Acerca de este libro

Esta es una copia digital de un libro que, durante generaciones, se ha conservado en las estanteras de una biblioteca, hasta que Google ha decidido
escanearlo como parte de un proyecto que pretende que sea posible descubrir en lnea libros de todo el mundo.
Ha sobrevivido tantos aos como para que los derechos de autor hayan expirado y el libro pase a ser de dominio pblico. El que un libro sea de
dominio pblico significa que nunca ha estado protegido por derechos de autor, o bien que el perodo legal de estos derechos ya ha expirado. Es
posible que una misma obra sea de dominio pblico en unos pases y, sin embargo, no lo sea en otros. Los libros de dominio pblico son nuestras
puertas hacia el pasado, suponen un patrimonio histrico, cultural y de conocimientos que, a menudo, resulta difcil de descubrir.
Todas las anotaciones, marcas y otras seales en los mrgenes que estn presentes en el volumen original aparecern tambin en este archivo como
testimonio del largo viaje que el libro ha recorrido desde el editor hasta la biblioteca y, finalmente, hasta usted.

Normas de uso

Google se enorgullece de poder colaborar con distintas bibliotecas para digitalizar los materiales de dominio pblico a fin de hacerlos accesibles
a todo el mundo. Los libros de dominio pblico son patrimonio de todos, nosotros somos sus humildes guardianes. No obstante, se trata de un
trabajo caro. Por este motivo, y para poder ofrecer este recurso, hemos tomado medidas para evitar que se produzca un abuso por parte de terceros
con fines comerciales, y hemos incluido restricciones tcnicas sobre las solicitudes automatizadas.
Asimismo, le pedimos que:

+ Haga un uso exclusivamente no comercial de estos archivos Hemos diseado la Bsqueda de libros de Google para el uso de particulares;
como tal, le pedimos que utilice estos archivos con fines personales, y no comerciales.
+ No enve solicitudes automatizadas Por favor, no enve solicitudes automatizadas de ningn tipo al sistema de Google. Si est llevando a
cabo una investigacin sobre traduccin automtica, reconocimiento ptico de caracteres u otros campos para los que resulte til disfrutar
de acceso a una gran cantidad de texto, por favor, envenos un mensaje. Fomentamos el uso de materiales de dominio pblico con estos
propsitos y seguro que podremos ayudarle.
+ Conserve la atribucin La filigrana de Google que ver en todos los archivos es fundamental para informar a los usuarios sobre este proyecto
y ayudarles a encontrar materiales adicionales en la Bsqueda de libros de Google. Por favor, no la elimine.
+ Mantngase siempre dentro de la legalidad Sea cual sea el uso que haga de estos materiales, recuerde que es responsable de asegurarse de
que todo lo que hace es legal. No d por sentado que, por el hecho de que una obra se considere de dominio pblico para los usuarios de
los Estados Unidos, lo ser tambin para los usuarios de otros pases. La legislacin sobre derechos de autor vara de un pas a otro, y no
podemos facilitar informacin sobre si est permitido un uso especfico de algn libro. Por favor, no suponga que la aparicin de un libro en
nuestro programa significa que se puede utilizar de igual manera en todo el mundo. La responsabilidad ante la infraccin de los derechos de
autor puede ser muy grave.

Acerca de la Bsqueda de libros de Google

El objetivo de Google consiste en organizar informacin procedente de todo el mundo y hacerla accesible y til de forma universal. El programa de
Bsqueda de libros de Google ayuda a los lectores a descubrir los libros de todo el mundo a la vez que ayuda a autores y editores a llegar a nuevas
audiencias. Podr realizar bsquedas en el texto completo de este libro en la web, en la pgina http://books.google.com
 - ? -

S BIBLIOTECA I
COMPLUTENSE. X

X
X
X

><
X

4*.. ; . t
/52L
 (
EPI T^O M
T R OPORVM AC
S II E M A T. y M ET
Grammaticorum &
Rhctorum,

AdAuthores tum prophanos tum fueros inteigendos

non mins utilis,qumneceffaru.

IOANNE SVSEMBROTO
Rauenfpurgi Ludimagiftro Collcuore.
Index Alpbabeticm i calce adicut efi. 3 I"

fiSLprt.
L V G D V N I,
Apud Ioannem Frellonium,
 i , ; ' ";

i* .
3>v -
*

tv- v ; *
 I O A NTST ES SV-

SENBROTVS A L-
MANGAVVS DISCI-
(V1H S V I s
s. .

ONI Pracepton's officium eb Lite

rarum fludtofa luuentusjVtm incerpre -
tandis Auchonbus nonmodoEtymolo
giam acfimplicem veiborum Syntaxi'm
<Si id genus alia , profequaiurj verum
etiam artificia tum Grammatics* tum
Rhetorices.jquae ad authores C prophanos c facros
rit intelligendos j haud mediocriter faciunt,ad amuf
fim ts Kfifiic i explanet atque commonitret* vt inde
authoris praekcli mentem facilius intelligere queant.
Nam qui haec artificia , Tropos dico dcSchemata,qua: Notan -
praecipu inter exponendumindicandaerantjprtereuntj tar Prx~
negligunt ac conremnunt3praetrque caa quod di. SJJ^J^,
citur : fugiunt : hi perinde faciun: ac qui AndabaCarum tej
more pugnare j atque adeoclaufis oculis fcopum attin- AuexefT*
gere quempiam docere conantur. Egofan,quoidpra> Homceo
cauerem j huiufinodiorarionis ornamenta vobisaccac^ iclcuton.,
ten's difcipulis olim meis* pro virili ac ingenrj captuj
etfi non omnia Temper quae occurrebant* pleraque ta,
men j quae elegantiora videbantur , inter praelegendumj
velutdigito co.nmonftraui:quo fenfus illius,quodpra>
legebaturj vohis certius ac citra obfcuritatem perci*
pereturfimulque haberetis fcribendi dicendique for
mulasj quas afsiduo vfu imitari licerec. Cacterum qui
a
 4 EPISTOLA
praeter Mofellani tabulas nihil fobis Troporumacft'
gurartim in manibus erat* nacbis otium ludo literario
Baccha- per id temporis (quo infrenis illa, hoc lculo perditifl'
nalium mo , iuuentus , per totum oppidum laruata,velut I fidis
penphra ceftro percita aut Inferorum furrjs exagitata , furfum de'
lis' orfum curfitaret , aecho Venericf parutn honeft lita
Compar. ret, c reliquis plus quam Ethnicis ne dicam imprfsj
& ttoit, ritibus ftrenu vacaret, C mihi per catarrhum , plus
TiMvrcti. quam vellem ^-*, liberiora ac publica, C
quidem honefta honeftorum virorum ac fenum conui'
uia , hadenus apud nos itos Bacchanalibus recepta
Epanale moribus , adire non liceret : ) eo inquam tempore, vt il'
Plls' lius txdium deuorarem,Troposac Schemata,qux pud
Poetas, Hifton'cos ac Rhetores, tn frequentiori vfu
funt ex feleclis authoribus in banc Epitomen colligere
'/""***' vifum eft: quo vobis ac in hac parte ficut in Gram'
"P' maticis confulerem , anfam prseberem , ac viam com'
.monrarem adhorum Jecflionem authorum,vnde haec
Epitom excepta eft. In qua quidem is ordo (quem
Philip. Melanch.leni c lepida facundia vir, primus
Dicendo attigifl videtur) me obferuatus eft. Primo enjm lo-
rum or- co fr0p0S pofiiimus turn didionum turn orationum:
' deinde Schemata , qux dC ipfa in Grammatica ac R he
torica diducla funt , turn Grammatica iterum in Qt>
Geni- thographias. c Syntaxeos diuiduntur. Rhetoricorum
tiuus porr Schematum tres ordines fecimus, Didionum,
Gricus. Orationum, dC Amphficationum. Idque magt's do
cendi gratia , quam fuperftitiofa obferuatione : nam C
R hetores dC Grammatici Schemata quxdam habent,
vel immutatis , vel variatis nominibus , qux illis funt
communia . Sunt Orationum Schemata ( Fortunia
nus bSytvt appellat)qu3eetiam Amplificarionis exor
nationes dici merentur. Hanc igitur Epitomen eo ac
cipiatis animo , quo vobis vel etiam abfentibus diici'
pulis
 N V N V R I A. s
puls dedicaui,hoc eft lubenti , candido ac.beneuolo.
Hanc oburjsjui aiunbmanibusexcipitejlegitejrelegitej Articu-
ac ammo infcribite j tum in fcri'bendi acloquendi vfum lus &
redi'gitcj cum ali'oqui (vt fapenumero vobis incukairi) p>" -
citra meditationem ac vfum ars omni's omni omniiio
vtilitatevacet. Cuodfifeceritis Mufarum ianuoepro' Y-e8"iul
culdubio vobis aperientur. Vlete , ac Deum in ve- T u "
ftrispreculis pro me interpellate. Rauenfpurgiex Mu- i0*
feolonoftro Martrj. Anno humanitatis Chrifti re'
conciliatoris noftri. M. D. X I.

Olim non pcenitebit.

 s TYP V S H V I V S
Epitoma:.
(Diionum , *
1 funt noem.

{Tropos , quo *
rum a funt -l

Orationum , er
funt decem.

figura di Orthographit,
duaturin CTfmt i j.
Gravtmatica,cr
funt duplicia,
Syntaica , CT
[funtj'
Schemata, quo*
Irum aliafunt i
Diionunt,Crfunt
quatuordecim.
-Rhetoric*
Ifunt triplicia,
orationuttt,rfunt
undecim : reue =
ra is.

Summa Troporum ac Sche- Amplificationis,

matum m hac Epitome 13 . .- funt 41.
 AVTHORES QVI
HVIC OPELLAE
OPERAM SVAM
PRAESTIT B*
V N T.

M.T. Cicero.
Fabius Quintilianus.
Georgius Trapezuntius.
D . Erafmus Roterodamus.
Philippus Melanchrhon.
Diomedes Grammaticus.
Aelius Donatus Grammaticus.
Antonius Mancinellus Veliternus.
Martianus Capella.
Confultus Cnirius Fortunatianus ex
Capella.
M. Veltkyrchius Rhetor.
A 4
 FIGVRAE DI-
VISIO.
i V R a eftratioqudam, quade reo ae
fimplia loquendigenerecum aliqua dicendi utr
Fab. H.p. tute defieitur.H4tUhoritate,ttctuate,co-
ca.j.Figu ^ fuetudtne er confenfu doorum plerunque,
ra vndt
defends, fpeetiam ratione quadam ac metri neceitate deftnditur.
tur. Vna tamen in re maxime utilis,ut quotidiani er femper eo*
Volitas- dem modofvrmatifermonisfastidium leuet , er nos migari
yas- tumferibendi tum dicendi genere defendat. Quod fi qms hi*
fcefiguris parce' er cm res pofcet,utetur,uelut a>erfo quo*
damcodimento,oratio iueundior erit : at qui nuin affeia*
uerit,ipfam iam gratiam uarietatis amittet.
lur* I^ tamm HeruM^m , fispwcerto numero omnet
comprahendinopoffe.Vndenotioresacabauthoribusfre*
quentiore in ufu ufurpataspropria hic ac certa ratione, tum
exemplis quoque difeernere decreta eft. Porro figura didu*
citurin Tropum er Schernfiuefigurampropri.
Tropus. X R P V S eft diionis fue orationis propria
*aI>.'fgnificationein cognatamornandi gratia uariatio. isri rcv
cap {.n
calce. Toznp,quddiionis , ueloratiomsfigmficationem inuer*
tatatque commutet.Motum appeant.
Schema. S H E M A uel figura propric,eftaliquanouatacr
feribendicr dicendi forma.Vel eft qudamarte nouata,tum
fribendi tum dicendi ratio. Schemata etiam orationis lumi*
na,exornationesac colores appeantur. Et Cicero colores
rhetoricos pro pigmento rhetoricis accipit ac orationis or*
Dtfcrunt"*" ,
Tropus, Tropus porro a Schemate in hoc diidet , quod in o
Jgnific
 F IG VRAE DIVISIO. 9
fignificatio mutatur:ut,Progenics uiperarum , id eft , m<u'o* Schema.
rum interfeoresac homicidarum filijn hocuer ua eft ^"rniif
fignificationis mutatioiut, TanU ne animis cfleibus iricf a"
Id tamen authores,uelutiquoque plurima uertunt.Et Fabius nocenti-
tumTropon tum figuranfine [chema frequenter in eafdem mi filii.
coirefententmfcribit. Ubr.
SuntautemTropi duplices.Diionum uidelicetv cap.i. '
Orationum.Di{iionum tropos uocant,non quod perfe pofi*
ta diio,non in orationegnificatum mutet,fed qud m ora
tione unius folius dilionis fignificatus mutaiur. Smtq Tro
pidiionumoo.
TR.OPI DICTIONVM.
etaphor.a eft cum uox a propria acge f"T*fv
nuinafignificatione ad alienam fed cognatam trasfero-
\transfertur.TropUilongpulcherrimus: Vt,,j iranf.
^ Video pro intelUgo,per>icio pro cognitumho.
babeo, deuoroprotUncoacperfero,fu>icioproadmiror.
\temfibominem odiofie atq infulf loquacitatK rudere aut
blaterare dicas. Porro uox propriafignificatione adaliam
trhfertur. Vel neceitatis caufatutcumuites gemmare di" 1
cimii,fitire agros,frulus Uborarejuxuriarefegetes. Vel7-
emphafeosac maioris figmficanti gratia, ut mcenfin irar
inammatus
r .1 cupiditate,kpfus
- - errore.
i Vel denique
. ornatus1 \, ..
Vox ali-
cau)a:ut lumen orationis,generis daritas, concionum procel ^ a trl- _
la,eloquentiftumina,fonsacfgesgbri:crfegetesfiuiu* bus rano
ant,id eft mouentur,xc. nibustr
Synecdoche Ztwtodlo%i inteeio,eftquotiesaliud\Y^rcf''
ex alio quocunque modointeUtgitur. Vel cum ex uno plu ,,
ra inteiguntur:ut Romanus pralio uior,pro Romani ui^.
dores. Vel ex parte totum : ut muero progladio , teum
 to TROP!
pro domoiRetroq;:ut ings uertice pontus, id eftproceit4
er unda ponti, erfontmq ignmq;ferebant, id eft, partan
\fonuri aqu. Vcl ex>eciegenus : ut , Hora. 1 racundior
Adria,pro quouis peuofo mari. EtAchcloia poculapro
5 quouisfluuio fcripfit Verg. Velc ex materia res confca
6figiuficatur:utferr progladio,abies etpinta pro tumi. Vel
ex prcedentibus fequentia: ut Virgineam foluit zonam , id
7eft,deuirginauit,Subdidit equo calcaria,ideft, cucurrit. Br
uiter quoties aliud exaHointeHigitur:ut,Vixeriit,ideft,mor
tuifunt.Et nos quoq;ftormmus,id eft,ftlicesfimus. Cice.
3 Mctonymia (iiTayvp{ccTranfnominatio,eftnominis
pro nomine potioieuius ws eft,pro eoquod dieitur , caufant
propter qua dicitur,ponere.Hanc Rhetores Hypaagen uo*
i ct.Ea fit copluribus modis. Primo cu inuentor pro re in*
uentaponimuf.ut,Ceres profrumento, Bacchus pro uino,
Venus prolibidine,Vulcanus pro igne,Neptunuspro mari,
Marspro beo,zrc. Secundo quoties cotinens,pro eo quod
continetur,ufurpamm:ut epotos cados,clo gratiimus am*
w,ideft, c<1us,nc pateras libate low, Seclum felix
3er. Tertio quando contentum pro continte accipitur: ut,
Vina coronant,Vicinus ardet,Eamusad nos,Deuoremus bo
minem,Hunc tibi comedend propino,He fene guare , ubi
4 dominus reipro reipfa ponitur. Quarto cu ex effeu effi*
n'ciens inteigitur:utpaWdamors,friguspigrum, mocm ti*
mor,audax iuuenta,pahes habitant morbUtriisq;fenea,
prceps ira* hilaris adolefcentiajnconfultusamor, inuere*
5 cuda noxjaudax uincrc. Quinto cienduc,pvohis quifub
6funtyponimus:ut,Cafus Hannibal. Sexto quoties Author
pro opere accipimus:ut Vergiliusuenijt, Homeriis diftrahi*
.tur, Terentius emitur. Septimo quando figntt pro figno
ufurp
 D I T I N V M.
uJwrpMnmut tafces erfccures'pro imperio conjuhrUSce-
ptrproregno,gladiusproni4giftratu.Oauodemq;ciimfa&
cinuspro eoquiilluddefignauitaccipimus. Vt,Sacrilegium
eft deprebenfum,pro Sacrego.ln peculatumanimauerfum
eft,pro peculator-cere.
4 Antonomafa AvTcrofutj!cft,qu alicuiquafico*
gnom quoddcouems tradit: ab Oratoribus Pronommatio
dicitur. Hifc tee Cicerone cognominequodaextraneode*
monftrat id quodfuo nomine appeari no poteft. Etfabius,
Antonomafia,inquit,eft qu aliquid pro nomine ponit. Poe*
tisfrequentiima,Oratoribus non itc. Ea fit (ex ratiombm.
Primo cupatronymicapropriorlocoponuniur.Vt,?e j
Tides aut Aeacides pro Achie , Priamides pro eore aut
certo Priami filio,Romulides pro defignato Romanoiet bc
uariatio folupoetis permifla eft, quibus folis patronymkis
incarmine utipermittitur. Secudofitperpoffemaqu^d %
patria,idq- Oratoribus coceditur.Vt,Tyrinthius pro Her*
cule,Cytherea aut Cypris pro VenereiSahrniusper loue,
Cinthia pro Diana , Cyenius pro Mercurio. Tertiofie* 3
rifoletper Epitheton,GT hacutt? fcquentibus,t oratores
quhnpoetcc exequoliber utmtur.Verg.Aen.^.Thalamo
qufixa reliquit Impw,pro Aenea , Votnus pro Hanniba*
le,SenexproperfonaheriapudTerentmm. Quarto folita 4.
eft fieri,quoties Appeatiuu fiudij,artis, officijueautdignu
tatis,proprij nounis locum obtmet. Vf Pbilofophus pro
Arifiotele, Poetapro Vcrgilio,Apoftolus pro Pauh,Serua
tor pro Qhrifto,lmperatorpro Karolo. Quinto cpropria S
nommapro appeators affedit aliqu fiue proprietate pro
prijs nrfigmficantibus,ufurpamus .Vt,Verres pro fu
re, Sardanapalus pro motli,Crefus pro dmiteac locuphie,
vhalar
, T R P I
Phalaris pro crudeli, Cato-pro feuero ac tetrico, Crajfus
pro Agelao, Venus pro formofa , Diana pro intaa,
lrus pro paupere , Ariftidespro iuoac incorrupto , Epi*
curus pro uoluptati dedito crc. Sexto cum nomina gentium
fiue nationum pro attributis ipfarumponimus. Vt cm Pce*
nus pro perfido accipitur,Scytha pro afuero ac inhumano,
retenfis pro uano ac mendaci, Sybarita pro luxui deditofi-
uefauofo,Pigmuspro breui,Gauspro likdinofo.Cares
pro uili milite,crc.
Onomatopoeia h*(ianzToia,Hominis conio,eft
nouar uccuaffilio,ad imitationefont qufignificare debet.
Kouis emm rebus noua nomina coceffum eft indere Vf, Clan
gorq; tubar,apud Verg.Tarattaraproctu tub, Sibliis,
murmur, tinnitus, mugitus , bombarda, Scopieta, uel ut alij
Sclopeta. Vnde milites Sclopetarij , ut plerique Hifyani,
Germani, Itali, er Ianizeri Turcarum imperatoria fa*
teitesfiue laterani. Breuiter iUa omnia uocabula, qu fi*
gnificand alicuius rei gratiapro tempore at rei neceitate
apertfingimus.Uacinre inconfiliumfuntadbibendi, Cice*
ro,Horatius,D.ErafmusZ?Iacobus Lodouicus Rhemens
lib.de Eleioneac uerborumcoocationeprimo,ca.i2.Tro
puspropri non eft nam fignificatio nonmutatur,fedrei
anonym* nouum nomen inditur,hcq modoaCatachrefife*
paratur,
Kacachrefis narixpws kbufio,eftqu non haben*
tibus nomenfuum,accommoat,quod in proximo cft:ut Pi*
fcina m qua lauamus,nec pifces infunt,Vires hominis breues,
hngumconfilium,minutus animus proparuo,pyxtdes cuiuf*
cunque fint materi. Differt autem Mctaphora, quodhc
propria alieno cotmtetulk uer ubi nom omnino decft, oe
M
 D I T I N V M. 13
t tame,folit etiaabufiuc in his rebus,quibus nominafua funt
uicinis potis uti, quodinfoluta orationerarenter ufuuenit.
7 Mecalepfis (iirit\-^isTranumptio,eftubigrada*
tint itur ad id quod oenditur. el eft don aliqua uox aliud
proprietatefignificationis fu,exhis qm prfcefferimhde*
notat. Tropus oetiens omnino rarus. Verg.Eg. 1 .
Vofialiquot mearegnauidens mirabor arix.Vcper Art IAeo
fios >icM,perpicas mefes,permeffes <eftates , per ftates f. sepii-
annosaccipimus.ldem Aen.i.Speluncis abdidit atris : nigr ma |>oft
enim mtehigtur,ex nigris tenebrof,etper hoc in pr<cceps J{f^^
profundo-.Eftzrhiecmtalepfios natura, ut inter id quod veriiiur
transfertur,fit medius quidam gradus, nihil ipfe fignificans, ellas.
fedpriebenstranfitum.Differt abalijstropis finitimis- quod
uelut per gradas quofdam, ad id quod gnificare uolumm,
progreditur.
8 AcyroIogia,A*ffoX<?''/H UMgoeftquu uox baud
quaquam proprifignificationis orationi intercalatur. Te*
ren.Nam quod tu Jperas , propulfabofacile. Speraspro tU
mes.Verg.Aen.4. Hunc egofi potuitantum >erare dolo*
r,id eft timere.luue.fat.^..lamquartanfpertibus grvs.
id eft,timtibus.Et Grci in huemodu /u/ur.e
rod.li.S.f]m\i>vs ji ff A'\7nf<V,< eft,ifoSy]o.
9 AntiphrafisAcTiVgamf ,eft diioe contrario fi*
gnificans.Vel eft unius uerbi ironia.Vt bellum quod mini*
m bonumilMcusqud minime luceat. Sunt tamenqui 4 luce
facrificiorumdiiumputt,cr Parc,qudminimepanant,
uel quafiparU.Aug.T>athwreagatur.
MancmeWus.
Antiphrafis uox eftfign'ans contrario diclo.
Efi etiam Tropus omionis:de quo infra.
TROPI
 - ' TROPI
TROPI'ORA*
tionum.
LLEGORiA ( Inuero , Permutatio ) eft
cm aliud uerbis,aliud fenfu proponitur. Vel
cm ex uerbis propofitis long aliasfenfus, in "
terim etiam contrarius coigitur. Continet
i plures translationes CT continuas, obid'q-, perpetua eta
Metaphora di . c exfententijs prouerbialibtis ac itc pro
uerbijs crebr confierifolet. Vf, Ptdem conferre , pro eo
quod eft argumentis concertare.lugulumpetere,pro eo quoi
eftcaput caufi aggredi,Tragulam inijcere, id eft , faHaciam
intdere, llammafumo ejl proxima,quognifieatur tempe*
fiiuiits cauendum effe periculum. Vino uendibili fufrenfa he*
deranihileJtopus,ideft,respraclar exoticamcommenda*
tionem haud defiderant.Vergilius.
Clauditeiamriuos pueri,fat prata biberunt.
Lib i Porr Aegoria nec totam occupat orationem,necaper*
Ode h . iis permita eft. Horatius totam at impermiam pofiut:
Onauis refirent in mare te noui.
Fluusto quid agistfortiter occupa.
Yortuzrc. In quaNauimpro republica^luuumtem*
peates pro bcis ciuilibus j Port pro pace atque con*
cordiainteigiuoluit. ItaVerg.Geor..
Sed nosimmenm>atijs confecinuit quor,
Ef iam tempus equum iumentia(obere eolia-
hoc eft, Ego iam immenfam abfolui materia, - qua hie tra*
anda erat carmine copiexi fumus,nunc conuenit colophon
addere,ac id carme finire.Comift aUegorii exepl eft hoc
Ciceronian,Equidi citeras tepeft'atesO' prccellisin ifs
dntaxatfluclibus ecionufemper Miloni putaui effefubeii*
das,
 R t I N V M. i<
atMic Aegoria comifcuit qudo ftuibus cocionu dixit.
Cofimile eft iud Matth. $.Cuius utilabruin manu ipfius, et
purgabit area fiia,- coiget triticum in horre fu, paleat
aute ignicoburetinextinguibili.ric permiftaeft Aegoria
dcitur igniinextinguibili. Efi autefenfus hrifi indicia*
ria potefiatcqua patre accepit, in extremo indicio pios fe
gregaturu ab impijs,e?ios quid terna donare beatitudine
hos uer terna cruciatibus addicere.lud in Aegoria im* ^bAi.s,
primis obfcruanduefi^t ex quogenere coeperis traslatioms, cap.ir.
hocdefiim.He cuminitium tempeftatefumpferis,incendio
aut ruinafinias:
Et cum amphora ccepit inftitui,cururceus exit? Horatius
oo funt>ccies,Aemgma,?ar<xmia,Ironia-,Sarcaf*-iafiIic'
mus,Afmus,Myerinus,Antiphrafis er Charientifmus.
Additur Hyperbole.
i Aenigma aiviypa,eftobfcura aegor'ujS'uexborum
inuolucris tea atque uelatafententiaMancineus.
Obfcurusfermo cunis Aenigma uocatur.
Mater megenuit,moxgigmtur ex me.
Ex aqua emm glades coerefcit^ejr rurfus in aquarefoluitur.
Hiffertab Ae&>ria,qud bcfit euids, claraZr manifefta,
iafubobura ac latens oratio.Neq id iut10 uerti debet ,
dofus uel loquens uelfcribasjmo' ne tum quidemfi uulgo, ut .
fintquueftigareacdifiere cogantur.Apndprophetas,cr m
ApocalypplurafuntAenigmata :ac item apud Ethnicos
feriptores decrumac Sykarum oracula.
Parmia *gopieft celebre diu,fcita quapiauo
uitateinfigne.Adquduo requirutur.Altern quidem, utai*
lfitcekbre,uulgoc[; iaatu:Vndevr apud Gracosid no*
minis ufurpat, quodpaim per ora hominum obambulet:
es apud
 te mon,
GTapui Latinos Adagium, quaf dicas circumagium,autho*
re Varrone : cr Prouerbium,quafiuerbum omnium commu*
ne, hoc eft, fententia , qu in omnium ore uerfutur. Alte*
rum uer, utfcitumfit, hoc eft, ut aliqua ceu nota commu*
m fermone fcernatur , O' antiquitate pariter ac eruditiont
commeitdetur. In his coigendu D.Eraf. uir de bonis lite*
ris meritiimus,non ibfque fudorefummamnauauit operant,
Et Polydorm Verg. Vrbinates, praeter aliquot ethnicorum
prouerbia, facta etiam coegit.
Simula- 3 Irona 'a lufio , eft qu uno aut pluribm
to dici- uerbis contrarium oendit quod dicitur. Manci.
tur, vt eft Irona quidct mihi diimulatiofertur,
pm pro Irow<< quidem multis iufio habetur,
Liguho . Quamferma oendit recio contrariafenfu.
Nouum yc m re natura, aut rifu ,ftuepromnciatione , aut per*
! a^0"'*fi&fcrtw '- nec difficulter ex rationis circunantijs
$c. aus ratio coigipoteft. Verg. Egregiamuerlaudemcr
jbolia ampia refrtis , Tuque purque mus. Idemfcilicet is
fuperum labor eft. Teren. Id populus curat Scilicet. ce*
ro in Verrem A. 7. Quid ais bone cuos , defenfrque
prouincii Caimonia Hippolytum pr fe fert, de aduU
tero. Agit Aeneam re ipfa,de eo qui pattem uiolauit.
Amos 4. Vemte ad Bethel er impie agite,Ad Galgalam er
multiplcate pramaricationem.
I nunc er rebus nimium confidefecundis.
I nunc er in fortuna >em pone tuam. Verg. Aen. 7.
I nunc,ingratis offer te imfe periclis,
Tyrrhenas i fteme acies, tege pace Latinos.
Ac eter huius farin figurat iuiones fiue permiio*
nes,qu mm prohibendi habent. Vorro, SaUcet er Vero,
partial*
 R A T I N V M. ly
particul Troni cumprimis apt uidentur.
4 Sarcafmus ^? ,eft plena odio atquehoU
lis irrifio. Vel iocus cum amaritudine,
Mancineus:
Sarcafmosplena efl odio derifio ab hoe.
Avo 7*v irxfkifa amarulent rideo. Verg. Am.fecundo.
Pyrrhus ad Priamum:
-Referes ergo hc, CT nuntiat ibis
Pelidxgenitori : ii mea triia faca. Idem Aeneid.n.
En agros er quam beo troiane petfU
Hefperiam metire iacens.
5 Aftefmus, Ayfmus, Aifmus ifevpls VrbanU
t<isieft long peiiim iocus,adequeinexpetlatU dere aliqua
abfurda. Vel efi faceta ioci Urbanitt , ruHcafimplicitatt
carens. raeetumey ciuilefcomma.Vergil.
QuiBauium non odit, amet tua carmina Mem. id eft,qui
Bauium malum poetamampleitur, exofculetur etiam e*
uiumpeiorempoetam. idem.
A tque idem iungat uulpes V mulgeat hircos. hoc ejl,ab*
furda V qu contra naturam funt faciat.
Mancineus:
Efferturqukquid fine ruicitate facete,
lpfa figura quidem Aifmos dicitur effe. '
6 Myerifmus , eft fimulata quidem
fed non latens derifio : quod Perfius Nafo ujbendere uoeat:
CT in geu magis qu\m uerbis oenditur , fttque cum na
fujpenfo quippiam faidimid. Mvxrie enimQtuthore lulio
Pouce) nafum figr.ificat. Quicquid igitur contrais rri*
dendo naribus dicitur, Hyerifinu* eft.
Diafy rmus &iiirvgpes,eft Eleuatio uel lrrifio,quan*

l8 R. F I
do uidelicet luientes , qua: ab aduerfarijs dicuntur, diffoluU
mus: qudts efi in SLureniatut totas ie in Sulpitium lotus
de lure ciuili.
7 AntiphraGs AvWfpetnt , quum uox aut fenten*
tia iqua per contrariiminteigitur,ut m quad minis
mbonumt.
VUncinettsi
Antiphrafis uox efignans contraria dio.
Dicimus hinc Parcas, quia nparcere normt.
Differt ab Irona, tee Dtomede, qud htc promntian*
do mtat affeftum er fignificationem , illa uero diuerfita*
tem perfonfiue rei denotat ,'utji quis nanum uocet Atlan*
tem. Autfi pueam Aethhpe atriorem , percandidam di*
cas, Acutum ingenium pro olido ae bebeti.
8 Chariencifmus eiflitrftes.ectmduratnoWo*
oribus uerbts mitigamus, Vel cm duriora re ipfa, gratia*
fis uerbis motLiuntur. Terentim.
Bona uerba , qwfo , cum pirinum deprecaretur Dauus.
Qtpd Plato libro de Republica primo, hf*i(iy,id e,
bene ominata dicere dixit. D educitur autem uerbo depo*
fititio pcnvlifatnjd e,facet cauior,Upida urbanitate
, 4c falibus utor. vtimur hoc tropo prxciput , ubi ira com*
motum ac perturbatum uerbis lenirepercupimus. E4 bae*
mus de A Uegorijbeciebtts.
Hyperbole 'wngoxi, e cum diio uel oratio fident
excedens augendi minuendiuegratia ponitur.
MancineUm:
Tranfcenfus uerimanifetus Hyperbolafiet.
Superlatio, dmentiensfuperieio, Emincntia cr Excef*
fus
 R A T I N V M. r$
fus etiam appellate : ut Fulminis ocor alis. Vix oibia
barent. c non adhibetur , ut credatur , quod dicipius,
fed ut ex to , quodincredibileeft, credatur pen mcredibi*
le. Eftautemomnis Hyperbole ultrafidem,non tamen effe
debet ultra modum,alioqui non alia magis uia in o$tXi*\i
perueniri folet. tientitur utique Hyperbole,nontamen ut
mendacio faere uelit -, fed ut io aduerum perueniamuu
Breuiter plus dich Hyperbole, quam res habet , altemen
quoduerum efiexfalfointeigitur. Vt, Hicuel faxa fui
loquacitaterumperepoit. Czlum digito attingere,Cjelum
territat armis , feritque ad fydera ftuus,rifu diffluo.
Eft aMfem Hyperbole Adagiorum generi admodum pe*
adiaris , effertrque, Vel per denominationem , ut alter Hypcrbo
Ariarcbus : Vel per comparationem , utnofter bic Pba- le qua -
taris : Vel per fimilitudinem , ut Stentore clamofior : Vel \gl
per Epitheton , ut eftoria eloquentia. iui.
Sunt porro nouent ceu fontes , quibus hic Tropas
iuci potefi.
Primo ab ipfa re, quum uidelicet res properfonaufur* i
patur, ut quoties hominem fcdeftum Sceks appeamus:
Peftilentem, Peftem: Tenebrionem , T enebras : Carcer
dignum, Carcerem. Poteft unumquodque per compte *. j
rationem efferri, Vtipfa nequitianequior, ecitte ccior.
ipfafiti fiticulofior , non modo probus, imoipfaprobitas,
Beformitate deformior.
Secundo rebus trahiturfimdibtis,ut mee dulcior,pice a
nigrior,niue candidior, oleo tranquiior, plumbo ftupidior,
>ongia bibacior , labyrinthe inuolutior.
Tertio ab animantibus , ut midiere loquacior , Ceruo ui* 3
ttaciorjufcinia uocalior, Dipfade nocenttor, limace tarduir,

 R I
fcrophi facundioY alba z?c.
4 Quarto ducuntur perfonis falforum deorum, ut Dim
intaior , Venere formofior , Mercurio facundior , Momo
mordacior, Vertumno inconftantior , Troteo mutahlior,
Bmpufa mugis uariui.
Quinto perfonis fabulofis, ut Tantalo fitientior , Qy
dope immanioriNeore facundior, Vlyjfe dolofior, Pene*
lopecaior, oe facundior, Gryo ftultior, quorum ho*
. . die mfimtus efi numerus, qui inuentis fiugibus mahnt moi
SE***, , [r
6 Sexto a perfonis Comcediarum , ut Thrafone Terentia*
no gloriofior, Demea iurgiofior- Mitione facilior,Gnatho*
ne adulantior, Vhormione confidentior , Dauo uerfutior,
Thaide blandior.
y Septimo it perfonis hioriarum , ut Zoilo inuidentior,
Catone feuerior, Timone inhumanior, Phalaride crudelior,
Crcefo ditior, Codro pauperior, Tabio cunantior,Socra*
te patientior, Alione robuior, Curione obliuiofior c.
g Oauo gentibus fumitur > ut Vano perfidior , Scytha
afrerior , Cretenfi mendacior , Pygnueobreuior, NLilepjs
effaminatior, Care uilior, Scythotauris inho>italior.
5 Hono denique ducitur ab ofciis , ut Lenone magis per*
iurus,Cindo mohr, Milite gloriofior, Areopagita tri*
ftior,Tyranno uiolentior,Carnificeimmanior erc.
Differt porro ab Amplification Hyperbole, quod hc
tiatura modum exceda : ia intrafidei limites confiit.

Annotatiuncula.
Superiores Tropi nempe Aegoria , Varcemk , Iro *
nk , ad orationem etiam exorundxm baud mediocriter fa*.
aunt.
 ORATIONVM. 21
eiunt. Parcania item confirmandi gratia non raro adhi*
%etur. Vfum porro iorum omnium Troporum prater
Fabium,Defiderius Erafmus in commentary$ deduplicico*
pia abunde docet.

DE SCHEMA-
tib V s.
chema quidft, fup in fronte definitum
eft. Schematafunt duplicia , Grammatica f*
licet er Khetorica. Grammatica er ipfa bifa*
rm diducuntur, nam alia Orthographica^lia,
Syntaica. De quibus ordine dicam.
ORTHOGRAPHICA Schemata dicuntur,
quod circa diilionum literas ac fyabas uerfentur. Hc in
regnofolumpoeticoCommanipulonesabfqueftipendio(quoi
Mecotnates e logierijs fefe fubducentes , nufquam appas
rent) fub Pern* uexiis militare coguntur,fub Imperatore,
cuinomenJAetaplafmus.
Eft autem Mctaplafmus , Transformatio qudam
literarumuel fyabaru m dicbonibus , prter lquendifor*
tmlam,aut neceitatis,aut omatus gratia in carminefigura*
ta.i*i-tci7rKf[<o Grc,Latin transformo uertitur.Cuius
frecies numero quamordecim Grammaticis recenfentur,
qu quidem in quinque clafjesdigeruntur. In quarum ?rima
funt Prothes-- Apbrefis, Syncope* Epenthefs , Apoco*
pcVaragogefiue Vroparakps : quarum Vrothefs, Epen*
tbefs er Paragoge Iiieramuelfyabam in diioms tum m
tio, tum medio,tumfine addunt,reliqu tres auferunt. In fc*
cundtfunt Syoleey r>iaole,qu fyabarum quantiMem
3
 S H M. G R A M.
commutant. In Tertia, funt Bcthlipfis & Synalcepha, qua-
Uocakm interfcandendum extrudunt. In Quarta Synre
fis eftzr Direfs , quarum bc fyabam m carmtne didu*
cit: Ma uer contrahit. In Quinta denique claffe regnant
Antithefis er Metatbefis, qu literarum uelfyabarumfta*
tionem tranfrani iubent.
i Prothcfis ngcSms. Appofitio, eft liter uel fyU
hb infronte diionis additio. Liier, ut Turnognatque
patrque. Syab, ut ConcitumretuUgradum.
Aphsrefis, Afctiris ejl liter uelfyWabfron*
te diionis ablatio . Liter, ut Ruit omnia late, pro eruit.
Syab. Vergil. Aeneid. Fonemetum Citherea. Idem
Aeneidos fexto.
Difcite iuitiam moniti,cr non temnere Diuos.
Mancineus: ,
Vrothefisapponitcaput, id quod Aphrefis aufert.
3 Epenthefis ErivStns. Interpoio , eft cm litera
autfyUaba diioni interferitur. Litera , ut ac cai ma*
neant in nigione nepotes. SyUaba, ut Mauortis in antro.
JAi tis Germanis eft Karolus induperator.
4 Syncope , mwKST,H eft cum litera uel fyaba di*
clionis medio toitur. Litera. Vergil. Aeneid.i.
Manet alta mente repoum ludicium Paridis. Idem,Po*
culaporrigitedextris. Syaba, Quales tunc epulas ipfum
glutiffe puiamus. ltacommoritpro commouerit.
jAancinem.
Syncopa de medio toit, quod Epentbefis infert.
$ Paragoge zaaruyk. Diduio , eft liter uel fyU
labin fine diitionu additio. Liter, utapud Pkutum,bo*
fiis pro hot. SyUab , E fumma dommarier arce. Vru*
ientm.
 R H G R A P HJ A.
ientius. Ardentque iubet ueflirieroro. -,'''rVC
1/ ofo'fer obferues, infinitum uum ini extendi,
fed poet carminis gratia Er aducientes eandem eorri*.
piunt. - '-'v ;
, Apocope -o eft liter aut fyab in calce di*
liotm abfcifio. Litera'. VpgiL Aeneid.i.Traireliqum
Danaum,cr immitis Achii, pro Achiis,ad uimdum,
credo , fibilum:fubeft er alia ratio , qu de in Gram*
maticaGroeca:ldem.glo.i. . .;?.;.'- - - .''.
Nec >es libertate erat, nec cura peculi: ".':-'".WUit
potefi tarnen er Synarefis effe. Syaba.Ouid. .
-Adfuit er fertis temporauinfim Hymen.
proHymenem. -\ r ' \r"t. .^\':-.
:. cme: 3 x ."';'?;
Aufert Apocope finem, quem dat paragoge, -, '^- ,v *
Proparakpfisitm. - . .. - :'!
Syflole Zug*.*, e/ cumlonga fyaba contraarthra*
tionem compuur , metri neceitate cogente. yergilius
Aeneidos primo. :
.j Cowwfco tngtm yd/i proprimque dicabo. ; Vfci
contra eMt naturam corripiturAdem porr Aeneid. tertio,
legem fecutus fcripfit, ... - , '
. teorisAndromacbeVyrrhinconnubiaferuiKtt alibi,
DedimiK connubia nobra. .do.*
. iatole AigvX, e/ extenfiofyaba* natura contra*
cl. Bafisetiamdida. Vergil. Aeneid.firimo.bxemtDi*
nachoroSi'Vbi Di contralegemproduatur.
- t ancmeus:
Syla produam breuiare,Biaola frtur
Ducere correptamic Eclafis cfficit ipfa.
4
 *4 S H M. G R A M.
Synalpha , /. efi cm uocalis ante alterem
nua interteniente confona in calce diionis inter modulan*
dum expungitur. Ouid. -. '
budunt formof, caaeftquamnemorogauit.
el efi quum dmbus uoeahbus concurrentibtis prior quafi
deletur. Vh ue eadiuerfapenitus dmnpartegerimtur.
Vide Grammaticam. ~- - < n "-
Ecthlipfis iKdhi4it,efionfor.antism,atmuocaliprio*
rein numerandofuppreio.Verg.Aen.^.-Monibrumhor*
rendumingen$,cui lumw ademption. Idem. Aeneid.i.
uum ie er terris ierat iaatus Cr alto.
.' ,.-. MancineUus: . .
Hcthlipfis necat m,uocalem auert Synalpha.
SynatreGs tuui(ims,efiquotiesex duabusfyab'is in*
ter modulandum compais ,t una. c etiam Epifyna*
laepha diciiur. Vergilius Aeneid.6.
Fixem ripeiem ceruam, pro aeripedem.
anc'meus:
Syabade binisfaa extat Epifynalcepha,
Hxc eademrtur mihi nempe Synrefis effe. Verg. Geo.4.
Seulento fuerint aluearia uimine texta.
Vide profodiam Grammatic.
Dixres Aio&ft^i.cfiubiex diffeclafyHa duunt.
Ouidius.
Bebuerantfufos euolti[fefuas.Ctera in Grammatica.
aneus: . -- .' -
Bicitur in binasfeparare Direfis unam.Aeneid:9.
Dines equum,diues piai ue CT auri.
Antithefis (aptiiis u>t<;oixoi> Antiaechon) Eft Ii*
tcr commutauo , hoc efi, cum litera pro litera ponitur.
Verg
 R T H G R A P H I A. If
Vergius Aeneidos primo.
Oifubridens bomiuum fator atque deorum>pro iffi.
Mancinem:
Dicitur Antithefis fi litera ponitur una,
Ponere cm debes aliam,fic dicimus oi.
c Antiaechon poterit quoque dicier apt.
Merathefis fiirtbrif, eft cer in diione tran*
ponmitur. Verfus, '
Litera pofita transfertrq Metathefis effe.
Vergilius Aeneidos 10.
Nam tibi Thymbre caput Buaudrius abulit enfis . fi a
reoThymber.finknominatiuo Thymbrus,flletathefis non
eft. In/picito Grammaticam in redundantibus reo.

Gr<ecipoet in bisfiguris,Latinis multfunt audaciores,

iarumenimufusapudiosfrequentiimuseft,crpricipui
in lingua Ionica, qua Uomeritt fcripfit. Suntc? uari Sy*
nalcephesform,qu Atticis,crinfoluta oratione apprimi
familiares funf.queis de omnibus prater ceteros, confulen
difunt Conantmus Lafcaris Bizantinus,Theodorus Gaza
libro Grammatik introduirionis quarto,in fronte, Hadrian
cus Amerotius Sueionenfis in calce compendij Grammatik
Ci fu,r Tripho Grammaticus , quemquatinus ad hoc ne
gotiumattinet,D.Glarianus ( poeta haud incelebris Gra
O- Latina Ungu apprime dom,ueterum hioriarum , ut
itadicam,he1luo,>(f* ip7m * -) Grammatic
Vrbani Minoriteper Typograpbum anneii curauit.
$
 SCHEMA. GRAM.
SCHEMATA GRAM-
matica Syntaxeos
^! E a Gramtica fyntaica funt,
'& qu nouat ac figurata conruiom defer*
Xj^ rU ^, deefl,uelredundat,ucllocofuoabeft,uelimmu*
tatur,non tamen fine fummcrum in Romana lingua uirorum
exemploMincfacile coigitur humfyntaxeosfchemata uel
defeum indicare,ut Eclifis,Apofiopifis , Zeugma, SyUe*
pf\s ,Prolepfis er Anapodoton. Velredundantiampra fe
ferre,ut Pleonafnm cr fub eo Parelcon, Teriffologia, -
crologia er Epanakpfis.Vel ordinem interruptum oende*
re,ut HyperbatoihCr quafub eo militant Anarophe , H/*
fterologia, Tmefis , Synchifis,er'Fayenthefis. Veldenique
immutationem quandam arguere.Vt EnaUage Cafus,qu er
Antiptofis,Generis,item Numerara, M odorum at tempo*
rum commutatio.Wc emnia,quiain Grantmatica noftrain*
nouata,Syntax!,fatis,utarbitror,traatafuut, bic breuibm
abfcluere placmt. Adijciuntur prater bac er pkraalia*
qua partim inter tropos, parminter figurai connumeran
queant.Sunt pratere, inter bac qu ab oraioribus intet
Rketorica fchemata ufurpantur.
Eclipfis i.x\4it.eft diionis fiue oratiuneuhe ad le*
gitimmconruionem neceffariin fenfudefeus. Inbac
diiio uelclaufula,autconfuetudine authorum,ideft,erudito
rum confenfu fubaudiri folet,aut ex cteris uerbis in oratio
claufula expreis,certa eft. MancineUw. ;
Dicitur uerbi defeus Eclipfis.
Vt,Itafirun\,aiuat,dicuntifc\licethommts.
Homo
 -

SYNTAXEOS. -.
Homo iteratus quidem, quem Umen muliis ncnpofipo*
tusipro talis uel is,cm uel quem.Authore Laurentio.Memi*
niuidere,falicetme.Seddehishaenus ,fcilicct diumeft.
Quid mulUtcr ne multa,fcilicet dicam.Tufoluendonon er,
fcilicetfufficiens. Qui oneriferundo effent,fcilicet potentes:
uclfinde al;quid,quod fenfu quadret.Pridie Calendas,folie
cet ante.TerentiusMagisidade,mihiutincommodet, pro
ob fue propter id. Vergilius Proijcetelamaim,prouel
m4nu.H0ra.Ad unguemfaus homo,fcilicet ufque.Vergilius
Aeneidos.9.
Tertecitipedem, date uela,impeite remos, fcilicet CT c.
Viinius. Uominm ne Romanian tani Grce loqui , fcilicet
VerumneefliulVer neeftfaut fmilequippiam.Hanccon*
iunlionum Eclipfn Afyndeton fue Dialyton uocant.
, ApoGopesAmir7[>icrif,eftqmmexaffeclu,aut'ilie
cuius mteruentu,aut e tranftus ad aliud gratia, oraiionis
pars aliquapratciditur. CiceroReticentiamO' Prcifonem
uocat,Celfus Obticentiam,nonmi Interruptions. Ex affc
tlu qmdem,uel ine.Vergilw Aeneidos prime.
Quos egoJed motos preftat componerefiuftus , fcilicet
Vos tarn audaces puniam.Vel pudoris Adern Eglo.y
Nouimus er qui te , tranfuerfa tuenika hircis . Vel Ti*
marisfue religiones.Cicero pro M.ilone:De noro enim o*
tunium,non audeo totum dicere. Velquumper feipfumquis
tacet,ac ad aliud tranft.Terentius m Adelphis, Scenafeciida,
aus primi. Ecce auii de integroiniffluicquid eftiVolo fei
re,fcilicet nif quia:cr eft fenfus, Hi quia non temere cree-
do,e? uolo feire quicquid eft.Vergihm Aeneidos .
Hecrequieuitemm,donec Calchante mimibo. Sed quid
ego bxc autemtfcilicet Vlyffes dematmtart.Vel tacet
e
28 SCHEMA T. GRAM.
nec ultra loquitur.Tertius in Adelph.eadem fcenaeiufdtm
aus,Iam infi uerbum uum pofthac.Vel alterius interuen*
tu perfon obmutefcit.ld in Phormone,fcena oaua,aus
quinti.Demiphonem>fi domt, uifam , utquod Demipho.
Nos ad te ibamus phormio.
Zeugma zifyfioi.eftquandoin fimilibus clauful com*
une aliquid inunapofitium, in alijs non mutatum dtfide*
ratur.
MandneUus:
Qymnplures fenfus uerbo concludimusuno
Tit Zeugma nobis adiunio dicitur effe.
Vf,NoH locus uirum,ftd uirlocumhoneat.Vicitpudorem
libido,'timorem audacia,rationem amentia. Aut tateforma
deorefcit , aut morbo. Magni Hominis erat, quantiquifqu.
Tantum habet agri,quantum ciuis quifquam.facit apt,qua^
literfemper.Studet tmpenfe, quantopere nuus. Vel quoi
certo fctS,uel nihil eft loquendum.
Torro Zeugma tripliciteruarialur.
Primo ab eo quod detrahitur,cr hocfit tribus modk.
Secundo i loco undetrahitur,unde triplicem nomencla&
turamfumit. Kam aut Prozeugma dicitur, cum uidelicet
commune iud infronte claufularumponitur. Aut Aefozeu
gma, ubi commune medium claufularmn locum occupat. Aut
Hypozeugma appeatur, quando commune iud orem
claufuU incakeanneitur.
Tertio uariatur particulis , qu cUufulas ccmmittunt,
qu tribus orationis partibus Nomme fcdicet,Aduerbio, CT
Coniuuione corrtinentur.Confule Grammaticam.
Sylleplis 2a\4;f, eft cum in diimilibus claufulk
commune aliquid,qucdmunaponituri mutatum altquatenus
in aliA
 S Y N T A X E S. %s>
inaliadefideratur.
Mancineus:
SyUepfisue er Conceptio tripliciter fit
Eigenere cr numero erperfona,indigniusautem
Htc deducendum e ad dignius optane leor.
Tit autembcperpartes oraticnis acearundem accidentia.
Verpartes qmdm,modo ceofignificatioeuarianda,
modo aliter.Per accidentia tter,ubi,quod [ubauditur, gene*
re,perfonamnKro,cafu,modocr tempore,fiadbibeatur,efi
mutandum.Exempla Syepfeosgenerttm.Singulariter. Te*
remits in Andria,fcen.prima uus tertij.Vtinam aut htc fur
dus,aut bc mutafaciafit.Nua uirgo e dicenda, itelmente
corrupta uelcorpore.Pluraliter.Teren.in And. aus fexti
fcen.tertta.nomus,uxor,liberi muentiinttito patre.Vergil.
Cfoscfc reportant,Almonempuerum,fcedatiq) ora Go*
lefi.Ouidtus.
Ilia cum Laujo de Nitmitore fdti. Exempta Syepsper
finarum, Singukriter. Cicero ad Tratrem. Et pen ie ti*
more,egoriftt corrui. Idemin Somnio Scipionis : Ego ium
de fuo regno,ie me de notbra repub.percontatus e, Vlur*
liter.Terentius in Adelphts.Hcfineque ego neque tu feci*
mut,nonfinit egeasfacere nos.Vergilius.
SpolUampla refertis,tuq; puerefc tuus.Qice.in Epiolis.
Si tu er Tuia lux nofbra ualetis,ego crfuauiimus Cicero
ualemus,Ego cum uxore parttm bee uiutmus. Tu cum An*
dromachetuafirenucertatis. Exempla Syeps numero*
rum,Singulariter.Vergilius Aeneidos primo. Hic iiut ar*
ma,bic curras fitit.ldem:Socijs Vregerecepto.Vluraliter,
BifcipuU er prceptor ceffant.Verg.
Sunt nobis mitiapoma,
aone
 jo SC HEM. GRAM.' -
CaftanemoesGT prei copiaUis. ExempladeSyU
lepji modorum, Et ftudes er hortor ne defftas , fcilicetftu*
dere.Nectufaceresjtecegote permitterem, fcilicet face*
re.Terent.And.a.}.fcenafecunda.ltanc tandemidoneus ti
uideor, quem tam apert faereincipiasdoUs! Saltem ac*
curate utmetuiuideir,fcilicetfaere inciperes. De Syepfi
Temporum.Cm te ante uirum oftendii,tum hic uelmaxi*
m,fcilicet oftendis.Long nunc doior eft, quam olim,fcilU
cetfuit.De Syllepfiper partes. luinus libro undecimo Pro
Diafyr. uoUtic dindegenibus Alexandrinon mortem , fed ut Darij
mos. corpusfepeliant,dilationem mortis deprectur.lbi deprecar
in priore claufulaproprecandoauerfor , in poeriore pro
ualdeprecor.ldemlibro tertio infronte-Ataegregius adole*
fcens CT cdem patris,cr necemfratris,crfe abinfidijs Ar
tabani uindicauit. Hicuindico priori locopro ulcifcor,p0fi
proliberoaccipitur.Verg.Aen..
Sacra manu uisq- deos paruumq nepotem.
Ipfe trahit- er uoce er Jigmficato diuerfum eftfubau*
diendum,fcilicet deos er facragehabat, nepotem trahebat,
ProlepfisyoA.4'f,e/ cumgenerale quoddam prce*
dit,quod Mein partes didmtur.Verg.Egloga quinta
Conueniemusambo.
Tu calamos inftare leues,ego dicere uerfus. Prtfumptio
Latin dicitur.Aquil uolant,hcab Oriente, iaab Occh
dente.Milites Cafariani ceere Turcas,alius integros , alius
faucios.Yerg.
Interea reges,ingenti mole Latinus,
Quadrijugo uehitur curru,bigis ut Turnus in albis,
Hmcpater Aenea Romana:ftirpis origo,
EtiuxtaAfcanius magne >esalteraRoma;
j Proee
 S Y N T A X E S. y
VroceduntcatrK.
~Prolepfiosimplicit,quamuocant,exempla.Saufi.Cce^
pere fe qutfque nugis extoere.Terentius in Adelplns aut
quarti Jcenaquarta. Aperite aliquis autum oium, fcilicet
aliquis aperiat.ldemin eadem,Curemus quam uterq par*
tem,fciiicet tu alterum, ego uer alterum curabo.
Pleonafmas u\wous,eft cum fuperuacuis uerbis
orationis contextus uel affirmtionis uel Epitafeos gratia
oneratur.Affirmando,Aen.4..Vocmq} hisaunbus haufi:
per Epitan,ideft, uehementiamue exaggeratiomn.Te*
ren.Seiubi namgentium eftt Vleonafmi exempta funt.
ceroiAccipies igitur hoc paruum munufculum. ldem,nutis
interrogatiunculis,quafi puriis,id quod propofuit, effecit.
Teren.Interealocicognoui.ldem,Ego homin caidioruU
dineminem.Terent.in Phornonea.z.fcen.i. Seruum ho
minemcaufam orarelegesnonfinunt. Poteft er Seruumboc
loco adiecliuumejfe.Teren.Phor.aus x.fcen.z. Quidtfenc
quoad expeatis ueftrumtV bi Quid,redundare uidetur.Ci*
ro.QuidtOrationis quot funt partesiSokthoc fieri , tee
Donato, pro more quotidiano, cum tranfitm fit mentio*
ne alterius reiin alteram.ltem , Tumihi femper dormis,iW
mih7i\iovlei.le mihi aidue fedet. Sauftius Sed uran
plebs,ea uer prceps erat multis de eaufis , Ea redundat.
Sauftius Tanta uisauariti manimos eorum ,uelutitabes
inHaferaf.hic in abundat. Ide, Nara Brutiis ab Roma aberai-,
abreddat.Verg.t retrofublapfa referri. Retro abundat
Ter.None opporiuit prfciffemtante.IbAnte7i\(ovila.
ldem,M.ultafmulconcurrunt, qui conieuram nunc facio.
Idem ?hor.aus .fcena. ?. Hegat neque eius patrem feire,
quisfuerit,ib Hequc redundat.
Verifbl
jt SCHEMATA. GRAM.-
Periflblogia i?iro\oynxt<mclaufuU oratiotti , fine
pondere rerum adijcitur.Liuius libr. aburbe condita oftauo,
Legati nonimpetratapace,retro domum,imdeuenerunt,ab*
ierunt.Superua locutio.
Micro\ogh(iago\oy,',fuperiori4dmodmconpniii
eft cum orationi daufula redundantanneitur,ut Viuat K*.
roliis AuguusjCT nonmoriatur,crc.
Parelconflant'xxffj/.e/i^MHm diflio per fyabicum ad*
Uum explendi modo ornandiuegratia in fine extenditur:ut
funt hfere Coniunionesuepotmsfyabiae adiecTiones,
Hum,ut etiamnum.umnam.Teren.in Andria.Humnam pe
rimm&'dum. Idem ineadem,Sofa4defdumpaucisteuolo.
Et Ebodum bone uir ad me.Vergilius.
UamnequeParnafi nobis iuga,nam neq PtndL VbiNam
r*gi\xtr,id efcabtmdat.
Epanalepfis 'ay&\-\ , eft quindo poft diquamuU
ta,uelchritatis uelalia quapiamcaufaorationi interpofita,
idquod inprincipio eft coocatum, repetitur. lvtv&\ii\ie
Latin Kefumptio, fuperiorum repetitio. Tuautem Epana*
lepfis, uelijfdemuerbisiUediuersab bis qu prpofita
funt, alias poteate paribus, alus magis generalibus. Cicero
adBrutum,Caue enim exiimes brute ( quanquam non eft
ncceffeeamcadte, qu tibi nota funt faibere) cm ptes
probitate,conantia,cura, ftudio, Republic quiequamii
cffcfimileAdmlifooTufculmarumqudtftionumprimo.Co*
firmato to,dequo,fi mortales aniinifunt,dubitare non po
fumus,quin tantux interim in mortefit,ut ne minima quidem
fufricio fenfusrclinquatur.hoc igitur probe ftabitito er fi*
xojUudexcuti'endum efi,utfciatur,quidfit carere.ldempro
Aarco rce Vcrumanimum umctre, iraemdimcohic
hexe,
 S Y N T A X S. .33
tere, uiftoriamtemperarcaduerfarium nobilitate, ingenio,
uirtute prHantem, non Modo extoeretacentem, fed etiani
amplificare e priinam dignitatem: hcquifaciat , non
ego fummis uiris comparo,fedfimiWmuDeoiudico. In hos
exemple Cicerofigurammutauit, ut appofititts clauderet.
Adhibentur altquand not quadam, quales funt, Igifl-,
inqu4m,cr fimiles.
Hyperbaton ^^^ Tranfgreio, eficm diflio*
numclaufularumue legitimus ordo immutatur. Nee aliud,
tee Yabio.pote orationem facere numerofam , qum op*
portuna ordinis mutatio. lAofeanus ita definit , Hyperba*
ton efi tranfgreio qudam uerborum , ordinem communem
perturbans.
Mancinem:
Vocum turbatus formabit Hyperbaton ordo.
Cicero, Animaduertiiudices , omnem aceuftoris orationem
in dm diuifameffepartes. Paululum da mihi opera-. Cice*
ro, Sed amoruoluntatfque coniunio plus habetfuautatis.
LongumtHyperbatonapud VergiUnTityro. Etepio*
la diui PauU ai Romanos pluribm featet Hyperbata.
A naftrophe' <<;<><, e diilionum prpoerus or*
do , Latin m fine reuerfio dicitur.
Mminellm:
Diiofifequitur cumfit prcedere digna,
Tranraper cr remos Me anaropha dicitur e/Je.
Vergil. Aeneid. 5. Italiam contra. El his accenfa fuper, &
maria omnia circrnn. Item, Spmque metmque inter dubij.
Horatius, Qem penes arbitriu e. Idem libro primo, faty*
ra teriia. N<ow uuijs nemofincnafcitur.Perf.Satyrafexta.
Meffetenuspropriauiue.Qtiusfine,Qtticum,c;c.Cicerot

54 S H M. G R A M.
Cuius cum patre magna mihi fit amicitia. Idem, Cumin
labris ueteres Comici leprem habitaffe dixerunt. Cfar,
Diucitmeffetpugnatum. Terentius : Hater quoifuafit, fkt
adolefcensmulierfecit. Phutus,Vix apudmefum, uigilans
qui prope' dormio.
Hyftcrologia vftpoXtyU, eftquum prpofitio non
eafui cui feruit , fed uerbo , quaf cum eo compofitum iungi*
tur. Gracis frequentiima. Vergil.
Tyriam qutadueneris urbem. Idem,
Atque. rotisfummis lembus perlabitur undai.
Hyfteron proteron v<i^ej vfinpf Prpoer*
to, eftciim id quod fecundo loco fit , priorem in orationis
ordinepoidet. Vel cum quid ordine conuerfo narratur.
lAancineus:
Hyeron er Proferon nutrit peperit uociUtur.
Hacfit cum ream feriemfententia mutat.
Differt ab Hyerologk, qud in hac diionum, in id uero
fenfmmeft Metathefis. Vergil. Aeneid.i.
Ef torrere parant ftammis, erfrangere faxo. Idem,
Vo&quam altos fiufustetigitcr ad quora uenit. Liuius
libro ab urbe condita primo : Quod bonum,fauum,felxq
fit Quirites regem create. Cicero libro prno , epiola
prima: Ego omni officio ac potis pietate erga te, cteris
fatisfacio omnibus , mihi ipfe nunqukm fatisfacio. c lo*
quendifigura Grds eft ufitatiima.
Vergilius egloganona.
Sic tua rn fugiant examina taxos:
Sic cythifo pa* dientent ubera uacca.
Incipefi quid habes CTc.
Hordtius libro primo, ode tertia:
Sic
 S Y N T A X E S.
Sic te diuapotens Cypri,
Sicpaires HelenaJucidafydera,
Ventorumque regit pater,
Obriisalijs,prter Upyga:
Hauis, qu tibi creditmn.
Debes Vergilium pnibus Alticis.
Keddas incolumemprecor-
In his duobusexemplispoerioribus,compreeatio ue uo
tum, precationempracedit.-
Tmefis . jyiacopt '' , eft unius diionis
compofiu diuificuna dMione,pluribfue interietiis,L<ttU
n Seio,pue intercifio. Mancineus:
Dat Tmem partes in binas diiopa.
Tahus.Nam rogationibus plebifuefcitisfana funt iapr*
cepta.Terent.in Andria pen.quintaaj>rimi.
Que meo cunq animo libitejl facere: eine ego ut aduerfrr ?
Idem in Eunuc.Thais maximo orabat opere,ut eras redires-
Idem in eadem,Omniaprisexperiri,qumarmis fapientem
decet.Plautus: Sed ne ego ftultus,qui rem curo publicam.
Parenthefis &e(lri<ris,DMlyfis &.i&\virit,eft ordi*
nis diffoluiio per interpofitam fententiam. Vel eft dumcon*
tinuationifermanis medius fenfus aliquis interuenit. Latin
Interpoiio,lntercluo,uel>iffolutio.
Mancineus:
lnterpotio Romane Parenthes extat. Vergil.
Aeneas (neque enim patrius confiere mentem
Paffus amor) rapid ad naueis pramittit Acbatem. Idem.
Aeneidos primo.
luppiter hofritibus (nam te dare iura loquuntur)
Hunc UtumTyriifque diemTroUqueprofeftis.

 S M ATA GRAM.
Synchyi tiwxyms , cft quotes ordo omni ex parte:
coninditur. Latin confuo. BonatusHyperbatonobfcu*
rum CT ex omni parte confufum interpretatur. .7
Mancineus:
Syncbyfis eft uocum aut fenfus confufio longa.
Vergilius Aeneidos primo.
Vina bonus qu deindecadis oneraratAcees ... :<
biitore trinacrio dederatqueabeuntibus Heros
Diuidit:cr diismoerentia peoramulcet. nunc habet or* ,
dinem, Heros Aeneas iiuidit deindeuina qu bonus Acees
Sicili rexonerarat cadis , er dederatabeuntibus Troianis
litore Trinacrio, id cft Siculo . I dent in codera,
Treis Nofus abreptas, in faxa latentia torquet:
SaxauocantltalimedijsquinftuibusarAs:
Ordinatur ficNotus torquet abreptas fcilicetnauesinfaxa,
quCaxalatentiainmedijsfiuibusltali Aras uocant.
Hypallage v7tix?\yi,eftquoties oratio conuerfore*
rum ordine profertur. Latine Submutatio fiue Subalter*
natio. Vergil. Aeneid. 6. lbant obfcuri folafub noe, pro -,
folifub obfcuranoRe. demAeneid..Tergofceleratam in*
torferit haam , pro ipfe fceleratus. idem , Tiare claibus
auros, pro dare clajfes auris. ldm in lo.Stygij ad ftu*
minafratris, pro S tygia ad ftumina.
Antiptfis,e/ cmcafus pro cafu ponitur. DiciturC?
Enaage, id efiimmutatio cafus,quamfan uariationemmul* :.
tis modis apud iures authores legimus. Vergil. Proijce te*
Untanu fanguis meiis , pro mi. Verfim fatyraprima. Vos o
patriliusfanguis,propatritie. Idm, Cenformue tuumuel
quodtrabeatefalutM,protrabeatusmetricaufa.Hora.h\ae
uirtute ejlo,pro maas, tee Prifciano libro decmofeptimo,
in calce.
 -Y NT AXE S. 'J?
in eae. Cicero AH. In oppido Antiochi tpro Antiochia.
Verg.Aeneid.t.EtfontemfuperareTimaui ,pro Timauum.
ldem,Etcelfam butrotiafcendimusurbem,pro ButrctuceU
fan urbem. Idem, Ceruix cui laeacrines Accepit , pro cu*
ius.Terent.inAndria.M.ulier qudam commigrauttbuicui*
cinu, proad,fiueinhancuianiam. luuenaUi fatyraprima.
Porreura uiro mifcet fitiente rubetam. Ablatiuus, pro
datiuo. Roratim libro primo fat. quinta. Occurrunt anima:,
quales eque candidiores terra tuht, pro qualibus. Teren*
Um,Eaprimum ab eo animaduertendainiuria efi, pro imu*
ria eius. s
De Enaage generum, numerorum, perfottarum, modo*
rum ac temporum, in Linacrob? Grammatica , er infra in
Aeotheta , commune its Schema. Nos reliqua id genus
.febemata profequemur. - .'
Hendiadis ecwn mobile in. fixum uertitur. Vers
gilius. Chalybemfrenfque momordit, pro cbalibeafrena.
Idem, Vergd.Geor.}.
Nee mihi diftliceatmaculis infignis,0-albo.
ldem,Aeneidos primo. lAolmque er montes infuper id*
tos , hoc e molemaltorum monm. Idem Geor. . Pa*
.terfquelibamus er auro, id e aurets pateris. Idem , per
famam acpopulum,id efifmofumpopulum. tdem, In par<
tem er prdam ,id e partem prdf. Uendiadts compo*
fita dilio e ab unum , 4i per CT A\s duo, quum ui*
delicet unum per duo explicatur. Yndecr in bunc modum
fortaffe reams definiretur : Hendiada e cum res una con
tttncJione interveniente in duo carmints gratia diduatur, fi*
ue alterton e uocibus remiHamgnificatmbwStadieiuumje
ueutrunque fubantiuum filerit. . .. .
 3 S H E M. GRAM.
Tapinfis Tamvuns , can ret dignitas uerbi htfr
militate deprimitur.
Mancinem:
'EfioTapinofisferturfi de maregurges. Vergil. en.
Apparent rarinantes in gurgite uao. gurgitepro mari.
IdemjMulta malmfimulas,profceleratmfiue fceleus. Id,
Dulichiasuexiffe rates crgurgite in alto. Hora. Pelide
ftomachii,pro iracundia. Marcus ato Locum dituma>c*.
rmque uerrucamappeat.Tee Geio libro..cap.y.
Diomc- Cacemphaton K*x{fi<p<xJ<f[i,eft xtpida ac inconcin*

7o- nem um, litera nfuccedihvcrgiLAeneid.

Corporafitdathumi, er numerumcumnauibus quet.
VfI quando fequens diio fyHabas prcedentesfimiles ha*
bet. Cicer. O ortunatam natam me confule Komam. Ver*
gilius Aeneid.).
Treis ade incertos cca caliginefoles
Erramus peUgoitotidemfinefidere noeles.
Hue referriqueant compofitionis uitia, qu Marcianus C**
pea,hbro de feptem artibia liberalm quinto, cap.de elo*
cutione cenferibit: Parcemion ngoMi*y uocant,id e Ai*
tmle:rfit can mult uoces ab tadem litera incipientes , ex
ordine coocantur , ut Machina multa minax minaturmaxi*
' mamuriSiCafusCaffandracanebat. Mammamipfamamc,
quafi meamanimam. Sol er Luna luce lucent- lunh , Im>.
Ennius. touts iure irafcitur. Sofia in alario falcas farciebat fuas*
O Tite tute Tati tibi tanta Tyrasine tulii ere. Hc uiti*
aco fadiionumcompofitio Cacofyntheton o etiam
theton. apptdatur.
Mancin
 S Y N T A X S.
cme:
Compofituramalaeftuocum Cacofyntheton a. Vergil.
Aeneidos nono.
-Verfoque iuuencm . . v.
Terga fatigamus haa.' Vbi Sermus er
fiiSi\tvTo effe ait.
Afyndeton,fiucDialyton AmuA\oi h\v\ep,
Bclipfeosforma, eft cum due , plurejue tum diiones , tum
orationum clauful, conm ionum nexibus careut , quorum
loco commata interferuntur.
MancineHus: -
Qnumfine iunurauoces uarilocitanturi _
Duly tun certe uelAfyndeton cfficiemm.
Afyndeton. Latin I nconiunitum,!) ialy ton,T>i(folutum^
Vtueni, uidi, uici: quibus uerbis Cafar dekMaio Pbarnact
rege Fornico ad Senatumfcribens uiilori celentatemfigni*
ficauit: cr,Hf Suetonius m ua lulij fcrikt. Vontico trium*
pho inter atera pomp fercula horum uerborum prtulit
titulum,figmficaiuem beUi cderiter confcinotam. Yerg.
Aeneidos nono. ... , .
Ferie citiferrum, daie tela,fcandite muros.
Tuius (it Catdinam : Abiji exceit,i euufit , erupit. Verg.
Aeneidos quarto. . .. . . t;,.-. ;
Ferie atiftammat, date tela, impeite remos*
acfigura pr&cipue utnr.ur, ubi ceritatemrei gerendfi*
gnificamus. Oratoribus Articulus appeatur,quo de fuo lo*
co, er Membrum. ,,
Polyfyndeton wo\vm>Jliop, id tft uari ac muU
tipliciter coniunum , ejl quum oratio multis conuino*
nibus uel eifdcm uel diuerjis abundat. Vel ejl multts nexa
 49 SCHEMATA GRAM.
coniunionibus oratio. Vergil.Geor.3.
Teclmque,larmque, '
Aniique, AmycUmque canem, Creffmque phare*
tram. Idem Aeneidos fecundo.
Demiffum lapfi perfunem : Athamifque, Thoifque,
Velidfque, Heoptolemus, primfque Machaon-
idem , Multa quoque er beo. figura cft poetica: magis
quam oratoriafamiliaris.
Mancir.eus:
Diuerfits uoces conimio plurimafifert
emefigura datur Polyfyndeton ejfe Pelafgum.
'Detur in exemplum Matrque, patrque, nepfque.
Schefis onomuim r^lms /, eft nomfc
mmhabitiido , efi- cum finguli* nomimbta fingula Epitheta
eonima funt. Vergil.
Marfa manusiPehgna cobors,feinauirum uis.
i Mancineus: -..
Hominibus cunisfifingis Epitheton unquam
Tum Schefis onomaton dixerunt ejfefiguram.
Aliter Schefis onomaton eft , cum in contexm fententiarum
pluresAntonomafiponuntur. Vf, Armipotens , Tritonia
uirga. figura non infrequensapud Grateos poetas.
Hirmos fig(*s, eft cum uniformis continuatur oratio*
ms feries,unim cujus tenoremadclaufulamufque cuodiens.
Vergilius Aeneidos fexto.
Principio clum, ac terras, campfque UquenteiSr
Lucent)nque glabum Luna; Titanique asbra.
Spiritus mtus alit.-ldem Aeneid.primo.
Eft mfecejfu longo locus : infida portion
Efficit obieclu laterum : quibus omnis ab alto
frangitwr,
 5 Y N T A X 'S. 4t
Tr<mgihtr,inq;fmK fcindit fefeunda reduos,
Hinc atque hinc ua rupes,geminq- minantur
In clumfcopuliiquorum fub uertice late
Aequoratutafilent,tumfyluis fcenacorufeis
Defuper,horrentiq; atrum nemus imminet umha,
'Fronte fubaduerfa fcopulis pendentflus antrum:
Jutta aqu dulces,uiuc; [ediliafaxo
ympharum domas:hcfijpu nonuincula naues
Vila tenent:-c.Etinprofa atahs Domini cantanda legt*.
tur,Natus ante fecula, Deifillut,inuifibiUsjntermmus : per
quem fit mackma cli *c terr , CT in hv, degeniium : per
quem dies qr bor* Ubant,GT fe iterumreeiprecant. Qnera
angeh in arce poli uoce confona femper canunt. Wccorpus
ajfumpferatfragile,finelabe originale criminis,de carne Ma
ru uirginis,crc.EftHyperbati>ccies.Porro u([i'os Lati*
neferies dicitur, inirovt ( quod an denfo iiritu neo
fgnificat,cum tenui uer dico.
JftMicineus!
Longa quidemferies eonruus Himos habetur.
IdemHyrmos feribit, quufi fyrmos traus , cito iSv^u .
trabo.
Epitheton Appofitum, Attributumieftdiffio
proprio nominiautornandi, aut uituperandi, aut indicandu
aut denique Emphafeosgratia appofita. Vf, Dia Camia,
ScelermqiintKntor Vlyjfes, Laryfjw Achies. ur
egeM,Ejfrenata libido.
Mancineus:
Appofitum proprio mihifertur Epitheton tfje.
Vf Alma Ceres , uenua Venus , clmq profundum. Eo
poet frequentww Uberiiis utuntur , apud Oratoreni
5
 41 S H EM. GRAM.
nificum aliquid efficitur,redundat. Tumautemeffcitur ,fi
fineitb quoddicitur minus eft:qualiafmt,0 fcelus abominan
Epitheta dum,0 deformem libidinem.Sumunturautem Epitheta tribus
"** ^moditabammo, ut YUrolus magnanimusimperator. Con*
tr. temptor u Turcatum corporeM pukher lulus : po*
ftrem extrinftcus , er id quidem trifarim:aut enim aloco,
Aea.7.in utVlyffes lthacia,autab au fiueofficio, ut Aeneia nutrix
fronie. Qaitaaut ab euentu,ut infiiladiues opumTenedos , Aenei*
dofecundo.Diertab Antmomafia^qud bsc nominis ui*
canfuilinetMud proprio nomine haud uacat unquam.
Schema Pcriphrafis xigifams (loquendi circuitus, Circuitio*
amphfi- circumlocutio) , ejt quum pluribiis uerbis , id quod uno aut
catmnis. r d apoteft,explieatxr.
Periphra nne:
fis fiitri- Circuitus Romane Veriphrafiseoloquendi.
bus ratio pit autemiVelneceitans caufa,cmuidelicetautturpi*,for
U1 m' ldida,diuquedeformiaoperinius.Vtadrequifitanaturdi*
xit Sauftius,Voluptatumfeminarium,erlibidiiis officinai
apud diuum Ciprtanumderatione Circuncifioras.
2, Ant cmreinomc noneftinditi.,fiueignoratur.t>\at. 18.
fiv\@- viKsJ&oh afinaria,profaxo molariquod m molts
fubermtur.ltem uicini nonpueahaud inutnua. nupt*
riticm nomeneiiH tibi non fit cognitum.
3 Vel ufurpatur decoris fine ornatus gratia , qui eft apud
poetasfiequentiimus,aphd quos anni, menfis, die/, nois
uens,$Utis,autumni,byemii ,meridiei%matutmi ac ue>er*
tini temporis,aliarunique rerum contplurium peripkrafes in
ueniuntur innUmera'.Apud cratores etiamfihemanonrar,
femper tamen ariius.ln fumma quicquid figmficari bre*
uius poteft,cr cum ornatu Ums oftenduurtieripbrafise:
modus
 SYNTAXEOS. 43
modus tarnen in hacuticr in cetera adhibeatur.
Differtab Antonomafta,qud in hacfimplex uox mpli*
cicommuta. ur.in ia uero uox apluribus circumjcribitur.
Hc quatuor prcipu modu conat,
Primo cmpatria,fea,autfacinus proprij nominis loco Periphra
ponitur.ut Mantuanus fiueAndinus uates pro VergiUo, ^'^
Venufinus poeta pro Horatio, Sulmonfis uaies pro Ouidui, Conat-
Ver.patetic fcboU princeps pro Ariotele, Sioic<e fami*
Upaterpro Zenone , Voluptatis affertor pro Epicuro,
Euangelic legis Utor proChrio, Clee orator pro
Paulo,Euerfor Cwtbaginis ac Numantipro Sapuine,Au*
giabulirepurgator,fiue monrorum domitor pro Her*
cule,Troiani beifcriptor pro Homero.
SecundofitEtymologia,quumuidelicet nominis rano*
nem explicamus. VtMien* hreditatis captatorpro Hat
redipeta,Homo cibouentrquededittapro Parafito,Vir fa*
fienti ftudiofus,pro philofopho , Literarum doorpro
Grammatico,Plurium locorumpoffeffor pro locupleteive*
ri Dei cultor pro Chriiano.
Tertio conabit Hotatione, cm notis ac fignis qui* 3
bufdam accidentium rem quampiamdepingimus. Vt bilis
efferuefcit , paet uultus , ardent oculi , tremor membra
occupat, pro Irato. Caput uno fcalpit digito,pro mofl ac
parum turo. Cubito fe emungit,profalfamentario.
Quarto fieri foLta efi finitione. Vt , Bene dicendi
ars, pro Kt.etorica , Ciuuatis rarij compiltor . pro
peculatore , Legum ac cuiu liberum opprejfor, pr<>
Tyranno erc.
Liptote, \eivT7H, eft quii minia dicitur 0- plus inteU
ligitur.Vergilm,
 44 S H M. GRAM.
Qwdprodeftquodmeipfe animo non >ernis Amynt'i,
ideft libentiimeamas.
Mancinetluc '!
Sidicas minus er plus fignes Liptote habetur.
Munera necperno dulcs amice tua. id eft, lubens accipio,
Ver.Geor. primo,Ncc uainterea eft inaratic gratia terri.
ldeft,multagratia.ldem Geor.tertio.
Nccmihidifliceatmaculisinfigniscr albo,id eft, ualde
placeat. fit plerunque cum nos , noibcjue arcoganti *
tanda: , ac modeugratia attenuamus. Vf, Nonfumus ade
imperiti rer,ut,quid in hac canfa facienda fit,mcne , gno*
remiis erc.Fi communiter qmim du negationes fententiam
faciunt affirmatiuam.
Epimone Em(*er, eftcion uerfus idem,acfententia,fa>
pius carmini aut orationi interferitur.
Mancineus:
Sperelataquidem fententia Epimone habetur.
Intercalares uerfm ludmanifeant. Verg.
lncipe Nlenalios mecum mea tibia uerfiis
'Non infrequensfcbemain Pfahnis Dauidicis,ardentem cor*
dis affeumpr fe ferens. ;
Aliter pe Alleotheta/He Aes >\tums,eft cum numerus
fi. numero, tempus tempore,genusgeneretferfonaitemper*
Permuta om^ modm denique mod0 commutatur. Verfus:
Vanatio. Commutat numerum,tempus,genus Acotheta
Enallage Perfonamatquemodumo qu<e Accojis habetur. Aliter,
numen. eft numeri,temporis,genem,perfon ac modi permutatio.
Numeri,Teren m B.unuch.Scen.primaAiisfecundi,Adeon
homines immutarierex amore,ut noncognofeas eundemef*
fe , pro eofdem.Sauftius, Inferaferuitu repudiabat, cuius
rri

m
 S Y N T A X E 5. ^
rp'initio ad tum magna cop concurrebant , pro quorum. '
Vilnius, In Africamorpars ferarum flate non bibuntin*
opia imbrium.Teren.in Eun.Scen.fectidaausprimi, Eunu
chum dixtiuee te quiafoU his utuntur regin<e. Hue per* .,
tinetquumnominicoeiuojingularhuerbumre>ondet plu Acneji.-
rali. Vergilim: Turb*
Parsin/rurafecant,uerubsq; trementia figunt. dem ruunt
Aeneidos. 7.
Pars leuels clypeos erfiicua lucida tergunt.
Aruina pinguivfubigntq-in cote fecures. Idem, Pars
firinguntgladioszrc.EqHandoaddinributiuumfingulare.
plurale fequitur. Ouid.Vtraqueformofe me iudice funtuene , >Macb#
rand.Et planxerunteum ornnis Ifrael phnclu magno. t,'.
tame omnis coeiuumuerts diceretur.Tempor uariatio. Enallage
Terent.inAndriaAusprimifcen fecunda Accedo adpediftVOIi'
fequas:qufitrogoifororemtffeaiunt Chryfdis:proaccef*
fi,rogaui, dixerunt. Vergilius. Aeneidos tertio - er omnis
bumofumatHeptunia Troia:pro fumauitAdem Aen.4, .
VulnusaUt uenis,eycco carpitur igni , pro alebat , ,
carpebaturAdem Aeneidos primo.
Nifaciat maria,ac terras,c<elumq; profimdum.
Quippefrantrapidifeum^errantq; per auras.pro fa*
ceretjerrent,uerrerent , pro:fens pro imperfto. Terent.
And.fcen.t.a(ltts i.Tufihicfis, aliter fentias ,proeffes,cr ... ..
fcntires.Terent.Adelph.ael.t.fcen.i.Namf effet ,undeid
fieretfaceremus,profuijfet,a-feciffemus. LiuiusAVLequofy .
tuuat,uelutinpartefuerim,profuijJem.Verg.
ProgeniemfedenimTroianofanguineduci.
Audierat,producendameffe. Hannibal apudLiuium, Si
tales animos in pr<clio hakbitts , qualeshicoQendiis,Vi*
cimws
 4< . S H M . GRAM.
cimus , pro uincemus : ibi prteritum plus ponderis habet,
qimfuturum.Cfar,Nonnui etiam nuntiabant,cmcart
moueri,ac fignaferri iuiffet,nonfore dioaudientes mili-
Enallage tes, pro iuberet. G eneris vmnutatio , quum neutrum pro
generis- mafc.cr foeminino ponitttr.Teren.in Eunucho. Scen.prima
aus quinti,Ego quoque una pereo,quodmihi eharius eft,id
eft,qui mihi chariorfum.Verg.de Capris Geor.tertio,
H<cc quoque non cura nobis leuiore tuenda. Idem in *
colicis.
Duke fatis humor,depulfisarbutm hocdis
Lenta falix fozto pecori,mibifolus Amyntxt.
HancgenerisEnaagen er in uerbis ufurpant authores.
Verg. Siunt amnes , terrq; dehifcunt , profifiuntur,fiue
ftant. Varro ex Geio , In priori uerbo graues profodi,
<u fuere manent,reliqu mutant-.Cornelius elfus de teni*
peft.Veim quuariant maxim.Verg,n.. Et iam nox
bumidaedo Prcipitat- Idem Aen.$.lngemintabruptisnu
bibus ignes. \dem:lngeminant auriey denfiimus imber.
AaiSce.ferett.Atque iafi lauerit\nuntia mihi. idem, Qu res tibi
'-al.i. uortat male:pro mutantur,uariantur precipitatur , ingemi*
nantur.nifi Eclipfim potis pronominisfe dicM,quam inter
pretationeinfecutus efi Seruius .commentar.inquiens, Ac*
cingunt operi,pro accinguntfe operi.
nallage Perfon uariatio non admodum ufitata eft,ut Banai,quipa*
perfonae. ,.en( Atridis,contra Priamum armafumite.Teren. Vhor. Sce
nafecundaa.primi,Siquis mequ*retrufus,prftoeft,de
fine , propro fummamde fe loquitur. Modorum uarie*
Enallage tas. Verg.Geor..Etfi nonalium late iaaret odorem,Lau*
modi* rus eraUpro effet.Idcm,mpuleratferro Argolicas,pro im*
puliffet.Cicero,Dices,quidiquafiibucerat magn , pro ef*
/La
 S Y N T A X E S. 47
fct.Cicero,Sedualebis,meA'qinegotiauidebis,mcquedijsad*
mantibus ante brumam expeabis-.futuriindicandipro im
peratiuo Verg.eglogafeptima , cotraimperandimodumpro
futuro Micandipofuit: Sifceturagregem fuppleuerit aureus
tftcpro erisAdem Aen.^.lmperatiuu pro optatiuo pofuit:
Vmitefelices quibus eft fortunaperaCia Iamfiia,pro uiuSt.
Terent.And.facil omnesperfirreacpati,cum quibm erat:
proferebat ae patiebaturAdem in Eunuch. Omnes inuidere ...
mihi er mordere dancukm,ego autemftoeeipendere , more
biftorico Infinitus pro imperfeclo indicandi.
Emphifis 'ifupaoit , efl eim altior fubtft intcewa Significa
maior fgnificantia,qumuerbaperfeipfa declartMc 1u lates.
rhnumadfertiuamditatis orationi,nnunqum er dignitatis
acrimoniq; no paru.Uac Ecclefiafi interduuti licebit,ucl
(ten um non ejl rem apertproloqui, uel cum id prohibet
pudor. cme:
Altior eft fenfus quoties quam quem tibi uerba
T>eclarant,uel quam dicis plusgnificatur-,
Aut etiamquod non dicisjeito imphafin effe.
utresfunt forma: Em Pha_
^ cm plusfignificatur quam dicitur.Vt apud ome ^
ru Demodottis canebat Graios Vlyjfem in equo Troiano dir l
cumfedie,quo uerbo equiligneilatitudinem oendit. Locus
eftidhar.4-

hi J,a y*H Mx<t\vf{fiivoi"ijuui,ideft,Cte-

riiamprclarum circumVlyffemfedebantin Troianorum incluf.'
abfconditiequo.iiciTo,idefifedebant,non afcendebt ,ut Ta*
us legit Ub.oauo cap. tertio. Idquod er Gulielmus Thilan*
dar annotauit.Vergilius.Aenfidos. .
Thcrfan
 48 SCHEMATA
Terfandrw, Schenelsq; duces CT dirits Vlyffes. \
Demiffumlapfi per fitnem ZS'c.quo dtitudo equi demon*
ratae.
. Secunda emphafeos forma,e cm quippiam fignificatur
id etdc- "0^ non dicitur:idqi bifariam,aut uoce omnmofuppreffa,id*
menta et <uod pro Ligario Cicerofecit.Quodfi , inquit , in tama tu*
felicitas fortuna lenitjs tanta no effet,quam tuper te,inqua, okines,
adigno- jntelbgoquJdloquar.Hicinteigitur etiamquodnon dicitur,.
Tacuit enim i'dud, quod nihilominus inteigmus , non de*
effe homines , qui ad crudelitatem eum impeerent* Aut
uoce omnino abfciffa , dq per Apoopefin , qua de
fupr.
3 Tertia deniq emphafeos forma , e in uerbis uulgopro*
tritis, plerifquepronomimbus.Vt uirum tepres opor*
tet. Hie e te propheta, qui in mundum uenturus e. I e.
ego qui quondam arc. Vbi e fcehs iHud, qui mehodie
perdiditerc.
* EporrEmphas deniquecum ex aliquo diclo, latent
aliquid eruitur. VtcianDido Vergilianainter ctera ba-c
fecumcorde uolutans, No lieuit Thalami expertem fine cr
mineuitamDegeremore ferfde matrimonio coqueriuidea
tur, tamen hue etus erupitaffeus , ut fine thalamis uitam
bominumnonputet,fedferarum. Simile e iud Myrrhat
Ouidian,qu nutrid amorem patris fic confitetur : , *
xit,felicem coniuge matrem. jAetamorh, lo.fab. 9
Paraftiaftole **txAi<;cb.tecm ciuili interpretation
ne noris aut alioru uitijs affentando blandimunVt pra-po*
eri nora tempeate Stleni folent , quifefe haud fecus ae
muH mutuumfcabut,ut e in prouerbio.Vtcianproauto,
fapientem appees: pro confidente,fortem:pro iiberali di*
ligentem:
 R H T O R V M. 45
bgentem:cumitem prcdigum dicimus liberalem, tmerarium
fortem, auarumfrugalem,fauuofum magnatiimum , adulato*
remcomem, aentatoremamicum. Bremfer , cum uitiafub
uirlutts >ecie fefe oflenlant. Kam er ipfe [atanas tranf*
figuraturinangelumlucis,r.Corinth.u.
Mancmeuus:
ProautofapiensfitParadiaoladius.

DE SCHEMATIBVS
Rhetoricis.
jjsssj; T E N V S diionum fimul ac oratio*
'i nm Tropos, Schemata item Grammatica
I tum Orthographia' tum Syntaxeos Laconi*
ca breuitate, quoad peri potuit, perrinxi*
mus : reliquum e,ut er de Khetorum Sehe*
matts fiue figuris dicamm, qua, ut infronte etiatn admonui,
in hoc repertafunt , ut quotidiani ac protritiftrmonis fai*
dium leuent , ut orationem aut iueundiorem , aut grauiorem,
aut elegantiorem efficiantMuim rebus adijciant,V- grattant
prent, er nos denique a uulgari tvmfcrxbenditum dicen*
digeneremuniant. Atque miram Khetorum in hts coigen*
dis induriam e cernere, ut PhiUppus teatu?,quitam ua*
rias human locutionis formula adeque er pronuntiatioojs
(utin lronia,Epiphonemate,lnterrogatwne, e?c.)acipfius
orisnori,oculorumcruultus diferimma haud ofettanter
obferuarunt, etc ita tandem in artem redegerunt : non aliter,
ac qui aufcultatione fonorum , ca certis primum legi*
bus arinxerunt. Porr qu Grad i^ft^ , Latini Fi*
guras appeant. &guraautemapudhos,duobusmodis, di*
D
JO SCHEMATA GRAM.
citur, authorefabio.Libro nono, cap. primo. Vnoquiitm
latis, pro qualicunque fententi forma:GTboc modo omnix
fermofiguramhabehnihilquenonfiguratumeft: Alterouta
rmodo aftriius ,proeoquodfitfimplici ac in promptu
pofito tum feribenditum dicendi modo uel poetice uel orato*
rit comutatum.Hinc dicimus aliameffeorationem irxw&*
, hoc eft , qufigurvs careat : aliam \w%ipi\ta(Urn.
id eftfiguris ornatam. lam uiri, qui in arte dicendi prima
tenent, Schemaia Khetorica in duas parteh diuidunt.
Alteram quidem Verborum, uel DiUhnis , uel OrationtSy
Grce Xff*: Alteram uero Sntenliarum, Grce c
foot nominantes. Chirius Tortunatianus Confultus , libro
Khet. tertio tria Figurarumgenerafacit , ^i&Jifyevjyik
hewUs. At quia Melanchthonis uiri difertiimipartitio,
parum aut fere nihil ab Ulis diidet, eiws diuionem, CT qui*
dem docendi gratia imitaripUcuit. Is hc Rhetorum Sehe*
mata in tris ordines digerit. In quorum primo ta coigit,
quibus cumdiionibus, in oratione tamen pofitis , negotium
eft. In fecundo ea copulat , qufententijs exornandis ma*
gis quam diiliombus quadrant. In tertio ea nwageffa qua
non modofigurandx j fed etiam tum uerbis tumfenten
fifs amplificand orationis gratia adhibentur.
- . .'..'- iHud obiter obferuandum Schemata,
' ' figuras , exornaciones , ora
'.. , -, tionis lumina , colores
emfdem rei pliie
ra effe no
mimt.
PRIMI
 D ! T I N V M, 5t
PRIMI ORDINIS
Schemata.
|EPETITIO,e quum continenter ab
uno eodmque uerbo plarium mebrorui
J principia fumuntur. Vel e cm eadettt
iuox in plurium claufularum initio iteratur.
Hacpulchritudinis ac uenuatis habet muU
tum , tum grauitatis er acrimoni plurimum. Vnde nuattt
orationis cxornationeminuenies, qua crebriks liaat uti, aut
qu tam uarijs dicendi generibus congrua, authort Trape* ]
zuntio: Libro quinto de pulchritudine, ut Scipio ma*
tiam fuulit , Scipio Carthaginem deleuit, Scipio pacem pe*
perit , Scipio ciuitatem feruauit. Item, NiM ne te nour= cco
ntn prfidium palatij , nihil ne urbts uigili, nihil timor jJruS!'
populi, nihil concurfus bonorum omnium, nihil hic mum- prima. '
tiimus habendi locus , nihil horum ora uultfque moue*
runtf Item , Tu in forum prodire , tu lucem con>icere , tu
in horum confieum uenire conarist Item , Qumn nudus Eranui
fieris ante tribunal fupremi iudicts , ubi tunc dmitit e,
ubi delici , ubt fuperbum famulitium, ubiiptfores arma*
ti, ubi filendida dificia , ubi latifundiaf H<fc figura Daui*
di regio prophet m Plterio admodum frequens e : ut
iud vfalm. 19. Dominus iUuminatio mea er alus mea,
quem timebot Dominus proteor uit me , quo trepida*
bo! Item Pfalm. 18. Vox Domini in uirtute, uox domini in
magnificentia , uox domini confringentis cedros, crc.Voete
ufurpunt, cmunam ac eandem uocem per plurimorum uer*
fuum principiarepetunt. Vergdius Aeneidosprimo.Vemu
ad Cupidmem:
D
 ci S - H M. R H T.
Nrffe, me uires, mea magna potentiafolm.
Uatepatrisfummi, qui tela Typhoea temntf.
Horatius librofecundo,ode decimafexta.
Otium diuosrogat inpatenti.
Otium beofuriofa Thrace,
Otium Medipharetra deeori.
Apud Gncos uariam fumit nomenclaturam , appeUatur
vipeg , ide relatio , iito\a , id e adieio , Rutilio
erxffount , id e adquatio , uniformis , ab Aquila Ira*
9e, id e repetitio, relatio.
Epanalepfis Eawx^f, tckm eadem dicVo&ini*
tium er finem occupt. Vergil. Aeneiltfer in cake,
mltafttpcr Priamo rogitans,fuperReaoremulta.
Item, Ante etiamfceptrumDiftairegu, cr ante.
Item, Pater inquam, me lumine orbait paler. lo,
Cognitum e rempublicam uenalem habuiffe cognitume.
Latin Replicatio,fiue Reiteratio.
Mancineus.
Incipit erfinit uerbo Epanalepfis eodem,
Vauper amet caut, timeat maledicere pauper.
Condu- SulpitiusViftorhanc A/ Uocat. luuenalis.
Cicerone Crejatamornummi quantum ipfa pecunia erefeit.
vocatur. Epizeuxis //f Subiunio, e eiufdem tlionis,
Vehem- citramoram, cum mpetu pronuntiationis aemaioris uebe*
loTlom menti*gratia, geminatiofit, uelamplificandigratia. Vf CU
mouet cero Orat.in Cati.t. Uic tamen uiuit:uiuitfim etiaminfena*
eiufdem tum uenit. Idem, Occidi, occidi non Sp.M.elium. Viuis,cr
reitera- non ad deponendam , fed ad conjirmandam audaetam,
ProS- eere Oratione in Catili- * Vd commiferationis caufa.
lene. Vergilius glogafecunda.
Ah
 D I T I N V M. 53
Ah Corydon Corydon, qu te dementia cepitt
Idem, Aeaeidos nono.
Me, me adfum qui feci : in me conuertite ferrum,
O Rt/<.-
MancineUtis:
Eft V Epizeuxisfimihs geminatio uerbi
Significant^ idem, memepetit Hettore dignam. Horatius li*
tro fecundo.ode. 14.
heu fugaces Pobume Pohume
Labuntur anni. ltem,Skfie uiuat ire per umbras.
Hoc Schemci nonnunquamper Ironum ad elemndum cuerti*
tur, ut bone, bone uir, qumprob te gem.
Anadiplofis Avcu/Itkum Reduplicatio , eft cumul*
tima prions commatu diio in fequentis initio iteratur : uei
cum antecedentis membri exitum, confequentis initiumfacie
mm. DIaro Aeneid.io.
Sequitur pulcherrimus ur.
r equo fidens,z? uerficoloribus amis.
Idem Eglog.oaua.
Sit Tityrus Orpheus: Orpheus infyluis, Idem Eglo.io.
Pierides uos hcfaciei maxima GaUo%
GaUo,cuius amor ere.
Item^Uagnareipublic fies fita eft in iuuentute, luuentute
inquamia, quk cunabulis ipfis honeis tum moribus tum
Uteris inituitur. H<fc etiam ?iit\i\orct nominatur , PfaU ***#-
mo m. Stantes erant pedes noftri in atrijs tuis Hierufalem,
Hierufalem qu dificatur Vc.
Conaerto Aflifgeft, eftquando continenter aiunum
atque idem uerbum plura membra exeunt. Vf Pcenos po*
pulus Komanus iuttia ui, arma uieit , liberahtate weit.
D i
54 SCHEMATA RHET.
Frumentimultuc Gaia,peditatusampliimcopia!iGaU
lia, equites numero plurimi Gaia.Cice.Pro .1arco,
De nobisiquosin republicafatuos ejfenoluihquotiescogi*
tab ;s , toties de tuis maximis beneficijs, toties de uicredibili Ii*
beralitate , toties de fingulari fapientta cogitabis. Hic per
Zeugma uerbum in duobus commatis fupprimitur. Solus
Chrius eft , qui condidit hominem, redemit hominem, pa*
tri reconciliauit hominem , hominis caufa induit hominem,
uarijs Jpiritus fui dotibus inruxit hominem, breuiter folus
beat hominem. Hanc Rutilim iwfop nominauit.
Complexio XvfiTiKox, eft quum orationis alicuius
membra idem principium eundmquefinemfortiuntur. icer.
VroXfolone. QuiseospoulauittAppius. Quis perduxiti
JAppm. Idem, Ad Herennium 4. Quifunt,quifeederafpe
ruperunttCarthaginenfes. Qui funt,qui beum crudeliimi
gefferunttCarthaginenfes.Quifunt,qui Ualiam deformaue*
runttCarthaginenfes. Qui funt , qui fibi ignofci poulantt
Carthaginenfes. ltem,Quis nobis Chriianis ob principum
nororum ofcitantiam,ac mutuani inter fe digladiationem ad
dilatandaditionis quifque fupometria, denique ob nephan*
diima feelera nora, duo Orientis imperii Trapezuntium
ConantinopolitanperuimabilulittTurca.Quis fupe*
rioribus annis Pannoniam inferiorem mifer interfeo regt
Lodouico,igni ac cde plufquam tyranic profiigauit* Tur*
ca. Qu.s Vienna urbemfuperions Pannom celeberrimam
omnibus bei machinis ac Strategemaus acemm oppugna*
uit,nec,ulenteita Deo,expugnauitTurca. Item, Quid eras
priufqumtt conderet DeustNihil.Quid erasprifqumte
redunerct Chrifiust Minus quam mini. Quid nuncfuturus
e[fes,fi tibi fubducat gratiam fuamt Nihil. Quid eft autcm
ad
 D I T I N H. 5$
ad er felicitatemconducibiU, quod tibi non largiterfub*
tnimraritt Nihil. Quid habes aut poies ex teipfoi Nihil.
Quid igltur e, quod aliunde>eres bontt Nihil.
Copulatio tiue Duplicado, eft cum idem uerb,cum
Emphafi quadamrepetitur, hocmodo. Sed tandemad ium
diem Memmius erat Memmiuf.poerius enim now eius iam
ante cognitos mores. Itarec diceretur: Paulus apud Ana*
mam pontificem erat Paulus, hoc efi, fuifimilis. Graci uo*
cant . BiffertabEpizeuxiqdbcprincipiuinge*
minat, iajinem.
ObferuatiuncuU.
Vnaquque pr<ediarumfeptem repetendi fornurumfi*
ue Schematumuno eodcmque generali nomine Repetitio ap*
peari poteft. Sintque uenuati,acrimoniac uehementuc
perquam accommoda.Ex lus Repctitio,ConHerfo,Gr on
flexoM obiurgandum etiam,exhortandum CT exprobran*
dum mire faciunt.
Traduio, eft cmeadem Mio aliquoties diuerfo cafu ^ettii
repetitur. Ree non modo ojfendit aurium iudicium,fed etiam U"
cratioem auditu reddit concinniorem, hocpao. Qo nihil
habet in uita iucundius uita , is cum uirtute uitam non potefi
colere. Item, Eum tu hommemappe<s,quififuifethomo7
nunquam tam crudeliter hominis uitampetijffet. Hoc Sehee,
ma poetisnominatur \ Polyptoton, hoc eft muU Polypto-
titudocafuumuarietatediina. Vergd.Aeneid.quarto. in-
Littoralittoribus contraria, fiuibusundas
Imprecor, arma armis : pugnent ipfique nepotes*
Perfius fatyra prima.
Scire um nihil efi,nifi te fem hoc feiat alter. Vergil
D 4
 5* S H E M. R H E T.
UrctpedepesMnffque uiro uir.
Viuus Paulin ad Romanos, undecimo capite , Qupniam ex
ipfo, er per ipfum,cr in ipfo funt omnia,ipft honor ergio*
ria in fecula feculorum.
HIancinem:
Hitque Polyptoton uarios cafus retinendo
ClaufuUJittoribus contraria littorafluus
WhSbbm effe precor,popuhs populos inimicos.
Articulas,e/ cnfngulauerba interuaUis di&nguun*
tur cfa oratione,hocmodo. Acrimonia,uoce,mltu,aduer*
farios perterruisi. Cicero Pro Plan. De eorum defiderioi
luu,querelis,quotidie tecum fimul audieb. Idem Pro Cor.
Balb. Talis in rem tteram labor, aiduitis, dimicatio,uir*
tus digna fummo imperatore. fab. Quro ab inimicis , fint
ne bac inuegata,comperta,patefaa per me>ltem, em,
famam, parenies , amicos, Deum amifii. Tacitad acrimo*
niant orationis,nam crebru ucluti uulneribus animum ferit.
fi/ay/na. Voet Afyndetonuocant, quodefupra. AfabioDiffolutio
y* - nominator, aj> ulijs Hiam oaxy\oyia , qu poteft effe co*
Fab. Ii- pulata dijfolutio , ad uerbum Breuiloquentia. Aptum etiam
cap./.' febema cum quid intantis dicimiis. Vbicunqueenimacri*
ter erit,O- msbnter,pugnacitrque dicendum, membratm.
Schema cfimque dicemus.
ampbh- Mcmbram , eft cm uo uel plura membra,
cauonis. kabfquenexu mlcum eo copulata proferuntur,bocmo*
do. Vide quantum uifelcitatis uno crimine tibi confciuii:
Patrimonium prodegii, parentes in luum conieciiti , ami*
cos abalienahfamam contminai,Deumad irasn prouoca*
fit. Item, t inimicoproderM,cr 4micildebas,cr tibiipji
non coufiM. UenhNtc reipublic confultui, nec amias
profuii,
 D I T I N V M. ej
profuifti,nec inimicis reitii.Hoc fchema cm infe oratio*
nis membra continet,qii ex parifer numeroj'y jbar con*
ftant,i(TKU\(ci pue Combar nommauir. ht prlio mortem Compar
pater oppetebat , domifilm nuptias comparabat, Scipioius Je^"''
uirtus er reipublic profiut,cr hoibus terrori fuit,crfibi p. xqu
termm cognomen peperit. lnfugafo:damors,in moria iura.
glorioft, Ego te confiiioinummis er[anguine iuui,tu me do*
lo,artecrgladijsinuafii. Maxime prcbxniur qu tribus
conantmembrs 7 quanquam nihil uetat crduobusuti, utl
pluribusM.cfchematH gratiam amittunt,fifiat loi:giora,nu
mero er breuitate commendantur. Omiio iiemcomunio*
numadditgratiam,acrimoniamazuehementiam. Porro par*
tiumfucmembrorum aqualitaS,non digtis,fedaurium fenfu
quodamdijudicanda eft.Puerilefiquidemeft numerare fya*
bas,quumpaucioresfiproduc Jint,frequenter quent nu*
tneroplures.
Similiter cadens (4ic77un, eftquando ijfdemcafi*
bus diiones aut fententi efferuniur,hoc modoihlcerentes:
ftentes,lacrymantes,commiferantes.Sauftnts,Maximisdu* n,
cibus,fortibus,ftrenusquemmris.ltem, Laudas hommem
egentemuirtutis,abundante felicitatis.ltem,Hunqum frue*
tur fapientia,cui inuifa eft indu&ria. Item, Cuius omnis m
pecuniaf^es efl,eius afapientia eft animus remotus.Diligen*
tia comparat diuitias, negligentia corrumpit amantm. Nec
refer utriim bccafuumfimilitudo Jitin fronte . an e*
dio,an m fine.
Simiiicer dsfinens S(ioio7\tvrc),elquumdlliones
uelfcnttiJimiliter exeunt. E'inf, Eos deduci, aiehi,quant
deferimalui.Turpiteraudes facere^ nequiterludes icere.
Vuus midios,ielmquis ftudiosihqaens odios.AMdalef
 58 S H M. R H T,
territat,humiltter plaat. Difficile eft fapere fimul er *.
Melii e/! 4fapiente corripi,qumftultorum adulatione de=
cipi.Cicero Oratione in Catilmamfecda. Sed quamuis mul
tos fiiiffe putatis,qui,qu ego defendercm , non crederent:
qmmultosetiam,quidefenderent:qum mukos er quipro
pter improbitatem fauerent. Idempro M. alio m fronte,
Quiarmati Senatum obfederint ,magjraiibus uimattule*
rint,Rempublicamoppugnarint. Differt fuperiore, quoi
bcm partibus oratioms cajibus obnoxijs locum tenet : *
uer in cteri/s. Nonnunquam in unam orationem coire pof*
funt, kocmodo.Perditimiaratio eft,amorem petercpudo*
rem fugere,ddigere formam,neghgere famam.
Agnommatio 7i^oeu>v*niri- wcundaquda o-
cum coUufio,figmficatu tamen diuerfo.Vele,quumuoxre*
petitur, non prorfus eadem , fed aliqua ex parte immutata.
rtquehc immutatio uel adieione , detraationcue liter
autfyab:uelproduione aut correptionefyabarum-jhoc
pao,T>eliges quemdiligs, Videte patres confcripti,necir
cumfriptiuideamini, Sit diuus,modo nemuus, Magikratus
ii oneripotiuseft,quMnhonori.Teretius,lnctpuo eamen
tium,haudamantium Chriianifmus neutiquamei m Ga*
firifmusjd eft,uentris ingluuie%,ac indulgentia.CiceroiQi
fuit locus religiofiimus,iserit locus defertiimus. Non
Theologw,fed Klaticologus. Non te pratorem , prdonent
, dicimm efTe.Cicero , Ex oratore arator . Phdippicatertia.
a,;-* , aui cantus dueit ad auium.Uic non tantum cam *
. hgit,quantum Curiam. Curia prim<tcorrepta,meretricis uo*
"y"f,acabulumeft. a-c eadem ^/ e^ adpeVia*
Denomi tur,L<ttmepot5 Afjbnantiamdicere. Etiam n(aropaoia,
nano, refiue denommatioiqu4m cur im 4 sxfw/w,'<b
non
 D I I N M. 5$
nonmodfeiunxerit, fedetiamcontrariamfeceriti haenus
affequinonpotui.
Annaichs,<itfour&H\emt,efteiufdemuerbi contraria
fignificatio uerbo #\oja\a< eftrefrmgo, reuerbero.
\ndeA.v\awiK<t<ns proprieft Reciprocamotio fuere*
uerberatio,ut in ludopil fierifolet. Hc fuperioriuicina,
fedrarior iiusufus eft:ut,Amari iucundum eft:Ji curetur ne Hoc fol
quid infit amarLItem Proculeius querebatur dejilio,qudtx fii n ami
pearet mortem patris,qumquefilius re>ondiffet,Ego uc* do Dcu-
r non expelo , Im,inquitpater, rogo utexpees. Expc*
Hat mortem hominis , qui imminet ac optat :<? expeflat,
qui nihil moutur ante mortem ,fed quo ar ino fert illum
ejjeuiuacem. Ecclefa Chrii ab infantia eius ab ere, Pfal.8.
cis oppugata eft,at nonum expugnata:quanquam prpo*
fitio hic uariet. . Corinth. 4. xtevpmi M'
iacmgovpmitf eftkloramus,at non deituimur,fiue redi*
gimur adegeatem, at in egeatenon deituimur : uel,ut
Graci,adfummam4nguiamredigimur,jed, maiis nec op*
preinecmUO'c.
De Hypatlage,Eclipfi,pofiopefi,Onomatopcei4 , An*
tonomafia,Metonymia, Catachreji, er Aegoria , qu<e in
hunc ordmem redigendafunt,fupra partim in rois , par*
tint in Schematibus Grammaticorum dium eft.
SECVNDI
 SCHEM. RHET.
SECVNDI ORDI-
nis Schemata.

Qacefententijsmagisqudm uer-
his accommodantur.
NTERR.OGATIO diducU
tur in Simphcem er figuratam.
Simplex efl,qu folian [cifcitandi ac , re*
,ondente difcendi gratia,cum Jbirituquo*
dam interrogante profertur. ItaVergiliut
Aenidos primo.
S ed uos qui tandemtquibus aut ueniis ab oris
Quue tenetis itert
Vide Fa- figurata uer,que fcifcitandigratia non aflmitur, fdper*
leap t! contando uartjsferuitaffeibus. Affeuerationi,miferatio*
nuinantiiC,indignationhadmirationU dubitationi, qu fa*
exae perfequitur.Afjiuerationi: f,Norme 1omus hie
nofter , iutn tenebrionem proprijsadamuimdepinxitco*
loribuiM.iferatiom,ut Sinon Vergilianus,Aenidos..
Heu qu nunc tem , inquit , qua; me quora poffunt
-Acaperetaut quid iam mif:ro mihi denique reatt
Cice. pro Infiandijiue urgmdi. Quid tum ie Tubero di&r'ius in
igano. PharfaiicagUdius agebattl dem , Qttoufqut tandem ab*
Mere Catilina patientia no&rat Idem in eadem , Patere tua
Orat.r. confilia non fentistEt totut hic denique locm. Indignationi.
inCaiil. ' Vergilius Aeneidos.l.
Et quifquam lunon iwmen adorett
Matt.i s. Indignationi fmul cr dio, Ogeneratio incredula V per*
wirft
 R I N V M. ei
verfa, ufquequo uobifcum erotQuandiu uospatkrfAdmira
tioni. Vergilim Aeneidos.$.
Quid non mortaliapeora cogis
Aurifacrafamest-
Jiubitationut, Quo me uertam ? quo tendon ? quidfdciam?
hc nofmetrogamus. lta diuus -Rieronymus. Quidagimus
tmimefHiccGr*cEl>t(ta dicitur:quodfi multa rogantur
xvfff/a, uocatuTj prterito 7tnvtr{ini,erbi depofititif
xwSavcftctj Interrogo, augmento ae i diphthengoreiefs.
Schenta eacrimonU: tempeiu enim adhbitamuitum uU
gorU " aeuleorum addit orationi. In tempore porread* Erafmus
hibeturjnre uelper>icua,uel arguments iamefila , unde ia Ele-
peculiariter conuenit Epilogis. Quanquam in alijs quoque fiaftc'
orationem reddit uiuidiorem.Eadem enim fententia per in*
terrogationcmprclata,plus habet uigoris qum fimpliciter
tnuntiata.Velutiud exOuidijMedea:Seruare potui,per*
dere an poim rogastArdentins efi,qumfidixi(fet , Si po* amplifica
tuiferuare,poteroCr perdere. " tionis.
S ub i eio, e cum ipfi noitr interrogation re[bonde s ubie -
mm. iofittrf
Idfit tribus modis. 2\m9m
Primo,cm nobis ipfis obijcimus,quod ab auditoribus ob 1 '
ifci poterat, er quafi obieumt re>ondemm.
Secundo, cum aduertrios compeamus , utre>ondeant,
r quafi re>ondermt,refeimus.
Tertio,quumquafi deliberantes uariaproponimus,acn* 5
gula confutamut.
Primus modus,authore Erafmo,couenit argumentatini:
Secundus bpilogo,uterque conuenit induioni.
Tertm aptus ead deliberandum.
Exempt
61 S H E M. R H E T.
Exemplum primi.Cicero,Pro h. Ccelio. nicet aliquk:
Hc igitureft tua difciplina? Sic tu inituis adokfcentest
Ob banc cauftm tibi huncpuerum parens commendauit er
tradidiUutinamoreV uoluptatibus adolefcentiam fumcol
locarettZT hanc tu uitam,atque bec ftudia defenderes ? Ego
fiquid, ludices,hoc robore animi,atque bac indole uirtutis ae
continents fuit,ut re>ueret omneis uoluptates, omnmque
uiufucurfnm in labore corporis , atque in animi conten*
tioneconficeret:quem nonquies,noremiio , non aqualium
fiudia,non ludnon conuiuia delearent:nihil in uita expe*
tendum putarct,nifiquod effet cumlaude crhonore,cr cum
dignitate conuinum: huncmeafententia, diuinis quibufdam
bonis inrutbmiatque orhatum puto,cr ctera.
Exemplum Secundi.Nunc appeo uos luduquibmfie*
tiperfiftitii in uesba dementia! Prophetarum oraculis 1 0=
ftendimus eos omnespro nobisfacere.MofciDeclaratum eft,
iUum non de alio,qum de Chrio noro fcripfiffe. Typis
ac figurstOmnes adunguemin Chriumquadrare demon*
ratumeft.M.iraculis!M.aioranemo potuitdefiderare. Nu*
mero confentientium t Vospauci muffatis in anguUs : totas
orbis Chrium adoratEuentwt uospes laat t Videtis iam
clim euerfum temphm , fublata facrifieia , diipatam ciuita*
fem , di>erfam er abieam gtem,nec eam alio prfidiofu*
peritem,qubn Chri&anorum dementia. Quid igitur fu*
pereft,nifiutrefipifcatis,0' nobifum Meiamuerum am*
plcaminit
Exemplum Tertij, Die mihi qufo,quid habet mundi cuU
tor,quo turgeat,eyinquo >emfuam figattln diuitijs ! *
minemreddunt magnum out beatum , fpe uiuum deferunt,
tantumabefi, utmorientem commitentur. In liberis t Pof*
feio
 ORATIONVM. ffj
feio efi ipfs opibus incertior. I uxore,fmulitio,cterisq}
commodifNihil in bis neqiuftabile,neque tale , ut animum
hominis tranquium efficiat. Ad Dem confugiet i Eum ha*
bet iratum.Ad fitum ipfius animmJltlic inueniet carnifican
confcientiam.
Eftprterefubieionis>eeies, qua, dum ipfiquio* f^aii^s
em proponimus acmo adeamre,ondemus,reddimusau* pecics-
itorem attenum ad docilem. diuus Paulus Galat.$.
Qnidigiturlexi'propter trafgreiones pofitaeft.Etad Ko
manos 3. VWe/ gloriatio tuaiExclufa eft.Ver quamlegem
Tatorum i Hon,S<iper legemfidti.H<ecq figura tamfre*
quenseft apud PaulumMnufquamnonoccurrant exempla.
Et Chriibis aliquoties ufas eft,uelut Luc 7. Quid exiis
mdere in defertumiAxundinem uento agitatamiSed quid exu
ftis uideretHominem moibus ueimentis indutum i ere.
Idem in eodem,Cuiautem aimulabo homines generations
humtaut cui fimiles funt i Similes funtpueris fedentibus in
forocrc. Item Maltha?. Qute mater mea, qui
funt fiatres metiOTc.
Efteyaafubieionis forma,quaquiddauelutiab aduer* All* .
ferio nobis obiedumconcedmus,fedfubijcimusaliud,quo iU ^*
Uus obieilionemad nos detorquemas, VergiUusAenidos.9' orma*
Sed perijffefemelfatvs eft.peccarefuiffet. Verba
Ante fatis.-Item difficile eftlabor difcendi lingua, fed Turni.
necejfarius. Alterumenim hicuelut ab aduerfarioobieu,
alterium eidem opponimus. -
Eitdeniq; fubielio, cum quio qufiioni opponitur, Alb fub-
qualeeft iudad Romanos cap.^.Si iniquitas noraiuiti "eionis
Dei contmendat,quiddicemmfiunquii miquus eft DeustAb forma-
fit.alioqui quomodo iuiicabit Dens buncmmdumi Habet
Mem
 64 S H E M. RHE.
ani em hoc fchemanonnihilafnitatis cumErotemafe,Tik*
logrfmo,Occupa'ione.tycumT>ubitatione. Necabunaora*
Vfu* Tub o commodiiatem Milis eft.facitadperfyicuitatem, G1 ad
,cfti uthementiam ue grauitatem, C? ad dcalitatem. Graci
ivvaoTo(ij ," i.Hvayaybv appeUant. bft autemkvfo*
znfog per fermona exceptionem obieio. oi}eurctycrk
utr coniraria mduio cr oppotio , quum aliquid difficile
CT contrarium conferimiK.Vt Cicero de Rege Pfoh Difjici*
lis ratio beigerendi,at plenafidei,plena pietatis.
Exclamado, infmnrnt. eftquconficit gnificaiio*
ntntaut doloris aut indignationis per hominis , aut urbis,OUt
loa,aut ianporis,aut rei cuiu>iamcompeationem. Cicero
Omnia. T?bihppicafecunda.Qtempora,omores,omemiftrum.C>in*
credibilem audaciam.O impudentiam prdicandam. ofccdi*
tatem bomims fiagitiofam.o impudentiam,nequitiam,libidfc
m nonferendam.O miferum te,inteigisimiferiorem ,
noninteigis.O audaciammmanem.Ohominemnequam,0
impudentiam fingularem,quid uideras.O teilamifera, quam
dijpari domino CTc.O deteabilemhominem.
I.tz{nH.Hocfcbemamouetacrioresaffei!us,fedin loco adhibitum.
Nam ftatim ab exclamatione ordiri , aut in refrgida toere
uocem, dementium efl. Verum ubi res magnas perfuaferU ,ubi
iamanimos auditorum inftexeris,tum locus erit exclamation
ni,qum tamen necfrequentemefji oportet, nec diuturnam.
eque ibi tantum exclamatio eft , ubi auditur , neque fatis
eft ad exclamationem , quantum potes aclamare o , quai
uoxeftapnorum:fed quoties impotens affeus erumpit,
Rom.7. ibidemum eft cxclamatio.VtPaulus,qui multalocutus dein*
mncibiUcarnisimbeciitate, tandem exclamat , Infelixego
homo , quis me Uberabit de corpore hoc mortiobnoxiof
E4
 R A T X.O.N V.M. 6
Ed nonnunquam inferitur per pctrenthefim. Velut,Heu pU
get ac pudet.Aut,Deum immortalem,qumnihdufquamtu=
tum in rebus humanis.Horrefco referens, Va dueitia cor*
dis bumani. Condyplicatur autan uebementU y/? accefferit
Aporophe. Tale eft iud diui Tiernbardi , quum afinum,
quem cfcendit Dinus,interpretatus effet capte noram
indomita-, ac>iriitrebee,excUmat:Conjfcendeacprem
buncafinum noftrum Domine lefu. Vergilia*
nus , Aeneidos tertio* 4<s.- yor - -, . !} ?.v..
Quid non mortalia peflortcogis ,3:- . .. ^ \
-,-. Aurifacrafames.l^c. w -? - .osav^vn.-ur.?
iucfiertinent lmprecationeh Grgci ^^W^mt.V^V*
o% $tib#,&- PharifiCc. . ...; . : .viHi i ,
Item Obteationes, Grcece Verg^eneid.^.'
ver ego h Ucrym<u,dexirmque tua^ffs,^-/,^ " Diio'
, (Quando aliud mihi im mi[er nihil ipfa ^fcj
Perconnubia nosba,perincozploshymetios ... i4 v:li
S/ bene quid de te merui -, fuit aut tibi quicquam. V-.ia.-.l
Duke meum:mferere.doms labentis, er. . t.*3*
Oro (/? ^u adhuc precibus locus) exue mentem. .
Item ominationes. Idem Aeneidos decimo- y \.ul
1 , ' . . - i 1'"-
uro empM erit,magno cum optauerit emptU)ttp, ,, ,rt
Intaum Paa/ita,- ..r<-. m faw; :* j
Denique tota 7r*o.vi(4' affeuum motia acuarietas. Qui
quidem affeclus circunantijs , ab habitu , tate, fortuna, ^'JJ]
loco, tempore, cau[a , modo , materia , er perjbnis petifo* ficati -
lent, quorum forma in VergiUo macrobias adamuim ad* ais.
notauit, er literarum ftudiofia hormn difcrimina in bonis .a.
mhoribusperfefeobjruabit. j^r
A^ infantia. Vergil.Aeneidos fexto.
.....
 G S H M. R H E T.
Chtinu audit uoces,uagitus & ingens,
Jnfantimque anime fientes in limine primo,
duos dulcit uit exortes, CT ab ubere raptos "
hbM.it atra diesi funere merfit acerbo.
A Senea. dem,Aeneid.i.
Caunimifrerefeneice. Eti-Aeneid.ii.
Duciturinfocix uoconfeus Acetes.
A conditions Idem Aeneid.quarto.
Hocfolum nomen,quoniam de coniuge reft c.
A perfona. Cicero Pro ne. me miferum, O te infelU
cemireuoeareme tu in patriam lilo potuii per hos , ego
tin pairiperofdem retiere nonpoteroildem,in eadem,
Trusba, inquit, mei fufcepti labores. O fresfaaces,o co*
' giutioh's meus manes&e. .'. . '"-
InlaU&voExclamatitii afnis,Tropis Ironiac Sar*
eafmo nondmcdumdiihiitis) hoe modo definitur:Eftqu4
alicuicontumeliof quiddamnecfine imfioneopprobramus.
Ita Dido Vtrgiliana Aeneid-quarto.
hfequere llaliam, uentis pete regna per undas:
Spero equidem medijs, (fi quid pia numina pofftmt)
Supplicia haufurum fcopute,-Pb<edra Quidm,fcortum ne*
phandum, !iV ' w - \ -
In Aua* i nunc er merit* Uttum reuerere parentis
A jm- . [ \"! oyen)fgit & falls abdiedt iefuis.
^ti.o^e\iaUfatyradUodecima. '"'
aui fae I mnc & animam committe dolato ,
tabula x ZonfifiK UgHo, digiiis morte remotus
|ica -ir - Qg^oy utfeptemifi0t latiimateda.
Aiodp. Dubitatio , Grace Amgl, eft cum perplexi animty
ais . dubij hfitamus , quidnam potxmm inter duo plurm di*
cendm
 O R I N V Rf. y
cendumfit aut facieridum, hoc modo:Obfuit to tempore plu*
rimumreipublicconfulum ue ftultitiam fiue malitiam ix*
cere oportet, fiue utrunque. Item, Quero quonamte digno
morihm tuis appeem nomine * Eloquar an fileam* ro:
Cruddis mater, magis an puer improbm ie. Terent. vbi
quram,ubi inueigem, quem perconter,qua infam uia, m* 0-2
certusfum. Item, Qh meuertamquos appeam* unde im* vum
plorem opemtItem. Copia rerumfacit, ut dubitem unde ex*
crdiar , q primo aut ultimo loco dicam* Vtrum, ii, his
malis erepto, gratulan debeampotiks , qum noibram uicem
deftere,qui tantum Eele/t* lumen amiferimus , nondum/h*
tui. In hoc homine quidpotiimum admiran debeam , h<efi*
to,malitimne, an impudentiam,an uecordiam. In ip atim
initio dubius fum,quo nomine uosaoquar, commilitonum an
hoium. Vfr potisindignandum, ijs qui te ad hocfie
inigarunt, an tibi , qui talium improborum confilijs, quam
bonorum uirorum monitis obtemperare malueris. Cicero
Aione 7. Qij d primum aut accufem,aut querar indices*
Inopinatum, Paradoxum TtxfcJocu , dubitationi ad*
fine, Eft cum negammnos o uel fujicari uel opina*
ri. Vt 00, Nunqum credidi /ore, ludices, ut reo Scau*
ro ne quid eu iudiciogratia ualeret ,recarr. Eiufmo*
di funt j in quibus mirandi uerbis utimiir. Libenter avitem,
M reliqm adfectmm uerbis, ita i paradoxefeu dubitatio*
neordimur. Diuus Paulus Galat.uMxror qud tam cito
transferimini, c?c.- ..!. -
Communicatio , kvccolvasris , eft cum aduerfariim
confulimus , aut cum iudicibus quid faciendum fit , aut quid,
faum oportueriU deliberame : hoc modo, Si idem cafus
tibi mcideret,cedo quid faceresfln hoc tubulentiimo rerun
.. .. El.
6$ S H M. R H T.
atu, date confilium, quid mihi cenfetisfaciendum* Hic tum
appeo confeientiam, an ferres hoc ab alio faum,quod ti*
Ii nunc uis effe mpunetCato : Cedofiuos in eo loco effetis,
quid aliud feciff:tist Terentius, Tufi hic effes, aliter fentm.
Q'd fi tua res agereturfQuidfuaderes:'Cicero in Verrem,
Aione 7. Qgid deindefquid cenfetisf furtum fortaffei aut
prdam aliquamt Hoc fchemaDubitationifer'e adfimile,ha*
btqueuimurgendiacobiurgandL . . , ^
Permiflio, efl cum aliqua iucibus imandarelinquu
mus aliqua nonnunquam 4duerfarijs quoque. Habet hoc
fchema aut exprobrationem,aul diimulationem,aut afue*
rationem, autfiduciam. Affeueratksnem habet iud Calui in
Vatinium, Pericafrontem,!? die te digniorem,qui praetor
fieres,qum Catonem. tiduciam habet quod Petrus apoib*
lus re(bondit concilio interminanti,ne poei uerba facerent
de lefu : An oporteatmagis obedire hominibus qu'un Deo,
uos ip iudieatc. Vehementer enimcondit cauf fu<e ,qui
nonueretur aduerfario permitiere judicium. Tale eft iud
.Efaio! t&em'tecr arguiteme,dicit Dominus.Et Chrim in
.Euangelio,loannis oauo,CXuU exuobis arguetmedepec*
tato! Cicero, CT poftiumTrapezuntius paulo aliter defi*
nimt,fed in eundemferfenfuin. m hunemodum ; Permiio
eil cum dicendo oendimus nos rem diquam alterius pote*
aticoncedere:fic , Quoniam omnibus rebus ereptis, folim
mihi fupereft animus - corpus, bc ipfa, qu mihi de mul*
tis fola reliafunt, uobis er uer condono poteati. In*
terdum non leue momentum habet , auditorem fiue iudicent
uel ad beneuolentiam inclinandum , ucl ad mifericordiam ,
demonremus nos omnem fiduciam inipus quitate coUo*
cajfe. Ex eodemfonte manat hoefchtma, quo CT Communis
catio,
 ORATIONVM. <$
.catio, wide ei baud eft abfimile. Tale eft er iud, Vobis *
dices cogimdum relinquo , quid hinc re>ublica detrimenti
ncceperit. Sunt ex Gr*cis quihoc fchema isnfov? lij
ffvy^iptipa fiue ovy^iiiri[/ appeari aiunt.
Licencia (nefaria loquendi libertas) eft cumin ora*
tione libertate ueluti abutentes,authoritatem nobis crfidem
conciliareftudemus. Praat k<ec ne offendat bertas. Vnde Erafmus.
in hocadbibetuT,Ut mitiget liberm dia,ne ojfendntau*
ditorem, hoc modo, Ignofcitcfiuidebor *quo liberis dices
re. Et, Si uos cffenditfermo liberior, iis magis aquum eft
indignari, quorum improbim , ut bec dicerttn',-pirpulit.
ltem,Si molea eft oration acerbitas,cogitate gtaues mor
bos non fanari leuibus pharmacis. Item, Duris loqmr,fed
but me compeitutsbi charitas.Dicammuitus,-nequaquam
diurus , nifi effetin rem ueram. Vfus eft hoc fchemate
diuus Petrus in Ais : tdp.z.Virifratres , lieeat ad uos au*
deiner loqui de patriarcha Bauid ere. Mitigatur eiiam Ii*
bertas ia loquendi extenuationemali, out admialaude. Sic itaPettn
diuus Paulus Galatarum crimen per featrox eleuat, culpam
reijciensin pfeudpoolos, qui iorumimpofuerantfimplU '
citati, necfraudem tamen, fed fafcinationemappeat. batet
interdumfub hoc Schemate dulatio. Vf eft iud Qiceronisi
pro Ligario. Sufcepto beo Cefar , geo etiam ex parte
magna, nua ui coaus, confilio ac uoluntate mea,ad ea ar*
Pia profe&us fum, qu erant contra tefumpta (Je. H ic non
folumad utilitatem -Ligari} rejbicit,fed magis laudare uio*
ris clementiam non poteft.
Auerfio A-ae<%ofH,eft cm fermonem ab ijs , quibus
loquebamur auertentes , ad aliam perfonam feu prafentem
feu abfentem , uel iam olim defunam > conuertimus. lia, '
E i
 70 SCHEi RHET.
JAarcmTumCfaread Quinta Tuberontm fermonem
jkxit : Quid enim tum ifle Tubero in acie Pharfalicagla
dtus agebat 0-c. Vergd. Georg, fecundo. Scipiadas duros
beo, er te maxime Zefar.
Item f quit de uanitate mundi uerbafaciensfubimgeret:
munde , qum blanda funt qua promittis , quam amara qu
i reddis. Et de. peccato loquens exclamaret : Omendaxpec*
catum, qukm dulca pollicebaris initio , quanto nunc alia lo*
quera tuis caibus inuoluto. Ei Prudentius , O tortuofe
ferpensi?c. In bts perfonam rebus affmgimus.
HocSchemate utt licebit ,quum oratio feruet, er adconcU
taaos dffeius mir conduit, fi m loco acfcitadhibeatur.
Ht fabw banc figurant auditores uehem'enter mouere ait,
fiutfitmaduerfariosinuadimut,utinpr<edioCiceroniicx*
emplo. Qu<denimtctumTubero,eyc. Siuecmadtrw
uocationtm aliquant conuertimur: ut idem, Pro lAilone.Vas
enim iam ego Albani tumuli atque luci, CTc. Siue ad inuidio*
.--. i'*. famtmplorationem. Vt leges Portiai legfque Sempro*
tu eje. Frequens apud Ciceronem , ac nobile [chema.
Profopopia (o- Conformado , Perfonat
fiic)e quum rebus inanimatts perfonam , fermonem aut
aionem homini congruam tribuimus. Rc imitatur Tro*
pos , cum res exanimes, ueluti animatas transformat. Hoc
modo, Prodicus authore Xenopbonteuirtutem finxitac uo*
Libr. t . luptatem, YLoratim fortmam. t Outdius in bac mirus efi.
Ode y. dareus Tuius patriam cum Catdina expoulantem indu*
cit. Socrates apud Platonem in Critone , leges fingit dif*
fuadentes, ne fe furtim fubducat carcere. Dauid Pfal,u$.
, aoquitur mare , umen , montes V coes , atque hos fattf
rejpondenus , A facie domim mota e terra , Simtliter
ar
 ORATINVM. 71
arc tertio.Ste autem dederunt lumen in cuodijsfuis,
<? Utdt funt, uocatfunt CT dixerunt, Adfumus. re
ter hocfchemate regiombus er urbibus,aliifque rebus inani*
mis fermonem affingimus, tum ipjis mrtutibus aut uitijs , fi*
milibfque rebus perfonam damm. Quin er hoc, bominum
ubfentium perfonas, quafi adfint , introducimus. Btiam km
olim defunos e fepulchrts excitamus , <tc uelut in feenam
producimus. Beum deniqueipfum,ac diuos loquentes faci*
mm. lta ch-as propheta, Beum introduc cum po*
pulo o expoitulantem,- H<ec Uberius fiunt in PocmatU tfiir.
.1.3
bus, in Tragcedijs , Comcedijs ac Dialogis. Vlutarchus
Gryum porcum cum \iy\fe cunttantcm facit. Ver*
gilius er Homerus,fam perfonam attribuunt. '
Ouidius fomnoac terra- crc. Vlurimum con* -V:
fert er ad uarietatemcr ad grauitatem .
orationis , tum auditors animmn
uehementer excitat, modo -'"
rtrummagnitudopo* ' , * '-< '
1. ',.4 .-. ulet huiufmo* <'
di ficliox " . "..-.-.
s.,KV': - MW.. ...:...
E 4
7* S H M. R H T.
TERTI I ORDINIS
Schemata.

Quibits non modofiguratur oratio,

etiam\tumyerbis ... '
tumfententijs am-

RINCPIO autan obferuandum,Am*

plificationis uocabulum tripli apui KhtA
tores ufumhabere, ut. M. Veltkyrchim in
fecundum Erafmi commentarium de Copia
rerumannotait. >:, ,-
Primoin uerbiis eftamplificatio,quum uidelicetgrauior
qum pro refignificatio ac maior emphafis deligitur : fiue
trocim uerbumproprij loca fubijtur. Vf cam occifum
dicimus , qui fit ca-fus , Latronem, qui fit improbus , u*
ra , qui nihil rejponderit CTc. Deiyw in copia uerborm
cap. uicefimofeptimo. . V- ;j,
Secundo,in rebus ipfis, nempe cum orationis corpus re*
rum uarietatelocupletatur,acfiguratur, fiue id duorumplu*
riumue diionum aceruofiat,fiuefententiarum congerie. Vf
fiait ommahuiustertijordinis fchemata.
Tertio ufurpatur pro peculiari huius ordinis Schemau
eleganti ac>lendido. Be hac amplification fabius libro
oauo,cap.qu(trto. Et Erafmus pofi eum in nona dilatandi
rattoneadmodum clar acperfricu differunt.Hcmeaqui*
dem fententia, fecunda figmficationeparumaut fiernihil
ditUreuidetur, nifi quod fub hac certa qudam Schemata,
ucluti
 AMPLIFICATIONS. 75
uelutifubie{t,>ecies-*omprebenduntur:ut funt Interpret
tatio, 1ncremetum,ongeries, ontento,Cowparufio,Cor*
reio,o- Ratiocinatio.
Interpretado ', eft can multa uerba a . 0 Co
demfereJignificationis eidematribuuntur,hoc modo, Rem* or; *0.
publicamradicitus euertii, annaiefimditus deiecii, Cice- minaiur
roin Orationepro Ligario,Quidenimtuus le Tubero * Epcge-
ftrius in pbarfalicagladius agebattcuius latus iemu*
cropetebattquifenfus erat armorum tuorumtqu tuamenst
oculi , manus , ardor animi t Quid cupiebas i quid optabas}
mult hc uoees funt idemfergnificantes, gladius,
mucro,axma,fenfus,mens,ammus , cupiebas,optabas. Tum
quot fententi edem>eantes,diringere in aciegladium,
latus peterefenfus armorum. Ua Vergilius.
Quid puer AJcani,fupert ne er uefitur aura
Aetberea,necadbuccrudelibus oeeubat umbrist
Nihil hic aliud qua:rit,niftanadhuc fuperfit Afcanius,fed ex
affeu rem eandem ter expreit.
Voteftcrinhunc modum definiri: Synonimia,eftuerborum
tutfententiarum rempenc eandem uelut inculcatitium multi*
plicatio.Uocfebema ecclefiafrequenter ufui erit, quoties
res pofeit ajfeum.
Incrementum v|,if Auxes, eft quoties gradibui
4ltquotperuemtur,non modo adfummum , fed interim quoi
dammodofuprafummum. Hoc modo.
Verbis iumprimo couitiorum plenis adortus eft, dinde *
ftrio gladio multis uulneribusfauciauit, tandem uulncrein
tempora inftio atrociter occidit. Ita Marcus Tulhus in-
quinta Aionc mVerrem,facinus eftumcire cuiem Roma*
mm:fccis,uerberare,patricidium, necare: quid dieamia

74 S H E M. R H E T.
ccm toerctHic ultra fummumperuentum efi. Ad [tan*
mum fic: Matron tuam occidiit quid dicam amplius f ma*
tremtuam occidii.
Increit er citra diinionem oratio, dum curfuquo*
damgrauius grauiusq; femper liquid mfequitur : ut,Pe<
tmm,bonores, regnum, uitam denique patri charitatt
contempfit.Cicero infecunda philippicade nomitu Anto=
nij:0 rem non uifu mod facdam, fed etiam auditu. Si inter
ccenam intus immanibus its pocults, hoc tibi accidtffet,
quts non turpe ducerettln coetu ueropopuliKomani, nego*
tium publicum geres,Nlagier equitum,cuiruare turpe ef*
fgt,is fi-uis efculenns, uimmredolentibm ,grermumfmm
er totum tribunal impleuit. Hicfingube uoces incrementum
habent.
Efi er hoc incrementi genus, qumtanquam per fielio*
' neminferioraqu funt augemus,ut iamaiorauideanturr
ut,Uanc rem tam <cquam,fi qmlibet ignotus abs te petertt,t*
men ignoto reufare non debebas:nunc oratpater, O- pater
fie meritus.
Congeries TtwetifcKTftot Coacerttdtio, efi diionmtt
tes uariasfignificantium enumeratio. Quale e iud dim Pau
li ad Koma, i . Plenos omni iniquitate,malitia, dolo, fcortatio
ne,auaritia,malignitate,contentionercrc.
J3iffertdSynonymia,quia inhac uniusreieft multiplicativa
in ilk multarum rerum congeries. "
Liiidet quoque abmcremento,qudhic gradibus quibufd
ab too adfummum ufque peruenitur, itiic abfque graduum or
iinccoufus res uari* coaceruantur. us Paulus ad Gal.
quinto,? ruas fpiritus e, charitM,gaudimn,pax, lenity,
benignitM>bonitas,fides}manfiKtudo,tmper4ntia.AGrecK
< etiam
 AMPLIFICATION! J. 75
<tknfE7!iJ.cx(ris,dii,id e fummaria percurfio fine
cotteio. . ' ..
Conteno,feucotrari,Grac fSioi ue i\[fiime,
tftcm per contratia amplificamus : fit tum pngula uerbu
tum fcntentijs:utferuaui, non extinxi. Habet affentatio iu*
cundaprincipia,eademexitus amariimosadfert. Itetninimi
is te placabilem-amicis inexorabilem prbts.?aulusR.om.
cauo.Sifecdu carn uixeritU,moriemini:n >iritufa4
citrnis mortificaueritis uiuetis.lt i.Cor.3. Litera occidifa
fpiritus uiuificatAtem,In otio tumultuar , in tumidtufouf
es otiofus. In refrigidiimacalts,in feruemiimafriges.
cere cum opus eft clamas , cum loqui conuenit obmutefis.
Ades^beffe m : abes,reuerticupis.Hocfch.emacum primis
elegans eft,quouix alio crebrius in uarieganda locupletan*
daq- oratione Oratores utuntur.
Compa ratio.e qu petit augmentum ab inferioribus,
qu magna funt omnium opinione,maximum appareat ne-
cef[eeft,quodamplificatumuolumis.Vel eft cimmaiorU ? Vek*
biis exaggerate fumitur conieurade minorbus exaggeran
dis:hoc efi , cianminora moribm,facilia diffUilioribus,in*
dignamult uidigncribtis comparamuf.uel etiam rr ^?^ra
mus, non argumentan^, dtantumornandigratia., . <
fit autem Comparado uel fiiHone,ucl exempli coU i aiho-
latione. , niivomi-
iiione, quam ' meant, ut in primaparte exem* J* ^ ^
pli Ciceronis in incrementofupr commemoraii:fingit emm
hoc inter coznam accidiffepriuato.Eiufdemeft iud in QatiU* pauci 1er
nam: Serui me berclemei,fmeiopaometuerent,utte me u, confe-
tuunt omnes tui,domm meam relinquendam putar em.
CoationtexemplhquotiespropofitoKelutfimiliexeplo Jbus. *-
effkitm
 76 s h:e m. r h e .-
tfcimus,ut id quod exaggeramus,aut proxirmaniUi,aut par
autmaiusetiamuideatur.Velut Cicero pro Cluentio,cm ex
pofmffemilefiamquandamfecundis hredibus pro abor*
tupecuniamaccepijje,Quantoe,mqutt, Opianicus,in ea*
dminiuria,maiore fupplicio dignw. Siquidem iacttm fuo
corporiuim attuliffet,feipfam cruciauit:hic autem idem iud
effeck peralieni corporis cruciatum. Xn hoc genere non
filian tota totis,fed etiam partes partibus comparantur. Si*
eropro Milone:Anuer uir ampliimm Sapio,Ty*
beriumGracchum medibcriter labefaantem Kempublicam
primus interfecit: Catilinam orbem terra cede atque in*
tendio uaare cupientem,nos confules perferemits i Hie er
CatiUna Graccho,cr alusKeipublic orbiterrarum, er
mediocris labefaatio, cdi er incendijs er uaationi , er
priuatuSiconfuhbuSjcomparatur.
"f&is tero nono,c*p.fecundofere in calce, Coparatio*
;.nem fchema effe negat, cum fit interim probations, interim
etiantcaufgenm. At nihil uetatex ijfdem locispeti ampli*
ficatioriem aut ornatum,ex quibus petitur probatio. mque
Compa- nouum e res eafd *l diuerfos ufus acccmmodari.
ratio Ec Fit praterea copar'atio interdum unogradu, ut in e*
gra, plis idiis:interdupluribm,cr huius iuderitexephm: Si
rilus. " 4uishomo2r*tts tibi donaret in Jingulos annes cenfum mie
drachmaru,nonne hunc ex animo diligeres,ac pro uinli tua.
gratiam referrefiuderestSi quis hojees tefuo areredemiffet
x miferaferuitute Barbarorum , aut c tetro carcere liberaf*
fet,ann5 eumuirum adamares,ac per omne mtam coleres*
Si quis m pralio,aut in naufragio peritunm fua uirtute fer*
uaffet,an noeuhomin numinis lococoleres,prfeffusnuS
unqumpartm ligratiam abstereferrjpofjef Quaigitur
:i! -." ingratitu
 AMPLIFICATIONS. 77
nratitudoe,CbrtUDeucrhomne,quitecodiditnc4?i*
liimCecundti angelos crcatura,cuitotu debes,quicquid bit
bes:qui tibiprter corporis alimonigratis donauit iufiitia,
gratis impartit fui friritus dona,qui pro te cum Satana pu*
gnauit, quitetotumnonatrcfedfuo fanguine redemit, qui paT\tfo-
fuperbic omnia adceleis regniconfortiuminuitat,ficne* n for.
gligercauerfari ,fic quotidie eriminibus ojfendere , acpro m*-
tanta beneuoUntia tantam contumeliamreponere f Hic plu*
ribusgradibm increuit oratio amtnoribus.
Adcomparationempertinere uidetttr er iudfquiqu 0*
tnniumopinione grama funti&nohis exaggerate ,rurfus
extenuantur , coata cumt quod augemut. Cicero
Verrem.Leuiafunt bc in hocreo.Metum uirgarumNauar*
chts nobilitma ciuitattspretio redemit, humanum e:alius
neferiretur^pecuniamdtettufitatume. Hisdiis atrox
quoddam er immaneftcwutcxpefat auditor, ad quod coa*
taqu per fefuntcruddiima,humana.dicuntur er utata.
De Perfonts hoc erit exemplumQmmuiudiciolaudatiimut
bnperator fitit Traianus,lau4alior Antoninus philofopbus,
at Imperator nouer Karolushofcemultis paibus long
interuao tergo relinquit. Utm Nero fextus omniumcon*
fenfu princeps fceleratiimus futt, at bunepra- Turca hu*
manum principem dceres\ Eade ratio ualet inamplificandis
uirtutibusac s. Vehti.fi quis adpietatemadhortetur,po
eaqatftt exti4t ctera commot^quat pieUtemcomitantur,.
tranquiitatem mentis fibi bene confci,libertatem >irittts,
habere paeem cum D eofiommwionemcum omnibus fanis
pro feruo.diaboli fam tiam Diet' , folatium fbiritusl
quod propheta negat ab homine pofrconcipi , fubijciat:
0 ts maius? quid bonoritentinf* quid feUcius cogiuri
} optariue
 ?8 S H E M. R H E T. '
optariue potetEt tarnen bd-c laiid uideri poffunt , ji con-
feranturad lambeatam immortalis uiu breditatem, qux
corto mauet omnes,qui hic pietatem colunt. Eademratione
poterit augeri impietdi : imoquicquid eft fugiendmautcx*
petendum.
Corre&io fmro'gSamr, eftqu toitquod dium e,
' Vpro eo quodmgis idoneumuidetur,reponit.Vdefiqudt
poeriori comate, prius potumemendat. Vt Tbeologut,
im Matologus,Crudclis homo-atne homo qutdem. Cictm
ro m Verrem,Aionetertia:tiS enimfurem.ftdraporon:
non adultorum ,fed expugnatorem pudicitU : non facrile*
gum,fedhoemfacrorum,nligionmqne : non ficmum,fcd
ctudeliimum carnificem cittium fociarmque inuerum iu*
dicium adduximmAdern aionefeptima : O cUmentiam o*
puli Romani feu potiiis patihiamntiramacfingularcmGrc.
PoUtmttt Epifloladecimaqtutrta libri primi , Now quanta
propcfione atque ade indulioneanimi,proiiinciam durum,
CT inexplicabilem fufceperis eyc.ParticuU huic exornttio*
niidonfunt,im potis,quin potiiu, atque ade , fcupotiks
CTc. Item,Quodf bojbites ie fuos rogaffit , im innuifft
mod,facilemoremgeiffent.Item, Perfriatit iefronton,
Repre- nefrontem quidem habet. Rutiliut pijkvici uocat.
benrw:bfifigwaqwdmcimprmisclegans,buicconfinisiqu*:feti
ififir. tenti umcorrigif.banc Rufinianus ^o.ause*
#- prehenfonem uocat.Vt Cicero pro one: QM ie leget,
f modo leges nominando funt,ac nonpotiiu ftcesuifbis, er
pees Rcipublic. Item,Punittu eft,quanquam ia non pos*
na,fed probibitto fceler(sfuit.ltem,Ouesinquam,fi hoc eot
appeari nomine fot tft. - v :
Raciocinados/? per quam rcmconiturak figno ali*
quo
 A M P L 1 PI I ONI S. ys
quo aut circuniiantid fumpta ampHficamus Ex his enim
<ju- fequuntur ac antecedmt aut coniuna funti ratione
quadam coigitur,quantumthoc, quodamplificatum uolu*
mus. Exantecedentibus eft iud Marotus Aeneidos primo-
deuentis ab Aeolo emiis:
-Acuentiuelutagminefao,
Qua dataport* ruunt,ac terrds turbine perfiant. Ex tarn
uiolentd omnium uentorum eruptione coUigimm qunt fieua
fit futurd tempesbsin mari.Item. Adgenm humanum kfa*
tan* tyrannide liberandum, Beque uindicandum, Dei fi*
Imfaus homo, cruis fuppUcium pertulit.Hinc ratiocina^
mur,qum horrenda res ptpeccatum,qubn miferafemitus,
ntdnapium effe fatan,qum metuenda iraBei , quanta Dei
ehar erga genus humanum , quod tarn admirabili ratian
femare uduerit.Exemphtm eft ex antecedentibus ,padnos
referatur , ad eos qui feruatoris aduentum prcefferunt,
era ex confequentibm. Ex infequentibus eft iud Marci
u de uomitu Antonij : Tu iis faucibus , iis Uteribus,
iftagUdiatoru totius corporis firmitate.Videntw hevtio*
je dia,quumfduce$,latera,Crgladiatoriacorporhfirmit^u
ttihiifaciant ad ebrietatem:fed nequaquam otiofe funt addita.
S iquidem bine ratiocinamur, quanta feuino ingurgitauerit
in Bippi mptijs Antonius , quod ld totius corporis
firmitas non potuerit concoquere , fed ubi minime decuiti
uomitu coaus t reijcere , idque poftridie. Nam recen*
temcibum at potum erumpere , non ufque adeo raruin
eft. Item ex eo quod Dauid tain dolenter defieuit interiturn
Abfalonis, coigimus , quanta fuerit iius erga filium pie*
tas , qua impium , v pri txitium molientem pc depdt*
 8o S H M. R H T.
Ex onmnis utdetur itlud Maronis de Volyphemo.
Aeneidos tertio. .
Truncamanumpinusregit.a'ueigiafirmat: . --
Lanigere comitanturoues:eafolauoluptat: . .'- ". '
Solamnque mali de coofiukpendet
Boquam altos tetigitfluilus,ey ad quora uernt,
ZumiHis effoiftuidumlauit indecruorem, ,O
Eentibus infrendens gemitjt:graditrque per <equor .
lammedium:necdum ftuus latera ardua tinxit. -'.
Hinc nim coigimus animo quanta fuerit tottut corporis
magnitude , qutim manus profcipione haberetpimmdrbo*
rem.Item ex io-,quodEuangelica peccatrixinucato,irr*
pitinconiuiumfuperborum phdrif<eortm,iisquejpektntU
hus, unxeritpedes lefu,aclacrymis rigatos,capis-fuiex
terferit,imamus,quantafiterit iiut p<xnitentia,qux pu*
doremacmetum omnem excufftritf<xmin. -'- '
Obferuatiuncula. "'..'. , u.

Vrdia he febemata communi Amplificationis no*

mineappearelicebit.
Diminutio fit(oiint,eft quaperfonam uel noram aut
remaliquamuenuatisifiuemodei autcontemptus, inte*
rhnetiam periadendiacmitigandigratiaexteuuamus. H.fc
^imia^' Amplicationi aceius fubieis formis,paulant preferi*
"Zwpt*%dime^iidet.
i Quitumutimur cum nosnoros acnorauerecundc,
modee er quafi imUnter arrogantu ac odty uitandi
gratia eleuamus.
Prterea- cum aduerfarij per[on aut rem in contempt
rapereftudemus --.
PoSrem
 1
A M PL IF I I NI S. 2i
Toremovum reialicuwperficiendi diffuultatem exte* 3
r.uarc ac amoliri percupimus.
E/I autem duplex Diminutio, uerborumfcilicet,ac rerum. Diminu
Aduerborum diminutionan pertinent Hypocoriica con* 4 <*u~
tempius ac blanditiarum : ut homuncio , plebecula, fratercu* Diminu
lusiatque alta qu uilitatem ac probrum ingerunt. Vf to ver- '
Cicero bominemfemijfem, terrfilium , Vergil. Semiuirum borum.
contatum, ais percacatas char uocat. Hue perti*
nentmitigMiueextenuandikcMiones:uelutiquotiesUfiffe
dicmius eum quiuulnerauit. Item attigiffe eum quicolapbunt
infregit. I ta in ludo fe coram prceptor eufarefolent.
Hoc pao Euander Vergilianusfuper morte PaUantis,he*
nados undecimo.
Hecuos argerimTeueri, nec fcedera,nec qua
unximus hofritio dextw.fors ta fene,
Debitaeratnotr.-
Vrtere quoties uitium nomine uicinx uirtutis eleuamus.
Veluti cum crudelem appeamus paulo feueriorem : impru*
dentem , fimpliciorem : adulatorem , comeni Jiue affahlenr.
corruptam licentia ciuitatem , liberam eye.
Porro Diminutio rerum iua fententia ac oralione , perfo*- Dmm-
namaut rem extenuat ,totidemfer modis,quot formh am* t,orer-
plificatio auget in contrarimferc fumptis.
Prima diminutionis forma , efi per Dccrementum, quo Decro-
maioribus antea extenuatis minora dinde baud difculternxatw:a'
eleuantur.Sic Hannibal in primo de eo Tnicofecundo in
conaone, qua militibusfw Alpium iuga perhorrcfecntibtis
adeafuperanda, animum adderet iearundem Alphm diffie
cultatem atque ade impeditiimum iter itaextenuauit iVJs
ob oculos ponens inexhauos ac periculofos itineris labo*
F
 8* S H M. R H. E T.
res,quos ab Occafu in ortum ufque,perHiJpanU(,fabm
Vyren<eum,feroimM Gaorum gentes, Rhodanitra*
iecbm,forti4nimo uirke manu exantlarinf.tum Alpes
habitar i col/, gignere ac ere animantes,Ugaios,quos cer*
tunt , non pennis fubUme elatos Alpes tranfgreffos , nudt
montium akitudines clm contingere , nec inexuperabiks
humano generi effe cre.
Diminu- Secunda forma t per comparationem in bunc modum.
tio Com ccero Murena.Artem militarem,qua Murena r
os.aUe" tit,fctentc iurisciuilis,qwSer.Sulpitiofamiliaris fuit, m*
teponit. Uacextenuationecr Chrius utiuideiur , qmmo*
mnes hommes dHhortatur,ut excuffomundHgo,primaqu*
dem Jbecie blando , fed re uera long miferrimo moleftiU
mque,iugumfuum quodfale,commodum,human,acHan*
Iegum dumfu, fubire uelint. Siquidem mundi cultores,hoc Chrifti
Cbrifti , iugum,ut infuauiimum,ac moleiimum,cane peius er m*
Euange- &m dkorrent ,ute in prouerbio : at Seruator noer iud
lio di- fuismultishicgratiarumcharifmatis,certa fbe pramiorum,
gna. immortalitatis ac uite caeif promiione fuaue leuque
reddidit.
Diminu- Tertia forma fit per Katiocinationem , ubi contemptum
Ratfoei - efferimu< r" *x diquofig"0 circumantme minore , qu
natiooc. ft Priort leuior.Ytfquis dicent quempi Thrafonem,mi*
, litemincasris ademiUtariterftrenuac fortem, ut crepu
tumfoliorum, atque ade umbramfuam metuat.
Dim inu - Qutfta forma eft congeries, cm multa , qu uilitatem ac
conge! contemptuprfcferunt,coaccruamus:ut,Conuitia, probra,
xiem. contumelia. Sicut tAenedemus, inquit, in me quiduis horum
conuenit, caudex, ftipes rc Ua Chrisbis t perdis ludis
audiuit Djcmoniacus , Samaritanus , Mcuzstt fiyoe. tg
Iivtwrne,
 A M P L T F T I N I S. 83
livo-ariis, /-, >(g u<i$\o\w. Marcus TuU
tilis miriK eft artifex tam in extenuando quam in amplifican-s
do , etiam in modea, ciudi , uerecunda ,diimulatoriaqve
diminutions Iud in diminutione cauenditm , ne fit acerbior Cautfo
atque amarulentior , qua nihil eilapud honecsuiros odio* ^"^j
us. Multo etiam efficacior ac gratior eft extenuatio of- ob.cr-
fenpque irnica , ueteratoriaac diimulatrix irrifio , qu'm uaoda.
aperta nimis atcjue irata iUa in feftatio. I rrifiones enim Sy*
multofunt gratioresin Demcam, quam Deme Tragica
cnuitia. Et Cicero CalCe plerunque in aduerfarios ludere
folet. Qu'm cormter Grculos tees, iormque te&imo*
nia eleuat in oratione pro L. lacco. Complura tibi fabius
libro Cexto,capite quarto,derifu CT facetijs fuppeditabit.
Gradatio x\ifiaf, eft quum confequentia membra, ab -
ijfJemordiuntur uerbis, cfu plermique mutatis, quibusan*
tecedentia clauduntur. Vel eft, quoties itaper gradus oratio
diinguitur,ut diiofiniens particulam prcedent,inchoet
fequentem, hoc modo. Nam qu reliqua >es hbertatis ma*
net,fi Mis & quodlbet,licet:Z? quod licet, pojJiinCCrquoi
poffunt,audent : <? quodaudent,fitciunt: crquodfaciuht,
nobis moleumnon eftHtem phricano industria uirtutemi
uirtus gloriam, gloria mulas comparant. 'Diuus Paulus ad
Romanos, cap.quinto, Scientes, quod aiiiopatientia a*
riat,patienuau<roprobation,probatio autemiem. Porr
fyes non pudefacit Vc. liera,- Ver propeit <tcv, attm
excipit autumnus,autumno fuccedit hyems. Item Pueritiam
txcipit adolefcentia,adoUFcentiam iuuentus,iuuentutem
uiris,uirilem tatem fenelus, feneut mors,mortem im*
mortalits. ltem,Negligentiapariterrorem,error lapfum,
lapfus fiagitium,ftagimmconfuetudinem,confuetudo impu*
F
 $4. SCHEMATA RHET.
dentiam,impudentia ment reprobm, mens reproba de>t*
rationem.Tale efttud Pauli, Caput muliemuir,uiri caput
Chrim,ChritiautDeus.'Diuus Joannes Euangeliami*
re hoc fchemate deleatus eft.In principio erat unburn CTc.
Gradado Habet hoc (chema multuleporis , uenuatis ac iucunditatti:
ois V fus. factad acrimonia quoque , fi per correionem aut amplifi*
cationemfit. Ver correionem iud eft Ciceronis,Hic tamen
uiuit,uiuittimetiinSenatumuenit. Peramplificationfie:
occidii amicum,amicum,mquam,occidisb, Cr occidii non
ferro, fed ueneno, ueneno autem omnium prfentiimo lin*
gu , lingu tartareo ueneno intin. V/w iius etiam e/t
baud inuenuus , quando res gradus habet , uelut in gene**
logijs recenfendis , aut in ferie magifhratuum fibi fucceden*
ila. . tium. Exemplum eft apud Romerum non inelegans de Sce*
ptro,quod loue ad Agamemnonemufque deducit.
Commutatio (Fabio *1\ , Sulpitio Vicio*
rino p]Si<rs) eft cum inuertitur aliquafententiaper con*
irariam.Wt,E(fe oportetut uiuM,nan uiuereutedas. Cuiuf*
modi poematauolebamfacere,no pojfum:cuiufmodi poffum,
nolo. Si poema loquens piura eft, pidura tacitum poema
debet effe.ltem,Hon poidet pecuniam,qui feruit pecunia?,
fed cuiferuit pecunia. Item, Mar-tfecundo capite, Non ho*
mo propterfabbatum,fedfabbatu propter hominemfaum.
Plutar.in ltem,iud Lacn,qu rogataan ad uiracceijfet,tioni
Apoph. inquit,fed ie ad me. Item, Siquid turpefacias cum uolupta*
te , uoluptM abit , turpitudo manet :ji quid honesbm faciat
cum labore , labor abit , honesbm manet. 'Dium Paulm Ad
Romanosfecundo cap.Si circuncifio pruaricatoris prpu*
tium jit, confequitur, ut prputium legis obferuans fiat cir*
tuncifio. Ariot. beatiquorum fortuna) fapientk, CT q*0*
rum
 AMPLIFICATION! S. 85
rum fapientu fortuna fuppeditat. Ex hac fiunt Enthyme*
mata. NamKhetori Enthymtm ex contrarias confit.
Syncifis Zui/oiMuins, eft cm contrariant contra*
riotruitur. VeUquando du res diuerfc fimul coigun*
tur.Vt,ldem peccant prodigus Gr auarus,qma neuter reius
reeutitur. SicLaboreftetiamipfauoluptas. item, Tam Ex Mmis
deeft auaro,quod habet,qumquad non habet. l'.Syri.
Regrefsio indroAos , eft quum femel propofitum ite*
ratur ac diuerfum quiddam in parUbus diwfisfigmficatur*
Vergil.Aeneidos fecundo.
Iphitus, er FeliM mecum:quorum\phitus uo>
Iamgrauior,?eliasGruulnere tardus Vlyi.
Item, Vicerunt Romani,mcerunt,mari Carthaginenfes,ter*
ra Gaos.Diuus Paulus in Epiola fecunda ad Cormthios,
capite fecundo, Chrii odor fumus Deo , alijs quidem odor
mortis in mortem,alijs autem odor uit in uitm.
Occupatio Pr&eritio , Paralepfis , w<*f*X4'f ,efi
quumfimulamus nos aliquid preterire,aut nonfcire,aut n oU
le dicere, quod tum maxime dicimus. Vel cum in tranfcurfu
dicimus , quod nos dicere uee negamus. Pertinet ad eam
Amplification^ Jpeciem, qufit per Comparationem. Nam
perfe magnafunt, qu dicimus nos noe commemorare,ut
atius ad idquodgrauw eftperueniamus,increfcit iud,cu*
ius comparatione la negligimus. Vt , Non hic commemo*
rabo quam brcuis,qum incerta,quot malis hc uitafit obno*
xia , quot expofita periculis : ut horum nihilfit, quid eft nifi
fomnium,fiad am cfleem uitam compareturi Kurfus,
Non eft meipudoris occultorumfcelerum lernam mouere,fi*
nam domeicas orufardes in tenebris latere,fatis eft ipfos
fibi confetos efe,de manifests tantim loquar,qu<e nemo ne*
. F i
 8S S H. B M. R H jE T.. .
fcit,V de quibus ipf tantm non gloriantur. Pudet me di=
cere,quodios non pudetfacere. Venitad nospaor,pe*
n dixeramdepa&or. Hecfunt ediaregis, nolimetiamdi*
cere Tyranm. Item, Non dico te focijs pecunias acce,
non fumin eo occupatus,quodciutatesiregna,donw omnii
depecuatus es,furta,rapmasomnestiuis omitto,crc.
Prfumptio, Praocupatio, '4'* , ey o*
T\ei4s,eft quum id quod obijci poteft,prius quim oa*
tur anticipamus. Id neque in alijs partibus rhetoric ora*
tionisparum eft,fedprocemio prcipu conuenit.lta Cicero
in proemio NLilonian caufa. Et pro Arcbirt poeia. Et
cleis orator Diuus 'Paulus ad Romanos tertio capite,
quum ante tum gentes tum ldeos accufauerat pariter pec*
cati,proccupauit quionem , Quid igitur intereft inter
ludos gentes Schema eft omnibus fcriptoribus necef*
farium , ut confilia cogitationfque hominum apud fefe di*
>iciant.
TranGtio ptj*<nt,eft quumpaucis monemus quid di
Libr. 4. ^mf' - 1ui^ P&M fimus diuri. Yabws Interfationem
capit.i. Meat . Docenti peraccommoda eft , reuocans in memoriam
De narra quod dim eft, er aucis oendens quid fit dicendum. Hoc
none. nf0(0 . u<$ qu ant aa funt accipte nunc ^u infe*
verbora""Wr- .
cap.jj. u ocio funt forma.
i Sumitur enim aliquando ab quali. Vf, Af erantbc iu*
cundiima, neque minus uolupiath attulerunt ia.
I nterdum ab inaquali. S ed hec uteunque gnofcenda, iU
lud quis ferat? Audiibs gramima,fedauietis grauiora.
3 A fmili. Vf, Hecperfidta defignauit , cuiia genens funt
er ia, qu nuper Koma pairare ciicitur.
KcontrA
 AMPLIFICATION! S. 87
A contrario. Stdhicc priuatim,nunc qupublice. Ha* 4
{tenia qu domigeit, nunc qu fubfgnis . S ed bc e- -
nis peccauit,nunc ferns mrtutes audietis.
A diuerfo. Bempribus habts,nunc dt doibrina reliquum 5
eft ut dicamus.
Quafiper occupationem. lamadreliquaproperabimus, 6
fedfi pris iud unum adiecerimus.
Per reprehenfionem.Verum de his pirn fitis. Quorfum 7
nos tranfuerfos abripuit dolortad rem redeamus. Qyidhis
immorortad id quod eft huius caufe caput fi inet oratio.
A confequentibus fiue relatiuK. ~Rabesquidiniumcon* S
tulerim beneficiorum , nunc quam gratiam mihi retlerit au*
di. Quid poicitus fit expofitum eft,nunc quid iepri*
terit pauevs acpite.
Caufa Alio\ctf*,eftcmpropojitialicuius ftatim cau*
famfubijcimus. Cicero pro Archia poeta,ftatim ab initio , Si
quid eft in me ingenij,autfi qua exercitatio dicendi crc.uen*
dicabit iure Archia. Caufa: fuit enimmihiprincepsadfufci*
piendam rationem horum fiudiorum , ere. Diuus Paulus ai
Romanos cap.oauo, Caro non implet legem, Ham quife*
cundum carnemfunt,qu carnis funt adfeilant.
Confcfsio 7ro[u\oyloi , eft cltm multa aduerfario
conceimus , ac unum tandem inferimus , quod omnia pris
concejfa euertit : hoc modo , Eflo fane fueris ii aliquan*
do amicus , eodem ufus prceptore , uno todmque uer*
fatua cotubernio,ijfdemfludijsaddilus,deambuLitionK indi*
uiduus comes,fecretorum deniq omnium confeius : quid tumf
an non hac omnia amiciti indicia hoc mo fmnort nuper
adeb turpiter per te defignato intermori,atque ade tota in*
teruosgratiadiiUrepomtfVfirp*urif5ieebirahbw,&'
4
 S? SCHEMATA RHET.
argumentum uerius eft quim fcbema.At in confeso eft mm
eandmque rem ad diuerfa accommodari pojfe.
Excula*. Dicxologia o\oa , eft cum quitat caufamur,
oo. er noram caufam,ut quam,defendimus,hoc modoi Lapfus
fum,fed adolefcens:ac inter hosuerfatus', inter quos non o*
tui non corrumpi. W Vergil. A eneidos i . F uror arma mi*
i* te. nirat.Alij hkvoiauocant. Tale eft / apud Rife,
Quod vi tilium. Vt, Amicumdeferui/edcoaus legibusiconferuaui
out "fit <ic^ fid cordi meo ueluti trabali clauo infxam, dum
quod ali- per leges licuit,nunc abio abalienauit me > non uoJmtt,
ter fieri fed legum ms.
non po - Dcfinitb urpt, eft qu rei alicuius propria ample*
a^ pkbfwpoteates breuiter er abfolut. Hic notaba uer
tr. non omnem nitionem ejfefchema, fedfer am quam Dia*
letici itci\ Aiipo&p uocant,quando uidelicet m uoabulis
differentia quaritur , hoc modo : No eft iita diligentia, fed
auaritia, ideo quod diligentia eft accurata conferuatio/oru:
auaritiainiuriofaappetitioalienoru. ItemiHoneft itta for*
titudofed temeritM,propterea, quod fortitude eft cotemptio
laboris er periculi cum ratione utilitatU er ccmpenfatione
contmodorumttemeritas uero eft,cum inconfiderata laborum
Alias per perpenflonegladiatoriapericulorufufceptio. Item, Ierex
pefsione. non eft,fed tyrannus, qudrexreligiomftudet, fubditorwn
mores emendat, Olorum Militati ac reipublic tranquiiitati
omnibus modis confulit:ie uerfuum curat, er omnia ad
fuum ipflus nonfubditorucommodumrefert,id quodtyranni
proprium eft. Uem,Non eft repudiumfed diuortium,quod il
lud qmdemfitcumfiiturimatrimonij >onfahadifibUtunturt
/*7^. hc "f cum inter coniuges nuntiummittituirut diuortant.
cit. Hypotypfis Inolvnucris i eft quando pafona, res%
locus,
 . AMPLIFICATIONS. S9
locus,tempus,aut aliud quidpiam tum fcribendo tum dicendo Deforma
itauerbis exprimitur,utcer ni potiusac coramgeri,quJmle* uo'
gi,qubnaudiri uideatur. Rae, etiam irifyeia Enargia, *
dentia,lubratio,Suffiguratio, Demonftratio , Defcriptio,
EffilioiSubieiofuboculosappeatur.llocfchemaadora*
tionis euidentiam,ad iucunditatem,adquofcunque etiamaffe*
us mouendos confert.Adhibeturautem uelamplificandi,uel
ornandi,ueldeleandigratia.Dehoc Schemaie Defiderius
Erafmus Commentario de Copia fecundo,c<tp. quintcdilU
gentiime fcripft.Sub c Hypotypofi comprehenduntur
Profopographia,Profopopoeia, Pragmatographia, Topo*
graphia,Topotbefia,CTCbronographia.
Profopographiag*<rTO^f,i'*Efl(io eft cum per
fonabominis tumueri,tumfabulofi,dforma, corporis heu.
bituj moribus ac alijs circunftantijs,ad id quod agit appefi*
tis,ueluti piuraquadamdefcribitur,atqueob oculosponu
tur. Exempla uera ab Hiiloricis ac Oratoribus, fabulofa
oe petendafunt,qui ba-c ajfatimfuppeditabunt.
Profopopoeia oo, eft cum reifenfu carend
, amuteperfonam eidemidoneamfingimus. Cuiufmodi funt
Stultiti apud Erafmum,Virtutis aeuoluptatis, quas Prodi*
cusfophia apud Herculem inter feft decertantes facit, ut
author eftXenophon. ItemiAortis acuit, qua* Ennius in
Satyracontendentesinducit,tefteFabio. lt Calumni apud
Lucianum,apud eundem Eruditions CT Statuaria.Occafio*
nis apud Aujbnium, fortuna apudHoratiuCT QCurtium,
Cupidinis apud M.ofchum,PeniaicrPlutiapudAriftopha*,
nem, luftitia apud Chryfippum,referente kulo Geio.Phi ,
lofopbiaapud Boetium Seuerinum, Lamia apud Politianu,
Vimtumac uitiorumpugnamapud Prudentmm.ltemMufa*
90 S H E M. R H E T.
rum, Gratiarum, Furiaru, eon, Sphingh, ScyU,Ch<try
, acfmiliuapudpoetai.Etdehacquoqifuprdiieft.
Pragmatographia najfia]orpccfia rei defcriptio,
ejl quum id quodt aut faum tjl,ommbmfucatum coloribus
ob oculos ponimus,utauditoremfiueleorem , iam extuft
poftum,uelutin theatro,4uocet. Velutfi quis expugnatam
ciuitatemdiait,cuntanimiruminfumma compleituir qu*
cunque talisfortunarecipit,ut fabius ait : At fi aperids hxc
quunouerbo mclufaermhapparebunt effuf per domos
ac templaftamm,cr ruehtium teofragor,er ex diuer -
fiscUmoribus unus quidem fonusialiorirnifugamcerta : alif
in extremo complexa uorum cohrentes er infantium foz&
minarmquepioratw.malc fque in ium diem feruati fato
fenes:tum iaprophanarum facrormque ireptioiefferen-
tiumpradas,repetentimque difcurfus,<y antefuumqmfque
pradonemcatenati,cr conata retinere infantemfuum mater:
erficubimaius lucrum eft, pugna inter uiores. Licetenim
hc omniacompleatwr euerfio,minus eft tame totumdUere-
quam omnia. YiacnusfabiusMmufmodi exemplorumnuf*
quam non magna copia,prafertim apud poetas , er Hiftoti*
cos poetis proximos, Hoc tamen genus defcriptionts pra*
ciuc conftat circunftantiarum exphcatione , earum prfer*
tim,qu rem oculis maxime fubijciunt , ac moratam reddunt
orationem.Suntprtere defcriptiones turbinum,tempea*
tum, aut naufragiorum erc. Keliqua in Copiarerum.
Topographia Tir3vyt>a<plce,eftuera,dilucida,acfigni*
ficans locorum defcriptio. Ab hacfrequenter narrationunt
fumitur exordium,nonapoetismod,uerum etiam ab hio*
ricK,Vapud oratoires nonnunquam incidunt. Uuius generis
efi,quoties tota loci fades, uelutixanda depingitur. Vt
urbis,
 AMPLJFICATIONJS. 5
urbis,moutis,regionisjftuminisportus,uieihortoru, am*
phiteatri,fontis,>em, templi,luci.Vteft Carthaginis CT
portus apud iAaronem defcriptio: apui Plinium in epift.
Laurentis uilU:apud Statium Surrentinu o/ er Tibur
tinum n erc.
Topothefia 7o.Tfl0f</, fia ac fiieata loci iepiio:
quam locusaliquis*ponitur,quinufquamterrarum eft. Vteft
Sedes S omni apud Ouidium M.et<anorphof.i i.Domiisfitm,
CT regia Solu, apud eundem n.Metapb. JnferorumCT
Caci domusapudVergilium Aenetti.6.8.Tenari apud Sta*
tium.Domus apud Lucianum.Kegia Pfycbes apud Apuleitmt
Lib.<-.inAfnoaureofi-onte,crc<ctera.
Chronographia^wype?/*, eft apertaaccircunfian
t'ijs colorata temperis defcriptio. tide non raro narratio*
msfumitur mitium.Honnunquamdeleandiduntaxat gratia
adhibetur,Veluti quoties poetidiem,noem,auroram , aut
crepufculum exprimunt. Quanquam ne b qnidem omnino
otiose debentaddiberi.Qtpdgenuseft lUaVergiliana e.
quarto.
Hox erat,& placidum carpebantfejfafoporem.
Corporaper terras,fykq;,crfcua quierant.
Aequorauum medio uolunturfydera lapfu,
Cum tacet omnis ager,pecudes,piiq; uolucres.
QUq;lacus late liquidos,quc a>era dumis.
Kura tenent fomno pofitefub noefiienti,
bembant curat,Cr corda oblitalaborum.
Vertinetenim bcnoiturn quietis defcriptio , ad amplifie
candum Didonis dolorem, quine tum quidem conquie feebat,
cum eteraomma quieian agerent.ammox fequitur:
" At non mfeUx ammum Vhcentffainccunqum.,
Soluitur
 S H M. R H ,
Solmtur infomnos,oculifub autpeore noent
Accipif.tngemirmt cur,rurficsque refurgens
Smt amor:mgnaque irarumfiuuat <tsb.
Vers,hymts,Mumm,atis,uindemU,m&tij,faturmliu
defcriptiones ad hocgenus pertinent , qufepenumero
lent CTad probationem. m<e funt ih\e,quoties tempo*
rum qualitatem exponimus,putapacis,bei, feditionum > fa*
ltonum,lionarcbi,Democrati ZTc.

Ohferuatimcula.
Abfoluta Hypotypfs e, qu ex >eciebus iUius iam di*
Gis omnibus conat.Qualts ejl Horatij fatyraoilauaMb.u
In eaHoratius primo locum Exquiliarum deferbit. Deinde
tempus.TumPriapiacMaleficarum pertias. Voremor
facrificium crfugan crepitu territamn mire cxprimit. .
ExpoVuioEify*ira,ecu'midem,feddifsfu>mdcuer
iiS,orationibusifententijs,figuriStauum dicimus.Ete du*
plex,fcilicetmborumGrrerum.Verborumexpolitio In*
terpretatio diciturcr Xtwaw(ti*}qua de fuprapagina.j$.
Expolitio rerum}efiquumunam atque eandem remalijsatq;
alifsmodis traamustCrin eahremws ac immoramur:
ita tamenut aliud atque aliud dicere uideamur.D. Erafmono
tam fchema e quam argumentandigenus.Et reuen Expo*
litio nihilfere aliud effe uidetur,qumexpolitaprobdtio7uel
rgumentatioexplicata-VorracopiofiimaexpoUtiofeptem
cont}atpartibus.Propofitione,ratione,dupltci fententia, cut
ratio item duplex fubijci pote, contrario ,ftmili, exemplo
Propofi- crconclufione. Exemplum erithuiufmodi: Sapiens nuum
Ratio . ro rePul>- uitabitpericulum.ldeo quodfepe fit,ut cum pro
Ratio .. repub. perire nolueribneceflario cum repu.pcreat.Etq*o2
mam
 AMPLIFICATIONS. sj
niant funt omnia comoda patria accepta,nuumincommo*
dum pro patriagraue putandum e. Ergo qui fugiunt idpe* Srta .
riculum,quodprorepub.fubeundume,ultfaciunt. Ham *-at,'
eque ejfugere id poffunt, er ingrati in ciuitatem reperiun*
tur.Atquipatri*periculafuopericulopropeIlunt,hifapStt\iu
entes putandifunt.Quum er eum quem debent honorcmreU * e6tr*-
pubUc* reddut, pro multis perire malunt,qumetmmul R,jio f
tis.Etenimuehementereiniquum,uitamnaturaacceptam Rato*.
per patriam cm feruaueris,nature cum cogat reddere , p** etrario .
tri cumroget,nondare.Etcmpois cum fummauirtuteac^3"0^
honore pro patria inferir, make per dedecu er ignauiam R
uiuert.Vro amicis er parentibus ac cteris neceffarifs adire *"* 4'
periculumcum uelis,pro republicain qua er hoecriudfan
iiimumpatru nomen continetur,noUe in diferimen ueni*
re.ltaqueuti contemnendus e,qui namgando fe quam na* Smil*. '
uim mault mcolumem: ita uituperandus,quiin reipubliae di*
fcrimine,fufahtiplusqiumcommuniconfuUt. Haue fi-a* e,rrid-
1a,m incolumesfuerunt:exnau-agiopatri,e,luus ne* ' m
tnopoteenatare. Quod mihi uidetur Decius inteexiffe, iorc.
quife deuouiffe dicitur , er pro legionibusfe in hofles immi* *1
fiffe medios.Vndeuitam amifit,nonperdidtt. Re enimuii Sententia
r "'~'
atio.
tmtmaximam redemit:uitam dedit , aecepit patriam , amit Semctiar.
animam, potitus e gloria,qu<e cumfumma laude proditaue*
tuatcquotidiemagis enitefeit. Quod fiprorepublicade* cclufio.
bereaccedere periculum^O- ratione demoratum e/,er ex*
emplo comprobatum, bifapientes funt exiimandi, qui n
pro falute patri periculum uitant. Keliqua lib. Khetori*
corumaiHerenniumquarto.ln Qopiarerumcap.16 .Et in
commentarljs M.Veltkyrchij.
. Diftributio tttgitqtis. Eft quumgenus , ueltotum , uel
fubie
 54 S H E H." R H E T.
fubiecbmt, perenumerationem>ecierum, partiumfiue ccu
dentium dilatamw. Nafcitur bcc fchema a loco generum ac
xcierumJotiusacpartium.Vrimae locupletandi ratio in
i.commentario Erafmi de copia rerum Vt, Kem uniuerfam
luxuperdidit.lud totum, per plurimts poffeionum for*
mas amplificarelicebit hoc modo: Quicquid uel patrisuel
tnatm nomine baredtate obuenerat : quicquid aliorum afft*
niummorte aduenerat:quicquidex uxoris dote,qu quidetn
-'' ' ntuttquam erat uulgaris,accefjerat:quicquid ex legatis acere
uerat,(accreuerat aut permultum) quicquid ex principe ac
ceperatUberalitate,quicquid peculij carenfis conflanerat:
peeuniam omnem:uafa}uees , fundos,agros , un cum ip's
CT / O- pecoribus.Breuiter rem omnem feu mobilem,feu
foli:deniquefamiliametiam ipfam,xdiimis fcortorum amo
ribia,quotidianis coinmeffationibus,fumptuofis obfonationi
bus,nocbtrnisperpotationibus,popinis,cupedijs,ungueutif,
alea,lufibus,paucis diebus ita abfumpfit, abliguriuit, abfor*
buit,ut ne terunciu quidemfibi reliquufecerit. In hoc exeph
propofuit Eraf. primo propofitionetotucopleikns:deiride
partium enumerationem:poremo Complexwnem propo*
fitioni fynoninam , fed per partes explicatam atque didu*
am.- Item apud Ciceronem pro lege Maniliainfignise
uirtutumenumeratio , qu in Imperatore reqmruntuf. Et
in Catilinaria coniuratione diuerfi generis homines recen*
fi . fentur.Hoc fchema Cicerone lib.ad Heren. ^.abEraf.item
Aha fim- in fycitfiagbb^jtadefimtur:Diribtttioie qufingulis
perfonis aut rebus dijpertitur , qu conueniunt. Vel cum
in plures res ac perfonas negotia certa qudam di/pertU
untur. Hxc non parum adfert decoris orationi,fi commo*
daaccedit breui , prfertim in precipiendo.- Vt,Prm*
' apis
 AMPLIFICATION! S. $
tlps etoti Keipub.proJpicere:procerum, lubribus cofi*
fiiijs principis folicitudinem adiuuare : magiftratuumeft,in*
iunilum munus bonafide gerere:populi eft,principis ac ma*
giftratmtmimperatafceliciterobire: ~Epifcoporumeft, qua
ad pietatem faciuntmodis omnibia promouere : Monacho*
rum,profalute omnium deprecari D ominum. Congemina*
turfchematis gratia, fi aliud accedat Schema.Vttiocor*
rumpituringenbm,induria crefcit er augefcit. Frugality
feruatremJLuxws diipat.Diuiti docentarrogantiam,pau*
pertas modeftiie mgiftra eft. Imperitiaconfidentiamparit,
eruditiotimidotrcdAt.Ceremonifuperftitiontmalunt,fi*
des er charitm pietatem.
Diuifio AuXnnt, eftquremirefubmouens,utran
quefutiearatione abfoluit,hoc modoiCur ego nunc tibi ob*
ijciamquicquamtfiprobus es,non meruiftvfin improbiis,non
commoueris. Item, Vel auaritia impulit uel inopia: non auari*
tiaytquomtio femper alienum declarat uit ratioinon ino*
pia,quia large fuppetat facultates. Ite: Quid nue ego de mets
proprijs meritisprdice:fi meminiftis obtund:fin oblitiefi
re nihil egerim , quid eft quod uerbis proficere poim.
Sermocinacio &ice\yiop , eft qu cuique perfon&
jirmonemaffingit congruentem , cum decoro. Veluti uiro
forth tyranno, fcni, puero , iuueni , crc. Denitur er hoc
modo : Sermocinatio,eft eitm apte perfonam aliquam lo*
quentem ngimus. Tales funt paim apud Hiftoricos con*
dones , ut in T.Liuio CTalijs eftcernere.ltem , Si nunc
patres orthodoxi , quiuit innoceniia,cr mundana diuin~>
que eruditione claruerunt,in kcuitamreuocarentur,accor*
ruptiimos hominmores er prapofieraChri8ianor reli*
gione uideret,tinnc moxproclamaren O tempora, o mom,
QC&
 96 S HEM. RHET.
curu in terras dnim er cde&iu uiancs,uultis wuosit
Chriftiano nomine gloriaritubi uera fidestubi fyncera cha*
ritAstubi Chriianapietastubi deniq legumacprpoftori
reuertiaf en nuus inter uosdogniatum confenfus, feduelut
in diffono choro fuam quifque canit cantionem : ubi Epifco*
porumacpaftorumecclefiarumcharitasiatriplex, quam
H.Vetroftipulatus eft Chriftus ouiumcuram ii denumdatu*
rusfubi facerdotumfobrietatis cr caitatis amor f vbi tan*
dem populi uohmtas obtemperandipraceptisChriftii ac
promptitudo obfequendi ijs,qmbus D eus ipfjt bahenas reipu
blic<c adminirandat demadauittOgid dicemiMf Verboten us
quide uos Chriftianos effe,uitaplus qua~ethnicps>er cteta.
Sentencia /, eft qu commoda brcuitate demon*
ftrat,quid in uitafitagendum,aut quidfieri foeat.Variatur
hoc genus per omnesfiguras , crfiinloco aptique interfe*
rantur uehit emblematafeugemma potis,multiplic comma
Htatemadferut orationitfidemcrautbaritat,digmtatju*
Cauto- cunditat er aerimonia. Cauendum tmc,ne nimm fint ere*
o- bra,honeftuir enimueftis eftgmis diftin{ta,qukmtotagem*
mis opcrtaipr&lerek ne futilesfnt,autftult,nepalmf4<1
f,nequouis locoinfulciatur. amutmagriirefert,quMgem.
nm,quo in loco inferas:ita pbrimum intereft, quodfenttie
genus ubiintertexas.Vitandu er iud,neprter decoru ai*
bibeantun-Abfurdu enimfuerihfi quis adolefcentulo,aut le*
nonigrauesfententias:aut in ludira leuque Stoicorum ad*
bibeat paradoxa. Quifquis fententias dicit , quodammodo
pracipit,acleges prfcribit.Qu ex probatis accelebmbut
authoribus proferuntur,imprimis mouent. Porr prcipua
fententiarumgeneraoilupliciafunt.
plicitm
 AMXI F I A T IO N I. sy
plicitumut^Omnes fibimelius effe mahnt, qumatijs. -
Secundum,quod ad rem refertur:UtiNihileft t<vnpopu*i
lare quam bonitas- .s , . ... !.. .. -
Tertitmt adperfonamrelatum: ut,Princeps,.quiuult ot 3
tunta cognofcere, neceffehabet multaignofcere. : ,. v:: .
Qgartumfmplex eft, eui nihil admifcetur'. uhWibil te* 4
nacius hret,qukm quod pueri didicimus. IHm,Noneftfi*
dendumpercontatoriquiagarrulasidem.
Quintum eftgeminatum : ut, obfequium anicos* mitais %
odium park.
Sextum , quod ex duaus fententijs diuerfis confit : Ut, S
Mon miferanon eft, aditus ad mortem eft mifer.
Septimumgenus, fententia eft recia, nihil habens fropi, 7
out alteriusfchematis : ut,Amicofideli, nihil eft quodpoit
comparari. . ,
Oaum ,cui gratiam auget additus tropus aut figura:, S
ut, Vfqueadeo ne mori miferum eftt lAedea ouidiana,
Seruare potui, perdere an poim rogastEft denique fenten*
tia qu ad certamperfonam transfertur, ut iam fententia
uim amittat. Velut iud Ciceronis : Nihil habet tefar tua
fortuna maiia qum ut pois, nec natura tpeliw, qunt ut ut*
lis feruare qukm plurimos. Keliqua in fecundo comment,
Erafm. de Copia rerm, zrapud fab.Ubro oau,4ap..
Hu pertinent Apophthegmata , qu funt,definitoreEraf*
mo, acute dia quadam er breuia, oratorum, ducum, lega*
tQrum,imperatorum,ac ut femel dicam, iuftrium uirorimt,
de quibus idem oo libros in lucem didit. Prterea, qua*
liacunque ueterum dia, qu xgirat uoant hue refrri
debent.
Aeclamatio & , eft rei narrat aut probata}
G
 >8 5CHEMATA RHET.
fummacclamatio. 0 ficommode accinatur,muUmba*
bet aculeorum.Harrationi accinitur illud Maronir. Actj.t.
Tant molis erat,Rotrunam condere gentem.
-Probat<c rei, Ht iud M. TuijPro Ligarb. Quorum
ig'rtur hnpmntM C*far,tu& clemenlilatu ejl,eoruteipfo*
rum ad crudelHatemacuet oratiof Schema efi Bpigrammatu
admodumpectdiare,utm Epigrammate, de oue,lupi catulunt
berAmlente. Haturahaudunquamuertituroflicifs.Vti*
tur er Valerius Maximusfrequenter. Item Seneca fuat cpi*
i filas fer claudit Epipbonemate.Apud Hieronymum, Am*
brofiumv Gregoriumcrebrareperiuntur Epiphonemdta:
velut hoc de Petrc^qm dixit:Ecce reliquimus omnia. lAultum
rehquit, qui fibi nihil retinuit. Conuenientis adhibentur in
Epdogis , in quibus qua: precipua funt in toto argumento,
infiguntur audttorum animw. Apte tamen crjinguUs par*
tibus adbibelur interdum. Velutif quis deteatm periu*
ran,fie acclamet : Deum negat<pifqttis per iumpeieral.
Aut dehortatur temere iurando fe accinat, Quifine cau
affueuit turareis -pcierabit,fiqua imitetcaufa.Autfiin*
fcatus uitium ebrictatisfoemedo ciaudat'Xui placet ebrie*
tas, paceat cr infania. Item qui huinanitatis putat, amkunt
porreats poculis ad temukntiam adigere , idem humanita*
tem apptet , mico dementi uenenum dare. Similiter ad*
bortationem ad Uberalitatem in egenos , ita licebit claude*
re: Qui pauperemfubleuat,Chrium demeretur, non bomi*
em. Aut ita:Non donathomini,fedDeofanerat,quifquis
opittdatur egeiw.Catertan,utgratiamhabet fieommodi in*
dat,tiafiyqk'tiae?affec7atio,txdiumadfert,C? quod gra*
I reife - 'us e^' fem <^ro''t dicenti.
& us. Noejna n^/* , e quum tecle figmficamw, qVodau*
ditor
 A M PL 1 F I CA f N Si 99
tor ex fefediuinet. Vel e obfcurum dictum ah'cu't dppo*
fitm:ut, Hortenfiws negabatfe unquam cum matreautforo*
re rediffe in gratiam . Inteigitur enim nunqubn it cum ma*
tre aut forore incidire dttdium. item, Srorfratri, quem
fepiutiudogladiatorio redemertft, dormictipr<eaditpcU
licem,le cum forore agit iniuriarum.Pro forore itaquedi*
citur iuueni,T>ignuseras,quiwtegramhaberesmaimm. Hie
fermo uidetur effe comiferantis, quumexprobretpctiusfer
uUe ingenium , qui toties frura redemptus , tandem poice
mutilatm ne poffet effe gladiator,tamencumbeneuolaforo<
reagatiniuriarum. Ita D.wieronymut ntpiftolattiChro*
macium: In mea,inquit,patria ruitat uernaculajdeus e*
1er efi,rindiemuiuitur: cfaniorefiie, quiditiorefi.
Accett huicpateU iuxta tritttmpopult fermone prouer'*
bium, dignum patea operculum :fignificansEpifcopum ad
improbos populi mores accommodatum.
Continuado, e denfa Vcontinent frequcntatiouera
borum cum abfolutione fententiarum. Vel e plena er citri
interuaa uerborum frequentatio cum abfolutione er perft*
ftionefenfuum. Hum triplex ufus e.
in Sententia:hocmodo,tnon potemultumobeffefor* i
tuna,quifibifirmius qukm in cafupr<cfidmmcoocautt.
In Cotrario,bocpailo:Ham fiquis>ei ha multu in cafu i
coocant, quid e, quod ti magnopere cafus obeffe poitf
In Conclufione : in hunc modum, Qttod in eos plu* 3
rimum fortuna pote qui fus rationes omnes in cafum con*
tulerunt , non funt omnia committenda fortuna!, ne magnant
nimts in nos habeat dominationem.
Expeditio.jwe Enumeratio, e cmrationibus coplua.
ribut enumerate,quibitt aliqua res autfieri aut nonfieri po*
' G
too S H M.' -R fl ;E T
(tient, <fer<e tountur,una relinquitur, quam nos intenii*
mus,hocmodo,'Ncceffe eft cum conet fundum ium fuiffc
nqrum,oend te, aut acuum poffediffe, out ufu tuumfe*
cife, aut enuffcauthareditate tibi obueniffe. Vacuum,cion
egoadeffem, poidertnonpotuii: Tum u/u ftciffe etim
nunc non potes:emptio ma profertur: breditate tibi,me
uiuo ,mea pecutiiauenire non potuit : Relinquitur ergo, ut
me m de meo fundo deieceris. Hoc [chema argumentationi
tonieurali quadrabit, ubi negotii naturadabitfacultattm.
Frequentatio tiwatyo&pos, eft cum res in totacaiift
di>crf* unum coguntur in loc , quo grauior aut acrior fiat
oratio. Vel eft quum argumenta fufis aefparfim traBiata-,
ueut in unum fafcemcoea oulis fubijcimus. Adhibetuie
4ttobendreigratia,& bpilogismaxime conducit:hoc mo*
do, A quo tandem abef. iflc uitiotquid eft Mices, cur uelitis
eum liberare Sus pudiciti proditor eft, infidiator alien:
cupidus, intemperans, petulans, fuperbus, impius in paren*
tes , ingratas in micos, infeus cognatis, in fuperi ores con
tumaxiin equos C? pares faidiofus, in inferiores crudelis,
ieniqaeinomnesintolerabiUs.
Exufcitatio , ejl cum er nos commoti dicere uidemur,
V auditoris animum commouemusthoc modo, Quis efi tam
tenuicogitationeprditus, cuius animus tantis anguijs in*
uidi<econtinetur,qui nonhunchominem ftudiojiimc landet,
Cr fapientiimum iudicet! quipro fabtepatri, proincolu*
mitate ciuitatirs , pro reipublic fortunis , quanuis magnum
atque atrox periculum ftudiofc fufeipiat, CT libenter fubeat.
liquidem nunc hominem magis cupio fatis laudare qum pof*
/, idmquehoccerto fciouobis ontnibus ufuuenire. Ex*
politiontsforma eft.
Comm
 A H P Li 1 F I I N t S. lot
' Commoratio-/nr lmmoratio,eft cuminlocormii*
tno,quo totacaufacontinetur,maimur diutiw,cr eodemf* ' '
ipius reditur. Hac uti mximieomunit,Zr id eft oratoris o*
mmaxime proprium. Huicexemplum fais idoneum fubijci
non poteji , tee Cicerone : proptere qud c locus i tota
. aufafeparatmnon eft,ficut ntembrum aliquod,fed tanquam
fanguifprofufuseft per totum corpus orationis. *'
Similimdo JfufantHomceofis, eft quum aliquid ex
.redijbarifimde ad rem quampiam traducitur.Vel eft quan*
do res cum re exfimibtudine confertur. .
. lAancmiusi ' .~ . ~* .'"..
Fertor Homceofis quotiesjitfimilituda.
Suntjpeeies Icnue Parabola,?? Paradigma. ,!*.- ; '- '"^
ibftquum exfimilitudmealicum cognitiin aliquod incognU
itum ueuenmuis. Hoc fcbemaplurimum lucis ac dignitatis ad*
.aoni. Interim em ad prebationtm multumeon*
fert.-Hmusexemplum erit, Vtgramme peccant, qm fon* m- L
tem publicum, unde hauriunt omnes , ueneno mficuntiitit- '
.ptfamcnteremurderepuUicasqut principis .ahimumpfe . '
Micifisconfilijsdeprauant. \tm:QMmadmodumittpeifk
culofa nauigatione non ei committiturclauus, quiopibus aut , :f
.Habilitateprceit ,fed qui gubernand* nauis pritia ete*
mtpricantior eft: itann oportet prindpatumtrdereei,
fpUcterfS ditiorfit,autgenefeclarior,fed quifirtulentia er
fidt eteros anteeat. ludcurandum rut fmilttudo quadret Cantoj;
adidcuiadhibetur ,ne fit fordida aut obfcozna, npccef*
fatter rebus auditori ignotis ,ne item dura affeata,
ne denique talis, utftatimindtuerfumtorqueripoit. Hoc
-fchematefcatetundiquefcriptraiiiuina. Inter Eccledd*
ores nuiH hacfigura largis utiiur,quc-m s Chry*
G i
 S ATA :RHET.'
Erafmus foftomus. Pro qualkate porro fimilitudinis uariabitur or&*
Incunda tionis cbaraer. lucmdus eritifi rebus ucundis ducea
miiuu - tur . ^ mo0 1 Quem&bnodum blandis flatibus aforante
ftuonio, fqualor er triilitia hyemu dcpcitur, omnifque
atur facies ueluti noua iuuenta repubefeit, arbores no*
uis ornantur frondibus j gramma blande uirentia uarijsfto*
rmn luminibus diinguuntur , armes labuntur amoenius , fol
ipfe totque cdi Jpecies mitiore afyeu dele oculos : ita
fimul atque hominis animum aauerit diuini Jpiritus graa
tk , protinus abit uit prior deformity proque uitijs o*
mis tita decoris uirtutibus emtejeit , e eum fliciter re*
Grandis natum. Grandit tum rit quum a rebus fublimibus trabe
fumhm - ^ HuiMf exemplum erit iud ,Sicuti Heus quum nullius
' tgeat , tamen fuapte atura gaudet omnibus benefacere : ikt
qm Deumpatrem appeant Mbent gratis de ommbus>quod
Aeris. mipfis\eft,benemereri. Porro Acris diionis hocfit exW
"rebu*/ emP^"> Expaefeis ad afflatum autmorfumwperitf
tembili- *d msdicwn curmQuantomagis horrenda turpituio,qu<c
bus. ucnenum habet,omnibus uiperis prtfentius, quantque cele*
^isfim ***** <ren4 medicina* Catterum Mediocris charaer
litudo. " txemphw -i: rebus mediecribus fumendmt : hoc pa*>.
Quemadmodum qui iuxta Hefiodi confilium crebr parmi
paruis addunt, tandem euadunt diuites : ita qui inuirtubm
Hureiiis femper ad meliora proficit, tandem perfeus euaU Po*
finwhtu - flre / fa fubmijf diionis hoc exemplum erit:
Quemadmodum mendici fi quid habent boni celant,fed pan
nos er bulcera oendmt,qvo jbeantiumbenignitatpro*
uocent : fie nos oportet non iaare nora benefaa apui
leum, fed mala nor* prpfteri fi ueUnrn u in nos
mifericordiamprolicere. ..--.. .
Icon,
 A M V L I F I A T I N I S. ioj
Icon, I mago , eft quum uel rerum uel perfona*
rum imago exprimitur. Vel eft form cum forma ex qua*
dam fimilitudine coatio. Vel eft oratio demonrans cor*
porum aut naturarum fimilitudinem. Corporum : ut , Or
humerofque deo fimilis. Naturarum : ut, Duo fulmina bel*
Ii Scipiada. Hoc Schema minimum differt fimihtudine,
quum fit hum frecies. Nam fmilitudo adhibetur ad or* vfm G-
natum,ad uoluptatem tad perfuadendum , ad euiientim, militudi-
*dgrauitatem , er ab omni genere rerum afafcitur : lm"j)'g-eTVint
go tantim ab animatis forma ducitur , er ad rem utl am* s,m]i,iu-
plificandam uel oculn fubijciendam , quin etiam ad euU do & Iraa
dentiam,grauitatem, ac oratioms iucunditatem facit: utfigo.
hominem rapacem ac uirulentum depingM ,fimdim iuba*
to draconi , qui oculis ardentibus , dentibus acuta , ungui*
bus aduneis , hiante riu, per omnia uolitet , circunji*
dem fi quem reperiat, cui poit aliquid mali faueibus at
fiare, quem ore attingere, dentibus diffecare, lingua a/per*
gre , unguibui Macerare. Item , Imperator noer ignis
aut folis inar armis relucens pralium ingreffus eft,at mo*
re leonis hoftes iniijt.
nneu ,
Adformant forma coatio dicitur s l.
Parabola 7tx{<xo\A oatio , efi fimilittido [u
ab his , qu mt , aut qu natura cafuue rebus aiiuna
funt. Diia Parabola , authors D.Hieronymo,Q^(l.6.
ad Algaam,quod alteri xafa0>\it, hoc eft aimilatur, -
CT qua umbraprauium ueri eft. Parabola res longts, .1
au comparaniur, repetere folet, nec hommum modo inter
Je opera fimiUa,eantur,fed'Cr hma*atque etiam mani*
ma interim hu/ufmo ducitur.Q ictr.pry>strena,Q^idfii
G 4
 4 S'.'C H E- M. R H E T.
fortu foluentibus ,quiiam in portum ex alto inuebunbtr,
prdicere fummo ftudio folent tempesbitum rationem,GT
pradomtm er locorum : quod natura fert , ut his faueamut.
qui eadempericula,quibusnos perfuni fumus, ingredian*
tut: quo me tandemanimo ejfe oportet, prop tam ex m*
gna uatione terrain uidentem , in hunc cui uideo , maxi*
nus tempesbtes fubeundas. ltem, Nams pro uentorum ra*
tioneuelum tollens, ant contrabens , in hoc aut iud latus
transferens , Parabola eft , qu doceat fapientem tempori
cedere oportere , ac rebus prfentibus [efe accommodare.
Defimtur er hoc modo : Parabola , efi comparati reru
genere differentium.Quales in Buangelio multfunt.Qwm
tgitur alicuiusuulgxris reicomparatione noruminuuium
iuramus, id propri Parabola dicitur.
Paradigma a^a Exemplum , efi enarratio
exempli hertantis aut deterrentis. Fabius Libro quinto,
capite undecimo, itadefinit : Paradigma eftrei geste , autut
geh, utilis adperfuadendum id quod intenderis commotio*
Vfuj fd* ratio. Habeni exempta magnam uim ad perfuaden*
nam. j iWj cradinflamnwdos animos mulationeuirtutis. Ad*
" hibentur'autem non folm addemfaciendam , uerumetiam
ad ornandam rem , ad iurandam , ad augendamfad looi*
pletandam. Sunt porro paradigmata aut utfitmUa, aut dif*
Circuii - fimiUa,aut contraria. Kurfum,aut ut maiora,aut ut minora,
duphees ai*t>*tparia.^imuliaue inqualiacircunantijsfer con,
Grxcc Vejlant.Sunt autemcircunanti,ut obiter dica,partimrerumi
nftaes ut cauf, locus, occafio,virumentum,tempus,mcdus, atqut
vocuir. y gtnus Picriimperfonar,ut natio,patria,fexus,a\tar
education difciplina,habitus corporis, fortuna, condiiio,
animinaMra,jhdium,Meaa,commQtio,confiUum,noinen
Cterm
 A JA J> X IF 1 . OUS. io
Cterm.Exempla ideme^iuntquodiirmUtudo^necfd^ Dffert
HiaaA h*c fumunturl faa cum authorita* !m.ue -

*J ferendos fummos labores tolerJtior: ita c hominis*

fipergradus 4jJkfc4tmioribus,tcerat,qu alius non aude
ret attingere: Simile eft. ExemplumeritM.do Crotoniates,
quifngidis diebusadaliquotftadiageftandouitulum, eudem
poft Jaurumfaum ad tantundem>atij facile geftauit. Su* : '
muntur autem exemplar perfojiis fueueris fiue fabulofs,
prtertbrutis & inanimis .Habent enimbruta animantk ""
miura: ducbiplurimasuirmtmnimagines.Vt,Elephantinon -, j
coemtjufi in femotiimis lpwxrforte interuementem oc j.ca(p.s
cidunt : Quinto magvi dec'et in congreffu coniugum, tamet
licito,multumadbiberi pudor-ltem, Delphini minores non Plini Ii-
finunt uagariincomitatos'.quantomag oportet hominem li* gro,'s*'
berisus adhuc teneris adhibere pdagogum. ltem t Vna
ququearboralitquodgenuiKdeetigiturGrmatresfuola- -
e nutrirefiltos fuos.Vorr Exemplaia potimwm ais
mosmouent,qu<efuhtantiqua,iUuftria,noratia,ideftfu*
uiufquegenta :cr dome&ca,id eftfuiuiufquegener. Hie
ftorcungentem uim exemplorum uerorum^oetfabulofo*
rum tibiaffaum fuppeditabunt.
Digreffibrf*pk<wf-> eftalcuusrei,fedadutilitatem Fab
cau pertinentis,extra ordinem excurrens traatio. Vo* eap 5.
catur etiam Excurfia, Egreio,Expatiandi genus, Egrefa Eraf.*.c6
fus,Et quia bicorationem maxime iuftrat, ornat aclocu* "ent-p
pletat, haud immerit iam c Schematumordini ueluti & Eraf
appendicem adfcribtre placuit. Adbibetur autem uel Uu* Dieref-
iandigraua.Qudis eft au<..uum pro L.Cornelio po flone (
pultris ilia uiuiuim . Pompei commemoratio , m quam r'su"
e 5
 ro CR E M. .
ie tnut orator, tukti nomine ipfo ducis , cr/ ticeni
teneretur,abrupto qucmmchoaucratfermone,dmrtit. Aut
uituperaadi,autornanditautddelandi,autprparMtdicau*
Vae i- fa.Sumuntur autemab cxpoftionererumgearum, defcri
greftiope ptione tocorum , regional , perfonarnm:item traatione
ttn<,a' fabularum,apobgorum,prittere locis communibm Cc.
Vhi'di- Porro tongius immorari licebit excurfiombus,utlin initio di
grefsilo {ionis.QJ!4H u erc/ Gaiciapud Lucianumcr a*
cum habe marum apud PoUtianum defcnptioJfel in fincqttviamfef-
at longi*^ recreetur auditor, Quemadmodnm in Georgias fere /*
, ' cit Verg. In medio,fiouando digredi licebit , celeri/ eo rea
In medio deundum,unde digrefjws fisjiijipars cmtfe iAtttabfolutadi*
orationis gySpoms anfamprbebit.
3o d'ier- Ve'"f' P narratam caufam, quo ad cutwram argumenta'-
diendum. tionem auditor reddaturalacrior.
Longior Autpoprobatione>n,fiue omninopo locos inamcento*
' ,t<m*!<[c.
oratio AMt mfi m ** bumfmodi fttaptcfronte offerat,
nit me-(JuiinuitentaddiutHtMmorandum.llfc Erajms barbaria
dio' in Germania noraprof\igator,fyncer<e batinitatis repara
tor, deomnibttsliterarumudiofis oprime ntertus.

t H I 5.
 INDEX TRO POR V M
AC S H MA M
Alphab<cticus. t

Antotumta ><tgm a Antirophe

Abufo ....-. Agnominatio
AcyrologU ,: - AntanacUfts S*
Antipbrat tx.*? 18 Anthypopbora *4
A*vf\i 13 Antifagog4
Aegpria 14 -Aawpi
Aenigma Amwi'wA{ 67
Afieifmm 'xv 17 Autrfo k'V
Appojitio iMori
Aphrejs Zl Amplificlo triplex 7*
Ablatio zi Auxfs 73
Apocope V$ *\ -..:7f
Abfafio kliamc lideni
ntithcjis V* Apcfrju- 78
r.j- 84
Apofioptfis 17 A*?*)'/* 87
AMafiropht 53 88
Antiptfis 3<f Apopbthegmti 7
jrfyndttott 39 AceliWMHo Ibidem
Articulus $9.& 5 ff .- .o1 5
Appoftum 4< : Catachrefis 3
Attributton Ibidem Charientifmui 18
Aeothet 44 Conclufio 3
Accfis 44 Cacemphaton 38
AmAipifii . $j Cacopfaton iWe
Cote
 INDEX T ROPORVM
38 Dulyfis. ibidem
Circuitio 4* Dialyton $9
Circumlocutio Ibidem Duplicado 44
Conduplicutio 1 Denominate
Conuero 3 Dubitatia
Complexio * 54 'A/irttr/fBOKf Ihdem
Copulatio Vto j Diminutio 2s
Compar f7 AiKtuoTioyi* S8
Communicatio i
Conformado ' Jo De/nifo Ibidem
Congeries .. 74 Ibidem
Contentio 75 Deformatio ,(".-. 8,$9
Contrariant Ib.'dem Demonstratio
Coaceruatio 74 Diributio P5
Qomparatio 7 Dimfo
Correio 78 Digreio , tf
Commutatio 84. Eminentk 18
Ibidem
Caufit 7 Excefs
Cpnfeio Ibidem Epenthcfit
Chronographie' 91 Zfiafs
Commuatio 99 Ecihlipfs
Ccmmoratio lot Ecltpjs
oatio --i; 10? bpanalepfs 31 er I *
Circttniantx bip. 104 Epitheton 4*
17 Epmone 4+
Diafyrmm '. Ibidem Empbafs 47
Dtdudio <- . bpizeuxif
Dwoie ^3 4
Durefs 14 HpwT^*
Diacopt 35 ExciattMtie tf4
ExfM
 - . V M
Ibidem Hyperbaton obfcttrum 3
o 69 HypaUge ibidem
Epexegefis 73 Hendadis 37
7S Hbrmos 4
78 Qfuic\\ep $7
8f Oftoiolfotvlw S7
Excufatio - 88 Hypotypofis 88
vpyeet ?9 purftf 88.
Euidentia Ibidem Ofto'iumf
Effiio Ibidem -Inteeio 9
-Expolitio 9 Irona tff.
\i\tya<rla Ibidem lttfio Ibidem
^ 97- Inierpofitio .
Expeditio 99 Interruptio 7-
Enumerado Ibidem Inuerjo
Exufcitatio a ntercifio 3S
Exemplum 104 5*
Egreffus IO lacHu\a S7
Excurfus Ibidem Interrogado
Figura 8 tmprecatio <4
Tigurataconruio Infultatio 66
figura duplicter fumitur Inopinatum 67
40. cr 41. Interpretado 73
Frecuentado i Incrementum Ibidem
Gradado 83 luratio 8p
96 Vtteeut g
Hyperbole 19 Immorado 101
Hyperbaton il Unago
Hyerologia 34 Icon Ibidem
Hyeronproteron Ibidem KI**c<f 1%
 I N DE X T ROORVM.
K\f(t4$ 83 Parenthefis $%
Liptote 43 Tlagefiep 38
UcentU 69 Polyfyndeton $9
Metaphora 9 Periphrafis 42.
Metonymi* Paradiaole 48
Mttaltpfis 13 n*\iha>yict 3
Myerifmus 17 Xlc\vTt\iS\o\t '
Metapkfmut M Profonomafia $8
Metathes if 1$ Ibidem
Macrologia 31 ^"? Ibidem
Aemtrum ' xictpuv[t<x<ri* Ibidem
TlVCTfKX Si
Milurit 80
*8o11<* e,
Nomtw confalo tb Paradoxum 67
K(i # 58 Permiio tf8
ononutopccU tb
Obticenta V7 Pro/opopceM 70 .CT 89
Obleatio 6% Prteritio Sc
Ommtio ibidem Paraleps j Ibidem
Occupatio 8" Prfumpo 8i
Pronomitutio " ProccupAtio Ibidem.
area l% Xtc,K.a\\ti^ir Ibidem
Protefis ** Il<tfe(*o\ey[x 7
'Paragoge Ibidem ProfopographU 89
Prcifio 7 *\o(^1* .93
VrUpps 3o ParaboU 103
Pleoiufmu 31 Par(g4 104
Perffologi4 31 Tlagtxacirtf 10$
Reftcentftf *7
Rc/iwip
 AC S E A T V M.
Refmnptio Subitio 6t
Renero 33 Subieiofuboculos &9
Kepetitio 51 Xvyxc(t* 6
Reduplicatio 13 XvfX&pioti Ibidem
Repreheno 7S XtwuvVfia 73
K<tociuttio Ibidem XUV*d(4t0ftSt IOO
Regrtio 8 Syncccifs S
Schema S XuvsiKtuxrii liidtm
Synedocht 9 Suffigurutio Z9
Simulatio 1 Semocinatio 9%
Sarcafmut 17 SententU 96
Superlatio 18 Similitudo toi
Syncope . Tropus S
Syole 4 Trttnfnomntio 10
Synalotpb *4 Tranfanptio 3
Synrefis Ibidem Tritnfgreio 4
Sycpfit i8 Tmefis 3?
Seibo 3 Tapinofis 3
Synchyftt 36 Traduio S
SubmuUtio Ibidem Tranfitio 8*
Subalternatio Ibidem T*&ayfi& SO
Schefit onomjjton 4 ' 91
Significdtio Utens 47 Vox aliqiu tribus ntionibut
Subimiio ** transfertur 9
VftTfkOxi 54 Vrbunito 7
Similiter caens 7 Zeugm* z8
Similiter denent Ibidem
 * * *; * * '
'- .
. ^ -. ' 1 : \
'-'.
\- -.'. -. '%
a
* *".-
4
.
7 .
'.&. i :.'. " * .. .::,

/ >'"<?,
-.-,'. '".' ) " '' *.. * . .
. .i*.';v' .'

ft. 'S '

LVGDVNI,
Excudebat Ioaraies ^
Frellonius.
I. ?
 *#

D ~|