Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
SentenciadeTutelan344/16deCorte
Constitucional,30deJuniode2016
IDvLex:649687929
http://corteconstitucional.vlex.com.co/vid/649687929
Susugerenciasehaenviadocorrectamente.
Esteesundocumentopremiumfueradetuplan,peropuedesconsultarlogratuitamenteduranteel
dadehoy.PasadoesteplazopodrsconsultarloconPuntosvLexoconunasuscripcindepago.
Ponente:ALBERTOROJASROS
Actor:AYMERJESUSMARTINEZNUOZ
Demandado:GESTIONENSEGURIDADYSALUDGESSALUDLTDA.
FechadeResolucin:30deJuniode2016
Expediente:T5406691
Emisor:CorteConstitucional
EstabilidadLaboralReforzadaEnContratosporObrayLaborDeterminada.LaVulneracinDe
DerechosPorParteDeLaEmpresaAccionadaSeAtribuyeASuDecisinDeDarPorTerminadoEl
ContratoLaboralSuscritoConElActor,SinTenerEnConsideracinQueSeEncontrabaEnTratamiento
MdicoParaElManejoDelTumorEnLaCajaTorcicaQueLeFueDiagnosticado.SeReitera
JurisprudenciaConstitucionalRelacionadaConLaProcedenciaDeLaAccinDeTutelaEnMateriaDe
EstabilidadLaboralReforzadaElDerechoALaSaludYLaAfiliacinAlSistemaDeSeguridadSocial
PorLasE.p.s.YLaEstabilidadLaboralReforzadaEnContratosDeObraYLaborDeterminada.
ConcluyeLaCorteQueLaDemandadaTrasgrediDerechosFundamentalesAlTerminarLaRelacin
ContractualSinHaberSidoAutorizadoParaTalPropsitoPorElMinisterioDelTrabajoY,En
Consecuencia,SinLograrDesvirtuarLaPresuncinDeDespidoDiscriminatorio.SeConcedeEl
AmparoSolicitadoYSeImpartenUnaSerieDerdenesConducentesAHacerEfectivoElGoceDeLos
DerechosTutelados.
SentenciaT344/16
Referencia:expedienteT5.406.691
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 1/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
AccindetutelainstauradaporAymerJessMartnezNez,contraGestinenSeguridadySalud
GessaludLtda.
MagistradoPonente:
ALBERTOROJASROS
BogotD.C.,treinta(30)dejuniodedosmildiecisis(2016).
LaSalaOctavadeRevisindelaCorteConstitucional,integradaporlaMagistradaMaraVictoriaCalle
CorreaylosMagistradosLuisErnestoVargasSilvayAlbertoRojasRos,quienlapreside,enejerciciode
suscompetenciasconstitucionalesylegales,especficamentelasprevistasenlosartculos86y241numeral
9delaConstitucinPolticayenlosartculos33ysiguientesdelDecreto2591de1991,haproferidola
siguiente
SENTENCIA
DentrodelprocesoderevisindelosfallosproferidosporelJuzgadoQuintoPenalMunicipalpara
AdolecentesconFuncionesdeGarantasdeCartagenayelJuzgadoCuartoPenaldelCircuitode
ConocimientodeCartagena,eneltrmitedelaaccindetutelainstauradaporAymerJessMartnezNez
contraGestinenSeguridadySaludLtdaenadelanteGessaludLtda.
ElprocesodelareferenciafueescogidoporlaSaladeSeleccindeTutelasNmeroTres,medianteauto
proferidoel11demarzode2016,indicandocomocriteriodeseleccinsubjetivo,laurgenciadeprotegerun
derechofundamental.
ANTECEDENTES
ElseorAymerJessMartnezNezactuandoennombrepropio,interponelapresenteaccindetutela
contraGessaludLtda,porlapresuntavulneracindesusderechosfundamentalesalasalud,alaseguridad
socialyalaestabilidadlaboralreforzada.Estaactuacinsefundamentaenlaterminacindelcontratode
obraolabordeunapersonaenestadodedebilidadmanifiesta.
1.1.Hechos
1.ElseorAymerJessMartnezNezde43aosdeedad,sevinculel10defebrerode2015con
GessaludLtda,mediantecontratodeobraolabor,paradesempearlasfuncionesdeasesoraen
seguridadysalud.
2.Manifiestaelaccionantequeel1deabrilde2015ingresporlaunidaddeurgenciasdelaclnica
SanJosTorices,debidoaquepresentabadificultadespararespirar,ensanchamientodetrax,leve
desplazamientodetrqueaysndromedevenacabasuperior.Enaquellaocasin,sumdicotratantele
orden(i)laprcticadeuntacdetrax(ii)iniciartratamientomdicoy,(iii)leprescribiuna
incapacidadmdicadeonce(11)das.
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 2/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
3.El20deabrildelao2015,elgalenodeurgenciasadscritoalcentromdicoDumianMedical,le
diagnosticunplandemejoraconunacitaporvaloracindecirugadetraxdecarcterurgentey
unanuevaincapacidaddecinco(5)das.
4.Informaelpeticionarioqueel7demayode2015lefuediagnosticadoemboliaytrombosisde
venacaba,raznporlacualfueinternadoeintervenidoquirrgicamenteelda12demayodelmismo
aosituacinquegenerunincapacidaddeveinte(20)das.
5.El27demayode2015,elmdicocirujanovascularleformullaprcticadeunprocedimiento
endovascular,colocacindeStenenvenacavaysubclaviaderecha,elcualseencuentrapendientepara
serautorizadoporpartedesuEPS.
6.El2dejuniode2015,eldirectorgeneraldeGessaludLtdanotificalaccionantequeelcontratode
obralaborsuscritoel10defebrerode2015terminaraapartirdel5dejuniodelmismoao,debidoa
que()nuestroclienteNoenviarmsordenesdeservicioquenospermitalacontinuidaddesus
actividadestalycomoloindicaelcontratoenmencin
7.Aadeelaccionantequeel16dejuniode2015,ladoctoraMaraFernandaHernndezleprescribi
unacitacontroldetrax,tomografadetraxsimpleycontrastado,inmunoestoqumica,ascomouna
incapacidadmdicaportreinta(30)das,apartirdel10dejuniodelaoencurso.
8.Alegaelactor,queconocasindelaterminacindelcontratodeobraolabor,fuedesafiliadodel
SistemaGeneralenSalud,situacinquehageneradoqueSaludtotalEPSlenieguelaprestacindelos
serviciosdesalud,quedandodeestamaneradesprotegido,sintrabajo,conunaevidentediscapacidad
ysinpoderaccederaunprocesoderecuperacinsatisfactorio.
1.2.SolicituddeTutela
Confundamentoenloshechosexpuestos,elseorAymerNezsolicitaelamparodesusderechos
fundamentalesalasaludalaseguridadsocial,yalaestabilidadlaboralreforzada.Enconsecuencia,se
ordeneaGessaludLtdareintegrarloydesernecesarioreubicarloenuncargodeigualosuperior
jerarquaalquevenadesempeandocuandosedioporterminadoysinjustacausaelcontratode
trabajo.Todoello,bajolasrecomendacionesdelreadesaludocupacional,dadasporSaludtotalEPS,
y,hastaqueseaproferidounconceptomdicofavorablederehabilitacin.
Asmismo,solicitasuafiliacinalSistemadeSeguridadSocialIntegral,conelfindegarantizarla
atencinintegralmdicanecesariaparasurehabilitacin.
Porltimorequierequelaentidadaccionadapagueasufavorlossalarios,lasprestacionessocialesy
losaportescorrespondientesasalud,pensinyriesgosprofesionalesdejadosdepercibirdesdelafecha
desudesvinculacinhastasureintegro.
1.3.TrasladoycontestacindelaDemanda
ElJuzgadoQuintoPenalMunicipalparaAdolecentesconFuncionesdeGarantasdeCartagena,
medianteAutodel17deJuliode2015admitilaaccindetutelainterpuestaporAymerJessNez
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 3/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
MartnezcontraGessaludLtdaycorritrasladalaentidadaccionadaparaqueejercierasuderechoa
ladefensa.
Vencidoeltrminootorgadoparaejercersuderechoaladefensa,laentidadaccionadaguardosilencio.
El3deseptiembrede2015,elJuzgadoQuintoPenalMunicipalparaAdolecentesconFuncionesde
GarantasdeCartagenadeclarlanulidaddetodoloactuadoapartirdelautoadmisorioporindebida
notificacindelaparteaccionada.
Subsanadadichairregularidad,elapoderadodeGessaludLtdaenejerciciodelderechoaladefensa
solicitanegarelamparoconstitucional,alconsiderarque:(i)elseorAymerJessNezMartnezno
seencuentraenestadodedebilidadmanifiesta(ii)elpeticionariocuentaconotrosmediosdedefensas
judicialesy(iii)laterminacindelcontratonoobedecealestadodesaluddelaccionante.Enpalabras
delaentidadaccionadasedijo:
()Laaccindetutelanoeselmecanismoidneoparapredicarelreintegrolaboral,porcuanto
existenotrosmediosestablecidos,puestoqueelcasoenestudio,nosetratadeaquelloscuandoel
empleadoosujetoestencondicindedebilidadmanifiestadiscapacidad.Seguidamentees
importantetraerlarelacindenexocausalentreelestadodesaluddelempleadoylaterminacindesu
relacinlaboral,situacionesnoconcurrentes,portratarsedelaculminacindelaobraparalacualfue
contratado,situacinquenosoloaconteciconelaccionante,sinoconunagrancantidaddepersonas
queestabancontratadosatravsdelamismarelacinlaboral()
Encuantoalaterminacindelcontratodetrabajosostienequeobedecealaculminacindelaobra
paralacualfuecontratadoelpeticionario,conbaseenlodispuestoenelliterald)delartculo61del
CdigoSustantivodelTrabajo,subrogadoporelartculo5delaLey361de1997.
Sealaquelaenfermedadquepadeceelaccionantenoesdeorigenprofesional,puesnolaadquirien
desarrollodelaslaboresencomendadas.Agrega,queeltutelantetienelaposibilidaddesolicitarla
calificacindeprdidadecapacidadyconello,reclamarlapensindeinvalidez.
Alegaquelosolicitadoporelaccionante,esatodalucesimposibledecumplir,pornoexistirese
cargoenlaplantadepersonalniexistennecesidadesdelaEmpresaparasucontratacin.()
1.4.Pruebasaportadasalproceso
CopiadecduladeciudadanadelseorAymerJessNezMartnez.Folio7.
CopiadelahistoriaclnicadelseorAymerNez.Folio8al61.Enlacualobratodolo
concernientealoshallazgosenconsultadelaspatologasquepresentaelaccionante,incapacidades
mdicasquemencionaelaccionante,(desdeel1deabrilde2015por11dasdesdeel20deabrilde
2015por5dasdesde7demayode2015por20dasdesdeel16dejuniode2015por30das.Copia
deordenmdicaparaprocedimientoquirrgicodetraxydeTacsimpleycontrastado,copiade
certificadodeafiliacinaSaludTotalEPS.Folio8al61.
Copiadecontratodetrabajosuscritoconlaentidadaccionada,bajolamodalidaddecontratopor
obraolaborcontratadaNIT900.164.524,enelcualseestableceelobjetodelcontrato,las
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 4/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
generalidades,lasfuncionesdeltrabajador,lasobligacionesdeltrabajador,lasprohibiciones,eltipode
remuneracin,lajornadalaboral,laduracindelcontrato,lugarparadesarrollarlasactividadesyel
marcolegalquelodesarrolla.Folio65a72.
Copiadecartadeterminacindecontratodetrabajodel2dejuniode2015,enlaqueDirector
GeneraldeGessaludLtdainformaalseorAymerNezqueEnrelacinconelcontratodeobra
laborquefirmamosel10defebrerodelpresenteao,queremosinformarlequenuestroclienteNo
enviarmsrdenesdeservicioquenospermitalacontinuidaddesusactividadestalcomooindicael
contratoenmencin,porlosehatomadoladecisin,hoy02delmesde06de2015,darporterminado
sucontratodetrabajoalterminarlajornadadelda05dejuniode2015.Folio62.
1.5.Decisinjudicialobjetoderevisin
Primerainstancia
ElJuzgadoQuintoPenalMunicipalparaAdolecentesconFuncionesdeGarantasdeCartagena,
mediantefallodel21deseptiembrede2015,concedielamparotransitoriodelosderechosinvocados
porelaccionante.Sustentaeladquoquesegnlospresupuestosfcticosquedieronlugarala
presentacindelaaccindetutela,elaccionanteostentaelderechoalaestabilidadlaboralreforzada
quearguye,esto,portratarsedeunapersonaenestadodedebilidadmanifiesta,cuyodespidonofue
tramitadobajoelprocesocorrespondienteenestetipodecasosenconcreto,debidoalaomisinpor
partedesuempleadordesolicitarelavalalMinisteriodetrabajo,paradarloporterminado.
Impugnacin
GessaludLtda,pormediodeapoderado,impugnelfallodeprimerainstanciaalconsiderarquela
terminacindelcontratodetrabajosehizotiempodespusdehaberserecuperadoelaccionantedeuna
incapacidadmdica.Agrego,queestaterminacinobedecialcumplimientodelplazopactadodentro
delcontratodeobraylabordeterminada.
Finalmente,reiteralosargumentosdadosenlacontestacindelademanda.
Segundainstancia
ElJuzgadoCuartoPenaldelCircuitodeConocimientodeCartagena,mediantefallodel3de
noviembrede2015,revocentodassusparteselfallodetuteladeladquo.Enconsecuencia,declar
laimprocedenciadelamisma,alestimarqueenelcasoobjetodeestudionoemergelallamada
estabilidadlaboralreforzadayaquealmomentodeldespidonoexistaincapacidadmdica.Eneste
sentido,considerqueeltutelantecuentaconlaposibilidaddeacudiraotroestadiojurdicoprocesal
paradirimirlacontroversiasuscitada.
II.CONSIDERACIONESYFUNDAMENTOS
2.1.Competencia
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 5/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
EscompetenteestaSaladelaCorteConstitucionalpararevisarladecisinproferidadentrodelaaccinde
tuteladelareferencia,deconformidadconlodispuestoenlosartculos86y241,numeral9,dela
ConstitucinPolticayenconcordanciaconlosartculos31a36delDecreto2591de1991.
2.2.Planteamientodelcaso
ElseorAymerJessMartnezNezde43aosdeedadinterponeaccindetutelacontraGessaludLtda,
porlapresuntavulneracindesusderechosfundamentalesalasalud,alaseguridadsocialyalaestabilidad
laboralreforzada.
Alegaelaccionantequelaentidadaccionadalenotificel2dejuniode2015,queelcontratodeobralabor
suscritoel10defebrerode2015sedabaporterminadoapartirdel5dejuniodelmismoao,sinteneren
cuentaquelseencontrabaentratamientomdicoportumorenlacajatorcica
2.2.1.ProblemaJurdico
CorrespondeaestaSaladeterminarsilaentidadaccionadavulnerlosderechosfundamentalesalasalud,a
laseguridadsocialyalaestabilidadlaboralreforzadadelaccionante,porhaberterminadoelcontratodeobra
olabor,sintenerencuentaqueelpeticionarioseencontrabaentratamientomdico,encircunstanciasde
debilidadmanifiesta.
Pararesolverelproblemaplanteado,estaSalareiterarlajurisprudenciaconstitucional,relacionadacon(i)la
procedenciadelaaccindetutelaenmateriadeestabilidadlaboralreforzada(ii)estabilidadlaboral
reforzadaencontratosporobraylabordeterminada(iii)elderechoalasaludylaafiliacinalsistemade
seguridadsocialporlasEPSyfinalmente(iv)procederarealizarelestudiodelcasoconcreto.
2.2.1.1.Procedenciadeaccindetutelaenmateriadeestabilidadlaboralreforzada.Reiteracin
jurisprudencial.
Laaccindetutelaseencuentraconsagradaenelartculo86delaConstitucinPoltica,comoun
mecanismosumarioypreferente,quebuscaprotegerlosderechosconstitucionalesfundamentalesdelas
personas"cuandoquieraquestosresultenvulneradosoamenazadosporlaaccinolaomisindecualquier
autoridadpblica".Sinembargo,elpargrafo5delacitadadisposicinestablecelaprocedenciadeesta
accincontraparticularescuando:i)estosseencuentranencargadosdelaprestacindeunserviciopblico,
ii)laconductadelparticularafectegraveydirectamenteelinterscolectivooiii)elsolicitantesehalleen
estadodesubordinacinoindefensinfrentealparticular.
Endesarrollodedichanorma,elartculo42delDecreto2591de1991,estableciloscasosenqueprocedela
accindetutelacontraparticulares,sealandoenelnumeral9quecuandoelsolicitanteseencuentreen
situacindesubordinacinoindefensinrespectodelparticularcontraelcualseinterpusolaaccin.()
Enestesentido,latutelaserprocedente.
Sobreelestadodesubordinacin,lajurisprudenciaconstitucionalhasostenidoquesetratadeunarelacin
jurdicadedependencia,quesevereflejadaprincipalmenteentreaquellosgruposdepersonas,enlosque
ciertosindividuostienenunaposicindominantefrentealosotros,porejemplo,entretrabajadoresy
patronos,estudiantesyprofesoresodirectivosdeunplanteleducativo.EnpalabrasdeestaCorporacinse
dijo:
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 6/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Enloquerespectaalestadodesubordinacin,laCorteConstitucionallohaentendidocomoel
acatamientoysometimientoardenesproferidasporquienes,enrazndesuscalidades,tienenla
competenciaparaimpartirlas.Enelmismosentido,laCorporacinhaprecisadoquelasubordinacinalude
alaexistenciadeunarelacinjurdicadedependenciaquetienesuorigenenlaobligatoriedaddeunorden
jurdicoosocialdeterminado,comoporejemplolasrelacionesderivadasdeuncontratodetrabajo,las
relacionesentreestudiantesydirectivasdelplanteleducativoolasrelacionesdepatriapotestadoriginadas
entreloshijosmenoresrespectodelospadres.
Frentealestadodeindefensin,elTribunalConstitucionalhasostenidoque()esunconceptodecarcter
fcticoqueseconfiguracuandounapersonaseencuentraenunestadodedebilidadmanifiestafrenteaotra,
demodoque,porelconjuntodecircunstanciasquerodeanelcaso,noleesposibledefenderseantela
agresindesusderechos.Asmismo,lajurisprudenciahadichoquelaindefensinsepresentaenaquellas
circunstanciasenlascualeslapersonaofendidacarecedemediosjurdicosdedefensaotambin,cuandoa
pesardeexistirdichosmedios,losmismosresultaninsuficientespararesistirorepelerlavulneracino
amenazadesusderechosfundamentales.
Teniendoencuentalaprocedenciadelaaccindetutelacontraparticularescuandoquienhacelasolicitudse
encuentraenestadodedesubordinacinoindefensinrespectodelparticularcontraelcualseinterpusola
accin,comoeselcasodelostrabajadores,lajurisprudenciaconstitucionalhareiterado,conformeal
requisitodesubsidiariedad,quesibienestemecanismo,esporreglageneral,improcedenteparacontrovertir
asuntosderivadosdeunarelacinlaboralalexistirotrosmediosdedefensajudicial,lociertoesqueesta
accinpuedeoperar,demaneraexcepcional,cuandoelaccionanteseatitulardelderechoalaestabilidad
laboralreforzadaporencontrarseensituacindedebilidadmanifiestaodiscapacidadyseadesvinculadode
suempleosinautorizacindelaoficinadetrabajo.
Deestamanera,estaCorporacinenSentenciaT359de2014sealque:
()cuandosetratedeuntrabajadorqueseencuentreensituacindedebilidadmanifiestaoenuna
circunstanciaqueleotorgueelderechoalaestabilidadlaboralreforzadacomoeselcasodelaspersonascon
discapacidad,laaccindetutelaeselmecanismoidneoyeficaz,paralaproteccinlaboralreforzada,cuya
finalidadesexpandirelpostuladodelaigualdadrealyefectiva,ydeestaforma,garantizarlesalaspersonas
queseencuentranensituacindevulnerabilidadelejercicioplenodesusderechosfundamentales.Esdecir,
queaunquenoexisteunderechoapermanecerenelempleo,ladesvinculacinlaboraldeestaspersonasslo
podrefectuarseconlapreviaautorizacindelMinisteriodeTrabajo.
Porlotanto,estaCorporacinnosloconsideraqueenestoseventoslaaccindetutelaesprocedente,sino
queademseselmecanismoapropiadoparasolicitarelreintegrolaboral.Adems,suprocedenciatambin
sepredicafrentealaspersonasqueseencuentranenunasituacindedebilidadmanifiesta,casoenelcual
podrconcedersedemaneratransitoriamientraslasautoridadescompetentesdecidenlopertinente.Eneste
ltimocaso,laprocedenciadelaaccindetutelabuscaevitarlaconfiguracindeunperjuicioirremediabley
norelevaaltrabajadordeacudiralasvasordinariasjudiciales.(Subrayadoynegrillafueradetexto.)
Deestamanera,latutelaeselmecanismoidneoyeficaz,yaseademaneradefinitivaotransitoriasegn
valoracindejuezconstitucionalparalaproteccinalderechoalaestabilidadlaboralreforzada.
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 7/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Alrespecto,valelapenarecordarqueestemecanismoprocedecomomecanismotransitorio,cuandoel
accionantedemuestrelaocurrenciadeunperjuicioirremediable,esdecir,cuandoacreditequeestaen
presenciadeundaoinminente,grave,urgenteeimpostergable.Enesteevento,elamparodeproteccin
slotendrefectostemporales,estoes,hastaquelaautoridadjudicialcompetentedecidaenformadefinitiva
elconflictoplanteadoy,comomediodedefensaprincipalydefinitivo,enloscasosenqueresultela
jurisdiccinordinariaineficazparahacercesarlaamenazaolavulneracinalosderechosfundamentales,
teniendoencuentalascircunstanciasenqueseencuentraelsolicitante.
Asmismo,esderelevanciaconstitucionalaclararqueelderechoalaestabilidadlaboralreforzadasepredica
noslodelaspersonasensituacindediscapacidad,sinodeaquellasqueseencuentrenenestadode
debilidadmanifiesta,esdecir,delostrabajadoresquesufrendeteriorosdesalud.EnpalabrasdelaCorte
Constitucionalsehadicho:
Estossujetosdeproteccinespecialalosqueserefiereelartculo13delaConstitucin,queporsu
condicinfsicaestnensituacindedebilidadmanifiesta,nosonslolosdiscapacitadoscalificadoscomo
talesconformealasnormaslegales.Talcategoraseextiendeatodasaquellaspersonasque,porcondiciones
fsicasdediversandole,oporlaconcurrenciadecondicionesfsicas,mentalesy/oeconmicas,se
encuentrenenunasituacindedebilidadmanifiesta.Asmismo,elalcanceylosmecanismoslegalesde
proteccinpuedenserdiferentesalosquesebrindanatravsdelaaplicacininmediatadelaConstitucin.
Laproteccinlegaloperaporelslohechodeencontrarselapersonadentrodelacategoraprotegida,
consagrandolasmedidasdedefensaprevistasenlaley.Porsuparte,elamparoconstitucionaldelaspersonas
encircunstanciadedebilidadmanifiestapermitealjuezdetutelaidentificaryponderarunconjuntomso
menosamplioyvariadodeelementosfcticosparadeducirlaocurrenciadetalcircunstanciayledaun
ampliomargendedecisinparaprotegerelderechofundamentalamenazadoorestablecerlocuandohubiera
sidovulnerado.
Enmaterialaboral,laproteccinespecialdequienesporsucondicinfsicaestnencircunstanciade
debilidadmanifiestaseextiendetambinalaspersonasrespectodelascualesestprobadoquesusituacin
desaludlesimpideodificultasustancialmenteeldesempeodesuslaboresenlascondicionesregulares,sin
necesidaddequeexistaunacalificacinpreviaqueacreditesucondicindediscapacitados.
Deestamanera,laaccindetutelaprocededemaneraexcepcionalcuandoquieninterponelatutelahaya
sidodespedidoensituacindedebilidadmanifiesta,sinautorizacindelMinisteriodelTrabajo,paralocual
eljuezconstitucionaldeberverificar:(i)Queelpeticionariopuedaconsiderarseunapersonaensituacin
dediscapacidad,oenestadodedebilidadmanifiesta(ii)queelempleadortengaconocimientodetal
situaciny(iii)queeldespidoselleveacabosinpermisodelMinisteriodelaProteccinSocial[ola
autoridaddetrabajocorrespondiente].
Encasodeacreditarlasanteriorescondiciones,eljuezdetuteladebereconoceraltrabajador(i)laineficacia
delaterminacinodeldespidolaboral(ii)elderechoaserreintegradoauncargoqueofrezcacondiciones
igualesomejoresquelasdelcargodesempeadohastasudesvinculacin(iii)elderechoarecibir
capacitacinparacumplirconlastareasdesunuevocargo,sieselcaso(art.54,C.P.)y(iv)elderechoa
recibirunaindemnizacinequivalenteacientoochentadasdelsalario.
2.2.1.2.Estabilidadlaboralreforzadaencontratosporobraylabordeterminada.Reiteracinjurisprudencial.
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 8/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Elartculo61delCdigoSustantivodelTrabajoestablecequelarelacinlaboralculminarporterminacin
delaobraolaborcontratada.Noobstante,laCorteConstitucionalhareiteradoquecuandoseesteanteun
sujetodeespecialproteccinconstitucional,elempleadornopuedealegarcomocausaldeterminacindel
contrato,eltrminopactadoolaculminacindelaobraolaborporlacualfuevinculado,pueslafacultad
quetienenlaspartesyenespeciallospatronosdeoptarporunamodalidadcontractualquepermitalimitarel
tiempodeloscontratos,sevedelimitadaporlasnormasconstitucionalesquetutelanelderechoala
estabilidadlaboralreforzada,paraaquellosgruposdeespecialescondiciones.
Loanterior,tienecomofundamentolaproteccinalderechoalaestabilidadlaboralreforzada,comoparte
integraldelderechoconstitucionalaltrabajoylasgarantasquesedesprendendeeste,conelquesepretende
erradicarcualquierformadediscriminacin,porrazonesfsicasofisiolgicas.
Alrespecto,enSentenciaT226de2012seindicque:
Laestabilidadlaboralreforzadahasidountemaderelevanciaconstitucionalysufinesasegurarqueel
trabajadorensituacindedebilidadmanifiestanoestexpuestoenformapermanenteaperdersutrabajo
poniendoenriesgosupropiosustentoyeldesufamilia,porelloeltrminopactadoparaladuracindela
laborcontratadapierdetodasuimportanciacuandoesutilizadocomocausalegtimaporelempleadorpara
ocultarsuposicindominanteyarbitrariaenlarelacinlaboralejerciendoactosdiscriminatorioscontra
personasparticularmentevulnerablesyencondicionesdedebilidadmanifiesta.Taldeberconstitucional
limitaorestringelaautonomaempresarialyprivadaimponiendo,cargassolidariasdegarantizarla
permanencianoindefinidaperosiacordeconlasituacindedebilidadsufridaporeltrabajador.
Enestemismosentido,enSentenciaT310de2015laCorteConstitucionalsealquelaestabilidadlaboral
reforzadaespredicabledecualquiercontrato,seauncontratolaboralouncontratodeprestacinde
servicios,puesfinalmente,elobjetivoperseguidoporlaConstitucinesprotegerelderechoquetienela
personaensituacindevulnerabilidaddequesuvnculocontractualseaestableysemantengaparaquesu
especialsituacin,noseaafectadaoagravadaporunamedidaarbitrariatomadaporelcontratante.
Bajoestasconsideraciones,esdeberdelempleadorcumplirconelrequisitoprevistoenelartculo26dela
Ley361de1997,estoes,solicitaralaoficinadeTrabajoautorizacinparadespedirodarporterminadoel
contratodeunapersonaenestadodedebilidadmanifiesta,as,existaenprincipio,unacausalobjetivapara
finalizarelmismovencimientodelplazopactadooculminacindelaobraolabor,sopenadepagaral
trabajadorunaindemnizacinequivalentea180dasdelsalario.
Sobreeltema,lacorteenSentenciaT307de2008manifest:
Sieljuezconstitucionallograestablecerqueeldespidoolaterminacindelcontratodetrabajodeuna
personadiscapacitadaseprodujosinpreviaautorizacindelaOficinadelTrabajo,deberpresumirquela
causadesteostaeslacircunstanciadediscapacidadqueaquelpadeceyquebienpuedehabersobrevenido
comoconsecuenciadelalabordesempeadaendesarrollodelarelacinlaboral.Enconsecuencia,eljuez
estarenlaobligacindeprotegerlosderechosfundamentalesdelpeticionario,declarandolaineficaciadel
despido,obligandoalempleadorareintegrarloydesernecesarioreubicarlo,yencasodenohaberse
verificadoelpagodelaindemnizacinprevistaporelincisosegundodelartculo26delaley361de1997,
deberigualmentecondenaralempleadoralpagodelamisma.(Subrayadofueradeltextooriginal).
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 9/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Enconclusin,laestabilidadlaboralreforzadasepredicadetodocontrato.Enestesentido,lacausallegal
queseoriginadeloscontratosatrminofijoodeobraolaborcontratada,comoeselvencimientodelplazo
pactadoolaculminacindelaobra,noesraznsuficienteparaterminarlarelacinlaboralcuandoel
trabajadorseencuentraensituacindedebilidadmanifiesta,raznporlacual,deberelempleadorprevioa
laterminacindelcontrato,solicitarlaautorizacinalMinisteriodeTrabajo,comoloestipulaelartculo26
delaLey361de1997,sopenadepagaralempleadounaindemnizacinequivalentea180dasdelsalario.
2.2.1.3.ElderechoalasaludylaafiliacinalsistemadeseguridadsocialporlasEPS
Demanerareiterada,lajurisprudenciaconstitucionalhareafirmadoelcarcteriusfundamentaldelderechoa
lasalud.
Enunprincipioseasocilaimportanciadelderechoalasaludalaconexidadqueguardaconlosderechosa
lavidaylaintegridadpersonal,pero,desdehaceuntiempohastaalpresente,elprismaatravsdelcualse
analizaelparadigmadedignidadhumanacomoejedelestadosocialydemocrticodederecho,ha
conducidoaqueselereconozcaelcarcterdeunautnticoderechofundamental,justiciabledeforma
autnoma.
Enlneaconestainterpretacin,recientementeseexpidilaLey1751de2015Estatutariadelderecho
fundamentalalasalud,enlacual,yadesdeunafuentenormativa,sepatentanlosprogresosenmateriade
proteccinquesehabandesarrolladoalinteriordelospronunciamientosdelaCorteConstitucional.Enesa
direccin,enelartculo2dedichanormaseprescribi:
Artculo2.Naturalezaycontenidodelderechofundamentalalasalud.Elderechofundamentalalasalud
esautnomoeirrenunciableenloindividualyenlocolectivo.
Comprendeelaccesoalosserviciosdesaluddemaneraoportuna,eficazyconcalidadparalapreservacin,
elmejoramientoylapromocindelasalud.ElEstadoadoptarpolticasparaasegurarlaigualdaddetratoy
oportunidadesenelaccesoalasactividadesdepromocin,prevencin,diagnstico,tratamiento,
rehabilitacinypaliacinparatodaslaspersonas.Deconformidadconelartculo49delaConstitucin
Poltica,suprestacincomoserviciopblicoesencialobligatorio,seejecutabajolaindelegabledireccin,
supervisin,organizacin,regulacin,coordinacinycontroldelEstado.
Enelejerciciodeconceptualizacindelderechoalasalud,laCortehaestablecidounentendimiento
complejodelmismo:
[L]asalud,entendidacomounderechofundamental,fueinicialmenteconcebidaporlaOrganizacin
MundialdelaSaludcomounestadodecompletobienestarfsico,mentalysocial,ynosolamentela
ausenciadeafeccionesoenfermedades,pero,apartirdelaevolucinquehatenidoesteconcepto,seha
reconocidoporestaCorporacinquelaanteriordefinicindebesermsbienasociadaconelconceptode
calidaddevida,pues,enraznalasubjetividadintrnsecadelconceptodebienestar(quedepende
completamentedelosfactoressocialesdeunadeterminadapoblacin),seestimquestagenerabatantos
conceptosdesaludcomopersonasenelplaneta.
Ahorabien,enpronunciamientosmsrecientes,estaCorporacinhaexpresadoquelasaluddebeser
concebidacomolafacultadquetienetodoserhumanodemantenerlanormalidadorgnicafuncional,tanto
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 10/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
fsicacomoenelplanodelaoperatividadmental,yderestablecersecuandosepresenteunaperturbacinen
laestabilidadorgnicayfuncionaldesuser,deformaquelaproteccinensaludnoselimitenicamentea
lasafectacionesquetenganimplicacionesenelcuerpofsicodelindividuo,sinoque,adems,sereconozca
quelasperturbacionesenlapsiquis,estoes,aquellasquesematerializanenlamentedelafectado,tambin
tienenlavirtualidaddeconstituirseenrestriccionesqueimpidenlaeficaciadelosdemsderechos
subjetivos.
Enesteordendeideas,nocabedudaencuantoaquelosaspectosmateriales,fsicosybiolgicoscomo
espirituales,mentalesypsquicosqueintegranelderechoalasaludincidendeformadirectaenla
posibilidadquetieneelindividuodegozarplenamentedelosdemsderechosdequeestitular,ascomode
trazarseunproyectodevidayllevarloacabo.Portanto,lasalteracionesquecomportanunaafectacin
significativarespectodeesecomplejoconceptodebienestarpuedenllegaraerigirsecomounaverdadera
interferenciaparalarealizacinpersonal,comomanifestacindeladignidadhumana.
Enconsideracinaello,elordenamientojurdicohainstituidomecanismosorientadosagarantizarel
derechoalasaluddetodosloshabitantesdelpas.LaLey100de1993estableceelsistemageneralde
seguridadsocialensalud,desarrollalosfundamentosquelorigen,determinasudireccin,organizaciny
funcionamiento,susnormasadministrativas,financierasydecontrolylasobligacionesquesederivandesu
aplicacin,yconsagracomoobjetivodelsistemaregularelserviciopblicoesencialdesaludycrear
condicionesdeaccesodetodalapoblacinalservicioentodoslosnivelesdeatencin.
As,paramaterializaresepropsito,ellegisladorpreviquelaafiliacinalsistemageneraldeseguridad
socialensaludesobligatoria,ydiselosregmenescontributivoysubsidiado,destinadosapersonas
laboralmenteactivaselprimeroyapersonassincapacidaddepagoelsegundo,envirtuddeloscuales
correspondealosempleadoresoalEstado,respectivamente,asegurardichaafiliacin,habidacuentadeque,
atravsdeella,seconcretaunaccesouniversalalosserviciosdelplandebeneficios.Enestesentido,la
Cortehasostenido:
LaafiliacinpermitehacerefectivoelprincipiodeuniversalidadquerigeelSistemaGeneraldeSeguridad
SocialenSalud.Enesteordendeideas,laafiliacindelaspersonasalSistemadeSeguridadSocialenSalud,
atravsdeunodelosdosregmenescontributivoosubsidiadoesobligatoria.Deunlado,laafiliacines
unaobligacindelasE.P.S.deacuerdoconelnumeral3delartculo178delaLey100de1993yelartculo
183queprohbealasE.P.S.negarlaafiliacinaquiendeseeingresaralrgimen,siempreycuandoasegure
elpagodelacotizacinodelsubsidiocorrespondiente.Deotrolado,laafiliacinconstituyeunderechoen
cabezadecualquierpersona,exigibleantelaE.P.S.desueleccin,dentrodelosparmetroslegalesy
reglamentarios.
Llegadoestepunto,espertinenteponerderelievequelaperspectivadesdelacualseconcibieimplement
lanuevaLeyEstatutariadelderechofundamentalalasalud,hatradoconsigomodificacionesdela
regulacindelosaspectosrelativosalaafiliacin,orientadosaapartaraquellosobstculosformalesque
otroraentorpecanelaccesoalaatencinmdicadealgunosindividuos.Impregnadodeesanuevalgica
surgielDecreto2353de2015,Porelcualseunificanyactualizanlasreglasdeafiliacinalsistema
generaldeseguridadsocialensalud,secreaelsistemadeafiliacintransaccionalysedefinenlos
instrumentosparagarantizarlacontinuidadenlaafiliacinyelgoceefectivodelderechoalasalud,elcual
proscribequelasEPSadoptenconductasselectivasquerestrinjanlaafiliacindelaspersonas,todavezque
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 11/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
ello,ademsdeobstruirelaccesoalaatencinensalud,retardaelejercicioefectivodeotrosderechos
fundamentales.
Aslascosas,laCortehaadmitidolaprocedenciadelaaccindetutelaenaquelloscasosenlosquese
persiguerepelerdeformaurgenteunaamenazadelderechofundamentalalasalud,conelfindeque,por
mediodelaintervencindeljuezdeamparo,seadoptenlasmedidasnecesariasparareivindicarladignidad
delapersonaaquienselecoartan,yaseaporaccinuomisin,losserviciosasociadosalapromocin,
proteccinyrecuperacindelasalud,pues,seinsiste,esjusticiabledeformaautnoma,msalldesu
intrnsecarelacinconotrosderechosderangoconstitucional.
2.2.1.4.CasoConcreto.
ElseorAymerJessMartnezNezalegaqueGessaludLtdavulnersusderechosfundamentalesala
salud,alaseguridadsocialyalaestabilidadlaboralreforzada,alhaberlodesvinculadoenestadode
debilidadmanifiesta.
Antesdeabordarelfondodelasuntoydarsolucinalproblemajurdicopreviamenteplanteado,laSala
OctavadeRevisinproceder,enprimerlugar,adeterminarlaprocedenciadelaaccindetutelaenelcaso
concretoy,unavezsuperadodichoestudio,establecersiexistiunavulneracindelosderechosalegados.
Deacuerdoconlalneajurisprudencialprevistaenelnumeral2.2.1.1.delaparteconsiderativadeesta
providencia,laspersonasdesvinculadaslaboralmenteensituacindevulnerabilidadporpadeceralguna
discapacidadoencontrarseenestadodedebilidadmanifiestapodrnacudiralaaccindetutelaparalograr
laproteccinefectivadelosderechosfundamentalespresuntamentevulnerados,puessetratandesujetosde
especialproteccinconstitucional,amparadasbajoelderechoalaestabilidadlaboralreforzada,que
requierendeunaintervencinurgenteyeficazquerechacecualquieractodediscriminacin.
Deestamanera,encuentralaSalaquelaaccindetutelapromovidaporelseorAymerJessMartnez
Nezprocedecomomecanismodefinitivo,puessetratadeunapersonaenestadodediscapacidade
indefensinaquienledieronporterminadosucontratodetrabajoestandoentratamientomdicopor
presentarsndromedevenacavasuperiorsecundario(masatumoral),enfermedad,segnhistoriaclnica,
grave,sindiagnsticoespecifico,porloquedebecontinuareninvestigacin.
Adems,laSalaconsiderainoficiosoremitiralseorAymerJessMartnezNezalajurisdiccinordinaria
laboral,paraqueestudieydetermineunavulneracinqueseencuentraprobadaenestaoportunidad,puesel
accionantefuedespedidocuandoseencontrabaentratamientomdicoysinlaautorizacindelMinisterio
delTrabajo.
Esimportanteresaltarquealmomentodeladesvinculacindelaccionante,steacababadeserreintegradoa
sucargo,debidoaquetuvounaincapacidadmdica,comoconsecuenciadeunaciruga,lacualfueotorgada
porveintedas(20)iniciel7demayode2015yterminel26demayodelmismoao.
Enestesentido,concluyelaSalaqueladesvinculacinlaboraldelaccionanteenestadodedebilidad
manifiesta,comoconsecuenciadesuenfermedad,lositaenunasituacindevulnerabilidadquenosolo
afectasuestadoemocionalyeldesufamilia,sinotambinelsocialyeleconmico,puesvincularseal
mercadolaboralenestascircunstanciassehacemsdifcilyladiscriminacinmsnotoria.
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 12/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Enrelacinconlapresuntavulneracindelosderechosfundamentalesalasalud,alaseguridadsocialyala
estabilidadlaboralreforzadadelaccionante,porsudesvinculacinlaboralestandoentratamientomdico,la
SalaOctavadeRevisinverificarsienestaocasinsecumplenconlosrequisitosestablecidosporla
jurisprudenciaconstitucionalylaley,paraampararelderechoalaestabilidadlaboralreforzada.Asaber:
(i)Queelpeticionarioseencuentreensituacindediscapacidad,oenestadodedebilidadmanifiesta
(ii)Queelempleadortengaconocimientodetalsituaciny
(iii)QueeldespidoselleveacabosinpermisodelMinisteriodelaProteccinSocial[olaautoridadde
trabajocorrespondiente].
Respectoalaprimerasituacin,observalaSalaqueelseorAymerJessMartnezNezpadecede
sndromedevenacavasuperiorsecundario(masatumoral),enfermedadquehaocasionadounaafectacin
seriaencadaunadesusactividadescotidianas,pueshageneradounasecuenciadeincapacidades,
procedimientosycirugasrequeridasparatratarybrindarundiagnsticodefinitivosituacinquealaluzde
lajurisprudenciaylaspruebasaportadasenelexpedientedetutela,permitencorroborarelestadode
debilidadmanifiestadelaccionante.
Enloquetocaalsegundodelosrequisitos,evidenciaestaCorporacinqueGessaludLtda,tena
conocimientodelestadodesaluddelaccionantealmomentodedarporterminadoelcontratodeobray/o
laborcontratada,comosepuedeverificarconlaspruebasaportadasporestaentidad,enlascualesse
encuentran:
UnacartasuscritaporelseorAimerJessNezMartnezydirigidaaGessaludLtda,el27demayode
2015,enlaqueelaccionanteinformaalaentidadaccionadasuestadodesaludylaintencindereintegrarse
altrabajo.
Copiadecorreoelectrnicodel27demayode2015,dondeGessaludLtda,atravsdeMiguelAlberto
GonzlezRodrguezsolicitaalseorAimerJessNezMartnezlaincapacidadconelfindelegalizarla
conlaEPS.
Frentealaautorizacinrequeridaparadarporterminadoelcontratodetrabajodelaccionante,nose
evidenciaquelamismasehayasolicitadoalMinisteriodetrabajo,porelcontrario,laentidadaccionada
alegaquelaterminacindelreferidocontratoobedecia()laliberalidaddelempleadorquiendiopor
terminadoconbaseenlodispuestoenelliterald)delart.61delC.S.delT.,subrogadoporelart.5delaley
361de1997.
Enestepunto,esdegranrelevanciaaclararquesibienesciertoqueunadelascausalesparadarpor
terminadoelcontratodetrabajoesporterminacindelaobraolaborcontratada,tambinloes,quela
jurisprudenciaconstitucionalhareconocidoquelaculminacindelalabor,noesunaraznsuficientepara
darporterminadounvnculodeestanaturalezaapersonasencondicionesdediscapacidadodebilidad
manifiesta.EnpalabrasdeestaCorporacinsehadichoque:
Enconsecuencia,paraesteTribunal`comolaestabilidadlaboralreforzadaseampliparalaspersonascon
afectacionesdesusaludsinconsideracinaunapreviacalificacin,igualmenteevolucionenconsiderar
quenosloaplicabaparaloscontratosatrminoindefinidosinotambinparaaquellosdeduracin
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 13/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
especficacomoloscontratosdelaboruobra.Enelmismosentido,()lajurisprudenciaconstitucional
hareconocidoquelasimplefinalizacindeuncontratolaboraldetalescaractersticas,arguyendola
culminacindelalabor,noesunaraznsuficienteparadarporterminadounvnculodeestanaturaleza,en
especial,silaempresaescudadaenlafinalizacindelcontratodeobra,desconocelosrequisitoslegalespara
suterminacinofiniquitauncontratobajosupuestosquedenotendiscriminacin.Estasconsideraciones
resultanparticularmenterelevantescuandosetratadelaterminacindecontratoslaboralescelebradoscon
personasencondicionesdedebilidadmanifiesta.Elloquieredecirqueenloscasosdeestabilidadlaboral
reforzadasilacausadelcontratosemantiene,elvnculolaboraldeberigualmentecontinuar.
Encuantoalaexistenciadelacausaquedioorigenalcontrato,advierteestaSalaquesibienlaaccionadaen
lacartadeterminacindelmismomanifiestaquelarelacinlaboralculminaporqueelclientenoenviar
msrdenesdeservicioquepermitalacontinuidaddelasactividadesporlascualesfuecontratadoelseor
AymerJessMartnezNez,lociertoesquenoexistepruebaquedemuestrequeelobjetodelcontratohaya
terminado.
Finalmente,adviertelaSala,queladesvinculacinlaboraldelaccionantenosolovulneraelderechoala
estabilidadlaboralreforzada,sinotambinlosderechosfundamentalesalasaludyalaseguridadsocial,
puestoquealdarporterminadoelcontratodetrabajodelseorAymerJessMartnezNez,sepusoen
riesgolacontinuidaddeltratamientomdiconecesarioparasurehabilitacin.
Lajurisprudenciaconstitucionalhareconocidoqueladesvinculacindeunapersonaenestadodedebilidad
manifiestanosolovulneraelderechoalaestabilidadlaboralreforzada,sinotambinlosderechos
fundamentalesalmnimovital,alasaludyalaseguridadsocialdelpeticionarioysufamilia.As,en
SentenciaT341de2012alestudiarelcasodeunaseorade46aosdeedad,quehabasidodespedidael10
dediciembrede2011ensituacindevulnerabilidadestadodedebilidadmanifiesta,puespadecacncerde
cuellouterino,concluyque:
Eneseordendeideas,consideralaSalaquecolateralalaprdidadeltrabajo,segeneralaafectacindelos
derechosfundamentalesalmnimovital,saludyseguridadsocialdelaaccionanteydesufamilia.Se
estableceentonces,quealserevidenteunperjuicioirremediableserlaaccindetutelaelmecanismo
idneoparaprotegerlosderechosfundamentalesdeldemandante.
Esimportanteaclarar,queelhechodequeelaccionanteseencuentraafiladoalSistemadeSeguridadSocial
enSalud,comocotizanteprincipaldelrgimencontributivo,noquieredecirqueseencuentretrabajandoo
devengandounsalario,puesdichaafiliacinesproductodelaayudaquelehanbrindadosusfamiliarespara
quepuedacontinuarconsutratamiento.
DeberecordarsequecorrespondealaCorteConstitucionalestudiarlasaccionesuomisionesque
presuntamentedesconocieronlasgarantasconstitucionalessobrelascualessesolicitaproteccin.Portanto,
loshechossobrevinientes,acontecidosenelprocesoderevisin,norelevanalaCortedepronunciarsesobre
lascircunstanciasquegeneraronlasolicituddelamparo.
Aldeterminarqueenelpresentecasolaterminacindelcontratodeobraolabordelaccionante,quiense
encontrabaenestadodedebilidadmanifiesta,vulnersusderechosfundamentalesalaestabilidadlaboral
reforzada,alasalud,alaseguridadsocialyalavidadigna,esprocedenteconcederelamparoconstitucional.
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 14/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Ensntesis,paralaSalaOctavadeRevisinGessaludLtdavulnerlosderechosfundamentalesalasalud,a
laseguridadsocialyalaestabilidadlaboralreforzada,alterminarelcontratodeobraolaborsuscritoconel
accionantesinelcorrespondientepermisodelMinisteriodeTrabajoysindesvirtuarquelamismanotuvo
fundamentoelestadodesaluddelpeticionario.
Porloanterior,estaSalarevocarelfalloproferidoel3denoviembrede2015,porelJuzgadoCuartoPenal
delCircuitodeConocimientodeCartagenaquerevocentodassusparteslaprovidenciaproferidaporel
JuzgadoQuintoPenalMunicipalparaAdolecentesconFuncionesdeGarantasdeCartagenadeCartagenael
06deagostode2015,elcualhabaconcedidoelamparo.
Enestesentido,laCorteConstitucionaltutelarlosderechosfundamentalesalasalud,alaseguridadsocialy
alaestabilidadlaboralreforzadadelaccionante.Comoconsecuencia,ordenaraGessaludLtdaquereintegre
alpeticionarioenformainmediataalcargoquevenaocupandooaotrodeigualomayornivelteniendoen
cuentaquelaslaboresquedesarrolledebenseracordesasuestadodesalud.
Asmismo,ordenaralaaccionadaquepaguealasentidadescorrespondientesdelSistemaGeneralde
SeguridadSocial,sinsolucindecontinuidad,lascotizacionesdesalud,pensinyriesgosprofesionalesque
fueronsuspendidasenvirtuddeldespidodelaccionante.
2.2.1.4.1.Sntesisdeladecisin.
ElseorAymerJessMartnezNezpresentaccindetutelacontraGessaludLtda.Ajuiciodel
accionante,laterminacindelcontratodeobraolaborporpartedelaempresaaccionada,vulnersus
derechosfundamentalesalasalud,alaseguridadsocialyalaestabilidadlaboralreforzada,puesalmomento
desudesvinculacinseencontrabaentratamientomdico.
LaSalareiteraquelaaccindetutelaesprocedenteparasolicitarelamparodelderechoaltrabajoreintegro
laboral,cuandoalmomentodeldespido,delaterminacinodelanorenovacindelcontratolaboral,el
trabajadorseencuentreencondicionesdedebilidadmanifiesta.
ParalaCorte,laeliminacindeltratodiscriminatoriocontralossujetosdeespecialproteccinconstitucional,
comoeselcasodelaspersonasquegozandeestabilidadlaboralreforzada,obligaalempleadorasustentarla
decisindedespidobajocausasobjetivasysolicitarautorizacindelMinisteriodelTrabajo,antesdedarpor
terminadoelcontratodetrabajo.
ParaesteTribunallaestabilidadlaboralsepredicadetodosloscontratos,sinimportarsuclaseysin
importarqueelpatronoseapblicooprivadopuesloquelaConstitucinbuscaesasegurarlealtrabajador
quesuvnculonoseromperdemaneraabruptayportantosusustentoyeldesufamilianosever
comprometidoporunadecisinarbitrariadelempleador.Esporello,queenloscontratosatrminofijoo
enlosdeobraolabor,lacausalobjetivadelcumplimientodelplazopactadoolaterminacindelaobra,
pierdeneficaciayenconsecuencia,elempleadordebecumplirconlodispuestoenelartculo26delaLey
361de1997.
Confundamentoenlasconsideracionesexpuestas,laSalaconsideraqueenelcasoconcretoGessaludLtda
transgredilosderechosfundamentalesalasalud,alaseguridadsocialyalaestabilidadlaboralreforzada,al
terminarelcontratodeobraolaborsuscritoconelseorAymerJessMartnezNezsinhabersido
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 15/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
autorizadoparatalpropsitoporelMinisteriodelTrabajo,raznporlacualnologrdesvirtuarla
presuncindedespidodiscriminatorio.
III.DECISION
Enmritodeloexpuesto,laSalaOctavadeRevisindelaCorteConstitucional,administrandojusticiaen
nombredelpuebloypormandatodelaConstitucin,
RESUELVE
PRIMERO.REVOCARelfalloproferidoel3denoviembrede2015,porelJuzgadoCuartoPenaldel
CircuitodeConocimientodeCartagenaqueasuvezrevoclaprovidenciaemitidaporelJuzgadoQuinto
PenalMunicipalparaAdolecentesconFuncionesdeGarantasdeCartagena,el21deseptiembrede2015,y
ensulugar,TUTELARlosderechosfundamentalesalasalud,alaseguridadsocialyalaestabilidadlaboral
reforzadadelseorAymerJessMartnezNez.
SEGUNDO.ORDENARaGessaludLtdaqueeneltrminodecuarentayocho(48)horascontadasapartir
delanotificacindelapresentesentenciareintegrealseorAymerJessMartnezNez,bajolamodalidad
deuncontratodetrabajoatrminoindefinido,enunalaborcompatibleconsuactualcondicindesalud,
previavaloracindemedicinaocupacional,brindndoleparaelefectoelentrenamientonecesarioparael
adecuadocumplimientodelasfuncionesqueleseanasignadas.
TERCERO.ORDENARaGessaludLtdaquedentrodelosdiez(10)dassiguientesalanotificacindela
presentesentencia,efectelospagosdelascotizacionesdesalud,pensinyriesgosprofesionalesdelseor
AymerJessMartnezNez,dejadosdepagar,loscualesnoconstituirnnuevaafiliacin,sinocomoel
pagodecotizacionesatrasadas,dadalaineficaciadeldespidoefectuado.
CUARTO.ORDENARaGessaludLtda.que,dentrodeltrminoperentoriodequince(15)das,contadoa
partirdelanotificacindeestefallo,procedaapagaralseorAymerJessMartnezNezlossalarios
dejadosdepercibirdesdeelcinco(5)dejuniodedosmilquince(2015)hastaelmomentodesureintegro.
QUINTO.ORDENARaGessaludLtda.,que,dentrodeltrminoperentoriodequince(15)das,contadoa
partirdelanotificacindeestefallo,procedaapagaralseorJessMartnezNezunaindemnizacin
equivalenteacientoochenta(180)dasdelsalarioquedevengabaenelprecisomomentoenquefueretirado
desutrabajo.
SEXTO.ADVERTIRaGessaludLtda.,quenopodrsepararalseorAymerJessMartnezNezdesu
empleo,sinelagotamientopreviodelosrequisitosestablecidosenelordenamientojurdicoparaelefecto,de
acuerdoconloexpuestoenlapartemotivadeestaprovidencia.
SPTIMO.PorSecretaraGenerallbrenselascomunicacionesprevistasenelartculo36delDecreto2591
de1991.
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 16/17
30/1/2017 SentenciadeTutelan344/16deCorteConstitucional,30deJuniode2016vLexOpen
Cpiese,notifquese,comunquese,publqueseenlaGacetadelaCorteConstitucionalycmplase.
ALBERTOROJASROS
Magistrado
LUISERNESTOVARGASSILVA
Magistrado
MARIAVICTORIACALLECORREA
Magistrada
MARTHAVICTORIASCHICAMNDEZ
SecretariaGeneral
https://app.vlex.com/?utm_source=email&utm_campaign=digest#CO.basico/vid/649687929 17/17