Sunteți pe pagina 1din 41

07.04.

2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

FranoiseSagan
""""

JBE.RU468x60Light

CrerunprofilFacebook
Sesamis,safamilleetCopainsdeclasse.Crezunprofil!

Bonjourtristesse
FranoiseSagan
Adieutristesse
Bonjourtristesse
Tuesinscritedansleslignesduplafond
Tuesinscritedanslesyeuxquej'aime
Tun'espastoutfaitlamisre
Carleslvreslespluspauvrestednoncent
Parunsourire
Bonjourtristesse
Amourdescorpsaimables
Puissancedel'amour
Dontl'amabilitsurgit
Commeunmonstresanscorps
Ttedsappointe
Tristessebeauvisage.
P.Eluard.(Lavieimmdiate.)

PREMIREPARTIE
CHAPITREI

Surcesentimentinconnudontl'ennui,ladouceurm'obsdent,j'hsiteapposerlenom,lebeaunomgravede
tristesse.C'estunsentimentsicomplet,sigostequej'enaipresquehontealorsquelatristessem'atoujours
paruhonorable.Jenelaconnaissaispas,elle,maisl'ennui,leregret,plusrarementleremords.Aujourd'hui,
quelquechoseserepliesurmoicommeunesoie,nervanteetdouce,etmesparedesautres.
Cettl,j'avaisdixseptansetj'taisparfaitementheureuse.LesautrestaientmonpreetElsa,sa
matresse.Ilmefauttoutdesuiteexpliquercettesituationquipeutparatrefausse.Monpreavaitquaranteans,
iltaitveufdepuisquinzec'taitunhommejeune,pleindevitalit,depossibilits,et,masortiedepension,
deuxansplustt,jen'avaispaspunepascomprendrequ'ilvctavecunefemme.J'avaismoinsviteadmisqu'il
enchangettouslessixmois!Maisbienttsasduction,cettevienouvelleetfacile,mesdispositionsm'y
amenrent.C'taitunhommelger,habileenaffaires,toujourscurieuxetvitelass,etquiplaisaitauxfemmes.
Jen'eusaucunmall'aimer,ettendrement,cariltaitbon,gnreux,gai,etpleind'affectionpourmoi.Je
n'imaginepasdemeilleuraminideplusdistrayant.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

1/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Acedbutd't,ilpoussammelagentillessejusqu'medemandersilacompagnied'Elsa,samatresse
actuelle,nem'ennuieraitpaspendantlesvacances.Jenepusquel'encouragercarjesavaissonbesoindes
femmesetque,d'autrepart,Elsanenousfatigueraitpas.C'taitunegrandefillerousse,micrature,mi
mondaine,quifaisaitdelafigurationdanslesstudiosetlesbarsdesChampsElyses.Elletaitgentille,assez
simpleetsansprtentionssrieuses.Noustionsd'ailleurstropheureuxdepartir,monpreetmoi,pourfaire
objectionquoiquecesoit.Ilavaitlou,surlaMditerrane,unegrandevillablanche,isole,ravissante,dont
nousrvionsdepuislespremireschaleursdejuin.Elletaitbtiesurunpromontoire,dominantlamer,cache
delarouteparunboisdepinsunchemindechvresdescendaitunepetitecriquedore,bordederochers
rouxosebalanaitlamer.
Lespremiersjoursfurentblouissants.Nouspassionsdesheuressurlaplage,crassdechaleur,prenantpeu
peuunecouleursaineetdore,l'exceptiond'Elsaquirougissaitetpelaitdansd'affreusessouffrances.Mon
preexcutaitdesmouvementsdejambescompliquspourfairedisparatreundbutd'estomacincompatible
avecsesdispositionsdeDonJuan.Dsl'aube,j'taisdansl'eau,uneeaufracheettransparenteoje
m'enfouissais,ojem'puisaisendesmouvementsdsordonnspourmelaverdetouteslesombres,detoutes
lespoussiresdeParis.Jem'allongeaisdanslesable,enprenaisunepoignedansmamain,lelaissaiss'enfuir
demesdoigtsenunjetjauntreetdouxjemedisaisqu'ils'enfuyaitcommeletemps,quec'taituneidefacile
etqu'iltaitagrabled'avoirdesidesfaciles.C'taitlt.
Lesiximejour,jevisCyrilpourlapremirefois.Illongeaitlactesurunpetitbateauvoileetchavira
devantnotrecrique.Jel'aidaircuprersesaffaireset,aumilieudenosrires,j'apprisqu'ils'appelaitCyril,
qu'iltaittudiantendroitetpassaitsesvacancesavecsamre,dansunevillavoisine.Ilavaitunvisagede
Latin,trsbrun,trsouvert,avecquelquechosed'quilibr,deprotecteur,quimeplut.Pourtant,jefuyaisces
tudiantsdel'Universit,brutaux,proccupsd'euxmmes,deleurjeunessesurtout,ytrouvantlesujetd'un
drameouunprtexteleurennui.Jen'aimaispaslajeunesse.Jeleurprfraisdebeaucouplesamisdemon
pre,deshommesdequaranteansquimeparlaientaveccourtoisieetattendrissement,metmoignaientune
douceurdepreetd'amant.MaisCyrilmeplut.Iltaitgrandetparfoisbeau,d'unebeautquidonnait
confiance.Sanspartageravecmonprecetteaversionpourlalaideurquinousfaisaitsouventfrquenterdes
gensstupides,j'prouvaisenfacedesgensdnusdetoutcharmephysiqueunesortedegne,d'absenceleur
rsignationnepasplairemesemblaituneinfirmitindcente.Car,quecherchionsnous,sinonplaire?Jene
saispasencoreaujourd'huisicegotdeconqutecacheunesurabondancedevitalit,ungotd'empriseoule
besoinfurtif,inavou,d'trerassursursoimme,soutenu.
QuandCyrilmequitta,ilm'offritdem'apprendrelanavigationvoile.Jerentraidner,trsabsorbeparsa
pense,etneparticipaipas,oupeu,laconversationc'estpeinesijeremarquailanervositdemonpre.
Aprsdner,nousnousallongemesdansdesfauteuils,surlaterrasse,commetouslessoirs.Lecieltait
claboussd'toiles.Jelesregardais,esprantvaguementqu'ellesseraientenavanceetcommenceraient
sillonnerlecieldeleurchute.Maisnousn'tionsqu'audbutdejuillet,ellesnebougeaientpas.Dansles
graviersdelaterrasse,lescigaleschantaient.Ellesdevaienttredesmilliers,ivresdechaleuretdelune,
lancerainsicedrledecridesnuitsentires.Onm'avaitexpliququ'ellesnefaisaientquefrotterl'unecontre
l'autreleurslytres,maisjeprfraiscroirecechantdegorgeguttural,instinctifcommeceluideschatsenleur
saison.Noustionsbiendespetitsgrainsdesableentremapeauetmonchemisiermedfendaientseulsdes
tendresassautsdusommeil.C'estalorsquemonpretoussotaetseredressasursachaiselongue.
J'aiunearrivevousannoncer,ditil.
Jefermailesyeuxavecdsespoir.Noustionstroptranquilles,celanepouvaitdurer!
Ditesnousvitequi,criaElsa,toujoursavidedemondanits.
AnneLarsen,ditmonpre,etilsetournaversmoi.
Jeleregardai,troptonnepourragir.
Jeluiaiditdevenirsielletaittropfatigueparsescollectionsetelle...ellearrive.
Jen'yauraisjamaispens.AnneLarsentaituneancienneamiedemapauvremreetn'avaitquetrspeude
rapportsavecmonpre.Nanmoinsmasortiedepension,deuxansplustt,monpre,trsembarrassde
moi,m'avaitenvoyeelle.Enunesemaine,ellem'avaithabilleavecgotetapprisvivre.J'enavaisconu
pourelleuneadmirationpassionnequ'elleavaithabilementdtournesurunjeunehommedesonentourage.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

2/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Jeluidevaisdoncmespremireslgancesetmespremiresamoursetluienavaisbeaucoupde
reconnaissance.Aquarantedeuxans,c'taitunefemmetrssduisante,trsrecherche,avecunbeauvisage
orgueilleuxetlas,indiffrent.Cetteindiffrencetaitlaseulechosequ'onptluireprocher.Elletaitaimableet
lointaine.Toutenellerefltaitunevolontconstante,unetranquillitdecurquiintimidait.Bienquedivorce
etlibre,onneluiconnaissaitpasd'amant.D'ailleurs,nousn'avionspaslesmmesrelations:ellefrquentaitdes
gensfins,intelligents,discrets,etnousdesgensbruyants,assoiffs,auxquelsmonpredemandaitsimplement
d'trebeauxoudrles.Jecroisqu'ellenousmprisaitunpeu,monpreetmoi,pournotrepartipris
d'amusements,defutilits,commeellemprisaittoutexcs.Seulsnousrunissaientdesdnersd'affaireselle
s'occupaitdecoutureetmonpredepublicit,lesouvenirdemamreetmesefforts,car,siellem'intimidait,
jel'admiraisbeaucoup.Enfincettearrivesubiteapparaissaitcommeuncontretempssil'onpensaitla
prsenced'Elsaetauxidesd'Annesurl'ducation.
Elsamontasecoucheraprsunefouledequestionssurlasituationd'Annedanslemonde.Jerestaiseuleavec
monpreetvinsm'asseoirsurlesmarches,sespieds.Ilsepenchaetposasesdeuxmainssurmespaules:
Pourquoiestusiefflanque,madouce?Tuasl'aird'unpetitchatsauvage.J'aimeraisavoirunebellefille
blonde,unpeuforte,avecdesyeuxenporcelaineet...
Laquestionn'estpasl,disje.PourquoiastuinvitAnne?Etpourquoiatelleaccept?
Pourvoirtonvieuxpre,peuttre.Onnesaitjamais.
Tun'espaslegenred'hommesquiintresseAnne,disje.Elleesttropintelligente,elleserespectetrop.
EtElsa?AstupensElsa?Tut'imagineslesconversationsentreAnneetElsa?Moipas!
Jen'yaipaspens,avouatil.C'estvraiquec'estpouvantable.Ccile,madouce,sinousretournions
Paris?
Ilriaitdoucementenmefrottantlanuque.Jemeretournaietleregardai.Sesyeuxsombresbrillaient,des
petitesridesdrlesenmarquaientlesbords,saboucheseretroussaitunpeu.Ilavaitl'aird'unfaune.Jememis
rireaveclui,commechaquefoisqu'ils'attiraitdescomplications.
Monvieuxcomplice,ditil.Queferaisjesanstoi?
Etletondesavoixtaitsiconvaincu,sitendre,quejecomprisqu'ilauraittmalheureux.Tarddanslanuit,
nousparlmesdel'amour,desescomplications.Auxyeuxdemonpre,ellestaientimaginaires.Ilrefusait
systmatiquementlesnotionsdefidlit,degravit,d'engagement.Ilm'expliquaitqu'ellestaientarbitraires,
striles.D'unautrequelui,celam'etchoque.Maisjesavaisquedanssoncas,celan'excluaitnilatendresseni
ladvotion,sentimentsquiluivenaientd'autantplusfacilementqu'illesvoulait,lessavaitprovisoires.Cette
conceptionmesduisait:desamoursrapides,violentesetpassagres.Jen'taispasl'geolafidlitsduit.
Jeconnaissaispeudechosedel'amour:desrendezvous,desbaisersetdeslassitudes.
CHAPITREII

Annenedevaitpasarriveravantunesemaine.Jeprofitaisdecesderniersjoursdevraiesvacances.Nous
avionsloulavillapourdeuxmois,maisjesavaisquedsl'arrived'Anneladtentecomplteneseraitplus
possible.Annedonnaitauxchosesuncontour,auxmotsunsensquemonpreetmoilaissionsvolontiers
chapper.Elleposaitlesnormesdubongot,deladlicatesseetl'onnepouvaits'empcherdelespercevoir
danssesretraitssoudains,sessilencesblesss,sesexpressions.C'taitlafoisexcitantetfatigant,humilianten
findecomptecarjesentaisqu'elleavaitraison.Lejourdesonarrive,ilfutdcidquemonpreetElsairaient
l'attendrelagaredeFrjus.Jemerefusainergiquementdeparticiperl'expdition.Endsespoirdecause,
monprecueillittouslesglaeulsdujardinafindelesluioffrirdsladescentedutrain.Jeluiconseillai
seulementdenepasfaireporterlebouquetparElsa.Atroisheures,aprsleurdpart,jedescendissurlaplage.
Ilfaisaitunechaleuraccablante.Jem'allongeaisurlesable,m'endormismoitietlavoixdeCyrilmerveilla.
J'ouvrislesyeux:lecieltaitblanc,confondudechaleur.JenerpondispasCyriljen'avaisp'asenviedelui
parler,nipersonne.J'taiscloueausablepartoutelaforcedecett,lesbraspesants,labouchesche.
Etesvousmorte?ditil.Deloin,vousaviezl'aird'unepave,abandonne...
Jesouris.Ils'assitctdemoietmoncursemitbattredurement,sourdement,parceque,dansson
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

3/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

mouvement,samainavaiteffleurmonpaule.Dixfois,pendantladerniresemaine,mesbrillantes
manuvresnavalesnousavaientprcipitsaufonddel'eau,enlacsl'unl'autresansquej'enressentele
moindretrouble.Maisaujourd'hui,ilsuffisaitdecettechaleur,decedemisommeil,decegestemaladroit,pour
quequelquechoseenmoidoucementsedchire.Jetournailatteverslui.Ilmeregardait.Jecommenaisle
connatre:iltaitquilibr,vertueuxplusquedecoutumepeuttresonge.C'estainsiquenotresituation
cettecurieusefamilletroislechoquait.Iltaittropbonoutroptimidepourmeledire,maisjelesentaisaux
regardsobliques,rancuniersqu'illanaitmonpre.Iletaimquej'ensoistourmente.Maisjenel'taispas
etlaseulechosequimetourmenttencemoment,c'taitsonregardetlescoupsdeboutoirdemoncur.Ilse
penchaversmoi.Jerevislesderniersjoursdecettesemaine,maconfiance,matranquillitauprsdeluietje
regrettail'approchedecettebouchelongueetunpeulourde.
Cyril,disje,noustionssiheureux...
Ilm'embrassadoucement.Jeregardailecielpuisjenevisplusquedeslumiresrougesclatantsousmes
paupiresserres.Lachaleur,l'tourdissement,legotdespremiersbaisers,lessoupirspassaientenlongues
minutes.Uncoupdeklaxonnoussparacommedesvoleurs.JequittaiCyrilsansunmotetremontaiversla
maison.Cepromptretourm'tonnait:letraind'Annenedevaitpastreencorearriv.Jelatrouvainanmoins
surlaterrasse,commeelledescendaitdesaproprevoiture.
C'estlamaisondelaBelleauBoisdormant!ditelle.Quevousavezbronz,Ccile!amefaitplaisirde
vousvoir.
Moiaussi,disje.MaisvousarrivezdeParis?
J'aiprfrvenirenvoiture,d'ailleursjesuisvanne.
Jelaconduisissachambre.J'ouvrislafentredansl'espoird'apercevoirlebateaudeCyrilmaisilavait
disparu.Annes'taitassisesurlelit.Jeremarquailespetitesombresautourdesesyeux.
Cettevillaestravissante,soupiratelle.Oestlematredemaison?
IlestallvouschercherlagareavecElsa.
J'avaispossavalisesurunechaiseet,enmeretournantverselle,jereusunchoc.Sonvisages'tait
brusquementdfait,labouchetremblante.
ElsaMackenbourg?IlaamenElsaMackenbourgici?
Jenetrouvairienrpondre.Jelaregardai,stupfaite.Cevisagequej'avaistoujoursvusicalme,simatrede
lui,ainsilivrtousmestonnements...Ellemefixaittraverslesimagesqueluiavaientfourniesmesparoles
ellemevitenfinetdtournalatte.
J'auraisdvousprvenir,ditelle,maisj'taissipressedepartir,sifatigue...
Etmaintenant...,continuaijemachinalement.
Maintenantquoi?ditelle.
Sonregardtaitinterrogateur,mprisant.Ilnes'taitrienpass.
Maintenant,voustesarrive,disjebtementenmefrottantlesmains.Jesuistrscontentequevoussoyez
l,voussavez.Jevousattendsenbassivousvoulezboirequelquechose,lebarestparfait.
Jesortisenbafouillantetdescendisl'escalierdansunegrandeconfusiondepenses.Pourquoicevisage,cette
voixtrouble,cettedfaillance?Jem'assisdansunechaiselongue,jefermailesyeux.Jecherchaimerappeler
touslesvisagesdurs,rassurantsd'Anne:l'ironie,l'aisance,l'autorit.Ladcouvertedecevisagevulnrable
m'mouvaitetm'irritaitlafois.Aimaitellemonpre?Etaitilpossiblequ'ellel'aimt?Rienenluine
correspondaitsesgots.Iltaitfaible,lger,veuleparfois.Maispeuttretaitceseulementlafatiguedu
voyage,l'indignationmorale?Jepassaiuneheurefairedeshypothses.
Acinqheures,monprearrivaavecElsa.Jeleregardaidescendredevoiture.J'essayaidesavoirsiAnne
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

4/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

pouvaitl'aimer.Ilmarchaitversmoi,latteunpeuenarrire,rapidement.Ilsouriait.Jepensaiqu'iltaittrs
possiblequ'Annel'aimt,quen'importequil'aimt.
Annen'taitpasl,mecriatil.J'esprequ'ellen'estpastombeparlaportire.
Elleestdanssachambre,disje.Elleestvenueenvoiture.
Non?C'estmagnifique!Tun'asplusqu'luimonterlebouquet.
Vousm'aviezachetdesfleurs?ditlavoixd'Anne.C'esttropgentil.
Elledescendaitl'escaliersarencontre,dtendue,souriante,dansunerobequinesemblaitpasavoirvoyag.
Jepensaitristementqu'ellen'taitdescenduequ'enentendantlavoitureetqu'elleauraitpulefaireunpeuplus
tt,pourmeparlerneftcequedemonexamenquej'avaisd'ailleursmanqu!Cettedernireidemeconsola.
Monpreseprcipitait,luibaisaitlamain.
J'aipassunquartd'heuresurlequaidelagareaveccebouquetdefleursauboutdesbrasetunsourire
stupideauxlvres.Dieumerci,voustesl!ConnaissezvousElsaMackenbowg?
Jedtournailesyeux.
Nousavonsdnousrencontrer,ditAnne,toutaimable...J'aiunechambremagnifique,voustestrop
gentildem'avoirinvite,Raymond,j'taistrsfatigue.
Monpres'brouait.Asesyeux,toutallaitbien.Ilfaisaitdesphrases,dbouchaitdesbouteilles.Maisje
revoyaistourtourlevisagepassionndeCyril,celuid'Anne,cesdeuxvisagesmarqusdeviolence,etjeme
demandaissilesvacancesseraientaussisimplesqueledclaraitmonpre.
Cepremierdnerfuttrsgai.MonpreetAnneparlaientdeleursrelationscommunesquitaientraresmais
hautesencouleur.Jem'amusaibeaucoupjusqu'aumomentoAnnedclaraquel'associdemonpretait
microcphale.C'taitunhommequibuvaitbeaucoup,maisquitaitgentiletaveclequelnousavionsfait,mon
preetmoi,desdnersmmorables.Jeprotestai:
Lombardestdrle,Anne.Jel'aivutrsamusant.
Vousavouerezqu'ilestquandmmeinsuffisant,etmmesonhumour...
Iln'apeuttrepasuneformed'intelligencecourante,mais...
Ellemecoupad'unairindulgent:Cequevousappelezlesformesdel'intelligencen'ensontquelesges.
Lectlapidaire,dfinitifdesaformulem'enchanta.Certainesphrasesdgagentpourmoiunclimat
intellectuel,subtil,quimesubjugue,mmesijenelespntrepasabsolument.Cellelmedonnaenviede
possderunpetitcarnetetuncrayon.JeledisAnne.Monpreclataderire:
Aumoins,tun'espasrancunire.
Jenepouvaisl'tre,carAnnen'taitpasmalveillante.Jelasentaistropcompltementindiffrente,ses
jugementsn'avaientpascetteprcision,cectaigudelamchancet.Ilsn'entaientqueplusaccablants.
Cepremiersoir,Anneneparutpasremarquerladistraction,volontaireounon,d'Elsaquientradirectement
danslachambredemonpre.Ellem'avaitapportunchandaildesacollection,maisnemelaissapasla
remercier.Lesremerciementsl'ennuyaientetcommelesmiensn'taientjamaislahauteurdemon
enthousiasme,jenemefatiguaipas.
JetrouvecetteElsatrsgentille,ditelle,avantquejenesorte.
Ellemeregardaitdanslesyeux,sanssourire,ellecherchaitenmoiuneidequ'illuiimportaitdedtruire.Je
devaisoubliersonrflexedetoutl'heure.

http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

5/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Oui,oui,c'estunecharmante,heu,jeunefille...trssympathique.
Jebafouillais.Ellesemitrireetj'allaimecouchertrsnerve.Jem'endormisenpensantCyrilqui
dansaitpeuttreCannesavecdesfilles.
Jemerendscomptequej'oublie,quejesuisforced'oublierleprincipal:laprsencedelamer,sonrythme
incessant,lesoleil.Jenepuisrappelernonpluslesquatretilleulsdanslacourd'unepensiondeprovince,leur
parfumetlesouriredemonpresurlequaidelagare,troisansplusttmasortiedepension,cesouriregn
parcequej'avaisdesnattesetunevilainerobepresquenoire.Etdanslavoiture,sonexplosiondejoie,subite,
triomphante,parcequej'avaissesyeux,saboucheetquej'allaistrepourluilepluscher,leplusmerveilleux
desjouets.JeneconnaissaisrienilallaitmemontrerParis,leluxe,laviefacile.Jecroisbienquelaplupartde
mesplaisirsd'alors,jelesdusl'argent:leplaisird'allerviteenvoiture,d'avoirunerobeneuve,d'acheterdes
disques,deslivres,desfleurs.Jen'aipashonteencoredecesplaisirsfaciles,jenepuisd'ailleurslesappeler
facilesqueparcequej'aientendudirequ'ilsl'taient.Jeregretterais,jerenieraisplusfacilementmeschagrinsou
mescrisesmystiques.Legotduplaisir,dubonheurreprsenteleseulctcohrentdemoncaractre.Peuttre
n'aijepasassezlu?Enpension,onnelitpas,sinondesuvresdifiantes.AParis,jen'euspasletempsdelire:
ensortantdemoncours,desamism'entranaientdansdescinmasjeneconnaissaispaslenomdesacteurs,
celalestonnait.Oudesterrassesdecafausoleiljesavouraisleplaisird'tremlelafoule,celuide
boire,d'treavecquelqu'unquivousregardedanslesyeux,vousprendlamainetvousemmneensuiteloinde
lammefoule.Nousmarchionsdanslesruesjusqu'lamaison.Lilm'attiraitsousuneporteetm'embrassait:
jedcouvraisleplaisirdesbaisers.Jenemetspasdenomcessouvenirs:Jean,Hubert,Jacques...Desnoms
communstouteslespetitesjeunesfilles.Lesoir,jevieillissais,noussortionsavecmonpredansdessoires
ojen'avaisquefaire,soiresassezmlangesojem'amusaisetoj'amusaisaussiparmonge.Quandnous
rentrions,monpremedposaitetleplussouventallaitreconduireuneamie.Jenel'entendaispasrentrer.
Jeneveuxpaslaissercroirequ'ilmtuneostentationquelconquesesaventures.Ilsebornaitnepasmeles
cacher,plusexactement:nerienmediredeconvenableetdefauxpourjustifierlafrquencedesdjeunersde
telleamielamaisonousoninstallationcomplte...heureusementprovisoire!Detoutefaon,jen'auraispu
ignorerlongtempslanaturedesesrelationsavecsesinvitesetiltenaitsansdoutegardermaconfiance
d'autantplusqu'ilvitaitainsideseffortspniblesd'imagination.C'taitunexcellentcalcul.Sonseuldfautfut
dem'inspirerquelquetempsuncynismedsabussurleschosesdel'amourqui,vumongeetmonexprience,
devaitparatreplusrjouissantqu'impressionnant.Jemerptaisvolontiersdesformuleslapidaires,celle
d'OscarWilde,entreautres:Lepchestlaseulenotedecouleurvivequisubsistedanslemondemoderne.
Jelafaisaismienneavecuneabsolueconviction,bienplussrement,jepense,quesijel'avaismiseenpratique.
Jecroyaisquemaviepourraitsecalquersurcettephrase,s'eninspirer,enjaillircommeuneperverseimage
d'Epinal:j'oubliaislestempsmorts,ladiscontinuitetlesbonssentimentsquotidiens.Idalement,j'envisageais
uneviedebassessesetdeturpitudes.
CHAPITREIII

Lelendemainmatin,jefusrveilleparunrayondesoleilobliqueetchaud,quiinondamonlitetmitfinaux
rvestrangesetunpeuconfusojemedbattais.Dansundemisommeil,j'essayaid'carterdemonvisage,
aveclamain,cettechaleurinsistante,puisyrenonai.Iltaitdixheures.Jedescendisenpyjamasurlaterrasse
etyretrouvaiAnne,quifeuilletaitdesjournaux.Jeremarquaiqu'elletaitlgrement,parfaitementmaquille.
Ellenedevaitjamaiss'accorderdevraiesvacances.Commeellenemeprtaitpasattention,jem'installai
tranquillementsurunemarcheavecunetassedecafetuneorangeetentamailesdlicesdumatin:jemordais
l'orange,unjussucrgiclaitdansmaboucheunegorgedecafnoirbrlant,aussitt,etnouveaulafracheur
dufruit.Lesoleildumatinmechauffaitlescheveux,dplissaitsurmapeaulesmarquesdudrap.Danscinq
minutes,j'iraismebaigner.Lavoixd'Annemefitsursauter:
Ccile,vousnemangezpas?
Jeprfreboirelematinparceque...
Vousdevezprendretroiskilospourtreprsentable.Vousavezlajouecreuseetonvoitvosctes.Allez
doncchercherdestartines.
Jelasuppliaidenepasm'imposerdetartinesetelleallaitmedmontrerquec'taitindispensablelorsquemon
preapparutdanssasomptueuserobedechambrepois.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

6/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Quelcharmantspectacle,ditildeuxpetitesfillesbrunesausoleilentraindeparlertartines.
Iln'yaqu'unepetitefille,hlas!ditAnneenriant.J'aivotrege,monpauvreRaymond.
Monpresepenchaetluipritlamain.
Toujoursaussirosse,ditiltendrement,etjevislespaupiresd'Annebattrecommesousunecaresse
imprvue.
J'enprofitaipourm'esquiver.Dansl'escalier,jecroisaiElsa.Visiblement,ellesortaitdulit,lespaupires
gonfles,leslvresplesdanssonvisagecramoisiparlescoupsdesoleil.Jefaillisl'arrter,luidirequ'Anne
taitenbasavecunvisagesoignetnet,qu'elleallaitbronzer,sansdommages,avecmesure.Jefaillislamettre
engarde.Maissansdoutel'auraitellemalpris:elleavaitvingtneufans,soittreizeansdemoinsqu'Anneet
celaluiparaissaitunatoutmatre.
Jeprismonmaillotdebainetcouruslacrique.Amasurprise,Cyrilytaitdj,assissursonbateau.Ilvint
marencontre,l'airgrave,etilmepritlesmains.
Jevoudraisvousdemanderpardonpourhier,ditil.
C'taitmafaute,disje.
Jenemesentaisabsolumentpasgneetsonairsolennelm'tonnait.
Jem'enveuxbeaucoup,repritilenpoussantlebateaulamer.
Iln'yapasdequoi,disjeallgrement.
Si!
J'taisdjdanslecanot.Iltaitdeboutavecdel'eaujusqu'mijambes,appuydesdeuxmainsauplatbord
commelabarred'untribunal.Jecomprisqu'ilnemonteraitpasavantd'avoirparletleregardaiavectoute
l'attentionncessaire.Jeconnaissaisbiensonvisage,jem'yretrouvais.Jepensaiqu'ilavaitvingtcinqans,se
prenaitpeuttrepourunsuborneur,etcelamefitrire.
Neriezpas,ditil.Jem'ensuisvouluhiersoir,voussavez.Riennevousdfendcontremoivotrepre,
cettefemme,l'exemple...Jeseraisledernierdessalauds,ceseraitlammechosevouspourriezmecroireaussi
bien...
Iln'taitmmepasridicule.Jesentaisqu'iltaitbonetprtm'aimerquej'aimeraisl'aimer.Jemismesbras
autourdesoncou,majouecontrelasienne.Ilavaitlespauleslarges,uncorpsdurcontrelemien.
Voustesgentil,Cyril,murmuraije.Vousalleztreunfrrepourmoi.
Ilrepliasesbrasautourdemoiavecunepetiteexclamationdecolreetm'arrachadoucementdubateau.Il
metenaitserrecontrelui,souleve,lattesursonpaule.Encemomentl,jel'aimais.Danslalumiredu
matin,iltaitaussidor,aussigentil,aussidouxquemoi,ilmeprotgeait.Quandsabouchecherchalamienne,
jememistremblerdeplaisircommeluietnotrebaiserfutsansremordsetsanshonte,seulementuneprofonde
recherche,entrecoupedemurmures.Jem'chappaietnageaiverslebateauquipartaitladrive.Jeplongeai
monvisagedansl'eaupourlerefaire,lerafrachir...L'eautaitverte.Jemesentaisenvahied'unbonheur,d'une
insoucianceparfaite.
Aonzeheuresetdemie,Cyrilpartitetmonpreetsesfemmesapparurentdanslechemindechvres.Il
marchaitentrelesdeux,lessoutenant,leurtendantsuccessivementlamainavecunebonnegrce,unnaturelqui
n'taientqu'lui.Anneavaitgardsonpeignoir:ellel'tadevantnosregardsobservateursavectranquillitet
s'yallongea.Lataillemince,lesjambesparfaites,ellen'avaitcontreellequedetrslgresfltrissures.Cela
reprsentaitsansdoutedesannesdesoins,d'attentionj'adressaimachinalementmonpreunregard
approbateur,lesourcillev.Amagrandesurprise,ilnemelerenvoyapas,fermalesyeux.LapauvreElsatait
dansuntatlamentable,ellesecouvraitd'huile.Jenedonnaispasunesemainemonprepour...Annetourna
latteversmoi:
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

7/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Ccile,pourquoivouslevezvoussittici?AParis,voustiezaulitjusqu'midi.
J'avaisdutravail,disje.amecoupaitlesjambes.
Ellenesouritpas:ellenesouriaitquequandelleenavaitenvie,jamaispardcence,commetoutlemonde.
Etvotreexamen?
Loup!disjeavecentrain.Bienloup!
Ilfautquevousl'ayezenoctobre,absolument.
Pourquoi?intervintmonpre.Jen'aijamaiseudediplme,moi.Etjemneuneviefastueuse.
Vousaviezunecertainefortuneaudpart,rappelaAnne.
Mafilletrouveratoujoursdeshommespourlafairevivre,ditmonprenoblement.
Elsasemitrireets'arrtadevantnostroisregards.
Ilfautqu'elletravaille,cesvacances,ditAnneenrefermantlesyeuxpourclorel'entretien.
J'envoyaiunregarddsesprmonpre.Ilmerponditparunpetitsouriregn.Jemevisdevantdespages
deBergsonavecceslignesnoiresquimesautaientauxyeuxetleriredeCyrilenbas...Cetteidem'pouvanta.
Jemetranaijusqu'Anne,l'appelaivoixbasse.Elleouvritlesyeux.Jepenchaisurelleunvisageinquiet,
suppliant,enravalantencoremesjouespourmedonnerl'aird'uneintellectuellesurmene.
Anne,disje,vousn'allezpasmefairea,mefairetravaillerparceschaleurs...cesvacancesqui
pourraientmefairetantdebien...
Ellemeregardaavecfixituninstant,puissouritmystrieusementendtournantlatte.
Jedevraisvousfairea...mmeparceschaleurs,commevousdites.Vousnem'envoudriezquependant
deuxjours,commejevousconnais,etvousauriezvotreexamen.
Ilyadeschosesauxquellesonnesefaitpas,disjesansrire.
Ellemelanauncoupd'ilamusetinsolentetjemerecouchaidanslesable,pleined'inquitudes.Elsa
proraitsurlesfestivitsdelacte.Maismonprenel'coutaitpas:placausommetdutrianglequefaisaient
leurscorps,illanaitauprofilrenversd'Anne,sespaules,desregardsunpeufixes,impavides,queje
reconnaissais.Samains'ouvraitetserefermaitsurlesableenungestedoux,rgulier,inlassable.Jecourusvers
lamer,m'yenfonaiengmissantsurlesvacancesquenousaurionspuavoir,quenousn'aurionspas.Nous
avionstousleslmentsd'undrame:unsducteur,unedemimondaineetunefemmedette.J'aperusaufond
delamerunravissantcoquillage,unepierrerosetbleuejeplongeaipourlaprendre,lagardaitoutedouceet
usedanslamainjusqu'audjeuner.Jedcidaiquec'taitunportebonheur,quejenelaquitteraispasdel't.
Jenesaispaspourquoijenel'aipasperdue,commejeperdstout.Elleestdansmamainaujourd'hui,roset
tide,ellemedonneenviedepleurer.
CHAPITREIV

Cequim'tonnaleplus,lesjourssuivants,cefutl'extrmegentillessed'Annel'gardd'Elsa.Ellene
prononaitjamais,aprslesnombreusesbtisesquiilluminaientsaconversation,unedecesphrasesbrvesdont
elleavaitlesecretetquiauraitcouvertlapauvreElsaderidicule.Jelalouaisenmoimmedesapatience,desa
gnrosit,jenemerendaispascomptequel'habiletytaittroitementmle.Monpreseseraitvitelassde
cepetitjeufroce.Illuitaitaucontrairereconnaissantetilnesavaitquefairepourluiexprimersagratitude.
Cettereconnaissancen'taitd'ailleursqu'unprtexte.Sansdouteluiparlaitilcommeunefemmetrs
respecte,commeunesecondemredesafille:ilusaitmmedecettecarteenayantl'airsanscessedeme
mettresouslagarded'Anne,delarendreunpeuresponsabledecequej'tais,commepourselarendreplus
proche,pourlaliernousplustroitement.Maisilavaitpourelledesregards,desgestesquis'adressaientla
femmequ'onneconnatpasetquel'ondsireconnatredansleplaisir.Cesgardsquejesurprenaisparfois
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

8/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

chezCyril,etquimedonnaientlafoisenviedelefuiretdeleprovoquer.Jedevaistresurcepointplus
influenablequ'Anneelletmoignaitl'garddemonpred'uneindiffrence,d'unegentillessetranquillequi
merassuraient.J'enarrivaiscroirequejem'taistrompelepremierjour,jenevoyaispasquecettegentillesse
sansquivoquesurexcitaitmonpre.Etsurtoutsessilences...sessilencessinaturels,silgants.Ilsformaient
avecleppiementincessantd'Elsaunesorted'antithsecommelesoleiletl'ombre.PauvreElsa...ellenese
doutaitvraimentderien,ellerestaitexubranteetagite,toujoursaussidfrachieparlesoleil.
Unjour,cependant,elledutcomprendre,intercepterunregarddemonprejelavisavantledjeuner
murmurerquelquechosedanssonoreille:uninstant,ileutl'aircontrari,tonn,puisacquiesaensouriant.Au
caf,Elsaselevaet,arrivelaporte,seretournaversnousd'unairlangoureux,trsinspir,cequ'ilme
sembla,ducinmaamricain,etmettantdanssonintonationdixansdegalanteriefranaise:
Vousvenez,Raymond?
Monpreseleva,rougitpresqueetlasuivitenparlantdesbienfaitsdelasieste.Annen'avaitpasboug.Sa
cigarettefumaitauboutdesesdoigts.Jemesentisdansl'obligationdedirequelquechose:
Lesgensdisentquelasiesteesttrsreposante,maisjecroisquec'estuneidefausse...Jem'arrtai
aussitt,conscientedel'quivoquedemaphrase.
Jevousenprie,ditAnneschement.
Ellen'yavaitmmepasmisd'quivoque.Elleavaittoutdesuitevulaplaisanteriedemauvaisgot.Jela
regardai.Elleavaitunvisagevolontairementcalmeetdtenduquim'mut.Peuttre,encemoment,enviaitelle
passionnmentElsa.Pourlaconsoler,uneidecyniquemevint,quim'enchantacommetouteslesides
cyniquesquejepouvaisavoir:celamedonnaitunesorted'assurance,decomplicitavecmoimme,enivrante.
Jenepusm'empcherdel'exprimerhautevoix:
Remarquezqu'aveclescoupsdesoleild'Elsa,cegenredesiestenedoitpastretrsgrisant,nipourl'unni
pourl'autre.
J'auraismieuxfaitdemetaire.
Jedtestecegenrederflexion,ditAnne.Avotrege,c'estplusquestupide,c'estpnible.
Jem'nervaibrusquement:
Jedisaisapourrire,excusezmoi.Jesuissurequ'aufond,ilssonttrscontents.
Elletournaversmoiunvisageexcd.Jeluidemandaipardonaussitt.Ellerefermalesyeuxetcommena
parlerd'unevoixbasse,patiente:
Vousvousfaitesdel'amouruneideunpeusimpliste.Cen'estpasunesuitedesensationsindpendantesles
unesdesautres...
Jepensaiquetoutesmesamoursavaienttainsi.Unemotionsubitedevantunvisage,ungeste,sousun
baiser...Desinstantspanouis,sanscohrence,c'taittoutlesouvenirquej'enavais.
C'estautrechose,disaitAnne.Ilyalatendresseconstante,ladouceur,lemanque...Deschosesquevousne
pouvezpascomprendre.
Elleeutungestevasifdelamainetpritunjournal.J'auraisaimqu'ellesemtencolre,qu'ellesorttde
cetteindiffrencersignedevantmacarencesentimentale.Jepensaiqu'elleavaitraison,quejevivaiscomme
unanimal,augrdesautres,quej'taispauvreetfaible.Jememprisaisetcelam'taisaffreusementpnible
parcequejen'ytaispashabitue,nemejugeantpourainsidirepas,nienbiennienmal.Jemontaidansma
chambre,jervassai.Mesdrapstaienttidessousmoi,j'entendaisencorelesparolesd'Anne:
Cetautrechose,c'estunmanque.Quelqu'unm'avaitiljamaismanqu?
Jenemerappellepluslesincidentsdecesquinzejours.Jel'aidjdit,jenevoulaisrienvoirdeprcis,de
menaant.Delasuitedecesvacances,biensr,jemerappelletrsexactementpuisquej'yapportaitoutemon
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

9/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

attention,toutesmespossibilits.Maiscestroissemainesl,cestroissemainesheureusesensomme...Quelest
lejouromonpreregardaostensiblementlabouched'Anne,celuioilluireprochahautevoixson
indiffrenceenfaisantsemblantd'enrire?Celuioilcomparasansensouriresasubtilitaveclasemibtise
d'Elsa?Matranquillitreposaitsurcetteidestupidequ'ilsseconnaissaientdepuisquinzeansetques'ils
avaientds'aimer,ilsauraientcommencplustt.Et,medisaisje,siceladoitarriver,monpresera
amoureuxtroismoisetAnneengarderaquelquessouvenirspassionnsetunpeud'humiliation.Nesavaisje
pascependantqu'Annen'taitpasunefemmequel'onptabandonnerainsi?MaisCyriltaitletsuffisait
mespenses.NoussortionsensemblesouventlesoirdanslesbotesdeSaintTropez,nousdansionssurles
dfaillancesd'uneclarinetteennousdisantdesmotsd'amourquej'avaisoublislelendemain,maissidouxle
soirmme.Lejour,nousfaisionsdelavoileautourdelacte.Monprenousaccompagnaitparfois.Il
apprciaitbeaucoupCyril,surtoutdepuisquecedernierluiavaitlaissgagnerunmatchdecrawl.Ill'appelait
monpetitCyril,Cyrill'appelaitmonsieur,maisjemedemandaislequeldesdeuxtaitl'adulte.
Unaprsmidi,nousallmesprendrelethchezlamredeCyril.C'taitunevieilledametranquilleet
souriantequinousparladesesdifficultsdeveuveetdesesdifficultsdemre.Monprecompatit,adressa
Annedesregardsdereconnaissance,fitdenombreuxcomplimentsladame.Jedoisavouerqu'ilnecraignait
jamaisdeperdresontemps.Anneregardaitlespectacleavecunsourireaimable.Auretour,elledclaraladame
charmante.J'clataienimprcationscontrelesvieillesdamesdecettesorte.Ilstournrentversmoiunsourire
indulgentetamusquimemithorsdemoi:
Vousnevousrendezpascomptequ'elleestcontented'elle,criaije.Qu'elleseflicitedesavieparcequ'elle
alesentimentd'avoirfaitsondevoiret...
Maisc'estvrai,ditAnne.Ellearemplisesdevoirsdemreetd'pouse,suivantl'expression...
Etsondevoirdeputain?disje.
Jen'aimepaslesgrossirets,ditAnne,mmeparadoxales.
Maiscen'estpasparadoxal.Elles'estmariecommetoutlemondesemarie,pardsirouparcequecelase
fait.Elleaeuunenfant,voussavezcommentaarrivelesenfants?
Sansdoutemoinsbienquevous,ironisaAnne,maisj'aiquelquesnotions.
Elleadonclevcetenfant.Elles'estprobablementpargnlesangoisses,lestroublesdel'adultre.Ellea
eulaviequ'ontdesmilliersdefemmesetelleenestfire,vouscomprenez.Elletaitdanslasituationd'une
jeunebourgeoisepouseetmreetellen'arienfaitpourensortir.Elleseglorifieden'avoirfaitnicecinicelaet
nonpasd'avoiraccompliquelquechose.
Celan'apasgrandsens,ditmonpre.
C'estunmiroirauxalouettes,criaije.Onseditaprs:J'aifaitmondevoirparcequel'onn'arienfait.Si
elletaitdevenueunefilledesruesentantnedanssonmilieu,l,elleauraiteudumrite.
Vousavezdesideslamode,maissansvaleur,ditAnne.
C'taitpeuttrevrai.Jepensaiscequejedisais,maisiltaitvraiquejel'avaisentendudire.Nanmoins,ma
vie,celledemonpreallaientl'appuidecettethorieetAnnemeblessaitenlamprisant.Onpeuttreaussi
attachdesfutilitsqu'autrechose.MaisAnnenemeconsidraitpascommeuntrepensant.Ilmesemblait
urgent,primordialsoudaindeladtromper.Jenepensaispasquel'occasionm'enseraitdonnesittniqueje
sauraislasaisir.D'ailleurs,j'admettaisvolontiersquedansunmoisj'auraissurtellechoseuneopinion
diffrente,quemesconvictionsnedureraientpas.Commentauraisjeputreunegrandeme?
CHAPITREV

Etpuisunjour,cefutlafin.Unmatin,monpredcidaquenousirionspasserlasoireCannes,joueret
danser.Jemerappellelajoied'Elsa.Dansleclimatfamilierdescasinos,ellepensaitretrouversapersonnalit
defemmefataleunpeuattnueparlescoupsdesoleiletlademisolitudeonousvivions.Contrairement
mesprvisions,Annenes'opposapascesmondanitselleensemblammeassezcontente.Cefutdoncsans
inquitudeque,sittlednerfini,jemontaidansmachambremettreunerobedusoir,laseuled'ailleursqueje
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

10/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

possdasse.C'taitmonprequil'avaitchoisieelletaitdansuntissuexotique,unpeutropexotiquepourmoi
sansdoutecarmonpre,soitpargot,soitparhabitude,m'habillaitvolontiersenfemmefatale.Jeleretrouvai
enbas,tincelantdansunsmokingneuf,etluimislebrasautourducou.
Tuesleplusbelhommequejeconnaisse.
ApartCyril,ditilsanslecroire.Ettoi,tueslaplusjoliefillequejeconnaisse.
AprsElsaetAnne,disjesansycroiremoimme.
Puisqu'ellesnesontpasletqu'ellessepermettentdenousfaireattendre,viensdanseravectonvieuxpre
etsesrhumatismes.
Jeretrouvail'euphoriequiprcdaitnossorties.Iln'avaitvraimentriend'unvieuxpre.Endansant,je
respiraisonparfumfamilierd'eaudeCologne,dechaleur,detabac.Ildansaitenmesure,lesyeuxmiclos,un
petitsourireheureux,irrpressiblecommelemien,aucoindeslvres.
Ilfaudraitquetum'apprenneslebebop,ditil,oubliantsesrhumatismes.
Ils'arrtadedanserpouraccueillird'unmurmuremachinaletflatteurl'arrived'Elsa.Elledescendait
l'escalierlentementdanssarobeverte,unsouriredsabusdemondainelabouche,sonsouriredecasino.Elle
avaittirlemaximumdesescheveuxdesschsetdesapeaubrleparlesoleil,maisc'taitplusmritoireque
brillant.Ellenesemblaitpasheureusements'enrendrecompte.
Nouspartons?
Annen'estpasl,disje.
Montevoirsielleestprte,ditmonpre.Letempsd'allerCannes,ilseraminuit.
Jemontailesmarchesenm'embarrassantdansmarobeetfrappailaported'Anne.Ellemecriad'entrer.Je
m'arrtaisurleseuil.Elleportaitunerobegrise,d'ungrisextraordinaire,presqueblanc,olalumire
s'accrochait,comme,l'aube,certainesteintesdelamer.Touslescharmesdelamaturitsemblaientrunisen
elle,cesoirl.
Magnifique!disje.Oh!Anne,quellerobe!
Ellesouritdanslaglacecommeonsourtquelqu'unqu'onvaquitter.
Cegrisestunerussite,ditelle.
Voustesunerussite,disje.
Ellemepritparl'oreille,meregarda.Elleavaitdesyeuxbleusombre.Jelesviss'clairer,sourire.
Voustesunegentillepetitefille,bienquevoussoyezparfoisfatigante.
Ellemepassadevantsansdtaillermaproprerobe,cedontjemeflicitaietmemortifiailafois.Elle
descenditl'escalierlapremireetjevismonprevenirsarencontre.Ils'arrtaenbasdel'escalier,lepiedsur
lapremiremarche,levisagelevverselle.Elsalaregardaitdescendreaussi.Jemerappelleexactementcette
scne:aupremierplan,devantmoi,lanuquedore,lespaulesparfaitesd'Anneunpeuplusbas,levisage
blouidemonpre,samaintendueet,djdanslelointain,lasilhouetted'Elsa.
Anne,ditmonpre,voustesextraordinaire.
Elleluisouritenpassantetpritsonmanteau.
Nousnousretrouvonslbas,ditelle.Ccile,vousvenezavecmoi?
Ellemelaissaconduire.Laroutetaitsibellelanuitquej'allaidoucement.Annenedisaitrien.Ellene
semblaitmmepasremarquerlestrompettesdchanesdelaradio.Quandlecabrioletdemonprenous
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

11/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

doubla,dansunvirage,ellenesourcillapas.Jemesentaisdjhorsdelacoursedevantunspectacleojene
pouvaisplusintervenir.
Aucasino,grceauxmanuvresdemonpre,nousnousperdmesvite.Jemeretrouvaiaubar,avecElsaet
unedesesrelations,unSudAmricaindemiivre.Ils'occupaitdethtreet,malgrsontat,restaitintressant
parlapassionqu'ilyapportait.Jepassaiprsd'uneheureagrableavecluimaisElsas'ennuyait.Elle
connaissaitunoudeuxmonstressacrsmaislatechniquenel'intressaitpas.Ellemedemandabrusquemento
taitmonpre,commesijepouvaisensavoirquelquechose,ets'loigna.LeSudAmricainenparutuninstant
attristmaisunnouveauwhiskylerelana.Jenepensaisrien,j'taisenpleineeuphorie,ayantparticippar
politesseseslibations.Leschosesdevinrentencoreplusdrlesquandilvoulutdanser.J'taisobligedele
tenirbraslecorpsetderetirermespiedsdedessouslessiens,cequidemandaitbeaucoupd'nergie.Nous
riionstellementque,quandElsamefrappasurl'pauleetquejevissonairdeCassandre,jefussurlepointde
l'envoyeraudiable.
Jeneletrouvepas,ditelle.
Elleavaitunvisageconsternlapoudreentaitpartie,lalaissanttoutclaire,sestraitstaienttirs.Elle
taitpitoyable.Jemesentissoudaintrsencolrecontremonpre.Iltaitd'uneimpolitesseinconcevable.
Ah!jesaisoilssont,disjeensouriantcommes'ils'taitagid'unechosetrsnaturelleetlaquelleelle
etpupensersansinquitude.Jereviens.
Privdemonappui,leSudAmricaintombadanslesbrasd'Elsaetsemblas'entrouverbien.Jepensaiavec
tristessequ'elletaitplusplantureusequemoietquejenesauraisluienvouloir.Lecasinotaitgrand:j'enfis
deuxfoisletoursansrsultat.Jepassailarevuedesterrassesetpensaienfinlavoiture.
Ilmefallutunmomentpourlaretrouverdansleparc.Ilsytaient.J'arrivaiparderrireetlesaperusparla
glacedufond.Jevisleursprofilstrsprochesettrsgraves,trangementbeauxsouslerverbre.Ilsse
regardaient,ilsdevaientparlervoixbasse,jevoyaisleurslvresbouger.J'avaisenviedem'enaller,maisla
pensed'Elsamefitouvrirlaportire.
Lamaindemonpretaitsurlebrasd'Anne,ilsmeregardrentpeine.
Vousvousamusezbien?demandaijepoliment.
Qu'yatil?ditmonpred'unairirrit.Quefaistuici?
Etvous?Elsavouscherchepartoutdepuisuneheure.
Annetournalatteversmoi,lentement,commeregret:
Nousrentrons.Ditesluiquej'aitfatigueetquevotreprem'aramene.Quandvousvousserezassez
amuses,vousrentrerezavecmavoiture.
L'indignationmefaisaittrembler,jenetrouvaisplusmesmots.
Quandonseseraassezamuses!Maisvousnevousrendezpascompte!C'estdgotant!
Qu'estcequiestdgotant?ditmonpreavectonnement.
Tuamnesunefillerousselamersousunsoleilqu'ellenesupportepasetquandelleesttoutepele,tu
l'abandonnes.C'esttropfacile!Qu'estcequejevaisluidireElsa,moi?
Annes'taitretourneverslui,l'airlass.Illuisouriait,nem'coutaitpas.Jetouchaisauxbornesde
l'exaspration:
Jevais...jevaisluidirequemonpreatrouvuneautredameavecquicoucheretqu'ellerepasse,c'esta?
L'exclamationdemonpreetlagifled'Annefurentsimultanes.Jesortisprcipitammentmattedela
portire.Ellem'avaitfaitmal.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

12/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Excusetoi,ditmonpre.
Jerestaiimmobileprsdelaportire,dansungrandtourbillondepenses.Lesnoblesattitudesmeviennent
toujourstroptardl'esprit.
Venezici,ditAnne.Ellenesemblaitpasmenaanteetjem'approchai.Ellemitsamainsurmajoueetme
parladoucement,lentement,commesij'taisunpeubte:
Nesoyezpasmchante,jesuisdsolepourElsa.Maisvoustesassezdlicatepourarrangercelaau
mieux.Demainnousnousexpliquerons.Jevousaifaittrsmal?
Pensezvous,disjepoliment.
Cettesubitedouceur,monexcsdeviolenceprcdentmedonnaientenviedepleurer.Jelesregardaipartir,
jemesentaiscompltementvide.Maseuleconsolationtaitl'idedemapropredlicatesse.Jerevinspas
lentsaucasinoojeretrouvaiElsa,leSudAmricaincramponnsonbras.
Anneatmalade,disjed'unairlger.Papaadlaramener.Onvaboirequelquechose?
Ellemeregardaitsansrpondre.Jecherchaiunargumentconvaincant.
Elleaeudesnauses,disje,c'estaffreux,sarobetaittoutetache.
Cedtailmesemblaitcriantdevrit,maisElsasemitpleurer,doucement,tristement.Dsempare,jela
regardai.
Ccile,ditelle,oh!Ccile,noustionssiheureux...
Sessanglotsredoublaient.LeSudAmricainsemitpleureraussi,enrptant:Noustionssiheureux,si
heureux.Encemoment,jedtestaiAnneetmonpre.J'auraisfaitn'importequoipourempcherlapauvre
Elsadepleurer,sonrimmeldefondre,cetAmricaindesangloter.
Toutn'estpasdit,Elsa.Revenezavecmoi.
Jereviendraibienttprendremesvalises,sanglotatelle.Adieu,Ccile,nousnousentendionsbien.
Jen'avaisjamaisparlavecellequedutempsoudelamode,maisilmesemblaitpourtantquejeperdaisune
vieilleamie.Jefisdemitourbrusquementetcourusjusqu'lavoiture.
CHAPITREVI

Lelendemainmatinfutpnible,sansdoutecausedeswhiskiesdelaveille.Jemerveillaiautraversdemon
lit,dansl'obscurit,labouchelourde,lesmembresperdusdansunemoiteurinsupportable.Unraidesoleil
filtraittraverslesfentesduvolet,despoussiresymontaientenrangsserrs.Jen'prouvaisniledsirdeme
lever,niceluideresterdansmonlit.JemedemandaissiElsareviendrait,quelsvisagesauraientAnneetmon
precematin.Jemeforaispensereuxafindemeleversansralisermoneffort.J'yparvinsenfin,me
retrouvaisurlecarrelagefraisdelachambre,dolente,tourdie.Laglacemetendaituntristereflet,jem'y
appuyai:desyeuxdilats,unebouchegonfle,cevisagetranger,lemien...Pouvaisjetrefaibleetlche
causedecettelvre,decesproportions,decesodieuses,arbitraireslimites?Etsij'taislimite,pourquoile
savaisjed'unemaniresiclatante,sicontrairemoimme?Jem'amusaimedtester,harcevisagede
loup,creusetfripparladbauche.Jememisrptercemotdedbauche,sourdement,enmeregardantles
yeux,et,toutcoup,jemevissourire.Quelledbauche,eneffet:quelquesmalheureuxverres,vinegifleetdes
sanglots.Jemelavailesdentsetdescendis.MonpreetAnnesetrouvaientdjsurlaterrasse,assisl'unprs
del'autredevantleplateaudupetitdjeuner.Jelanaiunvaguebonjour,m'assisenfaced'eux.Parpudeur,je
n'osaipaslesregarder,puisleursilencemeforaleverlesyeux.Anneavaitlestraitstirs,seulssignesd'une
nuitd'amour.Ilssouriaienttouslesdeux,l'airheureux.Celam'impressionna:lebonheurm'atoujourssembl
uneratification,unerussite.
Biendormi?ditmonpre.

http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

13/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Commea,rpondisje.J'aitropbudewhiskyhiersoir.
Jemeversaiunetassedecaf,lagotai,maislareposaivite.Ilyavaitunesortedequalit,d'attentedansleur
silencequimerendaitmall'aise.J'taistropfatiguepourlesupporterlongtemps.
Quesepassetil?Vousavezunairmystrieux.
Monpreallumaunecigaretted'ungestequisevoulaittranquille.Annemeregardait,manifestement
embarrassepourunefois.
Jevoudraisvousdemanderquelquechose,ditelleenfin.
J'envisageailepire:
Unenouvellemissionauprsd'Elsa?
Elledtournasonvisage,letenditversmonpre:
Votrepreetmoiaimerionsnousmarier,ditelle.
Jelaregardaifixement,puismonpre.Uneminute,j'attendisdeluiunsigne,unclind'il,quim'etlafois
indigneetrassure.Ilregardaitsesmains.Jemedisais:Cen'estpaspossible,maisjesavaisdjquec'tait
vrai.
C'estunetrsbonneide,disjepourgagnerdutemps.
Jeneparvenaispascomprendre:monpre,siobstinmentopposaumariage,auxchanes,enunenuit
dcid...Celachangeaittoutenotrevie.Nousperdionsl'indpendance.J'entrevisalorsnotrevietrois,unevie
subitementquilibreparl'intelligence,leraffinementd'Anne,cetteviequejeluienviais.Desamisintelligents,
dlicats,dessoiresheureuses,tranquilles...Jemprisaisoudainlesdnerstumultueux,lesSudAmricains,les
Elsa.Unsentimentdesupriorit,d'orgueil,m'envahissait.
C'estunetrs,trsbonneide,rptaije,etjeleursouris.
Monpetitchat,jesavaisquetuseraiscontente,ditmonpre.Iltaitdtendu,enchant.Redessinparles
fatiguesdel'amour,levisaged'Annesemblaitplusaccessible,plustendrequejenel'avaisjamaisvu.
Viensici,monchat,ditmonpre.Ilmetendaitlesdeuxmains,m'attiraitcontrelui,contreelle.J'tais
demiagenouilledevanteux,ilsmeregardaientavecunedoucemotion,mecaressaientlatte.Quantmoi,je
necessaisdepenserquemavietournaitpeuttreencemomentmaisquejen'taiseffectivementpoureux
qu'unchat,unpetitanimalaffectueux.Jelessentaisaudessusdemoi,unisparunpass,unfutur,desliensque
jeneconnaissaispas,quinepouvaientmeretenirmoimme.Volontairement,jefermailesyeux,appuyaima
ttesurleursgenoux,risaveceux,reprismonrle.D'ailleurs,n'taisjepasheureuse?Annetaittrsbien,jene
luiconnaissaisnullemesquinerie.Ellemeguiderait,medchargeraitdemavie,m'indiqueraitentoutes
circonstanceslaroutesuivre.Jedeviendraisaccomplie,monpreledeviendraitavecmoi.
MonpreselevapourallerchercherunebouteilledeChampagne.J'taiscure.Iltaitheureux,c'tait
bienleprincipal,maisjel'avaisvusisouventheureuxcaused'unefemme...
J'avaisunpeupeurdevous,ditAnne.
Pourquoi?demandaije.
Al'entendre,j'avaisl'impressionquemonvetoauraitpuempcherlemariagededeuxadultes.
Jecraignaisquevousn'ayezpeurdemoi,ditelle,etellesemitrire.
Jememisrireaussicareffectivementj'avaisunpeupeurd'elle.Ellemesignifiaitlafoisqu'ellelesavait
etquec'taitinutile.
anevousparatpasridicule,cemariagedevieux?
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

14/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Vousn'tespasvieux,disjeavectoutelaconvictionncessairecar,unebouteilledanslesbras,monpre
revenaitenvalsant.
Ils'asseyaitauprsd'Anne,posaitsonbrasautourdesespaules.Elleeutunmouvementducorpsversluiqui
mefitbaisserlesyeux.C'taitsansdoutepourcelaqu'ellel'pousait:poursonrire,pourcebrasduretrassurant,
poursavitalit,sachaleur.Quaranteans,lapeurdelasolitude,peuttrelesderniersassautsdessens...Je
n'avaisjamaispensAnnecommeunefemme,maiscommeuneentit:j'avaisvuenellel'assurance:
l'lgance,l'intelligence,maisjamaislasensualit,lafaiblesse...Jecomprenaisquemonpreftfier:
l'orgueilleuse,l'indiffrenteAnneLarsenl'pousait.L'aimaitil,pourraitill'aimerlongtemps?Pouvaisje
distinguercettetendressedecellequ'ilavaitpourElsa?Jefermailesyeux,lesoleilm'engourdissait.Nous
tionstouslestroissurlaterrasse,pleinsderticences,decraintessecrtesetdebonheur.
Elsanerevintpascesjoursl.Unesemainepassatrsvite.Septjoursheureux,agrables,lesseuls.Nous
dressionsdesplanscompliqusd'ameublement,deshoraires.Monpreetmoinousplaisionslesfaireserrs,
difficiles,avecl'inconsciencedeceuxquinelesontjamaisconnus.D'ailleurs,yavonsnousjamaiscru?Rentrer
djeunermidietdemitouslesjoursaummeendroit,dnerchezsoi,yresterensuite,monprelecroyaitil
vraimentpossible?Ilenterraitcependantallgrementlabohme,prnaitl'ordre,laviebourgeoise,lgante,
organise.Sansdoutetoutcelan'taitilpourluicommepourmoi,quedesconstructionsdel'esprit.
J'aigarddecettesemaineunsouvenirquejemeplaiscreuseraujourd'huipourm'prouvermoimme.
Annetaitdtendue,confiante,d'unegrandedouceur,monprel'aimait.Jelesvoyaisdescendrelematin
appuysl'unl'autre,riantensemble,lesyeuxcernsetj'auraisaim,jelejure,queceladurttoutelavie.Le
soir,nousdescendionssouventsurlacte,prendrel'apritifuneterrasse.Partoutonnousprenaitpourune
familleunie,normale,etmoi,habituesortirseuleavecmonpreetrcolterdessourires,desregardsde
maliceoudepiti,jemerjouissaisderevenirunrleclmonge.LemariagedevaitavoirlieuParis,la
rentre.
LepauvreCyriln'avaitpasvusansuncertainahurissementnostransformationsintrieures.Maiscettefin
lgalelerjouissait.Nousfaisionsdubateauensemble,nousnousembrassionsaugrdenosenviesetparfois,
tandisqu'ilpressaitsabouchesurlamienne,jerevoyaislevisaged'Anne,sonvisagedoucementmeurtridu
matin,l'espcedelenteur,denonchalanceheureusequel'amourdonnaitsesgestes,etjel'enviais.Lesbaisers
s'puisent,etsansdoutesiCyrilm'avaitmoinsaime,serais:jedevenuesamatressecettesemainel.
Asixheures,enrevenantdesles,Cyriltiraitlebateausurlesable.Nousrejoignionslamaisonparleboisde
pinset,pournousrchauffer,nousinventionsdesjeuxd'Indiens,descourseshandicap.Ilmerattrapait
rgulirementavantlamaison,s'abattaitsurmoiencriantvictoire,meroulaitdanslesaiguillesdepins,me
ligotait,m'embrassait.Jemerappelleencorelegotdecesbaisersessouffls,inefficaces,etlbruitducurde
Cyrilcontrelemienenconcordanceavecledferlementdesvaguessurlesable...Un,deux,trois,quatre
battementsdecuretledouxbruitsurlesable,un,deux,trois...un:ilreprenaitsonsouffle,sonbaisersefaisait
prcis,troit,jen'entendaispluslebruitdelamer,maisdansmesoreilleslespasrapidesetpoursuivisdemon
propresang.
Lavoixd'Annenoussparaunsoir.Cyriltaitallongcontremoi,noustionsmoitinusdanslalumire
pleinederougeursetd'ombresducouchantetjecomprendsquecelaaitpuabuserAnne.Elleprononamon
nomd'untonbref.
Cyrilserelevad'unbond,honteuxbienentendu.JemerelevaimontourpluslentementenregardantAnne.
EllesetournaversCyriletluiparladoucementcommesiellenelevoyaitpas:
Jecompteneplusvousrevoir,ditelle.
Ilnerponditpas,sepenchasurmoietmebaisal'paule,avantdes'loigner.Cegestem'tonna,m'mut
commeunengagement.Annemefixait,aveccemmeairgraveetdtachcommesiellepensaitautrechose.
Celam'agaa:siellepensaitautrechose,elleavaittortdetantparler.Jemedirigeaiverselleenaffectantun
airgn,parpurepolitesse.Elleenlevamachinalementuneaiguilledepindemoncouetsemblamevoir
vraiment,jelavisprendresonbeaumasquedempris,cevisagedelassitudeetdedsapprobationquilarendait
remarquablementbelleetmefaisaitunpeupeur:
Vousdevriezsavoirquecegenrededistractionsfinitgnralementenclinique,ditelle.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

15/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Ellemeparlaitdeboutenmefixantetj'taishorriblementennuye.Elletaitdecesfemmesquipeuvent
parler,droites,sansbougermoi,ilmefallaitunfauteuil,lesecoursd'unobjetsaisir,d'unecigarette,dema
jambebalancer,regarderbalancer...
Ilnefautpasexagrer,disjeensouriant.J'aijusteembrassCyril,celanemetranerapasenclinique...
Jevouspriedenepaslerevoir,ditellecommesiellecroyaitunmensonge.Neprotestezpas:vousavez
dixseptans,jesuisunpeuresponsabledevousprsentetjenevouslaisseraipasgchervotrevie.D'ailleurs,
vousavezdutravailfaire,celaoccuperavosaprsmidi.
Ellemetournaledosetrepartitverslamaisondesonpasnonchalant.Laconsternationmeclouaitausol.
Ellepensaitcequ'elledisait:mesarguments,mesdngations,ellelesaccueilleraitaveccetteforme
d'indiffrencepirequelempris,commesijen'existaispas,commesij'taisquelquechoserduireetnonpas
moi,Ccile,qu'elleconnaissaitdepuistoujours,moi,enfin,qu'elleauraitpusouffrirdepunirainsi.Monseul
espoirtaitmonpre.Ilragiraitcommed'habitude:Quelestcegaron,monchat?Estilbeauaumoinset
sain?Mfietoidessalopards,mapetitefille.Ilfallaitqu'ilragtencesens,oumesvacancestaientfinies.
Lednerpassacommeuncauchemar.PasuninstantAnnenem'avaitdit:Jeneraconterairienvotrepre,
jenesuispasdlatrice,maisvousallezmepromettredebientravailler.Cegenredecalculsluitaittranger.
Jem'enflicitaisetluienvoulaislafoiscarcelam'etpermisdelampriser.Ellevitacefauxpascommeles
autresetcefutaprslepotageseulementqu'ellesemblasesouvenirdel'incident.
J'aimeraisquevousdonniezquelquesconseilsavissvotrefille,Raymond.Jel'aitrouvedansleboisde
pinsavecCyril,cesoir,etilssemblaientdudernierbien.
Monpreessayadeprendrecelalaplaisanterie,lepauvre:
Quemeditesvousl?Quefaisaientils?
Jel'embrassais,criaijeavecardeur.Anneacru...
Jen'airiencrudutout,coupatelle.Maisjecroisqu'ilseraitbonqu'ellecessedelevoirquelquetempset
qu'elletravailleunpeusaphilosophie.
Lapauvrepetite,ditmonpre...CeCyrilestgentilgaron,aprstout?
Ccileestaussiunegentillepetitefille,ditAnne.C'estpourquoijeseraisnavrequ'illuiarriveun
accident.Ettantdonnlalibertcompltequ'elleaici,lacompagnieconstantedecegaronetleur
dsuvrement,celameparatinvitable.Pasvous?
Ausondecepasvous?jelevailesyeuxetmonprebaissalessiens,trsennuy.
Vousavezsansdouteraison,ditil.Oui,aprstout,tudevraistravaillerunpeu,Ccile.Tuneveuxquand
mmepasrefaireunephilosophie?
Queveuxtuqueamefasse?rpondisjebrivement.
Ilmeregardaetdtournalesyeuxaussitt.J'taisconfondue.Jemerendaiscomptequel'insoucianceestle
seulsentimentquipuisseinspirernotrevieetnepasdisposerd'argumentspoursedfendre.
Voyons,ditAnneensaisissantmamainpardessuslatable,vousalleztroquervotrepersonnagedefille
desboiscontreceluidebonnecolire,etseulementpendantunmois,cen'estpassigrave,si?
Ellemeregardait,ilmeregardaitensouriant:souscejour,ledbattaitsimple.Jeretiraimamain
doucement:
Si,disje,c'estgrave.
Jeledissidoucementqu'ilsnem'entendirentpasounelevoulurentpas.Lelendemainmatin,jemeretrouvai
devantunephrasedeBergson:ilmefallutquelquesminutespourlacomprendre:Quelquehtrognitqu'on
puissetrouverd'abordentrelesfaitsetlacause,etbienqu'ilyaitloind'unergledeconduiteuneaffirmation
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

16/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

surlefonddeschoses,c'esttoujoursdansuncontactavecleprincipegnrateurdel'espcehumainequ'ons'est
sentipuiserlaforced'aimer:l'humanit.Jemerptaicettephrase,doucementd'abordpournepasm'nerver,
puisvoixhaute.Jemeprislattedanslesmainsetlaregardaiavecattention.Enfin,jelacomprisetjeme
sentisaussifroide,aussiimpuissantequ'enlalisantpourlapremirefois.Jenepouvaispascontinuerje
regardaileslignessuivantestoujoursavecapplicationetbienveillanceetsoudainquelquechoseselevaenmoi
commeunvent,mejetasurmonlit.JepensaiCyrilquim'attendaitsurlacriquedore,aubalancementdoux
dubateau,augotdenosbaisers,etjepensaiAnne.J'ypensaid'unetellemanirequejem'assissurmonlit,
lecurbattant,enmedisantquec'taitstupideetmonstrueux,quejen'taisqu'uneenfantgteetparesseuseet
quejen'avaispasledroitdepenserainsi.Etjecontinuai,malgrmoi,rflchir:rflchirqu'elletait
nuisibleetdangereuse,etqu'ilfallaitl'carterdenotrechemin.Jemesouvenaisdecedjeunerquejevenaisde
passer,lesdentsserres.Ulcre,dfaiteparlarancune,unsentimentquejememprisais,meridiculisais
d'prouver...oui,c'estbien,lcequejereprochaisAnneelle...m'empchaitdem'aimermoimme.Moi,si
naturellementfaitepourlebonheur,l'amabilit,l'insouciance,j'entraisparelledansunmondedereproches,de
mauvaiseconscience,o,tropinexpertel'introspection,jemeperdaismoimme.Etquem'apportaitelle?Je
mesuraisaforce:elleavaitvoulumonpre,ellel'avait,elleallaitpeupeufairedenouslemarietlafille
d'AnneLarsen.C'estdiredestrespolics,bienlevsetheureux.Carellenousrendraitheureuxjesentais
bienavecquellefacilitnous,instables,nouscderionscetattraitdescadres,del'irresponsabilit.Elletait
beaucouptropefficace.Djmonpresesparaitdemoicevisagegn,dtournqu'ilavaiteutable
m'obsdait,metorturait.Jemesouvenaisavecuneenviedepleurerdetoutesnosanciennescomplicits,denos
riresquandnousrentrionsl'aubeenvoituredanslesruesblanchesdeParis.Toutcelataitfini.Amontour,
j'allaistreinfluence,remanie,orienteparAnne.Jen'ensouffriraismmepas:elleagiraitparl'intelligence,
l'ironie,ladouceur,jen'taispascapabledeluirsisterdanssixmois,jen'enauraismmeplusenvie.
Ilfallaitabsolumentsesecouer,retrouvermonpreetnotrevied'antan.Dequelscharmesneseparaientpas
pourmoisubitementlesdeuxannesjoyeusesetincohrentesquejevenaisd'achever,cesdeuxannesque
j'avaissivitereniesl'autrejour?...Lalibertdepenser,etdemalpenseretdepenserpeu,lalibertdechoisir
moimmemavie,demechoisirmoimme.Jenepeuxdired'tremoimmepuisquejen'taisrienqu'une
ptemodelable,maiscellederefuserlesmoules.
Jesaisqu'onpeuttrouvercechangementdesmotifscompliqus,quel'onpeutmedoterdecomplexes
magnifiques:unamourincestueuxpourmonpreouunepassionmalsainepourAnne.Maisjeconnaisles
causesrelles:cefurentlachaleur,Bergson,Cyriloudumoinsl'absencedeCyril.J'ypensaitoutl'aprsmidi
dansunesuited'tatsdsagrablesmaistousissusdecettedcouverte:quenoustionslamercid'Anne.Je
n'taispashabituerflchir,celamerendaitirritable.Atable,commelematin,jen'ouvrispaslabouche.
Monpresecrutobligd'enplaisanter:
Cequej'aimedanslajeunesse,c'estsonentrain,saconversation...
Jeleregardaiviolemment,avecduret.Iltaitvraiqu'ilaimaitlajeunesseetavecquiavaisjeparlsicen'est
aveclui?Nousavionsparldetout:del'amour,delamort,delamusique.Ilm'abandonnait,medsarmaitlui
mme.Jeleregardai,jepensai:Tunem'aimespluscommeavant,tumetrahisetj'essayaideleluifaire
comprendresansparlerj'taisenpleindrame.Ilmeregardaaussi,subitementalarm,comprenantpeuttreque
cen'taitplusunjeuetquenotreententetaitendanger.Jelevisseptrifier,interrogateur.Annesetournavers
moi:
Vousavezmauvaisemine,j'aidesremordsdevousfairetravailler.
Jenerpondispas,jemedtestaistropmoimmepourcetteespcededramequejemontaisetquejene
pouvaisplusarrter.Nousavionsfinidedner.Surlaterrasse,danslerectanglelumineuxprojetparlafentre
delasallemanger,jevislamaind'Anne,unelonguemainvivante,sebalancer,trouvercelledemonpre.Je
pensaiCyril,j'auraisvouluqu'ilmeprtdanssesbras,surcetteterrassecribledecigalesetdelune.J'aurais
voulutrecaresse,console,raccommodeavecmoimme.MonpreetAnnesetaisaient:ilsavaientdevant
euxunenuitd'amour,j'avaisBergson.J'essayaidepleurer,dem'attendrirsurmoimmeenvain.C'taitdj
surAnnequejem'attendrissais,commesij'avaistsredelavaincre.

DEUXIMEPARTIE
CHAPITREI

http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

17/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Lanettetdemessouvenirspartirdecemomentm'tonne.J'acquraisuneconscienceplusattentivedes
autres,demoimme.Laspontanit,ungosmefacileavaienttoujourstpourmoiunluxenaturel.J'avais
toujoursvcu.Or,voiciquecesquelquesjoursm'avaientasseztroublepourquejesoisamenerflchir,
meregardervivre.Jepassaispartouteslesaffresdel'introspectionsans,pourcela,merconcilieravecmoi
mme.Cesentiment,pensaisje,cesentimentl'gardd'Anneestbteetpauvre,commecedsirdelasparer
demonpreestfroce.Mais,aprstout,pourquoimejugerainsi?Etantsimplementmoi,n'taisjepaslibre
d'prouvercequiarrivait.Pourlapremirefoisdemavie,cemoisemblaitsepartageretladcouverted'une
telledualitm'tonnaitprodigieusement.Jetrouvaisdebonnesexcuses,jemelesmurmuraismoimme,me
jugeantsincre,etbrusquementunautremoisurgissait,quis'inscrivaitenfauxcontremespropres
arguments,mecriantquejem'abusaismoimme,bienqu'ilseussenttouteslesapparencesdelavrit.Mais
n'taitcepas,enfait,cetautrequimetrompait?Cetteluciditn'taitellepaslapiredeserreurs?Jeme
dbattaisdesheuresentiresdansmachambrepoursavoirsilacrainte,l'hostilitquem'inspiraitAnneprsent
sejustifiaientousijen'taisqu'unepetitejeunefillegosteetgteenveinedefausseindpendance.
Enattendant,jemaigrissaisunpeupluschaquejour,jenefaisaisquedormirsurlaplageet,auxrepas,je
gardaismalgrmoiunsilenceanxieuxquifinissaitparlesgner.JeregardaisAnne,jel'piaissanscesse,jeme
disaistoutaulongdurepas:Cegestequ'elleaeuverslui,n'estcepasl'amour,unamourcommeiln'enaura
jamaisd'autre?Etcesourireversmoiaveccefondd'inquitudedanslesyeux,commentpourraisjeluien
vouloir?Mais,soudain,elledisait:Quandnousseronsrentrs,Raymond...Alors,l'idequ'elleallait
partagernotrevie,yintervenir,mehrissait.Ellenemesemblaitplusqu'habiletetfroideur.Jemedisais:Elle
estfroide,noussommeschaleureuxelleestautoritaire,noussommesindpendantselleestindiffrente:les
gensnel'intressentpas,ilsnouspassionnentelleestrserve,noussommesgais.Iln'yaquenousdeuxde
vivantsetellevaseglisserentrenousavecsatranquillit,ellevaserchauffer,nousprendrepeupeunotre
bonnechaleurinsouciante,ellevanousvolertout,commeunbeauserpent.Jemerptaisunbeauserpent...un
beauserpent!Ellemetendaitlepainetsoudainjemerveillais,jemecriais:Maisc'estfou,c'estAnne,
l'intelligenteAnne,cellequis'estoccupedetoi.Safroideurestsaformedevie,tunepeuxyvoirducalcul
sonindiffrencelaprotgedemillepetiteschosessordides,c'estungagedenoblesse.Unbeauserpent....jeme
sentaisblmirdehonte,jelaregardais,jelasuppliaistoutbasdemepardonner.Parfois,ellesurprenaitces
regardsetl'tonnement,l'incertitudeassombrissaientsonvisage,coupaientsesphrases.Ellecherchait
instinctivementmonpredesyeuxillaregardaitavecadmirationoudsir,necomprenaitpaslacausedecette
inquitude.Enfin,j'arrivaispeupeurendrel'atmosphretouffanteetjem'endtestais.
Monpresouffraitautantqu'illuitait,danssoncas,possibledesouffrir.C'estdirepeu,cariltaitfou
d'Anne,foud'orgueiletdeplaisiretilnevivaitquepoura.C'estdirepeu,cariltaitfoud'Anne,fou
d'orgueiletdeplaisiretilnevivaitquepoura.Unjour,cependant,ojesomnolaissurlaplage,aprslebain
dumatin,ils'assitprsdemoietmeregarda.Jesentaissonregardpesersurmoi.J'allaismeleveretlui
proposerd'allerl'eauavecl'airfaussementenjouquimedevenaithabituel,quandilposasamainsurmatte
etlevalavoixd'untonlamentable:
Anne,venezvoircettesauterelle,elleesttoutemaigre.Siletravailluifaitceteffetl,ilfautqu'elles'arrte.
Ilcroyaittoutarrangeretsansdoute,dixjoursplustt,celaettoutarrang.Maisj'taisarrivebienplus
loindanslescomplicationsetlesheuresdetravailpendantl'aprsmidinemegnaientplus,tantdonnqueje
n'avaispasouvertunlivredepuisBergson.
Annes'approchait.Jerestaicouchesurleventredanslesable,attentiveaubruitdesespas.Elles'assitde
l'autrectetmurmura:
C'estvraiqueaneluirussitpas.D'ailleurs,illuisuffiraitdetravaillervraimentaulieudetournerenrond
danssachambre...
Jem'taisretourne,jelesregardais.Commentsavaitellequejenetravaillaispas?Peuttremmeavaitelle
devinmespenses,jelacroyaiscapabledetout.Cetteidemefitpeur:
Jenetournepasenronddansmachambre,protestaije.
Estcecegaronquitemanque?demandamonpre.
Non!
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

18/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

C'taitunpeufaux.Maisilestvraiquejen'avaispaseuletempsdepenserCyril.
Etpourtanttuneteportespasbien,ditmonpresvrement.Anne,vouslavoyez?Ondiraitunpoulet
qu'onauraitvidetmisrtirausoleil.
MapetiteCcile,ditAnne,faitesuneffort.Travaillezunpeuetmangezbeaucoup.Cetexamenest
important...
Jemefousdemonexamen,criaije,vouscomprenez,jem'enfous!
Jelaregardaidsesprment,bienenface,pourqu'ellecomprtquec'taitplusgravequ'unexamen.Ilfallait
qu'ellemedise:Alors,qu'estcequec'est?,qu'ellemeharcledequestions,qu'ellemeforcetoutlui
raconter.Etl,ellemeconvaincrait,elledcideraitcequ'ellevoudrait,maisainsijeneseraisplusinfestede
cessentimentsacidesetdprimants.Ellemeregardaitattentivement,jevoyaislebleudePrussedesesyeux
assombrisparl'attention,lereproche.Etjecomprisquejamaisellenepenseraitmequestionner,medlivrer
parcequel'idenel'effleureraitpasetqu'elleestimaitquecelanesefaisaitpas.Etqu'ellenemeprtaitpasune
decespensesquimeravageaientouquesiellelefaisait,c'taitavecmprisetindiffrence.Toutcequ'elles
mritaient,d'ailleurs!Anneaccordaittoujoursauxchosesleurimportanceexacte.C'estpourquoijamais,jamais,
jenepourraistraiteravecelle.
Jemerejetaisurlesableavecviolence,j'appuyaimajouesurladouceurchaudedelaplage,jesoupirai,je
tremblaiunpeu.Lamaind'Anne,tranquilleetsre,seposasurmanuque,memaintintimmobileuninstant,le
tempsquemontremblementnerveuxs'arrte.
Nevouscompliquezpaslavie,ditelle.Vousquitiezsicontenteetsiagite,vousquin'avezpasdette,
vousdevenezcrbraleettriste.Cen'estpasunpersonnagepourvous.
Jesais,disje.Moi,jesuislejeunetreinconscientetsain,pleindegaietetdestupidit.
Venezdjeuner,ditelle.
Monpres'taitloign,ildtestaitcegenredediscussionsdanslechemin,ilmepritlamainetlagarda.
C'taitunemaindureetrconfortante:ellem'avaitmouchemonpremierchagrind'amour,elleavaittenula
miennedanslesmomentsdetranquillitetdebonheurparfait,ellel'avaitserrefurtivementdanslesmoments
decomplicitetdefourire.Cettemainsurlevolant,ousurlesclefs,lesoir,cherchantvainementlaserrure,
cettemainsurl'pauled'unefemmeousurdescigarettes,cettemainnepouvaitplusrienpourmoi.Jelaserrai
trsfort.Setournantversmoi,ilmesourit.
CHAPITREII

Deuxjourspassrent:jetournaisenrond,jem'puisais.Jenepouvaismelibrerdecettehantise:Anneallait
saccagernotreexistence.JenecherchaispasrevoirCyril,ilm'etrassure,apportquelquebonheuretjen'en
avaispasenvie.Jemettaismmeunecertainecomplaisancemeposerdesquestionsinsolubles,merappeler
lesjourspasss,craindreceuxquisuivraient.Ilfaisaittrschaudmachambretaitdanslapnombre,les
voletsclos,maiscelanesuffisaitpascarterunepesanteur,unemoiteurdel'airinsupportables.Jerestaissur
monlit,latterenverse,lesyeuxauplafond,bougeantpeinepourretrouverunmorceaudedrapfrais.Jene
dormaispasmaisjemettaissurlepickupaupieddemonlitdesdisqueslents,sansmlodie,justecadencs.Je
fumaisbeaucoup,jemetrouvaisdcadenteetcelameplaisait.Maiscejeunesuffisaitpasm'abuser:j'tais
triste,dsoriente.
Unaprsmidi,lafemmedechambrefrappamaporteetm'avertitd'unairmystrieuxqu'ilyavait
quelqu'unenbas.JepensaiaussittCyril.Jedescendis,maiscen'taitpaslui.C'taitElsa.Ellemeserrales
mainsaveceffusion.Jelaregardaietjem'tonnaidesanouvellebeaut.Elletaitenfinhle,d'unhaieclairet
rgulier,trssoigne,clatantedejeunesse.
Jesuisvenueprendremesvalises,ditelle.Juanm'aachetquelquesrobescesjoursci,maiscen'tait
passuffisant.
JemedemandaiuninstantquitaitJuanetpassaioutre.J'avaisplaisirretrouverElsa:elletransportaitavec
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

19/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

elleuneambiancedefemmeentretenue,debars,desoiresfacilesquimerappelaientdesjoursheureux.Jelui
disquej'taiscontentedelarevoiretellem'assuraquenousnoustionstoujoursbienentenduescarnous
avionsdespointscommuns.Jedissimulaiunlgerfrissonetluiproposaidemonterdansmachambre,cequilui
viteraitderencontrermonpreetAnne.Quandjeluiparlaidemonpre,elleneputrprimerunpetit
mouvementdelatteetjepensaiqu'ellel'aimaitpeuttreencore...malgrJuanetsesrobes.Jepensaiaussique,
troissemainesplustt,jen'auraispasremarqucemouvement.
Dansmachambre,jel'coutaiparleravecforceclatsdelaviemondaineetgrisantequ'elleavaitmenesur
lacte.Jesentaisconfusmentseleverenmoidesidescurieusesqu'inspiraitenpartiesonnouvelaspect.Enfin
elles'arrtad'ellemme,peuttrecausedemonsilence,fitquelquespasdanslachambreet,sansse
retourner,medemandad'unevoixdtachesiRaymondtaitheureux.J'eusl'impressiondemarquerunpoint,
etjecomprisaussittpourquoi.Alors,desfoulesdeprojetssemlangrentdansmatte,desplansse
dressrent,jemesentissuccombersouslepoidsdemesarguments.Aussirapidement,jesuscequ'ilfallaitlui
dire:
Heureux,c'estbeaucoupdire!Anneneluilaissepascroireautrechose.Elleesttrshabile.
Trs!soupiraElsa.
Vousnedevinerezjamaiscequ'ellel'adcidfaire...Elleval'pouser...
Elsatournaversmoiunvisagehorrifi:
L'pouser?Raymondveutsemarier,lui?
Oui,disje,Raymondvasemarier.
Unebrusqueenviederiremeprenaitlagorge.Mesmainstremblaient.Elsasemblaitdsempare,commesi
jeluiavaisportuncoup.Ilnefallaitpaslalaisserrflchiretdduirequ'aprstout,c'taitdesongeetqu'ilne
pouvaitpassersavieavecdesdemimondaines.Jemepenchaienavantetbaissaisoudainlavoixpour
l'impressionner:
Ilnefautpasquecelasefasse,Elsa.Ilsouffredj.Cen'estpasunechosepossible,vouslecomprenez
bien.
Oui,ditelle.
Elleparaissaitfascine,celamedonnaitenviederireetmontremblementaugmentait.
Jevousattendais,reprisje.Iln'yaquevousquisoyezdetailleluttercontreAnne.Vousseuleavezla
classesuffisante.
Manifestement,ellenedemandaitqu'mecroire.
Maiss'ill'pouse,c'estqu'ill'aime,objectaitelle.
Allons,disjedoucement,c'estvousqu'ilaime,Elsa!N'essayezpasdemefairecroirequevousl'ignorez.
Jelavisbattredespaupires,sedtournerpourcacherleplaisir,l'espoirquejeluidonnais.J'agissaisdans
unesortedevertige,jesentaisexactementcequ'ilfallaitluidire.
Vouscomprenez,disje,elleluiafaitlecoupdel'quilibreconjugaldufoyer,delamorale,etellel'aeu.
Mesparolesm'accablaient...Car,ensomme,c'taientbienmespropressentimentsquej'exprimaisainsi,sous
uneformelmentaireetgrossiresansdoute,maisilscorrespondaientmespenses.
Silemariagesefait,notrevietoustroisestdtruite,Elsa.Ilfautdfendremonpre,c'estungrand
enfant...Ungrandenfant...
Jerptaisgrandenfantavecnergie.Celameparaissaitunpeutroppoussaumlodramemaisdjlebel
ilvertd'Elsas'embuaitdepiti.J'achevaicommedansuncantique:
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

20/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Aidezmoi,Elsa.Jevousledispourvous,pourmonpreetpourvotreamourtousdeux.
J'achevaiinpetto:...etpourlespetitsChinois.
Maisquepuisjefaire?demandaitElsa.Celameparatimpossible.
Sivouslecroyezimpossible,alorsrenoncez,disjeaveccequel'onappelleunevoixbrise.
Quellegarce!murmuraElsa.
C'estletermeexact,disje,etjedtournailevisagemontour.
Elsarenaissaitvued'il.Elleavaittbafoue,elleallaitluimontrer,cetteintrigante,cequ'ellepouvait
faire,elle,ElsaMackenbourg.Etmonprel'aimait,ellel'avaittoujourssu.Ellemmen'avaitpuoublierauprs
deJuanlasductiondeRaymond.Sansdoute,elleneluiparlaitpasdefoyer,maiselle,aumoins,nel'ennuyait
pas,ellen'essayaitpas...
Elsa,disje,carjenelasupportaisplus,vousallezvoirCyrildemapartetluidemanderl'hospitalit.Il
s'arrangeraavecsamre.Ditesluique,demainmatin,jeviendrailevoir.Nousdiscuteronsensembletousles
trois.
Surlepasdelaporte,j'ajoutaipourrire:
C'estvotredestinquevousdfendez,Elsa.
Elleacquiesagravementcommesi,desdestins,ellen'enavaitpasunequinzaine,autantqued'hommesqui
l'entretiendraient.Jelaregardaipartirdanslesoleil,desonpasdansant.Jedonnaiunesemainemonprepour
ladsirernouveau.
Iltaittroisheuresetdemie:encemoment,ildevaitdormirdanslesbrasd'Anne.Ellemmepanouie,
dfaite,renversedanslachaleurduplaisir,dubonheur,devaits'abandonnerausommeil...Jememisdresser
desplanstrsrapidementsansm'arrteruninstantsurmoimme.Jemarchaisdansmachambresans
interruption,j'allaisjusqu'lafentre,jetaisuncoupd'illamerparfaitementcalme,crasesurlessables,je
revenaislaporte,meretournais.Jecalculais,jesupputais,jedtruisaisaufuretmesuretouteslesobjections
jenem'taisjamaisrenducomptedel'agilitdel'esprit,desessursauts.Jemesentaisdangereusementhabileet,
lavaguededgotquis'taitemparedemoi,contremoi,dsmespremiresexplicationsElsa,s'ajoutaitun
sentimentd'orgueil,decomplicitintrieure,desolitude.
Toutcelas'effondraestilutiledeledire?l'heuredubain.JetremblaisderemordsdevantAnne,jene
savaisquefairepourmerattraper.Jeportaissonsac,jemeprcipitaispourluitendresonpeignoirlasortiede
l'eau,jel'accablaisdeprvenances,deparolesaimablescechangementsirapide,aprsmonsilencedes
derniersjours,nelaissaitpasdelasurprendre,voiredeluifaireplaisir.Monpretaitravi.Annemeremerciait
d'unsourire,merpondaitgaiementetjemerappelaisleQuellegarce!C'estletermeexact.Comment
avaisjepudirecela,accepterlesbtisesd'Elsa?Demain,jeluiconseilleraisdepartir,luiavouantquejem'tais
trompe.Toutreprendraitcommeavantet,aprstout,jelepasserais,monexamen!C'taitsrementutile,le
baccalaurat.
N'estcepas?
JeparlaisAnne.
N'estcepasquec'estutile,lebaccalaurat?
Ellemeregardaetclataderire.Jefiscommeelle,heureusedelavoirsigaie.
Voustesincroyable,ditelle.
C'estvraiquej'taisincroyable,etencoresielleavaitsucequej'avaisprojetdefaire!Jemouraisd'enviede
leluiraconterpourqu'ellevoiequelpointj'taisincroyable!FigurezvousquejelanaisElsadansla
comdie:ellefaisaitsemblantd'treamoureusedeCyril,ellehabitaitchezlui,nouslesvoyionspasseren
bateau,nouslesrencontrionsdanslesbois,surlacte.Elsaestredevenuebelle.Oh!videmment,ellen'apas
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

21/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

votrebeaut,maisenfincectbellecratureresplendissantequifaitseretournerleshommes.Monprene
l'auraitpassupportlongtemps:iln'ajamaisadmisqu'unefemmebellequiluiaappartenuseconsolesiviteet,
enquelquesorte,soussesyeux.Surtoutavecunhommeplusjeunequelui.Vouscomprenez,Anne,ilenaurait
euenvietrsvite,bienqu'ilvousaime,pourserassurer.Ilesttrsvaniteuxoutrspeusrdelui,commevous
voulez.Elsa,sousmesdirectives,auraitfaitcequ'ilfallait.Unjour,ilvousauraittrompeetvousn'auriezpas
pulesupporter,n'estcepas?Vousn'tespasdecesfemmesquipartagent.Alorsvousseriezpartieetc'taitce
quejevoulais.Oui,c'eststupide,jevousenvoulaiscausedeBergson,delachaleurjem'imaginaisque...Je
n'osemmepasvousenparlertellementc'taitabstraitetridicule.Acausedecebaccalaurat,j'auraispuvous
brouilleravecnous,vousl'amiedemamre,notreamie.Etc'estpourtantutile,lebaccalaurat,n'estcepas?
N'estcepas?
N'estcepasquoi?ditAnne.Oui,disje.Quelebaccalauratestutile?
Oui,disje.
Aprstout,ilvalaitmieuxnerienluidire,ellen'auraitpeuttrepascompris.Ilyavaitdeschosesqu'ellene
comprenaitpas,Anne.Jemelanaidansl'eaulapoursuitedemonpre,mebattisaveclui,retrouvailes
plaisirsdujeu,del'eau,delabonneconscience.Demain,jechangeraisdechambrejem'installeraisaugrenier
avecmeslivresdeclasse.Jen'emporteraisquandmmepasBergsonilnefallaitpasexagrer!Deuxbonnes
heuresdetravail,danslasolitude,l'effortsilencieux,l'odeurdel'encre,dupapier.Lesuccsenoctobre,lerire
stupfaitdemonpre,l'approbationd'Anne,lalicence.Jeseraisintelligente,cultive,unpeudtache,comme
Anne.J'avaispeuttredespossibilitsintellectuelles...N'avaisjepasmissurpiedencinqminutesunplan
logique,mprisablebiensr,maislogique.EtElsa!Jel'avaispriseparlavanit,lesentiment,jel'avaisdcide
enquelquesinstants,ellequivenaitjustepourprendresavalise.C'taitdrle,d'ailleurs:j'avaisvisElsa,j'avais
aperulafaille,ajustmescoupsavantdeparler.Pourlapremirefois,j'avaisconnuceplaisirextraordinaire:
perceruntre,ledcouvrir,l'ameneraujouret,l,letoucher.Commeonmetundoigtsurunressort,avec
prcaution,j'avaisessaydetrouverquelqu'unetcelas'taitdclenchaussitt.Touch!Jeneconnaissaispas
cela,j'avaistoujoursttropimpulsive.Quandj'avaisatteintuntre,c'taitparmgarde.Toutcemerveilleux
mcanismedesrflexeshumains,toutecettepuissancedulangage,jelesavaisbrusquemententrevus...Quel
dommagequeceftparlesvoiesdumensonge.Unjour,j'aimeraisquelqu'unpassionnmentetjechercherais
uncheminverslui,ainsi,avecprcaution,avecdouceur,lamaintremblante...
CHAPITREIII

Lelendemain,enmedirigeantverslavilladeCyril,jemesentaisbeaucoupmoinssredemoi,
intellectuellement.Pourftermagurison,j'avaisbeaucoupbuaudneretj'taisplusquegaie.Illuifaudrait
dployertouslestrsorsdelapublicitetduscandalepourmelancer.Nouschangionsdesidessaugrenues,
nousriionsauxclats.Anneriaitaussimaismoinsfort,avecunesorted'indulgence.Detempsentemps,ellene
riaitplusdutout,mesidesdelancementdbordantlescadresdelalittratureetdelasimpledcence.Mais
monpretaitsimanifestementheureuxdecequenousnousretrouvionsavecnosplaisanteriesstupides,qu'elle
nedisaitrien.Finalement,ilsmecouchrent,mebordrent.Jelesremerciaiavecpassion,leurdemandaiceque
jeferaissanseux.Monprenelesavaitvraimentpas,Annesemblaitavoiruneideassezfrocecesujetmais
commejelasuppliaisdemeledireetqu'ellesepenchaitsurmoi,lesommeilmeterrassa.Aumilieudelanuit,
jefusmalade.Lerveildpassatoutcequejeconnaissaisenfaitderveilpnible.Lesidesvagues,lecur
hsitant,jemedirigeaiversleboisdepins,sansrienvoirdelamerdumatinetdesmouettessurexcites.
JetrouvaiCyrill'entredujardin.Ilbonditversmoi,mepritdanssesbras,meserraviolemmentcontrelui
enmurmurantdesparolesconfuses:
Monchri,j'taistellementinquiet...Ilyasilongtemps...Jenesavaispascequetufaisais,sicettefemme
terendaitmalheureuse...Jenesavaispasquejepourraistresimalheureuxmoimme...Jepassaistousles
aprsmididevantlacrique,unefois,deuxfois...Jenecroyaispasquejet'aimaistant...
Moinonplus,disje.
Enfait,celamesurprenaitetm'mouvaitlafois.Jeregrettaisd'avoirsimalaucur,denepouvoirlui
tmoignermonmotion.
Quetuesple,ditil.Maintenant,jevaism'occuperdetoi,jenetelaisseraipasmaltraiterplus
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

22/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

longtemps.
Jereconnaissaisl'imaginationd'Elsa.JedemandaiCyrilcequ'endisaitsamre.
Jelaluiaiprsentecommeuneamie,uneorpheline,ditCyril.Elleestgentilled'ailleurs,Elsa.Ellem'a
toutracontausujetdecettefemme.C'estcurieux,avecunvisagesifin,sirac,cesmanuvresd'intrigante.
Elsaabeaucoupexagr,disjefaiblement.Jevoulaisluidirejustementque...
Moiaussi,j'aiquelquechosetedire,coupaCyril.Ccile,jeveuxt'pouser.
J'eusunmomentdepanique.Ilfallaitfairequelquechose,direquelquechose.Sijen'avaispaseucemalde
curpouvantable
Jet'aime,disaitCyrildansmescheveux.Jelcheledroit,onm'offreunesituationintressante...un
oncle...J'aivingtsixans,jenesuisplusunpetitgaron,jeparlesrieusement.Quedistu?
Jecherchaisdsesprmentquelquebellephrasequivoque.Jenevoulaispasl'pouser.Jel'aimaismaisjene
voulaispasl'pouser.Jenevoulaispouserpersonne,j'taisfatigue.
Cen'estpaspossible,balbutiaije.Monpre...
Tonpre,jem'encharge,ditCyril.
Annenevoudrapas,disje.Elleprtendquejenesuispasadulte.Etsielleditnon,monpreledira
aussi.Jesuissifatigue,Cyril,cesmotionsmecoupentlesjambes,asseyonsnous.VoilElsa.
Elledescendaitenrobedechambre,fracheetlumineuse.Jemesentisterneetmaigre.Ilsavaienttousles
deuxunairsain,florissantetexcitquimedprimaitencore.Ellemefitasseoiravecmillemnagements,
commesijesortaisdeprison.
CommentvaRaymond?demandatelle.Saitilquejesuisvenue?
Elleavaitlesourireheureuxdecellequiapardonn,quiespre.Jenepouvaispasluidire,elle,quemon
prel'avaitoublieetluiquejenevoulaispasl'pouser.Jefermailesyeux,Cyrilallachercherducaf.Elsa
parlait,parlait,ellemeconsidraitvisiblementcommequelqu'undetrssubtil,elleavaitconfianceenmoi.Le
caftaittrsfort,trsparfum,lesoleilmerconfortaitunpeu.
J'aieubeauchercher,jen'aipastrouvdesolution,ditElsa.
Iln'yenapas,ditCyril.C'estunengouement,uneinfluence,iln'yarienfaire.
Si,disje.Ilyaunmoyen.Vousn'avezaucuneimagination.
Celameflattaitdelesvoirattentifsmesparoles:ilsavaientdixansdeplusquemoietilsn'avaientpas
d'ide!Jeprisl'airdgag:
C'estunequestiondepsychologie,disje.
Jeparlailongtemps,jeleurexpliquaimonplan.Ilsmeprsentaientlesmmesobjectionsquejem'tais
poseslaveilleetj'prouvaislesdtruireunplaisiraigu.C'taitgratuitmaisforcedevouloirlesconvaincre,
jemepassionnaismontour.Jeleurdmontraiquec'taitpossible.Ilmerestaitleurmontrerqu'ilnefallait
paslefairemaisjenetrouvaipasd'argumentsaussilogiques.
Jen'aimepascescombines,disaitCyril.Maissic'estleseulmoyenpourt'pouser,jelesadopte.
Cen'estpasprcismentlafauted'Anne,disaisje.
Voussaveztrsbienquesiellereste,vouspouserezquiellevoudra,ditElsa.
C'taitpeuttrevrai.JevoyaisAnnemeprsentantunjeunehommelejourdemesvingtans,licenciaussi,
promisunbrillantavenir,intelligent,quilibr,srementfidle.Unpeucequ'taitCyril,d'ailleurs.Jememis
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

23/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

rire.
Jet'enprie,nerispas,ditCyril.Dismoiquetuserasjalousequandjeferaisemblantd'aimerElsa.
Commentastupul'envisager,estcequetum'aimes?
Ilparlaitvoixbasse.Discrtement,Elsas'taitloigne.Jeregardaislevisagebrun,tendu,lesyeuxsombres
deCyril.Ilm'aimait,celamedonnaitunecurieuseimpression.Jeregardaissabouche,gonfledesang,si
proche...Jenemesentaisplusintellectuelle.Ilavanaunpeulevisagedesortequenoslvres,envenantse
toucher,sereconnurent.Jerestaiassiselesyeuxouverts,saboucheimmobilecontrelamienne,unebouche
chaudeetdureunlgerfrmissementlaparcourait,ils'appuyaunpeupluspourl'arrter,puisseslvres
s'cartrent,sonbaisers'branla,devintviteimprieux,habile,trophabile...Jecomprenaisquej'taisplus
douepourembrasserungaronausoleilquepourfaireunelicence.Jem'cartaiunpeudelui,haletante:
Ccile,nousdevonsvivreensemble.JejouerailepetitjeuavecElsa.
Jemedemandaissimescalculstaientjustes.J'taisl'me,lemetteurenscnedecettecomdie.Jepourrais
toujoursl'arrter.
Tuasdesdrlesd'ides,ditCyrilavecsonpetitsouriredebiaisquiluiretroussaitlalvreetluidonnait
l'aird'unbandit,untrsbeaubandit...
Embrassemoi,murmuraije,embrassemoivite.
C'estainsiquejedclenchailacomdie.Malgrmoi,parnonchalanceetcuriosit.Jeprfreraispar
momentsl'avoirfaitvolontairementavechaineetviolence...Quejepuisseaumoinsmemettreenaccusation,
moi,etnonpaslaparesse,lesoleiletlesbaisersdeCyril.
Jequittailesconspirateursauboutd'uneheure,assezennuye.Ilmerestaitpourmerassurernombre
d'arguments:monplanpouvaittremauvais,monprepouvaitfortbienpoussersapassionpourAnnejusqu'la
fidlit.Deplus,niCyrilniElsanepouvaientrienfairesansmoi.Jetrouveraisbienuneraisonpourarrterle
jeu,simonpreparaissaits'ylaisserprendre.Iltaittoujoursamusantd'essayer,devoirsimescalculs
psychologiquestaientjustesoufaux.
Etdeplus,Cyrilm'aimait,Cyrilvoulaitm'pouser:cettepensesuffisaitmoneuphorie.S'ilpouvait
m'attendreunanoudeux,letempspourmoidedeveniradulte,j'accepterais.Jemevoyaisdjvivantavec
Cyril,dormantcontrelui,nelequittantpas.Touslesdimanches,nousirionsdjeuneravecAnneetmonpre,
mnageuni,etpeuttremmelamredeCyril,cequicontribueraitcrerl'atmosphredurepas.
JeretrouvaiAnnesurlaterrasse,elledescendaitsurlaplagerejoindremonpre.Ellem'accueillitavecl'air
ironiquedontonaccueillelesgensquiontbulaveille.Jeluidemandaicequ'elleavaitfaillimedirelesoir
avantquejem'endorme,maisellerefusaenriant,sousprtextequeamevexerait.Monpresortaitdel'eau,
largeetmuscl,ilmeparutsuperbe.JemebaignaiavecAnne,ellenageaitdoucement,lattehorsdel'eau
pournepasmouillersescheveux.Puis,nousnousallongemestouslestroisctecte,platventre,moientre
euxdeux,silencieuxettranquilles.
C'estalorsquelebateaufitsonapparitionl'extrmitdelacrique,toutesvoilesdehors.Monprelevitle
premier.
CecherCyriln'ytenaitplus,ditilenriant.Anne,onluipardonne?Aufond,cegaronestgentil.
Jerelevailatte,jesentaisledanger.
Maisqu'estcequ'ilfait?ditmonpre.Ildoublelacrique.Ah!maisiln'estpasseul...
Anneavaitsontourlevlatte.Lebateauallaitpasserdevantnousetnousdoubler.Jedistinguailevisage
deCyril,jelesuppliaiintrieurementdes'enaller.
L'exclamationdemonpremefitsursauter.Pourtant,depuisdeuxminutesdj,jel'attendais:
Mais...maisc'estElsa!Qu'estcequ'ellefaitl?
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

24/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

IlsetournaversAnne:
Cettefilleestextraordinaire!Elleadmettrelegrappinsurcepauvregaronetsefaireadopterparla
vieilledame.
MaisAnnenel'coutaitpas.Ellemeregardait.Jecroisaisonregardetjereposaimonvisagedanslesable,
inondedehonte.Elleavanalamain,laposasurmoncou:
Regardezmoi.M'envoulezvous?
J'ouvrislesyeux:ellepenchaitsurmoiunregardinquiet,presquesuppliant.Pourlapremirefois,elleme
regardaitcommeonregardeuntresensibleetpensant,etcelalejouro...Jepoussaiungmissement,je
dtournaiviolemmentlatteversmonprepourmelibrerdecettemain.Ilregardaitlebateau.
Mapauvrepetitefille,repritlavoixd'Anne,unevoixbasse.MapauvrepetiteCcile,c'estunpeuma
faute,jen'auraispeuttrepasdtresiintransigeante...Jen'auraispasvouluvousfairedepeine,lecroyez
vous?
Ellemecaressaitlescheveux,lanuque,tendrement.Jenebougeaispas.J'avaislammeimpressionque
lorsquelesables'enfuyaitsousmoi,audpartd'unevague:undsircldfaite,dedouceurm'avaitenvahieet
aucunsentiment,nilacolre,niledsir,nem'avaitentranecommeceluil.Abandonnerlacomdie,confier
mavie,memettreentresesmainsjusqu'lafindemesjours.Jen'avaisjamaisressentiunefaiblesseaussi
envahissante,aussiviolente.Jefermailesyeux.Ilmesemblaitquemoncurcessaitdebattre.
CHAPITREIV

Monpren'avaitpastmoignd'autresentimentquel'tonnement.Lafemmedechambreluiexpliquaqu'Elsa
taitvenueprendresavaliseettaitrepartieaussitt.Jenesaispaspourquoielleneluiparlapasdenotre
entrevue.C'taitunefemmedupays,trsromanesque,elledevaitsefaireuneideassezsavoureusedenotre
situation.Surtoutavecleschangementsdechambresqu'elleavaitoprs.
MonpreetAnnedonc,enproieleursremords,metmoignrentdesattentions,unebontqui,
insupportableaudbut,mefutviteagrable.Ensomme,mmesic'taitmafaute,ilnem'taitgureagrablede
croisersanscesseCyriletElsa,aubrasl'undel'autre,donnanttouslessignesd'uneententeparfaite.Jene
pouvaisplusfairedebateau,maisjepouvaisvoirpasserElsa,dcoiffeparleventcommejel'avaistmoi
mme.Jen'avaisaucunmalprendrel'airfermetfaussementdtachquandnouslesrencontrions.Carnous
lesrencontrionspartout:dansleboisdepins,danslevillage,surlaroute.Annemejetaituncoupd'il,me
parlaitd'autrechose,posaitsamainsurmonpaulepourmerconforter.Aijeditqu'elletaitbonne?Jenesais
passisabonttaituneformeaffinedesonintelligenceouplussimplementdesonindiffrence,maiselle
avaittoujourslemot,legestejustes,etsij'avaiseusouffrirvraiment,jen'auraispuavoirdemeilleursoutien.
Jemelaissaisdoncallersanstropd'inquitudecar,jel'aidit,monprenedonnaitaucunsignedejalousie.
CelameprouvaitsonattachementpourAnneetmevexaitquelquepeuendmontrantaussil'inanitdemes
plans.Unjour,nousrentrionslaposte,luietmoi,lorsqueElsanouscroisaellenesemblapasnousvoiret
monpreseretournasurellecommesuruneinconnue,avecunpetitsifflement:
Dismoi,elleaterriblementembelli,Elsa.
L'amourluirussit,disje.Ilmejetaunregardtonn:
Tusemblsprendreamieux...
Queveuxtu,disje.Ilsontlemmege,c'taitunpeufatal.
S'iln'yavaitpaseuAnne,cen'auraitpastfataldutout...
Iltaitfurieux.
Tunet'imaginespasqu'ungalopinmeprendraitunefemmesijen'yconsentaispas...

http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

25/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

L'gejouequandmme,disjegravement.
Ilhaussalespaules.Auretour,jelevisproccup:ilpensaitpeuttrequ'effectivementElsataitjeuneet
Cyrilaussietqu'enpousantunefemmedesonge,ilchappaitcettecatgoriedeshommessansdatede
naissancedontilfaisaitpartie.J'eusuninvolontairesentimentdetriomphe.QuandjevischezAnnelespetites
ridesaucoindesyeux,lelgerplidelabouche,jem'envoulus.Maisiltaittellementfaciledesuivremes
impulsionsetdemerepentirensuite...
Unesemainepassa.CyriletElsa,ignorantsdelamarchedeleursaffaires,devaientm'attendrechaquejour.Je
n'osaispasyaller,ilsm'auraientencoreextorqudesidesetjen'ytenaispas.D'ailleurs,l'aprsmidijemontais
dansmachambre,soidisantpourytravailler.Enfait,jen'yfaisaisrien:j'avaistrouvunlivreYogaetm'y
attelaisavecgrandeconviction,prenantparfoistouteseuledesfousriresterriblesetsilencieuxcarjecraignais
qu'Annenem'entende.Jeluidisais,eneffet,quejetravaillaisd'arrachepiedjejouaisunpeuavecelle
l'amoureuseduequipuisesaconsolationdansl'espoird'treunjourunelicencieaccomplie.J'avais
l'impressionqu'ellem'enestimaitetilm'arrivaitdciterKanttable,cequidsespraitvisiblementmonpre.
Unaprsmidi,jem'taisenveloppedeserviettesdebainpouravoirl'airplushindou,j'avaisposmonpied
droitsurmacuissegaucheetjemeregardaisfixementdanslaglace,nonaveccomplaisancemaisdansl'espoir
d'atteindrel'tatsuprieurduYogi,lorsqu'onfrappa.Jesupposaiquec'taitlafemmedechambreetcommeelle
nes'inquitait'derien,jeluicriaid'entrer.
C'taitAnne.Ellerestaunesecondefigesurlepasdelaporteetsourit:
Aquoijouezvous?
AuYoga,disje.Maiscen'estpasunjeu,c'estunephilosophiehindoue.
Elles'approchadelatableetpritmonlivre.Jecommenaim'inquiter.Iltaitouvertlapagecentetles
autrespagestaientcouvertesd'inscriptionsdemamaintellesqueimpraticableoupuisant.
Voustesbienconsciencieuse,ditelle.EtcettefameusedissertationsurPascaldontvousnousaveztant
parl,qu'estelledevenue?
Iltaitvraiqu'table,jem'taispludissertersurunephrasedePascalenfaisantsemblantd'yavoirrflchi
ettravaill.Jen'enavaisjamaiscritunmot,naturellement.Jerestaiimmobile.Annemeregardafixementet
comprit:
Quevousnetravailliezpasetfassiezlepantindevantlaglace,c'estvotreaffaire!ditelle.Maisquevous
vouscomplaisieznousmentirensuitevotrepreetmoimme,c'estplusfcheux.D'ailleurs,vossubites
activitsintellectuellesm'tonnaient...
Ellesortitetjerestaiptrifiedansmesserviettesdebainjenecomprenaispasqu'elleappelta
mensonges.J'avaisparldedissertationspourluifaireplaisiret,brusquement,ellem'accablaitdesonmpris.
Jem'taishabituesanouvelleattitudeenversmoietlaformecalme,humiliantedesonddainmetransportait
decolre.Jequittaimondguisement,passaiunpantalon,unvieuxchemisieretsortisencourant.Lachaleur
taittorridemaisjememiscourir,pousseparunesortederage,d'autantplusviolentequejen'taispassre
denepasavoirhonte.JecourusjusquechezCyril,m'arrtaisurleseuildelavilla,haletante.Danslachaleurde
l'aprsmidi,lesmaisonssemblaienttrangementprofondes,silencieusesetrepliessurleurssecrets.Jemontai
jusqu'lachambredeCyrililmel'avaitmontrelejourquenoustionsallsvoirsamre.J'ouvrislaporte:il
dormait,tenduentraversdesonlit,lajouesursonbras.Jeleregardai,uneminute:pourlapremirefois,il
m'apparaissaitdsarmetattendrissantjel'appelaivoixbasseilouvritlesyeuxetseredressaaussittenme
voyant:
Toi?Commentestuici?
Jeluifissignedenepasparlersifortsisamrearrivaitetmetrouvaitdanslachambredesonfils,elle
pourraitcroire...etd'ailleursquinecroiraitpas...Jemesentisprisedepaniqueetmedirigeaiverslaporte.
Maisovastu?criaCyril.Reviens...Ccile.
Ilm'avaitrattrapeparlebrasetmeretenaitenriant.Jemeretournaiversluietleregardaiildevintple
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

26/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

commejedevaisl'tremoimmeetlchamonpoignet.Maiscefutpourmereprendreaussittdanssesbraset
m'entraner.Jepensaisconfusment:celadevaitarriver,celadevaitarriver.Puiscefutlarondedel'amour:la
peurquidonnelamainaudsir,latendresseetlarage,etcettesouffrancebrutalequesuivait,triomphant,le
plaisir.J'euslachanceetCyrilladouceurncessairedeledcouvrirdscejourl.
Jerestaiprsdeluiuneheure,tourdieettonne.J'avaistoujoursentenduparlerdel'amourcommed'une
chosefacilej'enavaisparlmoimmecrment,avecl'ignorancedemongeetilmesemblaitquejamaisplus
jenepourraisenparlerainsi,decettemaniredtacheetbrutale.Cyril,tenducontremoi,parlaitde
m'pouser,demegardercontreluitoutesavie.Monsilencel'inquitait:jemeredressai,leregardaietje
l'appelaimonamant.Ilsepencha.J'appuyaimabouchesurlaveinequibattaitencoresoncou,je
murmuraismonchri,Cyril,monchri.Jenesaispassic'taitdel'amourquej'avaispourluiencemoment
j'aitoujourstinconstanteetjenetienspasmecroireautrequejenesuismaisencemomentjel'aimais
plusquemoimme,j'auraisdonnmaviepourlui.Ilmedemanda,quandjepartis,sijeluienvoulaisetcela
mefitrire.Luienvouloirdecebonheur!...
Jerevinspaslents,puiseetengourdie,danslespinsj'avaisdemandCyrildenepasm'accompagner,
c'etttropdangereux.Jecraignaisquel'onptliresurmonvisagelessignaturesclatantesduplaisir,en
ombressousmesyeux,enreliefsurmabouche,entremblements.Devantlamaison,surunechaiselongue,
Annelisait.J'avaisdjdebeauxmensongespourjustifiermonabsence,maisellenemeposapasdequestions,
ellen'enposaitjamais.Jem'assisdoncprsd'elledanslesilence,mesouvenantquenoustionsbrouilles.Je
restaisimmobile,lesyeuxmiclos,attentiveaurythmedemarespiration,autremblementdemesdoigts.De
tempsentemps,lesouvenirducorpsdeCyril,celuidecertainsinstants,mevidaitlecur.
Jeprisunecigarettesurlatable,frottaiuneallumettesurlabote.Elles'teignit.J'enallumaiuneseconde
avecprcautioncariln'yavaitpasdeventetseule,mamaintremblait.Elles'teignitaussittcontrema
cigarette.Jegrognaietenprisunetroisime.Etalors,jenesaispourquoi,cetteallumettepritpourmoiune
importancevitale.Peuttreparcequ'Anne,subitementarrachesonindiffrence,meregardaitsanssourire,
avecattention.
Acemomentl,ledcor,letempsdisparurent,iln'yeutplusquecetteallumette,mondoigtdessus,labote
griseetleregardd'Anne.Moncurs'affola,semitbattregrandscoups,jecrispaimesdoigtssurl'allumette,
elleflambaettandisquejetendaisavidementmonvisageverselle,macigarettelacoiffaetl'teignit.Jelaissai
tomberlaboteparterre,fermailesyeux.Leregarddur,interrogateurd'Annepesaitsurmoi.Jesuppliai
quelqu'undequelquechose,quecetteattentecesst.Lesmainsd'Annerelevrentmonvisage,jeserraisles
paupiresdepeurqu'ellenevtmonregard.Jesentaisdeslarmesd'puisement,demaladresse,deplaisirs'en
chapper.Alors,commesiellerenonaittoutequestion,enungested'ignorance,d'apaisement,Anne
descenditsesmainssurmonvisage,merelcha.Puisellememitunecigaretteallumedanslaboucheetse
replongeadanssonlivre.
J'aidonnunsenssymboliquecegeste,j'aiessaydeluiendonnerun.Maisaujourd'hui,quandjemanque
uneallumette,jeretrouvecetinstanttrange,cefossentremesgestesetmoi,lepoidsduregardd'Anneetce
videautour,cetteintensitduvide...
CHAPITREV

Cetincidentdontjeviensdeparlernedevaitpastresansconsquences.Commecertainstrestrsmesurs
dansleursractions,trssrsd'eux,Annenetolraitpaslescompromissions.Or,cegestequ'elleavaiteu,ce
relchementtendredesesmainsduresautourdemonvisageentaitunepourelle.Elleavaitdevinquelque
chose,elleauraitpumelefaireavoueret,auderniermoment,elles'taitabandonnelapitiou
l'indiffrence.Carelleavaitautantdedifficultss'occuperdemoi,medresser,qu'admettremes
dfaillances.Riennelapoussaitcerledetuteur,d'ducatrice,sicen'estlesentimentdesondevoiren
pousantmonpre,ellesechargeaitenmmetempsdemoi.J'auraisprfrquecetteconstante
dsapprobation,sijepuisdire,relevtdel'agacementoud'unsentimentplusfleurdepeau:l'habitudeenet
eurapidementraisonons'habitueauxdfautsdesautresquandonnecroitpasdesondevoirdelescorriger.
Danssixmois,ellen'auraitplusprouvmongardquedelalassitude,unelassitudeaffectueusec'est
exactementcequ'ilm'auraitfallu.Maisellenel'prouveraitpascarellesesentiraitresponsabledemoiet,en
unsens,elleleserait,puisquej'taisencoreessentiellementmallable.Mallableetentte.
Elles'envoulutdoncetmelefitsentir.Quelquesjoursaprs,audnerettoujoursausujetdeces
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

27/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

insupportablesdevoirsdevacances,unediscussions'leva.Jefusunpeutropdsinvolte,monpreluimme
s'enoffusquaetfinalementAnnem'enfermaclefdansmachambre,toutcelasansavoirprononcunmotplus
hautquel'autre.Jenesavaispascequ'elleavaitfaitetcommej'avaissoif,jemedirigeaiverslaporteetessayai
del'ouvrirellersistaetjecomprisqu'elletaitferme.Jen'avaisjamaistenfermedemavie:lapaniqueme
prit,unevritablepanique.Jecouruslafentre,iln'yavaitaucunmoyendesortirparl.Jemeretournai,
vritablementaffole,jemejetaisurlaporteetmefistrsmall'paule.J'essayaidefracturerlaserrure,les
dentsserres,jenevoulaispascrierqu'onvntm'ouvrir.J'ylaissaimapinceongles.Alorsjerestaiaumilieu
delapice,debout,lesmainsvides.Parfaitementimmobile,attentivel'espcedecalme,depaixquimontait
enmoimesurequemespensesseprcisaient.C'taitmonpremiercontactaveclacruaut:jelasentaisse
nouerenmoi,seresserreraufuretmesuredemesides.Jem'allongeaisurmonlit,jebtissoigneusementun
plan.Mafrocittaitsipeuproportionnesonprtextequejemelevaideuxoutroisfoisdansl'aprsmidi
poursortirdelachambreetquejemeheurtailaporteavectonnement.
Asixheures,monprevintm'ouvrir.Jemelevaimachinalementquandilentradanslapice.Ilmeregarda
sansriendireetjeluisouris,aussimachinalement.
Veuxtuquenousparlions?demandatil.
Dequoi?disje.Tuashorreurdeaetmoiaussi.Cegenred'explicationsquinemnentrien...
C'estvrai.IIsemblaitsoulag.IIfautquetusoisgentilleavecAnne,patiente.
Cetermemesurprit:moi,patienteavecAnne...Ilrenversaitleproblme.Aufond,ilconsidraitAnne
commeunefemmequ'ilimposaitsafille.Plusquelecontraire.Touslesespoirstaientpermis.
J'aitdsagrable,disje.Jevaism'excuserauprsd'Anne.
Estu...euh...estuheureuse?
Maisoui,disjelgrement.Etpuis,sinousnoustiraillonsunpeutropavecAnne,jememarieraiunpeu
plustt,c'esttout.
Jesavaisquecettesolutionnemanqueraitpasdelefairesouffrir.
Cen'estpasunechoseenvisager.Tun'espasBlancheNeige...Tusupporteraisdemequittersitt?Nous
n'aurionsvcuquedeuxansensemble.
Cettepensem'taitaussiinsupportablequ'lui.J'entrevislemomentoj'allaispleurercontrelui,parlerdu
bonheurperduetdesentimentsexcessifs.Jenepouvaisenfaireuncomplice.
J'exagrebeaucoup,tusais.Anneetmoi,nousnousentendonsbien,ensomme.Avecdesconcessions
mutuelles...
Oui,ditil,biensr.
Ildevaitpensercommemoiquelesconcessionsneseraientprobablementpasrciproques,maisviendraient
demaseulepersonne.
Tucomprends,disje,jemerendstrsbiencomptequ'Anneatoujoursraison.Savieestbeaucoupplus
russiequelantre,beaucouppluslourdedesens...
Ileutunpetitmouvementinvolontairedeprotestation,maisjepassaioutre:
...D'iciunmoisoudeux,j'auraiassimilcompltementlesidesd'Anneiln'yauraplusdediscussions
stupidesentrenous.Seulementilfautunpeudepatience.
Ilmeregardait,visiblementdrout.Effrayaussi:ilperdaitunecomplicepoursesincartadesfutures,il
perdaitaussiunpeuunpass.
Ilnefautrienexagrer,ditilfaiblement.Jereconnaisquejet'aifaitmeneruneviequin'taitpeuttre
pasdetongeni...euh,dumien,maiscen'taitpasnonplusuneviestupideoumalheureuse...non.Aufond,
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

28/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

nousn'avonspasttrop...euh...tristes,non,dsaxs,pendantcesdeuxans.Ilnefautpastoutreniercommea
parcequ'Anneauneconceptionunpeudiffrentedeschoses.
Ilnefautpasrenier,maisilfautabandonner,disjeavecconviction.
Evidemment,ditlepauvrehomme,etnousdescendmes.
JefissansaucunegnemesexcusesAnne.Ellemeditqu'ellestaientinutilesetquelachaleurdevaittre
l'originedenotredispute.Jemesentaisindiffrenteetgaie.
JeretrouvaiCyrildansleboisdepins,commeconvenujeluidiscequ'ilfallaitfaire.Ilm'coutaavecun
mlangedecrainteetd'admiration.Puisilmepritdanssesbras,maisiltaittroptard,jedevaisrentrer.La
difficultquej'eusmesparerdeluim'tonna.S'ilavaitcherchdeslienspourmeretenir,illesavaittrouvs.
Moncorpslereconnaissait,seretrouvaitluimme,s'panouissaitcontrelesien.Jel'embrassaipassionnment,
jevoulaisluifairemal,lemarquerpourqu'ilnem'oubliepasuninstantdelasoire,qu'ilrvedemoi,lanuit.
Carlanuitseraitinterminablesanslui,sansluicontremoi,sanssonhabilet,sanssafureursubiteetses
longuescaresses.
CHAPITREVI

Lelendemainmatin,j'emmenaimonpresepromeneravecmoisurlaroute.Nousparlionsdechoses
insignifiantes,avecgaiet.Enrevenantverslavilla,jeluiproposaiderentrerparleboisdepins.Iltaitdix
heuresetdemieexactement,j'taisl'heure.Monpremarchaitdevantmoi,carlechemintaittroitetpleinde
roncesqu'ilcartaitaufuretmesurepourquejenem'ygriffepaslesjambes.Quandjeleviss'arrter,je
comprisqu'illesavaitvus.Jevinsprsdelui.
CyriletElsadormaient,allongssurlesaiguillesdepins,donnanttouslessignesd'unbonheurchamptreje
leleuravaisbienrecommand,maisquandjelesvisainsi,jemesentisdchire.L'amourd'Elsapourmonpre,
l'amourdeCyrilpourmoi,pouvaientilsempcherqu'ilssoientgalementbeaux,galementjeunesetsiprs
l'undel'autre...Jejetaiuncoupd'ilmonpre,illesregardaitsansbouger,avecunefixit,unepleur
anormale.Jeluiprislebras:
Nelesrveillonspas,partons.
Iljetaunderniercoupd'ilElsa.Elsarenverseenarriredanssajeunebeaut,toutedoreetrousse,un
lgersourireauxlvres,celuidelajeunenymphe,enfinrattrape...Iltournalestalonsetsemitmarcher
grandspas.
Lagarce,murmuraitil,lagarce!
Pourquoidistua?Elleestlibre,non?
Cen'estpasa!TuastrouvagrabledevoirCyrildanssesbras?
Jenel'aimeplus,disje.
Moinonplus,jen'aimepasElsa,criatilfurieux.Maisamefaitquelquechosequandmme.Ilfaut
direquej'avais,euh...vcuavecelle!C'estbienpire...
Jelesavais,quec'taitpire!Ilavaitdressentirlammeenviequemoi:seprcipiter,lessparer,reprendre
sonbien,cequiavaittsonbien.
SiAnnet'entendait!...
Quoi?SiAnnem'entendait?...Evidemment,ellenecomprendraitpas,ouelleseraitchoque,c'estnormal.
Maistoi?Toi,tuesmafille,non?Tunemecomprendsplus,tueschoqueaussi?
Qu'iltaitfacilepourmoidedirigersespenses.J'taisunpeueffrayedeleconnatresibien.
Jenesuispaschoque,disje.Maisenfin,ilfautvoirleschosesenface:Elsaalammoirecourte,Cyril
luiplat,elleestperduepourtoi.Surtoutaprscequetuluiasfait,c'estlegenredechosesqu'onnepardonne
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

29/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

pas...
Sijevoulais,commenamonpre,etils'arrta,effray...
Tun'yarriveraispas,disjeavecconviction,commes'iltaitnatureldediscuterdeseschancesde
reconqurirElsa.
Maisjen'ypensepas,ditil,retrouvantlesenscommun.
Biensr,disjeavecunhaussementd'paules.
Cehaussementsignifiait:Impossible,monpauvre,tuesretirdelacourse.Ilnemeparlaplusjusqu'la
maison.Enrentrant,ilpritAnnedanssesbras,lagardaquelquesinstantscontrelui,lesyeuxferms.Ellese
laissaitfaire,souriante,tonne.Jesortisdelapiceetm'appuyailacloisonducouloir,tremblantedehonte.
Adeuxheures,j'entendislelgersifflementdeCyriletdescendissurlaplage.Ilmefitaussittmontersurle
bateauetpritladirectiondularge.Lamertaitvide,personnenesongeaitsortirparunsoleilsemblable.Une
foisaularge,ilabaissalavoileetsetournaversmoi.Nousn'avionspresqueriendit:
Cematin...,commenatil.
Taistoi,disje,oh!taistoi...
Ilmerenversadoucementsurlabche.Noustionsinonds,glissantsdesueur,maladroitsetpresssle
bateausebalanaitsousnousrgulirement.Jeregardaislesoleiljusteaudessusdemoi.Etsoudainle
chuchotementimprieuxettendredeCyril...Lesoleilsedcrochait,clatait,tombaitsurmoi.Otaisje?Au
fonddelamer,aufonddutemps,aufondduplaisir...J'appelaisCyrilvoixhaute,ilnemerpondaitpas,il
n'avaitpasbesoindemerpondre.
Lafracheurdel'eausaleensuite.Nousriionsensemble,blouis,paresseux,reconnaissants.Nousavionsle
soleiletlamer,lerireetl'amour,lesretrouverionsnousjamaiscommecettl,aveccetclat,cetteintensit
queleurdonnaientlapeuretlesautresremords?...
J'prouvais,endehorsduplaisirphysiqueettrsrelquemeprocuraitl'amour,unesortedeplaisir
intellectuelypenser.Lesmotsfairel'amourontunesductioneux,trsverbale,enlessparantdeleur
sens.Cetermedefaire,matrieletpositif,unicetteabstractionpotiquedumotamour,m'enchantait.
J'enavaisparlavantsanslamoindrepudeur,sanslamoindregneetsansenremarquerlasaveur.Jemesentais
prsentdevenirpudique.JebaissaislesyeuxquandmonpreregardaitAnneunpeufixement,quandelleriait
decenouveaupetitrirebas,indcent,quinousfaisaitplir,monpreetmoietregarderparlafentre.Eussions
nousditAnnequesonriretaittel,qu'ellenenousetpascrus.Ellenesecomportaitpasenmatresseavec
monpre,maisenamie,entendreamie.Maislanuit,sansdoute...Jem'interdisaisdesemblablespenses,je
dtestaislesidestroubles.
Lesjourspassrent.J'oubliaisunpeuAnne,etmonpreetElsa.L'amourmefaisaitvivrelesyeuxouverts,
danslalune,aimableettranquille.Cyrilmedemandasijenecraignaispasd'avoird'enfant.Jeluidisqueje
m'enremettaisluietilsemblatrouvercelanaturel.Peuttretaitcepourcelaquejem'taissifacilement
donnelui:parcequ'ilnemelaisseraitpastreresponsableetquesij'avaisunenfant,ceseraitluilecoupable.
Ilprenaitcequejenepouvaissupporterdeprendre:lesresponsabilits.D'ailleursjemevoyaissimalenceinte
aveclecorpsminceetdurquej'avais...Pourunefois,jemeflicitaidemonanatomied'adolescente.
MaisElsas'impatientait.Ellemequestionnaitsanscesse.J'avaistoujourspeurd'tresurpriseensa
compagnieouencelledeCyril.Elles'arrangeaitpourtretoujoursenprsencedemonpre,ellelecroisait
partout.Elleseflicitaitalorsdevictoiresimaginaires,deslansrefoulsque,disaitelle,ilnepouvaitcacher.Je
m'tonnaisdevoircettefille,siprsensommedel'amourargent,parsonmtier,devenirsiromanesque,si
excitepardesdtailstelsqu'unregard,unmouvement,elleformeauxprcisionsdeshommespresss.Ilest
vraiqu'ellen'taitpashabitueunrlesubtiletqueceluiqu'ellejouaitdevaitluiparatrelecombledu
raffinementpsychologique.
SimonpredevenaitpeupeuobsdparElsa,Annenesemblaitpass'enapercevoir.Iltaitplustendre,
plusempressquejamaisetcelamefaisaitpeur,carj'imputaissonattituded'inconscientsremords.Le
principaltaitqu'ilnesepasstrienpendantencoretroissemaines.NousrentrerionsParis,Elsadesonctet,
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

30/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

s'ilsytaientencoredcids,monpreetAnnesemarieraient.AParis,ilyauraitCyrilet,demmequ'elle
n'avaitpum'empcherdel'aimerici,Annenepourraitm'empcherdelevoir.AParis,ilavaitunechambre,loin
desamre.J'imaginaisdjlafentreouvertesurlescielsbleusetross,lescielsextraordinairesdeParis,le
roucoulementdespigeonssurlabarred'appui,etCyriletmoisurlelittroit...
CHAPITREVII

Aquelquesjoursdel,monprereutunmotd'undenosamisluifixantrendezvousSaintRaphalpour
prendrel'apritif.Ilnousenfitpartaussitt,enchantdes'vaderunpeudecettesolitudevolontaireetunpeu
forceonousvivions.JedclaraidoncElsaetCyrilquenousserionsaubarduSoleilseptheuresetque,
s'ilsvoulaientvenir,ilsnousyverraient.Parmalchance,Elsaconnaissaitl'amienquestion,cequiredoublason
dsirdevenir.J'entrevisdescomplicationsetessayaideladissuader.Peineperdue.
CharlesWebbm'adore,ditelleavecunesimplicitenfantine.S'ilmevoit,ilnepourraquepousser
Raymondmerevenir.
Cyrilsemoquaitd'allerounonSaintRaphal.Leprincipalpourluitaitd'treoj'tais.Leprincipalpour
luitaitd'treoj'tais.Jelevissonregardetjenepusm'empcherd'entrefire.
L'aprsmididonc,verssixheures,nouspartmesenvoiture.Annenousemmenadanslasienne.J'aimaissa
voiture:c'taitunelourdeamricainedcapotablequiconvenaitplussapublicitqu'sesgots.Elle
correspondaitauxmiens,pleined'objetsbrillants,silencieuseetloindumonde,penchantdanslesvirages.De
plus,noustionstouslestroisdevantetnullepartcommedansunevoiture,jenemesentaisenamitiavec
quelqu'un.Touslestroisdevant,lescoudesunpeuserrs,soumisaummeplaisirdelavitesseetduvent,peut
treunemmemort.Anneconduisait,commepoursymboliserlafamillequenousallionsformer.Jen'tais
pasremontedanssavoituredepuislasoiredeCannes,cequimefitrver.
AubardeSoleil,nousretrouvmesCharlesWebbetsafemme.Ils'occupaitdepublicitthtrale,safemme
dedpenserl'argentqu'ilgagnait,celaunevitesseaffolanteetpourdejeuneshommes.Iltaitabsolument
obsdparlapensedejoindrelesdeuxbouts,ilcouraitsanscesseaprsl'argent.D'osonctinquiet,press,
quiavaitquelquechosed'indcent.Ilavaittlongtempsl'amantd'Elsa,carellen'taitpas,malgrsabeaut,
unefemmeparticulirementavideetsanonchalancesurcepointluiplaisait.
Safemme,elle,taitmchante.Annenelaconnaissaitpasetjevisrapidementsonbeauvisageprendrecet
airmprisantetmoqueurqui,danslemonde,luitaitcoutumier.CharlesWebbparlaitbeaucoup,comme
d'habitude,toutenjetantAnnedesregardsinquisiteurs.Ilsedemandaitvisiblementcequ'ellefaisaitavecce
coureurdeRaymondetsafille.Jemesentaispleined'orgueill'idequ'ilallaitbienttlesavoir.Monprese
penchaunpeuversluicommeilreprenaithaleineetdclaraabruptement:
J'aiunenouvelle,monvieux.Anneetmoi,nousnousmarionsle5octobre.
Illesregardasuccessivementl'unetl'autre,parfaitementhbt.Jemerjouissais.Safemmetait
dconcerte:elleavaittoujourseuunfaiblepourmonpre.
Mescompliments,criaWebbenfin,d'unevoixdestentor...Maisc'estuneidemagnifique!Machre
madame,vousvouschargezd'unvoyoupareil,voustessublime!...Garon!...Nousdevonsftera.
Annesouriait,dgageettranquille.JevisalorslevisagedeWebbs'panouiretjenemeretournaipas:
Elsa!MonDieu,c'estElsaMackenbourg,ellenem'apasvu.Raymond,tuasvucommecettefilleest
devenuebelle?...
N'estcepas,ditmonprecommeunheureuxpropritaire.
Puisilsesouvintetsonvisagechangea.
Annenepouvaitpasnepasremarquerl'intonationdemonpre.Elledtournasonvisaged'unmouvement
rapide,deluiversmoi.Commeelleouvraitlabouchepourdiren'importequoi,jemepenchaiverselle:
Anne,votrelgancefaitdesravagesilyaunhommelbasquinevousquittepasdesyeux.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

31/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Jel'avaisditsuruntonconfidentiel,c'estdireassezhautpourquemonprel'entendt.Ilseretourna
aussittvivementetaperutl'hommeenquestion.
Jen'aimepasa,ditil,etilpritlamaind'Anne.
Qu'ilssontgentils!s'mutironiquementMmeWebb.Charles,vousn'auriezpasdlesdranger,ces
amoureux,ilauraitsuffid'inviterlapetiteCcile.
LapetiteCcileneseraitpasvenue,rpondisjesansmnagements.
Etpourquoidonc?Vousavezdesamoureuxparmilespcheurs?
Ellem'avaitvueunefoisenconversationavecunreceveurd'autobussurunbancetmetraitaitdepuiscomme
unedclasse,commecequ'elleappelaitunedclasse.
Ehoui,disjeaveceffortpourparatregaie.
Etvouspchezbeaucoup?
Lecombletaitqu'ellesecroyaitdrle.Peupeu,lacolremegagnait.
Jenesuispasspcialisedanslemaquereau,disje,maisjepche.
Ilyeutunsilence.Lavoixd'Annes'leva,toujoursaussipose:
Raymond,voulezvousdemanderunepailleaugaron?C'estindispensableaveclesorangespresses.
CharlesWebbenchanarapidementsurlesboissonsrafrachissantes.Monpreavaitlefourire,jelevissa
maniredes'absorberdanssonverre.Annemelanaunregardsuppliant.Ondcidaaussittdednerensemble
commelesgensquiontfaillisebrouiller.
Jebusbeaucouppendantledner.Ilmefallaitoublierd'Annesonexpressioninquitequandellefixaitmon
preouvaguementreconnaissantequandsesyeuxs'attardaientsurmoi.JeregardaislafemmedeWebbavecun
sourirepanouidsqu'ellemelanaitunepointe.Cettetactiqueladconcertait.Elledevintrapidement
agressive.Annemefaisaitsignedenepasbroncher.ElleavaithorreurdesscnespubliquesetsentaitMme
Webbprteenfaireune.Pourmapart,j'ytaishabitue,c'taitchosecourantedansnotremilieu.Aussi
n'taisjenullementtendueenl'coutantparler.
Aprsavoirdn,nousallmesdansunebotedeSaintRaphal.Peudetempsaprsnotrearrive,Elsaet
Cyrilarrivrent.Elsas'arrtasurleseuildelaporte,parlatrsfortladameduvestiaireet,suiviedupauvre
Cyril,s'engageadanslasalle.Jepensaiqu'elleseconduisaitpluscommeunegruequecommeuneamoureuse,
maiselletaitassezbellepourselepermettre.
Quiestcegodelureau?demandaCharlesWebb.Ilestbienjeune.
C'estl'amour,susurrasafemme.L'amourluirussit...
Pensezvous!ditmonpreavecviolence.C'estunetoquade,oui.
JeregardaiAnne.ElleconsidraitElsaaveccalme,dtachement,commeelleregardaitlesmannequinsqui
prsentaientsescollectionsoulesfemmestrsjeunes.Sansaucuneacrimonie.Jel'admiraiuninstant
passionnmentpourcetteabsencedemesquinerie,dejalousie.Jenecomprenaispasd'ailleursqu'elleettre
jaloused'Elsa.Elletaitcentloisplusbelle,plusfinequ'Elsa.Commej'taisivre,jeleluidis.Ellemeregarda
curieusement.
Quejesuisplusbellequ'Elsa?Voustrouvez?
Sansaucundoute!
C'esttoujoursagrable.Maisvousbuveztrop,unefoisdeplus.Donnezmoivotreverre.Vousn'tespas
troptristedevoirvotreCyrillbas?D'ailleurs,ils'ennuie.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

32/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

C'estmonamant,disjegaiement.
Voustescompltementivre!Ilestl'heurederentrer,heureusement!
NousquittmeslesWebbavecsoulagement.J'appelaiMmeWebbchremadameaveccomponction.Mon
prepritlevolant,mattebasculasurl'pauled'Anne.
JepensaisquejelaprfraisauxWebbettouscesgensquenousvoyionsd'habitude.Qu'elletaitmieux,
plusdigne,plusintelligente.Monpreparlaitpeu.Sansdoute,revoyaitill'arrived'Elsa.
Elledort?demandatilAnne.
Commeunepetitefille.Elles'estrelativementbientenue.Saufl'allusionauxmaquereaux,quitaitunpeu
directe...
Monpresemitrire.Ilyeutunsilence.Puisj'entendisnouveaulavoixdemonpre.
Anne,jevousaime,jen'aimequevous.Lecroyezvous?
Nemeleditespassisouvent,celamefaitpeur...
Donnezmoilamain.
Jefaillismeredresseretprotester:Non,pasenconduisantsurunecorniche.Maisj'taisunpeuivre,le
parfumd'Anne,leventdelamerdansmescheveux,lapetitecorchurequem'avaitfaiteCyrilsurl'paule
pendantquenousnousaimions,autantderaisonsd'treheureuseetdemetaire.Jem'endormais.Pendantce
temps,ElsaetlepauvreCyrildevaientsemettrepniblementenroutesurlamotocyclettequeluiavaitofferte
samrepoursondernieranniversaire.Jenesaispourquoicelam'mutauxlarmes.Cettevoituretaitsidouce,
sibiensuspendue,sifaitepourlesommeil...Lesommeil,MmeWebbnedevaitpasletrouverencemoment!
Sansdoute,songe,jepaieraiaussidesjeunesgenspourm'aimerparcequel'amourestlachoselaplusdouce
etlaplusvivante,laplusraisonnable.Etquelepriximportepeu.Cequiimportait,c'taitdenepasdevenir
aigrieetjalouse,commeellel'taitd'Elsaetd'Anne.Jememisriretoutbas.L'pauled'Annesecreusaunpeu
plus.Dormez,ditelleavecautorit.Jem'endormis.
CHAPITREVIII

Lelendemain,jemerveillaiparfaitementbien,peinefatigue,lanuqueunpeuendolorieparmesexcs.
Commetouslesmatins,lesoleilbaignaitmonlitjerepoussaimesdraps,taimavestedepyjamaetoffrismon
dosnuausoleil.Lajouesurmonbrasrepli,jevoyaisaupremierplanlegrosgraindudrapdetoileet,plus
loin,surlecarrelage,leshsitationsd'unemouche.Lesoleiltaitdouxetchaud,ilmesemblaitqu'ilfaisait
affleurermesossouslapeau,qu'ilprenaitunsoinspcialmerchauffer.Jedcidaidepasserlamatineainsi,
sansbouger.
Lasoiredelaveilleseprcisaitpeupeudansmammoire.Jemesouvinsd'avoirditAnnequeCyriltait
monamantetcelamefitrire:quandonestivre,onditlavritetpersonnenevouscroit.Jemesouvinsaussi
deMmeWebbetdemonaltercationavecellej'taisaccoutumecegenredefemmes:danscemilieuetcet
ge,ellestaientsouventodieusesforced'inactivitetdedsirdevivre.Lecalmed'Annem'avaitfaitlajuger
encoreplusatteinteetennuyeusequed'habitude.C'taitd'ailleursprvoirjevoyaismalquipourrait,parmi
lesamiesdemonpre,soutenirlongtempslacomparaisonavecAnne.Pourpasserdessoiresagrablesavec
cesgens,ilfallaitsoittreunpeuivreetprendreplaisirsedisputeraveceux,soitentretenirdesrelations
intimesavecl'unoul'autredesconjoints.Pourmonpre,c'taitplussimple:CharlesWebbetluimmetaient
chasseurs.Devinequidneetdortavecmoicesoir?LapetiteMars,dufilmdeSaurel.JerentraischezDupuis
et...Monpreriaitetluitapaitsurl'paule:Heureuxhomme!Elleestpresqueaussibellequ'Elise.Des
proposdecollgiens.Cequimelesrendaitagrables,c'taitl'excitation,laflammequetousdeuxymettaient.
Etmme,pendantdessoiresinterminables,auxterrassesdescafs,lestristesconfidencesdeLombard:Je
n'aimaisqu'elle,Raymond!Tuterappellesceprintemps,avantqu'elleparte...C'estbte,unevied'hommepour
uneseulefemme!Celaavaitunctindcent,humiliantmaischaleureux,deuxhommesquiselivrentl'un
l'autredevantunverred'alcool.
Lesamisd'Annenedevaientjamaisparlerd'euxmmes.Sansdouteneconnaissaientilspascegenre
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

33/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

d'aventures.Oubienmmes'ilsenparlaient,cedevaittreenriantparpudeur.Jemesentaisprtepartager
avecAnnecettecondescendancequ'elleauraitpournosrelations,cettecondescendanceaimableet
contagieuse...Cependantjemevoyaismoimmetrenteans,plussemblablenosamisqu'Anne.Son
silence,sonindiffrence,sarservem'toufferaient.Aucontraire,dansquinzeans,unpeublase,jeme
pencheraisversunhommesduisant,unpeulasluiaussi:
Monpremieramants'appelaitCyril.J'avaisprsdedixhuitans,ilfaisaitchaudsurlamer...
Jemeplusimaginerlevisagedecethomme.Ilauraitlesmmespetitesridesquemonpre.Onfrappala
porte.J'enfilaiprcipitammentmavestedepyjamaetcriai:Entrez!C'taitAnne,elletenait
prcautionneusementunetasse:
J'aipensquevousauriezbesoind'unpeudecaf...Vousnevoussentezpastropmal?
Trsbien,disje.J'taisunpeupartie,hiersoir,jecrois.
Commechaquefoisqu'onvoussort...Ellesemitrire.Maisjedoisdirequevousm'avezdistraite...
Cettesoiretaitlongue.
Jenefaisaisplusattentionausoleil,nimmeaugotducaf.QuandjeparlaisavecAnne,j'tais
parfaitementabsorbe,jenemevoyaisplusexisteretpourtantelleseulememettaittoujoursenquestion,me
foraitmejuger.Ellemefaisaitvivredesmomentsintensesetdifficiles.
Ccile,vousamusezvousaveccegenredegens,lesWebboulesDupuis?
Jetrouveleursfaonsassommantespourlaplupart,maiseuxsontdrles.
Elleregardaitaussiladmarchedelamouchesurlesol.Jepensaiquelamouchedevaittreinfirme.Anne
avaitdespaupireslonguesetlourdes,illuitaitfaciled'trecondescendante.
Vousnesaisissezjamaisquelpointleurconversationestmonotoneet...commentdiraisje?...lourde.Ces
histoiresdecontrats,defilles,desoires,anevousennuiejamais?
Voussavez,disje,j'aipassdixansdansuncouventetcommecesgensn'ontpasdemurs,celame
fascineencore.
Jen'osaisajouterqueameplaisait.
Depuisdeuxans,ditelle...Cen'estpasunequestionderaisonnement,d'ailleurs,nidemorale,c'estune
questiondesensibilit,desiximesens...
Jenedevaispasl'avoir.Jesentaisclairementquequelquechosememanquaitcesujetl.
Anne,disjebrusquement,mecroyezvousintelligente?
Ellesemitrire,tonnedelabrutalitdemaquestion:
Maisbiensr,voyons!Pourquoimedemandezvouscela?
Sij'taisidiote,vousmerpondriezdelammefaon,soupiraije.Vousmedonnezcetteimpression
souventdemedpasser...
C'estunequestiond'ge,ditelle.Ilseraittrsennuyeuxquejen'aiepasunpeuplusd'assuranceque
vous.Vousm'influenceriez!
Elleclataderire.Jemesentisvexe:Ceneseraitpasforcmentunmal.
Ceseraitunecatastrophe,ditelle.
Ellequittabrusquementcetonlgerpourmeregarderbienenfacedanslesyeux.Jebougeaiunpeu,mal
l'aise.Mmeaujourd'hui,jenepuism'habituercettemaniequ'ontlesgensdevousregarderfixementquandils
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

34/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

vousparlentoudevenirtoutprsdevouspourtrebiensrsquevouslescoutiez.Fauxcalculd'ailleurs,car
danscescasl,jenpenseplusqu'm'chapper,reculer,jedisoui,oui,jemultiplielesmanuvrespour
changerdepiedetfuirl'autreboutdelapiceuneragemeprenddevantleurinsistance,leurindiscrtion,ces
prtentionsl'exclusivit.Anne,heureusement,nesecroyaitpasobligedem'accaparerainsi,maisellese
bornaitmeregardersansdtournerlesyeuxetcetondistrait,lger,quej'affectionnaispourparler,me
devenaitdifficilegarder.
SavezvouscommentfinissentleshommesdelaracedesWebb?
Jepensaiintrieurementetdemonpre.
Dansleruisseau,disjegaiement.
Ilarriveungeoilsnesontplussduisants,nienforme,commeondit.Ilsnepeuventplusboireetils
pensentencoreauxfemmesseulementilssontobligsdelespayer,d'accepterdesquantitsdepetites
compromissionspourchapperleursolitude.Ilssontberns,malheureux.C'estcemomentqu'ilschoisissent
pourdevenirsentimentauxetexigeants...J'enaivubeaucoupdevenirainsidessortesd'paves.
PauvreWebb!disje.
J'taisdsempare.Telletaitlafinquimenaaitmonpre,c'taitvrai!Dumoins,lafinquil'etmenacsi
Annenel'avaitprisencharge.
Vousn'ypensiezpas,ditAnneavecunpetitsouriredecommisration.Vouspensezpeuaufutur,n'estce
pas?C'estleprivilgedelajeunesse.
Jevousenprie,disje,nemejetezpasainsimajeunesselatte.Jem'ensersaussipeuquepossibleje
necroispasqu'ellemedonnedroittouslesprivilgesoutouteslesexcuses.Jen'yattachepasd'importance.
Aquoiattachezvousdel'importance?Avotretranquillit,votreindpendance?
Jecraignaiscesconversations,surtoutavecAnne.
Arien,disje.Jenepensegure,voussavez.
Vousm'agacezunpeu,votrepreetvous.Vousnepensezjamaisrien...vousn'tespasbonsgrand
chose...vousnesavezpas..Vousvousplaisezainsi?
Jenemeplaispas.Jenem'aimepas,jenecherchepasm'aimer.Ilyadesmomentsovousmeforcez
mecompliquerlavie,jevousenveuxpresque.
Ellesemitchantonner,l'airpensifjereconnaissaislachanson,maisjenemerappelaispluscequec'tait.
Quelleestcettechanson,Anne?am'nerve...
Jenesaispas.Ellesouriaitnouveau,l'airunpeudcourag.Restezaulit,reposezvous,jevais
poursuivreailleursmonenqutesurl'intellectdelafamille.
Naturellement,pensaisje,pourpre,c'taitfacile.Jem'tirailonguementavecsoinetmereplongeai
dansmonoreiller.Jerflchissaisbeaucoup,malgrcequej'avaisditAnne.Aufond,elledramatisait
certainementdansvingtcinqans,monpreseraitunaimablesexagnairecheveuxblancs,unpeuportsurle
whiskyetlessouvenirscolors.Noussortirionsensemble.C'estmoiquiluiraconteraismesfrasquesetluime
donneraitdesconseils.Jemerendiscomptequej'excluaisAnnedecefuturjenepouvais,jeneparvenaispas
l'ymettre.Danscetappartementenpagae,tanttdsol,tanttenvahidefleurs,retentissantdescneset
d'accentstrangers,rgulirementencombrdebagages,jenepouvaisenvisagerl'ordre,lesilence,l'harmonie
qu'apportaitAnnepartoutcommeleplusprcieuxdesbiens.J'avaistrspeurdem'ennuyermourirsansdoute
craignaisjemoinssoninfluencedepuisquej'aimaisrellementetphysiquementCyril.Celam'avaitlibrede
beaucoupdepeurs.Maisjecraignaisl'ennui,latranquillitplusquetout.Pourtreintrieurementtranquilles,il
nousfallaitmonpreetmoil'agitationextrieure.Etcela,Annenesauraitl'admettre.
CHAPITREIX
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

35/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Jeparlebeaucoupd'Anneetdemoimmeetpeudemonpre.Nonquesonrlen'aittleplusimportant
danscettehistoire,niquejeneluiaccordedel'intrt.Jen'aijamaisaimpersonnecommeluietdetousles
sentimentsquim'animaientcettepoque,ceuxquej'prouvaispourluitaientlesplusstables,lesplus
profonds,ceuxauxquelsjetenaisleplus.Jeleconnaistroppourenparlervolontiersetjemesenstropproche.
Cependant,c'estluiplusquetoutautrequejedevraisexpliquerpourrendresaconduiteacceptable.Cen'taitni
unhommevain,niunhommegoste.Maisiltaitlger,d'unelgretsansremde.Jenepuismmepasen
parlercommed'unhommeincapabledesentimentsprofonds,commed'unirresponsable.L'amourqu'ilme
portaitnepouvaittreprislalgreniconsidrcommeunesimplehabitudedepre.Ilpouvaitsouffrirpar
moiplusquen'importequietmoimme,cedsespoirquej'avaistouchunjour,n'taitcepasuniquement
parcequ'ilavaiteucegested'abandon,ceregardquisedtournait?...Ilnemefaisaitjamaispasseraprsses
passions.Certainssoirs,pourmeraccompagnerlamaison,ilavaitdlaisserchappercequeWebbappelait
detrsbellesoccasions.Maisqu'endehorsdecela,ilettlivrsonbonplaisir,l'inconstance,ala
facilit,jenepuislenier.Ilnerflchissaitpas.Iltentaitdedonnertoutechoseuneexplicationphysiologique
qu'ildclaraitrationnelle:Tutetrouvesodieuse?Dorsplus,boismoins.Ilentaitdemmedudsirviolent
qu'ilressentaitparfoispourunefemme,ilnesongeaitnilerprimernil'exalterjusqu'unsentimentplus
complexe.Iltaitmatrialiste,maisdlicat,comprhensifetenfintrsbon.
Cedsirqu'ilavaitd'Elsalecontrariait,maisnoncommeonpourraitlecroire.Ilnesedisaitpas:Jevais
tromperAnne.Celaimpliquequejel'aimemoins,mais:C'estennuyeux,cetteenviequej'aid'Elsa!Ilfaudra
queasefassevite,oujevaisavoirdescomplicationsavecAnne.Deplus,ilaimaitAnne,ill'admirait,ellele
changeaitdecettesuitedefemmesfrivolesetunpeusottesqu'ilavaitfrquentescesderniresannes.Elle
satisfaisaitlafoissavanit,sasensualitetsasensibilit,carellelecomprenait,luioffraitsonintelligenceet
sonexprienceconfronteraveclessiennes.Maintenant,qu'ilserendtcomptedelagravitdusentiment
qu'elleluiportait,j'ensuismoinssre!Elleluiparaissaitlamatresseidale,lamreidalepourmoi.Pensaitil:
l'pouseidale,avectoutcequeaentraned'obligations?Jenelecroispas.Jesuissrequ'auxyeuxdeCyril
etd'Anne,iltaitcommemoianormal,affectivementparlant.Celanel'empchaitpasd'avoirunevie
passionnante,parcequ'illaconsidraitcommebanaleetqu'ilyapportaittoutesavitalit.
JenepensaispasluiquandjeformaisleprojetderejeterAnnedenotreviejesavaisqu'ilseconsolerait
commeilseconsolaitdetout:uneruptureluicoteraitmoinsqu'unevierangeiln'taitvraimentatteintet
minqueparl'habitudeetl'attendu,commejel'taismoimme.Noustionsdelammerace,luietmoijeme
disaistanttquec'taitlabelleracepuredesnomades,tanttlaracepauvreetdesschedesjouisseurs.
Encemomentilsouffrait,dumoinsils'exasprait:Elsataitdevenuepourluilesymboledelaviepasse,de
lajeunesse,desajeunessesurtout.Jesentaisqu'ilmouraitd'enviededireAnne:Machrie,excusezmoiune
journeilfautquej'aillemerendrecompteauprsdecettefillequejenesuispasunbarbon.Ilfautqueje
rapprennelalassitudedesoncorpspourtretranquille.Maisilnepouvaitleluidirenonparcequ'Annetait
jalouseoufoncirementvertueuseetintraitablesurcesujet,maisparcequ'elleavaitdaccepterdevivreavec
luisurlesbasessuivantes:quel'redeladbauchefaciletaitfinie,qu'iln'taitplusuncollgien,maisun
hommequielleconfiaitsavie,etqueparconsquentilavaitsetenirbienetnonpasenpauvrehomme,
esclavedesescaprices.OnnepouvaitlereprocherAnne,c'taitparfaitementnormaletsaincommecalcul,
maiscelan'empchaitpasmonprededsirerElsa.Deladsirerpeupeuplusquen'importequoi,dela
dsirerdudoubledsirquel'onportelachoseinterdite.
Etsansdoute,cemomentl,pouvaisjetoutarranger.IlmesuffisaitdedireElsadeluicder,et,sousun
prtextequelconque,d'emmenerAnneavecmoiNiceouailleurspasserl'aprsmidi.Auretour,nousaurions
trouvmonpredtenduetpleind'unenouvelletendressepourlesamourslgalesouqui,dumoins,devaientle
devenirdslarentre.Ilyavaitaussicepoint,quenesupporteraitpointAnne:avoirtunematressecomme
lesautres:provisoire.Quesadignit,l'estimequ'elleavaitd'ellemmenousrendaientlaviedifficile!...
MaisjenedisaispasElsadeluicderniAnnedem'accompagnerNice.Jevoulaisquecedsiraucur
demonpres'infesttetluiftcommettreuneerreur.JenepouvaissupporterlemprisdontAnneentourait
notreviepasse,ceddainfacilepourcequiavaittpourmonpre,pourmoi,lebonheur.Jevoulaisnonpas
l'humilier,maisluifaireaccepternotreconceptiondelavie.Ilfallaitqu'ellestquemonprel'avaittrompeet
qu'elleprtceladanssavaleurobjective,commeunepassadetoutephysique,noncommeuneatteintesa
valeurpersonnelle,sadignit.Siellevoulaittoutprixavoirraison,ilfallaitqu'ellenouslaisstavoirtort.
Jefaisaismmesemblantd'ignorerlestourmentsdemonpre.Ilnefallaitsurtoutpasqu'ilseconfitmoi,
qu'ilmefortdevenirsacomplice,parlerElsaetcarterAnne.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

36/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

JedevaisfairesemblantdeconsidrersonamourpourAnnecommesacretlapersonned'Anneellemme.
Etjedoisdirequejen'yavaisaucunmal.L'idequ'ilpttromperAnneetl'affrontermeremplissaitdeterreur
etd'unevagueadmiration.
Enattendantnouscoulionsdesjoursheureux:jemultipliaislesoccasionsd'excitermonpresurElsa.Le
visaged'Annenemeremplissaitplusderemords.J'imaginaisparfoisqu'elleaccepteraitlefaitetquenous
aurionsavecelleunevieaussiconformenosgotsqu'auxsiens.D'autrepart,jevoyaissouventCyriletnous
nousaimionsencachette.L'odeurdespins,lebruitdelamer,lecontactdesoncorps...Ilcommenaitse
torturerderemords,lerlequejeluifaisaisjouerluidplaisaitaupossible,ilnel'acceptaitqueparcequejele
luifaisaiscroirencessairenotreamour.Toutcelareprsentaitbeaucoupdeduplicit,desilencesintrieurs,
maissipeud'efforts,demensonges!(Etseuls,jel'aidit,mesactesmecontraignaientmejugermoimme.)
Jepassevitesurcettepriode,carjecrains,forcedechercher,deretomberdansdessouvenirsqui
m'accablentmoimme.Dj,ilmesuffitdepenseraurireheureuxd'Anne,sagentillesseavecmoietquelque
chosemefrappe,d'unmauvaiscoupbas,mefaitmal,jem'essoufflecontremoimme.Jemesenssiprsdece
qu'onappellelamauvaiseconsciencequejesuisobligederecourirdesgestes:allumerunecigarette,mettre
undisque,tlphonerunami.Peupeu,jepenseautrechose.Maisjen'aimepascela,dedevoirrecourir
auxdficiencesdemammoire,lalgretdemonesprit,aulieudelescombattre.Jen'aimepasles
reconnatre,mmepourm'enfliciter.
CHAPITREX

C'estdrlecommelafatalitseplatchoisirpourlareprsenterdesvisagesindignesoumdiocres.Cett
l,elleavaitprisceluid'Elsa.Untrsbeauvisage,sil'onveut,attirantplutt.Elleavaitaussiunrire
extraordinaire,communicatifetcomplet,commeseulsenontlesgensunpeubtes.
Cerire,j'enavaisvitereconnuleseffetssurmonpre.JelefaisaisutiliseraumaximumparElsa,quandnous
devionslasurprendreavecCyril.Jeluidisais:Quandvousm'entendezarriveravecmonpre,neditesrien,
maisriez.Etalors,entendrecerirecombl,jedcouvraissurlevisagedemonprelepassagedelafureur.
Cerledemetteurenscnenelaissaitpasdemepassionner.Jenemanquaisjamaismoncoupcarquandnous
voyionsCyriletElsaensemble,tmoignantouvertementdeliensimaginaires,maissiparfaitementimaginables,
monpreetmoiplissionsensemble,lesangseretiraitdemonvisagecommedusien,attirtrsloinparce
dsirdepossessionpirequeladouleur.Cyril,CyrilpenchsurElsa...Cetteimagemedvastaitlecuretjela
mettaisaupointavecluietElsasansencomprendrelaforce.Lesmotssontfaciles,liantsetquandjevoyaisle
contourduvisagedeCyril,sanuquebruneetdouceinclinesurlevisageoffertd'Elsa,j'auraisdonnn'importe
quoipourquecelaneftpas.J'oubliaisquec'taitmoimmequil'avaisvoulu.
Endehorsdecesaccidents,etcomblantlaviequotidienne,ilyavaitlaconfiance,ladouceurj'aidumal
employerceterme,lebonheurd'Anne.Plusprsdubonheur,eneffet,quejenel'avaisjamaisvue,livre
nous,lesgostes,trsloindenosdsirsviolentsetdemesbassespetitesmanuvres.J'avaisbiencomptsur
cela:sonindiffrence,sonorgueill'cartaientinstinctivementdetoutetactiquepours'attacherplustroitement
monpreet,enfait,detoutecoquetterieautrequecelled'trebelle,intelligenteettendre.Jem'attendrispeu
peusursoncomptel'attendrissementestunsentimentagrableetentranantcommelamusiquemilitaire.Onne
sauraitmelereprocher.
Unbeaumatin,lafemmedechambre,trsexcite,m'apportaunmotd'Elsa,ainsiconu:Touts'arrange,
venez!Celamedonnauneimpressiondecatastrophe:jedtestelesdnouements.Enfin,jeretrouvaiElsasur
laplage,levisagetriomphant:
Jeviensdevoirvotrepre,enfin,ilyauneheure.
Quevousatildit?
Ilm'aditqu'ilregrettaitinfinimentcequis'taitpassqu'ils'taitconduitcommeungoujat.C'estbien
vrai...non?
Jecrusdevoiracquiescer.
Puisilm'afaitdescomplimentscommeluiseulsaitenfaire...Voussavez,cetonunpeudtach,etd'une
voixtrsbasse,commes'ilsouffraitdelesfaire...ceton...
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

37/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Jel'arrachaiauxdlicesdel'idylle:
Pourenvenirquoi?
Ehbien,rien!...Enfinsi,ilm'ainviteprendrelethavecluiauvillage,pourluimontrerquejen'taispas
rancunire,etquej'taislarged'ides,volue,quoi!
Lesidesdemonpresurl'volutiondesjeunesfemmesroussesfaisaientmajoie.
Pourquoiriezvous?Estcequejedoisyaller?
Jefaillisluirpondrequecelanemeregardaitpas.Puisjemerendiscomptequ'ellemetenaitpour
responsabledusuccsdesesmanuvres.Atortouraison,celam'irrita.Jemesentaistraque:
Jenesaispas,Elsa,celadpenddevousnemedemandezpastoujourscequ'ilfautquevousfassiez,on
croiraitquec'estmoiquivouspousse...
Maisc'estvous,ditelle,c'estgrcevous,voyons...
Sonintonationadmirativemefaisaitbrusquementpeur.
Allezysivousvoulez,maisnemeparlezplusdetouta,parpiti!
Mais...maisilfautbienledbarrasserdecettefemme...Ccile!
Jem'enfuis.Quemonprefassecequ'ilveut,qu'Annesedbrouille.J'avaisd'ailleursrendezvousavecCyril.
Ilmesemblaitqueseul,l'amourmedbarrasseraitdecettepeuranmiantequejeressentais.
Cyrilmepritdanssesbras,sansunmot,m'emmena.Prsdeluitoutdevenaitfacile,chargdeviolence,de
plaisir.Quelquetempsaprs,tenduecontrelui,surcetorsedor,inonddesueur,moimmepuise,perdue
commeunenaufrage,jeluidisquejemedtestais.Jeleluidisensouriant,carjelepensais,maissans
douleur,avecunesortedersignationagrable.Ilnemepritpasausrieux.
Peuimporte.Jet'aimeassezpourt'obligertredemonavis.Jet'aime,jet'aimetant...
Lerythmedecettephrasemepoursuivitpendanttoutlerepas:Jet'aime,jet'aimetant.C'estpourquoi,
malgrmesefforts,jenemesouviensplustrsbiendecedjeuner.Anneavaitunerobemauvecommeles
cernessoussesyeux,commesesyeuxmmes.Monpreriait,apparemmentdtendu:lasituations'arrangeait
pourlui.Ilannonaaudessertdescoursesfaireauvillage,dansl'aprsmidi.Jesourisintrieurement.J'tais
fatigue,fataliste.Jen'avaisqu'uneseuleenvie:mebaigner.
Aquatreheuresjedescendissurlaplage.Jetrouvaimonpresurlaterrasse,commeilpartaitpourlevillage
jeneluidisrien.Jeneluirecommandaimmepaslaprudence.
L'eautaitdouceetchaude.Annenevintpas,elledevaits'occuperdesacollection,dessinerdanssachambre
pendantquemonprefaisaitlejolicuravecElsa.Auboutdedeuxheures,commelesoleilnemerchauffait
plus,jeremontaisurlaterrasse,m'assisdansunfauteuil,ouvrisunjournal.
C'estalorsqu'Anneapparutellevenaitdubois.Ellecourait,mald'ailleurs,maladroitement,lescoudesau
corps.J'eusl'impressionsubite,indcente,quec'taitunevieilledamequicourait,qu'elleallaittomber.Jerestai
sidre:elledisparutderrirelamaison,verslegarage.Alors,jecomprisbrusquementetmemiscourir,moi
aussi,pourlarattraper.
Elletaitdjdanssavoiture,ellemettaitlecontact.J'arrivaiencourantetm'abattissurlaportire.
Anne,disje,Anne,nepartezpas,c'estuneerreur,c'estmafaute,jevousexpliquerai...
Ellenem'coutaitpas,nemeregardaitpas,sepenchaitpourdesserrerlefrein.
Anne,nousavonsbesoindevous!

http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

38/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Elleseredressaalors,dcompose.Ellepleurait.Alorsjecomprisbrusquementquejem'taisattaqueun
trevivantetsensibleetnonpasuneentit.Elleavaitdtreunepetitefille,unpeusecrte,puisune
adolescente,puisunefemme.Elleavaitquaranteans,elletaitseule,elleaimaitunhommeetelleavaitespr
treheureuseavecluidixans,vingtanspeuttre.Etmoi...cevisage,cevisage,c'taitmonuvre.J'tais
ptrifie,jetremblaisdetoutmoncorpscontrelaportire.
Vousn'avezbesoindepersonne,murmuratelle,nivousnilui.
Lemoteurtournait.J'taisdsespre,ellenepouvaitpartirainsi:
Pardonnezmoi,jevousensupplie...
Vouspardonnerquoi?
Leslarmesroulaientinlassablementsursonvisage.Ellenesemblaitpass'enrendrecompte,levisage
immobile:
Mapauvrepetitefille!...
Elleposaunesecondesamainsurmajoueetpartit.Jevislavoituredisparatreaucoincllamaison.J'tais
perdue,gare...Toutavaittsivite.Etcevisagequ'elleavait,cevisage...
J'entendisdespasderriremoi:c'taitmonpre.Ilavaitprisletempsd'enleverlerougelvresd'Elsa,de
brosserlesaiguillesdepinsdesoncostume.Jemeretournai,mejetaicontrelui:Salaud,salaud!Jememis
sangloter.
Maisquesepassetil?Estcequ'Anne?Ccile,dismoi,Ccile...
CHAPITREXI

Nousnenousretrouvmesqu'audner,tousdeuxanxieuxdecettettesibrusquementreconquis.Je
n'avaisabsolumentpasfaim,luinonplus.Noussavionstouslesdeuxqu'iltaitindispensablequ'Annenous
revnt.Pourmapart,jenepourraispassupporterlongtempslesouvenirduvisagebouleversqu'ellem'avait
montravantdepartir,nil'idedesonchagrinetdemesresponsabilits.J'avaisoublimespatientes
manuvresetmesplanssibienmonts.Jemesentaiscompltementdsaxe,sansrnesnimors,etjevoyaisle
mmesentimentsurlevisagedemonpre.
Croistu,ditil,qu'ellenousaitabandonnspourlongtemps?
ElleestsrementpartiepourParis,disje.
Paris...,murmuramonprerveusement.
Nousnelaverronspeuttreplus...
Ilmeregarda,dsemparetpritmamaintraverslatable:
Tudoism'envouloirterriblement.Jenesaispascequim'apris...EnrentrantdansleboisavecElsa,elle...
Enfinjel'aiembrasseetAnneadarrivercemomentlet...
Jenel'coutaispas.Lesdeuxpersonnagesd'Elsaetdemonpreenlacsdansl'ombredespins
rapparaissaientvaudevillesquesetsansconsistance,jenelesvoyaispas.Laseulechosevivanteetcruellement
vivantedecettejourne,c'taitlevisaged'Anne,cederniervisage,marqudedouleur,cevisagetrahi.Jepris
unecigarettedanslepaquetdemonpre,l'allumai.Encoreunechosequ'Annenetolraitpas:quel'onfumtau
milieudurepas.Jesourismonpre:
Jecomprendstrsbien:cen'estpastafaute...Unmomentdefolie,commeondit.Maisilfautqu'Annenous
pardonne,enfintepardonne.
Quefaire?ditil.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

39/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Ilavaittrsmauvaisemine,ilmefitpiti,jemefispitimontourpourquoiAnnenousabandonnaitelle
ainsi,nousfaisaitellesouffrirpouruneincartade,ensomme?N'avaitellepasdesdevoirsenversnous?
Nousallonsluicrire,disje,etluidemanderpardon.
C'estuneidedegnie,criamonpre.
Iltrouvaitenfinunmoyendesortirdecetteinactionpleinederemordsonoustournionsdepuistroisheures.
Sansfinirdemanger,nousrepoussmeslanappeetlescouverts,monpreallachercherunegrosselampe,
desstylos,unencrieretsonpapierlettresetnousnousinstallmesl'unenfacedel'autre,presquesouriants,
tantleretourd'Anne,parlagrcedecettemiseenscne,noussemblaitprobable.Unechauvesourisvint
dcriredescourbessoyeusesdevantlafentre.Monprepenchalatte,commenad'crire.
Jenepuismerappelersansunsentimentinsupportablededrisionetdecruautleslettresdbordantesde
bonssentimentsquenouscrivmesAnnecesoirl.Touslesdeuxsouslalampe,commedeuxcoliers
appliqusetmaladroits,travaillantdanslesilencecedevoirimpossible:retrouverAnne.Nousfmes
cependantdeuxchefsd'uvredugenre,pleinsdebonnesexcuses,detendresseetderepentir.Enfinissant,
j'taispeuprspersuadequ'Annen'ypourraitpasrsister,quelarconciliationtaitimminente.Jevoyais
djlascnedupardon,pleinedepudeuretd'humour...ElleauraitlieuParis,dansnotresalon,Anneentrerait
et...
Letlphonesonna.Iltaitdixheures.Nouschangemesunregardtonn,puispleind'espoir:c'taitAnne,
elletlphonaitqu'ellenouspardonnait,qu'ellerevenait.Monprebonditversl'appareil,criaAlld'unevoix
joyeuse.
Puisilneditplusqueoui,oui!oa?oui,d'unevoiximperceptible.Jemelevaimontour:lapeur
s'branlaitenmoi.Jeregardaismonpreetcettemainqu'ilpassaitsursonvisage,d'ungestemachinal.Enfinil
raccrochadoucementetsetournaversmoi.
Elleaeuunaccident,ditil.Surlaroutedel'Esterel:IIleurafalludutempspourretrouversonadresse!
IlsonttlphonParisetlonleuradonnnotrenumrod'ici.
Ilparlaitmachinalement,surlemmetonetjen'osaispasl'interrompre:
L'accidentaeulieul'endroitleplusdangereux.Ilyenaeubeaucoupcetendroit,paratil.Lavoitureest
tombedecinquantemtres.Ilettmiraculeuxqu'elles'entire...
Durestedecettenuit,jemesouvienscommed'uncauchemar.Laroutesurgissantsouslesphares,levisage
immobiledemonpre,laportedelaclinique...Monprenevoulutpasquejelarevoie.J'taisassisedansla
salled'attente,surunebanquette,jeregardaisunelithographiereprsentantVenise.Jenepensaisrien.Une
infirmiremeracontaquec'taitlesiximeaccidentcetendroitdepuisledbutdel't.Monprenerevenait
pas.
Alorsjepensaique,parsamort,unefoisdeplusAnnesedistinguaitdenous.Sinousnoustions
suicidsenadmettantquenousenayonslecouragemonpreetmoi,c'ettd'uneballedanslatte,en
laissantunenoticeexplicativedestinetroublerjamaislesangetlesommeildesresponsables.MaisAnne
nousavaitfaitcecadeausomptueuxdenouslaisserunenormechancedecroireunaccident:unendroit
dangereux,l'instabilitdesavoiture.Cecadeauquenousserionsviteassezfaiblespouraccepter.Etd'ailleurs,
sijeparledesuicideaujourd'hui,c'estbienromanesquedemapart.Peutonsesuiciderpourdestrescomme
monpreetmoi,destresquin'ontbesoindepersonne,nivivantnimort?Avecmonpred'ailleurs,nous
n'avonsjamaisparlqued'unaccident.
Lelendemainnousrentrmeslamaisonverstroisheuresdel'aprsmidi.ElsaetCyrilnousyattendaient,
assissurlesmarchesdel'escalier.Ilssedressrentdevantnouscommedeuxpersonnagesfalotsetoublis:ni
l'unnil'autren'avaientconnuAnneninel'avaientaime.Ilstaientl,avecleurspetiteshistoiresdecur,le
doubleapptdeleurbeaut,leurgne.Cyrilfitunpasversmoietposasamainsurmonbras.Jeleregardai:je
nel'avaisjamaisaim.Jel'avaistrouvbonetattirantj'avaisaimleplaisirqu'ilmedonnaitmaisjen'avais
pasbesoindelui.J'allaispartir,quittercettemaison,cegaronetcett.Monpretaitavecmoi,ilmepritle
brassontouretnousrentrmesdanslamaison.
http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

40/41

07.04.2016

FrancoiseSagan"Bonjourtristesse"

Danslamaison,ilyavaitlavested'Anne,sesfleurs,sachambre,sonparfum.Monprefermalesvolets,prit
unebouteilledansleFrigidaireetdeuxverres.C'taitleseulremdenotreporte.Noslettresd'excuses
tranaientencoresurlatable.Jelespoussaidelamain,ellesvoltigrentsurleparquet.Monprequirevenait
versmoi,avecleverrerempli,hsita,puisvitademarcherdessus.Jetrouvaistoutasymboliqueetde
mauvaisgot.Jeprismonverredansmesmainsetl'avalaid'untrait.Lapicetaitdansunedemiobscurit,je
voyaisl'ombredemonpredevantlafentre.Lamerbattaitsurlaplage.
CHAPITREXII

AParis,ilyeutl'enterrementparunbeausoleil,lafoulecurieuse,lenoir.Monpreetmoiserrmeslesmains
desvieillesparentesd'Anne.Jelesregardaiaveccuriosit:ellesseraientsrementvenuesprendrelethla
maison,unefoisparan.Onregardaitmonpreaveccommisration:Webbavaitdrpandrelanouvelledu
mariage.JevisCyrilquimecherchaitlasortie.Jel'vitai.Lesentimentderancunequej'prouvaissongard
taitparfaitementinjustifi,maisjenepouvaism'endfendre...Lesgensautourdenousdploraientcestupide
etaffreuxvnementet,commej'avaisencorequelquesdoutessurlectaccidenteldecettemort,celame
faisaitplaisir.
Danslavoiture,enrevenant,monprepritmamainetlaserradanslasienne.Jepensai:Tun'asplusque
moi,jen'aiplusquetoi,noussommesseulsetmalheureux,etpourlapremirefois,jepleurai.C'taientdes
larmesassezagrables,ellesneressemblaientenriencevide,cevideterriblequej'avaisressentidanscette
cliniquedevantlalithographiedeVenise.Monpremetenditsonmouchoir,sansunmot,levisageravag.
Durantunmois,nousavonsvcutouslesdeuxcommeunveufetuneorpheline,dnantensemble,djeunant
ensemble,nesortantpas.Nousparlionsunpeud'Anneparfois:Tuterappelles,lejourque...Nousenparlions
avecprcaution,lesyeuxdtourns,parcraintedenousfairemalouquequelquechosevenantsedclencher
enl'undenous,nel'amneauxparolesirrparables.Cesprudences,cesdouceursrciproqueseurentleur
rcompense.Nouspmesbienttparlerd'Annesuruntonnormal,commed'untrecheravecquinousaurions
theureux,maisqueDieuavaitrappelLui.J'crisDieuaulieudehasardmaisnousnecroyionspasen
Dieu.Djbienheureuxencettecirconstancedecroireauhasard.
Puisunjourchezuneamie,jerencontraiundesescousinsquimeplutetauqueljeplus.Jesortisbeaucoup
avecluidurantunesemaineaveclafrquenceetl'imprudencedescommencementsdel'amouretmonpre,peu
faitpourlasolitude,enfitautantavecunejeunefemmeassezambitieuse.Lavierecommenacommeavant,
commeiltaitprvuqu'ellerecommencerait.Quandnousnousretrouvons,monpreetmoi,nousrions
ensemble,nousparlonsdenosconqutes.IldoitbiensedouterquemesrelationsavecPhilippenesontpas
platoniquesetjesaisbienquesanouvelleamieluicotefortcher.Maisnoussommesheureux.L'hivertouche
safin,nousnereloueronspaslammevilla,maisuneautre,prsdeJuanlesPins.
Seulementquandjesuisdansmonlit.l'aube,avecleseulbruitdesvoituresdansParis,mammoireparfois
metrahit:l'trevientettoussessouvenirs.Anne,Anne!Jerptecenomtrsbasettrslongtempsdansle
noir.Quelquechosemontealorsenmoiquej'accueilleparsonnom,lesyeuxferms:BonjourTristesse.

JBE.RU468x60Light

http://frenchbook.net/text/Biblio/Fr/Sagan/sagan_bonjour_tristesse.html

41/41

S-ar putea să vă placă și