Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Simplicio dica que quando lanamos cara arriba um objeto lhe imprimimos uma virtude ou fora que fai que se mova
cara arriba enquanto seja superior tendencia natural do corpo pessado cara abaixo. No momento que comea a cair a
virtude impressa no igual a zero, mais unicamente menor. A velocidade da pedra aumenta enquanto a virtude
impressa dismine. Quando desaparece a pedra alcana o seu mximo de velocidade.
O impetus de Buridn no se consuma por si mesma. S pola aao da resistencia do aire ou o peso do corpo. O impetus
poda medirse em funon da quantidade de materia do projectil e a velocidade inicial que se lhe imprimiu. Este impetus
causa e no um efeito do movimento.
Unha ideia importante que nas teorias do mpetus o movimento do projetil segue sendo considerado um movimento
violento.
1. Joan Filopono de Alexandria (em latim: Joannes Philoponus; c. 490 c. 570[1]). Afirmou que um corpo em queda
livre no desenvolve velocidade proporcional ao seu peso.
Seu trabalho cientfico considerado mais importante foi uma crtica em relao doutrina aristotlica da "antiperistasis",
isto a noo de que no movimento de um projtil o ar a sua frente passa para trs e empurra o projtil para frente.
Utilizou argumentos tericos e experimentais para concluir que o meio s pode resistir ao movimento, nunca sustent-
lo. E enunciou que seria preciso admitir que alguma fora motora incorprea que era conferida pelo lanador ao projtil.
E concluiu que tal movimento perduraria no vazio.
Com relao queda dos corpos no ar, verificou experimentalmente que os tempos de queda no so proporcionais aos
pesos, conforme anunciara Aristteles, mas que so praticamente iguais.
Jean Buridan (em latim: Joannes Buridanus; 1300 1358).
Uma de suas contribuies mais significativas foi desenvolver e popularizar da teoria do mpeto, que explicava o
movimento de projteis e objetos em queda livre. Essa teoria pavimentou o caminho para a dinmica de Galileu e para o
famoso princpio da inrcia, de Isaac Newton. El mpetu, proporcional a la masa y a la velocidad impartida por el agente
del movimiento, mantiene al mvil en su estado de movimiento sin necesidad de acciones ulteriores.
Rejeita a teoria da antiperstase de Platom e a do empuxe do ar de Aristteles. Observa como unha barca cargada de
palha o ar empurra-a cara a atrs. O ar nom move a pedra que cai, senom que opom resistncia.
O mpetus a fora motriz impressa ou virtude impressa ou principio violento nom natural.
O movimento do projetil segue a ser considerado um movimento violento. Logo na teoria inercial de Galileo deixar de
ser considerado violento. Galileo dir que tanto o repouso como o movimento uniforme som estados naturais dos corpos
e que tam natural para um corpo estar em repouso como em movimento uniforme.
Nas esferas celestes o movimento inicial do mpetus pode ser duradoiro. Trata-se da primeira explicaom nom mtica do
movimento dos corpos celestes (que seguem tendo movimento continuo circular).
4. Nicolas Oresme
Nicole d' Oresme, Nicole Oresme, ou Nicolas de Oresme (c. 1323 - 11 de julho de 1382).
Oresme estudou os movimentos uniforme e uniformemente variado, deduziu o teorema da
velocidade mdia e a lei da queda dos corpos, que mais frequentemente atribuda a Galileu
- composiom de movimentos naturais. Os elementos naturais podem ter dous movimentos naturais, nom s um,
contradizendo a Aristteles.
Ej.: a atmsfera participa do movimento da Terra. A frecha mve-se co ar e cae no mesmo lugar que el. A frecha
tambm participa do movimento da terra e cai cara abaixo.
2. Descobrimentos ticos de Galileo e o seu significado
8.1. Descobrimentos ticos de Galileo.
a) Carcter terrqueo da lua (Siderius Nuncius, 1610).
Em janeiro de 1610 Galileu observa que a lua nom um corpo esfrico perfeito, senom umha superfcie rugosa, com
vales e montanhas similares aos duma Terra espectral.
O jesuta alemm Christophorus Clavius (1538-1612) afirmara que os vais e montanhas da lua estavam recobertos por
umha esfera cristalina. Galileo objectar que dita esfera transparente nom observvel.
b) As manchas solares.
Nem tam sequer o sol era o corpo perfeito ao que se referiam as metafsicas da luz renascentistas (Hermes Trimegisto).
A existncia de manchas no sol ponha de relevo que o mundo celeste est sujeito ao devir, geraom e corrupom.
Estes dois descobrimentos (carcter terrqueo da lua e existncia de manchas no Sol) ferrom mortalmente,
definitivamente, a imagem antiga e medieval dualista do cosmos.
e) As fases de Venus.
Outro descobrimento posterior ao Sidereus.
Trata-se do melhor argumento a favor do sistema copernicano, ainda que no incompatvel com o sistema de Brahe
(Terra fixa, Sol e Lua giram em torno da Terra e o resto dos planetas ao redor do Sol).
1. Derruba-se a imagem dualista do cosmos da Antigidade e Medievo. Des-diviniza-se o celeste e deixa-se passo a um
naturalismo, desenvolvimento dumha compreensom natural do cosmos.
O cosmos transforma-se num nico uni-verso.
a1) indutiva: a partir dos fenmenos do movimento (efeitos) descobre indutivamente as causas e logo desde estas causas
(leis) explicar o resto de fenmenos.
Do particular ao geral, dos fenmenos s leis.
A2) positivista.
Newton afirma hipotesis non fingo, rejeita as hipteses, em beneficio dum certo positivismo.
Todo o que no se fundamente nos fenmenos deve ser rejeitado da Cincia. A cincia compe-se de leis que expressam
o comportamento matemtico da natureza. Ao cientfico lhe interessa o como, a lei e no o por que ou a causa. Comte
(estdio teolgico, metafsico e positivo) o pai do positivismo empregar textos de Newton como paradigmas da atitude
positivista.
Este positivismo v-se claro em relao gravidade:
e) fronte a Descartes, reintroduz o finalismo, posto que Deus o criador e conservador da natureza. No s cria os
tomos seno que tambm os ordena e com eles construi a natureza.
Para Voltaire o newtonismo era uma religio. Em duas cartas de Voltaire a Maupertuis, que foi o introdutor da fsica de
Newton na Frana, na primeira diz-lhe que foi batizado pela religio newtoniana e na segunda que recebeu a
confirmao.
Tanto Voltaire como os jesuitas considerarem que a mecnica de Descartes conducia ao materialismo de Spinoza.
A Gravidade um don outorgado por Deus materia.
O Deus de Newton uma omnipotente vontade.
No se pode esquecer que a gravidade para Newton no uma propriedade da matria.
f) a sua conceo do mundo fsico ahistrica (fronte a Buffon e Laplace, e Lamarck e Darwin).
5. O afinalismo da seleccin natural.
a. Seleccin
O bilogo Ernt Mayr (Unha longa controversia: Darwin e o darwinismo, 1991) afirma que se os filsofos tiveran lido A
orixe das especies non diran que sera finalista.
Darwin opxose a calquera interpretacin finalista da sa teora evolutiva. A linguaxe comn est cargada de
connotacins finalistas. Ex. o propio termo de seleccin. Darwin advirte este problema e apartir da primeira edicin
engade algns textos. Na segunda edicin afirma que o termo seleccin natural falso:
- por metafrico: a seleccin natural non est dirixida por ningun, ao contrario que a seleccin artificial. en realidade se
trata da supervivencia dos mis aptos, tal e como di Herbert Spencer.
Na quinta edicin o ttulo ser: A orixe das especies por medio da seleccin o por medio da supervivencia dos mis
aptos. Aqu xa non hai ningunha connotacin finalista.
- por breve: porque non se trata s da teora da seleccin natural, senn que hai que engadir a teora da loita pola
existencia.
Na Autobiografa dir que o termo da loita pola existencia est en consonancia coa seleccin natural, mais non est en
consonancia coa existencia de Deus.
Houbo extincin de moitsimas especies.
La extincin masiva del Prmico-Trisico (PT), llamada tambin de manera informal la Gran Mortandad, fue una
extincin masiva ocurrida hace aproximadamente 250 millones de aos y define el lmite entre los perodos Prmico y
Trisico. Ha sido la mayor extincin ocurrida en la Tierra. En ella desaparecieron aproximadamente el 95 % de las
especies marinas y el 70 % de las especies de vertebrados terrestres.
No perodo final do cretcico desaparecen os dinosauros. Ningn feito tan sobrecolledor como a peridica extincin
de especies sobre a Terra, algunhas mais complexas que as especies actuais.
Hai das maneiras de contemplar a natureza:
- romntica: alegra, superabundancia, ocio, relixiosa
- cientfica: fame, destrucin, loita pola supervivencia.
b) Perfeccin.
Outro termo con connotacins finalistas o termo perfeccin. Mais perfeccin quere dicir mellor adaptacin ao medio.
Especies perfectamente adaptadas noutros perodos da terra extinguronse e especies actuais perfectamente adaptadas
acabarn por extinguirse. Non sobreviven os mis perfectos, senn os mellor adaptados.
A supervivencia dunha especie depende do medio fsico e dos seus cambios, de maneira que en determinadas
circunstancias unha especie pode deixar de estar adaptada en cuestin de meses e desaparecer.
Ademais, estes cambios da Terra dependen de infinitude de circunstancias e causas azarosas que non teen finalidade
ningunha.
c) o ser humano
Pierce e William James len A orixe das especies por influencia de Asa Grey, que a difunde en Norteamrica. Grey era
moi relixiosa e consideraba que o proceso evolutivo remitira a aparicin do ser humano, dicir, sera un instrumento de
Deus.
Darwin afirma que a aparicin do ser humano tan azarosa e continxente como a aparicin doutra especie calquera. Por
exemplo, sen a extincin casual dos dinosauros non se teran desenvolvido os mamferos e polo tanto o ser humano.
A evolucin segue un curso tan azaroso como o da direccin na que sopra o vento. Son causas naturais irracionais.
Unha interpretacin finalista de Darwin consideraba que a evolucin apuntaba cara a aparicin do ser humano. Darwin
afirma que a orixe da especie humana continxente, como o de calquera outra especie.
6. Nacemento e crise da teora da xeracin espontnea.
Nacemento (non estaba nos apontamentos, darase a mxima cualificacin pola segunda parte ben exposta; crise).
A pouca base cientfica existente na antigidade deu lugar a que a solucin pregunta da orixe da vida se achase en
doutrinas mis filosficas que cientficas, entre as que destacou claramente a teora da xeracin espontnea, que tivo
vixencia at o sculo XIX.
Os antigos exipcios e os babilonios cran que os ratos, os sapos e determinadas vboras nacan na lama do ro Nilo, que
as moscas, as abellas e algunhas larvas provian da suor e que os vermes xurdan dos alimentos en descomposicin.
Sculos mis tarde, o filsofo grego Aristteles (384 a.C. 322 a.C.), manifestouse como un dos principais defensores
desta teora, e admita que, en xeral, os seres vivos se orixinan doutros seres vivos semellantes, pero igualmente podan
orixinarse da materia inerte. Describa como proba casos de xeracin espontnea nas moscas, mosquitos e couzas, en
vertedoiros de lixo, e mesmo a aparicin de peixes a partir de algas en descomposicin.[2]
Escribiu numerosos documentos nos que describa diversos exemplos de xeracin espontnea. Segundo as sa palabras:
Todo ser est formado por un principio pasivo que a materia e un principio activo que lle d forma e vitalidade. As, a
lama o principio pasivo, e unido a el, existe un principio activo capaz de darlle forma e vida a novo ser.
Aristteles
A autoridade de Aristteles tivo grande influencia en sculos posteriores, sobre todo porque a sa hiptese vitalista da
vida cadraba moi ben coas concepcins relixiosas do cristianismo.
Crise
A teoria da geraom espontnea afirmava que os vermes e pequenos organismos saem por si ss da materia em
descomposiom.
Francesco Redi, nado en Arezzo o 18 de febreiro de 1626 e finado en Pisa o 1 de marzo de 1697, foi un mdico,
naturalista, fisilogo, e escritor toscano. Experimentos sobre a xeracin dos insectos (1684). Realiza uma serie de
experimentos em 1668 com carne fermentada que introduz num bote aberto e outro pechado e comprova que no bote
aberto aparecem vermes, que nom se pudrom gerar no bote pechado. Pelo tanto, trata-se de que os insectos poem as
suas ovas na carne putrefacta do bote aberto.
Redi pensou que a entrada de aire aos frascos pechados podera influr no experimento, polo que ideou outro: puxo
carne e peixe nun frasco cuberto con gasa e colocouno dentro duna gaiola cuberta tamn con gasa. Os resultados foron
exactamente os mesmos que no primeiro experimento.
Anda cos resultados obtidos e os doutros investigadores, non s a xente segua crendo na xeracin espontnea, senn
que o propio Redi continuaba convencido de que algns insectos podan xerarse de forma espontnea.
John Turberville Needham, nacido o 10 de setembro de 1713 e falecido o 30 de decembro de 1781, foi un bilogo ingls
defensor da xeracin espontnea.
En 1745 John Needham realizou un experimento: ferveu caldo de carne para destrur os organismos preexistentes e
colocouno nun recipiente que non estaba debidamente selado, xa que segundo a sa teora, necesitbase aire para que se
produciran microorganimos. Ao cabo dun tempo observou colonias de microorganismos sobre a superficie e concluu
que se xeraban espontaneamente a partir da materia non viva. Observacins acerca da xeracin, composicin e
descomposicin das substancias animais e vexetais (1748), traballo co que pretenda demostrar a teora da xeracin
espontnea da vida a partir da materia inorgnica.
En 1769, Lazzaro Spallanzani repetiu o experimento pero tapando os recipientes de maneira hermtica, comprobando
que deste xeito non aparecan colonias de microorganismos, o que contradica a teora da xeracin espontnea.
Pero Needham argumentou que o aire era esencial para a vida, includa a xeracin espontnea de microorganismos, e
que este aire fora excludo nos experimentos de Spallanzani; en concreto, chegou a afirmar que Spallanzani destrua o
que el chamaba a "forza vexetativa". Porn, Spallanzani volveu abrir os recipientes onde supostamente destrura esa
forza vexetativa e observou que entn si aparecan os microorganismos.
Pasteur (opcional).
Pasteur empezou por aclarar a presenza de microorganismos vivos no aire, e para iso ideou un mecanismo de aspiracin
do mesmo a travs dun tubo obstrudo con algodn-plvora (nitrato de celulosa); despois de vinte e catro horas, e
suspendida a aspiracin, extraa o algodn e tratbao cunha mestura de ter e alcohol, co que se depositaban partculas
slidas. Lavaba este sedimento e o observaba ao microscopio: al, efectivamente, achbanse microorganismos que
necesariamente deban provir do aire aspirado a travs do tubo.
Para demostrar que estes microorganismos que se atopaban no aire estaban vivos e eran a causa da descomposicin dos
lquidos orgnicos e non o resultado da mesma, Pasteur realizou a seguinte experiencia: introduciu lquidos orgnicos
en recipientes de fondo redondo cuxos colos se estiraran e uniran a un tubo de platino que a quentndose at porense
incandescentes; o aire arrefriaba mediante unha corrente de auga antes de penetrar no recipiente; unha vez que o
recipiente estaba cheo de aire, pechbase o colo chama. Nestas condicins, os lquidos orgnicos mantanse
inalterbeis. Quedaba, pois, demostrado que as infusins e os lquidos orgnicos postos en contacto co aire estril non
se alteraban, nin tampouco se producan no seu seo xneses espontneas de organismos vivos, e que calquera destes
fenmenos dependa exclusivamente dos microorganismos do aire