Sunteți pe pagina 1din 6

Ouvragesdeprotection

BtonGnralits
Unbtonestunmlangeintimedegranulatsinertes,deliantshydrauliquesetd'eauqui,
aprssamiseenoeuvre,durcitdansl'eauoudansl'air,grceauliantqu'ilcontient.
Lesliantshydrauliquessontdesproduitsindustrielsnormaliss,cequisignifieque
leursperformancesdoitcorrespondredesexigencesprcises.
Aucontraire,lesgranulats,cailloux,gravillonsetsablessontdesmatriauxnaturels.
Leursformes,granularit,propret,couleur,densit,duret,varientd'unpointunautredu
territoire,desortequelesqualitsd'unbtonnedpendentqu'enpariedecellesduliant
ellespeuventtregravementaltresparlesdfautsventuelsdesgranulatsoulemauvais
emploiquienestfait.
1Ouvrabilit:
L'ouvrabilitcaractrisel'aptituded'unbtonremplirlescoffragesetenroberles
armaturesconvenablementetfacilement.
Lapratiquedplorable,maismalheureusementcourante,consistantajouterdel'eau
exagrmentencroyantamliorerd'autantplusl'ouvrabilitquelebtonseraplusliquide,
nepeutaboutirunbonrsultatparce,commeonl'expliqueracidessous,larsistancedu
btonestfonctiondurapport(Poidsdeciment/Poidsd'eau).
Enconsquence,lefaitd'ajouterdel'eau(enquantitapprciable,s'entend)devraittoujours
trecompensparunrajoutdecimentsil'onneveutpasdiminuerlarsistance.Ilfautdonc
savoirmesurercetteouvrabilit,neseraitcequepourappuyersurdesbasesprcises
d'valuationquelepraticienpeutenfaireparobservationdirectedanslabtonnire.
LamthodeduCned'Abrams,ducnedeceluiquil'avulgarise,estlaportedetousles
utilisateursc'estcelledontonsesetpourvrifierl'ouvrabilitdeslivraisonsdebtonprt
l'emploi.
1.1Mesuredelaplasticitaucned'Abrams(ouslumptest):
L'appareilestconstituparuntroncdecneentlemunidedeuxpoignes.Ilestaisde
confectionneruntelcne,dontlesdimensionsnormalisesetindiquessurlafigure
doiventtrerespectes.
Leprocessusdemesureestluiaussinormalis.Ilestlesuivantlorsqu'ilesteffectu
dansleslaboratoiresdecontrle.Aprsavoirposlecnesurunesurfacebienplane,onle
remplitaveclebtonessayerenquatrecouchesdemmepaisseur(7,5cm,environ)
tassesavecunetiged'acierde16mmdediamtreraisonde25coupsparcouche.
Onenlveensuitelemouleavecprcautionetenfaisant,sincessaire,tourner
lgrementlemouleautourdesonaxe.L'affaissementdubtonquienrsulte,mesuren
centimtresexprimesamaniabilit.

Poureffectuercettemesure,onsesetd'unpetitportiqueenjambantletasdebton
affaissdontlahauteurestgalecelleducne.Sil'aireestsuffisammentgrandeetplane
estsilesdeuxbasesdutroncdecnesontbienparallles,onpeutsecontenterd'appuyer
unerglesurlapartiesuprieuredecelleci.
Onpeutclassercommesuitlesqualitsd'ouvrabilit(plasticit)dubtonenfonction
del'affaissementaucne:

Affaissement

Plasticit

Dsignation

encm

Vibration
conseille

Ferme

Puissante

04

Btonsextruds
BtonsdeVRD

Plastique

Gniecivil
Normale

59

Ouvragesdart
Btonsdemasse

Trs
1015

Usagesfrquents

TP

Faible

Ouvragescourants

Fl

Lgerpiquage

Fondationsprofondes

plastique
Fluide

16

Dallesetvoilesminces

Ilestprfrabled'effectuerl'oprationtroisetdeprendrelamoyenne.Ilarrive
quelquefoisquelecnes'effondrecompltementpourdesaffaissementssuprieurs10cm
ilconvientalorsderenouvelerl'opration,maisendmoulanttrslentement.
Sil'affaissementestsuprieur16cm,lebtonestengnralliquideetlamesureau
cnen'aplusdesens.

gauche
:Cned'Abramsetsonportique
aucentre
:Remplissageducneenquatrecouches
droite

:Mesuredel'affaissement=ba
1.2Relationsentrecompacit,ouvrabilitetcaractristiquefinalesd'unbton:
Lebutpoursuivilorsdeprparationd'unbtonestvidementdeluiassuravecune
certainemargedescuritlarsistancedsire,enmmetempsquel'ouvrabilitconvenable
poursamiseenplace.
Laquantitd'eaudegchagedestineassurerlescombinaisonschimiquesquiprovoque
ledurcissementd'unmlangedelianthydrauliqueestd'eautaittrsinfrieurecelleque
ncessitelaconfectiond'unbtonavecceliant.Eneffet,lefaitd'ajouterdesgranulatsune
ptepuredeciment,exigeunecentainequantitd'eausupplmentairepourleurmouillage.
Lacompositiond'unbtondoitdoncconciliercesdeuxtendancescontraires:d'unepart,
mettrelemoinsd'eaupossibledanslebtonpourobtenirunebonnersistance,et,d'autre
part,mettresuffisammentd'lmentsfins(partiesfinesdusableetliant)etd'eaupour
obtenirunbtonassezplastiqueafinderemplircompltementlesmoulesetd'enrober
parfaitementlesarmatureslorsqu'ilyena.

FIGURE1
FIGURE2
Cebtoncomportelemaximumpossibledegroslmentssetouchant.Entreeuxnepeuvent
trouverplacequedeslmentsdontlagrosseurmoyennen'estquedel'ordrede1/5decelle
despremiers.Cettegranulomtriediscontinueassurethoriquementunecompacitetune
rsistancemaximales,maislesfrottementsentregroslmentssonttelsquelesdfautde
miseenplacerduiraientcettersistance(1)
Cebtoncontientlesmmesgroslmentsqu'enfig.1,maissparspardesgrainsde
toutesgrosseurs.Cettegranulomtriecontinuedonneunecompacitetunersistance
thoriqueinfrieure,maislebtonbienmaniablepermettraunremplissagedesmoulesetun
enrobagedesarmaturescomplets.Larsistancedansl'ouvragesetrouverasuprieure
celleobtenueparlebtonpluscompact(1).
Larsistancelacompressiond'unbtoncontenantsuffisammentdeliantcroitavec
sacompacit.
Lacompacitestlerapportentrelevolumeabsolu(ouplein)deslmentssolidesetle

volumeapparentdubtonqu'ilsconstituent.
Aufuretmesureques'accrotlacompacit(fig.1)lesfrottementsentrelesgrainsde
granulataugmententetl'ouvrabilitdiminue,desortequ'unbtontrscompact,
thoriquementsusceptiblededonnerlaplusfortersistancepeutservlermoins
satisfaisantenpratiquequ'unbtonunpeumoinscompactmaisplusmaniable,donc
susceptibledesemettreenplacesanslaisserdevides(fig.2)
1.3Avantagesd'unebonnecompacit:
Labonnecompacitd'unbtonprsenteparellemmelesavantagessuivants:
Moinsilexistedevidesdanslebton(endehorsdesinvitablescapillaires)accessibles
l'air,moinssadessiccationestrapide.Laprotectiondubtoncontreladessiccationqu'on
appelle"curedubton"estainsiplusfacileassurerdansdebonnesconditions.
Rappelons,eneffet,quelesphnomnesphysiquesetchimiquesquiprovoquentlapriseet
ledurcissementducimentncessitentqu'unehumiditrguliresoitmaintenuedanstoute
lamassedubton.ondiminuelatendancelafissuration.
Siunbtonestplongdansunliquideagressif:eaupure,eauxslniteuses,eau
contenantdesacidesorganiques,etc.,l'attaquequ'ilsubitestvidementbeaucoupplus
lentesiellen'intressequesasurfaceextrieureaulieudes'tendredenombreuseszone
intrieuresdumassifgrceauxvidestraversantunbtonpeucompact.
Sionrecherchel'tanchit(rservoir),unefuitelocaleapprciable,consquenceprobable
d'unemauvaisecompacit,neseboucherajamaisd'ellemmeaucontraire,unlger
suintementrpartiparsecolmaterparunprocessusanaloguelaformationdesstalactites
danslesgrottes(lapartiesuprieuredissolutiondelachauxlibreparlapriseduciment
ouducarbonatedecalciumauquelelleadonnnaissancedptdecarbonatedecalcium
lafaceinfrieurequiobturelescapillaires).
Danslecasdubtonarm,unebonnecompacitestindispensablepourprotgerles
armaturescontrel'oxydation:eneffet,lecimentportlanddgagedelachauxaucoursde
sondurcissement.
L'acierestprotgcontrel'oxydationtantqu'ilestbaignparcettechauxmaissi
ellesecarbonateaucontactdel'airpourrevenirl'tatdecarbonatedecalcium(calcaire),
l'acierredevientvulnrable.Enretardantcettecarbonatation,unefortecompacitassurela
protectiondesarmatures.

a)Btonarmmanquantdecompacit.L'aircirculantdanslebtonarapidementcarbonat

lachauxqu'ilcontenait:L'aciern'estplusprotgetrouille,notammentauxpointsoilest
encontactavecl'air.
b)Btonarmcompact.Lacarbonatationprogresselentementetn'intressequ'unefaible
profondeurpartirdelasurface.Lesarmaturessontprotges.
2Rsistancelacompressionetlatraction:
Unebonnersistancelacompression(oul'crasement)estlaqualitrechercheen
premierlieupourlebtondurci,maisonverracidessousquedesinconvnientsd'unautre
ordrepeuventrsulterd'unerecherchetoutprixd'unefortersistance.
Larsistancelacompressiondediffrentsbtonsprsentantdesouvrabilits
voisinesaugmenteaveclesvaleursdurapport(Poidsdeciment/Poidsd'eau)contenus
danscebton.Lepoidsd'eauintervenantestlepoidstotal,c'estdirel'eauditede
gchagequiestcellequel'onmeteffectivementdanslabtonnirepluscellecontenue
naturellementdanslesgranulats,lesablenotamment.
3Retrait:
Leretraitestladiminutiondelongueurd'unlmentenbton.Ilsedveloppeaucoursdela
priseetdudurcissement.
Lebtonfrachementcoulpeutsubirunpremierretraitdit"avantprise",causpar
l'vaporationd'unepartiedel'eauqu'ilcontientetnonimputableauciment,mme"frais"il
peutenrsulterdesfissuresavantlafindelaprise.Cephnomneestanalogueceluiqui
seproduitsuruneflaquedebouesedesschantausoleildontlasurfacesecraquleen
hexagonesplusoumoinsrguliers.Leremdeestvidementdes'opposeraudpartdel'eau
partouslesmoyens:bonnegranularit,protectioncontreladessiccation,notammentpar
utilisationd'unproduitdecure.
Aprslaprise,interviennentsuccessivementleretraitthermiqueetleretrait
hydraulique.
Leretraitthermiqueprovientdeladiminutiondelongueur,conscutiveauretourla
tempratureambiantedubtondontledurcissements'estproduitalorsqu'iln'avaitpas
encoredissiplachaleurduelapriseduciment.
Leretraithydrauliquersultedecequelevolumedescomposantsducimentest
lgrementdiminuparl'hydratation.Ilestdel'ordrede1/1000(1mmparmtre)pourune
ptepure.
Cephnomne,d'abordrapide,sepoursuitdeplusenpluslentementetpeutdurerdes
annes.Dufaitquelaptedecimentestmlangedesgranulats(mortieroubton),son
raccourcissementn'affectequelesjointsquilessparent.Donc,moinsilyadejoints,moins
importantseraleretraitdubton,c'estdirequeceluicidiminuelorsqueladimensiondes
grosgranulatsaugmente.Enmoyenne,ceretraitatteint,aprsunedurevariable,unevaleur
del'ordre4/10000(4diximesdemillimtrepourunmtre).Ilaugmenteavecledosageen
cimentetengnralavecsafinessedemouturelaquelled'augmentersarsistance.C'est
pourquoileretraits'accrotengnralaveclaclassedersistanceduciment.Ildiminue
lorsqueledurcissementdubtons'effectueenatmosphrehumide.
4Fissuration:
C'estlamanifestationvisiblesurunlmentdeconstructionenbtondecertainsdes

comportementsexaminscidessus:volutiondelarsistancelatractionetretraitsde
diversesnaturestendantseproduirealorsque,dufaitdesonincorporationdansune
construction,cetlmentnepeutvoluerlibrement.
C'estlefluagequiimposel'taiementdesplanchersenbtonarmaprsdcoffrage,
alorsquelarsistanceatteintecemomentestsuffisantpourqu'ilspuissentsupporterleur
proprepoids.Adfautdecetteprcaution,leplanchercontinueraitflchiretnese
stabiliseraitqu'aubouttempstrslong.

Toutefois,lefluage,quiseproduitpendanttrslongtemps,permetauxconstructionsde
s'adapterauxeffortsqu'ellessubissentetconstitueenquelquesorteunremdenaturel
contrelaproductiondefissures.
svpCommentercetarticlePleasecommentonthisarticle
,,BitteuernSiesichzudiesemArtikel

Publiilya25thSeptember2013parAadilLaabous

S-ar putea să vă placă și