Sunteți pe pagina 1din 8

IBN ARAB

MuyldnAbAbdAllhMuammadb.Alb.Muammadb.alArabaltimal,appelalSShS
ay kShS
alakbar(560638/11651240),futundesplusgrandsfisdelIslam(onalhabitudedeledsignertortsous
lenomdIbnArab,sanslarticle,pourledistinguerdIbnalArab,AbBakr[q.v.]et,enTurquie,on
lappellesouventMuyldnArab);certainessources(p.ex.alKutub,Fawtalwafayt,Caire1951,II,487)
luiattribuentlakunyadAbBakr,alorsqueluimme,dansdesnotesautographes,sednommesimplement
AbAbdAllh.

Vie.
IlnaquitMurciele27raman560/7aot1165(voirlanotedeadraldnal
naw,reproduiteparA.Ate
dansTV,n.s.I/1(16)(1955),pl.xxv),dansunefamillequisedisaitissuede.timal[q.v.],etilyavait
desfisparmisesprochesparents;quandilatteignitlgedehuitans,sonprestablitSvilleoIbnal
Arabcommenasoninstructionproprementdite;dssonadolescence,ilauraitservidektbplusieurs
gouverneurs(alMakk
ar,Nafalb,I,568).Trstt,aucoursdunemaladie,ileutunevision(Futt,IV,
552)quichangeasavieetlamenaconsidrersesannesantrieurescommeunepriodededdjdhiliyya
(Futt,I,207);lasincritdecetteconversionfrappanormmentunamidesonpre,lephilosopheIbn
RusShS
d[q.v.]quitaitalorsdeSville(Futt,I,170).BienquIbnalArabaitsoutenuquesamarifalui
futcommuniquesansintermdiaire,ilcitedanssesouvrageslenomdenombreuxsdhdaykdhdsquilservitetdontil
recherchalacompagnie,notammentAbjS
afaralUrayn(Raluds(n8ciaprs),fol.41;Futt,III,
589,596,etc.),AbYak
bal ays,discipledAbMadyan[

q.v.](Raluds,fol.43),lialAdaw,
expertdanslarvlationdelavenir,AbladSjSdSjS
Ysuf,etc.(
dSjS Raluds,fol.4673)etdeuxfemmes,
FimabintalMutShS
annet amsUmmalFu
SShS
ar.BienquilindiqueAbMadyan(m.588/1193)commeson
k
sdhdaykdhd,ilnefutjamaispersonnellementenrapportaveclui(Raluds,fol.66).
IbnalArabpassaunedizainedannesdansdiversesvillesdEspagneetdAfriqueduNordaveccesmatres,
maisdemeuraattachSvillejusquen590/1194;aucoursdecetteanneilavaitalors30ansilserendit
TunispourrencontreruncertainAbdalAzzalMahdaw(Raluds,fol.33)et,lannesuivante,ilgagna
Fso,en594/1198,ilcrivitsonKitbalIsr(n3ciaprs).En595/1199,ilsetrouvaitCordoue,oil
assistaauxfunraillesdIbnRusShS
d,puisAlmriaoilcrivitsesMawialnuddjdm(n7ciaprs;Nafal
b,I,576);en598/1202,ilrevintTunispuis,passantparLeCaireetJrusalem,ilentrepritleplerinage(R
aluds,fol.63v.);profondmentmuparlavuedelaKabaqui,pourlui,reprsentaitlepointdecontactentre
lesmondesdelinvisible(gdhdayb)etduvisible(sdhduhd),ilsjournadeuxanslaMekke,accomplissantsouvent
leawf,lisant,mditantetayantdesvisionsetdessongesmystiquesnombreux.CestlquilcrivitsonTddjd
alrasil(n6)etsonRaluds(n8)etquilcommena,en598/1202,sesgrandesFuttmakkiyya(n1);
cestlgalementquiladressaAynalSShS
amsNi m,filledunIspahanaisrsidantlaMekke,lespomes

recueillisdansundwnintitulTarddjdumnalasdhdw(n13).
En600/1204,ilrencontralaMekkeuncertainnombredeplerinsanatoliensde
onyaetdeMala ya,conduits

parlepredeadraldnal
naw,Ma dSjS
daldnIs ,quivivaitalorsenSyrieetlesaccompagnadansleur
k
voyagederetour,parBagShS
ddetalMaw il(oilspassrentquelquesmois),jusquMala

yaoilsarrivrent

avantdShS
l ada601/juinjuillet1205.Lesultande
k

onya,Kay hS
usrawIer[q.v.],quivenaitdtrertablisur
sontrne,invitaMadSjS
daldnrevenirchezlui(IbnBb,facs.91sq.;tr.Duda,41sq.);celuicisefit
accompagnerparIbnalArab,etlesultanlescomblatousdeuxdeprsents(Nafalb,I,569;Futt,III,
126,255).Danslesannessuivantes,IbnalArabretournaJrusalem,auCaireetlaMekkemais,en
606/120910,ilestdenouveau
onyao,cettemmeanne,ilcritlaRislatalanwr;en608/12112,onle
retrouveBagShS
dd,oilaccompagnaitpeuttreMa daldn,quiavaittenvoylacourcalifalepour
dSjS
annoncerlaccessionautrnedeKayKsIer;cenouveausouverain,IbnalArabadresseunelettrede
conseilspratiquessurdesquestionsreligieuses(textedansFutt,IV,604sq.).Aucoursdesannessuivantes,
ilvisitaAlep(oilcommenaleSdhdar(n14)desonTarddjdumnalasdhdwquilachevaAksarayen
612/1215)etSivas(oileut,enrve,laprmonitiondelareprisedAntalyaparKayKs),maispartirde
612/1216,ilvcutsurtoutMalayaetcestlquenaquitsonfilsSadaldnMuammaden618/1221.Il

sembledouteuxquilaitpous,commecertainsledisent,laveuvedesonvieilamiMadSjS
daldn;dumoinsle
filsdecedernier,adraldn(nen606/120910)etIbnalArabneparlentjamaislundelautrecommebeau
preetbeaufils.
OnnesaitnipourquoiniquandIbnalArabquittadfinitivementlAnatoliepoursinstallerDamasoon
notesaprsenceen627/1230pourlapremirefois;ilyprouvaprobablementuncertainmalaisedufaitquil
taitenbutteauxcritiquesdesOrthodoxes,maisiltrouvadesprotecteursparmilessmembresdelafamille
desBanZak(IbnKatShS
r,alBidyawalnihya,Caires.d.,XIII,156)etparmilesAyybides.Ilmenaunevie
calmedelectureetdenseignement,composa,lasuitedunsongequileuten627/1229,louvragequieutle
plusdinfluence,lesFualikam(n2ciaprs.et,partirde630/1233,revitetcompltasesFutt.La
tradition(Nafalb,I,581,daprsalYfi[q.v.])quivoudraitque,verslafindesavie,IbnalArabiait
interditlalecturedesesouvrages,estdmentieparlefaitquilsestfaitrelireetquilaapprouv,vingtjours
seulementavantsamort(A.Ate,dansBell.,XVI/61(1952),87),letextedesonKitbalAsfr(n10),etque
sondiscipleadraldn,quilassistaitdanssesderniersjours,apasssavieenseigneretcommenterles
ouvragesdesonmatre.IbnalArabmourutle28rabII638/16novembre1240danslamaisonduMuy
ldnIbnalZaketfutinhumdanslaturbadecettefamille,surlespentesdumont
siyn.
IbnalArabsemariaplusieursfoiseteutprobablementbeaucoupdenfants,maisonnenconnatquedeux:
SadaldnMuammad(nen618/1221Malaya,m.656/1258Damas),quitaitpote(alKutub,Fawt,II,
325quiindique,cependant,686commetantladatedesamort;Nafalb,I,572;Brockelmann,I,583)et
ImdaldnAbAbdAllh,morten667/1269Damas(Nafalb,loc.cit.).
LesultanottomanSelmIer,alorsquilsetrouvaitDamasaprssacampagnedgypte(9234/15178),
ordonnalarfectiondelaturbaoIbnalArabtaitenterretlaconstruction,proximit,dunemosqueet
dunetakkiyya(H.Laoust,LesgouverneursdeDamas,Damas1952,14850;cf.Ferdn,Munsdhdat1,I,404,
441,444;Sadaldn,II,379);cetteoccasion,unefatwlalouangedIbnalArabfutdlivreparKeml
PasShS
azde[q.v.](textedansSdhdaddhdart,V,195).

Oeuvre.
IbnalArabfutcertainementleplusfconddesauteursfis;bienqueBrockelmann(I,57182,SI,791802)
necitepasmoinsde239ouvrages(peuttreavecquelquesrptitionsdouvragessousdestitresdiffrents),il
napaseuloccasiondutiliserpleinementlesabondantesressourcesdesbibliothquesdIstanbuletdAnatolie
quinontpasencorecompltementtfouilles.IbnalArabnesavaitpasluimmecombiendelivresilavait
crit;surlademandedesesamis,ilessayadendresseruncataloguedonttroisversions(discordantes)existent
encore:1.Fihrist(Konya,ms.YusufAa4989,37889,ausujetduquelvoirA.Ate,dansTV,n.s.I/1(16)
(1955),1556),rdigparadraldnavant627/1230,etincomplet;2.unms.de1337/19189(copisurun
exemplairede639/12412)estlasourceduFihristmuallaftMuyldnb.alArabdeKurksAwwd,dans
MMIA,XXIX(1954),34459,52736,XXX(1955),5160,26880,395410;celuicinumre248ouvrages,
dontcertainssontdonnscommeinachevs;3.liddjdzaquIbnalArabdonnalAyybideGShS
zb.al
Malikaldilen632/1234(voirAhlwardt,Verzeichniss...,IV,77,n2992/4)faittatde289ouvrages.[Le
rpertoiregnraldOsmanYahia(voirBibl.)necomptepasmoinsde846numros].Endfinitive,ilestpeu
prscertainquIbnalArabestlauteurdenviron400ouvragesdontcertains,commeilleditluimme(K.
Awwd,op.cit.,XXIX,355,527,534),furentabandonnsdautres,certainsmisencirculationetdautres
conservsparluienattendantqueDieuluiordonntdelesrendrepublics.DenombreuxlivresdIbnalArab,
critsparluimmeoufaisantpartiedesabibliothque,churentadraldnal
nawquileslguaenwaf
labibliothquequilfonda
onya;malgrdesngligences,ilenexisteencorebeaucoupdanslabibliothque
YusufAaKonyaetdansdautresbibliothquesturques.Dansletextequisuit,onmettralaccentsurces
manuscritsetsurdautresduneimportanceexceptionnelle.
LaproductiondIbnalArabnesestpascantonnedansledomainedutaawwuf,maissesouvragesdans
dautresdomainesnesemblentpasavoirtconservs;parmicesderniersonpeutciterunabrgduade
MuslimetunKitbMiftalsada,recueildestraditionsrassemblesparMuslimetalBukShS
r;unabrg
dalMualldIbnazmsembleavoirtconnudedSjSdSjS
alfa(
hS
Kasdhdfalunn,II,1617).

Parmisesouvragesdefisme,lesplusimportantssont:

1.
alFuttalMakkiyyafasrralmlikiyyawalmulkiyya(Brockelmann2,n10);letexteautographedela
deuximerecension,en37volumesdatsde633637/12359,estconservIstanbul,mss.TrkIslmEserleri
Mzesi184581;plusieursditionsimprimes1269,1294,1329.LouvrageatcommenclaMekkeen
598/1201etachev,daprsunetradition,en629/1231.Ilcomportesixfalssubdivissen560bbsetexpose
danssonintgralitladoctriniefiedelauteur;uncommentairesurlespassagesdifficilesdelouvrageat
critparAbdalKarmaljS
n(m.832/1428;Brockelmann,SII,283),etilenexistedesabrgspar(Abdal
Wahhb)alSShS
arn(m.973/1565[q.v.]):Lawialanwr(Caire1311),alKibrtalamar(Caire1277),
alYawtwalddjdawhir(Caire1277,1305,1321).

2.
Fualikamwakdhdusalkilam(Brockelmann2,n11),manuscritcritparadraldnen630/12323,lu
lauteuretcorrigparlui,conservIstanbul,ms.TrkIslmEserleriMzesi1933.Cesommairedes
enseignementsde28prophtesdAdamMuammad,dictDamas,aucoursdunsonge,parleProphte
lauteur,asouventtimprim:Caire1252,Istanbul1897,Caire1304,1309,1321,1329,etc.;trad.anglaise
abrge:SahibKhajaKhan,WisdomoftheProphets,Madras1929;tr.franaisepartielle:T.Burckhardt,La
sagessedesProphtes,Paris1955;tr.turquedanslasriearkIslmKlasikleri(n27)parNrGenOsman,
Istanbul1952.Brockelmannnumrejusqu35commentaires,dontlesplusimportantssont:a)Miftal
FudIbnalArabluimme;b)alFukkfmustanadtikamalFudeadraldn(voirOsmanErgin,
dansarkiyatMecmuasi,II(1957),75);lescommentairesc)deAffaldnalTilamsn(m.690/1291;
Brockelmann,I,300)etd)deAbdalRazzak
alK sShS
n(m.736/1335;Brockelmann,SII,280);e)leMala
kdhdualkilamdeDwdal
ay ar(m.751/1350;Brockelmann,II,299);f)le

NadalnudejS
m
[q.v.],etc.

3.
KitbalIsrilmamalasr(Brockelmann2,n15);lems.Veliyddin(Istanbul,Bibliothquepublique
Bayezid)1628,portantladatede633/12356,futlulauteur;imprimaydarbden1367/1948.Ilsagit
duncourtouvragecritenproserime(saddjd)Fsen594/1198;ildcritlemirddjddIbnalArabdepuisle
mondedelexistence(kawn)jusqulastation(mawif)enprsencedeDieu;commentairespar:a)sondisciple
Ismlb.SawdaknalNr(m.646/1248;Brockelmann,I,582);b)SittalAdSjS
ambintalNafs,etc)Zaynal
bidnalMunw.

4.
Muartalabrrwamusmartalakdhdyr(Brockelmann2,n128).Lems.Istanbul,Topkapisarayi,Ahmed
III2145,estdatde711/13112;imprimauCaire1282(lith.),1305,1324.Cerecueildanecdotesendeux
volumescontientquelquesadditionsapocryphesmaisonestsrdelauteurpourlessentieldelouvrage.

5.
almalAbdila(Brockelmann2,n126);ms.datde641/12434:Konya,YusufAa4859/2;mmedate:
Istanbul,AyaSofya4817/1;ms.datde663/12645:Istanbul,Kprl713/3(copisurlautographe);recueilde
diresattribusdenombreuxpersonnages(imaginaires)appelsAbdAllh.

6.
Tddjdalrasilwaminhddjdalwasil(Brockelmann2,n54).Ms.datde613/12167et616/121920,
entenduparlauteur:Istanbul,Veliyddin1759/1;de764/13623:Istanbul,AyaSofya4875,fol.13046;

imprimauCaireen1328.EnsembledehuitlettresrelatantsesentretiensspirituelsaveclaKaba,alorsquil
taitlaMekkeen600/12034.

7.
Mawialnuddjdmwamaliaillatalasrrwalulm(Brockelmann2,n18);composen595/1199
Almria;imprimauCaireen1325.

8.
RislatRaludsfmunaatalnafs(Brockelmann2,n56);ms.copienrabI600/finde1203,moisdesa
composition:BibliothquedelUniversitdIstanbulA79;lith.Caire1281.LettrecritedelaMekkesonami
deTunisAbdalAzzalMahdaw,contenantdescritiquessurlesproccupationsmondainesdefis
rencontrsetdenombreuxrenseignementssurlessdhdaykdhdsconnusenEspagne(cedernierchapitreattudiet
trad.enespagnolparM.AsnPalacios,VidasdesantonesenAndaluca,Madrid1933).

9.
alTanazzultalmawiliyyafasrralahrtwalalawtwalayymalaliyya(Brockelmann2,n100);ms.
autographedatde620/12234:Istanbul,eyhMurad(Sleymaniye)162;ms.lulauteurparadraldn:
Konya,YusufAa4861;ms.galementlulauteur:Istanbul,MuradMolla1256;ms.duch.4datde
602/12056:Konya,YusufAga4868,fol.46sqq.;ouvrageen55chapitres,composalMawilsurla
significationinternedesobligationsreligieuses.

10.
KitbalAsfr(noncitdansBrockelmann);ms.lulauteur,datde638/1240:Konya,YusufAa4859,fol.4
38.Surlestroisvoyagesvers,dansetpartirdeDieu.

11.
alIsfrannatiddjdalasfr(Brockelmann,SI,n152);imprimaydarbden1367/1948;peuttre
identiqueauprcdent.

12.
Dwn(Brockelmann2,n130);msscritsduvivantdelauteur:Konya,YusufAa5501,5502;imprim
Blk
en1271;lith.Bombays.d.

13.
Tarddjdumnalasdhdwet14)commentairedecedernier:Fat(Kasdhdf)alddhdakdhdirwalalanwaddjdh
Tarddjdumnalasdhdw(Brockelmann2,no129);tr.anglaisedutexteetdunepartieducommentaire:R.A.
Nicholson,TheTarjumnalAshwq,acollectionofmysticalodes,Londres(Or.Trans.Fund,n.s.XX)1911;
commentaireimprim:Beyrouth1312.Letexteexistantcontient61pomesdamourprcdsdedeuxprfaces
toutfaitcontradictoires:selonlapremire,lespicesonttcritespourlamourdeNimbintMaknaldn
et,selonlautre,ellesdoiventtreinterprtesdansunsensallgorique;danslaconclusionducommentaire,il
estditquilatcritparcequelespomesavaientprovoqudescommragesenSyrie;lavritpourraittre
quecespomesformentdeuxgroupes:lesunscritsen598/12012pourNim,aveclapremireprface,etles
autreslorsqueIbnalArabavaitprsde50ans,cestdirevers610/1213(cf.lepome32),aveclaseconde
prface;lesdeuxgroupesfurentrunislorsquelesdhdarfutentrepris.

15.
Sdhdarhdalalnalayn(Brockelmann2,n103a);ms.delabibliothquedeadraldn,datde640/12423:
Konya,YusufAa4989,110338.CommentaireparIbn
as[q.v.].

16.
Kitbilyatalabdl(Brockelmann2,n28);ms.datde602/12056:Konya,YusufAa4868/4;imprim
aydarbd,1948;tr.turqueEnwer,Istanbul1326.

17.
KitbTddjdaltarddjdimfisdhdrtalilmwalaifalfahm(Brockelmann2,n65);ms.datde602/12056:
Konya,YusufAa4868/5;de649/12512:Istanbul,AyaSofya4817/3.

18.
KitbalSdhdawhid(Brockelmann2,n29);ms.datde602/12056:Konya,YusufAa4868/6;de649/12512:
Istanbul,AyaSofya4817/2.

19.
KitbIsdhdrtalurnflamalinsn(Brockelmann2,n48);ms.critdurantlaviedelauteur:Konya,
YusufAa4989/1.
PourdautresdtailssurlesmanuscritsdeKonyaetManisa,voirA.Ate,Konyaktphanelerindebulunanbazi
mhimyazmalar,dansBelleten,XVI/61(1952),49130;lemme,Anadoluktphanelerinden,dansTV,n.s.
I/1(16)(1955),1507;lemme,alMakdhdtalarabiyyafmaktabtalAnl,dansRIMA,IV(1958),25
sqq.
ParmilesapocryphesattribusIbnalArab,onpeutmentionner:Tafsralsdhdaykdhdalakbar(Brockelmann2,n
3),alSdhdaddjdaraalnumniyyafldawlaalutd hdmniyya(Brockelmann2,n124)etunouvragepopulairesur
linterprtationdessonges(TabrnmaiMuyldnArabterddjdmesi,Istanbul1309,etc.;trsrcemment
Ryatbirleri,Istanbul1955).

Pense.
Laplupartdesesouvragestanttoujoursltatdemanuscrits,ilnestpasencorepossiblededonnerunaspect
completdesidesdIbnalArab;lersumquisuitnereposedoncquesurunepetitepartiedesescritset
notammentsuralFuttalmakkiyya.
Maisavantdexaminersesidesmystiques,ilestncessairedeconsidrersaconceptionpistmologique.
Commepresquetouslesfismusulmans,IbnalArabtientlaraisonhumainepourgravementlimite;dans
lintroductiondesFutt(I,33sqq.etcf.III,505),ildiviselesbranchesdelaconnaissance(ilm)entrois
catgories:a)cellequiestacquiseparletruchementdelaraison(al),b)cellequiestobtenuetraversdes
tats(l)etobtenueparperceptiondugot,delacouleur,etc.,c)celledesmystresquiestcellequelme
souffle(nafatd hda)danslecur(r)etquiestenpartiesemblablebienquesuprieurelaconnaissance
procureparlealetlel,etenpartielaconnaissanceprovenantdecommunications(akdhdbr),cestdire
desrvlationsdeprophtes.Cetteconnaissance,provenantdeDieu,avecousanslamdiationdunange,et
acquiseuniquementauprixdunentranementmystiqueprofond,estlamarifa;lesbranchesvritablesdela
connaissancesontlesmarif,etceluiquisenrendmatreconnattoutechose.

Lesmarif,etparticulirementcellesquionttraitlavoiedeDieu,nesauraienttreacquisesparlaraisonou
parleiys[q.v.]quienestlinstrumentleplusefficace,carchaquejour[Allh]estprisparuneuvre
(
urn,LX,29).Lavracitduneaffirmationdpenddesasource;lesprophtesconnurentdesvritsparle
moyendelinspiration(il):cellescidoiventtrereuesavecfoietnepeuventtrelobjetdediscussions.Ibn
alArabrclamaituneautoritsemblableenfaveurdesespropresenseignements,tantdonnquelewal[q.v.]
estmodelsurleprophtedontilestlhritier,maisilestloinderevendiquerledondeprophtie(nubuwwa)
pourluimme(Futt,III,505).
LesmarifdIbnalArab,auxquellesilattribuaituneorigineuniquementdivine,avaientenfaitdautres
sources;unedesprincipalestaitle
urn,dontilavaitcrupouvoirprendrelalibertdinterprterlesversets,
lesmotsouleslettresinitialesdediversessouratesdunemanirequinavaitaucunrapportaveclecontexte;il
tudiagalementlesuvresdemystiquestelsquejS
unayd,ByazdalBis m,al

all
dSjS
etal u ayr
sShS
[q.vv.].Ilsubitaussilinfluencedunoplatonismemusulman(sesrelationsavecIbnRusShS
donttindiques
plushaut),etiladmitquelavritsetrouvedanslesaffirmationsdephilosophestelsqualGShS
azletal
Suhraward[q.vv.].Enfait,lacomprhensiondescritsdIbnalArabestrendueextrmementdifficileparle
faitquilemploiecommequivalentsinterchangeablesdestermesayantdessensdiffrentsprisdessources
aussidiversesquecellesquonvientdeciter.
IbnalArabcroyaitqueDieuestuneExistenceexemptedetousattributs;ilemployaitcetgarddes
expressionstellesqueammula,gdhdaybalgdhduyb,suggrantpresqueainsiqueDieuestinconnaissable.
Lmanation(udr)dautrestres(mawddjddt)decettreestexpliquedefaonextrmementconfuse(voir,
parex.,SdhdifalsildIbnhS
aldn,d.M.Twtal an ,Ankara(Ank.n.II.Fak.Yay.XXII)1957),mais
dSjS
concorde,dansseslmentsessentiels,aveclapositionnoplatonicienne,etdoncbinite(rsumdansA,art.
MuhyiddnArab,549a551a).Lhommeaccomplitdiversestapesquisontconuescommeunesriede
voyages(asfr),donttroisenparticulier:1)partirdeDieu,alsafaranAllh,parlequelunhommeayant
traverslesdiversmondes(awlim),estndanslemondeterrestreetestainsientranloindeDieu;2)vers
Dieu,alsafarilAllh,parlequel,etaveclassistancedunguide,ilaccomplitlevoyagespiritueldanslebut
datteindrelastationdejonction(aveclIntellectUniversel)aprslasparation(mamalddjdambadal
tafria),3)enDieu,alsafarfllh;lesdeuxpremiersvoyagesontunefin,maisletroisimenenapas:cestle
babillh.Levoyageur(slik)quifaitletroisimevoyageaccomplitceuxdesprceptesdelasdhdaraqui
sontfar;extrieurement,ilvitavecsessemblables,mais,lintrieur,ilhabiteavecDieu.Ilnestpasdonn
chacundalleraudeldupremiervoyage,etseulsceuxquiontundonspcial(kdhdaw)peuventparvenirla
visiondeDieu;dailleurs,encequiconcernecesderniers,celadpenddecertainesconditions(sdhdur)dont
certainessontrempliesparlevoyageur(slik,murd)luimme,etdautresfourniesparlesdhdaykdhd.Mmele
Prophteaeuunsdhdaykdhd,Gabriel;lessdhdaykdhdsremplissentlafonctionquelesprophtesaccomplirentdeleur
temps,saufquilsninstaurentpasunenouvellesdhdara.
LaconceptiondIbnalArabsurlevoyageurestexposeplusspcialementdanssaTufatalsafarail
haratalbarara(Istanbul1300;tr.turqueM.Slim,Istanbul1303)etsailyatalabdl(tr.turqueEnwer,
Istanbul1306);lesconditionsqueceluicidoitremplirsontaunombredequatre:1)lesilence(sam),2)
lloignementdeshommes(uzla),3)lafaim(ddjd)et4)laveille(sahar);leurobservanceavecuneintention
sincre(ikdhdl)veilleraensoncurunamour(maabba)quicrotrajusqudevenirunepassion(isdhd)tout
faittrangreauxdsirsgostes(sdhdahwa)etcestcettepassion,enparticulier,quimnelhommeDieu.Dans
sonvoyage,leslikrencontreunesriedtats(awl),dontcertainssontcontinusetdoncappelslieuxde
repos(mam,manzil),danschacundesquelsilapprenddiversesmarif.Lorsquelecurestentirement
purifi,levoile(iddjdb)decesautreschosesquicachentDieu(msiwAllh)estretir,touteschoses,
passes,prsentesetfuturessontconnues,Dieuaccordelamanifestation(taddjdall)deLuimme,etfinalement
lunionavecLui(wal)estaccomplie.

Influence.
Grcelaprotectiondesoutiensinfluents,IbnalArabnefutmisendangerquuneseulefoisdanssaviepour
sesopinions,etcefutengypte(alMakk
ar,Nafalb,I,580).Nilui,saviedurant,nisesdisciplesaprssa
mortnefondrentuneara;lesdeuxplusgrandsinstrumentsquicontriburentrpandresesenseignements
furentlesouvragesdesondiscipleadraldnal
naw[q.v.]etleconventiculedecedernier
onyaqui
runitlessavantsfisvenusenAnatolieetfuyantpourlaplupartdevantlesMongols.Leplusimportantparmi

ceuxcifutlepoteIrk
(m.686/1287[q.v.]),auteurdesLamat;cetteparaphraseabrgedesFuen
persanrpanditlenseignementdIbnalArabjusquedanslIranoriental(desortequelesLawidejS
men
sontuneimitation).Parmilesautres,onpeutciteralMuayyadb.MamdaljS
anad(Brockelmann,I,588)et
SadaldnalFargShS
n(Brockelmann,SI,812;voirgalementA.Ate,dansTM,VIIVIII/2(1945),112sqq.).
LemysticismedIbnalArabfutlargementenseignauYmen,particulirementZabdoilsouleva
beaucoupdhostilit;quelquesfuahetsdemandrentlopiniondediversdocteurs,etdesfatwsdclarant
quesesidestaientunebidaetquechaquemotdesFutaitunkufr,furentmises,entreautres,parIbn
Taymiyya[q.v.],Tak
aldnalSubk(m.745/1344;Brockelmann,II,106)etBadraldnIbnjS
ama(m.
767/1366;Brockelmann,II,86).IbnhS
aldn[q.v.],danssonSdhdifalsilcidessusmentionn,examinela
pensemystiquedIbnalArabetlatrouvednuedesensethrtique.Ileutcependantdenombreuxadeptes,
ainsiquilressortdelardactiondouvragesdepolmiquetelsqueleKasdhdfalgdhdidIbnalAhdal(m.
855/1451;Brockelmann,SII,239)etleTanbhalgdhdabaltakfrIbnalArabdIbrhmalBik
(m.
885/1480;Brockelmann,II,179);cenestqueplustardquiltrouvadesdfenseursdansleTanzhalgdhdabdal
Suy[q.v.],leKitbalRaddfmunkiralsdhdaykdhdalakbardeAbdAllhb.MaymnalIdrs(m.917/1511;
Brockelmann,II,152)etsurtoutdanslafatwdonneparKemlPasShS
azde[q.v.]lorsquelesultanottoman
SelmIerdonnalordrederestaurersaturba(voirsupra,730b).Parlasuite,deuxgrandsouvragesfurentcrits
poursadfense:alawlalmubnflraddanMuyldn,dalSShS
arn(m.973/1565[q.v.],Brockelmann,II,
442)etalRaddalmatn,deAbdalGShS
an[q.v.].
LesenseignementsdIbnalArabfurentrpandusenPerseetenIndesurtoutparjS
m[q.v.]avecsesLawi,
unSdhdaralFuenarabeetunSdhdarNasdhdalFuenpersan;maislaussisesdoctrinesfurentattaques,
notammentparalTaftazn[q.v.]dansalRaddwaltanalKitbalFu.
LesidesdIbnalArabeurentleurinfluencelaplusprofondeenAnatoliegrcelactiondesdisciplesdeadr
aldn,sibienquesesouvragesdevinrentdesclassiquesdanslesmadrasasottomanesetquedescommentaires
furentcritsparDwdal
ay ar(m.751/1350;Brockelmann,II,299),

u
baldnalIzni

[q.v.]etYaz
k
iidSjSii

zdeMemed[voirYaziidSjSii
o lu];nanmoins,malgrlafatwdeKemlPa
gShS
sShS
azde,al alab(m.Istanbul

en956/1549[q.v.])crivitunerfutationdesFu(Nimatalddhdarafnuratalsdhdara),etunouvrage
semblablefutcomposparAlal
r(m.1014/1605;Brockelmann,II,519).Apartirdecemoment,
cependant,lescritshostilescessent,etlonsetrouveenprsenceduncourantcontinudecommentairesetde
traductionsdesuvresdIbnalArabetsurtoutdesFu.SeuljS
allaldnRmexerauneinfluence
comparableenAnatolie,maislesdeuxgrandscommentateursduMatd hdnaw,IsmlAnk
arw(m.1041/16312
[q.v.])etarii
AbdAllh(m.1071/1661[q.v.]),interprtrentlensembledecetextelalumiredeladoctrine
dIbnalArab,etnoncelledesenseignementsdejS
allaldn(voirA.Ates,Mesnevninonsekizbeytinin
mnasi,dansFuadKprlarmaani,Istanbul1953.3750)et,partirduVIII/XIVesicle,cettedoctrine
moniste(wadatalwuddjdd[q.v.])devintledogmeprincipaldufismeanatolienetdelaphilosophieexprime
danslalittraturededwn.
IbnalArabpeutgalementavoirexercunecertaineinfluencesurlEuropemdivaleetnotammentsurle
missionnairecatalanRamnLull(vers12351315;voirCarradeVaux,Penseurs,IV,223sqq.);onamme
suggrqueladescriptionquilfitdesonisrinfluenaDante(voirM.AsnPalacios,IslamandtheDivine
Comedy,tr.angl.H.Sunderland,Londres1926,introductionet4252[surcettequestionvoirenoutreMirdSjS
]).

Bibliography
afad,alWfbilwafayt,d.Dedering,Caire1958,IV,1738
SibIbnaljS
awz,Mirtalzamn,aydarbd1952,VIII,736
hS
ahab,Mznalitidl,Caire1350,III,158sq.
IbnSShS
kiralKutub,Fawtalwafayt,Caire1951,II,47882
Yfi,Mirtalddjdann,IV,100sqq.

IbnKatShS
r,Bidya,XIII,156
IbnadSjSLisnalMzn,V,3115
ar,
IbnalWard,Tarikdhd,II,336
IbnTagShS
rbird,VI,329sq.
IbnalImdSdhdaddhdart,V,190202
SShS
arn,alabatalkubr,I,149
jS
m,Nafataluns,tr.turqueparLmi,Istanbul1270,62132
Mu.RadSjS
ab ilm,
alBurhnalazharfmanibalSdhdaykdhdalAkbar,Caire1326(avecunetr.turqueen
marge).
M.AsnPalacios,Mohiddin,dansHomenajeaMenndezyPelayo,Madrid1899,II,21756
lemme,.ElIslamcristianizado,Madrid1931,etsesarticlescitsdansPearson,24767
H.S.Nyberg,KleinereSchriftendesIbnalArab,Leyde1919
A.Rechid,LaquintessencedelaphilosophiedIbnArabi,Paris1926
A.E.Afifi,ThemysticalphilosophyofMuyiddnIbnulArab,Cambridge1939
H.Z.lken,Islmdncesi,Istanbul1946,14967
SaffetYetkin,MuhyiddnArabvetasavvuf,dansAnk.n.Il.Fak.D.,I(1952),2230
lemme,Kelmdantasavvufa,ibid.,II(1953),122
H.Corbin,LimaginationcratricedanslesoufismedIbnArab,Paris1958
OsmanYahia,HistoireetclassificationdeluvredIbnArab,III,Damas(PIFD)1964
Pearson,nos247584,Supplment195660,72531,Suppl.19611965,727,781.
CetarticleestunabrgdelacontributiondAhmedAteslA(fasc.85,pp.53355),s.v.MuhyidDnArab,
osontdonnesdeplusamplesrfrences.
(A.Ate)
Citation
"IbnalArab."EncyclopdiedelIslam.Comitderedaction:P.Bearman,Th.Bianquis,C.E.Bosworth,E.van
Donzel,H.A.R.Gibb(VolumeI:1320),W.P.Heinrichs,J.H.Kramers,G.Lecomte,E.LviProvenal,B.
Lewis,V.L.Mnage,Ch.Pellat,J.Schacht.BrillOnline,2013.Reference.SCDPARISIIISORBONNE
NOUVELLE.16June2013<http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopediedelislam/ibnalarabi
COM_0316>

S-ar putea să vă placă și