Sunteți pe pagina 1din 5

04/09/2016

PorCARLA
LUCIANASILVIA
&GILBERTO
CALIL
Historiadores,
professoresda
Universidade
EstadualdoOestedo
Parane
doutorandosem
Histria(UFF)

ApontamentosparaumaPolticadeComunicaoContraHegemnica

ApontamentosparaumaPolticadeComunicaoContra
Hegemnica

Apropostadestetextoapontara
necessidadeurgentedeconstruodeuma
polticadecomunicaocentradanadisputa
pelahegemonia,pelaesquerdaanti
capitalista.Emparticularnecessrio
superarumavisoingnuaacercada
imprensaburguesa,aqualcentrasua
estratgiaemocuparespaosabertospela
mesma,desconsiderandoseucarterde
classe,suafunohegemnicaesuaao
naorganizaodaacumulaocapitalista.
Talcrticanodeveservistacomouma
manifestaodesectarismooutendncia
aoisolamento,maspretendemosquesejaentendidacomopartedeumareflexomais
ampla,centradananecessidadedeconstruodeumapolticadecomunicao
pautadapelaconstruodacontrahegemoniapelasforasexpressivasdomundodo
trabalho,conformetentaremosexplicitarnestebrevetexto.
Doismodelosaseremevitados
Deincio,acreditamossernecessriodiscutircriticamenteduasvisesdepolticade
comunicaomuitodifundidasnaesquerdabrasileiraquenosparecemequivocadas.
Suasimplicaespolticassodistintasentresi,mascuriosamenteambasgerama
incapacidadedaesquerdaemenfrentaraideologiadominanteeconstruirumanova
hegemonia.
Aprimeiradelaspodeserfacilmentelocalizadanapolticadecomunicao
historicamenteadotadapeloPartidodosTrabalhadores,mesmoquandoeleaindapodia
serconsideradoumpartidodeesquerda,ecaracterizaseemdoispontoscentrais:a)a
recusadeumgrandeinvestimentopolticonaconstituiodepoderososinstrumentos
decomunicaoprprioseb)apermanentetentativademanterumaboarelao,
indistintamente,comosgrandesmeiosdecomunicaodemassa,ocupandotodosos
espaospossveis.Permanentementeadireopetistaserecusouainvestir
fortementenaconstruodeumjornaldegrandecirculao,oquelhepermitiriapautar
asquestesrelevantesaomundodotrabalho,aoinvsdeserpautadapelamdia
burguesa,que,evidentemente,focaodebatepolticonasquestesqueinteressam,
genericamente,burguesia,eemparticular,sfraesdeclassequecadaveculo
expressademaneiraespecfica.Ora,parecenosclaroquearecusadadireopetista
emconstituirseusprprioscanaisdecomunicaoexpressaumaopopelasua
subordinaocompletaaocapital.Explicase:abrindomodaconstruodeseu
prprioveculodecomunicaodemassa,aquelepartidooptouporcomunicarsecom
aclassetrabalhadoraatravsdamdiaburguesa,esperandoqueestalheabrisse
espaos.Defato,estesespaoseramabertos,massempredemaneiraseletiva,
escolhendosequemiriafalar,comoiriafalare,principalmente,sobreoque,iriafalar.
Talsituaoimplicaemclarasubordinao,poisretiradaesquerdaapossibilidadede
iniciativaprpria,permitindolhe,nomximo,agirdefensivamente,indoapblicopara
discutirtemasnecessariamentepautadospelaburguesia.Almdomais,aescolhade
quemchamadoparafalarmuitasvezesumaformadeintervenoexternano
interiordopartido,comaindicaoarbitrriadedeterminadosmilitantescomolegtimos
portavozesdopartidoemdetrimentodeoutros,porprocessosemrelaoaosquais
elenotemqualqueringerncia.Naquasetotalidadedoscasos,quandotalespaose
abriaesquerdasempreemdecorrnciadanecessidadedaprpriamdiaburguesa
demantersualegitimidade,semaqualsuafunohegemnicanopoderiaser
exercidaabriaapenasapossibilidadedequesepudesseafirmaradiscordnciacom
aspropostas,projetosereformasempauta,jamaistornandopossvelaafirmaode
umprojetoprprioeoavanonaconstruodeumanovahegemonia.Odebate,ao
contrrio,semprepautadopelamdiaburguesaemtodososseusaspectosa
definiodatemtica,aimposiodoscritriosdeavaliao,aescolhados
debatedores,ocomentriofinal.Umexemplotransparenteadiscussosobreos
transgnicos:sempreque,pelanecessidadedelegitimao,aimprensaburguesaabre
pequenosespaosparavozesdissonantes,paraumdebatejdemarcadoe
circunscritoaoterrenocientfico(osriscossadequeostransgnicospodemouno
oferecer),ondeoscientistasdeesquerdaenfrentamoscientistasdaburguesiaem
umdebatequeapresentadocomotcnico,fechandoapossibilidadedediscutira
questosobaperspectivadesuasconseqnciaseconmicasesociais.Amesma
dinmicaserepetenasmaisdiversasquestescolocadasempautapelaburguesia,da

http://www.espacoacademico.com.br/037/37csilvacalil.htm

1/5

04/09/2016

ApontamentosparaumaPolticadeComunicaoContraHegemnica

reformatributriareduodamaioridadepenal,determinandoesquerdasempreuma
posturadefensiva,sempretentandoimpediraaplicaodepolticasqueaceleremainda
maisadeterioraosocialinevitvelnaatualfasedocapitalismo,masjamaislhe
possibilitandoqueproponha,apresenteepropagueumprojetoprprio,ouseja,afirmea
possibilidadedeinstituirumaordemsocialradicalmentediversa,reduzindosuaao
aoslimitesdoreformismoesubordinaoideolgica.
Poroutrolado,tambmavisodecomunicaopredominanteemalgunssetores
vanguardistasdaesquerdarevolucionriadeveseravaliadacriticamente.Embora
claramentecrticaemrelaomdiaburguesa,estavisotambmincapazdeatuar
paraaconstruodeumanovahegemonia,namedidaemquepraticamentereduzsua
polticadecomunicaopropagandae,emborapretendendosemprepossuiruma
imprensaprpria,entendenacomouminstrumentoessencialmentevoltadoconquista
denovosmilitantes,enodisputahegemnica.Elementoscentraisdaimposioda
hegemoniaburguesa,comoculturaecomportamento,soquasecompletamente
relegadosaoesquecimento,enquantoamaiorpartedoespaoutilizadoparadiscutir
questesqueinteressamapenasprpriamilitncia,comoquestesinternasda
prpriaorganizaoeeleiessindicaisouestudantis.Veculosdestanaturezaso
importantesparamanteramilitnciainformada(emboraquasenodediquemespaos
formao),massototalmenteinsuficientesparaumadisputamaisamplavoltada
desconstruodaideologiaburguesajuntoclassetrabalhadora.Namaioriadasvezes
nohumesforoparasefazerentender,paratratardequestesreconhecveisda
realidadesocialdamaioriadapopulao,almdoquealinguagemutilizadahermtica
ecompreensvelapenasmilitncia.Estavisodecomunicaocorrespondeauma
conceporestritaelimitadadeRevoluo,desetoresqueacompreendem
fundamentalmentecomoaodeumavanguardanoassaltoaopoder,dandomais
importnciaaorecrutamentodemilitantesdoquedisputapelaconscinciadas
grandesmassasesuaorganizao,relegandoasegundoplanoaquiloqueGramsci
chamadeconstruodeumavontadenacionalpopular.Estavisorestritade
comunicaocorrespondevisodequeoelementodecisivofundamentalparaum
processorevolucionrioaaodecididadeumapequenavanguarda,altamente
organizadaedisciplinada,semmaioresconsideraesquantodisputahegemnica.
Se,aocontrrio,entendemosoprocessorevolucionriodemaneiramaisampla,como
construodeumanovahegemonia,quesedpelacrticapermanenteesistemtica
daideologiaburguesajuntosmassasepelaconstruodohomemnovo,como
partesindissociveisdaconstruodopoderpopular,teremosqueapontara
insuficinciadestaconcepoeanecessidadedeumapolticadecomunicao
efetivamentevoltadasgrandesmassas.
Imprensaburguesa:espaoaserocupadoouinstrumentodaimposiodahegemonia
burguesa?

Opapeldesempenhadopelosgrandesmeiosdecomunicaodemassanaconstruo
epermanenteatualizaodahegemoniaburguesanoBrasilabsolutamentecentral.
Noporcoincidnciaqueseusdoisprincipaisagentesseconsolidaramenquantotal
duranteaditaduramilitar:aEditoraAbrileasOrganizaesGlobo.Ambas
converteramseemmegaempresasdecomunicaoutilizandosedeprocedimentos
escusose,aoarrepiodalei,recebendofinanciamentodocapitalinternacional,aoqual
sempreserviramcomfidelidadeepresteza.SeusprincipaisveculosaTVGloboea
revistaVejajamaisserestringiramaapenasapoiarosgovernosdadireita,emborao
fizessemcomentusiasmoededicao,massempretiveramumainterveno
hegemnicamuitomaisampla,daimposiodepadresdecomportamentoecultura
afirmaodopensamentonico.Comoinstrumentodehegemoniaburguesa,emvrias
situaes(redemocratizao,construodascandidaturasColloreFHC),agiramna
coordenaoecentralizaodaclassedominante,apontaramrumosesistematizaram
projetosaseremseguidos,articulandoseorganicamentecomosestadosmaioresdo
capital.Namaioriadasvezes,aesquerdatempercebidoaaohegemnicadamdia
apenasemmomentosespecficos,emparticularnamanipulaodeprocessos
eleitorais,nopercebendoqueelaconstante,permanente,sistemtica,coerentee
planejada.Sealgunsveculosdemdioportepossuemcontradiesinternasquedo
origemabrechas,abrindoespaosqueeventualmentepodemserocupados,outros
comoaTVGloboearevistaVejanopodemserconsideradosdestaforma:so
altamentecentralizados,respondemdiretamenteaosinteressesdahegemoniae
particularmenteaossegmentosmaisreacionriosdocapital(setoresvinculadosao
imperialismoeaocapitalfinanceiro)eseusdiretoresdeprogramao(Globo)eeditores
(Veja)nosonemumpoucoingnuos,mastmperfeitaconscincia(declasse)de
suaao.Ouseja,soverdadeirosintelectuaisorgnicosdasfraesmais
reacionriasdaburguesia.Almdisso,essesveculosdeimprensaagemindiretamente
naprpriaexploraodotrabalhoenaproduodemaisvaliaeacumulaodocapital,
namedidaemquetmservidocomoeducadoresedisciplinadoresdasclasses
trabalhadoras(telecursos,VejanaEscola,etc.),impondonovasformasdeorganizao
dotrabalhonecessriaaospadresneoliberais.Eaindatransformamainformaoem
mercadoria,inserindosediretamentenocircuitodeacumulaodocapital,almde
manipularinformaescomressonnciadiretanomercadofinanceiro.

http://www.espacoacademico.com.br/037/37csilvacalil.htm

2/5

04/09/2016

ApontamentosparaumaPolticadeComunicaoContraHegemnica

Recolocaseaquestoquedeuorigemaodebatemencionadonoinciodestetexto:
quando,porexemplo,arevistaVejachamaumalideranadeesquerdaparauma
entrevistanaspginasamarelas,istodeveserencaradocomoumespaoaberto
divulgaodasposiesdaesquerdasocialista?Acreditamosfirmementequeno,e
maisainda,queumainiciativacomoestatomadapelarevistanecessriaaoexerccio
desuafunohegemnica,ouseja,atendeaosseusinteresseseaosdesuafuno
hegemnica.NocasodaVeja,evidente:paracadaentrevistadealgumdeesquerda
hvriasdezenasdeentrevistasdeidelogosconservadores(intelectuaisorgnicosda
burguesia),almdevriasoutrasdepersonalidadesquearevistaidentificacomosendo
deesquerda,masdeumapretensaesquerdaconformadaaopensamentonicoe
plenamentesubordinadaaocapital:moderna,yuppie,light,terceiravia,etc.As
rarssimassituaesemquesochamadaspersonalidadesefetivamentedeesquerda
explicamsepelanecessidadedarevistadeapresentarsecomoneutrae
independente,oqueimprescindvelparaoexercciodesuafunohegemnica.E,
defato,semprequearevistaacusadapelassuasgrosseirasmanipulaes,defende
selembrandodas(raras)vezesqueabriuespaoparavozesdissonantes.Almde
sernecessriolevaremconsideraoaedio(queefetivamentedmargemauma
grandemanipulao),devesereconhecerquenosetratadeumespaoaberto,mas
deumaperigosaarmadilha.Tomandosecomoexemploaentrevistaconcedidapela
senadoraHelosaHelena(sempreduramentecriticadaeatridicularizadapelarevista),
emjaneirode2003:aentrevistasedeuemummomentoemqueVejaeramuito
questionadapelagrosseiramanipulaonacampanhaeleitoral,particularmente
expressanafamosacapadomonstrodastrscabeas(Marx,LenineTrotski)ena
reportagemOquequeremosradicaisdoPT(23/10/2002),umamatriacom
manipulaesedistoresgigantescas.Aquelamatriagerouumaexpressivareao,
colocandoemriscooexercciodafunohegemnicadarevista.Nadamelhorpara
Veja,portanto,doquereafirmarsuaimparcialidadetrazendoumaentrevistacom
HelosaHelena,legtimaereconhecidalideranadosegmentopolticoquehaviasido
grosseiramenteridicularizadoduranteacampanhaeleitoral.Se,porumlado,a
entrevistapossibilitouminimamenteaexpressodesuasidias,ofezemcondies
muitodemarcadaselimitadoras,emvirtudedaediorealizada.Almdisso,afalada
bravasenadoradevetersidointerpretadapeloleitorhabitualdarevistaapartirdetodaa
informaoanterior(negativaedesonestamentemanipuladora)sobreosradicais.Mas,
maisdoqueisto,suapresenanaspginasamarelaspermitiuqueoseditoresdeVeja
sesentissemlegitimadosaprosseguiremsuacampanhadedifamao,produzindo,
apenasduassemanasdepois,outraproladaestigmatizao,dopreconceitoedo
jornalismocalhorda,comamatriaOsradicaisemdezmandamentos(12/2/2003).A
campanhacontraaesquerdaseguiunosmesmosmoldes,deformasistemtica,
chegandoaodelriodeapresentarJosRainhacomoumnovoAntonioConselheiro(A
esquerdadelirante,matriadecapa,18/6/2003).Almdisso,deveselevaremconta
quemesmoquandodavavozaHelosaHelena,arevistaseguiaperseguindooobjetivo
detensionarcontradiesnointeriordoPTdaformaadepurlodosradicaiseassim
concluirsuaadequaoplenaecompletaaosinteressesdograndecapital,deforma
quepudesseimpornovasreformasneoliberaiscomforatotalesemresistncias
internas.Objetivoque,devesereconhecer,foiplenamentealcanado,comumaclara
contribuiodamdiaburguesa,emparticulardosveculosdaGloboedaAbril.Talvez
adireopetistajtenhapercebidooquantoconjunturalecarooapoiodagrande
mdiaaogovernoLula,oqualnoimpedesuaprontaefuriosareaocontraqualquer
pequenaalteraonarotaneoliberalseguida,bemcomoaexignciadequeseus
interessesespecficossejamatendidosdeformatotalmentediscricionria(videa
negociaodoProerdamdia).
Aesquerdaaemdiaburguesa
Reconhecendoseafunohegemnicaqueexercidapelaimprensaburguesa,torna
seimportanteidentificarosveculosarticuladoresdestahegemonia,aquelesqueno
apenasreproduzemsuaideologiaedefendemostatusquo,mas,maisdoqueisto,
articulamosgruposdominantes,doorganicidadeaoseuprojeto,planejam,executam
eavaliampermanentemente.NoBrasilhoje,nodesconsiderandoafunohegemnica
exercidaporoutrosveculos,acreditamosqueestafunoexercidaespecialmente
pelasOrganizaesGloboepelaEditoraAbril,squaissesomam,
complementarmente,osgrandesjornais.Issodevenecessariamenteserlevadoem
contanorelacionamentodaesquerdacomessesveculos,oquenosignificaque,de
maneiraautomtica,rejeitemoslevaremconsideraoqualquerpossibilidadededar
entrevistasaestesveculos,masimplica,necessariamente,emqueestapossibilidade
deve,nomnimo,sercuidadosamenteavaliadalevandoemcontasuasimplicaes
(considerandonoscomoantagonistasdeclasse),ejamaisvistaingenuamentecomo
meraocupaodeumespaodisponvel.E,muitomenos,comoumespaoem
disputa.Muitasvezesvemossituaesemqueoplanejamentodemanifestaese
passeataspautadopelatentativadechamaraatenodaimprensa,emdetrimento
daprioridadeorganizaopopular,oqueumaposturatotalmenteingnuae
contraproducente,jqueaimprensaburguesasempredardestaqueaocuriosoao
extico,despolitizandoedesviandoofocodaquestoprincipal,enfatizandoos
transtornoscausados(congestionamentonotrnsito,noprestaodeservios
http://www.espacoacademico.com.br/037/37csilvacalil.htm

3/5

04/09/2016

ApontamentosparaumaPolticadeComunicaoContraHegemnica

durantegreves,etc.)e,principalmente,boicotandoqualquermanifestaoquebusquea
efetivaorganizaodasclassestrabalhadoras.
H,noentanto,outraquestodamaiorimportnciaquedevesercentralnaestratgia
polticadaesquerdaclassista:anecessidadededeslegitimaragrandemdia,eem
particularosveculosarticuladoresdahegemoniaburguesa,atravsdapermanentee
contnuadennciadeseuvnculocomosgruposdominantesedoapoioeparticipao
ativaemcampanhastaiscomoaZeroForaeaVejaquementira!Adesqualificao
dosgrandesveculosdecomunicao,oquestionamentopermanentedasua
neutralidadeedasuacredibilidade,eadennciadeseusvnculoscomgrandes
gruposinternacionaissodamaiorimportnciaparaaconstruodeumanova
hegemonia.Bastalembrarmosdarecenteexperinciadogolpemilitarfrustradodeabril
de2002naVenezuela:agrandeimprensa,lideradapelaVenevisin,domega
empresrioGustavoCisneros,articulou,propagouecoordenouogolpeedifundiu
unanimementeaversodequeChaveshaviarenunciado.Nofossemascampanhas
popularesanterioresdedennciacontraamanipulaomiditica,apopulaopoderia
teracreditadonaversooficial,sistematicamentedifundida.Graasaocombateaberto
contraamanipulaodemdia,comoenvolvimentodevriasorganizaespopulares,
noentanto,aversomiditicanoconvenceuningum(ouapenasaaltaclassemdia
antipopular)eamobilizaopopularfoiimediataederrotouosgolpistas.Se,noentanto,
aquestodamdianotivessesidoenfrentadadiretamente,comoumdosaspectos
centraisdoembatepolticonaquelepas,muitoprovavelmenteanotciaobjetivamente
veiculadadarennciadeChavesteriadesarticuladoareaoefacilitadoa
consolidaodogolpe.
Anecessidadedeumapolticadecomunicaoparaaconstruodeumanova
hegemonia
Apartirdessasreflexes,noscabeapontaralgunsparmetrosparaodebatenointerior
daesquerdasocialista:
Inicialmente,necessrioperceberqueessanoumaquestocomplementar,
mascentralnanossaluta,porquedizrespeitosformascomquevamos
conseguirchegaraonossoobjetivomaior,nossaprpriarazodeser:transpor
asportasdosauditriosesalasdereunioemquenossasposiesso
discutidasedecididas,atingindoefetivamenteclassetrabalhadoraparaalm
densmesmosparatransformarnossopotencialrevolucionrioemrealidade
efetiva.
Apolticadecomunicaodeveserpensadanosmarcosdaconstruodeuma
novahegemonia,dadesconstruodaideologiaburguesa,eserportadorade
nossoprprioprojeto.necessrioquecontemplevriosnveisinformao
militncia,formaopolticae,decisivamente,umacomunicaodemassa,
comaconstruodeveculosquedisputemjuntosmassas.Porissodeve
construirinstrumentosvariados(jornais,boletins,revistas)etambmapoiare
utilizarsedeveculosalternativosecontrahegemnicos,comordios
comunitrias,jornaisdebairro,revistasalternativas,etc).Devedarimportncia
especialarticulaocominiciativasmaisamplas,juntoamovimentossociais,
emparticularproduzindoumgrandeinvestimentoconstituioedefesaderdios
comunitrias.
Umaimprensadeesquerdadevepautarodebatepolticoapartirdoprojeto
socialdaesquerda,demaneiraafirmativa,naofensiva,enoseatera
responderdefensivamentepautaimpostapelaburguesia.Enodeveabrir
espaoaodiscursoideolgicodaburguesia,poiselajpossuitodososgrandes
veculosdeimprensaparaisso.Ouseja,emboradevaviabilizaromaisamplo
debateentraasdiferentesvisessocialistas,deveassumirseexplicitamente
comoveculodeumprojetosocialista,e,portanto,renunciaraqualquer
pretensodeneutralidade,aomesmotempoquedenunciaafalsidadedesta
pretensoassumidapelaimprensaburguesa.Poroutrolado,devehaveruma
polticadecomunicaodeesquerdaquecommuitanfasepromovafrunsde
leitura,comcrticasedebatessobreoquepublicaagrandeimprensa,apontando
seucartermanipuladoreseusvnculosdeclasse.Sassimpoderemoster
plenaconscinciadeporquessesjornaiseveculosnonosservemeda
necessidadedeenfrentlosdiretaeabertamente.
Umapolticadecomunicaodeesquerdanodeverestringirseaosmarcos
impostospelaburguesia,asuaterminologia,sualinguagem.Deve,pelo
contrrio,rompercomasprticasdedominaoqueagrandeimprensaajudaa
consolidaraoimporoestabelecimentodopoderdagramticaedalinguagem
pomposa,assimcomodosbonscostumes.Deveconferirumnovosignificado
expressoinformao,ouseja,mostraraquiloqueagrandeimprensano
mostra,apresentarprovas,investigar,mostraracomplexidade.Issonotem
nadaavercomosmaispropagadosparadigmasliberais:mostrarosdoislados
danotciaevigiarospoderosos(aoestilodoObservatriodaImprensa),pois
http://www.espacoacademico.com.br/037/37csilvacalil.htm

4/5

04/09/2016

ApontamentosparaumaPolticadeComunicaoContraHegemnica

essessograndesengodosdaimprensaliberal,muitasvezesreproduzidos
acriticamentepelaesquerda.Sentopoderemosapontarumaalternativa
transformadora,ouanecessidadedeconstrula.Evidentementequeesseno
umtrabalhoquepossaserfeitoisoladamente.Elerequeroenvolvimentode
amplossetoresdoconhecimentoquesejamcapacitadosparadiscutirostemas
deseusdomnios,emumaempreitadanecessariamentecoletiva.Issopode
levaratensionarosprpriosmeiosuniversitriosecientficosparaque
cumpramsuaparte,socializandoconhecimentoeformandopensamentocrtico.
Afinal,assimcomonaimprensaburguesa,anossacomunicaosfarsentido
comoexpressodanossaprpriaaopartidria.Nosetratadeinverter
sinaisereproduzirumdiscursoigualmenteideolgicoquesediznoideolgico
eseescondeatrsdemitoscomoaimparcialidade.Massetratasimde
afirmaodeprojetopoltico,abertaediretamenteassumida.

1]Bastalembrar,
comoexemplode
extremoabsurdo,mas
claramenterevelador
docarterarbitrrio
dacriaodaopinio
pblica,queem
marode2004um
reconhecidoinstituto
depesquisados
EstadosUnidos
concluiuqueamaior
partedaopinio
pblicairaquiana
estavasatisfeitacom
aocupaocolonial
imperialistaestado
unidense.Adespeito
detodasasevidencias
esemnenhuma
conexocoma
realidadesocialvivida
noIraque.

Porfim,nopodemostermedodaopiniopblica.Issonopassadeumadas
tantasconstruesideolgicasdosgrandesaparelhosdadireita.Aopinio
pblicanoexisteatquesejacriada,impostaporuminstitutodepesquisa
qualquer.[1]Ela,pornatureza,falaciosa,enamaioriadasvezessequerse
refereopinio,poisissorequerquesetenharefletidoeconcludosobreum
assunto,enooqueocorrenaabsolutamaioriadasrespostasdadass
casuaispesquisasdeopinio,equessodivulgadasseoresultadofor
conveniente(istosemconsiderarapossibilidaderealdemanipulaodosdados
efraudeaberta).Issopautadamdia,epermiteindefinidamentemanteros
padresdedominao.Emoposioaissoumprojetodeesquerdatemque
refletir,seposicionareagirsistematicamentepautadononailusodaopinio
pblica,masnoobjetivopermanentedacriaodeumavontadenacional
popular.
Gostaramosqueessetextosejavistocomooconcebemos:umapropostaparaque
levemosadianteumdebatenecessrio.Aconcretizaoefetivadeumapolticade
comunicaosserefetivadaatravsdodebateedaconstruocoletiva,aqualdeve
envolveroconjuntodaesquerdasocialista.Diversaspessoasegruposvmdiscutindo,
margemdospartidos,masdeumaperspectivaclaramentevinculadaaomundodo
trabalho,opapeldagrandeimprensanaimposioereproduodahegemonia
burguesaeaspossibilidadesdeconstruodeumaimprensacontrahegemnica.
Devemos,portanto,buscar,namedidadopossvel,abarclasnonossoesforo
coletivo.
carlalssilva@uol.com.br/gilbertocalil@uol.com.br
http://www.espacoacademico.com.brCopyright20012004Todososdireitosreservados

http://www.espacoacademico.com.br/037/37csilvacalil.htm

5/5

S-ar putea să vă placă și