Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
BelgiqueWikipdia
5050.59N421.78E(http://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?
language=fr&pagename=Belgique¶ms=50.84317_N_4.363_E_)
Belgique
LaBelgique,enformelongueleRoyaumede
Belgique,ennerlandaisBelgietKoninkrijkBelgi,
enallemandBelgienetKnigreichBelgien,estun
paysd'Europedel'Ouest,bordparlaFrance,les
PaysBas,l'Allemagne,leLuxembourg,etlamerdu
Nord.Politiquement,ils'agitd'unemonarchie
constitutionnellefdralergimeparlementaire.Elle
estundessixpaysfondateursdel'Unioneuropenne
dontelleaccueille,danssacapitaleBruxelles,les
principalesinstitutions(leParlementeuropen,le
Conseildel'UnioneuropenneetlaCommission
europenne),ainsiquecellesd'autresorganisations
internationalescommel'OTAN.LaBelgiquecouvre
unesuperficiede30528km2avecunepopulationde
plusdeonzemillionsd'habitants.
Situemicheminentrel'Europegermaniqueet
lEuroperomane,laBelgiqueabriteprincipalement
deuxgroupeslinguistiques:lesnerlandophones,
membresdelaCommunautflamande(quiconstitue
57%delapopulation),etlesfrancophones,membres
delaCommunautfranaisedeBelgique(qui
reprsente43%desBelges).Deplus,ilyagalement
unpetitgroupedegermanophones,officiellement
reconnu.Lesdeuxplusgrandesrgionsbelgessontla
rgionnerlandophonedeFlandreaunordetlargion
francophonedeWallonieausud.LaRgionde
BruxellesCapitale,officiellementbilingue,estune
enclavemajoritairementfrancophonedanslaRgion
3
flamande .LaCommunautgermanophonesesitue
4, 5
dansl'estdelaWallonie .Ladiversitlinguistique
delaBelgiqueetsesconflitspolitiquesconnexessont
refltsdanssonhistoirepolitiqueetsonsystmede
6, 7
gouvernementcomplexe .
Historiquement,laBelgique,leRoyaumedesPays
BasetleLuxembourgtaientconnussouslenomde
largionhistoriquedesPaysBas,quicorrespondaient
unterritoireunpeuplusvastequel'actuelBenelux.
LargiontaitappeleBelgicaenlatin,d'aprsla
provinceromainedeGalliaBelgica,quicouvraitplus
oumoinslammesuperficie.DelafinduMoyenge
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
jusqu'au esicle,leterritoirecorrespondant
RoyaumedeBelgique
KoninkrijkBelgi(nl)
KnigreichBelgien(de)
DrapeaudelaBelgique
ArmoiriesdelaBelgique
Devisenationale
L'unionfaitlaforce
(franais)
Eendrachtmaaktmacht
(nerlandais)
Einigkeitmachtstark
(allemand)
Hymnenational
LaBrabanonne
Administration
Formedel'tat
Monarchieconstitutionnelle
parlementairefdrale
Roi
Philippe
Premierministre
CharlesMichel
1/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
jusqu'auXVIIesicle,leterritoirecorrespondant
l'actuelleBelgiquetaituncentrecommercialet
culturelprospreetcosmopolite.DuXVIesicle
jusqu'laRvolutionbelgeen1830,quandla
BelgiquefitscessiondesPaysBas,leterritoirebelge
futlethtredenombreusesbataillesentrediffrentes
puissanceseuropennes,cequil'entranatre
8
surnommleChampdeBatailledel'Europe ,une
rputationquifutrenforceparlesGuerresmondiales.
Depuissonindpendance,laBelgiqueparticipala
9, 10
Rvolutionindustrielle
et,durantlecoursdu
11
e
XX sicle,ellepossdaplusieurscoloniesenAfrique
.LadeuximemoitiduXXesicleatmarquepar
destensionsentrelesFlamandsetlesWallonsen
raisondesdiffrencesdelanguesetdudveloppement
conomiqueingaldesdeuxrgions.Ceconflita
menplusieursrformesdegrandeenvergure,dont
unetransitiond'untatunitaireuntatfdral.
Languesofficielles
Nerlandais
Franais
Allemand
Capitale
Bruxelles
5051N421E
(http://tools.wmflabs.org/geohack
/geohack.php?
language=fr&pagename=Belgiqu
e¶ms=50.85_N_4.35_E_)
Gographie
Plusgrandeville
Bruxelles
Superficietotale
30528km2
(class140e)
Superficieeneau
6,2%
Fuseauhoraire
UTC+1(t+2)
Histoire
Indpendance
desPaysBas
Dclare
Reconnue
4octobre1830
19avril1839
Dmographie
Gentil
Belge
Populationtotale
(2015)
11239755 hab.
(class74e)
Densit
368hab./km2
conomie
PIBnominal(2014)
534,672milliardsde$
+1,85%(25e)
PIB(PPA)(2014)
481,474milliardsde$
+2,52%(36e)
PIBnominalpar
hab.(2014)
47721,586$
+1,46%(17e)
PIB(PPA)parhab.
(2014)
42973,425$
+2,13%(24e)
Tauxdechmage
(2014)
8,492%delapop.active
+1%
Dettepubliquebrute Nominale:
(2014)
424,796milliardsd'
+2,79%
Relative:
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
2/46
15/4/2016
Sommaire
1 Symbolesnationaux
2 Gographiephysique
2.1 Situation
2.2 Reliefetclimat
2.3 Merethydrographie
2.4 Paysagesetnature
3 Gographiehumaine
3.1 Langues
3.2 Dmographie
4 Histoire
4.1 Prhistoire
4.2 Protohistoire
4.3 Antiquit
4.4 Moyenge
4.5 TempsModernes
4.6 Lesrvolutionsde1789etl'annexion
franaise
4.7 Larvolutionbelgede1830
4.8 LeXXesicle
4.9 Relationseuropennesetinternationales
4.10 tymologie
5 Politique
5.1 tatfdral
5.2 Organisationpolitique
5.3 LesOrdresetdcorationsdeBelgique
5.4 Lespartispolitiques
5.5 Politiquetrangre
5.6 Politiqueenvironnementale
6 Organisationdeltatfdralbelge
7 Entitsfdresetsubdivisionsspcifiques
7.1 Rgions
7.2 Communauts
7.3 Provincesetchefslieux
8 Francophonie
9 Culture
9.1 Religion
9.2 Arts
9.3 Ftesetjoursfris
10 Enseignement
11 Sport
12 conomie
12.1 Transports
12.2 Tlcommunications
13 Justice
14 Arme
15 ForcesdePolice
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
BelgiqueWikipdia
105,600%duPIB
+1%
IDH(2014)
Monnaie
0,881 (trslev)(17e)
Euro(EUR)
Divers
CodeISO31661
BEL,BE
DomaineInternet
.be
Indicatif
tlphonique
+32
3/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
16 Scuritcivile
17 Divers
18 Personnalitsbelges
19 Codes
20 Notesetrfrences
21 Annexes
21.1 Bibliographie
21.2 Articlesconnexes
21.3 Lienexterne
Symbolesnationaux
Articlesdtaills:DrapeaudelaBelgique,LaBrabanonne,L'unionfaitlaforceetArmoiriesdela
Belgique.
Selonlaconstitution,laBelgiquepossdeplusieursemblmes,l'hymnenationalestlaBrabanonne,les
devisessontL'unionfaitlaforceenfranais,EendrachtmaaktmachtennerlandaisetEinigkeit
machtstarkenallemand.
Gographiephysique
Articledtaill:GographiedelaBelgique.
Situation
LeRoyaumedeBelgiquesesituedansl'hmisphrenordetl'estdu
mridiendeGreenwich(latitudenordetlongitudeest).Leterritoire
dupayss'tendenlatitudesurdeuxdegrs,deMeerleaunord
(5130)Torgnyausud(4930),etcomptemoinsdequatre
degrsenlongitude,deLaPannecommepointleplusl'ouest
(233)Manderfeldl'est(624).Soncentregographiquese
situeNilSaintVincent,dansleBrabantwallon,5038de
latitudenordet0440delongitudeest.Ilstiresurunedistance
maximalede318,2kilomtresentreLaPanneetArlon.
LesignaldeBotrange,point
culminantdelaBelgique694m.
12
LaBelgiquepartagesesfrontiresaveclaFrance(645,6km)ausud,lesPaysBas(459,6km) aunord,
13
14
l'Allemagne(153,4km) etleLuxembourg(150,4km)l'estetpossde73,1kmdefrontiresmaritimes
lelongdelaMerduNord.Lasuperficiedupaysestde30528km2etde33990km2enajoutantleseaux
15
territoriales .LaBelgiqueaunelongueurmaximalede318kilomtresdeLaPanneArlonetde
230kilomtresdeTurnhoutVirton [rf.ncessaire].
Reliefetclimat
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
4/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Sonreliefestpeulev:ils'tagegraduellementdelacteversle
sudestdupays,pourculminer694mtresausignaldeBotrange.
Troiszonesgographiquespeuventtredistingues:laBasse
Belgique(moinsde100mtresd'altitude),lamoyenneBelgique(de
100200mtres)etlaHauteBelgique(de200plusde
500mtres).LaBasseBelgiquecommenceaprslelittoral,une
bandedeplagesdesableetdedunes,pardespolders(c'est
uniquementcettepartiedupaysquel'onappelleleplatpays)pour
s'enfoncerl'intrieurdesterresaveclaplaineflamandeetla
Campine.LamoyenneBelgiqueslveprogressivementversles
vallesdelaSambreetdelaMeuse,c'estunezonequisecompose
ReliefdelaBelgique.
debasplateauxlimoneuxfertilesavecl'ouestleplateauhennuyer
brabanonetl'estlaHesbaye.AusuddusillonSambreetMeuse
commencelaHauteBelgique,largionlamoinspeupleetlaplusboisedupays,avecleplateaudu
CondrozetlesvallesdelaMeuseetdel'Ourthe.IlyaaussilepaysdeHervequis'tendl'estentrela
MeuseetlaVesdre,puislargiondelaFagneFamenneausudduCondroz,etensuiteencoreplusausud
l'Ardenneetl'estlesHautesFagnesquiculminent694mtresausignaldeBotrange.Ilyagalementla
Gaume,ouLorrainebelge,quijouitd'unclimatplusclment,surtoutauflancdelatroisimecuestaol'on
cultivemmelavigne.Leclimatestocaniquetempravecdesprcipitationsrgulires,deuxcentsjours
16
depluieparanenmoyenne ,etfrquentessurtoutel'anne(CfbdanslaclassificationdeKppen).Les
17
ventsdominantssoufflentdusecteursudouest.Lerisquesismiqueestlocalementsignificatif .
Merethydrographie
causedesadensitdepopulationleve,laBelgiquefaitfacedesrieuxproblmesenvironnementaux.
Unrapportde2003suggrequelaqualitdeseauxdesurfacedeBelgiqueestlapiredes122pays
18
tudis .Dansl'tudede2008surl'indicedeperformancecologique,laBelgiqueaobtenuunscoretotal
de78,4%etestclasseantpnultimedespaysdel'Unioneuropenne,bienqu'ellesoit57esur
19
149pays .
20
Lelittoralmarinestlongd'environ65km,ouvrantsurunterritoiremarinde3454km2 ,(0,5%de
20
20
toutelamerduNord )avecunecolonned'eaude2045mdeprofondeur .LesterresdeFlandresonten
partiegagnessurlameretmenacesparl'rosionlittoraleetlamontedesocans.Lepaysgredoncaussi
unpatrimoinemaritimeetportuaire.L'environnementmarinestencorericheenbiodiversitmaisses
ressourceshalieutiquesonttdgradesparlasurpche,lechalutage,lesrejetsdebouesdedragageainsi
quepardessquellesdeguerre(munitionsimmergesdubancduPaardenmarktetnombreusespavesde
guerre).S'ajoutentleseffetschroniquesouaccidentelsdelapollutionterrigneetcellelibreparletrafic
maritime(particulirementintenseentrelepasdeCalais,l'Angleterreetlesgrandsportsbelgonerlandais).
Danslecadredelastratgiemarineeuropenne,legouvernementbelgeadveloppuneplanification
20
spatialised'exploitationetdegestionplusdurabledesressourcesdelamerduNord ,quiinclutdeszones
ol'extractiondesableetgravierseraautorise,etdeuxzonesddieslaconstructiondedeuxatolls
nergtiques(l'unaulargedeZeebruggesurleWenduinebank,etl'autre,beaucoupplusgrandhauteur
deBlankenbergeDeHaan)etdescouloirsddisauxcblessousmarinsquitransporterontnotammentle
courantproduitparlesnergiesmarinesetl'atollnergtique,sanstoucherauxzonesnaturellesclasses.La
zoneautoriselapetitepcheartisanalepassede3milles4,5milles,etlesoliennespourraienttre
21
20
utilisescommesupportl'aquaculturedurable enmer(monoculturesinterdites ).
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
5/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Paysagesetnature
HautesFagnes
MerduNord
FortdeSoignes
LaSemois,prsde
Bouillon
LaMeuseentreDinantet
Hastire
PaysagedelaCampine
Gographiehumaine
Langues
Articledtaill:LanguesenBelgique.
Lepays,lieuderencontredesculturesgermaniqueetromane,
comprenddiffrentescommunautslinguistiquesetculturelles.Les
troislanguesofficiellessontlenerlandais,lefranaisetlallemand.
Ellessontplacessurunpieddgalitauniveaufdral.Parmiles
diffrentesrgions,seulelaRgiondeBruxellesCapitale(habite
parprsde10%delapopulation)estofficiellementbilingue
(franaisetnerlandais).LaRgionflamande(habiteparprsde
58%delapopulation),situedansleNordOuest,estofficiellement
unilinguenerlandophone.LaRgionwallonne(habiteparplusde
32%delapopulation),situedansleSudEst,estofficiellement
unilinguefrancophone,l'exceptiondelargiondelaCommunaut
Prsencedesfrancophonesen
germanophonedeBelgique,laquellecomprend85000personnes,
Belgique:enbleufonc:+de
soitmoinsd1%delapopulationbelge.Desminoritslinguistiques
50%enbleuclair:+de30%en
sontprsentesdanslesrgionsunilingues,leursimportances
bleuple:entre10et30%.
respectivesnepeuventtrequ'estimes,lesrecensements
linguistiquestantinterditsparlaloienBelgique.Les
22
nerlandophonesreprsenteraient57%60%delapopulationbelge,etlesfrancophones40%43% .
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
6/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Enmmetempsqueleslanguesofficielles,sontparlesdeslanguesrgionalesendognesoudesdialectes.
Ilsagitdubrabanon,duchampenois,duflamandoccidental,flamandoriental,dufranciqueripuaire,du
limbourgeois,dulorrain,duluxembourgeois,dupicardetduwallon.Ladiversitlinguistiqueprovoque
souventdesconflitspolitiques,lisdautresenjeux(lapositionarithmtiquementminoritairedes
francophones,celle,plussocioculturelledelalanguenerlandaiseaudpart,lafrancisationdeBruxelles,la
politiquetrangredel'entredeuxguerres,lesproblmesconomiqueswallons,surtoutpartirdes
annes1960,etc.),quiontengendrunsystmedegouvernancecomplexe.
Dmographie
Articledtaill:DmographiedelaBelgique.
Au1erjanvier2016,laBelgiquecomptait
23
11250585habitants .Parmieux1419905taientns
l'tranger,cequireprsente12,9%delapopulation
totaledont715456(6,5%)nsdansunpaysdel'Union
24
europenne(UE)et704449(6,4%)nshorsdel'UE .
EnBelgique,ilyaenviron78%(8300000)deBelges
desoucheet2700000habitantsd'originetrangre.
Ceuxcireprsentent22%delapopulationtotale.56%
(1313000)decesNouveauxBelgessontd'origine
europenne(Italie,Portugal,France,PaysBas),et44%
25
(950000)sontd'originenoneuropenne (Maroc,
Turquie,Algrie,RpubliquedmocratiqueduCongoet
26
autres) .
volutiondelapopulationenBelgiquedepuis
1948.
D'aprsuneestimationpubliedbut2012,leshabitantsd'originetrangreetleursdescendantsforment
25
25%delapopulationbelge .
26
DecesnouveauxBelges,1200000(49%)sontd'origineeuropenneet1350000(51%) sontdes
27
allochtones originairesdepaysnonoccidentaux(Maroc,Turquie,Congo,Pakistan,Algrie).
DepuislanouvelleloideJeanGolfacilitantl'octroidelanationalitbelgeparunregroupementdes
diffrentesoptions(naissances,mariages)etaccordantautomatiquementlanationalitparfiliation
maternelle,quelque1,3milliondemigrantssontdevenusdesNouveauxBelges.Laplusgrande
25
communautd'originetrangreetleursdescendantsenBelgiquesontlesMarocainsavecplusde450000
28
individusvenantenmajoritdelargionduRif .LesTurcssontletroisimeplusgrandgroupe,etle
25, 29
deuximeplusgrandgroupeethniqued'obdienceislamique,comptantplusde220000individus
.
89,2%deshabitantsd'origineturqueonttnaturaliss,toutcomme88,4%deshabitantsd'origine
30
marocaine,75,4%desItaliens,56,2%desFranaiset47,8%desNerlandais .
Le1erjanvier2013,lesconditionspouracqurirlanationalitbelgesontdevenuesplusstrictes.Les
31
premierseffetsseressentaienten2014avecunerductionde40%desdemandes .
Population:11239755habitants(2015)(urbaine97,3%).
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
Lepaysest84eauclassementmondialparpopulationtotale
32
7/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
32
Lepaysest84eauclassementmondialparpopulationtotale
Densit:359,94hab./km2(2010)
En2005,ladensitdepopulationtaitlatroisimeplusimportantedel'Unioneuropenne,aprscellede
MalteetdesPaysBasetavantleRoyaumeUnietl'Allemagne.
Tranchesd'ge:014ans:16,85%1564ans:65,91%+65ans:17,24%(2008)
Esprancedeviedeshommes:76ans(en2007)
Esprancedeviedesfemmes:82ans(en2007)
Tauxdecroissancedelapopulation:0,12%(en2007)
Tauxdenatalit:10,29(en2007)
33
Tauxdemortalit:9,51(en2007)
Tauxdemortalitinfantile:4,6(en2007)
Tauxdefcondit:1,65enfants/femme(en2010)
Tauxdemigration:1,22(en2007)
Taillemoyennedeshommes:1,80m(en2011)
[rf.ncessaire]
Histoire
Articledtaill:HistoiredelaBelgique.
Habitedslemsolithique(stationsdanslavalledelaMeuse),laBelgiqueconnutuneoccupation
humaineininterrompuependantlaprhistoire(nombreuxsitesnolithiques)puislaprotohistoire(nombreux
sitesdel'gedubronzeetdel'gedufer).
Danslestempsanciens,cettepartiedel'Europeaccueillaitl'hommedeNandertal,puisl'HomoSapiens,
commeenattestentdiversrestesdontl'hommedeSpy,l'hommed'EngisethommedeFlavion.L'arrivede
tribusceltesl'gedufer(800)suiviedelaconquteromaine,autourde57avantnotrere,marquele
dbutdel'entredelaBelgiquedansl'histoirelorsqueJulesCsarladsignesouslenomdeprovince
Belgica,composantedunorddelaGaule.
Aprsquatresiclesdurantlesquelslaconquteromainefaonnalagographiepolitiquedupays,celuici
futlethtredesinvasionsgermaniquesetdenouveauxpouvoirss'installent.Ceuxcidonnrentnaissance
lafodalitquiallaits'panouirdanstoutel'Europedurantprsd'unmillnaire.C'estcequeleshistoriens
appellentleMoyengequicommenceavecClovisen476.Clovishritadesonpre,ChildricIer,d'un
petitroyaumeFrancquiallaitdel'AisneauRhin.IlsefitsacrerroidetouslesFrancsReimsetagrandit
sonroyaumejusqu'laMditerrane.
AprslesMrovingiens,lesCarolingiensen731prennentlepouvoiretCharlemagneagranditsonroyaume
enEmpireeuropenenconqurantl'Allemagne,l'Autriche,l'Italie.LetraitdeVerdunen843partageason
Empireentroistatsentresespetitfils.Leterritoirefutpartagentrel'influencecarolingienne,Francie
occidentale(France)etLotharingie(PaysBasl'Italie)etFrancieorientale(Germanie).
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
8/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Laquasitotalitdesonterritoire(l'exceptiondesprincipautsdeLigeetdeStavelotMalmedy)fut
runieparlesducsdeBourgogneauXVesiclepourformeruntout,lesDixseptprovinces.
DelafinduMoyengejusqu'larvolutionpoliticoreligieuseduXVIIesicle,ceterritoireestuncentre
commercialetculturelprospremaisneformepasencorelepaysactuel.Saquasitotalit(l'exceptionde
laPrincipautdeLige)faitpartiedesDixseptProvincesruniesparlesducsdeBourgogneauXVesicle,
34
quel'ondnomme,danslesatlasdutemps,BelgicaFoederataouBelgicaRegiaselonlespoques .
Suivantlesrglesdudroitfodal,ladynastiebourguignonneahritlgitimementdesterritoiresdesducs
deBrabantetd'autresfodaux,cequipermetPhilippeleBond'arrondirencorelespossessions
bourguignonnespardesalliancesetdesachats.Ilpeutainsiesprerdevenirassezpuissantpours'affranchir
delatutelleduroyaumedeFranceetduSaintEmpireromaingermaniqueauxquelsappartiennentses
possessions.DescartesreprsententlespossessionsbourguignonnesdunomdeLeoBelgicus,Lion
Belgique.CettednominationallielevieuxnomdeBelgique,venudel'Antiquittraverslarelationpar
JulesCsardelaguerredesGaules,aveclenomdel'animalquiaimpressionnlescroissenOrientetdont
ilsontfaitunsymboledeforceetdebeautquel'ontrouvedansl'hraldiquedenombreuxpayseuropens.
CenomapparatsurdescartesquiutilisentlaformegnraledesgrandsPaysBaspourysuperposerla
formed'unliondress.
LadfaitelaguerreetlamortdufilsdePhilippeleBon,CharlesleTmrairemettentfinaurved'une
monarchiebourguignonne.Mais,l'avnementdeCharlesQuint,descendantdesBourguignons,nGand,
considrcommeunenfantdupaysetacceptparlapopulationetlestatsgnrauxcommesouverain
lgitime,lesDixseptprovincess'inscriventdansunvasteensembleeuropen,cequilesprotgedes
entreprisesd'annexiondesroisdeFrance,leurgarantissantuneindpendancedefait.CarCharlesQuint
respecteenprincipelesprivilgesquesontlesdroitslocauxarrachsaucoursdessiclesparlesvilleset
principautsdansleursluttescontrelafodalit.IlpromulguelaPragmatiquesanctionquiconstituece
territoireenuntoutindissociable,laGnralit,anctredesfutursroyaumesdeBelgiqueetdesPaysBas.
Maislestentativesdescits,commeGand,d'imposerunaccroissementdeleurslibertsaudtrimentdu
pouvoirdusouverainengendrentcependantlarpressiondeceluiquiestaussiroid'Espagne,titreobtenu
parhritage,etempereurd'Allemagne.Cettedignit,ill'aobtenueenseralliantlesvotesdelaDite
germanique.
AuXVIesicle,CharlesQuint,ledescendantdesducsdeBourgogne(etautresfiefs)nGandestroidans
lesDixSeptProvinces,maisaussiempereurduSaintEmpireromaingermanique.InstallBruxellesdans
lepalaisquifutceluidesducsdeBrabant,puisdeBourgogne,ilprsidelestatsgnrauxdesPaysBas
(dixseptprovinces)etoctroiecellesciuneautonomieparrapportauSaintEmpireGermaniqueet
l'Espagne.C'estlaPragmatiqueSanctionde1549.Envertudesestitresd'empereurgermaniqueetdestitres
dontilahritdanslesdixseptprovinces,ainsiquedesontitrederoid'Espagne,CharlesQuintestunroi
trschrtieninvestiparlepape.Ilsesentchargdelamissiondeluttercontreleprotestantisme.Sousle
rgnedesonfilsPhilippeII,roid'EspagnequidirigelepaysdepuisMadrid,larpressioncontinueetune
rvolteclatedanslapopulationdelaGnralitsoutenueparunepartiedelanoblesselocale.Leconflitest
motivparlesempitementsdupouvoirespagnolsurleslibertslocales,laluttecontreleprotestantisme
servantdeprtextepourappesantirl'autoritdeMadridparl'intermdiairedegouverneursdontleduc
d'Albe.Celuicifaitmettremortlesprincipauxchefsrebelles,lescomtesd'EgmontetdeHornes.Il
s'ensuitlaguerredeQuatreVingtsAnsquiestponctuedenombreusesbataillesentrelestroupes
espagnolesetcellesdestatsGnraux,maisaussid'intrusionsguerriresvenuesd'AllemagneetdeFrance.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
9/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
l'issuedececonflit,lesDixSeptProvincesetlenordsontscinds.LaBelgicaFoederatalesfuturs
PaysBasdevientindpendante,tandisquelaBelgicaRegialaBelgiqueactuellesanslesdeux
principautsdeLigeetdeStavelotMalmedyretombesousl'autoritespagnole.
L'apparitionduprotestantismeengendreunerpression,djsousCharlesQuint,quiseraamplifiesousle
rgnedePhilippeII,filsdeCharlesQuint.Philippe,quirsideenEspagne,n'estpasressenticomme
souverainlocalcontrairementsonpreCharlesQuint.Ilnefaitd'ailleursrienpourcela.Aucontraireetil
enrsulteraunevritablervolutionantiespagnoledontlesmobilesmlentlarevendicationdelalibert
religieuseaurefusdetaxationsdeplusenpluslourdes.Mais,finalement,c'estseulementlapartienorddes
PaysBasquidevientindpendante,portantd'abordlenomdeBelgicaFoederata(BelgiquesFdres),
lefuturNederland,tandisqueleSud,BelgicaRegia(Belgiquesroyales),reprsentantlafutureBelgique
restesousladominationdesEspagnols.Ceuxci,essentiellementl'armeetcertainsnobleslocauxacquis
auxEspagnols,composentdemauvaisgraveclestatsgnrauxdesPaysBasdusudreprsentantla
noblesse,l'gliseetlabourgeoisie.Lascissiond'aveclesPaysBasdunordengendred'ailleursdesguerres
avecceuxci,jalonnes,enplus,desoulvementsausud.D'autrepart,lestentativesdeconqutefranaise
entranentdesbataillesetdespillagesquiachventdefaireduXVIesicle,unsicledemalheur.
Lespuissanceseuropennesveulents'approprierlepays.LaFranceetl'Espagnes'affrontentmilitairement
durantlesXVIIeetXVIIIesicles.Mmel'AngleterreintervientlorsdescampagnesduducdeMarlborough.
VientalorslatransmissiondupouvoirdesHabsbourgsd'Espagneceuxd'AutricheHongrieen17131714.
Lergimeinstallparl'empereurd'Autriches'engage,partrait,respecterleurautonomiesculaire,leur
35
indpendanceintrieurecoutumesetliberts quelestatsgnraux,labourgeoisieetlanoblesse
n'ontcessdedfendre.D'autantplusqueladcouverte,Bruxelles,dechartesettraitsremontantdes
sicles,etquiavaienttdissimulsaumomentlespiresdeladominationespagnole,raviveunesprit
nationaldanslesPaysBasdusud.Vienneestinstallunbureaubelgeet,Bruxelles,sigeun
gouverneur.EnBelgiqueexiste,chezlesintellectuels,deuxcamps,l'unestpartisanduretourintgralaux
traditions,l'autre,influencparlesidesdeslumiresprnedesidesdmocratiquescommecelles
dfenduesparlesencyclopdistes.Unetentativederformedel'empereurJosephIIprtendintroduiredes
rformes,commelasuppressiondeplusieurscongrgationsreligieusesetladiminutiondunombredejours
chms.Enraction,l'opinionpubliquesesoulve.C'estlarvolutionbrabanonne.Lestatsgnraux
lventunearmesouslecommandementdugnralJanAndrvanderMeerschetl'armeautrichienneest
battuelabatailledeTurnhouten1789.Lesvainqueursinstallentalorsunrgimed'indpendancesousle
nomd'tatsbelgiquesunis.Maislesluttesintestinesentrelesconservateursgroupsderrirel'avocatvan
derNootetlesprogressistesdel'avocatVonckminentlenouveaurgimeetaffaiblissentsadfense,d'autant
plusquevanderMeersch,lechefemblmatiquedel'arme,estemprisonnparlecampconservateurquia
prisledessus.LesAutrichiensenprofitentpourrevenirenforceetbattrelestroupesnationales.
Maislarestaurationautrichiennenedurepas,carlesarmesdelaRvolutionfranaiseenvahissentle
territoireetbattentlestroupesimprialesautrichiennesen1793.Leterritoireredevientfranais,etsubitles
levesmilitairesdeconscritsentranesparlesguerresdeNapolon1er.lachutedel'Empirefranais,les
grandespuissancesdcident,lorsdutraitdeVienne,derunirlaBelgiqueaveclesanciennesProvinces
Uniespourreformerl'ancienLeoBelgicusdutempsdesducsdeBourgogne.C'estlacrationduRoyaume
desPaysBasdontleroiappartientlafamilled'OrangeNassauquidescendd'undesinitiateurs,au
e
XVI sicledelarvolutioncontrel'Espagne.L'amalgamedesprovincesbelgesetnerlandaisesmaintient
lesdeuxcapitales,laHayedansleNordetBruxellesdansleSud.Mais,enfait,lepouvoirestlaHaye.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
10/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Mais,endeuxsicles,detellesdiffrencessontapparuesentrelesdeuxpartiesdesgrandsPaysBas
reconstitusquelapartiemridionalesesoulvecontreleNordetcettenouvellervolutionaboutit
l'indpendance.LesBelgess'unissent,delagauchelibraleladroiteclricale.C'estl'unionismequise
dressecontreladomination,danslapolitiqueetl'arme,despopulationsduNordcontrecelledela
Belgique.Alorsquecettedernireestlapluspeuple,soninfluenceestminore.
LaRvolutionbelge,quiclateBruxellesen1830,metfinl'amalgameaveclesPaysBas,lesBelges
rejetantdfinitivementlaprdominanceconomiqueetlinguistiqueimposeparladynastiedelaHaye.
Aprsdescombatsquiembrasenttoutlepaysetl'interventiondesgrandespuissancesquicontraignentleroi
deHollanderenoncersesprtentions,lapartiemridionaleduroyaumedesPaysBasdevient,en1831,
unemonarchieconstitutionnellesouslenomdeRoyaumedeBelgique.
L'histoiredelaBelgiqueindpendanteestmarqueparuneindustrialisationprcoce,parlacolonisationdu
Congo,parlesdeuxguerresmondialesetparl'mergencedeconflitspolitiquesentrelesdeuxprincipales
communautslinguistiquesdupays,lesFlamands,d'expressionnerlandaise,etlesWallons,francophones.
partirde1970,lepayss'orienteprogressivementverslefdralisme,cequiaboutitlacrationdesix
entitsfdres:troiscommunauts(flamande,franaiseetgermanophone)ettroisrgions(flamande,
wallonneetlavilledeBruxellesenrgiondeBruxellesCapitale).Cellescisontdotesd'uneautonomie
lgislative.Lecaractrefdraldel'tatestreconnuofficiellementdepuis1993.
LesArchivesgnralesduRoyaumeconserventlesarchivesdesinstitutionscentralesdesPaysBas
bourguignons,espagnolsetautrichiensjusqu'en1795,desorganismespublicscentrauxdelapriode
franaise(17951815)etdecelleduroyaumedesPaysBas(18151830).Ellesconserventgalementles
archivesdesinstitutionscentralesdugouvernementnational,puisfdral,delafondationdelaBelgique
(1830)nosjours,l'exceptiondesministresdelaDfenseetdesAffairestrangres.
Prhistoire
Cettesectionnecitepassuffisammentsessources(septembre2011).[afficher]
LesplusanciennestraceshumainesenBelgiqueontt
trouvesausitedelaBelleRocheSprimont,ettmoignent
d'uneoccupationancienned'environ500000ans.
Ils'enfallutdepeupourquel'hommedeNeandertal,dcouvert
en1856,neportelenomdelalocalitbelgedeSpy.C'estl
qu'en1886lesrestesdedeuxsqueletteshumainsfurent
identifiscommetantcontemporainsdeceuxdeNeandertal:
l'hommedeSpy.Ds1830,desresteshumainssontretrouvs
Engis,maisilsnefurentpasdirectementreconnuscomme
appartenantunhommefossile.AucoursduXXesicle,de
nombreusesstationspalolithiquesetmsolithiquesontt
dcouvertesdanslavalledelaMeuse,principalementdansdes
abrissousrochesetdescavernesnaturelles(Hastire,Hansur
Lesse,Sclayn)maisaussienterraindcouvert(Namur).Au
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
Engis1,crned'unhommedunolithique,
undescrnesdcouvertsparPhilippe
CharlesSchmerlingen1830Engis
CollectionduGrandCurtius.
11/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
nolithique(vers4000enBelgique),lapopulationhumainegagnelesplateauxd'Ardenne,duCondroz,
ainsiquelesplainesdeFlandreetdeHesbaye:denombreuxsitesd'occupationontttudis.
Protohistoire
OutredenombreuxperonsbarrsdanslavalledelaSemois,plusieurscentainesdetombellesdel'gedes
mtauxonttidentifiestraverstoutlepays.Leterritoiresetrouvaiteneffetdanslazoned'influencede
lacivilisationcelte.
Antiquit
LaconquteromaineintervientenGauleautourde57avantnotrere.ConquiseparJulesCsarsurles
Celtes,laprovinceromainedeGalliabelgicarunitlesterritoirescomprisentrelaSeineetleRhin.Laplus
vieilleutilisationdestermesBelgaeetBelgicaquinousestparvenueestdanslaGuerredesGaulesdeJules
Csar.IldiviselaGaulequ'ilaconquiseentroisparties:lesGauloisproprementdits,lesAquitainsetles
Belges.CesdernierssontsparsdesGauloisparlaSeineetlaMarne.SousAuguste,laGauleestdivise
parMarcusAgrippaentroisprovincesetl'uned'entreellesportelenomdeBelgica.Cettederniresera
rorganisesousDomitienquiladiviseentroisnouvellesprovinces,uneGalliaBelgicaetdeuxGermania.
LaGalliaBelgicaseraencoreparlasuitediviseendeux:laBelgicaPrimaetlaBelgicaSecunda.La
Belgiqueactuelleestunrestedecesprovincesromaines,lamajeurepartiedesonterritoiresesitueen
GermaniInferior(plustardappeleGermaniaSecunda)etenBelgicaSecunda [rf.ncessaire].
Moyenge
UnearrivegraduelledetribusgermaniquesfranquesdurantleVesicleprofitedelalentedsagrgationdu
pouvoirromainenGauleleterritoirepasseauxmainsdesMrovingiens,unifissousl'autoritdeClovis,
Reimsparsonbaptme.Ilmeurten511.Renverssen731lafaveurd'uncoupd'tat,lesderniersrois
mrovingienscdentlepouvoirauxCarolingiensCharlesLeMartel.En843,lorsdutraitdeVerdun,
l'empireestpartagentrelespetitsfilsdeCharlemagne.Leterritoiredel'actuelleBelgiquepasseauxmains
deLothaire,avantd'trepartagentreleroyaumedeFranceetcequideviendral'empiregermanique.Peu
peu,desentitspolitiquesplusoumoinsindpendantesseconstituentsurleterritoiredelafutureBelgique:
comtdeFlandres,duchdeBrabant,principautdeLige.lafinduMoyenge,parlejeudesalliances
etdesmariages,l'essentielduterritoiredelaBelgiquepasseentrelesmainsdesducsdeBourgogne.Le
troisimeducdeBourgogne,PhilippeleBon,legrandunificateur,uniralepayssouslenomdeLeo
Belgicus,commeentmoigneunecarteofficielledel'poque.Aprslachutedesonfils,Charlesle
Tmraireetparcequeceluicin'avaitqu'unefille,MariedeBourgogne,lepays,parsonmariage,passera
sousl'autoritdesHabsbourg,laquelleculminerasouslergnedeCharlesQuint(petitfilsdeMariede
Bourgogne).
C'estdel'poqueduMoyenge,etsurtoutdeladynastiebourguignonne,quedateundcoupagedu
territoireprfigurant,plusoumoins,lesfuturesprovinces.C'estaussil'geolescitsarrachentaux
seigneursfodauxdesdroitsquel'onappellelesprivilges.LesducsdeBourgogneontcherchles
remettreencause,maisilssesontheurtsdiverssoulvementspopulairesetontdsersoudre
s'adresserauxtatsgnrauxpourobtenirdescontributionsfinanciresetmilitaires.
TempsModernes
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
12/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
En1500,lefuturempereurCharlesQuint,descendantdesducsdeBourgogne,natGand.Ilestconsidr
commeunenfantdupaysetestlevMalinesparsatanteMarguerited'Autricheavantdeprterserment
Bruxellespourdevenirroi.Sonhritagecomprendl'EspagneetlesDixSeptProvincesetilparvientse
fairelireparladitegermaniqueempereurduSaintEmpireromaingermanique.ParlaPragmatique
Sanctionde1549,ilrenforcel'uniondesDixSeptProvincestoutenappesantissantsonpouvoirsurla
36
PrincipautdeLigequiconserveuneindpendanceinternesoussesprincesvques .C'estl'poqueola
rgionprofitedel'essord'Anvers,premireplaceboursiremondiale,quireliel'Indel'Amrique.
Maisl'unitdesPaysBasserabrvedslorsquelesguerresde
religionetlesapptitspolitiqueslaferontvolerenclats.Laguerre
deQuatreVingtsAns,de15681648,finirapardiviserleterritoire
endeux:unerpubliquefdraledansleNord,lesProvincesUnies
(BelgicaFoederata),protestantes,et,dansleSud,lesPaysBas
mridionaux(BelgicaRegia),catholiques,toujoursdirigsparla
couronnedesHabsbourgespagnols.SousCharlesQuint,lepouvoir
restedvolucequel'onpeutconsidrercommeungouvernement
localhritdel'poquedesducsdeBourgogneetquis'appellele
LibrationdeLeyde,3octobre1574.
Conseild'tat.Ilestcomposdeseigneursetprsidpardes
gouverneurs,dont,notamment,lagouvernanteMariede
Hongrie.Ladfensedesdroitslocauxfacel'autorittrangretaitunedesprincipalesproccupations
d'unepartiedelanoblessequi,encela,rencontraitl'approbationdupeuplequiavaitluimmebnfici,au
longdessicles,delaconqutedesdroitsarrachsparlescitscontrelespouvoirsfodauxetdfenduspar
lestatsgnraux.LamanifestationlaplusimportanteenfutlecompromisdesNoblesquidressala
noblessedesPaysBasduNordetduSudcontrelesabusdufilsdeCharlesQuint,PhilippeII.Celuici,
aprsavoirassistBruxellesl'abdicationdesonpre,rsidatoutesavieenEspagne,s'efforantde
rduirelesdroitsdecessujetsdunord.Ilenrsultadesperscutions,dontl'excutionsurlaGrandPlacede
Bruxellesdescomtesd'EgmontetdeHornes,lesprincipauxmeneursduCompromisdesNoblesdansla
dfensedecequel'onappelaitlesprivilges,lemotrecouvrantlesdiversdroitsquiavaienttconquis
aulongdessiclescontrelesabusdupouvoir.celasemlaituneguerredereligionentrelescatholiques
etlesprotestants.LaperscutiondesEspagnolscatholiquescontrelesprotestantsetleursabusdepouvoir
contretoutlemondeentranrentdesalliancesdecirconstanceentreprotestantsetcatholiquescontre
l'Espagne.Ilenrsultaunelonguesuitederavagesetd'excutionsdusunelongueguerrecontrelepouvoir
espagnolsousl'autoritduprinceGuillaumed'OrangeNassau,ditleTaciturne,uncatholiquequiavaitt
undesprochesdeCharlesQuint,maisquifinitparpasserdanslecampprotestantlorsqu'ildutsersigner
seretirerdanslesPaysBasduNord(BelgicaFoederata).LesPaysBasduNordparvinrentfinalement
l'indpendanceaprscequel'onaappellesicledemalheur,ceuxduSudreprsentantlafuture
Belgiquerestantsousl'autoritespagnole.CettepartiecomprendpeuprstoutleterritoiredelaBelgique
moderne,l'exceptiondelaPrincipautdeLige,maisenincluantleNorddelaFrancepasencoreconquis
maisconvoitparlamonarchiefranaise.Lepaysfinitparpasserdansl'apanagedesHabsbourgd'Autriche,
sansquecelachangefondamentalementlesrapportsaveclepouvoirimprial.Ladcouverte,Bruxelles,
d'ancienneschartesinsufflaunevigueurnouvelleauxrevendications,cequifitdireunministre
autrichien:Cepaysperdrasesprivilgesoucesprivilgesleperdront.
Enplusdesluttescontrel'autoritdessouverainstrangersquiaffirmaient,delonguedate,avoirdesdroits
surlepayshritsdel'poquefodale,ilfallaitcompteraveclessouverainsfranais,etnotamment
LouisXIVquiaffirmaitdesprtentionstotalementinfondes [nonneutre]surlapossessiondesPaysBas
(ancienterritoiredesFrancsSaliens).Lepaysfutdonclethtredebeaucoupdebataillesdesguerres
francoespagnolesetfrancoautrichiennesauxquellestaientmleslespopulationscommevictimesou
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
13/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
acteurs,denombreuxgnrauxtantissusdelanoblesselocale,telsBernarddeFontaneouTilly(qui
gagna,enEuropecentrale,labatailledelaMontagneBlanche).VenantaprslesmalheursduXVIIesicle,
ceuxduXVIIIesiclevalurentaupaysdeporterlesurnomdechampdebatailledel'Europe(une
rputationquiserarenforceparlesdeuxguerresmondiales).
Lesrvolutionsde1789etl'annexionfranaise
LaRvolutionligeoisedbuteen1789enl'absenceduprincevque,lesmouvementsrvolutionnaires
clatentalorspresquesimultanmentParisetLige.En1789clateBruxellesunenouvellervolution
quicouvaitdepuis1787,cettefoiscontrelesabusdel'absolutismeautrichien.C'estlaRvolution
brabanonne.L'armeautrichienneestbattueTurnhoutetlesrvolutionnairesproclamentlestats
BelgiquesUnis.LeschefsdeBruxellesetdeLigetententdes'entendre,maisaucunedesdeuxrvolutions
nepeutsemaintenirlongtempsdufaitdesluttesintestinesBruxellesentrestatistes(lesconservateurs)et
vonckistes(leslibraux)etparleretourLigeduprincevqueappuyparlaPrusse.Laforcearme
autrichiennerevientalorsenforceLigeetBruxelles,ainsiquedanslesprovinces.L'ancienrgimese
37
rinstalle,maispaspourlongtemps,carlesarmesfranaiseschassentlesoccupantsunefoispourtoutes .
EnFrance,l'abolitiondelaroyautestproclameenseptembre1792aboutissantlanaissancedela
PremireRpubliquefranaise.LescitoyensdeLigevotentalorslerattachementlaRpubliquefranaise
en1793dansl'landelarvolutionligeoise.Aprslescampagnesmilitairesde1794delaRvolution
franaise,lesPaysBasautrichienssontgalementannexsparlaPremireRpubliquefranaise,mettant
finaulongrgnedesrgimesd'abordespagnol,puisautrichienquiavaientdominpendantplusdedeux
sicles,sousuneformedeprotectoratquiavaientlaisssubsisterlesinstitutionslocales,principalementles
EtatsGnraux.CeuxcidisparaissentdfinitivementLige,laRvolutionligeoise,progressisteet
influenceparlaphilosophiedesLumiressedistinguealorsdelaRvolutionbrabanonneplutt
conservatricequiestmmeparfoisappelecontrervolution.Cettedistinctionseremarquegalement
dansl'attitudevisvisdelaRpubliquefranaise.Ainsi,danslecasdeLigelerattachementlaFrance,
prparparlesautoritsfranaisesinstallessurplace,estlargementplbiscitparlapopulation.Parcontre,
lerattachementdesPaysBasautrichiens,s'ilpriveceuxcideleursEtatsGnraux,estenrevanchemarqu
parunetrsforteabstention.Etle7dcembre1792unemanifestation,Bruxellespourl'indpendancede
38
laBelgiqueestimpitoyablementrprimeparlegnralDumouriez .Lesguerresnapoloniennes.
Lergimefranaiss'installepourlongtemps,entranantuneconscriptionmilitairedeplusenpluslourde.Il
enrsulteuneoppositionquifinitparaboutiruneguerredespaysans,surtoutdanslapartiewallonneet,
notammentdansl'Ardenne,contreforestireaccidentepropiceunegurilladanslaquelles'activentles
chefsGeniaetMagonette.En1814,l'EmpirefranaisestvaincuetrenversparlaSiximeCoalition,puis
en1815,aprsleretourphmredeNapolon,parlaSeptimeCoalition.
AprslachutedfinitivedeNapolon,lesgrandespuissancesvictorieuses,quidcidentdedmembrer
l'empirefranais,runifientd'autorit,auCongrsdeVienne,lesanciensPaysBasdel'poquedeCharles
Quintdanslebutd'enfaireuntattampon.Cetteconstructionpolitique,leRoyaumeUnidesPaysBas,ne
durerapasetaboutiralaRvolutionbelgede1830.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
14/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LaBelgiqueintgre
danslaPremire
RpubliqueFranaise.
LaBelgiqueintgre
danslePremierEmpire
Franais.
LePremierEmpire(bleu
fonc),lestatsconquis
parl'EmpireFranais
(bleuclair)etlestats
quiluisontlibrement
soumis(vert).
Larvolutionbelgede1830
Articledtaill:Rvolutionbelge.
Larunificationnetientpas.Souslepouvoirjugtrop
napoloniendeGuillaumeIer,larestrictiondes
libertspolitiquesetreligieuses,lasousreprsentation
politiqueetl'exploitationfiscaledesprovinces
mridionalesfontnatreuneoppositioncatholiqueet
libralequiaboutituneallianceentrecesdeuxgrands
courantsd'opinionduSuddupays.Cetunionisme
devientspcifiquementbelgeetnoncedesgriefs
39
spcifiquementbelges .L'autoritdurgimepriclite
alorsdansleSud,unclimatprrvolutionnairergne,
leroinepouvantsemaintenirenBelgiquequepar
40
l'usagedelaforce .
LesanciennesfrontiresdelaBelgique,avantle
traitdesXXIVarticlesde1839,comprenaient
l'actuelGrandduchdeLuxembourgetl'actuel
Limbourgnerlandais.
sacrationen1830,laBelgiquetaitpeupleen
majoritdenerlandophonesmaistaitdirigepardes
francophones,dontdenombreuxFlamands:eneffet,
toutelabourgeoisieettoutelanoblesseflamandes
parlaientfranais.LaCour,laclassepolitique,lamagistrature,lesmilieuxd'affairess'exprimaienten
franais.Plustard,lesFlamandsontluttpourvoirreconnatreofficiellementleurlangue.Cetteluttefut
longue:cen'estqu'en1898avecl'adoptiondelaloiCoremansDeVriendt,diteloid'galit,quele
nerlandaisdeviendraunelangueofficielle.
Larvolutionbelgede1830entraneladfaitedel'armehollandaise.Malgrunecourtetentativederetour
offensif,lesHollandaisdoiventrenoncerlaBelgiqueavecl'accorddesgrandespuissancesquiveulent
teindreauplusviteunfoyerdesditioncommel'taitBruxelles,ogrouillaientdesrfugispolitiquesde
toutel'Europe:nostalgiquesdelaRpubliqueetdel'Empirefranais,intrigantsappartenantdessectes
politiquescommelaCharbonnerie,lesdernierspartisansdeBabeuf,ainsiqueBuonarottietdesPolonais
rescapsdelarpressiontsaristeetmmedesexilssudamricains.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
15/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LesvnementsdeBruxellessuscitentlesapptitsdespuissances.LeministrefranaisdesAffaires
trangresTalleyrandseproposed'annexerpresquetoutelaWallonieetBruxelles,laissantLige(pourtant
unevillefrancophile)auxmainsdelaPrusse,toutens'attirantlacomplicitdelaGrandeBretagneenlui
abandonnantlaFlandrejusqu'l'Escaut,ycomprisAnvers.Larponsebelge,exprimeparAlexandre
Gendebien,membreinfluentdugouvernementprovisoiredeBruxelles,le6janvier1831,estnette:la
Belgiquemenaced'unsoulvementgnrallespuissancesquitenteraientdedpecerlepayscomme
41
l'avaientfaitlesmonarchiessousl'ancienrgime .Dansleclimatd'agitationpopulairequeconnat
l'Europe,c'estlaperspectivedevoirlesvnementsbelgescontaminerd'autrespays,alorsquelessuitesdu
soulvementpolonaiscontrelesRussesetleurschosenAllemagnenesontpasteints,pasplusque
l'agitationouvrireenFranceolesrvolutionnairesdesJournesdejuilletsupportentmallarcupration
dupouvoirparunenouvellemonarchie.
Cettesecondeindpendancebelgeenmoinsdecinquanteansaboutitlareconnaissanceparlespuissances,
laconfrencedeLondresdejanvier1831,d'untatneutresousl'autoritd'ungouvernementprovisoireet
d'uncongrsnational.Avecl'installationdeLopolddeSaxeCobourgGothacommepremierroides
Belges,laBelgiquedevientunemonarchieconstitutionnelleetunedmocratieparlementaire.L'unionisme
entrecatholiquesetlibraux,scellen18271828,estconsacrparuncompromisen1830:laconstruction
d'untatlibraloiln'yapasdepolitiqueanticlricaleetolecatholicismeestreconnucommereligionde
lamajorit,letoutbassuruneconstitutionintouchableleursyeux,quigarantitunnombrelevde
42
libertscomparauxautresloisfondamentalesdel'poque .Cetunionismesetransformeaprs
l'indpendanceenunecoalitionlectoraleetgouvernementalepermanente,constituedemembres
43
modrsdesdeuxpartisquin'ontpasoublilesleonsdelaRvolutionbrabanonne .Lepaysestalors
44
dirigparuneoligarchielueausuffragecensitaireetcapacitairereprsentationmajoritaire ,dontla
45
langueestdefactolefranais .L'unionismepersisteratantquelapeurd'uneannexionnerlandaiseou
franaiseseraforte.Leslibrauxcrentensuiteleurpartietils'ensuivraunepriodeavecunsystme
bipolaireentretendanceslibralesetcatholiques.L'apparitiond'unparticatholiqueorganisen1869voitles
conservateursen1884s'installeraupouvoirpendanttrenteans,etlessocialistescrentlepartiouvrieren
1885.Lepaysconnatlevotepluralreprsentationproportionnellele18avril1893etplustardivement
etpartapeslesuffrageuniverselainsiquelespremiresavancesenmatirededroitslinguistiques
commelaloiCoremansDeVriendten1898.Ilfauttoutefoisattendrele10avril1967pourvoiruneversion
46
47
complteennerlandaisdelaConstitutionofficiellementreconnue et1991pourlaversionenallemand .
GrceuneindustrialisationprcocedslesdbutsdelaRvolutionindustrielleauXVIIIesicle,favorise
pardesterritoiresdensmentpeuplsetparunblocuscontinentalsousNapolonIer,laBelgiqueconnat
48
uneforteexpansionconomiqueetdevientunepuissanceindustrielleimportante .Parl'interventionnisme
del'tat,lepayssedoterapidementdupremierrseauferroviaireducontinenteuropen,quiresteraleplus
49
dense .
AucoursdescinqannessuivantlaRvolutionbelge,laSocitgnraledeBelgiqueinvestitdansune
quarantained'entreprisesbelges,dontquinzeaciriesetseptgrandesminesdecharbon,introduitesen
BoursedeBruxelles,quivitalorsl'essorleplusrapidedel'Histoiredesboursesdevaleurs.Laforte
croissanceconomiquemondialedesannes1830faitdoublerlaproductiondecharbonbelge.LaBelgique
estleberceaud'avancestechnologiquesdansdenombreuxdomainescommelachimieavecladcouverte
d'unprocddefabricationindustrielledelasoudeparErnestSolvay.
Parl'initiativedesondeuximeroi,LopoldII,quiareul'tatindpendantduCongotitreprivaprsla
ConfrencedeBerlinen18841885afind'viterunconflitouvertentrelesgrandespuissances,laBelgique
devientunempirecolonialen1908aprsqueleroialgul'administrationdesondomainel'tatbelge
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
16/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
pourfairefacesesdettesliessesnombreusesralisationsenBelgique.Larepriseparl'tatde
l'administrationduCongo(77foislasuperficiedelaBelgiqueactuelle)s'imposelafinde1905aprs
notammentlerapportd'unecommissiond'enqutedplorantl'exploitationdespopulationscongolaisesetles
50
abussubissousl'occupationdeLopoldII,particulirementpourlarcolteducaoutchoucnaturel .En
1955,leroiBaudouin,aucoursd'unvoyageauCongo,instruiral'administrationlocaledeneplusverseraux
cranciersdeLopoldIIlesfondsrcolts.LeCongoavaitremboursquatrefoislessommesduesaux
puissancesoccidentalesquiavaientparrainLopoldIIdanssamissiond'exploitationdesmatires
premires.Cinqansplustard,leCongoaccderalasouverainetinternationalesousl'instigation,entre
autres,destatsUnisd'Amrique.
LeXXesicle
PremireGuerremondiale
En1914,laPremireGuerremondialeclate.L'Empire
allemandignorelaneutralitdelaBelgiqueetl'envahiten
appliquantlePlanSchlieffenpourprendrereverslesarmes
franaises.
AprslaBatailledeLige,batailled'arrtlivredu5au16aot
parl'armebelgeappuyesurlesfortsdelaceinturefortifie
tablieenavantdelaville,c'estlavictoiredeHaelencontreles
Uhlansappuypardel'infanterie,puislesiged'Anversqui
commencele25aotpardessortiesdel'armedecampagne
Soldatsd'infanteriesparticipantla
surgissantdelaceinturefortifiedifieplusoumoinsvingt
dfensedeLigeenaot1914.
kilomtresdelaville.RepoussstroisfoislesAllemands
parviennentenvuedeladeuximeceinturedefortsle26
septembreetcommencentlesigeproprementditavecleur
grosseartillerie.Le5octobre,latroisimeceinture,quiest
constituedefortsduXIXesicle,estcraseetl'armebelge
doitseretirerle8octobre.Ainsi,enagissantsurlesarriresde
l'armeallemande,l'armebelgeacontribusoulagerl'arme
franaiseattaqueaunordestdelaFrance.Lessoldatsbelges
sontd'autantplusmotivsquel'ennemiselivrede
nombreusesatrocitscontrelapopulationeninvoquantquedes
51
francstireurscivilscombattentengurilla .Cesontsurtoutles
combatsdevantLigeetHaelenqui,enretenant
Soldatsdel'occupationallemandeLige.
150000soldatsallemands,privrentl'tatmajorallemandde
disposerdetousseseffectifslorsdelabatailledelaMarne,ce
quiexpliquelevidelaissentrelesarmesallemandesunmomentcrucialdelabataille,cedontlegnral
Joffresuttirerpartienylanantsestroupes.Aussi,lapressefranaisenetaritellepasd'logessurla
rsistancedelaBelgique.Commel'critL'chodeParis:Nous,Franais,nousdevonsauxBelges,plus
quedel'admiration,nousleurdevonsuneinoubliablereconnaissanceUnepageglorieusedel'histoire
52
contemporainecritencorelequotidienfranaisLejournal .Malgrtout,laBelgiqueserafinalement
presqueentirementoccupe.Finalement,pourprserverunderniermorceaudeterritoirenational
commencealors,du20octobreau17novembre,unetrsdurebatailleentrelesbelgofrancoanglais
retranchsderrirelefleuveYseretl'armeallemandequilancedesassautsrptsquiluicotent
beaucoupdepertes.Desinondationsdelabasseplainerenforcentencoreladfenseallieet,finalement,
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
17/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
l'empereurd'Allemagnevenuassistercequ'ilcroitdevoirtreuntriomphe,doitrepartir.Pourl'Empire
allemand,l'espoirestperdudefoncertraverslesplainesmaritimesencontournantlesallis,surtoutles
Franais.Legouvernementbelge,installSainteAdresseenFrance,yresteraduranttoutelaguerre,mais
leroiAlbertIerresteaucommandementdel'armequicombatpendantquatreanssurlesrivesdel'Yser
53
dfendantlederniermorceaudeterritoirerestlibre .
EnBelgiqueoccupe,l'occupantallemandinstallera,ds1915,uneFlamenpolitikdestinediviserla
Belgiqueendeuxtatssatellitesdel'Allemagne,laFlandreetlaWallonie.
EnAfrique,l'armeduCongobelge,paulelesforcesbritanniquesetremporteplusieursvictoirescontreles
forcesdel'Afriqueorientaleallemande,jusqu'laprisedeTaborale19septembre1916.Maisc'estdansle
cadred'uneconcertationtrsgnraleaveclesAnglais.Aussi,faudratilbeaucoupd'effortspourque
l'Empirebritanniquequicomptes'approprierlatotalitdelacolonieallemandeconcdel'tablissement
54, 55
d'unebasemilitaireKisumu
puisMwanzaafindepermettrel'approvisionnementdestroupesviala
lignedechemindeferreliantcesvillesauportdeMombasa.
Aprslaguerre,laquatrimepartiedutraitdeVersaillesde1919,appeleAccordsOrtsMilnerdonne
56
laBelgiquelesterritoiresduRuandaUrundi ainsiqu'unecommunicationparchemindeferavecunport
francsurlacteorientaledel'Afriqueorientalebritannique [rf.ncessaire].
Letraitdonneaussi,l'estdelaBelgique,lacirconscriptionprussienned'EupenMalmedy,rattachement
sanctionnparunplbiscitecontrovers.Historiquement,leterritoired'Eupenavaitappartenujusqu'en1815
auduchduBrabant(lesPaysd'OutreMeuseetleduchdeLimbourg),SanktVithfaisaitpartieduduch
deLuxembourgetMalmedydelaprincipautabbatialeindpendantedeStavelotMalmedy.Levoten'est
pasbulletinsecret,cequifaitcraindreauxlecteursdesreprsailles:seuls271sur33726lecteurs
57
dclarentleurattachementlaPrusse .Lalibrationestgalementl'occasionpourleroid'instaurerle
58
suffrageuniverselmasculin,grceunepetiteentorseaudroitconstitutionnelbelge .
Entredeuxguerres
Durantl'entredeuxguerres,l'histoiredelaBelgiqueestsimilaireaurestede
l'Europeoccidentale:unereconstructionnergiquedurantlesannesfolles,
unecriseconomiqueentre1931et1935,l'mergencedepartisfascistes
aveclaflamberexistede19361937autourdeLonDegrelleetleVNV
flamanddeStafdeClercq.Lesmouvementswallonsetflamands
connaissentaussiuneradicalisationetunraffermissementaprslapriode
depatriotismebelgelafindelaguerre.En1934,leroiAlbertIerdcde
inopinmentetsonfilsLopoldIIIluisuccde.Mais,l'instabilit
ministrielleetlesdivisionsnationaless'aggravent,suscitantl'apparition,
dansunepartiedel'opinionpublique,d'uncourantdepensepolitique
autoritaireprnantunordrefortdontonditqu'ilnelaissepasleroi
indiffrent.Malgrcequisembleavoirtunetentativedeputschmeneen
amateurparLonDegrelle,chefdupartiREX,partisandeMussoliniet
tentparl'exempled'Hitler,ladmocratieestprotge,leroinefaisantrien
pourfavoriserunedriveantidmocratique.En1936,soussonimpulsionet
LonDegrelle.
avecl'appuiduparlementetdugouvernement,laBelgiquednonce
l'alliancede1920aveclesFrancobritanniquesetserepliedansunestricte
neutralit,affirmantrefusertoutecooprationaveclestatsmajorsallis,alorsmmequelamenace
hitlriennes'affirmeauxfrontires.Ils'agitdenepasprovoquerl'Allemagne,vul'tatd'insuffisancedela
dfensebelge.C'estaussil'insuffisancedesanciensallisfranaisetanglais,tantsurleplanmilitaireque
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
18/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
politique,quimotivelapolitiquedeneutralitaccompagned'unimposantprogrammederarmement.Le
sacrificedelaTchcoslovaquieabandonneparlespuissancesl'apptitd'Hitler,lorsdutraitdeMunich,
donnetoutcraindredefuturesrevendicationsallemandessurlaBelgiquesilespuissanceseuropennes
abandonnentcellecicommeellesontabandonnlaTchcoslovaquie.Leroi,quiadescontactsdans
l'aristocratieanglaise,saitparceuxciquelegouvernementanglaisacrupouvoirapaiserlesapptitsde
conqutedeHitlerenluioffrantleCongo,quitteobligerparlaforcelaBelgiqueaccepter.Hitler,surtout
intressparsesvisesd'expansionl'est,nes'intressepasceprojet,d'autantplusquel'Allemagnen'a
paslesmoyensmilitairesd'intervenirenAfrique.MaisilestclairquelaBelgiquedoitpouvoirsedfendre
contrelestentativesdel'assujettirdansunecombinaisonreprenantlemarchandagedeMunichconclusurle
dosdelaTchcoslovaquie.Maisl'ennemiresteavanttoutl'Allemagne.LaBelgiquedoitpouvoirse
dfendreseule,danslacraintequelesAnglais,etpeuttremmelesFranaisnegarantissentpasdela
secourir.C'estlesensdurgimedelaneutralitarmevotparleparlement,unesolutionquipourrait,
espreton,viterd'treentrandansunconflitentrel'AllemagneetlesFrancoanglais.Ds1938,il
apparatclairementquelaBelgiqueetlaFrancesontvisesparl'imprialismeallemand.Alorsquela
Belgiqueestenpleinrarmementsouslesapparencesdelaneutralit,desinformationssontcommuniques
secrtementlaFrancervlantquelesservicesderenseignementontacquislaconvictionquel'attaque
allemandeseferaitparleSuddel'Ardennebelge.EnattestelegnralencheffranaisMauriceGamelin
quirvledanssonlivredemmoiresServirqu'ilavaitavecleroidesBelgesenpersonne,LopoldIII,
59
unecommunicationdirectegrceauxattachsmilitaires .Maiscegnraln'entireaucunprofitpour
organisersastratgie,prfrants'enremettrel'avisdumarchalPtainquiavaitdclarl'Ardenne
impraticablepourunearmemoderne.Or,c'estbienparlquesemanifesteral'offensiveprincipaledela
Wehrmacht.
SecondeGuerremondiale
Articledtaill:Armebelgeen1940.
Enmai1940,laBelgiqueestdenouveauenvahieparl'Allemagne.Commencealorslacampagnedes
18jours.Tandisquel'armedesPaysBasreflueprcipitammentverslaZlandedevantlaBlitzkrieg
allemande,l'armefranaiseestperceSedan,commeprvudanslesplansallemandsdontlesFranais
n'avaientpasvoulutenircomptemalgrlesrenseignementsdel'espionnagefranaisetbelgeetles
avertissementsduroiLopoldaugnralencheffranaisGamelinquitaitenrelationdirecteavecleroi,
59
commeill'areconnudanssonlivredemmoiresServir .L'tatmajorfranaisavaitdonceuletempsde
parercetteoffensiveentrel'entredelaWehrmachtenArdenne,le10mai,etsonattaquesurlespositions
franaises.Undlaidlarsistancedeschasseursardennais,unetrouped'litedel'armebelge,qui
retardrentlesAllemandspendantdeuxjourspuisqueceuxcinecommencrentfranchirlaMeusequele
12.CereculfranaisSedan,menaaitl'armebelgesursadroite,alorsqu'elletaittournesursagauche
lasuitedeladfectiondesHollandais(quiallaientserendrequatrejoursplustard)etqu'elletaitelle
mmeperceensoncentre,surlecanalAlbertparlaprisedufortd'EbenEmaelrduitl'impuissanceau
boutdevingtquatreheuresparl'utilisationd'unnouveautyped'explosifallemand.L'armenecessera,ds
lors,dedevoirreculerenmmetempsquelesFranaisetlesAnglais,sansqueceuxcietlesBelges
puissentrtablirunfrontfaceauxpointesprofondesdesattaquesallemandesquimenacentsanscessede
raliserl'encerclementdesallis.C'estd'abordlabatailledelaDendre,puislabatailledelaLys,seule
batailled'arrtdetoutelacampagne,ol'armebelgersistecinqjours,abandonneparl'armeanglaise
quiseretireDunkerquepouryrembarquersansqueriensoitprparpourvacuerlesBelges.Leroise
rsigne,le28mai1940,autermed'unecampagnededixhuitjoursquilaissel'armeboutdeforcesetde
munitions,envisagerunereddition.Ilestprouvqu'ilavaitprvenulegnralenchefdel'armefranaise
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
19/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
duNord,commeenattestaientdescaptationsdescommunicationsmilitaireshertziennesfrancobelges.
60
Attestationenestfaiteparungaullistedelapremireheure,lecolonelRmy .Leroiprvientaussi
61
l'attachmilitaireanglaisquienattesteradansunlivredemmoires .Aussi,leconflitquiclateentrele
roietlesministresportetilmoinssurlaredditionquesurladatedecellecietsurlaquestiondesavoirsile
gouvernementdoits'exilerenemmenantleroiaveclui.Leroirefuse,estimantquesonstatutdechefde
l'armeluifaitobligation,deparlaconstitution,deresteraveccelleci,fauted'treconsidrcomme
dserteur.Leroitombealorsauxmainsdesallemandscommeprisonnierdeguerreetlegouvernement
belge,quiveutcontinuerlaguerre,mmesanslechefdel'tat,dclareceluicidansl'impossibilitde
rgner(dufaitdelaconstitutionquifaitundevoiraugouvernementd'assumerseulsesresponsabilitset
collgialement,sansleblancseingroyallorsqueleroin'aplussalibertd'action).
LegouvernementdupremierministreHubertPierlot,enexil,se
rfugieLondres(aprstouteuneodysseenFranceacheveence
quiconcerneHubertPierlotetPaulHenriSpaak,ministredes
affairestrangres,parunetraverseclandestinedel'Espagneaux
mainsd'ungouvernementproallemand).Legouvernementbelge
pleinementlgaletdisposantduCongovaalorsmettrelesforcesde
lacolonie,sesproductionsagricolesetminralesnotamment
l'uraniumladispositiondesallis.Enmmetemps,ilorganisela
reconstitutiond'uneinfanteriemilitairebelgeetlaparticipationde
Cartedel'administrationdela
troisescadrillesbelgesdanslaRoyalAirForce,ainsiquel'effortde
Belgiqueparl'Allemagnenazie.
lamarinemarchandeauservicedesallisetlacampagnevictorieuse
destroupesbelgesd'AbyssiniequiremportentlavictoiredeSao
contrelesItaliens.EnBelgique,sedveloppeunersistancearmesoutenuepardesparachutagesd'armes
etdesmissionsdepropagandeparlaradiobelgedeLondres.Leroi,lui,restesilencieuxduranttoute
l'occupationetnedonneaucunsigneapparentd'appuilarsistance,augouvernementdeLondresetla
causeallie.Desrvlationspublieslongtempsaprslaguerrervlentcependantqu'ilacritpardeuxfois
Hitlerpourprotestercontredesdportations,maissansautreeffetquelamenaced'tredportluimme
avecsafamille,cequifinirad'ailleurspartreexcutparlesnazis.Ilyaaussieuunchangede
communicationsentreleroietlegouvernementenexilLondres,l'initiativedeceluiciquitentaitun
rapprochementdanslebutd'apaiserleconflitnenmai1940.Leproprebeaufrredupremierministre
Pierlotsedvouapourquitterl'AngleterreafinderentrerclandestinementenBelgiquepourapporterauroi
unecommunicationdugouvernementenexil.ArrtparlesAllemandsalorsqu'iltentaitdequitterlepays
pourporterenAngleterrelarponseduroi,ilseraexcutetl'onnesaurapeuttrejamaiscequel'entrevue
avaitpudonner.
Enmai1940,desmillionsdeBelgesontprislechemindel'exilverslaFrance,craignant,commele
62
confirmel'historienMaxLagarrigue,desubirlesmmesatrocitsquedurantlaGrandeGuerre .
AccueillispourleurgrandemajoritdansleMididelaFrance,ilsrentrentpourlaplupartenseptembre
octobre1940.LesAllemandsvontfaciliteretencouragerleurretourafinderemettreenmarchelebassin
63
sidrurgiquebelgequiparticiperal'effortdeguerredel'occupant .
LesBelgesviventsousl'occupationjusqu'laLibrationparlesforcesalliesenseptembre1944.Les
quatreannespassessousl'administrationmilitaireallemande,dirigeparlegnralAlexandervon
Falkenhausen,voientnotammentladportationsansretourde25000JuifsdupaysversAuschwitz
Birkenau,aveclacollaborationparfoisdesautorits.Lamunicipalitd'Anversenvoiesapolicecollaborer
auxraflesallemandes,celledeLigelivrel'occupantdeslistesdeJuifs,maiscelledeBruxelless'yrefuse
etsonbourgmestre,ledocteurJefVandeMeulebrouckestarrt.Lecollgedessecrtairesgnrauxde
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
20/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
ministressecontentedegrerlepayscommeillepeut,confront
auxexigencesetauxrquisitionsallemandes.Certainssecrtaires
gnrauxserontlimogsetremplacspardescollaborateursdes
Allemands.Aiddescollaborationnistes,l'occupanttraqueles
rsistantsquisontarrtsparmilliers,souventtortursetdportsen
campsdeconcentrationdepuislefortdeBreendonk.lasuite
d'attentatsdelarsistance,prsdetroiscentsotagessontgalement
fusillsenreprsailles.Livraupillage,lafaimetaumarchnoir,
lepaysvoitaussiplusieurscentainesdemilliersdessiensenvoys
travaillerdeforcedanslesusinesdeguerrenaziesoutreRhin.La
sympathiedecertainsmilieuxflamandspourl'occupant,quineva
pashsiterattiserladivisiondesFlamandsetdesWallonspour
mieuxrgner,contribueranourrirdenouvellesrancursinter
Accueildestroupesbritanniques
communautairesaprslalibration.Lacollaborationconomiquea
Bruxellesle4septembre1944.
tfortedansl'ensembledupays.LefascistewallonLonDegrelle,
d'originefranaiseparsesparentsetpartisanavantlaguerredes
thoriesdeCharlesMaurras(extrmedroitefranaise),s'estreconvertienpronazietadclar,en1941,le
caractregermaniquedelaWallonie.DesvolontairesflamandsetwallonsvontcombattreenRussie
auxctsdelaWehrmacht.Aprslalibrationde1944parlesAnglaisaccompagnsdesforcesbelgesdu
gnralPiron,unedernireoffensiveallemandeopposelaWehrmachtetdestroupesspcialesdeSSauxGI
amricains.C'estlabatailledesArdennesavecsoncortged'atrocitsperptrespardesSScontrela
population.Mais,lafindedcembre1944,lesdernierssoldatsallemandssontchasssdeBelgique.
AprslaGuerre
LaLibrationestmouvemente.Lesmouvementsdersistancerechignentrendreleursarmesetse
dissoudre.Leplandereconstitutiondel'armeprvoitl'engagementdevolontairesautourdelabrigade
Pironquiacollaborlalibrationduterritoireetcelaservirad'exutoireaumcontentementdesmilieux
rsistants.Maisl'exaltationnationale,quipeutfairepensercellequel'onavaitconstateen1918,est
modreparlessquellesdel'incivismeetdelacollaboration,beaucoupplusqu'aprslaPremireGuerre
mondiale.Lecontexteestpassionnparuneoppositionentrewallonsetflamands,lespremierssoulignantla
collaborationpronaziedecerclesflamandshritiersduVNVd'avantguerre.Maislesfrancophonesonteu
aussileurscollaborateursautourduwallond'originefranaiseLonDegrelle.Uncertainnombrede
64
personnessontcondamnesjudiciairement tandisquel'purationciviquesefaitaussidemanireextra
65
judiciaire,notammentpardessanctionsadministratives .Cettepolitiquederpressiondonnelieudes
drapagesquiconduisentladmissiondeplusieursministresdelaJustice.Cela,plusunediffrencede
climatsensibleenFlandrefaitmergerunenouvellerevendicationdanslemouvementflamand:
66
l'amnistie .Enplusdelarpressionetdesdemandesd'amnistie,laquestionroyalepselourdementsurla
67
viepolitiquedupays:leroiLopoldIII,transfrdansleReichenjuin1944 ,nepeutrentreraupays
aprssalibrationenmai1945,carsontestamentpolitiquerdigauprintemps1944,peuamnepour
lesAllisetlegouvernementenexiletignorantlarsistance,amontrsondcalageaveclegouvernement
Pierlot,l'opinionpubliqueetl'volutiongnraledumonde.Poursupplerl'absenceduroi,leparlement
appellesonfrre,leprinceCharles,prterlesermentconstitutionnelquifaitdeluileprincergentde
Belgiquehabilitparticiperaupouvoirexcutifaummetitrequeleroi.
Remiseenquestiondurgime
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
21/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Laquestionduretourduroisecristalliseautourd'unclivagepolitiqueetcommunautaire:lessociaux
chrtiensetlafortemajoritdesFlamandsysontfavorables,lesautrespartisetlamajoritdesWallons
66
hostiles .Cettequestionroyaleconduiral'abdicationdeLopoldIIIetl'intronisationdesonfils
Baudouinenjuillet1951.Lespartispolitiquess'affrontentgalementdansunenouvelleguerrescolairedans
lesannes1950aveccommepiloguelePactescolairede1958,avecunrapportdeforcediffrentselonla
68, 69
rgion,prsageantlaprochaineimportanceduclivagelinguistiqueetdesproblmescommunautaires
.
LesFlamandsontdemandlafindel'tatunitaire.Ilsl'obtinrentle17fvrier1994avecunenouvelle
Constitutiondontl'articlepremierspcifiequelaBelgiqueestuntatfdral.
Colonies
LaprsencecolonialebelgeenAfriques'arrteen1960avecla
souverainetduCongoeten1962avecl'indpendanceduBurundietdu
RwandadontlaBelgiqueest,depuislissuedelaPremireGuerre
mondiale,lepaysmandataireparlaSocitdesNationsaprsladfaite
allemande.LesdeuxguerresontmisleCongocontributionavecles
levesdesoldatscongolaisetlesvictimesquienrsultrent.D'abord,de
19141918,lorsdesdeuxcampagnesquichassrentlesAllemandsde
l'AfriqueOrientaleAllemande.Ensuite,en1941et1942,lorsdesvictoires
contrelestroupesitaliennesd'thiopieachevesparlavictoired'Asosa.
Outrelesmortsetlesblesss,uneimportanteparticipationcivilefut
organiseparlesBelges,durantlesdeuxguerres,avecl'organisationde
colonnesd'approvisionnement,tandisquel'agricultureetlesrichesses
ArmoiriesduCongobelge.
minralesduCongotaientexploitespourappuyerl'effortdeguerre.
C'estsurtoutpendantlasecondeguerremondialequelesrichesses
miniresduCongofurentutilisespourconforterlerledelaBelgiquedanslecampalli,notammentpar
l'exploitationdel'tain,ducuivreetdel'uranium.CetapportduCongopermitlaBelgiquedesortirdela
guerresansdette.
Autermedepremireguerremondiale,laSocitdesNations(SDN)aconfiunmandatlaBelgiquesur
unepartiedel'anciennecolonieallemanded'Afriqueorientale.C'taitdansdesconditionsquivoulaientse
fondersurcequ'unecommissiondelaSDNconsidraittrelestraditionsethniqueslocalesqu'iltait
impratif,pourlesBelges,derespecter.Ils'agissaitdeconserverlapolitiquedeclivagesocialdes
colonisateursallemands.Longtempsaprs,lorsdugnociderwandais,en1994,ilenrsulterad'pres
polmiques,avecladcouvertedesconsquencesdecettepolitiquecolonialebelgequiavaitcontinula
politiquedesancienscolonisateursallemandsdeclivageentrelescommunautshutuettutsilasuitede
pressionsdelaSocitdesNations.Cependant,danslesderniresannesdelaprsencebelge,onavait
voulumettrefinauxsquellesdecettesituationquiavaitimposlamentiondel'ethniesurlescartes
d'identit.Maisunetraditiondeprsd'unsicle,implantedanslaconsciencepopulaire,nepouvait
s'effacer.UnelitedominantesesubstituaauxBelgespourrenforcerencoreuneoppositionquifinitpar
dgnrerenunconflitmeurtrier.Soutenusparlapolitiquebritanniquequireprenaitsonidologie
d'expansiondanslebassinduCongo,desimmigrsparvinrentmettrefinlaguerrecivileenimposant
leurloietlalangueanglaise,aupointquelepays,quifaisaitpartiedestatsfrancophonesdepuisla
colonisationbelge,demandaetobtintsonentredansleCommonwealthbritanniqueen2007.
Aprs1960
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
22/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
En1960,laBelgiqueestgalementsecoueparunecrisepolitique.Pourfairefaceauxdifficultsduesla
findelaprsencebelgeauCongoetlesnouvellesconditionsdecomptitionconomiqueenEurope,la
coalitionsociochrtienneetlibralelaboreunprogrammederelanceconomiqueetd'austritlaloi
uniquequientranedurantl'hiver19601961laplusgrandegrvegnralequelaBelgiqueaitconnue.
CelleciestinitieparlapartiewallonnedelaFGTBetestbienplussuivieenWallonieoelle
70
s'accompagnedelamenacedescinderlepaysdelapartdesmilitantswallons .Cesvnementsmarquent
ledbutdelacristallisationduclivagelinguistiquequientranedenouvelleslgislationslinguistiquesdont
lafixationdelafrontirelinguistique,lascissiondel'universitdeLouvain,etsurtoutmarquelafinde
l'tatunitairebelgeparlacrationdesCommunautsen1970etdesRgionsen1980parunesuitede
71
rvisionsdelaconstitution .Lesannes1980sontmarquesparlepassageuntatfdralquiest
officiellementreconnuparlaconstitutionde1993.
LaBelgiqueconnatpartirdesannes1960sespremiresvaguesimportantesd'immigrationextra
europenne,venantprincipalementdelargionduRifmarocainpourtravaillerdansleshouillresde
28
WalloniepuisverslaFlandrequandcellescicesserontprogressivementleuractivit .
Lesannes1960et1970ontvulaFlandredevenirlargionlaplusproductiveetpuislaplusrichedupays,
etl'anglaisparfoisremplacerlefranaiscommepremirelanguetrangreenFlandre.Ledclinwallona
rsultd'undsinvestissementrelatifdesgrandsholdingsdusecteurpriv.Maisdanslesannes1990,la
rformeduSystmederetraiteenBelgiqueaamenlesindustriels,l'tatetlessyndicatsrechercherune
plusfortecroissanceconomiqueenremdiantauxproblmesdesprretraitesetdufaibletauxd'emploides
seniorsenWallonie.
Relationseuropennesetinternationales
LaBelgiqueaparticiplanaissancedel'UnioneuropenneaveclacrationduBeneluxle
5septembre1944,lacrationdelaCommunauteuropenneducharbonetdel'acierle18avril1951etdu
TraitdeRomele25mars1957.
Auparavant,laBelgiqueasignletraitdeBruxellesen1948etleOTANle4avril1949.
Commemembredel'OTAN,laBelgiqueaparticipl'effortdedfensecommundespayssignataires
jusqu'lafindelaguerrefroide.Depuis,commedansd'autrespaysoccidentaux,l'effortmilitaires'est
relch,lazoned'occupationducrneaubelgeenAllemagneatabandonneetleservicemilitairea
tsupprim.Ladfenseestrduiteuncorpsd'armeprofessionnelquiconservelescomposantes
fondamentalesdelaforceterrestre,navaleetarienne,maisuneffortdemodernisationdesarmementsest
consentiquin'estcontestparaucunparti.Aussi,destroupesbelgesterrestresetariennesontellest
envoyesenAfghanistan,aprslaparticipationarienneauxoprationsdel'OTANenYougoslavie.En
2011,legouvernementbelgeenaffairescourantes,appuyparleparlementfdral,adcidune
participationmilitaireauxoprationscontrelaJamahiriyaarabelibyenne.Deconcertaveclesforces
ariennesdestatsUnis,delaFranceetd'autrespayseuropens,laforceariennebelgeaenvoysix
chasseursbombardiersF16participerauxoprationsd'exclusionarienneduciellibyendcidesparle
ConseildeScuritdel'ONUpourempcherl'aviationlibyennedebombarderlespopulationsrvoltes
contrelergimedeKadhafi.Desvictimescivilesdecetteoprationdel'OTANonttrelevesauseinde
cesmmespopulations.
tymologie
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
23/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LapremirementiondelaBelgicanousestparvenuedanslaGuerredesGaules,relatantlaconqutedu
territoireparJulesCsar.Cestermesdisparaissentpresquetotalementaprslesgrandesinvasions,enne
subsistantquesouslaplumedequelquesecclsiastiques.Ilsnerapparaissentqu'lasecondemoitidu
e
IX sicleaprslascissiondel'empiredeCharlemagneaveclacrationdelaLotharingie.Lesclercsde
l'poqueutilisentletermeBelgicapourdsignerleroyaumedeLothaireIIsituentrelaGalliadeCharles
leChauveetlaGermaniadeLouisleGermanique.LesdnominationsBelgae,Belgica,GalliaBelgica
disparaissentdenouveauauXIIesicleaprsladisparitiondelaLotharingie.Seshabitantssontappels
Belgae.Auxyeuxdesclercssepiquantdepurismeantique,lemotLotharingian'estqu'unmonstrueux
barbarisme.Belgicaestbeaucoupplusnoble:cenomaunevritablesonoritantique.Aprsle
morcellementdelaLotharingie,lafinduXIIesicle,l'emploidestermesBelgae,Belgica,GalliaBelgica
dansleuracceptionlotharingiennedisparatcompltementduvocabulairepolitique.Ilsrapparatront
72
souslesducsdeBourgogne .
AuxXVeetXVIesicles,lesdiffrentsterritoiresseretrouventpeupeusouslammeautorit.Leterme
BelgicarapparatavecleshumanistesdelaRenaissancemaissonutilisationrestelimitedanslescercles
intellectuelsmaisrpondunbesoincaroncherchedesdnominateurscommunspourcesprincipauts.
SousPhilippeleBon,ducdeBourgogneunificateurdesprovincesdecequel'onappelled'unnomtrs
gnrallesPaysBasbourguignons,apparatladnominationLeoBelgicus,signifiantLionBelgique,ce
quisetraduitsurlescartesparunliondressdontlasilhouetterecouvreplusoumoinslaforme
gographiquedespossessionsbourguignonnes.Unautretermeapparat:Belgium,Belgia.cettepoque,
laBelgique,lesPaysBas,leLuxembourgetleNorddelaFranceactuelstaientconnuscommelesPays
BasoulesProvincesbelgiques,quicouvraientplusoumoinsleterritoiredesDixseptProvinces,sansla
principautdeLigequiatoujourstuneenclave.
Plustard,aprslessoulvementspopulairescontrelapolitiqueoppressivedusuccesseurdeCharlesQuint,
ladivisiondesdixseptprovincesdesPaysBasbourguignonsdonnenaissancedeuxnomsproprespour
dsignerlesdeuxpays,BelgicaFoederatapourlesPaysBasduNord,BelgicaRegiapourceuxduSud,ces
derniersoccupant,surlacartedel'Europeoccidentale,laplacedecequiseraplustardcelledelaBelgique
moderne.
AuxXVIIeetXVIIIesicles,lemotBelgiqueredevientdoncuntermeadministratifetgalementlenomd'une
allgoriereprsentantlanymphedesPaysBas.Saportesmantiqueserduitcependantaprsla
divisiondesDixseptprovincesquirsultedelaguerredeQuatreVingtsAns:ilestdeplusenplusutilis
pourneparlerquedesprovincesmridionalesetseshabitantsmaisresteunsynonymedenerlandaisy
comprisennerlandais.LestatsBelgiquesUnis(Belgiquetantalorsunqualificatif)estladnomination
officielledelanationphmrenedelaRvolutionbrabanonnede1789.CelaseditVerenigde
73
NederlandseStatenennerlandaislorsdel'annexionparlaFrance ,ainsiquelaruniondelaPrincipaut
74
deLigelaRpubliqueFranaise .Letermebelgeestalorscourantpourdsignerleshabitantsdes
rgionsdel'actuelRoyaumedeBelgique.En1830,lemotBelgiquedevientunsubstantifetlemotbelgele
remplacecommequalificatif.
Politique
Articledtaill:PolitiqueenBelgique.
LaBelgiqueestunemonarchieconstitutionnelleetparlementaire,dontleroiactuelestPhilippede
Belgique,septimeroidesBelges,depuisle21juillet2013.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
24/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
tatfdral
LaBelgiqueestuntatfdraldepuis1993composdediffrentesentitsfdres.LaConstitution
dcritlaBelgiquedelafaonsuivante:
75
Titre1
Art.1LaBelgiqueestuntatfdralquisecomposedescommunautsetdesrgions.
Art.2LaBelgiquecomprendtroiscommunauts:Communautfranaise,Communautflamandeet
Communautgermanophone.
Art.3LaBelgiquecomprendtroisrgions:laRgionwallonne,laRgionflamandeetlaRgion
bruxelloise,
Art.4LaBelgiquecomprendquatrergionslinguistiques:largiondelanguefranaise,largionde
languenerlandaise,largionbilinguedeBruxellesCapitaleetlargiondelangueallemande.
Lapopulationbelgeestrpartiecommesuit:1,1milliond'habitantsviventenrgionbruxelloise(9,74%),
6,1millionsenrgionflamande(57,80%)et3,4millionsenrgionwallonne(32,46%).LaBelgiqueatrois
languesofficielles:l'allemand,lefranaisetlenerlandais.
Organisationpolitique
L'organisationpolitiquedelaBelgiqueestrgleprincipalementparlaConstitutionbelgeetpardeslois
majoritspcialesprisesenexcutiondecelleci.
LesOrdresetdcorationsdeBelgique
OrdredeLopoldIer
OrdredelaCouronne
OrdredeLopoldII
LordredeprsanceenBelgiquecomporte158places.Lalisteestofficieuseetestgreparleministrede
76
l'Intrieur .
Gouvernementfdral
Auniveaufdral,lepouvoirlgislatifsecomposedelaChambredesreprsentants(150membres),lue
touslescinqans,etduSnat(60siges,50issusdesentitsfdreset10coopts),dsigntouslescinq
ans.Lepouvoirlgislatiffdralrdigelesloisetcontrlelepouvoirexcutif.Ilestainsiexercparle
Parlementetdansunemoindremesureparleroiquisanctionneetpromulgueleslois.
Lepouvoirexcutifestcomposduroi,desministresetdessecrtairesd'tat(lePremierministretant
unprimusinterpares).Lepouvoirexcutifdirigelepaysencequiconcernelesmatiresnationales
(armes,affairesintrieuresettrangres,finances,etc.).Ilfaitensortequelesloissoientappliquesde
manireconcrteetquellessoientrespectes.Depuisle11octobre2014,lePremierministrebelgeest
CharlesMichel.
Lepouvoirjudiciaireest,quantlui,exercparlescoursetlestribunaux.Ilseprononceenmatirede
litiges.Ilcontrlegalementlalgalitdesactesdupouvoirexcutif.
CommissioncommunedeBruxelles
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
25/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LesdomainescommunautairesdeBruxelles,villebilingue,sontgrssoitconjointementparles
francophonesetlesnerlandophones,auseindelaCoCCom(Commissioncommunautairecommune),soit
sparmentetenfonctiondel'appartenanceaugroupelinguistiquedescitoyensconcerns,auseindela
CoCoF(Commissioncommunautairefranaise)oudelaVGc(Vlaamsegemeenschapscommissie).
Lespartispolitiques
Touslesgrandspartissont,depuislafdralisationdupaysen1970,lesreprsentantsdeleurcommunaut
linguistique.Uneexception,lescologistes,flamandsGroenetwallonscolo,quiformentungroupe
politiqueuniauparlementfdral.Maislespartissocialistes,exsociauxchrtiensetlibrauxserpartissent
entrefrancophonesetflamandsquiconcluentoccasionnellementdesaccordssurlabasequilesrapproche,
celledeladoctrinesocialiste,libraleouhumanistepourlesancienssociauxchrtiens.Onparle,dansce
cas,defamillespolitiques,l'OpenVLDpourlargionflamandeavecleMRpourlargionwallonne,les
partissocialistes,PSfrancophoneetS.P.flamand,lesdeuxpartischrtiensdmocratesdeFlandreetde
BruxellesWallonieCDenVetCDH.Lacrationdeformationsmineuresestrgulirementtenteet
n'estd'ailleurspasunphnomnenouveau.Onaconnu,danslesannessoixanteetultrieures,des
formationsantifiscales,ainsique,plustard,lanaissancedeformationsindpendantistes.Seulesles
formationsVlaamsBlok,devenuVlaamsBelang,et,en2010,laN.V.A.flamandeontconnuunrelatif
succspouvantallerjusqu'reprsenter27%desvoix,maisenFlandreseulement.Celanereprsenteque
16%desvoixsurleplangnraldeslecteursbelges.
Crisepolitique
Aprsleslectionsfdralesdu10juin2007,lespartislibrauxetsociauxchrtienstentrentenvainde
formerungouvernementfdral.Cettegravecrisedeplusieursmois,surunfonddeprofonddsaccord
communautaire,constituaunfaitsansprcdentdanslhistoirepolitiquedupays.Unaccordobtenuplusde
sixmoisaprsleslections,endcembre2007,amisunterme(provisoire)cettecriseparlamiseenplace
dungouvernementtransitoiredirigparlepremierministresortantGuyVerhofstadt.
Le20mars2008,aprsneufmoisdengociations,YvesLetermedevient
77
premierministreetlenouveaugouvernementestinstall .Cependantla
dmissionduPremierministreYvesLetermele15juillet2008(bienque
nonaccepteparleRoidesBelgesAlbertII)replongelepaysdans
lincertitudedunecrisepolitiqueennepermettantlaprolongationdu
gouvernementactuelquesousuneformedeplusenplustronqueet
reportantlessujetsbrlantsdesdatesultrieures,relanantledbatsur
lopportunitdevoteranticipativementen2009,lorsduscrutinrgional,et,
ainsi,dunifiernouveauleslectionsrgionalesetlgislatives.Ilpropose
ladmissiondesongouvernementles19et22dcembre2008,etleroi
AlbertIIacceptefinalementlasecondepropositiondedmission.Le
gouvernementVanRompuyprtesermentdevantleroile30dcembre2008
etremplacelegouvernementLeterme.
HermanVanRompuy.
UnsondageralisparlesquotidiensLaVoixduNordetLeSoirdbut
juillet2008arvlque49%desWallonsinterrogsfavorisent,parmi
plusieursoptionsthoriques,unrattachementlaFranceencasdescissiondelaBelgique,alorsqu'ils
78,
79
ntaientque29%enjanvierdelammeanne [rf.confirmer] [rf.confirmer] .Maisleslections
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
26/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
naccordentque1,50,5%desvoixauxlistesdepetitspartisprnantlerattachementlaFrance.Cette
disparitentrelesopinionsetlesvotessemblecouranteenBelgique,cardetellesdiffrencesstaientdj
rvlesdansunpassproche.
lasuitedelanominationd'HermanVanRompuyaupostedeprsidentduConseileuropen,Yves
LetermeredevientPremierministrele25novembre2009etformeunnouveaugouvernement.Le22avril
2010,laBelgiques'enfoncedansunenouvellecrisepolitiqueaveclademandededmissiondu
gouvernementlasuiteduconflitentrefrancophonesetnerlandophonessurdesquestionslinguistiques
concernantlarrondissementjudiciaireetcirconscriptionlectoraledeBruxellesHalVilvorde,cedeux
moisdelaprsidenceduConseildelUnioneuropennequedoitassumerlepayspartirdu1erjuillet
2010.Le26avril2010,leroiAlbertII,aprsunetentativedemdiation,acceptedefaitladmissiondu
gouvernement,maisl'arrtroyalentrinantcellecineparatpasdanslejournalofficielleMoniteurBelge.
Legouvernementserestreintpourtantnesoccuper,dslors,quedesaffairescourantessurlabasede
crditsbudgtairesvotsparleparlement,ditsdouzimesprovisoire,quireprsententlebudgetncessaire
pourfairefonctionnerlaBelgiquedemoisenmois.Ilfautsavoirquelanotiondaffairescourantesest
variableetpeutallerloinsil'onsaitquelegouvernementenaffairescourantes,entrinparleroi
l'poque,avaitsignletraitdeLisbonneetputlefaireapprouverparunparlementsansavoirunemajorit
stable.
Denouvelleslectionsontlieule13juin2010etvoientlapercedelaNieuwVlaamseAlliantie,leparti
80
indpendantisteflamandprsidparBartDeWever .Commetroisansplustt,lespartisprouventdes
difficultsformerungouvernement.Le25dcembre2010,cettenouvellecrisedevientlapluslonguede
lhistoirepolitiquebelgeavec195jourssansgouvernementdepleinexercice,legouvernementsortantse
bornantexercerlesaffairescourantes,cequi,enBelgique,aunsenslargetelquelepayspeutcontinuer
81, 82, 83
fonctionner
.Alorsqueleroicontinueconsulterleshommespolitiquesententantdelesaccorder
surunprogrammegouvernemental,le8janvier2011,lerecordd'Europesansgouvernementestbattu
84
(208jourssansgouvernement) .LegouvernementmisenplaceparYvesLetermegrelesaffaires
courantes.Lesensdonnercellesciestcependantlarge,aupointquelepaysfonctionnesansqueles
citoyensconstatentunediffrenceparrapportunepriodenormale!L'essentiel,danscettesituation,est
quelegouvernementdisposetoujoursdesvotesmensuelsdeschambrespourpouvoirdisposerd'unbudget
(lesdouzimesprovisoires).Lamargedemanuvred'ungouvernementdanscettesituationesttellequ'ila
puenvoyersixchasseursbombardiersF16participerauxoprationsdeLibye.Le17fvrier2011,lerecord
dumondeestbattuavec249jourssansgouvernementdepleinexerciceet,le13juin2011,laBelgique
passelecapd'uneannesansgouvernementdepleinexercice.Enfin,surlabased'unaccordderforme
constitutionnelleapprofondissantladcentralisation,ElioDiRupoestenfinnommPremierministreparle
roile6dcembre2011.Ildevientlepremiersocialistefrancophonedirigerlegouvernementbelgedepuis
EdmondLeburton.Ilnomme,lelendemain,ungouvernementdedouzeministres,dontsixvicepremiers
ministres.
Malgrcesdbatspolitiquesanims,certainsobservateursextrieursestimentquelepaysgardeunerelle
cohrenceetdenombreuxpointscommunsentresesdiffrentescommunauts.Telqueledclare
notammenten2013l'ambassadeurdestatsUnisd'alors,HowardGutman:Jeviensdunpays
profondmentdivissurleplanpolitique!CommejelaiditauxBelges,ycomprisauRoi,laBelgiqueest
lepaysdumondeleplusunipolitiquement!()Monpaysestdivis51%contre49%surdetrs
nombreuxsujetspolitiques:ledroitlavortement,lemariageetlesdroitsdeshomosexuels,ledroitau
portdarmesfeu,laccsauxsoinsdesantpourtous,lechoixentreunestratgietransatlantiqueouun
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
27/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
leadershipseulSurchaquesujetmajeur,onretrouvecettedivision5149.
Surtoutescesquestions,onapresquedu98%contre2%enBelgiqueje
lerpte,laBelgiqueestlepaysleplusuniaumondesurleplanpolitique.
85
Politiquetrangre
Articlesdtaills:PolitiquetrangredelaBelgiqueetRelations
entrelaBelgiqueetl'Unioneuropenne.
LaBelgiqueestmembrefondateurdel'Unioneuropenneetdel'OTAN.Son
territoireabritelesprincipalesinstitutionsdecesdeuxorganisations
ElioDiRupo.
internationales.LaBelgiqueestaussiunmembreouestaffiliede
nombreusesorganisationsinternationales:ACCT,AEN,AID,AIE,AIEA,
BAfD,BAsD,BEI,Benelux,BERD,BID,BIRD,BRI,CCC,CE,CERN,CIO,CNUCED,ComitZangger,
CPA,CPEA,CPI,ESA,FAO,FIDA,FISCR,FMI,Grouped'Australie,GFN,G10,Inmarsat,Interpol,ISO,
MICR,MINUK,MONUC(observateurs),OACI,OCDE,OEA(observateur),OEBOTAN,OHI,OIAC,
OIM,OIT,OMC,OMD,OMI,OMM,OMPI,OMS,ONU,ONUDI,ONUST,OSCE,SFI,UE,UEM,UEO,
UIT,UNECE,UNESCO,UNHCR,UNMOGIP,UNRWA,UPU.
LaBelgiqueestaussimembredel'Organisationinternationaledelafrancophonieetdel'Assemble
parlementairedelafrancophonie.
Politiqueenvironnementale
ProtocoledeKyoto
Signle29avril1998etapprouvle21mai2002parlensembledesmembresdel'UE,dontilest
dsormaisuneconditionladhsion,leProtocoledeKyotoestentrenvigueurle16fvrier2005.En
vertuduprotocole,laBelgiquedoitrduiresesmissionsdegazeffetdeserrede7,5%parrapportaux
missionsenregistresen1990.ElleadslorsrpartisonengagementderductionentrelesRgionsetle
fdraldelafaonsuivante:
rgionwallonne:7,5%
rgionflamande:5,2%
rgionbruxelloise:+3,475%
lefdralcombleraladiffrenceparlachatdunitsderductionliesauxmcanismesdeflexibilitdu
ProtocoledeKyoto(plusoumoins2,46millionsdetonnesdeCO2paran).
Commelacomptenceesttrstransversaleentrelesrgionsetlefdral,deuxinstitutionsonttcres:
laCommissionNationaleClimat(concertationsurlesdossiersintrabelge)
leGroupeeffetdeserre(concertationsurlesdossiersinternationaux).
Organisationdeltatfdralbelge
Articledtaill:PolitiqueenBelgique.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
28/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LaBelgiqueestunemonarchieconstitutionnelleetparlementaire.Lechefde
ltatestleroiPhilippemaislepouvoirestexercparunParlementbicamral
lutouslescinqansetungouvernement.
Refletdesrpartitionslinguistiquesdelapopulation,lepaysestdivisdepuis
1970entroiscommunautslinguistiquesettroisrgionsterritoriales.La
Constitutionfutamendeen1993pouradopterunsystmefdralafind'viter
laruptureentrenerlandophonesetfrancophones.Malgrcela,lestensions
politiques,culturelles,linguistiquesetconomiquesexistenttoujoursentreles
deuxcommunauts.Deuxpartispolitiquesflamands,leVlaamsBelangetlaN
VA,prnentainsil'indpendancedelaFlandrecourttermetandisqu'unparti
francophonetrsminoritaire,leRWF,souhaitelerattachementdelaWallonie
etdeBruxelleslaFrance.Cesdeuxmouvementssontd'obdience
rpublicaineparnature.
ArmoiriesdelaBelgique.
Lefdralismebelge,quicontientdestraitsdeconfdralisme,estbtisurleconceptdquipollencedes
normes,cestdirequeleniveaudepouvoirfdraln'aaucuneprsanceparrapportauxentitsfdres.
UndcretvotauParlementwallonnepeutainsipastrecontreditparuneloibelge.Deplus,commeles
entitsfdresont,pourlessentiel,descomptencesexclusives(ycomprissurlascneinternationale),
unemmecomptencenepeutpastredtenuelafoisparlesentitsfdresetparl'tatbelge.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
Structuredeltatbelge
29/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Structuredeltatbelge
Territoiredecomptence
Nom
Lgislatif
Parlement
fdral
Chambredes
reprsentants
Snat
LeRoi
Excutif
Gouvernement
fdral
LeRoi
tatfdral
Toutlepays
Communaut
flamandeet
Rgion
flamande
LescinqprovincesdelaRgionflamande,ainsi
queles19communesbilinguesdelaRgionde Parlementflamand Gouvernement
BruxellesCapitaleoellenexercede
(Vlaams
flamand(Vlaamse
comptencesquepourlesmatires
Parlement)
Regering)
communautaires
Communaut
franaise
(galement
appele
Fdration
Wallonie
Bruxelles)
LescinqprovincesdelaRgionwallonne(
lexceptiondes9communesgermanophones),
ainsiqueles19communesbilinguesdela
RgiondeBruxellesCapitaleoellenexerce
decomptencesquepourlesmatires
communautaires
Parlementdela
Communaut
franaise
Gouvernementdela
Communaut
franaise
Parlementdela
Communaut
Communaut Les9communesgermanophonesdescantonsde germanophone
germanophone lEst
(Parlamentder
Deutschsprachigen
Gemeinschaft)
Gouvernementdela
Communaut
germanophone
(Regierungder
Deutschsprachigen
Gemeinschaft)
Rgion
wallonne
Parlementwallon
Gouvernement
wallon
Parlement
bruxellois
Gouvernementdela
Rgionde
BruxellesCapitale
Assemblesdes
Commissions
communautaires
(Cocom,Cocofet
Vgc)
Collgesdes
Commissions
communautaires
(Cocom,Cocofet
Vgc)
Rgionde
Bruxelles
Capitale
Lescinqprovinceswallonnes
Les19communesdeBruxelles
LesSnateursfdrauxsontaunombrede
60
LesDputsfdrauxsontaunombrede
150
LesDputswallonssontaunombrede
75
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
30/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LesDputsdelaFdrationWallonieBruxellessontaunombrede
94
LesDputsbruxelloissontaunombrede
88
LesDputsflamandssontaunombrede
124
LesDputsgermanophonessontaunombrede
25
LesMinistresetSecrtairesdEtatduGouvernementfdralsontaunombrede 18
LesMinistresdelaRgiondeBruxellesCapitalesontaunombrede
LesMinistresduGouvernementwallonsontaunombrede
LesMinistresduGouvernementflamandsontaunombrede
LesMinistresdelaCommunautWallonieBruxellessontaunombrede
LesMinistresduGouvernementgermanophonesontaunombrede
LesGouverneursprovinciaux(dixprovinces)sontaunombrede
10
BruxellesCapitalepossdegalementsonGouverneur
LesDputsprovinciauxsontaunombrede
60
LesConseillersprovinciauxsontaunombrede
574
En1980lorsdelacrationdesRgions,lesFlamandsontimmdiatementtransfrtoutesleurs
comptencesrgionaleslaCommunautflamande,commel'autoriselaConstitution.Lessixdputsdu
ParlementflamandprovenantdelaRgiondeBruxellesCapitalenevotenttoutefoispaslesdcrets
concernantlesmatiresrgionales.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
31/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LepouvoirfdralestentrelesmainsduPremierministreetdesongouvernement.Depuisleslectionsde
juin2007lesdmocrateschrtiens(communautflamande)etleslibrauxfrancophones(communaut
franaise)disposentensembledelamajoritlaChambredesreprsentants(81des150siges).L'tat
fdralestcomptentdanstouslesdomainesd'intrtnational,telsqueladfenseetlesaffaires
internationales,toutelascuritsociale,95%delafiscalit,lconomie,lajustice,lestlcommunications
etdimportantescomptencessemifdralises,commedansledomainedelarecherchescientifique,et
dansl'enseignement(gedelobligationscolaire,diplmes).
LesCommunautsfranaise,flamande,germanophonesontresponsablesdelacultureetdelducation
(coles,bibliothques,thtres,audiovisuel)dutourismeainsiquedel'aideauxpersonnes(sant,affaires
sociales).LesRgionsflamande,wallonne,BruxellesCapitales'occupentdesproblmesterritoriaux
etconomiques(transports,pland'amnagementduterritoire,logement,environnement,emploi,commerce
extrieur)pourlargionquilesconcerne.CommunautsetRgionsmatrisent,enoutre,lesrelations
internationalesrelevantdesmatiresdeleurcomptence,l'exceptiondel'aideautiersmondedansces
mmesdomaines.
Voiraussi:RpartitiondescomptencesdanslaBelgiquefdrale.
ChaqueprovinceetchaquecommuneappartientuneRgion,etestsoumisesatutelle.
Laprovinceadeuxrles:
Provinces
excutercertainesdcisionsprisesdautresniveaux
TerritoiredelaProvince
dvelopperdesinitiativespropres.
(5provincesflamandes,
5provinceswallonnes,etla BruxelleslerledelaprovinceestexercparlaRgion.La
RgiondeBruxelles
Rgionaquandmmeungouverneurchargdexcuterles
Capitale)
dcisionsdupouvoirfdraletunvicegouverneurchargde
fairerespecterlesaccordslinguistiquesdanslesadministrations.
TerritoiredelaCommune
SouslatutelledelaRgionlaquellelacommuneappartient,
(19communesdeBruxelles,
Communes
elledoitexercerunensembledemissionsobligatoires(CPAS,
262communeswallonneset
tatcivil,enseignementprimairecommunal).
308communesflamandes)
Entitsfdresetsubdivisionsspcifiques
Articleconnexe:ListedesdirigeantsdesrgionsetcommunautsdeBelgique.
Rgions
Articledtaill:RgionsdeBelgique.
LesRgions(Rgionwallonne,RgionflamandeetRgiondeBruxellesCapitale)sontlesentitsfdres
principalementcomptentesenmatired'conomiergionale.
Lepouvoirlgislatifsecomposed'unparlementluparRgion,dontlemandatestrenouveltouslescinq
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
32/46
ansl'chanceestlammepourlestroisrgionsdu
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
ansl'chanceestlammepourlestroisrgionsdu
pays(laprochaineestfixeaumoisdejuin2014).Le
parlementrgionaladoptedesdcretsayantforcede
loidanslescomptencesrgionales(infrastructures,
transports,tourisme,budget,etc.)etcontrlel'excutif
rgional.LaRgiondeBruxellesCapitale,
contrairementauxdeuxautres,adoptedes
ordonnances.Lesordonnancesontforcedeloiau
mmetitrequelesdcretsetlesloisfdrales.Surle
planstrictementjuridique,uneordonnancea
cependant,danscertainscas,uneforce
moindre [vasif]qu'undcretouuneloifdrale.
Lepouvoirexcutifestdsignparmilesmembres
lusduParlement,ilveillel'applicationdeslois
fdralesetdesdcretsrgionaux.
Iln'yapasdepouvoirjudiciairergionallajustice
estunecomptencefdralemaislesarrondissements
judiciairesrefltentlesralitslinguistiquesdeleur
territoire.
PrincipalesvillesdeBelgique.
Communauts
Articledtaill:CommunautsdeBelgique.
LesCommunauts(Communautfranaise,CommunautflamandeetCommunautgermanophone)sont
lesentitsfdresquisontcomptentesenmatireculturelleetgrentlesmatiresditespersonnalisables.
Lescommunautssontsubsidiesparltatfdral.
Lepouvoirlgislatifsecomposed'unparlementluparRgion,dontlemandatestrenouveltouslescinq
ansl'chanceestlammequepourlestroisrgionsdupays(laprochaineestfixeaumoisdejuin
2014).Leparlementcommunautairerdigedesdcretsayantforcedeloidanslescomptencesquilui
sontassignes(enseignement,usagedeslanguesreconnues,petiteenfanceetaidelajeunesse,etc.).
Lepouvoirexcutifdescommunautsestexercparlesministreslusparmilesmembreslusdu
ParlementdelaCommunaut.Lesmembresdesgouvernementsdestroiscommunautspeuventsiger
galementdansunGouvernementrgional
Le27septembre2011,laCommunautfranaiseatrebaptiseFdrationWallonieBruxelles.Commela
Constitutionneconnatactuellementquela'Communautfranaise',elledevraittremodifiepour
officialisercechangementdednomination.
Provincesetchefslieux
Articledtaill:ProvincesdeBelgique.
LaRgionflamandeetlaRgionwallonnesontdiviseschacuneencinqprovinces.TandisquelaRgion
deBruxellesCapitalen'encomporteaucune.
Provincesflamandes(avecchefslieuxentreparenthses,enfranaisetenlanguergionale):
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
33/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
Anvers(AnversAntwerpen)
Brabantflamand(LouvainLeuven)
FlandreOccidentale(BrugesBrugge)
FlandreOrientale(GandGent)
Limbourg(HasseltHasselt).
Provinceswallonnes(avecchefslieuxentre
parenthses):
Brabantwallon(Wavre)
Hainaut(Mons)
Lige(Lige)
Luxembourg(Arlon)
Namur(Namur).
RgionsetprovincesdeBelgique.
Francophonie
LesvillesdeBruxelles,Lige,Namur,WoluweSaintLambert,Mons,demmequel'Uniondesvilleset
86
communesdeWallonie fontpartiedel'Associationinternationaledesmairesfrancophones(AIMF).De
87
plus,largiondeWallonieestmembredel'Associationinternationaledesrgionsfrancophones(AIRF) .
Culture
Articlesdtaills:CulturedelaBelgiqueetMusiquebelge.
Religion
Articledtaill:ReligionenBelgique.
Articledtaill:CatholicismeenBelgique.
NuitdefteplaceFlagey.
LalibertdereligionestinscritedanslaConstitution.C'estunpays
detraditioncatholiqueromaine,maisl'influencedel'gliseetdela
religioncatholiquesurlasocitbelgeaconnuundclinmarqu.Defait,lenombredefidlesdansles
88
glisesdiminuedepuislesannescinquante .
Lareligioncatholiquerestecependantlaplusrpandue.D'autres,tellesquelislam,leprotestantisme,le
judasmeetchristianismeorthodoxesontpratiquesenBelgique.
LaBelgiquesubventionnelesglisesetlesorganisationsphilosophiquesnonconfessionnellesreconnuessur
sonterritoire.Cetteparticularitestinscritedansl'article181delaConstitutionbelge:
Lestraitementsetpensionsdesministresdescultessontchargedel'tatlessommes
89
ncessairespouryfairefacesontannuellementportesaubudget.[]
90
cetitre,l'tatbelgeadpensen2003 :
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
34/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
cultecatholiqueromain:458,62millionsd'euros
lacitorganise:75,36millionsd'euros
culteislamique:20,33millionsd'euros
culteprotestantvanglique:18,80millionsd'euros
culteisralite:3,21millionsd'euros
culteorthodoxe:2,36millionsd'euros
culteanglican:0,46milliond'euros.
Unseptimecultepourraittrereconnu:lebouddhisme.Celuiciestfortde3000050000adeptes.Il
91
existegalementlesTmoinsdeJhovahavecplusde25000adeptesen2010 .
92
LaBelgiquecompteenviron623000musulmansen2010,cequireprsente5,8%delapopulationtotale .
Arts
Lavieculturellebelgeaeutendancesedvelopperdanschaquecommunaut.Leslmentsinter
communautairessontmoinsnombreux,enpartiecausedel'absenced'universitbilingue,part
lAcadmieroyale,demdiascommuns,nid'organisationsculturellesouscientifiquessignificativeso
touteslescommunautssontreprsentes.Ceslmentsprciss,laBelgiqueentantquetelleest
culturellementconnuepoursonartraffinetsonarchitecture.Ilyalieuderemarquerquel'Internetestaussi
unlmentdefracturecommunautairedanslamesureolesdeuxcommunautsneparticipent
pratiquementaucunecommunicationenlignecommunequecesoitsurleplanculturel,scientifique,
techniqueoummelesloisirs,lesfrancophonesfrquentantpluttlescerclesfranaisetlesFlamands
s'organisantentreeux.
Largioncorrespondantaujourd'huilaBelgiqueatleberceaudemouvementsartistiquesmajeursqui
onteuuneinfluenceimportantesurlarteuropen.L'artmosan,lapeintureflamandedelaRenaissance,la
peinturebaroque,lesarchitecturesromane,gothique,Renaissance,baroqueetArtnouveauainsiquela
musiqueclassiquedelaRenaissancesontdeslmentsmajeursdel'histoiredelArt.
LessurralistessontlargementreprsentsenBelgiqueavecdesartistescommeRenMagritteouencore
JamesEnsor,onditmmequelesurralisme,c'estl'mebelge.LespeintresetamisdeVincentvanGogh,
EugneetAnnaBochsontoriginairesdelaLouviredanslaprovincedeHainaut.
LaBelgiquecomptegalementd'autrespeintresclbresdontPaulDelvaux,FlicienRops,LonSpilliaert,
ThovanRysselberghe,ConstantPermeke,GustavevandeWoestijneetRikWouters.
LeportailBALaTdel'InstitutroyalduPatrimoineartistiquepermetdeconsulter700000imagessurl'art
belge,dont650000sontgratuitementtlchargeables.
Ftesetjoursfris
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
Tableaudesftesetjoursfrisnationaux
93
,rgionauxetcommunautaires
35/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
93
Tableaudesftesetjoursfrisnationaux ,rgionauxetcommunautaires
Date
Nom
Type
Remarques
1erjanvier
jourdel'an
fri national
Datemobile
carnaval
fte
Datemobile
Pques
fri national
LendemaindePques
lundidePques
fri national
15avril
1ermai
fteduTravail
fri national
6ejeudiaprsPques
Ascension
fri national
8mai(ouautredatedansla
premiresemainedemai)
ftedel'Iris
fte
fonctionnairesdelaRgion
bruxelloiseuniquement
2edimanchedemai
ftedesMres
fri
saufAnversoelleest
commmorele15aot
7edimancheaprsPques
Pentecte
fri national
LendemaindelaPentecte
lundidelaPentecte
fri national
2edimanchedejuin
ftedespres
fte
national
11juillet
commmorationdela
batailledesperonsd'Or
fri
fonctionnairesdelaCommunaut
flamandeuniquement
21juillet
ftenationale
fri national
15aot
Assomption
fri national
3edimanchedeseptembre
ftedeWallonie
fri
27septembre
commmorationdes
fonctionnairesdelaCommunaut
fri
Journesdeseptembre1830
franaisedeBelgiqueuniquement
1ernovembre
Toussaint
fri national
11novembre
armisticede1918
fri national
15novembre
ftedelaCommunaut
germanophone
fri
15novembre
fteduRoi
fri fonctionnairesfdrauxuniquement
25dcembre
Nol
fri national
dpenddestraditionsdelaville
fonctionnairesdelaRgionwallonne
uniquement
fonctionnairesdelaCommunaut
germanophoneuniquement
Enseignement
Systmeducatifbelge
colessecondairesenBelgique
AcadmiesdemusiqueetdesArtsenBelgique
UniversitsenBelgique
HautescolesfrancophonesenBelgique
tudessuprieuresenBelgique
Conservatoireroyal
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
coleroyalemilitaire
36/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
coleroyalemilitaire
Sport
Articledtaill:SportenBelgique.
conomie
Articlesdtaills:conomiedelaBelgique,nergieen
BelgiqueetListed'entreprisesbelges.
LePIBbelgeestde337,75milliardsd'euros,plaantlepaysau
neuvimerangparmilespaysdel'Unioneuropenne(en2009).
Articledtaill:DettepubliquedelaBelgique.
Ladettepubliques'levait341,6milliardsd'eurosou96,2%du
PIBen2010.
Transports
Reprsentationgraphiquedes
exportationsdeproduitsdela
Belgiquedans28catgoriesde
couleur.
Articledtaill:TransportenBelgique.
94
Routes:151372kilomtres(en2006)rpartiescommesuit :
RgiondeBruxellesCapitale:1881km
Rgionwallonne:79708km
Rgionflamande:69783km
Voiesferres:3521km(en2005)
Articledtaill:Socitnationaledescheminsdeferbelges.
Voiesnavigables:2043km
Articledtaill:ListedescanauxdeBelgique.
Air:
Principauxaroports:AroportdeBruxelles,aroportdeCharleroi,aroportdeLige,aroport
d'OstendeBruges,aroportd'Anvers.
Nombred'aroports:43(dont25avecdespistesgoudronnes)(en2006)
Articledtaill:ListedesaroportsdeBelgique.
Ports:
Cettesectionestvide,insuffisammentdtailleouincomplte.Votreaide
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
37/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
(https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Belgique&action=edit)estlabienvenue!
Portsmaritimes:Portd'Anvers,PortdeBruxelles,PortdeBrugesZeebruges,PortdeGand,Port
d'Ostende
Portsfluviaux:PortdeGenk,PortdeLige,PortdeNamur
Tlcommunications
Lignesdetlphonefixe:4718682soit44,9pour100habitants(en2006)sourceINS(statbel.fgov.be)
Tlphonesmobiles:10959819soit98,9pour100habitants(en2012)sourceINS(statbel.fgov.be)
Postesderadio:8,075millions(en1997)
Postesdetlvision:3556235(en2001)sourceINS(statbel.fgov.be)
Utilisateursd'Internet:9,1millions(en2012)soit77,6%delapopulationsourceINS
(statbel.fgov.be)
Nombredefournisseursd'accsInternet:10(en2007)source(www.astel.be)
Justice
Articledtaill:L'organisationjudiciaireenBelgique.
Arme
Articledtaill:Forcesarmesbelges.
L'Armebelgecompte,en2005,39400hommes,soit
26400hommesdansl'armedeterre,8600dansl'aviation,2400
danslamarineet2000auservicemdical.Lerecrutementyest
essentiellementbassurlevolontariatdecarriredepuisla
suspensionduservicemilitaire(le1ermars1995).celas'ajoutent
lesprincipesderservevolontaire(militairedecarrireoucivil
ayantsignunengagement)etobligatoire,uniquementpourles
membresducadreetce,pendantuneduredtermine.Leurchef
est,depuis1831,S.M.leRoidesBelges.
ForcesdePolice
LeLouiseMarie,l'unedesdeux
frgatesdeclasseKarelDoormande
lacomposantemarine.
Articledtaill:Policebelge.
Scuritcivile
Articlesdtaills:ScuritcivileenBelgique,PompierenBelgiqueetProtectioncivileenBelgique.
Lascuritcivilebelgesescindeendeuxparties:
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
38/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
d'unepartlesservicesrgionauxd'incendiequiassurentles
missionstraditionnellesdesecoursauxpersonnes,ycomprisl'aide
mdicaleurgente
d'autrepartlaprotectioncivile,quiapourbutl'appuidessapeurs
pompiersenmatrieletenhommespourlesmissionslourdesou
techniques.
Unerformeestencoursafinderegrouperlesservicesrgionaux
d'incendieenzonesdesecours,l'instardeszonesdepoliceetde
runirlesdeuxentits(pompiersetprotectioncivile)sousunemme
direction:ladirectiongnraledelascuritcivile.
Lenumrod'appeld'urgencebelgeestle112(numrod'urgence
europen).
Vhiculed'InterventionMdicalis
(VIM)duserviceSMURdel'Hpital
delaCitadelledeLige,en
interventionlorsd'unincendieavec
lespompiersdeLige.
Divers
Mdiasbelges
Juridictionspnales(Belgique)
Personnalitsbelges
LesdessinateursHerg(Tintin),Franquin(SpirouGastonLagaffe),Jij(JeanValhardi),Peyo(Les
Schtroumpfs),MauriceTillieux(GilJourdan),Will(TifetTondu),EdgarP.Jacobs(BlakeetMortimer),
Greg(AchilleTalon),Lambil(LesTuniquesbleues),Morris(LuckyLuke),Dupa(Cubitus),Willy
Vandersteen(BobetBobette),PhilippeGeluck(LeChat),MarcSleen(Nron),JefNys(GiletJo),Didier
Coms(Silence)(voiraussilacatgoriedesdessinateursbelges)
LescrivainsfrancophonesGeorgesSimenon(Maigret),HenriVernes(BobMorane),HenriMichaux,
MauriceCarme,JeanRay,ThomasOwen,PhilippeDeRiemaecker,FranoisWeyergans,Amlie
Nothomb,JosephWeterings,MauriceMaeterlinck,StanislasAndrSteeman,mileVerhaeren,Charles
Plisnier,ChristianDotremontLescrivainsnerlandophonesGuidoGezelle,HendrikConscience,
HermandeConinck,WillemElsschot,MarnixGijsen,HugoClaus,TomLanoye(voiraussilacatgorie
descrivainsbelges)
LespeintresRenMagritte,PaulDelvaux,GuyHuygens,FlicienRops,JamesEnsor,LonSpilliaert,
ThovanRysselberghe,ConstantPermeke,GustavevandeWoestijne,RikWouters(voiraussila
catgoriedespeintresbelges)
LescompositeursAndrGrtry,CsarFranck,GillesBinchois,WimMertens,FredericDevreese,
AdolpheBiarent,HenriPousseur,ClestinDelige,JosBerghmans,HenriVieuxtemps,Philippe
Boesmans,GuillaumeLekeu,MarcelQuinet,BenoitMernier,DsirPque,JosephJongen,Rolandde
Lassus,EugneYsaye,FrdricvanRossum,JosBerghmans,DidierVanDamme.
LesmusiciensclassiquesRitaGorr(mezzoalto),PatrickDavin(chefd'orchestre),RenJacobs
(contretnor,chefd'orchestre),BernardFoccroulle(organiste),PierreBartholome(chefd'orchestre),Jos
vanImmerseel(clavecin),JosvanDam(baryton),BartholdKuijken(fltebaroque),SigiswaldKuijken
(violon,chefd'orchestre),WielandKuijken(violoncellevioledegambe),BoyanVodenitcharov(pianiste),
LolaBobesco(violoniste),ArthurGrumiaux(violoniste),VroniqueBogaerts(violoniste),Isabelle
Kabatu,(soprano),SophieKarthuser(soprano),JeanClaudeVandenEynden(pianiste),JulesBastin
(basse),RenMaison(tnor),SuzanneDanco(soprano),lianeReyes(pianiste)
LesphotographesNorbertGhisoland,HubertGrooteclaes,MarcelLefrancq,CharlesGaspar,Harry
Gruyaert,PierreHoucmant,MarcellinJobard,GustaveMarissiaux,RaoulUbac
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
39/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
LesarchitectesVictorHorta,PaulSaintenoy,GustaveSaintenoy,JeanPierreCluysenaar,Henryvande
Velde,AlphonseBalat,GustaveSerrurierBovy(voiraussilacatgoriedesArchitectesbelges)
LesralisateursChantalAkerman,JeanPierreetLucDardenne,AndrDelvaux,GrardCorbiau,Benot
Mariage,JacoVanDormael(voiraussilacatgoriedesralisateursbelges)
LesactricesYolandeMoreau,milieDequenne,NadeDieu,CciledeFrance,MarieGillain,Hlne
Lapiower,CircLethem,NatachaRgnier(voiraussilacatgoriedesactricesbelges)
LesacteursJacquesLippe,RonnyCoutteure,JanDecleir,FernandGravey,OlivierGourmet,Benot
Poelvoorde,JrmieRenier,JeanClaudeVanDamme,FranoisDamiens,BouliLanners(voiraussila
catgoriedesacteursbelges),ArnaudSaintGuillain
LesanimateurstlVirginieEfira,SandrineCorman,GillesVerlant,ChristineOckrent
LeschanteursJacquesBrel,SalvatoreAdamo,Arno,PhilippeLafontaine,PierreRapsat,JosvanDam,
Stromae(voiraussilacatgoriedeschanteursbelges)
LeschanteusesLio,Maurane,LaraFabian,AnnieCordy,AxelleRed,SandraKim,SelahSue(voiraussi
lacatgoriedeschanteusesbelges)
LesgroupesmusicauxdEUS,GirlsinHawaii,t67,Ghinzu,Clouseau,LordsofAcid,K'sChoice,
Hooverphonic,BelgianAsociality,ChannelZero,Enthroned,TheScabs,Sttellla,Front242,UrbanTrad,
TheTellers(voiraussilacatgoriedesCatgorie:Groupedemusiquebelge)
LeshumoristesLesFrresTaloche,FranoisPirette,VirginieHocq,FranoisDamiens,PhilippeGeluck
(voiraussilacatgoriedeshumoristesbelges)
LessportifsEddyMerckx(cyclisme),JohanMuseeuw(cyclisme),PhilippeGilbert(cyclisme),RikVan
Looy(cyclisme),TomBoonen(cyclisme),SvenNys(cyclocross),KvinBorle(athltisme),Jonathan
Borle(athltisme),IvoVanDamme(athltisme),RaymondCeulemans(billard),JolRobert
(motocross),StefanEverts(motocross),JeanMichelSaive(tennisdetable),EdenHazard(football),
VincentKompany(football),KevinDeBruyne(football),ThibautCourtois(football),RogerClaessen
(football),EnzoScifo(football),PaulVanHimst(football),JackyIckx(automobilisme),RobertVande
Walle(judo),FranoisDuval(Rallye),ThierryNeuville,BartSwings(patinagedevitesse),Olivier
Rochus(tennis),XavierMalisse(tennis),EricGerets(football),SeppeSmits(Snowboard),FrederikVan
Lierde(triathlte)(voiraussilacatgoriedessportifsbelges)
LessportivesJustineHenin(tennis),KimClijsters(tennis),YaninaWickmayer(tennis),Ingrid
Berghmans(judo),TiaHellebaut(heptathlonetsautenhauteur),KimGevaert(athltisme)(voiraussila
catgoriedessportivesbelges)
LesscientifiquesAdolpheQuetelet(statisticien),ZnobeGramme(crateurdeladynamo),tienne
Lenoir(moteurexplosion),GeorgesLematre(premierthoricienduBigBang),JulesBordet(Prix
Nobeldemdecine),ErnestSolvay(chimiste),IlyaPrigogine(prixNobeldechimie),ChristiandeDuve
etAlbertClaude(PrixNobeldemdecineen1974),DirkFrimout(astronauteetscientifique),Arthur
Danhiez(biologiste),FranoisEnglert(prixNobeldephysiqueen2013),AndrVsale(Anatomiste),
douardVanBeneden(dcouvreurdelamiose)
LesgrammairiensMauriceGrevisse,JosephHanse
LesdiscjokeysDimitriVegas&LikeMike,Coone,YvesV,Netsky,Basto,PeteDaze. [rf.ncessaire]
LesexplorateursAdriendeGerlachedeGomery,GastondeGerlachedeGomery,AlainHubert,Dixie
Dansercoer,OmerBodson
Codes
LaBelgiqueapourcodes:
CodeindicatifBelge:32IndicatifBelgique(http://www.indicatifstelephoniques.net/indicatifBelgique
32.php)
B,selonlalistedescodesinternationauxdesplaquesminralogiques
BE,selonlanormeISO31661(listedescodespays),codealpha2
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
40/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
BE,selonlalistedescodespaysutilissparl'OTAN,codealpha2
BEL,selonlalistedescodespaysduCIO
BEL,selonlalistedescodespaysutilissparl'OTAN,codealpha3
BEL,selonlanormeISO31661alpha3(listedescodespays)
OO,selonlalistedesprfixesOACId'immatriculationdesaronefs
.be,selonlalistedesInternetccTLD(countrycodeTopLevelDomain).
Notesetrfrences
1.http://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/user_upload/fr/pop/statistiques/stat11_f.pdf
2.UNDP,indice2011dedveloppementhumainetsescomposantes[ (fr)lireenligne
(http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2011_FR_Table1.pdf)]
3.*Leclerc,Jacques,membreassociduTLFQ,BelgiqueBelgiBelgienRgiondeBruxellesCapitaleBrussels
HoofdstedelijkGewest(http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/EtatsNsouverains/bruxellescapitale.htm)(Archive
(http://web.archive.org/web/*/http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/EtatsNsouverains/bruxellescapitale.htm)Wikiwix(http://archive.wikiwix.com/cache/?
url=http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/EtatsNsouverains/bruxellescapitale.htm)Archive.is
(http://archive.is/http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/EtatsNsouverains/bruxellescapitale.htm)Google(https://www.google.fr/search?
q=cache:http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/EtatsNsouverains/bruxellescapitale.htm)Quefaire?),L'amnagementlinguistiquedanslemonde,
18janvier2007,misenlignele9juin2007,consultle18juin2007
AboutBelgium(https://web.archive.org/web/20081002031948/http://www.belgium.or.kr/page60.html),Belgian
FederalPublicService(ministry)/EmbassyofBelgiumintheRepublicofKorea(consultle21juin2007):the
BrusselsCapitalRegionisanenclaveof162km 2withintheFlemishregion.
Flanders(administrativeregion)(http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?
refid=781531490)(Archive(http://web.archive.org/web/*/http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?
refid=781531490)Wikiwix(http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?
refid=781531490)Archive.is(http://archive.is/http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?refid=781531490)
Google(https://www.google.fr/search?q=cache:http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?refid=781531490)
Quefaire?),MicrosoftEncartaOnlineEncyclopedia,2007,misenlignele31octobre2009,consultle21juin2007
McMillan,Eric,TheFITInvasionsofMons(http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf)(Archive
(http://web.archive.org/web/*/http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf)Wikiwix(http://archive.wikiwix.com/cache/?
url=http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf)Archive.is(http://archive.is/http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf)Google
(https://www.google.fr/search?q=cache:http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf)Quefaire?),Capitaltranslator,Newsletterofthe
NCATA,Vol.21,No.7,p.1,octobre1999,misenlignele26juin2007,consultle21juin2007
VandeWalle,Steven(http://perswww.kuleuven.be/~u0025631/),lectureratUniversityofBirminghamInstituteof
LocalGovernmentStudies,SchoolofPublicPolicy,LanguageFacilitiesintheBrusselsPeriphery
(http://perswww.kuleuven.be/~u0025631/pdf/RANDBRUS.pdf)[PDF],KULeuvenLeuvensUniversitair
DienstencentrumvoorInformaticaenTelematica,31octobre2009(consultle21juin2007):Brusselsisakindof
enclavewithinFlandersithasnodirectlinkwithWallonia.
4.TheGermanspeakingCommunity(http://www.belgium.be/en/about_belgium/government/communities/german
speaking_community/)atBelgium.be
5.TheGermanspeakingCommunity(http://www.dglive.be/EN/Desktopdefault.aspx/tabid1263/2264_read
27181/),TheGermanspeakingCommunity,30mai2007(consultle5mai2007)The(original)versioninGerman
language(http://www.dglive.be/DesktopDefault.aspx/tabid84/186_read448/)(already)mentions73,000insteadof
71,500inhabitants.
6.(en)Morris,Chris,LanguagedisputedividesBelgium(http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/4545433.stm),
BBCNews,13mai2005(consultle8mai2007)
7.Petermann,Simon,ProfessorattheUniversityofLige,Wallonia,BelgiumatcolloquiumIXe Sommetdela
francophonieInitiatives2001Ethiqueetnouvellestechnologies,session6Culturesetlangues,laplacedes
minorits,Bayreuth,Languesmajoritaires,languesminoritaires,dialectesetNTIC
(http://www.initiatives.refer.org/Initiatives2001/_notes/sess604.htm),25septembre2001(consultle4mai2007)
8.(de)Ha,Torsten,HeadoftheHautecolespcialisedeKehl(de)Library,Kehl,Germany,Rezensionzu(Review
of)Cook,Bernard:Belgium.AHistoryISBN0820458244(http://www.fh
kehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)(Archive(http://web.archive.org/web/*/http://www.fh
kehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)Wikiwix(http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.fh
kehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)Archive.is(http://archive.is/http://www.fhkehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
41/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
kehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)Archive.is(http://archive.is/http://www.fhkehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)
Google(https://www.google.fr/search?q=cache:http://www.fhkehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm)Quefaire?),FHZeitung
(journaloftheFachhochschule),17fvrier2003,misenlignele9juin2007,consultle24mai2007Thebook
reviewer,Ha,attributestheexpressioninEnglishtoJamesHowellin1640.Howell'soriginalphrase"thecockpitof
Christendom"becamemodifiedafterwards,asshownby:
*Carmont,John,TheHydraNo.1NewSeries(November1917)ArrasAndCaptainSatan
(http://www.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html)(Archive
(http://web.archive.org/web/*/http://www.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html)Wikiwix(http://archive.wikiwix.com/cache/?
url=http://www.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html)Archive.is
(http://archive.is/http://www.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html)Google(https://www.google.fr/search?
q=cache:http://www.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html)Quefaire?),WarPoetsCollection,consultle24mai2007
andassuchcoinedforBelgium:
*Wood,James,NuttallEncyclopaediaofGeneralKnowledgeCockpitofEurope
(http://www.fromoldbooks.org/WoodNuttallEncyclopaedia/c/cockpitofeurope.html),1907(consultle
24mai2007):CockpitofEurope,Belgium,asthesceneofsomanybattlesbetweenthePowersofEurope.(See
alsoTheNuttallEncyclopdia)
9.Fitzmaurice,John(http://cain.ulst.ac.uk/dd/report9/report9h.htm),attheSecretariatGeneraloftheEuropean
Commission,taughtattheUniversitlibredeBruxelles,NewOrder?Internationalmodelsofpeaceand
reconciliationDiversityandcivilsociety(http://cain.ulst.ac.uk/dd/report9/report9d.htm),DemocraticDialogue
NorthernIreland'sfirstthinktank,Belfast,NorthernIreland,UK,1996(consultle12aot2007)
10.Belgiumcountryprofile(http://www.eubusiness.com/Belgium/belgiumcountryprofile/),EUbusiness,Richmond,
UK,27aot2006(consultle12aot2007)
11.Karl,Farah(text)Stoneking,James(course),Chapter27.TheAgeofImperialism(Section2.ThePartitionof
Africa)(http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf)(Archive
(http://web.archive.org/web/*/http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf)Wikiwix
(http://archive.wikiwix.com/cache/?url=http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf)Archive.is
(http://archive.is/http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf)Google(https://www.google.fr/search?
q=cache:http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf)Quefaire?),WorldHistoryII,1999,misen
lignele25septembre2007,consultle16aot2007
12.Iln'apasttenucomptedesentitsdeBaerleDuc.
13.LetracdelaVennbahnatexcluducalcul.
14.Pourlalimitectire,letracdeladigueaserviderfrence,enpassantparlalignedesconstructionsduport
maritimedeZeebruges.
15.Gographiephysiquegnralits(http://www.statbel.fgov.be/figures/d110_fr.asp)surlesitedel'Institut
gographiquenational.
16.Caractristiquesdequelquesparamtresclimatiques(Climatgnralbelge)
(http://www.meteo.be/meteo/view/fr/360361Parametres.htmll#ppt_7369966),meteo.be.
17.(en)LeynaudD.,JongmansD.,TeerlynckH.etCamelbeeckT.(2000)SeismichazardassessmentinBelgium.
GeologicaBelgica,3/12,6786.
18.(en)FredPearce,SewageladenBelgianwaterworstinworld(http://www.newscientist.com/article.ns?
id=dn3458),NewScientist,2003(consultle3juin2008).
19.(en)IndicedePerformancecologiqueScoreetclassement[PDF]
(http://www.yale.edu/epi/files/2008EPI_Rankings_1page.pdf)CentredeYalepourlapolitiqueetlalgislation
environnementalesetleColumbiaUniversityCenterforInternationalEarthScienceInformationNetwork.
20.VandeVelde,M.Rabaut,M.Herman,C.Vandenborre,S.(Ed.)(2014).Erbeweegtwatopzee...Eenmarien
ruimtelijkplanvooronzeNoordzee(Quelquechosesepasseenmer...UnplanspatialmarinpourlaMerduNord)
(http://www.vliz.be/imisdocs/publications/256317.pdf).FODVolksgezondheid,VeiligheidvandeVoedselketenen
Leefmilieu:Brussel.23pp.
21.Argusactueel(2011)Duurzameaquacultuurismogelijk(http://www.argusactueel.be/internationaal
nieuws/duurzameaquacultuurismogelijk)publi27septembre2011,consult20140605
22.Lapopulationbelges'tablitau1/1/200710584534habitants.Ellesedcomposedelafaonsuivante(Source:
DmographiedelaBelgique):
rgionflamande:6117440habitants
rgionwallonne:3435879habitants
rgiondeBruxellesCapitale:1031215habitants.
Lenombredefrancophonespeuttreobjectivementestimcommesuit:
lapopulationdelargionwallonne(moinslacommunautgermanophoneestime75000habitants),soit
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
42/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
3360879personnes
lapopulationfrancophonedelargiondeBruxellesCapitale(estimeentre80%et90%,source:Rgionde
BruxellesCapitale),soitentre824972et928093personnes
laminoritfrancophonedelargionflamande,estimeentre200000et250000personnes(Source:DossierdeLa
LibresurBHV(http://www.lalibre.be/article.phtml?id=10&subid=90&art_id=368438&folder_id=394))suivantun
sondagedepressede2010.
Soituneestimationbassede4285851personnes(soit40,5%delapopulationbelge)etuneestimationhautede
4438972personnes(soit42,5%).Iln'estpaspossibled'treplusprcisenl'absencedesdonnesobjectivesque
pourraitfournirunrecensementdeslangues,toutrecensementlinguistiquetantinterditparlaloi.Dslors,ilsemble
raisonnableetprudentd'estimerquelesfrancophonesreprsenteraiententre40%et43%delapopulationbelge.En
complment,lesnerlandophonesreprsenteraient57%60%.
23.Chiffreglobaldelapopulationparcommune
(http://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/user_upload/fr/pop/statistiques/populationbevolking20160101.pdf),23
janvier2016
24.L'immigrationenBelgique,effectifs,mouvementsetmarchdutravail.
(http://www.emploi.belgique.be/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=28772)Rapport2009.Directiongnrale
Emploietmarchdutravail.
25.http://www.npdata.be/BuG/155Vreemdeafkomst/Vreemdeafkomst.htm
26.http://www.npdata.be/BuG/159Verkiezingen2012/Verkiezingen2012.htm
27.http://www.lalibre.be/actu/belgique/article/737880/labelgiqueterredemigration.html
28.CommentlaBelgiqueestdevenuelesanctuairedudsastre(http://www.lefigaro.fr/vox/politique/2015/11/16/31001
20151116ARTFIG00292commentlabelgiqueestelledevenuelesanctuairedudesastre.php),PierreVermeren,
lefigaro.fr,16novembre2015
29.(nl)VoorheteerstmeerMarokkaansedanItaliaansemigranten(http://www.hbvl.be/Archief/guid/voorheteerst
meermarokkaansedanitaliaansemigranten.aspx?artikel=e221465090134207813968ab46554b87),hbvl.be,21
mai2007.
30.http://www.npdata.be/BuG/159Verkiezingen2012/
31.RTLNewmedia,Baissede40%desdclarationsdenationalitenunan
(http://www.rtl.be/info/belgique/politique/baissede40desdeclarationsdenationaliteenunan726128.aspx)
(consultle26mai2015)
32.(en)Source:CentralIntelligenceAgency,juillet2010(https://www.cia.gov/library/publications/theworld
factbook/rankorder/2119rank.html).
33.Source:Servicepublicfdralconomie
(http://statbel.fgov.be/fr/statistiques/chiffres/population/deces_mort_esp_vie/Mortalite_generale/index.jsp).
34.BelgicaRegiaetBelgicaFoederata,JoanBlaeu&P.C.J.VanderKrogt,2006.
35.LaGuerreetsonvolution,HenriBernard,Tome1,p.132,Bruxelles1995.
36.MarieThrseBitsch,HistoiredelaBelgique:del'Antiquitnosjours,Bruxelles,d.Complexe,2004,299p.
(ISBN2804800237),p.59.
37.LodeWils(trad.ChantalKesteloot),Histoiredesnationsbelges[Garantuitgevers],Bruxelles,Labor,2005,p.119
120.
38.Mdiaspouvoirs,Numro33Numro35,BayardPresse,1994.
39.LodeWils,Ibid.,p.146.
40.C'estcequeconstateenfvrier1830l'internonceFrancescoCapacciniaprsunanetdemidetentativesde
rconciliationentrelescatholiquesbelgesetleroi.LodeWils,Ibid.,p.147.
41.LajeunessedeLopold1er,CamilledeBuffin,1914.
42.ElsWitte,lianeGubin,JeanPierreNandrin,GitaDeneckere,NouvelleHistoiredeBelgique,vol.1:18301905,
Bruxelles,Complexe,2000,640p.(ISBN2804800660),LaBelgiqueunitairede18301847,p.106.
43.LodeWils,Ibid.,p.158159.
44.NathalieSchiffino,CrisespolitiquesetdmocratieenBelgique,L'Harmattan,2003,302p.(ISBN2747547558),
p.39.
45.ElsWitte,lianeGubin,JeanPierreNandrin,GitaDeneckere,Ibid.,LaconstructiondelaBelgique18281847,
p.166167.
46.FrancisDelpre&FranoisJongen,Quellervisionconstitutionnelle?,Bruxelles,Bruylant,1987,219p.
(ISBN2870773242),p.217.
47.(nl)KarelRimanque,Degrondwettoegelicht,gewiktengewogen,AnversOxford,Intersentia,2005,434p.
(ISBN9050952208),p.411.
48.MarieThrseBitsch,HistoiredelaBelgique:del'Antiquitnosjours,Bruxelles,Complexe,2004,299p.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
43/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
(ISBN2804800237),p.87.
49.MarieThrseBitsch,Ibid.,p.90.
50.MarieThrseBitsch,Ibid.,p.100.
51.Pourlesbataillesetlesmassacres,lireLesatrocitsallemandesen1914,JohnHorneetAlanKramer,d.Tallandier,
Paris2005.
52.Pourlescitationsextraitesdelapressefranaise,lire1418,unautreregard,d.Jourdan,Bruxelles2010.
53.DemmequeBaerleDuc,enclaventerritoirenerlandais,quelestroupesallemandesn'ontjamaisatteint,cequ'elles
n'auraientpufairequ'enpntrantauxPaysBas.
54.UnebasemilitairebelgeafonctionnKisumuaveccertituded'avril1916mars1917.
55.BureauxdepostebelgedurantlaPremireGuerremondiale(voirlemilieudelapagepourKisumu)[ (fr)lireen
ligne(http://www.congoposte.be/bupostemil1.htm)].
56.EncyclopdieMassViolenceChronologieduRwanda(18671994)(Mandatettutellebelges(19161959))
[ (fr)lireenligne(http://www.massviolence.org/ChronologieduRwanda18671994?
artpage=9#outil_sommaire_5)].
57.(de)JohannesKramer,BilinguismedansleBenelux,ZweisprachigkeitindenBeneluxlndern,d.HelmutBuske
Verlag,Hambourg,1984,231p.,(ISBN9783871185977),p.144.
58.MarieThrseHirsch,Ibid.,p.152.
59.Servir,2vol.,Gn.Gamelin,Paris1946.
60.Le18e Jour,colonelRmy,d.FranceEmpire,Paris1974.
61.OutrageousFortune,Unrgnebris,2vol.MartinSecker&Warburg,LondresGemblouxParis,19841985.
62.(fr)MaxLagarrigue,1940,laBelgiquedurepli.LhistoiredunepetiteBelgiquedansleSudOuestdelaFrance,d.
duHainaut,Charleroi,2005.
63.MaxLagarrigue,1940,laBelgiquedurepli.LhistoiredunepetiteBelgiquedansleSudOuestdelaFrance,d.du
Hainaut,Charleroi,2005.
64.Surplusde400000dossiers,seuls53000seconcluentencondamnation.0,64%delapopulationbelgefut
condamne,soit0,73%danslapopulationflamande,0,52%danslapopulationwallonneet0,56%delapopulation
bruxelloise.XavierMabille,HistoirepolitiquedelaBelgique,Bruxelles,CRISP,1986(rimpr.1992,1997,2000),
505p.,p.308.
65.XavierMabille,op.cit.
66.XavierMabille,Ibid.,p.309.
67.XavierMabille,Ibid.,p.261.
68.XavierMabille,Ibid.,p.312.
69.LodeWils,Ibid.,p.289.
70.LodeWils,Ibid.,p.296.
71.XavierMabille,Ibid.,p.327347.
72.SbastienDubois,L'inventiondelaBelgiqueGensed'untatNation,d.Racines,Bruxelles,2005,p.64.
73.XavierMabille,HistoirepolitiquedelaBelgique,facteursetacteursdechangement,ditionsduCRISP,Bruxelles,
2000,p.4748,(ISBN9782870750728).
74.JacquesLinard,proposduvotedelarunionlaFrancemisauPaysdeLigeenjanvier/fvrier1973,in
WallonieFranceno77,Lige,2008,p.17,nodpt0088398.
75.Versioncoordonnedelaconstitution(http://www.senate.be/doc/const_fr.html).
76.MartineDubuisson,Lecardinal,1erBelgeaprsleRoi,LeSoir,25fvrier2009(lireenligne
(http://archives.lesoir.be/lecardinal1erbelgeapresleroi_t2009022500LWNJ.html))
77.Chronologiedudossiercommunautairedepuisle10juin2007
(http://www.lalibre.be/actu/belgique/article/577896/chronologiedudossiercommunautairedepuisle10juin
2007.html),agenceBelga,siteLaLibreBelgique,22avril2010.
78.(fr)Ilestnoter,cependant,que,lorsdeslectionsfdralesde2009lavoixdunord.fr
(http://www.lavoixdunord.fr/Region/actualite/Secteur_Region/2008/07/29/article_unwallonsurdeuxpreta
devenirfranca.shtml).
79.SondageralisparlIFOPles24et25juilletauprsdunchantillonde955personnesreprsentativesdela
populationfrancophonegede18ansetdu18au22juilletauprsdunchantillonde510sonds,reprsentatifsdela
populationwallonnegede18ansetplus.
80.Belgique:largevictoiredessparatistesenFlandre(http://www.lefigaro.fr/international/2010/06/13/01003
20100613ARTFIG00150belgiquelesindependantistesflamandsentete.php),LeFigaroetAFP,14juin2010.
81.Lacrisepolitiquelapluslongue(http://www.lalibre.be/actu/elections2010/article/631652/lacrisepolitiquelaplus
longue.html),FrancisVandeWoestyne,LaLibreBelgique(d.quotidienne,p.45),23dcembre2010.
82.2011enfanfare!(http://www.rtbf.be/info/belgique/politique/2011enfanfare288686)PhilippeWalkowiak,site
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
44/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
RTBF.be,23dcembre2010.
83.Aprsleslectionsde1987,leGouvernementMartensVIIIavaittformauboutde148joursdengociations.Eten
2007,legouvernementVerhofstadtIIIprtesermentauboutde194jours(lectionsle10juin2007,prestationde
sermentle21dcembre2007)(LaBelgiquenajamaisvcuaussilongtempssansgouvernement
(http://www.lesoir.be/actualite/belgique/elections_2010/20101223/labelgiquenajamaisvecuaussilongtemps
sansgouvernement810618.php),PierreBouillon,LeSoirenligne,24dcembre2010]LquipeVerhofstadt
Reynders(http://www.lalibre.be/actu/belgique/article/391032/lequipeverhofstadtreynders.html),V.d.W.etM.Bu.,
SiteLaLibreBelgique,20dcembre2007).
84.RTBF:208jourssansgouvernement(http://www.rtbf.be/info/belgique/politique/208jourssansgouvernementle
recorddeurope292231).
85.LaBelgiqueestlepaysleplusunipolitiquementaumonde!
(http://www.lalibre.be/actu/international/article/816047/labelgiqueestlepaysleplusunipolitiquementau
monde.html)LaLibreBelgique,18mai2013.
86.LAIMF:unrseauinternationalfrancophonepourpromouvoirlabonnegouvernancelocale
(http://www.uvcw.be/articles/33,72,35,35,2594.htm)UniondesvillesetcommunesdeWallonie,septembre2008.
87.Sitedel'Associationinternationaledesrgionsfrancophones(AIRF)(http://www.regionsfrancophones.com).
88.Documents,expriences,septembre2001.
89.LaConstitutionbelge(http://www.senate.be/doc/const_fr.html#art181),senate.be.
90.Lachambre1(http://www.lachambre.be/kvvcr/showpage.cfm?section=qrva&language=fr&cfm=qrvaXml.cfm?
legislat=51&dossierID=51B020201322003200410585.xml).
91.SelonlerapportmondialdesTmoinsdeJhovahAnnuaire2011desTmoinsdeJhovah.
92.LaBelgiquecompte623000musulmans[PDF](http://www.npdata.be/Data/Godsdienst/Le
Soir/SOIR_20101117_BRUX_UNE_7.pdf).
93.JoursfrisnationauxenBelgique
(http://www.belgium.be/fr/la_belgique/connaitre_le_pays/la_belgique_en_bref/jours_feries)Portaildu
gouvernementfdral.
94.SPFconomie(http://www.statbel.fgov.be/figures/d133_fr.asp).
Annexes
Bibliographie
F.Stevens,A.Tixhon,L'HistoiredelaBelgique
pourlesnuls,2010.(ISBN9782754014823)
CharlesLaurentSalch,DonjonslogisenBelgique,
Strasbourg,CastrumEurope,Chteauxforts
dEurope,mars2008(ISSN12536008
(http://worldcat.org/issn/12536008&lang=fr),lireenligne
(http://castrum.chezalice.fr/revue_44.htm))
ditionsduCentred'tudedeschteauxforts,
nos44/45
Articlesconnexes
MonarchieenBelgique
RoidesBelges
Listedessouverainsbelges
Listedesreinesconsortsbelges
Familleroyalebelge
Arbregnalogiquedelafamilleroyalebelge
Histoiredelamonarchiebelge
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
SurlesautresprojetsWikimedia:
LaBelgique
(https://commons.wikimedia.org/wiki/Belgium?
uselang=fr),surWikimediaCommons
Belgique,surleWiktionnaire
LaBelgique,surWikisource
LaBelgique,surWikiquote
LaBelgique,surWikinews
LaBelgique,surWikivoyage
Ilexisteunecatgorieconsacrece
sujet:Belgique.
45/46
15/4/2016
BelgiqueWikipdia
ConstitutiondelaBelgique
PolitiqueenBelgique
PremierministredeBelgique
ListedespremiersministresdeBelgique
ListedesgouvernementsdelaBelgique
HistoiredelaBelgique
CulturedelaBelgique
SportenBelgique
Archivesdel'tatenBelgique
Acadmieroyaledessciences,deslettresetdesbeauxartsdeBelgique
MinesdecharbondeBelgique
Wallonie
Flandre
BruxellesCapitale
CommunautfranaisedeBelgique
CommunautflamandedeBelgique
CommunautgermanophonedeBelgique
Lienexterne
Portaildel'administrationbelge(http://www.belgium.be/fr/)
Cedocumentprovientdehttps://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Belgique&oldid=125315446.
Derniremodificationdecettepagele15avril2016,16:58.
Droitd'auteur:lestextessontdisponiblessouslicenceCreativeCommonsattribution,partagedansles
mmesconditionsdautresconditionspeuventsappliquer.Voyezlesconditionsdutilisationpourplusde
dtails,ainsiquelescrditsgraphiques.Encasderutilisationdestextesdecettepage,voyezcomment
citerlesauteursetmentionnerlalicence.
WikipediaestunemarquedposedelaWikimediaFoundation,Inc.,organisationdebienfaisancergie
parleparagraphe501(c)(3)ducodefiscaldestatsUnis.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Belgique
46/46