Sunteți pe pagina 1din 28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

JeitoBaiano

PostsTaggedIndependnciadaBahia

GUERREIRADAINDEPENDNCIA
06/07/2009
MARIAFELIPA

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

1/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

DaGameleira,MariaFelipaacompanhavacomosentinelaomovimentodasembarcaesnomar.LderdemulheresguerreirasnaIlhade
Itaparica,heronadaGuerrapelaIndependnciadoBrasilnaBahia,ahistriadeMariaFelipacomeaaserresgatada.Ailustraoacima
foiproduzidaporBrunoAzizparaocadernoAFestadaBahia,encartadonaediododia2dejulhode2009dojornalATarde,de
Salvador,eacompanhaotextoabaixodareprterAmliaVieira.AoutrailustraodestepostfoifeitaespecialmenteparaoJeitoBaiano
porCauGomez

BRAVASMULHERESNEGRAS

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

2/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

porAMLIAVIEIRA*

AhistriadaIndependnciadaBahiaestrepletadeheris.Mas,apesardarepresentaofemininanocortejo,atravsdoconeda
cabocla,oreconhecimentodadecisivaparticipaodasmulheresnaslutaspelalibertaoaindasubdimensionada,sendolembradas
apenasasfigurasdeMariaQuitriaeJoanaAnglicae,recentementeresgatadadahistria,MariaFelipa.Centenasdeheronasannimas,
todavia,tiveramatuaoestratgicanalibertaodaBahiaedoBrasildosopressoresportugueses.
Aspessoasdeclassespopularesnoconstavamdahistriasocial,permaneciamnoidentificadasressaltaConsueloPond,presidente
doInstitutoGeogrficoeHistricodaBahia(IGHB).Nosbastidores,conta,essasmulheressemnomecozinhavamecosturavamasfardas
doshomensqueiamparaasfrentesdebatalha.
Haviaoutrasformasdecontribuio,comolembraaprofessoraEnyKleydeVasconcelosFarias,daFaculdadeOlgaMettig,pesquisadora
doPatrimnioHistricoCulturaleNaturalededicadainterpretaodopatrimniocomcomunidades.
EnyKleydedestacaopapeldasganhadeiras,escravaselibertasquevendiamalimentosparaarrecadardinheiroparacompradaalforria
dosmaridosefilhosescravos.Noofciodamercncia,elascaprichavamnovisualeodordosprodutoscomercializados,naopulnciados
trajes,naharmoniadoscantosqueentoavamparaanunciarosquitutes.
Asmulheresnegrasfaziamtudocombelezaplstica,consideraaprofessora.Salvadoreraumcenriodeespetacularidade,sintetiza.
Enoforamsasmulheresdopovoquetiveramumaparticipaomaisativa.Asdaelitetambmseengajaram.Umdosnomes
conhecidosodeJoaquinadePompeu.Senhoraricadasociedademineira,elaenviourecursosfinanceirosparafinanciaraguerraegado
paraabastecerastropasbaianas.
Estefoiumgestodedesprendimento.Slembramosasquevirarammitos.Esquecemosasqueforammenosheronas,masqueforam
peaschaveparaasituaoobservaaprofessoradocursodehistriadaUniversidadedoEstadodaBahia(Uneb)NancyRitaSentoS
deAssis,pesquisadoradahistriadaculturapolticanaBahianosculoXIX.
Eladestacaqueasmulheresdesteperodonoeramalheiaspoltica.Nempodiamser,poisosconflitosatingiamedesmantelavamsuas
famliasemuitasassumiamachefiadacasa.
AmaioriaatuounaretaguardaeabriamodepartedesuariquezaparacontribuircomacausaanalisaNancydeAssis.

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

3/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

AmaioriaatuounaretaguardaeabriamodepartedesuariquezaparacontribuircomacausaanalisaNancydeAssis.

MARISQUEIRA,COMBATENTEEBELA
Entreasheronasdesconhecidas,quepormaisdeumsculoemeiosobreviveuapenasnoimaginriopopular,estMariaFelipade
Oliveira,descritapelohistoriadorUbaldoOsrio(avdoescritorJooUbaldoRibeiro)comoumamulheralta,bonitaevalente.
Possivelmentedeancestralidadesudanesa,altaedefortecompleiofsica,MariaFelipaerapobreeganhavaavidacomomarisqueirae
ganhadeiranaIlhadeItaparica.
FoilendoaobraAIlhadeItaparica(1979),deUbaldoOsrio,queaprofessoraEnyKleydesoubedaexistnciadabravaMariaFelipae
passouasededicaraoresgatedasuahistria,preservadanamemriadositaparicanos.
Fiqueiimpressionadaeindignada.Ahistriadelapassoutotalmentealheiaporqueeramulher,negraepobre.Elafoiinjustiada.Seno
fossepretateriaumaesttuadesabafa.

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

4/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

ASAGADEUMAESPECIALISTAEMESTRATGIA
ArespeitabilidadedoescritorUbaldoOsorio,nascidocercade10anosapsamortedaescravaliberta,masquedeveterouvidosobresua
trajetriadevidapelame,suacontempornea,levouapesquisadoraEnyKleyde,aseguirparaalocalidadedeGameleira,emItaparica,
natentativadelocalizarpistasdaexistnciadeMariaFelipa.
Estrategistanata,eraemGameleiraqueaescravasecamuflavaentreosoiteirosdaFazenda27eacompanhavacomosentinelao
movimentodasembarcaesnomar.noite,elapartiadejangadaparaoPortodeSalvador,ondeseinformavadosltimos
acontecimentos.
MasseosgestosdebravuradeMariaFelipacomearamasairdazonanebulosaapartirde2003,comosestudosdaprofessoraEny
5/28
Kleyde,parahaverjustiaprecisoenfatizaraparticipaodecisivadascercade40annimasmulheresqueaacompanharamnasuamais

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano
MasseosgestosdebravuradeMariaFelipacomearamasairdazonanebulosaapartirde2003,comosestudosdaprofessoraEny
Kleyde,parahaverjustiaprecisoenfatizaraparticipaodecisivadascercade40annimasmulheresqueaacompanharamnasuamais
ousadaecrucialaventura.

12/30/2015

Articulada,MariaFelipasabiaqueabarcaConstituio,formadapor42embarcaes,estavaancoradanaIlhadeItaparicaesepreparava
paraumabatalhanaval,nodiaseguinte,emSalvador.LideradoporMariaFelipa,ogrupofemininoatraiuosnavegadoresportugueses
paraumlocalermo,osembriagoueinduziuatiraroscasacos.Envolvidosedesnorteadospelabebida,cercade60homensforam
surpreendidosporumasurradecansano(plantaquedsensaodequeimaduraaotocarnapele).
Essefoiofeitomaisenaltecidodalder,que,segundoindcios,sabialer,eraculta,atravessavaaBaadeTodososSantosparabuscar
mantimentoselutarcapoeiracomoshomense,ainda,atuavacomoenfermeira.
Aspistassobresuarealexistnciaecoragempassamporrelatosquesepropagaramnotempo,comoavezemqueenfrentouosherdeiros
doViscondedoRioVermelho,quequeriamlevarumaimagemdeNossaSenhoradeItaparicaparaSalvador.
Mrtiresouannimas,todasasmulheresqueparticiparamdoconturbadomovimentolibertriobaianopodemternacaboclaasnteseda
participaofemininanalutapelaindependncia.

*AmliaVieira,reprterdeATarde

Foto:FernandoVivas|AgnciaATarde
Tags:Ganhadeiras,IndependnciadaBahia,MariaFelipa
PublicadoemBaianidade,GentedaBahia|4Comments

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

6/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

INDEPENDNCIADOBRASILNABAHIA5
04/07/2009
PASDECOSTASPARAODOISDEJULHO
DestaqueseaindignaodoleitorNilsonNunes,queemcartaaojornalATarde,deSalvador,publicadanestesbado,dia4dejulho,
criticaaindiferenageralnopas,especialmentedasautoridadesepolticosemBrasliainclusiveosbaianos,emrelaoaoDoisde
Julho,adatamagnadaIndependnciadoBrasilnaBahia:

SUINGUEEAX
Numclimadetotaldescontrao,comtemperaturaagradvel,aBahiamaisumavezcomemorouoDoisdeJulho,suadatamaior,quando
naoportunidade,noanode1823,lutasintensasforamtravadasportodosossegmentosdopovobaianocontraasforasportuguesas,
consolidandoaIndependnciadoBrasil,queseencontravaameaada.
Entretantoesteevento,verdadeirafestacvica,regadaasuingueeax,ummarcoimportantenaconturbadahistriadoBrasil,noparece
despertarqualquerinteresseaorestodopas,particularmentedasautoridadesquedeveriamreverenciaressedia,oqueinfelizmenteno
acontece.
Impossibilitadodeparticipardotradicionalcortejo,propositadamentefiqueiassistindoteleviso,sintonizadonoscanaisfechados,
principalmenteasTVsCmaraeSenado,epasmem:
OsilustresdeputadosfederaisesenadoresemmomentoalgumfizeramqualquerrefernciaquantorelevnciadoDoisdeJulhoparaa
historiografiabrasileira,optandotodosemcomentaroescandalosocasoenvolvendoafiguradoatualpresidentedoSenadoegrandeator
JosSarney,cujafolhacorridanaesferapolticadispensamaiorescomentrios.
PoroutroladoopresidenteLula(aquelequedesdenhoudacriseinternacional,dizendoquenoBrasilnopassavadesimplesmarola),
muitocansadodeviagensinternacionais,equequandooposicionistaemdiversasoportunidadesparticipoudoDoisdejulho,noaltode
suapopularidadepreferiuoaconchegodoPalciodoPlanaltoemBrasliapararecepcionarosjogadoresdoCorinthianspaulista,legtimo
campeobrasileirodefutebol.
Diantedetamanhainsensibilidadedenossoshomenspblicos,inclusiveosquerepresentamaBahia,existealgumapossibilidade,por

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

7/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Diantedetamanhainsensibilidadedenossoshomenspblicos,inclusiveosquerepresentamaBahia,existealgumapossibilidade,por
maisremotaqueseja,deoAeroportoDep.LusEduardoMagalhesrecuperaronomeoriginaldeAeroportoDoisdeJulho?Duvideod.
NILSONNUNESSalvador(BA)
Tags:DoisdeJulho,IndependnciadaBahia
PublicadoemBaianidade,Jeitobaianodeser|LeaveaComment

INDEPENDNCIADOBRASILNABAHIA4
04/07/2009

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

8/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

9/28
DuranteodesfiledoDoisdeJulho,emSalvador,aCaboclasemprecarregaabandeiradaBahia,enquantooCaboclo,emoutrocarro,leva

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

DuranteodesfiledoDoisdeJulho,emSalvador,aCaboclasemprecarregaabandeiradaBahia,enquantooCaboclo,emoutrocarro,leva
abandeiradoBrasil.Foto:LcioTvora|AgnciaATarde2.7.2009
porJaryCardoso
OBrasilprecisaconhecerecultuarahistriadecomosedesenvolveuomovimentopelaindependnciadopasnaBahia,culminando
no2dejulhode1823.Osbaianosrevivemtodoanocomalegriaeemoooorgulhopeloherosmoebravuradeseusantepassados,
sentimentosquetmdesercompartilhadospelosdemaisbrasileiros.oquerecomendocomobrasileironascidoemSoPauloehoje
morandoemSalvador.
Esteanotiveoprivilgiodeaprenderumpoucomaissobreosprimrdiosdessemovimentoeconhecerseucarterlibertrio.Foi
quandoatendiaoconvitedeJorgePortugal,poetaeeducador,parairsuacidadenatal,SantoAmarodaPurificao,nodia14dejunho.
JorgedissequeiriareceberaComendaMarqusdeAbrantesnaCmaradeVereadoresegostariadaminhapresena.
AochegaraSantoAmaroemmeufusquinha,encontreiacidadeemfestacvica,comfaixassaudandosuadatamagna.Comoexplicou
JorgePortugal,omovimentopelaIndependnciadaBahiaquenaverdaderesultounaconsolidaodaindependnciadetodooPas
comeouaseesboarjustamentenaCmaradeSantoAmaro,em14dejunhode1822.
CitoohistoriadorLusHenriqueDiasTavares,mestredeJorgePortugal,emseulivroHistriadaBahia,anos18211822:
ABahiaaderirascortesdeLisboa,elegeradeputadosparaelaborarafuturaConstituiodoReinoUnidodePortugal,Brasile
AlgarveedesconheceraaregnciadoprncipedomPedro,institudacomoregressodoreidomJooVIparaLisboa()
()aJuntaProvisriadeGovernodaProvnciadaBahiaatuavacadavezmaissubmissaaLisboa()
()ApolticadasCortesGeraisparaoBrasildefiniusenosegundosemestrede1821,dirigidaaneutralizarqualquermnima
possibilidadedeexistnciadeumgovernoexecutivocentralemalgumaprovnciabrasileira.
()[emfevereirode1822]chegoucidadedoSalvadoraCartaRgianomeandoGovernadordasArmasobrigadeiroIncioLus
MadeiradeMelo,emsubstituioaobrasileiroManuelPedrodeFreitasGuimares.Logoseinstalouumasituaodeconflito.
()Emresposta,oficiaisbrasileiros()declararamqueerailegalaceitarumdecretodeLisboasemaaprovaodaCmara.No
queriamMadeiradeMelonoGovernodasArmaseparatantoorientaramaresistnciaqueenvolveumilitaresecivisbrasileiroscontra
asuanomeao.
()Odia19defevereiroamanheceucomaofensivadastropasportuguesas.

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

10/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

()Odia19defevereiroamanheceucomaofensivadastropasportuguesas.
()ConcludaaocupaomilitardacidadedoSalvador,MadeiradeMeloadotouumalinhapolticaquevisava()obteroapoio
localparamanteraBahiaunidaaPortugal.
()NmeroapreciveldefamliasabandonouacidadedoSalvadoresedirigiuparaSantoAmaro,SoFranciscodoConde,
CachoeiraeMaragogipe.EmabriljexistiamvriasconspiraescontraogovernomilitarqueobrigadeiroMadeiradeMelo
estabelecera.
()Adefiniodosbaianosocorreuentremaioejunhode1822()
[AgoraseaproximaomomentodeSantoAmaro]
OspartidriosdoreconhecimentodaautoridadedoprncipetentaramumadecisonaCmaradacidadedoSalvador.Marcadapara
sereunirnodia12dejunho,astropasportuguesasbloquearamasruas()Areuniofoiproibida.
Doisdiasdepois(14dejunho)reuniuseaCmaradeSantoAmaro()ACmaradecidiu:QuehajanoBrazilhumcentronicode
PoderExecutivo;queestePodersejaexercidoporsuaAltezaRealoPrncipeRegente.
ApartirdessadecisopossvelencontrarumasequnciadepreparativosnaBahiaparaoreconhecimentodaautoridadedo
prncipedomPedro()
Oepisdioseguinteocorreupoucodepois,nodia25dejunho,quesetornouadatamagnadeCachoeira,localidadevizinhadeSanto
Amaro.LtambmaCmarareconheceuaregnciadeD.Pedro,ehouveaindalutacontraportuguesesetiros,desencadeandoumasrie
deepisdiosqueaindaprecisoconhecermelhor.
Voltandoao14dejunhode2009emSantoAmaro.AntesdecomearasolenidadenaCmara,queteveapresenadoministroda
Cultura,JucaFerreira,procureimeinformarcomJorgePortugalsobreosacontecimentosde187anosatrs.Eelemelevouarecuarum
poucomaisnaHistria.
JorgePortugaldissequeaslutaspelaindependnciadaBahiaforamprecedidas,em1798,porummovimentolibertrioemSalvador,a
chamadaRevoluodosAlfaiatesouRevoltadosBzios,inspiradonaRevoluoFrancesaenosideaisdeliberdade,igualdadee
fraternidade.SeusideaiserammuitomaisavanadosqueaInconfidnciaMineira.
LusHenriqueDiasTavaresescreveuassimsobreasediode1798:
(Esteimportantemovimentofoi)amploesingular,porseuiderio,pelolargocircuitosocialdosquedeleparticiparamounele

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

11/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

(Esteimportantemovimentofoi)amploesingular,porseuiderio,pelolargocircuitosocialdosquedeleparticiparamounele
foramenvolvidos,proprietrios,oficiaisesoldadosdoexrcitocolonialportugusnaBahia,intelectuais,artesos(alfaiateslivrese
escravos,cabeleireiro,ourives,pedreiro,carapina,ferreiro,bordador)eescravos,pelainflunciaquerecebeudasideiashumanistasde
igualdadedetodosossereshumanosedoexemplodaRevoluoFrancesade17891793,quedegolaraumreieumarainha,proclamara
oregimerepublicanoeextinguiraotrabalhoescravo.
(Boletinssediciosos)foramcoladosnafachadadecasas()Elesrepetemitensefrasesreferentesaosoldodosmilitares(),aos
padres,aocomrciomonopolizado,situaopolticadaEuropa,condiodacapitaniadaBahia,quesofrialatrocinios,furtoscom
ostitulosdeimpostura,tributosedireitosquesoelaboradosporordemdaRainha,sdiscriminaesqueospardos(mulatos)
sofriamporcausadacordapele,sideiasdeliberdade,repblica,democraciaeigualdadesemdiferenasdecor.Algumasdas
palavrasmaisrepetidaspertenciamaovocabulrioentregueaomundopelaRevoluoFrancesa:Povo,Liberdade,Igualdade,
Fraternidade,Deputados,Republicanos,EnteseDietas.
Mesmodepoisdesufocadaessarebelioeenforcadoseesquartejadosquatrodeseusativistas,osideaislibertriosdaRevoluo
FrancesacontinuaramgerandofrutosnaBahia.AGuerradaIndependnciaveionasequncia.
AgorapassoapalavraaJorgeAmado,queemseuBahiadeTodososSantosdedicoualgunstrechosaoDoisdeJulhode1823:
2DEJULHO,FESTACVICAEPOPULAR
Foium2deJulho,sediznaBahiaquandosefazrefernciaaumacoisanotvel,grande,barulhenta,porreta.Afestado2deJulhotem
umcartercvicoepatriticoquenolhetoldaagraapopular.Comemoraseadatadaentradatriunfantedosexrcitoslibertadoresna
capitalem1823.OdiaverdadeirodaIndependnciadoBrasil().

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

12/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

MonumentoaMariaQuitria.Foto:MarcoAurlioMartins|AgnciaATarde

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

13/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

MonumentoaMariaQuitria.Foto:MarcoAurlioMartins|AgnciaATarde
MARIAQUITRIA
porJorgeAmado
OprncipeD.Pedro,nocaminhodeSoPaulo,deuogritodaIndependncia.DepoisfoidormircomamarquesadeSantos.OsBaianos
entoexpulsaramosportuguesesqueaindadesejavamconservaracolnia.AstropasdeMadeiraforambatidasnoRecncavo,emPiraj,
emItaparica.UmavdeCastroAlves,majordasforasdaIndependncia,comandavaumbatalho.Foiobatalhomaisvalentedetodaa
campanha.PuseramlheonomedeBatalhodosPeriquitosporcausadafardaverde.OsPeriquitosficaramclebres,taisforamas
suasfaanhasnaguerradalibertao.EntraramtriunfantesnaBahiapelocaminhodaLapinha()
Certamoabaiana,denomeMariaQuitria,defamliapobre,noquisassistirdebraoscruzadoslibertaodasuaptria.Vestiuuma
roupadesoldado,apresentouseaoavdeCastroAlves,mostrouquesabiaatirarefeztodaacampanha.Foiumsoldadodisciplinado,
corajoso,capaz,consciente.HonrouoBatalhodosPeriquitosesuatradioorgulhodamulherbaiana.
Noentanto,afamaficouparaJoanaAnglica,umafreiraquedefendeuaportadoseuconvento.Noamoveuopatriotismoesim,apenas,
adefesadaclausuradotenebrosoconventodasarrependidas.MasaheronadaIndependnciaaoutra,amulherquerompeucomos
preconceitosterrveisdapoca,alistousecomosoldado,tomoudofuzil,matouinimigos,lutoudearmasnamo,MariaQuitria.Porisso
mesmoinjustiadaeesquecida.
Tags:14dejunhode1822,BatalhodosPeriquitos,Cachoeira,DoisdeJulho,IndependnciadaBahia,JorgeAmado,JorgePortugal,Lus
HenriqueDiasTavares,MadeiradeMelo,MariaQuitria,RevoluodosAlfaiates,RevoluoFrancesa,SantoAmaro
PublicadoemBaianidade,Jeitobaianodeser,Livros|8Comments

INDEPENDNCIADOBRASILNABAHIA2
02/07/2009

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

14/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

BaianosparticipamdaFestadoDoisdeJulhonoCarmo,emSalvador,paracomemoraraIndependnciadaBahiadodomnioportugus.
Foto:FernandoVivasAgnciaATarde|2.7.2008
DOISDEJULHO,
UMAFESTADOPOVO
porzdejesusbarrto*
DoisdeJulhoadatadaindependnciadoBrasilnaBahia,nadefiniodoprofessorehistoriadorLuisHenriqueDiasTavares.
Oqueissosignifica?
SignificaqueoIndependnciaouMorte!gritadopelojovemimperadorDomPedroI,nasmargensdoriachodoIpiranga,emSoPaulo,
no7desetembrode1822,denadavaleunaBahiacontroladapelosinteressesportugueses.Salvadorcontinuavasendoumdosportosmais
importantesdoatlnticosuleotrficodeescravosenriqueciamuitoscomerciantes,aquienafrica.
MesmocomobradodeDomPedro,ascortesdeLisboamantinhamodomniodonossoestadoe,apartirdaqui,esperavamcontrolartodo
onorteenordeste.Mas,jhalgumtempodescontentescomojugoportugusemovidospeloiderioiluministadeliberdade,igualdade
efraternidade,osbaianosentraramemguerracomoobjetivodeafastareexpulsaroscolonizadoresportuguesesdocomandodacapitale
https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/
15/28
daregio.Areaocomeounorecncavo.

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

daregio.Areaocomeounorecncavo.
O2dejulhoadatadalibertao,danossaverdadeiraindependnciaconquistadacomavontade,osuoreosanguedosbaianos,do
povoaincluindoseumaelitedeproprietriosdeterraseescravosdorecncavo,comerciantes,umaclassemdiamaisoumenos
instrudaelibertria,lavradores,pequenosnegocianteseatescravos.Brancos,caboclos,negrosafrobrasileiros,mulatos,homense
mulheres
Arealetotalindependnciapolticadanossanao,aconsumadaedefinitivaseparaodePortugalaconteceucomoenxotamento,a
fugadastropasdocomandantelusoMadeiradeMelloeaentradanacapitaldoexrcitolibertadorvitoriosoem2dejulhode1823.
Da,comodisseomestre,DoisdeJulhoadatadaIndependnciadoBrasilnaBahia!

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

16/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

MonumentoaoCaboclonoCampoGrande.Foto:FernandoVivas|AgnciaATarde27.6.2006

Umamanifestaopopular
Comodizemoshistoriadores,onosso2dejulhoumexemplodemanifestaocvicaepopular,umafestaessencialmentedemocrtica.
Certamente,anicafestacvicabrasileiracomrazesecaractersticastopopulares.Desdeasuaorigemeaindahoje.
Odesfilehistricodo2dejulhopatrimniointangvel,cultuadoepreservadoportodososqueseorgulhamdasuaancestralidadee
demonstramengajamentoemreivindicaescomunitrias,patriticas,amorosas.Afestadaindependnciavividapelaconscinciade
queosacontecimentosdopassadoaindanoseextinguiram.Aliberdadeeaigualdadesocialaindasoumobjetivo,umaluta.
(Otextodapesquisadora,historiadoraeescritoraSocorroTarginoMartinez)
Em1823,astropasvitoriosasvindasdorecncavoedePirajentraramnacidadepeloCaminhodasBoiadas(quepassouasechamar
EstradadaLiberdade,hojeaavenidaLimaeSilva).Eramnegros,brancos,caboclos,maltrapilhos,famintos,cansadosevitoriososdepois
dequasedoisanosdelutaseresistncia,sitiandoacapital,encurralandoeenfrentandoastropasdeMadeiradeMello.
Oportugusfugiunamadrugada,pelomar.EoExrcitoLibertadorfoiaclamadonasruas.Esseosimbolismododesfile,arecriao

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

17/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Oportugusfugiunamadrugada,pelomar.EoExrcitoLibertadorfoiaclamadonasruas.Esseosimbolismododesfile,arecriao
populardoacontecidoem1823.
Humhistricocarterdeprotestoereivindicatrionodesfile.
Somanifestaesjpresentes,visveisemotivadoraslogonoanoseguinte,no2dejulhode1824,quandoafatiadapopulaomaispobre
quedeuosuoreosanguedesuasvidasnasbatalhas,revivendoafaanhadoanoanterior,quismostrartambmqueosnegros,os
caboclos,osquepegaramemarmasearriscaramtudopelosideaisdeliberdadeeigualdadecontinuavamdesassistidosenadatinham
lucradocomaguerraeaexpulsodosportugueses.
DizohistoriadorbaianoSrgioGuerraFilho:FizerampartedoExrcitoLibertadorlavradores,desocupados,oficiaismecnicosou
pescadores,livresnoproprietrios,libertoseatescravos,negros,mestios,brancospobresendios,homensemulheres,jovenseidosos
queseapresentaram,namaioriadasvezes,comovoluntriosparaaguerracontraosportugueseseogeneralMadeira
Mas,findaaguerra,opodercontinuavanasmosdosbrancos,dosgrandescomerciantes,doscoronisdorecncavo,ossenhoresda
poltica,enquantoapobreza,afomeeaescravidocontinuavamasmesmasdeantesdaguerra,ouaindapiores.Atiraniaeo
autoritarismo,osmesmos.
AprimeirametadedosculoXIXnaBahia,emSalvadorespecialmente,foideagitao,insurreiesemuitarepressocontraosnegros,
sobretudo.GrandesexemplossoasrevoltasMalseaSabinada,nosanos30.

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

18/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

SoldadoMariaQuitriadeJesusMedeiros
Mas,desde1824athojeodesfiledoDoisdeJulhosempreaconteceu.E,apesardetantastentativasdospolticosdeplantoem
transformarafestanumeventooficialeeleitoreiro,onossoDoisdeJulhocontinuasendoumamanifestaolivredopovo,umafesta
democrtica,ondecabemasvozesdadiversidade,todososclamoresdopovo.
AindacitandoohistoriadorSrgioGuerraFilho:opovovoltasruas,todoano,nodia2dejulho,afirmandoque,almdeLabatut,
LimaeSilva,duPineAlmeida,Cochraneeoutros,seusherisdevidasoosannimosherisqueraramenteaparecemnosdocumentos,
noganharamnomesderuasoumonumentos.Masmarcaramcomsuapresenaemuitasvezescomsuarebeldiaeinsubordinao,
demonstrandoseusanseiospolticoseasuadiscordnciacomosrumosdoestadoimperialduranteosanosdaguerraasualutaem

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

19/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

demonstrandoseusanseiospolticoseasuadiscordnciacomosrumosdoestadoimperialduranteosanosdaguerraasualutaem
buscadaigualdadeedaliberdade.

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

20/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

AheronaMariaFelipadeOliveiraemdesenhodeFilomenaOrge

Smboloseheris
NotoaqueosmbolomaiordoDoisdeJulhoocaboclo,obrasileironato,herdeirodosguerreirostupinambs.Smbolotambmda
miscigenao.aocabocloecaboclaqueopovoprestatodasuareverncia,athoje,noDoisdeJulho.Mesmoreconhecendooherosmo
damadreJoanaAnglica,quecaiudiantedasbaionetaslusas;mesmosaudandoosfeitosdeJoodasBotasqueenfrentoucomsaveirose
emboscadasentreasilhaseenseadasdabaadeTodososSantosasnausdeguerraportuguesas;exaltandotambmodestemor,a
coragemeoherosmodajovemcaboclacachoeiranaMariaQuitriadeJesusMedeiros,edanegraitaparicanaMariaFelipa
Masocabocloquesimbolizaopovoesuaeternalutapelaliberdade.elequeregeevaifrentedodesfile,aclamado.nospsdeleque
opovodepositaseuspedidos,suaspreces.
praelequeosterreirosdecandombldeAngola(naobanto),edeorigemcaboclabatemseustamboresnasnoitesdoDoisdeJulho,
emtodaaBahia.
Segundooshistoriadores,ocarrodocaboclofoifabricadoem1828,porBentoSabino,queutilizounafeituraasrodasdecarretasdeguerra
tomadasdosinimigosemcamposdebatalha.Ocaboclo,ornadodepenas,temumasetaeumataquaraqueesmagamacabeadaserpente
dodespotismo.Ocarrocomacaboclafoiconstrudoem1840.
JomonumentoaoDoisdeJulho,napraadoCampoGrande,foiinauguradocomapraaem2dejulhode1895,umarelquiado
iluminismofrancs.AesculturaprojetodoitalianoCarlosNicolieomonumentofoiexecutadoemGnovapelaempresaPitombo
Podest&Cia.Napoca,omaiormonumentodetodaaAmricadoSul.
umagigantescacolunaembronze,estilocorntio,assentadonumblocodemrmoredeCarrara,tendoemduasfaceslaterais
magnficosbaixorelevoslembrandoascidadesdeItaparicaeCachoeira,quetiverampapelpreponderantenaslutasdaindependncia.
Emcimadacolunaergueseumindgena,ocaboclo,de2m80cmdealtura,calcandoospssobreaserpentedodespotismoDescreveuo
DiriodoPovodeabrilde1888.
https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/
Nomonumentosepodeveraindadatasalusivasaosfeitoshericos,alegorias,umahomenagemaCatharinaParaguau,armas,lees, 21/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Nomonumentosepodeveraindadatasalusivasaosfeitoshericos,alegorias,umahomenagemaCatharinaParaguau,armas,lees,
escadarias,gradiselampies.Omonumentofoirecuperadonoinciodosanos2.000,comotodaapraa,eencontraseembomestadode
conservao.
(HINOAODOISDEJULHOCANTADOPELAPOLCIAMILITARDABAHIA)

Homenagem ao 2 de Julho

Umhinodeliberdade
OhinoaoDoisdeJulhodatade1828.AletradopoetaealferesdoEstadoMaiordaslutasdeindependnciaLadislauSantosTitara.Ea
msicacomposiodoprofessoremaestroJosSantosBarreto:
Nasceosola2dejulho
Brilhamaisqueoprimeiro
sinalquenestedia
Atosolbrasileiro

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

22/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Nuncamaisodespotismo
Regernossasaes
Comtiranosnocombinam
Brasileiroscoraes

Cresceohfilhodeminhalma
ParaaPtriadefender
OBrasiljtemjurado
Independnciaoumorrer

SalveohreidasCampinas
DeCabritoePiraj
NossaPtria,hojelivre
Dostiranosnoser

*zdejesusbarrtojornalistaeprofessorlicenciadoemCinciasSociaispelaUFBa

COMENTRIODETUZDEABREU
Jary,

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

23/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Jary,
EntreihojenoseublogeescuteiemocionadoagravaodoHinoaoDoisdeJulho,estamsicatima,nagravaomuitoboadabandada
PM.umapenaque,baseadonumatodaPMdeSP,oentogovernadorCsarBorgestenhaextintoessabandadedireito.Elacontinuade
fato,masseusmembrossopoliciaissujeitosafazerservioderuaaqualquermomento.Nosomaismsicosdecarreira,nemhmais
aquelaescolaquedeutantosbonsfrutos,inclusiveparaaorquestrasinfnica.umapenasaberquehojeseriaimpossvelabanda(mais
coral)daPMfazerumagravaocomestenvel.Eolhequeeraabandaematividademaisantigadopas.Seforperguntadodiroquea
bandaexiste.Sim,defato,masnodedireito.AcabouafunomsiconaPM,ondeopraticantepoderiachegaraoficial.Conheci
algunscomoofinadomajorEduardo,quefoiobostadasduasorquestrassinfnicas.Obrigado,umabrao.
TuzdeAbreu
Tags:DoisdeJulho,HinoaoDoisdeJulho,IndependnciadaBahia
PublicadoemBaianidade,Jeitobaianodeser|6Comments

INDEPENDNCIADOBRASILNABAHIA1
30/06/2009

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

24/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

OcabocloemseucarronaLapinha.Foto:XandoPereira|AgnciaATarde
OCABOCLONOMEIO
porMILTONMOURA*
Autoresconsagradosdisseram,nasltimasdcadas,queocabocloumresultado.Algunsdelesgarantemqueumhbrido.Outros,que
produtodeumsincretismo.Outrosainda,queumasntesedeelementosdabrasilidade,umamisturadeperfis.Reconheoa
procednciadasfraseseaverossimilhanadasafirmaes.Poroutrolado,temoque,emdizendoassim,estejamosquerendoroubardo
cabocloaquilodequeeleparecegostarmais:estarnomeio,seromeio.Oquenoamesmacoisa.

25/28
Ocaboclofluieescapole,tangenciaeadentraaomesmotempo.Aelenoseprestaumcultoimponente,cheiodecobranasdecoerncia,

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Ocaboclofluieescapole,tangenciaeadentraaomesmotempo.Aelenoseprestaumcultoimponente,cheiodecobranasdecoerncia,
postoquenoumdeus.Quemvaicontrolarocaboclo,seelejaparecefeito,nosaidecamarinha?Quemsabeumesprito,um
duendeastuciosoeengraado,umgnomoquedesatans,toperspicazeindecente,adivinhoesurpreendente,provocandoadmiraoe
embarao,temorealvio.Ocaboclohabitaosmeandrosdasinconsistncias,escorregaporentreasarestasdasidentidades.
Recorreraumcaboclo,oumesmoserumcaboclo,ummeio.Meiodefazersentidoouescapardoabsurdodeterquefazersentidopelo
sentidoimpostopelosoutros.Cabocloestratgia,jeito,posturadegentesabida.Cabocloquemescapoudoextermnio,daescravidoe
daservidoeaindaarranjoucomofazerumatendaondevmterosseussenhoresdeantanho,embuscadeconselhoesoluo.Atno
calendrioocabocloestnomeio.
ComexceodocabocloTupinamb,quesaiemcortejono7dejaneirodeItaparica,oscaboclosdaindependnciadaBahiapassamno2
dejulho,precedidosdeumasemanapelodeCachoeira,quepasseiapelabeiradadoParaguaujno25dejunho.Sovrios,dediversos
tamanhos,caboclosecaboclas.HdelesedelastambmemValena,Saubara,Maragogipe,SantoAmaro,SoFlix,Jaguaripe,Itacare
SalinasdaMargarida.ComasadadosportuguesesdasededaBahia,foiprecisoinventarumpersonagemquepudesseser,quemsabe,o
brasileiro.Eentronizaramumcaboclonumcarrodeguerra.Ontem(2.7.2007),saramdenovopelaBahiaafora.
Aindanosabemosdireitooquesomos,nemparaondepodemosir.Sequertemoscertezadequeasociedadecivil,ouaprpria
democracia,sejamumaaventuraapropriadaparaumaprovncia,capitaldopassado,expoderosa,extantacoisa,xtasedeumBrasilque
acariciaseuumbigopreto.Entretanto,quandovemososcaboclospassarememseucortejomagnfico,comoseporalgunsinstantes
pudssemossonharemsermosinterfacesdensmesmos,nomeiodens,nomeiodarua.
*MiltonMouraprofessordeSociologiadaUniversidadeFederaldaBahia(UFBa),coordenadordogrupodepesquisaOSomdoLugar
eoMundo
(PublicadonojornalATarde,deSalvador,em3dejulhode2007)
Tags:Caboclo,DoisdeJulho,IndependnciadaBahia
PublicadoemBaianidade,Jeitobaianodeser|LeaveaComment

CIDADEHEROICADORECNCAVO
22/06/2009
https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

26/28

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

CidadehistricadeCachoeiravistadeSoFlix.Foto:DiegoMascarenhasAgnciaATARDE|18.2.2009
OLHARSOBRECACHOEIRA
porMASAPARANHOS
impossvelsubirataCruzdeSoFlix,olharemdireoaoRioParaguau,paraooutroladodesuamargem,semconterarespirao
diantedetantabelezaqueemanadapaisagemdacidade.Monumentohistriconacional,Cachoeira,noRecncavoBaiano,jogouum
papelimportantenalutapelaIndependnciadaBahia.Contamosantigosqueasmulheresatravessaramorioanado,compunhalentreos
dentes,paraaexpulsodoportuguscolonizador.DaadenominaodeCachoeira,aHeroica.
Quemamiraterseussentidosatingidos.Senteseumasaudadedenoseioqu,umasensaodepertencimento,umaintimidadeques
seriapossvelcomonossopassadoatvico,talvez.Nela,nosreconhecemos.Hoje,portadoradeumaricavidacultural,tendosido
escolhidaparaabarcaraUFRB,UniversidadeFederaldoRecncavoBaiano.
Aondechegamos,chegamasmudanasnecessriasparaaprpriagarantiadosnossosagrupamentoshumanos.Eassim,acreditamos,os
espaossomodificadosemfunodohomem.TalvemocorrendoemCachoeira,possuidoradeumcalendriomuitoextensoem
festividadesemanifestaesculturais,destacandoseaFestadaBoaMorteeoSoJoo.Osfestejostrazemadmiradoresefuturos
moradores,econsequentesinvestimentoseempreendimentos.
Aprpriauniversidadeaportouumcontingentepopulacionalmaiorparaoespaourbano,eclaroqueestesemodificar.Aquesto 27/28

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

12/30/2015

IndependnciadaBahia|JeitoBaiano

Aprpriauniversidadeaportouumcontingentepopulacionalmaiorparaoespaourbano,eclaroqueestesemodificar.Aquesto
justamenteesta:dequeformaesteespao,quemonumentohistrico,portantopatrimniopblico,vemsofrendoessasmodificaes?
Cachoeiravemsendotratadacomadelicadezaeaimportncianecessrias?Sendoumadasmaioresexpressesdaarquiteturacolonial
portuguesaemnossoPas,exigeumtratopeculiar.Porserumacidadedonadeumacervoculturalimenso,comseusmuseusevasta
produoartstica,necessitadeumaadministraoquedcontadesuasespecificidades.
comtristezaqueobservamosumdesenhourbanosemodificandonasencostasdosmorrosenasmargensdosriossemodevido
planejamento.commelancoliaquevemosseusartistasproduzindoemespaosprecriosenquantoocorremconstruesdesordenadas
aolongodeseusriachos.comindignaomesmoquevemospouca,ouquasenenhuma,participaopopularnasdecisesquesoali
tomadasparaoengrandecimentoculturaldacidade.
Preservarummonumentohistricocriarcondiesparaasuavalorizao,inclusiveturstica,enotransformloemobjetodevitrine,
cercadadeumapopulaoexcludadapreservaodaquiloqueelaprpriaconstitui.Monumentohistricocoisaviva.Oseusentido
dadonopresenteporquemocercaelhedsustentaomaterialesimblica.Destaforma,Cachoeiraestmerecendo,comcerteza,um
olharmaisapuradoeefetivo.
MasaParanhosprofessoradehistria
Email:msparanhos@uol.com.br
Tags:Cachoeira,IndependnciadaBahia,RecncavoBaiano,RioParaguau,UniversidadeFederaldoRecncavoBaiano(UFRB)
PublicadoemUncategorized|3Comments

OtemaKubrick.CrieumwebsiteoubloggratuitonoWordPress.com.
Entradas(RSS)eComentrios(RSS).

https://jeitobaiano.wordpress.com/tag/independenciadabahia/

28/28

S-ar putea să vă placă și