaisjovemCaroldeMedeiros,37,netadopescadorAcelino,nostemposdemeninatambmouviufalarnacaieira.Masnosabiadoquesetratava.
importanteconnhecermosahistriadolugar,emenda.Redutodefamliastradicionaisdobairro,aregiohojeumadasmaishabitadasdalagoa.
ACaieiradaruaRitaLourenodaCosta,conformeosestudosarqueolgicosdaUFSC(UniversidadeFederaldeSantaCatarina)noperodocolonialserviu
paratransformarempasconchasretiradasdosambaquidafreguesiadaLagoa.LocalizadoemterrasdedeLaurindoJanuriodaSilveiraeDamio
Oliveira,a200metrosdapontedaavenidadasRendeiras,media525metrosquadradoseoutrosquatrodealtura.Inadvertidamente,foidestrudoatabase
pelaantigaindstriadecal.OmesmoocorreunaPontadasAlmas,nosambaquisituadoemterrenosdeWalmorFlorentinodosSantos.Atacadopor
vndalos,ostiofoipesquisadopelohistoriadorWalterPiazza,daUFSC,comrecolhimentodesepultamentoshumanos.Foidatadoem4.200anos.

Aterrosalterampaisagemdaorla
CercadopelosmaciosdaCruzedaCosteira,oSacodosLimesumdosmaistradicionaisbairrosdeFlorianpolis.Cresceunaplanciecosteirabanhada
pelabaasul.
Otraadourbanocaracterizasebasicamentepelaruaprincipal,aJooMotaEspezim,eviassecundriastransversais.
ComoaterrodaavenidaPrefeitoWaldemarVieira,apraiapassouporgrandemudana.Outroaterro,paraaViaExpressaSul,fezdesapareceraantigapraia.
AViaExpressaSul,apartirde1996,mudouoperfildobairro.Aumentouaplanciecosteiraedistanciouasconstruesdomar.Ranchosdepescadores
foramdemolidos,eumanovapraiaestredefinindoapaisagemdaorla.Almdascaieirasedapesca,aagriculturabaseadanocultivodemandioca,caf,
canadeacar,limeselaranjasformaramabasedaeconomialocalnoinciodosculo20.Obairrohojetem15milhabitantes.

NarotagastronmicadoSul
ACaieiradaBarradoSulestlocalizadanoextremosuldeFlorianpolis,noltimotrechotransitveldarodoviamunicipalBaldiceroFilomeno.Banhada
pelasguasabrigadasdabaa,foiimportantepoloeconmico,naagricultura,napescaenaproduodefarinhademandioca,acarecachaa.
Temessadenominaopelomesmomotivodeoutrascaieirasdolitoralbrasileiro.Comoempraticamentetodaorlasul,havialaproduodecalapartirda
torrefaoemoagemdeconchasdemoluscosmarinho,principalmenteberbigo.
AtualmentehabitadaporherdeirosdosprimeiroscolonizadoresaorianoseforasteirosencantadoscomaquelapartedaIlha.Fazpartedarota
gastronmicadoRibeirodaIlha,comdestaqueparaostrasemariscoscultivadosemcativeiro.Socercade3.000moradoresfixos,segundoocenso2010.

FogueirasprimitivasnoSacodosLimes
UmadasprimeirasatividadeseconmicasdaIlhacolonial,ascaieirasforamdescritasporVirglioVrzeanolivroSantaCatarinaAIlha,editadoem1900,
comodiscoelevadoeamploefeitascomcertaarte.AfabricaoartesanaldecalnaregiocentraldaantigaDesterro,segundoohistoriador,se
concentravaemterrenosmaisaltosepreparadoscomoeirasnaencostadoSacodosLimes.
[...]Estascaieiras,emcujoservioseocupapartedosmoradoresdoSaco,sopreparadaspordoisoutrshomensacostumadosnessetrabalho,noespao
deumadoismeses.Sodispostasemformacircular,eaconfecodecadaumacomeaporgrossacamadademanguedaalturadeump,cujasvaras
bemajustadasemcomprimentodispemse,unidasemraios,sobreumcentrooueixocompostodeummolhodepausfinosesecoslanadoemposio
http://ndonline.com.br/florianopolis/noticias/288074historiadeflorianopoliscaieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal.html

4/6

18/10/2015

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcalNotciasdoDiaOnline

vertical.
Sobreestacamadademangueassentaumadeconchas(emgeralaschamadasdeberbigo,muitoabundantesemtodaacostadaIlhaedocontinente,
embocaduradosriosenosmontculosdesambaquisexistentesemprofuso)comamesmaespessuradaoutraemordemsimtricaeassimalternadamente
conchaemangueataturadequatrometros.
Prontaacaieira,queficacomoimensaegrossarodadeitada,formandoumamassagrisalhapeloescurodomangueeopintalgadomiudinhodasconchas,
prendeselhefogo,emcimaeembaixo,ecomeaafabricaodacal,queduradedoisatrsdias,numacrepitaodeondeseergueumcheiroacre,por
entrelabaredasvermelhasenovelosdefumaa.Cadacaieiradcomumentedeseisaoitomoiosdecal.(sic)
Sambaquis
Aorigem
*Sambaquis,outamba(concha)eki(amontoado),comoeramdenominadosemtupi,socamadassobrepostasdeconchas,areia,ossosdepeixes,restosde
fogueira,ferramentaseesqueletoshumanos.
Eramplataformaselevadasocupadasporgruposprhistricosqueviveramhcercade8.000anosnoBrasil.Conhecedoresdomar,formavampequenos
grupos,deatumacentenadeindivduos.
Dominaramolitoralbrasileiroatachegadadosndiostupis,agricultores,porvoltade3.000anosatrs.Almdeberbiges,ostrasemariscosencontrados
comfartura,opratoprincipaldeleserapeixe.
Sambaquispodemtersidoamontoadossobreoqualviviaumapopulaoconfusa,quelargavatudosobsi(comida,restosdemortos),cemitrio,ouambiente
mistoeloteadoparadiferentesfuneserituais.
*Apartirdosuldopas,ossambaquisestopresentesnumafaixacontnua,desdeobalneriodeTorres/RSaCaboFrio/RJ.Maisacima,osregistrosso
pontuais,nolitoralbaiano,Piau,MaranhoePar.
*Amaioriadasplataformasfoidestrudapelohomemcivilizado,utilizadascomomatriaprimaparaproduodecalounaurbanizaodecidadescosteiras.
Outraspodemtervariadodenveleficadosubmersas.
Stiosarqueolgicos
Cadastronacional
Litoralcentral:88
PortoBelo:4
Bombinhas:1
GovernadorCelsoRamos:9
Biguau:1
Florianpolis:64
Palhoa:6
PauloLopes:2
Garopaba:1
Semregistro
Florianpolis:16
PauloLopes:1
Fonte:UFSC
Publicadoem18/10/1510:16

Matriasrelacionadas
0comentrios

Classificarpor Principais

Adicionarumcomentrio...

FacebookCommentsPlugin

http://ndonline.com.br/florianopolis/noticias/288074historiadeflorianopoliscaieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal.html

5/6

18/10/2015

HistriadeFlorianpolis:caieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcalNotciasdoDiaOnline

NDOnline
75.734curtidas

Curtiu

Faleconosco

Voceoutros22amigoscurtiramisso

GrupoRICSC|Faleconosco|AnuncieConosco|AssineNotciasdoDia|ParceriaCAASC|LivroSantaCatarina:Inverno2013
CopyrightNDOnline.com.br2015Todososdireitosreservados.proibidaareproduodocontedodesteportalemqualquermeiodecomunicao,
eletrnicoouimpresso,semaexpressaautorizaodeNDOnline.

http://ndonline.com.br/florianopolis/noticias/288074historiadeflorianopoliscaieiraseramfornosquetransformaramsambaquisemcal.html

6/6

S-ar putea să vă placă și