Sunteți pe pagina 1din 48

CAPTULO

Asistenciarespiratoria
SalvatoreGrasso,LucianaMasciayV.MarcoRanieri
Miller.Anestesia,Captulo103,30613081

Laventilacinmecnicaconpresinpositivaintermitenteeseltratamientodereferenciaenlos
pacientesconinsuficienciarespiratoriaaguda.Lapresinteleespiratoriapositiva(PEEP)esla
presinpositivaaplicadaalfinaldelaespiracindurantelaventilacinmecnicaconpresin
positiva.Unnivelconstantedepresinpositivaaplicadaauncicloderespiracinespontnease
denominapresinpositivacontinuaenlasvasrespiratorias(CPAP).

Lasmodalidadesdeventilacinmecnicaseclasificanencompletamentecontroladasporel
respiradoroparcialmentecontroladas.

Aunquelaventilacinmecnicaconpresinpositivasesuministrahabitualmenteatravsdeun
tuboendotraquealotraqueotoma,tambinpuedeaplicarsedeformanoinvasivaenlabocayla
narizdelpaciente,omediantecascos.

Losintercambiadoresgaseososexternosqueevitanparcialototalmenteelpulmn(soporte
extracorpreo)puedenutilizarseenlasformasmsgravesdeinsuficienciarespiratoriaquesean
refractariasalaventilacinmecnicaconvencional.

Elsndromededificultadrespiratoriaaguda(SDRA)esunarespuestainflamatoriadelpulmnde
instauracinagudaconpresenciadeinfiltradosbilateralesenlaplacadetrax.ElSDRAse
caracterizaporunareduccindelacapacidadresidualfuncionalydistensibilidadesttica.El
ajustecorrectodelaventilacinmecnicaenelSDRAessumamenteimportanteparaminimizarla
lesinpulmonarinducidaporelrespirador.

Elobjetivodelaventilacinesgenerarflujoyvolumenparaproporcionarunaventilacinalveolar
adecuadaconelmnimotrabajorespiratorio(TR).Lacontraccindelosmsculosrespiratoriosaportala
energanecesariapararespirar.Elnerviofrnicoregulalatemporalidadeintensidaddeesaenerga
integrandoinformacinprocedentedequimiorreceptores,receptoresdeestiramientopulmonary
variacionesdelademandametablica.Enlarespiracinespontnea,losmsculosrespiratoriosgeneran
unapresin[3]queproduceflujoencontradelaspropiedadesderesistenciayvolumenencontradelas
propiedadeselsticasdelsistemarespiratorio.Teniendoencuentaestascircunstancias,encualquier
momentoelactoderespiracinespontneapuededescribirsecomosigue:

Pmus = Pres + Pel

dondePresrepresentalapresinderesistenciaydependedelflujoylasresistenciasdelsistema
respiratorio(Pres=flujoresistencia),yPelrepresentalapresinderetrocesoelsticoydependedel
volumenylaelastanciadelsistemarespiratorio(Pel=volumenelastancia).Siasumimosque
resistenciayelastanciasonlineales,laecuacin1(e0010)seconvierteen:
Pmus = (flujo resistencia) + (volumen elastancia)

Seproduceinsuficienciarespiratoriaagudaquerequieresoporterespiratoriocuandounproceso
patolgicoointervencinfarmacolgica:1)alteralacapacidaddelosmsculosrespiratoriosdegenerar
laPmusnecesaria2)aumentalasnecesidadesrespiratoriasporencimadelacapacidadmuscular,o3)
aumentalacargadetrabajoasociadaalactoderespirar.Laaplicacindepresinpositiva(esdecir,una
presinmayorquelaatmosfrica)alaaperturadelasvasrespiratoriasdelpacientedurantelafasede
inspiracinesactualmenteelmtodoprincipalparalaadministracindelarespiracinasistidayla
restauracindeunaventilacinadecuada.Elgradientedepresinresultanteentrelaaperturadelasvas
respiratoriasdelpacienteylosalvolosgeneraunflujopositivo(delrespiradoralpaciente).Lafase
espiratoria,queespasiva,dependedelgradientedepresinteleinspiratoriaentrelapresinalveolar
(queesposibleporlapresinderetrocesoelsticoacumuladadurantelafaseinspiratoriaenelsistema
respiratorio)ylapresindelaaperturadelasvasrespiratorias.Enestascircunstancias,lapresin
aplicadaenlaaperturadelasvasrespiratoriasdelpaciente(Pavr)consisteenlapresinaplicadaporel
respirador(Papl)mslapresingeneradaporlacontraccindelosmsculosrespiratorios(Pmus),de
acuerdoconlasiguienteecuacin:

Pmus + Papl = (flujo resistencia) + (volumen elastancia)

Lacapacidadderestaurarelintercambiogaseoso,descargarlosmsculosrespiratoriosyaliviarladisnea
dependedelaconcordanciaentrelosparmetrosdelrespiradorylademandarespiratoriaesdecir,de
lasinteraccionesentrerespiradorypaciente1.SegnlacuantarelativadePmusyPapl,lostiposde
ventilacinmecnicapuedenclasificarseentotaloparcialmentecontroladosporelrespirador.

Soporterespiratoriocontroladototalmenteporelrespirador:elpatrnderespiracindel
pacienteesreemplazadototalmenteporelrespirador,ylaPmusestabolidaporlasedacin(yen
ltimotrmino,parlisisdelosmsculosrespiratorios)ounprocesopatolgicoelrespiradoresel
responsabledegenerarflujo,volumenypresin,otodosellos.

Soporterespiratoriocontroladoasistido:elrespiradorproporcionaunacuantafijadesoporte,
enloquerespectaalaasistenciaytiempodeinspiracin,enrespuestaaltrabajoinspiratoriodel
pacientesepermitequeelpacienteactiveelrespirador(modoasistidocontrolado).

Soporterespiratorioasistido:elpacientecontrolalafrecuenciarespiratoriayrecibeasistencia
mediantepresinpositivaaltrabajorespiratorioespontneo.Encondicionesptimas,elpaciente
debemanteneruncontrolcompletodeltiempodeinspiracinyespiracin.LacuantadePaplque
ayudaaltrabajorespiratorioespontneopuedeserfijaoproporcionalaltrabajoinspiratorio
espontneo(esdecir,aPmus).

Parmetrosdelaventilacinmecnica
Lasrespiracionesconpresinpositivadelrespiradorseclasificansegntresvariables:1)variablede
activacin(queinicialarespiracin)2)variabledelmite(algoritmoquerigeelsuministrodepresin
positiva),y3)variabledeciclo(queponefinalafaseinspiratoria).Estasvariablessedeterminanenel
respiradorysirvendeinterfaseconlastresvariablesfisiolgicasprincipalesdelarespiracin:1)impulso
respirador(cuandocomienzalainspiracin)2)necesidadesrespiratorias(cuntoflujoyvolumenson
necesariosparasatisfacerlasdemandasmetablicas),y3)duracinyproporcindeltiempode
inspiracinrespectoaladuracintotaldelciclorespiratorio2.Lasvariablesqueregulanel
desencadenamientodelaventilacinsontiempo(enlaventilacinmecnicacontrolada[VMC])oflujoy
presin,conelrespiradorconectadoparadetectareltrabajoinspiratoriodelpaciente(funcinde
activacin,enlosmodosdeventilacinmecnicaasistida).Elsuministrodegasdelrespiradorpuede
regularseparaaportarunacantidadfija(enlosmodoscontrolados)ovariable(enlosasistidos)deflujo,
volumenopresin.Elrespiradorescapazdepasardeinspiracinaespiracinsegnunperodo
temporalpredeterminado,elflujoolapresin,obiendeacuerdoconunnivelumbraldeactividad
elctricadiafragmtica.

Soporterespiratoriototalmentecontroladoporelrespirador(ventilacinmecnica
controlada)
LacaractersticaprincipaldelaVMCesquelavariablequeempleaelrespirador(ydeterminael
profesionalsanitario)paraactivaryproducirlosciclosderespiracineseltiempo.Lavariablelmiteque
rigeelsuministrodegaspuedeserelflujo(VMClimitadaporelflujo)olapresin(ventilacin
controladalimitadaporlapresin[VCP])(fig.1031(f0010)).Enlaprimera,elrespiradoraplicaunflujo
constante(cuadrangular)onoconstante(enlamayoradeloscasos,desacelerado)paraaportarun
volumencorriente(VC)predeterminado.Elflujoeslavariableindependiente(esdecir,elrespirador
mantieneelpatrndeflujopredeterminadoindependientementedelaimpedanciadelpaciente),yel
perfildelapresindeaperturadelasvasrespiratorias(Pavr)duranteelllenadodependedelas
caractersticasmecnicasdelsistemarespiratoriodelpaciente.Conlasegunda,elrespiradoraplicaun
niveldepresinpositivapredeterminado(habitualmentecuadrangular)alaaperturadelasvas
respiratoriasdelpaciente.Portanto,laPavreslavariableindependientemantenidaconstanteporel
respiradoralreponerinstantneamenteelvolumensuministradoalpaciente.ElVCdependedeltiempo
deinspiracinylascaractersticasmecnicasdelsistemarespiratorio.Elflujoinspiratoriocomienzacon
unmximoseguidodeldescensoexponencialdelflujo,quellegaaceroencuantolapresinaplicadase
igualaalapresinalveolar.

Figura1031
Trazadosqueilustranelflujoylapresindeaperturadelavarespiratoria(Pavr)durantelosdostiposde
ventilacinconpresinpositivacontroladademodointermitente.A.Controladaporvolumen.B.Controladapor
presin.PEEP,presinpositivateleespiratoria.

Laeleccinentrelosmodoscontroladosporvolumenypresinnoseapoyaendatoscientficos
definitivos.Seprefierenlosmodoscontroladosporvolumencuandoescrucialmantenerlaventilacin
porminuto.EstoesasporquedurantelaVCP,elVCesunavariabledependienteafectadaporlas
interaccionesentrelapresinaplicada,eltiempodeinspiracinylaimpedanciadelsistemarespiratorio
(fundamentalmente,laelastanciayresistenciadelsistemarespiratorio).Porotraparte,ciertas
consideracionesfisiolgicasrespaldanelusodelosmodoslimitadosporpresinparalograruna
distribucinmshomogneadelVCenelparnquimapulmonar 3.Lasenfermedadesaumentana
menudolaheterogeneidaddelparnquimapulmonar,demodoqueenelpulmnhayregionescon
distintaelastanciayresistencia(esdecir,conconstantesdetiempodiferentes:
=elastanciaresistencia).Enteora,elmodocontroladolimitadoporflujopodrainducir
hiperinsuflacindelasregionesconmenorelastanciayresistenciay,almismotiempo,hipoinsuflacin
deaquellasconmayorelastanciay/oresistencia.Deacuerdoconestossupuestostericos,elmodo
limitadoporpresinseraeldeeleccinenpacientesconpulmonesheterogneos,porquepermiteuna
distribucinmshomogneadelVCenregionescondistintaelastanciayresistencia.

Enlaprcticaclnicasehaintroducidorecientementeunamodalidadcontroladaquecompartelas
ventajastericasdelapresinconstanteconlagarantadesuministrarunVCpredeterminado(control
porvolumenreguladoporpresin,volumenplus).Consisteenunalgoritmoenbuclecerradoque,
basndoseenlamedicinautomticadeladistensibilidadestticadelsistemarespiratorio,adapta
continuamenteelniveldepresinaplicadaencadarespiracinparaequipararseaunVCobjetivo.

Ventilacinmecnicaasistida
Lastcnicasderespiracinasistidatienencomofindescargarlosmsculosrespiratoriosyaliviarla
disneaenpacientesconalteracindelacoplamientoneurorrespiratorio.Elgradodelibertadpermitido
alpacientedependedelalgoritmoreguladorycomprendefrecuenciarespiratoria,patrnderespiracin
(tiempodeinspiracin,deespiracin,duracinyproporcindeltiempodeinspiracinrespectoala
duracintotaldelciclorespiratorio)yniveldeasistencia.Lacapacidadderestaurarelintercambio
gaseoso,descargarlosmsculosrespiratoriosyaliviarladisneaconestasmodalidadesdesoporte
respiratorioparcialdependeesencialmentedelacoincidenciaentrelosajustesdelrespiradoryla
demandarespiratoriadelpaciente1 2 4.

Elfundamentodelapreservacindelaactividaddiafragmticaenpacientesconenfermedadescrticas
esreducirlasedacinyparlisis,minimizarlosefectossecundarioscardiovascularesdelaventilacin
mecnica5y,anmsimportante,reducirlaatrofiapordesusodeldiafragma,quesurgemuyrpido
conlasmodalidadescontroladas.Aspues,Levineetal. 6mostraronquelainactividadasociadaala
VMCresultaenunaatrofiamarcadadelasfibrasmuscularesdiafragmticasen1869h,probablemente
comoresultadodeprotelisisdeldiafragmainducidaporlainactividad.Adems,comparadoconlas
modalidadescontroladas,lasdesoporterespiratorioparcialtienenelpotencialdemejorarel
desequilibroentreventilacinyperfusinalreinsuflarreaspulmonaresdelocalizacininferior,como
resultadodelainsuflacindeestasregionesquetienelugarconlacontraccindeldiafragma.

Unproblemapotencialmentegravedelasmodalidadesasistidaseslafaltadesincronizacinentre
pacienteyrespirador,puestademanifiestoprincipalmenteporinspiracinineficaz,activacindobley
discrepanciaentreeltiempodeinspiracinnerviosoymecnico.ElgrupodeBrocharddesarrollun
ndicedeasincronismoparaevaluarlasmodalidadesdeventilacinmecnicaasistidaymostrquelos
ndicesmsaltosseasociabancondemorasenlaretiradadelrespiradorytasasdetraqueostoma
mayoresenpacientesconenfermedadescrticas7.

Ventilacinmecnicaasistida/controlada
Elpacientepuededeterminarlafrecuenciarespiratoriaestimulandolafuncindeactivacininspiratoria
(comomedidadeseguridad,sinoseproduceunintentoespontneo,elrespiradorllevaracabo
respiracionescontroladasconunafrecuenciabasalpreseleccionada).Lavariableusadaporelrespirador
pararealizarlosciclosrespiratorioseseltiempo.Lavariablelmitequerigeelsuministrodegasesel
flujoyvolumen(ventilacinmecnicacontrolada/asistida[VMC/A])olapresin(ventilacincontrolada
porpresinasistida[VCP/A]).

Paraponerenmarchaunactivadordepresin,elpacientereducelapresinenelcircuitorespiratorioa
unnivelumbralpredeterminado,adiferenciadelsistemaactivadoporelflujo,enelqueelpaciente
generaunacantidadpredeterminadadeflujoinspiratorio.Lasincronaentrepacienteyrespiradorenla
VMC/Adependedelacalidaddelmecanismoactivador(activacinporpresinfrenteaactivacinpor
volumen)yeltipoderespiracincontroladasuministrada(limitadaocicladaporvolumenylimitadao
cicladaporpresin)lacombinacindeactivadordevolumenyVCP/Amejoralasinteraccionesentre
pacienteyrespiradorporquealcanzaunflujomximoinspiratoriomsaltoqueelmodocontroladopor
volumen8.

EscapazlaVMC/Adesatisfacerlademandainspiratoriadelpaciente?Marinietal.9demostraronque
enlasrespiracionesactivadasporelpacienteelesfuerzonofinalizaconeliniciodelsuministrodegasy
lacargadetrabajoinspiratoriototalpodrasuperarinclusoeltrabajorealizadoenlarespiracin
espontnea,especialmenteenelmodoasistido/controladoconflujoconstante 9.Sinduda,unavezque
elpacienteactivaelrespirador,seproduceunincrementorpidodelflujoinspiratoriosimilaraldela
respiracinespontnea.Entonces,elpacienteluchaconelflujoconstanteaplicadoporelrespirador.Por
elcontrario,conelalgoritmolimitadoporpresin,elrespiradoraumentaelvolumensuministradoen
respuestaaltrabajodelpacientey,portanto,elpacienteobtieneunflujoinspiratoriomximoms
prximoasusnecesidadesfisiolgicas 10.

Enconclusin,conlamodalidadasistida/controlada(A/C)noserestauraelacoplamiento
neurorrespiratorio.Lacuantadeltrabajorealizadoporelrespiradorrealmentedisminuyeacostadel
esfuerzodelpaciente.Porelcontrario,conelfinderestaurarelacoplamientoneurorrespiratorio
normal,untrabajoinspiratoriomayordeberaidealmenterecibirelrespaldodeunniveldeasistencia
mselevado,yviceversa11.Estetipodeventilacinsetolera,porlogeneral,bastantemalenpacientes
despiertos.Enaquellosconhiperinsuflacindinmica(v.seccinsiguiente)ymayorimpulso
respiratorio(debidoafiebre,estadoshipermetablicosysepsis)puedeproducirseunatrapamientode
airecontinuadoyalcalosisrespiratoriaenlaVMC/A.

Ventilacinintermitentesincronizadaobligatoria
Laventilacinsincronizadaintermitenteobligatoria(SIMV,delinglssynchronizedintermittent
mandatoryventilation)permitealpacienterespirarespontneamenteentrerespiraciones
intermitentescontroladasobligatorias.Lasrespiracionescontroladassesuministransincrnicamente,lo
quesignificaque,deacuerdoconlafrecuenciarespiratoriaobligatoriadeterminada,elprograma
informticodelrespiradorestableceunmargentemporalenelqueeltrabajoespontneodelpaciente
puededesencadenarcadarespiracinobligatoria.Sielpacientenorealizaningnintentoenesemargen
detiempo,elrespiradorsuministraindependientementelarespiracinobligatoria.Segnlamodalidad
deSIMV,lasrespiracionescontroladaspuedenestardeterminadasporelvolumenolapresin.La
respiracinespontnearecibehabitualmentelaayudadeungradovariabledesoportedepresin(v.
seccinsiguiente).Lavariacindelafrecuenciaderespiracionesobligatoriaspermiteunsoporte
respiratoriocasitotalobienrespiracincompletamenteespontnea.Enloquerespectaalas
interaccionesentrepacienteyrespiradordurantelasrespiracionesobligatorias,laSIMVtienelas
mismaslimitacionesquelaVMC/A.

Ventilacinconsoportedepresin
Laventilacinconsoportedepresin(PSV,delinglspressuresupportventilation)eseltipoms
usadodeasistenciarespiratoriaparcialpararetirarlasmodalidadesdeventilacincontroladaalos
pacientesysuministrarventilacinaaquellosconinsuficienciarespiratoriaaguda,siemprequesu
impulsorespiratorioestconservado 12.EnlaPSV,eltrabajoespontneodelpacienteactivael
respiradoryacontinuacinrecibelaayudadeunapresinpositivaconstante(Papl,v.ecuacin3(e0070)
)aplicadaenlaaperturadelasvasrespiratorias,deformainvasivaonoinvasiva.ElVCdependedela
interaccinentrePmus,Paplylaimpedanciadelsistemarespiratorio(fundamentalmente,elastanciay
resistencia)(v.ecuaciones2y3(e0015)).LaPSVtienecomofindescargarlosmsculosrespiratoriosy
mejorarlarelacinentretrabajodelpacienteyVC.Parauntrabajoinspiratoriodado,elpacientegenera
unvolumenmayorqueenrespiracinespontnea.LaPSValivialadisneaenvariassituacionesclnicas.
Sinembargo,conlaPSVlaasistenciaaportadaporelrespiradornoestrelacionadaconeltrabajo
inspiratoriodelpacientey,enconsecuencia,elacoplamientoneurorrespiratoriosoloquedaparcialmente
restaurado 11.

ElpasodelafaseinspiratoriaalaespiratoriaenlaPSVtienelugarcuandolatasadeflujoinspiratoriose
reduceaunvalorpredeterminado.Eldescensodelflujoinspiratorioesclaramenteunsustitutodela
sealparadeducireltiempoinspiratorionerviosodelpaciente:encuantoeltrabajoinspiratorio
espontneocesa,latasadeflujodesciendeaunvalorinferioralumbralactivadordelaespiracin13.
Segnelprogramainformticodelrespirador,lasensibilidadalactivadordelaespiracinpuedeestar
enunatasadeflujomnimofijaoenunporcentajefijodelflujoinspiratoriomximo.Envarios
respiradoresdeunidadesdecuidadosintensivos(UCI),elporcentajedelflujoinspiratoriomximoque
activalaespiracin(sensibilidadalactivadordelaespiracin)seajustadel5al90%.
Desafortunadamente,sueleexistirunlapsoentreelfinaldeltrabajoinspiratorionerviosoyelfindela
asistenciarespiratoria,ypuedeperturbargravementelasinteraccionesentrepacienteyrespirador,lo
quedalugaraasincronismosentreambos 7.Estotendrlugarespecialmentesieltrabajoinspiratorio
delpacienteesdbil,lapresinaplicadaresultarelativamentealtarespectoaltrabajodelpaciente,o
ambosenestascircunstancias,elrespiradorprolongarsuasistenciamuchodespusdeladuracinde
lainspiracinespontnea,generandounadiscrepanciamarcadaentreeltiempodeinspiracinnervioso
ymecnico 14.Unaintervencinconsisteenigualareltiempoinspiratoriomecnicoyelnerviosopara
minimizarelasincronismoeintentarajustarlasensibilidadalactivadordelaespiracin.Adems,varios
respiradorespermitenajustareltiempodelincrementodepresinalcomienzodelainsuflacin
(pendientedepresininspiratoria),loqueafectaalvalordelflujoinspiratoriomximo 15.
Desgraciadamente,noesposibleunaestimacincuantitativadeltrabajoinspiratorioenlamodalidadde
PSV.Elajustedelasensibilidadalactivadordelaespiracinesmayormenteempricoenlaprctica
clnica.Losestudiosmuestranquecuandoeltrabajoinspiratoriodelpacienteescero,lafrecuencia
respiratoriaesmenora20respiraciones/minyelVCestporencimade8ml/kg 16.Unaestrategia
clnicafrecuenteesregularelsoporterespiratorioparamantenerlafrecuenciaentre20y
35respiraciones/minyunVCde58ml/kg 17entoncesesposibleajustarlapendientedepresin
inspiratoriaysensibilidadalactivadordelaespiracinparaminimizarelasincronismoentrepacientey
respirador 7.
Ventilacinasistidaproporcional
Enlaventilacinasistidaproporcional(VAP)elrespiradoramplificaeltrabajodelpacienteproduciendo
presinenproporcinalflujoyvolumengeneradosporelpaciente.Nosepredeterminaunapresin
objetivo,sinolaproporcinentreeltrabajomuscularinspiratoriodelpacienteylapresinaplicadapor
elrespirador11 18.

Conelfindeaportarunaasistenciaproporcional,elrespiradormideelflujoyvolumeninstantneos
generadosespontneamenteporelpacienteconsussensoresinternos,yelclnicomideyacontinuacin
fijalosvaloresdeelastanciayresistencia.Conociendotodasestasvariables,elprocesadordelrespirador
estimaentonceslaPmusinstantnea(v.ecuacin2(e0015))yasistealtrabajodelpacientedeforma
proporcional(deacuerdoconunfactordeproporcionalidaddeterminadoporeloperador).

EnestaversindeVAPesnecesariaunaestimacinfiabledeelastanciayresistencia(v.ecuacin2
(e0015)).Silaestimacinescorrecta,lapresingeneradaporelrespiradorsermenorquelanecesaria
paracontrarrestarlaspropiedadespasivasdelsistemarespiratorio.Tantolasobrestimacincomola
subestimacindelaelastanciayresistenciapodranalterarcrticamentelasinteraccionesentrepaciente
yrespirador.Silaelastanciayresistenciasonsubestimadas,elniveldeasistenciaaportadaporlaVAP
serinsuficienteparaaliviarladisneadelpaciente.Porelcontrario,siresultansobrestimadas,se
desarrollaunaretroalimentacinpositivayelrespiradorcontinasuministrandoflujoyvolumen
mientrasqueelpacientedetieneeltrabajoinspiratorio(fenmenodeescape).

Parasuperarelproblemaclnicodeestimarlaelastanciayresistenciadelsistemarespiratorioenun
pacienteconrespiracinespontnea,elalgoritmodeVAPplus(VAP+)recientementedesarrollado
permiteunamedicinautomticaynoinvasivadelaelastanciayresistenciaatravsdelossensores
internosdelrespiradorparaadaptarconcordantementelaasistenciaproporcionalentodomomento.La
evaluacinnoinvasivadelamecnicadelsistemarespiratoriosebasaenlaaplicacindeoclusionesmuy
breves(100300ms)alaaperturadelasvasrespiratoriasalfinaldelainspiracindurantelaVAP19 20.

LadiferenciamsevidenteentreVAPyPSVesunVCmsvariablealolargodeltiempo 21.Unestmulo
hipercpnicobruscodurantelaVAPdesencadenaunincrementocompensadorenlaventilacinpor
minutologradomayormentegraciasaunaumentodelVC,sincambiosenlafrecuenciarespiratoria.Por
elcontrario,lospacientesventiladosconPSVreaccionanelevandolafrecuenciarespiratoriaperono
puedenaumentarsignificativamenteelVC.AdiferenciadelaPSV,laVAPseasemejamsalarespuesta
fisiolgicaalahipercapnia 8.LaVAPdescargasignificativamentelosmsculosinspiratoriosymejorael
patrnderespiracinenpacientesconenfermedadpulmonarobstructivacrnica(EPOC) 22.

Asistenciaventilatoriaajustadaneuralmente
Elalgoritmodelaasistenciaventilatoriaajustadaneuralmente(NAVA,delinglsneurallyadjusted
ventilatoryassist)sebasaenlamedicindelaactividadelctricadeldiafragmapormediodeun
electrodoinsertadoenunasondanasogstricaycolocadoenlaporcininferiordelesfago.Estasealse
usaparaactivarelrespirador(activadornervioso)ysuministrarasistenciaproporcionalalaactividad
elctricainstantneadeldiafragma.ConlaNAVA,elimpulsorespiratoriocontrolalasrespiraciones
positivasasistidasentodaslasfasesdelcicloderespiracin,desdeactivacinhastaalternanciaentre
faseinspiratoriayespiratoria(fig.1032(f0015))ytodaslasvariacionesenlaproduccinrespiratoriase
equiparanderespiracinarespiracin.LasventajasfisiolgicaspotencialesdeNAVApararestaurar
correctamenteelacoplamientoneurorrespiratorioestnbienestablecidas 23 24.Noobstante,aligual
queenlaVAP,annocontamosconestudiosclnicosbiendiseadosquemuestrenunimpacto
significativosobreresultadosclnicosimportantes(retiradamsrpidadelrespirador,tasade
traqueostoma,supervivenciadepacientesenlaUCI).

Figura1032
Conceptodeasistenciaventilatoriaajustadaneuralmente(NAVA).Unsistemadeelectrodos,introducidoatravsde
unasondanasogstricaenelesfagoinferior,escapazdecaptarlaactividaddiafragmtica.Estasealseutiliza
paraactivarelrespirador(funcindegeneradorneural)yparaayudaralesfuerzoinspiratoriodelpacienteen
proporcinalaactividadelctricadiafragmtica.

DurantelaNAVA,lasealelctricadeactividaddiafragmticaimpulsaelrespirador.Cmodebera
fijarselacantidaddepresinsuministradaporcadamicrovoltio(V)deactividaddiafragmtica?Sehan
propuestovariosmtodos:1)registrarlaactividaddiafragmticaenPSVyfijarlaNAVAdeformavirtual
paraobtenerelmismovalordepresinmximadurantelaPSVcontinuada(sistemadeensayode
NAVA)2)aumentarprogresivamentelaasistenciadeNAVAhastaidentificarunamesetaenlapresin
mximayVC 25,y3)fijarelniveldeNAVAparamantenerunafrecuenciarespiratoriaentre20y
35respiraciones/minyVCde5a8ml/kg(mtodoclnico,enanalogaconlaPSV).Senecesitanms
estudiosclnicosquedilucidenesteaspectoesencial.

Elregistrodelasealdeactividadelctricadiafragmticaofrecelaoportunidadexclusivadeestudiarlas
interaccionesentrepacienteyrespiradorenlasdistintasmodalidadesdeventilacin.Laeficiencia
neurorrespiratoria(ENR)diafragmticapuedemedirseclnicamentecomoelcocienteentreelVC
generadoespontneamenteyelnivelmximodeactividadelctricadiafragmtica,mientrasquela
eficiencianeuromuscular(ENM)deldiafragmaquedareflejadaenelcocienteentrelasdeflexiones
negativasdelaPavrduranteunbreveperododeoclusindelaaperturalasvasrespiratorias(1020s)y
elnivelcorrespondientedeactividadelctricamximadeldiafragma.LaENRyENMmedidas
inmediatamenteantesdelintentoderetirarelrespiradorsecorrelacionanconlaprobabilidaddeque
estatengaxito 26.

Presinteleespiratoriapositivaypresinpositivacontinuaenlasvasrespiratorias
Lapresinteleespiratoriapositiva(PEEP)eslapresinpositivaaplicadaalfinaldelaespiracinenla
ventilacinmecnica.Unnivelconstantedepresinpositivaaplicadaauncicloderespiracin
espontneasedenominapresinpositivacontinuaenlasvasrespiratorias(CPAP).Lasconsecuencias
fisiolgicasdePEEPyCPAPdependendesusefectossobreelintercambiogaseoso,ladistensibilidad
pulmonarylahemodinmicasistmica.

Efectossobreelintercambiogaseoso
LaPEEPylaCPAPpuedenmejorarlaoxigenacinarterialalreexpandiralvolosfuncionalmente
colapsados,redistribuirelaguapulmonaryreducirladiscordanciaentreventilacinyperfusin(V

/Q)

Vsiesposiblereclutarelpulmnyexistenregionespulmonaresnormales.

Elreclutamientoalveolar,definidocomocantidaddetejidonoinsufladoqueresultareexpandidoporun
niveldeterminadodePEEP/CPAP,resultaenunadistribucinmshomogneadelVCyunaumentode
lacapacidadresidualfuncional.Adems,laaplicacindePEEP/CPAPconducealaredistribucindel
aguapulmonardesdeelespacioalveolaralespaciointersticialperivascularymejorala(V/Q) al

derivarelflujosanguneoderegionesconcortocircuitoazonasnormales.

EstosefectosdependensobremaneradesilaPEEP/CPAPreclutaalvolospreviamentecolapsados27 28.
SilaPEEP/CPAPaplicadainducereclutamientoalveolar,cabeesperarunareduccindelcortocircuito
conmejoradelaoxigenacinydisminucindelespaciomuerto.Sinembargo,sielefectopredominante
eslahiperinsuflacindelosalvolosnormales,podemosanticiparunincrementoenlaPaco2resultante
deunincrementodelespaciomuerto,mientrasquelaPao2semodificarligeramente,dependiendode
silaPEEP/CPAPaplicadaprovocvariacionesenelgastocardaco,porqueungastocardacovariable
influyeporsmismoenelcortocircuitointrapulmonar.

Efectossobrelamecnicarespiratoria
Ladistensibilidaddelsistemarespiratorio(esdecir,VCpresindemesetaPEEP)representauna
buenaestimacindelaspropiedadeselsticasdelsistemarespiratorio.LaaplicacindePEEP/CPAP
puededarlugaralossiguientesefectossobreladistensibilidadpulmonar:

Aumentodeladistensibilidad,indicativodereclutamientoalveolar.

Ningncambiodeladistensibilidad,loqueapuntaaquelaventilacinseestproduciendoenla
porcinlinealdelarelacinentrevolumenypresindelsistemarespiratorio.

Descensodeladistensibilidad,quedenotasobredistensinpulmonar.

Efectossobrelahemodinmica
LaaplicacindePEEP/CPAPpuedeafectaralahemodinmicaporvariosmecanismos:descensodel
retornovenosoalcoraznderecho,aumentodelaposcargadelventrculoderecho,reduccindela
distensibilidadventricularymenorcontractilidadventricular29 30 31.Globalmente,lasconsecuencias
hemodinmicasdelaPEEP/CPAPdependendelascondicionesdecargaventricularprevias,lafuncin
ventricularyelefectodelaPEEP/CPAPsobrelamecnicapulmonar.

Enpacientesconfuncincardacanormal,laconsecuenciaprincipaldelincrementodelapresin
intratorcicaeslareduccindelretornovenosoy,enconsecuencia,delgastocardaco.Comolaprecarga
delventrculoderechodisminuye,esnecesariounvolumendesangrecirculanteadecuadoantesde
aplicarlaPEEP/CPAPparaprevenireldescensodelgastocardacoderecho.Enpacientesconmala
funcindelventrculoizquierdooinsuficienciacardacacongestiva,elincrementodelapresin
intratorcicareducelapresintransmuraldelventrculoizquierdo,loqueprovocaunadisminucinde
suposcargaymejoradelafuncinventricularizquierda.Enestospacientes,elgastocardacoes
relativamenteinsensiblealareduccindelretornovenosoporqueaumentaelvolumendiastlico32.

Ventilacinnoinvasiva
Laventilacinmecnicaseaplicahabitualmentemedianteuntuboendotraquealotraqueotoma.Est
bienestablecidalaeficaciadelaventilacinmecnicaaplicadadeformanoinvasivaalabocay/onariz
delpacientepararestaurarlafuncinrespiratoria.Asseminimizanlosefectossecundariosdela
ventilacininvasiva.Laventilacinnoinvasivasesuministracasiexclusivamentemediantetcnicasde
soporterespiratorioparcial.Lasventajaspotencialesdeevitarlaintubacinendotraquealsonmenos
molestiasparaelpaciente,necesidaddesedacinreducidaymenorincidenciadeneumonaysepsis
asociadasalrespirador33(v.tambincaptulo101).Estasventajasresultanenmejorassignificativasde
lasvariablesderesultados 34.Noobstante,elxitodelaventilacinnoinvasivadependecrticamente
deunacorrectaseleccindepacientesylamaestradelequipoclnico.Siunintentodeventilacinno
invasivaresultainfructuoso,lospacientesquesesometenacontinuacinaintubacinendotraqueal
tendrnunaduracinmayordelaventilacinmecnicainvasivaydelingresoenUCI 35.

LasindicacionesestablecidasdeventilacinnoinvasivasonagravamientoagudodeEPOC,edemaagudo
depulmncardigeno,insuficienciarespiratoriapostoperatoriaeinsuficienciarespiratoriaenpacientes
inmunodeprimidos(receptoresdetrasplantesderganosslidosymdulasea)(v.seccinsiguiente)35
.

Enalgunassituacionesclnicas,laventilacinnoinvasivadebeaplicarseconcautela.Enpacientescon
neumonacomunitariatratadosconventilacinnoinvasivaseapreciunatasadeintubacin
endotraquealmsbajaymenorduracindelingresohospitalario36.Encentrosexperimentados,la
aplicacindeventilacinnoinvasivaapacientesconsndromededificultadrespiratoriaaguda(SDRA)
comointervencindeprimeralneaevitlaintubacinendotraquealencercadel54%deloscasos 37,
mientrasquelaCPAPnoseasociabaconmejorasenlasupervivencianienladuracindelingreso 38.
Elusodelaventilacinnoinvasivaparaacelerarlaretiradadelaventilacininvasivahasidoobjetivode
extensasinvestigacionesclnicas,annoconcluyentes.Suempleocomotcnicaderetiradadel
respiradorenpacientesconEPOCenlosqueestaresultadifcilcuandonosecumplenloscriterios
habitualesderespiracinespontneapodraalargarladuracindelaventilacinmecnicayaumentar
lamortalidad 39 40.Laventilacinnoinvasivanoprevenalareintubacintraquealenpacientesque
desarrollabaninsuficienciarespiratoriaagudatraslaextubacin 41.Noestclarosidebeusarseesta
modalidadenpacientesconasmaaguda,obstruccindelasvasrespiratoriassuperioresytraumatismos
(v.tambin38,81).Otrosposiblescamposdeaplicacinsondurantelabroncoscopiaporfibrapticaen
pacientesconhipoxemiaohipercapnia 42ycomotratamientopaliativoenpacientesquenosean
candidatosalaventilacininvasiva 43.
Dostrabajosrecienteshanevaluadolaeficaciadelaventilacinnoinvasivaendoshospitalesilustresde
grantamao(MassachusettsGeneralHospital,Boston,Massachusetts,EE.UU.,yOspedaleMolinette,
Turn,Italia)44 45.Ambosestudiosindicanquelaventilacinnoinvasivacomopartedelaatencin
mdicaestndaruniversaltienesuslimitaciones.Unporcentajesimilardepacientesconinsuficiencia
respiratoriasecundariaaedemadepulmncardigenoydescompensacindeEPOCprecisintubacin
endotraquealposterior.Elfracasodelaventilacinnoinvasivaseasociabaconunamayormortalidad
hospitalariaenpacientesconinsuficienciarespiratoriahipoxmica 44 45.

Losfactorespredictivosdexitoconlaventilacinnoinvasivasonmenoredad,enfermedadmenos
aguda(cuantificadoporlaAcutePhysiologyandChronicHealthEvaluationII[APACHEII]ola
SimplifiedAcutePhysiologyScoreII[SAPSII]),capacidaddecooperardelpaciente,denticin
conservada,capacidadtcnicademinimizarlasfugasdeaire,hipercapniamoderada(esdecir,entre45y
90mmHg)yacidosismoderada(de7,35a7,1)envezdegrave46.Unintentoeficazdeventilacinno
invasivadeberainducirunatendenciahaciaelincremento,reduccindelafrecuenciarespiratoriay
reduccindelaPaco2en3060min.

Lainterfaseidealdelaventilacinnoinvasivadeberalograrunacomodidadptimaparaelpacientecon
fugasdeairemnimas.Actualmentecontamosconmscaras(buconasalesonasales)ycascos.La
mscarabuconasalprovocafugasdeaireenel80100%delospacientes,enrojecimientodelapielfacial
enel2034%,intoleranciaalamscaraenel832%,sequedaddenarizybocaycongestinnasalenel
1020%,lcerasdelpuentedelanarizenel231%,irritacinocularenel16%,distensingstricaenel
8%yaspiracinenel6%.Estosefectossecundariospuedenminimizarseusandoelcasco,peroesta
interfaseavecesprovocaretrasosenlaasistenciarespiratoriaconPSVyunruidoimportante47.

Elcontroldelospacientesdurantelaventilacinnoinvasivaconsisteencomprobarconfrecuenciala
interfaseparaevaluarlareinspiracindedixidodecarbono,desconexinaccidentaldelrespirador,
fugasdeaire,necrosisdelapielylacapacidaddelpacientedeexpulsarsecreciones.Lavigilanciadelos
parmetrosfisiolgicos(oximetradepulso,anlisisdelosgasesarteriales,VCespirado,frecuencia
respiratoria,usodelosmsculosrespiratoriosaccesorios,movimientoabdominalparadjico,distensin
gstrica,frecuenciacardaca,presinarterial)ydelasvariablessubjetivas(niveldealerta,comodidad,
disnea)resultasumamenteimportanteparalaseguridaddelpaciente.Losfisioterapeutasrespiratorios
pasaronmstiempoconlospacientessometidosaventilacinnoinvasivaqueaquellosconintubacin
endotraquealenlasprimeras8h,peroestatendenciaseinvierteenlas8hsiguientes 48.

Soporterespiratorionoconvencional
Lasmodalidadesdesoporterespiratoriodescritashastaahorasedefinencomoconvencionalesestn
basadasendosprincipios:unVCmayorqueelvolumendelespaciomuertoylaaplicacindepresin
positivaenlaaperturadelasvasrespiratorias.Acontinuacinsedescribenlasmodalidadesdesoporte
respiratoriocalificadasdenoconvencionalesporquesebasanenlaaplicacindeunVCmenorqueel
volumendelespaciomuerto(ventilacindealtafrecuenciaoscilatoria[VAFO]).

Ventilacindealtafrecuenciaoscilatoria
ElobjetivodelaventilacinconvencionalconPEEPesmantenerelreclutamientodelpulmnmientras
queelincrementocclicodelaPavrsuministraelVC.Adiferenciadeesta,elrespiradordeVAFOse
pareceaundispositivodeCPAPenelsentidodequeprincipalmenteaplicaunapresinenlasvas
respiratoriascontinuamedia(Pavrmedia).Porelcircuitorespiratoriofluyecontinuamentegasnuevo
(4060l/min),ylavlvulaespiratoriapermitemantenerlacifrapredeterminadadePavrmedia.La
diferenciasustancialconlaCPAPesquelosimpulsosdepresinoscilatoriaaunafrecuenciamuyalta
(entre180y900impulsos/min,esdecir,de5a15Hz)sesuperponenalaPavrmedia.Tcnicamente,los
respiradoresoscilatoriosdealtafrecuenciasebasanenunabombadepistonesoscilantesquegeneran
impulsosdepresindepulsoenelcircuitodeCPAP(v.fig.1032(f0015),A).Cadaoscilacinproduce
unciclosinusoidaldepresinqueaumentaydisminuyemsymenosquelaPavrmedia(aumentacuando
labombadepistonessedesplazahaciaelpaciente,seguidoinmediatamentedeunareduccinalalejarse
labombadelpaciente).UnpuntoimportanteesquelaVAFOaportainspiracinactiva(lasondasdel
impulsopositivas)yespiracinactiva(lasnegativas).Eloperadordeterminalaamplitudglobalde
oscilacinesdecir,laamplituddelapresin(P)quepuederegularsehasta7090cmH2O.Hayque
destacarquelaPseleeenunpuntoinmediatamentecercanoalpistn,mientrasquelatransmisinde
presinalaaperturadelasvasrespiratorias(debidoalaaltafrecuenciadeoscilacinyelmovimiento
delpistn,muylimitado)resultaenormementeatenuadaylaPeneltuboendotraquealylosalvolos
sereduceenormemente(porlogeneral,24cmH2O)aspues,elVCresultanteesde12ml/kg
aproximadamente,esdecir,menorqueelespaciomuertoanatmico.Laobservacindequelaaplicacin
deondasdepresinafrecuenciasmuyaltasesunaformadederivarCO2delinteriordelospulmonesa
laaperturadelasvasrespiratoriasenpacientesintubadosprovinodeunaobservacinfortuita:la
oscilacinmuyrpidaaplicadaalaaperturadelasvasrespiratoriasparamedirlamecnicapulmonar
eracapazdeeliminarCO2.LaretiradadeCO2durantelaVAFOselograpordistintosmecanismos,
como:1)ventilacindirectadelosalvolosdelocalizacinmsproximal2)movimientosdeaireentre
unidadespulmonarescercanascondistintasconstantesdetiempo3)transferenciadeflujoinspiratorio
yespiratorioenconductosalveolaresdivergentes,y4)conveccinaxialymezclalateral 49.Unavez
retiradodelospulmones,elCO2sedifundeporelcircuitorespiratorioyseeliminaporelgranvolumen
degasnuevoquefluyecontinuamentealinteriordelcircuito.Losdeterminantesprincipalesdela
oxigenacinenlaVAFOsonPavrmediayFio2.LosdeterminantesprincipalesdelaeliminacindeCO2
sonamplituddepresin(P),frecuenciadelasoscilacionesdepresiny(hastaciertopunto)latasade
flujolaeliminacindelCO2puedeaumentarseincrementandolaPoreduciendolafrecuenciade
oscilacin.Enpocaspalabras,cuantomayorsealadepresin,msaltoserelVCcuantoms
elevadalaeliminacindeCO2ymenorlafrecuenciadeoscilacin,mayoressernelVCylaeliminacin
deCO2.

Enresumen,laVAFOofreceenexclusivalaopcindeventilarconVCmuybajosaunapresinmediade
lasvasrespiratoriasrelativamenteelevadamanteniendounaeliminacinaceptabledeCO2.Esto
constituyeunabordajeprotectorpulmonarextremo,porqueseminimizaelVCyesposiblemantener
elreclutamientodelpulmnporpresionessuficientementealtasquelodistiendensinelriesgode
hiperinsuflacinqueresultaradelsuministroconvencionaldeVC.Clsicamente,laVAFOseha
consideradounaestrategiaderescateenelsoportedepacientesconSDRAquerequieranpresiones
positivasmuyelevadasparamantenerelreclutamientoalveolar 50.Aspues,sehaaplicadoapacientes
muyenfermosenestudiosdepequeotamaocontasasdemortalidadrelativamentealtasacordesala
poblacinestudiada.Dosestudiosclnicosrecientes,aleatorizados,multicntricosydegrantamao,el
OlmeSartanandCalciumAntagonistsRandomized(OSCAR) 51yelOscillationforRespiratoryDistress
SyndromeTreatedEarly(OSCILATE) 52,elprimerocon398pacientesyelsegundocon548,evaluaron
lahiptesisdequelaVAFOpodrareducirlamortalidaddelSDRAcuandoseaplicaenlasprimeras
etapasdelaevolucindelsndromecomoestrategiarespiratoriaprotectoradelpulmn.
Desafortunadamente,estosestudiosnoconstataronlasuperioridaddelaVAFOrespectoalatcnica
clsicadeestrategiaprotectoradelpulmnenelSDRA(v.seccinsiguiente).Deacuerdoconestos
hallazgos,enelmomentoactualnopuederecomendarselaVAFOeneltratamientodetodoslos
pacientesconSDRA.

Vigilanciadelaventilacinmecnicacontrolada
Elanlisisdelasealdetiempodeaperturadelasvasrespiratorias(Ptavr)obtenidocuandoseaplicala
ventilacinconflujoconstantecontroladaporvolumenconunabrevepausaalfinaldelainspiracin
permitevigilarlaspropiedadesmecnicasdelsistemarespiratorio.LaPtavrduranteelflujoconstante
incluyelasiguienteinformacin(fig.1033(f0020)):

Aumentodelapresinderesistencia(v.segmentoABenlafigura1033(f0020)):representael
abruptoincrementodelaPavrquetienelugaraliniciodelsuministrodeflujoinspiratorio.Noes
totalmenteperpendicularalejedeltiempo,sinoquemuestraunadiscretapendienteporla
incapacidaddelrespiradordegenerarunincrementobruscodelflujoylaheterogeneidaddelas
distintasregionespulmonares.

Aumentodelapresinelstica(v.segmentoBCenlafigura1033(f0020)):representael
incrementodelaPavrgeneradoporlainsuflacinprogresivadelsistemarespiratorio,cuya
pendientedependedelaspropiedadeselsticasdelsistema.Nosiempreeslineal,porquesuperfil
puedesercurvilneocuandoladistensibilidaddelsistemarespiratoriovaraconlainsuflacin
pulmonar(v.seccinsiguiente).

Pavrmxima(v.puntoCenlafigura1033(f0020))eselmximodePavralcanzadoalfinaldela
inspiracin.Paraunatasadeflujoytiempodeinspiracindeterminados,laPavrmximaexpresael
incrementodelapresinderesistenciayelstica.TraslaPavrmxima,elperfildePtavrdurantela
pausateleinspiratoria(cuandolas2vlvulas,inspiratoriayespiratoria,estncerradas)puede
dividirseendosregiones:1)undescensoinmediatodelapresindesdePavrmximaaPavroclusin
(v.puntoDenlafigura1033(f0020))comoresultadodelainterrupcindelflujoqueconvierteen
cerolapresinderesistencia,y2)unacadamslentadesdePavroclusinalapresin
teleinspiratoria(Pavrmeseta)(v.puntoEenlafigura1033(f0020))quedependedeunprocesode
redistribucindelgasentrereascondistintaspropiedadeselsticasyderesistencia,yporla
inerciadeltejidopulmonar.ParaunVCdeterminado,laPavrmesetaexpresalaspropiedades
elsticasdelsistemarespiratorio.Traslapausadelfinaldelainspiracin,seabrelavlvula
espiratoriamientrassecierralainspiratoria,ysepermitequeelsistemarespiratorioexhale
pasivamentehastaelpuntodeequilibrioelsticodelsistemarespiratorio(v.segmentoEFenla
figura1033(f0020)).Siseaadeunavlvulateleespiratoriaalbrazoespiratoriodelcircuitodel
respirador,elsegmentoFGesigualalvalordelaPEEPaplicada.
Figura1033
Trazadosdeflujo,volumenypresindeaperturadelasvasrespiratorias(Pavr)registradosdurantelaventilacin
mecnicaconflujoconstantecontrolada.A.Trazadostericosrelacionadosconlasdistintasfasesdelcicloobligado
delrespiradorenunmodelodepulmnmonocompartimental.Elmodelonotieneencuentalaspropiedades
viscoelsticaseinercialesdelsistemarespiratorionilaheterogeneidaddelasdistintasregionespulmonares.B.
Trazadosreales.SegmentosAB(incrementodelapresinderesistencia)BC,aumentodelapresinelsticatras
elpuntoC(Pavrmxima)elperfildePtavrdesdePavrmximaaPavrmeseta(E)puededividirseendosregiones:1)
unacadainmediatadepresindesdePavrmximaaPavroclusin(D),y2)undescensomslentodesdePavr

oclusinaPavrmeseta,quetienelugaren25s.Esteltimosedebe,principalmente,alaredistribucindelgas

alveolarenreascondistintascaractersticaselsticasyderesistencia(cuyaspresionesnoestnenequilibrioal
finaldelainspiracin).Aspues,ladiferenciaentrePavroclusinyPavrmesetaesproporcionalalaheterogeneidad

entrelasdistintasregionespulmonares.

Latasadevariacindelacurvapresintiempoenlasvasrespiratoriasdurantelainsuflacinconflujo
constantesecorrespondealatasadevariacindeladistensibilidaddelsistemarespiratorioenla
insuflacincorrienteunincrementoprogresivoenlapendientedelacurvaindicaqueladistensibilidad
estaumentandoprogresivamente,mientrasqueunareduccinprogresivaenlapendientedelacurva
denotaqueladistensibilidadestdisminuyendoconlainsuflacincorrienteunincrementolinealdela
presinsignificaqueladistensibilidadesconstantedurantetodalainsuflacin53 54.Elaumentoy
disminucinprogresivosdeladistensibilidaddurantelainsuflacinseasocianconlaaperturaycolapso
alveolarcorrienteylahiperinsuflacinalveolarcorriente,respectivamente 55:esdecir,conlos
principalesmecanismosresponsablesdelatensinmecnicapulmonarinducidaporlaventilacin
mecnica 56.Aspues,analizandoelperfildePtavrduranteelperododeinsuflacinconflujo
constante(v.segmentoBCenlafigura1033(f0020))esposibledetectardeformanoinvasivala
aparicindereclutamientoydesreclutamientoalveolarcorrienteehiperinsuflacin(conceptodelndice
detensinfig.1034(f0025)).ElajustedelniveldePEEPsegnelanlisisdelndicedetensinpermite
minimizarlatensinmecnicapulmonarinducidaporelrespiradorenpacientesconSDRA.La
vigilanciacontinuadelndicedetensinpodrasertilparaestablecerestrategiasrespiratorias
protectorasdelpulmn 57.
Figura1034
Conceptodendicedeestrs.Elreclutamiento/desreclutamientoalveolarcorrientey/oelsobreinsufladopueden
detectarsemedianteelanlisisdelperfilPavrtduranteelperododeinfladoconflujoconstante.Unaconcavidad
haciaabajodelperfilPavrtndicaunaumentoprogresivoenladistensibilidadduranteelinfladocorriente,debidoal
reclutamientoalveolarcontinuoconelinflado,mientrasqueunperfilPavrtconconcavidadhaciaarribaindicala
disminucinprogresivaenladistensibilidadduranteelinfladocorriente,debidoalsobreinsufladoalveolarcontinuo

conelinflado.Paramedirelndicedeestrsseempleaunaecuacindepotencia(Pavr=atb+c)sobreelperfil
Pavrt.Enlaecuacin,loscoeficientesaycsonconstantes,yelcoeficientebesunnmeroadimensionalque
describelaformadelperfilPavrt(ndicedeestrs).Parauncoeficienteb<1laconcavidaddelperfilPavrteshacia
abajo(ladistensibilidadaumentaconelinflado),mientrasqueconuncoeficienteb>1elperfilPavrtposeeuna
concavidadhaciaarriba(ladistensibilidaddisminuyeconelinflado).Porltimo,cuandob=1,elperfilPavrtesrecto
yladistensibilidadpermanececonstanteduranteelinflado.

Laresistenciarespiratoriaeslaoposicinalflujodegasatravsdelsistemarespiratorioysecuantifica
comocantidaddepresinnecesariaparacausarunatasaunidaddeflujodegas,deacuerdoconlaleyde
Ohm:


Resistencia = presi nimpulsora/tasadeflujo

enlaquelapresinimpulsoraeslapresinderesistenciaaplicadaparagenerarunflujolaminar
constantedeterminadoenlasvasrespiratorias.Laresistenciatotaldelsistemarespiratorioeslasuma
delaresistenciapulmonar(resistenciadelasvasrespiratoriasmsresistenciadeltejidopulmonar)yde
laparedtorcica(bsicamente,resistenciastisulares)yseexpresaencentmetrosdeH2Oporlitrospor
segundo.Laresistenciatotaldelsistemarespiratorio(Rmx,sr)es,portanto,proporcionalalaPmxima
menoslacadadePmesetacuandoelflujoconstanteseinterrumpebruscamente,segnlaecuacin:


Rm x,sr = (Pm xima Pmeseta)/flujo

LaRmx,srpuedesubdividirseenresistenciadelasvasrespiratorias(Rmn)yresistenciasadicionales
(R).LacadainmediatadelapresindePmximaaPavroclusinesproporcionalalasresistenciasdelas
vasrespiratorias:


Rm n = (Pm xima Pavroclusin )/flujo

mientrasqueeldescensomslentodePavroclusinaPmesetaesproporcionalalasresistencias
adicionales:

R = Rm x,sr Rm n

Enpacientesnormales,durantelaanestesiageneral,paraunflujode0,4l/syenelintervalonormalde
VC,laRmx,sres56cmH2O/l/syRmnes23cmH2O/l/s.

LaRmn,sraumentaensituacionespatolgicascaracterizadasporunincrementodelaresistenciadelas
vasrespiratorias,comoasma,edemaagudodepulmncardigeno,SDRAyEPOC.Sinembargo,como
Rmn,sreslasumadelasresistenciasdelasvasrespiratoriasycomprendelaresistenciaenelcircuito
ventilatorioyeltuboendotraqueal,eldiagnsticodiferencialdeunincrementodelaresistenciaenlas
vasrespiratoriasdebeincluirlaobstruccindeltuboendotraqueal.Laspropiedadesinercialesde
pulmonesyparedtorcica,ylaheterogeneidadpulmonar(expresadaporR)puedenaumentaren
algunostrastornosestoseobservaenpacientesconEPOCgraveyaquellosconobesidadmrbida.

LamedicindelaPEEPintrnseca(PEEPi)enpacientespasivosdurantelaVMC(PEEPintrnseca
esttica[PEEPi,est])serealizafcilmentegraciasaunamaniobradeesperateleinspiratoriade510ses
decir,duranteelcierredelasvlvulasinspiratoriayespiratoriaalfinaldelaespiracin,loquepermite
queeltransductordepresindelrespiradormarquelapresinalveolarteleespiratoria(fig.1035(f0030)
).Estaeslapresinteleespiratoriapositivatotaldelsistemarespiratorio(PEEPtot).Enpacientescon
hiperinsuflacindinmica,elvalordePEEPtotessuperioralacifradePEEPaplicada(PEEPext),y
PEEPi,estesladiferenciaentrePEEPtotyPEEPext.

Figura1035
MedicindelaPEEPintrnsecaesttica(PEEPi,est):representacinesquemticadelamaniobradeaguante
teleespiratorio.A.Representacinesquemticadelsistemarespiratorioydeuncircuitoventilatorio.Durantelafase
deespiracin,elrespiradorabrelavlvulaespiratoria,mientrasquelavlvulainspiratoriaseencuentracerrada.Por
tanto,eltransductordepresinregistralalecturadelapresinatmosfrica.Cuandoserealizalamaniobrade
aguanteteleespiratorio,tantolavlvulainspiratoriacomolaespiratoriaseencuentrancerradasalfinaldela
espiracin.Comoconsecuencia,eltransductordepresinleelapresinalveolarteleespiratoria.B.Registrodel
trazadodePavrobtenidoduranteunciclodeventilacinmecnicaconflujoconstante,seguidodeunamaniobrade
aguanteteleespiratorio.AlfinaldelamaniobraseobtieneelvalordePEEPtot.Lalneadiscontinuahacereferencia
alvalortericodelapresinalveolar.PEEP,presinteleespiratoriapositivaPEEPext,PEEPaplicadaPEEPi,est,
PEEPintrnsecaestticaPEEPtot,presinteleespiratoriapositivatotaldelsistemarespiratorio.

Siseusantcnicasdesoporterespiratorioparcial,laPEEPitienequemedirsedeformadinmica
(PEEPi,din).Elmtododereferenciasebasaenelregistrocontinuodeflujo,Pavr,presinesofgica
(Pes)yenltimainstancia,presingstrica(fig.1036(f0035)).

Figura1036
Trazadosdeflujo,volumen,PavryPesregistradosenunpacientequerespiraespontneamentealavezque
recibepresinpositivacontinuaenlavarespiratoria.PEEPi,dineselvalordeladesviacindelaPesdesdeelinicio
delesfuerzoinspiratoriohastaelpuntoenelquecomienzaunflujoinspiratorio.PEEP,presinteleespiratoria
positivaPEEPi,din,PEEPintrnsecadinmicaPes,presinesofgica.

Ladistensibilidadestticadelsistemarespiratorio(C,est,sr)sedefinecomolavariacinenelvolumen
delsistemarespiratorioporunidaddecambioenlapresinaplicada(expresadaenmililitrospor
centmetrosdeH2O):

C,est,sr = VC /(Pavrmeseta PEEPtot)

enlaquelaPavrmesetasemidealfinaldeunapausateleinspiratoriade25s(v.puntoEenlafigura1033
(f0020)).Laelastancia,elinversomatemticodeladistensibilidad,seexpresaencentmetrosdeagua
pormililitro:

Eest,sr = (Pavrmeseta PEEPtot)/VC

ParacalcularcorrectamentelaC,est,sr,hayqueusarPEEPtotenvezdePEEPextconelfinde
discriminarentreunaumentodePavrmesetacomoresultadodehiperinsuflacindinmica(enelque
PEEPtotessuperioraPEEPextyCest,srnoseveafectada)yunincrementodePavrmesetasecundarioala
reduccindelaCest,sr(enelquePEEPtotesigualaPEEPext).
Mecnicadelaparedtorcica
Elpulmnylaparedtorcicaestnenserie:aspues,Cest,sreslasumadeladistensibilidaddel
pulmnydelaparedtorcica(Cest,PyCest,pt,respectivamente)yEest,sreslaelastanciadelsistema
respiratorio,pulmnyparedtorcica(Eest,PyEest,pt):

1/Cest,sr = 1/Cest,P + 1/Cest,pt

y,portanto,

Eest,sr = Eest,P + Eest,pt

Cest,ptyEest,ptsecalculanas:Cest,pt=VC/(Pes,teleinspiratoriaPes,teleespiratoria)y

Eest,pt = (Pes,teleinspiratoria Pes,teleespiratoria)/VC

Desdeunpuntodevistaterico,deberanusarselasvariacionesdelapresinpleuralenvezdela
presinesofgicaparamedirlapresinquerodealospulmones.Noobstante,lasmedicionesdela
presinpleuralsonprcticamenteimposiblesenlaprcticaclnica,mientrasqueelregistrodelapresin
esofgicaseusahabitualmentecomosustituto.

LaPesseregistraconelpacienteensemidecbitoatravsdeuncatterconbalninsertadoeneltercio
inferiordelesfagoyconectadoauntransductordepresin.Ladivisinentrelaspropiedadeselsticas
delpulmnylaparedtorcicapuedesertileneldiagnsticodiferencialdeldescensodela
distensibilidadrespiratoria.Comolaparedtorcicayelabdomenestnunidosporeldiafragma,un
incrementodelapresinabdominalesunodelosfactoresmsimportantescausantesderigidezenla
paredtorcica.Noobstante,lospacientessinhipertensinabdominaltambinpuedentener
alteracionesmecnicasdelaparedtorcicarelacionadascondeformidadesdeesta,sobrecargade
lquidosoderramepleural.

Presintranspulmonar
LaventilacinconvencionalseajustasobrelaPavrbasndoseenlapremisadequelaPavrseaproxima
estrechamentealapresintranspulmonar(Pp),esdecir,ladiferenciaentrelapresinenlaaperturade
lasvasrespiratorias(Pavr)ylapresinpleural(Ppl).Aunqueestapremisaesrazonableenpacientes
conelastanciadelaparedtorcica(Ept)normal,enpresenciadeunaumentosustancialdeesta,una
parterelevantedelaPavrsededicaadistenderlaparedtorcica,loquedalugaraunaPpmenordela
esperada.EstoresultarelevanteenpacientesconSDRA,porquelaEptpuedeestaraumentadacomo
resultadodehipertensinintraabdominal,derramepleural,sobrecargadelquidosyedemadelas
paredescorporales58.EnestospacientesseraimportantefijarelobjetivodelarespiracinalaPpen
vezdelaPavr 59 60 61.Deacuerdoconelmtododerivadodelaelastanciapropuestooriginalmentepor
Gattinonietal. 62,cualquierpresinpositivaaplicadaenlaaperturadelasvasrespiratorias(Pavr)
actasobredosestructuraselsticascolocadasenserie(pulmnyparedtorcica)yresultaenun
aumentodelapresinpleuralestticaytranspulmonarquepuedededucirsedelcocienteentrela
elastanciadelaparedtorcicaypulmn.Aspues,Pp=Pavr(Ept/Esr)yPp=Pavr(Ep/Esr).Por
tanto,laPpderivadadelaelastanciaesladelapresindedistensinpulmonaraplicadadurantela
VMCconpresinpositiva,obviandolosvaloresdePplabsolutayPplenlacapacidadresidualfuncional
(CRF) 61 63.Porrazonesmatemticas,laPplderivadadelaelastancia(yportantoPp)debesercero
cuandolaPavrescero,peroestonosignificaquelasPplyPpabsolutasseanigualesaceroenlasmismas
circunstancias.Porestosmotivos,laPplyPplderivadasdelaelastanciadebendistinguirseclaramente
dePpl(yPp)medidaoabsoluta.Chiumelloetal. 3encontraronque,enpacientesconSDRA,la
contribucindelaelastanciadelaparedtorcicaalaelastanciadetodoelsistemarespiratorioeradel7
al67%.

Adiferenciadelmtododerivadodelaelastancia,elprotocolopropuestoporTalmoretal.64optimizala
PpabsolutaalfinaldelaespiracinindependientementedelapresenciadealteracionesenlaEpt.
Mostraronenunestudioclnicoaleatorizadoqueestaestrategiamejoralaoxigenacinymecnica
pulmonarenpacientesconSDRA.Ensuestudio,laPEEPseajustabaparacontrarrestarelpeso
abdominalextraquecomprimalasregionespulmonaresinferioresalfinaldelaespiracinyutilizaban
manometraesofgicaconelfindecuantificarelpesoextratrasrestar5cmH2Oporelpesodelos
rganosmediastnicos.ElfundamentofisiolgicoesqueenalgunospacientesconSDRAlacompresin
ejercidaporlosrganosabdominalesentorpecelaoxigenacin.Lapresinregistradaenunbaln
esofgicosituadoeneltercioinferiordeesterganoseveafectadasignificativamenteporelpesoextra
delcontenidoabdominal 65.Noobstante,esprcticamenteimposibledefinirunvalornicorealde
Pplabsolutay,enrealidad,laelastanciadelaparedtorcicapuedesernormalapesardequeuna
elevadaPplabsolutamedidaeneltercioinferiordelesfago,yviceversa 66.Adems,compensar
mediantelaPEEP(unapresinaplicadaglobalmente)laPplabsolutalocalqueactasobrela
superficiepulmonarinferiorpodrainducirunadistensinexcesivaenreaspulmonaresdelocalizacin
noinferior.

LasustitucindelobjetivodePavrmesetaporunobjetivodePPmesetaderivadadelaelastanciamejorla
ventilacinpulmonarenunmodelodecerdos 68yenunacohortedepacientesconSDRAgrave
secundarioagripeAH1N1 69.

ElsencilloconceptofisiolgicodequelaPpeslapresinrealquedistiendeelpulmndebetenerseen
cuentaalahoradeventilarpacientesconSDRAycompromisodelamecnicadelaparedtorcica.

Vigilanciadelaventilacinmecnicaasistida
Losparmetrosprincipalesquedebenobservarseclnicamentedurantelaventilacinmecnicaasistida
sonlaevaluacindelasinteraccionesentrepacienteyrespirador,ylaaparicindeasincronismoentre
ambos.

Asincronismodelactivadorinspiratorio
Casisiempreexisteunlapsoentreelcomienzodelaactividadmuscularinspiratoriayeliniciodela
insuflacinmecnica,aunquesucuantasereducealmnimoconelactivadornerviosodelaNAVA70.
LapresenciadePEEPipuedecomplicarlasinteraccionesentrepacienteyrespiradordurantelafasede
activacin 71.Unaactivacinineficazsedebealaincapacidaddelrespiradordedetectarqueelpaciente
estponiendoenmarchaunarespiracinasistidaapesardequeelpacienteproduceuntrabajo
inspiratoriosustancial.Estefenmenosueleproducirseenpresenciadeunnivelelevadodeasistencia
delrespiradorytiemposdeespiracincortos.Lascaractersticasmecnicasasociadasconactivacin
ineficazsonelastanciabaja,resistenciaelevadayPEEPi 7.

Asincronismoentrenecesidadesrespiratoriasysuministrodegas
Elasincronismoentrenecesidadesrespiratoriasysuministrodegastienelugarcuandoelflujo,volumen
ypresinsuministradosporelrespiradorsoninsuficientesparasatisfacerlasnecesidadesrespiratorias
delpaciente.Esposiblequelasrespiracionesconobjetivodepresincumplanmejorlademanda
respiratoriadelpacienteporquelapresurizacinrpidadelasvasrespiratoriasseacoplaaelevadas
tasasdeflujoinspiratorioinmediatamentealcomienzodelainspiracin,reproduciendoaselperfilde
flujofisiolgico.

Asincronismoentretiempodeinspiracinytiempototal
Elasincronismoentretiempodeinspiracin(Ti)ytiempototal(Ttot)seproducecuandoelpaciente
intentaespirarperoelrespiradorsiguesuministrandogas.Parthasarathyetal.72demostraronque
prolongarlainsuflacinmecnicadurantelaespiracinreduceeltiempodisponibleparaespirarsin
oposicin 72.CuandolaPSVseaplicadeformanoinvasiva,lasfugasdeairepodrancausaruna
prolongacinanmaladeltiempodeinspiracin,impidiendolaalternanciaentreinspiraciny
espiracin.Enestascircunstancias,elpacienterealizavariosintentosdeespirarencontradelaparatoo
inspirasinrecibirsoporterespiratorio(detencininspiratoria) 73.

Trabajorespiratorio
LaestimacindelTRdelpacienteenlasmodalidadesdesoporterespiratorioparcialpermitirafijarel
nivelptimodesoporte,queesaquelcapazdenormalizarlacargadetrabajodelosmsculos
inspiratoriosevitandounadescargamuscularexcesiva(asistenciaexagerada).Pordesgracia,requiereun
aparatocomplejo,medicincontinuadelapresinesofgicaygstricaymaestrafisiolgica.Como
describiremosdespus,elalgoritmodeVAP+permiteestimarcontinuamenteelTRylatecnologade
NAVAfacilitaladeteccincontinuadelaactividadelctricadiafragmtica.AunqueelTRpuedereferirse
aunasolarespiracin,desdeelpuntodevistaclnicoresultatilmedirelTRporminutoyTRporlitro
deventilacinporminuto(TR/l=TRporminuto/ventilacinporminuto).Enunpacientenormal,elTR
porlitroenreposoes0,30,6J/l,mientrasqueencualquiertcnicadesoporterespiratorioparcial
existenteelpacientesesometeauntrabajoyatrgenoadicionalqueseempleaencontrarrestarla
resistenciadeltuboendotraquealyelcircuitoventilatorio,yenactivarelrespirador74.

Principiosdefisiologarespiratoriaaplicablesalasituacinclnica
Propiedadeselsticasdelpulmnheterogneoylesinpulmonarinducidaporel
respirador
LaventilacinmecnicaseusaprcticamentesiempreenpacientesconSDRA.Enlamayoradeellos,
unavezaplicadalaventilacinmecnica,losparmetrosdeintercambiogaseosomejoranenparaleloa
lasituacinclnicaglobal.Desafortunadamente,desdemediadosdelosaosochenta,ungrannmero
deestudioshanmostradoquelaventilacinmecnicapuedeempeorarlalesinpulmonarpreexistente
(lesinpulmonarinducidaporelrespirador[LPIR])56 75.LacaractersticaprincipaldelSDRAque
predisponealaLPIResladistribucinheterogneadelaslesionespulmonares.Losestudiosesenciales
detomografacomputarizada(TC)handocumentado,sinlugaradudas,queenelpulmnconSDRA
coexistenreasnormalmenteventiladasconotrashiperinsufladas,conmalaventilaciny
consolidaciones 76(fig.1037(f0040)).Unarevisinsistemticadelpatrndedistribucindeestasreas
permitilaclasificacindelpatrndedistribucindelasatelectasiasenfocales(36%delospacientes,
enlosquecoexistenreasinferioresconsolidadasconotrasnoinferioresdeventilacinnormal),difusas
(23%,conopacidadgeneralizadadelpulmn)yparcheadas(41%,conreasdeconsolidacin
distribuidasirregularmenteporlospulmones) 76 77 78.Estaheterogeneidadafectaalascaractersticas
mecnicasdelsistemarespiratorio,comoponedemanifiestolaformadelacurvadepresinvolumen
inspiratoriosestticosocuasiestticos 79.Cuandoseinsuflaelsistemarespiratorioconvolmenespor
fasesodeformamuylenta,elincrementoenlapresindelaaperturadelasvasrespiratoriasreflejar
lasvariacionesenlaspropiedadeselsticasdelsistemarespiratorio.Unincrementoprogresivodela
distensibilidadaliniciodelainsuflacinpulmonar(puntodeinflexininferior[PII]indicaquelos
alvoloscolapsadosalfinaldelaespiracinseestnreabriendoprogresivamentedurantelainsuflacin
(reclutamientoalveolar),mientrasqueundescensoprogresivodeladistensibilidadhaciaelfinaldela
insuflacin(puntodeinflexinsuperior[PIS])apuntaaquealgunosalvolosseestndistendiendo
progresivamente(hiperinsuflados)haciaelfinaldelainsuflacin.Enpersonassinenfermedad,elPIIse
producepordebajodelpuntodeequilibrioelsticodelsistemarespiratorio,yelPIS,conunvolumen
prximoalacapacidadpulmonartotal.EnpacientesconSDRA,PIIyPISaparecendentrodela
ventilacincorrienteydenotanlapresinalaquecomienzaaproducirseelreclutamientodelosalvolos
colapsadosylahiperinsuflacinalveolar,respectivamente(fig.1038(f0045)).Laideaclsicasigue
siendovlida,noobstante,especialmenteenpacientesenlasetapasinicialesdelSDRAypulmonesmuy
reclutables.Sinembargo,enlamayoradeloscasos,elreclutamientopulmonartienelugaralolargode
todoeltrazadocrecientedelacurvadevolumenpresininspiratoriayesunfenmenobastante
progresivo.Adems,sehaobservadounahistresissignificativaentrelacurvadevolumenpresin
inspiratoriayespiratoriaalconstruireltrazodecreciente(esdecir,espiratorio)delacurvavolumen
presin,loquesignificaque:1)elreclutamientopulmonaresunfenmenopaninspiratorio,yel
reclutamientopulmonarcompletopuedeprecisarpresionesdeaperturamuyelevadas,y2)unavez
reclutadas,lasreaspulmonaresatelectsicastiendenacolapsarseaunapresininferiorquela
necesariaparaabrirlasdurantelainspiracin 80 81.

Figura1037
A.Radiografaanteroposteriordetraxytomografacomputarizada(TC)(vrtice,hilioybase)enelsndromede
dificultadrespiratoriaaguda(SDRA).Enlaradiografadetraxseobservalaopacificacindifusaenvidrio
esmeriladoquerespetalareginsuperiordelpulmnderecho.EnlaTCseobservaelpatrnheterogneodela
afectacin,ascomolosgradientescraneocaudalyesternovertebral.B.Compartimentospulmonares,definidospor
losnmerosdelaTC,encondicionesnormales(lneaazul)yenuncasotpicodelesinpulmonaraguda/SDRA
(lneanaranja).

Figura1038
Curvasdepresinvolumenestticasdelsistemarespiratorioregistradasenunpacientesanoyenunpacientecon
sndromededificultadrespiratoriaaguda(SDRA).TantoelPIIcomoelPISsepresentandurantelaventilacin
corrienteeindicanlapresinalaquecomienzaatenerlugarelreclutamientodelosalvoloscolapsadosyla
hiperinsuflacinalveolar,respectivamente.PII,puntodeinflexininferiorPIS,puntodeinflexinsuperior.

DeacuerdoconelconceptodepulmndebebpropuestoporGattinoniyPresenti82,laventilacin
mecnicaquesuministreunVCsestndar(esdecir,elVCsquenormalicelaPco2arterial)generar
hiperinsuflacinalveolarcorrientecclicaenlasreas,menosabundantes,normalmenteventiladasen
pacientesconSDRA 82.Adems,esposiblequealgunasregionespulmonaresquepermanecen
colapsadasalfinaldelaespiracinsiseaplicannivelesinadecuadamentebajosdePEEPsereabranal
insuflarlospulmones,loquegenerarunaaperturaalveolarcorrientecclicayfenmenodecolapso(o
reclutamientocorriente).Elreclutamientoalveolarcorrienteylahiperinsuflacinsonlosmecanismos
principalesresponsablesdelagnesisdeLPIR.Activanvasdesealesintracelularesproinflamatorias
enclulasepitelialesyendotelialesdelosalvolosymacrfagospresenteseneltejido.Como
consecuencia,losgenesresponsablesdelatranscripcindemediadoresproinflamatoriosy
antiinflamatoriossonreguladosalalzayalabaja,respectivamente,provocandoinflamacinalveolar 83
.Estebiotraumatismoinducidoporelrespiradorpuedeaparecerinclusoconunperododeventilacin
mecnicarelativamentecorto,dandolugarainflamacin(fig.1039(f0050)) 75.Adems,losestmulos
mecnicosimpuestosalaparedalveolarsoncapacesdedesprendertrombomodulina(molculade
superficiequeactivaporprotelisislaprotenaC)delasuperficiedelasclulasalveolares,reduciendola
activacindeprotenaCanivelalveolar.Portanto,laLPIRpodraagravarelestadoprocoagulantey
antifibrinolticointraalveolar 84.Otrasexpresionesdelbiotraumatismosonalteracindelaeliminacin
deledemaalveolarmediantelainactivacindelaNa+/K+ATPasadelasclulasalveolaresdetiposIy
II 85,inhibicindelasecrecindesurfactanteporpartedelasclulasepitelialesdetipoII 86,y
regulacinalalzadelaproduccindemetaloproteinasasdelamatriz 87.Slutsky 75fueelprimeroen
plantearquelaLPIRpodramantenerunsndromededisfuncinmultiorgnicainducidoporel
respirador,idearecientementeconfirmada 88.
Figura1039
Conceptodebiotraumatismorelacionadoconlaslesionespulmonaresinducidasporelrespirador.Latransduccin
deunestmulomecnicosobrelasparedesalveolares(apertura/colapsoalveolarcorrientey/oestiramientoalveolar
corriente)producesealesbiolgicasquesetraducenenunarespuestapulmonarinflamatoria.
(TomadodeMariniJJ,GattinoniL:Ventilatorymanagementofacuterespiratorydistresssyndrome:aconsensusof
tw,CritCareMed33:250,2004.)

SehanpropuestovariasestrategiasventilatoriasprotectorasdelpulmnparaminimizarlaLPIR.
Inicialmenteseutilizlamedicindelacurvadevolumenpresininspiratoriadelsistemarespiratorio.
LaaplicacindeunniveldePEEPligeramenteporencimadelPIIevitaelcolapsoteleespiratorio.
Adems,seempleaelVCparaobtenerunapresindemesetateleinspiratoriainmediatamentepor
debajodelPII.Ambastcticasredujeronlareaccininflamatoriapulmonarysistmica 89,yla
mortalidad 90 91asociadaalaLPIR.Noobstante,seleccionarlaPEEPeneltrazadocrecientedelacurva
volumenpresinpuedeserfalaz,porqueelreclutamientoalveolartambinseincrementaporencima
delPII 92.Portanto,algunosautoresplanteanlaestrategiadepulmnabierto 81.Enesta,se
seleccionalaPEEPatravsdeunensayodecrecienteunavezobtenidoelreclutamientopulmonar
mximograciasaunamaniobradecapacidadvital.

Limitacinalflujoespiratorioypresinteleespiratoriapositivaintrnseca
Enpacientesnormalesenreposo,elvolumenpulmonaralfinaldelaespiracin(VPFE)secorresponde
estrechamenteconelpuntodeequilibrioelsticodelsistemarespiratorio(CRF).Cuandoeltiempo
disponibleparalaespiracinesmenorqueelnecesarioparalaexhalacinpasivahastalaCRF,se
produceatrapamientodeaire.Enconsecuencia,lapresinalveolarseguirsiendopositivaalfinaldela
espiracin,loquegenerarhiperinsuflacindinmicaesdecir,unapresinalveolarteleespiratoria
positiva,PEEPioautoPEEP93 94.Elvolumendeaireatrapadopuedeevaluarsemidiendolacantidad
devolumenespiradoduranteunaespiracinpasivayprolongadadesdeelVPFEalaCRF(3060s)(
fig.10310(f0055)).
Figura10310
Diferencia(VPFE)entreelvolumenpulmonaralfinaldelaespiracin(VPFE)durantelaventilacinmecnicayel
volumendeequilibrioelsticodelsistemarespiratorio(Vr)enunpacienteconhiperinsuflacindinmica.Elvaciado
pulmonarcompletoselogradesconectandoalpacientedelrespiradoralfinaldelperododeespiracinmecnicay
permitiendounaespiracinpasivaprolongada(1520s)apresinatmosfrica.

Presinteleespiratoriapositivaintrnsecaresultantedelimitacinalflujo
LaPEEPisedebealcolapsoespiratoriodelasvasrespiratoriasdistales,quelimitaenormementeelflujo
espiratorio95.EstasituacinesparticulardelospacientesconEPOC,mientrasqueenotrossolose
produceenlasmaniobrasdeespiracinmximaforzada.Lafisiopatologadelalimitacinalflujo
espiratorioseexplicinicialmenteconelmodelodelacascada(fig.10311(f0060)) 96.Enconcordancia,
aumentarlapresinantergradaaplicandounaPEEPexternanoafectaralflujoespiratorioniala
presinretrgradaalpuntodecierrecrticodelasvasrespiratoriasesdecir,hastaqueelvalordela
PEEPexternanosupereeldePEEPi.

Figura10311
Modeloensaltodeagua.Debidoalcolapsoespiratoriodinmicodelasvasrespiratoriasdistalesenlospacientes
conenfermedadpulmonarobstructivacrnica,elflujoespiratorioseencuentramuylimitadoenelperodo
teleespiratorio,lapresinalveolar(Palv)siguesiendopositiva,loquegeneraunapresinpositivateleespiratoria
intrnseca(PEEPi).Dadoelcolapsodinmico,elaumentodelapresinenelsegmentodelavarespiratoria
corrienteabajonotendrinfluenciasobrelapresincorrientearribadelazonadecierrecrticodelava
respiratoria,hastaquelapresinaplicadasuperelapresinnivelenelsegmentodevarespiratoriacorrientearriba
(Pcrt).

Alactuarcomocargaumbralinspiratoria,laPEEPisuponeuntrabajoalosmsculosinspiratorios,que
estnobligadosadesarrollarlafuerzanecesariaparavencerlapresinderetrocesocontrarioantesde
quepuedacomenzarelflujoinspiratorio.ElTRnecesarioparacontrarrestarlaPEEPieiniciarelflujo
inspiratoriopuedealcanzarhastael40%delTRtotalenpacientescondescompensacindeEPOC22,y
eltrabajosereducirasignificativamenteaplicandounacifraapropiadadePEEPexterna 97.Deacuerdo
conlaanalogadelacascada,laaplicacindeunaPEEPexternaenelintervalodelaPEEPimedida
reducirelTRinspiratoriosinprovocarmshiperinsuflacinalveolar 98.Noobstante,laanalogadela
cascadaasumeunvalornicodepresincrticadecierreparatodaslasvasrespiratoriasdistales(Pcrt),
perosehaconstatadounaheterogeneidadimportanteentreunidadespulmonaresregionales 99.Quiz
lasencillaanalogadelacascadanoseaprecisa.EnloquerespectaapacientesconEPOCyventilacin
mecnica,lacifradePEEPexternaquepuedeaplicarseconseguridadsinriesgodeempeorarla
hiperinsuflacindinmicadeberaseralgomenorquelaPEEPimedida.UnvalordePEEPigualal75%
delaPEEPiesmenorquelaPcrtenlamayoradelospacientesconEPOC 100.

Presinteleespiratoriapositivaintrnsecasinlimitacinalflujo
LaPEEPisinlimitacinalflujoseproducecuandoeltiempoespiratorioesmscortoqueelnecesario
paraelvaciamientopasivodelpulmnhastalaCRF.Eltiempoprecisohastavaciarelpulmndepende
delainteraccindealgunasvariables:VC,presinderetrocesoelsticoteleinspiratoriodelsistema
respiratorioyresistenciasespiratorias.Adems,enelpacienteconventilacinmecnica,hayquetener
encuentalaresistenciayatrgenadelostubosendotraqueales,lavlvuladeexhalacinylosdispositivos
dePEEP.Portanto,ensituacionesdeventilacinporminutoelevada,altadistensibilidaddelsistema
respiratorioyresistenciaespiratoria,lospulmonesnotienentiempoduranteeldesinfladopasivode
alcanzarsupuntodeequilibrioenlaCRF.Adiferenciadelalimitacinalflujo,laaplicacindeuna
PEEPexternaenestasituacinempeorarlahiperinsuflacindinmica,creandounapresindefondo
alflujoespiratorio 101.

Enelpacienteventilado,lahiperinsuflacindinmicapuedecausarcompromisohemodinmicoporque
alteracrticamenteelretornovenosoyaumentalaposcargadelventrculoderecho,dandolugaraun
estadodebajogastocardaco.Estefenmeno,descritooriginalmenteporPepeyMarini102,aparececon
msfrecuenciacuandoseusalaVMCenpacientesconEPOCoasma.Enpacientesconrespiracin
espontneaehiperinsuflacindinmicasignificativaseproduceunasituacinbastantediferente 103.
LaPEEPiactacomocargaumbralinspiratoriaenelsentidodequeelpacientedebecrearunapresin
intratorcicanegativacontrariaparagenerarunflujoinspiratorio.Estedescensodelapresinpleural
queaparecesinvariacionesdelvolumenpulmonaressimilar,tericamente,alamaniobradeMller(
fig.10312(f0065)).EllechovascularpulmonaresrelativamentenoreclutableenlaEPOCgraveas
pues,laspresionesdelaarteriapulmonaraumentarnypuedeproducirsecongestindelventrculo
derecho.Adems,lacongestinagudadelventrculoderechoprovocaunadesviacinhacialaizquierda
deltabiqueinterventricular,loquedalugaraalteracindelarelajacindiastlicadelventrculo
izquierdoycongestinpulmonar 104 105 106.ApartedereducirelTR,aplicarunniveldePEEP/CPAP
pordebajodelaPcrtlimitarlasconsecuenciashemodinmicasdelaPEEPienpacientescon
respiracinespontnea 103.
Figura10312
Consecuenciashemodinmicasdelahiperinsuflacindinmicaydelapresinteleespiratoriapositivaintrnseca
(PEEPi).Elaumentofisiolgicodelretornovenosodurantelainspiracinespontnea,debidoalageneracindeuna
presinpleuralligeramentenegativa(PpI)encomparacinconlapresinatmosfrica(Patm),seve
patolgicamenteaumentadoenlospacientesconhiperinsuflacindinmica.Parainiciarelflujoinspiratorio(esdecir,
paragenerarunapresinalveolarnegativa),elpacienteconhiperinsuflacindebecontrarrestarlaPEEPigenerando
unapresinpleuralnegativaopuesta.Deestemodosefavoreceelretornovenoso.CD,cavidadcardacaderecha
CI,cavidadcardacaizquierda.

AunquePEEPiehiperinsuflacindinmicaamenudoseconsideransinnimos,laPEEPinoimplica
necesariamentehiperinsuflacindinmicaniatrapamientodeaire.Cuandoseincorporanlosmsculos
espiratoriosdurantelaespiracin,lapresinalveolarserpositivaalfinaldeestasinhiperinsuflacin
dinmica107.

Ventilacinmecnicaenlaprcticaclnica
Sndromededificultadrespiratoriaaguda
ElSDRAesunarespuestainflamatoriadelpulmnanteagresionesdirectaseindirectasconinicio
agudo,presenciadeinfiltradosbilateralesenlaplacadetraxcompatiblesconedemadepulmn,
presindeenclavamientodelaarteriapulmonarinferiora18mmHgoausenciaclnicadehipertensin
enlaaurculaizquierda,ehipoxemiaarterial(v.tambin101,102).LadefinicindeSDRAseha
actualizadodeacuerdoconlasrecomendacionesdeuncomitdeexpertos(definicindeBerln) 108 109.
ElcomitidentificlosfactoresderiesgodirectoseindirectosfrecuentesdeSDRA(v.seccinsiguiente)
ydefinielSDRAcomosndromeclnicoqueabarcalossiguientescriterios:1)momentodeaparicin,
desdeunalesinclnicaconocida2)pruebasdeimagendeltrax(radiografaoTC)caracterizadaspor
consolidacionesbilateralesquenopuedenexplicarsecompletamenteporposiblesderrames
coexistentes,colapsolobularopulmonarondulos3)elorigendeledemanoseexplicatotalmentepor
insuficienciacardacanivolumendelquidointravascularexcesivo(hayquemencionarquepuede
coexistirconSDRA),y4)alteracindelaoxigenacin:cocienteentrepresinparcialdeoxgeno
arterial/fraccindeO2inspirado(cocienteP/F)inferiora300,evaluadoparaunvalordePEEPoCAP
de5cmH2Oomayor.ElSDRAsedivideentresfasessegnsugravedad:leve(cocienteP/Fde200a
300),moderado(cocienteP/Fentre200y100)ygrave(cocienteP/Finferiora100).Esimportante
destacarqueestasfasessecorrelacionanconlamortalidad 27(intervalodeconfianza[IC],2430%)en
pacientesconSDRAleve,del32%(IC,2934%)enpacientesconSDRAmoderado,ydel45%(IC,42
48%)enaquellosconSDRAgrave(P<0,1) 108 109.

AunqueantaoelSDRAseconsiderabainfrecuente110,unestudiopoblacionalrecientemostrquela
incidenciaajustadaporedaderade86,2porcada100.000personasyao 111.Lamortalidadpublicada
secundariaaSDRAsehareducidodesdeel6070%afinalesdelosaosochentahastael3040%enlas
2ltimasdcadasgraciasalasmejorasteraputicas 112 113 114.Losfactoresderiesgoligadosauna
mayormortalidadenelSDRAsonedadavanzada,cocientePao2/Fio2bajo,shocksptico,ndice
APACHEIIelevado,puntuacinaltadelaSequentialOrganFailureAssessment(SOFA),puntuacin
bajaenlaescaladecomadeGlasgowyhepatopatacrnica 115.Lasalteracionesalargoplazoms
frecuentessonatrofiamuscularydebilidad,problemasneurocognitivosyemocionalesimportantes,y
menorcalidaddevidaincluso2aosdespusdelaltahospitalaria,aunquelafuncinpulmonarsuele
volveralanormalidadenlosprimeros6meses,conlaexcepcindeunareduccinpersistenteenla
capacidaddedifusindemonxidodecarbono 116 117(v.tambincaptulo101).

Losfactoresprovocadoresdelalesinpulmonarsedividenenaquellosasociadosconagresiones
directasalpulmn,comoneumonaoaspiracin,ylascausasindirectasenprocesossistmicos,por
ejemplosepsisotraumatismosgraves(fig.10313(f0070)).Esteprimergolpealpulmndesencadena
unarespuestainflamatoriapulmonar,quepuedellevaralempeoramientodelasmanifestaciones
patolgicasdelSDRAsiseuneaunaventilacinmecnicanociva 75 83.Losestudiosclnicosindican
unamortalidadmayorenpacientesquesiguenpresentandoconcentracioneselevadasdelascitocinas
interleucina6(IL6),IL8,IL1yfactordenecrosistumoralenellavadobroncoalveolar(LBA),que
descartanlaresolucindelprocesoinflamatoriopulmonarysistmico 112 118 119.Unafuente
importantedeestosmediadoresinflamatoriossonlosneutrfilos,fundamentalesenlapatogeniay
progresindelSDRA 120,aunquepuededesarrollarseenpacientesconneutropeniagrave,loque
apuntaalaparticipacindevariosmecanismosparalelosinteractuantes 121.

Figura10313
Desencadenantespulmonares(primitivos)yextrapulmonares(secundarios)delsndromededificultadrespiratoria
aguda.CID,coagulacinintravasculardiseminada.

Comomencionamos,elSDRAsecaracterizaporlaalteracindelaspropiedadesmecnicasdelsistema
respiratorioysuscaractersticasdistintivassonreduccindelaCRFydescensodeladistensibilidad
estticadelsistemarespiratorio122.

AnteriormenteserecomendabalaventilacinmecnicaconungranVCsde1015ml/kgdepeso
corporalparagarantizarpHyPaco2normales 123.ElusodeVCsgrandesprovocalesionesportensin
decizallamientosecundariasalasobredistensinyrespuestainflamatorialocalysistmica.Elestudio
multicntrico,controladoyaleatorizadorealizadoporlaARDSNetworkypatrocinadoporelNational
Heart,LungandBloodInstitutedelosNationalInstitutesofHealth,incorpor10centrosacadmicos
con75UCIeincluypacientesconSDRAparacompararunaestrategiaventilatoriacontrolqueutilizaba
unVCde12ml/kg(segnelpesocorporalpredicho[PCP])conunaestrategiaprotectorapulmonarque
aplicabaunVCde6ml/kgdePCP 112.Elestudioaspirabaaincluirhasta1.000pacientes,perola
incorporacinseinterrumpicon861cuandounanlisisintermediorevelquelatasademortalidaden
elgrupoconproteccinpulmonareraun22%menorqueladelgrupocontrol.Estosresultados
beneficiososseaplicanaungranconjuntodepacientes,incluidospacientesconosinsepsisyaquellos
condistintosgradosdedisfuncinpulmonarevaluadasegnladistensibilidaddelsistemarespiratorio.
ElestudiodelaARDSNetworksobreestrategiasventilatoriasprotectorasfijlaPEEPyFio2de
acuerdoconloscriteriostradicionales,usandounatabladecombinacindePEEPFio2estandarizada
queprescribaincrementossimultneosdeambosparmetrosparaconseguirunobjetivodeoxigenacin
determinado.Adems,elprotocolodelestudiomantenarigurosamenteunaPaco2relativamente
prximaalintervalonormal,empleandofrecuenciasrespiratoriasmayoresyunusomsabundantede
bicarbonato.Elestudioesimportantedesdelaperspectivaclnicaporqueporprimeravezsedemostr
queunaintervencinespecfica(reduccindelVC)mejorabaelpronsticoenestospacientes.
Investigacionesrecientesquepusieronapruebalosefectossobrelamortalidaddeloscriteriosdeajuste
dePEEPmselevadosnomostraronmejorasenlatasadesupervivencia 67 124 125.Enelmomento
actualnosehaestablecidodefinitivamenteelnivelptimodePEEPnielmejormtodoparafijareste
parmetro 125.

Sndromededificultadrespiratoriaadquiridaehipoxemiarefractaria
Deacuerdocontrabajosrecientes,lahipoxemiagraveafectaal726%delospacientesconSDRA67 125,
aunquelamayoradelospacientesalcanzaunaoxigenacinseguraconlaestrategiaprotectora
pulmonardereferenciadelaARDSNetwork.Latabladeflujodetratamientoderescateparapacientes
difcilesdeventilarporquedesarrollanhipoxemiagravecuandoselesaplicaelprotocolodelaARDS
Networkcontieneestrategiasventilatoriasynoventilatorias 50 126,ylarevisaremosbrevemente.

Elprimerpasoconsisteendefinirlahipoxemiagraveyrefractaria.Desafortunadamente,faltan
directricessobreestepuntocrucial(v.tambincaptulo102).Enelestudiodepresinespiratoria
EXPRESS,Mercatetal. 67definieronindirectamentealospacientesconhipoxemiagravecomoaquellos
sometidosaestrategiasderescateventilatoriasynoventilatorias,mientrasqueenelLungOpen
VentilationStudy(LOVS)Meadeetal. 125definieronlahipoxemiarefractariacomoPao2menorde
60mmHgdurantealmenos1hrecibiendounaFio2de1.Deacuerdoconlosdatossobreoxigenacin
conmembranaextracorprea(OMEC)comotratamientoderescateenelSDRAprovenientesdeseries
decasos 127 128 129 130 131 132 133 134unestudioclnicoaleatorizado 135ylasdirectricesdela
ExtracorporealLifeSupportOrganization,elumbraldecocientecrticoentrePao2/Fio2estentre50
y80,apesardelusodecifraselevadasdePEEP,presinenlasvasrespiratoriasmedias(Pavrmedia)y
Pavrmeseta.Enunarevisinreciente,Esanetal. 50hanpropuestounadefinicinalternativade
hipoxemiagrave:1)cocientePao2/Fio2inferiora100oPavrmesetasuperiora30cmH2Oapesardel
usodeVCdetansolo4ml/kgdePCP,o2)ndicedeoxigenacin(IO)superiora30.ElIOsedefinedel
siguientemodo:

IO = (Pavr media FiO2 100)/PaO2

Estrategiasventilatoriasderescateparalahipoxemiarefractaria
Segnlaexperienciaclnica,laprimeraestrategiaderescatesebasaenabordajesventilatoriosno
convencionales.Elprimerpasoconsisteendefinirelpotencialdereclutamientoalveolarextra.Estees
unpuntocrucial,porquepuedecambiarlaevolucinclnicadelpacientesiseconsideraquesu
potencialdereclutamientoesbajo,sercandidatoaestrategiasderescatenoventiladorasinvasivas,
principalmenteOMEC(v.seccinsiguiente).Si,porelcontrario,elreclutamientopulmonaresposible,
elpotencialderescateusandounaestrategiaventilatoriadepulmnabiertoeselevado.

Elpotencialdereclutamientopulmonar(esdecir,elporcentajedetejidopulmonarnoventiladoconla
presinmnimadedistensinpulmonarquepuedereabrirseconunamaniobradereclutamiento
pulmonar)esvariablesegnelmtodousadoparareclutar.DeMatosetal.136estudiaronunaestrategia
depulmnabiertointensivaempleandoaltaspresionesinspiratoriasdeaperturaparareclutar
completamenteelpulmn(hasta5560mmHg)seguidasdeunensayodePEEPdecreciente.
Encontraronquelamedianadelpotencialdereclutamientoeradel45%(intervalointercuartlico,25
53%).Enunestudiomsantiguo,Gattinonietal. 137,aplicandounapresindedistensindelpulmn
desolo45cmH2O,researonunpotencialdereclutamientosignificativamentemenor(1311%).
Comolaspresionesdereclutamientomuyelevadaspuedensuponerriesgosalpaciente
(barotraumatismo,compromisohemodinmico)eldebateentrelosproponentesderealizarun
reclutamientointensivooconservadorsigueabierto.

Unaspectoimportanteatenerencuentaeslainfluenciadelamecnicaalteradadelaparedtorcicaen
elreclutamientopulmonar.Silaelastanciadelaparedtorcicaessuperioralanormal,comosucedeen
algunospacientesconSDRA,lapresindedistensinaplicadaenlaaperturadelasvasrespiratorias
afectamayormentealaparedtorcicaylaPpresultante(esdecir,lapresinrealdedistensindel
pulmn)serinferioralaesperada.ElajustedelaestrategiadepulmnabiertodeacuerdoconlaPp
derivadadelaelastanciacuandolaelastanciadelaparedtorcicaestalteradapermitereproducirla
mismaPpteleinspiratoriaderivadadelaelastanciaquesehabraobtenidoencasodesernormalla
elastanciadelaparedtorcica68.Recientemente,unaestrategiaderescatedepulmnabiertoconun
objetivodePpde26cmH2Ologrrevertirlahipoxemiarefractariaalabordajeconvencionaldepulmn
abiertoen7de14pacientesconSDRAprovocadoporlagripeAH1N1estospacienteserancandidatosa
OMECporhipoxemiarefractaria 69.

Estrategiasderescatenoventilatoriasenlahipoxemiarefractaria
Elposicionamientoendecbitopronoesuntratamientoderescateestablecidoparalahipoxemia
refractaria137 138.Losmetaanlisisrecientesindicanquepuedemejorarlamortalidadenpacientescon
SDRAgrave,tambinenaquellossinhipoxemiarefractaria 138a.

Elxidontricoinhalado(iNO)esunvasodilatadorpulmonarselectivosinefectossistmicos.Puede
mejorarelintercambiogaseosoyreducirlahipertensinpulmonar,optimizandoelacoplamientoV Q
/

(v.tambincaptulo104).Noobstante,apesardelamejoradelaoxigenacin,nosedemostraronefectos
sobreelpronsticoclnico 139.Aspues,noesposiblerecomendareliNOentodosloscasosdelesin
pulmonaragudaySDRA,peropodrasertilcomotratamientoderescateenpacientesconhipoxemia
refractaria.

ElusodebloqueantesneuromuscularesenpacientesconSDRAgraveescapazdemejorarcrticamente
laoxigenacindeficiente126(v.tambincaptulo34).Enunacohortedegrantamaodepacientescon
SDRAgraveprecoz,elusodeunbloqueanteneuromuscular(cisatracurio)aumentabasignificativamente
lasupervivencia 140.Escuestionablesideberausarseelbloqueoneuromuscularenpacientescon
SDRAgraveperoprecozdurantelasprimeras48hdetratamientoentodosloscasosconSDRA
moderadoygrave.
Soporteextracorpreoparalahipoxemiarefractaria
Laimplantacintecnolgicadecircuitos,pulmonesartificialesycatteresextracorpreosconstituyeun
conjuntoteraputicoqueabarcadesdelaOMEChastalaeliminacinextracorpreadeCO2(EECCO2)
mnimamenteinvasiva 141 142.

LaOMECvenovenosasepropusoinicialmentepararestaurarelintercambiogaseosonormal
funcionandoenserieconelpulmnoriginalenpacientesconSDRA141.Lasangrevenosaseextraea
travsdeunacnuladegrandimetro(2432F)habitualmentecolocadaenlavenacavainferior,yse
fuerzasucirculacinatravsdeunpulmnartificialmedianteunabomba,pararetornaracontinuacin
alacirculacinvenosaatravsdeunacnuladereperfusinvenosamspequea.EnlaOMEC,la
oxigenacindelasangrevienedeterminadaporlainteraccindealgunasvariables,comocuantadel
flujosanguneoatravsdelcircuitodeOMEC,gastocardaco,funcinpulmonarresidualdelpulmn
originalyFio2delflujodegasdearrastreeneloxigenadordeOMEC 141.Latcnicaestuvoapuntode
abandonarsealcomienzodelosaosochenta,cuandounestudioclnicoaleatorizadonomostr
descensosdelamortalidad 143.Seharesucitadorecientementepordosmotivosimportantes:avance
tecnolgico(mejoradelabiocompatibilidad)deloscircuitosdeOMEC,bombassanguneasy
oxigenadores,yusodetcnicasventilatoriasprotectorasparaventilarelpulmnoriginaldurantela
OMEC.

Adiferenciadeloquesucedaantao,laOMECseutilizaactualmenteparamantenerelpulmnen
repososuministrandoalmismotiempounintercambiogaseosoaceptable.Elobjetivoyanoes
normalizarelintercambiogaseoso,sinoaportarunaventilacinultraprotectoradelpulmnoriginaly,
mediantelaOMEC,suministrarelO2necesarioparamantenerlahomeostasiatisular.Unestudio
clnicoaleatorizado(ConventionalVentilationorECMOforSevereAdultRespiratoryFailure[CESAR])
documentunasupervivenciamayordelospacientescentralizadoseninstitucionesterciariasque
ofrecenestrategiasdetratamientoderescatecompletas,OMECincluida,comparadoconpacientes
tratadosconventilacinconvencionalenhospitalesindividuales 135.Hacemenostiempo,laatencinse
hacentradoeneltratamientodeloscasosmsgravesdeSDRA,quizdebidoalcrecientenmerode
pacientesconSDRAsecundarioalagripeA(H1N1)ysuhipoxemiarefractaria 144 145 146.LaOMECse
haganadosulugarcomotratamientoderescateparapacientesquenorespondenaestrategiasde
rescatemenosinvasivas 128 147.

Eliminacinextracorpreadedixidodecarbonoparaelsndromededificultadrespiratoria
aguda
Elfundamentodelaproteccindelpulmnenfermomedianteladesconexinentreoxigenacin
(logradaconcifrasadecuadasdeCPAPyFio2)yeliminacindelCO2(usandoEECCO2yventilacin
porminutoreducida)fuepropuestohace40aosporKolobowyGattinoni 148.Estudiaronlosefectos
delaoxigenacinapneica(PEEPde1525cmH2Ocon35espiracionessuperpuestasconpresin
positivaantepresionesinspiratoriasmximasde3545cmH2O)msEECCO2(dispositivovenovenoso
accionadomedianteunabombaconunflujosanguneoequivalenteal2030%delgastocardaco)en
pacientesconSDRA 149.LosprimerosdispositivosdeEECCO2eranrelativamenteinvasivos:requeran
flujosdesangredehasta2l/miny,portanto,tambinprecisabancatteresdedrenajeyreperfusinde
grancalibre.Adems,elvolumenactivadorerade1,52l.Asimismo,losprimerospulmonesde
membranadesiliconacauchopermeablesalgascreabanunainterfaseentrelasangreyelaire,y
activabanlasvassanguneasinflamatoriasyprocoagulantes 142.
Enlosltimos10aossehanusadodispositivosarteriovenosossinbombaqueempleanlosgradientes
depresinarteriovenososparaobligaralasangreacircularatravsdeuncircuitoheparinizadode
resistenciamuybaja150.Susprincipalesventajassonrequisitosdeanticoagulacinmsbajos,menores
volmenesdeactivacin,menosdaomecnicoaloscomponentesdelasangreyausenciade
recirculacin.Sinembargo,elflujosanguneoatravsdeestosdispositivosdependedelestado
hemodinmicodelpaciente.Tambinincrementanelcortocircuitodeizquierdaaderechay,como
precisancanulararteriasconvasdecalibrerelativamentegrande(1619F),puedenprovocarisquemia
delasextremidadesinferiores.

LaltimainnovacinenelcampodelaEECCO2esunatcnicamnimamenteinvasivadeflujobajo
(300450ml/min)venovenosoalimentadaconbomba.Estosdispositivossacanpartidoalos
oxigenadoresdefibrahueca,muyeficientesybiocompatibles,abasedepolipropilenoypoli4metil1
penteno142concatteresmspequeos(812F)ocatteresdeluzdoblecoaxialsimilaresalosusados
enlostratamientosdedilisisrenalcontinuatambinempleanunvolumenactivadormspequeoy
requierendosisdeheparinamsbajas 151.

LosdispositivosvenovenososdeflujobajopermitenelusodeVCultraprotector,frecuencias
respiratoriasmuybajas,oambos.Enunestudioclnicopilotoobservacional,elgrupodeRanierimostr
quereducirelVCa34ml/kgatenamslaLPIRqueelprotocolodelaARDSNetwork 152.Mientras
lleganlosestudiosclnicosdeconfirmacin,laEECCO2mnimamenteinvasivaesimportanteenel
SDRAporquelahipercapniaesunmotivoimportantedelfracasodelosprotocolosprotectoresdel
pulmn 142.

Enfermedadpulmonarobstructivacrnica
LaEPOCesunsndromedeinflamacinpulmonarcrnicacaracterizadoporlimitacincrnicano
reversibleporcompletodelflujoareo(v.tambin101,102) 153.LaEPOCeslacuartacausademuerte
enelmundo.Suprevalenciaesdeaproximadamente9porcada1.000enhombresy7porcada1.000en
mujeres,aunqueesposiblequeenlospasesdesarrolladoslaprevalenciaseaigualenambossexos 154
155.EldesacoplamientogravedeV
Q
/

,presenteencasosavanzadosdeEPOCconducealaretencin
crnicadeCO2,hipoxemiaypolicitemiacompensadora.Estasalteraciones,juntoaunadestruccin
extensayalremodeladodelavasculaturapulmonar,llevanahipertensinpulmonarycardiopata
pulmonarcrnica 156.Elenfisemareducecrticamenteelretrocesoelsticodelpulmnyalteralas
unionesalveolaresdelasvasrespiratoriasmspequeas,loquecomprometesuestabilidad.La
reduccindelapresinactivadoraalveolar,lasusceptibilidadalcolapsoespiratoriodinmicooambas
generanelfenmenodelimitacinalflujoespiratorio 94.

LasdescompensacionesagudasdelaEPOCsedefinencomoempeoramientodeladisneayaumentoen
lapurulenciayvolumendelassecreciones157.Lamayoradeellasestncausadasporinfecciones
traqueobronquiales,exposicinalacontaminacinambientalyenfermedadesconcomitantes,ascomo
causasdesconocidas 158.Elincrementodelaobstruccindelasvasrespiratoriasinducidoporel
episodioagravanteyelempeoramientodelahiperinsuflacindinmicalimitanenormementela
capacidaddelosmsculosrespiratoriosdemantenerlaventilacinporminuto.Enconsecuencia,se
desarrollahipercapniacrnicadeinicioagudo,hipoxemiayalteracioneshemodinmicas.Las
descompensacionesgravespotencialmentemortalesdelaEPOCsecaracterizanporpHmenorde7,3y
Pao2inferiora60mmHg(respirandoaireambiental)yprecisanO2suplementariointensivoy
tratamientofarmacolgicoyventilatorio.ElobjetivodelossuplementosdeO2esmantenerunaPao2
ligeramenteporencimadelumbralde60mmHg,porqueunestmulohipxicomoderadoestilpara
estimularelimpulsorespiratorioenpresenciadehipercapniacrnica.

LaPSVnoinvasivadescargalosmsculosinspiratoriosyaumentaelVC.Siseaplicaprecozmente,al
iniciodeladescompensacindelaEPOC,esposiblereducirlatasadeintubacintraqueal,frecuenciade
complicaciones,mortalidadintrahospitalariayduracindelingreso 159 160.Laexperienciaconotras
modalidadesdeventilacinconpresinpositivanoinvasiva(VPPNIp.ej.,VAPoNAVA),aunque
resultaalentadora,estlimitadaaestudiosfisiolgicos 161 162.AunquelaCPAPmejoralas
descompensacionesagudasdelaEPOC,nohayunaindicacinclnicaespecficaparasuuso 163.Sies
necesarioemplearlaVMC,esimportantefijarcomoobjetivodelaventilacinporminutola
concentracindeCO2previaaladescompensacinparaminimizarlahiperinsuflacinalveolaryevitar
laacidosisrespiratoriaderebotealreanudarlarespiracinespontnea.Enestoscasosresulta
sumamenteimportantemedirlaPEEPieintentarminimizarlaseleccionandoelpatrnventilatorio
correcto(VCpequeo,frecuenciarespiratoriabajaytiempodeespiracinmsprolongado) 164.

ElusodelastcnicasdeEECCO2puedeobviarlanecesidaddeintubacinendotraquealenpacientes
condescompensacindelaEPOCenlosquehafracasadolaventilacinnoinvasiva165esperemosque
estaestrategiademuestreserclnicamenterelevante.

Edemaagudodepulmncardigeno
Eledemaagudodepulmncardigeno(EAPC)resultadecualquiertrastornoresultanteenincapacidad
delventrculoizquierdodeasumirelretornovenosopulmonar.Elincrementoconsecuenteenlapresin
hidrostticaanivelcapilarcausalasalidadelquido(concaractersticasdetrasudado)alintersticioy
posteriormentealespacioalveolar.Losedemasintersticialyalveolarconducenalainactivacindel
surfactanteyelengrosamientodelasparedesdelasvasrespiratoriaspequeas,loqueresultaenun
aumentodelaelastanciapulmonar,mayorresistenciadelasvasrespiratorias(asmacardaca)e
hipoxemia.Sedesarrollaunaretroalimentacinpositiva,porquelahipoxemiayelaumentodelTR
aumentanlarespuestadeestrs,queasuvezincrementalacargadetrabajodelventrculoizquierdoy
posiblementeinduceisquemiaenesteventrculo,limitandoanmssucapacidaddeocuparsedel
retornovenoso166.Adems,elpulmnedematoso,msrgido,exigequeelpacientedesarrolle
variacionesmsampliasdelapresinpleuralnegativa,aumentandoelretornovenosoypromoviendo
mssalidadelquidocapilar.Porltimo,cuantomsnegativasealapresinpleuraldurantela
inspiracin,msaumentalapresintransmuraldelventrculoizquierdo,loqueconduceaunaumento
delaposcargadelventrculoizquierdo 32(fig.10314(f0075)).
Figura10314
Crculoviciosodelasinteraccionescardiopulmonaresdurantelainsuficienciadelventrculoizquierdo(VI)queda
lugarauncuadrodeedemapulmonarcardigenoagudo(v.msdetalleseneltexto).

LastcnicasnoinvasivasCPAPyVPPNIreducenlanecesidaddeintubacintraquealymejoranel
pronsticoenpacientesconEAPC167 168 169 170.Noobstante,unestudioclnicodepequeotamao
suscitdudasimportantessobreelriesgodeepisodiosdeisquemiademiocardiocuandolospacientes
conEAPCrecibentratamientoconpresinpositivabifsicaenlasvasrespiratorias(BiPAP,unaforma
dePSV)comparadoconCPAP 171.Recientemente,dosmetaanlisismostraronqueCPAPyVPPNI
reducensignificativamentelanecesidaddeintubacinendotraqueal,laCPAPmejoralamortalidadyla
VPPNIseasociaconunatendenciaslidaperonosignificativahaciaunamayorsupervivencia 172 173.
Esemismometaanlisisnomostrdiferenciassignificativasenlosepisodiosdeisquemiademiocardio
entreCPAPyVPPNI.Globalmente,quizlaCPAPdeberasereltratamientodeprimeralneaen
pacientesconEAPCporqueesmenoscostosa,mssencilladeaplicarytaneficazcomolaVPPNI 173.

AnnosehanresueltovariascuestionesreferentesalaventilacinnoinvasivaenpacientesconEAPC:
1)influyeelmecanismocausantedelEAPC(insuficienciacardacasistlicaodiastlica)174enla
respuestaalaventilacinnoinvasiva?2)hastaqupuntoesaconsejableelusodeCPAPoVPPNIen
pacientesconinfartoagudodemiocardio?,y3)hayindicacionesexclusivasdeCPAPoVPPNIen
subgruposdepacientes?Porejemplo,hayunaindicacinpreferentedeVPPNIenpacientes
hipercpnicosconEAPC? 170Adems,esnecesariodefinirmejorlascircunstanciasptimasparaCPAP
yVPPNIenpacientesconEAPC.

Referencias
1.TobinM.J.,JubranA.,andLaghiF.:Patientventilatorinteraction.AmJRespirCritCare
Med2001163:pp.10591063
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.163.5.2005125)

2.RanieriV.M.:Optimizationofpatientventilatorinteractions:closedlooptechnologytoturn
thecentury.IntensiveCareMed199723:pp.936939
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340050434)

3.DavisK.,BransonR.D.,CampbellR.S.,etal:Comparisonofvolumecontrolandpressure
controlventilation:isflowwaveformthedifference?JTrauma199641:pp.808814
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000537319961100000007)

4.LeungP.,JubranA.,andTobinM.J.:Comparisonofassistedventilatormodesontriggering,
patienteffort,anddyspnea.AmJRespirCritCareMed1997155:pp.19401948
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.155.6.9196100)

5.PutensenC.,MudersT.,VarelmannD.,etal:Theimpactofspontaneousbreathingduring
mechanicalventilation.CurrOpinCritCare200612:pp.1318

6.LevineS.,NguyenT.,TaylorN.,etal:Rapiddisuseatrophyofdiaphragmfibersin
mechanicallyventilatedhumans.NEnglJMed2008358:pp.13271335
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa070447)

7.ThilleA.W.,RodriguezP.,CabelloB.,etal:Patientventilatorasynchronyduringassisted
mechanicalventilation.IntensiveCareMed200632:pp.15151522
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013400603018)

8.RanieriV.M.,GiulianiR.,MasciaL.,etal:Patientventilatorinteractionduringacute
hypercapnia:pressuresupportvs.proportionalassistventilation.JApplPhysiol199681:pp.
426436

9.MariniJ.J.,CappsJ.S.,andCulverB.H.:Theinspiratoryworkofbreathingduringassisted
mechanicalventilation.Chest198587:pp.612618
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.87.5.612)

10.MariniJ.J.:Point:ispressureassistcontrolpreferredovervolumeassistcontrolmodefor
lungprotectiveventilationinpatientswithARDS?Yes.Chest2011140:pp.286290
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.111060)

11.YounesM.:Proportionalassistventilation,anewapproachtoventilatorysupport:theory.
AmRevRespirDis1992145:pp.114120
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/145.1.114)

12.BrochardL.:Inspiratorypressuresupport.EurJAnaesthesiol199411:pp.2936

13.ParthasarathyS.,JubranA.,andTobinM.J.:Assessmentofneuralinspiratorytimein
ventilatorsupportedpatients.AmJRespirCritCareMed2000162:pp.546552
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.162.2.9901024)

14.GiannouliE.,WebsterK.,RobertsD.,etal:Responseofventilatordependentpatientsto
differentlevelsofpressuresupportandproportionalassist.AmJRespirCritCareMed1999
159:pp.17161725
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.159.6.9704025)

15.BonmarchandG.,ChevronV.,MenardJ.F.,etal:Effectsofpressurerampslopevalueson
theworkofbreathingduringpressuresupportventilationinrestrictivepatients.CritCareMed
199927:pp.715722
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000324619990400000023)

16.BergerK.I.,SorkinI.B.,NormanR.G.,etal:Mechanismofreliefoftachypneaduring
pressuresupportventilation.Chest1996109:pp.13201327
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.109.5.1320)

17.BrochardL.:Pressuresupportlevelbeforeextubation.Chest1994106:pp.1932
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S00123692(15)445027)

18.YounesM.,PuddyA.,RobertsD.,etal:Proportionalassistventilation:resultsofaninitial
clinicaltrial.AmRevRespirDis1992145:pp.121129
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/145.1.121)

19.YounesM.,KunJ.,MasiowskiB.,etal:Amethodfornoninvasivedeterminationof
inspiratoryresistanceduringproportionalassistventilation.AmJRespirCritCareMed2001
163:pp.829839
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.163.4.2005063)
20.YounesM.,WebsterK.,KunJ.,etal:Amethodformeasuringpassiveelastanceduring
proportionalassistventilation.AmJRespirCritCareMed2001164:pp.5060
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.164.1.2010068)

21.WriggeH.,GolischW.,ZinserlingJ.,etal:Proportionalassistversuspressuresupport
ventilation:effectsonbreathingpatternandrespiratoryworkofpatientswithchronic
obstructivepulmonarydisease.IntensiveCareMed199925:pp.790798
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340050954)

22.RanieriV.M.,GrassoS.,MasciaL.,etal:Effectsofproportionalassistventilationon
inspiratorymuscleeffortinpatientswithchronicobstructivepulmonarydiseaseandacute
respiratoryfailure.Anesthesiology199786:pp.7991
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000054219970100000012)

23.SinderbyC.,BeckJ.,SpahijaJ.,etal:Inspiratorymuscleunloadingbyneurallyadjusted
ventilatoryassistduringmaximalinspiratoryeffortsinhealthysubjects.Chest2007131:pp.
711717
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.061909)

24.SinderbyC.,NavalesiP.,BeckJ.,etal:Neuralcontrolofmechanicalventilationin
respiratoryfailure.NatMed19995:pp.14331436
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1038/71012)

25.BranderL.,LeongPoiH.,BeckJ.,etal:Titrationandimplementationofneurallyadjusted
ventilatoryassistincriticallyillpatients.Chest2009135:pp.695703
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.081747)

26.LiuL.,LiuH.,YangY.,etal:Neuroventilatoryefficiencyandextubationreadinessin
criticallyillpatients.CritCare(Lond)201216:pp.R143
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc11451)

27.RoubyJ.J.,LuQ.,andGoldsteinI.:Selectingtherightlevelofpositiveendexpiratory
pressureinpatientswithacuterespiratorydistresssyndrome.AmJRespirCritCareMed2002
165:pp.11821186
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.165.8.2105122)

28.GrassoS.,FanelliV.,CafarelliA.,etal:Effectsofhighversuslowpositiveendexpiratory
pressuresinacuterespiratorydistresssyndrome.AmJRespirCritCareMed2005171:pp.
10021008
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.200407940OC)

29.ShekerdemianL.,andBohnD.:Cardiovasculareffectsofmechanicalventilation.ArchDis
Child199980:pp.475480
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1136/adc.80.5.475)

30.DiebelL.N.,MyersT.,andDulchavskyS.:EffectsofincreasingairwaypressureandPEEPon
theassessmentofcardiacpreload.JTrauma199742:pp.585590

31.SchmittJ.M.,VieillardBaronA.,AugardeR.,etal:Positiveendexpiratorypressure
titrationinacuterespiratorydistresssyndromepatients:impactonrightventricularoutflow
impedanceevaluatedbypulmonaryarteryDopplerflowvelocitymeasurements.CritCareMed
200129:pp.11541158
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000324620010600000012)

32.NaughtonM.T.,RahmanM.A.,HaraK.,etal:Effectofcontinuouspositiveairwaypressure
onintrathoracicandleftventriculartransmuralpressuresinpatientswithcongestiveheart
failure.Circulation199591:pp.17251731
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1161/01.CIR.91.6.1725)

33.BrochardL.:Noninvasiveventilationforacuterespiratoryfailure.JAMA2002288:pp.
932935
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.288.8.932)

34.MehtaS.,andHillN.S.:Noninvasiveventilation.AmJRespirCritCareMed2001163:pp.
540577
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.163.2.9906116)

35.Noninvasivepositivepressureventilationinacuterespiratoryfailure..December2000
2001283291:

36.ConfalonieriM.,PotenaA.,CarboneG.,etal:Acuterespiratoryfailureinpatientswith
severecommunityacquiredpneumonia:aprospectiverandomizedevaluationofnoninvasive
ventilation.AmJRespirCritCareMed1999160:pp.15851591
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.160.5.9903015)

37.AntonelliM.,ContiG.,RoccoM.,etal:Acomparisonofnoninvasivepositivepressure
ventilationandconventionalmechanicalventilationinpatientswithacuterespiratoryfailure.N
EnglJMed1998339:pp.429435
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJM199808133390703)

38.DelclauxC.,LHerE.,AlbertiC.,etal:Treatmentofacutehypoxemicnonhypercapnic
respiratoryinsufficiencywithcontinuouspositiveairwaypressuredeliveredbyafacemask:a
randomizedcontrolledtrial.JAMA2000284:pp.23522360
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.284.18.2352)

39.GirouE.,SchortgenF.,DelclauxC.,etal:Associationofnoninvasiveventilationwith
nosocomialinfectionsandsurvivalincriticallyillpatients.JAMA2000284:pp.23612367
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.284.18.2361)

40.NavaS.,AmbrosinoN.,CliniE.,etal:Noninvasivemechanicalventilationintheweaningof
patientswithrespiratoryfailureduetochronicobstructivepulmonarydisease:arandomized,
controlledtrial.AnnInternMed1998128:pp.721728
CrossRef(http://dx.doi.org/10.7326/00034819128919980501000004)

41.EstebanA.,FrutosVivarF.,FergusonN.D.,etal:Noninvasivepositivepressureventilation
forrespiratoryfailureafterextubation.NEnglJMed2004350:pp.24522460
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa032736)

42.AntonelliM.,ContiG.,RiccioniL.,etal:Noninvasivepositivepressureventilationviaface
maskduringbronchoscopywithBALinhighriskhypoxemicpatients.Chest1996110:pp.724
728
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.110.3.724)
43.SheeC.D.,andGreenM.:Noninvasiveventilationandpalliation:experienceinadistrict
generalhospitalandareview.PalliatMed200317:pp.2126
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1191/0269216303pm659oa)

44.SchettinoG.,AltobelliN.,andKacmarekR.M.:Noninvasivepositivepressureventilationin
acuterespiratoryfailureoutsideclinicaltrials:experienceattheMassachusettsGeneral
Hospital.CritCareMed200836:pp.441447
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/01.CCM.0000300084.67277.90)

45.AntroC.,MericoF.,UrbinoR.,etal:Noninvasiveventilationasafirstlinetreatmentfor
acuterespiratoryfailure:reallifeexperienceintheemergencydepartment.EmergMedJ
200522:pp.772777
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1136/emj.2004.018309)

46.AntonelliM.,ContiG.,MoroM.L.,etal:Predictorsoffailureofnoninvasivepositive
pressureventilationinpatientswithacutehypoxemicrespiratoryfailure:amulticenterstudy.
IntensiveCareMed200127:pp.17181728
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013400111144)

47.CavaliereF.,ContiG.,CostaR.,etal:Noiseexposureduringnoninvasiveventilationwitha
helmet,anasalmask,andafacialmask.IntensiveCareMed200430:pp.17551760

48.KramerN.,MeyerT.J.,MehargJ.,etal:Randomized,prospectivetrialofnoninvasive
positivepressureventilationinacuterespiratoryfailure.AmJRespirCritCareMed1995151:
pp.17991806
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.151.6.7767523)

49.ChangH.K.:Mechanismsofgastransportduringventilationbyhighfrequencyoscillation.J
ApplPhysiol198456:pp.553563

50.EsanA.,HessD.R.,RaoofS.,etal:Severehypoxemicrespiratoryfailure.I.Ventilatory
strategies.Chest2010137:pp.12031216
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.092415)

51.YoungD.,LambS.E.,ShahS.,etal:Highfrequencyoscillationforacuterespiratorydistress
syndrome.NEnglJMed2013368:pp.2234
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMc1303009)

52.FergusonN.D.,CookD.J.,GuyattG.H.,etal:Highfrequencyoscillationinearlyacute
respiratorydistresssyndrome.NEnglJMed2013368:pp.22332234

53.RanieriV.M.,GiulianiR.,FioreT.,etal:Volumepressurecurveoftherespiratorysystem
predictseffectsofPEEPinARDS:occlusionversusconstantflowtechnique.AmJRespir
CritCareMed1994149:pp.1927
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.149.1.8111581)

54.RanieriV.M.,ZhangH.,MasciaL.,etal:Pressuretimecurvepredictsminimallyinjurious
ventilatorystrategyinanisolatedratlungmodel.Anesthesiology200093:pp.13201328
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000054220001100000027)
55.GrassoS.,TerragniP.,MasciaL.,etal:Airwaypressuretimecurveprofile(stressindex)
detectstidalrecruitment/hyperinflationinexperimentalacutelunginjury.CritCareMed2004
32:pp.10181027
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/01.CCM.0000120059.94009.AD)

56.SlutskyA.S.:Lunginjurycausedbymechanicalventilation.Chest1999116:pp.9S15S
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.116.suppl_1.9Sa)

57.GrassoS.,StripoliT.,DeMicheleM.,etal:ARDSnetventilatoryprotocolandalveolar
hyperinflation:roleofpositiveendexpiratorypressure.AmJRespirCritCareMed2007176:
pp.761767
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.200702193OC)

58.MalbrainM.L.,CheathamM.L.,KirkpatrickA.,etal:ResultsfromtheInternational
ConferenceofExpertsonIntraabdominalHypertensionandAbdominalCompartment
Syndrome.I.Definitions.IntensiveCareMed200632:pp.17221732
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013400603495)

59.HessD.R.,andBigatelloL.M.:Thechestwallinacutelunginjury/acuterespiratorydistress
syndrome.CurrOpinCritCare200814:pp.94102
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/MCC.0b013e3282f40952)

60.GrassoS.,MasciaL.,DelTurcoM.,etal:Effectsofrecruitingmaneuversinpatientswith
acuterespiratorydistresssyndromeventilatedwithprotectiveventilatorystrategy.
Anesthesiology200296:pp.795802
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000054220020400000005)

61.RanieriV.M.,BrienzaN.,SantostasiS.,etal:Impairmentoflungandchestwallmechanics
inpatientswithacuterespiratorydistresssyndrome:roleofabdominaldistension.AmJRespir
CritCareMed1997156:pp.10821091
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.156.4.9701052)

62.GattinoniL.,ChiumelloD.,CarlessoE.,etal:Benchtobedsidereview:chestwallelastance
inacutelunginjury/acuterespiratorydistresssyndromepatients.CritCare20048:pp.350
355
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc2854)

63.ChiumelloD.,CarlessoE.,CadringherP.,etal:Lungstressandstrainduringmechanical
ventilationforacuterespiratorydistresssyndrome.AmJRespirCritCareMed2008178:pp.
346355
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.2007101589OC)

64.TalmorD.,SargeT.,MalhotraA.,etal:Mechanicalventilationguidedbyesophageal
pressureinacutelunginjury.NEnglJMed2008359:pp.20952104
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa0708638)

65.HedenstiernaG.:Esophagealpressure:benefitandlimitations.MinervaAnestesiol2012
78:pp.959966

66.LoringS.H.,ODonnellC.R.,BehazinN.,etal:Esophagealpressuresinacutelunginjury:do
theyrepresentartifactorusefulinformationabouttranspulmonarypressure,chestwall
mechanics,andlungstress?JApplPhysiol2010108:pp.515522
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1152/japplphysiol.00835.2009)

67.MercatA.,RichardJ.C.,VielleB.,etal:Positiveendexpiratorypressuresettinginadults
withacutelunginjuryandacuterespiratorydistresssyndrome:arandomizedcontrolledtrial.
JAMA2008299:pp.646655
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.299.6.646)

68.GrassoS.,andRanieriV.M.:Transpulmonarypressuretargetsforopenlungandprotective
ventilation:responsetoDr.Grafscomment.IntensiveCareMed201238:pp.15651566
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401226300)

69.GrassoS.,TerragniP.,BiroccoA.,etal:ECMOcriteriaforinfluenzaA(H1N1)associated
ARDS:roleoftranspulmonarypressure.IntensiveCareMed201238:pp.395403
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401224907)

70.BeckJ.,GottfriedS.B.,NavalesiP.,etal:Electricalactivityofthediaphragmduringpressure
supportventilationinacuterespiratoryfailure.AmJRespirCritCareMed2001164:pp.419
424
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.164.3.2009018)

71.RanieriV.M.,MasciaL.,PetruzzelliV.,etal:Inspiratoryeffortandmeasurementofdynamic
intrinsicPEEPinCOPDpatients:effectsofventilatortriggeringsystems.IntensiveCareMed
199521:pp.896903
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/BF01712330)

72.ParthasarathyS.,JubranA.,andTobinM.J.:Cyclingofinspiratoryandexpiratorymuscle
groupswiththeventilatorinairflowlimitation.AmJRespirCritCareMed1998158:pp.1471
1478
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.158.5.9802014)

73.CalderiniE.,ConfalonieriM.,PuccioP.G.,etal:Patientventilatorasynchronyduring
noninvasiveventilation:theroleofexpiratorytrigger.IntensiveCareMed199925:pp.662667
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340050927)

74.CabelloB.,andManceboJ.:Workofbreathing.IntensiveCareMed200632:pp.13111314
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013400602783)

75.SlutskyA.S.:Ventilatorinducedlunginjury:frombarotraumatobiotrauma.RespirCare
200550:pp.646659

76.GattinoniL.,CaironiP.,PelosiP.,etal:Whathascomputedtomographytaughtusaboutthe
acuterespiratorydistresssyndrome?AmJRespirCritCareMed2001164:pp.17011711
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.164.9.2103121)

77.PuybassetL.,CluzelP.,GusmanP.,etal:Regionaldistributionofgasandtissueinacute
respiratorydistresssyndrome.I.Consequencesforlungmorphology.CTScanARDSStudy
Group.IntensiveCareMed200026:pp.857869
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340051274)
78.PuybassetL.,GusmanP.,MullerJ.C.,etal:Regionaldistributionofgasandtissueinacute
respiratorydistresssyndrome.III.Consequencesfortheeffectsofpositiveendexpiratory
pressure.CTScanARDSStudyGroup.AdultRespiratoryDistressSyndrome.IntensiveCare
Med200026:pp.12151227
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340051340)

79.MatamisD.,LemaireF.,HarfA.,etal:Totalrespiratorypressurevolumecurvesintheadult
respiratorydistresssyndrome.Chest198486:pp.5866
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.86.1.58)

80.HicklingK.G.:Thepressurevolumecurveisgreatlymodifiedbyrecruitment:a
mathematicalmodelofARDSlungs.AmJRespirCritCareMed1998158:pp.194202
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.158.1.9708049)

81.HicklingK.G.:Bestcomplianceduringadecremental,1butnotincremental,positiveend
expiratorypressuretrialisrelatedtoopenlungpositiveendexpiratorypressure:a
mathematicalmodelofacuterespiratorydistresssyndromelungs.AmJRespirCritCareMed
2001163:pp.6978
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.163.1.9905084)

82.GattinoniL.,andPesentiA.:Theconceptofbabylung.IntensiveCareMed200531:pp.
776784
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340052627z)

83.MatthayM.A.,BhattacharyaS.,GaverD.,etal:Ventilatorinducedlunginjury:invivoand
invitromechanisms.AmJPhysiolLungCellMolPhysiol2002283:pp.L678L682
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1152/ajplung.00154.2002)

84.SchultzM.J.,HaitsmaJ.J.,ZhangH.,etal:Pulmonarycoagulopathyasanewtargetin
therapeuticstudiesofacutelunginjuryorpneumonia:areview.CritCareMed200634:pp.
871877
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/01.CCM.0000201882.23917.B8)

85.WareL.B.,andMatthayM.A.:Alveolarfluidclearanceisimpairedinthemajorityofpatients
withacutelunginjuryandtheacuterespiratorydistresssyndrome.AmJRespirCritCareMed
2001163:pp.13761383
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.163.6.2004035)

86.LewisJ.F.,andJobeA.H.:Surfactantandtheadultrespiratorydistresssyndrome.AmRev
RespirDis1993147:pp.218233
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/147.1.218)

87.FligielS.E.,StandifordT.,FligielH.M.,etal:Matrixmetalloproteinasesandmatrix
metalloproteinaseinhibitorsinacutelunginjury.HumPathol200637:pp.422430
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/j.humpath.2005.11.023)

88.PlotzF.B.,SlutskyA.S.,vanVughtA.J.,etal:Ventilatorinducedlunginjuryandmultiple
systemorganfailure:acriticalreviewoffactsandhypotheses.IntensiveCareMed200430:pp.
18651872
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013400423639)
89.RanieriV.M.,SuterP.M.,TortorellaC.,etal:Effectofmechanicalventilationon
inflammatorymediatorsinpatientswithacuterespiratorydistresssyndrome:arandomized
controlledtrial.JAMA1999282:pp.5461
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.282.1.54)

90.AmatoM.B.,BarbasC.S.,MedeirosD.M.,etal:Effectofaprotectiveventilationstrategyon
mortalityintheacuterespiratorydistresssyndrome.NEnglJMed1998338:pp.347354
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJM199802053380602)

91.VillarJ.,KacmarekR.M.,PerezMendezL.,etal:Ahighpositiveendexpiratorypressure,
lowtidalvolumeventilatorystrategyimprovesoutcomeinpersistentacuterespiratorydistress
syndrome:arandomized,controlledtrial.CritCareMed200634:pp.13111318
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/01.CCM.0000215598.84885.01)

92.PelosiP.,GoldnerM.,McKibbenA.,etal:Recruitmentandderecruitmentduringacute
respiratoryfailure:anexperimentalstudy.AmJRespirCritCareMed2001164:pp.122130
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.164.1.2007010)

93.RanieriV.M.,GrassoS.,FioreT.,etal:Autopositiveendexpiratorypressureanddynamic
hyperinflation.ClinChestMed199617:pp.379394
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S02725231(05)703221)

94.RossiA.,PoleseG.,BrandiG.,etal:Intrinsicpositiveendexpiratorypressure(PEEPi).
IntensiveCareMed199521:pp.522536
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/BF01706208)

95.PurroA.,AppendiniL.,PatessioA.,etal:StaticintrinsicPEEPinCOPDpatientsduring
spontaneousbreathing.AmJRespirCritCareMed1998157:pp.10441050
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.157.4.9702007)

96.TobinM.J.,andLodatoR.F.:PEEP,autoPEEP,andwaterfalls.Chest198996:pp.449451
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.96.3.449)

97.PetrofB.J.,LegareM.,GoldbergP.,etal:Continuouspositiveairwaypressurereduceswork
ofbreathinganddyspneaduringweaningfrommechanicalventilationinseverechronic
obstructivepulmonarydisease.AmRevRespirDis1990141:pp.281289
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/141.2.281)

98.MariniJ.J.:ShouldPEEPbeusedinairflowobstruction?AmRevRespirDis1989140:pp.
13
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/140.1.1)

99.BroseghiniC.,BrandoleseR.,PoggiR.,etal:Respiratorymechanicsduringthefirstdayof
mechanicalventilationinpatientswithpulmonaryedemaandchronicairwayobstruction.Am
RevRespirDis1988138:pp.355361
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/138.2.355)

100.RanieriV.M.,GiulianiR.,CinnellaG.,etal:Physiologiceffectsofpositiveendexpiratory
pressureinpatientswithchronicobstructivepulmonarydiseaseduringacuteventilatoryfailure
andcontrolledmechanicalventilation.AmRevRespirDis1993147:pp.513
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/147.1.5)
101.TuxenD.V.:Detrimentaleffectsofpositiveendexpiratorypressureduringcontrolled
mechanicalventilationofpatientswithsevereairflowobstruction.AmRevRespirDis1989
140:pp.59
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm/140.1.5)

102.PepeP.E.,andMariniJ.J.:Occultpositiveendexpiratorypressureinmechanically
ventilatedpatientswithairflowobstruction:theautoPEEPeffect.AmRevRespirDis1982126:
pp.166170

103.RanieriV.M.,DambrosioM.,andBrienzaN.:IntrinsicPEEPandcardiopulmonary
interactioninpatientswithCOPDandacuteventilatoryfailure.EurRespirJ19969:pp.1283
1292
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1183/09031936.96.09061283)

104.LemaireF.,TeboulJ.L.,CinottiL.,etal:Acuteleftventriculardysfunctionduring
unsuccessfulweaningfrommechanicalventilation.Anesthesiology198869:pp.171179
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000054219880800000004)

105.JubranA.,andTobinM.J.:Pathophysiologicbasisofacuterespiratorydistressinpatients
whofailatrialofweaningfrommechanicalventilation.AmJRespirCritCareMed1997155:
pp.906915
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.155.3.9117025)

106.RichardC.,TeboulJ.L.,ArchambaudF.,etal:Leftventricularfunctionduringweaningof
patientswithchronicobstructivepulmonarydisease.IntensiveCareMed199420:pp.181186
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/BF01704697)

107.LessardM.R.,LofasoF.,andBrochardL.:Expiratorymuscleactivityincreasesintrinsic
positiveendexpiratorypressureindependentlyofdynamichyperinflationinmechanically
ventilatedpatients.AmJRespirCritCareMed1995151:pp.562569
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.151.2.7842221)

108.RanieriV.M.,RubenfeldG.D.,ThompsonB.T.,etal:Acuterespiratorydistresssyndrome:
theBerlinDefinition.JAMA2012307:pp.25262533

109.FergusonN.D.,FanE.,CamporotaL.,etal:TheBerlindefinitionofARDS:anexpanded
rationale,justification,andsupplementarymaterial.IntensiveCareMed201238:pp.1573
1582
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401226821)

110.ThomsenG.E.,andMorrisA.H.:Incidenceoftheadultrespiratorydistresssyndromeinthe
stateofUtah.AmJRespirCritCareMed1995152:pp.965971
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.152.3.7663811)

111.MilbergJ.A.,DavisD.R.,SteinbergK.P.,etal:Improvedsurvivalofpatientswithacute
respiratorydistresssyndrome(ARDS):19831993.JAMA1995273:pp.306309
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.1995.03520280052039)

112.TheAcuteRespiratoryDistressSyndromeNetwork.NEnglJMed2000342:pp.1301
1308
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJM200005043421801)
113.BerstenA.D.,EdibamC.,HuntT.,etal:Incidenceandmortalityofacutelunginjuryand
theacuterespiratorydistresssyndromeinthreeAustralianStates.AmJRespirCritCareMed
2002165:pp.443448
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.165.4.2101124)

114.BrunBuissonC.,MinelliC.,BertoliniG.,etal:Epidemiologyandoutcomeofacutelung
injuryinEuropeanintensivecareunits:resultsfromtheALIVEstudy.IntensiveCareMed
200430:pp.5161
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013400320226)

115.RoupieE.,LepageE.,WysockiM.,etal:Prevalence,etiologiesandoutcomeoftheacute
respiratorydistresssyndromeamonghypoxemicventilatedpatients.SRLFCollaborativeGroup
onMechanicalVentilation.SocitdeRanimationdeLangueFranaise.IntensiveCareMed
199925:pp.920929
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340050983)

116.CheungA.M.,TanseyC.M.,TomlinsonG.,etal:Twoyearoutcomes,healthcareuse,and
costsofsurvivorsofacuterespiratorydistresssyndrome.AmJRespirCritCareMed2006174:
pp.538544
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.200505693OC)

117.HerridgeM.S.,CheungA.M.,TanseyC.M.,etal:Oneyearoutcomesinsurvivorsofthe
acuterespiratorydistresssyndrome.NEnglJMed2003348:pp.683693
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa022450)

118.MeduriG.U.,HeadleyS.,KohlerG.,etal:Persistentelevationofinflammatorycytokines
predictsapooroutcomeinARDS:plasmaIL1betaandIL6levelsareconsistentandefficient
predictorsofoutcomeovertime.Chest1995107:pp.10621073
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.107.4.1062)

119.MeduriG.U.,KohlerG.,HeadleyS.,etal:InflammatorycytokinesintheBALofpatients
withARDS:Persistentelevationovertimepredictspooroutcome.Chest1995108:pp.1303
1314
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.108.5.1303)

120.AbrahamE.:Neutrophilsandacutelunginjury.CritCareMed200331:pp.S195199
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/01.CCM.0000057843.47705.E8)

121.SteinbergJ.M.,SchillerH.J.,HalterJ.M.,etal:Alveolarinstabilitycausesearlyventilator
inducedlunginjuryindependentofneutrophils.AmJRespirCritCareMed2004169:pp.57
63
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.200304544OC)

122.WareL.B.,andMatthayM.A.:Theacuterespiratorydistresssyndrome.NEnglJMed
2000342:pp.13341349
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJM200005043421806)

123.MariniJ.J.:Evolvingconceptsintheventilatorymanagementofacuterespiratorydistress
syndrome.ClinChestMed199617:pp.555575
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S02725231(05)703312)
124.BrowerR.G.,LankenP.N.,MacIntyreN.,etal:Higherversuslowerpositiveendexpiratory
pressuresinpatientswiththeacuterespiratorydistresssyndrome.NEnglJMed2004351:pp.
327336
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa032193)

125.MeadeM.O.,CookD.J.,GuyattG.H.,etal:Ventilationstrategyusinglowtidalvolumes,
recruitmentmaneuvers,andhighpositiveendexpiratorypressureforacutelunginjuryand
acuterespiratorydistresssyndrome:arandomizedcontrolledtrial.JAMA2008299:pp.637
645
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.299.6.637)

126.RaoofS.,GouletK.,EsanA.,etal:Severehypoxemicrespiratoryfailure.II.Nonventilatory
strategies.Chest2010137:pp.14371448
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1378/chest.092416)

127.ChanK.K.,LeeK.L.,LamP.K.,etal:HongKongsexperienceontheuseofextracorporeal
membraneoxygenationforthetreatmentofinfluenzaA(H1N1).HongKongMedJ201016:
pp.447454

128.DaviesA.,JonesD.,BaileyM.,etal:Extracorporealmembraneoxygenationfor2009
influenzaa(h1n1)acuterespiratorydistresssyndrome.JAMA2009302:pp.18881895
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.2009.1535)

129.FreedD.H.,HenzlerD.,WhiteC.W.,etal:Extracorporeallungsupportforpatientswho
hadsevererespiratoryfailuresecondarytoinfluenzaA(H1N1)2009infectioninCanada.CanJ
Anaesth201057:pp.240247
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s1263000992530)

130.HolzgraefeB.,BroomeM.,KalzenH.,etal:Extracorporealmembraneoxygenationfor
pandemicH1N12009respiratoryfailure.MinervaAnestesiol201076:pp.10431051

131.RochA.,LepaulErcoleR.,GrisoliD.,etal:Extracorporealmembraneoxygenationfor
severeinfluenzaA(H1N1)acuterespiratorydistresssyndrome:aprospectiveobservational
comparativestudy.IntensiveCareMed201036:pp.18991905
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401020213)

132.PatronitiN.,ZangrilloA.,PappalardoF.,etal:TheItalianECMOnetworkexperience
duringthe2009influenzaA(H1N1)pandemic:preparationforsevererespiratoryemergency
outbreaks.IntensiveCareMed201137:pp.14471457
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401123016)

133.NorfolkS.G.,HollingsworthC.L.,WolfeC.R.,etal:Rescuetherapyinadultandpediatric
patientswithpH1N1influenzainfection:atertiarycenterintensivecareunitexperiencefrom
ApriltoOctober2009.CritCareMed201038:pp.21032107
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/CCM.0b013e3181f268f1)

134.MullerT.,PhilippA.,LuchnerA.,etal:Anewminiaturizedsystemforextracorporeal
membraneoxygenationinadultrespiratoryfailure.CritCare200913:pp.R205
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc8213)
135.PeekG.J.,MugfordM.,TiruvoipatiR.,etal:Efficacyandeconomicassessmentof
conventionalventilatorysupportversusextracorporealmembraneoxygenationforsevereadult
respiratoryfailure(CESAR):amulticentrerandomisedcontrolledtrial.Lancet2009374:pp.
13511363
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S01406736(09)610692)

136.deMatosG.F.,StanzaniF.,PassosR.H.,etal:Howlargeisthelungrecruitabilityinearly
acuterespiratorydistresssyndrome:aprospectivecaseseriesofpatientsmonitoredby
computedtomography.CritCare(Lond)201216:pp.R4
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc10602)

137.GattinoniL.,TognoniG.,PesentiA.,etal:Effectofpronepositioningonthesurvivalof
patientswithacuterespiratoryfailure.NEnglJMed2001345:pp.568573
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa010043)

138.ManceboJ.,FernandezR.,BlanchL.,etal:Amulticentertrialofprolongedprone
ventilationinsevereacuterespiratorydistresssyndrome.AmJRespirCritCareMed2006173:
pp.12331239
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.200503353OC)

138a.GattinoniL.,TacconeP.,CarlessoE.,andMariniJ.J.:Pronepositioninacuterespiratory
distresssyndrome.Rationale,indications,andlimits.AmJRespirCritCareMed2013188:pp.
12861293
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.2013081532CI)

139.DellingerR.P.,ZimmermanJ.L.,TaylorR.W.,etal:Effectsofinhalednitricoxidein
patientswithacuterespiratorydistresssyndrome:resultsofarandomizedphaseIItrial.
InhaledNitricOxideinARDSStudyGroup.CritCareMed199826:pp.1523
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000324619980100000011)

140.PapazianL.,ForelJ.M.,GacouinA.,etal:Neuromuscularblockersinearlyacute
respiratorydistresssyndrome.NEnglJMed2010363:pp.11071116
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMoa1005372)

141.BrodieD.,andBacchettaM.:ExtracorporealmembraneoxygenationforARDSinadults.N
EnglJMed2011365:pp.19051914
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMct1103720)

142.TerragniP.,MaioloG.,andRanieriV.M.:RoleandpotentialsoflowflowCO(2)removal
systeminmechanicalventilation.CurrOpinCritCare201218:pp.9398
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/MCC.0b013e32834f17ef)

143.LewandowskiK.:Extracorporealmembraneoxygenationforsevereacuterespiratory
failure.CritCare(Lond)20004:pp.156168
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc689)

144.BautistaE.,ChotpitayasunondhT.,GaoZ.,etal:Clinicalaspectsofpandemic2009
influenzaA(H1N1)virusinfection.NEnglJMed2010362:pp.17081719
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMra1000449)
145.ChiumelloD.,GallazziE.,MarinoA.,etal:Avalidationstudyofanewnasogastric
polyfunctionalcatheter.IntensiveCareMed201137:pp.791795
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401121784)

146.CesanaB.M.,AntonelliP.,ChiumelloD.,etal:Positiveendexpiratorypressure,prone
positioning,andactivatedproteinC:acriticalreviewofmetaanalyses.MinervaAnestesiol
201076:pp.929936

147.GrasselliG.,FotiG.,PatronitiN.,etal:AcaseofARDSassociatedwithinfluenzaAH1N1
infectiontreatedwithextracorporealrespiratorysupport.MinervaAnestesiol200975:pp.741
745

148.GattinoniL.,PesentiA.,MascheroniD.,etal:Lowfrequencypositivepressureventilation
withextracorporealCO2removalinsevereacuterespiratoryfailure.JAMA1986256:pp.881
886
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.1986.03380070087025)

149.GattinoniL.,PesentiA.,MascheroniD.,etal:Lowfrequencypositivepressureventilation
withextracorporealCO2removalinsevereacuterespiratoryfailure.JAMA1986256:pp.881
886
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1001/jama.1986.03380070087025)

150.DembinskiR.,HochhausenN.,TerbeckS.,etal:Pumplessextracorporeallungassistfor
protectivemechanicalventilationinexperimentallunginjury.CritCareMed200735:pp.
23592366
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/01.CCM.0000281857.87354.A5)

151.CoveM.E.,MaclarenG.,FederspielW.J.,etal:Benchtobedsidereview:Extracorporeal
carbondioxideremoval,pastpresentandfuture.CritCare201216:pp.232
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc11356)

152.TerragniP.P.,DelSorboL.,MasciaL.,etal:Tidalvolumelowerthan6ml/kgenhances
lungprotection:roleofextracorporealcarbondioxideremoval.Anesthesiology2009111:pp.
826835
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/ALN.0b013e3181b764d2)

153.PauwelsR.A.,BuistA.S.,MaP.,etal:Globalstrategyforthediagnosis,management,and
preventionofchronicobstructivepulmonarydisease:NationalHeart,Lung,andBloodInstitute
andWorldHealthOrganizationGlobalInitiativeforChronicObstructiveLungDisease(GOLD):
executivesummary.RespirCare200146:pp.798825

154.AmericanThoracicSociety.AmJRespirCritCareMed1995152:pp.S77121

155.MurrayC.J.,andLopezA.D.:Evidencebasedhealthpolicy:lessonsfromtheGlobalBurden
ofDiseaseStudy.Science(NewYork)1996274:pp.740743
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1126/science.274.5288.740)

156.MacNeeW.:Pathophysiologyofcorpulmonaleinchronicobstructivepulmonarydisease.
II.AmJRespirCritCareMed1994150:pp.11581168
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.150.4.7921453)
157.BachP.B.,BrownC.,GelfandS.E.,etal:Managementofacuteexacerbationsofchronic
obstructivepulmonarydisease:asummaryandappraisalofpublishedevidence.AnnIntern
Med2001134:pp.600620
CrossRef(http://dx.doi.org/10.7326/00034819134720010403000016)

158.WedzichaJ.A.,andSeemungalT.A.:COPDexacerbations:definingtheircauseand
prevention.Lancet2007370:pp.786796
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S01406736(07)613828)

159.BrochardL.,ManceboJ.,WysockiM.,etal:Noninvasiveventilationforacuteexacerbations
ofchronicobstructivepulmonarydisease.NEnglJMed1995333:pp.817822
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJM199509283331301)

160.PlantP.K.,OwenJ.L.,andElliottM.W.:Earlyuseofnoninvasiveventilationforacute
exacerbationsofchronicobstructivepulmonarydiseaseongeneralrespiratorywards:a
multicentrerandomisedcontrolledtrial.Lancet2000355:pp.19311935
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S01406736(00)023230)

161.VitaccaM.,CliniE.,PaganiM.,etal:Physiologiceffectsofearlyadministeredmask
proportionalassistventilationinpatientswithchronicobstructivepulmonarydiseaseandacute
respiratoryfailure.CritCareMed200028:pp.17911797
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000324620000600000016)

162.WysockiM.,RichardJ.C.,andMeshakaP.:Noninvasiveproportionalassistventilation
comparedwithnoninvasivepressuresupportventilationinhypercapnicacuterespiratory
failure.CritCareMed200230:pp.323329
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000324620020200000010)

163.LimT.K.:Treatmentofsevereexacerbationofchronicobstructivepulmonarydiseasewith
maskappliedcontinuouspositiveairwaypressure.Respirology19961:pp.189193
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1111/j.14401843.1996.tb00031.x)

164.GladwinM.T.,andPiersonD.J.:Mechanicalventilationofthepatientwithseverechronic
obstructivepulmonarydisease.IntensiveCareMed199824:pp.898910
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s001340050688)

165.KlugeS.,BrauneS.A.,EngelM.,etal:Avoidinginvasivemechanicalventilationby
extracorporealcarbondioxideremovalinpatientsfailingnoninvasiveventilation.Intensive
CareMed201238:pp.16321639
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1007/s0013401226492)

166.WareL.B.,andMatthayM.A.:Clinicalpractice:Acutepulmonaryedema.NEnglJMed
2005353:pp.27882796
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMcp052699)

167.BerstenA.D.,HoltA.W.,VedigA.E.,etal:Treatmentofseverecardiogenicpulmonary
edemawithcontinuouspositiveairwaypressuredeliveredbyfacemask.NEnglJMed1991
325:pp.18251830
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJM199112263252601)
168.LeniqueF.,HabisM.,LofasoF.,etal:Ventilatoryandhemodynamiceffectsofcontinuous
positiveairwaypressureinleftheartfailure.AmJRespirCritCareMed1997155:pp.500505
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/ajrccm.155.2.9032185)

169.MasipJ.,BetbeseA.J.,PaezJ.,etal:Noninvasivepressuresupportventilationversus
conventionaloxygentherapyinacutecardiogenicpulmonaryoedema:arandomisedtrial.
Lancet2000356:pp.21262132
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S01406736(00)034929)

170.NavaS.,CarboneG.,DiBattistaN.,etal:Noninvasiveventilationincardiogenicpulmonary
edema:amulticenterrandomizedtrial.AmJRespirCritCareMed2003168:pp.14321437
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1164/rccm.2002111270OC)

171.MehtaS.,JayG.D.,WoolardR.H.,etal:Randomized,prospectivetrialofbilevelversus
continuouspositiveairwaypressureinacutepulmonaryedema.CritCareMed199725:pp.
620628
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1097/0000324619970400000011)

172.PeterJ.V.,MoranJ.L.,PhillipsHughesJ.,etal:Effectofnoninvasivepositivepressure
ventilation(NIPPV)onmortalityinpatientswithacutecardiogenicpulmonaryoedema:ameta
analysis.Lancet2006367:pp.11551163
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1016/S01406736(06)685061)

173.WinckJ.C.,AzevedoL.F.,CostaPereiraA.,etal:Efficacyandsafetyofnoninvasive
ventilationinthetreatmentofacutecardiogenicpulmonaryedema:asystematicreviewand
metaanalysis.CritCare(Lond)200610:pp.R69
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1186/cc4905)

174.AurigemmaG.P.,andGaaschW.H.:Clinicalpractice.Diastolicheartfailure.NEnglJMed
2004351:pp.10971105
CrossRef(http://dx.doi.org/10.1056/NEJMcp022709)

Copyright2017Elsevier,Inc.Todoslosderechosreservados.

S-ar putea să vă placă și