Sunteți pe pagina 1din 7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

HepatitisA
Fechadelaltimarevisin:29/06/2014

ndicedecontenidos
1. Dequhablamos?
2. Cmosetransmite?
3. Cmosediagnostica?
4. Culessuevolucinnatural?
5. Cmosetrata?
6. Cmosepreviene?
7. Algoritmodemanejo
8. Bibliografa
9. Msenlared
10. Autoras

Dequhablamos?
LahepatitisAesunainfeccinagudadelhgadocausadaporelvirusdelahepatitisA(VHA)
delafamiliadelospicornavirus.Elhombreeselnicoreservorioconocidoylagravedadde
lossntomasdependedeformamuydirectadelaedad.
Afectaprincipalmentealapoblacindepasesendesarrollodondelaausenciade
condicionessanitariasehiginicasadecuadasfavorecesudiseminacin,sobretodoenla
poblacininfantil,aunqueenstossuelecursarasintomtica.Enpasesmsdesarrolladoses
menosfrecuente,engeneralafectaapoblacinadultaquecontraelaenfermedadenlos
viajesaregionesconaltaprevalenciaoporconductasderiesgoysinembargolagravedadde
lasmanifestacionesclnicassuelesermayor(MohdHanafiahK,2011JacobsenKH,2010
GujralH,2009PintRM,2012).
Lainfeccinpuedeocurrirdeformaespordica(hastaenel40%deloscasosenEE.UU.)o
enbrotesepidmicosyeslacausamsfrecuentedehepatitisviralaguda(PintRM,2012).
Lamejoradelascondicioneshiginicosanitariashapermitidoundescensodesuprevalencia
enpasescomoEspaa(tasaanualdel2,27%),sinembargosedetectanbrotesepidmicos
enpoblacionesmarginales(BernaolaIturbeE,2009).

Cmosetransmite?
LaprincipalvadepropagacindelVHAeslafecaloral,atravsdealimentosodeagua
contaminadaconmateriafecalyporelcontactopersonaldeconvivientesinfectadosode
niosenguarderas.Conmenorfrecuenciasetransmiteporcontactosexual(analoral)yen
ocasionesporvaparenteralenusuariosdedrogas.Porelmomentonohapodido
demostrarselatransmisinmaternofetal.Hastaenun55%deloscasosnosellegaa
identificarlacausadecontagio(MathenySC,2012JeongSH,2010).
Elpicodeinfectividadaparecedesdedossemanasantesyhastaunadespusdeliniciode
lossntomas.Enalgunoscasoslaenfermedadpuederecurriryvolverasertransmisible
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

1/7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

duranteestetiempo(MathenySC,2012).
Tienenmayorriesgodecontraerlainfeccin:
Contactosdefamiliaresoparejassexualesinfectadas.
Personasqueconvivenconniosadoptadosdepasesdeprevalenciamoderadaoalta
deinfeccin.
Usuariosdedrogasinyectadas.
Viajerosapasesdeprevalenciaintermediaoalta.
Personas(enespecialnios)quevivenenzonasdealtaendemiaocondeficientes
condicioneshiginicosanitarias.
Personalsanitarioodelaboratorioencontactoconelvirus.
Pacientesconenfermedadescrnicashepticasocondficitsdefactoresdela
coagulacin.
Aunquenohapodidodemostrarseunamayorprevalenciadelosanticuerposcontrala
infeccinenvaroneshomosexualesfrenteaotraspoblaciones,ssehandescritomsbrotes
epidmicosyalgunassociedadesrecomiendanofrecerleslavacunacin.
LospacientesconVIH,aunquenotienenmayorriesgodecontraerlainfeccin,pueden
contagiarhastalos90das(MathenySC,2012ACIP,2006ACIP,2007UKNG,2008).

Cmosediagnostica?
Enniosmenoresde6aosyaproximadamenteenel2030%delosadultoslainfeccin
suelecursarasintomtica,sinembargolossntomasseagravanconlaedadyconla
presenciadeenfermedadescrnicashepticas(JeongSH,2010).Lasmanifestaciones
clnicassonindistinguiblesdehepatitisvricasporotrascausasyesimportanteenla
anamnesisinvestigarlasposiblescausasdecontagio(MathenySC,2012ACIP,2007).
Elperiododeincubacinestentornoalos28das(conunamediade1550das).Enlos
pacientesquepresentanunaclnicatpica,lossntomassuelenaparecerendosfases:la
prodrmicaquepuededurarunosdiezdasysecaracterizaporlapresenciadeastenia,
mialgias,malestarydolorenhipocondrioderechoseguidadelafaseictricaconanorexia,
nuseas,prurito,coluria,acolia,asteniayausenciadefiebre.Laictericiasemanifiestacon
nivelesdebilirrubinaentre2a4mg/dl.Laduracindeestasegundafaseesmsvariable
(entre3ymsde12semanascuandohayictericiagraveyprurito).Enlosniossonms
frecuentesladiarreaylosvmitos.Loshallazgosmshabitualesenlaexploracinfsicason
laictericiaylahepatomegaliaconmenorfrecuenciaesplenomegalia,adenopatascervicales,
rashoartritis(MathenySC,2012JeongSH,2010GujralH,2009UKNG,2008).
Enpacientesconclnicasugestiva,serecomiendarealizarunabioqumicadeperfilheptico,
unhemogramacompletoyunacoagulacinconeltiempodeprotrombina(TP).Las
transaminasasconfrecuenciaalcanzannivelessuperioresa1.000IU/dlconlaalanino
aminotransferasa(ALT)tpicamentesuperioralaaspartatoaminotransferasa(AST).La
elevacindelabilirrubinapuedellegaralos10mg/dlysueleserposterioralaelevacinde
transaminasas.UnTPsuperiora5sugiereevolucinaunadescompensacinheptica
(UKNG,2008MathenySC,2012).EldiagnsticodelainfeccinagudaporelVHAse
confirmaconladeteccinensuerodelanticuerpoantiVHAIgM.Sudeterminacinestar
indicadaantecualquierpacienteconclnicaoanalticacompatibleconhepatitisoenlos
contactosdepacientesconinfeccindiagnosticada(MathenySC,2012).Supresenciaen
adultossinclnicapuedeserporunaclaramientotardodelanticuerpodespusdehaber
pasadolaenfermedad,aunfalsopositivooaunainfeccinasintomtica(GluudLL,2009
GujralH,2009BC,2012).Enalgunospacientesinfectadosavecespermaneceensueroms
de6meses(GujralH,2009UKNG,2008).
Esimportanterealizardiagnsticodiferencialconhepatitiscausadasporinfecciones
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

2/7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

bacterianas,parsitos,frmacos,txicosoautoinmunes(MathenySC,2012).

Culessuevolucinnatural?
LahepatitisAesunainfeccinautolimitadaquedejainmunidadpermanente,surecuperacin
sueleserespontneaynoevolucionaahepatitiscrnica.Cercadel15%delospacientes
puedenpresentarunarecadaalos6mesestraslaresolucindelainfeccinaguda(Matheny
SC,2012GluudLL,2009).LamortalidaddelahepatitisAalcanzael2%enpacientes
mayoresde60aosylahepatitisfulminanteel0.015al0.5%detodoslosinfectados,esms
frecuenteenancianosyenlosquepadecenenfermedadhepticasubyacente,sobretodoen
losquetieneninfeccincrnicaporelvirusdelahepatitisCoBysiexistecoinfeccinde
variosgenotiposdeVHAalmismotiempo.Deformamsrarasehandescritocomplicaciones
comoartritis,vasculitis,trombocitopenia,pancreatitisaguda,anemiaaplsica,pericarditiso
fallorenalhastaenel4.7%enalgunasseries(JayakumarS,2013MathenySC,2012Jeong
SH,2010).
Cercadel15%delospacientespuedenrequerirhospitalizacin.Lainfeccinenelembarazo
nosueleserteratognicaperoconfieremayorriesgodeabortoodepartoprematuroas
comoaumentodelriesgodecomplicacionesenlamadre(JeongSH,2010).

Cmosetrata?
NoexisteporelmomentountratamientoespecficoparalahepatitisA.Lamayoradelos
pacientespuedenmanejarseeneldomicilioconreposo,hidratacinynutricinadecuada,as
comoseguimientoanalticohastaquesenormalicenlosnivelesdetransaminasas.Es
importantemantenerlaabstinenciaenelconsumodealcoholynotomarfrmacossin
prescripcinmdica.Aunquenoesnecesariopermanecerencamado,nosedeberetomarla
actividadlaboralnivolveralcolegiohastaquelafiebreylaictericiasehayanresuelto.El
ejerciciofsicodeberreanudarsecuandoelpacienteseencuentreencondicionesparaello.
Estarindicadoelingresohospitalariosihayriesgodedeshidratacinporvmitososise
sospechainsuficienciaheptica.Anteunempeoramientoahepatitisfulminantesedebe
considerarladerivacinauncentrodondepuedarealizarsetrasplanteheptico.Nose
recomiendasuspenderlalactanciasilamadrepadecelainfeccinysedeberadministrarla
IGallactante(MathenySC,2012JeongSH,2010GujralH,2009UKNG,2008).

Cmosepreviene?
Recomendacionesgenerales:
Lamejoraenlascondicioneshiginicosanitariasincluidoeladecuadotratamientodelas
aguas,coccindelosalimentosylavadodelasmanos,constituyenmedidaseficacespara
prevenirlainfeccinporelVHA(LavanchyD,2012MathenySC,2012).
Serecomiendaevitarlamanipulacindealimentosymantenerrelacionessexualessin
proteccinduranteelperiododeinfecciosidad(UKNG,2008).
Vacunaeinmunoglobulina(IG):
AlgunosautoreshanobservadolaeficaciadelaIGparaevitarlainfeccintantoenprevencin
primariacomoensecundaria.Sinembargo,stosresultadosdebeninterpretarsecon
precaucintantoporelescasonmerodeestudiosincluidoscomoporlossesgosque
presentan(GluudLL,2009LiuJP,2009).
Enprevencinprimarialavacunaconfiereunainmunizacinprolongadaenpersonas
inmunocompetentes(OttJJ,2012IrvingGJ,2012)yenlaactualidadseprefiererecomendar
suadministracinfrentealaIG(JeongSH,2010).Siserequieredeunaproteccininmediata,
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

3/7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

stapuedealcanzarsehastaenel90%conlaIGduranteuntiempovariabledependiendode
ladosisadministrada,nuncasuperiora6meses(GluudLL,2009).Engeneral,serecomienda
restringirelusodelaIGenprevencinsecundariaalosniosmenoresdeunaoya
pacientesenlosquelainfeccinpuedetenermsriesgodecomplicaciones
(inmunodeprimidos,ancianos,enfermosdiagnosticadosdeotrashepatitisvricas)oen
alrgicosalavacuna(UKNG,2008ACIP,2007).
Enlospasesdealtaprevalencia,prcticamentelatotalidaddelapoblacinhaestado
expuestaalVHAantesdelos10aosylosprogramasdevacunacinsistemticanosontan
tilescomoenpoblacionesdeprevalenciamediaaltadondeaumentalatrasmisinporel
contactopersonalyenadultos(LavanchyD,2012).Lapuestaenmarchadeprogramaspiloto
devacunacinenpoblacionespreadolescentesenalgunasprovincias,redujolaincidenciade
infeccinporelVHA(del5.44por100.000personas/aoal3.02enelperiodopost
vacunacin)enlapoblacinvacunadayenlanovacunada(DomnguezA,2008).Porel
momentonoexistenprogramasdevacunacinuniversalalapoblacininfantilennuestropas
(TornerN,2010).
Prevencinprimaria:
SerecomiendaadministrarlavacunaparalaprevencindelahepatitisAendeterminadas
poblacionesconriesgodecontraerlainfeccin(LavanchyD,2012).LaAsociacinEspaola
dePediatrarecomiendavacunaraniosconfactoresderiesgopersonalesyambientalesya
losqueviajenapasesconaltaprevalenciadelaenfermedad.Adems,deformasistemtica
enlosniosde12a24mesesquevivanenzonasenlasquesehandeclaradobrotes
epidmicosfrecuentes,altastasasdeenfermedadoenpoblacionesmarginalesconmayor
riesgodetrasmitirla(BernaolaIturbeE,2009).Otrassociedadescientficasrecomiendanla
vacunacintantoalaspersonasquevanaconvivircomoaloscontactosmscercanos,
incluidoscuidadores,deniosadoptadosdepasesconprevalenciaintermediaaltadela
enfermedad(AAP,2011).
Algunosautoressealanelposiblebeneficioquepodraobtenersedelavacunacin
sistemticaenlapoblacininfantildezonasconprevalenciabajaeintermediadelVHAcomo
Asia,Amricalatina,EuropadelEsteyOrienteMedioparaevitarloscosteselevadosque
suponelainfeccinenestasreasenlasqueesmsfrecuenteenpoblacinquedesarrolla
sntomasmsgraves(JacobsenKH,2010).Otrostambinconsideranelbeneficiodela
vacunacinenmujeresembarazadasenpoblacionesdederiesgodecontraerlaenfermedad
enedadadulta(JeongSH,2010).
EnpacientesVIHpositivos,serecomiendaadministrarlavacunacuantoantes.Silosniveles
deCD4estnpordebajode300clulas/mm3haysntomasdelainfeccinporVIH,es
preferibleretrasarlavacunacinhastaqueeltratamientoantirretroviralpermitaoptimizarla
respuestainmunolgica(NewYorkStateDepartmentofHealth,2007).
Prevencinsecundaria(ACIP,2007):
DebeadministrarseloantesposibleunadosisnicadeIG(0.02mL/kg)intramuscularodela
vacunacontralahepatitisAatodapersonaquehaestadoencontactoconinfectadosporel
VHAyquenohayarecibidopreviamentelavacunaincluidosfamiliares,parejassexualeso
personasquehayancompartidodrogasilegales(verindicacionesenapartadopreviovacuna
eIG).
Noserecomiendaadministrarlaprofilaxispostexposicindemanerageneralizadacuando
ocurreuncasodeinfeccinenunaescuela,nienellugardetrabajo,silafuentedeinfeccin
esexterna.Tampocoestindicadaenelpersonalqueatiendeapacientesingresadospor
hepatitisA,enestoscasosserecomiendaextremarlascondicioneshiginicas.Solosedebe
administrarprofilaxispostexposicinsielcontagiohasurgidodeunatransmisininterna
(entrelosestudiantesdelcolegio,pacientesopersonaldelhospitalario).
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

4/7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

Profilaxisantesdeviajaralextranjero(ACIP,2007):
SerecomiendaadministrarunaprimeradosisdelavacunacontralahepatitisAantesdelas
dossemanasdelviaje,atodaslaspersonasquevayanaviajaraunpasextranjeroconuna
prevalenciaaltaointermediadeinfeccin.
Enmayoresde40aos,personasinmunodeficientes,conenfermedadescrnicashepticasu
otrasenfermedadescrnicassubyacentes,debercompletarseconunadosisdeIG.
Enlosqueestcontraindicadalavacunaoenniosmenoresdelao,recibirnunadosis
nicadeIGaladosisadecuadaenfuncindelperiododeestanciaenelpasextranjero(0.02
mL/Kgsiesmenordedosmesesy0.06mL/Kgsiesmayor).Serecomiendarepetirladosissi
seprevunaestanciademsde5meses.

Algoritmodemanejo

AlgoritmodemanejodeHepatitisA

Bibliografa
AdvisoryCommitteeonImmunizationPractices(ACIP)CentersforDiseaseControland
Prevention(CDC).Update:PreventionofhepatitisAafterexposuretohepatitisAvirus
andininternationaltravelers.UpdatedrecommendationsoftheAdvisoryCommitteeon
ImmunizationPractices(ACIP).MMWRMorbMortalWklyRep.200756(41):10804.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

5/7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

PubMedPMID:17947967.Textocompleto
AdvisoryCommitteeonImmunizationPractices(ACIP),FioreAE,WasleyA,BellBP.
PreventionofhepatitisAthroughactiveorpassiveimmunization:recommendationsof
theAdvisoryCommitteeonImmunizationPractices(ACIP).MMWRRecommRep.
200655(RR7):123.PubMedPMID:16708058.Textocompleto
AmericanAcademyofPediatricsCommitteeonInfectiousDiseases.Recommendations
foradministeringhepatitisAvaccinetocontactsofinternationaladoptees.Pediatrics.
2011128(4):8034.PubMedPMID:21949136.Textocompleto
BernaolaIturbeE,GimnezSnchezF,BacaCotsM,DeJuanMartnF,DiezDomingo
J,GarcsSnchezM,etal.AsociacinEspaoladePediatra.Calendariovacunalde
laAsociacinEspaoladePediatra:Recomendaciones2009.AnPediatr(Barc).
200970(1):7282.PubMedPMID:19174124
BritishColumbiaMinistryofHealth.BCGuidelines&Protocols[Internet].ViralHepatitis
Testing2012[acceso30/06/2014].Disponibleen:
http://www.bcguidelines.ca/guideline_vihep.html
ClinicalEffectivenessGroup.BritishAssociationofSexualHealthandHIV.United
KingdomNationalGuidelineontheManagementoftheViralHepatitidesA,B&C2008.
Textocompleto
DomnguezA,OviedoM,CarmonaG,JansJM,BorrsE,SallerasL,etal.
EpidemiologyofhepatitisAbeforeandaftertheintroductionofauniversalvaccination
programmeinCatalonia,Spain.JViralHepat.200815Suppl2:516.PubMedPMID:
18837835
GluudLL,GluudC.Metaanalysesonviralhepatitis.InfectDisClinNorthAm.
200923(2):31530.PubMedPMID:19393912
GujralH,CollantesRS.Understandingviralhepatitis:aguideforprimarycare.Nurse
Pract.200934(12):2331quiz312.PubMedPMID:19952584
IrvingGJ,HoldenJ,YangR,PopeD.HepatitisAimmunisationinpersonsnotpreviously
exposedtohepatitisA.CochraneDatabaseSystRev.20127:CD009051.PubMed
PMID:22786522.Textocompleto
JacobsenKH,WiersmaST.HepatitisAvirusseroprevalencebyageandworldregion,
1990and2005.Vaccine.201028(41):66537.PubMedPMID:20723630
JayakumarS,ChowdhuryR,YeC,KarvellasCJ.Fulminantviralhepatitis.CritCareClin.
201329(3):67797.PubMedPMID:23830658
JeongSH,LeeHS.HepatitisA:clinicalmanifestationsandmanagement.Intervirology.
201053(1):159.PubMedPMID:20068336
LavanchyD.Viralhepatitis:globalgoalsforvaccination.JClinVirol.201255(4):296
302.PubMedPMID:22999800
LiuJP,NikolovaD,FeiY.InmunoglobulinasparaprevenirlahepatitisA(Revision
Cochranetraducida).En:BibliotecaCochranePlus2009Nmero3.Oxford:Update
SoftwareLtd.Disponibleen:http://www.updatesoftware.com.(TraducidadeThe
CochraneLibrary,2009Issue2Artno.CD004181.Chichester,UK:JohnWiley&Sons,
Ltd.).Textocompleto
MathenySC,KingeryJE.HepatitisA.AmFamPhysician.201286(11):102734quiz
10102.PubMedPMID:23198670.Textocompleto
MohdHanafiahK,JacobsenKH,WiersmaST.Challengestomappingthehealthriskof
hepatitisAvirusinfection.IntJHealthGeogr.201110:57.PubMedPMID:22008459.
Textocompleto
NewYorkStateDepartmentofHealth.HepatitisA.NewYork(NY):NewYorkState
DepartmentofHealth2007(NGC).
OttJJ,IrvingG,WiersmaST.LongtermprotectiveeffectsofhepatitisAvaccines.A
systematicreview.Vaccine.201231(1):311.PubMedPMID:22609026.Texto
completo
PintRM,D'AndreaL,PrezRodriguezFJ,CostafredaMI,RibesE,GuixS,etal.
HepatitisAvirusevolutionandthepotentialemergenceofnewvariantsescapingthe
presentlyavailablevaccines.FutureMicrobiol.20127(3):33146.PubMedPMID:
22393888
TornerN,BronerS,MartinezA,GodoyP,BatallaJ,DominguezAHepatitisA
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

6/7

1/4/2016

GuaclnicadeHepatitisA

SurveillanceGroupofCatalonia.HepatitisAoutbreaks:theeffectofamassvaccination
programme.JViralHepat.201118(4):e14.PubMedPMID:21129127

Msenlared
CentersforDiseaseControlandPrevention.YellowBook2012.Availableat:
http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2012/chapter3infectiousdiseases
relatedtotravel/hepatitisa.htm
ClinicalEffectivenessGroup.BritishAssociationofSexualHealthandHIV.United
KingdomNationalGuidelineontheManagementoftheViralHepatitidesA,B&C2008.
Textocompleto
MathenySC,KingeryJE.HepatitisA.AmFamPhysician.201286(11):102734quiz
10102.PubMedPMID:23198670.Textocompleto
ThomasD,ZoulimF.Newchallengesinviralhepatitis.Gut.2012May61Suppl1:i15.
doi:10.1136/gutjnl2012302122.Review.PubMedPMID:22504915

Autoras
CarmenCostaRibas

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria

CarmenCastieiraPrez

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria

ServiciodeAtencinPrimariadeFingoy.ServicioGalegodeSade.Lugo.Espaa.

Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hepatitisa/

7/7

S-ar putea să vă placă și