Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Alaterapiahormonaltambinselellamaterapiadeprivacindeandrgenos(ADT)oterapiasupresorade
andrgenos.Elobjetivodeestetratamientoesreducirlosnivelesdelashormonasmasculinas,llamadas
andrgenos,enelcuerpo,oevitarqueestashormonasafectenalasclulascancerosasdelaprstata.
Losandrgenosestimulanelcrecimientodelasclulascancerosasdelaprstata.Losandrgenosprincipales
enelcuerposonlatestosteronayladihidrotestosterona.Lostestculosproducenlamayorpartedelos
andrgenos,aunquelasglndulassuprarrenales(glndulasqueseubicansobrelosriones)tambinproducen
unapequeacantidad.Amenudo,reducirlosnivelesdeandrgenosoevitarquealcancenlasclulasdel
cncerdeprstataprovocaquesereduzcaeltamaodeloscnceresoquecrezcanmslentamenteporun
tiempo.Sinembargo,laterapiahormonalporssolanocuraelcncerdeprstata.
Cundoseutilizalaterapiahormonal?
Laterapiahormonalsepuedeemplear:
Sielcncersehapropagadodemasiadolejosparasercuradoconcirugaoradiacin,osiustednose
puedesometeraestostratamientosporalgunaotrarazn
Sielcncercontinaoregresadespusdeltratamientoconcirugaoradioterapia
Juntoconlaradioterapiacomotratamientoinicialsiustedseencuentraenunriesgomselevadodequeel
cncerregresedespusdeltratamiento(segnunaaltapuntuacinGleason,unaltoniveldePSA,y/o
crecimientodelcncerfueradelaprstata)
Antesdelaradiacinparatratardereducireltamaodelcnceryhacerqueeltratamientoseamseficaz
Tiposdeterapiahormonal
Sepuedenemplearvariostiposdeterapiahormonalparatratarelcncerdeprstata.
Tratamientosparareducirlosnivelesdeandrgenos
Orquiectoma(castracin)
Apesardequeesuntipodeciruga,suprincipalefectoescomounaformadeterapiahormonal.Enesta
operacin,elcirujanoextirpalostestculos,queesdondeseproducelamayorpartedelosandrgenos
(testosteronayDHT).Estoprovocaquelamayoradeloscnceresdeprstatadejendecreceroseencojan
poruntiempo.
Laoperacinserealizacomounprocedimientoambulatorio.Esprobablementelaformamenoscostosayms
simpledeterapiahormonal.Sinembargo,contrarioaalgunosotrostratamientos,steespermanente,y
muchoshombrestienenproblemasparaaceptarlaextirpacindesustestculos.
Aalgunoshombresquesesometenaestacirugalespreocupacmovanalucirdespusdelprocedimiento.
Sepuedeninsertarenelescrototestculosartificialesquesevencomonormales,sielhombreaslodesea.
AgonistasdeLHRH
Losagonistasdehormonaliberadoradelahormonaluteinizante(LHRH)(tambinllamadosanlogosde
LHRHoagonistasdeGnRH)sonmedicamentosquereducenlacantidaddetestosteronaproducidaporlos
testculos.Altratamientoconestosmedicamentosalgunasvecesselellamacastracinqumicaocastracin
mdica,yaquereducenlosnivelesdeandrgenostanbiencomolaorquiectoma.
AunquelosagonistasdeLHRHcuestanmsquelaorquiectomayrequierenvisitasfrecuentesalmdico,la
mayoradeloshombresprefiereestemtodo.Estosmedicamentospermitenquelostestculospermanezcan
ensulugar.Sinembargo,lostestculossereducirnentamaoconelpasardeltiempo,einclusopuedeque
sevuelvantanpequeosquenopuedanserpalpados.
LosagonistasdeLHRHseinyectanocolocancomoimplantespequeosdebajodelapiel.Dependiendodel
medicamentousado,puedenadministrarsedesdeunavezalmeshastaunavezporao.Losagonistasde
LHRHdisponiblesenlosEstadosUnidosincluyen:
Leuprolida(Lupron,Eligard)
Goserelin(Zoladex)
Triptorelina(Trelstar)
Histrelin(Vantas)
CuandoseadministranporprimeravezlosagonistasdeLHRH,aumentanbrevementelosnivelesde
testosteronaantesdedisminuiranivelesmuybajos.Esteefectosedenominaexacerbacinyresultadela
formacomplejaenqueactanestosmedicamentos.Loshombresconcncerpropagadoaloshuesospueden
experimentardolorenloshuesos.Sielcncersehapropagadoalacolumnavertebral,inclusounaumentoen
elcrecimientotumoralporuncortoperododetiempocomoresultadodelaexacerbacinpodracomprimirla
mdulaespinalycausardoloroparlisis.Sepuedeevitarlaexacerbacinmediantelaadministracinde
medicamentosllamadosantiandrgenos(discutidomsadelante)porvariassemanascuandosecomienzael
tratamientoconlosagonistasdeLHRH.
AntagonistadeLHRH
Elmedicamentodegarelix(Firmagon)esunantagonistaLHRHqueactacomolosagonistasdeLHRH,pero
reducelosnivelesdetestosteronamsrpidamenteynocausaexacerbacindeltumorcomolohacenlos
agonistasdeLHRH.Eltratamientoconestemedicamentotambinsepuedeconsiderarunaforma
decastracinmdica.
Estemedicamentoseusaparatratarcncerdeprstataavanzado.Seadministramensualmenteenformade
inyeccindebajodelapiel.Losefectossecundariosmscomunessonproblemasenellugardondeseaplicla
inyeccin(dolor,enrojecimiento,ehinchazn)ynivelesaumentadosdeenzimashepticasenlosanlisisde
laboratorio.Losotrosefectossecundariossediscutenconmayordetallemsadelante.
InhibidordeCYP17
LosagonistasyantagonistasdeLHRHpuedenhacerquelostestculosdejendeproducirandrgenos,aunque
otrasclulasenelcuerpo,incluyendolasmismasclulascancerosasdelaprstata,puedencontinuarconla
produccindepequeascantidades,loquepuedeestimularelcrecimientodelcncer.Laabiraterona
(Zytiga)bloqueaunaenzimallamadaCYP17queayudaaqueestasclulasdejendeproducirandrgenos.
Laabirateronapuedeusarseenhombresconcncerdeprstataresistenteacastracin(eltumorcanceroso
quecontinadesarrollndoseapesardelosbajosnivelesdetestosteronadebidoyaseaaunagonistade
LHRH,antagonistadeLHRHoaorquiectoma).
Estemedicamentoseadministraoralmentecadada,ynodetienelaproduccindetestosteronaporpartede
lostestculosdemodoqueloshombresquenosehayansometidoaunaorquiectomanecesitancontinuarel
tratamientoconunagonistaounantagonistadeLHRH.Puestoquelaabirateronatambinreduceelnivelde
algunasotrashormonasenelcuerpo,tambinesnecesarioadministrarprednisona(unmedicamentosimilara
lacortisona)duranteeltratamientoparaevitarciertosefectossecundarios.
Medicamentosquedetienenlafuncindelosandrgenos
Antiandrgenos
Paraquelosandrgenospuedanfuncionar,stossetienenqueuniraunaprotenaenlaclulaprosttica
llamadareceptordeandrgeno.Losantiandrgenossonmedicamentosqueseadhierenaestosreceptoresde
modoquelosandrgenosnopuedanhacerlo.
Algunosmedicamentosdeestetiposon:
Flutamida(Eulexin)
Bicalutamida(Casodex)
Nilutamida(Nilandron)
Seadministrandiariamenteenformadepastilla.
LosantiandrgenosnoseusanamenudoporssolosenlosEstadosUnidos.Unantiandrgenopuede
agregarsealtratamientosilaorquiectomaounanlogooantagonistadehormonaliberadoradelahormona
luteinizanteyanoeseficazporssolo.Algunasvecestambinseadministraunantiandrgenoporvarias
semanascuandounagonistadeLHRHhasidocomenzadoparaprevenirunaexacerbacindeltumor.
UnantiandrgenotambinpuedesercombinadoconorquiectomaounagonistadeLHRHcomoterapia
hormonaldeprimeralnea.Aestoselellamabloqueocombinadodelosandrgenos.Todavaseest
debatiendosiestebloqueoesmseficazenesteescenarioquelaorquiectomaounagonistadeLHRHpors
solo.Siexistealgnbeneficio,pareceserpequeo.
Enalgunoshombres,siunantiandrgenoyanosurteefecto,simplementelasuspensindelantiandrgeno
puedecausarqueelcncerdejedecrecerdurantepocotiempo.Losmdicosllamanaestoefectode
abstinenciadeantiandrgeno,aunqueellosnosabenconseguridadlaraznporlacualocurre.
Elmedicamentoenzalutamida(Xtandi)esuntipodeantiandrgenomsreciente.Normalmente,cuandolos
andrgenosseunenalreceptor,esteenvaunasealalcentrodecontroldelaclula,indicndolequecrezcay
sedivida.Laenzalutamidabloqueaestaseal.Seadministraoralmentecadada.
Amenudo,laenzalutamidapuedesertilenhombresconcnceresdeprstataresistentesalacastracin.En
lamayoradelosestudiosrealizadossobreestemedicamento,loshombrestambinrecibieronunagonistade
LHRH,demodoquenoestclarosiestemedicamentoseratilenhombresconnivelesnormalesde
testosterona.
Otrosmedicamentossupresoresdeandrgenos
Haceuntiempolosestrgenos(hormonasfemeninas)fueronlaprincipalalternativaalaorquiectomaparalos
hombresconcncerdeprstataavanzado.Debidoasusposiblesefectossecundarios(queincluyencogulos
desangreyaumentodeltamaodelossenos),losestrgenoshansidosustituidosporotrostiposdeterapia
hormonal.Aunas,sepuedeintentarusarlosestrgenossiotrostratamientoshormonalesdejarondesurtir
efecto.
Elketoconazol(Nizoral),queprimeroseusparatratarlasinfeccionesfngicas,bloquealaproduccinde
ciertashormonas,incluyendolosandrgenos,enformasimilaralaabiraterona.Seusaconmsfrecuencia
paratrataraloshombresqueacabandeserdiagnosticadosconcncerdeprstataavanzadoyquetienenuna
grancantidaddecncerenelcuerpo,yaqueofreceunamanerarpidadebajarlosnivelesdetestosterona.
Tambinsepuedetratarsiotrasformasdeterapiahormonaldejarondesurtirefecto.
Elketoconazoltambinpuedebloquearlaproduccindecortisol,unahormonaesteroideimportanteenel
cuerpo,porloqueloshombrestratadosconestemedicamentoamenudonecesitantomaruncorticosteroide
(comolaprednisonaohidrocortisona).
Posiblesefectossecundariosdelaterapiahormonal
LaorquiectomaylosagonistasylosantagonistasdeLHRHpuedentodoscausarefectossecundarios
similaresdebidoanivelesinferioresdehormonas,talescomolatestosterona.Estosefectossecundarios
puedenincluir:
Reduccinoausenciadedeseosexual
Disfuncinerctil(impotencia)
Reduccindeltamaodelostestculosyelpene
Sensacionesrepentinasdecalor(bochornos)quepuedenaliviarseodesaparecerconeltiempo
Doloralpalparlossenosycrecimientodeltejidomamario
Osteoporosis(adelgazamientodeloshuesos),loquecausafracturasdehuesos
Anemia(bajosrecuentosdeglbulosrojos)
Disminucindelaagudezamental
Prdidademasamuscular
Aumentodepeso
Cansancio
Aumentoenlosnivelesdecolesterol
Depresin
Algunasinvestigacioneshansugeridoqueelriesgodehipertensinarterial,diabetes,derramescerebrales,
infartoscardiacos,einclusolamuerteacausadeenfermedadcardiacaesmayorenhombresquesontratados
conterapiahormonal,aunquenotodoslosestudiosconcuerdanconesto.
Losantiandrgenostienenefectossecundariossimilares.Laprincipaldiferenciaentrelosagonistasylos
antagonistasdeLHRHylaorquiectomaconsisteenquelosantiandrgenospuedencausarmenosefectos
secundariossexuales.Cuandoseusanestosmedicamentossolos,amenudosepuedemantenereldeseo
sexualylaserecciones.Ladiarreaeselprincipalefectosecundariocuandoseadministranestosmedicamentos
enloshombresqueyahansidotratadosconagonistasdeLHRH.Adems,sepuedenpresentarnuseas,
problemasconelhgadoycansancio.
Laabirateronapuedecausardolorenlosmsculosylasarticulaciones,hipertensinarterial,acumulacinde
lquidoenelcuerpo,sensacionesrepentinasdecalor,malestarestomacalydiarrea.
Laenzalutamidapuedecausardiarrea,cansancio,yempeorarlossofocosdecalor.Estemedicamentotambin
puedecausaralgunosefectossecundariosenelsistemanervioso,incluyendomareoy,enpocasocasiones,
convulsiones.Loshombresquetomanestemedicamentosonmspropensosacadas,loquepuedeocasionar
lesiones.
Sepuedenprevenirotratarmuchosefectossecundariosdelaterapiahormonal.Porejemplo:
Lassensacionesrepentinasdecaloramenudosepuedenaliviarconciertosantidepresivosuotros
medicamentos.
Eltratamientobreveconradiacinalossenospuedeayudaraprevenirqueaumentenentamao,peroesto
noeseficazunavezquelossenoshancrecido.
Variosmedicamentospuedenayudarapreveniryatratarlaosteoporosis.
Ladepresinpuedesertratadaconantidepresivosy/oasesoramiento.
Elejerciciopuedeayudarareducirmuchosefectossecundarios,incluyendoelcansancio,elaumentode
pesoylaprdidademasaseaymuscular.
Existeunapreocupacincadavezmayorencuantoasilaterapiahormonalparaelcncerdeprstatapuede
causarproblemasconelrazonamiento,laconcentraciny/oconlamemoria,aunqueestonohasido
estudiandoafondo.Aunas,pareceque,enefecto,laterapiahormonalcausaproblemasconlamemoriaen
algunoshombres.Enrarasocasiones,estosproblemassongraves,yconmsfrecuenciaafectansloa
algunostiposdememoriaSeestnrealizandomsestudiosparaanalizaresteasunto.
Controversiasactualessobrelaterapiahormonal
Notodoslosmdicosconcuerdansobrelosmuchosasuntosrelacionadosconlaterapiahormonal,talcomoel
momentomsindicadoparacomenzarodetenerlaterapiaylamejormaneradeadministrarla.Seestn
llevandoacaboestudiosqueestnanalizandoestosasuntos.Algunosdeestosasuntossediscutena
continuacin.
Tratamientodelcncerenetapatemprana:algunosmdicoshanusadoterapiahormonalenlugardeespera
enobservacinovigilanciaactivaenhombresconcncerdeprstataenetapatempranaquenoquieren
someterseacirugaoradiacin.Losestudiosnohanencontradoqueestoshombresvivanmstiempoque
aquellosquesolorecibentratamientocuandoelcncerprogresaocuandosepresentansntomas.Debidoa
esto,eltratamientohormonalusualmentenoserecomiendaparaelcncerdeprstataenetapatemprana.
Tratamientotempranootratamientotardo:enelcasodeloshombresquenecesitan(onecesitarnenel
futuro)terapiahormonal,comoloshombrescuyosnivelesdePSAestnaumentadodespusdelacirugaola
radiacin,uhombresconcncerdeprstataavanzadoqueannopresentansntomas,nosiempresesabeen
qumomentoempezareltratamientohormonal.Algunosmdicosopinanquelaterapiahormonalfunciona
mejorsisecomienzaloantesposible,inclusosielhombresesientebienynopresentaningnsntoma.
Algunosestudioshanmostradoqueeltratamientohormonalpuededesacelerarlaenfermedadyquizsincluso
ayudealoshombresavivirpormstiempo.
Sinembargo,notodoslosmdicosestndeacuerdoconestemtodo.Algunosmdicosesperanms
evidenciaquedemuestrequeexistenbeneficios.Elloscreenquenodebecomenzarseeltratamientosinohasta
queelhombretengasntomasdelcncer,debidoalosefectossecundariosdelaterapiahormonalyala
posibilidaddequeelcncersevuelvamsprontoresistentealaterapia.Estetemaanestenestudio.
Comparacindelaterapiahormonalintermitenteconlaterapiacontinua:lamayoradeloscnceresde
prstatatratadosconterapiahormonalduranteunperododemesesoaossevuelvenresistentesaeste
tratamiento.Algunosmdicoscreenquelasupresinconstantedeandrgenospuedenosernecesaria,de
maneraquerecomiendanuntratamientointermitente.Laintencinesquelainterrupcindelasupresinde
andrgenostambinproveaaloshombresundescansodeefectossecundarioscomodisminucindeenerga,
problemassexualesysensacionesrepentinasdecalor.
Enuntipodeterapiahormonalintermitente,eltratamientoseinterrumpecuandoelPSAenlasangredisminuye
hastaunnivelmuybajo.SielniveldePSAcomienzaaaumentar,losmedicamentossecomienzana
administrarotravez.Otromtododeterapiaintermitenteusalaterapiahormonalduranteperodosdetiempo
fijos,porejemploseadministradurante6mesesysedescansalosprximos6meses.
Porahoranosesabequbeneficiostieneesteenfoquerespectoalaterapiahormonalcontinua.Algunos
estudioshanencontradoquelaterapiacontinuapuedeayudaraloshombresavivirmstiempo,perootros
estudiosnohanencontradotaldiferencia.
Bloqueocombinadodeandrgenos:algunosmdicostratanalospacientesconprivacindeandrgenos
(orquiectomaoagonistaoantagonistadeLHRH)yunantiandrgeno.Algunosestudioshansugeridoqueesto
puedesermstilquelaprivacindeandrgenossola,aunqueotrosestudiosnoconcuerdanconesto.La
mayoradelosmdicosnocreequehayasuficienteevidenciaqueindiquequeestaterapiacombinadaes
mejorquecomenzarconunsolomedicamentoparatratarloscasosdecncerdeprstatametastsico.
Bloqueotripledeandrgenos:algunosmdicoshansugeridoaadirunpasoadicionalalaterapia
combinadaagregandounmedicamentollamadoinhibidordela5alfareductasa,yaseafinasterida(Proscar,)o
dutasterida(Avodart)albloqueocombinadodelosandrgenos.Enlaactualidad,haymuypocaevidenciapara
apoyarelusodeestebloqueotripledeandrgenos.
Cncerdeprstatahormonorefractarioversuscncerresistentealacastracin:ambostrminosse
usanalgunasvecesparadescribirloscnceresdeprstataqueyanorespondenalashormonas,aunque
existeunadiferenciaentreambos.
Eltrminoresistentealacastracinsignificaqueelcncersiguecreciendoinclusocuandolosnivelesde
testosteronaestntanbajoscomoloqueseesperarasilostestculoshubiesensidoextirpados(equivalente
alosnivelesdecastracin).Losnivelesbajospodrandeberseaunaorquiectoma,unagonistadeLHRH,o
unantagonistadeLHRH.Esposiblequealgunoshombressesientanincmodosconestetrmino,peroel
mismotieneelobjetivodereferirseespecficamenteaestoscnceres,algunosdeloscualespudieran
beneficiarsedeotrasformasdeterapiahormonal,talcomolosmedicamentosabirateronayenzalutamida.
Loscnceresqueanrespondenaalgunostiposdeterapiahormonalnosoncompletamentehormono
refractarios.
Porotrolado,hormonorefractarioserefiereacncerdeprstataqueyanosebeneficiadeningntipode
terapiahormonal,incluyendomedicinasmsrecientes.