This is a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned

by Google as part of a project

to make the worlds books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject
to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge thats often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this books long journey from the
publisher to a library and finally to you.

Usage guidelines

Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:

+ Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Googles system: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attribution The Google watermark you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we cant offer guidance on whether any specific use of
any specific book is allowed. Please do not assume that a books appearance in Google Book Search means it can be used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.

About Google Book Search

Googles mission is to organize the worlds information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers
discover the worlds books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
at http://books.google.com/
.

, \

AESTHETICA
SCltlPSIT

AIJEXANDrtoTTtlEB
. .

BAVMGARTE~
-::..
'

.1l0.,. 'HILO'OPBIAE.

1'RAIECTI CIS PlADRPM,

:IMP&N'. lOANNIS CHRISTlANl KLEYB
I ' '.' , C'I;J ele: e L~ "

I
I

I
 '.

.j;'

.,

.'
 I ', \
. ,

- , . ,
')1
'(1
, \
PILr\EFATIO. . ,lt

.'
, . ' ~ . .

~*~~x
i 'N~ "
'*' .i(} -<+)0
. ~Q * .v
17~;
:::-';(tl(),~ re~ q~a~dam
uurn A; roga-
con. _:
.: ' . flhaduIgendarum ,-' j ,1

~ facultatutn infetibrum in co,. .' .

~~ gnofcendo vero,. noapt per "
',:t .. '1 , V ~. ac~<?, "
\ ~~'-' L- \- \ \. \ .

/ '
 . , .

"
. '
PRAEFA TIO ....
/" ., . . .

. acro~fin, exporiere:. more

confueto,' definitiones de-
monflrati<?nefque .praecipu-
as ditabamin talaqtos audi-\
,
. ,. \
:entium, reliqua liberiori -fer-
'
moni feruabam illuftranda
Q!~ae congefferam, tum qui..
bufdam alii~ dotiffimis viris,
quoruminmanus fcripta per-
uenerant, tum praefertim,
viro celeberrimo, Gerg~o
Friderko Meier, profeffori
Halenfium digniffimo, ita
placueflIDt, v~ _in ea non f()~
. lum per acroafes in Fridrici. .
. ana nouas conunentaretllr,
fed .et ad fcribendum euf.
'dem .arg~m~nti lirum -an- \
.. \ tnum'
 - "
,1
PRAEF A TIO.- '. ,
J
\ mu~ appelletet. "DiIa~ pr ' , I

, ris vtlliffimi partes iam 'vidi,

in iifque ma,n0!1 ta'm dexte~~
rime verfa in 1i11.guani verna': \
cularh, quam: multis oprJm,is '
, rebus ampB6cata' atqne- ex-
ornata fing~lati c~m iucim-
, 'ditate deprehendi. . Q!Iae
,dum amico fuauiffim<:>, leau-
tis eruditis; et mhi -tacitus ' I

, m~cum gratulor, anno prae-

terlapfo 'generofHIin~.i ~n~,
_ biliffimique ' commilitones
me denuo cOBueniunt.acro~
afi.n aefthticam pofttilaturi.
Honetflimo fatiffatr's de..
fiderio, me-mor) quantuni
ego qllondam' temporis fati..
, : . . . 17 3' . g"n~

I
 , t' .'

, . f:ltA.lf:.A T 10__ .' "

. ' ,,"' ,

, :gandis:~~cjpientium:dextri$ ,-
. ~rripeade're debu~rim',;.qlilum '
. ditt.E~m" ' quorum antea.'.
rilentioneminieci" mea ta":
, me~,:,.og~rer:,prelo ea c.om. . , '
" mittere ,meeutn: conftiti.. I

,N.u~q~uam iautem:- ita. mihi .i

,.,me.a,Ji quaJunt,arriferunt,. vt
'ea. cutis fecul1dis,eximere~.
- J:I~' et ill~)',,', quae 0.8:.0 ab
.,~. ' , :\ hin~. ~pnis ~ente. co.nc~p,~ ,"
: " ,:',,', E'am,~ ',; .nOUlS:
acceffiontbus'
"":'. ~el1&tionjbusque;. fi po(:.~
, J ~~~_ ~ meliora reddere', mens '
fait.. '~ae per' hane hietnem
abfQwere fcdbendo licuit,.
, :i~':- "PUhc parilo~ juno tamen VO~
,., "l~~~"l'. puhlici i,uris fl~nt~
...... , I R,~ll(llU$

" '

-I
 PRAEF A TIO.l"
, -
, Reliquis, exfeque~dis, pri: . -. .
_ mum,_ quod nancifcar, otium _'
: ' confecrabo. Tune fQrte plu-: . ,
ra, praefari licebit. Nlmc'
I

vnum~eft,. ,quod gratus ~i-

'ms me: mnet publice, te: ,
ftari, ficut Werenfelfii Vof.l , .
fiique fcript~,:, in aliis" ita,," , ':
'multum adiumenti mihi attu.. '
,r
lHre; quum meditarer iteru1l1', ,
oftm' confcr,pta, celeberrirrri~,,- .
\ 'Gefneri thef(ij.lrUm" quein "
ego fane non linguae folurri,..
, fed etiain rerum ad' veram
p~lcritLJdinem', /facie'titium,.
oppido di:uitemexpertus
fum~Quaecunque ' mem - ,,+~
hanc, et reliquas cliras ob~, :
+.
"t!".

-. " V eun.:: '

- ....
 , , 1;
PRAE.'FAT.'o.~
. - '..
~ '
,
, I

. "e~ndi ~qlu~eris ,yO) quod'~ .

~ep~un,,: fero .,,~~e prom, \
de1)ti3e~ (~rtuna ql~ne~t;. bO)
'~sviris,. qui~~ec,:iudic~,
lmnt, mihi certe fatis. er~~
'-, .. l' :".. .

pr~tuldreme qu~~~m, qU<>1

l.1Jm~~~ati~n~s~eis, ~Dt '"
, 'f~lum pulcriores., fed etia~\
, meliores, 'et ingenia colere~
Cftpr,odelTe 110n parum ,m9.~.
. r~us poffmt,' Scribebam.
" '1;.raie&i c;is Viad,um a.. d.)
.

.!lo.
l ' .. . ~.

-, Mart. cIJclcc!...
" . .

: .~,

. I

S~OP- '

 /
\

.......................
y

~
,
"

'. ..; . . SYNbpsisi~,

o',

. ; };O,( .
'

,
a
,

' . ,
I

. -\
'.
Ptt~lcgMenJ.
..
. -" . i
:
.'
."
~
:t... :I~.fJ. .
.~
;.l ..
> ~
~

~
. .
~ ,':fra~tio. ..' ."j

LAefthetlca iheored~,.,. l. '

. '. 1 J heurilica, C.I~
, \
,. "-: , ~) d~ pulcritudin'1fOgnidonitgene- .
.' ,ratun, S.. I. i'!~4-27. ' .
B) q;eciatlm~ . . ":'" .
.*', . .) (hlAra&er ae~tli. ,
") pofirlus~' " ..
.. " ,~, \.) nltura~~'Ili . 28-46
'. .. ..... . ' .~ exe~citatio, S. 111. . 47-6I.,-
, ,':.' ",,) Jrci'pll~'S.I1~I. t.62~77. ..,
'. 1) impetqs, S. V. ~. 78-9f. ,
' ,j correaIo,- S. VI. .96- 13.
o

, " .!).) negatiuus, S',VII. . I04-1I4~

b) ~~~' aeftheti~a.
'. '.~) genoera~,S,VIII..I.(f .. n8. o
, ,:1) fpeci.um~ '.. . .
, . : ~) Ilatriae. ' "
I
" o , l)oip,~11 S.VlIII. .~1'.J29.
~ " ~)'eo ducentia.'
I " , '
,
t' .
,y's' o) topa

.'
.... . '.-
 , ,

. "

'.1' N O'PS 11.

'4) topica,.S:X~,.t3O-J4t;
b) argurntnt. Jocupletan'9'
" . .' tia,.S.XJ..i4 2- 148,
.S) perfOne,S . Xll.I49-~~7. ,"
" ~) vfUf vuiulq1lf; cm bteu...
," tate '
." J abfo)uta rempef',..S.XIII.
, . g-16. ". .
~) relatiua aliq\lando, $f"
, XIlJI. ~. 161"J76.
e) magnit~do aeftbetiea.,
" 'N) gei.~ratim,S. XV. Jo j1~l9& '
" , :;)) fpeciatim. '.
. .) materiae; , .
10 abrol~ta., S. XVI. f.
19-1-2Pr.,
SS)' relatiua; s. XVII. f.
, ZO'l- ~I6.;
,"e) rado cpgtat, admaterfaa.
: ~ ~enetatim. S. XVIU.
, " . '2.17' 219. ' "
.)~ fp!cia"!n in enece co~, .
. , " gl~ndl. .: . "\
. ) tcnui ,S. XVUIL: ,,
.. ~
..230-165,
.) " l\Iedlo, S. lOC\
.166'~~80~

.... , -"""""'
.
) r. ....,:_=.
~
fus.:
l)~

. ,
,
 .. "

. 1) natura,_S.xxI. .' " , .

281- 309. ,
"U) vieia oppofita,
S. XXII. . 310-,
. ~,l8..
1)) .argumenta augentia, S.
XXHI~329-351.
fl). perfonae, grauitas et ma-
, gnaflimj.ts aefthetica
'1) ab.follJt~, S~ XXlIII.
.. 3-f 2 -363.
. ~) comparatiua meditatori
a) tenuia et meda, S.
. XXV. .. 36:4- 393.
h) fubliOlia, S. XXVI.
.. 394-4i~
- -41) v.entas aelhetia.
N) geo.eratim" S. XXVII. . 4'13-,
444 . .'
:l). fpeciaeim " ,
, '.).falfitaS oppo.fita,S.XXVl1l .
-tl1.5' ..77 .
. _) verifinliUtuc!C).
f
2t) '~eneratim" S. XXVUIL .
, ~ 47&'$.Q4.. . ,
ID) flleci.~dm in
, "
4\) fiWonibus
l)hHtr
 -'-,' -
, ,

,
aYJ(OP'SlS~
, ,

, 1) hiftoriels, S. XXX-.:
.' ~.50S-SIQ. '
" lI) 'poeticis. S ..XXXI. \
. SI~-S'15.
b). fab~lis, ,s. XXXII.,'
. 5'26-538. ' '
. I
'2') argum~nta probanti, s.
, XXXIII. . t39,-ss4' . '
I)ftudium veriti9s aefth.eticUIQ
~) a,b(olutu~, S. XXXIIII.
. S$S-S6$.
~} comparatiuum.
'-'1 in .d~gni~ticis et h~
. ftorlCls. S. XXXV. ..
.' 566 - r,84. . \ '
~) {lQetirum, S.XXXVI~ ,
t. S$8-613. .
, ',-e) 'lux aeft~t~
".
f) certitu,do a<:flherlca
,, g) vita cogni.ti~ni~ aefthet,ica,
. ~) 'Merhodologia, C. 11. ,
3)SeIili~tica~
C.III. '
, JI), Adl~,e~ica ~etica ~. Il.

PRO-
'.1 \
 ~

.--- .
.. - - _ .. -.. .,.---.-
- ..-.--
_ ______"'_ .. _ - ___ L--';" -
.
.-
~-- --
- ~ --=- ~:-

a-
:-.:. --=---:=-:. ." -:- - -.

i ...-
r __ ~~
_
~ ....
______ - -
----- -. -,--...;.. "'..
-:::...::.. ~
-- -
11 Ji.:' _ ~ 1.-__ .0;;_ - - : .......
-_..,- ~O teR ~.:.... S'.. __ ,

-:-
 ..,.
2 ,
q' L E ,G 'O ' . E N A~
~s'iDtellau po,tUf.-urbcognofcenclis bo. .
,,' naDi Diitdiam pirar~ ~) Jci~ntifice COpita
aptai qaorum1:1f accomlPod~re, 3)' c~i-
" tiOnis ~onem mam
elFtra dittii&e
. ~oftend()l'UUI a nobis pomoeda profeiTe,
'4)lona principia ftud~s oinnibus mlllfuetio.
ribus ,artibufque liberalibua fubminiftrJre, , !
" $) ~ vira coDUJuni , ,caeten ~ paria fuedo" '
. in ~1\di$.re~UJ o~bpsp~e. '
," ,1 ~'; "S.' '4: .,-
I Hine: vros rpedales, 1) phHologicut, .)
betmeneuticus, 3) e.egeticus, 4) rbetori-,
CUSt .s) homileocu, 6) poedcul, 7) madi-, '
ca,;'.. .,.',:' ' , ' ;;. ': '. .
'.
, ,,,
. s.,
5.."
/' Obiici poJet notb1c fe_tia: t.
J. 1) eaal ,
nimis late patere, quam vt vno ibello, VDa
acroar. poffit exluauriri. Rfp. concedendo. '
SedpreOat iliquid nihilo,.'2) eim.eand'em
eA, QII& .r~ ee pih:tica. Refp.: a) .J&..-
das pteet, b)compleaitur bis cum aIiit arti-
bus, lC.iDter Ce comttnmi, quibus heic 10-
GO ,aonpDiend, feme! perfpeaiJ quaelibec
_ t..:'taPt~ogiis inutilibus finJa fuudum
,,~ colar. 3) Eanclem ele cum,crltjca. ,~,
Rrp.a) eft etam critica logia,. b) quaedam ~
.cdces 'fpec:ies ea: pars aeftbetices, e) huic:
,~OO' quaedam aeftbetices tequae pae-
... aectraa d,ni vdit iD dudican,dii pul-
. Q"e'

, .
, '
~~ . . . . . ;.~ .. y_;" t:-
r
P,_ O'L,E'G'o-M E ti : . ,3.
. we cOgirati., dials, raipdS dirputate de "m~..
, ra gufti~U$.,' l.,'. " '

. ,S" ,6. " .

Obiid poret nftrae fcieritiae '4) indi~.
,pbilofophis ee inlra horizonrem ,eotum em:
pofita fenGrua t phantRfmara, fabulas, aire-
ttuum perturbationes, e. c.,Rfp-. a) phiIor~
pbus .homo .eft inter bo~irles, neque ben
taPca.m, humanae cognitionis partem alienar1l
a fe PUtat, b) confuitditur theoria-'pulcre co
gitatoftl.m generali! ct p~s ae. exf~~uti~
.
&non.na.
- '~ .
,',
S.7,
' ., ....

, Ob, 5) confutio :maCererfpt1s! . lep. a)

red cO~iti(j, llne qua 'non, inuc~i,eq~ae v~~
tads, vbi natura' non racit falturn'ex obfC:lf-
ritate in diftintlionetn. ~ note ,per aurQ-
ram meridiea. b) Ideo'curllnda eft confu6o,
De .inde errores, quot e~ quant,i penes ineur
rios, .c) non comme'ndatur confufio, red co;
gnido' emendarur, ' quatenus. HU nece1fari4"
admixtum cAl ~uid con~Qnis~: " l.

, , ,~~, fr. ,
, .' ,Ob. . 4s) 'Cotiijti dift1n~' pra~'lac,
_; a) Apud finitu'm Ipjri~~ t!1ntuiJ) , id
grau.ioribus,b) misIa 'poGtio,~on eft atter~
exclufio, e) ideo (ecundum re1i~l,as diftin&e
copicu d-ireftUlB brius pulcre ,ogrtofend~
. l. A ~ priinwa
 /

, . ,
... ,4 - OLEGO A.

prirmJm, ~ quiblis eo p8rreaior .Jiquando

rurgle diftinaio, . 3,7.
J . 9
Obi. 7) Pe~ cuiturtt malo" ration!" v~
_. .rendum .eft, Re quid detrimenticapiac iati-
Dis et foliditatis terrieorium. Rfp. a)
.~gumentUll1 eft in' plU$ 'probntibus; 'lula
hoe
~dem periQ.um eft, quotiefcunque perfe&io.
p>mpofit& quaericur, ad QUbOnem incitnS,
Don negleaum verae perfeaionis (uaden
. IV lnadtum et corroptius analogqn litionis
non mmus officit rationi feueriorique totidi-
cad. . _ "
,
'" .(

'. ~ -, -, . S.' 1-0';, .

, . Obi. 8) AA:henca' arl eft,. Don (GentiL
Rfp.. i) Hi ,,Don tunt opp~liti habi~ . Quoc
olill1 artes taDtum ialJ) func ,fimul fcientiae 1
demon~ri po8"e, probatl
b) ,n9f'..nun,artem
1)it experienda~ tacec a priori, qma pfycho.
logia .e.c.,fuppeditant ~rta principia, me-
I'en eandem, ve eleuetur in fcientiam, doceac
\1"u5, tnalii~.. 3,4- cornmcmomti. . ' '.
~. , ~, . X,!-
'. ,Ob~};AeJWetici n.af~DJl1rt ~n61i.,~
poetac. Rfp.Hor.A.Poetov.40S.CJc.deQtJ.D
.C.60.Bit!!PF,rindllucidd.j .U8., 0fdlgtf.- '
fti~llen .p.'6. Ae1Uaeticum natum iuuac
~eoria .co~~eq~r, ~1.I.uaoriate.....
.' I " . mc~
~I. ~

. .
 l

- ~ G -r, E G' O ME K A:~ $

.' I \" .

mendabilior; exaaior, minos confufa, crto(,

mins trepidt. t.3.
. . 12. .
Obi, 10 }Fa~tates inferiores, .ca~,d...
bellandae potius fun~, . quam excitandae ee _
. confirmandae. Rfp. a) Imprium in faolta
. ces iDf~ri.ores pofcitur, non ty.ranais. b) A.
hoc, quatenusnaturaliter impetr~ri poteft,
manu quafi ducet ~~fthetica. e) Facultates
inferiores non, quatenus corruptae funt, ~ci-
. tandae confirmandaeque funt aeftheticis, red'
tifdem dirigendae', ne finiftris exercitiis ma-..
gis corrunipancur, aut pigrovitandi aburllJ
praetexcu . tollatur .vfus conceffi diuipitu.t
talend. ' . . '., .
" . 13
. Aefthetica noftra . l. limo logia, Coror /
~ius natu maior, eft 1) TREORETICA,
docens, generalis, P. l. praecipiens 1) dere..
buset cogitandis HEVRISTICE. C. l. ~)
de lucido ordine',\ 'M E T H OD.O L o G [ A
e.u.. 3) de fignjs pulcre' cogitatorum et
difpofitorum, s E M I o TIC A, C. III.' fi)
PR.AC TIC A, vte~Jfpecialis.P.ll. Vtrimque
. . . euiJelltJ pOlenJerlr;t TlI.'
Hit facul,Ulis efirethu7l&, 1IIllucilU Q,w.
,Mor, E. .' ~
. Rer -lit prima tibi, fit lutidt IJrt!o fecun~
. . tertia cura loco
Siglla'lue- poftremo
"A 3 PARS'
 .

j ,
....................
, '. . ' PAaS l. CAP. l.- SEC'T. l.,

,
-PARS l.
"'
I '.

A E S TH E TIC A T H 'E o-
$. E TIC A. \

, e A P V T .1.
B E V R 1 S, TIC A.
..
S E eT 1.0 l .
.PV Le R I.T V D o e o G N 1..
T'I o N I S.
. So 14
AeAhedc:es finis eR: perfeEliocognitionis
fenfiduae, qua talis, f. Haee autem eft
l.
plllaitudo, Metaphyfie. . 521,66'2. et ea- .
,~nda eiofdem, qua talis, imperfettio, t. l
.Haee aotem eft defonniw, Metaphyfic
. . t1' 21 ,.662. \ ' .. .
S.
IS. .
Perfe8iones eogniti'1'ns fenfltiuae adeo
reeonditas, . ve vel ommno nobs obtcurae
maneanr, ve! non' ntl intelligendo pofftmUS
ea intucri. non corat aeftheticus, qua tIlis
.. 14 .
j. 16.
 pvr..caETVDO 'C:OGNt'trbtn l. "

'. '. "16. , I

, Imperfeai9nes cognitionls (e~ti~' ,
ideo recondicas, vt vel omnino nobis 'obfcurac
m~neant, vel nOll na iudicio ilttelleauali por-
; fint detegi, non curat aeftheticus, qua talis,
t ~+
S., 17.
e o G N J T lOS E JI( SI T 1V A eft a potio,:,
ri, -defumta denomil1atione complexus re-
praerentacionum infra diftinaionem fubfiften'; .
tium. Huius e~fiftencis fi vel folam pulq.:'- ,
tudinem le elegantiam, deformitatemue fo-
I Jam, . 15, 16. timul' vellemus intelligendo
aune circumfpicere, fieut nroeror aliquando
faporis erudici fpellator', venerum macula-
. rurnue genericarum per diuerfas. fuas claffes, .
fpecificarum, Dumericarumue mole veluc
obru,tal fatifceret diffinEHo fcient~e neced"aria;
f. ,. 1J.ine primpm luftremus Pv Le RI TV-
pl ~, omni paene fenficiuae cognitioni
pulcrae quaceJ1us co~munis eO:?, V JI( I V.E R~
: A LE. et ~olia:m cum eius. OPPfito, .
11' 14
s. :18.
Pulcrirudo cop'itioil~ fafiduae erit vni-
uerfalis, t.14- 11' conCenfus cogitationum,
quatenus adhuc ah earum ordine et fignis
abftrahimus, inte~ fe Id mum, qui, phaeno-
t.
menon Rt" 1+ Metaphyfle. t . 66~. P v L- ,.
. . A .. cal TV-

I
 f,

l
, .
.OIT1'DO' aERVM' ,E T ~ ~OGITATIOJlVJt.
~guenda , ~ . pol~tuaine , . c.oW1i~ni,s,
mios prima. ~t pnmaria, pars eft, . 1 l. ef}>UJ.-,
aitudine obielorum' et materi~e, q~acu~, -
oh receptom' rei lignificatum faepe, -red mate
conlUnditur. ,PoJl'ant torpia pu'l'e cogi~
vt talla. et pulcriora turpi ter. . .. ~ :.
. So 19 . '
, .' , Pulcritudo cognitionis fenfithiae \rD~ere
ralis, t-~J:4: qua nidIa perfeaio fine br~ine, .
- I Mecapbyr..95. 2) confenfus .ordinis eft t
qD9 res pulcre:,cogitatas meditemur, et nter....
. DU~, ee cum rebus, phaenomenon ~ j. I+-
I 'vLca.I'VD(j oan,uus et mfpofidonis
. , S. ~o.;
.'. Pulmnrdo cogtltioilis (nflaule vnvtr-
(alis eft, f.14' quia 1ignat1:non' perdpimus
fine lignjs, , ,Met.,.619~ .3)confert(us tigt)o-
mm inte(nus, et rum ordine, et com re:luS';
pbaenomnon, PVLC Rl-rvD o s, GJ ii(J.
e A ~ ION l. S " ' qoalis. tiitUo ct ~ eloquu.tio;
quando: lignum :eft orarlo '(; ~erm, ~t fimul
aaio, quando renno viua voce babetur. Ha-
. bes tres cognitionis
. .. gratiaibtbolicas. .I8,I9.
9...,
.
".
_. ....
~
.. . 2. l. " , ."' , " , . ~, '....
~

. Totidem' e[e'po1fun~, cauendaeque rur~

defoI'll1imes, vial mac\\l~e C9gnitjQDi.sJeD.;
Jitiuac ,. vel .in c;ogitatioajbUI ~t re.b~ .l~
, . . . ' ve
 -- .
1
" pncaiT.yQf). Q)GNloftlnns. ".",
,. . .1
Rt- in c:oniunElione- 'plurium cogi.tatOrum.. . I
, '
t.I9.. :vel in fiID.lificatio~e, . ~o. M. t. I~I._
,
flllO'J1JP1)etanimus ord;ne, . 13. .
",
, . :~2.
." Vbertas, magnitudo, veritas, c1arius, cer:o
dtudo, et vit cognitionis:, qnatenus ronfen-
, _tiunt in' va perl.ep'tion~, et inter fe, e. go'
vbertas et magnituilo ad :claritatem, vefuas
ec cllritJfs:ad ~ertipidiilem, omnesreliquae aa
vitamtquate1lusvaria~tlgnitionisalia,~.1820,
. f41fcntiunt ad eafdem" dant omnis cognitio-
- IIjl perfeaionem,. M. ,.669 94. phaenomenl .
, fenftiiuae, pu\critudinem" . 14. vniuerfalem,
, t. 17. p:aefcrtimrerumotcogitationum,..18.
, . in guibus juuae .,., : .' , " .
., Copia',_oobillcas,. veri-imt
. ,...... , . ~
.
. ceita mouentis.
. '23.' l' . ,

. Anguftiae, vilitD" faUitas; M. . f 51 . ob" "

fcurita~iJN>er(pi~~Qb.~flu~~tio,l\l.!r3I. .
. inertia,f\i. ~~6'6'9f~nt ~is cognitioPf ini~".
(efliones, M. . 94. phaenomepa,(ehli~1I1am
Y:
d~fo~~an,t',\ ~'. ,g~n~~~~, .17 ~cip~ ,
. feru~ F~ <gltatJO~upl 1tla,- , y..... . "r
. .,., '.: ,','.
'"
~
t
'.' .S '!-'2,4..
...~ ~~
, 1 :-
.
I? .:' . .
.. ~l.: .... . . '
'. rplitUdo 'i;O~i~imjs: feqfit\l~'J,I~ ,t.+.
.e~t ipr~r.e.rum ~~~~.,. 18. (~t.I~et(~
DeS con;pofitae, . I8-2..G, v.. etiam<vpwer.r
~jjles;"" '1:7. lit; lo. o6r .. ' :n..~Q,r.~t :\.iric;..Da~t,
..' .j.!", J 'f'. 'A~' :'. ;-o'f-c- ~q'uod
; 1. . ' . ;

I ,~
 10 P I. eAp. t. saeT. r ..
I ' .
.q~ DUlla perfeaio fim,lex Dohis 'fit pille-
no,menon. M. t. 44+ Hine admi~Dtexcep..
ti~s admodurn multaS, non habendu' ia
vitis. etiamli fiant phaenomena, modo ma-
ximum, qui Iocum habet, eonfenfum phae-
. ilomenon Don tolJant, hine fint, quae /por..
.cUDt,p.au~ae ,miDim!e. M. . .f4$-. ,
;' ',S., ,~s. "
, Qmbus pofica ponitur puicrituc:lo, \fJ di-,
amus ELEGANTIA" EXCE''I'IONES,
quales t. 24 deferipfimus, quando e. g. re~
gula 'pulcritudinis' debilior cedit fordori,
-.min\ls foecunda fe4:Undiori, propior vlte-
ribri,. cui fubordinamr, e~ c.,M. tf6. eruAt
NQ. UEL'GANTES. Hine IR regotis
pulcritudinisin eo~ndo cooftiQJendis
bene fimul earundem .-obur attenditur, M.
1&0.
, .26., ,
, P~epdo gUltens ti rado,' ~. Gy~ea
ME JI T" M. Suftr ergo .argumenta locuple-
t'lDda, nobilitantia, probanna, flluftra,dlt
peuadentia, mouend~, . '1'1. quorumae:-
fthedca non rolum pordt vim et eflicacillft
t.
.M. 51 f red etilJJl .elepntiam. f. a5. Para
cogoiti?nj~, j~ qua pCUlJaris deteai~r. ele-
pnt!a,I Fta"aA; (~ch~ta~) e~
.gtIe rerum et
1) cogt~ttonumt.18. s W
y.~~ T (&.1, '~) ordi~ii, ~ ~9. J) tl~catia..
,Sunt
E

tUS, quo !gurte 4lajoli, ,. 20.' ' 'Figart-

"
. ~;, ~um

"
 . .
'Vr.C.t"'DO e..N'I'l'tONIS.' u

JIIIJi Cententiae tot, 1JUot argumentorum,

. fil.nt genera. :
2j. S.:
~ Pukritudo CognitioD'lS, f., f quum fit ef
fet\ua .puIere cogitantis bUj,us .'iribus viuis' . I
necmaior, nec nobilior, M. . 331, 332.
lDee omnia ~eIineemus aliquam gene fin et
ideam pulcre cogiraturi, e H A R A e T E. R E. M
P. LI CIS AIoSTHf TIC; I,enumerationem
eorum, quae in anima naturaliter l>ulcrae ~ /
gnitionis cau[ae propiores runt. Ob ratio-
aucem t. 17: allaas fub6ftamus Dune in
generali le velu o A T JI' .o L'I e o ebara6erc.
qualem omnis generis pulere cogitata r~qoi.
ruDt, non defcendentel in s E C I A L E. M aU..
quem, complemeltum genera1i~ ad datam

. ...................
c:ercam determinatae Cpeciei pulcram cogl-
cionem
,.
~
aa.
pra.~ftandam.

S EC TI o 11..
A'SS'THET'I CA IfATVaALIs.
\ ,
28. 's..
A d chara8eremfeltcis aeftbedci generalema
fuppqoendo gencraliora, ...~,.. requiri-
tuf. l. AE 1'1' B. T JCA KA '1'.,8.& LI.
e o N N. A T A, . i.
(.~,."', natura"1 ~tltfJul"
~&1W: .f~ ~_ _.)..dpofido
-,--- . . naawa-
lis

/
 . "
I , 1 ,
'2 ',PA t.: :Ca,. L, .'.e~.'lL '~
, '
\ . \

1i.~.~1JI Id ~ cogitandum, qua-

. ' cum nafcipr. " , ,
S. - 29"" '~ ,
Aduaturam, ~equa . 28., i
,'VENVSTVII ET ELEGANI COliNA.
5 If G El'" V M

T V M, ,ingenium latina diaum 'conoatum

, cuius racultates Weriores facilius esc:entDI ,
ce ad elegantiam cognidonis apta',propor.
c' ciane ,onfpirent., ," , ' , . .' l. "~ ( ,

,1

, : ' ., 30. ,
- ! Ad ingenium venuftm, d~ quo. t.
, 'A) fuultatescognofcitioae iDfetiores,ea~
s,.
que difpotitiones na~e8, ~ acutefentieft\o
di, M. .f'lJO. Don (olwn, ut anima nanarea
tul' primam pulcre' cogitandi 'materiam ft;Dfi-
b.us e~te",is, :red.., etiam vt Cenru imemo; ,
, .intimaque confcientia, M. t:.
53f. 1JJlDD"" '
, nes et eff'eaus reHquarum fuarum facultatunl
pofi"tt ~periri direatn. Vt faarltal ~ntien4 '
di conrpiret olim reliquis, tan~ tit ingenio
venufto, qtiae non Tempe'l' tt vbique, (uis
, (~nCati9nW~1 ;quibufC\llllqqe, qvafconque
, fit- oppreJfura cogitationes'. heterogenas.
. ~9, " ." ,
\' ': " ., 31 .'.,
. "b) ~i1pofitio naturalis,acI imaginandum,:
, f. 30. . qua .incenil1r1l ~enuftum fit ttJf)t1rr..
,,,,"ni quia J) flepe ptaeterita pulac' oogi .
taaeIa (unt, ,~)praeSeo. 'faepe Pfl*reuae
'.' - 1,
lOte" -

" I
, \
, .
 . ", " I

,
- f'-~~, 1- 1_ pu..., f!f)' mi co-
~-iIII'
-do,,)n ex f s p ent 1)5;,' et
praeteritis,futura CQIbofamror. - 'Vt tonfpil
. r im :taiti eli t nan fK tf.6
, Iros, tiD~ fit in ingemo\'enufto, 'quae -IJori
per wi e fUi' pbaD afm2 obs t;{cu;
r, rel quas l-~_cep _nes ne tu t!1
debiliores fingulaa fmgulJ.S imaginationibus.
9., pa afi re tUf ~ fi~
gendi, \TU (aepe apua veteres, dUe!ex e~
:c l,~ en,ie "1lUlto~' is llc.....1qta., _.
S. ,3:2
. -~) Difpofltio natu~lis ad pepica"fJmt
o. i.S. q tJgt. nd erf ui'
phaniafiam e.e . SC?, 3-1. arumine etinge-.
- 11 qu po tur - Pe a'S Ifttt' ~
pu1critudo;cgnltiOtll~., quate~s p~tt~rtiGJ
JI ' pl1fW"n:~ntl poiGt, --et ddpropol't1one~
peno na u-ad ttit. ip )k in-'
. ',en latius. difti ._propo'rtio praetl:anda efto
I -~' ~7e. Hi, .u..am nte ub
. 'Dg~ni .Il,\lfiIl~ BOl~ ~, J~\ -:Jdile de..
-, (II1111is pukr t".OI(Ritiq ~Dunq~ iJlgeniQ
rib.i.: ta1J. et uf :ia be
conlpitet aliquando atm- .reliquis- animi fa,:
_ti~ ~ lit; -1M D n' ,fati bi
" praepara....m 1 lIte...in A_tul". 'l~ _"
;1 3-~
, 4) l....pofi J)L~.:"al re. -po, ..:D-
. . ce _aoria, ,1'4., ;.n~, Mn,,~ryDe
muJ lID
 "111
.!

,J. .~~ ... ~ C.AP.!.-:

. .
~ ~~. ;f~.'..
./

Jp~ ,~, tet.eri.... dice"'_~ad m__ '

"ofi4tn imaginationis etiam_.rep~aioIlem
~er~tibJIS,_ 6. 31~ .. N-=cue ~e.n. jp(a'~e ,
c:ogn~rcendi _lacu~tc fuperfere ,ot.4 '
pul~e ~. g'- 1W'I'IQmIS, ~QJO' :ftngODtelD'; _
tu~jter requeeci~. ,rep\If
ne antecedencia
F.eQc,oportetejfcmemor~~- ;;;~' . '_ '
, '., S. -
3~ - ' - , - ','
. ~) Dif"pofitio pOeQa, M~ t.
ss9, quat 1

eanta rqui~tur, vt excellenttori praaic;o'o _

rom .aeft:heticorum claffi 'nomen poetarUm
conciliauerit. Nec' mirabitur pCychologus
: perpendens, qua~ta pu1crae:, ~ed,~onis
portio combinando pracrciQde~dGque pbalJlo '
tarmata formanda .fat. Ve cwn re~uj. ra~
men af;Q!tatiqus prqbe confpir., "taQea, fit,
quae muqdum a Ce qo.a aeatWJ)DOJl rllbtra..
Mt retiql'lJJD e.. perfpicaciao.. . ji, polit
, ti9,ni-b,uso: . lag. J . ; " , .... : . J., .'
,
, S,: 3' \' ,:" :;
-

f)' D'pofttio *li. taporem DOn puhlieurD,

, .- immo' ducatum, M; . 808,- qut tilm per~
t.'
fPicaciil, 9-1 fenfdtum, pbantaftnattim f fi.l
aionlinf e.c. iu~ex inferior fae,.M. . ~11
qtotiescunque dHudlcari fingula per intelle"
,ftum; M.,f. -6.p. non'mtefcft puleritudinil.
. 15. ' , : ' . _ :
" - ~, 36~ ,,
. g)- Pirp6JitiO.ad'praeuideMim~ M. f.
1'f. ce: pmfa~ .M. ~.Q "QUIlO
; . ' .. i obru

'1
 . I

ASftnftO '.A.'f-rLJ" IS
II" , . '

oWeru8nte'S fttaeS Jn iugeDjis '~:

, quaota, non ea in' mua. ' exaaorcIinariam"
ftlati prodigium quoddam:ac ~culwn,',
diuiais ,adfaibebaat. -, Vade poetae' denuo
vatel. N eque tuD~ hae,c"in inedio PQfita
tranCeUll~ tmtUl1l e~;adnefd9-
tequirenda
qu.ae oralla aeihetica; quo~i~ ad omaem
cognitionis vitam, primariam pJdaj4'Jdi~
nem, requiritur. f. 2.a M., . 665. Vt coo-
tpirue, tandem C;UQl aliis hae~ f~ultas ee di-
(pofiti ,jiufoatrix pomt., . 29. M. f. 616. . ,
taota fi~, quae ruo loco ~c tempQe ~ec feo-,
fa:tioni; multo niimis imaginatini ,ecSac h~-
terogeneae, . 30, ,31., ' ,
S, 37. .
h) Di(pofido ad' Sgnillcanda.s percep~io-
.. I

. nes Cua. M. .6J9.' nit-oc magis, 'null~ minus-, -' :

necejf~" prout charaaer putare tlntumco"~
,tantis', otra ani~, vel efferentis eaam
plllcre" cogita~ fimul an:epditur.., Neque'
inen: in priori pote'ft mnino decae, f ao~ "
Ve confenaat 'aliquando ,Clllm reliquis.non f,t;
carit~, 'lua:e,pu~cri~diJli necefi"ariWJi intUicwn'
tuppriDat: f. U. M. t. 620. ' ' ,',
\. ' .', '\
,s. 38. , ' .' .." ,
Ad ing~nium ~nuftuJn, ,de quo . 29~
B.), faeultatp cogaofcitiua ruperiores, M.
". CS2.f. quatenus a) inteU~aus et: ratio per
1IDp,,~ ,.anlJllaCf iD, r.-' ip(&fD lIlultum
~.,~fe~ .'a4..a_~ c-auatel.
J infe-
 .\
I I '

eJ. .p:&a
.
L lC1M. ."l;' Ca:-c:..,. UJ. '"
.~terion.; ,M. ~ .'730.;-: b) coulenfi ~
'et ~ta pulcriaJdini "P'~rtio faepe 'nob,ni~~
ji pel" meUea- et'~ 'ffUDi!ob~;
f.~,'. f)magnaeviuiditatis in anaigo.l!atio-:
ais .corifeaarium fpitui':naturale eft PVIr .
CRJTlVDO inaellettus, 1M. :. 631.: aA-!
11tION~rtS, perrp~ntiae neX\lS :.Kcamue i '
:- diftinaaie1- I ..'l:
. " . s
'. , ., ,

.' t . . . . . " ,
~9 ."
.~ ;.. ,....... ' .
"

. : Irigen.ium ve.nu~ naturaUter '. dirpora-:

tum 'c;11:,.. vt ,aliqulndo , . non a flatufu pi'ae-
terito~ t~l((m, quicqui(f memoria regerat~ fed~
ab Plis Cenrationibus 'exteinis abftrahf;ldo~;
fiaum aliquem ftatum, rt futurum, atteil-
dat, eundem, vt bonum, vel malum,perfp~
caciter i~Ue'tr" et.. fignis CWluen~DtibWi oh.
o.aJlo~ po.nere po1lit,..{IIb.illtelleOU. ea ,....
tiouis .iJ1Iperip, . 30 - 38. ,. .! ; ,
. 40
.. . ! ~ : <
. Vel per ~ocu~;yei" per puem errorm"
. excluditfanos Helicone Pemocritus, . 39.
M: ~94. ~t ineptior eft, .M. f: 639. bopa pal"$"
, quae prttium ac nomen'~ominis ve~u.~ nan-
... cifd {perat, ~ .. .; " I

. Si ~ri'lU Anfityrir' apul infa1Ulbi1e n.unfutJfII .

" . fJ'OIifrli"i'LitifJ ClImmftrit. . Hor. '. ... ~ . ' ..
. !' . ~.... ,. .~'" . . ' . '. '.. I

.':'.',,~ 4 1 .. " ,','-- -, ~

-:Jo .~. t

. .., MaieresfacultatAtinferiores; eequ~na.. '

~ ~ fCCIWrantur in pukre 'eog1u~
.. 1 . ~

. \, .
'.
 )
. \

-tur,c,J t~ '19: Rae vero' ~ tolom eft"e f~ul

CUID fuperioribus naturalicer mapis po4ruDCt
.M. ;: 649. (ed ad eas eoam, vt conditio, .fme
'qua non, requiru~"~. . 637. Hinc ei
opinio ptaeiudicata; natra repugnare pul-
a-itudinem ingenii feuerioribus inte11igen~
ntiocinsndique dotibus. qtlatenus a ~m, .
connar~tur acceptae. .
'.' 41.
. ' Poteft etre ingenium pulcrum 1 quod in- '
telle&1s et rationis vfum male neglexit, po-
teO: eiTe iqgenium, philofophicum. et mame-
madcum non fatis inftrutlum ab ornamentia
,aalogi rationis. . Si poteft effe ingcnium
vel mediocriter venuftum ad ftientias tamen
folidiores ineptm ipfa natura: non bmca '
e1re porea: ingenium Hlis eo~cipieldinatuD!-,
, omni venuftati cognitionis, vti qaki~~iD-
, habite. M. .649. ~1. , ""
, . 43-
, Ingenia potiusfuperiora ae vniuemJiapct
omnes aetates, Orpheus et pbiloCophiat ,
poeticae (lato res , Socrates, fIPM' ditlus,
Plato, Ariftoteles, Grodus, ,CartefJ.Us" LeilJ.
nitius docent a pofteriori b~e coDuelire, ae
in voa fede, non nimis angut1:a, morari poffe
,difpofttionem ad pulcre folideque cogitan- /'
, dQm, edam ex reueriori difdplina philofo-
,phol'Wl;l u mathcmaticorum. '. '
l. B .4+

--.------..r---------------~--------------~
..

\ .
18-
\

.... .
.~P'.... J .1. CA P. J.
". ~

S. "
. '.CT.
,:. .
44
1:(.

,
. " \ Ad ae~etitum :natum, ,t. 28. rquiri~
. ' .2')'indoles dignam et m~uentem cognitionem
pr~i~s,fequutura, facu;ltaturnque appetitiual'
i'Um ea pro portio, qUa in pulcram 'co'gnitio-
De.m facilius ferat~, s.' TEMPER'AMEN:'
'T v M -A E 'S"T R E T 'le: v M e o N N 4 l' v M,
M. .. 732. . :I,~ , , , : ",
,. 45. , {,
'Quum omnls horno ferator ln~~ne ge-
.nusappetibilium, quacenus ipti cognjtli~\ .
.-eft, e. ~ N. . 66 f., loceo;lUs eorum aliqua
circiter., vti'aeftheticum decet, . 1 f. fecun;.
.dum dignitatis ordinem: Pecunia, opes, la-
,bor, otium comparatiuUQ),.deliciae externae,
libertas, honor, amicitia, vigor ee v~l~tudo
ceorporis firma, virtutum vmhrae,' cognitio
.pulcra. cum ruo cor.ollario virtute ,amabili,
cognitio fuperor CUID .(uo corollario .vi'rtut~
veneranda. Licebit ergo temperamentis
aefiheticis tribu ere' 'M AG NI T VD 1 N E M' aH-
q~m PEC'TOR1'S CON NATAM,inftin8:um
in magna potillimull), prae~ertim apudauen- \ '
dentes, 'quam IacHis inde'trtnfitus fit ad ma- .
$ila. t.~ 38,4 1 .,

46. . ,
- Secundum"tritam temperamentorutn do-
.arinam melancholicum' folet comttJendari
non fats ~ifcernentibus pulcras medjtaton~',
. '. . pro-
 I
"

.' AIS'PU'E''t t e ,A' N AT\l'IU. LIS. ;19

, ," proU~l()res a -bre.wioribus et abfoluendis fa,;,
:tlS cito.: His/fanguineus., qui Qieit,ut, illis
"m~l~m:hoHcusilptior eri~ , ,QUQ~~ -autem
maIunt e1l"e-'Chqlerici-, : '
! ", Q~OJ tu/ir 'all flenam tJenff!fo gloria curro,. '
, M{I~,m. oJ1lfl ,a.fW'efftl ,earllm fle!gfr.i.lJvi.rq~' ,

, OS E' e T 1 o "11 lo'.
"
" .
. ftXERCITATIO
, , .
AESTHE'TlcA ..
. ,'47- .
A dcharaEterem felicis aeA:betki re'qu'i~t'
I1.)J):".,""Q"4"et~X&RCITATI6 AE5THi-
, tTIC.j\, :crebrior;rep~titiQ allionum in boc hq
,mogem~~rum, nJitaliqu!s ingenii ac~ndolis.
~-
''. '46.
defcdptorum.confenfus datum" in
thema, f. .ne q:uis a'b Orbiliis, dat~ th.emau
cogitec, ,in vnum cogicandum-" inrem vnam,
. 18: vt habiws pulcre oogit,andi fenfn H-
!Q.l.liracur. M.. 's'77~' "
S. 48~
Na~r~, de qua S. 11. nOn potetl: vel per
breuius tempus,. in' eodem gradu fub{ijl:er'e.
'M. . S 50; ~int nift continuis exercitpJ. auge .
.a,n~uc eiuS vel dirpofition~svel1nlbirus,.41.
decrefdc, quamacunque ponatur, nonilihil ac
torpefcic, M. . ,fO. 'Neque ramen exerci-
da ~ntum cQmine~do tacultatum,:' de qui ..
" , , ,8 ~. . bus
, , ....
 , \ 1

.l}o P A. S l. t.l P. J., SECT. UI.

bus S.JI. fed ~fthedC:a, '. 11,7.' Sunt ~u
CI'l'IA natUram fatis ~ tomunpenda ac
D" T V R, P lA. N TIA, ' Vitanda. ' pha~nomeDa,.
f,. 16. apud ingenja aaiua -et femper ,agun- '
da ~iquid, non .feUdus t 'q1!lJD ,meliorum
1OJDDIeo4abili fubffitutione, M. . 698. '
" . , I

: 'S" 49
_' Aliquem lam confenfum iniplis exercitii~ 1

-.eft~e,ticis, et s quidem omnibus pofco~

t.47 .Alias nonCuntelFeatJspwcrae na~rae, .
lncneeeius vim augent''.47.M..139' Sed
tantum aliqueDl~ Pallria non pofcunt mili' ,
,tes, quantospugna. Contedo, quaedam na-
turam tis pulcram nonnihif fimul corrum-
penda aelbeticWl, .. ',6. Concedo enam
demrpafttia n.onnihiJ, , .48., modo magis
'Confentiant ,le ditrentiunt, apodon quao
~. (ticamos 'leaDetlca, ;'47. Concedo tandem,
quoruJU maior eft deformim pulcritudine,
modo 'COmitetur ea con~enti8, . 3f. turpi-
,tudinis fuperponderantis, per '{uam DQn,. R
male null'C, 'Ct ()lim lic erit, .M. t. 66.
~. so. ,
. ~

. , 'Non ingenii rolu~ red buius 2~ indolis,

de quibus .s. J:' ..49. aliquem conrenfum
polluto in exerciciis aeRhecitis, .47~ CoIa-
tur ingenium mo'tuis- ac nercibus -exercitiis,
Ethic. . 4()3. negle& prorfus indole, ve!
,OIDJno corrupta, depretraque.,' e. .in paflio..
~~IR
L

",
 "

EXERCITA'I;'IO
. / \
A'IS,TBIT'ICA.- '2~,
- ,
ftem 'domiantem, 'praeualentemque cupidi-
nem hypocrifeos, ferociae athletic:ae, rodali..
tii nepotum,ambi~ois, licentiae, baccha-,
. nalium? defidiae, pigritiae , cur~m' Oero-'
nomicarum, vel ,omnirlo pecuniae,. . 46.
vbique peUucens petioris exilis viliras, quic-
quid venuftc cogitatum ,videa~ I detwpa.-
bit, .4&. ,
S. SI. .
, ~, Eretla (eruetur,vti Videbitu.r, aut clip..
" tur, fi quibus alicer modis fieri poteft, indo'!' .
le~, M. . 73Z. ingenio, de .quo S. 11. rudi ,
reliti~, J!thic, . 403. nafcentur inde forte, . _.
quas . ,45. dixi, virtutum vmbrae; red par- '
tim pellucens vbique ruditas ingenii motus..
quos bonos;dixeris, boni rord,is, vd loqui .'
folent, deturpabit. f. 48. partim aueatus '
faldm cognitionem pulcram animus, aut eam
non' rufficiencer appetens, ingenium, mali':
.auib~ls,eo finettrpefcere. nO,n inuitus, '48.' '
vnde nunquam ad pulcre quid cognofcendum
alleuan denuo poffit. . '1.7-
. 52.
, _' Excrdo. aelhetica, ,. "'1.
erunt 1) "ti-
'rw~JlrrIU'T. citra direionem arOs crodi-
tae, qua polleat exercendus,' fufcepca. HUl:
',horrid1;ls'ille numerus ~acurnius, quo prircus , I
Carcorum agricola, fortis et leuans animum
. feftotempore, . 50. .
, 'B.3 Y,r-
 . 'j
~
'q'
. ...
,PAIlS l. ~AP. l. ...eT. 111.,.-- /
l' 1
I

I
., " DOS ~ pro fimullmitanCJo pui~e cogi~~- !

. lada IniDwiuertamos., Hinc exercitiulD' I

leftJeticum matus el, ae
plerumque vide-,
'mr,t,54., exemplaria bellismorum auaD-
-rom
NollurtUI tllTlar, 1IImIIl, ilfrfor:' diuf7UIo. .
G,.J;{~iis) "gmium, grlliiJ" (pllis)
deilil (Jre r(JtUndo. ~ ,1 '

IIqfo loqu;, prfllter laudein nuIItu auarir_

-Hor., \ , ' ."
'S 57
, Per re patet,maiora jam exercitia maiores
mes et dare et teftari tlAlTerx.JUWJl4Tet. ItIl"fr'
&al quae proprio Marte fundit' animus _CIT'-
,u,r. , quando iam fine cortiCe ~atarc' Vel,
Gofios . .f4'1'6. vel Datps el, t.53.
,S. 58.
, Exerdtil ,aefthedca erunt :) correBiora
ee cerciora, fa acceferit Id counatam S. 1l. et'
, acquifitam aeftbeticam naturalem~. domiuaQl
PtUram, .~. ars erudita,. 47-57. ftne qua
ingenia pulcra qt1;idem, Deq ue tamen diuina,
Viam ad elegUWas cognitionis fape, expe- ,
riaumr,, , ,

Qualeperintertam ftmflm,fu~ luu tnIIligniJ,

~ ittr in jilu;t, iJ/Ji tatlum (ondidit fJ111l!r1l
J"IPUer, It reIJur noz alJjluJit' IItrll '-coh-
/' rem. Vu., ',,' :' .
S ' 59
..
 :.'

.xaICITATIO AESTB!TICA .. 2$
" . 59 , \

Vtrumque ~enus exercitiornm, . 5'1, fa.

guotiescQI1que pulcram. cognitionem exer-,
cendus efficient~r de~emit, non ingenium fo-
lu~, red et indolem et teniperamenrum ae-
ftheticum in habirum dedUcit et confuetudi- .
1l~ confirmat, . 045. intendens connatam pe- .
ttoris m~gnitudinem. ...6. M. 2-'7. , .

. 60.
A E S T H E TIC A' D Y N A M I e A f. critica
virium dati hommis ..d d'atam datae cogni-
tionis pulcritudinem aff'equendam,' connatas
uaturaevires m~t~ri nequit, nifi ex eff'efiibus,
~ercitiis, . 2.,.
vbi iufie fie eoncludirur:
Tatmlm eft4UT/llTx,J'4/T}', tantum fpecimen
dad hominis; .Ergo. tanta etiam eius eft con-
na~ natura, quae actedentibus praeuiis
exercidis eo p,ertingere potuerit. M. . 57.
Neque tamen ~eque' bene faepius infertur:
/ld tantum tJ6flTolTx,l"'lT/r4t1., vel fpecimen vi-
~es dad hominis,. vd nunc fUQt, non f~ffece-'
re, Ergo deftituitur connafcenda' ad medita-
tiones eiusmodi natUra, M. 60. t.
. S. 61.
) AeAbetico' dynamico (aepe opus eric
.. EN T A M J N IBV s (periculis) AE 5TH s-
'r 1 el 5, exercitiis ideo, jnter ala, decretis,
vt experiatur, 10 vires da. hominis, ct"
A $r quan..

. \
. ,
 !le)" PARS Y. CAP. l. S')tCT. 'IUt. ,-

. qu,a~ta~ ad da~m 'pulcram c9gnitio~em (u(-

fl'Clam, M. . 697. Tune fi bene procedunt
t~ntainina, experientia affirm::iua vires ruf~
. feciffe faris refle fe h~bet, . 60. ,. fi minus '
'. procedant, non femper naturae defeflus eft
in,cauifa, multo minus. a defeEtu cuiusdam
, .fpecialis forte eharaUerisaefthetici ad datum, '
perlculum requiliti, ad '~efeaum generali~,' I
etiam, aliorumue forte fpecialium valeteon-'
/ f~quentia. ,9. '27 Ciceronis pericula paetia. :
'Ouidii ac .Horttii pericua epopo~iae I}OD
bene fl,lcefl"erunt.
~ ...............
.
S E e T 1 o lIIl.
~ .... ~

,D~'SC.JPLINA AESTHETICA.'
: '62.

/ Ad. '27. reqUIntur 111.)

chara~ere~ ~elicis aefthetiei generalem,
Ma.9"tr'r et D J s-
CIPLltl'A AE:5~H'ETICA; thepria perfe J

Oior in mat~riarn 'et formaD pulcrae, eogni-

tionis propius in~uentium, ae ea p,er natli~
, n m folarn, et folum .eiusvfum impetrari fo-
let, feueriorbus jam exercitiis in vfum de-
d'ucenda], 'ne vagetur habitus ex rerum ogi-
randarum, vel ex regularum earumque rati~
~m ignorantia v~ incer~itudjne" cogitetue
licentr, ~utomnes viruros peccara (ua'pu,..
" taJlSt

\ .
- ,.
 .
\
'

, I
nlrScrPLI~ A! 4,.STH ET J C4. '17
tafts, quae tamen-ipfe neCciat, abipfopulcrae
meditationis vfu deterreatur, ;,47, 48.

. 63.
, ,Ad difciplnam 'aelNleticam pertinet 1)
,ofunis P V Le R A E R~ D I TI 0,- i. e. eruditio,
'quaterius obieB:orurr, de quibus pulcre cogi~
tandUm aliquando fit, cognitionem inerudita
melirem exhibet, qua imbutum ngenium
,nat,uralitet' pulcrum, exerci mtioni busque
C{uotidiams excitatum, qua moruro, ,qua af-
feaum, ee incofrum, vd Perfius haber, ' peaus
aefihclicum; feUdus 'in datUtT:\ therna pulcro
cogitandum confentire poffint, ~.'62,47.

, .' 64.
, Pulcra,e eruditionis' potiores partes runt
dircipnae, d'eum, vniuerfum, hominem, qua
fiatum praefertim moralem, biftorias, n~c
excIufis quidem rnytbicis, ee antiquitates,
fignorumque genium exhibente,s, . 63.

. " S. 65. ,
, In difcjpJinarum eiusm,odi dotlrina'aeftbc;-
deus tantin eam curat perfeaionem, quae
fiat in, pulcre meditand~s phaenomenon"
. 14, I5. partim negatiue, dum dat vitare
'Jfa,pepap,ft,'rfll deturpantia; partiin pofitiue, I

dwn vnica faepe phrafivel figno fatis breui

cogit er,uditum leaorem fpeaatoremue ma-
,&nI
 /

2' P'AIlS '1, C,AP. L"S~~"~ IDI. .

. .' .,
, gna, quenis ab au&re 'tantle doarinae
exrp'eaate, .licet difTtmulet erudita plura per ,
excepdonem non inelegantem, . ~8, 2~.
. 66.
Hue non referimus pueriles quasuis in- -
ftitutiones,. . 5+ 'non, tumultuariam in di-
rei plins tra,aandorum notitiam, vfu, v.aga Je-
aione, auditionibusque promil'cuis. compara-
tam, de qua S. 111. red m~thodicam et virJ-
\
leJJ1 . eorondem peritiam, quantumcuDque.
perfetbm, quooiam illa. magis, ,red et eate-
nus tantum, qualenus maai.s,eftick,. 65.
tommeqora~ - . -. "
. -67,.
_ Neque tIlDen aeftheticum polyhiftora po-
ftulamus 'Vel panfophum., quoniam. charaaer
generalis tlntum eruqit!9nem -generatilD po-
{tulat, in ea puJcre cognitionis rpecie, in
qua quis exceUere cogtat, . chara&er fpf;cia-
lis 'partes eo .propius faciente% eruditionis
curadus determinabit, hi quibus horpitem.
ele dedecet, hane cognitionis pulcrae fpe-
de~ qui fibi .colendam fumferit, . 27...

S. 68.,
_ _ Ad difclplinam aetlheticam pertinet
-'1) tbe9ria de fonna pulcrae cognitionis, de
modo ae ratione legitimis eam viis compa"
andi,_ perfeWor, ae per Dacuram folam et
. - Col.

'- .
" '
1-
 . '

DISCIPLIMAAItSTBET'IC A. 29
rolum eius vfom impetrari-.rolet, iaat accura- '
tioribus ,et adftriaionbus exerciciis vfuD in
, deducenda. . 6;. Jam autem complexos
regularum ordioe dirp()&tarum ~ R S vocari
: I
tolet. Hinc incbataaere booi aeftbetici ge-
lleraU oarcitor requifitum .& R T I S .& & S T H &-
TICAIt.
. 69
,lo characteriblls felias aefthetici fpeciati-
bus, e. g. oratoris, poc:tae, muficie. c. dudum
defideriis huas requifJti fatisfaaum eft: arte'
rhetorica, poetica, mutlca, e. c. Quicquid
de earum 'iucunditate, vtilitate, 'neceffitate
. difi'eri (olee, paullulum atroUendo nociones
,in magis generalia poteR: ad artem aeftheti:-
cam applicari, cuius haee praedicara tam late
: 'p2tent; ae laudes reliquarum fimul romea-
rum, . '68.
,- , ,S. ,70.
Jam fumere licebit artem boc praelbndo..
rem efi"e 1) quo patentiores regulascomple-
aitur, i. e. quarum aeplicatio pluribus in oc-
'calionibus vtilis, mmo neee[aria eR:, quo -
completior ipra eft, regularum fufficjenti~
breue tamen compendium, '2) qUQ fortiores
ee grauiores regulas exhibet, i. e. qua-s nUD-
quam fine maiori detrimenronegligas, 3)quo
exaao~es eas exponit, et aecuradores, 4>quo ,
. magis perfpicuas, 5) quo certiores ee ex: ve-
ris principiis, animabus fCglarum. deriu8-
tas,

, .
 , ,
,'
,
'~o P'AllS 1.:-CA,1'. 1.'S.iC!l!. 'nIl~

taS', 6) qu. mag~s aUit:ienres ad dirigendu

"
ex fuis praefcriptis aaiones et ipfam praxin t
--.. 2~: ' ,
, . .' 71. '.
'Artls autem aefthaeticae legsper.omnes
artes liberales, quaficynofura quaedam fpe"" /
tialium., diffundunrur, ee adhuc parentioretn '
fphaeram habent, vbicunque .praefiat pulcre,
quamtw'Piter, quicq~am tognofcere,. cujus
non opus eO: cogQ.~tione fcientifica. Hinc
m'agis, ae \'1,a fpeci~ium, ..69..., mereror in
fOl'll)amartts redigi, cQmpletius.q~9ddam fy-
.ftema pulcritudinl~ in cognofcendo tandero
exhibinua, . le fe!4ntta deduc;endarm e~
eadem. a~ium a/lI'Or7r(jrrIU'T~fI,. Coinpled
quid l}. ,rpecialiblols oh infinitam varJetatem
fp~r~ri. non pQteft, nifi furgendo ad {ontes
et pulcrii:udinis et cognitionis, ad vrrfusque
\, naturam, primas veriusque diuifiones di_uifa
, oh prJnCipium exclfi tertU inter duo contra-
"dIUoria exhaurientes farutemur, quod fiet/
m
arce aeftheticam in ,'formam fcientiae redi
gendo, . 70.
'.
. 7~
Supe~ior 'regula femper rortior etl: fibi
Cuhordinatis omnibus. Hine artis aefiheticae
,leges fordores funt inde d.eriumdis fpecia~
'lium artiurnregulis omnihus, ah his exce-
.P90ne no. n ioeleganti fadenda, quando co1-
liduntur. Jam autem his .fo:lis cognitis a1it~r
. . . 'eu~
 J)f S CIPLIN 4 AEST.H E T.JCA. .:SI
, ( . .
eueniet, aut etiam .i{lis vixac ne vix quidem,
.. veluti in fundo, aue e longinquo,. perfpeB:is,
bis autem in omni. ornatu exemplorumq~
apparfnl: praeftririgentibusoculos" non line '
grauiri detrimento. Hinc complexus, le-
gum aeftheticarum, prae fpecialiorillUs fus
con(etariis, merecur in forniam.ar~is ~edig~,
q~ae fimu! earundem robu, fatis euideriter
poat ob oculos, in fonnam fcierit.iae .redata. . I
j. 70. .. .
. . 73.,
. FaIfa regUla fempet peior, qnam nulla.
'Jam autero \ex vno alteroue exemplo tan-
tum abftra8:ae, ae. fine vlteriori racione pro
'vniuerfalibus venditae leges, quid aUud funt,
-quam a particulali ad v,.niuerfoale fatis hiulca
confequencia 1 Quoties bine, nifi omninofal-
rae, talDen peccant.in quantitte 1 Jam autem'
indu4io completa nunquam. haberi . poteft.
fiin- opus eft perfpicientia. verltatis reghla
,
rum grauiorum a priori, quam dein conlir-
met ac iUuO:ret experienti, 'licue mios jnue
niendae forte primum fuie fubfidiu~. ll~di
gent hlnc arces ,rpeciales ,/ fi 'veras a fpuriis
regul1s feiungere fit animus, . vlteriori prin-
cipio, exqu Ipecialesfasregulascogn9fcer~
poffint, .et ho~, ars aef1:hetica, ,ne per ean-
dem mare tidaril expefiationem cafuum limi-
lium vnice fta~ljendum fit; ve iQ formal11
fcicotia'e redi&atur. . 7<11.. ' -
\
.

 S2 1" .A R S l.
'.
eAl. ~ l. '~& e. T _ III~
. ..
: -74- . \ .
Quum jntelletus et ratio ~o)'aliter rie-
cefrario direB:ores omnium pulcre cogJtam .. ' .
rU~, effe debeant, . 39. illud autem regolis
" . pulcre cogicandi diftinB:e non pereeptis fieri
nequeat; M. . 6Z4, 6,.0. non (ufficit has
perfpiCue proponi, ae multi~ illuftrari, , prae-
(emm quum talis earumconfufacognitioiam
fine difciplina per aeftheticam nturalelltll ae- I
quificam impetrari poffi~, t., 2. ,Ne ergo
tota difciplina aeftbetices ams in meram ali-
- quam .coordfnationem ~,difpofitionem re-'
_ gularum ab analogo' rationis analogon ratio-
, nis vnicediretluro forma~tn abeat, . 68.
,diftinae regulas etiam et intellelluali cua
perfpicuitlte concipere laborat vtiliter ia
formam fcientiae fimu! eleuata. . 70. - , '
.j. 75.
Quod oUm Leiboitios de metapbyfitis aa-
< te reftaurationem eorundem per ipfu~ coep-_
,.tam: Yideo pJurel, '1w mallUmaliw dolIrini'l
. 4e/e~Jntur, a tnllaph"iftciJ abhorrere, qod in
;//il /llum in h.lfnerlU animaJuer,anl. C.
tI.( rei piJt~ - &tJUjJam arbilror!/fo, lJuod
not;onel generlllel, el quae maxime nobil IJOIIII
t 'erermtur, humana negligentia IIIlJru inconjlanr
. #" ~og;tantJ; ambiguae alque -ohf&Urae ftmlflJ-
Sae, 1.1 qufu vulgo" a.fferuntur, - t!eJim~net, ri
nomina/el quidein 'f'unt., adeo nim/ e.rfli,~
'JIIJ It'. ~;,. 4~ 169+. iaem de didpllnis ar
' , . ',- tiu
I

...
 I .

'- ;

DnCIPLIN AAESTBET~~A. al
. tium liberalium ob 'Ilmilem ciuffam affirma..
nerim. De difciplini!t, lnquam', t regularum
toacemationibus.Exfequutionem enim pul..
tei'rimorum operum guanquam doai indo-
toque paffim, fi fapiunt, admirari coguntut '\
'vel inuiti, feqt1Untut: eti4m ee laudant plurimi:
'tamen feuerioris etiam fcientiae patro'ni pIe.
tique dol:ririas eiusmodi [peciofa miraeula'
direturas euro plebe eDnfentiendo Conte..
, mnunr,
lngenium mifera quia fortuttatiw art' .
Creq.nl '.
Quid aut~m1 fi curatis ~x definitionibus, ee
"Vere explicantibus aliquid pu1cri aeque 've~
nufti per apee ohaerentem axiomaeum, ~Dn
fe8:ariDrumque CDncatenatiDnem refolueten-
, tur, 'prima ceree, cognofcendi,. non bene fo-
lum, fed-et belle problemata 1 Quid 1 fi non,
ars (oluro, charaElerem pulcri ingeniigenera-
lem ingreffa fifteretur, fedetiam induta fcien-
tiae pallium 1 Certius et tutius :ad eius regu..
bm, "non Lesbiam, o.rnatum cogitationis
, poftulantia tum exfequeremur,' tum diiudi~
,care~us,. . ,7Q.
. 76.
Neque vanus augur arbitror rore,
fiprae-
dixerim" quod aliquibus exemplis"iam ex-
pertus fcribo, per eanderh fe viam' nDn. pau-
eis ingeniis, non paruis, ereEtioribusque ani-
Jnis commendatura bona liberalium ftudia, vt
. 'C' non

, - I
 ~-
-1
\

P.llS l. C~P. l. SEC~. JIu.' I

~ non puerilia' tanqI;U, red ee viris, iisque fa- -

pientibus,' digna, ficuti fine, vid.eaIltur, ep-'
que moueane, ve vel ipfi udeantaliquid no-
Jl et egregii inaetheticis exercitiis vel faltim
de ambus eo ducentibus moderatius, aequius,
honorificentiu~ iudicenc, de .applicationibu$
earundem, vti udices, hene Jatis inftruru~
I magisque competentes. . 70.
/" 77
, Iterum moneo.. lIle ego 'non fum qui
'aefthetica fciencia, quafi Rumeris omnibus
abrolutum, mihi vel aHis fingam ingenium',
generatim venuftm, vel omnino fpeciatim
laudabilem oratorem, po~tam, muficume. c.
Jam poftulaui, ante theoriam iusmodi, ,na-
turam, ingenium, indolem" exercitia, cultu- .
_ ram iugenii nune fine aliqua eruditione vix '
fatIs impecrandam, regularum pulcre eogi-
tandiperitiam,. quam vnCe probaui'vere
praeftare, fi fir prima faltim et primaria fua ex
parte- (cientia. Nune de'nuo poftulo corre-
Wora ae cerciora, ill~ exercitia, de quibus
. 58. in quibus nuUa dies fine'linea; fine
, quibus 'mortuas ipfe fpeeulariuasque, qu~
vocant, regulas, vtiles quidem, quibus ta;
men non vtaris, nunquam edieo profuturas,
t;O; quo maxime debenc. ' Nee ica multa
poft plura poftulaho. PoftulaQic reae adhnc
plura .fpecialem felicis aefrhe~ici cha[aaerem
iDformaturus. ,. 27. "
SEtTIO
~-

\ . '-
 *) 6 (,.,
oo
,

-
S E .C T 1 O ,-V.
I .

IMPETVS AESTHETJtvA
. l' :

,. ; . ~., ,78. {

-Ad,. charaaerem. f~licis a~fthetici generaleDt,

'2.7, req"uIrltur IV.' 1M P ,f: T V S A ~~ .
I , '

s''t HE 't 1 e v s (pulcra ments incitado, . in-

/ ftammatioque, ~f.t", ~dlalis, furor, il'~lftl',~,,,
.p.~. '1t'rEfJfA-" l1e~); CU!US haeeen genefis: Ex..
. citador natura; S. n. amn-ipas (t,fJ'1'CtI''XEJa.'..
~etA'I, S:UI. mgis adiutadofuinis-i~genium ,
acuentibus et magna m animam nucriencibus,
S. IIU. prQ politu corpors, animaeque lbtu
antecedente, M, . ,}I'l, 596. fauentibus dr-
cumftantii~, M. . 3'2.g. jam {ad prum pulcre . _
(:ogitandi a~um facultates ruaS inferiores, ha- ,
bitus, vires, huc vsque moreuas, M. : 2'2.0,
eo intendit, vt maiores confenru pbaenome-
no vhiant, quam quasmulti alii tirca dem '
thema, ve'! pfe horno, nop. ita condtus alia .
'. tempore, pofrent exhbere, atque adeo dent
eJfeUus liis fuis viribus viuis aequales, viri
1>us ordiFlarHs maiores, et ad eas fe' circiter
. habentes, vti quadraturn ad radicem. .status
animae, cuis gendin de(ripfi, elt ipfa illa' '
ipf'", cuius antea dixi vari~s pro graduumdi-
uerfi~te denomination~s. -
C2. . . 79
 I
,1 \
.1

,1 "_ , I
l>ARSr. CAP. l. stCT. V.
I

. ", . '. 7'9. . .'

. 'In minoribus huius feJ.1loris gradibus, el..
feausvimentis ordinaria maior, vt tlilis, non
pate~ .o~nibus,-; fi vere ~me1l:' adfuerit 'PI"'1J
elieruet tentantt, dum fnget,
./
. . Pi fib, 'luuil'
Spret dem, lud~t .'II~ultum frujlra'lue la..
, ..... ' D N t ' . ..
' . Aulu,' 4im~ Hor. '. . ' "
tharaa<:rdu~ ::t.pud prum' iuftum fui aellima..
. ,torem, eo Qon nunquam corripiendum, erirt
J) fi e. g. reripta ru~, dum feribir, et immediate
poft conGeptiopem ipfi,mi~us placeant, ae
poft aliquid temporis heteroge.neis occpa..
#on,ibus infw.mti: 'l)ipfamaior celeritas,cha..
l'aaer etiam virium viuarum,-in ~hyficis.
, ' ,,. So.
, Pfychologls, patet In tali ImpetU: totant
quidem animam vires ruas intendere, maxi..
me tamen facultat~S inferores, ita, vt omnis
quafi fundu-s animae, M. . si l. furgat nonni-
.hU altios, ee maios aliquid fpitet; pronusque
Cuppeditet, qtIOrum oblit., 'quae non exper.. I

. ti, quae praeu'dcre. non polfe nobis pfis,

multo mag!s alis, "jdebatnur. Hic animae
fundus quum ,a JTlultis adhucignorerur,etiam
p,bilofophis, effetus eius extrardinarius,
quem . 78. defcrip~m\s t diis ,adfcriprus eft
autoribus, fecundum illud Lucretii: ,
Igllol'iJnlia caz!lJfum (ollftt.,.e deOl'tlm
" . , Cogil'
, "
 ,IM'PETVS AEST-'ETIC\I'S. 3-7
'Cogit tiiJ mperi~m r, el' eoncetkre regnum, vI',
quorum. operum ealfffar nulla ration.,e vid".~
POjJiml., Izaee fieri diu;nQ n~miru remur~ , .
. 81.
Luftremus aliquas incitationis eitismodi
opportunitates p10 pfitu torporis auC aucu~
paQdas, aut faltim oblatas arripiendas, in
quibus aut nunc, aut mm'luam. Ea re~ero
'1) moti.onem agitationernqu~ corp~iris, prae-
fertim non nihil melaneholi.~i, e. g. perequi- '
tationem celeriorem. .,46. llinc fOfce pega-
fus hippocrenen rechlderis, hine tot in iti-.
. neribus carmina fcripta. Mirum ejl, ' vt an:- '
I tnUl agitatione 1I)Otu~u~ cqrpQrir q~ci/~tur. 'pUri, :
L. I.ep.~. ,(

. 8z,
~) Occafio imp~us ad yenuf1:e eogitaodum
ef1:,. natu~ animae, in qua. praeuifio pracfa",.
giumque naturalicer fadUores funt, M: . 60'2,
d eleganter eogitanda praefertim nec~tfa",_
,riae vires, ordinario maximc debiles, . 39. '
M:. f97' ~t meos fana in eorpore fano, E
. . '2S'4' per venuftum alteri,us ngenium ad
,"imitationem inclinacur, . 56, ~4' Hae ra-
tione excitatus (/)61{30}.,1J1I'T'Of efr.' Ita '. cirea
criticas huius vicae viciffitudines ,inf1:ante
magna mucatione, plurimum habitura mQ~
menti ;, pofcere fata .' . :..
. Tnnpw trit.' Deur, eel(, de"ll . 80;'
e 3 ' t 83.

--"""--~-~ . -,,- ...

 '3.8 P" S l. 'CAP, l. ~ECT. v..
.-83.. .' \' _ "';
, S) Hiftoriae(Clio), etiam fiaae, praef'ert"im
,hero~ae, '(CalLiop~); vehriftioris (Melpo:"
, mene), .ve~ laetior~s euentS (Thalia}; mufi...
cae, (Terpfich(>re) faltaciones, (Erato) au..
rae, tPoly~ymnia) et quaeuis-Uberalium ar...
dum fpecimina, dumad aemulanduin 'prouo~
can!, ipfa natura e~tra, nos pofitorum, duni
",elam abili ter , ludie, ycl maioribus ,mondt
, e. g. folis Jo lpe.flaclllis in ftuporem rapit(
, (V ~ne ), . 82. "Hac ratione concitatus
, I'lJrrOA".".TaS ,,.1 .tJlfl'07l'd:r."To, eit. H~n~
Mufae oon minus , ae Gratiae ,fodae funt, ne..
que bene diuellunt\1r. Vnatlorente e. g. circa
tempara Alexandri M. Augufti, Ludouici
XlIII. ftonlf;runt etiam aliae.
., 84.'
.' ....) Otium cQmparatiuum, E. . 26,. 1\1.
. . 638. qnando mens curis foluta laboron.
, 'negotiorumque reponit onus et per amaeoa
. . 83. ambulacra temere errans, . 81. ferena .
patet in feceff diuinis 'amatibus, .~. go. Ho~,
forfan eit in Helicone pafcere, fomniare in,
Parnaffo, O! ulce atium honejlum,que, lit ,
Faene omn; ne.Q/iQ !pu!frlII! Q! mare I o 1 lit~
tU11 verum jcretu"'1ue A.Ilf1'HOr! quam f1!ultC&
in~enitl! qua~mutta diflatil[ PUno L.l. ep.9-
. . 85. ','
, 'f) Si pulcre .cogitaturo requiritur ftatiUs,
'.' ". ,qual~m
"
, I
 < '
... /
\ "
. ,'JMPETVS A'~STH.E TI CV' .~!>

lo q~alem, . 39. defcrip, ptaerertim in fenfa.

tionibus themati ratis heterogenejs conftitu...
to, aquae potori, pro potitu corporis, . 78.
opporrunus erit generoris laticis modicu,
bauftus, quo remittentibus nOI]nihil fepfatio ..
,nibus e. g. moleftis clarefere necelfariae ~. g. : .
hilares imaginationes et praeuifiones ea ma.. "
gis poffint. M..5S4. Hune autemfatismul.. ,
tis effe fontibus hiftorici naturae narrant., Po....'
lle talen;t viro in Aganippe fuHfe,
l'
. 86.
'" '6) Fontanae eiusl1\odi praeferenc vinum
\ . 8.5. cum Horado iudicantes \ . .,
Nulla platere 'diu Jeque viuere. tarmino pOjfo,
Qtlne flribttntttr aqu~e potoribul. '"
Ille liquor docuit, vote.r inJl..etlere tantu, . 83.
. Mouit el lid tertOl nflia membra' 'J!l0dor,
. . . 81; .
/Jate/ml el agrico/ae magno confttla labore
Petlora trijliliaediffolurmdadedit. . 84,S'1. ,
Batc!uu et affliEli! requiem mO"falib~lI a{fel"t,
erura /fect dura tompede puIJa finent. '
. ~ 85. T i b . . .
. ' Hi'nc et Baechus in~itationis inftarnmationis' ,
r
que aeftheticae :lUaOr ea. 80. lieet illepide /
faUatut, qui fia::tm HOf?-tii od. L. JI. 19.
111. 25. ebrietatem bona ae germ~na fide;~eu
veram, imitaturus, tamdiu libat Apollini ac
Mufis, Bacehoque litat, donec :i~m iamque
promtiJrus oracula ,e.. ' Sler-
"
 , ,' " ,

40", "ARS,I;
,
CAP.
',4'
'1.SE'CT: , V.

'Ster1J;tur, exanimil'lue Ir~nl jJrotilmbit

hum; - ... ,Virg., , ' 1"
./

. Si.
7) ~ou,a oecafio eft caftis aeftbeticis y' qui
fedentei aduerfus, identidern, nef,io quam,
fpeaant et alldiunt dulce rdentem. Mifere'
-quod omnes eripic fenrus ipfis. Nam fimu!
luam Lespiam adfpidunt, nihif eftfuperillis.
Linguafed torpet, tenuilfub artur
Flamma dimanat, J'onitufuopte .
Tintipant aure.r, gemil1o. tegu1llur
. Lumillo llQtle. Cat.'
o \ '

(luando autem abrentis angiportum perarn-

bulartmt, .. 81. claufam ,ianuam feneftrasque
vacuas falutante's, fubito fe in monees etJu.. I
~os ex vrbe' remouen., ,84 ibique ruum na-
J:uraem~raculul1f proeUl v ldent dulce ridens,
dulce loquens udiunt, fingunt, fcribunt,.1
canunt, pfallune, pingunt. Silua interpres
. harum curarurn et Cn1~ia fidera, ; 83. ne epe.
rare-quidem aufos effe, quae pra,euidenc fum
, roa ~um voluptaee perinuiti, . 82. Certe
Venus ac Amor horum potil1'S 'cauffa baben~
tur auaores incitationis ,_ de qua loquimur,
- . 78, quam 'obproftiqulol'um praecones,
Q.fl~n() im~unda 'epa1lt ignQminio/aque,,'
" ~. S4,.S9' .,,'
i, ,

"

/'

\
 " -, # .:" i .

f . r I
'1,
,1

,I . 'S8.'
, ,': . .'
1 Veriores forf:~n, 'ac"dii fune, . 80, ocea.. . ',1
flanes eronr. 8.) fi quem '. ' '
, ~ Detilil Jmmilemfem~ir, ;nopemque paterni i .. , .
Etfarir,et fun. paupertar lmpu#t ,auax, ,
I Pi verfuflacent., :" ' ,: . '.
'licut Horatium, qui de fe pergit 'per iocum
narrare, quod bene multi ferio veriffimum .,
putant:. , . ' ,\'
'

.. Q.uo 11011 defit, habenrem,

Quae poterunt vnquamfatirexpurga.re ciculae,
Ni tn~/iUJ' drm;re put,em, 'luam flriberl
verfutl '" ' "
.' 89. . .
, 9) IndigaatiG '," ' /

, ,J"chiloe'hum prop!";o' rabiel armauit 'm..

bo. Hor.' ,
Horatius eandem occafionem fibi praefagit, _
Serm. L. 11. l. V.'40- 60. Juenalis eam 'ita.. , .
tim a,b initio fpirar: , '
Sempet" ego auditor _tantum nun'luam n, , .
,reponam -
Yexatlll tQtier raue; Theflie Codri"l e. c.
Dijjic,ile cji faturl1m nOl1 flri6ere.' 'Nam
'lul iniqrtae '
Tam, patifHu vrbi.r, tam ferreu.r,' VI ien~al
', fie.? e. <..
Q.uid referam,
. ?
''lualtla fieca", ecur ardeal'
' ,
Ira,. e. c. ,
Haee, ego non erelJmPnuJin, di8na lucerna.
- . e f' " Bae,

"
I
 "

A I C , CT V.
/,
1- ce (J 11 ;H<"I
Si natura ncgat,facit indiglJati f/e'I:l1l nt
"'" la KU que pote,. , qUJJ C.( ego.. a~.
ti. erg' in el uis r: e' e fo e "
moftltenis et- Ciceronis Philippicae huiu
.e na et ati naJ... e, OU 18, e. -c.

" - ~. .90.
. atl co ,t in gn 10 e o~ ,tri 0,,_
M. ~,684. , Horado tamen mlliis amica ac
fld na 0, n... a ra, plus~lue alis, quam
'. ' '. . feHis h ben Hin 't&,tI ~ lit. lok:II , ':e
quibus ~. 5'2, mlhtumque currs trIUmphales
j p ti . Hi !v IJS _
.,.. m da on '"ne ul
ale, Jed in vitium liberta! ex&zdit, el ur.m
~ m . t' i. o
Hine Ariftophanes hine Ludanas pa . e
n s, p ca . . ,lart~is epgralhnata., .
. /

.. 91 .. . ..
'l., O De an ~ m of De , q e
tantaenon fune vt omnem f mbli m' ae,:"
.le cogmionem mtultu~ opprtmat, quando d,e
pu re n gJ nd' ta um ed e re IS
, loquimut, '12) omnes fortunae cafus, ~rftiO.
res tri fra ga , eti e~ ni o n nt
et dHl:rahanc omnino ~imum, ~ '8"-. Plus
. t-a n leg nti. ru fim ris all orum a is
de m, lIT dr dr e 'bu

\ '
I
IMPE~V S A ESTBE'r1 CU.,. 41
. ,
13.' Agmen claudat in catalogo faeile Ioen-
pletando 'iuuentus, f.potius Uahuius vitae.
periodus, qua nondum 4"1-''1/1 (uam eo vsque
,mnflit anima, vt imaginationes etiam infi-
gaiter decreuerint. Sicut enim facultates
cognofcitiuae inferiores prilJ.lae .fiunt in ea-
dem phaenomena, ica et eodem, quo crene-
mnt, ordine minuuntur naturaliter.' Vnde
duabus iam potiorem pulcre -cogitandi mate-
riem fuppeditaturis, . 30, 31. languefcenti-
bus tranfiUfe iudicatu! eleganter <:ogitandi
princep~ opportunitas. Vnde Horadus non
praeci pit (oluro,
,SotueJtmer(cntem mattlrr Janul ~qullm, nfl ' \
Pcctt ad extremum ridmdul, ct'ilia ducal,
, red etiam fpe8:atus faris et donat\lS aro
rude
'. non vult antiquo ludo ineludi,.' '
El vnul et caetera ludiera I'0ne,nl,

I
. 93;-
,

IPer re patet 1) his occafionibus non vten-

dum effe ,contra fordores vitae bcatae 'leges,
'l)oceafion~s eas~if~ tantum non c!uffas fo-
litarias" q,U1bus clreumAuere poffic laeuum
.ut tardum ingeuiu~ fin~ eieau, qui quae-
rebacur, . 78. '
. 94.
In roaiori pulcra medif:atione. q~m ~i~- '.
'" ., clhor
 , I
"

. I

.p I ~ARS l. CAP. l. SE'T~ v.

cilior lit pulcrinido fOt,s, ac plcritudQ cu-
iusui~ paros, pulcritudo rernm et ordinis.,
I pulcrirudiiIe fignoruin, . 18-20, ad priores

potiffimum informandas vtendum eO: impetu

mentis aefthetico,; dum feruet opus, et eros
. ~ccafionibs, . 78-92.. ' .
, /

. ' 95 .
Durante ;,$I!rrltl.rrfl-ff duQl pulcre ponere
totum, part~sque prncipes intenditurom~is
anima, . 78. laudabiliter a minoribus mino-,
rUJIl ,partiumelegantiis ,exafciandis abftr,ahit
ingenium etiam fatis ielix, M. . 529. ne fiat
fimile fabro, q u i ' .
Et~mguu '
Exprimet el mol/e imitabitur aere caplol
. /tifelix operil, fummtl, qu.itl ponere 'totrtm
Nefciet. .Hunc ego me, ji quid componerl'
. ,lUre11l'; ,
Non _magir eJJe velim, guam prauQ y;er,
1UyO, .
SpeOandl~m nigri o&ulir, nigroque iap;IIf1~ ..
. H9r. I j

SECTIO
I

 "\'
. ), .

\)
. ). o r * , -43 .
', ** ~ *.... te'.

S E e T 1 o VI.
CORaEQTIO AES THETJC.
I

. 96. \ . .
. ,', I
r \ uaedam .pulcre cogitanda efFe.tenda (unt'
~ iea, vt non admittant curas poJl:eriores,
ee efe .debean~ veInt exeem(>?r~1ia,. e" g~
" colloqula: ee eplftolae vete famlbana.. In his .
,vbi furnma nit~~1 resq~e pri!}ci.pes.ve~e pul-
crae fune, . 94. quomam cahgatlones non
habuere locum, hoc iniquior iudex fim, fi. ,
paucis. . .
. ',. 1 , . ;

Offendar macu/il, quaJ aut incuria Judit,

4uI humanapatum eauit natura. . 95::
. 97.'
. Q.uaedam pulcre togitatt hon obliglmul'
~trerre prus, quam .omnes iis; quas potui-
mus, gratia~ C!onciliauimus, curas.po,1'teriores
. ad,nttentia. In his, quoniamomnis partialis
.. pulcrieudo, taeteris paribus, auget pulcritudi-
. nem toeius,M..I8S.charaaerem fc:liciUefthe
ti~i coronar V.) C,O RR E CT ION IS STV..
ee mora)' f. habicus' pro-
'b IV M (tim1e labol;
tenfa attendone in pqlcre inf~rtnatum opus,
quantu~ poffis, . minores, minutar:um' etiam
. eiua

. ,
 '.

"44 PARS t. CA:P.l, SECT, VI.

eius p.artium, perfefiiones aqgendi, tollendi '.

imperfetHones, ,aliquantuIa' phoenomena,
citra d~trimentum totius, .27,' Pulcra co..
gitatio omnis erit, ve piEl:ura.
, /laee .96~ am~1 oh.[curum"Volet h~e&_ .97.
Jub tute v,tic.,.". . .
Judicif argulum quae nOIl formidatacume1Z,
. ' Haee ..,96. placuitJemel, haee .!n.deeielrl-
perita placebit. Hor. .
. .' 98.'
Correaio quum facilior fi.t pulcra totus
elaboratione, . 94, 97;' auaor .' '
. . Ni !Ur~~/7utat infiltul metuitqu~ titur~mJ
ac
at offendirurlimae abore mora, M. .f~7: '
.vbi iam tranfiit- mentis impetusmaior, . 78
, . . Pi primflm celJitfursr,el. ra6ia ora'quie
" runt, Virgo / ,' .' .
"poterit peragi, iam diftinHus praehicente
intelleau et ratione, iudicioque intelleEl:ua
li, . SS; ad a~fthetices 'etiam artificialis regu
ls fingula exigente, S. IV. . , ' .

. 99
Aefrhetica 'arrificialis non foJum diriget
pulcre cogitatoruOl ~ -vl turpiuscule, conA
fcientiam. ve ita dicain antecedntem, . S. IV..'
. et concoriitantem, S. V. red etiam confe-
quentem, ., 98. t~, ij.onOum ,inutilem,
. quan;.do adhuc .
Mm ..,
 I
r
,. ,

~o a""R ECTIO AJUTHET\CA .

. MembFCHli inttu pDjitir 4eler.e lice.bit, I ~ ' ..

-Q.uod ~on edieri, ,. 98

/ ,. I COI
: Si quis lhnam, quib~s probe" pottiiffet,
i. 97 .tamel adhibere'~egle~erit, ~oc id ini:.
,quus ferr~ folent acutlOres,.qu~a.vJd~nt,qul
p~uit malU~, eum et futrecd,~e mmo!J, . 98,
fed fpel:atores ruos non duxIffe tan ti , quo-
. rom us aeftumatl( cont-emtum fui conterneu
'auEloris rependere; et fic, nugae quae vide-
rentur, , "! .

. ' feria ducent "

o

In mala derifum Jemel exce'tumqtte ftnijlre. o

.' o

, S. 101. '
Negleaqm correllionis, dequiloquimur, o
Horadus vnicam (auffam iudicae e1fe, cur ro..
mani graecis in f~rjbendo ced~nt. A. P. v .'191,
reprehendens eum in Lucilioo pecul!ariter
Serm. 1, Io.Quam neceffariafit vltima lima,
dOceat ,Apelles pofl tabulam, Virgilius Ae- "
. neida flammis per teftamenturn legans, Oui..
dius, quio malis exfilii folis excofae eius ne..
glel:um de P~nt(J. l. ep. V. 17. Rornae non
femellicuras a fe fieri meminic, lI. ep. IV. et
n pfo orarore laudar, fi fua limet tmui (U.m.
IV. ep. VI. confentienceo Cicerone, cuius
orptor; ne minula quidem negligenter Il'oflallda
(une, "11llalZtmque ~cmdi gmul. exemplo
ac praeceptis comiaendatur

.'
 " .046 PARS J. A'P. t. SECT':
"
vt.
., .,IO!2.
Si quis interim cuni N;orte {enrerit:
. Net lamen emmdo, labor hit, quam flri!Je. '.
. . re, mafpr, " .' '. .'
MenIque pati durum j/inet aegra niliil. '
Scilicet illt;piam lima moi'daciw vii,
El {UD iudicittm.jiflgula '/frbo vocem '1
confundic ille, plus ~edii {ecum ferens, et
plus vi~ium p.oftu]ans, ;:Prius concedo qu~
drare in emendacion~mt nap poftedus. . 98.. ,
" Deuorandum aotem ea,
quicquid, lit taedil
oh reuere~tiam,quae tua p~obaturis
Maxima ~ebetur, . IOQ. ~~ .

. 1,?3
Sunt,' quibus adrueuimus pueri, volen-
tes etiam viri, f~i1icet~ ve alius fua corr~gat, "
. quem deeffe ijQl queruntur: .
" SUUI tuique attr;butul tfl error,
SenonvidemUJ, manricaequoa iil tergoej1
I Concedo recitationem veterum, nifi corrum
patur et haec adulationibus, raluberrimum
elle confilium, et iufle queri, cui defit vit
bonus et prudens, quf rogatus in noflris di .
iudicandis" dum adhuc nonum forfan in an
num premuntur,
Fiar .L1rJiarthrll. "-
" Neque 'tamen ab eiusmodi cenrore plrll'o.
ftulanda fu lit ,. quam~ vt vel dicat: Cor.rigt,
Jode, hQ& l ho&, vdve
" [n"a
 . " , ,

. /

~OKKE,CJl"IO, AES:.-r~E'?I'CA.. 4'

.,'.'-. . .. .. .. ~ inc,,",tU aJlinat~u,,;;
- Tranmer'OJ' caJa'fTl{J'ionum.
;b - ..;. , . . , "
.Vf )re ineliora Juggerat,. nonaeqU:us\ft~ ,<tul'
rogar virum"vir~' 'f:ft cuilibet fu cgitandi
. ratio; in quibusd:rm propria.. Si'circiter ae~,
, quates .yiribui' fumimur ego, rnihiql1;e reci..
tans, faci.lius ~tiq~e rni'hi non)1unquam" effet
mea cogltandr r:lt1onc totum op:us abfolue..
re, . 78, quam renffiori animo, . 98. per
cg~eation's alienaSotita meas inteerere, ve:
rneliores fint in auloris impetu ab eodeni
fufis, conducaqt tamen et haereanc apee reli~
quis , a me meaque cogitandi ,racione non
profe8:is. . , .
Sidefendere defit!um"qam v~rtet'e malil, .
Nl!/Jum J/u'o verbu,,!1 aut operam infmamUl
, -, . inanem, , "
Q.llitlfllle riua!i teque et tuajQluamu._~r~
., .
-+ * -+ ~oOo -+ -+ -+ ~ -+ -+ -+ -+ -+'+ -+ -+ +. .
S E CT 1 o viI. :
e A v T 1QN E S Q V A E A M
. . Io 4

N ATVKALE COGITANDI
, . fi dicacu.r naturalibus animae cogitaturll
G'ENV$

\ viribus, obielorum, eorurrique na~urae---pro'

portianarum, quibus ee' quorum in, vfuS' vel
deleaationem cagitatio fufcepta praefumen-
.' - . 'D' , ela
 \ \, , ,
. PA" S :1. CA P.I.nS.E.C T. VII.

da eft,,,f. breuius has

naturas imitatum, adeo
necefi"arium eft pulcre cogitaturo natuntle ~o
gitandi genus, .' 14. vt n$us a~~lUc ~gnita.
anim~e pulcre cQgi~~ura; ~~lr:orumque oh-
~eaorum natura, omne v~uftae cogi~a~ionis~
artiQium.hac vnica reg~a comprehen,di vi~
. deretur: Naluram imitare i
_ 0,1\ , ,~.l

. '
. 105.
. .
. . Hine pulcre cogitatuJ;'US- caueat, ,1) ne Jau...
l; 1..
./
f I
dem ingeni~ venru affetet) niti omnino, ta- . I
men infigniter, deftitutus ea, guam~. n. de- I
tcripfimus, natura, C o N T R A N A.T V K A M,
afinus ad Iyram, 2) 'ne forfan haberrs naturae
.generatim', quanwm latis eft, fpecialem ta-
men chara8:erem et n,aturae quandam -infle...
xionem, vt ira dicam, peculiaremrequireritia
fibi cogitare fumat, ante,quam viderit, an
peqali fuo etiam char,aEtri has naturae do- '.'
, tes indiderit., alis cogita~ P R A E TE.
. le A T V it A 'M, Su1Fenos, . -
,Homo umuftt, el icax el vr.hiJnu, .
cuios ti vel'fus legas . ....
: Tm "el/u U/e, tI v:rbamu
SulfenUJ' unu!, caprimulgrll, aut foJfo,. ,
Rurfu.r uietllr, laiztum aMorret D& mulat.
t~~Y~Uf~:~ ~GI A N D I G r,lV s ~ .'eft ~.~~
"VIToA, M.INERVA SYSCEPTVM
:!. Tuii~i! ;~ilo .ic.e.r ocie.rue Mnema. Hor
. ~' ..:CJe. Olf. L. 1, 'I1~. -.
./ . lOOr
 CkV-T 10 N.ES Q,YAEDAM. 49.
'. S. 1.06.
I

GenuS cogltandi rraturale reaHIime reoua...

tus, . 1<?4, ne, nubem ~ro Jut:I0ne, ampleaatlir
pinguem t ut[/[am Mrnerllam
, ; Rujlitur, ahnormir fapienr f
non tam iuueniHa, qu~m pueriliafua, fiquid'.
nQn afpernandae naturae, S. Il. peUuceat.,l ,
iam omnibus numeris abfoluta ftatuens, S..
nI., 2U!' etiam rudi ingenio contentus per o", :
rlmem vitam, pro natur'lli laudando, fequa ..
tur RVDoE COGITANDJ.GENVS, .cuius. '. '
:d naturam faepe fatis mediocrem , rlihiJ ~ .
hillae, nihilartis ad:el'erit. S. IV. .
, ,

Rude <:ogitlandi ge,nus duplici racione fic

latis deforme pbaenomenon,. l 'f. 1) 1 N-
SCITO (ind08:o,jnerudito) COG1TANDl
, G E N E It~, q uamlo vel in, ewngradum en.
didonis >uJcrae, quem generatim in omni
requirimus vlua plebem pere aufo, grauiua
.impingitur,vel apparet fpeciatim de alitm.
'bus eft'er-re [-\las 'C9gitationes aliquem, ceu ve-
nutas, volulEe, tuorum naturam vel medio
~i doElrina potl.\Hfet nOffe penicius, . 104.
de, qu.ibus' tamen gnorer, quicquid
Non omnis Jrifli cj&eri fciac at 'nueil
~r. . 66, 67.
. uo.
 3e)
,

:'ARS J. CA l. '.JtCT. VU.

\, " 1
. 108 . ,
t~ude' cQgitandi. genus eft, 2) 1 N E R ~
~ O G 1T AN D 1 GENVs, denuo vel gene-
ratim probe fundaearum eleganter g>gitandi
rgu~arum, vel fpeciatim eius artis peculiaris
aut ignorantiaril prodens, Olius t~men fpeci- .
men profitearis, . 106,,68.69' autneglethJm
'excepti6nibus, quibus nihil infit eleJantiae,
:. 2t ,7'l~ \ .
, .
109
Duplicis huius,. H>7, 108. duplex '
,In' vitium dmit' eulpae fuga, du'", carel arlt
'vera tJaturam belle fupplente; S. IV ~Primum
'eft v MB R AT 1 LE ee fcholafticum' e O GJ-
- T A NDI G E NV s, quando iniis, quae pul-
cram cogitandi rationem requiruilt, adeoque
naturam,. etiamalteram, confuetudinem' ele-
gantiQris nter moratiores viuendi gerieris'
imieari fequique debent, , .04. aut taorum
,conftiparur eruditionis teconditQris, vt de-
flnat efi'e pll'lcritudo; . 15. aut omnino fpe-
, -ciem 'eruditionis tanttm apud pneros ee grarp-
Inaticorum aliquos mentientia , .
congeruntur.
'. 110. ;
Alterum eft A F F E e T A T V l\i et &iElum
t oG ITA N D JG E N V 5, naturm per artem -
male fupplens, quando arte! ~ nefcio quae, ,
nimilJ

\-
 1-

- CAVTIONE S Q,VAEDAM. ~l,

nimia jubtlita/ a.ffefla#one- frang1frz,t tque

o

ioncidunt, quod (luintilianus docet, quicquill' ,

eft iIJ meditafionum elegants geners.fi1#'o ,o.
Peftiso haec )1aturale cogitandi genus, . 10S.-
enecans fe exferi~ 1) quaqdonatnralisvnice o~
decor et non fucattls fuffecj.ffet, ares tamen
cuiuscunque pigmenta vocanturin fubfidium
fuperlluum, hie nocens, 2.) fbi fatis infelix;
aliquis fuit, vtn malas deccptricis ans re-
gulas incideret, 3) vbi, bonae artis regulae .
applicantur, vbi lacum habent~ fed inepte,
. 105. E. '33. . o

, ,

. lll.
olH narurale cogitand genus reae fe.
quuti 1. 104. cum natura confundunt ordina..
rium eiua ftatum,- et vires, aliqua licetdo-
afina pI:'Qlnotas,. S. IV. -monuas tamen et (-
. remifi'as, ex quibus nuUum per impetum,
,nullam per inftamnationem v~uentibus J,A N
G VID VM (Jrigidum, romnolentum, ofd I ,

tans) CO GJT AJ'fDl GE NV 5 contra' S~ V, ,

.' i IZ;
Durn tJiantjlolidi vitia, inconirar;a ttlrtunt"
ieiunumque lingnorem incogitando caucuri .
incidunt in parenthyrfuJP, et E'FFJlA~NE,
,e o GIT AND I OENVoS, quod excuffo non
, intelletus folum et gtionis iugo, fed fpice .. o
l'ods etiain- fapars n~ligens, ciera vllam :a~
, D 3" _ tlO .
 I ' " I

,
.. 5Z PA1l5 t, .. CAP. l. SECT.. VII

tion~tn phaeriomerlon t quae ~irciter' fuffi~e- .'

ree, tanturn furorero Frae fe ferent, qui na-
turaJ1.1, fed male f~ni ftncipitis, vnice videa-' -
tUl" imitan. . 10+ Tali verano .deridefid()
Hon.dus ards ~uae dedicauit epilogum ; . ""
Cerle furit, ac ve/ut vryur,
, ObiefJol eaueae vatuit Ji jrangire clathNU,
.' lndothlm dQtlumque JUgat.
" .. - . 113
. Sicnt. pigri philQfophi ~cmedici non~
nunquaqtnaruram, quafi deum ex'machina.,
leguneafylum fue defidiae, funt etiam, q\li,
Daeurale C o G 1 T A N D 1 G E N V sappellant,
nHi ornnino rude, .infcitum at. iners, . 10.6-
:108 incomtum tamen er I N e ,o M P o SI T V M,
, ,qJ.lando non in pf(\) folum imperu animi, de
quo ~ V. non fatis lente feftinas, ee quic~
" quid oecurrit primo, tanquam ptimum, ad-
" optas,' fed etiam.poftea, quae fatis cito fudi-
. fti; vel nunquam animo caftigandi retraEtas,
\ vel non fine .blar.da parentulil indu~entia,
qua quicquid eradicandum circe vitii, vix
tangunt, ne naturam furpm perda11C1 veri,ti.
Calfendum hoc malum genus cogitaod.i, fe-
. cundurn S. VI, L 1 1\1 A T ~ e o G 1 T A Nn 1
G E N'E 1t E.

. . 114
, Nequ~, camen commen~turL'Tl\fA "inagis
, " AT-

.'
 ,
o ' . ,

CAVTIONas o QVAEDAM: SJ
la T T ~ R E N S, quam poliens, eXCeffU5in eor-
rigendo, vel 'in 'Coetus ingenii, 'qtti fubti et
extemporales 'pofiulanrur; tantuni ftudii di1
ligentiaeque iirlpendens, vt IllCemlfIloolen-
tes male non habea.qt pulcram rubitane~rum
verifi.militudinem, .96. vd mpetus a~ maio ..
ra dad prodigus, qL in minutulis eundem mo-
r~turaut diftrahie, contra .9~, vel ita rua re-
, 'traaans~ quando mollU omnil animi, tatlqua~,
vemru, cogitantern deferztit, It'omnil ardor con-o . ~
[edit, ,vtJlaccCfCa1lt non fme aliqua vi primum
fufa, reieaifque quihusdam, .aliis; velue or- '
, natiorihus, adieais, omnis incitado et quafi . \
Jlafllma pulcrf. cogitandorum. fimul e.xjli'l-
(gUJlllr..III. Eiusmod~ lima,minoremmaiori
praefert elegantiam exceptione non eleganti,
. 25. qua . .
. [ellaN/Cm lC'Uia nerui
Dejiciunl afJimiq~le. Hor.
~~ ~i
S E e T. 1 o VIII..
V B E. R T As ES t Ji: E TIC A.
. 115
S i quis partim ah enumer.atis S. 11- VI. iam
inftruaus, partim non ahhorrens ,,' fatis
felix futurus 'acftheticus, ~. 27 confilium am'"
plius rogauerit, de pulcre cogit~ndo gene.ra-
. . D 4' t1m,

. ..
'., .... /'
 / .
r

54I'A.RS l. C4P. l. SEC'1'. VIII.

tim, . I7, praefertim ,.de pplcritudine re- . .

runi, .. IS, I

vlar. vite toUr, IZtUtum

Redtre, 'luae fer!"flm valee, e~forr pfo
. Jetandi.
. I . ,
Munur et officium, nU flribenr ipfe, lo~
" . cebo: "../ .'
1) P'nde pareniur Opll. Hr.
i .
. Prima nempe cura fit in rebuj cogitandfs
v BE RT,A S (copia, abundantil, multia:udo,
diuitiae; opes). M. .S7S, fed,AESTHETJCA, .
. qua datum fnbieB:um; cerros cogitaturus, de
dato obi~B:o, certa cogitandi materia, plura.
I pulcre cogitare poffit. i,. '1'1',
. .. /

. 116.
Sic incipit laudes Iraei Pli~ius: Summa
eJlfatultar, vberiar, topta. L. 11. ep. 3. Quam
primo 'diuidamus in A B S o LV T Al\I, omni .
pulcre cogitando nece,rariam, , lIS, ::''l, et
BELA 'pv AM, illum abfolutae gradum, qu qui-
busdam pulcre cogitandis force neceffa'rius
,- elt, e. g. minus noti.s, auc admodum vtilibus
minus attento tamen inculcandis, . quemque
.htitudinem platoRicam (licamus,- fequuti PIr,
nium eundem, quando Euphratisquidem
i:
Jermonem omQem Gopirifum, IIS.dictt, eun- ' ,
dem tamea affirmat freqlle7~ter latitrldinem I-
lam plat9nicam effingere, L. l. 'ep. X. . I

. _ . x'I7
"
 ,
/

" ' \

. VBER'TAS AEST,HETrC~. SS'

,
. li7. "
, , Etiamli non velk porcre meditaturu!J' ,ali- -', "
'quando lateudinet:n eDJnparatiuam fequi, . '
i 16, tamen copiarer~m vere am~ensfatis cam
eleganter, ,quafi per lancero faeuram, often-
'~ae, velue ex longinquo, ne fpelatot exhau-
rir putee maeeriam: poftea' mqnftrandis pro~
pros. . I I f. Jta Virgili us : '., \
Non mihi ji linguae cmtumfint, or0'1u1,
'. " centum,
Ferrea vox, ' e. e'.
/Ita Cicero: NulIiul tantum ej1 jlumen ingenii,
"1lUlla4icendi autcrihendtanta vil, tantaqqe co-
, pia,.quae, non d~cam exornare,[ed marrare, e.c. ,

/
. 118.
VBER1'AS AESTH~T,JCA, porro,a:
velo B 1 E'C T I 'V A, (rerum, materialis) qua~
te!lus in obeais t:e .cogitandis iptls eft prae-
Cipua ratio, cur per human vires, ingenii
,poffine v~ertimpingi" vel...s v B 1 E C TI V A,
(ingenii et perfonae) poffibilitas phyfica et '
potentia 'cere hominis, etiam fecundum quid,
ee hypochetice talis certani rem vberrim re-
praefentaridi. Sunt' obieta, veluevltro fuas
diueias offeJ;'entia. Vix ininelleelJI incidunt, ' :
apporetqfle beatf/- pleno
, ,' Copia cornu. ,Hor.'
Tune moli capacitatis habueris, quantum .
fatis eU, non aliis folum, red ee -
D s . .tibi
 "

, I
56' PAR,! l., ,CAP. l~ :SEC:r. VIIlI.,
,, ' li; &Opi(l
, hfnllh# ad p!enllm henigno
, Rur;r honorum Of'N/enta cornu. Hor.,
"

. "

S E C T 1 O . VlIII.
V BE R T A S M A TER 1AE.

H o R 1 Z o N (fphaera)c O G N 1 T j O N l S
H V M A lf A E eR: finitus mat~riarum ex
vnioerfitate rerum infinita' numeros, quae
,~, medioi ingenio humano 'Iacius dil:o ppf~
fune darefcere, harum quae poffunc ab inge.:.
no mediocrjeer philofophico perfel:ius con~
cipi, H o R T Z o NT E M LO G lCV,M (eerrieo-
rium ee fphacram ) tation;s ee' intelleaus
conilieilUnt, quae poffune ingenio medocri-
ter aefihecico flcre fplendercere, H o R. 1-
Z O:N TE~ A'ESTH ETI CVM ,(territodum
et fphaeram pulcri 'ratio,ns analogi) (onfti-
o tuunt. Si qua ' ,
,~ Defperar traflata nitefcere po.ffe 1 re!illf/U'. ,
, . liS., .

.. 120.,
INFlA HQRIZONTEM AESTHETJ-
e VM P O SI T A {une, quae ex obfcurjeate
com';
 . ~ .'

.
"

I
'

VBERTAS MATERIAE. f7
comparaliua et re~ati1,l3 mediocriter aeflheti~
cum ingenium' protrahere non 'poteft in lu~
l'
I
. cem pulcram. 'Qualia fi them'ata fibi fumat',
puIcre cogitaturus, aut id ferio fiet, et na[ce- ,
tur RI!RVM INOPIA ee meditationiJ exiiita"
contra . I1S, 119." aut delabetur in allotria,
aut pericutare iocabitur. HinceftQ eiusmodi
, Thema trrepertum,' el fic meliw jititm,
Q.uum m'ro celat, fp'llere ortior. Hor.
Conferantur fU/miranda rerum admirobilium
t1lcomia.
. J2I.
Ca~mill~ ve! caela rolJi7Jt ({eucere (unam, ,
nec ego camen fuaferim pu lcre cogitaturo fibi
maccriem.legere, s v P R A H o)l IZO N T ~M'
A E 5,'T H E'T l e v lf P O SI T A, nee e:l.tantum
hic intclligo, ,vt~'tl1axime, quae horizontem' ,
ro.gnitiol1is hum;mae transcendunt omnino,'
. J 19. ied ea potiillmum, quae ex iuperiori
fcientiarum diftinta adaequataque cognitione
non potefi: ad pul~ram illam lucem deduere
rncdiocricc' aeftheticum ingenhm, qu~e ro~,
_ fea placeat, non praefiringat oculos analogi
rationis ct inferiorum cognofcendi farulta-,
turo, Si centaueris nihilominus, autinci-
des' in incornmoda, . 1'2.0. cornmemoraca,
aur'iocis expons, ql.1ae gra~liffima putas,allt
illigabe''1 al1guJlil ittil et COllCifi' difpmalioni-
bUI, quas ,P.ntonius apud Cicer()nem de-Oro
L. 11) 61,' pll()/o)."fliJ gelleratim graecis'ex-
pro-
 . I I
"

, ~

5'8 ./ PAt.,'t. CAP. l. SaCT. VIIII./

pr~b'rat" non 'fine folenni fq~ula:' rerln;m

~l'rorfiu -nu/lflm inlelligo. QUt?d contra'
I

. ~'2. . ,,' .. ., .
.
. 122. I
)
, ..

Egone vero reiidam acreprehendam. con ,

cifum cogitandi genus, ,eui tot ambitiofa fcri ..
ptionum mearum ornamenta philofophica';'
r.n immolaui, quod nune ipfe fequor, lieet
pau1isper laxius1 Vtinam Zenoni am Stico
dc:prehenfa, veritas, quam repetit Ciceronis
IOrator, Il3, 114- et Quinailianus 11, 21.
D<?(1:ris faltim temporibus ficree aperHor, e1fe'
\ dU9.cogi.tandi genera, alterum perpetuum, el .
latul, quod rnetot'cel fit, alterum f(Jncifiim, el
~ontratliu/, quo,.fJia!ec/icer. lllud horiionti
aefthetico,' hoc logico proprium a,ucumo,
. II9. C~mpartionem: comprtJ!ae in pU,:, j
, gnum mallUI 'ee ,explicillle meam non facio.: .
Sufficit eoncirum ~ogitandi genu~ in fcienti-
ficis, praefertim a.-;roamatids, apprime ne- .
,ceJl'arium, quod AriftPteles i;lJD vidit, aefthe-.
tieus fane, ficut ptaticus; ita theoreticus,
alieno in loco ee extra rationis circulos efi'e
po[e vitium, et fi qua in Hs, quae copiofain
otationem requirunt, cl<ebril paru;19fle CDna-
'tibul Julttollunt in horizontem- logicum, in.,
'. aequalia tfJntllm !I velul cOl1f,-agOfa, nec admi-
raloiJ,em confequieminemium, /1 planQ,-um gra-
.. iiam1!trdere. VIII, 5 Vjrtute ac facultate
rllfionali non tam di millte alque &oncifeitz aes-
... . ".
, '.." ..- theticis
"
. /
 V/B ~ II T A S' 1\'1 A TER 1 A E.59
. '

tbeticls' vtendum, quam ,tz difp1ltatio,ibU~ ,

Ccienti)rwn 199rcis, XII, 2.

. :(23
Horizonti aeflhetico logicoque polfun,t
" , effe multae' materiae communes, . 119, hine
ideO, quja aliquid in, feientiis percraUatur, \
non excluditur dem ex fphaera pulcritudi:- ,
'nis omnino, fed quatenus;puntlim t minu-
tim cum accuratione philofophica mnth~ma
iicaque conciperetur, ~ I'2I. Quatenos au-
tem eadem materia ve! inteUeail pulcro ipfa
M. . 637. notae autem eius fenfitiue ac vi-
llide, vel pfa etlam, nune ceree, viuida tan-
tum ac venufta cogitari potefl, inua horizon-
tem ae(theticum recipitUr. "

. r~4+
Q.uUljit honflm, p~aeter hOl1!f1atem? Peri-
-nIJe,ifU!? Q.llae ji! fltiJ mag~litlldo? Quaejlio-
, net eiusmodi pr()Cllt ab brafOril perfona e.f!e
facUe Omllet inte!igere exJtjiimat ~icero. Nam.
qUiOll!, inquit, in rebll! Jumma ingmia-philo- '.
j'ophorum plurimo ,cum lab~re confumla 'lI~!Ii
gimur, ea!; jiCllt ali'lllM paruor ret) oralor;
altrihuere maga amentia videlur., nc8:e \ti-
dit efre quaedam in fcientiis ,fupra horizon-
tcm aefl:heticum, . 1'21, quae licut om,nis
pulcre.med:~atunIs, icaoracor:, perperam fibi
themata lcgerec, . I'2'2. Quaetion;s autem
exempli
 ~(:) PA. S t. CA!".
,
,l. SECT. VIIII.
, .
" exejnpli loco comme!Doratas, ,fi non arttor,. ,
aefihecicus certe ptatl:icuS fatis eleganter, ar-
bitror, enar,are pofict, modo aliam cogitan-
" di rle'iisdem rafionetn fequerecur, ac demon..
{trator ethicus, logicus ,.phyficus atque ma--
thematicus, .123... . .,' .. ,

. 125~
, . "
NO,n de ()mniqus quidem pulcre ogtan-
.. " dj damf copia, f. 119-I2I, ora,toremque pte- ,
II~l"4 aJtue 'perjeflflm; qui de om~ilnu r,ebUf pof-
flt v.arie (()pioJetm. dicen, Cic. de Oro 1, ,59. '
cum fapience Scoi(:o, I

Difcipulorum in/er, i~/beo plol'are (er

medral:' , .
neque camen venufte cogitandi facultas tan-
, tum eft in ciuilibus controuerfiis 'auC' aliis le-
uioris momenti quaefiionibus: red in ipis
difciplinarum ec:iam et fcienciarum 1) 4ogma-
tibus, tpeologicis, phyficis, praticis, hifio-
ricis,e.c. materiali~er fpefutis,qwndo ita cogi-
tes illa, fignificesque, vt videarl voluiffe eJ!e
tlii, quj non fimt eruditiJ:fimi, famitimil. ib.
II, 61. ~) illuftrationibus fcholiorum 'infl:ar
~nterfpergendis. . 123. 'er.
Ce. de Dr. 1, 6~.
. 126.
Theologi primi fuerunt thegoniarum
'cantores, referre quibl,l$
MuJa rledit fidibt!! dUJI" puerolque ,deorum. '.
. Hor.' , , .
, \ Cy~
 I
lI
I

V BE R T A S . M A TER 1 A E.

. CytAa,a eriniu JOpa .

Perfonal' lIurato, docuie qziae max;mUJ\
, Aliar.
o \.Hic-canit errfl'lirem lunam, flirque laortt,'
rnde nominum gmur (l' pecude!, tJllde i11J,-
o ber ei gne!. e. c. o ,

Ingemillant plalifum Ty,. TI"JJelque, fi-

. . quun/ur. Virgo
. Aeft. 'l. 74r. o

Rem Jihi So;ati(oepotertznt ojIendn'e'

danae .
.Q.u ditlici/,. patriae. quid debe/JI, . el quid
amZCtl, o

'luo jit izinore parozr, quarour amandris

. tI nof", . .
({lIoa.A1 &01ycript~ qrlOil'iuazcu ojjicium,
o q'llat ' o.

Partu in be!1um mi{fi dutir,

h'ltbebit; vnde nomen et honorem, venuO:ae .
quondam fapientia~ reftituat, fi n~uerjt res o.
~r:auiffimas ad vulgarem popular:emque fen
umaccommodare, . I'23. atqlleic'a
, '. lenire tigl'eI rabidtJlqlle leonN
. Stixa 'meaere follO teJludillir, a& pr~
blanda, .
Publica priua~l! flr:ne1:e,foc1'IJ profi~il~
COll.ettbittt pronibere t'ago, da~e iura tM-
ritiJ, . J

Oppida 'fT)oltri, iege'.i~Cidel'e ligllo. HQr.

Bij/oria vera, tejlil temporum, lux veri/atis,
"la memoriae, magiftra vitae, nuncia VeriJalir,
. quam
 ,
.'
: 1 ,

PAR5-I. ~.Ap. l. SECTa VIJIt

. , . '

_
I
-~F
, quam elegan,cer, poffit immor!blitati commen e

dari, . 125. vel vnum Liuii ge~us,'eogitandi :

, doceat" fufum afque ,ratlum 1 et cum te'n~ta'te
IJ1l.Ildam, aeq1Ja,biJi prfJ./!ueJJI... ,er. Ce de oro 14.
1I, 36,64' .. '
. ~. Izi. .,
. Intra liorizontem aefihetictJm pofita funt,
praet~r communia ipfi cum horizonce logic{},'
. 121 - 126. de quibusp.lUfal cogi~~e pule
cdus datur ingenio medio~dtcraefthetico.,
! quae tamen. fcientificis ~uris et exa8:i~ribus, .
I

~.' 120.
perfpicere, vel vires homfmm 'non
. patiuntur, ve! 0p,er3:e pretium reru~, fua e
mm (a~enti non videatut. . I19. Exewe
. _I,>li gracia lieeae .' . . '.' '
. . Huc jJllgilem vitlorem, et .etJUum certamin,
. primum, '. ',... '-
El iuuenfJm cura;, et It1erapina reJerre.
I .

. '128.
, 'Ae1:heticufl dynall1icum 'ex'ploraturm~
:m---materia quaedaq fati~ locuples futura tic,
vel ,aliena percula docebunt, .60, <5,1. vel
., rua, dum 'vires quat! praetentac in themate,
qu~ndo pri~o venit i,n mentem, aut fola na-
tura, S.II. n:>nnihil in pulcre ,cogitando ~xer-
I cita, S. lII. aut adiuta per artem" S.- IV. Si
maiore fe fentiat impet~ ments lacum .in cer
tum. therna, nihilo tamen minus, ,nefcio
quam rer'Um inopiam et.infor~andi iam pOus'
. '" . . operis,'
"
---,--.- -1..::: 'r

.., f

I. ,
I .\ " . VBE~T'AS' MAT.ER~AE. ,6$

. operis exilitatem ieiunam experiatur, .J20..

i

. a"ut, ficcaquidem omnia.ac fin cera , 1l1inutim 1

; tamen ee concifius animo obtierfantia, nihil

~ . dubitet i11u~ relinquere, . fiue tit in rehus,
fiue jit in pro ,. am certe, potior ratio;
vnde de .eius el~ganter" exfcquendi faculea...
t~ d~fperandumfit, _S; V. et.9 r U9.

" . 1 129,.
. A R~ .bis periculis comt1e~~ancJa duplex
eO: 1) A N A LO G 1 e A" qua ex vno" pulcro co~
. gnito per prinipium redu8:ionis idem (fimi..
le, aequale, ~Q[~gruens) partialiter aliud I

colligitut. Hinc; omnis '.iD:litatio virilis pen-

dee, .ee' quicquid efi: vbique parod~arum.
., Per hane Theocritum,.in eclogis, HomeJjum
in Aeneide fequucus efi: ViFgilius, :Menan-
.drum Terentius. e. c. Quam nec 'ego me
diffit~or vtilioremexpertum effe. Ne ni-
mis metuas cenrores pJagii vicio creaeos, e~!
edittum iudicis fane com petentis ~
Publica m(l/e,.;e.r prillati itlril erit, Hor.
Neque tamen f:iusdem 4efi,!itiones negligas:
Nee ver.bum verbo turabil reerr. 1 '

Nee. dejiliet imitator in arflum

.,rmpedem pro/erre p~ldor tlrlel, aut 0l'er~1
\ ' . /ex.. . ' I .' "

" E

I
 ,-1 "AIUi. tAJ'. l. sae,,; x. .
~+.*~.'.* +
.e!' F eT 'T { ' ,~.
p e \,
. ' 130.

t' To pi C A r. T o p' o . o G , A, oae lIenl:w

, tur ah .:uifclplina lnuenienJo.'JD'& 4.
g m t w.,' ~ 2 r c. 01 ~ r nd m
'inueniendi tWlem Cicero fal\ltans, l. c. ~.' & A-
riltoteies etiam mulcJ:S tradens, fua ve ut a~
tL ri te al iu ru . ~n ri' fa ic dl Dt
q od es 'ill non eA- ea tarn hell'riftia. qUSlUl '
.rs praetcata certi fubieGn fecundum ~ertum
n io UL bi lo r ia lmo \in rn n
'mm ia..,r Oindi~'
S ~' .
P et d1r' 'a op" or1n iiu~'ii' t '.
tu'c A M cognitioni inteUe!tuali potiHimulD
rgumenca fuppe tiruram' !I' -130. tE"
'T . E le Mel Jn"'. o m fe rei lf11 'lu d,
p'romoueat; ~. '11. Logica erit denuo ve!
A N AL Y TIC A, fubfidi Uu1 !.l1cideol in -lu ..
.l ne ( as de ti d 10 ft "e it j ",
e)(- > pf te cerciscom Iete certa reddere. I
vel DI ALECTI(:A, fubhdium hylen ah'iUaul
C r a .qu fi e mI ca ii '? "on lJi .iri -
--:er io u 1u d -lac' Fro~a'>ili' vnde Col..
liere liceat rtionum qetidendl pre raClon..
b

".
 " ' ;
'c 'i,
T 'b " t tf7
, bus abilantl fupirpomimiti. fflift:.fib co;.
l~nd'rQ rumfit A.rifttel~ .ir tzinen-, vt1nUI-
la 'e6 fatiencia non jrraly'ticis rotum; '(e~ &, ,
"aeltheticis 'applicari 'COl'Diriode pomnt 'to.pi~
as; 1. i 3:Q. "

~. i3".
Nodo ru~'jeao, 'qu'nnedtanai fumj~' I

'fdMda, vc'periculum radas', ' itn 'fien 'tii

~()fftt ~rgutiJe'nt'u:m," '~llatis'; 'locupletans
9Ut ftobitit~Jis, ~1'lt flluftraris',a'u'c mouens,
~,i6. 'vd ~~l1S, p~~an~, iuc p~t~adens..
-'.1'3'1~ ;pars iltlUS renel) alias :ordinem,'m...
'mori~ inendafti,~ !- o t: V5 'eft ( fedes :argU4
ment!', Tates--OCl ~ommend~ntur ~l Y'Ni'-
V,ER:S-ALIUJ,. omnil;>tlS qa,ellion.ibus., ,the-
iitibusomnib~,aptand;, 'tticceffiue ;cum re
quacunque" 'de 'qua :meditari \teUs', <=o'mb"!
nandL.: 'f.el f"'A ~ T I(! V f. A'R 1:'6\ "Cettis' tan- '
tuQt theniatibus '~erti ge'n~ris 'pl'6prii, se pC3-
~li~'~ , ev pm 'r,ci,one difc.iPlinu-llfJ, e. g.
,dquas datum mema refern .pQJfet" -diue-rn,
1,13 1'.,
I

. "~'.

133'. . '

. . Vniveri'tium~itiS'm'ddi ~Oim l'onnull

f~p!lisp~, ad.,1ta~~lem,!C~it2l1di 'raooneDl I

m,fleX1l, puens etJam D()tus eft' verlbs-:

Q.UlI'? qtiibur 'zuxiti;'? v.ui,Jti ''1utmrtHlt, t
, rur-l illli, '1uando'- ,
Es AUaJIl
 , ,
~8 'ARS l. ,CAP. l. :SECT. X.
. .
Aliam, olim pluris habittn, 'e'c logicis ecimn ~
pertra&tam, . 132: decem exhibent cat~-
~ goriae, five primtis eas cobrdinauerit, fiue.'
iam conl\ruB:asab alis celebriores taotum
reddiderit Ariftoteles.., Nouam, fcieiltiis'
etiam profuturam, magno .hiaru promi6t
Lullus, de qua velea legens, quae S. R.
,Bruckeri hift. philof. crit. T. IV. P. I. Jlar-
rat, p. 16 - 21. vix temperare' tibi poteris,
quin. applices arti'futili Martialis illild: .
. , TurpnJl difftcf'u 'habere nugar,. "
Et JtU/tul
., lahoJ' ejl' ;neptiarum
Aliam fequutus .en RamU'S " C<teronis imira-
,'tor ibi etiam, vbi ora'toris pel'fon~ non fuffi..
tit, . 119. Ex qua 'cau'1falis inua,1uit me-
modus 'per 'omnes erudito'fum 'Ordines.
. '. 13'4.
Rae racione . 13 z, poites io tUocunque
fobieto p~rcurrere 1. genus fummum, 11. in-
,terrnedia, IIJ. infimum, IV~ f~ciem, V. in-
, diuidna, in quocunque 1. elfentiam ,et 'effen-
tialia, 11. attributa 'propria ee 'Communia, III.
JI.lodos IV. rerpeau~ et. relationes. Nec
oplls en noua arte,' fi quis fubfidiis eiusmod~ ,
deleB:abicur, aut ea tlbi profutura. putauerit.
Memoriae manda" fciagraphjam .ontologko-
rum aliquam praecipua eorundem definiea
comprehenfam, et ha~ebis topicacatholica
. 13 2 '
. IH
 ..
T o P I e A. 69
.
135"
Partiep.lares locs dabit qua~uis difcipU..
na fatis complete cognica, fi potiora mo-
menta per eandem ec in eius obiel:is Itten..
denda breuem in fummam co~prehenfa 'in-
figas altius memoriae, quorum ad ferim ~o
pertinentia propi'Qs theroata poffis ft,J(~ceffiue'
praetentare diuitias eorum nonnihil explora"
turus, tuasque dehinc rationes fubducere.
H.oc faci~t er.uditio pulcra. i .. ~6.. Themata
1j~gul~ria ee ,ideae .~altim notas tales atten-.
4endas hab~o.t potlffimum, ~e praedicata,.
quibus difciplinae cuius4am maxime ~ogna.. '
tae forul~s excutere non fine com~odo pof~
fis, lut diferencia taHum idearum numerica
~agnaIJ1 par:tem cognita' loco Iocorum com..
munfum fuccedet. Hac eeiam deficiente nee-
jdeam eiusmod.i cfbi tpema tume z tine necr.
1itate. ~. 115,' .
., .
136'.. '.'
Equidem, eK qua puerilibu$ exercitiis/::r'Y'
egre[us fum, fi quid ad elegantiae potius r1A
A

rationes, quam logicorum exaaicudinem, ti .

demonfi:rationisque rigorem, .1I9' medi-
tando ruin aufus. componere, nunquam me-
mini topica, 'fiue mali.s vniuerfalia, ;. 132,
1iu~ pardcularia quaedam, ,.135, ad nune .
demurri aliquam mihi comparandam' exfe-
quendorum copiam ee vberttem, vel defi- .
. derare, ve! adhibere, vel experiri adeo fIn.
,. E3 ~laritcr .
i
- -.).
.)
~~
~.;
~
~.
, # .. " ."'"
 ,
I
, ,

I
1~.
. "A. S l." .~ A P,., r. ~ E:P 'f..: ~~
.
gulariter ~tilia~ Sj, qme~ d~' r~de.!]l, iD~~'l
ciu~, ~etm:l (i~t~rponer<? nC~~, qjf?ng1,l,en~.
~um mihi et hic videtur inter palari~, copi~~-
. fe cogitandi aufus exercitii potffimlJm Caffu'
{utCepto~, epfan p'ugnaJ.!i, ~,qenda;vel ex;
hibeLlG~ ra}~im pluribus, ~elI p,er~eauJ.I\
nopnihll.et ab~li,tum ~pus inge~m ~ i\\
alus, mediocrite.r exercitati. S. 111.
.. ,. ~ _. ..... ~. ,.', _.~ _. '- . ' . "."' t..a. , ' , . '.

. 137~
. ' ~ exe,rdtiis" ~~~li~~~fcripfi'~. ~ ~6.. fin<;
~QD10 leg.o ~d I>ene ~,!ha ~he~~t ~n~~ ~':
. sizont.eni a.elthe~ic\lJ.1l. C()~ft~t.~t~, . ~ t~. f~
Rexionelll,.l'ehr~ore1Jl t?t gn,auter~~ntl1.l~~~
,tam, fcundum qua~cunque topj~~,. ~~~ m~~
:xime catho~it.a, '. j3~," q\l~rii~ e~.er<:er\
quacuuuJue r~ci~n~ c!,piofe. c()~it~n~~ ~cul~
utero, caetera Ii fU~rln~ P,l!tn~, prae~t, q~aJA .
vd olpnillQ non lcquiri maiort:m, Vertor,: '
: p,efc~re ~ix: c;:ul~m aHqualj~ului' et v~l~ ~
, ~~arefc~c, ~ . 48. Quo pe~~e!or~ eru~,~
q~C? magls c~~~oc,la exerce":dl vli,b,l}.s e~Jll~-:
moriae,hoc quidem magis. erunt in, v~~uer-::
. falib~ eclam ~1i~ ~opica fuadenda pra~ ~liis~
. 133, 134. neque ~a~en ye~ ipf~m LuUj at'!
tero aliquod~ fequi d.iffuadere~,. fi fi~t no"
,~i1e na~uo. rl:l~ ~D{in~u~ ~liqll~ ~o':1(g~n~i~
13a, 49~,
;)l' '. .
',' . ~3g '
Exeoojti~ d~ q\liqus . I g6, ~d iHa ~nj
~qrr~a()ra ~~ C<!rt~o~~~ ~9.g~~ &. ~8J. mul~
. t ~,
 ,T- o ,P teA. t_

. oto magis meditationes iam-non amplis ex

.'
, erctii cauffa poti~mum inftitlltae, . 136. fi
b J'eae diflum putant: .' ,
, Nrm erea vi/em palulumque:mtJraheriIDrhem,
Q.uod non prQp9fito eond,ueat el haerlat apte,
Ii yel maxime venerit in inentem, teciruru~
. . .t. 18. In bis taque perfonae memor fibi',
, jmp~fitae faene praeuidens ex'catholicis to-
picis . t 32, quae quadrent rebus omnibu~
vix ac ne vix quidem fperari poJfe l' nift vni-
uerfaliffima. et maxime communia themaii
fuo praedicata; longius altiusque 'pe'titas u.:.,
gisque, quam fas eft, tritas ambages exhibi.
tura, vel meditationi 'perfeaionem tantulll
. 1$, vltra horizontem aeftheticum confti.
tutam, . 1'11, co.nciliatura; minus curabit
borum topicorum fubfidio by len corradere,
,parum aut nihil ad venl,)fte cogitandulll
, 'profuturani. . 1 3 2 . '

. 139-
. De topfcis pardcularibus mitros Cenare
vedtas iubet, . 1 3l~ Licec enim eorum fe-
aator etiam in peccatum, de quo . 138~
poffit incidere ~ vel in afFeUatum cogitandi'
coaaumque genus~ . I JO. po{funt tamen hi
fcopul pulere vitari' copiam _nihilominus
bellam ex alicuius difciplinae vel'ut votius
'tabula cum Cuo themate comparata reporta-
turo. . 135. In exomplis peregrinis nun~
,E'~ . non
 7"" .P~RS l . CAP.. I. 'U:C'T. x.
, non.haerebo.' 'V~r(um mnemonicum ~. 22.. '
_r~or vtiHter topicorum aeft't!eticorum'-. 131. '
vices fubitur~ apud eos, qui fingularurp;
quas ~xhib~c, vocup fatis lautam fibi n.oei-
'tia m , vel per':hanc, quam medicor, cheo
riam,' velaliunde comJ>arauerunc,- ingenio-
que me'dioctiter fe1id, fecundum S. II - V .
tb,ma' quoddam,' pon primo ftatim x' ad-
fpethrreiicitndum, i. 120,I'lI. praeiudida- :
lib-d\)el\lti {Juaeftionibus, excritiendum ftbi .
funu~t,,' ailaptam eleganter cogitandi ma
tttiarri. fir ipfis large liberaliterque fuggeftu~
tumo . ilB, U8. '
.' ~ "
'\.' ,140.
, Aliam ad.damus formulam topicorum ae-
Uheticorm, ~ . .131.. Quo piures, quo per-
feaores facultates animae, inferiores, 'quo '
pIura, quo maiara,. quo magis cohaerentia;'
fub intelleaus e~ rationirimperio, poterum:-
cnferre ad pulcre cogitandum thema datum, ,
hoc eric illud pulc::rae' meditationi apdus, ,. ~
:2'1. ' M.;~.:'I 8f. " Hine cui animus en, quem
.. 1 ~8" 1 a9~ de(cripfimus, pfycholgu~ vbi
fuerit, .quod multi.s-.ex tationibus .arbitrQr
. apprime. neceffarium, percurrat fuulJ.l thema_
praeiudicialiter, ve ita dicam, examinandum
ad fatis .comp1etum facultaturn animae f6ofi..
ti:\larum anqu~rn catat'ogurn I his circirer quae ..
ftioniQus: An, datllm therna faep.e feAti, an
multa in.del,Il,1 'an fatisdigna 1 ,an v~~if-
. . ....
. '.
":
_' - .
mlha1

""'- ,
, .

TOPICA.
- - \

~lia? an eain lu~e, 'quam viuide fans fifte~

re poJIim 1e. e. . 139. an fentire adhuc
poifl;lm:? an Heee illud imaginari 1 3n mqlta, ,
in eol e ..c. An noui muleaeidem fimilia,
aequalia', congruencia, p'roportionata1, Re.~'
liqua fuggerec, pfyehologia, e. g. M. P. 111.
S. II-XVII. et vel ipfaeius fynoplis aefihe~ .
r,
ticol'Um, . 13 ficue oneologieotum fynop- '.
s catbolicorum topi(:orum vices fubitura, .
134. ex ipfa tra8:atione facillime locuple~n~
dae, fi 'placuerit huc vocare, quod videatur ",
, 1lf?n hOI concef!um munw aVJu/, .. II9,12l. . I

,Si ,pi'aeli:nlinaribus eiusmodi, fecundum

arte m quarncunque topiqm, .'I30- 140. in-
fiitueis col1eai~nibus occupatuOl oorripuerie
iUe ments impetus ac incitaro! de quibusS.
V. am tibi fatis fuperqne' pro fui fi'e veli tatio-
. nes iudicans, reiice, quicquid cfi ybiqe 10-
corum, . 132,' pendeant opera topicorum
iQteuupta, tuque in euenturnfefiinans e,t in
medias r~s no.n fecus, ae notas, raptus, ag-
gredere toeu{l1, 'pone capue, in(orm~ parees
priJilcipes futuri operis" .
#- cucant qua carlJaja venti,
Tatol pandefimu, ' ,
ne, dum tuam pertexis telam' topicam' in-
gLoTius, .' .
, nec "Z~fhyrol a;lifpirare fetttnlN,
.. ~
'. E~s . rem
 . I ,

14 fA&$ l. CAr':l: S'I$.CT,'1i.

rem molma,m cunflando' perdas, et oecafio.
nem amitras) loe~ praeparatoriol'um; ~gre~
gie cOnficiendi partero operis iplius gtauiffi-:o
mam, . 95. q~ fr gnauit~r e.tfes Vfu$ QppoN
" ~~nita~e" . '. ;.
. . w1'"mq'" J!!,~ler '
SimN{ ftctlNllru incidf/fol i~ ltflt,.". ,Cae. '
...M

S R' e T 10 XI.
-'ARQVl\1ENTA LOCVP~ETANT'IA~"
. '.142.
J
(;1,
am deftniui argumentum. latius, .e~ mondo- .
. nem lo_cupletantimll argumentorum' nie..
fiT)1ul '?ftendens figurlrll~ fententiae clar..
fe~; easdem cOIIlmade, quas argumentorum
affignaJi. ~6. Jam facil~ cofiigamus, quo
maior ~rgumellti vis fit, hoc iPrum' J.fJaiu,
meliusque fO.re l. fi vero ad vbertatem aIte-
,rius, e. g. thematis.primar, non folUm, red
ad eius Jlolldus fimu} et grauitatem e.. c. haud
. p~'uqt, eleganter c~~ra~, h~t) mai,?~m ipJl .
'.Vlm et robur attrlbw debere. Ent ltaqu~
fec;un(,iuUl ha,QC in~eQaon~ fQlam a~gumen..'
tum e~ figura pulcerrima, quae cogriitiOl'lem'
e.t lQcupletior~m,. et graldo-re~ et veriorem
et' clariorem .et certiorem et ardentiorero .l
tcri~,. ~. ~~, ~~t:mti$ pdroarii, ~ul efficianr,
t\ ;~" . '.
,.
i.
'. .
'
. 14!~
I \ , ,

~.{;V~U:y.lL8C!"rLI1'1".lNTI~~ 76
, ' \

," ~43~,
:'6uaA~uam mpltiplex argumentoFum et,
~gQ.rarumeffefimul efficada ,poten:, pofiunt
ta.men jJd vnam. diaarum claffium referri, veJ
~ podad fua vi defumt'l denominatioQe, vel
~ eJ" c~ius finem Dune maxime atCendimus.
J:linc apgumenca liguraeque mi~i locupIetan-
,f:es iam funt, quarum vel \lnjca, qtiod mini-
pte probauerim, vel pociffim~, quofl magis,
ve~ nu~~ faltim attendend~ vi", en: alittuid
ponferre ad abundantiam diuitiasque -cot~u~
operis belle cogitandi, Hect dein'ceps reli-
qllis cogitationum grati's . 1Z."1. easdfilil non
1llinus. fauentes deprehenfuFi fJm~s, qqod
~~ime p.fo~auerjm. r '4!l~ ,
~. 144
~opica quae\Jnqqe' falehn figniftcat
p'~mq : ~.1:3. da~uQt 1ng~nio medio(Fjt~r ,
4.
,~ftrllf.l:o ~o~l1pletantia ~rgul1lent;t. J 30- )14P:
Qqae fuhil1d~Qi . Q9, '4-0, prirpi~glntum
JQcis, JocQfumque diqifiQnibu$ mere ~ali~, re-' ,/
l~qqis, aptem, Dn~cer copja~, ~liam fi~ml,
veJ Q~nino p1llres, gr~ti~~ fecllnqUPl eor~m
prdi~~JD meqit~Dti fifl:~nt (lb oi=ulps~ t 143.
JliQc,qqelIl r~liqua ppfcpnc fuccefliuuw lldi~
~ii aqqfll ~x ~yle fJ~u~que coqfqfa felige'nt~m, .
fln et quo quid adhiberi pofIi~ tiQe, qua vli:~ma '
topic,orum gener~ ft~ci~ hlOgenc fimpltaneum
Jt'~qen~igq~~? ~~~ 'fcrC!r~tionis. p9~ius, ~a:ui.
.1". . I - .

, " . 14,"
 I
- ,
16 PAIlS l. CAP. l.' s-'ii~XL'

" , . . 145. ~ '.

In figlrU'is fignifiea~onis; e. g. diEHonis,
iplis funt quaeda~ eo qudemO'dinrio re;-
, latae, .: 26 qt;Jarum tamen vis et elegantia,
fi quis s, vd. vir., vtarur, in' iptis fe. rehus et .
eogitationibus exrerat, oh quamin figuris'
f~ntentiae, rite, loc~ltae, locum mereantur.,
~xempla figurarum dilionis, vti vocantur', . '1 '

addueam, quo,niam earum nomina notic;'>ra

- fune, ee earum quidem liquas, quas loro..
"pletantes dixeris. . Pleonafmus vi~etur~()tro
fiquid exprefliffe, qitumque jam fati~ per
vocabut~ focia, nequetamen ,figura efr, fed
vitiurp, nifi,. quod otiofum cerlfebatur, atu..
te iudici faltim ad pl;:niorem .rei fignificatae
- eognitionem admodum negoti<?fuQ& depre
. hendatur. . 143. . ' ,
. ~~.. . 146. .
I \ Synonymita totalis non eft figur, parda-
li~ dl::, fi pe,r .diffe~entias fynonyrno c'uiuis ad-
haerenturn concepeuum res fignificata CQ"
pioiius faltim fifiatur,ac per vnum fynony': ,. I

morum partialium fieri potuiffet. Exerga,

fiae par eft ratio in PH R A S lB V S r. pluri':"
bus vocab\,llis iam hter fe quidem' confiru.. ,'
a~ nonnihil,. neque tamen pu'nttum confti-,
tueQtibus. . Synthctis,aut fynefis potius,
,~ e~ compojitio, dum, 'vocahula iungft contra
fyntaxin, vt videtur, et hine cogit, .prae~,
, ,ter expr~fi"e pofita, partialiter Jynonyrna eo
rUID)c~gi.tare, quibus ryntaxi~ faueat, ti ~~ft:
-" .
-
"

, .

\ .
 .A 116 Vw-t N,1' ,A' LO CVPLET A,N,TI A.77

en" ~ft fynonymia, quae, figura lit, cryptka.

Ipfa hue elliplis, fi leElor auditorue lacu-
nam deprehend~t in vocabulis, , ,
, Q.uaequf: latent, meliora putanl, '
\ '

.multo pIura, ruppleturus ipfe ,fibi tradat; ac\

tribu_s .verbis exprimi p'oruifent. .I4f.
, .
. 147
HypaUage, fane, figura non erit, nifi
,renfus verborurn, 'in quibus lingua mentem .'
prae.~)lrrere videbatur, c~m illo, qui vel qua-
, ji corre8:ionibus addittir, v,el le80ri audto*
...
I

tique quafi corrigendus relinquitur\ faJtim

rem,pleQius fiftat et rotundius, ae fine affe-'
aata hy;pallage fieri potuilfet, . ,I4r ,143. '
Homoe,oteleuton, illgum poetis noftratium
aliquibus incolerabile, ,funt alii, 'qu multnm)
ad vbrtat~m copil!,11 etdiuitias cbgitationllID . "
conferre dicant, ,ita, ve parum abfit, quin in..
ter topica referatur, . 130.. Periphrafis in .
aliis finibus 'el~ganter alfequendis hune etiam
finemhabere poten laudabilis, ve, fi praeui-
deas vno vocabulo vnum etiam tantum con-
, .ceptum excitandum de. re, toe deeadem.con-
,ceptus partiales vnius excites loco, quot yni ..
fubfiitui$ ,vod, per periphrafin- vocabul~~
,.145. -

S. 148.
fiiur~t~m, quae folent etiam haberi in
, figu-
,
,
 I
78 ,P~RS l. CAP. t. SCT. JUr.
, .
fi~uris fenteh~iae; . 4;S; vtl~m tll~CO~ excm..: .
ph loeo. nomInaba in locupletanrlbug; prae.;.
teritionem, qua fi prObe noutisvti';, .el
eciam eius crypfi 1 fynlthroifme, non id
folubl afequeris, vt multa pofijs, ~t ta.qiel'i
breuiter, dicere, . 143. red finiul vt fpe-
ilatdr; .anitila'rltie'tten~, .quani 1aucam tupe:.
1eB:ilem; quafi neglig'et1s, fleco ped ti'art..:
feas.,. fib~ vel~t ipfe tadtus dicat, . di:
(quod t ego de qutnq~e 're ver pLil~ra,
~uain ilobis natura eQht:ffit; di8tim velim)
Materia fanta ahundal copia; ,

... ....
. Labor; 'fiiber fltdejil, tl01J ahro ia6o"'i
, .' 'Phatdr

............ ~~ ~

S E e T i d xt
V B ~. R" TJi S 1 N (1 E N. i :
. . i49.
V" berrifullit; etiam aen~e,tice~ : ijf~ feSl
quam therna forfan mlhl fomerern { noN
tamen in illam tantum oculos figo f red etian'l
ati me p~udentet "
Refpieio; el j qZllie'ii me iirefn copia i.~
." ". . Jlro; Virgo .
.,Si quid "elegantei ogitare feratailimus;qUie~
reur eei:m ae vbercate fubieaiua. Il8. Si.:
. ~

.\
 'V BE R'l' A,S ,1 N G.I N tI. '79
It '
, tut in opticis, in aeftheticis etiairt quilibet
fuumhorizortem habee " ee poteR: "lliquid
elfe muleorum irr horizonte aefthetico, quod
, tamen non eft iotra meum, 'fed muro vel
tranfcendit, vt ,jofra eun~em depr~ltJi~ur,
,S. J 19- t'21. vet raltim ell: extra eum. Sitllt iti"
geographicis horizon apparens, nune latior
'eft, ~ooc angufttor, it"ameus horizon aefth~- ,
~icus potell: tontrahi 1 pote,ft dilatarl\ SunE
ngeh)a,. quorqm 0C?oounqu,m " ,
. T,.-81 cad; jj.7(Uum dijlat non. Qmpliul
f}/nal. '

. 150.
l!n io prhnis venuftco'gitndi regulis,'
., t 49. Jimut:e wlt-leriam.' nlis atquafil, "
, ,,' Pirihat, tt tJe'rr"redu, quidfer'ft 1.'tcqfo'lill
. '\ QUid valealft ~u1bei. '"
" Hnc id reqlilfita pulc~e cogltatura.e perro',
nae ,non tan~um S.lI-VI. mem~rta pertin.ehr:;
red ee peeuliariter,ve virs cius etiaJ11 fllffi-
ciant> ad da~am m.aeeriem 'ce data quidem 0(-
't:afi~oe; d.aeo cempore el: ,ioto, coeiore e. '-,
t. 122. cogltandam., .
~ 1st.
, Nune fpedalis etiam excud'enrlus efth.;:
ticorum cer datique genetis charaEler ea,
.27. he perfonam i,!duas; c\ti .fuftinelidae.'
fleque naius, ncujrie ra~us. es, f. ISo. i.. ,an.
g~lliu9
 , '

" 80 P-ARS J. CA~. 1.-'SECT~ XII.

genius tibi caeteroquin fatis bene nato etiarn

faueat.lld datam certae fpeciei materiam beUe
- / pingendam~ e. g.'S. Il.. 1;05.-

,
Aude "

'Caefari inuif1i , ditere, multa lahorum

Proemia !aturtll. , 'Cup/um;, poter. optime, -
virel
'DtJicittnt. Neqll~mi'l1)_quiuiJ h~rrentia pilil'
Agrnino, 'IZIcfrafla pereume cuJpide Gallo!,;,
Aut labentil eqw defiri'l vulnra Parthi~
, lloro Serm.l.
, r. 10. ' ,

,:
'/

JI. An exercitiis ad fpecia~e b~Iie cogi-

,tandi genus, quo datqm thema pertinet, ee
longa iammanu dudum praeparacus ~s, et ad-,
/ o h\!c praefl:o, habes pet ea femel obtentam
dexteritatem , quanta fuffii=iet? - S:, IIl. _ Ad
o

latinam poefin mins ptos expertus furo ' ,

'
poer3s,etiam ntos"per academias 'prima de~
, mum artis in hac 'lingua carmen fcribendi' ru-
dimenta poficuroS'. ' ~itendo hominet, 'ti! di-
tant, ejJiccl'e jolent. . rere autem 'etlom tIIuddi
/titur, fi intetmittatur exercitario, lumto [pa-
" tio ad cogitandum paratiul olque' accuratitu di- '
tenai, peruer(nikere hominu, peruerJe dice,do,
- loo/time con}equi, licet" oHm in dicendo non
" ' ,male verfat<?s. Cie. ' de' Or. 1. '1 )0. 'o' -

Saep,
I
 .. -1
~
l'

\TUERTAS' ING~NII. I
.
&1 . '
, Saepe. ego- 1011gor ' '
t,antando puemm menirr# me coiuJere foler.
,l'f~c oblita mim tot carmino. . Vox quoq":
, Moer;lI
jam ugit ipJa.' Virgo '
"

, . . 15-3. .
IU. An iis pnlcrae eruditionis partibus'
mediocl'itet infttuElus es, ad quam ele~um.
eligendumue tbi thema propius fpeElat, an,
artem calles fpecialem', .ad cuus' regulaspe--
tulare tUmtl opus exigendum eft atque
. (~mpon.e!ldum? J 67, 6'9: S.IV. Re~edi
Clcur qUlhbet de 115, quae Ignoret, turplffirnc;
dicere. Quod fi verum rion eft,/uod SOfra-
,Ier dic~re jo/ebat, Bmner in eo, 'quo fcirent, fa-
ti! ' eJ!e etoquentel, il/ltd eJ!, profefio, veriUl,
neminem in eb difertum ijJe pffe, quod izefciat.
Cie. de Oro l. 63. Quid ejl en;m lam furio-
Jum, qllam verborum vel' optimorum alque or-
. natiffimarum (onitul inanil-, nulJ ubieDa fin-
lemia, 'net flientia? 1. c. S l. ' ,

. . 1;4 . ,
botl1:inafi v;m promlJutt infitam,
. RelquI cull".' pellora roborant, . 153
.nonlin(citnm' cogitatldi g'enus dominae natu-
rae . lSI. dtligtntiaeque, . IS'l. qua vlta vir-
tUte omner vil'tutel reliquae tontimntur. Cie;.
d~ Or:II.lso.maculamaft'ricat. .. Io7. i nersue
cogita,ndi genu! easdem
F Non
 " , . 1-

82 PAlU l. CAP. f. SEe.,. , ~It"

Non ignoratae premit artil crimine turp{7

," ' ,~. 1-08
. . , Non ~u;uil vide.t immodu/ata poRmara iutJex. ,
[dcireolle vager? flribamue litenter. l, on' /.
. .omneJ. ,,..
Pi/uro/Feata putem mea? TuIUI,t ;ntra
, . Splf'll "miar cautul, vitau; dmitJfie &Ulpllm '
'Non lautJem merui,
'~~. lS$. : ,
IV. An'IlUtlc humana ea .
, . parte /ocalttl el i" re, ..
\Tt omnino poffis exfi>efiare ments impe#,
~Um' incitationemque, fine qua nihil egregii,
3D eam d'efinite jnRatnmationein nilni fehtis.
aut (petare conceditur ;qualem et quantam;
et intenfiue, et extenaue, ee protenfiue, dtUor
tuum rwnendumue the~a poporcerit? S. V.
JudiciJ 'fJffitium ejI, VI rer, ita lempura retum '
Q.uaerere, Quaefilo tempate tutUI eril. ~',
Camina fi&eJ!um' [cr.ibmtl et bt;a pofiun1
'.~. 84,'
\ M, mare, me venti, mi flra ;&lE/aI Neml,
. '. Oo. trift, 1. l. I

4Tm(1 grllui nu"zel'O ViD/mta,,", bella pa- ~1

, ,rllbam, . '"
Eer" materia tonuf1limte modif.
Par(rati~fetirve':ful. ei/tjfoCflpido,'. 81.
)
Di(i..
 -
, .
\

.
\T BEJl T,AS I'NG,E.N 11. 83'
D."i~ur, atque, unum J~rrplli}fo pedet'll:
'. Ou .A.m. L l.
, ' PIMJ.,/nu iJOkmem p-raelis me ,189J1r, ' ,
.. .rtNas t vrhes, iturqmitlyrsf . 8~
, ,~~ parua 1'Y'l'''rhenu1{J per :fJI,uOT
. re/a darem. Hor. 'od;'IV. 'u'.
;' 1)'6.
, .. , ...,. An dbi riuncent' oti~ lp1.tiiqu~
tati~
bo.n' id perrexendam' 'foluni .telam, quaril
'magno fOrfan cum impetu mentisexQrdiaris,
" 4le cadt illuti in: te~
. -. 'Ampltor1J ro"ie' .'
lnjlJtui,ervrm1e rota, CUT vrceze'i exit '/' Hor.

.red, eciam ad limam adeocommendabilem"
S. VI. Quod -tamen in Colos foe,~s ingenii,
.di&1m velim, quos aliquis exponere pubU..
cae lua cogicat, neql1e tilmen, Vt extemp-
l'aHa.. 9~. quia , '
. Tune operae ceJeris nimiu1b, curaqute tarentu.
Jure .teusa~ 'potels, fiCllt 'ab Hor~tio Lu:"
'Ci1iWi, '
. fiarrull a't'1tte ptg~r flri/'eniJi ferre lahorem,:
, . Striltendi refle, nam vI multum, nil 'f1t()ror.
e. c.llor. Senn.l. 4, l~
~. 157~ "
\ f;eneratim .~ IS'l- 1$-6. ideo tantum ex.. '.I
ofitac funt, Vt vidells, quae tibi praecipue
, . "F 2 ,. cogi-

,
~'i
',1
 I ....'.
~4,' PAlt'S l. ~"A..P. J. S~eT.~x~t;
tgitanda:.fot:! I.h~' 118; non 'uteJiJ~' vI:
hde ea'u/Jir defidiae indulgear, et iam bUDe,
iam aHum; 'defelum prae te fereiJ6 fumper
I habeas,' p,.opter qu.odtibi " nihil ;audtnti
omnino" ;gtllJlltll. . Quiat.,x:. 3.' "Infra ho-
rizontem ..efth~~.nl, velo omnem,. . J 20,
ve! .roum pofita. tibi tbemata 'legens, male
fluaus moueres in fimpwo, . ISO. Supra
llorizontem aeftheticum, 've! omnem, . 1'21.
, ,.vel tuum p~h~a, rea~tU$, ma~e fiere~ iqJi~~Q.t
:Icri, .I,SO: qul , ',;,;, .' " .... ",'
.' ., eeralr ope Daedalea
, '
Nititllr pnmir flitreo dalurul
, Nomina ponto.
Vtrant4ue tnacolarn ita 'caue, vt nee jl1J,,, .
lua infinita cunOatlme frauder, quae,,! qUlifll
modttm 'excetJit, verendum ejl, ne inertiat el. d,.. ,
fidiae tJH eliam limidi~atl1lomen Qtcipiat. Plin.
.' 11. ep. 10. , .

:........ '. -.* ........... 11 .:.' .. .

S E
,
eT I o X {I l. . .
ABSOLVTA BREVITAS.
:" ,S. '158.

.
SiS.diGitiae et rerum S. VIIII. er, perfona&!
XII. amuant, 'ne iam tibi plaudas, vt
apu<1 Terentium Pamphilu fibi: . ' .
Q.ull '

\
I
 A B S O ~!:r A .. B.Jy 1 ~ A.s. "Si?
Q.il me ejI ortUllotif/r VQJlt/alrlq1,l.C'. atleo,
" plen~or?.1 .;:: . :
De magnis aceruis eiusmodi J copiofaque
" filua co"gitandorum J )ea J toe ac tantatol- "
lenda funt invfus tuoS, ex q,wbus completi
, quid pro fine, quem ~jbi prop."fuifii, 'ctom~
poni poiftt: ae effici. Com.p~ionem DOn~
poftulo, quaQ! in detintionbus logiC1is; ae.
prQblemati~s. philofophicomatJJetuaticis., re- -
quitat, fed eam', -in qa nihil tUrpiter defi~,
nihil ad. ,fjnem infqfficientiae fia~ phaenome-.
\lPn,( nihil eo pertip.~n~ium, n~fi. forte p~~
. folam intelleElus ViIll, ~e.fideretUr. . 16..
{d co~fequutum, C~GITANDl GENVS,
PLENVM ATQVE ,P E RF.E. C:I:V M erit.'
Qmne.quidem bene 'J?lenu~, c~g,~andi .ge~
~~ cumolatum .etiam eric atque c:;opiofum,
rererta tamen atque cumulata potea efi"e co-'
gitatiq de re quapiun, nequc .plena neque
. p'erf~El:'a, .quod. vldmum eft vbertads aefthe-
'lcae, !.l I5. ~" ,

. '. 159
. Sit valla ~ fit diff~ra" C () eu: T, A TI o, na
fimul omn: bus nUflleris abfoluca videatur ae
in~egra, fi quid aeLlheticorum ae.quum iudi-
cem. defid~rare patiatur et reru..m guarum, fi'
quid omittat, fal~ pulcritudine quod d.eefi"e r

noJ,l potea, M A N e A quod.ammodo, ac iQ.- ,

choata potius,quam perfe8:a cenfeacu(. Hu~
~IVLCA A~' ,.AJ,I.~VPT.A COGITANDI
"1,'
, 'F 3 ' BATfQ,
I
 ., I
, ,

86:~I, p:.du 1} t~'P:'I. S;ECT. X'I'I.

, " .
1t ~ T l' O; rcace~s flltibU;S a~tihetice illegiti...
mIs. . IS8,- Qtiin~. IV., ~. _' /
" ...
\ ' ,
, I ' ,:S~, 160\ , ,
'1) Ea' omnia, quae faluo p-uh:rimdiBia
gradu prorf'us abeffe p~[u\t" r~linq~enda.,
vel 'edam arr~p~a primum, obwa reiicil'nda,:
denuo funt'J quia- bt.:ic fuperftua diftr~henri.
noeent, M~ t. 38. Haec, eft ~R'VI"''A II
laudabilis A :85,0 LV- '1 A. Nec enim foluln
, , Brnte JI, ~uiJd lurpill1" 1/,11.(/11', Iuu;, "
'f\:d etiam,. fi quid 'fuaiter;,: N~qu~, tamen, ,
: haee 'breuitas J;'ationem 'h.bet' ad cempus bte... ,
uibus hl;IfU$plm}t coghatio~ibus vere pulcris
, imbiben<Hs irlfumenc:tum, ..' ~ I

S:aepe IU;l'bferiior,'~utJm mea. iJerla, tl!e~.. ,Ou~ I

QUIS autem laudaf>tlem Omdio br~ul~tem
, omninQ depegauerit? "Habebic ea p:otius rl:-
tlanem actmulticudinem paudtacemquc;:' ~
gicaridorum 'de' datO' theQ1ate data. r41POllel
plene ,ta,men atque perfefle, . l)8.' Sq~
.. peruacuis forte noonllnq~m perditur '
'.' __ ,brcue! at irreparabi4 t~mp.u.I-,
Bene locatae vera In breuiiatem . hane l~ud,~
bUem exhibntibi. s 1 '
,Saepq' cit~' vi/ae l.o1,J.gi~ firmQ7J,(b.t(1 h,rf/(., '
I ' _ . . . .

\~' . UfI,' ,
I nreu~s 'narrl\tionis pl~na, defcr!l?tto apmt
,,".

" ~lcerbnew" ~C:' ,1nl1., J.:, :~. d;efim~l(;mct:n~,

, ,) 60. illuftrabrt. CQg\tau~ abfolute Jaudabi-
,Utef~\lO
"
 ,
,
.. ,

81'
1iterllue' hr,uil erit., fi, ~nde neceJfe fl; inde '
Titi
) "in;t;um Jumetur, et non ah vltimo repeletur, ee '
fi, tuif!1 refali! erii filmmam i.xiffi, ejiu ptJ'r-'
i.qnon dieentur. ,NamJaepefallljl, quod!a."
, , Rum fo, dicere. non, vi enarrer, quomoo jit
ni fllEhlm, etji non 'ongiru, quam quodflitu opus ,
13, ' eJI, ;17, ntJrrando ( meditando) procedaitlr ~ ~t, ,
da , Ji nuUam i~ rmJ tJJiam tranfihitur, et; ji itri d;~
ja tatur ,fJI non nunquam ex eu, quodi8umjit,
s . id, qud diflumflonfit, fntelJgatur, el, ji non
mod(} id 1 quad abeft, verum elam id, ',quo-nlc
IJbdl, neadiuuat, praeterihitur, et, fi Jeme! " ,
, '
rmumquodque dieetur, el, ji non ah 10, ,in 'qf!.(),
1..roxime defitum' eru, deinCtlu inrip;etur. ef.
Quint.IV. z., " ....
's. 1'6z. '. I ,

Non enim in narratione roltnn', ,red vbi... ~

que bellc:' cogitaturo1Jtique' praedp"--' media
haee tenenda ejl via, quantum OpUI ejl, . 1 f 8,
quarzt!i-m fat efl, . 160. Faflit f/oluPJal, ee
quae deletlant, mimu langa videntur. P am"t-
, illlm ac molle iter, etia"lfi ejl1patii amplioril,
, '11I,imll tamm ",tigat, quam lrnm ,aridumque
eompendium. Quint.llIl~ 'l. Iuuat 1. II: Aen.
Virg; 800. circiter verfibus' , '-
,breuiler T..rDae,jupremum audire laborem.
v. 1I.:
, .: 163..
. Hinc 'et 'pulcre cogitaturis optandutn .co-
gtandi geus, ,quoddiceremus philofophi'
F4 ' adae ..
 1

" 88 PARS I.:CAP~ l. SJCT. XIII. '

. adaequatwri et fi~em e~{fe confequens ;"M. I

.. 88'2.. cui nihil inflt incompleti . I59,nilil'

abu'ndan~is . 60. quantum id afl'equi" hoc vi..
.tare poffit analogon ratiQnis . 1$; (S., AH..
ter eueniet,
. "1) Plenior VIfi qU()f Idelcfle/copia iu}lo,
I

. eam ripa jimul auulfol erat Aujidll:f aCe1\,

, . " I . ' . HQf.'
quomm ..cuiuis, qria~do' ,
.' .//pp'arml rar; nantel in gurgill "'afta,
icclames illud: , ' '.' ,
Nihi/o lapimtior, e.x qua .
Plernor el, - .
aUcu.us autem reputao titulum infcribas;
I Breuior d'lx; Jecuririr aeu~. . '.
Ipfanocet moler. Claud. .
2) Aut vt in viria . I~I, I~'2., 159. notata in.
curras" vel"inornata ve bre.u#oljia! indofla, , 1
J08. Quint. IV. ~. .
~',
I '
I

v' . , . 1 64: , '

" " ,Breuitas abroluta . 160, porde" 've' enl:"
uis pulcrae meditatiQnis pard tantum modo
venuftatis' detur, quantum pulcritudo totiu~
admi~tit,:,.19. P.-'RSI'MONIAM ET s~t
BRIETATEM AESTHETI.CAM. E..l89,
~60. ParJimonia ifl
flienlia lIitandifumt'Ul1d~
jm:uacuol, alll arl re jmiliari (copia qiuirlis~
que, de quibus S. VIII-XII,} moderate v/en.
Ji. Parcij]imu,"! lamen hominem tlocam1tl pu-
jiIIi anitni allJrtecont"(Il1i, .!{ '10, 1 4~. 'lU~'"
iil.flllitum (nt6rJit nter motlum~ (quem parcQJ \
. .'. .. " . feruac)a
,, ,

, .
 B JtEV IT A's ; ..A.'B,n~ LVT'A." 8,:
remat) Fl!1lmgrif/ia.r, '. 23. M. .55I': 'Sen. '
de Ben. B.3,.. Sille malis, eff parciJIimru
flegantium, vd 'Craj[u, (roe pt1rcorum e'tegan-
, #Jlimll{, vd Scaeuo!a: Ce. de' claris oro 148.
fatisfacies erudito palato, . quoties iJ;1 pleno
c:~~~tandi gen~re t.perfe,Gto, .ISS,' exhibe-
b~s:,Ipfi" ' " , '., ,'. ,~ ,
ParCfI" . 'l,JC/fatil eJi; ~~u. ~. IO~ 1~2.
~ ," '( ','; ,:, ~65~. . '
. . Vti bre~tas abfoluta g~neratim id, quod
. philofophi I)unc dicimu~ nimis prolixum co-
gitandi genus ciuebit, . J6o: fic elegantia-
tum, padimQnia praecipue.,
- N grauidit procum/Jat ele/mur arijli,,
. .. .. ' . .' I4
.. ' .Luxuriemflgetum kl1-e;,a drfaflet',zlzerlm,.
, . . , " . ,; .. ' " 'as8
Nam fi !u.;t'uria folio'YUme.ruberal v.mbra,
Nequicqu.am pingue 'paleae teret (11-64 'dmol.
, ,.',. Vjrg..
Georg. 1\9t~: J..'\.'XVRIANS COQI1'iNDi GE:'
NVS f. ~d,AAf'I~/T",US ~n,.~el' per ~~ae medica-
tionis fi{uJll,p~~s vel1U~atll~ et fig~raru~,, '26.
ad ting'rilas p~ne partlculas conlb pans, ac rert
pudi~a tocius pulcrituqo, v11 nonnunquam fal~
tim, aliquam partm comtlus effin~ens et al-
teram;, ac puktatotiQs admittit: conCnnitas.
De prima 'vetlUfl:e cogimturi luxurie; cuius \
O11#liia; dlmi lCtaque {uo}- fsfatrJo ,et papouere
,, , ,-F f /par:-
 "

, ,
90 PAJI l., CAP. l. SZCT. X.IU.
, J ~ ,

~ -
Jpargu1UUr, Petr. vleat illud~(apielttis: )

l ' .".11.6., 'fW1'1J "..,.,.""

\ -de-ytraque :
PerJ!cQJ Qii, puer." ~ppar{ltlll
.'

. Breuitatem o~~e plcre c~g-tl,~(li ge-

nus' decentem, . 1691' plenam lUam'et re, __
fertanh . 1 ~8, 'non mncam, flon' hiulcam, .
/ .. 159. param tameh' ae fobciam, . i64~ non
luxuriantem aut matldo(am, . 16f: \'no no- '
,)mine ROTVNDAM ,BREVITAHM' dkere
, l~ceat.. .'Ergo, IUUIe tuae, qua~a quanta fit,
S. VIII. XII. lacun~s' Xple ~c hwus ,., Il8,
159. fimul tamen ' - " ,
Luxur;ollJia compeflen.r, . I~S.. '
et ad breuitatis laud~bili6'padimQDjae'Plet'e
gulas omnia concinne rotundans, .16o~ 14

'. .......... .........

non aeftbericam, . liS; fed ' '
, . Fajli4iojamJ, dejer.e-;,e.opiam.,

~' '. , I ..
., ." ,

, ' " S E C,T" O' 'xrllt'

',B R E V 1 TA S"R'E'L,',~T l.V A.,'
'' ,( G

, . ,; 107", :.
'SCtlt .vbertas aeftbetica vel abroluta fuit.
, vel retatioa, . J 16.: ita dift;,,~el1~a etiarn
c1t ab abfoluta . breuitace lavdi~iU ae rotun..
,, ',_.' .a.
'. ...... ~

, '
 I ,

'. I

, 'Jn:V'ITA'S -RELATIVA.' 9l '

da, 'de "qUIl S; ),CUt RELAT 1v
A B R E V j. _
T A s, m~ior ille ~radus ~bfolutae, . 160,
qui qui,busdam foree cgltandis elcganter,nc-
ce1f"ri'us et pecul iaris efr. Haee breuitas ba..
be~ erlam a1iquam ,racionero ad.f!empuli' cogi .. '
, tationibus hoc fignificata breuibl.ls imbiben
dis infurncnd~Hn. . 160.' Neque de medita:-
tione breuitatern reIiJ,tiuam pofcenoo dici po-
tea" ,quod'Plinius deCiceronis orari6nibus
babee t optimam elfo, qttae maxima, quod mi..
pus accurateaddit;' ~onul libe,. melior ft '1(1;1-
que, qll.Q'maio,.. l.,ep. '2.0. quae tota contro ,
l,lerfiam ae{t!letlcam concinet, huc p~rtiQen-
t;em, !et i'n i\Uis diftin&ione breuitaris abfolu.. '-
tae rel~tiuaeque tolle~dam, vitlcentePUnio. '
. 'S. "
168. .
Multae enim lites ilJde'or~ae rUn!!, in de..
finiendis ,pulcre cogitnd(J(um geueribus
brcuita~em relatiuam pofcentibu s , . (57.
quando, aUquibus in tah genere I) alJoluta ,
breuitas 1 non fatis a relatil.la dHl:inta, reae
iudi~b~tur apprime nect;lfaria, . ,160, 166.
, ~) o.ccurreb~nt afu$ f~ciales bene multi fub
uH gene(e con ten ti pofcentes fimuI breuita-
tem vtiqu~ rel~tiQam, gr~tior apd ple~
,osqqe bt.euitas ed~m' relatiua deprehende-
batQf. vniuerum. Tune enim aliisi 1) non
4ifti!lflius, a~ priQres, .breQitatem ,abfo1ut~m
i rel,tiuil qifc'erneptibus 'tali thematum ge"
Red Qon tribenda vi4~batur yni\lerfim ~re- .,.
ultas,
 , '
1 "

, .
9'2 P A ,S l. e A f', ,J. -s E e t\ Xli 1 t.

tas, qua ,:) fuh 'eiosmodi genere contino-

bantur c;afus, ubi 'prarnar;catio jit, curfim. oc.
brq/er (relat}ue) otlingere,. quae jint incul-
canJa, ilifigeniJa, repetmda, ,3) breuitlU (re la":
tiua) in taU thematum genere femper et pro'-
mifcue non placeat, nfi inertibur, quorttm de-
/i&j1U dejidiamqttt" qttafi iud(cium, rifpi,~re, tti-
. .dicuJumfit.. Namji MI. in conjilio habe'al,-'flan.
fQlun.Jati1#eJJe (rel .. tiue) breu~ dicerq, el,
mn;nQ llfm dicere" '

. 169.
Qu~niam beic noridum metbodus natura..
ljs, quam mathematicam dicQnt ~ principja~
fufficientia decidendarum eiusmodf cqntro-
.'uerfiarum, . 168. anteponere traaationi
, : praefenti. p~rmm[, aliquas tantum exempli
,loco videamus. .1. .(I1l in tauJJr..r agendiJ nilziJ '
arque, ac b-reuitar ptacetl Haee eftPliniana 1. c.
quaeftio, 'cui noftris temporibus adiunga-'
mus fimilem ,quaeftionem de facris ex fugge-
fiu babendis or:ation,ibus.. R. Abfoluta bre-
uitas, : 160, fed rotunda; . 155. eft vna ex I

primis vtrarumque dotibus,' neque tamen,

primaria, porcens in aliquibus relatiuam etiam
, -. per omnia, 'in aliis. ,: qua quasd~m p'artes', '.
167.' In omnbus aUtem non poteft, multo
mimis i* ~ngulis OInnium partibus: pc;>teR:.
baee relatiua ferr, tantum abeft, vt lauda,
tantuIlt'abeft1; ~t tanquan iucundifuna, pof-
- I~, .J .. ~',; . ~~ fit
 " ,

, , ,

tlt aeftimar a feuero, ',licet non ~orofQ, i.

dice. . 168.
" t-7. ' ';'
n.) 'An narr~tioneri Oport~t. eIre bre-
ilem 1 fam Ariflote!er ab Ifo-crizte l.flenflt prae- ,
"ptum bfeui'atit irridenr., tantjua1n.. t~etif!e jit, "
longam at breuem ef!e expo}itionem ;'1~e titear
ire- per medium. Tleodrn' quo.que flllolac ne-
gant, qua ne& brereiter vtique, me dilucidecm-
m-,'jitvlile expOtlere., Quint. pII. 2. Cicero
(aCIC cum ICocrate, " - . .' ' ,
':', et adh'uc!1th iudiee lir tJ!. ',
- Id certuro' en: ab,folmam breuiratem ri: narra-
'tionibus bene mulris maiorem breuitatem re-
mtiuam potulare, ac in aliis aliquibus oracio-
nis partibus, . 16'0, 16'7. Relati~e en 'm
breuitltis denuo danmr gradus, f. '167. Re-'
!te Quintilianus 1. c. breuitatem narrationis
,~ oratari luadens, camen = Pitando ej/, inquit,
iIIa SalbiJliana bretlital, quanqllam in ipJo vil'
tutir obtiuct 10&11111, el abrupmm fer7l1011it ge- ,
ntll, . 1'59. 'quod otirifum fortaUe Ic{f,n'cm mi-
,'nUI fallal, altdient~m ,tranJtlolat, 'lec dum "epe-
tantr, exfpetlt;zt. e. c. , '
. . 17'1.
Occanorte breui~ narrationis Cicero le
pidum e~ fatis vfitatUm perftringit errorem,
qundo: MuIIOJ, ait, ;t1zitqtio decipil bnuita-
til, (reJatiuae) VI, dtim fe "'-fuer pUlent elfo,
, I \ Iongifl
'.
, ,
1,
i
 I '

. I
IongijJimi jint.; l}llffl ,den; 0l'era,m, I VI ,.t! -m,,~ I
lal breuiter diront, 11011 i vI omnino- paucar ,er -1
di(an~, .et non plllru, quam neceJ1e fil. de Inu.
l. 28 Exemplwn ,mi profertt quale eft ee
in Q~iJ)t. " . .. f\1~o. ,cOflcipiendi ,modo i..~
cerem, ftudium re1aciuae breuitatis -mm ne"
J~lea~ ab'folutae, LO N Q lB S I M A M. Qv AS ~
. JI R E VI T-A T E M, ,non rolas onuones detur
pantem. (lon?~ffimuiIl.quafi_laconisJI1um.) ,
_ , - 17~
Vidiire 'tatliti t Ciceronem verum 111 .
rententijl breuitatm reatiuam i' narrando
DOn, ~~~i~o probant,ium, docet 1; de Or. I
In. '29'2 vi>i fuadet aliquando adhibere comA
m01"atiolzpm vna in,"e per multum m~Uentem el
I1ujifm explana/ionem, rerumqlle, quaJi ge-
rantur, Jub adfpeflum paeneJubieflionem, qua;'
et ill expo12mda re, . 170. plurimum va/ear,
11 ad illupl'andum iJ,quod expon;tur, 11 ad am-
pI1ic,!ndum, 'lit ii;-, 1.ui alldiunt iliud, quod a",.
gebimtLf, quantum if.ficc-re aralia poterit, tantu11i
!IJc videatur, . 116. aliquando 'autem prae-
I ajiollcm (bteuicatem relatiuam) ~~t plus ad i1~
te!ligendttm, quam dixetir,fignificatiolzem, tI di..
- j1illcle C01uifdm brettitatem et e.rtmuatio11e'in, e. e.
vtrarnq ue l:cferens. ad. figuras fentennae.
. 'leS.
~. - 11j
Neque moror graeculorufil quorumiam
. , diitin-
 \ '

~.EI.TfVA JlREVITAS., '95 '.'

-.
4ili~aibnetn inter t;;'tumiifarn exjJrifitirinem, ,
, i. e. tTUlT0/'t-'" el hreveni, quando itla !uperua-
esf e~rllU, i. e. vere 'et abfol.ute 'breuis t, J 60.
bae defioicur, vt quae J"f.fil aliqu.id ex mee:
JlJri dejldera,-e, 'quoniam ha~, oifi dewer- . 1,

bis litigare iuuerit, vitium eft. f 158. 1 f9.

nomine breuitatis,. quae virtuJ eft,. t~I60,
. J. 67. p~orfQS iodigla~ Quint. 1. e. ,A~ias: di..
fUnaiQnem ,nter concifum dillinfie n.QQci-
'et
naD:~i .gen\l~ "'fJ~~O",'~ ex vna,. ae b~e~Ii~
'em ~fthetleorum 'rotundam, . 16&, telatl-
uam'-etiam, . 167. ex altera parte lubens
~oncedo.. UI, I~.', . '.

,. " S.
174 ..
,in. Ahior j~m coof.enfuserirltorum eft'
breui~~em' relatiua!ll requiri io, fcntent,is~
Q.uiequ#d praecipitl, ejiQ "mil, 'tll tir; tli8a
.Per.tipiant animi /oci/r. teneantqtte fideler; "
O"l11e juperuatUUllI plenD 4e pellbn manato
, 'Hor. A. P. 335
. EjI hreu;tQte opUJ, vi ttJrrfJIJmtentia, lleuft
linpediat . "erhil' Ia.ffal Dner(lntibul au1'll.
. ,. . Serm. l. 10.
Bre"ital Ulm mollo jenato1jtt Jet!. elimn oratoril J

, 'f1IaglllJ lallr tjI ;71 fenremia. Cie. de lego J11. 40.

Amatorel quidem fhll/t;1 iam ante Ciceronem
.llJecu!;r el Ph;liflo SY"acufio defuerum, et ipJi
,TIJutidii, 9uia e07'U11I toneifirf ml,,1Iiil, . r'l'l,
1'1'1.
 96 PARS l . CAp. 1; SECT~.XJllt

;Il~erdum etit:m~ ;';111 fatir apertil ~um hre

. ' 2.1. iO

,u;tate, um llimio acumine' officli Thtopompur

. Cie. de. claris OL 56. Neque tamen paucos
amatoresT~ucididi" ip1tque Tacito, concilia-
, uit grata pofterita;; et fatum eoru~ Tcripta
ferualls, 'dum aHa. '.
Di/eri in vicum vende,ntem tl"u tt odorel1
Et piper,et qui(qid (hart;r amidntr i'!ept;r.
'1nferim Ciceronis oliferuatio dotbit vItima
modumeffe' breuitat1: rlatiuae .etiain in ren-
tentiis; ,. : 170. '
" , J

. '
. 17') I
IV. Acutior ejl atque ve/ociar in Vrball;IOII
breuitaf. Quint. VI. 4. vbi quidem in feqen" .'
tibus Marfi definitionein vrbanitatis addu
eens! Vrhanitar ejl v;t"/us qllaedatn in hreve di-
8um 'OIJLCfa maxime idanea a rejijlendum, vel
lace.ffelldum, p'0 vi ql~aeqlle rer, ac perfoRa de~
Jiderat, addit: Cfl# ~~e,!it~tir excptiom~ de-
traxeril, omlle! 01"attonu ~trtrtte! (omplexa Jit.
Cur alllcm 'b,.euemej[e valaeril Marfiu, neftio.
.. - - Na tamen iudiciuffl Marfi hominil er-
'. ditif.Ji11li fllbtroham. Confirmat Marfi iudi-
cium, Hora:rius fimulque racionem videtut
fubinnuere, quando porcit ferm,o~em
IIlte1-dum vrbani parcenJi! virihiu, arque
Exlmuant;r eas &onfulto. . 164, 17'2.
- Hor. Ser~.l. lO

. (.. .
...
:' lo :
..

. ,.. .~. _..........

 1, .

. :..- l. E .-.'. r 'S .; l. L .-,1 1\ A ../ S, 1

I 'T7'.
t:.
11 e il r.' Pro r> ,S: v:c: \ .1~e yo.:'
':'1; rl, . . . 1"'. ?1771 v d- f n..~.
e s, f.,. ~-
... ft'"':l.' '\0
.u t X.,. ~-
U ..l IIa, r' .n, ;a a .u m ( . J "S. XI
f'
Lo. , __ o
_F

' ...o.~e , S. X:I p r.a e.~tb ..>t n-la h ~

,. liar , S l~I=I. JI. d' tajo~u~ .u:... ,{-oLhi e
:0 n:lt n,. ra d r JI. ,..:nJil tur.., ~. ~2, nn
'n n n or ,/
<:; U n t '0.0 .0 6a, ~J' ...

":I~II. 1&0.
1". fJrcu~que~ s.
Ju..

- sr e~
lflAG NJTV OO AESr l'ETT CA,.
::.3 =~ -J.

\
~ e u jera fiL i r bus ,enuu:e c.:o~h:an~s
k ~. I~ ,1: G N T ~ , 1\'... ~. l I.J. leu
A E T.{ '1. 1 L. A, ~Ul,., n r in.; 1) ).Iondus. oh-
i a r _JI. IJ. e-b~~ it te.n, LA. , 'Ib.
2:
-3.:
1 ro; rt:Jr t fL.O o-:"i.:.1. D!5it4tioounl,
e L f e u d'_aL te r JI .:) .!, 1\..., y. ItJ.
( n p', CaLU ;. ,2/_. Lb J c e Imlgnurl~,
~ .10 ' J"'ul'~.'c ,g 'tao d.. tr/. ( nfie a '!r:n'tue ~o"
t Ice,' zt ( L ." J...'I.' ,..9- lul/". ~) ojuvd VI"", ,
{, 1 'd 'Ill a 1. o x "d'e p .ej.,J d co.tz~
"oX
fal,'; ji rr. , el i i 'el"/i 'TI mvr e~ n ~llr.
f o g'n ' " S V1. , , I
. ,G i-~7o
. '
 "

\
"
'1
. '178.,'1:
' . ; , , '. \ I I

,! rngenium (ui-Jit, (ui menl iuinior, 'atque 01

,,' Magna". In.. {onfHurum, det rzm:n;nil huiul
. " ' , hOTTorem,"
, ,yt'poeta dicatur, etJ'1ufii:us, fi ~gna canat,
',et piElor, fi magna pingat e. e, Yoluminibur
- "pjir auEloritatem aJiquam et pultrituiitem adii '
, , ,it magnitudo: Plin. ep.l. 20. Magnitudineni
'autem aefteticam primo diuida,mus denuo, ,
,1ieue vbertaeem, . u> in AB s o LV T A M '
omn~ ptilere eogitando, neceffariam, . 177.
et R E L A T I V A M ae, comparatiuam,. i11um
abfolue~e, gradum, qui quibusdam pulcre eo
gteandis peculiariter et fpeciatim requiritur.
Vtramque , ,
nouerie, ee probe diftinguat,
. /
Artir fluerae ji qir ardee effeElur, '
MeMtemquemagnir 0pl/icat, fimul ae morlflJ
Frugalitatir. J64. lege callet ,.x~tla., Petr. :
. '- ~ .

. '179.' .
Quemadmodum vere pulcre cogitantes,
'luando non 'latitudinem feaa{ltur compara-
. .:. tiuam, . I 1 6~ et multo minus in ~ircumdu
ttum ee diffufum ee,abundans luxuriando eo-
'gitandi g~us incidere laborane, ti ,165. in~.
piae, . 12q., l~ j plOS re~s agunt extenuatio-
ne, " 175. noonunquam forfap lronica: ita
idem, iisdem for1im ex cauffis, fublimia non
cogitantes, t.multo,minus amantes tumefce~
, 'ro,
0_. .. . ..
:~::
: .... :
.::: :.~
.. ' :....:
J'

,
 , ,

M-AGNITV'i'o AESTHETICA. 99"'

, \

te, fe dicunt animi .pufilli~ neque tamen au

di re ibi o c, ed os 1 H ae s: , , '
'! ~ii' ene r' j ' lI, 'no ' m )1' dq PI "Iti
Fitzxeruntonimi, rato oc I'erpauca toquentil.
,e I CfJ u) Ji;. jnz loJ u urat. e. c.
It 'VIa iar ~
Lngenium mim, Gtiure-, p~D"at pe elfe ~tt.. '
, , lu ; ~. 177. '
e -iR" a " 04 '"Bei ", ~e rflU' at 'la
, rient, S. XIlII.'. ' /
_~1~_ eor J t ,hi en gr dz li t~
." '! /J' Pro mi' r-a '0, a Uf om
n.
. ISO.'
M ~i ' ,doa~ etlc:l r<1 anua et compa~
ra 'ua u s, ud m ad s b be ' 78
lfooc tarneo ealn, ve! deoec ae.ftheci'cum7
~. 5, tr t~ tu 'vf to gr m tic
gradus diuidamus, vt quaedam, ma na fine'
lu ' He " y' 17 ,', 77. in po LtlUO,
''el ed i"Co p ti " 'ae am' n f ~
laclUo. Prnna finthumtlel' myrzcae, fecunda
41 ':ft te 'ti -tu _ :J
1von arlfll,n, "flant '" mil 'lu "1IJI
lf1nllel
rICae,
....IH rim tI' {JI jil e.
.J

if d na"
, I

'Vir
G
> ,
f lB
 , I

. ~AqNITVDO AESTHETICA,.I77.
et abroluta, . 178. et relatiua, . 180. por~
. ro eft vel NtA T V Il. ALIS; cum librtate pro-
pius non' cOlmoxis onueni~ns', vel M o ~'A- .
L 15, obieais cogitationibusque tribuenda,
, 'quate~us propius eDil) libertate conne&ntur.
Naturali~ ea e. g. Virgo Aen. V...iI. quando .
'. EntelJw d,uplicem ex:-humeril'reiecit amitlllm
El, magno/l membrorum. artr~, magna oJfo
" . " '' , .". Werl9!qlle :,
e.
,\ E.xuit, alque illgenl media eonf'.ftit, arenlJ. c.
Vbertim S.. VIII ..cogtentur intra borizob-
/' tem aefthetictIm conftituta themata;S. VIIII;
" .locis' S. X. etargutne~tis locupletantibus, S.
XI.: fi noueris vti, S. XIl. habebunt eadem
fimul magnitudinem, abfolutam certe, natu-
_"ralem",.. 177. Rine ad hanc-parum opus e!\' .
Ilouis regulis.
, ..
. 182.
\' _ " Magnitudinein aenheticam moralem"j, e~
. ,per libertatem 'legibus moralibus conformi~
ter dete,rminatam quae pofflbilis e1t, .' 181. .
_ . e~ehendo 1) in' obelis eorumque variis ,:
, , \ et coniaariis,. fi citra de'grimen~um virtutis
'~ogitari pofi"unt -pluribus, et caeteroquin' ,
eleganter, 2) in iisdem, fi ditlis modis cogi- .
tari P9fi"unt ferius aut itius ad yirtutem tan.;,
~~Il\ ~9nfentientia, 3) in cogitationibus, .fi
- ~, . . " pro-
::::!
... .... -. : :
.::\:: .
. ... . :

/
 "
, .. 1
M,AG ~ ITVDO. AES l' HETICA.'
.. 101
propor.tionari xequari,q~e fuis obiel:is 'et" ,
maceriia. ital ,pofun~, ne quid. ,detrimenti, ,
4) vt tndem certe nonnihil emolumenti ca-:'
, 'piat res virtutis bonorumque morum faluber- '
rima, pulcerrima. . 177. Li~eat hane mo-
ralem magnitudinem aefiheticam. 6reuius DI'"
GNITAT'EM AE ST HET ICA~ dicere,et am
oO: . II~. videre, ' , . "
z}' Quid deceat, ,quid non, quo virtu/, quo fe-
ra( error. l- 2.~ .. ,:
, .' \
. 183-
. Nolim hane ,cogitationum venuftatem,
veluti per I'Era.{JJttrr,,, E" fl,J+.J...o i"EIID', et quafi, _
faIx in alienam mcfem immitteretur, nune
deriuari tantUm ex feuerioribus vitae beatae
Jupe~iodbusque legibus, 'aut omnino eJ!: ge";
, nuini Chrifi:ianismi fanaiffimis oraculis., Ma...
lim eam h'eic confiderari, velut eonditionem, .
fine qll;a. non, ope~is ingeniorum ver'e pul-
-=ri, qua deficiente protfus, nOJl fpiritui fo-
lum, non ratiQni folum, . IJ. fed ipfi ratio-
Ds analogo per magnitudinem peeloris con-
natam, . 4f vfu, . so. difciplinaqQe, . 63. -'
confirmatam fuft'ulto pelluceat qua~dam de';'
formitas el~gantja guaedam a~ia t~men -de-
turpans, quoniam iiS immorari non Heet fin~
mOTU m aaura; per exeeptionem, fane, non
elegantem. . 2f. vel ex eius arbitrio ~ qi.
mores ex folo rapore, neque tamen publico
meretricioque, metiretur,' . $S.~ ,
I '
G 3' lam'
,
 l
I
1, \

lela PARS I~ CAPo. l. S'ECT. xv.

~ 184. .

Iarn hine enim eonlabit, turpiffimll$ n~
eet poenas aJi6er fentiencibus minantem, f~ll~
taIhen C:cullum, ~t ~urpit~( faU ~ .9,uaQd..o.~ ,
c. 16. . . . ,. I

:Cciflflm, aie, eJ!e rlecet pium poeta".

lp/11!." verficulQ nilzi{ nece.f!e e.ft.
Q.ui lum dmique nabent/ciJern el lef're~
Si funt molliculi et ptrum pud;&i~ .
, I
El, quod pruriqt, ex~itare poJJint..
Quanquam non verius Mart.ia,lis.l. 1.3S..
. L~x Izaee carmim1iuI dqta eft ;{)Cojil ~ . ,
No poffil1;11, nifi prurianJ, placer"
" I.dignum ille tamen patella reperit perculul1\
.' ita turpem fuam legem, vti decet1 prE>~ans ~ I

. qu;r Jlo/.atum '

Permifit me1'etr;ciblu pudoretn? . ,165
.Reflil16 vdque P~tfiu~ (at.
forma: . .
~ifi ll~ccat in " r: '.
Hie nqu~ more pro6o vid~al'~ ntque. flDte fl. .
. '.' rena, . U~. '
./ngenter trfpitlczre.. T#OI, quum carmtn.fJ
. . /umhu1JI,.
lptrant, l1C fre114u/o fla'Eu.ntr<t:' fl6i. imim."
1 . flfrJ..rl. ' .
. ISS.
D 1G N 1 TA S A E S T a ~ T 1 CA, . '8~. ~~s
. l' C;~
 I

MAGNITVDO
. \.
AE.&THETICA.
. 103
\ \. , ...

et fpecies' magnitudinis aeftheticae, ficut haee,

~. 177. 178. vel A BS 01. V T A, eric, omni pul-
ere 'cogitando nece1faria,' de qua iureconful-
tos romanos imitati, quicquid cogitare fu-
. fius' contra bonos mores' e1fet, illi nos ne,c~
I gicando quidem inmol'2ri' pof'e cenfeam.u~,
'

. 183,184. vel REI.ATIVA, quae qU,ibus-

dam pulcre cogieand~s peculiaris' requiricur,
non eodem in gl'adu in omnibus" . 178.
, De hc loquicur Corneli1;u;, quando non du~
. hita~ fore p/ero/que, qui. (uum genul,jerihendi
leue, tI 110n fatil dignum. fummtJrum virtJru1lJ ,
I'erfonir iutlicent, et Ccero de Fin. 1. l. fufpi- '
tdtur a/iquor fut,urol, qui ho" genu/ ftribendi
(guae philofopji graeto fermotlC Iratlarunt, la..
tini.t./ilteri/ mallanJ,) etft jil elegan, perflnae
lamen et dignitatil eJ1e negent. ' ,
,,
. ". 186. .
De eadem relatiua . 185. tantum intelligen- '
duseftpcero, quandoOf.I.I. 130.pulcrilutli- '
nil duo .genera confti mit, quorum in. ollero ve"u-: .
flor jit, in altero dignilal, venuflalem mu/ieb~em
,ducenl, dignitatem vid/cm. ' Nam ee ipfe porcit ~
in oratoris perfeEti VU/IU, ne dignita/em folum
, red etiam'ventljlatem'oJferat, Or.. 60. ee dignitati,
, Fam. X~ ep. 6. fane non v~nuftaeem, red de- '
formitatem opponie. Eft ee matronis fua di-
'gnieas ee praecifius, vt ICtumdecet, ....I r.
Vlp . de fenaco;,: Maio,' flignital ejI il1 fexu vl-
.. ri/i. Int~rim pace Cic:eronis et auGtoritaee,
.. G 4 lice A

,\ /'.
 ... I \ r , ,
/,

104 PARS l. CAP. 1. ~'ECT.,XV~

- ~,

licebit omnia, quj,bus <,jmnioo deeft ~ignitas, ,

, eti~ abfoluta, d'eformi d,icere, . J 8S, 177,
, '- ct in vera, mafcuJa praefertim pulcritudine',
,\ ,e. g. aqionis, aai ,~enl,lftatem in primi5 digni.. '
tatem pof~~re, de Dr. I."l, ,1,4Z. et ftatuere
, - deformar; rem perfoqarnque detrahendo fplJ. "
liandoque dignitatem., Dr. pro C~lio 3. . -. .
, S. ' 1'~7< " ." ,"
' , Neque diRi~eor hoc confidentius me ger.
manum dignitatem in primis, pulcre cogitan-
d'rum venutatibus legere, ', 186. germanis '
,p~iffirnurn f~ribegtem; quonja~ experrus
'noui , ' in aliis, in qui.bus gens germanorum
romanis eft ilPprime firililis, hanc etiam lau.
dem vtriqu~ popul'o cornrnunem efe,' de
qua Cic. ,p'ro Mur. 23. Omnu arte, qZlae;~lO"
(h~1 1!0'p~~ romani (n~do?ls g~r~a~ica.e), fl'~'"
dza cOllczllant, et armrabtl,em dtgmtatem el per,,- ~
,gratam vti/;,atem debent habe1e .. Vel~folu .. '
tam' pignitatem l'niuerliffi et ftrenue coril'" .
,mendapti lrti noflrae aenhetjcae, relatiU\l.1U
etiam clari'us oh actllos pone,mi, forte non fua,
Colum' conftabic abr~luta dignitas, fed' ee te.
, . latiua' quaedam tribuetui' a graurous, neque
',t~men tetncis, .nter ciues iudicibus. . 18S.
- I . ,

. 188. I

Etunt in~erirn, nifi fallor, et in germa~is

duibus, qui ~. lG'f' n. t .et 3. fatis lIberaliteP- ,
. conced'lC, ramc.u 11.'2. eq.: po,ftuI~ri.itidicene (
.aliquid.

"
 " "
.'
I
MA a,N J T VT"O E~ T 11 ETICA. lOS
I

aliquid, quod vbiq.u.e requirere', quando,

pulcre cogit'atur,. videatur iullo venufroque
'rigidius. Veruul-his excl,lf~bor faeilius, quan-.
40 1) expretTe et explicite paraenetiea didi- .
. ~eriot ~uratius difi:inguere, a,h iis, quae tacite
, . ct impli.cite et langa veluti manu ,. admo,~.
. -<lum mediate vel ad minorum morum prae~
. cc::pta non omoino nihil ,e,?nferant, ~) vitam,
pulcrae cognieioni~ dQtem primariam, . 2~. .
_p~nicics inlpexertnt, quam variis iHa fe If,lo- .
.' dts ae gradibus belle foleae. exferere. Nune
~ .. 169. ita me defendam;' ve negem mihi-yi
cio vel:"ti po(fe, fi vel eadem,. ve! 'omnino ,
minora popofe~rim, refpeau diCcipli.naemo-
rum ut pr9bitatis, a,c ille, qui fe ipfe dict,
. . Epituri de greg~ porcum,
.. Horatius de poetis g~neratim iterum' afterit
iterumque, e. g. . .
El prodeffe volunt el delen'}"e pOe'la, , , ,
. I Elfimuiet iucuna et Monea dicere vitae.

011me tu/ir' puntlum, qui miftllit vlile dutci.

Lenorem deleflando pari1erqut mOliendo. , '
. 189 .
M A G N I'T V D o tandem A Ji S T..H E TIC A
. 177. 'hine et D IG NI T A S . 183. t.am A B-
SOLVTA.'l." quam RE'LA_TIVAE, .I78,
J 85. 'efunt velo. B 1 E e T 1 V A E (rerum, mate-
fiae,) quatenus in ohietis et cogitandis: ipfis i
en ptaecipua' ratio, cur per pulcrum 11~ge-
G 5 Dlum
 ~' , I

( ,
.106 PAR' l. ~f-p. I.SE,CT. XV.,:
nium et peaus, S. 11. propordnata in ma..
" gnitudine ae dignitate, poffint p\ngi, vel s v D-
I E e T 1 V A E, (perfonae) 'poffibiHtates phyli-
. cae potentiaeque certi hominis, etiam. fe,..
, cundum' quid t hypothetice tales, 'cum ap-

,
I
. _pettionibus et decreto datam mater~em, qoa
,pote, qua fas eft, n m~gnitudl?e et dignita..
te yenuite Ji~end~ oh. oeu1os. Has pofterio'.
res dicamus M A G N A N 1 M 1 T'A T E lit! ET
Q"AV.lT~TM AESTHETICAM.
, I '
E..489-
S. 190. ,
Sunt res, ,et materiae, quarum adfp~aa
,primo defe~beridarum eum.aliqua pulcri~
dine ftadm expri.ma~r nobis, quod oIlm
VirgiUo:
Maior rcrum mibi' naflit"r O'l'@"
Maiul Oplll mo'ueo: ' VII. 44. Aen~-
Tune feliJe ille, qui iuftus aeftimator fui vere
tamen de thelJl3te taH a fe pulcre' exfequendo,
, po1lit praedicere, .quod dem de faeculis. au..
res fe viUQ redituris: .
NfHIme carminibul vincet nec' T"rtteiu~
, , 'O"rpheu/,'
NeG Linul, 4,uic mate.r quamuir, atque buic.
, , pater .adfit,
, Orpbei Calliopea, LinQ f(Jrmofu, Apollo.
I _

IPan deur' Arcadia ~cum ji udice certet,

Pan et,am Arcadia dicet fe udice" vilfum.
~ , ,, . ~ ' . 189-
. I

.' SECTI.O
 .. .....................
r '

/ , I

"AG'NITVQO M..n-I!:RIAE ABSOLVTA, 107.

-
,
., ;

S'E CT 10 XVI.
Mi\GNlTVDO M\nRJ~ AQSOLVTi\.

.
;(91."
'. Magnltudo materiae aeftbetica .abroluta, .
, 189. porcie, ne cogitan~a ae themata fu-
mantur pulcn~ 'meditaturo obieta ae' inate,"
'riae, quibu$ ntra horizontem hominum ae
, ftheticum .conftitutis, !: 119, 12.7. omnino ,
deeft magnitud,o, " 1.71, N V G A V E R Ji; _
TAL E S (J;es infimae et nugatoriae, quisqlJi~
liae, ineptiae) ,Poetam,nonOfldio innugir, Cie. "
raro 3. Vnde fato V. (9 Perfius optime:' '1,
lVonetptidem "oc jlulJeo- "ul/all' ,tJtrnhi HUg'," .
Pagin turgeflat, dare f'QndUI idoneq, fumq.
l'i.rculierz(lQ damltl p_rqec~ri(l, . 1 a2.
. 192._ '
Si qUI rixalZfr de /alta laep' caprina, el
Propugnat nugil 0117lqtuI,:' '
huc . 191. mateda litis vere 'pertinet, niti
velit omnino ruas, tricas vItra horizonrem
aefrheticum tollere, . I2.1: Catullus aeque
, ,Marcialis. in ea. fua cogitata, ,quae )"criprerunt
eX' turpi lege, d,e qua . 184. iufto lenlores
funt, 'quando ea nugas vocanc, atia t~rrien
puIcri\1& a fe concept~ inuoluentes, eodem
. titqlo

,
. '
 108 "PAR.5--1. ~AP; 1.\ ,SECT. XVI '

\ titulo fune interpretaqdi ex;. 179. Haben-

~ur etiam' faeplls in nugis, quae non fun(,
, qu~lia . roo. et forfa~ huc apinio Demo-'
: crit. t probe inte~leaa, qua'm Cicero male
! refueatam de Di. 11.20, nonaequius in -ma-
, gnis nugs habee, ae phyjicorrlm genere nihil .
ait" arrogantius elfe.' .
. \

, ,', . DI G N T T A T'E M A Ji S T lP TIC A M

. I81.~ ee abfolutam et relatiuam, .185. et oh--
ieHuaQl ,ce fubieftiuam, quatenus in ea de-
prehendunror- n. l. et 3., . 182.' liceat. ~n.f~
. 'quentibus N'E G'AT IV AM, quatenus autem
. ,fifril n. 2. ee 4. ,.. . confiderantur, po '5..l T r
.v-A 1\1 appella~., Et quoniam nopilem am
-fleQ.r~ A E s T HE T I.C 1 parce!ll aggredimuF,
definiam iHud, 'pfychologis. fllleim perfpicq,e,
generadm an.ee vmnia' per ftudium poffibili- '
ta-tis'moralis, M.~. 723. aeftheticum, ve! in . \
aeftheticis obferuatum. .uoS.." t~omine" vi egll .
quidem fintio, caret ft1"mO rOmDllUI. Morer
appetlantltr - - Sed' ipJa17l re; naturam fpetlami
, mihi non 10m more! jigllificari 'lIidelllur, qua.
morum qUlJedam 'propr;eta~ Quint. VI. 3. '
. S. 19'4
, 'Hef)~ A E S T HE T,I e v M 'haliet etian,fpe-.
ckm fuam parteIllque, ex qua N E G AT t VV M
q.icatnr, . 193, 182. cuius haee eft formula:
Re~, ordo, ftgnificatio,. e. g. diai~, t. 13. ti
, ' ," pul..

"
 l.

, , , .
M~GNJTVDO MATE"RIAE~IIS0~VtA.-I09

pulcrae,intenduntur; ita inftirual'ltur, nequid

moraliter abfurdi in iisde~, velipfi rationis
analogo pellpceat, .16, ~z. et alteram fpeci~m
ae partem, ex qua P o s I T I V V M ap~elle
tor ,_ et fecundurn quam eade~ quae rnodo
dixi,- vere etiam confentire moribus ee cum
iisdem congruere, pulcre eonuenire cum il-
"li~ quae moraliter, ethice, oeeonornic~, ci~
uiliter ex vfibus confuetudinibusque fieri
polfunt, fiat pbaenomenon, vel ipU rtionis
analog~ obferuabile, .23. . ' _ '

. 195.
Venia mus ad vllanr "SiJ" partem ex pri-
ptis, . 194. quam natl1ralis nune meditandi
ratio fubminifttabit. _Digrit~s aefihetica', Ii
I vel abfplutam tantum intelliga'~, . 18~, 18f.
poftulat, ne qua cogitanda, multo minus the-
~ata fuinantur, quibus, iotra borizentem 'ae-
ftbeticum conftitutis, . ybertirnque ~c "iuide
e. c. . 22-. percipiendis omnis omnino, d~ef:..
fet digm.tas-, O:tJIECTA yILT~ F.T PLE-
BE I A",quae luto, potius, quammyri~js, .
J 78. ronCeras, ee has humiles nuncupans' illa
HVM~LLIMA dieas ET ABIECTA.' -

. 196. 1_

- Vt'. . qlli!qZle optime .1lalfU injlit"'-tfU'qtle .ejI

(haee auiem efi aeth~tic1 praB:ici perfon, .
45, H, 63.) 1Jihil abiec1rmt, 1lihil Ilumi!e, . 19f .
.ciJgitallf. CiC. de Fin. V. 57. Eorum nemo .
,Migret

.
I
J
 , ,
,

\ ,
I

ItO -PARS ,t. CAP. t; stt1'. kvt.

: ,
, ~igl'et in obfcurar numili ferrmme ~aerndjf
. lJfendunlur enim, :quibuf fjI equul, ~t pater,
. et rer. Hor. '
Neque hu~ tantum trapo turpiffimam obfe~" _
nitarem, de qua . 184, 19'2. fed et numi re~
I pentem adulationem, _. . ,
, . . laudar paralam
Si bene - . .., 'aut ji quid Jetit amicur~ .
Cl..lUJ pro/erre palpm 1lon poJflt,.liligua tJzQ~ ,
. . . .ej1e, .Iuu. , '
, et luxuriantern eoiltuJbeliis cOhuiclisque ti . .
X! iiit~r ee calones 'malediceIitiatn, quatii.
~llm quidarn critid, bon~' num,s! quo Criti .. ,
el 1 documentuni ybertatls fuae coplat:quI,
voluerunt. . ~9S. ,
,
, " .' 19i~
,

, ln, diiudica'nda magnitudinecdignlct.

tnaterhirn abfoluta, ne magna putillis, .
. ,fine ppndere ~aheJltia pondur; .177-
digna ind~gnis, . 18z.lanQ~ nefahdis, . 1'96.-'
,temere mifeeanrur, npn excIuduntur, ex ma'"
teriis pulre eogitandis, I)vere nonnullam
'habentia magnitudinem, aliquando fummam1 I i

. ba. in quibus tamenlon nemo, giga~ I

tum fraterculus, qoi fe rolum p.lltae aliquid

magni, ae omnia l'C:f:!rc ad grandem, quam ili
, fe" t()lus iniratur, menfuram, nihil omnino.
nifi nihili fadenda, vili peIidcmda, nugas me~
ras, potet deprehendere. Non opus efl.
. . mufi-
" .
 , .
, ,

. '

MAGNIT\1DO'
. I
MATERIAE .A.BSOLVTA.
".
tu'~
rnujicam Epaminondae citar~, quamdiu ipea re- "
ligio' multis, ' " " ' ,1

~iji &um re, vUiot:, afglJ ejl,_

.' :\198" ,
'2) Quibus deeft vtiq'ue "quaedam hlagni-
tUdorelatiua ae -comparadua, neque tarnen
abfoluta, . 178. e. g. in colloquiis epi~olis- , ,
\, que familiaribus,. in quibus vel duo nonnun-
q uam j'atit magnum alter alter; tkeatrum fN-
mUI. Sen. Talem fe fiftitCQrydon:
Dif-p'eaultibifum, l1et quit jim quaeri/~ AID.ri, I

Q.uttm diuer pecorir niuei; quam lami abun-, '

, danl. - - ,
Mil/e meae jiculil e1'l;alll'in momihulagna,.
, , ", " '.' e. c, Virgo Ecl. n. ~.9~
. 199 \/
3) 'Quae non ipfa folum, fd et cum fuis
variis coRfea~riisque fatis multis pura mente
cogitari poffunt, etiam copiore, viuide e. C.
,. '1'2.. licet impura mens po1lit in iplis, eorum-
que variis ee confeaariis fimu! non paQ,ca I '

virtuti inimica excogitare, e. g. fi, , '

., Tityre, mtul in v1llh1'a ,
FotttJoJam t'efonlJre doce.Amar~lIidajilulJ.l._
4) quae mOforae virtud, .ve! etiam fncatae
, taedium afferunt 1 quando a~ ams cogitancur"
innocentia, non fine fufpicione nuidiae,: e.i.,
, Marc. I.?e. 98:, _
guo amamtlr, quodtJue probanlUt'.
. '2.00. I
 I '
'1
/

, .
, ',. : zoo.
- , 5) Quae 'non pm~Jl~S perfnis ac aeta" .
tibw.i, remporihus ac 10cis conuenant, aliqui-
busautem vtique, falua. t'm magt)irudine,
quam dignitate abfolutis, ."J '97 . e. g. quae
folebant cum. Lucilio, ., .~ I

ubi fe a vulgo et fiena 'in creta remorant

Pit-mj Seipiadae oc mitit!flpientia Lael;
. Nflgari ... 192. faciles, diflintli, l ludere.
, . , .. ' - donee
Deroqueretur o!zu, .Hor. Sei'm. n. 1.75 .
. 6) non explic.ite, irnmediate, 'aut propius
v.irtutes inculcancia.' e; g. Lucretii 1:-49: .
..... 1 De jmma. caeN 1'a#one deumque
DiJfe1'ereillcipiam, et t:erllm,primordia pan-
o am, -
o .
Vl1e OmCI natlll'a e1'eet re/, atlElel, akitquI;
.QJloue eadem rt~r!u,m 11Qtltra pe,,:emta reJal"
uat.e, c. .
. 20I~
.: ' 7) Quihu$ vtique- deeft, quaedatn digl'l-
. tas re1<u:iua ac comparatiua) neqoe ta!Den ab-
folu~a, ..I 88.' e. g. Epami1l011dam'JaltaJfo
J(ftllmode, jcienierque tibii.f eantpj}e; eorn.
Huc Anacreon et celebri~ Catull pa(ft, Vi
uens, c.~. ac mOft)lus, e.3: .

\ \ ...
 l\tAG1l5ITVDO 1 M~ TlERLtE RIVA'1'IYA . na
LUgrlo, rJ Vllle~eJ', .cu,Jidinerque, .".) .'. .!f .n '
.'El qtibnium ejlho11lirl,um,venujlionnl:. 1 \ ,
o PajJer mohu~ eJl.~eae puetme,.: I (~ : o,, ,.' ,
J t.
r. '..
_' ~ 1,'" ,-..J , , " ;- .

PaJfer',delzcu:ee.p~eq,.e p;uellae. ~'.. ~'i . ' ; ; .

_. . _. _
4

. ~' ~ *... ,. '. *~':~ .~ ..:~,:~

:.

'lo
. ':'
s .E.'C:t'I ,D' xviI..~" .'.' .
". "', .. t,' .) : ,'\. ' ..

....
MAGN'T;YDO.,M;AT~RIAE
- . .
REL.AT1V,. . ' ,
~,.., ..
.,.' 'o,
~l....
" , .
,i~:.- ..
'. ''.' ".2.02. ' ...., '. .' .,,;,
o

, r.\.~i1~~s~t ~:ignJf~d~. ~onueni~. e~ aignita~ ,

~ abr91uta, : 182):1.85 .. M~:r\.otAE, re-
la;ti'lq1 ,C:;~ m'agnituditi~m, ~ ~'80. e~' dignita..
te~ Jj.ab~\~u*. r.}~yrt<;ae" minpm ;_~
aliqua latltudine ,quae deceat afth~ticumf
., 15, 16. honoreovno ex mino~ibus' dlgrt-ae; I

T E N V E S. Huc e~ perfo~as, :obieta perfo- ": I

nalia, pei-tinere ne dbi.tS, referamus ee nos,

poft Demecrlunh' ';'f' ,l., r ~ l' o .. o o ,

" 0.- 'Putt'e;urii nomine Mehlmz, .

p.raecollem; tetl~i' l.f~ntu',
. . fine. (,'riitne
,. ,"1latUm;
.Et properqre t~~If!.. q.l!tfrf(t. el qU~!fre~~; et.1!ti;
Ga'ltde!Ztem part#tquf fo{jlib11l.1. ft '1arQ furto,
El' Judil, el pofo delJ;ifa. t}eOlili.C.p. e.:c.
. ;.' \ : t : , , ' , Hot .I. ep.; 7. 5'5. o'

.~ . . . ! ~)'~_' ;;",J;~'~ ,I!', ~ ,,'

..r~3~!,. "iio ~: '. ,

n. Silu~e, miijtimaJfi,:o.atR eadem aefthe...
'. ' ~ H ticum
 tr4 'PAR.SI.CAf. t; SEC1'. XV.U.'
I I

\ ticum c:Jecent latitudip.e, w~;:Jlnore vno

ex ml.,Ximis dign~e, e~celleRter M A G~ ~E7
,GRAND~S ~tQVE. ~V.BLll\lJES. ~on
pugn~bo cobera. Senecam, quan~o magni(u,.
\dinem et "dignitlcem reru~ ihtrihfecam pe-
tians: Omnia, inquit', l1ita, non refert ,;'1 .
quanluffl pro{eani, exteneJan/que Je. AngJIiJ
unt, miJe.ra, dlP,rejfo. ... '95,:' Sulqfublim;
.el exceifa (morahtef etfam) vzrtw eji. lfee
ljuiquam mtlgnum eft, 9liji 4uojimu1et p'tl(~
, dum, nifi forfan in effatum vltimum, de Ira~
. 1.16. Nobis autem.hic (ermo en de magni':'
1:udine et dignitate obieHua, non. quatenu{I
'lplts bictft~s i~~aeret, .red quatetlus obieais
jnhaerens;' q~lcqud ilIud fit , . ration.em pro-
piore:m conti~'et! vt <f;e obie~!s, .~agnae di..
gnaeque c9glt.aclon:e~ {ormar! po1Iint. .
i8~h 18.. , .. ' . . .
... :J:.',,,.. 5. 24~.
. ~i~~ i'taqu'e re~ quidam habitus; 110~
abieffi quhlePl a~. b.u~i1e~~ t~nues tamen illl \
, p~ffun~,effe~.~. '202: ~arbm ~n d~ftit,utis ~~~
. gmtudme quadatn teltlue maforl nturah,
. parcihiexperte~ multisvariiS'conretariisqUe.
etiamJriralibus, fed per .analogon rationis
()brerua~ili(jrj;busr.;. 1.,&I;.JB.i~ ica pr~ui qu-
dant hblt~S etfaclDora vldeantur elfe polfEi,
magpapulcre cogitaturo ~ateria, vel omni-
no granllis; tltind 'tj vtria eorum, etiam
ad rDateria~' .reJ;Q()tQI1l ,tt . proximum Italia
"'. perti~

"
I

-. ~~-
I
---_ .. _-
 "

I o

J4AGNITVDO MA"'E.IAER~I.,ATIVA. I~r'

l>ertine~ti~''M.' 914. ipfumque formdeli-

mul h;abeat:Jt magnituGinem naturalem per
l>~l.lraeti~ni confe8:aria, denuo vel eX'mate- . .'
~iaIi, vel ex rotma,li mali eHluentia per .
'iptn~ ailalogon rationis detegendt, 2) n~n
I

1
tam ipforum formale diaorum, quam huiul
in gens deformiras thema pulcre fifl:endum oh
''Ocutos aeftbedce 'ti1ediraturo fumitjUr, quod
vtiql{e fieri potefl: digttiffitne, . 18,7.03.' Ita.
Ca.cilinae rcelus ee Ciceroili ecSaluftio cherna
:grande fuI'e videacur, ;. 89. Nec facite, ni..
rt in .eiusmodi tn'ematibus, aliquis, ex Pe~
\t'enii i:oofilio;
.' ing~ntil tfUatiai Demofl"enil DYrnIJ,
o o

Grandiaq1Jeindotnlti CiceroniJ verhamiilelflr.

", - \ . .
. $. W5.. . ,
. ~~et exciudam 'obietti$aenheeice grandi-
b\Js, .. '2.03. ea, quibus eft magnitudo natura-
lis tantum, . 187.' 'te'latiue vna ex maximis, .
~ciamfi 'ttlotalit-er videantur indifferentia, fi
fi1l:antur in dignitate,pegatiua quidem tan..
~m, .lp'j.qtia~ tamen fumma cum diligen-
lia tuean. . 203. Ita !tuer. l. 720. grandia
de'SdHa:
Hic tJl.magna (J,p'IyfJdil et' hie 4et1110
o Ilontur.
mi-

MU1'mU"a jJammarum,
An fati-$ dignum, qllando pergit:
rurfum fe cllige,.~ ral?
/ H%.. Equi~

...
 /
. ,
U6. r PAllS l. eAP. l. SECT.XVU

. Equidem 'l'~: ,
- Magna modil mullii miranda videm"
Gentihul humanil regio,
randia cogitaturus non addidUf'em ~
tJifendaque ferlt~r;. .~. Aen. 111. 371. r'l~~
. 206.'
. lriterim in ipfis generice ma.ximis, .203.
, .eminent, quibus ad magnitudincm natura . .
_lem ce dignltatem negatiuam, ,quas ex ma. .
ximis dixeris, accedat etiam dignicas aliqua.
pofitiu(, . 19.3. Huc referrem, fr Ccero:"
.n~m ex anim~ fcne~tia fcriplHfe putarem,
de nato deorum l. 1I. 166: Nemo vir magnuJ.
I fine aliquo afflam diu/no vnquam ftl. 167:
Magfzil viril pt'oJpere ellm;unt fimper' 01Tl1lCl
,!"II, ji quidem fati! a l1cfl.rir, el a printipe phi.
loJophorum, Socrale, dzf1um ej1 de vbe1'taHb~1l
virtutl el COp;;I. 168:' mala el impa con/uelu-
do Jl contra deo/ di/plUalldi, filie allimo id jil;' _
fiueJim!llate. ,
. ..... I
, '
. 27 , .
l.' SUIlt enim veique, qu~d'Quntilianus ha:
b~t, VIII. 3. 't1lia aliil honejlio}'a, jublimionz,
e,'c. ficc ee- magis minusue e,enuia, . '20'2.
I'iequQ tenuitas, neq~e fubl!micas heic confi,
peranda eft ~lla,qu~m intelleau~ forfan ce
, ratio'fola [andem in diftinte, quant1lm tieii
poteft,.. repr~fentatis detegat~ . 1), 16. fed
-.: . ' a mi-
 I ,

, . NAG NITVDO MATERIAE RELATIVA.

, \0
117
a minimis ad maxima obferuabilium et pul-
ere fiftendorum eIegans per' nalog~n ratio- ,-
nis, non fine dignitate.1 pauUatim ex.(tirgens
cmplexus materiarum olJlnis diuidacu" in
partes 'aequales tres. Infima, erit aeftetice
tenuis, fuprema aeftbetice fublimiS, quaeuis f'
I ruos iterumgrads et, magnitudinis ee' digni-
,tads corilprehe~fa. .203. '
,
. 2.08.-
Ill. Arbufta, medim inter tenuia et (uh-
limia . 207. parc~m occupantia, MA,TERIAE
\ 'M E DIO e R E s,inter;etlae, illtermeiae, et qua-
ji temperatae, vicinae tenu fublimique, vtriul-' '
que partieipet, vel vtr;Ulque, ji verum quaeri-
" mUI, POtfUI expertel. Cie. Huc e. g. Pamphili
defcriptio apud Ter. ,Andr. l. 1'.: '
Q.uod p/erique omner fatiunt aoleflintrtli,
171" animum ad .41iquofl jludium adiungani,
I I

aut egUOI
Alere, aut anel' ad venandum, aut ad phi(o-
JophOI, ,
Horum lile n~"iI egregie praeter ceterlJ, ,
Studebat, tI ota~en omnia haee medioeriter .,.
oe. c.'
~
2.09' ,
Longinus videtur magnum, .,,177. etiam'
o

relatine t!11e, . '203. et in magnis eiusmodi

maximum confundere" quando:' ait, ,ul",
H3 , !,Jr~,,

'.
 , \

tl,S' PAIl51 . C,.\". ~. SE'CT. ~V~I., -

, -
'UWtt.PX" l-"'Ytt., H
T<' 1f.tt."rd.q>p4VE!V Et;:1 ''Eya... ~~ ,
\ VII.' exe~plaqu.e atlducit 'g~neratim hopo.,.
res et dignitates, ~t qu~e habeQt 'Jt:o?-.,fJ "rO E~fM-'
SfV 'll'P~"rptt.y~JJ:f",EVOV" c~u{f~W ipterf~r~ns,
qui3 fapient~ nequeant videri bona ximi~
quorum c;onte(D.tu~ fit aud:ae med.,i.oc;x;itatis.
quaeque cont~mnentes,' quanQo, tl~ .haber~
pq1funt, magis ~dmirlJ.mur" quam ilsdC;:IJl
f.u~nte's, i. '207.Quando porro ch'araElc",
rem nonorum fublimium exhibet, .fi fint J, ..
""VT" .tt.;t~K.."T" 1f.DCIf 'll'tt./T,v,q.uaeritur anhuio
maiori quicquam. vriqu~m certq fubfumi po~
'fie~ Si poffit, e{it iUud ran~ nQ{l, .Jl,Ulgnum.
,. fed m~imum. e. g. qUlndo ~. VIII., porci~
.n r</)olpov lep",' fv,s,~/T,a.~',lG,- ,..q.,s,O(, ~Wl{~'
ISt:nec~' ~itCleum, '. i03.' , , '
~~ 210., .
. ' .Rea.e.Long~n~s, S;, VII{. fublime" f . 2,0~
. , ddhngult a pathetlc,o, quia quaedam \ .
I 'Cllrae leuelloq'uuntur, ingentet jlpent. Sen"
ce e[e fublime potea fine' perturbationibu~
". animi, .20S. fideneer,tam~n fimul affir~~sl,
, nihil tam tnagnificum efft:, quam affefium ve"'!
'hementem" vhi opus eil:. f. 2G,.6', In qwae~
ftion~, quam,multis expendit, S. XXXIII~
fqq. an praeftec m~.gnitud9 (relatiuam 'intel,'\ .
lige fublimicacem . 203.) ineer quaed,amll
qt!ae peccent, me.diocribus, 'pe.\' Qmnia fanis"
ec vitio carentibus . :2Q8. ha~ebit omnino
fibi afflrmanti fadl.;m in affentiendQ phi~A~
,; .: " . pbum

. ,. ,
. I
 MAqNITVDO MArERrA, 'REL'ATVIA. II~
ptlUm aeftheticum, fi fublimitjls et eainam';
bierteia reEte cogitanda. fint adeo pult':ra, vt
fubdutis macularum adbaerentium fummis,
. priorum tamen aggregatum pulcrius ae venu- .-
nius fit refiduum, ac ,mediocre quoddam
, aliu,d thema fic eogitarum, ve etiamfi non ap~
pareaqt eius g~dui pulcritudinis fuhtrahe,n..
, dae. ~aeulae , camen aggregatum pulcre ca..
; gitandorum de ~odem infra, priorem fum ..
nam . fuhfift.t.. Addamus oh (uhlimitatem
fQciam multa, qua.e in ,medioeribus, . '108. "
non viderentur folum, fed et efent maculae, ,
.nec has quidem e1fe, red tantum videri, vero
. ~x~ptiQQes. non ~~e.\e~al)tes, ;'" 25..
, ., 21 l.
Virtutem bon~sque mores heic tantum
eonfideramus, ,quatenus pbaenamena fiunt,
aut' per eommercium hominum externam..
que vhlendi rationem obferuantur, non ex.. !
. clufis ipfis virtutum vrnbris, . "'5. quarum
diferimen a vera virtute, non ni ' per intel-
leEtum ae rationem detegeretur, . 1S,16.
Vnde patebit fiultus. ext'erni diuini, morum,
rtuum, cerimoniarum ae eonfuetudinum,
perfpcaciae d~claratae, difciplinae corporil
comtioris, eurae fiatus exrerni, officlorum hu-
manitatis generatim etpraefertim decori, ta~
pofitiui" qua m negatiui, nonnihil aliam e1fe
rationem ad ethiCa gntuiora, ae folet jrttelli-
ai ,
a meditante Vite praecepta beatae, quan-
, H 4 . - tum
,

 . . '
~20 ~AISI. CAP.. l .,sECT. :J.VIl.

tum eiu$ efl poteft, 'pei-,pu~ rationem,

E. . Ilq,~383. e. c. .:. .'
1 :-
. 212.'
'. Nec aeft~ctico femper, immo prquam
rlro potins virrus boniqoe mores fpelantur
in fiatu hominis naturali' generatim et velut
in illimitafo, ficut ethici~ accur~tioribs' pIe-
.rumque folun). E. . 1; 9'"'' Heic potios con- .
. . frderantur, :vti exfi,1l:unt', non in fpecialbu~
'folum fiatus naturalis ID'odflcationibus, E. P
. n. fed ettimul in ftatibus 'hominum fociali~
.. bus, . in nexibus fa~iliarum et confanguinJta'.
tum, diuerforum vitae generum, focietatum
inde varie difcrepantium, -:tiuitatum et ex; ci
uilj vinculo redundantiuII?- infinitorum paen~ ..
refpefiuum; nee corum vniuerfalium ~ tan ..
'. ~urri, 'luos abfira.hit philofophu~, fed part.
cula~ium, mmo f1ngularium,' quatenus a po
1!tu corporis hoc illoue pen~ent, pro lo.'
,.'f~S a~tatiJlUsque mutabj,l~s. . 22. Heic ap..
,- .prime funt attendenda am ea, quae non ea..
pern oml'ubul funt honejla alqu, lurpia, fed .
~mll;a. maiorllm.il1j1ilut! iflicamur. Corno .
, ,"'

Ex his punais'vifus', .. 2II, 212.' f1con.;.

" templel'is. virtutem moresquela,dabiles, et
:plurihu~ vtique differre gradibus inter fef de.
-prehendes e( poffe tamen eull aliqua rotun...
-<litate,' ; 16'. diuidi, ficut.diligentia diuidi.
, l'; :; " tur
[.

~.
,
 "MAGNITVDO M.A.TERL\E REL.'\TIVA. 1'21
\ .
~ur gradu~ cuIp~doliuc eognituris, ~c prae-
dicanda tantum1non oml1~a grrnmaticis, .
1.80,207.'in stMPLICITER H-ONES'rAM V(-
V .:,N,n I 'A TI O N J:: M, ilhim bcne
mora~i
f viuendi generis gradum, ad quem.obtinen-
qin ciJiuscQnque conditionis ee edllcationis
ee confuerudinum neceffitudinumque perfo-
na, fi velit e[e bODa" vires fuffitiente.s hll- '
befe. videatUl:, in 'M o R E S VI V. E N'n 1 Q VE'
RATIONEM N'OBI.LEM., illum bene ino- .
tati ex . 'in, 'lI'l. viuendi gcneris gradum,
quem in melius' mltis feliciusque jam e~uc-a
tis ordinario non fine vfu, vel omnino aliqua \
. difciplina, rel>erias tantum ordinario, adeo-
que quemcuJ1que -bominem eo pertingere-.
vix poffe, Heet decreuerie, non fine verifi-
milicudine iudices, ee in HE ROl C A M tan-
demv IR 't-v T EM. V 1;\>, E N JI QVE RA-T 1 0-
NaM SINGYLARI CVM -MAIEST~TE
e o N_I V N C'T M, illum' op.time vil1enni
modum e~ . 211, 212. conceptum, que)n
vd attingere, vel aequabilem -et bono fJgni-
ficacu femper ,euridem fibi conferuase, quod
difficilius eft, _ ,', _ _. .
pauei, quolllcquul ~amauit ,
JtqJpiter, atque ardenr euexit ad aethera vir-
, tui, .
Diir
, geniti, -pomere.
.

. - 2 1 4.
Qui'nouit viuer:e, E. .390. differentias, ,.
, H f . . _ . ~I3..-

-' ,
\
,
.,
I2~ PA&S l. CAP. l. S.CT~ xyU.
;. 213. breuiter l1otat~s fa~i~ Ptrpic~e fibi '
lpfe tradet, vberius, nechaer~bit in hac di...
. gnitatis. aeitbeticae . I8z.. relati~ae, t.
18f~
et obi~iu~e~. 189. concipieh'da vehi fea-
"~a; S(mpliciter honeftuQ) viuen4i genus:' te..
Buia, . 2o~ .!:': nobile: mediocria, . ~~,' ~
herqitum.... fublimia, ~.: ~oa. . ~.

s. l'

" . Qua.ererum hum;anarum e.A Ifmitacro,f1ut...

la paene talis eft,quae non duplicem, vtEpi-.
aetus a,lt,.anfam habear, rolenlnda-r'n alteram"
aheram minus., Non obieaa folum aJJfolute
digna, fe.d fpfa fubUmia, li quadam. ex parte- '
fuiconfrdera,nwr, haben!; edem timul aliam" ;
, ex qua fi pe'nitius infpiciantur, nQ~ fublimi ....
ras fo}um pereat, (ed et.omni~ non raro. di...
gnit3S. Par ratio, magnitudinrs - n~lIrali~"
prol:lt ;omparetur. S" XV. XVI. Hme, e~
lbe.iJius eft obr~rtJatu -quaedam obieaa, qua s..
dam materi~s, prima tronte flUle Videancul'
. femp.er eadem , . pro diuedis tamen. refpeai1.
bus; variis ae momentis;, quibus potiffiinum
attendas, nune humilia fore; faltim tenuia"
nllDe me<tioczria, . alia 8uBC:mediocria, nun(}~
rublimia. .Quaedam o~i~aa, per, (i)m~es J:e-
latiu_~.. ~agnitUGnis dignitatisque gradus;
.p:9lfU.nt transcurre re , pto~ti diuedis. ex late-
ribus fpetlatorum oculis Qbiiciantur. .202..
'.- 214. Q..uam multum ;1~tef'ejl, 'Irdd a '1u0'luI-
fiat 1 '.Eadim Ini0 loaa ~/Qritflt.e flelo.bflUriltll,'
, _ , la,i~fkt.
.,
I
 MAGNITvn., MATERIAE R~LATIV.\. U3
.
. jacientizm, aut {olluntur altiflime, altl kumilli.
11Ie 4efri1?iu!lt~r. e,e. flin. Vl. ep. '21
w

/ '

. '2l(j~
~n b\leql~cisl vbi plerumque tenuia reaa'!
. tur Virgilius~ Ec1~ V. H ~ x M~tis regit
(lus:' " "
v"r
, Inftlix lolim el flerilet nafluntur allenae,
fluod ipfi, non fine-ratione, minus v\detQI',
e dem . 'lIS. in 'Georgicis, vbi tnedioeria' . . .
qu~eruncur obieaa, 1.1. {H. ica eogitatum:
!llfeli~ lo.liuf7I et fleriler ominant~tr auene"
Si quis interim grinde~ ~ ,fiCtlt frlJ.d~ntius,
,Hamertigeni!1:m med~tat\Jros pElurae l~pru$
infcriberet : ",' '
. Inftlix ';/ium. et jl~rfler TJaflllntllr {!Ufllae, " I i
piaur~e m'iferiaru~corruptc;laruPlqu~, qua$
poft f~ m~nc etiam trahit: ' , '
IlIfelix loliwll etJlerlle orni~antur q,uenae,
et pil:urae demum c:~c:nt\l!l vltimi, n~turalis
quidem, ae c!eploraodi :
.' InfeJix lo/ium u flerilel. vruntur atlenll~
lnter atia; pro grauitate materiae, magnificen ..
'lUS eoncepca, 001:\ rcor h~rom rogitationum
vllam Q'l3,tct:ias arduas depreffuram. . 21~. '
Pacis fruEtus et tenues, et me4icres, el: gran-
~e~~ e~e PQfl"unt ~.teriae.

.;c ....
SECTIO
 .lz4 PARS~. CAP. l. SECT; XVIII

0 . 0 O O 'O'. 0,0 .- O O O , 0
,

S E C T 1 () X V 1I l.
RATIO COGt'TATIONVM AD MATE:-
RIAS G;ENERA TIM.
"-
.. 2 1 7.
M
.
a~nitudo aefthe.tica poftulat, v~ cogita.
propOrtlOnencur ae exaequentur .
Q.on~s
fus obie8:is, perfonalibus a~ realibus, ipfi-
que cogitanti fubieto, qQatenus iprum; aut
i . {tatus ews. aliquis, tit fuum -fimulobie8:um,
aur obie8:um, cui congruenter cogitandum .
, / fit~ . i77. GelUls cogitandi minus magnis,
ve! abColute, vel relatiue talibus, , obieais
_nA00~ eft, (humile, humi repens cogitandi
genus). Genus cogitandi-maius fqis obie.
, Etis T v M oReO: (frigus, tumdum e~ infla-
. cum, nimis altulll, nimis exagger-atum cogi-
. taT!di genus). Aequalitas cogitationum cum
,obieti~ abrolute magnis Iaus eft,cuius op
po'ftum peccans in defeau f;"SOI, in -exc~Jfll
tumor eft,
\

. . 218.
Ita' Cicero" fequutus Arijlqtelem, 1Jet/Uf
humileni, tlCC obieflam orat;onem prubat; n~ ,
Ilimi a/tom et.e~aggcrQlam~ plenam lamen ea", ,
vult eJ!e grauitatil, . J 89' vt COI, qlli DU-
~ ,dirmt, aa ma;orem poffit admirationem tnJf:l-
" 't6re.

o'.
...
" ,

,
, )tATJO COQIT,. AD
,~I

"
OBIEC,T.'
.
GENE.R./ 1'25
;

, .
, .r
tere. Oro'Qullm primum humilits.
19'2.,
dignitati generatim opponitur, ve Cie. pro
Rofe. 156.' illa 'puleris ex meditationibus ex
fulec~ . 195. Sed exfulet fimul tumor. .
'117. NU111 manur ,affefla reElIJ, ejl; quum in
tumare eji? aufnm a/iud quodpiam membram
, ul11iidum, 'ac turgidu1n llOll. vitioftfe: hahet 1 Sic
igitur illjlqtt aninu e~ tltmclU ilz vitio ejl, f'a -
,.piemir autem a1znl;Uf femper vacal vitio, . mm-
'fuam lutge.fcit, nUllquam tmmt.Cie. :,Tuf~.
quaefi. IlJ. '~9. ' '
,\
.-' ZJ9. '
Latldil more turnes? . ~ i 7. Sant (~ItlJpa
cu/a, quae te, ", "
Ter pitre /ello ptJurunt '"ter/are tibello. HOT. '
Hc .autern erit vel praElice, pe!;' exerhpl~,
vel theoretice fimill oftendens,. tuncetiam,
quando .cogitationes res vocamus, . ~8; ve-
rum eff'e illud : , .
Ejl modus in rehur, fimt crr# denique fllll'l,
,1 QUOI vltra, citraque ,nelJui~ (Ollftjlct"e l:ellllm.
,

Huius enim fanaiffimae legis probe, mernqr,'

. non hurnHia folum vicabis, fed oh candern
"~tiam, tibi i'pfi dces lltra pracordia: .
IntempPjliuol. gilur'oompefle tU1JUJI'U. 'ou.
I 'frit. .
"
 2 A S e ," P 1.\ '1 T; ~'t

,-
.Jec lh r JJee r i ' rl nu.ximal
. P DI_fU .~r d' tl ge. '
-"er."";1 J, umi IU/UI i .u" ti itt .~u /J' ;

. . , .eellae. Hor.
l. fU..... e ru eheas nlf Qltum
l';'J r .ge . lo ne~ e, -'te J (Jte.aJ
(' 141 / r 1;1 j f ' iu' 1" cm mi '
. " . 't.itrUJ :niq m . ~.
SeQ,~eris enint tune haturtile cOQ-itandi,genuS)
j. 04. q on in. .,
'. "~O )0 z ji Yi ve ;ut ,
'1m lht~ n L,il t r d I~ r fe Ia .~ ; t:J
tiree humiler, '. 1<)5.lumw.
Cero hec J~I. 31
", ; 22I.
VJt:lridum eCt: itq'e' i. ~ v G t G E a VM
(nugiuen-.ul J O I A l'j D J G E N V s. de
n 'is \ve .,t ib i. nu anu ,r. .i ~
aeriul~s oble8:is 'cogitaciones infotmamiurn ~
. exuibentlulJ1que. ~uoniam enim hoc cO"
" gi' n . g nu
v a 01 c. ~l is . j s ft
'.I78 rete, \\. 177. PRIMVM BAsan; Oli-
NV8: conftltUl;ur, . '217 ~
Ji . ;1"1 Jj pe )- abo fIi VI..' tl il,
"el m
,
ni
~
um
1U j Ile (er lu 'um
 k~I'IO COarT. Al> M'tR. G~NER. 127
Ex e'jU'smodi enim muftaceo Jaureolamnon
q~efiuerit, nifi Plauti forfan' aliquis nugip'"
lylo,/uideh ','
.. 222:'
,n. GenuscogiKndi de nugis vefe taJibus
i.r9l,'ac fi elfent atiquid, . 177. 178. p iu..
MvM T'VM'ORi,s O,E'NVS', ~. 217.Cuius
fpecies prima ~, fi malis auibus n~as lo
oc:es in 'abfolute magnis~ licet cenulbus, , '20~.
fecunda 2 quocles easdemtentaueris medio-
'Crrbus inrerere, . '208. m~xima, 6 de iisdem
'veluci de grandilnis ;re fublimibuscogices,
~03. Ridtcule femper , '
Maxima. de '1J~ilo nafNt~'" Izijlbrlal
,In prinistamen, quando
,. NOll de '.,;, ' '1ui c~elle" nec "Veneno. ,
Sed ,til1jl mibi ~e' tnhUl cape/liI,
'Yin; qUfrffr hiN abeJ1e ,for/O., ,
,Hoe iudex jtIJi .poftnlat p,olJari., ,
Tu 'Canmu Milh1'idaticl'mi'1Uf billu'm
r:1 periuriD Ptmi fttroril
El Suflal, MariDI'1Ue,'MuUoique,
. Magna tioee jonal, mamlque 1010.
10m die, PvJlhume, de -tribui mpdlil.
, Mart. VI. tSh
\

" . 22j.
Ne tam'en mras veti~i '~ees, prohiben~
tesue

I
 \

I
1 2 8 'pARS l. cAp. 1.,SECT._XVHt.

-. t(3Sue fcribere videamur . pofitiue fuadetUr

matt}~iis abiolut~ faltim ~magnis aequale ee
proporcionatum adhhere . e o GI.TA NDI
quod abfolute faltim, s A TI S MA-
Q E N V s',
et propofito cnduceQs, apteque -
G N V !lA ,
haerens ex veritate rei,di~ere liceat .. ,: 171, .
217. Erit autem i1lud fimul o E N V,S ~ 0-
G IT A N'O I SAT I S D,IO NV M~ .faltim ~ abro
luce, etilegatiu. e,. 18i, 18t, 193. fimulque
magnitudinr- dignitatique relatiuae' .f~aruin
.mater~arum fatis ad~equiltum,. I~2'; ,

J ','" ~" 2,24 .'

,. ~' /
. Hinc iam denuo'&JrQad~ttir':M I'~:V ~ ':1.
'o NVM eo G IT A Jo/,DI GEN.VS, oh defe-
a~m imI)roportion.atun~hieas e'.t mai:eriis~
vel abfolute dignis, vel'relatiue- talihus; in
fuo !3,&lJr genere fpecies femper: eminen..
tior turpicudine, : iI7, '182/ In' d}derfJ,J
.per hoc co.gitandi genu! fpedebus aniJI- nune
aduertendam eft in r.J. E D""E, A B 1 E e T, 1 S
V
e o Q 1 T A"N'D 1 G E N V~~. humillimis mis oh
ietlis~. 195. propo.rtionatum et aequale,
. primi ~ct.s/)1Jf gerieris. ,tufpiorem fp'ec~em: ~
221. e. g. Hor. ep. 8.'-Serm.l. S. Cat!u, 16.
. '.' .
S. 225. ' .
. Neq-ue minus heic eh reciebla fpe~i'est
tumoris in .primo genere quae _poteft locum
. h~bere '1 ~j nugis -vere' tallb}ls, immo abie-:
fiiset .h1.lmillimis, fit tarnen lnimus, . nefdo
. ,. quid
! -
)'
 ,. , J \

RATio'
.
COGIT.,
, AD l\IATER: GENER. i~9.,

quid, "di'griitiltis, non eius abfoluta ' tantum,

red ~t reliltiuae, forran et rnaieftatis nonni ..
hit, fi diis plac~c,_affricaI1di" . 122. e. ~ '
, quis' pa-rlicus .!ninuti aliCllius. Trimalcionis
,lig~ierit ius, et reduce die, cuius nomen
bic hp.bet, ., "
Jain Iongllm imlalii collum 'ceruitihw aequa'
:rcu/~1 ntaeiem proeul ~ te/~ure tenentir ..

,. 226. '
MORATVM COGITANDI GENV~'
l.A'TIVS didcur -omne "Sor . 193. ftrenue
bbfei'uans. Ita' 2d Horatii A. P. 319.
\' lnierdumjpetifa IOFil, morlJtaq1)ClreEle' ,
fahula, nulliUJ' v~neril, fine pondere el arte'
-radiul oh!eElat populllm meliUJ'qllc, moratur,
. Q.um verfur inopu rerum nugaeque l.anoral.
jam Aron .annbtauit, fahulam r~Ele 1JIoratam
eife,-iti, qua fingularllm perflnarum morfI Dpti-:.,
me exprimllntllr. Magna pars aui:em omnis
"S.h'f in pulcre cogitandis demum propter ve:-
iHimilitudinem, deinde perfuaHonem, vi..
am den;que, porcitur, adeoque nune non..
dum elj()lui poteil per'naturalen memodum ,
fcien'tiae, nee 'adeonurrc hoe fignificatu m07' Q

ratum cogitandi genus liee.t exhaurire, vel, nift

per tra,hfennal1'1 etquafi praecipiendo requen-
da., pnulare, . '1'1. " '.' .' ; .:
, '

 '.
1,. '

\ . I .' .' I
IO PA.S l. CAP. J. SECTa XVIII.

.. 227
MORA1:"M C'OGITA~nIG E N V S
S T IU CT I V S ~ dicitur aequalem dignis ,vel
.,abfolu;te faldm, vel etiam comparatiue, ril~
" .teriis ac obiefiis, fe~per 2C aequabilem pro;'
'pottionatecogitandi rationem reruans', et
inde fauentem de cogitantis moribu5 prae
filrntionem . fpeaatori ,velt extorquens.
Quindlianus Ciceronem in his fe fequi pro~ .
. ,fe1fus' expojition~m porcens moratam: fed in
, oratione, addt, 'I1I0rata debent effe omnia cm
dtgnitate, Ijllae ,P0terunt. .IIIl .. 2. Et, hoc iam
eft moratum lllud coglcandl ~enus, ,quod
non folum heic per. antecedencia' licet, .red
etiam nece1fe eft poftulare, 1i qUi5 ad vere
. pulcra cogitata vcmt dfpirafe. .18Z; 18S.
, '22,8.
a,E N V J e o G I T N D 1 ,B.E N.E M o RA~
, T V M S T Jn e T I V s, erit denuo vel A B 5 0-
l. v T E T ALE, vel'f;!tiam. comparatiue ee
, R Ji: LA. TI V E, . '1'17,. lBS. vel negatiue ta.rl~
tu m, vel etiam pofitiue, .. 193, ,194-. Nune
fufficiat argumenti5, vel ex ipfa pulcr~tudinis
forma,. . 183. ~efumtis diruJldere GEN v S
COG.ITA NDI MAL E MORATVM 5TR l-
e1;'
1 V 5, red A B S o L V T E, vel impium, ve!
nhneflum, vel indecoruro. edam1i vilibus '
'humilhmifqu forfan materiis turpter. ~e~il
proportionanim fit. . ~2.;
.Si
 , '

\ \
flAUO COG,T . AsJ OjJIEC 'i'A, ~iME~, UI
J .':
" ~_ I'e ' f"'n ,'"'Ir " ' . L, '.'
11' I
T U
le, ti-e, IJj , .'

'-C:c rr n '1. r..,e 'er," p aeLer p ol.Ju ,a ic m"

rJi"1t r na m re Yi . j)lfr r;-' q j;,
. '}(,.,~/ r i 5d fu 11- d~1rt~it 11. 'cu
"'1 " .:. ;',.:
~. 2ZQ.
HoC lubentius ~en\1C pen" ~~ at m i
cog;itallao ,ouod ,ttnt1:1us tale (iixi l. '2'2.7
.ellulo uifLtnXt a mOl"ato latros coguand.i ~e4' ..
n .. ~ J <iUO faepius ob,eruaUl venufta ingeni a
p i'XX _n fLlil. tuJi s t ..lbrmd idicnl $
e )r' n ne'OJ n: a Jo eu, " ,(i. n. aA quan..
p t"n.l e -:10 a . ['ta d' g lE e - L...m.u ~'
, eo detahi, t It "31"1 rer..Ja : et-eis q arL_
. diO'niru porcir,'~. 21'. 2bf t '".a ,, ~T1. ' e-
~lpla a ~erifiimiitudle Cuaderts eYCfo'tlt" o
,nOn'1I1elegantem ~ Ji virari nOn pomt ,Vtrlus"
rr
que lI~r,:eL..ionis coJijI O., 25. BlOC fuue-
n -is o.Jfc n.;a. .: &~u..roru," ...atyTcorum
al" or R li en ia -

. ,
,
. .s E e 'f I t) x: VlJ l.'
T ....,~T V '1 e J -:1 -:' J'N J'_ E.~'t ~r ~
, .
l'
,1_
..
, ,.' ~. ,,23
In~ereft magni tdinis ae~~ fa ;. t O 'ta -
b~nes
'.'
exaequentur etla'l1 re1at'ua
1a
ror '
r
1" ,
,ruin. 'obietorum S. xvIi." rnagnitudini, i~
"'l'IV' Hinc triplex nafcitur cogicandi genfis f
'eum
duplici "quodlibct fua '7I""pe,,"a.q'~; qUQd
in oracione tancum deprehendentes Qum
vel triplicem eius ch~raaerem, ve) ideain,
"'lel formam, vel,etiaIl} figuram omnino di-
xerunt.. \.....
Trimll'lli iCC1~i gntir efl.,fuhlime, modeJIum,
E, lenu; fi.lo . " Aut, "

,
. -; . ~~. 2 3~ t . ,
,
.:. l'TEN~E\'!aOGITA~i)J (:Nvstfub~
at.ten"u.at~in,: dedutum, gracile, ~tti
'tite,
cum, '%"'1}eft teiluibos,. '202. materiis i~
propordQnatum,.. ,iz'30. ~t et abfolutae di-
gnitatis fatis tepax, ':~'23. ~t ftriElius, etiam
relatiu~; moratu'm, : ~'28. fimp!iciter hone:-
~o viueridi, lte~ri no~ ,no'd non contrarie-
1;ur, . '2.i3~ fe4 'e.iU;$ 'etiamtJoribus .2I . ex
+1'2. diiudicatis :probe cQnfefttiat; . '214:
Huic iam dudum, Terentii tempote~ vetul
poeta, fed' cenfur vido d'earus, obiecit, ve-
vitiUD;l:. '!". I . :. ' ,

. ' Tenui ejje ofatione el Je,iftturo ieu~

Q.uia nztiquRm infonum. jeripjil '"qjejunttr
".. . .mm, . :.- .
, ,." C,ruam viere fitgre.ei }ellar; "ranei, ,.' .'
~. El eam plor-are, Qra7'C'- vljuhulnitlt;iJi.
J

~. I

,._-----
\
 -f
I ,.

,3.'~:NV,~ COqlTANDI GENVS.U~-

'~: .. , ' "

,
" 232.,
, Cum hoc cogitmdi genere laudabili, fe~
a,enhetico tamen, m.ul, Cicerone duce, con
, fundunt~ de rebus graUiffi.mis 'philofophice,, '
quan,tu~que fi~ri poceft, fciend,tice 9ifqui ... ,
tendi genus,' quoniam ~f\' ho(: 'conllen\Unt,: vt .
~trisque d:dit ille fplendor, qu foler ambire
gra.'ior~~ phaenpmena, vere bona" . 211. e~
determin~~H1ima, quaeuis graqdia, quae. tan..
f;uni non fingularia,. . ~I~~ e. g. de iil. im-
, (nQt'talib1.lI., de pietC!te , , de tQntori;lia, d amici..
tia, de commurz} fir#iu~, de h01'(linum, de gen~
tium jure, de ae'1~titate, de lemper(lntia, de ma-
gnit~td~ne, de omlli vr(~fttl1ft genere fit cogi~n
~um. P4floJophir ego, VI tle ~it reb~r omnibur,
in. Clllgutir, conjume11di' o.tii cDliffa, di.f!erane,
'111Um, tQ:Ilcej[ero:.. 1/lud tamen orqtor; tribuam'
f{t dabo, VI, qe '1uibur i/ti lenui '1uodam lt exiguo
. .fennone (logiq>, . :J;2,~' ,qua' pot!orem fuam
.,' ' 'partem an a~fthetices regulas non ~xigendo,
qu,as tranfcendir) diJputant, /lit tum omtzi gro:'
tlitate f~ illcunditateexplitet. (aefthetica) . 1'24,
1'2.3.'\'. Cic~ de Q~\ l. ~6, H .;te Fin 111....o~
- Or'1-6\ ' ,
S .~33.~
.. Tenue cog\tl,nd~ genus (uos iterum g~-
dus a~mittit, . .zH, quorum primum- etin-
fimum GEN'VS COGITANDI TEN-VICV,
. LV M dixeris, . '2.07.' Exe~plum eLlo grf1111r
... 13 ., mati&a...
 JJ_4 'ARS . i.C'Ar~ l .SEe'!'. xvnrt.
~

flJatica, parter a/ienar_ non,oqupanr., Yam te<-

1Zl1j C,:,el ~axime) a fontt,quando
'. pu'er otim dant c!,ujlufa btani
,DotJoru, elementa ve/hIt vt. difiere, prima.
. . Hor.--
. oJ!umti.r poetaru11J lzijlDrial'umqut viriluu, pleno.
ia~ fatir a/utQ fluit, Quint. JI. l. neque ta~
, ,men in omni difciplinarum ambitu furgit vI...
" ..~ra tenuitalem, . 22.. Ad fuperiores tenui:'
~tis_ gradus referamus orad.onem Ciceronis.
_ pro Caecinar quando eam ipre,refert ad fub-
tHe' cogitandi gepus '.' temperatograuique
contradifi:iriUun..
.. . .

s~ 2.34
, Si ruum argumentum et materiem feli-
cius exprimat, tenue ~gitandi genus, non
i1lep-te de eo di.xeris:
_) I1J/tenfJ,i labaf', 111 t8nml nan .g/orill. Virg~
I ef. Prop.lII. l
. Habet m;m tertol' fui fttllJiofor, qNi nBn tom Aa.
!Jitur ~orpor;r .opimol, quam jracilitatel' canje:
o,entur; 9U01, fJaletudomodo lona Jil, tenuiJa.t
" ipja de!eflat, - - Habet.luol laudatorer, fui na#'.
, ipfafubtilitate admodum gaudeant: Cic.-de cl.
Or.64. Neque fine nafo unthi laudatores,
t. '23 "? 2q~,. . .
negus fimper arcum
) Tendit Apollo.
.

./
,
I
-- ~- ~.~"---,----------~-....,
 TaNVE COGITAND'1 .GENVS. 135 .

lo . 235.
N eque gtneratim d triplici ,cogitatio-
num c6araaere, que m nune informamus,
I praecoqcipienda efi: opinio, ae ti per longio-
rem etiam meditationem aefi:heticam vnus
ex his ehara8:er in omnbus pulere cogitan-
dis ae fingulis. debeat aequabiliter transcurre-
. re: neque de tenui eogitandi gene;e,'. ~30.
. Qper~ in lngo prout materiae neceffario in-
aeq~ales a1iq~aliter eoniunguntur, ita babee
- illud et fuam maeeris proportionatam et
apte haerentem cogitationum nune " ..cr~ ee
remiffionem, nune e.".ltp".,/J et eleuationem,
, mariente todus denomina'tione ab illo chara..
.
aere, qui regnat et podar eR:, . ZI7.
.

.. 236..
In eademoratione Ccero de Inu. n. r r.
. iubet aliqual argumentadonel terllliw, acutul
el {ubtiliul #rallare, aliqtlol autem /OCOI., e. g.
fall alrodlllmn augentel, el1Jegantem malorum
m{ereri oporl,re, ab accrifalore., qui ojIendal
aJuelfariorum 'calumniam mm intlignali(Jne,
quique rr#fericordiam capIel cum e9nque.flione, (J
iJefenfore, tratlari vult gra,,;ul, ornalur, el eu", .
tJerbil, lum eliam fenlemiil excellenti6ul. Qus
nefcie foeeuni emoediae tenue, eothumum,
tragoediae fublime cogic~ndi genus poftu-
Jarel' ' .
, Inter-
 ( ,

'~36, PARS,I. eAP. I~ .I:CT. ~VIU,t~

In/erdu", tamen et vocem .c.omoedia toltit,

, " )

Iratu/que Chreme.r tumido de/itigat ore,

, Et tragicurplerumque dotet fermone pedeJIri,
, TelephUI aut Pe/euI, quum pauper ~t exfu~'
_ vterqu~" .'
Pr"iicit ampullaJ etfe~quipedal;a vera,
Si curat cor /pellaniil tetigiJ1e quere?a.. ~or,,:

. 237,'
" ,1:'enue cogitandi gellis' iam Ciceronem.
fubtile yocare vidimus, ,. ~3 3., et Quineilia~
nus VTII. 3. exprefi"e fiibzliteret magnijice di.
ccr~ ponie, oppofita! Quanquam id fiaf ex:
I

'ala fignificatione fubtili'um, quani qualem; .

exhibet M. . 576. tarnen fimilitudo vo~~b1l:":
lorum nonnihil force contulit ad re!.~urn eciaJA
, ce acutiorurn philofophi diftinEHonurn, cU_1l\
tenubuset minirne graui cogitandi ra~io,q~
confufionem. .232. Non afpernatur t~nuc;
cogitandi, genus",>rnnem ornatum, fe~atur.
I J'otius. ~on raro facedas et)iocos, t.
202, feq.
limplicicer honeftos, .23'1. Hic char~a;er"
fi q.uis aliu,s, ipfam fere ludicram cogitand~)
, rationem, , qua, nter alia, flut.pd. l-'e'YcV-"'~
efferas-ironice. Ita videtur Horarius in iBos.
o ludere, quJ primariarn CJ~~" virtutem lon~
, gas ce magnas' ee' ronoras voces 'qua~runt,
o

- quando Serm. l. 2. ftatimab initio:' " I

.Ambuhaiarum Gollegia, pnarmatopolae" o'

- -...
'-Obel '
o,

,
 . I
.
T-ENY.ECOG'IT'ANDI
.' . . ~
G.ENVS,
..' . ,.
(
237
Ohe~' quam Jefquipetilia verhal Sed perge,
yi<!~~i~ f~m~l).~~ID: t~J?:~ica.t~~..
' .
.' 238~.
Nequ~ tam~nin' ~~nu~ cogitand,i genere
fub,tile palafum, retu~ gnari iud'tcis ~(utijfl
rnu~ ~l~quicJfuilti(iJflmumtjlte quaeCiQedc, p~r
t;i~ quia' tenuibus. materi~s~: . 2.3 r:
fummam
~c\!~jnjs perfpicaci-a(:que vim' impenclere,
parum abe(fe~ ah inani argut~tioIe, .M,
. 576..
partiin ijla,quflTJI. vcrita;; ipfaif!lat~r'in difpu- .
-?a.tione,fubtilitar, "d prorfus non en horizon-
~i~ aefih,.etici . ~ 2 ~.: vel fltim moribus. fim~
p\i~iter ~onetHs tantum et a,efthetic;e 'conee- .
ptis. non fati s,' eleganter eongrueret,. .231.
~~~,'. In tenu fimi>l~cius viu.enq~ rati()ne trio-, '
~i;s non efifi'l?tilitermagir; qu"tJ1, di~llfide, di~
((te. ~ 213 . Hoc ,figificatu eogita~ionum
~tega.1}i flltilitCJI ,. ne (opioje quidem togitan~
~i, rationi repugnans in cemperatis pO,ti.us, ee
ipfis ~rd:li.is cogitat~o~Q~. ~~a~~a:eribus quae~'
r~n4af!Lt, ~. ~~o,

~. ' ~39~.
AttflOatu~ ~og'itandi geq~s. fo~ran ex
Ci~~~9nis, lo<;is, vbi" de taH dicendi 'gen~r
~oquitur" p().ffee prol;>~r~ e(fe vnum ex mediis'
.,:.har~aeribus fubl~tis et ~,mplis eogitandi ra.
q~)(;lJb\,lS oppone.ndUIri, fi m.uttus e(fe vellem
. i~eru~~ld.is romans. cogi~ationum denomi-
~~~~Qn.ibus. " Z~ l.' QUaJ,14o .I1oratiu s : ' .
.. .1 5,' Reliuf
 238 PAllS l . CAP. t. SECT. XVIII t .
. "
. Retliw IJiacum carmen det/udl in sStll, e. f;.'
videtur iam innuere epopoeian ip1is tra-.
goediis ita grandi,orem e1fe, vqes exjIla in
I hanc tranfumtae videantur attenuari. Hin'c
, deduaum umpliciter cogitandi '~nus vtiqu~. '-
depre1fum ad tenuitatem vsque denotare v'" .
detur., Quale bucolicorum plerumque. .
Q.urtm canlrem', reget et praclfa," CytJhi,U
aureme
Pellt"t et Qdmon~;t. Pijlorem. Tttyrc, pingues:.
Paflere aporte! .ouel, dedlltlum, djcen CDr:"
) me~, ,. 155
.,.
, '. ..AgrQjlem tenui medtabar ot"undinc .mufam..
l' Virg..
Te nejlrae, Yare; myricae, t.180..
Te nffllUl omm caact. Virg, eel. VI. 3.
Quando autem Horatius, jllofne vil1eta cae-
deN, pOllal, nquit:
NOI./~mentari non apparere /ahoru,
f.{ojirOJ, el tcnll; d8du8a poemata filo. '.
, ep. 1I. 1-. '2.2$..
fme dubio voluit .~'fJDn intelligi ex . . 179.
. '240.
Non Virgilius rolum eft
'. 'quoudam gracili. mQdulattti auena,
\c. l. l. ,red' in orationibus etiam ad Atti-
~um

' .

1 .
 -TENVE COGITANn,1 GENVS. ~~9
I
curo oogirandi genus referebatur gracilicas
q~edam ee fubeilicas, . 237, 2.38. quam pro-
priam ilIis graecis, . 56, fereb~t imitad
- non poJfe romanos" ~. 187. Hos ita folacur
Quintilianus, XII. io: Non poffumul e!fe tam
gra&ile? fimul fortiorCi. M. . ps. SubtU;-
Iflte 'v;ncimur? valeamll1 pondere.M. . t66.
ReB:e limul monet, finiftre hil, demum, qui
lenu; venula per cakul(J,ffluunt, AtticumJaporem
tribui,quiajimilit Lffia&ae gracilitati crea; non
pollit Pericles (atticps),quemfitlminibuI8t caele-
jIi fragori comparem comici, dum illi conuicien-
Jur. Idem gratUitatem alio in loco faheffi,f
.dejop; adfcribit, quae fabulil nutricularflm pro-,
.rime fueced,anl. Ob quas tamen, oprim in-
geniorum aeftimatores, I '

Alfop" ingentem flamam pofuere A(ti,ti,

Sentfl1llque COIlQcarllnt aeterna in baJi~ . 234.
palere'honor;1 flirqnt vt erma; v;am,
Ne& generi tribu;, fed v;rtUt; glori~m. -
,' ' . . ; 'Phaedf. H. 9.
. 241.
I Epjftol~ et dialogos generatim ad hoc
c:ogitandi genus,male vocant. .231. Ecto:
Ccero videbatur pleheio firmone ager, cum
Papirio Paeto in epijlolil. Perge legere, et
videbis hic plebeium, ex notione tlriHori
plebis' romanae, non vero ex ea, qua nos
.vile et abietlum ita (,ticimus aliquando, ritel-
. ligen- .
I
i

i -'
'240
) " l
PARS,I.
'
CAP.'~. .S,CT. :XV.q,I.I.:
/

hgeodum effe. Sed etiam,fi pro tem:n pofh

,

.. tum. eiree, ~ valee eoofequentia:. Si Cicero.

. ad Paetum tenu fermone vfus eft: in nuUis

"~, ., epifto\is viera, eenuitaeem eh: eleuanda cogi.:

tati.o? .Efto: epiflo/~ quotidi4nir verbir texer&

i
j'I
jo/emuI. Faro.. IX. 2l. An, ideo nec. lic~>
quideJl.l res, . nifi quotidi~nasf lieteris i.nrere-
re~. . ,9 61. ~ (4', doceblint,
ventatls..
<I.uiq fu~t~r(ott
' . . .
:. ~4:2:
VIrtutes io tenui dicendi gener~ l)UDle...
.. rant,. 1) vel proprieeatem, vel puritatem, 2);.
per[picuitaeem" 3) probabilitatew,," 4} ..eui;
dentiam aliqui.. Alii has on;me~oJI..lniuni pul~
crecogitandi eha~a.aerum c0l.Ilmun~s effe
dO,tes reae. di,cune, . 2~.. . PFopriet~tem a;
ex mente pdoI1,1~ per l\bf~~tiBm. troparem,
ee puritatc;:m P~J: ~bfentiam ot:natu~, c;oncipia,
mus', haee inuQluet iUam pulcrirudo. far\
ra,tione perfpicuittem et pro\labilitatem, r..'
verift;nilitutiinem inuoluet el,lh,\entia, M. "
5~J. Reftwarent i~~que de/eaus Ofnaros ce
eui4entia. Sed, prior nee ~ft virtus, nee e~
~n umni cogitandi genere, quod t~nue ta-
~en eft. . 247, J;>ofterior vbique requiri""!.
tur, ex; 4l,lplici 'titulo~ . 22.. Qqid ~rgo re-
fi,at- buie charaaeri. proprium? Vtrumque
. noq fo.lum, . modo reae 1nt~Uj~aNr ~ {t:d: .e~
. :pJ.~~a . ~\ <;1C., Qr.1~-~..

",
 'TENVE ~O''lITANDI GENVS., '24 1

~. Z43
t Pudtas 'a forihus, quae 'tenue cogi-
tandi genus deprime-rent' iBfra magntudi':
ncrn ee dignitatem aeftheticam 'ahfolutam, . \
'~O'l. coniun8:a 'cum 'C!utione folicita omnis
lllius ornatus '" .qui 'cogitationes de tenuibus
ve1 vI'tra teernirlos niagnitudinis naturalis in
tua 'mate'ria, 'vel vltra limte's dgntat,is 'ohie-
ttis aptae,morumque firiJpliciter honefl:orum
el~uaret, . ''!3I. U.E.uident'ia, qantam
\':t ex 'parte vei'ifimilitudibis) 'et 'ex .paree per-
rpicuitatis, et ex parte 'Petfuafionis, . '1'1.
exfp~aare poffis '3fu'quen'dam ah 'omnihus
firnplici~erhonefto viuendi ,generi dedits,
. 213. :ah brniJibus;,iqquatn, in quihus in-
'doli tli pi'oportiol:1ale~ in'genii 'culturan
fupp,onerc lieet., . 45., " "
. 244
Profuferam pIures tenu' togitatioilUm.
, generi proprias virtutes; . 242. V nam
nunc adducere liceat exe~pli grati2~ 1Il.
Rotunda ea breuitas, . 1~6. quam ah homi-
ne fimpliciter hanefto, ingenii proporciona- "
te culti, .243. poffis ae,quu~ exfpeaare. ' .
~3I. ri prreftardaJ, non dfficulter eamen
c::apiendall! ee f~brio ipdici Iaudan,darn, fi
praef1:etur ah alio. Quneum haet ditrerant, et
interior camen nter fe conuenianc, Videainus
in duplici Roinae aefcriptione:
1) Pr~
,-
I
I

, I
 P. ECX ~rr
I

1; r;'em, '1uam dicunt R0111am, Melihoee a '

pu
Stu/tul ego huic' noflr.aJ{mi/e~, '1u,o lael',8

aJlorel OUiU1W enerol depe/ ere !Oetlu. e. c. '

, ,' Vir ~ ecl l. _
H ten ula . 2
ex 8:ar a
uis fJlDplidt~r honefto, 'lui metro latino
nC) . vti uo on dn dr . ~
/ ~I. 1I0c, '1uoC1Jn'1i tilde.!, Izofpel, qua 'IIJ.~
,xima Roma tjl
nte ryg A~"' et a
Prop. IIII. 1 - as.
" e,. .
H in uib em, ma ne ~ n,
, cuiuis prohe cap~endam'et ex "ipfil!$ finplici
J viu di "on min i hon is
tam no ca era pro da e1f'e reor.
_ .' 5. ,
.A tenui cQgitandi genere prpbe djfi:in~
gu ur, gen cog' ndi reh te
bus quidem, ah o ute tamen magDls, . ZO?.
ita easdem deprirnens Vt contra fuam nam-,
tam m s nu s e aen tra orm ..
tul. .191. SEC V N D VM BASOra G,E N V s',
, . '. e' im ca' od" enu V, ..
T o M R R A de us aiofl uso
, proporcionatas tancum' nugis cogitaciones fo"
ue m. '. (. . /
~ 2 6. '
 -f

j I ( I

TENV E -CO G 1 TA NDI (i E N VS. :i4.3

. . 24 6.
_ Non fum nefcius char::atleri tenui folere~
velut vnicum vitium opponi ficcum et exile,
aridum et exfa9gue, ieiunum atque friuo-
lum cogitandi genus. Sed 1) habee ct fpe-
ciem tumoris fibi oppofitam 2) ficdtas non-
nunquam .nn folum. in feuerioribus ~tiam
ineel~etlus et rationis, puriotis etiam, medita:
tionibus acenforibus vitio creatis male repre-
henditur,quilogicum et aeftheticum cogitandi
genus nereiunt diftinguere, red in ipfis etia'm
aeftheticis a udice competente laudatur.
Non prouocabo ~d illatn Plaut,i, quae fuum .
v;rum fu;t rala jieeum, frz,gi, continen/em"
IIman/em v~orif 11ltu'.;me. . Cicero, quando
cauendam oratori preffo, . 239. inopiam _et e-
,unitatem . 1'20, 1'28. ait, quomodoJ"id fieri
debeat,expofiturus in exemplo Cottae, 'd
hoc: Nihil eral, inquit J in ci,,, oratione, nifi
jinccrum, nihil, nifi ficcum, atque fanum, et p'ero.
glt lauda~e. de. el. or. ::9'2. Sane hic ficcum
non vituperatur.

. 2~7
Quintilianus amnino videtur fitcum ln-
o ter laudes. virilis dignitalis ponere, quand~'
n ...... oprime fuadee, vt tenera adhuc aetQf
p/ura S. VIII. audeat, et inumiat, et inuentis
gQudeal, fint licet lla non fatiJ jeca interim ae
I - Jeu,,.a. Iia,;/, r,mld;u~ ejJi vbnototii ~ ni-
. ' l . nuae),
 /

244 PA l. 1': SE .X tll.

mi'} ,ji' "ifiz' 'ilo t:n dOJi -'. cro " s
e/o . nlia Mar la t, ,e ji , ,
floridam. Quando aU,cem Gellius, 'XIII'I. . fe
}ice t ,in pofi . 1 .eI pl {{'In ti
oraltOl18 ~lCltatttngere,quae Ftiorinw non fine
(Op' e'v nlllate latiu : mo 'w, emI'"
'l jlu(n ui 'f IjUR lit el ep t
jiCCl11/l, fivicio vereatur; litirodini potiu~ et
co' ,S III ppo nda elfe pSH.
"'" quam magmcudim.aefihecicae, ~/XV~, '
ve! abfolucae, ve! r~htiu'ae' Jicui Ve .',
(ae s in nie e'c ano oro cric s
excenfinem pulerain, ec intenfionem cogita:.
tio' In V fia' on' .1I'e. '~8 '
I '

,
dc e s v eo lTA Dl -
. Nv s potius c,mparatiue bre~e, vel 'laude
dig m'l ~4 S,, 111. bi ' liin a
iulfencaefthetic~, ~. i 64, 246. vel VItupepo,
ji p nit'1I' c Iatitudo uaeda aefth te
i, 47.. Ex d jCio in 19O i-
~erOnem de- opto gep~ oro 2: Si intelligen-
ti o)iz in iel1' aU ~; . 2, ,
Juque eOI q.uzcquam exee!fum magnifieumque dele-
lIat'~dicaiztJeJltbtileliddam 237.2 8.et oH- ,
tu tle, ueo tl eco 1ie Id o
dijillit dicen, quifubtiliter Jiear, iOIJ%IAt-
tic "(ere .24 id e 'qu 'jice im e.
, Et (Impte, elornate, 'el tapioje, CU11I' adem .nte- .
grfate,. AtlCfJl'um ejl. "
~.'

"
 !',ENVE. ,Cf;>CTANDI GINVS. 14S
.249 .
.3) Exile fieco videtur e1fe p3,cpe totalt~
ter fynonymon, .. 246 - '248. ti Plinium fe~
quamur, cuius temporibus forran, theoria,'
theoriam dieo, non praxin, aleius euefi' fuir
. refthetiea., ac pro Ciceronis tempore. Hit
enim V. ~p. 17; quando: Apte,.' fnquit, e~
'flarie nunc Dttollebatur, nunc, rejdebat,. Ixce{ftl .
depr'.lfiJ, ' exilia plenir, Jeueril iucunda lIJutll..
hat, o7miia ingenio pari. e. e,' quis non videt;
eum a) exilia etiam hic lapdare vell~,b).ea
taQ1en non excelfis, fed plenis (relatiue i. e~
lats et jditTufis) contra diftingui, c) exce1...
fis pOtIllS expre1fe depreffa - eoutradifrin..
gui, et 't~ attoUi refidere. Neque difi"entire .
videatur Cicero, quando fPiam exilem'vber-
t-imae. f)pponit.

. S. 259.-
Tune etiam Cicero, quando,in notatum
. !.2.46, incidit errorem, exilis et ficci pro:'.!
bat cO?gruellciam,. '249. dum de Or.H. 159. - I

. StOiClU, . 1'2'2. ~It, ~ulta repe':"t, qua!' negrltl

. vilo modo pojfe diffoluI,,- . 1 ~ r. et genu.r firmo .. '
nil (primo et ipfius meditationis) alfe 1, n)1f
Hquidum, 1101l1u!um, a& projl"lenr, fea exi/?..
J tJr~um.' ,concifum ac m!nlt~m . .1'2~~ quodji.
9" U (lOtellelus ct ratloOls,'punqrls parro-
.nus') pl~ohabit, ita proba"it, vt orator; tamelJ
~.ptllm non eJ1e fateatur. Haec en;,m noftra ora..
tio (aefthetica) mult;tlldin; fjl'Quribw accommo-
' ,K dllnda.
 l .

,
146" .A-,II. C-AP. J . SECT. xVlIn.~,'

. da~, d obl,8a~of'an;mo;, at!. impelenilot,

, tul ea prolJalllJa, quae' nDln aurijitil jlqtera, f ni
quadam popular; 'rutina exami'nantur.
-", ..25'1.
. NI1Rquam cQneeJl"erim, omoiaefi'e fpino~
. [IJ ee Ixilia, . 249. quae fUQ,t 10000ge IJ noJlril
lmfiflw abhorrentia, . '150. vtinam tamen in
philofophrum eogitandi genere, quod di-
ftinaius et folidius e1fe debet, ae aefthetia,
non tam faeite efi'et., ad hUDe vfque diem, x.
cmpla rtpe~ire, qliibus hane enormem con..
" - fofioaem .tegete, vel etiam defendere poffis,
ac Ciceroni fuit exemplo, quod profert de
Or. r. 83. Interim non excufatur Cice- -
1'0, lut, fimauis, Cratrus apud Ciceronem.
'(ui ,une ,t e.riliter atrerit 'Julldam de iildem
1'ebu/, de quibus Dernoeritus et ~latoe. c.
, ~ene, difputauiJfe, rlti Chryji.ppum, quem acu...
tijJimeferane, neque ob eatn rem philOfophia'
nonJatirfetiffe. de Oro l. l. fO. ;l'ergit enim ~ '..
Quid ergo inlere/l? lJut qui difiernrl eortlm.
IJUt;J1 n9m;nau; (bemocriti ,et Platona e. c.)
tlbertiltem ;~ dit~lldo " r.opiam ab t~nlm (Chry
fippi e. c.) e.rilitatt, qlli hac ditmdi varielate el,
,1eglzntia JIIOn IIluntur 1 Ynum eril f profetlo,
iJuod'U, qu; bme dicum, affirunt propr;u~, ,om..
Ioft/am' oralionem, e! ornalam, el arlifitiQ qUil.
dam e.t e...politione diJIil1tlam.
, .' . . 252. _
Nam aut<;hryfippllS de)isdem r.ebus, de
, . '., .. ~)
qui1.lu,
I .
 - ,

.-,

\
,
. \
,
1'Ert'VE COGIT'ANDI GEN"'S .. 147
,
quibus Demoerirus et Plato. e. c. nudam ve..
ritatem ex;poruer\lnt nQn nihiUnuolutam ae"
fthetic~s peplo, - adeo mifere philofophatus
'eft, ae Mnefarehus, ,de quo 1. c.83. et mult .
miRllspbHofopbiae fa,tisfecit, ac aefthetices ,," .
regulis; aut 'complete, gra~iter~ exatle, di- - /
Ift.inae, fcientifice et, vt'i~ dicam, cogendo
ntioni inteUeB:uique prapofui.t in .natural!
euitate ac fimmici cuteu, qu~c! illi, Demo .. ,
critus, Plato e. c. per compoOtam oratione~ , "
ornatum attificium, et expoli~inem (aeahe-.
t~-cas);, analogo rationis propinarunt, et mi-
hus fane matUro iudicio ipfi obiicitur ieiq-
nuTl'l, ct e~ile cogitandi gellUs~ ae apte conne-
xis o1:eologi f'Cdetis" abdomen 'illis deeffe. _ "
Verum quoctinque fe haee modo habeat, id
tamen vel ex hoc Ci'Ceronis locd, coIligas;
'exitateJn po~ius vbertatis defeUum et ieiq~
,nitarem aliquam" -. 120. 128. 6gnificare,-
quam magnitli~inis ,dignita~isque maculam~
,. 24~' ,
, . ,'2;3 ,
Rem con'flciee-, arbitror, iudicium Cice:.c
tonis de Rutilio/, de el. O~. 114:' Sunt litl/'
ot'ationel ieiunae, mti1t, !'raeelara de iure, (res
- ;
non tenues, nifi ,fallor). Doflut vit er g1'aeciS'
tit~e~u wutlitur., Panaet;; -audite'r, prDpeper..
!ef1.111;i~ f1oWi,' (nec haec ad viuendi genul
{mp.hclter honeftum ex "eftheticorum for ..
tnula~ quoirum perflcutum llar/y plmUm ora-
- K 2, ' , t;on;1
'

/
 ... y.., ... ---"....,......... . . . ._ _ _ _ _ _ _ _ _".S""!'.-:-
.

(
'
~
-

148 Alt'S l. CAP; l. SECT. XVII 11.

IiOlJil gtnUI (nee hec tenuitarem fapiunt et

jlli finlilia', . ~37, ~38. et 'froids tumor po-
tius, quam nimia depreffio conuenit), fed Iq- .
mm e.rilt, net fali/populari affenfioni accommo- I

, dalUm (qua contra praetepta Zenonis non

femper diftingcebant praeHce fatis, quae' rom-
preffas in pugnum man,us, quaeque deI1dera-
rent expliCitas,. .' 1 ~'l.) Neqe quicquam
contrahanc Ciceronis decifionem fnoueo;
'Difi forfan contra vniuerfalitatem; ,qua froj-
S geheratin;t exilit~t~m exprobrat. . Si
quis ex ccuratiorutn pbilofophoruin actoa...
mafi, quibus iIterfuit affiduus, Corum medi-
rationem logicam e~ intelle~ualemftrenue '
fequucus, defcendit ad praxin et Hum aefihe"
tice cogitandorum, ipfiusque cogitandi ta..
, ,tionl non nihil adhue. adhaeret illi us diftin-
aae accuratioIlis, logicleque praecifionlst
cu adfueuit, nune nimium,' ct praefens in
/ tempusomittendum, excufandus ipfe forfan .
e!t: aequis iudicibus, neque tamen dus cog-
taildi ratio, qua dialeaica fapit, eft defen ..
denda, qua pulcra et ipfa elegansque dici
mereatur. . J'lI, f24' ' . ,-
. ~5 4. .
4) Aridum cogitandi getlus ad vitum n
~ tenui cogitandi ra~ione defetlu peccans, .
. ~4.5. praefertim qua dignitate fufficienti de ..
.-ftituitur, exprimendum paene dixerim apdo-.
rem denominationein,. -ex hoc Ouidii loco:
.. . ,Tu
, ,

, .-
,.-
 /

TENVE COGITANDI GItNVS. 149

Tu /euior . 189' fo/Uf, 'tu'!', quumfine pon., !
'" ' '. 1 ,cred. 177. ucc;,
MobUil?ur, ventir arMa jatla vO/f!nt.
'Si quis tamen eandem vitiofam breuitatem,
de qua. 247-253. eodem notari putauerit, ha-
bebit rationes non contemnendas e. g. "
(luando Quintilianu~ u. 4 .. hi1toricam narra.. ,
doqe,m effe vult, neque ,ariam prorfur, ne- "
iue: ieiunam, neque rurfu.r jinuofam el accerjitis '
deflri~/ionibur, in 'quar p/crique imitatione pDe-
litae litentiae ucuntur, /afliuientem. . :6s ~
et addit: P'iti'!lm vtrumque, peuu tamen U~u, ,:
'quad IX inopia, qflatJJ quod ex copia venit. (fd-
, licet in pueris', . 247,248.) Qois bic non I ' ,

videt'aridum efe vitium 'in 'defeElu, , quod '

, J'uxurianti cogitandi -gerieri, vitio in exceJfti -
peceanti, opponitur, vt eaQlUS per, medium
, inopi~ perficique ~pparatus? I

I
, . 255:
Dicam tamen apertius meam rententia~,
qua A R O> v M e o ti I,T A N D J . G E N V s la- .'
omne Ulud ~ffe indico, quod obferuari
tlUS
, 'potea mitlu~./vidum ac roboris habere, ,M, .
IS If. ae mafcula pulcritudo requi~eret, ruius
langllidum cogita~di genus eO: quaedam no-,
,. difieatio. . 111', Ex hae mente 'cogitatio ..
llum ariditas eric qJa,IIo"",".r omnis def~Elus,
vel vbertatis, vel dignitatis, vel. verifimilitU-
dinis; vel viuiditatis, vel perfuafionis,,, vel
, 'K 3 ' VItae,
 IfO .A.~ l. 'OA'p. I~ ,reT. ~,VJI~I.'r

vit~e, ~ quan~as d.ata pUlcrltud~requireret,

, i" 22. ,.,", ~',' j"

" 256, ,
Ex haQ notione videtu~ Qint~1iIRus 11:
4. tant,pere p.roteftari cOntra magiflrum ario,
dum, eum e.mpa~ns .ftCil.:ac jine ],umorp vllll
terris, qUae teT)lt'i,t, potiffirnQm p'rntis. eu;tan,-
", da.e' finto Sj q~i ralern' 'nancifcantnr pueri,
1i~ri eO$ 4tm~ilI.I,ftati~" et vIlul, t.wrQ1lJ fpetllznr
, lel, qui '~i"i( fapra. q,uotidianuf.1JfeN!J(J1fem 1Jt.- '
,' . - to1lere :"alljflfll, (ve,l vber(at~,. vel dignitate, ,
- . vel verif\milicudine ,e. ~." . 25 S:. ), , maciefll i~- -
" lir prfA fa.nittlte" el, iwjicii ~ca i.nJirmitate1ll eJfi,
et ilum fati!. jludQTlt r;itio &ar.e,'e, t1J id ipfu.m in-
eiere f/itiufll, lJuQ,d f/irtutilu. ca.re~.n(. EX e~
dem. fW't~ f~ didt ,in iQfti~utionib~ fuis al~
quid nitorir et itJ.fll1'lf.#tlilt;r qdrpifiuiJfe,. ~~. ieiz(-
n~ atque ariti.a, (qu~e falciO}. aJJalogo rationis
VIderetur elUsmqdi) pr,aeceptorum' traditio,
onimo/. aue.rtt!:et'. et a~re/, .praefer#m. tf!.'!!I de., .
. ' licatal, raderet., III., l. 'ef. ~'. IZ~.." '
. . , . ' '-
, ,. Z57~ .
Quan.do dem' VlIl. PA'. ~ .Niqf!l' 4./ia.nA
inquit, .dut qllQtuTlUJue aliQ. gener, corrupli r~,.. -
non vierltn;l ,. a~lt e~ non col(ocquerun.t ~ neqfl.D '
~QI aridw VOC011J,llI ~ J1zi1ti au~ in CI}uJ/i1 caefi
ueront " fed 1i.iJ in eloquendo itu!iciurn et mq-
du!; illir flru defuerunJ'/ "0.1 AJ!.f!.nQh UID.r' ~~'i
doi interpretar 'tx. l . i'I1, 10. 'vbi de aridtr,
e~filtli.4 ,

\
1'. '
 . ,
( -"

IJ'ENVE oalTANDI GENVS.. 11',1

, .
~fuili.r (e~fuccis) el exfongtl;buJ'':Hi. !une,
ai e, qui fuae imbeeiUitati fanitalil oppeTkztio-. -
'Iltm, quae. tjI maxime (oRtroria, oIJte'Rdant, :l/ul,
quio clal'iorem vim, M. . ~ 15. eluquemitll, ve-
/ul folem, -forre 1ln pojJunt, vmbra 11Ia'Kn; no-
min tfe/itefeunt. de 4fUJ1lil ucem: Ilj iud;':
eiU(ll m~ el- ",.um deYfo. - ..
. 258. ' , \

s) ExCangue cogitandi eenus babeo in

fynonymis aridi, ex fignificaru, . '55 - ~51.
f1uemadmodum eX'(angue-generacim per erur-
.tUu1n explicat Citero: VI ji gladium, il)-
quiens: pu~ro poruo, out ji imbetillo fmi ,,""
-de';li deeril, ijJfe.impetuJuo nemini noceal. ---
ita; 'luum Iwminih1l.l enmrtil ac exfanguibtu,
lOllfu/oNU, tlNlquam g/a";ul, e.ffet. dD/~, fui lIT
fe pungere nemtlm.J flnquam porui.f!ent, e. c. Or.
pro Sexto ~ o' . . . -

. ~59'.
6) leinuDl cogiandi genus eft fynony..
mon ficd, quando hoc in viciis legitur. .
~48, 128. Ita Quintilianus, . 254. et quando-
oocuit.' grammaticae ; poetarum int-erpreti,
tlZlljica, Djlronomia, yh/ofophi", eloquentlaque
flon mediocri 01'"1 tJle, ha.c, vt res i1larum di-
tat proprie el copiOj, pergit: ({uo mitlw funl
I!rindi, qui /,an& artem, fllle~uem !quod lini-
ftdquid figtlwcans.cum ei, ficeo, rubciii-
K ... 'lu~,_

/
 , t
'"J'SZ P.A IU I.C AP. l. 'ACT. xV.un.
qu" quando culpatur, coincidit) at ieiunam..
,auil/o~/"r. 1. 4 Pari ratione Ccero repre-
. hendi~ opinionem v111gi, qua Anloniur ieiu.;. .'
nior, CraffUI habebatur plenior, et Quintilia-
DUS obtreaatorum Ciceronil exponit maleuo-
l,ent1am, quum a quibusdum eum dium re-
~ fere ieiunum oc .oridum, ab~aIiis Ajianum -el ,
'l"eundamem el in Tepeliliollibul nimium:' Vi~...
\ perari per inuidiam ob cntraria. '
.,Aureae laus eft mediocrieii$. , '

Interim . iure quodam. .tati~nis ,-' conniuentQ

-veluti qll4dam Nemeti" priorem acrufatiQ..
nem Ciceroni ~tentatalP effe "docebit t,
251,25'1. . '
'\

,
. ~ De pofteriori accufatione ipfe ita loquitur~
'vtdenuo ieil1nit~eis DQtionem aeftl,1eticam fa,- r
, tis figerevideatur, quando Quaeft. Tufc. n. s. .
,- de fuis orationibus: Nonnulli, inquit, quum:
, tJbru~rlntur topia jtlltellltrum atque verborum.
"ieiunitatem el famem fe malle icebont, quam
.' ,iJbertatem et copiam. rniJe eral exorturn gt,",'
.Alticorum,. f40. iil ipji/, qui idflqui fe. pro- -
.jiteballtur, igtlOIUm, qui ;am conlicuere,paeneaq\
;pJoJOTO irriji~ , l' ! .

,
. . 261.
" 7)' Friuolum cogitandi genus' habeo1in
1iynonymi~ nugatorii, . 221, 245. vt.conee ...
,- " da in
"
, I
 -,,

TENVE COQI.T4*'DI QENV 153

dam quidern fecQndum ~wS~f. genus e[e fri-
uolum, non auteI1l omnia friuole cogitata
poife huc trahi, quando .defeaum magnitu- ,
, dinis abrolutae in iis, .quae tenue cogitandi
'genus pofcunt, confideramus. . 246. Haefi
non nihil in diducendis notionibus vocabu-'
lorum, quibuS 'per .vari;s 'linguas aequipol-
lentibus ,. plebs . criticorum vticur, conujcio-
rom ioftar 2 qu~e cente~ma non intelligit i!s . f
vtentium muliercula: vt" ft quando fuerint .
fanis adhibenda criticis" aefthetici recum an-
t poffint reputare, quid fibi probandum, et
ao id aperte fatis exponere:poffinc, in diiu-
~c;atQ .locum pabefe, 'luod, vocibus eiqsmo-
di Ogni~tQr, . ,
S. 26Z.
ln ferendo {$tI~IJS ~nere . 24S. turpior
'criC fpe~ies 'ma,teriam tenuem quidem, at fa-
tis tamen eco magnam et dignam defcribi
fimpliciter bonetis moribus conuenienter,.
deprimens in Qdignum, ~l fimplidter hone-
nis moribus, . .?'l4. VIL E .P E T ~ N V IBVS
e o q ITA N :P. q E N V $. In hanc:deform-
latem Plautos faepius incidit, et vergit eo
Virgilii Menalcas, ql,li. nter alia, durius ex-
pro'brata: '. ..
Quid dominifacirnt, t;mtlent. quum taliaJurel?
N01me ego le vid; DI11IIOnil, pelftme, tapntm
.E~';perc inJidiir, '/llultl4'm IaIrantc Lycifia 1
e. c. ed. IlI. .
KS Sed

.'
 .-
...
15+ PAll' J. CA~. l aCT. ~Ylltr.
I

Sed retrahitur apta Damoetae ptimum adm~

nitione; I
. Paniul ifta viril tamen. objicienda f!lnl'll.11tlh
. . I ' . " I 'e e
p'ergensque nilloIDiI:ms" hone'f4 inuit~i~~.
a,d certamen rnuficulJl... Si admittalJlu~dol"
gae fen~um, quetp ferun;t,. mynicun, Virgi..
. lio non implltab}mus, ti quid Me~l~~ p~':
~ tIlO cr~us loqw videa.rur.
. ' I ~

. 263'.
Te~ue co~t;andi g~.nus. ~ti omnes ge~
Jl,er:atim IVacu.l~ veJl.q~te~ cogi~atiOdtiftJ .
deturpantc!'s habet fibl oppofi.~ 1, l~ e~' t
~46-25I. cotatas, praefertim .
~ Si fucCUJ' pecari,. jt lDe fribdueiiu,. agnii.
N unc. autem ~tiltfr1l.~~'fPi. ipfi pl'OpriarulDl
curior.. tantum aniladuertimus JI. s E e v Nr-
Dv M l' v M o R 5. (i ~ N Y S' de materiis te.~
. nuibus, aut tenuibus maiorulll, va,riis cowe,.-
furisque maiorest vel ver~, ve.1 app.arenter
tales, concii>iuntur cogitationes, ae earum e(
relatiua ~agnitudo. et ~jg~i~ c:olDparat~e
~inima.epermittere videanur.. Ruius pr"
~ dla denuo fp.c:cies. eri~ c;emlia eo, leuans t' qua.
materias tantum mediocres adfcendere phaq- .
nomenon 1M:, . ~o8~ fecQoda. -.lti.us adpu~
tollens . 1.0.3. donee . .
- SublifIJ; triimI
. fidera.tlertiee.
.,
. ,

, , I
 ,.

. "ENVE C6QI~.ANDL6ENVS. 155

.
. 2{54
Secundam tunwris', de qUQ . '263: fpe:.'
ciem Plautus exagiiat exemplomilitil glorio-
1, quiPyrgapaJinice icaftatim fcenamap~rit:
Curate, vt hIendo,: meo jit clpeo tlarwr,
(uMII folil rami eJfe olim, quum fu4urn tjf;
.. . jole,,-,. q. e,' .' ~
,a~to refpofi(~er~ Artotrogo faluta,pte virufll
fortem atque fortu71atlt'NJ, et form regia,'
Tum b~lloto,rem: Marlnolld a1ifit t4ce",
. Neqrte qequiponzre11401 virtnte.f ad Iutu.
cf, Ter. Eun. IV. CS. V.3 - 5.
It.b eadem retrahit iUud Quintiliani VI. 1 :
lnparuil (Iitjbw) tragoediar.. moflere tole ejl, .
quD/e ji perfolzam Hl1'tWir. II &olnurniu flpto'l'e
,tifa1uillUl VIl/il. ' . ,
. 26S.
. Eandem. recun~am fpedem vt mJre iIlu.
ftrat Pe[rolJi~ TriDlalcio tune etiam, quand~
non omnino IlUgas agere yidetur, caduceum
ttntnl, Minerua (hce11:le, ratt'ocinar difmu,
mfpenfoior fa8iir, el tanem. in tribunal e.r~e/
ll'm- leuato mento a Mer.cw;o raptw, mm' fi!o
lepore pinnil !uborlJo!o, f./I P,gafw Vide':'Illl-,.
( e. ~. ica primam, . '263. pingic ~n TrirnJlcio-'
nis difpmfotore lIureo.f "itmerante, qui depr~
e:ancibus pro f(tuo ipfius: Non 111m, refpon-
det, iathtra me mou,f.I., quam neg/~gentiB 'ne'lllff-
Imi ferui . . YeUmelllfJ aee-ulliloria peridi&, .
'lfla~
,
 I ' ,

'156. 'AIlSI. CA~r l.' SECT~ xx.'> : I

""ae milii> niJtali meo' anauerat client quiam,.

..... ................
Tyri,! jit;e dubio,fe iam Jemel'o!a~ Q.uiequirJ
ergo
.
di,,dono
,1
vob., . ' .

S\ E' e 'r 1 o X}C

MEDIVM' COGlTANDl' GENVS.

. 266.
. ' : n.
.
M'E DIVM eo G I l' A N D I G EN V S:
(aequabile., medi(jc~e, interieaum;'
.'. ef ternperaturn,) efi: de rnaq:riis mediocrjb~$ I
. '208. ita cogitans, yt noq 'earum f~lUJQ
magnitudini riaturali, fed et dignitati relati-
.uae morumque nobilitati noQ rolum' nihil
repugnantis contineat,fed enm apprime
.;onueniat, ee propoFtionatum fit. An illud
interrnediQm tenu fublirnique, aninter te~
n~e et fllblime l1ledium die po{lit difputau;
ad Cic. Oro '21. . '208. Vbi Ccero: VnQ tq ..
nf)re, ait~ vt aiunt, in dicendq, (~ogitando )jluit,
nihil a.fferen, praetfr f~&ilitatem qt aequilbilifQ.'
lem. e. c. . .
. 267.
Video Cceronem non fua, red aliorwn
ex definitione'loqui. Quum autem dem
, , I oratiotlum fuo'Um.forenfe cogitandi gemu di ..
ftinguat. ab llequahili temperaloqu~ cogi,tandi ge~
tUre,
 /

',MEDIVM COG'ITAN'1!t GE)fVS. 157

nr~; ,quQd in li1>ris de philojophia (equitur, '

de Off. 1. 3. augetut mUltis fufpicio, ipfum , ,
de medio . 266. cogitandi genere loqu vo-
l(ilfe, quando de philofophicis fenno eft,
quum tamen orationibus generatim vim d-
tend maiorem tribu~t. Ex eodem errore ge-
nus hoc, cogitan.di medium, hiftojiisadfcri-'
bitur, . 1'26. quafi. propriunl et vniuerfale.
,_11nguJiS.,AEQYABILE potius COGl'rAN-~
nI Gl~ NV S LA T IV s dici~ (us vbique
materiis congruens, um illis fe deprimens"
cum lisdem furgens, s TRI e T 1 V S 'et com-
paratiue eas materias et eo refpeau pereta
Baos, vt tanta non opus fit varietate cog..,
taBdi refpeau magnitudinis dignitarisque re-
, 'latiue, quanta phaenoinenon fieret, fi 'vel
Miae- res, ve! eaedem, fed 4iuerfo refpetu,
ttllgisqut vario, pulcre perpendenda~ etrenc.:

. 26S.,'
Habet eharaB:er cogitationum inedius
tertam femper aequabilitatem, 'durl neque
tenuicatis limites defcenfu neque fublimi~tis
terminos ttanfcenditadfcetlfu . '266. fed non'
otnnis'aequabilitas in cogitandd medium fi-
mul charaUerem exprimit, eft etiam tenui,
ea fua fublitnibus' aequabilitas, . 267.
. 2 69;
Mediocre dixiffem medium cogitanc!i ge-
nus, nifi duplex obftaret ambjuitas, t) eo'-
rum,
 158 P'A~S l. c.l P. l. 'S E C'f.X x.
rum, .EJUi ""iocritatem iRam amant cum pe"
ripatetici$, quae rjJ inte,', "imium el parum
-quoque fignificatu omne laudabile mediocrG
eft, 2) eorum. qui non cum Horatio folum fa"
ciunt f quando edicit:
, '
. meio(ribuJ ej[e poitir .
,Non homi".el( non iiJ non tOllceJ/ere. c~/umna,tf
fed idem etiain oh timilem tationertl 'ad
.omnia venuftius cogitanda trahunt., quae,.
quam prtnum a fumma voluptaie; vd paul'"
lum decedant; , " . ,
PI grata/ ini.er trien/tUJymplwnia iflori,
Et crqffum vngutntum ei SardIJ &um me/k.
. ,paraller~
OJendant, po.t.erot ~uci quia comajhu tljU.
Hoc, fignifitatu nuIlum laudabHe mediocre
eft in aeftheticis. Adeoqu~ rnedium cog!~
tandi genQ~ illis non folum; his non benet
mediQcre videretl~t.1 266.

. 271
., Temperatum idemcur dictt eogttahd!'
genus, . 267. am vidimus, quum vre
TEMPERATVM .COOITANDI GENVS;
'vel mediocritatem laudabilem in omni cogi...
tarionum Yi, . 22. fIgnificer,. 269. LA T IV Sf
,- vel s T II 1 t T t V s j~m' adhibit~ tali th~..
mat jnter eiusmodi refpeEms, in quibus ve.a
heIll:. tiores animi ,oiltentioilei effe pu1crae -
. non

"
 7 '

ED M 01 ND GE

n po t. m eft ual xfp es

togltand genu ,
, Ae'luam valentis rehur in ardllis \
rua mn ; n jec n , __
Ah inJolen ttmperatam'
titi ,
, Quando eleeto de Or. II. ~ i 2! Non ejI, in"
t ,,1 mp tior --atio 10m' a,ri 'ua
, 'aJperita.rto1lte'!tt nil or lor; pfiu ma ate ..
tondifU~ 'remiffio ~utetn lmitatiJ, quodom gro.. ,
il e et teht efir tllr ane med 0-
gitandi genetis, de quo nuile loquimur prae,:
e a.da' no' olu . M . hic 'de 0-
ctUI de 'g ~re git ,q d t per JI1
latius dixi .
.'
h O ote tem - 9" de fl a r t-
tlus 10qUllUdicetur cero prIma onte,quam
, de in~dio eogitandi enere, de qu nos
t- m, 615, n~e Dit ud Iz iIi, e m-
j tiffifno, moditum et terilperat.um ,appellads.,
rim feri ill
u Ue, q~o, len
ro iUf ide 'oc
,UO. m v nini 111,
- Jileniut hum#z,quam azltem rnatum copiofumquej
:r m,iJli in lotz mm' jil ntm ne
, r/icpnturJ Jua/~ ( oratores) e~~dQntfete eybil9}O-
pum. olu uor 'lu ~ P' le p . ".
I ,ni) ratn 'co p rat ille I;Or, de
qua deind~ J (mptu! &opiqfus, grauir.) Jam
lic
"
 , -'
l'O 'PARS'I. CAfl:';:SECT:" xx.
bin CuJPiceris .teJIlperatufJJ, cogitandi genus
bic adhuc, vt,medium vi aerobore,. ".' '170.
generatim, et, 'vt ita dicarn, in lbftraEto ton-'
liderari,' tuncdemllm laudern a~epturum,
ve{ v:icuperim, fi viderimus,quibus applice-
tuI- maceriis fortt\!sque togitandi pulcre, qua- ,
tenuS nter fe ditrerunt, velut in concreto.
mnetn dubitationem exitnet ipfe Ccer, ,
tande~ non te!Dperatuiil di~ridi gefius iti
, eloqueqtibus, red eum , demu'm' eloqtltTlttm
agnofcens, qui numi/iti fahtililer; .S. XVIl1I.
magna gralliter, meiocria temperate plJtejl di- '
cere.' Neque adeo temperatUin Ciceronis,
gens; red temperatum inediocri~ ,. (media,
.arbufta) cogicandi genus illud eft, quod tne~
dium in ,vere pulcris did mereatur, . 266.
idemque ~riiliu~ ~it. temp~ra~~m ex fignifi.. f

tatU ~. '!-70, ,268.., ' > ,

I , :' ~7~. ,
, Mediui1 ogitandi' genus, admittit iterum
Cuos gradus, . 266. proUt vel a tenu; ve.!
a tublimi propius abe,it. Quemadmodum l
tehuum in bucolicis Virgilii, . 239. S~li~
ger imum 't0gitaqdi genu5; ~. '2. a~. depre~
, hendit in MDe1"i, medium in Gllo, fublime
in Mleno: ita. in medio cogitandi genere;'
, , "georgicorum eiusd~m, iinum denuo conoeat.
, in Dmtione,etfatione, 'I11ediutn. infahu/a Ari:"
, flaei,' fublime in pejlilentia. Pari ratione mf-
hi vjq.etur, 'medium in aeilheticis, cogicandi
genus,
,

"
 '.

ED M. GI NlDI.GENVS.161
gIS, m um o ora o '~ib o 1.'
pro e di . erre, quanquam nee ,nego vel hu~, " I ~
lUS dre denuo graduso_. Ad hoc referunt~
o on Cic nis '0 I M lia ,..
Mar~ello, pro Cormlio Da/bo, poft reaitum a -
Q.0 tlel in atu In bus eri li-
quam m gnitu ns iferenam, l~benter'
conc~o. '

.. 273
Op in ngo edi c tan. ge'"
nus non exclu 11:quaedam ubhmla, quae-
dam tenuia, o 235. Haee non ex pede le
d1)l 27 ntu f~d am ae, a 1i
,elfent, non fine tumore, vel in mediis habe-
'r tue .eri" e. g
, . Jaepe eXtguul mUl, '
Sub terrilpofuitque dom' fltq hor JI-
. , t i Ge olo y . g. !
Saepill1 el telli! penetralibiu eflulit ~fllJ -
ng mf mica ren ero 38
. Grllndium mediis, minar.p'm exemplum efto.
01 e m- ~ llo fer. el! ~e Ram,
Quum capttt obfcura.niiidum/errugine lexit,
mp ti a na mu uf fa em
, e. c.
nifi hi' VrgT m G org 1 46 -510 ere
o nih alti eue m is nce
dere:
L
- .
 ",

, t62.' ~AU l. C: ... I eT~ X~.

Pi.''l~m ea~eeri'ullefl effuere quadriglil;
, ;t/ddunl fe itl /palia, et frnftrtl re.tinacullJ
, IlnJer, ' " , '
F,rlUr IquirGurig(l, nee ~ud;i eur"11 halle7'
MI, ~. 512. '
'~: ~74.
; , be aequabilitate med, eogitarlonubt
~legntium generis iam vidimus . 26,. Hiuc
in virtupbus ipfi propriis, ex relacione ei.
," -=eronis, l 266. fol re:ttarec taci1ita~. S~d'
'quaenam haee fit virtu~" et ita quidem coii~
,dpienda, Vt medio cogitandi gencri fola rda
%nan,eae et propria 1 N~n ligo DUDe Ciceronis
interprete",. Indicabo potius, quam ipfa
natura huius charaEleris facilitacem fibi pecu
liarem poftulet, eam (cilieee ee tamam rO
, :tunde breitatis menfura:m j taritasque i'eH.. ,
quarwrt Veneru~; . Z2; gradas nec minores,
'Jiec Ililiores, quanram quiuis nobile,viuendi
ge!,'lus ift"equutus et proportionaleni ~m col-
'taram ingenii facile fe- vel iprum praeftar.e~
te! falrim fine longiori opera pulCre inteHe"
tlurum deprehenfurumque pome confidere;
'. ~66. fi denuo abftrlhainus a difficultaee
eloquutionis, . 244. ,quae huc non ~erti..
het, t. 18. Hinc et ~tQpere laudata Cice
f)n~ tuauitas in temperato dicendi genere, ,
h, de ni~dio cgitand generi tribJfur refpe
,au (p,:,Etatoris, iJi quo rtobile viuendi genus
l!cee fpponcre.,- Cic:.Or .91. . 271."
, ,- " _ .275.

'MID,ivM" COGI"I'AN.BIo'EN'V5. 1 ( $ ' 3 '
\ - ~ I \

. .,' 27'1.
Ob e'andetn faei1itat~m . 214; reftrittam,
fam 'Vel medium cogitand'i 'gemas prudenter
affe8:ans, obiefiuln libi "petfona-le; ,. f., eos,
quibas, quorumue in gratiam potiffim~m co-
gitet, ,non wnffiruit, llifi.quit;)1$ nobilem'vi-,
uendi tationem ~ique proporliiollacam .co-
.gnitionis venuftateq tkeat 2clfcribere,' '" .
, '/ Non ,gllodcttnque ftml darN 'Ikuerit~
'.'. .... . ,oml)u' " '
~, '(;ejliel a }iltft~ rec/eun,re.riHrjllcugue,
, ':.Ep puer~.fet.fznU.f, ',., .. , ' , .
Nonlaborat" v~fe .mir~tl'.!,t~!,pll" 'Ve~ 9mnj.
honeftll.te deftieucorutn', ve! iitera horizon-'
Item morum 'fimpliciterhoae{1orum cogn'itio;
~isque.; qaa,e. {~let ~prl!~,.colD:es ~1fe,JI f;ub-
Jiftentium,. ' '. : ',"
. 'ComentU.f ~llCi.t kllo,.ihUf..
,Si pIures :nacifcatur, vti fit,fequentes tatfre.-
'Ced:entium grege~, qu:i'itur, ee nune fim,,~ ..
'Clfu paene fortuito, qua' eundum eft, ,rus
<etiam fuauis.-ec fadUs eit, ,~quantQlII iUu~ ci~
tra 'S~D' fieri poteft,; im~thn tacit~s. (\um
Horado feAtiens: '. ' '
Satejl equiem miM piawPre:.. .
Egrege ,veto .fal1er~~, ,heit,.fi. ve!' rolas,
_'vel omnes; nobili loco nacos anilfto conci-
pere.vel{emus. . ZI 1 - (144. \ ." ~,
. ~ " ,L 2 . '2.7 6
 .
,~64 .Aa. , .
I.:~AP. 1; SEC~. x~
, I

~S. 27 6
, . Ab'.~oc\laudabili 'medias mate~ ~gi ..
tandi genere, . 266. pe.ccando diftat in defc 4

\
- au ~EIlTIVM BAeOT~ oENv-seasdemmi..
noribus inferioribusque cogitandi rationibus .
,explicans t quam qliae mediae 'magnitudinis
. IC dignitatisobie8:o conueniant. 'l' 2,(7.,
" ,Siue eius fpecies 'pri~a rubfifta't: .intr eos te.,.
, nuiter cogicandi limitestqui tenuibus non 'ad...
-, ~ eo inepte Ced.erentmaterils, fiu,e fpecies eius
.fecunda, feculdafimul'cogia~di 'ratio nug.
torunr in re 'feria,. ''245 .depriniat omnIno..
materiam fulpD lUedfocrem, in pbaeralQ ~u~
pum etinepti~m, ~ :I9l. / . '.' .-
. ' '. '2'", ' .
, . . VttiUiq'tit. fpeQei 'exeipl'>denuPla,
tus d,abit, quando rll,:arcejjit'ex medio, ne
, que l~men non 'vel in humilem paebe tenui
.. ta~em, 'Vel'omniIio labitu" -in rales Ulibera
les. "
'. ' ArJjpitt'- PtmhiJ, .
'Q.uo jmlIo psrtei tu/~tur amaniu'tphei,,
Pi patril tJtiint.~; '- '. .... -
'.'~ 35'-'1'3 6.pertu'triJt
Q.um 'non adjlriflD.,
. , - " pu/pila Jorco l' .
Gl}lit enim ,ifim,mim in lf!cul(u 'lIemitltre, pOji
~ '/11'0&"
Sttunu, , . m ,,:efl }let Jahu/Q iaio.
Hor.lL ~p.. i. )70.
Dul4
"
I -
 , .

'.

.
Dum pofteriorq praefe~m. crimini. teas
.. ~~it ~tuUus.. "',
flenor rurir el ifkeliarum , .
1- , Annoler, }7luji, 32. al. 36.
S , in dem, vel aflUt:, ' vitium ipcidit, quod fe .
!i !idus vitauit e~ s.p .in. materia fatis fimili, me- .
dium oogitandi genus .pulcrius exprimensr-
JUud armen volo, I'quod aliis 44: r ' . . .

Q~ [un.~ ~.fIer,[eu Sahine,/iu. TJmr/, e... .' -

. S.. ~78.
. TrpiQl' vtriusque fpedei -gradus ea.
~ra~r~rtim fecundae .276. quando de me-
(fiis eUln aliq~ morum nobilitate, . ~13,
~I4. eogitanduq eft" cogitatur autem d~ is-
dem pellu~ritibus vbique moribus vix' frm-
p.liciter ~Qn~ttis, a1,1t omnino diffolutis et il.
Haee vltima eric A B I E e T ~
Uberalibu$.
pE M~DUS CQQI1'ANDI RATIO. Tae-
det 6xemplorum Qbfcenorom, quo c:mnen
Ca,tulli ~S. al.' '29. et epithalamia fexcenta.
aue potius ad primam fpeciem, illuftrandam
animus Mene4emi in.Ter.Heaut.Aa.l. fe. l.
toca, cniChremes; Haber
Seruor complurer, Proinde qua; nemojiel,
. [ta tritl/ alente illo11lm ofJicia fung~re.
'pfe de fe a. V .. fe. 1: ' _
'" In me quidui narum rerum conuenit,
'taoe JUnf di811 in jlultum:, caudex, jliper,
.' , afinUl, flum.beus~ ,
,. . . ,L 3 . . . 279 0
 .'
,, ." . 'S .279.. '"
, A medio cogi~and,i geOeJ'e;, . 2,66: in, ex.... '
celfu reedit TER T 1 VM T'f'M OR 15 o E-
N V s obieB:a med,ia tant8 exornans 'co~ita~
ti01'libus-, quntas fbli-mia fibi folis vindIcare.
iDS habent. Htic Hteratomm, qt;li fe folOs
cum (u~ aliqujd putHt f parentbyr6, CJU01
ties fua cogftant, doEtores fcholafticorum
Seraphici, et: irrefragabiles, ru,ced~nte,s. his.
diUatores perpecui, imperatol'es maximi, e~
rnagiftl'i equicum, r'eipublicae litt~rariae, qu~
n\tOquam, nift cum Cicerone,. lmuunrur, neo
in que.Qquam, Rili velut in Catilin$, qui op..
pidj,s, vbi fehol~s habent, forum, rQftra, C3>;
. pitolium, tapi'c<>1io patres conkripto~..' e~

a.
confules, confulibus fellas curules fafces, fe.,
,cures, flb,imet ipfis triumphos uibuunt at:-
que d.ec.:ernunt,ex animi fententia.
/ Time. Syri, 'Damae aut DiDnyjiijilifll,
Deiice1-'e efaxo {iu~, aut tr,adere Cadmo?-
,. ao.r.-l,. S~rm., ~... "
', 280.
~~ ~i's, vitUs " 27q- 279' nter fe cenf\$;
I1afci.rur demum 'F LV e T VA N S ET I. N C~ R....
T V M' , e o G 1 T A N DI G E N V S" quatenus.
medio cogitacionum opponi chara8:eri m~-
. I r~'tul", quando anquis rne~ium '~ogitandi ;ge-
bus nJedirando feUatus, dum n01I,P.o,te,(l: af-
fequi ~ -~WlC t~nuiuOl" ny.nl; fublimIUm 'obi~
- . , , ~OJ;IJ,v.\
 JU,E"lIVJIof Coc'H 'l"ANU . aEN~S.It',
., '

i IL,u~, ~ ~apatlr . ,j )e '.e: 1 J3 ~,..

\...;()~ .Ir
' , '

r ;'

.ra.:l q e "O: .,) r.-s, Fn!t.a ar.1r g ,

-erl, q oc' e~ g-t, e S""10".l nrerUOr\la. . ~
~el: q or p":e Pha tonti ,
, tTe& ,"'r,-71,e,' n -: /u".~u~ ~otire ter ~ther'4
, ~u.rruf'IJ :,. .
plu tt"nt' ta"Tl
8 Rmile' e~' ,
po rr I f "n~a 1',*et' 'f1lot/l! 1'61" tletliua,
fJitVQue '
fraeciriie.t ratio terrae praptore JeretU1-'/

......... ...... ..".........

". ' .ou. Nlet. 11. Z05. '
,
,
,

SE e1 1 o ~.,]", l. '
S'(:rPL'M~ r::"(!T~~"inl GENV S. .
. ~
\

~. ?S' ..
~I1 ~v i. elIE 1 A rl CE~V.S,
, \..,. ~I ag-iF u""1,r".arn "l1 "'ltltlI' futmnwn,
~lenun:l,d. ~.1 ~e graue,copio. fum,ct .. II~
ornatu m, vahdu m, itI"j(fl.MI'pE'1I'" ,. a.E'CrJftlt.,
f.lWO~, fi\}.l;lfAV. J el! lUis v~re granll,lbus COiDia
uooi'macertis., ~.' 29.3~07. i ,a o 6r.. e s, -
vt llS(..efl fi 1U~ fa is d 50 m~; 2~. t p i
a

.1le 11. r .:u..'J, . lo .J. no. __ 10 lo n n co

,ra ie ur h o' a 'rt ti le' on' q e "'onoi-
a ii q ar I- e e ']l' el, r ~ue m hlJ,-'
ni
'l~ ~'roll t . f d ee lI'oriIJuc: finyulari cum,
,l. '' male-
, \

/ .
168
I
.
PAIlSI. CAP.I. IECT. ~'xI.
I
I maieftat coaiuil1is' probe confenti'at. ,
~I3 '194
. 282..
,. Non per iocum fo~um Terentius iubet
Dauum .fuhlimem intro rapi, quarupee'fltoo.
" '1tle cOl1jlri1lgi, fed etHoratius ridet., -
Honc, d'lim.fuhlimi.t verfur rUflatur, et errllta
Qui, ''1e/ut; merulil imentuF, cillit, (Jutep~ .
lnyllteu,m, foueamue.. - '," I

Nobis, heic ferio t : fuoque' 10GO lo'cata fubli ..

mitas ex~loranda efr .. e. g. Non f9 rti /pl, fl ..
Ittm" feil etjam fulgentibul armli prae#atfl,F ilt
.auiffa ejl Ciuro Conl~lii, q~um' ai!eI/uutu.r, eJfo(
dicendo, vt popu/Ut romanul admiratio,llfflJ.fri4mi.
,non .acdil1lf!#one talllum, .fe~ eti~ pJalu~_ ~
jiteretur. Sub/imitat, projeflo, el magnijicen- ,
tia, 'et nitor, et au[lorital IIXP"effit !/fu1li fra..
gorem. NtX tam itifo/ita -IDltl e.f!et 'profe!J!lUllI.
, dicentem, Ji ufitata et taeterit fimil aJJuiJ!e~;
oraNo. -Qullt. VIII. 3. Huc comparatioEle..
giae,'et Tragoediae, .Ou. Am. HI. J. vbi iU
fatetur: '.' .
,Non ego lontulerm Jublimia carmina n.ojIril
().~ruit e.xigua.t~eg;a 'vejlra Joret. .
. 283-,
_ Mignificum adhuc (aepiusadhaerente.
c:on~eptu fuperflui .et ofrentatonis ~ quafi le..
uis notae macula .quadam, adfpergitur. . I~ .
, . . _.' _ .Cli'

.,
 '-..- .

./ ..
.SV'Br.IM COGITANDI GENVS . 169
\ Clitipbo apud Terentiu, Heaut.l.~. gratu-
.' mur Cliniae, .qu ' ' I .

Ha/elbene el pudife edutlam, ignaram anuo

.. meretrzciae.
M~(I" addens, ejl PQlm,l, .protax, magnifica,
I .'fU1!zIUofa, nobit.
, -

Par ratione TIbullus: II~ 6,

- .Cajlr(l pe.IO, v~aJ~ue Vm~lI '_ valeanlque
'. . _ ~ puelltlf.' .
. ' .Ei mihiunt .tliret, et m.ihi fatla Juha ejI.
JW\J~ (q~Br. S~4 magnifice wihi magna
'.' '. lD~u1:llQ .
eXfUlirmt (Iqtifae flr'ia verba fortl.
r~ditt;irus ad bumilem ftiam qerimoniam l. S ;
f'
rr( firl4flf' . (rJrque: libeqt n~ .t;li~e~e quic- .
quarn '.
W(lgllijifum poJlltac, '1zorria verha doma.
Clariu$ Cornelius, a quo' lauda~r AI/iau,
f1egQIU, flon m.agnijiclll, fplfn4idlu, non fum-
t.uOjU/', qui omlli );JiJiS.fntia_mlmiliam
IW1J af
Jluew~, affellarit; jpellex moda, 7zim mril-
~/a, VI in n,ult"arn par1lm c07zfpi poJfot, Ipfe.
CiceF~ 1 magnif1ci patronus ~ontra Attico~-
veJ quafi. .248. POI! abftietab hae vocis
fe9uiuri .fignifica~ione.Pro Rofe .. Como f. I ..'
f!q~(e eone te di~gil, el m/Zgnijice circumfp!-
f~J? eum ~lloqUltur, qnem ~ox ccufabq:
. amenti~.~~ .

.184

1
 ...
~ 28 4.
Nobis .otem hic magniftcenm'a cogitattJf\
t-~ Z81. ex~rcriptione Cicernis de. Inu. no,
163. rerum magna~Jm It -exoe.!forum; .mm. ani....
mi atlApla quadam ,tJPknJid~ pr~pofitiom, qg;--.
tatio. arque a~miniJ/totio. . Secundum. quam .
1lJ(igll~cmtte pulicae :Jmaneem dicit,inimiculJl.
priua/ac /uxuriac, . ~S~. l5S. populum, R.fI.
manum, Oro pro Mur. ex qua retliffime, dtr~
1'0 7'2:0 CapeJ!eutilJlIJ? ioqu~t, re1Dpu~lica'IJJ, ,n.;..
h'/01T4!nlu, qrtam phtlofophu, .hau:dJetO, qn .ma,..
gis e.tiam, It m,,:gnijitentla,o 'tI Jefpifi~lia adhi~.
bm4aji~ rerll'l/l liu'ffl(!IiTUllI' quam aepe dico,
te tranqttiHitOIanimj, '1Jlqlle fleur.itl., jiqi(itJtm,
)lec t;ln.x;ii'fuluri IU11.I, .l&> cpm grau#l'a.le .(Onflan...: .
, lialJllc: viQu"... Scundum eandelJ'l, notion4fm .
magnificentiae concedt eam' et vitae priua.:'!
. rae cun~ fu:nplidtate fimul oonu.enire, pofr~
. '213: philorophus, 1. c. '92'. Ha praifcri;. -
~ pla '(vire priuatae) ftrllantem #cel magT#jicc,..
gralliter J. animofeqlie _viuere , alqi1e. a;am fim-
. 1'!iciter, jidrfiter, ti/que vitae h(JminUfl! amite...
Ex ea.dem concipio veriffimum Aganremno~.
nis effatum apud Petronium" jibi dihil ejfo.
magniflcfi1J1"
,-
qU9'pueri
.,
pla.cml. . -.
, .' 285 ..
. ~inc igitqr clt!~amus". quam animo. fibi
formluerit ideam Qe magnifico cogitandi ge o
-

'ner~ ora.tQr~ 'lui et J'pf~ fciuit, ~t'rubinnuit

. . ' . l.l!,

...........
 /

.. V'BtIME 00

G 1'f'A1* D. 1:' Gll"'S.
,1,
171
,

1.:11. de..Qr.. 89. fe; .eius quafi quoddam I

e~e~p.lar eiTe, dum narrat Sulpicjum~ qui lo-

qQentem ee. Craffum imitari promiferat;.omni.
110 in iJhu! genuJ Craffi magnijit{1lI11f1IUf a ipJa
futlllm e.ffe~ S~, 1.1. ql~ae. ti;tm~lI addens, <.non fa- -
~iJ, proficere J:Qtui{Jet niji c()t/em jl"t4o~tq'le .
iwitdtiime indiJiffit, aiql(e iUJ t;licere cOliflle!/et" ,.
,jt tOla me1l OYlJffilm alqlle omni animp intue- .
re/ur.' Hiric -eius primum praeceptum imi-
tato. f. 5~.. . " .' . , - .

_. " 286.. .
.Nce caret anbiguitace f~a .magni deno-'
jnina~o, ~. 2~J;. NOl1 huc traham~,wagnum
bom~nem iiquando pro (loUdo cl8;!im vi- I
,

. deri,. 179. Sane, jnlaudem nondici ma,. .

" gn~ li.nW,JaiI.l ab. Horario ~ythQIQgial do-,
tet, "bl fic Apollmem alloqUltur: .'
l)iue, ~f:n ',rtJlu Niohea magnat.' I

Yindicem IinguJe, Tilyorq~,e raptar

Senfit. IV. od. '. . .' ,'
Nec ~gno" tQuenalis amicQI, ne~ magnor Ho-
~tii pucror 'finc;ere laudari hacappelJatione
~ :t>~to. Interim bana fide magnum relatiue
.. : compa.ratiueque .I18.cogitatum dicamus'
.vere. 'J;llagnis ptecollgruens, . ~9r. Ad-
, ~uil1:$ peniHo.rem intelle~ionem notemus.
t.
adhue ad ~03 2r;,7. de magros materiis 1)
.,Ii c/ariora' ejfe, alio.. maiora.. Cuieffato'
f;Qnfiqnnd.o totam el" XVI. l. IlI~ deillnauit
I Pli-.

,
 " , , ~ ',-
,
i1~ : : 'ARI
, .
I~'C:A'P. l. 'ECT~'S!x;I~
'
-

, 'Plinius, iUuftran's 'bucJacientibus exempli,'

..-, ~) hpc pertinentia magna vix verifimiUa vi-o
, , deri. plurimis.' Horatius cuidam,
, nto fibi 'nomine tantum ",
, larrat apud Maecen,atem -fibi 'ilon pUI e1l'e
fubmouer-e alios" vt in gt:atiam eius intimius,
penetret, lec offtcere,
{Jiti0r. kc~ ~'eft quia, domo,:. EflfuUJ fln;-,
, Cuiqie foCUl. Magnum narJ:'fII,.~ &J:'edibill.l
iUe, nefcio 'luis, re~eii(._:, ", ' .
, .' ' 287~, -'
, Altum ~ogitan<li g~~u~,; , 291., ~t. ni mis,
+.
aitum iI1. %l8. ne, Co,DfwidaPtqr.. l.Uucl
:. pirigit Horatius, IV.. 04 9 ','
, Iutl..ef; ,1z'Onejlum pr(lelt4lit f!tili, el, "
Reiefit altq dona. nqtenti,.m , ;
Pi,II", qt, per o'bftanier (ateru().f: '
Explifuit jllfl fliaor <lf'mI'.,' ,
, Re C;icerQ Tufe, quae.ft. 11., 1 I~ Fafter MI{
modo fortuf1,a',f!dilluat ~ vI!ft i7.J veter; prou,!"
bo,{ed mUllQ magit ratio" ~uaq"q1Dt.Udam qUtift
pr~e~eptil confirmat flim jQrtitudinit., Te na- ,
tura eXl~!fom que~dam vUlelicet, ,et altum I el
Izumana efpiciemem genuit. ItD.!/ue fatile in .
, qn;mo fort; &01llro mortm habil(J. or~#q in.fo...
, iit: e~ c.' .

S, 288,'
 I .

\ .
iVBLI'M&
. COGIT,ANpl
, GENVS. 1'13

. .'2SQ... .
.~piorum ae plenum eogit~di genus fi
'quos pro fublimi haBere videas, . 281. me-' "-
mor; . '247, 187. quid affertis inat veri .di-
iudicaturus oClllos men~s ante omnia figo in
'virtutis huic cogitan~i generi propriae et p~
'Culiaris furnmam. veluti formulam: Tantum
rotundae breuitatis, tantum verifimilitudi-
!lis, e. c. . 2.'2. beque plus, I neque 'minus, in
'grande tuum chema cogitando c,?nfer, ' quan-
. tum quemuis 3d ~eroicam virtutem et huius
'comitem, 'cogitandi racione m , ingeniique
,'eleuacionem euetblm, vel iprum thematibus
'eiusmod'iadfperfurum fuitre, vel faltim ab -
~iis aUatuin 'pulcre inteHeaun1In e1fi: poffis,
'Con~dere. . '28i-.

'. 2S9.
ili~c fuhlime cgitandi ge.nus multo ad-
,hue minus, ae medium, . 275. quemuis ex ...
, ~~\lfba fibi f"aatorem,. obie8:um perfonale,
~git, _et eUlll, coius.in gratiam pociffimum
'tc?gitet. Minima nec ingenia, nee pe8ora,
curans adrbodum, ne vericum oculos huius-
modi praeftringere podus, ,quaJn reficere t
dup!ex mortalium genus tuum fibi'temp1.um
,quafi defignat, in quo deleaa~do grauicer
laboret. 1) Sumrnos homines non ing~Diis
Colom fuperioribus excellentes, red et in~o
le praeclaro5 et maieftatem' in moribus lin-
ulafCm cOAfucttudine ve~ut alceram qua,ndam
.,' gatu-

,
 7f,PAas 'l. A .. l. sEt~. XXl . I
,
at an. , a epl,uS. HIS Vbl C~gltat de rc;~ I
US' fa' 'm-'s, 'n ib t' l' en
Ve ri
, quotulie, q~bus fa,mlli;ll'eS effe, in quibus I

1:1' "~ t f P ep' f t. E ga er

'et'.magnifice cogitar, ct plene quiJiem' ae ue
~e,r a"
. s~, tan ni .unen a eft, vt, ex-
mi" q da 'C"111 op', , ed' ati ns e
manuelta lat~tudme f::4-m llsdem fa coromu-
i, t, t l tU re ti e, 2,rJ br it 1S,
S. XlIII. ftudioCum' lit ;fe Laconfmi vete
ra .lis '>
:' ~9 .
up' ~t Id' i" er riu ft r~ Di x
pofitionen eprllfil:- qua e difpliceant in Ae.
~, V . 11'. v. 36 " .
..r ti i. 'fa fu ma '1, h'c n' 'Iri un 'UJ
'110 , ,

~I ID s da pa ne j et, es d e-
'ne,.n, caeeen quum exprobrando ,retuli~tJ'
floC ne pfum qmden a eQ rete mandaeuln
x eff ad" t, 2 on' m "us 'e ~
1l1ud ex eXPQfitls, potuit colbgere: ' "
de h~ fi a, Ice Ile li ue le al
Attonitlu tatltiJ' ,non;tu imptrio-'l.U6 eortt
J... nej. ea erg'flumque, flocat jiJrtemqtte 'Cltr~
, I litl m,. ','
uajJrm aptenl tCtil, j&itJ! ad ti/toril cogant; ,
~ m pa nI t, ua Jit ,ehu (a Ja' ,.
; uandil
J., ffimul v. 2~ .'
.. / , ,~. "

I
 ,;

176 PARS l. C'AP.l

:,., . S6CT.XXt.-
.

res, qi1ibus Demofthenes, vel romanoS)' q~:..

bus Ccero Juis in orationbus de fublimibtis
,, aliquando ven; pulcre cogitare l~borarunc.
Vel fubftituamus etiani illis, ex noftra viuen.
d~ ratione, eon~ioRem, de grauiffimi~ faero~ .
" rum momentis babendam. Quam hicJ>au.ci
'cogicari poffn~,d prmum. obietorum pel'-
. fonaliu!U 'genu~ . ~89 . pertinentes 1- ~x ~s
ayte~ lPfis, quorquot fint, e~e Camen qUl
dam polf~nt, qui, eaeteroquin opdmi, rigi:..'-
qique viftutis feuerioris, a\lt hon pulici '
ftrCnui defenfores,. id interim, de quobuJlC
agitu.r, praefertim admodum ,dete1nina,tLi~,
vel omnino tingulare' 1i tit et rndiuiduumt'
nune forfan ignoran ces-, nune ornninocofttra
Jllud praeoeeupati, parum illi predi exiftima
\. tionsque. tribuereot, nifi mellora dot~re.
mar. -~. 29 1 ., ",) "

.. ~93.
Requi omnes, quorum in eomtnodulb
, orator~ fublime eogitand,i genus p'offit fuum ,.
{acere, erunt, in quibu~ generoflOres vtiquc
latent nftinl:us, funt, , quac poffiot, diina
luce eolluftrari' facrisque incitationibus' in
tlammari~ nunc autel11 bon~ pars milUls atten
ta, alii fatis remiffo cum animo' aecedunt,
vel ideo, qua tibi 'nota iam fatis temere fra-
tuunt, qua e run audituri.' His circurnftanti-
busstique fublime cogitand.genus oratori!,,,. ,
cuius ad haee voces ,b,ene 'multae poKunt ~u-
diente m .
,.
 , ,
,
)

IVBLtllE coarTA"..,,1 a,.!(~s. ;7'1 " \

dientem tranruoia~, qulS letror Icerata forte

IeGtiooe ~turiU$ perpendiffet,, 170,. mul-
/, tum cGPia:e, mQtcum vbertuis et amplitudirtis
lld perfetbm fuam plenitudinem requi~t, ee
',htitudine,m paene platonitam, j. 1581 116. ,
~ 29'4
TragoecIiae adhuc m~gJs necefi"ariatp cum
_ , fublimi~te fuacopian,et "bertaten1 etiam
'lmparatiuam fedt "
graJa 1LDfI:itate rnorllndU1, ,
-Speflazor,funll:t.I'luejacrir,el pOlw,et ex/ex, ,
, ," , 297-29i. H.A.P. ,
Quo~numerD p1U1IU, virtute et honore ~;..
, nor.er,
lndoli, flo1idiqlle et 1Iepflgnar~ paran,'
Si difcordei "1ueJ, mJiQ inter carm;1IIJ
- . " . ,poftUllt,
Aflt f1rJ1!J'Q, .tIue pugilel. H ~ p!ebecula
. , ,gattdet. .
PrUfll, eqttiti -quoque am migmuil ah aure
. fIOIllptal',
CJmnil ..a 'ingrato1 lJCttlol et gauia vana, .
, Hor.lI. ep. l. . 275.'
, ' ,', '. 295.
.. Quae lJum Ita fe habeant, contraharnus"
,Jn neruulll controuerfiam. . 288. 1') Ea:
.q~od,dam. fLJbJ..ime geaus cogitandi, quod ti:' I

M ,mul,
 , ' ,
J7i ' 'PAa. 'l. :eA'.. ,'I.~'I'''C-T. s'x,i. (
' .. \ , ti

mul, non plenum Colum, 'Ce" ot 'copiofuiit

eft" illudque fi Cemel relatiuae breutatis' fi- '
nes transgrefi"l,lID eft, gnauiter oportec, effe
locuples, apparatusque, vere~egios,et m~
gnificentiapl publicam tenatos exponer~, -.
~89-~94. 2),nonomne fublimecogicmdi '
genos fimul copiofrim en, l, 2.89. in r,elatiu I
, pagnis potius ,mixima Teelatiue etiam bi'eui,
. '107.7.09. g) nonqIi1Dec;opiofwn~cendi
genus .fublime eft.'S. VIII. 1. -281. ,Adeo:'
- que copiofum et (~blime definant in fyno.
nymis habere" ,gui nQJunt AfianQru'1l ~itulis
tondecorari. lJ~ord.'1I'OTop.D, in Demoftbene.
,,, 'Xf.NTH Ciccroni plerumq ue tribuic Longnus.
S. XII. ' -
1- ~"6"
,.. . , '~29
,Sublime co'gitandi genu! gt-ati eJEI';") fi
, , dicnur, . 7.81. de relatiua quadam et com-'
paratiua- grauitate, .gtaduque eius ,naximo
'- 'denominacionem a,Ccepit, 'quoniaril otnnis
magnitudo aeftbetica poftu)ac, etlatn aliquain~
-, abfotutam certe, grautatem, '. ~'89. ,Si d~:
cicurorn-atum,. 2.8 'x ~ 'ambiguitas tolli 'potefl
'ad imicatiQnem .295. et emendatur plerubl-
que pe! adiefium, qua.fi rynonymon~ aliud"
v<!C2bulurtl. 'e.- g. ornatum et graue. Dma..
'"101 in diceMo grauetque virol, Scaeuol~e ap'!'d
CiGr-onem de Oro l. 4'1; Ji illterpretenir,
'fublimitatem ttigere' qui cogitando dicen-
doque poffint, videbimus eos -rel'e me..;
diis interpofitos pbilofophis ,ret&care era/- '
'1
.
- '
, ,
fumt

. - - I
 SVBLIME CO GIT,A NDI GENV,. 179,
"
, I 'um.~ qui oralorem i~ omnir .(trmoniJ difp~ta- .
t;one copiofiffime poffi verfart, q~laJi.fil.O ,!,re
JllmJerat. 9-' 1 Z5. Augeretur mconcmmcas '
a Craifo afierti, ti copiofiffimum et fublime .'
c<?n(underemus, ~. '2.95. ee omacum,. i. e. So~.
~ '2.f~ , . ,
" S: 297 "
Sublime eogitandi genus qui tandem "a-
tidum dicunt, . '2.81. denuo videntut de re.
latiuo quodam et comparatiuo robore loqui
velle, quod. huie' vtique cogitandi generi
fmpmum, geheriee debe! adferibi,~. '2.88'.
IaJ?1 tenue porcit aliquid neruorum aefangui J
nis, . '2.41 - '2.44. plus medirlm, . '2.74. fubli-
me plurimum. ,M. . 515. Videamus infi-
gnem eius vim et efficaciam paullo diftin-'
ttius, vt eandem a fpurii fublimis larua tic
hoc facilios diftinguere.
. . 298. ,,
, 1') Habet fublime cogitandi genus fum.
mas gene rice diuitias1 . 1.5'8, 'Z88 quas non-
D_unquam paene omnes relinquic, . 160. vni- ~
co veluti, fed pretiotilimo, tantum a"da-
mante fulgens, . '2.89. vnde racitos tecunl
conc1udas ad op~s reli9,uas, . 1.77. 148. non
nunquam magmficentlUs expbnit, . '2.93
. Vnde tune 7/'fp4d.'YfM 'Y'4 "Olf 'Jrfp4~(J)..'I, . cir-
cumduEta quaedam ee aceumalaea meditandi
ratio', non fine fynatbroismis, '. J48. Ne-
que.tamen omnis fublimis, n~e in fublimi-
~ a bus
( "
 280 .6.., l. CA . J. SICT., XXI.
)

. bus fl1mma, merutatIo circumdaa et1: et le'.

Im'~ m lt m s: rD.' c' tu du~.
, i medicandi ratio, etadhuc minus longitndo
.qa .....an. t ir"

d or ou fig ru. ti ..
"m' g ditllonis et vO<'abulorum, randis
" atque fubltmls ell. . 295, ~rdl:ophanes a-
. t ca lu fe v fu', re 't r au .
Q,flo4!emelorripidem'unquampo/laeripidl/t
J,2 7.
~. 299
~, .M~' di em co tal o.~, 'ti~ t
. ,hatu~lem . fU. eam Ceruat, quaenec: como.
parata pflJIlano t m ,p~ ni 1- ~
.en 'b . ~e ob' 8:i pe Con lib " i nih'
lum comparatiuum abeat, euanefcens~ e. g, ,.
J 8. . e on an fu ea m o' ar io '
illa, quae iam dbd, pt'imarium thema, e.c. quan"
.' _o fe pe 1'1 g ID xi le tu ma ni
, d e iu-do m' uorumuis, ~ gr ndia Rui-
I .
dem lIla, therna, e. e, fuerint,neque talllen In
gn .m m . 7~ eu p iu b re .
et m!puat, qutnamplificet, ornet ct xtollat.
t c fu im co ca n _ ne e d
Ir .tat' s generlce' mu iroae fedin maximc
.dtgois gradus In:tU , vt ita dic..m, fpe lic,
'lO n' to a~ ,.a 'liS au de ri tu
aC'et-hic requlrlt,earum ctla~\p~rtJUm lare
n_lu ex ni s ro e te pi da un .
Vt talia, iedulo cautis vergentibus ad medio- -
"-ltatCm.; vel om o. DU tat V ijs te
. bu

".
. ,',.1
 , .
S LIME COGITAN;DI GElI'fst 181
"ribusqne' cogitandi nn mate lefli, . 2U. '
~fi op'ere in longo habeat ali'luando locuin
I ,
, ,ei: hic. . 2 3 f . ' '1

, . -goo.
'Exemplum hUlos cogitandi, generis Cice~
ro ipfe fuam orationem pro Rabirio citae, eo-
demque iore Cuo refernJ.ltur~ oratio pro'Milo-
!le I,paullatim furgen!, Caeilinaria H. Philip-
, pica n. et in Pifonem. In Aneide imum
ex grandibus cogitandi, generibus Scaliger,
in d~ftriptipne ludorum ,L. V. medi.m ~ I~
fummum L.,II. et VI. deprehendie. Llc:eat"
'-ex faeris exenplum addere. Sic magrlum in: . '

. , maximis, qQod Lol1gino S. IX. vehemeneer

plaeuit: Sit /ux et fuit. Maius ell: TITe-
)"'fII. Maximum': Siteulo'llm; in omnibUl.

, S- ' 30I.
S) ,Sublime cogita~di genug ,verifimili"!"
tudinem, . 22. fed eam proprie tantum fe- r ,
fueur, quae ingeniis fuperioribus ee animis
ereitioribus comprehendi probar,ique poffie,
t. 288 .1icec eadem plebeeulae f,t vi'x credi-
bilis, . 286. nec apud nobiles fic Catis ani-
mos'facilem inueniat lidem. .213. Quam
Cuam vedfil1lilitu~inem auc tacicae fpetatoris
.rc&8ElIIp"re.,. . 177. relinquit, . 28g. aut
eam adeo lcu'lenrer pro~t, . 291 - 294. vt .,-
,bhorrens primo, vel maxime a f~nfibus no-
deis, nune tandem,non Colum, non odium,
M 3 fed
. \

,. \
 __ J

18+ PAII~. ,eA',.'!w, "CIJ'; S:XI.

pondeiis" quiuis ex plebe licteratorUm jntel-
, ligat, interim, nihil obfcuriwis in verbis ee
ratione cogitat'ldi, preter id, quod in {utu..
f's ordinarillm efi:, et Og" deli'cientem omni-
modae determinationis eor.undem ntitiatn
in hOniine, vel maxirno, mero tamen hom,i""
ne, , vehementer necetfarium, adeoque poft
euentum et impleti'nem biftd-riac: fabulae.ue'
perito (~s perl1ium. '

'S'
30S
s) Sublime cogi~ndi genus, perrua~et, 1_
~2. fed iis perfll,ademiis tantUm, cene pO",:
tiffimum, . laborar, quorum jam intimi,s prae..
, cordus nCeuit virtutis 'reUohJmque morUDl .
remina, curn cerritudine,- magnitudo pela..
, "ris, : 4S. infignior. ' Quibus non cognita
foluin, fed et pforem caulfa non indigentia
probationibus ,quum infint principia: bis-
n~nc tribus, 'quod a~unt verbis, aut omnipQ
., vel vnico, inftruit, quafi immotls funda-
, mentis fuam perfuafionem breuiffimis, nune
pro diuerfa obieEtorum, (uorum peona.. \
I J}um -c~ndjtione, . 1.89-1.94. tot ponde~ , .
',tot fententias t coe finnamenta congerie,
in cenius reddendum ruum cherna, 'nonilta
.trita, fed magni quid .femper fpiiaiuia,
vt, tnaiores animi pleniflime ,perfuadeantur"
- minores obruantur, et ,ad prudentiffimum, ,
q~od ab ipfis fp,erari poteft, ad filentjusu.
com~cillancu.
.306...
,
 , , /
.'
SVD!.I'M'E COa.ITA'NDI GItNVS. 18S
. .
. ',306. \,
Exemplum perfuafionis,', t eius quidem
fficaciffimae, per vnam vocem habet Su~~
tonius in Caefare. 7.0. Decumano Romae cum
ingemibul miniJ, "m'moqu. etiam VI'bil p~i~ , .
clIlo, mijJioriem etpraemia Jla/!:itQme(, ardente
tUI in Ajrica bello, tlCC aat're Cl11l0atuI efl
'luanqllam delerrmtibul. amitir, neque, d!mitte- "
re. Sed vtUJ VOle, qua (JJliriter eor n'o milit;-
bzu appellarat, tam aciJe circumegt el Jlexit,
1/t et militel e.ffe &!1fejlim reJponderint, et 'luam-
uil retuJantcm vltro in Africam jint feqwlti.
Paullo fufius perfuafit idem Caefar, verae
fublimitatis aefthtica<: peritus, metum im-
.minentis hoftis ruos deponere amplific-ando
rmmtiendoqul copiaruIri eius numerum, 66,'
, 37\
, . Pollio Ajiniul pat'um integra veritate lom-
.pbJita.r putat lommelZtdriot Caefarit, 56. quan-
tum tamen ineft plerisque, quae fcribit, per-
fuafionis 1 Putares eos legens rel:iffime fe-:
ti1re,ql1~,-Catullo ti fides eft, nihil potuit,
Niji VIIOa deuorare patrimonia: .
Non deterreor eorum opinione, quihos
cornmentarios humiles rudicant, quo minus
-eorum heic mentiOllcm facia~, . Quoniam
eorum verba fatis ee ~ueri capiunt et. ali
quem (enfam, quantum po{funt pro' aetate,

I pon CUDt ideo hu miles , non tenue cogitandi

. M , . genus
_
/ ',' .-
186 f PARS,1.C::AP. 1" S.~1;\ ~x.r .
, genus denQnf1:rnt, ~t, riHi onmem tibi hi~
, ftoriam placeat medium cogitandi, ganus am,
, pleH debere, ~ 267. nullus dubito, quin,
_.' iplis. aequabilequidem, eogitand~ ger'ms, "
, ~67, 268. e( tempe~atum .,270: adfcribam, .
et, cum Cicerone, 'r.udum, rellu"" ac o1Jlni: '
'J
ornatu orationis, tanquam vejle de/ralla, ven'IP,
jlum, ita tamen, qua res, . fublime,' vt,.. du~.
volilit (aut velle flmulauit) aliql' haherl para-o '
la ~ vnde fumerent, qui vellent Jcrihere hij1o.i.
,'iam, ineuit gratum forta.ffe fecerit, qtl;. ilfa.:
fiOtltnt calamiJIri.l in:ure're, fall,ol qflidern hfJm4......
nu, a ftrihendo dltert:uet:it.~, .

~.. ' 30~:,

6) SUQiime genus :cQgitatiQnum. in ,eo;
regnat, .vt animos, r~d generofioris imp~tus:
capaciores~ . ~89 - 29.4' n~~~. ill. (um,in,am in-
flammatiopem et qiuinum pa~o~ furorem in-o
citare, nunea turb\llen.tiffi:mis animi, om-
.motio.n,ibus ex re quapiam. minutul~'~rti~ re..
tJ;\1here 'decoram ad f~renitate~ etraltioris '.
Cpiritus tranquillitate~ val~at, . 288. pro
vti, vel hic" vel ille' flatus' animorum heroi-,
);Jus: ef1: ,~oIl:ut:n~enqor,~ .. ~I3._' ."" .

S 309
Aeneas" l. II:frf1:ra diffuadehte, Heaore
'," ~J) rom.~is~ ~.: 195 .~r~ amen.r tapit~ "
. ' - . furor, i!,4que m~ntem
. Pra~.

I
,
!V.LIME COGITAINDI Gf:NV'S. 187
Praec;pitant, pll/crumque 'mori fi1cc(lrrit,
;11 arm;, v. 315.
Otriadae diEli inflammo ct il1 arma Jertur, ,_.
, quotffi Erynn~/"
. Q.uo fremitlll flocat, ei {ub!atul ad (l'ethera
" . (fmor. v. 338 ..
, Addente( fe JoCiOl, per lanam OblatOI, . 0110-
. '.. 'quitur.",
"Sic animir iuutnu'(n fu 'ro r additur, V.3S';:,
I

Adhuc furiala fTlente ftrlur AeJile3S V.588.

. ~t eft -
tlign:lu..vindice llMUr, , .
pium ~eroa, a def~~fiol),~ patriae retrahere. '
En ! ~ adeft Qeus" mater, dextra prehendens, I

et oratiol1~m fuam, oQOimum pettusque filii ,

mulceIitern ~ ~c::fta.d~" ~ifione' corroborans.
v. f89-6~s," ' ., \
, \

, '

ft .... .. ,,,. ,. ~ "- " . -, ........

S E' e T 1 o ' XXIl.
VITIA s V~LJMl opp OSI~ A.

. " . 3 10. "

I n cogitanda grandi materia cauendum eft '
'. l. Q y A R T V Id B A e ar l: (manifefti) G E-
N:V's, in quo ftatif\1' appareat magnitudinc;
obi~aorum comparatiua et generice maxi-
~a, ~~ 207 . minore~ et inferiores ~1fe "meQte
, .. forma-
 \ ,
, J

. J88P S 1. CAP. l. 'SECT. XXLf.

formatas.cogitatio8es. . 217- n qua 4 de-
nuo rpece~ facili negotio det~gas:' 1) fi in
maxins 'generce denuo exreUentUl eogi;..
tentur quidem maximis gen~radtp rads,apta
,dignaque ratione, fed non adeo excenente~
\ ae pfa thematamereri videantur, 2) fi filuae ,
arbuftis, 31 fi filuae myricis exaeq'uetul"
4) fi fumma deprimantur. JJHlino bumum
vsqe ee ifi Dle,as Dugas int:rt' animum ~ .
, 'nufte,. fi 4iis plcet; eogieaturi redigantur.. ,
Vltima fpecies tertiam bl1fem nugatorum in
, re feria confUtu,et-, et eam q,uidem tllrp,i~~
mam, : 2415.' , " . ' ,

J. 311.
Ad primani B,,,s1JS- hue pertinenqs rp~",
,ciem referamus cogitandi ratione.m" quam iIl
Homero am reprc:henditLonginus,S. vnn.
qua ille~.x Rominibur, qui rebru. Itiac;- inter-
fuerunt" qu.ntum potejl ,deOI dum Jacit, e.Jl.'
diil facit nominel, quoru~lI vulnera, dij]idia.
vltiom'r; mirumqr, vincrtla., et infelimn immor- -,
lalitatem canat. ,'Contra hoc vitium dirigi vi- .
detnr Horatii praeceptum: .,' ,
IlJllrerl 'lf/lUltttm I)irlllme tOljuMflr, llirlJ:eror.
.', . , A. P,I14.
Ex.'hoc.enm verm cum Bentleio Dauum ex-'
'rulare iu~eo., A~ eandelR fpeciemdeprimen-
tis'fe nonnihl il.lfra fuammaieibternlllblimis.
. 310. pertiQt Homeri ab eodem Longino
S. VllIl~ obferuata ~cJi1UJti~.Qb ltia~e i~ 0fi~

, \

,
\

, '
'. ,
ViTl~ SVBLllIIl'O!I'O,SJTA., 189

. jealll'lTfO'tem lalm/aNlm. Ob tpemHomerum

in ody:1fea comparat 'accidtnti.Joli, ,cuiuljine in'
tenjiom caiO'lis 'Ct virillr;D matltat '~. 298 .~- 309.
fIIagnitttdo. Non e1fe',ait, w"ov n,o, Homeri in-
bdyfi'ea,ac in lliade,Gv3' EEup.d.)...tr~fMTd. u~'J
.(r,;td.Td. p."Ja.f'1/ J\d.f/-(!a,vwrlll, ' breuiter,
''''f
fenethllem, Jed.lenetl.utrm Hotneri. '
. -, .. 312. ,
. ' Setundae fp,eciei . 310. eXemplum fit
- 'TimaeusapudLonginum S. lIIl. qui AlextJll- .... ,

drflm magnU'(IJ lit intra paucionl annOl t9tam

;tlfiamfubgjffe, qllam. in'tta quos pamgyritam
tfJratmem de ,'bt118 ,tont'l'a peiJlU IJocratel c(Jn-
'Jeripfe'1"it. Egregiq Jcilic~t Mocedonir itliUI',
-Clan Sophijla &amparatio. P1ncit ,jlrenui~te
Lcedomio.f, lfocratel. lllt \trig~nta ~llnfJ{ in
'lxpflgniuJa MeffetJe terltnt, "bit itz conJeribmda
<6raiiOlre paneg-yriea rantum' iJecem. Hue et,
praeeer comparatione.s, t~~herell) rub'Iimium,
nifi te8u~s, medias,Cel'te partes tt ~aria, eir-
~ mmltantias -dicunt" -externa, praefertim lfi '
. mius necefi'ari'a. earundem 'commemoratio,
'nee breuHlima videarur. An magnus inter~
,dum ~t Maro d,orD!itat? e. g. Aen.1.I77_
-tjimam Jilidl fcillti//am exeadit Athatelt
Sflfc~pit'lue ignemIoliir, ,Oue arida circum
- Nutrim~1I11J dedit, ra.pttitque in lorniUjlam-
, ,tfIKI1II...
I

 I
190 rAIlS l. CAP. l. SECTt. XXII. '
I

S. 3 1 3.
Ad tertiam iuito fub~iflioris de fubli~i
bus, ~ogitarid.i generis fpeciem 9. 3Io.,non-
dul'n' audeo referre 'omnes heroum cum be-
. fiiis, animantibusque comparationes~ In-
telm tamen noftro, quod viuimus, faeeulo'
, folos reor leoJles et aquifas adhuc in maiori
" theatro ruum locum tue, 'praefertim auxi-
lia ferente arte, quam heraldicm blafoni- .
carnque dicunt. ' R~1iqpa tantum non omnia
10cQ graduque mota dirpa~erunt in herpi-
cis, quand laus iotenditllr, animantia, dum
.' philofopl).i '._ fintoe machinae, fintoe fpirirus,
euidentius inter fe conftituerint. Homer
adhuc heroes, vt canes, niti latrant, tamen '
'. ,pugnant. Virgilii heroes, Aen. n.' 355.
, lupi,teu
RaptoreJ~at"fJin nehuta,qllol improha ventr
Exegif caeeol rohie, catuliqul 1'elifli .
Faucibur exfpeffantficro: per tela, per ho}1er ,
Vadlltlt.' '
Agnofcas inter arma vir()sque 'fityrum, eXr
pertum quam tit
Trijle hlpUI jhibulir. ",
" . 3 1 4. . , ",
Horatii iam Drufus, IV. od~ 4. compara-,
tur lautius 1) aquilae, 'qUaJ;ll Don ~mprob~
'velltru ,'abier, . 31,3., red .'
,,' - - , Olim
 "
VI A .B L r O PO T A. ,91
lim' len! 'el p tu or~
. Nitlo labo,!,"um prapllli( infliurb.
S dan f is d' um ft,' iH'
uo ex rurn gnr in auel vagal,
Perrniji,' 'experll fideiem
, ppit in ym ftau ,
'2) Leoni."Tranfeat, Sed an funt etiam
et b, ibu nd oru obz tlll
...Ilmazon;;jecuriu; "extrae,
. ,. 'diu
,Lateque 'viar,eel' caterua',
ti.r rea' flu
mm ? "
Si funt 'ail 'eorum in,oena nomen eft Qrufi
'G Jor e? ' ,
, ,habet viflo~ia laudem i I

31$. S.
he am '1 ejI
he. oe
Tu procedit adhuc, et ire qllaertl.
Mai s a 'lis 1 nib ue
~ o{b, maxnne, comparationes"
e mpa!" t 'p'ncip s iu tui ro a~,
s'A ufi:u Jili in i ar,. U't,
,3) iuuencls:
ft i llue ,ejI eq pat
Vi,;tu'/.
" Hoc
 , I

l
. . ,
PARS l. CAP. l. SECT. XXII. -
\ .
Ho.e et in' (e dep~ehe~detur" exemp~u~ ,'ct '
1imile" . ". ,
Magna mod;1 lenuore paruil, ,
,et, quadquam non ignoro boues olim maio-
ri'in reuerenria habitos, 'ae nUlle; lamen, non
. Horatii carp~ndi grati~, red amore v~ri, ~d.
aDt iudico, in quod fi quisO nun~ rooili ,in. oc
cafione prolaberur,nHj Romoni, . 212. "certe -
. Germani tollent equitu pedi/uque tlJ&mnmlfn,
et patrel, quos Be~deiuSJ1t~iti6u.r fllbftituit., ~
. . 316.
_ _ Quartam fpeciem . 310. memorati '"idi
ornet vetus illud': "" .,
, . I'appit'!' lIm'NI, cana niue ~onfptiil Alpel.
et recentius: emunll;oril narirmo"n.,ler, qum-
do- plaee~ faetos ec.elegantes ' .." _
, . Gr(Jndiflnirp01!lpare motiir, Iragiroque boolu.
Transmit.tatur enim emuntlae narit 1z0fJUJ Ho-
ratii, . / ,
. .. . madii,!ue. cfantia tuJfi -
" 8Imd luuenalem, eum ruflantibtu erpndem _
perfonis, quoniam tuol: fuhUmia (cribere non
. cogitarunt. . 310. HQc potius Hefiodi, vel
quisquis ' poemans fcutum di6ti fit 'allaOr,
. ~ualJl Longinus S. VIIII. reprehendit, Tri- '
, titia, cuiw ex Iariur 1z1JflJOrer jlueblJllt.
Tu grtwir el nohir, eljaep/emulIgerir, e.ri
, OriUl el. prl!pmi.. 5(co flmil mJtro naft.
, , . Juu., I
.Longi~
 , #
.'
. l Twl A. .SvilLT-MI'OPPOSlTA.
. VI . '.
19J'
.-
"
LongjnUs~ eiusde-in vitii aeura~ PI"ionem'&
'~1JfPhontmlt}r.uiU1UJuanil,tI.. Toa. ~'t"f I-""P'-
"ffPf/ fui mlliRfor~ o6Iiuifle~e.t, quaUlJuam
f.f..So(raticafint.p~pra, e. g. ~nc, v~i\Xt1u"
1M" de repUbJ." ,arnJ. firi6m l pllpilll1J, . qua
l~,,'t.~.()c,u/;I,. vw~ virglo/!dicllt. '. \-
.' 317
Omnium haru~. depr~mus iuilo de gr$t-
.' dibus -cogitandi rationum gradus femper tur..
piores funt, in quibus non magnitudo folum
ftte naturalis, red etiam fimul dignitas et
in magnis" ne.cefi"arius rigi.dae. hone{fatis et
re$eri.ori5virtutisa~orlaeditur perv I LE DS
SVlILtMIBVS COGIT'AItDI ClENVS eg.
Ioul adfcriptunt prae~ium nef~ndi.lenociDii. \
4~ 314 et magll2"'pars metamorpboreon Oui..
dii.,. e procedens 'aliquando dedecor.llmt .ve . ,
ipCe fane non caftusp~putarit\confultm~ .
praefari, X, 300. . ,. .
.. Dira tantmI. PrD"!'1 hill&, natae, procul eJl~,
parentel. ,.
Ailt mea ji vejlral mu/cehunt peaDra fIII"tel, .
De.fit 'n hae mili,i parte :foIel,. ~e eredit,
. --faf,lum, . '. .
Pil, ji tredetilt faS~ tJuDtJrte erediu poenam.
- Re.fl:iffim grauiff1ll1eque. cauet Horatius,
A. P. 227. . r -. ~. '

Ne, quitunfU' tJnu, lJuita. adIIil1ebitur

. " h~ .
~ RI-,.

..
 'J94 A S'I. A"P. SE ::X UI
I
" "
I Rgl; confpeEhu in ~ro nttper &'0)1,0.0.,: . ~
grll obft tu h jI; . mm hIt'
Hue heroum mutua conllida, qu'orum ex~m';'
pIa 'n o s e H ero aer q'
ante pauca faeeula pu beis adhuc ~n fcrtpt~s
illuftium' rincipum ve! ipfos iam- ttulos. -
ma ren
; 3
Pergens . c. oratius,
, d - v.i lu um, nu6qr 1 tu{ '/i
tel,
hos deducit ad vitium rrutiora eogitaturis fu~
gie m Q IlT T o G
)1 V 5, res exeellenter magf1as inani' 'fublimi",'
tatis .. co . nd pec' eq' qua 'n'U ..
ep. eu m oris on ve ma
ria et obteB:um .illuftre rioQ exaequetut, ' . I
m tum hu ge is ~ r- i
7'TI"O", . ~J7, .3 10., Podores eius fpecies,
elu . ipf fuo f nte idebi WI, f rae'
.,ua de bU. ver tom em s f
(am earum eonuc:rJionem, hine detortionem,
ne na' vm am lbn 'tis et:\d
mus 1ll ampleae~lt1bus ,tumid,artt et fu atalla
ubem pro lunone . ,'." .
S. 319
. I u,bli .co nd' nos "
id du
pulcrum. oc vQ('~ffimum, 'U. Hin
lnfe-
 , V 11' l'A ~ V. L H~II' ft:P p;b S,i' T -\. '195,
'infetnnttir male con'~errae: r) Quj~Bid pul.
cr 18~ ed n in 'u d bl , U" e
Vnde tlilmorum'genera;' huc as tie conftde
z a, "pt- el et om ula venu ula erunt
(bli 'a.' Hi pr'-,.u f'94t pIl' a ro or'
nunc confiderandl fpeclem dablt, ~;: 3"8;.-11
a a: o ule' tu Pts lhi - o, DC 'o ne
ee flofcuJos, ct quicquid ~ vbique, pi '.
nt.u a o at ,,' p~r do" QllQU1S
glob rotund'o,r 7. gu s,' tit.~ ,
jpfas dl~honis ~g~r.as adn~u.re~~ ysqut: con-
g re 'es f\1 m r; f pe, m an
t I6r-307. , '
~,' 320.
, n. S im' n n qu 11 m u br
uia, nonnunquam euellenter co ilil' fu
a ue' a, j. 8. IIJC conuerr,endo
etrJl'"e torq oc ; \ q b u1"2' qu
ddfutior eflS, hoc eris f4bhmior. ',Vnde du-
ex Uln ris e' s, a) a ID:tu 'fi
fublimis videtur, cujus '
, ,So ileg no. d,/erepu;, Jmten#D 'Ii)elpluJ,
, od br 's ,.e 'am in on ffi 1m 'u
breUltatem incidar. . 171. 'Huc Trimalci
f ti s it ah al, b en 1I'i'IT1.w vore Car-
"e faepius inoerenr, Corr-R, "lid olJ.J" iR
rp lit" Q4em ,verbo ,tJ()caat, 'et tmperaba.t~
P tr H c te pr. iu p~ in l q'
e. g. de 'eo vere gr2ndl, de -quo praefertim
p en ID) ns, jf~ ,f ui fu im -co-
, N 2 'ca
 , ,, ,

i9S ,~ l. ~A P, ~1.I,C:T. jc2tH~

eogitar. v~IIet" .dh~et tritUm illud:: 1h
fui proeJlat: nihil, quam pauea die"'e, adeo-
I que De( nihil, ne.s paJi,ca, ,nec multa, Jec
tnagnar , Interim .fibiplaudit,' ae 1i maxima
.Qui4 ~im.l NOWle, brepfime. per2fta (une
Gmni~l ',<

.. - ';' '321. ,
. ~S) Qua alius tune -fibi fblims videro1-,
'quaudo omnia ita drcumrcri~it, vt nec gal~
, 10m qudem gaUi~aceum, fatis Iongam va--
~ p~et, fed,praeferat illud Iuuenalis:
. Q.w moretur gallina marito ~ , ;
Hc magis pertinet 'exe~pluni frigm-is a
VoRio allatum, Sexo Rufus habee: per D.
Bruta,. HifpaniIU obt{nuimur, el v/que'ai G""
*'
J

It OtelllUl1n peyuenimru. Ideni 'it:l tum~n's

Flotus narrat = D. Bruttu aJi/luanlo latitu
GallflttOI, allJUl omnel G/Jllatdae popa/DI.,.form;~
tlatfllBfu;, miliubtit]lumen o61iulmir, eragro
tJJF 1JilJtw, OUIJt litrort, non priur-Jigna (on .
fIt1"lit.,. I/uam tlllnlem in maria /ohm, o6ru-
tuttHirtl qiL ;gneJiI, '1108 fine quoilmBlItrilegi
, fIU~ IlnllffOt"I tlIl!rl~it. -
. 322.
/ ,111. S~bUme cogitandigenu its nwdm.
(generice,} (agitatt ve: adminuta, (o"ni ma- , -
piud~~ aeftbetic:a ~ftituta,) nunquam, de-
- labaait, ~f ~99, Hip( c::onuertitur. priDd~
piwu <luJ: ergo derte quapiam, cauquam dC'
> - ., '. optima

-- .
,
)'
. ,V.I:T.tA SVBLUW GI'POU'I'"t.' 191
Optima',m~imi, 'qUse vnqam el, faie, eric,
ita cogitat, vt et omitia eam ambie~tiat dr-
cumftanda, et vlla racione concernencia, eo
vsque ele\let, vn.d~ non datur ve! imagina.. '
tion plus vIera, fublimiter ille I profeB:o,
. 'c::ogitabit. HabeS quartam tumor~s ~uc per:'
tinentis,. '318, fpedem. Hic eft lIle' tumor,'
'lui fecundum Longinum. S.. 111. Illtiru in-
\ lurger~ vult, quam..fohlimia, puerilil aUlem '
MTI1Jino/ulJlimibulopponilUr, . 318. .Exem.
. plum dabiuempeftatis .defcriptio inAen. l. J...
comparata, ea, quam Lucanus fturubus fuis
. aeque tumentem habet, 1. V. in qua
, (N.eptuni)rgno izetelJil terrllficullllo,
... Q!ain!.' ma,., onuolu;, gmJe" IJuUm litlDrll .
. Te!"" '.': .
N9luit. 0.1111 pati, eael tontenta.ltneri..
Tue .1Jul!.que ttJnllI mrit IntJlei ereuif!it in-'
. ajl,.", .. ' : .
. Ni/upentm reSor priJfJet nubiul vdat.
, ;:".. jlu~ in mdliru INtipil ;mrnn. e. c. -
, ,'S 323
,IV. 'Sublimia quorundam fidem fuperant"
. 301~' 286". Hine, qua confequentia 1 ta-
men irifertur: Omne!D fidem fuperantia quo
lal"gius ~ongeres, ~oc fublimiu5 cogitabis.
Haec qutnta tumDns, de quo nUil'C, t. 318.
fpecies i ineredibilita,te qualicunque (ubli.
~i.tatem 'tu.~tiym. His femetipful
N 3 traDa-
 ,1,98 f 4 ,l. 'e A Poi J! ~'J:J" !~X1'~'!
\

transr.en'deto vi.deb.itlll." ,Ou~dius, ,quando .ait

Met. VII..104: ' '" ; :':' ': .. '~'" '
, EtllI ,lI4gmanlt; J7u/eQ~lm "ari~"-I eJfta,,~'
.Aer:,f.ttfrr auri: tafl4~q~e' vapo~i~ul' lur/Jac
, AI1fn!, "rque fll.em pleni rifonare (omm;, ,
", p,edora jie ntU! t!~iifOl vol,!entJ,.J1"imu, .'
, GUJIUJ:aqUI.' vfia Jo~ant.' . /
Hos fublimes Petronius ridet, qu,; nihil ex
ii.r, 'lltae in '!fu*ahnnul alldiunr, el vidmt,fid,
tjrranntir 1Jiaa flri6mtq, qui/Jw imperen; jli;I;
, "1 patrum'fuprum capila praltidtmt, e. c.
. . .' . . . ~-

. ,324 ,
V. ' Sublim'ia 'non. omnibus 'omnia lucJlt,
. 3l. Hine inepte concluditur: Quo oh-
,feurius! boto fublimius.. Habes ,fextam tu-
mors et neptae rl)hlimit~tis, . '118', fpe.
tiern. Hoius amiCis TaCitus Liuo, Lucanus
et StatiusVirgilio 'pratt{t:a'nt, . qua {ublimita':
tem, quonani inteUe~u' faepe diffiCiliore,s
{une. V 'dea~s exemplum. . VirgiliusAu-
g,ufto:. - ,
, /tI'".pritlem no6ir ~J~1i f~ re~;~~ ,C~rr. .
'[mudef, atF Itomtnum querltur .~~ra~e. ,p-"!.
umplltJr, Georg. l. $Ql. ,: _'
Statius,puentonis ,loriam~bere fJ~ia non
porelt 7 oh obfcuricaceJll tamen fautoribus
Ttuius p.atmam Cublimitatfs eripuiffe videbitur
VirgHio" qc"I:itum al104lU~Il$;. ,. '
O!

"
 " .
I .

VITJA SVItLI~1 OPPOSlTA~ 199

O! ~atiru iJe&UI, addile 1J11IIIi /
, \,
. Q.(~em no~a.mafUri fuheuntem e.xoiflJ JIII-
. ". re1lt1l /'
, A~ternum jibi ,RomtJ &upit: licet tJrtliflr
. 'omneJ .
.\"i~e! afiat jlellal, et te plag" iru(s taeli,
Pleia'dum, B,rltlt'lUB et hiulei folminil experl
Solli(tet': li&el ignipeduf1J jrtnlJtDr dlJ'imrum
L.J:. tui; filie raiaruem ,rinihUl arum
, ~/"J'ff \_
Imprimiu, oul magni &101 tihi luppillr. .
.' aeqUIJ
Parte polj, 'man~tII .!UJ"';nttm ttmmtlJU h.
henil , . . ,
Yndarum errlll'fUI pot~ el jier!l tIone,.
. . ) " .-
. ~ ,32 5..
, ,~aec Statiana Virgilii periphrafis hac in
tumoris, fpecie nouam milli modifictionem
reuoct inmentem ,quando 'tumi~uni cogi ..
tandi genus quafi obf6.~rum, . 30~.. explicat .
p.erve~ obfcurum et fimulafiatico J nerci~
quo, apparatu omnem fublimitat~m oppn-
mito Si nauta,rui timel\ri procellam Caeear:,
Bono, ait, tJnimo ejlo., CoiftJrem "fh.i/, non in- .
tellexit Caefarcm ,. de quo Don pugnabo,
, quaericur,anLuani CaefaremilltellexHre ere-
dibile fir, quando iUe fme vwbOfus ad reao-
rem nauis: 1. V. .
Sp,rne minlJl, inquit, pelagi, flrlJlOlJUl furnu;
N 4 Tra-

. .
I
 "
l
I
200 ' PA'.S .l. cA I. st"CT.~ ",X'Jl.-r I

. ." .
Trw JiRm.' ltalitlfll..fi '-tae/()
. ,

autlore' re .
.
.1
I

, , ',euflJJ'" -, , , I

Me pete. Sola .libi (a~!1la haet., e./Uujlli ti. .1

- morir,
YetlfJrcm non noJ/! tuum, quem, nll'fn~na
" _ nun'luam
. Dej/il1;tum, "de tuo male tllm fortuna me-
o,' \ 'retur, ,
Q.uum pojl flrJta !!.Init. ' -; ,.
I~ Ita .Luani Caerar verum in
Caefarem' adliuc'
per 4ecem veus fubobfcure commentatur,
ct CJlDen fu~cenfet fuo paene Caefari poeta
non plra IoquutQ ;,
S. 326.
VI. ,Sublimia ;Ideo perruadent,. . f. ~o8.
vt potius extra fe rapere, ee viril oc impe.eum
inexpugnabiJeTiI offere1ltiafl fupra omflmz ou-
dilorem eripere; quatn' perfuadere di~ntUtI
Longino, S. I. Hine praeiudicium: Magna
, de ~'griis" fi toUam argumenta, magDis de
ragniserunt'maxime peffuafibma: Ex qua
. d;nuo fepcima tumoris, de qu~ ~ 318;. -(pe-
Cl'e~, ,fe exfcrens nune "afta per(uaronorum
cop~a, qua~ ~aene nulli, QPus; (uur~
DUDe alt-illimepetieorum enthymel11atum fyr-
mate, n'une praefe,tim. inmi J1\agnitudinis
vmbr;1 iniplis argumentis re jpfa trltiffimis
. Huccertitudipis omnino nihil.habemia' fimi-
, la, modo a"Phoebo j' ,irid, grandine~' et
, . , ~~

.'
 I .~- " ; .

. V. l.t' I.A S V BL I.M J. 01 P.o.I.I.T /l. 2Ol-

, qui'cquid eO: vbique met~rorum, denlln~ .
fil,lt. Huc exempla, licet vere nihil proban-- .
tla, fahim tamby(en et Et>aminond.m, Ale-
xandrum,MaR~u.m, XN'xen, Per(arut/J l~
."., aequ SlplGDes c:repencc Hue teRl"
monia SlIagyritae;renaci Euptiorbi; lll~cibiae
/miele, VenUD.i 'olOtis , Bilbiliani ' v.~ls,
c,p MIDtUllli, philDfphi ~T' ff~"" aut
ChriftiftU., drginis futium, oonttfmnete do--
&ae e; t. quan:do 'ddenforibu6. illis' tempu!- '
non eget., ' . ,
.. ,( ..
. -: 327'
. VII~.o,-),aedam' f~~li~i~. nwoent. vehe-.
, mentiffime,. ~. 308. Hinc peJfuna CDn~~r.fio:
Quo. fcruestius bac~beris, hoc fublimius
cogicab'is. '. Vnde oaaua tumoris, d. quo
. 318. fpecies, qua fublimia.cogitaturus re-
pente in parenehyr(um in'Cidas, q ui, qt;lando
in fublimibus aliquem, veluti. vertigo Phal!.
tontem, abripit, aLongino S~H. poftTheo-
dorum, defcribirur aJ!elul.mtempejliuUJ, ee
inan;l, vb aJfillK non opUJ ejI, aut ',,!,:11UJdieur,
.vbi mediocri 'opUJ ejl. Saepe enim, veluJ ebrieta'
lil v;, qu;am aiJ a./felluf., qui non in re poftri
, fUlU, Jibi propr;ol el fl/wlajli&ol ahrip;unmr.
Deinde merito ignominiae noiam fubeunt,. eo-
ram audil.oribul nihilomnintl COmmoll. Dum
Unl in erjlaji, eoram nihil}imite P4J!i1.
. , Ns
 1

. S328. ." ,'. "

,o. . ,
. Augemr h"lUS. cumprs turpitudo t r. inee
. intempelliuus quideDl etnimi1Js afeBlus, qua'
rk
decet radone,' con e; pi tuF, ita jietll Jemp..
1i!IIiI, ;pArioJil. po/htlC'.I't. et.in furnmo borrore
"uerHiter !lrguteris. ' Quo tumid.e elabora-
boses tbematum a Petronio .commcmorato-
rum: ri,.ataecum, iatenlr in littore jllJllltI, . el !
refP.J'fIp. in peflillnJia dllJlJ, ;f//1IT8!~eJ. tre" IIUI
, pluru ;mmo/mlur. Jam finge tJbi 'uuenem.
intlata declamationibus eiusmodi contritum,
et omnes has.' tulllOfis fp.ecies in vnum me-
ma, veluti iura caqui; confundere, inftitu-
mm, et deptehe1de~. i lepidun ~ Pe~ronii
. diau~: .flui ;tuer baee nutr;untur, 1IOn ",agir-
. flpelvpoffunt,. IJUMn 'lillll liJere, f"Fin tuJiui
1ui/Ji1a71/. . ~

.' .

.-
:. _ . l

SECTI(l
, .

, '
 OO .. ~ "', o,ft:... ,..
\,

.... ,. SECT.I X.XIII.,,',, .

. c. ,A-R,-6 V M ~N T,A ~ A VG.E)l TIA .
-:' . '::.' " .' ~

::':--.; . . S 3~9. '0.' . ,,:,

A 01-G.,..,EN'T A A V.C; E N T J~' ~i~S;.

. .quorum ve.l V'~i~:y~t. potinr, vel nune
maxim~ .ar:ende~da vis;eft, . 143 . Vt, con-
ifu~qta~ qJm cQgjtaQ~is magnitudinern/co-
gi~t\iJnibus noftrjs coocilif!nt, .M. ,. 162.
Uc~ entro hit augmenta tant\1~ V~.~f! ~ia,.
Vere pulcra, nomine augentim )Jl$gnire,
quum argumenta ,tumoris iam .,M ET E O.R 0-
aVM ,~omelJ n~a:aofint,. et,AIlG'VM'NTA
~u, ~ E P R I M.I Jri TIA dici pojJjnt, a qui~
bus- E X T E.lf V .. N -,: lA: diIlg\lo,,!, inui-:
tan~ad minore... cbgitndorum ~glJirudi-
nemmente formandam, ae pf.~Q-: vira eft,'
. ~c enim, verifimilia et caeter&q~in pulcra,
dico augentia, fane non thema, red magni-
, tu4i~epl et digni:tatem .eogitationum, coius
vtique intercft, vt iufto' inetiri fingula pede
meditatus videatur.

. .-.,
..
. 330.
In figwis augentibus f. 32 9, teS. eft etiam
.tlfttrK, ~mentum .vel incrementum, en-
im tim~n
vagos eft figwlicatUs. Longinus
eam prime S. XI. ira defcribit, vt mm figura,
quani DUIle dima~ quidam, a1 gradatio-
- ~em,
 " .

p A1u I~ eA t.
. I~\ 5 ....01'.
, SXIIL .

!leM, .ota!lt,~gura fane -ug$lfe; t.

919~' *>IbQ
cidat" dein aute~ rejicit ~efinitio~em _uE,,"
tri,."quam concedit -e1re fcriptOli:ftn ,res,.
ex ~Ifi A......f ..q'T'&"~ -,.,q,stJf .Olrill",
,",,,,,,,,t,' fecund!lm. quam. omne' argumen-
tum augens p.ulcrius ex fignifieatu, . 3~9.
dkrem ll1tKrrb, r. aUglnnNin. 9. -'1.-;: Tan-
~. 'uf,,(f'W ipfe ~efinit, y~ .~antum x lo--
I co per lacham cottupto"colhi p9teft; .ea-:
dem ~idelltur completli velle, quicquid eft.
~fIO"'''II; T!" ""'!JA4~" qaiequid -di~tius !~h~~
I'fndo Certae materla 'vnn eius' et ClltstlO-
.w de eadem inteidit, .~; veriftmilimdi-
nem, ue lUtem, fiu~ perCuaOonem, fiU vi.. .
tIJft; lite :tandem ftri6his maiorem dign~
. rtmque-tintum cogiundi. de' data ma~eriara
rionem.proMouellt. . t71.' Facileap,iam
.1di'JIuni fignldcatnm elf.e latiffifUIDJ elll. .
ne tointi~fe, . cum ntione rgumenti Jon- .
giori.$ g~n~rltjm,meahm latiotem, pt~um
ftriaiptetB. Si YocabQl~ opus' haberem, ~1ij
geretn .ft~ndum ,fighificitm mcmum' c:um
~~&,.' ..
.
t.,; 'c'

l
"

-' , S~ 331;. .
, ., . ,Qllemadmodum 'Longinus' artem fubli.
I _ . nis (j_iJl; t'.%ftIt 5.U;.adhucvocat; 'qui ;a-,
. tione caelum profuiulum diciruf:. ita dem
adbuc ebnfulit ~. ~' AtyBr, i~ fubli-
milJusi S. VIII. et in pnl'D~m fublimulM in-
g~or. c:la[em. refc:rn 4041t1,f'U(,lIr S.XIII~
. . . .- " , ~
.
-
. ,
 ,
/ .i R.a", MaN I'A- A-va IUfTTA:" '205

Ic eo auc:em IJ"SG~ oppofirom fublimi val:
mwme vitium, . 217.fignificat 'ex vfu lo-
,quendi frequenc:iqimo, 'e~Antilonpi recen,:"
doris 1Jrl r.ependi irobica bunc f!W1 fixit. p~
rlritione quanquam de Phoebo. et meteoris
, natutae loqui non turpiter in vere etiam fub-
t.
Jimibus aliqumdo.licet,. 1~-6. taBleo, tum..
de frigideque RJeCleora,ybique, qafl deum
ex,machina" vocantes in fubfidium, fi quan-
do toIJere h~o fe phnnbe~ audebant; ea
, rem deduxetunt, vi: iamLongiaus. S.UI. ~
vfu loquendi,; qua tales meteotorum prae..
t.
(ohes" qualem 2:0~. vidmus, I-'tTfltlpll).A..
"~b i~mo I-'ET(flllfOh'X/1,', dicebantur, fabli- .'

mia meteors opponat, et nune Phebus et

~lao0'1'" ln eundem vitiofum 1ignificat~
veneric. ' ,
. S. 33~. ,
, In figuris ee: arg~mentis augentibus mo~
" ~enrom, quod habent ad, magnitudinem ab~ .
. f'olu~m,. i~dJ1gemusJolum generatim. Vn-
de per fe patehit J. quomodo fe relatinlDl,
etiamad magorodinem,et teouitaten, medio-.
critatem, ee: fublimitatem habeant. Ad hane
~cere dicit ~gqgS S.: Xy:. imaginem,
quam, hy.P9tfPofin didmos, . quae amen ea
- p~ti~ -lucis r~bljmitatem potiffimum am-
t.
bIenas, 30J~' argumentutn et figur; qu~m
ve immediace, vel potiffimum magnitudinem
~JitatiqnllJD de re quapiam lugeae:, . 3~9.,
, : . 172 ,
 , v

, ,

,!:of~ FA"S'I. CA;P. 11 ~ROT,.. XX,tU

J:71. cr. Lon~ini s~ xvn: : Parl' ranone pu~
tarem interrogationem; de qua Longinus S~
I XVln~ potiuS' ad perfoafionem !'acere" tan..
tam etiam" quantam fublimis meditado po~
ftnlae, ,. ;05. quam ad ipfam,immediate ma+
gniclIdiilem auge,nc;iam. : Nec' afyndetODt
de, 'qua Longinus S: XIX.. neganerm ad
vbertatem ee fynatbtoSDlUftl queJldam magfs
fpebre fublimia decentem, cuin dcora brc-
~i(ate, . '29$, 148. quain ad intemJemlam
, propiusetimmediace
,
maguicudmem.,. 3~
'

.333. ': ~ -',

Repetitionem autero; de qua Longinus .
S. XXI. ~uc Vtique lUo iure voco, quoei~
flgura: c.ftt . 26., quanquam enim et a~ per~
fuadendum ee ad incitandum aliquandC1 fuatn-
etiani eximiam exferere poffit -efficacia~
primo tamen id femper efficic, quod Dune in
primis aet~ndim~s, vc!nai~s illud aliquid,_e~
dignius animaduerfrone noftra,. mulcurnque .
ponderis in fe babeos cenreatur, 'luod, di..!
gnum vifum eft ieerum iterumque reuo~d
fn' animum,lJftique veluc oh oculos piu~ vice'
fimpUci.- Exemplum videhis j~ Longiho. -
. Sed nolo tantum argumenta ~b1imium, f;
_33'2. Hildn cenuihus repeicum illud:' ....
J Fortunale !erus. Virgo ecl, l., ...

/
-.
."
 , ---

.t"~,YMENTA AVGIN'T1,a.; :'W

eo, q&,i'dJxerat:' " ., ... ':. '. .. - r,

"No" eqllUJnn i,uideo., rrHro" ",agir. . :' ",

Item iIld'eel. '4.:ven~ent~s ~teruDl, 'ad fe ip.. '
.fum ex'iorpi Jatis edtsR ',r " .

4" l' ''C~rflon, CorydoTJ 1. quae te: ~~t,J ,

, . tepit! .'. , . , '"
Daphninqur tuum tO/IemUI ad IIjIra,
D9/mi1l ad tJjlra jel'lfI1.ZU-, _ amau;t. 1101, 'IJl{)4
. '.;, . que Daplmil, ecl. V. ,e. ~~ '.
" .. "
.. 334
Hyperbaton, de quo Longinus S: XXlt
potios ,:id vieam' et pathetiea, praefertim
quantaJubliihibus enuen~unt, ". '308. qua1li
inim~~ia,t~ e~ propius ad pagnitudinem, f.
3Z', ",~x iis, quaru,m LOllgnus S. XXIII;
mentionetn rniielt, figuris hue praefertim
clmax'et gradatio, de qua am'. 33q: quan,
do (c'Htet, ve! mirabilius magnifieentiusque,
vel faltim aliquo mod~' augendi aliquid or-
l1andique gratia cum e1euatione nonnuna., id
primum cQgitatur; ql!0d datae materiei en-
ueniat, ' veluti in gradu pofitiuo tonfideracae,
iUudque tanqaam vnum e~ menfura fi aeee-
, ptllm eil, f,tatim addtur ~aius, hine de~uo
, maius, et lie porrp, donec tandem max-
mum ipfi-s his praemiffis, debilioribus Vti tot
_luminibus, ill~llratum in omni fua amplim-
eline percipiatur. Vnum' exemplam, etiam
- . ." .,'i/6-


 ,
, '
r~ .~.s 1": OAp.. r. ,aT;jlfxn.t...
ob aIra, adfcribam: O I """~I 'O) "W! ~r ,.
~ena UI nlJll; ithJ~t .coiyJ "d~.. ' ilfC:. ta- .
, ", n., 'U:! .. r'w, La.. 11 .vt.~:i a.'.r i
fentJtum venit Ji.t #Ju/'Iifi con/m '"ar f~ " la~
el tJe.tgtl/J.t ocu/ir ~ _taeaem tJnu'MuemqUl no- .
.Ji un .( c. (.C" ..",

, ~. 3' j5" _ I '

, .H : ,-~p_tit m' it m" m gJl).... p...fS/t

ir' re,ef uc- f"0 tJr. rr m4" v ae Ti li
matma, vehementer cauen'dum eli, qua f'i-Jc
. e Je ot in pUt r.e, coa itandlS poft ;maiora,
d'~' ~~ e ~raor.' . p . t . oqlll !!l.
prullarus notlS aeq~lloo1~entla l!l ~undar!l~
~'t,&iem, lu.tnQSalliJulJ; leuJOs pt lOOlgmus
r a lO e -el De. ir oJ en a. L n
ginus S. xtIU.huiusvitii faris lenidtfm x '
~Iplum ex ...'heoPQmpo, . 174.' c;omme-
lJ' tli s. tI in r la ,et eh nd , ~ui x
-fuhli1nioribus in humiliora d "'Uf t; qu m
e
contrariO aebul1re~ _ill;'1a"'" facere.. Hi d
n o - an.)n s, tio e t ,1 c-fi . n ti e,
n'e - ~"'fi 'ti err~~to Ih rr; ,l'dl1.-:i..
(nus vo.c:em t&CJ~'1"'{M~ adIlibee. -~. 330.
o .'? ~6 .
__ :' Ar~enta,. auae 'Lnflinus S. XXIIII.~
Lr\ .. IL. p. re ri, o n date vQ lUS
a --re , -le v m e].U Uf ( d' ~Ii m
meditationis eleQ'~tiarum, ,. 2.2.. quam vt im~
,'u.,.diace I'ro",is pon~us le u!ag~itu oine~
, ~\ o ~

.-'
. . AllGVMENTA AVGBN.TIA .
\ .
, '. \

'fIrt/!toncient. . Metapborae autem, de quibu$

1(f8' 'Longinus S. XXXH. fimilia .et comparatio~
mm .nes"dt!quibus idem,S~ XXXVIt quarnquam
lO/al belbe plerumque fimul aliamvim ee effi-
no-. aclam habent, .. 142. tamen 'ct, huc t:ra-
. hendae funt, quatenus apud catos, auaores
virgularum'menforiarum fimul vices rubunt,
I

.quas ideo fubminiftram, vt ex earum nota

~Ht - magnitudine ac da~a,. fignificatus impropri~
i(~ I comparat;ique tbematis magriitudinen,.digni- ,
oc- I tatemac pondus, fbrfan 'adb~c Iili~us tibi 00"
1'2, ,gnita; tacitus tecuin metais. . 329. Die
jn' .. aliqueQl malumduem 1 quancitas adhuc.inde- . ,
ijJ l , ,terminaea efr. ~ic eundem pefiem reipubli-
IS ~ tae~' Nonne gradus calamitatis publicae,"'
l. j quein efe, in peftilet;ttia notm ert, auget fi-
o " mul prauitatem et detrimencum iu fignificat
- improprio publitum, ant~a' minus cogni:-
wm1 /
. 337
Virgilius rpecies arborum' enumerare dif-.,
ficile cogitans, gradum difficultaeis,\ quam \
. aefiheticus.. pro impoffiblieate habet phyfica,
quantuS' frt, .com~arando pingit Georg. 11.
105. numerum, inquiens, et nomina fpecierum
Si quirftire ve/it, Lybici ve/i aequoril dem
LJiflere quam rnultae Zepnr.To turbemuf!
. . arenaf,: .
Aut, vhi llaujgiil vio/miior ;tzciit Eunllt .
NoCe, fuol Jon;; vmillntad littDr~jlutlllr.
,.' . O' - \ .- 338. .
 I
210 PA.' l. CAP. l. SJeT. XX,III.'

; .' . 33"8;' ,"

,Eadem autem haecargunenta'augentia 33".'
hoc cauds adhibenda funt, quo 'tertius ma..
th~matica cognidp ratioms anlogo - .
PerituloJae plmum ~P"'.. ateae ejI, ,'
ne, vel ~,o.tI'I6:' etlam,~ 16. erres in cal
culo, quo fafto, ex iisd~m fontibus ,et larga ,
, eges argumentorom deprimentiurn, . 31j
JI," 315. et ~teororum. ., 3i9 Quotllm n~" , '
(cio" an nol Plato quaed~ ~xempla dede-
,rit in "f.ecaphorica defc.riptione corporis hu-
, mani, quam ex ~iialogo, 9ui Timaes dici..
tur, partim Longinus fuis mferit, et in 'qua
ilm circulationem tanguinis Plto' docui1fe
perhibet, 'cor di~ens rontem 'tM 1tEP'{{;Efo ,
urM r<PoMtW,4yttl.'tlJ' ""'''..d..7I'4,;'''''''''r1J. fuA".
An fine cumore collu,m dIctur IJllimtu inm o
-

'.. Qrcnn clI,11i1 'ti peflul?, An errant, qu iD,'

'comparadolJ e reipubJica.e. cum putulo, in qu
deur Jurenr per de~ (orium (aqua!D) caJliga..
"iUr, ~(J,~(ji, e~ m~nifffium, et crypticum, tu
/ morem, depre~endere fibi videptur? f. ~IO.
; '. -s 339
, Argumen.tum augens " ''t et' huc primario
/ ,pertDcns! e~ in Lo.ngino S. XX?'VIlI. hy.. '
perbole tam ID cogltal)do qdopIam, vt rpa-
gno, quam in c~itando al~" ut paruo, :~,
mires ordinarios traDsgre1fa, 1vere fi~ guta
" , . 26. Pofterior~ diafyrmus,eft argumen~
.. ClUB exte1;Iuans, . 32.9', nQJ). ra,QS, aUquibus
" ap~.',

, .
.,'
, .
 .... , \ 't ..
~ Jt ti 'v M.~ N T' A lA. Y'OlE K T 1 A~ 2 ~I,
-," '

:-aptc'Tapmofis diaa~ quae porius pro graeca '.

".tenominatione omnis argumenti deprimeIl'"
'tis, fatrim in vitiis, habenda-eft. Huc vo-.
:Qui, hyperbolen, quae figura frt: 1am fae-
-pius erti1n prae 'me tua phaenomena iBa, ,in,
~ulGre oogitatis diliS1;Je '<iliferuaca 'et gr'a'ecis
'Plerumque ,dell6'lllinationib~s omara, 'Ci~ae
, :pu.eri',difcimus,.vt figuras, tun~ demum hoc ti '.
,'tulo digna. me iudicare,fi cum ratiQl,le rufcien- ' ..
!te 'loara d.eprebenduhtur., ct infigrie quid in
lf'ocum pulcritudinis (ua etiam ex parte :on~ I

1ferant.'HiacLongillo hy.perbolae .cry,liicae

" :'In~ime placont." 'ica.flmites akicudinis ,pro-
fundiafrisque ttansgre[ae., vt tamen ne illua
, ~1demfaaum v-ideatat. 'Exemplum in coJl'l"' ' '
.mun1~germ~n6rumphrafi depreheJldo; quan- .
'do vehementer ex vulnere ruo oruencltUlD.
:n .fuo natar.e fatlguine mcuIt.
'. ~,4b.
( '~ec ego, fecundum- '1eftbeticorum vir-
rgUl:im ;menforialll"eiicerem 'hyperbolen 1Ie..
..rodcf.,':qua ~id~ in Thermopilis.pugnantes
:gr~ecos. bar~lITorum ~a,!lii Jep'lt1tos-, nec. co:'
fl'llcum lilu: :agnlm"'clhn,.&UlUf terro mmor
dl ep,iJ!oltl LriconUl., Mult-o. iam fequior eft
diaffri1lus, Td.;rem;-r,,'rOS' '1ttJElI"'" que m Ci
'&;eronl Quintilianusadfcribit, VIII. 6:
- :P.zmdum f!:ar-r()' flo&al~ fUefII poJ!um 11titier,
',., fimd;" .
Ni/mnm !,xcider#, fa ~ funda patet.
. O 2 ' I O! me ..
 ~I2.' ,PA.S,I~ CAP. l. SECT. XXI'lI.
.O 1 me~iocre~' poe~m Trillium! Effet for~
. mili ter venuftior ,diafyrmus Ctulli in Fupii
.,I'pauprtatm c. '23. al. 2.0. fi vel fimpliciter
hone{\Qrum morum racionem per onnia ma-
lorem habuitret auaor :
, Furi, 'tui neque flruru efl, nec at:til;
'\ Nec cime.x, ne, araneuJ, nee ign. '
, . I __ ' .! -~. .
'Denter vel fiJi(m iine.ffe -,r!Jrunt.
..-, -..
i\ iftqui torpor~)c&ior cij'i-n, .', "
Aut ji quid magir; aridum ejI, habetij
'&Jk tI rigore etefuritione; e. c.,
I , ' ..

. . . ~,341. ',.
Nec eiteu'rare 'audeo hy-perboien roeradi
'~cedentepi, 'qua-):) fiatim iIf exordio' 2.)
orationis; non p~ema,tis, 1) in qua veram,
Athenarum prae Spartis emine.htiam, in be;'
nefi,ciis Graeciaecoll,atis 'proinitteba~ 'ofien,;.'
dere, fuo fe gladio petens, et 'dmonets iu;;.
di10rem "contra fe ipfe, verou tntam vim tri"\
bujt, vt poJlir ii~dem et rer magnar Immi/ef e.. .
jicere, et paruauoognitudim ve.,liire, e. c. Qui~,
e~im, Sophifta, proficies tale quid 1lMus f

verbis vnice, nifi- vt ,vd Tepas, vehurneas 1

Praeferamus hyperbolen luuenalis, cui quae-, ,
dain, Sato VI. .,' ,
Tot premit ordiniuJ, tot adl"k compagi!JUJ
,.' altum" ,
, '~edijicat..caput. ,Allromac!un Q fronli vi' ,
\ ebir,

,/
, '.

-'

. '
 , ",
,AllGVMENTA AVGENT'IA. 213 . \

"
,Pofl minor 'eft. Credol a/iam, .
,

, . ' ,breu;orque vietur '

" p;rgine Pygmaeq nul1il a(liuta ,olhura/I.
, " \ ,

. 34 2 ' ,
" Quam in argumentis ugentibus llaene
I

primam legiinus, venufta repetitio, . 3~'3.

mUltas fub fe comprehendit figrarum
(pecies, quae in figuris ditionis habel!tur
ordinario, et tune quando vere fupra memo-,
'ratam repetitionis vim habent, fiunt liDlul ti-
" ghrae r~ntentiae, . '26. Repetido eft vel to- \
tilis, vel partialis, e. g. mutatis faltim rela-
tionibus refpeaibusque, quos cafus fignifi-:
, care folent, vnde polyptoton, cuius et Lon-. \
ginus S. XXIII. mentinem in'iieit" et ad
guam figuta,m audad.; led vera, philofophia
VoRius, ~t repetitionem variatis numeris,
gradibus, generibas, modis, temporibus et
perfonis retulit. Huc ill~d eaIui: Faftum
fIJe ambitum, OTmZU fli/, et VOl hoc flire omnes
fciU1Jt. Alia ratio~e repetido' diuiditur in
immediatllm et CQtiun8:am, ae in mediatam
~~ d,isiuntam.. '

,
S, 343
'Repetido disiunla totatis eft anaphora,
. 3.4.~. tigutcl, fi ponderofior res ipfa figni
~epetit~one primu.m in lacom colocad ite-
rnm i~erumque infigicur alta meQte ~eponen-
- ~J. vnde a.,,,,$EfltJp'ItT,r vere fperari poRit~
O 3 Talls
 ..
.,
.,

!lI4 ~ A R S- 1: ,A. rO. I.!.EC '1',' X X nI.

" / ' "'1
Talia eftfigra; rae 1}on diai~ni's tam:um~
in' ana.t;hem.ate M'~fi~ et u,x~p,rriA-~ Chriil:i.,
Repetam.us e~eDiplut;n e* l..ucilio potl La...
. ;' tlantium :
,- Y,rl(U 1. A!.l!(1}j, ijIpretium.. perjo/uere verllf1t,
Q!iec in ucrfom/.tt:, queil fliuilpu;,- tjJu"
. ~(Jtene.... .
. , .F ~.

YTUU ljl ".01Di'nj~ fifreit4. quodqu,!eqlJI "/1-<.

- .' be(Jl~el;
.r;,-itu- Id,-, !wmii,c ietlum. vtile; quid ji.
. ~. . . hOllejlum, . . _"
_ Q.uJt boflo, 'lUDe- motI/, item,.qttid i"utilr,Ir:'1.
- .' , . r, ' l e ", iJjho1)tjlum,

Pir/~u-; 'itlfJerendQe' f~i .ftnem ft~r.e '!JoJ(lf1J:t.

'. -. '. ~U~: .<;..c;. . \
. . . !44 .
Eindelll,. n.M maiorem~ ~im. babe~ .in. fin.e;
repeten~, quae' cQmm.endare v,ult altiQri pe(~ -.
RenfiODi, epiftrophe, vel epipli.ort2 Ji veJi(t -
.lit ~gura, : 34'2. QuaUs }>~uti :.
Q.ui QI1J1Jiq Je. fimulqut ~ir.e,. 1Jf.' ~uifqfla~
. ) . fl.tu"~ , . ~, .

QJtod qUisqUB ;11 Qninw h~het, qUI babit.tt,r.ru ,-

. -. '. ' ejl".jtiunl, _..,.:"
dque, quod.iR IJUrlW ~f~ reginM i~er~,
:Sdunl, quoil luno.faliula,llZ.sjJ mm lmui
.... Q.,-7)ff"' fu~ur'f "...~,-!e rcitlQJN1)r, tgmlit
. nJ'tunJ,'
.
lato'

"
 .. "

AR.GVME N T A AVGEN TIA. .aI5

I ,
.i~ mil,or en
apud, lceronem, l. ,p ilipp.
-,0 il el.re 'tu po Ji o ni 'nle -'-
tlOI'l ,int,rfecit Anloniu:. D.eJid,ratil artjJZ-
o 'u,
o

o 1 oq er 11' tlO A ton l.

Auflor;tal ImiuI o1\in;l' .jJua~ ell 'l affii.rit
Antolliul. ,effimifult,omiD1sm ... ~ax. in m
'. pi ho, ae 'ne t v fib s 'ec'q s
in eum dUlos narrat IuUus CapItolInus In
- an fe en am 'Q. ab n, 'n ',IeI a J.'
tiloccidilur, Elepnal grandir efl, el (}eci~it'ur~
'CO Jortu e.., e ce; tu. ygr f lit J~'
t o ili r. ' ti"
m DI" r ji 1.410 no' I;m"l.'
, 3
, - y lo, an ep , ad' lor', l~'
ce, eplzeuxls, repetltorum ppfitu ddreren-
e.s qu m JO, lar m Ira ri' i r~ s,
in hoc conueniunt fisnrae, vt venufte repe-
an , ~ ni USO on e d, . 33
o ft
iu mod' e ga 'a' O F ft. 11
rna die Fabol ad bellum miJerat omnu,
. b un mit, 1 p 'di ItI d ,
.\
n DU' pr fer o'm n e c-;it di' fi ua
~men,comparat1Ue prae rehquis effe aliquid
ud an um a: ad be fo nt u im' a-
tione fuaui morum 'oer firriplex viuendi co'..
git diq e g n vf to m, qu ni e s-
m di h mi s, ar o' an quae non fibi-
mee- pil faltlm dlc-ant, adeoque graulus lbi
vir m' ru ' ru qu e ita tes 'te ~
O + etlam

I
I '

"
 '

'~I~ PAI'S 'l. CAP. l. lEC". XXIJl

.... ' .'
1 , l ..

etiatn iterumque fignificant.' Hinc hae tigti.,;.

, -rae ta'm crebrae in bucolcis, Catulli hende.. :
\ afyllabis, anacreonticis e. c.
" Surga11iul. Solel eJfo grau;, tontnti6tu:
.. ' vm~,.a. ;

tuniperi grauis innbra; noeent el fnlgibu.f '

-. vmbrae. I ," '. .

. 34~~
: ,Quam gra~tioI,le~, quod incrementulQ
dimacis fub nomine- iam numera\limu$ '<;U1Il
Longiqo in argpmentis ac figuris 'augencibusl
. 334. eius aliqu~ fpeciem ~iqui cliOiciS
'nomme donant~s in figuris eti~m ditioni~ -
habent, , incremento reae ad figuras [enten...
'tiae relato. Tune Clima~ ftrW;ius diciturs
. quando _minus illud, \ dum ab eodelp ~d ma:- .
iora [candimus, fimu! repetitut, ~. 333 .. Vi...
deamus ex~mplum ex Epicharmo ,apud Athe-
naeum ex verfione Voffii, quia linml, vti le..
gittir, i,n vltimis antic1iInacis 'r.eliqua detur", .
; pantis . 335. exemplum exliibet~ E~ fa-
erificioeputum, e~ epulo (ompot(ltJ, .qupd f,ejli:"
rium mini qllilem vifllrn l e~ '~ompotaiione pitu... ,
Ifl1U eomejJi:J.tio, ex COTflejRltion~fU1'{)r, e,r Jun~ . . ,
. te tir apudiudicern, ex t#e ae ludido eondenma-
lio, ex eondemnatitme cO,1lipeer, ga1zgraena, vel
.fid~ralo,el mutaa.' , ' , .' - ,
, \

I .
 , >' '

.A .Q:V:M.E N 1'A AVGENTIA~ ~17.

(,

,
" QuilOquam figuras oqmes rententiae Vof;
'.(lus dicit in rehus ipHs quan'dam hber-e di .. "
I gnitatem ~ non tamen ?mnes huc traho, nee .
plurimas, red eas ppdffim'um" quas ex rne- I
dio fignifi~atu vOj:is, . 33,0. tiriE"~EI" dicas, . '
329. Nec enim,opus eft inerementum, nee
',lInorem,-facs adhuc verifimilem, hyperb-
, len fyneedochiee tntum auxefin dicere; nec
, I
fo'perlarioneJ;Il' f'E1fAll-4,,,,v'C3tachreftiee tapino-,
fin. . 339. Interim inerementi, .. 33... . I

quod' climax ftri8;e -non ,fit, . 346. hreue ad-'

llUe videamus exemplum exSeneea, qui tur-,
pijJimam ex negligentia iallram eorum dbret,
quorum,fi volueris attendere, ~agna vitae parl
flabitur maI~, agem;h~/,' rnaxima llihi( agenri-.
I

Ij~l ~ lota. altut{are~ttl?,UJ:\ " ,

.' 348 .
, Syn~throjsmu{ll,. quem aliqui congeriem
dicunt, iam, in argumentis locupletantibu~
vidimQs" . I4a. ee in augentibus ad fuhli-
mitatem vfque, . 291. ' Valet enim et in --;

tenui, et in inedio cogit~ndi genere comple-

ltus eiusmodi; quo eongeftorum velut~ tOtum
.nimi~ dfferrur, magn,m abfolute, quantaq'U~
fela,tiua quaeritur, e~eitar'e percepti~nem.
Ita Cicero' pro JegG Manilia: Quad dQnigue
6elli genul e.ffe poteft, in Ijuoeum (Pompeium)
flon ,exlrCllerit fortuna reipuhlicae? Ciui/e,
drifnum, Tranfalpinllm,. HifpanienJe, mi- .
O $ jlU1JI '
 ..
- .
218, " PA.S l. CAP. l. S'ECT. XXIII. ,
,

, , 1:'U1II, ex e;u;latilnu 'alqit~ exhelli&ojil}im;r nQI;~

, , n/nt, [""le, flQUaJe belJum, varia el diulrji;I .
g~nera be!lsfum el 6oft;um, non folU1fl gejla .ai
no&'f/1w., Jea et;aflllQnfeOfl, ,CongerieS' maiar,
hine et celerior, huc etiam pertinet epi~o,
clQmus, Virgo Aen. 1"V. .,,'
fMr in eajlra rulifflfll,
, lmple.fftmlfU' /oro,r .JfImImill natumqu,ti-
Irnilque
. Cum gen.ere ,xtinxem I ",eroet flper ilJa tJe..
_ .' '. ijfem. ' , .
, . . .349-
lo augentibus fine dubio babeamus Pat- ..
rhe11an, implicite' v~l explicite oftende~-
~. te~. vt cena meditarlo meditationisue figni-
fiado decerneretur, opus ~Qbis. infignifuiffe
. libertatis nifu, non nifi poft luctam aliquam
vieUfe tamen in animo meliorem caulfam.
. PQt\ eiusmaru eni'rn prologum" ve! taitam
infinuarlonem, fane non vulgaria folent eX-:
peflari le trita. Hoc argumeqtum an figura
dicatur femper, 10 nunquam rbetoriHs., mi
hi pe-rinde eft. . Veitur eodem cum efean
Sinon apud Virgilium, qando imer prae"
mi[a jani huc' pertinentia,. .Aeri, II, 77:
Cunlla eqrtidem tiJit re.Xt juwi,,1 gUlletam-'
, , . fue, fateN , ,-
Yer~, .inq.;t~ 1.ItfU' me Argtt/im le g~te 11(.
1 ,
Daba. .
ca' . . .
/IQ~

, ,
 I _

,A.GV)tENT~_AVGENTIA.( ~I9'
\ .. -. I
. HQc' primum.! Ne. 2 ji miflrf1! fortuna
. . Sinonnn . - .. -_
-. Finxit, v~nu,!, eliam men4Qtewiue. ;mjirQha
finget.
. ~
-"
,/
" . .
,
. . 350:,'
Pergit fiaus Sin~n}UT" ."..)..)..", .".rtp",fI"
tu', donee attentionem acuiffe fe fatis putat. -. " .
Tum vero lactalll otra animum denuo fio'l11,
lato 101. ' - '
Sed 'quid ~go .bttec .lII~ lneiJlticquom ;;sgro!tJ-
. .. reualuo] e. ~. . -
, 4'_Cl. 1 '
quo On~.. U - ..
, Tum verB --DrrlemUI-, 'Cita"; N quae"'"
,. tatYflll,.. \
Ignari flelerum tantlWU1fl IJrtiliue P'~t
prafequitw p a U i t t ; I T l I . ,
Quwn autem f~m i~m ICO paen~ ~angerec,
cuius gracia omms lud~b~tur fabula, non ver.
-bulum pri~s, quam.' .
Suftulit e~~tai vin.e!il q,tI.fldera palmar:
,Fl!s aetern; ii!u/, ~t llQn vjolabite uejlru1lf
Teflor -nuwen, q,~t, VOl Q:~e, enfosque' 'Ie~
. " . land" ' '
Q.NOI u!JI, 'f!ltaeque de"m, fUIJr.'/zojlia geJli.
Fa! ff}ihi G.ra;Qrum facrall.1 refo,lliere ;UTa.
Fa/ odi.fJe viros, atque ounia erreuh aurar,
Si fU4 t'PnI. Tenear ,,~I1'ia# .nfC 'tpiw
- ' 1I1Iu.
, ' ~"

...
'

.'//~
(. 1
 " . ..
,.
..\

'120 PA~S'1. C~P. l. SJ:CT.'X~H~.i '..

TU 'modo promijJil f1Jarieal,firuat~queferu,!,~'
,o Traia, jidem, ji vera eram,. ft magna, re-~.
o .' \ pe1JJaf1l-. .. o

Euentus dcuit, quanti haee habita. fit par.

or~efia,. et narratio hu,ie ~nuoluta.. oo1 o" o
j

'0 $.. '35 ,f.' '

I:igurarumllugentium agmen .c1audat ex"!..
cblmario t ,nbn ea tantum, qua taliacogitanttir1.
quae eloquenter legendo cum aliqua vocis:_
i~tcnfion~ prof~rendafunt, prop.termgnitu-
tbnem, red et tUa, qua cryptlce.defig~at, .
non fineradmitatione taliamenri noftrae 00-
aerfari,quae iam eogitams~' Quoniam ~im
. parua ~c proletaria non folent in dmiratio-,
0_ nem fui rapere, denotatur eo ipro, 'luod pul-
ete cogi.~antern fubit m~rari, magn~rn -aliquid
. de:, quod anirnQ voluit. o Qu~ndoo olegis.
apud Terentium: ... " o' ,
D .. ' He; mihi ~'luid fdciam?~ 'luid. agam?-:
. . . 'luid ,clamem, aut qlurar l' .
. a! caeli! O! -terr:a! .o! 'maria Neptuni {,
o M. /lem tiki'! Ad. V, ~, '. I .
nonoe--comice faItim magna,exfpeaas, qua~ o

refciuerit clamans ~ Eiu~dem fc~jpto~is in An- ,

dria Pamphilus ita quafi gehefill' paulIo. poLt.
futurae exclamationis defcribit: o

. ,Vix fu;'" apud me. Ita qnimul ~ommQtUJ.: eft

o. j o mero,', I o

oS""
"
 , ,
"

- '~RGVM'EN'I'A 'AVGEN1'IA. 211

"
. .
'.', . ,
-Spe, gaudio, mirando; hoc lanto, 10m repenti- ' ,'

, no hono, V.4.
, Jamque non paroa laetari videbitur poft pau-
a concludens :

.....,....... ....
A' "

01 faujlum el felie"!, hUn&, diem !

" .' : l'
~ ~ ~

,
S E CT 1 O ,
xxutr. , I

\
t;RAyJTAS AESTHETt~AABSOLVTA.

. '352.
. :' ,
h uanta quanta lit in materlis aeftbetica m-
~ gnitndo, Ileque tamen il.1am aff'equatur, -
nii fubieaitiae fimul magnitudinis 'eapax,
quam magnanimi,tatem etgrauitate,m aefl:be-
, :ticam diximus, l '189 Haee 'crit abfoluta
. 'magnicdo irigenii et pdloris', ,'. 45, fed
. non eonnata folum', verum etiam innutrita
exerdtiis, vfu, .: SI. a-c difciplina; . '63. non
" 'eamortua, fed plenis appetitionibus eJicien-
dis fuffidens, quantam mnia magnjtudiriem,
hi'ne, et dignitacem; ab[oh1~amaefiheticam
babitura pulcrc cogitahda requirunc,. ,. 17&.

~. 353
<luando taqu nune in omni pulcre co-'.
tatut:O magnum animuni poseimus, non fedet
InimG Ciceronis illa nato, quae forfan in
, . I ipfo
 . . \ .
',22~' PAI' J., CA,. J. ,S'IC:T. xx'uU.
. \ ..,
.:,ipfo feilerioris horizonte ra~onis ae puri()ris
,\ exaggerata' nimfum ae iuflo auguftior pr9ba..;
11 poa:et, v~i 9uaeft. TUl!c. IV, 61: ,Co1!f1f1n-
tnn, alt, .",Iutntu tuenJam, Telltum, .gtv:lunn,
Immam! umnijl prementtm itlum !Ifo, quem ~
gtllJn;mum rltqueQrtetll u;t:um 4;&;17Iul. Ta/ij
outtm nt& moeten/, Ile& timenl, tite eupien.r, nt,
RtJlilnl eJ!e qtU'I'UJr}, fJonjl. Eororn mina Ilalt,
. funf, qui r euentUf brtnlanol fuperi9rel, qua".
, ]'UOI aninztit r.ffi dmunl. Catooe niaioris eomi-
mtis et hqDapitatis ~rimus heiccontenti, mo" .
,do poffit ae velit abfolute magna fe8:ari. a.b ..
ftinere ab ineptiis, yilibus, ae ~illimis.
.Ipl.
. ..
1115. '. ..
.. . .3;'4
Neque. qulenmus in plcte cogicatur.o
quouis virum probattl fie
- F;et~ gratletJI a& merilii
venerabilem; 'vt ve! folo nUN filentium tu..,
- 'multuaritibus imponere ,valeat; mtlro minu! '
Jmminem qUl "'2te grou, trijlique upe,-cm.
I

ru.s opiniones alus eontutrlaciterobtru4at~ mi

~ime oinniwn vnum ex i~S', qu~
ignitua .nequellnt grauitattlnDeri.. .
- ,,Nobis tu1lidt amus, .bfolure ~gnoftim~
adeoque dignorum etiam~ et potenset eon ..
~nter aujdD~, feduloque (auruI'US; <l\la~ iam
!eprhendit
.
Lucilius,
....../..
' .'
/'
D_ ririe, Veiful. Il,ni ~iiiH Wlinorll.
'. . _355..
.-

, .

." S. 355., .
Hane ingenii peElorisque .magnitudinem
et. potentialem optamusJ partem charaaeris
.generaUs in felit aefthetlco, S. 11 -VI. ~
,tune::, quando ad pulcre, cogitandum accedit,
a~altil, qua. non ,aHo Colum tempore forfan
et aliis occafionibus, fed et nune::, et ea ratio-
, le,', tIua iam res eget, poffit, non velit fo-
lum antecedenter incompletis ex folicitAtio-:
nibus, fed etiam efficienter decernat, magna _
abt<>lute, . hinco et digna, q\libus nihil inlie pu-. .
. filli, n~hil humilis et' abieai. , mente, prae. .
tordiiSque concipere. Regnet .in elusd~m
.,p~rfona, quam Cicero dercribit de Inu. II, 166.
dignilaJ' (fubieaiua), lum':fla nempe, el clIf/u,
., IIQ,!ore, Il,vtrtcundia digna QU$rira:r' .
. 356~ ,
.. . Si quibus pnlcre cogitaroris altuaUs deeft
abfoluca magnitudo anirni, di~itasque per-'
Conae, quam huc vsque vidimus, funt illi
, V.Le ELLI LEVl e v L 1 Q. \1 E lile It o LO-
~I .. (lept()logj.). -
ATJimtl/~ui ltuu tJt nofiere psffil, .
m~gnum alias poetam Lucr.e~~m ibi lege,
vl?. L. IU. rem vnam ex m3XlmIS ee grausfi-
mis hc eleuae exo,-dio: .
NltnC Qge, mJt;WI an;mQnti6us tI mor~/el
,; ln;mo/, IJn;iiuuque, ktil1 1 IIJ .nDj"m-,
plJjJil;
Co~-

" I
-. -
"
~1'' ,.P.A.RS'f. CA-P. i. -'h;CT. XXUt.
CORq14iji~a tlifj,.-du/ciquereperta labore, I

"
Digna tua perga1[l -difponere arm;nll vittl
, t
~/~ , ' - -
Hl:1i~~ vitii. fcopuius VIX' eultabitut, hon ro-
lbm infra horizontem aenh:ecicum pofita fibi
tbetnata legentibus, fed etiam fupra eundent '
conftiruca, quoties hae,nihilominus' cu~ fe- '
. -ftiu~' quadam vrbanirace non fine falibus ae! I
. iocis expoll'ere laborant. . i2, kZ. '

. 35i'
Interlm non'
nifi ahfolutth ieuitatem ~d
bmni p~1cre cogicaturo culpri v<;>lo. . 35.1t
St6. Poten: aliquando pecms ingeniurnque ,-
fan~ magnum, quancuh Virgilii, ,
Inco/umi ,grilu;tat..ioc!'m te'titart,
pateO: ide.tli ferri " cotyparatiue minus lfia.... '
gna et digna, quae tamen abfolute fint,.-198;
. 201.hine ah 'ipfo 1uctore dic.'mcur leuia fe-
cundum. . l79. interpretando. '., I;uc exor': .
dium meIlificii, ,Geotg. IV; 4.
Adm;~an4a tibi leu;um JPe8acula rerunt,
,Magnpllimolqlle ducu, totiUltJue ordine gentil
Morer, el jlul/a, ti POPUlOI, el "rae/ia dicam.
#
. \

35S. .
lit medio r:elinquamus, Dune' aefthetici,Jt~ .
,tum anir;ni-inDemofihene, 'quem damnac'Ci~
~ro, in quaelt. tusc. V, l3. iam'non popu-
. . ' " lar

1 \
 ;,
\ .'

,CRAVITAS',AESTHlTICA
, ' .
ABSOLVTA.?/25
,< \.

lari .quadan trutina ~ ,fed aurificis ftatera ex-' .

aminaturus, quae probet,. ~. 250. quando: ,
LeuicuJu! Jane nojler, in9uit, Demojlhene!, qui .
, ,iI/(}.fuJurro deleflorift dfcebat, .aquam/erentir
, mulierculae, vt mor in Graeeia ejl, inJllfur.ran-
ti!que alter.i; Jli. ejl ilte Demojlhene.r. .Quid
Izoe Jeuiu! 1 At quamuf orator.' Sed apud alior ' ,
,/oqu videlicet ,didieerQt,norJ multum ipjeflcu1l1,.
. 3.$'9
. '. Pulce11i .habit~aliter -micrologi, leuiculi- I
que minutiarum feEtatores fine illi PYGMAE[
lIELf~ONJS, Pamaffique reptilia .. Paruul,s'
in his ,aflimulas natura tales, numari'os poe-
tat1:ros, t,hoc genus omne, :1deotes fuo ab-' .
. udare ingenio iubeamus, hilaresque' eo ab-'
'legemus ad fu as imagines, \ ,
. Pbi tata conor! pMe non PJl a/tior 1;no. , .
, Vni'iU dolentt honeftarnque m~rentur 'mi~
fericordiain ,. quos iniurje temporum, bar:- ~
baries'que locorum ~ inquibus vixerunt, fa-
porque deprauatus, equ'alium, 'vel honora-
tiffimorum, eo COffi pulic, ve animarum k fa~
tis m'agnarum 'friuole pro(gi vel in nugs ac
ineptHs; vel omnino humillilT1is turplt~dini..
, , , bus, oeium tererent, aut confpurcato pel:o-
re fimul ing~~ium .derurparent. '
I

. 360.
_, ' AbroJutam, quam hue vsque confidera-
uimus, animi, ingenii'petorisque magq}tu-' , I

, P 'dineir.,
l'
 . .
 "
~UVITS ,AESTHETICA AIB-SOLV.'A. 127

'mate fiUlUlatr eoram enlditis:. ita ~~ bonr, .

-moteS rorllm mor~tioribus., , QUjlm primum,
ibi non nihil fupinae ignorantiae, hic incon- .
dicorum morum fltb vulpe llcentium pel)u.
- '<:et: pern.th res e~, et ex iudicum maxime
<:ompetentium fententia turph:udin~ tur-
pus tegens condemnaris. , Quoniam itaque
. iam"extra dubitacionem pofiEum eft, nihil,pJl"; ,
. dendae ignorantae, nihil afiiea~ plebeiqt!'e
debere phaenfi>menon neri i~ pulcre cogi-
tands: pomo qu~~ritur, an diffimulari fans
/ tlpte pofftt animus vtringue laeuus, deinde
diflicilius id faltim rit, qllam aperto petore
talem et ingenio et moribus. te IIftere,. qualis
..:. ' es ~ dofl:orum autem eft regulas,quas por '
funt, facijlimas praefcribere; tandem, fi de-
tur aliquem, ingentem fimulaO'di per habi-
tum, pofe virum bonQm tllt m~.nciTi ~ vt ne
. minima quidem in eius ,cogtancii ratiO'l1e,,
. transpareat . mentis animique prauitas, quis
vetat, eum virum bonum aefthebce' veril1--
milicerque dicere, donee contiet eonera-
.
", rium? . If, i~, ~II. -

. 3~3: ,
Nunc (aque licebit, ,quam poIluIauimus
. 45. connatam, ex~rcitiis, . 50: et difci-
pUna, . 63. corroporatam animi tnagnicudi-
nem determinare paullo curatius abfolutam, -
anift.lum non honcfium roluro, red etiatn n0 4 ' ,

bilem,.21S: qui (onruetu~ne fimul, altera

p ~ - n~tu4
 \
1

I
- '128' ,PAlt'S n CAP. l. SECT.,
, '
X'XIIII.

natura, pol~tius' vi':1ere' nourlt, eognitia.-

nemque tah virorum bonorupl gener:i ordi~
3lariam familiarem etiain fibi facilemque eon
\ fequueus fit. ,.Hie enim ee mores fimplicieer
boneftos ~t his propordonatam (og'ta~di fa..
~ .' tinelJl exprimere fufficiet, vires fuas non
nihif ,reprimen do , ' ee heroicam. viu~n~t ~a
ti.onen eiusque maieftatem attingere, llvo-
le,e, et opmes animi neruos in exi1Dia 'qua~
dam dgnis repraefentanda 'IDodiS adftringet. '

........ . ..,.
, ' l . ,

. ' .

SECTIO ,XXV.
JWAGNANiMITAS A!STHETICA COM~
PARAT lVA.

. 364-
- .
Veranon'minus,
magnitudo knim quoniam turnon
ae humili repentique t;ationi
cogitationum ae vita inimica efr., . 363.', /
tenua eogieturum 'doeebit non fua folum
. forte contentum elfe" fi vel ipfe fimpliciter
hor.eftum vitae genus alfequi tantur'n pffit,
fed t na.bilitate morum ac ingenii confpi-
CUQm, ee pros heroas, neque res de themate .
concipiendas, neque cogitandi modum aG
ra~ionem auguftius jnform~re., ae res" de qua
pociffimutr agendum en, permiferie. In te,.
nui Ji -fl}.ede labor, orrmis maior' nobili cas ee
, '. 'herois-

\ ,
 - , '

,I '
, ,
.' .
MAGNAMINIT. AESTHET. COIIPAltAT. 229 ,- "
.herosmus ipfe velut 'exuendus' eft, ad ." .
, hoc vnum vtiles, vt, quo ma jores Cunt in
aliquo, hoc illi facilius fit;. ita tenuitatis Cer-
~are terminos, ne in abi~B:a -ct (pinas pro
myricis dept;imatur, vel fi;niftris'auibus inm-
meCcat ogi~tio .. . 245, '263. - '.
" '
. 365.
. Ad veram et naturJIem tenuium magni-
tu,dinem ~xpri{llen,dam "fufficit quidfm nge-
niU1D et petus in pulcris vnum 'ex minimis,
nequetamen neceffarium eft" quoniam, ma-
iora quae poffunt, et minotibus apta funt,
~ fuis parcere doB:a viribus. . 36'9. Hahes
nouam in ter cogitandi gen~s in aeftbeticis'
tenue ee meditandi rationes logicas, ee ton- .
cifas,eamque fubieB:iuam differentiam. 'Pot-
eft meos anilllusque nfignirer philofophus,
nifi pul~ra male contemnat, tenue cogicapdi
genus exprimere, n,eque tamen hue' fatis
magna laudi mens omnis ad philofopbicam
tDeditandi racionem affurgere. Potuit Leib~ I
nitius excogitare fabellas, non patea fabel- ,
, lis VIlice commodum ingenium ac animus
,talculum eius differentiale,m ,deIl;10Iia;ar~.
J I

S. 366 "
_ Tenues venas animumque fua' tenuitate,
fed honefte, 'contentum }le conf~n,damus
,~m leuicusParnaffi reptilibos, . 356,359-
In ipns tenuibus quidem eleganciis in cog-
, ,- '-, 'p 3 tando
\
 t,30 . P~\U 1:, CA.~ l. !lES'" XXV
. tan'de dijlicilis ei~sm'di ingeni erit, tuan~
taeunque. requiratur., '''''d-pif',~, . '135:' tan..
tum tamen in pygmaeis Heliconia eaput ef..,
. feret, quaQtllm hijmo ,myricae .Jurgunt. .
I 180, '195. foliciteque grauitatis magnanim.,.

atisqutr, qu~ datur in aeftheti~i5,. abfalutao -

ftudiofum. S. ;XX.Q:n.eiusdem campa'rati....
u.ae, . mnimum Heet, aliquem t~tn~n, g!ad\Ull. .
tuebltur.. . 189, 185./
I
, .
_,-,

. 367
, Vel tenuibus fatis magnus laudibiliull'
aeffhetcorurn animus, . et ingenio regitur '
. fubtjli~ Heet Qon fit fubtiliffimum,. '238. et
'facetiis' iUud ae honefta .vrDanitate (:ondire~
dUJsque dieendis ae falibus ioeis lubenter" et
a1fufcic fuo tempore., . 237. fed ex vere
venuft4i' antiqu(Jfum exewplis, non ex Wa
ddi~ula r~centiuin quorundam formula,' quam
et 'auaoritatibus' et rationibus 'oftei:utit y~
. it"f!r, de !al/iera dltliouc-, , , "
.' ;' 11~~.pra~til!.'item in lut'l,lm, ., 19$. per coput..-
. que- pedCJ9.u,e, , .
/

. ,. 368. .
. Animus roys t~nuibus venulh: cogitandia \

iptuS ~ a~eommodattls facilis, ~aiQ\"ibus,

autem nee impar diffi!ciUus; vter(}u~ ta.~ .
rnen fu:un operam e.~am i!J. jd bene loc;a-'
bunr, ne furgant ~~titis, vel cogn~fcendo vd,
, J
appetendo2/.a~ {phaera co~itat~l>nQm acmo~ ,!
'- ' , .-plal_
- I

" . .,
.
- - - - - - ---- . -- - - ----~
,.
~(u.:~nMIT. AESTHtT. COMPAR.,:T. 231

rum tenuibus ~efinita protenditur. . 3()4

.Admirabilit uftio genere Th:eoeritur. S,Mlt~
Ja ;/la rujlica ell pajloralit non Jorum modo,
f/erum ;pfam etiam vrbem ref~rmidat. Quint.
X, r. ica,vt pari cum incorn!!,odo fohIm, ct
vrbem etiam, ea cogitan~i ratione, q~a
, Theocritus vfus et, cogitare finge res, et bu..
. colioa ex ea notitiarum votorumque fphaera'
defcriberes, qua gaudere rolent iri vrbe, m-
mQ in ipfo fore) nutrit, ac 'verfantes
.
affidue.
,
. 369.
Reae Seruius eundem TheocritJ,lm laudat
fJbique Jimplicem, p(rJollar add.e~s in Qu&oltciJ
. '.ffe rujiicar el fimplicitate gaudenter., ~. 21 a.
{cilicet a qrtibur nihil altum, nihil vrbalwm,
nihil declamatorillm. Virgilii figurar -aliquaf .
necej]ilfJte. excllfat. Falli tamen, qyi ornatus
" omnes, figuras omnes iOeo vitare iubent te-
nuibus proporcionate cogitatu,um, .237.
vel prum Theocriti probec exemplum, in
quo fane, fi qui~ vnquam, pofitiuum etiam
'1&c~ (3J!It.DA'It.D'I, . 194. tuetur. Id.I.76: \
Alel' A ~ltJ,1I. T~~ 'II'DpTIIJ', 'ellu TI) 7I''IEUf'd.,
Alu J, ZltJ ~o(1"z;r 'i'~pUfTa.j, lilu le Xd. (3fAJf,
A~ le, N.. T. A. -
et tamn habee ornatum, figur,am, anapho-' ,~
. , ramo . 343, ;45. Quot idem plenus efi com- .
par~onib~ beme agreftil>us; figuris tamen !

P4 . , I
 . ,- - -,
PARS J:' C4-P.1. SEC1'"
-
xxv. ,
- -
,. . 37
_Hane extenuatione~ virium ~t' pammo
niam iti eclogis, . 368 adeo 'ftrenue feruaffe
dieunt Virgilium , ve duas tantum fententias
babeat in omnibus, et fimul fumtis, quarum
vns tamen nn eiugit critieorum feoeritatem,
ae fi iufio maior e1f~t in 9fe paft-ori~. . QUO$
falIi, doetjpfa; - , _. ,
rrahitJua quemqu vo/uptlJl. _.
- Cur enim non aliqueni pafiorUlil fua fenten..
tiarum voluptas traheret, guos Arifio~Ie~_
'-- generacim ~V(,d,.,.o'rIJ7rIJ,didt, congruente C~f"!
~ntis S~nehop~ Ptmf min~l>ili~c;r 1:
\

I _

Equidem non fenteptias folufll, fed ~t

bene multa alia 'phaenomena, qu~e tigura..
rum habent apuq rhetoresnoJilina, in vuk .
gadbs maxime, homi.num in hone(li~ infi."
ItI0rum fermocina,t.ionibu~ obferuaui, me., _I
cumque pIures 2 . qu~e -figura~ non nOPlina..
,mus, quia non funt pulcrae cogitationi~ par..
tes, et cireumfiantibu~ neglehs turpiufeu
;1 Jisque/fie obfeurnrur, ve in iisdem pecuJia..
'- ris non detegatur ele~ntia!. eafui potius 'PI"
_putentur, inlb.r ftofculfQm in pratis et ad _-
. , triuia {ponte pafeehtium. . 26. Q1,lod ta...'
men ideo tno~etur, vt hoc ee~iu~ perfua..
deamur non peccare in- verifimiliiudineDJ
~- "/~f, fi qui~ tenuibus ~tialll, -q~afi aliud
-, , . -agcnqo,
'.

- .
 -'(

'-
" '"

MAGNANIMIT,.AESTHET.,CO~PARAT. '13; ,

agend~ ,non q~~efitos? o~~io~ tamen' iJn.;

mjfcet ornatus emsqlOd1", qUI poffunt figura-
mm tritis nominibus infignifi, riee ideo tal.
lem fuam tcnui~atis fphaeram :ranfeendere.
. ,aliS. - Et Terentiur fe,ruil dat ple"*mque
. prudenti[Jimar fintemiar quidem, fid qua~ fe
per ,natU1fam offerunt cunflir: VI: Ne quid 7i~
m!~ S~nliu~
, 4 Aen.)\;.
,
.' .' '
l' ,
" . 37.2, .'
. 'Singulare doc;umencum animi ,magm ln
f:~nuibu& .efi: quaed~m -erudi~ionis abnegado"
11- data opera, m.ajoris jngenii, cognitionis,-
ae anhni vir tenuia tamen expreffurus,. ne
, verifimilituqin~m laedat, ~ ejus perfona"
quem fiRlUla.,t, 'errorem committit. Hue p<!t1:
Thepcr~, yrgili~ in cJeemplqui VOC'-tur,
CJ-uanttQ
fCrIblt _
. 1, mphifm J)irC4etuin ..48aeo .4raeY111Izo,
,Afheumque Attkum ,interpretanrur, non ac
ft Aracynch~s- fuerit in 'Attica, red quafi fi.,.,
mu~t Virgilius p~fl;Qris. ignora.nciam geo.. _
gra..Ehlea~: " ' ' .'
, '11, Fl1r. Sey!hiam et rapiduTn erelae ven.. '
, ' . \mur Oqxen,
riec conft,ruEtiones de poprilis, terrs, t u.... ,
u,iis, ad quos ,v~niamus, 'confuets a-dhibet,
lIee Cret~e ftumen adfcribit, quod habe~t1
'quonam Oaxen hi quaeruDt in Scythia, jlli '
in Mefopotamia. Quos penes -verum ',lit,-
JlQf~ paftQl'i licet cum i&narffunis. '
. 3731
"

I
 /
, "

234 PAIl_! l. c/ar~ l . SlteT .xxY'~

I I
, ., 373-
, Quam Langitnis -.s. XXXXIIII.' forta~,
=r.nimi fui feJlltentiam philorophi; nefcio cu~
:' ius, quem loquentem ah inicio fingi~, eX:
perfona prodens principem cauffam indicat,
cur Cus ,temporibusfit vniuerfaUs adeo fub-
limium ee magoifieoru~ iQgeniorum peo\}--..
ria; feruitutem, die dimidium virrutis aure-
... rentem: ea, fi vel plenadafueric, pracor-
dijs in libercate maiara aufuris tantum falcini '
'xelinquit magnitudinis relati~:te; quantm :id - .
, tenuia pulcre cogitanda ratiS en:., '. :
," 'S,eru;tul olmoXla, - ~
_.' ,Q.uia~ quae fJ6Iebat,' nOT! au/cbat dicere,
" Affeflu1 propriOJ in fabella.r tranflulit" -
" Calmmamqzujiflillluj1t ocil. Phaedr.l. III.
Quam apo.logorum genefin egregie ~onfir
mat, prima fuperftitum, IQthami fabula de ar-
boribus regem quaerentibus,.licet adhuc ma-~'
lns aliquid et fublimius applicando fpirans,.-
ae' friores man<tipiorum ae liber'tOrum fa'
belae aefopicae., '
.' .: 174,.
, Magnitudo animi. reiQtiue minima, ,vd:
p'otentiaJis etiam tantum., ;vel Calcim aaualis
in eI~boraridis tenuibus lUlOe 'occupatorum
e11:-ingenium ae pr~penfio'.fimpliciter hone.'
ftarn viuendi rationem modmque cogitandi ' .
huic congruente~J et negatiue, et pofidue,-' .
. \ . '. fequi, .

,
.. I

______
,
=- .... ___ .... __
__ =-=.0..=----
-
~
c
-
:
:
:
-
=
_
-
-
=
:
-
:
;
,
~
 '~.

MAGNANI~IT. AESTHET. COMPARAT. 23~'

\ fequi ~aptum etcupida ,..2, ~I'4: obiet

nonmediae {olum, fed et maximae menfu..
, 'rae capa<;ia fimul, ex lateribus fus, abfolute' '
, qudem rnagnis etdi,gnis, ho'rum ,tamen mi- .
, noribus, contuen,da fiftere, . 21 ~. (3rJ.&otJ" , '
- . '217. et primum, . 221: etfecundumge..
"~us, ~. 245. tumoris, . 217. ee primul!l' ~.
2'2~ et' fecllndum genus" . '2(i'3. effugere pot~
eft1 tendit et fouer. .' I -

~ 375 _
Eadem adeo genus cogitandi fati~ abfolu-,
te magnllm, praefertim abfolut digl1um,
;. '223, ~xhibeI'e) vile de ,abieais, . '224,
vel etiam de tenuibus ~ogitandi genus, . '262.,
. . cauere, quaerere' genus cogitamii bfolute mo- I
ratum, vt latius, . '2i., ita, ftriains,~. 228, ma.. '
le moratum verumque vitare, . '228, g' adus
I Cltiam et intercapedines in ipfis tenUIDUS bel.. ,
le nietiri, . '233. data.occafiole i~ter'~~fLQ"
AOX'rJ.~, fcurrilitatem' omni modo rifuUnhian- ,
t;em~ et rJ.yprmw&." f~ritatem omnibus naturali.. '
ter arperi, medi'\lm tenere, qud ~(,I~rJ.71'faS'
:}.liq uando nomine fignificatur, in ludo, ioei!- ,
.. que. e0n.eilme fe el eeell(er gerenl1um, et .amat, ,--
. et poten, . '237. .' , ,

"

P.rrrprJ..1I'fA,rJ..' mentionem iniicere n~n' por.. -

fum, qui.n veni~t forfan afiquibus eius i.n ,
mentem~ qucxl ~ph,'. y,+ illa omni~~~!; ., .
...
,
,
,
 236 PA-.S l. CAP. l. SECT~ XXIII. I

ftianis prohibita cenfeawr.' , NQn 'inqoiram '

heic n id, an omnia per fidem fanaislimam
iIlicita pomnt etiam, vt Y'edta, confiderari per.
Colas aefthetices reIDIlas philofophicas : dabo
modo, ohiter intetprecationem loci, quam
, ,ego veriffimam habeo:, Ne auiatur lJuitlem, '1
-, irer,vo.r IUrpilUlJ elohflenilar, TUe morologitl.
Si autem qua~ratisl quid norologias ample-
aar titulo, eit' illa wrpet.7I"W4 ("et.Tet.) ..'" ClfllG
c&IJ1"OJT4" omni.r U/a eogitani agendique ratio,
'1uam vdanitali.r fejliuitati.rque titu/i, tegunlJ-
ae.vere tamen deeorq ~ ~ofue 'C;/lrijlianQ ~ &(/11,.
, \ Irarltl 'ejl, . ~ l~, ' ,

. 371
" Difficillimum vtique vel pfychologice tan.
tuIh rem ~onlideraDtijus haberi debet, ita io",
-genicffi deliberato conlio verfatil~ reddere"
mresque toties amabilitet variare, femper
tamen reaos ee vere bellos, vt '
omn!.r te deceal color, etjlatur; el rer, , '

neque naufragium facias vnquam in (copulos

dicacium, obfcenitatem, maledicentiam, 've!
amnin rerum caeb:ftium 'profall$tionem, ,
'nec ditum tuum vllum" vllumridiculum, ,
Cuafore Cicerone, vel lit nimis ftequens, quia \ ,
, reurrae hoceft,vel fubobfcenum, quia,eftmimi,
I vel petulans, quia imprbi hominis ~ nec in

calamitofos, quia iuhumanum, Dec in racino

rofos, qua leue id (upplicimir; neque quae-
1itum et domo allatum, qeia frigidm, ne!=
, fere

..,
, .
6
 , ,

"
~UG!fA!fIMIT. AESt"HET. eOMPARA~. '137 .
. :' " l' . i I l'

fere ad lal:effendum, quia reCpondetur & in- ,

geniofius et humanius, ,nee in caros ve! no-'
ftros, vel multorum,. quia odiofum, nec in
potentes et dignitate praeditos, quia ptaetet
, deb~m venerationem e~ Ql>feruantiam, 'nec
atrox et contumeliofi~s - in quenquam, quia
infanable. ,. "
, ,
. ~7S .
. EideiD Clceroni off. l. faci/ir tJl tlijlinEHo '
ingCJZui'(elegaptil, vrbani, ingeniofi', acct). el . \. , I

illberalil iflci, ?rior tetnjJore jit ac remiffo ani-

mo libero dignill, eiqueJitut intipi11di ratioejl,
ila rJefinendi mo,.du/" Verum fit facilis in theo-
ria ee in abftraUo, quod aiunt, facilis. fit in
mriltis, ex voa paree liberaliori~us, ex altera !
a':i infirnam humilitatem' et, faecem vergenti-
. bus, ipitar plumbi, ' fit faciliS animo fereno,
quieto, lnte fe1l.:inanti, extraque eeli iatum
immo extra ipfas partes pofieo, velut iu l;iex ,
-litcm fuam non. facienS. Disparebic tamen
facilitas, fi am iamque diaum diturus, quod
{ubito occurrens iam in 'prim~ ore habeas,
ci~jffime tra.nfitura opportunitate, concipiaris,
,quod honefti malequemorati ~
, ci,'ca clm.fiuia ludat, ,
nonnihil animo commJeior, et in quendam .
iocandi Y.elut f~91t(J',a.(J'",ov delatus, S. V. ve! . }
, fi-diaum examines atceri,us. te vel ip'fUJn, ve!
tuos J>ete~tis, vel., quo certe timeas. e. c. ,
I

. 379..
 ~38' "
PA,RSI. CAP. 1. SEC't. XXV:

\ . . 379\. . ,
, Secundum nos judicaturum reor, qui
.'
porro perpenderit, ap exempf iQcorum
. elegaritium' ah ip'to Cicerone genenitim dita ,
1, c. lint ea vere omnia, 1) Plautul nojler.,
~, ~6~, de quo,tamen (ten"uQ geperatiinet in-,
'-'
defimte HoratlUs A. P. 270: ' , .
At vejlt' prol.li'Plautinpi ei numerol, 81
- Laudauere /4el " nimium patieiuUT vtrum...
qU( ,
Ne rlcainjlulte, mW(lti, ji. modo ego el vq - .
. ~imt inurbamim-,{epido jeiu1}gel'e diElo~'
i) jltt}orum dn{.iqua c()moedia, fuius' camen,
au8:ore Horatio 1. c. '282: dicacicatis vicio re-
primendo lege opus fuit. _ .'
, I . Lex eft, acapta, ChOr.tIl~1U
, Turpiter obticuit,fu/JIato iure 1locendi. ..
~) plzilofophi Socra#ci, quorum camen. ipfe
I
dux " 'a~' oraculo (apientjffimus morcllium
decl~ratus effu gere non .p'o~it, quin, refe-
, rente ipo. Cicer,?ne, a Zen0n~ Stoito flur-
ra atticul .nominaretur. Addamus, ,vlilt 31"-
gumennim ild bominem" ~t"eorum dittum,
'lu Ciceronem hune ipfurnflllrramconfula-
. rem falutarunt iniuria, praeeuntem fequuci Ca-
_ ronero, quando ille fuhridens aUqua~do:, -
.. Q.uam t~di~ltlum', inquit de Cicerone'loquens;,
-haberlllu .con/uleill., '.' .

" ~ ,. 380.

-.
-...---- ._---_.
 MAGiUNIMIT.
, ,
AESTHET. COMPABAT.239 '

,., 380./
, 'Quorfum autem ifia? . 377~379. ,Ve non
affentiamur tolum Cceroni, quando ille' 1. c.
Turpe Ijl, aie, ,valdeque vitiofum in re cuera
lonullii'ditla, QUI deticallcm infer;re ,[ermOlltm:
fed ee in ipfi~ tenuibos et rem!ffius fuo quo-
(iam:merieQ cogicandis E(JXd.p'~llt" malimus~
,ex fanaiffim<? confiJio, com,itaeem' et gradalJ).,
affabilem '. non fIne fale, fel:a:i, quam, aut
P.fN(J,(J}..(J'Y"'f valde fufpe8:am, aut periculis
vndiqne feptam.uTpd.7ftd., " eo cautiares,
qua cercius
RiJ:u ejl inepto r(1 illcplor null.a, . 376': 191.
'S.
38:(. '
Ea pfomtius natio folatium iimenier, ro-
jus forte genius aptos quidem et tenuibus
cum digniC'ate quadam excogitandis et iptis
ioeis ac diais cum lepore iaciendis eft, graci-
litaee eamen e't fllbtilit~te ncfdo qua, per
quim amabili, vinci dicicur avicinis aliquibus,
quoniam ingenia pulcra fol huie charafleri
forran nata piura' fi numeree gens quaedam in
ciuibus fuis, rriirum non eft,,' ea ti artero,
quam (olam. po1funt a1fequi, eolunt feli-
dus, ac vicini, qoorum ee aIdus frgere plu-'
ra grauioresque fimul perfonas nduere va-
lem e~ defiderant ingenia ac prrecordiorum
ingentes mpetus,' . '249. His .enim
, facilif iatillra ;c;orum efl.
; . . ;82.

I
 ,

'240 'P.AR S l. ,CAP. l. IECT. X'XY.

'1

. . 382;'
. Magu~ fatis ad 'tenuia proI>OrQonat'
I oogitanda pftus aeringenium; et 'pot.eft; et
, "arder hoc magis pura a fordibus et rerum
, et fignification'is eloqo~Itionisue' rua et ima';'
minaca reroare, quo fe meminit plebi vicinius,
quo hine facilius potret turbae inuolul, quam
tarnen non minus abhotrec,. a'e iltud fnhlime ~
04; profanum tJu~gril el are/o; . ~43- ,
Jdem in abfolute magnis ve! rninimus,vel nunC,
... raltim,acvnum eJ}:mitiimis, fe geens.anillius,
non fe Elatur pradoxa honelfis tantUID nOIl
omnibus' ex fimpliciori viuendi formu!a,. fed
ratgit rerum fuatu'ttl, i iisdem probare fna.
fi ii.:;dem {ne falebris l 'fpinis ,mentetn eui- ,
denrer declarare, fi poteft .eosdetn eius cer-
,qores reddere, quod perfuadere volebt bpr-
. nis, idque fine. ambagibus, qrias pauci c.
piant a.equali~, . 244. '
"
I / '
~. ~S3
" "
, Magnus in' tenuibus' laborans elegatttet.
attimus mauult liquarn ficcitatem, quam
tumidfs vel inanibus emboliis"!asciuire, goa-
;. rus odiofam elfe circe'nfibus pompatn, ": 3~I,
284. ,exilitatem 'qtiandam, . 249- praefe'"
rec lutulento cuiuisflumini,. quale ~cllij, .H'
, ;11 hrafaepe dllccntOI,
Ptmag~U1fl, veifuJ d,iflabat ftani pede V1~O_. ;n
, aridum autem, . 2SS, exfangue,. . 2f8" ct
. , ' , iejunum

,'>1
 \
. , "

L \ ,
M.~UNANI~T.AESTHIT.\ R~LATIVA. ~4(,

~iunum, cogitanai gnus, : 2f9 .. aeque ab~"

horrebic, ac friuolum, . 261. omoia denique
cogitabit, volet, aget, ex veceti prudentm ..
formula: Pii bene inler bonol,fI.,gier conumi~.,

''4

,
\
 . ,
, ./

,,~, . 5 I.~AP.. I. SEC". X:Xv.

fi potius 'animus dign~s' il1uft~ matorum {~
. , rie, oltol. ..' .~ (.
indici(lm ~ moru, nobilitaiil hahet. . Ou.
. , " , Faft. IlI, z . ' . .i
aut omnino, quod adhuc maius e~,
nommibw quum }it geneTfyul a'llitl!,
Ex/verar mor,um flfibilitate genul, TriiL
. IV, 4- . .

S. 386.
, Q.u intrepittu ti fJuodam;,!u;~ icm ~au.
4uI difcenderrt, pugnare non ugere volo, rl<'
fpbntienrSpartanw refpondiffe diCiturValeto
- Maximo ,zobUiter, 1Il. 7. 'cx naRra Ilunc n'O..
tione, nec in eiusdem refponfo/,fitnplicem
godo hon~ftatelJPdepreheTldcs, . neque ma..
ieftareni c contrrio fingubrem, feq medhuI
quid nter vtrarnque" quod illud ipfum eft
.a~cUIte, quod fiunc volutnus, quod vtiqu
j~am in fe magis arduum, ac magnos fatis t~~
Iluibus animus, facitius 'a be'ne nacis obtinc..
. U,lr, quando ad' ereEtiorem \cogirandi rltio..
-nem politioresqueviuendi mores a tenerisp
.' , quo aiunt, vnguicuJis, veluti. manu, ducun- I

tur; plus am difficulcatis ~abet, ve eo feriu~

demom eleuentur animi, 'neque tamen oinni"\
. . no fieri ':lequic, fi gnauiter exercearis in lau....
<labili vere nobilium confuetudtne, difcipli-
nii acvfu, vehemen~erque defptcias~ 'quit-
. . quid '

" - \
, ; I
 ,
\ ~ " ,/ \

f ~. 'o' ., ' ' ,

. M.lGNAinMIT. AES,TlIET .. "RELA1'IVA:

, ,
241-
quid eft inf~~ocum; quo t~i{lis, vbique nuga..
rum, : 191.
I -
. \

. 387
.Animus lad 'med'ium in:, ,pulcre cogi~tdis
~enus fatis habiturus nobilitatis, . 383. non'
ab!olutaefolu.m dignitat!$ memor efr edena-
cior, '. 193. quopiam amicam lut,o fum' Boa
'b.ilem nem~ dix~rit', ,red eius etiam co~pa- J "

rati~e " quam ,ftudia moresque' verae n~bi.- ' _ ,

litati~ 'poftulant, . '2.13, '1) negatiliam~ ,Hinc"
poterit et volet omnem, etiam longa mal!u,'
mouere lapideni, ne quid ignorantiae, ne
quid err<1ris, rie quid p~uae confuetudiflis
,et aegritudinis animorum depreh~ndatur in '
cogitan~s a fe ,venuttius, 'qud, etiaJ1l6 bene
c:onuenire ,cum fimplici fatis hone~ate poffit,
maioreIil tamen perfonarum ae rerum dede- I
. aat.oxdinem non fine turpitudine.
.
38B,!'
" 'Tflrp~ fuit'olim nobili iZlIignorare,'iu qUq
"erJetur, forfan eterit it~rum aliquando.
Hinc luuenalis fibi videtur abfurdi quUl r.
\ .tulife,dum:Facunuf,aitaliquif ima'deplebeJolet
. -
, deJenet'e 'car!IJaJ
Nobilit i11.oO;, vmiet de plebe togata,
Q,rti ill1'/,zodol et legum aenigmata Joluat. -
Turpe .fuh alicubi Dobilem non militafi"e.
Q 2' :-Hinc
 .'

, \
/ . ..
'. I
,
.' ,

'" ,
~44'
,
. ".5 l . cA.P. L SE~T. XXV,'
'.

Hinc dem Iuuenalis arbitratur, 1'e'.rem abCur- , I

. dam.acutetigijfe~ .quahdo petgit:' -.
I
,
" Hie pet# E,uphrfJlln uumil, domitique BIJ.. .
taui ' . '!
. ,. .
Fujlod,r oqu;tar,-:-~rm;1 iiuJujlriur" at tu
Ni/, niJi CetrDpider; '\trumoque jimilJi,;,ul'
- Hermae.
In his turpitu~inibus, ~tvere tales, ea ye~ et
niQllt in cenCum, quae maiorum jnftitutis iu..
dicantur, . :?-. . '. 1,

,. 389
Animas ad res medias pulcr~ cogitandas
latis nobiLis' dignitatem porro c~mparaciuam
ct ftud ii s' vjt;lC~que nopiliu~ conuenientem
circm(pici~t '2.) pofitiuam, vt ea didicerit,et
id quidem fatisexafie, "-1: ~a et nouerit 'ad.ti.
l1etD perducere, et animo conftanti decemat,
quae nolfe,. 'velle, vell~ conftant~r; et ~gere, ,
ftmplex forfan, honeftas non poteft, aut im-
. becillitate f1,1a facilius, excufatur ,. ti pec~au~-
. rit,. quae vero ti cum decore pollnt exhibe~
" . ri:, perfetlaque filtantur'antea dubitantium
,.' ocuHs, tu~ vero non amplius incerru~ re--
,litlqu'lnt,efi"e, qui taHIi .tiL, non vnm ex IDul..:
tis, fe4 eximiis ingenii,. virtutis, ae ~nimido..
tibu~ confpicuum. , ,') ".

/.

- , ,'.
 "

. MAGNAMINI1. AE~THET., JlELAT~VA. 24"

S. \ 390.
, 'Breuitas no'ft patitur ad hane dignitatem '.
pertinentia congerere, ve} omnia, vel plera~ ,
q~e, id, eft o'mnem paene philofophiam pra- ,
,Uicam excutete, eamque mathematicam" et
flmul in ,~ate patentem moru~. in, gentibu~ .
aetatibusque diuerforum' prauehi oceanum,
.212. Inadaequatam noftris finibus,aliquaDi
, tamen eius imaginem 'exhibent luuenalis
confilia: .
Ejlo bonurmilet, tutorbonUl, arhiteriem
lnteger, ambiguae ji quando citabtrl teJlit
llUertaeque rei, Pnatrirlicet imperet, vtjil
Fa!fur, II admoto diflel periuria lauro,
Summum credl , mfar animam praeferre "
pudori, - " , '.
El propter ilitam Ieni perdert earifltll.
" Prouilu;a quu", te
Relorem accipietr pone ir.t~e ffaena modum-
que, '
Pone et aUQ1'itiae, miferere ;nopumJocior1im,
Refpice ~ quid m,01leDnt leger, qui~ rnr;a
mander, , - ' .
Praemio quanta,bonor manetml, quam fut:' -
mine iujlo
el Capi'to el 'lfumitDr ruer;nt, ,damllant'~
flluztU.

Q3

i "
.&- ... - \,
1.
 i46 P.A.U 1. CAP. l.' SECTa XX".

.'
, I . 3916
"
.Nobilitas, de qua mmc loquimur, . 388.
.
.

arpernacur humillimaquieuis etabieaa,~.19f':

/ _, ..!In, quae .
_Turpia (lnwni, P'olefiJllJrutumqui eceQunt'l.
Sed et ilJa; quac tlmplici forfan hooeftati .non
repugnant, ex -,:bftral:a pb.ilofophorur,n for.. _
mula, detrah.un~ tarru:n ~x opintonemori
.busque hinioum, . quo~Q1 iudiciis ftare, "el
nobis, exiftimatio debeat" a.liquid illius di-
gnitftis, dlfI? meaia eft, Don minimae-1 . 212...
quam ferre io oculis, ee a,qua oe latum qui-
dem Vflgue~ recedei'e, feC-UBl coaltituit co...
gitando deeernendoque, 'q em DUne anlmo
fOrmamU,. aedheticus medias res veo~n~'pi..
turus. QUatR durus cenfor eft poeta 1 '
tlZureolum velox, ellom -he, 61l.ulul. ~tl
ludie, fIJI1 diguul uera cnice-~'
, I
r'

. 392.'
" Animu! eleganter nobilis intalibusetiam -
'materiisl qu.aetenuiter pofI'ent, po1fent f~b..
- limi9s cogitad, fingular~ quaeret artiJi.ciu~
, declarare, non meditacu-s Colum, quae pr<r.
ferat, fed ~t. quaC" omitrat 1 quando caros et
'harum -retum peritus. fpel:aroripfe fibi tr~d~t'
multa, Dune oh tenUltacem, nune ob fubltrnt-'
tate m " ql:lae non exhibita deprehendet ~ de..
- preh~ndec nihilominusauaori V'eniJfe in men.. , I
" - teJDJ ..
, '

,- ,
 , I

, , '

MAONAMINIT. AESTBIT. aBltATlVA. '~47

. ,-
tem,fed eum. n,on remiffe vires,. c't,'mul
sdembelle pepercife, .21$.'
~ .. 393,
Nobilitas animi, ' quam nurie volu~uS',
, (ltl~ltf,.3-I1. praeertim genus tertium,~. 27G.
'. terrium turnoris . 217. genus, fibf caueudum .
, putat, ~ 279. fequiruf potius ocne moratam
c:ogitandi raci~~em, q,aatenus ,et r~latiue non,
" omne folum deporum,fed eteiDs gradum in no-"
biliore hominum confllerudine pae,ne fola reg- , , t
nantem bferua~,.'128 .. praeftabitaliquam qu-
. 'dem. remHlionem cogitationtim ,eleuationem"
que, praerertim in opere longiori, . 273, fed
v.ti latius aequabilem femper, . 268, ita et pIe...
rumque fimuI ftri,~us talem, . 26'7, praefe-
1et ~liquam mediowtatem" ~. ~9. mediis,
,etiam fti"itius attempratam, . ~70, ~71. et
pro thematibus el~aaque femel ea fignifican-
,di formula, nune altiorem, nun,c minos, . 27~.
fpeflatori nobilltatem cogitantis animis ae-
qualem circiter afferenti facHem ~e fuauem,
. 274. non ab\eais foIum de medja re cogi-
taRdi rationibus, . 278, red eti~m ftuauan-
, Cibus et neertis,. . 280..., . .
,
j

Q4 S E e TI o

_ ~A.',_.,. ", ' I

 , /

48 AR ~C P.I I!,C xx
'- I "'

-
r
,

, .
MA ,A MI S A TH TIC
/ GENE,RE MXIMA.

~ ~3'9'4t
R tM
PER
NA M1 S
EMIENTIAM
ST TI
S~C DICTA~
Up S i niu opt S r xim
que culturn, et immol1abtati natum viuens-'
que 'ort l' 'am' cor re Uus ne .
rnaJS: is f pro i(;!l cog and c, p . -a,
et inuigilans, o~nl opera, quo~ . -
H fa in U'Ill: ,'al im~ Iyrn ,,
, Sub pedibluque videt nube .' 318'. et jlera.." ,
S pe J VI , S . ac iel,
-uuque vtdebl
:- f mifl erf! id.~ u~ ~# iI~f

$.. 395\
iQe fulo fu ,UlUl!, f!C~r "t',l! . .~
-Infra fe pofilat
110n s tor fol " t J:~'
, ..
.", : 'Faft~Qi()(o ~ua.s: pet!~ prorui~;
fed am gn fati ~ui ~ 'j ~. ~,
diis,'.aIimo,fum h~bi~us~ q\l~ ;q.wp~r~~l ~un '
:.' , , , . .' -- ' 'c '-

.' . , .' ,
 .'

, .'
, ,
I ,

MAGNANE1!4JT. AESTHETICAR. MAXIMA.249

'.

-haCf magIl!lnimitate fuilt n~)D raro tiroliS' excl.

dere videntur, quos optimo tameh -iure ~a. . !,
ben-t: extra metum -cmparationis cCimlituti.,
um dignitte qladam aefth~tica? .' 193.
qua cogitaueris, fline illa quidem on)nia,
",,",,,fAJ, cogitata', comparate vero Plinius 11.
ep. 11. Refpondit, inquit, Corno TacilUr elotp.fln--
tijflmur, el, qubd erimium eiul oratwni ;IZejt,
. .-,""V6.'" quafi fublimem '{'aciti grauitatem non
"tcin~entes t(1~'fI!f teff'~~~r~ non .po.tuijfe~t.

'S 39~.
. fa, vi1ibu~ et ,b~e~i~ .pQf\ ~uQ(:~~ . 19,5.
haee. mod . '. -,
" !(irtul, reclutlm.r immeritit 1(10" ..
- ,.
'(leJum, 'pegata tentat #er via~
, CQ~tul9ue
vutgar:e1,et tldam . "
Spet1l# kumum flgisme, penna:
red n~(! ~~~n(:a quidem eft abroiuta'magtii~
tQqne ~c; d,igoi~te rerum et cgitationum.
. 198_, 201. altiu~ pauferu~ aliquan40 p~...
rentum .fongui~em" ,.' ; -
No" vfitl!Ja nee ~e~u rat>i(
.p.~fzna" . ,
vt ~ef in terr;.r- qu'idem fongiul- riwretur,_
et
ipfas, fJ'l;bCl retinquQt,. illuidiaqu,~ rntUQr' l'r li- . ,,,
1~;4um cxth~ra. furfum for(4lr~ , '.

,
\
 ,\

~. "~7 I

,1\:., n_nJ~:I1J' :.a'..e Jtll.:,1..:(:...n:..n 6t .U, li"

""e ..a~'la. \ ir .. lli.~r_ Ji\. .!C~G l:hi (dut ~
"DlllA fua u1 ..!e.ta.,e J?i.lg.I!Jnt"ln.
"l7irt~r) r'-l',i!ji1.e ~ICtIlJlJrl'(j"a,~
~~'7raf'inr~:":u'J'l' ", 'lI 'b--,
"v~.;iJ...it D41 yO. lt,ul~J,
4riJl1rjo t'0pUl arfl 41.1- r p. 9QI', ~I:r -
, 1)0 ". '
, '..a.r. Y. ;-: 'Di! !n,-ol.ir;r-ll Ji~(t er,1 '_ a: a:.Jr_Jc..-'
-:U""l '-n-g--inc"n's jL~a pLb::c.., Ic.:u:,:'c.pi.k, ".
,....ili:.;a- L:il"u_s ~(.lu, alo.1l1.u...i, .....:>:..
.
rtJtO,n ua ~ul"/le IleU1I1 'lJU'lJtt(P
\

Rriuzum 1'tlt}"j1ll.!Iuerlf, 'r gf"',,~, 11 -/r'1rf-

-

, .
fl-, 'rD--U rJrr-j-'4_:'J _k Je., ,
lr..u"1.Jtr eJ p~pullH1JyU~ JIJ~it. e, J\.
'>l. Q~ >,'

rlllo;-nd 1~"'iP TI! T t "'4 Fp-.d 1,ff),-:--.

( I
rJ. 3C8
_ :~~
- .nnlmatum eXcel.fenter t!\g'l~'1.nn irg~
. 'nium ,tupenus non .3.1.rJlirt itvt nt\a~~j' p"ac...
matU:laue .iflt tt\lJ1 J"Ierl~11 t'te'?r'af', -qr'a:-t
i;-t1 t}f et\8.~. tJ.lJ"Ilf1t ~t"ll'p'''!f'u-g'r;.lf13ld )~-1
W'2.y i Il'1t"'r" r1t,lt"l i'''er r"'n-rr c-"ELe]fl-b_~il. ,.~
. 111'" filO he"e-e 'ljYl ~'ic';nr cflt 'te... r~JI_a~p_~
TC'it ''ql'i~ c1u'Jn~a_:t ;(.J(ll...ra..it.. ;.ac...a\, I.J .
..a",lU,.

-
 ,
.'

l\iAGNA~JMIT. AESTETICAI. MAXIMA. 2Sl

, , ' , '

mores et vita.m beat~in.: . 'loS. . Ita ln ha-

mine verioribus raeri! non' imbutQ non, [lira
magmis eminenter~ :mimus ha~e effac\lr;
'Ni! maiul generatur ipft (Pal'ente)
N~& viget quicquaf1lfimite 4111 jecumfv,m,
PrfJxi'/(J,w illl fllmen- oltupauit'
Pallal~onoreJ, o.c. Hor.I.od.r',

. , '399'-
1ft rebus magnitudine naturali cbnfpicuis,
generice maximis, fpet:ific.e etia~ maximo-
. rup mencionem in exemplis inieci, diuino...
mm, ne (orran animos g~neric~ JIlaximos
1ibi formatuJu~ a{iimo Polyphemo~ aliquos
Encelados.u~ .vel contemtores deorum Me.
zentios fecim. fabricerur, non eos, vere ma-
gnos animorum, red tumide fuperbos. Prl.
m'!, potius: dignitatis pa1iti,uae per fublimia-
lex eft: humana quaecunque, vel fpecificc
maxima, diuinis tUbiicito, . ~o6. . .
'Regum timendorum in proprior grege/,
Ifegu'in ipjol impmum,tjl louil,
'l4ri gigaDteo Irirlmpho . ,
Cuntla Juperci/iQ mouen#l'.
. ~ '. 40.
J!~ ~U3t formula rffAovNf Horadus l. od. u.
Gentllwma~ae pater O/fUI ctiflor,
I - nI feculldo
~aeJQTI regnfl

, ~

, J

I
 ,
i
~ I

25~ . rAJtS J. c.Ar .. I. SECT.dtXVI.

I '. \ ,1
",. '. Te milU!r IslUm reget aeqtJur orbem, j

Tu grou( curro' qu'!.t;el o/ympum,

Tu'porum zflil inimita mitr,r'
Fulmina /uei/~
. Idem d,,~mano yopulo, quo maius ~liquicl
, iri humanis Roman~s ignorabat. IH. oda 6~ ,
DiiJ te minOrnnlJuol geril, imperal.
oo Hine omne prin,cipiu.rn, !zue, reft..,. Ixit'um~ .
l)ii ,multa neg/eEfi edere
. , . ,11eJferil!l f1J!4. .(utlrojiJe.
. Dum auten! oda ~~ '.
", 'Cae/o, a:, tonantem eretlidlmr JIJUerIf. .
pegnar6 ~ p~aefe~lI P{u..f41 hobeki(ur ~
AllguflW,. , ',o

j~m feruitutis, 'vel iuftilIi~ae, raltim accep.. .

tiffim~e'.
videtut e:lfp'ertus effe;aum,' <le q~~ ,
f. 373, q';10que. recun~um phHfophum,.
quem Longmus cltat, mhl~ 1:11adimus ~ I.1ift
fldl,llatoies, f'fr"A~~E~~.' ,',' ,. ~ .
I

,S.' 4ol.
. Magnanimitas, ctllh,lS fublimia Looginuc
Echo dicit, et de qua nune lo.quimur, non,
.' otnniao quidem transcendit horizontem ae'..
. tthe~cun, neque res ita fibi tantum,concipit,
vd pUJa 'pliil<;lfopbiae fcientia, maximis' ta-
m.en gene rice' inter 'obferuabilia qua popffi..
Plum et fae.ne folis inha.eret, .. verr~tur in i.
, . " ma~~.

\, . I

I
 , '/

,
/ '

,
MAGNANJMIT. AESTHETfCAR./ MAXIMA. 2,a
, ~

materiis, quae funt hOrizonti\ ratonis Jogico ~.

aefthetieoque eommunes, et hine, ae, fimul
aliis ex caum" plus rati()nis admixtum habt
'~iusdem ana~ogo,' plus diftin8:iQnis etjam
, ma.thematicae, propeereaque gradus in ipfis
gelerice maximis" 'vt~iea dicam, fpecificos
metitur oDferuatque curatius, ae magni" de,
quibus S. XXV. animi. . '2.07. 'Principum
eft et ,regum vere, magnorum, ingenti eum
facilitaie t , fuum tamen in pn'mi' confuetu~ine
cuique erihuere, vel 'in iis, quae minora vi~ "
deantur,' ee gradus honQruJlll dignitatumquc
potorum, vel jnfra, vel iuxta fe pofitarum,'
-apprime tenere, ee fecundum hane veluti fca-- -
lam cuiuis, reddere perfonl1'e eonuenientia.
/ .
., 401:.
Hinc ne nohili quidem cogitandi viuen-
dique generi flifficiens animus non, folum ad'
hane eoncipiendam magnanimitatem inhabi-
lis eft" red etiam iUi -falIuntur, qui in his ge~
nerice m"aximis fpecifice fibi maxima femper
legem:es transuolant in his minera ae media,
quibus faeeneor re pulen, cogitandis impa
res efe, grandiUlb inFerim maxima belle fe
poJfe deferibere fecunr oppido cerei fuoc,
. ~o9. Vire~ fune potius praetentandae in
, grandibus,quorumaUa in occa,fiQ~e negJelus
ipfe adhuc fublimior cric, in grandibus~ q~i~
bus adhuc fatis multum pompae, eefimnia,-
'.
rWJI, aurique ee oftri. re~alis excrinfecus ae-
, , , ee~it,

/.
 I , .,

,,254 .:Altl l. CA'. 'l. sa,cT.X~VI.

cedit, vt tandem vel nudam maieftatem, ma.

- ieftatem, iquam, herois vnam ex maximis,
vel puriora faera, d~ intra ~entem pera..
guntut' ~ice t I f~blimius effinge~e fufficias.'
lIJa vero I/tridenda arrogamia I./i in minoriblu
nauigiir "udjOl dfe fl.f01lJiteri, quinqueremer ve..
rQ, Qut etiQm ma;oru, gabernare dit;/ict/fo. Cie.,
de Oro l. '

, ",
. 43.
Quanquam fatis magnus rublirnibus ani-
mus non el1: {apiens ille ftoicus, quem, .. ' ~
,Siraniji illahatur orhir, .
Impau}d"m feriant ruinae, . 3f3.
... non leuioribus tamen ill~ curis afficliur, 'nee
'ex tranqilla fuperum vitam imitante fe-
re~itate deturbatur. Mini~a noncurat ad-
'madum, neque mouetur v~heJDentius; fi qua .
Pamaffi ~eptilia, cenrores yit~o .c~ati,_leui
culam in ei~s amiau maculam', non (uad
- pueri inJaba, reperiffe fe glorian~r, auaaci'
,po~ius impetu fuuin ptat, in. vra regula-
rom collifione, dum foreiffimls et Pygmeis
ne cognitas quidem 'leges eleuatiori ftrenue,
(equitur orbita~ ita ratiories fuas flJbducere,
vt l~uioribus anmulis artis fuanpufiUae, quam '
vnice n'orunt, fanaiffimas, ti diis placet, re-
gulas; vere min9res ee debili(;n:es, fpernere,
pelfundaI:e, proculcare, vide~tur, npn fine
Pul::.

, "
\

M~G N.A No,I'r AESTBET~CAR~ 1dAXiMA. rS~.
pu1cel.lorum ardelionum lacrimula, vere ta~
men exceptione non ineleganti. . ~IQ. .
\ '
. .44.. . .
Grauitatcm abfolutam aefthetlcam ~n animis
nobilibus collocauimus . g6:)t., vti Ccero
ipfum moderatqrem ingeniorum, ad magna ni~
. tentium defcribit, nOTl VI quendam mao~rum atr-
lJue rtijicem, feil juaji vnum.e togstoru~ nume-
ro alque tu' forenJ~ vfu, hsminem meocrem, Il
~mn;no rudem. Quod ft vera nobilis eius.
modi animus ~ll:u velit ad grandia cogitanda
accedere, quafi fuimet ipfius et ordinarii fui
fta,tus oblitus, excitandus. eft; et velut extrl
, fe tJiendus in maius theatrurnt quam in q~o
luotidie perrohanI agit, et it~ diuls heroi-
vt
busque mifcendus, e1tce1f:un ali'quam cum
iisdem familiaritatem tontraxjfe ~ ncc tan-
quam in alienum orbem delarus, red in eius-
modi confortio duduni habitans appareat, .
21a, 396. '
.iludirir? an me ludit smabilil
;fnfmlia? Dlul/re et flideor piel
',En'areper IUlO/, amomae
Q.UOI el aquae fUbtull1 ti aurae. Hor.
111. od. 4, .'.
. . . 40 5 . ' )
, Quar nu.ne quaerllDus, ma~oanimitas,
. Ilon mana fDlum thernaca, red ex ea etiaOl
. par~

"
 I ,

~f6 PARS.J. CAP. ':'S!.CT.

',. XXVI.'.
~rte con6derarc' geftit, qua marora et graJ1t.
d.i~ apparent. . 'lIS. ~emento Didonis
J) n, elegan'ti'i1lo epigrammate Aufonii:
,Inft/ix Did,o, ,1irtlli bme mntla marito!
Hoe pereu'nte ugit, hoefugieltte,'pefit: .
2) quam O';1idi'us het. ep ..VII. pingit hc
epitaplio.: . ..' .
Praebitit Aeei li e~.ffam morti, et enfl.m~ ,
[pJa/ua DidJJ eOlleiuit vfa manu.
3) il1~Ii1Virgilii lIt ip(am fib~ paritantem ad
. rogum llIads veftibus_ eCi ~otc:lcubili exftru-
1

. auro: IV. Aen. st. , ~/..' .

Dulce exuuiae, dum at tleiliqitl jim!Jlnt, ,
Ae&pite nn& ~nimani, . i'fIeque f4 'exfolZ!i1i:
Cflrt.f. . .

Y,xi, el, fJrtem .Jederal turJum JOT/una,

. per~g;, .
El m,ine mllgna mei fuhJerrai i/'# imag,.
'Prbtm p~aeclaramflati, mea' momia vidi.
" PIta vintm pOC1UJJ ill;m~eo a Iratre te&epi,
Felix, heu! n,imillmfe1i.i,fi ~ittora tanlUm .
, Nun'luam JJ~rd{p1i~e teiigiJ!ent 1UJf1rlJ,'
, ,a~na,.

, '

. 4o~. -,
Quat;n Did<;>nem ,~a1itmgnanimii:a,he.
loica fitam a fe 1 . Equidem nihil "haefitans
-' , .. Dido-' .

,"
r
,'

'. ,
M+qNAN~MI". ~~STHET~C:. ,~AXIMA" /151
Didonem VirgUii nQll)ino. Rationem quae-
ris,? Merire praedicata. Ptimum e,tin Ciga-,
rorum ,~quam quadrare poteft muijercu~'
lam, quae primo marico oh crimen in fur-
',cam aao fuga fibi confuluit; quum autem cum
altero marito furfuris eiusdem acrox denuo
crimen, patraffet, hoc manibuslil:orum elap.
\ fo; eommunis feeleri$ poenas morte dedito
Secundum conueniet et vxori cuiusuis mili- ,
tts gregarii, q~i fuftibus eam in talem for~'
tunaeeoniugalis defpeJ.!ldonem compulerit,
, vt,hoc abfence, eiu,gladio fibiiugulumfolue-
rito Apud Virgilium autem nbn f<?lum excel-
- len ter magna eft, de qua fe~mo eft, fed ea
,Itiam, quae de ead~m praedicantur. .405.

. : 47
. Nofita nune magnanimiras ~mni opera ca"
uebjt et ~fI,~otJ, genus quartum ee omnes
cius fpecies pro gradu turpitudinis, ,. 310.
Dii Virgilii iam St~"'pe"tn"PIif Joquun~rt
agunt, patiuncur,. ae _Dii Homed. . gil.
'Virago Virgilii de febus ad fe pertinentibus
cornmentatur auguftius, f. 4J08.' quam Dido-
Ouidii: .
DurD in e.rlremum t villleqtJ' nouijJima noJ*
jlrae,
Profiquitu, /ali, fU; foil Dnll, tmo,.,. "
En! querulam de perpetua calamitate mu-
lierem .ordin~~ 1 Virgilii Di~o fe.
feli-,
R cero,

\
 -.
, ,
~U8'A.S l. CA'; l. laCT. XXVI.
. '

cem, excpta nouiffimi ca1amitate, fortior

praedicat. , , ' " ,\. ,
Oc&id# intenuu &-Dniu.:r rntIlfalfil ad arllr,..
. . El flelerii t~nti praemia fratt~ hahet. o,

Haee qderitur multis virum 'inultum et c-

riuin impnnem imm praemia hab~~terl;. il..
, ~ breJlbus fibi viri 'vltione~ frati5qrie' poe-
nas p,tulatur. Prus eft cuiusuis foeminae.
ezjul agor, ,inere/que fliri plltriamqUe rl-
.. ,J;nq'#J, ,_
, Et foro;' in tlura,liojle feqliente, vias. ' .
I , Jlpp/icor ignotir, fratrique elapja[reHJque,
. Q.od tihi iWntJu', petjide, ti/tu/temo:
Quid naacnus legimus iq Ouidi, quod nod
cuinis praefeai cuiuscunque militaris eueniro
. pofiit coniugi 1 . 312.

. 408.
'- H~beat graur~ tl~tion:is gemani~e ,er, .
. omne~ g;adus magnorum. cum decore de- .
currens. guae regerat futm 'gracilitatem vl- ,
tra modum efferentibus vicinis. Fuit htet '
. . 'eos, q~o dicam homuncionem nomine 1 q\1 .
ruqatUS. hominis ,optim maximi genus hu:",
manum innnits in.lis eximentes ludicris l..
lil. nouorum gelaftmorum ver6culis,profcin.
deret, et Chriftialus carnen in regno Chri...
ftianismi vider vellet. Centum duibus ipra ,
luftitia veniam potius daret in tenuibu8 pea-, .
. caQdi
/'
. ,
 \ \
l'
,

,
\ '
. ,.
llACNANIMIT. AESTBET. 'MAXIMA._ 2$"
andi graniter, quam huk viii in vn~ re, pro-
'fe.to, grauiffima vile cogecandigenus leuif.. . ,
&De adhibeRt-. . 317." '
~ 409~ .
, Grandis illa magnanimitas, vnde fubfimii
'vere fperari porunt, ita 'auerfa eft ah omni ,~
, ' (UlRQre, quarto eius genere, ''Ct l1uius fpe ..
, ~bus, :. 3111. vti, ft e1fet alteruttum ne-:.
. ceffadum, 'in manif~fiom pri_ (k9er delabi,
qUam crYpti~iS pueritium bumilitacitius ntti-
cari nmIlet. , Hinc'illius in optimis .u8:ori~
blD adhuc minus rara funt exempla, ac harum .
ineptiarum, quibus Martianus CapeUa, Ter-
tullianus, Sedulius, et his aequalf:s, afratiria
turgent. Procul bine: magni~menda~ ,
etqua:qwa dlinfulfae magaik>queatiae! .
, .
'. 4 1 0.
Animus in aeibeticis genrice 'maximus
imitationem grandium ab Horario, Cicerone,
Longino, ab ipfa ntiohe per Jlot\rin.m 4e
,exfpeElatione caruum umilium nfy-chologi-
cam, ita babet 'fibi 'commendatam, 'Vt DOn
u.emplarilJ folnll1 fublimium tmptorum, pi- '
aorum e.e c. . .' I

NDlIuf'1JlJ verJar, mtJfIU, verfare mut71ll" ' , ,

. red et illulUium per omnes aetates yirorum
raaal1itlaque, velut in fpeculuq1, intue~, .
moresque tum fuos ipfe; quabtum, licet, tura
a fe-cogitaudo exnrim end08 ad. OOI'llm 1jmi~ \ ~

". --- ~' , litudi...

-.,,. .. .
,-
 ,
,.
:'i60 PARS , .. CA',~ t. SEO't. Xxvt.
" ' , ..' .' I . ~.
litudinem eOlDpOhe~ ~udtat. ,285. Nec ':
haetebie in.
folis clarioribus,' eruere maiara
I quaeuis e tenebris,ah obliuionis iniuria vio
die_re, et, in ipro hofte fa ,fibt1 laudare, pra
uuJfae.meritis, non erubefcit. . ~86. I

. . ., .41 t.
I Animns in diao faepe gradu ttlagnns, '
non fufpjcax. eft et incredvlus, f-qid egre.-
gil et eminentis audire fibi, .. vel omnino vi .
de'e v}detur" t, quanquarn aera ~upitiis' di~ ,
linguete dudum didicit, foo tatuen' expefi..
)nento nouit, non ,ardua qnaeuis et fipgulad
ex virtUte' tanttrm. fluentia',iam' eo pro nu....
ineranda effe, propter dedecus nofui g~ne.,.
ris" in ab(o',!te incredibilibus,' . 286.'301. -
Sicue eundemi paruae quaedam occa6oDes ,
paruB! rnouen~ dignu~ ced~i.s ~d impetUm,
,S. V. Ita pecul.larern alns forpus mcitatkmem
'21iqnando ferltt, qn oniam , et ip1ius iudicio,
, ,Paultum fiPultae dfllat ;nert;ae '
. 'Celato virtillf _
1; quando dicenda Mu}iJ prie/io" Ji heroicum, '.
:Unorem patrla~, ft praec1aram de'tegit'in nlUl1 -
, .' tis vitae -morumque 'fanElimqniarn;. le ili
. ' tam~n,' '_. ;...,.
, .' . illacHmalJjlu
..... Ofli11ei
, , YrgenlUt' ignorique longlJ ~. . 1; ..
1' NoEIe., . tarenl. qUa vate/acro. . .....'
'I'\lt' liuidis 'o'liaioni'6uJ .1tOf! ita' multo paf1:
- I -:. &.arpetl-
 \
. J,fACj N AMINI ...... .. ESTRET~ MAXIMA.: ~I

tarpendi vidntur, fi et ipfe ji/tal. eDldem inor;. '.

1J.ilto.(. lIor. IV. Qd. 9..
.~
', .\
,
.

\ ' . ~ 4 1l... '.'

Magnap,imitatis hui~s vtique .natura ben
natorum 'lrPCdt,0" Jl,oq: a.PXt'TU~OV ~tJ.;t;"O' " '
'ta.'T~JI lti"", vd. Longinus S. I.t liberaliter
conc~dit,' non ea folum~ quae' in ingeiliis di~
" uinjs. ee pra~cordiis ad heroica fola paene
nltis, fed oppido p.aucis., eft a.rYrtJ.,tJ'fUG~ fed \. ,
et illa natura, nobHium animorum, . 404~
quae non ot:dinariis fu,is quidem viribus, 'vi"
ws iis. tamen, et bona per conOlia dire8:is in ,
,Itius quid atque fublimius, per exempla'
grandia validius incita~s, eo poeeft et decer-
tli.t.. a{{!1rg~re. -S . l l . . ,.
, .S~ 4'13..'
N'equ~ vero folam naturam" quatenos
connafcitur, heic c;erte, paginam, vtramque '
facere, ~ vel hin,G efficere mihi, poffe v~deor,
quod ex;perientia_ con firmat, oprimas maxi-
-mas, ut faltim, bonas. ex~Ueitter n2turas,
. 41.'2. bafbarie faeulorum ..e aeta.Us, (uae,
praui: exemplis, pneconcepti~ magnatum
opiQio,nibus" ferui.tut~, vt: apud Lpnginum
en. S. XLIV.. quafi qu~a1lJ -animj at'C"u/a tI
pub/ira. c~rt:ere.~1fe deprim, conftringi, tri- ,.
min.ui ;. . i s9, qUef1,Jad11JQdum arcukze, (ji fie-
ra jil fa.nia) in IJuih!lJ flani, voc.ati, PVgt7lQfi, .
nutr;~ntllr J, non fl/um inipediunt. incrementfl,
B~ , mlu-
I

s~ ...tiu l. ~A;,. r: .atT. XX,,",:

butforum.,. fld ,titlm &ontralw1Jt lIS cf'lumptt-'

jito &011'01"11 vin&ulo. . '359. , . '"
'... '4I4~,
, Si qua,libemtis externe- (raena:,. Ji, qu~ ,
tiruieu! externa deprime.dis animis retun- '
clendisque maximis quibusuis. ee ftudiis et in-
eitatiollibus pprime fa&. fune, quod Dullus.
neg~: Dec extra,oIeas vagari mihi viclear7li.. '
propter oppoliteruol0ppofitas ratiolles, iR
.fiPmis auxiliis animorum ad, vere exrelfa le.. , I

1:13ndorum numerem intimam perfuafic;menw

ti~ copiofO max~morum ,eue'nruum Cyftema-
re, non prae.ter4torum forum et p~efel1;tium~
red. etiam maxima. ex parte adhue exfpeElIlJ::
, clorum I Don optima folum el maxHna rubl..
-mitatis ac venerahdae virtutis exempla fu.,
pliciter ad imicandum proponente, fed, etiam
luberrima. proferendi in femet iprom m...
perii, fugiendae ferwtutis moralis omnis in..
tUDIe, vitloria.eque. iD femet ipfum abtinen..
me reIJetUa contiliis euKleotiffimls lbmni,.
arante,. perfuafionerp, inq.uam, de v~ris.
eiusmodi rehus et geftis e.t ger.endis" ~uaQ
limw eaI1:1 animabus vim Iargiatuf ae poten..
tiam diuinitus-, vt oe mortis qwdem meen
poffint eo compel1h -,~uo tyrannus improh4
poreens deftillauerir, fupeman.u:a(e lihertatis
internae. pfychologiaeque oomplcmentum
: Icfupplementum. '
,-

"
 '.

I ,

.AGMAN1J1IT. A.E.STIE'l'JCAa..tlUMA.
' . I .
26.'
. \

. S. '411:.'.
I Pergit Longinus, '1. ~. cadas penuria. . I

fublimium fuis temporibus ingeniorum..enar.'

rare 1.) pacem. vniuerfi orbis, cui tamen cauC... .
C~e et ipfe parum fidit, et (atis profpexi~
Difcordia. fratrum, ne diu pomt egeftas. he-- .
roUpl imputari ,. ct imputaretur eadem falfo,
fi ~uandQ. Cperare liceret patem orbis habi- .
.tab~lis vniuealeril-diuturnam, homincsque
, limut dire~ent e~celfas' pcis artes, quibus'
pater patriae Cummos etiam regnorum gen-
tiwnque domitQres tranCeendit. :;)lnfinitu'lll
detineJU cupiditaternoflral IJelJum, de quo, 'luale
. fit,' int~rpr~tcs. dputant. .
.: 416.
; MagnaniDiitatis exc:eltentis ftatus ordiu-'
rius eft ftatns tranquillitatis, E. . AJ4t; Cupra .
penurhationes arumi vulgares el: tumultoS .'
ments internos pofitae. Per altam rationi~' \
ct inferior~ cognofcndi facultatlim, vo-
luntads et inferiomm appetendi facultatom, '
barmoniam,..quae faepe apuli cminenter ma-
. gnO$.viros reftat,. etia.mfi vehementius, nec
. fine- atfeaiooibus, quoniam hoiniries Cunt,
commoveantur. Abripiuntur in ""aS.$' ,,-
.'"tr"'r'xa" fi (crat oecalio; red probante ra-
_. -tione, mtionalique eonCcierttia, tum anteee-
4ente, tum coheomltante, et conrequente.
Hatlenus. nihil eft intemi diffidii. Si qua ta-
- K4 men
{
 - . :......

,"
~en aliquando luaa caeleftibus in 'animis
locum habee, non eft ea fehfitiuarum tancum
cupiditatum in alias non nifi fenlitiuas, 'Ir,i ..
SCtlV "r 71'.s", red dec'recorwn, quibus ad.. ,
I ~
mixeum fii aHquid f~nfitiui, pugnan:ium in
meras appetitioncs fenlitiuas, riee diu t ' nec'
in infinicum, fed ptcrumque vincente parte I

.- m eli ori , cuius viaeria profundam icerum

paGem et antiquam cranqui1lis animis feren,i-
~em reducit: M. . 693. - ' ,
, ' J, '.
;'

,S. 417- -:
CUnl hoc, {l:atil confer ftatum berua1it~ns-.
~. t: '434 Nul~a'quie~ h:ic , nulla tranquil":,
lItas, nulla (oplCae'raCJoD1s.et affetluum, et
, inftinthlUm, occ horllm ineer fe, '~ncincns .
_ harmonia. Crederes nune' ,
Nimbrum patriam Ioa foeia furentibt Au.... ' ':
.: , ' ftrl 2 . : ' : , ",
,
qui toturo homineIl, ~
Q.ui!pe erant Iyzpi""'jetum uerrantiue pe,.
. ' -aura/,
Falleris tamen. Non:ita multo pofi:'
Pila ,Euro/que NotUlqUl ",unt J ereberquI. ~
,-, proce/t-
Afrinu; , . '
~d'uum cuique- facinus. Pomit Jeroitus ex
.terna-non:nihil iisdem repaguli, "
,IDi indignantei magno &~m murmur, eir.&um
Clarytra Iremunt, .: '.'-_ ,_' - .
, 'luSa,,

,,'
 \" .
lIIAGN,ANlMIT. \ AISTH;ItT. MA~lMA: /265
, :" - ... "

Iaflantti nrus continuo, et,ad primam iteruID

- epportunitatem, I '

, velrtt agmine .alfo,. ' ,

Q.rta tlata porta, runt. o ~ , o ,

Ita .mifere talis animus nune auri -faera lame,

Ilunc am~iti,?ne et -~~ftu, , nune vo'luptatum
turbine, nue defidia , Dune aliquibus, nune
oinnihus, inter fe di1rentientibus, agitatur.
'Hoc eft i114d i~finitm bellum, 415. ma- t.
gnanimi'tati fublimium foetae inimiciffimum, .
'4 I 6'.
. 41 8. ::.. ,
lam vna diaarum tempeftatum inftingit
fa~s animum. ~eae Longinus ift canffis de~
,ficientis egregi 2.~ fublimis narrat ~. rp,}"IJ%P"-.
f'&T'd.', appellans venuftel:p'Ai6p-yu/NfU ,.~
p4 ,II-'1(,P07l'0I0', ~. 4s .eiusque cuIl magno
furnm (Surntuo6ca'te) liberos fingie Faftum
ee Luxuriam 1 ex quibus fane non degeneres
generentur 'denuo Contumelia, Iniurutia et
Impude'ntia, quam inter progeniem canta-
o befcanc' et emarc.eCcaIlt ani~oru~ magnieu...
elines. o ,

, ~,. 4 1 9. " -'

An, haee animol aer.flgo te &r~ peculii \ '

Q.uum femel imbueritJperol1!N1 crmina jingi

PoJle Ijnmda&edrQ er lcut JerlJani/a luprejfo 1
A~ -p! 330. '
RS Negat:

.:~ .... -'.-

 'l6S
. , ' . , '.
PAaS- l. CAP.'r., ,S EC1'. Xxyr.

Neg.~ ipfe Phaedrus- de fabell1S,q~~les 'rQi:.;.

pfit, . aue fcripfi1fe dict,ur. lp. prole ND,UIfR
ilrlium, quamu'curom " , . ' .
kahmJi pmittu corde ertiferirll,. ,
: El lauda inuita in lzanc vita". incubu8rin1,..
, . FlIjIidifltamen 'in coetum ncipior.
Q.u;cJ ,,:edil /ti accfdere, ' 'lu magnar tJpe~
. EXllggerare quaerit omni'vigilia,
, Dotlo Jabo.ri. ulte l'raepo.netU ,J.u&ru.tkl
, ',f. Hor. ~ .. n.
15, 18. 111. ~~ ~
'420.
'f)' <p'w,sp,,,,, "".,~MI&'" . 4:1 7, 4 1 8'..
Intempe:11l6 deliciarum extemarum defide--
nClm eo vsque mores, emollit; ve tandem. ni-
I bii mnmo mafculi roboris animo fupe)'fi~
ee'miDme tantum.,. qua.ntum valoris gfandia,'
. requirunt.. .
Pitlet, '" piliw "",ni"
CoetUJ tlefurgat du!Jia 1 Quin corpus ontifJum
Hej}ern.i vi#i/' animum qU'ffl' pr~grtiUQI'
. -, 'tlRlI, . '
, AlqUe adfligitAumo diuinae parNeutmntl1ltYlt.
Hor. Serm. 11. 'l. quae tota paene que p~rti
, .. net Licura. Nt;lmera' n:lodo difpendia tem..:
poris, quod infumendum eft acquirendae
,heoriae, eiusque empiricae, crebrius lepe:'
titi~ experimencis ad.. ~am certitudinem: ene"
aae, quy,.decet arbitnim elegantiarum eius-
I ' " ~odi.a
 "

I
"AGN'A"l~'!. AUTa.T. MA'XI,MA, 16;
~odi; et miraberis fuperfuHfe nonnihil oui, .
irauioriblJs concedendi, .
1,
. 421. . ,
: ,6,) Defidiaitt tandem,Longinu! in cuffis
,.imorum parum autnihil in fublin~ furgen- ,
I tium numerat, , . Qua dum intermij:tunturex-
. ercitia, non ereCcit habitus, ae eo ipro crercie .
. 9ieruetud hlbitui opp-ofita, id ef1: difficultas,
in veran denique d~generans impt~kti.atn.
\ - lnuimam plfKare porcu, ~inull raifla?
COnlnmlere, miftr. Pilonda ejJ f1Jlru6tJ' .
Sirell '
Dejidi:s, IlUt, f/'!ictJftid mIo meliue, llJrojlj'
Panehdllm ae'lua onimo.
Hor. Serm ti. 3, v,'r~.
Ambitiooem fuperbiaeque faftum, .na.torales ,
tumoris patentes, ~ongiDus omifie, forran a
'laudabili pbiltimia nonratis haee vida di-
, ftinguens, aut vedtas, more multorom, ne '
fund~tlIs. bis ,euedis iUa timol enecetut, aut
'faItim enenu;torL' Saniods, autem ethices
peritus ratione pepicit, quod experiencia.
fatis ae biftoria confirmant, vd reparari probe
~itant et debent, ita faeculis lQcisqu, qui..
bus veri hQlloris amor fuoftituta foit ambi-
tiora fafros 6perbia 80n fuolimitacis da.'
ruHfe regnum, fed tumoris infaniuifc, tyrau.:
,nidem. '
,
. j. 422., I '
 . r

!68 fAa5 l. CAP . r. s aCT.,"lCXV(.,

. 42~..
V~r~ amans in cQgitand.o pulcrirodi,-
,nem, ve poffis' ~agna, ,S. XV. abfolute, S".
, XVI. pro relatiul' fua magnitudine, S. XVII...
proporton~tis maceriae cogttrionibus~ S._
XVIII: vel tenui, S. XVIIII. _ve! mecUo, S._
XX. ve! fublimi cogitandi 'genet:e~ ~. XXI.
fine vitiis, qae in maximis. effe folent ma~i.., .
PIe confp:cua, S.XXI_I. agere: S~ XXIII..
.
I
connacam pe8:oris. tui' magnitudinem, quarn.
ha~as aliquam oport;8t,' . 45.. et.d ah'olu..
tam graukatetn coro pone, S. XXIllI.. et eri...' .
ge', quou5que furgcre pocerit, S.. XXV. fe ..
lix t 4i fubiimicatibus'. ~tiaJn ~ttingeDdis. ijl,ffe....
cerito S. XXVI_ .
'-
Non, ji priorer Matoni.", tmet' l' ,

Seder "Ho7llerur, Pinaricse /atent, ~

. Ceae.que e.t lilac! mi~QCe4 . .
Stejl~korique grQrtel, clJ'III(}e7iaeJ.
Non, ji qui 0100 '!fit' Macrt01l,' -
( . Vleu.iI aetal.' Hor.lV; 9' od"

SECfIQ
,
 , -, "

..
,V.lRI1'A_~ AES'i'H~'tICA.,', , 269
o o o .' o o o O
'
'SECTiO
. ,XXVI. . .., .'
V E R ITA S A ~ S T tI E ,T JeA. '

'~. -4,23
. , . . \ \

T ~rtia alfa fic ,in rebuseleganter cogitan:. '

dis, . lIS" 177~ v Ji R ITA S, M~ SIS.' " f.
red A E 5; T H.E't I e A, .. Zl. i. c. vedtas, qua- -
tenus fenfitiue cognofceI\da eft.. Veritatem
obieaoru~ metaphyficam nouimus conue~- -
nientiam eorundem cum vniuerfalibus maxi- .
me prjncipiis, M. . 92. et jode Leibni'ti~~
iRtelliginus., qui ~heodicaeae T:'II. p. m. _\ I
311.: Poteft, inquit, diei aliqua rmione primi-
,mm (oirtrarJiOioniJ,el rdlionu1ulfiGilntir intlu-
7um definitiolli. ver; el.ft#/i. Nam repraefen.
tatio veri in aliquo obielto metaphyfii, qua:-
tenus ntra animam certi fubietli peragitur,
eft ea cnuenientia repraeCentationum curo"
ohietlis, quam plerique veritatem logicDm no:-
ininant, alii menta/em, afficientiae, correfpon ..
dentiae et conformitatiS, 'dum metaphyficani
. veritateJll materialem appellant.
, . 4 2 4.
" Polee metaphyfica veriras obieWua,.oh-' -
i~evorult! repraerentado in data anima
IV B lE e T t V A dici v E R 1 T A S, vel etiam
iD vMbit Cadlls 1ci"'"'
.- ,
HIld" dic;amus
"pl~.
c~
 ,
, I
,
- 270 iA.1tS r. CAP. l.' SECT.X,XVtI._
plurimis, red- lat;w, 'Vt, in re eonuenitmus.
cuius potiaimum cau1fa ha!: rep$ltuntur, ali..
. e1Te, ,v E .'1'
qu,ntulum aldus.lam enim reor liquidum
A l' M, metaphyfrcam, vel
ob.ieaiuam qu~ dix~ris, vt lubet, in aruma
.' '. data facrepraerentatam, vt det in ea.delJ1' ve--
rjtatem logicam latius diflam" vel meJitalem
et fubietliuam, nune obueari. iutelleaui
" potiffunum in fpinto" dum eft in diftj~tle
perceptis ah eodelD, LO G 1 CA M s T "
e T (V S DIe T A M, Dune obuerfL-i ahalogo
ntionis et faeultatibus cognotcendi inferio..
rib\1'S" vel vnice" ver potifliml1m, IlIJiheli.
"-m. t. 423 '
S..
425. ,"
Lege, 'fis " eonfiliUlJl; quod Chteines in.
',Terentii Heaut. IIJ. 'f~ l. Menedemo Cup":
peditat, et bune deprehendes de I ventate,
'quada~ aeMetica loqui. regerentem :
I _ arque ita, 1)t; rer eJI, ditere. "
rJer~ vtrum,
. Memento facurarutl, quando veritalem,otlium
{epe parienJem ~ exponere. nO,n 'du~itant, _
neque ' , . :' :
, _te.nerar mora&i ideri v".o -
Aurilar~ ":
tao tutae quafi priuilegio: I

,' . IJUD1lIJUID ritlmlm, diUn wnm.

, Q.uil'velat l. ' - . ' -, " '
'cuque coufet tUm"PraWdS.' el-.dcmr cta..-
. .~ - . ' '-' vidc&a't
.(

..
....... ,...

- I
I .
>' '

,
.' _.- . . .~
 , , "

'Y.llU,T A S AIS" B~ TIC.A~ 271

videan~r argume~ti, confi1iI~' eihicl 'coius- .
dam philofophi curarlus fua demonfrrantis ac .
Ccientifice: et deprehendes in exemplo dif-.
ferentiam ,veritatis aefrheticae, et fttidius
lo,gicae. ' . 424.

"S. '4
26 ,
- ~bnu:nUnis dt logiCis aellheticisqu~ me-
ditationibus, quam Cicero off. lI. t 8. paene
o

genetice qercribit, flirlur,. quae vertitur in

I

lJerj'piciendo, quid in quaqut. re verum finteru"';'

tJUe jit, ~uid confentaneum caique' .cconuenien- '
tiam cum principio contradiaionis), quid clJn-
jequen/,(collUenientiam cu.rn princip~o ratio-
o nad, M. . 23.) ex '100 quaeque gigtza,nhlr~ .
,\ ljual tuitulJue rei jit tatYfo, (conuenientiard
. cllm principiis radonis, M. . 20. et rationis' '.
rufficientis, .M. . 22.) Ver~ quand~ ni-
tuntut iIlae diftinElaIJl let intelleauIem ad "
.harum retum perfpicientiam ~' hae fubfillen-
tes orra -ruum hornontem, easdem fenfibus
'et aoaIogo rati,?nis eleganter iomen fata- .
por. .4l4. .
". -4 2 7 - . '.
Si 'vE R I'T A T E 111 mental~m et rul)i~-'
uaQl, veritatem repraefentariol1unt omnem,
quae hUl: vsque logia tantwn di& eft, dica-
mus AESTHE'TIC'OLOGICAM: non ea
diftinguentium eft fententia, ac fi 1) aefthe-
ice vera quaedam, immo multa, ,Don e1rent
.
. '
.. . o
. '
......
or.mul

,"
 ,~ ,
/

~7~ 'PARSI. CAP~~. ReT. XXV'I~

fimul- logice vera, quod lubenter canee di
mus. In ea tiaturae alloquution~ ad mori .
detrel:antem, quam Lueretius fingit. 1I1.
940-957. cuique vere fatis fubiicit: ' ,
Q.uid refpond~amu" nifi iU1!am'imendere litelll
NtllUram,/1 veram verbil tX'f'tmere cauffaml
(une Qmnia fere fimullogice vera, M. , ~'5.
:& t ~S'l~ "",,
,. 4~~.1
, ~c,que negamus, neque nefamus, 'l)ve.
titat~m ael1:heticam in pulcre pingendis par,
. -ribus faepe ,dare' veritatem totius logicam, eC
'Vix alitr tieri poJre, fi partium abfoluatur. et
ad finem per~ucatur enumerado. Hoc vnum
, ,obferuamus, vericatetpab ae,fihetico, qua';'
\tenus inteUeGtualis en, non direto intendi,
ji ,per indirel:um ex veritatibus aefiheticis
,pluribus vna prodeat, aut cum aefthetice
"ero coincidat, de illo fibi gratulaJ;i acfihe-
tic~m ration!11em, . 38: neque tamen illud '
effe, quod nune potifIimum quaerebatur.
t4?3. .
' "
. 429 , I

Si qua vero fit verits logica, ftriHus di ..

aa (cilieet, . 4'l4~non nifi per iilteU~aurn
, cogitanda; vel illi fubjeno; ,quod pulcre ~
gitaturum rupponitur, vel iis obieS:i p~rfo
'nalibus, quorum .gratia pociffiPlumC9iCU,
, et ,1

, . , '
I

I
I
 , ,
VIRT,TA.S AE,STHF;TICA.:

:.et vtrpmque denu~, l-el femper, vel certis _.

riunc fane cebus circ\Jmfrantibus: eft ,ea fu-
. pra horizomem aeftheticwn conftituta, 'et
rete, faltim praefens in, tempus, omittitur.
. 15, i:Z1. EcHpfin annularem anni prae-
terlapfi ,cogita tecum aftronomus, nOD phy- ~
fieus folum, fed ee mathematicus, aut cum
eftronomis, eanJem aurem _cog.ea patl:or, vdl
fodilfibus, vel euae Neaerae: ohe! quoe ~e-
~ fa cogicafti prius; ilUDe omnino praetermit-
tendal o

. . 43 0 .
_Suiit yritates quaedam adeo paruae, vt
as reCtari vel comIIiemorare fit infra hori-
zortetn ae~heticuIiJ, faldril infra ptilcram
1)agnitudineirt, hune abfolut~m omnino,
Dune relatium rerte .. . .20, 178. Has ve-
titates inflniee. paruas n~n curat aeftheticus. .
. 191, '.2I. Ne hiLlorlcO quidem feueram
hane fine exceptione legem fcript~m 'potat: , .
Ne quid ver; non dicat, ipfe legens Aen. VI.
o Juuenutn mani emicQt ar4etu
tilli in lIefperium. - "-
Al pi"; Aene.iU arcCf, quibTif altUr Apotlo
Pl~aefid't,
. .hOl'rendaeqat
. fimulfeci'{ta Sib'yl/ae,
Antrum tmmane, petll.
neecurae, he~ cogieat, quo pede primum
Aeneasltaliam tetigeric,etveri1Jimuminterim.
S. efr,
 27+ "~BS l. CA'P.". SEC'l'. xxvii.
I I '
" .' eft, aut 6riiftr:o, aut' dextro J nifi vtroque,
. quo,d minus ,decorum. '.. ' . ,

. 43 1
, Veritas, aefrhetica poftulat obieLtoru1ll
I

eleganter cogitandorum J. poffibilitatem, t.

.. .,..'26. 1) abfoiutam, M. .. 5, 90: quatenus
fenfitiue' cognofcenda t;ft. . 423. i.' e. ne
in obiel:o, dum illud ve! in fe fpeElare pIll-.
tet,' lam' aJquid notarum - fibi il1bicem ;on-
. tradicentium, vel a fenfibus et analog ratid-
., nSt obferpetur. M. . 8. Quaedam peccaco..
rurn -inaequalitas habt hanc poffibiliratem,
'et hine eclam aefrhetice _vera efr. M. . 272.
E contrari ,.,
'Queir paria tJ1efere ptacuil pectata,laorant'
,. Q.uum ventum ad tienlm eft. Sel!!llr mare~-
. " . que repugnant, ,.
IJtque ipfa vlilitar; iujli prape mater II aeqj.
- . Hor. S~rm. [ j . .

/. S. 43 2 . .
.Veritas aefrhetica P9ft poffibilitatem
obieElorum fubrum, . 431. '2) hyilOtheti-
carr" . 426. M. . 15. ee han quidem de.
DUO A.) raturalerri~ M. . 4(;9. quatenus cum
'. certa lib~rtate propius non connl}Uitur, ee
ab analogo radoois djiudicari poteft. ;.4'13.
Hane deprehendo in Aen. I~ ~~.
TlIm
'- -

f '
 I

'1
, '."VERITAS, AEST,HETICA. 275 ' I
I

Tum pOler oirlmpotml, renlm cui fumma "

,PQtejlaf, , "
Infit, Eo dicen/e,dellm domUl alta fi/efli/, .
Et tremejaEla fllo tet/Uf, ji/et ,!rduzlI aelher.

So 433
, Ventas aefthetiea requirit p~mbilitat~
~ in obefris fuis B.) moralem a) Iatius diEtum,
M. .,723. ve non nU a libertare deriuanda,:
talia etiam ee tanta Une, qualia ee quanta e~
data liber.taee, data perfona et charaUere e. g.
hominis certi morali tluere videantur analo-
go rationis. Hoe efi: illud ad veritatem vitae
propiru atcee.,-e, fecun'dum quod fane non
pernde eft,. 1

, Maturllmejenex, an adhuc Jlo~tnte iuuentci

F.erlliduf,It mal1'onIJ potetl/~ anfldula 1Jut,~.r
Me;'calfJrnC tlagzll, cultor11e vil'entii ageJJi,
Co!chlll, '011 .A.I1'Jritlf, 1ebir HUlrittu, on
. ' Argif ,
loquatur,.:mt obieB:um o~qJpationis,autper-
fonale fi1:. Hor. A. P. 115. '.

. . 434.
Tu, quid ego ei pap"llll fflecum deJidrel,asdi: '
Si j'olttorit eMI Qulaea manentir, el vlque
Selfttri do~u.& canlf)r: VOl pla,udite, dicat:
deltYt;r miufque uo~a1Jdi lUU ,tibi more~,
S ~. M~i,. ,

- ! _.r.
 7( A I C r. EC X 11

_'o~ lb lfJ I 'r l~ ./ ran'ul J ''n

I53,
'Stmper in tuJiunffiJ a~uoqu, morabtmur p-
. '1, 7.
_Ii ~_o ciu e m en 'a~ t hi' 1(
-hi--n raA:icam, vt ita dicam aplicataP'l
, ,. 126, 361, '2.12. quia eam probe tenens
" ii. ,1- 01 o, ,'.
It J, e el:: na l' , nu nie ia .&u",u
' - '~43'g
-'
, et artis aut notldae Ilhus, quam I1uophrdjn,
t,.ar Oe J or in n .. 0 un' I_al u
1 ft in T ~~r '1:0 lo pI ta 't, veTea'
tem fuo tempore iam perfpiaf;ns,'
I Rljpicere exemplar f/ztae morumlJue tU"e '01
v 3 .' '
D u in 'ta re ,et'i;er ," '''1&,''&& 'ff/ 11.

, 'S 4.. >'

,. ri s f t ti qt'rto"bi '''ta -m
Jl10ralem b) 'ftritios, diaam, M, ~, 7'23. ,in
cogitante non fo nD' ip ,!..x..~Il ..I-~.XY 1,
fe ,e o 'e 's xp 'ci vIi p"cit P 0-
band.is ab eodem breuius., in puIcris cOfli- '
tattoOJ bus, fi vel cheron a efcr ~ t, l,
<4 d m an lm q -, e . ad i fe' us t
an 10"", rati01lis fuh trutinaifl. ~. 21 (, Haee .
. '
, eft dia v E R 1 T A 5- M o R A LIS, qua, I~cun-
.du , Lor iu , '
1Ife ' i./ qUHn'iUejtID 'I/j(Jifu/a oc Gl" vlrum ,H.
" " I , ' , : . (u cm-
 - , .
( ,

.- 'f ':&1 T A,S

.
A E S T H 1: l' I e A'. ,-'2.71 "
,

.Quemadmod_UID 4. ,43,8,434 poftulatam ego,

dicerem VERITA'TEM MORALItM tATIYS'
" iUC,T AM, fic,banc lubentius ITRic1'lVS
D I C T A M, appellarem V"eritatem moralem,
2C illam '" T RICT 1 S SIME 'DICT A M, 'en-
I ~enicntiam fignorum cum mente noftra,JIU3e
1i virtus fit, am habee.finceritatis titulum, fi
vitium fit, iam,fecum fert fimofitatis inO'j 'f
miniam., E.~. 339. , ' , ,.

Huius veritatis moralis, red aeftbeticae.

buus dignitatis in ,ogitando venuftiS, .,
43f,18l,. limitesaeftheticos helIe monftrat
Ccero pro Mur. quando 7-4. AI,etlim ogit,in-
quit, mecum aujlere et Stoite Cato, negat verll~ -
,ejJe, allici beneuolerztiam cibo, e. c. et: pro veri-
~ ~ate aefthetica morum, in quos inu,eaos erat
Cat,o,velut in amhitum, refpondet: Horri-'
/1m! orario, fed eamvJru, vira, morer, ciuitu, '
';pfa-refpuit. e. Ce 75. Q.uare 7)01;, Calo, 17111-
iorom inJluta, quae rer pfa publica, quae di" ..
'lurnlIZI imperii comprobar, nimium' f&llerlJ '
, orarione reprelm1dere. e. C" 76'. Q!lOd .air: Nut-
la re allie; nomillum mellter oportere ad magi-
.flratul mandandum; nifi dignitate ('ql1atenus
intelleaualicer vniCe .concipitur a 'phil~fo- .
phis, . 211,212.): Roe tu ifA, in quo fa"!-
roo ejl dignitar, nOll enlaJ, Cl4r enm qum-
, , S 3 .' QUt111l,
 .1,

,278 'AlU J. tAP; i. 'SEd,..1t~"n.

, ,,,am,' fJt jludeat ti'{i,'.vt te adiflNet, roga/'" e. C.
I ,17. Q'id? '1uDd bab61 nomentlatn-em. te. c. ,
, .
. ' . 437.
Veritas aeftbetica requirit obiefiorum'
p~lcre cogitandoru~, 11. ~exum cum, ra~io ... '
/' Dlbus et rationatis ~ 4;26, 431. quatenus lIle
feofitiue cognofcendus,eft, .4t3. Mf 24:-
per an~logon rationis, M. . 4", 'Exem-
plqm eRo Coriolanas Liu~i. 11. ipfius nomi--, '
nis, et'autoricns J?l'imae ~tio efi;, c.. 3 3. hin~'
altiores fpifitos in tribunitiam poteftatelH, -c.
1+ vnde- plebis ira; 'ex hac exfiHum Corio-
lmi,. et hoftilis- eur,n ad Volfcos, non fine ~
I ~one ex antecedenci\>us manifC1la, rapiens
an\lus, co.mmun.ieata hine- cum bofpite Tul..
lo confila beUi in tomanos, c. 3~. horum
"confe&rium caUidum' Tulli artificium,.. et
. . n,oua Volfcae pIe bis indignati9 in wm~ost
O; 3'1. ,
. 438-.
'Rine decernitur hellum, ducesTulhl~ et -
Mat-ci"!, CorioIanus noier, exfuJ romtin~..
Oh buius Cortitudinem profj>er~m Volfas
, inirium, pIehis Romanae trepidstio, bine p,ri- '
m,\' romanorum legatio, atrox refJ01if.u",!-
quae retulit, reuerf~ ad ho.ftem non reClpl- .
,tu!'. Hinc facerdotes fupplices Quoniam
et hi fruilra, iam p~ne muliebris timor pel-
," .1ladit Romam, c. "'9. Matet, 'coniux, et tur.. '
, ~ . 'ba

r
 , ,
.,
~a . mulierum andem m'o~rit' dQru~ ani-
mum, quod ne fine racione fieri videatur, fin-
git'inatds orationem fane patheticam hillo-
. ricos. Hine ca(ha hoililia retro fnQu~ntur,. .
neque tamen difparetCoriolanus, nifi poft ali-
. ) quam reliquorum. elus f~torum mentionem.'-- '-
.,Romae autell1 exigitur Fortnnae 'muliebris
ino~ument~m. C.40. Qu~ntainhisharmonia
cOndnie alendo recreandoque' legenti1Wl
~alogo faltim rati?nis1 :. 437: ' . .

. 439
Veritas aefthetica pofdt pofIibilitatem
. obietorum .et abfolutam ee bypotheicam,
qu~ f~~{jtiue perrpici~r,.. 43r~436. omnis
poffibdltas poftulat VOltatem, M. . 73. abro-
luta abfolutam, 'hypothetica hypotheti'cam,
M. .76. Hine ee veritasaefi:hetica vtram!.' ,/
que pordt vnitatem in cogitandis fuis', qua-'
tenus re~fitiue deprehendi poteft, inrepara-'
. bilitatem determinatioD-um in cogitandis,
falua perceptionis totalis pu1critudine. .73.
Erit haCe __ obietorJlm vN 1 T ~ s, quatenus
phaenomenon tit, A E 5TH E TI e A, vel c:fe~
termiqation'um pternaruro, M., . ~ 37. quo
vnitas A CT I 0f I S, fi obieftum pulcrae Qle- :-
) ditationis aaio Jit, vel externarum ee re- #
lationum, M..,37. circurnfi:anrhim,M. f 3'23 .
quo vnitas -L o C 1 E T T E M POR I 5, M. .
3'15. 281. '
Sil, 'luo viJ,fimpltx duntaxat rt fJtlflm,
.. S .. et
\

,.
 , - "

" ,1
,'2'80 PAllS
, l. CA.P"/t.-
. SE C1'.--:KX
" VI
o lo'",
-.
. . / ,

~t placen te in fImul rotundan illa~ br~uita-.

tem S. XIII". X,IV. et puh:ram obtmef)]s <;~
baerentiam~ ~. 437. Hinc Auguftino pbcuit .
adeo t!1Iito/, yt'. eam oiil1li pu,/(ritudinil for-i
'mam 'diceret~ , '. . '. -
. \ .;

, . '4P4 ( ,
VERITAS 'AE~THETIC'()LPQI(J~, f.
424. vel eft vniuerf~.liUIn ee notionllm-, 'iudi~
ciorurnqlie geneFalium, vel frnglilariu,m ,e(,

s.
idearum, 11-1. ,48~ Illa u E'N E It A ~ l 5,
Hac NGV LAR 1 S. efto. ~V ~ritati~gene",
,talis in 'obietto nunq~an tantum verlt~ti~
!l1etapHyfice detegitur, praefertim fepfitiue~
quantum in obieUo verit~ti~ tingulafis. M t, .
lfi4. Quoque gener~liQ.r dt veritas aeftbe"
" ticlogica hoc ,minus veritatis rnetaphyfi~~
in eiusdem' obieail, el: om~ino, e~ praef~r~
tim analogo rltionis, repraefenta~ur~ ~ t,
~ so, 184. Habes rationem vnam, (lp qU~rQ
~efth~ti<=llS vei-itati~, . qlHlin_obferu~e ppflic, ~
JJlaxi~ae ftudiofu.5, ~ 22~ veritaeibu:; g~Il~~
tlllioribQs, a~11:raaffimi8 ee Illuime VP\u~r"
, - fali~us ~ decerminattore~, minus' gf;!nerles,
linus abftraUas, 'e~ generalibllS OInnibu~ filx,
guiares praeferat,. quanrnm poeeff.~ ld~r1l
vbertas (uade~ . 1) 5 .. quli}Uo ~ag~s .4et~r..
minatum habes 'obieethm, hoc, pluresfimtit
'diff:rentiasll\I,~. 15L hocica.Que' p~llra pulcro_
: cogltare de eoaem concedlt~r. ldcPl W"
" : ~nit.q9'i f;~ ~tu~li~2 et giiOi~s ~enhetic~
. . . : . ~".... ' '1 . i~bc;,t.
.~'.f .
,
- ...... \
I

o",
 .!

'VjRITAS AESTHETICA.~8J.'
, ." ,. I

iubet, . fi connumeres ad mgnitudinem. vnl-

o

uerfalis qua,ncunqne accedens in eiu! infe-

non differentiaefimulpondus, grauitat'em,'
foecunqicatem, . r.i7., ,-'
1 . 'S, 44 1
, Veritas aefthe~icologica. generis per- e.n
(:eptio magnae veritatis metaphyficae, ventas
. 3efthecicologica fpeciei eft perceptio maioris,
ve rifas indiui4ui,feu fingularis,a'efrhecicologi-
c:a eft pe~ceptio maxima~, qua genus, vrni..
:is me'tap4yficae. Prima ,.eri ,. fecunda ve-
rfQris, t~rt~ vcrlffimi. . ' 440. ' Yeritas fin-
gularis ve! eft internorum entis optimi maxi...
o .-
o mi, vel hfqhlCf~ cooclngentium; Contin- . \

gentia non repraefentancufl ve fif!gUlana, ni:..

o .
ti vt poffibili'a integri alicuius vnQerfi. Hint .~
verka$ fiqg~lari.s de contingencibuc; aut ea fi~
'of1:it, vt poffibilia et p:mes huius vni~etii,M.
. 377. et 'haee veritas cum veritate abColute
necdfariorum ma~ima dicitur s TRI c;: T 1 s..
$1 M E, popularique fermone fimpliciter, VE. I

lIT ~ s, aut vtpoffibiliaalterins vniuerfi,

eiusque part~s, cognitioni hominum mediae,
M. . 876 ~ERJT4$' FJETEROCOSMICA..
o

. 442 0 .
Veritar ftrifUffime diaa . 441. ejI, quam
defcribit Clcero de I11U. n. 162: per q~a1fl im-
ffllltata (non mutara) fa, quae fimt" afit. ame
!14erztnt, aut futurafunt, dicltlltllr (percipin-
.' , . ,~ , ~ . ~~r).
,
I 'o
 . . " .' ,
2a2 \ P AlU 1, 'CA'!., l. SECT. XS v.r.
tor), q~amque (onferre videtur com, ve'tita.. '
tibus minoribus Quaeft. Tufc. V. 13. Chorul"
Pf virtutum, inquiens, (cotifltrnlia, grpuitar,
fortituq, faFientia, re/ifuoe) in eqllul8um ;m-
pOjilUJ (veritate ,vel gene'ra~i et 'a.bft:ra8:a, vd
$Ioicorum ijla gujlata 'l/lagis, quam, potata, t1e16-
I 8an~, vel heterocosniic~, . #1, 440.). ima:.
8;1111 DIlnJ!ituit 111111 ocuIQI tutTI amptiJIi.1I1IJ (Ji-
gnitate, S. XXI. fJt, ad 1M cu,.iw pt,.retlflra.'
1Uf tU "fe beata oita tftrtas rYfura fJideatur
(CQgnitioni .mediae .t..441. Q.Uflfll aUlem.
Dn;mllm tzb, ifta pillura ";magini/nUqlll' vir,tu...
tum (ve! general~lms et abfttaais, vel'hete-
,,' I 'focosmids) dd rem fJerjt8lem~ue (ftriWffi..
mam) trauxeril: bo nuum {heterocosmi":
. tis me.di'ae cognitionis obieais fpoliatlIm,e~
ab iis omni~us. feparatum)reti1U}uitur, p8ffin~
. (in hoc vniuerfo 1i~gulariter et in concreto .
numerico) 'luI 'eatUl eJfo ~ '1uam diu tQT'luerz:...
tqr. '.
I . 443. . 1

Verittum aeflheticologicarum .genel'2!-'

lium ea~ tantum aefthetiqe (ont; qua~' et
qoatenus analogo rationis, f~lua venuftate.,
, fenfitiu~ repraefentari poffunt, .440,-4'23'-
. vel manifefto, et explicite; ve! cryptice in
omiffis enthyrnemarum enu~iatioDibus~ vel
in exe.mplis, ih quibus, tanquaJ1I concretis,
haec abftra8:a deprehendantur. ' Hae ratione
iprum identitatis princpium,.M. .II~ eft in
I ' ., Plauti~
\ ,

:.1
.j
" -'
vE.it"T~S AESTHET-rt:A.

?lauti, 'quis crederet1 prologo captiu:

Hor, .qUQr vide.li.t flare hie '~aptiU(J1 dUDI,
, ll1i, 'lu adjlanl, hi jlant ambo, non jedelJl.
,- PoI, lIO/ mi"; tejle.t d/ir- me verum Ictp,i. '

" ' '.' 444-

: 'Striaiffim7e- vrorum eatenus ea: veritas
aeftbetica, quatellus ea
fenficiue percipiuntur
vera, fenfationibus ve! imaginationib'~s, vd
etiam praeuifionibus non fine praefagio-, nec'
amplius, ee fuh eadem hypothefi veritaces
beterocosmicae fune veritates aeftheeicae,
neque pjure~, neque pauciores, quam ana
lago ,rationis percipiendae. . 441. Leib..
nitianam putas diftinUionem, iam en: Tibul. '
'li, qui in Mefi'aUae J>~n. 'L. IV. l. de erro'ribus
Vlyffis multa narrarat, ita ea finiens, v.80':
I Ique hace feu 'Ilojl1'ar interfanl eognito -'ter..
,) 'rar, (ftriaiffime v;era, ;. 4-P.)
Fabulafiue noultnJ dedit hil erroribfU orbtm.
(heterocosmice-vera, .44 1.)

" -"w-
SECTIO
...,.1.,1 .. ' 1_
 . "

2~ J'lA,It$ J. CAP. J~ S~CTI XXVUI.

/

(re:i:-e t $ $ e' , 1J .)0

. ,
.'S E eT 1 o XX VIII.
, ,
F A.L S . 1 T A S A E s T ~ E TIC ".' :

S 445.
F ea falfitaS Cub.
ALS ITA S. AESTHET [CA
, !eaiua et 4isconuenienia eogita~iomlln ,_
. cUp1tVericate rerum'cogitandarum ,.~uatenus
- illa fenfitiue percipi' poteft.. . 4'23, 4'2~.
OprIme Ccero:. F..,aifum ejI, iTi quo perfpicue' .
, -ejI mendac.;um, fi de aefthetka falfitate iltetli-
, gatur, et perfpicuitls (eQfiti~a cogitetur. M.
. f3 l.' -_ Quando autem.exempl!> vult oOt\o-
. nem fuam "illuftrare, num illpd ad tero pro ...
be faeiat, noftrorum fapientes temporum vi-
dednc. Ho&, ait, modo: Non PQtejl e.ffe /a..-
: ,pen" qui petunillrr( ne8li8at. " . . .
- I \ F

. . '446, /,

. I Non, qui SidoniQ tontenere't~ll;dUl ojl~ "

Nefiit A quinptem polaTllia vellera fucum, ,

Cerliul accipiet'dlJfllntm, propiUlqUP ~dullil,
-'Q.uafTI qui no~plirl,vero ~ij11iguere falfum.
" ,. .', !ior~ 1; ,ep. 10. Z. . ",'23, 44.8. '
Nequ~ ,tamenhuc. omnis fubieftiua falfitas. _
, 4'21' PC?rtinet, fed qualem pingit Jforatiu~
Id ~aput areis poeti~e:
:,- , lufIUI"
/. "
~ . -- - ...

" .' I

 .. I
, f

. F4LSI'fAS. AESTHETlCA~) ~8f,

.Humano ;opili eeruicem pillor.equina", ,'.

AdderlJi ve/it, el tloriai indueere p/ll.mtlI ,
Yndiqul eollal;1 'I1Iembrir, vi lurpiter l1'um
Definat in piflem mttlier frmofB upeme:
Spelatum admiffi rijum teneatir, amiei"l .
.CriiU, Pi,(one.r, i/J; lahulae fore tibrum.
Perjimilem, cujat,velut aegri fomnia, vana, .
Fingll~tur fpeder; vi ,nee pu, ne, eaput vn; .
Rel/dstut formaei " .

. . 441
:Non ab otio, fed a fallis orditur Horarius,
quodque lepidum vide.tor J ah iisdem An-_
tonius 'apud CiceI'qnem de or. n. 30. lile.
tamen ab aefthetico', . 44l' 446. Hic ab
aefthericologico genetatim, 9.4'27, qooniam
in cauffarum ,patronis; quales Cra[us et -ipfe,
affirmat aliquando nece.ffarillm e1f~ a/terul,.i
fa!l1lm dieere,fet vlrllmqlle e01'll1ldem eadem de '
re aliar aliud defmdel'e, qllllm plll.f tino v8rum
(in fe, et ohieEtiue, e~ ffrifliffime) e.ffe non po/-
Jit.. Hinc concedie omnem 'bene differendi
in foro, rem mendacio 1!..;xam, neque male, fere
Catolulil eum exagitamem, quod non maci.r
g/orioJe putDriI o veriiole ordiri, qllam a' JujciQ
qua '!igmlate.' '
..
448 .
Sine qU1,cdam ~it.hetiwloice falra,.417.
. immo

'1 ~86 PARS l . ~AP.l. ~EC.T.'XX'llt.
'immo ~i~~ ho~ lignificatri mendacia, .~7.
, tune tamen erunt demum aet1hetice faIfa, fi'
fine ipfi analogo rarionis perfpicue mendacia,
~ 44). Exempli loco lit ipfa :de veritate,
difpuca,tio. Contendant inter fe pnilofophi
dogmatici ex hac, academici feepticiqueex;
altera parte fubtilicer, de vero el falfo (lagice
et meta.phyfice) d6 eius regula et ;criterio
(primo, abftra8:o et fcientifico) de notio~
. vEtiusque, qua poffint iniernofti (diftin8:e" .
complere; fcicntific:e) Digrediantur in d, ,
lJuod intet'ejl itl~er ref1um et prduum'(vnjuerfa- .
lius ee logice conceptum} Redeanc ad cacho-
licam et primam lIeritall11otam, ct logicum;
illdicillm'. Pone partem vtramque, qUanl fi.e..
ri poten, curaciffim~ fuam defendere. felj.-
tentiam. Ambos analogon rationiS' fufpiciet
attpnitum nonnihil, veluti tacicus fpelator,
nifi forfan aliqllando fcepticrum ap'plaudat
ingenio ,verfatili. F:inge tam~n academico-
rum aliquos eo tandem proce~f:!, vt omni-
110 tollant, vt qllicqutmz poffil ila:~ideri, ' vt non--.
eodem. modo (ee gradu eui~entiae) fa!fum etiam
,ila poffit videri. T~c forfan CUIR durius iu-
n iam commoti~ dogmaticis concinec: fo-
timit puerililer.. Cic. quaeft. ae.IV. 33~ VIti-
muro ~nim eft et aenhetic,e falf~m .. . 445.
. 449
Quaere ex Lucretio, .448.. '
Notitiam veri qUD' .rll fa!fique trlatit,
El
 .
iFAt'~IT~S AESTH~~ICA . '187
El dubium cerio quae" rc! ijferre probarit.
. .... 111. 477. '
refpondebir, :aefthetice verum, .423.
InuenieJ priml a fenfibut eJ!e creatam
NlJliliqm ver;, n/que Jenfru po.ffe' refel/i.,
..... --
Sponef~1J veril q140d poj)intvintere faifa. :,
~

. An a6 filif alfo ratio orla valeb;t

;' Dicete tUI trJntra, quae lota aJenJibul orla eJl ?
. Qui nijifinl ver;, ra/;II 'luoqefalfaJitomnil.
et contratium ol1:endet :aefthetice fal~um, .
44}: Sen fui diffidere .
EJI. manibul manifcJIa ffl;1 llilfere quae-
. 'v uam,
JJ)/ violartJ}idtm pl'imam~ et (onuellere tota '
. Frl11damenta, quibul nixatur vita Jahll~ue, .
Non modo enim ratio rual om12i:l: vi/a qUP_
que ifa .
Concidat eXlemplo, ll/ji u'cdere flnfibZII aufi/~
P1-e.ecipituque lucol tJilare. e. c. 511.

S 450-
$i cui ruirum videatur, noo mne falfu'h1
in aellheticis falfum -effe, . 448. definet fdr-
te mirari, fi multo reftriaiorem adhuc fa lfi
Dniticationem iure, quoi.l perfeaiflimum
. fertur;

l'
 288 'PARS J. 'CIo'. l. SECT. Xxvur.

fertur; comprobatam legerit, D. tit.de L.Corn.

ae falfis, l. '232 Q.rtidJit fa{fitm.f:juaeritur? 'el
.videwr id ej]e) fi qUI alienum chirograplium
imitetur, aut libellltm,' vel raliollfl ;flterc;da/~
vel deftt-iba" no" ~ qui alia! in (imputatirme"
fiel in rQtione, ment;lltUr. En! aeftlieticum,
6. 15 i!:l di~udicarrdis fal~s ~amen: ipfo Paulla : I
I
ICco feUnorem! . 4i ' . . ,',
.4S;
Inferim fuh tutela Iufrjtiae Romanae -ilti~
iJrero falforum ah aefrhetico.,.. qu taH; fu-
\ gi~dot\1m eximo;, quae puriori quidem 'In ..
telletJ:ui patent faifa e1fe; fed time demUll;
quapdo eriguntur fupra horizontem ~dlheti-.
cum, ; 16, I2I. nifi'tanf ttionis"iitlpuo:
gnentur quaedam ex ~iseuidentia~ quae
OOlem eorUJldem fenfbuam perceptlOoem;
.. ceu lumen maius, Bon foluii1 obfcuret;I -red
etiam djsiiciat omnno dep~iniatque, veJud
nehulam aliquam alt~orc.~ fole difpareIteiIu
- ; 42 3, 429. .
. ,4:5,2~ - _
,Ppne in duabus pulcrec~gitand mate"
riis analogo rationis ol ac fibi reHao. nihil -
pellu'cere falfitats 'et .abfurditatis, vtr~que,
tamen effe logice falfas. Iam locus, et aetas, .
in quibus,"et obieEla perfonalia, quibue-po- , ,-
tiffirnum cogitas, penitius infp'icienda funt.
'. Prima datarom niaceriarum ita logice faifa lit1.
o . , - red.

'.
 -- - - - - - -. - - ,.. .., -....- --

Pl L,il'r A E TH T l. '1F)
\/ vi, ,v.Jij viuis, tuis ce,nporIbus, e~ iis,-
~ o u1...1 La:.. n,e 6ra a 0t'>ic ,v..e .. incogm-
o lt 'n I a ~u ti ,w]i f ~fi ac I.&el.. on- '.' .
r- a 'o' ,v 1 o f 'ti 1 U P ~c ]'c_:it j
o a~11' e rr 'c; n...ler niJo r a re :e, 1
habituros elTe. J-Iaee cogita' 'r e t 'ln ' f '-
twitlS aeitheticae ~acula, ~. 451.
, J. "t5 :J"
..ie unda. fu,nenarum . 4'~~'lmaterJa lit
uJ._m ,co r-~ur I-er .al.o..:u.. a ,en.itlUis al11-
: la ur , f e 't ib s vi: e : e n auteu1
f'\..i, vr' 'u', 'is-u , U"IU i 1r.TI t a
'nro">are e"s, fi i ~ ei~s L"al"o' t" n' ,
etiam ilIuwinatae, ' viribus, i / ""ae n , . t
. rnaaife1:a; ve nec eius,obJituros efe rua. e "-
llttulinis ranonalIs; am e~aminint tua fpe-
'rare "OfdS , red pOtlUs rnetuendum lit,'. ne
0'. i u e ri u SueJ .. ,plauL.ls mitar, . ex-'
O ..Ju a ae lL12 o e'_.li ,TI .el . i ..i .
"
,1I1a'~i a te il'/o nai riro Q.
~ J
Tia c,oe 'n 'a la e 'a ~ Ir a 1 b ra., ti ,n
efl"h ic, q 'a a 'o '''1l:ec''e q C,u'J Ji
, forran aclliudnfie u i, n n 'ncn' e ~Ia i j.
430. fenfitiue cum- ati",ua vi e
pf;rcipere. ~ .. 42~, 4fl.
e 1 "la io e

'; -+54
S n f:fi t' 'i uj"ed .. m adeo paruae, ve.
"a ur u 'o le. in:ra h ri o
I
u,, '; 2' . . H en' rr put .tIe..-jUl aeahe d-
n~.) 0-
"
T i',afo..
 ,
~ . . 'l9() PAII l. CAP. l. rSEC1'~ XS.Vllt.

gitationes int~r elegailti~es, ntte nefn~: ro.-

: rae ae!thecius, '. 191. In defaiptione no.
ts apud Virgo Aen.IV. ~22: ... . ...
/fox ,eral, el pJatit(m carpebtbll /eJfo lo-
'. poren,. , .- .'
CorjiotiJ pw.'errlil, filulJtquI "1 faeua'quil
.' ,'rant .
.Ae~flOra,.qum medio vQluuntur fiera lapfu;
Q.uum lacet omnil agur, pecuder, pitlaelJu' ..
volutrer,
Q.tiaelJUe lacuI late lig"idoi, quatque Ofptni.
-. ,umil,' .
. Rura fenent jomno,pojitae fuh'notlefilenti,
Lenihallt curar tI uJI'da ohlita lahor~lm.
qut poeta, ne feras ipfi pet 'notlem' maXi-
.me vaga~obiiceres,. detertnimitione ge-
nellum in.animantibus, de quibus velitinrel;
,ligi. Si vera pcrgeres infifl:ere' qUafi [er'o,
. n,de~ire, adeoque. '1nUerfaliter l~oi Ma": .
ronem, probabiliter taD1~n excipi~ndos e1f'f:
quosdam aegroros, vel vnam aliquam Ifc;"
niam, vix te, credo, refponfioqc dignareur;
11 v,flleret.
. '455. I .
.sic; quod' eleganter cogita,re'aggr.ederls,
.. (omnium obieaio~ fll,1lltum, M. 91.cuiu5
iam intus et in cute laceE deftruaura 'illud fe-!
rius lut cicius abfoluca contradiElio, M.'~. f.
aoc ex plaribus e\usmo'di vanis rerum fpe-
" .'. I ,iebLJS.,
./

'. \
 \. . ,
','

'.
, . " "'AY. SrtAS ' .AtSTHETt~ \.,' ....9. .

. t' b s; u e v fj' i f v u~ t .nen et uru.

fur i e rn ,o't'U TI Ta' o n a r. o iL ..
'{ g t "TI n/'s faLu! f ,M, ~ 9 ~ T~,U:'"
auteru ,ve l hic'eti 'TI 'c re
h ".e t, vt "n:
poQiblIitatis intern ae vitiul1] (u 11 ~ 1) I rro " ,
teac ai1ato~o ratlonis 2) ratIO ni ac intcllf.t~u'
quas in te Ipel:.latorlOusque tms ptaecin~lis'
' a .i.n e e uel,es? "el edam lateat, ve! f~l'
t'.n a o ,.IU t ,tu e c. n a, :quae totam
J Il 'e pI ci'uf Ole is .fa~ri n., e .. ut ara-
l a iJ t 'a . ("'Si la
ra ''I)' fa i (' t a .. _le .."
fomniu'li )3'c -n' nrus'L"al'-ul 'fu 1 er trS
Ila.l-aettheticum non annihi1at r. . ~5"':.
SIC tmUtn letJmUllr ter et non'a 'cf 1Ii
SQwzia c~llci"irmt et Ho<ntt Uf t ~ ,. "'rJe',
Jei. ,Prun
, .
~. .q5u~
:)ornnlum emSffiodi, 'velm tlds r~l- ir'.;
, lus,. 4~j"Vel IJ i}lfi ratlOnJS anaJopo fifiat
i 111 P g na, , ~.m uo toJ.ien[la, aofur-
'a, ve" :' r ti n' e i [e.le ...~n 1 apud UlO~
f")e~a \
r s, t ti s 'u 'g n. .1e.,a mu'"
iiut'" )"al' a . t co t a.. n: e I a o er...
nunc etiarn' <,uae c g' a '">['ca e 'U s
lUdca,turos certus. cITe poffis , et ei sro"'i
lomni.a I munOl elUsmodi fabulofi o'" fa1fJt
..enl ewpu acft16tlcam, ex campo meditad,..-
Uf v n ft Uul ex'fulent. 453 , 431.
P,d~1 iblU atqu, poettf,_
T ~ puiLl.,
.... - ,""" ,. -jo
 . ,

292 P.AtS 1. CAP. l. n:CT.'XX VIII.'

. . . / .
, . Q.uidlbel Qudendi femper foit (J,q.~(J potj1,
,'Sed~lfJ!l7 V.I fllZt;~1 toeant ~mmit;a, ~on, vI
Serp'lI te auibul geminentu1) tigribu1 aglJi.

, 4$7~ ,
Eft ingeniis e~cicatiorib.us quedam D'VN A-
'MOMETRIA N A TVR'A LIS , . et menfura virium
ad fenfum, quem aiune, commUnem relata,ra-
... tioDis anl!-logon illgenio prop~cionem' inter
_ cauffam ee effeEtum fenGciuo:ponde~s. 'Sic
" itaque eff~aus a ce viribus cauffl.!e,quibus.ad-
faibitur,' vi.uis maior ve,l mino!, hin natura-
licer impoffibilis" red ita, ve nec', defcriprae' .
'nunevirium noticiae machemacicae; nec ra-
rioni iam ineelleEtui,que per fummam 'euiden--
al patefcat diaa disproporcio, ~e~ cen(orem
\ 'aefthecicum fine nota, turpicudinis eibsmodi,
, -naturalicer impoffibile praeceruehcur, velut
Atlas olim;, quLcaelumculerat. ~
. ' . 458.
Si deus intedit, ' vbi' nodus tanto vi ndice
dignus.non appateat,2 1i q1lid ,per rerum n~- .
. turam fiefi non' poffe, vel analogo raci.oni!'
, ,d -quo ~ 457. vel inc~lleaui, nune etiam, ,
, quando cogirandum illud ~ft, euidentiffime
, 'manifeftum fu:, talis cc;>gitatio ex' pulcris ex- -
fldet~ . 43 2 4:S 3. ..." , : .. " '
. N.e, qu~(kU'lque VflJet, pOflatjibi/a.ula &~ltl4
~
.' :. I
'Niu
, '.
I
. \
~.
 I '

, ,.' loS T S A '1' 1::' 1 A. '3

'" ....~ , al!! 'J-0rl! e ti ~ tle m .r t-
o"al lu
. t:enturiae \fn,ziorum 'ao,itant e~per!ia frrl/!;t
4-p
, D'1ic"e dt 1y ro m ri 'n tu ti, -te'
, qua .4,57 tlon Homri 'Colum, red ee ViTJ~llii
chI-'eum animo fiui fonriare, etiaulfi e in it,
d a ti . l) lti m do" ni' ti 'to;U a...
nam ner 4l-aturam lieet heroicam, clipeo tot'
1'1durae, v. 6~6-7~9,locunl habuerint, n-
I m .ua lit t,. vt ,u ari ur' 'c"fe" ni'
p tu in, t 'nter alia 2) l1uomodo 'Deri
clIldem pltlurm Cleop~tra ,
Resma In ed I , Ir vo t b'"' aJJl ,
Jj ~it S. - u, 1\ 40 -;is b' a v la e ~ ,
a~
4r Q , "
Ilam, ,Ti/er caeder pallemem mo~te fittttra
Fe~erl}1 igmpomir venll! ,el lal'yge fer:ri '1
~ d' ,as pf m o,
i ri nt e er 'tu
f '{fe is i m n n fne fuh 'H tartificio ..
fa quadam inrercapedne, l)'flgnu'm pugnae
d nt m 2) AlI, en Ji." g ur dLicu_ al
I 'm
,

~.o ir al ti ji eL~c~ lli ec o
a"'ud H m u' 1)r' fi: i i ~tati m.
liuie Theb. ff. 494. 'lhebaruIl! - I

r3 'Quin.
 , l' ,'.
\ ~ ,
\ oo.
"

"4' PARS.J; "AP.I.SB~. Zl2!vu.

Q.runquagin. o/tu- foNdfl:lJt~. i.~ ~t!in~ .
. . . ..- , norJ. .
I r I

~ ~tu~ .~-vrluq TYQ~ ~o~es .. '. ' ' ,

, MafJe .anifi,~, tan#l aig1J.J qui crllft.'ru armi~-
I " et 3 unto 'Wid.em,po~.ta, 1lC Statrus ~~~ qu'
~llnq1.}ammaiQra v~ro cecinit ~ Tydea~ ihfr-.
~s exfp,e~nt 1 !,lec l\dQriu~~.gr tam.e~" .Rit
.. , f~lo prouocad. Quuw.adfuni~~nelD vn'; ,
dique abo vn~ :hofte euo~q; .Rati\lotur< eu~
~ncis manib us in Sphyngis fCOPUh,l,m. e~dere:
fine (~li ~ \Ce\ vI\ius i\Eh1H~, r,lutlJJl et incQor
].umem, Vno laHi<Je ~~~ qu,i\~"-ot: tloB;e"
P{~Qs. ~e~~h ,e~ in hi~. o

. . _,jfJlmincur lJ,orY/(U,.' qtlltflt r'gill1.n~r~

'"qBQ/.(J/' virtlu,- "' .
., ~~~ cu~ 49:, n.Q~ufI\~ p.ra.eq~~bg!l. YluOl .
leg~tum aggrefus fit. Reftanc .vIera 40:. _ h(
., hos, ~~ S.p-h,Yllgi.S. foo.puQ ~efilit-_'fyq~li~
f.Jra~cep!, ne.qu~ Wiu!t qu~ ~li.p~<? &.ale~qu~
rehftis armaUlt, rlh . I .

- :,': . "en gmmeranmr in vnum.

, Nun? .hic enfem t,ra1it', ~t ?m,nibl,l,~ i1lJ~f~ ,
/(~~/,." o.!JjIc!/,. VE I$rta r eur, i,llis om_mb1Js~ ,.
91Jum fOtp nequicqU(l'fll 9!;fliJiU QlJlll1pq
T(}~ fU~r~~ur ceJ1are rJ~n~. ~. ~~~~ , . - . .
J ,

, , . . 46i, .
I - i :PUql r-c.fpir3~u,S, i~m rnulti iUei"-a l~mU.
'.', vuln~a, vqus iQ ipfaUn~lla~ ~cce>qr~l\f
.. hQU~h Tfqe~ \ltc=m ~{t . :. . .
'./ .. /fu
, ,
e,.

-, .
 l'A't,Sl'l'A S A E S'tU'lIC ,A;, "9',
, .. ' epe apera paffur
Yulnera,"fetl nullum vitae in Jecrllfl rl(14 '
plUm eft.
l~ri1que fupereft ,hoftium vltimlls vnus. Ne
,. ..,ror Tydeus Thebas ininlicas adhuc ooans
mgr~diaeur, opus ,~ft ~Hr~aden~e per vi~o
nem pallade. Vltlma vlta et m~data ad
- Thebanos dantur, ipfe ex omnibus 49. 'cada-
ue,um anni,s trophet1m erigere vires otium
que eodes vulneratus habee, ee refultanteiu-'
gorum longormn Echo precibus illud Miner..
. uae dedicare 2$. verfibus ..
. . 462.
. Sibertat generatim, au~ rpeciacun cer
tae' peonae, certi ~haraaeris; .quem Cerne!
alicui, tribnifti, non conuenire, non e[e per
e.ndem poffihile, vd viribus eius vivis ma
los IJIinusue, per moralem analog ratonis
dynamOl;netrian, de qua .457. percipi iu-
, dlcarique poteft, quod illi tamen adCCrbitur,
, uouam dabit illud falfitatis aeftheticae vitan..,
da~ JpeC;iem, . 458,433. ,
," ' ' N e forle flniler
MOJUJentur Jfl.ueni parl,;, Futroque viriter.
- --
I -
I

Pi n~hil interfit DlJ1lume,to'luatur, t' IlUdas

.

Pyihios emunl!0 lucrata Sinone tatenlUm,

Al, &lllor famululqut dei Si/mus alumnt ,_

.
'
T4

. .
 . . ."
, .
~96 PAB~

l. C.AP.'. SECT.,XXVln.
I \ ' I

\ ." 463. '. .

.' Sit aliqllid pr eertam libei'tatem .vere
dU.ft,TOII, fed haee moralis impotentta; par- -
tim fol intdleUui et ratio ni pateat,. et hqius
accuratiori dynamometriae, partim nee ei- '
dem,. n~ne fal.tim, et apud fpeaatores, quos'
tibi conciliare praefrti~ optas, ad~o ~ui
d~rrtcr obuerfatura praefumi poteft,v;t dif-
: cuciat omnem analogo ~ationjs apparentem' ,
poffibilftatem moralem. 'EtiamJi morali.ter
, . ei~smodi' impoffibile tuis imrnifceatur 'cogi-
~ tatlOnibus ad elegantiae regulas eomponen~
dis! n~n ~men eft, quod 'ex aefthetcs ren-
, tentiis falfi r~us "agi metuas, .. '44~ .

,Quanquam rorum aefthetcum fal~tatis
(uam moralis reprehenfionem ee illiiti dire~
.. 8:0 non vItra fenfitiui hbrizohti~ termipos
exte.ndat: nec hine immediate' falfitatis 'atCU-
fet aeftheticae cogi~tiQnes" ad elegantiarUIn
Iydium lapidem ~xigendas, nifi quae contra
'l,icitum, pium, ho~eftum, decor.um illud im-
pingunt, quod etanalogo ratioilis tale pater; '1
. pOl)e tamen aliquem' tDoraliter malam'atlio"
/,
nern adeo .<;allide texifet vt analogo rationis
primrim jndiffer~ns,. 've! ompino ,bona ~ifa
lit; fed flii1fe dignitatis in eod.em pulc~e,
abfii.nere ab eiusm~di fraudbus, .qui,- ni!i' in-
flgr!1cer bonus, Vlf tamen bonus haben vo-
lueri: pone fraudes pfas non detegere ana-o '
. logou

, '
.- .. ,

1,
 , .
P .J. SI T A S E ~ T'a E.T CA. - ~7 ',
logon rationis, nia JlUius auxilo, fed dete-
ttis'fallaciis, etiam fenfitiu'manifeftiffimum
efe, dedecere easdem talem perfotlam"quam
(ogitaturus in fe fufceperat: eiusmodi 'fub- .
tite vitiorurtl venerium propin'are, fi non di~
reB:o propter falfitatem cogita~ionum ipam .('.
aefth~ticam, tamen propter rurpern sfefe.;
fium dignitatis S. ~V. in fucatis 'malrum le':' I

_Ilociniis turpitudinis damnabit ipfom forum

aeftbeticum. : ~U S', 44$. I \ \ \

. "
46-5. .
Sunt tamen ct aellhetlce fllgi~nda contra
1"
moralem ftriaiuS' diaam pulcre cogitando--
_rom poffibilitatem pugnantia,. .43S: direao
'~uae coniungit -Claudianus de UII.' conC.
,Hon.278. . '
I ".
. Ntle d,ubiefu'/pe8UJ agarl' neu fa!fUlllmir.
1) Ne per oDulem ,tuam, vnuftam 'CJuam ve'"
lis ,_ meditationem ambiguus data opera v~
dearis, inter virtutem et vitium, vt fpeaato- .
ris analogon rationis fatis pro f\,lis viri-
bus attendens determinare Ilbi (atisfaden-
do, raltim in -fine, tamen non po~t, quarpm
lis parthim, a.n carum, quae bonos, qui cen-
fentur mores ordinario, tueri, .n earum,
quae malos ordinario lrab~tos cornmendare"
. nicuntur.. Sic -enim dubie fufpe8:us bonis,
.dubie.placens malis, ne horum quidem cal-
culuro fere~. Qui~us ergo.pulcer es?
 / \

...
2~$ "A~$.
,.f
c.,. 1. SJc1;'.:ltxvru._
< '

S
466. ,','
of
; .
. '. 2) ,Ne craffus,' quem dicunt, fimu1at~'
virtuds larua~ ita pre te feras; vtvel!analoga
J.tioni$ ~ranrpareant animi fub vulpe laten"
(es. Verbi grada turpe eft amicitiam fingu.,
Jar~m fiPlular~, fiue fa!fu11J deo' renieanl ali..
qQl, Vt vel prImo obtuto, 1 ' . ' ,
,, ' reperiarztflr fa/ji fa!ftmoniil,
Q.uife fuqm ,{ruftrIJllIUr, frujlrari a!ifJrjlo...
. lidi exijlim8nt, . .
Lingua!aflioji, ine,.t" Opl,-O, /blejla jide,
fiue: alii-calUdius agant rernfuaro, et turn d~
mum,' .quando bonum '~licuitis analogon q..
tionis; ~ontfdentius credulom, inique,inuxe",
imzt on;~rn tradert, quoji lu;tQ otnn;aforent; -.
, '. Tum tetrabunlfe, acJua' diPa Dmll;S laqu
Yen/O/ irt/a ferrQ Q& nebul(ll aeT'OS .fimmr.
,'.' -'
,
- "
I
, &.
~.
46+ '
:' 467' .
Heid erit forte loc~s oonneri.ientifJimus
'Cemel expreffe affirmandi, togandique,fic'il..
Jud fib-i diUum putee t fi quis id pukre co8i'"
tanda ~.elit, his l~ais accedere, ac fi wiuis 'ad.
-Ccriptum elfet paginae, quae falfa DUO: ae{lb~
tice liqita dire60dlcem'us, ea' perindire... '
f,tQJ, non ef licita,.- vel aefthetice, .4~4. ~ I

m.ulto minus ex grauiQribus b~n"e menti$' , .

. rcgulia, ,quam primQm iisdem aq dettimen.\ "
twn .veneraridae, virtutis, et'. ;perdendas
."
ani~-
8lU
-,

, -;
 , P A LrU',A'S A,! S''l'~E 'f 1 eA. .'99- . '

~as biltaris .. , Hui?S regulae~ praxeOSU6 el,,;

d~m camen contranae , " ,
,Si ni f)blitUI (I.,~ al 4ii fIleminerunt, meminit
. . . " Pide" '
. Q.uq~ 1/ a .vI pofniteat foJl. modo lotli, faeiet-.
\ . . \ . fli~. C~t. 28 .
.. ' . . , "

~ '4 6 B. .
_ Imm'lCceantur pu1cre oogitatis, quae non
hapeane ratiQn~m ~C' corollati~, qUflc, qU$lias'
gua"ta philofQphus i!lre; poftulauetit, quibu..
t~rneo nexus vtrimq\T~ non defit, qualem,
ql)aneun:lUe poftulare fol~e analogon rationia
corum, quorum po~jffimum gr~ti" fcribis~, -
irrat-lQnaUtas eiusmodi jnconnexorum nOI\
argu~tur falfitatis aeO:hetic~~1 . 44$. . Defi..
deretur aQte{ll et ille nexus." ea
cohaerential
'IuaIem et quantam defiderat ~nalQgon ratio!'
, . ~is in iis, quae pf-06at l damn~b~ri~ CQnf~ ..
Ilim falfltatis aefthetic~e . 437.
Neu quid medio intrrcinal afhil..,
Q.fwd ~6~ f~ofoJil9 (On~/c(J1 (1 paere{li (lf/~t'
.. 469.
Vrtitaiem maeeriarum ruaru~ -~t abfQlu~
mm et hypotheticam, fola meraphyacorum
Jatione perrpiciendam parum cur~t ae,ftheti.;
_ CU$1 admod~Q1 fccurus, eadem infuper babita,
fe non, male exceptum iri, quafi -aefthetice

fcUf -~oSit\,tt ~ - iudlce competente. Si l'

, l~rQ. I

J
 ),

-.

'00, .. JI! A'.S 1. 'C A P. l. S. e '1'. X XVIII.: '-'"

, -, ,1 -../'

~t auten' eam vnitatem, i pfius' etiam ,Iocr - -'

l:.ntpm -vel temporis, quam fere funul in'
oculis ~al~gon rnionis, .439. non fine pu~:
dore ~d iVum relega~ur aeftheQcae falfitati&
reus, . 445. " ' '
'Q!li variare volens rem prodig;aliler tJ1Ul~'
Dtlph~nu';"JiJr.;( (lPP1!8.it,jtufli~lU. ap~,.
_ .S~ 47 0 ,- ..
Fatlitates' generales .omnes t. quateno.:
fenflbus et analogo .rationiS' percipi j>Offunt,
fune etia.m af!ftheticae, .44Q ,44S. Quas au~
tem efe tales rola. ratio ee intelletlus puriqr
I deeexerit" aeftheticae. falfitatis notaro non
ferent, 'pifi ve1 iis propineDt\1C~ qtiQrum'con~,
uiaa ,de contrario penitUs ratio diCcutiat, re~
penre fpeciern vep, quae fupereft" ,. -omnem,
l

vel comitat)te djgnita6s probitatisque defe

as deturpentur. . 464, 46j. Quo grauior'
~ p~riculofior eft erI:or in'notionibus iisque.
qUlIe inu'ltis' applicari temer pofunt, hoe,
magis (erio - fibi, prorpiciat in generalibus,
etiam ad1:beticus,' ne "tcitas pre~es fecum
antepuleram meditatioDem fudife videtur:-
.. .' . Pukr(J Lauerna, ,'
Da mihi altere, da iujI ISn8qque,vieri,' ,
No8em p"'atil' ~~I !rfJf!IIibul ohUce 'nubem;.
.. - ' ,Hor. ep. 1. 16, '60.
,

".

, .
I
-
"
 .
"

, ,

~~tSI'1'AS .~$THET.J~A.
"
~Ol'

. 47 . ,
-'Quid autem 'illud eft ambignicatis? NUllc
ralfa conceduncur, Dune denuo 'dilrtdentui:
aefthecicoq Die 'fententiatn explicite. -. Vti
. -ilixi hueusque non fine neeeffariis de~ermi
nationibus, ita pergam. Striaiflime veris
oppofita quomodocunque, vel etiam ea fo':'
lum, quae videntur iisdem oppotita, dicun-
tur LA T 1 SS 1 M E F.A L S A, cf fimpliciter
in i>6pulari fermone. Hine qtiicq\lid i~hoc'
vnjuerfo nee fut, pec eft, nee eric, falfum
i_llud onine vulgo peI:hibetur, et, quam pri-
,mum irafcatur, falfiffimum. Sit puIcrius co-
. gitandum fini'.:um, in fe poffibile, lit nacura-
licer; lit moraliter, lacius; ftri{Jus, ce ratio-
.Jlis et analogi ratonis ex exaaiffimo iudicio,
neqtie tamen lit huius vniuerfi poffibile, erit
illUd latimme Jalfum et ex vulgari loquendi
formula faJ1'um firnpU.:lter. . "'.

. 47~ ,
,Tantum eft bene'ftudium veritatis, ,'t23:
pulcre cogitaturo, vt n~ in ~rifiiffimam qu"
dem veritat~m impingere. velit, fine pulcra
neceffitate, nee fine eadem vel Jatiffime falfa
meditari, j: 471. Hinc elegantes libi prae-
ferti'm diUum putant hiftorici: Ne quid fa!fi . I
(i. e. quod non tit ftrirumme verum): Taci-
tus ftrW:iffime "eram fibi vifam hiftoriam de
.Drull motee quum narraffe'r, addje rumorem
de
 . I ( ,
\

; / ,

t'1 ~A.S L c,Ar, l. SEC .... :XXVtll .

de eadem fua, narrationi c~ntratium, Ann.

'\ IV. It. Mihi, perge?s, tradenr.{i. arguend'qzie
" rumor;1 ta,uj[a fiit, ,vt claro txemplo faifa! alt-
ditionet cpilte7m, peleremqllcab iir, qurum
in mamu cura nojlra venerit, ne difllllgata, ce
incredblit;l, auie aeeepta, ' veril, ,n'equ in ftll ..
,.atulitm corruptiJ, ame habearu.
. 471. I

Mane ~ aufam fane I10l refertur~. ha.

~is elegantiarn arbitris int~~ Veneres cogi"
tationur'n, eaedem fi nequlcqt:Jam et tmlla
, obtruabili tx netemt~t~ contraqicunt tigi-
.\ ,' dae tic feuetae, hi.ft0tiae, geneal~giae, g'e~.. '
graphiae; chr~nologiae, reliquisque dife!-
plinis, , quae verfantut in ftria:iffitne_ vris.
Quoties ipfe cuJpatus eft 'Virgiliu~ca&m
forfan Didooem cum 'duce Troiano in ean-
dem fpel\1ncam deduce,hs, reclamante chro"
nologia, ab iis', qui neceftit:ltem falfi han
'obreruare fibi vifi fup.t? In declamatione Py- .
\bagorae apud Oui~ium ~i verfus: .
Clata fU! Sprte, magnae tJiglere Mytena;
',/
Nec noh Ctcropi(1e~ nee nonAtnphion,i.r arcer. '
Yile fllut1l Sparta ejl, altae eeeidere Mywlat.
Oedipo/,*oniae quidJunt, nifi nomino, Thebae 1
'.. Q.uid PanJiolliae rejla,.nt.,nifi 'lI9mel1, At~eTlQll .
, ',q1}oniam,fine necefjtat~, venllb, pugna'lt in
chronologiam, multis habiti fune in glo1fe"
matibu,.
, '.. 47-+
'. '
 ,
L.& AS
, '
47
" QUlcquid eft anachrofllsmorum et 1:iJ1It'
",. . a n emt m' ul co' an
'd ilI rum per ee' i o e ~l Ift-
tates etiam aefth~ticas, quam primum analo-
~ rati s v un par 7 ~ , 5.
huc Inrerne; Vl1'gilll ~ nifi fuhtiheer facetus
dat opera (,'himaeram dicic L. V 118.' .
rbi p~/, ripl pu qua D na
, verfu .
mpe t, no'c Ur Ot r
.lJe,-ata faltim ,eius p,upper ideo non poffu.'
in fili ex oc uer reJ re,
'lula roUra 'funtmuenca, pO: herOIca tempo:-'
ra ' Plautum caftig~t qui v.olet 'quando'
e no oJi fe t M ur ipf re-
'brum hermle urane in Amphieryone,qui fu-
t s e de H uli tel', eem 'Q#
nuptiae ee aran/..
475
Sd pt al}quahdo pulcre cogitaturo qt,Ja~" , .
d .~e liras eq.l um m a p ti..
tuduie conus non poroc in hoc ,vnlUerfo mo-
tui Ion us, exfpaciaf1dum ocius us' e .
n He r al m os ffih s, m
prjmum in eiusmoc1i tnere commoraeur'
c' re' ne un fah 6, 456 e ..
f lpeas, eft in eius cogitaels falfhas hetero-
CosIRica aefthetica cdam, fin vIera limites ,.
f

,
 , \
104 ,"A'lts I:-CAP. l. SEeT. XXVIII.
I

455. defcriptos non profiliat~ iure non accu.

hcur falficatis in heterocosmitis' aefthetica,
M. . 44~' Epaphus forte ftriB:i(lime y'f!- .
rum,Pbaetonti dixerat, Qu. Met.l. 7S?-:
Malri omtzia dtmenr
Crejl el el tumidur genitor;r i~gine flz!fi. .1
I

S. 47 6. ~
... In mundo tamen metanioqlboCeon oui .
dianarum eft, per preces Phaetnts, 1. 11. SS .
, O! Iux immenJi pubictJ mU71i,
ftritiffime' ve~um, et fimul heterocosmice,
, . 441~ . " . -
. . Phoebe,pater,ji dal h"iU/,mihiuominil '!.fum,-
. hetero'cosmice verum~ . 441. Iket e~ mun-
do fabulofo fomniurp, tam~n iis, quibus vi-
. xit, Ouidius loeis et temporibus, guib~sque
fpraefertim fcripfit perfonis,' non falfum ae
Metice . 4H. . \ "
Nec oIja Clyml1le' fUlpam fub imagine ce/al,
hoc in diB: Ouidii. mundo Jalfqm fuH{'ec,
. fuppofica', Phaeto~tis fabula, etiam aefthe-
, acum., . .,
. 'Pignora da l geniUJr, per quae tfuz fiera pt'O- '
. pago
Credar, el lmne an;miJ 'errorem dettabe
'. nojlri. ,
V~tm habes heterocosmkum, q'uod.nec
aefth~tiee 'tune falfm erac et jis, quum et.
'quibus Ouidius poti1Iimum fcribebac:. .
'. I . '
. 477.'
, .

"
.
.

'
 .. .\

.{

'ji' A r.s t~A.1 ..,AESTHa'TICA.' 30r

'.' +77-
Iamque reor aliq~ ex parte rilnifeftum
efI'e pulcre cogitaturum veri~tis aQlicum eO'e
qtlide.m' femper., s: XX VI.-neque tamen
- 'vel illios abtlrali'ffimae de ,vniuerfalibus,
4; #0. vel illius ftriB:iLfunae' (eruwn .-e1fe~'
. 441. . ' '1'

E~it in imminfum foetunJa litmtla tlatu"" ,

Obligal' /Jt]lorita ne& jua verbajide. {lo. ,
AJ. UI. 12,
vb mUlta exempla congeruritur confirmatu-
ra fenteJUiam huc facientem:
:- Notl, vt tejier, mor eJl.'oudire 'pOtlar.
, Vt enim tandem omnibus vdear perfpiaie
~ribere, . 411. ve~uftius ingenium, ..
Q.uando ita menfitur, fit vlrir falfa remiflel,
Primo ne mtdium, medio ne diftrepet ;mum,
mus Mufa memor . 467, cenforibus aellhe-
tcis eft . '. ,
Splenide memJax, et in omnevirgo .
NobiJil alUum. " ,

v ScrJO,

; ... .
 ,. I

-306' ~RS l., e A P. l. .11 C~. X X YII U.

/ I
OOO~O~ O

S E'C T 1 O XXVIII!: . \

': VRi.sIMILITVDOAESTHETicA~:
lo.

. 478.' ". .
. r\ llOfllque..tandem: ahutere l!~tienr;lT 'no/lra.?
~ quamdirl nor ett~ furor ijle' tUlU tluflat?
Quem dfirztm fiJe tjJraenata iaflabit iZuda&ia 1
':fude vero magiller vericatis logicae ac etbi-
.. Cl\e pub~ice conf1:itu~s mendacia commen:-
-des, veh,lt aliquandofplendida t et falta veris
, inircere" tanquam operam maximopere'no-
-bilem? Hac ego drciter ratione videor audi-
-~. mibi quosdam obloquentes e~ "Jchol,
quam . pinxi, . 279. Sed .fedads animis,
boni viri, reuertamur ad noftrum, quod vos
nonnunquarnl'nale babee; phlegma pbilofQ-
phic~m. DeJ~lute Graeciae res non-agiJW"
Intenm tarnen . - .
. longa eJI iniuria, longa;
" 1Ilbagu, foil filmma jeruar feJligia rerll11J.

. 479 ~
Adeone facHe putatis, ac Claudiani pa-
, negyris H.onorio, radonis eciam 3il;llogo,
-. Merfllm laterileucere vlrumlv. fIjo
Vt et ego vobiscum magnis ,auElQritatibua
agam J .nonne meminillis vc!rtatem e4fe D~-
. -t mocrico
 f,

.:'
.' \

'V!ltiS~MlLITVUO
'
AESTBETICA.
,

'mocrit fieam in fundo, vnde diffieulcerpro.

.,
trahatur? .Audietis- ,ceree Ciceronem, quj, '
dum pIura dicit, ac ego probauerim, illud
tarnen illuflrahit" ~e qua nune quaericur,in .
fine l. de Or: NIC in h(fe modo r~ (de oratore,'
hinc.e~aeflhetico) quae ad va.'giaffinfllmfpe.
lIaf, ~ ad at!rirlm'l!.oluptatcm, (et.analog~ ratio1'
nis, qua, res) quae duo jWlf ad iudic,alldum le-
uij]ima: fld 1le in m~imir quidem reb1,lf quie.
qu'am inueni jirmiuf, qllod tenerem, fZlU quo iu-
diciltm meum dirige.rem, quam id, quodcunqu;
,lIihi, quam fimillimum ver; tJiderelllr, 'luum iI. _
ud plum verum itfOmtl,o lalfru. _.
. 480.
Non rolumaduerfus Cceronem, .419.
et fcepticos academicosque, ve! veteres, -vel,
recentes, lub'enter admitto dari racioni ee,
inteUeUui puriori ac diftin8:ioti per fcien cias,
. affurgere nOIlnunquam vltra verifimilirudi...
'nem, non ad plenam quidem. et omnihus nu..
, 'm.er!s ahfoluciffimam, , completam tamen el;
, eam, quae omnem oppofiti formidinem ex...
,'dudat., veri noeitiam et perfpidentialP: fed. .
id etiam addo, quod pauci recentiorum dog..
maticort~m forre concedant., inefe ,jam ipfis
fenlitiuis ee confufis animae prceptiorribus
nonnih,U complecae tamen' certitudinis, e1}
(:onfcienciae vera. quaedam -ah olIlllibu$ falfis
ditJ:inguendi fufficif'lleiam,

v~
t
~
,i ,
., '308PA'RS l. CAP.I~ SECT. xxvHi~:
,

. 48J. '
Ventas quaedam, etiam aefthetica, '. 423--
- tamen' complete cognofcatur ab analogo ra-
tionis, 'Vt talis, .480. id eft: completa cum
, certitudinc: et perfuafione, M. . 531. Sed
quaenam haee erit 1 J) prima et maxi~e vni-. I

uerralia, quaedam cognitionis l1umanae prin-

- cipia, quae fie infeuit iam ingeniis tantum
\ ': nQn omnibus natura, 1lletaphyfi~is na~ra1i...
-}>us, M~, . 3. vt ea- (enfus communi,s aliqan-
, do titulo condecorara'fatis fuperque fint eui:'
denda, M. . 531. Sed ob han~ ipfam fuam
euidentiam, quae per fe patere cuilibet vi-
dentur, eadem vberiu~, non fine ponderi-
bus, in omni veritatis fuie Iuc, multis cum
argumentis'et folicitationibus.ad affenlum ea
~c:o-gitare expreff~ et manifefto, ve! raro licet,
vel nunquam. Plerumque fupponuntur,
quod a~unt, ~t omiffa per venufium entby..; _
'mema relinquuntur- fpe8:~torqnter ea, quae
lpfe fmi tradat.
. 482. ,
2) Pauciffima' iUa intuitina vere ,taHa,
quae imm'ediate' femimu's ilullis fubreptiO""
num vitiis temerata. Striae dittam expe-
.rientiam huc vnam voco , non illam late d'i~- '
tam, complexum omnts ~ognidonis; cui ati..
quid ineft fenfationum, quarnque paru~ha
bere certirudinis vel ii probant, qui fibi ve-
re repugnantes ad eandem tamen vterque
, . confi-
...
lO.
/

, ,

VERISIMILlTVDO AESTRETICA. 30'

eonfidenter prouocant. Experiencia ftril:e
daa multis reliquaru~ avmae facultatum
inferiorum perceptionibus praeter (enfado-
nes aliis eft interftinguenda,: fa pulcrius ali..
quid. excogitare fit animus, . 140. Haee
ipfa, quae conceffi eITe pore complete certa
rationis etiam analogo., ~On funt ma femper
ee om'nibus, red lides eorum faepe prorrus'
non aetendtur,. aliquando rphismatibus et

,
l

argutationibus, licet inanibus, labefaElamr

_tamen et paene conuellitur, nifi rationis et .
jntellel:us notionibus conwmetur. .

. 483. .
.Jam apertiffimo putauerim calculo con
lare plurima inter venule cogitandum ap-
percipienda, non ere complet~ certa, neque
luce completa veritatem eorum confpici, .
4~h, 482.. Nec in vllo camen falfitatis al-
. quid fenfitiuae deprehendi poteft fine turpi-
tudine, S. XXVIII. Talia autem, de qui-
bus non complete quidem cert~ fumus, ne ..
que tamen falftcacem aliquam in iisdem ap- ,:
percipimus, funt vE R IS 1M II. 1 A. Eft ergo
veritas aefthetica' S: XXVII. a potiori -da.
v : R I ~ I MIL [ TV DO, ille verita,tis gradus,
qu~, . etiamfi non eueElus fit ad completam
cercitudinem, tamen nihil contineat falfitatis
obferuabilis.

"
 I ,

\ 5 4S4
" ", C"ifU habem fpeitatores aiJitore/uc intra
ttnimum, quum vident audiun~ue, quoldam an
tierpationel, qllod plerurh"que fit, qllod {ie,.;.!o1et,
quod.in opinione .poJ1tum ifJ, 'quod habet aa hace
in fe qtlandam fimilitudillem,. jiue id JaljU11l
(logice ~ ce, laeiffime ')/U6 verum jito (10-"
gice ,ee ftri-aiffime) .qllonon jit' fCfci/e. a no
''1lr.i.r fenfibul aMorren!: hac illud eft EI"~r ce '
. verifimile, quod, Aritlotele.ee Cicerone a(
, tentiente, feCletur aefthe'ticus, . 483. In.
rebus enim eillsm.odi non folet ~nalogon ra
tionis quicquam falfitatis qbferuar,e, Heet non
, ,onmino de veritate eDrundem conuiEtum jlc.
Hi~t Ciceroni defcribitul' inuentio excgitalilJ
rerum vera,'um out verifimitium,' 'luae caufftmi
I'robabilem (aeLlhccice) reddalll.
\ ' , .
.
. 48$. ,- .
Erunt itaque 'aei1:hetice vera, iel en:~ ve-
rifimHia, . 484- 1) fenfitiue ,et i.ntelleluaU-
,ter complete certa" 'lua funt prms, 480 t.
482. 7. J fenfitiue tantum complete'certa, .
487.: in quil;ms adhuc. intelleaus ftam non
exercuit operam,. 3) logice et ,aefrbetice
probabilia, qua l'un"t pofterius. PRO B A B 1-
L 1 A quOniam funt, quibus ad da:ndum,afen-.
r fum p~us 'rationis eft, quam,ad denegandum;

et 1 M P R OB-A B t L 1 A, quibus ad denegan-

, .dum aJfenfum plus raonis eft) qua m ad dan- .
,, dum:

'1
 \
VERlSIMILITDO ' AES'l'R!1rCA. 3t1
duIi: quandorationes dbitandi et deciden.
cU, pro ,alenru, et c~ntra', eun'dem diftin'tl.
, cognfcuntur, orieur PRO BA B I LIT A,S 1.0'- ~
meA, ti' fenfiti~e, A E S T H ET 1, e A. . A. pO"
'tiori aefumicur denominarlo,. quoties ,eft
quaedam probabi1i~as aeftheticologica.. 'IJar
eft ratio improbabilitatis. Patent ergo ve-
Tifimilicudinum eampi latius, quam proba"
bilitatis 'territorium, eriamfi lit omne pro-
babile fimul ver~fimile. . 483.' 'o '

. 486.
Verifimilia aefthetica enmt.4) lagice lar.. ,
te dubia, ,immo improhabilia; modo fine
aefthetice probabilia . 48;. 5) aefthetice
etiam dubia e1; improbabilia, non aliis folum, I
quam'quibus potiffimum venufte cogites, fed
etiam his ipfis f~rfan alias, qoando raciones
contr~ affenfum largius imbjberint, modo,
nune et inteIi meditationis tuae reriem' vel
_ babeant, de iis, quae propinas, aut proba- I
\ ,
bilicatem aeftheeicam, aoe faltim. in oppofi-
tom fuperponderantes raqo,n,cs nonhabeant
aiino fatis praefentes, ve obfcurent id, ' ..
omne, quod tuis fupereft elegantii verifimi-
.1itudinis. '. 484. '
487
. Conferamos confilium CicerQnis aceufa-
.toribus datum or. pro Rofe. Am; 57. Ma,xi-
lile debltil in eOI impetflm acen, qui meren/m:,
V 4 (quo~um

oo,
 I -

$~;. P.A . .s~. CAP. l .S'lC~.XSVl.U'L

(qooru~.crimen eft complete. certu~, lpgi~'

ee ftrifliffiflte verum, IUt. et.iam lagice proba- .
. . bile et efthetice).. Hoe pOlu1o ratiJJlmum' .'
. tJ!. Deinde, ji'f/{Jlet;r, et;am tum, -quum veri-
}imite ent al'quem com'!liftJ!e, 'in fufpicone Ia-
trlltole. (Eria!Dfi non complete cerru.~ ne~
logice ptobabile fit crimen, necomnibus
aefthetice, neque tamen is improbabile
aefthetiee, quibus grati elfe praefertim vul
tis). Id. quoque conced POI'.fl: SilJ autcm jjc
. sgatir, 111 aliqunn arguatir patrem occidtf!e,'.1U-
que dicere poJJilr, out quarl, aut (uamodo, a&
IIITIfU11lmoiJo fow fufpicione -tverilimilitudine
qualicunque 2efthetica) latrahitit: cr.TII 'lui-
, . dnn nemo 'Ilopir .foffringet, J:tl ji ego hos"bme .
1IOui, litteram illam;cu; flOI v/que eo inimieitjlir, ~
flt etiam la/ omrlel oderitii, la veliemeTJ!tf ml
tap7.lt aJligeut, VI pojl~" lleminem Jlium, niJi
fortunar vfllrar, acrofare pt1fttir
.'

S~ 48g~
. Aliud :exemplum dabit Ccero pbilor()oo
pbus de na~. Dearum 1. 1. 65 ~ Haee, inqui~
eJlls,' ego "num phyficprum oraeula' (nullufIJ eJfo
~,,"ne) fundo'- vera, a1) falfll nefcio. .( Com~
plete certa lagice, nequ,e tamen analogo ra-
nenis; '. 48z.} 66. St" veri tamenjimt1iora,
l/film vej1r. IjIa enim flagitia Democriti, firu
ttiam a~lte. Leucippi-, t}fe quaea~ corpuftuJa,
fjuaedam atu;a, alia afpera, rlJtunda alia, par-
:Iim angulata, roTuata quaedam, ei IJfIf!}i adl!.n..
. ca,
 VEJUS_1MILTVDO AESTHETICA. 'gr3
ea, t~ hl; eJfellum e.ffe cae/tl'in arque lerrar, llui~
la ("gente natura,fed (oncurfu fJuodam fortuzto.
. (Haee flagitia illuftrabunt . 486'1 ..
./

. 489
Iam fimul per rationem oppoti~orum <>"p--
pQfitam reor patere falfum aefrheticum,.~. '
XXVIII. a potiori denominandm .effe f~W h-
mile, . 483...de u,ius faHitate quidcm non ce Ir!., I
plece ~erti fimus, ex quo tamen nihil omnino
veritatis infignit;er elucefcat. Sic aliquid com- .'
plete ce~tum int~Il~Uui, fit eidem probabile
aliud: vtraquetamen aeftheticefint dub;a, vel
improbabiJia,vel omnino nihil argll meutorum
pro veritate fui fuggerant analogo -rationis
eorum, quibus praetipue,placere vels, licet
nec eidem eor!lt1'l liqueat fallitas', -tamen ae-'
fthetica verifimilitudine deftituta, deftituta
anticipationibuS intra Dentem obieaorum
t:uorum perfonalium, qUCJniam _infolita vi,
tientor his faltim, . 484. ablrahendum eft
ab ~isdem, fal1l fimilibus. . 485, 486. .
. 490.
Notlurnor lemurel, port~taqtle TheJfo/a
- rident-
aliq~i. An f<:i~nt, quare, -an nefciant, non
turabitaeftheticus.' 'Sufficiet ipfi fpeUatoribus
eiusmodi, quicquid -eft vtique fpefuorum
artiumque, qua$ male magicas dicunc, adeo
ridiculum videri .per analogon rationis, vt :n /'
- -V 5 yifio:
 , ,
314:' ';"Il s, l. CA', l.' ".CT. 's'xvlIIr.
, , ,

vifionibus eiusmP'~i nihil apud eosdem re1let 1

elegantis veOftmilitudinis, hine o,b hoc (o-'
lum remouebit ex oculis ta1ia omnia faI6 r..
"milia s, quorum maxime cauffa feribit. ' Si
tales fuiffent Virgilio, aftrologiani iudicia~
riam, vri nunc pIures', rusque deque haben-'
tes, ,non ille, profeao, feripfitf'6t.
So/cm qu;rdicere fa!fum
4utkat? I/~ ~tiam (fletor inflare tumiiltur,
Saepe mzet,jratuJemque et operta (umeflere
\ bella.' ' ,
Geor!!,. LI. 463. v~rit~, ne quis eorum r~
,gereret, non folem falfum dicimus, f~ te
." falfum ex'eiusdemcolore'veraculum. .489. -
,i , . 491.
, Aliquam neceffitatem aeO:hetic;am' iam
I ali'quando fubirtnuimus non ea folum exh-
bend, quae ,completa certitudine'vC!r fiot
ce ftritliffime.' Nunc locus eft qu~sdam ha.
rum necefficatum commemorare. 1) Sic co-'
gitandum aefthetico, qui p'anfophus effe non
obligatur, multd minu~ omnifcius, de re '
bus, quarum veritatem metaphyficam com-
'plete nOn nouie, .423. 2) Obueniant ipfi.
cogicanda, quorum veritatem ftriHus log-
<:am demonftrafe rigide nequeat. . 4~+
;) Occurrant, de quibus ne adthetice qui-' ,
dem fit complete certus, . 427. 4) l~cidar
, jn cgitanda talla, quorum exata veritas ho-
rizoD-

"1
"
 , .

"
., ,
\'~RlStMttl'tv'Db !STRETICA" gIS
riZontm diftin8:ionjs' non egrediatur, quo
meliusipfi cO'gnita ea,
boc cerdoJ,">, eam non
effecaptui,eorum commodam, quibus potiffi~ .
mum cogitat. . 429: in Ms cafibtis omni
bus confugi~ndum erit ad aliquam,'verifimili-
tudinem . . 479. . ,

\ . 49~. .'. '

, In caru primo eranr romani paene omnes,
ti ad illos dirigebatur quaeftio: ' ..
. ,Paruum ej1, quod flire laboro., '
De Joue quid femir ? '
In fecundo putauerim I~pam luBre canen-
tero i Aen~ 1. 748 , . \
, ,Q.uicJ tantum, Oceall0foroperenl fe lillger,' ,
' .
l'
OIDI
I~,
' \
. '
Hibenli, vel quae u~rcJil mora HoOihw obJIet.
Intertio fuie il!a Virgilji, qaae ed. VIII. 106.
Adfpice, ait, lorripuit tremulil alta,.ia
. . _flammil . ..
Sponte fua, dum forre 'moror~' linil ipje, ba-
, nllm jit,
Nefcio 9uit/, certe ejl, el
Hyla.r.Jn limine
. lau"at.
CrecJimuJ? on, qui am~nt, ipji jibi jotimia .
. . ' fingunt?
In cafu quarto erit philofopbus accuratior
Caepus ea themata moralia ~ra8:an.s aefiheti-
: ce, quae ex Horatio adduxi ~.1'l6 ..
. 493~ '.\

/ I
 '-

'-
, y

3,,16'.' P~llS I',_CA.~.I. SECT. XXVIl

. . 493 _ "

1,
. Ne'ceffitas, vedate cQmplete' ~rta 'et
,ftrilliffima r'ecedendi erit aefthetia pulcre
,, " cogitaturo, 5) quaodo ~nti no11 eft, \lt exami- ,
,netur, quod ponendum eft,.'an atcurate ve-
rom, an tantum fit verifi~iIe t 430. 454. , 6)
, Quando venit in mentem rei, quae numj\
fe fit.poffibilis, oec ne, parum liqueat, . _
431. illud ~ameo liqueat, pulcre rem eam .
meditanti rationis analogo nihil abfurdicatis
afferr~, ; .. 431,455: 7) Cogitando incida,s
in eueotum" de quo dfnamoinetria tua non.
exa8:e decidat, ao viribus cau1fatum viui~
plenus aeurate fit aequaJjs, ne'lue' tamen
,dynamometriae na~rali' videatur cognitis
. fenfitiue vitibus vIla racione, vel turpiter mi
nor, vel maior, . 432. 457. .
'. I

. '494+~
, nit:.
In cafu quinto Virgilius Aen. L706.
.. \
ca-
- Q..uinquaginta intw fam1l:/l1e). 'luibul orin, .
. . ' . ,Iongo. "
-
\
Cura penllm jlruerf! el Jlammil. ado/ere -pe:'
. nalel.
Centum aJiae,' lotidemque parel aeate mi- .
. nijlri, . . ;.
Q.ui daj1ibu1 menfal orieretJl,el po&ula po~ant~c~
, . Dume"

"
 . ,
l' . , .

VERISIMILITVDO .AESTHETICA~ 317'

Ilumeris' ratuhdis contentus" errare calculi
falua. Jn cafo fexea fuir Aeneas, quuda:
I

...O! quam, ait, te memorem, virgo? namque

Moria/el, me
haud tibi vultul /
,vox numinem flnat. O! Jea
,
. .' cerle,
Aut. Phoebi flror, aut nympharum fangui-
. 1 . . ni! vlla I .
In cafu, feptima Virgilium lege, quanda pfi
Nifus ee Euryalus 1. IX. 176 - 450. defcribun-
tor, vt huius verifimiliruda, iuxta Sratii falfi-
catem pafita, . 460, 461... mags elucefcat.,
. S. 495.
Necellitas aefthetica a veritate, camplete
_certa, ee ftri Etiffim a , faepius deueniendi ad,
verifirpilitudinem eric, 8}quanda marata la- I
- I
I
cius cag'itndi genere . 226. iam nauam "&lf~
fpedem, . I9~. abferuaeurus, . 433. inci-
. dat in pingendurn euenti.lrn cum mClralibus
perfanarurn femel eanfl:itutarurn charaEteri-
bus, maribus maiarum, ee canfuetudinibus,
e.
aet.,te, patria e. apprime eanfpi(are vifum,
. 434. nee vlla rtiane male qui habeat ma-
ralern" analagi ratianis .dynamo.metrian " .
46'2. cuius tamen euentos nan camplete cer-
ta lit ftriQiffima veritas.. In hac cafu Vi~~i~
lius fuit Aenean armis induens pro. patfi __
Troa. l. n. . 309.

S. 496,

, I
" .
 ) ,

\ i
318 PA.S l. CAF~ l. I.ECT. XX'VIIII.,
,!
. .496.,'
- -Ncffitas verifirnilirudinis pro e'xaUe
cognita veritate ampleaendae aefih~tica erie
9) qu~nd'O, quid in certis virum bonum cir~
c:Umftandbus reae agendi occafionibus, ille,
vel' fimplicicer honefius t vel nobilis, vd
orni}ino' heros vere egeric, tace e hifraria; ta"
cee experiencia, red '1$0' docet ee moratum
, ftrilius cogitandi genus, qQid agere debuerit, -
tone enim ad hane veritatem moralem, lieet
v.eri tantum fimilem, 4 43'5., caUce cflnfugien':
, dum e,fr, ~. 463 - 467~ l~ hoc ca(u Virgilius
erat defcnpturus, quid Aeneas in Pallanti$
funere di;xcrit egericue, 1. XI. 'lS. -; 100. et
omnes paene vete res hiftorip, qualldo fui3
inferunt habitas oraciones.
, . '

,. 497
lO,) Quando"verae ftri8iffimeet com- "
, pleta cum certltudine rationes pulcre cogi ...
tandi, ee vera -eiusmodi confebria, ve{ jgno~
rancur, vel fUprl hQrizontem aeftheticum
pofica fun,t, vd oh alias caulfas e. g. -rlignita..
tem et deeorum, afferri non poffunt, neque
umen hiatus turpis, aut aliqujd~omnilloffu..
ftra fa.tum fenfibus analogoquc r;dQnis ob~i .. , '
",
tienda fun,t. . 436. 468, In hoc cafu Vir..
gilius fuie; videns ~xercenpae fortitudinis
heroi fuo fe multas ct magnas rationes fup ..
. peditare debere, ~ultos et magns hoftes,
. 1,. VlI. 64fl. .' / ' ,
. Pan ..
/
\
 ,
" VIRlSIMILITDQ AESTHETJCA.319

.' Parid;le nunc Helicona, Mae' , (amurque

I
maUlle,

Q!l; helIo ~xciri reger, qllae q"emque fe..

" . 'quulae' " ~ .
COfJJpI~r;nl campor acill, qu;hur Ilala iam
I

", . tum,
Floruer;t terro ''alma virir, quih'ur aiferil
, .I , arm~r,
El meminijlir enim, Diuae, et memorare
'; potejlir, ,
A nor vix Imuir jamae.perlabitur aura,
s. 498.
11) QUlndo, 'quaedam oh ipfam forfan
vericatem ftri8:iffimam, ve! ob fama m falciffi,
ee quon~am earum iam'cft nonouUa 'in fpe-'
, aatorum aimis an tici patio, pulcre cogitan-
da funl, quae tamen in vnitacem aeflheti-
cam g,rauius 9ffeodere viJeri poffent, '439.
469. Tune enim mulca opus eft verifimili-
tudin~, ne iunxiffe turpiter cenfearis iorocia-
bilia. Accedens ad implementum paradoxi,
ce inexfpefiati or~c.uli :
via prim~ falutil,
Q.zlod nzillime reri, Grll;'(J pan~etllr ab ~rhe, .
VI. 96.
defcribendum Vwgilius, ne mal cOlfia fuh
. vqum ducem arma graeca ee eroiana" ve!.
arialoo tationis, 'uciiClntur, quanta opera
, . ' JJ)itefc;ero
 t

320 P~IlS l. CAP. r. "~CT.S:XVIIIL

mitertere curat inopinatum euentum. 1. VIII,

Deus ineereft, qUdniam nodus eo vindice di-
gnus -atieft, Tiberinus pater, 'qoi confilium
de~ Arcades adeuD'di, , - - v

:. - Q.ui bellltm affidue ueune ctlm gente latitJll.

H
Aeneas ipCe profidscitwr, non orat-ores mit-
tit, nec fe modQ Troiugenal memorat, fed
ct ijatim . '
tela inimta lalini/, 117. e. c. '
" . 499 .
n) Quando de generalibus et per ah-
nra&am notionum regi9nem t veritas !ogi-
ca, vel ita-Iatet in fundo, ve ne per intelle-
aum quidem ee rationem pulct:~ cogitaeurl,
inde eru poffie, aue a1tius langiusque ,petita
faltim tuisprecipuis obie&is per(ona~ibus
videbitur, nir. ornnino faIfa, quoniam ea
. non contiuet, - qua~ fieri Caleoc, et quorum
babeot jotra m.entem anticipaciones; altera
a~tem apioio de iisdem generalibus, quae
cum priori Ienteotia fimul eJfe vera non pot-
eft, jnnocuis tamen ratiooibus, et absque
dolo malo, fine' fraude nefanda, cornmen-
dari poteft, .470' popularioret ved ma-
i'oris aliquid fpirans, ~. 440. e. g. Quan-
quan logice verum eft ali~uam falutem pu-
blicam'non,fine beUo ~t per arma vere pa-.
rari: (amen--
Nidia Ja/u beJl,.
/' ,~
Quan-
, ,
. , ,
 , ,
l'
"

. VlRISIlIULT1{JlO AESTBETICA. . 32\

Quanquam (unc, 'qui omnia h';rient, praeter'

ignauum otium, ee om~ia,. quae fupra fe de-
prehendun\, nihil ad fe pertin:ere iudicant,
. ~x animi fententia, tanen '.. '. ,
Nil morta/ilnu ar(Ju~m di,
" Caelum ipfum pet~ jlultitia.

. jOo.
..J3) Iprum veritatis ftudium, quod ,effe
poteil, maximum mentid nonnunquam,. i.e.
latiffime faIfa, aut ~a cogitare eogit, quae
num logice ftriW1timeque tint omnino vera, .

ipfe nefcit,- aefiheticum. Pne eum exate

'cognitum verum eogitre pofe adIriodum,
abftraaum, generale, et vniuerfale, =. cir- ..
. citer 200 Pone ipfivenire in mestem de-, ,
terminatioris,. minus generalis, minus ab ..
Itraa; quod falua reliqua pulcritudine por-
ree priori fubftituere. Sint in hoc 40 varia.
De deeem ~~ iis aue duhitet, an omni modo
v<:ra fint, aut'~mnino videat ~a nQR efe pu-
'rioris ad rationis examen defendenda, Heet .
non dent faUitatem aeftheticam, S. XXVIII.
, ~eliqua 30 probe conrpirent ad principia ve-
ri catholica,praefertim qu~tenus ana.1ogo ratio-
nispatent, etfimul maiorem, aeprius, vbetta-
tem, ,dignitatem, lucem e. c. dent thernati, ae .
prius logi~e verum et complete cet.tum, ::::..
JO O In hoc eafu prius eligens dabis verum
:::;. ~OO. PQ1terius praeferens exhibes ve-
x rwa
"

 , o ., ,

'9~~ ~A"J l. CA,P. t~ hGT.SXV.III.

. - I ' , _ '

rum ad minimum == 40 ~,IOo == 3O-

". , Hinc prom veritatis ,ftudium ad pofterius
CJ

falruln priori vero 'praepCilnendum impell~re

, potefi, .44 I
,
s. 501.
Efl: ventas generalis! Vir bons' iniqus
edam fuspicionibus eor~m, quos amat, ati-
o.. quando cedit. NQnn~ autem illa Dlaioroap~
paret analogo ratio's apud legentesLill' n.
6. ;;1 Valerium Confil/mJ., non inuidian folum, -_
'. fedfuJpicionem etiam, cum atroe; crimille, or-,
10m, eum
regnum a.lfe4ore, quia aedificabC}1 in _
.futnma relia? Ibi allo el murzitD loco mcem in:
expugllflbtiem jore. Conuocato autem in C~T)C;
liuin populo cune V:derium in aliis dixHfe: I

NOI~ obJ abunl P. Valerii aedtlliberlali "eJlrae, -

Q.uiritu. TUla vohil erit Pi/ia. Deftram
nOl1 i71 platlllm modo oedll, fed &olli elia", Illb-.
iiciam, 'vt VO.f J'upra fuJpettum me {;Uem labi-
. tetj. [tI reUa a.eijicem, IJtliburmeliru, qumn'
Pa/erio,libel'tarcrediwr. Ddalam pofteacon-
.(ejlimeffe maur;am ommm inlra P#om, el i1l .
\ .'lifi.mo diu(}odolnUfll aedijicotam; Hinc opinio- '
nes ita ;11 ,ontrarium vwJaielfe, vtpoputati.r,
abhin he ~abicus; vnde tognomen Pll~/;colae.
Si maior haee Liuiana veritas. reae, lu;o-,
-dicatur aliquo refpeau, aC'generaJis ma
menUnedmus oratinemementitum elfeLi- .
ulU211, . 496.. . ,
, O" S, 502; '
.' '
\

/,
, ,
/ "

 / '
"_ISIMILITVDO, AESTHItTICA.
\ , ' '
'313
. 562.
4) SitftriEliffime ve,rumaliquando, q~oci ' '
non ita raro ton!ingit, hac radone compara, '
'1 tum, vt non ex opinione vulgi tantum, red
etiam bon.is fafrorum criticis falfi fingular!ter
,fimile ,videatur, neque tam~J1' vires locusue
fint venufte cogitaturo multis eius vindicare
verilmilitudinem, aut deftituatur, quancu1ll'
illudcognofcitur, requifita pulcritudini cogi
tatorum, vbertate~ dignitate, .luce, e. c. t. 2'1,
, Colum fi fit, ee nuUis exotnatum latiffime
falfis. Habes in vnumcontraEl:bs multos ca-
" rus, in _quibus veris heterocosmiciS, quae
. ftriaiffime Yero, vel fubfticuantur, vel m-
- misceantur,t
opus. effe videatur. . 444, <47S.

S. 503.
Quoni8:~ itaqu~ toe neceffitatibus vrge-
tur p'ulcre cogitaturus a veritate, quam di-
, cunt, tranfeundi ad folam aliquam verifimili.. -
tudinem,.49l-j02: non raropoetajiet.
Poeta, tahular 'luum cepitfihi, '
Q."aeril, 'luo T}wquam ejl genl14m, reperit
. lamen, t ,
Fadr Ulud "tleri jimile, ,quo menaeiflm ejI.
: . Plaut. Preud.). 4. v. 8 " I

Aell:~eticus. autem "veritatem metaphyfi

,_cam et aeftheticologicam 'd,iftinguens, ve
obie :lum,ce p'erceptionem' eiusdem, vd
'X,, l'em,"
 -
..... ~ ..
. ,

324 'AIlI t. C.P. 1.',EC'f.ll-STUn.

\
rem, et conceptum de ~e 1,bane ~efthetico
. .: '

logieam notat ere vel complete' claraJp, v.el

minus. Priorem veritatem ,diCQnt, , pofte-
,iorem verifiinilitudinem. Pbilofopbus pri.o- ,
, rem completam certitudinem dict; alteram'
verjtatem in incertis, probabilibus, ,dub6, .
impr'obabilibus. Hine aeftheticus fuadet~on -
in .folis complete cerris pulcre verum quae-
rere,fed dem rimari,fimul per iocena, pro-
babilium, dubiorum, improbabilium, qnam-
diu femet ipfum non, fubducit amatori. oro-
lis in turpem fam Omilitudinem, vel ipram
falfi turpitudin~m definen!. S. XXVIU. ..
S 54.,'
, Pulere cogitaturus confilim, . f03. pro-
Cequitur, circumftrepentibus (alti rumoribus,
vnam veritatem,, plerumque~eiincerta, fe-
~atus, " '
, 1, populumqe fa{fir' .
, .Dedo&el "ti :
"otihUl fala mendaciorum'que, aut in verb.is
facilis de reru,m et vitae veritate tibi grarolatur
, ln finu, quando nonnunquam per mediam,
/ ~uamFalfitatis etMendaci,orumaiunt, fJlua1n
. ' in plena' fefe refulgen5- ofFe~t luce
I '. Pudor, elJf!fliliae foro,. / '

, 11J&DrrupUl Fidll, nlIfuI Yerilill.'

I

.
SECTIQ\
." :
.' . -1
 -
. .' l' .

v' *' ) *
'+.**.+'++,. +++
. o( . '3'2.1
oto
. . ,
SEC'TI' XXX.
FICTIONES.
. .
. I

.. 505.
A'uae non to.tidem ideis (enfimus, qn~f I ;

\,!1. denno cogltamus, ,quae'lue tamen fen- .

6tiue cognoscenda fUht, (unt fingenda ~ M.
4, 58~. Hirlc FICTIO.NS LATIVS DICTE,
M. . 590. perceptionesreombinando praefcin-
dendoque phantasma~'formatae, longe mU-
.. mam pulcre cogicandotum partem con.. '
ftituunt. '
FitlrJ f/oluPttltil ,/rJuffo finl proxif'IUJ veril',
. 54 . . .
. "
. 506.
, Non pr9xim'l folum veris, red et ipfa .
ftrW:iffime vera plurima, non nifi fiB:ionibus
latius ditis pulcre cogitari fenficiueque .p6s--
(nnt. Quot ea funt obie8:orum pulcre co-
gitaturi, de quibus me poffit di~ere: fU'"
ipl: 'pii, . ' ,. .
El quorum parl magna fui '1 '
Nec in his fi8ionibus carent, nia experien-
tiae ftriGle diUae, fi narrentur omnino pure
Inudeque.', Reliqua huius vniuerfi vel prae-
terita, fi narrem feCundum fideJll hiftoricam,
. neque tamm ftrjEte expertus, ve! praefentia
_ .X: 3 tetn.-,

\ .
 , ,

~'lr. PAt' l. C:AP~I. lEC'!'.

, XXX.
~ tempore, fi' perdpiam abrentia loco (enBa
. - ue; vel futura, etiamli undem ex ipea pre-
conceptione fiant 'in hoc vniuerfo, vt turris
. ex anti~jpatione archteH, ~anen Cune.
F I C T ION E s (latius di8:ae, . 5~5.) quas di-.
, ~re liceautRlcTISstME VEKAS.
o

. . 57
. . ~runtitaque fi8::ones,fi~ti verjtates,raUita...
te!! et verifimilitudines, vel generales, vel un .
gulares,.et1\ae vel huius vniuerfi cognitiOQcm
ingredientur,vel,erutheterocosmicae,:44S'
,, '441. . GeQerales haben~' fuas regulas S.
XXVIII!. Singulares, pus cognitionis. de
hoc vniuero venuftae, aut erunt ftrjaIime
verae, . tO~, .res faiH~ vel euentus p~eren
tes, vel vete fu.tura fift~ntes, quae, tamen
ipfe cogitans non ftriae expertus eft, autmi..
nus. Quae cognitione huius vniuerfi perci-
piuntur, neque tamen accurate iltuitiua,
h.irlc fi8:iones latills 'diaae, . fOS. runt. F loo
CTI~,ES BISTORICA&' LATE'
, CTAE.

'S.
508.
TroilDas romanorum origines natranc
Virgilius et Liuius 1. l. vterque non exper-
tus, hine :vterqueper fi8:iQnem, hiftbricam,
late diaan'h . f01. Ille Aenean narrat in-o
.fdis Graiis et hoftibus per fugam 'ltpfum,
bic ,in AentlJn, et. 'ob vetujlum IWlpilji uf, et
. ".qm , a .
./ ..
,
 l'

'p I c' T ION E S.' , '~'1

quia plllil retltJenaeque Helenae r~per a.uctf)f'

fueral" nu;1lum iur /lel/j Aihiuol exereuUI'e,
Ue Aetear!primo dude in Thraciam, hie in
Macedoniam. Aduen,tum Aeneae in ltaliam
prqxime fequuta vterque diuerfim" m~pte
coneipiunt. Illi' Aseanius, ae Iuhs dem "
Creurae filius. Hui Aliall;ul IX 'LtminilJ
natu/, addenti taD,en; Hau nihil ambigam
( quil eT!im rem lam veterem pro'cerlo affirmet ?)
'!Iiccine fueril A Ic~n.iul, \ an ~aior; .;:uam hic,
, Creufa natu/1matre, IIi6 incolum;, come/que in- ,1

. '" paternae ugae, ''lutm lulum .eundem lulilJ

genr afltlorem nom;nii fui nuncupar. PbiCUII-
'1U1 et 'luatun'1ue matre genitur, certe natum .Ae..
nea-.conftal. '. Vbieunque et quocunque pa-
tre ,geni'ta fit fiflio ftril:iffime vera, .5,06'..
amborum baei p.raeter alias, Cunt filiones hi-
ftoricae Cate dil:ae, . 507. Ascanius in Ae-
ooide eft perfona verifimilil, S. XXVIlII.
- I '\

. 59...
, , Fi8:iones hiftoricae late' diEbe orilBem
cagnitionem huius vniuerfi .apud 'pulere. 00-
,itantem complexae, quam !pfe non exper-
tus efl, aut fiftunt faldm 'inexperto ftriliffi-
me veros 'euentoS huius vniuerfi filiones
.ftriaiffimeverae, . f06, aut' talia,quae rup ..
pofitis omnibu~ ifi hoc vn,ierfo nobi-s. renO-
tiue nocis euentibus et momeads euentum,'
circumt1:antibus, tamen fieri 'potuffeot aut. ,
po~ent, ec -erunt F l. e T ION E S, ttiamfr ~
X ,.
poe ~.I
 \ "
3~8: PA." l. CAP. 1.,SI.C~., XXX. o,

p~tis rogitentur,
o ST III e T ~ $ B 1 ,:.
T o Jl 1 e A E. '/0

"
S. 510.
, Tumus Virgilii Aeneae tantum, Turnru
Liuii AeneOl latinoque fimul'bllvm 1n/ert, . et
hic eo euentu, vt AhorigHzer Tro,ianilJUe d. o

, tem Lat;num f{;t1oru amittam.' Mezentius.

Virgilii ab Aenea occidirur. Mezentius
Liuii ab A.enea, vincitur quidem', red ope
rum mortalium hoc ultimo patrato 'Aeneas fe:-
, peJitur, Mezentio fuperftite. Vnum hru~
auaorem folum legenti tantum abeft, vt ti-
, tionum 'vel ftriflius hiftoricarum ipfius nar-
, rationes fufpeaae efi"e po[ent, vteas ptJti~
in fiaionibus ftriaiffime veris haberet, . 506." ,
, Cpnferenti tamen vtrurnque non licet per

... ................ .
auaoritatem, Liuii Virgiliana$ fabulas nume-
rare in fitlionibus ftriaius ~ftoricis, . fQ9:
, I I
I "
~

" S /E CT 1 (). XXX:{,

,Ft e T ION E,S' P o E T"-C AE.
., .' . . 511.
, Si. ' tanti
fingantur taHa, quae ob notam et cogi.
ct cogitaturis ipro duce, cuti prae-
rum debet, circumftantiam, et hy'pothefin
euentumque huius mundi cer,cum, in eodem
. ltoe vniverfo locum nonhabeant, :vt eiusde~
. , po.
/

, I
 - ~ ---- -~-- ---~ .

11

, , "

'1
\ '

'I.CTIONES ; P'oETIdAE." 1329

, p~mbitia, . fuppofita' tam'~n 'aHa' 4uadarn
bypothefi, quac' Ron eft poffwile huiuir
, -vniuerfi, . fieri pulcre pOtuilfent aut por.:. ;
lent, ve! turpiter, per cognition~m me-
mam : tales F I e' T, ION E S heter'ocos-
mieae, . 441, qua inuentor earum , quafi
nouum creat orbem fingendo, fi vel maxime ,
ab hiftoric6 profetantuf, dicUDtr P o a-
T,I e A a.
S.' 5'12.
" ,Iralunonis Aen. 1. f9 - 85.
~ft fi6l:io poe-
tica, tempeftas -- 1'27. hiftonca. Neptunus
~equorum pacator poetica -- 160. Troia-
norum defcenfus in Africam hiftorica -- '2%7'1
niJi 'cerni dubhim moueant. ,Colloquium
",Iouis ct Veneris? Iegatioqu, Mercurii 'eft
fitio'poetica, v. '308.
Al piu.f .Aeneal per noclcm plurima tIOluenr,
Pi primuT/4 lux alma dpla ejl, exire, ,ID- "
calque, ' '
Explorare noru, qUQI Ve7JttJ tJ&ce.fferit orlJl, : ,
Q.ui leneant, (nam inculta vide't) hominetnl\ '
" . erame, ', '.
Q.uoerere tonjlituit,jodiJque exatla "e/erre -
3 1 7. . '
eft fiaio hiftori.ca. Hlnc incipit poetj~a del
Ddonefiaio vIera 1., 1 - V. protenfa, ~~
1CJp, $11.
Xs . 513. '

"' ,
 - .
130' .Aa'l.
,,
CAP. J. 'S&CT.'XXln.

So ,'
-513. _ . ,
, 1 -

-Cor.n,plexum et Catis malecobaerens fyfte-_

- m~ liaionum omnis generis/i.am..,a pluribus
elegantioribus ingen~is' a4optataI'Qm et 'fup~
pofitarm fynecdochiee dicamu, M V N DV M
P OE T A R V M. Hit enim cosmogoniae phi-
lofophorum plaraeque, ne excepta quidem
Carteftana, non minus locum fuueniunt, ae
,theogOn~e veterum theologorum,' et quic..
,quid, eA mythologiae, non no-eioris illius .
(olum, graecae ae romanae ,; red et per ali~
.g~ntes ab Indis.,ad Eddam ''/tIllT"",,,,,,,In-Il.
Jiuc aaa fanaoruri;'ex oml.li fua p'ate, quae'
vel biftorice, vel poetice lilla lit, ipfa figna
illorum, duatIs, poficusque, quilws pingi
fculpique iOIent. ,Hufus 'terra quaedam ~o
ua eft mundus cabbalifticus cum Cuis'quatiior.
elementorum incolis, oUm adnodua in 0),--
_ {airo qui habitaur~~ e. c. _"
, l '
, ,

, S.
5 1 4-'
In"mund~, poetarum eft quaedam admo~' \
dum tate patens regio thiDiaerarum.fiaio ...
, num omor veritate metaphyfica,. 'quae Ibis,
" obieUs inefi'er, deftitutarum ,quam mUSldi '
, j>oeta!UJJl di~mus v T o P 1 ,A~. Magni para. '
mundi fabulofi poftgu&m eft mgreffa. mun~
'1 ," dum poetarum, illum'non taDgee vltra limi;.
tes, .~,6.p~lcrecogit_turus. CODtrab.nc-,
, legullJn unplDgUl)ta- IJ qui Dune aeque. Rbi
. 1, , ,'. .lQ...,
I

,
.'
, \
 f'

,
PICTIOIfIS -,POITrCAE. ~3I,

licituni puunc ex mythologia vete~um mul- _

ta nugari, ae; illud licitum _olim graeds ro-
.' manisq~e fuit, 'qu,brum fpeaatore~ praed-'
- pui p~r analogon--rationis eiusdem abfurda
non ea. vsque penetrauerant, ae nune omnes,_
qui, vx aere lauant~.
.. . 5-15.' . ' .,
-. 2)' Qi omnino Dugas eiusmodi fyitema-
ti optimo maximo veriffimae religionis im-
. miseent, aut iis auditoribus ,ccinunt, qui-
't bus ferpentes non auibs, fed! angelis, auC
cert eolumbis, geminare videantur, fi ve!
ex falo ruo fcnfitiuo iud~cio ae rapore, non'
publico quidem, 'probe camen maturo, pes-
fime ohaerentem eiusmodi lueis ee cene- .
braruin coagmentationem e~minc;nc, : .
41 f. Ipfe Virgilius aduocans in auxilium,
quiequid eft vl>ique. numinum ruruco~
.. Georg. I. .,
Dii'lue deaeque omnel, fludium IJuiuI. arulI
. . lueri,
,.
C{ui'llte ncnuu a/il;1 llon1Jullo Jemine frugtl,
. v. '11. .
prob,e cauec, nequem deorum fuis immiseeat,
quos venerancur tantumfluU'lae gentel, .
, '1uibzlI haee naflunu,r inAart;1
Numma. Iu. XV. .

S516.

, '
 I .

'. ,
33; .~.s .1. eAP. l. laeT xx~r.
, \ ; 516.
Quaedam fiElio poetica, f. fU. mundi
poetici, . f"3,flon tangettsturpitervtopiam,
. Sl4, f.1 f. cuidam ex eodem .pan:i oonfor-
miter, etiam pofitie, i. ita concipiet fqum e.
orbem, quem creatheterocosmice fingencJPt
vt hit bene cohaereat, quantum aeilhetice
luos praecipuos auditores rem fCfUtatbros
debetpraefumere, probecognltaepard mun-.
di poetarum, eX'eius anticipationibusmente
for~ari pomt41ta euen.tus (uos fiftat, vti fo-
l~tum eft, -in regione mundi poetici data, .
~beat cum 'eadem. vnitatem aefthetitam,
et ex eadem mam mutuo verifimilitutfinem
accipiat. ,Eiusmodi JI' 10M E N T V M ~.
TICVM di~us ANALOOICVM.

, '. !. 5 1 7-
, Harum fittionum praeceptun eft Horit,
. ecundwn S. XXVIIlI.
I
", ,
.-
.Stripllr, lumratumji Jorte'. rep01lil A ehil-
lem, \ .
..fmplger, iraimuJul, ;nexorahilit, ,acer,
Jura neglt jib! natll.; flibiJ non arrQgel
.. " amir,
Sil MedIa feroz inui8l1qu" fobilil 1';0,
Perjidul .ro", io fllIga, 'trijlil Ortjler.
, A. P.IZO.
" ,.Non leuittr moueor hie pro: honortllUm I!o-/
/ .' ' '.,...
I \

"
 '.

PI C"'lO N : S POETICAI. as,

.. I ~
. I . . . ,
mereum cum ~entleio leger~, ~ic~t rationem
/ videam, cur hODoratus AchIlles diaos fit, coi
. lummus etAlexandro' etiam Magno inuiden- .'
dus hon~r cQntigerit. ab optimo poetarum ':.
aeternirati, ,onrec;:rari.. In bis paene folia
fimonibus poeticis acquieuit Virgili~s~ ,
, 518. _
. PICTI'O, POETilCA nouum-ita crens
orbem, vt eum nec cuidam ex mundo poetico
regioni faciat admodum fimilem, Jurcondu-.
centem et apdus haerentem, eil fa o R S V S
1 G N o T A. : Huic quoniam non fuccurrit
iam fuppollenda in lpelatoribus veriJimili-
tdo mundi poedci, ~. 51'2. quoniam defunt
antidpadones in iisdem bene multae, quas
jam teperilfet analogica fiUio, . 516. qua-
niam per ipfum mundum poeticum 'infoHta
eil, nec it hoc vniuerfo fieri potuit, , fIl.
adeoqne multis omnmo falfi fimilis videbitur,
. . 489. infignem habeat, oportet, verifimili..
rodinem internam, fiIlgularem venuftius COD-
iuiJlorum rdinem, fucc;effiuorum harmo-
-niam et conuenientiam oculos multa cum
luce ferientem, nocabiliorem vnitatem, et
generatim . ven uilacem o.,mino ftngularem.
li 'retlo nihHominus talo fiare debeat, faris:"
qu~ ~unaorum ferre~ S. .xxVII. . zz.
"
I
I
i

,.' ", ,
 ," I
. T
.
"
. \. .
. './ -.'

33. " 'A.S l. e A p'. l. 'IEOT.XXXr.'

. S. 519.'
I
Hine Horadus ex poemate tantae famae,
" , ac llias ea, reti"us putle particulam 'aliqUjm
did,ocere, A. p~ 130. .
\ . Q.uamJi proferru ignota indict,aque primur.
Hinc denominacionem fumR fiainum,. de
quibus . 518. Qales 1i quis tamen audeat, ..
illum monee: '. ~. \
Si quid inexpertum flRllZe commi{til, et autler,
Peifonam .fortwre .nouam, . feruelur tul
- I ;mum,. '. '
Qua/ir ab i~l(efto pro:eJlirit e~ Jib;' conJI.el "
Dij}cile efl pro'prie (ilmmuhia dicere;,
, quod mihi tic videor reae interpretad: Ve-
ritates generaIfs., quas nemo fibi vjdetur
,'
ignorare, priinurl in exempl aliq'uo fingu. '
lari iitere Catispulcras, quod nemo adhuc
ante nos ex partevenutlius pinxeric, pror~
'. (us 'adhul! ignocum: illud vero maiori eft
, . dlfficult~ts, acmultis videatur. '
.; ,

'S"
520
. ,Fi\io poetica, q\lae prae fe quidem' ie~ I
. analogim,nefcio quam, cU,m Illundo poetico.-
. ,
. neque' tamen multo po{t comra, eandem,'
quam Cri~m fecerat, mundi illius regionem
grauiter impingic, eidem .contradicentia-affir...
maos, contra eius.',,~G' pugnal1cia, l}uae fie>
rellt in eode~ per cafuIp pururo,. quae fruft:a
#

,
, "
I . . .fierellCt '
/
"
 , '

,FICTIONIS fOETICAB. 331

, \ ' ,

fierent;' quae feiungunt per eundem ,infepa-

rabilia, fpetbltoribus obiicien's,erittalis fiWo-
'FIGM'ENTV M A-N O~ALON.
'-
S.
521. ' "

Fi~entum anomalon quum nec in hoc

\ vniuerfo' fieri poffie, ,pec in illo poetico, Rec
,intern poffie ,efi"e fingulariter verifimile, quia
iam quafi recepit in fiIum, quibus ' nihilo
fecius concradicae, vnde gentium aecipi~t
adeo neceffariam e1egantiae ve! veritaeem, ve!-
omnino veritimilitudinem1 S. XXVII, I

XXVnfl, ' Vide, quanto iilu,d 'opere caueat ,

Li uius, I.~. ne de morre Aeneae fama m poe-
ticae fifrinis infringat, quoniam ftriliffime
vcram fiaionem prom ere , autnon voluit,
lutDon potuit: SiluI ejl, ait, quemcflmqueeuII
did iUlqf!.t JaIque di, fupe1- NU11Iitium jlumnJ :
[DlJem illdigele11l appenalZ/. .. -
'-
S. 522.
Ad eiusmodi tamen anomala figmentt.
ne trahantut, J) fi difenfus eft inter hiftoricol
ftri8:iUime, vera;et poetas heterocosmicafin..
'. gere fupponendos, . 5 [9~ Hinc huenon per-'
t,llet: An amau,,';t Didun' Amlal, de qua
, quaeflione peculiarem librum edidiffe dia-
tur Atteius philologus, quia luftinus' poR:
Virgilium, buic colltrarius, narrat eam voi
uirm et castisfimam l. XVIII. Jufiinoque ra-
tione~ chronoloicac fauent. /1UfOD.il s hic
po-

, I
 , .
, \

A'U l. C.A. P. i. S. CT. XX XI.

po~us e.t 'Silius liberum habue'unt, quem

fequi velint mundum, hun~ aD'po~cum.
VndAufonius vtrurnque fequutus eft.m di-
~erfis epi'grarnmatibus',. fane DQn graui cUl-
plJ. Poticum epigram~ate, de quo .408'-
Hunc ep,Ill.. ..
.POI mogil hijloi';'il,.lecloru; o/"ed~t d'e me,
.. Q.uam qui,furta deum toncubilUlque ClJ-
. nun!,. . .
Fo!fi~o~; .flalll, tlfllerant qu; csmune Ve-
mm. , . .
., Humonilque deol oJlimilant Vuiil.

523 ,s..
, Silius autem .fequutus' eft mundum 'Vlr-
gili poeticum, non tamen fine Jibertate poe-
ca, L. VIII. Apud bune diftrahuntur, apud
Virgilium maiare cum vnitate fe propius ex-
cipientia. Tandem Dido ll1ontura,
'DU IOllgae nOElil, lJuorum iam 1Vlm;lI11
" . . ~ 'nooil .' .
. Mot'r ,inflanr maiora [aci/, .precor, 'inquit, .
. aae~e,.'
Et placidi "ittDI ardore anJ;ll~te mane~;
Ameal tpniuXi Pneri tlurur, ,,1111 mpri-
\
. 1U"t' ". .
Yii conJlruttar ntiflrill Garehagin'u arcet,.
NUfI(
I
tzd lIor magni defiendet &orporinmtbra.
~ .
I

. . \ . Mf
.' . 1 I
, .. i
.',
\ ,- / , ) .j
 F le T ION. E S
/ "
P o E T 1 ~.A E!
I
',37~
Me quoqUt [orl du/c"i qllondam vir nottu
, amore
xfpectat, turol. cupielJl tu,qudre 'prioret, .
Confer . 40S,406. et hanc Didonem Silii~
nili fallor, quantum poftpones VirgiHi Di-
don'i, ~ntum tamen adhue antepones Ouidii
Didoni: licut Aufqniana Dido, de qua 'i~
s~o, milior eft, ae Dido Aufonii, de qua
. 40 S. .. ' ,
. 524
z) Si dHI'enfus ab antecedente nQs mun '.
do poetico cantillus fuerie, ve inde oriri vi-
ra faHitas cantilla'lit,qu,e forfan ad . 454. .
referri poffe iure cenfeaeur. ' f;Iuc aequus '
cenror referet AefchyH fece[um a mundo '
Homeri poetioo~ dum in hoc Patrodus ae-
'tate miior eft, ae Achilles, Aefchylus, Pa.. '
. ,trodum tamen iuniorem fingir, ideo 'a Pla-
to~e, magno poetarum inimico, male hahi-
tus. Hinc necdecerritus eft au&oritate tan..
ti philofophi Martialis, quin Aefchylum po-
tius, quam Homerum fequeretur, Xlep'44.
necStaGius6bi temperauit, quinomninome-
dium velut iter fibi nouum legeret, uius :in
\ Achilleide Patrodus Achilli
par fludiil aeuiqe mod;l.
. 525 \
Regerat aliquis ~ H~s certe fiaiones con-
oedes eJfe_menda,ia, Cur itaque definis, il-
'y luftras,
 " . . . '1
H8, PAaS l. CAP. l. S EC..,.. XXXI.

tuRras, diftinguis, et analoga ftltim com-

mendare'videris 1 . S 1 6~ Equidem ipfe de-
fpero populumfa{firvocihur vti fledocere, . 504,
hine ex eius loquendi modo dixi fententiam
,aperte, 4.. 477. F orralt tamen S. Auguftihus
~e felidor en, quando ille l. 11. qUaeft. eu
. f 1: Non omne, inquit, q~od jlngimul, f!JC7':
iiistium ejl, fid quano idfingimUl, 'quod nihil
figniji&al: (quod nuUius veritacis et, fed nOIl
lolum falfitatis aeftheticae,verum etiammora-
lis, foetus ~t turpe fignum) tune e./I- menda-
tum.. Q.uum aUltm Jictio nojlra rtertu'J' ad'
aliquamfigniftcationem, (vt in aliquo compa-
ratiuo, cuius perceptio fatisdigna eft, vri-
tatem 1i complete eertam non poft"umus, Cal-
tem incomplece talem, fi m.aximam aliquam
non po1rumus, ei tamen proximam v.erica-
tnn candido p~aore, purisque manibQs ex-
hibeamus), non fIl menda&ium,jed ali~ua.flb17U.
,.(1 veritat;/, . ,16. .11lioqun omnia, quae IJ
!apim,tibui elfonttir vrl1 ..vel eliam ah pjo do.'
'll!.ino, figurate' dicta fUtlt, deputabuntur mtn ..
datia, quia feltmdum vfitatum ntelleetum (ve-
ritatis ftri8:illime diaae) verlal non Jubftflit
.in talibur dietir. - - - Fe/io, quaead aliquam '
verllatem rejertur (haee autem effe etiam pot-

.00.
ea: poetiea) figura ejI, 'luae non referlJlr, mt".
dll&ium efl. " ~

,
 ."

' . 0 0000 0 O O O

S H eT 1 o XXXII,
FABVLAE.

S. 526-
.. Iudidum ,generale., s. DOGMA, vel e~
theoretieum, vel praaicum, Dogma, .pra-
. tticum aellhetice 'cog"iatum eft SEN TEN TU,.
Conceptus infenor fuum fupetiorem, fubo
quo continetur, D E e :r. A R A NS i s. darlo-
rem reddens, eftE x E M P L V M. Exelbp1ulll
fententiae ftriEte fiaum, .506. en PABVLA.. ,
Ql1anquim enim quaeuis, etiam firi6:ffimc.
vera, narratiuncula; q.niam eundo plerom- ,
que crert et fpunas ex ~ieaionibus fitU~ .
vires acquirit, nannunquam fabula dfcitut
latius, vt ante fUUIB diem ob luxuriam mor-
tuds aliqms . I

lJ ~UQ, flIC tl'ijliI,pet'-ttlmva6Ilklt'oentll't

_ Iuu. Sato l. .
bmen ftriaius nobs vtenduln crit voc:abulo
ftmplicitet, vt ftriaufune veris OppODatur
barrationiblll.

. 527
Fabula erlt vd FICTIO IlIS'I'o.rCA.
8'T &1 e T IV S, . S2;6,50~. quae nullis in~er.
liRa. fi.WoDiIll1S noeticis, '. 51 1. ilMPLEX
. ~ y ~ . elici-

, \
 I
340 PAR S l. CAP. l. SECT. XXXII.

I dicitur, ve! fimo poedca, . Sil. v~l ea '

hift9f1cis po'eticisque fiaionibus' mixta.
Firuones g~neris recundi et tertii FA Bv-
LOSAE 'dicuDtur~ -Nobis ad analogiam fi-
aionum FA:p V L A s primi generis H 1ST 0-
.RICAS, . S26, fecundi autem ot tereii ge-
neri. fabulas dicere liceat p o E TIC A S
. 528.
Fabulae hiftoricae ~. f27; ilIae (unt\ quae
mediisaliquando fabellis interpoficae tamen
narradonum, immo hiftoriarum, ROmen acci-
piunt: poeticae autem funt, de quibus Ci~
'cero de Inu.l. 27, tanquam degmere narrolio-
num remolo a tiuitihur CU1.lffir, quod 'de/celalio-
.nil ca'lfl1a non inuli/i tj.m exere.itatiolle dicalu,.
~t jcribalur (cogitetur venuftius) loquutus,
easdem defcrjbie, "ear (narraciones) quae nec
(ftriUffime) vera/, nec-( ftritiffime) verijimi- . '
lel rer cont;neanl, cuiutmOdi jil:' . ',
Anguer ingenlel. al/u, iU1lCli iugo. .
. 529
Quintilianus, 1. 4. narralonum trer enu-
meratfpeCiet J) hifloriam (veram ftriaiffime,
faldm a potiori) 2 )fahu/am, quae vetfotur in ,
tragoediir alque rarminihllf, .non a veritat6 mtr
do (ftriaiffime diaa) , fe ellam ofor.maveri-
'taliJ (ftriaiffiniae) remota, 3) argumenlum,
, quod (latiffime) fa{fum, fid ver; (ftri8:iffime
talis) jimite c01nf!ediae jingf4nt. Hinc etiam
. fabella
 I ,

e.bella 'eft fabula nobis ,poetica, . f~6.

Quamque fabulam argumentum dicit, ,eam
vere e1fe f,bulam omne~ concedunt mmici,: \,
'pletumque tamen argumentum Comoediae,
et rel:e quidem, eft fpece~ fabularum, quas
hiftoricas vocauiinus, : f27, En! pri~um'
Tereptii prologum: , ' \,' '
Poeta 'luum primum' animum ad flr,we,ndum
, , appul;~," .
,Idfibi negtJtii ,crediitjQtum dar;, .
Populo vt placerent, :tjuarfeciffet, lahu/u.
I . ,

_ ' . 530. \ .
Sicut itaque'veritas vel aria:illime diaa'
eft fingularis, (hiftorica) vel heterocosmica,
poetica, . 441. jta eft etilm verifimilirudo'
aefthetica, . 483. dospulc~e cogitandorum
vniuerfalis, t. ~~. vel ea, in qua ne ladffi- ,
me quidem diaa falfitas appercipittlr,v E It (-
SIMILITVDO STRICTlSSIME DICTA
(hiftrica') vel ea, in qua latiffime quiderq
tie diUa deprehenditur fallitas, fpeUatoribus
amen amabili vigilantium romnio femel in
" alienum orbem delatis per elegantem cogni-
tionem mediam; fic fatis poffibilibus alterilUl
illiu~ mundi remel fuppofitis, omnia bene et
apte cohaereat, fine viuidius notabili repu-
gllantia" hiatu, falttl, e. c. Haee eft v ERI- -
SIMILITVDOHITEROCOSMlcA{poe- ,.
tica). Prior eft fiHonum,et fab,ularumbifto-
y 3 rica-
 34Z, PA'IS h C ....P.I,. 'SECT~ :X:XXI~.
I
ricarum; poeticarum ponerior ~ t. s o ~ .
s 17 .
"~. 531 .. l. ,

. 'IR ,iureiuUQdo, quod' habet O~dius Met.:

lIJ. 65'1: .. . . .
- Per,tibi (Pentheu) nunc'ip/m, (&cchum)
. ne, en;.m praefmtior ilh. .
.EjJ tlur-, (ltUr9, ta,m me- tibi veT(J re/Ir,.,.
Q.uam fllr; ma;ora fiJe..' . ,.
in quo ratio. complete- cer~o vfdet nihil iura-
li, rationis ,a.nalogon videbit verwmilitutJi...
Jem hiftoricam, potuHre aliqem b~num et:
.pauperem piscatorem a primis vnguicutis
aquae potorem, qualis. Acoetes iurans-pin..
gttur,. olgiis ee omni B.accwco apparatu in .
.eOID entlmflaSmum rapi,. vt. talia bona fide iu
reto Poeticam autem verilimilitudinem tan--
.um in fequentibus,. fi fiaionibus hetera...
t:QSmicis amabilia. vigilantium Comnia fe":..
quaris" fecundum analoiant mr.tholog~ae:
gnecoromanac:,.ll'\u~tos reliquos, ~acchi rap-
rprcs Jl delphinas,' folum AcpeteQ. a Pen-
.. meo .nunc in 'vincula tonieaum, .fed _ .
Sponte fua. patui.ffe foru; apfO/que lizerlU:-
SpQnlefua, (fama ejl,)u,uIjo.fol"!',1a &lIImU...

,'.

.. I
 , .
,,

A 8 V r., A ~. 343

S" 532.
, , Hinc et condpi poteft {atis "fiata fabo-
, larum diuifio in prQ15abileset improbabile~.
Pone enini a.nalogon ratioQis quali~nq,ue
{abulae verifimilirodine animaduea, . f 30.
velut excitari ad curatioresrationum in alfen-
fum vel di1fenfum ponderationes,~n rationibus
a1fenfus folas eas numerare, quae probent
\reritatem ftriaiffime diEWn, reliquasverita..
tis cuiuscunque rationes negligendo, tune
paene folae fabulae hiftoricae reftabunt in
bilance probabilium, reliquas omnes aut tan- .
tum non omnes furfum tollet improbabilium,
leuitas.' Hinc' F A B V L A S 1 R u:: T 1 V S
PRO B A B 1 LIS erit, ad qQam ftatuenda.m
I

poffibile huius. mund plus videtur rationis

efe, qum ad id, vt ea mittatur in exf11ium
,ex hoc mundo in heterocosQlica, vel omni~
no in mUf\dum fabulofum. PA B V l .. A autent
,STa I CTI VS 1 MP R OBABILIS erit, ad
'luam non habendam in poffibilibus huius
mund plus rationis e1fe' vdetur; quam ad
oppofitum, .485,486.
,'S. 533~ ~
, Eodem taque, quo veritates, ,fiffiones, -
fabulas, verifimilitudines, PRO BA B 1 LIT A-
T E S etiam A E S T H E TIC A s diftinguemus
in H 1 S T o R I e A S, lut ,ftriffiffimae veritads
fupe!ponderantes indices, et P o E T r e A 5,
fuperpondia veritads heterocosmicae. . 441,
. . y 4 ' 509,

1
 I

l.

. -

~44 ..... AI~~S t. CAP. l. SECT. XXXII

509,. 5" 5'17, 53'0. . F~b~la illlprobibilis
(hitlorice- et in hoc vniuerfo) non dellituitur
. emnis probabilitate omni aeftbetica (etiam
hqterocosmita) . nI, b.tiffime falfi fimilis,
. 48~, poteO: .nihilominus multumveritatis
aeO:heticaecontinere,
, .
. 441,4'13. .
" ,534
. ,

. Prima' Pliaedti fabula eO: improbabilis

ftrit'tius, . ,53.'2. quanqua!Jl eadem nihil elfe
faep~ verius pJ'ohent ita mores faecuti, ve
demonO:radonibus .Spinozae fuperfedere
poffi~s, L. autem 1II.\ fabula X. qua prae-
I

fata, .
Exploranda ejl Verila mullum priur,
Q.uam JIu/la praue iudicel fintenlia, .
poO: materiem narratonis probe penfitatam
non deftit~etur fua probabilitate hift:orica,
. 533, quanquam inufitatius eO:, talia con..
tngere, qu'ae narrat, quamqttae prima fin-
guntur fabula. .,
. 535.
. Subiungamus fabularum aliquas (peces,
etiamfi propius non fpetlent verifitnilitudi-
nem, ve compleantur ea, in quibus fedulo
curanda .pulcre cogitaturis eft: verifimilitudQ.
In. f~qulis irifignis commucatio, infelicitatis in
felicitatem N o D V. s eO: (ffep'1I'e'tfl~), . quem
quae Jcontinent, runt eae FA B V L A _. 1 M.
'LI

.
'
 . ,
FA B V ~ A E.- l' 34" I

P 1.1 el T A E et eonnexae', quan;m partes

Je.." et e o L ~ 1 G A T I o, P.fTrJ.{3rJ.fI'Ir et
T KA N SI T V s; ae tandem AUfI'l:, s o LV T [o.

. 536.
Quis tref~it' dram4tum fabulas implcita-
rurn eiusmodi fa~ularum exempla, nune eo-
. mica; nune tragiea? Quemadmodu'm interim
boQ, ita felicem fuece[um experti fuqe era
goedias felicis euentus adoni fingere; fic,
, 'Dee HU rem fuam agerent b'ene; quibus veni.
ret in mentem' eomoediis vere tri,ftem exi-
tom affingere. Raciones ex euiusvis poe-
matis propria forma pulerius erui .po[une.
Nunc fufficia.t adnotare, non e[e folas dra-
JIlatieas fabulas ve eas eogitandas, . quae nQ
dumh:lbeant. In ipfis epicis mulcae pIures
que, quae fune in iisdem, vel~e epifodia,
bue pertnene: Immo aefopicarum fi place-
ret aliquas diducere, hue cranfirent non pau-
cae, quarum nune nodus in fcirpo quaere-
retor.
"

Exempla rabularum vel funtratione prae-

dita, quorum FABVLAE RATIO NA LES '
appellantor, vel quae cenrentor racione de-
ftituta, et horum FA B V L A E moratae quibus-'
dam, aliis Jo 1 e T A E, apologi, aeoi, rJ.'fI';""~
"WOIflj'rtt. voeantur, vel partim exprima, par-
~ S tim
 "

346
.
'PAR S l. CAP. 'l. SECT: XXXII.
. .
"..
I
.
tim ex fecunda clall"'coniunaa quorum FA-
BVLA,E MIXTAE. runt. :"" ,

. 538.
, 'Rationalium addamus tre fpecies; vel
~rdines potius inferiores 1 exempli ,grada.
1) Exempla diiria ve! diuinorum, racionalia'
'tamen, fiquibus funr, funt eae 'A B V L A E
T H E o L oG I e A E, et ftri8:ius mythologicae...
.2) Exempla amoris, q~orum FA B v L/A E
[unt , MIL E S 1 A E, et romaIenfes ftriaius.
quae ladus cum firuonibus poeticis coind-
dunt. 3~ Exempla virtuds fu1>limis ct glo-
riam p(orh'eritae, ql10rum fabulae, runt he-
roieae. ~ Quemadmodum his addi fpecies or-
" _, dinesue poTent aHi, fic maior quaedam fa-4
bula e. g. -epica nonnunquam eosomnes am~
pleS:itur fimul, quando per amager deorum~
que minijleria II fahulofum fimtntiarum Jor~
memum'p"aecipitat Uberumfpit:itum, 'vt potiul"
furenti, (1nimi vaticinato , de callis heroum-
amoribus, 'apfareat, '1uam r.eligioJae o.raWll;t;
Jullt!flibulftde. Petr~ . " <
.. # , I .

SECrlO

I
" \ \
) o (~
;. .
*

' 'H1H~,. ~\ . . . . . . . . . . . , '

347
I

SECTIO XXXIII.
A R G V M E N T A PRO B A N TIA:
, I

s 539
A ftheticis nobs funt, quor,um vel
RC'VMEMTA' P ROBANT.IA. 'nune
vniea,
'ae-

ve!, potior, vel' eert~ iam potiffimum eonfi

deranda vis eft, .143, exhbere eogitandis.
, .
et quafi circumdare pu1cram verifimilirudi
nem, et eam veritatem, quae quantacunque
{rt, quotcunque falfil viQeatur 'inuoluta, fe
prQbet tamen et iueundam ae facile~ prae-
beat bonis. omnibua haee veritatis viridaria
. penetrare gnaris.

S. 540.
Velut omnmus aprom argumentis eius-
modi legimua exordi\lm apud Lucretium
L.II. , .
Nuit an;mum nooil adhihe fleram IItl ratio..
nem. ..
Define ,qflapTopeer nl1ll;tatt e.rterritut ;p/a
E:rfpuere ex animo ratiotltm, fe magirllcri
luditio perpende, ", ji lib.; vera littur,
Dedl flJQnUt, lIut, ji alfil -efl, Q&&inger,
'Onlra,
Q.uaerit .
 " \

348 PABS l. CAP.J. SECT;XXXIII.

, 'Q.uaeril enim rat;onem an;mul:

Nee tal!len omnia, quanquam nee nihil, dicit'
poft tantum pr~logum' non ita paruus pro-
miffor, de mundrum multitudine. Quin-
tilianus hue facientium argumentorum 'ma-
gnam eOJilg~tiem confcribens, ,V. 10. voee.m
argument, quidem probantibus perfuaden-
tibusq~e fols fignificandis nune adhibet, ipfe
tamen monet ommm ad flribendum ejli1llJtam
mater;em dici poffe argumentum. ' Ergo et
omnis ad eogitandum mateies,ratio altedus,
percepti~nis, pereeptio, '. '16.' " '
\
( ,
: 541. ,

lam obferuaui Quintilianum non diftin- .

guere probantia argumenta a perfuadentibus.
Hinc ad probationeseuthymemata, epicheremll-
la et apoixl1 omnes refert,' euientel proba-
tionei, vti apud Geometras. Sed infra pate- ,
bit vberius, eur nune ab iisdem abftineam.
Aliud elt argumentum veritatis, aefthetieae,
aliud argumen~m illultrans., Haee ~ompo
ne, et tune demum habebis argumentum per-
fuadens. Om~e perfuadens probat, fed non
omne probans perfuadet, . '1'1, f 39. Ve-
rum perruadeat e~iam, nune tamen vnice at-,
'tenditur; vt probans. .

S 542.'
Aquiescam~s in d~feriptfo~e apud Quin- ;:
tilia-

, .
,.
 ARGVMEJfTA .' PROBANrI'IA.
, 3~9 "
, /
, "

tilianum l. c. quando~ argumemum, aie, (pro-

bans) efl ratio p,robationem praeftanr" qus col-
ligitur aliquid per alul, et quae, Juod ijI du-
hium, per id, quod dubium non ejt, col'ljirmat.
Verum ohel,qu~e quama poftulae1pergens:
Debel nota eJ!e, recle argumenta traclaluro, tlil
el natura omnium rerum, et quid, quaeque ea-
mm plerumque ifjiciat. Bine enimfont, qua;
f'K.Tf dcuntur. Verum interpretemur nota
aefthetice et ru o~nel, d~ juibus pulcre co-
'gitare inO:icuas. Generacim enim (uo pofiu-
lato (acisfacere concedt ipfelollgum, impoffi- ~
hile, aut potiul it!finitum eJfo. "
.. . . 543
Sed venamus ad quaedam ~iusmodi (pe-
ces argumentorum, non excuffis' denuo co-
p!cis, de quibus iam rupra fic fatis, S. X. .
Habeot in figuris diElioni Paregmenon, qua
ndicibus et origine cognaca coniunguntur
vocabula. e. g. Ou. de Panco, 11. 5. ,
Tu,quf/qrie Pieridumftudio, ftudiofe, tlnln/,
lngenioque faUlI, ingeniofi, ml(J. '
J Haee quoties fit argumentum proban~ vel
ex jin;tione per etymologiam, quam Quintilia-
nus dicit, IUC ex'erd.t.tt.TfJ).,0'Y1I!- defumtum, vel
iUud de toniugatil, q,uod ridiculum putaJ!et, niji
lO Ccero flteretur, fic figura fententiae, rn~ta
DeDDunquam ~ verwmilitudine adhiben4
da, . 26; 5 3 9 . , '
t Y4+
 "

3fO ,..\~t,l. CAP. ,: S,ICT. xxxnr.-

, '

, ., 544 ,
. Nec, enim- defunt in 'plerisque, fpettato-
1lDl, quos fuos Yult venufte cogitaturus, an-
ticipationes buiusmodi: ~) Cordad noRri ma-
iores vocabulis fimilibus et c~gnatis et ~o'"
g'atas, fimiJesque, profeao, res fignificarc
. voluerunt. 2) Propofitiones tautolgicae, vel
totaliter', ve! maximam' partem, funt ~tiam
identi,cae. Fundamenta.argumenti et etymo- '
logi~, et a coniugads eleganter pecendi, ~.
543. Sic Ccero ex vocabulo (onuiu# prae..
lato graecorum tNJI-'''Drn61S nunc vel ipfi.
germanis noftris verifunile rcdderet, fi Yel..
le.t, viuendum patius vna effe in conuiuiis,
-quam vna bibendum. Neque apud )terma-,
nos fuae lingoae fautores nullum eric argu-
mentum, .ex carnm e1TentiaU vocablllo, quo
feli~tatem defignant, ipJis aefthetice proba.:
turi, virtutem ea beatitudinernque non mi.
nus, ae fortuQ,arn, pertinere, fi quis idartifi.
cia manu tornare didicerit, ne fcholam (apiae.
I '

_In figuris ~tentiae qoae' numerantQt~

earutn AETIOLGGIAN hue eo fuo iure
primam cito t vteandem orime venuftiut
probans argumcntpm udeam definre, ce
e o lo o R E M, aetiologian ftriae aam, qut
timen non confundendus ea: cum eoloribus,
" de 'luibus ra~1kut cura quaeda.mlaudamr, .
, " . _. ' ,uta~
-; .

.1
.- I

~', .'J
 AllGVRENTA- PROBAlfTIA. 3fI

cune vituperantur orimes fatis commode.

Eft ,eiusmodi multiplicara. actiologa apud
Ci~eroeIl pro Plancio! Q.uir ej1, qui neget,
'ordinil eill.l, (publicanorum}.Jludium futlfe ;11
honore P'a~eii fingulare? Neque in;ur;a, vel
lJtL(Jd. erat pafer ilt ' qU,i efl prineep' ;am diu pu-
"Iicanorum, velquod il alifltiJ vll;ee 'diligebatur,
vel qllOd diligentiffimerogaba/, vel qu;apro filio
fupplieoat, fiel quia hu;w in illum ordinem
fumma offitia quaejlurae tribunatulque conJia-
'''am, velqllod iIIi in boe omando ordinemfel)r-
nare, el c01ifu/ereJiberil fuil ar~itrabantur.
. 546. - ,
Coloris exemplum habet Iuuenalis. Sato
.VI. 229. quod fallor? an eft ~licubige_ntiwn
- ftril:iffime verum 1
Sed (vxor) tacet' in firui COmplexilJUI, out
. eqllilf. Die, .
Die liqulm, fldel, heie, Q.uintiliStle, c%-
. rem, . 545. .
-Hotrnmu. Die ;pfa: DI;". (onuentrat,.-
inqait, ..
Pi facere/tu) qitod vel/eJ, non ego po.f!em
1lIl
Indulgere miMo e/amer /itet, ~t mare tatlo
,en/undar, /zomo Jum. Nihil ejl- audaciUl
. . iIIil
Deprenjitt Irom arque an;mlJl "- tr;m;1I#
fumunt.
..... Ipfl
~ ,...J

,
 l
. . ,
S5.~ PA~S I . CA .... I. 'SECT. XX;XIII.

Ipra illa deeantata VirgiUi fentenna ~ ..49J.

non I',lW color eft, quo Aen. ~. XI. Drantll
infenJUf, quem gJria Tum; 1
. . Ob/iqua ;nuidiaflimu/irque agitabat amar;r,
,
feditiolle potm/cm animum tegit, v. 362. gr.
uiter reprehenfus a Turn: v. 399.'
NullaJaI~1 be/J '1 Ca~iti tane t~J;a demenl
, D,artla1}io; reburtjue tuil! .
I

. 547.
12m diaum de ortlni et nuIlo docet,
quantq huc iure pertineat fententia, . f2f.
quoniam ex generalibus colligi fingubrium
et inferiorum fub illis conlentorum veritas
folet. Erit autem fententia probans etiam
'vel' aetiologia, nune complete certa, nune
. I aefrhetice probabilis, vd color, . 545,' Pri-
mae exemplum efto Saluftii introitus:
Omnll hominu, qui Jefe jludent, praejlare (ac-
ter;1 anima/ibUljumma ope nit; decet,' 1lJ.. vilom
filentio tr.anfiant" ve/uti pecora, quae nalur~
prpM atque ventr; obedientia jinxit. Seclm-
dae: Mihi rettiul "ietur ingen};, quam virium
opibul, gloriam quaere~e, et, quoniam vita ipfa,
qua fruimur, breuil ejl, memor;am noftr; lJuom
maxi1lll 'Jngam iffolre. .. ,

\ '1 ,
 , ,

A~GVME,NNTA 'PROBANTIA. ',3U

. 548.
Sententiam, quae color en',
. 546. op-
time mrati tune non raro fuis ~ncerferunt,
~uan~o ~probe ra8:0!lln.t verifimilitudinem
praelbtun coguntur ahquld eorum promere
'principiorum prailieorum" ex quorul}l per-
tierra opinione ~ati animi 'pefJime eger~J1t.
. Hue fentencia Euripidis, fedex'alc~rius rcnfu
prolata, quam Ciccro vertit, Caefar fuam
toties (ecit: .
Si wiolanaum .ejI iW, "~gnan;grat;lJ
Piolandum ejl,al;';;l1-e/nu pieta/e"'. tola/: I

,Multa tamen opus in bis eric cautione, par- I

tim vt fatis confiee ex menee feelerati talia

proferri, partim ne tantm habeant ambigu!,,:
~tis, aut 'Ideo lepid'ae et yenuftae concipian-
tur, ve, plLlS' *equo ne placeant, merito ti-
mendumt, . 46f, 4 67.
. 549
Nec nutiliten! NT ENT 1AEdiflingnun-
tur in protatas DE' F A e T o et eas, quae D&
iv R E, iufto ee aequo, com:ipiuncur. Prio.,.
, res rem qnandam motalem generatim fifiunt,
ob oeulos, vd plerumque fe Colee habere,
.',vd folet contingere, non eo detorquende,
,quafi probaretur et commendaretur imitan-
dum, ql10d meditatio~is argumentum eil.
Z "A"r;
 I
Sr4 .P Aa: S lo ej. ." lo II CT o'~tx XIll~
- . .

Aurifacrt:lfamer, l/UD nDn mortalifi;cogir-

, P,EIora I . i . -.

PoLleriores, ita generalia ~uaed~ ad mOre.

ertinenoa .exhibent, .~ fimilI oftendant,
, Jlid in iisdem verum ot laudab~le ponat al..
~am: . .
~

Dilcite ijlitiam monit;, el non temntr,

,, " Diuol. ',. .
Hie adhibebitu~ bene eaudo, de qua . 541,
, q~o c;rebrius ea confund, quae liunt, quae.
'luedebntfi~ri,quotidianadocetexperientia.
,*UJlotttique eadem honrft.alil ezn"a fle1"eeo, quae
,atam?Muttijamam,co'iflimlam paue; verenttir.
PHo. IU, ep. 200 Tandemmeminerimus in ~n..
"tentiis o 174t. nee ,eas temere cu.mulemus, ,
, vbicunque f/;runrJi praereptorel videri nolu.
mus, ne q~ando nobis forte videmur graujffi~
mi, t~nues "y''''',.,.OT7/.tl/l.. venas imitad videa:
mur, de '4uibas, o 3700 '
\ S. -550.
, Philofopbl pofl geometras lccutati boue..
rint, quantum ad eruendam veritatem vJJeat
vera definita, praefertim genetfcto H~c
ele multis' pulcre cogitandis in Jogic-o etiam .
rigor~ concepta Ij cognita fuerie eleganter
, ,meditaturo, etiandi nonipta toti~em.fyJlabis
et notis exprimatur, quot eam intellectus
.'diftinfle ce gnouit, red vel otnittatur om,nin,o,
veI plurib~ls incer1:inaa notis t charaaeri-
, buS in pleniorcmanatogoqu' ~tiois rotun-
, . / - ' .. '. \ c:lior~ /
 l.

..a:R:GV.*~lfT~ .,IlQ-"NTIA.:.. 3~f.

I '.
, , . ..
&orem diluaturdefq-ipti01lem, vel nomina-' '
tero, _vel real~; tameJl !l()(wnis dir~arici8
inftar, vd plu~es ad elegan,tias viam Jlemet,
ita fo'edam impofftbilita~m illtunam ,lig-
ment vtopki caebit., pra.ebebit internam,
Jlon~nquam etiam ex~ernam, poffibilitatem
defcripri, . primameius vnitatem, nexum '
mm cauffis et-prima confefuria, facili negQ.. , .
tia ex ~eguli~'artis ,ae,llbetices exornanda 'in'
, veritatem aeftheticam, S. XXVII.' Hine
definitionem nJ,lfiC non pO[UfIl mn Iegere ,in
.,. / argum~tis probantibus, vel omilfa~ J, feu
,non explicite'cogieatam, ,vel transfoqnata1ll
in .f~be1Wn defcriptionem, . S39~
S 551.
D :definruonibus ''e't ~derc'riptionibus ae-
ftheticis' eft .fpec~lis in flo{tr difciplina tra-
.flandiJocus. Hic ell'UfD (Sntum attendenda
-en in .pulcre probando Yis ct -eBicacia, '. S:30~
Quema9modum' oHm -graec1 oeeano fe kIa- ....
,', 'que trademes ,ad anrum vrfaemaioris, velut .
;ad 40cem viae fofpiciebant, phoenices autem
.d .Cynofuran. -direEtlus gubemabant: ita
\ "100 verior, quo exa8:iorerit de; 'pulcre 'cogi_.
tanciis menceconceptadefinicio,bocomnis vea, .
nuftae medicatioflis decurfus crit verifimiliot,
verior~'Ceni{)r,'luo vero craffior,quo pluribus
,am conceptibu$ adhaerentibus erroReis fea-
tens primus eleganter cogitandi ff( conceptus,
hac fadUor eric in ipfam 'aefiheticam falfita..
Z ~ tem'

1,
 , ,

1f6 .... S l. e A P.it. saCT. XXXIII.

" -tem ~eclinatio.. Finge de cafu, , frtuna, fa- ,
ma, honore, diuitiis, amicitia, negotiis pu-
. blicis, e. c. 'pu1cre cogitatu'rum,. qui, quid .
ea fine" natura fua, non melius ~ouerit; a~ .-
omnes, folent, qlli fibi nihil e1fe magis per--
fpetlum pueanc, dum feiunt cum ignariffimis
.Hinc illae toe falrae fententiae, tot imaginum
deturptiones, ne vetifimileS" quidem ~ toC
verborum ambages ,quibus omnino nihil
dicitur. ' ..' J .

"
. 552_'
Vna~ adhuc ~ommeDdemus in" elegantiori-
bus probationum' arguJ.Ilentis epanortho1in,
" fIue corretlionem. Primo; repetamus" animis, .
. quid verum et exaUum, inquo limatur ipfa
vericas,-vtique differant. M. . SIS. Hinc
inferamus: Sicut veritas qualiscunque lon
, eft exaaa, fic cogitari etiam poteil A E S T H E-
TIC A v EK 1 T A S et verilimilitudo e K A'S-
, S A quatdam ee nimis p,opularis, immo pae-
, De pl~beia; poteil eadem ad lapidem Iy-.
'dium, nifi puriora r.tionis et intelletlus, vt
i{a' dicam, fcientifici, tamen delicatioris fapo-
ris- et maturi iudiii, etiamli fenfitiui, qua
partem potiorelJl, ~xigi. . PoJl'unt ex eadem'
poliendo tom concep,cusdbaerentes, 'nifi
lalfi ODlfles, ii tamen, quos nonQihiltfalfitatis .
etiam ae11:heticae tis materiis maturos ve-
relris .' lia~c e11: v E KIT AS dt verifimititu.-
dOAE$,TH&TI CA EXACTA. \ .",
I S. S.$3.
 .
.AR,GVM~NTA "ROBANTIA.,
-
'Sf7
, -. 553
Studium illud apprime comm,endandum, s~
. , S, VI. . '1'1, 4'13. ve! primo, ftatim cogitarlo-
num impetu quafi fufasideas rerum et renten,
, tiarum generaliumquealiorum notiones.
exaftas' craffis orilnino fuppreffis rubftituit,
vel harum praefumens in {uis praecjpui~rpe
tbtoribus ~nticipationes easdem primo Xa.T
"''''D expre1fe cogitat; quales effe folent, qein '
aptem corrigenda exasciat, et purgita falfica-
tum edam aeftheticarum, etiamn minorum,
.fordibus. Haee eft epanorthofis. e. g. Fin-
ge eum Horatio Serm. 11:6.. Inter conuiuas
venufte laetiores.. .
Sermo. tritur, nt.n tle villir domibutue alienir,
Net mole, neene LepOI la/tet. Sed, tjuotl
. mJlgir lid nol
I'ertinet" el' . 'tlefcire . moJumeft2, agilamUh'
vlrumne.
Diuliiiltom;ne.r, anjinl virtutl, heau,.
Q.uidlle q.J amititiar, vflU Tlflumlze, tra~.,
. nOI" ,
El tjltlJl jil naltlra "on;-; fummumquI 'luid
. tiuI...
En t epanorchofin crypticaai colloquiorum,
in familiaribus etiam, verius venuftorum, ee
exemplum. in aefthedce verum exaaius in-
quirencium, quoniam
Clr..

,
\
 ,
, ,

" . ... . _.
358 ' ..AIU l. ~AP". 1, .aCT. XXXIII.
\ .
Cerui~aec inlJIf' Ili,;n~, garriJani" "
, .; , Ex re abellar. . ' .
,

. 554 .
FruEl:um ~iusmodi confabulationum ex-
a5ioris. in, aellbeticis veri" ftudiofarum, pro-
re8:o, bellulIl leges t nOliam fatis vfu:at~
corretionem opinonis, IV. od. 9-. '.
" . . .
Non poffldC1f:emmulto vfJ(aueri,
.ReBe IJlIltum. Refliul OWlpat
Nomen beati, 'lu eor.um-'
, Munc'/!;'us fopinu.er vii,
Duramque' callet pauperiem poti;,.
. p,eiUflJueletojlagitium limet.
Non jle pr~ CO,.;I ami';/,
AHI palr;alirnidul peri:re~
Rue arti6ciym in, not1one quadam e~g. opWD
craffiuscula conceptos adhaerents falfo~
quos .. plerique habent infinite t>~ruos., 'peto
hyperbolen ironicam attoHe.ndi ve! ~eiici:
endi potius in mani"feflam. faUitatem, etiam
aenheticam,. S. XXVIII~ e. g: H~r~. Ser.ttl;.
11. 1. v. 94. Omn;1 rei,. ., .
Pirtru',. fama, decUI'" tlif{in~ IiUfIIl1ntitu.. . ' ,
, ' ,. pV.kril, . ."
, Diuitiil parmt''lual qui conj!nlxerft, Ule,
e/onu erit, [or!ir, iujizu. SapmJne?' El"-
; iam, el re-x,
. ,El qUiClJ.l~(J tlof~t.
,SECTIO I

"
 ,~.19
.
~ ................ .
" ~

.
').o ( ' . .

I
.

SEGT.IO XXXIIII.
, .
ST'VIHVtM V~RITATIS AESTHETl,
CVM 4BSOLYT VM~

'. 555.
n uo maioreftaeft:heticeverrum,verifimi-
. ~ lium, fiftiOllum, fabularumque Iilua; per
quarn errare poteft pulcre togitaturus, ne
vagetur in eadem licenter, omnes' potiu~ rUt
peccata faIfitate deturpan tia vifuros putet, in
eleganti tatis ingenii peaorisq~e perfonaim
,Ieparatim attendi debet fin guIare VERIT ATIS
s 'r. V D' I V M r quo nomine compleB:i Uceat,
,non ingenium folum aptum, fed et multo la-
bote exercitatum et adfuecum perfpiciendis
veritatibus aeftheticologicls, neque qualem:'
.conque , propenUonem, red firmum a~imi .'
I
p,ropoficum in(erendi fois medicatioJlibus, ve- . .. 1

ritatem, quam admittantJalua tocius pulqi-

tudine,. maximam. Hune animi charaae~
rero, quonlam' omnibus: vniverfim belle co- , .
gitandis neceffarium iudico, . 2'2, dicamus
STVDl'VM VEJUTATIS .ABSOL'tTVM
'-et: -yniuerfale, . '29; 4S. . . '

. . 556~
Po1l'et dem ex grauitare abCotuta demon-
. Z~ ftrari,

 360 PAllS't'.CAP.I.SECT.XXXIlII.
.. . . . \ i' - -
t1;rarl, S. XXIII. iis, qul norune omnem vir-
tucem a mulcis non inepti~ phUofophis. in
amare veritatis conftitui.' V nos ex fummis
, .' eleganeiarum arbitris 'nter Anilos, omnem
, Plllcritudinem . veritatem eJ!e deceritit, in ipfll
Poeji, vbi omn;a fabulae fint,veritatem tamen
/-dominari, et efJicere per.fetlionem lotiui.., Prae
fthic aueem feuerioribus veritatis faueribus
" aeftheti~oldglcae gradus aIcius nonnihilrdpe~
I tete. Minima eL\: minima perceptio verita-

. t;is metaphyficae minimae.' Hine.!) quo.vbe-

rior,z) quomaioret dignior, 3) quoexaHor, .
" ~J)quo cl,rior ee difiiIaior~ 5) quo cercior
et folid,iar" 6) qua ardentor eft perepcio .
obieElh 7) guo hoe plura,' 8) quo Jl1aiora 'ae .
graniora; 9) quo fortioribllslregulis, lo)quo.
, conuenientiora eo.mplefiit'ur, :hoe maior-ett
veriea~ aeftheticqlog.ca, . t. 437 M. ~ 184.
"
. '. 557 I

, \ Non putauerim Dune opus efi"e ,demon-

ftratione 1) nullam verita~em maxmam e.1f'e
aeftheti~ogicam, red ftritius logicam, j.
424, ~) ealem V'eritatem nullam.in hominem
(adere, nullam rem in veritatelogica maxi-
. ma ab vJlo hominum inte!le8:u eognosci"
, quoniam qui vnam ita cognofcit, omnes no-
. ~it. Bine omnis veritacis' apu~ hominem
aellh,etcQlogicae, malun) metaphyfic\)m,' de-
I

'f~aus 'vericatis f\lml1?a 'logicae inomni..

fciencia tan~um ' obuiae iilfiniee magnus.
\ .Adeo-
:,

- I
.. '
 ,
, S'l'VDIVM VERITATIS ABSo'J.,VTVM. 361
Adeofue rnentis" be~e fanae fttldirn vel'i
a'!1antiffirnum quoniam ferri tamen non pot-
eft in e~, q\lae noife pot~1t non poife fieri,
nec ornnino ,nihil velle, quam primum fe
non polTe ,nancisci ornnia cognou~rit: con-
tentum eife debet, paree veritatis Jogicae
, latius furncae fumrna~ inflnite paroa, ea fcili-
cet,
, 'quam . adipisci poteft, . 556.
'

, \
. ' 558"
Perfeaion~m veritati logicae latius (um-
ne,. . 556. n.I-6. formalem, D. 7-10., 1Jl1-
teriaJ.em coniliant. Hinc humanum verita-
tis ftudhim nunc 'formalem potiffimum" in-
'tendit, quod fieri non poteft fine difpendio
materialis, nunc materialcm potiffirnurn am-
pleaitur, neque poteft ide~, nifi'cum detri-
mento formalis, . 557. Tribuitur alicui; ,
Don copiora f,olum, red et completa, non !

fatis magna folum, red -et obieElum ruum

exaequans, eique adaequaca,non verafdlum,
fed et exaEla, cui nihil infit omnino faIfi, non
clara folum, fed et complete clara, fuffici'ens
ad diftingijendum obietum ab omnibus, red et
CUftinta, cuius omnes nocae darte funt, non
raro per p'lpres gradus, non certa Colum, red '
ee complete cerca, rigorofe demonftrabilis,
et omnem formidinem oppofiti excludeos, '
~o mouens {olum, red et cogens ad aifell~
fum; cxtorquens approbation~m" ct aliquam
voluptatem appetionemque neceifariam co-
amao
-
.. '
. z 5 t H9
j . ~=. . . . . . . . . .----~--
~

, J62' 'AISlo CAI'":'nc.,,. XXXH'H..

f
-'. .. ~559.
\- n' bene"fe habent..... Sed quale
Haec of/J . '. d bomo
, d bje8um, q.u o
' tam 'p,ertie,,-.;a
el.

etf.i11u ~/ltenipla[ur1. VRiuerfale' q.uoddam

ra~~~n~;dui' pIurin1a maxjma, fortiffimis.
. e% J:;~Dllenientiffima, pro ftIO quaeuis
::!dulo, compIe~entibus, ceu n?,~_s differ<:~.
tatum ad. numerlcam vsque plunrnarum )n'!
numeras, ita or~um, vt in bis, in quibus ve-
ricas' ~.etapliyfica determihatiffima folis -it~
quaeque perceptioni hine perfeaionem iDa-
. terialerngnerice maximam conciliarent, 6
perciperentur. vt indiuidua, J) abundan tia,
vltra..perteptionem, quae completa fit, -.ah--
flraJiantur, 2.) maiora'le grauiora, quam gra..
dus eil:, quiin cognitione p()n~batur,obie
tlum exaeq~ante, abrtrilhantur '3-) ea, 'de,qu'"
bus data xaEla cognitio. non' fatis perfpitir-",
an ver~ fint, nec~ne;. De quid fuperllt.oogni:"
tioni falfitatis, abftra~antur t_ Af.} .e.a,. qumus,_
non opus eil: ad diftinguendu,m., eutn ~iSt
quae clara fieri. dato fbielo refugiunt, ab...
ftrahantut, s). ea', quae 4'to rubieao non..
dum fun'~ complete cerca, non ,de,-nonfttab{'
lia rigore(e, in quibus fupereft formroo op-
pofui, abffraliantur, 6) ea, quae nouere, in
contrari"um,.alfenfulIl t'euocare, taedium etiam
fOfCan creare poreni, abftrahanrur. I
~ , . '

, I ,
I

-.
 .' ~

'TVDIVM VEltJTATII ABSOLVTYM. 3'J'

S. 560.
Sic enatis difciplinarum fcientiarumqu~bu-
-mnarum obieais, vhiuerfalibus, . 'SS9,-vd-
que, perfela, faep~ pulcra. connardtur in
anmis folide doaorum ventas, etiam ftri~
aius logica., I~m autem quaeritur, In tati
vniuerfali lit aequalis ventas meraphyfica, ae: I

eft huus indiuidud, quod fub eodem conti-

~etur atEqui~em .arbitror p~i!ofophis aper:-'
tdTtmuii'e{fe lam pofi"e, cum laaura multae
. magnaeque perfe8:ionis in ~ognitione ee ve-
Titate logica materialis emendum fuifl'e, quic-
q,uic:l ipfi perfeEtionis formalis ineft praeci-
pUle. Quid enim eft abftraaio, fi iaaura "

non eft? Pari ratione ex marmore irreguIaris

figurae mm efficias gloQum marmoreum, niR
cum tanto faltim materiae detrimento,., quan-
tum poftulabit,~maius rotunditatis pretium.

. 561.
lam rupponatur veritatis aeflheticQ-
logicaetludium aliquand' ferri praerertim
in \' perfeaionem eiusdem, m'aterialem, . \ '

fJ8, et hine ampleW obieEla veritatis me-

taphyficae, qae poteO:. determiflatiffimae.
Hic intentio non eft: dato con filio ampu-
tare per abftraaianem cuitlscunqu:e ro- J

tunditatis impetljmen~a', neque tamen eft

opis humanae detertninationis omnimodae
latiffimum ambitum fibi complete fignare;
data, opera nou pracfcindWltUr maanitudinem
- . - in~
 I
,.
PA.' t. CAP.t. SECT.XXXUII..
. -
\
.. , ~ -
, intellectionis noft{aefuperaptia, neque tamen
'. omnia dete~ilarumrerumetpae.ne vel om-
nino aEtalium pondera atrequi ct iuftis mo-
mens 'cxaequare mens humana poteft. No~
\ conftituimus praefcinderc', quicquid vIla ra...
.tione [alft fpeciem potree indliere 1; neque ta;'
men, in tnddinitis eiusmodi obietli tanc,um
Don fingularis. mom.ent~~ ver1:J,Dl vbique. li-
quee. Non eft conftlium <?mittere.t.I~or..
fus in voluntar)as. tenebras. relegar~e re-
quifitam ' aliq'!lam c~aritaeem non -ha.~ene, et
I I tamen ad eandem fingula. ~omenta obieEl:i
tollere v-ires, locus, tempus non permittunt.
Non ailimQs eft aliquant,ulum ineeeta protfus
, ,
omittere,' nequc ,carnen omnfl cpgiraos. rigo,-
rofe demo'nftrare poteft, quae ahi.eaQ detet-
minatiffimae, ,veritatis conuelli.unt., Mu1ca~
,~ qua e placeant" aut odio fint,. pra.efciriderc.
non coruptuimus, , ne<jue tamen vires fum-
ciunt ad omnia fic ~xhibel1da, .vt efficaCiter-
. appetere, ",el auerfari"certis delibatisque.de....
c;retis ea meditatus. pomt..
. S, 562'" '
Habes. perfeaionem veritari'S:aefthaetteo..
t~gicae compoficam, . 55.6. vides exceptio ...
nes ineuitabiles, ytramque' velisatrequi ve1
l
medio.t:titer, ,f60. 561... Iltelletlu~ et ra-
tio pudor fcueriorum 'ventads. amicorum ..
. per accutatas fciendas. ita. formalem rcquitur.
. 560. defcriptam~. vt, co~p!emen~ ac fup..
plementa veritatis. materlallter .perfeelae t
" '~ fu..
, '
 ITVDlVM VEIITAT.IS ABSOLVTVM. 36f
Iw! vniQealibus et abfttaaioribus ad forma-
lem fcientificorum perfeaionem dedurus,4d-
, ieere pro viri~us relinqua~ analogo' rationis
'ce cognitionibus q.uocunque gradu fenfioui~.
. 563.
~erum aruicus veritatis" n~n minus ftre-
n:uus, qui fequitur eandem analogo rationis,
, aon habet denno facultatcm fenfitiuam infe-
riorem, fui reHaa a fe ct omifl'a eommcnder:,
ob veritatis materialem ,perfetlionem tamen
ea, quae multum habent in fe veritatis meta..
phyficae de~erminatiffimae negligere omnino
non audet. Hinc huie magis necefi'arium eft
nonnunquam excipere a regulis fummae per-
r~aibnis. formalis in indaganda veritate ae-
flhetica, ne nimium detrimenti capiat verb
tats eiusdem perfe8:io materialil, .558.

s. 564
VniuerfalifTunis, abftraaiffimis, et per'
artem; . 559. defcriptam ad' perfetlionem
veritatis formalemab hominibus obtinenda-
, mm fummam euehendis partiru omnino 're- '
1irus horizonti logico, partim ex eodem de-
trarus ee inuoInos deno nannihil in non ita ,1

paueas, a quibus ablraxerat ratio" differen~

tas determinatiores, praefertim autem per~
feaionem materialem veritatis aeftheticolQ-
icae muiwn exhibentibul fingularibus,
.il1t-
 366 PARs
,
\ ,-
indiuiduis, et deteoninatiffimis fruimr hon-
.
l. CAP. I.-I"E-{!T. 'XXXIIU.

zon aeftbeticus, fua filua, Chao, et materia,

. 1'19. -ex quibus veritatem 'aeftheticam' ad
formam, nifi perfetam omnino, pulcram
taRJen, . 5 S8, 14. ita exfcuJpat ,. vt inter
tla~oranduPl, quam fieri potea: minimum
veritatis materialiter perfeaae pereat el ele..
'aandae CluJTa-poliendo de~eratur; l. 563.
o . 565. . '
'
Sumat itaque pulcre cogitaturu~ frbi nt2-
teriam vel determinatiorem, vnam ex gene-
, ribus inferiotibus aut omnino fpeciebus re-
mm, vel fi altius videatur in generafuperio-
ra adfcendere, teneatur tamen eadem verure
I mn,Itis, quas omictic purior fcienti:i, notis et
.charaEteribus, vel tandem fingularia 6bilegat
th~ata, in quibus regnet .perfeaio veritatis
materialis. Circumf~ndacur notarutn ingcn-
'ti multitudine.' Reiecerit, quas non admit-
tit pulcra forma. Refrene, quarum vix vnam
, deliderari breuis, fed, elegantel'_, plena,
rotuna itas , venuta dfgnitas, tom abro-
luta, tum reladua,- veritatis ipfius' mate-
riaUs perfe8:io, elegans. viuidicas 'et ne-
ce1farius medication!. oieor, inthn~ perfua..
lio, vica praefertim et 'ad' dcletlandum ae
mouendum elliada patiatur. In bis autem
. notis bene, rnultis- llon lit meditanti veritaS
metaphylica completam ad.lucemvsque per~
fpetla, li<;et' nihU falft turpidris ~isdem infit.
latn pu~erim,ad generalem aliquam fonnu-
\ l. _ . '. mm
 .' . .
I '

VD V TA A LV 111. 7
l ede' e4.n I me
s aefthetic qu m
aUquGs-' pecial .fu um ~, 91 - 'l.
io cllifiooe regularum perfeaionis-in cogno-
fe o o, cip di en s I a
,perfeaiori, ob, veritateni materiaheer perte..;. -
&i em- . olu am -~b T ri :'f rp.ae Ye,-
...s
ti litu Qjs o .

..... '

SE e TI o xxxv '1

{STVDIVM VERJTATIS
O, (lA T
I '

~. 66.
Studium cum t.
ver~tatis ,ahfQlutum-,Ced .efthe~ ,
f. mpa e f ex et
pro ttipbcl VCl'11iacum pecie, ee materiabtet
-perfdhrum. gradu, in quibus verfatur, po~
ti u~ Su. jus m era ) g e-
ralia, '1) aaulia huius muodi, S) heterocos-
m" EN t 11' DI ene ia
'fed cllaotet" exprim eft -oS T ,E T o'
D,OGMATICVM" aualia huius mundi ve-
nu po os, b e :uu utu URl i-
aUUma in veritate fi.ftendorwn numerum,
di us A E HE e o s l' le M.,'
G s ~ em ega rh oc ica e-:-,
4tanc;U :lJQwhi.emu$ pe~ Ilouam aliquam fy- , '

e-
 "
, ,
361 ' ,A.5 J. CA'. l. Re/': XXX\f.-
ne~ oc en Lall1e eti m, quand~ on. e.xpri..
!pi r, rm' ib , E VS e o I A N ~
PO ,.,T l,e v M

. , 567.
Geous cogltandl 'aefthetlcodogmaticum
u ia 1) ro eri ro pe di pI as r-o
dinbus deoominatum theologicum, philo"
ofoph m, e., m un, n e ha et
:d ~e 're' og' and' th 01 ic hit f ;.
pltica, e,t, fcientifico et acroamanr:o, '1) al:-
~ dfc nd. ld rae 'us o' o 'lo. ii; t
aefthetico' communia eOhtemplatUr, .i). rette
,pri ar' fua ap e me ta. on m me ta
ra' p e hib t intelletui pulcro er di.
ftinB:lOnem extenijuam: pIerumque con o-
'tu c ne, Igi nd' fci ti o, t
formaliterphilofophico, faepe cum .eodem
on ne e" m na r, 'D:' r m , ti
, er diuerfum en .fingularibus tumo fieotia-
rum non mions, quam eIega la m, emo u.
e 's' et em di ' g ,ur . 6,
"'j' 56
Ex eonfufione duplicium dogmatica' 'co-
, \ gitan i gene m, g i ae he i, p _JC
om' 'at p ei dca o 'ni t) "'')f ,
, tune etiam, q1:1ando de rlgidlori primorum
g do s en s in rar pr' ci 'Of
intelletuali le rationali theoria agiror, quam
eripot e al. m ,diL~ELfin.~f di. ~
, f ',mequc

,
 , .'

. S.'rVDIVM VJtlt1'ATts COMA.Att, 369

o meque pertta~ttda, (ubfbJnt in diluta, rl~c:
omninQ leui t vt;.rHimill, (itis perfpicua,
,quantului11cunqu certa, verit$ti, expofitiQ ..
ne,.~odo platear ilta fatis .auribus, oeulisue;
rationisque videatur ferret, vere terar anatogi
,potius tationi"s ~alculum: .z) Eorum; qui
dogma quoddam a4CJ.ptnm minusexercitato-
tum in fci~tijs, 'Vel om.nino popularem in.
telligentiam., et viua quidem voceo, propo-
nendum cogitant, idque tamen breuifflfliis
"definitionibus, exaliffimis axiomatibus, di..
ftinaUf11Dis notionum reColutionibus t de.
o I monfttationibusque complete certia exorna. '
re neqwcquam laborant. .567- ,
'. :
... 569. I \

. ~'nus eogrtan4i logkodogmatieum ee

teftheticodogmaticui11 , a podod defumtii
dnorriinatidnibus, non forma folum inter fe "
ditrerunr, red etiam niateriis, quibus conue ..
nirvel muime prima fronte videbantur.'
Prus vd tbematis l)ll princip,ia podffimum
requitur t ita po{teriu~ principata et con(e"
Elaria. Prus vd potiffimum erait vniuerra":
lia, fub quibus thema fuum continetur, it2
pofterius eiusdem thematis inferiores conee-
ptus attendit potiffimum, quos.fub fe cond.
!1e~ EtiamR tnllterile a tota difdplina no-
men 2cceperiot f funt tamen in quauis dirci.
plina prima quaedam ordine-, quaedam in .'
'me~hodo fynthecica velut vlcima. lIla po-
. A . tiQi ..
 3,70 PA~S l. CAP.;L SECT. xxxv~

, -tifflmum logcum, haecaeftbeticUm ita fetla..

tur per difciplinas' cQgitandi geriUs, , vt dici
circiter in qualibet poffrt, vbi definit logi.
cum, aefi:heacum cogitaildi genus inapere.
. 566 - . "
,. 57.0.
,Qui res interius r>erfpexerunt, probe
vident inter ea rerum-' genera, de quibus
fcientiae'huc vsque lrjB:e dil:ae cultae (unt,
edndiuidua, ineeriacere adhuc magnam in
feriorum. gnerum, ee fpt>Oerum ineercape
'dinem, in cuius raro territoririm demoilitra~
'tores dercendant, in, quod experimentato ..
'res et obferuatores accurati raro feliciter ad
fcendant. Hoc eft illud maxime ftadium' in
~uo ,cogitandi genus aeftheticddogmaticllm
, I decurrat. Hinc vel iprum fibi therna Jegi~
bp~ime, .IV,el thema 'etiam altius petitum ~o
~men v~que detrahit, ad maiorem veritatem
. materialem, . 440. etiamllfiateo ipfoformali.
_ ter pauUo minus ~xaaa, fecundum lo,gcorum
~ru[inam fcientificam, j.,e. elegancem _ad ve-
rjfamilicudinem. . 56 l' '

. 57 I~
, Studium veritatis in genere cgltandi ac-
fth'eticodogmatico comparatiuum, . 566.
1) verifltem etiam nri~ius Jogicam de ipfa
, materia, fa fueft horizontis aefthetico-Jgici,
vel de eiu~ . generi~us no~ioojbusqlle f~pe-'
. . . riori-

,. , .~
 ..
. I

U'VDIVl\l V~RlTA~S. COMPARAT. 371

.'
'noribus flliate. quaeret, epamfi non .expri:
~endam acroamati~,~ tamen vt dirM.l:ricem
. explicite cogitandae v!!rifiniilihI~inis in ge- I

neralibus et adoptandis notionibus. . 4'29,

..p4. 'l) Nociones, i9 quibus aliquid !con-
tradiHonis ad abrurditatem vsque, vel pae-
ne eo vsqe, am detexit ntelleElu! ee ratio,
cauebit hoc curatius, qu,o probabilius eft,
tales etiam rpeGtatores' e. c. fore meditationi. l'

eiusfllOdi aefth~ticodogmaticae, qu laten-' .

tem inro.Duenientiam et ipfi racione certiffi...
. me perfpicere poffint, et ams in fpe&.mdo,
leg~ndo e. c. focis aeftbetice fatis oLtendere.
t,"H-4~5. '
. 572.
Studioin veritatis in aeftheticodgma~-
. cis 3) in id praefertim incumbet, vt nexum
materiae Cuae, breuius cum principiis, vbe-
ros cum gra~iffimis confeGtariis, verofimiUi-
mum viuidiffime pingar, non lin~ deflder...
bili, ve! taediorum ex aueffando haurie&-
dorum ferad perfuafione, . 437. ..) Si quid
etiani progredi tentet in inferiora, ae ratio
immediate praeluceat", fupplementa amen.'
(oa ad certitudine completa ..cognofcefldum
com hoc infeparabiliter coniunla ~e IDo- .
uebit.omDem lapidem, . 4~ \ - .
S.
573..
StudiuiD veri~m ti aeltheclcodoPI-d...
. Aaa ~
 :1

...
(7'1 PARS l. CAP. I:.S.ECT. XXXV.

~is, .5) 'te lubentiffime' fois ap~)n~t ~ :quae

cogitaturus etiam certo nuit logice ve- _
'ra., . 57I.,. per harmoniam faeultatum, Co- '
gnofcitiuarum inferiorum et fuperioriuiI "
nune exhibenda aeftheti.ce vera;' fi hoc
. -:. non conceditur praeferet logiee fibi pro-
babilia, . fibi logice improbabilibu~, . 48 f. ,
oh ealdem harmoniam; .. Haecaoti.udi ..
- cihit' fuis praecipuis fpeaatoribu~, ~m,
, etiam fore verifimilia, ee in ii~dem fecuros .
acquie(cit; aue fufpieabitl:1r, ea parumhabitura
_apud hos verifimilitu,dinis. In vltimo cafu
, loe habet 'oc.cafionem ad dandam fuis v~rifi
rnilieudinem argllmeneis' venufte probanti- -,
bus,' nee tun.e latum vnguem- aueUieur a ve-'
. ro~ quod ipfi videtur, ~t fuos potius ad fua!ll
. fententi~m attrah~re laborat, quam vtqJin
iis contraria f~ntiat, aut conciliare fibi pro-
babilibus, fuis qoae fint fine dubio fatis jm-.
probabilia, verifiinilitudinem Hacus ettempus
non p e r m i c c u n t . ' ,

\
. 574 ,

S pulcre cogitaeurus incidat n dogrn~

libi prohabile, quod neeetTe fuis verjfimi1~"
, nec a fe am tale reddijisd~m pone perfpicit
. 5;-3. amie,us veritatis aotllec hoc, necop",
polieum; fpeUaeoribus verijirilile, ponet,.ti
_. . .licet ah vtfoqu abftrahere, aut, fi ponen-
, ' dum ,en aeftbetica necffitate. dterurtu'm, , .
:. mulea c:um.grauitate perpendic, ~ fpeUato ..
'-
". , .,',,- - . 'ribu$
 'l:

, , . -
STVDlVM, VERJTATJS COMPARAT. ~373

r-ibos fuis puC'Cipue attendendis verilimile, ,~

fic forfan error, communis quideni; oppido -:
'camen innoc~ns, an, periculofior, et cui~s
. fautores rei falfitatis moralis velper indire-
Uum agi poffinc ex merito. . 470, 467. II,l
,priori cafo 'vtetor opinione fuorum, ficuti
pbilofopbi mathematicique filionibus fuis
heurifticis, ln poleriori latiffime potius'fal:'
fum errans cogitafi"e v~deri volee, . 47
quam vt confciehtiam vel famam fuam ex-
fonat' f\lturo falittis ,Dloralis op~robrio,. '
, ...6i ',.,' '
,
. 575 "
Studium veritatis in ~efthetiCQdgmati
tis 6) non folius iUuftrationis gratia, -fed
~ etiam ob 'f. 572, 569 . multum in exemplis'
ruae matenae verrabitur, ;. 526. in iisqueiln-
guIaria praeferet vniuerfaIibus, ideas noto-
nibu~. ftriailime vera beterocosmicis e fa-
bulofis, ;. ",7~'. aut ad h:aee Guando venufta
voca~erit neceffitas,' ea non,dimmulabit efi"e
f~b~l~s, ;: 565" aue fittlones aeahetice he u- ,
"dticas, , S74, . . j

'S. I 576.
G E NVS e o G 1 TAN DI .lE S T H ET I e 9-
DO G M A TIC v M vel thma habee propius,
quid 'agendum, vel omittendum lit, enun-
. cians, veI minus. Hoe -eft T H E o R E T ,-
= v M, illud P R A e T [e v M. PraElicum d~
" Aa 3 no

I
 ,

I~
,

,374 PARS l. C'A'P.,J. SEFT . ~x~V.'

nl1dv~l haber theml(commc:~dandu'n,

II A EN ~T t cv M" vel.dUfuadendum, E LEN-
P,.- '_
'e TIC V M. Quemadmodllm Ciceronis et'
'rherorka et philofophica (cripta fune exem- '
pI, 'geleris cogitandi aeilhetiCodogmatici,
ita ()Jfitia praefrtim praaici. , Lucretius eLt
exemp1um cogitandi generis aeftheticotbeo-
retici. Sacarae elenaici. '.In his Iuuenalis,
-qu3m omnio fitta promittat exempl:i, ma- ...
uult experiri, '
'luid &ondatur in illDr". I
Q.uorum Flamin;a ,tegitur tinil atque Latina."
, ., 5'77"
. Studium veritatis in aefteticodogmaticis',
cuiuscunque geeris, . ~76~ 7) ti' vel inaxi-
me complete certo cognofcenda traaet, ta-
men lunc non adfcendet vlcra TER 1 S 1M 1-
1.1 Ty D f,N E M aliquam, quam dicemus DO G-
M A TIC A M, qua dogma non qui,Jem com-
plete certum redditur" neque' tamen vUa in
eodem (alfitas" repugnantia interna, vel con-
ttadiitio cum complete certis, IUt hoc falcim
,logm.te cer<tioribus, , l1ulla ,iacohaerentia
cum principiis., vnde deducendum foree, aut
cum nde deriuandis confeaariis eotalis, e. e.
nec inteUeitu, nee 'racione, nc rarionis ana-
logo, qUa!1ta!l hae facultares in precipurs
f)bieais penollalibns fupponendae (unt, ap-
pen:ipiacur, 483 ' ,
. 578.
 ' ...

"

IT~IVM V.EJUTATIS COMPARAT. 37"'-

.
, o . 578. , "
, Narl definiciones ftatim, quando non ex
arciaD'tur ad logicae artis feueras regulas, aut
~ defcriptiones iterum pulcras affabre refol-
o \lUntur, propofitiones genemles fi entbyme-
matice omiffis iudiciis'intuitiuis,ex quibus for-
, mata e funt, tamen exhibencur, vt experien-
, tiae, non axiomata Colum et 'poftulata fe-
, cundara mifeentur primariis, Ced et theore-
mata multa et problemata indemonftrabili-
um inLlar fumuntur, lut probantut fatribus
logice illegitimis, eriamfi puleris, forms
erypticis, de quibus cnuincendus non' fit
complete certus, interim elegantibus et ora-
toriis; fehola fi regnant, ee plurimum ab-
forbent loci: quid aliud ex tali meditatione,
fi vel maxime complete certum' thema ha..
beat, nune prodibit, nlfi dogmatica verifimb
litudo 1 . 577. \
. 579.
Si locus permitteree, .berius ex hiloria
philofophica potret oftendi cO,nfufionemjlU-
ius dogmaca,cogitandi generis et accurate 10-
gici ae intelleaualis . 56,8. fontem efi'e, ex,
quo 1) philofophi et omnes paene reliqui
eruditi toc' per faecula foliditate ee certitudi..
n,e fupera~i fint a mathematicis, quibus fua
fuis exponendo femper verum fuit intelle- o

aum et racionem praefertim inftruere, non

promittendo folum, fed ee praeflando. 2)
Flatonis, hace duo eogitandi genera Cemper
Aa + com- '
 "
, .1

fJ7~, I'AIl'S_I. CAro l .. l'ECT~'.:X~V~.~

combinal1tis, ne (,ijeam confundentis, difd-

puli, in tantam lJ.pli,Jun.t inc~titudi~m~ ex-
ceptis Arifiorclicis, .quorum.pr~ec~p.tor acrQ~
amatis 'fuis fcriptis oftendie, quancuro i-
'erat inter log.ice verum,~ ee a1theticeverifi:
mile, fi p~ilofopbemur. 3) Aeterna~ ~og.
maticorum, fcepticorumque, ee DUDe hlS,
Ilune illis v,inionlln~ lite, .~.. .
, '

' .S.. 5SQ,

.lo ..' .

, ' Studium verltatis,aeftbedcumabIoItum

- S. XXXIlU. fe compara,tiue exferet in fum .. ,
,mo fU9 gradu perfeaiorls etiam material~
maxime curiofum i~ g~l1ere cogitandi a~~
itbetiCJ hi~or.icot . 466, cuius 1) genus ma...
, ;x.ime ordinariutn en, res faai,. fingularia
, praeterica, dcfcribens., '7.) non negligendllm.'
.aefthe~i~c,l ftatum ani~i praefentein, expr...
men&,3) n~m i~a crebro, faepius tartff;n ~ ae
yidetur t 'obferuandum ,futura praeuidens.
'Med.iwn ti di.cas empiricu'm,' tertipm manti-
c~m c9gitandi genus; 'G.~ 111 V s' o Q l T -4.N.
'1>1 AEU'HETJC o H'I; T o lt JC'VN erie
.'ve! ~T R 1 CT IV s hifioricum~vel~~ru.
...
. CVM, ve!. MANTlCVM ... :,,~ . .
,
.' .
. '. ' . 5 Sl. . 0

,"
. . Exempla primit f~j1t ,g~neris .e.leganter
, ~ogi tan di; de qua . S8.cla,. flriplore/, qZfi.
, hUI. veterir:populi Romqlli prP/pera vel.a.4wiifl
'memoraJa)unt, fe~\Jnd . ium epi1\ol~~,n(w:i~
'. - ' , .,'\ ' l'" \. , pa~
'. ~ "1'" .......
 ST~VDIVM VERITATtS COMPARAT. 377
'1
I
pa~cae,~ quas Ci~ro) , ee Plhnius de rehus 'Id II
fe pertioentibus tl~nc, quum:eae fieren!, per.
(cripferunt, tum carmna inter amandum do- !

lc.ndumue' fcripta de amore vel triftitia. .

y.,r'a mifn' frujlra nillrojicienlia perio,
Ipfa gt'OUet fpargunt ora 10'luentl agua, .
. Seili!etoccidimru, necfp~/, 'nifi. vana,Jaluli/,
. .Dum'lUl /oquor,. uulttu obruil muJa meo.r.
He; mihi, 'luam ce/eri micutyum nubi/a
... jlamma! .
.'tuanttu ab aetheria peifonal a.xe fragor!
c. c.
. 582.
Cogitandi genus aeMeticontanticum no~
Um in folis yaticiniis veris filisue quaeri, e.
g, eel. Virgo IIII. fed praeftat illud incermix-
, fum aliis obferuare, quoties in futura diri.
gendrls ,ex; praefentibus, vel praeteritis, ve1
omnino gelleralibus eft, citea diuinationem
etiam omuem extraordinariam,animus. e. g.
Fo,:fan et "aee oHm meminifle uun"it,
OpqJJi grOlliora! d,ul da{rit hit1u0'lfle fin"" ."
. VIrg,
Quo nOI cunque flret melior Io.rtuna parente,
"mlll. 01 foe# romill/'lue
. ... ...
O! [01'111 pnora'lllt paffi .
. Nmf!IlIoep' vi,.;, IWM.v;rw ",11111 ~ura" .
" A'4 5 Crlll
 . ,

378 PARS l. CAP. l. SECT.

.'
xxxv.
eral ingenl ;Ierabimru' Qe'luor. Hot. l.
.'

, \ od. 7

.. 583
'GenU$ pulcre cogitandi ftri8:i\ls hirri~
cum, et in aeftbeticis tam, empisicuni,qualO
. manticum, dUferunt' 1) a logica eecritica fe-
o ueriori cura hiftorici, falti!D be~e praelinll'-
nari, qua per memoriam et iudicium iqtelle-
auale, multumque rationis vfum fuam tibi
maceriem ex magna traditionuIR, tumorum,
, famae, calumni.arum, fiaionum, fabularum
e. c. farragine feligic~ ante, quameleganti"
quae placuerunt, contexac iucundae narratio--_
nis tela, 2) ,a logica experimentatorum et
obferuatorum veri nominis inter pbilofo-
(pbos folicitudipe, qua rem fenCam iudciis
intuitiriis et experienciis ftri8:e d8:is ita 6-
ftunt intelle8:ui, vt
vitium fubreptiol1s pro
~irili caueatur, , et entby,mematiceomiJfae
, ,maiores, opiniones praeconceptae: 2) a lo~
gica et rationali prouideQtia; qua polticus
e. g. futurum fuae reipublicae ftatum, quafi
ex aliqua fpecula, m~titur. '

. 584
Studium hoc veri in aefthet1eb~oricis,
qu oniam maximam partem iMerioribus anl- 1

mi facultatibus 'exercetur, . 583. 'non fiWo- 1

nibus Colum latius dillis, . sos. indigc;c,' Ced,

in I
. .
". _ ... " ..
,j
 ~TVDlVM VERITATTS 'COMPARAT. 3'79
'in medjrationi~u5 etiam pauhrlum extenden::-
, (lis 'irrterreret ,complete certo a fe cognitis,
vt frritiffime vera, tum generalia minus cer~
-fa, 'tum firigularia, quae -num vece,tint huh,lS
vniuerfi poffibilia, comple'te conuitum non
.fr. . 507. Hi'ne neque hoc veri frudiurn
aJfurget vJtra vIifimilitudinem, .483. ne-
que tamen q~alemcu,?que fataget ai:tingere,
red ficut in interfperfis fuis generalibus dog-
- matiCam, . P7. amplaerur, fic in ideis'
ftriaiffime d.i8:am, . 530. ne frri8:ius' qui-

dem diaas fiaion,es hiftoricas omnes refu-

gientem, . 509. tamen et in bis auerfam ab t
omnibus; quae falfita.tis moralis, leuis par-
tium ftudii, credulitatisue iure po1l'ent aeeu..
fari, et poeticarum omnium fitlionum,. et
veopiam ee mundos, preter bune, optimos,'
quoties hifiorica; fide fuas cogitationes obli-
ga~., . 566. . . . '
, ,,

S 'E e T 1 o '~XXVI. ,
. STVDIVM .VERI ~POETICVM.
. I

. 585.
Aefihtieum veri ftudium abfolu.tum, S.
XXXIIII. in aliis iam indicatis rationi-
bus poteft moueri ad genus cogitandi poeti-
cum 2 . s. quando 1) venuftae plenitudi- )
ni
 "
'.

380'
. , PARS l. CAP. l. SECT._XXXVI,

ni re~uifitorum non fatis biftoria 'porrigit, et

aperte mauultvir bonus hine mentid eopiam
pulciiorem ~xeogitans, quam ~allide fide'm
. hH1:or~cam cf,)rrumpere. '2) Qando plus
dignitatis, vel etiam maieftatis dabunc, fila
exempla heterocofrnie:a, quam hiftorica, fem 4

per aliqlli:d hllmani pafi"a, quod fupprimere

fa~pe permittit ne ftriHffime quidem diaa
verifi,militudo,. . S84. 3) Quando moralis
plus veritatis, charalerum, loci, temporis
maior vnieas fperad poteft, et obferllabilior
ae, vt ita dicam, contralior nexus, ex he 4

terocofmicis, quam ex rebus in boc vni~erfo

propcer rationes fu~riores diftralioribus,
. ut prpter' imbeciUitatem humaam incon
ftantioribus. 4) Quando ob anticipaciones
fuorum . potiorum in fpeaatoribus fperar~
oteft norills iplis .he.terocofmium '(ore,
quam euentum huus mund, fed in parte
eiusdem his admodum ncognita f1tum. Sunt
in mundo fabularum milefiarm, .aut fabcdl.
rum aefopicarum fatis verrati multi hofpites
in biftoricis.s) Quando fiEHonibus facilio.
rem lidem fperat, 'quam ftriaffime ~ris.
Hoc non ita raro'poffe fperari fidem inuenict
apud eos,. .qui noueriilt, quoties, quot ho~
rninibus opus fit dicere : no~ lJtltaram, 6)
< quando veritas ftriaiffim~ diEta praeuidetur
I

. alia oiunia, quam eam habicura vitam, quae'

pocil1imum ~ntenQitur., "SQI, ' ",
..

" .
 ... ,

\.

STVDIVM VEllI 'POETICVM. 3~h

,S. 586. ..
, Quod fi ftudium_ veri abfolutum impule..
re pulcre cogieaturum 'Id beterocofmica fin-
o, genda, ,., 585. iam transmutatur in ftudium
verifimilitudns peticae, . 530. quae tan-
(Um abeft, vt' eadem lit cum verlimilitudine
. hiftr.ica, et flriaiffime diaa, ve, Ii ad alter- .
Ut'ram, Vel dogmaticam, . 577. vell1:riHC-
.lime diHlm eam referre neceffarium effet,
a~r poetarum ad dogmaticam potius"refer..
rem .. fauente Catis Aritlotele, qui hijlo1'i(tlm
, .
iubet, qae jaffajimt, poetam, qualiafier; de-
bent," refun, et inde poeJilJ meliorem et magit .
philojoplzi~am laudat, lJuam hijloriam, qua
magi! vniut.1falia dieat, hijloria autem fingula- .
ria. VlliuerJ!zle mim ejJe, ,eontingit la/em !a-
tia dieire out jacen, feeundum neeeJ1arillm aut
verijimile, jingulare autem, qll;~ .tllcihiadet fe,..
cerit, aut paJ!tll fit.
., 587
Falluntur bine itici quidam minus. in-
firuai veriHmilitudinem poeticam ad biftori-
, ~ae leges examinantes, quando poetam i. e.
nunc tingentem beterocofmica ftatim con-
demnant peccati in ver~limi1itudinem, quan-
do .mue ec ibHi'ngit aliquem oecid, quando'
ee vbi vixiffe eundem adboc hitlorice ve!
ve~ifimile, vel omnino crtum lit, nullis vi--"
tenus auditis rei exceptionibus. 'Falluntur
,aUaore5, qui verc nouum mundum creanre.
, d.
 , ."
,' ,
38% PAas I,'CAP. l. SECT. X'XXVI,

de materiis\ etiam ,grauiol'ibus in foiis tamen

fiaionibus hiftoricis' fubfiftunt; et t,une rem
. ,~fuam oprime fe geffiffe putanc 1 quandobo-
. num aliquem hominem eo, ilduxerunc, vt'
nihil fraudis fubeffe eogitationibus,:fenrerit"
, habens, quicquid illi fingunt, pro firiaiffime
veris, ee anecdotis forfitan uro quouis ca-
rioribus. Hoc artificium viderur haber,e fal-
'fitatis aliquid per indire8:um etiar., aeftheti-
- ~~. ...64 ' " "
S. 588.
Nec ponenda praefertilI;l eft vcrifimilitu-
do poetica ~n, prouabilitate, vel logica et
difciplinari, vel hiftorica ct ftriaiffime diEh
mius hypothefeos, fub qua ve~ufiae cogni-
, 'tionis mediae, obieta, perfia:ionem poed:-
cal!l- fieri forte potuiff'ent etiam in hoc vIii-
uerfo, 'quaeque noui 'mund quafi bafis, et
fu~d~entu~ e~. ; f~ 1. ' N~c e~ ~malogi
ratlo01S 'ordID,arlo prImas vmuerl ca'lllfas,
elementa ee ftaminaprma ,penitius, exami-
nare,. dum haerec. in eife8:is pha~nomenjs.
Quando vero, figmentum analogicum omni-
no tala mi ponit ob ocu1Qs, . 516. quoram
jam habet intra fe quasdam anticipationes e}C
dudum flbi cognito mundo p'oetarum, . 573.
hypotheyn qualerncunque, 'le.mmatis n{hlr,
.:arripit,per eandem., velat noturo aliquem
pontem" in nouum tuom mundum Ia/irl F's-
I1JJUl1J lUl6.et~ ne& "ln(Ur. - ," ,

".' \ '
.' " Crura

,
:',1" '.'
,
 \ 1
"

STVDl'VM . VEI\! POETICVM. 383
I

erura pantic.ul'faxlilpantu, irredzuiuul

'-. f in elJl t t;rq tZ a/u r um t.
Ca
5
Quum' enus eo it~ndi poetieum~. 80.
non fit, ni 1 venufla quaedarrt, fa cim non In~
el an e' e .o : f. 5. m' e' us~
. dem verdimllitud,o In eo eonfifiit, vt vel ra-
\ tio s a n g pa at ea- q e f LI
tocius pu1critudine potuit, minima;' vel'cer-
,te ep te ei m on ar m, ne qui ci-,
tra ne ffi e a fi:he 'ea , /;., ... 3,
, 565, fifrum vere diel poffe videatur. Primam
di re E 1\ S I l L T I E lie t E-
TICAM POSITIVAM, NEGATIV'AM al-
te m~
. 5 o.
m er q eft f et di die d e-
ners ~ogitationuin poetici verifimilitudine,
an m o ud lig e ri efl eti n er- r
farium an forfan ee' am nal 'go ti is hel-
le mftruao patear contrarium. Sic \}Ulnti-
lia us '(io . il 'ae' r e un oh" it oe-
. ticam /icmtiam, quoties poetice quantumcun-
qu v fi lia uis m fce , uo ano his
per hiftorias omnino ~ocus non efl l' 84-
H e rifi ili udinem, vt Ita dlcam, ex ter-
l1a e er ni In d nd" o m uC ris
ce
 as. -

PA.S l. CAP.'I. SEO'f. XXXVI.

. et dignitatem operis aut todus. cui immi-

fcendum eft poetice verifi01ile, et difpofitio"
ne~ praecipuorum; . quibus pJacere velis. '
pelatorum, p'ler:umque fupponimus ex de-
finitione reftriaioris oogieandi generis; quod
aliquis reme! !elegit, poftulati inU.ar,. }1ypo-
tbetice deducendam. . . '. '.'
. '591.
Epopoeiam decent fabulae theotogica.e
et heroicae, fiaas fabellas genus cogitandi
, poeticum, et hine peculiaris yerifimilitdQ.
, e. c. ',Haee patent a,xiomatice. Vnde 'po-
nulata: Epopoeus, Aefopus e. c.e{J'e qui
velit, hane quaerat verifimili.tudinem.- ~ Vb
ferius ipfius meditationis diiudcatiQ vix ad~
{cendee aefthetiea. An auaor bene, rapien-,
ter, et fe fuisque fperandis praefertim audi-
totibus conuenienter decreuerit epopeus,
Aefopus e. c. aliquis fieri vefifimilitudin'em
et hine pulcritudine~ m_edi~ationis iriternam
. direlo non tangit. .
" " 59~
. Secunda quaeftio erit: . An nOUJlS llel
mundus, in quero ppeta, fiue profaiCl!s fcri-
ptor, fiue metricus; fiue pUl:or" fiue fcul-
peor, / e. c. fuedt,' I:10S introduaurus. ea:" fi~
ex ipfius intentionibus. eleganter exfequen-
dis mundus, poft huoe" optimus 1 im[t1o an
cherna pomt in eodem, vere perfeWus ele- _
. " gantius-
.
. ,:~ ......y

, \

, ,
 , I ,
. '
S'fV.DIYM V.I' 'QE'IflV.M~ " a'f
,..ntiu~que fiili i~;uQdb CQidam ,vigilaqt~qlD
fomnio t ae in hoc illud mundo cogiq:ri -Pi-
tuiffet1 In jn bis 'folis Jilomentis ad finem,
'ven'u1:um' f~ciencibus min'dus nouus,a qqftro
, differat. tri eciam fruftra ponantur in eodem
/, rutilta alia et diuerfa? Ouidius optimum ali
quem 'ma~i,mum poetarum mundum defci'
peurus in,fuis metamorphofeon: camen al-
, qu~m vutt obferuare cum hoc vpiuerfo con-
, fpirantem chronologiam: .
, ' prima4Ul ah ~}t';g;nl mundi
AJua perpeluum deJutel'l tempora &armm. _
. 593
Poetice fiaurus t quaneum vUu. vnqtiaDl
poeca,mentiti potuit, orditur tamen ab ifria
hiftoriis t quas non pauci dogmatice v~ra.:
mnino, plerasque omnes verifimiles con-
cedanct iisque primum non nifi liatones in-
terferit, qu'as hHloricarum limiees transgredt -
vel nemo, vel certe potHlimum atten~endl
clus le8:ores hariolari non potetanc.- En 1
tibi primum Chaos. v. 5-'10.
1!'1nc deuf el me/ior. lium tla#ura dirnnit.
laroque feparantur ignis, aqua, terra,aer,
qu;, qtUZnlO ejl ponttre'lerrll'
Pondulllquae Itui"/, tanto ejl onerofior ignl.
I fl.
An' ero grauitatem aens andia demum inue-
, . llb . aitJ
 . I

.. I

3~. ~All1l. CA l . S~. XX.V1.

Ditl ID~m om.nia 6unt,. vaque Id anim..
Ia-n ".
J .: &nllitU Itil ~I, mItIUI9U tllptw #llaI,
. . Dllral adu&, 1I iJuotl dominan in (aelerll
. . pojfet., .
NalUI '/lomo 1jI. Sirle "",nt iu;no ,Jemi_
. " ' - ftdl .
. lllLoplfe~ rwu,,;, mu't!i melioril orlg',
J I Si", r"tnJ ItllUl .
fuit, quam Promemeus .
Finzit in effigm mottn'tmtu'!' ttlnEl(i deorum.
Aure prima fatlJ' ejl aetal', ljuDe "indice nullQ,
Spon,ejuafine legl jitJnn reflumque &kb~t. 90.
A_
- ...
p,.otinrll it"-"1Jp# "",ae ,eioril ;11 tltUum,
Omlle lU/(Uf fugmPurp:erumq~i, 'Fi..
. . ' . 'dtlqtie, I

'n qtUJru",juhitre Ioeum FraudelrJul, DoliquI

l11jiilJlqtM 11 ni el Amorfieleralw Il(lbt1ld~
,

- ....
. ' 130.
.06

In jatinul iurqjJi fJflteJ. nent OciUI tmintl,

.

Q.Utu mlruere poti, fit jlaijenllntiil, !,"mat.

\, ' I
~43 .
.
Moa
"
i6_
.'.... ~
.

'. ' I1ft/mn "utnan g~luf;J tlIUrlJ il91otf. ~4~.

"
 "
.,
.
l1''VDl\'")il 'Vtal. POEttCVM.
. \
, \

~81'
,
!

lJiffitni'm popzdtJi'tlmiltittlT;gmefilHI"II,'1.s'Z.:
-- .

'amque fB/JT' ., Ii#Jw miliam. Ji..forinm .,/ui.

, . '. :iI,NRI, .
Omnfa p01l1Ui eroitt~ 'd~erallt'qiloiJke I;tt~"'
, ptJ1lttJ, 29'1.1
lal'J'Jqu ratis libi triaffime veri verifimill's<},tre
bj.1l:ofid pr~pi.naffe vates videtur, vt im-
prudentes fenfip -ex h'Oc oinnin'O 'vniuerfo '.
~apt; quafi 'Pet fomnllln, in eu'm m.und'urn
!ieferanrur, vbi h li1in es ex faxis,ex napbnt
lauru'S) ex Ioi1eiuuene~, ex uuene&' 1'0, et K
. tiua furtt: a l a , ' . ,
, I fi~/Ie/pecJqjtl'-eht.nt inirR,ua prom}..
.~
595~
\ Hae 'qleftlones ~. 590. 59!. ilo fnt 'r():.
lile-, nec-primariae., . ~'85 s-88-.' Sitneceffil:.
tium het'ef'ot'Osm,,:a >onere,t ~t e'O'r'um no1\
maor~ c ncccfria, dilferentiil, ah h'O'c viuero:
fo. 19m tert"im qaeritut: An ex ''Omni
mundo po'e~arum et cius regbnib'us vbrio:o
~ibu., d;gnl0ribs, verlfimiliorlbus~ nm'o~
ribua" e. . ~. 1.1. nnuBQl tuam potju~ derut'n~
Cer!s fiHionem,quam vt in jgn~tas Tabuhrurri
ambages, fine ilecemtt~anh'e((ct, ttl'Os in..
duxers hnfpte's? Ab hot con'trt'i'iul1 per~
feili'Oni lm{frt ~tiam ab analogo ratoini's, 'ti'e;
pr. . h-erdl? . 51-3, Sl'6. H"b'esirerarutBUo&
"di pr4e,eptwli t
,Dh! Ex
 ,,
, ,
'88 ,PAJlS J. CAP.,I. SICT. X'XXV,1.-
. " \

Ex, notoji8mlllllf'fllm fefUllr.

- FiWonis poetica verifimilirudo' p~ererrilJl
poftul~t, ve mundo poetarum iD jis, in qui-
Irus reeedit ab hot vniuerfo, lit adeo fimilis
~t (onfentanea, ae iIlud pulcritudo totioS
permi,tit, quod, cogitas, . 484.
_S. 596.
, ll~c neceffitas ftudii mytbologici non iI-'
lius graeci roinanique ancum, red omnium
temporum et loeorum, quorum fama, cllbba-
la~ traditiones dare poterunt regiopem mun-
di poedci aliiui cgitanti certorutD in gra- ,
tiam de eerto themate praefertim tomme!)-
, - dabilem, . f9..... Ne'c obiicas diffenfus ve':;
terum in ipro hoc mundo Eoeta~m, ti chaos
ius primitiuum a 4eriuatiuo fenlim Hlito
o

. mundo ae decor di(l:inguas, teeumque cogi..

tes difficuttatem, in qua non ita longe tem-
pore"inter fediftantes poetae quondam' ver..
(abaneur natum fibi reddendi vix ante fe na-
. tum locupletatumue mundum poeticum, quae
'nune omnis paene disparuit.' P~be perpen.
dendum eft argiJmentum Ouidii probas,
quando am in heeeroeosmica merg,itur aItius:
- Q.Ki Me trellar, niji jil prf}, tejle vttuflaJ 1-
, Mee. 1, 400. .,
Cui confende W\1d Virilii de natiibus 'in
~ymphas mutatis: " " -
j)rtll fiM'lmta, fld/atIJII p,rtmr.
" t 597.

"
 '-

.. STVDI.M VEIII POITIC't'M. 389

S. 59.7-
.Quartum quaeritur: An. poetice fingens
mundi poetici :vtopiam tetfgerit ingreffusque
'fic; vJtra t.4f6, limites, et ica quidem, vt'
depre.htndi poffie ill bidentali per ipfumana..
logon rationi~, an omnino eriftes eiusmodi I

.umpQs vieris fraais merorumque fomnio ..

~um interpretamentis auxeric1 t. 574... Mul..
to venuflius prineeps Gallorum epicus v!ttes
eremitam fatidicum, fanaticismi daemonem,
~udoujcum (anaum dueem Henrid mapi ,
per caelos et inferos firigie, le fi deos maio..
rum .minorumque gentiuOl ex vcppicis rae
corum vel romaDorqm, incermundils reuo-
~t,

S. 598. I

.Quinta lie quaeftio: An poe~ non ea con..

.iunxeric, quae feorfim quidem fi~ (e bene
fatis habere, qua poffibilitaeem aefthetice
. perfpiciendam, Soffene, fine ta~en in vnum
c:onflca incompoffibilia 1 Hoc tribus podro ...
mum contingere poUec rationibu~, 1) fi re..
giones muadi poetici per aecernas inimiciti~
feiuntlae confunderentur, euius cafus exem- ..
flum eit, . 5IS. Mundus enim poetaru~
",bet (uas infulas ee peninfulas, nque vatwlt
. N,quicqam nu ahfiidit
l'nns OtttlM tliJfociabilel
TerraJ'
Bb 3 Qui~
-1

.1
 f.~ .l,,"!'.'1
I

~.,~ l. S.~T. ~lt~., "

Quih\ls iDter-ieaa tQ.1/q' n~ belle trtWjit",
tur~, 'l.) mundo poetarum atl'il1git\Jf .1iqqi4
in
'tuod 'fe nihil iinp1ic;a~ contradieliQPis' ae-
.. '.. ftbeti~,. fumeae (amen i~~ (eme! mendt
, po~ici pori;ioni Re r~p~gnaret, ve fteredig:",
" ~~.oQJ.l1J: a.n.Q~~o.n ~n~ n~~~m~~t~ J. . itO.,
$.,g~.
a:) $j' ~~l trao~gr~fI\s in, b~terQ'~o!J1lt~
ea I)Qbi.1i tal:i~ l1ui,u~,. v.niuc;;rG. pha~(lower:i~. ee
ee. fld.a.i1Iim.e "er~ d~ntjQ: ~oD.. qpJ~~dbu,
~~PQJierJ;l,wr-" qu.H>.u$" q,u,Qn,ialp I.ta~ tW1\
m!-,n.do. fino. .OQI.l; {>o6"u;~t". \!'dut; e~.~~tge,(~::
~J e~ rOmOIO vJSlla~tIUm, fJ;>onta~eo ~og~.. ,
~<!r;u;ur forf~n tubinu~ti tu~ qualido nondu(q .
,tempus eft, a~ofcere tiEla e.tre, ~\iideJ;l\
jl'it;nus" omma, 41~.e, t;t.nquam praefentj~ I
.t
'~e~~ii~ poet~lubeQ.ter.. c~d.en~.e$ adauJe.
vsqqe volebal,Dus fn~ueri.' Oh 'l:1oc viciu",
vitafldwn Ariftot~les. fatis lel'id, poetam ex.~
eu13.t~o~e di~llUm. {ud:!cau'k'~ ji !qlJa pan~at,.
et ftnatffi~e ~~!a. fcrIbat,. q~ tamen lpfi
"Oll conce4,., m6 qu.ndo e~ In 'l1,l-.nWIJl fin ..
'Y~riJbBUill,
qUQd bi~ j~t~rpJieto( in o~i fu~
ambitlJ, ~~aJ,le3n~ eti_m ve.tiJimUi:tu,ditt.eat
. pee~ca., vt iQ no~qiUo I)llln,do.~. q,uelI\
fingm~s" ~~ tQcum ll.abeant~ ~Wl~ hoc_\
'Cune enito,. ~t iUius" l'1e~ vt h8i\J~ pf)(tio~
'fpe&atae fpontaneum volupt3tis c;~a.', ~
~w.u celt:re aQQ ~etl1Ul'ipent-., .

.. .,
..
, I
~
I
1-
'"''DI''''' V&l.r POI."IavM. . 1'1.
S. 600.
Sextum quaeritur: An poati mundum7:
.praeter hune, optimum fuis finibus le~ns"
. f~h figmentum fuum be.De aD~logicunr.
t. SI6.SI}S. eonformauerit mUDdi poetid iD-.
ter portiones infociabiles, t. S~8. illi potis-
limum parti ae regioni ~ quae' iisdem 'poetae
llnibus ea optima 1 HabeDt omnes paene r~ ,
li'giones aliquam fuam partem iD mundo poe-
tarum. 'Quaeuis paeoe rerum publianpn
'hiftoria, fi furgere velis il'\ prima. ditiODuIQ'
~empora, fiaiooum ee incercae fatis. famae
. tapUI inler nubi/IJ ttmdit.
"iDC: vrique pccc;aret in verifimilltudi,nem.
etiam poeticam . qui Turcae e., g.. myfteria
veterum aegyptiorum affingeret, et SiDeoli-
bus Gothorum mythologias. 1m lutem DOI1
peccarent, 'qqi Chriftiani de Chriftiano (hd~
. ftiaoorum gratil Doonihi 1 fingentes femper ee .
vbique mundum fuperftitioDum graecorum ee
l'omanotum hlbitant 1 Milt<mt mundU$
"erif~iliof,
e"
S. 601.
Septlma lit quaettio : Si figmentlm pror-
fllS ignotum autbs aliquis eft aferre, et ofta.
\11.: Ji qua QmninQ ~gmentwlt anomlton mr'
maueft, ao. Vtr\UDque fatis h_beat intemae
. veri6mUitudini" flaa compen&ri poSit,
,uic~uid primo fa11i funile talibus l fiWODi-
:{lb i bq

 '.
S,~
\
1'AIS t.: CA'. J. I&CT,XX;XVI.
'tus vldebatur, vt vltima ttndem fitNo cofre ...
aio potius ftaberi poffit rnundipoetici,- quam
- " t\lrps in eodem aoomalia. '. 518, 520. 'No ..
, Ji.: 1\0 fabularum ,fent~ntia,' . 526, de fafio
. ,verifimilitildinem dogmaticam roo.raIem latiris
t.
, diain', 577. de iure, firouI {triaiu5 difiam
babeatl t; 433, 43f . An' ratis ex fab~lae -
~uentu pateat, velicne rentendam auflor de
fiao tantum, 'an etiai de iure vemu imel
t.
ligi 1 548. ' '
. ", . 602.'
Phad'i J. 11.' f. J. veram babee renten.
caro de iure,-cuius exemplum ea: leo partem
~ ,raedae praedoli deoegatam ~nloxio viat()-
ri relinquens~ . '
, Exempltim igregium prorJul el lauda/lil, I
: Pero", ejiaui(/iflUdiuf/, etpauper Futlor~
F. '1. fententtam d~ faao 'tantum ,jntelligen.
clall1 docet turpis vid caluides vxorii: .
, A !Qeminu ;'UUIJtUI!pol;ar; vro/,
ment, amentu!,nempe exempli d;fimut. '
L.,lIl. f.s. vero quoniam niaxime pronam
,ha~ ~'~t fen~endani,: .jlrude~s aliquand_o
(crt lOIl;lrJas agendo grat1as-et1nclcando in pe;..
tel1tto~em' vindicem, . quae, faoe, vix fuHfet
,-'riatUI' vera moraliter fenrentia; fabula qiJi.
dem narracur, ~eri<:>r' aUtem adfcribitur 're~ ,
'.. tenda; Ueet ni mis gen:rali~ : ' " ',-
S"-"eJftu.ad IrmUiemt1l~/tp ~U(J('t. : '
, '...... ", " . ,t. 603.
 ITVDI'twr VER' POETICVM. " 393
, ,
, S , .

Haee reiltenti~e .yeritas moralis p'imarium

efr, quod in fabularuin verifimilitutline lit at~ ,
tendndm, ~. 600. cui ungi tamen, fecun-
dariae pofunt decima quaeftio: ,An fabula,
quae narration~s' tieulo ,~rifiius ornara non
vltra fifiines hiftoricas progredi debeat,. in-
cidat nihilominus in licentjam poeticam 1 An
eadem' Ieges fitionum hiftoricarum affabre
feruans poffit in re grauiori eo vsque fallere,
yt pro ftritiffime vero habeatur a multis cum
notabili iprri.'lm'detrimento? . ~27, 5.87.
Exemplum fabulae,CUi et veritasdogmatica, -,
. 601. defit, ce vtrumque vitium inhaereat,
qqod iam indicauimus, effe poteft Philoftra-
tus in fua ,de Apollonio
.. Traneo fabula.

, . 64
Vndecima qua~ftio: An fabula, poetica
etiam, . 527, fi opus fuiffe videatur, non
potuer.it aeque bene veritatem fententiae do- \
gmatiC'am exprimere frrifiius probsbilis, ae
ftribus improbabilis1 . 53~. Aequalis hic
.bonitas eft aequalis totius pu1critudo t quam
~on femper obtinebnt, probabilitate hino. '
_ rica gadeltes prae iia, in quibus verifimilior
probabilitas, lieet p'oecica tantum, fulgctl'
. 533'" An fabula, etiam improbabilis belle
et rele', nihil tamen improbabilium conti ..
ll~at, nifi quot et qualia reqpiruntur ad'H ..
luftraudam fufficieneer fententiaw'l . ~8~. '
. Bb J . . Haec
, I
/ "

l'4 . PA.S ~~ ~AP. 1; 'Ee-T. XXX"

Haee videOlr illa fuifl"e Cluffa, ob qUatD Lon~
ginus, ll~lll1ia"i 1 fabula:e non minus p~.
cae, ~~ ,ex meo fcmf" ftriQiQs etiam impro.
babili, red Ody1fe~e t.a~~o. fab"l~wm' ama--
re~ vit{o v~rtit~ . SU;,

. 60j.
Duodedma quaeniQ non in eo COQfiftet,
PQtiffimum, an fabula quaedam PQe~ic;a, e
fil;o fabu!ofa,' r~ah.ls ra~ionalis fitl ae fitlua
'aliquis'apologus" atque pulcrius, pr~rertiR(
_' , bac ,eta~e noitra, qua anilllalibQS etiam prae.
~ 1;er hominem a1iis Qe.nuQ n<~llllihi1 in~eUeaua
ae ratio'(* veritate 1k fatis aefthetica' tribui-
tur,- an tandem refiius mere t;tionaliSt quant
" ~ixl:a" . 5.37. H~ee poti~ Qt~ .An fit\i$.
perfonis, iis etiam~ quas alias bruta ceDremos,
immo. vegecabiHa, filuin t~men "a,~ verUimi.
lCHr.b~t~r, qunel. ~Ut ~- a.nalogia mundi
poe.cici,autex in(uHicientibus. Ilifto.riae na..
turalis ttadi~ionibus, a!,lt ex opiniooibllS .eo~
'~m" quorum PQtiffimu.m &r..~ f~Jil.irt\u~
i.p1i~ ~QIlqeniatl . 4~f . ' .
'- S.- 606..,
In fabula .t\eneidos' racio-..H pius Aeneaa
~ perfonae',quam pi (emel impo.('uU: poe-..
. ' ta, fulUnM.s ~a pfi~m. tltocii t in tccnami.
l.!. 1, ,~. , d-'

,,1 E.~i~Tf.JflD 4nufl~flll$lI;"1!r.1"8!'f tnemIlrllt,

. l~
\,

.\
'~IVI't;f .V-.E~'I aOETI~.~~ 3~j'
,
" \ I .

. lnget1Aitet 4uplicl.( I;(1UIeTltl .a jidera palm4f .

\' Ta1#4 1JO&~ rifen: O! r(JUl' iu"t"~ kan, .
Q.f{Q,f: ~tJ,t, (1r~ F,ru~, Tr~;Oe fub m(m~'~Ul"
: It;~,'
, C~;ltigi~ opp'tere t. . " .
tea. po(tr~ma'm fc~nal1l c~.ncludjt, "y,t' vel ~ .
~olt~Ql Turn\lm.leois e'O"~ inciper~t, hui\J~ I

.inft#~ /l1WJero. '1~1lm ap,oru;t ttG

lIa1t~, '1 OIirfulftrU1l1 c;'nguJa b,lIlli~ ,
. 'P~It;mti,f p,(eri" fli~ttl~ qlt.em tJ.u.l"er~ rllr~
. . nu.f I .
$Jr,uerIP ~ ,tV~u.~., ~~11er~ iniWict,41,lf inJigllf
, . . ' I ge.reba(,
IJle o&~lil J1i!ftfuczmfaeui
W(1num.n.zliJ o./Qrit
exuu;Plque. ha.ufit, furi;, almzflu el ra
, Terrih.ilil: Tune bitlf fpoliis ;lIdUle meoru~
8-ripiare 11Ii!ti 1 panal ie hoc fllllnere, 'P~flas-
. 1m.~I4I" a.i pQC~am flelerato t~ fli1J.8r41J1 '
, . . I !m#" . .
IlQc 4;CN flrrU1JJ ~u'rfo lu" pfC(ore &f)n..d;~
. FerufdUJ:. ajl Ulija/uuntur /rigor, r.aembra,.
'Y;laque tum. gemit~ ugil ;ndigtU1,ltlfu' ~
. ~rQt,. .
Gemit\\!letfrigore foJuta lDembra incipientia'"
Ae:leaes finifWti~ jo bolte fu~t, pj~s. aucem
~o deos, pacriatn, fllOS A,ene~ fibl c;oo(\an"
feJnf,e~l. rn&D.~C Vl\g~ ~~ ~d.~P1., , foSo t I

I ; ,60?~
I _ "

I
 /

39d .... RIJ. CA t: SECT.'~XXVr

. '. . 607~ _
Quaftio decima tertia:' An in fabulis,
quae vel huic fimplicieer ee per eminentfa~1
connexae dd videantur, impliCitis, . 535-
veAu{tus ille nexs obferuaeur ,quo 'praepa-
rantur i ipfa'iam colligatiorte remotius, 'in
tranfieu propius omnia catatrophae et folu..
. ~ioni ica, vt imprudentibus quidem ,neqtle ,
tamen no," verifimilis, haec eueniat praefenti

...
.' fic inferendo praeteritum, Vt vel inopinatuD\
maxime, natum., tamen inde fU~UJ:um appa
reat, eaque .o~nia feruene iucunda~ i1tm
vnitatem, qua ni~il cogitatorum deeffe, poft-
que faaam folutiolem .nihil amplius defide ..
fari poJTe videatur1 . 437, 439. -Nee .hie
flinor cura vetifimilitl1dinis moralis" t 604.
ee cuiusdam analogiae, in ipfis imponendic
nominibus, . 1'94. .
Q.uodJi perfonil iirdem "ti aliil non lieet'..
OUt magil licetcurrentu ftruo~ flribere, .
. IJonal matr01wr lUere, meretrlte! malar,
.parafilll11i eaecm,. glorio{um militem,
PuerumI"pponi, atli per let:*uhI flne",,,. .
Amare, Qdijfe,/ufpitoril;Ter. Eun..proL
lmmo ve~o" non Heet Colum~ Cedo et Opot~
,et.r~epe nuniero, . 43'.' .
, . 60S. . '-
'Quaeftio dedma quarca: AnCentencia ra-
tis grandis eft, ve eidem fine anthropomol'.
phismo, qui el OOogo rationl& tal" ef'e
. . ~ vtt
 --l
. .

- " --S'IVD{VM VEal 'pOLITICVM. ~97'

Tid~at\ir, craJfo poffint exempla diuin2

ful1fumi? an' exeIIlpla
J
duinorum ita fe -ge-
(
rant, ve ex IlS per .a,rgumentum a mI-
no~i ad maius, <linin.a. pulcre per analogon
rationis .colligi poffint? An in vtrisque cfi-
bus omnia vete fe habeant, fecundum ex-
aauin analogi radonis iudicium, .~f01l'Pf'1T6If.
. 435, 399 lit. Phaedri' 1. lB. f. 17. pri7
mum Jicet. q1;laerere, an aefopicis tiiuina fa-
bulis mifcere. conueniat,? Sed hoc minamus.
Deinde Minrua~ admrant,i qlfa,-e Diui fihi
Jlerilel arboret legerent,. -, .;
OHm qual vellenl e.ffe m tutela fiul, . .
' . :cal!lfam di.xit /uppiter: .
Honore fruflum ne vide(lmur vmdere.
Minerua oliuam propcer fruGtum praeferi,
ce corrigit fententiam fuam, iamque uc fentie .
Deorum geuitor atque homnu1nfilor:
Niji titile eft,
qu~d facirnu,,-jlulta. ejl glorial
. 69.
Sentencia dicitur diaae fabulae:
Nihil agere, quod 110n p1'ojit, faliella ad-
m01let. .
lam ergo quaeritur, 4n deIaretur exemplO' .
lUlo aliceI:, qua m fupponerido, periplai Jouis
curas pofterores ftultam fuitre gloriam ; dum
.Q.aercu: Jou; ~
E1 my,thul Yt'lCr; placu;I, Pnoebo laUI'ea,
Pinru Cybe/lae, populll/ te!fa Hermli ' \
et inaftem colorem fuifi'e, grandem ilJam
cauffam ee aetiologiam, quam primo addu-
. xerac,
 '. ,

398.' ""'IU 1. CA.p.l.IECT.

. ' -
X][:X't~
serat,Iupiter, quae 'fene tante ~f4vt eam multl
'
-" !
..' . 1
I
ioterpretum De affquuti qu~dem fine; ler:- ee I
I
&i9n'em mutare nequicquam -laborarint t ideo I
ft:crile~ no{lras facimus'" r.elinquendo m,ortaa.
1
libus frugjferas\ ne his pro djuino nobi:s praea.
dando cultu fruB:um vendere videamur~ In"
terim fune tamen narratae arbores in tutel'
I
diuprym ' qui me~orantur., per mundum
poeticum, ad hum: v-sq_e diem. Qsot fi-
mul obferuanrur deefe verifimilitudines 't
t.608.. .Verum vbi non detegas turpitudinea
eiusmodi., quam primum a vera reHgione
recefferis 1 '.,
.' 610. .,' ' . 1
' Declmum quincum quaeritut, liii pnetet
verlfimilirudines ftbi mm alis cotnmune~ fa""
bulis, Milefia praetertlm amors, nunG caed,
Dune probe perfpicads., veritatem veriHin;'
licudiI\emC\ue, praecipue'l'lratem" l~tius dii.
&m, vbiq4e feruarit, . 433,49t? Ah fen-
tentias, quas lhdtratum itt laudabilinl eff'aa.
ta, et de fafio tantum ~nuncian~es llliquid t .
q~od, folee eontingete ilh, (ui atnorel ., .
Alll meltliJl dflleeJ\ ,ORI tl.-per;alU'rjjthiJros;
ratis vel implicite per deeurrurtl fiEbe' harra ..
tionis et ipfum eUentum, et tbatatlerts pet-
fonrbm, quae iisdemvtul1tur, ceu I?tinci-
piis pratl:icis. fufficienter dircreuerit 1 ~. S49,
l., ,, 61 t.. ' . \'
. Sententiae iabularumMileliar:um vtnuftius
, '~< 'I?~aaicae.,

.'
 -----~-~---v-~~~-l
" ,

S1'VDIYM VEll POETltYM. 399

ptafl:icae, t. 610. illae fcillcet, quu ,finis vi-

timus ee (copus fune totius operis, - redeunc '
ad duas has generales. maXII?c formulas, ve!
,illam Veneris,:' .
, " Nun& Ilmet, qu; nunquatn atnau/t, quique
amau;t, nunc Dmet!
vel h2DC de bene multis ainoribq non minus
veram, etiam aefthetice ~ ..
Non amet, qui nondum
amauit t quique' I
, mlt, non al11et.
Bine, prout paraenecicam ,ve! ,elenccicam
fuam fibi fumfic auaor ptiinariam fent~nciam,
~. 576. verifimilicudinem moralem ftriEtius
ttiam dittam, . 435. obCeruare fanete deber,
De quid commender, bonis moribus repu-
nans, ne quid diffuadeat in exemplo docens, /

quod virtus ex . 'lU, .214. confidetata,

vel omnino poftulee vd crte 'non, na
morpf., reprehendac, . 467, 470.
S. 612. ,
pedma fexta dandat agmen quaeftio':
An fabula heroica, praeter verifimilicudinem
Jibl cum aliii fabulis communem, hane fibi
propriam ferult ftrenue, quaperfona herois
,praecipui femper eadem fibi connee. ee vna
...r,'I quidem et aliqlJam remiflionem ali-
qU,and<? 'Palfa, fublimis tamen ve! in eo ~ vt
(ponte coHigaturec eleuetur denuo priftinum
ce eximium in decu5. S. XXI. XXV!. .43~,
538. Aeneas Cartagine videbatur ipfi .lo..
ui ,xfp'flalll,
" Quem