Sunteți pe pagina 1din 16

~~.$.z~(-&c~~~T~A-~~N-)~-w-~.u~E~~v~..

PL~
Lr!)nuoriod nr ara)i\ - , , ~ q a u u o u osopuslsunz!~o rqsuuou reuor~ada p leurou up!maa~,,-1
= p q q ~ qlueld .S "us?[''3"vd
our )r.r 'op!ruar o m s ~olla "3 'pbs .ru!urvxa 9, onb
em=lqoxd '1 ae) sl ou aluaursl[!3u=s.alua&x=n!ps13npuo3 s[ a p o!lurp!au! sl g p uppa!!$
el U' pvp!leuonad op d sa>!Splo!q s?!molaj!p re[ o p [adad [o 'olsandnc ~ o d'eS.!u ou
ug!3vux!jtr E l s a rl[a!3os sa!>uslsun31!3 rapau!uuolop .r 'vpvqo~ds=lu~mlsmllnJou 'o=!Bp~
-o3!rd F l r ! n a p o~und19 a p s a p os~s~odsapond onb U 9 ! 3 3 8 3 1 a p Op!3Uas 13 "3 ,,TBuuON,,
,,,op!~npu!oluourls!~olopa,ad,, pp su!l13op .run
ua auodra ow m b up!>slu&olu! s l # a ~ u o ~ ',,lau!S!xo
uo
opmod,, pp e u g m p
r. o[sqoll
!S '82 '($7,6[ ''"PUT) "UO[
lP2UT J O d ',!,~](IDuv
el I p alus!rsn Eun S. Vue!pn;uJ E O p !
~ W
m d 'asu=)i\
.oy>Lrd l o r13sdro ID!~OS ' p n a ~a p ' Y P ! P D ~ ! ~ ! " ! ~ U I A D J ~ ~ I'oldma!.

souos~adsolia!3 aiqos op!u!jap up!said Dun ua3iaJa S ~ D ! J O


s ~Si n 1 3 n ~ 1 seun81e
sa
0-92 i!iqn=sap sa o ~ ! s p d o i d l a m u d o ~ ~ s -alua%an!p
a n ~
elJnpuo3 e l a p sa[
-exniln2 X salepos saluanj sel ap s!s![yue la e n d o2:lvmals:s EIS!Aap o ~ u n d
u n 1euo!2iodoid e epeu!lsap ylsa okesua alsa ua auodxa as a n b u p z e m i e e~
,euralqo.~d la xexepe ap elell 01nlyde2 a ~ s a,.(asieladsa apand a n b ' l ! ~ a psa)
, , [ e l u ~ o u ,u, p p 2 e a i e u n aXnl:lsuo3 sa[e!>oss o 8 ! p p ~so[ ap u p p 2 e q u ! e [ a n b ua
s e p u e l s u n J i p sel u a m p o i d saIe!sos s e ~ n l ~ l u l ssae ~salelu so[ alue!pam sosa2
-old $01 aiqos i a p u a i d e a n b o q m m somaual u p e ' s a m o l u a om02 ' X O H 'sa[
-e!Jos s e i n v n n s a salaaiaj!p ua s e u u o u X semloj samaiaj!p uan%!s sauope!nsap
"1 anb i o d
sale!3os seinlJnllsa saluaxaj!p u a ajxen alua%an!p elSnpuo3
el ap e p u a n m i j el a n b a p a m s + n b ~ o dap up!lsalu el a!d ua an+ 'so2!89[
-o!q s o s ~ n d m !swl ap laded la eas a n b ela!nbleru a n b l o d .sel!=na~d semlou
ap ejnsap as a n b el2npuoJ e l ap s ! s ! l ~ u e [a ua sear zan e p e ~o p e i l u a u e y
se2!8p10pos sen!l2adsiad sel ' l e % n [opun8as ua .olellal u n a n b elnleJ!leJ e u n
sym i a ~ a i e de eza!du~asoslndm! ap a[qemopu! o j o u e m u n o m 2 a l q m o q lap
ua8eur: e? .lepos uppJeo2 el X r o ~ @ p l o ! qs o s ~ n d m p s o [ailua aluesam! ellan8
e u n ua pepapos el e i l u o ~aluer.a[ as onp!n!pu! la a n b aluap!na U E I a a ~ e d
o u eL '.re8111 iam!id u a yeluamepunj u p ! J w ! j ! p o m e u n p!ljns sauo!Jda2uo3
ap o ~ u n l u oasa
~ 'salepos se!Jua!J re[ ap salua!>ax s e m sona&~d S O [ u03
'IEUO!JEII!
olua!ureuop!puoJ u n ap
o o!iel!l!1n o [ n q y J un ap opellnsal [a sa p e p ! m ~ o j u oe~l ' u p p e ~ ! [ d ml!o d A
. [ e p o s Ioiluo2 lap Saheil e osed u a i q e as OpUEnJ ua zan ap a n b SO[ sopez!eiua
a1uaure3@p[o!q soslndru! sol u o :e!leu!8uo
~
e z a [ e r n ~ e uel ua e p e 8 ~ e l r e'sand
'auodns as le!2os e i n l J n i l s a e l a p sepua8!xa sel uo2 p e p ! m l o j u o ~ u !e? . p m + i
ap s e ~ q e l e d sel u@as ',,son!lu!lsu! s a l a ~ e [ dsol e e p u n u a i . , el e n d .saup_ls
-ual se1 ap l e p o s olua!melell la e l e d 'sos[ndm! so[ i e j a u e m e l e d o ~ e ~ e ud ne
e!>uasa ua sa a n b 'le!2os u a p l o [a XeG 's?ndsap A .up!saldxa eua[d u e m n q aiib
a i q m o q lap s o ~ ! 8 9 [ 0 !soslndm!
~
Xeq ' a ~ u a m [ e u ! % u 'a[q!lras!p
o
om02 ele[>
ue1 sa ejioal esa e q e ~ ! ~ d u ra !n b pepapos X onp!n!pu! ailua sauo!?a[aa se[ ap
e)1au!8eur! e? ,aiqmoq lap so~!8plo!q soslndm! soso!mdm! sol a.lqos [e@i
I O J I U O ~ lap sellej e sqe!>os seinl2nllsa re[ ap osonlmjap olua!meuo!2unj la
.r!nq!i~ee ~ ~ ~ O [ Oel! JuaO kS e2!%plo~!sdEJlOal el ua e p u a p u a l e p e J l e m e u n ap
awelqeq ejpod <salue o2od Xnm s e m opuen2 o 'saluapal Xnm sod ma!^ VrsvH

. s a n o ! ~ e d m ~sel
o
ap l e u o p u n j s!s![yue [ e X e ! J e u o l n q el ap o ~ ! % p [ o p oo!pnlsa
s
[ e sole!pamu!
saiope8!lsanu! sozlanjsa sns l e J ! p a p e o5'olp!~os alsa e uoia!pensrad sodwe2
: SOIS ua Xeq a n b s013e~ sapuei8 sol 'ose2 opoi ua . e ~ ! 8 9 [ o p o sup!JeR!lsan
1 -u! ap sa[!in aluaur~e!Jos SaIqeleli a ~ u a m e ~ ! l ~ d'saluau!l~ad
ma
aluarneJ!,lpal
solua!meau!l s o u n s [ e ~ e l u a s a l d auodold a s ,sa[e!Jos so>!meu!p sorns!uEmur
ap o ~ x a ~ uu on ~ap o l i u a p s a u o p e d l u o se[ a p X sale!Jos s c ~ n ~ ~ nsel~ ap
~ n a
s e n ~ n mse!man[ju! se[ e o p o ~alqos e p w ! p a p ylsa 11 ailed e l 'sand 'JSV
'eP!l9s
aiuauren!~a!qo X e x j ? u a q aluam[e!Jos u p ! ~ ~ ! p a ledu n ua ep!,!ns e ! x r a ~ o dua
u p p x p a i d el i!lianuoJ e n d o!lesa>au sa a n b 01 epuaide up!~e5'!1sanu!e y a s
esa alue!pam sez!n8 .elolJnilsap-olne up!s!naid o up!JJ!paid esa [E!JOSerajs;,
el ua eiado a n b u a sauop!puoJ s e l a p eso!ioqe[ X eJ!lemals!s nppe%!~sanrr!el
eled alqelap!suoJ on!luaJu! u n 'sand 'aua!] l e ! m s o x j J l u a p [a ' a k n ~ l s a p - O I ~ P
as a n b e!auaan el ap o m s ! u e J a m [a l o d (eiaua8 s?lalu! alsa ap spurapv
.oueax!s oluam!ladxa alsa lesuad e xanlon sez!uh
pas loram 07 .02!89[0!2os s e ! p u ~ap o l a u o ~osuamu! un ua operu.zojsuen
a u e l l u o ~ u a[ e olalua o ~ q a n du n ap l o i n 3 la opol a~uaruepeur!xo.rdeas.lerr!S

210

ESTUDIOS SOBRE ESTRUCTURA SOCIAL Y CULTURAL

n o lcna condqclr
conformisln. Si podernos localizar grupos peculiamente son~eridosa esas p
aior~er.esperariamos encontrar proporciones bastaqte altas d e conducta diva
gente en dichos gruyos, no porque 10s seres humanos que 10s forman estdn
compuesros d e tendencias biolbgicas diierentes, sino porque reaccionan de
tnanera nornlal a l a situacibn social en que se encuentran. Nuestro punto
de vlsta es sociolbgico. Buscamos variaciones en 10s indices d e conducta diver.
aente, no es su incidencia.' Si numtra pesquisa tuviera dxito, se veria que
algunas formas de conducta divergente son tan normales psicolbgicamente
como l a i:onducta conformista, y ne pondrd e n duda La ecuacibn entre desviac:ion anormalidad psicolbgica.
de lo ~ o c i e d n dpara que signn una conducto incontormirta

ESTRUCTURA
SOCIAL Y ANOMIA
-

tu+es,
relativa~a 10s procedimientos permisibles para avanzar hacia dichoa
'phjetivos. Esas normas repladoras n o son por neccsidad identicas a normas
tecnicas o de eficacia. ?vf~Fh_~~~procedimienta
que desde el punto de vista
&&jndivi$u~,
pa;t,iculares serlan mas eficaces para alcanzar valores desead ~ ~ J _ c j c r c i ddeo la fuerza. el fraude, el poder- estan prcacritos de la
r z a .institucioniT-dela cbnducta permitida. En ocariones, enrre 10s procedimientos no permitidm figuran algunos que serlan eficaces para el grupo
mismo -por ejernplo, 10s tabhs histbricos sobre l a viviseccibn, sobre experimentoa medicos, sobre el andlisis sociolbgico d e las normas "sagradas"-,
ya
que el critetio d e adrnisibilidad n o es l a eficacia tecnica, sin0 sentimienta
cargados de valores (sustentados por la mayor parte d e 10s individuos del
truoo o DOr 10s a u e oueden promover esos sentimientca rnediante el uso
;;binad;
del poder y de la propaganda). E n todor 10s casos. !a eleccibn de
j cxgedientes para esforrarre hacia objetivos culturales estA lirnitada por norI m u insti~uci~nplizadar.
Los socidlogos hablan a rnenudo de esos controler
..
: c m o existentes "en
las costumbres" o como operantes a t r a v b de institui tione, sociales. Estos enunciados elipticos son bastante ciertos, pero oscurei cen el llecho de que lar prlcticas culturalmentc ertandarizadas n o son todas
1 de una pieza. Estdn SujetaS a una amplia gama de control. Pueden represen1 tar normas de conducta prescritas e n fonna definida, o preferenm, o permi,: aivas, o proscritas. A1 estimar el funcionamiento de controles sociales, esas
variaciones -indiadas mds o menos por las palabras presm~pcion,preferencia,
' permiro y prosmipcidn- deben ser tomadas en coenta, naturalmentc.
I Ademis, decir que 10s objetivos culturales y las normas institucionalizadas
opcran a1 mismo tiempo para dar forma a las pricticas en vigor, n o es
decir que guarden una relacibn constante entre rl. L a importancia cultural
concedida a ciertos objetivos varla indepcndientemente del grad0 de importancia dada a 10s m e d i a institucionalizados. Puede desarrollarse una presibn
muy fuerte. a vcccr una presibn de hecho exdusiva, sobre el valor de objetivos determinados que implica u n interha hasta cierto punto pequeiio por
10s medios institucionalrnente prescritos de esfonarse hacia la consemcidn
de 10s objetivos. El caso ifmite d e este tipo se alcanza cuando el margen de
procedimientos posibler estd gobernado s61o por normas tecnicas y no por
normas institudonales. Todos y cada uno de 10s procedimientos que prometen la consecucidn del importantlsimo objetivo estarlan permitid- en este
caso extremo hipotetico. Esto constituye u n tipo d e cultura mi5 integrada.
Un s e p n d o tipo extrerno se encuentra en grupos en q u e actividades concebidas originariamente como instrumentales se trasmutan en prlcticas q u t
re ejerce por ellas misrnas y carentes d e objetivos ulteriores. Lor propdsitos
originarios se olvidan y la adhesibn eatrecha a la conducta institucionalrnente
prercrita se convicrte en cuestibn de rito.' L a pura conformidad se convierte
4 3,.
ri~ualirmo pucde arociarre con unr mitologis que racionalirs lar pricticas dc
mene que parccen ntencr ru cnrscter de medior, pem lr prrsi6n predominantc c , hacia la
conformidad ritual ~ ~ t r i c tindependicntemente
a,
de l a ~ o ~ ~ ~ F ; I ~ r i . t . u s l i r m m ~ . ~

:
Entre 10s diferentes element- de la estructuras sociales y culturales, dm
son dr importancia inmediata. Son separables rnediante andlisis, aunque sc
melclan en situaciones concretas. E l primero consiste en objetivos, prophitos e intereser culturalmente definidos, sustentados como objetivos legirimos
por todos 10s individuos de la sociedad, o por individuos situados en ella en
una posicibn diierente. Los objetivos estdn mds o menos unificados --el
grado es cuestibn de hecho empfricy toscamente ordenador e n una jerarqhia d e valores. Los objetivos predominantes i n ~ p l i c a ndiversos g r a d a de
sentirniento y de importancia y contprenden una estructura d e referencia
arpiracional. Son las cosas "por la%q u e vale la pena esforzarse". s o n u n componerite hbsico, aunque n o el exclusivo, de los que Linton llamb "designios
para la vida del grupo". Y aunque algunos, n o todos, d e 10s objetivos culturales se relacionan en forma directa con lor impulsos biolbgicos del hombre,
n o estdn determinados por ellos.
U n segundo elemento d e la estmctura cultural define. regula y controla
10s mod- admisibles de alcanzar esos objetivos. T o d o grupo social acopla
sus objetivos culturales a reglas, arraigadas en lar costumbres o en las insti.
a La posiri6n qut aqu5 se toma 1C inteligcnttrnente dcserita por Edward Sapir: "...lo8
problemac dc la citncia smial dilienn dc lor pmblsmas dc k conducta individual en
grado de erpecificidsd, no en clase. Todo cnuncido aobrc conducta que deataquc, urpllcits
o implicitamente, I- uperhnci%. r c d n , intearalea, de gcraonalidedcr dclinidu o de lipom
definidoa de penanalidad, ea un dato de pricoloah o de pziquiatda no dc cirncin social.
Todo cnunciado r o b n conduct. que tiende, no r acr eracto en manto a 1s conduma d e un
individua redo de individua rcalcs o en cuanto a la conducta egcrada de un ripo de indi.
viduo ffsica o prkol6gicsmente dcfinido, aino que pmacinde de dicha conducta
Iin dc
poner en clam relieve c i c m cxpcctativas m relaci6n can loa aspecloa de conducta individual
que cornparten difamtcm pcrronm, c o m o una norma intcrpcraonal o 'social', u un dato,
por crudunente quc i c cxprtle. dc cieneia locial." Yo elel11 aqul la legunda penpectin;
aunquc t c n d d ocaai6n do hablar de actitudes, valorea v funcionea, s e r 6 derde el punto de
vista de cbmo la *strucNra nocial promucvc o inhiba a u apsrici6n cn rlpos eapecificadol
dr riruacionen. VCaae "Whr cultural anthropolon necdr the ~srchiatriat". oor Saoir. en

. .

~ ~ ~ n p l ~ t ~ m ' t l d ~ b f f ~ ~ U racionalilacionca.
n n - ~ ~ c h a a

ESTRUCTURA SOCIAL Y ANOMIA


a 2

ESTIlDIOS SOBRE ESIRUCTURA SOCIAL Y CULTURAL

en u n valor central. Durance

tiempo estd aregurada la estabili


social, a expensas de la flexibilidad
coma el margen de
diferenre~perrnitidas par la cultur2 ertd limitado
base para ndaptarse a circunstanciar nuevar. Se de
por l a tradidhn, una nociedad "sagrada" que se
Entre estos tipor extremos hay sociedades q u e conrerv
mado entre objetivor culturales y prdcticar inrcitucion
y m las sociedades unificadas y relativamente esrables, aunque cambiantes.
Se conscrva u n equilibria efectivo emrc esos da aspector de la estr
social tnientrar las satisfacciones resulrantes para lor individuo, se a j
las dos presiones culturaler, a saber, aatisfacciones procedenter de I
cuci4n d e loa objecivos y ~ ~ t i r f a c c nacidas
i ~ n ~ ~en forma directs de+
inrtilucionalmente canalizados d e alcan~arlop.E~~~ se v&ora
y cornn procero, coma resultado y cmo actividades. ~ ~ pueden
1 ,
satisfacciones constantes de la mera participaci6n en un orden co
as1 camo d r la anulaci6n de lor cornpetidores de uno s j ha de cons
olden n~ismo.Si el inter& se trarlada
resultado de la competent
a el, enronces 10s que sufren perennemente la derrota rrabajan, lo
tante comprensible, por la modificaci&n de la$
del juego, L~~
ocasionalmente -no invariahlemente, coma suponla ~
~ im~
~
d
la confor~tlidadcon las normas i n s t i t u c i ~ n a l epueden
~
ser compe
recumpensas socializadar. L a disrribucibn de situadones sociale
la cornpetencia debe estar organizada d e manera que cada p o s i c i ~
dida eit el orden distributive tenga incentives pmitivos para ad
obligaciones de la situacibn social. De otrn
coma no tar
con claridad, re producen conductas anbmalas. E n
ce~itrales que la conducta a n 6 m a h puede considerars
vista rocio~6gicocoma un sintom de dirociaci6n
aspir
ralmente prercritas Y l"s caminor socialmente estructurale~para
De 10s tipor d e socied~desresultanten d e l a variaci6n indepe
jetivos culturales y medias institucionalizados. nos inreresare
por el primero: una rociedad en La que se da una importan
mentc grande a objerivon elped[icm sin una importan,+a
1- procrdimientor institucionalos. Es predso desarrollar
se le i n t e r ~ r e r ema]. Ninguna sociedad carece de no
que
nen la conductas pero se diferencian en el grad0 en que la
tumhres Y 10s co~l[rolesinstitucionalea estdn eficalmente u
rbbjetivor cple ocupan u n lugar elevado en la jeratquia de
rales. La cultura puede
tal, gue induzca a los individ
collvic-iones emocionaler sobre el complejo de finer cull
mados,
"Iuch0 In=nos
aPoyO emocional Para los met
alcanzar dichoa fines. Con esta diierente importancia con
tjvos Y a 108 procedimientos inotitucionalrr, estor dltim
taIlto pol- la presidn sobre 10s finer, que la conducta & _ m u & a ~ i ~ r d i v i d u F
sea li~nitada5610 psrronsideracio~ia-de conveniencia t t

213

unta importante es la siguiente: L C ~ Ade~ 103 procedies m a eficaz para a p ~ e h e n d e r el valor culruralmente
procedimiento mi5 eficaz d e d e el punto d e vista tbcT1iro,
p a n la cultura. se convierte en el preferid0 PO^ antonomasia
inrritucionalmentc presaita. Si este proceso de atenuacidn
mntinlia, la rociedad re hace inestable Y re produce lo que Durkheim
"inomia" (o falta de norma) .'
L;l acci6n de ese proceso que termina en anomia puede representarse facil.
mente on una serie de episodios Iamiliarcs c insrructivm, aunque quizis
triviales. &I, en lar competencias atltticas, cuando a1 deseo de la victoria sc
le despoja de rus arreos institucionales y se interprets el lriunfo come "ganar
el juego" y no como "ganar de acuerdo con las reglas del juego", se p ~ e n l i a
en fotma impllcita el uro de medios ilegltimos per0 e k a c c s derde el punlo
& vista t4cnico. L a estrella del equip0 enemigo d e fulbol es aporreailo
subrepticiarnente: el luchador incapacita a su rival mediante tecnicas ink?
niosaa pero illcitas: lm alumnm de la universidad subvencionan bajo
a "estudiantes" cuyor talentor re limitan a1 campo del deporte. La impor!ancia concedida al resultado atenu6 tanto las satishcciones drrivadas de la
pura participacidn e n la actividad com~etitiva,quc s61o el resultado victoriaso produce placer. Mediante el mismo proccso, Ia tensi6n engendrada par
cl- d w o d e ganar en una partida d e pbker se alivia cuando u n o trara con
Cxito sus m a t m ases o m a n d o el culto del exit0 ha florecido d e vcrdad, barajando sagazmente lu cartas en u n solitario. .El leve sentimiento de a m p e n timiento en el dlrimo caso y el caricter rubrepticio de 10s delitos phblicos
indican claramente que las reglar inrtitucionalcs del juego son conocidas por
quiener las infringen.? Pero La exageracidn cultural (o idiosinaditica) del
Qn
care reapecta, ae adviertc h pcrtincneis dc in par6Irmir que hace Elton May" del
litulo del famoro libro d e Tawney. "En ~ a l i d o del problems no rr 61 dr L mirrmcdad
dr unn sociadad adqui~*iun; s r ,I de la odpubiliuidad da una rociadod anlsrnru." Hunxnn
problam,
a" indurtrio~
ciuilirntion, 153. M~~~ tram &I proct.o rnedientc CI CUI la
riquers licga a aer =I , f r n b o ~ ~birico dcl b i t o . O C ~ ~ Iy wee quc e l l 0 cs el rssult.do de un
estado de anomia. Mi principal inter&, ~ q u ,on
f lm cansecuencim sorialea de Ia grmi importancia dsda 11 Cxito manetuio coma objstivo en una aociedad que no ndaptb au sstmctura
a Isr Mplic~cioncrdc dichn imporrancis. Un analilia campleta nqueriria sl examen 8Lnul.
rhea dc nmbaa p r o c ~ o s .
6 La rtrumcci6n o p e d s por Durkhcim de la palabra "enomia", qus, por Jo qur yo st,
spami,, Par primera ver sprarimadamentc con el miM0 sentido a ti,.,
&I .igio xvr, muy
bien P ~ L C ~15r
C ~ b j . ?d.~ invc.tigacibn plrp un c~rudiolointcreudo en I. Iiliacibn hiitbrica
de h
n idem. Como In fraas "clirnr de opini6nMinveatide dc popuiaridd ~ a d h n i c ay
politica par A. N. whitehead tru aiglos dtrpu& dc hnber ~ i d oscufiada por Jaaeph Gianvill,
1s. pplsbrn "anomin" entnd bltiilsmentc en uro frccuente, d r r p u b dc haberla rtinlroducido
Durkhcim. rPar qu&nu rc.onnncia en la sacidad contemporPnes? Para un erpltndido m*
delo del tipo de inve~ti~ecibn
rcqucrida por investi~8cianeadc eats ordsn, v6.w "Mi1i.u md
~mbianra:an caaay in hiatoricat semanrics", por ~ c spit=r,
o
en ~ h i l ~ , ~
and
) hphrnomrno~
-42. 169-218.
-q u c - l ~ z T 6 ~ f i u 1 1 ~ c cuna
. vcr intexiorizadas, sean camplcras i c r rcsiduo quc pcrairta producir6 tenriancr de la personalidad y

S-ar putea să vă placă și