Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Obra de
Mario Bulmaro
Berruecos
Fresnillo
2
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
3
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
4
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
IMPRESO EN MXICO
PRINTED IN MXICO
5
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
GRAMTICA
DEL
VERBO
6
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
7
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
DEDICATORIA
8
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
INTRODUCCIN
9
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
10
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
INTRODUCCIN
En este trabajo exclusivo sobre la gramtica del verbo, lo realic con
la intencin de facilitar para usted lector y estudioso, la amplia
comprensin de esta parte importante de nuestro lenguaje, la cual indica
la o las acciones que realizamos, expresndoles por medio del verbo que
nos da tiempo, nmero, persona, estado, accin o pasin, voces,
modo, aspecto.
11
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
GRAMTICA
DEL
VERBO
12
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
CAPTULO
A
13
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
1.- V E R B O:
Es la palabra ms importante del enunciado bimembre.
Es el ncleo del predicado (el campesino ara la tierra).
Es la parte variable de la oracin.
Indica la accin que ejecuta o hace el sujeto, tiene como funcin nica
ser ncleo del predicado y designa estado voz copulativa, accin voz
activa, o pasin o estado voz pasiva, casi siempre con expresin de
tiempo, nmero y persona (yo estoy sentado; vosotros corris
demasiado; ella le odia).
Verbo es por consiguiente, la palabra que significa el atributo de la
proposicin, indicando juntamente la persona y nmero del sujeto, as
como el tiempo y modo del mismo atributo (la maestra habla fuerte; la
lluvia moja los sembrados; Alejandra lava la ropa; etctera).
15
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
16
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
C).- Compuestos: Los que constan de una palabra simple y de otras
voces agregadas (sobremesa, etctera).
17
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
18
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Es aquel que se conjuga acompaado de una forma
pronominal que repite la persona y nmero, recae sobre el
mismo
19
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
20
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
[uno a otro o unos a otros]), tercera persona (se miran [entre s] a los
ojos).
9.-UNIPERSONALES O IMPERSONAL:
21
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Existen varios verbos defectivos de la tercera conjugacin,
que, a semejanza de abolir, estn reducidos a las terminaciones en i o
que comienzan por i, tales son: aguerrir, arrecirse, aterirse, empedernir,
colorir, garantir, y manir. Estos verbos no pueden usarse ni an aquellos
de sus terminaciones que empiezan por i
22
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
23
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
24
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
del verbo haber, se usa como impersonal. Ha de tenerse muy en cuenta
que este valor impersonal del verbo haber, sea el tiempo que sea, debe de
conjugarse siempre en singular (haba una campana; haba unas
campanas).
a).- Son los que en todos sus tiempo y personas conservan sin
alterar sus letras radicales o raz o lexema o base o semantema de su
infinitivo, y toman las desinencias o gramemas o terminacin ordinarias
de la conjugacin a que pertenecen, se conjugan como el verbo que les
sirve de modelo (coser; asar; amar; temer; partir; etctera).
b).- Ar es tipo de la primera conjugacin, Er es tipo de la segunda
conjugacin, Ir es tipo de la tercera conjugacin (amar; temer; y, partir).
26
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
27
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
28
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
30
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
32
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
33
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
El que rige a otro formando oracin con l.
34
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
35
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
3.- Contraponiendo a una frase substantiva un complemento: lo
ms que puede aspirar un escritor es a que una obra suya tenga pocas
faltas.
36
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
37
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
38
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
CAPITULO
B
39
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
40
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
29.- CONJUGACIN:
41
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
42
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
44
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
31.- CONJUGACIONES;
REGULAR, PASIVA, Y
PRONOMINAL:
Verbos conjugados en 1 ar, 2 er,
y, 3 ir.
CONJUGACIONES REGULAR,
PASIVA, Y PRONOMINAL
32.- 1 CONJUGACIN AR
45
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
46
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Amar: (1) Tener amor o cario; estimar, apreciar, querer a personas o cosas \\ Aplquese
tambin a cosas inanimadas \\ Desear.
47
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
48
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado, pretrito imperfecto,
o pasado imperfecto, o imperfecto
Pronombres Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO am o am aba
T am as am abas
L am a am aba
ELLA am a am aba
ELLO am a am aba
USTED am a am aba
NOSOTRAS am amos am bamos
NOSOTROS am amos am bamos
VOSOTRAS am is am abais
VOSOTROS am is am abais
USTEDES am an am aban
ELLAS am an am aban
ELLOS am an am aban
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO am am ar
T am aste am ars
L am am ar
ELLA am am ar
ELLO am am ar
USTED am am ar
NOSOTRAS am amos am aremos
NOSOTROS am amos am aremos
VOSOTRAS am asteis am aris
VOSOTROS am asteis am aris
USTEDES am aron am arn
ELLAS am aron am arn
ELLOS am aron am arn
49
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o
o semantema, o radical terminacin o semantema, o radical o terminacin
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
50
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
51
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretrito, o pretrito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raz, o base, Desinencia, o gramema,
YO am e am ara o ase
T am es am aras o ases
L am e am ara o ase
ELLA am e am ara o ase
ELLO am e am ara o ase
USTED am e am ara o ase
NOSOTRAS am emos am ramos o semos
NOSOTROS am emos am ramos o semos
VOSOTRAS am is am arais o aseis
VOSOTROS am is am arais o aseis
USTEDES am en am aran o asen
ELLAS am en am aran o asen
ELLOS am en am aran o asen
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO am are
T am ares
L am are
ELLA am are
ELLO am are
USTED am are
NOSOTRAS am remos
NOSOTROS am remos
VOSOTRAS am areis
VOSOTROS am areis
USTEDES am aren
ELLAS am aren
ELLOS am aren
52
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
YO hubiere am ado
T hubieres am ado
L hubiere am ado
ELLA hubiere am ado
ELLO hubiere am ado
USTED hubiere am ado
NOSOTRAS hubiremos am ado
NOSOTROS hubiremos am ado
VOSOTRAS hubiereis am ado
VOSOTROS hubiereis am ado
USTEDES hubieren am ado
ELLAS hubieren am ado
ELLOS hubieren am ado
53
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
54
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo imperativo
Presente
Pronombres Lexema, o raiz, o base, Desinencia, gramema,
YO am o
T am a
L am e
ELLA am e
ELLO am e
USTED am e
NOSOTRAS am emos
NOSOTROS am emos
VOSOTRAS am ad
VOSOTROS am ad
USTEDES am en
ELLAS am en
ELLOS am en
55
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado,
Modo indicativo
Formas simples, o
imperfectas
56
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
57
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
58
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
59
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretrito, o pretrito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o terminacin
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical
60
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO fuere am ado
T fueres am ado
L fuere am ado
ELLA fuere am ada
ELLO fuere am ado
USTED fuere am ado
NOSOTRAS furemos am adas
NOSOTROS furemos am ados
VOSOTRAS fuereis am adas
VOSOTROS fuereis am ados
USTEDES fueren am ados
ELLAS fueren am adas
ELLOS fueren am ados
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
61
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO soy am ado
T s am ado
L sea am ado
ELLA sea am ada
ELLO sea am ado
USTED sea am ado
NOSOTRAS seamos am adas
NOSOTROS seamos am ados
VOSOTRAS sed am adas
VOSOTROS sed am ados
USTEDES sean am ados
ELLAS sean am adas
ELLOS sean am ados
62
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado,
pretrito imperfecto, o pasado o imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO me am am ar
T te am aste am ars
L se am am ar
ELLA se am am ar
ELLO se am am ar
USTED se am am ar
NOSOTRAS nos am amos am aremos
NOSOTROS nos am amos am aremos
63
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
VOSOTRAS os am asteis am aris
VOSOTROS os am asteis am aris
USTEDES se am aron am arn
ELLAS se am aron am arn
ELLOS se am aron am arn
64
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o
o semantema, o radical terminacin o semantema, o radical o terminacin
65
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
66
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito
Presente imperfecto,
o pasado, o pasado
imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO me am e am ara o ase
T te am es am aras o ases
L se am e am ara o ase
ELLA se am e am ara o ase
ELLO se am e am ara o ase
USTED se am e am ara o ase
NOSOTRAS nos am emos am ramos o semos
NOSOTROS nos am emos am ramos o semos
VOSOTRAS os am is am arais o aseis
VOSOTROS os am is am arais o aseis
USTEDES se am en am aran o asen
ELLAS se am en am aran o asen
ELLOS se am en am aran o asen
67
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
68
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
imperfecto
YO me am are
T te am ares
L se am are
ELLA se am are
ELLO se am are
USTED se am are
NOSOTRAS nos am remos
NOSOTROS nos am remos
VOSOTRAS os am areis
VOSOTROS os am areis
USTEDES se am aren
ELLAS se am aren
ELLOS se am aren
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o o
o semantema o radical terminacin o semantema, o radical terminacin
69
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
70
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
YO me hubiere am ado
T te hubieres am ado
L se hubiere am ado
ELLA se hubiere am ado
ELLO se hubiere am ado
USTED se hubiere am ado
NOSOTRAS nos hubiremos am ado
NOSOTROS nos hubiremos am ado
VOSOTRAS os hubiereis am ado
VOSOTROS os hubiereis am ado
USTEDES se hubieren am ado
ELLAS se hubieren am ado
ELLOS se hubieren am ado
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO am ome
T am ate
L am ese
ELLA am ese
ELLO am ese
USTED am ese
NOSOTRAS am monos
NOSOTROS am monos
VOSOTRAS am aos
VOSOTROS am aos
USTEDES am ense
ELLAS am ense
ELLOS am ense
71
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
72
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
CONJUGACIONES REGULAR,
PASIVA, Y PRONOMINAL
33.- 2 CONJUGACIN ER
Tejer: (2) Formar la tela con la trama y urdimbre \\ Hacer labor de punto \\ Entrelazar
hilos, cordones o espartos para formar telas, trencillas, esteras, etctera \\ Formar
ciertos animales articulados sus telas y capullos \\ En sentido figurado, componer,
ordenar metdicamente alguna cosa Discurrir, maquinar Cruzar o mezclar
ordenadamente ciertas cosa; como los lazos y las cabriolas en la danza, etctera
Intrigar, enredar.
74
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado, pretrito imperfecto,
o pasado imperfecto o imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO tej o tej a
T tej es tej as
L tej e tej a
ELLA tej e tej a
ELLO tej e tej a
USTED tej e tej a
NOSOTRAS tej emos tej amos
NOSOTROS tej emos tej amos
VOSOTRAS tej is tej ais
VOSOTROS tej is tej ais
USTEDES tej en tej an
ELLAS tej en tej an
ELLOS tej en tej an
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado.
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO tej tej er
T tej iste tej ers
L tej i tej er
ELLA tej i tej er
ELLO tej i tej er
USTED tej i tej er
NOSOTRAS tej imos tej eremos
NOSOTROS tej imos tej eremos
VOSOTRAS tej isteis tej eris
VOSOTROS tej isteis tej eris
USTEDES tej ieron tej ern
ELLAS tej ieron tej ern
ELLOS tej ieron tej ern
75
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
76
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
77
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
78
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
79
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
80
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretrito, o pretrito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO tej iere
T tej ieres
L tej iere
ELLA tej iere
ELLO tej iere
USTED tej iere
NOSOTRAS tej iremos
NOSOTROS tej iremos
VOSOTRAS tej iereis
VOSOTROS tej iereis
USTEDES tej ieren
ELLAS tej ieren
ELLOS tej ieren
81
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
82
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o o
o semantema o radical terminacin o semantema, o radical terminacin
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
83
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
84
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO tej o
T tej e
L tej a
ELLA tej a
ELLO tej a
USTED tej a
NOSOTRAS tej amos
NOSOTROS tej amos
VOSOTRAS tej ed
VOSOTROS tej ed
USTEDES tej an
ELLAS tej an
ELLOS tej an
85
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
86
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado,
pretrito imperfecto, o pasado o imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
87
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
88
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o o
o semantema, o radical terminacin o semantema, o radical terminacin
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
89
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
90
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretrito, o pretrito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
91
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
92
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o o
o semantema o radical terminacin o semantema, o radical terminacin
93
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
94
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
95
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado,
pretrito imperfecto, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO me tej tej er
T te tej iste tej ers
L se tej i tej er
ELLA se tej i tej er
ELLO se tej i tej er
USTED se tej i tej er
NOSOTRAS nos tej imos tej eremos
NOSOTROS nos tej imos tej eremos
VOSOTRAS os tej isteis tej eris
VOSOTROS os tej isteis tej eris
USTEDES se tej iron tej ern
ELLAS se tej iron tej ern
96
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
ELLOS se tej iron tej ern
97
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o
o semantema, o radical terminacin o semantema, o radical o terminacin
99
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito
Presente imperfecto,
o pasado, o pasado
imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
100
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
101
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO me tej iere
T te tej ieres
L se tej iere
ELLA se tej iere
ELLO se tej iere
USTED se tej iere
NOSOTRAS nos tej iremos
NOSOTROS nos tej iremos
VOSOTRAS os tej iereis
VOSOTROS os tej iereis
USTEDES se tej ieren
ELLAS se tej ieren
ELLOS se tej ieren
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
102
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO tej ome
T tej ete
L tej ase
ELLA tej ase
ELLO tej ase
USTED tej ase
NOSOTRAS tej monos
NOSOTROS tej monos
VOSOTRAS tej eos
VOSOTROS tej eos
USTEDES tej anse
ELLAS tej anse
ELLOS tej anse
103
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
CONJUGACIONES REGULAR,
PASIVA, Y PRONOMINAL
34.- 3 CONJUGACIN IR
SIGNIFICADO DEL VERBO
Vivir: (3) Vesquir, tener vida \\ Durar con vida \\ Durar las cosas \\ Pasar y mantener la
vida; Pedro vive de sus rentas \\ Habitar, morar, residir en un lugar o pas \\ En sentido
figurado, obrar, proceder o conducirse siguiendo algn modo en las acciones, en cuanto
miran a la razn o a la ley, jntase con los adverbios bien o mal; vivir bien con la justicia,
vivir mal con los vecinos Durar en la memoria o en la fama despus de muerto
Acomodarse a las circunstancias para lograr conveniencias; aprender a vivir Estar
presente una cosa en la memoria, en la voluntad, o en la consideracin, y en lo espiritual
dcese de la presencia y asistencia particular de Dios por sus inspiraciones \\ Estar; vivir
tranquilo \\ Interpretar con toda fidelidad la vida de una persona, o representar muy a lo
vivo una escena; Mario saba vivir sus personajes, est muy bien vivida la escena del
naufragio \\ Viva! interjeccin de alegra y aplauso.
104
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado, pretrito imperfecto,
o pasado imperfecto o imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO viv o viv a
T viv es viv as
L viv e viv a
ELLA viv e viv a
ELLO viv e viv a
USTED viv e viv a
NOSOTRAS viv imos viv amos
NOSOTROS viv imos viv amos
VOSOTRAS viv s viv ais
VOSOTROS viv s viv ais
USTEDES viv en viv an
ELLAS viv en viv an
ELLOS viv en viv an
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO viv viv ir
T viv iste viv irs
L viv i viv ir
ELLA viv i viv ir
ELLO viv i viv ir
USTED viv i viv ir
NOSOTRAS viv imos viv iremos
NOSOTROS viv imos viv iremos
105
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
VOSOTRAS viv isteis viv iris
VOSOTROS viv isteis viv iris
USTEDES viv ieron viv irn
ELLAS viv ieron viv irn
ELLOS viv ieron viv irn
106
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o
o semantema, o radical terminacin o semantema, o radical o terminacin
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o
o semantema, o radical terminacin o semantema, o radical o terminacin
107
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
108
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
109
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretrito, o pretrito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO viv iere
T viv ieres
L viv iere
ELLA viv iere
ELLO viv iere
USTED viv iere
NOSOTRAS viv iremos
NOSOTROS viv iremos
VOSOTRAS viv iereis
VOSOTROS viv iereis
USTEDES viv ieren
ELLAS viv ieren
ELLOS viv ieren
110
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
111
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
112
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo imperativo
Presente
Pronombres Lexema, o raiz, o base, Desinencia, gramema,
YO viv o
T viv e
L viv a
ELLA viv a
ELLO viv a
USTED viv a
NOSOTRAS viv amos
NOSOTROS viv amos
VOSOTRAS viv id
VOSOTROS viv id
USTEDES viv an
ELLAS viv an
ELLOS viv an
113
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Participio sido viv ido
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado,
pretrito imperfecto, o pasado, o imperfecto
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o
pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliar Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
114
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
VOSOTROS fuisteis viv idos seris viv idos
USTEDES fueron viv idos sern viv idos
ELLAS fueron viv idas sern viv idas
ELLOS fueron viv idos sern viv idos
115
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
116
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
117
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito imperfecto, o pasado, o pasado
Presente imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, o Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
118
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
119
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
120
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
121
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
122
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretrito, o copasado,
pretrito imperfecto, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito indefinido, o pretrito
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado Futuro imperfecto, o futuro
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
123
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
124
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretrito perfecto, Antecopretrito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretrito perfecto o pretrito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito, o antepasado, o pretrito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminacin o semantema, o radical terminacin
125
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
126
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretrito, o pretrito imperfecto, o
Presente pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
127
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO me viv iere
T te viv ieres
L se viv iere
ELLA se viv iere
ELLO se viv iere
USTED se viv iere
NOSOTRAS nos viv iremos
NOSOTROS nos viv iremos
VOSOTRAS os viv iereis
VOSOTROS os viv iereis
USTEDES se viv ieren
ELLAS se viv ieren
ELLOS se viv ieren
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretrito,
Ante presente, o antecopretrito, o
o pretrito pretrito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema o raz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
128
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
129
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Pronombres Lexema, o raiz, o base, Desinencia, gramema,
YO viv o
T viv ete
L viv ase
ELLA viv ase
ELLO viv ase
USTED viv ase
NOSOTRAS viv monos
NOSOTROS viv monos
VOSOTRAS viv ios
VOSOTROS viv ios
USTEDES viv anse
ELLAS viv anse
ELLOS viv anse
130
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
131
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
35.- NMERO:
36.- PERSONA:
132
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
133
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
37.- ASPECTO:
38.- LA VOZ:
La voz, es el accidente que indica si la accin expresada por el
verbo la ejecuta o la recibe el sujeto. En el primer caso se llama activa
(yo agasajo; yo aplaudo) y en la segunda se llama pasiva (yo soy
agasajado; yo soy aplaudido).
Cuando se quiere expresar que la accin ha de recibirla el sujeto
hay que recurrir al verbo auxiliar ser y conjugarlo con el participio
pasivo del verbo cuya accin se quiere expresar; esta forma de
conjugacin se llama voz pasiva de los verbos.
134
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
135
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
136
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
D.- El Modo Imperativo, es el que muestra dicha accin,
denotando mandato, peticin, exhortacin, animacin, consejo, ruego,
splica, o disuade (comed vosotras o vosotras comed).
137
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
138
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Este nombre verbal termina en ando cuando pertenece al verbo de
la primera conjugacin, y, en ende y en iendo si pertenecen a la segunda
y tercera conjugacin (de saltar, saltando; de beber, bebiendo; de salir,
saliendo).
139
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Los compuestos de estos verbos citados tienen igual regularidad,
con, excepcin de bendecir y maldecir que, como en otros varios, tienen
dos participios pasivos, uno regular y otro irregular, el primero
bendecido y bendito, el segundo maldecido y maldito.
140
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
142
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
144
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
145
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
146
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
147
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
49.- EL COMPLEMENTO
CIRCUNSTANCIAL:
148
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
149
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
CAPTULO
C
150
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
151
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
51.- SINTAXIS:
153
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
F.- El indicativo en el ante-co-pretrito (o ante-co-pasado, o
pretrito pluscuamperfecto, o pasado pluscuamperfecto) indica una
accin
que se realiz antes que otra ya pasada (habamos entrado en casa
cuando empez a llover).
154
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
155
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
156
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
157
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
158
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
159
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
160
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
162
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
164
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
165
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
166
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
167
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
t segunda persona
l tercera persona
168
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
ellos tercera persona
CAPTULO
D
169
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
170
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Yo odi o
T odi a s
l odi a
Ella odi a
Ello odi a
Usted odi a
Nosotras odi a mos
Nosotros odi a mos
Vosotras odi is
Vosotros odi is
Ustedes odi a n
Ellas odi a n
Ellos odi a n
171
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
172
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
173
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
174
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
A.-
1.- Tiempos 1.- Absolutos 1.- Presente / cant.
del modo 2.- Pretrito / cant
indicativo 1.- Simples 3.- Futuro / cantar
y del 2.- Relativo
modo 1.- Co-pretrito / cantaba
potencial 2.- Pos-pretrito / cantara
175
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
176
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
177
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
178
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
180
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
181
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
182
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
184
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
185
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
186
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
D.- En el modo infinitivo son cinco los tiempos; dos del modo infinitivo,
dos del modo gerundio y uno del modo participio:
187
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
3.- Gerundio simple, o imperfecto, o gerundio, en cuanto tiempo
expresa coexistencia o anterioridad inmediata, coexistencia
(andando los caballeros lo ms de su vida por florestas y
despoblados, su ms
5.- Participio, es un derivado verbal que termina en ado, ido (de compro,
comprado; de odiar, odiado; de vendo, vendido; de parto, partido).
A.- En atencin a las funciones que desempea el participio se le
divide en dos clases, substantivado, y adjetivizado.
Es substantivado cuando el auxiliar haber forma los tiempos
compuestos de los verbos (he odiado; hube escrito; haba dicho).
Es adjetivizado cuando se construye con cualquier otro verbo (ser
cantado; qued escrito; est dicho).
B.- Son regulares los participios si terminan en ado, ido (amado,
temido).
C.- Son irregulares cuando adoptan otra terminacin to, so, cho
(escrito, dicho, impreso).
D.- Participio substantivado (expresa la idea cuando el verbo es
abstracto), nunca vara de estructura y termina siempre en o (he
impreso los libros; he impreso las cartas; he impreso el libro; he
impreso la carta).
188
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
E.- Participio adjetivizado (adjetivo) si toma las terminaciones del
adjetivo (fue impreso el libro; fue impresa la carta; fueron impresos
los libros; he impreso las cartas).
F.- Las relaciones de tiempo indicadas por el participio, ya adjetivo
(adjetivizado) ya substantivo (sustantivado), generalmente significa
anterioridad al tiempo del verbo con el cual se construye, cualquiera que
sea la relacin de tiempo en que se halle este verbo
189
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
B.- Algunos gramticos y la Academia de la Lengua Espaola, han
omitido por tradicin el uso de la voz en primera persona en singular del
pronombre yo, por lo que por uso y costumbre el automandato, el
autoconsejo, o la autosplica, la autopeticin, la autoexhortacin, la
autoanimacin o autodisuacin se ha visto como inexistente, sin
embargo al existir nosotros no la hemos omitido en ninguna conjugacin.
190
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Alborear Chispear Molliznar Tonar
Amanecer Chubasquear Molliznear Tronar
Anochecer Descampar Nevar Ventar
Atardecer Deshelar Neviscar Ventear
Atenebrarse Diluviar Obscurecer Ventiscar
Atronar Escampar Orvallar Ventisquear
Cellisquear Escarchar Oscurecer
Centellar Garuar Relampaguear
Centellear Granizar Retronar
Clarear Helar Rielar
Clarecer Lobrefuecer Rutilar
Coruscar Llover Tardecer
Chaparrear Lloviznar Tempestear
Satisfacer satisfecho
Suscribir suscrito
Transcribir transcrito
Tumefacer tumefacto
Ver visto
Volver vuelto
192
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
regular irregular
Absorber absorbido absorto
Abstraer abstrado abstracto
Afligir afligido aflicto
Ahitar ahitado ahto
Atender atendido atento
Bendecir bendecido bendito
Bienquerer bienquerido bienquisto
Circuncidar circuncidado circunciso
Compeler compelido compulso
Comprimir comprimido compreso
Concluir concluido concluso
Confesar confesado confeso
Confundir confundido confuso
Consumir consumido consunto
Contundir contundido contuso
Convencer convencido convicto
Convertir convertido converso
Corregir corregido correcto
Corromper corrompido corrupto
Despertar despertado despierto
Desproveer desprovedo desprovisto
Difundir difundido difuso
Dividir dividido diviso
Elegir elegido electo
Enjugar enjugado enjuto
193
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
regular irregular
Excluir excluido excluso
Eximir eximido exento
Expeler expelido expulso
Expresar expresado expreso
Extender extendido extenso
Extinguir extinguido extinto
Fijar fijado fijo
Frer fredo frito
Hartar hartado harto
Imprimir imprimido impreso
Incluir includo incluso
Incurrir incurrido incurso
Infundir infundido infuso
Injertar injertado injerto
Insertar insertado inserto
Invertir invertido inverso
Juntar juntado junto
Maldecir maldecido maldito
Malquerer malquerido malquisto
Manifestar manifestado manifiesto
Manumitir manumitido manumiso
Nacer nacido nato
Oprimir oprimido opreso
Poseer posedo poseso
Prender prendido preso
regular irregular
Presumir presumido presunto
Pretender pretendido pretenso
Propender propendido propenso
Proveer provedo provisto
Recluir recluido recluso
Retorcer retorcido retuerto
Salpresar salpresado salpreso
Salvar salvado salvo
Sepelir sepelido sepulto
Sepultar sepultado sepulto
Sofrer sofredo sofrito
194
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Soltar soltado suelto
195
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
regular irregular
Substituir substituido substituto
Sujetar sujetado sujeto
Suspender suspendido suspenso
Sustituir sustituido sustituto
Teir teido tinto
Torcer torcido tuerto
Torrefactar torrefactado torrefacto
196
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
197
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
198
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
199
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Blandir Formas no personales.
Indicativo: todos los tiempos simples y compuesto,
del presente slo las 1 y 2 personas del plural.
Subjuntivo: pretrito perfecto, pretrito
pluscuamperfecto, futuro y futuro perfecto.
Imperativo: slo la 2 persona del plural.
Colorir Formas no personales.
Indicativo: todos los tiempos simples y compuesto,
del presente slo las 1 y 2 personas del plural.
Subjuntivo: pretrito perfecto, pretrito
pluscuamperfecto, futuro y futuro perfecto.
Imperativo: slo la 2 persona del plural.
200
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
201
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
Garantir Formas no personales.
Indicativo: todos los tiempos simples y compuesto,
del presente slo las 1 y 2 personas del plural.
Subjuntivo: pretrito perfecto, pretrito
pluscuamperfecto, futuro y futuro perfecto.
Imperativo: slo la 2 persona del plural.
Guarnir Formas no personales.
Indicativo: todos los tiempos simples y compuesto,
del presente slo las 1 y 2 personas del plural.
Subjuntivo: pretrito perfecto, pretrito
pluscuamperfecto, futuro y futuro perfecto.
Imperativo: slo la 2 persona del plural.
202
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
203
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
204
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
BIBLIOGRAFIA
205
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
206
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
INDICE
TEMTICO
207
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
208
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
NDICE TEMTICO
NUMERO TEMA
INTRODUCCIN
CAPTULO A
1 VERBO
2 LOS VERBOS SE CLASIFICAN 1
3 EL VERBO RIGE
4 LOS PODEMOS ESTUDIAR SINTCTICAMENTE,
SEMNTICAMENTE, Y, MORFOLGICAMENTE
5 LOS VERBOS SE CLASIFICAN 2
6 VERBOS TRANSITIVOS
7 VERBOS NEUTROS O INTRANSITIVOS
8 VERBO PRONOMINAL, REFLEXIVO Y REFLEJO
9 UNIPERSONALES O IMPERSONAL
10 VERBOS AUXILIARES
11 EL VERBO AUXILIAR HABER
12 EL VERBO AUXILIAR SER
13 VERBOS REGULARES
14 LOS VERBOS IRREGULARES
15 DE IRREGULARIDAD APARENTE
16 DE LOS VERBOS REGULARES UNOS ALTERAN
SU RAZ O RADICAL O LEXEMA O BASE O
SEMANTEMA
17 HAY CINCO CLASES DE VERBOS IRREGULARES
18 LAS IRREGULARIDADES DE LOS
VERDADERAMENTE IRREGULARES
19 VERBO ADJETIVO
20 VERBO COPULATIVO
21 VERBOS NO COPULATIVOS
22 VERBO DETERMINADO
23 VERBO DETERMINANTE
24 VERBO FRECUENTATIVO
25 VERBO INCOACTIVO
26 VERBO PRONOMINADO
27 EL VERBO SER
28 EL SUSTANTIVO RIGE A UN VERBO
209
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
210
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
NDICE TEMTICO
CAPTULO B
29 CONJUGACIN
30 NOMBRE DE LOS TIEMPOS DE LOS MODOS
VERBALES
31 VERBOS CONJUGADOS
32 1 CONJUGACIN en AR
33 2 CONJUGACIN en ER
34 3 CONJUGACIN en IR
35 NMERO
36 PERSONA
37 ASPECTO
38 LA VOZ
39 LOS MODOS
40 LOS MODOS PERSONALES
41 EL MODO IMPERSONAL
42 SON IRREGULARES LOS PARTICIPIOS PASIVOS
43 LOS TIEMPOS
44 DERIVADOS VERBALES O FORMAS NO
PERSONALES O INFINITIVO O VERBOIDES
45 CONJUCIN PERIFRSTICA
46 EL VERBO Y SUS COMPLEMENTOS
47 EL COMPLEMENTO DIRECTO
48 EL COMPLEMENTO INDIRECTO
49 EL COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL
50 EL VERBO CONCUERDA CON SUJETO EN
NMERO Y PERSONA
211
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
NDICE TEMTICO
CAPTULO C
51 SINTAXIS
52 LOS COMPLEMENTOS VERBALES EN SINTAXIS
REGULAR
53 SINTAXIS DEL VERBO
54 SINTAXIS DEL MODO INDICATIVO
55 SINTAXIS DEL MODO POTENCIAL O
CONDICIONAL
56 SINTAXIS DEL MODO SUBJUNTIVO
57 SINTAXIS DEL MODO INFINITIVO
58 SINTAXIS DEL MODO GERUNDIO
59 SINTAXIS DEL MODO PARTICIPIO
60 SINTAXIS DEL MODO IMPERATIVO
61 LOS VERBOS EN LAS TRES PERSONAS
62 LOS PRONOMBRES PERSONALES
CAPTULO D
63 EL VERBO SE DIVIDE
64 TIEMPOS VERBALES
65 DIAGRAMA DE TIEMPOS VERBALES
66 LOS TIEMPOS EN LOS MODOS
67 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS EN LOS MODOS
68 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS EN EL MODO
INDICATIVO
69 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS DEL MODO
POTENCIAL O CONDICIONAL
70 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS DEL MODO
SUBJUNTIVO
71 SIGNIFICADO DEL MODO INFINITIVO O
DERIVADOS VERBALES O VERBOIDES O
FORMAS NO PERSONALES
72 SIGNIFICADO DEL MODO IMPERATIVO
73 TIEMPOS Y MODOS COMPARADOS
74 VERBOS UNIPERSONALES
75 VERBOS REGULARES CON UN PARTICIPIO IRREGULAR
76 VERBOS CON DOS PARTICIPIOS
212
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
77 VERBOS DEFECTIVOS
PGINA 136 BIBLIOGRAFA
PGINA 135 NDICE
ESTE
LIBRO SE IMPRIMI
EN LOS TALLERES GRFICOS
DE LA EDITORIAL INEXISTENCIA, S.A.
AV. A. LPEZ MATEOS 3210 LOCAL 2
TEHUACN, PUE.
COLONIA ZONA ALTA
EL DA 20 DEL MES V DEL AO MMVII
CON UN TIRAJE DE 250 EJEMPLARES
MAS LOS SOBRANTES
DE REPOSICIN.
213
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
EN LA MISMA COLECCIN
SEPN CUAL...
214
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMTICA DEL VERBO
7 DEL DOLOR Y EL AMOR... SLO CADA SER. Alejandra Snchez Guerra. Rstica.
8 DEL DOLOR Y EL AMOR... SLO CADA SER. Alejandra Snchez Guerra. Rstica. 2 Edicin.
215