Diicionario HISPANOTAGALO1923

3^TY Ojs
.-^'
\^^
V- ,.-r=;:---..
.<~.<'^r^"''J
-A
-^.
f --'T-^
) -
Dieeionapio Hispano-Tagalo
o
"AKLAT NG M6A PAII6ll1l6t)SAP U KASTIIA AT TAGAL06"
Tomado de yarios Dieeionarios de

la Leng:ua Gastellana, espe-
eialmente del de la Real
iêademia Espanola.
POR
ROSENDO IGNAeiO
^
Primera Edieidn
;^'

-^^
'
HAYNIU
TEL. 3099.
Rosario 8M, Binondo.
MANILA, ENERO, 1922
* V "
:;
> . ^
.
* *1
v\
i
i :<
PROLOGO
El objeto primordial que me ha impulsado al es-

erihir DICCIONARIO HISPANO-TAGALO O
este
AKLAT NG MGA PANGUNGUSAPNA KASTILA
AT TAGALOG, era el proposito de servir una vez
mas y ayudar en eierto modo a muehos de los jovenes
que en aetualidad estudian en las aulas donde predomina
la ensenama del eastellano, porque de el pueden eon-
sultar sus dudas aeerea del verdadero y aeertado sig-
niJiGado de un termino eastellano en equivalencia del
de nuestro propio idioma.
Este Dieeionario puede eonsiderarse el me]or aon
respeeto a los otros ya publieados hasta ahora, porque
Gonsta de numerosos y abundantes terminos, eon indusion
de muohas loeueiones latinas usuales tanto en las oou'
versaciones eomo en algunos libros de texto.
Creo que estd por demas deeir tantas palabras para
convencer a los leetores de la distineion que ojrece est^
libro; solo les aconsejaria que lo tengan a la vista
para su eomprobaeion. Y eomo no hay obra humana
perjecta, sobre iodo en materia lexicografica, espero que
mis leetores, si observaren deficiencias en este Dieeionario
HispanO'Tagalo^ sabrdn disimularlas en eonsideraeion
al extremado eelo que se ha puesto en mejorarlo y
poder oJrecerles un libro tan util e interesante.
Malabon, Rizal, 30 de Enero^ 1922.

Es propiedad de la Imprenta
y Libreria de P, Sayo Vda,
de Soriano,
ABREYlATUtÂS USADAS EN ESTE DICCIONARIO
MGA DAGLING PANGUNGUSAP NA GINAGAMIT SA
DieeiONARIONG ITO.
a. activo. ar, arabe.

Aead- Aeademia. are. areaismo.
aeep. aeepeion. Aritnh Aritmetiea,
adj. adjetivo. Arq, Arquitectura.
Adm. Admiaistraei^D. art. artieulo.
adv. adverbio, adverbial. Art. Arte.
adv. af. adverbio de afirmaci6n. Artill. Artilleria.
adv. c. adverbio de eantidad. Astroiu Astronomia.'
adv. eomp. adverbio de eompara- Astrol' Astrologia.
ci6n. aum. aumentativo.
adv. d. adverbio de duda aux. auxiliar.
adv. 1. adverbio de lugar, AV' Aviaci6n.
adv, m. adverbio de modo. B. A. Bellas Artes.
adv. n. adverbio de negaci6n. barb. barbarismo.
adv. ord adverbio de orden. Bot' Botaniea.
adv. t. adverbio de tiempo. Cant, Canterfa.
Agrie- Agrieultura. Carp. Carpinterfa,
Agrim. Agrimensura. Cir- Girugla.
Alb. Albanilleria. eol. colectivo.
A/g. Algebra. Com, Gomereio.
amb. ambiguo. eom. eomun.
Amer. Ameriea. conj. adver. conjunci6n adver-
Anat- Anatomia. sativa.
ant. antieuado. conj. eaus. eonjuDei6n eausal.
. ,
6
c?oiij. eomp. conjunci6n eomparati- indet. indeterminado.
va. inter j . inter 3ecci6n.
conj. eond,conjunci6D eondleional. interrog. interrogativo.
conj. eont, conjunci6n eontinua- irreg. irregular.
tiva. lat. latfn.
conj, eop conjunci6n copulativa. Jurisp> Jurisprudencia.
conj. dist. conjuiici6n distributiya. Liter. Literatura.
eon). disy. conjunci6n disyuntiva. loe. loeueidn.
conj. fin. conjunci6n final. Log* L6gica.
conj. il. conjunci6n ilativa m. maseulino.
defec. defectivo. m. y f, maseulino y femenino.
deriv* derivado. m. adv. modo adverbial,
despeet, despectivo, Mar. Marina
Dib. Dibujo. Mat Matematieas.
dim, diminutivo, Meean. Meedniea,
Droi Dereeho. Med> Medieina.
Edes^ Eelesiastiea. Metah Metalurgia.
Elee. Eleetrieidad, MiL Milieia.
elipt. eliptiea, Miner, M ner
i al ogf a
Ese^ Eseultura. Mit Mitologia.

f. femenino. MuS' Mu3ica,
fam. familiar. n. neutro.
Farm. Earmaeia. negat. negativo 6 negativa.
fig. Sgurado. n. pr. nombre propio.
Filos. Filosof{a, num. numeral.
Fisioh Pisiologia, p. a, partieipio activo.
For, Foro. pers. personal.

Fot> Fotograf|a. Pint. Pintura.
frs. fra8e. pl. plural.
genit. genitivo. Poet^ Poetiea.
Geog. Geografia. PoUt Polftica.
Geol. Geologia. poses. po8esivo.

Gedm Geometria. p, p. partieipio pasivo.
gr. griego. pref. prefi3o.
Gram. Gramitiea, prep. preposici6n.

hebr* hebreo pronri pronombre.
Hig, Higiene. Qttim. Qufmica.
impers. impersonal. r. reflexivo.
Impr, Imprenta. ree. recfproco.
ifidef. indeAnido. rel. relativo.
)
Rel Religi6n. ADVERTENCIA

Ret. Ret6rica.
8. sustantivo.
Las diversas aeepeiooea de uaa
sanse. sdnc3crito.
palabra van separadas por dos ra*
sing. singuiar.
yas verticale8 ( II
)
suf. sufjo,
superl. Buperlativo.
patalastAs
Teol Teologfa.
V, Yease,
V. a. verbo activo. 4ng mga ib&^t ibdng kahulugan
V. n. verbo neutro. ng pangungusap ay pinaghihiwalay
V. r. verbo reflexivo. ng palatandaang dalawng guhit na
ZooL Zoologfa. patayd na katulad nit6 ( w
;^
^)^^^^HMI^^HM^M)^^^^M)^^)^^)^
A. (sa s^nae. dkara: sa gr. alpha\ humahat! sa mga bagaybagay, ga-

sa hebr. aleph' f. Unang titik ng ya ng; De bakon A baleon; de
abakaddng kastil^ at siydng ka- mes A mes* Nagpapakilala ng
II
unaunahan sa kaniydng mga vocaL ayos ng gawS, gaya ng: Paso A <
11Gmagamit sa pagyari ng mara- Pa8o\ A palos, Nangunguna sa II
ming pangungusap, naro6n ang pagpapakilala ng halag^ ng mga

gawing nangungunang titik, gaya bagay, gaya ng: A eineo pesos el
ng: Abajart Aminorar\ naro6n metro. 11 Nagtuturd ng pamama-
ang magturd ng pinagbuhatan, ga- hagi ng kapakinabangdn, gaya ng:
ya ng Afilar, Aleeeionar, Dos A dos; A seis por eiento- II
A. (buhab sa lat. ad- 6 ab.) prep. NagbabadyA ng pagkakapnib o

Nagbabadyd ng kinauuwidn ng pagkakahiwaldy ng mga bagay-
gawain ng verbo, gaya ng: Amo bagay, gaya ng; A semejanza de,
a Dios Nagpapakilala ng tu-
II A diferencia de esto. H Nagbabad-
nguhing tagl^y 6 kahôgganang yd gayun din ng pagkakaparis 6
tinutungo ng isdng tao 6 bagay, pagkakasalungdt ng dalawdng tao
gaya ng: Voy A easa; la earta 6 ng dalaw^ng paglih'ning, gaya
viene dirigida A ti Tumutukoy II ng: Va mueho de este A aquel;
ng po6k 6 panah6ng pinangya- de deeirlo A haeerlo, Kap^g na- II
yariban ng isdng bagay, gaya ng: ngunguoa sa mga tiempo ng in-

Me detuve A la p'êrta) saldre {initiYo samga pananalitAng may
A la Tumutukoy gayun
tarde^ II
pasubaling kahulugdn, ay nagiging
din ng katayuan ng mga tao 6 kaisd ng conj. SI, gaya ng: A
mga bagay, gaya ng; A mi de- deeir verdad; A saher de an^
reeha: A la orilla del rio Nag- II temano lo que habia de oeu^
papakilala ng agwdt 6 panahdng rrir. ii Nagagamit sa halip ng
2
10
ABA ABAC
CON, l^ aeep.; gaya ng: La- raniwan sa iUng lahing piiipino,
A eineel; dorado A jue- na nagbabadya ng dusa, pang-
hrado
gigilalds at ibp.
go, II Sa halip ng HACIA, gaya
AB ABRUPTO. 1oc. lat. na ginagamit
ng: V%no A mi eomo una ^le- upang ipakilala na ang isdng ba-
eha. \\ Sa halip ng HASTA, l^ gay ay ginagawa 6 sinasabi ng
aeep., gaya ng: Oaminaba eon daglian 6 ng hindf nahahanda.
el lodo A la rodilla. ii Sa halip ABAGA. m. Bot' Abakd
Dg JUNTO A, gaya ng: A la 0- ABAGANTO. m. ZooL Isddng wa-
lang tinik.
rrilla del mar, \\ Sa halip ng
ABAGERIA. f. Tindahan ng mga
PARA, l^ aeep., gaya ng: A sarisaring kinakain. Ti^da- II
henejicio del publieo. ii Sa halip han ng mga isd^ 6 ng mga la-

ng POR, l^ aeep , gaya ng: A mdng kati.
petieion suya. \\ Sa hallp ng SE. ABAGERO, RA. m. y f. Nagtitinda
GUN, A ng mga sansaii.
l^ aeep., gaya ng: estil^
ABAD. m. Ang matads na namu-
del pais; A lo que pareee-
muno sa monasteryo 6 simba-
il Nangunguna maraming ''mo-
sa
han.
do 6 frase adverbial'\
gaya
ABADESA. f. Kakapatid na naka-
ng: A eontrapelo; A hur- tataas sa isdng kapisanan o kum-
tadillas; A
pie juntillas. bento ng mga mongha.
Ipinangungusap sa mga salitang
II
AB iETERNO. loe. lat: Mul& sa
pinagsama 6 vocablos eompuestos, waldng hanggd II Pagkaraka na.
na may sarisaring pangangahulu- ABAJO. adv.
Sa hu- l. Sa ibab&. ii
g^n, gaya ng: Aeoger, Avenir. lihda 11 Dar

Manaog. Ve- a,bajo. 11
11 Ikinakab{t sa unahâ ng pa- nirse abajo. Mahulog; malagpak,

ngungusap updng magbadya ng lABAJO! interj. Nagsasaysay ng
alit na ka.hulug4n, gaya ng: paguutos at nangangahulugdn ng
Aeromatieo; AnormaL bumaba ka 6 bumaba kayo. (ba
ABA. (sa lat. abba; sa hebr. ab- ja, baje usted 6 baj^d) Sigaw li
amd). m. Pangalang itinatawag na nagpapakilala ng di pagsang-

ng unang panah6n ng mga tagd ayon.
Alejandrfa sa kanildag pintakasi ABALANZAMIENTO. m. Pagtim-
6 patriarea. Tawag ng mga ka-
\l Pagdaluhong.
bang. II
patid na bat^ sa kapatid na na- ABALANZAR. V, a Timbangin. H

katatand^ sa kanila, biiang pag- Iab6y. II v. r. Dumaluhong;sumubd
pipitagan, at kahalimbaw^ ng ku' sa panganib.
ya sa tagalog. AB ALIO SPEGTES ALTERl QUOD
iAbAi interj. Buk^ngbibig na ka- fIiceris. Ioc. lat, Sinomang gu.
. ;
11
ABAN ABAR
magaw4 ng masam^ sa kaniydng ABANIQUER0, RA. m. y f. Guma-
kapuw4 ay uoiasang gagawan din gaw& 6 nagbibili ng mga pamay-
naman ng kasaman ng ibd. pay. m. Pook na pinagtataguan
II
ABALORIO. m. Manik. ng mga pamaypay.

ABANDOISTABLE. adj. Karapatda- ABARATABLE. adj. Mamumura.
pat pabayiaan; mapababayaan, ABARATADOR, RA, adj. Nagpapa-
ABANDONADO, DA. p. p. ng Aban- mura.
donar. ll adj. Tamid; pabayS,; wa- ABARATADURi. f Pagkamura; ka-
lang wastd. II Nakalimutan; wa- murahan.
Ung magkupkop; tapon. ABARATAMIENTO. m. Pagkamura;
ABAT^DONAE. V. a. Ipaubaya; ta- kamurahan.
likdan; pakalatka'atin. || Iwalay, ABARATAR. V. a. Imura; baba-
iwang magisd 6 sa kahirapan ang an ang halaga ng isdng bagay.
isang tao. II Huwag tumupid sa II Bumiii 6 magbili ng mura. II
ising tungkulin. II v. r. Magpaba n. y r. Mamura; mawalan ng

y^ sa s^riliag kapakanan, sa mga halaga.
tungkulin 6 sa pagaalag^ sa sa- ABARGADOR, RA. adj. Lumalang-
riling katawan. Suoauk^. Dama- II II kom; yuraayakap.
luhong. ABARGADURA. f Pa . g 1 angk om
ABANDONATIYO, VA. adj. Ma- pagsakmal.
pagpabaya.. ABARGAMIENTO. m. Paglangkom;
ABANDONO. m. Pagpapabaylt; ka- pagsakmdl
pabayaan. Kawaldn ng pagku-
II
ABARGAR. V. a. Yakapin. fig. y II
kupkop. Di pagtupdd sa isdng

II fam. Lumangk6m; sumakmdh ii
tungkulin. Entre cazadores; BumatinR.

ABANIGAMIENTO. m. Pagpapay- ABARRAGANADO, DA. p. p. ng
Abarraganarse. ad^. Kaluny^.
il
ABANieAIl. Pumaypay; pay-

V. a. ABARRAGANAMIENTO. m. Pa-
paydn. v. r. Magpaypay. fig y
II ii ngangaluny^.
fam. Damagok; magparusa. ABARRAGANARSE. V. r. Magsa-
ABANICAZ0. m. Malaking pamay- ma ng labdg sa batds ang isdng
pay. Hampas ng pamaypay 6
11 lalaki at isang babae. II Magka-
abaniko. lunyaan.
ABANieo. m. Pamaypay. ABARRANCADURA, PagkabarA; f.
ABANILLO. m, Maliit na pamay- pagkasadsdd ng alinmdng easak^

pay. ydngdagat.
ABANIQUE0. m. Pagpapaypay. ABARRANGAMIENTO. m. Pagka-
ABANIQUERIA. t- Pagawaan ng sadsad ng alinmang sasakydng-
mga pamaypay. Tindahan 6 II dagat; pagkabard.
kumpunihan ng mga pamaypay.
I
ABARRANOAR. V, a. Gumawa ng
r
;
12
ABAS ABDI
mga libis; ilibis. ii v. n. Mar. Ma- Pagtiwalag sa isdng pangkating
bard, masadsdd ang isdog daong. pulitiko.
II V. r. Masild. ABDIGAR. V. a. Tanggihdn ang
ABAEREDERA. f. Pangwa'is; walis. isang katungkulan. Isalin ang il
ABASTEOEDOR, RA. ad j Tagapag- . kurona 6 kaharidn sa iba- Ta- il
laan. Tagapagimbak; tagapagbi-

Il miwalag sa pangkating kinaaa-
li; mangangaUkal. niban
ABASTEOER. V. a- Ipagtaan; ipag- ABDITIYO, VA. adj. Makapagku-
hand^ ng mga kailangan. Hu- ll
kubli; makapagtatagd.
mlngt ng mga bagay na kinakain, ABDITORIO. m. Pagpapahingd;pag-
iniin6m at ibang kagamiting ki- iisd.llPook na laang pagtaguan
nakailangan. || v. r. Maglaan. ng isang bagay.
ABASTEGIMIENTO. m. Paglalaan ABDOMEIS^. m. Pusoa; tiydn
pagtitinggdl ng mga bagay na ka- ABDOMINAL. adj. Nauukol sa pu-
ilangan. s6n 6 tiyan
ABASTO. m. Laang mga pagkabu* ABDOMINIA. f. Malabis na kaya-
hay sa isang bayan 6 kapisanan. miian.
m. pl. Baon.
}j ABDueeiON. f. Paglalabds. II Pa-
lABATE! interj. Magingat ka sa ngangatuwiran. II Paghihiwaldy ng
bagay na iyan. Lumayas ka rili
isdng bahaging bumubu6 sa pi-
y&n. II iKaiingat! nakakatawan. Pagagaw sa pa-
||
ABATE. m. Paring may hawak na mamagitan ng paghimok 6 ng

is^ 6 ildng mababang orden at dahds.
nakasuot ng damit klerigong ta- ABDUeiR. Pangatuwiranan.
V. a. II
bas romano. || Paring tagaibdng- Salansangin ang isdng palagay.

lup&. ABEGI:. m. AbakadA. fig. Mga II
ABATIDO, DA. ng Abatir. p. p. ||

pasimulS ng isdns karunungan.
adj. Alipust^; mababa; hamak. ABEGEDARIO. m. Abakadl Pag. II
ABATIDOR, RA. adj. Dumadagan; kaka8un6dsun6d ng mga titik ng

umiinis. isdng wik^. Kartel 6 maliit na
II
ABATIMIENTO. m. Pagkahapay. II
akldt na kinatatal&an ng mga
Pagpapakumbabd; kapakumbab&. titik ng abakadd na ginagamit
&n. II Panghihin^; panglulumo. sa pagtuturd ng pagbasa.

ABATIR. V. a. Maghapay. II Uma- ABEJA. f Zool Pukyutan; kamu-
yop; umalimura. II v. r. Maha- mx W Astrol' Lipon ng apat na
pay; mawasak. II v. n. Mar. Ma- bituin ng panglimdng laki.
lihis ang isdng sasakyangdagat sa ABEJAR. m Po6k na kinadoroonan
gawing patutunguhan. ng mga bahaypukyutaa.
ABDICAGI(5n. f Kusanglo6b na pag- . ABEJAR6n. m. Zool Higad.
tanggi sa is^ng katungkulan. II ABEJARUCO. m. Ibong humahagad
13
ABER ABJU
ng mga pukyutaa. 11 fig. Tao na paatalikod sa kamaliang kinahu-
ang pakikiharao ay nakagagalit. lugan.
ABETON. m. Zool. Pukyutang la- ABJLTRAR. V. a. TumaHkodna raay
lak'. panunumpa sa kamaliang 'kina*
ABEJORRO. m. Zooh Bubuyog huiugan. Tumakwfl sa mga lu-
\\
ABERTURi. f Pagbubukdis; pagka- mang pagpapalagdy.

bukas. II Bitak; butas; siwang H ABLANDABLE. ad]. Mapalalam-
fig. K'itapatang loob; kakiaisan bot.
sa pakikihardp. ABLANDADOR, RA. adj. Nagpa-
ABestiado, da. adj. Parang ha- palamb6t.
yop. ABLANDAMIENTO. m. Pagpapa-
ABESTIARSE, V. r. Magpakaha- lambot; pangialambot
yop; maeasal hayop. aBLANDAR. V. a. Magpalamb6t;
AB HOd ET AB HAC. loC. lat. wa- palambutin. fig. Magpahupa ng||
lang ayo3; gulunggalo. kagalitan. V. n. Lumangb6t;

I!
ABIERTO, TA. p. p irreg. ng Abrir. magbawas ang bapsik ng panah6n.

.11 Bukas.
aclj. Walaag bakod; |1 ABLANDATIYO, YA. adj, Nagpa-
tiwangwang, fig. Matapat na || palamb6t.
kalooban. Med Pagkabulag
ABLEPSIA. f. II
ABIGOTADO, DA. adj May bigote fig. Pagkasir^ ng iaip.

6 may balbds sa nguso.
ABLUeiON. f^ Paghuhugas. Pag- 1|
AB IMO PEGTORE. L c lftt. Sa ka- pamamagit^n ng tubig

lilinis sa
ibuturan ng pus6
ayon sa isdng alituntunin ng mga
AB INITIO. Loe. lat. Sa muld't
pari. Ang kaugaliang gioagawA
11
mulS, pa; sa kaunaunahan.

ng pari sa loob ng pagmimisa, na
AB INTESTATO. loc. lat. Wa'dng
paglilinia ng kalis at paghuhugas
testamento 6 kasulatan.
ng mga da iri matapos na maubos
ABISMADO, I)A. p p. ng Abismar,
ang iaman.
adj.
II
Lupaypay; lugami; lub6.
II
Natilihan; nawalda ng loob. ||
ABNEGAdON. f. Pagpapakahirap
sa paglilingk6d Diyos 6 sa
sa
Waldng imlk. *
kabutihan ng kapuw^. Pakiki-
ABISMAR. V. a. Ibulusok; ilubeg. ||
1|
sangayon.
Lituhln; ihapay. || v. r. fig. Mag-
nilay. Mahapay. ABNEGAR. V. a. Tumalikod ng
||
ABISMO. m. Kailaliman; bulusok. ||

kusangloob sa mga nasS,, dam-
Geol, Bingln. |1
fig. Impiyerno. damin, katuw,an 6 mga kapaki-
AB.JLTRABLE. adj. Matatalikdan 6 nabangan. H Pawal^nghalagd; aU-
dapat taiikdan ang kamaliang pustain.
kinahulugan. ||
Mali; risy^. ABOBADO, DA. p. p. ng Abobar.
abjuraci6n. f. Pnanumpaang II
adj. Parang tangd; anyd 6 ki-
. ;
14 -
ABOB ABOG
los tanga. || May pagkamapagpa- ABOGAR. V. n. Magtanggol. |1 fig.
taw^. Mamagitan. Tumulong; kumali-

||
A BOBAMIENTO, m. KataDgahan ng^; mangatawaa.

kahangalan; pagkahaogaU ABOLENGO m. Ninun6; kanunu-
ABOBAK. V. a. 'Gawing tanga. 11
nunuan Kayamanang minana sa
[j
Ungasin; hangalin; paglibdtlibatin kanunununuan-

ang isip. i|
v. n. Mahibdng; ma- ABOLIBLE. ad]. Mapawawalang-
baliw;malib^t ang isip. bis^; mîkakatkat.
ABOGAMTENTO. m. Pagtaban sa ABOLIGION f. PagpapawaUng.
bibig. II
Paglalapit; paglapit. bis^; pagkatkat; pagpawi
ABOGAR. V. a. Tabanan ng biblg. ABOLieiONISMO. m. Doktrlna
II
Ilapit. 11
Magbukas ng dasn. || 6 aral ng mga kumakatig sa pag-
V. r. Magkakita; magsalitaan. papawalangbisa sa isang batas 6
A BOeiiORN aBLE. a d ] Mangya- kinaugaliao.
yaring umaiinsangan. ABOLIGIONISTA. m. y f Kapa-
ABOeHORNADO, Da. p. p. ng A- nalig 6 kakampi sa ikawawaiang
boehornar. adj. Maalinsangan; |1
bisa ng isang batds 6 kinauga-
alinsangan. lian.
ABOGHORNAR. V. a. Magpaalin- ABOLIDOR, RA adj. Nagpapa-

sangan Bot. Magkat-akit
||
ang waldngbisS, sa isang batds 6 ki-
mga halaman sa init. fig. I! Hu- nauBaîan.
miyd. ABOLIR. V. a. Pawal^ngbis^ ang
ABOFETEABLE. Karapatdapat adj. isang batds 6 kinaugalian Iha- 1|
tampalin; matatampal. pay; lipulin; sirain; katkatin; ali-

ABOEETEADOR, RA. adj. Tumfi- sin; ipagbawal; pawiin.
tampal ABOLSADO, DA. adj. Hugis 6

ABOEETEADURA. f. Tampal. ayos buls^.
ABOEETEAMIENTO. m. Pagtam- ABOLLADDRA. f. Pagyupi; pag-
pal. kayupi; ||
Pagkapiing.
ABOEETEAR. V. &. Manampal; ABOLLAR V. a. Gawfng hugis
tampalia. bola ang is^ng bagay. ||
Yupiin;
ABOGACfA. f. Hanapbuhay sa pa- piingia; Pamintugin sa hampds.
||
nanangBoI; pagtatangg6l. Magkintdl 8a isd^ng bakal sa

11
ABOGADA. Asawa ng mana-

f. pamamagitan n| sinsil 6 mar-
nanggol. 11
Manananggol na ba- tilyo V. r.
11
Mayupi; mapiing.
bai. TaBapamagitang babai.
11
ABOMBAR. V. a. Magpalukong;
aBOGadillo. m. Manananggdl na palukungin, ||
Tuligin; manglito.
kakaunt! ang usapla. ABOMINABLE. adj. Karapdtda-
ABOGADO. m. Mananangiol na pat sumpain; katakwiltakwil.
lalski. ABOMINAdON. f. PagtatakwiL
;
15
ABOM ABOR
ABOMINAR. V. a Hatulan at AB ORE AD AUREM. ioe. lat.
sumoaia ang mga tao 6 mga ba- Ibulong sa tainga.
gay; kapootdn, \\
Itakwil ABORRASGADO, DA p. p. ng
ABONABLE. Nararapat 6
adj. Aborrasear. j| a d J . Mapanganib
mangyayaring pagbayaran 6 pag- nabagyo.
palwalan. ABORRASGARSE. v. r. Bumagy6;
ABONADO, DA. p ng Abonar.p. ||

umunos |1 fig. Magbago; maba-
adj. Pinagpalwalan; pinagkati lisa. II Maglango; malango.
fig.
walaan m. y f. Ang taong ku-

||
ABORREGER. v. a. Kapootan; i-
muha ng isang likmuan sa du- ragtanlm; kayamutan. i Iwan; i-

iaan 6 aUnmang tanghalan ng paubay^.
panooria. ABORREGIBLE. adj Kapo6tpo6t;
ABONADOR, R^. 8dj. Nagpapal- dapat ipagtanlm.
wal. Nagbabayad.
II
ABORREdDO, p. p. ng A- DA.
ABONANZAR. v. n. Luminaw ang borreeer. Napo6t; yamot.
1] adj
panahon; hu[nup& ang un6s 6 ABORREGIMIENTO. m. Pagtata-
bagy6 nim; pagkapoot: kayamutan.
ABONAR. V. a. Pagkatiwalaan. |)
ABORTAMIENTO. m. Pagkaagas;
Pagpalwalan. Manag6t sa pag-
|1
panganganak ng wai^ sa pana-
kakautang ng iba HPabutihin ang h6n.
kalagayan ng isane; bagay Pa- ||
ABORTAR. V. a. Manganak ng
tabaan ang lup^. v. n. Lumi- |1
wal& sa panahoa; makunan; ma
naw ang panab6n. agas. 11Bot. Maunsiyami;
V. n.
ABONARS. m. Com* Katibayang malagas ang bulaklak at di mag-
kinasusulatan ng kapangakuan sa tuloy na maging bunga. H fig. Ma
pagbabayad 6 pagpapalwal. bigd.
ABONO. m. Pagpapalwal; palwal. ABORTIVO, VA. adj, Sumilang ng
II
Patabd sa luplt.
Agrie- wa'& sa panah6n. 11 Pangpaagas;
ABORD'^BLE. adj. Mar. Mapag- pangtunaw.
sasadsaran ng mga sasakyaa. ABORTO. m. Panganganak ng
ABORDAJE. m. Mar. Pagsadsad wal& panahon, pagkaagas.
ea ||
ng sasakyan. || Mar. Pagkaka- Bot. Pagkaunsiyami ng mga ha-

banggd ng dalawang sasakyang- laman. fig. Ang alinmang pang-
1|
dagat. bihirang likhg. ng kttlikasan.

ABORDAR. V. a. Mar. Ibangg& ABOTAGAMIENTO. m. Pamama
ang isdog sasakyangdagat sa kap- nas;pamamaga ng katawan.
wa sasakyangdagat; ilapit ang i- ABOTAGARSE. v. r. Mamanas;
saog sasakyangdagat sa isa. Il
mamag& ang katawan. Mamag4 |!
Ipundo; isadsad. v. n. Sumad- || ang mukb4 6 ang mga mata* II
sad; pumund6 sa baybayie. fig. Maungas.

16
ABOT ABRE
ABOTONADOR. m. Panglagay ng ABREYAR. V. a Magpain6m ng
bitonis. alagang hayop. Magdilig 6 mag- II
Bitonesan; bai-d ng isdng bagay.

ABOTONAR. v. a, ibi-
tonis. r. Magbitoais.
II
v. [|
n. ABREVIACI6N. f. Pagpapaikli;
papaptdali.
Bot Mamuko ang halaman.
ABRAGUO. m. Yakap; kipkip. ABREYIADOR, RA. adj. Nagpa-
Nakasu- paikli; nagpapadali.
ABRASADOR, RA. ad).
sunog; nakapapaso.
ABREYIAR. V. a. Ikltin; pada-
ABRASAMIENTO m. Paaununog; lim; paliitfn. || DagUia.
pagkasuneg; pagkapasd ABREYIATURA. f. Dagling pa-
ABRASANTE. P- a. 6 Abrasar, ngungusap. Para^n ng pagsulat
||
Nakasusunog; nakapapa?6. ng isdng pangungusap sa pama-

ABRASAR. V. a. Pagbagahin: su magitan ng isd 6 ilang titik na
nugin; pasuin. H v. r. Masunog; bumubuo.
mapas6. 11 fig. Lugsakin ang ka- ABRIGANO. m. Po6k na kanloog \
yamanan. fig. Humiyd II

sa pasa hangin.
mamagitan ng mga kilos at ma- ABRIGAR. V. a. Kumutan: bala-

bibigat na salita. ||
v. r. fig. Ma- balan Magkaro6n ng mga diwa,
|)
balisa sa pagibig 6 sa galit. damdamin, alinlangan, at ibp. ||
ABRAZADERA. f. Kasinggdy; fig. Ampuain; tulungan; kupku-

pangyakap. pin. Mar- Ikanl6ng ang sasak-
II
ABRAZADOR, RA. adj Yum%ya- yaogdagat sa hangin. v. r. Mag- ||
m. Unang bil6g at maha- kumot; magbalabal; kumanl6ng.

kap. 11
b^ na ikinakatang sa mga bisig ABRIGO. m. Pagkakanlong; pag-

6 paa.
babalabal. 1|
^Kumot; balabal. ||
ABRAZAMIENT0. m. Pagyakap; Po^k na kubli sa hangin. || Mar.

pagyapos. Po6k na pinagkakanlungan sa
ng Abrazar. hangin ng mga sasakyaugdagat.
ABRAZANTE- p. a.
f'g. Pagkupkop: pagtulong; pag-
Yumayakap; yumayapos. II
bmpon.
ABRAZAR. V. a. Yakapin; yuma ABRIL; m, Ikaapat na buwan ng
kap; yumapos. Tanggapin; sang-
||
ta6n. pl. fig. Gulang na taglay
II
ayunan. H fifit. Sumaklaw; sumasa kabataan.

kop. f^g.
II
Akuin. H v. r. Magya- ABRILLANTADOR. m. Tagapagpa-
kap^n; magyapusan. kinang ng mga mahalag^ng bat6,
ABRAZO. m. Yakap; yap6g Pag- II
Pangpakinang; pangpakislap ng
II
yakap; payap6s. mga mahalagang bat6.

^BREYADERO. m. Pook na pai-
ABRILLANTAR. v. a. Magpaki-
numan ng mga alagang hayop. nang; pskislaplo. i|
fig. Bigydn iig
ABREYADOR. RA. adj. Tagapag- hisit na halaga 6 ningning ang
pain6m ng alagang hayop. isang bagay.
17
ABRI ABSO
ABRIMIENTO, Pagbubukds. m. ABSOLYENTE. p. a. ng Absolver.
ABRIR,- V. a. Ibukds; buksdn II II
ad]. Nagpapatawad; nagpapa-
Ibakadkad. Basbusin Biyakln;
|| ||
waldng sala; kumakaldg sa tali
punitin; hatiin. ||v. n Bumukad- ng kasalanan.
kdd V. r, Bumukas; bumuka.
II
ABSOLYER. V. a. Patawarin; pala
11
f ig. Maghayag; magkatiwala, yîn. Kalagan ng pari sa tali
II
ng isdog lihim. Qg kasalanan ang isang naogu-

ABROGHADOR. m. Tagapagbiton^s. ngumpisdl. For. Pawalang eala.
||
ABROGHAMIElsrTO. m. Pagbibito- ABSORBENGIA. f. Pagsipsip; pag-

nis. hitit.
ABROGHAR. V. a. Ibitonis; mag- absorbente. p. a. ng Absorber.

bitonis. Sumisipsip; humihitit.
ABROGAdON. f. Pagpapawaldng ABSORBER. V. a. Sipsipin; higu-
bis4; pagpapawaldng halasra. pin; hititln. II fig. Ubusin; las-
ABROGAR. V. a. Pawaldag bis^; tayln ang kayamanan. II flg. Hi-

pawaldng halagd. mukin; lamuyutin.
ABRUMADO, DA. p p. ng Abrumar. ABSORBIBLE. adj. Masisipsip;
II adi. H rap. mahihitit.
ABRUMADOR, RA. adi. Nagpapa- ABSORGldN. f. Pagsipsip; paghi-

sumisill. tlt.
hirap;
ABSORTO, TA. p. p. ng Absorber.
ABRUMAR. pahirapan
V. a S illn;
adj. Napatak^; namangb^; na-
fig.
II
Gambalain. Pagdilimin; ||
II
tilihan; napagilalds.
panglabuin. v. r. Magdilim- ||
ABRUTADO, DA. p. p. ng Abrutar ABSTEMIO, MIA. adj. Hindl umi-
adj. Piraog hayop. in6m ng aUk.

II
ABSOLueidN. Paapapalay^; pag-

f. ABSTENGldN. f. Pangingilin.
kalag sa sala. Kapatawardn.

|| ||
aBSTENERSE. V. r. Mangilin;
For. PApapawaldng sala sa isang magpisil ng kagultuhan.
nasasakddl. ABSTmEl^CIA. Pangingilin. Pag- ||
ABS0LUTI8M0. m. Ayos ng pama- pipigil ng pagkain ng lamdng

halaan aa a ig gaoap na kapang- kati sa pagtupdd sa ipinaguutos
yarihan ay nasa isdng tao lang pananampalataya.
mang. ABSTINENTE. p. a. ng Abstener-
ABSOLUTISTA. Kapanalig 6 ka- adj. se. Nangingilin. II adj, Katam.
sangayon sa pamahalaan na ang taman sa pagkain at pagi-
gandp na kapangyarihan ay nasa n6m.
isdng tao lamang. ABSTRAGGldN. f. Pagtataimtim.
ABSOLUTO, TA. Gandp; adj. lub6s. llPagilag sa pakikihardp sa
11
8. Makapangyarihan. tao.
3
.
18
ABST ABUN
ABSTRAGTO, TA. p. p. irreg. ng ABUNDANTE. P- a. ng Abundar.
Abstraer. ad j II . Nauukol sa mga II
Sagan^; pasaslt. ||
Marami; ma-
karunungaii 6 pagaaral na nasa sagan^.
pagkukurd lamang at wal& sa ABUNDAR. V. n. Sumagan^; mag-
gaw^ng hayagan pasas^. II

Dumami.
ABSTRAER. V. a. Paghiwalayin ABUKAR. V. a. Pasuin; sunugin.
sa isip. II Y. n. Magpabay^; huwag ABURRIDO, DA. p. p. ng Aburrir.
pansinia. II y. r. Taimtimin. adj. Nayayam6t;
II
namumuhi;
ABSTRaIDO, DA. p. p. ng Abs- napopo6t
traer. ii adj. Ilag sa pakikihardp ABURRIDOR, RA. adj. Nangyaya-
sa mga tao. Libdng. il m6t; nagpapagalit.
ABSUELTO, TA. p. p. irreg. ng aBURRIMIENTO. m. Pagkaya.
Absolver. Pinalaya;
ll adj. pina- m6t; pagkagalit,
waldng sala; pinatawad. ABURRIR. V. a. Mamagod; mang.
ABSURDO, DA. adj. AUt sa katu- yam6t;mangmuhi; mangabala;
wiran; tiwall. II m. Sabi 6 ga- magpagalit. v. r Mapagod; ma-
||
w^ng alft sa katuwiran. yam6t; mamuhi

ABUELA. f. ln& ng amd 6 ng ABUSADOR, RA. adj. Lumalabis;
ind; nuQO% babae. ii fig. Matan- sumasagw&
dang babae. ABUSAR. V. n. Lumabis; sumag-
ABUELASTRA. Ina ng amd 6 ng

f. w&; lumampds. Magpakalabig ||
i nd s a pakinabang. Asawang II
sa paggamit ng anomdng bagay.
kauling nunong lalaki. ABUSI6n. f. Pamahiin; abubot.
ABUELASTRO. m. Ama ng amd ABUSO. m. Kalabiaan; kasagwaan.
6 ng ina sa pakinabang. Asa- li
Kalabisan sa paggamit ng a-
II
wang kauli ng nunong babae. nomang bagay. Paglald; pag- ||
ABUELO. m. Ama ng ama 6 ng lampds; pagpapakalabis; pagpa-

in^; nunong lalaki. Ninund ll II pakasagwA.
fig.Matandang lalaki. ABYECCi6n.
f. Kababaan; pag-
ABULTADO, DA. p. p. ng Abul- kahamak; kawaldng halagd.
tar, adj. Matambok; makapdl;
II ABYEGTO, TA. adj. Hamak; wa-
malaki. Idng halagd. ||
Alipustd
ABULTAMIENTO, m. Pagtambok; ACA. adv. 1. Dito; dini; sa ga-
paglak{; katambukan; kalakibdn. wing it6. II
adv. t. (Pinanguogu.
ABULTAR. V. a. Patambukin. ii Pa- nahan ng itdng preposieidn at ng
takihin; palaparin. ||
fig. Palabi- ibdng adverbio, na nagbabadya
sin. II
V. n. Tumamb6k; umum- ng kasalukuyang pangyafari). 8a
b6k. araw na it6; ngay6n.
ABUNDAHGIA. f. Kasaginaan; ka- agabable. adj. Matatapos; ma-
ramihan; pagpapasas^t. yayari; mauubos.
. .
19
ACAB ACAL
AGABADO, DA. p. p. ng Aeabar. acaloramiento. m. Init; pagi-
II adj. Tap6s; yari; ub6s. ll Sir&; init; pagniningas. Pagnga- H fig.
lum^. ngalit; pagaapoy ng kalooban.

AGABADOR, RA. adj. Tumatapos; AOALORAR. V. a. Painitin. Pa- ||
yumayari. gurin sa pamamagitan ng malabis

AGABAMIENTO. m. Pagtapos; pag- ^^ paggaw^. fig. Pasiglahin da
II
yarj; pagkatapos; pagkaubos. II paggaw&. V. r. Maginit.

II v. r. ||
Wakds; hangga. fig. Kamatayan. II

fig. Magap6y ang kalooban ea
ACABAR. V. a. Tapusin; yariin; pakikipagusap. 1| Sumigld; uminit
wakasdn. Obusin. Sirain; lipu-
|| |1
aog usapan.
lin. V. r. Maubos; matapos; ma-
II
AOALLAR. V. a. Patahanla. |t
fig.
yari; malipol. || v. n. Mamatdy. Patahimikin; patiwasayin; awa-

Kaakitakit na po6k tia.
AGADEMIA. f.
sa isdng nayon ng Ateaas, na AOAMALEONARSE. V. r. Magaa-

pioagtuturuan ni Plat6n at ng hunyaog6.
ibdng mga pahdm ng fUosofia, AOANALADO, DA. p. p. ng Aca~
Paaraldn ng filosofia na itina- nalar. adj. May kandl; naka-
||
II
t^g ni Plat6a. Kapisanan ng ||

kanaldn
mga taong bihasa sa wika. Ba ||
AOANALADOR, Ra. adj. Nagka-
hay Paaraldn. kandl, m.
II Oarp. Katdm na
pangkandl.
AGAD^MIGO, CA. ad]. Nauukol sa
paaraUn ng filosofia ni Plat6n. aOANaLAR. V a. Kanaldn.
II
Nauukol sa akademya. m. y ||
aoaSoneamiei^to. m. PagtudlA;
f. Kagawad sa is&ng akademya pagkany6n.
AOADEMISTA. m. Nagtuture 6 AeASONEAR. V. a. Tudl&fn; kan-
nagaaral sa isaog akademya. yunin ang mga kaaway, Dumig- |(
aGAEGER. V. n. Magkata6n; mang- m& sa pamamagitan ng mga kan-

yari; sumapit. y6n.
ACaECIMIENTO. m. Pagkakata6n; AOAPARADOR, RA. adj. guma-

pangyayaring dl sinasady&. sakmdl ; Iumalangk6m
AeALENTURADO, DA. p. p. ng AGAPARAMIENTO. m. PagsakmÎ
Aealenturarse II
adj. May sinat; ng mga kaiakal; paglangk6m. H
sinisinat. Pagiimbdk.
ACALENTURARSE. V. r. Magka- AGAPARAR. V. a. Sumakmdl ng
sinat; sinatin. mga kalakal; lumangk6m. Mag- ||
AOALORADO, DA. p. p. ng Aca- imbdk. Eumamkdm. II
lorar || adj. Nagaaiab; nagnini- AOARDENALADO, DA. p. p. ng

Dgas; nagaap6y. ||
fig. Nagnga- Aeardenalar. ii adj. NamamasA;
ngalit; nagaapoy ang kalooban. nangingiti m.
20
ACAR ACAT
AOARDElsrALAR. Pagpasain; V. a. AOATAR. V. a. Igalang; pagpita-
pagiatayin ang katawdn. v. r. II ganan.
Magpasd; maglatay. AOATARRARSE. V. r. Sipunin; ma-
AGAREAR. V. a. Ipamukb&; sabi- 8ip6n.
hin sa harap. AGAUDALADO, DA. p. p. ng Aca-
AGABieiADOR, RA. adj. Umaa- udalar. || adj. Masalapi; maya
md; nagaamdamd. man.
AGARieiAR. V. a. Amtiamuia; pag- ACi.UDALAR. V. a. Magpayaman;
pakitaang giliw. fig. Pakibara- li
magtipon ng salapl. Tumuklds II
p&n ang sinoman ng buong g liw. ng higlt ng kabanalan 6 karunu-

fig.
II Sumagi; humampds ng da- ngan.
handahan (nauukol lagi na sa AGAUDILLAMIENTO. m. Paguutos
hangin). y. r. Magpakitaang gi
[| 6 pamamahal^ ng mga kawal sa
liw; magmahalan. fig. Magaldk ll
digmd.
sa paggtinitd ng isdng bagay, da. AGAUDILLAR. V. a. Magutos 6
hil sa hangad 6 pagasang ma- mamahaia sa mga kawal sa dig-
kamtdn. m&. II f g. Mangulo sa alinmdng

lCARO. m. ZooL Maliit na hayop lapian 6 pangkatin.
na kahawig ng gagambd, waldng ACCEDENTE. p. a. ng Aeeeder. ii
mga matd, may mga pangang adj, Pumapayag.

hugis sipit at dt nakikita kungdt Pum^yag
ACCEPER. V. n. sa hi-
sa pamamagitan n| mikroskopio. nihingi 6 ninanas^; sumangayon,
II Kagaw (kung sa galfs.) Sumun6d sa dmk ng ibd. Pa-
II II
ACARRBADOR, RA. adj. Humaha hintulutan; ayunan.

kot. 11 m. Tagapaghakot.
ACCESIBILIDAD. f. Paglapit; pag-
AGARREAR. V. a. Hakutin sa pa.
daiti.
mamagitan ng karo. II Ilipat li
ACCESIBLE. adj. Malalapitan; ma-

fig. Pagbuhatan 6 maglng sanht
papasok; madadaitihan. fig. Na- II
ng anom&ng bagay.
uukoi sa taong may magiliw na
ACARREO.ni. Paghakot Paglilipat; II
pakikihardp. NahahandA 6 may

II
pagdadald sa isdng dako.

hilig oa gumaw&, umisip 6 du-
ACASO. m. Pagkakata6n; pangya-
yaring dt sinasadyd. adv. m. II
mamddm ng anomang bagay.
isdng pagkakata6a. adv. aCCESi6n. f. Pagpayag; pagsang-

Sa ii d.
ayon. Paglapit, pagdaiti. For,
Marahil; bakA. interrog- dDl- II
II
yati? ^bd?
||
M sa mga kaparaanan ng pag-
AGATABLE. Kagalanggalang;
adj. tatam6 ng kapangyarihan 6 pag
marapat pagpitaganan. mamay-ari ng. mga bagay.
ACiTAMiENTO. m. Paggalang, Ka- || ACCl:siT. m Gantingpalang ma-
sunuran; pitagan. bab&.
21
ACCE ACCI
ACCESO. m. Paglapit; paasaplt || magkaroon ng lalong bi^^ at la-
PaG;sisiping ng is^Dg lalaki atis^ng kds. Magmimika sa pagsasalitS..

II
bahae, pagaapulo. Landds; pa-

; || ACCIONISTA. eom. Gom. Kasamd
sukdn, fig. Pakikipaghardp ea
II sa is^ng samahan sa panganga-
kapuwS, Med Sump6ng ng ka-
II
lakdl.
ramdaman, ACECmADOR, RA. adj. Pumipin-
ACCES0RIA. f. Tahanang maliit na daog. Tagapagpindang.
II s.
malapit 6 karatig ng malaki. ACBCmADURA. f. Pagpipindar g;

ACCES0RI0, RIA. ad], Karatig; ka* pagtutuy6 ng karne.
sama. n Kakabit sa malaki. ACECmAR. V. a. Pindangln
AeeiDENTADO, DA. p. p. ng Acci- ACECHADERA. f. Pdnubukan.
dentar. ad j Nasaktan; napa-
II . ACECHADOR, RA. adj Nanunu-
nganyaya. bok. Tagapanubok.
II s.
AeeiDENTAL. adj. Hindl dakili. II ACECHANZA. f. Panunubok; pa-

Nagkata6n. niniktik.
AeeiDENTAR. V. a. Lumikh^ ng ACECHAR. V. a. Subukan; tikti-
pagkakata6n 6 pangyayari; mag- kdn; manmandn.
panganyay^; magpahamak. v. r. II
ACECHO. m. Panunabok; paninik-
Masaktag; mapanganyayS,; ma- tik; pagmamanmdn.
pahamak. AOEDABLE. adj. Mangyayaring
AGGIDENTE. m. Isdng bagay na umasim.
hindt dakil^. nPagkakataon; AOEDAR. fig Pa
V. a. Paasimin. II
pangyayaring dt sinasadya. Sa- II

sam&ln anglo6b. Umasim. II v. r. |1
kund; kapahamakan Med, Big- II

fig. Siimam& ang loob. Bot II
lang paglubh^ ng karamdaman, Manilawât magkasaklt ang mga

na dt inaantay na mangyayari. halaman.
ACCI6k. f Gawd. Paggaldw ng II
ACEDfA. f. Kaasiman. Panganga" II
anomdng kasangkapan ng kata- slm ng sikmur^. fig. Kasungi. II
wdn II Kumpds; ga-

K'Ios; any6. II
tdn ng asal sa pakikihardp.
Idw; hikas.Gom Bawa t baha-
II
Maasim.
ACEDO, DA. adj. || tise.
ging bumubud sa puhtinan ng
parang sukS,
isdng samahdn sa pangangalakal.
ACfiFALO, LA. ad]. Waldng ulo.
For> Karapatdng tinataglay sa
fig. y fam. Kap6s sa isip; a-
paahingt ng isdng bagay sa pag- It
lisagsdg.
Ulitis. MiU Paglalaban. de gra- II
eia. Pagpapasalamat. ACEGUERO m. Mangangahoy 6

AeeiONAR. V. n. Kumumpds u- namumulot ng mga kahoy na
pang maipaaninaw ang isdng ba panggatong.
gay; lakipan ng mga kilos at ACEITAR. V. a, Langisdn; pahi-
kump^s ang pagsasalaysay upang ran ng langls.
22
ACEI ACEN
ACEITE. m Lang{s. tuar. 1! ad]. May kudlit. li adj. fig.
ACEITERA. Babaing naglalakdf. MasagwA; nakausl!; matamb6k.
ng langls. Lalagyda n| langls
|i
AOENTUAR. v. a Lagydn ng diin
ACEITERfA. f. Paggawa ng lasa pagbibigkas ang mga pangu-
ngfs. Tindshan ng langis.
II
ngusap. (^^ram. Lagydng ang iba-
II
ACEITER0. m. Lalaking nagla baw ng vocal ng nauukol na kud-

k6 ng langls. llt 6 aeento. Malakas na
II
fig.
AGEITOSO, SA. adj. Naplalangls. bigkasin ang isang pangungusap

AGEITUNA. f. Bunga ng olibo; 6 salit^ upang tumawag ng dam-
asetunas. damin.
ACELERACI6n. f. Pagtulin.ll ACEPAR, V. n, Magugd^t,
pagsulong; paguna; pagdall. ACEPCI6N f. Gram. Kahulugang
ACELERADOR, RA. adj. fNagpa- ibinibigdy sa isang pangungusap;
katutura".
patulin,
AOELERAR. v. a. Patulinin; pa-
AOEPILLADOR, RA. adj. Kuina-
Tumulin; magtulin; katdm; sumusupilyo. 1| s. Tagaka-
daliin. ||
v. r.
tana; tagasupiiyo.
magmadall
AOEPILLADURA. f. Pagkakatam;
AOENDRADO, DA, ng Aên
p. p.
pagsusupilyo
drar j|adj. fig. Dalisay; waldng
AOEPILLAR. V. a. Katamin. || Su-
bahid dungis
pilyuhin.
ACENDRAMIENTO. m. Pagda
AOEPTABLE. adj. Matatanggdp;
Hsay; paglilindng. masasangayunan.
ACENDRAR. Dumalisay ng v. a.
ACEPTACI6n. f. Pagtanggap;
gintd, pilak, tans6 at iba pa pagsangayon. |1 Pagpuri.
sa pamdmagitan ng ap6y. fig. |1
AOEPTAR. V. a. TanKgapin; ma-
Linangln; linisia.
galingin; sangayunan. Gom* Ma- |1
AGENTO. m. Gram Diin ng pag- ngakd sa pagbabayad. (nauukol

bibigkds. Kudlit na pahiwas, na
||
sa letra de eambio, pagare, libran-
ipinaiibabaw sa isang vocal ng za at ibp.)
sllaba 6 panti na binibigU kung ACEQUIA. f. Sangkdng padaluyan
bigkasln. Punt6 6 tun6g ng pag-
||
ng tubig; bangbdng.
sasalitfing gawi sa bawa'tbayan ACEQUIAR. V. a. Gumaw^ ng
II
Wik^; awit; tinig, agudo |1 sangkdng padaluyan ng tubig,
Bigl&. II circunflejo. Sinalak6t. ||
ACERA. f. Tabl ng daan; bang-
grave. Banayad. keta. II
Handy ng mga bahsy sa
ACENTUABLE. adj Malalagydn ng magkabildng tabf ng daan.
kudllt 6 difn. AOERABLE. adj. Magagawdng a-
ACENTUACI6N. f. Paglalagay ng sero 6 patalim.
kudlit 6 diln. ACERACI6N. f. PaggawA ng a-
ACENTUADO, DA. p. p. ng Aeen- sero 6 patalim.
;
23 -
ACER ACES
AGERADO, DA. p p. ng Aeerar. manis.
II
adj. Yaring asero 6 patallm. ACESCENTE. adj. Umaasim; na-
fig. Matigds; matibay. Aata* ||
papanis.
II
lim. ACETRE. m. T a b 6. Bebendita 11
AGERAR V. a. Gawlng asero. ||

hang muntt; lalagydn ng iwini-
fig. Palakasfn. |1
v. r. Magpala- wisik na bendita.
kds. ACEZAR. V. n, Huminial.
AGERBIDAD. Kasaklapan; kaf. ACEZO. m. Paghingai,
lupit^n; kabagsik^n. ACEZOSO, SA. adj. Humihingal;
AGERBO, BA. ad^. Masaklap. ||
naghihigpit ang paghingd.
Malupit; mabagsik. AeiAGO, GA. adj. Kulangpalad;
ACERCA. adv. y prep. Sa mala- sinasam4.
pit. m. adv, HinggH sa; tung- ACfBAR. m. Aksibal; isdng bagay
II
kol sa; bagay sa. na mapaft. II fig Kapaitan

ACERCAMIENTO. m. Kalapitan; AdBARADOR, RA. adj, Nagpa-
pagkakadulot. Paglalapit 6 pag- ||
papait,
lapit, AeiBARAMIENTO, m. Pagpapa
ACERCAR. V. a. Ilapit; idulot. 11
pait,
V. r. Lumapit; dumulot. AdBARAR, V, a. Lagydn ng ak-

ACERNADAR. v, a. Tabunan ng sibal aog isdng bagay; papaitin,
ab6. ||fij), Pasukalin ang kalooban,
ACERO. m. Asero; bakal na di- ACIBERAR, V. a, Pulbusio; duru-
nalisay. || fig. Patalim. ||
fig. La- ging pin^ngpino,
kas; lapang. ACICALADO, DA, p, ng Aei- p,
ACfeRRIMO, MA. adj. Napakala. ealar, II

makintab,
adj. Malinis;
kds. ' ACICALaD0R, RA. adj. Lumili-
ACERTABLE. adj. Mangyayaring niF; nagpapakintab, m, Pangli- ||
matatamaan.
tiyakin; nis; pangbuli.
ACERTADO, DA p. p. ng Aeer- ACICALAMIENT0. m. Paglilinis
tar. II
adj. Tiydk; tam^. || Naba- pagpapakintdb.
bagay; gandp; tumpak. ACICALAR. V. a. Bulihin; linisn;
AGERTAMIENTO. m. P a g k a t i. pakintabin II fig. Palamutihan.
ydk; pagkatami; pagkatumpak*
ACERTAR. V. a. Itumpdk; itama;
AdDEZ f Kaasiman; asim.
ACIDlOSO, SA. adj. Tamdd; pa-
matamaan; matampakan. || Ma-
taypatay.
tagpuan; masumpungan. ||
v. n.
AeiDO. D\. adj. Maasim.
MatiySk: mapalaran.
ACERTIJ0. m. Palaisipan; bug- AeiDULADO, DA. p. p. ng Aei-
t6ng. dular. II
adj. Maasim ng bahagy&;
ACESCENCIA. f. Pagasim; pama- maasimaslm.
24
ACID ACLI
AdDULAR. V. a. Lagyan ng ma- papaliwanag; nagpapaaninaw.
asim ang pagka'O 6 inlin6n.|| ACLIMATABLE, adj. Mangyaya-
V. r. Utnasim. ring mahirati sa slngdw ng lup^
AGIERTO. m. Pagkatiydk; pag- 6 kUma.
katumpdk; pagt^m^ f)g. Kabi- || ACLIMATACi6N. f. Paghirati 6
hasnan; katalinuhan; paikatuto, kah ratihan sa singaw ng lup^ 6
AGLAMABLE. adj. Karapatdapat klima,
ipagDuri 6 itangbal. AOLIMATAR, V, a, Hiratihin sa
ACLAMACI6N. Paghahalal ng f. singdw ng lup^ 6 klima, v. r, ||
karamihan, sa ilailm ng pagka* mahirati sa singdw ng iupa 6

kaisd, sa upaog huma
isang tao klima.
wak ng Sigaw ng ka-
tuagk6l. || ACLOCAMIENTO. m, Paghalimhim
ramihan sa pagpupuri s*i ildng ng man6k,
tao. Pagmamakaamd PaRtawag
II II ACLOCARSE, v, r, Humalimhim;
sa mga hayop na may pakpak. lumimilm ang man6k 6 ibon,
AGLAMADOR, RA. adj Nagpu- II
fig, Magpakabutibuti sa kina-
puri; oagdidiwang. uupdn,
AGLAMAR. Maghalal ang
V. a. AeOBARDADOR, RA, adj. Nag-
kar^mihan sa ng pagkaka ilalim papaduwag; nagpapahin^ ng loob,
isd.. Magdiwang aag karam han
II AeOBARDAMIENTO. m, Pana-
sa kapurihaa ng ildng tao. Mag || nakot. Kaduwagdn,
II
makaamd Tumawas ng mga ha-

|i AeOBARDAR, v. a, Takutin; pa-
yop na may pakpak. hinain ang loob; gulatin, ||
v. r,
ACLARABLE adj. Mangyayaring Maduw^p; matakot,
iumiwanag. AeOGEADOR, RA. adj, Nanini-
ACLARACI6N. f. Pdgpapaliwanag; kad.
pagpapaanioaw; pagliwanag; pag- ACOCEAMIENTO. m. Paninikad
linaw.
ACOCEAR. V. a. Manikad; mani-
AGLARADO, DA. p p. ng Aelarar.
adj. Naipaliwanag; naipaani-
P^ II
fjg y fani, Yumurak; uma-
II
lipustS; umalimura.
naw. II
Naliwanagan.
AGLARADOR, RA. Nag- adj. y s.
ACOCOTAR. V, a. Mangot^;
papalinaw; tagapagpaliwanag.
mangbatok.
ACLARAR V. a. Hawanan || B n- ACOCHARSE, v. r, .Yumuk6,
lawdn ang damit. ||fig- Ipaliwa- ACOCHINADO, DA. p, p, ng A-
nag; ipaaninaw, |j
v. n. Mahawi eoehinar. ||
adj, Marumi; nakari-
ang diifm; magliwanag ang pana- rimarim,
h6n. II
V. r. Lumiwanag; umali- AC0CHINAMIENT0. m.Pagpatiy.
wa'aa. ng kapuwlt na ginagapos na ka-
AGLARATORIO, RIA. adj, Nag- tulad ng baboy,
;
25 ^
ACOD ACOG
ACOCHmAR. V. a. Pumatay ng ukol na kaupahan.
kapuwa na înaâpos na katalad AGOGOLLAR. V. a. Agrie Takpdn
ng baboy. 11
f ig, Hiyaln; l i- ang mga halamam upang huwag
tuhin. matunaw sa ulda v. n. Mag- ii
ACODAE. Itukod ang siko

V. a. usb6ag ang mga balaman.
upang maikatang ang ulo sa ka- AOOGOMBRADOR, RA. adj. Nag-
mdy. Agrie Magpasupling.
II
tataiôn ng lup^ sa pund ng mga
ACODICIAR. V. a.. loabutia || v. balaman.
r. Magimb6t. AeOGOMBRADURA. f. Agrie. Pag-
ACODO. m. Agrie* Supliag sa lu- tatabon ng luplt sa pund ng mga
pa, haiaman.
ACOGEDIZO, ZA. adj M ada 1 ing AeOGOMBRAR. V. a. Tabunan ng
malikom waldng at piii. u p ^ sa pund ang mga hala-
I
AOOGEDOR, RA. adj, Umaamp6n man.

sa kapuwlt; tumatangkilik. AC6lito. m. Ministro ng simba-
AOOGER. V. a. Magpatuloy s a ban na may mababang orden. u
tahanan. II fig. Umamp6n; tu- Sakristan. Astroh Ang bituing
II
mangkilik. 11 fig. Mabutihin ang pinakamabinlt ang ningning.

isang palagay 6 panukala. v. r. II AOOLLONAR. V. a. fam. Mana-
Paamp6o; patangkilik; sumiloog. kot.
II fig. Sumangayon sa kalooban AOOMETEDOR, Â adj. Nangba-
6 pagkîkurd ng kapuwa, bangsS.; dumadaluhong*
AOOGETA. f. Po6k na matutulu- AOOMETER. V. a. BumanggA; du-
yan sa pagilag sa anomdng ka- maluhong; lumaban.
panganiban. AGOMETIBLE a d j Malalabanan
.
ACOGlBLE. Mangyayari 6
adi. mababanggS..
karapatdapat patuluyin 6 ampu- AGOMETiDA. f Pagbanggd; pag-
nln. daluhong.
aOOGIDA. Pagpapatuloy sa ta-
f. AGOMODABLE. adj. Maibabagay;
h a n a n;pagamp6n. Pagsilong; ii
maiaayos.
pagpapaampon. Po6k na pinag- II
acomodaci6n. f. Pagbabagay;pag-
pipisanan ng iUng mga bagay, aayos; pagaakm&.
lalunglalu nanga ng mga tu- ACOMODADizo, ZA. adj Madallng
big. maibagay; wal^ng di binabaga-
AOOGIDO, da. ng Aeoger. p. p. yan.
II
m. y f. Maralitang inaamp6n AGOMODADO, DA. p. p. ng AcO-
s a isdng bahay ampunan. m. ||
modar. || ad]. Bagay; ayos. Ma- ||
Palut6ng ng mga kabayong pi- yaman. ||

Maibigin s a kaginha-
napanginginain sa panginainan wahan, || Katamtaman sa hala-
ng iba sa pamamagitan ng nau-
.
26
ACOM ACON
AOOMODADOR, RA. adj. Nagba- yuhan.
bagay; nagaayos. Nagpapaka- i|
ACX)NSEJAMIENT0. ra. Pagpa-
sundd m. y f. Ang pinagkati-
II
paô.
walaan sa mga dulaan 6 pook ACONSEJAR. V. a. Magpayo; hu-
na haydg na magturd sa bawa't matol. II
V. r. Tumangg^p ng ha-
naa^sisipanood ng gawfng dapat tol 6 pavo ng iba.
na likmudn. ACONTECER. V. n. Mangyari;

aOOMODAMIENTO. m. Pagbaba- magkatHon
gay; pagaayos. Kasunduan; ka- ||
aCOKTECIM1ENTO. m. Pangya-
ayusan. yari; pagkakataon.
A(X)MODAR. V. a. Ibagay; iakra&. ACOPIAR. V. a. Magbunton; mag-
II
Ayusin. ||
Ilagdy ang isdng tao tipon
6 bagay sa po6k na karampatan ACOPIO. m. Pdgbubunt6n; pag-
Pagkasunduin a^g nagkakaga-
II
titipon.
lit. Bigydn ang iâna tao ng
II ACOQUlNAMiENTO. m. Pananakot.
''
hanapbuhay. v. n. Matamlt sa II
Kaduwagan.
II
loob ng isdng tao apg anomdng ACOQUmAii. V. a. Takutin; pahi-

bagay.llY. r, Makipagkasund6. I în ang loob.
ACOMOr)ATIVO, VA. adj. Mada- ACORAZADO, DA. ng Acorazar. p. p.
Kng maibagay; waldng dt bina- ftdj
II
Nababalot ng matitibay
bagayan. na bakal. m Sasakyangdagat II
AGOMODO, m. Pagkakabagay; ka na malaki na nababalot ang la-

tungkulan hanapbuhay ; bds ng bakal,
AOOMPaRabLE. adj. Mangyayari AC:)ORAZAMIENTO. m. Paapapa-
6 nararapat samahan. tibay ng sasak>angdagat.
AOOMP aS AM lENTO m . Pagak- ACORAZAR. V a. Mar. Pagtiba-
bAy; pagsama. i! Mias. Akbay sa yin ang mga sasakyangdagat sa
tugtog. pamamagitan ng mga balot na
ACX)MPaSar. V. a. Umabay; su- bakal 6 asero.
mama. fig. Isama 6 idagdag ang
||
AOORDADA. f. For Kautu-ang
isang bagay sa iea. v. r. Mag- ||
iagdd.ng isang hukuman upang
samasama an kapuwd maalam ipatupad sa mababang hukuman
upang tumalds jg isang bagay. ang is^ng bagay
AOOMUNARSE. V. r. Magsapisap! AeORDADO, DA. p. p. Dg Aeordar
para sa iedng tunguhing hayag. II adj. Gawdng pinagkayarian, ||
A0OKGOJAR. V. a. Pagdusahin; Mus Pinagtuma ang tun6g.

pagdalamhatiin: duhagihin. ||
v. r. AOORDAR. V. a. Pagkaisahdn ng
magdusa; magdalamhatl; madu- marami. II Ipa^^laa'a; ipagunit^. n
hagi. layos; iakm& v, r. Maalaala; ma- ||
AC0NBE.jablb]. adj. Mapagpapa- gun'tA. Magkaayos; raagkaakmH,

II
27
ACOR ACOS
AGORDE. adj. Kasangayon sa i- nahirati.
sdng bagay; kaid. ||
rn, Mus. AGOSTUMBRAR. V. a. Pamihasa-
Pagkakatugm& ng mga tun6g. hin; hiratihin. |1 n, y r. Manaiha-
AGORDEON. m. Mus Istrumen- sa; mahirati,
tong kiiala sa tawag na kurdiyon ACOTACI(5n. f. Paglalagdy ng ko-
sa tagalog. to 6 hanggd. || Tandang inilaiagay
AGORNEAR. V. a. Manuwag. sa panig ng isang kasulatan.
AeORRALAMIEKTO. m. Pagkuku- AGOTADO, DA. p. p. ng Aeotar. ||
16ng Stt kural. adj. May mga koto 6 hanggd..

AeORRALAR V. a. Ikuloag ang mga 11 May mga tandang nagpapali-
alagang iaayop sa kurdi. fig. |j wanag.
Pabinîn ang Io6b; takuein. II AGOTADOR, RA. adj. Nagbibigdy
Magbakod II fig. Kuiungln. koto 6 h a n g g d.. Nagsisilbing II
AGORTABLE. adj. MAUgyayaring magbigd.y ng mga tandang nag-

umiKil. papaliwanag.
AeORTAMlENTO. m. Pagpapaikll; ACOTAR. V. a. Lagydn ng mga
pagikii. tanda ang isang kasulatan. Lag- ||
AGORTAR. V. a. Iklian. U-
H v. r. ydn ng hanggd 6 koto; kotohan.
miRli. H V. r. fig, Madung6; ma- AGOYUNDAR. V. a. Lagydn ng
umid. suga 6 tali ang mga baka.
ACORVAR. V. a Hubugin; hutu- AeOYUNTAR, V. a. Magbalan-
kin. sdng.
AGOSADO, DA. p. p. ng Aeosar. AGOYUlsTERO. m. Tagapagbalan-
II aclj. Pinaguusig. sdng.
AGOSADOR, RA. adj Umuusig. I!
ACRANEO, A. adj. Waldng bu-
m. y f. Trtgdusig. ng6.
AeOSAMlElsrTO. m. Paguaig.
ACRE. adj, MasakUp sa pangla-
AGOSAR. V. a. Usigin; umusig; tusa at pangam6y; maasim. || fig.
gisin; habulin,
Magaspang sa paguugali 6 sa
AGOSTADO, DA. ng Aeostar.
p. p.
pagsa8alit&.
Iladj. ant. Kamaganak; hmI6g.
ACRECENCIA. f. Pagdaragdag.
II ant. Niiilingap.
m. Paghihigfi; ACRECEOTADOR, RA. adj. Nag-
.
AGOSTAMIENTO.
paghigd. papalakl; nagdaragdag.
AGOSTAR. V. a. Ihig4. II Mar- Ipad- ACRECENTAMIENTO. m. Pagds-

pad sa tabi ang anomdog ragdag; pagpapalaki.
sasakydngdagat. 1|
v. r. Humigg.; ACRECENTAR. V. a. Dagdagdn;
humilig. palakihln. || Itaa3 ang isdng tao
AGOSTUMBRADO, Da. p. p. n g sa tungk6i 6 kapangyarihan. ||
Aeostumbrar. |{ adj Nam i ha s a; V. r. Magdagdag; dumami.

28
ACRE ACRI
AGREOER. V. a. Paramihin; dag- makain ng balang.
dagdn II
V. n. Dumaml; magdag AeRIMlKABLE. adj. Karapatda-
dag. pat paratangan.
ACRECIMlENTO. m. Pagdaragdag; aCRIMINaCi6k. f. Pagpapara-
pagpaparami. tang.
AGREDITABO, DA. p. p. ng Aere- AGRIMINADOR, RA. adj. y 8. Nag-
ditar. || adj. May k:abantugan; paparatang.
balitl^.Nauukol sa sug6 ng i-
II AGRIMINAR. V. a. Paratangan; bu-
s'ang bansA na may tagiay na hatan, Bigyang sala.
II
'
kapahintulutan sa panunupad ng AGRlMONrA. f. Kasaklapdn. fig. Il
kaniydng tungk6l. Kasaspangan sa paguugaii 6 sa

ACREDITAR. V. a. Patunayan ang pagsasalitS,.
is^ng bagay. li Ibuny!; ibantog. ||
ACRIMOKIAL. adj. Nauukol sa
Patutohanan na ang isang tao kasaklapan.
6 bagay ang siydng kumakata- AORIMONIOSO, SA. adj. Labis n^
wdn. Com Pagpalwa^^n. v. r.
|j li sakldp.
Mabantdg; mabunyi. acrisolaci6n. f Pagdalisay.
ACREDITATlVO, VA. adj. Nagpa AORISOLADOR, RA. adj. y s. Du-
patutoo. madalisay.
ACREEDOR, RA. adj y s May AORISOLAR. V. a. Dalisayin sa
karapatdng sumingil; pinagkaka- pamamagitan ng ao6y ang mga
utangan. fig. Karapatdapat mag-
!j
metal. fig. Liwanagan; subukin
II
kamit ng anomang bagay. ang isdng bagay.

ACRIBADOR, RA. adj. y s. Bumi-
ACRISTlANADO, DA. p p.ngAeris-
bithiy.
tianar. li adj. ant. Nagpakakristi-
ACRIBADURA. f. Pagbithay.
yano; nagaasal binyagan.
ACRIBAR. V. a. Bithayin. II f i g.
Lagy^n ng maraming butas ang ACRISTIANAR. V, a fam. Ga-
isdng bagay. wlng kristiyano; binyagan.
ACRIBILLADOR, RA. adj. y s.
ACRITUD. f Kasaklapd,n.
GumagawA ng mga butas; taga- ACR(5baTA. eam. Ang sumasaydw
butas. 6 tumutuld<y ea lubid 6 kawad.
ACRIBILLAR. V. a. Lagy^n ng ACTA. f. Kasulataag kinatatalaan
maraming butas ang isang bang pinagusapan 6 pinagkayaridn
gay. Tadtarin ng maraming su
II
sa is^ng puiong. Kasulatang ki-
li
gat 6 kagdt ang isang tao 6 natatalda ng naglog wakds sa

hayop. paghahaldl ng is^ng taong haha-
ACRIDOPAGIA. f. Pagkain ng bawak Dg alinmang tungkol. ii
lang. pl. Kasaysayan ng btihay ng

acrid6fago, ga. adi. y s. Ku isang martir.
29
ACTI ACTU
AeTITUD. f. Astfi; any6 ng ka- AGTITALMENTE. adv t. Panahong
tawdn; pagkalagdy. karalukuyan; sa mga sandaltag
AeTlYAR. V. a. Padallln; buhayin ipinaglâbady^.
ang lo6b; pagalawin. xiCTUAR, V. n. Tumupdd ang isanf2
ACTIVIDAT). f Paggawd H Ksi . tao 6 bagay ng kaniyang mga

pagan; kaliksihdn sa pagsaw&. tuogkulin. II Gumawa. || v. a. Isa-
ACTIVO, VA. adj. Guinagawa 1|
gaw4.
Masipag; mablslt. Maliksing gu- 1| AeUARIO. m, Lalagyan na kara-
maw& Oram, Nagbabadya ng
II
niwa'y bubog o kristal, na pun6
anydng gumagaw& m. GoM' 1|
ng tubig at pinagamit sa pagti-
Kabuuan ng ng mga ku- lah^t tinggdi ngmga isd&ng buhay.
walta, pautang at katibayan iig ACUATICO. CA. Nabubuhay adj.
isdng tao. sa tubig. II m
Aag mga nag- pl.
ACTO. m. K'los; gawg. II

Pdgdiri- papalagdy na ang muado ay bi
wang sa iâag bagay. || Bawii't nubuo iamang ng tubig.
isa sa mga bahagi na humahat! ACUCLILLARSE. V r, Maningka
sa isang duld; yugt6. II Log. Ga yad
'wdng haydg. de atrici6n. Teol
|1 ACUCHILLaDOR, RA. adj. y s
Pags'sisi sa pagkakasala sa Dyos, naaanau&llPalaaway; nangaaway
sa takot sa nalalaang kaparusa- AeUGHlLLAR. V. a. Managd; ma-
hdn, de contrici6n, Teol- Pag-
II
mook; mang iwd,. H Patayin sa
sisisi sa pagkakasal^ sa Diyos, tag&
ai^ng-alang lamang sa Kaniyd. H ACUDIMIEN"T0. ni . Pîgdaio.
de poses'6a, Panunungk6l, Aeto || leUDlR. V. n. Dumoon; umibik
eontinuo 6 seguido. loe. adv. Ka- II Sumakiolo; umabuloy.llDumal6
rakaraka. En aeto. m. adv, Sa
|| Paamp6a.
j{
ayos ng paagawi. En el aeto. |1 AOUEDueTO. m. Pddaluyangtubig;

m. adv. No6a din alulod.
ACTOK. m. Lalaking Iumaiabd,g sa AOUERDAMIENTO. m. Pagpipisi.
dula.an. II For, Ang naghahabia. AGUERDAK. V. a. Magpiai.
ACTRIZ. f. Babaiag lumalab^s sa AGUERDO. m. Pinagkayarian 8f^
duiâu. isdng pulong, II
Pasiya. H Hatol
ACTUACI(3k. f. Paggawi.llpi. For, palagay. II A'aala H Pint, Pagka
Kasulatan sa kinalabasdn ng ka- kaakma ng mga kulay ng isdnu
hatuUn ng hukumang pinagsak- kuwadro, II De aeuerdo, ra, ad^
dal^n. Sangayon.
AGTUAL. adj. Kaâlukuyan. Gu- ii AeULEBKAR. V, a. Lumakad ni
magaw^; gumaganap. paligoyligoy.
ACTUALIDAT), f Panahong kasa ,
AGULLA. adv, 1, Sa kabildng da
lukuyaa.llMabuting pagkakataon. ko; sa gawi ro6n.
30 -
ACUM ACHA
AOUMULABLE. adj. Mapagsamma AGHAGAR. v. a. lukol; dahllanin;
sama; mapagtitipontipon, ipnratanK.
acumulaci6n. f. Pagbubuatoo, ACHACOSO, SA. ad^. Maydam-
pagtitipon. dam May bahagyaog sakit.
II
AGOMULADO, DA adj ng p. p. ACHAQUE. m. Karamdamang ma-

Aeumular. II adj. Buntonbunton; gaan |j
fam. Panah6n ng babai.
pisdnpisdo. Dahil^n; pinagkamihasahan,
fig.
AGUMULADOR, RA. adj Nag- AGHAROLAR. v. a. Barnisan ng
bubuatdn; t imitipon m. Apa II makmtab.
ratong tumitipan ng elektrisidad. AOHETA. f. Kuliglig
ACUMUtAR V. Magbunion;
a. ACHICADOR, RA. adj, Nagpapa-
magtipon II Magparatang. liit. II
m. Mar. Panglimds ng
ACUNACI6N. f. Pagkikintal sa tubia sa s'iâkydngdHgat.
pamamagitan ng matulis La ba- AGHIGADURA f. Pagoapaliit;
kal; paggaw^ ng salapi- paglilt.
AGUNAR. V. a. Magkintai sa ba ACHICAMlENTO.m. Pagpapaliit;
kal. Gumaw& ng salapt. Mag-
1!
11
pagliit.
pasak. ACHICAR. V. a. Paliitin. |1 Mur.
ACUOSO, SA. adj Matubig. || Limasin ang tubig ng isdng sa-
Makat^s. sakydngdagat v, r. Lumiit. II II
ACURRUCADO. DA. p. ng A-
p. V. r. fig Madung6.
eurruearse. ||
*idj. Nakaulungkot. ACHICHARRADERO. m. Po6k
ACURRUCARSE. v. r. Mangu- na naoakainit,
lungkdt updng mAgkubll 6 umi- ACHICHARRADOR, RA. adj. y
lag sa lamlg 6 sa hangin. s. TumBtayanatang; sumusunog.
AeUSABLE adj. Maipag8U3umb6ng ACHICHARRADURA. f. Pagta-
ACUSACi6N. f. Paratang; Sum- yangtang; pagkatayangtang,
b6ng; pagâsakdal. ACHICHARRAR. v. a. Tayangta-
AeuSADO. DA. p. p. ng Aeusar. ngin; tigangin. II v, r. Matayang-
II
m.
y f AnK uasasakdal sa tang II fig. V. r. Madarang ng
isdng kasalanan. Aag nahahabla. || labis sa init-.
AeuSADOR, RA. adj. y s. Ang ACHINELADO, DA. p. p. ng

nagsasakddl; ang naghababla Aehinelar 1|
ad]. Hugis sinelas.
AGUSAR. V, a. Pa'-atangan.lllpag' ACHINELAR v. a. Gawin ang

sumb6ng; ipagsakd^l; ihabla ||
sapatos na hugis sioelas.
Magb gay aâoa sa pagtanggap ng ACHIOTE. m. Bot Atsuete.
anomdng bagay.llMagbigayngresi. ACHIQUE. m. Pagpapaliit. II Mar.
bo 6 katunayan ng paukatangg^p Paglilimdd ng tubig,
AGUSE. m. Pagbibig^y ng resibo ACHISPAR. V. a, Languhin, n v.
6 katunayan ng pagkataogg^p. r, Malang6; maibay.
31
AGHO ADEC
ACHOCAR. V. a, lumpop; iuntog, magsangaaldng.
li fig. y fanai, Magtagd ng naa- ADECUAC16n. f. Pagbabagay;
raming salapi. pagkabagay.
ACHOCAZO. m. Uat6g. ADEeUADO, DA. p. p. ng Ade
ACHORIZaDO, Da. adj. Naha- euar. II
ad]. Bagay; kapit.
hawig sa surisr sa^lasA at hu- ADEeUAR. V. a. Iparis; ibagay;
iakm&.
ACH[JBASCARSE. V. r, Mar. U- ADELANTADO, DA. p. p. ng A.
mun68. delantar. 1|
adj. una Maaga; sa
AGHUeHADOR, RA aij Nag panahon |i
Pingahas; waiang pi-
papahiya; nagsusulsol, tagao. m. PAngaiai g itinatawag
II
ACHUCHAR. V. a, fam. Ip^hiya; ng unang dako sa punong lala-

ang isaig tao upang
sulsuld,n wiân.
makioagaway, ADELANTAMIENTO. m. Pagsu
ADAGIO. m. Salawikain; kasabi lonp; paaunlad.
hdn.
ADELANTAR. v. a. Ipagoauna.
ADALID. m. Pinund, II
fig/ Pa Pddaliln. II Maguna ng baysd,
II
ngulo ng isang lapian, kapisanan

11 V. r. Magpauna. II v. r, fig.
6 paaralan,
Makahigit. Lumabis ang
II v. n.
ADAMADO, DA. p. p ng Ada- taki 6 ng oras ng dng rel6s sa i
marse. II adj. May pagkababae ||

talagang kinakai angan. Masu- ||
Babaing pangkaraniwang nagaa-

long sa pagaarai.
sal mahdl.
ADAMARSE. ADELANTE. aiv. 1. Sa dako roon.ll
v. r, Magasal ba-
Sa kabi ang banda. adv. II t. En
bae ang isang lalaki.
AD APERTURUM adelante', mds adelante; de hoy
LIBRI. loe. lat.
Mahirap matandaan ang binaba- en adelante', para mds adelante.
sa 6 p^nagaaraian.
Sa haharapin iADELANTE! Ma-
||
ikling pananalitd,rfg ginagamit u-

ADAPTABLE, adj. Kapit; bagay.
ADAPTAeiON. pang magutos 6 magpahintulot
f. Pagkakapit;
pagbabagay; pagkabagay,
sa s)nomd,n na pumasok sa isaog
ADAPTAR. V, a. Ikapit ang i^dng dako 6 magpatuloy sa paglakad,

sa paKsasalit^ at ibp.
bagay sa isd; ibagay. n v. r. Ma
kapit; maakm&; mabagay, ADELANTO. m, Paunang bayad.
AD ARAS. loe. lat H^ngg^ng sa II Pagkasuiong; pagunUd,
katapus^n. ADELG4ZAD0R, RA, adj, Nag-
ADARGA. f. Kalasag. papapayat; nagpapanipfs,
ADARGAR. v. a. Maglaaay ng ADELGAZAMIENTO. m, Pagpa-
kalasag. II fig. Ipagtanenol; ipaa panipis; pagpapapayat; pagaipi?;
sanggalang. !| v. r. Magânggol; pangangayayat.
32
ADEL ADEU
ADELGAZAR, v, a, Pangayaya- ADEUDADO. DA. p p. ng Adeu-
tin ang isdng tao; panipisln ang dar adj Mav mga utang.
II
isdog baRay. fig, Pataiimin.

|| i|
ADEUDAMIENTO. m. Pangungu-
Dalisayin ang isang bagay; pa tauR,
liitin; ligisln. ||
v. r, M.ngayayat; ADEUDAR. V. a. Mangutang. |j
numipis. V. Magkdkamaganak.
n. ||
v. r.
ADEMA, f. Tukod na ginagamit Magkautang.

sa paligidligid n| lo6^ ng hukay ADEUDO. m. Utang; kautanân.
na kinukunan ng mina upang AD PINEM. loe. lat. Sa wakas.
huwag gumuhd. ADHERENGIA, f. Pagkakadikit;

ADEMAN, m. Galaw 6 kilos ng pagkakalakip f g. Pagkakasa- ||
i
katawan. ma; pagkakataii; pagkakamaga-

ADEMAS, adv. c. Bukod sa; nak.
tangi sa. ADHERIR. V. a. Ilakip; idikit. ||
ADENTRO. adv, K S* lo6b. ||

V. Dumikit; lumakip. v, r.
D. II
m. p1. Sarilina kalooban. ||

Makiiâ sa isdng panukala 6
iADBNTRo! Maikling pananalitang isdng diw^; makianib sa isang
ginagamit upang magutos 6 mag- pinagkayarian.
anyayang pumasok sa isang pook ADHESION. f. Pagkakadikit; pag-
6 bakuran, kakalakip, II
Pakikianib sa isang
ADEPTO, TA. adj, y s. Kaanib pinagkayarian.

sa isdng sekta 6 kapisanan, |1
AD HOG. loe. lat. Sa natatala-
Kapanalig sa isaag adhik&. gdng kahanggandn.

ADEREZADOR RA, adj, y s. Nag- ADieiON, f, Pagdaragdag. Dag- ||
papainam; nagpapalamuti; naga- daK Mat Pagsasamasama.

II
ayos, ADieiONAL. adj. Dagdag; pang-

ADEREZAMIENTO, m. Pagpapa- da^dag.
inam; pagaayos. ADieiONAR. V. a. Dagdagan;pu-
ADEREZAR, Avusin; pala-
v, a, ndn. II
Mat. Pagsamahin.
mutihan; painamin, Pasarapln ||
AUIGTO, TA. adj. y s, Nahihilig.
ang mga pagkain. Ihand&. Tag- )| II

II
Kapanalig.
plan; ayusin ang isdng baaay. ADIESTRAR. v. a. Sanayin. ||
ADEREZO. m. Pagaayos; pagpa- TuriiaD. Patnugutan. v. r. Ma-

II ||
palamuti; pagpapainam. Pala- II sanay; matuto.

muti sa katawan KapanauganII ADIETAR. V. a Med. Papanglinin
ng hiyds. na binubu6 ng pangsa pagkain. v. r. Manglin sa ||
hikaw, singsing at pulserag.

liig, pagkain,
ADESTRAR. v. a. Turuan; aka- ADINERADO, DA. p. p. ng Adi-
yin; sanayin. H v, r, Masanay, nerar. ||
:.dj. Masalapl, |1 Maya-
matuto. man.
33
ADIN ADMI
ADINERAR. V. a. Salapiin ang ADMINISTRAR. v. a. Mamahalli;
mga bagay 6 pautang. || v. r. mangasiwa. Magbigdy. I!
fdm. Magpaâman, ADMINISTRATiyO, VA. adj. Na-

ADmFiNlTlJM. loe. lat. Hang- uukol sa pangaogasiwa 6 pama-
gang sa waidng hangga. mahala.
ADlds. interj Sa Diyos. m. Pag- || ADMIRABLE. adj. Katakdtakd;
papaalam. kahangahangfc.
ADITAMENTO. m. Karagdagan. ADMlRAdON. f. Panggigilalds;
ADIVmABLE. adj. Mahuhulaan. pagtataka; paghang^.
ADIYINAGIO]^ f. Panghuhul^; ADMIRADOR, RA. adi y s. Hu-
pagturing. mahangil,; nanggigilalas.
ADIYmADOK, RA. adj. y s. Hu- ADMIRAR. Magtakd; mang-
V. a.
muhul^; manghuhiil^. gilalas.Humanggt. v. r. Mata-
II li
ADIVmANZA. f Paaghuhuia. ||
ka; magilalas; mahang^.
Bugtong, ADMIRATIYO, VA. adj. Naka-
ADIvmAR. V. a. Manghul^. Tu- |j pagtatakd; nakahabanga; naka
muring. panggigilalas.
ADIYINO, NA. m. y f. Manghu. ADMISIBLE. adj. Matatanggdp;
hula. matutulutan.
ADJETIVO, VA. adj y s. Pangu- ADMISION, f. Pagtanggdp; pag-
ngusap na isinasama sa ngalan tutulot.
ng isdng bagay upang ipakilala ADMITIDO, DA. p. p. ng Admi-
ang kalagayan. tir. |}adj. Tnanggdp; tinulutan.
adjudicaci6n. f Pagbibigay ng ADMITIR. V. a. Tanggapln. || Tu-
isang bagay; pagkakalo6b. lutan.
AI)JUDICAR. V. a. Ibigay sa ki- ADOBAR. V. a. Gisahin; adobo-

nauukulan; ipagkaloob. v, r. A- il hin,
riin, ADOBO. m. Paggigisa; pagaadobo.
AI)JUNTO, TA. 8dj. Kalakip; ka- Pagaayos ng isdng bagay. H Sa-
il
sama. bdw na ipinanghahald sa iedng

AD LITEM. loe. lat. Sa usapfn. pf gkain. Pangultl ng mga baldt,
ii
AD MAJOREM DEI GLORIaM. Ioc. ADOLEGER. v. n. Magkaramddm;

lat. Sa dakilang kaluwaihatian magkasakit. || v. r. Maaw4
ng Diy6s, AD0LESCENCIA. f. Pagbaba-
ADMlIilSTRAeiON. f. Panganga- g6ngta6 6 pagdadalaga.
siw^; patoamahal^, ||
Pangasiwltan. ADONDE. adv. 1. Sadng daleo; sa.
ADMINISTRADOR, RA. adj. Na- &ng bandd,. || Sadn.
'
mapaahalli. U m, y f. Tagapama ADONDEQDIERA, adv. 1. Kahit
hal^; tagapangasiwlt. saao. II Sadnman,
34
ADOP ADOR
ADOPGION. Pagkupkep sa i-
f. gigaydk; tagapaggayd,k.
sang bat^ na parang an^k na ADORNAMTENTO. m. Paggaga-
tunay; pagaring anak. ya!^; pagpapalamuti.
ADOPTABLE, adj. Makukupkop ADORNAR. V. a Gayakan; pala-
na parang anak; mangyayaring mutihan. Hiya-aa. v. r.
IIMag- 1|
parahing anak. gaydk; magpagandd sa pamama-

ADOPTANTE. p. a. ng Adoptar. gitan ng mga palamuti.
Kumukupkop na parang magu- ADORNISTA. m. Tag^pagg%yc4k;
lang sa isang bat^. tagapagpalamuti.
ADOPTAR. Aning andk; kupku- ADORNO. m. Palamuti; gayak.
pln. ang bata na parang
isdng ADQUIRIR. V. a. Kamtan; ta-
anak m
tunay. Tanggapin o ||
muhin,
ayunan ang isang palagdy, pa- ADQUISICi6n. f. Pagkakamit;
nukal^ 6 aral. Pagpasyahan, ma-
||
pagtatamo.
karaana maeiyasat 6 mapagtalu- ADREDE. adv. m. Sadyd; ku8&;,,
^*
nan ang i^dng panukala. tikls.
Al)OPTlVO, VA. adj. Nauukolsa ADSGRIBIR. V. a. Idagdag; isa-

taong kinukupkop at nagku- ma V. r. Madagdas; raîsaraa.
II
kupkop. ADSCRIPCi6N. f. Pagkakadag^

ADORABLE. adj . Karapatdapat dag; pagkakasama.
sambahln.
ADUANA. f. Kawanihang pinag-
ADORACI()N. f. Pagambd; pag-
tatalaan ng mga kalakal na pu-
dalangin.
mapasok lumalabds, at sumi-
at
ADORaR. Sambahln. Puri-
V. a. ||
singil ngnauukol na hunos.
hin ang Diyds. fig. Umibig ng j|
|j
fig. y fam. Ang tahanan c poob:

labis V. n.
II Dumalangin.
na pinagtitipunan ng maraming
ADORMECEDOR, RA. adj. Nag-
tao.
papatulog.
ADORMECER. V. a. Patulugin i!
ADUANERO, RA. adj Nauukol
fig. Patahanln ll fig. Patigilin;
sa aduana m. Kawâni sa adua- ||
payapîn. v. r. Makatuiog; ma-

il
na Ang katiwalang tagapagban-
II
idlip f ig.
II Masir^ ang galdw ng tiy at mga nagpa-
tagausig sa
anomang bahagi ng katawan. pasok ng bawal na kalakal.
||
Maungds; mataraad. ADUANISTA. m. K a w a n i sa

A DORMEeiMIENTO. m Pagpapa. .
aduana Ang katiwalang taga-
II
tulog; pagkakatulog. li Katamaran pagbantay at tagausig sa mga

ADORMITARSE. V. r. Umidlip. nagpapasok ng bawal na kala-
ADORNABLE. adj. Magagayakan; kal.
mapapalamutihan. ADUeiR. V. a. Maghayag og mga
ADORNADOR, RA. adj. y s. Rag- katunayan 6 katuwiran.
>
35
ADUE ADVE
ADUENARSS. v, r, Uenari n^ ADVERBI0. m. Gram. Bahaging
isaî? bagay; magmay ari. di nagbabago ng kawikaan na
ADULêiON Paghibo; paglalangls; isinasama sa verbo updng uma-
hbo yos ng kaniydng kahulugdn.
ADULADOR, RA. adj. y s. Hu- ADVERSARIO, RIA. m. y f. Ka-
mihib6; mapaîghibd: mapangla- away; kaalit.
ADVERSIDAD f Kasaliwaang .
ADULAR. V. a. Hamibo; mag- palad. Katiwaltan sa buhay.

11
langis ADVERSO. SA adj, Kalaban; ka-

ADULTERABLE. adj. Malalagyan away. II AHt; laban; salungdt.
Dg ha'6 ADVERTENC1A. f. Panpapauaa-
ADULTERAdON. f. Paglalagay wa; pagpapatalastas. II BabalA;
ng halo. patalastds. ll Payo. ||
Ingat.
ADULTERAR. v. n. M^kiapld sa ADVERTIDO, DA. p. p. ng Ad-
a;*awa ng ib^. ||
v. a. fig. Lagyan vertir.||idj Pinagpaunawân; may
ng ha!d ang idang bagay. !l v. r. kaya; sanay.
Magkahalo. ADVERTFR. v. n. Uaawain. II v. a.
ADULTERIO, m. Pakikiapfd sa Babalaan; pansinin; matyag^n, II
asawa ng iba. ror- Kasalanang

11
Pagsabihan Payuhan; pagpau-
II
ginagaw^ ng babaiog may-asawa nawân; turuan.

na pakikiagulo sa lalaking hindt ADVIENTO. m. Panah6ng ipinag-
niva asawa. sasaya ng Simbahan saptil sa una
ADULTERO, RA. adj y s. Ang ng apat na lingg6ng nangunguna
nakikiapid sa asawa ng iba. II sa Pask6 ng pangangandk sa
fig.May ha*6. Mananak^p, hanggang sa kahu-
ADULTO, TA. adj. Kasibulan; lihulihan bago] sumapitjang araw
nasa katatagang gulang. ng kapistahan,
ADUNAR. V. a. Isama; ilakip. ||
AD YITAM .ETERISIAM. loe. lat.
Papagisahin. v. r. Makisalamu-
II Magpasawaldng hanggdn.
r ha; mak.isa- ADYACENCIA. f. Kalapitan.
ADUNGO, CA. adj. Balukt6t. ADYAOENTE. adj. Malapit,
AD UNUM, ioe lat. Hanggdng sa
AECHADURA. f. Pinagbithayan;
kahulihulihan.
pinagtahipan,
ADVENEDIZO, ZA. ad]. y s. Ta-
gaibang-lup^; dayuhan.
AEOHAR. V. a. Bithayin; itahlp.
ADYENIMIENTO. m. Pagdating AECHO, m. Pagbibithay; pagta-

tahip.
jl
Pai'litdw.
ADYENIR. V. n. Dumating. A^REO. A. adj. Sa hangin. ii
ADYENTteiO, CIA. adj Naiibd; Nauukol sa hangin. fig. Malik- II
di kinukusS,. mat^.
36
AERI AFEC
AErIpERO, RA. adj, May daUng kapuwa sa pagmamahal.
dahil \\
hangin, Med' Karamdamang matagal na.

AERIFICAR. V. a, Gawfng parang AFECTAR. V. a. Tumawag ng dam-
hangin ang isdng bagay. damin ang isang bagay sa isdng
AERONAUTA. eom. Ang nagla- tao; balisahin ang kalooban. li
âyag sa hangin sa pamamagitan V. r. Matawag ang damdamin;

ng globo. mabalisa ang kalooban.
AEROPLANO. m. Av, Sasakydng AEEGTO, TA. adj. Nahihilig sa
lumilip^d sa himpapawid. isdng tao 6 bagay. m. Ang a- ||
liaman sa mga damdamin ng ka-

AEABILeDAD. f. Eatamisan ng
luluwa, gaya ng pagibig 6 pag-
ugali sa pakikipagusap at paki- mamahal.
kiharap sa kapuwa AFECTUOSO, SA. adj. Masinta-
AEABLE. Magiliw; maluraa-
adj. hin; mapagmahal; magiliw.
nay sa pakikipagusap at pakiki- AEEITADURA. Pagahit. f.
hardp sa kapuwA, APEITAR. Ahitan; umahit,

V. a.
AEAMADO, DA. p. p. ng Afamar II
Palamutihan; pagandahla. v. li
II
adj. Bantog. r. Magah^t; magpaganda.
APAMAR. V. a. Ibant6g; ibuny!. AEEITE, m, P^gpapag^nda Mga ||
II V.Mabant6g.
r. kagamitan sa pagpapagandd,
AFAN. m. Malabis na paggaw^. AEERRADOR, RA. adj. y s. Tu-
Mabig^t na gawîng kioaka-
il mataban.
tawd,n. li Pagsusumakit, AEERRAMIENTO. m. Pagtaban.
AEANARSE. Magsumakit v. n, AFERRAR. V, a. Tabanan; hawa
ng paggaw&. Magpakasipag sa li kang mahigpit v. n. Tumaban; ||
malaking nais na magkamft ng humawftk ng mahigpit. Jf ar. ll
anomang .bagay. HKatawaran ang Tumikl6p ng layag, bandil^ 6

paggawa, alinmdna kayo, at talian matapos
AEANOSO, SA. adj. Mabigat na na matikl6D, || v. r, Magtabang
gawfn. II
Nagsusumakit ng pag- mahigpit, 11 Manatili sa isang
fig.
gaw&. palagay 6 papkukurd.

AEEABLE adj, Manyayari 6 na- AFERRUZADO. DA, adj. Magaga-
rarapat papangitiD,||Kapuiapund; litin.
kapul4pul^. AFIANZAMIENTO. m, Pagbibi-

AFEADOR, RA. adj, y s. Nagpa- gdy katibayan.
papangit. AFIANZAR. V. a. Patibayan. 1|
AFEAMIENTO. m. Pagpapapangit. Pagtibayin pamamagitan ng

sa
AFEAR. V. a Papangitin. I! v. r. pakd, tali at ibp. Hawakan; ta II
Pumangit. || fig .Punahin; pulân. banan. v. 11 r. Tumibay; magta-

AFECCI6N. f. Pagmamahdl; pag bang mahigpit,
kahilig ng loob ng isang tao sa AEieiON. Hilig H Pagsusumakit.
37
AFIC AFIN
AEieiONADO, DA, p. p. i^g Afi- tao II
Dalisayin ang mga bakal at
eionar. II adj. Mahilig; mawiiihin. ibp. Pagtaro&tama n ang mga

II
4FICIONARf V, a, Itiilig ang loob; turiog ng mga kasangkapan sa

pawilihiD. II V. r, Mahilig ang p gtugtog, v^. r, Umayos; ma- II
l(6^>*. maw:li. daisay

AFILADERA f. BatonK hasaaa AFINIDAD, f. Pagkakawangkt ng
APILADO. DA, nj Afilar p. p. 1| isdng bagay sa Pagkakamaet- isa, ||
adj, Matah'm; maha^-ap; matu anak na likhd ng pagaasawa. \[
lis. fig. Maiining

II
(kung gina- Quim, Lakas na taglay ng mga
gamit sa bose ). maliUit na bahagi ng dalawa 6
AFILAD0R. RA. adj, Nagpapa higit sa dalawang katawc4n, upang
talim, II
ni. Man^haha?^^. gawiog ibang katawan.
AFILADURA, f, Pagpapatalim, AFIRMAC10N. f. Pagpapatutoo;
AFILAR. V. a. Ihas^ Patahmfn || pagsaagayon.
[1 V. r fig. Mangayayat ang AFIR!VIAR. V. a. Ilagay ng ma-
mukhfi. ang il6ag 6 aog mga tataa^. Patutohaoan, v. r. Pu-
|| |1
daliri migil upd,ng tamatc4g !|

Magpatu-
AFILIACI6n. Pagânib; pag- f. to6 6 pingatawauda ang sind-
anib. Pag aîng anak,

||
salita.
APILIADO, DA. p. p. Lg Afiliar.|l AFIRMATIVO VA. adj. Nagpa-

adj. Naaanib 6 nasasapi sa isaog patuioo; sumasauKayon.
lapian 6 samahan. AFLICCI6N. f. Hinagpis; sdkit;
APILIAR. V. a lanib; isapi ||

v, dalamhati.
r. Umanib; sum^pi. |1
A r i i a g AFLIGIR. V, 9. Paghinagpisin; pa-
arak. sakitan; pagdalamhatiin. v. II r.
APIN. adj Malapit. ||

eom. Ka- Maahinagpis; magdalamhttti.
maganak sa asawa. AFLOJaDOK. RA. adj. Nagpa-
AFINACi6n. f. Pagaayos; pag. paiuag. II
m, Kasangkapan ng
ayos,l|Pagdalisay ng bakai, tanR6 manghahabi.
afc ibd pa AFLOJAMIENTO. m. PagpapaUi-
AFINAD0R, RA. adj. Umaayos.l! ag; paghiag.
ra. Ang pagtatam^tam^ ng tun6g AFL0JAR. V. a. Paluagin; luba-
ng mga kasangkapan sa pagtug- ydn, II
V. r. Lumuaor; lumuhay. jl
t6g. V. n. fig. Manghina.

APiNAMIENTO. m, Pagaayos; AFLUENCIA, f Pagdagsd. ||
Ka-
pagtatamatama ng roga tunog |]
saaaoân. \\
Kadahdn sa pagsasa-
Kapinuhan. lita.
AFINAR. Ayusing magaling

V. a. AFLUENTE, p. p. ng Afiuir ||Duma-
ang isang bagay. Turuang gu- ||
dags&; sumasagan^.|ladj. sagana sa
malang 6 magpakahusay ang i-ang mga pangungusap, 11 m, Sara,
38
AFLU AGAL
AFLU1R. V. n. Damagsa; sunaa- pakikiharap sa kapwd sa loob ng
gan^. Tumakb6 ang mga tubig
li
panab6Q
ilang
ng isang ilog sa malaking ilog AGALLA.f Hasang. pl. Sakit . ||
6 sa dagat na kanugno:?. sa ialamunan 6 anghina.

AFORlSMO. m. Salawikain. AGAPE. m. Handdan; piging,
AFORRAl)OE, RA. adj. y s. Nag- AGARRADERO. m, Bitbitan; ha
laagay ng suson. wakan.
AFORRAR. V. a. Sisundn v. r. II aGARRADO, DA. p. p. ng Agarrar.
Magbihis ng eusiinsus6ng daonlt adj. fam.
II
Maramot; matipid
pangbob. fig, y fdm. Kumain II na tutoo.
at uminom na mabuti. AGARRAR, V. a. Tabananse ma-
AF()RRO. m. Suson sa kaba'igta- higpit, II
Hulihin; dakipln. ||
v. r.
rati, Tumabang mahigpit; pumigil, jl
ATORTUNADO, p. p. ng Afor- I)A V. ree. fam, Maghawakan; mag-

tunar. l|Hdj. Mapalari; maligaya tabandn,
AFORTUNAR. V. a Gawiag ma- AGARROTAR. V. a. Bidbirang ma-
palad 6 maligaya ang isdng tao. higpit ng lubid ang paldo 6 bas-
AFRECiIO. m. Barak. ta. II
Hampasin ng isang putol na
AFRENTA. f. Kahihiy^n at kasi- kahoy.
rkkng puring likhd ng isang sa- AGASx\JAR. a. Pigpakitaang
V.
litll gawA
6 Saiit^ 6 gawang II
giliw; fig.Alayan ng mga ba>
II
humahalay 6 pumapalibhas^, gay 6 pakitang ioob ang is^ng

AFRENTAR. [v. a. Palibhas^m; tao.
halayia; hiyîn. 11 v. r. Mapahi- m Pagpapakitang
AGASAJO. gi-
ya.
liw. II
Alay; handog.
AERONTAR. V, a. Hagay sa ha-
rdp Ipamukh^. Iharao sa kaa-
II
AGAYILLAR. V. a. J^w. Magbig
li
kis ng mga uhay ng palHy at

way II V. n. Humarap; mîkipag-
ibp. V. r. fig
II
Magsasama ang
laban rig hariipharapiin.
maraming taong mababa, ang ka-
AFUERA. adv, i. Sa labas Sa |l
palaran.
haydg na pa6k 6 sa gawtng la-
Ms. f. pl. Sa paligidligid ng AGAZAPADA. f. Pook na pinag-
I!
isdng bayan. II Fort. Lupang pa-

litipunan ng mga hayop sa bun-
lanas sa paligidligid ng isang d6k.

Uwasan na natitibayan upang aGAZAPAR. V. a. fig. y fam. Hu-
huwdg makadaiti ang mga kaa- lihin; dakipin. || v. n. fig.y fam.
way.ll iAûera! interj Labas kay6 Magkubli; magtagd.
AiACHAR. V. a. fam lyukd; AGENGIA. f. Tungkuling pagkaa-
ikiling. 11 v. r, fam, Yumuk6; hente Po6k na pinagtatangga-
II
kumiling. ti fig. fam. Umilag sa pdn ng mga kalakal ng ahente.

;
39
AGEN AGON
AGENeiAR. Pagsumakitan V. a. ngal6 ang iâng maymkit. fig. ll
ang paraang ikapagtatamo ng Masidhing nas^. Pighati 6 ma- |j
anomang hinahangad labis na damdamm.

AGENDA. f Talaang akldt. AGONTZANTE. p. a. ng Agonizar.
AGIBLE. adj. Magagaw&. ii
Nighihingalo; naghihirapj|adj.
AGIL. adj. Matulin; ma'iksi. y s. Tumutulong ea naghihingal6.
AGILIDAI). f. Katulinan; kaliksi AGONIZAR. V. a. Tumulong sa
ban; liksi. nagaihiiigalo ii
fg. y fam. Aba
AGITABLE. adj Mâal6g lahin; yamutin, It v, n, Maghi-
AGTTACT()N. f. Pagalog. II Kagulu- ngal6; maghirap.
hao. AGORAR. a, Hula**n ang mang-
V.
AGITADOR, RA. adj. y s. Unaa- haharapin sa pama-

yayari sa
alo^; rianggugul6. magitan ng mga pamahiin.
AGITaTL V. a. Alugin.
Ba- II fig. AGORERO, RA. adj y s. Humu-
inahin; guluhin. Maalog.
li v. r. hul^ aa paoiaaiagitan ng mga
II V. r. fia:. Mabalisa; magul6. pamahiin.
AGLOMERx\Cl()N. f. Pagtitipon; AGOSTAR. V. a. Patuyuin; ibiUd
p^gkakatipon. sa iuit ng araw.ilUbusin; lipulin.
AGLOMERADO, DA. p. p. ng A- II V. r. Matuy6; raaiipol.
glomerar. ii adj. Tip6n; sama- AGOSTO. Ikawal6ag buwan ng taoa
sama. Panah6n ng pagaaai.
II
AGLOMERAR. V. a. Ibunton; pag- AGOTABLE. adj. Mauubos.

samahin,' tipunin. 11 v. r, Magtiti- AGOTAMIENTO. m. Pdgubos; pag-
pon; magsasama. kaubos.
AGLOSO. SA. adj. Walang dil^.
AGOTaR. V. a. Ubusin. II v. r.
AGOIUAR. V. a. Ihilig; itungo. || Maubos.
fig. Inisin; pagurin II v. r. Ma- ng Agra-
AGraOTADO, 1>a. p. p.
hirapan; mabiatdn.
Kinalulugdan; kioatutu-
ciar.||adj.
AGOLIÂMIENTO. m Pagbubun- .
wân.llMay biyaya 6 katalasan ng

t6n; pagkakabunt6n.
isip na ikinalului^dd ng kabarap
AGOLPAR. V. a Ibunton; paaha-
AGRACTAR. v- a Magbigdy sa
iuin ng walang wasto ang raga
isduii; tao 6 bagay ng biyay^ 6 ma-
bagay v. r Magbuntunbuntong
||
buting pagkukurd Magkaloob

bigl^ ang maramina: tao 6 mga
. I|
hayoD sa isang pook. ng biyay^ 6 gantin.pala.

aGONEO, FA. adj. Naalis^n ng AGRADABLE. adj Kalug6dlug6d
ngipin. masarap.
AGONIA. f. Paghihingalo; paghi- AGRADAR. V. n. Kalugdan; ika-
hirap Tugtog ng kampanang
||
siyaogloob; masarapin. ||
v. r. Ma-
nagbabadyd sa madlA na naghihi- lug6d; masiyahdnglodb.
;
40 -
AGRA AGRE
AGRADEGER. V. a. Gumantl ng kisama.
utang na Io6b; magpasalamat. AGRESION. f. Pagsakit; pagsugat
AGRADEeiDO. DA, p. p. Dg Agra- 8a kapuw^.
deeer. adj. y s. Gutnaginti ng
i|
AGRESOR, RA. adj, y s Sumasa-
utani?na loob; nagpapasalarnat. kit sa kapuwSf nakasugat; naka-
AGRADECIMIENT(). m. Pai^ganti matay.
ng utaag na Io6b; pagpapa- AGRESTE. adj. Tagabukid. fig. i|
salamat. Walang pinagaralan; magaspang

AGRADO. ni. Katam'sang ugal! sa na ugali,
pakikibardp sa kapuw^
AGRIAR. V. a. Paasimin. f ig. li
AGRAKDABLE. adj. Mapalalaki Pasukabn ang kalooban ng ka-

AGRANDAMIENTO. m Pigpapa- puwa V. r. Umasim.
11 || v. r. fig,
lalî; pagpapalapad. Sumukal ang kalooban.
AGRANDAR, V. a. Paâkihin; pa-
iVGRICOLA. adj. Nauukol sa pag-
laparia. || v. r Luraaki; luma-
sasaka at sa magsasaka. [| eom,
pad.
Magsasak^.
AGRARIO, RL\. adj, Nanukol sa
parang.
AGRieULTOR, RA. m. y f. Maesa-
eakd; magbubukid; manananiiB
AGRAY AGTON. f ^ Pagpapabiyc4t
sa lupt.
p^Kbigd,t; peglal^.
AGRAYANTE. ng Agravar p. a. ||
AGRieULTURA. f Paesasaka; pag-
Nagpapabigdt; nagpapalal^, tatanim sa lup^ Karanungan
ii
sa pagsasaka.
AGRAYAR. V. a, Pabigatin; oa-
lalain. II v. r. Bumigdt; lnmal&. AGRIDULGE. ad j . Nagaagaw ang
AGRAYIADO, DA. p. P ng Agra tamis at asim.
viar, lladj. ant, Api; inapi; AGRJDULZURA. f. Pagaagaw ng
sah6l. taoLa'5 at sim.
AGRATIAR. V. a Apihin v. r m. Pagbitdk.
II
AGRlETAMlENTO.
Magalit; magdamda-n dahil sa
AGRIETAR. V, a. Pagbitakio; pag-
isaog bagay na ipinalalagay na
lahangm. ||
v. r. Magbitak; mag-
oaeapi.
lahang.
AGRAYIO. Pagapi Pagalimura 11
a Sugatan; sumakit; AGRIHENSOR m, ^grim. Ang san^y

AGREDIR. V.
â panunukat ng lupa.
paawikaan ng masakit na salit4.
AGRIO, GRIA. adj, Maasim,
AGREGABLE. adj. Madadagdagdn; fig, ||
mapupunan. ^
Masakldp, m, Katds na maasim
||
AGREGAdON. f Paedaragddg. ||
Dg iMog bungangkahoy,
Paghahald, paglalahdk. AGRO. m, Lupang taniman
AGREGAR. V. a, Isama; ilakip; agrupaci6n. f. PagtitipontipoD;
idagd^g. II
V. r, Makilah6k; ma- pagsasamasama ||
Eapisanan.
41
AGRU AGUA
AGRUPAR, V. a. Tipunin; pagsa- IIAtimin; pigilin aa loob. ||
v. r.
masamahin if v. r. Magtitipoti; Tumahimik; magpigil;* magtiis.
magpisanpisan. AGUANTE. m. Pagbabatd; pagpi-
AGRURA. f. Kaasiman. pigil ng lo6b. ||fig. Tag^l sa pa-
AGUA. f. Tubig. Agua de eepas* II nah6n,
fam. Alak, Agua de pie Bukdl.
[| AGUAR. V. a. Tubigan. (|
v. r.
II Agua de soeorro- Tubig na ipi- Matubigan. ||

fig. Mabig6.
nagbibinydg sa abutdili. Agua II AGUARDAR. v. a. Magantay ng
herrada' Tubig na sinubbdn ng isdng bagay Antabayanan ang ||
hokhl^W Agua lliwia- Tubig sa pagdating ng isang tao.

ulaa. Agua regia. Panunaw ng
II AGUDEZA. s. Katalimdn ng mga
gintd. Agua termah Bukdl ng
II
sandata 6 alinmdng kasangka-
mainit na tubig. II A ^â viva' pang bakaL fig, Katalasan 6 ka.
||
Tubig sa bukal. il Agua dulee- talinuhan ng isip fig. Kaliksi- ||
Tubig matabang. Agua sa-

na II han. '
lohre, Tubig na mat-ihsio. Agua II AGUDO, DA. adi. Matulis; ma-

tibia Tubig na malabininâ. ||
talim II Matalas ang isip.
fig.
||
Aguas mayores, Dumi ng tao. |j

fig. Buhay na loob. Maiiksi; ||
Aguas menores Ihi ng tao. A- (|

matuiin. fig. Nauukol
|| sa sakit
guas vertientes- Tubig na uma- na mabigdt at madalt,
agos sa itads ng bund6k. AGUERRIR. V. a. defec. Sanayin
AGUAGERO. m. U'ang bigl&, ma- ang mga bagong kawal sa paki-
lakas at madali iamang. kidigmi, II v. r. Masanay sa pa-
AGUADO, DA. p. p. ng Aguar 6 kikidigmA.
aguarse ad j. Matubig. Hindt
11 ||
AGUUADA. f. Kahoy na maha-
umiinom ng alak. b^ na may matulis na bakal sa
AGUADOR, RA. m y f. Mana- dulo na ipinanunund6t sa mga
nangad; mangiigib. baka. ||
Tungk6d na may bakal
AGUAMANIL. m. Tubig na hina- sa dulo na ginagamit ng mga
wan ng kamay. nagaararo.
AGUAMANOS. m. Tubig na hi- AGUUAR. V. a. Sundutfn ang
nawan ng kamdy. hayop upang tumakb6 ng matu-
AGUAMELAR. v. a. Matamielin liu. y. n, Lumakad ng matulin,
II
ang tubig. AGUUON. m. ZooL Tibd 4Qa ipi-

AGUAMIEL. f. Tubig na may ha- ^
nanunund6t ng mga pukyutan,
long pul6t. AguILA, f. Zool Limb^s.
AGUANOSO, SA. adj Matubi. AGUlLEfJO, NA. adj. Nauukol
AGUANTABLE. adj. Mababat^,; sa mukhang mahablt at manipis
matitiis; maaatim. A6UINALD0. m. Kalodb sa Pas-
AGUANTAR. v. a. BataWn; tiisin. k6.
6
.
42
AGUJ AHIN
AOIUA. *f. Karayom. / AHINGO. m, Pagsusumakit; pag-
AGUJEREABLE. adj. Mabubuta- sisikap ng labis.
san. AHITAR. V, a. Pasukalin ang sik-
AGUIEREADOR, RA, adj. y p. mura. v, r. Humin^ ang sik-
|!
Bumubutas, mura; sumukal ang sikmura.

AGUJEREAMIENTO. m. Pagbu- AHITO. TA. adj. Mahin^ ang
tas. sikmurlt. fig. Sawfi,
||
AGUJEREAR. v, a Bumutas; bu- AHOGADO, DA. p. p. ng Ahogar

tasan. ||
v. r. Mabutas. 6 ahogarse. adj. Mankip. m. II
|i
AGUJERO. m. Butas; siwang. || y f. Nalunod.

Manggagawlt ng mga karayom.|| AHOGAMIENTO. m. Paginis;
Nagtitinda ng mga karayom. pagkainis; pagkalunod.
AGUJETA. f, Karayom na maliit. AHOGAR. V. a. Inisin; lunurin,|t
II
Piraso ng metdl na nasa dulo V. r. Maini.s; malunod.
na tali. na nagpapadall sa pag- AHONDABLE. v. adj. Malalali-
susuot. raan; m ipalalalim.
i
AGUR ! interj, Paalam AHONDADO, DA. p. p. ng Ahon-
AGUSANAR. v. s. Gumawfi ng dar. II
adj. Malalim.
kilikidna hibld na ginagamit sa AHONDADOR, RA. adj. Nagpa-
pagbuburda. v. r Magkauod; ||
palalim.
uurin, AHONDAMIENTO. m. Pagpapa-
AGUZADO, DA. p.ng Aguzar.
p. lalim; paglalim.
il
adj, fig. Matalim; matulis; AHORA. adv. t. Ngay6n;sa
mahayap. sandaling ito; sa kasalukuyan.
AGUZADURA. f. Pagpapatalim; AHORCADIZO, ZA. adj. Kara-
pagpapatulis. patdapat bitayin.
AGUZAMIENTO, m. Pagpapatah'm; AHORGADO, DA. p. p. ng Ahor-
pagpapatulis. ear II
m. y f Biaitay.
AGUZAR. V. a. Patulisio; paha- AHORGAMIENTO. m. Pagbitay.
yapin ang dulo ng isang sandata. AHORGAR. V. a. Bitayin; bigti-
II
fig. Pasiglabin. hin II V. r. Magbigti; magpati-
AHELEAR. V. a. Painumin ng wakdl.
apiJ6. II
V. n. Pumait na parang AHORQUILLAR. v. a Tukuran
apdo ang isdng bagay. ang isang bagay upang huwdg
AHI. adv. 1. Diyan. bumags^k.
AHUADO, DA. p. p ng Ahijar i|
AHORRABLE. adj, Matitipld.
m. y f, Inaanak. AHORRADO, DA. p. p. ng Aho-
AHIJAR. V. a, Anakin; parahing rrar.. j|adj. Natipid; natipon.
anak. ll Agrie- Magusboog ang AHORRAR. V. a. Tipirin; impukin.
mga balaman. II
V. r. Magtipid; magimp6k.
43
AHOR AIRE
AHORRO. m. Pagtitipid; pagiim- 11 Nahahanginan.
adj.
p6k. II
Ang natitipld; ang nai- AIREAR. V a. lUntiid sa hangin;
imp6k. pahanginan. v. r. Magpahangfn.
||
AHOYAMIENTO, m. Paghukay, V.
II
r. fig y fam. Magpala-
AHOYAR. V. a. Humukay. mfg.
AHUEGABLE. adj. Mapahuhung- AIREO,m. Paglalantad sa bangin;
kag. pagpapahangin.
AHUEGAMIENTO. m. Paghung- AIROSO, SA. adj, Mahangin. ti
kdg; pagkahungkig. fig. Makisig; magarA ang mga

AHUECAR. V. a. Hungkagin; kilos.
palukungiD. ll Pahagungin ang AISLADO, DA p. p. ng Aislar. ii
tinig. II
V. r. Mahungkdg; lumu adj, Napagisd; nakabuk6d,
kong. I! V. r. fig. y fim. Mag- AISLAMIENTO. m, Pagbubuk6^l;
hambo?. pagkalayd.
AHUMAR. V. a. Paasuhdn. I! Pu- AISLAR, Ibuk6d H Ipauba-
V. a.
y nuin ng as6. v. r. Maglasang il yang magi^d
ang isdng bagay;
as6 ang pagkaia; umitlm sa as^ iwalay sa mga kasamahaa. v. r, li
ang anomdag bagay. fam. Mag- II Bumuk6d; magisd.

laslng AJADO, DA. p. p. ng Ajar, H adj.
AHUYENTADOR, RA. adj. y 8. Tuy6; lantd.
Nagpapalayas; bumubugaw. AJAR. m. Agrie- Lupang tinatam-
AHOYENTAMIENTO. m, Pagpa. nan ng mga bawang.
palayas; pagbugaw. AJAR. V, a. Palibhasîn; lantahin.
AHUYENTAR. v. a. Palayasin; IIfig Aliraurahin ang kapuw^,
bugawia, |1
fig. Iwaksl ang ano- IIV. r. Malanta; mawalan ng
maug damdaming gumugul6 sa ningning ang isdng bagay.
sarili. ||
v. r. Lumayas; tuma- AJEDREZ. m, Lar6ng binubuS ng
ka9. tatlungpu*t dalawang piraso, na
AUADA. f. Pangalls ng lup^ sa may tigiisang kulay na magka- '
rehas ng araro. \h& ang bawa't kalahati.

'
AIRADO, DA. p, p. ng Airar. i|

AJEDREZADO. DA. p. p. ng A-
adj. Gallt. jedrezar. n adj. Kahugis ng mga
AIRAR. V. a, Pagalitin; magpaga- guhit ng tabli ng ajdrez.
lit. II
V. r. Magalit. AJEDREZAR. v. a. Pagsaglitln
A!RE, m. Hangin. fig. Hugis ng || ang maraming kulay.
mga tao 6 mga bagay. fig, Ka- 11 AJENGIBRE. m. Luya.
hangiean. KaKalingan sa pagya-
|| AJENOr NA. adj. Sa ibd. Sir^ng ||
ri ng mga bagaybaiây. H fig. Ki isip. Waldng kamslayan sa isdng

II
sig; gar^ ng mga kitos. bagsy. Kakaiba. fig. Malayd.

II II
AIREADO, DA. p, p, ng Airear. II

fig. Hind! nauukol.
44
AJET ALAB
AJETREAR. v. a, fam. Pagurin ALABASTRO. m. Batong maput!
nglabis ang kapuw^. v. r. Ma- |t
at makinang.
pagod na tutoo. ALACRAIsr. m Zool. Alakddn.
AjETREO. m. fam. Ma'abis na ALAMBieAR. V. a. Magalak.
kapaguran. ALAMBIQUE. m. Alakdn.

AJ0. m. Bot. Bawang. ALAMBRADO, DA. p. p. ng Alam-
AJOFAlNA. f. Pas6; hinawfin 6 brar. || adj. Nababakod ng ka-
hilamusdn. wad.
AJO]srJOLI. m. Bot. Ling^. ALAMBRAR. V. a. Bakuran.ng
AJtTAR. m. Mga kasangkapan sa kawad.
loob ng bahay. Mga kasangka- |{ ALAMBRE. m. Kawad
pan, damit na tagiay
hiyds at ALANGEAR. v. a. Sibatin; tula-
ng babae sa pagaasawa. in
AJIJICIAI)0, BA. p. p, Dg Ajuieiar. ALaRDE. m. Talaan ng mga pa-
II
adj. May isip, ngplan ng mga kawal. Pagpapa- II
A.flJlCiAR. Magkaisip. V. n. rangalan; pagmamalakl; pagma-

A.ruSTAR. V. a. Ayusin; ilagay sa magar^.
katuwiran. Pagkasundula a n g
|| ALARGADO, DA. p. p. ng Alargar
nagkakagaiit. V. r. Magkasun- II lladj. Malawak; malapad ||
fig.
d6; magkaisa. Mttlayd

A.ruSTE. m. Pagaayos; pagkaka- ALARGAMIENTO. m. Pappapa-
sundl6 Kasunduan.
II hab^; paghab^.
AJUSTICIADO, DA. p. p. Dg Ajus. ALARGAR. v. a. Pahabîn |i
Pa-
tieiar. m. y f Binitay.
|| luatin llPalawakin; palaparin. ||
AJUSTICIAMIE]S[TO, m. Paghitay. Ihugos; itustos || Iab6t ||v. r. Lu-

AJUSTICIAR. V. a. Parusahan ang may6; lumayas; mdligd.w. v ii r.
salarin ng parusang kamatayan. Lumuat; tumaad,!; humab^.

- ALA. f. Pakp^k. Ibaba' ng sum- II ALARIDAR. V. n. Humiyaw ng
brerong lumiiigid sa pinakaulo. panangis.
Ambl ng bubung4n.
II ALARIDO, m, Sigaw ng panangis;
ALaBABLE. adj, Kapuripuri. tas:h6y; hagulh6!.
ALABANZA. f. Pagpuri; pagpupu- ALARIPE. m. Gur6 sa paggawi
ri. 11 Papuri, ng babay.
ALABAR. r. Magpuri; purihin
a. ALARMA. f, Hudydi. ||
Paggibik,
II V. r. Purihin ang sarili; mag- II fig. Sinddk ||
Sip 6l na pangpa-
bansdg. gibik.
aLABARDERO. m. Kawal na may ALARMADOR, RA. adj. y s. Na-
daldng sibdt. II fig. y fam. Aug kasisinddk; gumigibik,
tagapalakpak na upah^n sa mga ALARMANTE. p. a. ng Alarmar ||
dul&an. Nakasisinddk; nakagigibik.

- 45
ALAR ALBO
ALARMAR. Magpagiblk.
V. a. ||
ALBOROTADOR, RA. a d] . y ?.
f 1. Suminddk. H v. r. Masinddk. Nanggugulo; nagiingdy.

ALAYAlsreo. m. Patong gubat. ALBOROTAR. V. a. Manggulo;
ALBA. f. Liwayway. Kasuutang ||
magingdy. II v, r. Magul6; mali-
putt ng mga pari kung nagmi. alig.
misa. ALBOROTO. m. Kaingayan Ka

ALBAGEA. com. Tagatupdd ng guluhao; gulo.
bullng bilin ng n-imata^. AL'bOROZO. m. Katuwaan; kali
ALBAHAGA. f. Bot Sulasi. gayahan.

ALBASaL. m. Padaluyan ng raga ALBRieiAS. f. pl. Pabuya; para^
dumL Lalagydn ng mga dumi.
I!
gala. II Bati.
ALBANIL. m. Manggagawa sa ba- ALBLM. m, Aklat na pinagtata-
t6. lân ng maiikllog kasaysayan,
ALBAR. adj. Maputl, mga tugtugin, at ibp Akldt na II
ALBAR. V. a. Paputiin ang ku. pintglalagyan ng mga larawan.

walta. ALBITR. m. Ang dalawang unanK
ALBARGA. f. Saptn sa paa; bal- baraha sa sugal na monte, na
hinuhugot ng nagpapatay^ 6 nag-
ALBARRANA. f. Bot- Bakong. babangk&.
aLBx\.YALDE. m. Quim. Pulbos ALBURi. 1. Kapu'tAng gandp. II
na puting ginagamit sa pagpi. Puti ng itlog, BoL Banakal. II
pinta. ALOABALA. Buw{s. f.
ALBEAR. V. n. Pumutt. ALGABALERO. m. Ang nanga-

ALBEDRIO. m. Lay^ ng sarili. ngasiwa 6 sumiaingH ng buwi^
ALBEITAR. in- Manggagamot ng ALGAnLTETE, TA. m. y f. Parali^-;
mga hayop. tagapagtaklp n^ anomdng kaga
ALBERGA. L Tangi<e. gawdo. fig. y fam. Tagapagha
II
ALBERGAR. V, a. Magpatuloy sa t(d dumapit; dalahir^.

kapuwg,. II V. r. Manuluyan. ALCAIIUETEAR. V. a. Magparalis.
ALBERGUE. Pook na tinutu-

m. II fig. y fam, Magtaklp ng ano-
uyai. II Siluugai ng mga hayop. mang kagagawan. fig. y fam. I!
ALBieiE. f. Kaputtan. Maghatid duraapit; magdala

ALBO, BA. adj.. MaputL hir&.
ALBONDIGA. f. Bolabolang karne ALGAHUETERtA, f. Pagpaparalis.

6 isd&ng tinadtdd, II
fig. y fam. Pagtatakip ng ano-
ALBOR, m. Kaput!d.ng ganap. n mang kagagawdn. fig. y fam. II
Liwaywdy. II de la vida. fig. Ka- Paghahatid dumapit; pagdadala-

batân. hird.
ALBOREAR. V. n. Magbukangh'- ALOAlDE. ra. Tanodmu6g. ||
Pa
waywdy; umumaga. ngulo ng bilaagguan.
. .
46
ACAL ALEA
ALOALDE. m. Pangalo ng Hunta ng raga metdl.
Munisipal. j|
Hukom. ALEAR. V, n* Pumaspas ang m|a
ALGALDIA. TuDgkul'ng pa^ka- f. pakpdk. ||fig. PagsauUn eg hi-
alkalde. Ang nasasakupan ng
|f ninga at lak^s.
alkalde Tanggapan ng alkalde.
1}
ALECCIONAR. V. a. Turiân. if Sa-
ALGANGE. m. Pagab6t. Ab6t fig. || || nayin.
Kaya; kaalamdn,- katalmuhao. ALEGACTON. f: Pangangatuwiran
ALCANC1A. f. Tipunan ng ku- ALEGAR, V. a. Maghay^g ng ka-
walta. tuwiran mangatu wiran. ;
ALCANTAEJLLA. f A 1 u 1 6d 8a ALEGATO. m. For. Kasulatang

ilalim ng lup^. inihahardp ng mananangg61 na
ALCANTARTLLAR. V. a GamawA6 kinatatalaan ng mga panganga-
raag'agay ng alul6d sa iialim ng tuwiran.
lupa. ALEGORIA. f. Ret Talinghag^,
aLCANZAR. V a. Abut^n. II
Abu- ALEGRaR. V, a. Magbigay liga-
tfn. Umab6t; sumapit. fig. Ma-
}{
|j
ya. II
fig. Pasiglahin; pagandahin.
kamtan; matamo fig. Mawatas; II II fig. Paliwanagin; paalabin. ii v.
maunawa. r. Maligayahan; magaldk.
algaparra. f. Bot^ Alkaparas ALEGRE. adj, Maligaya. !l fig. Ma-
alcaparr6n. m. Bot Bunga ng sayd.
alkaparas. ALEGRIA. f K^ligayahan; kasaya-
alcatraz. m. Kandanaok han. II Bot Linga.
aloaYATA. m. Sabitdng bakal. ALEGRON. m. fam. Kaligayabang
ALCiVZAR. m. Kuta. Palasyo. II dagli at madalt. fig, y fam. Sik- 1|
ALCE. m. Alsang baraha. lab na bigld ng apoy.

ALCOBA. f. Silid na tutuiugan. ALEJADO, DA. p, p. ng Al'ejar, ii
ALeOHOL. m. Alak na mata^3 adj. Malayo,

ana url.
ALEJAMJENTO. m. Paglalayd; psg-
ALeiTRNlA. f. Kamaganakan; lahL Iay6.
ALCUZA. f. Lalagyaa ng langis
ALEJAR. V, a, I'ayo; iwalay. v.
na ginagamit sa arawaraw. ||
r. Lumay6
ALDABA. f. Bakal na kinakatdg
sa pint6. ALELUYA. f Pangungusnp na gi- .
ALDEA. f. Nayon, nagamit ng simbahan na nagpa-

pakilala ng katuwaan.
ALDEANO, Na. adj. y 9. Tagd-
nayon. fig. Mangmdng; walang
ll
ALENTADO, DA. p. p. nf Alentar.
pinagaralan. II
adji Masigla; malakds; raata-
ALDERRRDOR. adv. l. Sa paligid- pang
ligid, ALENTADOR, RA. adj. y s. Nag-
ALEAeiON. f. Quim- Paghahald papasigld; nagpapatapang.
. .
47 -
ALEN ALFE
ALENTAR. Hamingd.|iv.
v. d. ALFERECLA, f. S^kit ng mga
a. Pasiglahin; palakasin aug loob; bat^,
patapangin. II V. r. Samigia; tu- ALFREZ. m. Ang may dala ng
niapang, bandila at nangunguna sa mga
ALERO. m. Balisbisan. kawal.
ALERTA^ adv. m. Handa sa ano- ALFICO. CA. adj. Napakapuii.
mdn. II
interj. Kaiingat. ALFILER. m, Ispih'.
ALERTaR. V. a. Papaashandain ALFILERAR. V, a. Ispilihdn,

sa anomang sakund; papaginga- ALFILERAZ0 m, Dar6 ng ispw
tin. II
V, r. Magingat. ii.
ALERTO, TA . adi . Ma i n g a t ;
ALEILETERO. ra, Lalagyaa n 2
handa. mâ karayom at ispili,
ALETA. f- (dim, de A'a) Pa- ALFOMBRA. f. Latag sa sahiê

likpi<. ng bahay
ALETAZO. m. H*mpa3 ng pak- ALF0RJA. f. Supot na mahaban,z
pak 6 palikpik, 8a aitna ang bukas.

ALETEAR. V. n. Pumagasp^s ang ALFORZA. f. Kiplt; pileges.
mga pakpak 6 palikpik. ALFORZAR. v. a. Migkipit; mag-
ALEVE. adj. Taksil; sukab. pileees.
ALEV03IA. f. Kataksilan; kasu- ALGALIA, f. eir. Pangsenda sa
kaban. pantog.
ALEVOSO, SA. adj, Nauukol sa ALGARABIA. f. Salitang drabe.
gaw&ng kataksilan. II
fig. y fAm. Magulong sant& 6
ALFABTIC0, CA. adj. Nauukol sulat. II
fig. y fam. Kaingayan.
sa abikad^. ALGARADA. f. Malakiog kainga
ALEABETO. m. Abakada; kabu- yan. Malaking ingay na gawll

||
uan ng lahdt ng titik ng isdng ng lakad ng maraming tao.

wika. ALGAZARA. f. Hiyawan sa pag
lusob sa mâ kaaway .|!fig. Ingay
ALFANJE. m. Tibak na baliko-
ng mga sabdysab^y na tinig.
kaw.
ALGEBRA. f. Karunungan sa pa^-
ALFARERfA. f. Pagawaan ng bilang.
m'>a sisidlang yarmg lup^.|| Tin- Nagbabadya
i
ALGO. pron. indet.

dahan ng mga kasaagkapang ya-
ng is^ng bagay na di ibig 6 hin
ring iupa.
dt masabi. Haag b igay na hind!||
ALFARERO. ra. Manggagaw^ og matiyak. adv. c. Bahagy&; ka

||
mga si'idlang yaring lupa. unti

ALFERIQUE. m. Matamts na ALGODON. m. Bot- Bulak.
balikutsa. II
fig. y fam. Taong ALGODONAL. adj. Lup^ ig ta-
may mahina'^g pangangataân. niman ng mga bulak.
48 -
ALGO ALIM
ALGUAdL. m. Agusil. ALIMENTACI6n. f. Pagpapaka-
ALGUIEN. pron. indet. Sioomdn. in; pagkain || Kinakain.
ALGUNO, NA. adj. I'an.li pron. ALIMENTADOR, RA. adj. Nag-
indet. Sinomdn.^ papakain,
ALHAJA. f. Hiyds. ALIMENTANTE. p, a. ng Ali-
ALHAJAR. V. a. Palamutihan mentar.
Nagpapakain.
ng mga hiyds. ALIMENTAR. v. a, Magpakain.
aLIANZA. f. Pagaanib ng dala- Magbigay ng mga kakanin sa
li
wdng tao. |{ Pagkakamaganak na isang tao. II V. r, Kumain.

likhH ng pasaasawa. ALIMENTIOIO, CIA. adj. Nag-
ALIARSE, V. r. Maganib sa pa- papakain.
mamagitan ng kasunduan. ALIMENTISTA. (om. Aog pina.
ALIAS. adv. Sa ibang ayos; sa kakain.
ibdng pangalan; pamagdt; pala- ALIMENTO. m. Pagkain; pagka-
yaw- biihay.
ALIGAiDO, DA. adj. Laylay ang ALIMENTOSO, SA' adj. Nagpa-
raga pakpak. fia. fam.|Mahin^
i|
palusog na tutoo
dahil sa katandSan. ALINDAR V. a. Maglag^y ng
ALIGATES. m. pl. Sipit; boke- hanggd,
pato. ALINDAR V. a. Pagandah!n.||v.
ALieiENTE, m. Pangakit; pang. Gumand^
r.
halina. ALINEAR. V. a. leuwid; ihanay.

ALieUOTA. adj. Nauukol sa ba- 11 V. r. Tumuwid,
hagi ng is^ng kabufian ALl5fADO, DA. p. p, ng Alinar. II
ALIENABLE. ad]. Maipagkaka- adj. Napapalamutihan; pinagya-

lo6b sa iba. man.
ALIENTO. m. Paghingd. fig. La- ||
ALINAR. V. a. Pagyamanin; pa-
k^s ng loob; tapaog. lamutihan; ayusin; pagandahin.
ALIGAdON. f. Pagpipisan; pag- ALI-Ô. m. Pagaayos; pagpapa-
lalakip.
gandd.
ALIGAR, V. a. Talian, !|
v. r. U-
manib; pumisan. ALISAR. V. a Kinisin; isisin; II
V. r. Kuminis.
ALIGERAMIENTO. m. Pagpapa-
gadn; paggadn. ALISTAMIENTO. m, PagtataM;
ALIGERAR. V. a. Pagaaniti. || fig, pagpapatal^.
Padaltin; dagitin. ||
fig. Gaanan. ALISTAR. V. a. Ital4. || Ihand4,||
II
V. r. Guma^n. V. r. Magpatal&; magpasulat, 1|
ALIJAR. V. a. lahon ang lamdn Humand&.

V. r.
ng h&ng sasakydn. Alisan ang || ALIYIADOR, RA. adj. ys. Nag-

ûlak ng hut6. || Oarp. Lihahin. papagadn; nagpapaginhawa.
.
49
ALIV ALMI
ALIYIAR. V. a. Ibisan. i|
fig. Pa- ALMIRfeZ. m. Lu36ng; bayuhan.
ginhawahin. II
V. r. fig. Gumin- ALMIZCLE. m. Isang bagay na
hawa. mabang6
ALIYIO. m Pagiibis. Ginhawa. II
ALMOEIA. f. Lalagydn ng tubig
ALJABA. f. Suksukan ng mga pa- ne hinawan.
las6. ALMOHADA, f. Unan. Kalang ll
ALJIBE. m. Baf6ng tinggalan ng na malamb6t sa uupan. Punddng li
tubig na ulan. putt.
ALJOFAINA, f. Lalagyan ng tu- ALMOHADILLA. f. Dnanunanang

big na hinawan. pinagtutusukan ng karayom sa
ALMA. f. Kaluluwd. fig. Tao H ||
pananahi. Pangsaping malambot.
ii
fig. Biihay. Lakas.

||
fig, ALMOHADON. m. Kalang na
ALMACfiN. m. Bahay 6 kamalig malamb6t sa uupan 6 sandalan.
na pinagtitindahaa 6 pinagtata- ALMOHAZA; f. Almuwasa.
guan ng anomang kalakal. ALMOHAZAR. v. a. Almuwasa-
ALMACENaJE. m. Kaupahdng hin,
nauukol sa pagtatagd sa kamalig ALMONEDA. f Hayag na pagbi-

ng mga kaiakal. bili n g mga kasangkapan at
ALMAGENAR. v. a. Itagd sa mga ibp.
kamalig ang mga kalakaK f ig. {{

ALMORRANA. f. Sugat sa bu-
magtagd ng maraming bagay. tas ng puwlt.

ALMAGENISTA. eom. Ang may- ALMORZADA. f. Ang nalululan
ari ng tindahan 6 kamalig ng sa dalawang palad na magkada6p
mga kalakal, ALMORZAR. v. n. Magagahan;
ALMAdGA. f, Dagta ng kahoy magalmusal.
na parang insiyenao. Agrie^ || ALMOTACfiN. m. Ang may tung-
Punglaan. kuling mangasiwa sa mga taka-
ALMAGRE. m. Kalawang na ma- Idn.
pula ng bakal na ginagamit sa ALMUERZO. m. Agaban; almu-
pintura. sdl.
ALM AN AQUE, m Kalendaryo.
.
ALOGADO, DA. ad 3 . Parang u-

ALMARIO. m, Tagudn ng mga
161; hibdng.
sandata.
ALOGUeiON. f Maikling talum-
ALMEJA. f. Zool. HalMn; ka-
pating binibigkds ng isdng pund
bibi.
sa kaniyang pinamumuniian.
ALMEJAR. m. Pabiyayan ng mga
hal&dn. ALOeUO. CUA. adj. Hindt nag-
sasalitS,.
ALMIBAR. m. Arnibal.
ALMIDON. m. Almir61. ALOE, m, Halamang kinukunan
ALMIDONAR. v. a. Magalmir61. ng akeibal.
7
.
50
ALOJ ALTE
ALOJAMIENTO. m. Pagpapatu ALTERNACI6n. f. Pagiibaiba;
loy. II
Pook Da tuluydn. pagbabagobago. || Pa g hahaiinbi-
ALOJAR. V. a. Patuluyin. Mag- || nan.
bigdy ng tutuluyan sa mga ka- ALTERNAR. V. a. Pagibdibahin;
wal. Tumuloy; manu-
II
n. y r. pagbagiibaguhia. H v. n. Magha-
luyan. v. r. Lumagdy ang mga
|1 fam. Makipafflapit sa
linhinan. ||
kawal sa isd,og po6k mga taong may kakaibang uri.

ALON. m Pakpak na bu6 na ina ALTERNATIYO, VA. adj. Paba-
lisdng ng balahibo. gobago; halihalili.
ALPARGATA. f. Saping malam- ALTERNO, NA. sd]. Hallhalili.
bot. ALTEZA. f Tads. fig. Kataasan; ||
ALQUILAR. V. a, Paupahan. n U- kadakilân.Galang na iniuukolli
mnpa. ea mga andk ng hari.

ALQUILER. m. Pagpapaupa. || ALTIBAJ0. m. Isdng klase ng tela
Upa. noong unang dako na kahawig
ALREDEDOR. adv. l Sa paligid. ng tersiôpelo. pl. fam. Kaba- 1|
II
m. pl. Ang mga nakaliligid, kilan ng isdng lup^.
ALTANERIA. f. bnt. Taas; taluk- ALTISIMO, MA. akj. superl. ng
t6k. II fig, Kataasan ng ugali; ka- Alto. Kataastaasan. n m. (El Al-
palaluan. tisimo) Aog Diyos.
ALTANERO, RA. adj. fig. Ma- ALTISONO, NA. adj. Matagia-
pagmataas; mauagmalaki; palald' ting na tutoo; mataas ang tu-
ALTAR. m. Damban^; altd. nog.
ALTEA. f Kastuli. ALTITUD. f. Tas,
ALTERABLE. adj. Mangyayaring ALTIVEZ. f. Kasuwaildn; kapa-
magmaliw laluan.
ALTERACI6N. f, Pagbabago; pag ALTIYO, VA. adj. Suwail; pala.
mamaliw. 16.
ALTERAR, v. a. Baguhin; ibahin, ALTO, Ta. a d j . Matads. li Ma

II
Guluhln. II
Gumising n| damda- tangkad, II fig. Mahirap tarukiu.
min. II
V. r. Magmaliw, v. r. || II fig. fig Mahdl.
Dakila, adv, II
||
Maiigalig. II V. r. Mabalisa. I. Sa itaas. m. Mil Pa>ihint6 ||
ALTERCACI6N. f. Pagtatalo; pag- ng mga kawal na iumalakad. ii
tutunggalt. interj. Hint6.

ALTERCADO. m. P a g t a t a I o; ALTRDISMO. m. Filos. Pagmama-
pagtutunggalt. sakit sa kagalingan gg kapuw^.
ALTEROAR. V. n. Makipagtalo; ALTRUISTA. adj, iî/os. Nauukol
makitunggalt. ga pagmamasakit sa kagalingan
ALTERNABLE. adj. Mapagbaba- ng kapuw^, || s. Nagmamasa-
gobago. kit.
. .
51
ALTU ALUS
ALTURA, Taas; Tayog. Taluk-
f. 11 ALUSIYO. VA. adj. Tumutukoy;
tok ng mga bundok, fig. Kata- II
bumabangglt
asan; kadakilân pl. Langit. II
ALUSTRAR. V. a. Pakintabin,
ALUBIA. f. Patani. ALUYION. m, Bah&; paglaki ng
ALUeiNABLE. adj. Mangyayaring tubig.
lituhln ang isip, ALYEARIO. m. Butas ng tainga

ALUeiNAGlON. f, Panglilit6; pagna pinagtitipunan ng tutuli.
d'dilim ng isip. ALYEOLO. m. Hukay na kinata-
ALUeiNADOR, R A. ad]. y s. taniman ng mga ngipin.
Nanglilit6; nangjiugul6 ng isip. ALZA. f. Pagtads ng halagd.
ALUeiNAR. V. a. Guluhln ang ALZACUELLO. m ,
Kuwelyong gi-
isip; lituhin. 11 Pagdilimln ang isip, nagamit sa gayak no6og una ng
il V. r. Magulo ang isio; malit6. mga babai.
II V. r. Pagdiml^n ng isip. ALZAMlENTO. m. Pagangat ;

pag-
Tumukoy; bu- bubat. Paghihimagsik,

ALUDIR. V. n. II
ALZAPRIMi\.. Pangangdt; pinggd.f .
manBgit.
ALUDO, DA. adj. Malalakl ang ALZAPRIMAR. V. a Angatin sa
pakpak,
pamamagitan ng pinggd.
ALZAR. Angatin; buhatin.
V, a.
ALUMBRADO, DA. g Alum- p. P.
||
Itay6 ang osiiya at kalis

11 Itads
brar. 8dj. May tawa-?. m. Ka-
il |1
matapos mabulungd,Q. Humati II
tipunan ng mga ilaw na tumang baraha matapos mabalasa II
tanglaw sa isdng bayan 6 ka- iig.Imabal ang halagd. fig. ||
patagan. Maghimagsik V. r. Tumayd- II
ALUMBRx\MIENTO. m. Pagiilaw. ALLA. adv. 1, Do6n. H adv. t. No6n.

II
Pangangaadk.
fig. ALLAMARAMIENTO. m. Pagaalab;
ALUMBRxlNTE. p p. ng Alumbrar .
pagniningas.
Tumatanglaw. m. Ang nanga- ll
ALLaMaRARSE. V. r. Magalab;
ugasiw^ ng mga ilaw sa dulân magningas.
ALUMBRAR. V. a. Magilaw; mag- ALLANADOR, RA. adj. y s. Pu-
tanglaw. Umilaw sa prusisi^n. H
II
mapatag,
Magtur6; magpaaninaw. ALLAlS[AMIENTO. m. Pagpatag
fig. ii
Sumakit ng kapuw^. Pagpanhik sa bahay ng wald-ng

fig. y fam. II
Tawasan. H v. r. f.g. y fam. pahintulot.

11
Maglaslng. ALLANAR. V. a. Patagin. II Igu-
ALUMBRE. m. Tawas. h5. II

f g. Pumanhik sa bahay ng
alUM:no, NA. m. y f. Tinuturuan; walang pahintulot ng may-ari. II
nagaaral. V. r. Mahulog ||
v. r. fig. Ma-
Pagtukoy; pag. kipagkasundd. II v. r. fig. Maki-
ALUSldN. f.
banggit pantdy.
.
52
ALLE AMAM
ALLEGAJDO, DA. p. p. ng AUegar. AMAMANTAMIENTO. m. Pagpa-
Iladj. Malapit. II
adj. y s. Ka- pasuso.
magaaak. AMAMANTAR. V. a. Magpasuso.
ALLEGAR. V, a. Likumin; pagsa AMANCEBADO, DA. p. ng A- p.
mahin; tipunin. Illlapit; itabi. |i
maneebarse m. y f. Kaluny^. j|
V. n. Dumating, H v. r. Luma- AMANGEBAMIEKTO. m. Panga-

pft. ngaluny&; pangbababai.
AI.LENI)E. adv. 1. Sa|gawt doon. aMANGEBARSE. V, r. Mangalua-
ALLI. adv. L Do6n. adv, t. II yfi; mangbabai.
Noon. AMa:^CILLAE. v. a Papangitin;
AMA. f. Panginoong babai.||Nag- pangiab(iin. II
f i g. Dungisan ang
mamay.ari ng iadng bahay.llKa- kapurihan ng isang tao.
tiwal^ng babai. ||
Sisiwa. AMANEGER. v. n. Umumaga;
AMABILIDAD. f. Pagkamasinta- magbukdngli wayway
hin; pagkamagiliw. AMANOJAMIENTO. m, Pagbi-
AMABLE. adj. Kaibigibig, ||
Magi- bigkis.
liw; mairugin; malulugdin. AMANOJAR. V. a. Bigkisin.
AMADO, l)A. p. p. ng Amar. ||
AMANSABLE, adj. Mapaaamd.
adj, Iniibig; sinisintd; nililiyag. AMAN3ADOR, RA. adj. y s. Nag
II
m, y f. Kasintahan, papaamd.
AMADOR. RA. adj. y s. Umiibig; AMANSAMIENTO. m. Pagpapa-
sumislnta. am6; pagamd.
AMADRIGAR. v. a. fig. Ampu AMANSAR. V. a, Paamuin. fig, li
nin ang dl kaanoano.|lv. r. Mag- Palambutin ang matigas na ugali

tagd. (I
fig. Huwd.g pakita sa tao. ng isang tao. fig. Patahimikin; ii
AMAESTRAR. v. a. Turuan; sana- payapiiin.

yin V. Masanay.
II
r.
AMANTE. p a. ng Amar. Umii-
AMAGAR. V. a. Amb&dn fig. ||
big. II m. y f. Nangingibig.
MagtangkS,. v. r. fam. Magku-
II
AMARAR. V. a. Sanayin; igawi.H

bli
V, r. Magawi; mamihasa,
AMaGO. m. Pagamb^; pagta-
tangkd.
AMAR. V. a. Umibig. 11 Mahalin;
sintahtn.
AMAINAR. V. a. Mar. Maglul6n
ng layag ng isang sasakyangda- AMARGAR. v. n. Pumait. ll v. a.
gat. V, n. Maglubdy. fig. Paghinagpisi pagdalamha- ;

II
fig. Maghinagpls.
AMALGAMAR. v. a. Quim. Ihald tiin, IIV, r.
ang merkuryo sa ibang metal. ||

AMARGO, GA. adj. Mapait.||fig,
fig, Paghaluin ang dalawang ba- Nagbibigdy dalamhati.
gay na magkaibd, v. r. Mag. |[ AMARGURA, f. Kapaitan. ||
fig.
kahalo. Dalamhati; hinagpfs.

53
AMAR AMBI
AMARILLEAR. v. n. Dumildw, H AMBIGU. Pagkain sa gabi.
m. |1
Manildw. {| v. a. Pintahaa ng di- Pagkaing idinudulot sa mga sa-

Idw. yawan kung gabi, W Pook na pi-
AMARILLENTO, TA. adj. Madi- naghahandltdn ng pagkain sa
Idwdil^w. gabi.
AMARILLEZ. f. Kadilawaa. ilKa- AMBIGUEDAD. f. Kahulugang
putldaa. marami; pagaalanganin.
AMARILLO, LLA. adj, MadiUw; AMBIGUO, GUA adi. May ma-
dilaw. raming kahulugan; alanganin.
AMARRA. Panali. f. AMBITO. m, Binilogbilog; niluang
AMARRADERO. m. Haliging pi- luang.
anemang bagay.
nagtataiian 'ng AMBOS, BAS. adj. pl. Kapuwa
AMARRADURA. f. Pagtataii; ang dalaw^.
pagjragapos, AMBULANGIA. f. PaKamutang
AMARRAR. v. a. Talian; gapu- mga kawal. Katipu-
nalalaan sa II
sin; itali- nan ng mga kamilyang hakutda

AMARTILLAR . v, a. Pukoukin sa maysakit. Sasakyan ng pa-
{|
ng martilyo. ||
Ikas^ ang baril. gamutan na ginagamit sa pa^ha-
AMASADERA. f. Baty&ng pinag- kot ng mga maysakffc.
laiamasan. AMBULANTE. adj, Naglalakad;
AMASADOR, RA. adj. y s. Nag- palibotlibot.
lalamas. AMBULAR. V. n. Gumal^gal^; lu-
AMaSADURA, f. Paglamas. mibotlibot.

AMASAR. V. a, Lamasin; lamu- AMEDRENTADOR, RA. adj. y s.
takin. Tumatakot; nananakot.

AMASIJO. m. Nilamas na ha- AMEDRENTAMIENTO. m. Pana-
rinang gagawlng tinapay. II Pag- nakot.
lamas. AMEDRENTAR. v. a, Takutin. li
AMATORIO, RIA. adj. Nauukol V. Matakot.

r.
sa pagi II
Pagpapaibig. AMtN. m. Siya naw&.
AMBIGION. f. Pagiimb6t. ||fam. AMENAZA. f, Banti; bal^.
Katakawan. AMENAZADOR, RA. adj. Nagba-
AMBieiONAR. v. a. Magirabot; banta; nagbabala.
magnaslL ng labis ng isang ba- AMENAZAR- v. MagbantS;
a.
gay. pagbant&dn. ll
fig. Magbala,
AMBieiOSO, SA. adj. y s. Mapag- AMENIDAD. f. Kaalindugan; ka-
imb6t.|jfam. Mapagnasa ng la- ayahan.
bia. I)
fam. Matakaw. AMENIZAR. Paalindugln ang
V, a,
AMBIENTE. m, Hanging banayad isang pook, Gawlng kaaya-

||
fig.
at laganap. aya ang isdng bagay.

54
AMEN AMOL
AMENO, NA. adj Maalindog; ka- AMOLDAR. V. a. Bubîn; hul-
ayaaya. mahiQ. II fig. Ayusin; itumpdk.[|
AMIGAR. V. a. Kaibiganin. V. r. fig. Maayos; matumpak.
AMIGDALA. f. Anat Bungad ng AM0NESTACI6n. f. Pagpapayo,
lalamunan. AMONESTADOR, RA. ad]. y s.
AMIGO, GA. adj. y s. Kaibigan; Nagpapayo.
katoto, !!
fig. Mawilihln; mahilig AMONESTAR. v. a. Pagpayu-
ea isang bagay. han; paapaunawaan. ||
Itawa^.
AMILANAR. v. a. Takutin. il
v. r, AMONTONAMIENTO. m. Pag-
Manglum6; maduwdg. bubunt6a.
AMILLARAMIENTO. m. Pagb. AMONTONAR. v. a. Ibunton:
halaga sa mga pHgaari. itumpoi. Magbunt6abuQ-
II V. r.
AMILLARAR. v. a. Halagahan ton; maguumpoi.

ang mga pagaari ng mga mama- AMOR. m. Pagibig; pagiro^;
mayan sa isang bayan upang hi- pagsinta.
ngan ng karapatdng buwis. AMOREO, FA. adj. Waldng hu-
AMINORAR. V, a. Pauatlln; pa- gis 6 anyo.
liitin. AMORIU. m. fam. Pagligaw;pa-
AMISTAD. f. Pagkikilala, I! Pagi- ngingibig.
ibigan, AMOROSO, SA, adj Masintahin;
AMISTAR V a. Pagkaibiganin. mairugia.
II
Pagkasunduia ang nagkakaga- AMORTEGER. v. a. Panglatain.||
lit. IIV. r. Magibigan. Magkasun- II V. r. Maeghimaây.
d6; magbati. AMORTEGIMIENTO' m, Panghi-
AMISTOSO, SA adj, Nauukol sa h'matdv.
pagkikilala 6 pagiibigan, AMOTINAMIENTO. m. Panghihi-
AMITO. m. Isa sa kasuutan ng magsik.
pari S8 pagmiujisa. AMOTINAR V, a. Paghimagsikin.
AMNISTIA . f . Pagpapatawad sa li Bagabagin.

fig. V. r, Maghi- 11
kasalanan. maKsik. v r, fia. Mabagabag,

||
AMO. m. Panginoong lalaki.ll AMPARaR, V. a. Kupkupin; tang-

Nagmamayari ng isang bagay. ||
kilikin;ampunin. v. r, Pakup- ||
Katiwallb. k6p; patangkilik; paampon.

AMODORRAR. v, a. Papaghilikin. AMPARO. m. Pagkupk6p; pag-
l|v. r. Humilik. ampon: pagpapakupk6p; pagpa-
AM0J0NAMIENT0. m.- Pagla- p a a m p 6 n. Kanlungan; ampu-II
hanggd ng lup^.
lagdy ng nan,
AMOJONAR. V. a. Maglag^y ng AMPLIABLE. adj. Mapalalapad;
hanga ng Inpk. mapalalaki.
AMOLAR. V. a. Ihas^; patalimln. AMPLIACI6n. f. Pagpapalapad;
II
ig* y fam. Pagalitin. pagpapalaki.
.
55
AMPL ANAL
AMPLIAR. V, a. Palaparin; pala- bagay.
kihiD. ANALOGIA. f. P^gkakawangki. !!
AMPO. m, de la nieve Kaputiang Gram. Bahagi ng gramatika n*

parang busilak. nagpapakilala ng mga pagbaba-
AMPOLLA. f. Pintog; lintog. !l
gobago at pagkakabagay ng mga
Lalagyang bubog na maliit ang pangungusap.
magkabilang duio at malintog ang ANALOGO, GA. adj. Kawangk!;
gitna. kahawig,
AMPOLLAR. V. a. Papintugin. |1
ANARANJAD0, DA. dj Kulay
suh^
V. r, Pumintog.
ANARQUIA. f. Kawaldn ng pa-
AMPON, NA. adj. Mabul&.
mahalaan. fig. Kapuluhan sa
II
AMPUTAGION. PagDutol f. Gir. pRgkawald ng pamahalaan.

ng alinmdng bahagi ng katawan, ANARQUIC0, CA. adj. Nauukol
AMPUTAR, V. a. Gir. Putulin ang sa kawaian Eg pamahalân.
alinmdng bahagi ng katawan, ||
ANARQUISTA eom, Ang nagna-
fig Alisin; ihiwal^y,
nasa 6 nagmumunakal^ ng ka
AMUEBLAR, v. a. Lagydn ng mga walan n^ pamahalân.
kasangkapang bahay ang isang ANARQUIZAR v, a. Lumikh4 ng
tahanan. kawAildn ng pamshalân,
AMUJERADO, DA. adj. Kilos ba-
ANATA. f. Pakinabang na nata-
bae;parang babae.
tamo sa is^ng taon ng alinmang
AMULETO, m. Antlnganting. hanapbuhay
ANAGORETA, eom, Ang nagtitird
ANATEMA. amb. Sump&.
sa ildng nainaabot ng kala-
di
kal ng mga tao, at walang gi- ANATEMATIZACI6N. Pag. f.
sump&.
nagawft kungdt kabanalan at pag-
papakabirap. ANATEMATIZAR. V. a. Sumpa^n.
ANADE. amb. Pato. ANATOMIA. f. Pagbusbos 6 pas-
ANADON. m. Inakay ng pato. hihiwaldy ng mga bahagi ng ka-
ANAL. adj. Nauukol sa taon. II m. taw^n ng tao 6 hayop. Karu- II
pl.Bak^s ng mga pangyayari. nungang nagtutur^ ng pagkilila

ANALEABETO, TA. adj. Hindt ng bilang, pagkakayari, kinala-
marunong bumasa at sumulat. li
lagyan at pagkakakabit ng mga
Mangmdng. iba't ib^ng bahagi ng katawdn
ANAlISIS amb. Pagsusuri ng tô,
ANALIZABLE. adj. Masuauri. ANCA. f, Ang alinmdn sa dala-
ANALIZAD0R, RA. adj. y s. Su w^ng bahaging humahati sa da-
musuri. kong puwitan ng isaag hayop. ii
ANALIZAR V, a, Suriin ang isdng ant. Pigi.

56
ANCI ANDA
ANGIANIDAD. f, Kat8D( AISDARIEGO, GA. ad^ y s. Pa-
ant. Kalumllaii, lakadiakad.
ANGIANO, NA. adj, y s Matan- ANDAS. f. pl. Anda^. ll Langka-
d&. II
ant. Luma. yan
ANGLiY. Mar, Sinapete.
f. ANDRAIO. m. Gulanit na basa-
ANGLADERO. m. Mar- Padparan han; pamunas.
ng saâkyangdagat. ANDRAJOSO, SA. adj. Gulagula-
ANCLAJE. m. Mar Pagpapadpdd nit.
ng sasaky^ngdagat. ANECDOTA. f. Maikling kasaysa-
ANGLAR. V. n. Mar, Pumadpdd yan ng isang mahaiagdng pang-

ang sasakyangdagttt sa pamama- yayari.
gitan ng sinapete. ANEGABLE. adj. Inaapawan ng
ANGORA. f. Mar. Sinapete. tubig.
ANGORADO, I)A. adj. Hugis sina- ANEGAetieiN. f. Pagaoaw ng tu-
pete. biy:; paglub6g.
ANCITVINA. f. Amer. Sa Ghile, ANEGAR. V. a. Paapawin,- palu-
libingan ng mga taong katutubo bugin. II Lunurin. II V. r. Umapaw;
sa isd^ng bayan. lumub6g.
ANCHICORTO, TA. adj. Malapad ANEGO. m. Amer. Pagapaw.
at maikli. ANEJo, JA. adj. Naaanib.
ANCHO, eilA. adj, Malapad; ma- ANEMlA. f. PamumutlA; kakula-
luang. m, Kalaparan,
II
nedn sa dugd.
ANeilOA. f. I^daog haluhebay. Al^^Mieo, Ca. adj. Maputld; ku-
ANdlOR. m. Lapad; luang. iang sa dugd*
aN(ÎILtra. f. Kalaparan, fig. La 11 ANESTESIA. f KawaUn ng pa-
ya; luag. kiramdam; pamamanhfd.
ANCIUJROSO, SA. adj. Napakalapad; ANESTESIAR. V. a. Alisan ng pa-
napakaluang. kiramddm; pamanhirin.
ANDADERAS. f. pL Sanayan sa ANENAR. V. a. lanib.
paglakad ng mga bat^
ANENION. f, Pagaanib.
ANDADOR, RA. adj. y s. Mala.
ANEXO, XA. adj. Kaanib.
kds lumakad. 11 Palakadlakad.
ANEIBIO, BIA. adj. ZooL y Bot>
ANDADURA. f, Paglakad.
Gabdy. Palapala. Nauukol sa mga hayop at mga
ANDAMIO. f. 1|
Dg Andar. Lu- halamang nabubuhay sa tubig at

ANDANTE. p. a.
sa katihan.
malakad. Mus. Isa sa mga
II m.
kumpds ng musika. ANFIBOLOGfA. f. Pangangahulu-
ANDAR. V. n. Lumakad, ||
Guma- sr^ng dalawd.
liw ang mdkina. II m, Paglakad; ANEIBOLOGieo, CA. adj. May
lakad. dalawang pangangahulugau.
57
ANFI ANIM
ANFITE ATRO . m . Pa looran ng Tagikliw.
mga sarisaring palaro. Dulân. II
ANIMA. KaluluwAf. Kaluluw^. II
ANGARILL.\S. f. pl. Hakutdn ng sa purgatoryo. ArtilU Butas ||

fig.
mga ginagamit sa pagtatayo ng ng kanyon na nilalabasdn ng
bahay at iba pang bagay. punlo. pl. Tugtog ng kampan^,
II
ANGEL. m. Sug6 ng Diyos; ang- sa ganap na oras ng gabf na

hel. tumatawag sa mga tao up^ng
ANGELIGaL. adj. Nauukol. sa ipanalangin ang mga kaluluw^ sa
mga anghel. purgatoryo. ^
ANGINA. f. Pamamag& ng lala- ANIMAGION. Pagpapasigld;pag- f.
munan. sigld. Sigla; tapang.

II
ANGOSTAR v. a Pakiputin. || v. ANIMADO, DA. p. p. ng Animar.

r. KunniiDot, I!adj. Masigld; matapang. ||fig.
ANGOSTO, TA. adj. Makipot; Masayd.

masikip. ANIMAL. m. Hayop. adj Na- ||
.
ANGOSTaRA. f. Kakiputan. pakamangmang.

ABGUILA. f Zool. Palos. Igat. || ANIMALIDAD. f. Kahayupan,
ANGULAR. adj, Nauukol sa pa- ANIMAR. V. a. Buhayin ang lo-
nulukan. ||
Hugis panulukan. 6b.||fig. Paaiglahin; patapangin,
ANGULO. m. (7eom. Panulukan,
II
Bigyan ng biihay at la-
fig.
ANGUSTIA. f. Pighati; hinagpis. kd,s. Mabuhay ang lo6b.||
II
V. r.
ANGUSTIAR v. a, Pighatiin; pag- V. r. fig. Sumigld,; tumapang.
hinagpisln. 11 V. r. Mamighatt; AnIMO. Kaluluwa. fig. Tapang; ||
maghinaepis. lakds.||fig. Akal^. fig. Pagii-

||
ANGUSTIOSO, SA. adj. Lip6s ng sip. iAnimo! interj. Katata-

II
pighatt. II Nagpapahinagpis. Na- II

pang.
mimighatl. Sigl^; tapang;
ANIMOSIDAD. f.
ANHELAR Magsikip ang v. n.
lakds. II
Matindlng galit.
paghingd. Magnais. Ma8igld;ma-
II
ANIMOSO, SA. adj.
ANHELO. m. Masidhtng nais. tapang
ANHELOSO, SA. ad]. Nagsisiklp
ANIQUILABLE. adj. Malilipol.
ang paghinga. Nagnanais ng ma- 11
sidhl.
ANIQUILACi6N. f. Paglipol; pag-
Magpugad, kalipol.
ANIDAR. V. n. II fig.
Mamahay; mamugad. ANIQUILADOR, RA. adj. y s.
ANIEBLAR. v. a. Pagulapin. ||
v, Lumilipol.
r, Magulap. ANIQUILAR. V. a. Lipulin.||Igi-
ANILLAR. V. a. Hugising sing- bS.. II V. r. Malipol; magibft. ||
v.
sing, II Singsingdn. r. fig. Masir^. II V. r. Mauwt
ANILLO. m. Singsing. II Bukl6d.|| sa wal&.
8
;
58
ANIV ANSI
ANlYERSARlO, RlA. adj, Ta6n ANSIOSO, SA. adj. Naglulung-
ta6a. m, Das^l at bisang gi-
II
gatl; nagnanais ng labis.
nagawS, na patungk6l sa kalulu- ANTAGONIGO, CA. adj. Alit.
wa ng naoaatay sa gandp na ikd ANTAG0NISM6. m. Pagkakaa-
sangtaong pagkamatdy. lit,
ANOe m. Anat. Butas ng pu- ANTAGONI8TA. eom. Kaalit.

w!t. ANTANO. adv. t. Ng taong lu-
ANOGHE. adv. t. Kagabi; kaha- mipas. No6ag unang panahon.
II
pon sa gabl. ^
ANTAkTieO, CA. adj. Nauukoi
ANOCHECER. v. n. Gumabi. ||
sa gawlng timog.
Gabihio. ||
v, r. Poet. Magdillm. ANTE. prep. Sa harap.
ANODINO. NA. adj. y s. Nag- ANTEANOGHE. adv. t. Kamaka-
papahupA ng sakit. lawa sa gabi.
ANOMALIA. f. Alit sa kalaka ANTEAYER, adv. t. Kamakalawa
ran. ANTEBRAZ0. m. Anat. Bisig.
ANONADAR. v. a. Lipulin; gi- ANTEGAMARA. f. Tanggapan ng
b&ln. II fig. Paunttin. ||
v. r. Ma- bahay.
lipol; magiblL. II v. r, fig. Umun- ANTEGEDENTE. ng Ante- d. a,
tt. eeder. m. Gawd;

Nanûnguna ||
ANONIMO, MA. adj. WaUng 88lit& 6 pangyayaring nauna, ||
lagdd, ng may gawd; waldng pa- Gram Sinusundan.

ngalan m. Sulat na waldng
||
ANTECEDER. v, a. Ipagpauad,!!
lagd^ ng sumulat. Lihim ng ku- ||
fig. Magpaund-
mathS na nagkukubii ng kani- ANTECESOR, RA. m. y f. Ang
ydng pangalan. nauna sa karangalan 6 tungkulin.
ANORMAL, adj. Alit sa kara pl,
II
Ninuno
niwan. ANTEDILUVIANO. NA. adj. Uoa
ANORMALIDAD. f. Pagkakaalit 8a paggunaw ng lup^
&a karaniwan, ANTELACI6N, f, Pagkauna,
4N0TACI6N, f . Pagtatand^; pag- ANTEMANO (DE) m, adv. Ka-
tatala. pagdaka.
ANOTAR. V. a. Itand&. ||
Ital&. ANTEMURAL. m. Kut^; mu6ff.
ANSIA. f. Balisa. li Masidhtng ANTENA^ f ZooL Sungay ng mga
nais; pagiulunggatt hayop na kapara og alupihan,
ANSIADOR. RA. adj. y s. Nag- gagambd at ibp.
lulunggati. ANTENOGHE. adv, t. Kamaka-
ANSIAR. V. a, Paglunggatian; na- law^ sa gabi,
ising labis. ANTENOMBRE, m. Pangalung ipi.
ANSIED AD, f. Paglulunggatl nagpapaund sa ngalan, [âya ng

pagnanais ng labis. don, san, at ibp.
59
ANTE ANTI
ANTEOJO m. Pangtanaw sa ma- mga aral na laban sa itinurd ni
'
layd. Salamin sa mata.
II Jesuoristo.
ANTEPASADO, DA. ad]. Nakara- ANTieUADO, DA. p, p. ng Anti-
ang panah6ii, m, pl. Ninuno. 1| euar. II adj. Lum^; hindl na gi-
ANTEPEGHO. m. Hadlangna nagamit.
umaab6t hanggd^ng sa dibdib u- ANTieUAR. V. a. Lumain; lipa-
pang huwdg mabulog; paldbaba- sin. II V. r, Maluma; lumipas,
han. ANTIDOTO. m. Panglaban sa la-
ANTEPENULTIMO, M A. adj. son. 11 fig. Lunas.*
Una sa samuDod sa huli. ANTIEeONOMieO, CA. adj. La-
ANTEPONER, v, a. Ipagpauna; ban sa pagtitipid. ,
ilagd,y sa uoahan. II v. r. Magpa- ANTIFAZ. m. Takip sa mukhfi.

und; lumagay sa unahd.Q. ANTIPEBRIL adj. Kumakalaban
ANTEPUESTO, TA. p p. irreg. sa lagndt.
pg Anteponer. II
adj. Nasa una- ANTIPONA. f. Maikling panala-
han. nging dinarasdl ng una at huii
ANTERIOR. adj. Nauuoa; sinu- sa isdng mahabang dasdl,
8undd,n, ANTIEONAL. m. Akl^t ng mai-
ANTBRIORIDAD. f. Pagkauna sa ikllng panalangin.
pauahon. ANTIPRASIS. f. Bet. Pagpapaltt
ANTES. adv, t. y 1. Una; bago. sa isdng pangungusap ng ib^ng
II adv. ord, Muna. ||
conj. adver, alft ang kahulugan.
Bagktis. (Antea bên). ANTIGUAMENTE. adv. t. Nang
ANTESALA. Bahagi ng bahay f. unang panah6n.
na dinadaanan sa pagpasok sa 'ANTIGUEDAD. f. Kalaunang pa-
tangcapn. nah6n. Ang 11 nangyari nang u-
ANTEYISPERA f. Ang ikawalong nang dako.
araw rjg siydm,
ANTIGUO, GUA. adj. Luma; Ia6n.
ANTICIPACI6N. f. Pagpapauna; Matanda. pl Mga
II II
tao nang
pagkauna.
unang panah6n.
ANTieiPADO, DA p. p. ng An-
ANTIPARA. f. Panganlong; pang.
tieipar . || adj . Maaga.
haiang sa bahay.
ANTieiPAR. V. a. Ipagpauna. II
Magjna n? bayad; magpatinga, ANTIPARRAS. f. pl. Salamin sa

V. r. Magpaund; mauna.
matd,
II
A^TieiPO. m. Paunang bayad; ANTlPATiA. f. Kawaldn ng giliw

patinga. sa kapuw^; pagkamuhl. || fig.
ANTIGRISTO. m. Ang raagdara- Pagkakaaiit.

yang eiaipdt sa lup^ bago mag- ANTIPATIGO, CA. adj. Hindl ka-
huling araw na magtatatag ng giliwan; nakamumuht.
60
ANTf ANUE
ANTIPODA. m. adj. Geog* Ang ANUENGIA. f. Kapahintulutdn.
nauukol sa mga tao sa kabiid>ng ANULABLE. adj. Mapawawalang
panig ng mund6. bis^.
ANTIPUTRIDO, DA. adj. Laban ANULAGION. f. Pagpapawalang

sa pagkabulok. pagpapawalang saysay.
bisa;
ANTITUBERGULOSO, Sa. adj. ANULAR. V. a. Pawaldng bisa;

Laban sa saklt na pa^katuy6. pawaldng savs^y.lladj. Nauukol
ANTOJADIZO, ZA. adj. Mapag- sa pingsina. Hugis singslng.
1|
pitang madalas. ANUNCIACi6n. f. Pagbabalit&.||

ANTOJARSE, v. r. Magnasang Pagbati.
mahigpit ng mga bagay sa ud- ANUNGIAR. V. a, Magbalita;
yok ng sariling kagustuhan. ma&bal^. ||
ManBhul^.
ANTOJO. m. Kagustuhang walang ANUNeiO. m. Pagbabalit^; pag-
tuto; pitang mahigpit ng sariling babala. ||
Balit^; babaia. II Hula,
kagustuhan. ANZUELO. m. Tag&; bingwlt.,
ANTORGHA, f . Sul6. II
fig. Hsw; ANADIDURA, f. Dagdag.
tangl^w, ANADIR. V. a. Dagdagan. Pa li
ANTROPOEAGIA, f. Pagkain ng lakihin.

laman ng tao. ANAGAZA. f, Pangati. ll fig. La-
ANTROPOEAGO, GA. y adj. s. Idng.
Kumakain ng laman ng tao; ta- AIJEJAR, V. a. Lumînang isang
ong kumakaia ng kapuwa tao. bagay. v. r. Malum^.
||
II v. r.
ANTRUEJ0 m Ang tatlong araw

. . Malipas.
bago sumapit ang miyerkoles ng ANEJ0, JA. Lum^; la6n. ||
fig y
ab6. fam. Lip^s.
ANUAL. adj. Ta6nta6n. ASieOS m. pl, Pinagpilasan; pi-
ANUALIDAD. f. Halagang ibina- nagbasagan.
bayag sa ta6nta6n. ANIL. m, Tin^.
ANUALMENTE. adv. t. Ta6nta- AIÔ. m AstTon, Ta6n.
6n. AORTA, f, AnaU Malaking ug^t
ANUBLAR. V. a. Pagkuiimlimin. || na tinatakbuhdn ng dug6ng nag-
f ig. Ikublf; ilingfd. II fig. Lanta- bubuhat sa pus6.
hfn. II V. Magkulimlim.
r, ||
v, r. AOYADO. DA. p. p. ng Aovar. ||
fig. Malantd. adj Hugis itl6g, initl6g.
ANUDAMIENTO. m. Pagbubuhdl; AOVAR. V, n. Mangitl6g.

pagkabuh6l. APAGENTAR. v. a. Magpakain
ANUDAR. V. a. Magbuh6l.|| Pag- ng mga hayop. v. r, Mangi- ||
buhuUn. II V. r. Mabuhol; mag- nain,

kabuh61. II
V. r. Maudl6t ang APAdBILIDAD. f. Kaamiian; ka-
paglaki; mabensot. babâng lo6b.
61
APAC APAL
APAdBLE, adj. Maamd; malung pald.
manay. II Payapa APALMADA. adj. Nakabuk^ng
APAGIGUAMIENTO, m. Pagpa- palad.
yap^; pa^âwat; pamamavap^. APANAR. V, a, Pulutin ang iaang
APAGIGUAR. V. a, Payapaio; a- bagay. Damput(n. Umitln llfam
Il ll
watia. V, r. Mamayap4; tuma-

II Tagpl^n 6 ayusin ang is&kg ba-
himik, gay na sirA. \
APAGHE. m. Masaman^ tao, APARADOR. m. TagMn n| mga

APADRINAMIENTO. mf Pagaa- damit 6 ulam,
ndk. APARAR. V. a, Sumalo ||Ihand4.
APADRINTAR. v. a. Miganak. ||
gayakdn. || v. r. Maghand^; mag-
fg. Majj[tangg6l; tumanKkilik. gayak.
APAGABLE. aclj, Mapapatdy ang APARATO, m. Kagayakan. 11 Ka-
ilaw. sangkapan,
APAGADIZ0. ZA. adj. Patayin; APAROERIA, f Kasunduan sa
mataual magningas. pakikipagsama,
APAGADO, DA. p. p. ng Apagar. APARGERO, RA. m. y f. Ka-
I|adj. fig. May uga'iag napa- samd.
kalubdy, llfig. Mahin^; bahag- APAREGER. V. n. Lumitaw; su-
y^. (kuny; ginagamit da mga sa- mip6t; pakita.
lirang eolor, voz. at ibp.) APAREJAR. V. a, IhandS; iga-
APAGAMIENTO. m, Pagpatay 6 yi^k- II
V. r. MaghandS; magga*
pagkamitay ng ilaw, ydk.
APAGAR V. a,
Patayia ang ap6y APAREJO. m. Kagayakan.
6 ilaw. ||f.g. p^wiin; tighawin. APaRENTAR. V. a, Magkua^
II
V. r, Mamaray ang apoy 6 war!,
ilaw.llY. r. fig. Mapawi; ma- APARENTE. adj. Kunwar!, ||
Ma-
tigh^w. Pint Pahinain ang ku-
II rapat. Namamalas,
||
lay 6 liwanag. APARieiON. f. Paglitdw; pagsi-

APALABRAR. v. a. KatipaniD.|| p6t,
V. r. Makipagtipdn; makipagka- APARIENdA. f An3 6 6 ayos ng
yart. isang tao 6 bagay sa biglang ti-
APALANGAR. v, n. Pingg$hfn; ngin,
pasanin sa pamamagitan ng ping- APARROQUIAR. v, a. Magbigay
ng mga suki sa nagsisipagtinda.
APALEAMIENTO. m. Pagpald; APARTADO, DA. p. p. n| Apar-
pagbampds. tar. IIHiwaldy; nalalay6; na-
adj.
APALEAR. V. a. Palîn; hampa- bubuk6d. Kaib^. m. Silid na
II II
sfn. Pagpagin ang mga damit,

II nabubukod sa bahay. Lalagyan Ii
alpombra at ibp, sa pamamagitan ng sulat.

62
APAR l APEC
APARTADOR, KA. adj. Naghihi tibuuog ham6g. 1| v. r. Magbatu-
waldy; nagbubukod han.
APARTAMIENrO. m. Paghihi- APEGO. m. Hiiig; pagkabuhos ng
walay; pagbiwaiay. HTahanan; ti- lo6^^; hangdd; giiiw,
rahan. APELaBLE. adj. Maipaghahabol
APARTAR, V. a, Ihiwalay; ibu- APELAdON, f- For^ Paghahabol
k6d| ilay6. 11 V. r. Humiwalay; sa mataas na hukuman.
buDOukod; iumayo. APELADO, DA. p. p. ng Apelar.
APARTE. adv, 1. Sa ibdng ban- adj. y s. Ang nanalo sa usa-

II
da. Sa agwat; mul& sa naalayd.

II
plng pinaghahabol ng natalo sa
I!
adv. m. Hiwalay; may kaiba- mataas na hukuman.
hdn. APELANTE. p. a. ng Apelar.
APARYAR. V, a, Maa^hanay ng Naghahab^l.
mga haya sa paggigiikda. APELAR. Fot. Maghabol sa
V. n.
APASIONADO, DA p. p. ng Apa- mataas hukuman. fig. Ma-

iia ||
sionar 6 apasionarse. |j adj. Sak- kiusap sa isdng tao upang mag-

bibi ng damdamin 6 paggiliw. karoon ng hanapbuhay 6 ng ki-
APASIONAMIENTO. m. Pagda nakaiiangan.
ramdam; paggdiw. APELMAZAR, v. a. Kuyumpisin; ti-
APASIONAR. V. a. Pagdamdamln; piln. II V. r. Makumyupis; matipt

pasakitan. II v. r, Magdamdam. || APELLIDAR, v. a. Tumawag at
V. r Mahilig ng labia ang ka- magipon ng mga tao sa pakikl-
looban sa isang tao 6 bagay. digm&. Tawagin ang sinoman
II
APATIA. f. Katigasan ng loob. II sa kaniyaug apelyido 6 pangalan.

Kapabayaan; katamaran. IIV, r. Magngaian; magpamagdt.
APATieO, CA. adj Matigds ang APELLIDO. m. Pangalaw^ng nga-

lo6b; pabay^; tamaei. lao; pamagat; apelyido.
APATIISeO. m. G'iy^k; palamu- APENAR V. a, Pasakitan; pag-
ti. dalamhatiin. ii v. r. Magdalamha-
APEAR. V. a. libis; ilunsad. II v. ti.
r. Umibis; lumunirad. |1
v. n. ant. APENAS. adv. m. BahagyS. II Ha.
Maglakad. los hindi.
A]PECHUGAR. v. n. Itulak Dg APNDICE. m. Bapay na kalakip
dibdib. y fam,
II
fig. Pumayag ng 6 karagdagang inihahaboi sa mga
laban sa kalooban. akldt.
APEDREAMIENTO. m. Pangba- APENUSCAR. V. a. Yamukusin.
bat6. APEO. m. Pagibls; paglunsad,

APEDREAR. Pag- v. a. Bumato. || APERAR. V. a. Magayoa 6 gu-
batuhanan; patayin sa puk6l ng mawa ng mga karit6ng pangha*
bato. V, impers. Umulan ng bu-
II
kot.
63
APER APET
APEReiBlMlENTO. m. Paghahan- kanaisnais.
da; oaglalaaa. || Babal^. APETEGIMIENTO, m. Pagpita;
APERGIBIR. Ihaadd; ilaan;V. a. pagnanais.
iKay^k. Magbal^; inaKpahayag,
II APETEKOIA. f. Pita ng pagkain.
II V. r. Humandgl; lamaaii. II
Pagnanais,
APERITIYO, VA. y s, Nag- adj. APETITO. m. Pita ng kalooban,
bibigdy gana ng pagkain. II
Pagkaibig sa pagkain. fig.Pit- II
APERO. m. Katipunan ng mga haya,

kanangkapan at ibang bagay na APETITOSO, SA. ad], Turaatawae:
Kinagamit sa alinmdno; eawain. ng pita ng pagkain. Masarap.p [[
APERSONARSE. V. r. Humarap; Mîbigin sa maseselang na pag-

makipagkita. kain.
APERTITRA. f. Pagbubukds. l|Pag- APIADAR. V. a. Kaaw&.dn. |i
v r,
sisimul^,. Maawa.
APES ADUM BR AMI ENTO. Pag-m . APIGE. m. Dulo. |j
f!g. Bahaging
naois; pagkahapis. n Kabigatan ng kaliltliitan,
katawan. APlStADO, DA. p. p. ng Apiriar.l!
APESADUMBRAR. V. a, Pasamain adj. Hugis pinya.

ang kalooban; hapisin n v. r. Su. APmAR. V. a. Pagtipuntipunin
raam^ ang kalooban; mahapis; ng siksikdn ang mga tao o ba-
magdalamhati. gay, V. r, Mapslksikao,
II
APESGAR. V. a. Da?anan; biga- APIO. m. Bot, Kinsay.

tdr. V, r. Bumigdt.
II APISONAR. V. a. Fisunfn ang lu-
APESTAMIENTO. m. Pagkakama- pa ng pamison.
'dv; salot. APLACABLE. adj. Mapahuhup&;
APESTAR. V. a. Gumaw4 ne ipag- mapalulubay.
kakamatdy n^ tao. || fig. Bulukin. APLAGAMIEKTO, m. Pau^papahu
II fig. Yamutin. v.
y fam. II r. p&; pagpapalubay; paglubay.
Magkamatay ang mga tao. APLAGAR. V. a. Pahupain; paiu-
APESTOSO, SA. adj. Sumaâlot. || bayin; paUibagin. il
v. r. Humu-
Mabahd, II fig. y fam. Nakagaga- p&; lumub^y.
lit.
APLAISÂDOR, RA. adj. y s. Pu-
APETALO, LA. adj, Bot. Nauukol
mapatag m, Pamatag.
sa mga bulaklak na waldng mga
||
talulot. apLaNAMIENTO. m. Pagpapatag

APETEGEDOR, RA. adj
pagpapantay.
y s. Pu-
mipita. APLiiKAR. V. a. Patagin; panta-
APETEGER. V. a. Pumita; paka- yfn II
V, r. Lumagpdk; mahulog.
naisin. APLANGHADO. m, Pa^pipirinsa,
APETEGIBLE. adj. Kapitapita; II Pinirinsa; pirinsahin.
.
64
APLA APOD
APLAlêHAR. V. a. iriDsahio; APODAK. V. a. Palayawan; nga-
mamirinsa. lanan ng kaiba sa tunay na pa-
APLASTAR, V. a Pipi-ia; pisAin. ngalan ang isaog tao.
II V. r. Mapipls APODERADO, DA. p. p. ng Apoderar
APLAUDIBLE. adj Kapuripuri. II adj. Mayiiapangyarihan.
APLAUDIDOR, RA. adj. y s. Nag- APODEKAR. V. a. ant. Magbig^y
pupuri ng kapanayarihan sa isdng tao.!|
APLAUDIR. V. a. Palakpakan bi- V. r. Magmay-arl ng isang bagay.
lang pagoupuri. ||
Papurihan, APODO. m. Palayaw.
APLAUSO. m. Pagpupjri; paj?pa- APOGEO. tn, Astron. GAWing ki-
lakpdk. nîialagydn ng isang bituing
APLAYAR. V. n Burn^ha. nasa sa malaydng agwat ng lup^.
APLAZAMIENTO. m. Pagtawag; APOLILLAESE. V. r. Kanin ng
pagaba. tang^ ang mga damit,
APLAZAR. V. a. Tawagia; abahln; APOMAZAR. Pint^ Bagain,V. a.
taningan. (} Ipagpaiiban. APOPLEJIA. Pagpipisan ng ma-
f.
APLieABLE. a d } . Maibabatay; ramiog dug6 sa utak na siyang

maikakapit, ikinawawala ng pagiisip.
aplioaci6n. Pagbabatay; pag- f. AP0RCADURA. f. Pagtatabon ng
kakaplt. â. palabds na
(|
Gayak iupa.
ipinaiibabaw sa mga kasuutan ng APORGAR. V. a. Tabunan ng lup&
babai f!g. Pagauaumikap.
|| sa puo5 ang mga halaman.
apligado, DA. p. p. ng Apliear. APORRAR. V. n. fam. Maumld;
IIadj. Masikap; masipag. makahumd,,
hindl
aplioar. V, a. Itapal. I kapit; II
APORREADO, DA. p. p ng Apor-
ibatay. II fig. Ibagay; ilapat. ||
f g. rear. adj. y fam. Bugb6g; lam6g.
11
lukol. I!
fig. Ihintrgil aag isang tao APORREAR. V. a. Bugbugin; la-
sa hanapbuhay. v. r. Magdkap; tl mugin. V. r. Malam6g; mabug-
II
magsumakit sa pagaaral. b6i?.
APOGADO, DA. p. P. ng Apoear. ||

APORREO. m. Pagbugb6g; pagla-
adj. Mangmdng. ||
fig. Alipustfi; mog; pagkabugbog; pagkalam6g,
hunghdng. APORTAR. V. n. Pumund6 sa dau-
APOGALIPSIS. m. Akl^t na kinata- ngan; dumaong. 11 fig. Sumapit sa
talaan ng mga pahayag na si gawiog pagkatapos
df sinasady&,
nulat ni S, Juan Eângêlista. na maliff^w ang sasaky^n. Mag li
APOOAR. V. a. Paunttio. i|
fig. Lii- bigdy dahilao. For^ Dalhin ng II
tdn, II
V, r. fig. MagpakababA; bawa't is^ ang natutungk6l sa
magpakaliit. samahaDg kinaaaniban; taglayin
ap6crtfo, fa. adj. GawagawA laang kayamanan ng lalaki 6 og
mang; hindi tutoo. babae sa io6b ng pagsasama.
. ;
65 -
APOS ap6s
APOSENTAR v, a. Patuluyin; nit6.
patirablri, ||
v. r- Manirahan; AP6STR0F0. m. Gram. Kudlit
tumuloy. na kaparis nito (') na ginagamit
APOSENTO. m, Silld. ||
Panulu- sa ilHng salit& up^ng magbady^
yanan; tirahan. ng pagbabawas ng isdng vocal

APOSESIONAR. v. a. Papagmay- sa hulf ng pangungusap,
ariin. II Magmayari.
v, r. APOYAR. V. a. Itukod, II fig.
APOSTAR, V. a. Mamustd; pu- Tangkilikin; Pa- tulungan. ||

fig.
musta. Palagayin ang is^ 6 ma- tutohanan; patunayan. v. a. Tu- ||

II
raming tao 6 kabuhayan sa isdng mukod. V. r. Pumigil; mang-

II
handang pook. v. r. Magban- II

hawak; sumandlg.
tdy, V. r.
II
Magpustahan. APOYO. m. Tukod; tungk6d. II
APOSTASiA.r. Pagtalikod sa pag- fig. Tangkilik; tulong,

kakristiyano.Pagtalikoi sa pa- II
APREGIABLE. adj. Karapatdapat
nanamoalatayang kinamulatan, halagahdn. li fig. Minamabal.
AP6STATA, eom, Ang tumalikod APRECIACI6N . f . Paghahalagd
sa pagkakristiyano, II
Ang paring pagpapahalaga.
tumiwaiag sa ordeng kinaaani- APREeiAR, V. a. Halagahan. 1!
ban. Ang tumiwaMg sa lapiang fig. Mahalin.

II
kinaaaaiban upang lumipat sa ibd, APREeiO. m. Paghahalag^; pag-

APOSTATAR. v, a Tumalikod papahalagd fig. Pagmamahal. ||
sa pagkakristiyano. Tumiwaldg II APREHENDER, v. a. Hulihin;
ang isdng pari sa ordeng kina- dakipin. || Filos. Gunigunihin.

aaniban. Tumiwalag sa lapiang
II
APREHENSIBLE. adj. Mahuhuli.
kinaaaniban up^ng lumipat sa APREHENSI6n. f. Paghuli; pag-
ibd. daklp- II Guniguni.
APOSTEMA, f. Bag&; pigsd. APREHENSIYO. VA. adj.Mapag-
APOSTEMaRSE. V. r. Magka- gunlgunf; matatakuiin.
ba&; magkapigsd. APREHENSOR; RA adj. y s,
AP6ST0L. m, Sugdng tagapa- Humuhuli ; manghuhuli
ngaral ng Ebanghelyo; alagad ni
APREMIAR. V. a. Higpitdn; pi-
Je3ucristo.
litin. Inisln,
APOSTOL ADO Tungkuling . m .
II
tagapangaral ng APREMIO. m. Paghigpit; pagpi-

pagkasug6og
lit. Paginis,
Ebanghelyo. H Kapisaoan ng mga II
alagad ni Jesucristo Katipunan ||

APRENDER. v. a. Mdgaral. II Mag.
ng labmgdalawang tandft.
ng mga larawan
apostol. APRENDIZ, ZA. m. y f. Ang nag-
AP0ST6LIC0, CA. adj. Nauukol aaral ng anomang gaw4 6 ha-

sa papa 6 sa kapangyarihan napbuhay.
9
66 -
APRE APRI
APRENSAMIENTO.ro. Pagdada Paerpigbati/D. ||
f'g. S'gasigin,
gdn; pag mpit. APRETOr^. m. Pagpisii na ma-
APRENSaR. V. a. Daganaa; im- lakaa at bi^l^ H fig. Paghihika-
piiin. II fia. loisin. h6s; kagipitan.
APRENSION. f. Pagdakip; pag APRIESA, m. Madali. adv.
huli. II
Guniguni. APRIETO. m. Kasikipan. f g. ||
i
APRESaDOR, RA. adj. y s. Du- Paghihikahos; pagsasaUt; kagipi-

madagit; raînBdaragit. tan.
APRESAMIENTO. m Pangdara- APRISA, adv, m. Madali.
pit. APRISGaR. ang mgaV. a. Isilong
APRESAR. V. a. Dagitin; sagpa- hayop sa pang nainan.

ngia. Dahasin ang isang sasak-
II APRISIONAMIENTO, m, Pagpiit;
yangdaeat. pagbi alangyo.
APRESTAR. V. a. Igaydk ang mga APRISIONAR. V. a. Piitin; ibi-
kinaka^laiigan; ihandS.. II v. r. Gu- ianeîio 11

fiK. Igapos.
mavdk. APROBAGION f. P^gpapatunay.
APRESTO. m Paggagaydk 6 pag II
P-iîiSu! ok.
hahandS, n| mgi kinakailangan, APROBADO, DA. p. p. ng Apro-
|jH*ndd. bar Tiaanggap; sinangayu-
II
aij.
APRESURADO, D A. n g p. p. non Nakalampas sa pagsusulit.
II
Apresurar. ||
adi.DAlidali; dalosda APROBAR. ^. a. Pdlampasin sa
los. paksusulit. II
MagalingiD.
APRESDRAMIENTO. m. Pagpa- APRONTAR. V. a. Ihandang ma-
padall o pagdaialidali. dalt. II
Ibiga/ ng walaag liwag ang
APRESURaR. V. a, DpUdaliin, eaiapi 6 ihang mga bagay.
li V. r. Magdalidali; magbigli. APROPlAdON. f- Pagari; pag-
APRETABLE adj. Mahihigpit. kaniya.
APRETADERA. f. T^ling pang- APRUPIADO, DA. p p, ng Apro.
bigp't, piar. II
adj. Bagay; kapit.
APRETADERO, RA. adj. Humi-^ APROPtAR. V. B. Ipssariii; ipa-
m. Bah^g. ari Ipagkalo6b ga bawa't bagay

higoit. II
f g. Ibagay 6 ika-
II
ang uauukol 1|
APRETADO, DA. p, p. ng Apre-

pie aug nauuRol na pangyayari
tar. II
ad1 fig. Mahirap; mapa- sa pinaguusapan. V, r, Ariin; 11
nganib. ||
fig. y fan3. Maramot. kaDiyahin.
II M^îklp; mahigpit. APROVECHABLE adj. Mapaki.
APRETADOR, RA. adj. y s. Hu kinBbangan.
mia goit. m Panghigpit. II APROVECHADO, DA p. p. ng
APRETADURA. f. Paghippit. Aorovechar adj. pakina-
II
May
APRETAR. V, a. Higpit^n; im- bang; pin^kikinabaDgan. Masi- II
pitin; pisilin. H fig. Udigin. II fig. kap; masipag.

, .
67
APRO APUN
APROVECHAMIENTO. m. Kapa- APUNTE. m. Pagtudl^. 1| 'pl. Lis-
kinabaDgan. || Pagkakasulong sa tahan; talaan.
kamnuneao APUNALADO, DA. p, p. ng A-
APROYEOHAR Pakioaba- v. n. pun lar II
idj. Hugis 8undang.
Dgan V. a. Gamitin ng may
II
APUNALaR. V. a. Saksakin ng
pakinabang ang isaa<' bagay. II sundang.
V. r. Samantalahin. APUNAR. V. a. Dakutin.
APROKIMAGION. f. Paglalapit; APURADO, DA. p. p. ng Apurai
patflar>it II
VIahirap; dukha.
APROXlMADAMENTE. adv. c. APUR^R. V. a. Dalisayin.llUbu-
Humiglt kiimulang. s'n 11^2;, Yamutia ane: isan.i tao
APROX[MADO, D A. p. p. ng hanggang sa magali' . f ^.
|| Pag-
Aproximar, II adj. Malapit. mada iin ||
v, /. Maghinagpis;
APR0XIMAR. V, a. llapit; ida- mazdalamhat!.
iti. II V. r.Lumapit; dumaiti. APURO. m. Kagipitan; paghihi-
APTERO, RA. adj. ZooL Waldng kahos sa kabuhayan, ||
Dalam-
pakpak. bti.
APTITUD. Kakayabdn 6 ka- f. AQUEJAR. V. a. fig. Pagdalam-
rapbtdn paghawgk ng is^ng sa hatiin; pasakitan; pahirapan.
tungkol Kaalaman 6 kasanayan 11 AQUEL, LLA, LLO. pron. Yaon;
sa paghawak ng isdng kalakal. i\6n.
APTO, TA. adj. May kaya; may AQUENDE. adv. 1. Sa dako rito.
karapatdn sa paggawS, ng i^dng AQUESE, SA, SO. pron I\da,
baeay. AQUESTE, TA, TO. pion, It6.
APUESTA. f Pagpusta. Pusta- ,
|| AQUi. 8dv. I. Dito; dini || adv.
han. t. Nga}6i*; sa panah6ng kasa-
APUNTADO, DA. p, p ng Apun- lukuvan.
tar, adj. Tinulisan. Nakatal^.
II ||
AQU1ETAR. V. a. Patahimikin;
APUNTADOR RA Nag- adj. y. s.
payar^m. v. r. Tumahimik;
tatald. m. Ang tagdpagbul6og
II
||
sa mga nagsi.-ilabas sa duiaan pumayapa.

sa oras ng palabds. AQUILATACI6N. f. Pagkilatis;
APUNTALAR. v. r, Maghusay; paguri.
magtukod. AQUILATAR. V. a. Kilatisin; u-
APUNTAR. V, a- Tud!Ain.||Iturd
riin fig. Suriin at pahalagahdn
||
llltal&; itanda ||
Tulisan. ||
Basa
ang kagalingan ng isdng tao 6
hing iparinig sa mga nagsisila-
b^s sa dula^n ang kasaysayan
ng is^ng bagay.
ng palaba? updog huwag mali- AQUIL6N. m. Hilaga.ll Hanging
mutan. humihihip sa hilag^.
.
68
AQUO ARBI
A QUO. loe. lat. Nauukol sa hu- ARBITRIO. m Kapanpyarihang
k6tn na ang
kahatulan ay pi- makapagpasya sa sarili. Pasyd ||
naghahabol sa mata^s oa hukn- ng tagahatol. II pl. Buwfs.

man. ARBITRO, TRA. adj. y s. Ang
ARA. f. Alta; dalangindn. ||
Ba- humahatol sa kaniyang sarili.
t6ng binasbasat^, na pioaspapa ARBOL, m. Punuogkaboy,
tungan ng pari sa oras Dg pag ARBOLADO, DA. adj. Mapu-
mimisa ng kalis, at ibd pang ka- nungkahoy. II m. Kakahuydn.
gamit^n. ARBOLAR, V. a Magtaas ng
ARADA. f. LupAng inararo. bandi'^; magladldd ng watawat.
ARADO. m. Pagararo. II Mar^ Maglagdy ng layag ang
ARADOR, RA adi. y s. Maga- sasakyangdagat.
raro ||
m. ZooL Kagaw. ARBOLARIO, RIA adj y s. fig.
ARADURA. f. Pagaararo, y fam. Mangm^ng. || Ang maa-

ARaNGEL. m. Bayad na nata- lam sa mga kahoy dam6. at
takd&. ARBOLEDA. f. Kakahuyau.
ARANDELA. f. Pangalang sa mga ARBOREGER. v. n. Lumaki ang
gul6Dg up^Dg huw^g magasgds punungkahoy.
sa pagkakakiskisan ARBOREO, REA. adj. Nauukol
ARANERO, RA. adj. y s. Sinu- sa punungkahoy.
ngaling; magdaraya ARBORESCENCIA, f. PagUki ng
ARANZADA. f. Panukat ng lu- punungkahoy.
p^. ARBUSTO. m. Kah6ykah6y,
ARANA. f. Zool Ga gamb ^ .
II
ARCA. f. Kabdng malaking may
Ilawdng kumpulkumuol na ibin'- susi na pinagtataguan
ng sari-
bitin. Lambdt na panghuli ng
II
saring bagay.
Area de No4. |i II
m|a ibon. Da6ng ni Noe. Area del pan, ||
ARAl?AZO. m Kamot; galos. fig, y fam. Tiyan. fig. y fam. II
ARAlÔ. m. Kamot. Slsidlan

ARAR, V. a. Magararo; araruhin ARCABUZ. m. Baril.
ARBITRADOR, RA. adj. y s. Hu- ARCADa. f. Hubog 6 arko ng
mabatol. mga simbahan 6 tuldy. Alibad. II
ARBITRAJE. m. Paghatol.||Pasja bad ng sikmura.

ng tagahatol. ARCADUZ. m. Padaluyangtubig;
ARBITRAR. v. a, Humatol ayon alul6d.
sa sariiing paglilining. ARCAISM0. m Papgamit ng mga
ARBITRARIEDAD. f. Gawdng pangungusap na lipds na 6 lu-
laban sa matuwid. mi.
ARBITRARIO, RIA. adj. Laban ARCAnGEL. m. S u g6 n g
sa matuwld. Diyos.
69
ARGA. AREN
ARGANO, NA. adj. Lihim; tag6; ng lupkng may isaogdaSng mer-
kubli. m, DakiUng lihim; ba-
|j
trong parisukdt.
gay na nakatagft; po6k na ku- ARENA. f. Buhangin.
blK fig,
II Taong malihim ARENAL. m. Buhangindn.
ARGEDIANO, m. Pariog may ma- ARENAR. V. a. Tabunan ng bu-
ta^s na katuogkulan sa s mba- hangin Kuskusin ng buhangin. ||
han. ARENGA. f, Talumpating pa-

AReiLLA. f. Lup4ng putiag gi- tungkei sa is^ng taoog kagalang%
nagamit sa paggawa ng mga kagalang 6 sa isang k^pisanan ng
sangkapang lupa. roga tao.
ARCO. m. Oeom Bahagi ng ising ARENOSO, SA ad]. Mabuhangin.
biloK; hubog. H Buôg. Balantok,
|1 I! Binuhangin.
II Areo iris. Bahaghari. ARENOUE, m. ZooL Isddng la-
ARCHIPlfiLAGO. m. Sangkapu- pdd.
luBn. ARETE, m. Hikaw.
ARCHIVAR. V, a. lagatan at AREADA, Mar, Paggiwanggi
f.
itagd ang mga kasulatan at kawang ng aasakydngdagat.

tibayan. ARPAR V. n. Mar, Gumiwang-
ARCHIVERO. m. Ang nagiingat giwang ang sasakyangdagat,
ng pinagtataguan ng mga kasu- ARGAMASA. f. Apog, buhangin
latan at katibayan at tubig na pinaghal6 na gina-
ARCHIVO. m, Taguan ng mga gamit sa pagpapatongpatong ng
katibayan at kasulatang maha- mga bat6,
lag^. ARGOLLA, f. Singsiog na bakal
ARDER. V, n. Magalab; magni- 6 tans6ng makapdl.
Dgas. II
fig. Magap6y ang kaloo- ARGUIR. V. n. Mangatuwiran;
ban, magbigay ng matuwid. H Maki-
ARDID. m. Lalôg; dayL pajitalo.
ARDIENTE. ng Arder. Nag. p. a, ARGUMENTAeiON. f. Pagraama-
aalab. Nagpapainit.
||
adj. f g. II tuw{d. 11 Katuwirao,
Masigabo; maalab. ARGUMENTAR. v. n. Mangatu-
ARDOR. m. Malaklng init. Ka- ii ran; magmatuwid.
siglahan. ||
fig. Nais; haogdd. II ARGUMENTO. m. Katuwiran;
Tapang; kapangahasan, matuwid.
ARDOROSO, SA. adj. Mainit || ARIDECER. V. a. Patuyuin ang
fig. Maalab; masigld; mabis^. isang bagay. ||
Matuy6.
v. r.
ARDUO, DUA. adj. Napakahirap ARIDEZ. f. Katuyudn; pagkaku-

gawln, tdd.
AREA. Sukat ng lup^ng kina
f, ARIDO, DA. Tuy6; kutdd.
tatayuan ng isdog bagay.HSukat ARILLO. m. Hikaw.
70 -
ARIS arma
ARTST4. f. Sungat ng palay. ARMAZ6n. f. Almaôa.
ARISTOCRACIA. f. Pamahala n ARMERIA. f Bihay
6 po6k oa
na ang mga humahawak ng t ing- pinagtHteguaa ng lah^t ng uring
kulia ay pawaoj? rQ|a taQvag na s^ndata, Tindahan ng mga san-
ji
tao aa bayan. f| Kataadang uii ng data.

mga tao sa isdag bans4. ARMERO. m. M^nergagaw^ ng
ARIST6CRATA. eon. Tanyda? na sandat^ j| Manglalakd ng sanda-
tao. Kapanalig sa pamamahaî
I ta.
ng mga tanydg na tao. ARMlSTieiO. m. Pagtitigil ng

ARlSTOeRATIGO, CA adj. Nau- digtnaan sa pamamagitan ng ka-
ukoi sa patnahalaan ng mga tao giindoiri ng dilawdiig ban-iang
ya Pa tao. nay:lal*^ban.
ARlTMfiTICA. f. Mat, Karoou ARMONlA. PagkakatuKma ng
f
ngan a pagbiâng^ mâ tunng PnuknkBayos ng mga

||
ARITMETieO, CA adj, Nautikol bîhagi ng iâaa kabuuan. fis:. (|
sa ktrunungao sa paghilang. ||
Paakaka-uodd; pagkakaagpang ng
m. y f. Ang may tanging kaa- kalooban.
laman sa karuoungan sa paabi- ARMONieo, CA. adj. Naiiuk61
lang. sa pHigkakatugrog, 6 ng tunoa;
ARLEQUfN. m. A'ig mapagpata- paskakasundo m. Mus Masa- II
wa aa dulaan. rap na tuf!6? ng istrumentong

ARMA, f. Sandata. II tf6/aego Ba- tinutug;'6g ng raga daliri.
ril, II p.l. Hdkbd ng isaug bae ARMONIOSO, SA. adj. Mitunog

s&. at masaran s\ pant/dini<,
AHMADA. Hukhtiagdagat. f. ARMON ZACI6N. f. Mus. Pag
ARMAOiJO, m. Bitag, sild lam- tutugmA (g mga tunog.
bat na panghuli ng mga hayop. ARM0NIZAD0, DA. p. p. ng
ARMADURA f Kasuutang p a- Armonizar. adj. Mus.
l! Magka-
nanggaiang ng nakikidigmS. tugm^ ang tunog.
ARMAMENTO. m. Kasao^kapan
ARM0NIZAR. v. a. Pagkasun-
sa d gmd. pagtugmain.
diil!; II V. r. Maki-
ARMAR. y. a. Sandataban. li Pag bftgay.
buuin; pagkabltkabittn. ii f ig. y
ARO. m. Buklod, Singsing' na
y f^m Guma- II
fara Ihaoda. 11 f g.
malaklng bakal,
wa ng gulo, usap at ibp. il v n.
Maayos. |1 v. r. MaghandA sa pa-

AROMA. f. BulakMk ng aroma.
Magândata. Samy6; bang6.
kik d'grn&. || V. r. II
ARMAHIO. m. Tagu^n ng roga AROMATieiDAD. f. Kabanguh^n.

sandata. || Tagud^n ng mga aklat, AROMATieO. CA. adj. Mabango;
damit at ibp. masamy6.
.
71
AROM ARRA
AE0MATIZACI(5n. f, Pagpapaba- ARRAIGAR V. n. Magugat ||fg.
Lumipaii^ V. r. Man'rahaa sa II
AROMATIZADOR, RA. adj, y s. isdng po6k at magkaro6n ng mga

i1>i^ )af)%na!ie;6. pagaaring lupa,
AROMATlZAR v. a. Pabanguhin; ARRAIGO, m. Paguugdt. Kaya- il
OHsarn ui > manang mga pagaaring lup^.

ARPA. f. Mus- Alpa. ARRALAR. V. n. Dum&lang.
ARPADURA. f. K^mot; galos ARRAl^GA. f, Pagpitas ng m|a
ARPAMIENTO. m, P*gkaixiot; pag- t)unga.
y los ARRxlNCADO, DA, p. P' ng A--
ARPAR. V, a. K^mutin; galusaa rranear || adj. fig. y faaa. Naghi-
II
P<igulastildîn. ran jj 8un6t.
ARPAZ. adj Mangdaragit. ARRANCADOR, RA. adj. y 8. Bu
ARPISTA. eom. ManuQUgt6^ ng m'iDunot.
al 'a
ARRANOAR. V, a. Bunutin. l|Hu-
ARP(3n. m
K^lawit na bakal; ttuui^|lfg Alising bigld.||v. n.
ARQUEAR. V. a. Hubagin; hutu- Sumibad ng takb6 v. 1|
r. Mag.
kia. W Mar Sjkatin aoK lulan ng Mabuaot.
h ra.) V. r. |{
isa^g saâkvaagdagat. v. r. Ma- II
AR.i|A.lS[QaE. m. Pagbunot. |i
fig.
hihou:
Slgabo ng gabt |j
fig. Kabiglaa-
ARQ.UEO. m, Paghubog. 31 ar. ||
nan.
L ilaag kaya ng isang sasakâ'ig-
ARRAS. f, pU Sâgla. || Ang sa-
dauTHt.
Idpina ioiiabot ng lalaki sa babai
ARQUERO, m. Manegagaw^ ng
pagkakasal.
sa oras ng
kôdri Manggagawa ng bukl6d,
|j
ARQUITECTO. m. Ang marunong ARRASaB. V. a. Patagin, H G'^

bdio; H Punuing
iwasc4k. punung-
si pdtggawA ng mga bahay na
ba^6. pun6 ug tubig aag isang lalag
ydn V. n. y r. Un'ibwilas ang

ARQUITECTURA. f Karunungan II
langio. V. r. f.g. Mamalisbis ang

ea paggawa 6 pagtatayd ng mga II
bahay na bat6 at ibp. msa luh^ sa matd.

ARRABAL. m. Nayon. Alinmda II ARRASTRADa. f. fam. Masamdng
sa mga po6^ na nadudulo sa isatig babai
bayan. ARRA.STRADIZ0, ZA. adj. Maka*
ARRAGADA. f. Hikaw. knladkad,
ARRAIGADAS. f. pb Mar. Mga ng Arras*
aRRASTRado, Da. p. p.
iubid na pangpatibay sa mga
trar. fig. y fam. Dukh&;sa-
adj.
palo ng sasakyangdagat.
11
ARRAIGADO, DA. adj.Nagraamay. ydd ang kabuhayan. fig, y fam. ||
ari ng mga pagaarlng lup^. Hampa^lup^.

72
ARRA ARRE
aRRASTBAR. V. a. KaladkarlD.tl ARREDRAR. a Ilayd; ihiwalay.
V,
fig. Hikayatin j[
v. r. Magisod; II fig Paurungin; paudlutfa.ii
naagip6d. [|
v. r. f g. Magpakum Takutin. II
V. r. Lumayd- l( v, r.
bab&og labis. f g. Umurong; umudlot. [|

v. r.
ARRASTRE. m. Pagkaladkad. Matakot.

ARREAR. V. a. laboy aag mga ARREGLADO, DA. p. ng Arreglar
P.
hayop updog magpatuloy ng pag- H adj Maayos. Husdy. |j
lakad, ARREGLAR. V. a. Ayusin. Husa- tl
ARREBAi?AR. V. a. Pulutia haog- yin. II

V. r, Sumangayon; umayos;
ging kalildiitan. (i
Simutia. humusay.
ARREBATADO, DA. p. p. ng A- ARREGLO. m. Pagaayos; paghu-
rrebatar |j adj. Biglabigl& i[ fig husay; pagayos.
Wa'^ng hunusdill; nalalabuan ng ARRELLANAMIENTO. m. Pagpa-
isip. pakabuti sa up6.
ARREBATAR. Agawin; di- V. a. ARRELLANARSE. r. Magpaka- V.
gulin. II
Saklutiag
aog is^dng biglfi Duti sa up6. Manabimik sa II f 'g.
bagay. v, r, Pataagdy sa udy6k
||
pinapasukang hanapbuhay
ng damdamin; magdaldng ga- ARREMANGADO, DA. p. p. n g
'it. Arremangar il adj. fig. Nakalilis.
ARREBATI:Sa, f. Pakikipangapaw ARREMAIS^GAR. V. a. Ililis aog
ARREBATO. m. Pagagaw.||Pagka- manggds v. II r. Lumilis ang
bitflA, II fig. Galit. manggds.
ARREBOL. m, Puld ng langit. f| ARREMAT^GO. m. Paglilills 6 pag-
Kuiay na mapul^ng inilalagdy iiils ng manggds.
ng mga babai sa mukbA. ARREMETEDOR, RA. adj. y s. Du
ARREBOTAR. Sunggab^n ng V. a. madaluhong.
walang wast6 ang aaomaag ba- ARREMETER. V. a Daluhungin. 1|
gay na natitiklop, gaya ng da- V. n Dumaluhong; lumusob,

mit, basahan at ibp.; sambila- ARREMETIDA. f. Pagdaluhong;
tia. ||v. r. Magbalot oa mabuti paglusob.
ng kumot sa hihigdn. ARRENDADOR, RA. m. y f. Nag-
ARREGIAMIENTO. m. Paglakds; papabuwis 6 nagpapaupa sa ka-
pagtiodi. niydng lup^.
ARREGIAR. V, n. Lumakds; tu- ARRENDAMIENTO. m. Pagpapabu-
mindi II v. r. Lumakas ang ka- wis.
tawdn. AERENDAR. V. a, Pabuwisan; pa-
ARREGIEE. m. D a a n g hayag; upahan.llBuwisdn; upahao. il Ren-
landds na maluang at tinamba- dabdn ang kabayo.
kdn ng bat6. ||
Mga bat6ng ma ARRENDATARIO, RIA. adj. Namumu-
l&lak{ sa dagat. wisan 6 nangungupahan ng lup&.
73 ---
ARRE ARRO
ARREPENTIMIENTO. m. Pagsisisi, gagal; pagkamanghS
ARREPENTIRSE. V. T. Magsisi, ARROBARSE. v. r. Mapatigagal;
ARRESTAR. V. a. IbilanggS; piitia. mamangha,
II
V. r. Sumubd sa isaog mabi- ARRODILLAMIENTO. m, Pag-
gat na gawMn. iuluhod; pagluh6d.
ARRESTO. m. Pagbibilangg6; ARRODILLAR, v. a. Iluhod, || v.
pagpipiit. n, y r. Lumubod; maniklu-
ARRIAR. V. a. Mar. Ibab& ang h6d,
layag 6 bandil^. ARROGANdA. f. KaDalaluan;
ARRIBA. adv. l. Sa itaas. ||
Sa kasuwailan; kataasan.
dakoDg itads. ARROGANTE. p. a, n^ Arrogar,
ARRIBAR. Dutna^ng aag V. n. H adj Palal6; suwaiI.||Matapang;
sasakyangdagat; pucnund6 sa ta- makisig.
bl. fig. y fam.
II Magpalakas ng ARROGAR. V. a. For. Parahing
katawao.ll fig. y fam. Sumapit andk ang batang waldng nagis-
sa wakds. nang ama. v. r. Umangkin; ku-
||
ARRIBO. m. Pagda6ng ng sasak- mamkdm.

yangdajzat Pagdating II ARR0JADIZ0, ZA. adj. Maga-
ARRIESGADO, DA. p. p. ng A- ang ipuko'.
rriesgar. adj. Sapalard,n; panga-
|| ARR0JAD0, DA. p. p. ng Arrojar,
nib. Pangahas.
II
II
adj. Pangah^s; walang ta-
ARRIESGAR. v. a. Uagay sa pa kot.
ngAnib. v. r. Magsap&laran;
||
ARROJAR. V. Itab6y; itulak.
a,
mangahas. II
V. r. Magbigldbigld; magpati-
ARRIMAR. V. a. Ilapit, || Idag- hul6g. II
V. r. fig. Sumugbd; du-
ddg, Lumapit. v. r. Ma-
11 V. r. || maluhong.
niln; sumandlg. v. r. fig. Ma- || ARROJO. m. fig, Kapangahasan;
kipisan; makisama. katapangan.
ARRIMO. m, Paglalaplt 6 pag- ARROLLABLE. adj. Mababa-
lapit. Tungkod.I!
fig. Lingap; \\ lumb6n,
kalingd;- ARROLLADOR, RA, adj. y s. Bu-
ARRINGONAR. v. a. Ilag^y sa mabalumb6n.
sulok; itabi. |1
v. r. fjg. y fam. ARRULLADURA. f. B a 1 u m-
Lumigpit sa pakikihard,p sa tao. b6n,
ARROBA. f. Timbaog na dala- ARROLAR. V. a. Balumbunin, ||
wampu't limang libra. fig. SiTh^n; Sagasaan. || Talunin

ARROBADO, DA. p. p. ng Arro ang kaaway. II v. r. Mabalumb6n.
barse. ||
adj. Napatigagal; na- ARROPAR. V. a. Damitdn, Magl ||
mangh& ng tub&.
lut6
ARROBAMIENTO. m. Pagkati. ARROPE. m. Ginaok.
10
.
74
ARRO ARRU
ARROSTRAR. v. n. Mahi- fig. Mar- Magtungo ang sasak-
i|v. r.
lig; kumiiing sa isang bapay. II yangdagat sa gawlng paruruunan.

V. a. fig, Sagasain ang mga ka- ARRUNFLAR. v. a. Pagsamasa-
panganiban. v. r. Mangabds;li
mahtn ang mga barahang mag-
makipaghardoharapan. '
kakamukha. v. r. Magkasama-
||
ARROYO. m. Batis; saluysoy. sama ang mga barahang magka-

ARROZ. m. Bot. Bigds; palay, kamukh&.
ARROZAL. m. Palayan. ARSENAL. m. Po6k na malapit
ARRUAR. V. n, Umangil ang basa dagat na pinaggagawaan, pi-
boy dam6. nagaayusan at pinagtataguan ng
ARRUGA. f. Kulubot ng balat sa mga sasakyingdagat.
katandaan. ||
Kubot ng damit. ARTE amb. Kagalingan sa pag-
ARRUGAdON. f. Pagkulubot. yari ng isang bagay. Butingting. II
ARRUGAMIENTO. m. Pagkulu- Katipunan ng roga alituntunin

II
b6t. sa pagpapabuti ng isang bagay,

ARRUGAR. V. a. Pakulubutin; liKasangkapang pangisda.
pakubutin, ||
v, r. Kumulubot; ARTEPAGTO. m. Bagay na ya-
makubot. riog butingting.
ARRUINADOR, R A, a d j y s. ARTEJO. m, Buk6 ng daliri; ka-
Nagpapaguhd. siikasuan.
ARRUINAR. V. a, Iguhd. Ii
Papag- ARTERIA. f, Ugat na pinagda-
hirapin. !!
fig. Sirain. || v. r. Ma daanan ng dug6ng nagbubuhat
guho. II
Maghirap, i|
v. r. fig. Ma- sa pus6 at sumasabog [sa buong
katawdn.
ARRULLAMIENTO. m. Pagal6; ARTERIA, f. Katalasang ginaga-
paghehele. mit sa ikapagtatamo ng isaag
ARRULLAR. Mangibig sa v. a. bagay
pamamagitan ng mga huni ang
ARTERO, RA. adj. Mapaglaldng
ARTESA. f. BatyAng kahoy.
kalapating lalaki sa kalapating
ARTESANO, Na. m, y f. Mang-
babae. Magpatulog ng batS,
fig.
||
gagaw^ sa mga butintingin 6
sa pamamagitan ng hele 6 al6, raakina.
II
fig. Mangibig sa pamamagitan ArTIGO, CA. adj. Nauukol sa
ng matatamis at kaakitakit na dakorg hilagaan ng lup^.
salitA. V. r. Magibigan ang mga
II
ARTieULAdON. f- Pagbibigkds
kalapati, ng mga pangungusap ||^nait. Ka-
ARRULLO. m. Huni ng mga ka- Ptikasuan.
lapati kung nangingibig. || fig. Al6; ARTieULAR. v. a. Isugp6ng.||
kantd sa pagpapatulog ng bat^ Bigkasin ng maliwanag ang mga
ARRUMBAR. v. a. Iligpit ang pangungusap. 11 v. r. Magkasug-
isdng bagay na hindt kailangan. p6ng.
,
75
ARTI ARZO
ARTieULO. mga ba-
m, Isa sa sa maririkit na butintingin.
haging humahati sa mga kasu- ARZOBISPADO, m. Tungkuling
latan.llAng bawa't isd sa mga pagkaarsobispo. || Nasasakupan ng
hati ng isdng batds, kautus^n, arsobispo.
alituntunin at ibp. 1|
Pangkat. II ARZ0BISP0. m. Pun6 ng mga
Bigay na kinakalakal.ii^îa^ Ka- pari sa isd-ng siyudad.
sukasuan, II Gram. Ang bahagi ng AS. ra. Salaping tanso ng mga
kawikaang nangunguna sa pa- romano na nagkakahalaga ng hu-
ngalan. migit kumaiang sa p tiiag êi-
ARTIPIGE. eom, Aag gumagaw^ timoB. II
Alas.
ng mga butintingin. ASA. f. Bitbitan; hawakan ng ano-
ARTIFICIAL. adj. Gaw^ sa ka- m^ng kasangkapan. II Diigt^ ng
iidng halaman,
ARTIFICIO. m, Kagalingan ng ASADO, DA. p. p. ng Asar ||
m.
pagkakayari ng is^ng bagay. !l Inihaw.
fig, Katalasaa; laldng. ASADOR. m. Durudng pinagiiha-
ARTIFlCiOSO, SA, adj Binuting- . wsn.
ting. fig.II
Mapbglal^ng. ASADURA. f. Mga lamdn Saloob.
ARTILLAR. v. a. Saodatahan ang Atay.
II
mga tanggulan 6 sasakyangda-

ASAETEADOR, RA, adj. y s. Na-
gat.
mamana.
ARTILLERiA. f. Paraaa ng pag-
gaw^, pagiingdt at paggamit ng ASAETEAR. v. a. Maman^,. Ma- ||
lahat ng kasiingkapang pangdig-

nugat 6 pumatdy sa pamamagi-
tan ng pan^. fig. Magpasam&
m&. Mga kanyoo, punglo at iba
II
i|
ng loob.
pang kagamitdn sa digmd.||Pang-
kat ng mga kawal na nalalaang ASALARIADO, DA. p. p. ng Asa-
gumamit ng mga kany6n at ibd; lariar, m. y f Ang sumasahod
II .
pang kagamitdn sa digm^. ng upa sa kapagalan.

ARTILLERO. Ang nagaaral
m. ASALARIAR. y. s. Pasahurin; upa-
ng paggaw^ ng mga sandata, ii
han,
Kawal na naghlingkod sa artii- ASALTADOR, RA. adj. y s. Nang-
yeria. lolo6b.
ARTIMANA, f. Pakan& !j
fam, ASALTaR, V. a. Pasukin ang isd^ng
Laldng. tanggulan. II Looban; harangin. ||
ARTISTA. adj Nauukol sa nag- fig. Salakayin; mangyari ang

aaral ng mga butintinging 6 arte. isdng bagay ng dagli.
II
eom. Ang gumagawS, ng ma- ASALTO, m. Pangloloob; pangha-
rikit na butintingin. harang ;
pagsalakay
ARTISTieO, C.i. adj. Nauukol .
ASAMBLEA. f. Kapulungan.
76
ASAM ASEM
ASAMBLEiSTA. com. Kinatawdn niibay. [( v r. fig. Maligtas sa
sa isSng kapulungan. anomdng kapahamakan.
ASAR. V. a. Magihaw, v. r. fig. ll ASEMEJAR. V. a. Iwangis; imuk-
Magdamdd,m ng malabis na init. h&, II V. r. Mawangis; makawang-
ASCENDENCIA. {. Pagakyat; pag- kt; makamukh^.
tad,s. (I
Ninund. ASENTADERAS. f. pl. fam. Mga
ASeElsTDEB. V. n, Umakyat; pu- Pigl
mailanlang, fig. ||
Tumads sa ka- asentadillas. (A) m. Sak^y
tungkulan. Magkahalag^ |{
babai sa pangangabayo.
ASeENDIElsrTE. m. Magulang 6 ASEISTTAR. V. a. Iup6. Hagdy I!
ninund. ang isdng bagay ng panatag. II
ASCElsrci6N. Pagakyat; p a g-
f. Patagin 6 pakinisin sa pirinsa,
II
ildnglang. |{
Pagkatads sa kapang- dagdn at ibp, Papinuhin ang ||
yarihan, ta'im ng labasa 6 ng alinm^ng

ASeENSO. m. Pagakydt. ||
Pagka- kasangkapan. lDalagd.y; magpa- II
tads sa tungkol. lagay. Patunayan; patutohanan

II
ASCfiTICO, CA. adj. Nauukol sa ang isdng bagay. Ital&; itand&. II
taong nawiwili sa gawdng kaba- V. r.

II Umup6; lumikm6.
nalan. ASENTIMIEI^TO. m. Pagayon. II
ASeo. m. sukldm. fig. Ri-

Diri; II
Kapahintulutan.
marim. |(
fig, y fam, Takot. ASISTIR. V. n. Sumangayon; ma-
ASeUA. f. Baga. kiayon sa isdng pagkukurd.
ASEADO, DA. p. p. ng Asear. II aSENTISTA. m. Ang nakikipag-
adj. Malinis'; maayos. kayart sa paghahand& ng mga
ASEAR. Palamutihan; avu-
V, a. pagkain at ib'd-ng bagay na kai-
sin ang isdng tao 6 bagay. v. ({
langan ng hukbo, mga bilanggd
r. Magayos; magUnis. at iba pa.
Day^; ASEO. m, Kalinisan; kaayusan.
ASECHANZA. f. lalang.
Makakamtdn;
Umangan ASEQUIBLE. adj.
ASEOHAR. V. a. ng
matatamo.
day^, Pappapatunay; pag.
aserci6n. f.
ASEDIAR. V. a. Kubkubin ang pap^tutoo.
muog up^ng huwdg makalabds ASERRADERO. m. Lagaridn
ang nangasa Io6b. ASERRADOR, RA. adj. Naglalagari.
ASEDIO. m. Pagkubk6b. II m Mas^lalagan.
ASEGURAR. V. a. Tibayan. Ila- I! ASERRADURA. f. Paglalagari. {(
giy sa po6k na wald-ng tigatig Dadn ng lagari, II Kusot.

pl.
ASERRAR. V, a. Lagariin.
fig,
|(
Patunayan ang isdng ba-
ASERRllST. m. Kusot; plnaglaga-
gay. II fig. Iligt^s sa anomang
kapahamakdn ang mia tao 6 barian,
gay. II fig. Ipanag6t. |{

v. r, Tu ASERTO. m. Pagpapatutoo,
77
ASER ASIG
ASERTORIO, RIA. adi. Nauukol ASIGNAOION. f. Paglalaan. II He^
sa panunuriip^ pagpapatibay sa lag^ng laaa upang ipasahod 6
ng katotohanaa ng isang bagay sa ibd,ng bagay,
ASESINAK V. a. Pumatay ng ASIGNAR V. a, Haan: iukol.
kapw& sa pamamagitan ng ka- A3IGNATURA. f. Aklat na pinatr
taksildn. aaralan s^ io6b ng panahon ng;
ASESINATO. m. Taksil na pag- pagaaral,
patdy sa kapwi. ASILO. m. Pook na pinagtata-
ASESINO. eoTa^ Ans; pumatay sa guan 6 pinagpapahingahdn. fiK. 1]
pamamagitan ng kataksildn, Ampunnn.

ASESOR, RA. adj. y s. Ang hu- ASIMILAG 6N, f. Pagwawangis;
mahatol na kasama ng hukom. pai?Kawangi3.
I Katulong ng hiikom sa pag ASIMILAR. V. a, Iwangis; itulad
hatol, |j
V. n. y r. Mawang^s; matulad.
ASESTADURA. f. Patudia ASIMISMO. adv. m. Gayiin din.
ASE8TAR. V. a. Tudl&fn. Pata-
II ASIR. V. a. Hawakan; tabana^
m&dn ng putok 6 hwLmpds ng II V, r Mangapit; tumangan. |{
isang sandata V, Magaway; magtalo.

r. fig.
ASEVERACI6n. f. Pagpapatu ASISTENGIA, f Pagdal6; pagha

to6 sa sina-'abi rdp. Sakloio; tulong.
II
ASEYERAR. V. a. Patutohanan ASISTENTA. f. Babaing gumaga

ang siaasabi ndp ng tungkuling tagaharao 6
ASFIXIA. f. Pantigil ng hininga; tagaayos. Utusdng babae sa pa-||
pagkamatay na gawd ng pagka- lasyo 6 kumbento.

inis sa tubig, sakdl 6 sa usok.
ASISTENTE, p. a. ng Asistir. Hu
ASFIXIANTE. ng Asfixiar,p. a.
6 nagaayos. m. Ang
mabskrap ||
Lumulunod sa paghingd; puma-

alinma^ ea dalawdng obispoeiK
patdy.
tumutulong sa kumokonsagrd. sb
ASFIXIAR. V- a. Lunurin, [1 v. r.
ibdng nagoobispo, Kawalna nag- ||
Maluaod; mawa'an ng hiningd opisydl.

lilinakod sa isdng
ASL adv. m, Ganit6; ganiydn |i
ASISTIR V. a. Samahan ang

conj. eomp. Gaya; gaytin din;
sinomdn sa isdng hay^<^
yayamang
na pagtitipon, Paglinpkurdn,
ASIDERO. m. Hawakdn; tatang- || ||
Saklolohan; tulungan, Bantayd ||

i
ndn. fig, Pangvayari; dahil^n.

II
ang maysakit. V. n. Dumal6:

ASIENTO. m, Likmuan; uouan. II
humardp.
Puwit ng anomang lalagyan na
ij
itinatata?. PagtatandA ng isdng

il
ASMA. f Hika,
bagay sa pamamagitan ng sulat. ASmAtIGO, CA. adj. y s. Hi
II
Tining kain.
78
ASOe ASON
ASOeiAdON. f. Pagsasapi; pag- ASONAR V. n. Magkatugma aog
sasamahan. llSamahan; k a p i s a- dalaw^tig tu'j6g,
nan. ASORTADO, Da. ad|. Mapa-
ASOeiAR. V. a. Isama. Ilaklp; }| lad.
ianib. || V. r. Magsapisapi; mag- ASPA. f Pagkakêkis ng dala-
samahdn. wang putol na kahoy; kidkiran
ASOLAdON. f. Pagsira; pagli- ng pisi.
pol. ASPAR. V. a, Magkidkid tg pisl

ASOLAR. V. a. Sirain; igiibo; H sa pinagekis na dalawang putoi
piilin. II
V. r. Tiiminiag. na kahoy, if Iparipa sa kriis ang
ASOLEAR. V, a. IbiMd; paarawan, isdng tao. jlfig. y fam. Pahira-
j| V. r. Magpaaraw. 11 Umitim sa pan; paaakitan.
BraW. ASPEGTO. m. Aoiyo; ayos. 11 fig.
ASOLBO, m. Pagbibilad. mukha
aSOMADA. f. Pagdungaw; pag- ASPEREZA. f. Kapalasan. Ka- II
sungaw. bakslan ng lup^. Katigasan ng ||
ASOMAR. V. n. y r. Dumungaw; ugali; kabagsikdn,

ûmungnw. II v. a. Idungaw; isu- ASPERGES. m, Pagwiwiîk ng
ngaw. bendita.
asombradizo, za. adj Magu- ASPERO, RA adj. Magalas. |1 Ba-
triilatln; magiklahin. kilbakil. Masaklap sa pang-
II
fig,
asombrador, ra, adj, Lumiii- lasa 6 sa pangdinlg. fig. Mahi- (|
lim, 11
Gamigikld. rap gawiD.
ASOMBRAR, V, a. Llliman. ||
fig. ASPID. m. Zool Maliit na ahas
Giglahin; gulatin. | I
fig. M a K a- na tutoong makamand^g.
mangh^. ||
v. r. fig Magikla; ma- ASPIRAGION. f . Pagsingh6t. II
gulat; mamangha. Hangad; nais.

ASOMBRO. m. Gikl^; gulat.HPag- ASPIRANTE. p. a. ng Aspirar.
kamaagh&,. Naghahangad.
A30MBR0S0, SA- adj. Nakagi- ASPIRAR. V. a. Singhutra ang
gikld; nakaguguiat; nakamamang h a n g i n . II Magaang^d; mag-
h&, nais.
ASOMO. m Palatandaan ngisang ASQUEAR. V. n. Mangdiri; ma-

bagay. Hinuh^; alinlangan.
||
rimarim.
ASONANeiA. f. Pagkakatugma ng ASQDEROSIDAD. f. Karumihang
dalawdng tun6g. fig. Pagkaka- ||
nakapangdidiri; kasalaulaan.
wastd ng dalawd,Qg bagay. ASQUEROSO, SA. adj. Naka-
ASONANTB. p. a. ng Asonar. pangdidiri; nakaririmarim,
Nagkakasingtun6g. ||
fic- Magka- ASTA. f. Sandata. j| Sib^t. ii
singtinig. . Tagdaa. ||
Sungay.
79
ASTI ASUR
ASTIL. m, Tapdan
ng palak^S Kalakal.
asarol at ibp Pahalang na ki- 11 ASURGAR. V. a, Magtudling.
nasasabitan ng mga biâo ng tim- ASUSTADIZO, ZA. adj. Magugu-
bangan. Utin
ASTILLA f. Tatal. ASU3TAR. V. a, Gulatin. l! v. r
ASTILLAR. V. n. Tatalin. Magiiiat

ASTILLAZO. m. Tama ng tatal ATABAL. m. Tambol
na umiilanddag. ATAGAR. V. a. Ilaât ang damtt
ASTILLERO. m, Sabitan. P 6k jj
sa katawdn. II Tso6t at higpitff
na gawân 6 ayusan ng mga sa- ang tako ng iaang barfi. H Sala-

sakyangdagat. ant, Luoas ng ii kayin; lusubin. 11 v. r. Lumapat
da6ng. ang damit sa kataw^n.
ASTRO. Ang alinman sa di
m. ATADERO. m. Panali; pangâ
mabslaag na tanglaw ng langit, nos. i! Tatalian II Pagtatali
gaya ng araw, taU, mga bituin ATADO DA. p, p. ng Atar. li Gb-
at ibp. p6c^. I!
m. Tangk^^; bigkis.
ASTROLABIO. Astron. Ka m. ATADOR, RA. adj. y s. Nas^tp-
sangkppaan ginagamit sa pagki- tali; giimagapos || m. Tagapag-
lala ng tias. kinalalagyan at ga- bijzkis.
l^w ng tanglaw ng langit ATADURA. f. Pagtatali, ||
Tali.|!
ASTROLOGIA. f. Karunungan fig. Pagkakaanib 6 pagkakatali

sa mga tanglaw ng iangit, gaya ATAJAR. V. n. Bunngtds. v. a. ||
ng araw, mga bituin st ibp. Sabatin; saguoain, Tabingan. ||

i|
AST^lOLOGO. m. Ang marunong fig. Patulin; sangala,in; pigiiin

sa mga tanÎaw^ ng langit. ang takbo ng isdng bagay.||v. r.
ASTRONOMIA, f. Karunungang Masansal^ sa hiy4, pitagan 6
nagtutur5 ng kalagayan at ga- takot.
law ^ng mga tanaldw ng langit ATAJ0. m. BagtBsan.llPagsaba^;
ASTRONOMO m. Ang marunong pagputol; pagsansalS, ||
ant, Ha
ng kalagayan at gal^w ng mga iang; tabing.
tanglaw ng langit. ATALAYA. f,|Bantayan; tanawan.l!.
ASTUeiA. f. Laldng; talas. m, Tanod; bantay.
ASTUTO, TA. adj. Mapaglal^ng; ATALAYAR. v. a, Magbant^v
matalas sa paggaw^ ng anoman sa is^ng pook na raataa,'?. II
fiii.
ASUMIR. Akuin; sarilinin.

V, a. Manmandn; tiktikan. ||
v. r. Mag^
ASUNdON, f. Pagako; pagsa- manmdn; maniktlk.
riii. Ang pagaakyat sa langit sa
11 ATALAYERO. m. Nagtitiktik
mahdl na Birhen. mul^ sa kmalalagydng mataas.
ASUNTO, TA. p. p. ng Asumir. ATANER. V. n. Tamugtog; muj
II
m, Bagay na pinaguusapan II kol.
.
80
ATAQ ATBN
ATAQUE. m. Pagsaâkay; pag- ATENDER v. a, y n. Taimtimin,
lusob, II
fig. Pagaaway; pagtu \\ Kalinga'n. || Ipagmaeakft; iinga-
tunggal!; Sum- pagtatalo. 1|
fig. pin; saklolohan.
pong na bigM ng kramdaman. ATENTADO, DA. adj. Mabalt. il
ATAR. V. a. Gapusin; tallan. | m. Kagagawau ng hukom 6 ng

B^litiin. 11 V, r. fig. Magipit; ma- sinomang namumun6 na laban sa
gapos. ipinaguutos Paglabagng bat^^. \l
ATARANTAMIENTO. m. Paglito; 6 malaking pagmamalabis.

pagtarantd. \\
Pagkalit6; pagka- ATENTaR, V. a. GumawS ng
'Hiantd, anomang bagay ng laban sa ipi-
ATARANTAR. v. a. fig. y t^m. naguutos ng bat^s. Magtangk^ ll
Lituhin; tarantahln. |j v. r. Ma 6 gumawd ng anomdng paglab^g

matarantd; maiulig.
lito; sa matuwld.
ATARDEGER. * v, n; Luenuat; lu- ATENTO, TA. p. p. irreg. ng
miwag. Atender. H adj, Taimtlm. Maga- II
ATAREAR. v. a. Pagawin; biglang.

yan ng magagawd. v. r, Ma ||
ATENUAGION. f. pagpapagaan.
sikao sa paggawi. ATENUANTE. p. a, ng Atenuar.
ATARRAJAR. v. a. Magroskas. Na papaaaao.
ATARRAYA. f, Dala; lambat. ATENUAR. V. a. Pagaaiin. li fig.
ATASGAR V. a.Magsikdk; sik- Bawasan.
siân II
V. r. Mabaiahd; maku- ATEO, A. adj. y s. Hind! nani-
mun6y may
niwalang Diy6^.
ATAUD. na. Ataol; kabông. ATERIMIENTO. m. Pangangalig-
ATAYIAR. Palamutihan; hiyas^n; kig sa gindw.
gayakan. ||
v. r. Maggay^k. ATERIRSE. V, r. Mangaligkig sa
ATAVfO. m. Palamuti; gaydk. ginaw
ATEDIAR. V. a. Yamutia; mu ATERRAR. v, a. Ihag^s sa lup^.
hi(n, II
V. r. Mayamot. II
Tabunan ng lupa. Sindakln. ||
ATEMORIZAR v, a. Takutin; ma- 11 V. n Tumunt6ng ng' lup^. (j
oakot II
V, r. Matakot. V. r. Ma8indak.||v. r. Sumad-
ATEMPERAR. V. a. Ilag^y sa ka- sdd sa pangpang.
tamtaman ||
Ibagay ang isdng ba- ATERRORIZAR. v. a. Sindakin;
.
gay sa iâ- Malagay sa !|
v. r. takutin ng labis. ||
v. r. Masin-
katamtaman; mabagay; magka- ddk; matakot ng labis.
bagay. ATESORAR. v. a, Tipunin at ita-
ATENCi6N. Pagtaimtim. Ga-
{. j| g6 ang salapl 6 mga bagay na
lan^. Kalinga. pt- Mga hanap- ||
mahalagd.
II
buhay; mga gBweîn. En aten- \\

ATESTAR. V. a. Siksikfn.||Lam-
eion, m. adv. Sa pagkaling^ ndn. II
For. Saksihan.
81 ~
ATES ATOL
ATESTIGUAGldN. f. PAgsaksi. ATOLLADERO. la. Putikan; ba-
ATESTIGUAMIENTO. m, Pap;- iah6.
saksi. ATOLLAR. V. n. y r. Maputik;
ATESTIGUAR. V. a. Saksihdn; mabaiahd
sumaksi. Itomo. m. kng kaliitliitang ba-
ATEZADO, DA. p. p. Bg Atezar |1
haai oa di mangyaring masukat
adj. Maitim. AT6mto, Ta. adj, Lingavv;hin.
ATEZAMIENTO. m. Pagpapaitim. rli magkamayaw.
ATEZAE.. V. tt. Paitimin. ||
V. r. ATOOTaR. V. a. Lituhin; tuligln
Umitim. II
V. r, Mftiit6
aTINAR. V. a. Matamân; ma- ATORAR. V. n. y r. Mabalaho. H
tiyakan II
fig. MabisSân; mahu- V. Mabilaukan; mahi|"inan
r.
lân. ATORMENTADOR, RA. adj. y s.
ATISBAR. V. a. Matyagan; mas- Nagpaoasd-kit, nagpapahirap

ddng maigi. aTOrMENTAR. V. a. Pasakitan.
ATIZADERO. m. Pangpaalab ng pahirapan. H
fi. Pasam&in ang
ap6y loob; pagalitin. ||
v. r. Maghirap;
ATIZADOIl. RA. adj y s. Nag- magdusa.
papaalab ng apoy. m, Kasang- II ATORNILLAR. V. a. Pakuan ng
kapang ginagamit sa pagpapaa- turni'yo; turnilyuhan.
lab ng ap6y. ATRABILIS. f. Med Sakit na
ATIZAR. V. a. Paalabin ang ap6y pagtatapon.
IIKahigan ang mit-a ng ilawan ATRAGAR. V. a. fam. Pakasan^
updng magliwanag na mabuti ||
datla sa pagkain. II Ilapit. II Mar,
fig. Pasiglahin ang mga dam- Ipund6; ilapit ang isdng sasak-
damin. fig. y fm. Hampasin.
|| ydn â kapuw& sasakydn. v. r. ||
ATLAS. m. Katipunan ng lahd.t Maj?pakabus6g; magpakasanddt.

ng mapa sa buong muncl6. ||Ka ATRACCI(5n. f. Pagakit; paghali-
tipunan ng mga larawang kala- n..
kip ng isdng akd&, ATRAOTIYO, VA. adj. Nakaaakit;

ATLETA. m.
Mangbub')n6. nakahahalma. II m. Pangakit.
ATL^TIGO, CA. adj. Nauukol sa ATRAER. V. a. Kab i gi n. II fig.
lardng pangpalaka^. Akiiin; halioahin,

ATM6sfERa. Hanging banayad ATRAGAl^TAMIEIsrTO. na. Pagka-
at laganap. kahirin; pagkasamid.
ATOLONDRAMIElS[TO. m. Pag- ATRAGANTARSE. Mabilau- V. r,
lit6; paKkalit6. kan; mahirinan; masamid, H fig.

ATOLONDRAR- V. a. Lituhin. (|
y fam. Maputol 6 mabalam ang
V. r. MaUt6. pagsasalitS.
11
.
82
ATRA ATRI
ATRAIBLE. adj. Makakabig; ma- ATRIBUeidlsr. f. Pagbubuhat, II
aaklt. Ana; bawa't isa sa mga kapang-

ATRA1^CAR. V. a. TaranKkahan; yarihang ipinagkakaloob sa isdng
ipinid. ||
v. r. Mataraaka; mapi- tao ng tungkuling hinahawakan.
nid, li
V, n. fam. Humakbdng ng ATRIBUIR. V. a. Ibuhat; ipara-
maluluang. tang; ipaghinala.
ATRAPAR. V. a, fam. Hulihin ang aTRIBUTO. m. Ang bawa't isa sa
tumatakas 6 tumatakbo' mga kagalingang bumubu6 sa
ATRAS. adv. l, Sa dakong huli- isang bagay. TeoL Alinmdn sa ||
Mn ng anomang begay. Sa lu- || kadakilaang angkin ng pagkadi-

mipas na panah6a. iAtrds! in- ||
y6s ng Diyos.
terj. Urong. aTRIGION. .f. Teol. Pagsisisi sa
ATRASAR. V. a. Luat^n; paliwa pagkakasala sa Diyos.
gin. Mahuli sa oras ang takb6
II ATRIL. m. Sanda an ng binaba-
ng rel6s. v, r. Mdhu'l; lumi-
|| sang aklat 6 paoel ng miisika.
wag, ATRINGIIERAR. V. Bakunn n g
ATRASO. m. Pagliwag; pagkahu- mga kanlungan ang isdng pook
li. updog maipassanggaldng sa kaa-
ATRAYESADO, DA. p. p. ng Atra- way, V. r. Lumag^y sa mga kan
II
yesar. ||adj. Sulipat i|

fig. May lungan up^ng huwdg makita ng
masamang budh!. kaaway
ATRAYESANO. m. Pahalang; ba ATRIO. m; Liwasan ng bahay 6
rakilan. simbahan.
ATRAYESAR. Ihalang. Pag- v. a. II ATRITO, TA. adj May pagsisi.
lagu3in; palampasin sa kaâwan sng lubos
ang anomang gaya ng gulok; ATROGIDaD. f. Kalupitdng mala-
pungld at ibp. Maglag6s. a- || |i
M ki, II fam. Kalabisan. fam, Sali- ||
mustd sa sug^l, gaya ng sabong. td 6 gawang ungas 6 dalosda-

V.
II
r. Pumagitnd; humamba- los.
lang. II V. r. fig, Sumabdd; luma- ATRONADO, DA. p. p, ng Atro-
h6k sa salitaan. nar. || adj. Nauukol sa gumagaw^
ATREGUAR. V. a. Magbigay ng ng mga bagay ng pabiglabigla;
palugit. waldng hunusdili at bait
ATREYERSE. V. r. Mangahds; II ATRONAR. V, a, Tuligin; binga-
Mawald-n ng pitagan. win ng tunog na parahg kulog.
ATREYIDO, DA. p p ng Atrever- TaraathlQ. v. r, Matulig sa
II
II
se.||adj. y s. Pangahas; waldng malakas na kul6g.

pitagan. ATROPELLADO, DA. p. p, ng A-
ATREYIMIEHTO. m. Kapangaha- tropellar. II adj. Nagsasaliia 6 gu-
san; kawalan ng pitagan. magawS ng waldng hunusdili.
83
ATRO AUDI
ATROPELLAR. v. a. Managas^. kagawad nito sa naghahayag 6
II Lakbaogan ane: batds. 11 fig. Ali- nagmumungkahi ng isdng bagay
pustaia v. r f g. Magmadail
II i
II
Po6k na laang pagpakinigan, ||
ng labis sa mga gawain 6 sa pag- Hukuman.

sasalit&. AUDITIYO, VA. adj. Nakaririnig
ATROPELLO. m, Paesagasa. II Pag II
Nauukol sa pangdinig. || m.
lakbang sa batas. ||
Pdgalipust&. Pangdirug,
ATROZ. adj. Maluplt; mabangis, AUDITORIO m. Katipunan ng
ATUFAR. V. a. fig. Pagalitiii || v, mga nagsisipakinig.
r. Magalit. AUGE. m Pigtaas sa tungkulin
ATUFO. m. Galit; po6t. 6 sa kayamanan.
ATURDTDO, DA. p. p. ng Atur- AUGURAGION. f. Panghuhuia
dir. II
adj. Tulfg; lit6. sa pamamagitan Dg lipad 6 huni
ATURDIDOR, RA. adj. Nakatu- ng mga ibon.
tulfff; iiakalilito. AUGURAR. V. a, ManghulS, sa
ATUJRDIMINTO, m. Katuligan; pamamagitan ng pamahiin.
kalingawan. ||
fig. Kaungas^.n. AUGURIO. m. Pamahtin; abu-
ATURDIR. V. a. TuliKfn; lituhfn; bot.
lingawin. (|
fig. Hangain ng labis. ADGUSTO, TA. adj. Kapitapi-
V r,
II
Matu'ig; malito; mali- tayran ; kagaanggalang.
ngaw. II
V. r. fig, Mahang^ ng AULA f. P'aarakn-
labis. AULLAR. V. n. Humarulhol; umu.
ATURRULAR. v. a fam. GuluWn Dgd ang; loho, aso at ibp,
ang isang tao, sa paraang dt AULLIDO. m. Hagulhol; ungal
magkatuto ng pagsasabi 6 paggaw^ ng lobo, oso at ibp.
ne isang bagay. AUMENTABLE . adj . Madarag-
ATUSAR. Pantayin ng gun-
V, a. dagan.
ting ang buh6k. Pantayin ang || AUMENTADOR, RA, adj, Nag.
buh6k, sa pamamagitan ng ha- daragddg.
god ng basiing kamdy 6 suklay. AUMBNTAR. v. a. Dagdagdn;
II
V. r. Mapantay ang hub6k. || punan.li v, n. y r. Madagdagan;
fig. Magayos 6 maggayak na tu- raapunan;
dumami; lumaki.
to6. AUMENTATIYO, VA, ad]. Gram.
AUDAOIA, f. Kapangahasan; ka- Nagpapalaki ng kahulugan ng
waldn ng pitagan, isdng pangungusap sa pamamag-
AUDAZ. adj. Pangahds; walang itan ng pagbabago ng huling
pitagan. pantlg.
AUDieiON. f. Pagdinlg. AUMENTO. m. Dagddg; kapu-
AUDIENGIA. f . Pakikinig. ||
pa- pundn. Pagkakasulong sa isdng
II
kikinig ng mga hari, ng mga pinapasukang hanapbuhay.

84
AUNA AUSE
AUN. adv. y m. Pa.
t, Aun || AUSENTE. adj, Umalis; walA.
euando conj adver. Kahitnan; AUSPIGIO, m. Pamahlin. Ka- II
bagaman. ling^; lingap.

AUNAR. V. a. Pagisahia. || Ha- AUSTERIDAD. f. Kasaklap^n.
kip; pagsamahin. v. r. Magka- || AUSTERO, RA. adj. Maasim; ma-
isa; magkalakip; magkasama. sakldp sa panglasa.
AUNQUE. coDJ adver. Kahi't; AUSTRAL. adj. Nauukol sa Ha-
kahiman; b'agamdn. bagatan.
AUREO, A. adj. Ginint<ian.|| Na- AUSTRO. m, Hanging humihihip
hahawig sa gintd. dakong tim6g.
sa
AUREOLA. f. Sinag na inilala- AUTO. m. For. Kapasyahdn ng
gd-y ibabaw ng ulo ng mga
sa hukuman.
larawan ng santo.|lfig. Luwal- AUTOCRACIA. f. Pamahalaang
hating kinakamtdn ng isdng tao gandp, na ang kalooban ng isa
dahil sa kaoiyang kagalingan 6 katao ang siyang makapangya-
kabanalan. Med. Paligid na na-
|| rihang batas.
mumuU ng mga butlig. AUTOGRATA. eom. Ang guma-
AURieuLA. f. Ang bawa^t isd sa ganap sa kaniyang sarili ng lu-
dalawang hukay sa gawing itads b6s na kapangyarihan sa isdng
ng lo6b ng pusd, . bans&.
AURIFERO, RA. adj. May gintd AUTOCRAriCO, CA. adj. Nau-
AURIGA. m. Kutsero. ukol sa pamahalaang gandp, na
AURORA. f. Liwayway; liwanag ang kalooban ng isd katao ang
na nangunguna sa silanganan s y a n g makapangyarihang ba-
i
bago sumikat ang araw, tds,

AURRAGADO, DA. adj. Agrie. AUTOMOyiL. adj Gumagalaw
Lupang masamd ang pagkakasa sarili. ||
m. Sasakyang luma-
bungk^L lakad sa sarili,
AUSeULTAGION, Med. f. Paki- AUTONOMIA. f, Katayuan at

kinig sa pamamagitan ng diit ng kalagayan ng isang bayan na
tainga 6 ng aparato ng tibok nagtatagldy ng lubos na pagsa-
ng pu?d, at ibp. sarili at namamaha)^ sa pama-
AUSeULTAR. Med. v.Pa a magitan ng sariling mga bat^s.
kinggan sa pamamagitan ng diit II
Kalagayan ng tao na ma-
fig.
ng tainga 6 ng aparata ang tit)6k lay^ sa kaniyang sarili,
ng pus6 at ibp. AUTOPSIA. f. Pagsisiyasat sa
AUSENGIA. f. Pagalls sa po6k bangkay sa pamamagitan ng pag-
na kinadoroonan. biyak 6 pagbusb63.
AUSENTARSE. v. r. Umalis sa AUTOR, RA. m. y f. Mayakdd;
po6k na kinadoroondn. may gaw^,
85
AUTO AVEC
AUTORIDAD. f. Kapangyarihan. boLg palipatlipat sa bayanbayHn
Karapataa ng isdng tao dahil
II
sa bawaH pagbabago ng pana-
sa kaKalingan 6 kabantugan ng h6n. de rapiTia' Lawin; mang-
il
isfins: ginaw^. daragit. noeturna. Ibong kunK

||
AUT0RiZACl6N. . f. Pagbibigdy araw ay n^^gtatagd at lumilipad

Dg kapaogyarihan. 1 Kapangyari- kung gabi.il silvestre. Ibong hin-
han, dt nagtitira sa kabayanan at ma-
AUTORIZAR. V. a, Bigyan ng kahirap na paamuin. tonta Ihong il
pHnîyarihao iipang makagaw& ng maam6.

isang bagay, Papagtiâyin n g|1
AVECINAR. V. a. Ilapit. 11 v. r,
ehkîbano 6 notario ang i?ang ka- Lumapit.

sulatdn. il
Patunayan ang isdng AVECINDAR. V. a. Ibilang na
akdd. mamamayan sa isdng bayan. i!
AUXILIAR. Tulungan. adj,

V. a. il
Ilapit. II
V. r. Makipamayan. jj
L;i-
Tumutuiong. H ra. Katulong, mapit.

AUXILIO, m. Tulong; saklolo; AVEJENTAR. v. a. Pagmukh&-
kupk6p, matand&.
fiiig II v. r. Magmuk-
AYALORAR. V, a. Halagahdn ll
h^ng matandd.
fig Patapangin. AVENENCIA, f. Pagkakasunid;
AVALUACI6n. f. Pghahalafid. Pagkakaayos 11 Pagkakaisd-
AYALUAR. V Halagahan. a. AYENIDA. f. Pagapaw na bil4
AVALtJO. m. Paghahalagd. ng tubig sa ilog 6 sap^. II Lm-
AVANCE, m. Paguna. Patinga. dds; dadn. II fig. Pagtitipon ug
i|
AVANZADO, DA, p. p. ng Avan- ilang bagay.

zft^r. adj. Una; maagap.
II
AVENIR. V. a. Pagkasunduin;
AVANZAR V. a. luna. Mil Lu- i|
ayusin |i
v. r. Magkasund6; mia-
subin; salakayin. ii
v. r Umuna; kaayos. i|
v. r. Makipagalana; mi-
magpauna. kipagka?und6.
AVARICIA, f, Kasakimda sa ya- AVENTAJAR. v. a. Pahigitdn; la.
man; karamutan. man|4n, Ipagpaund; ilagdy sa
II
AVARIENT0, TA. adj. y s. Ma- mabuting katayuan, ii

v. r. Ma-
sakfm sa yaman; maramot. kahigl^ makalamdag.
;
AVARO, RA. ajj. y s. Maeaklm AVENTAR. V. a. Pahanginan. ||
sa yaman; maramot.
Itahlp ang palay. v. r, Mapuuo
AVASALLAMIENT0. m. Panga.
||
Tumi-
ng hangin II fig. y fam,
alipiD; pagpapaalipin,
kas.
AVASALLAR. v. a. Alipinin. || v.
r, Maglingkod sa hari 6 priusi-
AVENTURA. f. Pangyayaring it
pe. ii
Paalipin. sinasadya. ||
Pagkakatadn. II Pa^-
AVE. f. Zool Ibon. i| de paso. I- sasapalardn.
86 ~
AVEN AVIS
AVENTUR\R, v, a. Ipagsapala- II adj Mabait; bihasaj matalino,
laa. [|
V r. Magsapalaran, AVISAR V. a. Ipagbigayalaoa; ipa-
AVENTURERO, RA, adj y s. Ha- sab'. II
Ipatalastds; magpayo,
mahaoap og inga pagkakataoii. AVISO. m Balit^ il Patalastds;
II
Nrtgâsapalaran. paunaw^. II Payo.
AVERGONZAR. a. Hamiy&; v. AVISPA f. ZooL Putakti.
huraalay. Mahiy&.
I! v. r. AVISPERO, m, Bahay putaktl, II
AVRIA. f Po6k aa, alagaa ng Kawan ng mga putakti. fig. y II
mga hayop na m-*y pakpdk. ||

fain. Kîlaiial na magul6 at nag-
Ka.'îraan ng mga kaiakal Fa oag- bibiedy ng mga samd ng loob.
lalakbav lupa 6 dagat Mar ||
AVISTAR Aûtin ng tingin V. a.
KasiradDi? naogyayari sa alin ang isang bagay, v. r. Makipag- ||
mdng bahagi ng sasakyanRdagat kita ang isang tao sa kapuw&
AVERIARSE, v. r, Mnsir^ ang updng magusap sa isdng kalakal.

isdng bagay. AVITUALLAR v. a. Laanan ng
AVERIGUACI6N. f. Pagsisiyasat mga pagkabuhay,
ng katutohanan. AVlVAMIENrO m. Pagpapalakds
AVERIGUAR. v. a. S yasatin ang ng lo6b; pagpaoasigla; pagsigld.
katutohanaa; magusis^, AV1VAR. V. a. Pnsiglahin; pala-
AVERSI6n. f. Pagkakasalungdt. kdsia ang loob. ij
fig. Pagningi-
Kawaldog giiiw, sin; papagiaitio || fig, Papagala-
II
AVIACI6N. f. Pagpapalakad ng bin ang ap6y ||

v. n. y r. Ma-
sasakydn sa hangin. btihay; magsauing laka^-
AVIADOR, RA. y s Ang adj. AXILA. f. Kilikili.
naghahanda ng isang bagay, ji. ||

AXIOMA m. Smula'n; palagay na
y f, Ang manglilipad, napakaliwanag na dt nangangai-
AVIAR. V. a. Maghandd 6 mag. langan ng anomdng pagpapatutoo.
gayak ng babaunin sa paglakad. lAY! interj. Bakâg bibig dahil sa
fam. Bigy^n ang isang tao ng pighatt 6 8d,kit; ay. ai. Buntung. ||
II
kinakailangan sa isang pakay, hiningd; dalng.

gaya ng aalapt. farn, Dalidailm ||
AYER. adv. t. Kahapon. tarde. ||
ang ginagaw^. v. r. ant. Tu II K^hapon ng hap^n

mumpd sa is^ng dako. AYO, YA. m, y f. Tagapagala4
AVILANTEZ. f. Kapangahasan; 6 tagapagtur5 sa iâng bat^.
katBmpalasanan. AYUDA, f. Pagtulong ||
Pangtu-
AVINAGRAR. v. a. Paasimin ang long; panaklolo, ||
Gam6t na ini-
isang bagay, II v. r Umasim,; ma lalabat ba. m, Katu- ||

Labatiba. ||
glng 8uka. lon de edmara. Utusd^n na ang

II
AViO. m. Handd; baon. tungkulin ay tagapagbihis sa ka

AVISADO, DA. p. p, ng Aviâr. niya ig panginoon.
87
AYUD AZOC
AYaDANTE, ng Ayudar.
p. a. AZOCaR. V. a, Mar, Hlgpitaa
Tamutaloug; kataiong m Opis- |i
ang mga tali.
ydi na mababa ang uri Gur^ng II AZ0GAR. V. n. Lagydn ng asoge

imgtuturo sa ilalim ng pamama- ang isang bagay. Patayin ang ||
ha'a ng mataas sa kaniya. apog sa pamamagitan ng tubig.

AlÛDAR. V. a. Talunân. II Kup- IIV. r. Magkasakit sa gaw& ng
kupia; llng'ipin. saklolohan. asoge, na nakikilala sa pamama-
A5fUNAR V. n. M'ingilin sa pag- gitan ng paagingini^ ng katawdn
ka*m. AZOGUE. m. Lusaw na metal;
AYUNO. m. Pangingilin sa pag- asoge.
kain AZOGUERO, m, Magaasope.
AYUNQUE. rn. Palihaa. AZOLaR. V, a. Tabtabin
Garp.
AYUIHTAMIENTO. Kapulungang ang kahoy sa pamamagitan n|
bayan; bah^y na pinaadadausan daras,
ng pulong ng bamuoud ng ka- AZORA.DO, DA. p. p. n% Azorar
pu ungang biyan, Pagnsiping ng II
II
adj. Takot; balisa.
isanp lal'iki at isaîs? babae. AZORA.R. V. a. fig. B^lisahin. |j
AYUSO. adv. L Sa ibab&. V. r. Mabalisa; maligalig.

AYUSTAR. V. a. Ma7\ Pagdug- AZORRARSE. v. r. Magparang
lUngiii. tulog dahil sa matiading bigat
AY USTE m. 31 a r , Pagdudug ng ulo.
^^- t6n2. II Dagton^. AZ0TACALLE3. eom. fig, y fam.
AZ^DA, Panghukay; asar6l.
f. Ang tamad at pagalagala sa lan-
AZAD6n ra. Amr61. sangan; hampdslupa.
AZADOÂR. V a Hukayin ng AZOTAR V, a, Palîn; hagupi-
assrol; asaruiia. tln; hanapasin. II v. r. Magham*
AZADONERO. ra. Aug nagaa- pas; magpaluan.
sarol. AZ0TAZ0. m. Hampas ng pa-
AZaFRAN. m. Bot Luyang di- mal5. II Dagok sa piî.
\iw; kambhS,. AZOTE. m. amal6. II Hampas ng

AZAFRANAR. V. a. Tinîn ng paoaald II Tampal sa pigi.
luyang dildw 6 ka-ubba. Ha || AZOTEA. f. Pasyalan sa itaas ng

luan ng ddaw 6 kaubhft ang tu- bahay; sutea,
big. AZtJCAR. amb. Asukal.
AZAHAR. m. B'ilakUk ng suh^. AZaCARADO, DA. p. p. ng Azu-
AZAR. m. Pagkakataon; panya- earar. ||

adj. Kalasa ng asukal. |l
ydring dt siaasady& 1|
Pagsasapa- y fam. Malambot; mahinahon.
fig.
laran. AZUCARAR. V. a. Lagyan ng asu-

AZIM0. MA. adj. Waldng hal6ng kal; asukaian. fig. y fam..Pdlam-
II
galarong. butin at patami^ln ang isdng bagay

88
AZirc AZUL
AZUCARERO, RA. adj Nauukol sulngasiSi.
ea asukal. m. Gur6 \\ sa psaaa- AZULAR, V, a. Tinaio n| bug-
ûkal. \\ Lalagy^n ng asukal ga h^w.
lamesa. AZULEJO. m. Bildosang m a y
AZUCARILLO. m. Karamelo. ibd't ibang kulay na pinta na
AZUELA. f. Dargis. inilalata^ sa Io6b ng simbahaDy
AZ0FRE. m. Asupre. ku.îna^n at ibp,
AZUL ad]. Bagh^w . \\ eeleste Bug AZUZADOR. RA. adj. y s. Nag-
haw \&ng\t.Wde uUramar. Tmh. papahiy^.
II marino' Bughaw na kakulay AZUZAMIENTO, m. Pagpapahiy^
Dg dagat, turgui
il Bughaw aa AZUZAR. V. a. Magpabiya. Itfig.
napakatingkad. Paa;Hlitin; sulsuldn,
AZULADO, DA. p. p. ng Azular AZUZ6n, NA. m. y f. fig. y fam.
H adj' Kulay bugh^w 6 manga Mtipagdulsol.
B
B. f. Ang pangalawdng titik ng BABOSO, SA. adj. Naglalaway,

abakadang kastil^ at ang una sa BABUGHA. f. Isdng klaseng sine-
kaniyang mga eonsonante- las.
BAALITA. adj. y s, Sumasambd BAGALAO. m,

Zooh Isd^ng ba-
kay Baal. kalSw. y fam. Taong paydt,
II fig.
BAAZAS. f. Istrumentong ng mu- BAGANAL. adj. Nauukol kay Ba-

sikang kahawig ng gitara. May co. m. pl. Kapistahan ni Baeo.
II
apat na kuwerdas at ginagamit BACIA. f. Sisidldng yaring luad 6

ng mga taong gubat sa Amerika. metdl, na malanddy at malapad
BABA. f. Laway na tumutuld sa ang labi. II Lalagyan ng tubig na
bibig. ipinagbabasd sa balbds.
BABADA. f. Buto sa balakdng. BAGILO. m. Hayop na maliit
BABADOR. m. Kapirasong damit na pumapatay sa tao.
6 uli na ibinababdt sa dibdib BAGIN. m. Taian. fig. y fam. ||
ng mga bata. Taong alipusta dahil sa kaniydng

BABEAR, V. n. Maglaw^y. 11 fig. mga kilos.
y fam. Magpakita sa isdng ba- BAGINERO, RA. m. y f. Ang
bae ng malabis na gilas. nanghihingt ng Iim6s sa simba-
BABEO. m. Paglalaway. Mala- 1]
han.
bis na pagpapakitang gilas sa BAGO, m. Diyoa ng alak.
babae. BAGULO. m. Tungk6d ng mata-
BABERO. m. Kapirasong damlt 6 tandd, II
fig. Kupkop; sigld; aUw.'
uli na ibinabab^t sa dibdib ng BAGHE, m. Lub^k ng daang ga-
mga bat^. w4 ng gulong ng mga sasakydn.
BABOR. m. Mar. Tagilirang ka- BAGHEAR. v. a. Patagin ang
liw& xxg sasakydngdagat. mga lub^klub^k ng dadn.
12
.
90
BACH BAJA
BAGHILLER, RA. m. y f Ang Pagkabawas ng isang kawal da-
aakatapos ng pagaaral sa matads hil ea pagkamatdy 6 pagkakaau-
na paaralao. gat sa digm&an,

BAGHILLEREAR. Magsa- v. n. BAJAPA. f. Pagbaba; pagpanaog
salita ng waldng kamunasaa. Landas na pabab^.
II
BAGHILLERIA. Kadala- f. fam. BAJAMAR. f, Hangpd. ng pagkati

hirâng wa^dng kamunasan. fam. il
ng dagat.
Pagsab^d na walang katuturan. BAJAMIENTO. m. Pagbab&; pag-
BADAJEAR. v. n. fig. y fam. Du- babab^.
maldal ng panay na kaungasan BAJAR. V. n. Bumab&; manaog.
BADAJO. m. Panugtog ng kam* Magbawas ang isdng bagay. ||
II
panlt. II
fig. y fam. Taong imbi V. a. Ibab&; ipanaog, II v. a. Ba-
at daldal b&,an 6 bawasan ang halagd. ||
BADIL, m. Pangahig ng baga

Iyuk6; itungo. v. r. M^gpa-
||
BADULAQUE. m. fig. y fam.Ta- kumbabll; yumuk6.

ong kap6s sa isip,
BAJEL m Sa3Pkyangdagat; da-
BaGAJE. m
dalddalahang Mga
6ng.
taglay ng mga kawal sa pag-
lakad. Hayop na tagapagpasan
II
BAJELERO. m. May arl ng isang
sasakyaogdagat 6 daong.
ug mga dal^dalahan ng mga ka-
wal, ng mga tao ng hukbo 6 BAJEZA. f. Gawang d! marapat;
ng kaoiiang mga kamaganakan kiios hamak.
B^GASA. IBabaing nanganga-
f, BAJIO. m, P o 6 k na mababa;
lakal ng lama"; puta. puntod,
BaGATELA. f. Bagay na walang BAJO, JA. ad]. Mababa; panddk
gHanong kabuluhan at halagd. j|Tung6. II Mabab^ng lo6b; ha-
BAGAZ0. m. Pinagbalat4n; ipa. mak II
m. Po6k na malalim Ii
II Sapal. pinakamau-
Istrumentong
Mus.
BAGUIO. m. Malak^s na hangin
gong ang tun6g. pl. Ibabd ng ||
sa kapuluang Piiipinas.
damit; silong ng bahay. J5a; ||
BAHIA. Bungad ng dagat.

f.
Sa ibabS adv. m. Ma-
akv l ||
BAILABLE adj, Masasayawdn rahan. prep. Sa ilalim.

BAILADOR, RA. m y f, Mana-
||
BAJ6N. m. Malaking pagbabd. ||
nayaw.
fig. y fam. Bigl^ng pagbabawas
BAILAR V. n. Ssmaydw; umin-
Isaydw. ng isip, kaga'ingan ng katawdn
ddk. II V. a.
6 ng kayamanan.
BAILARIN, NA. adj. Sumasayaw
II m. y f. Mananayaw. BAJURA. f. Kababaan. Pook na ll
BaILE. m. Saydw. Sayawan. II

mababa.
BAJA. f. Pagbabawasnghalaga.il BALA. f. Pungld; bala.
91
BALA BALB
BALADI. adj. Walâg gaanong BALBUeiENTE. p. a. ng Balbu-
kasaystiyan at halag^, eir. Umuut^l; utd-l.
BALADRO. m. Sigdw; hagulh61. BALBUeiR. V. n. Umutalutal.

BALADRON, NA. adj. Hamb6g; BALC6N. m. Palababahdn.
masalita at duwdg na nagbaban- BALDAQUIN. m. Laagitlangit.
sag na matapang. BALDAR. V. a, Salantain ng ka-
BALADRONADA. f. Gaw& 6 sa- ramdaman ang mga bahagi ng
litdng kahambugÔi. katawan. H v. r, Masalant^; Ma-
BALADRONEAR, v. n, Magham- baldd.
bog; magbansag na matapang BALDE. m. Timba; ta6ng. de 1|
bago^y duwdg, halde> m. adv, Wal^ng upa; wa-

BALAGO. m. Dayami; giniikan. || lang anomd,ng halagd, || en balde,
Bul^ ng sabon. Waldng kabuluhdn.
BALANGE. m. Gald,w na pagiwang- BALDEAR. v. a. Mar. Baldihdn
giwang ng isang bagay. 11 Gom, ang mga sasakydngdagat. II Salu-
Akldt na pinagtatalaan ng makin ang tubig sa lubdk sa pa-
ngangalakal ng kaniydng mga mamagitan ng timbgi 6 ta6ng,
utang at pautang. (7om. Pagtu |1 BALDIO, DIA. adj. Lupang hindt
tuus na ginagaw& ng manganga- pinagaanihan, 11 Hampdsluplt,
lakalupang malaman ang kata- BALDON. m. Alimtira; siphaya.
yuan ng puhunan kung nagtu- BALDONADOR, RA, adj. Umaa-
tub6 6 nangungulugi, limura; sumisiphay6.
BALANGEAR, v, n. Magtu6s.|| BALDONAR. v. a, Alimurahin;
V. r. Gumiwanggiwang ang isang siphayuin.
sasaky^ngdagat. fig. Magalinla- |{ BALDOSA. i. Ladrilyong parisu-
ngan sa paggaw^ ng isd-ng ba- kdt na ginagamit sa sahig,
gay. V a Pagtimbangin.
II BALOTA. f, Maliit na bolang gi-
BALANGEO. m, Pagtimbang; pag- nagamlt ng ildng kapisanan sa
tutu6s. Paggiwang.
II paghahaldl.
BALANO m. Dulo ng pagaari ng BALSA, f. Lubak. || Lamd; balsd.
lalaki; turdt. BaLSAMERITA. f. Sisidldn ng
BALANZA. f. Timbangan. pabang6.
BALAR. V. n. Umiydk ang tupa. bALSAMO. m. Dagtang maba-
BALAU3TRE. m. Halang; baran- ng6 na kumakatds sa ibd't ibdng
dilya. punungkahoy.
BALAZO. m, Tama ng pungld. BALSEAR. V. a. Maglamo; mag-
II
Sugat na likh& ng pung!6. balsd.
BALBUGEAR. v. n. Umutalutal. BALUARTE, m. Kut^. ||
fig. Tang-
BALBOCENCIA, f. Pagutdl. gulan.
BALBUeEO. m. Pagutdl. BALLENA. f. ZooL Dambuhaia.
;
92
BALL BAND
BALLENATO. m. Andk ng dam- at ibp; bandeha.
buhal^. BANDERA. f. Bandila; watawat
BaLLESTA, f. Kasangkapang i- BANDERILLA. f. Pangulos sa
nagamit ng unang dako sa dlg- batok ng mga baka. H
fig, Pala-
m& upang maghagis ng mga ba- tandaan.
to 6 ng mga busog Sandatang ||
BANDEROLA. f. Bandil^ng ma-
tumutudlA ng mga busog. liit.
BAMBOGHE. m, fam. Taong na- BANDIDO, DA, p. p. ng Bnndir.

pakatab^ at panddk na ang muk- II
adj. Tumakas sa kapangya-
bft ay matambok ftt mapula. rihang tumatawag. 1| m. Mang-
BAMBOLEAR y r. Sumu-v. n. haharang.
raysuray; pumalingpaling. BANDO. m. Utos ng maykapang-
BAMBOLEO. m. Pagsuraysuray; yarihang ipinahahayd.g sa madl^
pagpalingpaling. II
Tawag. II
Lapian.
BANANO. ra. Saging. BaNDOLA. f, Instrumento ng
BANASTA. f. Batulaiig; kaing. mugikang may tatlong kuwerdas
BANGA. f. Upuang kahoy na wa- BANDOLERISMO. m. Pangha-
Idag sandalan. |1Sugal sa baraha. harang.
II
BauKka U Gom. Baogko. BANDOLERO. m. Manghaharang,
B\NCARIO, RIA. adj. Nauukol BANDOLIN. m. Malilt na gitara.
sa bangko. BANDOLON. m. Malaking gi-
BANGARROTA, f. Pagkalugi .tara.
na^kahapay ng kalakal. BANDUJO. m. Bitukang malaki
BANCO. m. Upuang kahoy na ng baboy, baka 6 tupa na may
may sandalan.HBihay na pinag- palamdng tinadtad 6 ginisding
lalagakan at pinagpapalitan ng karne.
sa apl ng madl^. BANDULLO. m. fam. Tiyan 6
BANDA. f. Taling malapad na bituka.
isinasakbdt magmul^ sa balikat BANDURRIA. f. Instrumento ng
n^ kanan hanggang sa tagilirang musika na may labingdalawang
kaliwa. Sakbdt. II
Pulut6ng ng || kuwerdas. Lamb^t na pangisdS.
11
raga taong sandatahan. Katipu- || BANQUERO. m. Mayari 6 ka-

nan ng mga taong 8umusun6d sa sapi sa baogko.llAng mamumu-
lauian. Kawan ng mga ibon.
II
li hunan sa sugdl; ang nagbabanKk&
Dako. Mar* Tagiliran ng da-
II sa palar6.
ontr. Banda ng musiko.
II
BANQUETA. f. Uupang malift na
BANDADA. f, Kawan ng mga walang sandalan. Bangkong ma- ||
ihon. bablk. na patungan ng mga pad.

BANDEJA. f. Pingg^ng malanddy Tabf ng lansangang dinadaan^n
II
na pinagdudulutan ng matamfs ng mga nagsisipaglakdd.

93
BANQ BARA
BANQUETE. m, HandâD; pi BARANGAY. m. Bangk&ng gau-
ging- rdn,
BANQUETEAR. v. a. Ipagpiging BARATERO. m. Mapangba
II
Mahand^; magpiging.
V. n. lato.
BANQUILLO. m. Bank6ng inuu- BARATILLO. m. Mga bagay na
pdn Dg nililitis sa hardp ng hu- mura. Tiodahan ng mga bagay
11
k6m. na mura.
BANADERO. m. Lub^k na pi- BARATO, TA. adj. Mura |jm. Pag-
naglulubluban nu mga hayop. bibili ng mga bagay na mabab^
BANAR. V. a. Magpalic6; pali- ang halagd. Balato. ||
guan, II Bas&in. fig. Paapawan,

I!
BARATRO. m. Poet. Impiyerno.
punuln 6 libirin ng tubig \\Pint. BARATURA. f. Kamurahan ng
Paraanang minaan ng pinta- ||
mga bagay na p i n a g b - i i
V. r. Malig6* bili.
BANISTA. eom Ang naliligo. BARAUNDA. f. Malaking kai-
BASÔ. m. Pa2paDftlic6; palilig6. ngayan.

llPaliguan Tubig na
|| de Maria* BARBA. f. Baba. II Balbas.
kumukuldng ginagamit sa pag- BARBADa. kabayo.
f. Bab^ ng
iulutd ng anomdng bagay na nasa IITanikal^ng bakal na nakasal6
is^ng sisidlao. sa baba ng kabayo.
BAPTISTERIO. m. Pook na pi- BARBADO, DA. p. p. ng Barbar.
nagbibinyapan. II
May balbas. m, Paugdt. II
BAQUETA. f. Paniksik sa tako BARBAQUEJO. m. TanikaMng

ng baril ||
pl. Panugt6g ng tam- nakasalumbab^ sa baba, ng ka-
b61. bayo.
BAQUETEADO, DA. p. p. ng Ba BARBAR. V. n. Magkabalb^s. II
quetear. II adj. Hirati sa panga- Agrie. Magugdt ang mga hala-

ngalakal at paggawd. man.
>BAQUETEAR. v. a. Parusahan ng BARBARIDAD. f. Kalupitdn; ka-
hampds sa lik6d. |jfig. Pagaliting bangisan. II
fig. Salit^ 6 gawdng
mabuti. hindt tuto.
BARAJA. f. Baraha, BARBARISMO. m. Paggamit ng
BARAJAR. V, a. Bumalasa ng ba- mga salit&ng hindt nauukol sa
raha. llfig. Paghaluin ang mga isdng wika II Salita 6 gawdng
tao 6 bagay sa kapuwd nild. II v. hindi tuto.
r. Magkahal6hal6.
BARBARIZAR, V. a. Gawing ma
BARANDA. f. Paldbabahan.l|Gilid
lupit ang isdng bagay 6 ang is^ng
6 sangga sa tabi ng mga mesa
ng bilydr. tap. II V, n. fig. Magsalita ng
BARANDILLA. f. Pdl^babahaa. hindi tuto.
94
BARB barg
BARBARO. RA. Nauukol sa adj. BARGA f. Bangin.
tao n^ mga bayan ng siglo V. na BARLOYENTO m. Gawlng pi-
sumira ng kaharl^n ng mga ro- nagmumuldn ng hangin.
mano at kumalat sa booag E BARNIZ. m. Pangpakindng.
uropa,llfig. Malupit; mabangi^. BARNiZADO, Da. p- p. ng Bar-
f| fig. Walang hunusdiii; walang nizar. nm. Pangpakinang.
pinag-aralan; magaspang na ka BARNIZAD0R, Ra. adj. y s, Nag-
ugalian. papakind^ng.
BARBEAR. v. n. Masayad ang BARNIZAR. V, a. Pakinangin.
bab^. II fig Pumantay. BAROMETRO. m. Kasangkapang
BARBEGHAR. v, a. Araruhin; kinakikiianlan ng lakas ng ha-
linangin ang lupa. ngin.
BARBEGHO. m. Lup^ns? inararo BARON, m. Katibayan ng pag-
6 nilindng, kamahdi na tao.
BARBERO^ ra. Mangaabit ng BARONESA. f. Asaws ng may
balbds. k^tibavan ng pagkamahdl na tao.
BARBIGANO, NA. adj. May u- BAROnIA. f. Karapatdng pagka-
ban ang balbas. baron.
BARBILAMPINO, NA. adj. Ma BARQUEAR. v, n. Mamangk^.
dalang ang baibd^. BARQUERO. RA m. y f. Ma-
BARBILLA. f. TuUs 6 duio ng mamangka.
babii. BARQUILLA. f. Hulmahang hu-
BARBO. m. Zool, Isdatig ilog, g bangk4 na Kioagamit sa pag.
s
BARBON. m. Laiakiug balbasin gawa ng tinapay. ifar. Kasang-

1!
BARB0QUEJ0. m Salumbab& kapang paaukat ng takb6 ng da-

ng sumbrero. 1,
BARBOTAR. v. n. Magsaiitd ng BARQUILLERO, RA. m, y f. Ang

mahinlt at magul6. ll v, a. Pag- gumagawa 6 nagtitindd ng b n a- i
salitain ng mahina. lumbong tinapay, m. Hulmahan

li
BARBUDO, Da. adj. Mabalbas. sa paggaw^ ng binalumboDg na

BARCA. f. Bangkdng maliit na t'napay.
pangisdaan. BARQUILL0, m, Tinapdy na bi-
BARGADa. Lulang ilinatawid
f. naluDOibon na kasamang kinakain
ng isang bangka. Bawa't tawid II sa sorbetes.
ng isdng bangka. BARQUfN. m. Panghihip na ma-
BaRCAJE. m. Upa sa tawid ng na giuagamit sa pandayan,
lakl
bangk^. bakaldn at ibp.
BARCO. m.
Sasakyangdagat, BARRA. f. Pirapo ng bakal na
BARDaR. a. Lagy^n ng mga
V, bilog a t mahaba, Pangsikuw^t II
8iit ang bakod, na bakal. Balumbon ng gint6 6

il
95
BARR BART
pilak na ginagaw^ng salapi. II Pu- BARRERO. m. Manggagawlt n
16ng buhangin. mga kasangkapang lup^,
BARRAGA. f. Dampa; kubd. li Ta BARRETA, f. Tiras na baldt na
hanan sa bukid, ipinangs8sapin sa lo6b ng sapa--
BARRAGANA. f. Babaing kalun tos.
BARRIGA. f. Tiy^n. ||fig, Baha-
BARRANGA. f. Libis; bangin. ging matambok ng is^.ng sisid-
BARRANOO. m. Libis; baDgia. ian.

BARRANGOSO, SA. adj. Maba- BARRIGUDO, DA. adj, Malaki
ngin. ang tiyan;
BARREAR. v. a, Sarban 6 tiba- BARRIL m. Ts^ng; bariles.
yan ang i-ang pook Guhitan
|| BARRILLA. f Bot Halamang ang *
ang ibabaw ng sulat bilang tan ab6 ay kiaukunan ng lihiyd,

dd '^ng patikatkat, BARRIO m. Nayon.
BARREDERA. f, Pangwalia ng BARRIZaL. m. Putikan.
daan. BARRO. m. Putik; luad. II Sisid-
BARREDOR, RA. ad]. y s. Nag- lang lupang may iba't ibang hu-
wawalis, gis at laki.
BARREDURA. f. Pagwawalis. II BARROSO, SA. adj. Maputik; ma^

pl. Mga dumfng sumasama sa luad KulayIIputik 6 luad.
walis sa pat^wawalis. BARROTE, m. Putol na bakal na
BARRENA, f. Pangbutas na ba- pAngpatibay sa isd-ng bagay. ||
kal. Garp, Pahald-ng na kahoy na pi

BARRENAV[IBNTO. m. Pagbaba- nauipapakuan ng mga tabld.
rena, BARRUNTAR. v, a. Sapantahain:
BARRENAR. v. a. Barenahin. !|
huhan. II
Halatain.
Butasin ang sasakyangdadat u- BARTOLINA. Amer. Bilangguan.
pd-np! Iumuh6g. BARTULOS. m, pl. fig, Mga ka-
BARRENDERO, RA. m. y f . Mang- sangkapang pinamamahalaan.
wawalis. BARULLO. m. Kaingayan; kagu-
BARRENO. m. Pangbutas. Bu- ||
iuhnn.
tasng barena. BASA f. Arq. Bato na kinatata-
BARRENO. m. Pas6. nimdn ng haiigi 6 larawang bat6.
BARRER. V. a, Magwalis, f ig. ||
fig.
II
Batayan ng isdng ba-
Tangaying lahat ang nasa is^ng gay-
pook. BASaMENTO. m. Pund ng ha-
BARRERA. Po6k na kinukunan Uging may pinakapad.
ng luad na ginagawang mga pa- BASAR. V. a. Itanim sa pinaka-
Iay6k at ibp. Halang, fig. Sag-
ii ii pund. Ilfig. Ibatay; isalig. ||
v. r,
wil. Pagbatayan; pagsaligan.

96
BASe BAST
BASeA fi. Sama ng sikmur^; BASTIMENTO, m. Laang pag-
alibadbad, kabuhay sa isâg siyudad 6
huk-
BASeULA. f. Timbaugan ng ma- b6. at ibp, Sasakyangdagat, ||
lalaking bagay. BASTION, m. Kata; tangaulan,

BASE. Bat6 na kinatatanim^n
f. BASTO, TA. adj Magaspaog. ||
ng haligi. f ig. Saligan; bataydn

II
m, Ang alinman sa barahang
BASILTOA. f. Palasyo 6 tahanan bast6g.
ng hari. Simbahang bantog da-
II BASTON. m. Tangkod. S^gisag ||
hil sa katagaldn, ng kapangyarihang tinataglay ng

BASILieON. m Farm. PanapaL is^ng pund,
BASILISeO m. Hayop sa pa(?. BASTONAZO. m. ng Hampds
hahaka, lamans: na pioaguukulan tungk6d.
ng kapangyarihang makamatay BASTONEAR. v. a. Hampasin ng
sa pamamagitan ng tingln. tun^k6d. Haluin ng isaag putol
I!
BASgUINA f. Sayano: itfm na k^hoy ang alak pa baso u-

BASTA. f. Tutos sa damit bago pHnsL mawa^^ ang pamumu6.
tahiin; hilbana. BASTONERA f Sabitaa 6 la-
BASTAGO. m Supling lagya^ ng tungkod.
BASTANTE ng Bastar Nag-
p. p. BASTONERIA f. Tindahan ng
kakasya; sapat
adv. c. Hindt H mga tungk6d.
marami hindt kauntt; katataedn BASTONERO, m. Manggagaw^
BASTANTEAR. v. n. For. Ku- iig tungk6d. II
Naglalako ng tung-
milala ang is^na^ manananggol a k6d. II Ana: nangangasiwa sa mga
kapangyarihang iniatas sa is^ng sayawan. |]
Katulong ng pund sa
tao at lagd&dn sa ilalim ng pag. bilangguan.
sasabing sapat na sb bagay na BASURA. f. Sukal,
pinaghahabol. BASURERO. m. Tagahakot ng mga
BASTAR. V, D, Maging sapat at sukai sa lansangan. 11 Fo6k na
kasiya sa isang bagay; maka; pinagtit'punan ng mga sukal,
sapdt, BATA f. Damit na pangbahay.
BASTARDO, DA. adj Kaiba sa BATACAZO. m. Kilabog ng isdng
pinagmuMn 6 lika^, Hijo bas-
||
lumalagpa^. II fig, Pagkabigo.
tardo^ Ao^k sa ligaw, Ulu- ||
BATALLA. f. Paglalaban; pagba-
p6nflf. baka.
BASTIDOR. m, Kabitan ng mga BATALLADOR. RA. ad3 ys.Bu-
kayo 6 damit na binuburdahdn mabaka. ||m. Kabantuganng
6 pinipintah^n isdng nagdaan sa maraming pa-
BASTILLA. sa dulo ng
f. Lupl kikibaka.
damlt na tinatahl upang huwdg BATALLAR. v.n. Bumaka;dumigmA
mangalds. ||fig, Makipagtalo; makipagtungalt,
.
97
BATA BADT
BATxVLl6i^. m, MiL Bahagi ng BAUTIZANTE. p. a. ng Bautizar.
hukb6. Nagbibinydg.
BATEx\. f Batiyd. Bandeha.il ||
B AUTIZAR. V, a. Buminydg;
Da6ng na mal it. magbiny^g. ||
fig.y fam. Palaya-
BATEL. m. Mar> Bangkdng ta wan. fig, y
II fam, Maghald ng
wiran. tubig sa alak.
BATELERO, RA. m j f. Taga BAUTIZO. m. Pagbibinyag.
paatawid sa bangkg, bAyaro, ra. adj. y s. Tubd sa
BATERIa. f. Hanav ng mga ka- Baviera.
sangkapang pangdigma, ||
fig. Ang BAYETA. f. Damit na lanang ma-
aiinmanjc bagay na buLnabalisa nipis.
s* klooban. BAYETON. m. Damit na lanang
BATIDERA. f. Panghalo ng apog mabalahibo.
at buhaoging tinob^gan. BAYO, YA. ad]. Kulay na mani-
BATIDOR, RA. adj Pumupukpok; Idwnilaw.
gumigibd i|m. Tagapagsiyasat ng BAYOKETA. f. Sandatang matu-
parang 6 landds upang alamin lis na kahugis ng punydl na iki-
kung walang kaaway Ang ba- II nakablt sa dulo ng baril.
wa't kawal na naogunguna sa BxlYONETAZO. m. Hamp^s ng
Hari, mga heneral at ibp. bayoneta. Sugat na gawd ng
II
BATIR. V,Pukpukin.ll Igiba;

r. bayoneta.
ilugs6. IIGalawln ng malakas'ang BAZA. f. Bilang ng barahang ni-
isang bagay. Suklayin ang bu-
||
liiikom ng nananalo sa sugdl,
h6k. Ihapay ang kaaway.H Ihu-
II
BAZx\R. m. Tindahan ng mga ibd't
log ang isang bagay mula sa ibdng uring kalakai,
itads. V. r. Makipagaway; ma-
II
BAZO, ZA. adj. Kulay kayumang-
kipaglaban. ging madildwdilaw. m. Anat- II
BATISTa. f. Damit na manipis Lap^y.

at pino, BAZOFfA. f. Pinagpispisdn; simi.
BaTUTA. f. Bast6ng maikling BE. m. Tinig ng tupa.
ginagamit sa paakumpds ng na- BEATA. f. Babaing nakadbito. il
nangangasiwa ng isang orkesta. Babaing may lo6b sa Diy6s.

BaCl. m. Kabdn; sisidlangkahoy BEATERIO. m. Bahay na tinitir-
||fig. y fam. Tiyan. han ng mga babaing nakadbito,
BAUSAI!^, NA. m. y f. Panakot; BEATIFICACi6n. f. Paghahaydg
pamaoy. ng papa na ang isdng tao ay
BAUTISMO. m. Pagbibinyag. banal
BAUTISTA. m. Ang nagbibinyag. BEATIFICAR. V. a. Ipahayag ng
BAUTISTERIO. m. Po6k na pi- papa na ang isang tao ay ba*
nagbibinyagan. nai.
13
98
BEAT BELG
BEATITUD. f. Kaluwalhatiang wa- BELCEBU. m. Si Lusuper na de-
lang hanggd. monyo.
BEATO, Ta. adj. Maligaya; ma- BELDAD. f, Karikitan; kaganda-
palad han. I! Babaing tangi sa kagan-
BEBEDERO, RA. adj. Mabuting daban.
inumia. m. Sisidld-n n g tubig
|| BELEO, FA. adj. Makapdl ang
na ipiaaiinom sa mga hayop" nguso at labi.
BEBEDIZO, ZA. adj. Maiin6m. 11 BELGA. adj. y 8, Tubo sa Bel-

m. Inumlng gamot, lauming may ||
giea
lason. BfiLTCO, CA. adj. Nauukol sa
BEBEDOR, RA. adj. y s, Mangi- digm&.
ngiaom. Umiinom ng labis ng
II BELieOSO, SA* adj. Mangdidigm&;
alak. paladigma
BEBEB. m. Paginom. BELlGERANeiA. f. Katuwiraag
BEBER. V. a. laumia; tunggdtn. kinikilala sa kang bansg, updng
Ilfig, Higupia; hititin. II f a m. magtads ng mga sandata at du-
Umia6m na madalas ng aiak. j|
migm^ laban sa iba.
V. r. Gumawd ng isaag bagay BELIGERANTE. adj, y s, Nakiki-
ng buuag liksi. pagdigma.
P>EBIDA. f. Ang alinmdng iniinom. BELLAeO, CA. ^dy y s. Masama;
IIGam6t na painom. tampalasaa. 11 Matalas aog isip.
BEGA. f. Tandaag ginagamit ng BELLAQUEAR. V. n. Gumawa ng

mga nagsisipagaral sa kanildng katampalasanan; manampalasan.
damit. BELLAQUERfA.. f. Katampalasa-
BECADA. f Isdng klaseng ibon. nan.
BEGERRA. f . Babaing b u 6 n g 1 BELLEZA. f, Karikitan; kagan-
baka. dahan.
BEGERRO. m. Lalaking bu]6 ng BELLO, LLA. adj. Marikit; ma-
baka. BaUt na kioulti ng bul6
|1 ganda,
BEEA. f, Libdk; uyam. BENDEeiR. V. a. Purihin; pada
BEFx\DURA. f. Paglibdk; paguy^m. kiain. Pagpalain ng MaykapaLii
11
CEFAR. V. a. Libakio; uyamin. Basbasan; gawaran ng krus.

BEJUCAL. m, Pook na mayan BET^DICI(5n. f. Pagbasbds; pag-
t6k. gagawad ng krus. Pagpapallt. II ||
BEJUCO. m, Yaatok; uwdy; pa pL Panalangiog ginagawa sa

lasan. pagkakasai.
BEJUQUILLO. m. Tanikaldag gin BENDITO, TA. adj. Mapalad. II
tong ginagawS sa China na ipi- Maligaya.

napalamuti sa liig cg mga ba- BENEFICENCIA. f. Gaw^ng ma-
bai^ Pangpasuka.
11 galing sa kapuw^,
99
BENE BEOD
BENEPieiADO, DA. p. p. Dg Be- ganyaog pangalan.
neficiar. m. y f. Ang taong nag-
|| BEODEZ. f. Kalanguhan.
papalabas ng dula sa kapakina- BEODO, DA. adi. Lango; lasing.
bang^n niya. BERBIQUI. m. Kasangkapang
BENEFICIAE. V. a, Gumaw^ ng pangbutas.
magaling. Gawdn ang is^ng ba-
|| BERENJENA. f. Bot. Tal6ng.
gay ng kapakinabangan. Tam || BERENJENAL, m, Po6k na ta-
nAn ang isdng lup^ npang paki- nimaa ng tal6nt; talungan.
nabangan. BERGANTE. m. Tampalaaang wa-
BENEEieiARIO. m. For, Ang nag- langhiyd.
tatamo ng kapakinabaagau ng BERGANTIN. m. Mar. Sasakyang-
is^ne baaray. dagat na may dalawang palo at
BENEEieiO. Kagalingang gi-
m. p*irisukat na layag.
nagaw^ 6 tinatanggap. Kapa- Il
BERLINA. f. Sasakyang kul6ng
kinabangdn. Palab^g sa dulân
|| na may dalawang upuan.
sa kapakiaabangan ng ilang tao BERMEJO, JA. adj, Mamulamu-
6 kapisanan. Pakinabang na ti-
|| la,
nutub6 ng nagpalabas ng dula. BERMELLON. m. Pulbos na ma-

BENEEieiOSO, Sa. ad]. Mapaki- pula.
nabang; may kapakinabangan. BERREAR. v. Umiyak ang
n.
BENPlEieO, CA. adj. Gumagaw^ mga bul6 mga hayop.
6 ibang
ng mabuti 6 magaling. II Sumigaw; dumaiog. v. r. Mag- 1|
BENEMERITO, TA. adj. Karapat- tapdt; maghaydg ng is^ng bagay.

dapat. BERRENGHIN. m. Masamang a-
BENEPLACITO> m. Pagbibigay m6y na sumisingaw sa baboy-
buti; oahintulot. damong nagagalft, II Galit at iyak
BENEVOLENCIA. f. Kabutliiang ng mga bata.
loeb â kapuwa. BERRINOHE. m. fam. Matinding
BENEYOLENTPl adj. Mabuting galit Dg mga bat^.
lo6b sa kapuwa. BESAMANOS. m Paghallk ng
BEN6yOLO, LA. adj. May mabu- kamdy. Bati sa ngaian ng hari
II
ting kalooban sa kapuw&. ni tinatanggdp ng mga mayka-

BENIGNIDAI). f. Kababaan ng pangyarihan k u n g dumarating
lo6b; kabutihan ng damdamin. ang kasayaban sa kaharian
BENIGIÔ, NA. adj. Mababang BESAPlfiS. m. Paghalik sa pad.
io6b; mabuting kalooban. f g. II i Pagbibigay galang sa mga ba-
II
Katamtaman; banayad, bai.

BENJUI. m. Katas na mabangong BESAR. V. a. Halikan; hagkdn.||
nakukuha sa baldt ng isang pu- V. ree. fig. y fam. Magkabung-
nongkahoy na nagtataglay ng g6 sa mukh^ 6 sa ulo.
100
BESO BieO
BESO. m. Paghalik. Hallk.ll fig. II
ng mga kawanf. H fig. y fam.
Pagkakabungguan ng mukh^ 6 Bagay na walang gaanong ka-
ulo ng dalawdDg taong nagka- buluhan.
sagupa. II
de Judas, Halik sukdb BieOLOR. adj. May dalawdng
II de paz. Halik sa pagmama- kulay.
hdl. BIC6NCAV0, VA. ad]. Geora.
BESTIA. f. Hayop. II fig. Taong Hungkds magkabila.
mangmdog, BICONVEXO, XA. adj. Geom.
BESTIALIDAD. f. Kahayupan; Maluk6ng magkabil&.
pagkahayop. BIGHO. m. Ang alinmdng hayop
BESTIALIZARSE. Magpa- v. r. na maliit. llfig. Taong may pa-
kahayop; magasal hayop; mag- ngit na pagbibikas.
buhay hayop. BIELDO. m. Pangalahig,
BESUGADOR, RA. adj. y s, fam. BIEN. m. Buti; kagalingan. |lKa-
Mamumupog ng halik. pakinaban|d,Q. ||
adv. m. -Mabuti;
BE3UCAR. V. a. fam. Pupugin maayos.llGinagamit kung minsan
ng hallk. na conjunci6n disyuntiva 6 dis-
BESUGO. ZooL Isd&ng bisugo. tributiva gaya halimbaw^: Hemos
BETA. f. Ngalan ng be sa aba- de llegar, bien por la dereehat
kaddng g r y e g o, HKaputol na
i bien por la izquierda. Darating
tall. kami, kiengdi sa gawing kanan,
BETEL. m. Bot Ikm6 sa gawing kaliwa^ pl. Kayama- \\
BfiTlCO, CA. adi. Tubd sa banan; puhuaan.

yan ng Betiea. BIENAL. adj. Tumatagal ng da-
.
BETUN. m. Galagala; biton. law^ng ta6n,

BEZAR. m. Bat6ng nakukuha sa BIENAMADO, DA. adj. Pinaka-
sikmura ng kambing sa India at iibig.
nagsisilbing gam6t. BIENANDANTE. adj. Maligaya;

BEZO. m. Labing makapdl. maoalad,
BEZUD0, DA. adj. Labian; ma- BIENANDANZA. f, Kaligayahan;
kapdl ang mga labl. kapaiaran,
BIBLIA. f Ang santong kasula- BIENAVENTURADO. DA. p. p,
tan. ng Bienaventurar. ||
adj. yAng s.
BIBLI0TECA. f. Aklatan, naKtatam6 sa langit ng katuwaan

3IBLI0TECARI0. m. Ang nagsa Diy68. II Maligaya; mapalad,
iingat ng is^ng aklatan. BIENAVENT0RANZA. f. Pagka-
BieENAL. adj. May dalawamptlng kita sa Diy6s sa langit. IIKapa-
ta6Q. laran; kaligayahan.
BIC0CA. f. Bahaybahayan sa BIENESTAR. m. Kagalingan ng
mga dadngbakal na sinisilungan sarili; kalagayang mabuti.
101
BIEN BILI
BIENGRANADA, f. Bot. Is^ng Bilbao,
klaseng halaman. BILINGtlE. adj, Dalawdng wik^.
BIENHABLADO, DA. adj. Ma- BILLAR. m. Lr6ng bilyar.
galang magsaiit&. BILLETE. m. Maikling s u a t 1 . II
BIENHEGHO, CHA, adj. Mabu- Bilyete.

ting pagkakaayos ng katawan* BILLON, m. Isdng libong angaw;
BIENHEGHOR, RA. adj y s. Gu- angawangaw,
magawa ng magaling sa kapuwg, BIMANO, NA. adi. May dala-
BIENIO. m. Panahoa 6 sa lo6b wdng kaoaay.
ng dalawang ta6n. BIMESTRE, adj. Sa dalawdng
BIENMANDADO, DA. ad], Ma buwan, II m. Dalawdng buwdn.
sunurin sa mga nakatatads sa BINARIO, RIA. adj. Binubu6 ng
kaniya. dalawdng bagay na magkalakip.
BIENQUERENCIA. f. Mabuting BIOGRAEIA. f. Kasaysayan ng
kalooban. buhay ng isd.ng tao.
BIENQUERER. m. Mabuting BIOGRAEIAR. v. a. Gumaw& ng
kalooban; paggiliw. kasaysayan ng buhay ngisangtao.
BIENQUERER, v. a. Ibiging ma- BIOGRAEieO, CA. adj.* Nauukol
buti; mahalln sa kasaysayan ng buhay ng isaag
BIENQUIST0, TA. adj. Mina- tao.
mahal na maButi. BIOLOGIA. f Karunungan sa pag-
.
BIENYENIDA. f. Maligayang siyasat ng mga a'ituntunin ng

pagdatintr. ||
Bati na isinasalubong buhay.
sa h&ng taong dumating ng wa- BI0L6GIC0, CA. adj. Nauukol sa
Idng sakunS. pagsisiyasat ng mga alituntunin
BIETEG. m. Bistlk ng buhay,
BIGAMIA. f, For. Kalagayan ng BIOMBO. m. Halang; panabing
isdng ialaking nakakasal sa dasa loob ng bahay.
iawang babai 6 dalawang baba- BIPARTIDO, DA. adj. Lapiang
ino: nakakas^l sa dalawang la- nahahati sa dalawd; hatl sa da-
laki, II
Pagaasawa sa dalawd. law^nng piraso.
BIGAMO, MA. adj. y s. Kasdl BfPEDE ad]. May dalaw&ng pa^.
sa dalawd,; may dalawang asawa BiPEDO, DA. adj. May dalawdng
BIGARDEAR, v. n. fam. Magla- pad.
BIRICtJ, m. Pamigkis sa baywang
BIGORNIA. f. Palihdn. na pinagsasabitan ng sab!e
BIGOTE. m. Balb^s sa ngu?6. BIRLAR. V. a. fig. y fam. Pata-
BIGOTUDO, DA. adj. Malag6 yin ang kapuw^ sa pamamagitan
ang balbas sa ngus6. ng sandata. Kunin sa pamamagi-
|!
BILBAINO, NA. adj. y s. Tag^ tan ng lalang ang oauukol sa \hi.

102
BIRL BLrAN
BIRLOGHO m. Sasakyang rasKa- paduUng; magduling.
^n oa wal^ng takip, na naay BLANGA. f Salapl ng unang pa- .
apat na gulonp^ at apat na upuan. nah6n.

BIKRETE. m Banete ng par!. BLANGO, CA. adj. Maputi; putt
BI8ABUEL0, LA, m. y f, Ama l}fig. y fam. Duwag. m. Kulay II
6 in^ ng nunons; lalaki 6 babae. na puti. Pagitan ng guhit na I!
BISAGRA. f. Kasangkapang ba- wald,ng sulat. Pagitan ng ba- ||
kal na nagpapaikit sa pint6 II wa't yugt6 ng palabds. ||^;z Uaneo,

Kasangkapang kahoy na ginaga- loe. adv. a g suUt. W i
mit ng sapatero upang bulihin BLANeOR. m. KaputMn; putt.

ang mga sapatos. BLANGURA. f. Kaputlan; puti.
BISIESTO, m. Taoog may tat- BLANDEADOR, RA. adj Nagpa-
lungdaan at anim napu'fc anim palambot.
na araw. BLANDEAR, v. n. y r. Mang-
BISNIETO, TA. m y f. Anak na sumunod. v. a. Pagbagu-
luag; ||
lalaki 6 babae ng ftp6îg. ialaki hin ng akala 6 palagay.

6 babae. BLANDIR. V. a. Iwasiwas ang san-
BIS0JO, JA adj. Su'ipat ang dat8. II
V. r. Kuminigkinig.
mata; duling. BLANDO, DA. adi. Malambot;
BISTURI. m. Gir Pringad it. maiat^. II fig. M^lnmanay; bana-
BlZANTlNO, NA. adj y s Taga yad. II fig. y i^m, Duwag.
eonstantinopla. BLANDON. m. T.rikaog malaki
BIZARREAR. v. n. Magpakitang ng kandila
tapang. II Magmagaadaog loob; BLANDURA. f, Kalambutdn; ka-
raasmaKilas. Tapal na pangpalambot
lataan. ||
BIZARRIA. f. Gilas; tapang;!! fig.

II K ^tamisan; kalambutdn ng
Kagandahanr. loob. lo6b sa pakikihirap. ||fig, Kahin-
BlZARRO, RA. adj. Matapang; bio^n ng ugali.llfig. Pangungu-
magilas;magaodang loob. sap na nakahahalina,
BrzCO, CA. adj. Diillng; sulipat BLANQUEADOR, RA> adj. y s.
ang ma a. Nagpapaputt.
BIZCOCHAR. V. a. P.Aiutungia BLANQUEAR. v. a. Magpaputl
ang tinapay. II
Pahiran ng puti. II v. n, Pu-
B1ZC0CH0. m. Tmapay na ma- muti,
lutong. BLANQUECER. v. a. Pakinangin
BIZMA. Tapai na
i. pangpala- ang ginto, pilak at ibd pang me-
kda ng katawan. tal. II
Paputlin
BIZNIET0, TA. m. y f. Anak ng BLANQUECINO, NA, adj, Ma-
ap6; ap6 sa tuhod, mutimutl.
BIZQUEAR. V. n. Tamingln ng BLANQUEO. m. Pagpapaputl.
103
BLAN BOBA
BLANQTJERIA. f. Paputian. mga b a b a i na ibinibilibid ss
BLANQUETE. m. Pangpaputt sa liig.
mukha; pulb6s na .ipinapahid ng BOBADA. f. Kaungasan; kaha-

mga babai sa kanilanî mnkha. ngalan.
BLANQU1ZC0, C\. adj. Mamu- BOBEAR. V. n, Gumawg, 6 mag-
timuti. ng kauugasan. fig, y fam.
sa ita ||
BLASEEMADOR, RA. adj. y s. Magaksaya ng panahon sa mga

Pttlatungaydw, bagay na waUng kabuluhan.
BLASEEMAR. v. n. Magtungydw BOBERIA, f. Kaungasao; kaha-
sa Diy6s.||fg. L"mait; sumum- ngal4n.
Hâ ng kapwa. BOBO, BA. ad]. y s. Ungas; ha-
BLASEEMIA. f. Tungayaw sa ngal,
Diyos 11 fig. Salitdng luenalait sa BOCA. f. Bibig; bunganglt. |!
fig,
kapuw^. Bungad. fig. Pasukan 6 labasan

BLASPEMO, MA. adj. Tungayaw BOGADILLO. m. Ang pagkain Eg
sa Diy6s. ||
s. Nanunangayaw sa mga raagsasaka sa pagitan ng
Diy6s. 6 sa kaowa- tao. agahan at tanghalian.
BLASONAR. v, a. Ihandg. ang BOGADO, m. Subd. Kaunting !l
kttlasag ng isang siyudad sang- pagkain. 11 Kagdt 6 sugat na gawa

ayon sa mga alituntunin ng arte ng mga ngioin, Bakal na Ipina- I!
V. n.
II fig. Magparangalan ng pasok sa bibig ng kabayo na ki-
isaug bagay na piaupuri sa sa- nakabitan ng renda upang ma
rih', pigil sa pagtakb6.
BLINDA. f. Kanlungan. BOCALLAVE. f. Sulutan ng susi
BLINDAJE. m. Panganlong; kan- sa kandado.
iungan. BOGAMANGA. f. Dulo ng mang-
BLINDAR. Kanlungan. V. a. gas; puny6s.
BLONDA. Inkaheng sutiang gi-
f. BOeANADA. f: Dami ng tubig na
nagawang kasuutan ng babai. m nsanang naglululan sa bibig 6
BLOQUEAR. v. a. Kubkubin ang nauluwg,. Dami ng as6ng lu-
II
kaaway. Mar. Sarhan ang la-

ll ma'abds sa bibig kung naniniga-
hat ng pahatirang baUta sa mga rilyo.
daungan ng kaaway. B0CEAR. V. n, Pagalawgalawia
BLOQUEO. m. Pagkubkob sa ang nguso t labi ng kabayo. II
kaaway, ant. Maghikab.

BLUSA. f. Damit na panggawa. BOeERA. f. Ang naiiwan sa bi-
II
Demit na isinusuot ng mga big matapos makakain at maka-
bat^,. mumo.
in6m;
BOA. f. Zool
Sawa. H m. Bala- BOeiNA. f. Tambuli.
bai na mahabS,ng ginagaDait ng BOeiNAR. V. n. Tumambuli.
.
104
BOeO BOIN
BOeON, NA. adj. fatn. Malaki di pagbili sa isdng tindahan.
ang bJbfg BOINA, f. at ma-
Gorang bil6g
BOeHORNO. m. Aiiasangan ilnit baba na ginagamit aa mga lala-
ea pagkadar^ng. II fig. Pamumul^ wigan ng Y^seongada at Nava-
ng niukh& dahil ea kahihiydn. rra.
BOGHORNOSO, SA. adj. Maalin BOJAR V. a. Mar. Sukatin ang

sangan binilogbilog ng isdng pu'6.
BODA. f. Pagkakasdl; paîisdng BOLA. f. Ang lahdt ng bagay

dibdib. }| Kasalan. na maoilog. 1|
fig. Kabulaanan;
BODEGA. f. Taguaa pg mga ba- kasinungalingan.
gaybagay; tiaggalan.j|Kaiaganaan BOLAZO- m. Pal6 ng bola,
sa alak sa isdng po6k. BOLEAR V. n, Maglar6 ^4 bola
BODEGON. m. Karihan; tiridahan II Magpalayuaa ng hagis ng bo-
ng sarisaring makakain. Tinda- I!

ia.Magsinungaiiag.
II
han ng alak. BOLERO, RA. m. y f. Aag ma

BODEGUERO, RA m. y f. Ang nanayaw ng libad.||fig, y fam.
nagiingat sa taguan 6 tinggalan Mapagsalitd ng kasinungalinân,
ng mga bagaybagay. BOLETIN. m. Papeleta sa pani-
BODIGO. m. Tinapay na raaliit. ningil 6 sa pagpasok sa dulân,
BODOQUE. m Barokis. li fig. y BOLIGHADA. f. Bawa't kapala-

fam. Taong maikling isip ran sa lar6ng bo\a \\De una bolr
BODOQUERA. f. Hulmahan ng eliada* m. adv. fig. y fam. S*
barokis. minsanminsan.
BOFE. m, Bag^. BOLILLO. m. Putol ng kahoy na
BOPETADA. f. Timpal; sampi hinugisan na ginasamit sa pag-
long gaw^ ng ingkahe. Ang itinatay6 II
BOEETON. m. Tamp^l^na mariln. pa gitna ng mesa ng bilyar na

BOGA. f. Paggaod; pagsagwâ. pinaglalaruan.
BOGADOR, R.4. m, y f. Maog BOLO. m. Piraso ng kahoy na
gagaod; mananaguwan. bil6g mataki ang puod na
at
BOGADURA. f. Paggaod; pagâg nakatay^6 sa sahfg. Isdng bagay II
na mabilog; b)la. Urulok. Uti^n-

wdn. II II
BOGAR. V. n. Mar^ Gumaod; una'îang j inagamit sa paggaw^

sumagwdn. ng ingkahe. II Farm. Pildord,8 na
BOHtMieO, CA. adj. Nauukol malaki. II fig, y fam. T*ong mang-
sa kaharian ng Bohemia. mang at hangal. II pl. Lardng bil-
BOIGOTEAR. v. a. Pagkaisîsa- yar.
hdng huwdg bilhan ng anomdng BOLSA. f. Siipot na lalagyan ng
kalakal ang isdng tindahan. isang bagay; bulsd, fig. Kaya- II
BOIGOTEO. m. Pagkakaisatsa sa manaa 6 salap!.

105
BOLS BONA
BOLSILLO. m. Bulsd. at magiliw, fig. y fam. Pinani-
II
BOLSO. m. Supot na tagudn ng niwalân ang lahat nang waia

isdng bagay. nang siyasat.
BOLLAR. Lagydn ng tandsl
V. a. BONANdBLE. adj. Matahimik;
ang isang bagay upaog makilala mapayapang dagat 6 panah6n.
kung sadn gawa. B0NANZA. f. Panah6ng matahi-
BOLLO. m TiDapay na malilt na mik 6 mapayapa sa dagat. fig. ||
minasahan Dg ibd'i ib^ng bagay, Ka(=iaganaan.

gaya ng itlo^, gatas at ibp. II BONDAD. f. Kabutihan. 1| Kaga-
Pamumukol ng uio i-a pagkauu- lingan. II Kalambutan ng ugali
'
t6g. BONDADOSO, SA. adj. Tigib ng
BOMBA. f. Makinang pangpaak- kabutihan; butihfng ugali.
ydt ng tubig. II Pungl6ng inilia- BONETE. m. Sumbrero ng pari.
hagis mul& sa itaao, 11 Sisididog bubog ng matamis.
BOMBARDA. f. Makinang gina- BONITO, TA, adj, Marikit; ma-
gamit ng unang dako na pamu- gandd.
k6i ng mga bato. Sasakydn ng II BONIGA. f. Tae ng hayop.
unang panabong ginagamit sa BOQUEADA. f Pagbukd ng bibig;
.
paghahagis ng mga bomba. pagnganga.

BOMBARDEAR. v. a. Hulugan BOgUEAR. V. n. Bumukd ang bi.
ng mga bomba. 11 Tudiain ang big; ngumangd.
Maghingal6. ||
||
loob ng bayan sa pamamagitan V. a. Bigkasio ang isdng bagay.

ng malalakds na kan}6n. BOgUERON. m. Butas na ma-
BOMBARDEO. m, paghuhulog ng iaki.
mga bomba; pagtudiA sa pama- BOQUETE. m. Pasukang makipot
magitan ng mga kany6n. pook 6 bund6k.
sa isdng
BOMBAZO. m. Put6k ng bom- B0QUIABIERT0, TA. adi. Naka-
bdng bumabagsak. Kapiiiâla II Dganga. f.g, Nakatungang^,
II
ang niiilikh^ ng puaQuput6k na B0QUIANCH0, CHA. adj. Ma-

bomba. ludng ang bibig.
BOMBEAR. Maghulog ngV. a. BOQUIANGOSTO, TA. adj. Ma-
mga bombang pumuput6k. kipot ang bibig,
BOMBO, BA. adj. Lingdw; tulig BOQUICONEJUNO, NA. adj. Bi-
dahil sapangyayaring dl
isdng big koneho,
pangkaraniwan 6 matinding sa B0QUIDUR0, RA. adj. Nauuknl
k 1 1. m, Tamb61 n a malakfng
II
sa kabayong matigas ang ngu-
tinutugt6g sa banda ng musika.
II
Ang tumutugt6g. BOQUIFRESCO, CA. ad^. Nauukol
B0NACH6N, NA. adj. y s. fam. sa kabayong malamb6t ang ngu-
Mabuti; masunurin; mapaniwailt; ed.
14
;
106
BOQU BORP
BOQUILLA. f. Bukd ng salawal. hit.
II
Butas na kinukunan ng tubig BORDADO, DA. p. p. ng Bordar.
SB mga patubig. Hinihipan s a ||
II m, Burdd,
mga kasaogkapan ng musika. ||
BORDaDOR, RA. m- y f. M^ng-
Hititan ng sigarilyo 6 tabako. buburdd.
BOQUIMUELLE. adj. Nauukol sa BORDADURA. f. Pagbuburda. 11
kabayong malambot ang ngusd. Burdd,.

fig. Nauukol sa taong mada-
II
BORDAR. V. a. Magburdd; bur-
ling dayain, dahdn.
B0QUINATURAL. adj. Nauukol BORDE. m. Tabi 6 gilid sa la~
sa kabayoog hindi raatigas ni bds ng da6Dg, A bordo. m. adv. |j
malamb6t ang ngu^d* Sa sasakyangdagat.

BOQUINEGRO, GRA. adj. Nau BORDON. m. Tungk6d na ma-
ukol sa hayop na may ma.tim kay sa tao. Ang malaking
tads ||
na bibig. II . I^'aag klaseng su 6 kuwerdas Dg instrun eutong may

BOQUIRRASGADO, DA. adj. Ma- kuwerdaa. Pangungusap na na-
II
luang na biblg. uulit nang hindi smasady^.

B0QUIROTO, TA. adj. fig. y fam. BOREAL. adj. Nauukol sa hila-
Paiaging nakasabad. gân.
B0QUIRRUBI0, BIA, a d j fig. . BOREAS. m, Hangin sa hilag^,
Nagsasabi ng lahat ng nalalaman BORGOfJ6N, NA. adj. Tag^ Bor-
kahit di kailaogan. gona,
BOQUISECO, CA. adj. Bibi^ na BORLA, f, Lamb6; borlas.||Taa-
tuy6. Nauukol sa bibig ng ka-
II d& ng mga nagtap6s sa pagka
bayong hiodi bumubui^. doktor sa matata^s na paaralan
BOQUlTUERTO, TA. adj. Ngi BORNEAR, V. a. Pihitin; itagi-
wtng bibig, lid. II

V. n. angMar^ Urhikit
BORBOLLaR. V, n. Bumulabok sasakyangdftgat sa ibabaw ng si~
ang tubig. napeteng naKalubog sa tubig, sa

B0RB0LL6N. m. Biilab6k ng tulak ng hangin 6 ng agos.
tubig. BORR ABLE . a d i . Makakatkdt
BORBOTAR. v. n. Kumul6 6 su mabuburd,.
muMk ang tubig. BORRAGHADA, f, Gawdng katu-
BORBOTON. m. KuI6; sul^k. tubd sa mga Iang6.
BORGEGUI. m. Sapatos na abot BORRAGHEAR. v, n. Magiang6ng
hanggdng bukongbukoag.
madalds.
BORDA, f Dampl Mar. Layag
. II
na malaki.
BORRAGHERA f. Paglalango;
BORBADA. f. Mar. Lakad ng paglalaaing. ||

fig. y fam. Kabal-
sasakyangdagat sa dalawang pi- ba!dag malaki.
107
BOeO BOIN
BORRAGHO, CHA adj y s. La von.
Dgo; las{nj3r. BOTADOR. RA. adj. Nagtutulak;
BORRADOR. m, Paogsamanta- nagbubiins6d.|| m. Tikin, || Oarp.
lang salat na kinokopyahda ng Pangbimot ng pak6. II Oir^ Pang-
malinis. Akl^t na pangsamanta-
1|
butd.
la ng mâ mangangalakdl. BOTADURA. f. Pagbubuns6d sa
BORRADURA f. Pagkatkat; pag- tubig ng saâkydogdagat,
burd. BOTAFUEGO m. Pangsuso ng
BORRAJEAR. V a. S 'mulat ng kanyou. ||
fig. y fam. Taong ma-
waldng kamunasan, Magsuldt || gafi:alitin.
ng kahit an6 bilang pagsasanay BOTANA. f. Panagpt sa butas ng

lamang sa pagsulat, Bisidldn n alak upang huwag
BORRAR. V, a. Katkatin; bura- tumag^s. II
fig. y fam. Panapal
hin. II Pawiln ang isdng ba-

fig. sa sugat. fig. y fam, Pikldt.
II
gay. V. r. Mapawi; makatkat.

II
BOtANIGA f. Karunungan sa
BORRASGA. f. Un6s; bagyo. ||
mga halaman.
fig. Kasakunaang dinaranas ng BOTAnIGO, CA. adj, Nauuko! sa
isdng kalakal. karunungan sa mga halaman. ||
BORRASeOSO SA. adj. Maunds; m. y f. Ang marunong sa mga

mabttgy6 llfg. Maugong; magu- halaman.
16. BOTAR, V. a. Itapon. || Mar. Ipi-
BORRON. m. Dungis ug tintd sa hit ang ugit ng isdng sasakydng-
papei- Pangsamantalang sulat.
II ||
dagat updng gumawt sa dakong
fig. Masamdng gawd,ng nakapu patutunguhan. Mar. Ibune6d sa ||
pusyaw sa puri 6 kabantugan. tubig a n g isang sasakydngda-^

BOSQUE. m. Gubat; kagubatan. gat.
BOSQUEJAR. V a. Gumuhit ng BOTABATE. m. fam, Taong ka-
mga unang bak^? ng isaag aiiy6. p6s sa isip.
II
i\g. G'imawa ng unang guhit BOTE m. Tamlt ng
sibd,t 6 pa-
ng isdng dmh, la86- II

ng kabayo, TaI6n
Luk86 ||
BOSQUEJO. m, Pagguhit ng mga ng bola sa sahlg. Boteng sisid- ||
unang bak^s ng isdng any6 fig. II Idn ng tubig. Sasakydng muntt II
Dlwang pangsamantala sa is^ng sa tubig.

bagay. BOTELLA f Sisidlang bubog;
BOSTEZAR. V. Maghikd<bn. bote.
BOSTEZO. m, Paghihik^b; hikdb. BOTIGA. f. Tindahan ng mga ga-
BOTA f. Sisldldn ng alak na ini- m6t. Pagkakasamasama ng mga

II
in6m II
Sapatos na hanggdng tu- gam6t.
hod. BOTIGARIO. m. Ang naghahandd
BOTABALA. f, Pangsuso ng kan- at nagbibili ng mga gaai6t.
108
BIEN BILI
BOTUA. Sisidldng Inpk na kata BRAGUERO. m. Pangbahdg sa
tagan ang laki, naabilog, maikl! niluluslusdn.
at makiDot ang liig. BRaGUETA. f. Bukd ng salawal
BOTIN. m. Sapatos na baldt na sa hardp. ||
Barageta.
umaabot hangg^ng s a gawt n g BRAGUETERO a d j. y s. f a m.
bint. Mga pagaari ng knaway
II
Malibog.
na nasamsdm ng nanalo sa pag- BRAGUILLAS. m. fig. Batang la-
babaka. , laking bago pa lamang nagaasa-
BOTigUIN. m. Kahong maliit na lawal II
Batang pay^t
pinagtataguan ng mga gam6t na BRAMA. f, Paglaiandl ng mga
dinadald kahit sa^n. mga hayop.
BOTO, TA. adj. Pangod; pulp6I. BRAMAR. V. n. Umunga; sumi-
II
Masagal; mapurol ang ulo,
fig, gdw ang mga b^ka at ibdng ha-
B0T6N. m. Bot, Usbong. Buko. ||
yop na mailap. fig. Sumigdw sa ||
II
Bitonis. galitang is^ng tao. ||fig. Huma-
B6VEDA. f. Arq. Bubungdng hu- ginit ang hangin; umugong ang
b6g ng simbahan. Libingan. ||
||
dagat ng katakottakot.
Boveda eeleste. Langit. BRAMIDO. m. Unga ng baka. ||
BOYA. f. Palutang; pataw. fig, Sigdw na malakds at di mag-
BOYANTE. p. a. ng Boyar. Na- kamayaw ng is^ng taong naga-

kalutang. II adj. fig. Maligaya; galit. fig, Ugong ng malakds na
II
mapalad; masagana,. || Mar. Lu hangin 6 dagat na maalon.

tdng. BRAMIL. m, Kasangkapan ng an-
BOYAR. V. n. Mar Lumutang luagi na paagguhit sa kahoy.
ang sasakydngdagat. BRANGADA. f. Lamb^t na pang.
BOZAL adj. Nauukol sa itang huli ng isdd.
bagong kuha sa kaniydng bayan BRASA. Baga. f.
l|fig. y fam. Baguhan sa isang BRASERO. m. Bibingang nilalag-

pagsasanay. fig. y fam. Mang
II \dn ng mga baga na ginagamit
mdng; ulian. m. Busdl. || na painitan, Po6k na pinagsu- II
BOZO. m. BalahibouK bagong tu- sunugan sa m^ga salarin.

mutubd sa ngusii || Busai, BRASIL. m. Kahoy na sapdng.
BRAGEADA. f. Imb^y; galaw ng BRASILENO, NA, adj. y s. Tag^
mga bisig. Brasil.
BRACEAR. Umimbdy; gu-
V. n. BRAYATA f . Bantdng pananakot
malSw ang mga bisig. Lumang6y || sa kapuw^. |1 Yabang.
na kumakampdy ang mga bisig BRAYEAR. V, n. Magyab^ng.
sa labas ng tukid. BRAVEZA. f. Kabangisdn ng mga
BRAGAS f. pK SalawSI. hayop. II
Katapanganng mga tao.
BRAGADURA. f, Pagitan ng hit^. Karahasgn ng hangin at ibp.
109
BRAV BRER
BRWO, VA. Matapaosr; marahdLS. BRENA. f. Lupang mabat6 at
II
Mabuti; magaling, Mabangls. ||
masukal.
II
Marabas na dagat. Magas- ||
BRETANA. f. Telang manipis na
pang; waMng pinARaralan. II
fam. gaw& sa BretaAa.
Mapagmatapdng. II
fig, y fam. BRETON, NA-
adj, y s. Taga
Masamang asal. ||
iig. y fam. Da- Bretana. m. Hilamang koies.|
li
kWh; katangitangi Supllng rg koles.

BRAVURA. f, Kabangisan ng mga BREVA. f Ang unang bung'^ ng
hayop. Katapangan ng mga tao. igera.
II
BRAZA. f. Dip^. BREVAL. m, Pund ng igera.

BRAZADA f. Irnbay ng mga bi- BREVE. adj. Madalt; maiklt; d^g-
sig.{jDami ng gatong na mada- It.En breve. m, adv. Sa ma-
II
dala ng mga Dipd. ||

daiing panah6n,
BRAZADO. Daml ng gatong m BREYEDAD f, Kadaltin; kadag
na madadaU ng mga bisig. iidn; kaikit^n.
> BRAZAJE. m. Paggawd ng sala- BREYIARIO. m. Aklat na kina
pl. II Mar- Pagaukat ng lalim ng ialamndn ng mga dasal sa Ij/u6ng
daat. 9angta6n.
BRAZALETE m. Pulseras; buk- BRIBA. f Paghahampaslup^
I6d sa bisig ng mga babai. BRIBON, NA. adj. y s. Taraad;
BRAZO. m. Bisig; kamdy, hampdslupSb. IITampalasan.
Pa- ||
haldng ng timbangan. Sang^ ng II

BRIBONADA. f. P a n a n a m-
punongkahoy. palasan.
ii fig. Tapang; la-
kas; kapangyarihan. n pl. fig. Ta- BKIBONE-^R V. n. Magtamad;
gapagkupk6p; tagapagkahngi. maghampdslupa.
BREA. f. Sahing. BRIGHO. m
Hiniblang pilak 6
gintdng ginagamit sa galdo.
BREAR. V. a. fig. y fam. Suma
gumambala, BRIDA. f. Kabisada ng kabayo.
kit; II fig. y fam Bi-
na ka=ama ang preao at'riyenda
BRIDON. m. Ang nangangaba-
BREGHA, f. Skk 6 butas na pi-
yong may siyd at kabisadaag
nagawA ng pungl6 sa mu6g 6
may preno at riyenda.
bakod na bat6. Butas na gina II
BRIGADA. f. MiL Pagkakasama

gaw& sa bakod 6 bahay na
ng apat 6 anim na bataly6n, na
bat6,
pinangangaaiwân ng isdng he*
BREGA. f. Pakikilaban; pagba-
neral. Katipunan ng mga taoni^
II
babdg. H Away; babdg. fig. Bir5;

II
Dagsipagsamasama upang mana*
libdk.
tili sa paggawg.
BREGAR. V. n. Makipaglaban; BRIGADIER. m. O p s y a 1 ng i
makipagaway. n Makipaglaban sa hukb6 na matads sa kordnel ac

panganib ||
v, a. Masahin. mababa namao sa heneral.
110 -
BRIL BROG
BRILLANTE. p, a. ng Brillar. Nag- BROGADO, DA. adj. ant. Nau-
nininnfng, 1| adj. fig. Katakd- ukoi sa damit na may sabog na
tak^;namamaibabaw. II m. Diya- hiloog gint6 6 pilak.H m. Da-
manteog makiodng. mft na sutl&ng may sabog ns
BRILLANTEZ. f. Ningning.|| fig. hilong gint6 6 pilak.
Kisiap; kindng. BROGAL. m. Labi ng bal6n, |[
BRILLANTINA. na f. Pulbos Kuloong.

pan pakioang at pangpauingning BROGHA. f. Pinsfl na matigds
ng mga metdl. Pomadang pang- II na ginagamit sa pagpipintd,.
pakintdb ng bigote at bali'a<<. || BROGHE. m. Panard ng damlt
isdng telang klaseng makint^b. na gint6 6 ibdng meal.
BRILLAR. V. n Magningnfng.ll BROMA. f. Kaingayan; paglili-
fig. Kumin^ng; kumislap; ma- bdag. II
Bird ||Lutos.
maibabaw sa tinataglay na kai- BROMAR. V, a. Lutu s i n ang
,,,8iDan, pananamlt at ibp. kahoy,
BIULLO. m. Ningnfng; kisl^p, BROMEAR, V, n. Magbir6. II v.
BRINGAR. V. n. Tumal6n; lu- r.Magbirudn.
mukso. fig. y fam, Lumaktaw.||
II
BRONGE. m. Ang magkahal6ng
fig.y fam. Magdamdam; mag- tans6 at tingg&. II TAns6ng dilaw
bago ng labis. fig. Foet- Ang kany6n; ang
BRINCO. m. Lukso; tal6n ||Lak- kampangi; aag pakakak 6 tam-
*^w| fig. y fam. Saugda'l; ki-
II
buli.
sdpmata. BRONGEADO, DA. adj. Kulay

BRINDAR. V. n. Magukol ng ka- tan=6. m.
Pagkukuiay tans6.
II
galangdn ng isdng tao 6 bagay BRONGEADURA, f. Pagkukulay

sa pagin6ni ng alak.||Maganyaya; tans6.
maghanddg ng isang bagay. v. ||
BRONGEAR. v. a. Kulayan ng
a. Anyayahan; aiayan. il v. r. kulay tans6.
Humand6g ng kusa sa paggawA BRONGO, CA. adi. Magalds; ma-
ng isdng bagay. gaspang; bakllbaaih fig. Magas- II
BRINDIS. m. Pagaanyaya; pag- pang na kaugalian at pakikiha-

in6m na iniuukol sa kagaiingan rdp sa kapuwS..
ng isdng tao, BRONQUIO. m. Anat^ Ang ba~
BRIO. m. Lak^s. H fig Sigld; tawa't isd sa dinadaanan ng hini-
pang. II
fig. Gilas. ngd magmul& sa bagit.
BRIOSO, SA. ad3, Magilas; ma- BROQUEL. m. Panangga. II f i g.
lakds; matapang. Tanggulan.
BRISA, f. Araihan. BROTAR. V. n. Tumubd; sumib6l.
BRITANO, NA. ad]. y s. Taga Magusb6ng. BuOoalong; luma-
II ||
Bretaiia; inggle^. bas ang tubig sa mga bukdl.

11
BROT BRUZ
BROTE m, Usboag; lanub6 BRUZA. f. Eskobang matigd^ na
BROZA. f- Yagft; susah Sapal ||
oanglinis sa kabayo.
ng aaomang bagay. .'ig. Mga ||
BUBA- f, Katf.
bapay na waldiiK kabulahdng si- BUBON m. Pigsang malaki na
nasalit& 6 isinusulat. tumutub6 sa singlt.
BROGES. (A, 6 de) m. adv. BUBOsO, SA. adj. y s. Katihin;
Padapd; pataob .
bub'isin.
BRUJA. adj. Nauukol sa buha- BUGAL adj. Nauukol sa bihig.
nging pinoagnino. II
f Babaing BUGEAMIENTO. m, Pagsisid.
mangkukulam. fi^. y fam. Pa. || BUCEAR. V. a, Mar^ Siairin.
ngit at matandaog babae. BUCLE. m. Buh6k na pinus6d ng
BRUJEAR V. n. Mangulam. kulot,
BRUiERIA. f Kulam. BUeOLIGA. f. Pagkain.
BRUJULA, f, Kasangkapan sa pag- BUGHE. m. Butsi ng manok at
lalay^g na nagtuturd ng gawlng iba pang hay6p na may pakpak.
)- hila^. II Dami ng tubig sa bibig. || fam.
BRUJULEAR, V. Puminta ng
a. Sikmura^ 11 y fam. T'
fig ';
barahm ||
fig. y fim. Huiaan; tu- pook na piaagtataguan n^ -tnga
ringan- hhim.
BRUNTO, NA. adj\ Itim. BUENAYENTURA. f. Kabutihang
BRUNIDO, DA p. p. ng Brunir. palad. Panghuhula sa pama-

II
II
m. Pagbuh. magitan ng guhit ng kamay at
BRUtlDOR, RA. adj. y s. Bu- paamumukhe.
mubuH. m. Pangbuli.
11 BUENO, NA. Mabuti. Ma*
adj. ||
BRUNIMIENTO. m. Pagbuli. kabuluban, Wal^ng karaida

II
BRUI?IR. V. a. Bulihin; pakinta- m&n. II

Walang malay; mataj:jiK
bln ang isd,ng bagay, gaya ng II A buenas* m. adv. Sa kusanp-
pilak, gint6, at ibp. Irob.
BRUSeO, CA. adj. Magalas; ma> BUEY. m. Bakaag kap6n.
gaspang. BUPALO, LA. m. y f. Bakang
BRUSgUEDAD. f. Kagalasan; ka- bund6k; daraulah.
gaspangan. BUEANDA, f. Pany6ng mahabc4
BRUTAL. Parang hayop
adj. || na karaniwang gindgamit ng miâ
fig. Magaspang; bigldbigld. m. ii babai.
Hayop, BUFAR. V. n. Sumingastnse sa
BRUTALIDAD. f. Kahayupan. Ij gabt ang bak^, kabayo at ibd
fig.Kakulangan ng bait. pang hayop.
BRUTO, TA. adj. y s. Hunghang; BUPETE. m. Meaang susulatan.
waldng baf t. Magaspang. m|j
II II
Araldn
fig. 6 tanggdpan ng
Hayop. manananggol.
112
BUFI BULL
BUFIDO. m. Tinig ng hayop na Hgas; maingay; maguI6 ||
Walang
nagsisiogasiog sa galit. k^tahimikan; hindt mapalagay
BUFO, FA, adj. Nauukol sa pa- BULLIR. V. II. Kumul6 ang tubig.
labdg na katatawanan.m. y f li Mabalisa; hindi mapalagdy.
II |i
Ang gumaganap ng papel na ma- V. a Kalugln.

pagpataw^ sa dulaan. BUNUELO, ui. Tiaapay na nilu-
BUF6N. NA. m. y f. Mapagpa- sa mantik^ 6 langis na isi-
td
tawa; mapagsisti sa dulaan nasawdk sa pulot kung kanin.
BUHO. m. Zool- Kuwago, fig ||
BUQUE m. Mar. Di6og. Si.ak:- ||
y fam. Ang taong Iumalay6 sa yangdtigat. || Lulan,

kapuwS. iBURBUlA f. Bilabok ng tubig.
BUJARR6N. adj. y s. Nakikia- BURBUJEAR. v. n. Bamulabek
pid sa kapuw4 nty^ lalaki 6 kapu- ang tubig.
w4 babai. BURDO, DA. adj. Magalds; ma-
BUJIA. f.Kandilang puti. Ti- II
gaspdng.
rikSn ng kandila. Likds ng It- II BURIL m. Kasangkapang asero
^kf/XO^g ng isdng ilaw. na ginagamit sa pagukit ng mga
BrDxA. f. Tandang parang medal- metal,
ya na isinasabit sa liig ng mga BURLA. f. Aglahi; libdk. Bird || II
andk ng mabal na lahi sa Roma. Day^, II

pl. Mga kasinungalingan.
II
fig. Kipahintuiutan; biyayS. BURLADOR, RA. adj. y s. Mang-
BUL.^RIO. m. Kitipunan ng mga lilibak; mapagbird.
bula. BURLAR. V. a. Biruin. ||
Daya-
BULBO, m. Bahaging ma-
Bot. in. II
Biguin; alisdn ng pagasa.
katas ft mabiiog ng iiaog ha- II
LiDakln; aglahiin. ||
v. r. Mag-
laman. biro; umaglahi; manglibdk,
BULETO. m. Maikling sulat ng BDRL6N, NA. m. y f. Palabi-
Papa. ro; mapagbir6; mapanglibak,
BULGaRO. RA. adj. y s. Tagd BURRA. f. Asnong babai.
Bulgaria.
BURRO. p. Asnong lalakt.
BULTO. m. Laki ng aliamdng
BUSGA. f. Paghanap. Asong pa- ll
bagay. il Larawan. ||
Paido; bastA.
ngaso. Katipudan ng manga-
PamamagS. II
II
ngas6 sa bund6k.
BULLA. f. Sigawan 6 kaingayan
ng mga tao. Pagtitipon ng ma
||
BUSGADA. f. Paghanap.
raming tao. BUSGADERO, RA. adj. Mada-
BULLieiO. m, Alingasigds ng maling hanapin; mangyayaring ha-
raming tao, Kaiagayan; kagu
||
napin.
luhan. BUSGADOR, RA. adj. y s. Hu-
BULLIGIOSO, SA. adj. Maalingas- mahanap; naghahandp.
.
113
Buse ^; "
BUTI
BUSCAR v.a. HanapiD; tagpuin; may
ganddlan at paniindn ng mga
humanap; kumfta. kamdy. Likmuan sa dulaan.
li
BUSeAKKUIDOS. eom, fig. y fam. BUTIFARRA. f Lunganisang yar^

Taong mapaghandp ng basagulo; sa Catalufia. II fig. y fam. Med-
buskarido. yas na maluaeg
BUSGAYIDAS. com. fig. y fam. BUYO. m. Itsd.
Pakialamln buhay ng ibd.
sa Buz. m. Halik sa pagtan&w ng
fig. y fam.
fl Taong masikap sa utang na loob at pagpipitagan
kabuhayan. BUZO. m. Maninisid.
Busedisr, KA. adi, y s, Naghaha- BUZOlS[. m. Palusutan ng tubig
ndp. II
Man^duduwit. n g m g a tangke. Hulugdn ng II
BUseoisrA. f. Babanig naglalakd mga sulat sa koreo. Panap6n |l

ng lamdn. sa alinmang butas.
BUSILIS. m. fam. Sanht; dahilan, BUZONERA. f. Paagusan ng tu-
BUSTO. m. Laraâng inukit na big sa bakuran.
kakalahati ang katawan at wa- BUZONERO. m. Tagakuha ng
Idngmga kam^y. sulat sa bus6n.
f^^*
^^<**L&J
BUTAGA. f. Uupdng malaking
r*.^f.j^"^^fmxi*
15
.
C. f. Pangatlong titfk, at panga- CABxALLEEOSlDAD, f. Pagkama"

*^^.wa 8a mga eonsonanie ng a- ginoo.
''Sakadang kastillt. OABALLETE. m. Palupo ng bu-
GABAL. adj. Ganap; hust6 ||
fig- bungdn.
Ba6; tap6s. CABALLITO. m. K^bayong ma-
GABALGaDA. Eawal na ka-
f.a llt.
tiayuhang tumatakb6 sa parang. OABALLO. m. Kabayong Ialak{-
GABALGAE. V. D. Mangabayo 11
CABAi;rA. f. DampA; kubo.
Magpasydl ng nakakabayo. v. a ||
CABECEAE. V. n. Kumilingkiling;
Ayamahin ng kabayong lalakl tumang6taQg6 II UmiUng. |1 Mag-
ang kabayong babai 6 ibdng ha- yukay6k.
CABECEO. m. .Pagtang6; pagiling;
GaBAlGATA. Katipunan ng
f. pagyukayok.
mga taong nagpapasyal ng na- OABEeEE^.. f Pinakaulo ng ildng
.
ngakakabayo bagay Podk na nililikmuan

||
OABALLA. f. Isdang dagat, na ng nangungulo sa mesa ng

tutoong pangkaraniwan na ma handaan. II Uluoan.
pulS ang lamdn. CABECILLA. com. fig. y fam. Ta-
GABAlLEEI A. f. Kabayo. || Huk- ong masamang bikas, masamang
bong kabayuhan. asal 6 kapos sa isip. m. Pun6 ||
CABALLEEIZA. f. Po6k na pf. ng mga taong masam&.

nagsisilungan at pfnagpapakanan OABELLAE. V. n. y r. Tumubd
sa mga kabayp. ang buh6k; magkabuhdk.
GABALLEEO, EA. adj. Nanga- OABELLEEA. f. Buh6k ng ulong
n|abayo.|| m. Maginoo. malagd at laylay hangg^ng Iik6d
~ 1 15
GABE cabl
GABELLO. m Buh6k. tidkawad.
GABELLUDO, DA. ad]. Malagd CABLEGRAMA. m. Pabatidkawad.
ang buh6si. CABO. m. Dulo. Duluhan. II ii
GABER. Magkasya; maglu

V. n. Tangk^y, Puluhan. Wakis.
|| II
||
lan. ii Magkaroon ng paglalagyan Al eaho. m. adv, Sa katapusdn;

6 papasukan. sa kahuUhulihan,
GABESTRANTE. m. Kasangka- CABOTAJE. f. Paglalaydg na gi-

pang pangbubat sa mga bagay
nagawA sa malapit sa baybayin
na mabibigdt. ng dagat.
CABRA. f, Kambing na babai.
CABEZA. Ulo
ng tao 6 ng
f.
OABRERO. m. Tag^pagalagli ng
mga hayop. Ulo ng pak6.il li
mga kambing.
Tukt6k ng kampan^. Simuld ng
C ABRESTANTE m K a 8 a n gk a-
il
anomdng bagay. Taluktok ng ii

.
pang pangbuhat ng mabibigat

bundok. fig, Talioo; kakaya-
||
na bagay.
> han. fig.
II
Pangulo; pun6.
OABRILLA. f. Isddng dagat.|| Ka-
CABEZaDA. Ump6g Dg ulo;
f.
langdn ng kahoy ng mga ir*''-^
untog. Yukayok. Yuk6 ng uio
II II
luwagi Ang pit6ng bituing iA^JJL^
f|
tand& ng paggalang.
bilang H
kakalapie.
Kabisada ng kabayo.
CABRIOLA. f Tal6ng ginagawA
.
CaBEZAL. m. Undnunanan. ng sumasaydw.

CABEZUDO, DA. a d j, Uluhdn; OABRITO, m, Anik ng kambing.
malakl
ang ulo. fig. y fam. II
CaBR6n. m. Kambing na ialaki;
matigds ang ulo; maulit.
barako. fig. y fam.
|| Ang lala'
OABIDA. f, Lulan ng isdng bagay. king pumapayag na kalunyain
CABILDO. m. Kapieanan ng mga ng \h& ang kaniydng asawa.
pinund ng simbahan. Bahay na CACAO. m. Bot Kakaw, ||
pinagkakatipiinan ng mga may lcACAOTAL. m.

Kakawan.
katungkulan sa bayan. CACAREAR. V. n, Pumutik ang
t( CABIZBAJARSE. V. r. Tumung6. maD6k. v. n.
|| y fam. Pu- fig.
CABlZBAJO, JA. adj. fam. Yuk6; 'rihing ang sariling kilos.
labis
tuDg6. Malungkot at nagmu-
II CACAREO. m. Pagput^k; putkk.
muni fg.
It
Pagpuri sa sarili.
CABIZCAIDO, DA. adj, Tuii|6; CACERIA f. Pangangaso.
yuk6. II Malungk6t; hindl mag- CACERIlsrA. f. Supot na malaking
kamayaw. sisidl^n ng mga kartutso at bala.
CABLE. m, Mar. Lubid na na- CACEROLA. f. Gieahang may
kapigil sa sinapete og da6ng. tangkdy; kasirola.
II
Lubid na malak! CACIQUE. m, panginoon; hari-
CABLEGRAFIAR. V, n. Magpaha- harian sa isdng bayan.
116
CACI CADE
CAClQUlSMO. m. fam Pama- fig, Pagkaka-
pagkakabilangg6, II
halaan ngmga mspdgbariharian. sun6d8unad ng mga pangyayari.

CaCO. m. fig. Tekas; mangdudu CADENCIA. f. Pagkaka8un6dsu-
wft. fam. Taong matatakutin,
|j n6d ng mga tun6g na magka.
duw^g at mabagal. tugma. Pagkakatama, ng tun6g
II
CACOFONfA, f. Masamang tun6g ng salita.

ng mga pangungupsap na mag- CADERA. f. Balakang.
kakasama. GADETE. m. Binatang nagaara^
CaCOF6nICO, CA. adi. Masa- sa paaralan ng pagsusundalo,
mang tun6g. CADUCAR. V. n. Magulian. ||
CACHAZA. f Kabagalan sa pag- Mawaldn ng bisi; lumamp^s sa

sasalit&; kakuparan. panah6n, ||
fig. Ma&ira sa ka-
CACHAZUDO, DA. ad]. Maba- lumaan.
gal; makupad. CADUCO, CA. adj, U ian. H Hin-
CACHEAR. V. a. Kapkapan ang di magtatagdl.
isdng taong pinaghihinalaan u- CAER. V. n. Mahulog; bumagsak;
pang alisan ng sandatang maa H Mabulld. Malagpak; malagl^g;
II
aring ikubll. II Mapatib6ng. fig. Mawal& ang

||
Jl^.CHETE, m. TampdU Pisngl. || kapalaran, hanapbubay at ibp.

t;ACHICAN. m. Namumund sa II
fig. Mamalt; malis}^, || v. r.
pagsasaka. 11 fig. y fam. Matalas; Malagldg; mabagsdk.

san^y. GAFfi, m, Kape.
CACHO. m. Piraso ng is^ng ba- CAFETAL. m. Kapihan; po6k
gay; kaputo!. na pinagtataniman ng maraming
CACHORRO, RRA. m. y f. Tuta; punung kape. |
kuw&. II Pistolang maliit. CAFETERA. Babaing may-ari
f.
CACHUCHA. f. Daonp na maliit ng tindahan og kape. Babaing jj
na naglalamdn lamang ng tatlo magkakape Sisidlan ng kape.

||
katao. Gora. Sftyfiw na ha-

II Il CAFETERO. f. Lalaking may-ari
ydg sa Andalueia. ng tindahan ng kape. Lalaking II
CADA. adj, Bawa't; balang, || magkaknpe.

Gada euah Bawa't is^, CAFETO. m. BoL] Pund og ka-
CADALSO. m. Bibitaydn. pe.
CADAvER. m. Bangkay, CAFILA. f. fam. Kawan ng mga
CADAVtRICO, CA. adj. Nauu- tao, hayop 6 mga bagaybagay,
k61 sa bangkdy.ll fig. Maputld CAFRE. adj. y s. Taga b a y a n
at na parang bangkdy.
payfit. ng Africa. fig, Malupit; maba-
|1
OADENA. Tanikaia. Parusa

f, ||
DgfS.
sa bilangguan na nagdadald ng CAGADERO. m. Po6k na pana-
tanikala sa buong panahdii ng biban.
117
CAGA CAL
CAGAJ6N. Taing kabayo.
m, CAL. Apog,
f
CAGALAR, Bitukang malakl

m, CALA. f. Pagpiraso ng mil6n at
GAGALERA. f fam. PanaDaM ng ng ibang bungangkahoy. Kapi- }]
bulul6s; pagkukur?6. rasong mil6n 6 ng ibdng bungang-

CAGAR. V, n, Dumumi; manabf. kahoy. Panganilya sa puwit.
II
ll^Ê' y faa. Sirain ang isdng Lo6k na maliit na ginagaw& ng

(I
bagay, dagat.
GAGARRUTA. f. Taing kambing. CALABACERA. f. Babaing mag-
CAG6n, NA. adi. y a, Taiin. ||
k&kaiabasa. || Bot^ Halamang ka
fig. y fam. Matatakuting tutoo. labasa.
GAIDA. f. Pagkahulog; paglag- CALABACERO, m, Ang lalaking
pak. U Palabi8bfsan; Hati sibi. |j
magkakaiabasd.
ng bahay sa pagakydt ng hag CALABAZA. f. Bunga ng kala-
danan. fig. Pagkakasala ng
!1 basa.
unang tao at ng mga anghel na CALABAZAR, m. Kalabasahan; po.
masamd.li A la eaida de la tar^ ck na taniman ng kalabasa.
de- m. adv. Pagdadapit hapon. CALABAZaTE. m. Matamis na
II A la eaida del soU m. adv. kalabasa.
Paglubog ng araw. GALABOBOS. m. fam. Ul#^"^,^
CAIDO, DA. p, p. ng Caer. ||
katik, ViLa.^
adj. fig. Lupaypay. CALABOZO, m. Piitan || Silid
GAImAN. m. Kahawig ng buwa- sa bilangguan na pinagkukulungan
ya, fig.
II Taong matalas at sa isdng salarin.
malihim. CALABRfiS, SA. adj. y s, Tagd
CAJA. f, Kabdn. |j
Ata6I. || Tam- Calabria.
boL II
Kahdn. CALABROTE. m. Mar- Lubid na
CAJERA. f. Babaing nagiingat ng panali sa sasakyang dagat kuog
kaha sa bahaykalakal. mahinli ang hangin,
CAJERO. m. Manggagaw^ ng ka- CALADO. m. Burda sa damit, sa
bin. I!
Ang nagiingat ng kaha kahoy 6 sa metSU
Dg bahaykalakal. GALaEATEAR. V. a. Magsiksik
CAJETILLA, f. Kaha ng siga- Dg bun6t at galagala sa mga bu-
rilyo, ng kask6 at ibd pang sa-
tas
CAJISTA, eom. Manggagawi sa sakydn.
limbagang nagaayos ng mga le- CALAFaTEO. m. Pagsisiksik ng
tra; tagapagkaha ng mga letra bun6t at galagala.
sa iimbagaii. CALAMAR. m. Pusit.
CAJ6N. m. Kabang malakf; CALAMBRE. m. PuHkat; manhid,
kah6n. GALAMIDAD, f. Kapahamakan;
CAJUELA, f. Kahaag munti. sakun&.
118 -
CALA CALC
CALAM0. m. Istrumento sa mu- aapog,
sikang nababawig sa plauta. I CALCINAR. V. a. Apugin; mag-
Poet. Panulat. apog.
CALAR. Patagnsin ang tu
V. a, CALCOMANIA. f. Karkamunya
big. U Burdabdn ang mga damit, C ALeULABLB. a d } . Matataya;
metal, kaboy at ibp. | Pumiraso matutuos.
ng kat.ting na milon 6 ng ibdng CALCULaR V. a. Tayabin; tu-
mga bungangkaboy up^ng tikmda. usin.
I I9u6t na mabuti sa ulo ang CALCUL0. m. Taya; tu6s.

gumbrero. i Itu6n ang sandata; GALDEADO, DA, p. p. ng Oaldear.
gaya ng sibat at ibp, na ban- Iladj. Mînit.
ddng ipanugat. fig. y fam. Ki- ||
CALDEAMIENTO. m. Pagpapai-
lalanin ang kalagayan ng isdog nit; pagpapabaga.
tao. Tarukln ang dabilan, ka-
II
CALDEAR, V. a. Painieing ma-
tuwiran 6 libim ng isdng bagay. buei. Pagbagabin
II t|
v. r. Mag-
f|
m. Pook na may maraming init na mabuti.
*
batong inaapog. CALDERA. f. Kawa; kaldera.
r^^yERA. f. Bung6. II m. fig CALDERILLA. f Kalderang ma~
_^.^j3ig maikl! ang isip. liit na pinagdadalban ng tubig
CALAVERADA. f. fam. Gawang na bendita. Salaptng || t a n s 6 ;
ng maiklt ang isip.

sarili bariyd.
CALCADOR, RA. m. y f. Taga- CALDERO. m. Timbft sa bal6n;
pagsalin ng dibubo. m. Kasang- |i
kalderang munti.
kapang pangsalin ng dibubo. CALDER6N. m. Kalderang ma-
CALCAl5ÂL, m. Sakong. Uki. II
Tandd ng biiang ng is^ng
CALCAftAR. m. Sakong. libo.
CALCAR, V. a. Isalia ang dibubo OALDILLO. m. S^lsa ng ildng

ea ibdng papel. 6 damlt na pag lutdng ginisa.
sasalinan. Diin&n ng paa.
II
f.g. Ii
CALDO, m. Sabaw.
Gagarin; parlsan.
CALDOSO, SA. adj. Masabdw.
CALCArEO, A. adj. May apog.
CALCEDONIA. f, Bat6ng bugbaw CALDUCHO, m. Sabdw na hindl
na napakalinaw. masarap-
CALCETA. f. Medyas na bang- CALENDA. f. Pagbasa ng akUt
*
gang tuhod. na mga panga-
kinatatal&dn ng
CALCETiN. m. Medyas na bang lan at ginaw& ng mga santo at
gang kalabatidn ng bintt, ng mga pagpipistaog nauukol sa
CALCINABLE. adj. Maaapog. bawa't araw, pl. Ang unang
||
CALCINACI6N. f. Pagaapog. araw ng bawa't buwdn sa kalen-

CALCINADOR, RA. adj.ys. Nag- daryong romano.
19 _
CALE CALI
CALENDARIO. m. AkUt ng mga CALIFICACI6n. f. Pagpapaha-
araw sa buong sangtaon; kaliti- lagd sa isang bagay ayon sa ka-
daryo, laeayan 6 mga pangyayari,
CALENDARtSTA. eom. Guma- CALIFICAR. a. Pahalagah^n
V.
gaw4 ng kalendaryo. ang mga kalagayan 6 katayuan
CALENTADOR, R^. adj. Nagpa- ng isdng tao 6 bagay.|!fig. Ma-
painit. || Painitan. galingin. ||
v. r. fig. Magpatunay
GALENTAMIENTO. m. Pagiinit. ang isdng tao ng kaniy&ng ka
GALENTAR. v. a. Painitin {| fijr. mahalan
Pasiglabln. |( v. r. Maginit; umi- CALIGINOSO, SA. adj. Madillm;
nit. ii V. r. Maglandt ang mga maulap.
hayop. li fig. Magap6y ang kalo- CALIGRAFiA. f. Pagsasanay ng
oban sa pakikipagtalo pagsulat ng mabuting letra.
GALENTON. m. Pagiinit na ma. CALiGRAFO. m. Sandy sa pag-
daling mabuting letra,
sulat
GALENTURA. f. Lagndt. CALIZ. m, Sarong ginagamit sa
GALENTURIENTO, TA ad]- Ni- pagmimisa na pinaglalagy^"*"^**
lalagndt; m%y lagndt. alak na binubulungdn.||Puatr*i%
GALENTORILLA. f. Sinat; lag- tangkay na kinakakabitdn ng
nat na magaan. mga talulot ng bulakldk.
CALERA. f. Apui^dn. CALMA. f. Katahimikan ng pa-
GALERO, RA. adj. Nauukol sa nahda. fi. Kapayap^^n; kapa
||
apoK. II m. Magaap6g. natagdn,||fig. y fam. Katamaran;

CALESA. Sasakydng may gu-
f. kakuparan,
16ng na hinihila ng kabayo. GALMANTE. p a. ng Calmar.
CALIBRE, m. Sukat ng lo6b ng Nagpapatahimik adj. y s, Med- ||
kany6n 6 barfl. Nagpapahimpll ng sump6ng.

CALIDAD. f. Uri ng isAng tao CALMAR. V. a, Patahimikin; pa-
6 bagay. H Kalagayan ng isâg v. n. Pu-
tulugin; pahimpilin. ||
tao baao pumasok sa i^dng tung-

manatag; tumahimik.
kulin. Kamahalan at kataaân
I!
CALOFRIARSE, v. r. Ngikihin.
ni dug6. Kaugallan. fig. Ka-
II ||
halagahan ng isdng bagay.

CALOFRfO m. Ngiki.
eALIDO, DA. adj. Nagbibigdy CALOR. m. Init. fig. Sigld. || ||
init.llMainit anff fig. Pagibig; paggiliw.

panab6o.
GALIENTE. Ma- adj. Mainit.||fig. CALOSTRO m. Unang tiild ng
init na kalooban; mapusdk sa gatas ng inahin matapos maka-
pakikipagtalo.il En ealiente. m. pangandk.
adv. i g . Pagkatapos; kapag- CALUMNIA. f, Paratang;bintdng;
daka. upasaU.
.
120
CALU CALZ
CALDMNIAD0R, RA. adil y s. GALZ6N. m. Salaw^l na maikll.
Nagbibiotdng. CALZONAZOS. m. fig. y fam.
GALUMNIAR. v. a. PagbintSDgan; Lalaki na mabiman ang paguugali..
paratangan; pagupasal&an CALZONCILLOS. m.
Pangsu- pl.
GALUMNIOSO, SA. adj. Nagbi. son; na panglo6b.

salawdl
bintdng; nagpaparatAng naguu- ; GaLLADO, DA. p. p. ng GaUar.
pasal^. \\adj. Tahimik; wal^ng kib6.
CaHJROSO. SA. Mainit aog
adj. OALLAR. V. n. y r. Huwdg ku-
panah6n. II fig MaslgM; maalab. mib6; tumahik. i Tumahdn sa
CALVA, f. Babagi ng ulong wa- pagiy^k 6 pagsigdw, B Magtimpi
Idng bub6k* ng damdamin 6 ng nalalaman.
CaLVARIO. m. Bund6k ng Je- GALLE. f. Daang hay^g; lan-
ruaaletn na pinagpakdan kay Je sangan.
sueristo. fig, Sunudûn6d na
il
CALLEJEAR. V. n. Maglakdd sa
mSa kapahamakdn at sakun^. lansangan ng waldng kaparara*

INISMO.
-^^%'g m. Aral ni Cal- kan.
CALLEJERO, RA. adj, Paldla-
CALVINISTA. adj, Nauukol sa kdd sa mga lansangan.
aral ni Calvino. CALLEJ6N. m. Daang makipot
CALVO, VA. adj.ys, Upawln;pa at mahab^.
n6t; kalb6. ||
Nauukol sa lupang CALLO. m. Lipik.
wal&ng dam6 6 sukaK GALLOSIDAD. f. Pamamat6 6
CALZA. f. Salawd!. ||fam. Med- lipAk ng mga pa4, kamdy,
yas.
tuhod, at ibp., dahil sa waldng
CALZADA. f. Lansangang may tigil na pagsagl sa is&ng bagay
latag na bat6. na matigds.

CALZADO, DA. p. p. ng Calzar. eALLOSO, SA. adj Malip^k. tt
11 adj. Nauukol sa mga hayop Nauukol sa/ lipdk*
na ang mga balahibo ng paa ay GAMA. 1. Hihigdn. ii fig. Po6k

putl at kaibd sa kulay ng sa na pinagpapahingahdn n g mga
katawan. Nauukol||
sa mga i- hayop.
bong a"g li* baiahibo*y sagdd OAMADA. f. Katipunan ng mga
hanggang pa^. ai, Sapatos; II
magkakasamang angk ng hayop,
sapln sa pa&*
Pang8o6t sa sa-
CAMAFE0. |m. Any6ng inilalara-
CALZaDOR. m* wan ng lutdng sa mabalagang
patos.
bat6.
CALZAR. V. a. Sapatusan; sapi-
Kalangan; kal- CAMaLE6n. m. Zool Hunya-
n&n ang palt. ||
Magsapatos. ngd.
suhdn. tl
V. r.
CALZO, m. Kalang; kals^. CAMAMILA. f. Mansanilya.

.
121
CAMA GAMB
CAMANDULA. Dasalang may
f CAMBALACHE. m. fam Pag-
samp^ 6 tatlungpaog butil papalit ng isdng bagay sa isd.
.CAMARA. f, Kabaha5an,|| Bahay CAMBI ABLE ad j . . Mapapalitdn.

na .pinagpupulungan ng mga ki- CAMBIADIZO, ZA. adj. ant.Pa-
natawdn. Kapulungang bayan.
II
lipatlioat; waldng kapanatagdn.
Loteog ng mga magsaâka na
11
CAMBIAR. V. a. Palitin; ipagpa-
'
pinagtataguan ng kaoilang inaani. lit. Baguhin; ibahin.
II
Lumi- II
Tanggapan sa palasyo ng hari. pat Dg kinadoroonan. v. n. y r. ||

II
II
Dami ng tao. pl. Kurso;
||
Magbago ng hihip ang hangin;
pagbubulu!6s. lumipat ng kinatitirahan.
CAMARADA. f. Kalaguy6; kasa- GAMBIO. m. Pagpapalit; kapalit.
masama. II
c o m Halag^ ng salapt sa
.
CAMARERA. f. Ang babaing ki- ib&'i ibdng bansa. For. Pag- ||
naaalaogalanganan sa tandng nag- papalitan. Libre eambio' Arai

II
lilingk6d sa mga bahay ng mga sa pagtitipid na nagtatangg61 sa
mahdl na tao. malayang pangangalakal. En ||
CAMARERO. m. Punong katiwa- eambio-m. adv. Sa halip.

la sa tahanan ng papa. II
Lalaking CAMBRAY. m. Kayong man^^^
kinaaalangalanganan sa mga nag. na gaw4 i-a Gambray.
lilingkod sa mga bahay ng mga CAMELL6N. m. Tudllng.
mahal na tao. CAMILLA. f. Hakutdn ng may-
m. Ang pinaglalagydn saklt 6 sugatau.
GAMARiN.
ng larawan ng Birhea e-a alt^ at
CAMINANTE. p. a. ng Caininar.
pinagtataguan ng mga hiyas at il adj. y s. Naglalakdd; nagla-

kasuutan ng naturang larawan. lakbdy
Kamalig- OAMINAR, V. n. Maglakdd; mag-
lj
CAMARISTA m. Kagawad ng lakb^y. || Lumakad. ||

f!g. Magpa-
konseho ng Kapulungan. il f. Da- tuloy sa tunguhin ang mga ba-
nagUlingkod sa Reyna 6 gay. V a. Saiiksikin.
mang 11
A^ primesa. CAMINATA, f. fam. Pagpapas-

Hipon. yal ng mahaba. fam, Landa-
CAMAR6N. dq. Zool- II
CAMAROTE, m, Silid ng mga sing mahab^ na nilalakbay ng

isang tao sa samlt ng lo6b.
saaakyanodagat. li
fam. fam. Paglalakbay na maikiing

CAMA8TR6N, NA. adj. y s.
ginagawS. ng nagliliwaliw.
Taong walang kib8 at madalds
na nagaantdy ng mabuting pag. CAMINO. m. Land^s ii Daan. ||
kakatadn upang gumaw& 6 mag- Paglalakbdy. II fig. Paraan ng

pabayang gumawA ng mga ba- paggaw^ ng isdng bagay,
gay na inaakalang marapat sa CAMI6N. m. Karong hakut^n ng
kaniy^. mabibigat,
16
122
CAMI CAMP
GAMISA. f. Bar6. II
Balokng mga OAMPANA. f, Parang na patag.
bungangkahoy, II Pinaghunusan II Paglabas ng mga hukb6
Mil'
ng ahas. sa mga himpilan sa pagbaka sa
GAMISERIA. f. Tindahan ng mga kaniidng mga kaaway.
bard. OAMPAR. V. n. Makahigit sa ibd
GAMISERO, RA. m. y f. Mang- dahil sa kabihasndn 6 any6Dg
gagawa. ng bard. || Nagtitinda tinataglay. Mil- Magpahingd ang
II
ng mga bard. hukb6.

GAMISETA. f. Bar6ng panus6n. GAMPEAR. V. n, Lumabds sa
CAMISOLfN, m. Damit na iti- parang; mamarang. ||
Makalal6;
natakip sa dibdib ng bar6. makahigit. II MiL Makipagbaka.
GAMORRISTA. adj. fam. Pala- OAMPEGHE. m. Bot. Punong-
awfiy. kahoy na ginagamit sa pagtt-
GAMOTE, m. Kamote tin^.
GAMPAMENTO. m. Pagpapahi- CAMPE6n. m, Bayang bant6g sa
ngd ng kawdl. || Mil Hlmpi pakikibaka. Mananalo. f g.
|| il i
Tagapagtanggol ng isdng mithiln

rAiPANA. f. Batingaw; kam- 6 aral. Pamunudn sa digm&.
||
pan4. I
CAMPESINO, NA. adj. Nauukol
GAMPANADA. f. Tugtdg ng sa parang, 11 Lagi na sa pa-
kampanil. Tun6g ng kampan^.
|| rang,
fig.
II Balitang maugong OAMPIIÂ. f. Kapatagang pinag-
GAMPANARIO. m. Tore ng kam- sasakahdn.
pan^. CAMPO. m.
Parang. Lupang ||
GANPANEAR. v. n. Tumugtog ng Fakah^n, pananim, mga

||
Mga
kampanli,.
puDongkah6y at ibd pang bag^y
GAMPANERO. m. Manggagaw^ sa parang. fig. LaraDgan. II
1|
ng kampan^ 6 batingdw. Ma* II

Mil Pook na kinadnroondn ng
nunugt6g ng kampan^.
isdng hukb6. ^
GAMPANILLA. f. Kuliling; ma-
CAN. m. Aso.
liit na kampan^. Bulabok. ||
CAMPANILLAZO, m. Tugt6g ng CANA. f. Uban; puting buh6k,

kuliling. CANAL. amb. Padaluyang tubig;
CAMPANILLEAR. v. n. Kumu- pans61. 11 Daan ng mga sasak- /
liiing. yangdagat na nabubunganglt sa

CAMPANTE, adj. fam. Nasisiya- isdngdaungan Bahagi ng dagat 1|
hdn; napapatag. na tinatakbuhdn ng agos ng tu-

CAMPANUDO, DA. adj. Naha big na patungong bukana.
hawlg sa hugis ng kampan^; CANALIZACI6N. f. Paggawd ng
makambdng ang laylayan. mga padaluyang tubig 6 pans6I.
123
CANA cacn
CANALIZAR. v. a. GumawA ng mapanganlb na karaniwa*y puma-
mga padaluyangtubig 6 pans61. patd-y; kanser.
CANAUZO. m. Kandl ea pagi- CANCERARSE, V. r. Magkakan-
tan ng dalawang pul6. ser.
GANALLA. f. Taong hdmak st CANCILLER. m. Kalihim ng
alipusta. 11 m. fig. y fam. Ma- Hari.
samaDg tao. CANCI6N. f. Kantd; awit.
GANANA. f. bay-
Pamigkla sa CANCRO. m. Kdnkaro.
wang na pinaglalagydn ng pung- CANDAD0. m. Panarangkd; kan-
16 ng barll. dado.
CANAPfi. m. Upuang mahabit na OANDAR. V. a. Itarangkd; ikan-
may sandalan. dado.
CANARIO. m. Zool. Ibong ka- GANDEDA. f. Bulakldk na wa-
hawig ng pipit na madildw ang Idng bunga.
balahiho. CANDELA. f. Kandiia. 1| fam,
^ CANASTA, f, Kalng. Baga.
GANASTADA. f. Lamdn ng isang CANDELABRO. m. Tirikdng
|p^
kalng. ng kandil^.
laki Cj.a j
CANASTERO, RA. m. y f. Mang- eANDELERO. m. Tirikdn ng
gagaw^ 6 nagbibili ng mga ka- kandilS.
Ing. OANDELILLA. f. Kandilang munti.
CANASTILLA. f. Kalo6b na ka- {{
Kasangkapang goma na gina-
raniwang ibinibigdy sa mga dama gamit ea pagsisiyasat sa dina-
sa palasyo kapdg dumadalo sa nadaanan ng ibi.
isdng kasayahang haydg.
CANDENTE. adj. Nagbabagang
CANASTILLO m. Pangn^n. .
mabuti.
CANASTO, m. Matong. Nauukol sa asukal
CANDI. adi.
CANCAN0. m. fam, Kuto.
na parang bubog na makapal at
CANCEL. m, Tablng na kahoy.
malinaw.
/ CANCELACI6N. f. Pagpapawaldng
^ kabuluhdn sa isdng kasulatan. CANDlDATO. m, Ang naghaha-
CANCELAR. V. a. Pawal^ng ka- ngdd sa isdng katungkulan. |
buluhan ang isdng kasulatan. ||

Ang inilalagdy sa is^ng tungku-
lia kahit di humihingt.
fig. Katkatin sa alaala; pawa-
Idng bist. CANDIDEZ. f. Kaputian. fig, ||
CANCELARI0. m. Ang sa mata- Kalinisan ng damdamin; katapa-

tads na paaraldn ay nagka- tang lo6b.
kaIo6b ng katibayan ng pagka- eANDIDO, DA. adj. Maputl. I
tapos sa isdng pinagaralan. fig. Malinis na damdamin; ma-
CANCEX. m, Bileol 6 siigit iia tapat na lo6b.
.
124
CAND CANO
GANDIL. m. Tmgh6y; ilawang papa na santo ang isang alagdd
maliit. ng Diy6s na eamatdy ng bandi.
CANDILEJA. Basong iiawdn.
f. CANONjiA. f. Karapat^n ng pa-
CANDOR. m. Kaputiang lahis, ||
ling may mata^s na katungku-
fig. Kalinidan ng damdamiD; ka- lan sa simbahan.
tapaogang lo6b. GANOSO, SA. adj. Ubanin; ma-
CAnDOROSO, SA. adj. Matapdt uban.
na loob; malinis na damdamin. GANSABLE. adj. Mapapagurin.
CANGREJ0. m. ZooL Alimango; GANSaDO, DA. p. p. ng Gansar.
alimasag II
Himagal; pag6d.
adj,
GANGRENA. f, Pagkabul6k ng GANSANOIO. m. Pagod; kapagalan.
su' at GANSaR. V, 8. PaRurin. II Pa-
CANGREN4RSE. v. r. Mahulok payatln ang luplt. ||
fig. Paga-
ang sugat; kaagrenahio. litin; muh!fn.v, r. Mapagod. || ||
GANIBAL. adj, y s. Kumaka'm ng Pumay^t ang iup^, v. r. fig. ||
kapuwi tao, Magalit; mamuht

f ^'^NieULA, f. Panahon ng ma- CANTAR. V. n. Umawit; kuman-
^-labis na init. tA. Humuni ang ildng hayop,
II
GANILLA. f. Biyas ng b ntl 6 II

y fam. Lumangitngit ang
fig.
ng bisig. ehe ng gul6ng ng sasakydn da-

CANINA. f. Duml ng aso. hil sa paakakakiskisan. fig. y II
CANlNO, NA. adj. Nauukol sa fam. Maghayag ng lihim. m. ||
aso. Awit; kanta.

OANO, NA. adj. May uban. ||
GANTARIN, NA
adj. fam. PaM-
fig.Matand^ 6 Inm^. awlt; palakant^
OANOA. f. Bangkang maliit na eANTARO. m. Banga; ^kalamba.
ginagamit ng mga indio, CANTATRIZ. f Babaing palaawlt.
GANOERO, RA. m, y f, Mama- CANTAZO. m. Pukol ng bat6.
mangkd; bangkero. GANTERA. f Po6k na kinukunan
.
,
OANON. m. Ahtuntunin; Jcautu- ng batong pinapalas; tibagan. ii
sin^ For* Buwis ng lupA.

II fig. Katalinuhan at kakayahdng
CAN6NIG0. m. Angparlng may hayaK ng isdng tao,
matads na katungkuian sa sim~ GANTERIA. f. Kaparaanan ng
bahan. pagtibdg ng bat6ng ginagamit sa
CANONIZABLE. adj. MagagawAog mga bahay, Gaw& na yaring
II
santo. batong tibdg. Katipunan ng mga

II
CAN0NIZACI6N. f. Paggawdng bat6ng tinibag.

santo sa isdng alag^d ng Diyds GANTERO, m. Maninibag ng
na namat^y ng ban&l. mga bat6ng ginagamit sa pagta-
CAN0NIZAR. V. a. Ipahaydg ng tayo ng bahay.
125
CANT CAt0
CANTIC0. m, Awit sa p*j?papa- CAN"0NEAR. V. a, Paputuklin n|
salanaat pagpupuri sa Diy6s.

6 lantaka 6 kanygn; kanyunin, (I
eANTIDAD, f. Biian 6 dami ng V.Magkanyunan.

r.
isan bagay. BahagiDg malaki II CAI?ONEO. m. Pagkany6n; pag-

m isd.ng hagay. tud'& n| lantaka
CANTINA. f. Tagudn ng alak. W GaIÔNERA. f. Puang sa pagitan
Tindahan ng alak at mga pag- ng dalawdog lantaka 6 kany6u.

kain, l! Kahôg lalagydn iig baon CAtONERO, RA. adj. y s. Nau-
sa paglalakdd. ukol samga sasakyangdagat na
CANTO, m.
Pagawit; pflgkant&. may mga kany^n; sasakydngda'.
II
Awit; kantd. Dalo; oanulakan |i
gatna mangangany6n.
ng i?aQ bagay. Kapal ng isdng |1
CASUTILL0, m. Tubong maliit
bagay. Bato. {j
na maliit na bubog na ginaga-
GANTON. m. Panulukan. Bayan. il
mit na paiamuti sa mga gaydk
GANTONEO. m, fam. Paggiray- at sa ibdng kagamitdn. Hilong il
giray gint6 6 pilak na ginagamit sa

GANTONERA. f. B^kal na inila- paabuburd^.
mga panulukan.
lagdy sa GANUTO m Biy&g ng kaw^^
GANTOR. RA. adj. y s. Mang- B.imb6ng. ^wi^
aawit; maogangantd. CaOBA. f. Bot. Punongkahoy sa
CAlf A. f. Kawayan. Biyas
Bot. ||
Amerika na kahawig ng sinamu-
ng bisig 6 bintt. Utak ng mga ||
mo sa Pilipinas.
buto. Bihagi ng aapatos na tu
II
CAOS. m. Kawaldn ng kaayusan
matakip sa bintt. Gana de azu- ||
r| mga baatay nang hindt pa
ear o dulee- Tub6, nilalaldng II fig. KawaUng h u*
CANADA- f. Pagitan ng dalawdng say.
pantukin, CAPA. f Balabal. II Balot; taklp sa
CANAMIEL. f. Tubo. lab&s. II
Dahong malapad ng taba-
CANAMO. m. Bot. Halamang ki- kong ipinambabalot sa palamdn.
nukunan ng sinuiid na ginaga- CAPACETE. m Gora aa ulo ng
wdng damit na matibay; kanya- unang panah6n.
mo. C\PACIDAD. f Puang na waMng
CAIÂVERAL. f Kawayandn. lamang mapaglululanan ng isdng
CANO. m. Panôl; alulod. bagay. Kalaparan 6 luangng
II
CAN6n. m. Lantaka; kanyon. isdng po6k. Hfig. Kaâlinuhan;

|j
Bagwls. kakayahdn,
CANONAZ0. m Fut6k ng lanta- . CAPADOR. m. M.ngangap6n ng
ka 6 kany6n. Kasiraang ibinu- ||
balaman.
bunga ng put6k ng laLtaka 6 capadura, f. Pagkap6a ng ha*
kany6n. laman.
126
GAPA CAPI
CAPAR. V. a. Kapuafa ang ha- CAPISCOL. m. Tungkulin sa pa-
laman. II fig. y fam. BawaEan; pu- mamahal^ ng pagkantd sa mga
tulan. simbahang katedrdl.
CAPARROSA. Isang bagay na f. CAPITACI6n. f. iPaghahatihati
ginagamit sa pagkukulay. ng mga buwis ng mamamaydn
CAPATAZ. m. Tagapangasiw^ sa sa pamamagitan ng mga kabisa.
mga maaggagawlt OAPITAL adj. Nauukol sa ulo,
CAPAZ. adj May sapdt na luang
m. Puhunan; kayamanan. II
na mapagluluianan ng isd,ng ba- II
f, UIo ng mga bayang bumu-

gay. Malakl;
l! maluang. f g. II i
bu6 ng isdng lalawigan o kapu-

May kaya; may sapat na kata- Siyuddd.
luan. II
linuhan.
CAPCIOSIDAD, f. Kadayaan; CaPITALISTA. eom, Mamumu-
lingldng.
hundn. Mayaman.
||
CAPCIOSO, SA. ^dj. Nakalilin. CAPITAn. m. Punong naguutos

lang; magdarayS. sa isdng hukb6. fig Ang Pu ||
CAPELO. m. Sumbrerong puldng nong namamahal^ sa isdng sa-

^^Vigi^* ng mga kardenal. ||
fig, sakydngdagat. Pamunud,n ng||
^û^gkuiing kardenal. mga namumundok.

CAPELLAN, m. Ang paring nag- OAPITANA. f. Asawa ng kapit^n.
mimisa sa is^ngt paaraldn 6 ba Ang sasakydngdagat na ma-
II
hay na pagaari ng ibd. lakl ng isdng eskuwadra na

GAPELLANIA. f. Simbahang ta. kinalululanan ng pamunudng huk-
td,gng sa kapakina
il^ng tao, b6.
bangdn ng isdng paritg laging CaPITANEAR. V. a. Pamunuan;
magkakaIo6b ng misa 6 ibang pamahalaan ang mga kawal ng
bagay. hukb6, II
fig. Manguna; mamu-
GAPILLA. f . Damit na hugis bu- n6.
pot na nakakabit sa lifg ag a- CAPITANf A. f. Tungkulin ng ka-
*"
bito,na ginagamit na talukb6ng pitdn.
sa ulo. Bisita; dalangindn. CAPIT0LI0. m. fig.
II
Tahanang
GAPILLO. m. Gorang maliit ng malaki at matads.
mga sangg61. CAPITULACI6N. f. Kasunduan
CAPIROTAZO. m. Pitik ng da ng dalawd,ng tao hinggil sa ma-
liri. laking kalakal. || Easunduan sa
GAPIROTE. m. Takip sa ulo ng pagsusukd ng isdng bayaoi bukb6
unang dako. Balabal na isi- {!
6 tangguldn.
nu3u6t ng nagtatapds sa mata^s CAPITULAR. V. n. Magkasundd.
na paaralao. II
Sumukd.
127
CAPI CAPT
CAPiTULO, Pagpupulong ng
m. sundudn; makamtan, v. r. Ma- ||
mga pari sa paghahaldl ng ka- hikayat ang loob.

nilang pun6. Parusa sa pama-
II GAPTURA. f. For, Pagdaklp; pag-
magitan ng pangusap sa isdng huU sa salarin.
paring nakagawd ng malaklng CAPTURAR. V. a. Dakpln ang
pagkukulang. Kabanat^. fig.
|| II salarin.
Kapasiyahan; pinagkayaridn sa CAPnCHA. f. Supot na nakaka-
isdng pulong. blt 8 a balabal n a isinoso^t s a
CAP6N. adj. Nauuk6l sa tao 6 ulo. (I
Diing sinalakot.
hayop ng inalis^n ng bay^g; kap6n. GAPULLO. m. Buko ng bulaklik.
CAPONA. f. Damit na manipis CARA. Mukh&.IIHarap ng isdng
f.
na wgldng manggds na isinusu^t bagay. Gara d eara. m. adv.

||
ng pari sa pagsesermon. Hardpharapan hay agan. ;
CAPORAL. m. Puno 6 nangu- OARABAO. m. Kalab^w.

ngulo sa mga tao. Ang nag- II OARABELA, f. Sasakydngdagat ng
iingat sa mga hayop na ginaga. unang panah6n n a mahab^ a t
mit sa pagsasaka. makipot ang ayos, ^""^
CAPOTA. f. Sumbrero ng mga GARABINA, f Baril na ma5CjJl,
babai. ikiidn ng kauntl.
GAPOTE, m. Balabal na mahabS. CARABINER0. m. Kawal na hu
na may mang^ds na ginagamit muhuli sa ipinagbabawal na ka-
sa tagul^n. II fig. y fam. Pagdi- lakal.
diKm ng mga bund6k dahil sa CARACOL. m. ZooL Sus6; kuh6I;
kakapaldn ng ulap. Ang dt (|
bangungon; kaligay.
magkabasas sa sugd,! na baraha. GARAGOLEAR. v. n. Umikitikit;
CAPRICHO m.
Diwang bigl& at bumilingbillng.
waldng katuwiran. Kagustuhang || CARACTER. m. Tanddng ginuhlt
waldng tuto; pagnanais na ma- 6 sinulat na nagpapaki-
||
Titik
lala ng mga dlw^. Hugis ng ||
< CAPRICHOSO, SA.

adj. Guma- titik. Tanddng di makakatkat
II
gaw& sa pamamagitan ng waUng na ikinikintal sa kaluluwa ng mga

tutong kaguBtuhan; mapagpita. sakramento ng binydg, kumpil at
eAPSULA. f, Manipis na me- pagpapari. |l Paguugali; asa l.
||
tdl na mabilog na ibinabalot sa Kaugaliang katutubd sa isdng

bungangi ng bote. Balumbdng (j tao na ikinaiibd, sa kapuw^. ||
malift ng manipfs na metdl na Pinagkmihasahan; katutubong

pinaglalagydo ng pulbur^ng gi- ugali,
nagaw^ng bala. Bot. Balok ng |( CARATULA. f. Takfp sa mukhfi;
but6 ng bungangkahoy. maskard. ||
MukhA 6 unang da-
GAPTAR. V. a, Hikayatin; ma- hon ng isdng aklat; karatula.
128 -
CARD
CARAY. m, Pawikan; malakiDg may kapan^yarihang maghalal. i
pag6ng, Pas4; latay.
CARB6N, m. Uing. |(ê piedra- CARDENlLLO m, Kalawang ng
Uling Dg bat6. tanb6.
CARBONADA. f . Dami ng uling GARDENO, NA. adj. Kulay ta.^
, na inilalagay sa kaian. Inihaw {| lona; murado.

na karne* Hinaagas na gatas,
if CARDIAC0, CA. adj. Nauukol sa
itl6g at matamis na minantiklân. puô.
CARBONEAR. v. a. Uiiogin. CARDIALGIA. f, Med. Matinding
CARBONEO. m, Paguuling. sakit ng sikmura.
GARBONERO, RA. adj. Nauukol CARDIAS. f. Anat. Bungad ng
sa uliog. Maguuliag.
H m. sikmur^,
CARBONfFERO, RA. adj. NaUukol CARDINaL. adj. Dikii^; pinag.
sa lupang may uling ng bat6. mumulao.
CARBDNCO. m. Bukol na naka GAREAR V, a. For. Ihar^p; pag-
hahawa at pumupat^y. Bat6ng |j harapin ang mga saksi at nasa-
-Mnd-ng; sul^, sakHa upang siyasatin ang ka-
rAJ. m. Bungb6nfl: na suk- totohanan. \\ v. r Magpulong
sukdn ng mga palaF6. Pundd na |! ang ilang tô npdng pagusapan
inilalagay sa dulo ng Rrus kung eng isang kalakal, Maghardpha- 1|
dinadaU sa prusisy6n. rapdn ang dalawa 6 higlt sa

CARCAJADA f. Halakhak. dalaw^ng tao.
CARCANAL. m. Sakong. CARECER. V. n. Mawalan; ma;
CARCEL. f. Bilanggân. saiat
CARCELAJE. m, Bayad na ibi- CARENCIA f. Kawalan; kasa-
nibigdy ng mga biianggd bego latan.
lumabds' sa bilanaj,iian. CAREO. m. Pagbahar^p; pag.
CARCELARIO, RlA adj. Nauu harap.
kol sa bilanggtian. CARESTIA. f. Kasalat^n; paga
CARCElERO, RA m- y f Tanod sal^t, Mataas na halaga ng
il
sa bilanggân. mga bagaybagay dahil sa kawaldn

CARC0MA. f. Anay; bukb6k; ng mabili.
un6s. GARETA. f. Takip sa mukh&;
CARCOMER. Anayin; buk-
V. a. maskara.
bukio. Maubos g uatluntl ang
II
i CAREf, m, Pawikan; pag6ng na
ieang bagay, gftya ng kagalingan malak!.
ng katawan, kabanalan at ibp. CARGA. f. Pagpapasan; paglulu-
OARDENAL. m. Ang bawa^t isd *lan.|| Pasdn; kalgd.pig. Buwfs.||fig.
sa pitungptlng paring bumubuo Tungkuling ginagandp ng isdog
sa sanggunidn ng Papa^ nn dito*y kawani sa kinapapasukan.
. .
129
CARG CARI
GAEGABLE. adj. Mapapasan; masa Diy69 at sa kapuw4 tao. II
bubuhat. PagkakawanggawA. Pain6m na

ii
GARGADO, DA. p. p, ng Cargar. waldng bayad,

Nauukol sa panahong maulap.
il
OARIES. f. Pagkabul6k ng but6.
Nauukol sa tupang malapit ngeg
!i
CARIFRUNCIDO, DA. adj. Kulu-
mangandk. Tigib. j| b6t na mukha.
GARGADOR. m. Mamamasan. OARIGORDO, DA. adj. MatabftDg
GARGAMENTO. m. Lulan ng isang mukb&.
sasakyangdagat. OARIHERMOSO, SA. adj. Magan-
GARGAR. V. a. Ipasdn; ilulan, ||
ddng mukh&,
Kasahdn ang baril* fig, Dag- ii
GARUUSTO, TA. adj. Mapagkun-
dagan ang bigat ng isang bagay. wart.
fig.
!] Pabuwisin, v. n. y r. II
CARILARGO, GA. adj. fam. Ma-
Humiiig ang isang bagay sa isôg hab^ng mukb&.
dako. il Pasanin; buhatin. ||
v. r. CARlLUCIO, CIA. adj. fam. Ma-
Gumawt sa is^ng dako, kintab na mukhS,
CA]ftGO. m,
Pagpasan; pagbuhat; OARINEGRO, GRA. adj, M#**"^^.
II
Karangalan; tuug-
Utans. H tig* na mukb&. ^î.^
kuling hawak. fig. Easa^nang li
CARlNlNFO, FA. ad]. Mukh&ng
ipinararatang sa isd^ng tao. babai.
GARIARSE.. V. r. Mabuidk ang OARlSo. m. Giliw; pagpapalayaw;
buto. pagmamahdl
GARIGATURA. f, Any6ng pangit GARINOSO, Sa. a d j Magiliw;
.
at nakagagaiit ng 'u&ng tao. ii

mapagpalayaw; mapaamahdl,
Pinturang nagpapasam^ sa iskng oaripIlido, da. adj. Maput-
tao 6 bagay sa pamamagitan ng Idng mukh&.
sagisag Oaripando, da. adj. MukhAng
GARIGATURISTA. eom. Ang pu- ungds.
mipintd ng karikatura.
GARIRRAIDO, DA. a d j , f a m.
GARieiA. f. Giliw; pagpapalayaw; Wal^ng hiy&.
pagmamahal.
GARIREDONDO, DA. a d ],% fam.
GARieiOSO, Sa. adj. Magiliw;
Mabilog na mukbd.
mapagpalayaw; mapagmah^l.
GARieORTO, TA. adj. Malilt 6 GARITATIYO, VA. adj, Mapag-
maikiing mukh&. kawanggaw&. Nauukoi
ii sa pag-
OARIGHATO, CHA. adj. Sapdd na kakawanggawA.
mukh&. CARIZ. m. Ayos ng langit. fig. y l!
GARieuERDO, DA. adj fam. Ma* fam. Ayos na ipinammalas ng

baiasik na mukhS, is^ng bagay 6 kalakal.
OARIDAD. Kabanalan sa pagibig CARLEAR. V. n. Humin|al.
17
130
CARM CARN
CARMENAE, Husayin ang
V. a. kamatav ng ma tao sa digmft.
bubok -6| lana. fig. y fam. AH-
II
CARKICERO, Rx\. ad}- Nauukol
saoi aog Mng tao ng salapt 6 ha>op na pumapatay sa kap-
sa
mga bagay na mahalagd; pagna- wd hayop UD^ng kanin; kuma-

kawan. v. r. Magbusay ng bu-
\\
kain ng lam^ngkati. fig. Ma- lf
hok, lana at ibp. bangis; mamamdtay tao; malu-
CARMfe. m. Bagay na kulay na pit m. y f

[f
Magkakarne.
mapuldng matingkdd. Kulay na 1| CAR]SÎVORO, RA. adj. Nauuko!
mapul&ng matingkdd. sa hayop na kumt}kain ng kapw4
CAIllÂJE. na. Lamdngkatimr i- hayep 6 ng ianaangkati.

nasnan na binabaon sa sasak- CxiRNOSIDAD f. Paguslf ng la-
yangdagat. man ng sugat. Lamdag na ||
GARISIAL. adj Nauukol sa lamao kauQg6s sa isd,ng bahagi ng ka-

6 katawdng Wiph^ Malibog It il
tawan. Malabis na katabaaT>
II
Nauukol sa kalibugan. Mahil g jj

OARNOSO, SA. adj- Malaman. |
sa mga bagay sa mund6. Nauukol sa laman.

V^1ÂLIDAD. f. Hilig at katu" CARN[JDO, DA. adj. Malaman.
'%an ng katawang lup^; kali- CARO, RA. adj. Mahal. Matads ||
bug^n. ang halaga. 1J Iniibig; ginigiliw.
CAIINAVAL. Panah6n napapaloob CAR6tida. f. Anat Ang bawa't

sa tatlong Hari at kurisma, isd sa mga ugat na malaki
CARNAZA. Kabaligtaran ng ba-
f. sa lilg Sti gawing bagtlng ng
na nalalapit sa laman. ||fam. tainga na tinatakbuh^n ng dugd
lafc
Kasaganân sa larodngkati. sa utak.
CARNE. f. Laman ng tao 6 ha- OARPETA. f. Sa{in sa pagsulat;

yop. Lam^ngkati. Lamdn ng ||
tagudn ng mga papel na sinu-
I!
mga buneangkahoy. sulatan.

CARKERADA. f. Kawan ng mga CARrETAZO. m. Hampds ng kar-
tupa. peta. 1]
fig. Pagkabalam ng isang
CARNERO, Tupa.
m. Po6k na ||
kahilingang nasusalat. x
pinaglilibingdn ng mga but6 ng eARPINTEAR. V. n. Magaluagi.

tao# eARPINTERIA, f . Pook na pinag-
CARKESTOLENDAS. f. pl. Ang gagawan ng aluagi. II Pagaaluagi.
tatlong araw na nauuna sa ku- OARPINTERO. m. Aluagi.
risma. CxVRRACO, CA. adj. y s. fam. Ma-
CARNET. m. AkMt na malift na tanddng masasaktin.
talân na karaniwang ipinamu- OARRASPERA. f. Kagalasan ng
mulsd. lalamunan na siydng ikinapipigil
CARNlCERfA. f Tindahan ng ng maluag na paglul6n ng
mga lamangkati. ||
fig. Pagka- laway.
.
131
<?ARA CARD
GARRERA. f. Takb6; takbuhan. Ang baw't dahon ng baraha.
II
II
|Po6k oa takbuhan. Takb6 1|
Mapa.
il
ng mga tanglaw sa langit Daang ||

CARTaB6N. m. Kasangkapang
haydg. Lakad ng prasisiy6n.
II
il ginaâmit sa pagguhit ng dibuho.
fig. Takb6 6 tagdl ng buhay ng Kasangkapang kahoy ng raang-
II
tao. fig. Tanguhin sa hanapbu

II
gagawa ng sapatos na ipinanu-
hay, pagaaral at ibp, nukat sa haba ng pad,
GARRETa. r. Karit6ng mahaba,. CARTAPAClO. m. Kuwademong
makipot at mahab^ ng kau- guiagamit sa pagsulat. H Taguan
tt sa karaniwan. rg mga papel na sinusulatan at
GARRETE. m, Kidkiran ng sinu- pangsapin sa pagsulat.
lid, sutla at ibp. CaRTEaR. V. n. Magsugdlsugalan
GARRETELA. f, Karitela; sasak- ng baraha updng tayahin ang

yang may apat na upuan at laro V, r.
II
Makipagusap sa
dalawaog gul6Qg. pamamagitan ng sulat.
I
GAKRETERA f, Lansangan; dadng OARTEL. m. Papel na idinidikit
pangka'ahatdn, sa ieanp haydg na po6k bte'^^^,
GARRETERO. m. Manggagawa p^taastas sa madla; padiki^^^. >i
ng karo 6 kariton. 1|
Kutêro sa GARTERA. f. Sisidian ng mga
karit6fi. sulat, kuwaltang papel at ibd
GARRIL. m Bakas sa daan ng pang begay na mahalaga.

mga gu oug ng karwahe. Tud- ||
OARTERO. m. TagapagdaM ng
ling na ginagawa ng araro sulat
GARRILLERA f, Sihma. ||
pl, CARTILLA. f. Aklat na araldn
Salumbaba ng sumbrero, salakot ng mga titik ng abakada.
at ibp. CART6N. m. Papel na su36nsu-
GARRILLO. m. Pisngi. n Kal6. s6n na matigds na parang ka-
II
Maliit na karo. tad.
; GARRILLUDO, DA. aclj. PisDgi-
GARTUeHO. m, Bala ng baril
< hin.
CASA. f.Bahay; tahaoan. Ka ||
CARRIZAL. m. Talahiban; po6k bumubud

tipunan ng mga taong
na may marammg talahib.
ng isatig angkdn.
CaRRIZO. m Bot. Talahib.
CARRO. m. Karwaheag dadalawa CASACA. f Damit na may mang-*
.
ang gul6ng; karo. gas haggang galdnggalangdn at

CARROZA, f. Saâkyang malakfng
mahaba ang pinakakatawan;
nagagayakang mabuti na gina- prak.
gamit sa pagdiriwang. CASAC6N. m. Prak na malakf,

CARRUAJE m. Kaiwahe. CASADERO, RA. adj. Nasa gu-
CARTA. f. Sulat; liham; kalatas. lang ng pagaasawa.
132
CASA GASE
CASADO, DA. p. p. ng Gasar. ii baso; bibinga, Kopa ng sumbre-
II
adj. May asawa. ro. II Kask6. II Kuk6 ng kabayo.

CASAMIEWT0. m. Pagkakaâl II CASERIA f. Bahay na nalolo6k
Pagaasawa; pagiisdogdibdib. sa parand; na piaamamahayan
eASAPUERTA. f. Siloikg ng bang mga taong nagtatanod sa lu-
bay na dinadaanan sa pagpan- pi.
bfk. GASERIO. m. Kitipunan ng mga
ASAQUILLA. f. Pr^k na ma- bahay sa isang bayan 6 sa pa-
mt. rang.
CASAR. V. n. y r. Magasawa; CASERO. RA. adj. Ginagawd sa
makipagisdagdibdlb, II v. a. Ika bahay; nauukol sa bahay. fam. ||
sdl; pagisahingdibdib. II Ikasd ang Nauukol sa mga ta^ng bibiraag

tay4 ng mananay^ at ng mag. magaalis ng bahay. m. y f Ang II
babangkA sa sugdl na baraha. ||

may-ari ng isdag bahay na pi-
fig. Paglakipia 6 pagsamahin. nauupahan sa ibd.
CASCABEL. m. Baimbl. CASI. adv. c. Habs; humigit ku-
CASCADA. adj. fig. Nauukol sa mulang; sa kaunttag pagkaka-
^^^ na waidng lakds, taainting ibd,
^ _^ 5nadaling pagaayos sa tono II GASILLA f. Kubo; bahay na
f. Buhos ng tubig na nagbu- na nalolo6k sa parang.
maliit
buhat sa gawiag itaas ng bun- GASO, m. Pangy^yari; pagkaka-
dok. taoa. Bagay na isinasangguni
II
CASCAJ0. m.
Pinagtipakaa ng CASPA. f, BalakubakllLangib ng
bat6. ||fam. An alinmdng pi- sugat.
nagbasagan ng kasangkapang lu- CASQUIBLAND0, DA. ad]. Na-
Ph> fig. y fam. Silaplng bllydn
II
uukol sa kabayong malaUmbot
CASCAR. V. a- Basagin; pagla- ang kuk6.
matin ang is^ng baso, isdog si- CASTA, f. Lahi; lipi. H fig. Uri
sidlan at ibp. fam. Hampasin || ng isd-ng bagay.
ng kam^y 6 ng isdng bagay.
|| OASTANUELA. f. Kastanyetas.
V. r. Mabasag; magkalamat.
CASCARA. CASTELLANO, NA. adj. y s. Ta-
f. Bal^t ng itlog, ng
gd eastiila. m. Wiis^tag kastila
Mn sa mga bungangkahoy at
II
ibp. Balit ng mga punung- Ang namamahalst sa is^ng kas-

II
kahoy. tilyo.
CASCAR6n. m. Baldt ng itlog GASTIDAD. f. Kabanalang laban

ng man6k; baldt na pinagpisMn sa kaiibugaa ||
m. Kalinisan sa
ng sisiw. pagaasawa.
CASCO. m. Bungd; bao ng ulo, GASTIGADOR, RA, adi. y s. N^g-
II
Piraso ng alinm^ng sisidl^n 6 paparusa.
13 3
CAST CATA
GASTIGAR. V, a. Maaparusa II mga kristiyano.
Parusahan; pasakitan. fig. Itn- ||
GATALAN, NA. adj. y s, Tagi
wfd 6 iayos ang isaoi^ akda 6 Catalnfta, il m. Wiking kataUn.
sinulat. CATALEJO. m. Kasangkapang
GASTIGO, m, Pagoaparusa.!! Ka- pangtandw sa malayd.
parusahd,n. Pagtutuwld 6
|1 fig. CATALEP3IA. f. Paghihimatdy.
pagaayos ng isdng akdd 6 sinu CATALj6PTIC0, CA &dj. Nauukol
lat. paghihimatdy.
sn m. y f, ||
W^
GASTILLO. m. Po6< na matibay matayin.
na nibabakod ng bato. CATAl0G0. m. Talaan ng mga
CASTIZO, ZA adj Mabuting akldt, at ibp,
'ahi. Nauukol sa salita'ig wa-
II
GATAPLASMA. f. Panapal.
Idna; hal6iig mga pangutigasap ng CATAR, V. a. Lasahin; tlkmin.l
ibang bans&. Masddn; siyasatin; suriin.
GASTO, TA. Malinis; hindt ma- GATARATA, ng tuhig

f. Buhos
I libog, na nagbubuhat sa matads. B- 1!
GASTRAGION. f, Pagkapon. lfg ng matA pl. Panganori^^^

|1
^^
GASTRADO, DA. p. p. ng Gastrar CATARRO m. Sipon. \\b^^^
II
adj. Kap6a.
y s. CATASTROFE. f. Wakds ng fU"
GASTRIDOR. m. M^ngangaDâ. lang pangdulaan na malungk6t.
GASTRAR. V. a. Kaounin. Pa- ||
fig.
II
Pangyayaring dt pangka-
tuyuin ang sugat. Putulan ng ||
raniwan na bumabago ng kaa-
sanga ang halaman. yusan ng takbo ng mga bagay.
GASTRON. m. Kambing na ka- CATAVIENTO. m Mar^ Pabi-
p6n. ling na kinakikilanlan ng gawt
CASUAL. adj. Pagkata6n; di sing hangin.
nasadyA. CATECISM0. m. Aklat na da-
GASUALIDAD. f. Pagkakata6n; sdlan.
pan yayaring dl sinasadyA CATECtJMEN0, NA. m. y f. Ang
/ GASUGHA. f. despeet. Bahay- taong nagaaral ng Doktrina at.
babayan. mga hiwag^ ng pananampalataya.

GASULLa. f. Damit ng pari sa GATEDRA f. Likmuang matads
pagmimisa. na kinalalagySn ng gur6ng nag
CaTACLISMO, m. Pagbabago ng tuturd. Bulwagan ng mga paa-
I!
ayos ng lup^ dahil sa paglub6g raldog pinagtuturuan ng sarlsarlng

sa tubig. karunnogian. Luklukang matac43
||
CATACUMBAS, f . pl. LunggA sa na pinagtuturuan ng mga gurd

ilalim ng iup^ na pinaglilibingdn ng mga karunungan sa kaniidng
6 pinagdadausan ng ''mga pag- mga disipulo. II
fig KarunuDgang
datangia ng unang panahon ng itinuturd ng is^ng gur6.
134
CATE GAUS
GATEDRAL. a d j. Nauukol sa jrumaw4 fl For. Usapin
pangulong simbahang kinadoroo- GAUSAL. Gram. Nauukol
adj.
onkn ng obispo. f Pangulong ||
. sa> canjuncion na nangunguna sa
Simbahang pinagmimisahan ng kawikS^n na nagbahadyd. ng da-
obispo 6 arsobispo. hilaa ng naipagbadya sa uuahdn.
CATEDRATIC0. m. Ang gurong II f, Dahil^n.
nagtuturd ng isd-ng uring karu CAUSALIDAD. f. DahilaB; pinag-
nungan. buhatao; simul4.
CATEGORiA. f. fig. Uri ng isang CAUSANTE. p. a. ng Causar. Ang
tao sa lo6b ng kapisanan. gumagawA ng dahilan; ang^nagiging
CATEQUIZAR. v. a. saaayin sa sunbl.
aklat ng dasalan. P fig.
Himukin; GAUSAR. V. a. Masrkaroon ng
hikayatin. dahilan; maging aanhi.
CATERVA. f. Bunton ng mga CAUSTICO, CA. adj. Sumu9un6g
tao 6 bagay na waUng ayos, at sumusugat.
CATITE. m. PiI6ng mal It ng a- CAUTELA. f. Pagiingat na gina;
gaw4 sa mga bagay. || LaMng;
^^^LieiSMO. Ang paaka-
m. talas.
kapisanpisan ng mga kristiyano. CAUTELAR. v. a. Pagingatan. II
CATORCE. adj. Labingapat; V. Magingat.

r.
CATORCENO, NA. adj. Ikdla CAUTERIO, m. Pangsunog. fig. 1|
bingapat. Ang uoaaayos 6 pumuputol ng

CATRE. m. Hihigdn; katre. isang karamdaman-
CAUCE. m. Saugka ng mga ilog CAUTIVAR V. a. Bihagin ang
at sana ||
Padaluyangtubig. kaaway. ||
fig. Akltin; himukin.
CAUC16N. f. Ingat. || For, La- II V. n. Mabihag.
gak. CAUTIVERI0, m. Pagkakabihag
CAUDAL. adj, Sagan^ sa tubig. C AUTIYID AD. f . Pagkabihag.
IIm. Kayamanan. Dami ng tu ll CAUTIV0, VA. ad]. y^s. Bihag.
ibig na dinddala ng isdng ilog. fi CAUTO, TA. adj- Gumagawa ng
fig. Pagmamah^l fig Kasaga || bu6ng talino at ingat; maingat,
naan sa isd,ng bagay. CAVA. f. Pa2:hukay.
CAUDALOSO, SA. adj. Sagan^ CAVAN, m. Timbang na may 75
sa tubig. Masalapt.
II
litro.
CAUDILLO. m, Pundng naguutos CAVAR. a. Hukayin; humukay
V.
sa mga tao .sa digm4.||PangulonK II
V, n. Lumalim; maglagds. II
namamatnugot sa isdng kapisa- f g. Nuynuyin.

nan. CAVERNA, f. Yungib; lunggdng
CAUSA. Simu^4; pinagbuhatan
f. malalim sa ilalim ng lup^ 6 sa
II
Dahildn d katuwiran updng pagitan ng mga bat6.
135
CAVI CEBO
CAVIDAD. f. GuaoK; bitak, CEB6n, NA. adj. Nauukol sa
CAVILACI6N. f. Pagmumuni. hayop na mataba; haôp na pa-
CAV1LAR. V. a, Muaiin; nilayia. tabain.
CAVIL030, SA. adj. Nagmumu CECIAL, m. rsddng tuy6.
ni; nagnioilaynilay. CECINA. f. Karneng pinindang;
CAYADO, m. Hubog ng itads ng lukbd; tapa.
tungk6d.||Tungk6d ng mga obispo. CEDAZ0. m. Bithay na sala^n,
CAZA. f Pangangaso. Mga ha- ||
II
Lambdt na pangisd^.
yop na Dinangangaso.
CEDER. V. a. Ibigdy. isalin. |
CaZADERO. m, Po6k na pina- V. n Sumuk6; pumayag. tl Mag-
ngangasuban.
bawas ng iakas ang isang bagay,
CAlZADOR, RA. adj. y s. Manga-
ngaso,
e^DULA. f Kapirasong papel na.
may sulat 6 laang sulatan. y

CAZAR. V. a. Mangaso. fig. y
j|
Katibayan ng mga mamamayaii
fam. Kamtin sa paraan ang isang
6 sedula.
bagay na mahirap at hindi ina-
asahan. fig, y fam. Mabihag CfiFIRO. m. Hangin sa kanluran.
jj
ang kalooban ng kapwa sa pa- II

Hanging banaya||- -^t
poet.
mamagitan ng pagamd palaypaldy. ^J.a >|

6
dsyit. CEGAR. V. n. Mabulag. v. a.
CAZCARRIA . f . Putik 6 luad na Bulagin. |1

fig. Pagdilimfn ang leip.
nakukuha sa suelds ng sapa- II V. r. Magdilim ang iaip,
tos 6 laylayan ng damft. CEGUEDAD. f. Pagkabulag. a
CAZO. m. Kawali; kawa. fig. Pagdidilim ng isip.
CAZUELA. f. Balanga. CEGUERA, f. Pagkabulag; kabu-

CEA. f. Buto sa balak^ng. lagan. Matindlng saklt ng mata
||
CEBA. f. Pagkaing sagana na na madalas ikabulag

ibinibigay ea alagang hayep up^ng CEJA. f. Kilay. fig. Bahaging |1
tumabi. nakaungos sa lidng bagay. fig. ||
( CEBADA. f. Sibada. Taluktok ng bund6k.

CEBAR. Magpakain ng mga
V. a. CEJAR. V. n. Umurong ang mga
hayop. II
Susuhan ang ku-
fig. kabayong bumabatak sa karwa-
witis 6 anomdng pailaw na may he,
pulbur^, CEJIJUNTO, TA. adj. Malag6ng
CEBO. m, Pagkaing ibinibigay sa kilay at nagaabot.
mga bayop updng patabain. || eELADOR, RA. adj. Nagmamasid;
Dami ng pulburang inilalagay ea nagbabantdy, || m. y f. Ang ta-
baril updng pumut6k, gapagbantdy.
GEBOLLA. f. Sibuyas, CELAJE, m. Silahis ng langit.
. ^
136
CELA CEL0
CELAR. V. a. Sikapin ng buong rungawan upang ang mga tao sa
ingat ang pagtupad ng mga ba- io6b ay makasilip at huwdg na-
td, alituntunin at ibp. |( Masd^n mdn^ masilip.
ang mga ng isdng taa dahil
kilos GELOSO, SA, adj. Maingat sa
sa taglay na hinaU sa kaniyd. pagtupad ng tungkulin; pani-
I Bintayan. Pagtakpan;
iku- bughuin.
bll. OELSITUD. f. Kadakilaan at ka-
GELDA. f. Silid. lakhdn ng isdng bagay 6 ng isang
CELEBfeRIMO, MA. adj Tutoong tao. Kataasan.
II
bantdg. CEMENTERIO. m. Libingan; ba-

CELEBRACi6N. f, Pagpupuri; unan.
pagdiriwang. OEMENTO. m. Simiento.
CELEBRAR. v. a. Purihin |!
Ipag- CENA. f. Hapunaa. W Paghapon.
diwang. ||
Igalang. \\
Magmisa. CENACUL0. m. Salas na pinag-
CfiLEBRE. adj. Bantog; bunyi. dausan ng hullng hapunan ni
II
fam. Mapagpatawd; masiste Jesucristo.
_^G?CEBRIDAD. f. Kabantugan; CENAGAL. m. Pook na pun6 ng
:AiîafljByrt>unyian putik; putikan.
CELEBRO. m. Utak sa ulo. CENAGOSO, SA. adj. Maputik;
CELERIDAD. f. Kaddian; kalik- maburak,
sihdn; katulinan. CENAR. V. n. Humapon. II v. a.
CELESTE. adj. Nauukel sa langit. Eanin sa hapunan ang isang
11
Kakulay ng langit. }| f . Boveda bagay,
eeleate^ Langit. CENCEI?0, :RA. adj. Pay^t. ||
CELESTIAL. adj. Nauukol sa la Nauukol sa tinapay na walîng

ngit. Puspos ng kagaiingan;
II
hslong galapong.
katuw&tuw&; kaligaligaya. CENEFA. f. Sinepa.
CELESTIALIDAD. f. Kaluwalha CENICERO. m. Lalagy^n ng ab6.
tian. CENICIENT0, TA.-âdi. Abuhin;
GELIBATO. m. Pagkabagungtao. kakulay ng ab6.
fam. Lalaking hindf nagaasawa.
II CENIT. m. TalukI6k; gawingitads
CELIBAT6N, NA. adj. y s. Aog na tapat ng ulo ng nakatay6ng
matand& nang dl nagaasawa. tao.
CLIBE. Bagungtao 6 dalaga;
adj
CENIZA. f. Ab6. pK fig. Mga ||
hindi nagaasawa.
but6 6 Iabf ng isdng bangkd.y.
CEL0. m. Ingat sa pagtupad ng
tungkulin. pl Panibughd; hi-
II
CENIZAL, Nauukol sa ^b6.
adj.
nuha. 11
m. Abuhan; lalagydn ng abo.
GELOSIA. f. Tabing na kahoy 6 CEN[Z0S0, SA. adj. Maab6; pu-
baka 1 na inilalagdy ss ng& d^ n6 ng ab6.
,
137
CENS CENT
GENSO. m. Talâa ng mga tao metro.
at kayamanan. Tala,an ng ma- || OENTINELA. amb. MiL Snnda-
mamayin at kayamanan ng isdng long bantdy. || fig. Taong nanu-
bansS,. Buwis ng bawa*t ma-
fl nubok ng isdng bagay,
mamay^n, CENTRAL. adj. Nauukol sa pi-
CENSOR. m. Ang tagapagtal& ng nakagitnA. Nasa kalagitnaan.|| t.
||
ng tao sa isdng bayan at

bilang Gitnang pinagtitipunao ng lahc4c
nagpaparusa sa sinomdDg raasa- ng bagay.
md at mabilig sa bisyo, Taga- ||
CfiNTRICO, CA. adj. NidgitT.{i;
pansio; tagdpuna. nauubod.
CENSURA. f. Pansfn 6 pund sa OENTRO. m, Oeom. Gitng; ubod
isdDg akd^ 6 sinulat. II Pintds; kaibuturan.
pul^. GENTURIA. f, Isangdaantr tPrn.
CENSURAR. Punabln ang
V. a. CENAR. V. n. Mangun6t ang
isang akd^ 6 alinmdng bagay, no6 sa galit.
II
Ituwid 6 pansinin ang isdng eENIDOR. m. Pamigkis sa bay-*
bagay. || Pintasan; pul&an wang.
GENTAYO, VA. adj, Ikasangda- CENIDURA. f. Paghihigpit s a nC
ang babagi ng isaug bu6. m. II baywang; paglalapat ng damit sa
Sentimos. katawan.
CENTELLA. f. Tilamslk ng liwa- CENIR. V, a. Buluburan,higpitdn
nag; kisl^p. ||
Pilansik ng ap6y; 6 lapatan ang baywang 6 kata-
alipato, wan ng damit. fig. Paikliln; ||
GENTELLEAR. v. n. Kumislap. padaliin 6 paliitin ang isdng ba-

OENTELLEO. m. Pagkisldp. gay. II
V. r. fig. Magpaliit ng mga
CENTENA. Arit, Sangdaang bi- gugol; magpauntt ng mga pa-
lang. ngungusap.
GENTENARIO, RIA. adj. Nau-
CENO. m. Bukl6d tia inilalag^y
ukol sa sangdaang bilang; ika
sa is^ng bagay. || Fangungun6t
sangdaan. Nauukol sa taoog
II
ng no6 sa galit. fig. Any6ng ||
may humigit kumulang na isdng- nakatatakot na tinatagldy ng i-

daang ta6ng gulang. m. Pana- ||
sdog bagay.
h6ng gumagan^p sa lo6b ng isd-ng-
CEPILLADURA . f. Pagkakatdm;
!
daang ta6n. Pagsasaydng idi-
||
pagsusupilyo. pl. Pinagkatamdn!

nadaos sa tuwing ikasangdaang
||
ta6n.
eEPILLAMIENTO. m. Pagkaka-
CENTfiSIMO, MA. ad]. Ikêang- 4dm; pagsusupilyo,
daan CEPILLAR. V. a. Katamin; eu-
GENTIMETRO. m, Panukat na pilyuhin; magkatd-m; magsupilyo.
may ikdsangdaang bahagi ng isdng- eEPIlLLO. m. Kat^m; supilyo,
18
188
CEPO CERD
CEPO, m. Pangdw. H Bitag na hukb6 sa iedng tanggulan, siyu*
paoghuii sa mga lobo at ib^ng dad at ibp. ng kaaway.
naga bayop. CERDA. f. Buh6k ne bunt6^ at
CERA. f. Pagkit. || Katipunan batok ng kaâ\o. || Baboy na
Dg mga kaDdilaog papkit na gi- babae.
nagamit sa isdng pagdiriwBns |{ CERDO. m. B^boy na lalaki.
Cera de los oidos- Tutuli, ||
Gera CEREAL s pl. m. y f. Mgn bu-
îrgen- Pagkit na hildw. til ng Mlay, mais, trigo at ibp.
CERAMICA, f Karunurgansapsp. CEREBELO. m. Utak sa ibab&
gawa ng mga kasangkapang iup^. ng ul.
CERATO. m. Farm.. Pinaghalong CEREBRAL. adj Nauukol sa w-
pagklt, langis at ibd. pang hald tak sa ulo.
na ginagawang panapal. GEREBRO. m. Utak sa ulo. 1!
GERBATANA. f. Snmplt. II Tam. fig. F'o; katalinuhan.

buiing maliit sa mga bingl. CEREMONIA f. Pflgdiriwflng sang-
CERiCA f. Bakod. || adv. l. y t, ayon sa batds, alituntunin 6 ka-
MÎapit, A'trea de.
II
m. adv. ugalian bilang paggalang at pag-
^ Hingg{l sa; ukol sa. papahalaga sa mga tao 6 bagay
CERCANO, NA. adj Malapit. na pinaguukulan.
CERCAR, V. a. Bakuran; liskubin. OERERIA. f. Gawaan 6 tindahan
!|
Paakulupunan ng maraming tao ng pagklt.
ang isdng tao 6 bagay. Kub- || CERERO. m, Magpapagkit.
kubin ng kaaway ang iâng tang CERILLA. Kandilang f.pagklt na
gulan 6 siyudad, mal it at mahab^ na iniikid ng
CERCENADURA. f. Pagputol rg sarisaring ayos at ginagamit na
mga dulo. |]
BHhaging inaalis sa panatigldw. Uln ng p6sporo.
|| ||
bagay na pinuputol. Tutuli,

CERCENAMIENTO. m. Pagputol CERNER. V. a. Agagin; salîn.
ag mga dulo.
CERO. DQ. Sero. th Pagkawalang
CERCENAR. v. a. Putulin ang
bislt 6 halagd.
mga dulo ng isdng bagay.|| Ba
wasan; iklian.
CERRADURA. f. Pagpipinid; pag-
sasar^. Kandado; siradura,
CERCIORAR. Patunayan sa
V. a.
II
isdng tao ang katutohanan ng CERRAjERiA f; Pagpspanday-

isdog bagay; siyasating maigi ang kabdn. Tindahan 6 pagawaan
|{
katutohanan ng is^ngbagay.|| v. r. ng mga kandado at ib^ng ka-

Mapatunayan; [masiyasat namaigi sangkapang bakal.
ang katutohanan ng isdng bagay. CERRAJERO. m. Pandaykabdn.
CERCO. m. Bakod. Bukl6d. 1| ||
CERRAMIENT0. m. Pagpipinid,-
Pagkubk6b na ginagaw^ ng isdng pagsasard.
139
CEfeR CER7
CERRAR. V. a, Ipinid; isar^, li CERVECERO, RA, m, y f. Mh^-
Susian; kandaduhan. II Itikop, || seserbes^.
V. r. Magsard. II
v. r. Tumikom. CERVEZA. f. Serbesa.
GERRIL. adi. Nauukoi sa kaba- CERVICAL. adj. Nauukol â batok
yo, kalabdw at ibp. hayop na CERVIZ f. Batpk.
bindt pa maamd. CESACI6n. Pagtaha; pagtiaii
f,
GERRO. m. Liig ng hayop. || CESAMIENTO. m, Pagtigil.

Burdl; pantukin. CESANTE, p. a. ng Cesar. Nhk
CERROJO. m. Kandado. titigil. adj. y s. Nahuita sa m-
II
CERTAMEN. m fig. Paligsahati. napasukan.

II fig. Timpal^k. OESANTlA. f. Pagkatigil;pagka.
CERTERO, RA. Sandy mag-
adj. hinto sa pinapasukan.
patama. II
T*ydk; tam&, Tunay; II CESAR, V. n. Tumigil; maghint6.
maalam. II
Magtigil sa paghawak ng tung-
CERTEZA. f. Tiydk na katuto k6l na ginaganap.
hanan. || Tunay at tumpgk na CE8I6n, f Pagtanggi sa isdnp
.
im. bagay, kapangyarihan 6 katuw-

CERTIDUMBRE. f Tiy^k na karan sa kapakinabangan ng ibd.||
tutohanan. jPor. Pagpapaubayk ng mayutaog
CERTIFICABLE. adj. Mapatutu- sa kaniydng
kayamanan, kapag
nayan. hindlmangyayaring makasapat sa
certificaci6n. f. Pagpapatu- mga pinagkakautangan up^ng ang
nay. Kasulatang nagpapatibay
|| hukom ang magayos ng pagba.
ng katutohaoan ng isang pang- bayad.
yayari. CESPED. m. Dam6ng pino at
CERTIFICAD0, DA. p p, ng Cer-. masinsin na nakatatakip sa lupa.
tificar. m, Katibayang nagpa
|| CESTA. Luwelang; pangndn.
f.
patunay ng isdng pangyayart CESTO, m. Batuang; bakid*

CERTIFICADOR, RA. adj, y s. CETRO. m. Sagieag ng kapang-
NagpapatUDay. yarihan ng hari; setro. fig. ||
CERTIFICAR. v. a. Patunayan; Kaharian ng i&dng prinsipe. ||
patibayan, H For. Banggitin ang Tunekuling pagkaprinsipe.

isdng bagay sa pamamagitan ng CIA. f. But6 sa balakang.
haydg na katibayan. v. r. Ma {| CIAtICA. f. Sakit ng balak^ng.
patunayan. eiBERA. f. Sapal.
OERTISIMO, MA. adj. Tunay oa CICATRIZ. f. Pikldt. II f.g, Ba-
tunay. kds ng iumipas na damdamin na
eERUMEN. m. Tutuli. natitird aa kalooban.
CERVECERIA, Gawaan ng
f. ser. CICATRIZACI6N. f. Pagpikldt;
besa. 11 Tindahan ng eerbesa. pagpipikldt.
140
CICA eiGA
CICATRIZAR. V. a. Bahawin ang salita.
augat; pagDiklatin. || v. r. Ma- eiGARRA. f. Zool. KuligUg.
bahaw ang sugat; magpiklat. eiGARRERA. Babaing mang-
f
CICLAn. adj. y 8, lisdangbaydg; gagaw^ ng tabako.||Babaing mang-

siklan. lalako ng tabako.
CICL6N. m. Malakds na hangin; eiGARRERO. m. Lalaking mang-
ipoipo. gagaw4 ng tabako. Lalaking 1!
eiDRA. f. Bot, Kabuyaw. manglalakd ng tabako.

eiEGO, GA. adj. y s. Buldg. ||
eiGARRILLO, m. S'garily6.
fig. Pinagdidimld,n ng isip; na- eiGARRO. m. Tabakong hinihitlt,
bubulagan. || A eiegas. m. adv, eiLANTRO. m. Bot, Halamang
Piklt matd, kulantr6.
eiELO. m. Langit. 1} Singdw ng eiLieiO. m. Damit na magalds
panab6n 6 klima. Kalangitan- II
na isinusuot ng unang panahon bi-
II
Kaluwalhatian. n fig. Ang May- lang pagpapakasakit. ||
Tanikalang
kapdl fig.
II Langrtlangitan. may tinlk na itinatall sa kata-*
eiEMPltS. m. Zool Alupihan. wdn ng nagpipinetensiys.
I,
eiEN. adj. Mngdaan. eiMA. f. Taluklok ng bundok. t|
*
CIENCIA. f. Karunungan. Ang bahaging pinakamatads ng
eiENO. m. Putik; balahd. punungkahoy, || Poreima. m. adv.
eiENTIPieO, CA. adj. Marunong; Sa kaitaasan.
maalam Nauukol sa karuau-
|| eiMARRON, NA. adj. y s. Nau-
ngan. ukol sa alipin 6 hayop na namu-
eiENTO. adj. Sangdaan. || m. mund6k at hindi pa maamd;
Tandang nagpapakilala ng sang- simar6n.
daang bilang. eiMENTAR. V. a. Simientuhdn.||
eiERRE. m. Pagpipiaid; pagsa- Itata, II
fig. Itay6; simuldn.
sard. eiMIENTO. m; Kinatatatagdn ng
eiERTO, TA. adj. Tunay; tutoo; mga haligi ng isdn^ bahay; ba-
tapat. tay^n. fig. Simuia at ugat ng
|1
eiERYA. f. Us^ng babae. isdng bagay.

eiERYO. m. Usdng lalaki. eiNAMOMO. m. Bot. Halamang
CIERZO. m. Hangin sa hilag^,. sinamumo.
CIFRA. f. Bilang,||PagkakasiIdng
dalawa 6 tatlong titik.
CINCO. adj. Lima.
Dagling ||
pangungusap. emeOMESINO, NA. adj. Lilimang

eiERAR. V. a. Sumulat ng mga buw^D.
unang titik ng pangungusap. II
CINCUENTA. adj. Limangpti.
fig, Dagliin; paiklifn ang salita. CHINCHA. f. Sinsa ng gurnas-
II V. r. fig. Umikll; dumagll ang y6n ng kabayo.
.
141
eiNE CIRC
CINEMAT6GRAF0, m, Pdnoo- girin,
ran Dg labds sa anino; sioe. CIRCUNFERENCIA. Kabilugan,f.
eiNGULO, m. Taling pamigkis sa CIRCUNL0QUI0. m. Pagpapahabti

kasuutan ng pari sa pagmimi- ng mga pangungusap; pagpapa-
sa. lawig ng salit^.
CINIFE. m. Lam6k. CIRCUNNAVEGACI6N. f. Pagla-
GINtA. f. Panali; tali; sintds. iay^g sa paligidligid ng lup^.
eiNTO, m. Pamigkis sa baywang CIRCUNNAVEGANTE. m. Ang
na balat, sutla 6 estambre. taong naglalaydg sa paligidligid
eiNTURA. f, Baywang. ng \upk
eiNTURON. m, Pdmigkis sa bay- CIRCUNNAVEGAR. V. a. Laya.
wang. gin ang paligidligid ng lupt. II
CIRCO. m. Sa mga romano, po6k V. n. Maglay^g ang isdng sasak-
na panooran ng takbuhan ng mga ydngdagat sa paligidligid ng lu-

karo 6 kabayo. pa.
f CIRCUIR. V. a, Ligiran; bakuran. CIRCUNSPECT0, TA. adj. Mati-

eiRGUITO. m. Biniiogbil6g; pa n6; mabalt. Illginagalang; kapita-
ligidligid. .
pitagan.
CIRCULACI6N. f, Pagkalat; pag. CIRCUNSTANCIA. f. Pangyayari,
laganap. |1 Pagtakb6 ng dug6 sa II Kabagaydn.
buong katawdn. eiRGUNSTANTE. adj, Nasa pa-
CIRCULAR. Kumalat; lu"
V. n. ligidligid. II adj. pl. Neuukol sa
maganap. Pumaro*t pumarito.
|1 II mga kahardp.
Magkasalinsalin ang isdng bagay CIRCUNVALACI6n, f, Pagbakod;
sa iba*t ibdng tao. eom. Mag- II pagkubk6b, II Bakod na nagta-
kasalinsalin ang mga halaga sa tangg61 sa isang liwasan, himpi-
ibd*t ibdng kamdy sa pamama- lan at ibp.
gitan ng palitan. (|
adj. Nauukol CIRCUNVALAR. v. a. Bakuran;
sa bilpg 6 sirkulo, li f. Utos 6 kubkubin ang paligidligii ng isang
/ pasabi ng isdng matads na puL6 siyudad, hukb6 at ibp.
sa kaniydng mga nasasakop. ii CIRCUNVECIN0, NA. adj. Kala- -
Sulat 6 paunawang ipinadadald pft; nasa paligidligid.
sa iba*t ibdng tao uping mag- CIRCUNV0LUCI6n. Pagbaba- f.
balitd ng isang bagay. lik 6 pagpapaligidligid ng isdng

CIRCULO. m. Bilog. II
Lalawigan. bagay.
CIRCUNCIDAR. v. a. Tuliin. li eiRIAL, m, Siryales.
fig. Putulin; alisin ang isdng eiRRO. m. Baga.
bagay eiRUGiA. f. Paggam6t ng mga
CIRCUNCISI6N. f. Pagtutuli. sakit sa pamamagitan ng pag-
eiRGUNDAR. v. a. Bakurin; li- bu8b63,
.
142
eise CIVI
eiSeO. m. Uliog na dur6g, II f g. For Nnuukol sa kagalingan at
y fam. Kaguluhan; kaingayan. kayamanang angkln ng mga
eiSMA, m. Paghiwaidy ng naga tao.
kasapi sa is^ng katipunan 6 ka- CIVILIZACI6N. f. Pagkasulong ng
pisanan. i?ang bayan

Kabihasndn. [|
CISMAtICO, CA. adj. y s. Hu- CIVILIZADO, DA. p. p. ng CivN

mihiwaldy sa kaniydng tunay na lizar. II
adj. Bihasa.
PUQ6 CIVILTZaR. V. a. Paamdin ang
eiSNE. m. Zooh Tagdk. fig. po6t. tl
mga tao sa isdng bayan; pami-
Manunugt6g 6 makatang mahu- hasahin. Turuan; pabihasnln.
II
|j
say V r. Umamd
ang mga tao sa
eiSORA. f. Punit 6 lahang na isdng bayan; mamihasa. v, r. II
mababaw ng is^ng bgay. Su- || Matuto; mabihasa.

gat na ginagawS. ng nagsa3ang**i- C1ZANA. f. Halamang tucnutub6
ya sa ugat. sa oagitan ng mga palay at tri-
eiTA. f. Tipanan, Pagtukoy ng || go ||fig. Masam&ng hilig. ||fig.
batds, alituntunin at ibp. upang Ang anom^ng bapay na sumisir&
patunayan ang sinasabi. sa ibdng bagiy. ||
fig. Pagkaka-
CITACi6N. f. Pagaba; pagtipaa. allt.
eiTAR. V. a. Abahln; tipanln, || CLAMAR. V, n. Dumalng; manag-
Tumukoy; bumanggit ng mga Sumigdw.
h6y, II
mayakdd, kasulatan at ibp. updng OLAMOR. m. Sigdw. Taghoy; ||
patibayan ang sinasabi. iôr || dafng. Tugt6a na malungk6t ng

II
Pagpatalastas^n ang is^ng tao ng kampanang patuDgk6i sa mga

tungk61 sa pagt^wag ng hukuman patdy,
upang humardp. CLAMOROSO, SA, adj. Nauukol
CfTARA. f. Istrumentong kahawig sa ingay ng taghoy 6 daiug ng
ng gitara. maraming tao.
eiTARA. f. Bikod na manipis na CLANDESTINO, NaT adj. Lihim;
tis^. tag6.
eiTERIOR. adj. Nasa gawl ri- CLARA, f. Putl ng itlog. || Kada-
to. langan ng buh6k na ikinalitit^lw
eiUDAD. f. Bayang malakl; siyu ng bahagi ng anit. fam. Pag- ||
dad. tilang sangdalt ng patak ng uldn

eiUDADANIA. f. Pagkamamama- panah6ng taguMn na kasabdy
sa
ydn, ang sangdaiing paglinaw.
eiUDADANO, NA. adj. Tagd si- CLARABOYA. f. Bintanang sala-
yudad. Nauukol sa siyudad.
i! || m(ng inilalag^y sa bubung^n 6
m, Mamamaydn, Taong mabuti. t|
sa itaas ng pintd na pangpali-
CIVIL, tdj. Nauutol sa siyudad. wanag.
143
GLAR clAu
tLAREAR. V. a. Paliwanagin. [1 i
gur6.
V. n. Magbukangliwayw^y. v. |j
CLAUSULA, f. GramyRet Ka-
Magliwanan ang panah6a. v. r. ((
tipunan ng mga salit^ng may
Manganinag. H fig. y fam, Maha- buung kaisipdn.
yag ng dl kinukusa ang mga CLAUSURA. f. Pagtitigil ng mga
paaukai^, hangarin 6 mithtin. pulong ng kapuiuDgan 6 hukuman.
CLARECER. v. n. Magbukang. OLAUSURAR. v.a. Ipinid; tapusin
liwaywdy. CLAVADIZ0, ZA. adj, Mapapa-
GLARIDAD. Kaliwanagan;
f. ali. kuan,
walas. II Liwanag. CLAVADO, DA. p. p, ng Clavar.
CLARIFiCAR. v. a. Tanglawâ; ad]. May mga pak6. 11 Nakapa-
ilawan. II Liwanagan ang isdng k6, II fig. Bagay; akm4.
y fara.
bagay. II Palinawia. CLAVAMIENTO, m. Pagpapakd.
GLARO, RA. adi. Maliwanag, |i CtAVAR V. n Pakuan; magpakd.
Malinaw. II Malinis; waldng hal6 ((
Maginggaste ng mga bato sa
P Nangang'ininag. Madaling ma- (( int6 6 pilak, fig. y fftm. Dayain.
[|
watas Tunay; ha>dg.

II
Maa- (( II
V. r. Mapak6; pumak6; tumi-
liwalas; wa ôg ulap, m6.
GLASE. f. Ayos 6 bilang ng mga CLAVAZ6N. f, Katipunan ng mga
ta' ng magkakauri. Ayi s ng mga [( pakong nakalagdy sa isang bagay*
b&gay na magkaisd ng taglay na CLAVEL. m. Klat^l.
uri. Katipuoan ng mga batang
(I CLAViCULA. f. Balagat.
nagsi&ipagaral na magkapareho CLAV1CULAR. ad]. Nauukol sa
ang pinagaaralan. Turong ibini- (| balagat.
bigdy sa arawaraw ng puro. CLAVIJA. Kapirasong bakal 6
f
CLASIFICACI6N. f. Pakbubukod. kahoy na hugis pak6 na pinag-

buk6d; paghuhusay. tataian ng iadng bagay.
CLASIFTCADOR, RA. adj. y s. CLAVO. m. Pak6. Lipdk. fig. |(
II
Nagbubukdd; naghuhusay. Dusaog nagpapahirap sa pueo.

CLASIFICAR. V. a. Pagbukiidbu- CLEMENCIA. f. Habag; awa.
kurln; husavin. GLEMENTE. adj. Mahabagin; ma-
CLAUDICACI6N. f. Pagtingk6d; awain.
pagpildypildy. CLfiRlGO. m. Paii
CLADDICAR. v. n. Pumil^ynil^y; CLICHfi, m. Bakal na inukitan
tumingkod. (j
fig. Gumaw& ng ng larawan 6 anomdng dibuho.
pakuMngkuldng 6 waldng ayos. GLIENTE, eom. Ang taong nasa
GLAUSTRO. m. Pasyalang buma- ilalim ng kalngi, ng kapwd. Suki. ||
bakod sa patyo ng simbahan 6 OLlENTELA. f. Pagkalingi; pag-

kumbento. Pulong na binubu6 (| amp6n. I! Katipunan ng mga suki
ng purd ng paaralan at mga ng isdng tao.'
.
144
CLIM eOBA
CLIMA. m. Singdw ng bawa*t eOBARDE. adj. Duwdg; mahinang
lup^. lo6b; tak6t.
CLIN. f . Buhok sa batok at lilg eOBARDEAR. v. n. Maduw^g;
ng kabayo, manghinang loob.
CLlSfi. na. Impr. Bakal na inu- eOBARDIA. r. Kaduwagdn; ka-
kitan ng larawan 6 anom&ng di- hlnaan ng lo6b,
buho, eOBERTEKA. Tangt6ng; taklp. f.
eLITORIS. m, Anat. Tinggil C0BERTIZ0. Takip sa iba- m.

CLOACA. f . Padaluydn Dg tub^g baw ng dingding na bat6 updng
na maruml. huw^g pasukin ng ulan; bub6ng
CLOQUEAR. f . Humalimhlm ang na panangga sa uMn.
man6k 6 ibon. eOBUA f. Talukbohg sa ulo ng
CLOQUEO. m. Pagkokok ng ma- mga babae,
n6k na humahalimhim. eOBUAR. V. a. Takpdn. fig. ||
CLOQUERA. f. Paghalimhim; pag- Patuluyin sa tahanan. v. r, i|
limlim ng mftn6k 6 ibon. Magtaklp; magtalukb6ng. v, r. ||
CLUECO, Nauukol
CA. adj. y s. Manuluyan; sumilong.
fig.
sa man6k 6 ibong humahalimhim. COBIJO. m. Pagtatakfp. pagpa. II
C0ACCI6N. f Lakds 6 dahds na . patuloy

ginagawS. sa kapw^ updog mag- eOBRABLE, adj. Masisingll:
salit^ 6 gumaw4 ng isang bdgay. eOBRADOR, RA. Nauukol sa a-
eOAGTAR. V. a. Piliting gumawA song may dalang pinangaso sa
ng isdng bagay sa pamamagitan kaniydng panginoon. m. Tagd- li
ng lakds 6 dahds paningll.

COADJUTOR, RA, m. y f. Katu- COBRANZA. f. Paniningil. || S i.
long at kaalakbiy sa isdng bagay. Pgilin.
COADYUVAR. v, a. Umabuloy; eOBRAR. V. a. Singilin; maningil,

tumuloDg. \\
Makabawi. Kaq^tdn; tamuhin.
|1
COAGULAOI6N. f. Pamumu6. II
V. r. Pagsaulan ng hiningd.
eOAGULADOR, RA, adj. Nag- eOBRE. m, Tans6.
papamud.
eoeeiON, f. Paglulut6; pagka-
eOAGULAR. Pamuuin ang V. a.
lutd.
anom^ng bagay na malabndw 6
tubia. Mamu6. V. r.
C6CCIX. m. Anat- Butong mal|{t
II
sa dulo ng gulug6d sa gav^ng

eOAGULO, m. Pamumud ng dug6.
puwit.
C0ARTACI6N. f. Paghahanggd
sa h&ng bagay. COCEADURA. f. Pagsipa; pagsi-
eOARTAR. Hanggando; hu- va. kad.
wdg ibigdy ng gandp ang isdng eOGEAR. V. n. Manip^; mani-
bagay. kad.
145
COCE GODI
COCER V. a. Maglutd; lutaia.H CODICE. Akl^t
na sulat kam^y
TuDawin ang kinain. ii v. n, Ku na kinapapalamnan ng mga lu-
naul5 ang tubig. v. r. fig. II Mag- mang kasaysayan.
daoiddm na matagdl ng matin eODieiA. f. Kasakimdn sa ya-
ding sakft. man. iilmbdt; pagiimbdt.
eoeiDO, DA. p. p. ng Cocer. (| eopieiAR. V. a. Magnasang la-
m. Lutong ulam. bis; raagimb6t.
eoeiMIENTO. m. Paglulutd. eODieiLO. m Habiling nasusulat
eoeiNA. f. Po6k na pinaglulu- ng namatdy.
tuan; kusinadn. eODieiOSO, SA. adj. Mapagim.
eOGINAR. Manguaina,; mag-
V. a. b6t.llf)g. y fam. PaiagawA; ma-
lut6 ng mga ulam. V. n fam, II sipag.
Makialam sa mga bagay na nau- GODIGO. m. Aklat na kinapapa-
ukol sa kapuwa; maDghiaaasok. lamn^n ng mga batds Ba isang
eoeiNERO, RA. m. y f. Taga- bansd; batas^n.
^ paglutd; tagapangusin4, eODO. m. Siko. Panukat na II
COCO. m. Pund ng niy6g. || Niy6g. ang hab^ ay muia sa siko hang-

H GoGO tierno, Buko, gdng dulo n^ kam^y.
eoeODRILO, m. ZooL Buwaya. COERCER. V. a. Pigilin.
GOeOTAL. m. Niyugan. C0ERCi6N. f. Pagpigil
eoeOTE. m. Batok. COERCITIVO, VA. adj." Pumipi-
eoeOTERO. m. Pun6 ng ni- gil.
y6g. eOETANEO, A. adj. Kapanabiy;

COCHAMBRE. m. fam. Bagay na kapanab6n.
marumi at masamdng am6y. GOETERNO, NA. adj Kapuwi .
COCHE. m. Karwahe; sasaky^ng wal^ng hanggd. 6 katapus^n.

may guI6ng. COEXISTENCIA. f, Paglitdw ng
COCHEAR. n. Mangutsero.
V. isang bagay na kasabay ng
eOGHERO. m. Kutsero. iba.
/ eOGHlNA. m. Baboy na babae. COEXISTIR. V. n. Lumit^w ang
eOGHlNADA, f. Kababuyan; ka- isangbagay na kasabdy ng iba.
rumihdn; kasalaulân. COFIA. f. Lambat na sutlang
GOGHINERiA. f. Karumihan; iniialag^y sa ulo upang malang.
kasalaulân. k6m ang buh6k,
eOGHINO, NA. m. y f, Baboy. eOPRADE. m. Ang kakapatid ea
11 adj, y s. fig. y fam. Taong isdng kapisanan sa pagkakawang-
salaulli. gawS.
CODAZO. m. Dagok ng siko. COFRADIA. f Kapisanan sa
.
pag~
eODEAR. V. n. Manik6; eiku kakawanggawd.
hin. COFRE. m. Kabao.
19
146 ~
eOGE eOHE
eOGEE. V. 8. Tabanan; hawa- bagay.
kaa; kunin. ||
Hulihin. |!
Pulutin. eOHETE. m. Kuwitis.
II
Masumpungdn;matagpudn. ||
COHETERf A. f . Katipunan ng mga
Mahalat& ang isdng day^; ma- kuwitis. II Pagawaan ng mga ku-
laman ang isdng lihim; abutan witis. II
Tindahan ng mga kuwitis.
ang isdng tao sa isdng kapaba eOHETERO. m. Magkukuwitis,
y&an.||v. n. Magkasiya i v. r. cohibici6n. f. Pagpigil.
Matabanan; mahawakan; mahuli. eOHIBIR. V. a. Pigilin.
eOGITABUNDO, DA. adj.Tuto6ng COmCIDENCIA. f. Pagkakaayon.

palaisip. II Pagkakata6n.
eOGNAeidN. f. Pagkakamaganak eoraeiDIR. V. n. Magkaayon;
na malapit sa partes ng babaing magkaayos. || Magkasabdy ang
nauukol sa isdng angk^n. pangyayari ng dalaw^ng bagay;
COGNICI(3n. f. Pagkakilala. magkata6n.
eOGNOMENTO. m. Bansdg na ti- COmQUmARSE. Magkadu- V. r.
natanggdp ng ieang tao hinggU mDgkamansa.
ngis;
sa kaoiydng mga kabutihan 6 eoiTO. m. Pagsiping ng lalaki sa
kasamadng nagawS. babae
eOGOLLO. m. Talb6s; ubod; usbdng COJEAR. V. n. Tumingk6d; luma-
eOGOTE. m. Batok; kukote. kad ng papiidypildy. fig, y fam. II
COHAB1TACI(5k. f. Pakikipama- Magkulang sa katuwiran sa ildng

hay. Pamumuhay magasawa ng
11
pagkakata6n,
lalaki at babae. COJERA. f. Pagkapilay;pamimilay.
eOHABITAR. V. n. Makipamahay. COJfN. m, Unang inuup^n, nilu-

II
Mamuhay magasawa ang la- luhurdn 6 sinasandal^n,
laki at babae. COJO, JA. adj. y 8. Pildy. Na- II
eoHEGHAR. V. a. Sumuhel. uukol sa hayop 6 tao na nawa-

eOHEGHO. m. Pagsuhol; pagpa- Idn ng isdng paa. K fg Nauukol
pasuhol. din sa mga kasangkapang kulang
eOHEREDAR. V. n. Makimana- ng isd sa mga pad.
eOHEREDERO, RA. m. y f. Na COL. f Bot^ Halamang koles,
kikimana. eOLA. Bunt6t. Dulong maha-
f. II
eOHEREIsreiA. f. Pagkakaanib 6 b^ ng laylayan ng lik6d ng saya.

pagkakasamasama ng mga bagay Tiiamslk ng
II
liwanag na bu6
sa ib^, ng ilang kometa. Kolang pang- ||
C0HESI(5k. f, Pagkakasama 6 pag- dikit.

kakaaaib ng mga bagay.il Pag- eOLABORAdON. f. Pak k i i t u-
kakakabit. long.
eOHESlOlsrAR. V. a. Pagkabitin; eOLABORADOR, Ra. m. y f. Kft-
pagsamahing maigi ang dalawdng tulong sa pagsulat.
.
147
eOLA eOLE
eOLABORAR. V. n. Makitulong sa eOLEGIO. m. Paaral^n.
paggawd 6 sa pagsulat. eOLEGIR. V. a. Tipunin; pagea-
COL ADER A. f Sal^d o . mahin ang mga bagay na mag-
GOLADOR. m. Panal^. kahiwalay. (i Pagkunan,
eOLADUEA. f. Pagsaia. c6leRa. f. m, Saklt
Galit; po6t. li
GOLAPIdS. f. Bunt6t ng isda. na pagtatap6n; kur86*t suka.

GOLAR. V. a. SalMn. Paputtin II C0L;riC0, Ca. adj. Nauukol sa
ang damit matapos nalabh^n; galit 6 poot. Nauukol sa sakit II
kulabin. ||
fam, Umin6m ng alak. na kure6 t suka, H fig. Magagalitin.
1! V. r. Pumasok ng walang pa- COLETxV. f. Buh6k na tinirintda
hintulot 6 patag6 sa isang po6k, at nakalawitsa likuran. fig. y i|
eOLATERAL. adj, Nauukol sa fam. Karagdagang maikli sa su-

mga tabi 6 tagiliran ng isdng lat 6 salit&.
bahay. Nauukol sa kamaganak
|| OOlgadEro. m, Sabitdn.
na may kalayuan. eoLGADURA. f. Katipunan ng
y COLCHA. f. Paugtaklp sa hihig^n mga kayong iginagaydk sa mga
COLCHdN. m. Kalang na malam- dingding 6 bihigdn,
b6t sa hihigdn; kultf6n. eOLGAR. V. a. Isabit; ibitin. ||
OLEx\DA. Pagaspds ng buntot

f. Gayakdn ng mga palawlt na
II
ng isd& 6 hayop. kayo II fig. y fam. Bitgyin; big-

eOLEAR. V, n. Magpaspds ng bun- tihin. II V. n. Mabitin.
tot ang isdfi, 6 hayop. eOLieUAR. V. a, Tuoawin; luna-
COLECCi6n. f Katipunan ng mga . win. II V r. Matunaw; malunaw.
bagay na magkakauri. eOLIGARSE. V. r, Maganib; mag-
COLECCIONAR. V. a. Tipunin ang pisan.
mga bagay na magkakaurL eOLINA. Pantukin; bur61.
f,
COLECCIONISTA. eom. Tagapag eOLlNDANTE. p. a. ng CoIindar,

tipon ng mga bagay na mag- ad]. Karatig lupli.
II
kakaurl. eOLISEO. m. Dulaan.

eOLEOTA. f Pamumudm6d ng isdng eOLlSldN. f. Pagkabangg^. fi.
/ buwis na Paglikom
nasisingiU ||
Paglalaban; pagaaway.
||
ng mga abuloy ng mga nagka-

eOLMADO, DA, p. p. ng Golmar.
katipon sa is&ng kasayahan.
11 adj. Tigib; saganl^.
COLECTOR, m. Tagapaglikom ta- ;
eOLMAR. V. a. Tigibin; punAin,||

gapaningll.
fig. Pasagandin.
eOLEGA. f . Kasama sa paaraldn,
hanapbuhay at ibp. pinapasukan^ eOLMENA. f. Bahaypukyutan.
eOLEGIAL. ad]. Nauukol sa pa- eOLMENAR. m. Po6k ng mga
araldn. m. Ang nagaaral na nag-
|l
bahaypukyutan.
titir^ sa lo6b ng paaraldn. eOLMlLLO. m. Pangil.
.
148
eOLM eOLO
eOLMO. m. Bahaging lumalabis laking eatatuwa. || fig. Malakfng
sa sukat; kalabisan sa takal. bigwds kaysa karaniwan.
||
fig. Katigib^n; kaganapdn.[| Bu-

eOLOSO. m. Estatuwang mala-
bun|^n dayami, pawid 6 kugon. king dt pangkaraniwan, fig. Tao ||
C0L0CACI6N, f. Paglalady;pag. 6 bagay na dahil sa uring tag.

lagdy. II Kalagayan. Pinapasu- ii Idy ay natatsngi ng labis sa ibd.
kang hanapbtihay, eOLUMBINO, NA. adj. Nauukol
C0LOCAR. V. a. Hagdy ang is^ng sa kalapati; kawangis ng kalapati.
tao 6 bagay sa pook na nala- eOLUMBRAMIENTO. m. Pag-
laan. || fig. Ipasok sa hanapbu- aninaw.
hay ang is^ng tao. || v. r, Lu- eOLUMBRAR. v. a. Aninawin;
magdy. masdd^n sa malayd- fig. Bakasln;
II
eOLOeUTOR, RA. m.yf. Kausap. tuntunin.

GOLONIA. f. Katipunan ng mga eOLUMNA. f. Haligi. ii Mukhi
taong nagpupunt^ sa isang bayan ng pahayai^^n; talat^.
up^ng manirahan. Lupaog sina- ii
eOLUMPIAR. V. a. Uguyin. ||
aakop ng iadng bansang dayuhan V. Magug6y; umug6y, v. r.

r. ||
COLONIZABLE. adj. Masasakop' fig. Gumibanggibang sa paglakad.

C0L0NIZACI6n. f. Pagsakop *
eOLUMPIO. m. Lubid na pinag-
COLONIZADOR, KA. adj. y g. uuguyan.
Mananakop sa bayan ng may eOLLADO. m. Gul6d.
bayan eOLLAR. m. Pangliig na igina-
COLONIZAR. Sakupin angV. a. gaydk ng mga babae II Bukl6d
is^ng bayan ng bans^ng dayuhan- sa lifg; kulyar.
eOLONO. m. An sak6p; ang na- eOLLERA. f. Pangliig na balSt
mamayaD sa is^ng bayang sakdp na may palam^q[ ng mga kaba-
ng ib&ng bayan. yong isinisingkaW^
COLOQUIO. m. Salitaan; usapan eOLLON, NA. Duw^g.
n{t dalawdng tao. eOMA. f. Kudlils na ginagamit
eOLOR. m. Kulay.||fig. Dahildn. sa pagsulat,
II
fig. Katutubong uri ng ildng eOMADRE. f. Hilot. || |Iniind;
bagay. kumare. ||fam. Kalapltbahay at
eOLORADO, DA. adj. May ku- kaibigang babai.
1 y. PuM.
II
fig. Nauukol (J sa C0MADR6N, m. Manggagamot
salaulst at malaswdng salitA sa Da humahard^p sa pangangandk;
pakikipagusdp. salag.
eOLORAR, V. a. Kulayan; tinain. eOMARGA. f Bayan.
eoiORETE. m Pangulay sa muk eoMBATE. m. Pagaaway; paglala-
M. ban ng mga tao 6 ng mga hayop.||
eeiOSAL. adj. Nauukol sa ma- pakikibaka sa sariling kalooban.
.
149
eOMB eOME
eOMBATIBLE. adi Mababaka eOMEDlR. V, a. ant. Isipitt; isa-
6 masasakop. alangalang.il v. r. Magayos; mag-
eOMBATIDOR. m. Mangbabaka. hinh{n ng asal; magpigii. Hu- ||
eOMBATIENTE. p a. ng Com- mandog.

batir, Bumabaka. H m. Ang ba- eoMEDOR, RA. m, y f. Pala-
wa*t isd sa mga kawal na bu- kain. ii m. Kaindn.
mubu6 ng isdng hukb6. eOMENSAL. eom. Kasalo. H Ang
eOMBATIR, V. u. Makipagaway,- bawa't isi sa kumakain sa iisdng
makibaka. || v. a. Salakayin; ba- dulana.
kahin. II flg. Salungatin; tutulan. eOMENTAR, v. a. Ipaliwanag
eOMBINABLE. adj, Mapagsasa- ang nilalamdn ngisdngakd&updng
ma. madallng malining ang kahulugan.
C0NBINACI6N. Pagsasama. f. II
fam. Gumawd ng mga pali
eOMBlNAR. V Pagsamahin a. wanag.
ang magkakaibdng bagay updng eOMENTARIO. m. Kasulatang
mabud. Pagpisanin ang mga
II ginagamit na pangpaliwanag sa
hukbo. isdng akd4 upang madaling ma-
eOMBUSTlBLE. adj. Mangya- lining ang kahulugdn. fig. Pa- ||
yaring magalab. H Madaling magliwanag. fam. Buliingbulungan

||
ningas. ll m. Kahoy na pang- hinggll sa mga tao 6 pangyayari

gatong. sa buhay aa pangkaraniwao.
eOMBUSTION. f. Pagkasunog; COMENZAR. V. a. Simuldn; um-
pagaalab. pisahan. v. n. Mag8imul&; mag-
i
eOMEDERO, RA. Makakain. adj. mul&.
II
m. Pakanan sa mga hayop; eOMER. V. n. Kumain.|| Manang-
labangdn. hali. fam. Tamasahin ang isang
II
eOMEDIA. f. DalA. bagay- f'g. Gugulin; ubusin

II
eOMEDIANTE, TA. m. y f Ang ang kayamanan. fig. Magsali- II
lumalab^s sa dul,. ti Dg magul6 at hindt mapagbigkiSs

eOMEDIDO, DA. p. p. ng Co- ang ibang salit&; makaligtadn, |1
medir 6 eomedirse. || adj. Ma- m. Pagkain.

galang; mapitagan. I COMERCI ABLE . adi . Makaka-
eOMEDIO. Kalagitnaan ng m. I
lakla.
isdng kaharian,po6k 6 kapara- 1 GOMERGIANTE. p. a.ngComer-

ngan. Tagdl ng panah6ng huma-
ll eiar. Nangangalakal. H s. Ma-
hati sa dalawang takdang pana- Dgangalakdl*
h6n. eOMERGIAR. v. n, MangalakaU
GOMEDIMIENTO. m, Pitagan; II
fig. Makipagalam ang isdug
galang. tao sa ibi.
150
eOME eOMI
eOMERGIO, m. Pangangalakal, pangyarihan.
H
Pakikipagalatn ng mga tao 6 ba- eOMIT^, m. Lupon ng mga ta-
yan sa kapw4 niia. i! Kalakal. ong inibalai up^ng magusap ng
{|
Bahdykalakah natutungk6l sa is^ng bagay.

eOMESTIBLE. i^dj. Makakain. ||
eOMlTIYA. f. Lupon ng mga
m. pl. Mga pagkain. taong paparoong magkakasama
eOMETA, m. Astrol, Bituing sa isdng po6k.
malaking may bunt6t. f. Sa- II

eOMO. adv, Paano; papano; sa
ranggola. anong payaan. Kapara; gaya ii ||
eOMETER. V. a. Ipagkatiwalii. ||
Sa an6ng dahilan. conj. eond. ||
Magkamlt; makagawd. Kung; pagka't.

eOMETIDO. m, Habilin; atas C6M0DA. f. Tagu^n ng damit
na tungkulin. 6 kasangkapan. Aparador na II
C0MEZ6N. f. Pagkati, ||
fig. mabab^.
Balisa ng kalooban dahil sa peg- eOMODIDAD. Kaluagan ng ea-
f.
nanasdk ng isang bagay, riii. 11 Kaayusan; pagkakaangk6p

eOMIOlOS. m, Halalan. ng mga bagay. II Kapakinaba-
C6MIC0, CA. adj. Nauukol sa ngdn.
dul&. II
m. y f. Ang lumalabds sa C6m0D0, DA. adj. Makabuluhdn;
dul&an. marapat; angk6p.
eOMIDA. f. Pagkain. II Tang- C0MPACT0, TA. adj. Siksik,
baiian, C0MPADECER. V. a. Kahabag^n;
COMIENZO. m. PagsisimulA; pag- kaawadn. II v. r. Mahabag; ma-
aw^.
uumpisa.
C0MPADRAZG0, m. Pagkukum-
C0MIL6N, NA. adj. y s. Pala-
pare.
kain; matakaw.
GOMPADRE. m. Kumpare.
GOMISARIO, RIA. m. y f. Ang OOMPASÊRISMO. m. Pakikisa-
taong pinaguukulan cg isdng ba-
ma. ^
gay. m. Kumakatawdn sa ka-
II
eOMPANERO, RA. m. y f, Ka-
pakanan ng ibd..
sama; kaalakbdy.
C0MISI6N. f. Pagkakamit; pag-
GOMPANIA. f. Pakikisama. II
kakagawd ng anomang bagay. t|

Kasama. II Samabdn.
Utos at pabintulot na ibinibigdy
ng isang tao sa isd updng guma-
C0MPARACI6n. f. Pagtutulad;
pagpaparisl
w& ng andmdng babilin 6 ma~
kipagtu6s sa anom&ng usapln. ||
eOMPARAR. V. a. Itulad; iparis;
Habilin. Katipunan ng mga
11
ipara.
taong pinagbabllinan ng anomdng C0MPARECENCIA. f. For. Pag-

bagay ng isdng kapisanan 6 ka- bardp ng isdng tao sa huk6m.
;; .
151
eOMP eOMP
eOMPAREGER. v. b For. Huma- bagay.
rdp ang isdng tao sa hukotn; GOMPETER. V. a. Maukol; ma-
dumulog sa maykapangyarihan. rapat.
eOMPARTlMIENTO. m. Pagmu- eOMPETIDOR, RA. adi- y s.
mudmod, || Silfd; hati. kaiab&n; kapangag^w.

eOMPARTlR. V. a. Bahagihin; GOMPETIR. V. n. Magtalo mag- ;
hatian. jj Ipamahagi. laban dahil sa isdng bagay; mag-

eOMPAs. Kumiâs. m.
Sukat. II pangagaw.
GOMPASAR. Sukatin ng V. a. C0MPILACI6N. f. Pagtitiponng
kumpas. fig. Ayusin; sukatin;
lj
mga baiitlt 6 bagay,
COMPASI6n, f. Habdg; aw^. eOMPILAR. V. a, Tipunin sa ising
GOMPASIYO, VA. adj Maha- akldt ang mga ibd't ibdng bahagi
bagin; maawain. ng mga aklit 6 kasulatan.
eOMPATIBILIDAD. f. Pagkaka- eOMPINGHE. eom. fam. Kaibi-
sanib; pagkakasama, gan; kasama.
eOMPATIBLE. ad j. Maiaanib COMPLACIENCIA. f. Pagpapa-
maisasama. unlak; pagbibig^y lo6b.
eOMPATRIOTA. eom. Kababayan. COMPLACER. V. a. Paunlakdn;
eOMPELER. V. a. Pilitin. pagbigydng lo6b. II Malug6d; ma-
eOMPELIMIENTO. m. Pagpilit. siyahang loob.
eOMPENDlAR. v. a. Padagliin; eOMPLEMENTO. m. [Kaganapan;
ang isdng kasulatan.
paikliin kasukduMn ng isdng bagay. ||
GOMPENDIO. m. Kaaulatang ma Gram^ Pangungusap 6 salit^ng

ikli. kinauuwidn ng kahulugan 6 ga-
GOMPENSABLE. adj. Magaganti. wain ng verbo
eOMPENS ACi6 N. f. Paggantl eOMPLETAR. v. a. Tapusin; lu-
kagantihan. ll For. Pagkakapatas. busln.
eOMPENSADOR, RA. adj. y s.
eOMPLETO, TA. adj. Gandp;
Gumagantl; pumapatas. bu6.
lubos;
eOMPENSAR. v.a. Gantihln;pa-
Gumanti;
C0MPLEXI6n. f. Fisiol. Panga-
tasan. ||
v. r. mapa-
ngatawan.
tasan.
eOMPENSATIYO, VA. adj. Gu- C0MPLICAR, V. a. Paghaluin;
maganti; pumapatas. pagsamahin ang mga bagay na

magkakaibd. v. r. Magul6,
COMPETENClA f Pagtatalo; . .
|1
paglalaban ng dalawaog tao da- C6mPLICE, eom. Kasama

bil sa isdng bagay; pagpapanga- sa pagkakasala; kasabuw&t; ka-
gdw. II Pagkakaukol. || Karapa- ramay.
tdn. eOMPLOT. m. fam. Pagsasabu
eOMPETENTE. adj. Mardpat; wdtan. II
fam. S'galdt.
.
152
eOMP eoMP
eOMPONER. Husayin^ a- V. a. yumpisin; pitisin.
yusin. Pagyamanin.H Gayakô;
II eOMPROBAR. V. a. Patutohanan;
palamutihan. KumathA. | Impr, || pntunayan.
Magayos ng mga pangungusap, eOMPROMETER. v. a. Ilagay
titik, dahon ng akldt sa limba- sailalim ng pagkakaisd sa kamay
gan. V. B.
II
Tumul&. Gumawd ||
ng isang tao ang pagpapasiyd sa
ng tugtugin. isdng U8apfn 6 ibaog bagay. |[
eOMPORTAMIENTO. m. Kaa- IpanganyayA ang kapuwS; isubd

ealan; kaugalian. sa kapanganiban. Papanagutin.
1|
eOMPOSieiON. Pagaayos. ^ f.
II
V, r. Mapanganyaya; masubo
Pagkakasundd ng dalawa 6 higit sa kapanganiban.
Manag6t. !|
sa dalawdng tao. Sinulat; akda, || eOMPROMISO. Kasunduan m.

II
Impr, Katipuuan ng mga ting mga naguusdp. n Kapanagu-
t!k 6 moldeng isasak^y sa lim- t^n; pangungusap na nabitlwan.
bagan. Tungkuling sukat isakatuparan,
II
eOMPOSITOR. RA. adj. ys. Ta- eOMPULSA. f, For. Salin ng i
gapagayos isdng kasulatan 6 kahatulan, na

eOMPOSTURA. f Pagkabud; ka- . kinuha sa Hukuman.
yarian. Pagaayos ng is^ng ba-
|| GOMPULSAR V. a. For. Ku-
gay na magkahiwalay. Kaayu- |j muha ng salin. || Siyasatin ang
san; kalioisan. || Halo. II Ka- dalawg 6 higit sa dalawdng ka-
hinbindn. sulatan.
eOMPOTA. f. Kusilbd, eOMPUNGION. f. Pagdaramd^m
eOMPRA. Pagbili PinamilL f. 1| sa nagawang kasalanan.
eOMPRABLE. adj. Mabibili. GOMPUNGIRSE. v. r. Magdam-
GOMPRADOR, Ra adi. y s. Ma- ddm sa nagawang kasalanan.
mimili. ||
m. Tagapamill araw- eOMPUTAdON. f. Bilang; taya.
araw. eOMPOTAR. V. a. Bilangin; ta-
eOMPRAR. V. a, Bilhin; bumiU; yahin ang isdng^bagay sa pama-
mamili. ||
Suhulan. magitan ng mga bilang.
eOMPRENDER. v. a. Saklawin; eOMPUTO. m. Pagbilang; taya.
sakupin, ||
Ilulan; ilakip. n Una eOMDLGAR. Subuan. v; a. |j
wain; talastasln; tarukin. || v. r. Makinabang; pasubd.

V, n.
Malulan; malakip. eOMULGATORIO. m. Po6k na pi-
eOMPRENSlBLE. adj. Masasak- nagsusubuan sa mga nakikinabang.
Idw. II Mailululan. || Mauunawa; COMtJN. adj. Hay^g sa madlfi.f|
matatalasts Karaniwan; palasak; kaldt sa
C0MPRENSI6N; f. Pagsakl^w. marami.||Mababanguri; alipustft.||
paguBaw^. m, Palikuran. Por lo eomdn. m.
||
eOMPRlMIR, V. a. Higpitin; ku* adv. Angkaraiiiwan;angkadalasan.

153
eOMU CONC
C0MUNICACI6n, f. Pagpapata- pagitnd.
lastds; pagpapahayag, II Pakiki- C0NCEPCi6n. f. Paglilihl. ll
pagtalastasaD. Pagunawa; pagwatas.

eOMUNIGAR. V. a. Ipatalastds. eONOEPTO. m. DiwV || K i-
II Ipagtapdt; ipahayag.|| Kausapin; sipdng ipinahahayag sa pamama-

pakipagusapaD sa pamamagitan gitan ng mga pangungusap. ll
ng salitA 6 sulat. II v. r. Ma- Lining; panukal^.

kipagusap; makipagtalastaân. CONCEPTUAR. v. a. Magkaro6ng
eOMUNlDAD. PaDgkalahatdn. f. diw^ sa isdng tao 6 bagay.
II
Kapisanan ng mga taong na- CONCERNIENTE. p, a. ng Con-
bubuhay sa ilalim ng mga ali- eernir. Nauukol.
tuntunin 6 batds. C0NCERN1R. V. n. Maukol/ ma-
eOMUNlON . f . Pakikipagtalas- hinggil.
tasan. Pakikinabang.
|| Kapi- eONOERTAR.
||
v. a, Ayusin; hu-
sanan mga taong nabubu6
ng sayin ang isdng bagay. Tuusin ||
sa iisdng sampalataya. ang halagd ng isdng bagay. n

CON. prep. Sa; ng. Kasama.|| il
Pakipagkayarian 6 pakipagkasun^
Con tal que* conj. eond, Kaildn duan ang isdng kalakal, e^Hpag- li
pa ma*t. kasunduin, Pagisahin ang tunog

||
eONATO. m. Pagsisikap sa pag- Dg dalawang kaângkapan sa mu-

gaw& ng isd,ng bagay. II Hiiig; sika. Pagayusin ang dalawdng
II
layunin. For. Kilos at pagkabagay.

||
v. r. Maayos; magka-
||
kasalang sinimuld<nnguni t dt su- ayos. Magkasundd; magkayari

II
mapit na maisagawS. ng lubusan. sa is^ng kalakal, Magkais^ ang ||
CONCAVIDAD. f. Kahungkagan; tun6g ng dalawang istrumento,

pagkahungkdg.
C0NCESI6n, f. Pagkakalo6b;
C6NCAV0, VA. adj. Hungkdg.
pagbibigdy.
m, Kahunakagdn.
II
C0NCIENCIA. f. Sariling kaloo-
CONCEBIR. V. n. Maglihi. fig. ||
ban; budhi. Sariling pagkilaia

Maunaw^; mawatas; matanto- ||
ng masamS. at magallng.
CONCEDER. V. a, Ipagkalo6b;
ibigdy. II Pumayag. GONeiERTO. m. Mabuting pag.
kakaayos at kalagayan ng mga
C0NCEJAL m. Kagawad ng sang-
guniang bayan. bagay. Pagkakasundd,
|t
Tpan, ||
CONCEJO. m. Sangguniang ba- CONClLIABLE. ad j . Maaaring

yan. magkasundd.
C0NCENTRACI6N. f, Paggigitn&; C0NCILIACI6n. Pagpapakasun- f.
paggitnd. d6. II Pagkakatugmd

6 pagkaka-
CONCENTRAR. v. a. fig. Igitnd; wangis ng isang bagay sa h&.
\\
ipagitn&. ||
v, r. Gumitnl; ma- Lingap 6 kalinga.
20
154
eOGN CONC
eONeiLIADOR, RA. adj.; Nag CONCUNADO, DA. m. y f, Bil^s
papakasundd. CONCUNO, NA. m. y f Bilds.
C0NCILIAR. v.a. Papagkasunduin. C0NCUPISCENCIA. f. Hilig at
II
Akitin ang damdamin at ka- mga pagnanas^ sa mga katuwa-
butihanglo6b ng kapuw&. ||
fig. ian sa lup^. || Hilig na waldng
Isaayos. || v. r. Magkasundd. tuto sa kahalayan.
CONCLAVE. m. Pook na pinag- CONCDRRENClA. f. Pagkakati-
pupulungan ng mga kardenal Ba pon ng mga tao sa isang po6k,
paghahalal ng papa. Kapulu* II
II
Pagdal6; psgtulong.
ngan ng mga kardenal. fig. y ||
eONOURRlDO, DA. p.p.ng Gon-
fam, Pagpupulong ng mga tao eurrir. || adj. Nauukol sa po6k
upang pagusapan anfl( isang bagay. na mstao.
CONCLUlR. V. a. Tapusin; wa- CONCURRIR. V. n. Magkatipon
kas^n ang isdng bagay. HUbusin. sa isang po6k ang ibd*t ibdng
II
Hikayatin ang kspuwg, sa ka- mga tao. n Umabuloy, Dumaio. ||
tuwiran. v, r.||Matapos; ma- CONCDRSO. m. Pagkakatipon ng

wakasan; matutas. maraming tao sa is^ng pook. j|
eONOLUSION. f. Pagtapos;pag- Pagda]6; pagtulong. || Timpald^k.

katapos. Wakd& at kahangga-
11
CONCHA. f, Kapis.
nan ng isdng bagay. CONCHABAR. v. a. Pagsamahin.
CONCORDANCIA. f. Pagkaka- pagpi3anin.||Sabuwatin;sapakatfn.
wast6 ng isdng bagay sa is^. II
V. r. Magsabuwatan; magsa-
eONGORDAR. v. a. Pagwastuin. pakatan.
V. n,
II
Maakmd; maayos. C0NDEC0RACI6n. f, Pagpapa-
eONGORDE. adj. Sangayon; ka- ditag. II
Krus 6 medalyang isi-
ayon; kasundd. nasabit biiang parangdl.
CONCORDlA. f. Pa kakasundS; CONDECORAR. v. a. Padilagin;;
pagkakaayos. parangalan. ^
C0NCRET0, TA. adj, Gandp; eONDENA. f, Kahatulan; kapa-
sarili. rusah^ng gawad ng huk6m.
eONGUBINA f. Babaing kinaka- C0NDENACi6n. f. Paghatol;pag.
sama ng is^ng ialaki; kaluny^. paparusa.
CONCUBINARIO. m. Ang may eONDENAR. v. a. Hatulan; ga-
kinakasamang babai. waran ng kaparusahAn ng huk6m
CONCUBINATO. m. Panganga- ang isdng salarin. Pawaldng ka- ||
buluhan ang isang aral 6 palagay

C0NCULCACI6N. f. Pagyurak; dahll sa nakapipiosald. 6 masam^.
^ pagtapak. i V. r. Umamin ea kasalananMi
CONCULCAR. V a. Yurakan; ta- Magpakasam& magpasawal^ng
pakan^ tungtungHii. hanggdn.
; . .
1 55
eOND eONE
eONDENSAR. v. a. Paliitin ang C0NEJ0. Kuneho. m.
isdng bagay; sinaindn. ||
Palaputin. C0NEXI6n. Pagkakadugt6ng; f.
ii fig, Dagliin ang is^ng sulat. pagkakakabit pagkakasama ;
ii V. r. Suminsin; lumapot. CONEXO, XA.^ adj Kadugtong;

CONDESCENDER. v. n. Puma- kakabit; kaaama.
yag sa- kagustuhan ng kapuw^t; C0NFABULACI6N. f. Pagaapakdt;
pahinuhod. pagsasapakatan.
eONDieiON. f, Asal; katutub6 6 eONEABULAR. v.a. Sapakatia.
kalagsyan ng mga bagay. Pag- |1
II
V. r. Magsapakatan; magsa-
uuga^L Kalagayan; katayuan
II buwatan
ng isd,Qg tao. II Pasubali. C0NFECCI6N. f. Paggaw^; pag-
eONDieiONAL. adj. May pa- husay; pagyari.
subali. C0NFECCIONAR. v. a. Gawin;
eONDIGNO, NA. adj. Karapat- ayusin; yariin.
d&pat. C0NFEDERACi6N, f. Pagkakai-
eONDIMENTO. m. Sangkdp na 8^ ng mga tao 6 ng mga bansS,
pangpalasa sa lut5. Katipunan ng mga tao 6 ban-
j|
eONDISeiPULO, Lk. m.yf. Ka- sang magkakais^.

sama sa pagaaral.
CONFEDERAR. v a. Pagkaisa-
eONDOLERSE. v, r. Makiramay Magka.
hn; pagsamahin. II
v. r,
sa kahirapan; makidalamhati.
isd; magkasama.
CONDoNACI6N. f. Pagpapata
eONEERENOlA. f. Panaydm; u-
wad.
sapan, Pagpupulong.
eONDONAR. V. a. Patawarin sa H
isang pagkakautang 6 kaparusa- CONFERENCIAR. v, n, Magpa-

hdo, naydm; makipagusap.
eONDUeeiON . f . Paghahatid eONEERIR. V. a. Pagtularin; pag-
pamamatDugot. parisin. |1
Ipagkalo6b 6 ibigiy
eONDUeiR. v.a. Dalhia; ilipat. ang isdng bagay, gaya ng kara-
I Samaban; ihatid. Pangasi- ii ngalan, tungkulin at ibp.ll Pag-
waan ang isdng kalakaL v. r, ||
usapan ng mga tao ang natutung-
Magpakabuti; magpakahusay; mag k6l sa isdng bagay 6 kalakal.
pakaayos sa gawain. C0NFE3AR. v, a. Ipahayag ng
eoNDUGTA. f. Pamamahal^; pa- isdng tao ang kaniydng mga ga-
mamatnugot. Paguugali; asaL II
w&, diwa 6 damdamia. Kilala- ||
GONDUCTO. m. Padaluyangtu nin at ipagtapAt ng isdng tao

big; kandl. | A'ulod. sa pamamagitan ng lakds 6 pilit
eONDUGTOR, RA. adj, y s. Ta- ang isang bagay na ayaw ipa-
gapamatnugot; tagapaghatid; pu- hayag. Uaaamin, Kubipisalia.
|j |]
mapatnubay. II
V. r. MagkumpisSl
156
CONF eONE
C0NFESI6N. Pagtatap^t; pag-
f. eONElTE. m. Kumpitis^matamis.
amii (( Pangungumpisdl. CONFITERiA. f. Gawaan ng
CONFESOR. m. PariDg kumu- matamis. Tindahan ng matamfs.
|(
kumpis^l. eONEITERO, RA. m. y f. Mang-

eONElABLE. ad]. Mapagtitiwa- gagaw^ ng matamis.
laan. C0NFLAGRACI6N. f. Sunog. II
CONFIANZA. Pagtitiwal^; pa-

f. fig. Pagfe:agul6ng biglS, ng mga
nanalig; pagasa. Sigl^ at lakas
||
bayan 6 bans&,
sa paggawS,. II En confianza. m. eONELAGRAR. v. a. Sunugin. ||
adv. Paliblm. V. r. Magkasunog.

eONElAR. V. n, Magtiwala; ma- CONFLICTO. m. Paglalaban; dig-
nalig. II /Ipagkatiwal^.
K. a, maan. Pakikilaban at pag-
||
fig.
CONFIDENtB. adj. Tap^t; pi- hihinagpis ng kalooban. fig. [|
nagkakatiwalaan. eom. Katapa- ||

Kagipitan.
tan: kapahayagan ng mga lihim. COiSFLUENClA f. Pagtatagpd
li
mtik. ng dalawang ilog sa isdng po6k,
CONFiN. adj. Humahanggd. ||
II
Po6k na pinagtatagpuan ng
m. Hanggahan. dalawang ilog 6 daan.
eONEINANTE. p. a. ng Confinar. CONFLUIR. V. n. Magkatagpd
Humahangga.
ang dalawdng ilog sa isdog pook.
eONEINAR. V. n. HumanggS. ||
fig. Magkatagpd sa is^ng ga-
II
V. a. Itapon ang isang tao sa w! ang dalawdng daan. ||
fig.
ibd-nor lup&.
Magkatatagpd sa isaog po6k ang
C0NFIRMACI6N. f. PaKpapatu. maraming taong galing sa iba't
nay; pagpapatibay.il Pagkukumpil.
ib^ng dako.
eONEIRMANDO, DA. m. y f
Ang taong kukumpil^n.
eONEORMAR. v. a. layos; iakmd,
V. n. Umayon. v. r. Ma-
eONEIRMAR. v. a. Patunayan; II
(|
patibayan.
ayos; maakmd, Pumayag; su-
Magkumpil.\\
||
mangayon.
eONEIRMATORIO, RIA. adj.
Nagpapatunay; nagpapatibay. eONEORME. adj. Avo8; akmA.
C0NFISCACI6N. ,f. Pagsamsam II
Kasundo; kaayon. ||
Sangayon
sa mga pagaarl. at nagtitiis sa mga kasaliwaang
CONFISCADOR, RA. adj. y s. palad. II
adv. m. Sangayon sa.
Sumasams^m sa mga pagaari. eONEORMIDAD. Pagkaka- f.
CONFISCAR. V. a. Samsamin ang wangki ng dalawdng tao. Pag- ||
î^ pagaarl. kakaayos ng dalawdng bagay. ||
eONEITAR. V, a. Tigmakfn ng Pakakasundd. Pagsangayon; pag ||
asukal. || Ku8ilbahfn. li fig. pa- payag^. Pagayon at pagtitiis

||
tamisln. sa mga kasaliwaang palad.

15
CONF eONG
CONFOTtTAR. V. a. Palakasla ang eONGELAR. v. a. Pamuuin. |1
v.
lo6b; patapangin. ||
Pasiglahln; r. Mamu6.
aliwin. \\ V. r. Lumakds ang C0NCNERK. adj. Kauri; iisang
lo6b; tumapang. |j Sumigla; ma- pinagmulmn.
aliw. eONGENIAR, v. u. Makaugali^
CONFiRATERNlDAD. f. Pagka- Magkaisd ng hilig.
kapi^tiTan; pakikikipagkapatiran. eONGOIA. f. Panghihimatay. \\
CONFRATERNIZAR. v. a. Maki- Pighat!.

pagkapatiran; gawing kapatid. C0NGRATULACI6N. f, Pakiki-
CONFRICaR, V. a. Kuskusin; ha- galak; pakikilug6d.
gurin. eONGRATULAR. v. a, Makiga-
CONFRONTACION. f. Paghaha- Idk; makilugod sa isang taong
rdp. nagtamo ng is^ng kapalaran. v. |l
00NFR0NTAR. Ihardp ang V. a. r. MagaMk; malug6d.

isdng tao sa kapuw^.H Pagparisin C0NGREGACI6N. f. Pagpupulong
) ang dalaw^ng bagay, gaya ng mga ng mga tao hinggii sa isdng ka-
kasulatan. |i Pagharapln. ||
v. n. lakal.Kapisanan 6 katipunan
II
Humanggd. fig. Makaugali.

{{ ||
ng mga tao.
V. r. Magkahardpi v. r. fig. ||
eONGREGAR. v a. Tipunin; pag-
magkaugali eamahin, || v. r. Magtitipon; raag-

eONPUNDIR, V. a. Guluhin. II sasama.
Pagsamahin ang mga bagay na eONGRESO. m. Kapulungan ng
magkakaiba. H Lituhin. fig. Du- II mga tao updng pagusapan ang
hagihin; ilupaypay; hiyain. || îa. natutungk6l sa isdng kalakal 6
Guluhin ang isip ng isang tao kapakandn ng pamahal&an.
hanggdng sa di magkamayaw. ii CONJETURA. f, Hakahakli; pala-
V. r. Magul6. v. r. Malit6. v.
il II g^y na maâring magkatu-
r, fig. Maduhagi; malupaypay; too.
mahiy^. v. r. fig, Hindl magka-
II CONJETURAR. v. a. HakJiin;
mayaw ang is^ng tao dahil ea magpalagdy.
< pagkagul6 ng isip. C0NJUGACI6N. f. Gram. Pagbi-
eONPUSION. f, KaguluhSn; hin- bigkds ng pagkakasun6dsun6d ng
dt pagkakamaydw. II fig. Ealiga- mga tun6g ng mga pangunguaap
ligdn; kawaldn ng kapanatagdn. sangayon sa kahulugdng tagldy
H fig. Pagpapakabab^; pagkalu- ng bawa't pagbabago.
paypdy. CONJUGAR. V. a. Oram. Blgka-
eONPUSO, SA, p. p. irreg, n g sin ang pagkakasun6dsun6d ng
Confundk. adj. Magul6; walang
ii mga tun6g ng mga pangungusap
husay; hindt megkamayaw. |{ Ma- sangayon sa kahulugang tagliy
labd; nakapagaaUalangan. ng bawa't pagbabago.
158
CONJ GONM
C0NJUNCI6n. Pagkakapisan; f. C0NMUTACI6N. f. Pagpapalit;
pagkakasama. Gram- Isdng ba- ||
paghahalili.
hagi ng kawikaao na nagkaka- GONMUTAR. v. a. Palitdn; ha-
bit sa dalawdng pangungusap 6 Iinhd,n ng ibd. . t
*
kawikaan. - ^- - eONOGEDOR, RA. adj: y s. Na-
CONJUNTO, TA, p. p. irreg. ng kakikilala ng lik^s at kalagayan
CoiijuQtar. II
adj. Kasama; kalang ipdng bagay.
bi'p; Kahald; kapisan.
kalapit. || eONOGER V. a. Kilalanin. ll Ma-
C0NJURACI6N. f. Panghihimag- laman; mawatas; matalastds. II
Vgik laban sa Pamahalaan; pag- Makilala. fig. Sumiping ang la-

II
laki sa babai. llv. r. Makilala

CONJURAR.. V, n. y r, Magalsd; -
ang. sarili.
f
maghinaagsit. lab&n sa Pamaha- eONOGIBLE- 8dj Makikilala; na-
Ikm, V. II
^. Papanumpain. H Lu- rarapat makilala.
muhog. II
fig. Pigilin, iiwas, ilayd eONOeiDO, DA. p. p. ng Cono..
( ang i8d.ng kapinsal&an 6 kapa- eer. II
Tanyag: bantdg; ki-
adj
Dganiban. , ^ i lala, m. y f. Kakilala.
||(
eONLLEYAR. v. a. Makitulbng. eONOeiMIENTO. m. Pagkilala;

eONLLORAR. v. n. Makiiydk; pagkftkilala. Kaalam^n. G'o m.^
|| ||
makiluh^. Katibayang ibinibipay ng kâpi-

C0NMEM0RACI6N. f. Pagaala- tan ng isdng sasakydngdagat na
^ alang gini^gawd sa isdng tao 6 kinatatalaan ng pagkakalulan ng
bagay. mga kalakai â ihahatid sa is^ng
eONMEMORAR. v. a. Gumaw^ bayan. H Kakilala.
' ng pagaalaala; alalahania. C0NQUISTA f. Pagsakop sa isang
CONMEMORATIVa, VA. adj. bayan Pagakit sa is^ng tao;
||
Nagpapaalaala. pagkahikayat sa k^puw^.

eONMlGO. pron. pers Sa akin. CONQUISTAR v. a. Sakupin;
C0NMOCI6n. Pagkagulantdng; f. kunin sa dahas ang isdng bayaa.
paggaldw na bigl&; p'agkabalisa. Akitin; hikayatin ang isdng
II
11 Pagkaligalig ng is^ng kaharian. lao.

eONMOYEDOR. RA, , adj. Gumu- C0NRE(5NANTE. adj. Kasaqaang
vgulaatdng; bumabalisa; lumiiiga- naghabari.
lig. eONREINAR v. n. Magkasamang
CONMOVER. V. a. Guluhin;liga maghari sa iisang kaharian.
(ligin; gulantangin; pagalawin. II C0NSAGRAGI6N. f. Pagpapada-
Balisahin. II Magql6; mali-
v. r. kila; pagpapahaland,
galig; magulantdng; gumaldw ng eONSAGRAR. v. a. Padakilîn;
Oeatakds. y V:. r. Mabalisa.: gawing kagalanggalang ang isdng
GONMUTABLE. adj. Mapapalit^n. tao 6 bagay.
.
159
eOHS eONS
eONSANGUINEO, A. adj. Kamag- deraeion.m. adv. Alangalang.
anak na malapit; kadugd. eONSlDERADO, DA. p. p. ng
eoNSANGUNIDAD. Pagkaka- f. Gonsiderar. adj. Mapagisip; m^
||
maganak ;
pagkakasangdugd* pagdilidill. Mapitagan sa kapu
||
eONSGIENTE. adj. Dumadam- w^,

datn, umiisip, umiibig at guma- eONSlDERAR. v. a. Isipin; ni
gawaDg taglay ang gandp na laying maigi ang isdng bagay. |
pagkakilala sa sariii. Hak4in;^ wariin. Pagpitaganan ||
C0NSECUCI6N. f. Pagtatam6; kaalangalaDganan

pagkakamit, OONSIGNA: f. MiU lAg2L kautu
CONSECUENCIA. f. Kahangga- sang ibinibig^y sa tanod.
nan'; " pinangyarihan; kinahinat- CONSIGNACI6n. f. PagtatandA;
ndn. paglala&n; pagialagak.
CONSECUTIVO, VA, adj. Kasu- eONSIGNAR. V. a. Maglaan ng
n6d halag^ng pangbayadi I h a n d ft ||
'
eONSEGUlR. V. a. Tamuhln; ang isdng po6k upang pagtayudn
kamtan. 6 paglagy^n ng isdng bagay.||
CONSEJO. m. Payo; hatol. |1
Ka- Maglagak. Itand& sa pamama-
||
tadstadsang Hukuman. gitan ng sulat ang isdng pala-

eONSENTIMlENTO . m . Pagpa- gdy, aral 6 gaw4,
pahintulot; pahintulot. eONSIGNATARIO. m. Tagdtang-
eONSENTIR. V. a. Pahintulutan; gap ng lagak.' i.
payagan loayag; ipahintulot.

I! II eONSIGO. pron. pers. Sa kaniy^.
Paniwalaan. Alintanahin; sang- II eONSIGUIENTEl adj . Nauukol
ayunan. II Palayawin ang mga a- sa sinusunddng ibdog bagay', ||
nak, Por ebnsiguienie, conj. il. KayA

CONSERVA. f. Kusilba. Tinggal. II nga.> ^ ,1
CONSERVABLE. adj. Maiingatan; C0NSISTENCIA. f, Kalaputan ng

maititinggal ^-isa^g bagay na lusâw. ii Tagltl;
( C0NSERVACi6N. f. Pagiingat; tibay; tig^s,
pamamalagi; pagtitingg^K eONSlSTENTE. adj.Malapot.tl
eONSERYAR. v. a. Ingatan;' ala- Matagdl; matibay. i
glian updng mamalagi< II Papana- eONSISTIR. V. n. Masalig.nna-

tilihin. ||
Itinggal. ||
v. r. Mag- batay.
ingat. II
V. r. Manatili ang dating eONSOeiO, CIA; m.yf. Kasapi.
kaugalian, sampalataya at ibp. eONSOLABLE. adj. Maaaliw.
eONSIDERABLE. adj. Karapat C0NS0LACI6n. f. Pagallw;pag-
dapst isipin. Malaki; marami, ||
kaallw.
C0NSIDERACI6N. f. Pagiisip. ||
eONSOLADOR, RA. adj. y s.
Pitsgan; alangalang. || En eonsi- Uoaaaliw.

.
16& '
eoisrs eONS
eONSOLAR. V, a. Aliwiii. [1 Li. dak; pagkasind^k,
bangia. Maallw.
|| v. r, eONSTERNAR. v. a: Sindakio;
eONSOLIDAeiDN, f. Pagpapa- panglumuhin ang kalooban. l|v. r,
tibay; pagpapakatibay. Masind^k.
eONSOLIDAR. v. a. Pagtibayin. C0NSTIPACI6N. f. Sip6n.
|j
fig. luli; itay6ng mulf ang eONSTIPADO, DA. p. p. ng Cons-
nasir&. tipar. I m. Sip6n;
eONSONANGIA. 3Ius. Pagka- f. eONSTIPAR. V. a. Sipunln.i v. r.
katugmi ng mga tuDog. Fag- i|
Masipon.
kakasingtunog ng da!awdng pa- C0NSTITUCI6n. f. Pagtatatag.
ngungusap. it
Kaiagayan ng isdng bagay. II
eONSONANTE. adj. Katinig, |1

Pangulong bat^s ng is^ng bansi,
f . sa mga titik ng
Ang aliemdn !l
Pangangataw^n.
abakada na isinasama sa vocal eONSTITUIR. V, a. Itatag; iayos,
upd,ng bumu6 ng pantlg. ff Itay6; husayin. [} v. r. Ma-
eONSONAR. V. n. Magkasintu. ngatawan; tumatdg.
ndg, fig. Magkaparis 6 mag-
II* eONSTRENIR. v. a. Pilitin ang
kaakmft ang dalawdng basay. isdng taong gumawg ng is^ng ba-
eONSORGIO. m. Pagkakais^ng gay.
palad, Pagsasama; pamumuhay
i C0NSTRUCCI6n. f. Pagpapaga-
ng magasawa. w&; pagpapatay6. H Gram, Pag-
eONSORTE. eom. Kaisdngpalad. bubu& ng mga pangungusap.
Aeawa,
II
eONSTRUIR v.a. GumawS; mag-
eONSPieUO, CUA adj. MariUg; tayo; yumari. Gram. Pagbuuin
[|
tanyd.g ang mga pangungusap.

C0NSPIRACI6N. f. Paghihimag eONSUEGRO, GRA. m.yf, Ba-
""
slk. lae
eONSPIRAR. V. D. Manghimak- eONSUELO. m. Kaaliwan; aliw.
sik; Pagkaisah^ng ga
magale^. 1 Tuw&; kaligayahan.
11
wdn ng masayA ang kapuw^. eONSULTA. f. Pagsasangguni;

CONSTANCI A . f. Katieingalig
pagtatan6ng.
lo6b; katiyagaan.
eONSULTAR. V. a. Isangguni;
GONSTANTE. adj. Matining na
itan6ng. Sumangguni; bumi-
lo6b; matiyag&.
\l
nging payo.
eONSTAR. V. n. Maging tunay
at haydg ang is^ng bagay. |
eONSULTOR, RA. adj. y s. Si-
Magtagiay. nasanggunian; pinagtatanungin.

C0NSTELACI6N . f. Katipunan eONSULTORIO- m. Sanggunidn.
ng mga bituin sa langit. C0NÛMAGI6N. f. Pagtapos, II
C0NSTERNACI6N. f. Pagsin. PagkaubosDg gandp; pagkatapog.

.
161
eONS eONT
eONSUMADO, DA. p.p. ng Con. alituntunin ng aritmetika.
sumar. j| adj.- Pahd,m; bihasa. || C0NTEMPLACI6n. f. Pagmama-
Pusp6s. 11 m. Isang klaseng sa- 8id;pagmamalas, || PagpapaunUk;
baw. pagbibiggy Io6b.
eONSUMAR. V. a. Tapusing ga- eONTEMPLAR. v. a. Masdi^n;
nAp. II
V. r. Matapos ng gan^p. malasin. Paunlakdn ang is^ng
|l
eONSUMIDO, DA. p. p.ngGon- tao; magbigdy lo6b.

sumiri || adi. fig. y fam. Napa- eONTEMPORANEO, A. adj. y s,
kapayg.t; mahin^. y fam. II fig. Kapanab^y; kapanah6n.
Mahinagpisin kahit sa malilt na CONTEMPORIZAR. v. n. Maki-
dabildn, bagay sa kagustuhan ng kapuw^.
eONSUMlR. V. a. Ubusin; lipn- Maki8un6d sa lakad ng pa-
II
lin. II
fig. Pangayayatin; pag- nah6n.
hinagpisln. || v. r, Maubos; ma- CONTENCIOSO, SA. adj. Naki-
lipol, II V, r, f g. Mangayayat; kipagtalo; sumasalungdt.
magbinagpis. eONTENDER. v. n. Makipagaway;
eONSUMO. m. Nagugugoi sa ki makipagbabag; dumigm&. fig' ||
nakain at ibdng bagay. Makipagtalo.

eONSUNGION. f. Pagubos; pag- GONTENER. v. a. Malam^n. ||
kaubos. Pigilin; patigilin ang galdwng

eONTABILIDAD. f. Pagbilang. isang bagay. || fig. Pigilin ang
eONTAGTO. m. Pagkakadaiti; damdamin. ||
v. r. Mapigil; ma-
pagkakasag! patigil ang gaUw ng is^ng bagay.
eONTADO, DAv p. P. ng Gontar. v: r. fig.
II
Magpigil ng dam-
II
adj. Bihir^; madalan. Al eon- || damin; makapanghawak sa sari-
tado m. adv. Kaliwian. ling 1o6b.
eONTADOR, RA. adj. y s. Bu- eONTENIDO, DA. p.p. ng Con-
mibilang; nagbibilang. || m. Ang tener. II
adj,
Nakapagpipigil;ma.
may tungkuling hawak sa pag- hinahon. m. Nilalaman. ||
bilang. GONTENTAR. v. a. Bigy^n ng

eONTAGlAR. v. a. Ihawa; ma- ka8iyabdnglo6b; bigydng lug6d. ||
kahawa. ||
Hikayatin sa masamd; v.r. Masiyahdnglo6b; malug6d.
II
V. r. Mahawa. II
V. r. Mahi- GOKTENTO, TA. adj. Masaya;
kayat sa masamS. nasi8iyahdnglo6b. || m. Tuw&;
eONTAGIOSO, SA. adj. Naka- kasiyahanglo6b.
hahawa. eONTESTA GION f .Pagsag6t ; .
eONTAR. Bumilang; bila-

V. a. pagtug6n; \\ Kasagutan;katugunan.
Dgin* II
Isalaysdy ang isdng pang- eONTESTAR. v.a. Sagutfn; tugu-
yayari, ||
Ibilang. ||
v. n; Gumaw4 nfn. Patunayan.
II
v. n, || Ma^
ng mga pagbilaog sangayon sa ayon ang isdng bagay sa is^.
21
. .
162
eONT eONT
eOKTESTE. ad 3 Nauukol sa sak-
. Masalung^t; magkaalit ang si^
sfDg Dagkakaisd tg pahayag. nasabi

eONTIElsrDA. f. Pagaaway; pag- eONTRADieeiON. f. |Pagkakaalft
tatalo. ng sinasabt; pagkakasalungdt. ||
eONTIGO. pron. pers. Sa iy6. pagsaluDg^t; pagsalans^ng.

GOI^TIGUIDAD. f. Pagkakalapit; C01S^TRADICT0R, RA. a d j. y s.
pagkakatabi. SumBsalung^t; sumasalansdng.
eONTIGUO, GUA, adj. Kalapit; eONTRAER. v.a. Pakiputin; pag.
katabl; karatig, pisanin. | Magkamit. fig. Pa- ||
eONTINENeiA. f. Pagpipigil sa ikliin ang isdng salaysdy. v.r. II
eariling lo6b. II Pangingilin sa ga- fig, Umiklt. II

V. r. ManguroDg
w^ng mahalay. ang isdng litid.
eONTlNUAGidN. f. Pagpapatuloy. eONTRAHAGER. V. a. Parisan;

H Karugt6ng huwai'^D; tularan. ||
f g. Gagarin-
eONTINUAR. V. a. Ipatuloy. i| II
V. r. Magkunwarl; magpanggdp.
V. n. Tumagdl; mamalagi II v. r. COKTRAHAZ. f. Kabaligtardn,
Magpatuloy; lumaganap. eONTRAMAROHA. f. MiL Pag-
eONTmuo, KUA. adj. Patuloy; urong; pagbabalik.
wal^ng tigil; panay. eONTRAPESO. m. Panimbdng. II
eONTOKEARSE. V. r. Gumiray- Katig ng bangka.

giray; kumund6kund6. eOOTRAPOIsrER. V. a. Ituladang
eOOTOI^ÊO. m. Paggiray pagkund6. ;
isdn bagay sa isdng bagay na
GONTORIsro. m. Paligid; karatig kaibl 11
Itutol.l! v, r. Tumutol.
na nakaliligid sa is^ng bayan. {|
eONTRAPOSieidN. f. pagsalungdt;
EneontornO' m. adv. Sa paligid- pagtutol.
ligid, eONTRAPRODUOEI^TE. ad]. Laban
GONTRA. Laban,
prep.
Sa ha- ||
sa pinatutunayan 6 ipinaliliwanag.
rdp. m, Kasalung^t.
II
eONTRARIAR. V. a. Salungatin.
eONTRABAIsrDISTA. adj.ys. Na- eONTRARIEDAD. Pagkakasalu f.
ngangalakal ng bawal. ngdt; pankakalaban ng dalawdng

eONTRABANDO. m. Bawal na bagay. Sagwfl. 1|
kalakal eONTRARIO, RIA. ad]. Laban;

NakapipinsalJt on.
CONTRACCI(5n. f. Pangungurong, alft. II
fig. . |!
Gram^ Pagpapaikll ng salita.

II y f. Kaaway; kaalit; kalaban;l|
eONTRAGORRIEKTE. f. Agos na AleontraHo^ m.adv. Pasalungdt.
pasalungli ang takbd. eONTRARRONDA. f. Pangalaw^ng
CONTr1ctil. adi- MadaWng ma- tanod.
nguroDg. eONTRASEITA. f. Tanddng Tu
eONTRADEGiR. V. a. Mag8alit& him na sukat pagkakilalanan. 1|
ng pasalungdt;salansangfn. v. r. Ii Palatandaan; hudyatan.

. . ;
163
eONT eONT
CONTRaSEI5AR. V. a, Magtagldy eONTRlTO, TA- ad j . Nagsisising lu-
ng tanda. b6s.
GONTRaSTAR. V, a. Lumaban; C0NTR0VERSIA. f. Pagtatalong ma-
sumalans^ng. v.n. Magkaro6n ng II
hab^.
malaking pagkakaibd ang dala- eoNTROYERTiR. v.n. Magmatuwld;
wdng baaay na pinagpaparis. makipagtalo.
eOOTRASTE. m. Paglaban; pag- eoNTUMELiA. f. Pagalimura ng
salansdng. Pagkakaibdng malakl
il
talampakan.
ng mga tao 6 ng mga bagay, eoNTUNDiR. V. a. Bugbugin; da-
eoi^TRATAR. V. a. Mangalakal; gukan. II V. r. Mabugb6g.
gumaw& ng mga kasunduan; ma- conturbaci6n. f. Kaligaligdn;
kipagyari pagkaguI6 ng lo6b.
GONTRATIEMPO. m, Kapahama eOaYTURBAR. V. a. Ligaligin; gu-
kdng dt 8inasady&; sakun&. luhia ang lo6b. ii fig. Balisahin-
GONTRATO. m, Kasunduan; pi- 11 V. r. Maligalig; magul6. ||
nagkayarian, V. r. fig. Mabalisa.

C0NTRAVENci6n. t. Pagsuway C0NTUSi6n. f. Pas^; bugb6g.
sa utos C0NVALECENCiA. f. Pananauling
CN0TRAVENEX0. m. Gam6t na iakds ng maysakit.
panglaban sa lason. fi. Pag- II CONVALECER. V. n. MagsauHng
lingat na ginagaw^ upang mai- lakds ang maysakit; magpalakie,
lagan ang isdng kapinsailtan. C0NVALECIENTE. p. a. ng Conva.
C01^TRAVEIÎR. V. a. GumawS leeer. Nagpapalakds.

||
s.
ng laban sa ipinaguutos; sumu- C0NVECiN0, NA. adj. Karatig; ka-

w8i,y. tabi; kalaplt. ||
s. Kapitbahay.
eOl^TRAYENTE. ng Con p. a. C0NVENCER. V. g. Hikayatin. ||
traer. H s. IkakasAl; magaasawa. Pagpaliwanagan sa pamamagitan

CONTRIBUCI(1n. f. Ambdg; abu- ng katuwirang dl masaealans^ng.
loy. 11 Buwis. V. r. Mahikayat.
II
eoNTRiBUiR. V. a. Umamb^g; u. C0NVENCfMiENT0. m. Pagkahika-

mabuloy. ||
Bumuwis. ||
fg.Tu- yat,
mulong. convenct6n. f. Pinagkasunduan;
eONTKIBUYENTE. p. B. ng Contri- pinagkayarian. 1| Pagkakaayon-
buir. 8. Umaabuloy bumubuwfs.
II ; pagkakaakmA. j| Kapulungdn ng
contrici6n. f. Pagsisisi. mga kinatawiin ng iedng bayan.
contRincante. m. Kaagiw; ka- CONVENCIONAL. a d j. Nauukol
tunggalt. sa pinagkasunduan 6 pinagka-
eONTBlSTAE. V. a. Pighatiin; ha- yarian
pisin. II
V. r- Mamighatt; maha- eONYENIBLE. ad j . Masunurin
pis; malumb^y. madaling makiayon.
;
164
.CONV C0NV
C0NVENIENCIA. f. Pagigingda- kakilala.
pat; pagkakaayon ng dalaw^ng CONVICTO, TA p. p. irreg. ng
bagay. Kapakinabangdn; kaga-
ll Conveneer. n adj. For. Napa-
lingan ng sarili. tunayang maysala.
CONVENIENTE. ad]. Makabulu- CONVIDADO, DA. p. p. ng Con.
hdn; marapat, Bagay; akmd ||
vidar. || m, y f. Ang inanyaya-
CONVENIO. m. Kasunduan; kaban.
yarian. CONVIDaR. V. a. Maganyaya.
CONVENIR. Makaayon; ma- V, n. II
fig. Kayagin; akitin. ||
v. r.
kais^. Magtipon ang maraming

II Humand6g.
tao sa isdng po6k.|| Maukol; ma- C0NVITE. m. Pagaanyaya, II Pi-
gingdapat. v. r. Magkaayos;
|1 gfag; handaan.
magkaakmd; magkasundd. CONVOCAR. V, a. Tumawrg;tu.
CONVENTO. m. Bahaypari; kum- mipdn upang dumalo sa is^ng
bento. po6k.
CONVENTUAL. adj. Nauukol sa C0NV0CAT0RIA. f. Panawagan,
bahaypari 6 kumbento. n m. C0NVULSi6N. f. Pangingin^g ng
Paring nagtitird sa is^ng kum- bu6nK katawan
bento, eONYUGAL. adj. Nauukol sa
CONVERGENCIA. f. Pagkakaisa magasawa,
ng tunguhin. C6nYUGE, eom. Asawa.
CONVERGIR. V. n. Tumungo ang C00PERACI6n. f. Pagtulong.
dalawdna guhit sa iisdng tungu- eOOPERAR. V. n, Tumulong,
hin. fig,
II Magkaied, ng pagku- eoOPERARIO. m. Katulong.
kuro 6 palagay, C00PERATIV0, VA. adj. Nau-
C0NVERSACI6n. f. Usapan;sa- ukol sa tumutulong.
litân. eOORDIN ACI6n . i Pagaayos
CONVERSAR. v. n. Makipagusap; paghahandy.
makipagsalitaan, || Makipagkilala. eOORDINAR. V. a. Ayusin; iha-
C0NVERSi6n. f. Pagbabaliklo6b. ndy.
il
Pagbabago. || Pagbabago sa eOPA. f. ng iniin6m na
Sisidldn
masamang kabuhayan. may Katipunan ng mga
pad. II
CONVERTIR. V. a. Panumbali- sangd at dahong nasa ita&s ng

kinglo6b. li %guhin. ||
v. r. Mag- punungkahoy. Tukt6k ng sum- II
balikloob. V. r. Magbage. brero.

CONVEXIDAD. f. Kalukungdn; eOPAR. V. a, Lulufn; minsanln.
pagkaumb6k. eOPETE. m. Buh6k na nakatind(g
CONVEXO, XA. adj. Malukdng; sa ibabaw ng no6. il Gaydk na
'^rai:mb6k. inilalagdy sa dakong ita^s ng kuwa-
CONVICCI0n. f. Paniwal&; pag- dro. 11
fig. Talukt6k ng bund6k.
165
eopi eORD
eOPlA. Kaaaganaan. Salin. B
f. II
sunurin at mabinhln:
Sipi; gagM. Larawan. 11 eORDERO. m. BuI6ng lalaki ng
eOPlADOR, RA. ad]. y s. Nag. tupa.ll f>gc Lalaking mabait; ma-
sasalin; tagdpagsalin. m. AkUt ||
sunurm at mahinhin.
na salindn. eORDlAL. adj. May bisang mag-
eOPIAR. V. a. Isalin. || Sipiin; palakds sa pusd. H Magi!iw;ma*
parisan. (j Gagarin ang isang irugin.
tao. eORDIALlDAD. f. Katapatan.
eOPIOSO, SA. adj. Masagani; eORDILLERA. f. Kabitkabit na
marami. mga bundok; kabundukan.
eOPLA. f. Dalit. eORDON, m. Lubid na malaki.
eOPLEAR^ y. n. Magdalit; u- Pamigkis na lubid sa bay-
|j
*mawit. wang ng mga pari 6 madre.

CORAJE. m. Tapang. || Galit; eORDURA. f. Kabaitan; katinudn.
po6t. eORMA. f. Pangdw sa pad.
eORAL- m. Kurales. eoRNADA. f. Suw^g.
CORAZA, f. Kasangkapang bakal eORNEAR. V. a. Suwagin; manu-
sa ibinabalot sa katawdn bilang wag.
pananggaldng sa tam^ ng san- eORNETA. f. Tambuli; kurneta.
data; baluti. Balot na bakal
|| eORNUDO, DA. adj. Sungay^n.
sa paligidligid ng sasakyangdagat. m. fig. Lalaking inuul6i ng
II
C0RAZ6n, m. fig. Ta- Pusd, II kaoiydng asawa,

pang;lakds. Lo6b; pagibig.
|j
fig. eORO. m. Katipunan ng mga
11fig. Loob ng is^ng bagay na taong nagsisipagkantd.
waldng buhay; ubod. eORONA. f. Putong; kurona. II
CORAZONADA. f. Kabd; kut6g Satsat ng pari. fig, Kaharian.

||
ng loob II
fig. Puri; kamahalan. H fig.
eORBATA. f. Kurbata. Tand4 ng gantingpala.
CORCOVA. f, Kabukutdn, C0R0NACI6N. f. Pagpuputong;
CORCOVADO, DA. adj, y s, Bu- pagkukurona.
k6t; kuhk. eORONAR. V. a. Putungan; ku-
eORDEL. m. Lubid. ronahan. H
fig. Tapusin,- yariin
CORDELAZO. m. Hampds ng ang isdng gawl. v. r. Masu- 1|
lubid, ngaw ang tukt6k ng eangg6l sa

eORDELERIA. f. Paglulubid. || sandaling paglabds sa maliwanag-
Lubirdn. eORONILLA. f. Tukt6k ng ulo.
eORDELERO, RA. m. y f. Mag- C0RP0RACI6N. f. Sftmahan;ka-
lulubld. pisanan.
eORDERA. f. Bul6ng babae ng eORPORAL. adj. Nauukol sa ka
tupa. II
fig. Babaing mabait, ma- tawdn.
166
eoRP eORR
C0RP6rE0, A. adj. y 8. May ka- Agawin; harangin. fig. Hiyain. |}
tawdn. V. r. MahiyS; maumid.

II v. r. l|
eORPULENGIA. f. Kalakih^n ng Maup6s ang kandil^.

kataw^n. eORRESPONDENGIA. f. Paggan-
GORPULENTO, TA. adj. Mala- tlnglo6b; paguuukol. ]| Sulat,
kf ang katawdn. eORRESPONDER. v. n. Guman-
eORRAL. m, Bakuran. Baklad. ||
tfnglo6b. ii
Maukol. y v. r. Ma-
II
Kulungan ng mga hayop. kipagsulatdn.
eORREA. f, Sintds na baldt. eORRESpONDIENTE. adj. Na-
C0RRECCI6N. f. Pagaayos; paguukol.
tutuwid ng mall, ||
Pagtutump^k. eORRESPONSAL. ad]. y s, Ka-
CORRECTO, TA. p. p. irreg. ng balitaan,
eorregir. || adj. WaUng mali; eORRIDA. f. Patakbuhan.
tumpdk; ayos. eORRIDO, DA. p. p- ng Correr.
eORREOTOR, RA adj. y s. Ta Lumaiabis ng kauntt sa bigat
|{
gapagtuwid ng malt; tagapagtum- 6 timbang na tinataglay. H fig.

pdk; tagApagayos. NapahiyA; hindt magkamayaw.
eORREDERA, Patakbuhan ng f. eORRIENTE. adj. Easalukuyan;
mga kabayo. Mar. Lubid na 1|
umiiral. Karaniwan. || f. Agos ||
ginagamit na panukat sa iayong ng tubig sa ilog 6 sa dagat, H

natatakb6 ng sasaky^ngdagat. Kuryente. fig. Lakad ng mga il
CORREDIZO, ZA. adj. Talibug- bagay.

s6; kalagin. CORROBORACI6n. f. Pagpapa-
eORREDOR, RA. adj. y s. Ma- tibay; pagtibay,
tuling tnmakb6. m. Tagapag- ||
eORROBORAR. v, a. Patibayan
duro. Liwasan
II sa lo6b ng bahay. ang katuwiran. ||
v. r. Magtibay
eOREEGIR. V, a. Ituwid ang ang katuwiran.
malt; itumpdk; iayoe. Tangâa; ||
CORROBORATIVO, VA. adj. Nag-
pagsabihan; pangusapaa. || v. r. papatibay.
Magbago; magpakabuti ng asal. eORROER. V. a. Gasgaslng da-
eORREO. m. Pahatirangsulat; ko- handahan ang isdng bagay na
reo. For. Kasama sa paggawA
II
parang nginangatngat. v. r. ||
ng isatig kasalanan. Magasgas.

eORREOSO, SA. adj. Makunat. eORROMPER. v.a. Baguhin ang
eORRER, V. n. Tumakb6. Du- || ayos ng isdng bagay. (Bulukln; |i
maan ang panahdn. ||

Lumaganap. Sirain. fig. Pasam&in;
|| hibAan
II
V. a. Habulin; hagarin. j| ang isdng babae. fig. Suhulan. ||
||
Hawlin 6 isard aiig tabing, kulu- fig.yfam. Pagalitin; yamutfn. ||
b6ng. at ibp. ||
Ealagin ang bu- V. r Magbago ans ayos ng is^ng ba-
.
h6l. li
Saliksikln; libutin, fam. II
gay. II
V. r. fig. Mabul6k; masir^.
167
eORT CORV
eORROSiyO, VA. adj. Gumagas- ng hari. |j Abay ng hari. jl
Hu-
gds. kuman.
eORRUPGION. f. Pagsirii; pag- OORTEDAD. f. Kaiklian. II fig.
bul6k. II
Pagkasira; pagkabulok Kakapusdn ng iaip; kamangma-
eORRUPTIBLE, adj. Masisirlt; ng^n, II
fig, Kadungudn; kaki-
mabubul6k. miaD.
eORRUPTOR, RA. adj. y s. Su- CORTfiS. adj. Mapitagan; maga-
bumubul6k.
misir^; magiiiw sa pakikihardp.
lang;
eORSARIO, RIA. adj. y s. Na- eORTESlA. f. Galang; pitagan.||
uukol sa namamatnugot sa isdng KaIo6b. Pakikihardp na magi-
II
sasakyangdagat na sandatahdn na liw; gantin^pal^.

sumasalakay sa manghaharang sa CORTEZA. f. Baldt ng kahoy. ||
dagat. m. Tulisdng dagat,

II
Baldt ng bungangkahoy. fig. ||
eORTABOLSAS. com.fam. Mag- Kagdspangdn sa pakikihar^p.

nanakaw; mangdurukot. C0RTEZUDO, DA. adj, Mara-
eORTADERA. f. Kasangkapang ming baUt. fig. Nauukol sa ||
aserong may tangkdy na ipina- taong hindt nagaral.

mumutol sa nagbabagang bakal, eORTINA. f. Tabing; kurtina.
eORTADOR, RA. adj, Pumuputol. GORTO, TA. adj. Maikll.H Daglt,
11 m. Pamutol. II Kapos, II Dung6; kimt* ||
fig.
eORTADURA. f. Pagputol. || Kapos sa talino; mangm^ng. 11
Daan sa pagitan ng dalawdng fig. Umld; kapos sa pangungu-

bHnd6k, ||
pl. Pinagputulan. sap updng makapagpaliwanag.
CORTAFRIO . m. Kasangkapang CORVA. f. Aldkalakan.
pamutol ng bakal na malamfg. CORVO, VA. adj. Huk6t;hub6g.
eORTAPUEGO. m. Bakod na II
m. Kalawit.
panghadldng sa apoy. eOSA, f, Baay. Gosa de ||
m.
eORTAPLUMAS. m. Kurtapluma; adv Humiglt kumulang.
lansita. eOSeORRON. m. Kote; tukt6k;
eORTAR, V. a. Putulin. II Gun- untog.
tlngin. II Hi^îlin; pirasuhin. II eOSEOHA. f. Ani. Pagaani.H II
Hadlangdn ang damdamin. II fig.Katipunan ng mga bagay.

Pigilin; harangan. ||
fig. Putulin GOSEGHaR. v.n. Magani;uma-
ang pagsasalit^. v. r. Magul6 ||
,
ni. II
V. a. Anihin.
ang islp; maputol ang pagpasa- C0SECHER0> RA. m. y f. Ang
lit& dabil sa pagkaguld ng isip. may inaani.
eORTE. m. Talim. Pagputol. II || GOSER. V. a. Tahiin; manahi. \\
Tabas ng damit. f. Bayang || flg. Itahl; itagnl.

tinitirahdn ng hari, Katipunan il GOSIDO, BA. p. p. ng Coser.l| m.
Dg lahdt ng bumubud ng angkdn |
Pananahi. ll
Taht; tahlin.
.
168
eOSM eOST
eOSMOS. m. Dalgdig; mund6. eOSTURA. f. Tahi. Tahiin. II
C0SQUILLAS. f. pl. Kilitf; ka- eOSTURERA. f Babaing mananahi..
lamkdm. eOSTURON. m. Malaking tahiin.

eOSgUILLEAR, v, a. Kilitiin; |} II
Pikldt ng sugat,
V, r. Makilitl, |I
v. r. fig. Ma- GOTA. f- Kasuutang panangga-
balisa, lang sa katawan; baluti.
C0SQU1LLE0. m: Kilitt; kalam- C0TEJAR. V. a. Itulad; iparis
kam. ang isang bagay sa isd; pagpa-
eOSgUILLOSO, SA. adj, Maki- riain.
kilitiin. ||
fig. M&gagalitln. C0TEJO. m. Pagtutulad; pagpa-
eOSTA. Halagang ibinabayad
f. paris.
sa is^ng bagay. Baybayin ng I! eOTIDIANO, NA. adj. Arawaraw,
dagat; dalampasigan. Kasang- ||
C0TIZACI6n. Paghahalagd. f,
kapang kahoy na ginagamit ng COTIZAR. V. a. Maghalag^.

manggagaw^ ng sapatos na pang- eoTO. m. Hangg^han ng lupS;
buli sa gilid ng suelss. hangga.ll Bikas; haDgga nghalag^.
eOSTADO. m, Tagiliran. COVACHA. f. Yungib na malift.
eOSTAL. adj. Nauukol sa mga eOYUNTURA. f. Kasukasuan;
tadydng. Supot na malaki; sako,
11 sugpungan ng mga but6. fig. |1
II
Pamisong maliit. Pagkakata6n; pangyayari.
eoSTAR. V. n. Magkahalaga. ||
COZ- f. Sikad ng kabayo at ibS
f!g, Lumikb^ ang i&dng bagay pang hayop na apat ang pa^. ||
ng pagiingat, puyat at ibp. Sikad ng barll 6 kany6n. Pag- \\
eOSTEAR. V. a. Maggugol; pag- ballk ng tubig.

kagastah^n. Mamaybdydagat,
||
CRAN. m, impr. Gatld ng mga
eOSTILLA. f, TadyHng. i fig. y titik sa limbagan na sinasalat
fam. Kayamanan. II fig, y fam. ng kahista updng maiayos sa
Ang tunay na asawang babae. ||
pagkakaba. %
pl.fam. Likuran.ll GostiUa falsa GRANEANO, NA. ad]. Nauukol
Murang tadydng. sabungd.
eOSTlLLAR. m. Katipunan ng CRANE0. m. Bung6.
mga tadydng. GRAPDLA. f. Kalanguhdnj kala-
eOSTO. m. Halagd; pagkabili. singdn. II
fig, Taong gum6n sa
eoSTOSO, SA. adj. Mahdl; ma- bisyo.
laking balagd. GRAPULOSO, SA. adj. Mapagla-
eoSTRA* f. Baldt. ng6; mapaglasing. ii Gum6n sa
GOSTUMBRE. f. Ugali; asal; ka- bisyo.
ugalian; kaasal^n. H Gawl; pinag- CRASITUD. f. KatabMn; tabfi.
kapamihasaban, ||
Panahdn ng ba- CRASO, SA. adj. Matabd; ma-
bae; regla. lakl ang katawdo.
.
1 69
CRAT CREP
GRAtER. BungaDiga ng bal- m. CREPUSCULO. m. Banaag ng
kan na nilalabasaa ng ap6y. liwanag sa pagsikat at paglub6g
CREACI6N. f. PaglikH^; pagla^ ng araw.
lang. Sangsiaukob. Paglikhd
II |j
GRESPO, PA. adj. Kul6t. |j fig,
ng mga katungkulan 6 karanga- Galit. II

fig, Maear&; makisig.
laa. II
fig. Isdng akdkng kata. ORESTA. f, Palong. Taluktok||
Dgitangi at walang kaparis. ng bnnd6k.

CREADOR. adj. Lumiilkh&; lu- CRIA. f. Paglikhd; paglaling, ||
malaldog. II m. Maykapdl. Sanggol na inaalagân. Bui6 ||
CREAR. V. a. Lalangia; likhain. inakdy.

II
Magtatag ng isdng bagong
fig. ORIADO, DA. p. p. ng CriaT. !|
hanapbuhay 6 karangalan m. y f. Aliia; lingk6d; utusdn.

CRECER. V. n. Lumaki; sumibol; GRIADOR, RA. adj, Nagaalag^;
tumubd. Kumapdl; lumag6. II
||
nagpapalaki. m. Maykapdl. ||
|i
Tumads; magdagdag ang halaga m. y f. Tagapagparami ng mgi*

ng salapl. hayop, na gaya ng kabayo, aso,
f
CRECES, f. pl. Pagdami. |i
fig. min6k at ibp.
Pagdaragdag; paglabis ng mga CRIAR. V. a. LumaUng: lumikhd.
baeeay. Magpasueo; magpalakl saeang-
II
CRECIDO, DA. p. p. ng Crecer. gol. Magalag^ ng mga hayop.

II
II
fiir. Malaki; marami. Magtur6; umaral.
11 v. r, U- ||
CRECIENTE. p. a. ng Crecer. munldd; tumubd.

Dumarami; lumalaki. ||
Oreeiente CRIATURA. f. Kinap^l. || Sang.
de la Paglaki ng buwdn.
Luna^ g6l.
Greeiente del Mar. Paglaki ng
II
CRIBA. f. Bithiy.
tubig sa daaat, GRIBADOR, RA, adj. y s. Nag-
GREGIMIENTO. m. Paglaki; pag. bibithdy; mangbibithdy.
dami, Pagdaragddg ng halaga CRIBAR. V. a.
il
Bithayin,
ng salapi.
ORIMEN. m. Kasalanang mabi-
j CRfiDlTO. Ka- m. Paniwala. il
gdt.
bantugan; kapurihd,n. Pautang. ||
CRIMINAL. adj. Nauukol sa ka-

GREDO. m. Sampalataya; pani salanang mabigdt. H s. Suliranin.
wal^,
CRfiDULO, LA. 8dj. Paniwalain. CRIN. f. Katipunan ng mga bu-
Paniwal^; pagsam. h6k sa batok ng mga hayop.
CREENCIA. f.
pal t \y9. CRISIS, f. Pagbabago ng malaki

CREER. V. a. Maniwaia,- sumam- at bigla ng iadng karamdaman,
palataya. II
Isipin; akal4in. naroon ang sa pagigi, naroon
CREMACI6N. f. Pagsunog. namdn sa pagbigat ng maysakit.
GREMATORIO. m. Sunugaa, II
Paghihikah6s,
22
;
170
CRIS CRUJ
GRISMA, amb. Langia at balsa- lupit^n; kawalang aw^.
mong magkahalo na ipinapahid CRUJIR, V. n. Lumangitngit; lu-
sa binibinyagdn 6 kinukumpildn. magitik ang isdng bagay na na-
GRISOL, m. Sangagan ng n^ga sisir^.
bakal, kristal at ibp. CRUZ. f. Krus. ii fig. Bigat; pa-
GRISTAL. m. Miner, Bubog. sdn; gawd.
GRISTIANDAD. f. Kakristiyanu- CRUZAR. V. a, Pagkrusin. La- .
i|
han; pagkabinyagan. gusln; tuwirin ang isang lansangan.

CRISTIAN0, NA, adj. Binyagan. Gruzarse de Magha-
II hrazos,
GRITERIO, m. Pagkukur6 isip; II lukipkip.
muDi.
eUADERNO. m. Talân; kuwa-
CRITICA. f. Paraan ng paghatol derno.
ng buti, katutohanan at karik- eUADRA, f. Kabahaydn. ||
Silu-
t^n ng mga
bagay. ||Pansfn;pu- ngdn ng kabayo 6 kabalyerisa.
n& sa isdng bag^y. Pintas sa || eUADRADO, DA. adj. Parisukdt. ^
mga kilos 6 asal ng isdng tao. eUADRAGENARlO, RIA. adj. y s.

CR1TICAR. V. a. Punabln; pan- 4ng may apatnapung ta6n.
sinm ang mga bagay. pintasdn; jj eUADRAG^SIMA. L Kurism^.
pul4an ang mga kilos 6 paguu-
eUADRAGESIMAL. adj. Nauukol-
gali ng isaog tao.
sa kurismd
CRITIC0. m. TagapuDd. CRADRAGfiSIMO, MA. adj. Ikd-
CRUCIFICAR. V. a. Iparipa 6 npatnapti.
pakuan sa krus ang isdng tao. eUADRIENO. m. Apat na taon.
II
fig. y fam. Yamutln; paga- CUADRIF0RME. adj. May apat
liting labis. na hugis 6 mukhd.
CRUCIFIJ0. m. Larawan ni kris eUADRO, DRA. adj. Parisukdt.
tong nakapakd sa krus. m. Panoorin; kuwadro.
II
CRUCIFIXI6N. f. Pagpapakd sa eUADRUPEDO, DA. adj. May

krus. apat na pad. Hayop na || apat Â
CRUDEZA. f. Kahilawdn. II Ka- ang pad.
bagsikin. ||
pl. Mga pagkaing CUAJAR. V. a. Pamuuin. ii fig.
dt natutunaw na mabuti sa sik Gayakdng mabuti. ||
v. r. Mamu6.
mur^, eUAL. pron, AHn. Na. ||
CRUDO, DA. adi. Hildw. || fig. GUALIDAD. f. Ang bawa*t isd

Malupit; mabagsfk, sa mga pangyayari 6 katangian.
GRUEL, adj. Mabangis; malupft. 11 Uri.
H fig. Malabis; hindl sukat ma- CU ALQUIERA pro . n. Armm^n
batd. II
fig. Madugd; gahasd; big- sinomdn; anomdn.
Idbigld. eUANDO, adv, t. KaiWn; oang;
CRUELDAD. f. Kabangisan; ka- noon.
.
171
eUAN CUCH
eUANTlA. f. Halagd; dami. Iift; kutsara*
eUANTIAR. V. a. Halagah^n. CUCHARADA. f. Ang lamdn ng
eUANTIOSO, SA. adj. Mahalaga; isang kutsara.
marami. CUCHICHEAR. v. n. Umands;
eUANTO, TA. adj Magkano;ga. bumul6ng sa tainga.
^Do; ildn. CUCHILLA. f, KasangkapangpaDg"
eUARENTA. adj. Apatnapu. hiwlt; it^k.
eUARESMA. f. Kurisma, CUCHILLADA. f. Iwd; tag^. n
eUARTA, f. Ang ikaapat na ba- fig. Away.
hagi. eUGHlLLERIA. f. Pagawaan ng
eUARTEAR. v. a. Hatiin ana kutsilyo.Tindahan ng kutsilyo.
il
ieang bagay sa apat; apatin. || eUGHILLERO, m. Maaggagawsi

V. r. Mabiyd.k; lumahang. ng kutsilyo; nagtitindd ng kut-
eUARTO, TA. adj. Ikaapat na silyn.
bahagi. ||
m, Silid. 1|
fig. y fam. CUCHILLO. m, Sund^na; kamplt,
salapt; kuwalta. eUELLieORTO, TA. adj. Sigik
eUATRALBO, BA. adj Nauukol sa . ang liig.
hayop na puti ang apat na pa^. eUELLIERGUIDO, DA. adj. Ma-

eUATRERO, RA. adj. Nauukol tuwid na lifg.
sa magnanakaw ng kabayo. 1| euELLILARGO, GA. adj. Maha-
8. Magnanakaw ng kabayo. bang liig,
eUATRO. adj. Apat. Bilang || eUELLO. m. Lifg.

n Damft na
na apat. ibinabaiot sa kuwelyo.
liig;
eUATROeiENTOS. adj, Apat eUENTA. f. Pagbilang. Pagtu- i|
na raan. tu6s. II Ang bawa t butil ng

eUBIERTA. f. Takfp; balot. ||
dasalan.
Baldt na malambot ng ak!&t. ||
eUENTO. m. Salays^y; salitA. n
Panambil. || Dahilan. Kasaysayang hindl tutoo kuwento ;
eUBIlRTO, TA. p. p, irreg. ng II Arit. Angaw.

Cubrir. ]|
m. Handdng is^ng pag- eUERDA. f. Pisi; tali; lubid. ||
kain; kubiyertos. Tayakdd; saii Mitsd. II

pl. Litid ng katawin
16ng. II Taklp. ng tao.
GUBRIR. V. a. Takpan; talukbu- eUERDO, DA. adj. Mabait; ma-
ngdn; kalupkupdn. || v. r. Mag- tin6.
takip; magkulubdng, H v. r. Mag- eUERNO. m. Sungay. Pakakak ||
sumbrero. na yaring sungay; tambuli.

CUCARACHA. f. Ipis. eUERO. m. Katad; balat.
eUGLILLAS. (En) m. adv, Ting- GUERPO. m. Katawdn.ll Bangkdy.
kaydd. Katipunan ng mga taong bu-
11
eUOHARA. f. Panandak na ma- mubud ug isdng bayan.

.
172
eUER GOLO
eOERYO. m. Uwdk. isdng bagay sa kalagayang lalong
euESeO. m, But6 ng hungang- mataas.
kahoy. |1
fam. Ut6t na matun6g. eULO, m. Puwlt. II
Puwitan ng
eUESTA. f. Saluniahing lup4; hayop. II
Tumb6ng
bangfQ. II
Panginîlak. i|
A euestas. eULPA- f. Sala; kamalian.
m. adv. Pasdn. GULPABILIDAD. f. Pagkakasala;
eUESTAGION. f. Pangingilak; pagkakamalt.
paghingt ng ambdg. eULPABLE- adj. Maysala. || Ma-
eUESTION. f. Tan6ng. (! Away; kasalanan
babdg. II
Suliranin. eULPAR. V. a. Bigyang kasala-
eUESTIONAR. V. a. Pagtalunan nan; paratangan.
ang isdng bagay na alinlangan. eULTlYABLE. adj. Mapagtatam-
eUESTIONARIO. m. Akldt ng n^n.
mga tan6ng. Talân ng mga |j
CULTIVADOR, RA. aclj.ys. Ma-
tanong, nauanim; magsasaka.
CUEVA. f. Yungib; lungad. CULTIVAR. V. a. Pagtamnan;
GUIDADO. m. Pagiingat; pagka- linangin ang lupa. Sanayin || fig.
kalinga, II Kab^ ng Io6b; takot; ang isip sa karunungan; patali-
ligamg^m. || \Guidado\ interj. nuhin
Kaiingat. CULTIVO. m. Paglilindng ng lu-
GUIDADOSO, SA. adj. Maingat; pa; pagsasaka. ||
Pagpapataiino;
naasir^p, pagaaral.
eUIDAR. V. a. Ingatan; alasân. eULTO, TA. adj. Nauukol sa
II
Kalingain; pangasiwân. v. r. ||
lupang niiindng. Matalino; nag- ||
Magingat sa sariling kagalingan; aral. m. Pagsamb^; paggalang,

||
magpakabuti sa buhay.
eULTURA. Paglinang ng lupa.
f.
eUITA, f. Dalamhat!; kasawiang
II
fig, Katalinub^n; kabihasndn.
palad, ant. Malabis na hangdd;
11
pita.
eUMBRE. f. Talukt6k ng bun-
d6k; katadsan ng isdng bagay.
eULATA. f. Pigf ng kabayo. 1|
Tatangndn ng barii. eUMPLEANOS. m. Kaarawdn ng

eULEBRA. Ahas pagsilang.
f. ||
fig, y fam.
Paglibdk; aglahi. GUMPLIMIENTO. m. Pagtupdd;
GULEBREAR. v. n. Lumakad ng pagkatup^d; katuparan. Pagbi- ||
paligoyligoy. bigdy lo6b. K*ganapdn sa pag-

||
eULlNARIO, RIA. 8dj. Nauukol gaw4 Dg isdng bagay.

sa paglulutd. eUMPLIR. V. n. Manuparan; tu-
eULMINANTE. adj. Matayog. ||
mupad; guman^p. v. r. Matu- ||
fig. Matads; dakiia. pad; magandp. v. r. Maisaga- II
eULMINAR. V. n. Sumapit ang wa; maidaos.

;
173
eUMl eURA
eUMILO. m. Bunt6n; salan?.n, ||
euRADOR. RA. ad]. y s. Nagi-
fig. Pagkakapisan ng maraming ingat sa isdng bagay. |j
Gumaga-
bagay, Katipunan ng mga ulap
II m6t. m. y f. Ang tagapagingat
II
na maialakl kung tagaraw na ng kayamanan at kaiakal ng isang

paraag naglalakihang bundok sa bat^ 6 ng wala pa sa gulang na
paniagin. makapamahaia.
eUNA. f. Aluyan; duyan ng mga eURANDERO, RA. m. y f. Mang-
bita.llfig. Biyang tinubuan; gagamot.
pook na pinanganakan sa isang eURAR. V. n, Pagalingin.il V. a.
tao. fig. Lahi;
II
angkdng 6 Hpi. Gamutin. H fig,
Bahawin ang mga
fig. Pinagbuhatan 6 simuld ng
II
damdamin ng kaluluwa. ||
fig. Lu-
is^ng bagay. nasan ang isdng samS. ||
v. r. Gu-
eUNDIR. V. n. Lumaganap ang malfng; humusay.
isd,ng bagay sa lahdt ng dako. eURIOSEAR. V. n. Magsiyasat
l|Kumalat; iumipan^ ang isang ng ginagawS, 6 sinasabi ng ka*-
bagay. 11
Dumami sa kaniySng sa- puw^
riliang isdng bagay.; lumaki. euRIOSlDAD, f. Nasang maba-
euNEAR, V, a. Uguyfn ang aiu- tfd masiyasat ang isdng ba-
at
yan 6 duyan ng mga sangg6l. gay. Pakikial^m sa isdng bagay
II
euNA. f. Kunyds; pasak; ka- na di dapat pakialamAo. Kali- |1
lang, nisan. Pagiingat ng paggawS. ng

|1
eUNADA. Hipag. f. is^ng bagay na nakaliligaya.

eUNADO. m. Baydw. eURIOSO, SA. adi. y s, Mapag-
eUNO. m, Pangtat^k sa kuwalta, usis^: masiyasat. ||
Malinis at ma-
medalya at ibp. bagay na kaayos. Maingat sa paggawS, ng
II
mukha. Tatdk. |1 isdngbagay na mainam.

GUOTA. f. Bahaging nauukol sa eURSO.^ m. Tunguhin; takb6. I!
hawa't isa sa pagmumudm6d ng Panah6ng ipinagaaral sa lo6b ng

isang halagd; amb^g ng bawa*t iadng t a 6 n. 11 pl. Pagbubulul6s;
isa. pagkukurs6.
eUPULA. f. Bub6ng na hubog ng eURTIDOR, m. Mangungulti ng
mga Simbahan 6 bahay; simbor- mga bal^t ng hayop.
yo. eURTIMIENTO m. Pagkukult| .
eURA. m. nangangasiw^Paring ng mga balat ng hayop.

sa isang simbahan. f Paggam6t; ll . ODRTIR. V. a. Magkultf ng mga
kagalingan. baldt ng hayop. v. r. fig. Umi- 1|
eURABLE . a d j . Mapagagali ng tim ang balat ng isdng tao sa

magagam6t. pagpapaardw,
eORAGION. Paggam6t; pagga-
f. CURVATURA. f. Kabaluktutdn.
ifng sa karamdaman. CURVO, VA. ad]. Balukt6t; hub6g.
174
etrsT eoya
etlSTODIA. f, Pagtatanod. ||Ta- tumatakip sa labds ng katawio^
nod; bantdy. ng tao.
GUSTODIaR. V. a. Tanuran ng eUYO, YA. pron. Kangino;; kaî>-
bu6ng ingat; bantay^g mai- no. II
lia.
CZAR. m. Pangalang itinatawag
GUTANEO, A. adj. Nauukor s a sa Hari sa Rusia.
baMt. CZARINA. f. Pangalang itinatawag
eUTIS. m. Bal^t na manipis na sa asawa ag bari sa Rusi&

l^^^^^^^^yigS^^yy^^
CH
CH. f. Ikaapat na titik ng aba- CHAMUSCAR. v. a. Salabin;

kadang kastila at paogatid sa idardng. v, r. Masalab; ma-
toga eonsonante: darSng.
CHA. m, Sa^. CHANCEAR. v, n, y r, Magbir6.
CHABACANERiA. f. Kawalin ng CHaNCELLAR. V. a. ant, Pawa-
huaay, inam at kagalingan. Sa- Idng kabuluhdn,
lj
litdng magasp^ng. CHANCLETA. f. Sinelas; saping

CHABACANO, NA. adj. Waldng walang tak6ng. Sinkletas,
H
husay, inam at kagalingan. CHANZA. f. Salitdng pangpatawa.
CHACOTA f. Gul6 at katuwa^n CHAPARREAR. v. n. Umuldn ng
sa pagsasaya ng isang bagay.ll malakds,
Libak, CHAPARR6N. m, Ulâg mala-
CHAL. Pany6ng ibinabalabal ng kds at biglA.
mga babae. GHAPATAL. m. Putikan*, ba|a.
CHALECO. m. Panglo6b na ka- hiian.
suutan ng mga lalaki; tsaleko. CHAPUCERIA. f. Kagaspangdn ng
GHALET. m. Bahay na malift na pagkakayarl ng isdng bagay.
mabab^ ang silong. CHAPUCERO, RA. adj, Magas.
CHAMB6n, NA. Wa-
adj. y s. pdng ang pagkakayari.
Iâg muang sa laro. Mangmdng. CHAQUETA. f. Kasuutang pang^
||
CHAMBONADA. f. Kawaldn ng lalaki na waUng mangg^s.

muang; kamangmangan. CHARADA. f. Palaisipdn; bug^
CHAMORRA. f. fam. Ulong Ina- t6ng.
not angf guplt. GHARGO. m, Lubak.
176
CHAR CHIF
GHARLA. f. faiii. Kadalahirân; pagkakauntog.
dahil sa
ng waldDg kamunasan
paffsasalit& CHIFLADERA. f, Psgsipol
GHARLAR. v. n. fam. Mugsalitd CHIFLADURA. f. Pagsipol. ||
ng waldns? kanaanasan. Kasupladuhan.

GHARLATAn, NA. adj y s. Ma CHIFLAR, Sumipol;sumuts6t,
V. n.
salit^ ng walang kamunasan; da- II V. a, fam.

Libakin; aglahiin. ||
lahir^. Uminom na mabuti ng alak. ||
GHARLATANEAR. Magsa-V. n. V. r. fam. Humina ang isip at
lit4 ng waldng kamuiiasan; mag- magparang llng^w; mabugn6t.

dalahirS. CHIFLE. m. Pagipol; pagsuts6t.
CHARLATANERIA. f. Kadalahi- II
Panasipol.
rian. I! Pagsasalit& ng waldng ka- eniLLAR. V n. Sumigdw; tumili.
munasan. II SuoDagiteit sa pagmamantik^
GHAROL. m. Barnis na makinti,b, ang isang bagay.
II Balat na binarnisan ng makin- GHILLIDO, m, Sig^w; tili.
t^b. eaiLLON, NA, adj. y s. fam.

GHASeO. m. Lib^k 6 bir6. II Pag- Sigawin; matilihln.
kabigd* GHIMENEA. f, Padaluyangas6;
CHASQUEAR. v. a. Libakin; bi- paasuhdn.
rtiin. Magkulang sa pangak6.
II |1
CHlNCHARRERO. m. Po6k na
V. n. Lumagitik ang isdng bagay, masurot* Daong na maliit na
il
V. r. Mabig6.
II
ginagamit na pangisd&an sa A-
CHaSQUIDO. m. Lagitlk; langlt- merika.
nglt. CHINCHE; m. Surot.
GHATO, TA. ad]. Sapat ang il6ng. CHINCHORRO. m, Lamb^t na

Sapdd. pamukot.
II
GHELIN. m. Salaping
ingglgs na eniNELA. f. Sinelas.
nakakatimbdng ng piseta. GHINO, NA. adj. ys. Tagdehina;
CHEQUE. m. Katibayang kinata- insik.
tal&an ng halaad ng kuwaltang CHIQUILLADA. f. Gawdng mus-

nasisingil sa bangko. m6s; kilos bat^.
GHieO, CA. adj. Maliit; muntf. CHIQUILLERIA. f. fam. Kawan

m. y f. Bata. m. y f. Tawag
II II
ng mga bati
ga may katamtamang gulang na CHIQUILL0, LLA. ad.. y s. Ba-
lalakl 6 babai.
mu8m6s.
t|t;
CHICHARRA. f. Kuliglig. CH1QUITIN, NA. adj. fam. Maliit-

GHIGHARRON. m. Sitsar6n muntl.
CHICHEAR. V. n. Sumuts6t. CHIRIPA. f. Pananalo sa pag-
kakata6n. fig. y fam. Mabuting
GHIGHEO. m. Suts6t. ||
CHICHON. m, Pamumukol ng ulo pagkakatadn.

177
CHIR CHOC
eaiRRIAR. SumagHsit ang
V. n. CH0COLATE. m. Sikulate.
isdng basây, gaya ng mantik^, CHOCOLATERA. f. Lutuan ng
sa init. Lumangitngit ang mga
II
sikulate, || Babaing asawa ng
Ptul6ng ng sasakydn. fig. y fam. || magsisikulate.
Eumantd ng wala sa ayo3 ang CH0C0LATER0, RA. adi. y s
tiois. Magustuhin ng sikulate. || ml
GHIRRIDO, m. Sagitsit; langitngit. Lalaking magsisikulate.
emSME. m. Hatid dumapit; sa- CH0CHEAR. f. v.n, Magulian.
lisaliti ng mga bagay na waldng CHOCHERA. f. Paguulian.
kabuluhdn. CHOCHO, CHA, adj. Ulian.
GHISMEAR. V. a. Maghatid du- CH0QUE. m. Banggân. Pag. ||
maoit ; magsasatsdt. kakabangga. n fig. Pagtatalo;

emSMOSO, SA. Masatsdt; ma- away. MiL Pagbabaka; pag-
|(
paghatid dumapit. didigm^.

emSPA. f. Tilamslk ng 8p6y; CH0RREAR. V. n. Tumagaktdk;
bagaso. Amb6ti. fig.
|J
Maliit II tumuld ng malakds ang tubig. n
na piraso ng anomdng bagay. II Pumatdk ng walang tigil.
fig, Katalasan ng isip. fam. ij
eHORREO. m, Pagtagaktdk; pag-
Kalasing^n, tuld; pagpat^k ng waldng tigil
CHISPAZO. m. Pagtilamsik ng CHORRO. m. Tiland6y; sumpit
ap6y; pagsabog ng bagaso. II ng tubig. A ehorros^ m. adv.
II
f i g. y f a m, Paghahatld duma- fi. Masaganlt.

pit. CHOTO, TA. m. y f. Bul6 ng
GHISPEAR. Tumilamsik ang V. n, kambing.
apoy; umiland^ng ang bagaso. ||
CHOZA. f. Dampft; bahay kubo;
Magkisldp na mabuti. Umam- ||
eal6ng.
b6a. CHOZNO, NA. m. y f. Ap6 sa
GHISPOSO, SA. adj. Matilamslk; tuhod. |[ Mura, 8dj. fig,
mabagaso. GHUBASeo. m. Ul^ng malakds
GHISTAR. V. n. Umimik; umak. na may kasanib na hangin; un6s.
m^ng magsalita; sumalansdng. CHUBASC0SO, SA. adj. Ma-
emSTE. m. Balitang pangpata- un6s,
w^; siste. Pangyayaring kata-
(( enuLETA. f. Tadydng ng tupa.
watawa. Bird. (| 6 baboy.
GHISTOSO, SA. adj. Mapagpa- CHUPA. f. Gatang.
tawa; mapagsistg. CHUPABLE. adj. MasisLpsIp; ma-
CHOCAR. V. n. MabanggS; ma- hihitlt.
ump6g. II fig. Umaway; kuma- OHUPADO, DA. p. p. ng Chupar.
laban. ||
fig. Maghamon; mag- II
adj. Napakapayat at ma-
pagalit. bin^.
23
.
178
GHUP CHUR
CHUPAR. V. a. Sipsiplo; hititin. CHURRUSCARSE, v. r. Magsi-
{{
Sipsiping mabuti ang katas mul^ng masunog ang isdng bahay
ig Iup& ng mga halaman. fig. |{
CHUSCADA. f. Salit& 6 gawang
y fam. Ubusing unttuiitt ang ka- nakapaspapatawd; sistg.
yamanau ng kapuw^. CHUSCO, CA. adj. Mapagpatawd.

CHUPON, NA. adj. fam. Humihitit. CHUZON, NA. adj. y
s. Mapag-
II
adj.y fam. Umuubos
ys. fig. laldng; mahirap maday^. Ma-
||
ng kayamanan pg kapuw^ sa galing na manglib&k sa kapuwlk

pamamagitan ng talas at dayli. sa pakikipagusap.
ii m. Supling.
.
D. f Ikalimdng titik at paDgapat II

Ang babaing umaabay at nag-
sa mga eonsonante ng abakad^ng lilingk6d reyna 6 prinsesa. |
sa
kastil^. Alilang babaing pinakakatiwal^
DABLE. adj. MagagawA; mang- sa tahanan ng mga babaing ma-
yayari. hHl. Babaing kinakaluny&. pl.
II ||
DACI6N, f. For^ Pagbibigdy. Lar6ng dama.

DADIYA. f, Kalo6b; hand6g. DAMASeO. m. Habing sutlA 6
DADIYOSO, SA. adj. Mapagbi- landng matibay at may dibuho
yay^; mapagkaIo6b ng waldng na kakulay ng nasabing habi.
bayad, DAMASQUlLLO. m. Habing sut-
DADOR, RA. adj. y b. Nagkaka- 14 6 lanang kahawig ng damasko,
Io6b; nagbibigdy. 1| m. Maydald nguni't manipls.
ng isdng sulat. || Com. Ang lu- DAMNIFICADO, DA. p. p. nf
malagdS, sa katibayan ng pagpa- Damnificar. 1| adj. y s. NapinsalA.
pallt 6 letra de eambio* DAMNIFICAK. v. a. PuminsalA;
DAGA. Sandata ng unang da-
f. magpanganyaya.
ko na maiklt ang talim at naka* DANZA. f. Sayaw.
kabawig ng espada. DANZAR. V. a. Sumay^w. || fig.
DALLADOR. m. Manggagapas y fam. Makial&m 6 mangbima-

ng dam6. sok sa isdng kalakal.
DALLAR. V. a. Gumapas ng dam6. DANZARfN, NA. m. y f. Mana-
DALLE, m. Lilik; panggapas. nayaw.
DAMA. t Babaing mabdl. Ba- {| DASÂBLE. adj. Nakapipineal^;
baing pinipintubd ng isdng lalaki. nakasisir^
180
DAfJA DEBI
DAUAR. Puminsal^; magpa-
V. a. DEBILlTAGlOlsr. f. Pagpapahina,"
pangaoyayli. Sumaklt; sumirlt
||
panghihin^.
ng isdng bagay. v. r. Mapinsa- II
DEBILITAR. v. a. Pahinîn. ||
l^; mapanganyay^. || v. r. Ma- V, ManghiD^.

r.
sakt^n; masir^ ang isdng bagay. DfiBITO. m/ Utang.

DANINO. NA. adj. Sumasakit 6 DECADENCIA. f. Panghihin^; pag-
pumipinsal^. lugamt; simulg, ng pagkasir^.

DAlSrO. m. Kapinsalaan; kasiraar; DEGAER- V. n. ManghlD^; u-
kapabamak^n. muptt ang pagaari ng isdng tao;
DAfJOSO, SA. adj. Nakapipinsa m^ghikahos.
I&; nakasisir^. DEOAlOGO. m. Ang sampung
DAR. V. a. Magbigay.ll Magka- utos ng Diy6s,
lo6b.|| Maggawad. Maghandog. II DEGAMPAR. v. n. Lumakad ang
II
V. r. Pumayag;sumun6dsapilit. hukb6.
DARDO. m. Sibdt; tunod na ma- DEGANATO. m. Tungkuling pag-
hayap. kadekano.
DE.^ prep. Ni; kay. |1 Sa; ni, DEGANO. m. Ang pinakamatan-
DIAN. m. Pun6 ng kapulungan dS sa isdng kapisanan. Ang na- ]1
ng mga parl 6 katedral. ngungulo s^ isang paaraMn, sang-

DE AUDITU; Ioc. lat. Sa pakikinig. gunian 6 hukuman.
DEBAJO. adv. Sa ibab^; sa ilalim. DECAPITACI6n. f. Pagpugotng
DEBATE. m. Pagtutunggall; pag- ulo.
tatalo ng katuwiran. Paglala- 1| DEGAPITAR. v. a. Pugutin ang
ban; pagbabaka; pagaaây. ulo.
DEBATIR. v.a. Katunggaliin; ka- DECAP0D0, DA. adj, ZooL Nau-
talunin. Kalabanin; kadignoaln.
|| ukol sa hayop na may sampiiug pa^.
DEBE. m. Com Isd, sa mga pa- DECENA. f. Sampiiog bilang,
nig ng aklat na pinagtataladn DECENAL. adj. Sumasaklaw sa
ng utang. sampung ta6n.
DEBELAGION . f . Pagpapasuk6 DEpENGIA. f. Kalinisan; kaa~
sa kaaway. yusan ng pananamft 6 pamumu-
DEBELAR. v. a. |Pasukuin ang hay ng isdng tao. Kahinhind,n. ||
kaaway. fig.
j|
Kamahalan ng kiles at
DEBER. V a. Marapat. Mag- || pangungusap ng isang tao.
kautang. || m. Tungkulin; ka- DECENIO. m. Tagdl na sam-
rapatdn. Utang. |1 pung ta6n.
DbiL. Mahina.
adj. f>g, II
Ma- DECENO, NA. adj. Ikdsampii.
rup6k na kalooban. DECENTE. adj. Mahinh{n;maayo3.
DEBILIDAD. f. Kahlnaan. 1|
fig.
II
Malinis. ||
Earapdtdapat. ii
Karupukdn ng lo6b. Mahusay makihardp.

181
DECI DECL
MeiELE. adj. Maipahahayag; mang saksi 6 ang nililitis sa harSp
sasibi. ng hukom. v. 11 r. Magtapdt ng
DEeiDiDO, DA, p. p. ng Deddir. nasa loob.
adj. Handdng gumawa. DECLIKACld]sr, f. Pagkabagsak;
DEGIDIR. V. a, Magpasiyd. |1
Pag pagkabab^; pagkakiling ng ising
pasiyah^D; hatulan. bagay. fig. Pagkasirl^; pag-
|j
DEGIMA. f Ikasampiing bahagi.

. hihikah6s.
DEGIMAL. adj. Nauukol sa ik^sampu. DEeLINAR. V. n. Kumiling; hu-
DEeiMETRO. ni. Panukat na ika- milig. II fig. Magbawas; mang-
sampiing bahagi ng is^ng metro. hinlt ang katawdn, isip at lak^s.
DEGIMO, MA. adj. Ikasampti. |j
fig. Humantong ang isdng ba
DECIM0CTAV0, VA. adj. Ikalablng- gay sa kaniydng kahangganan. ||
wal6. V. a. TumanggL
II
Df:CIMOCUARTO, Ta. adj. Ik^- DEOLITsÂTORIA. f. For. Kahi-

labingapat. lingan sa hukom na huwdg ha*
Df:ciMONONO, NA. adj. Ikalabing- tulan ang usaping labas sa ka-
siy^m. niydng kapangyarihan at ibig^y
DJECIMOQUINTO, TA. adj. Ikala- do6n sa may karapatdng humatol.
binglim^, DECLIVE. m. Pagkakakiling; pag^
DficiMOSl:PTIMO, Ma. adi. Ika- kakahilig ng isdng bagay.
labfngpit6 DEGOeeiON. f. Paglalagi; paglu-
dI:cimosexto, ta. adj. Ikala- . lutd sa bagay
tubig ng isdng
binganim. DEOOMISAR. V. a. Samsamin.
dI:cimoterc1o, cia. adj. Ikala- DEOOMISO. m. Pagsamsdm,
bingtatl6. decoraci6n. f. Paggagaydk;pag-
DECIR. V, a. Magsabi; maghayig papalamuti. ll Palamuti,
sa pamamagitan ng salit&. Ipa- || DEOORAR. V, a. Gayakdn; pala-
hayag ang isSng bagay; ipagsay. mutihan. Kabisahin; isaulo.
11
sdy. m. Sabi; saliti.

II
DECORO. m, Karangalan; puri. H
DECISI(5k. f. Kapasiyahdn; pagiy4. Pitagan; galang, Kalinisan ka* li ;
II Kahatuldng lagdd ng is^ng purihdn; kahinhindn.

hukuman. DEOOROSO, SA. adj. Nauukol sa
DECL AM aCi6n . f Pagsasalay siy
.
taong marang&l at may puri. ii
sa madla. ii Pagtatalumpati. Malinis; marapat.

DEeLAMAR. V. n. Magsalaysdy DECRECER. V. n, Magbawis; lu-
sa madla; magtalumpat). miit.
declaRACi6n. f. Pagpapahayag; DECRf:PiTO, TA. adj. y s. Ma-
pagsasalaysdy. tand& pang tutdo; ulian.
DEOLARAR. V. a. Ipahayag; ipag- DEOREPITUD. f. Katand&dng tu-
saygdy. ||
v. n, For. Maghaydg too. II PagkauUan.
182 ~
DECR DEFE
BEeRETAE. v.a. Magpasiyd; hu- DEFENSOR, RA. adj, y s. Nagta-
matoi. tan^g61; nagsasanggaldng.
BEGRETO. m. Pasiyd; hatol. DEFENSORfA. f. Katungkulan ng
BEGHADO. m. Papariedn; huwaran. tagapagtangg61.
H fig. Ulirdn; hantungan. DEEERENdA. f. Pakikiayon sa
BEDAL. m. Diddl. palagdy ng kapuw^, dahil sa
dedicaci6n. Paguukol; pag f. pagpipitagan.
tutungkdl; pagaalay paghahaDd6g; ;
DEFICIEIS[TE. adj, Kap6s; kulang.
II
Pagdiriwang sa kaarawdn ng Df:FICIT. m. KawaliSn ng lamdng
pagpaparangdl sa isaog bagay na salapt ang kaha ng pamabalaan^
mabalagd. DEFINICI(5n. f. Maliwanag at
DEDIGAR. V. a. Ipatuiigk61; iukol; maikling pagsasaysay ng kalika-
ialay. ii Ihand^g; ialaala. ii Ita* sdn ng isdng bagay; pagpapali-
Iag&; itaan. i! v. r. Maukol. wanag.
DEDlCATORIA. f. Patungk6l; han- DEEINIR. V. a, Ipagsaysdy ng ma-
d6g. liwanag ang kahulugdn ng isdng
DEDIL. m.
ta inilalagdyBalot âlitS 6 kalikasan ng isdng bagay.
sa m|a upang huwdg ma-

daliri II
Pagpasiyab^n; hanggahdn ang
gasg&s 6 marumibin. igdng bagay.
f)EDO. m. Daliri. DEFlNlTlVO, VA. adj. Pinagpa-
DEDUCCI(5n. f Paghuld ng mga . siyahan; handdng isagaw&.
kabanggdnan ng isang simulliin. DEEORMAR. V. a. Papangitin ang
II
Pagbabawas; pagawds. isd^ng bagay. v. r. Pumangit;
||
DEDUeiR. V. a. Huliiin ang mga Bumam& ang bikas.

kabangpdnan ng is&ng simul&in. DEEORME. ad]. Masamang bikae,
I
Bawasan; awasfn. pangit.
DEFACTO. adv. m. Sa gawS. DEEORMIDAD. f. Kasama^n ng bi-
DEFECTO. m. Kakulanganngmga kas; kapangitan.

kagalingang liatutubd sa isdng defraui>aci(5n. f. Pagari ng dt
bagay. Kasiraan; kapintasan
||
kaniya; paggagS; paglupig.
DEFECTUOSO, SA. adj. Hindl DEERAUdIdoR, RA. adj. y 8.
ganap; kulang. manggagaga; manglulupig.

DEEEKDER. V a. Tangkilikin; ka- DEERAUDAR. V. a. Ariin ang dl
liogain; kupkupin. ||
Ipagtangg6l; kaniy^; gagahin; lupigin. || fig.
ipagsanggaldng. il v. r. Magtang- Gawing wal^ng kabuluhgn ang

g61; magsanggal^ng. isdng bagay. ||
fig. Gulubin; ali-
DEFEI^SA. f. Pagtatangg61; pag- siii; lagydn ng sagwil.

sasanggaldng. ||
Sandatang panang- DEEUERA. adv. 1. Sa labis.
galdng. II
Tangkilik; kaling^; sak- DEEUNddN. f. Kamatayan. ||
lulo. il
Tanggulan; kanlttngan. anl. Libing.
. . .
~ 183
DEGL DEJA
DEGLUCI6n. f. Paglal6n; pag. DEJAR. V. a, Pabayaan ang Isdng
Iun6k. bagay; iwan; lisanin. II Ipaubayi.
DEGLUTIR. V. n, Lumul6a; lu- II Ihabilin. |l
v. Magpabayi;
r.
mun6k. |j v. a. Lulunia; lunukin, magpaiwdn. ||

Manghinanglo6b.
DEGOLLAeiON. f, Pagpapapugot DEJO, m. Pagpapabayî, 11 Wakd^
ng ulo. 6 kahangganan ng is&ng bagay.
DEGOLLADERO. m. Pinagpupu II
Punt6 ng mga tao sa bawa*t
gutan ng ulo. bayan.
DEGOLLADOR, RA. adj, y s. Ta- DEJUGAR. V. a, ant. Katasdn.
pagpugot ng ulo, DELAdON. f. Paghahabld; pag-
DEGOLLAR, v. a. Pugutan ng susumb6ng.
ulo; gilitdn ng liig ang bayop. II DELANTaL. m. Damit na itina-
fig. Siriin; iguhd. taklp sa hardp.

DEGRADAeiON. f. Pagaallg sa DELANTE, adv, I. Sa hardp; sa
isdng tao ng katungkulan. kara- unahdn. Sa tapdt. ||
ngalan at ibp. Kababaan; pag-II DELANTERA, f. Harapdn; unahdn,

kaduhagi. DELANTERO, RA. adj. Nasa u-
DEGRADAR. v. a. Alisdn ang nah^n; nauuna.
is^ng tao ng katungkulan, kara- DELATABLE. adj. Maihahabld; ma-
ngalan at ibp. ||
Duhagihln; pa- ipagsu8umb6ng,
babain ang kalagayan. |1 v. r. DELATAR. v, a. Ihabld; ipagsum.
Maduhagi bumabi^ ang kalagayan
; b6ng.
DEGliELLO. m. Pagpupugot ng DELATOR, RA. adj.ys, Nagha-
ulo. habli; nagsusumb6ng.
DEGUSTACI6n. f. Paglasa 6 DELEGAdON. f. For. Pagsasa-
pagtikim ng pagkain. lin ng karapatdn 6 kapangyari-
DEHESA. f. Lupang panginain^n han sa ibd.
ng mga hayop. DELEGADO, DA. p. p. ng Dele-
DEHESAR. V. a. Gawing pangi- gar. ad]. y p.
II
Nauukol sa taong
naindn ng mga hayop. kumakatawdn 6 pinagsalinan ng

DEieiDA. adj. Nauukol sa nag- karapatdn 6 kapangyarihan; ku-
sipatdy kay Jesucristo. makatawdn sa iba; augd.
DEieiDIO. m. Pagpatdy kdy Je- DELEGAR. v. a. Isalin sa iba
sueristo. ang kaniydng karapatdn 6 ka-
DEIDAD. f. Kadiyusdn;pagliadiy68 panRyarihan; pakatawanin.
DEJACI6N. f. Pagpapabay^. DELEITABLE. adj. Katuw&tuw4;
DEJADEZ. f. Katamaran; kapa- kaiug6dlug6d
bayaan, DELEITAR. v. a, Makatuw&; ma-
DEJADO, DA. p. p. ng Dejar. ii kalug6d. H V. r, MatuwA; ma-
adj. Tam^d; pabay&. lug6d
.
184
DELE DILI
DELEITE. m. Tuw&; lug6d. || lugod.
Ligaya ng sarili. DELmeUENTE. p. a. ng Delin-
DELETj6RE0, A. ad}. Pumapatay; quir Lumalabdg sa batas.
lason. DELINQUIR. V. n. Lumab^g sa
DELETREAR. v. n. Bigkasfn ang batds 6 ipinaguutos.
mga titik ng is|iis& ayon sa ka- DELIQUI0. m. Pagkahilo; pagka-
nilang tundg na tinataglay. ibay.
DELETREO. m. Pagbigkds ng DELIRANTE. p. a. ng DeUrar,
isîsd ng mga titik. Hibaog; nahibibdng.
DELEZNABLE. adj. Marupok; DELIRAR. V. n. Mahib^ng.
madallng masir^. ||
Madudulasin; DELIRIO. m. Pagkahibdng.H Pag-
madupilasin. kagul6 ng iaip sa saklt na tina-
DELGADEZ. f. Kapayatin; ka- tagMy.
nipisdn. DELITO. m. Sala; paglabdg sa
DELGADO, DA. adj. Paydt; ma- batds
nipis, li Maselang; katamtaman. DEMAGRA Cl6N.f. Pangangayayat.
II
fig. Matulis; mahayap; ma DEMAGRARSE. v. r. Mangaya-
talas ang isip. yat sa matiLdlog pagdaramddm
DELIBERACI6n. f, Pagdidilidili; ng kalooban.
pagkukur6. ||
Pagpapasiyd. DEMANDA. f. Pakiusap; kahili-
DELIBERAR. v, n. MapdiUdili; ngan; kahingian. Limâ na hi" li
magkurdkurd.{|v. a. Pagpasiyabdn. nihingt sa kapakinabangan ng

DELI0ADEZ. f Kapayatan; ka- Simbahan. Tanong.
I| Gom^ ||
binaan; kakulangdn ng lakds. Paghingl ng mga kalakal. For, ([
DELICADEZA. f. Kaselangan; ka- Sumb6ng; sakddl.

pinuhan. Kalambutdn ng lo6b.
|| DEMANDADO, DA. ro, y f; For.
II
Easinupdn. Ang taong nasasakdal 6 nasu.
DELICAD0. DA. adj. Makinis; sumb6ng.
mabanayad; malambdt na io6b. DEMANDANTE. p. a. ng Denlan.
II
Mahin&; paydt; masasaktin. ||
dar. 11
eom. For. Ang nasasak-
H Marupdk; sirain, Masardp; II ddl 6 nasusumb6ng.
malasa, |1
Pihikan; maselang. ||
DEMANDAR. v. a. Humlng!;
Matalas; mahayap. || Matalino. sumamd. ||
ant. Magtan6ng,^ |1
II
Maramdamin. For, Mageakd^l; magsumb6ng.
DELIGIA. t Ligayang waldng DEMAS. adj. Ibd pa. adv. c. II
kahulilip.Tuwing labis. II buk6d; tangi. Pordemds^ m. ||
DELieiARSE. v. r. ant. Matu. adv. WaUng gaan6Dg kabulnhdn.

tuwft; maligaya. DEMASIA. f. Ealabis&n. Ea- II
DELieiOSO, SA, adj, Kaligaligaya; pangahasan. Ealapastanganan;

[|
kaayaaya; katuw&tuwA; kalug6d- kawaIQg pitagan.

185
DEMA DENI
DEMASIADO, DA. p. p. ng De- II
V, r. Umitim.
masiarse. H adj Malabis. ||
adv. c. DENIGRAGION. f. Pagsirang pu-
Lumalal5; lumalabis. ri; paguupasal^.
DEMASIARSE. v. r. Lumabis; DENIGRAR. v. a. Siraang puri;
lumampas. upasallLan,
DEMENdA. f. Kabaliwdn; kasi- DENIGRATIYO, VA. adj. Sumi-
radn ng balt. sirang puri.; umuupasala.
DEMENTAR. v. a. Baliwln; si- DENODADO, DA. p, p. ng De-
ang isip.
rain v. r. Mabaliw; II nodarse, || adj. Walang takot;
masir^ ang isip. matapang: pangafed.8.
DEMENTE. ad]. Baliw; sirdng DENODARSE. v. r. ant. Manga^
isip; ulol. hds;
magpakitang tapang
DEM0CRACIA . f. Pamahalaan DEN0MINACI6n. f. Tawa*g;nga.
ng bayan, lan; pamagdt.
DEMOGRATA. adj. y s. Kapa- DENOMINAR. V. k. Pangalanan;
nalig sa pamahaiaan ng bayan. pamagat^n.
DEMOLER. V. a. Igibd; iguhd; DENOSTAR. v.a. Murahin; pag-
sirltin. wikaan ng masamfi; laitin.
DEMOLIOION. f, Paggibd; pag- DENOTAR. V. a. Itur6; manga-
guguhd; pagsira. hulugdn.
DBMONIO. m. Dimonyo. DENSIDAD. f. Kalaputan; kasin-
DEMORA. f. Kaluatan; kaliwagan; sinan. ||
fig. Kalabuan; kadilimdn.
pagkaantala. DENSO, SA, adj. Siksfk; masinsin.
DEMORAR. V. a. Paluatin; an- Malapot.
II
fig. Masikip, II
||
talahin. ]| v. n. Matir^ 6 ma- fig, Malabd; madilim.
hantoDg sa isang po6k. DENTADO, DA. p. p, ng Deatar-
DEM0STRACi6n. f. Pagpapaha. adj. May ngipin.
II
yag; pagsasalaysdy. [| Pagtutur6 DENTADURA. f. Katipunan ng

Pagpapatunay. mga ngipin; buong ngipin
II
ng
DEMOSTRAR. v.
Ipahayag;a. isdng tao.
ipagsays^y. ||
Pdtunayan.ii iturd* DENTAR. v.a. Ngipinan. ii v. n*
DEMUDAR. V. a. Ibahin; bagu- Tubuan ng ngipin; magkangipin
hin. II
Papangitin. || v. r. Mag- DENTELLADA. f. Pagngangalit
* bagong bigl^ ang kulay 6 mukhg; ng ngipin. || Sugat na gaw& ng
mamutl&. Magiba. || kagat.
DENEGACI6n. f. Pagtanggi hin- ; DENTERA. f. Pangingil6 ng ngi.
dt pagkakaIo6b sa kahilingan. pin. '
DENEGAR. v.a. Huwdg ipagka- DENTIGION. Pagtubd ng ngipin

f,
lo6b ang kabilingan; tanggihdn. DENTISTA. y s. adj

Magngil
DENEGREGER. v. a. Paitimin. ngipln; manggagamot n| ngipin"
24
.
186
DBNT DEPO
DENTON, NA. adj. fain. May bawian ng karangalan 6 katung-
mahababang Dgipin. kuiang tinataglay aog isaagtao.
DENTRO. adv. 1. y t. Sa lo- IIDumumi. For.||Magsalay-
6b. s^y.
DENTUDO, DA. adj. May mga DEPORTAGION. f. Pagtatapon
ngiping mahah'aba; ngipie^n. sa ibang lupa.
DENUEDO. m. Liksi; lak^s; ta- DEPORTAR. V a. Tapon sa ib^ng
pang; kapangahasan. luo^ 6 ibayo ng dagat.
DENUNdA. f. Pa^babaliâ; pag; DEPORTE m. Pagliliwallw; pag-
bibigay aldm. || For, Pagsasak- lilib^ng.
dal. DEPOSieiON. f. For. Pagsasay-
DENDNCIAR v. a. Ibalit^; ipag. sAy na ginagawA sa isang pang-
bigdy al^m. || Manghuia. ll For. yayari.
Ipagsakdal. DEP08ITAR. V. a. Ilagak. Iha-
||
DEO GRAGIAS, Pangungusap na bilin; ipagkatiwala.

malimit ginagamit upang mag-
DEPOSITARIO, RIA. adj. Nau-
bigay galang sa pagpasok sa
ukoi sa iagak. 1| m. y f. Pinag-
bahay ng sinomdn,
lagakan ng isdng bagay.
DEPARTAMENTO. m. Ba^-a't
isd. sa mga bahagi na humahati DEPOSITO. m. Paglalagak; pag-
sa isd,ng bayan, is^ng tahanan

kakatiwal^. || Lagak. || Fo6k
na pinaglalasrakan.
' ibp.
i Sangd ng pangabiwaang
II
bayan. DEPRAVACi6n. f. Pagpapasa.

DEPENDENdA. f Pagsakop; pag.
.
m&; pagsamgl
kasakldw ng malaking kapeng- DEPRAYADO, DA. ad]. Napa-
yarihan, || Opisinang karatig ng kasamdng kaugalian.
ibdng may biglt na Iakf. DEPRAYAR. v. a. Pasamain. ji
DEPENDER. Masakop; ma-

v.n. V. r. SumamA.
sakldw. II Mangailangan ang isdng DEPRECACI6n. f. Luhog; paki-
tao ng tulong 6 kaling^ ng usap; kahingian.
ib^.
DEPREGAR. v. a. Lumuhog; ma-
DEPLORABLE. Bdj. Kasakitsa-
kiusap; humingl.
kit sa lo6b; kahambdlhambdl
Dk LORAR. DEPRECATIV0, VA, adj. Naun-
V. a. Damdamfn ng
kol sa luhog 6 pakiusap.
lalisang isdng pangyayari; ka-
habagdn DEPURAR. V. a, Linangtn; linisin.
DUONENTE, V. r. Luminis; malindng.

p, a. ng Deponer. II
Ai g nagsasaysdy. DEPURATIVO, VA. adi. Nauukol

D' ONER. V. a. Ipaubayi; ihi. sa gamdt na lumilinis ng dugd.
wbldy; ilay6. || AHsin sa tungk6l; DEREGHA. f. Kanang kamdy.
187
DERE DERR
DEREGHO, CHA. Matuwid; adj. rretir. || adj. fig. Tun^w; nangi-
tuwid. II
Kanaug kamdy. H Kanan. ngibig ng iabis.
il
m. Kapangyarihan; karapatdn; DERRETIR. v. a. Tunawin; lu-
katuwiran. Kariyagdn ng damit. ||
sawin, |1 fig. Ubusin; gugulin ang
II Buwis na ibinabayad ng mga kayamauan. || v. r. Matunaw;
mangangalakdl ea paglululan ng malusaw. || v r. fig. Mangibig
kaniidng kalakal sa mga sasak ng labis.
yan. (i m. pl. Kaupahan; kaba- DERRIBAR. v. a. Igibd; iwas^k.
yar^Lg sinisingil sa kapagalan II
Igup6; ibuwdl. II
V. r. Ma-
ng isang manggagamot 6 ma- lugm6k; mahandusdy sa lupd,
nanangg6l. DERRIBO. m. Pagwawasdk; pap-
DERIVACI6N. f. Plnagkunan; gibS.. Pinaggibaan; pinagwasa
II
pinanggalingan.il Pagkuha 6 pag- kdn.

hihiwaldy ng isdng bahagi sa DERROTA. f. LandSs; baka^ n:
bu6 6 pinanggalingan at simuld. mga tapak Mar. G -
sa lupii, [|
DERIYAR. V. n. Pagkunan; pang- wt 6 tumpahin ng sasakyini/

galingan; pagmulan, v. r. Mang- [1 dagat. II MiL Pagkatalo ng a i :
galing; magbuhat ang isdng ba- bukho; pagkasupil.

DERROTAR. v. a. Sirain; i\îu^6
DEROGAeiON. f. Pagpapawaldng ang kayamanan. || Mil Talunin;
kabuluhdn 6 bisj,; pagpapawalang supilin. II V. r. Maligdw ang
halaga. sasaky^ngdagat sa patutunguhan
DEROGAR. V. a, PawaUng bis^; dahil sa malakds na hangin 6
pawaidng halagd ang isang batds. eam& ng panahon.
Sirain.
II
DERRUMBAMIENTO. m. Pag-
DERRAMA. f. Pagmumum6d ng
guguhd; pagguh6.
isdng abuloy. II Ilak na hindt
karaniwan.
DERRUMBAR. v. a. Iguhd; ilag-
pdk. Maguh6; malagpdk. V. r.
DERRA.MAR. v. a- Ibuhos; mag-
II
bubfl. II
Imudm6d; ikalat. H fig. DESABRIDO, DA. p. p. ng Des-
Ihaydg; isiwalat ang isdng balitli.. Nauukol sa bungang-
abrir.|| adj.
V, r. Mabuhos; kumalat. kahoy 6 pagkaing wal^ng lasa.

II ||
Umagos ang tubig sa sapi sa Masam& ang panah6n.

11 {in. ||
isdng po6k. Magaspdng sa pakikihardp.
DERRAME. m, Pagbuhos; pagka- DESABRIGADO, DA. p. p. ng

buhos ng tubig. Desabrigar. Waldng balabal.
||
adj.
DERREDOR. m. Paligidligid n| I! fig. Walang nagkukupk6p.

isangbagay, Al 6 en derredor || DESABRIGAR. v. a. Hubardn;
m. adv. Sa paiigidligid. alisdnng balabal. || v. r. Ma-
DERRETIDO, DA. p. p. ng De- bubardn; mawaldn iig balabal,
188
DEsA DESA
DESABRIR. V. a. Pasamafn ang kabantugan; siraang puri. v. r. II
lasa ng pagkain. {|
fig. Pasamain Masiraan ng puri; mawaldn ng
ang ioob. II v. r. Sumamd aag kabantugan.
loob. DESAGUERBO. m. Pagkakaalit
DESABROeHAR. v, a. Kalagin 6 pagkakalaban ng mga pagku-
ang bitones ng damtt. || v. r. kur6. Kamalian* II Pagkalimot ||
Makaldg ang bitoens, pa isang bagay.

DESAGALORARSE. v. r. Mag- DESADEUDAR. v. a. Patawa-
palamfg sa init na dinaranas. rin sa mga pagkakautang. v r. ||
DESAGaTAR. V. a, Lapastanga. Mawaldn ng utang.

nin; magkulang ng pitagan. ||
DESADORMEGER. v. a. Gisingin.
V. Mawaldng pitagan.
r. II Buhayia ang pakiramddm;
fig,
DESAGATO. m. Kawaldng.galang; alisin ang pamamanhfd ng ba-

kawaUng pitagan. H Kalapasta- hagi ng katawan.
Bânan. DESADORNAR. v. a, AHs^n ng
DESACERTAR, v. n. Malihis; palamuti 6 gay^k.
magkamali. DESADORNO . m. Kawalan ng
DESAdERTO. m. Pagkakamalt; palamuti 6 hiyds,
pagkakalihis. || Salita 6 gawdng DESADYERTIR. v. a. Hindl ma-
hindt tumpdk, pansin; hindt maalumana.
DESAGOBARDAR. v. a. Palaka- DESAEIAR. V. a. Hamunin; kd-
Bfnang lo6b; alisdn ng takot. labanin.
DESAGOMODADO, DA. p. p, ng DESAEIO. m. Paghamon; pag.
Desaeomodar. adj. Waldng ii lalaban.
sukat na pagukulan 6 hanap- DESAEORTUNADO, DA. adj. Ku-
buhay. lang palad; sahwang palad.
DES AGOMODAR. v. a. Alisdn DESAGARRAR. v. a. fam. Bitiwan.
hg hanapbuhay. || v. r. Mawa- DESAGRADABLE. adi. Naka-
lan ng sukat na pagkunan 6 susukal ng loob; masam^ ang ,^
hanapbuhay. lasa f
DESAGOMPARaR. V. a. Huwdg DESAGRADAR. v. n. Sumukal
samahan; iwang magisd. ang loob; mayam6t.
DESACONSEJADO, DA. adj. y s. DESAGRADEGER. v. a. Huwag
Waldng hatol 6 payo. tumanaw 6 gumantl ng utang na
DESAGORDAR. v. a. Huwdg pag. Io6b. Huwdg kumilala ng kapa-
II
tugmîn ang tunog ng isturmen- kinabangang tinanggap.

t V. r.
11 Hindt magkatugmA DESAGRADECIDO, DA. adj. Wa-
ang tun6g ng ieturmento. v. r. |1 lang utang na to6b; waldng turing.
Makalimot; makalimutan. DESAGRADO. m. Sukal 6 sam^ ng
DESAGREDITAR. v. a. AIisfin ng kalooban. ||
Sam4 ng mukh&.
189
DESA DESA
DESAGREGAR. v, a. Ihiwaldy; paunlakdn.
huwdg isama. DESAIRE. m. Paghiy&; hindl
DESAGRIAR. v. a. Alisaa ng pagpapaunldk.
asim. II
fig. Patamisia, li fig. DESALABAR. v. a. Pullian; pin-
Alisln ang galit. tasdn.
DESAGUADERO. m. Paagusdn DESALAR. V. a. AUsdn ng asin
ng tubig; imburnal. ang isang bagay, |1 Alisdn ng
DESaGUAR. V. a. Paagusin ang pakpdk.
tubig ng isdng po^k. fig. U- 11 DESALENTAR. v, a. Mahigpit
busin; simutin ang tubig. v. n. |! ang paghingd. j| fig. Pahinain
Umagos ang tubig ng is^ng ilog ang loob; paduwagin. II v, r.
sa dagat. Manghinang lo6b; maduw&g.
DESAGUE. m. Pagpapaagos ng DE SALIENTO. m Paghihigoi t .
tublg sa isdng pook; pagpapala- ng paghingd. Kaduwagdn; ka-

||
bas. II Paagusdn ng tubig; im- hinaan ng lo6b,

burnal. DE3ALINAD0, DA. p. p. ng Des-
DESAHOGADO^ DA. p. p. ng alinar. Waldng|| ayos; marungis.
Desahogar. Waldnghiya.|| adj. !l DESALIIÂR. V. a. Alisdn ng ayos
Nauukol sa pook na aliwalas. ii
6 palamuti; parungisin. |i
v. a.
Ginhawang pamumuhay; maluag Mawaldn ng ayos 6 palamuti.
na kabuhayan. DESALlffO. m. Kawalan ng ayos
DESAHOGAR. v. a. Paginhawa- 6 palamuti; kakulangdn ng linis.
hin. Paiuagin ang Inob,

(I Ihi- II
fig. Kapabayadn.
|i
ngd ang bigdt na taglay sa ka- DESALMADO, DA. adj. Waldng

looban. v. r. Guminhawa; lu awa; maluplt; waldng kaluluwa.
ji
muag ang Io6b, DESALMIDONAR. v. a. Alf8dn
DESAHOGO. m. Ginhawa; luag Dg alm5r6l aog damit.

ng Io6b.|l Kawaldn ng sagabal; DESALOJAR. v. a. Paalisin ang
nangungupahan bahay;
sa isdng
Iay&.
palayasin ang nakatird sa is&ng
DESAHUeiAR. v. a. AlisSn ng
tahanan.
pagasa ang sinom^n sa hi-
nahangdd. Alis^n ng pagasang
DESALTERAR. v. a. Payapain;
tl
patahimikin.
mabtihay. Buwagfn ang nangu-
ngupahan sa lupa
||
DESALUMBRADO,DA. adi. Wa-
v. r. Mawa- |1
Idng wastd; hind! magkatuto.

i^n ng pagasang mabuhay 6 gu*
maling ang
DE3ALUMBRAMIENT0. m. Ka-
maysaklt.
bulagdn ng isip; kawal^ng tuto,
DESAHUGIO. m. Pagbuwdg; pag. DESAMAR. V. a. Huwdg ibigin;
lalansdg.
bawian ng pagmamabdl. || Itak-
DESAIRAR, V. a. Hiyaln; hind! wiU
.
190
DESA DESA
DESAMARRAR. v. a. Kalagdn pagkakahilig ng Io6b sa is^ng
ng tail. j[ ffg. Bitiwan. tao 6 bagay.
DESAMISTARSE. v, r. Maki- DE3APEGAR. v. a. Ilay6;iwalay.
pagkagalit. (I
Maalis ang pagkabilig
V. r.
DESAMOR, m, Kawalin Dg pag- ng loob sa isdng tao 6 bagay.
ibig 6 pagmamabdl. DESAPIADADO, DA. adj. Wa-
DESAMORTAJAR- v. a. Alis^n Idng aw^; maluplt.
ng balot. DESAPLICACION. f. Kulang ng
DE3AMPARAR. v. a, Ipaubay^; pagsisikap.
buwdg tangkilikiD. || Lisanin ang DESAPLIGADO, DA. adj. Waldng
isdng pook. pagsisikap sa pagaaral 6 pag-
DESAMPARO; m. PagpapaubayH; gawa.
d! pagtatangkilik. DESAPRENDER. v. a, Limutin
DESANDAR. v. a. Magbalik na ang piuagaralan.
mult. DESAPRETAR. v. a. Lubay^n;
DESANGRAR. v. a. Kunan ang luagan
isdng tao ng maraming dug6. If DESAPROBAR. v. a. Huw^g
V. r. Mawalan Dg maraming dug6. pagtibayin. huwag palampasin.
DESANIMAR v. a. Pabinain ang DESARMAR. v, a. Alisin ang
lo6b; paduwagin. v, r. Mang- II sandata. Tanggalin ang mga
||
hinang loob; maduwdg. kasangkapang bumubuo sa isang

DESANIMO. m. Kahinaan ng bagay
Io6b; kawaUa ng sigla 6 tapang. DESARME. m. Pagaalfs 6 pag-
DESANUDAR, v. a. Alisin ang samsd,m sa mgd sandata.
bub6l. II
fig. Liwanagan ang DESARRAIGAR. v. a. Bunutin
isdng bagay na magul6. banggang ugdt. it fig. Lipulin ang
DESANUDAR. v. a. Alisdn ng masamdng kinamihasnan. || v. r.
bub6l. Mabunot hangs^ng ugdt.
DESAPAeiBLE. adj. Nakagaga DESARREGLADO, DA. adj, Wa-
lit; nakayayam6t. Idng wast6; lampds sa pagkain,
DESAPAREGeR. V. a. Ikubli; pagin6m at sa ibdng bagay.
alising big^ sa bardp ang isdng DESARREGLO. m. KawaUn ng
bagay. v. r.
||
Makubli; maalis wast6 6 busay.
na biglA sa harap.|| v. n. Ma- DESARROLLAR. v. a. Kalasin
wal^; maparam na bigl& sa matd. angpagkakabalumb6n; ikadkd.d. ||
DESAPARICI6n. t Pagkakabu- f g. Pasibulin; palusugin. || fig.

bli; pagkaparam na bigl& sa matd. Ipaliwanag ang is^ng palagdy. ||
DESAPAREJAR. V. a. Alisin ang 11 V. r. MakaWs ang pagkakaba-

kagamitdn ng isdng kabayo. lumb6n; makadk^d. II fig, Su-
DESAPASIONAR. v. a, AUsin ang mibol; lumusog.
.
191
DESA DESA
DESARROLLO, .m Pagkalds sa DESATOLLAR, v. a. Alisin sa
pagkakabalumboa; pagkakadkad. pagkakaputik 6 pagkakabalaho.
]j
fig. Pagsibol; paglusog DESATRAGAR. v, a. Mar Pag-
DE8ARR0PAR. v, a. Hubardn hiwalayin ang dalawang sasak-
ng damit. H
v, r. Mahubdd,n, y^ngdagat ea punduhan. v. r, 11
DESARRUGAR. v. a. Alisln ang Maghiwalay ang dalawdng sasak-

kulub6t; banatin. yangdagat sa punduhan.
DESASEO. m. Kawalaa ng was- DESATRAER. v. a. Ilayo; pag-
t6; karumihdn. hiwala>in ang dalawdng bagay.
DESASIR. V. a. Bitiwan. ]}
v. r. DE3ATRAMPAR. v, r. Linisin 6
Bumitiw; mabitiwan. j| fig. Ma aliean ng anomang sagabal ang
mitiwan^n. iRang alul6d 6 padaluyangtubig.
DESASOSEGAR. v. a. L'galigin; DESATURDIR. v. a, Alisinang
bagabagin. |j
v. r. Maligalig; ma- pagkaliogaw, || v. r, Maalisang
^ bagabag. paakalingdw.
y DESASTRE. m. Kapahamakang DESAUT0RIZAR. v. a. AUsan
malakf; sakunS.. ng kapangyerihan angisdngtao.
DESATAR. V. a. Kalagln; kalagdn; II
V. r, Maalisan ng kapangya-
II
V. r, Makal^g; makalds. rihan ang isang tao.
DESATENdON. f. Pagkalibôg. DESAYENENGIA. f. IPagkaka-
H Kawalan ng pitagan. alit.
DESATENDER. v, a. Ipagwaldng DES.WENIR. V. a. pag-'alitin. |i
bahala. huwag pansinln ang si- V. r. Magkaalit.

nasabi 6 ginagawa. || Huwag DESAYIAR. V. a. Iligdw ng daan.
asikasuhin ang isang tao 6 ba- II V. r. Malipdw.
gay. DESAYUNARSE. v. r. Magal-
DESATENTO, TA. adj. Nagwa- musal; magagahan.
waldng bahal^; hindi pinaânsin DESAYUNO. m. Pagkain sa
ang isdng bagay, WaUng pi- |i umaga; aKahan. II
Pagaalmufal.
H^ tagan DESAZOGAR. v, a. Alisdn n|
DESATINADO, DA. p ng Des-
p. asoge.
atinar. li adj. Waling wast6; DESAZ6N. f. Kawaldn ng lasa;
gul6. Nauukol sa nagsasalit&
II
katabangdn. Kasukalan ng|1
ng waldng kamaluyan. loob. fig, Kabalisabdn ng lo6b;

II
DESATINAR. v. a. Guluhln ang karamdaman ng katawan.

isip. V, n. MagsalitA ng mga
II
DESAZOKAR. v. a. AUsdn ng
kabalbaldn. Mawal^ ang ayos {| lasa ang IsSng psgkain.H Paga-
sa is^ng pook. litin; pasukalin ang lo6b. Maga- \\
DBSATINO. m. Kawaldn ng wastd. lit; sumukal ang lo6b. v. r. \\
II
Kabalbaldn; kamalian. fig. Magkaramdam.
192
DESB DESB
DESBANCAR. v. a. Aliwalasin; DESBOGAR, v. a. Alisdn ng bi-
alisaa ang isdng po6k n^ mga ang isd,ng bagay.
big v. r. fig, II
bangk6ng naghambalang. Ma- ||

Magsallt^ ng kabastus^n at mga
talo ang lahdt ng puhunan sa bagay na nakagagalit.
sugdl. DESBONETARSE. v. r. fam, Mag-
DESBARAJU3TAR. v,a. Guluhin alis ng bunete sa ulo.
ang handy. DESBORDAR, v. n. Umapdw

DESBARAJUSTE. m. Kaguluhan ang tubig.
ng hanay. DESBRAYAR. v. a. Paamuin ang
DESBARATADO, DA. p. p. ng mga hayop. || v. n. Magbawas
Desbaratar. || adj. y s. fig. Ma- ang kabagsikdn. v. r. fig. Lu- II
samang kabuhayan, asai 6 pa- mubay ang bagsik; maglubag ang

mamahal^.. kapralitan.
DESBARATAR. v. a. Sirain 6 DESBRUJAR. v. a. Agnasin, [|
igibd ang isdng bagay. Lugsa- i) V. r. Maagn^s.

kfn ang kayamanan. Mil. Gu- |I
DESGABALGAR. v. n. Bumab&
luhin ang handy ng mga kaaway. sa kabayo,
II
V.Masira; magsalita 6 gu-
r. DESCABEZADO, DA. p. p. ng
mawli ng laban sa katuwiran. Desrabezar, || adj, fig. Lit6;
DESBARATO. m. Pagsiri. wal^ng isip.
DESBARRIGADO, DA. p. p. ng DESCABEZAR. v. a. AlisSn 6

Desbarrigar, adj. May ii maliit pugutan ng ulo.
'
na tiy^n. DESGABRITAR. Awatin sa v, a,

DESBARRIGAR. v, a, fam. Su- suso ang mga buI6ng kambing.
gatan ang tiyd-n.
DESCAECER. v. n. Mangiiinang
DESBASTAR. v.a. Tapasan; tap-
untiunt! ang katawdn, ang ka-
yasdn. purihdn, ang kapangyarihan at
DEBASTE. m. Paptapas,- pagtap-
ibp,
yds.
DESCAECIMIENT0. m. Pang-
DESBAZADERO. m. Po6k na ha-
ng katawan, kapurihan
bihin^ .
iumimig at madul^s.
at ibp. /
DESBEGERAR. v. a. Awatin sa
pagsuso ang mga bul6. DESGALABRAR. v. a. Sugatan
sa ulo. V. r. Masugatan sa
DESBOGADO, DA. p. p. ng Des 11
ulo,
boear. adj. Nauukol sa mga
II
kasangkapang sirS ang pinaka- DESCALZAR. v. a. Alisdn ng

bunganga. adj. fig. y fam. Hi-
II
eapatos. ||
v. r. Magalis ng sa.
rati sa pagsasalit^ ng mga ka- pato; magtapdk.
bastusdn at ng mga bagay na DESCALZO, ZA. adj. WaMng
nakagagallt. eapatos.
;;
193
DESe DESe
DESCAMINADO, DA. p. p. ng waUy ng laman sa but6.
Deseamiaar. || adj, ant. Lihls DESOARNAR. v. a. Ihiwaldy ang
sa landds. lamdn ea buto; maghimay. II
v. r.
DESGAMINAR. v. a. Ilihfs sa Maaiis ang lamdn sa buto; ma-
landas; iligaw. him^y.
DESCAMISADO, DA. adj. fam. DESCARO. m. Kawalan ng hiyk;
Waldng bar6; hubad. 1| fig. y kapangahasan katampalasanan
;
despeet. Napakadukh&. kawalan ng pitagan.

DESCAM:pADO, DA. a j. Lupang DESeARRIAR. v. a. Ilihis 6 iligaw
walang sagabal.
aliwalas; ang isang tao sa landas. Iti- ii
DESCANSADER0. m. Pahinga- walag ang mga hayop sa kaea-

han. mahan. Malihis ea landds; ma-
11
DESCANSADO, DA. ng Des

p. p. ligaw. Matiwaldg ang mga ha-
II
eansar. 1| adj. Nagpapahingd; yop sa kasamahdn. v. r. fig. ||
hindt pag6d. Masinsay sa matuwid.

DESGANSaR. V. n. Magpahinga; DESeARRILAMIENTO. m, Pag-
tumigii sa paggaw&. ||
fig. Mag- kalins^d sa daang bakal.
palipas ng hirap. Matulog; || DESOARRILAR. v. n. Malinsdd
maapahingalAy. sa dadng bakal.
DE3CANS0, m. Pagpapahingd, || DESe ARRIO . m Pagkakalihis
.
Pagpapalioas ng pagod. sa landa^; pagkasinsiy sa matu-

DE3CANTAR. v. a. Alisin ang wid.
mga gilid na mataUm. DESOARTAR. v. a. fig. Iwaksl
DESCAN0NAR. v, a. Aliean ng ang isdng bagay; itakwil.
mga bagwls ang mga hayop na DESOASAMIENTO. m. Panpa-
may pakpdk. pawaldng kabuluhan sa isdng
DESGARADO, DA. adj. Walang kasal. li Paghihiwaiay ng liag*
hiyi; pangahds; pusdng. asawa.
DESOaRGA. f. Pagiibis ng pasan. DESGASAR. V. a. PaghiwaUyia
II
Pagbabawas ng big^t na di ang nagsasama ng dt kasal. ||
nadald. Mil. Pagpapaput6k ng

||
V. r. ^ Magh waldy ang magasawa.
sabdysab^y ng mga kawal. DESCASCARRAR. V. a. Alis^n ng
DESCARGAR. V. a. Ibis^n ng baiit; talupan. || v. r. Maalisdn
pasdn. II
Paputukin ang mga bang balat.
ril 6 kany6n. Alisan ng bala ang
||
DESGASPAR. v. a. Alisdn ng ba-
barll. II
V, r. M^gbitiw ng tung- lakubak.
k6K DESGASTADO, DA. adj. Wa-
DESGARNADOR. m. Pangayod Idng pagibig sa mga kamaganak
ng lamdn. dt nagmamabdl sa mg% kamag-
DESG ARN ADURA . f. Paghihi- anak.
25
. ;
194
DESe DESe
DESCENDENCIA. f. Angkin; II
Pumusiydw; mangupas.
V. r.
lahi. DESeOLORIDO. DA. adj. Ma-
DESGENDER. v. n. Bumab&; ûtlA; kupds.
manaog. |1 v. a, Ibab&; ipanaog. DESGOLLAR. v. n. y r. Mangi-
DESGENDIENTE. eom. Inap6. babaw.
DESeENSO. m. Pagpanaog; pag- DESeOMEDIDO, DA. adj, Lu-
bab&. II fig, Pagkaalis sa tung- malabis; masagwi. || Waldng pi-
koL tagan
DESGENIR. Alisdn ng ga-
V. a.. DESeOMEDIRSE. v. r. Mawaldn
ng pamigkis
pos; alisdn v. r. || ng pitastan.
Makal^g ang gapos 6 pamigkis. DESeOMPASADO, DA. adj. La-
DESCERRAJADO, DA. adj. fig. bis sa sikat; masagwa.
y fam. May masaming pamu- DESeOMPASARSE. v. r. Ma-
muhay at budht. wai^n ng pitagan.
DESCERRAJAR. v. a. Alisdn ng DESeOMPONER. v. a. Guluhin
siradura ang pintdi kabdn at ang ayos; sirîn. II Kalasln; iuil *^
ibp. fig. y fam.

II
Mftgpaput6k sa dati. ||
v. r. Mabul6k.
ng baril, kany6n at ibp. DESGOMPOSieiON. f. Pagsir^.
DESCLAVADdR, RA. adj, Bu- II
Pagkabul6k:.
mubunot ng pakd. m. Pang- || DESeOMPOSTURA. f. Pagsira
bunot ng pakd. pagtanggal- il
Pagkabul6k.
DESCLAVAR. V. a. Bunutin ang DESeOMPUESTO, TA. p. p. irreg.
pakd. Aiisin sa pagkakapakd-
II ng Deseomponer. adj. jj fig.
DESCOBIjAR. V. a. Alisdn ng Magas6: walang hinhin.
takip 6 bub6ng.
DESeOMULGADO, DA. adj. y s,
DESeOGER. V. Unatin;
a.* ali-
Masamd.
s!ki ang pagkakakulub6t.
DESeOGOLLAR. v. a. Aligdn ng
DESeOMULGAR. v. a- Itisâlag.
usb6ng 6 talb6s. DESCONCEPTUAR. v. s* Sirâng
DESeOLAR. V. a. AHsSn 6 pupuri; pulaan. II v. r. Masiraang
tulan Dg bunt6t. puri; mapulaan.
DESGOLGAR. v. a. Alisin sa DESCONCERTAR. v. a. Pasama-
pagkakasabit; ibugos.j| v. r. Mag- in; guluhin ang ayos ng 'uam

hugos. bagay. H Ilins^d ang but6 ng
DESeOLMAR. v. a. Kalusin. ||
katawâ. V. r, Magul6; ma-
II
flg. Bawasao. sira ang ayos ng isdng bagay.||

DESeOLMILLAR, v. a. Alisin Malinsdd ang but6.
ng pangil. DESeONGORDIA. f. Pagkakahi-
DESeOLORAR. v. a. Alisin ng wal^y; pagkakaalit ng dalawdng
kulay; papusyawln; paniupasin. bagay.
.
195 =
DEsC DESe
DESCQNFIADO, DA. adj, Waldng ngdt.
tiwallt. DESCORAZONAR. V. a. Alisdn ng
DESCOIS[FIANZA. f. Kawaldng ti- pus6. II
fig. Panghinain angIo6b;
wai^. paduwagfn. ||
v. r, Manghinlt
DESCONFIAE. V. n. Huwdg mag- ang lo6b; maduwdg.
tiwal^, DESeoRDAR. V. a. AUsdn ng ku-
DESeONEORMAR. V. Huwdg
a. werdas.
umayon. || v. r. Huwdg mag DESeORDERAR. V. a. Awatin sa
kaayon. suso aeg mga bul6 ng tupa.
BESCONFORME. adj. Hindl mag- DESeORNAR. V, a. Alisdn ng su-
kaayon. ngay.
DESeONEORMlDAD. t Pagkaka- DEseORRER. V. a. Pagbalikdng
ibd Dg dalawdng bagay; hind! takbuhln ang natakb6 na. Li- ||
pagkakaisa. kumin ang nakakadkdd. v. r. ||
DESeONOGER. V. a. Limutin. || Umanod ang tubig.

Huwag kilalanin; itatuwd; tu- DEseORT^s. adj. WalanR pitagan.
tulan. DESCORTESfA. f. Kawaldn ng
DEseoiôeiDO, DA. adj,, y s. Wa pitagan.
Mng utang na io6b. || Hindl DESCORTEZAR. V a: Alis^n ng
kilala. balat; upakin. || v. r. Maalis
pESeONOeiMIENTO. ni. Hindl ang bal4t; mabalatan.
pagtanaw ng utang na lo6b; ka- DEseoSER. V a. Tastasin ang
waldng turing. tahi. II
V, r, Matastds.
DESeONSENTIR. V. a. Huwlig DEseosiDO, DA. adj. fig. Mapag-
ipabintuiot; huw^g payagan. saiit& ng kapaslangdn. ii fig. â-
DESeONSOLADO, DA . adj. fig. Ma- Idng ayos 6 husay. || m. Baha-
iungk6t; mapangldw. ging tastds sa tahl ng isdng dam(t.
DESeONSOLAR. V. a. Palungkutin; DESeOYUNTAR. V. a. Linsarln
hapisin. ||
v. r. Malungk6t; ma- ang mga but6. n v. r. Malin-
hapis. bM ang mga but6.
DESCO:nsueLO. m, Lungk6t; ha- DESCRECER. Bawasan; pa V. a.
p)s; dalamhati. untiin. Umuntl,||

v. n.
DESeOHTAR. V. a. Awasin. DESGR^DITO. m. Pagkawal4 ng
DESeoi^TENTAR. V, a. Pasukalin puri 6 kabantugan; kasiradng
ang lo6b; alisan ng kasiyahing- puri.
lo6b. DESGREER. V. a. Huwdg Boani-
DESeONTENTO. m. Pagsukal ng wal^ 6 manalig.
lo6b;kawalan ng kasiyahanglo6b. DESGRESTAR. V. a. Alisdn ng palong
DESeOlNYEHIR. V. n. Huwdg DESGRIBIR. V. a. IsalaysSy, n
makdayon; maibd; magkasalu Iguhit
196
DESe DESD
DESCRIPCi6n. f. Pagsasalaysay, kasawi^ng kalagayan; kawaldng
II
Pagguguhit. pagkunan:
DESCUARTIZAR. v.a, Hatiin ang DESDIGHADO, DA. adj. Saliwang
isdng bagay sa apat na piraso. palad; sawing kalagayan.|| fig. y
II Paatp^'rapirasuhin ang igaQg|bag^y. fam. Walang pagkunan; dukh&.
DESeUBRIMIENTO. m. Pagka DESDOBLAR. v. a, Ikadkdd ang
tukl^s; pagkatagpd. isdng bagay na nakatik!6p; ilatag.
DESeUBRIR. V. a. Ihaya. (I DESDORAR. V. a. Aliedn ng du-
Ipakita; buksdn ang natatakp^n. rado. 11
fig. Panglabilin; dungisan
Masumpungdn 6 matuklas^n
li
ang puri. || v. r. Maalis ang du-
ang isdng bagay na nakukubli rado. II V. r. fig. Manglabd; du-
II
Halughugin. v, r. Magails || mungis ang puri.
ng sombrero 6 ibdng bagay na DESEAR. V, a. Nasain; magnasa;
nakatatakip. adhikaln.
DESeUENTO. m.
Pagaaw^s. |] DESEGAR. V. a. Patuyuin. ||
v. r.
I awa&; bahagi ng kabayardn sa Matuy6.
hing pagkakautang, DESECATIVO, VA. adj, Nagpa-
DESeUERNO. m. fam. PaghiyA; patuy6; pangpatuyd.
paghalay. DESEGHAR. v. a. Iwaglit; hatu-
DESGUIDADO, DA, adj. y s. Pa lan. II
Alipustain; pawalang ha-
baya; tamad. iaga. II Itab6y. ||
Iwalay; ilayd.
DESeuiDAR. V. a. Alisan ang DESEGHO. m. PinagpUian. ||
fig.
isang tao ng h&ng tungkulin. ||
Pa$alipustd; pagpapawal^ng ha
Linlangin ang isdng tao upang lap^.
mallngdt sa isdng bagay. || v. n. DESEDIFICAR. v. a, fig, Mag-
y Magpabay^; malingdt.
r. bigdy ng masamdng halimbawa.
DESGUIDO. m. Kawaldnngingat; DESELLAR. v. a. Alisdn ng seU
kapabaya^n; pagkalingat. Pag || yo anar isdng bagay,
i^wal& sa alaala; pagkalimot. DE3EMBARAZAD0, DA. adj. A-
DESDE. prep. Sapiil; mul&. waldng sagabal; hawdn.
liwalas;
DESDEGIRSE. v. r. Bumawi sa DE3EMBARAZAR, v a. Hawa-
nasibi; pasbalikdnang naipagsulit. nan; alisdn ng sagabal, v, r. ||
DESDfiN. Alimura;siphay6
in. II
Mahawanan; maalisd,n ng sagabal.
fiK. Pagmamatads; pagmamalaki. DESEMBARCADERO- m. Po6k
DESDENTADO, DA. adj. Na na tunsaran; daungan.
waUn ng mia ngipin; natipuan DESEMBARGAR. v. a, lahon;
ng mga ngipin. ilunsdd sa sasaky&ngdagat ang
DESDENTAR. v. a. Alis^n ng isdng bagay na nakalulan. v* n. ||
nga ngipin. y r. Utnahon; lumunsdd; umibis

DESDIGHA. f. Kasaliwadngpalad; sa sasakydn.
.
197
DESE DESE
DESEMBARGO. m. Pagahon;pag- DESEMPARENTADO, DA. adi,
lunsad Wa^dng kamaganak.
DESEMBARQUE. m. Pagaabon; DESEMPERAR. V, a. Tubusta
pagiibis ng mga bagay aa naka ang nasasangia. II Tubusio ss
lulan sa sasaky^n. pagkakautang }[
Tuparin ang
DE8EMBAULAR. v. a. Kuoia ang tungkuling hawaie; gumandp. il
nasa baul. V. Matubos;

r. makabayad sa
DESEMBEBECERSE. v. r, Mag- pagkskautang.
sauliang nawaldng ulirat; ma- DESEMPEORAR8E. v. r.i Luma-
kamalay tao. kas; mabawi ang dating lakds.
DESEMBOGADERO. m. Waw4 DESEMPEREZAR. v. n. y r. Su-
ng dagat; bitds. mipag; maalis ang katamaran.
DESEMBOLSAR. v. a. Dukutin DESEMPOBRECER. v. a. Hanguin
ang nasa bulsall fig. Pagbayaran. ang is4ng tao sa kahirapan. ||
DESEMBOLSO. m. fig. Pagba- V. r. Makaahon sa kahirapan,

bayad. DESEMPOBREGIMIENTO. m.
DESEMBORRAGHAR AUsIn v. a. Paghangd 6 pagkahangd sa ka-
aog paglalangd. v. r. Maalls || hirapan.
s^Dg paglalang6 6 kalanguhdn. DESEMPOLYAR, v. a. Alisan ng
DESEMBOSGARSE. v, r. Umalls alikab6k; pagpagdn ng aHkabok.
sa gubat. H V. r, MaaHsdn ng aHkab6ki
DESEMBRAVECER. v. a. Paa~ DESEMPOLYORAR. v. a. Alisau
m lin. II
V. r. Umam6. ng alikabok.
DESEMBRAVEClMIENTO.m. Pag- DESEMP0NZ0IJAR. V, a, AH-
papaaTod. II
Pagam6. sin ang kamanddg.
DESEMBRIAGAR. v. a. Alisin
DESEN^MORaR. V, a. |WalIn
ang kalanguhan. v. r. Maalfs ||
ang pagibig sa isdog tao 6 bagay.
ang paglalango 6 kaUnguhan.
DESENASTAR. V. a. AHsahdn ng
DESEMBROLLAR. v.a. fam. Al- kasang-
puluhdn ang sandata 6
8fn ano: pagkakagus6t; husayfn.
kapang bakal.
DESEMEJANTE, adj. Kaibd; hin-
DESENCADENAR. v. a. AH?Sn
dt kaparis.
DESEMEJANZA. f. Pagkakaibd; ng tanikaÂ ang bilanggd. fig !!
hindt pagkakaparis. Sirain ang tall ng pagaasawa. tl
DESEMPALAGAR. v. a. AHsfn V. r. Humagpos.

ang suya. ii v. r. Maalfs ang DESENCAJAR. v. a. Lansagtn;
8uy&. tanggaUn. II v. r. Malansag;
DESEMPAPELAR. v. a. AHsfn magkatanggaltanggdi.
ang baiot na papel ng isaog DESENCAJONAR v. a. AHsin
bagay. sa kah6n.
~ 198 ~
DESE DESE
DESENGOLLAR. v. a. Alisin ang ak'dt.
isdag da6ng sa pagkakasadsdd; DESENPADADO DA. adj Wa-
ibuD86d, 11
V. a. Mabunsdd. I&og maluag ang kalooban.
galit;
DESENGAPOTAR v. n. Alisln 11
Maluang; maluag ang isdng
ang bumabalot. y fanQ, II fig, pn6k.
Alisdn n| taklp; ihayag. v. r. || DESENPADAR. v. a. Magalla ng
fig. Lumiwanag ang laogit. gdlit; paluagin ang kalooban. [|
DESENCARCELAR. v. a. Pawa- V, r. Maalf8 ang galit; lumuag

Idn sa bilangguan. ang lo6b,
DESENCARECER. v. a. Bawasan DESENPARDAR- v. r. Bitadtarin;
ng halagd ang is&ng kalakal; alisin ang balot ng mga pald6.
imura. II v. r. Mamura; iMba- DESENPARDELAR. v. a. Alisdn
bft ang balagd. ng balot ang paldo.
DESENGENEGAR. v. a. Ali^ln DESENPRENAR. v.a. Alisin ang
sa pagkakabalahd. preno 6 pamigil.|| v. r. fifl:. Magu-
DESENOERRAR. v. a. Palabasin moD sa masamdng bilig ng ka-
sa piitan; palayain sa pagkaka- tawdn.
bilanggd; pawalan. DESENERENO. m. Pagaalis ng
DESENCLAVAR. v. a, Bunutin; preno. ii li. Pagkagumon sa ma.
alisio sa pagkakapakd. sarn^,
DESENCLAVIJAR. v. a. Alisin DESENEUNDAR. v. a. Alis4n ng
ang mga pakd 6 kawit. balot 6 pundd.
DESENCOGER. V. a. Unatin;ilad. DESENFURECER. v, a. Paglu-
Idd; banatin; kadkarln. 11 v, r. bagin sa kagaiitan. [| v. r. Mag-
fig. Maalis ang kadungudn. || lubag sa kagalitan.
V. r. Mabanat; maunat. DESENGANCHAR, v. a. Alisin
DESENGOLAR. v. a. Bakbakin; sa pagkakawit 6 pagkakasingkdw.
paknitin sa pagkakadiklt. || v. r.
DESENGAl!fAR. v. a. Ipakilala
Mabakbdk sa pagkakadikit.
ang pagkakaday^ 6 kamaliang
DESENC0LERIZAR, v. r. Pahu.
kinabulugan. || v. r. Makilala
paln ang galit. ||
v. r. Humu-
aug day^ 6 kamaliang kinahulu-
p& ang galit.
gan.
DESENeORDAR. v. a. Alisin ang
mga kuwerdas ng isdng kasang- DESENGAfJO. m. Pagkakilala sa
musika. pagkakadaylt 6 kamaliang kina-
kapan sa
hulugan.
DESENCORVAR. Tuwirfn v. a.
*
ang pagkabalukt6t ng is^ng ba DESENGR03AR. v. a. Papayatin;

gay; unatin. pangayayatin.
DESENeUADERNAR. v. a. Ka. DESENGRUDAR. v.a. Alisin ang
lasin ang pagkakabalot iig isiog pagkakadikit.
.
1 99
DESE DESE
DESENHEBR AR v . . a . Alisdn ng DE3ENTERRAR. v. a* Hukayin
hibldng sinulid ang karayom. ang nakaba6ii. ||
fig. Alalahanin
DESENHORNAR. v. a. Hanguin ang nalilimutan.
sa burn6 ang nilulutd. DESENTIERRAMUERTOS. eom.
DESENLAZAR. v, a. Kalagin ang fig. y fam. Ang naninirang puri
tali. ii flg. Liwanagan. sa mga patdy.
DESENLODAR. v. a. Aliaia ang DESENTRISTEGER, V. a. Alisdn
putik. ng iungkot; pasayahin. v. II r.
DESENLUTAR. v. a. Maghub^d Maalis ang luagk6t; sumayd.

ng luksS, DESENTUMEGER. V. a. Alisln
DESENMARANAR. v, a. Husayin; ang pamamanhid 6 pangangalay

alisin ang gul6. ||
fig, Husay.n ng alinmaag bahagi ng katawSn.
ang gul6ng putld, sinulid at ibp. II
V. r, Maalis ang pamamanhid
DESENMASGARAR. v. a. Alisdn 6 pangangalay.
DESENTUMIR. Alisin ang V. a.
ng takip sa mukh& 6 maskar^.
V. r. Magalis ng taklp sa pamamanbld pangangalay ng6
j[
mukb& 6 maskard. bahagi ng katawdn.

DESENMOHEGER. v. a. Linis'n DE3ENVAINAR V. a Hugutin
sa suksukan ang iadng sandata.
ang amag.
DESENYENDAR. V. a. Aiisin ang
DESENMUDEGER. v. n. Maka-
pagsalit&, maparam ang pagka- panali sa mga sugat.
pipi. fig. Magsiwalat ng mga DESENV0LVER. V. a. Alis^n ng

II
lihim na malaong tinitimpt. balot; kadkarla. II fig. Ipaliwa-

DESENOJAR. v. a. Pawiin ang nag aag isdng bagay na malabd
gaiit; paglubagin ang po6t. || v. r. 6 magug6t. v. r. Maalis^n ng
||
fig. Lumuag ang loob. balot; makadkdd.

DESENREDAR. V. a. Husayin DESENVUELT0, TA. p. p. irreg.
auR kagusutan. || fig. Isaayos. ng Desenvolver. || adj. fig. Ma-
II
v.r.fig. Makalay^ sa anomdng layli at talipandds,
kagipitan 6 hirap. Nas^; hangdd; ad-
DESEO. m.
DESENRROLLAR. Ikadkdd;
v, a.
hik&; bukd. II
Pita.
bitadtarin; alisia ang pagkakaba- Nagnanas^;
DESEOSO, SA. adj.
lumb6n
naghahang^d,
DESENSILLAR. v. a. Alisin ng
DESERCI6N. t Pagtakas ng ka-
siya ang kabayo,
DESENSOBERBECER. v. a. Alisin wal.
ang kapalaluan; pagpakumbabain. DESERTAR. V, n. y r. Tumakas

DESENTENDERSE, v. r. Mag- ang kawal. Y fam. Ipa-
|l
tig-
kunwaring walang malay sa isdng ubayJt ang mga po6k na pina-

bagay; npiagmadngmaangan. malagiati.
200
DESE DESE
DESERTOR# m. Aog kawal na tu- DESGARRAR. v. a, Ponitin; gi-
makas dt ipinaubay^ aog kaei- siin.
ydng watawat. DESGARRO. m. Punit; sir&.
DE3B8PERACI6N. f. Pagkawa- DESGASTAR. v. a. Gasgasin. ||
I^ng lub69 ng pagasa. | Galit.
MaKasgde.
V. r. v. r. Manghin^.
H
DESESPERAR- v, a, Alisan ng DESGASTE> m. Paggasgds; pag-
pagasa. jj Inipin; pagalitin, ||
v, r.
kagasgds,
Mawal& ang pagasa; mainip. !l
DESGOBERNAR. v. a. Sirarn
Magpatlwakdl. ang mabuting ayos ng pamaha-
DESESTIMACI6n: f Pagpapawa. ,
laan. Linsarin ang mga buto.

||
l^ns halagd.
DESESTIMAR. V. a. Pawaling DESGOBIERNO. m, Kawal^n ng
ayos ng pamahalaan.
balagd,. Itakwll; tanggihdn.
||
DESGOMAR. v. a. AUsdn ng go-
DESFALCAR. v. a. Sirain aug
ma ans mga damit.
salaping iniingatan; kuiangao.
DESGRAêiA. f. Kapahamakdn.
DESFALC0. m. Pagsir^ ng sa- IIKasaliwaang palad. [1 "^Kawa
laping iniingatan; kakulang^n. lan ng biyay^.
DESFALLECER. V. a. Panglumu- DESGRAGIADO, DA. adi. y s. Na-
hia; panghinain ang lo6b. || v. n. pahamak; nasawlng palad.
Himatayin; manglum6. DESGRAdAR. v. a. Pasukalin
DESFALLECIMIET0. m. Pang. ang loob. Sayangin; aksayabln.
ll
Iulum6; panghihimatdy. V. r. Masayang; maaksayd.ll

li
DE9FA V0R ABLE, adj . Kasalu V. r. Mapahamak.

ngdt; kalabati DESGRANAR. v. a. Lugasln. 11
DESFAVOfiECER. v. a. Huw^g V. r. Malugds.

lin|apin; pagkaitdn Salungatln; II
DESGRANE. m. Paglugds; pag-
Balansangin ang isang bagay. kalugds.
DESEIGURAR. v. a. Papangitin DESHABITAR. v.a. Iwan 6 Ipa-
ang pagmumukh& at mga kilos. uhaylt ang tahanan, ||
MawaUn
II
fig. BaMtkayudn. v. || r. Pu- ng mamamaydn ang isdng po6k.
mangit. DESHaBITUAR. V. a. Baguhinang
DESFLORECER. y r. Mala-v. n,
ugali. II
V. r. Magbago aog u-
gas ang bulakMk; malu6y. 6 pinagkapamihasahan.
gali
DESGANA. f. Kawal^n ng pita DESHAGER. v. a. Sirain ang hugis
ng pagkain. fig. Kakulangdn
II 6 anyd ng isdng bagay.H Gasgasin;
ng sikap sa isdng bagay. panipisln. Iwasdk. Tunawin,
|| || ||
DESGANAR. v. a. Patabangin Hatiin; pagpirapirasuWn, v. r. ||
ang kalooban sa is^ng bagay.|{ Masir^ ang isaog bagay, v. r. fig. ||
Alisdn ng pita ng pagkain, || Magpigbatt; magdalamhati. v. r. ||
V. r. fig. Sumukal ang Ir^b; fig. Maparam sa malas. II v. r.

mapagod sa is^ng bagay. fig. Mangayayat; maDgh]n&.
201
DESH DESH
DESHARROPADO, DA. p. p.ng II
Masirang puri.
V. r.
Desharropar. || adj. y s. Gulagu- DESHONROSO, SA. adj. Waka-
ianlt; sirdsird ang damit. eisirang puri; umaalimura.
DE3HARR0PAR. v. a. Sirain ang DESHORA. f. Alangdn sa oras.
damft| A deshora* m. adv, Wal& sa
II
DESHELAR. v. a. Lusar in ang oras.

namumu6. DESHUESAR. v. a. Alisdn ng
DESHEREDAR, v. a. Pagkaitdn mga but6.
Dg mana; huwdg pamanahan. ii DESHUMEDEGER. v. a. Patu-
V.r. fig. Gumaw^ ng nakasisirlt yuin. Ji
V. r. Matuy6.
sa kaniyd^ng pangalan. DESIDIA. f. Kapabayadn; kata-
DESHERRAR. v. a. Alisan ng ta- maran.
nikald ang bilangg6- Alisdn ng || DESIDIOSO, SA. adj. y s. Paba-
bakal ang kuk6 ng kabayo. yi; tamdd.
DESHERRUMBAR. v. a. Alis^n DESIERTO, TA. adj, IlAng; wa-
ng kalawang. Idng tao. II
m. Po6k na waldng
DESHIELO. m. Pagkalusaw ng tao
pamumu6. DESIGNACI6n. f Pagtuturd; pag-
.
DESHILACHAR. v. a. Nutnutln; tatalagd; paguukol,

munglayln. DESIGNAR. V. a, Itur6; italagi.
DESHINGAR. v. a. Bunutin ang ii lukol.
napapakd. DESIGNIO. m. Isip 6 akala.
DESHINOHAR. v. a. Paimpisin DESIGUAL. adj. Kaibd; hindl
ang pamamagd. it Umimpls ang kaparis. ii Hind! patag; bakilba-
pamama &, kll. II
fig. Salawahan; pabago-
DESHOJAR. V a. Aliean ng da- bago.
bon ang balaman. || v. r. Ma- DESIGUALDAD. f. Pagkakaib^;
lugds ang mga dahon ng hala- hindi pagkakaparis. || Kabakildn;
man, hindt pagkakapatag.
DESHONESTIDAD. Kahalayan. f. DESIMAGINAR. V. a. Katkatia
11
Salitd 6 gawdog mahalay. sa alaala. || v. r. Mawalft sa
DESHONESTO, TA adj. Maba- alaala.
lay; walang bttft; salauli. DESINENGIA. f. Gram. Tunog
DESHONOR. m. Kawaldn ng pung dulo ng pangungusap.
ri. j| Alimura; siphayd- DESINTErS. m. KawaMn ng
DESHONRA. f. Kawal^n ng puri; hangad.
kasiraau ng puri. ii Pagsirang DESINTERESADO, DA. adj. Wa-
puri. idng hangdd.il Maganddng lo6b.
DESHONRAR. v, a, Siraan ng DESISTIMIENTO. m. |Paguur6ng
purk II
Aîs^n ng puri ang babae. ng binahangad.
26
;
202
DESI DESL
DESISTIR, V. n. Umurong sa Siraan ng puri 6 dangaU B v. r.
hinahang^d; umudl6t sa binaban- Maaiis ang kindng 6 kintdb.

DESLUMBRADOR, RA. adj. Na
DESJUGAR. V. a. Kunin ang kasisilaw.
katSs. DESLUMBRAR. v. a. Silawin. ||
DESLEAL. adj. y s. Taksil; su- V. r, Masilaw.

k^b. DELUSTRAR. v, a. Alisdn ng ki-
DESLE ALT AD. f. Pagtataksil nang 6 kintdb. ||
fig. Siraang
pagsusukab. puri.
DESLEIR. V. a. Lunawin; tuna- DESMAMAR. v. a. Awatin sa
win; kanawio. ||
v, r. M^lunaw. suso.
DESLENDRAR v. a. Alisdn ng DESMAR. m. Kalabisdn.
lisa 6 kuyumad. DESMANDADO. DA. adj, Ma-
DESLENGUADO, DA. p. p. ng suwayin; ayaw Bumun6d.
Deslenguar. ii adj. fig. WaMng- DESMANTEGAR. v. a. Alisan ng
hiy Sl; masamdng bibfg. raantik^.
DESLENGUAR. v. a. Putulan ng DESMANTELAR. v. a. Gibain
dilft,. II
V, r. fig. Magmasam^ng ang mga muog.
bibfg. DESMAYAR. v. a. Makaibay; ma-
DESLI6AR. V. a, Kalagin; ali^dn m. fig. Manglum6;mang-
kahilo, II
ng gapos. V. r. Humagp6^; lupaypay; maduwdg. v, r. Ma- i|

II
naakaldg sa tali. waldn ng malaytao.

DESLiZ* m. Pagdupilas; pagka DESMAYO. m. Pagkaibay; pag-
dupilas; pagkadulds. ||
fig. Pag- kahilo. Panglulum6.II
kakalisyA; pagkakamail. DESMELAN, y. a. Alis^n ng pu-

DESLIZADERO, RA. adj. Naka- 16t ang bahaypukyutan.
dudupilas; nakadudulds.
DESMELENAR. v| a. Gusutin
DESLIZADIZ0, Z>. adj. Naka- 6 ang buh6k.
ilugay v. r, Ma- 11
dudulds; nakadudupilas. 6 malugay ang buh6k.

gusot
DESLIZAMIENTO. m. Pagkadu-
Ids; pagkadupilas.
DESMEMBRAR. v. a. Hatiin at
ihiwaldy ang mga bahagi ng ka-
DESLIZAR. V. n. Magdulds ang
Ihiwaldy; hatiin.
tawdn. II
fig.
mga pa4. li fig. Magsalitft 6 gu-
maw& ng pagkakamalt. || v. r.
DESMEMORIADO, DA. adj.ys.
Mahinang magtand&. 11 Madaling
Madulds. ||
v. r. fig. Tumakas;
makalimot.
magtanan.
DESLUeiDO, DA. adj. Waliog DESMEMORIARSE. v. r, Maka-
kinSng 6 kintdb. limot; hind! maalaala.
DESLUeiR. V. a. Alisln ang ki- DESMENTIR. v. a. Pabulaanan;
ndng 6 kintdb; panglabuin. flg. ||
pasinungalinlaO'
. ;
203
DESM DESO
DESMENUZAR. v.a. Munglayio; DESNUDO, DA. adj. Hubdd. |i
gutayin; pagtildstilasin. !| v. r. fig.Napakadalang ang kasuutan.

Mamungldy ; magkatildstilSs. fig.
II
Hay^g; malin^w.
DESMEOLLAR. v. a. Alisin ang DESOBEDEGER. v. a. Suwayin;
utak. huwag sundin. Sumuway; hu- ||
DESMEREGER. v.a. Huwdg ma wdg sumun6d.

ging dapat, v. n. Mawal& ang
|| DESOBEDIENGIA. f, Pagsuwdy;
kagalingan ng isang bagay; ma- hind! pagsun6d.
walang halagd. DESOBEDIENTE. p, a. ng Des-
DESMESURA. f, Kawaldn ng obedeeer. Suwail; ayaw sumunod.
eukat 6 galang. DESOeUPAdON. f. Kawaldnng
DESMESURADO, DA. adj, Lag- gawain 6 pinapasukan.
pa8 sa sukat. ||
W^l^ng galang. DESOGDPADA, DO. adj. Waldng
DE3M0CHAR. v. a. Putulin ang gawain 6 pinapasukan.
bahaging matayog ng isdng bagay; DESOIR. V. a. Huwag diggin;
pulakin. huwag makinlg.
DESMOGAR. v. n. Maghalili ng DESOLAGION. f. Pagwawasdk;
sungay ang mga hayop. râgg^gibd; pagkagib4. fig. Da-
II
DESMOGUE, m. Paghahalili ng lamhati; bapis.

sungay. DESOLAR. V. a. Iwasdk; igibd.
DESMOLADO, DA. adj. Waldng
II
V. r Mawas^k; magibA. || v, r;
mga bapdng. fig. Magdalamhati; mahapis.
DESMORALIZAR. v, a. Sirain
Ma- DESOLDAR. V. a. Alisin ang hi-
ang mabuting araK v. r. 1|
nang.|| v. r. Maalis ang binang.

eir^ ang mabuting aral.
DESMORONADIZO, ZA. adj. Ma- DESOLLADO, DA. adj. fam. y s.
Wal^ng hiyS.
dailng maagnds; matib^g.
DESOLLAR. v. a. Alisan ng ba-
DESMORONAR. V. a. Agnasin;
I^t. fig. Gumawd ng malaking
tibadiag untiuntl. ||
v. r. . Magg- II
kapinsalllan sa kapuwi. II v. r.
nds; matibdg.
Maalls ang baldt; mabaIatd.Q.
DESNARIGADO, DA. ad^. y s.
Wald^g il6ng; ung6d. DESORDEN. m. Kawal^n ng ayos;

Alisao ang kaguluhan. Kalabisdn.
DESNARIGAR. v. a. ||
isdng tao ng il6ng.

DESORDENADO, DA. ad^. Wa-
Hubardn; lang ayos; magul6.
DESNUDAR. v. a. ali-
sdn ng damit. ||
fig. Alisao ng DESORDENAR v. a Guluhin
. .
Maghubad; maalisdn ng ayos ang is^ng bagay,

hiyds. II
V. r.
v.r. Magul6; maalis ang ayos.
hubddn .
II
DESNUDEZ. Kahubar^n.f.
, , .,
||
V. r. Lumabis sa alituntunin.
Kawalan ng sukat na pagkunan; DESOREJAR. v. a. Putulin ang
kahirapan. mga tainga.
.
204
DESo DESP
DESOEILLAR. V. a. Alisio ang DESPAYORIR. V. n. Masiaddk;
mga gilid ng isaag bagay. maguât.
DESOSAR. V. a. Magalis ng mga DESPEADURA. f. Pananakit ng
but6 sa lamdn. mga pad sa kalalakad.
DESOYAR. V. n. Mangitl6g ang
DESPEaRSE. V. r. Manakit ang
mga isd&. mga mga pad sa kaialakad.
DESOYE. m. PangingitI6g ng mga
isd4.
DESPEGHAR. V. a. Paghinagpisin;
pagdusahin; pasukalin ang lo6b,
DESPABILADERAS. f. pl. Gunting
fam. Awatin sa suso ang mga
na pamutol sa mitsd ng ildw. II
bati. V r. Maghinagpis; mag-

II
DESPABILADURA. f. PinagtutU-
dusa; sumukal ang lo6b.
gan ng mitsd ng ilaw.
DESPABILAR. V. a. Gupitin ang DESPEGHO. m. Paghihinagpis;
mitsa ng ilaw. Pasiglahln at |{

pagdurusa. II Kawaldn ng pagasa.
sanayin ang isip, lj Galit; po6t; sukal ng lo6b.
DESPAdO. adv. m. Dahandahan; DESPEDAZAR. V. a. Pagpirapira-

himayhimay. ady. II t, Sa mala- suhin; munglayin; pagtildstilasin.
wlg na panah6a. || \Despaciol II
fig. Durugin ang sariling ka-
interj. Marahan. looban. V. r. Magkapir^plras6;
II
DESPAGHAR. V, a. Tapusin ana mamimgldy,

isdng kalakal 6 isdng bagay. || despedida. f. Pagpapalayas. ii
Lutasin ang mga sanhi at kaia- Pagpapaalam.

kal II Ipadal^. ii Ipagbill ang mga DESPEDIR. V. a: Palayasin; ita-
kalakal. 11 Palayasin,- ipagtabuyan. b6y. II

Panlisin sa isdng pinapa-
DESPaGHO. m. Pagtapos ng isdng sukan. Ihatid sa pagalis. fig.
|| ||
kaiakal. Tindahan ng mga ka*

|| Iwaksi sa sarili. v. r. Mag- II
lakal.ll Panaydm sa pamamagitan

ng kalakal. DESPEdREGAR. V. a. Alis^n ng
DESPARRAMADO, DA. adj. Watdk- mga bat6 ang lupi.
wat^k; sab6gsab6g; kaldt. DESPEGAR. V. a. Bakbakin; tang-
DESPARRAMAR. V. a. Isambulat; galln sa pagkakadikit. v. |1
r.
isabog; ikalat II fig* Lugsakln ang Mabakbdk sa pagkakadikit. ||
ksyamanan. II
v. r. Kumalat;su V. r, fig. Mawalay sa lo6b ang
mambulat is&ng kinagigiliwan.
DESPAYESADURA. f PagtutOK sa DESPEIlsrAR. V. a. Guluhin ang
mitsd ng ilaw. hawi 6 pusod. H
v, r. Magul6
DESPAVESAR. V. a. Tutugin ang ang hawi 6 pus6d.
mits^. DESPEJADO, DA. adj. Tap*t ma-
DESPAYORIDO, Da. adj. Sinddk; kihar^p. |!
Aliwalas; malinaw. II
guldt. Malinaw ang isip; matalino.

205
DESP DESP
DESPEJAR, V. a. Hawanan; ali- DESPIERTO, TA. p. p. irreg. ng
san ng sukal ang isdng pook. Despertar. ||
adj. Gising. fig,
i|
DBSPELUZNAR v. a. Gusutin; Hand&; buhdy na lo6b.

guluhfn ang buh6k. jj Pangali- DESPILPARRAR. v. a| Lugsa-
sagin ang buhok. 11 v. r, Magu kfn ang kayamanan; lustayln ang
s6t ang buh6k. |{ Mangalisag salapt.
ang buh6k, DESPILPARRO. m, Paglugsdk;
DESPELLEJAR. v. a. Alisdn ng paglustay ng salapt.
ba'dt. I!Maalisan ng baldt,
V. r. DESPIOJAR. V. a. Hingutuhan.||
DESPENSA. Taguan ng mga f. V Maghinguto.
r.
pagkain 6 pagkabuhay; paming- DESPLEG AR. v a. Unatin ilad. . ;
galan. Idd; ilatag. fig. Liwanagan ang

II
DESPERAR. V. a. Ihulog ang malabd. v. r.

|| Umunat; lumad-
isang bagay mula sa pook na I^d; lumatag.
mata^s. ||
v. r. Magpatihulog DESPLUMAR. v. a, Alis6n ng
muld sa itads. mga bagwts ang hayop na may
DESPERDieiADOR, RA. adj. y pakpak. v. r, Maali8d.n ng mga
|1
s. Mapagaksayd, ng kayamanan. bagwis ang alinmdng hayop na

DESPERDieiAR. v. a. Aksaya- may pakpdk.
hin ang kayamanan; sayangin;
DESPOBLADO. m. Ilang; po6k
sirain.
na walang namamayan,
DESPERDieiO. m. Pagaaksayd;
pagsirli.
DESPOBLAR. v. a. Alisdn ang
Pinaglabisan.
bayan ng mga mamamay&n.
II
tsdng
DESPEREZARSE, v. r. Magindt; II V. r. Mangdalang ang ma
magbanat ng mga kastikasuan.
mamaydn sa isdng po6k 6 bayan,
DESPEREZO. m. Pagiindt; pag-
DESPOJAR. V. a. Paalisln ang
babanat ng katawan.
isdng tao sa kinalalagydn. || For.
DESPERFECTO . m. Kasiraang Samsamin ang kayamanan. ||
v. r.
maliit. II Kakulangdng nagpapa- Mahubdlin. Ipaubayang kus^ ii
waldng halaga sa is^ng bagay. ang mga bagay na tinatagl^y.

DESPERTADOR, RA, adj. Gu- DESPQJO. m. Pagpapaalls; pag-
migising. || m. y f. Tagagising, samsdm; pagpapaubayang kus^
DESPERTAR. v. a. Gisingin;pu. sa kaniydng mga kayamanan. (i
kawin. || fig. Ipaalaala ang is^ng Naagaw 6 nasamsdm ng nanal6.

bagay na naliiimutan. n v. r, II Mga
pl. labi p pinaglabisan.
Gumising; magisfng; mapukaw. DESPOLYAR. v. a. Alisdn ng
||
V. r.-fig. Mabuhay ang lo6b. alikab6k.

DESPESTAI?AR. v. a. Alisdn n| DESPOLYOREAR. v. a. Pgpagin
mga pilikmatd. 6 alisin ang alikab6k.
.
206
DESP DESQ
DESPORTILLaR. v,a. Pungiin; DESQUILATAR. v. a. Babaao
eiraiD ang labi $ bungaDg^ ng ang url 6 timbang ng gintS,
isAng bagay. || v. r, Mapung6l. DESQU TAR. v. a. Bawiin ang
DESPOSADO, DA. adi. y s. Ba-
nawald II fig. Paghigantihan. II
goDg kasdl. II BiIaogg6ng may ga- V. r. Mabawi ang nawal^, v.f. |i
pos na bakai sa kamay- fig. MakapaghigantL

DESPOSAR. V a: Ikae^l. II v. r. DESQUITE, m. Pagbawi; pag-
Magisangdibdib; magasawa. hikiganti.
DESPOSORIO. m. Kasunduan ea DESRABOTAR. v, a. Alis^n ng

pagaasawa pagkakasdl
;
bunt6t ang mga tupa,
DfiSPOTA. m.
Ang mapaghari- DESRANGHARSE. v. r. Ipauba-
harian sa kaniynng kapangyari 3^ ang pagkain 6 rantso.
ban. DESRAZONABLE. adj. fam. Wa-
DESPOTieo, CA. adj, Walang \k sa katuwiran.
kioikilalang bat^d. DESTAJERO, RA. m. y f. Ma-
DESPREGIAR. v.a. Hamakin; pa- mamakydw.
waldng halagd. DESTAJO. m. Pakydw. H A des-
DESPRBCI0. m. Paghamak; pag- tajO' m. adv. Pakyawan.

papawalang halaga. DERTAPAR. v. a. Alisdn ng ta-
kip. fig. Buksan ang natatak-
DESPRENDER. v. a. Kalagfn;
II
sa pagkakablt.
pn, [| V. r. Mabukedn ang
alisin ||
v. r. fig.
Makaldg. takip.
DESPRENDIDO, DA. ad^. Wa-

DESTEGHAR. V. a. Bakbakia
Mng hangdd; maganddng ang taklp ng bubungdn.
Io6b.
DESPRENDIMIENTO. m. Ka-
DESTENIR. V. a, Alisan ng ku-
lay. V. r. Maalisdn ng kulay.
waldn ng hangdd sa mga bagay. II
II fig. Kagandahang lo6b. DESTERRAR. Itapon sa v. a.

ibdng lupd. Alisdn ng lup^
DE3PU6S. adv. t, 1. y ord. Pag-
11
katpos sak&; mamaya. ang mga ugdt ng halaman.
DE3PUNTAR. v. a. Alis^n 6 pul- DESTERRONAR. v. . Durugin

pulin ang dulo. ang lupdng tiningkdl.
v. n. Umus- (|
b6ng. V. n.II Magpakilala ng DESTETADERA. f Kasangkapang

katalasan ng isip. v. r Ma- ||
pangawat sa suso,
pulp61; maalis ang dulo. v. r. || DESTETAR v, a. Awatin sa

fig. Sumuloog. II
Despuntar el suso ang bat^; iwal^y sa ind. ||
dia* Magbukdng liwaywdy, V. r. Maawat sa suso,
DESQUIJARAR. v. a. Lapakin DESTETE. m. Pagawat sa suso;

ang pangd. pagkaawat sa sueo.
207 ~
DEST DEST
DESTIERRO. m. Pagtatapon sa DESTROZAR. v. a. Pagpirapira-
ibdng Inpk. fig. Pn^k oa napa- \\ suhin; lansogfn, Lugsakln,
II fig,
kalay^ sa gitn^ ng isaog bayan. i V. r. Magkapirdpiraeo; ma-
DESTILAGION, f, Pagaalak; pag. lan?dg.
saaal^. DESTROZO. m. Pagsira; paglan-
DESTILAR. V. a AUkin; gawing sdg. II Pagkasiri; kasira^n.
alak. |j Salain. I|
v. n, Tumuld. DESTRUCCI6n. f. Pagkagibd;
DESTILATORIO, RIA. adj, Gi- pagkasir^; pagkagubd.
nagamit sa pagaalak 6 pagsasal^. DESTRUCTIV0, VA. adi, Gumi-
11m. Alakdn. aiba; sumisir^; nagpapaguhd.
DESTINAR. V. a. Italagd; ita^n; DESTRUEQUE. m. Pagbawi ng
iukoL palitan.
DESTINO. m. Tadhana; katala- DESTRUIR. V, a, IgibS; sirain;
gahan, ||
Kapalaran ||
Plnapasu- iguho. II fig. Alis^n ang isdng
kang hanapbuhay. tao ng ik^bubuhay, II fig. Lug-
DESTITUCI6n. f. Pagaalls sa sak!n ang kayamanan.
is^ng tao sa katungkulang tagldy; DESUDAR. Alisdn ng pawis.
V. a.
pagtitiwalag sa hanapbuhay na DESUNION. Paghihiwaldy ng
f
pinapasukan. dalawang bagay na magkaanib.
DESTITUIR. AlisAn ang isdng fig. Pagkakaalit;
II
hindt pagka*
tao ng isling bagay, n Itiwaldg kaagpang ng Ic6b.
sa pinapasukang hanapbuhay. DESUNIR. V. a. Paghiwalayln ang
DESTORNILLADOR. m. Pang- dalawdng bagay na magkaanib.
alls ng tuinilyo, II
fig. Pagkagaliti n .
||
v. r. Mag*
DESTORNILLAR. v a, Alisfn kahiwal^y. H v. r. fig^ Magka-
ang turnilyo. galit.
DESTOSERSE. v, r. Magubuubu DESUNAR. V. a. Alisdn ng kuk6.
hao; tumikhim, DESUSADO, DA. adj. Hindt gi-
DESTRENZAR. v. a. Ka'asln nagamit; lipds na sa panah6n.
ang tirintds. DESUSAR. V a, Huwdg gamitin;
DESTREZA. f . Kasanay^n sa isdng ipaubay4 sa gamit. |i
v. r. Ma-
gaw&. lipas.
DESTRIPAR. V. a. Alisdn ng bi- DESUSO. m. Pagkalipas; hindt
tuka. II fig. Alisln ang Io6b ng paggamit.
is^ng bagay. DESVa1dO, DA. adj. Nauukol
DESTROGaR. V, a. Bawiin ang sa taong matads at payiat. ||
palitan. Nauukol sa kulay na mapusyliw.

DESTRONAR. v. a. Alisdn ng DESVALID0, DA. ad j. WaUng
kaharidn . ||
fig . Alisdn ang isdng nagaamp6n; waUng nagkakan-
tao ng kaniying kapangyarihan. dili.
208
DESV DESV
DESVANECER. v. a. Paramin; Katampalasanan.
pawiin sa paniiigin, II Ipagpaba- DESVIACI6N. i. PaglilisyA; pag-
ng&. 1! V, r. Maparam; mapawi kalisyd
sa paninglo, Magpahanglt.
|| v, r. DESVIAR. V. a. Ilisyi; iHgaw. ll
. Maibay. i v, r. SumlDgd,w.
II
V. r. Malisyd; malig^w.
DESVANECIM[IENTO. m. Pag- DESVIG0RIZAR. v. a. Alisan ng
papabanp; kahanginan. Pagka |i
lakds.
ibay; pagkaliy6. DESVlO. m. PagkalisyA; pagkali-
DESYARIADO, DA. adj. Nabibi- gdw.
bdng. DESVIRTUAR. v. a. Alis^n ng
DESVARIAR. V. n. Mahibdng. II na bi?i 6 lakds. H
taglav v. r,
V. r. ant. Maii9y&. MawaUn ng bis^ 6 lakds.

DESVARIO. m. Pagkabibd,ng;pag- DESVIVIRSE. V. r. Lumingap sa
sasalit& ng waldng wast6. kapuwli,.
DESVEDADO. DA. adj. Hindl DETALLAR. v. a. Isaisahin;
na bawal. isaysay ang isang bagay sa un-
DESVEDAR. v. a. Huwdg nang tluntt.
ipagbawal. DETALLE. m. Paglisaisd; pag-
DESVELAR. v. a. PuyatiD; bu- sasaysdy ng is^ng bagay sa un-
wdg patulugin. II v, r. Magpu- tlunti.
ydt; maglamay. DETENdON. f . Pagbalam; pag-
DESVELO. m. Pagpupuydt; pagpigil. II
Pagpiit.
kapuyat.
DETENER. v. a. Pigilin; sansa-
DESVENAR. v. a. Alisin ang mga lain; barangan. Piitln. v. || || r.
ugdt sa laman. Mapigil; mabalam; tnmigil.
DESVENTAJA. t. Kakulangdn ng
DETERIORAR v. a: Pasamaln;
kagalingan; kawalan ng pakina-
sirain ang iBdng bagay. v. r. ||
bang.
Masir^.
DESYENTURA - f. Kasaliwadng
DETERIO RO. m . Pagkasirlt.
palad; kapabamakan.
DESVEN;rURADO, DA. adj. Ku- DETERMINAGION. f. Pagtatad-
banlt; pagpapasiyd.. Tadbana-
lang palad; napabamak. Duk- ||
li
Maramot. kapasiyabdn. Kapangabasan; ta-

b&; kaawaaw^.
||
||
pang.
DESVERGONZADO, DA. adj.y8.
Wal^ns: biyft; waldng pitagan. DETERMINAR. v. a. Magtad-
DESVERGONZARSE. v. r. Ma- han^; magpasiy^. Takdadn ans ||
wal& ang kabibiy^n; mawalS. ang is&ng bagay. For^ Hatulan.

|| ||
Manampalasan.
pitagan. II
V. r. Magpasiy^.
DESVERGUENZA. f. Kawalang DETESTABLE. adj. Katakwiltak-
biyadn; kawalan ng pitagan. il wil; kasukUmsukldm.
.
299
DETE DIAD
DETESTABLE. adj . KatakwH- pangio; ubusin.
takwi 1 ; kasukldmsukl^m DIA. m. Araw. fig.
|| Buhay.
DETESTAR. v. a. Itakwi'; ka- DIADEMA. f. P6tong sa ulo. ||
suklamdn; sumpaio. Kurona.

DETONAdON. f. Pagput6k; pu- DIAEANIDAD. f. Panganganinag;
t6k. pagkaaninag ng isdng bagay na
DETONAR. V. n. Pumut6k. manipis at malinaw.
DETRACCi6N. f. Paglilisy&, II DIAEANO, NA. adj. Nanganga-
Pagalimura; pagsirang puri. !l ninag; anag-^g.
Paglilihis sa daau. DIALECTO. m. Wika ng ising
DETRACTAR. V. a. Siraangpuri; bayan.
pagup&salaan. DIALOGO* m. Salitaan ng da-
DETRAGTOR, adj,y8. Ma- RA. lawAng naguusap; tan6ng at sa-
panuDgayaw; mapanirang puri. g6t ng nagsasalitaan.
DETRAER. v. a. Ilisya; ilihis sa DIAMANTE. m. Bat6ng makining
dadn. fig. Maniraeg puri; u-
ii at mahalag^.
mupasal^. v. r, Malisy&; ma-
]|
DIAMANTINO, NA. adj. Nauu.
lihis sa daan. kol diyamante.
sa fig. y poet. II
DBTRAS. adv. 1. Sa lik6d, Matigds; hindi mababasag.

DETRIMENTO. m. Pagkasirang DIAMANTISTA. eom. Ang nag.
bahagyd. ||
Kapanganyayadn ng pipiraso at nagiinggaste ng diya-
sarili. mante.
DEDDA. f. Pagkakautang;utang;
DIAMETRO. m. Geom. Ang gu-
kautanpn Sala; pagkakamait. ||
hit na humahati sa gitn& ng
DEUDO. m. y f. Kamaganak. ||
isSng bilog.
m. Pagkakamaganak; kamaga-
DIANA. f. Tugt6g ng hukb6 ea
nakan.
pagbubukdng liwaywdy.
DEUDOR, R A ; a d j . y s
May
DIARIAMENTE. adv.t. Arawaraw.
utang;nagkakautang.
DIARIO. RIA, adj Nauukol sa
DEUTERONOMIO. m. Ang ikd-
arawaraw. (7om. Akldt na pi-
||
lim^ng sulat ni Moiees,

nagtataladu arawaraw ng mga
DEYANADERA. f. Ulakin.
kalakal. m. Pahayagdn. m.
DEYANAR- v. a. Maguldk. II
Gugol sa ariwaraw.
||
DEYASTaR. V. a. Igib&; iguh^

ang isdng bayan. ||
fig. Sirain. DIARISTA. eom. Ang sumusulat
ng isdng pahayagdn.
DEV0LUCI6N. f. Pagsasauli.
DEVOLVER. V. ang iedng a lull DIARREA. f. Med. Pagbubulu-
bagay sa dating kalagayan. Isa- ||
I6s; pagtatap6n.
uli; ibalik B& mayari. DIBUJANTE. p.a. ng Dibujar,
DEVORAR. V. a. Lamunin; sa8 II
m. y f. Nagdidibuhg.
27
.
30O
DIBU DIEZ
DIBUJAR. v.a. Magdibuho || fig. diezmar. V. a. Magbayad ng
ilarawan; iguhit. sa ikap<i.
DIBUJO. m. Pagdidibuho; pag DIEZMERO, RA. m. y f, Ang
guguhit. nagbibigdy 6 tumatangglip ng sa
DieeiON. f. Paogungusap. II ikapA.
Pananalit& 6 kawikaan. DIEZMESINO, NA. adj. Nauukol
DieeiONARIO. m. Aklat na tasa ikasampiing buwdn.
laan ng mga pangungusap.
DIESMO, MA. adj. ant. Ika~
DICTEMBRE. Ikdlabing dalawd sa eampti II m. ant. Ang ikaptl.
mga buwdn ng ta6n.
DIGTAMEN. m. Palag^y; pasiyd; DIFAMACI6n. L Paninirang
pur'.
kurd
DIGTAR. V a. Ipasulat; idiktd
DIEAMAR. V. a. Manirang puri
|1
Humatol.ll
ea kapwa. Magupasal^.
fig. Iudy6k; imung- ii
kahi. DIFERENCIA. f. Pagkakaibd; kai-

DIGTERIO m. Tungayaw; salitang baban. || Pagkakaalit |j Labis.
lumalair. DIPERBNTE. adj. Kaibd; hindt
DIGHA. f Kaligayahan.il Kapa- magkaparis.
larang maligaya. DIPERIR. v.a. Iliban; ipagpaibdng
DIGHO. CHA. p. p.irreg.ng Deeir. araw ang paggaw& ng is^ng ba^
il m SalitA; sabi. gay. v.n. Maibi.
II
DIGHOSO, SA. adj Maligaya.|| DirieiL. adj. Mahirap gawfn.|}

Maoalad.
Mabig^t isagawA.
DIDACTICA. f. Paraan sa pag.
tuturd.
DIPieULTAD. f. Sagwll; kahira-
DIDACTIC0, CA, pan sa pagsasagaw& ng isdng

adj . Nauukoi
sa pagtutur6.
bapay. II Alinlangan.
DIdAsCALICO. CA. DIFUNDIR. V. a. Pakalatin; pa

adj. Nauu-
kol sa pagtuturd. sabugio. I
fig. Isiwalat. || v, r.
DIENTE, m. Ngipin.
Kumalat; sumabog sa kaalaman
DIESTRA. f. Kanang kamAy. ng marami. H v. r. fig. Masi-
DIESTRO, TRA. adj. Kanang waldt.
kamdy. Sandy; maalam.
||
m. |j
DIPUNTO, TA. adj.y8. Nama-
Bihasd a sandata. . t^y. i m. Patdy.
DIETA. f. Pulong. n Sahod sa DIFUSI6N. f. Pagpapalaganap;
panunungkulan. I Upa cg mang- pagpapakalat i Paglaganap; pag-
gagamet sa bawa^t panhik sa kalat.
maysaklt.
DIPUSO, SA. p. p. irreg ng Di-
DIEZ. adj. SarnpA. m. Bilang tundir, adj. Maluang; malawak.
||
na sampa.
H Malawig.
301
DIGE DEIL
DIGERIR. V, a Tunawin ang ki. Isbis.
Dain. fig. Tiiein
![ ang isdng DILEMA. f. Pangangatnwirang
kapabaniakda. fig Isipin at || wal^ng sukat na iabasdn.
kuruing mabuti ang mga bagay. DILIGENGIA. f. Pagiingat; kasi-
11
V.Matunaw ang kinain.
r. pagan. \\ Kiiiksihdn; katulinan.
DIOESTIBLE. adj. Madaling tu- II
Sasakydng malaki sa pagla-
nawin. lakbay.
DIGESTION. f. Pagkatunavr ng DILIGENTE. adj Maingat. J|
kiaain. Madali; maliksf. Masipag. {|
DIGNAGION. f. Pakikibagay sa DILDIR. V. a. Lunawin; tunawin,

kapuw^. II
V. r. Malunaw; matunaw,
DIGNARSE. V. Magingdapat.
r. DILUYIO. m. Paggunaw; paga-
DIGNIDAD. f. Karapatdn; kara- paw ng tubig sa lupa sa walang
ngalan. ||
Eadakilaan. U Eatung* tilang ul^n. || fig. Malabis na
kulaii. kasaganaan.
blGNO, NA. adi. Marapat; ka- DlMANAdON. f. Panggagaling.
rapatdapat. II
Pinagbububatan.
DIGRESION. f. Pagkalingdt ea DIMANAR. V. n. BumukÎ ang
pagsasalit^ng mga nagtatalumpati tubig. II
fig. Manggaling; mag-
na nauuwi sa ib& ang sinasabi. buhat.
DILACI6n. f. Pagkaantala; pag- DIMENSION. f. Geom. Sukat;
kabalam. habli. II
Lakf.
PILAPIDAR. V. a. Lugsakin ang DlMINUeiON. f. Pagbabawas;
mga kayamanan. || Aksayahln; paguntt; pagliit.
ubusin ang salapi. DIMINUTIYO, VA. adj. Nagpa-
DILATADO, DA. ng Dilatar.
p. p. paunti; nagpapaliit.
II adj. Marami; malawak; ma- DIMINUTO, TA. adj. Kulang. ii
lapad. Napakaliit.
DILATADOR, RA. adj. Nagpa- DIMISI6N. f. Pagbibltiw ng tung-
palapad. k6I.
DILATAR. Palawakin; pa-
V, a.
DIMITIR. V, a. Magbitlw ng
laparin. ||
v. r. Lu.
Pakalatin. ||
tungk6i.
mapad; lumawak. Lumawig ang il
panab6n. DINAMARQUES, SA. ad^. y s.

Tagd Dinamarea.
DIL ATORI A f Pa gkaantala pag-
, .
;
kabalam. DINERO. m. Salapi; knwaltt.

DILATORIO, RIA. adj. For. Nag- DINEROSO, SA. adj. Mayamiin;
papalawig sa usapln. makuwaita.
DILECCI6n. f. Pagibig. Dl6CESIS. f. Hanggang nasasa-
DILEGTO, TA. adj. Iniibig ng kop ng arsobispo.
li
302
DIOS DlSe
DIOS. Maykapal; Bathaia.
m. DISGORDE. AUt ang pala-adj
DIPTONGO. m. Gram Pagka- P^y; magkaisd
dt ang palagay.
kasanib ng dalawang vocal na II
Mus. Hind! magkâkma ang
binibigkds ng minsanan. tun6g.
DIPUTADO. m. Kinataw^n. DISeORDlA. f. Pagkakaalit ng
DIPUTAR. V. a. Itadn; italapd mga kalooban. | Pagkakaibd ng
ang is^ng tao 6 bagay sa isaog mga palagdy.
wagds na kabangganan. Panga ||
DISCREPANCIA. f. Pagkakaiba;
tawanin. dt pagkakaparis.
DIRECCI6N. f. Pangangasiwa ||
DISGRETO, TA. adj. y s. Ma-
Pagtungo. II Hatol; turd. ||
Tum runong. Mabait; matn6.
|| m. II
pahin. || Pamamatnugot. y f. Ang hinirang na dumal6 at

DIREGTO, TA. adj. Tuwid. ||
m^gpayo sa pinun6 ng isdng ka-
Patuloy ang lakad. pisanan.
DIREGTOR, RA. adj. Namamat- DISeULPA. f. Katuwiran sa pag-
nugot. m. y f. Tagapamatnu-
II
iwas sa isdng kasalanan. Pag- II
got; tagapamahala. dadahiidn.

DIRIGIR. V. a. Ituwfd; patnupu DlSeURRlR. V. n. Lumakad; tu-
tan; itungo sa paromonao. ii
makb6 sa ibd't ibang dako 6 po
Samahan; iturd. Pamahalaan.|| I!
6k, II
fig. Magisip; maglining;
Pangunahan ang kalooban ngis^ng magkurd.
tao. V. r. Tumuwid; tumungo
II
DISeURSO. m. Pagiisip; paglili-
sa paparuonan. ||
v, r, Mama- ning; pagkukur6. II Pangangatu-
hald,; mamatnugot. wiran. Kaisipan.
II
DI8CERNIR. V. a. Liningin. li
DISCUSI6N. f. Pagtatalo; pag-
For. Ihabilin ng huk6m sa isdng susuri sa isang bagay.
tao ang pamamatnugot sa is^ng DlSeUTlR. V. a. Suriin ang isdng
batang wal4 pa sa hust6ng gu- bagay sa pamamagitan ng pa-
lang. ngangatuwiran pagtalunan. ;
DlSeiPLINA. f. Aral; tur6 sa DISEMINAR. V. a. Pagwatakin;

isdng tao. || Alituntunin at pa- ikalat. || v. r. Magkawatakwa-
raan sa pamumuhay. Pagtu- tdk; kumalat.
||
tur6; pagaaral. DISENSI6n. f. Pagkakaallt ng

DISeiPLINAR. V. a. Aralan; tu- mga akal^/ ||
Hg. Paglalaban;
ruan. ||
Paluin. pagtatalo.
DISeiPULO, LA. m. y f. Ang DISENTERIA. f. Pagiiting may
tinuturuan. ii Ang nagaaral sa dug6.
isng paaraldn. DISENTIR. V. n. Magkaiba ng
DISGORDANGIA. f. PagkakaaUt; akala 6 haki. ||
Huwdg su-
dt pagkakaakml ng mga bagay. mangayon.
. ;
803
DISE DISL
DISEIÂR V. a, Iguhit. II Idi- kabuuan. Lugsakln.
II
v. r. fl
buho, Makalat at maaksaya ang isang

DISENO. m. Guhit; dibuho. bagay.
DISERTAGION. f. Pangangatu- DISL0CACI6N. f. Pagkakalinsdd
wiran; pagnaamatuwid. || Talum. 6 pagtilinsdd ng mga but6 6
pati, ng anom^n.
DISERTAR. V. n. Mangatuwiran; DISLOGADURA f. Pagkakalinsdd
magmatuwfd. 6 paglilinsad ng mga but6 6 ng
DISPAMAR. V. a. Manirang puri; anomdn.
magparatang. DISLOGAR. V, a. Ilias^d; ialis sa
DISEAMATORIO, RIA. a d j Su- . kinalalagyan. || v. r. MaUnsdd.

DISFAVOR. m. Dt pagbibigdy DISMlNUeiON. f . Pagbabawas;
lo6b; dt pagpapaunl^k. pagkukulang.
DISEORME, adj. Walang ayos. DISMTNUIR. V. a. Bawasan; pa-
IIPangit. Aângan sa sukat.
II
liitin. H v. r. Magbawas; lumiit.
DISFRAZ. m. BaWtkayd. DISOLUBLE. adj. Mapaghihiwa.

DISFRAZAR. v. a. Papangitin ang Idy; makakal^g. 1|
Matutunaw.
any6 ng isdng tao 6 bagay. DISOLUGION/ f. Pagkal^g; pag-
Ikubll. Magbaldtkayd.
II Mag-| hihiwaldy; paglansdg. ||
Paglulu-
i|
^
kubli; magwalang kibd. naw.
DISERUTAR. V. a. Magtam6 ng DISOLUTiyO, VA. adi. Kuma-
kapakinabangdn; kamtin, Ta- || kalEg; naghihiwaldy. ||
Tumutu-
masahin. naw.
DISERUTE. m. Pagtatam6; pag- DISOLYER. V. a. Paghiwalayin
kakamit.
kalagin; lansagin. H Lunawin. ||
DISGUSTO m Sukal ng Io6b;

V. r. Magkahiwalay; makaldg. ||
galit. II
fig, Yamot. V. r. Matunaw.
DISIDENdA. f, Pagkakalay6 ng Masamdng
DISONANdA, f. tu-
AkdAk 6 palagay.
n6g.
DISIDIR. V. n. Tumiwal4g sa
DISPARAR. V. a. Patudlaln; pa-
isdng aral 6 paniwal^. Mag- il
putukin. Ihagis na bigU ang

pasiyd ng alit sa karamiban. II
isdng bagay. v, r. Pumut6k

DISIMULAR. V, a. Ikubli ang ||
ang kany6n 6 baril. ||

v. r, Mag-
nasa sa Io6b; pagtakpdn, || Mag-
tatakb6. V. n, fig. Magsalit4
waldng kibd It Magpatawad; mag- II
paray&. ng mga kabalbaldn.

DISIMOLO. Pagwawal&ng DISPARATAR. v. n. MagsaiitA
kibd;
pagpaparayi. ng mga kabalbaUn.
DISIPAR. IkaWt at aksa-
V. a. DISPARATE. m. Salitft 6 gaw4ag
yahin ang mga bahagi ng isdng kabalbaldn
304
DISP DIST
DISPARO. m. Pagtudl&; pagpa- n^ pagkakalayd II
fig. Pagkaka-
paput6k ng kaoydn 6 barfl. ibd
DISPENDIO. m. GuroI na napa- DISTANTE. adj. Malayd.
kalaki. || fig, Paglulugs^k; paga- DISTAR. V. a. Uoaagwat; puma-
aksayd ng salap!, gitan. [|
fig. Maibd.
DISPENDIOSO. SA. adj. Magu- DISTINCI6n. f. Pagtatangi. H
gol; mahdl. Pagkakataogi; kalbahdn.
DISPENSABLE. adj, Maipagpa- DISTINGUIDO, DA. adj. Mara-
paumanhln. ngdl; katangitangi; dakil^,
DISPENSACI6N. f. Pagpapbu. DISTINTIYO, VA. adj. Nagpapa-
manhfn; ng katangidn ng is^ng ba-
kilala
DISPENSAR. V. a. Magbigdy. ||
gav. m. II
Sagisag.
Patawarin sa isdng panunuparan.lt DISTINTO, TA. adj. Kaibd. ||
Ipagpaumanbin. Maliwanad.
DISPERSAR V. a. Pagwatakwa- DISTRAOeiON. f. Paglibdng. )|
takin; ikalat; isabog. |{ v. r. Paglilibdng; pagaaliw.

Magkawat^kwatdk; kumalat; su- DTSTRAER. v. a. Libangin. ||
mabog. Ilayd ang Io6h ug is^ng tao sa

DISPERSI6n. f. Pagkakawat^k- is^ng bagay. v. r. Malibang; tl
watdk; pagkalat; pagsabog. roagaUw,

DISPERSO, SA, adj. WatAkwa- DISTRIBUeiON. f. Pagmumud-
tdk; tiwatiwaldg. *
mod; pamamahagi. Pagkaka- ||
DISPERTAR. V. a. Gisingin; pu- bahabahaging maayos ng panah6n

kawin. II v. r. Gumising. ayon sa bagay na kinauukulan.
DISPIERTO, TA. p. p. irreg. ng DISTRIBUIR. loamahagi;
, V. a.
Dispertar. || adj. Gislng. imudm6d. bawa't
|| Ibigdy sa
DISPLICNCIA. f. Kawaiang lu- \s& ang nauukol.ll Impr Isabog
g6d at aliolangan sa pakikihar^p. ang mga letra na ginagamit sa
DISPLIGENTE. adj,y8. Nagpa- paglilimbdg.
pasukal ng io6b. DISTRITO. m
Purdk; nayon.
DISPONER V. a. Hagay ng ma- DISTURBIO. Kaguluhan. m. ||
ayos ang mga bagay. Magpa- || Malaking kaingayan; ligalig.

siyd. H IhandA. || v. r. Maka- DISUADIR. V. a. Pagpayuhan;
pangyari. || Humand&. himukin ang isang tao upang
DISPUTA. f. Pagtatalo; pagtu- huwdg magpatuloy ea binaba-
tunggalt. II
Pagaaway. lak.
DISPUTAR. V. a. Katalunin; ka- DISUASION. f. Pagpapayc;pag-
tunggalilD. fi Awayin. || Maki himok.
pagtalo. II
Lumaban. DISUASIYO, VA. adj, Humihi-
DlSTANeiA. f. Agw&t; pagitan mok; oakahibikayat.
.
305
DIUR DIYI
DIURETieO, CA. adi. Nagpapa- DIYIESO. m Pigsd.
ibi.
DIVINIDAD, f. Pagkadiy63,
DIURNO, NA. adj\ Sa araw. ||
DIYINO, NA. adj. Nauukol sa
Akldt ng mga dasdl ng pari,
Diy6s; may kadiyusan. fig.
DIYAGAR. V. g. Lumai adlakad; II
Napakadakila. m. y f. Mang* ||
gumalltgala. || Malayd sa bagay huhul^.

na piaaguusapan.
DIVERGENCA. DIYISA, f Palataadaan 6 sagi-
f, Geom. Pag~
kakahiwalay ng dalawang guhit
sag na ikinakikilala sa mga tao
ur! at ibp.
na nagbubuhat sa isdng po6k. ||
fig. Pagkakaib^ ng daiawdng pa- DIVISAR. V. a. Mamalas; maba-

lagdy. naagan ang isdng bagay.
DIYERGENTE. adj. NahihiwalSy DIVISI6n. f. Paghati; pagbaba-
sa kasama; nagkakaibd ng pala- hagi; paghihiwalay. Hati. fig. II ||
gay. Pagkakaalit; pagkakahiwaliy ng

DIYERSIDAD- f. Pagkakaibd. 11
mga kalooban.
Kasaganaan ng mga bagay na DIVlSOR. m. Arii^ Bilang na
nagkakaiba. pinagbabahaginan
DIYERSION. f PagliliwaHw; pag- DlVORCIAR. V. a. Paghiwalayin
lilibdng. || Pagpaparaan ng paang mdgasawa. Pagbiwalayin ||
nafe6n, ang dating maakasama. y. r. II
DIVERSO, SA. adj. Kaibd; ibd. Maghiwaldy ang magasawa/

DIYERTIDO, DA. adj. Masayd; DlYORdO. m. Paghihiwalay ng
maligaya. ji Libdog. magasawa.
DlVERTIMIENTO. m. Pagkali- DIYDLGAR. v. a Ihayag pa
bdng. madld; ilathalA; isiwalat.
DIYERTIR. V. a. Iliay^; iUhls. H DO. m. Mus^ Unang tinig ng
Libangin. |jMalisyA,v. r. ||
tugt6g. I! adv. I. Saan.
V. r. Malibang; maglibdng; mag- DOBLADURA. f. Tupt; lup!;ba-
aliw. kda x^% tiki6p.
DiyiDENDO, m. Arit. Bilang DOBLAR. V. a. Paglbayuhin ang

na pinagbabahagi. || Bihagi ng dami ng isdng bagay. Tiklupln; ||
pakinabang na i^;inioigdy sa mga ilupt. V n. Idubl^; tugtugln

II
kasapi sa isang kalakal. ang kampanlt ng tugt6g aa pa*

DiVIDIR. V. a. Hatiin; pagbahi- ty. V. r. fig.
II
Pahinuhod.
bahagibin. ii Imudmdd; ipamahagi. DOBLE. adj. Ibayo; nagkakalang-
II
Paghiwalayin.
fig. |)
v. r. Hu kdp. il
fig. Mapaglaldng. II m.
miwaldy. Pagkakaau?6n
300
DOBL DOLO
DOBLEGAR. v. a. Ilupl; balnk- saklt. I adj. Maysaklt.
tutlo; batukin, \\
flg. Pagbagu- DOLO. m. Daya.
hin ng kalooban. ||
y. r, Maba- DOLOR. m. Sakit; hapd!; kirot.
luktdt; mahutok. I Damdamin ng kalooban; sd-
DOBLEZ. f. Pagkakasu86n; lup!/ kit; dusa.
II
Pagdaray^; laldng, DOLORIDO, DA. adj. Masakit;
DOCE. adj. Lablngdalawd, nagdadanas ng Nagdu- sakit. |[
DOGENA. f. Katfpunan na la- nagdaramd^m.

dua;
Wngdalawd katao 6 bagay. DOLOROSO, SA. adj. Kasakitsa-
D6CIL. adj. Malubdy. Masu- |j kit. il Kahapishapis.
nurin, Nauukol sa mga bagay
|| DOMADURA f. Pagpa:âam6; pag-
na madaling tapyasfn 6 labrabin. supil.
(i Malambdt; madaling matuto DOMAR. V. a. Paamuin; supilin.
DOeiLIDAD. f. Kalambutin ng DOMENAR. V. a. Supilin; paa-
ugali; kadali^ng matuto. muin; pasukuin.
DOCTO, TA* adj. Maalam; pan- DOMESTIGAR. v. a. Paamuin
tas. ang mga hayop na mabangls.
DOGTOR, RA. m. y f. Ang taong DOMESTieiDAD. Pagpapaamd.
f.
maj katibayan ng matads na DOMfiSTICO. CA. Nauukdl

adj.
karunungan. Aog nagtuturd ng
|| sa bahay. || Nauukol sa hayop
isdng karunungan. fam Mang- {| . na alag^. || Nauukoi sa alilang
gagamot. utusdn sa bahay.
DOGTORAL. adj. Nauukol sa DOMieiLIADO, DA. adj. Nani-
pagkadoktor. nirahan sa isdng po6k.
DOOTRINA. f. Aral. || Karunu DOMieiLlAR. V. a. Bigydn ng
ngan. Palag^y 6 pagkukurS ng
||
matatahanan; || v. r. Manirahan;
isdng mangangath&. tumahdn sa isdng po6k.
DOeuMENTO. m. Turong ibi DOMieiLIO. m. Tahanan. Po- |!
nibigdy sa isdng tao 6 sa ano- 6k na pinamamabayan. Bahay. ||
mdng bagay. ||
Kasulatan.
D0MINACI6N. f. Pagsakop;pag.
DOGAL. m Lubid na itinataU sa hahari.
mga kabayo. DOMINANTE. p. a. ng Dominar.
DOLENGIA. f. Karamdaman;sa- Naghaha.l; sumasakop.
ka. DOMINAR, V. a. Makapangyari;
DOLER. V. n. Sumaklt ang isAng sumakop. II Supilin. ||
v. n. Ma-
bahagi ng katawdn. || Magdam mukdd sa itads ang isdng bund6k
ddm, V. r.
II
Magsisi. || Maha- 6 tahanan. || v. r. Makapag-
bdg sa kapahamak^n ng kapuwl^. 1
bawak ng lo6b.
DOLIENTE. p. a. ng Doler. Ma- '
DOMINGO. m. Lingg6,
;
217
DOMI DORM
DOMINIO. m.
Kapangyarihan sa DORMITORIO m. Tutulugdn.
isang bagay. n Kataasan sa isdng na tulugan,

silid
tao. Lupang nasasakupan ng
II DORSAL, adj. Nauukol ea lik6d.
isang hari. DORSO. m. Lik6d; kabalikdn ng
DON. m. Kalo6b; biyay^. || m. isdng bagay.
Katibayang ibinibigdy sa isang DOS. adj Dalawl.
tao. DOeiENTOS, TAS adj. Dalawang-
DONAGION. f. Pagkakalo6b. (I dadn.
For^ Kaloob, DOSEL. m- KTuitina sa pinto.
DONAIRE. m. Kainaman at ga- DOSIS. f, Dami ng timbdng ng
r^ sa pagsasaliat. Saiit^ng na- gam6t na ipinaiinom
|| sa maysa-
kalulug6d. II Kakisigan, kit
DONAR. V. a. Magkalo6b; mag- DOTE amb. Kayamanang tina.
bigdy. tangg^p ng babae sa pagaasawa-
DONATARIO. m. Ang pinagka- II Knloob; sangl^.
kalooban ng isdng bagay. DRAGMA. f. Ikalawdng bahagi
DONGELLA. f. Dalaga. Ling. ||
ng isang onsa,
kod na babae. DRAMA. m. Dul&.
DONCELLEZ. f. Pagkadalaga. DRAMATIGA. f Karunungan sa
DONDE. adv. 1. Sadn. paggawa ng dul&
DONDEOUIERA. adv. 1. Sadn DRAMATURGO. m. Mangdu-
mang dako. dula.
DONOSURA. f. Kainaman sa pag- DRIZA. f. Lubid na ginagamit
saâlitd. II Pagpapatawd. sa paglaladlad at pagbababa ng
DONA. f. Ginang; gino6. watawat.
D0QUIER 6 D0Q[JIERA. adv. 1. DRIZAR. V. a. Magladldd 6 mag-
Sadn man dako. bab^ ng layag.
DORADO, DA. adj. Kulay gint6. DUGTIL. adj. Makunat.
II
m, Pagdudurado. DUGTILIDAD. f, Kakunatan,
DORAR. V. a. Ilubog sa gint6. DUDA. f. Alinlangan; agamagam.
DORMILON, NA. adj. y s, Mk- DUDAR. V n.
Magalinlangan;
tutulugin. magalangan; magagamagam.||v. a.
DORMIR. Matulog; magpa-
V. n. Pagalinlanganin.
hingaldy; humimlay. v, a. Pa- DUDOSO, SA. adj.
H Alinlangan;
tulugin; pahimlayin. v. r. fig, || nagaaiinlangan.
PumayapA. DUELA. f. Tabldng ginagamit sa
DORMITAR. V. n. Umidlip; mag- paggawd ng bariles.
agawtul6g; DUELO. m. Paglalaban. Sdkit; ii
DORMITIYO, VA. adj. Nagpa- dusa. II Pagpipighatl; pakikira-

patulog. II
tn. Pdingpatulog. may sa lumbdy.
28
.
218
DUEN DUO
lo6b. Kabutihan.
fig.
DUENDE. m. Lamang lup^. II
DUENO, 'Â m. yf. Nagmamay DtJO. m. Mu8. Tugt6g na ina-

ari. II Paiigino6n, awit 6 tinutugt6g ng dalawd.
DUETO. m, Saliw ng dalawang DU0DI:CIM0 MA. adj. Ikala-
tinig.
bingdalawa.
Ikalabing-
DULGE. adj. Matamls. fg. I|
DUODENO, NA. adi-
Masardp. fig. Magiliw.

||
dplawd.
DUOMESINO, NA. adj. Dala-
DULGERA. f. Lalagydn ng ma-
tamfs. wdng buwdn.
DUPLICAR V. a. Ibayuhin; ga-
DULCERIA. Gawaan ng matamls.
f.
wfng dalawd; ulitin.
DULGERO. RA. adj. Magiastuhin
DURACI6N. f. Tagdl; luat
Dg naatamls. m. y I|
f. Mangga- |1
Pagtatagdl.
gaw& ng matamis.
DURADERO, RA. adj, Matag^l;
DULCIFICAR. V. a. Patamisin. II
fig. Palubayln ang kasaklapanj maiuat

DURAR. V. n, Tumag^l; magludt;
V. r. Tumamls.
manatili.
DULZOR. m. Katamiean.
DUREZA. f. Katigasdn.
DULZURA, f. Katamisan; tamfs.
DURO, RA. adj. Matigds. fig.
Kagiliwan; kalubay^n ng
il
II
fig.
Maluplt.
E. f. Ikaanim na titik sabaka karan ng lup^ sa paligid ng
dang kastila at pangalawd sa araw.
mga vocal. ECO. m, Alingawngaw.
EBRIEDAD, f. Kalanguhdn; ka- EeONOMIA. f. Pagiimp6k; pag-
iasingan. titipid.
EBRIO, BRIA Lang6; laeing.

adj. EC0n6MIC0, CA. adj. Matipid;
de plaeer. Lang6 sa katuwadn.
II
maimp6k,
EBRIOSO, SA. adj. Madaling ECONOMIZAR. v. a. Magimp6k;
malang6; malalasingin. magtipid.
EBURNEO, NEA. adj. Garing. EeUADOR. m. Bilog na malakl
ECLESIASTS m. Isd sa mga na nalalagd,y kabilugan ng
&a
aklat na sinulat ni Salomon. lupa. at magkapantdy ng agwdt
EGLESlASTieO, CA. adj. Nauu- sa dalawd,ng polo.
kol sa simbahan. || m. Pari. EOHADERO. m. Tulugdn.
ECLIPSAR. V. a. Paglahuin; pag-^ ECHADILLO m. Batang wal^ng
kulimlimin ang sikat ng araw 6 magamp6n.
buwdn. V. r.
II
Maglabd; mag- ECHAR. V. a. Itapon; itab6y;
kulimlim. fig. Manglabo;
II
mag- palayasin. II Agrie. Sibulan; tubu.
dilim angf pagiisip. an. II
V. r. Humig4.|| Dumaluhong.
EGLIPSE. m. Paglalaho; pagku- EDAD. f. Gulsng; panahong ni*
kulimlim ng araw 6 buwan. lakaran sapul sa kapanganakan
ECLiPTICA. f Guhit na nilala-
. ng isdng tao 6 hayop.
220
EDie EFUN
EDieiON. f. Pagpapalimbdg. I! EFUNDIR. V. a. Ibuhos; ibub6.
Pagkalimbag. EEUSION. f. Pagkabuhos; pag-
EDIGTO. m. Utos; pamahayag kabub6.

ng pund 6 may kapangyarihan. EGIDA. f, Pagkukupk6p; pagta-
EDIFICAR. V. a. Magtayd ng tangg6l.
babay. fig.
||
MAgbigdy ng ma- EGOISMO, m. Malabis na pag-
buting halimbawjt sa kapuwi. tingin sa kagalingang sarili.
EDIFICATIVO, VA. Nagbi-

adj. EGOISTA. m- Ang wal^ng t n'-
bigdy ng mabuting halimbaw^. tingnan kungdt ang kagalingang

EDIFICI0. m. Bahay; malaking sarili.
tahanan. EGREGIO, GIA. Marlae; bunyL

EDITOR. m. Tagapagpallmb^g. EJE. m. Pahalang na bakal 6
EDITORIAL: adj. Nauukol sa kahoy na iuiikutan ng mga gu-
pagpapalimbag- m. Pangulong
||
16ng ng sasakydn.
tudling. Gasa Editorial Bahay EJECUCI6N. f. Pagsagaaawd sa
II
palimbagan. isdng bagay; pagganap Pag- II
EDUCACI6N.- f, Pagtuturd; pag bitay sa isdng nakamat^y. For, ||
bibigdy sa isdng tao Dg mabuting Pagsamsdm sa pagaarl ng may

aral utang.
EJECUTAR. V. a. Isagaw&; gana-
EDUGAR. Turuan; aralan.
V. a.
V. r. Magaral, pin. II Bitayin ang isdng naka-
tl
EFECTIV0. VA. adj. Tunay. 1|

matdy.ll Fot. Samsamin ang mga
Mabissl. pagaari ng may utang.
EFECTO. m. Kahangganan; pi- EJECUTIVO, VA. adj. WaWng
nangyarihan, For* Bis^ ng isd,ng liban; biglaan |! fig. Handft. ||
||
kautusdn 6 katibayan, pi, Mga ||

m. Tagapagpaganap.
bagay bagay. EJECUTOR RA. adi. y s. Gu.
EFECTUAR. V. a. Isagawd; yariin maganap; gumagawS,,
ang isdng bagay. v. r. Mai-
II
EÊMPLAR. adj, Nagbibigdy ng
sagaw&; mangyari, mabuting halimbawa,. m. Pa- ||
huwaran. Sipi; saliD.

EFEMfiRIDES, f. pl. Akldt na risj^.n; II
kinasusulatan ng mga pangyaya- EJEMPLO. m, Halimbaw^; papa-

ri sa arawaraw. risdn; buwaran.
EPERVESCEH[CIA. f. Matinding EJERCER. V. a. Guman^p ng

silakb6 ng dugd, tubig at ibp. isdng tungkulin; manuparan.
fig. Pagiinit ng damdamin. EJERCICI0. m. Pagsasanay. II
II
EFICACIA. f. Bisa; lakds. Hanapbuhay. II Mil Pagsasanay

EFICAZ. adj. Mabis^. n|mga hukb6.
EJERCITAR. V. a. Sanayin.
EPIGIE. f. Larawan. II
EPiMERO, RA. adj. Sangdall; sagUt V. r. Magsanay.

;
_ 2
EJER ELOe
EjfeRClTO. m. Hukbo. Io6b. II V. r. fig, Magpalal^>
EL. Art> m. Ang. magmalaki.
Siy4. ELOetlENeiA, f. Kagalingan sa
:eL. pron. pers. ra,
ELABORACI6n. f. Pdghahand&; pagsasaiit^.

paggawa. ELOeUENTE. adj. MagaKng mag-
ELABORAR. V. a. Ihand^; gawln. salita.
ELAGIOlsr. f Kataasan ng ugali; ELOGIAR. V. a. Purihin ang isdng

kapalaluan. tao 6 bapay.
ELECCl6lsr.. f. Paghirang; pagpil;i ELOGIO. m. Pagpupuri; papuri,
pagbahalal. ELLA. pron. pers. f. Siy^-
ELECTIYO, YA. adj. Hinihirang ELLO, pron. pers. neut. Ya6n,
6 inihahalal. ELLOS, ELLAS. pron. pers..pl. m^
ELEGTO, TA. p p irreg. ng Ele y f. Siid
gir. m. Nahalal.
II EM AK ACI(5N f . Panggagaling
i]LECTOE, EA. adj, Manghahalal; pagmumul^
naghahaldl. EMBADURKAR. v. a. Pahiran; ku^-
ELECTRICISTA. m. Marunong sa lapulan. |1

v. r. Makulapulao.
elektrisidad. EMANAR. v.n. Manggaling; mag^
ELEGANdA. Kariktan f. || Kai- muli.
naman ng pagbibigkds ng mga EMBAJADOR. m. Sug6.
pangungusap. EMBALAJE. m. Pagbabasta. \\
ELEGAlNfTE. adj. Magar^; mari- Balot ng mga kalakaL

kit. 11
Makisig. EMBALAR. V. a. Bastaln; palduhin.
ELEGIR. V. a. Humirang; pumi i. EMBARAZAl)A. ad] y s. Buntis.
H Maghaldl || v. r. Mahirang; EMBARAZAR. V. a. Hadlangdn
ng sa-
raapilL H Mahaldl. ana isdng bagay; lagyan
ELEMEls^TAL. adj. May mga pa- gabal. 1! v. r, MahadlangAn;
simiia Panguna; nangunguna.
II magkaro6n ng sagabal.
ELEMENTO. m. SimulA; sangkdp. EMBARAZO. m. Hadl^ng; sagabal.
Pasimula ng isd,Dg bagay.
II
Kabuiit s&n.
II
ELEYAddN. Pagtataas; pagka-

f,
V. n. MagkabaU
EMBARBEGER.
taas. il
Taas; tayog, fig. Pag- ||
bds ang lalaki.

katads sa tungkulin' || fig. Ka Sasakydngda-
palaluan. EMBARCACl6H. f.
gat. Pagsakay.ll Panah6ng iti-

ELEYADO, DA. adj Matsas; da- II
kiia.
natagdl ng pagUlaydg.
EMBARCADERO m, Daungan.
ELEYAR. V. a. Itads; angatln ang
iedng bagay. || Ilagdy sa isdng EMBAROAR. V. a. Isaky; itugpd
sa^kydtigdagat. v. r
matads na tungkulin ang isdng sa i.-ang |1
tao. II V. r, fig. Mawaldn ng Sumakdy; tuûgpd.
VI
.
222
EMBA. EMBE
EMBARGO. m. PagsasaHy; pag- EMBELLEGIMIENTO. m. Pag-
tutugpa. II
PdgsaMy; pagtua^pa paoagandd*
EMBARGAR. v. a. Hadlangdn. ||
EMBE5TIDA. f. Pagdaluhong;
fig. Akitiu ang lo6b. ||
Ilitin; pagaway.
samsamin ang pagaar! ng isdng EMBESTIR. V. a. Daluhungin;
may-utang. awayin,
EMBARGO. m. Hindi pagkatu- EMBETUNAR. v. a. Bitun^n.
naw ng kinain. ||
Hadldng; sa EMBLANDEGER. v. a. Palam-
gabal. II
Pagilit; pagsamsdm sa butfn; II V. r. Lumamb6t-
pagaari ng may-utang. Sin ||
EMBLANQUECER. v. a. Paputiin.
embargo m. adv. Subali't; nguni't 11 Pumuti,

V. r.
datapuwa*t; gayun man. EMBLEMA. m. Sagisag; tand^.

EMBARNIZAR. v. a. Pah^ran ng EMBOBAR. V. a. Tangahin; tu-
barnis. ligln II
V. r. Matigagal.
EMBARQUE. m. Pagsasakdy; pag- EMBOGAR. Isubd sa bibig-
V. a.
lululan. IIPaniwalain sa kaainungalingan ^
EMBARRAR. v. a. Kulapulan ng ans isdng tao.

putik. II
V. r. Makulapulan ng EMBOLSAR. v. a. Isilid sa bulsd.
putik. EMBOLSO. m, Pagsieilld sa bulsd.
EMBARRILAR. v. a. Hagay sa EMBORNAL. m. Imburnal; pada-
bariles. luyan ng tubig,
EMBATE* m. Mar^ ng
Salpok EMBORRAGHAR. v. a. Languhin;
alon ng dagat. ||
Pagdaluhong na Malang6; malasing.
lasingin.tl v. r.
bigld. EMBOSGADA. f. Pagkukubli ng

EMBAUGAR, v. a. Dayain; lin- iea 6 i^^ng tao sa kanl6ng na
langln po6k.
EMBAULAR. v. a. Ilagdy sa EMBOSGAR. v. a. MiL Paku-
ba6l. II
fig- y fanQ' Kumain ng blibinang mga tao sa kanl6ng
marami, na po6k upang manggulat.|| v. r.
EMBEBEGER. v. a. Libangin. 1|
Pumasok sa gubat.
V. r. Matigagal. EMBOSQUECER. v. n. Maggu-
EMBEBER. v. a. Sipsipln; hititin. bat ang isdng po6k.
EMBELESAR. v. a. Patigagalin; EMBOTELLAR. v. a. Isilld sa
patigilin ang lo6b. ||
v. s. Mati- bote ang alak.
gagal; matigilan, EMBOZAR. V. a. y r. Magtakip
EMBELESO. m. Pagkatigagal; ng mukh&.
pagkatigil ng lo6b. EMBRAYEGER, v. a. Pagalitin;
EMBELLEGER. v. a, Painamin; pagngalitin.il v.r. Magalit; mag-
pagandahia. II
v. r. Uminam; gu- n|alit. II
V. n. fig. Umunldd ang
mandd. halaman.
223
EMBR EMIT
EMBRIAGAR. Languhln;
v. a. EMITIR. V. a. Pasabugin ang sa-
lasingln. |1 v, r. Malang6; malasing. laping papel. ||
Ipahayag ang isdtp
f>g. Mawalang diwa. palagdy 6 pasiyd.
EMBRIAGUEZ. f. Pagkalang^; EMOeiON. f, Sibkb6 ng damda-
. kalasingdn. |1 f ig. Pagkasir^ rg mir; balisa,
baft. EMOLUMENTO. m. Kapakina-
EMBROLLAR, v. a, Guluhin;ali- bangdn sa isdng tungkulinghawak,
ang mabuting kaayusan ng
sin EMPAGHO. m, Kadunguan; hiy^
mga bagay. Sagwil,
II Hindt pagkatunaw ng II
EMBROLLO. m. Pagkagulo; gu^6. kinain,

EMBROMAR. v. a. Aglahiin; li- EMPALAGAR. v, a. Maka8uva
bakin; biruin- ang isdng pagkain, ||
fig, Pagu-
EMBRUTEGER. v. a, Sirain ang rin II
V. r, Masuv|t; maaun^k.
bftft; Masi-
tangahln. II v. r. EMPALAGO, m. Suy^,
ra ang bait; magpakahayop. EMPALAGOSO, SA. adj, Naka-
EMBRUTEGIMIENTO, m. Pag- susuya; nakasusun6k,
kasira ng bait; pagpaoakabayop. EMPALaR. V. a, Tuhugin sa du
EMBUDO. m. Imbudo; baiisung- ruan.
86ng. fig. Daya.
II
EMPANAR. V. a, Baliitia ng lam
EMBUSTE. m. Kasinungalingan, pin ang mga sangg6l, ||
Pangla
EMBUSTERO, RA. adj. y s, Si- buin. Dungisan ang puri 6
II fig,
nungaling, karangalan. v, r. Manglabd. ||
EMBUTIR. V. a. Magsiksik. n EMPAPAR, V, a, Tigmakin ng

Ipasok ang isang bagay sa lo6b tubig ang isang bagay, 11 v. r
ng i!â. Matigmdk ng tubig.

EMfilTCO, CA. adj. y s. Nagpa- EMPAPELAR, V. a. Balutan nir
pasuka. p^pel,
EMIGRAdON. f. Faglay6 sa EMPAQUETAR, V. a, Bastaio; pa-
sariling lupa; pangingibaug iu- ketehin.

EMPAREJAR. v, a. Ipantay an^
EMIGRAR. V. n. Mangibdnglupa; isc4ng bagay sa isd. ||
v. n, Ma-
lumayo sa sariling lup^. agapay. |1
Magkapareho ang da-
EMINENGIA. f. Kalakhdn; kada- lawdng bagay,
kilaan, ||
fig. Kataasan ng isip EMPATAR. V. a. Pagpatasin, li
6 kabanalan. V. r, Magkapatas ang bilang.

EMINENTE. adj. Dakil^; mataas, EMPATE. m. Pagkakapatas.
II fig. Maril^g. EMPEDERNIDO, DA. adj, fig.
EMISARIO. m. Sugd upan mag- Matigds ang loob.

siyasat 6 makipagunawaan sa EMPEDERNIR. V. a. Patigaslng
isdng tao. labis. 11 V, r. Tumigds na tutoo
224
EMPE EMPL
EMPEDRADO. m, Latag na bat6; EMPLASTieO, CA. adj. Nani-
tuntungang bato. nikit; maiaakit.
EMPEDRAMIENTO, m. Pagla- EMPLEADO, DA, m. y f. Ka-
latag n| bato sa tuntungan. wani.
EMPEDRAR. v. a. Latauan ng ba- EMPLEAR. V. a. Ipaôk ang i^^ng
to ang tuntungang luna, tao sa hanapbuhay. Guguiin !|
EMPEINE. m, Puson. Bab6ag [|

ang salapi sa is^ng bagay na
ng pad II Saklt sa baiat;buni. bibilhfn. [| lukol; gamitin, f| v. r.
EMPEINOSO. SA. adj Bunihm, Pumasok sa hanapbuhay angisang

EMPELAR* V. n. Magkabuh6k tao.
5 balahibo, EMPLEO ra. Pagpapasok sa is^ng
EMPELLAR. v, a, Itulak, tao sa hanapbuhay. Kaukulan.
j(
EMPELLON. m. Tulak, I!
Tungk6i; pinapasukan.
EMPENAR. V. a. Isanglft; mag- EMPOBREGER v. a. Paghirapin.
sangid, H Pilitin. 1} Ipakiusap aog II
V. n. y r. Magh'rap.
isdng tao upang malagd,y sa isang EMPOBREGIMIENTO. m. Pag-
tungk61. II
V. r. Msgkautang. II papahirap; pagpapadukh&. !| Pag-
V, r. Magpilit. (|
Mamagitan, (1
hihirap.
Magtalo EMPOLLAR. V. a, Magnapisa;
EMPENO. m. Pagsasangld. 11 Pag- magpahalimhlm. v. r. Maging j|
pipilit; paasusumakit. || K ttiya- sisiw ang pinapipis^ng itl6g.

gadn sa is^ng hinahangdd. Ta- 1} EMPONZONAR v. a Kamanda-
gapamagitan. gdn. II
V. r. Makamandagin.
EMPEORAR. V. a. Pa amalng EMPORGAR. V a. Duneisan; du-
lald V. n. y r.
11 Sumamft sa mihdn, |1
v. r, M^^gkadungis; du-
dati; lumubhA. mumi.
EMPERO. conj. adver, Nguni't. EMPRENDER. v. a. Paîmuldn;
11
Subairt. muldn.
EMPEZAR. V. a. Simuldn; pasi. EMPRESA. f Gawaing mabigdt;
muldn, j[
V. n. Magsimula. panukali. Layon. |t || Samahan
EMPINAR. V, a. Itindfg; itay6.|| sa pangangalakal.
y fam, Umin6m ng marami.
fig* EMPRlSSTITO. m. Pagpapautang;
II
V, r. Tumiy^d. v. r. fig. !| plgpapahinim ng salapt. H Hi-
Mamuk6d ang pun ingkahoy, bun- rdm na salapf.
d6k at ibp, dahil sa kataasan. EMPUJAR. V. a. Itulak; isulong,
EMPLASTAR. v. a. Lagydo ng II
ang isdng tao
fig. Alisln sa
tapal. II V. r. Marumih^n ang pinapasukang hanapbuhay.
mga paa 6 kamdy. EMPUJE. m. Pagtulak; tulak.
EMPLASTO. m. Tapal; pana- EMPUION. m. Tulak na mala-
pal.
;
225
EMPU ENCA
EMPUlÂDURA. f. Puluhdn, li
-^ ydn ng tangkdy ang isang saa-
fig, y fam. Simuia ng isdng ta- 1 data.
lumpati. ENCABEZAMIENT0. m. Pangu-
EMULAdON, f. Pagkaibig na long salitd 6 pamagdt ng isdng
makaparia 6 makalaid pa sa iâ. aklat 6 kasulatan.
EMULAR. V, a. Parlean at pa ENCABEZAR. v. a. ItalA ang
laluan ang kapu\â. isdog tao. ji
Lagydn ng pangu*
fiMULO, LA, adj. y s. Kaagdw. long salitd ang isd^ng akldt 6
EN. prep. Sa. kasuatan.
ENAGUAS. f. pl. Damlt na isi- ENGADENAMIENTO. m. Pag-
nusu6t na pangloob sa saya ng kakakawing; pagkakakabftkab{t.
mga babai. ENGADENAR. V. a. Itanikal&.
ENAJENAR. ang
v. a. Ibigay II
fg- Prtgkawingtn ang mga
pagmamayari sa ibd ng isana ba bagay. H [fig. Huwdg pagalawln
gay. fitf.
II Sirain ang balt. II ang isdng tao.
V. r. Mawaldn ng balt. ENCAJAR. a. I3uks6k ng ma-
V.
ENALTEGER. v. a. Padakilain; ayos ang isdng bagay sa is^. ii
purihin. ||
v. r. Madakillt; ma- Ilapat. Kulungin.II
v, r. Mag- ||
bun)^!. su6t sa masikip ang isdng tao.

ENAMORADIZO ZA. adj. Ma- V. r. fig. lam.
li
Makialdm.
bil^g sa pangingitîg; mairugln. ENCAJ0NAR. V. a. Isilid sa ka-
ENAMORADO, DA, adj.ys. May h6n. II

Kahunin,
pagibig; nangingibig. ENCALVECER. V. n. Mapanot
ENAMORAMIENTO. m. Pangi- ang bub6k; makalb6.
ngibig. ENGALLAR V. a. Mabard ang
ENAMORaR. V. a, Lfgawan; sin- sasakyangdagat.
tahin. i|
v. r. Mangibig; sumintd. ENCALLECER. V. n. Maglipdk
ENANO, NA. adj. fig. Nauukol kalyuhin.
sa maliit. m. y f.||
Taong ma ENCAMINAR. v. a. Iturd ang
lilt 6 napakapandak. daan. |1 Patnugutan. fig. Iany6.
ENARBOLAR. v. a. Iwagayway II V. r. PumatuDgo; matump^k
ang bandilgt. ng daao. v. II r. fig. Mapaany6
ENARDEGER v a. fig. Paga- sa ninanasang bagay.
labin ang damdamin; pasiglahin. ENCANDECER. V. a, Pagbaga-
11 V. r. Magaiab ang damdamin; hing mabuti.
sumigld. ENCANDILaR. V. a. Silawin. n
ENARDEGIMIENTO. m. Pagaalab fig.Makasilaw. v. r. || Mangli--

ng damdamin; pags'gld ng kalo- sik ang mga matd sa pagkala-
oban. ng6 6 sa malaking damda-
ENASTAR. V a. Tangkaydn;lag- min.
29
.
226
ENCA ENGA
ENCANECER. v. n. MagkaubaD; ENCASAR. V a. luli ang butong
pumut! ang bnh6k. lj
Amagin. lins^d.
W fig, Tumandd. ENCENAGARSE v. r. Mabalahd.

ENCANTAR. v a. Gumawa ng II
fig. Magumon sa bisyo.
iksbahang^ ng sinon an; umakit. ENCENDER. V. a. Palingasin;
tl
fig. Makahalina. pagalabin; sindihdn. i Susuhan;
ENCA!JaR. V. a. Lagy^n ng pagapuyln. [[ fig. Pagapuîn ang
alul6d. lo6b ng is&na tao. t|
v. r. Mag-
ENGARAR. v. Makipagharap.
;. liyd^b; magningas.
jl
V. n. Makipa^harapbarapan. ENCENDIMIENTO. m. Pagni-
ENCARCELACI6n. f. Pagpipilt; ningas; pagaalab. [1 îg. Init;
pagbibilanggo. sigld.
ERCARCELAD0 DA. p. p. m ENGERAR. v. a. Kulungfn. fig. [|
Eneareelar. ||
m. y f. Bilar>gy6 IlHhoii; ipalo6b. || v. r. Lumig-
ENCARCELAR. V. a. Ibilanggd; I it sa muodo.
piitin. ENCIA. f. Gilagid.
ENCARECER. v. a. Imahdl ang ENCtCLOPEDIA. f. Katipunan
isdng bagay, ||
fig. Papurihane ng labdt ng mga karunungan.
labis. Ipagamuamu; ihabibn.
II ||
ENC<ERRO. m. Pagkukulong. !|
V. n. y r, Mamahal. Pag mund6.

igr ft sa
ENGARGADO, DA. p. P^ ng En- ENGIMA. adv. 1. Sa ibabaw; sa
eargar. adj, y ||
p. Katiwal^,; pi gawlng itaap. adv. c. Buk6d; j|
nagkatiwalaan. bipit sa i'. ^ng bagay:

ENCARGaR. V. a. Ihabilin; ipag- ENeiNTA. adj. Buntis.
katiwal^. ENCISO. m. Panginain^n ng mga
ENGARGO. m, Paghahabilin; pag- hayop.
bibilin. II Bilin. || Katungkulan. ENCLAVAR. v. a. Ipakd. Pa- ||
ENCARNACI6N f. Pagkakata^ kuan. II f!g. Patagusin; tuhugin,

wdng tao ng Mananakop sa tiydn ENCLENQUE. sdi, MasasaktiD*
ng Mabal na Birhen. ENCLOCAR. V n. y r. Huma-
ENCARNADO, DA. p. p, ng En- limhim ang man6k.
earnar. || adj Mapuld. ENOOGER V. a. Papangurungin,
ENC.%RNAR. V. n Magkatawdng II
fig. Panghinain ang Io6b. tl
tao ang Mananakop sa tiyd,n ng V r. Mangurong. fig, Madungd; ||
Mahdl na Birhen. Mabahaw 1| manghin^ ang Io6b.

ang sugat. ENeOGIMIENTO. m. Pangungu-
ENGARNEGER .v. n. Turaabd; rong. II
Kadunguan.
lumaki ang katawdn. ENCOJAR. V. a. Pilayin. u v,r.
ENCARRUJARSE. v, r. Magku Mapilay. ||
fig, y fam. Magka-
I6t; mangilln. ramd^m; magsakitsakitan
- 227
ENCO ENCU
ENeOLAR. V. a. Idikit n| kola; ang iadng tao upaing gumaw&
koUhan, ng kalupitan. H v. r. Magma
ENCOLERIZAR. v. a, P-iga'itin. iupit.
li V. r. MagaHt. encuadernaci6n, f. Pagba-

ENGOMENDAR. v. a. Magbilin; baUt ng aklat. ||
Gawaan ng
maghabilin. ll v, r . Magkatiwa- akldt.
\k at umasa sa tangkilik ng ENGUADERNAR. V. a, Balatdn
isBiig tao. ang akldt. || fig. Pagisahln at
ENGOMIAR. V, a., Purihin ang ayusin aeg mga bagay, gaya ng

sang tao, mga kalooban.
ENGOMIENDA. f. Habilin; bilin. ENeUBRlMlENTO. m. Pagkaka-
ENGOMIO. m, Papuri. ilH; paglilingtd,
ENGONAR. V. a. Pamagafn ang ENGUBRIR. V, a. Ipagkaild; ili-
ûgat. II
fig. Pagalitin; pagdilimin n^fd; pagtdkpdn.
ang ibip. |1 V. r. Mamagd ang ENeUENTRO- m. PagbabanggS,
sugat; magnakeak. ng dalawdng bagay. Pagsasa- ||
ENGONO. m. Galit na nakuku- . lubong; pagsasagup^. MiL Pag- i|
bli sa loob; pagtatanim sa kapu- lalaban ng dalaw^ng hukbo.

w^ ENeUITARSE, v, r, Maghinagpia;
ENGONTRAR. v. a, Tagpuln; magpigâtt.
salubungin. || v. n. Masumpu- ENOUMBRADO, DA. p. p. ng En-
Dgan, II
V. r. Magkaa;alit; mag- eumbrar, ad]. Mataas; mata*
||
kaailt. II
V. r. Magkasalubong; yoR
magkatagpd- ENGUMBRAR. v. a. n^ Itay6
ENGONTRON- m. Sagup^; banp- mata^s; patayugin. II Pada- fig,
g&. kilîn. II V, n. Pumaitukt6k, II
ENCCRAJAR. v. a, Palakasin V, r. Magmataas; magpalald.

ang lo6b. Magaiit na tutoo. ||
ENGUNAR. V. a, Iduyan ang
ENGORDAR. Lagy^n ng v, a. bat^.
kuwerdas]aiig kasangkapaog pang- ENGHARGADA. f. Lubdk.
tupt6g. ENGHARGAR. v, a, Apawdn ne;
BNGORDELAR. v. a. Talian ng tubig ang isdng bahagi ng lup^

lubid ang isdng bagay. hangg^ng maglubdk, v. r, Mag- ||
ENGRASAR. v. a. Palaputin. ||
lubdk. II
V. r. fig. Magpakagu-
V. r. Lumapot. tnon sa bisyo.
ENCRUDECER. Gawfn ang v.a. ENDEBLE adi, Mahin^.
isdng bagay na magany6ng hil^w. ENDEBLEZ. f. Kahinaan,
fig. Pagîlitin. || v. r. fig. ENDEOHA, f. Panambitan.
II
Magalit; mapo6t. ENDENTECER. v, n. Magka-

ENCRULECER. v a. Sulsulan ngipin.
. .
228
ENDE ENFA
ENDEREZAMIENTO m Pagu ENEADAR. v. a. Pagalitin; mag-
unat 6 pagtutuwid ng Vâlukt6t, pagalit. \\
V. r. Magalit.
ENDEREZAR, v, a. Uaatin; tu- ENPADO. m, Galit; po6t.
wirln ang ba!ukt6t, t'ig^ Pama \\
ENEADOSO, SA adj. Nakaga-
halaang naabuti; ilagdy ea mabu- galit; nakamurauhl.
ting ayos ang isûg bagay, ENMRDAR. V. a. Palduhin; bas-
ENDEUDARSE. v, r, Magkau tafn.

tangutang. ENFERMAR. J. n. Magkasakit.
ENDOSAR. V. a, Isalin sa iba; [|
V a. Papagkasaktin. ji
fig.
ibig^y sa iba, II f g- Ilipat. Papanghinain.

ENDOSO, m. Pagsasalin sa ib^, 1!
ENEERMEDAD. f. Sakit; karam-
II
Pagiilipat ng isdng bagay sa daman,
ibd, ENEERMERiA. f. Bahay 6 si-
ENDULZAR. V, a. Patamisln ang Hd ng mga maysaklt.

isang bagay. \\ Pagaania ang ENPERMERO, m. y t Ta- RA,
isdng gawain. l|
v. r. TumaiDis. I gapagalaga sa maysakit.
ENDOREGER. v. a. Patigasln ENFERMIZO, ZA. adj. Masasak-
il fig. palakasln ang katawdn. tio.
V. r. Tumigds. Bumagslk. lj
ENFERMO, MA. adj. y s. May-
f|
ENEMA. f. Med. Labatlba sa sakit

puwit. ENFILAR. V. a. IhaDdy.
ENEMIGO, GA. adj. Kaaway: ENFLAQUECER V. a, Papanga-
kalaban, || m. Ang may masa- yayatin. |!
fg. Papanghinain. II
mdng lo6b ea kapuwa. V. n. y r. Mangayayat. fig.
ENEMISTAD. f. Pagkakaallt; Mawaldn ng ioob.
pagkakalaban ENFLAQUECIMIENTO. m. Pag-

|papajdt; pngaugayayat.
ENERGIA. f. Lak^s ng kalooban.
ENFRASGAR. v. a. Isilid sa pras-
II
Tapang.
k6,
ENI:RGIC0, CA. adj. May lak^s;
ENERENAR v. a. Lagydn ng
matapang.
preno ang kabayo.
ENERGtlMENO, NA. m, y f.
ENFRENTE. adv. 1. Sa tap^t;

Taong inaalihan ng demonyo. li
Taong mapus6k na kalooban. sa hardp.

ENERIADERA. f. S sidldng pala-
ENERVAR. V. a. Papanghinain,
alisan ng lakas fig. Papang II
migan ng inumln,
hinain ang mga pangaogatuwiran. ENERIADERO. m. Po6k na pa-
V. r. Manghin^ lamigan.
II
ZA. adj. Maga ENERIAMIENTO. m. Pagpapa-

ENFADADIZ0,
galitin; madiling m%g%tit. lamlg; paglamlg.
229 =
ENFR ENGR
ENFRIAR, V, a. Palamigfn. il laganap; paglaki. || Pagkadakild,;
fig. Tighawia ang init ng dam pagkabunyt. || Pagtads sa tung-
damin. v. r, Lumamig.
||
kol.
ENFURECER v. a. Pagalitin. ii ENGRASAR. V. . Langisdn ang
V. r. Magalit. ||
v. r. fig. Mag- isd-ng bagay.
ngalit ang hangin 6 dagat. ENGREIMIENTO. m. Pagpapa-
ENGALANAR. v. a. Hiyasdn; Ial6; kapalaluan.
palamutihan. v. r. Mahiya-dn;
|| ENGREIR. V. a. Pagpalaluin. H
mapalamutihan. V. r. Magpalalo; magbamb6g.
ENGANADIZ0, ZA. adj. Mada- ENGROSAR. v. a. PakapaUn
ling maday^. ang isdng bagay. || fig. Para-
ENGANADOR, RA. adj, y s. Mag. mihin. || v. n. Tumabi- | V. r.
darayd, Kumapdl. v, r. Dumami,

1|
ENGANAR. v. a, Dayain; lin- ENGRUDO, m. Pangdikit.

langin. || v. r. Madayit; malin- ENGULLIR. Lunukin at
V. a,
lang. Mamalt.
ii
huwdg Lang nguyain ang pag-
ENGANO. m. Dayi; linldng. kain.
ENGaIÔSO, SA. fcdj. Magda- ENHASTIAR Makasun6k; v. a.
ray4. makasuylt; makayam6t. v, r. II
ENGASTAR. v. a. Itamp6k; ika- Masun6k; masuyS..

Iupk6p. ENHEBRAR. v. a. Magsu6t ng
ENGASTE. m. Pagtatamp6k; pag- sinulid sa karayom. fig. y fam. II
iinggaste, Magâlita ng sut}iidsun6d.

ENGENDRAR. v. a. Magpara- ENHERBOLAR. v. a. Lagydn ng
mi ng tao; paramihin ang ano- lason ang dulo ng sibat at ibd
man. fig.
||
Yumari. pang sandata.
ENGOLEAR v n. y r, Puma- ENHIELAR. V. a, Haluan ng
laot sa dagat ang isang sasak* apd6.
ENHILAR. V. a. Sulutdn ng si-
ENGOMAR. V. a Gomahan. nulid ang karayom. fig- P^' ||
ENGORDAR. v. a. Patabain. || nagutan; ihandy.

V. n. y r. Tumaba. || fig. y fftm. ENHORABUENA. f Bati
Yumaman. ENIGMA. m. Bugtong; talingha-
ENGRANDEGER. v. a. Palaki-
hln ang isd,ng bagay. || Papu- ENIGMATIGO, CA. adi- Nagla-
rihan; pad&kilain. || fig. Itads lamdn ng talinghag&; may ka-
sa tungk6l. ||
v. r. fig. Madakili; hulugang mahiwag^.
matads sa tungk61. || v. r. Lu- ENIGMATIZAR. v, a, Gumawd ng
mak{. mga talinghag^. II Magsalitd ng
ENGRANDEGIMIENTO. m. Pag- mga talinghaga..
230
ENJA ENMA
ENJABONAR. v. a. Sabunin, ENMAGREGER. v. a. Pangaya.
ENJAMBRE m. Pulut6ng; ka- yatin. || v. r. Mangayayat.

wan ng mga pukyutan, ENMANTAR. v. a. Takpdn ng
ENJAULAR. V, a. Ikul6ng sa '
umot ang isdng bagay. H v. r.
hola. fiff. y fam. Ipasok sa ffg. Malungk6t.

II
kulungan ang isdng tao. ENMARAIÂR. v. a. Guluhin ang
ENJOYAR. V. a. Hiyasan. Pa- 1|

isdng bagay, gaya ng buh6k, si-
lamutihan; pagandahln. nulid at ibp.; gusutin. ||
v. r.
ENJUAGAR. V a, Maglinis ng Magul6; magus6t.

bibfg at ngipin sa pamamagitan ENMARIDAR. v. n. Magasawa
ng tubig. II
Magbanla^ *| ^. ^* ang babse.
Magmumog ng biblg. ENMARILLEGERSE. v. r. Ma-
ENJUAGATORIO. m. Pagmumu- nildw; dumildw.
mog; pangmumog. BNMASeARAR. v. a. Takpdn
ENJUGAR. Patuyuin ang
V. a. ang mukh& ng maskard. H fig.
isdnse bagay. Pahirin ang pa
II
Ikubli; balatkayudn. V, r. Mag- II
wis, 11 V. r. Matuyd. takip ng mukhd; magmaskara.

ENJUICIAR. V. a. For. Litisin. ENMENDAR. V, a. Itumpdk ang
ENJUTO, TA. p. p irreg. ng En- mali; ayusin ang kamalian ng
jugar. adj. Tuy6; payjit. isdng bagay. For> Baguhin ng |1
II
ENLAGE. m. Pagkakakabit; pagmataas na hukuman ang hatol,

kakadugtdng ng dalawdng bagay. [|
V. r. Magpakahusay; mag-
II
fig. PagkakamaRanak. bago ng lagdy.
ENLAZAR. V. a. Pagkabit n; pag ENMIENDA. f. Pagtutuwid ng
dugtungin.ll v, r. Magkadugt6ng; mali; susog. |1
Gantingpal^.
magkatali. ||
v. r fig. Magasa- ENMOHECER. v, a. Punin ng
wa. amag ang isdng bagay.
ENLODAR. V. a. Putikan; punin ENMOLLEGER. V. a. Palambu-
ng putik. II
V. r. Maputikan. tfa. II
V r. Lumamb6t.
ENLOQUEGER. v. a. Baliwin; ENMUDEGER. V. a, Huw^g pa-
sirain ang bait v. n. y || r. Ma- imikin; pigding magsalita.|| v. n.
baliw; masir^ ang bai , Mapipi. II
fig. Huw^g umimik.
ENLOQUECIMiENTO. m. Pag- ENNEGREGER. v. a. Paitimin;
baliw; pagsir^ ng bait. || Pag tinain. || v. r. Umitim.
kabailw. ENNEGREdMIENTO. m. Pag-
ENLUSTREGER. v. a. Pakina- papaitlm.
ngin ang isd-ng bagay. ENNOBLEGER. v. a. Padakilain.
ENLUTAR. y. a. Magluksd. II fig. Gayakdn ang isdng si-

j|
yud^d, simbahan at ibp. fig.

fig. Pagdilimin. || v. r. fig. Msg- ||
dillm. Padilagin.
231
ENOJ ENRI
ENOJADIZO, ZA. Madaling adj. E.mQUECER. V. a. Payamanin
magalit; magagalitin; bugn6t ang isdng tao, bayan, bansd at
EN0JAD0, DA. p. p. ng Enojar. ibp. II fig. Palamutihan; pada-
II
adj. Nagagalit; gaiit. kilain. || v. n. y r. Yumaman. i|
EN0JAR. V. a. Magpagalit. || Umunldd ang isang bayan at

Mangyamot. II v. r. Magalit; ibp
mayam6t; mapo6t. ENROJECER v, a. RppulaWn
EN0JO, m. Galit. ang isdng bagay sa pamamagi-
ENJOSO, SA. adj. Naksgagalit; tan ng init 6 apoy. Kulayan 1|
nakapopoot. ng puid. V. r. PumuU sa init

II
ENORGULLEGER. v. a. Ipag- 6 ap6y. V. r. Mamuld ang II
malaki. || v. r. Magmalaki; mag. mukhft.

matads. EWROLLAR v. a. Balumbunin.
ENORME. adj. Malaki; labis sa ENRONQUECER. v, a. Papa-
sukat. mau-in; papamalatln. || v. r. Ma-
ENORMIDAD. f. Kalakihan; ka- maos ; mamaldt.
labis^n sa sukat. ENR0NQUECIMIENT0. f, Pa-
ERRAMADA. f. Balag, ||
Takydp mamaos; pamamaldt.
na yaring mga sanga ng hala- ENROSOAR. V. a. Kidkirin; ros-
man kasin. II v. r. Magroskas; ku-
ENRANdAR v. a Paantahin. midkid.
II
V, r. Umant^, ENSALIVAR. v. a. Lawayan II
ENREDADERA, f. Bot. Hala- V. r. Malawayan.

mang nagbabaging. ENSALMAR. v. a. Ayusin ang
ENREDADOR. RA. adj. y s. Ma- mga but6og nalinsM 6 nabali.
gulo; mapanggulo. i|
fig. y fam. ENSALZAR. v. a. Idakilli; itan-
Mapagdalahir^ y^g Purihin,
11
II
v.r. Matanydg;
ENREDAR. V. a, Lambatia; da mabant6g.
lahin, II Pagkawini^kawingin; pag- ENSANCHAR. v. a. Paluangin;
silusluin, II Manggui6. II v. r. palaparin. || v. r. fig. Magpalalo;
Magul6; maguôt. 1|
fam. Ma- maghambog magpahangi, ;
ngaluny&. ENSANOHE. m. Pagpapaluang;

ENREDO. m. Pagkagul6 ng si- pagpapalapad ng isdng bagay.
nulid 6 ibdng bagay na hibU || ENSANGRENTAR. v. a. Tinain
Kagusatdn. ||
fig. Kalikutdn ng 6 dungisan ng dug6 II V. r. Ma-
mga bat&. |i
fig. Daya; kasinu- mansah^n ng dug6. Ii
v. r. Mag-
ngalingan. init 6 magalit Sa pakikipagta-
ENREJAR. V. a. Bakuran ng lo.
rehas 6 patpdt ang mga hala- ENSARNEGER. v. n. Magkagalis;

manan. galisin.
232 ~
ENSA ENSU
ENSARTAR. v. a. Tuhugin sa ang kaluluwd, kamahalan 6 ka-
sinulid. kawad at ibp. ||
fig, bantugan, sa pamamaaitan ng
MagsalitA ng maraming bagay masasamang gaw& 6 hilig ng ka-
ng waldng kaayusan. tawdn V. r. Dumumi ang isang
I!
ENSARTE. m Pagtutuhog. bagay. v. r. Madumi sa sala-

}|
ENSAYAR. V. a. Sanayin; insa- wdl, hihigdn at ibp. v. r. fig. ||
yuhin, Subukin ang isdng pa

||
y fam. Pasuhol.
labSs bago itangbal sa madlfi. |i
ENSUENO. m, Pangarap; pana-
V. r.Magsanay. gimpdn.
PNSAYO. m, Pagsubok; pagsanay, ENTABLAR. v. a. Takpdn, ba-
I
Pagsasanay. kuian 6 tukuran ng tabla ang
ENSEBAR. V. a. Pahiran ng se isdng bagay. Magladn; mag ||
bo; langis^n. handS.; magsimuld ng isdng ga-

ENSENADA, f. Lo6k ng dagat. w&.
ENSENA. f. Bandil&; sagisag. EWTALEGAR. v. a. Isilid ea
ENSENANZA. f. Pagtuturd. |1 supot,
Turd; aral,
ENTALLEGER. v. n. y r. Mag-
ENSENAR. Turuan; aralun.
V. a.
lanubd ang haltiman; magsupiing.
Magpahayag; iturd ang isdng
II
v. Mamihasa sa
ENTE. m. Bagay.
bagay. II r.
isdng bagay*
ENTEGO, CA. adj, Masasaktin;
Mga mahin^.
ENSERES. m. pl. kasang
kapan sa bahay. ENTENADO, DA, m, y f. Pa-
ENSILLAR. V. a. Lagydn ng siyd |
mangkin sa pakinabaLg.
ang kabayo. ENTENDER. v. a. Maunaw^; ma-
ENSOBERBEGER. V a. Pagpa batid; mawatas. || Malamang ma-
laluin;pagmataasln. H v. r. Mag- buti ang is^ng bagay. ||Mata-
palald; magmatad-s. v. r, fig, || 16s; makilala. ||
v. r. Makakila-
Umalo 6 umugong ang dagat. la sa sarili; makaunaw^.
ENSOGAR. V. a. Talian ng lubid. ENTENDIDO, DA. p. p. ng En-
ENSORDECER. v. a. Bingihin; tender. Maalam; pahdm. || adj.
tuligln. V. n. Mabingi. fig,
II
il
ENTENDIMIENTO. m. Balt;
Huw&g kumibd; magbingibingi-
pagiisip.
han.
ENSORDEGIMIENTO. m. Pag-
ENTENEBREGER, v' a. Pagdi-
limia. ||
v. r. Magdilim.
kabingi.
ENSORTUAR. v. a. Pangulutin; ENTENEBREeiMIENTO. m. Pag-
pamilipitin. papadillm. |j
Pagdidilim.
ENSUeiAR. V. a. Parumihin ang ENTERAMENTE. adv. m. Gandp;
isdng bagay. II fig. Dungisan lub6s.
233
ENTE ENTR
ENTERAR. v. a. Ipaalam; ipa- Mabulag ang isdng matd.
batid. II V. r. Mabatid;matant6. ENTRADA. f. PasukSn. Pagpa- ||
ENTERNEGER. v. a, Palambu- e6k. II

Katipunan ng mga taong
tin ang isdng bagay. II fig. Pa- nagsipasok sa isdng dulaan 6
lambutfa ang kalooban. [| v, r. ibdng po6k na pano6ran.f|| Simu-
Lumamb6t. ll v. r. Lumamb6t I& ng isSng gawa fam. Dalaw ||
ang lo6b, na madalian.

ENTERNEdMIENTO. m. Pag- ENTRAMBOS, BAS. adj. pl. Ka-
papalamb6t. || Paglamb6t. puw^; silang dalawd.
ENTERO. RA. adj. Bu6; walang ENTRAMPAR. v. a. Umangan ng
kulang. Mabuting katawd.ti;
II
fig. patib6ng ang isdng hayop. ffg. (|
walang karamdaman. fig. Ma- {{ Linlangin; dayain. fig. y fam. ||
tining na kalooban; walang pag- Umutang ng marami. v. r. Ma- ||
babago. patib6ng ang hayop. v. r. fig. ||
ENTERRAMIENTO. m. Pagiili- y fam Magkautangutang.

blng. ENTRAIÂ. f Lamdn sa lo6b ng
.
ENTERRAR. V. a. Iba6nsalupa. katawan ng tao at mga hayop.

II
ang bangkdy,
Ilibing II
pU fig. Ang lalong kubli at
ENTIBIAR. V a. linit ng mala- natatagd. f'g. Ang ubod; ang
||
hiningd ang tubig. fig, Palu- || pinakagitDi. fig. Kalooban.||

||
bagin ang init ng damdamin. II fig. Asal 6 ugali ng is^ng taoi

V. r, Uminit ng malahiningd ang ENTRAIÂBLE. adj. Ta6s g,a
tubig. V. r. fig. Maglubag ang
II
kalooban.
init ng damdamin. ENTRAR V. n. Pumasok; masok,
ENTIERRO. m. Paglilibing ng II
f g. Matangg^p sa is^na: da-
mga'bangkdy.{| Libiog. Baunan. || ko. Magsimuia.
II || v. a. Ipa-
ENTONGES. adv. t. Nang pana- sok; ipalo6b. || v. r. Sumo6t;
h6ng ya6n; nang pagkakata6ng maglus6t.
ya6n. adv. m. Kung gay6n.
||
ENTRE. prep. Sa pagitan. H ga
ENTTONTEeER. v. a. Ungasin. i|
lo6b. Entre que* m. adv. Sa-
V. r. Maungds. II
mantala.
ENTORPEGER. Hadlang4n; v. n.
pagbagalin. fig. Guluhin ang

||
ENTREABRIR. v, a. Ibukds ng
kaunti; ipuang ang pint6, bintan4
lo6b; panglabuin ana isip. fig. ||
at ibp,
Pagluatin. v. r. Bumagal.
|| v. r. ||
fig. Magul6 ang lo6b; mangla- ENTREAGTO. m. Pagitan.

b6 ang isip. v. r. fig. Lumuat.j|
ENTRECEJO. m, Pagitan ng da-
ENTORTAR. v. a. Baluktutin lawdng kilay.
ang tuwid. Bulagin ang is&og

|| ENTREEINO, NA. adj. Hindl
mata. v. r. Bumalukt6t.
||
v. r. || magaspdng hindt pino.
30
. . ;
234
FNTR BNTR
ENTREGA' f. Pagbibigdy ng ENTREYERAR. v a. Pagsalltsa-
is^ng baga}'. litin.
ENTREGAR. v. a. Ibigdy, II v. r. ENTREYERADO, DA, p. p. ng

Sumailalim sa kapangyarihan ng Entreverar. ||
adj. Salitsalit;
kapuwi. V. r. Magpakahilig
II
ENTREYISTA. f. Pakikipagkita;
ng lub6s sa isdng bagay. pakikipanaydm.
ENTREMEDIAS. adv. t. y l. Sa- ENTRISTEGER. v. a. MagbigSy
pagitan ng dalaw^ng panah6n, makalumbdy
Iungk6t; Palungku ||
po6k 6 bagay. tin V. r. Malungk6t;maIumbAy.

II
ENTREMETER. v. a. Ilagdy ang ENTRISTEGIMIENTO. m. Pag-

ising bagay sa paaitan ng mga papalungk6t. Il Pagkalungk6t;pag
ib&; iha'6. II V. r. Manghimasok; kalurabay.
makialdm. II Makihal6; makis^- ENTULLEGER. v. a. f ig. Pigilin
lamuh^. pahintuin anggaldw ng isdng

ENTREMETIDO, DA p. p. ng bagay. H
v. n. y r. Hindl ma-
Entremeter. H adj. y s. Pakiala- kakilos; malump6. î
min; mapanghimasok ENTUMEGER. v. a. Pangalayin;

ENTREMORIR. v. n. Mamat^y pamanhtrin. || v r. Mamanhid;
ng dahdndahan ang isdng bagay, mangalay.
gaya ng nangyayari sa ilaw kung ENTUMEeiMIENTO. m. Panga-
nauubusan ng langis, ngalay; pamamanhid.
ENTREOIR. V. a. MauHnigan. ENTUMIRSE. v, r. Mamanhid;
BKTREPAREGERSE. v. r. Ma- mangalay
nganinag, ENTUPIR. Sarb^n ang bu-
V. a.
ENTRESAGA. f. Paghaldw; pag- tas na dinadalnyan ng tubig. II
pili. V. r. Masarhdn 6 mabarahdn

ENTRESAGAR. v. a. Halawln; ang butas.
pillin. ENTURBIAR. v. a. Labuin. fig- 1|
ENTRETEJER. v. a. Isalit sa Guluhin; pagdilimin. v. r. Lu- II
habi. II
Isalit at ikabit ang mabd. II
V. r. fig. Magul6 ang .
isdng bagay sa isa. ||

fig. Iha- bandy.
16; isama ENTUSIASMAR. v. a. Hangain;
ENTRETENER. V. a. Libangin. panggilalasln. || v. r. Humang^;
II
V. r. Mtilib^ng; maallw. man^gilaMs.
ENTRETENIDO, DA. p. p. ng ENTUSIASMO. m. Paghangi;
Entretener. ||
adj. Mapagpatawg: panKgigilal^s*
masay^; nalilibdng. ENUMERACI6n. f. Paghahayig
ENTRETENIMIENTO. m. Pag- hg sun(idsun6d at maayos n|
iib&ng; paglilibdng; pagaallw. mga bahagi na bumubuo sa isdng
lENTREYER. v. a. Mabanaagan. kabuuan. Pagbilang.
||
.
235
ENUM ENVI
ENUMERAR. Bamilang. v. a. ENVfO. m. Pagpapadald; pada-
ENgNdAR. V. a. Ipahayag ng Id.
dagltan at sa maikllag salit& ang ENVITE. m. Pustd sa .

pagsu-
isdng diw^ na inaakalang bago SUgitl.
6 di aldm ng ibd. ENVIUDAR. V. n. Mabal6.

ENYAINAR. v. a. I3u6t ang sun- ENVOLTORI0. m, Balutan.
ddng sa suksukan. ENVOLTURA. f. Balot sa lab^^.
ENVANECER. v. a. Ipagpalal6. ENVOLVER, V. a. Balutin. ||
V. r. Mapoalal6. fig. Tukulln ang is^ng tao sa

II
ENVANECIMIENTO. m. Pag- katuwiran. M^. Kubkubin ang

||
papalal6' kaaway, v, r. fig

II
Malah6k. H
ENVEJECER. v. a. Patandain fig. Mangalunyd, ||
fig. Mapa-
ang isdng tao. j|
v. n. y r. Tu- sam&.
mand&; lumumS.. ||
Lumuat; mag- EPI. prep, Sa ibabaw.
tagdl EPICARFlO. m. Balok.
ENVEJECIMIENTO. m. Pagpa-
EPIDEMIA. f. Sakit ng bayanr
patandi. ||
PagtandA; paglum^.
salot.
ENVENENAMIENTO. m. Pagla-
Kaibabawan ng
Pagkalason.
EPIDERMIS. f
son. II
baMt ng katawd,n ng hayop.

ENVENENAR. v. a. Lasunin. ||
Malason. EPIEANiA, f, Pagdabw ng tat-

V. r.
fam. 16ng harl kay Jestis.
ENVES. m. Kabaligtardn. II
Lik6d. EPfGRAFE. m, Kabuuan na na-
ENVIAD0, DA. p. p. ng Enviar. uuna sa bawa't kabanatl^ ng

11
m. Sugd. isang akd&. Pamagdt na ||
ini-
ENVIAR V. a, Magutos sa isdng lalagdy sa mukh& ng isdng ak-

tao na pumaro6n sa isdngdako. Idt.
II
Ipadald. EPILOGO. m. Wakds ng isdng
ENVIDIA. f. Ingglt; pangimbulo. talumpati 6 ng is^ng akd^.
ENVIDIABLE. adj. Nakaiingglt; Bahagi ng ka-
EPISODIO. na.
kapanapanaghill. buuan ng isdog bagay,
ENVIDIAR. V. a. Mainggit; ma'
EPiSTOLA. f. Sulat na maiklt.B
ngimbulo. fig- MagnasS. ng
||
Bahagi ng misa.
isdng bagay na wast6 at ma-
EPISTOLAR. adj. Nauukol e^
buti.
sulat,
ENVIDI0S0, SA. adj. Mainggi-
mapangimbulo. EPITAEIO. m, Titik na nakasii-
tin;
AHpustain; lat sa ibabaw ng liblng 6 ba-
ENVILECER. v. a.
v. r. Maalipustd; unan.
hamakin. II
maging hamak. P0CA. f. Panah6n.

236
EOUI EQUI
J3QUIDAD. f. Pagkakaisd ng lo- EQUIV0CACI6n. Kamalian; mall.
6b. I PagkakapanUy sa matuwid. EQUIVOCAR. V. a. Magkamall.
EQmDISTANClA. f. Pagkakais^ II
V. Mamall.
r.
ng agwdt. ERA. Panahon ng isdng pang-

f.
EQmDlSTANTE, p. a. ng Equi yayari. H Agrie. Po6k na pinag-

distar. ii Magkasingagwdt; noiag- gigiikan.
kasinglayd. ERECCICN. f. Pagtatayo; pag-

tatatag. Pagtayd; pagbangon.
EQmDlSTAR. V. a. Magkapare- I!
ho ng agwdt; magkasinglayd.
ERGUIR. V. a. Ituwld. il v. r.
fig. Magmalaki; magpalald.

EQUILIBRAR. v, a. Pagtimba-
ang
ERIGIR. V. a. Itatag; itay6
ngfn. V. r. Magkatimbdng.
isdng bahay 6 simbahan.
II
EQUlLIBRIO. m. Pagkakatim- ERIZAR. V. a. Papanindigin ang

bdng. Tigibin
balahibo 6 buh6k. t|
fig.
EQUINOCCIO. m. Pagkakapan- ang isdng bagay ng mga hadldng,
tdy ng luat ng gabl at araw. balakld at ibp. ||
v. r. Manin-
EQUIPAJE. m. Daladalahan sa dfg ang balahibo 6 buh6k.|l v r.
paglalakbdy. Mabalisa.
EQ0IPAR. Bigyan ang
V. a. ERMITA. f. Kapilya sa ildng na
isdng tao ng lahdt ng kailangan po6k.
sa paglalakbdy. ||
v. r. Maghan- ERRANTE. p, a. ng Errar. ||
adj.
d& ng mga daMdaldhan sa pag- Gagalagal^; palakadlakad.

lalakbdy. ERRAR. Magkamali.
V. a. Il
v. n.
Gumalagala; lumakadlakad. v, r.
BQmPARAR. V. a. Iparis ang
II
isdng bagay sa ibd, na parabing Mamall.

magkapareho. ERRARE HUMANUM EST. loe.
lat. Aog pagkakamali'y katutu-

EQUITACION. f. KaparaanaH 6
b6 sa tao.
arte sa pangangabayo. n Pagsa-
ERRATA. f, Kamalian sa limbdg
kdy sa kabayo.
6 sulat.
EQUITATIVO, VA. ad]. Naaayon
Hampds-
ERRATIC0, CA. adj.
sa matuwid,
lup^,.
EQUIV ALENGI A . f. Pagkaka-
singhalagd. \\ Geom. Pagkaka- ERR6NE0, A. Mali.
ERROR. m. Kamalian.
wangkt ng mga hugis.
ERUBESCENCIA. f. Pamumuld
feQUIVALENTE. adj. Kasingha-
lag^ ng ib^ng bagay. Oeom^ sa hiy&; kahihiydng lik^s sa sa-
||
Kawangkt ng hugis, rili.
EQUIVALER. v. n. Magkasing- ERUeTAR. V. n. Dumighdy.

halagd ang dalawdng bagay. ERUOTO. m. Pagdighdy.
237
ERUD ESCA
ERUDieiON. L Kaalaman ng ESgANDALO. m. Gawa 6 sa-
maramiDg karunuogaD, arte at iitaog naguudy6k sa kapuwA na
ibd, pang bagay. gumawd ng masam6, 6 magisip
ERUDITO, TA. adj. Maalam ng ng d! mabuti sa iba. Kagu- |1
maraming karunungan, arte at luhan;kaingayan.

\h& pang bagay. ESGANDALOSO, SA, adj, Nag-
ERUPOI6N. f. SiDgdw sa baldt. papakita ng maaaming gawi. II
II
Pagput6k ng bulkdn, Maingay; magul6,
ESGABROSIDAD. f. Kabakildn; ESCAU0. m. Upuang may san-
kabakuan ng lupa. |i
f g. Kasu dalan.
nftitdn sa pakikiharap. ESGAPAR. V. a. Iligtds. |1
v. n.
ESGABROSO, SA- adj. Bakilba- y r, Tumakas; magtanan.

kfl aag lupa; hindt patag. ESCAPE. m. Pagtatanan; pagta-
ESeABULLlRSE. v. r. Humagp6s kas, 1} Takb6 ng makina, gaya
sa kamay. II fig. Makatanan sa ng relos at ibp.
kasamabdn. ESCAPULARIO. m. Kalmgo.
ESGALA. f. Hagddngbuhatbuhat. ESCARABAJO. m, Uwdng. ||
fig.
Jfar. Daungan, y fam. Taong maliit aag panga-

II
ESGALAR. V. a. Maghagddn ng ngataw&n at masam& ang it-

pagpasok sa isdng pook, sura,
ESGALDAR. V. a. Banlidn ang ESCARAMUZA. f. Pagaaway ng

isdng bagay. || Pagbagahin ang mga sundalo. 11
fig. Babig; away.
bakal, II
fig. Pagtatalo.
ESeARBADIENTES. m. Panukf;
ESGALERA. f. Hagdanan.
ESGALOPRIO, m. Ngiki. pangaUs ng tingd.
ESCARBAOREJAS. m. Panghi-
ESGALON. m. Baytang. j|
null.
Baytang na inaakyatdn sa ka-
tungkulan. ESeARBAR. v.a. Kutkutin; kal-
kalln ang lupk.
ESGAMA. f. Kaliskls.
ESeARBO. m. Pagkutkdt; pagkal-
ESGAMAR. V. a. Kaliskisdn II
kal ng lup^-.
fig. y fam. Papagingatin. j(
v. r.
fig. Magingat: madald. ESeARMENTAR, v. a. Dalaln.

V. n. Magtanda.
ESeAMPAR. V. a, Hawanan ang 11
isdng po6k. H v. n. Tumil^ ang ESCARNECER| v. a. Aglahiin;
uldn. fig. Magtigil sa isdng libakln.

II
gawain. ESeARNIO. m. Aglahl; libdk.

ESCANDALIZAR. v. a. Magbi- ESeASEAR. V. a. Pagmaramutdn.
gay ng kaguluhan, 11 v. r. Ma II
Tipirin. || v. n. Magsaldt sa
8
galit. isdng bagay.
. .
238
ESCA ESeO
ESCASEZ. f. Karamutan, II Pag- EseOLAR. adj. Nauukol sa nag-
sasal^t sa isdng bagsy. aaral 6 paaralan- m* Ang nag-
!|
ESCASO, SA, adj. Kapdspkulang aarsl-
II
Sal^t ea isdog bagay. II Na ESeOLTAR. V. a. Ingatan; iha-
pakatipid. tfd ang is^ng tao upang hu-
ESGATIMAR. v. a. Kulangan; wdg mapahamak ea paglalak^d.
bawasan. fl Tipirin. SamahaD aug isd 6 ii^ng mga
[|
ESGENA. f. Po6k ng duladn na tao.

kinadoroooan ng mga nagsisilabds. ESeOLLO. m. Bat6 sa ilalim ng
Ang bawa*t bahaging humaha-
11
tubig 6 sa baybayin ng dagat.
ti sa isdng dul&. i
fig. Kapanganiban,
ESGENaRIO. m. Palabasan ng ESeOMBRO. m. Pinagtibagdn
duia. na maliliit na bat6.
ESGLAREGER, v. a. Liwanagan. ESeONDER. V a. Itagd; ikubll.
II fig. Padilagln; ibant6g. ||
fig.
II
V. r. Magtap6.
Ilawan. || r. n. Magbukdngli- ESeoNDlMIENTO. m. Pagtata-
wdyway. gd
ESCLARECIDO, DA. p. p. ng Es ESeONDlTE. Po6k na kubli
m.
elareeer. j| adj. Malinaw; ma- at ildng, na
pinagtataguan at
ril&g; bant6g. pinagiingatan ng isdng bagay. !|
ESCLARECIMIENTO. m. Pagli Lar6ng taguan.

liwanas; pagbubukdngliwdyway. ESeONDRUO. m. Po6k na kubli
ESCLAVITUD. f. Kaalipinan;pag. at ildng na pinagtataguan ng
kaalipin anomdng bagay.
ESCLAVIZAR. v. a. Alipinin || ESeOPLO. m. Carp. Pait.
fig, Busabusin ESeORlA. f- Duml ng bakal na
ESCLAVO, VA. adj. ys. Alipin; naiiwan sa tunawd,n.
bueabos. ||
fig. Sukd; masunu- ESC0RPI6N. m, Alakddn.
rin.
ESCOZOR. m Kati; bapdt. II
ESeOBA. f, Walls. fig. Damdamin ng kalooban.

ESeOBAR. V. a. Walisdn.
ESGRIBIENTE. eom. Tagapagsa-
BSCOCER. V. n. Humapdt; kulin ng mga sulat; tagapagsulat.
matl. II
fig. Simukal ang Io6b. ESGRIBIR. V. a. Sumulat. ii Tu-
II
Magdamdgm.
V. r.
mitik. Gumaw& ng akldt, ta-
II
ESeoeiMIENTO. m. Hapdl; ka- lumpati at ibp. I|

v. r. Mata-
tL 1&.
ESeOGER. V. a, Pumili; piliin; ESGRITOR, RA. m. y f. Manu-

hirangin. nuldt. II
May akd& ng isdng
ESeOGIMIENTO. m. Pagpili. akldt.
289
ESCR ENGR
ESGRITORIO. m. Susulatdn. ESeUPlDURA. f. Lur&.
ESGRITURA, f. Pagsulat. H Ka- ESeUPlR. V. n. LumurS.
ruaungan sa pagsulat. |
Kasula* ESCURRIDIZO, ZA. adj. Hag-
tan. I Akda. pusin.
ESeRUPULO. m. Agamagam. II ESeURRIR V. a, Patitiin. H v. n.
fiff. Diri. Tumitl. (1 V, r. Damulds; hu-
ESGRUPULOSIDAD. f. Kagana- magp6s.
paa sa pagtup^d sa isdng tung- ESE, ESA, ESO. pron. demos-
kulin. tr8tivo. lydn.
ESGRUPULOSO, SA. adj, y s, ESENGIA. f. Kalikasdn ng mga

Mapagagamagam. ll fig. Gandp. bagay.
ESENGIAL, adi. Nauukol aa
ESeRUTADOR, RA. adj Sumu
kalikasin ng mga bagay. 11 Da-
suri. II
s. Tagabilang ng boto sa
halalan. killi,; mahalag^.
ESEERA. f Oeom> Bilog,
ESGRUTAR V. a. Suriin at bi
ESFfiRICO CA. adj. Mabilog.
langin ang mga boto sa haialan.
ESFORZADO, DA. p. p, ng Es-
ESGRUTINIO. m. Pagbilang ng forzar. adj. Matapang; ma-
II
boto,
ang lo6b.
ti|zds
ESeUADRA. f. Eskuala Ka- || ESFORZaR. V a. Patapangin; pa-
tipunan ng mga sasakygngdagat lakasin. v. r. Magpilit; magsu-
||
na sandatab&n. makit.
ESeUADRON, m, Mil. Pulut6ng ESFUERZO. m. Lakds; tapang.
ng mga kawal na kabayuhdn. ESGRIMA. f. Karunungan sa
ESeUGHAR. V. a. Pakiaggn; pakikipaglamas sa pamamagitan
pakimatyagdn. |( Makinig. ng sandatang pataUm.
ESeUDO. m. Kalasag. ii fig, ESGRIMIR. V. a, Maglard ng
TangRuIan. eskrima.
ESeUDRINAR. v. a. Siyasatin ESLABON. m. Kawing na bakal.

ng maingat ang is^ng bagay. ESLABONAR, v. a. Pagkawlng-
ESeUELA. f . Paaral6n, II Turong kawingin.
ibinibigdy 6 tinatam6. (| Aral, ESMERAR. V. a. Bulihin; lini-
mga eimulain at kaparaanan ng ein; pakintabin ||

v. r. Mag^
isdng may-akdd. pakabuti sa pagyarl ng ano-
ESGULPIR. V. a. Umukit sa ba- mdn.
t6 ng i8d.ng dibuho 6 larawan. ESMERO. m, pagiingat na naa*
II
Ilimbdg sa isip ang isdng buti sa paggawA ng anomSn.
bagay. ES6FAG0. m. Anat Lalamu-
ESeuPIDERA. f. Luraan. nan.
. .
240 -
ESPA ESPE .
ESPAdO. m. Puang. !l Kalapa ESPEGTADOR, RA, adj. y s. Na-

ran ng lapk. \\
Takb6 ng pana- nono6d.
hd1i I Pagitan. ESPEGTRO. m. Gunlguni.
ESPAdOSO, SA. adi. Maluang; ESPEeuLAdON. f. Pagsisiyasat,
malapad; malawak. Pangangaiakal.
II
ESPALDA. f. Lik6d. f|
Likuran. ESPEGULAR v.a. Siyasatin ang
ESPALDIDLA. f. Paypdy. igdng hagay. fig. Isipin; mat-{[
ESPANTABLE, sdj. Nakagugu- yag^n. v. n; Mangalakal.

||
lat. ESPEJ0, m. Salamln,

ESPANTAI>IZ0, ZA. adj. Magu- ESPEQUE. m. Pangsikwdt.
gulatln; magigiklahin. ESPERA. f. Pagaant^y. Tak- ||
ESPANTAJO. m. Panakot sa mga ddng panahon ng huk6m sa pag-

hayop sa bakuran. sasagaw^ ng isdng bagay.
ESPANTAR. V. a. Gulatin; gik ESPERANZA. f.^ Pagasa.
lahin; sindakin. lj
v. r. Magu- ESPERANZAR, v. a. Bigyang
lat; magikM; masinddk. pagasa.
ESPANTO, m, Gulat; sindik. II ESPERAR. V. a. Umasa, ]\
Mana-
Pananakot. lig. H Magantay.
ESPANTOSO, SA. adj. Nakagu- ESPESAR. V. a. Palaputin. ||
gulat; nakasisinddk. Sinsindn; siksikln. || v. r. Su-

ESPaROL, LA. adj. y s. Tapi minsln; masiksik.
E3pafla; kastiU. ESPESO, SA. adj- Malapot. i|
ESPARdR. V. a. Pakalatin; isam Masinsin. li fig. Madungis; ma

bulat. II
fig. Ilathalli. 1 v. r. rumi.
Kumalat; sumambulat, j] v. r, E3PESURA. f. Kalaputan. j!
Maatlibdag; [magliwaUw fig. Kasukalan,

Karumih^n. ||
ESPARRANGARSE V. r, fam. Bu ESPETAR V. a. Tuhugin sa du

mikakd^. rudn ang isdng bagay, gaya ng
Sangkdp na pang- karn6, isd4 at ibp. Duruin;
ESPEGIA. f. 1|
paiasa sa lutd pakuan.
ESPEGIAL. adj. Tangi.

ESPETBRA. f. Sabitdn ng karee
at ibp. Katipunan ng mga ka-
ESPEdALID AD
li
. t Katangidn
sangkapang ginagamit sa pangu-
ESPEGIE. f. Uri; lik^s. ||
Bagay; ngusin^.
pangyayari, ESPETON. m. Duruin.
ESPECIFICAR. V a. Uriin; lika- ESPiA. eom. Tiktik.
sin. ESPIAR. V. a. Subukan; tikti-
ESPEGTAGULO, m, Palabds 6 kdn.
libangang itinatanghdl sa dula- ESPIGA. f. Uhay. ii Tangkiy ng
. an tabdk.
.
241-
ESPI ESPO,
ESPIGAR. V. a. Manguha ng ESPONJOSO, SA. adj. Buhag^
uhay. II
V. r, Lumaking mada- hdff.
It ang isdng tao. ESPONSALES. m. pl. Kasundu-

ESPINA. f. Tingyds na
Tin(k. ||
an sa pagaasawa ng magkasin.
kahoy. || Espina dorsah Gulu- tahan.
g6d. ESPONTANEO, NEA. adj. Ku-
ESPINAR. V. a. Sundutin. 1|
fig. eanglo6b; buk^l sa sarili.
Sugatan ang damdamin sa pa- ESPOSAS. f, pl. Pangdw na ba-

mamagitan ug masasakit na sa- kal sa kam^y.
lltd,. V, r.
II
Masugatan ang ESPOSO, SA. m. y f. Ka8i;irog;
damdamin sa pamamagitan ng asawa.
masasakit na saiitd. ESPUERTA. f. Kalng.
ESPINAZO. m. Gulug6d. ESPULGAR. V. a. Hingutuhan.H
ESPINILLA, f. Lul6d. fig. Siyasatin ng bu6ng ingat'
ESPINOSO, SA. adj. Matinik; ang isang bagay. ii v. r. Mag.
madawag. II fig. Mabigat gawin; hinguto.
mahirap mangyari ESPULGO. m. Panghihinguto. n
ESPIONAJE. m. Paniniktlk. Paghihinguto.
ESPIRACI6n. f. Paghinga. ESPUMA. f. BulA.
ESPIR^R. V. a. Sumingdw ang ESPUMADERA, f. Panagap ng
am6y ng isdng bagay. Pala- || bulA.
kasln ang lo6b. ||
v. n. Humingd. ESPUMAJOSO, SA. adj. Pun6
II V. n. Humihip ng banayad ng bul&
ang hangin. ESPUMAR. v.a, Alisdn.ng bul&;
ESPiRITU. Diwa. m.
Kalulu- || sagapan ng bul&. v. n. BU' j|
wd. 11
Kagalingan; karunungang mul^,
mahiwaf?a,. ||
Lakds. ||
Sigl^; ta- ESPUMOSO, SA. adj. MabuU.
pang. II
Singdw. ESPUTO. m, Lurft.
ESPIRITUAL. ad]. Nauukol sa ESQDELA. f. Maikling liham.
||
kaluluwa. Sulat na limb^g na ginagamit

ESPLENDIDEZ. f. Kaalindugan; sa pagaanyaya.
karilagan, ESQUELETO. m. Kalans^y,
\\
ESPL^NDIDO, DA. adj. Maa- fig. y fam. Taong napakapay^t
lind6g; marildg. ESQUERO. m. Supot na baUt
ESPLENDOR. m. Liwanag; ning- na ibinibigkis sa baywdng
ning. II
fig. Kin^ng; kamaha- ESQUINA. f. Panulukan
lan. ESQUIVEZ. f. Pangingilag; kai-
ESPLENDOROSO, SA. ad], Ma- lapdn.
liwanag; maningning. ESTABILIDAD. f.
Kapanatag^n-
E3POL6n. na. Tahid ng man6k. kapaDatilihaD.
'
31
242
ESTA ESTA
ESTABLE. Panatag; adj. waMng ESTAMPIDO. m. Put6k og ba-
tipatig; matatdg. rii 6 kany6n.
ESTABLECER. v. a. Itatag; ita- ESTANGAR, v. a, Pigilin at pa-
yd. 11 lutos, II
V. r. Tumird; hintuin ang takb6 ng isdng ba-
manirahan gay, Pigilin ang takb6 at ma-
II
BSTABLEeiiyilENTO. m. Bat^s; laydng paebibiii ng mga bagay.

kautusdn; patakardn. (i
Pagtata II
V, r. Mapigil; mabinbln.
tag; pagtatay6. II
Po6k na kina- ESTANGIA. f. Tahanan; hantu-
tatayudn ng kalakal 6 hanap- ngao. SHd na tutulugdn.
II
||
buhay ng i^dng tao. Bawa*t araw na nilalakaran ng

ESTABLO. m. Silungdn ng mga maysakit sa pagamutan.
hayop. ESTANDARTE. m. Sagisa?; baa-
ESTAOA. f. Tulbs. d\\h.
ESTACI6N. Kalagayang pang-

f. ESTANGURRIA. f, Sakft na ba-
kasalukuyan ng isdng bagay. Ii
lisawsdw.
Ang bawa't isd sa apat na pa- ESTANQUE. m, Tangkeng ting-
nah6n sa isang ta6n. Panah6n, ||
gaian ng tubig na ginagamit sa
II Himpilan. pagdidiiig,
BSTADO, m, Kalagayan ng isdng ESTANTE. p. a. ng Estar. Nasa
tao. Ayos; uri ng mga tao isdng po6k. II m, Lalagydn ng
II
sa isdng kaharidn. |1
Bans&. mga aklat.
ESTANTERIA, f. Katipunan ng
ESTAEA, f, PanunubA.
mga lalagyan ng akldt.
ESTAEADOR, RA. m. y f. Ma-
ESTAIÔ. m. TingpanK putt.
nunub^,
ESTAR. V. n. Nasa. ||
Ay. H v.r,
ESTAEAR. V. a Manuba. magludt.
Mapi' il;
ESTALLAR. v. n, Magput6k, ||
Larawang kahoy,
fig. Sumapit 6 mangyaring big-
ESTATUA. f.
bat6, tans6 at ibp.

1& aEg isdng bagay, | fig. Mag-
ESTATUIR V. a. Itatag.
karamddm at magpakiialang dag-
It at ng dusa 6 tuw4.
biglA ESTATURA f. Tads; sukat ng
BSTALLIDO. m. Pagput6k. isng tao.

ESTATUTO. m. Paâtuntunan.
ESTAMPA, f. Larawang napi
ESTE, ESTA, ESTO. pron. de-
pintd B& papdl.
mostrativo. Ito; yarl. m. 8i-
ESTAMPAR. V, a. iHmbdg; ila-
11
rawan. Ibakas. langanan.

||
Gawaan ESTEPA. Kapatagang malawak

f
ESTAMPERiA. f. ng .
mga iarawang nakapint^ sa pa- at waldng bahay.
p^l. Tindahan ng mga istam-

11 ESTERA. f. Latag sa sahlg; ba.
Dlg.
243
ESTE ESTI
ESTERAR. V. a. Latagan ang unat; mabatak.
sahfg ng banlg ESTIRPE, f. Angkdn; lipL
ESTERGOLAR. v. a. Patabadn E3T0CADA. f. Saksdk; ulos ng
ang lupJt. II
V. n. Dumumi ang pataiim. || Sugat na gaw& ng
hayop. saksdk.
EST^RIL. adi- Hindi namumu- ESTOLIDEZ f. Kawal^ng gandp
nga; kutdd. ng pagiisip.
ESTERILIDAD. f. Kawaldn ng E8T6LID0, DA. adj. y s. Mang-
bunga. Kasalatdn sa ani.
II
mdng na lub6s.
ESTERO. m. Sapi. ESTOMAGAL. adj. Nauukol sa
ESTERTOR. m. Paghihirap ng sikmura. ||
Mabuti sa sikmar&.
paghingd ng mamamatay; hinga-
ESTOPA. f. Gan6t ng abaka,
16.
ESTlfiRCOL. m. Tai ng hayop.||

ESTORBADOR, RA. adj. Guma-
gambal^.
Yagit na bul6k.
ESTILETE. *
m. Panarak na ma- ESTORBAR. v. a. Gambalain;
kitid at matulis. mantrabala,
ESTILO. m. Ayos; hugis; any6. ESTORBO, m. Gambal^; saga-

II
^Gawt, bal.
ESTIMA. f, Pahalagd at pagma- ESTORNUDAR. V. n. Magba-
mahdl sa iâng tao 6 bagay. hln.
ESTIMAGION. f. Pagmamahdl ESTORNUDO. m. Pagbabahin.
sa isdng bagay. Pagibig; pag-
||
ESTRADA. f. Dadn
mamahd'; giiiw.
ESTRADO. m. Tanggapan sa mga
ESTIMAR. Mahalln; paha-
V, a.
panauhin. Po6k na kina-
||
pl.
lakabdn. Hatulan.||
doroonan ng huk6m kung nag-

ESTIMULAR. v. a. Sundutio. |1
gagawad ng hatol sa mga usa-
figk Pasiglahin ea paggaw4; bu-
pfn.
hayin ang lo6b.
ESTIMULO, m. fig. Pagpapasig- ESTRAGO. m. Kasiraang gaw4
ng digmaan. Pagkalugsd; pag-
\& sa paggawa.
II
kaguhd.
ESTiO. m. Tagaraw.
ESTIPENDIO. m. Kaupabin;ba- ESTRANGULACI6n. f. Pagaa-
yad sa kapagalan. kAI.
EST1PDLACI6N. f. Kasunduan. ESTRANGULAR. V. a. Sakalfn.

ESTIPULAR. V. For> Guma- a. II V. r. Magsakdl; magbigtl.
w& ng kasunduan sa salit^; ma- ESTRATAGEMA. f. Laldng a
kipagkayart. pakikidigmd. H fig. PakanA; da-
ESTIRAR. V. a. Batakin; bana- y^.
tin. II fig. Pahabain. II

v, r. Ma, ESTRAZA. f. Basahan; pamunas.
244
E8TR . ESTR
ESTREGHAR. v. a. Kitiran 6 ESTRENO. m. Kaunaunahang
kiputan ang isdng bagay. fig. II bugs6ng paggamit ng is^ng bi-
Higpitfn. fig. Gipitin ang ka-
II gay. Pagtatanghdl sa kauna-
I)
puw&; siiifn, II
v. r. Mangurong; unahang bugsd ng isdng labds.
bumigpit. II
fig. Magpalilt ng ESTR:6PIT0. m. Ugong na ma-
gugol. II
fig. Magibigang lub63. lakas.
ESTRECHEZ, f. Kakitiran; ka- ESTREPITOSO, SA. adj. Mau-
kiputan; kasikipdn. II fig. Ma- Jt^Dg.
talik na pagkikilala ng dalawdng ESTRIBAR. v.n. Maniin; mang-
tao. II fig. paghihikah6s sa bu- hawak. ||
fig. Tuma dg; tuma-
hay. II
fig. Kasalatôg labis. ngan.
ESTREGHO, CHA. adj. Makipot; ESTRIBO. m. Tuntungan.
masikip; makitid. fig* Mata- ESTRIBOR. m. Tagilirang kanan
||
lik;nialaplt na pagkakamaganak. ng sasakyd^D.

II fig. H'kah6s; saldt.
ESTR0PAJ0. m. Pamunas. fig. ||
Pinagpilian; bagay na waldng

ESTREGHURA. f, Kakiputan ng
kabuluhdn.
da&n.
ERTROPEAMIENTO. m. Pagî-
ESTREGAR. V. a. Kuskusin; kis- r^; pagkasir^.
ki8fn. V, r. Magkiskisan.
II
ESTROPEAR. v. a. Saktdn; tam-
ESTRELLA. bawa't isd f. Ang paiasanin.il Sirain ang isdng ba*
sa tangUw sa langit, maliban sa gay. V. r. Masaktdn. v. r.
II ||
araw at buwdn. Tal4; bituin. II

Masir^.
II
fig. Kapalaran ng isdng tao. ESTROPEO. m. Pagsir^; pagka-
ESTRELLADO, DA. p. p. ng Es- siri.
trellar || adj. Mabituia. ESTRUeTDRA. f. Kayarian ng
ESTRELLAR. v. a. fam. Ihagis isdng bagay.
ang isdng bagay ng malakas hang- ESTRUENDO. m. Ugong na
gdng magkadur6gdur6g. malak&s, ||
fig. Kaguluhan; kai-
ngayan.
ESTREMECER. v. a. Pangini-
gin; yanigin. ||
f'g. Takutin. II
ESTRUENDOSO, SA. adj. Mau-
gong; maingay.
V. r. Mangiolg ang katawdn.
ESTRUJAR, V. a/ Pigain, II Pin-
ESTREMEGIMIENTO, m. Pag-
dutin; pisilln.
yanlg; panginginlg. m. Sisidldn ng mga
ESTUCHE.
ESTRENAR. V. a. Gawin sa u- kasangkapan at ibp
aiahas,
nang gamit ang ia&ng bagay. 11 ESTUDIANTE. p. a. ng Estudiar.
Itanghdl sa kaunaunahang bugsd eom. Nagaaral.
II
ang isdng palabds. v, r. Mag- ||

ESTUDIANTIL. adj. fam. Nau-
simuldng manungkulan. ukol sa mga nagaaral.
ESTU . ETIM
ESTUDIAR. V 8. MBgaraL ETIMOLOGIA. f. Pinagkunan ng
Magsaulo. mga salitS,.
ESTUDIO. m, Pagaaral. i Taha- ETNOGRAEIA. f. Karunungan

oang pinagaaralan. sa pagkilala ng mga laht 6 ba*
ESTUDIOSO, SA. adj. palaardl; yan.
masipag magaral. EUNUeO. m. Lalaking kap6n.
ESTUPA, f. Paiaitdn sa tahanan EVACUACI6N. f. Pagaalls ng
kuDK taglamlg. laman. f|
Pagbabawas. | PaKii*
ESTULTieiA. f. Kamangmangdn; wan sa isdng siyudad, tauggulan
kagunggungdn. at ibp. ng mga kawaU
ESTULTO, TA. adj. Mangmdng; EVACUAR. V. a. Alisdn ng la-
:une:^6ng. mdn. Med. Magbawas; dumu-
11
FSTUPEFACCi6n. f. Pagkati. mf. MiL Iwan ang siyudad,

11
gagal; pagkapatigil, tanggulan at ibp. ng mga ka-

ESTUPEFACT0, TA. adj\ Hin- wal.
dt magkamayaw; natitigilan. EYADIR. V. a. Mangiiag sa isAng
ESTUPENDO, DA. adj. Katakd- kapahamakdn; iwasan ang isdng
taka; kagildgilalds. kapanganiban. v, r. Umilag; ||
ESTUPIDEZ. f. Kamangmangang umiwas. H v. r. Tumakas

labis. EYANGELIO. m. Akldt ng bu-
ESTUPIDO, DA. adj, Labia ng hay, aral at mga milagro ng
mangmdng. ating Pangino6ng Je9Ucnsto
ESTUPOR, m.
Pagkatigagal. tl EVANGELIZAR. v, a. Mangaral
fig. Panggisilalds. ng Pananampalatayang itinurd ni
ESTUPRADOR. m. Manggagahis Jesucr sto. fig. Ihaydg ang il
sa isdng daiaga. mal.ligayang balit^.

ESTUPRAR. v.a. Manggahls sa EVaP0RACI6n. f. Pagpapasi-.
is^ng dalaga. ngdw; pagsingdw ng tubig sa ga-
ESTUPRO. m. Panggagahis sa w& ng Init.
dalaga. EVAPORAR. v.a. Gawing singaw
ETERNIDAD. f. Kawaldn ng ang tubig sa pamamagitan ng
hanggd; kawaldn ng simulS at ka init. II
fig. Pasingawln. II v. r.
tapusan. fig. Ang buhay na

|| Suming&w.
sasapitin. EVASI6N, f. Pagiwas. lUPagta-
ETERNIZAR. v. a. PatagaHn; kas,
pamalagiin. ii Waldng kahangga- EVENTO. m. pangyayaring d!
nan. || v. r. Magtagdl; mama sinasady^; pagkakata6nV '
lagi. EYENTUALIDAl^." j>* Pangyaya-

ETERNO, NA. adj. Waling hang- ring dt sina9ady&, ]â|;kakata-
gdn; wal&og katapusdn. 6n.
246 -
Ero EXAN
EVI0ENCIA. f. Katunayang dt EXANIME. adj. WaUng malay
mapagaaliDlanganaii, tao; waUng buhay. | fig. Ma"
EVIDENCIAR. V. a. PatUBayan hinangmahln^.
aoK isdng bagay. EKASPERAR. V. a. Sugatan;sak
EYIDENTE. adj, Tunay; hindt tdn. I fig. Pagalitin. || v. r. Ma^
sukat pagalinlanganan. sugatan; masaktdn. |j v. r. fig,
EYITAR- V. a. Iwasan; layuda; Pagalaban ng galit.
ila^rao. EXCAVACI6n. f, Paghukay.

EVOCAR. ^. ^^ Tawagin. | fig.
EXCAVAR, V. a. Hamukay, |
IpagunitA; ipaalaals. Agrie, BungkaHa at al sdn ng
EV0LiUCl6N. f. Pagunl^d ng lap^ aag paligidligid ng mga ha-
mga bagay ia paiBaraagitan ug laman.
pagbabagobago ng kalagayan, EXCEDER V, a. M^kahiglt; ma-
EXACCi6n. f. PagaingSl ng bu.
kfalal6. II V. n. Lumabis; lumam-
wis, multd^ pagkakautang at ibp pds sa sukat.
EXACTITUD. f. Kaganapû sa
EXCELENCIA. f. Kadakilaan;
pagaasagaw^ ng isdng bagay.
katabsan ng urL
EXACTO, TA* adj. Gandp; hus-
td a oras.
EXCELENTE. adj. Dakil^; ma-
tads na uri.
EXACTOR m. Tagapaningii ng
buwis ng mga mamamaydn. EXCELSITUD. f. Kadakilaang
EXAGERACI6N f. Pagpapalabis lubha.
sa mga sinasabi at gsnttgaw&, il
EXCELSO, SA. adj. Napakada-
Kalabisan. kill^; kata^staasan.
EXAGERAR. v, a. Magpalabis EXCEPCI6N. f. PaîtataDgi; pag.
6 magpalampds sa sinasabi 6
bubukod sa isdng tao 6 bagay
ginaga^^. sa karamihan.
EXALTACI6N. f. Pdgdadaki!^;
EXCEPTO. adv. m. Maliban;
pagbubunyt. | Pagkadakila.
matangi.
EXALTAR. V, a. Idakii^; ibunyl.
fig. Itanydg. ||
v. r. Mali- EXCEPTUAR. V. a. Itangi; ibu.
II
k6d ang isdng tao 6 bagay sa
galig sa gaw& ng damdamin,
karamihan.
EXAMEN, m. Pagsisiyasat; H
PagsusuUt. EXCESIV0, VA. adj. Lumala-

m,yf. bis.
EXAMINADOR RA. Ta-
gapagsiyasat; tagasulit. EXCESO. m. Kalabisan;!! Kasa-
EXAMINANDO. m. Nagsu9ulic. lanang mabigdt.
EXAMINAR V. a. Siyasatin,- su- EXCITAR. v.a. Pukawin; pasig-
riin. II SuUtln. ||
v. r. Magsu- lahln ang lo6b || v. r, Mapu-
lit. , kaw,
. .
~ 247
EXCL EXIS
EXCLAMACI6n. f. Sigaw sa m^ng kapanagutan. | v. r. Ma**
tuw&, dusa, pagkagalit, gikld Iifftds sa anomiDg kapanagutan,
at iha pang sibkbd ng dam- EXISTENCIA. f. Kabuhayan; ka^

damin. tayuan. | pl. Mga kalakal na
EKGLaMAR. V. a Mapalakds nakatinggal.
ng pagsasalita dahi! sa tuw4, ga- EXrSTlE V. n . Mabuhay
lit 6 gikld XITO m. Wakas; kahangga*
EKGLUIR. V. a. Aiia ang iâng nan,
tao 6 bagay sa pook na kina- EX NIHILO NIHIL. 1oc. lat. Sa
dorooaaa. || Ilabds; huwag ila wala'y walâg makukuha.
kfp. EXORBIT ANTE. adj . Malabis.
:^]XCLUSI6n Hind! paglala
f. EXORDIO. m. Simul4 ng ising
klp; paâalis sa kinadoroonan ug hkdi.
iang tao 6 bagay. EXPECTATIVA. f. Pagasa,
EXGREMENTO. m. Dumi; tai. EXPECT0RACI6N. f. Pagdahik.
EXCURSI6N. f. Paglalakbay. 11
Lur4.
EXCUSA. f, Pagdadahilan. EXPECT0RAR. V. a. Dumahak;
EXECRAGI6N. f. PagsampA lumur&,
EXECRAR V. a. Sumpain. || EXPEDIR V. a. Palakarin aog
Itakwil. mga iealakal; tapusin. |{
Magpas-
EXENT0 TA. adj. Ligtds. yd; maglagdA ng isdeg kautusdn.
EXHAUST0, TA. adj. Say^d; sa- Ipadald
j|
lat. EXPEDIT0, TA. adj. Waldng

EXHIBICI6n. f Pagtatangbal. sagabai; malikslng gumawA
EXHIBIR. V. a. Itanghal; iha EXPELER. V. a. Itapon; itaboy.
y^g- EXPENDER. V a. Maggugol. ||
EXH0RTACI6N. f. Pagpapayo. Magbi i ng mga kalakal; magtingl.

II
Pangaral. EXPENDIO. m. Gugol. || Tin-
EXH0RTAR. V. a. Pagpayuhan dahan.
upang gumaw& ng isdng bagay. EXPENSAS f. pl Mga gugol.
EXHUMACi6n. f. Paghukayng EXPERIENCIA. f. Kasanaydn.
bangkdy sa libingan. EXPERIIVINTAR. v.a. Subukin.
EXIGIR, V. a. SngiUn. ||fg. Hi- Pakiramdamin; masddu.
(i
ngin. EXPERIMENTO. m. Pagsubok

EXCGUIDAD f. Kaliitan. EKPERTO, TA. adj. Bihasa. ||
EXIGU0, GUA. adj. Malilt; ka- m. Saady; maalam.

pos* EXPIAR. V. a. Pawiin ang kasala-
EXIMI0, MIA. adj. Napakaga nan sa pamamagitan ng pagpapa-
iiQg- kahirap Ganapln ang kaparuaa-
||
EXIMIR, V. a. Iligtds sa ano- ha'^g l^gd& Bg hukumao.

24B
^ . EKtTD ESCA
EXPIRAR, V. n. Mamat^y. !iJig. pamamagitan ng digmi.
Matapos. ; .
EXPULSAR, y. a. Palayasin; ith
EXPLICACl6lf. 1. Paliwanag. waldg.
EXPLICAB. V. a. Ipalwanag;:ipa- EXPULSI6N^ f. Pagpapalaya;
hayag. ( agtitiwaMg.
EXPLICAT1V0, VA. ad|: Nagpa EXPURGAR. V. a. Dalisayin ang
paliwaaag. isdng bagay.
EXPLiCITO, TA. ad|. Maliaaw. EXQUI8IT0, TA. adj. Napaka^
EXPLORAR. V. r. Siyasating mainam. }l
Masar^p.
butiang isdog bagay, EXTATIC0, CA. adj. Nawal^ng
EXPL0SI6N. I. pAgputdk fi* Pu- diwl^.
t6k. EXTENDER. v. a. Palaparin; pa-

EXFONER. a. Ibayig; llany^
V. awakin. 1 Unatin. | Palawigin,
sa madia. Ipabayag; isaysdiy.i

11
V. Lumapad; lumawak.
r, U- |[
llagdy sa paoganib ang isd;Bg ba- munat. | Lumawig. H v. r. fig.

gay. R T. r. Malagdy sa panganib Ku'Tâlat; lumaganap.
ang isdog bagay. EXTENSI6N. f, pagpapalapad;
EXP0RTACI6N. f, Pagluliiv^ &l paglapad. 1|
Kalawakan; kalapa-
ng kalaiial sa ibdng bayan.
EXPORTAR. Ilabdsargka- v.a. EXTENSO, SA^ adj, Malapad;
lakal sa ibdng tayan; magbill malawak.
ng kalakal sa ibdng lupi. EXTENUACI6n. f. Paoghihina.
EXP0S1C16N. f^ Paghahay^g; EXTENUAR. v. a. Papanphinain;
pagkahaydg. Pagtatanghdl sa 1|
pahinain. i|
v. r. ManRhin^.
madl&. EXTENUATIV0, VA. adj. Nag-
^
EXP6SIT0, TA. adj. Nauukol s^ napahii)^,

sanggdl na tapon. s. Sanggdl ij
EXTERTOR. adj. Nasa lab8. |}
na itinapon ng ina m. Any6 sa labas.
EXPRESAR. V. a. Ipahayag;ipag. EXTERMINAR. v. a. Ilabds sa
saysAy. [| v, r. Magpahayag.^ hangganan; itapon. II fig. Lipu-

EXPRESI6N. f. Pagp&pahayag. lin.
^ll
Pangungusap. EXrERMINIO. m. Paglatapon
irreg ng sa ibdng lupA. fig. Paglipol.
E;XPRES0, SA. p. P. . 11
Expre3ar. adj. Maliwanag; ha-

II
EXTERNO, NA. adj. Sa labds.
fiXTINCl6N. f Pagpatdy ng ap6y. .
EXPRIMIR, V. a. Pigaln. II
fig. Paglipol; pagkalipol.
EX PR0FES0. m. adv. lat. Sad- EXTINGUIR. V. a. Patayin ang a-
p6y* fig Lipulin. v. r. Mama-

y&; itinalagd. II jj
EXPUGNAR. V. a. Kunin ang tdy ang ap6y 6 ttaw. v. r. ||
isdng siyudad, tuta at Ibp. la fig, 'MalipoL

T- 249
EXTI \
EXTR
EXTIRPAR. V, a. Bunutin hang- ayos; kaib&. .
g^ng ugat. II
fig. Lipulin, * EXTRAVIAR. .v. a. Ilih{s ng da-
EXTRACCi6n, f. Pagbunot. ^n; ilig&w, ll v. r. Malig4w ng
EXTRACTO. m. Kabuuan ng ifâng daa;n. ||
v, r.fig. Magkamalt
akd& sa lalong maikHng pagka- EXTRAVi0. m. Paglilihis; pagli-
kasulat. Hgdw ng daan. Pagkaligiw. J ||
EXTRADICI6N. Pagpapabalik
f. fig. Kawalang husay sa mga
sa pinaDggalingang bans^ ng sa- a paguuiaali.
laring tumakas ea ibdng lup^p EXTREMAR. v. a. Ilagdy sa du-
EXTRAER. V, a. Kunin; bunutin. lo. II
V. r. Magpakabuti sa pag-
II
Ihiwaldy sa kasamaban ang gaw&^ ng isdng bagay.
isdng bagay. EXTREMIDAb. f. Dulo. || Mga
EXTRAJUDICIAL. adj. Labds sa kamdy ng
pad't tao.
hukuman. EXTREMO, MA. adj. Hulf. II
EXTRALIMITARSE. v. f. fig." Labis; lubhS. || m. Dulo.

Magpakalabis sa tungkol. EXTRfNSECO, CA. adj. Labê;
EXTRANJERO, RA. adj. Dayu- hindt dakila
han; tagaibdug lupa.
EXUBERANCIA. f. Kasagana&ng
EXTRANEZA, f; Itabihiraan; ka-
lubh^.
tanglan. Pagkakaallt ng dating
||
magkaibigan. Pagtatak^.
EXUBERANTE- p- a. ng Exube-
||
rar. adj, Napakasagana.
EXTRANO, NA. adj. Tagaib^ng ||
iupt; dayuhan. Bihl-a; ,dt ||

EXUBERAR. v. n. ant. Suma-
pangkaraniwan I
ganan^ Iubh&.
EXTRAORDINARIO, RIA. Iadj. EXULTACI6N. f. Katuwaangma-
Hindt pangkaraniwan. laki dahil sa isdng maligayang
EXTRAVAGANCIA. Kawaldng
f. pangyayari.
ayos sa pagiisip at paggawS. EXULTAR. V. n. Matuwd ng la-
EXTRAVAGANTE. adj. Wal&ng bis.
32
.
F, Ikapit6ng titik ng abakaddng Mukhft. II

Pagdigm&.
kastill^ at ikaUma sa kaniydng FACIAL. adj. Nauukol sa muk-
mga eonsonante. hA.
FA, m. Mus^ Ikaapat na tinig FACIL. adj Madaling gawin. II
ng eskala ng musika. Paniwalaln. II

Masunurin.
fAbrica. f. Pagpapagawfi. || FACILIDAD. f, Kadali^n.
Pagawaan. FACILITAR. V, a. Padaliia. ii
fabricaci6n. f. PaggawS; pag- Pagkalooban.

papagawd.. FACTIBLE, adj. Mangyayaring
3FABRICANTE. p. a. ng Pabriear. pawin.
Nagpapagawd. II
m. May-ari. FACTOR. m, ant, Gumagaw& ng
FABRICAR. V. a. Gumawa. |j isdng bagay. H Katiwallt sa isdng
Magtayd ng iedng tahanan. po6k upang magbili at bumili ng
FABRIL adj. Nauukoi sa mga kalakal.
pagawaan 6 mga manggagawli. FACTURA. f. Paggaw^; anyd. II
FAbULA. f. Bulungbulungan. || Tbld ng mga kalakal na ipinag-

Kuwento; kathikatbfi. bibili.
FABUL0S0, SA, adj. Hindt tu- FACULTAD: f Kakayahdn. ii
too. I Dt eukat mapaniwalaan. Kapangyarihan || KarunuDgan. ||
FaCCI6N. f. Pangkgt ng mang- KapahintulutAn.il pl. Kayamanao.

hihimagsik. ||
Pangkdt; lapian, || II Med Lakds.
. :
251 ~
FACU FALS
FACULTAR. Pagkalooban v. a. FALSEDAD. f. Kasinungalingan
ng kapangyarihan ang isdng tao FaLSIFICACI6N. f. Pagdaraya.
upang makagawd. FALSIFICADOR, RA- adj. y s.
FACULTATIVO, VA. adj. Nauu- Magdaray^.
kol sa kapangyarihang makaga- FALSIFICAR. V. a. Haluan; da-
w&. m, Managagamot.
II
yain,
FACUNDIA. f. Kadalidn at ka- FALSILOQUIO. m. Kasinungali.
gaanan sa pananalit^. ngan.
FACUNDO, DA. adj. Madall at FALSO, SA. adj, Magdaray^; pa-
magaang magsalitd. kunwarl. || Hindi tunay; sinu-
FACHADA. f. Hardp 6 mukhft ngaling.
ng bahay, simbahan at
isdng FALTA. f. Kakulangdn; kawalan
ibp. flg. y fam. Tindfg ng pa-
II ng isdng bagay na kailangan. ii
ngangatawdn. fig. Pinakamuk- II Pagtigil ng saklt ng tiydn ng

hS, ng akldt. babae, n ôr- Paglabdg sa ka-
FAENA. f. Gawaing kinakataw^n. utusan.
H fig. Gawain sa pagiisip. PALTAR, V. n. Magkulang. ||
FAJA. Pamigkis sa baywdng.

f. Huwdg dumaI6. Sumala,
II
FAJAR. V. a. Bilibiran ng pa- FALTO, TA. adj. Kulang, SaUt; ||
migkis ang baywdng; bigkisdn. ||

kap6s.
V. r. Mabilibiran; mabigkisan, FALTRERO, RA. m, y f. Mag-
FALACIA. f. Daya; kaeinunga- nanakdw; tekas.
lingan. FALTRIQUERA. f. Bulsdng ma-
FALAZ. adj. Magdaray4; sinu- liit ng damit.
ngaling. FALLAR. V. a. For. Hatulan. l|
FALDA. f. Saya. ll Kandungan. V. n, Sumala; magkulang,

II fig. Paa ng bund6k. FALL.ECER. v. n, Mamatdy. [|
FALDIST0RI0. m. Uupdng ma- Matapos.

bablt na waldng sandalan ng mga
FALLECIMIENTO. m. Pagkama-
obispo
tay,
FALIBILIDAD. f. Pagkakamall.
Mangyayaring
FALLO. m. Hatol ng hukdm;-
FALIBLE. adj .
kahatuliln.
magkamali. ii Mangyayaring su-
mala. FAMA. f. Kabantugan.
FALSARI0, RIA. adj. Magdara- FAMILIA. f. Kasambab^y; ina-
yk, II Mapagsalitd ng kasinunga- ndk.Kamaganakan.
II
Angk^n. ||
lingan, FAMILIAR. adj. Nauukol sa

FALSEAR. V. a. Haluan; dayain. kamaganakan 6 pamilya. m. ||
II
n
V. Humin^ 6 mawald ang
. Ang tiwallk, at palagdy na lo6b
tibay ng isdng bagay. sa kapuwa,.
252
FAMI FASE
PAMILIARIDAD. Pagpapala- f. PASE. f. Astron^ Ang bawa't
gayang lo6b ng dalawdng mag- pagbabago ng any6 ng buwdn
kasama. at ng mga bituin sa langit. II
FAMILIARIZAR. v. a. Gawing fig. Any6.

kapalagayang lo6b. v. r, Mag- |1
FASTIDIAR. V. a. Makasun6k;
palag^y na Io6b; mahirati. ||
makasuya ang isSiig bagay. H^
Mamihada. fig. Yamutin; pasukalin ang lo-
FAMOSO. SA. adi. Bant6g; ba- ^
6b. v r.
II
,Masun6k; masuya..
litk, . ^ , ^ PASTIDIO^ m, Suyit; sawi.|| fig.
FAmuLA. f . fam. Utusdng ba- Galit; yam6t.
bae. PASTIDIOSO, SA. ad] Nakaga-

FAmULO. m. fam. Utusdng la- galit; nakamumuht. |f
Nakasa-
laki- sawA
FANFARR6n, NA. adj. fam. Ma- FATAL. ad.. Kulangpalad; ||
Ma-
hamb6g; mayabang. ^
sam&,
PANFARRONADA. f. Kahambu-r PATALIDAD. f. Kakulang^ng pa-
gdn; kayabangan. ladv, kasawidn*
PANFARRONEAR, f. Magham- PATIGA. f, pagod Hapa. ||
bog; magyab^ng, . FATIGABLE. adj, Nakapapagod,

PANGAL. m. Po6k na maputik. FATIGAR. V. a. Makapagod. ||,
PANGO. m. Putik, ,v. f> Mapagod. T

PANGOSO, SA. adj. Maputik. PATIGOSO, SA. adj. Pag6d. ||
PANTASEAR. v. a. Magkaguni. Nakapapagod.

guni. II Magpabang^. PATUIDAD. adj Kaungasdn ka- ;
PANTASiA. f. Guniguni. || Kat- hangalda II

Kahambug^n; kayaba-
b&kathd 6 kuwento. ngan.
PANTASMA. m. Kinikinitd; gu- FATUO, TUA. adj, .Uogas; ha-
nlgun). D Malikmata. 1
ngdl. II Mahambog; mayabang.
PANTASTieO, CA. adj. Malik- FAUCES, f. pl. Lal^munan,
mata,; kunwari. ||
fig. Mayabang. PAUSTO, TA. ad]. Mapalad; ma-
PARDO. m. Bast&. ligaya. 1
'
*
PARPANTON. m. fam. Taong FAVOR. m. '

Saklolo; tulong. |1
masalitd at mayabang. Daogal; biyay^; kagalingan.

tARINGE. f. Anat Lalamunan. EAVORECEDOR, RA. aaj, y s.
PARSANTE. m. Ang lumaiab^s Tumutulong; sumasaklolo; iuaa-

'
sa komedya. tangkilik. .
^
\
FASCINACI6n. f, Pagakit; pag- PATOREGER. V. 'a. Tumulong;

hibd. tumangkilik; suotiaklolo sa ib^ng
PASGINAR, V. a. Akitin. || fig. tao. GumawS. ng kagalingan
II
Dayain; hibuan. sa kapuwa,

.
253
FAVO PEME
FAVORITO, Minamahdl
TA. adj. EEMENIL. adj. Nauukol sa ba-
na mabuti; itinataDii. m. y f. ||
bae.
Taong minamahdl 6 itinatangi PEMENINO, NA. adj, Ukol sa
ng harl 6 ng matads na tao. babae.
FAZ, f. Mukha. Ayos ng isdng II
FfiMUR. m. Anut. But6 sa hi
^ bagay. tk,
F. f. Pananalig; sampalataya. || FENECER. V. a, Wakasan ang
,Pagas9, II
Patutoo. isdng bagay. |j v. n. Mamat^y,
FEALDAD. f Kapangitan. II fig. II
Matapoa.
,
Kahalayang gawfi. FENECIMIENTO. m. Pagkata-
PEBRipUGO, GA. adj. Umaalfs pos; pagkamatdy.
,ng lagndt. FEO, A, adj. Pangit. fig. Na- |}
PEBRIL. adj. Nauukol sa lagndt. kasusuklAm; nakamumuhi.

II
fig. Mainit; hindi mapalagdy. FERACIDAD. f. Kalusugan; ka-
bali^d- tabaan ng lupa.
FECUNDAR. v. a. Palusugin ang FERAZ. ad]. Malus6g; matab&
IpanK bagay. ang iup^.
FECUNDIDAD. f. Kalusugdn. ||
E^RETRO. ra. Kabaong.
Kasaganaan, FERIA. f. Ang bawa't araw n|
FECUNDIZAR. v. a, Palusugla sanglingg6, matangi ang sabado
pamamagitan ng patabd.
sa at linggo. Pagpapahingd at
11
FECUNDO, DA. adj. Malus6g. II pagtigil sa paggaw&. Pamiliban it
Masagan^; matati ang lup^. sa mga piling araw.

FECEIA. f. Bilang ng araw; pet- EERMENTAR. v. n. Malusaw;
sa. '
umasim. 11 fig. Mabaiisa ang dam*

FECHAR. V. a. Lagydn ng bilang damin.
ng araw ang isdng sulat. FEROCIDAD. f. Kabangisin,
FECHORIA, f. Gawdng masama. FEROZ. adj. Mabangls,
EELieiDAD f Kaligayahan
. . . ||
EERRAR. V. a. Balutin ng ba-
Kapalarang maligaya.
kal ang isdng bagay; kalupku-
FELICITACI6n. f. Pakikilug6d;
pdn.
pakikisayd. || Bati.
EELieiTAR. V. a. Batiin; pagu-
FMRE0, A. adj. Bakal 6 may
pagkabakal.il fig. Matig^s.
kulan ng pakikilug6d ang isdng
tao dahii sa maligayang pangya- FERRERtA. f. Bakaldn; panda-
yari. ||
v. r. Malug6d; maliga- yan.
yahan. EERRETERIA. f, Tindahan ng
.FiSLIZ. ad j . Maligaya mga kasangkapang bakal.
EELONIA, f. Kataksildn; kasu- FfiRTIL. adj. Matab^ng lup4;
kab^n. malus6g.
254
FERT FrDE
FEKTILIDAD. f. KatabadB ng FIDEDIGN0, NA. adj, Karapat-
lup&; kalusug^n, dapat paniwalaan.
FERTILIZAR. v. a, Patabaln ang EIDELIDAD. f. Katapatanglo6b,
lupS., i Kaganat:an sa paggawS ng
FERVIENTE. adj. fig. Maalab; isdng bagay.
maoiDias, FIEBRE. f. Lagn^t. | fig, Kaba-
FERVOR. m, Init; alab fig |[ iisahdn.
Kaniogasan ng pusd ukol sa mga FIEL. Tapat na lo6b.
adj. Ga- jj
bagay na pagkakawaaggaw& at ayon sa katiitohanan.

ndp; [|
sampalataya. Patay6ng bakal na nagtutur6 ng

FERVOROSO, SA. adi. Maalab; hust6Dg timb^ng sa timbangan.
maningas. FIERA. f. Hayop na hindl ma-
FESTEJAR. V. a. Ipagdiwang; paamd, mahangis at ganid.
ipagpiatd; parangaMn. Pagp- || FIEREZA. f. Kabangisdn; kalu-
kitsdng gilas. pitdn. II
fig. Kapangitang luHhA.
PESTEJO. m. Pagdirivâng sa
FIER0, RA. adj. Mabangis. II
karangalan ng kapuw^; pagpa- Pangi^ II f'g. Kakildkilabot.

paraagdl. Pagpapakitang gilas.
||
FIESTA. f. Pistd; kasayahan. [[
FESTIN. m. Kasayahang idina- Kapistahan,

daos sa is^ng bahay Handaan, . II
FIGDRA. Anyd; ayos. f.
|| La-
FESTIVIDAD. t Kapistahan. rawang inukit 6 ipininta ng isd,ng
FfiSTIVO, VA. adj. Mapagpata- tao 6 hayop.
w^. Masay^; matuwA.
II FIGURAR. V. a. Ipintd ang is^ng
FETIDEZ. f. Kabahuan. bagay. |1 Ipalagdy. ii^ v. n. Ma-
FfiTIDO, DA. adj. Mabahd. bilang. || v. r. MaghakA; ma-
FETO. m. Bata sa tiydn ng 'm&, pintd sa isip,
FETOR. m. Bahd. FIJACI6n. f. Pagpapakd; pagti-
FIADO, DA. adj, ant, Karapatda- tirik. II
Pagd'dikit.
pat pagkatiwalaan. Il Alfiado. FrjAR. V, a. Ipakd; itlrik. || Idi-
UtanK. kit. Itatag 6 pirmihln ang isdng
FIAD0R, RA. m. y Ang taong
f.
II
bagayl v. r. Manatili; mama-

|1
umaakd sa pagbabayad ng ibd.
lagi. 11 Magtakda; magpasiya.
FIANZA. f. Lagak,
FIJEZA. f. Katibayan ng lagdy
FIAR, v.a. Umakd.||V. n Mag.
katiwal^; umasa.
6 tayd.
FIBRA. f. Hilatsd. FIJO, JA. P. p. irreg. ng Fijar.
FICCI6N. f. Pagpapakunwarl; adj,

II
Matatdg; waldng tigatig,
paghahak&. FILA. f. Handy.

FICTICI0, CIA. adj. Kunwarl; FILANTROPfA. f. Pagibig sa ka-
bakl^haklt. puwli,.
255
PILA FIRM
PILANTROPO. m. Ang umiibig tat4g; matibay. II fig. Matining
sa kBniydng kapuwS-. na lo6b,
FILIAL. adj. Nauukol sa andk, FIRMEZA, f. Kawal&ng tigatig;
FILO, m. Tallm. katibayan. i fig. Katiningang

FILTRACI6N. f, Pagsalll ||
Pag- !o6b.
tagas. PISGAL, m. Tagapagusig sa sa-
riLTRAR. V. a. Salain, [|
v. r. iarin.
Tumagas. FISGA, f; Salapdng. II Lib4k;
FILTRO. m. Saladn, aglahl.
F1N. amb. Wakds; katapusdn ng FIS0N0MIA. f. Pagmumukha.
isdng bagay. m. Hangga. Da- || ||
FLAC0, GA- adj. PayAt. |1
fig.
hildn; sanht; layon. L^mpd; mahini.

FINADO, DA. p. p. ng Pinar, ||
PLAGELACI6n. f. Pagpal6; pag-
m. y f. Namatdy. papal6.
FINAL. adj. Nagwawakds; tuma- FLAGELAR. v. a. Paluin. |v.r,
tapos, IIm. Hanggi; katapusdn, Magpal6;maghampds,
FINALIDAD. f. fig. Layunin; ka- FLAGELO. m. Pamal6.
wakasan. FLAGRANTE, p, a. po^t ng Fla.
FINALIZAR. V. a. Tapusin; wa- grar- Nagaalab. ||
adj. Kasaluku-
kasdn. II
V. n. Matapos; ma- yang isinasagaw^,.
wakasdn, ELAGRAR. V. n. pogt. Magalab.
FINAR. V. n. Mamatdy, || v. r. FLAMANTE. adj. Maningnlng;
Matapos; maubos. nagliliw6nag. || Bago.
FINC^. f. Pagaanng kayamanan, PLAQUEAR. V. n. Manghin^, II
FINEZA. Kakinisan, f. j| Kagan- fig. Manglupaypd,y; manghinaang

dahang lo6b. Kalo6b. || lc6b.
FINGIDO, DA. p. p. ng Fingir. 1|
FLAQDEZA. f, Panghihin&; pa*
Mapagkunwari. ngangayayat: fig, ||
Kahinaan;
FINGIR. V. a. Kunwariin. ||
v. r, karupukdn ng io6b.
Magkunwari; magpaimbabdw. FLATO. m. Kabag.
FINITO, TA. adj. May katapu- Nag-
FLATULENTO, TA. adj.
san.
papakabag. II Kinakabagan.
FINO, NA. adj. Mak!ni8.|| Mani-
p!^. Masintahin.
Matalas. ||
PLAUTA. f. Bansi.
II
FINURA. f. Kakinisan. Kaba- ||

FLECHA. f Palas6; busog.
itan sa pakikiharap. PLECHADOR. m. Mamamalas6;

FIRMA. f. LagdA. mamaman^.
FIRMAMENTO. m. Langit. FLECHAR. V. a. Mamaâsd; ma*
FIRMAR. v.a. Lumagd^ mana. H fig. y fam. Sumintd;
FIRME. adj. Walang tigatig; ma- umibig.
256
FLEC PLOR
FLECHAZO. m. Pamamalasd; paman.
PLORERO, RA. adj. fig. Naniu-
FLEMA. f. KalanghagA. fig. ngusap ng sagani at mga pi-
Kakuparan sa pagsasagaw& ng ling salit&. | m, y f. Naglalk6
isieg bagay. ng bulakUk. m. Lalagy^n ng {|
PLEMATIGO, CA. adj. Nauukol bulatildk Fa mesa.

pa kalangh8gfi. [| Makupad. PLORETEAR' V a. Plamiitihan
FLETAR. V. a. Upahan ang sang mga bulakMk ang ia^ng ba-
âkyangdagat updng magsakdy ng gay.
mga tao 6 kalakai. PLORieULTURA f. Pagtatanlm
FLETE. m. Upa sa pageak^y sa ng mga halamang namumulak-
sa^âky^ngdagat. Mk, KarunuDgan sa pagtata-
II
PLEIIBILIDAD. PagsusuDud- f. nlm ng mga halamang namumu-

Funuran ng isdng bagay sa pag- lakUke
baiukt6t. fig. Ealambutdn ng
li FLORIDEZ. f. Kasaganaan sa
lo6b. bulakUk. fg. ||
Kasaganaan sa
PLEX1BLE. adj. Sunudsunuran pangungusap.
sa pagbalukt6t. II fig.Malatnb6t PLORIDO, DA. adj. Mabulaklak,
na lo6b. [| fig. Pinakapili sa isdng bagay.
FLEXI6n, f. Pagbalukt6t. II
fig. Nauukol sa salitang ma-
PLOJEAR. Magtamdd ng
V. n. inam masagan^.at
paggaw&; magpabay& sa gawain. PLOTA. Katipunan ng mga
f.
11
Manghin^. sasaky^ngdagat. Eatipunan ng il
PLOJEDAD. f. Kahinaan; kabaga- mga sasaky&ngdagat na pangdig-

lan. II
fig. Katamardn. m&.
FLOJO, JA. adj. Maluag. Ta- ||
PLOTABLE. adj. Lumulutang.
mdd. FL0TACI6N. f. Paglutang.
PLOR. f. Bulakldk. Ang laloDg || PLOTAR. V. n Lumutang.
pili sa isdng bagay. Latak; || FLUIR, V. n. Umanod; umagos.
tining. FLUJO. m. Galdw ng tubig. H
PLORAL. adj. Nauukol sa bu- Paglakl ng tubig sa dagat. j|
lakldk. Med. Agas. Flujo de sangre^ ||
PLORAR. V. n, Mamulakldk, Paglabds ng dug6 sa \il6ng, bi*

PLOREAR. V a Gayakdn;pala bfg at ibdng bahagi ng kataw^n.
mutihap ng bulakldk. IIFlujo de vientre^ Pagtatap6n;
PLOREGER. V. n, Mamulakldk. pagkukurs6.
II fig. UmualAd; yumaman; ma- FLUVIAL. adj. Nauukol sa ilog.
bant6g v. r. Magkaamag.
{j POeO. m. Ubod na pinagtitipu-
FLORECIMIENTO. m. Pamumu. nan ng mga tilamsik ng liwa-
^
lakldk. H fig. PagunWd; pagya- nag.
257
FOFO F0RM
FOFO, FA, adj. Buhaghdg; ma mga subat
Iamb6t at waldng gaanong ta- FORMA. f. Any6; hugis. || Hul-
mahan. ||
Ayos ng sulat.
FOG6n. m. Kakalanan; kal4n.il EORMAGION. f. Paghuhugls; pag-
Butas ng baril, kany6n at ibp, aayos; pagbubu6. Any6; hugis. 11
FOGONAZO. m. Sikldb ng pul- EORMAL. Nauukol sa any6.

adj.
bura. Walfing kib6.
II
Haydg, ||
* FOGOSO, SA. adj, fig. Mapus6k EORMALIDAD. f Kaganapdn sa .
na Io6b. pag8asagaw& ng h&ng bagay. ||
FOLLAJE- Kalaguan ng mga

m. Kawaldn ng kib6.
dahon ng punungkahoy at ibd FORMAR. V, a. Ayusin; hugisan.
pang halaman, fig. Palamu-
||
II
Tipunin; buufn. Likhain; tu- II
ting kalabisd-n at waldng ayos- ruan. H v. r. Magkaisip; lumaki.

FOMENTAR. v. a Paioitin.H fig. EORMIDABLE. ad]. Katakotta.
Pasiglahfn; pasulungin; kupkupin kot; kagulatgulat. ||
Labis ng la*
ang is^ng bagay. kf
FONDEADERO. to. Daungan. F6rMULA. Paraan ng pag-
f.
FONDEAR. V. a. Tajrukfn; arukfn papal wanag, paghingi 6 pagsa*

ang ilalim ng tubig. 11 Siyasatin sagawa ng isdng bagay. Rese- ||
ang isdng sasakydngdagat kung ta.
may lulang bawal na kalaka'. II PORMULISMO. m. Parapara^n.

fig. Suriing mabuti ang isang F0RNICACI6n. f. Pakikiapld.
bagay. v. n. Mar,
||
Pumund6; FORNICAR. V. n. y a, Makiapld.
duma6ng ang sasakydngdagat. PORNIDO, DA. adj, Malakds,
F0NDO. m. Lalim; kalaliman ng FORO. m. Po6k na pinagdadau-
isdng bagay na hungkd,g, san ng mga huk6m ng paghat6l
EONTAL. adj. Nauukol sa bu- ea mga ueapin. Hukuman. ||
kdl. FORRAJE. m. Dam6 sa kabayo.

EONTANAL. Nauukol sa
adj. FORRO. m. Balabal; takfp sa
bukdl. Po6k
II
na may maraminK lab^s 6 lo6b ng isdng bagay. H
bukdl. Sapln sa labas ng akld.
F0RAJID0, DA adj. y a. Sala- F0RTACH6N, NA. adj. fam. Ma-
rlng nagtatagd sa may kapang- lak^t.
yarihan. FORTALECER. v. a. Palakasln.
FORASTERO, RA. ad]. y s. Ta- Tibayan.
II II
v.r. Lumakds; tu
gaibdng bayan; dayuhan, mibay.
FORCEJAR. V. n. Magpilit upang FORTALECIMIENTO. m. Pag.
masunddn ang is^ng layon. | fig* papalakds; paglakds.
Magmatigas; tumutol. FORTALEZA. f. Lakds. || Tibay.
EORESTaL. adj. Nauukol sa II
Tanggulan.
33
.
258
FORT FRAC
F0RTIFICABLE. adj. Mapalala- FRACTURAR. v. a. Baliin;basa-
kas; mapatitibay. gin II
V. r. Maball; mabasag.
F0RTIFICACI6n. f. Pagpapala- FRAGANCIA. f, Samy6; halimU-
kds. Tanggulan; mu6g.
II yak. 11 fig. Kabantugan ng mga
FORTIFICANTE. p a. ng Forti- kaaaliogan ng isdng tao.
f lear. Nagpapalakds PRAGANTE. adj, Ma8amy6;ma-
FORTIFICAR. V. a. Palakasia. ||
bang6.
Pagtibayin sa pamamagitan ng FRAGATA. f. Mar. SasakySng-
mga mu6g ang isdog bayan 6 dagat na may tatl6ng palong
po6k.|( V. r. Lumakdall Tumibay kinasasabitan ng layag.
F0RTfSIMO, MA. adj. superl. ng FRAGIL. adj, Marupok; babasa-
Fuerte. Napakalakds gin, II
fig. Marup6k na lo6b.
F0RTUIT0, TA, adj. Hind! si- FRAGILIDAD. f. Karupukdn.
nasadyS; nagkata6n. PRAGMENTO. m. Pinagpirasu-
FORTUNA. f. Kapalaran. ||
Ka- han; piraso, ||
Babaging natird 6
yamanan. Un6s: sam4 ng pa-
||
nalathaU ng isang akldt.
nahdu sa tubig 6 sa katihan. PRAGOR. m. Ingay; tun6g.
FORZAR, V. a. Pilitin sa pama- FRAGOSIDAD. f. Kasukalan ng
maeitan ng lakds; pikahln Ga- || mga bund6k. ||
Landds na bakil-
hisin sa pamamagitan ng lakd^ bakil at masukal.
ng sandata ang isdng po6k, tang- PRAGOSO. SA. adj. Masukal at
gulan at ibp. Gahisin ang isdng ||
bakilbakil. 1! Maingay; maugong.
babae. Kunin sa pamamagitan
II
n| lakds ang is^ng bagay.

FRAGUA. t. Pandayan.
FORZOSO, SA. adj. Sapilitan;

FRAGUAR. V. a. Pandayln fig. ||
Isipin at pagakmain ang kaa-

hindt maiiwasan.
yusan ng isdng bagay.
FORZUDO, DA. adj Malakas.
FOSA. f. Libingan. FRANCO, CA. adj. Mapagbiyay^;
FOSO. m. Hukay. Hukay na magilas |i
Waldng sagabal; ma-
||
malaiim sa paligid ng tanggulan. aliwalas. II Malay^. ||

Matapdt;
FRACASAR. v. n. Mas'iTk; ma malinis na lo6b.
piraso. ||
fig. Mabigd. FRANQUEAR. v, a. Iligtds sa
FRACASO. m. Paa:kalugs6; pag- buwis ang isSng Maghi- tao. II
kasir^. ||
fig. Pagkabig6. yayi; magmaganddng lo6b. Ha- ||
FrACCI6N. Pagkakaplrapir8s6
f. wanan; alisdn ng sagabal. H Mag-
ng isdng bagay. Bahagi. ||
bayad ni gelyo sa pahatirang su-
FRACCIONAR. v. a. Paghatiha- lat ng nauukol sa bagay na ipi-
tiin ang ising bagay. nadadald. Palayain ang alipin.
||
FRACTURA. f Pagbalt; pagbasag. .

II
V. r. Magtapdt ng niloIo6b sa
IIPagkaball; pagkasir^. kapuwlb.
. .
259 -
FRAN FREI
FRANQUEO. m. Pagbabayad ng PREIDURA. f. Pagmamantik&,
selyo sa koreo sa ipinadadaldng FREIR. V. a. MagmantikA; mag-
sulat. (( Pagpapalay4 sa alipin. prito.
FRANQUEZA. f. Pagkaligtds sa PRENESt m. Kahibang^n. fig. ||
pagbabayad ng buwls. Pagbi-1| K*kbalisahang matindi ng dam.

biyay^; kagandahang Io6b. \\
fig. damin.
Katapatang lo6b. FRENfiTICO, CA. adj. Hibang;
FRASE- f. Panaoalitdng may ga- balis^.
n^p na pangangahulugdn; kawi- PRENILLO. m. Bagtfng ng di\h.
kaan FRENO. m. Pamigil sa kabayo;
PRASEAR. V. a. Magbuo ng mga preno
pananalitd ; man gusap PRENTE. f. No6 amb. Hardp
II
PRATERNA. Pagsupil 6 pangu-

f, Dg isdng tahanan.
sap na raabigat. FRESCO. CA. adj. Malamfg-
PRATERNAL. adj. Katutub6 sa Bago; sariw^. || fig. Malamig na
|f
magkapatld; nauukol sa kapatd, lo6b. m. Lamig na katamta-

II
PRATERNIDAD. f. Pagkakaisd man.

ngmagkakapatid; pagkakapatiran. PRESeURA. KalamigAng kata-
f.
FRATERNIZAR. v. n. Magsamang tagdn. II
Kaaariwaan; kabaguhan.
parang magkapatid. ||fig. Kawaldng ingat.
PRATERNO, NA. adj, Nauukoi PRIALDAD. f. Kalamigdn. iig.
||
sa kapatid. Katamlaydn at kawaMng ingat
PRATRieiDA. adj. y s.. Puma- sa paggp.wa. II
fig. KahangaMn.
tdy sa kapatid. FRiO, A. Malamig; magiâdj.
PRATRieiDIO. m, Pagpat^y sa ndw. fig. Waldng eigla; ma-
II
kapatid. tamldy sa pakikihardp sa kapu-

PRAUDE. m. DayH. w&. m. Lamig,
II
FRAUDULENCIA. f. Kadayaan, ERIOLENTO, TA. adj. Magigi.

PRAUDULENTO, TA. adj. Mag- nawin.
darayli; may dayi, FRIOLERA. f. Bagay na walAug
FRECUENCIA. f. Kadalasdn; ka- gaanong halagd..
limitan. ERISAR, V, a, Unatin ang mga
PREGUENTAR. v. a. Ulitin ang balahibo ng isdng habi. || Kus-
isdng gawfi, ng malimit. || Tumu- kusin. V. Q. Makiugali. fig.
II ||
ngong malimit sa is^ng po6k. Lumapit.

FRECUENTE. adj. Madalds; ma- FRIVOLIDAD. f. KawaUn ng
limit, kasaysayan; kawaldng kabutu-
EREGAR. Kuskusin. Hu-
V. a. ||
hn.
gasan ang mga pinggdn at ibp. FRfVOLO, LA. adi, Waldng ka-
sa pamamagitan ng kuskds. buluhin; walang kasaysayan.
.
_ 260
PRON FRUS
FR0ND0SIDAD. f. KalagudD; Salit& 6 gaw^ng waldng kabn-
kayabuDgan, luhdn.
PRONDOSO, SA. adj. Malagd; ERUSLERO, RA. adj. WaMng
mayabong. kabuluhdn.
PRONTAL. adj: Nauukol sa no6 ERUSTRAR. v. a. Biguln. Pa- ||
FRONTERA. f Hanggahan ng . waldng saysay ang isdng hanga-

isdng bansd 6 kabarian. ii Har&p rin. V. r.
II Mabig6; mawaMng
ng bahay. saysdy ang isdng hangarin.
ERONTERO, RA. adj. Hardp; FRUTA. f. Bungang kahoy na
tapdt. pit^s.
FR0NTISFICIO. m. Harap ng FRUTO. m. Bungang kahoy sa
isdng bahay, akldt at ibp, |1
pun6 II
fig. Kapakinabangdn. ||
fig. y fam. Mukh&. pl. Ani,

FR0TACI6n. f. Pagkusk6s; pag- FUEGO. m. Ap6y. Sunog. || ||
bagod. fig. Po6k

na gatungdn.
FR0TAR. V. a. Kuskuslo; hagu- EUELLE. m. Pangbuga ng ha-
rin. I)
V. r, Magkusk6s. ngin. Kulub6t ng damit
II
fig. ||
FRUCTfFERO, RA. adj. Namu- Katipunan ng mga ulap sa ta-

munga; mabunga. Iukt6k ng bund6k. fig. y fam. ||
FRUCTIFICACI6N, f. Pamumu- Tagapagsumb6ng.

nga. EUENTE. f. Bukdl. Bandeha- ||
FRUCTIFICAR. V. n: Mamunga dong ginggdn.p g. Simul&;saligan.

ang mga halaman. Magkaro6n |{
FUERA. adv, 1. y t. Sa gawing
ng pakinabang ang isdng bagay. labds. Fuera de. m. adv, Bu-
II
ERUGALIDAD. f. Katamtaman kiid sa.

sa pagkain, pagin6m at ibdng EUERTE. adj. Malakds; matibay.
basray II
Matigds. II fig. Kakilakilabot;
FRUICI6N. f. Pagiimb6t, ||
Pag- katakottakot.
katuw^ sa sam& ng kapuw^. FUERZA. f. Lak^s; kaya. ||
Pa-
FRUNCIMIENT0. m. Pangungu- mimilit; panggagahls. || Bisd. 1|
n6t ng no6. ||
fig. Pagpapakun- Po6k na bakod ng kuta at mga
warf. kawal.
FRUNCIR. V. a. Papangunutin FUGA. f. Pagtakas.
ang no6 tandS ng pagkagalit.K EUGARSE. V. r. Tumakas; mag-
Ilupt ang dulo ng damit 6 tela. tanan*
II
ftg. Paklputin. v. r. Ta- ii FUGAZ. adj Tumatakas at na-
limuangin 6 labuin ang katuto wawalAng biglH. 1|
fig. Dagli.
hanan. FUGITIV0, VA ad]. y s. Tu-
FRUSLERIA. f. Bagay na mu- makas; nagtanan. |1
fig. Mada-
muntl ang halaga. ||
fig. y fam. Hng maparam 6 mawaI4.
,
261
PULG FUNG
FULGENTE, adj. MakinSng; ma- PUNGIONARIO. m. Nanuaum?-
DingDiag, k6l; kawanl sa pamahaladn.
FULGIDO, DA. adj Makindag; FUNDA. f. Baiot sa labia,

maaiDgniag, FUNDACI6N. f Paetatatag; . pag-
FULGOR, m Niagnlng; kisldp. tatayd.
FULGURAR. V. n, Magningning; PUNDADOR, RA. adj, y s. Nag-

maKkisldp, tatdg.
FULMINAR, V. a. Tumilamslk FUND AMENTAL . ad j Dakil^;
ang iiwanag. |1 fig. Magpapu- panguna.

t6k. PUNDAMENTO. m- Simu^&; ba-
FULLEHIA. f. Day^ sa pagsusu- taydn, II Katuwirang pinagsasa-
g^l. fig, Laldng; dayli. ligan. H fig. Ug^t.
II
FUMADA, As6 sa bibig sa pag

f, EUNDAR. V. a. Magtatag; mag-
hitit ng tabako 6 sigarilyo. ta}6. II

Ibatay; isalig.
fig. |1
V, r, Mabatay; masalig.
FUMADERO m, Po6k na ladn
sa mga nasisihitlt ng tabako 6 FUNDICI6N. f, Pagbubub6,!l Pa-
sigariiyo. gawaang pinagbubudn ng mga
bakal.
FUMADOR, RA adj, y s. Bihasa
sa paghitlt. EUNDIDOR. m. Mangbububd.
FUMAR. V. a. Umusok. Hu II
EUNDIR. V. a. Tunawin ang ba-
mitit ng tabako 6 sigaril kal, tans6 at ibp.; magbub6. ||
V. r, Matunaw; mabub6. ||
fig
yo.
Magkapisan ang mga diw^,, ha*
FUMIGACI6N, f. PagpapaasS;
ngarin 6 lapiang nagkakaalit.
pagsusu6b.
PUNEBRE. adj. Nauukol sa pa-
FUMIGAR. V. a. Pagasuhin. ll
tdy 11
fig. Napakalungii6t.
Suubin. EUNERAL. ad]. Nauukol sa pag-
FUMOSO, SA. adj. Maaso; ma- lilibing. |! m. pl. Paglilibfng.
asap; mausok. EUNERARrO, RIA. adj. Nanu-

GaMw; kol sa liblng.
FUNCi6n. f. kilos ng
EUNESTO. TA. adj. Kulangpa-
mga bahagikatawdn ng ng
tao. Panunupdd ng isang lad. H Maluogkot
II
FURIA. f. Pagngangalit, Po6t.

tungkulin. Palabds. Handaan.
|| ||
||
II Mil Pttgdidigma. II
Sump6ag ng kabaliwdn. ||
Karahaedn ng panah6a, || fig.

FUNCI0NAMIENT0. m. Pag-
Kaliksih^n sa paggawd ng isdng
galaw; pagiiilos,
bagay
FUNCI0NAR. V. n. GumaUw; EURIBUNDO, DA. adj, Galit;
kumilos ang tao 6 makind. po6t. 11
fig. Nahihib&ng,
2m
fURr Fugi
FtrRIOSO, SA. adj,Nagn&aga. FtJSILAR. V, a. BariUn.
lit', po6t. W Ballw. |f fig, Mara- FUSI6H. Pagkatunaw. | f5g.
f.
b^s;. mkatalakot. flg.

jj
ITapa* Fagpq)isaii ng mga diwlt 6 pang-
kalakl. kating dating magkabiwaldy.
niROK. m. Galit; po6t. || Stim. FU'riLII>AD f. Kawal^ng kabu-
p6Qg na dagl! n^ kabaliwdn. lub^D 6 hala^
FURTIVO, VA. ad|. Patagd; pa- FUTURO, RA. adj. Dapating;'
nakiw, saplt.ll m. y f. Katrpdn sa pag-
FUSfL. m. Baril. iisdng dibdib. |j| De fijîum^ m.
FWSILAMIENT0. m. Pagbar. ady^ g^ baharapin.
.
G. f. Ikawal^ng titik ng abaka- yaging pinaglalathalaan ng tna*

d^Dg kastilit at panganim sa ka* iikling balit^. |i
Maikling balit^
niyang mga eonsonante- I fig. y^ fam. Ang mahilig sa
GABAn. m. Amerikanang maha- pagdadal^ ng mgft balit^ sa ibd't
ba. ib^ng dako.
GABARRA. f, Sasakydng maliit GAGHO, CHA. adj. Huk6t> yuk^.
sa tubig na may layag at mga GAFO, FA. adj, Pingk6k ang mga
gaod dalirl ng kamay at pad.
GABAZO. m, Sapal, GAJÊ. m. Gantingpalang nauu*
GABELA. f. Buwf8 sa Pamaha-- kol sa is&ng tungkulila.
ladn, GAJO. m. Sangd ng punungka-
GABINETE. m. na karatig.
Silfd hoy. li
Piling,
11
Tanpgapan ng mga babae sa GALA. f . Damit na maringal, II
panauhing kapalagayan ng Io6b. Kisig sa paggaw4 6 pagsasalitlL

li Katipunan ng mga sarisaring ng anoman. H pl. Kaauutang ma-
bagay na pinatitiDgndn sa mad- rlngaU
\& 6 pinagaaralan. Katipunan
|| GALAn. m. Lalaking may ma-
ng matataas na tao ng pama- ganddng tindig || Ang nagmama-
balaan. kisig sa dalaga.
GAGETA, f. Pahayagdng pinag. GALANO, NA. Makisig ang adj.
lalathalaan ng mga balit^ sa gaydk. MagUas. fig. Magari.
i|
j|
pamahalaan. GALANTE. adj. Magalang; ma-

GAGETILLA. f. Pitak Dg paha* ganddng lo6b sa babae.
24 ^
GALA 6ALL
GALANTEAR. v, a. Magmagilas*, damd'amin.
sa
magoaakisig sb dalaga upang ma- ÂLLERA, I. Sabungô.
ibig. GALLEROe mi. Maaanab^ng.
GALANTEO. m. PagmaiiiagilAs; GALLINA. f. Man6k na balae.
pagmamakisig. GALLINAGEO, A. aoi. Nauukol
GALANTERiA. f PagmamagMs; Fa maD6k.
pagmamaki&ig; pagmamagalaDg. i GALLINAZA, f. Taing man6k.
Inam at garll oa oamamalas sa GALLINERIA. 1 Po6k na pinag-
is^Dg bagay. }f
KakisigaE. titindaadn ng mga mandk.
GALANURA, f. Gaydk na ma- GALLINERO, RA. m, y f. Mag-
- inam sa matd; kagalingang likhd maman6k. | m. Manukan; ha-
ng gayak. H fig. Kagalingan; ga- puodn ng mîndk.
r^ sa pananaiit^. GALLO. m. Mai 6k na lalaki.
GALApAGO. Pag6ng. m; GANA. f. Haogdd; pita sa isang
GALARD6n. m. GantlDgpali sa bagay.
mga karapatdn 6 pagiilingkod GaNABLE. adj. Maipananalo.
GALARDONAR. V. a. Gantihing- GANADERIA. f Karamihan ng
pala ang mga karapatan 6 pag- mga alagang
hayop. || Pagaa-
ng isang tao.
lilingkod lag^ ng mga hayop.
GALENO, NA. adj. Mar, Nau- GANADO, DA. p. p. ng Ganar |
ukol sa hangia 6 simoy na ba- adj. Nanalo. \\ m. Katipunbu
nayad. m. fam. Maoggagamot.
||
ng mga hayop na alag^.
GALERIA f, Bahaging mahabi GANADOR, RA. adj, y p. Mana-
at maluang ng babay na napa- nal6.
palamutihan at may maraming GANANGIA. f. Pananalo. |i Ka-
bintan^, na ginagamit na pala* pakinabangdn; tubd.
migan, âtipunan ng mga pin-
j|
GANANdAL. adj. Nauukol sa
tura. pakinabang 6 tub5.
GALILLO. m. Gutil ng lalamu- GANANdOSO, SA. adj. pinaki-
nan. kinabangan; pinagtutubuan.
GALOPAR V. n, Tumakb6 ang GANApAN. m. Mamamasan.
kabayo ng matulin, GANAR. V. a. Makinabang; mag-
GALOPE. m. Takb6ng matulin Maakit ang ]o6b ng ka-
tu^d. II
ng kabayo. ||
A, 6 de galope^ puwa.Kamtdn ang Isdng ba-
II
mis adv, fig. Madalian; biglaan jray. Manalo.

||
GALLARDIA. f, Kakisigan; kagi GANGHO. m. Kalawit.

lasan; GANDUL. LA. adj. y s. fam Ta-
GALLARDO, DA. adj. Magilas; mdd; hampAsIup^; ali8ag&
makisig. H Matapang ||
f g,Da- GANGA. f t fig pagbibili txg mura
kil^ sa mga bagay na nauukol Dg mga bagay na mahalagd.
265
GANG GARG
GANGOSO, SA. adj. y's. Hunidl. GARGAJEADA. f. Dahdk,
GANGRENA. f. Pagcabal6k ng G..RGAJEAR, V. a. DumaWk.
sagat; kan^rrena. ^ ^ GaRGaJEO. m. Pagdtthdk.
GANGRENARSE. v. r. Mabul6k GARGAJ0. m. Lurdng kalang-
aog sugat. hagd.
GANGUEAR. v. n. Mahumdl. GARGAJOSO, SA. adj. Palada-
GANGUEO. m. Pagkahumal. hdk.
GANSO, SA. m. y f. GansA. II GARGANTA. f. Lalamunan.il fig,
fig, Taong batuân, tamdd at Bahaging itaas ng pa& na nadu-

pabayd. fig. Taong hamdk, wa-
II dugt6ng sa bintt. fig. Eatipunan
II
lang pinagaralan at ungds. ng bund6k, ilog at iba pang po-

GANTA. f. Sal6p. 6k.
GANZUA. f. Bakal na balukt6t GARGANTADA. f. Suka.
na ginagamit na pangbukds sa GARGANTILLA. f. Palamuti sa
mga kandado kuag waldng susi. lilg ng mga babae-
^
GAIÎDO. m. Hagulg6l ng aeo GARGARA. f. Pagmumumog ng
kung pinapal6. Ungal ng ibang II tubig, na pinabubulab6k sa may
hayop. lalamunan.
GANIR. V, n. Humagulh61 ang GARGARIZAR. v. n. Magmumog,
aso kuag pinapald |i
Umungal GARITA. f. Kublihan ng mga
ang mga hayop, y fam. II fig, bantdy. H Maliit na silid na ku-
Magsalit& ng mabagongang boses. blihan ng tanodpint^. .
GARABATO. m. Sabitdn; kawitdn. GARITO. m. Po6k na sugalan;

GARANTE. eom, Ang umaakd sa pasugalan. Pakinabang na na*
||
pagbabayad. kakamtdn sa pagoapasugdt.

GARANTIA. f. Pananagutan sa GARLOPA. t.%Carp. Katam na
kasuaduan, malaklng ginagami| na paman-
GARANTIR. v. a. Panagutdn; tdy sa kahoy.
tayudn. GARRA. f Kamdy 6 pad ng mga
.
5 GaRANTIZAR. V. a. Umakd; sa- hayop na may luk6. fig. Ka- ||
gutdn. mdy ng tao.

GARBO. m. Gilas; kisig. || fig. GARRAPA. f. Boteng malilt.
Garll atganddng tinatagldy ng GARRAPATA f- Zool Limatik;
mga bagay. fig. Kagandahang-
||
tungdw.
lo6b. GARR6n. m. Tahfd. ^
GARBOSO, SA. adj. Magilas;ma- GARROTAZO. m. Hampds ng

kisig. 11 fig. Maganddnglo6b. malaking pamal6-
GARDUIÂ. f. Alamld GARROTE. m. Pamal6ng mala-
GARBÔ. m. Kalawit. kl. II
Bibitaydn.
34
266
GARR GATE
GARROTILLO. m. Pamamag4ng fam. Mangumlt,
lalamunan. GATERA, f, Butas na lusutan ng
GARZA. f. Zool Kandanaok. mga pusSi.
GASEOSO, Sa. adj. Nauukol sa GATO. m. Pusang lalaki. ||
Su-
tubig na sumisiagdw. pot ng salapl. ||
Salapi sa supot.
GASTABLE. adj. Magugugol. ||
II
fig. y fam. Tekasj mangdu-
Magagasgds. duwit.
GASTADO, DA. p. p. ng Gastar. GAVILAN. m. ZooL Lawia.|l fig.
Il adj. Gasgd.9. y fam. Tekas.
6ASTAD0R, RA. y s. Ma- adj GAZM0NERIA. f. Pagbabanal-
paggugoi. Bilangg6ng
(I
natiatu- taoalan.
lan ng mabibigat na gawd. GAZMONO, NA. adj, y s. Nag-
GASTAMIENTO. m Pagkagas- . babindlbanalan.
gas; pagkaubos ng isdng bagay. GAZNATE. m. Lalamunan.
GASTAR. V. a. Gujiulin. || Iwa- GEMALIPARO, RA, adj, Nanga-
sdk ang isang bayan. Sirain. II ngandk ng kambdl,
II
Gdsgasin ang damir, lakas at GEMELO, LA. adj, y s. Kambal.
ibp. V. r,
II
Magasgds. II
m pl Pangmalayong tingin.
GASTO. m. Paggugol.ll Gugol. II Ang dalawang botones ng

GASTOSO, SA. adj. Mapaggugdl. puny6s.
GASTRALGIA. f. Sakit ng sik- GEMIDO. m. Paghibik. II Hiblk.
murlt. GEMIDOR RA. 8dj, Humihibik.
GASTRITIS. f. PamamagA Dg sik- GEMIR. V. n. Humibik; duma-
mur^, ing. II
fig. Umiyak ang mga
GASTRONOMIA. f. Karunungan hayop.
sa paglulutd ng masasarip na
GENDARME. m. Pulis.
pagkain. HHig sa pagkain ng
||
GENEALOGIA. f. Angkdn. II
masardp.
Kasulatang kinatataladn ng pag-
GASTROnOBIo, MA, m. Maa-
kakasunudsuntid ng mga angkdng
lam sa paglulut6 ng masasardp
pinanggalingan n| isdng tao.
na pagkain. Mahilig sa masa.
||
GENERACI6N. f. Pagpaparami
sardp na pagkain.
ng tao. Kati- Labi; angkdn.
GATA. f. Pusang babae. fig. ||
II ||
punan ng magkakasingpanah6n.
Manipls na ulap sa ibabaw ng
mga buDdok na umaakydt ng da- GENERAL, ad], Haydg; pangka-
handahan. lahatdn. m. Punong pangka- II
GaTAS (A) m. adv. Pagapang. lahatan ng hukb6.

GATEAR. V. n. Umakydt na ka- GENERALIDAD. f. MadlA; kala-
para ng pus4.||Jam. Gumapang. hatan. ||
Karaniwan sa mga si-
II
V. ae Kumamot ang pus^. ii nasabi 6 sinusulat.
267
GENE GERE
GENERALISIMO. m. Pund ng pagsukat ng lup^.
mga pun6. GERENTE. m Nangaagasiw^;
GnERO. m. Uri; ayos.ll Ayos namamahal^ sa bahay-kalakal.
6 kapbraanan pa paggawS, ng isdng GERMEN. m. Hayop na maliit.
bagay. Bagay na kalakal.
II II II Bioht. II
fig. Simuld; pinang-
Gram. Kiyas. gaiingan.
GENEROSIDAD. Kamahalang f GERMINACI6n. f. Pagtub6;pag.
asal na minana. Kagandahang
II nanawndw.
l('6b. II
Katapangan ng lo6b si GERMINAR. v n. Tumub6; ma-
pageasagawS, ng anomdn. || Ka gnawndw. Umunldd, II fig.
dakilaan. GESTICULACI6n. f. Galdw ng

GENEROSO, SA. adj. Mahdl na mukhft, na nagpapakilala ng tu-
asal. Mataping sa pagsasag-
II
w& 6 galit.
w^ ng aaomdn. Tapdt na lo6b; || GESTieULAR. v. n. Kumumpds;
mapagbiyaya. Magaling ang II gumaldw ang mukhd, kamdy at
url. ibp.
GENIO. m. Asal; ugalL |1

Hilig, GESTI6n. f. Pagsasagawa; patf-
II
Kakayahdn sa isAng bagay. sisikap sa ikapapanuto ng isdng
GENITAL. Ginagamit sa pag-
adj, kaiakal.
paparami gg tao. m, Baydg. || GESTIONAR. v. n. Magsagaw4;
GENITIYO, VA. adj. Makaliiik- magsikap sa ikapapanuto ng is^ng
h& ng isang bagay. m. Gram ||
kalakal.
Isa sa mga kasong nangangahu GESTO. Galaw ng mukh& a-
m.
lugdn ng pagmamay-ari, y6n sa ibd't ibdng damdamin ng
GENTE. f. Mga tao. Katipunan |t
kalooban; kumpas. Pagngiwf ||
,
j|
ng mga tao sa isang bayan. [|

Pagmumukhd.
Pulutong ng mga kawal. GESTOR, RA. adj. y s Nagsaea-
GENTIL, adj. y s. Hindi binya- gaw4. m. Gom,
II
Kasapi sa
gan. II
Magilas; mak^sig. isdng samahdn na tumutungk61
GENTILEZA. f. Kakisigan; kang pangangasiw^.
gandahan ng tindlg. ||
Gaiang; GIGANTA. f. Babaing napaka-
kabutihang asal. tangkdd.
GENTIO. Kakapaldn ng tao.
m. GIGANTE. ra. Lalaking napaka?
GENUFLEXI6N. f. Pagluh6d. tangk&d. || fig. Ang namumu-
GENUINO, NA. adj. Waidng ha- k6d sa ibd sa tagldy na lakda
16; dalisay; gandp. at ibd pang kagalingan.
GEOGRAEiA. t Karunungang GIGANTESeO, CA. adj. Nauu-

nagtutur6 ng pagkilala ng kala- kol sa taong napakatangkdd. )|
gayan ng lupii. .
fig. Napakatayog.
GEOMETRIA. f. Karunungan sa GIGANTEZ. f, Katangkardng labis.
;
268
GIMN GLOT
GIMNASIA. f, Pagpapalakds. GLOTON, Na. adj. y s, Mata-
GINEBRA. f. Kaaangkapang pang- kaw; masiba.
tugt6p na isioiâUw sa kant^ II
GLOTONEAR. v. n. MagmatakSw;
fig. Kaguluhan; kagusutau. || maamasibd,.
^fig. Kaingayaa ng maraming ta- GLOTONERIA, f. Katakawan
ong dt magkamayaw. Alak na ||
kasibaan,
kinukuha sa mga but6 ng bunga GLUTEN. m. Ang alinmang ba-
Dg enehro* gay na malagkit.
GIRAR. V. n. Umikit; magpaikit- GLUTINOSIDAD. f. Kalagkitdn.
ikit. Com. GumawS ng pag.
II
GLUTINOSO, SA. adj, Malagkit.
babayad sa pamamagitan ng le GOBERNADOR, y s. RA. adj.
tra de eambio- Namamahal^, Puiiong ma- || m.
GIRO. m. Ikit. II Pagikit.ll Pag- tads @a isdng lalawigan, siyudad
papaligoy ng salitd. Oom, Pag- ||
6 bansS.
papapalit ng salaplag pilak na GOBERNaNTE. p. a. ng Gober-
ipinadadald sa ibang dako. nar, ||
adj. y s, Namamahalii;
GLANDE. m. Turdt; dulo ng namumund-
pagaari ng lalaki. GOBERNAR. v, n. Mamahal^;
GLOBO. m. Baffay na bil6g at mamund |1
Patnubayan; patnu-
hungk^g, Lup^. II gutan.
GLORIA. f. Kaluwalhatian; langit. GOBIERNO. m. Pamamahal^; pa-
11Kapurihan; kabantugan.|| Tuwd, muraun6. ||
Pamahalaan.
II
Ang nagpaparii^g sa isd,ng ba- GOGE. m. Pagtatamasa; pagka-
gay. kamit.
GLORIAR. Papurihan; itang-
V. a. GULETA f. Sasakyangdagat na
hdl. V. r.
II
Purihin ang sarili; maiiie.
magbansdg. MatuwS ng labis.
|| G0LFO. m, Dagatdagatan La- ||
GL0RIFICACI6N. Pagpupuri. || kalawakan ng dagat.

ot;
Pagluwalhaii GOLONDRINA. f. Ibong lang^y.
GLORIFICADOR, RA. adj. y s. langayan.
Nagpapaluwalhatl GOLOSINA. f. Kakanin. || Pag-
GL0RIFICAR, V. a. Paluwalha- nanast 6 pita sa isdng baga).||
tiln. II
Ibant6g; papurihan. |j
fig. Bagay na masardp.
V. r. Lumuwalhati; iumigaya. GOLOSO, SA. adj. y s. Mapag-
GLORIOSO, SA adj. Karapat- kbin ng mga kakanin; matakaw,
dapat purihin Nauukol sa ka- j| GOLPE. m. Htampds. Banggd; ll
luwalhatian. || Maluwalhati; ma- d-igok. Karamihan; kasaganaan.

li
ligaya- || Pumupuri sa earili; II

Kapahamakdng bigldng duma*
nagbabans^g. dating. |1
fig. Pagtatakd; pang-
GLOSITIS. f. Pamainag& ng dilli. gigilal&s.
289
GOLP GRAB
GOLPEAR. V. a. Dagukan. |j
GRABADOR, RA. m. y f. Mang-
Tumuktok 8a pint6. uukit sa bakal 6 batd ng iara^^
GONGE m. Iniikitan ng pint6 wan.
sa pagbubukds at pagsasard. GRABAR. V, a. Magukit sa ba-
GORDO, DA. Maiab^; ma- adj. t6 6 bakal ng larawan. || fig.
laki ang pangaogatawdn Ma- || Itaimtim sa io6b ang isdng diwA,
tamb6k at malaki. Mamttutik^. j|
damdamin at ibp.
II m. Sebo: tabft. GRAdA. f. Biyayst. j| Pangha-
GORDURA. f. Taba. H Abgi. |i linang tgl^y ng pagmumukbA
Katabadn. ng mga tao. Kapakinabangan;
jj
GORGOJARSE. v. r. Magkabuk- tangkilik; lingap. Kabutihang j|
b6k. 106^^. Pagpapataw^.

11 Kapata- II
GORGOJO. m. Bakb6k. wtirdn. fam. Pangalan ng ba-

II
GORGOJOSO, SA, adj. Bukbu- wtt*t tao. iGradas! Salamat;

jj
kin. pasasalamat.
f GORJEAR. V. n.Humuni. GRAGIOSIDAD. f. Karikitan; ka-
G0RJE0. m. Huni gandHhan ng isdng bagay.
GORRA. f, Pauakip na malam- GRAdOSO, SA. adj. Nakaaakit;
b6t sa ulo. nakaiiiigaya. Masayd; mapag- ||
GORRINO, NA m. y. f. Bifk. patawa. m, y f. Ang mapag-

||
GORRION. m. Ibong maya. patawa sa dulaan; bubo.

GOTA. f. Pa ak; tuld. GRADA. f. Baytdng.ll Likmuang
GOTEAR, V. n. Pumatdk; tumul6. baytangbayt^ng.
j|
fig. Magbig^y 6 tumanggdp GRADADO, DA, adj, May mga
ng untlunii ng isdng bagay. baytdng.
GOTERA. f. Tul6; patdk ng tu-
big sa lo6b ng
GRADO. m. Baytdng. ||
fig. Su-
Butas bahay. H
kat ng uri at kalagayan ng isang
ng bubungdng pinanggagaliugan
hHgay.
ng tul6,
-i^ GOZAR. V. a. Kamt^n; tamaaa- GRADUAdON Pagbibigdy ng f.
uri 6 ta^s sa isang bagay.

hin. II
V. n, Matuw4; malug6d.
II
V.Magaiak; magtamasa.
r, GRADUAL. adj. Baytdngbayt^ng.
GOZO. m, Tuw4; galdk. Kaln ||
GRADUANDO. m, Ang nagtata-
gayahan. fig. Liydb ng gatong
|| pos sa isdng paaraldn.
na malilile at tuyo. GRADUAR. V. a. Bigydn aag
GOZOSO, SA. adj. Matuw^; mi. isdng bagav ng 6 tafi.8 uri na
galdk. nararapat- Sa mga paaralan,
|1
GRABADO. m. Karunungan sa magkaIo6b ng katibayan sa isdng

paguukit. II Para^n ng pagukit. nagaaral sa karunungang natapes.
II
Larawaog iimbig. V. r. Maggrado.
II
jr^
270
GRAF GRAN
GIIAFIC0, CA. adj, Nauukol sa kayamanan sa paDgangalakal ng
mga pagpapaliwa&ag sa paiBa- mga hayop at ib^ pang bagay.
magitan ng larawan 6 guhit. ff
fig. Akitii; tamuhiu. 1 v. r.
GRAjO. m. Uwdk. | fig. Taong fig. Maakit; magtam6.
masaliti. GRANO. m. Butil. i Binht. \\
GRAMA. f. Bot* Dam6ng ka ButHg.
wddkawaran- GRANUJA. Ubas na nilalagas
f.
GRAMATIGA. f. Kaalaman sa sa buwig
Buto ng bunga ng
I
pag8asalit& at pagsulat ng isdng uba^. fam. Katipuoan Dg mga
^\
wika. batang hampdslup^. j) m. fam.

GRAMATieAL. adj. Nauukol sa Batnng h^midslupa; pilyo.
gramdtika. GRANULOSO, SA. adj. Butil-
GRAMATIGO, CA. adj. Nauukoi butil.
sa gramdtika, || m. Ang bihata GRASA. f. Tab&; Hoab.
6 sumulat ng gramdtika. GRATIFICACI6N. f. Pabuy^;
GRAMIL. m. Kasangkapan ng gantsngpala; upa,
anluwagi na ipinangguguhit sa GRATIFICAR. v.a. Upahan;pa-
kahoy. buyaan; gantihingpali. | Pagbig-
GRAN. adj. Apoeope ng Grande. yang lo6b,
Malakf; dakiU. GRaTIS. adv. m,
Waldng bayad,
GRANADERO. m. Kawal na GRATITUD, Ganting lo6b; pag-
f.
matads ang tindlg. fig. y fam II

kilala ng utang na lo6b.
Taong napakatangkdd. GRATO, TA, adj. Masar^p; ka.
GRANDE. ad^, Malakl. ||
Dakil^; Iug6dlug6d. Walang bayad. II
marildg; marangdl. GRATUITO, TA. adj. Waldng

GRANDEZA. f. Kalakban.ll Ka bayad; biady.
pangyarihan. II Kadakilaan; ka- GRATULAR. V. h, Pasalubungan
mahalan. ng bati ang ieang tao. v. r. ||
GRANDIOSIDAD. f. Kalakhdng Magalak; malugod.

kahangahaaga.; kadakilaan. GRAYAMEN. m. Pataw; pa-
GRANDIOSO, SA. adj. Dakil^. sanin. Buwis. ||
GRANDOR. m, Lakf ng mga GRAVAR. V. a. Ipataw; ipapae^n.

bagay. Pabuwie^n.
II
GRANEL, m. adv.
(A) Butil- GRAVE. adj. Mabig^t. Mala- j|
butil. fig.
[|
Bunttinbunt6n. ki; malubh&. Waldng kibo. II
II
GRANERO. m. Bangdn ng palay Mahirap gawln. Nakaaabala; ||
at ibp. uring butil fig. Lu- 11 nakagagalit.

paing masagan^ sa mga butil, GRaYEDAD. f. Bigdt. II
Kawaldng
na ga)a ng palay, mals at ibp. kib6* Ealakihdng labis.
ll |j fig.
GRAHJEAR. v. a. Paramihin ang Kadakilaan; kabaiagaban.
271
GRAV
GRAYOSO, SA. adi- Mabigat.fi GROSOR. m. KapSI; laki ng
Magugoi; mahal katawdn,
GREDA. f. Luad na magalds at GROSURA. f. Tab&. II Pagkain
rnaputt. Dg iamang kati, laban sa paDgi-*
GREMIO. m. Kindungan. |j Ka- ngilin.
pisauan. jj Balngay. GRUESO, SA. MakapAl. H adj.
GRENA, f, Buh6k: na sabog at MalakL Nauukol sa pag-
|| fig.
gul6. iisip na masagai at malab6. [|
GRESGA. Kaingayan; hiyawan.

f . m. Kapal ng isdng bapay.
|j
Batdg; away. GRUMETE. m. Magdaragdt na
GREY. f, Kawan ng alagang ha- mababa ang tungkdl.
yop. II
Kapisanan ng mga bin- GRUMO. m. Pamumud ng butil-
yasang may sar.ling namumund. butil Dg isang bagay na lus4w>
GRIETA. f. Bitak; lahang, H gaya ng gataa at ibp.
Singdw sa bibig, GRUMOSO SA. adj. Maramiag
GRIETADO, DA. adj. May bitdk pamumu6 ng butilbutil.
GRIETARSE. v. r. Magbitdk; GRUNIDO. m. Ngalngal ng ba-
magkabitdii. boy. jj
Angil ng aso at ib^ pang
GRIETOSO, SA, adj. Mabitdk; hayop.
bitakbit^k. GRUNIR. Ngumalng^l ang
V. n.
GRILLETE. m. Pang^w sa pa^ baboy. ||
Magpakita ng mu-
fig.
ng mga bilangg6. bt at suklim sa paggaw^ ng
GRILLO. m. KAmaksi. || Sibol isdna baray.
ng binhl kapdg nagsisimulA na GRUPA. f. Gawing pawitan ng
ng pagtubd. pl. Pangaw sa || kabayo.
pad ng mga bilangg6. GRDPO. m. Lipon; tumpok.
GRIMA. f. Kawaldng lasa; sukal GRUTA. f. Yungib.
ng lo6b; sindak, GUAGHAPEAR. v. a. Tampisa-
GRITAR. V, n. Sumigaw; humi- win ng mga pa^ ang tubig. II
ydw, fig, y fam. Gawin ang is^ng ba.

GRITERIA, f. Sigawan;hiyawan. gay ng padalosdalos. v n. Tu |i
GRITO. m. Sigdw; hiydw. mun6g ang kalang na bakal na

GRITON, NA. adj. fam, Palasi- maluwdg ang pagkakapak6.
gdw; palahiydw. GUADASA. f. Lilik.
GROSERIA. f. Kagaspangdn ng GUANTADA. f. Tampdl.
asal;kawaldn ng pitagan. || Ka- GUANTE. m. Balot sd kamdy;
gaspangdn; kawaldn ng kinis. || guantes. II pl. Paragala; pabu-
Kamangmangdn.
GROSERO, RA. adj. Magaspdng; GUAPO, PA adj. fam, Masig-
walang ayos. Magasping na |j Id; makisig; waldng takot. ||
asal; bast6s. Magandd.

272
GUAR GUAR
GUARDA. eom. Tagapagingat; Magkublf; magkanl6ng.
tanod. II
f. Pagbabaotay; pagii- GUARIDA. f. Yungib na pioag-
iigat, f{
Pagtupdd sa isd^ng utos, taraguan ng mga hayop. Kao- ff
batgs 6 alituntunin. lungan. fig, Po6k na tagpu-

j|
GUARDABOSQUE. m, Tanod; guan.

bkt. GUARNEGER. V. a, Gayakdn;
GUARDAGABRAS. c)m. Taga- palamutihan; damtdn. |[
Kalup-
pagalaK^ ng kamblng. kupdn
GUARDAGOSTAS. m Mar. Si GUARNieiON. f. Palamuting ini-
sakyingdagat na aagtatanod sa lalagdy sa damit. ||

Kalupkop
baybayin ng dagat. na gintd, pilak at \b& pa na
GUARDADO, DA. p. P. nfi Guar pinagtatampukdn ng mga bat6ng
dan II
adj. Malihim; naiingatan. mahalaga. Hukb6ng nagtata-||
GUARDADOR, RA adj, y Nag s. nod sa isdng kastilyo, mu6g at

iingat; nagtatanod. |1
Nanunupdd ibp. II
pi Gurnasy6n ng kaba-
sa kautusdn 6 batas. II Ku^pot; yo.
raatipid. GUAYABA f. Bunga ng baya-
GUARDAJOYAS. Ang tanod m. bas.
sa mga hiyis ng hari; Po6k || GUAYABAL. m, Bayabasdn.

Da pinagtataguan ng mga hiy^s GUAYABO, m. Bot Pun6 ng
Dg harl. bayabas
GUARDAMONTE m. Tanod bun. GUBERNAMENTAL. adj. Nauu-
d6k. kol sa pamahaladn ng is&ng ba-
GUARDAR. V, a. Ingatan; tayan.
nuran; bantayan. Tumapdd sa ||
GUBERNATIYO. VA. adj. Nau-
tungkulin. Magtipid. v. r,
||
II ukol sa pamahalaan.
Magiogat. Magpigil sa pagsa-
|i GUBIA. f, Luk6b.
agaw ng isdng bagay. GUERRA. f. Pagbabaka; digma.
GUARDASOL. m. Payong. an. PagkakagaKt ng dalawd 6
II
GUARDIA. f. Pu'ut6ng ng mga maraming tao. fig. Pagkaka- ||
taong narttatanod si i^dng tao alit ng dalawSng tao. Guerra ||
6 pook. PagtatanBg6l pagba-

II
abierta Paglaiamas. Guerra II
ban^dy; pagaalag^; pagtatangki- civih Pagbabaka ng mga ma-

lik. m. Kawal na nagtatanod.
II
mamaydn sa isdng bans&.
GUARDIAN, NA, m. y f. Taga GUERREADOR, RA. adj, y s.
pagingat og isdng bagay. Mangdidigmd.

GUAREGER. Kupkuplo; V. a. GUERREAR. v. n, Dumlgm&;
saklolohan ang isdngtao.H Inga- bumaka. || fig. Lumaân; suma-
tan ang isang bagay. || r. r. lungit.
273
GUER GUIR
GUERRERO, RA. adi. Nûuko/ sinusunddn ng kapupundn sa ka-
sa digmfi. Dam digm&.
|| ||
Mahilig sun6d na talatlt.
sa digm&. ||
m. Kawal GUIRIGaY. m. fam. SalilAng
GUiA. eom. Patnubay. ||
fig. Ta malabd at walgng kawawaao.
gapao^turd. GUIRNALDA. f. Putong na bu-
GUIAR. V a, Patnubayan; pat- takldk, mga damo 6 sang^,
nugutan; ituro ang dada, H Pa- GUrSADO, m. G nisl
ngasiwaan ang isdng tao sa pa- GUISAR. V. a, Maggisd; igied. ||
ngangalakal Paturd; padald sa

.
||
fig. layos; husayin.
kapuw^. GULA. f. Kayamuan sa pagkaia
GUILLOTINA. f. Maklnang gi- at patzin6m.
nagamit sa Eraneia sa pagpugot GULOSO, SA. adj. y s. Waldng
ng ulo ng mga salarin. Pamu ||
habas; matakaw.
tol ng papel. GURDO, DA. adi. Hangdl; tang^.
GDILLOTINAR. v a. Pugutan GUSANIENTO, TA. adj. May
ng ulo. uod; inuuod.
GUINGHAR. V. a. Sundutio. GUSANO. m Uod. fig. Taong 1|
GUINDAR. V, a. lakydt ang Is^ng mahinhfn at alimura.

bagay sa matads at isabit do6a. GUSANOSO, SA. adj. Inuuod. ||
II
fam. Bitayin fig. Bul6k.
GUlSÂDA. f Pagkinddt.
. Mar II GUSTAR. V. a. Lasahin;nam-
Pagpalng ng d^dag sa magka namin; lasapin, 11
V. n.Maga-
bikabil^ng panig sa masamdng Idk; malugod. Magnasas ma-
pagpaoalakad. Kustuhdn; maibigan,
GUIIÂR. V Kam'nddt.
a. Mar ||
GUSTO. m, Panglasa; pangnam-
Papalingin ang aa6ng sa magka- n^m. II
Lasang taglSy ng mga
bikabildng paaig. bagay 1|
Lug6d; galdk, 1| Ka-
GUINO. m. K'nddt. gustuhan; pagkaibig.
GUION, m. Krus na ipinangu- GUSTOSO, SA, adj. Masardp.'H
nguna sa prusisiy6n.
Watawat. || Nakalu!ug6d; kalisraHgaya.
II
fig, Ang nangunguna, puma- GDTURAL. adj. Nauukol sa la-
patnubay sa ibd. Gram. Ma || lamunan.
ikUng guhit na pahaldng na ini- GUZMAN. m. Kawal na maril^g,
lalagdy sa hulf ng talatlt kapdg GUZMANADA, f. Libdk; uyam;
ang salita'y bmdt nagkakasiyd at dayli..
35
H
H. f. Ikasiydm na titik ng aba- san^y; bihasa. || Por- May kaya

kadang kastili at ikapito sa sa is^ng bagay.
kantydng mga eonsonante. HABILIDAD. f. Kakayahdn; ka-
HABA. f Patani. sanayan. Kasaaaydn sa pagga-
||
HaBANERO, RA, adj, y s. Tagd wa ng isang bagay.

Habana. HABILIDOSO, SA. adj. Sandy;
jHABAR. m Patanidn- bihasa.
HaBEAS eORPUS, m, Karapa- HABILITaCI6n. f. Pagbibig^y
tdn ng ng mamamayang
lahdt pahintulot sa pagsasagaw^ ng
oapipiit na litisin ng huk6m sa isdng bagay. Kakayahdn.
1|
ialong madaling panah6n upang HABILITAR, V, a. Bigydng pa-

makilala kung maysala 6 wal& hiniulot sa pagsasagaw& ng isdng
at nang ml^kalayik; karapatdng bagay. Bigydng puhunan ang
|i
makalayi ng sinomdn. is^ng tao upang makapangalakal

HaBER V. a. Magkaro6n. Ma ||
sa sarili, lpaghand& rg mga
||
liuli ang isdng tao 6 bagay ma- ; kailngan sa paglalakbdy.

8umpungdn.|| v. impers. Mang- HABITABLE. ad]. Matitirahdn;
yari; magkata6n; may. v. r. II
mapamamahayan
Magpakahusay 6 magpakasam&. HABITaCI6N. f. Tahanan;bahay.
Pabdm mg^ budy6. ng bahay. Pagtahdn.
g m. sa II
II
Silld |1
m. pl. Kayamanan. HABITANTE. p a. ng Habitar,

Hi^BIL. adj. May kakayahdn; Tumatahdn.||m Ang mamamaydn.
275
HABI HAGE
HABITAR Tumir^; tuma-
V a, bahay at lup^.
han sa isdng pook 6 bahay, HAGENDISTA. m. Ang maalam

HABITO. m. Kasuutan ng bawa't sa pangangasiwlt ng kayamanaiig
tao sangayoa sa kaniyang kala- bayao
gayan, tungkulia at ibp. H Ka- HAGENDOSO, SA. adj. Masipag
ugaliaa; pinaikamibasahan. ||
pl. at maayos sa mga gawaing ba^
Damlt ng pari. hay.
HaBITUAL. adj. Pinagkamihasa- HACER- V. a. Gumaw&. Yu- 1|
han; kinaKawi^n mari; itatag ang isAug bagay. U

HABITUALIDAD, f. Kinagawidin; fig. Umisip. II
Magkasiyd; mag'^
kinabiratihan. lulan. Maghand&; magayos. 1j
II
HABltUAR. V, a. Igawt; hiratibin; Makapagbigdy. v r. Lumakl; |1
pamibasahin. 1| v. r. Magawi; magdagddg MagulJ; magbago. ||
mahirati; mamihasa. II
V. impers. Magdanas; mang-
HaBLA. f. PagsasaUtd. Wikk; yari.
1|
salit^. HAGIA. prep. Dako; sa gawf.

HABLADOR, RA. adj. y s. Ma- HAdENDA, f. Lupang pinagaa-
salit^; dalrâl sakahan {| Kayamanan; pagaarl,
HABLADURIA f. Salit^ng wa- II
pl. Mga
gawain sa bahay.
Idng kasaysayan. HACINA. f. Mandaia. fig. Bun- ||
HABLAR. V. n. Magsplit^; ma- t6n; timb6n.

ngusap; magbady^ || v.rec. Mag- HAeiNAR. V. a. Imandal|,j ibun-
usapan; magsalitaan. t6n; isalansdn.
HABLILLA. f. Usapusapan; bu- HACHA f. Kandilang malakf. j|
iua[buluiigaa. Palak61. || Say&w kastil& ^^^M
HABLISTA. om. Ang magaliog unang dako.
atmaHusay mangusap. HAGHEAR. v. a. Palakulln, y
HAGEDERO, RA. adj. Magagaw&; Hampasin ng palak61.
V. n.
madallng gawia. HAGHERO. m. Tirikan ng kan.
HAGEDOR, RA adj. y s. Guma- dila. Mamamalak61. II
gaw&; lumikha ||
m. Tagapanga- HALAGaR, V. a. Amuamuin; su-
H w&. yuin 11
Hibuan. il fig. Bigydng
HAGENDADO, DA. p. p. ng Ha- lukr6d.
eeadar |! adj y s. May kaya- HALAGO. m. Pagam6; paasuyd.

manang iup^. II
Basay na nakalulug6d.
fig.
HAGENDAR. Bigydn ng ka
v. a, HALAGUEIÔ, iÂ. 8dj. Nakaa-
yamanang lupi ang isdng tao.|| amuki Humihibd. Nakahî^-
II t|
V. r. Bumili ng kayamanang iu- halina.
vk upang tabandn. hALITO. m. Hiningd. || Singfiw nj

HACENUER0, RA. ad]. Masikap is^ng bagay. }[
poSt, Hthip na
sa ikalalakl ng kavaoaaoan2: banayad ng hangin.
- 276 -
HALL HARI
HALLAR, V. a. Masumpungaa; HARINA. f. Pinulbos na trigo;
mapulot. Tuklaaia. ||
Tiagndo; harena.
II
. matyagSn. Siyasatm.
||
Kilala- ||
HARINADO, m. Harenang nilu-
nin;unawain. v. r. Maiâhardp;
||
naw sa tubig,
i
nasa HARINERO, RA' adj, Nauukol
HALLA^GO. m. Pagkatagp6; sa hare.ia. |I
m. Mangangalakal
pagkasumpdng; pagkapulot, j|
ng harera || Po6k na pinagi-
Bagay na napulot. imbakan ng hareaa.
HAMAGA. f. Duyan; aluyan. HARINOSO, SA. adj. Maharena.
HAMAQUERO. m. Manggaiiaw^ II
Parang harena.
ng duyaii. Mamamasan ng ||
HARNERO. m. Bithay.
duyang may iulang tao, HARON, NA, adj, Tamdd; batu-
HAMBREe t Gutom. Kasala- ||

pan, II
Ayaw magtrabaho.
Pagnaaasang HARTAR. Busugin; bun, V. a.
tan sa ani. fi4* ||
Bigydng kasiyahdn.
mapii! sa ibaog bagay. I! Ham (i4i 1.
II
fig,
bre eanina Karamdamang ti- fig.

II
Yamutin; pagurin v r. ||
Mabui-og; mabunddt. fig. Ma-

natagldy ng isdng tao na sabik II
sa pagkain, nguni't hindt maka- siyahdn. ||

fig. Mayamot; mapa-
kdijj fi^. Kadayukdukdn. god.
HAMBREAR. v. a. Gutumin; da- HARTAZG0. m. Kabundatan sa
yukdukin. v. n. Magutom; ma- paakam at pagin6m ng labis.
;
II
HARTO, TA. P. P. Jrreg. ng Har-

dayukd6k
Gu tar adj, Malabis; sapdt.
HAMBRIEiS[TO, TA. adj. y s. !1
HARTURA. Kabusugdnglabis; f.
t6m; dayukdok. li fig. Nagoa-
kasandatdn. Kasaganaan. fig. || ||
nais.
Pagkakamit ng bu6ng kasiyahang
HAMBR6n, NA.
y s. fam. adj.
Gut6m na gut6m; palakadlakad loob ng isang nas^ 6 pita,
HASTA. prep. Hanggdn.

8a paghanap ng makakain.
HASTIAR. V. a Yamutin; mu-
HARAGAn, NA. adj, y s. Alisa-
hiin V, r, Mayamot; mamuht.
g&; batugan. II
HASTIO. m. Pagkasuylt sa pag-

HARAGANEAR. Magpa- v. n.
kam. f g Y'im^t; muht.
laboylaboy; magpakabatugan. II
HARAGANERiA. f. Kaalisagaan; HAZ. m. Bigkis. Hukb6Qg ma- II
f. Mukhd
katamaran, ayos ang haDdy. || ||
HARAPIENTO, TA. adj. Gula- Kariyagdn ng damit 6 tea.

gulanit} ang pananamit. HAZASA. f. Kabayanihdng gawA.
HaRAPO. m, Gulanit na damlt. HAZMERREIR. eom. fam. Taong
HARAPOSO, SA. adj. Gulagula- aliwan ng kapuwli.
nit; sirasiring damit HEBILLA. f. Hibilya.
277
HEBR HELA
HEBRA. f. Hibla. H pK po^t. HELABLE. adj. Mapamumu6 sa
Mga bubi5k. lamig; mapagêyelo.
HEGATOMBE. f. Patayan. HELADA. f. Pamumu6 ng tubig
HEGTAREA. f. Sukat na may sa lamitr; papiiyelo.
isdng dHang area. HELADIZ0, ZA. adj. MadaUng
HEGTOGRAMO. m. Sukat na mamu6 ea lamig.
may isdng daang gramo. HELADO, DA, p, p. ng Helar. |f
HECTCLITR0, m, Sukat na may adj. Napakalamlg. i|

fig Hindt
isang da^ng litro. magkamayaw; tigil; natilihan. ||
HEGTOMETRO m. Sukat na m Inumin 6 pagkaing malamlg.

may i^dnu da^ng metro. II
Surbetes.
HECHTCERIA f, Panggagaway. HELAR. V. a. Pamuuln; patigaÎa
HECHICERO, RA. adj. y a. Mang- sa lamig. Gu'uhin ang lo-
11 fig.
gagaway; mangkukulam, ||
fig. 6b ng isdng tao. fig, Panghi- ||
Mapamihag mapangakit, ; nain ang io6b; panglamigin ang

HECHIZAR, V, a. Kulamin. ii looh; takutin. |[ v. r. Mamu6 sa
II
fig. Akitin; bihagin ang dam- lamig. [| V. r. Manglamig ang
damin, isdog tao 6 bagay.
HECH1Z0, ZA. adj, Kunwsri. H HLICE f. Pakawdy.
Tanggalin; buhatin. m. Ku am; || HEMATOSO, SA adj. Nauukol
gaway. f g. Taong mapangakit
||
sa dug&.
sa damdamin ng ibd. HEMBRA. f. Hayop na babae.
HECHO, CHA. p. p. irreg. n| II
Hulmahan. Bunt6t ng ka-
fig. 1|
Haeer. ad^. Yari;

|| gandp. || bayong madalang ang balahibo,
Pangyayari. m. Gaw^ ll
Babae.
II
HECHURA. f Papgaw^. H Kina HEMISEERIO. m. Oeom. Kala-

pdl. II
Kayarian. ||An^d; bikas hati ng isang kabiiugan.
HEDENTINA. f. Bahong umaa- HEMORRAGIA. ng
f. Paglabas
lingasaw. || Po6k na mabahd. dup6 sa alinmdng bahagi ng ka-
HEDER. V. n, Bumahd. fg || tawan
Pagalitin; pagurin; yamutin. HEMORROIDE f. Almuranaa.
HEDIONDEZ. f. Kabahuan; bahd. HENCHIDURA, f. Pagpapapin-
HEDIONDO, DA. adi Mabahd. t6g; paapintog.
II
fig. Nakayayam6t; nakaga- HENCHIMIENTO. m, Pagpapa-
galit II
Marumi at nakasusuk pint6g; pagpint6ar,
Idm; salauia. HENGHIR. V. a. Punuln; pamin-
HEDOR, m. Bahd na karaniwang tugln. V. r. Mamint6g.
II
nagmumuld sa mga bagay na HENDEDOR, RA. adi. Nagpa-

nabubul6k. pabitdk; nagpapalahang.
.
278
HEND HERE
HENDEDUHA, f. Lahang; bitdk; at ugali ng mauulang.
lama .
HEREDITARIO, RIA. adj. Na-
HENDER. ^' a. Palahangin; pag uukol sa mana 6 nagmamana, i|
lamatin; pagbitakln. Ha- H fig. Nauukol sa mga bilig, sakit

fig.
wiin ang kakapaldn ng tao upang at gawlng minamana ng an^k sa
DDaakaro6n ng dadn. v. r. Lu-. ||

magulang.
naahang; naaglanaat; magbitdk. HRJE. eom. Binyagang nama-
HENDIBLE. adj. Mapaglalahang; mall sa pananampalataya. adj. ||
rnapasbibitdk ; naapagialamat fig.y fam. Waldnghiy^; tampala-

HENDIDURA. f. Lahang; bitdk; san; pangahds.
lamat. HEREJIA. f. Kamalian sa pa-
HENDIMIENTO. na. Paglahang; nanampalataya. II fig. Saiitang
pagkabitd.k. lumalait sa kapuw^,.
HElKlR. V. a. Lamasin ng kamd,y HERENGIA. f. Mana. Sl Kaya-
ang masang tinapay. fig. Ha ||
manang minana.
wanin ang sagabal. HERIDA. f. Sugat.
HERALDO. m. Hari ng mga HERIDO, DA. adj. May sugat;
âniata. naeugatan.
HERBAGEO, A. adj. May uring HERIDOR, RA. adj. Sumusugat.
dftm6. HERIMIENTO. m,
Panunugat,
*
HERBAJE. m. Damuhan. ||
Ba- HERIR. V. a, Maaugat; sumupat.
yad na pagpapaka-
sinisingil sa II
Tumampalasan; bumugbog, ||
in ng mga alagang ha} op sa isd^ng fig. Samugat ng damda-iiin; uma-
damuhd-n. limura; dumustd. [| v. r. Ma-

HERBAZAL. m. Damuhdn. sugatan.
HERBEGER. V, n. Ma8imuldng HERMAFRODITA. adj. Binabae.
tumurd ang dam6 HERMANAR. v, a. Pagka )atirin;
HERBiyORO, RA. adj. Nauukol paglapitin ang lo6b; pagisahin.H
sa hayop â kumakaln ng damo. Kapatirin. v. r. Magkalapit ang
{|
HERBOLARIO, RIA. adj. y s. fig. io6b; magkaisa; maglâpatiran.

y faQQ. Mangmdng; masagai ang HERMANDAD, f. Pagkakapati-
i4p; lukfiluk6, m. Ang nang-
|| ran. il f'g, Pagkikilalang matalik.
gagamdt sa pamamagitan ng mga II
fig. Pagkakaisd ng dalaw^ng
dHin6dam6. bagay.
HEREDAD. f. Bukiran. || Kaya- HERMANO, NA. m. y
f. Kapa-
ma ang lup^. tld II
Manong 6 manang, (|
HEREDAR, Magmana.
v. a. || Medio Hermano. Kapatid sa huli
Pamanahan Makamana.
ii 6 sa una.
HEREDERO, RA. adj. y s. Mag HERM^TIGO, CA. adj. Lapat;
mamana, H Nakamana ng hiiig waUng puang.
- 279
HERM RERR
HERMOSEADOR, RA. adj. y s. \in 6 magia?ang kalawang anj!',
Nagpapaianda. igdng bagay. Ij

v. r. Magkulay
HERMOSEaR. V. a, Pagandahin; 6maglasaDg kalar'ang ang isdng
painamin. H v. r. Gumandd; umi- bHg^y,
nam. HERRUMBRE f. Kalawang. li
HERMOSEO. m. Pagpapaaandd Piglalasang bakal ng isdng bagay

I K^gandahan; kariktda. saya ng tubig at ibd pa.
HERaiOSO, SA. adj. Maeanda; HERRUMBROSO, SA. adj. Ka-
mar'klt, j|
Aliwalas at tahimik. lavângin; may kalawang.
HERMOSURA. f. Kagaudahan; HERYENTAR. v. a. Pakuludn.
ksriktau. HERYIDERO. m. Kul6;sul&kn|
HERNIA f. Lusl6s. tubig na kumukul6>
BERNIOSO. SA. adj, y 8. Nilu- HERYIR. V. n. Kumul6. II Uma-
luslusdn. lon ang dagat na mabuti fig. ||
HR0E. m. Bayani; magiting. Sumilakb6 ang damdamin.

HEROIGIDAD. f. Kabayanihan; HERYOR. m. Pagkul6. fig. Si- II
kagitingan. lakb6; kainitan ng damdamin.

HEROieO, CA. adj. Bayani^ma. HERYOROSO, SA. adj. Masdak-
giting. b6; mapusok; masigl^,
HEROINA. f. Bayaning babee. HETEROGENEIDAD. f. Pagka-
HEROISMO. m. Kabayanihar; kahal6 ug mga bagay na mag-
kagitingan. kakaibang uri.
HERPE. amb. Buni. HETEROGENEO, A. dj. Mag-

HERpTICO, CA. adj. y s, Nauu kahal6 ang mga bagay na mag-
kol sa buni, || Bunihin. kakaila ang uri.
HERRADURA. f. Bakal ng ka- HI:TIC0, CA. ad}, y s. Natutu-
bayo. y6; tisiko. fig. Pay^t na pa-
||
HERRAMIENTA. f, Kasangkapang yat.

bakal na ginagamit ng mga an- HEZ. f. Latak; tining. ||
f'g. Ang
luwagi. iif g. y fam. Mga ngi- lalong hamak at alipu:.t&. j|
pl,
pin Dumi; tai,
HERRAR. Magbakal ng
V. a. HIDALGO, GA. m. y f. TaoDg
pad ng kabayo. Kalupkupan il may pagkadug6ng mahdl; magi-
ng bakal ang isaog bagay no6. II
Nauukol sa dug6ng
adj.
HERRERIA- Pagbabakal. f.
i|
mahdl. Nauukol sa taong
H fig.
Bakalan; pandayan. may magandang lo6b at mahdl

HERRERO. m. Magbabakdl; pan- na asal.
ddy. HIDALGUIA. f, Kamahalang dug6,-
HERRIN, ro, Kalawang. pagkamagino6, fig. Kagauda- |1
HERRUMBRAR. v. a. Pagkula- hang loob; kamahalaog asal.

280
HIDR HILA
HIDRAULICA. Bahagl ng me-
f. yan 6 bansa. fig. Ang alin"
(l
kanika sa pinagaaralAD ng pag- mdng bunga ng isip 6 katha. ii
kakatinabdng at galdw ng singdw m. Suwi; usb6ag. Hijo adop- (I
ng tubig. H Kapraanan sa pag- tivo Anakanakan Hijo bastar- |j
papatakb6, pagpigil at pagpapa- do Aoak sa kalunyd. Hijo de |!
akyit ng tubig. Dios Diyos andk.tt Hijo legitimo^

HIDROGRAPIA. t Bahagi ng An^k na tunay. Eijo unigenito^ \\
geografia /isiea na tutnutukoy sa A"d.k na bugt6ng.

pagsasalttys^y ng mâ dagat at HILAOHA. f. Himulm61; hilat-
m naga agos ng tubig, sd

HIDROPAT!a f. Med Paraan HILACHOSO, SA, adj. Mahimul-
ng paggam6t sa pamamagiian ng mol
tubig. HILADA. f. Han^y.
HIDROPESIA. f PamamBna^. HILADIZO, ZA. adj. Magagawaug
HIEL. f. Apd6. II
fig. Kapaitan; siuulid
kasaklapan. pl f g. I!
Mga kasa- HILADOR, RA. m. y f- Magsi-
wiang palad; mga sukal ng lo6b. sinulid.
HlELO, m. Yelo Pamumud ng II HILANDERIA. f. Pagsisinulid. II
tubig sa lam g. fig. Panglala-

||
Pagawaan ng sinulid.
mig ng damdamm. I! fig. Pag HILANDERO, Ra. m. y f Mag. .
kabiglA ng lo6b. Bisinulil.m. Po6k na pinag-

|[
HIERBA, f. Datn6, gagawan ng sinuid.

HIERRO. m Bakal. ||
Hero ng HILAR. V. a. Gawing sinulid. |!
bakal na nagbabagang ini alagdy fg Kuruin.

sa mga alipin, salarin at mga HILERA. f. Hand}
bayop. II
fjg. Sandata; kasang- HILO. m. Sinulid. fig. Patk II
kapang pataliaa. na ng tubig.

maliliit II fig. Pag-
HIGADO. m. At^y. || fig kakasuntidsuntid ng talumpati,
Lakds ng I060; k^tapangan. paguu-âp at ibp.
HIGIENE. f. Kîinisan upang ma HILYAN. m. Tut6s; hilbana.
ligtds karamdaman.
sa HILVANAR. V. a. Magtut6s; mag.
HIG16nIC0 CA. adj. Nauukol hilbana. ||
fig. yfdm. Magdalos-
sa kalinisan 6 ihieie d^los sa paggawi.
HIGROMETRO. m. Kasangka- HIMENEO m. Pagiisangpalad;
peng ginagamit sa pagKilala ng ka-aian
lami ng panah6n. HIMNO m. Awit sa pagpupuri
HIJASTR0, TIU m. y f. Pa- sa Diyos, mahdl na Birhea 6
mangkin sa pakinabang. mga Santo.
HUO, JA. m. y f. Anfik. || fig. HINGADURA. f. Pagpapakd 6
Ang taong katutubd sa is&ug ba- ptigtitirik ng isdng bagay.
281
HINC HIPO
HINCAPll;. m, Pagtutukod ng HIPOSO, SA. adj. Sinukin; may
pad upang tumatag. fig. Pag- II sin6k.
pipilit. HIPOTECA. f. Sangia sa ikatu-
HINCAR. V. a, Itirik. l! Itukod. tupdd ng pagbabayad sa is^ng
HINCHA. f. Po6t; galit. utang.
HINCHADO, DA. p. p. Hinehar. HIP0TECABLE. adj. Maisasang-
II
adj. fig, Mayabang; palal6. 1&.
HINGHAR. V. a. Pamintugfn; HIP0TECAR. V. a. Mngl& ang

pamagain. ||
fig. Palakihin ang lupk 6 bahay dahii sa pagkaka-
tubig sa ilog 6 sapi- ||
v. r. Ma- utang.
mintog. II
V. r. fig. Lumaki aog HIPOTECARIO, RIA. adj. Nau-
tubig sa ilog 6 saplt. ||
v. r. Ma- ukol sa pagsasangl& ng Inph 6
ma& ang isang bahagi ng kata- bagay.
wan dahil sa sugat 6 bugb6g, || HIp6tESIS, f. Palagdy.
V, r. fig, Magyabdng: magpala- HISOPO, m. Pangwisik ng tubig
16. na binasbaslin.
HINCHaZ6N. f. PamamagA, || fig. HISPANIZAR. V. a. Kastilain.
Kayabangan; kapalaluan. HISPANO, NA. ad]. Kaatiia.
HIPAR. V. n. Magsin6k. ||
Hu- HISPAN6FIL0, LA adj.y s. Ma-
mingal ang mga aso kapag hu hilig 1 pagaaral ng wikang kastil&,
mahabol ng hayop. Mapagod || HiSPIDO, DA. adj. Magaspdng
sa karamihan ng gawa. at mati^ds ang buh6k.
HIP^RBATON. m. Gram^ Pag- mSTfiRlCO, CA. adj. Nauukol
papalit ng handy ng mga pangusa bahay-bati. || May sakit na
ngusap sa isdng kawikaan. pagkalibdt ne: is p.
HlPieO, CA. adj. Nauuk61 sa HISTORIA. f. Aklat ng buhay;
kabayo. kasaysayan. f.g. Salitang nau-
||
HIPN0TIZAR, V. a. Patulugin sa ukol sa ii^dng pangyayari. fig. il
pamamagitan ng kaparaanan. Kasayâyang dt tuto6; kuwento.

HIPO. m. Sin6k. ||
fig. Pagna- HISTORIAL. adj. Nauukol sa
nais; pitang mahigplt sa is^ng akldt ng buhay.
bagay. H fig. Po6t; galit. HISTORIAR. Salitin 6 su-
V. a.
HIPOGRESiA. f. Pagpapakunwarl; latin ang akldt ng buhay ng ka-

pagbabandlbanalan. puwlt; saysayin ang mga pang-
HIP6CRITA. adj y s. Mapag- yayarina nakaradn.
pakunwart; mapagbandlbsnalan. HIST6rIC0, CA adj. Nauukol
HIPOD^RMieO, CA. adj. Sa sa akldt ng buhay 6 kasaysayan.
Halim ng bal^t. HISTORIETA. f. MaikUng akldt
HIP6DR0M0. m. Patakbuhan ng buhay 6 kasaysayan. B Salitdng
ng kabayo. dl tuto6; kuwento.
36
.
282
HITO HOJE
HITO, TA. adj. Karatig; kalapit. ng mga punungkahoy. Bagay ||
II
fig, Gawing pinatatamaan ng na waMng kabuluhdn.
tingln 6 tinutuunan ng tudl&. ||
HOJEAR. V. a. Buklatin ang mga
Mirar de ang
hito en hito* Ipak6 dahon ng isdng aklat.
tingln sa isdng bagay; titigan ng HOJOSO. 8A. adj. Madahon.
matd. HOIUDO, DA, ad.. Madahon.
HOeiGADA. f, Dungg61 ng ngus6 HOLGADO, DA. p. p. ng Holgar.
ng hayop; sungkdl. II adj. WalAng ginagawA. ||
HOeiGAR. V. a. SungkaHn ang fig. Maluag sa kabuhayan; na-

lupa ng ngusd ng hayop. |j v. n.p kaririwasd.
Masungaban; mababag ang ngu- HOLGANZA. f. Pagpapahingd. |!
sd sa Inpk, pader 6 pinto Katamaran. II Tuwd; galdk; pag-

HOeieO. m. Ngusd ng iUng liliwaliw.
hayop. II
Bibig ng tao na ma- HOLGAR. V. n. Magpahing^; mag-
kap^l ang nguso't labi,
|J
fig. y
hint6 sa paggawd. ||
Huw^g gu-
fam. Mukh4. y fam. Ki-
||
fig. mawS,, II
Magiillw.
los na nagpapakilala ng galit 6 HOLGAZAn, NA. adj. y s. Ta-
sukal ng lo6b; pagngusd. mdd; alisag&.
HOeieUDO, DA. adj. Ngusudn. HOLGAZANEAR, v. n. Magham-
HOCIQUEAR. V. a. Hagk^n. ii
pdslupa; magpagay6nay6n,
y. n. Humalik. HOLGAZANERIA. f. Katamaran;
HOGAfJO. adv. t. fam. Sa ta6ng paghahampdslupa
it6. HOLGORIO. m. fam. Pagkaka-
HOGAR. m. Kusina^n. II Sigd. ||
tuw&; pagsasayd,.
fig. Tahanan. HOLGURA. f. Pagkakatuw4;pag.
HOGUERA. f. Sigd. ng maraming tao.
liliwaliw
H0JA. f. Dahon. Talulot ng ||

HOLOGAUSTO. m. Paghahaing
bulakUk. Dahon ng mga akldt.
||
ginagawd ng mga israelita na
II
Talim ng sandata. Bawa't ii
sinusunog ang hain sa ap6y. ||
panig ng pintuan, bintana, ta- fig. Pagpapakahirap.

bing at ibp. HOLLADURA, f. Pagyapak; pag-
HOJALATA' f, Latang manipis. yunddk.
HOJALATERiA. f. Pagawaan ng HOLLAR. V. a. Yapakan; yun-
mga Pagawaan ng mga
lata. ||
dakln. || fig. Alimurahin; ha-
bagay na yaring lata. Tinda- ||
makin; alipustaln,
han ng mga lata. HOLLEJO. m. Baldt na manipis
HOIALATERO. m. Manggagaw^ ng bungang kahoy,
ng mga bagay na yaring lata. HOLLIN: m. Agiw.
HOJARASCA. f Mga dahong lu- .
HOLLINIENTO, TA. adj. Maa-
gis sa pun6. Kalaguang labis
||
giw.
283
HOMB HONO
HOMBRACHO. m. Lalaking ma- Karapatan; tungkulin.
II
pl. ||
tab& at malak^s. Kapurihdn.

HOMBRE ni. Tao, Lalaki. || |]
HONORABLE. adj. Karapatda-
Ang nasa hustiing gulang. pat purihin; kagalanggalang.
HOMBRO. m. Balikat, Ahom' ||
HONORARIO, RIA. adj. Nagpa-
bro* m. adv. Pasan. parang^l. 1|
m. Upa 6 [sahod.
HOMBRUNO. NA. adj. fam. Ba HONORipieo, CA. adj. Nagpa-
baing nahabawig sa lalaki ang parangdl.
pangangatawdn at kilos. HONRA. f. Pitagan, ii Kabantu-
HOMEmAJE. m. Panunumpd ng gan; kapurihdn. II Puri, kalini-
hay^g sa pagtatapdt sa harl 6 san at hinhln ng mga babae. {|
panginooti. ||
fig. Pa galang; pag- pl. Misang patungk61 sa kalulu-
pipitagan sa isdng tao. wd ng mga patdy.

HOMieiDA. adj, y s. Nakama- HONRADEZ. f. Karangalan; ka-
tdy ng kapuw^. purihan.
HOMIGIDIO- m. Pagpatdy ng HONRADO, DA, p. p. ng Honrar,
kapuw^t. adj.
II
May puri; may dangil.
HOMILlA. f. Aral sa pananam- HONRAR. V. a. Pagpitaganan;
palataya. igalang ang isdng tao. ||
Papu-
HOMOGENEIDAD, f, Pagkaka- rihan; parangaldn. || v. r. Ika-
pareho ng uri. rangdl; ipagkapuri.
HOMOG^NEO, A adj. Nauukol HONROSO, SA. adj. NagbibigSy
sa kaisdng uri; magkamukb^. puri at kamahalan. Kapuri- II
HONDA. f. Panirad6r ng bat6. puri.

HONDO, DA. adj. Malalim. lj
HORA. f. Oras. ii Panah6ng ti-
Nauukol sa bahagi ng lupang ydk ng isding bagay.

mabab& m. Ang bahaging ma-
|| H0RADACI6n. f. Pagbutas.
bab^ ng is^ng bagay na hung- HORADAR. v: a. Butasan ang
kdg 6 maluk6ng. isdng bagay ng tagusan.
HONDURA, f. Kalaliman ng isdng HORARIO, RIA. adj. Nauukol sa
bagay, oras. m. Ang panur6 ng oras
II
HONESTIDAD. Kahinhindn ng
f.
sa rel6s, ||
ReI6s.
kilos at pananalita ng isdng tao.
HORCA. f. Bibitaydn.
ilKalinisang asal. Eabaitan; ||
kakinisan ng kilos.
HORCAJADAS. (A) m, adv. Pa-
bisakldt na sakdy sa kabayo.
HONiSSTO, TA. ad]. Mahinhin;
malinis na asal. Makatuwirdn.
||
HORIZONTAL. adj. Pahigd; pa-
hillg.
II
May puri; marangdl,
HONGO. ml BoU Kabuti. HORIZONTE. m. Karurukan.
HONOR, ni. Puri.ll Karangalan. HORMA. f. Hulmahan.
. .
284
HORM HORR
HORMERO. m. Manggagaw^ ug labet. II
V. r. Mangilabot; ma-
bulmahan. takot.
HORMIGA. f. LaDKgdm. HORROROSO, SA. adj. Nakaki-
H0RMIG6n. m. Batdog malililt; kilabot. II

fig. Napakapangit.
urnig6ii. HORTALIZA. f. Halamang mga
HORMIGOSO, SA. ad].Nauukol gulay.
8a mga langgdm. || Malasgg^m. HORTELANA. f, Asawa ng mag-
HORMIGDEAR. v. n. Maka- hahalamdn .
ramd^m sa katawdn ng paraog HORTELANO, NA. adj. Nauu-

gapang ng mga langgam, |1
fig kol sa halamanan. ||
Maggugu-
Magkaw angkawan Uy ; maghahalam^n
HORMIGUEO. m. Pagkaramddm HORTIOULTURA. f. Pagtatanlm
sa katawdn ng parang gapang ng ng mga halamang gulay.
mga langgd.m. || fig. Pagkaka- HOSPEDAJE. m. Pagpapatuloy.
wangka\ân. Bayad sa
II
panunuluyan.
HORMIGUERO. m. Pugad ng HOSPEDAR. V. a. Patuluyin sa
langgam. fig. Pook na pinag-
(|
bahay. || v. r. Tumuloy; ma-
kakatipunan ng maraming tao. nuluyan.
HORNO. m. Hurnuhan. HOSPEDERIA. f. Tuluydng ba-
HORQDILLA. f. Ipit; sabitdn. hay.
HORRENDO, DA. adj. Kakila- HOSPEDERO, RA. m. y f. Nag.
kilabot; katakottakot. papatuloy; nagpapasund.
HORREO. m. Bangdn ng palay, HOSPieiO. m. Bahay ampunan
mais at ibp. sa mpa dukh&.
HORRIBLE. adj. Kakilakilabot HOSPITAL m. Pagamutan. ||
HORRIPILAGION. f, Panmindlg Bahav ampnnan sa mga dukhS,.

ne buhdK. HOSPITALARIO, RIA. adj. U-
HORRIPILAR. V. a. PApanindigfn maamp6n; knmakalingk; nagpa-
ang huh6k. Makapangilabot.||
||
patuloy.
V. r. Manindig 6 mangalisag ang HOSPITALIDAD. f. Pagaamp6n
buh6k. V. r. K labutan sa at pagpapatuloy sa kapuwS.. ||
|j
takot. Pagtird ng mga maysakft sa pa-
HORRIPILATiyO, VA. Na-

adj. gamutan.
kapangingiiaboi; nakapanganga- HOSTERi ^. f. Bahay patuluyang
lisag ng buh6k. may pagkain.
HORRISONO. NA. adj. Nakapa- HOSTIGAR. V. a. Paluin; ham-
ngingilabot na ton6g. pasln ng latik6, ||
fig. Duhagihin;
HORROR. m, Pangingilabot; ta- aglabiin.
kot. HOSTIL. adj. Kaaway; kala-
HORRORIZAR. v. a. Makapangi- ban.

.
- 285
HOST HUELL
HOSTILIDAD. Pagkakaali |
f. fak. Kalaparan ng baytSng n&
\\
Pagdigmd sa isang bayan, huk- tinatapakan, % BakdB ng sulat

b6 6 mga kawal. | Romper las 6 Hmbg sa pape).
kostilidades. hs, Mil Dumigmd. HUELLO. m. P66k 6 lupang ni-
HOSTILIZAR. V. a. Gumaw& ng yayanakan. i Papyurak ng kaba-
kapanganyayaan sa mga kaaway, yo. Ilalim ng kuk6 ng hayop.
II
HOY. adv. t NgMon. jl

Sa kn. HufiRFANO, NA. adi-ys. UUla.
salukuyan, De hoy en adelante Kuiang sa tangkilik 6
I tin,
j|
m. adv. Mai^mula niâ^da. alas^.

HOYA. f. Lu dk; bukay na ma- HUERO, RA, adj. fig, Waling la*
lakf sa lupa. LlbiDgan. Am6r, Bul6k.
jj
mdn. n
HOYO. m. Yuigib; lungg&; |i HUERTA, f. Lupang halamandn;
Hukay, \\ Libingan lagwerta.
HOYOSO, SA. adj Maraming HUERTO. m. Taniman ng mga
hukay; malubdk. gnlayaulay.
HOZ. f. L lik; panggapas. HUESA. Libingan. f.
HOZADERO, m, Po6k na pinag- HUESO. m. But6.

susuDgkaldn ng mea babo) HUESOSO, SA. ad]. Nauukol sa
HOZaDURA. f. Hukay na gawA bui6.
ng sungkdl ng baboy 6 ibang HUESP-^D DA. m, y f. Panau-
hayop. hin sa bahay, Mayâri ng I!
HOZAR. V. a. Sungkalin ang lu bahay-patuluyan.

pk ng ngusd ng baboy at ibd HUESTE. f Hukb6ng nakikipag-
parg hayop.
dicni&.
HUEGO, CA. adj. Hungk^g; wa HUESUDO. DA. adj. Mabut6.
Idng lamdn ang lo6b. {] f g. Ma HUEVA B^6 ng roga isda,
f.
yabang; hamb6g. Mahagong na
HUEVAR. V. n. Mapsimuldng mag-
II
tun6g. m. Pagitan ng panahdn;

kaitl6B ang mga hayop na may
(I
puang
pakpdk
HUELGA. f. Panah6ng walang
gaw& ang HUEVERA. f Babaing naglala-
isfing tao.
Aklasan, j|
Pagliliwaliw sa parang 6 po6k k6 Dgitl6g. II

Babaing asawa ng
II
na kaayaaya. mai7titl6g
HUELGO. m. HiningA. || Pagitan; HUEVERO m Lalaking nag-

puang. lalaV6 6 nangangalakal ng itl6g,
HUELGIUSTA. eom. Ang umaklds HUEVO. m. Itl6g,
sa pagawaan. HUIDA. f . Pagtakas; paglayas. ||
HUELLA. f. Bakds ng pa^ ng Pagilag na bigl& ng kabayo sa

tao 6 hayop sa lupJi. || Pagyu- landds na tinatakbuhdn
.
286
HUIR HUMI
HUIR. V. n. Tumakas; lumayaa. 6b; kapakumbabadn. Kahinhi- ||
II
fig. Lumayd ng matulin ang ndn; kababaan ng pagkatao. ||
isdng bagay. fig. Umilag sa ||

Pagpapakumbabd; pagsun6d.
is^ng bagay na masamS; umiwas. HUMILDE. adj. Mababang lo6b;
HULLA. f. Uling ng bato. mapagpakumbabd. fig. Panddk. ||
HUMANIDAD. f. Katauban. ||
fig.
II
Mababang pagkatao,
Karupuking lo6b ng tao, Pag ||
HUMILLAdON. f, Pagpapakum-
kamaramdamin sa kapahamakdn babd; pangangayupapa.
ng ating kapuwgl. Kalambutd.n ||
HUMILLAR. V. a. Pagpakumba-
Dg lo6b; kalumanayan fam. ||
bain; pangayupapain. || v. r^
Kalakbdn ng pangangatawan; ka Magpaku mbab A ; mangay upap^

tabaan* HUMO. m. A^6. || Singdw na
HUMANITARIO, RIA. adj. Sa pstrang as6 ne tubig na main.t.
ikabubuti ng kapuw^ 6 katau- Kayabangan; kapalaluan.
II
fiff.
han. HUMOR. m. Ang anomdng katds

HUMANO, NA. adj. Nauukol 6 ng katawdn ng hayop. fig. II
katutubd sa tao. {|
f]g. Maawain Asal; gawl. Ugaling ma- ji
fig.
sa kapuw^. || m. Tao, sayd. fig. Mabuting panganga-

II
HUMAREDA. f. Karamihan ng tawdn ng isdng tao upang gu-

as6. mawS, ng isdng bagay.
HUMAZO. m. As6ng masinsin at HUMOSO, SA. adj. Umaas6. ||
marami. fig, Nagtatapon ng singdw ng

HUMEANTE. p. a. ng Humear, tubig na parang as6.
Unaaas6. HUNDIMIBNTO. m. Pagpapalu-
HUMEAR. Umas^; magas6;
V. n. b6g. II Paglubog.
magusok. Sumingaw ang ku-
||
HUNDIR. V. a. Palubugln. ii
mukul6ng tubig na parang as6, fig. Inisln; siilln. fig. Iwasdk;

II
II
fig. Maiwan ang bakds ng sirain; iguhd. ||
v. r. Lumub6g,
isHng kaguluhan 6 pagkakaallt Maguhd; mawasdk.
II y fam. ||
fig.
na lumipas. MawalA at sukat ang isdng ba*

HUMEDAD. f. Kahalumigmig^n. gay na dt malaman kuug sa4n
HUMEDEGER, v. a. Basaln ng napaso6t.
bahagya. II
v. r. Mabas^ ng ba- HURACAn. m. Bagy6ng malakds.
hagy&. Hanging napakalak^s at may
II
HUMEDO, DA. adj, Halumigmfg; kasamang ipoipo.

BasA ng bahagy&. HURaMa. f. Pagilag sa pakiki-
HUMERO. m. Padaluyang aso. hardp sa kapuw^ tao.
HDMERO. m. But6 ng dagada- HURASTO, SA. adj. Umiilag at
gaan 6 itads ng bisig. nagtatagd sa pakikibardp sa ka-
2UMILIDAD, f. Kababaang lo- puwli. tao.
287
HURG I
HUSM
HDRGAR. V. a. Alugla; ligligin. manman.
*
II fig. Udyukan; ibuna^d. HUSME^R. V. a. Amuydn ang
HURTADILLAS. (A) m. adv. Pa- isdng bagay. i|
fig. y fam. Man-
tag6; panak^w. manan; tiktikan. ||
v. n. Manga-
HURTAR. V. a. Mangumit. ||
m6y.
Magdayi sa pagbibili. ||
fig. Ili- HUSMEO. m. Pagam6y; pagma-
hls; ilayd. II v, r. fig. Magtagd; manmdn.
lumihis* HUSMO. m. Am6y ng karne
HURTO, m. Pangungumit. || kung nagsisimuldng mabul6k.
Ang inumit na bagay. || A hurto HUSO. m. Pangpill ng sinulid' ||
m. adv. Patag6; panakdw. Pilihd,n ng sinulid.

HUSMA. f. Pagam6y; pagma- iHUY! interj. Aruy!
.
io^î^^^ ^s^'îo^^^saîa^^^
1. f, Ikdsampting titik o| abaka- magkamHkb^; msgiatulad.

dang kastil^ at p&Dgatl6 sa ka'^ IDILIO. m. Pagsu8uyuang katii-
niydng mga vocal. tubd sa mga taong lakl sa parang,
IBieE. m. Kamblog btmdok. [|
Bahagi ng isdng akdôg tu*
ICTI6FAG0, GA. adj. y s, Ku- mutuk( >y sa pagsisintaban
makain ng mga isdS,. IDIOMA. m Wika; saiit4 ng is^ng
IDA. i Pagyao; pagparoda. bft\an 6 bans^.
IDEA' f. Diw^; pagiisip. Pag- If
IDIOMAtIGO CA. adj. Kauukol
kakilala; palagdy sa isdog bagay, sa isdDg wlk^ 6 salit&,
R Eatalasan ng isip.
IDIOSINGR^SIA. f Asal na ka-
.
IDEAli. adj. Nauukol sa diâ 6

tutubd sa bawa*t tao.
pagiisip. !j
Mithl; sa isip, | m.
IDIOTA. adj. y 8. WalAng pag-
Paparis^D; huwaran. Layon, ||
iisip; ulian,
IDBaR. V. a. Magisip; magakal^.
Tuklasln 6 kathaia ang isang
!!
IDIOTEZ. f. Kawalinngpagiisip;
paguuhan.
bagay,
iDEM. pron. lat. lyoo din; ga* IDIOTISMO. m. Kamangmang^n;
yiSn dfn, kawal^n ng tur6. Gram. Pa-
||
ID^NTieO, CA* adj\ Kaparis; ngungusap na walfi sa alituntu-

kaisi; kamukh4; katulad. nin Dg gramatika, nguni't kara-
IDENTIDAD. f, Pagkakaparisi niwang gamitio.
pagkakdmukb&; pagkakatulad. ID6lATRA. adj. ys. Sumasam-
IDENTIPIOAR* V. a, Pagparisin; h& sa hindl tunay na diyos; du-
pagtularin. II v, r. Magkaparis; midiyds sa kahi't and.
289
IDOL IGUA
IDOLATRAR. v. a. Sumambd sa IGUALAR. V. a. Iparis; ipant^y,
*hindl tunay na diy68; dumiy6s Patagin; pantayin.

II
fig. Ha- ||
8a kahi^t aii6. II fig. Umibig ng tulan ng huk6m ng âlang kiling

labis sa isd^ng tao 6 bagay, sa kaninomdn. || v. n. Maparis;
IDOLATRiA. f. Pagsambd sa mga mapantay. v. || r. Pumaris; pu-
hindi tunay na diyos* fg. 1|
mantdy.
Malabis na pagibig sa isd-ug tao. IGUALDAD. Pagkakaparie; f.
pagkakapareho. Pagkakapatag.
IDOLO, m. Diyiisdiyusan. II fig. ||
Tao 6 bagay na pinakaiibig ng

IGUALMENTE. adv. m. Gaytia
dfn.
labis.
IGUANA: f. Bayawak.
IDONEIDAD Karapatan; f.* ka
UADA. f. Himp&khimpakan ng
kayahaa sa isdng bagay.
tiyan, Sakft ng himpakhimpa-
||
IDONEO, A.Marapat; may

adj. kan.
kaya sa isdng bagay. ILAdON. f. Paghuld ng isdng
IGLESIA. f Kapisanan ng mga bagay sa isd.
binyagan. ||
Simbahan, ILEGAL, adj. LabSg sa matuwld
IGNEO, A. adj. May pagkaap6y. 6 batds.
II
Kulay ap6y. ILEGALIDAD. f. Kawaldn ng ma-
tuwid.
iGNieiON. f. Pagaap6y; pagba-
baga.
ILEGIBLE. adj. Hindl mabasa.
Naga8p6y; nag-
ILEGITIMIDAD. f. Kakulangan
IGNITO, TA. ad].
sa matuwid.
babaga.
IGNIYOMO, MA; adj. poet. Bu- ILEGITIMO, MA. adj. WaU sa
matuwld; sinsdy. II Hindt wagds;
mubugd ng ap6y.
hindi tunay.
IGNOMINIA, f. Paghalay; pag-
ILESO, SA. adi. Hindl nasuga-
dusta.
tan 6 nasaktdn.
IGNOMINIOSO, SA. adj, Huma-
iLieiTO, TA. adj. LisyA; sinsdy
halay; dumudustd.
sa matuwld.
IGNORANGIA. f. Kamangma-
ILIMITADO, DA. adj. WsA&ng
Bgdn.
hanggd.
IGNORANTE. adj. y s. Mang.
mdog. ILUMINAdON. f. Pagiilaw/ [|
Hindt malaman; Palamuting mga ilaw.

IGNORAR. V. a.
bindt mabatld, ILUMINAR. V. a. Ilawan; llwa.
IGNOTO, TA. adi. Hindl kilala; nagan. GayakHn ng mga
t|
ilaw.
bindt batid. II
Kulaân ang mga any6, titik
IGUAL. adj. Kaparis; katulad. II

at ibp. Payamanin ang
II
isip
Patag. II Kaisd; kapareho. Dg mga karunungan. ii Magilaw

37
. ;
290
ILUM IMAN
ILUMINATIYO, VA. adj, Naka- IMAN. m. Batubalaoi. || fig.
tatanglaw Pangakit.
ILUSION. f. Malikmat&.; hirayH. IMANAR V. a. Batubalanian. II
11 Pagasang waldng ganap na V. r. Mabatubalani.

pinagsasaligan, IMANTAR. V. a, Batubalanian. II
iLUSiyO, VA. adj. Hindl tunay; V. r. Mabatubalani,

sa malas lamang; balintua^. IMBêiL. adj. Tulala; kapos ng
ILUSO, SA. adj. Naday^; nahi- baft
buan. IMBEGILID AD. f. Pagkatulal4
ILUSORIO, RIA. adj. Sukat ma kakapusdn ng bait.
kaday^ 6 makalinlang. Fot. ||
IMBERBE. adj. Hindt pa tinu-
Waldng halagd; wal^ng bisa. tubuan ng balbds.
tLUSTRAdON. f. Paapaparunong; IMBORNAL. m.. Paagusangtubig,
pagpapakarunong. Mga lara- |{
IMBORRABLE. adj. Hindi ma-
wan, dibuho at ibd pang any6ng kakatkdt; hindl mababurd.
inilalagdy sa mga akldt. IMBUIR, v.a. Uralian; udyukdn;
ILUSTRADO, DA. p. p. ng Ilua- ibuy6.
trar. |1 adj. Bihasa; marunong; IMITABLE. adj, Mahuhuwaran;
matalino. mapaparisan. Karapatdapat tu-
II
ILUSTRAR. a. Parunuogin;
V. laran 6 huwardn.
pabihasnin. Liwanagan.
|| Pa ||
IMITAGION. f. Paghuwdd; pag-
lamutihan ang is^ng limbag ng paris; pagtulad.
mga larawan. fig. Padakilain
ii IMITADO, DA. p. p. ng Imitar.
ang isang tao. fig. Turuan. || || II
Huwdd;
adj. pinaris.
Dumunong; matuto. fig. Ma- ||
IMITADOR, RA. adj. y s. Mang-
dakil^; matany^g. huhuwid; mamamar s.
ILUSTRE. adj. Marilag. il Ban- IMITAR- V. a. Huwardn; pari-
t6g; dakil^. san; tularan.
ILUSTRIBIMO, MA. adj. Napa- IMPACIENCIA. f, Pagkainip; ka-
karilag. waldn ng pagtitifs.
IMAGEN. f. Larawan. ReU ||

IMPACIENTAR, v. a, Inipin;ya-
Paglalarawan sa isdng bagay sa mutia. II

V. r. Mainip; mayam6t.
pamamagitan ng pangungusap. IMPAGIENTE. adj. Mainipin;
IMAGINAeiON. f. Dilidili; ha-
waldng pagtitiis.
k^hak^. 1 Guaamgunam. IMPAGABLE. adj. Hindi maba-

IMAGINAR. V. n. Dilidilihin; ha- bayaran.
kain; gunamgunamin.|| v. a. Mag- IMPALPABLE. adj. Hindt ma-
palagdy; maghinai&. hipd; hindt masalat.
IMAGINARIO, RIA. adj. Nasa IMPAR. adj. Gansdl; hindt mag-

dilidili; hindf tunay. kapard.
~ 291
IMPA IMPE
IMPAReiAL adj/ WaMng kini- IMPERGEPTIBLE. adj. Hind!
kilingan. sukat maramdamdn; hindt sukat
IMPARGIALIDAD. f, Kawaldn mapansin 6 matah6.
ng kinikilingan. IMPERDIBLE. adj. Hindi ma-
IMPARTIBLE. ad]. Hindi maba- wawald. II
m. Panusok na ma-
bahagi. Iift.
IMPASIBILID AD f Kawf idng. , IMPERDONABLE. adj- Hindl

damdam; kawaldng ddlit^. mapatatawad,
IMPASIBLE. adj. Hindi nagda- IMPERECEDERO, RA. adj. Wa-
damddm; wal^ng ddlitlt. l^ng pagkatapos. || Waling ka-
IMPAVIDEZ. f, Katapangan; ta- raatayan,
pang. 1MPERFECCI6n. f. Kawal^nng
IMpAYIDO, DA. adj. Matapang; gandp na kayarian. Kakula- ||
wal^ng takot. ngdng bahagy& sa paguugal!.

IMPEGABLE. adj. Hindi mag- IMPBRPEGTO, TA. adj. Hindi
kakasala. ganip. II
Hmdl yari.
IMPEDIDO, DA. p. p. ng Impe- IMPERIAL. adj. Nauukol sa ka-
dir, II
adj. Hindt makagaw&; harian.
lumpo. IMPERIALISMO . m . Alituntu-
IMPEDIMENTO, m. Sagwil; had- ning makahari,
Idng; balakid. IMPERIALISTA. adi, y s. Ma-
IMPEDIR v.a. Hadlangan; san- kahari,
salain; pigilin. IMPERieiA. f. Kawalan ng ka-
IMPELER. V. a. Itulad; ibunsod. sanaydn 6 kaalamdn sa is^ng
II
fig. Ibuy6; sulsuldn. bagay.
IMPENETRABLE. adj. Hindl IMPERIO. m. Paghahari 6 pag-
matatagusAn; hindl mapapasok. uutos.Kapangyarihang pagka-
II
II
fig. Hindi matardk ng isip. hari. Kaharian. ^ fig. Pagma-
1|
IMPENITENGIA. f. Di pagsisi- matads; pagmamalak!.

sing lub6s sa sala; katigasdn ng IMPERIOSO, SA. adj. Naguutos;
pusd sa pagsisisi. naghahari.
IMPENITENTE. adj. Di nagsi. IMPERITO, TA. adj. Waldng ka-
sising lub6s sa sala. alamdn; waldng sanay.
IMPENSADO, DA. adj. Di tina- IMPERMEABLE. adj. Hindl tU
talag^; hindi akalain; wai& sa natagusdn ng tubig. || m, pa
gunitAl mit na panûldn.
IMPERAR. V. n. Maghari. || IMPERMUTABLE. ad]. Hindt
Magutos; mamayani. mapapalitdn.
IMPERATIYO, VA. adj. Nagha- IMPERPETUO, TUA. adj. May
bari; naguutos * katapusdn.
. ;
292
IMPE IMPO
IMPERTfiRRITO, TA. ad]. Wa- II
Paratangan; buhatan. Tu- II
ling baklA; waldng takot. ruan ang isdng tao ng isang

IMPERTINENeiA. f. Salit^ 6 bagay, Ipaibabaw.
||
Pagala- li
gaw^ng wal^ sa panah6n. || Ka- ngin; takutin.

bugnutdn ng maysakit. ||
Kasu- IMPORTAGION. f Com. Pag-
ngitdn. papasok ng mga kalakal dayu-
IMPERTINENTE. adj. Wal& sa han,
pinaguusapan. || adj. y s. Bug- IMPORTANGIA. f, Kahalagahan.
not; masungit. IMPORTANTE. adj. Mahalagd;
IMPERTURBABLE. ad]. Hindt makabuluhdn.
magugul6. IMPORTAR. V. n. Maging dapat;
iMPETU. m. Gal^w na bigl& at magina kailangan. v. a, Mag-
||
malakas. || Bugsd; lakas. kahalagd. || Gom. Magpapasok ng

IMPETUOSO. SA. adj. BigU; mga kalakal dayuhan.
malakds; marahas.
IMPORTE, m. Halagd; kabaya-
IMPIEDAD. Kawaldng awS. sa
f.
ran.
kapuw^; kawal^n ng pananam-
palataya sa Diy6s.
IMPORTUNAR. v. a. Magpaga-
lit; mangyam6t ea pamamagitan
IMPiO, A. adj.y s. WalAng awJi
ng kahihingt ng isdng bagay.
sa bapuw^. II fig, Walang pa-
nanampalataya sa Diy6s* IMPORTUNIDAD. f, Kaulitan,|l
Kagalitang likh& ng pagkaya-
IMPLAGABLE. ma-adj. Hindt
palulubiy; hiodt mapahuhup^. m6t.
IMPLICACI6N. f. Pagkakaalit IMPORTUNO, NA. adj. WaU sa
n| dalawdng pangungusap. panah6n 6 sa pinaguusapan. ||
IMPLieiTO, TA. adj. Napapalo- Nakayayam6t; nakagagalit.

6b; nalalakip; nasasakldw. IMPOSIBILIDAD. f. Kawalan ng
IMPLOR ACI6N . f. Pagluhog sukat ikapangyari ng isdng ba-
pagsamd ;
pananal ng gay 6 gaw&.
IMPLORAR. V. a. Lumuhog; su- IMPOSIBILITADO. DA. p. p. ng
mamd; manaiog. Imposibilitar. ||
Waldng magaw&.
IMPLUME. adj. Waldirg mga II Salant&; lump6.
pakpdk. IMPOSIBILITAR. v. a. Hindl
IMPOLUTO, TA. adj. Malinis; mangyari; hindl magawd.
waldng bahid dungis, IMPOSIBLE. adj. Hindt mang-
IMPONDERABLE. adj. Hindl yayarl. ||
Napakahirap na gawin.
matitimbdng. IMP0SIC16n. f. Pagpapabuwis;
IMPONER, V. a. Pabuwisln; a- pagaatang ng isdng gawain 6
tangan ng isdng gawain 6 bagay. bagay. H Buwis.
293 -
IMPO IMPE
IMPOSTOR, RA. adj. y s. Nag- bdg.
paparatang ng dl tutoo sa ka IMPRESOR. m. Manglilimbag. 11
puwa. Nagkukunwari 6 nagpa

II
Lalaking may-ari ng limbagan.
pangg^p. IMPRESORA. f Asawa ng mang-
.
IMPOSTURA. f, Paratang; bu lilimbdg. |1

Babaing may-ari ng
hat; bintdng. |1 Pagpapanggap limbagan.
pagkukunwari. IMPREYISTO. TA. adj. Hindt
IMPOTENGIA. f. Kawaldng la^ natatalag^; hindt nahahand^.
kds na makapawa ng isaog ba IMPRIMIR. V. a. Ilimbc4g; lim-
gay. II
Med- Kawal&ng lakds na bagin Ikintdl.
|| ||
fig. Itaim-
makaanak 6 magandk. tim s*a Io6b; itanim sa alaala
IMPOTENTE. adj Walang ka- ang isdng aiw^ 6 bagay.
pangyarihan 6 lak^s. ||
Hindi IMPROBO, BA. adi- Masamd;
makaandk 6 magkaanak. waUnglpuri.
IMPRAqTlCABLE. adj. Hindl IMPR0CEDENCIA. f. KawaUn
maisasagaw&. Nauukol sa landas 1|
ng tiydk na pinagbuhatan 6 ba*
na hindl madaanang mabuti. taydn.
IMPRECACI6n. f. Pagsump&sa IMPR0CEDENTE. adj. Walang
kapuwa. tiydk na pinagbuhatan 6 bataydn;
IMPREGAR. V. a. Sumpain ang alit sa katuwiran.
kapuw^. IMPRODUCTIVO, VA. adj. Hindt
IMPRECaUCI6n. f. Kawaldnng Damumunga; kutad.
pagiingat. IMPROPERAR. V. a. Murahin;
IMPREGNAR. v. a. Tigmakin. II pagwikaan ng masamft.
V. r. Matigmdk. IMPROPERIO. m. Mura;wikang
IMPREMEDITADO, DA. adj. Hin- masamd; lait,
dt inisip; hindi kinurd IMPROPIEDAD. f. KawaMn ng

IMPRESeiNDIBLE adj. Hindl pagkakaukol 6 pagkakaangk6p.
maiiwasan. IMPROPIO, PIA. adj. Hindlukol;
IMPRESI6N. f. Paglimbdg. || hindi angk6p.
Limbdg; baka^. || Akldt na ni- IMPRORROGABLE. adj. Hindi
limbdg. II
fig. Balisang nilikhd mapalulugitan.
ng isdng bagay sa kalooban ng IMPR0VISACi6n . f. Paggawa
tao. ng isdng bagay ng biglaan.
IMPRESIONAR. v. a. Itanim sa IMPR0VISAR. v.a. Gawin ang
kalooban; ikintal sa alaaia. j| isdng bagay ng biglaan at walSr
V. r. Tumaimtim sa kalooban; nang hand^.
makintdl sa alaala. IMPROYISO, SA. ad]. Biglaan.H
IMPRESO, SA. p. p. irreg. ng de improviso* m. adv. Sa big-
Imprimir. m, Aklat na lim-
|| laan; sa madalian,
.
294
IMPR IMPU
IMPRUBENeiA. f. Kawalan ng pabubuhat; paguukol.
IMPUTADOR, RA.. adj, y s. Nag-
bait 6 pagiingat.
IMPRUDENTE. adj Wal^ng bait paparatang; nagbubuhat.
6 paaiingat, IMPUTAR. V, a. Paratangan; bu-
iMPUDENdA. f. Kawal^n ng hatan.
hiyd 6 puri, INABARGABLE. adj. Hnd! ma-
IMPUDENTE, adj Waldng hiyd lalangkom; d! masasakmal.
6 puri. INABORDABLE. adj. Hmdt ma-
IMPUDieU. f. Kahalayan; ka- aahunan.
waldng purl. INAGABABLE. adj Hindi mata-
iMPUDieO, CA adj. Mahalay; tapos; nindi mauutas.
waldng puri, INACCESIBLE. adj. Hindt ma-

IMPUESTO, TA D. p. irreg. ng daitihan; hindt malapitan 6 ma-
Imponer. 1| m Buwfs. ab6t.
IMPUGNABLE. adj Masashlan- INACCI6N. f. KatamHran; ka-
sdng; ra%tututulan. waldnse kilos 6 galaw.
IMPUGNAdON. f. Pagsalangsdng; INACEPTABLE. adj. Hindt ma-
pagtutol. tatanggdp.
IMPUGNAR. V. a. Salansangin; INACTIVIDAD. f. Kawaldn ng
tutulan. katamaran.
sipag;
IMPULSAR. V. a. Itulak; ibun- INA.CTIV0, VA, ad]. Walôa ga-

86d; ibuy6. Idw; walang lakds; tamdd.
IMPULSO. m. Pagtutulad; pag- INADAPTABLE. adj. Hindt ma-
bubuns6d; pagbubuy6. ikakapit; hindt mailalapat.
IMPUNE. adj. Hindi pinaruru- INADEGUADO, DA. adj. Hindl

sahan; waldng parusa. bagay; hindl akmd,
IMPUNIDAD. f. Kawaldn ng INADMISIBLE. Htndi mata-
adj.
parusa. tanggap; hindi masasangayunan.
IMPUREZA. f. Kawai^n ng ka- INADVERTENCIA. f. Kawaldn
linisan; karuoaihdn, |i
fig. Kiha- ng paunaw^. Dt pagkaaiumana;
||
layan dt pagkapansin.
IMPURIFICAR. V. a. Dungisan adj. Hindt
INADVERTIDO, DA.
ang isdng bagay 6 puri ng isâg naalumana; hindt napansin.
tao.
INaGOTaBLE. adj, Hindt ma-
IMPURO, RA. adj. M^rumi ang
uubos.
isdog bagay 6 purl ng isang
tao.
INAGUANTABLE. a d j, Hindl
matitiis 6 neiaaatim.
IMPUTABLE adj, Maipararatang;
maibubuhat; maiuukol. INALCANZABLE. ad j. Hindl
IMPUTAddN. f. Pagpaparatang; maaabdt.
.
- 295
INAL INAR
INALIENABLE. adi. Hiadl mai- INARTieULADO, DA. adj. Hindi
bibigdy sa ib^. gumagalaw, jl
Nauukol sa salitang
INALTERABLE. adj. Hindt ma- maugong at di mawatasan,
mamaliw; hindl magbabago, IN ARTieULO MORTIS. loe.lat.
INAMISIBLE. adj. Hind! mawa- For, Sa paghihingald; ea bingit
wald ng kamatayan.
INAMOYIBLE. adj. Hindt maga- INAUDITO, TA. adj. Hindt na-
galaw 6 maklkilos; hindt mati- ririnla kailanmdn. \ PangbihirJt.
tinaa. INAUGURAeiON. f. Pangunang
INAMOYILIDAD f. Kawaldn pagdiriwang sa isdng bagay. H
ng tigatig 6 galaw. pagpaparangdl sa isdng hari sa
iNANieiON. Med. Panglalatd
f, paghawak ng kapangyarihan,
6 panghihina ng katawan sa ka- INAUGURAL. adj. Nauukol sa
kulangan ng pagkain 6 ibang pangunang pagdiriwang
dahilan. IN AUGURAR V a. Manghul^ sa. .
INaNIMADO, DA. adj, Walang pamamagitan ng lipdd, tinig 6

kaluluwd. kilos ng mga hayop na may
INAPAGaBLE. adj. Hindl ma- pakpd^k Pasimuldn ang ising
II
papatay ang ilaw 6 apoy. bagay ng bu6og dingal at sayd,.

INAPELABLE. adj. Hindl ma- Ipagdiwang ang unang pagta-
II
paghahabol ang hatol ng huku- tanghdl sa madla ng is^ng bahay

mao. kalakal. Ipagsay^ ang unang
||
INAPETENGIA. f. Kawaldngpita pagtatanghal^ ng isdng akd& 6

sa pagkain. palabds.
INAPETENTE. adj. Walang pita INAYERIGUABLE. cdj. Hindl
6 ganang kumain. masisiyasat.
INAPLAGABLE. adj. Hindi ma-
palulubdy 6 mapahuûpd.
INCALCUL ABLE. ad j . Hindi
matataya.
INAPLIGABLE. adj. Hindt mai-
kakapit 6 maiaangkop. INOANSABLE. adj. WaUng ka-
paguran. | Napakasipag.
1NAPLICACI6n. f Kawalangsi-
kap sa pagaaral 6 a anomdng INGANTABLE. adj. Hindt ma-
gawain, aawit 6 makaikant^.
INAPLlCADO, DA. adj. Waldng INCAPACIDAD. f. Kawaldng ka-
sikap sa pagaaral 6 sa paggaw^. yang gumaw&, tumanggdp 6 mag-
INAPRECIABLE. adj. Hindt ma- aral ng iadng bagay. Kabagalan; 11
tutumbasan ng halaga; hindi ma- kakapusdn ng isip.

hshalagahdn. |J
WaUng halag^. INCAPAZ. Walang kaya a
adj.
INARRANCABLE . ad j. Hindl isdng bagay, H fig. Kulang sa
mabubuoot. isip 6 talino; mangmdng.
.
296
INCA INCI
INCAUARSE. V, r. Samsamln ng INCISIVO, VA. Pumuputol 6 hu-
hukuman 6 ng maykapangyarihan mihiw^.
ang mga kayamanang nasa usapln INCITACI6n. f. Pagamuk! pag. ;
upang maipanag6t sa magiging uudy6k

kahatulan, Kunin ang isdng
||
INCITAR. V. a, Amukiin; udyu-
bagay. kan; sulsuldn.
INGAUTO, TA. adj. Pabaydiwa. mCIVIL. adj. Walang pinagaralan;
Idng iogat. mangmdng.
INGENDIAR. v. a. Suaugin ang INCIVILIDAD. f. Kawalan ng
bahay, yagit at ibp. II v. r. Ma- kamangmangdn.
pina(7prdlan;
8UD0ff. INCLI MENGIA. f Kawaldng aw^. .
INGENDIARIO, RIA. m. y f, Ma- II

fig. Maiabis na iamlg ng pa-
nunuDog. nahon
INGENDIO. m. Sunog, INOLEMENTE. adj, Walang aw^
INCENSACI6N, f. Pag9usu6b ng 6 hab&g.
insiyenso. INCLINACI6n. f. Paghihilig;pag.
INGENSAR. V. a. Suubin ng hilig; pagkiling. || Pagyukod. ||
insiyenso. II fig. Purihin ng labis; fig; Pagkaibig; hilig. \

bibuan. meLINADO, DA. p. p, ng Ineli-
INGENSARIO. m. Pinagsusuubdn nar. ||
adj. Tung6; yuk6.
ng insiyenso. INGLINAR, V. a. Ihilig; ikiling.
INGERTIDUMBRE. f . Kawalan II
fig. Ibuy6; udyukdn. || v. r.
ng katunayan 6 katutohanan; Humilig; kumiling. \\

Mahilig;
pagaaliolangan. yumukod.
makiling;
INGESANTE, adj. WaMng hum- INOLITO, TA. adj. Marildg;tan-
pdy; waldng tigil.
INCIDENCIA. f. Pans?yayaring INCLUIR. V. a. Hakip; isama;

dl inaantdy; pagkakata6n. ilahok. II
V. r, Malakip; masama;
meiDENTE. Nagkataon. adj. || maiah6k.
8, Pangyayari; pagkakata6n.
INCLUSI6N. f. Paglalakip; pag-
meiENSO. m. Panuiib 6 insi- lalah6k.
yenso. ||
fig, Hib6.
INCLUSIVE. adv. m. Kalakip;
meiERTO, TA. adj. Hindl tunay;
kapama.
hindl tuto6. II Salawahdn; nasa
alinlangan. || Hiadt tiyak; hindi mOLUSO, SA. p. p. irreg, ng In-
eluir. II adj. Kalakip; kasama,
kiiala.
meiNERAR.I V- a, Tupukin hang- meOAR. V. a. PasimuMn ang
gdng magfng ab6 ang isdng ba* is&ng bagay.
gay- INeOBRABLE. adj. Hindl masisi.
INeiSION. f. Hiw^. Dgfl 6 mabirap singilin.
.
97 ~
INCO INC0
INGOGNITO, TA. adj, Hindt ki- INC0NCEBIBLB. adj. ^Hindt ma-
talL tarok ng isip; dt malirip.
INGOGNOGIBLE. adj. Mahirap INC0NCILIABLE a di Hindt. .
makilala. mangyayaring magkasund6,

INGOLORO, RA. adj. Walang INC0NCUS0, S.1. adj. Tunay;
kiilay. tap^t; hindt mapagaalinlanganan!
meOLUME. adj. Maâling ang meONDieiONAL. adj. Gan^p;
katawdn; waldng danaiddnai. âlang pasubal!.
INGOLUMIDAD, f. Kagalingan INC0NSCIENTE. ad^. Waldng
ng katawdn; pagiiigat ng isdng pangdamddm 6 malay.
bagay INeONSOLABLE. adj. Hind!
meOMBUSTlBLE. adj. Hindl maaliw 6 malib&ng ang lo6b
masusunog, INC0NSTANCIA. f. Kawaldn'ng
INC0MERCIABLE. adj. Hindi katiningang lo6b; pagsasalawa-
makakaiakal, han,
INGOMODAR. v. a. Pagalitin; INeONSTANTE. adj. Dt matining
nouhiin; gambalain. || v. r. Ma- na lo6b; salawahan.
galit; mamuhi; magambalil. INGONSUTIL. adj. Walang taht.
INeOMODlDAD. Ka\falan ng
f. INeONTABLE. adj. Hindt ma-
kaluagdn ng katawan. Abala, ||
||
biiang 6 mahirap bilangin.
Sukal ng loob, INCONTESTABLE. adj . Hind!
INGOMPARABLE. adi. Waldng masasalansdng.
mapaghahalintularan 6 kaparis. INCONTINENCIA. f. Kawaldn ng
INC0MPASIV0, VA. adj. Wal^ng pagpipigil ng lo6b, lalunglalii
awi 6 habag, nang& sa masamang ng kahilig
meOMPLETO, TA. adj. Hindi tawan, ||Ineontineneia de oHna
gand,p; hindi yari. Med^ Sakit na balisawsdw.
INGOMPRENSIBLE. udj. Hindl meONTlNENTE. adj. Hindt nag-
mawatas 6 matatap. pipigilng lo6b sa hilig ng ka-
meOMUNIGABLE. adj. Hindl tawan. Hindt mapigil. adv, t.
|j
||
makausap 6 maab6t ng balit^. Karakaraka.

INC0MUNICACI6n, f. Kawaldn INGONTRASTABLE. adj. Hindt
ng balit^ 6 nifg. madaig 6 matuklds. Hindt ma- ||
INCOMUNICADO, DA. Hindt adj. sasalansang 6 mapangangatuwi-

makausap 6 mapagbalitaan. ranan. fig. Hindt
11
mahihika-
INGOMUNIGAR. v. a. Huw^g yat.
kûsapin 6 balitaan. v. r, U- INCONVENIENTE.
ii
adj. Hindl
milag sa pakikipanay^m 6 paki- marapat 6 angk6p. || m. Balakid; ^
kipagniig sa kapuw^. sagwil, II
Kapinsalaan.
38
298
INCO INCR
INC0RP0RACi6N. f, Paglalakip; INGRUENTO, TA. adj, Hii dt
paghahald^ HPagbabaBgon; pag- madug6, ^
titiodig. I Pagkakalakip; pagka- INCRUSTAR. V, a. Itampok. i
kabald. Kttlupkupan ana ibabaw.

INGORPORAR. t. a. Ilakip; ihal6. INCUBACI6n. f. Pagpapapisa. ||
I Itindfg; ibangon. H v. r, Mag- Paghalimhim 6 pagpisS.

kasama; magkahaU. y y. r. Tu~ INCUBAR. V. a. Magpapis&;
mindig; magbangon; sumandig. magpahalimhlm ng man6k at ibp*,
INGORPORBO, A. adj. Waldng f|
V. n. Humalimhim ang ma-
katawan. nok at ibp,
INCORRECCI6n, f. Kawal^DDg INCULCACI6n. Pagpapasin- f.
pagaayos 6 pagtutuwld ng mall. sio, H

fig. ng burdg
Pagulit
INCORRECTO, TA. adj. H ndt pagpipiiit ng isdag bagay. f g. ||
ayos 6 tumpdk. H Masamang Pagbubunsod; paguudyok.

turd; matigds ang ulo. INCULCAR. V. a. Higpitan. ||
fig.
meORREGIBLE. Hindt ma- ad], U ng buong pagpipiiit ang

itin
itumpdk 6 maituwfd ang malt. isdng bagay. fig. Ibuns6d; ud-
||
||
Hindt masupil; matigds ang ulo, yukdn. H V. r. fig. Magmaulit;

INCORRUPCI6n. f. Kawaianng magmatigds sa isang akali, **
pagkabul6k. [[
fig. Kalinisan ug meULPABILlDAD. f. Kawaldn
pamumuhay at kagalingan ng ng sala.
asal. INeuLPABLE. adj. Walangsala.
INGORRUPTIBLE. adj. Hindi meULPAR. V. a. Big}dng kasa-
mabubul6k. Hindt mapa
|| fig, lanan; buhatan,
sasam&. fig. Hindt m^susuhulan,
II
INCULTIVABLE. adj. Hindi ma-
INCR|3DULIDAD. f. KawaUn ng pagtamndn 6 masîka
paniâia. Kawaldn ng peai-
|| meULTO, TA, adj. Walang ta-
nalig. nfm 6 saka. fig. Wal^ng pi-
II
INCRfiDULO, LA. adj. y s. Wa- nagaralan; mangmdng. fig. Wa- ||
Idng paniniwalli 6 sampalataya. idng ayos 6 gaydk.

I Hindt paniwalain. meUMBENGIA. f. Kaukuldn at
INOREIBLE. adj. Hindt mapa- karapatdng gumawfi ng is^ng
niniwalaan. || fig. Mahirap mabagay,
niwallt. INCUMBIR. V. a. Maukol ang
INCREMENTO. m. Dagdag 6 isdngbagay sa isang tao.
karagdagan. INCURABLE. adj. Hindt maga-
INCREPACI(5N. f. Pangungusap gamot 6 mapagagaliog. || Ma
na matigds at mabalasfk. hirap raapagali ^g.
INCREPAR. V. a. Pangiisapan ng INCURIA. f. Kapabayain; ka-

matigds at mabalasik. walan ng pagiingat.
2 99
INCU INDE
INCURIOSO, SA. adj. PabayA; INDEMOSTRABLE. adj. Hind!
walang ingat. maiturd.
INeURRIR. V, n. Mabuyo 6 INDEPENDENGIA. f. Kalayaan;
makagaw& ng isdng bagay. kasarinlan.
INDAGAGION. f* Pagsisiyasat; INDEPENDIENTE. adj. Malay^;
paguusia^. may pagsasarill.
INDAGaR. V. a, Siyasat'n; usi- INDESTRUGTIBLE. adj. Hindi
sain, maeisira.
INDEBIDO, DA. adj. Hindi na- INDETERMINABLE. adj, Hindi
rarapat. mahahanggahan.
INDEGENGIA. f. Kagaspangdn; INDETERMINAC16n. f. Kawalda
kawaiin ng hinhin. Salitdng II Dg kahanggahan 6 pasiyd.
maiaswd at mahalay. INDETBRMINADO, DA. adj. Wa-
INDEGENTE. adj. Magaspdng; Idng hanggd 6 pasiyd.
waldng hiuhia; mahalay; malas- INDieAR. V. a. Ipabatid ang isdng
w4, bagay sa pamamagitan ng tand^
INDEeiBLE. adj. Hindt maipag- 6 pangyayari. (| Itur6.
saysdy; hindl masabi, INDIGE. m. TandA
ng isdng
INDEeiSlON. f. Pagaalinlangan; bagay. K Tald 6 tuntunan ng
kawaldn ng pasiya. mga ulo ng bawa't kabanatli 6
INDEdSO, SA. adj. Alinlangan; kasaysayan ng ig^ng akUt.
waldng pasiyd. INDieiO. m. Kilos 6 tanddng
INDEPENSO, SA, adj. Hindl kinakikilalanan ng bagay na li-
makapagtanggol 6 makalaban. him.
INDEEINIBLE. adj. Hindi ma- INDIEERENGIA. f. PagpaparayA;
bigyang pasiya 6 hanggd. kawalan ng pagkiling 6 pagtang-
INDEEINIDO. DA. adj. Hindl Pf.
mabigyang pasiya. Hindt ma
II INDIEERENTE. adj. Nagpapa-
hanggandn 6 matiydk. ra}&; waldng pagkiling 6 pag;-
INDELEBLE. adj. Hmdt maka- tanggf.
katkat 6 mabubura- INDiGENA. Katutubd; tub5
adj.
INDELIBERACI6N. f. Kawaldn m. y f
sa i^^ng bayan* Taong
H .
n| pagmumuni 6 pagwawart. tub6 sa isdng bayan.

INDEMNE. adj. Ligtds sa kapa- INDIGENeiA. t Kahirapang ga-
hamakdn. ndp ng buhay; kawaiin ng sukat
INDEMNIZACI6N. f. Pagbabayad na magugol sa pangunang mga
sa kaiiradng nagaw^. kailangan.
INDEMNIZAR. v. a, Pagbayaran INDIGENTE. adj. Mahirap ang
ang kasiradn 6 kapinsalaang nabuhay; dukh&; waldng magu-
gaw&. gol.
;
300
INDI INDI
INDIGESTARSE. v. a. Hindl INDISTINTO, TA- adj. Hindf
matunawan ng pagkain. |( fig, y naiibd sa ibdng bagay. || Ka sd.
fam. Hindi makalug6d sa kapuwa INDIYIDUAL. Nauukol sa
adj.
dahil sa magaspdng na kilos. bawa^t tao 6 bagay. Katutubo II
INDIGESTIOn. f. Hindi pagkasa bawa't bagay.

tunaw ng kinain. INDIVIDUALIZAR. v. a. Isd-
INDIGESTO, TA. adj. Hindl isahin ang is^ng bagay; tumukoy
natutunaw 6 mahirap matunaw sa bawa*t isd.
sa sikmurS, INDIYIDUO, DUA. adj. Nauukol
iNDlGNAdON. f. Galit; po6t. sa bawa't tao 6 bagay. Hindi ||
INDIGNAR. V. a. Pagalitin; ma- mapagbabahagi. m. Baw^'t

||
kagalit 6 makapo6t. || v. r. Ma- kinapal, sangayon sa uring ki-

galit; mapo6t. nauukulan; tao.
INDIGNO, NA. adj. Hindi kara INJ)IVISIBLE. adi. Hindi maba-
patdapat. ll Hamak. bahagi 6 mapaghahatihati.
INDILIGENGIA. f. Kawalâ ng INDIYISO, SA. adj. Hindi ma-
sikap at pagiingat. hahati.
INDIRECTA. f. Salitdng parinig. INDOeiLi. adi. Suwail; mahirap
INDIRECTO, TA. adj. Hindl ti- turuan.
yakan. INDOeiLIDAD. f Kasuwaildn
,
INDISeUTlBLE. adj. Hindi ma- kapuruldn ng ulo sa pagaaral 6

pagtatalunan. paggaw^ ng isang bagay.
INDISOLUBLE. adj. Hindi oia- INDOeTO, TA. adi. Mangm^ng.
tutunaw.
Hindi makakaldg,
II
INDOeUMENTADO, DA.adi. Wa-
INDISPENSABLE. adj, Hindl Idng katibayan sa pagkamama-
maiiwasan 6 maipagpapaubay^; mayan.
sapilit^n. INDOLE f. Asal 6 hilig na ka-
INDISPONER. V. a. Huwdg pa- tutubd sa bawa't isd,,
gawin 6 papaghandain ng isdng INDOLENTE, ad^. Waldng paki-

^ baeay, Pasamain sa kapuw^.
II
||
ramdam. H Tamdd; batugan.
Makapagkasakit. v. r, Huw^g || INDOMABLE. ad]. Hindi mapa-
makagaw& 6 makapaghandd ng am6 6 masupil.
isdng bagay. Magkasakit.
|| INDOMADO. DA. adj. Hindt na-
INDISP0SICICN. Kawaldn n g paam6 6 nasupil.
handS sa isdng bagay. Karam- ||
IND0MESTICABLE. adi, Hindt
daman. mapaamo-
INDISPUESTO, TA. adj. Hindi INDOMITO, TA. ad). Hindi ma-
handd; may kapansaoan; may paam6 6 masupil. il fig. Mahirap
damd^m. paamuin 6 supilin.
INDISTINTAMENTE. adv. m. Wa- INDUBITABLE. adi. Hindi ma-
Idng pagkakaibd. pagaalinlanganan; tunay.
'
;
801
INuU INEF
INDUeeiON. f
."
Pagakit; pagu- INEFICACIA. f . Kawalin ng bisi
udyok; paghubuy6. 6 lakds.

INDUeiR. V. a. Ab:itin; udyukdn; INEFICAZ, adj. WaUng bhk 6
ibuyo. iakds
INDUDABLE. Hindt ma-
adj. INENARRABLE, adj. Hindi ma-
pagaaiinlanganan; tunay. ipaasaysdy.
INDULGENeiA. f. Kapatawardn; INEPTITUD. f. Kawalang kaya
bawas sa salang kinamtdn. muang.
kawa'dng
INDULGENTE. adj. Madallng INEPTO, TA. adj. Walang kaya
magpatawad ea kasalanan; maa- 6 muan. s. Mangmdng.
II
wain. INEQUIVOCO, CA. adj. Hindt

INDULTAR. V. a, Patawarin ang nagkttkamali 6 mapagaalinlanga-
naparusahan. Iligtds sa buwia
II nan
6 sa itinatadhana ng batas, INERGIA. f. Katamaran; kawa-
INDULTO. m. Biyaya 6 kapa- Idng lakd^.
tawardn sa isdng nabibilangg6 6 INERME adj. Waldng sandata.
naparusahan, INERRABLE. ad]. Hindt matna-
INDUMENTARIA. f. Pagaaral at mali,
pagsasalaysdy ng mga kasuutan INERTE. adj. Wal^ng lakas; wa-
6 damit na ginagamit ng unang Idng kaya 6 biaa, Temdd,
II
dako. INESGRUTABLE. a d ]. Hind!

INDUSTRIA. Kagalingan at
ti manuynoy 6 matar6k.
kasanaydn sa paggaw^ ng isang INESPERADO, DA. adj. Hindt
bagay. || Gawain sa k^mdy. ||
inaantay na mangyari.
De industria- m. adv. Kinus^; INESTIMABLE. adj. Hindt ma-
sinadya. hahalaaahan.
INDUSTRIAL. Nauukol sa
adj. INESTIMADO, DA. adj. For. Hin-
gawain sa kam^y. m. Ang || pa nahahalagahan 6 natataya.
dt
nabubuhay sa paghahanapbuhay
INEYITABLE. adj. Hindi maii-
ng mga bagay na gaw& sa kamay.
wasan,
INDUSTRIAR. v, a. Sanayin;
Kawalan ng
turuan.
INEX^CTITUD, f.
kaganapdn 6 kalubusdn.
IN^DiTO, TA. adj. Nasusulat
na dt nahahaydg. INEXACTO, TA adj. Hindi ga-
INEPABILIDAD. f. Kawalan ng ndp 6 lubos.

dadng maipahayag sa pamama INEKHAUSTO, TA. adj. Hindl
gitan ng pangungusap. mauubo^; napakarami.
INEPABLE. adj. Dl maipagsay- INEXORABLE. adj. Hindt napa-
say sa pamamagitan ng pangu- dadalg. sa tnga luhog; hindt na-
ngusap; df masayod ng diM. pakikiusapan.
.
302
INEX INFA
INEXPERIENCIA. f. Kawalaa ng mus^n, I fig. Kalagayan ng
kasanay^n. is^ng bagay sa unang sangdall ng
INEXPERTO, TA. adj. y s. Hindl paglit^w.
sandy. INFANTA. f. Batang babaiog
INEXPLICABLE adj. Hindl ma- vpalA p'ing pit6Dg tao. Anak na N
ipaliwanag. babae ng harl. H Manugang na

INE:3fPUGNABLE. adj. H'ndt babae ng hari.
makukuha 6 mapasusukd sa pa- INFANTE. m. Batang lalaking
mamagitan ng mga sandata, | walA pang piteng ta6n. | Anai^
fig. Hmd! mahimok 6 mahika na lalaki ng hari. Kawdl -oa ||
yat. lakdd.
INEXTINGUIBLE. adj. H ndi INFANTERIA. f. Hukb6ng nag-
malilipol.il fig. Habang panahou; lilingkod ng lak^d.
hindt matatapos. INFANTICIDA, adj. y s. Puma-
INEXTIRPABLE. adj. Hiiidl ma tdy ng sangg61.
bubunot. INFANTICIDIO. m, Pagpaty ng
INPALIBILIDAD. f Kawaldn ng sangg61.
pagkakamall. INFANTIL. adj Nauukol sa sang.
INEALIBLE, Hiadl magka-
adj. g6l.
kamall; hindt makapagdada\^ ni INFATIGABLE. adj. WaUng ka-

madadaya,.^ | Tunay. paguran.
INFAMACI6n. f Pags ra ng pu INEaTU^R. V. a. Hangalin;
ri kabantugan at karangalan ng ungasin H ^- ^ Mahangil; ma-
isdng tao. ungds-
INEAMADOR, RA. adj. y s, Ma- INFAUSTO, TA. adj. Sawingpalad;
ninirang puri, kulang palad.
INPaMAR. V. a. Manirang puri INFECCI6n f. Pagkahawa; pag-
sa kapuw^. | v. r. Masiraang kabul6k,
puri. INFECCIOS0 SA. adj. Naka-
INFAMATIV0, VA, adj. Sumi-
hahavâ.
Birang puri.
INPEGTAR, V. a. Makahawa. j|
INEAMATORIO, RIA. adj. Su-

V. r. Mahawa
misirang puri.
Waldog puri, INFECTIVO, VA. adj. Nakaha-
INPAME. adj. y s,
kabantugan. | Masa hawa,

dangdl at
m&; alipust&. INFECUNDIDAD. Kawal^n ng
tab& ng kabaug&n;
luplt; kasa*
INEAMIA. f. Pagsirang puri; pag-
latan sa bunga.
dust&; paghalay. | Kaalipustaan;
kasamadn ;
pag kaDulisik INFECUND0, DA. adj. K itdd;
1NFANCIA. f. Kabataan; kamus- ba6g; saldt sa buoga.
303 -
INFE INFI
INPELieiDAD. f. Ka awiang mga tao.
6
palad. INFINIT0, TA. adj. Waling
INFELIZ. adj, Sawiagpalad. kanggd 6 kBtapusdn. H Na-
fig.
INPERIOR. adj. Nasa ibabd. H

pakarami.
Mabab^. |j Nasa ilalim ng ka- INELAMABLE- adj. Madaling
Dangyarihan ng is^ng tao. maalab.
magningas;
INPERIORIDAD. f. Kababaan. ||
INFLAMACI6n. f. Pagpapaningas
Katayuan ng is^na bagay na 6 pagn'ningas. || Pamamag4,
nasa ilalim 6 mabab^ sa ibd. INFLAMAR. V. a. Pdpagningasin;
INFERIR. V. a Kunang kahulu- papagalabin. II fig. Papagapuyin
Ban; huluin sa iba ang lo6b. || v. r. Magningas;
INFERNAL. adj. Nauukol sa magalab- || v. r. fiK. Magapoy
impiyerno, L'ibhdng nag.
|j
fig. ang loob. || v. r. Mamag&.
papanganyaya 6 pumipinsa'^, INELAR. V. a. Pamiatugin sa
INEieiONAR. V. a. Makahawa; hangin ang isang bagay na hung-
bulukin. ||
fig. Pasamain sa pa- kag. V. r. Mamint6g.
11
v, t. ||
mamag tanng masamang mga Magyabdng; maghamb6g

aral 6 halimbawa. v. r. Mahawa; |1 INFLEXIBLE. adj. Hindt maba-
mabul6k. v. r. fig. Sumanj& sa
II iukt6t 6 mahutok. fig. Ma- ||
masamang aral 6 halimbawa, tigas na lo6b.

INEIDELIDAD. f. Kawalan ng INFLEXI6N f. Paghub6g ng isdng
pagtatap^t; pagtataksi). Kawa-
||
bagay na tuwid.
Idn ng pananampalataya sa Diyos. INFLUENIA. f. Pagbibigdy bisS.
INEIEL. adj. Takîl; lilo; hindt ng isang bagay sa ibd. fig- II
nagtatapdt.il Waldng sampalataya Lakas 6 kapangyarihan ng isdng

sa Div6s; dt binyagan. tao sa ib^. H fig. Biyayang ipi-
INFILTRACi6N. f, Pagsala. nagkakabob ng Diyos sa mga
||
fig. Pagpapataimtim sa damda- kaluluwd,

INELUIR. V. a. Magbigdy bis^.
min ng mga aral 6 diw^. fig. Mamagitan; magbig^y ng
II
INEILTRAR. V. a. Salain [( fig. tulong sa ikauunlad ng kalakal.
fig. Pataimtimfn sa damdamin II
fig. P-igkalooban ng Diyos
ang mga aral 6 diw^, y. r. [|
ng kaniyang biyay^ ang mga
kalulu\â
Masal^. V. r. fig. Tumaitlm
II
INFORMACION, f. Pagbabalit^;
sa damdamin ang mga aral 6 Pagsisiyasat
pagbibigay a dm. ||
diwk, sa isdng aw4 6 sala.

INPIMO, MA. adj. Napakababa. INEORMAR V, a Magbalit^;
Lubhdng hamak magbigdy aldm. || v. d, For.
II at kadust^-
dusta,
Maghaydg ng katuwiran ang taga-
usig at mananaogfi61 sa hardp
INEINIDAD Kawalang hangga. ||
ng huk6aa.|| v.r. MakabalitSt; mag-
fig. Karamihan ng mga bagay siyasat.
;
304
INF0 INGE
INPORME. m. Balita. (l For, isip.
Pagsasalaysdy ng mananangg61 sa INGENUIDAD. f. Katapatang

hardp ng huk6m. adj, WaMng ||
Io6b; katunayan ng mga pangu-
anyd ngusap.
INPORTUNADO. DA adj. Wal^ng INGENUO, NUA. adj. Tapat na
kapalaran, lo6b; tunay.
INF0RTUNI0. m. Kasawiangpa- INGERIR. V. a. Ipasok; ipalo6b.
lad. II
Pagkapahamak. II
fig. Ihald; isama. 1|
v. r. Mang-
INFRACCi6N. f. Paglabag sa himasok.
batds 6 kautus^n, INGINA. f. Sihang.
INFRASCRITO, TA. adj. y s. Na- INGLE. f. Singit.
kalagda sa ibaba. INGOBERNABLE. adj. Hindl
INPRINGIR. V. a. Labagln ang mapamamahalaan.
batds 6 kautusdn. INGRATITUD. f' Dl pagtandw
INFRUCTiFERO, RA. adj, Hindl 6 pagkilala ng utang na lo6b. ^
namumunga. ||
fig. Waldng ka- INGRATO, TA. adj, Waldng utang
pakinabangdn. na lo6b. 1| Masaklap.
INFRUCTU0S0, SA. adj, Waldng INGREDIENTE. m. Sangkdp.
bisa; waldng kabuluh^n. INGRESAR, V. n. Pamasok 6
INFUNDAD0, DA. adj. Waldng masok
pinagsasaligan. INGRESO, m. Pagpasok. H Paû-
INFUNDIR. Pagkalooban
V. a. fig. kda II
Salaping pumapasok
ng Diy6s ng biyay^ ang kalu- INHABIL. Waldng kaya 6adj.
luwd. talino. Hindl makahawak ng

II
INFUSi6N- f. Pagkakalo6b ng katungkulan dahil sa kasalanang

Diy6s ng biyay^ sa kaluluw. ||
nagawa.
Farm> Pagbababad ng ugdt 6 INHABILIDAD. f. Kawaldn ng
baldt iig anom^ng kahoy sa tu- kaya 6 talino, || HadMng na na-
big 6 aâ^- Pagbubuhos ngII

kapipigil sa panunungkulan.
tubig sa ulo ng binibinyagan. INHABILITaCI6N. Pagpigilsa f.
^'
INGENIAR. V. a. Iguhit 6 tuk- tungk6l; paapapawaldng kaya.

lasia ng isip. H v. r. Tumuklds INHABILITAR. V. a. Pigiiin sa
isip. tungk61. Mapigil sa tungkol.
sa II
INGENIO. m. Iîp: talino. l) INHaBITABLE. adj. Hindl ma-

Taong may talino. || Makinang tirah&n 6 mapamahayan.
pangdigmi. INHERENTE. adj. Kakabit; ka-
Katalinuhan; lakip.
INGENIOSIDAD. f.
kagalingan ng isip. Bunpa ng

||
INHUM AGION . f . Pagbaba6Q
katalinuhan. pagiilibfng,
INGENIOSO, SA. adj Matalino; INHUMANIDAD. f. KalupitAn;

magaling an| isip. ||
Likb& ng kabangisdn.
- 305 -
INHU INMA
INHUMANO, NA. adj. Waldog INMAGULADO, DA. adj. Waldng
awa; malupit. bahid dungis.
INHUMAR. V. a. Ioa6n; iliWag. INMARCESIBLE. adj. Hindl ma-
INieiAL. adj. Nauukol sa pinag- lalantd.
muldn n| isdng bagay. Unang |(
INMATURO, RA. adj, Hind!
titik ng isaog pangungusap. hin6g; bub6t; wal& sa panah6ii.
iNieiAR. V. a, Tanggapin ang INMEDIAGION, f. Kalapitan.il
isang tao sa pagpasok sa isdng pl. Paligidligid; karatig.
samahang lihim. ||
fig. Turuan INMEDIATAMENTE. adv. m. Sa
ng mga bagay na dakila. ||
piling. ii ady. t, Kapagdaka;
Simuldn ang isdnp, bagay. v. r. ||
kagyat.
Tumanggdp ng nlâ unang orden INMEDIATO, TA. adj. Malapit;
sa pagpapare. karatig.
INieiATIYA. f . Panukaia. Pag- ||
INMEJORABLE. adj. Napakaga-
papaalam sa ibd ng gagawin; Hng: napakabuti.
pagpapaiagdy, INMENSIDAD. f. Kawaldn ng
INieUO, CUA. adj. Hindi matu- sukat; kalawakan. |{
fig. Kara-
wid; masamd. mihan; kawan; pulut6ng.
IN ILLO TEMPORE. loe. lat. INMBNSO, SA. adi, Waldng su-
Nang panah6ng ya6n. kat; malawak; waldng hanggd 6
INIMITABLE. adj. Hindt matu- katapusdn. fig, Napakalaki 6
||
tularan 6 mapaparisan. ||
Gand.p; hindt mabilang.
yari. INMENSURABLE. ad j Hindl .
ININTELIGIBLE. Hindt ma- adj, masukat, fig.||Napakahirap su-

watas. 11
M^hirap mawatas. katin.
INIQUIDAD. Malaking kali-
f. INMEREGIDO, DA. adj. Hindl
kudn sa matuwfd; kasama^n. dapat magkamlt.
INJURIA. Paghalay; paglait;
f. INMERGIR. V. a, Ilub6g sa tubig
paguydm ||
6gaw^ng laban
Salit^ ang isang bagay.
sa katuwiran. fig, Kapinsaladng
||
INMERSION. f. Paglulub6g sa
ginagaw& sa isdng bagay. tubig Dg isdng bagay.
INJURIAR. V. a. Halayin; laitin; INMIGRAeiON f. Pangdadayuhan.
uyamin; apihla. INMIGRAR. V. n, Dumayo; ma.
INJURIOSO, SA. adj. Lumalait; nirahan ang mga tao sa ibdng
umaapl. bayan 6 lup&.
INjUSTIClA. f. Kabuktutan. !|
INMINENGIA. f. Kabingitin 6
Kawaldn ng matuwld. kalapitdng mangyari.
INJUSTO, TA. adj. Bukt6t; labdg INMINENTE. adj. Nabibingit 6
sa matuwid. malapit na mangyari.
39
306
INMI INMO
INMlSeUlR. V. a. Ihal6; isama INM6VIL. adj. Hindt gumagal^w;
ang is^ng bagay sa ibi. v. r. ||
waUng tigatig.
fig. Makialdtn 6 maaghioaasok INMOYILIDAD. f. KawaUng ti-
sa kalakal ng ibd. gatig 6 galaw.
INMOBLE. adj. Hindl matinag.|| INMUDABLE. ad] Hindt nagba-
Hindt gumagaldw. ||
fig. Walang bago 6 nagmamaliw.
tigatig. INMUEBLE. m. Kasangkapang
INM0DERACI6N. f. Kawal^n dt natitinag, gaya ng lup^, bahay
ng katamtaman 6 tuto. at ibp.

INMODERADO, DA. adj. Waldng INMUNDieiA. f . Karumihdn; ka-
katamtaman 6 tuto. salaulalaao; sukal. fig. Kaha-
||
INMODESTIA. f. KawaUn ng layang gaw4.

hinhin. INMUNDO, DA. adj. Marumi;
INMODESTO. TA. adj. Waldng salaullt; nakadidiri. |1
fig. Mahalay
hinhin; magaso. na gawd.
INMOLAGION. f. Paghahain, li
INMUNE. adj. Ligtds sa anomdng
Pagpapakahirap. tungkulin, buwis 6 mirita.
INMOLAR, V. a. Maghain. ||
INMUTABLE. adj. Hind! mag*
Magpakahirap. v. r. fig.
]| Mag- babago 6 magmamaliw.
hand6g ng buhay, kayamanan at INMUTAOION. f Pagbabago,
ibp., sa kapaklnabangdn ng isdng INMUTAR. V. a. Baguhin 6 ibabin
tao 6 bagay. ang isdng bagay. || v. r. fig.
INMORAL. adj. Laban sa ma Magibd ang kulay ng mukh4 6

buting asal. kilos dahil sa matinding silakb6
INMORALIDAD. f. Kawalan ng ng damdamin,,
mabu|ing asal. INNATO, TA. adj. Katutubd.
INMORTAL. adj. Waldng kama- INNAYEGABLE. adj, Hindt ma-
tayan. ||
!fig. Matagdl sa alaala lalayag.
ng mga tao. INNEGESARIO, RIA. adj. Hindt
INMORTALIDAD. f. Kawaldn kailaDgan.
ng kamatayan, fig. Pagtatag^l ||
INNEGABLE. adj, Hindt matu-
ng isdng bagay sa alaala ng mga tutulan.
tao. INNOBLE. pdj. Hamak.
INM0RTALIZAR. v* a. Papana IN nOMINE. loe lat, Sa ngalan.
tiiihin ang is^ng bagay sa alaala INN0VAR. V. a. Baguhin ang
ng mga tao. || v, r. Manatili isdng bagay.
ang is^ng bagay sa alaala ng INUMERABLE. adj. Hindt ma-
mga tao. bilang.
INMOyiBLE. adj, Hindi matinag; INOBEDIENCIA. f. Kawaldn ng
hindt gumagal^w. pagsunod.
307
moB INSA
INOBEDIENTE. adj. Suwail, INSANABLE. adj. Hindt mapa-
INOCENCIA. f. KawaUng malay gagaling,
8a kasalanan; kawaMng sala. J|
INSANIA. f. Kabaliwan 6 kasi-
Kawaldng malay; kamiismusdn, raan ng bait.
iNOeENTE. adj. Walang kasa- INSANO, NA. adj. Baliw; sirdng
lanan, Waldng malay; musmos.
||
isip.
INODORO, RA. adj Waldngam6y. INseRIBlR. V. a. lukit ang ano-

INOLYIDABLE dj. Hindt ma- mang titik sa bakal 6 bat6. II
lilimutan. Isulat; italS. ang pangalan ng

INOPIA. f . KahiraDan ng buhay; isdng tao. || y. r. Magpasulat.
karukbaan. INSCRIPCI6n. f. Paguukit sa
INOPINADO, DA. Wala sa
adj. bat6 6 bakal ng mga titik. ||
gunita; hindi inaakalang mang- Pagpapasulat.

yari. INSECTO. m. Zool Hayop na
INOPORTUNIDAD f. KawaUng maliit.

kapanaiuttan, INSEGURO, RA. ad]. Waldng
.INOPORTUNO, NA. adj. WalA tiydk 6 kasiguruhdn.
sa panah6n. INSENSATEZ. f. Kahangaldn.
INORGANiCO, CA. adj. Nauu- INSENSATO, TA. adj. Hangdl;
kol sa mga katawdng walang mangmdng.
kasangkapang ikabubuhay; wa- INSENSIBILID AD . f. Kawalin
Idng buhay. ng pangdamddm. ||
fig. Katiga-
INQUIETAR. V. a. Bagabagin. ll
sdn ng pusd.
Mabagabag; maligalig,
V. r. INSENSIBLE. adj. Waldng pang-
INQUIETO, TA. adj. Bagabdg; damdam. || fig. Matig&s ang
ligbli^. pus6.
INQUIETUD. f. Bagabag; kali- INSEPARABLE. adj. Hindl ma-
galig^n. II
Gulo; takot; balisa, paghihiwal^y. ||
fig. Nauukol sa
INQURIR. V. a, Siyasatin; usi- mga bagay na dl mapaghihiwaldy,
saio. II
fig. Magkasdmasama.
INSACIABLE. adj. Walang ka-
INSERGION. f. Paglalakip; pag^
siyahdn. sasama ng isang bagay sa ibd.
INSACULACI6n. f. Pagsisilidsa
INSERTAR. Ilakip;
V. a. isama
uma 6 supob ng mga pangalang
ang isdng bagay sa ib^.
nakasulat upang gawin ang pag.
sasapalardn.
INSERYIBLE. adj. WaWng ka-
gagamitan; bindl magagamit.
INSAGULAR. V. a. Isilid sa urna
6 supot ang mga 'pangalang na- INSIGNE. adj, Bant6g; tanygg;
kasulat upang pagsapalardn. marildg.
INS ALUBRB . adj . Nakapagka- llNSIGNIA. f. Tand&; s gisag. |[
kasakit. 1 Bandilli.
- 308
INSI INSO
IN8IGNIFICANTE. adj. Walang INSOLUBLE. ad^. Hindl matu-
kahuIug^D 6 kabuluban. naw sa tubig. |j
Hindt makalag.
INSINUAR V a Bang gitin pa-
. . . ; i
INS0LVENCIA. f. Kawal^n ng
hiwatig ang i^^ng bagay. For, ||
kaydng magbayad sa utang.
Ipakita ang isang katibayan sa INSOLYENTE. adj. Hindi maka-
hardp ng huk6m upang pama- bayad sa utang.
gitanan ng kaniydng kapangya- INSOMNE. adj. Hindl natutulog;
rihan. v, r,
|| Patalabin sa dam- puydt.
damin ng is^ng tao upang mahuli INSOMNIO. m. Dl pagtuIog;ka-
ang kalooban. || fig. Tumimd ng wal4n ng ant6k.
untiunti sa kalooban ang isang INSONDABLE. adj. Dt maaarok.
damdamin, masasamang hilig 6 li fig. Hindt matar6k ng isip.
kabanalan. INSONORO, RA. adj. Wal^ng
INSIPIDEZ. f. Kawaldn ng lasa. taginting 6 tun6g.
INSIPIDO, DA. adj. WaMng lasa. INSOPORTABLE . a d j. Hindt
II
fig. Waldng sigU; matabang. mabatd. 6 matiis. ||
fig. Naka
INSIPIENdA. f. Kamangmang^n. mumuht.
II
Kawalaa ng isip. INSPECCi6n. f. Pagsisiyasat. ||
INSIPIENTE. adj. y s. WaWng Pagbabant^y at pagiingat ng isdng

dunong; mangm^ng. Waldng || bagay.
isip. INSPEGGIONaR. V, a. Siyasa-
iNSlSTENdA. f. Pamamalagiat tin.
pagpipilit sa isdng
bagay. INSPEGTOR, RA. adj. y s. Ta-
IN^STIR. V. n.
Magpilit; mag- gasiyasat. || m. Punong nagsi-
maulit; maf^matigds.
siyasat.
INSOeiABLE. adj. Waldng ka-
Pagsingh6t ng
INSPIRAGION. f.
puw^ tao; ayaw makihar^p sa
hangin. ||
fig, Psgpukaw ng Diy6s
kapuwl^.
sa kalooban ng kaniyang kina-
INSOLAeiON. f. Med^ Sakft ng
pal.
ulo,
INSOLAR. V. a, Itampdk sa araw INSPIRAR V. Singhutln ang
a.
hangin. fig, Igising sa kalooban

ang isang bagay; ibiUd. || v. r.
||
Magpaardw. ang mga damdamin, diwit at ibp.

fig- Liwanagan ng Diy68 ang
INSOLDABLE. adj. Hiadl mahi- 11
isip Dg ising tao at pukawin

hinang.
INSOLENGIA. Kapaslang^n;
f. ang damdamin.
kawal^n ng pitagan; katampala- INSTANTAnEO, A. adj. Isdng
sanan. kisdp matd; madalingmadalt.
INSOLENTE. adj. Pasldng; wa- INSTANTE, dq. Sangdalt. Al ||
Idng pitagan; tampalasan. instante.^ m. adv. Karakaraka^

; .
309
INST INSU
INSTAR. ng buong
V. a. H ngla lino.
pagpipilit; ipakiasap ng buong INÛPIGIENTE. adj. Hindt sa-
pagmamakaaoaS ang isdng bagay. pdt; kapos.

II
V. n, Dalidaliin ang pag- INSaPRlBLE. adj. Hindt matiia
gaw& ng isdng bagay. 6mabatd,
INSTIG AGION . f . Paguudy 6k INSULSO, SA. adj. Waldng lasa;
pagurali, matabdng, f ie Waldng sigld*
II .
INSTIGAR, V. a. Udyukan; ura- INSULTAR, V. a. Murahin ang

iian. isang tao; laitin. |1 v. r. Magka-
INSTILAR. V, a. IsiHd ng patdk r'imddm ng bigl&, na ikawalS. ng
patdk ang isdng baaay. pagkamalay tao.
INSTINTO. m. Gari na ka- INSULTO. m. Pagmura; paglait,
tutubd ng mga hayop sa sariling Pagdaluhong na bigi&. H Pag-
II
buhay. Pagkasi ng Diy6s Es-

||
kakaramddm na bigl&, na ika-
piritu Santo. wald ng pagkamalay tao.
INSTITUeiON. f. Pagtatatag ng INSUPERaBLE. adj. Hindi ma-
isdng bagay, Paaraldn, pl- || |j
lalaluan 6 mapalalampasdn,
Katipunan ng mga simulain ng INSURGENTE. adj. y s. Naghi-
isdng karunungan. himagslk.
INSTITUIR, V. a. Magtatag; mag- INSURRECCI6N. f. Paghihi-
tayo. Magsimuia.
II
Magturd. (! maasik.
INSTRUeeiON. f. Pagtuturd 6 INSURRECCI0NAR. V. a. Pa-
pagaaral. || Karunungang pinag- panghimagsikln. 1| v. r. Mang-
aralan. || pi. Utos. hlmarsik.
INSTRUGTIYO, VA. adj. Nag INSUSTITUIBLE. adj. Hindt
tuturd. mahahalinhdn.
INSTRUGTOR, RA. adj. y s. Nag- INTAGTO, TA. adj. Hindt naga-
tutur6.
galdw 6 nabihip6, II Hindl naga-
INSTRUIDO, DA. adj. May na-
gasgds 6 nasisira. || f'g. Dalisay;
lalaman marunong.
;
waldng halo. 1|
fig. Hindt naba-
INSTRUm. V. a. Turuan; aralan. banguit.
Pagpakilalanan ang is^ng tao
II
ng kalagayan ng isdng baj?ay.

IWTACHABLE. adj. Hindt sukat
mapund 6 mapntasdn.
INSTRUMENTAL. adj. Nauukol
sa kasangkapang panugt6g. INTEGRIDAD. f. Kaganapdn. |i
INSTRUMENTO. m. Kasangka Kalmisan ng mga dalaga.

pan. Makind.
II Kasulatang ||
INTEGRO, GRA. adj, Ganap;
nagpapatunay sa isang bagay. bu6. II
Marangdl.
INSUFK:IENCIA. Kakapusan;
f. INTELECCI6N. f. Pagwatas; pag-
, dt kasapatdn. |j Kawaldn ng ta- batf d
mo
INTE INTE
INTELECTIVA. Kapangyarihang f . INTERGALAR V. a. Pagsallt-
makawatas 6 makabatid, salitin.
INTELEGTUAL. adj, Nauukol sa INTERGEDBR, v. n. Mamagitan;

pangwatas. Nauuknl sa diw^.
||
mamagitnd.
INTELIGENeiA. f. Pagiisip. | INTERGEPGION. L Pagharang;
Pagkilala; pagunaw^, Kahulu \\ pagpigil.
gdn ng isdng pangungusap 6 ka- INTERGEPTAR V. a. Harangin;
wikaan, H Kasanaydn; kaalamdn; pigilinang idd^ng bagay. Had- ||
karunungan. Paguunawaang
(i
langan; sarbdn ang daan.
lihim Dg dalawd 6 higlt sa INTERGESION, f. Pamamagitan.
dalaw^Dg tao. INTERGESOR, RA. adj. y s. Ta-
INTELIGENTE. adj, y s.^ Mata- gapamagitan.
lino; marunong; sandy. adj. .|i
INTERCUTANE0, A. adj. Sa
May pangwatas. pagitan ng balat at lamd^n.
INTELIGIBLE. adj. Mawawatas INTERDEGIR. v, a. Ipagbawal,
6 maaaring mawatas. INTERDieeiON, f, Pagbabawal/
INTEMPERIE. s. Hindl pagka- II Pagpigil sa katungkulan.
katimbdng ng panahdn. A la jj
INTER^S. m. Kapakinabangdn;
intemperie. m. adv, Sa lantdd tubd, II
Halag^ng angkin ng isdng
na pook na waldng bub6ng; sa bagay. Kayamanan.
1}
pl.
hamugdn. INTERESADO, DA. p. p. ng In-
INTEMPESTIYO, VA. adj. Labds teresar. \\ adj. May masakit sa
sa panah6n, isdng bagay. || Mapagimb6t.
INTENeiON. f. AdhikA; niloloob;
INTERESAR. v. n. y r, Magma-
nas&; hangdd. sakit sa isdng bagay. v. a.
INTENdONAL. adj. Nauukol sa
Isama ang isdng tao sa isdng
||
adhikA; sinadyd.
hanapbuhay 6 kalakal. Akitin ||
INTENSIDAD. f. Lakas; karaha-

ang lo6b at damdamin ng naki-
sdn fig, Sigabo.
II
kinig sa bagay na sinasabi, si-
INTENSO, SA. adi. Marah^s. H
nusulat 6 pinalalabds.
fig. Masigabo; marubd6b.
INTERIN. m. Pangsamantala.
INTENTAR. v. a. Adhikaln; na- ii
adv. t. Samantala.
sain.
INTENTO. tn. Adhikd; hangM. ||
INTERINID AD . f. Pangsaman-
De intento. m. adv. Sinady^; talfi.
tinalagd* INTERINO, NA. adj, Humahaliling

INTERGALABLE. adj. Mapagsa- pangsamantal^.
salltsalit. INTERIOR. adj. Nasa lr6b. H
INTERCALACI6n. f. Pagsasalit- Naaa kaibuturan, fig, Sa lo6b ||
Balit. ng damdamin. m. Lo6b. ||

1
311
INTE INTE
INTERJECCI6n, f. Gram. Tinig II
V. r. fig. MagpaKalulong sa
na nagbabadyd ng biglang silakb6 mga iibim at pakikipagkilala sa
ng damdamin, mangba, dusa, kapuw^ 6 suriing mabuti ang
abala, pagibig at ibp, isdng bagay.
INTERLINEAL. adj. Sa pagitan INTERNO, NA. adj Nasa lo6b. .
ng dalawane: gubit 6 talat^. {]

s. Ang nagaaral na nakatir^
INTERLOeueiON. f. Paguusap sa paaraUn.
ng dalaw^. . INTERPELAR. V. a. Humingfng
INTERLOeUTOR, RA. m. y f tulong sa kapuw^; pakupk6p. H
Ka'ipap; kasalitaan. Huminging paliwanag hinggil sa

INTERLUNIO. m, Astron. Pag- isSng pangyayari.
kamatdy ng buwdn, INTERPOLAR. v a. IsaUt. II
INTERMEDIAR. v. n. Pamagitna; Ihint6g sangdait ang isdng bagay

mamagitan. bago ipagpatuloy na muli,
INTERMEDIARIO, RIA. adj. y s, INTERPONER v. a. IsaUt. H fig.
Namamag'tan ; namamagitn&. IpagitnA 11 Far. Maghabol, ||
INTERMEDIO. DIA. adj Nasa V. r. Sumalit. ||

T. r. fig. Ma-
gitnd 6 pagitan. || m. Pagitan magitnA.
Saydw, tugt6g 6 usapan sa
II
INTERPRETaCI6N, f. Pagpapa-
pagitan ng bawa't yugt6 ng pa- kahulugdn.
iabds, INTERPRBTAR. V. a. Ipaliwanag
INTERMINABLE. adj. Waldng ang kahulugdn ng isdng bagay, |i
katapusd,n 6 banggd. Ihulog sa ibdng wik4. Bigydng |1
INTERMISION. f. Pagkatigil kahulugan.

6 pagkabalam ng isang gaw^ 6 INTRPRTE. eom. Tagapagsa-
anomdng bagay aa lo6b ng il^ng bi ng kahulupdn ng isdng baga^ .
panab6n fig.
II Ang alinmdng bagay na
INTERMITENeiA. f. Pagtigil at nag8isilbfng magpakilala ng mga
pagulit ng lagndt. damdamin ng kaluluw^.
INTERMITENTE. adj. Hihint6 INTERREGNO. m. Pagitan ng
uulit. panah6ng waiîng hari ang isdng
INTERMITIR. v. a. Pigilin ang kaharian
isdng baaay sa Io6b ng il^ng INTERROGAGION. f. Tan6ng. ||
panah6n; humpaydn. Grara* Tanddng nangangahulu-

iNTERNAeiON. f. Pagpapalo6b gdn ng pagtatanong na tulad
6 pagpalo6b. nit6: (i?)
INTERNACIONAL. adj. Nauukol INTERROGAR. v. a. Tanungin,
sa dalawd 6 higft sa dalawdng INTERROGATORIO. m. S u-
bansH.. nîdsunud na mga tan6ng na
INTERNAR. v, a, Ipasok sa Io6b. giuagawS. sa salarin sa oras ng
1!
V. n. yr. Pumasok; pumalo6b. pagUlitis^
312
INTE INTR
INTERRUMPIR. v. a Pigilin; ng isaag siyudad 6 po6k.
abalabio; pahintuio. i v, r. Ma- INTRANQUILIDAD. f. Kawalgn
pigii* maabala; mahiotd. ng kapauataR^D.
INTERSTieiO. m. Puang 6 pa- INTRaNQUILO, LA. adj. WaWng
Kitan ng dalawang katawdn kapanatagdn; balisd.
INTERYALO. m. Agwat ng da- INTRANSITABLE. adj. Nauukol
lawdng po6k 6 panah6n. sa po6k na d! matabak 6 ma-
INTERYENGION. f. Pakikia'dm daanan.
6 panghihimasok. INTRANSMISIBLE. adj. Hindl
INTERVENIR. v, a. Makialdm; maililipat 6 maibibigay sa ibd.
manghimasok. II MamagUn^. INTRANSMUTABLE. adj\ Hindt
INTESTADO, DA. adj. For. Na- magmamaiiw 6 magiibd.
matay ng waldog kasulatan, INTRATABLE. adj. Nauukol sa
INTESTINAL. adj. Nauukol sa
po6k Da mahirap tahakin. fig. [|
bituka.
Hind! makasundd 6 makabagdng*
INTESTINO, NA . adj. Nasa lo6b.
Bituka.
INTREPIDEZ. f. Katapangan;
m.
II
Pagbibig^y alim. kalakasdn ng Io6b Da sumalunga

INTIMAdON, f.
sa kapanganiban. fig. Kapa-
INTIMAR. V. a. Ipahayag; ipag- )j
ngahasan.
bigdy aldm. ||
v. r. Sumo6t ang
is^ng bagay sa mga butas 6
INTRfiPIDO, DA. adj. Matapang;
malakas aug lo6b sa mga kapa-
puang ng katawdn, v. r. fig. II
Tuma6s sa damdamin ng kapuwa; nganiban. fig. Gumagaw^ 6

||
pagkikilala. DagsasalitS. ng hind! iniisip.

tumalik ang
INTIMIDACI6N. f. Pananakot 6 INTRIGA. f. Pakand; gawdng
pagtakot. pailalim, ji Kagusut^n.
INTIMIDAD. f. Katalikan. II INTRIGANTE, m. y f. Ang may
Pagkikilalang matalik. pakanii 6 gumagaw^ ng paiia-
Takutin. lfm.
INTIMIDAR V. a.
iNTIMO, MA. adj. Nasa kaibu- INTRIGAR. V. n, Magsanay sa

Matalik. gawang paitalim 6 pakand.
turan. 1|
INTITULAR. Pangalanan
V. a. iNTRINGAeiON. f. Pagkagu86t.
ang isdng akldt' 6 akdfi, Bigydn ||

INTRINGAR. V. a. GuIuWn 6
ang isdng tao 6 bagay ng pa- gusutin ang isang bagay.
magdt; ngalanan. H v. r. Mag. INTRfNSECO, CA. adj. Nasa
pamagat. loob. II
fig. Matalik.
INTOLERABEE. adj. Hindt ma- INTRODUGGION. f. Pagpapasok
titiis 6 maipagpapaumanbiD. 6 pagpasok. Pasimul^ ng isdng
II
iNTRAMUROS. adv. m. Sa Io6b gaw& 6 akdft.

313
INTR INUT
iNTRODUeiR. V. a. Papasukin INUTIL. adj. Waling kabuluhSn.
aog sinomdD sa isdng po6k, ||
INUTILIZAR. V. a. Waling ka-
II
Ipasok. II fig. Ipakilala ang buluh^n 6 saysdy ang isd-ng ba-
isang tao upang tanggapin sa gay. V, r. MawaUng kabulu-
II
isdng po6k. || f(g. Ipagamit. ||

hdn 6 saygay.
V. r, Pumasok. |1
v. r, fig, Mang- INVADEABLE. ad^. Hindl mata-
himasok; makialdm. tawiraa.
INTROITO. m. Pasimuld ng isdng INVADIR. V. a. Lusubin; salaka-
akd^ 6 panalangin. yin.
INTRUSO, SA. adj. y s, Mang- INYALIDAR. v. a. Wallng kabu-
gagahis ng katuwiran; manglu- luhdn 6 eaysay ang is^ng ba-
lupig. gay.
INTUieiON, Pagkakita 6 pag-
f, INVALID0, DA. adj. y s. Waldng
kakilalang malinaw at madali ng lakds; salanta. || fig. Waldng
is^ng diwa 6 katutohanan ng bis^ at halagd.
wal& nang tulong ng pagiisip. INVARIABLE. adj. Hindt maba-
INTUITIYO, VA. adj. Nauukol bago.
sa pagkakita 6 pagkakilalang ma- INYASION. f. Paglusob; pagsa-
lioaw at madall ng isang diwa lakay.
6 katutohanan ng wal& nang INVAS0R, RA. adj. y s. Mang-
tulong ng pagiisip. lulusob; mananalakay.
INTUMESCENCIA. f. Pamama- INVECTIVA. f. Salitdng masakMp
ga. at mabigdt.
INTUMESGENTE. adj. Nama- INVENCi6n. f. Pagtuklas. ||
magd. Bagay na natuklds. ll Pagkatag-

INUNDAdON. f. Pagpapaapaw p6. Daya; lalang.
II
6 pagapaw ng tubig. fig. Ka- || INVENCI0NER0, RA. adj. y s.

ramihang labis ng is^ng bagay. Manunuklds. || Sinungaling; mag-
INUNDAR- V. a. Paapawin sa darayH,
katihan 6 lup^. ||
fig, Punuin INVENDIBLE. adj. Hindt mabi-
ang isang bayan sa mga taong 11.
dayuhan. v. r.
IIUmapaw ang INVENTAR. V. a. TumukUs sa
tublg. pamamagitan ng isip. || Kumathft.
INURBANIDAD. f, Kawalan ng II
Umisip ng mga gawfing hindl
pitagan. tuto6; magsinungaling.
INURBANO, NA. adj. Waldng lNVENTARIO. m, Talaan ng mga
pitagan. kayamanan at ibdng bagay na
INUSITADO, DA. adj. Hindt nauukol sa isang tao 6 kapisa-
ginagamit. || Hindt gawt; dt kanan.
raniwan. INVENTO. m. Pagtukl^s.
40
314
INVE INCR
INYENTOR, RA. adj. y s. Ma- INYIOLADO, DA. adj. Naiinga-
nunukMs. II Mapagkathîkatha og tang bu6 at malinis.
di katutohanan. INYISIBLE. adj. Hindt nakiki-
INVERECUNDO, DA- adj, y s. Wa- ta,
lang kahihiydn. INVITACI6n. f. Pagaanyaya;
INYERNADA. f. Panahoag tag- aoyaya.
lamig, INVITAR. V, a. Anyayahan; ya-
INVERNADERO, m. Tirahaa sa kagin.
panah6ng taglamlg. INV0CACI6N. f. Pagtawag;pag-
INYEROSIMIL. adj. Walang ba- hingl ng tulong.
kas ng katutohanan, INVOCAR. V. a, Tumawag; hu-
INYEROSIMILITUD. f. Kawa- minging tulong.
l^ng bak^s ng katntohanan, INVOLUNTARIAMENTE. adv. m.
INVERTIR. V. a. Baguhin ang Hindi kinusa.
hanay ng mga bagay; baligtarfn. INV0LUNTARI0, RIA. adj. Hin-
II
Gugulin ang salapt. di kus^.
INVESTIDURA. f- Pagkakalo6b IR. V. n. Pumaroon; yumao. ||
ng isdng katungkulan 6 karanga- Lumakad, v. r. Umalis; puma-

||
lan, naw. V. r. Mamat^y; maghi-

il
INVESTIGACI6N. f. Pagsisiya- ngaid.

sat.
IRA. f. Galit; po6t. ii Nasang
INVESTIGAR. v. a. Siyasatin paghihiganti. || fig. Dah^ls 6
ang Isang bagay. pagngangalit ng panahon.
INYESTIR. V. a. Pagkalooban IRAGUNDO, DA. adj. y s Ma-
ng isdng katungkulan 6 kara-
gagalitin.
ngalan.
IRASeiBLE. adj. Nauukol sa
INVETERARSE. y. r. Tuman-
galit, II Magagalitln,
dd.
IRIS. m. Bah^gharl. ||
fig. Pang.
INVICTO, TA: adj. Mananalo;
yayaring tumatapos sa isdng
mapagtagumpd,y lag! na.
kaguluhan.
INYIERNO, m. Taglamlg; pana-
h6ng taguldn. IRONIA. f. Tuyd.
INVIGILAR, V. D. Magpakaingat IR6NIC0, CA. adj. Nangangahu-
sa is^ng bagay. lugdn ng tuya.
INYIOLABLE. adj. Hindl dapat IRRACIONAL, ad j . Walang
sirain 6 paslangln; hindt mapa- isip 6 balt. || Laban sa matu-
paslang. vvid.
-- 315
IRRA IRRE
IRRADIAR, V. a. Magsabog Dg Ung kapasyahdn.
liwanag sa paligidligid. IRRESPETUOSO, SA. adj. Wa-
IRREALIZABLE. adj. Hindi mai- l^ng pitagan 6 galang.
sasagaw^.
IRRESPONSABLE. adj. Wal^ng
IRRECONCILIABLE. adj. Nauu- sukat ipanag6t; hindl dapat ma-
kol ayaw makipagkasund6.
sa
nagot.
IRREDIMIBLE. adj. Hindt ma-
IRRESUELTO, TA. adj. Wal^ng
tutab6s.
kapasyahd,n.
IRREFLEXi6n. f. Kawaldn ng
pagwawari, IRREVERENCIA. f. Kawgl^ng
galang 6 pitagan,
IRREFLEXIVO, VA. adj. Hindi
nagwawari 6 naghuhunusdili. IRREVERENTE. adj. Wal^ng
galang 6 pitagan.
IRREGULAR. adj. WaU 6 laban
sa alituntunin. || Hindt kara- IRREVOCABLE. adi; Hindt ma-
babago.
niwao.
IRREGULARIDAD. f. KawaUn IRRISIBLE. adj. Katawatawa at
kadustadustS,.
6 pagkalaban tea alituntunin,
IRRELIGIOSO, SA. adj. y s. Ku- IRRISION. f. Birong nakatata-

wa.
lang sa panaaampalataya 6 dt
tumutupdd sa ipinaguutos sa ta- IRRISORIO, RIA, adj. Nakata-
ong binyagan. tawd. II
fig. Walang kabulu-
hdn.
IRREMEDIABLE. ad j . Hindl
malulunasan. IRRITAR. v; a.
Pagalitin. Pa- ||
siglahin;papagalabin ang dam-

IRREMISIBLE. adj. Hindt ma-
patatawad. damin. v. ., Magalit; maga-
|(
p6y ang lo6b. H Sumigl^; magalab

IRREPARABLE. adj. Hindi ma-
ang damdamin.
pagaayos 6 mahuhusay.
IRREPRENSIBLE. adj.Hindt
IRRUPeidN. f. Paglusob na big.
l^ walang
at sabisabL n fig^
nangangailangang pangusapan.
Paglaganap.
IRRESISTIBLE. adj. Hindt ma-
ISLA. f. Pul5; lupang naliligtd
susuwdy; hindt mapaglalaba-
ng tubig.
nan.
Nauukol ISLENO, NA. adj, y s. Tubd
IRRESOLUBLE ad j

,
na hindi mapagsa pul6. Nauuukol sa pu-

sa isdng bagay
II
16.
pasyahan.
IRRESOLUGION, f. KawaMnng ISLOTE. m. Pul6ng maWt at
kapasyahdn. waldng tao. || Kabatuh^ng ma-
IRRESOLUTO, TA, adj. y s. Wa- laklng naliligid ng dagat.
316
ISTM IZQU
ISTMO. m: Geog^ Lupang nag- gaywdy.
kakabit sa dalawang bans^ 6 IZQUIERDA f. Kaliwang ka-
pul6. mdy,
ITINERARIO, RIA. adj. Nau- IZQUIERDEAR, v. n. fig. Luma-
kol sa DOiga landas. ii m. Lan- yo sa itinuturd ng katuwi-
das na tunguhin sa paglala- ran.
kid. IZQUIERDO DA. adj. Kaliw^

IZAR. V. a. Mar. Iladldd; iwa- II
fig. Balukt6t; lik6.
1
J. f. IkalabingisSop: titik ng abaka* JABONERiA. f. Gawaan ng â-

ddog kastil^ at ikawalo aa kani- b6n.
yang mga eonsonante. JAB0NERO. m. Lalaking guma-
JABALI. m Baboy dam6ng la- gawa 6 nagtitindd ng sabdn.
laki JACA. f. Kabayong muntt.
JABALINA. f. Baboy dam6ng JACTANCIA. f. Pagpuri sa sarili;
babae. || Sandatang pangdigm^ pamamansdg.

ng unang dako. JACTANCIOSO. SA. adj. y s. Ma-
JABATO. m. Anak ng baboy pagpurl sa sarili; mapamads^g.
damo. JACTARSE. V. r. Pumuri sasarili;
JAb6n. m, Sab6n, magbansdg.
JABONADO, DA. p. p, ng Ja. JADEAR, V. n. Humingal; hu-
bonar. H m. Pagsasabdn, II Bun- magdk.
ton ng mga damit na putlng
JADEO. m. Hingal; hagak,
kasasab6n.
JAEZ. m. Kagayakang inilala-
JAB0NADURA. Pagsasabdn,
f.
gay sa mga kabayo. Uri
||
||
fig.
pl. Pinagsabundn, Buld ng II
6 kaiikasSn ng isdng bagay.

sab6n.
JABONAR. V. a. Sabunln. JAMAS. adv. t. Kailanman; mag-
pakail^nman,
JABONCILLO. m, Sab6ng ma-
tigds at mabang6, JAQUE. m. Lanse sa lardng ahed*
JABONERA, f. Babaing guma- rres. II fam. Pagmamatap4ng.

gawS. ng 6ab6n. Babaing mag- || JAQUECA, f. Matinding sakit ng
sasab6n. Lalagydn ng 8ab6n.
||
ulo.
318
JARA JEFA
JARANA. f. Katuwaang nagka- JEFA. f. Puc6 6 nangungulo sa
kaingay. |f
fam, Away; malaking isdng pangkatin 6 pagawaan,
kaguluhan. JEFATURA. f" Pamunu^n 6 pa-
JARANEAR. fam. Magka- v. n. nguluhd-n sa isdng pangkatin 6
tuwaan; magharana. pagawaan.
JARANERO, RA. adj. Mabilig sa JEFE. m. Pun6 6 nangungulo sa
katuwaang nagkakaing^y 6 ha- is^ng pangkatin 6 pagawaan.
rana. JEHOVA. m, Wikang hebreo na
JARDiN. m. Halamandn. II Pa- ang kahulugd'y Diy6s
likuran sa mga sasakyangdagat. JEMEL, adj. May agwat at ha-
jj
Dungis na nsgaalis ns kindng bang sangtimur6.
ng esmeralda. JEME. Habang sangtimur6. 11
fig.
JARDINER... f. Babaing magha- y fam. Mukh4 ng babae.

halamdn. JENGIBRE m. Bot. Punong
J ARDlNERiA . f . Karunungan sa luya. il
Luya,
paghahalaman. JEROGLiFlCO, OA. Nauu- adj.
JARDINERO m. Lalaking mag- kol sa kesulatang nagtataglay

ng
hahalaman pangangahulugdng lihim na ini-
JARETA. f. Suutan ng tali 6 lalarawan sa pamamagitan ng
asint6s ng âlaw^l 6 ib^ng damlt. guhit 6 anyo. m. Katipunan II
JARREAR. V. n fam, Tumabong ng mga tanda na nagsasays^y ng

madalds ng tubig 6 alak. v. a. ||
isdng kawikaan. fig, y fam. j|
Ikalat 6 ibuhos ang tubig sa Lihim; hiwaga.

ibabaw rg isdng bagay, JETA. f Bibig na ang ngusu't
JARRERO. m. ManggagawJi 6 labi'y makapal. ll fam. Mukh^.
naglalako ng tabong lupa. JETUDO, DA. adj. Makapdl ang
JARRO. m Tab5 6 oyang lup^, ngusu't labi.
bubog 6 bakal na may isdng JIBIA. f. Zool Baks^t.
tainpang bitbitan. jiCARA. f . Maliit na tasauR may
JARR6N. m. Palamuting hugis tangkay na ginagamit sa pagin6m
oya na madalds ilagay sa hardp ng sikulate.
ng bahay. JlCARAZO, m, Hampas ng tasa
JAULA. f. Kulungan ng mga ng sikulate. Pagpapainom ng II
hayop na gaya ng ibon,

maliliit, lason.
at ibp. Kulung^ng
II
bakal na JIGOTE. m. Ginisdng karne na
ginagamit sa mga baliw at ma- tinadtad.
lalaking hayop. JINETA. f. Karunungan sa panga-
JAyAN, NA. m. y f. Taong mangabayo. Buwir na sinisingil
II
laki ang pangangatawdn at masa mga hayop. Sibdt na ma- II
lakds. ikll.
. .
319
JINE JOVI
JINETE. m. Kawal na nakaka- io6b,
bayo. II
Ang nangangabayo. H Ang JOVIALIDAD, f. Kasayahan;kftv
sanay sa pangan|abayo. tahimikan ng loob.
JINETEAR. V. n. Magpasy^l ng JOYA. f. Hiyls. |i
Gantlngpall^
nakakabayo sa mga pook na sa isang pagiiliegkuran. |1 P^-
hayag, na nagpapakita ng gar^ Katipunan ng mga alahhs at
at kasanayan, damit n^ ipinapanhik sa babaing
JIRA. f, Piging â parang na ikinakaedl.
ginagaw4 ng magkakaibigan JOYEL. m. Maliit na hiyds.
buoDg say^ at katuwadn, || JOYERA. f. Babaiag naglalak6
rasong maiakllaki ng damit Da ng mga hiyas 6 alahas.
pinilas sa isdng telar. JOYERiA. f. Tindahan ng mga
JIR6N. m,
Punit ng damit. !l hiyas.
fig. Bahaging malilt ng iâng JOYÊR0. m. Lalaking naglalakd
bagay na bu6. ng mga hiyds 6 alahas Kah6ng .||
JIRONADO, DA. adj. Sira; punit. tagudn ng mga hiyas.

II
m, Palamuti 6 ga>^k na may JUBILaCI6N. f. Pagkakalo6b ng
mga punit. lay^ sa isang nanunungkulan da-
JOCOSIDAD. f. Pagpapatawa; hil sa katandadn 6 pagkasalantli,
pagkamapagpatawd na di inaalisdn ng karampatang
J0C0SO, SA, adj. Mapagpatawa; sahod.
masay^ JUBILAR. Pagkalooban ng
V a.
JORNADA. f. Ang layong nala- \&yk ang isang nanunungkulan
lakbay ng isdng tao sa sangaraw. dahil sa katandadn 6 pagkasa-
IIPaglalakbay ng mga kawal. lanta at bigyâ ng karampatang
II Paglalakb^y ng mga hari sa sahod hahima't di nanunungkol.
nasasakupan nila fig. Panahon || fig. y fam. Alisin ang isdng
jl
ng buhay ng tao. bagay dahil sa waldng kabuluhd.n.

JORNAL. m. Upa ng manggaga- II V, n, Matuwd; masayahan. Il
wanR ardw. A jornaL m. adv,

|| V. r. Magkamit ng laya sa pa-
Sa pamamagitan Lg upang ardw. nunungkulan.
JORNALER0, RA. m. y f. Mang- JIJBILO. m. Tuw&; sayd.p
gagawang ardw, JUBILOSO, SA, adj. Tigib ng
JOROBA. f. Kakubaan. fig. y || datuwaan; masayd,
fam. Paogabalang nakagagalit. JUDIA. f. Patabi.
JOROBADO, DA. adj. y s. Kub^; JUDICATURA. f. Katungkulang
huk6t. humatol. Tungkuling pagkahu-
|1
JOVEN. y s. Bagung tao 6

adj. k6m, Panah6ng ipinaghuhuk6m.
II
binata; dalaga 6 binibini. Mmk, || JUDICIAL. adj. Nauukol sa hu-

JOVIAL. ad]. Masayd; tahimik na kuman.
320
INST INSU
JUEGO. m. Paglalard. f[
Lard. |!
JUNTAR. V. a; Pagsamahin ang
isdng bagay sa
isd. |[ Ipisan;
JUEZ. m. Huk6m. llakip. [[ Ipinid ang pint6 6 bin-
JUGADA. f. Paglalar6; Iar6. tana. ||
v, r. Lumapit; dumaiti,
lUGADOR, RA, aclj. y Nag-
s. Makisama.
II Makiapid. [[
lalar6; manglalard. H Nagsusugal; JUNTO, TA. adj. Kalakip; kasa-

manuoug^l. ma; kalapit. | a(iv. 1. Mala-
JUGAR. V. n. Maglibdng; mag- pit.
aliw. [|
Maglard; magsugdl. JUNTURA. f. Sugpungan; dug-
JDGARRETA. f. Larulard. tungan.
JUGLAR. m. Aog sa pamama- JURADO. m. TagahatoL
gitan ng salapi'y kumak^nta; su- JURADOR, RA. adj. y g. Pala-
masay^w at nagpapatawd,. sumpd.
JUGO. m. Katds. fig, ||
Ang JURAMENTAR. V. a. Panumpaln
makabuluh^n at pinakikinabangan ang is^ng tao. [[
v. r. Maaum-
sa iedng bagay. p&.
JUGOSIDAD. f. Kakatas&n. JURAMENTO. m. Panunampfi;
JUGOSO, SA. May katas. || fig. sumpd.
Makatds; masustatisiya. JURAR, V, a. Sumumpfi; manum-
JUGUETE. m. Laruan. Libak ||
p&.
6 aglahi. Kantang masayd at JURISDICCI6N.
||
f . Kapangy a-
nakapagpapatawd. rihan ng isdng tao
updng ma-
JUGUETEAR. v. n. Maglibang kapamahal^ at makapagpatupdd
sa pamamagitan ng lar6.
ng mga bitd^. Hang ahan ng II
JUGUETERiA. f. Pangangalakal isdng pook 6 lalawigan. Nasa- ||
ng mga larudn. i|
T ndahan ng sakupang po6k |ng isdiig hu-
mga hrudn. k6m-
JUGUET6N, NA. adj. Mapagla-
JURISPRUDENCIA. f. Karunu.
r6.
ngan sa pagmamatuwid. Kati-
JUICI0. m. Isip; bait. ll Kur6; ||
punan ng mga hatol ng Ktt.

palagdy. fig. Katinudn. JPor.
|| ||
Hukuman.
Paglil tis ng hukdm,
May JURISTA. eom. Ang nagaaral ng
JUICIOSO, SA. adj. y s.
karunungan sa pagmamatuwid.
balt 6 isip.
JUNTA. Pulong; paatitipon.

f. |j
JUSTICIA. f. Katuwiran. ||
Kapa-
Pagkakasama ng dalawd 6 higit rusahdng haydg.
sa dalawdng bagay. JUSTICIER0, RA. adj. Tumu-
JUNTAMEHTE. adv. m, Kasama tupid 6 gumagawS. ng nasa ma-
6 kalakip. || adv. t. No6n tuwid. Tapdt magparusa sa mga
II
din. ^rin.
321
JUST JDVE
JUSTIFICAR. V. a. Papagbanalln Ayos sa matuwid. ad}. y 8 ||
ng Diy6s ang isdng tao sa pa- Nabubuhay ay6n sa utos ng Diy6s;

mamagitan ng kaniydng biyay^ banal. Gand^p; waldng labis ni
||
II
Patunayan ang isang baghy. kulang; akmd.
II
Patibayan; ilagdy sa matuwid JUVENIL. adj. Nauukol sa ka-
ang isdngbagay. Ayusin;itum-
||
binataan.
pdk ang isdng bagay. JUVENTUD. f. Kabinataan 6
JUSTIFICATIV0, VA. adj. Nag- kadalagaban. ||
Eatipunan ng mga
papatibay sa isdng bagay. binata^t dalaga.
JUSTIPRECIAR. V. a, Halagahan JUZGADO, DA. p. p. ng Ju2gar.
ng ang isang bagay.
tapd,t II
m. Katipunan ng mga buk6m
JUSTIPRECI0. m, Halagdng ta na humahatol. H Hukuoian na
pd,t ng isdng bagay. may isdng huk6m. Po6k na ||
JUSTO, TA. adj. Nauukol sa gu- pinaghahatulan,

magawA ng ayon sa matuwid. ||
JUZGAR. V. a. Humatol; magpasiya.
41
j^î^^^ î^^s^^îaîa^^^
K. f. Ikalablngdalawdng titik ng libonit gramo.

abakaddng kastila at pangsiydm KILOLITRO. m, Big^t na sang-
sa kaniy^ng mga eonsonante. libong Utro.
KAISER. m. Tawag sa harl sa KILOMfiTRlCO, CA. ad]. Nau-
Alemania. UKoi sa sukat na sanglibong me-
KAOLIN. m, Miner, Lupang pu- tro,
tfng ginagawang mga kasangka- KILOMETRO. m. Sukat na
pan. sanglibong metro.
KHOL. m. Kasangkapang panug- KIMONO. m. Damit na pang>
t6g sa India na ginagamit na btthay.
pangsaliw sa mga kantd., KIOSKO. m. Bahay na maliit na
KILIAREA. Kalaparang may
f. buk^s ang magkabikabildng panig.
sukat na sangUbong area. KIRIE. m. Dalangin sa Diyos.
KILO. m. Pangungusap na na- KODAK. m, Panguha ng larawan,
ngaogahulugdn ng bilang na KORAn, m. Akldt ng mga aral
sanglibo. ni Mahoma.
KILOGRAMO. m. Bigit na sang. I KREMLIM. m. Kut^.
mmmmmMmmmmm
L. f. IkalabingtatI6ng titik ng LABORABLE. adj. Maaaring ma-

abakadang kastil^ at pangsanGipil gawft. II Masasaka.
sa kaniydng mga eonsonante. LABORIOSID AD. f . Kasipagan
LA. Gram. Ang (ginagamit sa sa paKgawA.
babae). Mus, Ikaanim na tinig
||
LABORIOSO, SA. adj. PalagawA;
sa musika. masipag.
LAbARO. m. Bandilang ginaga- LABRADA. f. Lupang inararo na
mit ng mga emperadorna romano. maaaring mapagtamndn.
LABERINTO . m. Po6k na pinag- LABRADERO, RA. adj. Nahahan-
yaman sa mga lansangan, liwasan ddng magawd 6 maaaring gawin.
at dadng sangdsangd upang ang II Masasaka.
nangasalo6b ay magkaligdwligdw LABRADiO, DIA. adj. Nauukol
at mahirapan sa paglabds. \\
fig* sa lupang masasaka.
bagay na magul6 at magusot. LABRllDO, DA. p. p. ng Labrar.
LABIA. f. fam, Kasaganaan at H adj. Nauukol sa damit na
inam sa pagsasalitd. may burdd, | m.-Bukid 6 parang
LABIAL. adj. Nauukol sa ngusu*t na inararo.
labi. LABRADOR, RA. adj.ys. Mag.
LABIO. m. Labi 6 ngusd. 1|
fig. sasakd. N Manggagaw^. m. y f, ||
ng isdng bagay,
Gilid Ang taong may bukid na pi-
LABOR. f. Gaw&. Palamuting
|| nagtatamndn sa sarili niydng
dibuho sa mga tela. U Pananahi gugol.
6 pagbuburdd. H PagHlindng ng LABRADORESeO, CA, adj. Na.
lup^; pagsasaka. uukol sa magsasakd.
324
LABR LACT
LABRANTIN, m. Magsasakdng II
Nakaluluha. ||
Luhaan.
mabirap. LACTACi6n. f. Pagsuso.
LABRANTIO, A. adj. Nauukol sp. LACTANCIA. f. Panah6ng isinu-
bukid 6 lupang sinasaka, suso ng sangg6l. II
Pagpapasu-
LABRANZA, f. Pageasaka; pag- so.
tatanim sa bukid. Lupang si- |I
LAGTAR. V. a. Pasusuhin. |!
nasaka. Paggaw^.
||
Magpasuso. ||
v. n, Sumuso.
LABRAR, V. a. Gumaw&. ||
Mag- LACTEO, A. adj. Nauukol sa
saka; magtanim. || Magararo. |
gatas 6 kawaagis ng gatas. |!
Manabt; magburda. May gatas.

LABRIEGO, GA. m. y f. Mag- LACTIC1NI0. m. Gatas 6 ang
8asafS; magbubukid. || Tagabu- alinman pagkaing may gatas,
kid. LACTiFAGO, GA, adj. y s. Ku-
LACAYO. m. Alilang tagasunod makain ng gatas.
sa kaniyang panginoon. LACTIFERO, RA. adj. Nauukol
LAGERAR. v. a. Sakt^n; sugatan; sa dinadaanan ng gatas hang-
bugbugin. i(
fig. Pasakitan ang gdng sa ut6ng ng suso. May ||
damdamin. gatas.
LAGERIA. f. Karukhadn. ||
Abala; LACTUMEN. m. Med^ Sakit ng
pagod. batana malililt na sugat sa
LAGERIOSO, SA. adj. Nauukol ulo at katawdn na lumalabas sa
sa taoDg dukhA 6 mahirap ang loob ng panah6n ng pagsuso.
buhay. LAGUSTRE. adj. Nauukol sa
LACIO, CIA| adj. Luoy; lantd. ||
dagdtdagatan.
Mahin^. LADEAR. V. a. Itagilid; itabl. il
LAC6nIC0, CA. adj. Maikli; V. n. Magiakdd sa libis. || fig.

hindt maiigoy.
|
Lumihia ng dadn. ||
v, r. Tuma-
LAGONISMO. m. Kaiklian 6 ka- gilid; tumabi. v, II r. fig. Kumi-
waldDg ligoy sa pagsasalit& 6 ling; padald, sa isdng bagay.
pagsulat, LADEO. m. Pagtagilid; pagtabi.
LACRAR. V. a. Papagkasaktin; LADERA. f. Libis ng bund6k,
ihawa ni sakit, fig. Pinsalaln li LADERO, RA. adj. Sa tabi 6
ang pagaari ng kapuw4. n idikit tagiliran.
ng lakre; lakrihan. v. r. Ma- || LADINO, NA. adj. Madaling
hawa ng aakit. matutong mangusap ng ibang
LAGRE. m. Pangdikit 6 panara wikJt.
sa sulat. LADO. m. Tagiliran; tabi; gilid.
LAGRIMAL. adj. Nauukol sa II

Po6k. Al lado^
II
m. adv.
luha. Katabi 6 kasiping.
LAGRIMOSO, SA. adj. May luha. LADRA. f. Pagtabol. II
Tahol.
325
LADR LAGR
LADRAR. V. n. Tumahol ang LAGRIMA. Luh^. fig. Patdk
f |i
aso. II
fig. y fam. Pagbantaan ng dagtd ng sanga ng kahoy na
nguni t hindt itinutul6y. pinutol,
LADRIDO. m. Tahol. II fig. y LAGRIMAL. m. Daluyan ng luha.
fam, Pala; paratang na lumalait LAGRIMAR. v. n, Lumuh^; tu-
sa kapuw^. mangis.
LADRON, NA. adj. y s. Mag- LAGRIMEAR. V. n, Matul6 ang
nan kaw. lubli.
LADRONEAR. Magnakaw.
v. a. LAGRIMEO. m. Pagkatuld ng
LaDRONERA. Po6k na ku-f. luh4.
blihan 6 taguan ng magnanakaw. LAGRIMOSO, SA. ad]. LuhaAn,
II
Pagnanakaw. Ipundn ng || II Tumutulo aog dagtd.
kuwalta. LAGUNA. f. Dag^tdagatan, ||
LADRONERIA. t Pagnanakaw. fig, Puang na waldng sulat o
LADRONESGA. f. Katipunan ng titik ng isang kasulatan.
mga magnanakaw. LAGUNAJO. m. Lubak.

LADRONESeO, CA. adj. fam. Na- LAGUNERO, RA. adl. Nauukol
mga magnanakaw. Malapit sa
uukol sa sa dag^tdagatan. ||
LADRONieiO m Pagnanaka w.. . dagdtdagatan.

LaGANA. f. Muta. LAGUNOSO, SA. adj, Malaw^ 6
LAGANOSO, SA. adj. Mutain. madagdtdagatan.

LAGAR. m. Lalagyang pinagpi- LAMA. f. Putik. H
^Habing may
pisaan ng ubas na inaaiak. hibldng gint6 6 pila
salit na .
LAGARTA. f. Bayawak na babae. LAMEDAL. m. Po6k na malubik 6

LAGARTERA. f. Lunggd ng maputk,
bayawak. LAMEDURA. f, Paghimod.
LAMENTABLE. Kasakitsa-
LAGARTERO, RA. adj. Nauukol ftd3.
sa hiyop na kumakain sa baya- kit sa lo6b; kahinahinagpla.

wak. LAMENTAGION. f. Tagh6y;
LAGARTUA. m. Butikt; bubuli. dalng.
LAGARTO. Bayawak na
m. la-
LAMENTO. m. Tagh6y; dalng.
laki, II
Kalamn^n ng ita^s ng LAMENTOSO, SA. adj. Matag-
Kahi-
bisig; dagddagaan. huyin; mapanambitan. ||
n^hinagpis.
LAGO, m. Dagdtdagatan.
LAMEPLATOS. eom. y fam.
fig.
LAGOTEAR. v. n. fam, Magla- fig. y fam,
Taong matakaw, |1
ngi3 upang kamtdn ang is^ng ng kapuw^.

Ang kumakain ng tira
bagay.
LAMER. V, a. Himurin. fig. ||
LAGOTERIA. f. fam. Paglalangis. Hipuin ng banayad at dahanda-

LAGOTERO, RA. adj,ys. Nag- han ang isdng bagay. v. r. II
laiangfs; mapaglangis. Humimod.

326
LAMI LANG
LAMIDO, DA, p. p. ng Lamer. H LANGETA. f. Gir, Pangbusb6s;
adj. fig. Gasgas sa gatnit. lansita.
LAMOSO, SA. adj, Maputik; LANGETADA. f. Panunugat sa
malumot. pamamagitan ng laaaita. [( Hiw4
LAMPACEAR. V. a. Mar. L^m- ng lansita.
pasubia; punasan ang basA. LANCETAZO. m. Hiw^ 6 sugat
LAMPARA. f. Ilaw^n. na gaw4 ng lansita.
LAMPARERO, RA. m. yf. Mang LANCETERO. m. Suksukan ng
gagawi^ ng ilawô. Nagtitindd
II lansita.
ng ilawdn. || Ang nagiingat ng LANCHA. f. Bit6ag makinis,
mga ilawdn sa pagliiinis at pag> palds at manipfs, Is^ng uring
||
lalagdy ng langis. sasakyan.

LAMPARERIA. f. Gawaan ng LANERIA. f. Bdhay 6 tindahan
ilawdn. Tindahan ng ilawdn.
j| ng lana.
LAMPARILLA. f. Ilawdng munti. L^NERO, RA. adj. Nauukol sa
LAMPAZ0. m. Basahang pamu- lana. m.
Naagaagalakal ng
||
nas sa basd. lana. Imbakan ng lana.

||
LAMPllÔ, NA. adj. Nauukol sa LANGOSTA. f. Lukt6n; balang.

iaiaking waldng balbds. II Mada- Hipong uluh^n.
II
fig. y fam. ||
lang ang baiahibo 6 balbds. Ang sumisir^ 6 umuubos ng isdng

LAMPI6N. m. Ilawdng malaki bagay.
6 parol, LANGUIDEGER. v, n. Manga-
LAMPO. m, po^t. Tilamslk ng yayat; manghina.
liwanag na bigl& at madallng LANGUIDEZ. f. Pangangayayat;
m^walft, panghihina. ||
fig. Kawalan ng
LANA. f, Balahibo ng tupa, tapang 6 lakds.
LANAR. adj. Nauukol sa mga LANGUIDO, DA. adj. Paydt;
hayop na may mahabang bala- mahin^; pag6d. || Waldng sigld,
hibo na gaya n tupa. tapang at lakd^.
LANCE m. Pagtatapon. Pag ||
LANIFICIO. m. Karunungan pa
hahagis ng lambd,t na pangisda.
paggawd 6 paghabi ng lana.
Isddng huli. Away; banggaan. ||
II
Pagkalingdt sa lard-
LANOSIDAD. Bulo ng mga f.
II
dahpn ng halaman, bunga 6 ibang

LANGERA. f. Suksukan ng mga
bagay.
sibdt.
LANGERO. Kawal na naki-
m. LANOSO, SA. adj. Mabulo; ma-
baiahibo.
kilaban sa pamamagitan ng si-
bdt. Ang gumagamit 6 may
II
LARUDO, DA, adj. Mabulo; ma-
dalang sib^t. Manggagawit ng ||
balahibo.
sibdt. LANZA. f. Sibdt; panul4g.
.
327
LANZ LARG
LANZADA, f. SaksAk ng sib^t. II
Mar, Kaldg; hindt nakataH.U
II
Sugat na gaw& ng sibat. |{
m. Eahababn 6 haba.
LANZADERA. f. Sikuwan, La- ||
LARGOR. m. Kahabaan.
sedera. LARGUERO, m. Paina ng bin-
LANZAMIENTO. m. Pagtatapoa tan^, piQt6 at ibp.
ng hAag bagay. For. Pagpa- ||
LARGUEZA. Kahabaan, f. |}
paalls sa pamaenagitaa ng hu- KagandahangIo6b sa kapuw^,

kuman sa naninirahan sa lupk. LARGURA. f, Kahabaan; haba.
bahay at ibp. na pagaari ng LARINGE, f. Anat. Guluaggu-
ib^. lungan.
LANZAR, V. a. Itapon. ||
Bitiwan; LARINGEO, A. adj. Nauukol sa
pabayaang malaya. For Paa- ||
guluDgttUiungdn.
lisin na kinaialagy^n ang isang LARINGITIS. f. Med. Pamama-
tao. II
V. r. Matapon, gk ng guliinggulungdn.
LANZ6n. m. Sibat na maikli at LARVA. f Taklp sa mukha 6
makapdl. balatka}6. H Hayop na mabit
LAPIGERO. m. Lalagy^n ng lana kapipied pa lamang sa iti6g
ois. II
Lapis, at raalamb6t ang katawan.
LAPIDA. f. Takip na bat6ng LASeiYIA. f. Pagkahilig sa ka-
may ng libingan,
sulat halayan; kalibugan.
LAPIZ. m.
Panulat 6 lapis. LASGIYO, VA. adj Nauukol sa
LAP1ZAR. m. Mina ng iapis ||

kalibugan. ||
Malibog H Malagd;
V. a. Dumibuho 6 gumuhit sa malusog.
pamamagitan ng lapis. LASITUD. f. Panglulupaypdy;
LAPSO. m. Takbo ng panah6n. pagod; kawaUn ng lakas.
Pagkahulog sa isang pagka- Lupaypdy; pag6d;
II
LASO, SA. adj.
kamali
walang lakds.
LARDEAR. v. a. Pahiran ng Hinayang, lungk6t
LASTIMA. f,
mantikii ang iniihaw. ng
at habdg sa kapahamakan
LARDO. m. Tab& 6 mantik^ ng
kapuw^.
baboy.
LASTIMAR. V. a. Sumugat 6
LARDOSO, SA. adj. Mamantikll.
eumakit. Kahabagdn. H fig.
LARGAR. V. a. Bitiwan; paka- ||
r. Mag-
Umapi; magpagalit. v. II
waldn, Luagdn; bitiwang unti

II
damddm sa kapahamakdn ng
untl; tustusdn. Mar. Hadldd II
ang layag 6 watawat- v. r. fam. ll

kapuw^.
LASTIMERO. RA- ad]. Nakaha-
Uma'is; yumao.
LARGO. GA. adj. Mahab^. ||
habdg; nakahihinayang.
fig. Mapagbiyaylt. ||
fig. Masa- LASTIMOSO, SA. adj. Kahabdg-
gmk; malabis, ||
fig. Malawak. habag; kahinahinayang.
- 328 -
LATE LAUR
LATENTE. adj, Kubll; tag6 LAUREAR. V. a Putungan ng
LAT5)RAL. adj. Nauukol sa ta- iaurel. || fig. Gantihingpal&^; pa-
piliiran 6 gilid ng isani^ bagay. rangaldn.
11 fig. Pagbhis sa katuwirdn. LAUREL. m. Punungkahoy na

m. Tib6k; kib6t. laurel.
LATIDO.
LATIGAZO, m. Hampds ng la- LAURÔLA. f. Putong na laurel
tiko. Lagitik ng latiko. na iginagantingpal^sa mga gaw^ng
II
LATIGO. Paraal6 sa kabayo.

m. kabayanihdn.
Pising pinagbibitirian ng isang LAURO- m. Laurel fig. Ka- II
II
na tinitimbdng, luwalhatian; papuri;

pagrâwagi,
bagay
LATIGUEAR. v. n. Magpalagitik LAVA. f Putik
i na nagbabaga na
ibinubugd ng bulk^ng pumuputok.
ng latiko.
LATIGUERO . m . Manggagawit LAVABO. m. Mesang ginagamit
latiko. Ang nagbibili ng sa paghuhugas 6 paghihilamos.
ng II
latiko.
LAVACARAS. eom. fig. y fam.
V. n. Magsalitd 6 su- Taong mapaglangis.
LATINAR.
mulat Dg wikang latin. LAVADERO. m. Pook na laba-
Ang b hasa han.
LATINISTA. eom.
sa wikang latin. LAYaDO. m. Paglalabd. || Laba-
LATIR. Tumaboi ang
V. n. aso, hin.
Tumib6k
II
ang pu?6. LAYADOR. RA. adj. y s. Nag-
LATITUD. Kalaparan.
f. Ang ||
lalabd; tagapaglab^. |[ m. Ka-
niluangluang ng is^ng kaharian sangkapang panglinis sa mga
barl.
LATO, TA. adj. Malawak. fig, 1|
Hauukol sa pangungusap na may LAVADURA. f. Paglalaba. II
Tubig na pinaglabh^n.
malawak na kahulugdn.
LATRiA, f. Pagaambd. LAYAMANOS. m. Hinawan.
LATROelNlO. m. Pangungumit. LaVaNDERA. f. Babaing mang-
LAUDABLE. adj. Kapuripuri. ialaba.
LAUDATORIO, RIA. adj. Pumu- LAYANDERIA. f. Palabahan.

puri 6 may tagldy na kapurihdn.
LaVANDERO. m. Lalaking mang-
LAUDO m. Hatol ng mga inang-
lalaba.
paldn.
Putong na laurel.
LAVAPLATOS eom. Tagapaghugas
LAUREA. f,
ng mga plnggdn.
LAUREADO, DA. p. p. ng Lau-
adj. May putong na LAVAR. V. a. Hugasan ang isdng
rear. |1
bagay; labhdn. ||
fig. Linisin;
laur#l.
m Ang malapit alisdii ng dungis. v. r. Mag-
LAOREANDO. ||
ng katibayan sa linis; maghugas,

nang tumanggdp
mataSs na paaraWn. LAVATIVA. f. Panglabatiba,
329
LAVA LEGH
LAYATORIO. Paghuhugas.
m, \\ gamit sa paggatas.
Panglanggds. Hinawdn.
\\ LECHIGADA. f. Katipunan ng
LAVAZAS. f.pl. Tubig na pinag- na hayop na bagong pa-
malilift
labhan. ngandk at inaalagaang paminsa-
LAXANTE. p. 8. ng Laxar. Nag- nan sa isdng po6k.
papaluag 6 nagpapalamb6t. LEGHO. m. Hihigan. fig. fl Sahlg
LAXAR, V. a. Paluagin; palam- ng mga karo 6 karitdn. fig.
||
butin.
Lunas ng ilog.
LAZADA. f. Buh61 na talibugs6.
LBCHdN. m, Bifk. n fig. y fam.
LAZARlLLO. m. Batang tagaa-
Lalaking maruml, salaul^ at nang-
kay sa buldg,
lilimahid.
LAZO. m. Tali 6 huh6l ng sintds
na ginagamit na palamuti, ||
LEGHONA f. Blk na babae, li
fig. Laldng o pakanA; sild.

fig. y fam. Babaing marumi,
salaul^ at nanglilimahid,
LEAL. adi- Matapdt na lo6b.
LEALTAD, f. Katapatan 6 pag- LECHUZA. f. Kuwago.
kamatapdt na io6b. Pagibig 6 || LEER V, a; Bumasa
6 basahin.
pagmamahal ng ilang hayop, gaya Isalaysay ng guro sa kaniy^ng
II
ng aso, sa panginonn, mga tinuturuan ang oilalaman

LEGGION; f. Pagbasa. fig. || ng isang akldt. j| fig. Tarukfn
Aral; tur6; halimbaw^. ang lo6b ng ieang tao.
LECCIONISTA. eom. Gar6ng nag- LEGACi6n. f. Pagkakinataw^n.
tutur6 sa baha>bahdy. Bahay 6 tanggapan ng
II kirra-
LEGTOR, RA. adj. y s. Bumabasa; tawdn 6 sugd.
mangbabasa.
LEGADO. m. Kalo6b 6 paraana.
LECTURA. f. Pagbasa. ||
Babasa-
Kinataw^n 6 sugd.
II
hln 6 binabasa.
LECHE. f. Gatas, Kat^s na LEGAJO. m. Balumbdn ng mga
!|
papgl na may tali.

maputlng kinukuha sa il^ng bu-
ngang kahoy 6 halaman. LEGAL. adj. Naaayon sa batâ
LECHERA. f. Babaing naglaiakd 6 matuwid. | Tapd,t at gandp sa
ng gatas; maggagatas. || Lalag- panunupdd sa hawak na tung-

k61.
ydn ng gatas.
LEGHERIA. f. Po6k na pinag- LEGALIDAD. Pagkaayon sa
f.
titindahdn ng gatas. batds 6 matuwid. Katutohanan, ||
LEGHERO, RA. adj. May gatas pagkamatap^t at kaganapdn sa

6 may uring gatas. m. Lala- ||
panunungk6l.
king naglalakd ng gatas; mag- LEGALIZACI6n. f. PagpapabisA
gagatds* 6 pagpapatibay sa isdng kasu-
LECHER6n. m. Sisidldng gina- latan
42
.
330
LEGA LEGI
LEGALIZAR. v. a, Bigydng bis^ \
ipinaglalagd^ ng mga batds.
6 patibayan ang isdng kasula- LEGISTA. m. Bihasa 6 nagtuturd
tao. ng mga batds. Ang nagaaral
||
LEGALMENTE. adv. m. Ayon ng mga batds.

sa matuwid. LLGITIMA. f. Bahagi ng For\
LfiGAMO. m. Putik na malagkit. kayamanang ipinamamana ng ma-
LEGAIÂ. f. Mut4. gulang sa kaniyang mga andk.
LEGAiÔSO, SA. adj. Mutain. LEGITIMAdON. f. Pagpapa-
LEGaR. V. a. Pamanahan 6 pagtibay 6 pagpapatunay sa isdng
kalooban ang isdng tao sa pa- tao 6 bagay sangayon sa matu-
mamagitan ng isdng kasulatang wid.
habilin ng namatay. Magpa- 11
LEGITIMIDAD. f. Pagkatutoo 6
sugd. katunayan sangayon sa matuwid
LEGATARIO, RIA. m. y f. Ang LEGITIMO, MA. adj. Sangayon
pinagkakalooban 6 pinamamana- sa matuwid. Tunay; wag^s.
1|
han ng namatdy sa kasulatang LEGO, GA. adj. y s. Hindl tu-

habilin 6 testamento. matanggdp ng ordeng pagpapare
LEGENDARIO, RIA. adj. Nau- 6pagmomongha. Waldngmuang; II
ukol samgaalam^t.
m. Akl^t ||
mangmang. m. Did6g.
||
na naghahaydg ng buhay ng mga LEGUA. f. Sukat na may 20,000

bandl. talampakan. 6 6.666 na bara
LEGIBLE. adj. Mababasa, at dalawdng tersiyd.
LEGION. f. Hukbon binubud ng LEGUMBRE. f. Lahdt ng uring
mga kawal lakdd at kabayuhdn. gulay, gaya ng patani, abitsu-
Pangalang mada'ds na itawag
II
welas at ibp.
sa Mng pangkdt ng mga kawal. LEIBLE. adj. Mababasa.
fig.
II
Bilang na dt matiydk ng LEIDO, DA. adj. Nauukol &a
mga tao 6 espiritu. mapagbasd ;
palabasa.
LEGISLAGION. f. Katipunan ng LEIAnIa. f. Agwat na malayd
mga bat^s na ginagamit sa pang dalaw^ng po6k.
mahalaan ng isang bans4. || Ka- LEJANO, NA. adj. Malay6.
runungan sa mga batas. LEJIA. f. Lihiyd.
LEGISLADOR, RA. adj. y s. Ta- LEJOS. adv. I. y t. Malayong
gapaglagdd ng batds. tutoo.
LBGISLAR. V. n. Maglagdi ng LELO. LA. adj. Hangdl; tangd.
mga bat^s. LEMA. m. Pamagdt. It Sagisag.
LEGISLATIYO, VA. adj. Nauukol II
Kasaysayang tunguhin ng isdng
sa karapatdng makapaglagdS ng saiitaan.
mga batds. LENA/ f. Lakds.
LEGISLATURA. f. Panah6ng LENDRERA. f. Suyod.
- 331 -
LEND LEON
LENDROSO, SA. adj, Mali^&. !]
Babaing pangabds, ma-
fig.
LENGUA. f. DWk, Wikk. II paghariharian at matapang.

LENGUAJE m. Wikli 6 salit& ng LEONERA. f, Kulungdn ng ha-
isdog baQs&. limaw. fig. y fam.
II
Bahay eu-
LENGUARAZ. adj, y s. Marunong galan.
ng dalawd 6 higit sa dalawang LEONERO. m. Tagapagalag^ ng
wiki. Pangahds sa pag8aealit&,
II mga halimaw |1 fig, y fam. Ang
LENGUAZ. adj. Dalddl; matabil. nagpapasugal.
LENGUETA. f. Tilaw. ||
Dil^ ng LEPRA. f. Sakft sa baldt na
timbangan, Kawit 6 smk.
II nakahahawa at matagaU
LENGUETADA. f, Paghimod. LEPROSERIA. f. Pagamutan ng
LENIDAD. f. Kabanayaran; ka- mga maysakit na lepra.
lambutda sa pagpapatupad ng LEPROSO, SA. adj. ys. Maysa-
mga tungkulin. kit na lepra.
LENIFICAR. V. a. Pabanayarin; LERDO, DA. adj. Mabagal. ||
palambutln. fig.Masagal ang isip.

LENITIYO, VA. adj. Nagpapa- LESION. f. Sugat 6 bugb6g. ||
lambot nagpapabanayad,
at m. II Ang alinmdng kapahamakd>n 6
Gam6t na pangpahup& n^ sakit. kapinsaladn.
II
fig. Pangpahupd ng mga di- LESIYO, VA. adj. Nagpapangan-
naramddm sa kalooban. yayi; nakapipinsalli..
LENTITUD. f. Kabanayaran 6 LESNA. f. Balibol.
kahinayan sa pagsasagawS ng LETARGO. m. Malaking ant6k;

isang bagay. kaalimpungatan.
LENTO, TA. adj. Banayad. ||
LETRA. f. Titik.
Makupad; mabagal. LETRADO, Da. adj. Marunong;

LEUA, f. Gatong 6 panggatong. pabdm. II
Mananangg6I.
LEIÂDOR, RA. m. y f. Ang LETRILLA. f. Maikllng tuldng
mangangah6y. Ang tagapaglakd
||
karaniwang ginagamit sa mga
ng panggatong. tugtugin.
LEIÊRA. f. Po6k na tagudn 6 LETRINA. f. Palikuran; panabi-
salansanan ng mga kahoy na han. II
fig. Ang bagay na parang
panggatong. maruml at nakapandidiri.
LENO. m. Kataw^n ng punung- LEVA. Pagtulak ng mga sa-
f.
kahoy na pinutol at inalisin ng sakyd.ngdagat sa daungan.

mga sangd; troso. LEVADIZO, ZA. adj. Tumitindlg
LE6N. m. Halimaw na lalaki. ||

6 naititindig; buhatbuhat,
fig. Lalaking pangahds, mapag- LEVANTADO. DA. p. p. ng
hariharian at matapang. Levantar. 1| adj. fig. Dakil^, ||
LEONA. f. Halimaw na babae. II

fig. Palald; mapagmalaki.
332
LEVA LIBA
LEYANTAMIENTO. m, Pagtitin- isubd â isdng gipit na kalagayan,
dfg 6 pagbabangoa. Patindig || II
V. r. fig. Mangaluny^.
6 pagbangon. Paghitiimagslk 6 ||
LIBaCI6N. f. Paginom 6 pag-
pagaalsd. || Kadakilaan. sipsipng banayad eg katas ng
LEYANTAR. v. a. Itindig; iba- isdng bagay,
ngon. ang ieang bagay
II
Ilag^y LIBAR. V. a. Inumin 6 sipsipiag
sa po6k na lalong matads, II banayad ang katds ng isdng ba-
Magtayd; magtatag. fig. Pa- 11 gay, Tikmaa 6 lasahin ang
II
pagbimagsikin; pagalsahin. fig, ii alak.

Padakilain. v, r. Tumindig;||
LIBELO. m. Lathalang sumisirang
bumangon. || v. r fig. Maghi- puri sa isdng tao. || Fo7\ Ka-
magsfk; magalsd. v. r. ||
fig. Du- hilingan,
makil^ 6 madakil^, LIBfiLULA. f. Tutubi.
LEVANTE, m. Silanganan. ||
LIBERAGION. f. Pagpapalay&,
Hanging nagbubuhat sa silanga- LIBERAL. adj. Mapagbiyaya;
nan. mapagkalo6b. |1
Madallng guma-
LEVAR. V. a. ifar. Tumulak ang wfi, ne: anomdng bagay.
sasakydngdagat sa daungan. LIBERALIDAD. f. Gawdng ma-
LEVE. adj. Maga^n. ||
fig, Walang galing na pagbibigdy ng kaniyang
gaanong kabuluh^n. kayamanan na di nagaantdy ng
LEVITA. f. Pananama ng mga ganti. Kagandahang loob.
II
ialaki na mahab^ at lapat sa LIBERTAD. f. Laylt ng taong

kataw^n. makagawA ng kaniydng mina-
LfiXlCO. m. Aklat ng mga pa- magaling. Kalayaan; pagsasariii,
|1
ngungusap 6 diksiyonario ng wi- LIBERTADO, DA. adj. Pangahas,

kang griego. II Malay^.
LEXIC0GRAFU. f. Karunungan LIBERTAR. v. a. Palayain; ha-
sa paggawd ng diksiyonario 6 nguin sa kaalipinan. ||
Tubusin.
pagtitipon ng buiing pangungusap |j
V, r. Lumay^; mahangd sa
ng is^ng wik^. kaalipindn.
LEY. f. Bat^s; kautusan. LIBERTINAJE, Kalayadn sa m,
LEYENDA. f. Pagbasa. ii Bagay paggawS. 6 pagsasalit4. Kawaldn |]
na binabasa 6 babasahin. || Ka- ng galang sa pananampalataya.

saysayan ng buhay ng isang LIBERTINO, NA. adj. y s. Wa-
bandl. ||
Alamat. I^ng tuto sa paggaw& 6 pagsa-
LEZNA. f. Balibol salita. II
m. y f Ao^k ng aliping
.
LIA. f. Panali; tali. lumaygi,

LIAR. V. a. Talian at higpitin LIBERTO, TA. m, y f. Aliping
ang mga paldd ng lubid. tig: pinalay^ ng kaniyAng p^ngi-
\\
y fam, Dayain ang is^ng tao; no6n.

333
LIBI Liei
LTBIDINOSO, SA. adj, Malibog. LieiTO, TA. adj. Nasa matuwid;
LIBRA. f. Timbdng na may 16 ayon sa matuwid
onsdag bigdt. LieOR. m. Alak; tub^.
LIBRAR. V a. Iligtas ana isang LieuAGION. f. Paglusaw; pag-
tao sa is^ng gaw^, kapahamakan kalusaw.
6 panganib, H MaggawaH ng utos, LieUAR. V, a. Lusawin; tunawin.
sulat at ibp. l! v. r. Maligtas. II
Maiusaw; matunaw.
V. r.
LIBRE, adj. Malayang makagawa. LID. f. Away; babag. fig' Pag- ||
Hindi alipin, n Pangahds. }| tatalo; pagpapalabasan ng katu-

Ligtas; may pahintulot, || Na- wiran,
pagiisa. || Walang asawa. LIDIAR. V. n. Makipagaway;
LIBREA. f. Kasuutan 6 panana- makipagbabdg; makipagbaka. ||
mit ng mga lingkod 6 alipin. fig. Makipaahardp; makitunggait.

LIBRERIA. f. Tindahan ng mga II
fig. Makitungo.
akldt. LIENDRE, f. LisA,
LIBRETA. f. Aklat na maliit na LlE^ZO. m. Basahan 6 kayo, ||
walang suiat. Panyoag pamahid.

LIBRETO. m. Dulôg sinuiat na LIGA f. Panali 6 ligas, II Patd^.
nilalapatan ng tugtugin. Pagkaka^sa 6 pagkakahald.
II li
LIBRO. m. Akldt. j| fig. Buwls. Pagaanib ng mga bansa.

LICENCIA. f. Kapahintulutau 6 LIGADURA. f. Pagtatali. || fig.
pahintulot na makagaw^ ng isdng Pamigkis 6 panupil,
bagay.
LIGAMENTO. m, Pagtataii.
LICENCIAD0, DA. Nauukol adj.
Pagkakais^ 6 pagkakahald.
||
sa taong nagpapanggap na ma-

alam, May kapahintulutdn.
ll 11
LIGAMIENTO. m. Pagtatali 6
m. Ang nagtamo ng katibayan
pagtali, II
fi. Pagkakaisa ng mga
kalooban.
sa pinagaralan sa mataas na
paaraldn. Kawal na may ganap
ii
LIGAR. V. a. Talian. Ihal6 ang |!
na kapahintuiut^n sa kani^dng

munting bahagi ng ibd.ng metal
pund. sa gintd 6 pilak kapag ginagaw^ng
LICENCIAR. V. a. Bigy^ng pa- salapt. II

Pagisahln; pagkabitin,
hintulot.li Palayasin ang isang II
V. r, Magkaisd,
tao. Pagkalooban ng katibayan
II
LIGAz6N. f Pagkakakablt 6
ang nagaaral sa natapos na pi- pagkakadugtoDg ng daiawang ba-
nagaralan. Pagkalooban ang||
mga kawal ng ganap na pahin- LIGEREZA. f. Kaliksihan; kata-

tulot. linuhan. ||
Kagaanan. |{
fig. Ka*
LICENCIOSO, SA. adj. Malaya; waldn ng katiningang io6b; pag-
pangahds. sasalawahdn,
334
LIGE LIMO
LIGERO, RA. adj. Magadn. i LIMO. m. Luad 6 putik,
MatuliD; maliksi. l|
Nautikol sa LIMON. m. Dayap.
tulog na mababaw. fig. II Wa- LIMONADO, DA. adj. Kulay da^
Idng gaanong kabuluhdn, ff fig. yap.
Salawahan; waMng katiningang LIMONAR. m. Po6k na tanimso
lo6b. mga dayap.
ng
LIGNUM CRUCIS. m. Kahoy LIMONERO, RA. m. y f. Mag-
ng krus ng ating Pangino6ng dadaydp. jf
m. Pund ng dayap.
Je8Ucristo. LIMOSNA. f. Lim68.
LUA. f. Isddng page. ||
Papel LIMOSNERO, RA. adj. Malimu-
na pangisis. sia; mapaglim69, Ang tagalikom
||
LUAR. V. a. Kinisin at isisln ng at tagapamahagi ng lim6s.

liha ang isdng baga> ; lihahin. LIMOSO, SA. adj. Pund ng pu-
LILIPUTIENSE. adj. y s. Nau- tik; maputik.
ukol sa mga tsoag naDakalililt, LIMPIA- f. Paglilinis.
LIMA. f. KikiL fig. Pagaayos ||

LIMPIABARROS. m. Pamahiran
at pagkikinis ng mga gaw^, lang pa^.
lunglalu nang& ang sa pagiisip. LIMPI ABOTAS. m . Manglilinis
LIMADURA. f. PAgkikil 6 pag ng sapin.
kikikil. II pl Pinagkikilan. LIMPIADERA. f. Sipilyong pang-
LIMAR. v.!a. Kikilin. ||
fig. Kinisin linis. II
Panglinis ng araro.
ang isdng gawfi. LIMPIADIENTES. m. Panglinis
LIMETA. f. Bote^ya. ng ngipin.
LIMITABLE. adj. Mahahangga- LIMPIADURA. f. Paglilinis. n
ndn. pl. Pinaglinisan.

LlMITAdON. f. Paghangga. H LIMPIAR. V. a, Linisin. f[
fig.
Hanggd; pur6k. Dalisayin. ||

fig. Alisln sa isang
LIMITADO, DA. p. p. ng Limitar pook ang nakasasagabal. fig. ||
tiadj, Nauukoi sa may maik y fam. Umitin. v. r. Luminis; ||
Ung pagiisip. maglinis.

LIMITANEO, A. adj. Nauukol 6 LIMPlAUf!rAS. m. Kasangkapang
malapit sa hanggahan ng isd^ng panttlinis ng mga kuk6.
kaharian 6 lalawigan. LIMPIDEZ. f. Kalinisan.
LIMITAR. V. a. Hanggahdn. ||
LtMPIDO, DA. adj. po6t. Ma-
fig. Ikli^n. II fig. Hanggahdn linis; dalisay; waldng dungis.
ang sakdp, kapangyarihan 6 ka- LIMPIEZA. f. Kalinisan. Pag. ||
tuwiran ng isdng tao. lilinis, II

fig. Kalinisan ng puri.
LIMITE. na, Hanggd 6 hangga- II Limpiem de boUa. fig. y fam,
han. II
fig. Wakds. Kawaldn ng Limpieza de
salapl. ||
LIMITROEE. adi. Kahanggd. sangre^ Ealinisan ng dugd*

;
335
LIMP LIQU
LIMPIO, PIA. adj. WalSng dungis. LigUIDABLE adj. Matutunaw
il
Waldng hald. 6 mangyayaring tunawin.
LINAJE, m. AngkAn; lahi. {j LIQUID ACi6n , f. Pagtunaw
fig, Uri 6 kalagayaa ng isdng pagkatunaw. Com* Pagbibi'i |]
bagay. sa tingi ng mga kalakal sa ma-

LINDAR V. n. Magkdhanggd ang babang halagd; pagtututis.
dalawdng bayan 6 lupa. LIQUIDAR. V. a. Tunawin. II
LINDE, amb. Hanggd. ng dala fig. Tuu?ia ang isang kuwenta-

wang lup^* hin. <7om. Tuusfn ang pau-
|j
LINDERO, RA, adj. Kahanggd. tang at pakinabang ng isdng ka-

|j
m
Hanggd.
. lakal. II
V. r. Matunaw.
LINDEZA. f. Kainaman; kari- LIQUIDIFICACI6n. f. Pagtunaw;
kitan. paglusaw.
LINDO, DA. adj. Mainam; ma- LIQU1DIFICAR. V. a Tunawin;
kaayaaya
rikit; sa matd. lusawin. jj
v, r. Matunaw; ma-
LINEA. f. Kahabaan. II
Sukat na lusaw.
pahabi. ||
Guhit. ||
fig. Hanggd. LIQUID0, DA. adi. Tundw; lus^w.
II
Kanlungan ng tiukb6. LIRA. f Kudyapi.
LINEAL. adj, Nauakol sa kaha- LIRIGO, CA. adj. Nauukol sa
baan 6 guhit. Nauukol sa di- || kudyapi, 6 tulang ginagamit sa
buhong mga guuit lamang. awit.
LINEAMIENTO. m, Pagguhit. LIRONDO, DA. adj. Malinis;
LINEAR. \-. a. Gamuhit. Bu- II waldng hal6.
mangh^y, LISIAR. V. a. Saktan apg is4ng
LINGUAL. adj.Nauukol sa dil^ bahagi ng katawlla.
LINGtilSTA. m. Aog maalam ea LISO, SA adj. Patag; makinis,
wika. LlSONiA. f. Hibd. IITaya.
LINGUISTieA. f. Pagaaral ng LISONJEAR V. a: Manghibd. |1
mga wik^; karunungan sa wik^. Manuya, 1| fig. Pagaiakin; big-

LINGUiSTieO, CA. adj. Nauukol yd-ng lug6d.
sa karunungan 6 pagaaral ng LIS0NJERO, RA. adj. y s. Ma-
wiki. paDghib6. II
fig. Nagbibigdy lugod.
LINIO. m. Handy ng mga punung- Mapanuyli.
II
kahoy 6 halaman. LISTA. f. Pirasong makitid at

LINTERNA. f. Ilaw^ng parol na mahaba ng kayo, papel 6 ano-
may bitbitan. mdng bagay. Guhit na mahabj^ ||
LINO, m, HanSy ng mga punung- at makitid ng damit na sarisaring

kahoy 6 halaman. kulay. Talaan. II
Pagtawag n| |1
LIO. m. Bilutan. fig. y fam. || malakas sa mga pangalan ng taong

Kaguluhan; kagusutdn. dapat dumal6 sa isdng pagtitipon.
t/
336
LIST LITI
LISTADO, DA. p, p. ng Dstar, {} erugol sa us^p.
adj. May guhit 6 listong kayo. LlTISPENDENdA. f For. Usap
LISTAR.* V. a. Itala; isulnt. na nabibitin.
LISTO, TA. adj. Masipag; ma- LITOGRAEIA. f. Karunungan sa
likei; madall. j! Mataliao; maa- paguukit 6 pagdidibuho sa bato.
gap, II
Gawaan ng ganit6ng pagdi-
LISTON. m. Sintas. Carp. || dibuho sa bato.
Kapirasong kahoy na mahaba at LITOGRAEIAR. v. a. Magdibuho
makitid. 6 Bumulat sa bato. ^
LISTONERIA. f. Katipunan ng LIT6GRAF0. m. Ang magdidi-

mga sintds. buho sa bat6.
LISTONERO, RA. m. y f. Mang- LITORAL. adj. Nauukol sa bay-
gagawa ng mga ssntds. bayin ng dagat. m. Baybaym ||
LISURA. f. Kakinisan ng ibabaw ng dagat, bayan 6 lupain,

Dg isang bagay. ||
fig. Katapa- LAYIANDAD. f. Kagaanan. II
tang loob. Gawôg

fig. maga4.n.
LITE. f, For. Usap. LIYIANO, NA. adj, Magaan, |!
LITERAL adj. pagka- Ayoo sa fig. Madali; salawahdn, i|

fig.
kasulat 6 kahuiuuâag gandp ng Waldng gannong kabuhihan. H
isang skd^. fig. Malibog.
LITERARIO, RIA. adj. Niuukol LIYIDO, DA. adj. Kulay tal6ng
sa panitikan 6 marikit na pa- 6 murado.
ngungusap. LIZA. f; Isdang aguas 6 banak,
LITERATO, TA. adj y s. Nauu- 11 Po6k na laang pagawayan ng
kol sa taong bihasang mabuti sa dalawa 6 higit sa dalawdng
panitikan 6 marikit na pangu- tao.
ngusap, LO. Ang.
art. n.
LlTERATURA. f. Panitlkan 6 LOA. Pagpuri
f. 6 pagpupuri. ||
mariklt na pangungusap. Talumpating papuri.

LITIGANTE. p. a. ng Litigar. s. LOaBLE. adj. Kapuripuri,
Nakikipagusap. LOAR V. a. Purihio.
LITIGAR. V. a. Makipagusap. |1
LOBANILLO m. Biki.
V. r. fig. Makipagtalo; makipag- LOBREGO, GA. adj. Madillm.fl
away. fig. Malungk6t.
LITIGIO. m.
Usap. ||
fig. Pag. LOBREGUEGER. v. a. Padilimin
tatalo; pagaaway. ang isang bagay, || v, n. Gu-
LITIS. f. For. Usap. mabf.
LITISGONTESTAGION. f. Fot, LOBREGUEZ. f. Kadiliman.
Sag6t sa sakddl 6 sumb6ng. LOGAL. adj.Nauukol sa po6k.
LITISEXPENSAS. f. pL For. Mga 11 m. Po6k na nababakuran.
. ..
337
LOCA LOMB
LOGALIDAD. f, Po6k 6 bayan. LOMBRIGUERA. f. Bahay ng
LOeO, CA. adi. U161; baliw. II bulating-Iupi.
MaikllDg isip. L0MBRIZ. f, Bulati, || Lomhriz
LOeOMOeiON. f. Paglilipat; intestinah Bulati sa tiydn,
paglipat sa isdng dako, LOMO. m. Bahaging ibab& at
LOCUACIDAD. fig. Pagkamasa- gitnS,ng likod; balakdng. |] Li-
iitd; pagkamatabii k6d ng akUt. pl. Mga tadydng.
||
LOCUAZ. adj, Masalitd; matabil; LONA. f. Kayong balinddng.

dalddl. LONGANIMIDAD. f. Kadakilaan
LOeuGION. Ayos ng panana-
f. at katiningang Io6b sa mga ka-
iit&, PitiDg pangungusap.
II
II saliwdngpalad.
Katipunan ng dalawd 6 iiigit sa LONGAnIMO, MA, adj. Matining
dalawdng pangungusap na dt bu- na kaiooban.
mubu6 ng gandp na kawikadn. LONGEYiDAD. f. Kahabaan &g
LOeUELA. f. Ayos at dl pang- buhay.
karaniwang tinig ng pagsasalit^ LONGEYO, VA. adj. Mahabang
ng bawa't tao. buhay 6 napakatandi.
LOeURA. f- Kaululan;kabaliwan. LONGINOUO, CUA. adj. Mala-
Gaw^ng dalosdalos. yong attwdt; natitiwaldg.
II
LODAZAL, m. Po6k na maputik. LONGITUD f, Kahabaan; haba.

LODO, m. Putik; lusak. LONGITUDINAL. adj. Nauukol
LODOSO, SA. adj. Maputik; masa kahabaan; pahab&.
lusak. LONGUERA. Bahagi ng lupanj
f.
L6gICA. f. Karunungang nag- mahab^ at makipot,

hahayag ng mga alituntunin, ayos LONJA. f. Ang alinm^ng bagay
at paraan ng pahdm ng pagkilala, na mahab^, maiapad at maka-
|
B\xk&\ na pag- pdlkapdl; lapd,ng. Pamilihan.
I Logiea naturaL
il
kilala na dt naogangailangan ng
LOOR m. Papuri 6 pagpupri.
tulong Dg karunungan. LORGHA. f. Bangkdng maga&ii
at matulin.
LOGRAR V. a. Tamuhin 6 ma-
sundu&n ang ninanas^. Tama- ||
LOS, LAS. art, pl. Mga.
sahin ang isdng bagay. v. r. 1|
LOSA. Bat6ng makinis at ka-
f.
kasukduldn kaga- tatagdn ang kapdl na glnagamit

Sumapit sa 6
sa sahig na tuntungan. fig
nap^n ang isdng bagay. ||
Libingp.n
LOGRO. m. Pagtatam6; pagka-
kamlt. Pakinabang; tubo.
II
II
LOSADO, DA. p. p. ng Losar. ||
Pagpapatubd. m. May latag na bat6ng oia-

kinis.
LOMA. f. Bur6!.
LOMBRieiENTO, TA. adj. May LOSAR. V. a, Latagan ng bat6ng
bulati sa tiygn. makinis
43
. .
338
LOTE L0CR
LOTE, m. Ang bawa't bahagi ng anomdng gawS.
isdng bud> na imioumudmdd sa LUGRARSE. V. r. Makinabang;
marami; pitak. magtubd sa anomdng kalakal.
LOTERIA. f. Lar6ng kahawig ng LUGRATIYO, VA. adj. Mapaki-
ripa nabang 6 matubd.
LOZA. f. Luad na pino, lutd at LUCRO. m. Pakinabang 6 tubd
makintdb na ginagawang pingg^n, na nakukuha sa isdng bagay.
tasa at ibp. LUGROSO, SA. adj. Mapakina-
LOZANf A. f. Kaluaugdn at kala- bang 6 matubong tutoo.
gu5n ng mga halaman. Ka-
|| LUOTUOSO. SA. adj, Malungkot
liksib^n at kakisigan ng mga at katangistangis.
tao 6 hayop. ll Pagmamalaki; LUCHA. f. Paghahamok; pagbu-
kataasang ugali. bun6. II
Away; labaniin. fig. ||
LOZAIIO. NA. adj. Nauukol sa Pagtatalo.

mga punungkahoy, parang at pa- LUCHADOR, RA. m. y f. Naki-
iiaiiim na malusog at malasd. ||
kipagbamok; nakikipagbund.
fig. Maaay^; makisig; matikas. LUOHAR. V. a. Maghamok 6
LUBRICACI6N. f. Pagpapakin- magbun& ang dalawdng tao. ||
t4b 6 pagpapaduUs. Makipagaway; makipaglaban. ||
LUBRIGAR. Pakintabin 6
V. a. fig. Makipagtalo; makitungga-
padulasin ang isdng bagay. 11.
LUGERNAi f. Ilaw na malaking LUDIBRIO. m. Libdk; aglahi;

ibinibitin. uydm.
LUeERO, m. Ang talang si Venus LUDIR. V. a. Hagurin; kuskusln
II
Tali. ang isdng bajiay.
LUCIDEZ. f. Kaningning^n. LUEGO. adv. t. Kapagdaka; ka-
LUeiDO, DA, adj. poet. Nagni- pagkuwan. ||
Sakd; mamay&. ||
ningning. ||
fig. Maliwanag na eoni. il. Kung gayon; samaka-
pagiisip 6 pagsasalitS.
tuwld
LUeitRNAGA. f. Alitapt^p.
Po6k.
LUGAR. m, Siyudad; 11
LUGIPER. m. Ang hari ng mga

pagkakataon,
nayon. Panabon;||
demonyo. ||
fig. Taong suwail,
Pinapasukan; katungkulan.
magagalitin at masam&. II
LUGAREIÔ, IÂ. adj. y s. Tub6

LUeiO, CIA. adj. Makinis; ma-
sa isdng po6k 6 nayon. Nani- ||
ningning.
LUeiR. V. n. Magningning; ku- nirahan sa isang po6k 6 bayan,
misMp. fig. II Makahigft; maka- LUGUBRE. adj. Malungkdt; ma-
lal6; matangi. v. a. Liwanagan;
||
pangldw-
ilawan. || v. r. Magpakarikit ng LUJO. m. Palamuting labis sa
su6t. II
fig. Magpdkaningning sa pangangailangan.
.
339
LUJO LUNA
LUJOS0, SA. NagtatagUy
adj. masamft. || adj. Nauukol sa Bu-
Dg paiamuting labis. Nauukol li wdn.
sa masamdng kasangkapan 6 ba- LUNATIGO, CA. adj. y s, Bubu-
gay. wanin; sumpungin.
LUJURIA. f. Kalibugan. fig. II LUPANAR. m, Bahay ng masa-
Kalabisaei sa aaom^ng bagay. samdng babai 6 nangangalakal
LUIURIOSO, SA. adj. y s. Ma^ ng lamd^n.
libog. LUSTRE. m. Kindng; kintdb;
LUMBRE. f Baga, U Ilaw. ||
fig. ningnlng.
Dildg; ningning; liwanag. LUSTRO. m. Tagdl na limang
LUMBRERA. f. Ang nagtatapon ta6n. Ilaw^ng nakasabit.
II
ng liwanag. || fig, Taong tan- LUSTROSO, SA. adj. Makindng,

y&g at mariUg. makintdb; maningnlng.
LUMINAR. m. Ang alinman sa LUTO. m. Luks^. Damlt na ||
mga talang nagsasabog ng liwa- pangluksd, || Pagluluks^. || pl.

nag. Mga damlt na itlm na inilala-
LUMINARIA. f. Ilaw na inilalagdy gdy sa bahay ng namatdy.
sa mga durungawdn, balk6n at LUXACI6N. f. Pagkalinsad ng
mga lansangan bilang tandd ng isdng but6.
pagsasayd 6 pagpipistd. LUZ. f. Liwanag. II Ilaw. ii Tang-
LUMINOSO, SA, adj. Maliwanag; Idw' II
fig, Balita 6 paunawa.ll
nagsaaabog ng iiwanag. fig. Huwaran; tao 6 bagay na
LUNA. f* Buwdn sa langit* nakapagtuturd at pumapatnubay.
LUNAdON. Panah6ng
f,Astron. II
Luz de la raZon. Kaliwanagan
Bumasakldw saptil sa pagpapatd,y ng isip sa pagkiiala ng mga ba-
ng buw^n hanggdng sa muling gay. II
Luz natural. Liwanag ng
pagpapatiy. araw
LUNAR. m. Paki; nundl. fig. || LUZBEL. m. Ang hari ng mga
Dungis na nagbububat sa gaw^ng demonyo.
LL
LL* f. Ikalablngapat n& titik|iig LLAMARADA. f. Lagabldb; liydb

abakadang kastili at panglablng- nfi bigl& madaling namama*
at
is& sa kaniydog tuga eonsonante. tdy. Pamumul^ng bigl& ng
II
LLAGA. f. Sugat. fig. Dusa 6

|j
mukbfi. fig. Pagaalab na daglt
II
sakit ng kaluluwd. at bigia ng kalooban.

LLAGaR. V. a. Sugatan; magka* LLAMATlVO, VA. adj. Nauukol
sugat *
sa pagkaing tumatawag ng pi-
LLAMA. f. Liy^b; ningas. fig, || ta- II
fig. Tumatawag ng dam
Lakds ng damdaneiin 6 nasang damin.
iiiarubd6b; ningas ng pusd. LLAMEAR. V. n. Magliydb; mag.
LLAMADA. f. Pagtawag; tawag. alab,
Tanddng inilalagdy sa mga
|[
LLANA. f. Kasangkapang pang-
Iimbd,g upang makatawag ng pan palitada. Kapata-
palas sa ||
sin hinggii sa nilalamgn. Mih ||

gan.
Panawagan sa hukb6 sa pama-
magitan ng tugtdg ng
LLANADA. f. Kapatagan.
tamb6l.
LLAMADOR, RA. m. y f, Tu- LLANEZA. f. ant. Kapatagan.
matawag. |!
m.
Tagapagtawag. 11 fig, Katamtaman sa pakiki-
hardp sa kapuw^. fig. Pag-
LLAMAMIENTO. m. Pagtawag. II
Pagtugt6g ng Diy6s sa m|a papalagdy na lo6b; kawalan ng

(]
pusd* pagtatangl sa pakikihardp.

LLAMAR* V. a. Tawagin; kaway&n. LLANO, NA. adj. Patag. ||
fig.
II
Huminglng saklolo; tumawag* Malay^; palagdy na lo6b. ||
II
Ngalanan; palayawan. Ku-
||
Nauukol sa damlt na pangka-
mat6g sa pint6. ||
v. r. Mag- raniwan 6 yano. fig. Maliwanag; \\
ngalan 6 magkangalan. tunay.

341
LLAN LLEV
LLANTA. f. Bukl6d na bakal ng fam. Kasaganaan ng isang ba'
gulong ng kalesa 6 kariton. gay .
|j Kaganapan ng isang ba-
LLANTO. m. Tangis; pagluh^;
pagiydk. LLEYADA. f. Pagdadald.
LLANURA f. Kipatagan Lu- LLEYADERO, RA. adj. Matitiis;
||
pan patag. maaatim

LLEVADIZ0, ZA. adi, Madaling
LLAVE. f. Su?i. Kapa-
li
fig.
pada'd; dalahin.
raanan upang matuklasdn ang
natatap5 6 nalilihioa, fig,
LLEVADOR, RA. ad]. y s. Nag-
S'" ||
dadald; tagapagdald.
mulS- na nagpapadal! sa pagki-
lala ng ibdng bagay, fig. j|
LLEYAR. V. a, Dalhin; taglayin.
Bagay na kublihan 6 tanggulan II Putulin; ihiwaldy ng bigl& ang
rig m|a bagay. is^ng bagay sa ib^. Tiisin; ||
atmin. Ibu>6; udyukdn; aki-

LLAYERO, RA. m. y f. Taga
||
tin Patnubayan; |ihatid. \\

pasiogat ng 8U&i. ||m. Kawingan II
Kamtin; tamuhin.
ng mga sui-i,
LLEGADA LLORADOR, RA. adj. y s. Ta-
f, Pagdating.
matangls; umiiydk.
LLEGAR. Dumating^ su-
V. n.
mapit. Tumag^l hanggang sa
LLORAR. V. n. Tumangis; umi-
II
yak. Lumuhi, ||
fig. Ma-
panah6ng itinatakdd. Kamtin
II
||
lagldg ang alak ng patak patak;

ang nilalayon. Abutin ang |1
tumulo. V. a. l\\xH] itangia.
is^ng bagay. n v. r. Ilapit;
I!
ilakip. V. r. Magabot 6 mag- LLORIN. NA. adj, lyakin.

II
kalapit ang dalawdng bagay. LLORigUEAR. v. n. Maghimu-

11
Magsama; magkaisd, tok ng madal^s.

LLENA. f. Pagapaw LLORIQUE. m. Paghihimut^k ng
ng ilog 6
Bap^. madalds.
LLORO. m. Pagtangis; pagiydk.
LLENAR. V. a. Punuin. || fig.
Lamn^n ang Tangis.
is^ng
pook 6 tung II
kulin. fig. LLORON, NA. adj. y s, lyakin.

II Papaganakin. ||
fig. Punuin; lipusing mabuti LLOROSO. SA. adj. May mga

II
V. n. Magbi'6g ang Buw^n. bakds ng pagiydk. i|
Nakaiiy^k;
V. r. Mapun6. ||
v. r. fam. ||
nakatataegis.
Magpakabund^t; magpakabus6g. LL0VEDIZ0, ZA. adj. Ikinaka-
11
V- r. Magalit
fig. y fam. ma pit sa bubungdn na dahil sa
karaang makapagpigil. kas'rai.nay tinatagusdng mada-
LLENO, NA. adj. Pun6; tigib li ng ulan. Agua Uovediza' |S
II
m Kabilugan ng Buwdn. |1
Tubig na ulda.
342 ~
LLOV LLOV
LLOVER. . n. Utnulati. |l
fig. sumasakay sa daong upaug tn-
Bumag>k Bg masagan^ aog is^ne mumpSng iaot.
bagay a ulo ng is^ng tao; du- LLOVIZNA. f. Amb6n.
isagsS. LL0VIZNAR. V. n. Umamb6n.
LLOVIDO, DA. p. p. ng Llover, LL.UVIA. f. Pagul^n; ul^n. tl
j{
Nauukol sa isiing bagay
adj. fig. KasaganaaB 6 karamihan.
na karakarakang namamalas sa LLUVIOSO, SA. adj. Nauukol
barip. m. Ang palibim na
{{ sa panah6ng tagul&n; mauldn.
M
M. f. IkalablnglimSng tltik ng MACICEZ. L Pagkasiksik; kati-
abakaddng kastila, at panglabing- pi^n,
dalaw^ sa kaoiydng oiga eonso- MAeiLENTO, TA. adi. Paydt^
nante, putlain; malungkot.
MACA. f. Bugb6g ng bungang- MACIZAR, V. a. Siksik^n ang
kahoy. j|
Bahagydng bugb6g ng isdng guang hanggdng sa tumi*-
isdng bagay. |{ fig. y fam. Dayii, gds.
MAGABRO, BRA, adj. Kalagim- MACIZO, ZA. adi. Siksik; ma.
iagim; kakilakilabot. tigds. II fig, Matibay.
MACEADOR. m. Tagapukp6k ng MAeULA, Dungis.
f. fig. Ba. 1|
maso. gay na nagpapaalis ng kindng.

MAGEAR. V. a. Pukpukln ng pa- fig, y fam.
11 Day^; lald.ng.
mukp6k na kahoy 6 maso. || MACHACADERA. f. Pangbay65
fig. Bayuhin pangpitpit.
MACEO. m. PagpuKp6k ng ma- MACHACADOR, RA. adj. y s.
so. BumabBy6; pumipitpit.
MACERAR. V. a. Palambutln sa MACHACAMIENTO. m. Pagba-
pnkp6k. fig, Pasakitan; pahi
II y6; pagpitpit.
rapan ang katawdn. Farm, || MAGHAG^R. V a. Bayuhin ang
Babarin ang anomdng bagay upang isdng bagay hanggdng madurog;
kunin ang katds, pitpitin. II
V. n. fig. Magpiliti
MACERO. m. Ang may hawak magmaulit hinggil sa isang ba-
ng maso sa Io6b ng kapulungdn. gay-
MACETA. f. Puluhdn ng isang MACHAC0N, NA. adj. ys. Ma^
kasangkapangpatalim. Pamuk. |i
ulit; maurirJt.
p6k. Pas6ng pinagtatamndn ng
ii MACHADO. m. Palak61 na pa-
mga halamang namumulakl^k. mutol ng kahoy
344 -
MACH MADR
MAGHEAR, v. n. Magan^k ang kaniy^ng mga andk.
mga hayop ng maraming lalaki MADRE. f. lad. !1 Katibayang
kaysa babae. Jpinagkakalo6b sa mga moLgba.
MACHETAZO. m. Hampas ng II
Babaing matandA sa ba-,
fig.
patalim na kahawig ng espada. yan.Bahaybat^.
|| fig. Sanhl; [|
MAGHETE* m, Pa alim na ma- mul4; ugdt ng is^ng bagay.

ikli kaysa espada. || It^k. MADRIGUERA. f. Lunggd ng
MAOHO. m. Hayop na lalaki. m|a hayop, gaya ng koneho. f]
MAGHORRA. f. Hayop na babaing fig. Po6k na ildng, na tinata-

hindi nagaandk. hanan ng mga taong may ma-
MACHOTB. (A) m adv. Sa ham- samdng pamumuhay,
pds ng pamukpok na kahoy 6 MADRINA. f, InunA. ||
fig. Ang
maso. babaing kumakaling^ sa ibdng
MACHUCADURA. f. Pagsugat; tao sa mga na^sa at hangarin
^
pagbugb6g. nit6.
MACHUCAR. V, a. Sugatan; bug MADRUGADA. f. M^dallngaraw.
bugln. II
Pagbabangon ng maagang-
MADEJA, f. Labay. fig. y fam.
j| maaga
Taoog mahin^ at pabay&. MADRUGADOR, RA. adj. y. s.
MADERA. f. Kahoy. Nagbabangon ng maagangmaaga.
MADERADA. f. Katipuoan ng MADRUGAR. V. n. Bumangon
mga kahoy na itinatawid sa isang 6 gumising ng maagangmaaga, ||
il6g. fig. Uoaagap sa isang pakay.

MADERAJE. m. Katipunan ng
MADURAGION. f. Pagpapahin6g;
mga kdkhoy na ginagamit sa pag-
pagkahin6g.
tatayd ng bahay at ibp
MADERERIA. f. Pook na pinag-
MADURADERO. m. Pahinugan
ng mga bungangkahoy.
titiodahdn ng mga kahoy.
MADERERO. m. Magkakah6y. MADURAR. Pahinugin ang
V. a.
Manggagaw^ sa kahoy 6 an- mga bungangkahoy. fig. Ha- ||

II
iuwagi.
gdy sa marapat na kalagayan sa
pamamagitan ng pagkukurd ang
MADERO, m. Plrasong mahab^
isang diwa, paaukaia at ibp.
ng kahey na bil6g 6 parisukdt. ||
fam. Taong hangdl at

V. n. y Mahin6g. | v.
r. n. fig.
II
fig, y
Magkaguiang; magkaisip.
wal^ng damdamin.
MADRASTRA, f. Asawang kaull MADURATIYO, VA. adj. Naka-
ng amd 6 ali sa pakinabang ng pagpapahin6g.
mga an^k sa una. MADUREZ. f Kahinugdn ng mga
.
MADRAZA t. fam. Inang ma- bungangkahoy. fig. Pagkaka-||
pagbigdy layaw at magiliw sa gulang; pagkakaisip.

345
MADU MAGN
MADURO, RA. adj. H i>? II
Katipunan ng mga matatads
fig. Mabalt; may isip. ||
Magu- na huk6m.
lang; matand^, MAGNANIMIDAD. f. Kalakbdn
MAESTRA. f. Guro 6 tagapag- ng damdamin; kadakilaan ng ka-
turong babae. {| Asawa ng gur6 luluwd.
6 tagapagturong lalaki. MAGNAnIMO, MA. adj. May
MAESTRASALA. m. Pangulo ng malaki at dakilang damdamin.
mga alilang nagsisilbi sa mesa M AGNATE m Taong napaka-
.
ng panginoon, rildg at dakil^ dahil sa tagldy

MaESTRIA. Kabihasndng mag-
f. na tungkulin at kapangyariban.
turd 6 gumawg, ng isdng bagay. MAGN^TIGO, CA. adj. Nauukol
Katibayan ng pagkaguro.
II sa pagkabat6balani. 11 May pag-
MaESTRO, m. Guro 6 tagapag- kabat6balani.
tur6ng lalaki. MAGNETISMO, m. Kagalingang
MAGIA. Karunungang nagtu-
f. humitit ng bat6balani.
tur6 ng paggawa ng mga bagay MAGNETIZACI(5N. f. Pagbaba.
na dt pangkaraniwan. fig. (1
tobalani. || fig. Pagakit; pagha-
Kababalaghan; salamangk^. hari sa isd,og tao.
MAGiGO, CA. adj. Nauukol sa MAGNETIZAR. V. a. Batdbala-
kababalagh^n 6 salamangkd.. il
niin. || fig. Akitin; pagharian
fig. Kahangahang&; katakdtakd,. ang isang tao.

il m. Mapagsalamangkd. MAGNIPIGAR. v. a. Padakilain;
MAGISTERIAL. adj. Nauukol sa purihin; ibunyf.
pagtuturd. MAGNIFICENCIA, f. Pagka-
MAGISTERIO. m.
Pagtutur6 at maganddng lo6b sa malalaklng gu-
pamamahalH ng gur6 sa kaniyaog gol at dakilang mga bagay. j|
mga tinuturuan. il Eâtibayang Kadakilaan; kalakhdn.

pagkagur6 na ibinibigdy sa paa- MAGNiPieO, CA. adj. Maalin-
ralAn. Tungkuling pagkagur6, d6g;
II
dakillt. || KahangahangA.
Katlpunan ng mga gur6 sa
il
MAGNITUD. f. Lakl ng Isdng

isang bansS., lalawlgan 6 bayan.
kataw&n. || fig. Kalakh^n; ka-
MAGISTRADO, m. Punong ma- dakilaan.
tads sa isaog bansA 6 bayan.
Tungkuling pagkahuk6m na
MAGNO, NA. adj. Malakl; da-
II
kild..
mata&s.
MAGISTRAL. adj, Nauukol sa MAGRO, GRA. adj. Paydt; wa-
pagtutur5. Nauukol sa gina- lHng tabA.
||
gaw& og buting busay. MAGULLADURA. f. Bugb6g.

MAGISTRATURA. f. Katung- MAGULLAMIENTO. m. Pagbug.
kulang pagkahuk6m na matads. b6g; pagkabugb6g
44
346
MAGU MALA
MAGULLAR. v. a- Bugbugin ang masamans kiDamihasahan; masa-
katawdn. ||
v. r. Mabugb6g. mdna turd.
MAHOMETANO, NA. adj. Su- MALAC0STUMBRAD0, DA. adj.
musunod sa aral ni Mahoma. Msam^ng pinagkamihasahan.
MAHOMETISMO. m, Aral ni MALAYENIDO, DA. adj. Mahi-
Maboma, rap makisama 6 makiugall sa
MAIDO. m. Ngiydw ng pus^. kapuw^,.
MaINEL, m. Barandilya ng hag- MALAYENTURA. f. Kasawiang-
danan. palad.
MAITINES. m. pl. Da?al sa ma- MALAYENTURADO, DA. adj. Sa-
dalingaraw sa mga simbahaa. wfngpaiftd;kap6^ kapalaran,
MAIZ. m. Mafs, M ALA VENTUR ANZ A f Kasa- . .
MAIZ4L. m. Maisan. wiangpaiad; kapahamakan.

MAJADA. f, Pook na pinagsi- MALBARATADOR, RA. adj. y s.
silungan mga hayop kung
sa Naglulugsak ng pagaari 6 kaya-
gabf. II
Tai ng mga hayop. maDau.
MAJADERIA. f. Salit^ 6 gawdng MALBARATAR, v, a. Ipagbili
mangmdng, waldng isip at naka- ang kayaman n 6 pagaarl vg
mumuht, mura. Lugsakfn
j'] 6 aksayahâ
MAJADERO, RA. adj, y s. fig. ang pagaar!.
Mangmdng at matigds ang ulo. MALGASAR. V. a. Ipakasal ang
MAJAR. V. a. Dikdikln; durugin. isdng tao ng waldng mga bagay
II
fig. y fam.
Muhifn; yamutia. na kinakailangan sa ikaliligaya
MAJESTAD. Kalakh^n 6 ka- f. sa pagaasawa. v. r. Magasawa
||
dakilaan.ll Paggalang na iniuukol ng walang mga bagay na dapat

sa Diy6s. ikalipaya sa paetsasama,
MAJEST[JOSO, SA. adj. Dakil^; MALGASO. m. Kataksildn; kali-
marildg. luhan.
MAJO, JA, adj. fam. Napapala- MALGOMER. v. a. Kumain ng
mutihan; marikft. hindt hust6 6 tamilmfl.
MAL. m. Kasama^n. || Kapinsa- MALGOMIDO, DA. p, p. ng Mal-
laang tinatamd ng isang tao 6 eomer, Hindt bus6g.

|| adj.
ngkayamanan. Kapahamakdn. ||
MALGONTENTO, TA. adj Hindi
II
Med' Karamdaman; sakft. nasisiyah^n 6 masukal ang lo6b.
MaLA. f. Supot na katad na Hindt mapalagdy, manggugu-
II
pinagsisidl^n ng mga sulat sa 16 sa katahimikan ng bayan,

koreo. || Pahatirang sulat 6 ko- MALGORTE. m. Paglabdg sa mga
reo. kautusdng nauukol sa pagputol
MALAC0NSEJAD0, DA. adj, Gu- ng mga punungkahoy sa bun-
magaw& ng kabalbal^n dal^ ng d6k.
347
MALC MALE
MALGRIADO, Da. adj. Masamdng gawd ng pangungulam 6 pangga'
tur6; waldng gaUng; waldng pi gaway. Pangungulam.
||
nagaralan. MALfiFICO, CA. adj. Nakapipin-

MALDAD. Kasamaan,
f. Ga- ||
kapuw^ sa
sal^ at nakasisir^ sa
wang lihis at masam^. pamamagitan ng pangungulam 6
MALDEGIR. v, a. Sumpaia ang gawdng masamd. Gumagaw4 ||
iedng tao 6 bagay. v. n, Mag- || ng kapinsalaan 6 kapahamakdn.

murd; lumait. Manggagaway 6 mangkuku-
II
MALDieiENTE. p. a. ng Malde- lam.

eir. Nanunumpd. H adj. Mapag-
MALESTaR. m. Kabalisahdn;
murd; mapagtungayaw,
damddm na di eukat maipag-
MALDieiON. f. Sumpdng iniu-
saysay.
ukol sa isdng tao 6 bagay.
MALDISPOESTO, TA. adj. May MALEV0LENCIA. f. Kaloobang
masam^.
damddm. j( Hmd! hand& sa isdng
bagay. MALfiVOLO, LA. adj, y s. Ma-
MALDITO, p. p. ng. Malde-
TA. hiiig sa paggawd ng masam^.
eir. II Napakasamd; tam-
adj, MALEZA. f. Kasukalan.
palasan. adj. y s.
II Ang pina- MALGASTADOR RA. adj. y s.
rurusahaa ng Diyos sa ap6y na Naglulugsdk 6 mapaglugsdk ng
wald.ng hanggdn. salapt.
MALEAR. V. a. Sirain 6 ipangan- MALGASTAR. Lugsakia 6
v. a.
yayjt ang isdng bagay. II fig.
lustayin ang aksayahin
salapi;
Hikayatin sa masam^ ang isdng ang salapt sa paggugugol na ma-
tao. V. r.
II
Masirlt 6 mapangan- sam^ at walang kabuluh^n,
yay& ang isdng bagay. v. r. fig. ||
MALHABLADO, DA. adj. y s.
Mahikayat sa masam& ang isang
Waidng kahihiydn 6 pangahas
tao.
sa pagsasalit&.
MALEGON. m. Bakod na bat6
6 tambdk na karaniwang giaa-
MALHADADO, DA. adj. Kulang-
palad.
gawdng panangga sa tubig.
MALEDICENCIA. f. Pagmura; MALHECHO, CHA, adj. Nauukol
paglait; panunungayaw. sa taong may masam^ng panga-
MALEFICENCIA. f. Kaugaliang ngatawdn. m. Gawdng masa-
||
gumaw^ Dg masam^. m&,

MALEEieiAR. ^. a. Gumaw^ ng MALHECHOR, RA. adj. y s. Gu-
masam& 6 kapinsalaan sa isdng magawS ng masamg 6 lab^g sa
tao 6 bagay. II Gawayin 6 ku- matuwid.
lamin. MALHERIR. v. a. Sugatan ng
MALEEieiO. m, Kapanganyayaang malubhS,.
348
MALI MALO
MALieiA. t. Kasamadn. \\
Hilig bigd ang hinahangid. ||
Mama-
\
aa masam& at mahalay. li Pag- tdy ang isdng tao ng maaga 6
lilihim ng nasa lo6b. li Katala- wal^ sa kapaoahunan.
sao ng isip. || fam. Hinai&. MALOGRO. m. Pagkasayang ng
MALieiAR, V, a. Paghinalaan; isdng bagay.
pagsalooban ng dt mabuti. v.r. ||
MALPARADO, DA. adj. Nagda-
Maghioal^; magsalo6b ng dt ma* nas ng malakiag kasiradn.
buti. MALPARIDA. f. Babaing naku-
MALieiOSO, SA. adj. y s. Ma- nan.
pagbintdng; mapaggawa ng kasa- MALPARIR. V. a. Makunan.
madn. || May tagldy na kasa- MALPARTO. m. Pagkakuha
6
ma^n. pagkaagas ng kabuntisdn ng ba-
MALIGKIDAD. f. Hilig ng lo6b bae.
sa paggaw^ ng masama. ||
Ka- MALQUERENCIA. f. Masamdng
samaan. hangdd sa isdng tao 6 bagay.
MALINTENCIONADO, DA. adj. MALQUERER. v. a. Magkaro6Q
y 8. Masamdng budhi 6 hangdd. ng masamdng hangdd sa isdng
MALMANDADO, DA. adj. y s. tao 6 bagay.
Ayaw sumun6d; gumagaw^ ng MALQUISTAR.. V. a. Pasamain
masamS ang lo6b. 6 siraan ang is^ng tao sa ibd.
MALMETER. v. r, Maglustdy; li V. r. Sumamd |6 masiraan
magiugsdk ng pagaarl. Umakit il ang is^ng tao sa kapuw^.
6 magbuns6d sa kapuwl^ na gu- MALQUISTO, TA. adj. Pinasam&
maw& ng masamft. 6 siniraan sa kapuwa 6 mga
MALMIRADO, DA- adj\ Kinaga- tao.
galitan ng kapuwL Wal&ug ||
MALSANO, NA. adj. Nakapag-
galang; waldng pagtingtn. kakasakit; nakasis.r^ sa katawda.
MALO, LA. adj. Masam&. Na- ||
II
Masasaktin.
kasasam&; nakapipinsalli. May- ||
MALSiN. m. Ang nagsasalit^ ng
saklt 6 may damd^m. fam. Ma-
sam& ng kapaw^.
||
Uk6t.
MALOGRADO, DA. p.p.ngMa- MALSONANTE. adj. MasamSn
lograr. Hindl natam6;
adj.
tur6g. Nauukol sa aral 6 pa-
II
||
hindt sumapit sa kapanahunan; ngungusap na masamdng ding*

gin.
namat&y ng maaga 6 wal^ sa
kapanahunan. MALSUPRIDO, DA. adj. Waldng
MALOGRAR. v. a. Sayangin 6 gaanong pagtitiis.
hindt pakinabangan ang isdng MALTRATAR. v. a. Paslangin sa

^^g^Yi gaya ng pftnah6Q, gaw&, gaw& 6 aa salitA ang isdng tao,
pagkakata6n at ibp, v, r. Mi. ||
II
Sirain; aksayahin.
349
MALT MAMP
MALTRATO. m. Pagpasldng bat^ 6 hayop na malakds sumuso,
sa gawS, 6 sa saiit^. MAMPARA, f. Panabing sa lo6b
MALTREGHO, CHA. adj, Pinas- ng bahay.
lang; nagdanas ng maiaking MAMULLAR. v, a. Kumain 6
kasir<dn. nûmuydng kahawig ng sumususo.
MALYADO, DA, ad]. y s. Na- Magsalit& ng mahina at dt
II
paka8amft. mawatasan.
MALYENDER, v. a, Magpangu- MANADa. f. Kawan ng mga
lugf; ipagbili ng murangmura. hayop na inaalagaan ng isdng
MALVER8ACI6n, f. Paglustdy pastol. Bunt6n ng dam6, trigo,
II
Dg salapt. palay at ibp. na madadampot

MALYERSADOR, RA. adj. y s. ng kamdy.
Manglulustdy ng salapt ng ibd. MANADERO. RA. adj. Nauukol
MALYERSAR. v. a. Lustayla sabumubukal. na Past61 ng isang II
ang salapt ng ibd. kawang hayop. ||

Bukdl.
MALLA f- Matd ng lambat. ||
MANANTIAL. ad] Bumubukdl.
Baluti; kotomaya. II
m.Bukal. fig. Ang pinag-|i
MALLERO. m. Manggagaw^ ng bubuhatpn ng isdng bagay.

lambat. Manggagawi ng ko-
||
MANaR. V. n. BumukdL ||
fig.
tomaya. Sumaganii ang isdng bagay.

MAMA. f. Suso,
MANGEBA. f. Kaluny&.
MAmA. f. fam. Ind. Nanay, MANGEBiA f. Bahay ng masa-
||
MAMADA. fam.
Pagsuso.
f.
samdng babse.
[i
Panahdng itinatagdl ng pagsuso MANCEBO, m, Bata BinatA.

1|
ng sanggol. MANdLLA f. Dungis ng kapu-

rihdn.
MAMADERA. f. Pangkuha ng
MANGILLAR. v, a. Dungisan ang
gatas sa suso ng mga babae.
MAMADERO, RA. kapuriban ng isdng tao,
adj. Masusu-
so. MANdPAR. V a. Supilin; bu-
sabusin ang isdng tao. v. r.
MAMADOR, RA. adj. y s. Ang ||
sumususo kung nagbabawas ng Masutil; pabusabos.

gatas ang mga babae.
MANCO, CA. adj. y s. Kulang
ng isdng Wamay; kimdw; komang.
MAMAR. V. a. Susuhin; hititfn
MANCOMIJN. (De) m. adv, Pi-
sa pamamagitan ng ngusdi labi nagkaisahdn ng dalawd 6 higlt
at dil^ ang gatas sa suso. ||
sa dalawang tao*
fam* Lunukfn 6 lulunln. MANCOMUNAR, v. a. Pagkai.
MAMON, NA. y Sumu- adj. s. sahln ang mga tao, lakds 6
suso pa; hindl
pa naaawat sa kayamanan hinggfl sa isdng la-
suso. Malabis sumuso.
II yon. II V. r. Magkaisi; mag-
MAMOSO, SA. adj. Nauukol sa sapi.
- 350
MANC MAND
MANGOMUNIDAD. Pagkaka- f- ko ng isdng bagay. MagpadaM. f|
isa; pagsasapi. Kapisanan ng |j 11

Maghabilin. H v. n, Mama-
ildog naunisipyo 6 lalawigan hing hal^; magharl.
îi sa isdng haydg na layunin. MANDATARIO. m, For Ang
MANGHA. f. Dungis. ||
fig, Ka- taong gumagandp ng i'âng u-
siraang puri. tos.
MANCHADIZO, ZA, adj. Madaling MANDATO. m. Utos; bilin.

madungisan. MANDIBULA. f. Sihang.
MANGHADO, DA,. p. p. ng Man- MANDIBULAR, adj. Nauukol sa
ehar. II
adj May dungis. sihang.
MANGHAR. v. 8, Dungisan ang MANDIL. m. Tapl sa harap.
isdng bagay, II fig. Siraang puri MANDO: m. Kapangyarihang tag-
ang isdng v. r. Madungisan.
tao. ||
lay ng isd,ng pund sa kaniydng
II V. Masiraang puri.
r. fig. nasasakop.
MANDA. f. Pagkakaloob ng isdng MANDOBLE. m. Tag& 6 hampds
bagay na ginagaw& ng- ising tao na ubos lakas ng dalawang ka-
a kapuwa. Alay 6 pamana na
||
may, fig.
II Pangusap na ma-
ginagaw4 ng isdng tao sa kani- . tindi.
ydog kasulatang habilin 6 tes- MANDON, NA. adj. Nagpapaki-

tatnento, ta ng malabis na kapangyarihan
MANDADERO, RA. m. y f. Utu- at naguutos ng labis sa karam-
sdn. patan.
MANDADO. m. Utos. ||
Pabilin, MANDRiA. adj. y s. Kap6s sa
MANDAMIENTO m, Utos ng . isip; walang saysdy.
pund sa kaniydng pinagpupunuan. MANDUGAR. v. n. fam. Kuma-
II
Ang bawa't isd ng sampung in.
utos ng Diyos. For. Utos na II MANEA. f. Lubid na panali sa

inilalagdA ng hukom sa pama- mga paa ng hayop.
magitan ng kasuiatan sa pagpa- MANEAR. V. a. Talian sa pa&
patupdd ng isdng bagay. pl ||
ang kabayo.
fig. y fam. Ang limdng daliri MANEJAR. V. a. Isakamay 6
ng kamdy. iayos ang is^ng bagay. ||
Pama-
MANDANTE. p, a. ng Mandar. balaan ang mga kabayo. II fig.
Naguutos, Mamahali; mangasiw^, ||

v. r.
MANDAR. V, a. Magutos; mag- Gumaldw 6 kumilos.

lagd& ng isdng kautusdn. || MANEJO. m. Pagaayos 6 pag-
Magkalo6b 6 magpamana ng sasakam^y ng isdng bagay .
||
isdng bagay sa \h& sa pamama Pamamahal^ samgakabayo. fig. ||
gitan ng kasulatang habilin 6 Pangangasiw4 at pamamahal& sa

testameato. Magalay^ manga-
||
ig&ng kalakal.
361
MANE MANI
MANERA, t Ayos at paraan ng tanySg.
paggawg, ng isang bagay. W Tin MANIPIESTO. TA. adj. Hay^g;
dig at mga kilos ng isdng tao. maliwanag. m. Kasulatang nag-
|j
liBarageta ng saya. papakilala at naghahayig ng ising

MANPLA, f. fam. Kalunydng bagay,
babae. MANILARGO, GA. ad^. May
MANGA' f. Manggds, II Lambdt mahabang mga kamidy. \\
fig.
na pangisdfi; dala. Mapagbiyay^.

MANGLAR. m. Latidn. MANILLA. f, Gal^ng.
MANGO, m. Puluhan ng anomdng MANIOBRA. f. Ang alinm^ng
kasangkapang patalfm. gawd.ng ginagandp sa pamama-
MANGONADA. f. Hamp^s ng ttitan rg mga kamdy, Mar, II
bisig at manggds. Pagpapakilos ng mga sasakydng.

MANGOTE. m. fam. Manggds dagat. Mil. Pagsasanay ng
II
na maluang at mahabS;. hukb6.

MANGUERAl. f. Mar^ Lonang MANTOBRAR. V. n. Guman&p ng
may pahid na alkitraa, na hugis mga paggaw^ sa pamamagitan
mang^^s, na ginagamit na pang- ng mga kamdy.
tubi ng mga sasakyan. MANIPULO. m. Ang nakasabit
MANGUETA. f. Pantog na baldt sa kaliw^ng kamdy ng pari sa
na ginagamit na panglabatiba. |!
oras ng pagmimisa.
Pinggd. Hugis na guma-
MANIQUi. tn.
MANIa. Kabaliwan; kaulul^n.
f.
galdw na pinaglalapatan ng mga
|j Hangdd na hindl tumpdk. mananahi. fig. y fam, Taong
|1
MaNIAGO, CA. adj, y s. Baliw;

mahink at maiklt ang isip na
ulol; sumpungin.
napatatangay sa ibd,
MANIATAR. V. a. Talian ang
Gawing ang mga
mga kamdy. MANIR. V. a.
lamdngkati at ibd pang pagkain
MANIATieO, CA, adj, y s. Sum-
/
ay lumamb6t at tabl^n ng sangkap
pungin; ballw.
bago ilutd 6 kanin.
MANieOMIO. m. Pagamutan at
ampunan mga sa baliw at ul61 MANIRROTO, TA. adj.ys. Ma-
MANieORTO, TA. adj. y s. fig.
pagbiyayang Iubh&.
y fam. May pagkamaramot, MANIVACIO, CIA. ad]. fam. Wa-
MANIFSTACi6n. f. Pagpapa- Idng dai^ aa kamdy.
kilala; paghahayiSg. II
Pamahayag. MANJAR. m. Pagkain. || fig.
MANIEESTAR. V. a. Ipakilala; Pagliliwaliw 6 paglilibdng na nag-

ipahayag. ||
Itanydg. ||
v. r. Mag papalakas at nagpapasigld sa
hayag; magpakilala. |i
v. r. Ma- isip.
52
MANO MANS
MANO. 1. Kamdy. ||
Ang alin- tigil sa isâg pook. 11 Tahanan;
mdn dalawang paang
sa pama- tuluyan.
unahdn ng mga hayop. 1|
Halo. MANSO, SA. adi. Maamd at
il
fig. Ang taong gumagandp ng mabalt na lo6b. || fig. Tahimik.
ising bagay. H fig. Lakds* ka- MANTA. f. Kumot; balabal.
pangyarihan, ||
fig. Tangkilik; MANTEGA. f. Mantik^ 6 tab&
lingap; aw^. ||
fig. Tulong; sak- ng baboy at ibp.
lolo. MANTEGOSO, SA. adj. Maman-
MAN0J0. m. Bigkis ng dam6 tik^ 6 maraming tab&. || Naha-
6 ibdng bagay. hawig sa mantikl^.
MANOPLA. f. Ba uti ng kamay. MANTEL. m. Kayong itinataklp
Latikong maikit. sa mesa 6 dulang na kinakanan,
II
MANOSEAR. v, a. Hipuin ng at ibp.
kamdy ang is^ng bagay; lamasin MANTENEDOR. m. Ang taga-

ng kamdy. pamahalî sa isdng lar6, at ibp.
MANOSEO. m. Paghipd 6 pag- MANTENER. v. a. Subaybayan
lamas sa kamdy ng is^ng bagay. ang isôg tao ng kinakail >ngaog
MANOTADA. f. Tampdl 6 da- pagkain; pakanin. Ingatan ang ||
gok. isdng bagay. Alalayan ang]|
MANOTEAR. v. a. Tampalln; isdng bagay upang huwdg ma-

dagukan, 11 v. n. Kumumpds hulog 6 mabatukt6t. Ipagpa- ||
ang mga kamdy sa pag8asalit& tuloy ng kus^ ang ginagawS. ii
MANOTEO. m. Pagtampdl; pag- Ipagtangg6l 6 tangkiiikin ang

dagok. Pagkumpas ng mga ka-
II
ieang palagay. i|
v. r. Mabuhay
m&y sa pagsasaHt&. sa sariling hanap. ||
v. r. Ma-
MANQUEAR. V. n, Ipakita ng malagi sa kalagayan 6 pasiyd.
isdng tao ang kaniydng pagka- MANTENIMIENTO. m. Pagpa-
komang; magkomangkomangan. pakain 6 pagkain, ||
Ang kina-
MANQUEDAD. f Kakomangan; kain 6 pagkabuhay.
kakimawdn. fig. Kakulang&ii II MANTEO. m. Balabal na maha-
6 kapintaean. bang may kuwelyo.
MANSALYA. (A) m. adv. Wa- MANTEQUERA. f. Manggaga-
ling anom^ng kapanganiban. wang babae ng mantik^, Mag- ||
MANSEDUMBRE f. Kalubayin mamangtik^. Lalagy^n ng man.

||
at kabaitan sa pakikibarip. || tikli.
fig. Katahimikan. MANTEQUERfA. f. Gawaan ng

MANSEJ6n, NA. Nauukol adj. mantikS..
sa mga bayop na lubhdng ma* MANTEQUERO. m. Manggaga-
am6. wang lalaki ng mantik&. || Mag-
MANSI6n. f. Pananab^n 6 pag* mamantiki.
353
MANT MANZ
MANTERA. Babaing tumata-
f. kakaratig.
bas at gumagaw& ng mga balabal. MANZANAR. m. Lupang taniman
11
Babaing naglalakd ng balabal, ng mga punong mansanas.
MANTERO. m Laiaking manar- MANZANO. m, Pund ng man-
gagaw^ ng balabal. Lalaking
|| sanas
naglalak6 ng bal^bal MANA. f. Katalinuhan; kagalingan,
MANTILLA. f. Talukb6ng ng II
Laldng 6 talas ng isip. H
mga babae. Gawt; asal.
MANTO. m. Lamb6ng; balabal. MANANA. f. Umaga. adv. t.
II
Pananamit ng mga prinsipe. ||
Bukas. II
fig. Sa darating na
fig. Ang nagkakaQl6ng at nag panah6n,
tatago ng isaag bagay. MANANIGA, TA. f. Paguumagd.
MANUAL. Ginagawd ng mga
adj. MAPA. m. Larawaa ng lupS. 6
kamdy. Madaling isagawS
|| {{ bahagi nit6.
Magaang gawin. fig. Madallng ||
MAQUINA. f. Kaeangkapang gi-
mabatid. m. Akldt na kina-
|| nagamit sa paggawi ng anomgn;
tatalaan ng lalong mahalagd sa makina. fig. y fam.
|| Tahanang
isdng bagay. malaki at matads. fig. y fam- ||
MANUBRIO. m. Hawakdn sa Karamihan at kasaganaan.

mga gul6ng na pinaiikit. MAQUINACI6n. f. Pakana;sild.
MANUFACTURA. f. Yari 6 gawsi MAQUINAL. adj. Nauukol sa
sa kamdy. Pagawaan.|| mga gaiaw at takb6 ng makina*
MANUFACTURAR. v. a. Guma- MAQUINARIA. f. Karunungang
w&. nagtuturd ng paggawA ng mga
MANUFACTURERO, RA. adj. Na-
makina. Katipunan ng
|| mga
uukol sa yari 6 gawS. sa kam^y.
makina.
MANUMISION. f. Pagpapalaylb
MAQUINISTA. eom Manunuk- .
sa alipin.
Ids 6 manggagawa ng makina.
MANUMITIR. V. a, For. Palayain ||
Ang nagpapalakad ng makina^

ang alipm.
MANUSGRIBIR v. a. Sulatin sa MAR. amb. Dagat. fig, y fam. j|
kamdv, Karamihan ng isdng bagay na

eukat sabihin 6 gawin.
MANUSGRITO, TA. adj. Sulat
kamdy, m. Papel 6 aklat na
||
MARAIÂ. f. Kasukalan. || fig.
sulat kamay- Kagusut^n ng mga hibld 6 bu-

MANUTENeiON. Pagpapakain
f. h6k. Kasinungalingang ga-
II fig.
6 pagkain. ||
Pagaalag^ at pag- w4gaw& upang guluhin 6 ihapay
kupkop. ang isdng kalakal.
MANZANA. f, Mansanas. Katl- ||
MARASrERO, RA. adi. y s, Ma-
punan ng mga bahay na mag- panggul6.
45
354
MARA MARE
MARAYILLA. f. Pangyayaring di tubig sa Dalampasigan
dagat. ||
karaniwaii na nakapanggigilal^s. ng dagat na inaabot ng lakf ng

II
Pagâtakd 6 panggigilalds. tubig. Hanging banayad na
I)
MARAYILLAR. v, a. Hangain; natthubuhat sa dagat,

paGpgilalasfn. || v. r. Mahang^; MaREaJE. m. Mar^ Pagdaragdt
man^gilalds. 6 pagb'laydg, Tunguhin ng mga ||
MARAYILLOSO, SA. adj. Ka- sasaky^nKdagat sa paglalay^g.

hangahîng^; kagildgilalds. MAREA^^TE. adj. Nagdaragat 6
MARBETE. m. GiHd; pilete. naglalay^g. II
Mangangalakal da-
MARGA. f. L^lMwigan. Tatnk. || eat.
II
Panat^k. i|
Pagtatdk. MAREAR. V. a. Palakarin ang
MARGaR. V. a. Tatak^n, || fig. sasakyanatdagat. || Ipagbili sa
Ipakilala sa isang tao ang isdng madla ang mga kalakal. II fifcc.
bagay na karapatdapat pansinin. y fam. Pagalitin; yamutiQ. ||
MARGIAL. adj. Nauukol sa dig- V. r. Malul^. v, r. fig. Ma- II
m& fig.
II
Tapdt na kalooban. galit; mayamdt.
MARGO. m. Big^t i.a kalahating MAREJADA. f. Galaw ng mala-
libra, 6 230 gramo. Paind ng ||
laking alon sa dagat; daluyong.
ninto at ibp. MARE MAGlsÛM. loe. lat . fig,
MARGHA. paglakad; pagali^,
f. y fdm. Kasaganaan; kalakhdn 6
IIMil. Tugt&g ng tambol 6 pa- di pagkakaoaayaw ng mga ba-
kakak sa paglakad ng hukb6. gay,
MARGHAOTE. adj. Nauukol sa MAREO. m. Hilo. || fig. y fam.
pangangalakal. || m. Manganga- Kaabalahan; galit.
lakdl. II
Sukl. MARETA. f . Galdw ng mga alon
MARCHAR. Lumakad; mag-
V. n. sa dagat kung nagsisimul^ng hu-
lakbdy; umaHs. v. r. Lumayas; ||
mangin*
yumfto; pumanaw. MAREIL. m. Garing.
MAECHITABLE. adj. Malalanta; MaRGETS^ amb, Dulo at gilid ng
malulu6y. isdng bagay. Puang na wal^ng
||
MARCHITAR. v. a. Luuyin; lan- sulat sa isdng tabi ng sulat.

tahin. || fig. Papayatin; pahinain; MARGINAR. V. a. Lagyan ng
pakupasin. ||
v. r. Maluoy; ma- puang na malinis ang isang tabl
lantd; kumupas. ||
v. r. fig. Ma ng sulat.
ngayayat; manghina. MAR1C()N; y fam.
m. Bina- fig.
MARCH1TEZ. f. Pagkalu6y; pag- bae;lalakingkilo8 babaeat duw^g.
kalantd. MARIDABLE. adj. Nauukol sa
MARCHlTO, TA, adj. Lu6y; lan- pamumuhay ng magasawa.
t&;mahina. MaRIDaJE. m. Pagkakais^ at ma-
MAREA. f. Paglak{ at pagkati ng buting pagsasama ng magasawa.
.
355
MARI MARI
MARIDAR. V. n. Magasawa. || inaapawan ng tubig sa dagat.
fig.y fam. Pagkabitin 6 pag- MARlTALr adj. Nauukol sa asa-
samahia. wang lalaki 6 pamumuhay ng
MARIDO, m. Asawang laiaki. magasava.
MARIMAGHO. m. fam. Babaing MARITIMO, MA. adj. Nauukol
may pangangatawdn at kilos lasa dagat 6 mga bagay sa dagat.
laki. MARMITA. f. Palay6k na bakal
MARIMANTA. f. fam. Panakot 6 tanso, na may takip na lapat.
sa mga bata. MARMITON. ra. Utusdn sa ku-
MARIMORENa. m. fdm. Away sina.
6 baVâg. MARMOREO A. adj. Uring mar-
MARINA. f. Bahaei n| lupang m61. II Kahawig ng marm6l.
naalaoit sa dagat. ||
Pintura ng MAROMA. f, Lubid.
dagat. II
Karunungang nagtutu- MARRANO. Baboy.m. || fig. y
ro sa pagd^ragat 6 paglalaydg. fam. Lalaking salaul^,
IIKatipunan ng mga eaâky^ng- MARRAR. V. n. Magkulang; mag-
dagat ng isdng bans&. Kali j|
kamalt. |j
fig. Malihis sa ma-
pun* n ng mga mangdaragat. tuwid.
MARINAJE. m. Pagsasanay sa MARRAS. adv. t, fam, Ang gi-
pagdaragat 6 paglaiayag, Ka- 1!

nawa, sinabi 6 nangyari ng nag-
tipuaan ng m?a magdarapd,t. daang panah6n.
MARINERIA. f. Pagdaragdt. ||
MARTILLADA. f. Pukp6k ng
Katlpunnn ng mga magdaragat. martilyo,
MARINERO, RA. adj. Sinasabi MARTILLAR. v. a. Pukpukin ng
sa sasakydngdagat na gumagandp martilyo.
ng DQga pagsasanay ng paglalayag MARTILLAZO. m. Hampas na
6 pagtakbo sa dagat. m. ||
malak^s ng marti yo.
Magdaraeat. MARTILLEO. m. Pagpukp6k ng
MARlNESeO, CA. adj. Nauukol martilyo. || fig. Ang anora^ng
sa magdaragat, ugong na nakabibingi na Iikb&
MARINO. NA. adj. Nauukol sa ng pukp6k ng martilyo.
dsaat, II
m. Magdarag^t. MaRTILLO, m Pamukpok na
MARIPOSA. f. Par6par6. bakal.
MARISGAR. V, a, Manguha ng MARTIR. eom Ang pinasakitan .
talaba, suso, haladn at ibp. II

Ang nagbabati ng ma
flg.
MaRISGO. m. Ang lahdt ng si- laking hirap at mga gawain,

ngdw sa ilalim ng dagat na may MARTIRIO. m. Kamatayan 6 mga
matitigds na balat. gaya ng ta- pasakit na tiniis dabilsa pananam-
laba, haladn, kapis at ibp. palataya. f]ff. Ang alinmdng ga-
||
MARISMA, f . Lupang mababang wd^ng mahablt at mabirap.

.
366
MART MATA
MARTIRIZAR. Pahirapan
v. a. MATAPUEGO. m. Pamatay ng
ang ia^ng tao 6 alisdn ng buhay ap6y,
dahil sa pananampalataya. fig. || MATALOTAJE. m. Baong tagMv
Pasakitan; pagdusahin sa sasakydngdagat 6
da6ng. ||
MARTIRILOGIO. m. AkMt 6 y fam, Katipunan ng ma-

fig.
talaan ng mga martir. n Talaan raming bagay na magkakaiba at

ng mga bandl. waldng husay .
mAS. adv. eom. Htgit; lald; la- MATANZA. f. Pagpatay. Pag- ||
bis. kakamat^y ng mga tao sa digm^,

MAS. conj. advers. Suba!; ngu- Katipunan ng mga baboy na
!j
nia. papatayin.
MASGADURA. Pagnguya.
f. MATAR. V. a. Patayin. ||Pata-
MASGAR. V. a, nguyaln; ngataln. yin ang ilaw. || fig. Puksaln;
II
fig. y fam. Magsalita ng ma- lipulin. V. r. MagpaKamatdy.
II
hin^ at masulo. II
Mamatdy ang ilaw.
V. r.
MASGARA. f. Taklp sa mukh^. MATARIEE. m. Mamamatay ng
II
Damit na pangbaldtkayd. II baboy na ipinagbibili sa madl^.
Dahilan; bal^tkay6. MATASANOS. m. fig. y fam. Ma-
MASeULlNO, NA. adj. Nauukol samdng manggagamot,
sa la'aki. MATASIETE, m. Mayabang; pa-
MASLO. m, Pund ng buat6t ng lal6; mapagmatapd.ng.
mga hayop, MATEMAtIGA. f, Karunungan
MASTELEKO. m. Mar. Palong sa pagbilang.
maliit na inilalagdy sa mga sa~ MATEMATieO, CA. adj. Naun-
sakydngdagat. kol sa pagbilang. m. Ang
||
MASTICAGI6N. f. Pagnguyd. maalam ng karunungan sa pag-

MASTIGAR. V. a. Nguyain; ngu- bilang.
muyA. II
fig. Liningin; kuruin. MATERIA. f. Bagay. || Sangkap.
MASTIGATORIO, RIA adj. Ngi- II
Nana. || fig,Ang alinmdng
nunguyA. bagay na bumubu6 sa isdng
MASTURBACI6N. f. Pagsaaalsdl. gawA. II
fig, Dahiidn.
MASTURBARSE. v. r. Magsal- MATERNAL. adj. Nauukol sa
in^.
MATADERO. m. Po6k na pinag- MATERNIDAD. f Pagkaind.

papatayin ng mga hayop na M4TERN0, NA. adj. Nauukol
ipinagbibili sa madlA. sa ina.
MATADOR, RA adj. y s. Ma- MATIZ. m. Pagkakasalit ng
mamatay 6 pumapat^y ng tao ibd t ibdng kulay na magkakasa-
6 hayop. , ma. II
Batik.
.
35i
MATI MADL
MATIZAR. V. a. Pagsalitsalitia ma^daray^ 6 balasubas.
ang iba^t ibaDg kuiay na mag MAULRIA. Tindahan ng mga
f.
kakaeama^ Lagyd,a aeg i ang

|[ pinagtabasan ng tela. Kada- ||
kulay ng batik. yaan.

MATORRAL. m. Paratig na ma MAULERO, RA. m. y f. Tagapag-
sukal, mga pinagtabasan ng tela.
bill ng
MATOSO, adj. Masukal.
SA, Smungalng at magdaraylt.
II
MATRAGA, Batingdw na kahoy

f. MAULLAR. y. n. Ngumiydw ang
Da giaagamit kung mahdl na pus^.
artiw. MAULLIDO. m. Ngiydw ng pusa.
MATRieiDA. eom. Ang pumatdy M AULLO. m . Pagngiy a w
sa kaniyang ind.. MAUSOLEO. m. Libingang ma-
MATRieiDIO. m. Kasalanang pag- Rar^.
patdy sa kaniydng ind. mAxiMA. f. Punong aral; simu-
MATRieULA, f. Talaan ng mga Kasabihdn,
la!ri. II
pangalan ng taong nagpapasulat m1xime. adv. m. Lalunglalii.

hingpil sa isang layon. mAxiMO, MA. adj. Napakalakf.
MATRIOULAR. V. a, Ir.al& ang mga IIKata^staasan.
ai.
pangalan ng tao. || v. r. Mag- mAxiMUM. m. Kataistaasan.

pa=u]at. MAYOR. ad]. Malakl; higlt sa
MATRIMOIÎAL. ad j . Nauukol sa ibd. H m. Pun6 Dg is^ng sama-

pagaasawa. hen.
MATRIMONIAR. V. n. Magasawa. kAYORA. Babaing pun6 ng
f.
MATRIMONIO. m. Pagaasawa. ||
samahan 6 kapisanan.
isang
fam. Magasawa. MAYORAL. m, Pun6 Dg mga
MATRIZ. f. Bahaybata. Hyl- ||
nagpapast6l ng hayop, Naagu- ||
mahan. ngulo.
MaTROISTA. f. Babaing mabdl na MAYORDOMA. f. Asawa ng ling-
kumakaiiDg^ sa islng kaanakan, k6d na lalaki sa isdng tahanan.
ii Babaing hilot. MAYORDOMEAR. V. a. Pangasi-

MATrONAL. adj. Nauukol sa Ba- waaa at pamahalaan ang isang
baing hiiot. tahanan.

MaTUTIKAL. Nauukol sa adj. MAYORDOmIa. f. Katungkulang
umaga. Nangyayari 6 ginagaw&
II
paakamayordomo.
sa umaga. MAYORDOMO. m. Pangulong ling-
MATUTmo, NA. adj. Nauukol k6d na lalaki sa isang taha-
sa oras sa umaga. nan
MAULA. f. Bagay na waldng ka- MAYORiA. f. Kahigitdn; karami-
buluh^n, II
Pinagtabasan. II Daya, han. Kagulangan 6 kasapa-
II
6 lalang na patagd. ||
fig. Taong tdn sa tinatagiay na gulang.
- 358 -
MAYU MECE
MAYUSeULO, LA- ad]. Malabs ueoy.
Le- MEGER. V. a. Haluin Uguyfn,
na tutoo sa karaniwan. i|
1|
V. Magugdy; umug6y.
tra mayusmla' Titik na malaki. II
r.
MAZ.VI0RRA. f, BilaDgguan sa MECHA. f. Mits^

ilalim ng lupa. MEGHAR. V a. Mitsahdn.
MAZO. m. Paaoiukpok na mala- MEGHERO. m. Ang lalagy^n ng
king kahoy 11 Katipuoan ng mga mitsa
kalakal na nabibigkis. MEGHOSO, SA. adj. Mamitsd.
MAZORCA; f. Pus6 H mais at MEDIA. f. Midyds. ||
Kagitnd 6
ib4 pang kaparis. kalahati ng dami.
MEADA. t Iîi. II
Po^^ ây MEDIAGION. f. Paglalagdy sa
6 bak^s ng ihi. kalahati. ||

Pamamagitan.
basft
MEADERO. m, Ihiao. MEDIADO, DA. adj. Nauukol sa
MEADOS m, pl. Mga ih!. laa;dy na kalahati.
MEAR. V. n. y a. UmihL II v. r. MEDIADOR, RA. adj. y s. Na-
MaiM. mamagitan.
MEGANIGA. f. Karanungana nag- MEDIANERO, RA. adj, Gitna,
tuturo ng galdw at lakds ng I)

s. Tagapamagitan.
mga makina. MEDIANIA. f. Ka'agitnaan.
MEOANieO, CA, adj: Nauukol MEDIANO, NA. adj. Naa kala-
sa makind. m. II
Marunong sa gitnaan, II Katatagd,Q.
makina. MEDIANTE. p. a. ng Mediar. Pu-

MECaNISMO. m. Pagkakayari mapagitan. || adv. m. Sa pama-
6 pagkakaakm& ng mga bahaai magitan.
ng isdng bagay. MEDIAR. V. n. Mangalahati. ||
MEGANOGRAEIA. Pagsulat ga f. Mamagitan; mamagitnS. Uma- ||
pamamagitan ng makin^. wat sa nagbababag.

MEGANOGRAEIAR. v. a. Su- MEDIATO, TA. adj. Malapit 6
mulat sa pamamagitan ng ma- nalalapit.
k'nd. MEDlCAMENTO. m. Gamot.

MECAN6GRAF0, m. y f. FA. MEDICAMENTOSO,SA. adj. May
Ang marunong snmulat sa pama- pagkagamot.
magitan ng makina. MEDIOAbTRO. m. Manggagamot
MEGATB. m. Lubid. na hindi nagaaral
MECEDER0. m. Panghald; pang- MEDieiNA. f. Karunungang nag-
ug6y. tuturd lig pagpapagalfng sa mga
MEGEDOR, RA. adj. Humahald; karamdaman; pnggagam6t. j|
naguugoy. m.II
Kasaogkapang Gam6t.
kahoy na panghald. H Aluyan, MEDieiNAL. m. Nauukol sa
MEGEDURA. f. Paghald 6 pag- gam6t.
.
359
MEDI MEDU
MEDieiNAR. Y. a. LipUaa n- MEDULAR. adj. Nauuko! sa utak
gatn6t; gamutla. II v. r. Mag- sa buto,
gam6t. MEJILLA. f. Pisngi,
MEDieiON. f. Pagsukat- MEJOR. adj. Pinakamabuti.

MfiDICO, CA. adj, Nauukol sa MEJORA. f. Pagkaualad; pag-
paaggagam6t. m. y f. Mang- kasulong ng isdog bagay. ||
Ka-
il
gagamot galingan.
MEDIDA. f. Sukat. ||
Panukat MEJ0RAMIENT0. m. Pagpapa-
6 takalan. ||
Kaangkupaa ng isdng unlad; pagpapabuti.
bagay sa iba. Kabaitan. ||
MEJORAR. V. a. Paunlaria; pa-
butihin ang isd,ng bagay. v. n.
MEDIO, DIA. adj. Kalahati. |1
|!
m, Gitnd. m. pl. Kayamanan ||

y r.Umigi ang maysakit; bu-
6 pinagkukuaaa sa kabuhayan, muti. Luminaw ang pana-
il
MEDIODIA. m. Katanghaliang h6n.

tapdt. Geog^ Timog. MEJORIA. f, PagunUd 6 pag-
II
MEDIR. V. a. Sukatin; takalia. sulong ng isdng bagay. II Pag-

f^g- Pagparisin sa isip ang buti 6 pagginhawa sa sakit. |i
(I
indng bagay sa isd; huluin. Kahigtdn ng isang bagay â
V. r. Magpigil 6
magpakahi- ibd.
II
nahon sa pagsasalita 6 paggawa. MELADO. DA. adj. Kulay pul6t.

MEDITABUNDO, DA. adj. Nag- MELANGOLIA. f. Lungk6t; lum-
mumuni; nagbubulaybulay. bdy.
MEDITaCI6N. f. Pagmumuni; MELANC6LIC0, CA. adj. Ma-

pagbubulaybulay. luagk6t; malumbdy.
MEDITAR. V. a. Muniin; bulay- MELANC0LIZAR. V. a. Lung-
bulayin; nilayin. kutia; hapisin. I! v. r. Malung-
k6t; malumbdy.
MEDITERRANEO, A. Nauukol sa
naliligid ng lupa. Nasa loob ng
MELAR. V. n. Magpulot.
||
isdng bayan. MELAZA. f. Pul6t.
MEDRA, f. Pagdami; pagsulong MELCOCHA. f . Matamls na ba.
ng isang bagay. likutsd.
MEDRAR. Umunldd; du- V, n. MELC0CHER0. m. Magbabali-

mami ang mga hayop at halaman. kutsd.
fig.
II
Bumuti ang buhay; yu- MELENA. f, Buhok na lumalay-
maman. iay sa no6. |jBuh6k na naka-
MEDROSO, SA. adj. Matataku- lugay hangg^ng balikat.
tin. II
Nakatatakot. MELENUDO. DA. adi. MalagS
MllDULA. f. Utak sa but6 ng ang buh6k.
tao 6 hayop. MELERO . m. Magpupul6t.
360
MELI MBMO
MELINDRE. m. I^^ng kakanfng MEMO, MA- adj. y s. Hang^l;
may matamis. H Pagmamageâng mangmdng.
sa salit&; pagmamakinis na sad MEMORABLE, adj. Karapatda-
ydng ginagaw^ lam^ng. oat isaalaala.
MELINDROSO, SA. adj. Nagma MEMORANDUM. m. Talaan r g
makini^ 6 nagmamaselang sa sa- ^
m|a bagay na dt dapat limutin.
lita. MEMORAR. V. a. Alalahanin ang
MELODIA. Katamisan at ka-
f. isdng bagay.
banayaran ng tinig sa pagkantd MEMORIA. f. Alaala; gttnitd. (l
6 pagtugt6g. talaan ng mga pugol sa isdng

MELODIOSO, SA. adj. Matamis tindahan, ||
pl. Pasalubong na
at nakaiiligaya sa pangdinig. alaala pakumustd sa sulat
6 6
MELODRAMA. m. Duldng isina- sa pamamagitan ng pabilin sa
tugtugin, isdog tRO.
MELOGRAPIA. f. Kasanayao sa MEMORIAL. m. AkUt na ma-
pagsulat ng tugtugin 6 musikd, na pinagtatala^n ng isd,ng
lilt
MELOMANiA. f. Hilig na waldng bagay na dakii^. Kaûlatang |]
tuto sa tugtugin 6 musikd. humihing} ng isdng tulong 6

MELOMANO, NA. m. y f. Ang biyay^.
mahilig na labis sa tugtugin 6 MEMORIALISTA. m. Ang ma
musik^, nunuldt ng mga kasulatang hu-
MELONAR. m. Lupang tinamndn mihingt ng tulong 6 biyay^.
ng mga miI6n* MEM0RI6n. m. fig. Ang taong
MELONERO, RA, m. y f. Mag. may magaling na panand^.
mimil6n. MEMORIOSO, SA. adj, y s. Ma-
MELOSO, SA. adj. Mataoais. || tatandain.
fig. Banayad; mahinay. MENAJE. m. Kasangkapan sa
MELLA. f. Bingaw. ||
Bungi. lo6b ng tahanan na naipaglili-
MELLADO, DA. adj. Bangf; bu- patlipat.
ngdl. MENdON. f. Pagbanggit 6 pag-
MELLAR. V. a. Bingawin; bu- papaalaala sa isdng bagay.
ngim. Il^
V. r. Mabingaw; ma- MENGIONAR. Banggitfn ang
v. a.
bungi. isdog tao. Tukuyin; ipaalaala

II
MELLIZO, ZA. Kambdl. ad]. at isalaysSy ang isang bagay,

MEMBRANA. f. Lamad. MENDICACI0N. f. Pagpapaiim6s.
MEMBRANOSO, SA. ftdj. Binu- MENDICANTE. adj. y s. Nang
bu6 ng mga lamad, Kahawig || hihingt n| limds; nagpapalim6a
B| lamad. sa bahdybahay.
MEMBRUDO, DA. adj, Malgkds MENDieiDAD. f. Pagpapalim6s;
at mabilog ang pangaoiatawdn. panghihingl ng lim6s.
;
361 -
MEND MENG
MENDIGANTE. ng p.Men-
a bagay. Kawaldn ng ka-
j| fig.
digar. y s. Nagpapalim6s. bantugan dahil sa kahinaan ng

MENDIGAR. v. a. Magpalimos loob.
sa bahdybahd,y. ||
fig.Huminging MENGUADO, DA. Du- adj. y s.
lingap sa isang tao ng buong wag; mahinang lo6b. Ung^s; ||
pagpapakababa hang^L ||
Dukh^; hamak; mara-
MENDIGO, GA. m. y f, Pulubi; mot.
Dagpapalim6s sa bahdybah^y, MENGUANTE, p. a. ng Menguar.
MEND1GUEZ f. Pagpapalimos, Nagbabawas. j{ f, Pagkukulang
MENDOSO, SA a(lj. Nagkama- 6 kasalatdn sang mga tubig
ii; ainungaling. ilog at sap^ dahil sa malabis na
MENDRUGO. m. Kapirasong ti- init j|
Pagkati ng tubig sa dagat,
napay 'na matigds, at karaniwa'y II fig. Pagbabawas ng isang ba-
labi na malimit ibigay sa mga gay. II
Pagkukulang ng buwdn.
pulubi, MENGUAR. V. n. Magbawas;
MENEAR. V. a. Ugugin; ligligin. umuntt; magkulang.
II
Pangasiwaan ang isdag
fig. MENOR. adj. Pinakamaliit. H s.
kalakal, v. r. Uoaugoy 6 ma-

j|
Ang wal4 pang sapdt na gulang.
l'gHg ang isdng bagay. v. r. I|
MENORIA. f. Kababaan. Ka. ||
fig, y fam. Gawing madaii ang wal^n ng sapdt na gulang.

isang bagay. MENOS, adv eom. Kulang 6 ma-
MENEO. m. Pagugoy; pagligUg. liit sa ib^. adv. m. Maliban;
||
II
Galaw ng katawan; ginddy, matangi. Mat Tanddng pag-
||
MENESTER. m, Kakulangan 6 babawas na tulad nit6: ( ).]^^

kailangan sa isdng bagay Ha- !l MENOSGABAR. v. a. Kulangan;
napbubay na pinapasuk^n; ka- paikliin; bawasan. [|
fig. S.rain
tungkulan, pl. Mga kailangan
||
ang isdng bagay, | f ig, Sumira ng
ng kataw^ng dt maiiwasan. tl kapurihan. ||
v. r. Magkulang;
fam. Mga kasangkapan 6 bagay umikli; magoawas,
'
na kailanian sa isdng gawain, MENOSGABO. m. Pagkukulang
MENESTEROSO, SA. adj. y s.
6 kakulangdn,
Dah6p; saldt sa isang bagay.
MENOSPREeiAR, v. a. Hamakin;
MENESTRA. Ginis^ng mav f,
pawaidng halaga- II
Pulaan,
halong ibd^t ibdng gulay at pi-
rasong maliit ng karne 6 hamon.
MENOSPREdO . ra . Paghamak
pagpapawaldng haiag^. H pula.
pl. Mga gulay na tuy6.
!!
MENGUA. Pagbabawas. f. ||
MENSAJE. m. Pasabi; pabilia;
pasugd.
Kakulangdn ng isdng baây upang
mabu6. Kahirapan, panganga-
!|
MENSAJERO, RA. m. y f. Ta-
ilangan at kasalatan sa isdng gapaghatid ng pasabi; sugd.
46
36^2
MENS MENT
MENSTRUACi6n. f. Pagpanaog Magkulang sa paDgal&d; 6umiT&
Dg sakit ng tiydn ng mga basa kasunduan.
bae. Sakit ng tiydn 6 panahon
II
MENTIRa. f. KasinuDgalingan;
ng mga babae- kabulaanan. }[
Mal! sa sulat 6
MENSTRUAL. adj. Nauukol sa limbag.
sakit ng tiydn 6 panah6n ng MENTIROSO, SA. adj. y s. Si-
mga babae. nungaling; buladn. | Mapagkun-

MENSTRUAR. V. a. Panaugan; magdaray^,
wart;
panahunin ang babae. MENTIS. m. Prtgpapabulaan sa
MENSTRUO. m. Sakit ng tiyan isang tao.
6 panahon ng mga babae. MENTOR. m. f.g. Tagapatnubay;
MENSTRUOSO, Nauu- SA. adj. tagapatnugot.
kol panahon
sa sakit ng tiydn 6 MENUDEAR. v a. Gawin ang
ng mga babae f. Babaing || ang bagay ng madalds,
i v. n. 1}
pinapanaugan6may8akftng tiyin. Mangyari ang isdog bagay ng

MENSU^L. adj, Buwanan. II madalas. Saysayin ang isang
||
Sangbuwdn. bagay ng madala.

MENSUALIDAD. f. Sahod sa MENUDENGIA. f. Kaliitan ng
buwdnbuwdn, is^ng bagay. Kaganapan at ka- ||
MENSUALMENTE, adv. m. Bu- Busian sa pagkiiala ng isdng ba-

w^nbuwdn. gay. II
Bagay na wal^ng gaanong
MENSURABILIDAD. f. Pagka- kabuiuhan. pl. Mga laman sa ||
aring masukat. luob ng baboy.

MENSURABLE. adj. Masusukat. MENUDEO. m. Paggaw^ ng
MENSURAR. v.a. Sukatin. madalds ng isdng bagay. 1 Pag-
MENTADO. DA. adj, May ka- bibiii sa tingi.
bantugan; tanydg; balita. MENUDERO, RA. m. y f. Ang.
MBNTAL. adj. Nauukol sa isip. nagbibiii sa tiagi.
MENTALMENTE. adv. m. Tangl MENUDO, DA. adj, Maliit; ma-
lamang sa pagiisip, nipis. Walang halagd. | Ha-
II
MENTE. f. I^îp. II
Kusit; kaioo- mak; pangkaraniwan. Gan^p at ||
ban. II Hang^d; pagiisip. masusing sinisiyasat at kinikilala

MENTECATERfA. f. KaungasAn; ang isang bagay. m. Tiydn, II
k8mangn}angd,n; kabangaldn. mga pad at dugd ng pinatay na

MENTEGATO, TA. adj. Ungds; hayop.
hangdl. MENIQUE. m. Kalingkingan. jj
MENTIR. V. n. Magsinungaling; adj. fam. Napakaliit.

magbula^n. ij Dayain ang isdng MEOLLO. na. Utak. y fig, Diw^
bagay. || Kunwariin 6 baldtka- ng isdng bagay, ||
fig. Isip;
yudn ang isdng bagay. i v. a. balt.

.
363
MEON MERD
Me6n, NA. adj. y s. P alaiht 6 ngalakdl na palakadlakad.
ihiin. f. Batang babaing ba-
|| MERDOSO, SA. adj. Nakariri-
gong pangan^k. marim; marumi.
MEQUETREFE. m. fam. Ang MERECEDOR, RA. adj. Kara-
pakialamin, magul6 at waUng patdapat.
kabuluhdn. MEREGER. v. a. Magiog dapat.
MERAR, V. a. Haluan ang alak II
Kamtin 6 tamuhin. v. n, t|
ng tubig. Gumaw^ ng marapat.

MHRGADEAR, v. n. MangalakaK MERECIDO. m. Parusang kara-
MERGADER. m. Mangangalakdl patdapat sa isang tao.
na lalaki. MEREGIMIENTO. m. Pagiging
MERGADERA. f. Mangangalakal dapat. Karapatdn.
II
na babae, MERENDAR. v. n. Magmininddl.

MERGADERIA. f. Kalskal. Subukan ang sinusulat 6 gi-
II
MERGADO. m. Pamilihan. na^rawd ng isdng tao.

MERCANCfA. f. Pakikipagtungo MERENDERO. m. Po6k na pi-
sa kalakal. H Kalaka). nagmiminandaMn.
MERCANTE. p. a. ng Merear. b. MERENDONA. f. fig. Miaanddl
Mangangalakdl. H adj. Nauukol na masarap at sagan^.
sa kalakal MERIENDA. f, Minanddl.
MERGANTIL. adj. Nauukol sa M^RITO. m. Gawdng karapat-
kalakal 6 pangangalakal. dapat gantihingpali 6 parusahan,
MERGAR. Mamili; bumilf.
V. a. MERITORIO, RIA. adj, Karapat-
MERCED. f. Gantlngpal^; kalo6b, dapat gantihingpala,. m. Ka- ||
I Kusang Io6b ng isdng tao. wannig gumagawfi ng waldng sa-

MERCENARI0, RIA. 8dj. Nau- hod.
ukol sa hukb6ng naglilingk6d sa MERMA. f. Pagbabawas.
ibdng har) sa pamamagitan ng MERMAR. V. n. Magbawas; u-
upa. II
m. Manggaîawang ardw. muntt. II V. a. Bawasan,
MEReERlA. f. Pangangalakal ng MERO, RA. adj. Dalis^y; wagas;
mga bagay na maliliit ang ha- waldng hald.
lagd, MES. m. Buwdn sa luplt. M Pa-
MERCER0, RA, m. y f. Ang nah6n 6 sakit ng tiy^n ng babae.
mangangalakdl ng mga bagay na II
Sahod sa bawa't buw^n.
maliliit ang balagd. MESA. f. Dulang,
MEReURIAL. adj Nauukol kay . MESADA. Salaplng ibinibigAy
f.
Mereurio. H Nauukol sa asoge, 6 ibinabayad sa buw^nbuw^n.

MERGURIO. m. Ang planetang MESaR. V. a. Sabunutan sa bu-
lalong malapit sa Araw, | Asoge. h6k. II
Sabunutin ang sariling
MERCHANTE. m. Ang manga- buh6k 6 balbds.
364
MESE META
MESERO. m. Ang upahd-ng bu METAMOREOSIS . f. Pagbab-
wandn na may pagkain* gong any6 ng bagay. isdng ||
MESIAS. m, Ang Anak ng Diyos fig. Pagbabagong kalagayan ng

na sumakop sa sala ng sangka- isdng tao 6 bagay.
tauhan. METER. v.a. Ipaloob; isoot; isa-
MESON. m. Bihay paupahdn sa ma ang isang bagay sa I66b ng
nagsisituloy na mga manglalak- ibd. II Maapasok tig bawal na
bdy. kalakal. Udyukdn ang is^ng
|j
MESONAJE. Pook na ma- m. tao sa isang layon. (|

Dayain 6
raming bahay paupahdn sa mga linlangin sa isdng bagay na hindi
nagsisituloy na manglalakbd,y. tutoo, |j
V. r. Mapaloob; ma-
MESONERO, RA. adj. Nauukol su6t; masama ang is^ng bagay
sa bahay patuluyan. {| m. y f. sa lo6b ng ibd 6 sa isdng ba-
Ang may-ari ng bahay paupab^n hagi. II
Map8so6t sa isdng dako.
sa mga nagsisituloy na mangla II
Mapa-ûb6. Makialam. ||
lakbay. M^TODO. m. Ayos ng pagsasa-

MESURA. f, Kahinhinan ng kilos. lita 6 paggawA ng isdng bagay.
Galang; pitegan.
II II Katam- II Paraan.
taman, METRALLA. f. Punglo.
MESURADO, DA, adj. Mahinbing METRALLAZO. m. Putok na ga-
kilos. II
Katamtaman, w& ng punglo.
MESURAR. V. a. Pahinhinin ang MI;TRICA, f. Karunungang nag-
kilos. II
V. r. Magpigil; guma\â tuturo ng sukat 6 pagkayari ng
ng katamtaman. mga tul&
META. f. Hanggahan, fig. || MfiTRlCO, CA adj. Nauukol sa
Wakds na pinupunta ng mga sukat. II
Nauukol sa sukat ng mga
gaw& 6 nasi ng isôg tao. tul&.
METAPORA. f. Talinghaga. METRO: m. TuMng naaayon sa
METAF6RIC0, CA: adj. Nauu- sukat. li Sukat.
kol sa talinghaga; matalingbaga. METROLOGIA. f. Karunungang
METAPORIZAR. v.a. Gumamit nagtuturd ng iba't ibang sukat
ng mga talinghaga. at takaldo-
METALieo, CA. adj. Nauukol METRdPOLl. f. Siyudad na ma-
sa bakal, tansd> tingg^ at ibp. ng isdng bane& 6 kaharian.
laki
Nauukol
II
ea medalya. |j m, MEZCLA. f. Paghahal6 6 pagka-
Kuwaltang gint6, pilak 6 tan&6 kahald. H Hal6. || Alb> Ang pi-
METAMORPOSEAR. V. a. Pag- naghalong apog, buhangin at tu-
baguhin ang any6 ng is^ng bagay, big.
V. r.
II Magbago 6 magiba ang MEZCLABLE. adj. Mapaghaha-
any6 ng isdng bagay.
365
MEZC M1E3
MEZCLADOR, RA. m. y f. Ta- Karumihdn 6 dungis na nanini-
'
gapaghal6. II fig. Ang mapagha- kit sa damlt.
tiddumapit. MIES. f. Uhay. Panahon ng !!
MEZCLAR. V. a. Ihalo 6 isaraa paggapas at paaaaai. fig. Ka- ||
ang isdng bagay sa isd, I! v. r- ramihan ng mga taong nahika-

Magkahalo 6 mae;kasama ang yat sa wastong pananampalataya
dalawdng bagay. v. r. Maki |!
pl.II
Mga pananim.
hald; makisalamuba ang isang MIGA. f Dur6g ng tinap^y sa
tao sa iba. paapiraso. ||
Ang lamang malam-
MEZQUINDAD. f Kahirapan; b6t lo6b ng tinapay,
sa pl II
kasalatdn; karukbaan. 1! K^ramu- Tinapay na pinagpirdpiras6ng raa-

tan; katimawaan. lil ft at minantikaan.
MAZQUINO, NA, adj. Mahrrap; MIGAJA. f. ng tinapay
Durog
sahit; dukha. 11 Maramot; tima- sa pagpiraso. Bahaging raaUlt
II
wa Maliit. ng isang bagay fig. Bahaging |1

II
MEZQUITA. 1 Simbahan Dg mga maliit ng isang bagay na walang

kampon ni Mahoroa. katawdn, fig. Waia 6 halos wal&
||
MI m. M^^,s'. Ikatlong baytang II

pl. Mumo ng tinapay na
ng tinig sa musika. |i
pron. poses. nalalagldg sa dulang. il
fig. Mga
Akin. ng isaag tao na
lab! kinakain
MIASMa. m. Amoy,- alingasaw ng iba-
ng mga bagay na nabubulok. MIGAR. V. a. Pagpirapiranuhlng
MieeiON. f. Pagihi. niahliit aog tiuapay,
MIGROBIO.. m. Hayop na maliit MUO. m. Halamang dawa,
na di nakikita ng matd. MIL. adj Sanglibo. ||
fig. Na-
MlGROSeOPlO m. Kasangka- uukol sa bilang na napakarami.
pang pangita sa mga hayop na MILAGRO. m. Himal&. i!
Ang
malilii't. armmang pangyayaring bihira at
MIGHA. f. fam. Pusang babae katakataka.
MICHO. m. fam, Pusang laiaki. MILAGROSO, SA. adj, Kahima.
MIEDO. m. Takot; sindak. ii
himaia Mapaghimala. Ka- II

|i
Pangamba; kaba. katakataka.

gilagiialas;
MIEDOSO, SA. adj. Matatakutin.
MIEL. f Pul6t.
MILANO. m. Lawin.
MIEMBRO. ra. Ang alinmang MIL^SIMO, MA. adj. Ikasang-

libo. Nauukol sa bawa't sang-
kasanmkapan ng katawan ng tao II
6 hayop, gaya ng mga kamdy at libong bahaging humahati sa isdng
paa. 11 Kasanggunl kabuudn,

MIENTRAS. pdv. t. Samantala. MILLA. f. Sukat na may 1,852
MIERDA. f. Tai, II
fig.y fam. metro,
. ;
866
MILL MINO
MILLAR. KatipunaD ng sang-
f. MINORIA. f. Kauntian,
libong bilang. | pl. Bilang na MINUeiOSIDAD f. Kasurian 6
naaraming d! sukat matiydk, kadiwraan.
MILLON. m. Angaw; sampung MINUeiOSO SA. adj. Masur!;
yutk. madiwara.
MILLONARIO RIA. adj. y s. MINUENDO. m. An^ Bilang na
MayamangmByainan pinagbabawasan.
MIMAR. V. a. Maglamling. MINUSeULO, LA. ad]. Napaka-
MIMBRE. m. Bagmg. iitt ang sukat.
MIMBRERA. Halamang pinag f. MUNUTERO. m. Karayom na
bubuhatan ng mga baging, panuro ng minuto sa orasdn,
MiMIGA. f. K'sl6t; kumpds. MINUTO, TA. adj, Malilt 6 mun-
MIMO. m. Lambing. tt. II ra. Sangdalt.
MIMOSO, SA. adj. Malambtng. MIO, MIA. pron. poses.
Akin; ko-
MINA. Hukay na f. ginagawa sa MIOPE. y s. Anindw.adj.
pagkuha ng ginto, pilak at ibp. MIOPIA. f. Kahinaan ng mata
sa ng lup&.
ilalim Hukay sa || 6 pagkaaninaw.
ilalim ng lup4 na paiakbuban ng MIRADA. f. Pagmamasld; pag-
tubig, mamalas. II Masid; malas; titig.
MINAL adj Nauukol sa mina. MIRADOR, RA. adj. Tumitingln;
MINAR. V. a. Humukay 6 mag- nagmamusid. || m. Tanawan.
bukis Dg dsk&n ^s ilalim ng iup^.
MIRAMIENTO. m. Pagmamasld.
|.fig. Magsumikap na raabuti
I
Pitagan;pagtaimtim at ingat
upang tamuhin ang isang bagay
sa paggawd ng is^ng bagay.
I fig. Ubusing untiuntt.
MIRAR. V. a. Magmal^s; mag-
MINIMO, MA, adj. Napakalilt;
masid. | Matyagdn ang mga kilos
kaliitliitan.
ng isdng tao. Pakundanganan;
MINIMUM. m. Ang pinakama-
taimtimin ang
H
isdng bagay, )|
liit.
fig. Isipin; tingnan. fig Inga-
MINISTERIO. m. Kitungkulan H
tan; lsalo6b; lingapin; tangkilikin
ng ministro. H Panahong itinata-
ang isdng tao.
gal ng naturang katungkukn. H
Kabuudn ng mga namamabai^ MIRON, NA. adj. Nanono6d;
sa isdng bans^. nagmamalas.
MIN0RACI6N. f. Pdgpapaliit MISAR V. n fam. Magmisa y
pagliit. fam. Makinig ng misa.
MINORAR. T, a. Bawasan; pa MISGELANEA. f Pagkakahalohsld .
liitio. Magbawas; lumiit.

li t*. r. ng mga iod't ib^ng bagay. |
MINORATIYO, VA. adj. Nagpa- Aklat na naglalamdn ng ib^'t
paliit ; nagbabawas. ibdng bagay.
367
MlSe MITI
MISGELANEO, A. adj. Hilohald, MlTlGAdON. f. Pagpapalubiy 6
MISERABLE. adj Kulangpalad; paglubd^y0g anomdng dahds aa
abd. Maramot; mairaot. tag ay ng isdng bagay,
II
MlSERAdON. f. Awa; habSi?, MITIGaR V. a. Palubayia; pag-

MISEREAR. V. n. fam. Maatipid bawasin ang dahas. v. r. Mag- |j
na tuto6 sa paggugugol. H v. a. iub^y; magbawas ang dab4s ng

Tumawad, isaag bagay,
MISERIA. Kasawi^ngpalad.
f. II
MITOLOGIA. f. Kasaysayan ng
Karalitadn; kahirapang labis ng mga diyusdiyusan at mga bayani
buhav. Karamutan.II ng mga di binyagan,
MISERieORDlA. f. Aw^; babdg. MIXT0, TA. adj. May hald. |
MISERieORDlOSO, SA adj. y s.
m Halohalo.
Maawain; mahahag'n.
Kaawa-
MIXTURA. f. Paghahaldng mga
MISERO, RA. ttdi y s.
iba t ibdng bagay.
awa; ab&.
MISERO, RA. Nauukol adj fam. MIXTURAR. V. a, Ihald; ilah6k
ang isiing bagay sa ibd,
sa taong maibiging makinig Dg
misa. I i^^' Nauukol sa paring MOBILIARIO, RIA- adj. Mga
mapattmisa. kasangkapang .bubatin. H m. Ka-
MISION f. Pagpapadala. Ka- (|
tipunan ng mga kasangkapan sa
pangyarihang ibinibigay sa is^ng loob ng bahay.
tao upanK gumandp ng isdng MOBLAJE m. Katipunan ng mga
atas. I
Pangangaral ea baân kasangkapan sa lo6b ng bahay.
bayan ng mga pari. MOGARRO. m. fam. Uhog na sa
MISIONERO. m, Tagapagbansdg kapabayaan ay tumutuld sa ilong
ng ebanhelyo ni Gristo sa bayan at di napapahid.
ng mga di binyagan. MOGEAR. V. n, Gumawa ng mga
MISIYA. f, Liham; sulat na ipi- kilos na katutubo sa binaU;
nadadaM sa is^ng tao. magbagfingta6.
MISMO, MA. dj Wai^ng ibd; MOGEDAD. f. Kabataan.
dili ibd. II
Asi mismo^ m. adv. MOGERO, adj. y s. Malibog;
Gayun din. maibigin sa babae.
MISTERIO. m. Hiwag^. Ang || MOGETON. NA. m. y f. Aag
alinmdng bagay na dt sukat ma- binatang matangkdd, malaki ang
tar6k ng isip. tindig at malakds.
MISTERIOSO, SA. adj. Mahi- MOGION. f, Paggaldw. fig. i|
wag^. BaHsa. Tugtog ng Diyos pa

||
MiSTIGO, CA. adj. May taglay kaiooban ng tao. | Mungkahi.

na hiwaglb; mahiwaga. MOGITO, TA, adj, y 8, Kagba-
MITAD. f. Kalahati. bagungtao.
368
MOeO MODI
MOeO. m.
Uhog. Ang bagay j| M0DIFICACI6n. L Pagbago 6
na malagklt at malapot sa na- pagbabago
mumud â tiibig jl
Tilamsik ng MODIPIGAR. V. a. Baguhin;ila-
oagbabagang bakal. ||
Tulo ng gay sa karampatan ang isdng
kandil^ bagay. v, r. Magbago; ma-
|j
MOeOSO, SA. adj, Ubiigin. || lag^y sa karampatan ang isc4ng

fig.Waldng muang; pahdt. || bagay.
Waldng gaanong kabulubdn. MODISMO. m. Ayos na natata-
MOGHIL. m. Utusdn ng mga Dgi 6 katutubo sa pagsasabta ng
magsasaka. isang wika.
MOeHILA. f. Kabang pinagsis d MODISTA. eom. Ang manggaga-
lanng mga kawal ng kaniiang wa ng mga damit ng babae. {|
mga damit at daiadalahan. f. Ang babaing may tindd ng

MOGHUELO. m Kuwago. mga damit na nababago sa pa-
MODA, f* Gamit, ayos 6 kau- nah6n.
galiang napapanahon sa panana MODO. m. Ayos na nagbabago at
mit tiyak ng isang Lagay. Katata- ]|
MODELO. m. Huwaran; papari- gan 6 katamtaman sa pagsasalitd

san; ulirdn. 6 paggawd, Galang; pitagan.
II
MODERAdON. f. Katamtaman. MODORRA. f Hilik 6 tulog na

MODERADO, DA. adj. Nasa ka mahimblDg.
tamtaman. MODORRAR. v.a. Magkaramddm
MODERAR. V. a. Ilagdy sa kang hiiik. Magsimuldng
||
v. r.
tamtaman 6 katatag^n. || v. r. mabul6k ang bungangkahoy.

Lumagay sa katamtamau 6 ka- MODORRO, RRA. adj, May sa-
tatagan. kft na hi ik. Nauukol sa bu- ||
MODERNISMO; ma- m. Hilig na ngangkahoy n nagsisimalaog ma-

labis sa mga bagay na nababago. bul6k.
MODERNISTA. adj. Nauukol &a MOFA. f. Aglahi; uydm; libdk.
mga bagay na nababagn, s. ||
MOPADOR. RA. adj. y s. Ma-
Ang mahilig sa mga nababagong paogaglahi; mapanguyam; ma-
bagay.
paeglibak.
MODERNO, NA, adj. Nagbabago;
bago. Hindi pa naluluat^n.
11
MOPADURA. f. Aglahi; uyam;
libak.
MODESTIA, f. Kahinhinan; hin-
hin. MOFAR. V. n. Umaglahi; mang-
MODESTO, TA. adj. Mahinhin. manguyam.
libak;
MODieO, CA. adj Katatagdn; MOPLETE. m. fam. Pisnging

katamtaman. matambok at malaman na pa-
gODIFlCABLE. adj. Mababago rang namamagS.
369
MOFL MOLD
MOPLETUDO, D\. adj. Pisaii- MOLDE. m. Hulmahan; bubuan.
hin. H Eatipunan ng mga titik na
MOHARRA. f. Dulo n| sibdt, ayos na sa limbagan. | fig.
MOHATRA, f . Pagbibili na kun- Ang taong uliran dahii sa pag-

wari at may patub6. sapit sa isang bagay na matads.
MOHEGER. V. a. Pagamagin. || MOLE. f. Bagay na malaki ang

V. r. Magkaamag; amagin. bunt6n. d ttdj. Malamb6t.
MOHO. m. Amag. fig. Kata II MOLfiCULA. f. Ang kaliitliitang
maran. bahagi ng isdag bu6.
MOHOSO, SA. adj. Inaamag; pun6 MOLEDERO, RA. adj. Maliligis
ng amag. i
6 maaaring ligisin.
M0JADA. f. Pagbas^ 6 pagka- MOLEDURA. f. Pagligis. | Da-

basa. H fam. Sugat ng matulis 1 mi ng naligis na ng paminsanan.
na pataîoo. MOLENDERO, RA m. y f. Mang-
M0JAD0R, RA. adj. y s. Nag- lilinis; mangmumuli.
babas& 6 buaQabas&. | Pangba- MOLER. V, a. Ligisin; mulihin.
s& ng papel. II
fig* Paguriog mabuti. ^ fig.
MOJADURA. f. Pagbasa 6 pag- Sirain; saktaa.

kabasA. MOLEROI m. Ang manggagaw^
MOJAR, V. a. Basain. (|
v. r. ng ngipin ng gilingan.
Maba-&, MOLESTAR. v. a. Abalahin; mang-
M0JIC6N, m. Sant6k sa muk. abala; muhiln ||
v. r, Maabala;
mamuht.
MOJIGANGA. f Pagpipistdng MOLESTIA. f. Abala; yam6t;
hayd>g na inagawS. na may mga pagdl; galit.
nakabalatkay6ng nakatata\â at MOLESTO, TA. adj. Nakaaabala;
nakamaskara na itsurang mga nakamumuhl; nakayayam6t,
hayop. Ang al'nmdng bagay na
11
MOLETA. f. Bat6ng pangligls. ||
katawatawa na tila nagbibir6 sa Kasangkapang panginis.

kapuwlt. MOLieiE. f. Kalambutan.
M0J6n. m. Tand^ ng banggd MOLIENDA. f. Pagligis. || Ang
ng mga lupa. ||
Lar6ag tangga. dami ng na
asukal, trigo at ibp.
II Bunt6a. niligis ng minânan. K Gilingdn,

M0J0NACI6n. f. Pagpapalagdy il
fig. y fam. Pagod; pagal; abala.
ng hangga ng lupa. M0LIFICACI6N. f. Pagpapalam.
MOJONAR. V. a. Lagyan ng b6t; paglamb6t.
han^d ang lupa. M0LIFICAR. V. a. Palambutfn.||
MOLA. f. KayawH, V, r. Lumamb6t.
MOLAR. adi Nauukol sa bagaag. M0LIFICATIV0, VA. adj. Nag.
Maiging lumigis. papa!amb6t. .
II
47
370
MOLI MOMO
MOLINERO. m. Ang nagiingat nagawa upang magpatawd,.
6 gumairawd sa gilingdn. MOm6rdiga. f. Htilamang am-
MOLINILLO, m. Panfl;ligis na palayd.
maiiit. MOna. f. Mat?lng na babae.
MOLINO. m, Gilingdn. MONAGAL. adi Nauukol sa mga
MOLITiyO. VA. adj. Nagpapa- pari 6 moDghe
lambdt MONAGATO. m. Ang kalagayang
MOLONDRO. m. faaQ. Lalaking pagkamonghe.
tamdd at batugan, MONAGTLLO. m. Sakristan,
MOLLAR adj. Malamb6t at ma- MONADA. na katutubd
f. K'los
daling pirasuhin. ng matslng. Kilos na nakamu-
|j
MOLLEAR. V. n. Mahubog; ma- muhl 6 nakagagalit; pagnulal-

baiukt6t. ululan.
MOLLEDO. m. Bahaging malaman MONAGUILLO. m, Sakristdn.
at mabilog ng katawan ng hayop.
MONARGA. m. Hari.
H Durog ng tinapay, MONARQUIA. f. Kaharian. |t
MOLLEJA f. Ang mabilog na Pamahaladn ng hari.

lamang nasa ilalim eg bal^t; ba- M0NA]RQUIC0, CA. adj. Nauu-
lumbaluân. kol sa hari 6 kaharian,
M0LLEJ6N. m. Lalaking napa- MONASTERIAL. adj Nauukol sa
katabd. at mahin^. kumbearo na mga monghe.
MOLLERA. f. Bumbunan. MONASTERIO. m. Kumbento 6
MOLLETA, f. Tortang tinapay tahanan ng mga monghe.
na may halong gatas. | pl. Pang- MOnAsTIOO, CA. adj- Nauukol
guplt ng titis. sa kalagayan ng mga mongbe 6
MOLLETE. m. Tinapay na bu kumbento nito.
haghig at malamb6t. Pisnging ii
MONDA. f Paglilinis 6 papha-
matabS at mabilog. wan ng nakasusukal. Paghu- |1
MOLLETUDO. DA. adj. Pi^ngihan.

kay ng mga but6 sa libingan.
MOLLINA. f. Ulang mahin^. MONDABIENTES. m, Kasangka-
MOLLIZNA. Ambon. f. pang panglinis ng ngipin; pang-
MOLLIZNAR, v. n. Umamh6n. hiaukl.
MOMENTANEO, A. adj. Dagli; MONDADURA. f. Paglilinis' ||
saglft. Pinagtalupan; pinagkayasan.

MOMEMTO. m. Sangdali; sagllt. M0NDA0REJAS. m. Panghinuli.
IIAl momento, Kapagkaraka. MONDAR. V. a. Linisinang isang
MoMIA. f Bangk^y na pinatu-
. bagay; hawanan. ||
Pulaktn ang
y6 mga halaman, ||
Talupan ng ba?
MOMiO, A. adj. Paydt; walang Idt ang mga bungangkahoy. ||
taba. Putulan Dg buh6k. fig. II Pag-

MOmO. m. Bikas 6 any6ng gi- nakawan ang isdng tao.
. .
371
MOND MONI
MONDO, DA. adj. Malinis at wa- MONIS. f. Bagay na mallt, ||
lang sagabal. |j Mondo y lirondo m. pl. fam. Salapt'

y fam. Malinis
loe. f g. at wa- MONITOR. m. Tagapagbalita 6
lang balong anoman. tag^pagtawag
MONDONGO. m. Mga bituka at MONITORIO, RIA. adj. Nauukol
tiyan ng baboy. ||
fam . Bituka sa tagdpagbalit^ 6 tagapagtawag.
at tiy^n ng tao, II m. Babala.
MONEDA. f. Salapt; kuwalta. MONJA. f. Mongha.
MONEDAJE. m. Ang bayad sa MONJE, m. Monghe 6 paring
hari sa paggaw^ ng salapt, nagtitir^ na pook.
sa ilang
MONEDAR. V, a. Gumawa ng sa- MONO, NA. adj. fig. y fam. Ma-
lapi. ksnis; masayd. m. Matging 6 ||
MONEDERIA. f. Hanapbuhay na ung6y na lalaki.

paggawd ng salapt. M0N0CEFALIA. f. Pagkakada-
MONEDERO. m. Manggagawa og lawdng kataw^n na iisdng ulo.
salapi. MONOCFALO, LA. adj. Nauu-
MOnErIa. f. K'los na katutub6 kol sa may dalawdng katawdng
Dg mga matslng. fig. Ang ||
iisd ang ulo.
anomang bagay na walang ka- MONOeULO, LA, adj y s. lisa
buluhan. ang matd.. II m. Salamln sa is^ng
MONESGO, CA. adj. fam. mata.
Katu-
tuD6 sa mga matpfng. MONODAGTILO, LA. adj, y s.
May isdng daliri lamang.
MONETARIO, RIA. adj. Nauukol
sa salapi. || m. Katipunan ng
MONOGAMIA. f. Pagaasawa sa
isd, lamang.
mga salapt at medalya.
MONOGAMO, MA. adj. y s. Ka-
MONETIZACIC)N. f. Pagpapagala
sdl sa isd,.
ng salapi
MONOPOLIO. m. Paglangkom
MONETIZAR. V. a. Magpagala 6 Dg anomdng kalakal. Kasun. ||
magpakalat ng salapt. duan ng mga mangangalakal sa

MONieidN. f. Pagtatawag .â pagbibili sa tiyak na halagl
simbaban. MONOPOLISTA. eom. Ang luma-
MONlGOTE. m, Uid6g sa sim- langk6m sa pagbibili ng anomdng
bahan. fig.yfdm. Taongmang-
||
kalakal.
mdng at wal^ng muang, îK tt MONOPOLIZAR. v. a. Langku-
y fam. Manik^ 6 tautauhan. m(n ang pagbibill ng anomdng
MONIPODIO. m. Kasunduan ng kalakal.
mga taong magkakaanib at mag- MONOSlLABO, BA. adj. Nauu-
kakasapakdt sa paggaw^ ng labdg kol sa pangungusap na m& ang
sa maturid. silabd.
372
MONO MORA
MONOTEISMO. m- Ang pag. n^'nirahan; tumatahdn sa isdng
sambd sa iisdag Diy6s. po6k.
MONOTEISTA. adj. y s. Suma- MORaL. adj. Nauukol sa ka-
sambd sa isdng Diy6s. butihang asal at ugali. II f. Ka-

MONTANA. f. Bundok. || Ka- runungang nagtuturo ng kabu-
bundukaa. tihang asal.
MONTAMS. SA. adj. y s. Ta- M0RALEJA. f. Aral; mabuting
gdbund6ls; taong buad6k. ||
Na- halimbaw^.
uukol sa buodok. MORALIDAD. f. Kabutihang
MONTAtOSO, SA. 8dj. Nauuko^ asal.
sa bundok, Bulubundukin.
||
MORALIZAR v. a. Baguhin ang
MbNTAR. V. n. y r. Sumakdy; masamdng asal; aralan.
lumulaa. fig. Magkahalagd ang MORAR. V. n. Tumahan 6 ma-
||
is^ng bagay. ||
v. a. Pagakmain nirahan sa isdng po6k,
ang piraso 6 bahagi ng isang MORBIDO, DA. adi. May sakit
kasanKkapan, 6 nakapagkakasakit.
MONTE. m. Band6k, || Kagu- MORBO. m. Karamdaman; sakit.
batan. MORBOSO SA. adj, Maysaklt.
MONTEAR. V. a. Mangaso sa y Nakapagkakasakit.
b'ind6*^. MORdLLA. f, Bituka ng baboy,
MONTERtA. f. Pangangaso m tupa 6 bakang siiisiksikdn sa
mga baboy dam6, uea at ibp. |1
lo6b ng dug6ng lut6 at may
Kaalam^n sa pangangaso. sangk^p na pangpalaa.
MONTERO, RA. m. y f Manga-
MORGILLO. m- Kalamnan ng
naas6
MONTON. m. Bunt6n; salansdn. bisig.
Busal sa bibig.
MONUMENTAL. adj. Nauukol sa MORDAZA. f.
MORDEDURA. f. Pagkagdt. f!
alaalang pangbansd 6 panghabang
pnah6n. Kagat.
MOUO. m. Pus6d ng buh6k. La- \\
MORDER. V. a. Kagatln. ii Gas-
song panglagdy sa pu86d ng bu- gasln ang isdng bagay. 1 fig.
h6k. Ang tump6k ng mga
II Laitin; murahin ang isdng tao.
balahibo sa batok ng ibon. Pagkati ng
M0RDICACI6N. f.
MONODO. DA. adj. May pus6d,

baldt na parang kinakagdt ng
II
Nauukol sa balahibo sa tuk-
hayop.
t6k ng mga hayop na may pak- Makati.
pdk.
M0RDICANTE. adj.
MORDieAR. V. a, Kumating pa-

MORADA. Tahanan; bahay.
f.
rang kinakagdt ng hayop.
MORADO, DA. adj. Kulay ubi;
murado. MORDICATIVO, VA. adj. Nag-
MORADOR, RA. adj. y s. Na- papakatl
373
MORD MORO
MORDIDO, DA,. adj. fig. Sir^; MOROSIDAD. f. Kabagalan; ka-
kttp6s; kulang. tagalan. (| Kawaldn ng s pag.
MORDIMIENTO. m. Pagkagat, MOROSO, SA. adj. Mabagal;
II
Kagdt. matagal.
MORDISGAR. v. a. Kagatla ng MORRA. f. Tukt6k ng ulo.
marahan. MORRADA. f. Unt6g ng ulo.
MORDISeO. m. Pagkagat ng MORRION. Bakal na pang- m.
mnrahan. jj
Pirasong nakukuha iagay sa ulo na ginagamit na
sa isd-ng bgay na kagat. pananagalang sa pakikipagbaka.
MORENO. NA. adj. Kayumsng- MORTAJA. f. Sapot sa bangkdy.
MORTAL. adj. May kamatayaii
MORGUE. f. Bulwagang pinag- 6 mamamatdy, || Nakamamatdy,
lalagydn ng mga bangkay na d! li s. Am tao.
mak^lala, upang tuntunln ng ka- MORTALIDAD. f. Pigkakaro6a
nildng mga kamaganak. ng kamatayan. H
Bilang ng mga
MORIBUNDO, DA. ad]. y s. Nag namamatay sa isdng bayan.
malubh^ ang lagay.
hihingal6; MORTANDAD. f. Pagkakama-
MORIGERAGION. f. Katamta- tdy.
man kasukatdn sa mga pag-
6 MORTERO. m. Lantaka; kanyong
uugali at ayos ng pamumuhay. melaki. || Lus^ng.
MORIGERAR. v. a. Ilagay sa MORTIEERO, RA. adj. Naka-
katamtaman ang mga paguugali mamatdy; pumapatay.
at mga kilos. II v. r. Magpigil M0RTIFICACI6n. f. Pagpapa-
ng lo6b. kahirap; pagpapakasakit sa sa-
MORIR. V. n. Mamatay. || fig. rili.
II
fig. Pagpipigil sa sariling
Matapos; maubos. fig. Ma- ]|
kaKusiuhan.
matdy ang ilaw 6 apoy. M0RTIFICAR. V. a. Pahirapan;
MORISGO. CA. adj Nauukol sa pasakitan ang sarili. || fig. P'gi-
moro. I adj. y s. Ang morong lin ang sariii. || fig^ Pagpigha-
binyagan. tiln. II
V. r. Magpakahirap; mag.
MORISMA> f. Pananampalataya pakasakit sa sarili.
ng mga moro. ||
Kawan ng mga MORTUORIO, RIA. adj. Nauu-
moro. kol sa patdy 6 namat^y.
MORISgUETA. Laldng 6 pa- f. MOSAieO, CA. adj. Nauukol kay
kandng katutubo sa mga moro, Moiês, Nauukol aa gawang

II
I!
fig. y fam. Hangad ng isang pinamutihan ng mga bat6ng ibd't
tao na gumawa ng daya, iibdk ibdng- kulay.
6 aglahi sa kapuwgt ||
Sinaing; MOSAISMO. m. Ang kautus^n
kanin. ni Moiises.
.
374
MOSe MOTI
MOSOA. f. Linsaw. îa^. y fam. ||
MOTIN. m. Pagaalsd; paghihi-
ADg taong nakamumuht at ma mag^^lk.
ulit. MOTIYAR' V. a. Bigy^ng dahildn
MOSGARDA. f, Bangaw. ang isdng bagay. Magbigay ng ||
MOSCARI)(3n. m, Bangaw. fig, ||

katuwiran 6 dahiian sa paggaw&
y fam. Taong maulit at naka- ng isang bagay.
.yayamot. MOTIYO. m. Dahil^n; sanhi.
MOSC6n. na. Langaw na malaki. MOTOK. m. Kalo.
M0SQUEAD0R. m. Pangbueaw MOTOR, RA. adj. Nagpapagal^w,
ng langaw. m. Ang nagpapagaldw sa isdng
II
MOSQlTEAR. V. a, Bugawin ang bagay.

langaw. j|
fig. Paluin; hampasln. MoTRIZ. adj. Nagpapagaldw.
II
V. r. Mabugaw ang langaw. MOTU PROPRIO. m. adv. lat. Ku-
MOSQUEO. m. Pagbugaw ng ia- s|t; sa sanli.
ngaw. MoVEI)IZO. ZA. adj Madaling gu-

MOSQUEBO. B\tlÛ ng damo na. maiaw; lipailipat. || Walang ka-
na ginupit na ginaga panatagan. fig. S^lawdn.
6 papel n
wang paogbugaw ng langaw, MOYER. V. a. Kilusin; galawln.
MOSQUlL. adj. Nauukol sa la- II

fg. Udyukdn; ibuyo* ||
v. r.
ngaw, Kumilos; gumalaw.

MOSQUlTERO. m. Kulamb6. MoYIBLe. adj. Gumagal^w. ri
MOSQUlTO. m. Lamok. fig. Nagbabago; waiang kapa-

MOSTACHO. m. Bigote; balb^s sa naâgdn.
ngusd. m6vil. adj Gumagaldw. |j

Wa-
MOSTaZA. f Halamang kelw^; Idag kapanatagd,n. || m. Ang.
mustasa. nagpapagalaw sa isdng bagay,
MOSTO. m. Katds ng ubas na MOYILIDAI). f. Kagal^\ân.

inaala^^. MoVILIZAClC)N. f. Pagpapaki'os;
MOSTKAR. V. a. Itur6; ipakilsla; pagpapagaldw.
itanghdl. f|
IpaUwanag ang isdng MoVILIZaR. V. a. Pakiiusin; pa-
bagay. ||
v. r. Magpakilala; mag- galawin,
MoYIMIENTo. m. Pagpapagald,w;
f akita
Himulmol rg kayo. naggaUw. Galaw; kilos. fig.
MOTA. f- || II ||
Bur6l; pantukin. ||
Pilapil. Pagbabago ng kaiooban; kaba-
MOTE. m. Alam^t na nagtatagl^y lisahdn.
ng isdng lihim na nangangaiiangan MOZo, ZA. adj. y 8. Binat^ 6 da-

Palayaw. laga. m. y f Utusd,n sa ba-
ng isdng paliwanag. || II
.
Palayawan ang hay.

MOTEJAR. V. a.
mga kilos 6 gawt ng isang MUGETA. f. Balabal na ipinapa-
tao. tong sa balikat hanggdng dibdib
37
MUeo MUEL
MUeOSlDAD. f Bagay na ma- MUELA. f. Gilingang bato.
lpot na kahawig ng uhog. Batong haâan; bugaan. II Ba-

MUeOSO, SA. adj. Kabawig ng
uhog MUELLAJE. m. Buwis na sini-
MUCHACHADA, f Kilos na ka- singil pagda6ng ng sasaky^n
sa
tutub6 sa mga bata. sa daungan,
MUCHACHEAR. v. n, Magkilos MUELLE adj. Maselang; ma-
bata lamb6t. m. Kasangkapang ba-
||
MUeHAGHERIA. f. Kilos na ka. kal na nayuyutyot. Daungan II
tiitub5 sa mga bat^. 6 punduhan ng mga sasaky^nR-

MUCHACHEZ. f, Pagaaaa'l bata, dagat,
MUCHACHO, CHA m. y f Ba- MUERTE Kamatayaa.
f. Pag- II
la. Ang wa k pang muang;

II
kamatay. H Paapatdy sa kapuwa.
musmos. Utusan 6 alili^. ||
11 fig. Paggib4; pagsir^; paggu-
MUeHEDUMBRE. f. Karimihan guho.
at kakapaldn ng mga tao 6 ba- MUERTO, TA. adj. Pat^y, Na- ||
uukol sa apoy na pmatay sa

MUCHO, CHA. adj. Maram ;
h n.i tubig. II
fig. Kupa?; lanta.
mabilang. MUESCA f. Kabkab 6 sabak.
MUDA- f. Pagbabago ng isang MUESTRA. f. Tand^ng kinakiki-
baaay. lalanan ng id^ng bagay 6 kala-
MUDABLE. adj. Madaiing mag- kal. II Retasorg oaparisan. |
bago. Hawaran; ulirdn. ||

B'kas; kilos.
MUDANZA. f. Pagbabago, |j
MUGIDO. m. Ung& ng baka,
Pagsasalawahan, . MUGlR. V. n. Umung& ang ba-
MUDAR. V. a. Baguhin ang kaka.
lagayan ng i=ang bagay. Mag- ||
MUGRE. m, Dumi ng lana; li-
bago, Magiba ng balahibo ang

II
bag.
mga ibon. fig. Baguhin 6 iba- ||
MUGRIENTO. TA, adj. Malibdg.
hin ang pauukala. v. r. Mag- || MUHaRRA. f. Sibdt sa dulo ng
bsgo ng pamumuhay 6 kal ga- t^gddting bandil^.
yan. Magbihis ng damit.
II
jj
MUJER. f. Babae. Ang babaing ||
Lumipat ng tirahan. Dasa hustung gulang Ang asa- ||
MUDEZ. f Pagkappi. wang babee.

MUDO, DA. adj Pipi; hindi ma- MUJERCILLA. f. Babaing laba-
kapagsalita. ||
fig. Walang imik sa.
6 kib6. MUIERIEGO, GA. adj. Nauukol sa
MUEBLE; m. Kas ngkapang bu- babae Nauukd sa lalaking ma-
1|
hatbuhat h mga babae.

lig sa I!
m. Katipu-
MUEGA. f. Ngiwf. nan ng mga babae.
- 376 -
MUJE MUND
MWJERIL. adj. Niuiikoi sa ba- mabiig sa mga bagay sa kalu-
bae paaa.
MUjERIO. m. Katijuaaa ng mga MUNDO, m. Daigdig^. Lupa, II
babae Kapisanan
II ng mga tao; sang-
MULA, Kabayong babê
f. katauhan.
MULADAR. m Tapau^n ug rag^ MUNieiON. f. Mga kasangkapang
tai Dg kabayo 6 sukal. ginagamit sa isdng hukbo.
MULAR. adi. Nauukoi sa kaba MUNIFICENCIA. f. Kagaadahang
yo, lo6b. Kagandahaog asal ng
II
MULATO, TA. adj. Nauukol aa isdng hari 6 puno

taong anak ng isdng puti at isang MUNiFICO, CA. adj, Maranga^
itim; kayumangging magulang. na kalo6ban; maganddng lo6b.
MULETA f. Tungkdd na ginaga- MUNECA. f. Gaianggalangan. [|
mit ng dt makalakad. Manik^.

MULO. m. Kabayonit lalaki, MUNIR. V. a. Tumawag ng pulong
MULTA. f. Kaparus8hda sa pa- 6 ng ibana: bagay.
mamagitaa ng salaot; multa. MURAL. adj. Nauukol sa kuta.
MULTAR. V. a. Parusahan ng MURALLA, f. Kut^; muog.
multd. MURAR. V. a. Lagyan ng kuta
MULTIGOLOR. adj, May ibd't mu6g ang isaJg biyudad.
6
ibd 6 sarisaring kulay, MURClfiLAGO. m. Kabagkc.bdg.
MULTIPORME. adj May m'ara- MURMUJEAR. V. n. f g. y fam.
ming 8ny6 6 hugis Bumu'ti lebulong,
MULTIPLICACI6n. f. Pagpapa- MURMULLO, m. Bulong. H Bu-
lungbulungan
rami 6 pagdami.
MURMURACI6N. f Pagalimura;
MOLTIPLIGADOR, RA. adj. y s.
pagwiwika ng masama sa kapu.
Nagpaparami.
wa,
MULTIPLIGANDO. adj Ang na
MURMURACI6N. V. n. Umugon'T
uukol Ba pinararatni. ang tubig na umaagos. H Umu-
MULTIPLIGAR. r. a. Paramihin;
gong ang anomdng bagay. fig. ||
palakihln ang bilang. II v. r

Bumul6ngbul6ng. fig. y fam. ||
Dumami; kumapdl ang bilang

Alimurahin ang kapuw^.
II
MULTIPLieiDAD f. Karamihan* MURO. m. Bakod na ba6. ||
kakapalan ng bilang. Kut^.

MULTlTUD. f. Karamihan tig MUSA, f. Ang bawa t diyusdiyu-
mga tao 6 bagay. sang nagtitird, sa kagubatan.
MULLIR. V, a. Bahaghagin ang MUSEO. m, Bahay na laaii sa pag-
isdng bagay upang Iumamb6t. aaralng mga karunuogan. Ta- ||
MUNDANO, NA. ad]. Nauukol guan ng mga bagay na ukoi sa

sakalupaan. ii
Nauukel se taong karunungan.
377
MUSG MUTI
MUSGO. m. Lumot. MUTILAdON, f. Pagputol 6
MUSGOSO, SA. adj. Malumot. pagiurdy ng babagi ng katawan
MUSieA, f. Tugtugin. ng tao 6 hayop,
MUSIGAL. adj. Nauukol sa tug- MUTILAR, V, a. Patulin 6 pag-
tua;in. luraylurayin ang katawd.n ng tao
MUSITAR. V, n. BumuluQgbuI6ng. 6 hayop. Putulan 6 bawasan
||
MUSLO. m. Hita. ang bahagi ng anomdng bagay.

MUSTIO, TIA. adi- Mapangldw; V. r.
II
Magkalurdylurdy.
malungkot. ||Lu6y; lanta MUTISMO. m. Pagkapipi 6 ka-
pipihan.
MUTABILIDAD . f. Pagbabago
MUTUO, TUA. adj. Nauukol sa
ng isdng bagay. ginagawd kapuwlt ng dalawa,
MUTAGION. f. Pagbabago. M^Y. adv. Lubhi; napaka.
48
.
la^^î^Si^^^^s^^s^^s^îa^
N, f. Ikalabinganim na titik ng NAdON. f. Bansd. || fam. Pag-

abakadang kastil^ at panglabing- silang.
tatlo sa kaniy^ng mga eonso- NAdONAL. adj. Nauukol sa
nante. bans^. II Tub6 sa isang bans^.
NACAR. m. Bagay na matigds, NAdONALIDAD. f. Ang kala-
maputt, makind^ng at may kulay gayan at kaugaliang katutubd
hahaghari ang loob^ gaya ng kapls, sa mga bayan at mga mama-
koatsa at ibp. mayd-n sa is^ng bansd. II Kala-
NAGARADO, DA. adj: Kakulay gayang likds ng isdng taong su-
at kasingkin^ng ng nakar. milang sa isdng bansli.
NAOER. Sumilang; ipanga-
V. n. NADA. f. KawaUng gand^p ng
nak. Sumibel ang halaman,
II ||
isdng bagay, || adv. n. Kaildn
fig. Sumikat ang bituin. fig. li man.
Magsimulg. Bumukal.
II fig. NADADERA. f. Timbulan sa pag-
NAGIDO, DA. adj. Katutubo at langoy.
likds ng is^ng bagay. m. Bu- || NADADERO. m, Languyan.
kol. NADADOR, RA. adj. y s, Lu-
NAeiENTE. p, a. ng Naeer. Su~ malangoy, || m. y f. Ang sanay
misilang. II adj. fig. Sariwangsa- Iumang6y.
riw^; hindi pa natatagal^n. NADAR. Lumangdy.
V. n. Lu- ||
NAdMIENTO. m . Kapangana- mutang ang anomdn sa ibabaw

kan; pagsilang, || Pook na sing tabig. fig. Sumagan^ sa
||
Disiputdn ng isangbukdl; ||
Bukal. isdng bagay
11 Po6k na pinagmulan ng isdng NADIE. pron. indet, Sinom^ng
bagay. tao.
.
379
NAIP NATA
NAIPE. m. Baraha. NATALieiO, GIA. adj. Nauukol
NALGA. f. Pigi. sa araw ng kapanganakan. m. il
NALGADA. f. Ang lamdn sa a- Araw ng kapanganakan.

wlDg pigt Dg baboy. ||
Hampds NATALIDAD. f. Bilang ng mgn
sa pigi. sumisilang sa isdng bayan.
NALGAR. adj. Nauukol sa pigl. NATATORIO, RIA. adj. Nauukol
NALGUDO, DA. adj. Matatam- sa paglangoy.
bok ang pigi. NATiyiDAD. f. Kapanganakan.
NAO. f. Daong. NATiyO, VA. adj. Tumntubong
NARANJA. f. Bunga ng suha. sady^. Nauukol sa bayang pi-
|J
II
Punpl6 ng kany6n. nanganak^n sa isang tao. Ea- ||
NARANJAL. m. Pook na taniman tutub6; likas.

ng mga punong suh^. NATURAL, adj. Nauukol sa ka-
NARANJERO, RA. m. y f. Mag. likas^n. Eatutub6;lik^ssa is^ng
{|
sueuh^. bayan 6 bansS, m. UgaU; asal;

||
NARANJILLA. f. Dalanddn. gawi.

NARANJO. m. Pun6 ng suh^. NATURALEZA. f. Kalikasan;
NARGdTlGO, CA. adj.Med^ Nag- katutubong gawi 6 ugali. || Ki-
papatulog. II
m. Pangpatulog. namulatang bayan.
HARIGUDO, DA. adj. y s. Ilu- NATURALIDaD. f. Pagkalik^s
ng^n. II
Hugis il6ng. ng isang bagay. || Katapatan at
NARIZ. f. Ilong. kabanayaran sa pakikiharap sa
NARRaBLE. adj. Maisasaysay; kapuw^.
NARRAdON. f. Pagsasaysdy ng NATURALIZAR. Tangga- V. a.
is^ng bagay. pin ang ng parang
isang tao
NARRADOR, RA. adj. y s. Nag- tubd sa isdng bayan. Ipasok ||
sasays&y sa isdng bayan ang mga bagay

NARRAR. V. a. Magsalaysdy; na parang katutubd do6n. v. r. ||
magsabi ng mga pangyayari ng Manirahan sa isdng bayan ang

isdng bagay. tagaibdng lup^ na parang do6n
NARRATIYO, VA. adj. Nauukol tiibd.
sa pagsasaysdy. NAUFRA6AR. v. n. Malub6g ang
NASAL. adj. Nauukol sa il6ng. isdng sasakyangdagat. || fig. Ma-
NATA. f. Linab ng gatas 6 sa- pasamA ang is^ng hangarin 6 ka-
bdw. fig.
II
Ang pinakadakiill lakal.
at mahalagal sa isdng bagay. NAUPRAGIO. m. Pagkalub6g ng
NATAGION. f. Paglang6y, || sasakydngdagat. fig. Pagkalu. ||
Karunungan sa paglang6y. ging malakl; pagkapahamak.

NATAL. adj. Nauukol sa kapa- NAtJFRAGO, GA. adj. Nalub6g
nganakan. m. Kapanganakan.
|| ang sasakydngdagat, m, Patlng. ||
380
NAUS NAVI
NAUSEA. Alibadbad ng sik-
f, ng sasakyangdagat.
ari
mur^; pagkaibig na masuka- ||

NAViO. m. Sasakydngdagat na
fig. Yam6t 6 kamuhiôg nililikh^ pangdigm&.
n^ isd^ng bagay. NEBLINA, f. Ulap na makapÎ
NAUSEABUNDO, DA. adj. Na- at mababa
kasusukd. ||
Mapagsuk^. NEBULOSO, SA. adj. Maulap. ||
NAUSEAR. V. n. Alibadbardn ang fig. Mapangldw; malungk6t. ||
sikmur^; magkaroon ng pagkaibig fia. Madilim. fig. Mahirdp ||
na masukd. maunaw^.
NAUSEOSO, SA. adj. Nakasusu- NEGEAR. V. n, Magsalit;! ng mga
U. kaululan. {|
Ipagpilitan ng pa-
NAuTIGA. f. Karunungan sa ungds ang isdng bagay.
paglalay^g. NEGEDAD. f Kaungasdn; ka-
NAUTieO, CA. adj. Nauukol sa hunghangdn. II
Gaw^ 6 salitang
paglalaydg. paungas.
NAVAJA. f. Pangahit; iabasa. li
NEGESARIA. f. Palikuran.
fia, Pangil ng baboy dam6. NEGESARIO, RIA. adj. Kaila-
NAVAJADA. f. Hiwli ng labasa. ngan; kinakaiiangan.
NAVAL. adj, Nauukol sa mga NEGESIDAD. f. Pangangailangan.
sasakydngdagat at paglalayag. Lahdt ng mga bagay na ka-
II
NAVE. f. Da6ng 6 easakydng- ilangan sa buhay. [| Neeesidad

dagat. mayor. Pagduml. || Neeesidad
NAVEGABLE. adj. Malalayag. menor. Pagiht
NAVEGACI6N- f. Paglalayag. |J
NEGESITADO, DA p. p. ng Ne-
Panahdug itinatagdl ng paglala- eesitar. \\
adj. y s. Gipit; â-
ngangailangan ; kinakapos.
NAVEGAD0R, RA, adj. ys. Nag- NEGESITAR. v. a. Kailanganin,
lalayd.g; manglalayag. V. n. Mangailangan; magipit
II
NAVEGANTE. p. a. ng Navegar. sa buhay ang isang tao.

Manglalay^g; naglalaydg.
s.
NEGIO, CIA, adj. y s. Ungas;
NAVEGAR. V. n. Maglaydg; mag. mangmdng; hangdK || WaWog
Iakbdydagat.il v. a. Paglayagin;
bait; matigds ang ulo.
paglakbayfn dagat.
NAYETA. f. Da6ng na maliit.
NEGROLOGIA. f. Maikling ka-
||
Lalagydn ng insiyensong pang- saysayan ng buhay ng isdng taong

su6b sa oras ng pagmimisd. hindt pa naluluatang namatdy.
NAVIDAD. f. Kapanganakan sa II Talaan ng mga patay.

ating MaMI
na Pangino6n. ||
NfiCTAR. m. Katds.
Pask6 ng pangangandk. NEPANDO, DA. adj. Hindi ka-
NAYIERO, RA. m, y f Ang may- . rapatdapat; katakwiltakwil.
m
381
NEFA NEGR
NEPARIO, RIA adj. Napakasa I NEGREGER. v n, y r. Umitlm.
ma; napakalupit. I NEGRO, GRA. adj. y s. MaUim;
Matatanggihaa; itim. Napakalungkot; ka-
fig.
NEGABLE. adj. |j
pangldwpanttlaw. fig. Kapos-

matatatuwadn. ||
palad. fg. y fam. Gipit sa

NEGaGION. f. Pagtanggi: pag- II
tatuw&. H Kawalang gaodp ng kabuhayan.

iâng bagay.
NEGRURA. Kîtimdn. f.
NEGADOR, RA. adj, y s. Tuma- NEGRUZCO. CA. adj Kayumang-

tatuwS,. ging magulang; maitlmitim,
NEGAR. V. a. Tanggiban; tatu- NfiMINE DISGREPANTE, loe.
wa^n; ipagkaiia H
v r. Mag- lat, Walaog pagkakaalit; pinag-
daiHldng gawin ang is^ng bagay; kasunduau 6 pinagkayaridn.
tumanggi. NEOEITO, TA. m. y f. Ang ba-
NEGATIYA. f. Pagtanggi; pag-
gong binyagan,
kakftil&. mga
NEOLOGIA. f. Pagtuklds ng
NEGATIYO, VA. adj. Tumatuwa;
bagoug pangungusap sa isang
tunatanggi. M Nauukol sa pag-
wik^.
tanggi 6 pagtatuwa
NEOLOGISMO. m. Pangungusap
NEGLlGENdA. f. Kapabayaan;
ng mga bago sa isdng wikd.
kawa'd.ng ingat.
NEGLIGENTE. adi y s. Pabaya; NEOMENIA. f, Unang araw ng
wal^Dg ingat. buwdn.
NEGOeiABLE. adj. Makakaiakal NfiRVEO, A. adj. Nauukol sa
6 maaarias kaiakalin. Utid, y Kawangis ng litid.
NEGOeiAGION. f. Pangangala- NERYIO. m Litid. Kuwerdas \\
kah ng kasaTigkapang pangtugt6g, i

NEGOeiANTE. m. Mangangala- fig. Lakiis. fg. Bisa ng ka-
II
kdl. tuwiran
NEGOeiAR. V. n. Mangalakal, i|
NERYIOSO, SA. adj. Malitid. [i
Maeusap ang mga bansa hinpgil

Nauukol sa mga litid. ||
Masin-
8 isdng bagay 6 usaDin.
fig. Malakds.
dakin. i
NEGOeiO, m. Ang alinmang ga
NERYOSIDAD. f. Lakîs at ga-
waiu, hanapbuhay 6 pinapasukan
Mw ng mga Lakds litid. |1
fig.
Kalakal. Ang anomang ba
ll
pagma-
II
at bisa ng katuwiran 6
gay na pinagkakakitaan. Tu ||
matuwid.
bo 6 pakinabang sa isang hanap
NERVOSO, SA. adj. Malitid;
buhay.
KEGOGIOSO, SA, adj. Masipag matibay.
at maingat sa kaniyang mga ka- NERYUDO, DA. adj. May ma-
lakal. lalakaa na litid.
382
NETO NIDO
NETO, TA. adj. Malinis at waMng mga ibon.
hald. II
Ktibuadna? natird sa pag- NTDO. m. Pugad, fig. Tahanan ||
tutu6s ng isaog kuwentahin. ng isdng tao. P fig. Pook na

NEURASTENIA. f. Med^ Sakft pinagtataguan ng masasamang
na buhat sa panghihlDa ng mga tao.
litid. NIEBLA, f. Ulap na mabab^. ||
NEURASTfiNICO, CA. adj. Med fig. Kadiiimdn at panglalabd na

Nauukol sa sftkit sa mga litid. di ikakslala sa isdng bagty.
W adj, y 8. May saklt na ner- NIETO, TA. m. y f. Ap6
biyos. NIEVE. f. Busilak. ||
fig. Kapu-
NEUTRAL. adj. Waldng kiniki- ti^ng lubha,
lingan. NIMBO. m.
Sinag na mabilog ng
NEUTRALIDAD. f. Kawalan ng buwdn ulo ng mga santo,
at sa
pagkiling ^âanman. NIMIEDAD. f. Kalabisdn; kala-
NEUTRO, TRa. adj. Gram^ Hindi iuan. fam, Kaliit^n; kauntidn.
II
lalaki 6 babae. NIMIO, MIA. adj. Malabis; lal6.
NEVADO, DA. Natatakp^n

adj. NINEA f. Mit- Diwata. |1 f g.
ng busilak. II Maputing parang Dalagang magandd

busilak. NINGUNO, NA. adj. Wal& isa
NEVAR. V, n. Umulan ng bu- man. pron indet. Waldng ka-
||
silak, H
V. a. fig. Paputiin ang buluhdo. WaUng sinomdn.
II
is^Dg bagay, NINA. f. Batang babaing ulila.

NEVERA. f. Tagudn ng busilak II Nina del ojo. Balintatdw.
6 yelo. II
fig. Tahanang napa- NINADA, f. Gawdng bata.
kalamig. NIIÊAR. V. n. Magkilos bat^.
NEVOSO, SA. adj. Mayelo; ma- NINERIA. f, Gaw& 6 kilos bati.
busilak. H
fig. Saiit& 6 gawdng waldng
NI. onj. eop.Man; kahit; dl. gaanong kabuluhdn,
NICHO. Guang sa bat6ng
m. NINETA. f. Balintatdw ng mat^.
pinaglalagyan ng mga estatuwa, NINEZ. f. Kabataan, fig. Si-
{|
6 ibdng baaay. Butas sa ba- |j muI4 ng isdng bagay.

t6ng pinaglilibingô ng mga bang- NINO, NA. adj. Nasa kabataan.
kdy.
K fig, Musm6s. | m. y f. Batli.
NIDADA, f. Katipunan ng mga
NIPA. f. Pawid.
itlog sa pugad. | Katipunan ng
mga iBiak^y sa pugad. NigUELADO. m. Paglulub6g sa

nikel.
NIDAL. adj. Pangitlugan. H Pa-
ngating itI6g. ||
fig. Simal& 6 NIQUELAR. V. a. Ilub6g sa nikel.
batayin ng isdng bagay. NITRAL- m. Po6k na kinukunan
NIDIFICAR. V. n. Magpugad ang ng salitre.
383 -
NITR NOMB
NITRERIA. f. Po6k na pinag- sa isang tao upang guman^p ng
tataguan ng salitre. isd^ng tungkol.
NITRO. m. Salitre. NOMBRAR. V. a. Tawagin ang
NITROSO, SA- adj. May halong pangalan ng isang tao 6 bagay,
salitre. Tukuyin; baaggitin.
II Hira- ||
NIVEL. m. Pamatag. f|
fig. Ka- ngin ang isiing tao upang ma-
pantaydng lub6s ng anomang nupad ng isdng tungk61.
bagay. NOMBRE. m. Pangalan; ngalan;
N1VELACI6N. f. Ang pagkilala pamagdt; tawag sa isang tao 6
ng kapantay^n sa pamamagitan bagay.
ng kasangkapang pamantay, NOMINA. f. Talaan ng panga,lan,
NIYELaR. V. a. Kilalanin ang NOMINAdON. f. Paghirang sa
kapantayan ng isaag bagay sa isdng tao upang manupdd ng
pamamagitan ng kaângkapang iâng tungkol. || Pagtawag sa
pamantdy. ngalan ng is^ng tao 6 bagay. II
NIVELAR. V. a. Kilalanin ang Pagngangalan.

kapantaydn ng isang bagay sa NOMINAL. adj. Nauukol sa pa-
pamamagitan ng kasangkapang ngalan" {| May pangalan.
pamantay, NOMINAR. V. a. Ngalanan; ta-
NO, adv. n. Hindt; di; huwag. wagin ang paDgalan ng is^ng tao
I No mds expr. Lamang. 6 bagay.
NOBLE. adi. Mariidg; mahal |i
NON. adj y s Gansdl.
Dakila. NONAGENARIO, RIA. adj, y s.
NOBLEZA. f. Kamahalan; ka- May siyaoanapung taong gulang.

rilagdn; kadakilaan. NONAGfiSIM0, MA. adj. Ikasi-
NOGION. Pagkakilala 6
f. diw^ ydm na p6.
sa isang bagay. NONATO, TA. adj, Hindi kusang
NOCIVO, VA. adj. Nakasasamd; ipinangandk kungdt kinuha sa
nakapipinsal^. tiydn ng ina.
NOGTURNO, NA. adj. Nauukol NONO, NA. adj. Ikasiydm.
sa gabi 6 ginagawa sa gabi. '|j NORIA. f. Makinang pangpaakydt
Ang naglalakad ng magisa at ng tubig.
malungkot. NORMA. f. Eskuwala. II fig.
NOGHE. f. Gabl. ||
lig. Kagu- Alituntunin dapat sundin.
luhan; kadiliman; kalungkutan. NORMAL. adj. Nasa kalagayang
NODRIZA. f. Tagapagalagi ng mahusay. H Nagsisilblng alitun-
bat^; sisiwi,. patakardn.
tunin 6
NOMBRAMIENTO. m. Pagtawag NORTE. m. Hilag^ 6 hilagadn,
sa pangalan ng is^ng tao 6 ba- NOSOTROS, TRAS. pron. pers.
gay. Katibayan ng pagbirang
II
Tayo 6 kami.
.
384
NOST NOVE
NOSTALGIA. f. Damdaming likb& NOYEDAD, f. Kabaguhan; ba^
bayan gong litaw. 1 Pangyayaring na-
Dg pagkalayd sa kaniydng
6kamaganakan at mga kaibigan. babago; balitgt. f'g. Pagtata-||
kd 6 panggigiialas na likhS ng
NOTA. t Tand^. Pund 6 pa II
aklat mga bagay na di pa nakiki-

Bing ginagawa &a isang f|
Paliwanag. H Babal&; paunawa. ta.
Kabantugan: bunyi Tal4. |1

NOVEL. adj. Bago; wal4 pang
U
Paliwanag. kaalaman sa i-ang bagay.
NOTA BENE. loe. lat.
NOTABLE. adj. Mihalagd; da- NOVELESCO. CA. adj. Likls 6

katutubd sa mga nobela.
kiia.
Tandaan. Pu NOVELISTA. eom. Ang sumu-
NOTAR. V. a. !|
Lagyan
pansinin. ng sakt ng mga nobela,
nahin; |
mga paliwanag ang isang ak- NOVENA. f. Pagsisiydm.

lat.
NOVENARlO. m. Pagsisiydm na
NOTARIA. f. Tungkuling pagka ginasawS. sa mga simbahan bago
notaryo. ||
Tanggapan ng mga magpist^.
Botaryo. NOVENO, NA. adj. Ikasly^m. |

NOTARIADO. Pagnunutarye.
m. Ang bawa't ikasiydm na bahagi
NOTARIAL. ad], Nauukol sa nong isdng kabuudn.
taryo. Ginaw^ ng notaryo. NOVENTA. adj.
i| Siyamnapu.
NOTARIO. m. Ang tagapagpa* N0VENT6N, NA adi. Nauukol
tutoo ng mga katibayan 6 ka-
sa may gulang na siy^mnapung
sulatan. ta6n.
NOTIGIA. f. Kaalaman. Balita. |j
NOVIA. f. Babaing bagong kasai.

NOTieiAR. T. a. Ibalifa;ipaaldm. Babaing malapit nang mag-
NOTIGIOSO, SA. adj. May ki- II
is^ng ba-
asawa
nalaman 6 balita sa
NOVICIO, CIA. m. y f, Ang ba-
gay.
Pagbi- gong kapapasok sa isang rebhiyon.
NOTIFICACi6n. i For.
fig. Baguhan 6 nagsisimul& pa
bigdy aldm; pagpapatalast^s. II
V. a. For. Ipagbi iamang sa ie^ng gawS 6 karu-

NOTIPIGAR.
nungan,
gdyalam; ipatalast^s ang is^ng
bapay sa paniamagitan ng hu- NIVlLUNlO. m. Bagong buwin
kunaan, sa iangit.
NOTORIEDAD. f. Kahayagdn 6 NOVILLA. f. Bakang hindi pa

pagkahayag sa sinomc4n. maamd.
NOTORIO. RIA. adj. Haydg sa NOVILLADA. f. Kawan ng mga
m&dl&. bakang batli at hindl pa ma-
NOYATO, TA, adj. Baguhan. amd.
385
NOVI MULI
NOyiLLERO. m. Ang
nagaalaga nuevo. m. adv. Muli.
ng mga bakang bata at di pa NULIDAD. f. Kawalang bis^ 6
maamd, ||
Kural ng mga baka. kabuluhdn. \\ Kawal^n ng ka.
NOYILLO. m. Bakang bat^ at kayahan. |j Taong waldng ka-
hindl pamsamd. kayahd,n.
NOVIO. m. Lalaking bagong ka- NULO, LA. adj. Waldng bisa
sdl. Ang lalaking malapit ng
11
6 kabuluhan. H Walang kaka-

magasawa. fig. Ang bagong
jf
yahan.
pasok sa isdng katungkulan.
NUBARRON. NUMEN. m. Ang alinmdn sa
m. Ulap na malaki
mga diyusdiyusang sinasamb^ ng
at roakapal.
mga dl binyagan. Pagiisip
NUBE. (, Ulap; panganorin, |
f|
sa paggawA ng isdng bagay.

Bilig ni matd.
NUBLADO. m. Ulap 6 dilim ng
NUMERABLE. adj. Mabibilang.
langit.
NUMERAeiON, Pagbilang- f.
NUBLOgO, SA. adj.

NUMERAL. adj. Nauukol sa bi-
Maulap;
lang.
madillm ang Ian|it. fig. Sawing- ||
palad.
NUMERAR. V. a. BilaBgin. |
Lulat ng nimero; numiruhan.
NUGA. f. Batok.
NUMRIC0, CA. adj. Nawukol
NUGLEO. m But6 ng mga bu-
sa bilang 6 mamero.
ngangkahoy, ^ Ubod.
NUMERO. m. Bilang. Ang
NUDILLO. m. Buko ng dali- |
dami ng mga tao 6 bagay
ri. na
NUDO. m. Buhol. Buko. H fig.
may is^ng uri,
n
Taii; gapos. U fig. Ang malaklng NUMEROSIDAD, f. Karamihan

dahild.n 6 alinlangan sa isdng ng bilang.
bagay. NUMEROSO, SA. adj, Marami
NUDOSO, SA. adj. Mabuh6I; ang bilang.
mabuk6. NUNGA. adv.
Kailanm^ng pa-
t.
NUERA. f. Manugang na ba- nahoD. I Nunea Jamus. m. adv.

bae. Magpakaiianm^n,
NUE3TR0, TRA. pron. poses. NUNGIO. m. Tagapagbalitli.
U
Amin; atin; natin. Sugd ng Papa. h fig. BabalS;
NUEYA. f. Balit^, palatandaan.
NUEV0, VA. adj, Bago. | Ka- NUpeiAL, adj. Nauukol sa ka-
daratfng sa isdng bayan, | De sÎ 6 pagiisdng dibdfb.
4t
386
NUPC NUTR
NUPeiAS. f pl. Kasdl; pagiisdng- II
fig. Palakasln. II v. r. Lu*
dibdib, muEog; tumab&,
NUTRieiON f. Pagpapalus6g 6 NOTRITIYO, VA. adj. Nagpa-
paglus6g.
palus6g; nagpapatab&.
NUTRIMIENTO. m. Pagpapalu-
NUTRIZ. f. Sisiwa.
s6g {6 paglus6g II
Pangpatab^ 6
NY. f. Pangatl6ng titik ng aba-
paDgpalus6g.
kadang gr!yego, at katimbdng
NUTRIR, Palusugin; pata-
V. a.
bafQ sa pamamagitau ng pagkain. ng ene sa kastil4.
:>,>^^^^f^J^:f^
N
N. f. Ikalabinfl(pit6ng titik ng long asukal, mantik^, itl6g at

abakadang kastila at panglabing- alak.
apat sa kaniydng mga eonso- NONERIA. f. Kilos 6 gawdng
nante. katutubd ng mga ulian.
NAGAZA. f. PaDgatiag ib6n. \\ NONO, NA. adj. fam. Nauukol
fig. Pakanfi; sild. sa taong mabin^ ang isip, ma-
NIQUINAQUE. m. fam. Tao 6 sasaktin at magugulatln; uliao.
bagay na lubhdng alipustft. NUDOSO, SA. a4j. Mabuh61 6
NOGLO. m. Minasang may ha- mabuk6*
-^îi^4^mmarîaî i^^44j^^^
i^mk^mL^tmmk^mm^^^^î
0. f. Ikalabfngwal6ng titik ng hahard-p laban sa ibdng palagdy;

abakadang kastil^ at pangapat tutol.
sa kaniydng mga yoeal. 0BJET0. m. Bagay, ^ Akala. 1!
6. conj. disy. O; dili kayd. Dahilan 6 layunin ng isdng ba-

OASIS. m. Po6k na mahalaman gay.
sa gitnd. ng is^ng ilang. OBLAeiON. f. Hand6g at pag-
0BCECACI6N. f. Pagdidillm ng habain sa Diyos.
isip. 0BLIGACI6N. f. Katungkulang
OBCEGAR. V. a. Padilimin 6 pagtupad. Paggantl ng utang
II
panglabuin ang isip. v. r. Mag- ||

na lo6b. Kasulatang kinata-
||
dillm 6 manglabd &ng isip, taladn ng kapangakuan sa ika-

OBEDECER. v, a. Sumun6d;ma- tutupad ng isdng bagay.
nalima. II fig. Sumun6d ang isdng OBLIGAR. V, a, Piliting gumaw&
bagay sa pamamagitan ng lakds 6 tumupad ng bagay. isdng ||
6 batak. Akitin ang kalooban ng kapuwa

OBEDIENGIA. f. Pagsunod; pag. sa pamamagitan ng mabuting
Kasunuran,
talima, H pakitang lo6b. v. r. Mapili- II
OBEDIENTE. p, a, ng Obedeeer. tang tumupad sa isdng bagay.

Sumusun6d. adj. Masunurin.
II OBLIGATORIO, RIA. adj. Sapi-
OBESIDAD. f. Katabaang' labis. litdn.
OBESO, SA, adj. Matabdng tu- OBLONGO, GA. adj. Talihaba.
too. 6B0L0. m. fig. Abuloy.
6BICE. m. Sagwil; hadl^ng; sa- OBRA. f. Gaw& 6 yari. KathA;
||
gabal. akd&. Obra de earidad-

II Ka-
objeci6n. f. Katuwirang ini- wanggawS sa kapuw^.
;
389
OBRA OBSE
OBRADOR, RA. adj, y s. Guma- nagmamaly^g.
sisiyasat;
gawa, II m. Pagawaan 6 ga- OBSERVANCi A f, Pagtupdd ng .
waan, gandp sa iniuutos. Galang f|
OBRAR. V. a. Gumawa; yumari. papuri at pitagan sa mga pun6

II LumikhS; kumatba, Mag^ || OBSERVAR. V. a Siyasatin; mat
tay6. V. n. Mvgkurs6.
II yayari. | Tumupdd sa iniuutos
OBRERO, RA. m. y f. Mangga Punahin; pansinin. | Subukan
li
gawa; upah^n. OBSTAGULO. m. Sagwil; balakid;

OBSGENIDAD. f. [Kahalayan; ka- hrtdUng.
laswadn, OBSTANTE. p. s. ng Obstar. Bu-
OBSGENO. NA. adj. Mahalay; mabalakid. | No obstante. m. adv.
malasiv&. Gaytin man,
OBSeUREGER. v. a. Padilimin. OBSTAR. V. n. Bumalakid; pu-
II
fig. ang isip.
Pagdilimin (|
migil.impers. Magin^ balakid 6
II
Fint. Sombrahang mabuti ang kalaban ng isang bagay.

mga larawan. v. n, Dumilim; || OBSTINAdON. f. Kaulitan; ka-
gumabl. I V. r. Magdilim; mag- tigas^n ng ulo.
kulimKm ang Ungit. OBSTINARSE. v. r. Magmaulit;
OBSeUREGIMlENTO. m. Pag- magmatigdtt sa kaniyang lik6ng
papadilim, kagustuhan.
OBSGURIDAD. Kadlliman. f. II OBSTRUIR- V. a. Hadlang^n; sar-
fig. Kababaang io6b; pagkaha han aag daan. v. r. Magsard f{
mak sa pakikipagkapuwa. fig. || ane isdng butas 6 puang.

Kadilimdn ng isip. fig. Ka- ||
OBTENGION. f Pagtatamo; pag-
labuan ng sinulat. knkamit; pagkakaro6n.
OBSeURO. RA. adj. Madilim. OBTENER V. a, Tamuhin;kam-
|j
tan; masundudn ang isdng bagay.

fig. Mababang loob. y fig, Ma
Magk8ro6n.
labd; magul6ng magsalita. II
OBTUSO, SA. adj, Pulpol. })^

0B3EGUENTE. adj. Masunurin; fiK. Mabagal umunaw^,.
matalimahia. ang
OBVIAR. V. a. IIay6 6 alisin
0BSEQUIAR. V. a. Magala\ nakasasagabal 6 nakahahadlaog.
maghand6g sa kapuw^. ||
Mag 11 V, n. Makasaabal.
pakitang gilas. OBVIO, VIA. adj. Hayag, fig. ||
0BSEQUIO. m. Pagaalay: pag- Napakalinaw; napakaliwauag.

hahand6g. II Alay 6 kalo6b. OGASION. f. Pagkakatd6n. [|
OBSEQI0S0. SA. adj, Mapag- Sanhl; dahilan. Kapanganiban. !|
alay; mapaghand6g. OGASIONAR- V. a. Maging dahilan

0BSERVACI6N. f. Pagsisiyasat; 6 saabi ng pangyayari ng isangba-
pagmamatyag. gay. 1 Magudyok, U Hagay sa
OBSERVAD0R, RA. adj. y s. Nag- panganib.
390
OCAS OGUP
OGASO. m. Pa^lubdg na araw. OeuPAR, Kunin; ariin 6
V. a.
!!
Kaoluran. | f g. Pagkahapdy; sakuoin ang isang bagay, H Mag-
jgkatapos. kamit; gumanap ng iaing gaw&
OeeiDENTAL. adj. Nauukol sa 6 tuagkulin. Lamndn ang igdng
||
niulubugan ng araw 6 kaaluran. po6k na wal^ng lamdn. Tira- ||
OeeiDENTE. m. K&nluran; luhdn ang isdng bahay. | Bigydn

bugaa ng araw. ng magagawA ang is^ng tao. |
0CEAN1C0, CA. adj. Nauukol V, r. Gumaw^; gumandp ng isdng
sa karagatan. tungkuiin, || Magabald sa isdng
OGEANO. CD, Karagatao. bagay 6 kalakal.
OeiAR. V. n. Magpahing^ sa OeuRRENGlA. f. Pagkakata6n;
pagiâwd; magliwaliw. paagyiyaring df sinasady^. ll
GGIO. m. PagpapahiEgd sa pag- Pagsaksak ng b:gl& sa gunita ng

Kawfi; pagliliwallw. isdng baay.
OeiOSlDAD. f. Katamaran; pag- OeuRRlR. V. r. Magpaund; mag-
papagayunggay6n. handa; sumalubong. Mangyari; ||
OeiOSO, SA. adj. y s. Tamdd; magkataon. H Sumakadk na b'gia

wal^ng gawa. | Walang kabu- sa gunita ang is^ng bagay.
H
luhaa; waldng pakinabang. Dumal6; makisalamuh^.
OGTAYO, VA. adj Ikawalo. N OeHENTA. adj. Walungp6
Nauukol sa ikawaioDg bahagi ug OGHoeiENTOS, TAS. adj, Wa-
isdng bu6 liiog dadn.
OGTOGENARIO, RIA. adj. y s, ODIAR V. a. Kamuhian; kapo-
Ang may waiuugpung taong gu- otdn; ipagtanim sa lc6b.
lang. ODIO. m. Pagkamuht; pagkapo6t;
OeTOSILABO, BA. adj. May wa pagtatanim sa lo6b,
I6ng siiaba. ODIOSO, SA, adj. Nakamumuhl;
OGtlLAR. Nauukol sa matd
adj, nakaDopo6t.
OeULISTA. eom. Manggagamot ODONTALGIA. f. Med^ Sakft ng
saklt ng matd.
bagdng 6 mâ ngipin na may
sa
0CULTACI6n. f. Pagkukubll; kasamang pamamagS,.
ODONTOLOGIA. f. %gaaral sa
pagtatagd.
mâ nginin.
OeULTAR. V. a. Ikubli; itagd;
ODORIEERO, RA. adj. Mabang6;
ilingfd. I Ipagkaild. ||
v. r. Mag- m'ihalimuyak.
kubll; magtagd 0E3TE. m. LubuRan ng araw;
OeULTO, TA. adj. Kublf; tagd. kanluran. K Hanging habagat,
I En oeulto. m. adv. Pal him. OFENDER. V. a. Saktan; tampala-
0CUPACI6n. f. Pagkuha. l Ga- sanin. R Murahin; laitin. ||
Ya-
wain. I
Pinapasukao; hanapbu- mutin; pagalitin. | v. r. Ma-
hay; katungkulan. galit; mapo6t.
- 391
OFEN OFUS
OFENSa. Patampalasan; pag-
f. 1 OFUSCAR. V. a. Panalabuin ang
'""'
saklt. Pagmura; paglait.
\\ Pag- jj
panmgln. II
fig. Pagdilimia ang
papagalit. | Pagkapo6t. isip. V
II r. Manglab6 ang pa-
OFENSIVO, VA. adj. Umaalimu. ningin. || V. r. fig. Magdilim
ra; lumalait. | Nakagagalit; na- ang isip.
kapopo6t. OIDA. f. Pakik'ntg. || De oidas

OFENSOR, RA. adj y s. Nanam- m. adv. Sa dinigdinlg.
palaean; nanakit. H Umaalimura; OIDO. m. Pangdinig. | Tainga.
lumalait. || Nagpapagalit. OIDOR, RA. adj. y s. Dumidinig
OFERENTE. adj, y s. Nagaalay; 6 nakikinig, m. Ang tagaha- II
naghahandog. tol sa kaharian sa nnga usapln.

OEERTA f. Pangakong magbi- OIR. V. a. Pakinggan; dinggin,
g^y, tumupdd 6 gumawd ng i^âng II
Makinig.
bagay. || Alay; hand6g. OJAL. m. Suutan ng bitones;
OEIGIAL. adj Nauukol sa pang uhales.
kalahatd.n. ||
m. Ang izumaga- iOJALA! interj. Kahimanawari;
wa sa is^ng hanapbuhay. H Ka mianu nangd.
waning nasa ilalim ng is4ng pu OJALAR. V. a. Maguhales.
n6. OJEADA. f. SuWdp.
OJEAR, V. a. Magmasid; mag-
OEieiNA. P06k na ginagawan
f.
malas. Itab6y ang pinanganga-
^ng is^ng bagay. | Kawanihan. ||
80 sa pamamagitan
ng sigdw,
OFICIO. m. Gawain; haBapbuhay.
ingav at palakpak
TungkuUn.
H
OJERA. f. Mansaag nangingitim
OEieiOSlbAD. f. Kasipagan at sa paligid ng mata.
pagsisikap sa paggawa. OJERIZA. f. Po6t at pagtatanim
OFICIOSO, SA. adj. Nauukol sa sa kapuwa.
taong masipag at masikap, ^ OJERUDO DA. adj. Malaki ang
Makabuluhdn; mapakinabang. mâ tainâ.
OFRECER. V, a. Mangakd. | OJETE. m. Uhales na malilt. ||
Ihandog; ialay. || v. r. Sumagu- fam. Tumb6ng.

nitdng bigia sa alaala ang isdng 0J0. m. Matd. Butas ng ka- []
bagay. || Mangyari; magkata6n, rayom, palak6i at ibp.
U Humand6g. OLA. f. A'on.

OFRECIMIENTO, m. Paghahan- OLAJE. m. Sunuudsunod na aJon.
dog; pagaalay. OLEADA. f. Along malaki; Pal-
OERENDA f. AIay;hand6a; hain p6k ng alon.
sa Diy69. OLEAGINOSO, SA. adj. Mala.
0FUSCACI6n. f, Panglalabd ng ngls.
paningin. | fig. Pagdidilim ang OLEAJE, m. Suniidsun6d na
isip. alon.
OLEO OMIS
OLEO. m. Langis. OMISION Kakuiang^n sa pag-
f.
OLEOSO, SA. adj. Maiangts. tupad sa isang baeay; pagpapa-

OLjflR. V. a. Amuyla 6 amuyan, baya.
I fig, MaatnaDao aiia; isa ig OMISO, Sa. adj. Pabay^; ma-

baga}' na kubli. H v. u. Ma- paapabay^.
ngam6y. OMITIR. V, a. Ipagpabayang ga-
0LFACCI6N. f. Pagam6y. wln ang isdng bagay. Huwag II
OLFATEAR. v. a. Amuydng ma- kibuin ang is^ng bagay. | v. r.

dalds. II
fig. y fam. Siyasatin; Mapabayaan.
manmando. OMNIMODO, DA. adj. Suma-
OLPaTO. m. Pangamoy saklaw stt ittbat,
0LFAT0R10, RIA. adj Wauukol OMNIPOTENGIA. f, Ganap na

sa pangamoy. kapîi.;yari /sg tagldy ng Djy6s.
OLISGAR. V. a. Amuylng ma- Kapangyaritiang malaki.
huti at madala^ ang isang bagay. OMNIPOTENTE. adj. Ganap na
I V. n. Mangamoy; um^linga- makapangyariban.
saw. OMNISeiEWGlA. f. Karunungan
0LOR. Am6y; 8amy&.
01. fig, t|
sa na taglay ng Diyos,
labdt
Pagavsa; pangak 6 pagaaUy ng OMNISGIO, CIA. adj. Marunong
isdng bagay. | fig. Ang dahiMn m lahat. || Naittkt-l sa maalam
ng ipinaghihinaliL. II
fig. Kaban- ng marttHi ug bagay.
tugan. OMOPLATO. m. B .to sa paypdj^.
OLOROSO, SA. adj. Mabang6; ONGENO, NA. adj.^ Ikalabingis^.
masamyd. ONDA. f Aion. Pagaspas sa II
0LVIDAD1Z0, ZA, adj. Maka- hihip ng hangin.

kftlimutfn. ONDEAR, Umalon ang tu-
V. n.
OLYIDADO, DA, adj. Nakali- big sa ng hangin. H Ma-
hihip
mHtaa; nalimutan. dald ng alon ang isdng bagay.
OLYIDAR. V. a. Limutin; pag- V. r. PiimagaBpas sa hihip ng
I
kalimot sa isang bagay. hangin.
OLLA. Palay6k; balanga; ka
f.
ONDEO. m. Pagalon. | Pagas-
tingîn. paa ng isdng bagay sa hangin.
OLLERIA^ f. Gawaan ng mga
ibp.
ONDULADO, DA. AIunal6n.
palay6k, balan|& at
OLLERO, RA. m. y f. Magpapa- ONEROSO, SA. adj, Mabigat;
raay bnwis.
lay6k; manggagawa ng paiayok.
OMBLIGO. m. Pusod. | fg ONOMASTieO, CA. adj. Nau-
Ubod ng isAag bagay. ukol 8a mga paegalan.
OMBLIGUERO. m. Pamigkls sa ONZA. f Ikalabfnganim na ba-
pusod ng mga sangiôU hagi ng isdng llbra.
393
OPAC OPOS
OPAeiDAD. Kalabuan 6 pag
f - nah6n.
kamalabd ng iâng bagay na dt OPOSieiON. Pag8alansdng;pag-
f.
tinatagusdn ng iiwanag. tutol; | Pagkakala-

pagsalungat.
OPAGO, CA. adi. Madilim; hindt ban ng dalawdng bagay. Pa- ||
tagusdn ng liwanag. fig. Ma- ||

ligsahan.
pangldw. OPOSITOR, RA. m. y f. Ang su-
OPeiON. f. Kalayaan at kapang- masalansdng 6 tumututol. | Ang
yariiiang makapili Pagpilt ||
nagaadhik& ng isang bagay sa
OPERA f. Dulang nasa tugtu. pamamagitan ng isang paligsa-
gin. han.
OPERABLE. adj. Magagawd. 0PRESI6n. f. Pagimplt;pagini3.
OPERAdON. f. Paggaw^ ||
OPRESIYO, VA. adj. Umiimpit;
Pagyari ng isdng bag^y. || Gir' umiinis.
Pagbuab68, OPRIMIR. V. a. Impitfn; daga-
OPERADOR, RA. adj, y s. Gh\ nan. Inisla.
|| II fig. Pahirapan
Bumubusbos. ang is^ng tao.
OPERAR. V. a. Gir. Bumusb6s. OPROBIO. m. Palibhasa; sipha-
II
V* n. Gumawd.
OPERARIO, RIA. m. y f. Mang- OPROBIOSO, SA. adj, Pumapa-
gagawli, libhas&.; sumisiphayd.
OPIMO, MA, adj, Masagana;ma- OPTAR. V. a. Pasukan ang ladng
lus6g. katungkuian, || Piliin ang isdng
OPINABLE. adj. Mapaguukulan bagay sa marami.

ng kuriikurd. OPTIMISTA. adj. y s. Minama-
OPINAR, V. n. Magpalagay ng ang iahat ng bagay.
buti
kurtikurd. OPTIMO, MA. adj. Napakabuti;
OPINION. f. Kuriikur6; palagdy. kabutibutihan,
OpipARO, RA. adj- Masagani OPUESTO, TA. adj. Kasalungdt;
at maalind6g, na kadalasa'y ina kalaban.
uukol sa handaan 6 pigiog. OPULENdA. f. Kasaganaan; ka-
OPONER. V. a. Salansangin; tu- yamanan.
tulan; salungatin. | v. r. Suma- OPULENTO, TA. adj. Masagan^
lansdng; tumutol; sumalungd.t. sa lahdt ng bagay; mayaman
OPONIBLE. adj. Masasalansdng; OPUSeULO. m. Akddng mun-
matututulan. tl karunungan 6 sa wik^.
sa
OPORTUNIDAD. f. Kagalingan ORA- coDj*. dist. Naroon; man.
at kaayusan ng panahon at po6k 0RACI6n. f. TalumpatiBg binibig.
upang igaw& ng ising bagay. kds sa bar&p ng madlA. Pana- ||
OPORTUNO, NA. Ginagawa

adj. langin; dasdl. Ij Gram. Buong
6 oangyayari sa karampatang pa- kawikaan; kaisipdn.
50
394
ORAC ORDE
ORAGIONAL m. Akldt Dg raga Magpari.
panalangin. ORDENADERO. m. Kasangka-
ORADOR. RA. m, y f. Manana- pang pinagsasahuran ng gatas.
lumpatl. II m. Tagapan|aral. ORDENADOR, RA. ad j y s. Gu- .
ORAL. adj. Sinasalitd 6 sinasabi raagatas; manggagatas.

sa bibig. ORDENAR. V. a. Gumatas.
ORAR. V. n. Magtalumpati. H ORDINARIO, RIA. adj. Kara-
Manalangin. || v. a, Isamd; ilu- niwan. | Palasak at waldng ga-
hog. anon'* halagd. || WaMng pinag-
ORATE. eom
Ang sirS, ang isip. aralan.
f|
fig- y fam. Ang taong maiklt OREAR V. a. Pahanginan; pa-
ang isip. tuyuin ang isdng bagay sa ha-
ORATORIA. f. Pananalumpati. ngin. I V. r. Magpahangln 6 su-
ORATORIO, RIA. adj. Nauukoi magap ng hangin.
sa pananalumpati 6 pagtatalum- OREJA. f. Tainga; pangdinig.
pati, OREJEAR. V. n, Pagalawin ng
ORBE. m. Kabilugan. |j Kabi- mga hayop ang kanildag tainga.
lugan Dg lupa 6 langit. ||
Daig- II
fig. Gawin ang isang bagay
dlg. ng matamlay at biglabigla.
ORBIGULAR adj. Mabilog. OREJUDO, DA. adj. Mry mga
ORBITA. Astron^ Ang ailala-
f. tainga. Nauukol sa hayop na
||
karan ng isdng tangldw sa langit may mshahaba at malalaking

I Ang hukay na kinalalagydn tainga.
ng mga mata. OREO na. Hihip na marahan ng
ORDEN. m. Ayos 6 husay ng mga hangin.
bagay. | Kâyusan ng mga ba- OREANDAD. f. Pdgkaulila. B fig.
gay. II
Alituntuning sinusundd Kawttldn ng sukat na tumulong
sa pagsasagawA Qg is^ng bagay, 6 lumingap.
I Hanay 6 pagkakasuniidsun6d ORGANISMO. Katipunan ngm.
ng mga bagay, f. Utos 6 atas. || mga nagpapagaMw sa katawan.
IIamb. Ang bawa*t isd. sa mga ORGANIZAR v. a. fig. Itatag
baytang ng sakramentong pag- 6 ayusia ang isdng bagay ng ayon
papari, sa mga tuntunin at pagkakaayon
0RDENANZA. f, Paraan, husay ng kaniydng mga bahagi.
atpagkakaayos ng mga bagay na ORGAMO, m. Kasankapang ti-
ginagBw&. Kautusdn. f|
nutugtdg a kahawig ng piyano.
ORDENARi V. a. Ayusin; ital&t^g; II
Ang alinmdng bahagi ng ka-
ihandy ng maayos ang aoomdng tawaa.
bagay. Magutos.
||
Bigydn nf |j ORGULLO. m. Pagmamalakl; ka-
tungkuling pagkapari. || v. r. palnluan.
395
ORGU ORIU
ORGULLOSO, SA. adj. y s Ma^ niin.
Daamalaki; paiald.
ORIUNDO, DA. adj. Galing 6
ORIENTAL. adj. Nauukol sa si-
buhat sa isdng bayan.
langanan.
ORIENTE. m. ORLA. f. Palamuting inilalag^y
Pagsilaeg ng isdng
bagay. sa laylayan ng mga damft.
I| Siianganan.
ORIFICIO. m. Butas. Tumbong. [[
ORNAMENTAR. v. a. Gayakdn;
palamutihaa.
ORIGEN. m. Pinagmul^n; pinag
buhatan. H Tioubuang bayan. H ORNAMENTO. m. Palamuti;ga.
Angk^n, | fig, MulA; sanhl ng y^k. N P'- Mga kasangkapan at
isdng bagay. kasuutan ng pari.
ORIGINAL, Nauukol sa pi- 8dj. ORNAR. V. a. Gayak^n; pala-
nagmulan, m. Akddng sarili na
||
mutiban.
di kinuiia sa iba. Alinmang II
ORNATO. m. Giydk; palamuti.
sulat na pioagpaparisan.
ORO m. G:nt6. i fig, Salapl;
ORIGINAR. V a, Pagmulan; pag-
kayamanan.
buhatan. \\ v. r. Magmula; mag-
buhat. OROPEL. m. Palardhg kulay gin-
ORILLA. fng isang Tabf; gilid t6. M fg- Bagay na wal^ng ga-
bagay. Ur.â 6 laylayan ng
||
anong halagd.
kayo, Baybayin; dalampasigan
II
OROPELERO. m. Ang lalaking
ng iiog 6 dagat. H Tabi ng da magpapalar^
ang nilalakaran ng mga mangla-
0R0PND0LA. f. Ibong kulya-
lakbdy. H fig. Hanggd
wakds 6
wan.
ng isang bagay na waldog ka-
tawdn. ORTIGA. f. Halamang lipd.
ORILLAR, V, a. fig Tapusin; ORTODOXO, XA. adj. Kaayon

husayin ang isdng b-gay. |
sa pananampalatayang katoliko.
V. n. y r. Dumadn lumagay 6 ORTOGRAPIA. f. Gram. Bahagi

sa tabi. I
Tutupdn ang urya ng ng gramatikang nagtuturd ng
kayo, wast6 at maayos na pagsulat.
ORIN. m. Kalawang. pl. Ihi. ij

@RTOGRAFICO, CA. adj. Nau-
ORINA. f. Ihi. ukol sa wastd at maay6s na pag-
ORINAL. m, Sahurdn ng ihi. sulat,
ORINAR, V. n. Umihi, 11 v. r. ORTOLOGIA. f, Karunungin sa

Mapaihl. pagbigkas na mabuti ng m|a
ORINIENTO, TA. adj, Kalawa- pangungusap.
396
ORUG OSTE
ORUGA f. Uod na nagiging pa- bagay; nagpaparangalan.
rupar6. 0STENTACI6N. f. Pagpapaha-
yag; pagpaparangalan; pagpapa-
ORZUELO. m. Guliti.
OS. proQ. pers. Kay6. lald.
OSADlA f. Kapangahasan; ka- OSTENTAR. V. a. Ipakilala 6

iakasang loob, ihaydg ang isang bagay. II Ma,g-
OSADO, DA. adj. Pangahas; ma- parangalan; magparanya

lakds ang leob. OSTENTATIYO, VA. adj, Nsg-
OSAR. Mangahds; magla-
V. n. paparangalan 6 nagpaparany^.
kds lo6b, Hukay na pi-
|j m. OSTENTOSO, SA. adj. MariUg;
nagbabaun^n ng mga but6 ng maringal.
dakila;
tao.
OSTRA. f. Talabd.
OSARIO. Hukay na pinagba
m.
OSTRAL. m. Pabiyayan ng ta-
baundn ng mga but6 ng tao.
labd; talabahdn.
0SCILACI6N. f. Pagug6y; pag-
OSTRERO, RA. m. y f. Magta-
undayog. || Ug6y.
talabd.
OSeiLAR. V. n. Umugoy; umun-
dayog, OSTRO. m. Timog.
OSeULO. m. Halik.
OSUDO, DA, adj. Mabut6.
OSCURECER. V. a. Padilimin.
OTORGAR. V. a. Ipahintulot;
||
pumayag. | For, Makipagka-
V. r. Magdilim.
sundd.
OSGURIDAD. f. Kadilim^n.
OSeURO, RA. adj. Madilim.
OTRO, TRA. adj. Ibd; kaibS.
OSEO A. adi. Sa but6. May OTROSt adv, c. Bukiid dito;

||
uring but6. tangi dito. ||

s. For. Pangalawdng
OSIPIGARSE. V. r. Maging but6 kahilingan.
6 magparang but6. 0VACI6n. f. Palakpdk 6 pa-
OSOSO, SA. adj. Nauukol sa bu- puri ng madld sa isdng tao 6

t6. 1 May mga but6. bagay,
OSTENSIBLE. adj, Maipakikilala OVaL adj. Hugis itl6g.
6 maipakikita. OVALADO, DA. adj. Hugis;itI6g;

OSTENSION. f. Pagpapakilala 6 taluhabd.
^
pagpapakita ng iedng bagay; OVALAR. V. a. Gawfng hugis
pagpaparangalan. itl6g.
0STENSIV0, VA. adj. Nagpa- OVAR. V. a. Mangitl6g.
pakilala 6 nagpapakita ng is^n^ OVEJA. f. Tupang babae.
\
397
OVEJ OVIP
OVEJUN0, NA. adi. Nauukol sa OVIPARO, RA.
adj, Nauukol sa
tupa. mga hayop na nangingitlog.
OYILLAR. V. n. Magkidkld ng 0ViV0R0, RA. adj. Nabubuhay
sinulid. || fitf.PaikWn 6 dag-
sa pagkain ng mga itl6g.
liin, II
V. r. Mangurong na parang
kinikidkid. OXEAR. V. a. Bumugaw ng mga
OVILLO. m. Kinidkid na sinulid. mandk.
II
fig. Bagay na gus6t at na- OYENTE. p. a. ng Oir. y s. Na-
bibilot ng mabilog. kikinig.
^^îîss^^^^^îa^îa^îa^
P. f. Ikalabiogsiyiim na titik ng PACIFICAR. V. a. Payapain; pa-

abakaddng kastila at panglabing- tahimikin. | v. r. fig. Pumaya-
limd sa kaniyang mga eonsonante. p^; tumahimik.
PABELLON, m. Barongbarong na PACIFICO, CA, adj. Payapa; ta-
lonang pahingahan ng mga huk- himik; wslang bsagulo,
bo Gayd,k na inilalag^y sa iba-
II
PACTAR. V. a. Makipagkasundd
baw ng hihig^n; kiilgadura. | sa is^ng kalakal 6 bagay.
Bandil^ ng isdng bans&. PACTO. m Kasurduan.
PABILO. m. Mitsa 6 pabilo. PADECER V. a. Magdanas ng
iÂBULO. m. Pagkain. sdkit 6 hirap.Magdamdam. |
PAGER. v.n. Manginain ang mga I Damdamin ang mga pagapl,

hayop ng damo. v. a. Pa || alimura at ibp.
nginainin ang mga hayop ng pADEeiMIENTO *
m, Pagdara-
dam6. nas ng sakit 6 hirap; pagdaram-
PACIENCIA. f. Pagtitiis; pag- dam.
babatd. PADRASTRO. m. Amain sa pa-
PAGIENTE. adj, Mapagtiis. p kinabang. | fig. Amdng masa-
eom. Ang maykaramdaman; arg m^.
nagpapagamot. PADRE. m. Amd; tatay. | Pa-
PAClENZUDO, DA. adj. Mapag- ri. H fig. Ang maygawA ng is^ng
tiis na tutn6. bagay na karunungan. | pl, Ang
PACIFICACI6N. f. Pagpayapa, amd't ina; magulang.
Kapayapadn; katahimfkan.
II
PADRINAZGO. m. Pagaam^ sa
PACIFICADOR, RA. adj. y s. Pu- binydg, kumpil at ibp. | Pagka-
mapayapa; nagpapatahimik. inaamd. H fig. Pagtatangkilik.
399 -
PAUR PAJA
PADRINO. m. Inaamd, II f g. PAJAREAR. V. a. Mangibon. (1
Tagâpagtaogk Uk. MagpalHboylaboy.

fig.
PADRON. m. Talaan ng mga PAJARERA. f. Kulungdn ng ibon.

pangalan ng mga naninirahan sa PAJARERIA. f. Kawan 6 kara-
is4ng bayan. m han ng mga ibon.
PAGA, f. Pagbabayad. ||
Bayad !PAJAR0. m
loon. fig- Taong 1|
6 kabayardn. | Sîbod. matalas, mapaulalang at maingat.

PAGADERO, RA. adj. Babayaran PAJE. m. Utusdng lalaking ka-
sa tanmg na panahoa. 1 Maba- alaalakbay ng kaniydng pangi-
bayaran. m. Panahon 6 pa-
(| noon.
lugit sa pagbabayad sa utang. PaJERO m, Maggiginikan 6
PAGADOR, RA. ad], y s, Nag- magdadayami.
babayad; tagabayad, PAJIZO, ZA. adj Yari 6 nata-
PAGAMENTO. m. Pagbabayad. tak| an ng dayami 6 ginikan. |j
PAGANO, NA. adj. y s. Nauu- Kulay ginikan 6 dayami.

kol sa mga d! binyagan; hindl PALABRA. f. Pangangusap; sa-
binvagan. lit&. II Pags^salit&. !! Pangakd.
PAGAR. Bayaran. V. a. |j fig. PALABRADA. Pangungusap na
f.
Pagbayaran ng dusa ang kasa- mala8vd 6 magaspdng.

lanan. |i
Gantihlnglo6b. PALABRERIA. f, Karamihan ng
PAGARfi, m. Kasulatan sa pag mga salit^ng waldng kamunasan.
babayad sa taning na panahoa. PALABRERO, RA. adj, y s. Ma-
PAGINA. f. Mukhfi ng dahon salita; dalddl. II Mapagpangakd
ng akldt. ng hiadi natutupad.
PAGO. m. Bayad] Ganting-
pala,
H
PALABRIMUJER. m. fam. Lala-
PAGODa. king rnay tmig babae.

f. Simbahan ng mga
di binyagan. PALABRISTA. adj, y s. Masali-
PAIS. m, Bayan; lupain. ta; dalddi.
PAISAJE. m. Pinturang naglala- PALABROTA. Pangungusap na
f.
rawan ng isdng bayan. Pa- ||

malasw& 6 magaspdng.
noorin. PALAeiEGO, GA. adj. Wauukol
PAISANO, NA. adi, y s. Kaba- sa palasyo. H Nauukol sa nagli-
bayan. m. y f. Tagabukid.
||
||
lingk6d 6 dumadalo sa palasyo.
m. Ang hindl kawal.
PAJA. f. Ginikan; dayami. PALAGIO. m. Tahanan ng hari.
||
fig.
Bagay na magadn at waUng Ang alinmang bahay na ma-
II
gaanong kabuluhdn. lakl at magarang tinitirahdn ng

PAJAR. m. Po6k na imbakan 6 mga taong marangdl.
tagu^n ng mga dayami 6 gini- PALADAR. m. NgaUngald. |
kan. fig, Lasa ng pagkain.
400
PALA PALM
PALADEAR. v. a. Lasahin; nam- sa palad ng kamay. H
Hay^g;
namin; tikman. tf
^. r. Mala maliwanag. Nauukol sa punong
II
saban; matikm^n.
kaong 6 sasa.
PALADEO, m. Paglasa; pagndm- PALMATORIA. f. Pamald sa pa-
ndm; pagtikim, lad ng mga batst nang unang

PALADIAL. adj. Nauukol sa nga- dako sa mga paaraldn. li Isdng
Mngald. klaseng tirikdn ng kandila,
PALADIN. m. Lalaking balitli sa PALMEAR. V. n. Pumalakp^k sa

tapang sa digmS.. l|
fig. Taga- tuw& 6 pagpupuri.
pagtangg6l na masugid sa isang PALMEO. m. Sukat sa pama-
tao.
magitan ng dangkdl
PALADINO, NA. adj. Hay^g; PALMETA f. Panghampds ea
maliwanag. palad ng mga bata sa paaralan.
PALANGA. f. Panikwdt; pingga- PALMATIESO, SA. adj.Nauukol

PALANQUIN. m. Mamamasan. sa kabaông may kak6ng tay6
6 pantdy.
PALGO. m. Upuan sa dulaan ng
mga nag8isipano6d. PALMO. m. Dangk^l. | Lar6
PALIAGION. f. Pagtatakip; pag- ng mga batang palmo.
lilingid sa isdng bagay. PALMOTEAR. v. n. Pumalakpik.
PALIAR' v.a. Pagtakpan; ilingld; PaLMOTEO. m. Pagpalakpak. ||
ilihim. ||
Palubayin ang sump6ng Panhampds ng panghampds sa pa-
lad.
ng sakit.
PALO. m. Piraso ng kahoy na
PALIDEGER. v. n, Mamutl^.
PALIDEZ. f. Pamumutia. mahabi, na karaniwa*y bilog.
PALIDO, DA adj. Maputl&. PALOMA. f. Kalapati, fig
Taong may tahimik na
PALILLO. m. Kasanakapang pang- kaugali-
Panghinuki. an.
gaw& ng medyds. |
Panugt6g ng tamb61. PaLOMAR m. Bahay-kalapati.

II
PALIZA, f. Pft^6 6 hampds* PALOMERO, RA. m. y f. Ma-

Pa nganialakÎ ng kalapati.
PALMA. f. KaoBg; sasi. [|
lad ng kamdy. fig. Luwalhati;

II
PALOMINA, f. Tai ng kalapati,
tagumpdy.
PALOMO. m. Kalapating lalaki.
PALMADA. f. Tampal. ||
pi. Pa- PALPABLE Mahihipd ng adj.
kamdy. Maliwanag; hayag.
fie.
lakpakan. (|
PALMAR' ftdj. Nauukol sa palad PALPAMIENTO. m. Paghipd ng

Nauukol sa dang- kamdy sa isaeg bagay.
n| kamdy. |
kdl. fig. Hay^g; maliwanag. ||

PALPAR. T. a. Hipuinng kam^y;
i
Po6k na may maraming punong Makilala ang isdng

salatin. H fig.
bagay ng butng liwanag na pa'
kaong 6 sasd.
Nauukol rang nadadami ng mga kamdy.
PALMARIO, RIA. adj.
.
401
PALP PAlÔ
PALPITAdON. f. Pagtib6k. H PASrOLi6N. m Panyong ginaga-
Med. T bok ng pusd; kab^. mit na balabal ng mga babae.
PALPITAR V. a Tumib6k ang PANUELO. m. Pany6
nus6; kumabd ang dibdib. PAPA. m. Ang kataastaasang pu-
PAN. m. Tinapay. n6 ng mga paring katolik6.
PANADEAR. v. n, Gumawd ng PAPA. m fam, Am^; tatay.
tiaapay PAPADO. m. Katungkulan ng Pa-
PANADERIA. f. Gawaan ng ti- pa. II
Panah6ng ipinanunungk61
napay. ng Papa,
PANADERO, RA. m. y f. Mang PAPAGAYO, YA.
m, y f. Loro.
pagaw^ ng tinapay; magtitin- PAPAL. Nauukol sa Papa,
adj;
Pay. PAPEL. m. Papel. U Bahagi ng
PANAL m. Bahay-pukyutan, dul^ng tinutungk6l ng is^ng tao.
PANERA, f. Bangdn ng trigo 6 H Katibayan.
Dalay. PAPELEAR. V. n. Maghalungkat
PANieO, CA. adj. Nauukol sa sa bunt6n ng mga papel ng
malaking takot. m. Malaking ig^ng kasulatang hinahanap
{|
6
takot; kaduwagdng labis na wald,ng gusttiog mabasa. H fig. y fam.
dabildn. Gumawd ng papel.
PANIFICAR. V. a. Gawiag tina- PAPELERA. f. Susttlat^n; ka-
pay. sangkapang taguda ng mga pa-
PANTANO Lubdk.
m. p6l N Kasaganaan ng pap^l
na
PANTANOSO. SA, adj. Malubdk. sinusuiatan.
H fig. Puno ng mga sukal 6 PAPELERIA. f Katipunan ng

sagabal. mga papel na gus6t at sab6g.
|
PANTEON. m. Libingan; panti- Tindahan ng mga papgl.
y6n PAPELERO m, Ang gumaga-
w& 6 nagtitindd ng rapgl
PANtORRILLA, f. Bintt. PAPERA. f. Biki.
PANTORRILLUDO, DA. ad^. May PAPO. m. Butsi ng mga hayop
matatab^ng bintt.
na may pakpak.
PANZA. f Tiydn. PAPUDO, DA. adj. Ma!akf ang
PASTALi. m. Lampin. (1
fig. Ka- butsl
bataan. PAQUETE. m. Balutan.
PAUo. m. Kayong lana na ma- PAR, adj. KamukbA; kaparis;
nipis at masinsin, | Ang alia- kapail. m. Katipunan ng mga
[|
mdng ng kayo 6 damft.

piraso ||
bagay na magkakamukh& ng uri.
Mansd ng baUt ng katawdn 6 H A la par. m. adv. Kalaklp 6 ka-
makh&. isang panah6n. | Kaparis; ka-

PaHOLETA. f. Pany6ng ginaga- mukb&. H pe par en par. m. adv.
mit ng mga babae sa liig. fg WalAng kadling; aliwalas,
1
402
PARA PARA
PARA. prep. Sa; upaag, H V. r. Mamatd,y ang alinmdng
PARABIn. m. Bati. bahagi ng katawdn. {] v. r. fig.
PARABOLA. f. Salaysdy na hind! Tumigil ang kilos 6 galdw ng

tuio6; kuweoto. isdng bagay.
PARADA. f. Pagtigil 6 paghintd PARAMENTAR. v. a. Gayakdn 6
II P*na hintuan.
6i5: Mil. Pag- II palamuthan ang isang bagay. ^
titipon ne mga kawal na hukb6. PARAMENTO. m. Gaydk 6 pa-

PARAOERO. m. Hantungan; lamuiing inilaiagdy sa isdng bagay*
tmil^n II fig. Wakds 6 hanggd I Gavak sa aitd,.
ne: idnK bagay. PArAMO* m. Parang; kalawa-

PARADIGMA. tn. Halimbaw^ 6 kan.
parihan.
PARANGdN m. Pagpaparis; pag-
PARADISIAGO, CA. adj. Nau- tutuiad; pagkakawangis.
ukol sa paraiso
PARADOJA. Paghahakang hin
f .
PARaNGONAR. V. a, Iparis; itu-
lad ani< i-^ng bag^y sa isd.
dl tutoo na may mga any6ng
paranK nito6. PARANINF0. m. Inaama ea kas^l.
PARAPRASEAR v. a. Palawipin H Ang nagbabalitgi, ng isdng ka-
aug pagstisays^y ng isdLg ka iigayahan | Bulwagan ng mga
pulataii. matata^s na paaraiaa.
PArAfRASIS. Pagpapalawig f. PARAPETAR. !Kutaan. |
V. a.
ng paKsasays^y 6 pagpapaiiwanag V. r. Magiagdy ng mga kutS. 6

ng isdng kasulatan. kaniungan. fig. Umiiag sa
II
PARAoyAS. m. Payong. is4ng panganib sa pamamagitan

PARAGUERO, BA m. y f Mang- . ng isang pananggaldng.
gasawli 6 nagtitmdd. ng payong. PARAPETO m. Barandilya na
PARAISO. m. Pook na kaayaaya iuiialagdy sa tuldy. N Eut^ 6
na pinaglag}an ng Diy6s kay kaalungan.
Adda matapos itoag malikh&. |
PARAR. V. n. Humint^; tumigii.
fig. Ang aiinmang po6k na ka Magtigii; maghintd. H v. a.
I
ayaaya. pahintuln.
Pigilin;
PARAJE. m. Po6k; dako. |
Nauukol sa
Ka atfavan ng isdag bagay.
PARASITO, TA. adj.
hayop 6 haiamang nabubuhay sa
PARAlISIS, Papkawaia ng pang.
f.
katds ng ibd. i m. fig. Ang ku-
damddm gaiiw ng alinmdng
6
mak&pit sa ibd upang kumaia
liahai) ug katawin ng tao.
sa gugol nit6.
PARALIZAR. T. a. Patigilin ang
gaidw ng alinmdng bahagi ng PARASOL. m. Payong sa tag-
katawin. U fig. Pigiiin; pabin- ar^w.

tuin aug kiios ng is^ng bagay. I PARGELA. f. Pitak ng lupi.
403
PARC PARI
PARGIAL. adj Niuukol sa isdng PARIAS Buwia na ib'na.
f. pl
bahagi ng bu6 || Hindi gandp. bayad ng isang prinsipe sa \b&
I K itnikiliriyL. || S iinusun6d sa bilang pagkliaia ng kapangyari*
pangkatin rig ibd. han nit6,
PARGIALIDAD. f. Pagpapangkat. PARIDAD. f. Pagkakamukha; pag-
I K
tipunan ng maraming bu- kHknwangis.
mubu6 ng isâng angkdn. | Pag PARIENTE, TA adj. y g. Ka-
kikilttlH; pafl;lalapit ng looo^ pag- mauanak; hinlâ^. H fig. y fam.
papalaKayan ng ioot). Kawangis 6 kawangkl. U m. fig.
PARGO, CA. adj. Maiklt; kapos y fam. Asawa
katamtaman sa paggamit Dg PARIR V. n. Mnngan^k. Ma- ||
mga bagaybagay. H Katamta-. ngit 6g. H Mahaydg a madi^ ang

man sa pagkain at pagindm. isdng oagay na natatagd 6 ku-
PARGHE. m. Patse 6 tapal. bli.
PAREAR. V. a. Pdgpansiu ang PARLAMENTAR. V. n. Makipa-

dalawdog bagay. Gawlng mag ||
nay^m; rnakinagsalitaan,
knpa^ ang anomdog bagay. PARLAMENTARIO RIA. adj. Na-
PAREGER. m. Kurd; palagdy; uukul sa oakik pa ay^m. [| m.
paîNd. II
V. n. Pakita; lumitdw. Kasangguni sa ihang kapulungdn.
II
V. r. Mamukhi; mawangis; PARLAMENTO m. Kapulungdn
mahnwig. ng mga (tnkil^ sa is^ng kaharian
PAREGIOO, DA. Kahawig; adj. 6 bayan. [| Piepapanaydm.
kamukh^; kawangis. | m. Pag PARLANGHIN, NA adj. y s. Ma-
kakahawi; pagkakawanKkt. paasaliti, ng waidng katutuidn.
PARED. f. Bakod 6 dinding na PARLaR. V. a. MagsaiitA ng wa-
bat6. lang gat6l. || Magsaiitd ng waldng
PAREJA. f. Pagkakabalansang ng katuturdn. |j Magpahayag ng
dalawdng hagay na magkawang ipdng bagay oa dapat ilihim.
ki. i Kapareha sa saydw.
PARLERO, RA. adj. Madald^l;
PAREJ0, JA. adj. Magkaparis6 masalitft.
magkawangis, | Patag 6 palas.
P.-RNASO. m. Katipunan ng mga
PARENTELA f. Kamaganakan, makatli. Katipunan ng mga
PARe^NTESeO. m. P.gkakamag- tul4
|j
ng ibd't ibdng maykathA.

anak, H fi. Pagkakasama; pag.
kakatnli ng mga bauay.
PARO m. Pagtigil ng mga pag-
gaw& sa mga pagawaan.
PARSnTESIS m. Gram- Tan
ddng gioagamit na paughiwaldy PARPADEAR. v. n. Kumurip-
sa isdng paogungusap na katulad kurdp ang mati.
nito. ( ). ii fig. Pagleatigil 6 pArpaDO. m. Talukap ng ma-
pagkaputol sa pagsasays^y. ta.
.
404
PARQ PART
PARQUE. m. Pook na nababa- PARTIGION. f. Paghahati 6 pag-
kod at may mga halamao na mumudm6d ng kayamanan sa mga
liwaliwdn. tao
PARRA. f. Ubas. PARTieiPAGION. f. Pagbibigay
PARRAPO. m. Gram^ Talata aldm; pagpapahayag. ||
Babal&;
PARRAL m. Ubasdng nasa baâg pasttbi; balit^,
II Tabong lupang pinagslsidlan ng PARTieiPAR. V. a. Ipagbigdy
pul6t. aidm; ipahayag; ipagbigay sabi.
PARRieiDA. eom. Ang pumatdy II
V. n. Makihati 6 makibahagi
sa atnd 6 ind sa isdng bagay,
PARRieiDIO. m. Pagpatdy sa PARTieiPE. adi. Kahati sa isdng
amd 6 ind 6 sa isdng kamag- bagay; kaaldm.
anak. PARTieULA. f. Bahaging maliit
PARROGO. m. Paring nanganga ng isdng bagay. Gram. Ang
||
siw^ sa simbahaa sa isang bayan; bahagi ng hindi nagbabago ng

kura, isdng kawikaan.
PARROQUIA. f. Simbaban. ll PARTieULAR. adj Sarili ng isdng
Po6k na nasasakop ng is^ng bagay Tangi; dt karaniwan.
tl
simbahang pinangangasiwaan ng PARTIGULARIDAD. f. Katangi-

idng pari. | Suki. an; pagkakabukod.
PARROQUIANO, NA. m. y Su-
f. PARTICULAR1ZAR. v. a. Ipaha-
ki; mamimili sa is^ng tindahan. yag ang ising bagay ng buk6d-
PARSIMONIA. f. Katamtaman bukod ang mga bahaging bumu-
sa paggugol. Kabaitan sa pag-
II bu6 1[ V. r. Matangi; mamukod
gaw4 ng anoman.' ang is^ng bagay sa ibd.
PARTE. f. Bahagi n| isdng bu6. PARTICDL.ARMENTE adv. m.
Hati 6 pangkdt. | For, Nag-
fl Bukudtangi; sarili.
uusdp m. Pasabi; pahayag;
II PARTIDA. f. Pagyao; pagalia;
balit^. H f. pl. Mga kasuutang pattlipat i Talaan sa binydg, ||
nagpapadiMg sa isdng tao. | Kamatayan.

Kabahagi 6 punung kataw^n. | PARTIDABIO, RIA. adj. Kapa-
Partes de la oraoion* Gram Mga ualig sa isdng lapian 6 kapisa-
bahagi ng kawikaan. Fartes |j nan.
del mundo. Mga babagi ng saug- PARTIDO. m. Lapian; pangkatin.
daigdig* PARTIDOR. m. Tagapamahagi ng
PARTEAR. V, a. Magpapanganak. isdng bagay,
PARTERA. f. Hilot. PARTIR. V. a. Hatiin; pagbah^-
PARTERO, m. Salag. bahagihin ang isang bagay. il
PARTIBLE. adj. Mahahati 6 Ipamahagi; imudm6d. r. |i

n. y r.
mababahagi. Yumao; umalls; tumulak.

40
PART PASA
PARTITIYO, VA. adj. Mahaha- ftrai 6 bumasa ng walfi sa lo6b.
ti 6 mabababaai. Gram |j
Na- II
Patuyuin sa araw 6 sa hangin
uukol sa bilang na buiiiabahagi. ang isdng bagay.H v. n, Kuma-
PARTO. m. PangangaDdk. Ang 1| lat;makahawa Magbago;mag- ||
likh^ ng kaisipdn. iba Mamatay; magbago ang

II
PARYEDAD. f. Kaliitan; kaun- pamumuhay. H Magdaan, v, r. ||
tida. KauDting pagkaing kina-

i Magbago ng lapian. Malimu- II
kain sa umaga sa araw ng pagtan 6 mawald sa aUala ang isdng

aayuno bagay. Magsimuldng mabul6k
||
PARVO, VA. adj. Maliit. ang bungangkahoy,

PARVULEZ. f. Kaliitan. U Ka' PASATIEMPO. m. Pagpaparadng
musmusdn; lar6 ng mga bat^. panah6c; pagliliwallw.
PARVUL0, LA, adj. Maliit. |j PAbGUA. f. Pask6,
adj. y s. Bata. fig. Waldng |1
PASeUAL. adj. Nauukol sa pas-
malay; madaling dajaiM. fig. ||
k6.
Mahinhin.
PASE. m. Pahintulot.
PASABLE. adj. Makararaan,
PASADA. f. Pagdaraan. PASEADOR, RA. adj. Mapag-
pasydl.
PASADERO, RA. adj. Madaling
makararaan. Mababatd; maipag-
||
PASEAR. V. n. y r. Magpasydl;
paparayd. lumibot,
PASaDIZO, m. Lagusang maki- PASEO. m. Pagpapasy^l. |t
Pas-
pot sa bahay 6 lansangan. yalan.
PASAJE. m. Pagdaraan. || Bayad PASIBILIDAD. f. Pagkamaram-
sa pagdaraao sa is^ng p66k. H damin.
Po6k na pinagdaraai^dn. Ba}ad Maramdamin
||
PASIBLE adj. 6
sa pagsakdy.
mapagdamodm.
PASAJER0, RA* Nauukol sa po6k
na pinagdaraanan.
PASieORTO, TA ad]. Maikltng
|| Madailng
humakbdng.
dumaan 6 lumipas. n m. y f.
Manglalakbdy. PASILARGO, GA. adj. Mahabang
PASAMANO. m. Paldbababdn. humakbdng.
PASAPORTE. m. Pahintulot 6 PASILLO. m. LaguaDg mahab^
katibayan upang makapagdadn at makipot ng alinmdng taha-
sa isdng bayan. {ig. Pahin. |j
nan.
tulot 6 layang makagaw& ng ipdng PASION. f. Pagpapakasdkit; pag-
bagay. durusa. | Pagkagul6 ng lo6b, |'
PASAR. V. a. Maghatfd || Ibago; Malabis iia pagkahilig 6 pagma-
ilipat. II
Paglagusln. II Ipadald. mahal sa isdng tao. H Mapiling
U Lumagp^8;makahigll. || Mag- pila sa isdng bagay.
406
PASM PAST
PASMAR. V, a. Palamij^f3g hayop.
bi^tg. I fiK. MBDghalog iabis PASTOR, RA. m. y f Mamamas- .
I V r Lumamlpt na bid^ | t6i 6 tagapagalag^ ng mga ha-

Mapa^^md 6 mamanhfd. | v. r >'0p.
fig. Mamangha ng labi; mag- PASTOREAR. V. a. Magpast6l

tftkd. ng mga hayop sa parang. ti fig.
PASMO, m. Pamamanhl 1 6 pag PangasiwHan ng pari ang kani-

kapasmA. tl ^î- Pagiamanghd ng yAna mea alag^d.
labis, PASTOREO. m. Pagpapast6l ng
PASMOSO, SA. adj Nakama- mga hayop,
manKhd 6 nkatatal<^. PASTORIA. t TungkuiinK pagka-
PASO. na, Paghakbdos; hakb^ng '
pnstdi, m,II
Kat punan ng mga
I Baytdng. Paudaraan. ^ Po-
[1
mamamastol.
6k na pinaîdadaanan. PASTOSiDAD. f Kalambutdng
PASQUfN. m Sulttt na wa'aog kapara ng masa.
lagd& na idinidikit sa lansangao PASTOSO, SA. adj. Malambot
at naglalamdn ng mga pahay>3 malatdng kapara ng masa,
6
laban sa Pamahalaan 6 sa isdn^ PATA. f. Pad ng mga hayop. |
tao Patong babae.

PASTA- f. Kinamdl na h^rena PATADA. f Tadydk; siph \\
flg.
mantika at ib^ pang bagay; mi- y fam. Bakds ng âpak.

nasa g Baldt ng aklat. Buena |j
PATALEAR v. n Dun abog; pu-
pasta fig Asal na mahinatiun. masag ang mgi paa. |j Tumad.
PASTAR V. a Magûga ng mga y^k.
hayep; magpast6. | v, n. Ma- PATALEO. m. Pagpas^g 6 pag.
nginain ang mga hayop ng dam6 tadydk ng mga pad. Ingay na 11
sa parang. gawd ng tadydk

PASTEL, m. Minasang ^tinayay PATEAR V. a. fam. Manip^. |
na may palamdng karn6 at ibp. V. n. Tumadyak sa galit 6 samA
I fig. y fam. Kasunduang Hhim. ng lo6b,
ng masamang layon.
il^ti sa PATENTE. adj. Haydg. | fig.
PASTELERIA. f. Gawaan 6 tin- Maliwanag- || f, Katibayaa 6
dahan ng mga minasang tinapay pahintulot na ibinibigdy sa ka-
na may palam4ng karng at ibp. ngmomdn upang manatili sa is^ng
PASTBLERO, RA. m. y f. Mang- hanapbuhay.
gagawii, ng minasang tinapay na PATENTIZAR. v. a. Ihayag 6
may palamdng karn6 at ibp. ipaliwanag ang isdng bagay,
PASTO. m. Pagpapast61. | Da- PATERNAL. adj. Nauukol sa
m6ng kinakain ng mga hayop. i amd.
Po6k na pinagpapastuldn sa mga PATETNIDAD. f. Pagkaamd,
407
PATE PATR
PaTERKO. NA. adj. Nauukol sa bav8Tig tinubuan.
PATROeiNADOR, RA. adj. y s,
PATETKO, CA. adj Nakatata- Turaatangkiiik*

way Bg damdamin; nakalulung- PATROGINAR. V. a- l agtangBÎ;
tangkilikin; ampunin; kupkui; In.
PATIBULO. ra. BibHaydn. PATROeiNlO. m. Pagtangkilik;

PATIO m Harapang aliwalas ng pttgkupkop; tulong.
i-dng: bMhay 6 simbahin. PATRON NA. m. y f. Tagapag-
PATITUERTO, TA adj. Pilipit
ampon; tagapagtangkilik. | Ang
mga pad
aatf
ma} ari ng ieang bahay |.aupa-
PaTIZAMB0, BA. ad]. y s. Pi-
haa, Psnginoon. m, Pund |(
II
k!
ng isang sasakydngdagat. | Pa-
PATOGHADA. f. Salitdag ungas
ris'^n.
6 iiiauadpdng.
PATRANA. Kasinungalingan 6
PATRONO, NA. m. y f. Taga-
f.
pag(an&g61; tagapagamp6n; ta-
balitang hindt tuto6.
gHi agtangkilik.
PATRAIÊRO, RA. adj. y s. Ma-
patsbalit^ ng hindt tuto6. PATRULLA. f. Mga kawal na
PATRIA, f. Bayang kinamulatan ni^talakad samga ianaangan u-
nz isdng tao. pang magbant^y sa mga mama-
PATRIARGA. m, Tawag sa mga mayan.
taong pinagmuldn ng maraming PATRULLAR. v. n, Maglakdd
angk^D. ang msa kawai sa mga iHnsa*-
PATRmONIAL. adj. Nauukol* ngan upang magbantiy sa mga

sa kayamanang minana sa ma- mamamaydn.
gulang, Nauukol sa lednK tao
ii PATUDO. DA. adi. fam. May
sangayon sa kaniydng tinubuaog naalalaking pad; paahan.
bayao 6 am^. PAULATINAMENTie. adv.m. Un-
PATRIMONIO. m. Mga kaya- tinntt; dahandahan.
manang minana ng an^k sa ka-
PAULATINO, NA. adj. Mabagal
nlydng magulang. fig. Kaya- 11
gumaw& 6 yumari ng ieang ba-

manans sarili.
gay-
PATRIO, TRIA. adj. Nauukol sa
bayang tiuubuau. |j Nauukol 6 PAUSA. f. Bigldng hintd ng kilos
6 galdw. I Kabagalan; kataga-
buhat sa amd.
Idn.
PATRIOTA. m. Makabayan.
PATRI6tiC0, CA. adj. Nauukol PAUSADO, DA. adi. Mabagal;
sa makabayan 6 bayang tinu- mahinay.
bnan. PAUSAR. V. a. Tumigil aug ga-
PATRIOTISMO. m. Pagibig sa \&w 6 kilos.
408
PAur PECO
PAUTA. f. Kasaoikapang pang- PEGOÔ, SA adi. Mapekas.
guhit ng papel na piDagaaralan PEGTORAL adj Nauukol sa
pa pagsulat ng mga bat^, | fig. dibdib. I) Makabuluhin 6 ma-
Paparis^n. buti sa dibdib. H m. Krua na
PAYESA. f, Titis; alipato. inilalagdy sa dibdfb ng mga o-
PAYIDO, DA. ftdj. poet. Mata- bisno.
takutin; masindakiD. PEGULIAR adj. Katutubd 6 sa-
PAYIMENTO. m. Sahfg na ni- rili ng bawfci*t bagay.

yayapakan. PEOULIARIDAD. f Pagkakatu-
PAYONEAR. V. n. y r. Magma- tub6 ng bawa t bagay.
gailng; magparangalan. PEGULIO. m. Kayamanan 6 sa-
PaVOR. m, Takot na may ha- iapi ng magulang 6 pangino6n
loDg sinddk. na ginagamit 6 ipinaghahanap-
PAYOROSO, SA. adj. Nakasisin- buhay ng anak 6 lingk6d. fig. ||
ddk. Salapt na katutub6 ng bawa t

Ang nagpapatawi tao.
PAYA80. m,
sa dula^n 6 kasayahan.
PEeuNIA. f- fam. Salapt
PAZ. f. Kapayapaan; katahioii-

PEGUNIARIO, RIA. adj. Nau-
ukol sa sala t
kn.
PECHERA. Pangdibdib na ka-
f.
PEAJE. ra. Bayad na sinisinîl
H Bahagi ng damit
pirasong teia.
sa pagda^n sa is^ng po6k.
Ba nagagawt sa dibdib. | Ba-
PEA]fJA. f. Tuntungan ng is^ng
haging labds ng dibdlb.
larawan; piyanya. PECHO. m. Dibdib. Suso ng ||
PEGA- f. Pekas sa mukh&. babae. fig. Kalooban ng tao.

IH
PEGABLE. adj. Mangyayaring Tapang; lakas. | Buwls

I fisr.
maKkasala. na ibinabayad sa feari.
PEGADO. m, Kasalanan. PECHDGA f. Dibdib ng hayop
PECAOR, RA. adj. y 8. Maka- na may pakpdk. | fig. y fam.
salanan, | f. fam. Babaing ma- Dibdib ng tao,
samS. PEDAGOGiA, f. Karunungan sa
PECAMIN0S0, SA. adj. Nauu- pagtutur6 sa mga bat^.
kol sa kasalanan 6 makasala- PEDAg6GICO, CA, adj. Nauu-
nan. pagtutur6 sa m|a bata.
kol sa
PECAR. V. B. Magkasala. II Mag PEDAGOGO. m, Gur6; tagapag-
kulang sa mga utos. turd.
PEGINA. 1 Lubdk na pawalaan PEDAL. Yapakdn. m.
ng mga isd& sa Io6b ng hala- PEDANTE. adj. Mapagmaraling
manao. marunong. H m. GuF6ng nagtu-
PEdOLO. m. Mot. Tangkdy Bg turd ng gramatika sa mga ba-
iahoa i bulakldk. tk sa bahaybah^y.
409
PEDA PEDR
PEDANTEAR v. n. Manpangpd^ ulAn ng yelo
na marunong; magdundngduuu* PEDREGAL, m. P(,6k 6 lupang
ngan. mabat6; kabatuhdn
PEDANTERIA. f. Pagpapangg&p PEDREGOSO, SA. adj. Mabatd,
na marunong. II
adj. y s. Biuabalisawsaw.
PEDAZO. m. Kapiraso 6 bahagi PEDREJ6N m. Bat6ng malakt
ng lA^ng bud. PEDRERA. f, Tibagan n bat6.
PEDE3TAL. m. Tuntuogan 6 PEDRErIa. f. Kaiipunan ng
patuDgdn. mabahiiagdng bat6.
PEDESTRE. adj. N^glalakill. || PEDRERO. m. Manginginis ng
fig. Karaniwan; hindl nagaral; bat6.
harnak.
PEER. V. n. y r. Umut6t;.
PEDICOJ. m* Tal6n ng is^ng
PEGAJOSO, SA. adj. MadaUng
pad; kandirft.
maoikii. | Kakahabawa.
PEDIDO. m. Kalo6b na hinihingl
ng mga pun5 sa kanildng nasa- PEGAR. V. a. Idiklt ang l8fing
sakop sa mga pangangaiUngan. bagay sa ibi. U Ilakip; isama;
Buwis. H Tal4 ng mga ka- pagtaliin; itaM. | Idaiii; iakap.

II
lakal na hinihingt. | Kahilingan. II

fig. Paluin; hampaÎn; unatan,
PEDIDOR, RA. adj. y s. Humi- II
V. r. Dumikit; maniiilt; ma-
dikit.
hingt; palahingiin.
PEDIGtJEÔ, Sa. adj. y s, Pa PEINADA. f. Pagsusukl^y.
lahingiin. PEINADO, DA. p. p. ng Peinar. |
PEDIMENTO. m. Kahingian. ||
adj. fam. Nauukol sa lalaking
For. Kahilingan sa hukuman nagayos na mabuti na kapara
tunak61 sa isdng bagay. A rg habae, g m. Hniwi ng buh6k.
I^
pedimentO' m. adv. 8a kahili- PEINADOR. RA adi y s. Nag-

nian. busukldy; manunukldy ng.buh6k.
PEDIR. V. a. Huminil/lumuhog; y m. Balabal na inilalagdy sa
sumamd | Manghmgt; humiUng. liitf **a pagsusuklfiy 6 pagaabit.
H Mtghaigd sa kalakal na ipi* PEINADURA. f PagsusuklAy ng
nagbibili. t>uh6k. y Pinagsuklaydng buh6k.
PEDO. m. Ut6t. PEINAR. V. a. Suklayio. B fig.
PEDORRERO, RA. adj. Utulin. Husayin 6 iinisin ang balahibo

PEDRADA. f. Pagpuk61; pagba ng ildng hayop. I Alisdn 6 pu-
labgg. I Bugb6g 6 tamd. ng pu. tulan ang bahaiii ng bat6 6 lu-
k61. H fig. y fam. Salitdng pa- pi^ ng is&ng bund6k. d y. r.
rinlg. Magsukldy.
PEUREA. f. Pamumukdl 6 pang- PEINE m, Sukldy.U Bub6ng ng
babat6. H Pagbabatuhan. | Pag- I pafi.
S2
10
PEIN PELA
PEINERIA. f Gawaan 6 tindahan
.
ahitan ng balahibo ang bal^t H
ng mga sukldy. Himulmuldn; alisan ng balahibo,
PEINERO, RA. m. y f. Mang- II
Alisdn ng bal^t; anitan. II
gagaw^ 6 tagapagtinda ng mga fig. Nakawin ang kayamanan

sukMy. ng kapuwa. |j
fig y fam. Ta-
PEJE. m. IsdS. II fig. Taong lunin sa sugdl ang lahdt ng ku-
matalas ang isip at masipag. waltd ng kasugal. II v, r. Ma-
PELADA. Baldt ng haytp na
f. alisdn ng balahibo; mahimulmu-
inanit at inalisd.n ng balahibo. lan. il
V. r. Malugon 6 mapa-
PELADERO. m, po6k na pinag- not ang buhok sa saklt.
aanitan ng balat ng mga hayop. PELARRUEGAS. f. fig. y fam. Ba-

PELADO, DA. Nauukol
adj. fig. baing mahirap na nabubuhay sa
sa mga bagay na wal^ng gaydk, paghaî.
palamuti 6 takip. y Nauukol ea PELDAIÔ. m. Baytang.
bilang na pilado. PELEA. f. Dium^; pagbabaka. |1
Away; babag. Pagbaba- fig-

PBLADOR. m. Mangaalis ng ||
baldt ng is^ng bagay. Dgay ng mga hayop. B fig. Pag-

PELADURA. f. Pagaalis ng babaka sa mga hilig ng katawan.
\&t ng ie^ng bagay. PELEAR. V. n. Bumaka; kuma.
PELAEUSTAN, NA- m. y f. Ta- laban. Umaway; bumabag. |
[|
ong tamdd at bampdslup^. fig Magpilit na matam6 ang

PELAGALLOS. m. fig, y fam. Ta- isdng bagay. v. r. Magaway; II
ong hamak at walang marangdl magbab^g,

PELEGHAR. Tubuan ang
v. n.
na banapbuhay.
PELAGATOS. m. fig. y fam. Ta- mga hayop ng unang balahibo.
fig. y fam. Magsimuldng bu-
ong mahirap at aiipustS. I
PELAMBRAR. v. a. Babarin ang muti ang pamumuhay.

baldt sa tubig at apog upang
PELEONA. f. Away; babdg.
PELIAGUDO, DA. adj. Mahab^
maalis |ing balahibe; magkulti.
at malamb6t na balahlbo. fig. ||
PELAMBRE. m. Katipunan ng
Nauukol |sa hanapbuhay
y fam,
mga baldt 6 katad na kinukultl.
6 bagay na mahirap tamuhin.
Plnaghalong tubig at apog na
fig. y fam, Nauukol sa taong
II
pinagbababaran ng mga bal^t ng II
matalas 6 maparadn.
hayop. Kawaldn ng balahibo Maputt
(I
PELIBLANeO, CA. adj.
sa gawlng dapat magkaro6n.
anK buh6k.
PELAMBRERA. f, Po6k na pi- PELIBLANDO, DA. adj. Malam-
nagkukultihdn ng mga baldt. b6t ana buh6k.
PELANDUSGA. f. Babaing nag- PELIGANO, NA. adj. May uban.
bibilf ng lamao. PELIGORTO, TA. adj. Maikll
PELAR, V. a. Putulin; bunutia; ang buh6k.
- 411
PELI PELU
PELieuLA, f. Baldt na mani- H Eatipunan ng mga buhok na
pis at makinis. ilPelikula sa magkakapisan, 1 fig. Katipunao
sine. ng m|a taong waldng kaayusan;
PELIGRAR. V. n. Sumapanganib. pulut6ng, H Mil. Maliit na pu-
PBLIGRO. m. Kapanganiban. Iut6ng ng mgp. kawal.
PELIGROSO, SA. adj. Mapa- PELUDO, DA. adj. Mabuh6k 6
ngaiiib. ||
Nauukoi sa taong
fig, mabalahibo.
matigas ang lo6b at mapagsubo PELUQUERiA. t Pagupitan ng
sa panganib. buh6>c.
PELILARGO, GA, adj. Mahabi PELUQUER0. m. Manggugupit
ang buhok. ng buh6k.
PELILLOSO, SA, adj. Manipls 6 PELLEJA f. Katad; baUt na
maramdamin sa pakikipagusap; inaoit sakatawdn ng hayop.
makilitiin. PELLEJ0. m. BaUt. fig. y fam.
LELINEGRO, GR\. adj. Maitlm Taon^ lasiog.
ani buh6k; PELLEJUD0, DA. adj. MabaWt.
PELIRRUBIO, BIA adj. Mamu PELLIZCAD0R, RA. adj. Nangu-
UmuU ang buhok. ngur6t.
PELITIESO, SA. adj. Matigds PELLIZCAR. V. a. Kurutin; ma-
at nangangalisag na buh6k. ngur6t. V. r. Makur6t.
I
PELMAGERIA. f. fam. Kabaga- PELLIZCO m. Pagkur6t. H Ku-
lan sa paggaw^, r6t; bahaging muntt ng isdng
PELMAZO. m. Alinmdng bagay bagay na piniraso 6 kinuha.
na mahigpit 6 lapat na mabuti.
PENA. f. Parusa; kaparusahdn.
II Pagkaing nasa sikmur^ at di
Dusa; s^kit: pighati. || Pak-
y fam, Taong
ii
matunaw. fig.
pdk ng mga
1|
hayop na iumili-
mabagal 6 makupad sa paggawa.
pdd
PELO. m. Buh6k; balahibo. 1
Bulo ng bal^t ng mga bungang-

PENABLE. ad]. Maparurusahan
6 mangyayaring magdusa.
kahoy. i Himulmol 6 hilatsang
pino, PENACHO. m. Balahibo sa tnk-
PEL6N, NA. y adj. s. WaMng t6k ng mga ibon na parang pa-
balahibo 6 buhok; madalang ang long. ^ Plumaheng inilalagdy sa
baiahibo 6 buhok. sumbrero 6 ulo ng kabayo. |

PELONErIa. Kasalatan sa f. fig. y fam Kapalaluan; pagma-
buhay; kahirapan; karukha^n. matads.
PELOSO, SA. adj. May buhdk PENADO, DA. p. p,ng Penar, i|
6 may balahibo. adj . Lip6s ng dusa, | Mahirap

PELOTA. f. Bolang maWt. isagawd. | m. y f. Naparuâ-
PEL0T6n. m. BDlang malakf. bao.
12
PENA PENE
PENAL. 8dj. Nauukol sa parusa ba6av.
6 kaparusahdn, PENETRAR. v. a. Patagustn; pa-
PENALIDAD. f. Hirap; hinagpis; panootln. || Pumasok na pil^t
dusa U KapanisahAn,
For sa lo6^. II Manc)6t; tuma'db, il
PENAR. V. a. pirusahan. y fiff. Tuma6s na mabuti ang

V. n. Magduaa; m^gtifs H Mag damdamm 6 hinBgpis sa kaiû-
hiogald Qg mataizdl. v. r. Mag- || turan ng pusd. fig Tarukia ||
hinftgpfs; matea-^kit, ana Io6b ng kapuw^ 6 ng isdng

t^BINrOA. f. Balabi 6 palari. mabig^t na bapay. v. r. f'g. ||
PENDEJO. m. Balahibo sa gawing Matarok ang Io6b ng kapu^ît.

piis6n at sir|it. fig. y fam.
il
PENINSULA. f. Lupang nalilieid
Taong duwfi^. ng tubig, matanî ang muntfng
PENDENGIA. f. Away; babig; bahagi na nakakabft sa is^ng
takapan. lupang malakf.
PENDENCI4R V. fi. Makipag
away;
PENITENGIA f Parusang ga-
makipagbabfig; makipag-
wad ne paring pinaBkukumpisa-
takapan,
Mn. Pags'sisi sa nagawdng ka
PENDENeiERO, RA adj. Pla.
I
aw^y. salartan.
PENDER. V. n. Mahitin; bumi- PENlTENdAR. v. a. Gawaran

ilu. g Mttukol. I fig. Mabitin ng pnriiSH
an usa )f n. PENITENTE. Nauukol sa
adj.
PENDIENTE. p. a. ng Pender. p^rusH. I May tagl^y na parusa.
Nakabitin. ii adi- fig. Nabibitin 1 Gom. Ang nagpaparusa sa
aiig usapfn. U m. Hikaw na ârili. II Aug nangungumpisdi.
may paawft. { f. Libfs PENOSO, SA, ad.. Napbibitedy
PENDOLISTA. eom Ang sandy dusa 6 pasakit
sumulat at mainam ang titik. PENSA OR, RA, adj. Umiisip.
PENDCN. m. Bandiia ng isdng II
Naglilining; nagiisip. II m. Ang
bukb6. U Bandilang Ipinangu- nagaaral ng mga dakilang bagay.
Dguoa sa nru8s\6a. PENSAMIENTO. m, Pagiisip;
PfiND0LO. LA. adj. Nakabitin. kHsiidn. H
Pagisip; paninimdfm.
I m. Paiawtt na nakabitin at PENSAR. V n. Inpin; kuruln;

mangyayariQ gumaldw. akalfein 6 panimdlnDin. | Liningin;
PENB m. Pdgiari ng lalaki. siyasating mabuti ang isdng ba
PENEQUE. adj. fam. Lang6; la- pay. I Tangkatng gawtn ang
8fng. isdng bBgay.
PENETRACI6n. f Pagpapatag6s. PENSATIYO, VA. adj. Palaisp;
H Pagtar6k sa isâg mabig^t na mapanimdimiii.
4 15
PENS PEOR
PENSIL. adj, Nakabitin ga alang isdng tao sa i?aag araw.
ngaantf. [| m. f g. Halamanang PEOR. adj. eomp, Lalung maaa-
kaligalitraya. ma.
PENSldN. f. Buwfs sa ta6nta6n PEPITA. f. But6 ng bungangka-
ng isfing pagaa'i. | Pa uyanji ^toy, gaya ng kalabasa, milon at
ta6nta6ng ibinihiid^ sa i^dng ibp.
tao dahil s*i kani\4ng mabuting P^PITOSO, SA. adj. Mabut6.

Daglilnek6d bilang uantln^pHla. PEPON. 111. Pakwdn.
PENSIONADO, DA. p p. ng Pen PEQUEIJEZ. f. Kaliiean. Q Ka-
siona I adj. y s. Tumatang- iaaun. Baây na watdng ga-
||
gdp ng pabuyi 6 sumisingil ng anong halagd

pabuwi^. PEQUEfJO, NA. adi Maili |
PENSIONAR. V. a. Pahuwisin Ba k; kap6s sa gulang. H fig.

Paak looban ng isdap pabuy^. Hamak; [na^âblt.
PENSIONARÔ Ang nagbi- na. PERA f. Peras. ||

Balbds sa du-
bi 4v ng buwi-' 6 pabuî 1(1 n^ bab^.
PENSIONISTA. eom. Any tuma- PER AeeiDENS. loe. iat. Sa
taaggap nt ûmislngil ng buwfs pa^kaki^^ta^n; at siuasadyd..
6 pabuy^. Ang nakatira sa

||
PtRAL m. Pdod ng peras.
isdng.raaraldn n^. bumabayad ea PERALEDA. f. Lupang taniman
pgkîn Ht pasaaral. g perhS
PENtlLTIMO. MA. adi. y s. Ka- PEUGANÊ m. Kapakinabangan
8un6d ng hutf.S 6 iut)ung dt pangkaraniwaug na*
PENURI^. f Kasalatdn 6 pana- aaragd^g !-a sahod, Kapaha- ||
MHidt sa mga bagay na panguuang mnk^n; sakun^; kapiosalaan.

kailangan. PEKGATAR. V. a. Idipin; alala-
PENa. f. Bat6ng malakina hindt iiaLia; ingatan. | v. r. Maial-
kia nis | Buni6k na mabnt6 pati; magingat.
Pf^4SCO m. Bat6ng malakt at
PEKGEPeiON. f. Pagtanggdp. |
matayog,
Pagkataiastds; pagkabatid. I Di'-
PESASGOSO, SA. adj. Mabatdng
buhiy.
PERGEPTIBLE. adj. Mangyaya-
PE6n. Ang naglalakdd. ^
m.
r ng mabatid 6 matanggdp.
Manggagawang araw. K Kawai na
lakdd Piy6n sa iar6ag dama, PERdB^R. V. a- Tanggapin ang
I
PEONAJE m. Katipunan ng mga isdng bag^y. | Damdamln ea
naglaiakdd 6 mga kawal na lakdd. sarili aeg anomSng pangyayari.

Talastasin; unawain; kilalaniii
B Katipanan ng mga manggaga- I
wang ariw. ang isSng bagay.
PEONERtA. f Lupang Dagagaw& FERCIBO, m. Pagtanggdp.
.. 414
PERC PERD
PERGUDIR. V. a. Sirain ang PERDURABLE. adj. WaUng hang-
kindng ng isdng bagay. | Ta|a- gd; habang panah6n, | Tumata-
b^n ng karumibdn ang is^ng gA\ ng malu^t na panah6n.
bagay. PERDURAR. V. n. Magludt n
PERGUTIR. V. a. Uoapugin; da- tutio.
gukan. PEREGEAR. V. a. fam. Papaglu-
PERGHA. f. Sabitaa ng damit; atln ang isdng bagay sa pama-
sampayan. Paogsild ng mga
|(
magitan ng katamaran 6 pagpa-
ibon. pabav^.
PERDER. V.Iwal^ ang isdog
a. PEREGEDERO, RA. adj. Walang
bagay; Sayangin;
aksayahin. ||
gaanong tagdi; mamamatdy; ma-
lugsakin ang isaag bagay. Ma ||
tatapos..
ngulugi sa isang bagay; masira-

PEREGER. V, n. Matapos; raa-
matdy 'fig. Magdusa. fig.
ang puri. ;v r. Maligdw ng
||
S []
Maghirap; mawaian ng sukat na

daan. || Matuk61. D
v.r.fig. Ma-
pagkunan sa buhay. v. r. fig.
gipit. II
V. r. fig. Magpakagumon ||
Magnais ng labis sa isdns: ba*

sa masamdng ng katawan. hilig
gay. I V. r. Magdanas na big-
II
V. r, fig. Maputol ang diwang
1& ng isdng paggiliw 6 pagdurusa
itinatalumpati. v. r. fig. Malu-
||
ng damdBmin.
b6g sa tubig ang sasaky^ngdagat,
PEREGIMIENTO. m. Pagkata-
V. r. fig. Umibig ng labis sa
f|
vo^ 6 pa^kannat^y.
isHng tao 6 bagay. PEREGRINAGION. f. Paglaiak-
PERDieiON f. PagkawaM; pag- bdy sa ibang bayan. Pagdayo ti
kaaksayd; pagkasa>ang. fig. i|

sa isdng larawan na pinangakuan.
Pagsintdng labis. fig. Pagka- II
fig. Ang lakad ng buhay ng
II
pasamang waldng katapusdn. tao sa ibabaw ng lup^.

P^RDIDA. f. Pagkawaia. Ka- || PEREGRINAR. v. n. Mangibdng
lugihdn 6 pagkalugi. bayan. H Dumayo sa isang la-
PERDIZ. f. Pug6. rawsn dahil sa pangako. i fig.
PERDON. DCi. Kapatawardn sa Manatili sa buhay na ito hang-
kasilanan, pagkakautang at iM gdng sa sumapit sa kabitdng bu-
peng bagay, hay.
PERDONaBLE. adj. Mapatata- PEREGRINO, NA. adj. Nauukol
wad. sa nangingibdng bayaa. 1 Nau-
PERDONAR. V. a. Magpatawad kol sa dumadayo sa isdng lara-
U Itangi ang isdng tao sa ka- wao dahil sa pangakd. II

Kakaibd;
samahdn, tangi; pangbihirA. | fig. Napapa-
PERDULARIO, RIA. adi. y s.Na. mutihan ng katangitan|ing kariki-
pakapabayd sa sariliog kapaka- tan, II
fjg. Nabubuhay sa ibabaw
îin 6 katawdn. ng luplt.
.
415
PERE PISRE
PERENDENGUE. m. Gaydk na PEREOME. m. Panu6b na ma-
inilalagHy iig mga baba^ sa kaban|6. ^pabangd. fig.fig- II
niidng taiaga; hikaw. Alinmang am6y na mabang6.

PERENNE. adj. Patuloy; wa- PEREUMERIA. f. Gawaan 6 t|n.
Idng tigil; habang panah^n. dahan ng pabango.

PERENTORIO, RIA. adj. Haydg; PERPUMISTa. eom. Manggaga
lub6s, II
Madall; daglian. w& 6 nagbibili ng pabang6.
PEREZA. f. Katamaran. || Ka- PERICARPI0. m. Balok ng but6
bagalan 6 kapabayadn sa pag- ng bungangkahoy.
gaw& ng isdag bagay. Kaku- ||
PERieiA, f. Karunungan, kabl-
paran ng kilos. hasndn at kasanaydn sa isdng
PEREZOSO, SA. adj. Tamdd; baga\
makupad; mabagal; pabayS. PERIGALLO. m. Lambt 6 bala
hibo sa bab^ 6 lalamunan dahil
PERFECCI6N. f. Pagyari ng
sa katandaan 6 labis na kapa-
ganap. i Kaganapan. N Bagay na
yatdo. List6ng puld na inila-
yari ng gandp. II
IsLU&y sa ulo ng mga babae.

PERFECCI0NAMIENT0. m. Pag- |{
kayaring ganap; pagkaganap ng

f.g. y fam. Taong aiatangkdd at
pay^t.
isang bagay. N Kaayusan ng ya-
PERIHELIO. Astron. Gawin'^ ki-
ri ng isdng bagay,
nalalagydn ng isdng bituin na
PERFECCI0NAR. V. a. Yariing
ialung maiapit sa Iup&.
gandp ang isang bagay. |a. r.
PERIMETRO. m. PaligidliKid.
Magandp ang kayarian ng isdng Nauukol
PERIODieO, CA. adj,
bagay.
paDah6n. | Nauakol sa lim-
sa
PERFECTIBILIDAD. f. Pagkaga-
bdg na inilalathal^ arawaraw. ||
nap ng yari ng isdng bagay.

m Pahayag^ng pangarawaraw.
PERFECTO, TA. adj. Gan4p ang PERIODISMO. m. Pagkamama-
pagkakayari | Lub6s.
mabayag.
PERPIDIA. f. Kataksilan; pagli- PERIODISTA. m, Mamamahaydg.
1 Ang sumusulat sa mga paha-
lilo.
PfiRFIDO, DA. adj. Taksil; lilo. yaK^n ^

PEREIL. m. Palamuting manipis PERIODISTieo, CA. adj. Nau-
na karaniwang inilalagdy sa pa- ukol sa pahayagdn 6 mamama-
nulukan 6 dulo ng is^ng bagay. haydg.
PEREORABLE. adj. Mabubutasan. PERiODO. m. Panali6n. li Agwdt
PERF0RACI6N. f. Pagbutas. ng isang tiydk na panahongtaglay
PERFORAR. V. a. Butasan; lag- ng isdng bagay. Sakit ng |{
ydn ng butaa. tiyan ng mga babae.

PEREUMAR. V. a. Pabanguhdn. PERIOSTIO. m. AnaL Lamad
n fig' Suubin ng paban|6. ug but6.
416
PERI PERM
PERITO TA. adi. y s, Maalam; Hy na kapahintulutgng makaga-
saDd.v; bihasa sa isadg karutu w4 n| is^ng bapay.
nân 6 gawain. PERMISO. m. Pahintulot; kapa-
PEliJUDlCAR T. a. Maminsa- htntuhitin.
Ik; magpaoganyayll | v. r. Ma PERMITIR. V. a. Pahintulutan;
pinsal^; mapangatiyaylt. maKbi.dy ug k^pahirttulotin. |
PERJUDICIAL. adj. Nakapipin- Payagan; rmwdy; pigilin ans mang-
sal^. >Hyfiriat dMpat iwasan | v. r.
PERJUICI0. m. Kapinsalaan; ka- MaipahiniuUit

pangaoyaya^n, PERMUTA. f. PagpapaUt.
PERJURAR. n y r.
V. Manum
PERMUTABLE. adj. Mapapalitdn.
p& ng dl katutehan^n. v. r. ||
Magkulang sa pinanumpaan. PERMUTACI6n. f. Pagpapait.

PERJURIO. m. KasalaHaog pa- PERMUTaR. V. a, Palitdn; ha-
nunump& ng dt katutobanan. y linh^n arg h&n\i bagay ng ibd.
Pagkukulang sa pinanumpadri. PERNIABIERTO TA. adj. Sa-
PERJURO, RA. adj. y s. Nanu kdng.
nump& n^ d! katutohanan. H PERNieiOSO, SA. adj. Naka
Nagkukulang sa pinauumpaan pipinâ ang t t<>6; nakaâsamS.
PERLA. f. MutyA PERNITUERTO TA. adj Pilipft
PERLADO, DA. adj. May kis dp ang mga pa^
6 hugis ng isdng muty&.
PERNOCTAR. v. a. Magparaan
PBRLERiA. f. Katipunan ng
ng gabf Ha bdng po6k.
maraming mutyd.
PERLESiA. f. Saklt na panga- PERO. eori. advers. Nguni; da-
c|atdl ng kataw^n. tapuw&; subali.
PERLINO, NA. adj. Kulay muty&. PEROL. m Tats6.
PERMANECKR. v, n. M^mala- PER0RAC16n. f. Paetatalum-
gl; manatili sa isang po6k. pati Bet Huling bahagi ag
II
PERMANENGIA. f. Pamamalagi; talumpa i, na kinapapalamndn ng

pananatiii sa isdng po6k. mga panghikayat Ba damdamin
PERMANENTE. adj. Namama^ ng mga nakikinig.
iap!; aananatili sa isâg po6k.
PERORAR. V. n. Magtalumpatl.
PERMEABLE. adj. Tmatagus4n
PERPBNDieULAR. adj Geom.
ng lubig.
Pitay6ng guhit.
PERMiSIBLE. adj. Mapahihin-
tululan 6 matutulutan PERPETRACI6n. f. PaggawS
PERMISldN. f. Pagpapaklntulot. ng kasalanan.
I Pahintulot; kapahintuiuldn. PERPETRAR. V. a. Gumawi nf

PERMISIYO, VA. adj. May tag- kasalaoan.
417
PERP PERS
PERPETUAR. V. a. Gawfa sa panah6n
waldng hanggdn ang isdng bagay; PERSIGNAR V. a. Lagdadn. t|
pamaiagiin sa mahabang pana- V. r. MagantandS 6 magkurus.

h6n ang mga bagay. v, a. Ma- || PERSISTENdA. f. Pananatili sa
malagi sa habang panah6a ang kalooban 6 sa paggawfi ng isdng
isd,ng bagay. bagay.
PERPETUO, TUA. adj. Waldng PERSISTIR. V. n. Mamalagi;
hanggdn; lagl na sa habang pa- manatili sa isdng bagay. Mag. l|
nah6n. tagdl ng maluat na panah6n,

PERPLEJIDAD. f. Pagaalinla- PERSONA. Tao. Ang lalaki
f. ||
ngan; paguuruogsulong ng loob. 6 babae. Laiaking marangdl

||
PERPLEJO, JA. adj. AliniangaD; sa isd^ng bans^.

uriingsuldng ang lo6b. PERSONAJE. m. Taong tanyig
PERRA. f. Asong babae. H fig, sa is^ng bansA. H Aog lumalabâ
Babaing lang6.
y fam, sa isdng duld.
PERRADA. f. Katipunan ng mga PERSONAL. a(ij. Nauukbl sa
aso y fam. Gaw& ng taong
II
f(g, tao. Katipunan ng mga
H ta-
hindt nagaral at hamak. ong bumubud ng samahan.
PERRENGUE. m. fam. Ang ma- PERSONERO. m. Katiwal^ sa
daling magalit; bugn6t. isang kalakal.
PERRERIA. f. Katipunan ng mga PERSPICACIA. f. Kaliksih^n a*
aso. II
fig. Katipunan ng taong katalasan ng paningtn. fig,
H
masamd. Katalasan ng isip.
PERRO. m. Asong lalaki. PERSPICAZ. ad]. Matalas ang
PERRUNO, NA. adj. Nauukol paningin. fig. Matalas ang
sa aso. isip.
PER SE. expr. !at. Sa kaniydng PERSPieuO, CUA. adj. Mali-

sarili. wanag; malinaw.
PERSEGUeiON. f. Pagusig; pag- PERSUADIR. V. a. Akitin; upa-
tugis; paghabol. tdn; udyukdn. v. r.
|j Ma$kit;
PERSEGUIDOR, RA. adj. y f. maupatdn; maudyukdn.
Naguusig; humahabol. PERSUASION. f, Pagakit; pag.
PERSEGUIR. V. a, Usigin; ha- upfit. II Kurd,
bulin. II
fig. Hanapin sadnmang PERSUASIYO, VA; ad^. Nakaa-
dako.ll fig. Yamutln; pagurin. akit; nakauupdt.
PERSEYERANGIA. f, Katiyaga- PERTENEGER. v. n. Maukol. R
an. 1 Pamamaiagi ng isdng ba- Maging dapat sa is^ng katung-
gay. kulan.
PERSEVERAR. v. n. MagtiyagA. PERTENEeiENTE. p. a. ng Per.
II
Mamamalagi sa mahabang teneeer. Nauukol; ukol.
53
418 -
PERT PESA
PERTENENGIA. f. Kaukuldn; PESADUMBRE. f. Kabigatdn. ||
pHttkakaukol. fig. Damdamin at sukal na Io6b.

PERTlNAdA. f. Kaulitan; ka- PSaME. m. Pakikidalamhati;
trgas^n ng ulo. pakikipighat!.
PERTINAZ. adj. Maulit; ma PESANT|]Z. f. KabigatAn.
tigds ang ulo. f|
fjg. Napaka* PESAR. m. Damdamin; dalam-
tagfil hati, H Pagiisisi sa nagawdng
PERTINENTE. adj. Nauukol sa sala,. I vi n. Magkaroon ng bi-
is^ng bagay, |j
AkmS. gdt 6 timbdng. H Bumigat na
PERTREGHOS. m. pl. Mga ka- tuto6 II
V. a, Timbaogin.
mga sandata at kasaog-
gamitd.n, PESAPOSO, SA. Nagdaram- adi.
kapang gamit sa mga sasakyang- ddm 6 nagawdng
nagsisisi sa
dagat. sala Nagdaramdam.
II
PERTURBACI6n. f. Pagligalig; PESGA. f, Pangingiada. Hanap- ||
pagkaiigalig. buhay na paagiogisdA. Aag pi- ||
PERTURBADOR, RA. adj. y s. nangisdd.

Mangl iligalig ; manggugul6. PESGADERiA. f. Po6k na tin-
PERTURBAR. v. a. Ligaligin; dahan ng mga isdA.
guluhin. II Hadlang:^n ang nag- PESGADERO, RA. m. y f. Ang
tatalumpati. tl y. r. Maligalig; taong naglalakd ng mga isdll.
maguI6. PESGADO. m. Isddng huli.
PERYERSIDAD. f. Kasamadng PESCADOR, RA. adj. y s. Ma-
labia. ngingisdA.
PERYERSO, SA. adj. y s Napa- PESGAR. Mangisdd.
V. a. fig. ||
kas^m^.
y fam. Hulihin ang isdng tao
PERYERTIR. y. a. Guluhin an
sa pagsasalitA 6 paggaw& ng dt
ayos ng mga Pasama- bagay. ||
iaaaat^y. 1 fig. y fam. Makam-
fn sa pamamagitan ng masamaog tdn aog bagay na ninanais,
aral at halimbaw^ ang kaugalian
PESC0Z(3N. m. Dagok sa batok
n| isdng tao. 6 ulo.
PESA. f. Panimbdng.
-
Malaki
PESC0ZUD0, DA. adj,
PESADEZ. f. Kabigat^n. ll fi.
ang liig 6 batok.
Kaulitan; katigas^n ng ulo. il fig.
PESCUEZ0. m. Batok 6 liig.
Abala; pagil.
PESEBRE. m. Sabsabaa; laba-
PESADILLA. f. Bangungot. |
PaHgarap. BgAn ng mga hayop.

PESADO, DA. adj. Mabigat na PESEBRERA. f. Pagkakahandy ng
tuto6. Matindf; malalim
N fig. mga labangdn.
kung sa panaginip. fig. Mabagal. || pfiSIMO, MA. adj, Kasamdsama-
II
fig. Nakaaabala; nakagagalit. an.
419
PESO PETR
PESO. m. Bigdt; timbdng. | balot ng bat6. II May uring ba-
TinabangBD. ^ i t6.
PEsgUERA. f. Po6k na pangis. PETRIFICAR. V. a. PagbatuWn;

daan gawing kapara ng bat6. | v. r.
PESQUERfA, f. Pangingisda. . Magbato; magparang bat6.
PESguERO. RA. adj. Mangingis. PETROSO, SA. adj. Mabat6.
dA. PETULANGIA. f. Katampalasa-
PESQUISA, "
f. Paghahalungkdt; nan; kapangahasan.
pagsisiyasat. PETULANTE. adj. y b. Tampa-
PESQISAR. V. a. Maghalung. .lasan; pangahas.
kdt; magBiyasat. PEZ. m. Isd4 sa tubig.
PESTAlifA. f. PilikEpatd. ,
*
PEZ6n. m. Tangkdy ng dahon,
PESTAfJFAR. V. n. Kumisdp ang bulaklak 6 bunga ng mga ha-
mga naatd,, laman. H Ut6ng n| suso.
PESTANEO. m. Pagkis^p ng mga pZUf?A f. Kuk6 ng kabayo,
matd,. baka, baboy at ibp.
PESTE- f. Sakit na salot. | Ma- PIADA. f. Pagiydk Dg mga sisiw
sam&ng am6y. 6 inakdy ng mandk, ibon at ibp.
PESTIEERO, RA 8dj. Nakapag- PIAD080, SA. adj. MaaTvain.
papasalot; lumilikb& ng pagka- PIAN, PIAN. m. adv. fam. Utlk-
kamatdy. utik; in6tin6t
PESTILLO. m. Kaling ng pint6; PIAR. V, n. Umiydk ang sisiw 6
panarangki ng pint6 sa gawing inakdy ng man6k, ibon at'ibp.
lo6b. I fig. y fam. Tumawag 6 lu-
PETAGA. f. Kalupl. muhog. '
PIARA. f . Kawan ng mga baboy,

PfiTALO, m. Bot. Talulot.
kabayo at ibp.
PETATE. m. Bani: .
PICA. f. S bdt na mahabit.

PETIGION. f. Pdghingi. | Ka-
PIGADA. f. Sund6t ng tukA. |
hingian; kahilingan.
Sugat na gaw4 ng tuki.
PETieiONARlO, RIA. adj, y 8.
PIGADURA. f PagtukA. | Dkird.
.
Humihinit 6 humihiling ng isdng Sugat 6 tund6 ng tuk&. |

I
bagay- Tabakong ginayat.
PETIMETRE, TRA. m. y f. Ma- PIGANTB. p. a. ng Piear. Na-
pag&un6d sa bagong kalakardn 6 nuBuk^. II adj. fig, Salitang ma*i
moda. big^t at nakapagdaramd&m. |
PETITORIA. f. Kahilingan 6 ka- m. Ang maangbdng'.
bingian. PICAPLEIT0S. m. Um. MahiHg
PETO. m. Baluti sa dibdib. I sa pakikipagusdp. | taoi. Mana-
Palamuting inilalaglLy sa dibdib. nanggÎ na waldngmga usapfn, na
PSTREO, A. adi. Mabatd; naba- nagpapalibotlibot upang makakita.
420
PIGA PIED
BIGAR. Duruin ng matulis.
V. 8. PIEDaD. f. Awa; habdg.
II
Tukalo. Tadtarln ng maliliit.
II
PIEDRA. f. Bat6. ||
Gilingdn. ||
I Tumuk& ng palay o pagkain

Po6k na pinagialagy^n sa mga
ang mga hayop na may pakpdk. batang tapon. 1 Pingkian. |i
fig.
Ktimapdt sa pain ang isd^. SimuIS. na pinanggagaliogan ng

II
Kumati ang alinmdng bahagi isdng bagay at nagsisilbing ba-

H
ng katawdn. taydn. II Piedra imdn- Batii-
PIGARDiA. f. Gawang tampala- balani. || Piedra p6mez^ BugJt.
gan; kapusungdn. ^KalikutdA ||
PIEL. f. Baldt Katad. Dar uno
II ||
ng mga bati. Gawang maha- ||

la piel frs. fig. y fam. Mamatdy.
lay. pl.
II
Malalaswang pangu- PILAG0. m. Laot ng dagat. ||
ngusap. Dagat.
PIGARO, RA. adj. Hamak; tam- PIERNA. f. Bintt. Hit^ ng II
palasan; magdarayli; waMng hi- mga hayop na apat ang paa at

y&. I Sandy sa mga gawdng mga may pakpdk.
pailallm. PIEZA. f. Piraso bahagi ng
6
PieO. m. Tuk& ng mga hayop ipdng bagay. ||

Salapi. Hiyas; ||
na may pakpdk. li Tangos 6 kasangkapan. | Bul6s ne damit.

ngusng6s. Pangkinis ng bat6
|| II
Alinmdng bahagi ng isdng ba-
6 piko ng kantero. Talukt6k ||
hay. Pieza de artilleria' San-
II
ng bunddk. fig. y fam. Biblg.

||
datang pangdigmS..
PICOTAZO. m. Sundot ng tukA PIGMEO, A. adj. y s. fig. Na-
ng mga hayop na may pakpak. uukol sa tao 6 bagay na napa-
II PasS. ng tuk&. kaliit; ang bagay 6 taong na-
PIGOTEAR. Tukain; su- V. a. pakaliit.
gatanngtukS,. fig. y fam. Du- II PIGRO, GRA. adj. Tamad.

malddl; magsalit& ng waUog ka PILA. f. Lalagydn ng bendita sa
munasan. v. r. fig. y fam, Mag-
||
pagbibinydg.
kagallt ang mga babae ng nag- PILAR. m. Hanggahang bat6 na
tatakapan. ginagaw^ng tandd sa mga lan-
PICT0RICO, CA, adj. Nauukol sangan. ||

Haliging bat6,
ss pintura. PILON. m. Sahurdng bat6 na
PICH6N. m. Inakdy ng kalapati. itinatay6 sa mga batis. II Asu-
PIDIENTERO. m. Wagpapalim6s. kal na hinulmd.ng bu6. |1
Paba-
PIE. m. PaS. M IBatay^n 6 tun- t6 sa timbangang romano.
tungan ng is^ng bagay. Ang || PILOTO. DQ. Ang namamahali
budng katawAn ng punungkahoy, sa isdng sa'âkydngdagat.
lalu na't bati. Tining. U Su- II PILLADA. f. fam. Gawdng katu-
kat na may labingdalawdng pul- tubd ng mga hindl nagaral; ka-
gada, A pie. m. ady. Lakgd
II pilyuhdn.
421
PILL PINT
PILLAJiil. m, PaDgungumlt; pa- II
fig. Tandg, sa labds na ki*
n|ungulinib^t; ragnaDakaw. nakikilanldn ng mabutl 6 masa-
PILLAR, V. a. Mangumit;
mag- mdng uri ng isdng tao 6 bagay.
nakaw. y HulihiD 6 suoggabdn PINTADO, DA. p. p. ng Pintdr.
ano: is^ng baaay. I adj. May ibd't ibang kulay;
PILLERIA. f. Katipunan ng mga tnay sarisaring batik.
Gawd.ng katutubd PINTAR V. a. Pintahan; ma^-
piiyo. {{ fam.
pint^, fig- Ilarawan sa pama^
sa mta dt nasaral. I
PIMIENTA. f. Pamintd. magitau ng mga pangungungusap

PIMIENTO. m. Pund ng si!i. ang isdng bagay. | v. n. Mag-
Buiiga ng sili,
simulang magkulay ang mga bu-
PIMPOLLEGER v. n. Magusb6ng; ngangkahoy sa pagkahin6g. ||
maslanubd. V. r. Maglagay ng kulay sa

PIMPOLLO. m. Talbos; usb6ng; mukh&.
Bata
PINTOR. RA. m y f. Ang nag-
lanubd. |1 i
fig y fam. 6
sasanay 6 marunong ng pagpi-
binatit na namumuk6d sa iba
pinta.
sa gandd at kisig. Karunungan sa
PINTURA. f.
PIMPOLLUDO. DA. adj May pagpintd. | Larawang pinintd. ||
maraming usboag 6 taib6s.

Mga kulay na ginagamit sa pag-
PINAGULO. m. Bubungan 6 ta
pintd,
lukt6k ng is^na malaking taha-
PIO, A. Maawain; mahabagin. ^
nan 6 simbahan. | fig. Bahaging
II
m. lydk ng mga inakdy lig
dakilll ng isdng karunungan 6
mga hayop na may pakpak,
ibdug bagay.
PIOjO m. Kuto.
PINGELAR. V.. a. Magpiiitd. ||
PIOJOSO, SA. adj. y s. Kutuhin.
Maglarawan. fig. Abd; maramot.
II
PINGHADOR. RA. adj y s Naog- PIPA. f. Bariles na pinaglalag-

dudurd. ydn ng alak. Hititan ng ta- ![
PINGHaDURA. f. Pagdur6;pag. bako 6 sigarilyo.

kadurd. PIPAR. V. n. Magpipa.
PINGHAR. V. a. Duruin; sun- PlQUE. m. Sukal ng lo6b na likha
dutfa ng matulis. | v. r. Ma- ng pagtatalo. Pagpipilit ng pag-
|i
durd; masundot ng matulis. gaw& og isdng bagay dahil sa pa-
PINGHAZ0' m Dur6; sundot. kaibig na labis 6 pagkakaro6n ng

PINGHO. m. Pangdurd 6 pang- kapangagdw. A pigue m. adV'
||
8und6t, Malapit, nasa paaganib. Eehar a

||
PlNGtiE. adj. Matabd; maman- pique frs. Mar, Palubugin ang

tik^. li fig. Masagan^; maius6g. sasakydngdagat. Irse a pique. ||
PINTA. f. Batik sa balahibo ng fr8.Mar. Lumub6g sa tubig ang

mga hayop. Patdk ng tubig. |)
sasakydngdagat.
422
PLAC PLAN
PLAGEME. m. BatL PLANieiE. f Kapatagan,
PLAGENTA. f, Zool Inunan. PLANO, NA, adj. Patag. 1 m,
PLAGENTARIO, RIA. adj. Nau- Sakat at ayos na pinagkukunan
ukol sa inuiian. sa itinata^^ng bahay; sukat ng
PLAGENTERO, RA. adj. Kalu- lupa.

giidlugod; matiwas^y; maligaya.
PLANTA. f Talampakan. Ha
laman. | Pananim.
PLAGER, m, Kasiyahan ng io6b. PLANTACi6N, f. Pagtatanim. ||
Tuw4; lug6d. | Ligaya; allw.
li
Pananim.
pagliliwaliw, | v. a. Maka- PLANTADOR. RA.
M adj.y s. Nag-
luff6d; raakagalak. tatanim. m. Kasangkapaog
|
PLAeiBLE. adj. Nakalulug6d; pangtanlm.
nakagagaldk. PLANTAR. V. a. Magtanlm. M
PLAGIDO, DA. Tiwasdy;adj. fig. Itaô 6 itatag ang isdng
payap^; tahimik; | Nakalulugod. bagay. || fig. Magtatag; mag-
PLAGA. f. Hampda ng Diy^s; tay6.
malaklng kasakuaaan sa is^ng PLANTEAR. v a. Tayahin; ba-
bayan. | Karamdamang duma- lakin. || fig. Magtatag; magha-
p6 sa ising tao. H
Sugat. |j
rdp.
Aliamdng kasawidngpalad. | Ka- PLANTEL. m Po6k na alagadn.
saganaan sa mga bagay na nang mga
hayop.
nakapagkakasaklt. PLANiO, A. adj Nauukol sa
PLAGIAR. V. a. fig. Uaaangkin lupang taniman 6 matatamndn.
ng akda ng ibd; manghuwdd sa m. PdKtatanim. | Paaanlm.
\\
Ripulat ng ib^. PLANIDERA. f. Babaing upahdn

PLAGIO. m. Panghuhuwdd sa up^ng sumama at manangis sa
libing,
akd4 ng ibd.
PLiiNIDERO, RA. adj. Nakaiiy^k
PLAN. na. Tads ng ibabaw ng
lupii Panukali; balak. nakababagbig ng lo6b.
at
U
Ang bawa't mukh& PLAtoO. m, Himut6k; bibik;
PLANA. f .
tapg's.
ng dahon ng papel. \ Impr. PLA]RlR. V. n, Humibik; lumag-
Katipunan ng mga titik na ou- h6y.
mubu6 ng is^ng mukhd, PLASMAR. V. a. Gumaw&, hu-
PLANADA. f, Kapatagan. mugis 6 yumari ng isdng bagay
PLANGHA. f Piraso ng bakal sa pamamagitan lig luid.
na kininis at pinabpad. | Ka- PLASTA, f. Alinmdng bagay na
sangkapang pamirinsa malamb6t, gaya ng kinamal na
PLANGHADOR. RA. m. y f. Ma- ludd at ibp.
mimirins^. PLASTIGA. f. Karunungan sa
PLANGHAR, v. a. Mamirinsa; paggawg sa mga bagay na lu^d,
mamalansa. yeso at ibp.
423
PLAT PLEG
PLATA. f. Pllak. PLEGABLE. adj. Mailulupt; ma-
PLATAPORMA. f. TaatunganK titikl6p.
tabld. Sahig sa itas na pa-
II
PLEGADIZO, ZA. adj. Madaliag
rang suteya ng mga tore at ibp. mailupt 6 matikl6p.
I Tuntungan sa pagpaDhik sa PLEGAR. V. a. Kubutdn ang
uoahan at hulihdn n| naga tram- isdng bagay; piligesan. 1| Itui^t;
biy^ na tinatayuan ng konduk itikl6p. II V. r. fig. Pahinuhod;
tor, raanioingil nt ihp. 8umun6d.
PLATANaR. m Sai[)gan. PLEITEAR. V. a. Makipagus^p.
PLATaNO. m. Sagine;. PLEITO. m. Usdp; usapin, U
PLATEABLE. adj. Mailulub6g sa PagtataI6; pagaaway.
piiak. PLENILDNIO, m. Kabilugan ng
PLATEADO, DA. p. p. ng Plateiir. buw^n sa langit.
H adj. Kulay pilak. PLENITUD. f. Kabuu&n; kapu-
PLATEAR. V, a. I ub6g sa pilak nuan.
ang is^ng bagay. PLENO, NA.- adj. Pun6; tiglb.
PLATERIA. f. Gawaan ng mga PLSTORA. f. Kbsaganaan sa
hi^ds na gintd at pilak. | Tin- du(26
dahan ng mga hiyas. PL^YADE. f. fig. Lipon ng pi-
PLATIGA. Usapan; panaydm
f. t6ng taong maririUg.
H
Pangaral ng parl sa simbahnn. PLIEGE. m. TikI6p; lupi; pile-
PLATIGAR. V. a. Makipagusap; ges.
makipanayam; makitungo sa pa- PLOMO. m. Tingg&, Pabigdt.
H
ngangalakai.
H fig. Pungl6
PLATIFICAR. V. a. Gawfng pilak
ang is^ng bagay.
PLUMA. f. Pakpdk; bagwis. H
Panulat; panitik. II fig. Kaua-
PLATILLO. m, Bilao ng tirnba^
lingan sa pagsulat. ii fig. Ma*
ngan. || pl. Pumpiydna
nunuidt.
PLATO, m. Pinggdn. |j Ulam 6
pagkaing idinudulot. PLUMAJE. m. Katipunan ng ba-
lahibong nanpapadilag sa hayop
PLAUSIBLE. adj. Kapuripuri. j
PLAYA. f. Dalampasigan; bay- na may pakp^k. | Balahibo ng

bayiB.
ibong inilalag^y na palamuti sa
PLAZA. f, Liwasan, Pamilihan

sumbrero at ibp.
|j
II
Eatungkulan; hanapbuhay. ||
PLUMISTA. Ang naghahanap-
m.
Eutll; tanggulan, buhay sa pamamagitan ng pag-
PLAZO. m. Taning na panahdn; sulat.l! Ang gumagawa ng mga
takd^ng araw. bagay na yariag balahibo 6 pak-
PLEAMAR. f. Laki ng tubig sa pdk Dg ibon,
dagat. PLURAL. ad]. y s. Marami.
. .
424 --
PLUR PODE
PLURALIDAD. f. Karamlhaa ng na makapagutos. j|
Pagmamay-arl
bilang sa isôg bagay. II v. a. Maka
PLUS ULTRA. lcc. lat. Sa dako pangyari, || Magkaro6n ng ka-
pa ro6n. panayarihaa. Mangyari; maari.
||
PLUYIOSO. SA. adj. MaiiUn. PODERDANTE. eom. lAng nagbi-

P03LACI6n. f. Pamamayan. ||
bigay ng kapangyarihan sa ibd
Bilang ng mga tao sa isaag ba- upang makapangatawdn sa kaniyd
yan | Siyudad; kabayanan. sa paalilitis.
POBLADO. m. Siyudad, bayan; PODEHABIENTE m. Ang bi-
nayoD 6 po6k. nigydn ng kapangyarihang ma-

POBLADOR, RA. adj. y s, Ma kapangasiwlt sa kayamanan 6
mamaydn. pagaari ng nagbigay.
POBLAR. V. a. Mamayan; pama PODEROSO, SA adj. y s. Ma-
yaoan ang isdng po6k. | Mag kapangyariban. Napakayambn. II
parami. v. r, Lum^gd; duma- |J

Dakila; tanydg. H MabisA.
||
mi ang mga dahoa ng punung. PODRE. f. Nan^.

kahoy 6 halaman. PODREDUMBRE. f. Kabulukdn.
POBRE. adj. Mahirr.p ang bu- II
NaLa. I fig. Damdamin sa
hay; dukha. fig. Timaw^; ha-
II lo6b na di naipahahayag.
mak, fig,
II
Kulangpalad; kaa- PODREDURA. f. Pagkahul6k.
waawS,. POEMA. m. Akddng tul4.
POBREZa. f. Kahirspan ng buhay; POESIA. f. Tul& II
Pagtula.
karukhadn. | Kawaldn ng sukat POETA. m. Makatlt.
na pagkunan; kasaiat^n. P0TIC0, CA. adj, Nauukol sa
POeiLGA. f. Kalungâ ng mga tu'&.
baboy. fig. y fam, Alinmdng
||
POETISA. f. Babaing manuDul&.
po6k na mabahd at nakaririma-
POETIZAR. v.n. TumuU. v. a. II
rim. Tulain.
POeO, CA. Kauntl; kap6s.adj.
adv. c. Ka- POLEA. f. Kal6.
II
m. Kakauntidn. II
POLfiMICA. f. Karunungang nag-

kauntt. Foco d poeo. m. adv.
II
dahandahan. Poeo tuturd ng mga kaparaanan sa

Untiuntl; [|
paglust)b 6 t^pagtatangg61 sa
mds menos. m. adv. Humiîit
alinmdtig kut^. Pagtatalong
kumulang. Por Poeo* m, adv.
II
||
ginagawd sa pamamagitan ng
Muntl na.
sulat
PODA. Pagpulak ng mga sa
f.
ng^ng ng halaman.
labis POLEMISTA. eom. Manunuldt
PODAR. V. a. Pulakin ang mga na nakikipagtalo sa sinusulat.
sangdng labis ng halaman. POLEN. m. Pulb6s na nasa ubod
PODER. m Kapangyarihan;Iakds Dg mga bulakldk.
425
POLI POLV
POLIGE. m. Daliring hinlalaki' POLVO. m. Alikab6k. H Pulb63.
POLIGaMIA. f. Pagaasawa sa POLVOREAR. V. a. Alikabukia
minsaoan ng isdng lalaki sa ma- ang isaag bagay,
raming babae, POLVORIENTO, TA, adj. Pund
POLlGAMO, MA. adj. y s. Na- ng alikabok.
uiikol sa lalaking maramiog asa
POLYOROSO, SA. ad^. Maalika.
wa,
b6k.
POLIGLOTO, TA. adj. NBsusulat
sa ibd't ibdng wik^. | Nauukol POLLA. f. Dumalagang mank.
sa taong maalam ng maramlng POLLERIA. f. Po6k na pinagt!-
wik^, tindabdn ng mga man6k.
POLILLA. f. Tanga. fig. y fam. II POLLO. m. Sisiw. H Inakdy ng
Ang taong nakamumuhi. mga pukyutan,
POLIN. m. Panggulong. POMEZ. f. Bug^.
POLIPO. m. Dikya. POMPA. f. Dingal; garî. |
POLISILABO, BA. adj. Nauukol Pagsasay^ng mariDgal,
sa pangungusap na may mara-
ming siâba.
POMPOSO, SA. adj. Maringal;
magar^.
pOLlTfiCNICO, CA. adj. Suma-
sakidw ng maramiag karunungan. POMULO. m, But6 ng pisngi.
POLITEISMO. m. Aral na nag- PONDERABLE. adj, Matitimbdng.
tutur6 ng maraming Diy68. P0NDERACI6n. f. Pagtaimtim,
POLITIGA. f. Karunungan ng pa- pagsasalo6b at pagiingat sa si-
mamakiaia sa bayan. | Kabuti easabi 6 ginagawang bagay. ^
hang pakikihardp sa kapuw^. Pagpapahalagd sa isdng bagay.
POLITieO, CA. adj. Nauukol sa [|
Pagtimbdng sa isdng bagay.
karunungan ng pamamahali sa
PONDERAL. adj. Nauukol sa
bayan. Magalang; mabuting
i timbdng.
makihar^p sa kapuwa. PONDERAR. V, a. Timbangln. U
POLTRON, NA. adj. Mahiman;
Pahaiagahdn; pamahalfn.
tamad,
fam. Mag. PONDERATIYO, VA. adj. Nag-
POLTRONEAR. v. n.
papahalagd sa is^ng
bagay. H
tamdd.
Nauukol sa taong nagbibigdy ng
POLTRONERIA. f. Katamaran. malabis na halagd sa mga bagay.
P0LTR0NIZARSB. v. r. Magpa-
katamdd, PONDEROSO, SA. adj. Mabig^t.
Alikab6k na fig. Mab&l na asal.
POLYAREDA, f. isi I
nasabdg ng hangin. PONEDERO, RA. adj. Nauukol

POLYERA f. Lalagyan ng pul- sa mga hayop na may pakpdk
b6s sa mukb&. na nangingitldg.
54
.
426
PONE POPU
PONER, V. a. Ilagdy sa is^Bg II
H^: &g sa bayan 6 mamama-
po6k aag isdng tao 6 bagny. S yan.
Ihand& ang isang basay. H Ba- POPULARIDAD. f. Pagkabantog
mikng. I Parnusta. | I aubaya ng UAnn tao sa bayan.
ang isdiig bagay sa kapasyabao POPULARIZAR. V. a. Ibamt6g 6
ng ib^. I Iûlat. H Mangi ]6g itan^^g ang isdng tao sa bayan.
ang mga feayop na raay pakpak V r. Mttbaot6g 6 matanydg
1]
H lukol ang isdng tao ea isanu sa bayan.

hanapbuhay 6 katungkulan. || POPULOSO SA. adj. Nanukol sa
Ikapit; iakrnA | Ibingit sa pa llawiiian 6 siyudad na may ma-
nRanib. || t, r. Lumag^y. |1
v r. r minz mama'rjayan.
Tumuto^* Biakipagbarap; lunaban. POQ-UEUAD f. Kauntiin; kati-
H V. r. Magbibis; enaggay^k. 1 niawaan. Kahinaan n| loob;||
Y. r. Lumubig aag araw. kaduwagdn.

PONIENTE. 1. Kanluran; lubu* POR. prer, Sa; dahil sa.
gaii n| araw. P0RCI6n f. Bahaging kinuha sa

PONTAZGO. m, Bayad na si karamihan
nisiiiin sa pagdaraan sa liga PORDIOSEAR. V. n. Magpalimos
tuUy
PORDIOSEO. m. Paagbihing!
PONTEAR. V. a. Gumaw& ng tu
ng hm6s.
Uy.
PONTIFICAL. adj. Nauukol sa PORDIOSERO, RA. adj. y s, Nag-
papaUmos.
Papa 6 Arsubispo.
PONTfFICI. M. Ang Arsubispo PORFf A, f . Pdkikipagtalo n| ma-
6 Ubispo sa isdng bayan. ulit. II Pagmamaulit.
PONZOf<rA. f. Kamandag; lason. PORPIADO, DA. adj. Matigds
fig. Aral na sumisira sa ma- ang ulo; mauht.
I
buting kaugalian. PORPIAR Makipagtalo rg
V. n.
P0NZOS^0S0. SA. adj. Mt.ka- maulit. I Magmaulit; magpiht.

naa&ddg. fig. NakasasamH sa H Magpilit
?a isdng gawa.
|
kagalingan ng kaluiuâ. PORO. m. Kilabot ng baldt;
POPA. f. Huhbd,n ng mga buta?' na malililt.
stisakydngdagat. POROSO, SA, ad]. May mga bu-
POPULAGHERIA. f. Kabantugang tas.
natatam6 sa mga taeng pangka PORQUE. conj. eaus. Sapagka;

raniwan. pagka. H lôrq\ie? Bakil. |
POPULAGHO. m. Mamamayang conj. final. Upang; nang,

paniKkaraniwan. PORQUfi, m. fara. Dahilan; san-
POPULAR. adj. Hauukol sa bavan. bi.
.
- 42 7 -
PORQ PORT
PORQUERIA. f. fam. Kiriiraihan; PORTERO, RA. m. y f. Tanod-
iiDai: Siikil. I fam. Gawdag pint6.
raariimi 6 kabastusaî. PORYENIR. m. Panah6ng haha-
P0RQUERIZA. f. Kii'uagaa Dg rapin 6 darating.
btr)ov
POS. prei insep. Sa lik6d; sa huif.
P0RQUERIZ0. m. Angtagapag-
En Pos, m, adv. 8a kabil&.
II
alagr^ ng mga baboy. POSADA. f. Tahanang sarili ng

PORRA. f. Pangbamb6. iedrg tao. ^ Bahay patuluyan,
PORRAZO. m. Harapds n? bam POSADERAS. f. pl. Mga pigt.
b6.
P03ADER0, RA. tdy y s. Ang
PORTADA. f Palamutin<< inila
I ayipapatuloy sa kaniydng bahay
iagdy aa hardp ng mga tahanang sa pamamagitan ng upa.
maiaki. II fig, Mukhi, ng isaoK
6 unang makha
POSDATA. f. ADg iaihahabol sa
bngay. II
Taklj
huli ni sulat.
ns akilit.
PORTADOR, RA. 8dj. y s. May POSEEDOR, RA. adj. Nagma-

taglay 6 may daid.
may ari.
PORTAL. m. Pintfiag m^îakl ng POSEER. V. a. Magmayarl ng

bahay.
bagay.
)siini MakaaUm ug ga-
||
nip n| is^ng wiki. | r. r. Ma-

PORTAR. V. a. ant. Daihia. ||
kapangyari sa earili.
V, r. Magpakaigi; magpakahusay.
PORTATIL. adj. Buhatbuhat POSESION. f. Pagmamay-ari;

pagkakamit ng isdng bagay.
PORTAVOZ, m. MiL Paltakak.
PORTE. m. Pagdadad. Upr i|
POSESIONAR, T. a. Ipapri ang
sa pagdadala ng isaug bagay sa isdng bagay. |j
v. a Magmay-
ibing po6k. Paguugaii 6 ka- ||
ari n| ie^ng bagay.
asaUn. P03IB1LIDAD. f. Pangyayaring
PORTEAR Dalhin 6 ihatid
V. a. magkaro6n 6 makagaw& ag is&ng
aai isdng bagay sa ibana dako. bagay. H Kapangyarihaig maka-
|j
V. n. Kumat6g sa pint^ 6 gawA. Kayamanan ng hing tao.
II
bintana. POSIBLE. idj. Mangyayari 6

PORTENTO. tn. Hiwaga- paog maaari.
yayaring nakamamaDgi a P08ICI6n. Tindig;lagiy; tay6.
f
PORTErfT0S0, SA. adj. Kai:^^- II H Kalagayan 6 ka-

Paiialagiy.
is^ at waldng kaparis na naka tayuan ng bawa't tao.
mamangh&. POSITIYO, VA adKTunay;hindl
PORTERiA. f. PmtuaBg malakl mapagaalinianganan.
na pinapasukan pa bahay, Ka- II POSO. m. Tiaiig; latak. | K^-
tungkulang pagkatanod pint6. tahimikan; katiwasaydn.
;
428
POSP POTA
POSPONER. y. a, Ipagpahull. ||
POTABLE. adj. MaiiD6m.
fig. Tinandn ang isdng tao 6 POTENtlA. f. Kapangyarihang
baaay ng mababll, kaysa ibd. maiiagaw& ng isang bapiay. |
POSTE. m, Haligi. Kihariû; pagakop. Kapang- ||
POSTEMA, Pigsd; f. bag^. yariban at lakas ng isang ban-

POSTERGAGION. f. Pagantala. B& IIAng alinman sa tatlong
POSTERGAR, v. a. Aotalahin; bis^ ng kaluluwa, na isip, bait,
patagali . at alaala.
||
Bans^.
POSTERIDAD. f. Inap6. POTENTADO. m. Hari 6 prin-
POSTERIOR, ad]. Haii; kaaun^d. sipeng makapangyarihan at ma-
POSTERIORIDAD. f. PagkahuU. yaman.
POSTILLA. f. Langib n| sugat, POTENTE. adj. May lakas 6
POSTILLOSO, SA. adj. May kapangyarihan. jl
Makapangyari-
langib. han.
P03T MERIDIEM. loe. lat. Sa POTESTAD. f . Kapangyarihan sa
hapon, bagay.
isdng
POSTRAR. Pasukuin; pa
V. a. POTRA. f. fam. Lusl6g.
pagpakumbabaio 6 igib^ ang isang POTROSO, SA. adj. Niluluslusdn.
bagay. | Papanghinaio ang isdng FOZA. f. Luldk.
tao, V. r. Manikluhod; manga-
il
POZO. m, Balon. H Kalaliman
yupapll. Dg ilog,
POSTRE. adj. HuUg m. Hi- PRAGTIGA. f. Pagsasanay sa

magas. alinmdng gaw4 6 tungkulin.
II A la Postre. m. adv.
Sa huli; sa wakas PRACTICABLE. adj. Maisasa-
POSTRER. adj. gaw&.
Huli,
POSTRERO, RA. PRAGTIGAR. V. a, Sanayin;isa-
adj. Huli sa
ffaw& Magsanay.
handy; katapusdn. II
PRADERA. f. Pastulan; parang.

POSTRIMERfA. f. Mga huling
PRADO. m. Pastulan ng mga
H Ang
taon ni kabuhayan, bawa't Po6k na ka-
hayop; parang, tt
is^ sa apat na hullng bagay na

ayaaya na pasyalan,
sasapitsa tao na gaya nit6:
PREAmBULO. m. Pasimuld; pa-
kamatayan, paghuhuk6m, ap6y
undng saliti,
na waldng hangg^n at kaluwal-
PREC AUGION . f. Pagiingat
hatian
sa anomdng kapanganibdn.
P6STUM0, MA. Sumilang adj. PREGAUeiONARSE. v. r. Mag-
sa maliwanag pagkaradng mama- ingat; mangilag sa kapanganiban.
tAy ng amd 6 ng may gaw&. PRECAVER. V. a. Hagan ang
POSTDRA. f. Tayd; bikas; ast4. is^ng kapanganiban. II v. r. Mag-
H Paglalagdy 6 pagtatanlm ng ingat; umilag sa kapangani-
mga punungkahoy. ban.
_ 42.
PREG PREG
PRECAVID0, DA. adj. Maingat, PREeiSAR. V. a. Takdadn 6
PRECEDENCIA, f. Kauaahdo; tiyakin ng lubusan, Piliting ||
pajikakauna. ||
Katangian; kada- guraawd ng is^ng bagay.
kilaan, PREdSlON. f. Pangangailangang
PREGEDENTE. p. a. ng Preeeder hind! maiwasan.
Naunna 6 nangunguna. nai. ||
PREeiSO, SA. adj. Kailangan;
Pangyayaring nauna. bindt maiiwasan; sapilit^n. i Ga-
PREGEDER, v. a. Ipagpauna. II
ndp; tunay; tiydk.
luna II
fiyr. Magkaro6n ng ka- PRECITADO, DA. adj. Nabang-
taneii^n ang isang tao ea ibd. gft nang mauna.
PREGEPTO. m. Atas; utos. PREdTAR. V. a, Banggiting ma-
PREGEPTOR. m. TagapaKtur^. una.
PREGEPTUAR. V. a. Maglagda PRECLARO. RA. ad]. Marildg;
ng utos 6 tuntunin. dakil^.
PREGES. f. pl. Mga satnd 6 PRECOCIDAD. f. Pagkamaaga;
luhg. II
Mgapanalangin sa Di- kaunah^n sa panah6a.
yos, sa Mahal na Birhen 6 sa PREC0NCEBIR. v, a. Isiping
mga Santo. maaga ang isdng bapay.
PREGIADO, DA. adj. Mahalaga- PREC0NIZACI6N. f. Pagpuri sa
II
Maoagmapuri; mapagpahanga. ipdna tao 6 bagay ng hayagan-
PREGIAR. v.a. Pahalagahdn. H PRECONIZAR. V. a Purihin ng
V. r. Magmapuri; magpaha- hayagen ang isang tao 6 bagay.
ng^. PRECONOCER. v. a. Hulaan;
PRBCIO. Halaga. fig. m.
Ka- II
kilalaning mauna ang isdng ba-
mahalan 6 kahalagahan,
PRBdOSIDAD. f. Kahalagahan. PRECOZ. adj. Manp.a; una sa
R Bagay na mahalaga. panahon. H fig. Nauukol sa tao
PREeiOSO, SA. adj. Mahalag^; na nasa kabataan pa ay nagpa-
I
Mapagpatawd; masaya, fam.
||
pakilala na ng malabis na kata-
Magandd. linuhan,
PRECIPICIO. m. Bangfn. f|
Pag-
PREGURSOR, RA. adj. Nangu-
kahulog na bigl&.
nguna.
PREGIPITADO, DA. adj. Bigl^-
bigl4; dalosdaIo8.
PREDEeiR. T. a. Hulaan.
PREGIPITAR. IbuHd; itulak V. a, PREDESTINAR. v. a. Haan ka-
pagkaraka na ang is^ng bagay
mul4 sa pook na matads. v. r. ||
fig. Magdalosdalos sa paggawd sa kinauukulan.

ng isdng bagay. PREDICACI6N. f. Paghahay^g
PREeiPITE. adj. Nasa panganib ng isdng bagai*. | Panganga-
na mabulid. ral II
Aral na iEihahaydg,
430 -
PRED PREG
PRIDIGADOR, RA. y s. Na
adj. srapastawag.
B|aB|aral. S oi Tagapang&ral n| PREGUNTA. f. Taiong.
ebaBghelyo. PREGUNTAR. v. a. MAgtaeoDa:;
PRSDie^R. V. a. IptViHyHK ang magusi^^.
isdni bagay. H
Mmgaral 6 na^g PREJUICI0. m. PaKkukurong ma;
sermon | Panhiua labi ang 8gi sa isang bagay.
is^ng tao. 1 fig. PAOg'is^pan ng PREJUZGAR V. a. Magkurong
hu6ng bagsii^ aag 'nî^g tao sa maaga sa isdng bagay; magpas-
masamdog hilig y^ng mauna.
PRDICCi6N. f Paahul^. PRELADO. m. Paring may ma-
PREDILECCI6N. f Pa^tn*mabal thd^ n* katuegkulan.
sa isdng tao ng tangi is, iba
PRELIMINAR. adj. Nagsisill iag
PREDILECT0, TA adj Pinaka-
p*simuli. II PttSimulA.
Hiamahal ng ta<igi.
landdng
PRELUDIO m. Simul&.
PREDISPONER. V. a. I
raauna ang mga ba^ây 6 kalo

PREMATURO, RA adj. Maaga.
Nangyayari n| una sa paBahon.
oban ng mga t-o s^ isang tiya^
y
v. r. Hamand^ I For. Nauukol sa babaing hiu-

na layunin. li
MîDblg. dt pa makapagHasawa,
PREDOMINAR. V. a. P
Humiglt sa ta^^ ang i^^ng bagay PREMEDITACI6N. f. Pagiisip
sa ib^.
muna sa isaag bagay bago isa-
K^paBgyan- gHW&.
PREDOMINIO. m.
hsn; kataaaan; panan.ig. PREMEDITAR V. a. Mpia rau-
PREFACI0. m. Pi*uaang saltA. na ang is^ng bsgay bago isagaw&^

PRErERENClA. f. Kalamangdn I For. Iîping mabuti aeg isin^
ba-
6 katangida ng isdng tao 6 kasalanan bago gawin.
gay sa ibd. PREMIAR. V. a. Gantihingpal^,
PREIEEENTB p. a. ng Preferir. PREMIO. m. Gantlniipal4.
Itiiiatangi: minîmagallrig.
adj Karapatda- PREMURA. f. Knhigpitan; ka-
PREEEIIBLE. .
gip tan; pagmaraadait.

pat itangi 6 magalingin.
Iiangi; maga- PREH^DA. f. SaDgl&. Alinmdng
PREFERIR V. a.
kasangkapan
||
Pc*laluin; lumamdng, hiyd-^, 6 palamud

lingi'^. 1
PagtatawBg. sa bahay. U fig, Ang pinakaubig
PRIGON. m-
Magpatawag ni lubos, gaya ng mga andk,
PREGONaR V. a
asawa at ibp,
6 magtawdg. Magduro. | ||
fig.
laiwalat; ihay^g s* mad!& ang PRENDAR T. a Magpasanglft.
isdng bagay aa nakukubli. II Maakit ang kalooban n| isdng

adi.ys. Nag- V. r. Mahilig; umibig ng
PREGONERO, RA. tao, II
m. Ta labis sa isang tao 6 bagay.

tatawag 6 naghahayi<% i
- 431
PREN PRE8
PRENDER. V. s. Tangndn 6 isang bagay. | Bagay na naku-
hawakan aai^ isang biuay. H
h; Padaluyangtubig.
huli. H \\
Hulihin; pilit'n. |1 v. n. Maa- Pangil ng mga hayop. Kuko |{
ugat Ana, hnlaraaii sa lu a. | ng enga iboug mangdaragit.

V. r. Maglagdy ng hiy^s ang PRESAGIAR. V. a. Hiiaan ang
mga babae. mangyayari sa pamatnam 'gitan
PRENDIMIENTO. m. Pdghui; ng DEsga palatandaan.
pagpiit. PRESaGIO. m. Palatandaang
PRENSA. f. Hapitdn. 1 fig, Lim- nagbababai^ ng naaagyayari.
bagan. || f!|^. P gKamamaha- PREêiENGIA f. Pagkakilala sa
mga bagay na di^rating.
PRENSAR. V, a. Hapitin; daga- PRSSeiNDIBLE. adj Maiiwasan

adn. 6 maipauubay^; maaaring huwii
PREMSI6n. f. Pagtangan sa i at-g gawfn.
bagay. PRESeiNDIR. V. n Iwasan; ali-
PRltADO, Di. alj Biiat's || sfn; huw^g isagawd.

fif. Fud6 6 tipib. I
m. Ka- PRESGRIBIR. V. a. lutos; itak-
bunti^^n; paibubuDlp. d4 ang isang bagay. ir#r. Ta- lj
PRll?EZ. f. Kabuati*an; pagbu- DGiubia ang pagmaieay-ari ng

buBtl. hiug bagay sa pamamagitan ng
PREOeUPAGlON. f. Kaabala- paglampas ng panahdn. | Mawa-
h^n Bg isip sa ising bagay. Idng bib4 ang ising tungkulin 6
PREOeUPAR. T. a. Pdgkaabtila' kasalanan sa pamamagitan ng

hin ni isip aog is^ng bagay. | pagUpas ng panahdo.
f<tf. Ihanddng mauna ang kalo PRESGRlPeiON. f. Paguutos;
ohan ng isang tao. v. r. Hu- ||
pafi.tatakd& ng isang bagay. ||
mand& sa isang bagay. For- Pagkatam6 nl isdng bagay

PREPARAGION. f. Paghahandi; sa pamamagitan ng paglipas ng
paghanda. paQah6n.
PREPARAR. V. a. Maghand& ||
PRESEA. f. Hiyds 6 bagay na
Ihand^ ang: i-âng tao >a 'iîni
mahal>fg^-
gawi. 1 V. r. Humandd. PRESENGIA. Pagharip.

f. Tm- II
dUy bikas at ayos

ng katawdn.
PREPARATIVO, VA. adj. Nauu-
kol aa inihahandd. m. Handd II
fig. A>aalang kasaiukuyan sa
II
isdng bagay.
PRBPUeiO. m. BaMt na naka-
babalot sa diilo ng pagaarl ng PRESENdAR. V. a. Humarip.
lalaki. PRESENTAGION. f. PaghaharAp
PRESA. f. Paghuli 6 pagkuha n^ 6 paghardp,
432
PRES PRES
PRESENTAR. v. a. Ipakilala ang PRESO, SA m. y f. B langgd.
isdng bagay; ihardp sa ising PRESTAeiON. f. Pagpapahir^m.
tao. Ibigay ng walang
b^yaei PRESTAMISTA. eom. Ang nag-
II
sa kapuw^ ang papahirdm ng salap! sa ihd,.

at kusangloob
isdng bagay. | Ipaâgay aog PRgSTAMO. m. Pagpapahirdm
katungkulan. ng sa'ap!,
isaag tao sa isang
V. r. Magpakilala; humardp. PRESTAR. V. a. Magpahirdm. j|
I
Humand6g ng kusang- Timulong sa ikapagtatamo sa
1 V. r,
isang bagav. v. r. Humand6g.
lo6b sa kapuwa. [(
PRESENTE. Nasa haraP; adj, PRESTATARIO, RIA. adj. y s.
Kasalukuyan. H
m, NanKhihir^m ng ealapl.
kahardp. |
Kalc6b 6 alay na ibinibigay sa PRESTEZA, f. Kadalian; kalik-
sihdn sa paggawd 6 pagsasabi ng
kapuwit.
PRESENTIMIENTO. m. Kutob isang bagay.
ng lo6b; kaba ng dibdlb

sa mang- PRESTIGIO , m . Kabantugan
katanyagdn sa madlS.
yayari.
PRESENTIR. V. a, Kamut6b sa PRESTO, TA. adj. Madall; ma-
pangyayarmg liksing gumawa. adv. t. Ka-
lo6b ^ng anomdn |j
Makinlkiniid; kuma- pagdaka; kagydt.

daratlag. ||
M ang d bdlb. PRE3UMID0. DA. ad]. Palald;

Pagliligtds; mapagpanggdp.
PRESERVACI0N. f.
pagkaliiitas.
PRESUMIR. V. a. Maghinal^;
Higtas ang magpalagdy. v. n. Magpalald;
PRESERYAR. v. a. |
6 bagay sa panganib. magpanggdp.

is&ng tao
II
V. r. Maligtda sa panganib. PRESUNdON. f. Paghihinal^;
PRESIDENCU. KatungkulaDg f. pagpapalagdy. || Pagpapalalo;
pagkapangulo. PaDgungulo. II |1 pagpapanggap. S For- Hinal^,
ng pangulo.
P'o6k na kinadoroooan PRESUNTUOSIDAD. f. Kapala-
PRESIDENTA, f. Ang babaing luan; pagpapanggap.
nangunguio. | Asawa ng pangn
PRESUNTUOSO, SA. adj. y s-
lo. Palald; mapagpanggdp.
PRESIDENTE. m- Pangulo, |!
kapulungan 6
PRESUPONER. V. a. Mastpala-
Pund ng isdng
gay. II
Magbalak.
pulong.
PRESIDIARIO. m, Biiangid PRESUPUESTO. m. Sanhl; da-
m. Bilangguan, hilan sa paggaw^ og isdng bagay.

PRE3IDI0
Mangulo. I Palagay; balak. Handdng ||
PRESIDIR. V. a. ||
gugol.
Pumangulo,
PRESldN. f. Pagbigpit 6 pag- PRE3UR0S0, SA. adj. Madal!;
pis&.
matulin.
"
.1:- %-< ,. ,
}**'< .."^ "^^"A
- 433
PRET PREZ
PRETENDER. v. a. Hangarin; PREZ, amb. Earangalang nata-
naitîn | Pagsikapan. tam6 sa is^ng pagtatagumpAy 6
PRETENDIBNTE. p. a. ni Pre- pagwawagi.
tender
Nayhahaogdd; napnanais. PRIESA. f. Pagmamadalf. n A.
PRETENSI6N. f. Hangdd; nais. depriesa. m. adv, Mada t*
ni.
II
Mga mitbtin PRIETO, TA. adi. Halos itlm 6
PRETERieiON, f. Pagbawas 6
itimdn.
pa0k^li^t& sa isdng tao 6 bagay.
PRETtRlR. V, a. Bawasin 6 ka- PRIMAeiA. f- Kataasan at ka-
hiatdn ng isdng bagay sa Ibd.
littta^n ang isdng tao 6 bagay.
PRETrITO, TA. adj. Nauukol PRIMA FACIE expr. adv. lal.
sa nakaraîi 6 nanuyari na. Sa unaog malas.
PRETEXTAR. v. a. Magdahildn. PRIMARIO, RIA. adj. Una.
PRETEKTO, m. Pagdadahilan. PKIMAZGO. m. Pagpipinsan.
PRETINA. f. Platina ng saya 6 PRIMERIZO ZA. adj. y a. Ba.
salawai. gutian. II
Nanganganay.
PREVALECER. v. n. Makapang
PRIMERO, RA.
yari; mantifn; makahigit.
adj, Nauuna; una.
1 Daii.J4 at nakahihigit sa ib4.
PREVENCI6n. f. Papagap. |
Paghahand& upang makaiwas ta PRlMieiA. f. Unang bunga ng
is^ng kapahamakd>n 6 makagawg
alinmdng bagay.
ng isdng basay. | Laang pag PRIMlTiyO, VA. adj. Una;wa.
kain pHgtatanod sa isdng po
W lang piuanggalingang ib^ng ba
6k upang maagapan ang masa- gay.
samdng Io6b. PRIMO. MA. adj, Una. H Dakil&,
PREYENIDO, DA. p. p. ng Pre- H m. y f. Pinsan,
venir. Hand&; laan. HSagan^ PRIMOG^NITO, TA.
||
adj. y s,
sa mga kailangan. || Maagap; Panganay.
maingat.
PRIMOGENITDRA; f. Pagkapa-
PREVENIR. V, a. Ihandft; ilaan.
nganay.
I Aâpan ang isdng kapahama
kdn 6 kapinsalaan. I>vasaD;
PRIMOR m. Kagalingan; kaa-
yusan sa paggawA 6 pagsasabi
pigilin ang isdng baeay. tl Iba
n| is^ng bagay.
litk; ipagbigd>aiiim. H v, r. Hu
mand&; umagap. PRIMORDIAL. adj, WaWng pi-
PREVER. Makitang mauna;
V. a. nanggalingan;una. \\ Nauukol aa
huiaan ang mangyayari sa pa simulaug bataydn ng isdng ba-
mamagitan ng mga palatandaan. gay.
PREYlO, VIA, adi. Uua; nasa PRIMOROSO, SA, adi, Mariktt,
unabfiQ, maayos at gandp. San4y.
m
Mli;S . 'i*-/_i:.\*^
4 34
PRIN PRIV
PRINeiPAL. Nauukol
adj. sa PRIYADO. DA. adj. Hindi ha-
taoDg dakil^ at DangUDguna sa yagan; tangi.
iba. I Marildg; bunyi. ||
Dakillt. PRIVAR. V. a. Alis^n ang i*dng
H m Pund sa isang bahay katao ng bagay na tagl^y 6 ina-
lakal. ari; ilitan. AHsan ng tungk6l.
||
PRfNCIPE. m. Ang una at pi- Pagbawalan,

|j
Ahsdn ng malay. ||
nakhdakU^ sa isaog bagay. | V. r.

II Mawalan ng malay.
An^k na lalaking panganay ng PRIVILEGIO. m. Biyay^; pahin-
bari. | H^ri sa isdng bans^. ||
tulot.
Katibayang pangdangdl na ipi- PRO. amb. Kapakinabangdn, H
naKkakalo6h ng m|a hari. En pro- m. adv. Kasangayon.
PRINCIPIANTE. p. a. ng Prin- PROA. f, Unahdn ng bangkd;
eipiar, NayLsisimuld. m, Ba- II
dooag ng sasakyd.agdagat.
gong nagsisimulang magarai 6 PROBANZA. f. Pagsubok.
guraBndp ng isdng katungkulan. PROBAR. V. Subukin.
a. Si- |j
PRINGIPIAR. V. a. Simuldn ang yasatin. | Patibayan; patutoha-

isdng baây. nan.
PRINGIPIO. m. Simuia. || gali- PROBIDAD. f. Kabutihan; ka-
gao; pinagmulan. II S'mulain. mahalan ng ugali; karangalan.
PRINGOSO, SA. adj. May man. PROBLEMA. f. Suliranin.
tiki PROBO, BA. adj. Mabuti;mahai
PRINGUE. amb. Mantik^ ng tana ugall; marangdl.
b& 6 ibdug bagay na kamukh^. PROCAZ. adj. WaMnghiyA; pa-
N fig. Karumihd.Q 6 mantikaog n! ah^s ; tampalasan.
naniDikit sa damlt at ibd pang
PROCEDENCIA. f. Pinagmuldn;
bagay.
pinagbuhatan.
PRIORIDAD. f. Pagkaund sa ha- PROGEDENTE. p. a. ng Proee-
ndy 6 sa panah6n ng isdng bagay
der.Nagmula; nanggaling aa isdng
na, ibd.
tao 6 bagay. Sangayon sa ma- II
PRrSA. f. Kadali^n. tuwid 6 utos.

PRISION. f. Pagdakfp; pagsung- PROeEDER, m. Paraan ng pa-
pdb; paghuli. I Bilangguan. II
kikihardp at pamamahal^ sa sarili.
pl. Pangdw. V. n. Sumundd ang isdng tao
II
PRISIONERO. m. Bihag na kasa ibd na tagldy ang mabuting

wal. ayos. Manggaling; magbuhat
I!
PRIVACI6N. f. Pagbabawal;pag- ang isdng bagay sa \h&. Mag~ ||
gaosalli.; Eawai^n
pagpapaalls. ||
pakabuti ng asal at panQamahaI&
&S i^î hagay sa isdng taong sa sarili. II l8agaw&. | Maayon
dapat magkarodn. sa matuwid 6 utos.
Â&Âil[Wc...L^^^ A>LM:h$:M.....A^
.
435
PROe PROD
PROGEDIMIENTO. m. Pdmama- PRODIGIO. m. Kababalaghdn. |
raan 6 kaparaanâ ng paggaw^ Bagay na tan61 at dl pangka-
ng isang bagay, raniwan. || HiraalA
PROGER. Matads; dakil^
adj. || PRODIGIOSO, SA, adj. Kaha-
m. Taong may matad,s na ka- ngahan^^; kahimahima S.
tungkulan. PRODIGO, GA. adj y s. Alibugh&;
PROGERIDAD f. Kataasan; ka. mapaglugsdk ng sariling yaman:
dakilaan, Lakds; kalagu^n.
|| IIMapagbiyayang lubh&.
PR0CE3I(5N. f. Panggagaling 6 RRODUeeiON. f. Paglikha;r8K-
pagbubuhat ng isdng bagay sa paparami. Bagay na ndikbft j|
ibd. Prusisyon.
II fig. y fam. II
II
Ani.
Handy ng mga tao 6 hayop na PRODUeiR. V. a. LumikhA;mag-
naatutungo sa isdng po6k. parami. | Umani. N Magbigdy
PROGLAMA. f. Pahayagsama- Lg pakiuabanM. v. r. Maapa- ||
dl4; tawag sa ikinakasdl. pamamagitan ngsaUtS..

liwanae s^^
f- PR0CLAMACI6N, f. Pagpapa PRODUOTO m. Bagay na nilik-

tawag; paghahaydg sa madl4 ng ^^ A"i 6 pakinabang.
II
ie^ng utos. Pagpupuring ha-

||
PR0EV1I0. m Prtunang âlita.
PROEZA> f. Katapangan; kaba-
PROGLAMAR. Itawag 6 YHoihHn
v. a.
ipagpatawag; ipahayag sa madl&,
PH0FaNACi6n. f. Paglapasta-
ngan.
Ipagsayd, ang unang pagtata-
II
PROPANAR. V. a. Lapastanganin;
tag ng kaharian at ibp.
huwag iualang ang isdng bagay
PROCREAR. V. a. Paramihin ang na kagalanggalang. f g, Pang- ||
tao 6 mga hayop, labuin; dungisan ang liapurihdn.

PROeURADOR, RA. adj. y s. Ang PROPANO. NA. adj. Hindt ka-
nagsisikap upang matamo ang galdnggalang. H Nalalaban sa
isdng bagay. ||
m. Ang guma- pagKalaog sa mga bagay na ka-
gaw& ng isdng bagay sa panga- galauKgalang. g Mahilig sa mga
lan ng ilia.
lavaw â luplt.
^ PROeURAR. V. a. Pagsikapan PROFECf A, f. Hula. Panghuhuia. II
ang isang bagay na ninanais. PROPERIR. V. a. Bigkasin; wi-

PRODIGALIDAD. f. Paglulugsdk kain; ipansusap.
6 pagaaksayd ng sariling kaya- PROFESAR. Gumandp n|
V. a.
manan. 1 Easaganaan, isdng karunungan, hanapbuhay at
PRODIGAR. V. a. Maglugs^k 6 ibp. II
Maetur6 n| isdng karunu-
magaksaya ng sariling kayama- Dgan 6 arte Pumasok sa pagpa. f|
nan. X Ipagbiyaylt. i fig. Magu- pari 6 pagmomongha. | Magpaka-

kol na madalis ng papuri, pag- hilig Dt paggandp ng ising
lisgap at ibp. bagay. H Sumampalataya.
Lh^M:M^!^^MiMMi^k!$kMk<^^^^.
f&'d,tw^k:iiik&J_
436
PROF PROH
PR0PESi6n. f. Pagpandp ng ang ip^ng tao,
isdu karuaungan 6 haiiapbuhay. PROHOMBRE. m. Taong tan-
I Ha lapbuhay; katunskuian >ai.
PROPESOR, RA, m. y f Taga PROJIMO m. Kapuw^

patrturd. PHOLE. f. Labi; inandk.
PROPETA. m. Manghuhulang la- PROLETARIO, RIA adj. Mahi-
laki, rap aog buhay. il fig. Pangka-
PROPETISA. f. Manghuhulang THniwan
babae PROLUIDAD. f Kahabaan 6
PR0FETIZAR. v. a. Manghu'a, kawijzw iâng iubh&.
PR0FICU^, CUA. alj. May ka- PROLUO, JA adj. Mnhahli; ma-
pikinatangda, w'ûii^ na iubhg, | Napakama-
PROEUGO GA. adj, y s, Tuma. i'gt. II
Nakamumuhl
kH8; tanan. PROLOGO, m. Paunajag salitfi
PROPaNDlDaD. f. Kalaliman. ||
ng is^nj< akdd,.
Lai m. PROLOvjUISTA m, Ang sumu-
PROFUNDIZAR. v. a. Laliman; sulat paunang salitS^.
ng rnga
palali iiiu. Q fig. Tarukia ng PROLONGAGION. f. Pagpapaha-
isip b^ 6 paghaba. Bahaging ma~ ||
PROPUNDO, DA. Malalim. adj. hab^ ng isdng bagay.

II
t'a. Dt sukat matai6k. PROLONGADO, DA- adj. Ma-
PROPUSldN f. K'iâganaan. II
hab^; malawig.
E iabisan sa paggugugoi; kabi* PR0L0N6AR. v. a. P^haHain;
yayaan. Paiuattn 6 pat8galfn.
palawitfm. ||
PROFUSO, SA. adj. Masaganli; V. r. Humabli,; lumawig. 11

II
gumugoi.
mala<îs
Magludt; tumagdl.
V. r.
PROGEiÎE. f; Angk^n.
PROGENITOR. m.
PROMEDIO. no. Kaiagitnaan.
Kanunuang
pmagbubatan.
PROMESA. f. Pangakd | Pa-
nata
PROGRAMA. m. Patawag 6
p^hayag sa madl4. | Pala-
PROMETER. V, a. Mangakd. |
tuotunan. V. Asahan ang is^ng bagay,
r.
Magpanata. | v. ree. Mag-

PROGRESAR. v. o. Umunldd; I
sumulong sa isdng bagay. paDgakuan sa pagiis^ngpalad.

PR0GRE:5lV0, VA. adi. Umu PROMINENGIA, L Kataasan ng
unldrl ; sumusulong. isduK bagay.
PROGRESO. m. PagunlAd; pag- PROMINENTE.^ adj. MataSs.
sulon. PKOMlSeUAR. V. n. MaghalA
PR0HIBICI6N. f. Pagbabawal ng pagkain ng karng at isdisa
PROHUAR. V. a. Parahing ank araw ng kurismd*
lc*J*n}f.i .^*'.^^kl
4b.
PROM PROP
PROMlSeuO, CUA, adj. Halo. wa'at ang isdng bagay na lihim'
baid May daiaw^nia kahulu-
II
PROPASAR. V. a. Lamoasan. |
pâ na manpyavarinK gamitin V r. Lum'imp^s; lumabia.
an^ linman sa dalawd.
PROPENDER. V. n. Mahilig ang
PROMISIOIHT. f: Panpak6. isang tao sa isdng bagay.
PROMOeidN. f. Pagkatads sa
tunak^!.
PROPENSION. f. Hilitr,
PROPENSO, SA. adj. Mahilig.
PROMONTORIO. m. Kataasanp
PROPIGIAR. V, a. Pahupain ang
turo6 Dg lupa; tugatog, Ta-
[|
palit ng isSog tao.
T ôs,
PROMOYER. V. a.
PROPIGIO, CIA. adj. MabutiAg
Pasulungin
anii bagay
isang hanggi^ng â
lo6^ ; mahilig na gumawd ng ma-
sumapit sa kaganapan. U'i.
||
Itads
sft tungkÎ. PROPIEDAD. f. Pagaii. Uring ||
PROMULGaR. V. a. Ihfl^djr; ipa

katntub6 og i?ang tao 6 bagay,
aldm sa madlfi. n fitf. Pakalatin II fis. Pagk>ikawangkl 6 pagpa-
sa kaalamdn ng lahdt ang 'isAug paris na lubos.
baeny. PROPIETaRIO. RIA. adj. y .

PRONOMBRE. m, Gram. Pang- Na^mHmay ari
balili sa ngalan. PROPINA. f Pabuy^; paragala.
PR0NOSTICACIdN. f. PaBhuIli. PROPIO, PIA. adi. Sarili. Ka- ||
PRONOSTICAR. v. a. Manghuia. t itubd. S Bagay at karapatda*

PRONTITUD. f. Kadaliao.ll Ka- pat.
talftFan ng isip.
PROPONER. . s. Ipalagdy;
PRONTO, TA. adj.
Madalt; ma- imungkHhi. V. r. MagpasyA
|
tulin, Handd sa papKaw&,
II
sa earili.
PR0NUNCIACI0N. f. Pagbigkds.
Paahahaydg.
PROPOKGION. f. Pagkakabagay
K
6 pagkttkaukol ng mga bahagi \
PRONUNeiAR Bumigkds; V. a.
ng isdng bagay sa kabuu^n.
laagbadyd. g For. Ipahayag ang
hatol. g V. r. fig. Maghimagslk. PROPORGIONAL. adj. Bagay;
PROPAGAdON, f, Pagpaparami; anakdp; ukol,
pagdami, | Pagpapalaganap 6 PROPOReiONAR. y. a. Bagayan;

papiaganap ng is&ng bagay. pagukulan. | liag^y sa ayos aiis
PROPAGANDA. f. Pagpapakalat; mga bagay upang matam6 ang
pigpapaiaganap. nilalayon. | iiag&y sa kapakasin
PR0PA6AR. v; a. Paramihin. ;j
ng isdng tao aag kinakailaagaH ;
fig. Palagaaapin. I v. Du-

r, 6 nararapat. ^
tiaami. | t, r. fig. Lumaganap. PROPOSieiON. f. Pagpapiâ- 1
PROPAI4AR. t. a. Ihaydg 6 isi-
^-
1
"..i<,5iM,4iZ \A.,^", tI^MiA,-d%.^^
;
Wp ''PWWr' " %^~rw- i
438
PROP PROS
PR0P6SIT0, m. Tangk&; haDg&d PROSPERAR. V. a. Paeapanain;
; II Bagay na tinutukoy. l A paginhawahin. ||
v. n. Lumusog;
proposito. m. adv. Bagay. I)e guminhawa.
Propdsito. m. adv. Kmk; ead- PROSPERIDAD. f. Kasapanaan;
y^. kaginhawahan; kapalarang mabu-
PROPUESTA. f. Palapay. ti.
PKORRATA. f . Bahaginp nauukol PROSPERO. RA. adi. Masagan^

sa bawa't isd; kaparte. || A mapalttd; magmhawa.
Prorrata- m. adv. Untiaaii] PROSTlTUeiON. V a Pagbibil ng
PRORROGA. f. Palugit. puri; pangangalttkal ng lamdn. ^
PRORROGABLE. adj. Mapalulu PROSTITUIR. V a Magbui n

gitan. purl; mangalakal ng lami^n. \\
PRORKOGAR. v. a, Palugitan. ||
fig. S'raan ng puri; magbiii ng
A^âlahin; pigilin. katungkulan. v. r.
|| SumamS..
PRORRUMPIR. V. a. Lumahds PROSTITUTA f. Pata; masamdng
na b'gl& ang isdng bagay. f'g. ||
bahae.
Bumulala8 ang tinig, buniung- PROTAGONISTA. eom. Pinaka-
hiningd 6 damdamin. Danûlon^t lumalabds sa duld.
PROSAPIA. f, Angkaa, PR0TBCCI6N. f. Pagkalingi;
PROSGRIBIR. V. a. Itapon ang pagkupkap.
isdng tao sa kaniyang bayang PROTEGTOR, RA. adj. ys. Ku-
tinubuan. Edakaiine^; nagkukupk6p.
PROSGRlPeiON. f. Pagtatapon PROTEGER. V. a. Kalingain;
sa isdng tao sa kaniydng bayang kupkupfn,
tinubuan. PROTEGIDO, DA. m. y f. Kina-
PROSEGUeiON f. Pagpapatu- kalinga; kinukupk6p.
loy. PRO TEMPORE. loe. lat. Sang-
PROSEGUIBLE adj. Maipagpa- ayon paBat6n; pangsamantald.
sa
patuloy. PROTE-^TA. f PagtutoL
PROSEGUIR V. a. Ipagpatuloy; PROTaSTAR. V. a. Tumutol.
magpatuloy, PROTOTIÔ. m. Pan dn.
PROSfiLlTO. ca. Hind! binyagang PROVCHO Kapakinabangdn.
m,
nagbalik lo6b. I fig. Eakampi Pakinabang na tinbtf<m6.
11
sa isdnR lapian 6 aral.

PROVECHOSO, SA. adj, May
PROSODIA. f. Gram^ Bahagi k*ipakinabangdn.
ng gramatikang nagtuturo ng PROYEER. V, a. Maglaan at
maayos at wa8t6ng pagbigkds ng magtipon n| mga kailangan il
mga pangungusap. Pagkaiooban ng katungkulan. |

PROSPEGTO. m, Maikling pata 1 Bipy^B ng kinakai angaa sa
lastas sa madlH hinggil ta isaog isang layon. | v r. Magkarodn
akdg. Dg mga kinakailaBgan.
439
PROV PRUR
PROYENIR. Magbuhat;
V. a. PRURITO. m. Med^ Eatl. || fig.
maoggaling aag isdng bagay sa Pitang malabis.

PSEUDONIMO. m, Pangalang
PROYERBIO. m Kasabihdn. dt tunay 6 sagisag,
PROVIDENC[A. f Katalagahan, PSieOLOGIA. f, Bahagi ng pi.
II
f i^. Diyos. II For, Hatol ng losopiya na tumutukoy sa kalu-
huk6m. luwa at kapangyarihan nit6.
PR0V1DENCIAL, adj. Nauukol PtJA. f, Tulis; Bubyang. | Ngi-
sa kat^lairahan, pin ng sukldy. Panugt6g sa ||
PR0VINCIA f. Lalawigan. itara. Pakd ng trump6.

||
PROYINGIAL. adj. Nauukol sa PUBER, RA. adj. y s. Magbaba-

h la\î an. gungta6; magdadalaga.
PROYiSlON, f. PaKbibigsLy ng PUBERTAD. f. Pagbabagungta6;
ntga ku akailangan. |j Paglalaan pagdadalaga.
ng mea pagkabuhay
6 kayama- PUBESOER. V. n. Magbagiing-
n*in.Pigkain 6 pagkabuhay.
(I
ta6; maedalagd.
PRO VlSIONAL. adj Pangsa- . PUBLieAGION. f. PaglalathaU^.
mH'tH'd PUBLIGAR. V. Itawag sa ma-
a.
PROVOGACiOn. f. Paghamon; dld ang isang bagay. | Ilathali;
pas:uud\6k. ihaydg. Isiwalat ang isang U-
||
PR0V0CAR V. a. Udyukdn; him.

sulsulan II
Hamunin. PUBLieiDAD. f. Paakahay^g;
PROVOCATIVO, VA adj. Naka- pagkalathal^.. [j
Paglalathali.
psguudy6k; nakabubuy6. PUBLieO, GA. adj. Hayag. H
PROXlMIDAD. f. Kalapitan; ka- Karaniwan 6 aldm ng lahdt. |
duiutan Nauukol sa bayan, m. Ma- ||
PROKIMO. MA. adj. Malapit; mamaydn. EnVuhlico* m.adv

||
dulot. Hayagan.
PR0YECTIL. m. Alinmdng pa- PUeHERO. m. Palay6k. | fig
nudl^, gaya ng sib^t, pungl6 at y fam. Pagkain sa arawaraw
ibp. at karaniwaln.
PR0YECTO. m. Balak; panuka PUDENDO, DA, adj. .^^ngit;
la. nakahihiyd. \\
m. Pagaari ng
PRUDENeiA. f Kabaitan. f|
lalaki
Hinahon; lumanay. PUDieieiA, f. Kahinhinan ng
PRUDENTE. MabAft; ma-
adj. mga kilos at pagsasalitS.
lumanay; mahiaahon. PtlDieO, CA. ad]. Mahinhln; ma-
PRUEBA. f. Pagpapatunay. | linia na asaU
Pitunay 6 patuto6. | Subok. PUDIENTE. adi. y s Makapang.
II
Tikim. yarihan; mayaman.
'"
Mi!lid i/'dAii '
, r\fi :fk-iV.li:Mc^'&
- 440
PDDO PUGI
PDDOR. m KatiinLindD. PUGILATO. m. Pagpapanuntu-
PUDOROSO SA. Hdj. MHbinhln. kan.
PUDRieiON. f. Pagkabuldk g PUGNA f. Labanan; away. |
Kabulukan. P^wKakaalit ng mga tao 6 bagay^

PUDRIR. V. a. Bulukln. II v. r PUGNaR. Bumabag; uma-
V. n.
Mabul6k. way. II
fig. Magsumikap. fig. |j
PUEBLO. m, Bayan, II
Mamama- MaKiil t upang matam6 ang iedng
vdn. Ban &
bagay.
II
PUENTE. amb. Tulay. PUJANZA. f. Sigld; lak^s upang

PUERGA, f, Baboy na babae. |i
makaganap,
fig. y fam. Babaing salaul^. H
PUJaR. V. a. Magpilit na ma-
fig. y fam, Babaing wal^ng pi- una 6 makapagpatuloy sa i-idnK
nagaralan. gaw^. Magdagd^g ng tawad
II
PUERGO. m. Baboy na lalaki. sa tiyik na haiagd ng isdng

fg. y fam. Lnlaking salaula bagay.
I
fig- y faDa- Lalakiog waldog PDJO. m. Hilab. ||
fig. Nais na
I
pinagaraaln. mapilf sa i:dng bagsy.
PUERieiA. f. Kabataan. PULGRITUD. f. Kagandahan;
PUERIL. adj. Nauukol sa bat&, kariktdn.
PUEHILIDAD. f. Pagkabata n PULGRO, CRA adj. Magandi;

Gaw& 6 salitdng batii.. | ftg mankib,
Bagay na waidng gaanong ha- PULGA. f. Pulgiis,
lagd. PULGADA. f. Dali.
PUERTA. f. Pintd PULGaR. m. Daliring hinlalaki.
PUERTO. m. Daungan ng mga POLGaRADA. I. Kat6 ng hinla-

sasakydngdagat, li fig. Ampu- laki.
nan. PULGOSO, SA. adj Mapuig&s.

PUES. conj\ eausal. Sapagka't; PULIDEZ. f. Kakinisan.
dahil sa. | conj. continuativa. POLIDO, DA. a(lj. Makinis; ma-
Ng&. II
<ôi^J. ilativa. Kung ga rikit.
y6n PULIMENTAR. v. a. Pakinisin;
PUESTA- f. Paglubog ng araw
pakintHbln.
6 buw^n. y Pust^.
PULIMENTO. m. Pagpapakinie;
PUESTO, TA. ng Po-
p. P- irreg.
pagpapakintdb.
ner. m. Kinalalagydn ng i^Sng
bagay. ||
fl
Po6k na pinagsaaagawan PULIR. V a. Kinisin; pakinta-
ng isdng bagay. 1|
Piaagtitinda- b$nI Pamutiban; ayusin.
hAn. H Katungkulan. II f g. Ka- PULM6N. m. Bag&.

tayuan ng ising bagay, U Puesto PULMONaR, adj. Nauukol s
qne. modo eoB3untivo. Yayamang. bag&.
MMkzMf^îL.A/.%%. : i%i*k. . .&:hAiilyf'-l... o ^

, ''lT.tl'-it -M-^.L ll.-
'
i.i^*ii,Bi! . . ,*,: .. ^.îl,{
441
PULM PUNZ
PULMONlA. f. Med^ Pamamagfi PUNZADA. f. Sugat na gawA ng
ng bag^. durd. I fig. Damdamin ng ka-
PULSAGION. f. Pagpuls6. ||
looban.
Tib6k ng puls^. PUNZAR. V. a. Duruin; saksakln.
PULSAR. V. a. Hipuiu; tapikln. I fig. Damdamln sa io6b ang
Pulsuhdn. N f'8- Tayahin isdng bagay.
l
ang isdng bagay. ||
v. n. Ta. PUNADA. Sunt6k. f.
mib6k ang puls^, pusd at ibp. PUIÂDO. m. Dak6t.

PULSO. m, Tibok, Pulso. [| ||
PUNAL. m. Panarak.
Pagtaya sa isdng kalakal. PUrÂLADA. f. Saksdk; ulos ng
PULULAR. V. n. Magusb6ng 6 panarak.
magsuwi ang halaman. il Du PUNETAZO. m. Sunt6k,
maming bigl& sa isdog po6k ang PUrÊTE. m. Sunt6k.
mga hayop. PUNO. m. Kamdy na nakatikom
PULVERIZAR. V. a. Pulbusfn. H ang mga daliri. Dak6t. 8 Pun- ||
V. r. Magpulb6s. y6s. Puluhdn.

II
'
PUWDONOR. m. Kapurihdn; ka- PUPILA. i. Batang babaing ulila.
rangalan. ZooL Balintatdw ng matd.
II
PUNDONOROSO, SA. adj. May PUPILAJE mi Kalagayan ng

puri; marangdl. batang uiila. Babay patirahaii ||
PUNTBLiE. adj. Kaparuparusa. sa mga

nagaaral. H Upa sa pag-
PUNTA. f. Tulis. i DuU. ||

tir^ ng mga nagaarai.
Lupaag nakaung6s sa dagat; PUPILERO, RA. m. y f. Ang

tangos. tumatangg^p ng pagiird ng mga
PUNTADA. f. Dur6 ng karay6m, nagsisipagarai sa pamamagitan
balibol at ibp. ng upa.
PUNTAL. m. Suhay. t|
fig. Tu- PUPILO. m. Batang lalaking
kod; bataydn. ulila. I Ang nagbabayad sa pag-
PUNTAPL^. m. Sip^t 6 tad^dk. tird sa bahay ng ib^,
PUNTIAGUDO, DA. ad^. Matu- PUREZA. f, Kadalisayan.
lis; mahayap. PURGACI6N. f. Paglilinis; pag.
PUNTO. m. Tuld6k.
dalisay ng isdng bagay.
PUNTUAL. adj. MadaU; masi-
Hm- PURGAR. V. a. Linisin; dalissyin
pag; hust6 sa panah6n. II
" ang isdng bagay. H Purgahin.

dt mapagaalinlanganan; tunay. |
V. r. Magpurg^.
Ayon; akm&.
PUNTUALIDAD. Ingat at sipag
f.
PURIDAD. f. Kalinisan; kadali-
bagay. | sayan. Lihim,
sa paggawA ng isdng li
|;:aftiigkup4n sa bagay na pinag- PURIFICACI6N. f. Paglillnis;
u^kulan. pagdalisay^ | Pagkadalisay.

56
mf''
442
PURI PUTA
PURIFICAR. V. a. Dalisaym; li- PUTAIÊAR. V. n. Magpakahilig
nisiii. I V. r. Madalisay; lumi- sa masamdng babae.
nis.
PUTATiyO, VA. adj. Inaaring
PURO, RA. adi. Dalisay; malinis.
amd, kapatid at ibp.
II
fij?. Wag^s; lub6s,
PURULENTO, TA. adj. Med. May PUTREFACCI6N, f. Pagbul6k. I
PUTREFAGTIBLE. adj. Mabu-

PUS. m. mnL bul6k 6 madaling mabul6k.
PUSILANIME, adj. y s. Mahi- PUTREFACT0, TA. adj. Bul6k.
eang lo6b; duwdg.
PUTRIDEZ. f. Kabulukfin.
PUSILANIMIDAD. f. Kahinaan
og Io6b; kaduwagdn. PUTRIDO, DA adj, Bul6k.
PUTA. Babaing masam&.
f.
PUTR1VORO, RA. adi. ZooL Ku-
PUTAI3M0. m. Pagpuputa, makain ng mga bul6k.
Q. f Ikadalawangpting titik ng QUEBRAJOSo, SA. adj. Maru-
abakadang kastil^ at pangiablng- p6k. II
Malahang.
anim sa kaniydng mga eonsonan- QUEBRANTABLE. adj. Maba-
te. basag. II
Malalabdg ang kautus&n,
QUE. f. pron. rel. Na. H pron. QUEBRANTADOR, RA. adj. y
interrog. iAn^? ti coDJ. eop. At. 8. Sumisiri; bumabasag. f Lu-
I conj. eaus. Sapagka't. malabdg.
QUEBRABLE. adj. Mababasag. QUEBRANTAMlENTO. m. Pag-
QUEBRADA. f. Bitik ea mga sir^;pagbasag; pagkasiri; pag-
bund6k. kabasag Paglabdg sa kautusn
il
QUEBRADIZO, ZA. adj. Maru- QUEBRANTAR, v. a. Sirain; ba-

p6k; madaling mabasag. sagin. II
Paglahangin. B Dikdi-
QUEBRADO, DA. ad]. y s, Na- kln. y Lapastanganin. il fig. La
lupi. H Niluluslusdn. y Mabln^.
bag{n ang kautusgn 6 kapanga**
Nauukol sa lupang bakiiba-
II
kudn. fjg. Papanghinain. |
kfl. m. Kasiraan; kabakil^n.
II
II
QUEBRADOR, RA. adj, y s, Bu- V. Manghin^ ang katawda

r.
mabasag 6 sumisirli ng is^ng dahil sa damdamin 6 saklt.

bagay. H '^8* Lumalab^g sa QUEBRANTO. m. Pagsira^, pag-
isdng bat^s. basag; pagkasirlt; pagkabasag. |
QUEBRADURA. f. Basag; lamat.
fig. Panghihin^. fjg- Panghi-
B
H Lnsl6s.
hinayang; habig. | fig. Kalu-
QUEBRAJA. f. Lahang.
gibdn 6 kasiradng malaki.
PUBBRAJAR. T. a. Palahaniin. |
I T. r. Maglahang. fig. Pighatt; damdamin.
mw-
_ 4 44
QUEB QUEM
QUEBRAR. V. a Basagin; sira- QUEMAZ6n. f. Pagsunog 6 paa.
in, Baluktutin; baliin. v.n. ||
kasunog. Malalis na init. |
||
II
fig. gumira ng pagkikilala ng f'g. y fam. Kati ng baldt.

kapuw^. V. r, Lualusdn. I|
II
QUERELLA. f. DalDg. Kaga- \\
V, r, Com. Mangulugi. litan; Sumb6ng.

away. ii For,
QUEDAR. V. n. y r. Maiwan 6 QUERELLANTE. p. a. ng Que-

magpaiwdn sa ising po6k. Ma- II
rellarse. s. Dumaraing; nagsu-
tir^;malabi ang bahagi ng isdng sumb6n.
bagay. QUERELLARSE. V. r. Dumaing.
QUEDO, D^. adj. Tahimik. B II
For Magsumb6ng
iaban sa
adv. m. Bul6ng. A, 6 de quedo. ||
isdng tao; magsakddl,
m. adv. Dahandahan QUERELL0S0, SA. adj, y s. Nag-
QUEHACER. m. pl. Gawain. su8uiiib6ng. Madaiugin. II
QUEJA. f. Daing; hinanakit. N QUERENC1A, f. Pagibig. Hi- ||
QUEJARSE. V, r. Dumalng. ||
lig ng tao 6 ilang hayop na
Maghinanakit. H Magharap ng ,
manumbalip sa po6k na kiaa-
9umb6ng. mulatan. Po6k na kinawiwi-
||
QUEJICOSO, SA. adj. Madaingin; lihan ng sinomdn,

mahihinakitin. QUERER. V. a. Nasain; pitahin.
QUEJIDO. m. Dalng; hallnghlng. il Ibigin; sintahin. ^ Singuerer*
QUEJ030, SA. adj; May hina- m. adv. Hindt sinasadyd.
nakit; dumaraing. || Maselang; QUERIDO, DA. p. p. ng Querer.
maramdamin. II
adj, Iniibig; sinisintd. m* y f.
||
QUEJUMBRE. Daing na ma- f. KalunyA,

dalds na karaniwa'y waldng ga- QUESEAR. V. n. Gumaw& ng
anong dahil^n. keso.
QUEJUMBR0S0, SA. adj. Ma-
QUESERA. f. Babaing gumaga-
dainiing labis.
w& 6 nagtitindd n| keso, |
QIJEMA. f. Pagsunog 6 pagka-
Gawpan ng keso. Tagudn ng i|
sunog. Sunog.
II
keso. Lalagy^n ng keso sa me-
QUEMADERO, RA. ad^. Mang.
sa.
II
yayaring sunugin. |j m. Sunu-

QUESERIA. f. Panah6ng igina-
gdn.
gaw4 ng keao | Gawaan ng
QUEMADOR, RA. adj. y s. Su-
keso. Tindahan ng keso.
11
musunog. | Manununog.
QUEMADURA. f, Pasd. II Paltds QUESERO. m. Lalaking guma-
sa pagkapasd. sawi^ 6 nagtitindd ng keso,
QUEMAR. V. a. gunugin. 9 Pa- QUESO. m. Gatas na pinatig^s
suin. II
V. n. Umiait ng iabis 6 keso.
445
QUIC QUIN
QUICIO. m. Kahoy na kinaka- guntfng, diddl at ibp.
'
kabit4n ng pinto 6 bintan^ sa QUIN0E. adj. Lablnglimd. | m.

pae^paspds. Ang kabiiangang labinglimd..
QUIEBRA. f. Basag. | Lahan? QUINCENA. Sa Io6b ng
f, la-
6 bitdk ng lup^. | Kalugiban binslimang araw. Sahod || sa

6 pangulupj. lo6b ng labinglimang araw.
QUIEN. pron. rel. Na; sino. QUINCENAL. adj. Smu8un6d 6
QUIENQUIBRA. pron. indet. Si- nauulit sa tuwlng labioglimdng
notndn, araw. H Nagtatagdl ng lablng-
QUIETO, TA. adj. Wal^ng ga- limdng araw.
law, I
Tahimik; matiwas^y,
f\^. QUINCUAGENARI0, RIA. adj.
QUIETUD. f, Kawaldn ng galdw. May bilang na limangpii. ||
Li-
I fig Katahimikan; katiwasa limanapuia ta6ng gulang,

y^n. QUINCUAGfiSIMO. MA.adj. Ika-
QUIJADA f. Pang^; sihang. liman^pA.
QUIJAL. m, Pangd; sihang. | QUlNDfiCIMO, MA. ad]. y s. Ika-
BaganR. labinglim^ng bahagi ng is^ng bu6-
QUIJARUDO, DA. adj, Panga QUINDENlO. m. Labinglimang
han ta6n.
QUILATE. m. Uri. QUlNGENTfi3IM0, MA. adj. Ika-
QUILATERA. f. Uri^n. MmJtng dân.

QUILLA. f Mar. Lunas ng sa- QUINlENTOS, TAS, ad^. Limdng-
sakydngdagat. daan.
QUIMERA, f. fig, Guniguni; ha- QUINQUENIO. m. Lim^ng ta6n.
kahakli.. || fiff. Away. QUINTA. f, Bahay liwaliwan sa
QUIMfiRICO, CA. adi. Malik- parang.
matd; hakahakit^ QUINTAL. m. Timbdng na sang-
QUIMERISTA. ad).
y s. Maibi- daang libra.
gin sa mga hakahak^. |f

Paia* QUINTO, TA. adj. Ikalimi.
awd,y. QUINTUPLICAR. v. a. Gawing
Q0IMERIZAR. v, n. Lumikh& makalimdng dam || v. r. Ma-
ng mga bagay na hindi tutc6 uUg makaHmdng dami.
6 hakahaki. QUiNTUPLO, PLA. adj. Maka-
QUINCALLA. f, Katipunan ng limdng dami.
mga bagay na yaring bakal na QUINZAVO, VA. adj. Arit. Ika-
karaniwa*y malilt ang halapa, latinglimdng bahagi ng isdng
gaya ng gunting, didal at ibp. bu6
QUINCALLERfA. f. Gawaan, tin- QUIR0MANCIA. f. Panghuhuli^
dahan 6 pangangalakal ng mga ga pamamagitan ng mga guhit
bagay na yaring bakal, gaya ng ng palad.
^^
_,.*., ..-^ ',.,
l-i.-.9'...' ^ .4' ,i iM
446
ouis OUIT
OUISeOSA. f. fam. Bugt6ng. aagamit kung tagar&w.
OUITAAGUAS. m. Payong. 0UITASUEfJOS. m. Pangaifs b|
OUITAPON. m. Tanggalin. aot6k.
OUITAR. V. a. Alisln. y Umitln. OUITE. m.
PagaaKs.
n PagbawalaB. Pa-
Pigiiin. I OUIZA. adv. d.
Marahil; tila,
wal^ng bit^ ang isdns bat^s. | OUIZAS. adv. d. Marahil; tila.
V. r. Maalis ang is^ng bagay. 0U6j*UM. m. Bilang ng mga
II Lumay6. ka<)angguning kinakailangan ea
OUITaSOL. m. Payong na gi- pagpupulong.
mmimmmm
R. f. Ikadalawangpii't isdng titik RABIAR. Magkasakft da-

r. n.
ng abakadang kastil^ at pang- hil sa na makamand&g.

kagdt
labingpit6 sa kaniydng mga eon- n fig* Magdamd^m ng isdBg
sonante. matinding kir6t na ikinahaha-
RABADILLA. f. Tulat6d. linghing. | fig. Magngitngit;
RABANAL. m. Lupang taniman magalit.
ng laban6s. RABIATAR. y. a. Talian sa bun-

t6t.
RABANERA, f. Babaing nagti-
tindd ng laban6s. RABieORTO, TA. adj. Nauukol
RABANERO, RA. ad^. fiK. y fam. sa hayop na maiklt ang bunt6t.
Nauukol sa damit na maiklt ng I fig. Nauukol sa taong na-
mga babae. II fig, y fam. Nau- nanamit ng maikli kaysa kara*
ukol sa kilos at pagsasalitdng niwan.
magasl&w at bast6s. | m. La- RABIETA. f. fig. y fam. Ngtt-
laking nagtitindd ng laban6s. ngit; nnalaking po6t.
RABILARGO, GA. adi. Nauukol
RABANIZA. f. Binht ngIabaM6s.
sa hayop na mabab^ ang bun
RABANO. m. Laban6s.
t6t. I fig. Nauukol sa taong
RABE^R. V. n. Pumaspds ang nananamit ng mahabang humi-
bunt6t.
hilahod sa lup&.
RABEO. m. Pagpasp^s ng bun- RABIOSO, SA. adj. y , May
t6t. sakit na buhat sakagat na
RABIA. f. Sakit na nagbubuhat makamanddg. li Nagagalit; nai-
sa kamand^g ng kagdt. n fig. ngingitBgil. | fig. Masidbt; ma-
Galit; po6t, rahis.

448 ^
RABO RAED
RABO. m. 'Buntdt. }| fig.y fam. RAEDERA. f. Kudkuran.
Almmdng bagay na nakalawlt RAEDIZO, ZA. adj. Madaling
na parang bunt6t n| hayop. kudkurin 6 kakasia.
MABON, NA. adj. Nauukol sa RAEDURA f. Pagkudk6d; pag-
hayop na maiklt ang buntdt kakas. Pinagkudkuran 6 pi-
||
kays{i karaniwan. nagkakasan.

RABOSO. SA, adj. May bunt6t RAER. V, a. Kudkurin; kakasin.
6 himulm6l ang laylayan. RAEaGA. f. Alinmdng ulap na
RABUDO, DA. adj. Malaki aog manipis, kapaî^ nagbabago ang
bunt6t. panab6Q. | Hamp^s ng liwanag
RAGIMO. m, Buwfg, na matindl at bigl6.
RAGIMOSO, SA. adj. Maybu- RAIBLE. adj. Makukudk6d 6
wfg; mabuwig. makakakas.
RAGlOeiNAR. v. n, Magwari; RAIDO, DA. p, p. ng Raer. [|
madisipisip. adj. Gasgds; gamft nang tuto6.

KACI0CINIO. m. Isip. 11
Pagiisip R adj. fig. Hindi nahibiyS.
6 pagwawari. Matuwid. 11 RAIGON. m. Ug^t na malakl. ||
RAGldN. f. Bahagi ng pagkaing Pun6 ng bagang at ngipin.

ibinibigdy sa tao 6 hayop sa RAIZ. f. Ug^t ng halaman. ||
bawa*t oras ng pakain. fig. Ibabd 6 pa& ng is^ng ba-

RAeiONAL. adj. Nauukol sa kagay- fig.
II
Pinagmuldn ng isang
tuwiran. H adj. y s. May pag- bagay.
iisip. RAJA, f. Pidpld ng kahoy. ^
RAdONALIDAD, f. Pagkama- Lahang; lamat ng isang bagay,
tuwiran 6 pagkamayiaip. tl Piraso ni bungangkahoy 6
RAdONAR. Mih Mama
V. a. ibdng kakania.
hagi ng pagkain sa mga kawal. RAJAR. V. a. Sipakin; tilarfn. ||
RAdONERO. m. Ang tagapa- Biyakin. 1|

fig. y fam. Magsasa
mahagi ng pagkain sa isang ka- litd; dumalddl.
pisanan. RALEAR. V. n. Mangdalang; lu
RADA. f. KanUngan ng mga mabndw.
sasakydngdagat. RaLEZA. f. Pangdadalang; ka
RADIANTE. adj. Nagsaaabog ng labnawao.
liwanag. | fig, Nagniningning. RALO, LA. adj. Madalang; ma
II
Masayd; nasisiyahd-n.
fig. labndw.
RADIAR. V. n. Magsabog ng li- RALLADURA. f. Daan ng kayod
wanag. H Nakayod,
RADIGAL. adj. Nauukol sa ugdt. RALLAR. V. a. Kayurin; gad
I fig Pinagbabatayan. garin,
RADieAR. V. n. Magug^t. RALLO. m. Gadgaran; kayurdn
~ 449
RAMA RAPI
RAMA. f, Saagd. 11 fig. Angkdn; RAPIDEZ. f. Kabilis^n; katur^
lahi. nan,
RAMAJE. m. Katipunaa ng mga RAPIDO, DA. adj. MabiUs; ma-
sang^, tiilin.
RAMERA. f. Babaing nanganga- RAPINA. f' Pangdaragit; panga-

lakal ng puri. ngag^w.
RAMIFICACI6N. f. Pdgsasangi. RAPINAR. V. a. fam. Dagitin;
RAMIFICARSE. v. r. Magsangd. agawin.
RAMILLETE m, Kump6l ng RAPISTA, m. fam. Mangaahit
mga bulakldk na ginagawd,mg ng balb^s
palamuti.
RAPTAR. V. a. Agawin ang ba-
bse-
RAMIZA, f. Katipunan ng mga
RAPTO. m, Pangangagaw, |( Pag-
sangdng pinutol.
agaw Dg babae. Med. || Pag-
RAMO. m. Sangdng may kali- kawal& ng malay.
iiitan. | Sangdng pinutol sa pu.
RAPTOR. Ra. adj. y s. Umagaw;
nd. K'imp6l ni mga bulakldk,
|j
tunnBngdy sa babae.
sanga 6 danno na pinagsalitsalit. RAQUITICO, CA. adj. fig. Ma-
II
fig. Bihagi Dg isang kabu- liit; mahin^.
udn. R.4R0, RA. adj. BihirH; hindt
RAMONEAR. Pumutol ng v. n. learaniwan. || Dakil^; katangi-
mga sangd ng punungkahoy. tangl.
RAMOSO, SA. ttdj. Masaoga RaSADURA. f. Pagkalos. g Pag.
RANA. Palaka. f. sagi ng marahtin.
RANCAJO m S^lubs6b. RASaR. V. a. Kalusin. || Isaging
RANGIO. CIA, 8dj M%arita. marahan arig isdng bagay sa
ib^.
RANOO. m, Uri ng kalagayan
ng i&âg tao.
RASGADOR. m. Pangamot.
Pagkamaogda
RASCADURA. f. Pagkamot.
RAPAeiDAD. f.
RASGAR. V. a. Kamutin; 'kas-
ragit 6 pagkamagnanakaw.
kasin. ||
v. r. Makamot; ma-
RAPADOR, RA. adj. y s. Uma- kaskas
ahit, H m. fam. Mangaahit cg RASCAZ6N. f. Katl,
balbds. RASERO m. Kalos.
RAPADURA. f. Pagahit 6 pag RASGADURA. f. Pagpunit 11
aahit. Punit. '

"
RAPAR. V. a. Ahitan, ||
fig. y RASGAR. V. a. Punitin; pilasin
fam. Umitdn 6 pagnakawan. | RASGO. m,
Guhit na paogpa.'
V. r. Magahit. gand^ sa titik na sinusulat.
fig. ||
RAPAZ, adj. Magnanakaw; mang Kilos na makisig at dakil^

na ka-
daragit. 1 Rapa^, za. m. y f. tutubd sa damdamin, n Tabas
nt
*
Batang paslit. mukha.
*57
450
RASG RATO
RASG5N. m, Punit ng damit 6 maatihay.
kayo, RATO. m. Sangdal!; saglft.
RASGUIÂR. V. a. Kamutin 6 RATON. ro. Dsgang lalaki.
galusan, RATONA. f. Dagdng babae.
RASGUNO. m. Kamot; galos; RATONAR. V. a. Ngatngatia ng
gurlis. dag&
RASO, SA, adj. Patag: makinigi RATONERA. f. Pan^^huli ng da-
RASPADOR. m. Pangkatkdt sa gd. II
Lunggd ng dajja.
sinulat. RATONESeO, CA. adj. Nauukol
RASPADURA. f. Pagkatkdt. ii
sa da(2d.
Plnagkatkatdo, RAUDAL m. Kasaganaan ng tu-
RASPAR. V. a. Su- Katkatin. ||
big na tumatakb6 ng matulin.
migid ang alak sa ngal^ngald. fig,
II
Karamihan ng mga ba..
RASPEAR. V, n. Gumaralgdl ang gay na bigld at pamiiisanang
panitik. nagkakatipon.
RASTRALLAR. v. n. Humaginlt RAYA. f. Guhit na mahaba.. H
ang latik6 kung ipinapal6. Hanggahan ng isang lalawigan 6
RASTREAR. v. a. Bakasln. U bayan, | m. Isddng pagi.
fig* Siyasatin; hanapin ang isdng RAYAR. V. a. Guhitan. v. n. ||
bagay. Humangga ang isdng bagay sa

RASTRILLO. m. Pangalaykay. ibl Mamukod sa ibd sa pa-
II
RASTRO. m. Bakas, nanamlt 6 mga kilos.

RASTROjO; m. Dayami. RAYO. m. Sinag na nagmumuIS
RASURA. f, Pagahit. Pinag- || sa isdng liwanag. [| Liotik. ||
kakasan, Tadydng ng gul6Dg. | fig. Alin-

RASURAR. T. a. Ahitan. H v. r. mdng bagay na may malaking
Magahit. lakds, II
fig. Taong maliksi at
RATA. f. Dagdng babae. may madallng pagkukurd. || fig.
RATEAR. V. a. Bawasan ng un- Pagdaramddm na matindi at

tiuntt. Pagbahagihin ng mag-
11 dagllng isang sakit sa bahagi
kasingdami. Mangumlt ng mga
|| ng katawdn.
bagay na maliit ang halagd. ||
RAYOSO, SA. adj. May mga gu-
V. n. Magip6d sa lupa. hit.
RATERIA. f.Panguumit. RAZA. f. Lipi; lahl. ||
Bitak. ||
RATERO, Ra. adj. y s. Tekas. Sinag ng araw na pumapasok

U adj. Nagiip6d sa lup^. sa isdng butas
RATIFICACi6N. f. Pagpapatu RAZ6N. Katuwiran. H Pagi-
f.
nay; pagpapatibay. isip. Pangangatuwiran.

II i Da-
RATIPIGAR. V. a. Patunryan; 1 hildn Ayos at paraan ng ising
II
patibayan. i v. r, Mapatunayan; bagay* Katarungan. ||
m,A. 1 w&: .rf'vjlkM,J

','.,
451
RAZO REaN
RAZONABLE. adj. Matuwid; REANUDAR. v. a. fig. Ulitin
ayon sa katuwiran. ||
fig, Ka- ang kasunduan, pagaaral, gaw4
tatagdD. 6 paguusap na natigil. v. r. ||
RAZONAMIENTO. m. Pagma- Maulit 6 magpanibagong muU.

matuwid. REAPAREGER. v. n. LumitSw
RAZONAR. V. n. Mingatuwiran. 6 paiiitang muli.
RE. i?rep. inse^. Muli. II m Mus ^ REAPARieiON. f. Paglitdw na
Paogaiawdng tinig sa musikd. muli.
REAL. adj. Tunay. Nauukol j{
REAPREGIAR. v. a. Halagahdng
ea iiari. | fi2. Mabutin^ asal; mult. II
Magbigdy ng panibagong
dakil^. II
fig. y fam. Napaka- halagd sa isdng bagay.
buti. I m. pl. Pook na bimpi- REAPRETAR. v. a. Higpitlng
lan ng liukbo. m. Kuwaltang ||
muli, y Higpiting mabuti.
DHgkakahalagd ng sikapat, REARAR. V. a.mult, Araruhing
REALGE. m. Palamuting naka- REATAR. Taliang mult. |
V. a.
umbok sa ibabaw ng isdng ba- Taliang mahigpit.
gay. I fig. Kindng; kadakilaan* REAYENTAR. v. a. Pahanginang
REaLEGRARSE. V, r. Magdanas mult ang ieang bagay.
ng pangkaraniwang tuw^.
di REBAJA f Bawas.
REALIDAD, f. Katunayan. REBAJABLE. adj. Mababawasan.
REALIZABLE. adj. Maisasagawd. REBAJAR. V. a. Bawasan ang
REALIZACI6N. f. PagsasagawA. halag^ ng isj|ng bagay. || fig.
REALIZAR. V. a. IsagawA ang Pagpakumbabain ; pangayupapa-

ia^ng bagay. ||
Gom Ipagbili in. II
V. r. fig. Magpakumba-
ang mga kalakal sa mababang ba;mangayupap^.
halagd upang maging salapt sa REBAJ0. m. Sabak.
madaling panah6n. v. r. Ma- II REBaLAJE. m. Agos ng tubig.
isttKawd ang isdng bagay, II
Uliuli ng agos.
REALZAR. V. a. Itads ang is^ng REBANADA. f. Hiwang manipla,
bagay ng higft sa dati. ||
Pa malapad at pahabS. ng isgng ba*
umbukin ang palarauti sa iba gay, 6 tinapay.
baw. M
fig' Padakilain. ||
v. r. REBANAR. v. a. Hfwain ng ma-
Tumads ng higlt sa dati ang nipis, malapad at pahab& ang
isdng bagay. v r. Qmumb6k |j
isdng bagay.
ang palamuti sa ibabaw. H v, r, REBANO. m, Kawan ng mga
fig. Madakil^. alagang hayop. || Katipunan ng
REANIMAR. V. a. Palakaein. II raga binyagang sinusundd may
Patapangin; buhayin ang lc6b, na pun6.
'iB&ng
H V. r. Lumakis. R Tumapang; REBATE. m. Pagsasagupaang

mabuhay ang loob. mull; pagaaway. fig. Pagtatalo. ||
'i.<'-AL
:f*, . ,:.-.?J., -. L-ii- '&'iit^'
,
452
REBA RECA
REBATIR. V, a. Sagupaia ang REGABAR. a. Tamubln; ma- v.
ng iB&ng tao.
Iskk&s MaglabaDg li suodiin sa hiling 6 pakiusap
mult H MaglabaDg oaabuti* | ang ninanas^.
Tutulao; paogatuwiraDao. REGaDO. m. Pasabi; katugu-
REBELARSE. v. r. Maghimag- nang ipinadadaid sa ibd, |1
Al^-
sfk; magab^. ala sa pagmamahal
na 6 giliw
REBELDE. adj. y s Naghihimag- taula^ Kaio6b;
sa isang tao. j|
sfi; nagaalsd. || Suwall. alay. Katiounan ng mga bagay

||
REBELDiA, f. Pagkasuwall; ka- na kailangan sa pangawA ng

suwaildn. ^ For. Dl paghard,p anemang; sangkdp. Pagiingat. ||
Dg sakddl 6 kalaban sa oras Dg

REGAER. Mahulog na mu-
V. n.
paglilitis.
li. Mabinat. Mahulog na mulj ||
REBELI6N. f. Paghihimagslk.
II
sa dating masBmang hilig, pag-

REBLANDEGER. v. a. Palam-
kakamali at ibp
butln aDg isdog bagay. il v. r.
Lumamb6t. REGAIDA, f Pagkahulog na muli.
.
Pagkabinat.
REBLANDEeiMIENTO- m, Pag- II
papalambdt; paglamDdt. REGALGAR. v. a, lakmd; hig-

REBOSAR. V. n, Umapaw. pitang mabuti. Siksikiog ma- ||
|]
fig. Sumaganang tuto6 ang isûg buti fig. Ipagbadyd,ng mahi-

II
bagay. nab6n at buong gar^ ang isd^ng

REBOZAR. Takpang halos
V, a. pangungusap upang maunawaang
ang buting mukhfi ng kumot raabuti ang tagldy na kahulugdng
[|
Balutin ang ulam sa itl6g, ha- ihig sabihin.

rena, pul6t at ibp. n v, r. Ma- RECALCITAR. V. n. Umurong;
takpdn halos ang buiiag mukh^ magbalik. II fig. Sumuw^y.
ng kumot.
REGALENTAR. V, a. Painiting
RBBOZO. m- Pagtataklpsa muk
mult. Painiting tutoo. v. r.
h& Dg kumot. fig. Pagkukun- li
II
II
wart. De rebozo, m. adv. fig. Maginit na tutoo.

II
Pakublf; palihim. || Sinrebozo. REOAMARA. f. Silld na taguan

m, adv. fig. Tapatan. ng mga damlt at hiy^s.
REBUSOA. f. Pagsisiyasat 6 pag.
REGAMBIAR. V. a. Magpallt na
haoap ng buong iogat. || fig.
mult.
Pinagpilian.
REBUSGAR. v. a. Siyasatin 6
REGAMBIO. m. Pagpapalit na
hanapin ng buong ingat. | fig. mult.
Magisip ng paraan upang maka- RECANCANILLA. f. fam. Pag-
ahon sa kumundy. pipildypilayan ng mga bati.
'
V,.& 3^^
.
453
RECA REGI
REGAPAGITAR v. a. Alalahanir; matanggdp. II m. Tagatanggdp
sariwrt'n â alaala ang isang b sa pint6.
gay, II
V. n. Samariwa sa ala RECIBIMIENTO. m. Pagtanggdp.
a'a ans; bhgay isang I Pagâlubong.
EEGARGAR v. a. Ipasdng mu i. REGIBIR. V. a. Tanggapin. |
I-II Dagdagdn ang pasan. For. ||
Tumanggdp 6 sumahod. H Salu-
Dagdagan ang parusa ug isdug bungin ang panauhin. | ?. r,
salarln Tumanggap ng katibayan sa pi-
REGARGO. m. Pa^âning mul! 6 naearalan.
pagdaragddg ng pasaniL. For. II REGIBO. m. Pagtanggdp. Kati- ||
Pagdaragddg ng parusa sa sala- bayan ng pagkatanggd.p ng isdng

rfn. H Med, PagtiDdi ng lagnat. bagay.
REGATADO DA a1j. Maingat. REClfirf. adv. t. Hindi pa nata-
II
Mnhiotiin. tagaldn; bago. *
REGATAR. V. a. Ipagllhim. ||
REGIENTE, adj. Sariwi; bago
V. r. Malihim. pa iamang.
REGATO. m. laât. || Kihinhi REGINTO. m. Kaluangang nasa
n^D. lo6b ng isang po6k.
RECn.UDACl6N. f. Paniningil; REGIO, CIA. adj. Malakds. n
paglilikom ng salapt. Matab&. ||

Matulin; maliksi.
RECAUDADOR m. Maniningil; REeiPIENTE. adj, Tumatanggdp.
mangiilikom ng saia t. y m. Ssidldn.
REGAUDAR. v a. ManiDgH; RECiPROCO. CA. adj. Kapuwi
lumikora ng sala^t.
tumatanggdp.
RECAVAR. V. a. Hukaying muli.
REeiTAR, V. a. Magsalaysdy 6
REGELAR, Katakutan; pag v, a.
magbigkds n^ malakd^ ng isdng
hinalaaa. v. r Matakot. II
taiumpatl, tul& at ibp.

RECELO. m T^kot; hinaU.
RECELOSO, SA. adj, Matataku- RECLAMACI6N. f. Pagtutol:
tiu; mapaghinala. paghinging pilit ayon sa matu<*

wfd.
REOEPeiON. f. P.gtanggdp-
REGEPTAeULO. m. Sisidldn. REGLAMAR. V n. Huwdg pu-
REGEPTAR. v a. iôr. Ikanlong mayae; tumutul 6 su- sa salit&
6 pagtakpdn ang mga salarln 6 la^ II V. a. Hinglng pilit ng

mga bagay na ipiuagkakasala ||
ayon sa matuwld ang isdng
Tanggapin; kupkupln. | v. r. bagay.
Paampâ. REGLAMO. m. Ibong pangatt. II
REGETA. f. Hatol ng mangga- Pagtawag sa is^ng tao. II For^

gamot. Paghinging pilit ng ayon sa ma*'
REeiBIDOR; RA. adi, y s. Tu- tuwid ng isdog bagay.
îtitetet.-;.'. .l.i /..i. d.-L.:.. hA .,' :k . 1. %:* r4 : v: .: w}J.:,.:M^' 'Bl 'MJ^

_ 4 54 -
RECL RECO
REGLINAR. I3andfg; ihilig
v. a. Datdnpat ihabilin 6 mahalfa.
II
Isaaddl ang isaog bagay â REC0MENDACi6N. f. Paghaha-
ibd. V. r, Saaiandig; hunai bihn H Habii>n 6 pakiusap.
H
lig. REGOMENDAR. v. a. Ihabilin.
REGLINATORIO. m. Sandgan. REGOMPENSA. f. Pagganting

tl Luhurdin. pal^ il Gantingpal^; upa.
REGLUIR. V. a. Piitla; ibilang REeOMPENSAR. v. a. Ganti-
cA. II V. r. Mapiit; mabilanggd hioa palli. || Upahan
REGLUSION. f. Pagkukuloog ng REGOMPONER. v. a, Ayusing
kus^ 6 sapilitan. \\
Bilangguan. muii.
REGOBRAR. V. a. Mikuhang REGOMPOSieiON. f Pagaayos
DDiull; mabawi. l! v. r. Maka- na mull.
bawL 1 MahimaRmasdn; pagsa- RECONCENTRACI6n. f. Pagti.
ul|.ngmalay. tipon sa gitn&.
REGOBRO. m. Pagkakuhang muU RECONCENTRAR. v. a, Ipasok;

6 pagkabawi. ipagitn^ ang ig&ng bagay sa iba.
RECOCER. Lutuing muli.V. a, I!
Tipunin sa is^ng po6k na pi.
Lutuing mabuti ang isang nakagituS,, arg mga tao 6 bagay
II
bagay. v. r Malutong
||
mabuti. na tiwatiwaldg. | v. r. Gu-
RECODO. m. Lik6 ng daan. ilog mitnA. H
v. r. fig. Tumaos sa
ibp. lo6b.
at
REGOGER. V. a. Makuhang muU. REC0NCILIACI6n. f. Pagpapa.
Paapisanin 6 tipunm ang mga kasnnd^ o pagkaka8und6.
H
tao 6 bagay na
nagkakatiwal^g. REC0NCILIAR v. a. Papagka-
u Mamitds ng mga bungang. sunduin ang nagkakagalit. |
Ampunin. II Kulungin V. r. Magkasund6. ^ v. r. Ipag-

kahoy. II
dahil sa nasiwaan kumpis^l ang ilang mga salang

ang isdng tao
V. r. Magtagd 6 mag- maga^n na nalimutan sa unang
Q| bait. II
po6k. Uooilag sa pagliukuroplsdl.

kubll ea isdng ||
pakikiharSp sa kapuw^. i Mag REC6NDIT0, TA. adj. Tutoong

lihim at kubli.
pahingd 6 matulog^ tag6,
REGOLAR. V. a. Salaing muil REC0N0CER. V. r Kilalanin;

Pagpipisan; siya^Bating maigi. Halungkatin;
BBC0LECCl6N. f. |j
Pdmimitds 6 pag. halughugin. H Itangi sa iba.

pagtitipon. II
||
bungang halaman.|| V. r. Makilala aog isdng bagay

ani n| mga
mga tand^ng tagldy.
dahil sa
Paniningil. ||
v. a. Anihm ang V. Kumilala sa pagkakamali.

r,
RBCOLECTAR,
REC0N0CID0, DA. p. p. ng Re-
mga bungang halaman.
Mtamingil. eonoeer. adj. Kumikilala
RECOLECTOR. m. || ng
adj, Kara- utang na Io6b.
REGOMENDABLE.
455
RECO RECR
REGONSTRUIR v. a. Itayd 6 pagkalib^ng. ||
Pagliliwallw,'
itatag na muii. RECREAR. V. a. Libangin; ali-
REGONTAR. V. a. BilaDgin 6 win. II
V. r. Maglibdng; mag-
saysftyinji muli. a^w.
REeOPILAdON, f Pagtitipon REGREO. m. Paglilibane; pag-
6 pap;a-ama ng ibd,*t ibdag ba- Po6k na libangan.
aaliw. II
a9v. RECTIFICaCi6N. f. Pagtutuwid

REGOPILAR. V a. T'punin 6 ng malt.
pagsamasamahin aag ibd't ibdng RECTIFICAR. v. a. Ituwid ang
baay. mali; itumpdk.
REGORDABLE. adj. Manayaya- REGTITUD. f. Katuwirdn. iig, II
yar na maalaald. || Dapat ala- Pagkamatuwid, ||

fig. Katuwiran.
lahanin. REGTO, TA. adj. Tuwid. |1

fig.
REC0RDACI6n. f. Pagguoita Matuwfd.

sa is^Dg bagay. ||
Aâala. REGUENTO. m Pagbilang na
REeORDAR V. H. Alalahanin muli.
ana i^^ng baeay. ||
v. n. Ma REeUERDO, m. Paalaala. | pl.
alaala. || Ipaalaala. |j v. n. fig. Alaaia.

Gisingin ang natutulog. ||
v. r REeULADA. f. PaguroDg,
fig. Magisiog. REeULAR. V. n. Umurong. ||
REC0RDATIV0, VA. adj Nag- fig.y fam. Isuko ng isdng tao

papaalaala. ang kaniyang palag^y 6 pasiya.
REeORDATORIO. m. Paalaala V. r.
II
Lumakad ng paur6fig
REGORRER. V. a. Libutin. | RECUPERACI6N. f. Pagbawi 6
Halughugin ang isdng po6k upang pa^kabawi ng nawal^.
Tnasum^)ungdn ang hinahanap. li
REeuPERAR. v. a. Bawiin; ma-

Paraanan ng basa ang sulat. II
bawi ang nawal^. v. r. Ma- II
V. n. Lumapit 6 pakupk6p.
numbalik ang dating isip 6 lakâ.
REGORTAR. v. a. Putuian ng
RECURRIR. V, n. Lumapit 6 du-
labis. Tabasin
II
mul6g sa isdng hukooa 6 may-

REGORTE. m. Pagputol ng labis.
kaoangyarihan upang magsakddl,
Pagtabas.
II
pl. Pinagputulan.
||
Pftkupk6p. Bumallk ang 'n&ng

REGOSTAR. v. a. Isandig. || v. r.
II I!
bagay sa pinanggalingan.
StHnandiir.
RECOVECO, m. Likolikd ng REeURSO. m. Pagdul6g.|| Pag-
daan 6 sap^. fig. Pagpapaiik- balik sa po6k na pinanggalingan.
||
wdtlikw^t na ginagawd ng isdng II

Kahingiang nasusulat. | pL
tao upang matamd ang isdng Kayamanan; pagkabuhay.
layunin. RECUSACI6n. Hindt pagtang. f.
RECREACI6N. f. Pagliiibang 6 gdp sn isdng bagay.
.
'Mk^m^.'AidKh.iiMMÂ^:*. ,. , S'*v..*i' 'ioi^,. t.-î.i '&.. 'd^.. ,:tLm&\k.^..d:>,2M.&
4 56
RECU REDI
REeuSAR. V. a. Huwdg tai)g- REDITUAR. V. a. Magbigdy ng
gapin ang is^ng bagay pakinabang.
RECHAZaR. V. a Diigia, ||
fig. REDOBLAR. V, a. Paeibavuhin.
Paurun|ia ang kaaway. fig. II II
Biluktu In. I Ulitie; gawing
Tutulan 6 salaosangin aog kapiwa muii ana isdng bagay.
sa sinasabi 6 palagd.y. REDOMADO, DA. adj. Lubhdng
RECHINAMIENT0. m. Paglangit- maingat.
ngft. REDONDEAR. V. a. Bilugin. ll
REGHINAR. v. a. LuTnangitngit. Bumilog; mabilog.

V. n.
RECHONCHO, CHA adj. Nau RE00NDEZ. f. Kabilugan. |j
ukol sa taong naatab& at pan- Bilo,

dak. REDONDO, DA. adj. Mabilg i|
RED. f. Lambat. || fig. Si'6 6 fii<. Maliwanag; waldng ligoy. H

day^. m. fiK. Salapt.
REACCI6n. f. Pag8ulat ng REDUCCI6N. f. Pagpapaliit
panukalang batA3, kur6 at ihp. REDUeiR. V. a. Iballk ang isdng
II Pasulat^n. bagay pa dati Paliitin 6 ba- ||
REDAGTAR. v. a. Sumulat ng wasan. Ipagpalit ang kuwalta

|i
mga panukalang batds, kur6 at ng iud. Pa^kiiin ang isang

II
ibp. talumpat!, salitd at ibp. y Pag-

REDAGTOR, RA. adj. y s. Su- hatihatiin ng m&liliit ang isdog
musulat. bagay, I Akitin ang isdng tao
REDAR. V. a. Ihaîs ang lambdt sa pam^magitan ng mga pali-
sa tubig upang mangisdd. wanag. v. r. Magpakahusay

I!
REDEDOR. m. Paligid. Al 6 II
ng pamumuhay 6 kilos
en rededor. m. adv. Sa pali- REDUNDANCIA. f, Kalabisan 6
gidligid. labis na kasaganaan ng alinmdng
REDENCI6n. f. Pagtub6s; pag- bagay.

katub6s. REDUNDAR. V. n. Umapaw;
REDENTOR, RA. adj. y s. Ma- lumabis. | Makabuti 6 makasa*
nunubos. m^.
REDERO, RA. adj. Nauukol sa REDUPLICAR. V. a. Pagibayu-
iambt. m. y
II
f. Manggagawii hin. 11
Ulitin.
ng lambdt. REEDlPie ACI6N . f . Pagtata.

REDIMIBLE. adj. Matutub6s. tag 6 pagtatay6Dg muli ng na-
REDIMIR. v. a. Tubusln. ||
Bil- sir^.
hfng mull ang isdng bagay an REEDflFICAR, v. a, Itatag 6 ita-
naipagbill na. v. r. Matub6s,

||
y6ng mult asig nasir^.
RtDITO. m. Pakinabang ng pu- REELIGIR. V. a. Ihaldl na mu-
bunan.
.
457
REEM REPO
REEMCARCAR. v. a. Isakdy na muli; gawing panibago. | Ibalik
mult. na mult sa dati. H Ayusin; Ituna-
REEMBOLSAR. v, a. Singilin p^k. H V. r. Magbago; magpa-
ang ipinautang. II v. r. Masingi^ kahusay.
ang ipinautang. REF0RMAT0RI0, RIA. adj. Bu-
REEMBOLSO. m. Pagsingil 6 mabago; umaayos. | Babay >
.
pagkasingll ng ipinautang. ampunan sa mga salarin.

REEMPLAZAR v. a Palitdn ng REFORZAR. v, a, Dagdagdn ang
kamukh&. || Halinhdn, lakds. II Palakasin. H
Buhayin
REEMPLAZO. m. PagpapaUt. ||
ang lo6b. v. r. Mabuhay 6 li
Paghahalii. | Eahalili. luâk&s ang lo6b.

REENGUENTRO. m. Pagkaka- REERAn. m. Salawikain:!
baoggaan. | Pagsasagup^ ng mga REPREGAR. v, a. Kuskusin;
kawal na magkaaway. hagurin,
REEXAMINAR. v. a. Suliting REPREIR. V. a. Mantikaang
mult. muii.Mantikaang mabuti.
II
REFECTORIO. m. Po6k na ka REPRENAR. v. a. Supilin ang

indn sa mga paaraidn. kabayo sa pamanaagitan ng pre~
REFERENCIA. f. Pagsasalaysdy no. II
fig. Pigilin; itumpdk, ii
ng isdng bagay. N Pagkakawaog- V. r Magpigil.

kt 6 pagkakaukol ng isdng ba- REFRESCAR. v. a. Bawasanang
gay sa ibd. init ng is^ng bagay, D Papana-
REEERENTE. p. a. ng Reterir. riwaiti. ||
v. n. flg.Magkaro6ng
Nauukol sa ibdng bagay. iakds. II
Magpalamig. Umin6ni ||
REEERIR. V. a. Isalaysdy; ipang pangpalamig. v. r. Mag- ||
bayag. |j lukol. | v. r. Mau- bawas ang init ng isdng bagay.

kol. REERESGO. m. Pangpalamlg.
REEINAR. V. a. Dalisayin; lina- REPRIEGA. f. Pagaaway; pag-
ngln. II fig. Paghusaying mabu- sasagupaan.
ti ang isdng bagay. REFRIGERACI6W . f, Pagpapa-
REFIN0, NA adi- Dalisay. lamlg 6 paglamlg.
REFLEXI6n f . . Pagwawari REERIGERAR. v. a. Palamigin;
REFLEXI0NAR. v. a. Wariin bawasan ng init ang isdng bagay.
ang isdag bagay, y V. r. Lumamig,
REELUIR. V. n. Umurong 6 ku- REFRIGERI0. m. Ginhawang
mati ang tubig. Qatatam6 sa kalamig&n. ^ fig.
REFLUJO. m. Pagkati ng tubig. Ginhawa 6 kaaliwan sa alinm&ng
REEORMA. f. Pagbabago ng kagipitan 6 pagdurusa. K fg.
hugis. Kaunting pagkaing nagsasauUng
REPORMAR. V. a. Hugising mga lak^s.
58
-''im.::il^ .j... .<?4k&.44l .iiA's.}#l

458
REFU rega
REFlffERZO, Pangpatibay ea
M. Magagalitin.
inilalagdy sa isâg bagay upang REGAR. V. a. Diligln. H fig.
magkaroSn ng lalgng iakds. ||

Wilig^n.
Saklolo 6 tulong. REGATEAR. v. a. Tawaran ang
REFUGIAR. T. a. Kupkupln ang halagd. II
Ipagtingl ang mga
isÊig tao. il V. r. Pakupk6p; bagay na nabill ng marami.
magkanl6iig. REGATEO. m, Pagtawad. |
REPUGIO. m. Kupkupan; am- Pagtitingt.

punan. REGATON, NA. adj. Nagblbili
REFUNFUSAR. V. n. Umangil. ng ti igl. II
Ptilatawdd.
I Bumuiiiogbuldng RE6AZ0. m. Kandungan. ||

gi-
REFUNFUNO. m. Pagangil; pag- napupunan.

bu uagbulong. REGENGIA. f. Pamamahal^.
REP^TaGION. f. Pagsalansdng. REGENTAR. V. a. Pangasiwaan.
I Panângatuwirang pangsir^ sa REGieiDA. adj. y a. Nat^y sa
mga matuwid ng kalaban. hari.
RFUTAR. Y. a, Salansangin; REGieiDIO, m. Pagpatay sa
tutuian sa pamamagitan ng mga hari.
katuwiran ang sinasabi ng ibd- RfiGIMEN. m. Paraan ng pa-
REGADERA, f. Pangdillg. mamahal^.
REGADIO, DfA. adj. Nauukol REGIO, GIA. adj. Nauukol sa
sa lupang madidilig. harl. Marangdl; dakil^.
D fig.
REGALAR. V. a. Ipakalo6b ng REGION, Bayan; po6k. f.
waidng bayad ang isdng bagay REGIR. V. a. Patnugutan; pama-

sa kapuw^ bilang tand^ ng pag- halaan. Patnubayan; samaban.
||
mamahiil 6 utang na lo6b. | II

V. n. Umiral.
Suyuln. i Libaagin. REGISTRAR. V. a. Siyasating
BSGALO. m. Alay; kalo6b. | mabuti, H Ifcal&; isulat. | v. r.
Pagkain at inumlng dt pangka- Magpasuiat.

raniwan at masar^p. | Kagin- REGISTRO. m. Pagsisiyasat. t|
hawaban. PagtatalA. 1|
Pagpapasulat. y
EEGALdN, WA. adj. fam, Lu- Talaan.

mak! sa ginliawa; layiiw. REGLA. f. Pamitfk. | Palatun-
REGASAR. V. n. Magalit. ||
tunan. Alituntunin.
|| | Pana-
Pumut6k ang baldt ng mga bu- h6n ng babae.
ngangkahoy kap^g hin6g na. | REGLAMENTO m. Katipunan ng
y. a. fam. Pangusapan, mga tnntuning sinusun6d sa isdng
REGAllO. m. GaHt;angil. | fam. kapisanan.
Pangusap. REGNieOLA, adj. y s, Tubd sa
REGAfJ6N, NA. adj, y s. fam. is&ng kaharian.
~ 459
REGO REHE
REGOeUADO, DA p. p. ng Re- bagay.
gocijar. | adj. Nagbiblgd,y tu- REHERIR. V. a. Sugatang muH.
w4. H Masayd; matuw^. REHERYIR. v. n. Kumul6ng mll.
REGOeUAR. V. a. Pasayahla; II
V. n, fig. Magalab ang lo6b
bigydnK tuw^. | v. r. Magaldk. dabil sa damdamia. H v. a. Pa-
REGOGUO. m. Tuw&; galdk, H
kululng mult.
Kilos na nagpapakilala ng kasa REHOGAR. V. a. Lutuin sa baga
yahan. ang isdng ulam na nilulutd.
REGOLDAR. v. n Dumighdy. REHUIR. V, a. Ilayd ang Is&ng
REGRESAR. Magbalik v, n. sa bagay dahil sa taket sa is&sg
pinanaratalingan; umuwt. panganib. l|
fig. Itakwil ang
REGRESO, m. PagbabaUk 6 isdag bagay. |1 , v. r. Lumay6;
paguwi. umilag,
REGUELDO. m. Pagdigh^y. | REHUNDIR. V. a. Ipakalub6g-
REGULAR. adj. Naaayos sa tun. lub6g ang Tu-
isdng bagay. ||
tunin. Katamtaman. | v. a.
II nawin. fig. Gugulin ng
||
waldng
Sukatin at iayos ang isang ba- pakinabang&n.
ffay.
REHUSAR. V. a TanggihAn; hu-
REGULARIZAR, layos v. a. sa
wag tanggapln.
tuntunin ang isang bagay.
REHABILITAR. REIDOR; RA. adi. y s. Palata-
v. a. Ibalik na
Wa.
mult ang isdng tao sa dating
kalagayan. H v. r. Magbalik na REIMPRIMIR. V. a. LimbaglBg
mult ang isdng tao sa dating muil.
kalagayan. REINA f. Asawa ng hari. |
REHACER. V. a. Gawing muU. Babaing hari.
I Isauli sa dati ang nasir^. ||

REINADO. m. Paghahari. R
V. r. Masauli sa dati ang na- fig. Kapangyarihan.

sir^. |j V. r. Magpanibagong REINAR V. n. Maghari. | Ma-
lakas. kapangyari. | fig. Manafg.
REHARTAR. v. a, Busugfng ma-
REINCIDENCIA. f. Paggawdng
buti. II
V. r. Mabus6g na ma- mult ng dating kasalanan;
buti.
REINeiDIR. V. n. Makagawîig
REHfiN. Taong nasa kapang-
m.
mutt ng dating kasalanan.
yarihan ng mga kaaway bilnng
saQgI& hanggdng dt nagkakaro6D REINO. m, Kabarian.
Bg kasunduan sa kapayapaan. REINTEGRAR. v, a, Isauli 6
REHENCHIR. V. a. Papinluglng bayaran ng gan^p ang ts&ng ba*

mult ang isdng bagay. v. r.||
gay. I V. r. Mabawing lakit
Mamintdg na mult ang ising ang mwal&.
.
460
REIN RELA
REINTIGRO. m. Pagsasauli 6 RELAMPAGUEAR. V. n. Kumid*
pagbabayad ng gasdp sa isdng Idt. II

fig. Magsabog ng liwa*
bagay. Pagkabawing lahdt ng
11
nag.
nawaiS. RELAMPAGUEO. m. Pagkidldt-
REIR. V. n. y r. Tumawa. || RELAPSO, SA. adj. y s. Nahulog.
{ig* Manglibal^. H y. a. Pagta- na mult sa kasalanang pinagsi-
wanAn. sihan na.

REITERAGION. f. Pagulit. RELATAR. v. a. Magsalays^y.
REITERAR. v. a. Gawing muU; RELATIYO, VA. adj. Nauukol
ulitin. (I
V. r. Magawang muU; sa is^ng bagay. Hindi gandp. ||
maulit, RELATO. m. Pagsasalaysdy.

REIVINDICACI6N. f. Pagbawi. RELATOR, RA. adj. y s. Nag-
REIVINDICAR. v. a. For. Ba- sasalaysdy ng isang bagay.
wiin, RELEER. V. a. Basahing mult.
R1JA. f. Saldng bakal, RELEVACI6n. f. Paghahalili.
REjaVENECER, v. a. Pabatain; RELEVAR. V. a. Alis^n ng pasdn
bigy^n ang is&ng tao n% lakas 6 tuagk6l. II Saklolohan. II Pa-
na katutubd sa kabinataan. U waldng sala; patawarin. ||
fig.
V. n. y r. Bumat^; magkaro6ng Padakilaiu. | Halinhdn.

lakds na katutubd sa kabina- RELEVO. m. Paghahalili. ||
taaoi. Kawal na kahalili,
RELACI6n. Pagsasalaysay. f. ||
RELIEVE. f. Pamuting nakaa-
Pagkakaayos ng isdng bagay sa ngdt sa ibabaw.
ibd. pl. Pakikitungo; pagki-
II
RELIGION. f. Pananampalataya
kilala. sa Di}6s.
RELAGIONAR. V. a. Magsalay- RELIMAR. V. a. Kikiling mult.
B&Y Bi is^ng pangyayari. D RELIMPIAR. V. a. Linising mult.
layos ang mga tao 6 bagay. fl
Pakalinisin. v. r. Malinis
||
II
V. f. Magkaayos.
na mult.
RELAJACI6N. f. Pagpapahina; Humuni ang
pagpapalamb6t.
RELINGHAR. v. n.
|| Panghihinst;
kabayo
panglalamb6t. || Lusl6s.
RELINCHO. m. Huni n| kaba-
RELAJaR. t. a. Paoghinain; pa
lambutin. yo.
| v. r. Manghinit;
manglaiiibdt. RELOJ. m. Oras^n.
RELAMER. Himuring mull.
v. a. RELOJERfA. f. Kaalamdn sa
I V. r. Pakahimudhimurin ng paggawi ng orag^n. H Panga-

dill^ aag oguso't labi. ngalakal ni orasdn. Pakumpu- ||
RELAMPAGO. m. Kidlit. nihan 6 tindabaii ng orasdn.

461
RELO REME
RELOJERO. nri. Ang manggaga- V. r. UmuKoy ng walêg lutdy
w^ 6 nai^titindd, ng orasdn, ang iFdng bagay.
RELUeiR. V. n, Kumi4dp. li REMEDAR. v. a. Gagarin.
Magningning. REMEDIAR. V. a. Lunasan. |
RELUMBRAR. \. n. Magliwa- Sakl. lohan. || Iligtds sa panganib.
nag oa mabuti. REMEDIO. m, Lunas.

RELUMBRE. m. Pagiliwanag REMEDIR. V. a. Sukating mult.
na mabuti' REMEDO. m, Paggagdd.
RELUMBROSO. SA. adj. Mali REMEMORAR. v. a. Ipaalaala.
wanag na mabuti. REMENDAR. v. a. Tagpiaa.; {|
RELLENAR. v. a. Pakapunuin Ayusin.

ang i5>dng bagay REMENDON, NA. adj. y s. Ma-
RELLENO, NA. adj, PuDtingpun6 nanagpt.
|j
m. Tinadtdd na kart eng REMERO, RA. m. y f. Mangaga-
ipinapalo6b sa bituka, man6k gaod 6 mananagwâ.
at ibp. REMESA, f Pagoapadald sa ib^ng
.
REMAGHAR. PulpuHn 6
v. a po6k ng isdng bagay.
ibalukt6t ang dulo iig pakong REMESAR. V. a. Bunuting ma-
nakatag63 upang huwdg mabu dalds ang balbas 6 buh6k. |1
not. Gom. Magpadald ng salapt 6

REMAGHE. m. Pagbalukt6t ng knlakal.
dulo ng pakong nakatag6s upang REMES6N- m. Pagbunot ag
huwag mabunot. buh6k 6 balbas. | Tipon ng
REMANEGER- V. n. Pakitang buh6k na binubunot,
muli na di inaakal^, REMETER. V a. Iso6t na mult.
REMANENTE. m. Labis ng I IpakaIodblo6b.
isang bagay. REMIENDO. m. Tagpt. ||
fig.
REMAR. V. n, Gumaod 6 sumag- Dagddg.

wdn. REMINISCENCIA. f. Paggiit sa
REMATAR. v. a. Tapusin ang gunit^ ng bagay na nakaraan.
isdng bagay. Alisdng patuiu- Maipadadald.
||
REMISIBLE. adj.
yan ng buhay ang tao 6 hayop y Mapatatawad.
na nasa pagkamat^y. U v. n.
RIMISION. f. agpapadald. ||
Matapos. | v. r. Mawal& 6 ma*

Pagpapatawad.
sir^ ang isdng bagay,
REMATE. m. Wakds 6 dulo ng REMITENTE. p. a. ng Remitir.
isaug bagay. Huling halagd sa 8. Ang nagpapadald.

||
pagbibiii sa madlft 6 almoLeda. REMITIR. V. a. IpadaU. II Pa-

REMEGER. v. a. Uguying wa- tawarin.
i^n|; lub^y ang isdng b ^ REMO. m. Gaod; sagwdn.
~ 462
REMO REMU
REMOeidN. f. Paglilipat ng is&Dg lili. R Eatipunan ng damit na
bagay sa ibâg pook. H P**gli bihisan.
pat. REMUDAR. V. a. Ihalili. H v. r
REMOJAR. V. a. Basalag muU; Mahalili.

ibabad. REMUNERACI6n. f. Pagganti.
REMOJO. m. Pagbababad sa REMUNERAR. v. a. Gantihin;
tubig ng isdng bagay. pagbayaran.
REMOLGAR. v. a, Hilahin ang RENACER v. n. Sumilang 6 tu-
isdng sasakydngdagat 6 ibâg muboDg muli.
bagay sa ibabaw ng tubig. RENAeiMlENTO. m. Pagsilang
REMOLER. V. a. Ligising ma- 6 pagtubong muU.
buti ang isd,ng bagay. RENACUAJ0. m. Kitlkiti, |
REMOLINEAR. v. a. Pa nugin fig. y fam. Taong maiiit at ha-

ang is^ng bagay na parang ipo- mak.
ipo, V. r.
II
Maguliull RENOILLA. f. Alitan.
REMOLINO, m. Ipoipo; uliuli, RENGILLOSO, SA. adj. Mahilig

II Puy6 ng buh6k. sa pakikipagkagalit.
REMOLdN, NA. adj. y s. Ta- RENCO. CA. adj. Tingk6d.
mdd at aydw gumaw&. RENCOR. m. Pagtatanim sa
REMOLQUE. m. Paghila 6 pag- lo6b.
akay sa sasakydngdagat 6 bagay RENGOROSO, SA. adj. Nagta-

sa ibabaw ng tubig. taoim sa lo6b.
REMORDER. v. a. Kagating RENDICI6n> f. Pagpapasukd;
muli; pagkakagatin. | fig. Ba- pagsukd. ii Pakinabang 6 tubd.
lisahin ang lo6b. | v. r. Ma- RENDUA. f. Bitdk; puang.
balisa ang lo6b,
RENDIMIENTO. m. Pagsukd;
REMORDIMIESTO. m. Balisa
pagod. Pagsun6d; kapakumba-
I
nS lG6b.
baan. | Pakinabang 6 tubd^
REMOTO, TA. Malayd. i adj.
fig. Maliwag na mangyari. RENDIR V. a. Pasukuin ang ka-
away, Ibigay sa isdng tao aag
REMOYER. V. a. Ibago ng kU [|
nalalagy^n ang isgng bagay. tt

nauukol 6 isauii ang kinuha sa
Alisiu ang nakasasagabah R
kaniyd. H Bigydn ng kapakina-
Alisin ang is^ng tao bangdn ang isdng bagay. Pa-
Haluin. tl
||
ea kaniydng tungkulin. v. r. gurin. H V. r. Sumukd. | v. r.

K
Mabago sa kinalalagydn ang Mahapd.

\sim bagay. RENEGAR. v. a. Pakatanggihdn
REMPUJAR. V. a- fam. Itulak. ang isdng bagay il Itakwii; ka-
REMPUJ6N. si^. fam. Tulak. suklam4n. I fig.y fana. Tunga-
REMUDA, f. Paghahalili; pagha yawin ang kapuw&.
~ 463
RENG REOJ
RENGLON. m Talat^. H pl. fi. REO eom. SalariQ.||Ang nasasak-
y fatn. AliamdDg sulat 6 lim- ddl.
bdg. REOJO. (M rar de) fr3. Tumingin

RENOMBRADO, DA, adj, Ban- ng panakaw, tl fig. Umirap.
t6g; balit^t. REPARAGION Pagaayos; pag-
f.
RENOMBRE. m. Aêlyido 6 sa^ huhusay sa sira ng isdng bagay.

rilinip; pamaadt || K^bantugan. REPARAR. V. a. Ayusin ang siri
REN0VACI6N. f. Pa^babago 6 Dg isdag bagay. Ma^ddng ma- ||
paekabago. buti; pansinln. II isalo6b; bulay-

RENOYAR. V. a. Gawlng parang bulayin. ||
Sanggahin.
I a y o s. || (1
bago aog isdai? bagay 6 ibalik: Lunasan 6 iiagan ang isdng pa-
ang isdng bagay s*^ dating ka- nganib 6 kapinsalaan. Papana- II
lagayaa.1 | Ipagpatuloy ang isaag ullin ang lakds. v. n. Humiat6 ||
bagay na HalinhdD
natiail. ii
sa isaug po6k. v, r. Magpigil
||
ang isdng ng
bai^H^y. ||
Palit^n ng lo6b.
bag:) ang is^ng bagay iia lumi. REPaRO. m. Pagsasauli sa dati.
liathalang mui!. v. r. Ma ilPansin sa isdng bagay. ||
Alin-
II |j
baSO. langan
RENQUEAR. v, n, Tumingk6d. REPARTICi6N, f. Pagmumud-
RENTA. f. Pakinabanpr na na- m6d; pamamahagi.
tatano ta6nta6n sa isdng basay. REPARTIDOR, RA. adj. y s.
Bayad ng isaag namumuwi- Nagmumudm6d 6 namamahagi
II
san 6 nangungupahaL.
REPARTIMIENTO. m. Pagbaba-
hagi.
RENUENeiA. Pagtangging ipi.
f.
REPARTIR. V. a. Imudm6d 6 ipa-
namamalas sa paggawd ng isang Paghatihatlin.
mabhKi.ll
bagay.
REPARTO. m. Pagbabahagi.
RENUEYO. m. Usb^ng; supllng. REPaSAR. V. a. Magdadng mult
I Pagbabago. sa isdng po6k.. ||
Tingndn 6 siya-
RENUNGIA. Pagtanggi sa is^ng
f. sating muli ang isdng bagay. |
bagay. H Paghibitiw 6 kusang Paraanang mult ng basg ang na-
pagpapabay^ sa isdng bagay na pagaralan na.
inaar}.
REPATRIAdON. f. Pagpapauwt
6 pauwt sa kaoiyinse bayan.
RENUNGIAR. v. a. Ipaubayang REPATRIaR. V. a. Pauwiin sa
kusd. ang is^ng bagay. || Tang kaniydng bayan, ||v. n. y r.
12 gihdn. II
Huwdg pahalagahdo; Umuwt sa kaniy^ng bayan.
iwan. REPELAR. Sabunutan 6 bu-
V. a.
RlUlR. V. n. MakipagkagaKt; nutinangbuh6k.S Putulan ngdulo

makipagaway. | v. a. Pangusa- ang mga damd. H îs* Alis&ni
pan ang is^ng tao; tangaan. bawaâa.
464
REPE REPO
REPELER. Iwaksi ng bigl^
V, a. posar. H adj. Matiwasdy; mata-
6 malakd,s ang isd,ng bagay. ||
himik.
Sumanglii ang Is^ng palagay. REPOSAR. V. n. Magpahingd ||
REPELON. m. Pagsabunot sa Tumahimik; humimld,y. v. n. y |i
buh6k, r. Mali^'lng, || v, r. Tumining.

REPENTE- m. fam. Galaw na REPOSIGION. f. Paglalag^y 6
bigl4 ng m|a hayop. tao 6 11
pa(!:kalagavna muli.
De repente- m. adv. Bigldng REPOSO, m. Pagpapahingd, \\
biglft; kaginsaginsa.
Kaâhimikan.
REPRENDER. v. a, Pangusapan
REPENTINO, NA. adj. Madali;
6 paKsabihnn sa pgkakaraa!l
bigl^.
REPRENSIBLE. adj. Karapat-
REPESAR. V. a. Timbanglag
dapat paneusapan.
rauli ang isdng bagay. REPRENSION, f. Pangusap.
REPETICI6n. f. Pagulit 6 pag REPRENSOR RA adj y s. Na-
kauiit, ngungusap sa namamalt.
REPETIR. V. a. Ulitin. lj
v. r- REPRESALIA. f. Pagsamsdm ng
Maulit. kaaway sa mga kayamanan ng
REPICAR. V, a. TadtariDg ma isa^'g banpdng kadigro&.
butiang isdng bagay. Pihitin 1|
REPRESENTAGION. f. Pagpa-
ang kampan^. Durumg muii. paalaaia. ||
Paghardp, II Kapang-
{|
ng kam- yarihan, karangalan, katangian

REPIQUE. m. Pagpihit
ng isAng Katipunan ng
tao. ||
pan^,
mga taong kumakatawd,n sa isang
REPLETO, TA. adj. Puntingpund
kaoisanan.
RfiPLICA. f. Pagtug6n, Pakli. |i
REPRESENTANTE. p a. ng Re-
REPLI<5aR. V. n. y a. Tumug6n;
presentar, 1 eom. Kinatawdn.
man|atuwiran.
REPRESENTAR. v. a. Ipaalaala
REPLIC6n, NA. adj. y s. Ma- Ipahayag.
ang is^ng bagay. || ||
sagutin.
Kumatawdn eaisdngtao. Ma-
REPONER. V. a. Hw&y m mult. glng iarawan 6 sagisag ng isdng
||
I
Pumakli; tumu-
Halinhdn. ||
baKay.
tol. Mabalik ang dating
V. r.
II
REPRIMIR. V. a. Pigilin. II
lak^s 6 kayamanan, V. r. Magpigil.

KEPORTAeiON. f. Katiwasaydn; REPROBAR. V. a. Huwdg maga-
hinahon. )ingfn; masamaln.
REPORTAR. V, a. Pigilin 6 pa- RPR0B0, BA. adj. y s. Pina-
lubayln ang sigabo ng damda- rurusahan sa ap6y na walAng
min. I Kamt^n; masundufin. || katapus^n.
Magtaglay. v. r. Magpigil ng
||
REPROGHaR. V. a. Talampa-
lodb. kin 6 pamukbadn. H Huwdg ma-
REPOSADO, DA. p p. Dg Re- galin|fn.
465
REPR REPU
REPROGHE. m. Pagpapamukh& REPUTACi6n. f, Kabentugan.
II
PaDgungusap na dl minama- REPUTAR. T.a. Halagah6n; ba-
galing. tulan 6 pagukulan ng kurd ang
REPRODUeiR. V. a. Likhaing kalagayan 6 uri ng isdng tao 6
mult 6 gawing panibaao. Si- ||
bagay,
piin. V. r. Malikh4tig mull.
[|
REOUEBRAR. v. a. Basaging
REPTIL. m. ZooL Hayop na mult ng maliliit ang mga bahaging
waldng pad at tiy^n ang igina* basd,g na. | fig. Purihin ang;
gapang sa lup^. isan^ babae upang panuyuan.
REPUDIAGION. f. Pagpapaba- REQUERIR. V. a. Ipatalastds ang
yang kus^ sa isdng bagay. isdng bagay. Siyasatin ang
||
REPUDIAR. V. a. Itakwil ang,

kalagayan ng isdng bagay. ||
asawang tunay. Ipaubayang ||

Kailanganin ang isdng bagay. 11
kusd, ang is^ng bagay.

Maghaydg ang isdng tao ng ka-
REPUDIO. m. Pagtatakwil sa niy4ng nas^ 6 pagsintJt. Ibu- ||
asawang tunay,
REPUDRIR. V, a. Buluking md-
REQUIEBRO. m. Pagbasag na
buti, V. r.
II
Mabulok na ma-
mult ng basdg na. Salitdng
buti. V. r. fig. y fam.
il Mag- |I
panunuyd sa babae.
ngitngit ang lo6b dahil sa dt
paghahaydg ng dinaramdam 6 REQUISA, f. Pagkapkdp 6 pag-
halugh6g.
pighati.
REPUGNANdA. f. Pagkakasa REQUISAR. V. a. Kapkapdn 6
iungd.t ng daiawd,ng bagay. H
halughugin.
Kamuhidn sa mga iiagay 6 tao. REQUISIT0. m. Kabagaydng
REPUGNANTE. adj. Nakamu- kailangan sa isdng bagay,
muhl; nakaausukldm, RES. m. Alinmdng hayop na
REPUGNAR. Masalungdt
V. a. apat ang pa&-
ang isôg bagay sa ibd. H Tu- RESARGIR V. a. Pagbayaran 6
tulan ang is^ng bagay. Ka- |j
bigy^n ng katapdt ang is^ng
muhidn. Gawln ng matamlay
||
sirk 6 kapinsalaan. Tagîdn;
||
ang |o6b ang is^ng bagay. husaying panibago.

REPULGAR: v, a. Maglilip. ||
RESBALADERO, RA. adj. Naka-
fig.Matulog.
duduMs. ii
m. Po6k na madu-
REPULGO. m. Lilip.
lAs.
REPULSA. f. Pdgtakwll 6 pag-
tanggi sa hinihingt. RESBALADIZO, ZA. adj. Ma-
REPULSAR V. a. Itakwil 6 pa- dnl&B. II
NakaduduUs.
wal^ng halagd ang isgng bagay; RESBALADURA. f. Bak&s na
tanggihdn ang hinihingt. kinadulasdn.
59
.
466
RESB RESG
RESBALAR. Magdulds.
v. n, l|
Ipaglihim. |j v. r. Magingat.
V. n. fig. Makapagsalitd 6 ma- RESGUARDAR. V. a. Ipagsang-
kagaw^ ng walang ingat at dt galdng. ii V. r. Magingat sa
iniisip. || v. r. MaduUs. is^ng kapinsalaan.
RESBALON. m. PagduWs 6 psg- RESlDENdA. f. Pagtahdn, i|
kadulds. Po6k na tinatahandn.

RESBALOSO, SA. adj. MaduMs. RESIDIR. V. n, Manirahan 6 tu.
RESGATAR. v. a. Tubusln. ||
maban sa isdng po6k.
Ipagpalit ang gint6 at ibdng RESIDUO. m. Tird; pinaglabipan,
bagay na mahalag^ sa karaniwang RESIGNAR, V. a. Ibigay ng is^ng
mga kalakal. II fig. Palayain sa taong nanunungkulan ang pama-
paggaw^. mahal^ sa ibd. v. r. Maki- ||
RESGATE. m. Pagtub6s. i Sala- ayon; sumundd.

ping itinutub6s. RESINA. f. Dagtdng malapot ng
RESeiNDlR. V. a. PawaUng bi- il^ng halaman.
s4 aiig isdng kasunduan, kasu- RESINOSO, SA, adj. May dagtfi.
latan at ibp. RESISTENGIA. f. Paglaban; pag-
RESeiSION. f. Pagpapawal^ng salansdng.
bisl^ sa is^ng kasunduan, kasu- RESISTIR. V. n. Lumaban. ||
latan at ibp. Sumalans^ng. || v. a. Tiisin. |

RESEGAR: V. a. Patuyufng ma- Kalabanin ang mga damdamin,
buti. I V. r. Matuy6ng mabuti. n&Bk at ibp. ii Daigln.
RESEGO, CA. adj. Napakatuyd. RESOBRAR v, n. Lumabis ng
RESEMBRAR. v. a. Pagtamndng marami
mull. RESOL. m. Pagilanddng ng li.
RESENTIMIENTO. m. Pagda- wanag ng araw na tumatam^ sa
ramddm; pagdadaldng galit. ibabaw ng is^ng bagay na ma-
RESENTIRSE. v. r. Magaimu- kintdb,
ling manghin^ 6 damdamin ang RESOLUGION. Pagpapasyd. H f.
isdngbagay. g fig. Magdamddm; Kapasyahdn. Tapaag, }}
magalit. RESOLYER. v. a. Magpasy^. ||
RESERVA. f. Paglalaan ng isdng Pagpasyahdn ang isang alinla-

bagay upang magamit sa ukol Egan. II
Sirain.v ||
v. r. Mag-
na panah6n. Pagingat upang
f(
rilitna magsabi 6 gumawS ng
huwdg matukUs ang bagay na isang bagay.
nalalamaLi 6 iniisip. Bahagi ng {{ RESOLLAR. v. n, Huming^,
bukb6ng panglaan. RESONANdA. f. Alingdwngdw
RESERVADO, DA. ndi; Maingat; ng tunog na untiunting nawawal^.
malihim. RESONAR. V. n. Tumaginting;
RESERYAR. v. a. Magladn. || umaliQgawngdw ang tuii6g.

46 /
RESO RESP
REÔRBER. V. n. Higuping mu RESPUESTA. f. Kasagutan.
11. RESgUEBRADURA. f. Bitdk;
RESORdON. f. Paghigop na lahang.
mult. RESQUEBRAJO. m. Bit^k; la-
RESPALDAR. m. Sandalan. hang.

RESPALDO. m. Sandalan. II Ka- RESQUEBRAJOiBO, SA. adj. Nag-
bildng mukha ng papel. Su- [1 bibitdk 6 madallng magbitdk.
lat sa kabildng mukb& n| papel. RESQUEBRAR. v. n. Maglamat;
RESPECTIVO VA. adj. Nauukol. magbitak ang isdng bagay.
RH:SPETABLE. 8(lj Kagalang. . RESQUICIO. m. Puang ng pint6
galang. at ng kinakakapitan. Alinmdng {|
RESPETAR, V. a. Gumalang; siwang na maiiit.

magpitagan. RESTABLEGER. v. a. Itatag
RESPETO. m. Galang; pitagan. na mu)! ang isd,ng bagay; isault
RESPETUOSO, SA. adj. Maga- sa dati. Masauli sa da-
||
v. r.
lang. ti; mabawi ang nawaldng lakds;
RESPIRAdON. f. Paghirgd | gumaHng,
Hanging sinisinghot. RESTABLEdMIENTO. m. Pag-
RESPIRADERO. m. Butas na tatayong mul!; pagsasauli sa da-
labasan ng hangin. ||
fam. Da- ti. H Pagkasauli sa datl. Pag* 11
anan ng hiningd. galing sa karamdaman.

RESPIRaR. V. n. Huming^. ||
RESTAURAGION. f. Pagbawi;
Suming^w ang isdng amoy. | paesasauli sa dati.
fig. Sumigld; magkaro6ng lakas. RESTAURAR. v. a. Bawiin. g
IsauU sa dati.
RESPLANDEGER. v. n. Mag-
ningning; magliwanag na raabu- RESTITUGION. f. Pagsasauli.
ti.
RESTITUIR. V. a. Isauii. || lult
RESPLANDECIENTE. p. a. ng sa dati. | v. r. Magbalik sa

NagniniBgning. pinanggalingan.
Replandecer.
RESTO. m. Tir^. II Restos moT'
RESPLANDOR. m. Liwanag ng
Ningnfng ng ildng
taleS' Mp^ buto ng pat^y.
araw, fig.
RESTRICCI6N.
||
f. Paglalagdyng
bagay. hanffRd.
RESPONDER. v. a. Sumag6t; RESTRINGIR. v. a. Hanggahdn.
tumug6n. ||
v. n. Magsasagdt. RESUeiTAR V a. Buhayin an
RESPONDON, NA. adj. y s. Ma- patay. ||
v. n. Mabuhay na
sagutin. muli.
RESPONSABILIDAD. f. Kapana- RESUDAR. V, n. Pawisan ng
gutan. bahagy&.
RESPONSABLE. adj. Nanana- RESUDOR m. Pawis na bahag-
g6t.
468
RESir RETE
RESUELLO. m. Hiningd 6 pag- Ingatan. || Pigilin. ||
Pilting
hing^Dg malakds. pangsamantala.
RESULTA. f. KiDapangyarihan; RETENTIYA. f. Alaala.
kinasap't.an. RETENIR. V. a. Tinaing muli
RESULTADO. m. Kinahangga- ang is^ng bagay.
D^n; kinalabasdn. RETINTIN. m. Taginttng ng kam-
RESUMEN. m. Pagpapadalt 6 pan^ 6 ibdng bagay na matu-
pagP^Pîklt ng mga pangungusap n6g.
ng isdng sulat 6 kawikaan. RETIRAGION Pag-
f. Impr.
RESUMIR. V. a, iPaikliin ang limbds sa kabilang mukh& ng
mga panguQgusap ng isdng su- papel.
lat 6 kawikaan.
RESURREOeiON. f. Pagkabuhay RETIRADA. f. Paglay6. II Mil,
PaguroBg ng bukb6 sa kaaway.
na mult.
RESURTIR. V. n. Bumalik ang RETIRADO, DA. adj. Malay6.1|
igdng bagay dahil sa pagkabang Nauukol kawal na hindl na
sa
Umangdt; bumukdl. nagli(ingk6d sa hukb6.

g&. I
RETaBLO, m. Katipunan ng mga RETIRAR. V. a. Ihiwaldy 6 ilay6
anydng napipint^ na nagpapa- ang isdng tao 6 bagay sa kapu-
alaala ng isdng kabubayan 6 wlt 6 sa isdng po6k. | Ikubli
pangyayari. y Gaw^ng inukit na ang isdng bagay. lurong. || li
ipinapalamuti sa isdng dalangi- Impr^ Limbagdn ang kabilang

n^n 6 alt^. mukh& ng papel. v. r. Lu- f|
RITADOR. m. Naghaham6n. may6 6 humiwaUy sa pakiki-

RETAGUARDIA, f. Dakong hu- harap, pakikipagusap 6 pagkiki-
lihds ng hukb6, lala.
RETAR V. a. Magham6n. | RETIRO. m. Paghiwaldy. Po- ||
fam.Pangusapan; pamukhadn. 6k na tiwaldg at malayd sa gul6

RETARDACI6n, f. Pagantala 6 ng mga tao. Paglay6 6 pag-
||
pagkaantala. ilag,
RETARDAR. v. a. Antalahin. |j
RETO. m. Paghamon. II Bant&.
y. r. Maaatala.
RETOGAR V. a. Hipuing mult.
r|;TARDO. m. Pagantala 6 pag-
H
Hipuhipuin.il Pintahdng mult
kaantala.
ang napintahdn upang pagayu-
RETASAR. V. a. Halagahdng
sing mabuti.
mull.
RETAZ0. m. Pinagtabasan ng RETOlÂR. V. n. Magusb6ng. II
fig. Tumubong muU.

kayo.
RETENER. V. a. Pigilan. 1 Tan- RETOlÊGER. v. n. MagU8b6ng.
dadn sa isip ang isng bagay. ii RETOSO. m. Usb6ng,
....i i:\s*i^-JMîi
- 469
RETO RETR
RETOQUE. m.
Paghipong ma. RETRATO. m, Larawan,
dalds at paulitulit. Huling pa- ||
RETRETE. m. Palikuran.
raaia ng pint^ bilang
pagaayos RETRIBUeiON. f, Ganti 6 ba.
na rnabuti sa naipinta na,
yad.
RETORCER v. a. pilibin 6 pi- RETRIBUIR, V. a. Gantihfn 6
lipitingmabuti ang isdng baây. bayaran.
fig. Bigy^n nr kaibang kahu- RETROGEDER
II
V. n . Bumalfk;
lugao ang isd.Dg bagay sa dapat
umurong.
tagIayfQ, Mapilipit; ma.
|| v. r.
RETROGESO. m. Pagbaballk;
piHng mabuti. pagurong.
RETORNAR. V. a. Isauli. || Ba- RETROGRADAR, v. n. Bumalik.
luktutfng mult ang isang bagay. RETRONAR. v. n. Umugong ng
II Paurungin ang isdng bagay. malakds.
V. n. y r.
II Magbalfk sa pi- RBTROYENDER. v. a. For. Pag.
nanggalingan. bibiling mult ng isdng bagay sa
RETORNO. m. Pagsasauli; pag- biniihdn.
babalik. || Ganti sa kautangdng RETUMBANTE. p. a' ng Retum-
lo6b. Utnuugong ng malakds.
bar.
RETORSION. f. Pagpilipit. RETUMBAR. v. n. Umugong ng
RETOZAR. V. n. Lumuks6 ea malakdi.
sayd. II
Maglar6. RETUMBO* m. Pagugong ng ma-
RETOZO. m. Paglukg6 sa sayd; lakds.
paglaiaro*
REUMATISMO, m. Med. Pana-
RETRACTACI6n. f. Pagtalikod nakft ng katawdn.
sa sinabi 6 naipangakd.
REUNI6N. f. Pagtitipon 6 pag-
RETRAGTAR. v. a. Talikuran
kakatipon. H Kapisanan ng mga
ang sinabi. II v. r. Tumalikod
tao.
sa sinabi.
RETRAER. v. a. Taglay{ng muli.
REUNIR. V. a. Tipuning mull,
Pagpisanin; ibunt6n, H v. r.
y Paudlutin sa is&ng hangarin. II
V, r, Magkanl6ng.|| v. r. Mag-
MagtipoDg mult. | Magpiiân;
II
mabunt6n.
balik.
RETRASAR. v, a. Antalahin. ||
REVALIDACI6N, f . Pagpapati-
V. r. Maantala. l?ay.
RETRASO. m. Pagantala; pag- REYALIDAR. v. a. Patibayan ang

kaantala. isdng bagay. |j v. r. Magsulit
RETRATAR. v. a. Ilarawan. y sa pinagaralan u{}ang magkamit
Parisan; mahawig. ng katibayan.
RETRATISTA. eom. Ang mang- REVEJECER. V. n. y r. Mag-
gagaw^ Dg mga larawan. mukh&ng matandi; agdd.
^ .Sy*i^t
~ 470
REVE REVI
REVELACI6N. f. Pagpapabayag ng is^ne bapay. Dagok na pa* |f
ng lihim. saliw^. fig. Kasawian palad,

II
REYELAR. v. a. Ipabayag aDg (I

^ reves.
] m. adv. Paeâiiw^.
isdng libim. | Ibaydg ng J}\)6^ REVESTIR. V. a. Susun^n ang
sa tao ang daratiog 6 libim damit sa katawdn, v. f. fig.
REYENDER. y. a. IpagLiling Magmalakl sa tagldy na katung-
muU sa tingt ang mga bagay na kulan.
nabiii ng biglaan. REVlEJO, JA. adj Napakatand^.
REYENIRSE. v, r. Mangurong; I m. Sang^ng tuyo at waldng
maubos ng untiuntt ang isdng siibi ng pu .ungkaboy.
banay. Mapanis ang mga

||
ting- REVISAR. V. a. Suriing mabuti,
gdl, REVISI6n. f. Pagsusuring ma-
REYENTAR. v. n.
y r. Magpu- buti.
t6k ang is^ng bagay. [1

Maba- REVISOR, RA adj, Sumusuri. H
sag ang aion, Pumuslie na || ra. T^gapagsuri.

biiîa. fig. Magpitang mahig. REYISTA. f. Pagsisiyasat. H Pag-
II
pit sa isdng bagay. 1!

fig. y fam. susuri ng is^ng pun6 sa mga
Sumambulat. || v. a. Pagputu- tao 6 bagay na nasa kaniy^ng
kapangyariban. Pabayag^ng
kio ||
REVENT6N. m. Pagpapaput6k paâng akldt na manipis,

REVIVIFICAR. V. a. BuLayin.
6 pagput6k.
REVIVIR V. n. Mabubay na
REVER. V. a. Tiugoan 6 siya-
mull. Pagsauldn ng hiningd
sating mu!f. II
REV0CaCI6N. f. Pagpapawalang
REVERDECER. V. n, Maoariwang
halagd.
muil ang mga paDanim. i|
v. a.
REVOCAR. V. a. Pawaldng ba-
Papauariwaing muli.
Pag" laed ang hatol 6 uios.
REVERENCIA. f. Galang. II
m Lubluban
REVOLCADERO.
yuk6d bilang pagpipitagan.
ne mga bayop.
REVERENCIAR. V. a. Igalang.
REVOLOAR Ibuwdl ang V. a,
REVERENDO, DA. adj. Kaga-
is^Dg tao at gumukin. H v, r.
langgalang. Maggum6n; maglubl6b.
REVBRENTE. ad^. Magalang. REVOLOTEAR v, n. Pailang-
REVBRSI6N. f.ng Pagsasauli Idng. V. a.
II
Ihagis ng malakas
bagay sa dating kalagayan. bagay, na
is4ng at patads ang isdng
REYERSO. m. Kibaligtar^n. rarang umiikit,
REVERTER. V. n. Umapaw REV0LOTEO. m. Pagpailanlang;
REVERTIR. V. n. For. Mabalik pagsaliDftdpdd.
REYOLTOSO, SA. ad]. Mapang-
sa dating may-ari ang isdng ba-
gul6; mapanghimagsik. ||
Mali-
gay.
REVfiS. m. Lik6d 6 kabaligtarAo k6t.
.
571 -
REVO RIBE
EEYOLUeiON. f. Padhalukay 6 ang tubig sa sisidldn,
pagkahalukay. aguluhaD. |j || RIA. f. Bitds,
Paghihimagslk fig. Pagbaba
,.
II
RIAGHUELO m. Batis.
go ng kalapayan ng mga bagay. RIADA, t. BahS.
REVOLUCIONARIO, RIA. adj RlBr.ZO. m. Bur6L
Nauukol sa himagsikaD, adj. jj RIBERA. f. Baybayin ng dagat
y s. Manggugul6; manghihimag- 6 ilog.
sik. RIBERENO, Ua, ndj. Nauukol
REV6LVER. m. Rebolber. sa baybayin.
REVOLVER. V. a. Halukayin 6 RIBERO. m. Pilapil sa paligid
haiuin ang isdng bagay. Ba- |] ng mga bangbang,
lutin ang isdng bagay sa ibd, 1 RIBETE m, Tut6p. ||
Karagda-
Ibaling ang mukhd sa kaaway gan.
upang kalabanin. |j Halughugin. RIBETEAR. V. a. Tutupdn.
tl
Ligaligin; guluhln. || Pagba- RIBETEO. m. Pagtutut6p.
iik^ng lakarin ang naiakad na. RICACH0, OHA. m. y f. Napa-
II
V. r. Magpabalikbalik; mag- kayamao.
pakabikabild. i|
v. r. Magbago Rieo, CA. adj. Mayaman. H
Rng takb6 ng panahon. Masagan^. || Masardp. || Napa-
REVUBLTO, TA. adi, Balisd; kabuti
malik6t; magulS. Mahirap ma- ||
RIDICULEZ. f, Salitd 6 gawdng
watas. kakaibd at dt pangkaraniwan.
REY. m. Hari. RIDICULIZAR. V. a. Aglahiln
REYERTA. f. Pagtatalo; paga- ang isang tao 6 bagay sa mga
away. kasiraang taglay.
REZADOR, RA. adj y s. Mada^ RlDieULO, LA. adj. Nakatata-
salin. wa. II
Kapos; waldng gaanong
REZAGAR, V. a. Ipagpahuli ang hnlaga. U Kakaibd..
isdng bagay. ||
AntalahiD; pigi- RIEGO. m. agdidilig.
lin sa iling panah6n ang paggawd RIEL. m. Daang bakal.
sa is^ng bagay; ||
v. r. Mahuli, RIENDA. f. Renda.
REZAR. V. a. Magdasdl 6 ma- RIESGO. m. Kapanganiban*
naiangin, fam. Sabihin sa isdng
", RIFA. f. Lar6ng ripa. || Talta-
sulat ang isdng bagay. lan; away.
REZO. m. Pagdarasdl. Dasdl. ll RIFAR. V. a, Ripahin. ||
^
v. n.
REZONGAR. v. n. Umungol; bu- Makipagaway,- makipagtalo. ||
muloagbulong. V. r, Mar^ Mapunit ang layag,

REZ0NG6N; NA. adj. y s fam, RIGIDEZ. f. Kahigpitdn.
Palaung6l; palabul6ng. RIGIDO, DA. adj. Mahigpit; la.
REZUMARSE v. r. Tumagas pat.
''&J'k^^.Z,JJk
mA--J;7^l^t^ ^ ^}'-fl-5t,"St1.^^*'5
472 ^
RIGO RIZA
RIGOR. m. Bagslk. ||
KabaBgiidn, RIZAR, V. a. Kulutio ang bubok.
II
Tindi. II
Itupl ng maliliit atiK papel
RIGUROSO, SA. adj, Mabagslk. 6 kayo, || v. r. ManguI6t ang
II Mabangis. ||
Mahigplt. Ma- || buh6k,
tindi. RIZO, ZA. adj. Kul6t 6 kinul6t
RIMA. i' Pagkaka8ingtun6g ng na buh6k, m. Buh6k na kinulot.
||
8alit&. ROBAR, V. a, Magnakaw. II
RIMAR. V. D. Magkasingtun6g Agawin ang babae.

ang naga 8alit&. ROBIN. m. Kalawang.
RIMBOMBAR. r. n. Unaugong ROBLADURA. f. Pagkabalukt6t
na mabuti. ng dulo ng pakong nakatag6s
RIMBOMBO. m. Ugong na masa kabil&.
lakds. R0BLIZO, ZA. adj, Malak^s,
RINGON. f. Sulok. II Po6k na matibay at matigas.
kubli. II
fig. y fam. Tahanang ROBO. na. Pagnanakaw. Bagay ||
buk6d ng bawa*t tao. na ninakaw.

RltA. f. Away; babdg. ROBORAR. V. a. Bigydng lak^s
RIIÔN. m. Bat6 ng katawdn ng at tibay aog isang bagay.
tao, baboy at ibp. fig. Gitnd ROBORATIYO, VA.
||
adi. Nag.
ng is^ng lupi 6 po6fc:. papatibay.
RIO. m, Ilog. ROBUSTEGER. v a. Palakasln.
RIQI|EZA. f. Kayamanan. V r. Lumak^s.
II
RISA. f. Tawa. Aog nakata- |]

ROBUSTEZ. f. Kalakas^n.
tawd. ROBUSTO, TA. adj. Malakds.
RISADA. f. Halakbak.
II
Matibay at malus6g na kata*
RISIBLE. adj. Katawatawd. |
wd-n.
Nakatatawd, ROCA. f. Ba^6Dg buhdy, II Ka-
RISOTADA. f. Halakb^k.
batuhdng nasa lupli 6 dagat. ||
RISDEIÔ, NA. adj. Masaydang fig. Bagay na napak&tigds.

mukh&; nakaDgitt. Matatawa- II
ROCE. m. Pagkiskis 6 pagkakis-

nlQ. I Kalug6dlug6d; katu-
fig.
kis. II
fig. Pakikihardp na ma-
watuwA. H fig. Malus6g. dal68 sa kapuwa,
RITMO. m- Tugm& ng mga pa- ROeiADA. f. Paghamog, || Ha-
ngungusap; tul&.
m6g.
RITO. m. Kaugalian,
ROOIADERA. f. Pangdilig.
RIVAL. eom. Kaag^w.
RIYALIDAD. f. P^gpapangagdw. ROeiADO. DA. p. p. ng Roeiar.
y adj. BasS, ng ham6g.
II
Pagkakagalit.
R1VALIZAR. V. n. Magpanga- ROeiADOR. m. Pangwilig sa
gdw. damit.
473
ROei ROIT
ROeiAR V. n. Humain6g. II sariling kalooban.
V. a. Wilig^n 6 wisikdn ng tu- ROETE. m. Alak na gam6t na
bis. kuha sa katds ng granada.
ROeiO. m. Hamog. ROGAGION, f. Pagdalangin.
RODADA. f. Bakds ng gul6ng ROGAR. V. a. Dumalangin. ||
sa lup^. Lumuhog.
RODADERO, RA. adj Madaling ROGATIYA. f. Pagtawagsa Di-
gumulong. y6s upang makamtan ang lunas
RODADIZO, ZA. adj. MadaUng sa isdag malakiag sakunS..
gumulong. ROJEAR. V. B. PumuW 6 ma-
RODADOR, RA. adj. Gumugu- muld.
long, R0JIZO, ZA. adi. Mamulimuld.
RODADURA. f. Paggulong, ROJO, JA, adj. Mapuli.
RODAPlfi. m, Tabing ea mga ROLLAR. Balumbunln.
V. a.
pad. ng hihigda. ROLLIZO, ZA. Mabilog â adj.
RODAR. V, n. Pumihit. | Gimu- parang baiumb6n. n Malak^s at
long. II Mahulog ng gumulong- matabd.
gulong. ROLLO. m. Balumb6n.
RODEAR. V. n, Lumigid. | fii. R0MADIZARSE. v. r. Masip6B.
Magligoy ng pagsasalita. n v. a. R0MADIZO. m. Sipdn.
Ipaligid. II Ligirin. | Paikitin. ROMERiA. f. Paglalalakbdy 6
RODELA. f. Kalasag. pangingibdng bayan.
RODEO. m. Paligid. y Pagpapa- ROMO, MA. adj. Pulp6l ang dulo.
ligoyligoy. 11 fig. Pagpapalawig ROMPEDBRO, RA. adj. Mada-
sa paggawA ng isdag bagay. Hog masirk,
RODILLA. f. Anat. Tuhod. i ROMPEDURA. f. Pagura 6 pag.
De rodillas- m. adv. Palu kasir^.
h6d. ROMPEOLAS. m. Pangbasag.
RODILLADA. f. Saksdk ng tu-
alon.
hod, Pagluh6d.
II
ROMPER. V. a. Sirain. | Basagin.

RODILLAZO. m. Saksdk ng tu- Gasgasln.
II Pagwatdkwatakln
y
hod.
ang isdng hukb6. N Iwaan su-
RODILLO. m. Panggulong. |
gataa. | v. a. SimulAn. fig^
Pamikplk ng lup^. |j
Bumukd ang mga bulakUk.

RODILLUDO, DA. adj. Malaki
aiig mga tuhod.
ROMPIMIENTO. m. Pagsiri 6
pagkasirlt, | Bitk; basag.
ROEDURA. f. Pagngatngdt. |
Piaagngatsgatdn. R0NCADOR, RA. adj. y s. Ha.
ROER. V, a. Ngatagatln. g fig. hihillk.
Gasgasin. fig, Pahirapan aog

|| RONCAR. V. D. Maghillk.
60
474
RONC ROPE
RONCEAR V, D. Magiiwag hg pagbibili ng mga yaring daoait'
paggawA ui isôg bagay na dt I T^ndaban ng mga jaring da-
taDri^ aa io6b. mit. I T^gudi ng mga damit,
R0NCERIA. f. Prtgbabag^l ng ROPERO, RA. m. y f. TagapaK-
pagtawa Bg isaog bagay na dt bili ng mga yaring damit. ]]
tam& sa Io6b. Tông nagiingat r^ damit ng

RONGERO, RA adj Mabagal at isdng kaoisanan. H m. Tagudn
tam^d sa paggaw^. ng damit.
RONCO, CA. adj. Namamaldt. || ROPdN. m. Damit na mahabi.
Nauukoi sa tinig na paos. ROQUEDA. f. P06k na mabatong
RONCHA. Tagulab^y.
f. Latay ||
buhay,
6 pa8&. Hiwang mani^ls ua pa-
11
ROQUElJO, IÂ. adj. Nauukol
bil6g ng anomdag b^gay. sa pook na mabat6ng buhdy. ^
RONDA. f. Pagtataaod sa gabi Mtttig^s na parang bat6Dg buhdy.
sa isdng bayan. | Pulutdng ng ROSA. f. BulaklSk na mabango
mga taong nagtatanod sa isdng at maiaauldmul^.
bayan. ROSACEO, A. adj. Kakulay ng
RONDAR. V. n. Tumanod sa bulakl^k na mamuUmuli>.
gabi sa isdng bayan. H Magpas* ROSADO, DA. adj. Nauukol sa
y&l ang mga bioat^ sa mga lan* kulay na mamulimui^.
sasgang liaitirahdn ng mga da- r6sE0, Al. adj. Kulay na mar
lagang kaniiing piaanunuyuan. i muldmula-
V, a. Ltgiran ang isdag bagay. ROSTRILLO, m. Gaydk na ini-
I Ligidligirdn 6 sund^nsunddn liiigid sa mukbi ng mga babae
ang isdeg tao upang makamt^n 6 ng iarawan ng Mahal na Bir-
dito aag isdng bagay. hen.
RONQUEAR. v. n. Mama^dt. ROSTRITUERTO, TA. adj. fig. y
RONQUEDAD. f. Pagkamaldt. fam. Mukhdng galit 6 oagda-

RONQUERA. f. Pamamaldt. remdim,
RONQUIDO. m. Hilik. ROSTRO. na. Tuk^ ng hayop
ROPA. f. Daaiit; bard. na may pakpdk. ||
Mukhfi.
ROPAJE. na. Kasootan 6 gay^k R0TACi6N. f. Pagikit.
sa labas ng katawdn. | Kati- ROTO. TA. ng Rom-
p. p irreg.
punan ng mga damit. per. II
ad3. i Gu-Sir&; basdg.
R0PAVEJERIA, f. Tindahaa ig lanit at punitpunit ang damit.
ai|a lumang damit. r6TULA. t. Zooh But6 8atuhod.
ROPAVEJERO, RA. m. y f. Ang ROTULAR. V. a. Maglagiy ng
Bagtitind4 mg raga lumaag da-* kartel*
mlt. r6TUL0. m. Pamagdt. || Sulat iia
ROPERiA. f. Hanapbuhay aa idinidiklt sa haydg na po6k.

475
ROTg RUEG
ROTDNDIDAD. f. Kîbilugan pabilog ng roga tao 6 bagay.
ROTUNDO. DA. adj. Mabilog. ||
RUEGO. m. Luhog; samd.
fig. Ma.liwaiiag; tiyakan. RUPIAN. m. fig. Ang lalaking
ROTURA. f Sir^; basdg. waldn^ P'iri, masam4 at hamak-
ROZ^DURA. f. Pa^kiskis ng isdng RUGIDO. m. Ungal ng halimaw.
baây sa ibd, RUGIR. V. a. Umungal ang ha-
ROZAMIENTO. m. Pagkiskls ng imaw.
isdng bftgay sa ibd. RUIDO. m. logay; ugong; kala.
ROZAR. V, a. Guârin anp: luâ; tis.
bawanan ng sukal. | Ka^kasia RUIDOSO, SA. adi. Maingay;

ang ibabaw ng ieang bagay. | maugoDg.
V. n. Kumiskia. v. r. Mapa- ||
RUIN. adi. Hamak; alipustd. ||
tfd 6 masugatan ang is^ng pa^ Maramot.

sa ibd. II
V. r. fig. Magpalagsyan RUINA. f, PagkbsT^ 6 pagka
ng lo6b ang dalawd 6 higlt sa guh5 ng isang bagay. | fig. Ka-
daiawang tao. iugiban 6 pagkaubos ug yaman.
RUBi' m. Bat6ng mapuld at ma IIpl. Mga tir^ ng mga bahay
kindng. na mrL 6 gumuhd.
RUBIFICAR V. a. Papulahin ang RUINDAD. f. Kaalipusta^n 6
isdne bairay. paakah-mak. || Gaw^ng hamak
RUBIO, BIA. adj, Mapuldog ma- RUINOSO, SA. adi. NageisimulA
linaw aa kahavvig ng ginto. nfivg ^nwuhd 6 masir^.
RUBOR. m. Kulay na mapuld. RUMBO. m. Tumpahia. H Lan-
H Pamumula ng mukh& sa hiy&. dSs. U fig. y fam. Diagal; pag-
l fig. Kadunguan at kahihiy^n. papa'sngyH; gilas
RUBORIZARSE. Maniuld v. r. RUMBOSO, SA. adi. fam. Ma-
&ng mikh&, ^ fig Mahiy&. | rnlal II fam. Mapagbiyay^
V. a. Pamulahia ang makh&. H ROMIANTE p. a. ng RumW.
V a. fig. Hiyaln. Ngiouiigu>ang mull ang kinain
RUBOROSO. SA, adi. fig. Mahi. nang pinababailk sa bibfg.
hiyain. RUMIAR. V, a. Nguyafag mul!
R|JBRICA. t Tanddng pul^. R ang nakain nang pinagbaballk
sa
Guhit na inilalagdy sa ilalim eg bibig, na katutubd sa mga
kala-
lagd^ng pangalan. baw Et ibp.
RUBRO, BRA. adj. M'^puld. RUMI6N. NA. adi. fam. Mapag-

RUDEZA. f. Kagaspang^n. BguyA Ei nakain nang pinagba.
RUDO, DA. adi. Magaspdng; ma balik sa billg.
galds. H fig. Waldng galang; RUMOR. m. Buliingbulungaa; all.
bast^s. ngawngdw. Ingay da pa6*s
li
at
RUEDA. f. Gul6ng. || Katipunang patuloy.
476
RUNR RUTA ;
RUNRtlN. m.fam. Bultingbulun|an; RUTA. f. Turopahin sa paglalak-

alingawngdw. bdy.
RURAL, adj.' Nanukol sa parang. RUTINA. f. Ugaling pinagkami-
RUSTICAR. V. o. Lumabds 6 mag- hasahao.
tird sa parang
RUTINARIO, RIO. adj. Ginaga-
RUSTieiDAD. Kagaspangdn.
f .
Rti"STICO. CA. adj. Nauukol sa w& sa pamamagitao lamang og

parang. fig. Magaspdog; maga
||
kamihasndn.
l^s. Q m. Lalaking tagaparaog RUZAFA, f. Halamaidn.
1frii iWb ift\n fffyinffik/glM^yfr>i Mn -^n '^^11 iHlk Mn llBl* i!ibillifc/tgilliiii)ffiiiiiiiftîi Aii tti (lffl^ lîi fflîi HbAri^h.llli i%i Miiii
S. f, Ikadalawangpu'^dalawdng titik tinalagd.

n% abakadang kasti a at paugla- SABIHONDO, DA. adj. y s. Um^
bf Qgwal6 sa kaniydDg mga cor.so- NaKpapanggap na marunong.
nante. SABIO, BIA. adj. y s. Marunong;
SABADO. m Ikapita at huHng pah^m. Ikinakapit sa mta ba-
II
araw ng sanglinpgd gay na nagtuiurd 6 naglalaman

SABALAR. m. Lambdt na panghuli ng karunuGgan.
ng bang6s.
SaBLAZO. m, Hampds ng sable.
SABALERO. m. Magbabanf6s.
Sugat na gawA ng sable.
sAbALO. m. Zool. Bang6s.
11
SABLE. m. Patallm na mahab^

SABANA. Kumot. f.
at hubog.
SABANA. Kapatagang malawak
f.
SABONETA. f. Orasdng pangbul-
ua waldng mga punon^kahoy.
sd.
SABANDUA. f. Ang alinmang
SABOR. m. Lasa; sardp.
hayop na nakapangdidiri^ gaya
Qg uwdng at ibp.
SABOREAMIENTO. m. Panglasa;
pangDamndm.
SABA:St6N. m. Alipungd.
SABEDOR, RA. adj. Npkaaalam SABOREAR, V. a. Pasarapln. ||
6 nakatatal6s. Lasabin. ||
v. r. Lumasa. II v. r.
SABER. V. a. Malaman. Ma- ||
fig. Masarapdn.
tute; dumuoong. v. n. Maglaea* ||
SABOREO. m. Paglasa; pagnam-
m. KaruDungan. ndm.
II
SABIDO. DA. p, p. ng Saber ||

SABROSO, SA. adj, Masar^p. \\
adj. Msalam; marunong. fig. Kaiigaligaya; katuwatuwA. n
SABIDURIA. f. Karunungan. fig. y fam. Maaldtal^t.

SABISNDAS, (A) n. ady. Al&m; SACA. f. Pagkuha. llPagpapadalA
'fV.;
~ 478 -
SACA SACI
j5 pagpapalabd,s ng kalakal. ||
mabu^6g.
Uoaog ng isdog katibayau.
saiio SAGIAR SaLdatfn 6 bu3U-
V. a.
SAGABaLA. f. Kasangkapaog pana:- gfng mabuti. r, Masanddt.ii v.
kuba ng puDgl6 &a lo6b ng ka- SAdEDAD. f. Pagkaânddt.

tawd.n. SAClO, CIA. adj. Sanddt.
SACACORCHOS. m. Pangkuba ng SACO. m, Sipot. Ang lamdn ng
tap6n ng bote, supot. P gsamsdm sa balang
jt
SACAMANCff AS. eom. Tagapag- masumpunaan sa iâng pook.

alls ng bakat 6 neiaura ng da- SACRA. f, A'ig bawA t isa sa rag
mlt. kuwadrong may titik na nakala-

SAGAMUELAS eom. Man^bubu. gjiy sa aitdag pinagmimisaban ng
n6t ng bagdng. ||
fig. Taoiig ma- par!
salitd. SAGRAMENTAR. v. a. Hatddn ng
SACAR- V a. Kunin. ||
Alisl r, iia- biyatiko ang maysakit.
y6 ang isang tao 6 baa:v sa SACRATfSIMO. MA. adj. Ta-
po6k na Pig-
kinalalaizyan. |j
to6D{ Hagaianggaiaost.
aralan; si.yasatin ang isaag uagav SACRIFICAR. V. a. Magalay 6
sa pamamagitaD Dg pagaaral. ||
magkit.il ea Div6s || f g. P^pag-
K'lalanin ang is^ng bagay Sii tiisinng hirap. ||
v. r. Humand6g
pamamagitan ng mea t nd&. ||
sa Di}63 V. r.
II
fig. Magtiis ng
Hugatin, Tamubln.
||
Huwdg isa- j|
hirap.
ma I-ialm ang nakasulat

II
SACRIFICIO. m. Pagaalay 6 pag-
SACARfFERO, RA. adj. Nagaasu hahain sa Diy6s. ||
fig. Pagtieiig
k&\, ng madidug kaairapan.
SACARIFICABLE, adj Maaasukal SACRILEGI0. m. P-iglapastangan
SACAR1FICACI6n, f. Pagaasu- si isang bagay na kagalangga-
kal lang.
SACARIFICAR. v, a, Asukalin 6 SACRfLEGO, |GA. adj Lumala-
gawiog asuka^ pa-itang8n sa isdng bagay na
gACARINO, NA, adj. May asu kagalaoggalang.
kal. SACRISTAN, m. Katulong ng parl
SAOAROSA. f. Tamis na kinukuha sa pagmii>isa.
sa tub6. SACRO, CRA. adj. Kagalangga-
SACAR0SO, SA. adj May paglang,
kaasukal SACROSANTO, TA. 8dj. !Kaga-

SAOERDOeiO. m. P^gkapari. langsBlang at banal
SAGBRDOTAL adj Nauukol sa SAeUDIDA. f. Pagpagpdg; pag.
parl,
SAGERDOTE m. Pari. SAeUDIDURA. f. Pagpagpdg og
SAeiABLE. adj. Mangyayariag alikab6k sa is&ng. bagay.
9. ^
SACU SALA
SACIDIMIENTO. m, Pasiph^^hg a^nâ i;g kart e 6 isd&.
paApaa. SALADO, DA. adj. Maalat
SAGUDIR Ipat^p^g.llHam.
V. a SALADURA. f. Pagaasln.
pasia ang bagay 6 iwag-
is^ng SALAR. V. a. Asndn ang karDe
W8g updng maalis aop alikab^k. 6 mga isdi.
IIParusahan anp isôg tao ng SALARIO m, Upa 6 sahod.
banop^s v. r|j
Itat 6y ang ka SALCOCHAR v, Lutuin ang
a.
puw^ sa pamam^gitan ng mabi karre, isd4 6 naga guldy sa tu-

pdt na panguDgustip. big at asfn.
SAGUAR. V. a. Luagîn ang lu SALDAR. V. a. Tuusin ang isiing
pang may tanlm. pagkakautang.
SAETA. f. Pan4 6 palasA. SaLDO. m. Katuuaan ng isang
SaETADA, Aagpan^. Sugat na
f. li pagkakautang. Halagi^ng nala- ||
gaw& ne pan^ bis 6 nAuing kuiang sa pagtu*

SAETAZO m. Pagpan^. Sugat |1
tu6s.
na KawS, ng pap^. SALEGaR. m. Po6k na pinagpa-
SAETEAR. V. a Panain. pakanan sa mga alagang hayop
SaGACIDAD. f. Kita'asan ng isip. sa parang
SlGAZ. adj Matals afig isip 6 SALERO, m. LalagyAn ng asia
pagkilala. Nauukol sa asong
II sa dula u, Pc6k na tinggalanil
matalas ang pangamoy. ng asfQ.

SAGRADO, VA adj. Kagalang- SaLIDa. f. P^glabds. Labasan II
gal^ner. 11 Bahagipg nakaung6s Dg isdng

SAGRARIO. m. Po6k na pinag Waiiav.
iingatan at pinaglalagyan sa os- SALIPIGAR V. a; Gawfng aslo.
tiya. SAlIN. na. Po6k na tinggalan
SAHUMADURA. f. Pagsusu6b. ng asin,
SAHUMAR V. a. Suubln SaLINA. f. Asinan.
SAHUMERIO m. Pagsusu6b. ||
SALTNERO. m. Magaasin.
Panu6b. SALINO, NA. adj. May asfn.
SAINAR. V. a. Magpataba ng mga SALIR. V. n. Lumab^s Luma- ||
hayon. ya^; umali^. || Tumakas; umilag

SAJADURA. f. Hiwa, kadUt sa ea isang panganib 6 kagipitan.
lam^n. II Lumtaw. Sumip6t; tmub5.||
SAJAR V. a. Hiwaan 6 kadlir^n. II

M^gbuhat ang isdng bagay
SAL. f. Asin. sa ibd, V. r.
II
Tumairas 6 tu^
SALA. f Tanggapan ng bahay sa mul5 ang tubig sa lamat 6 sir&
mga panauhin. Po6k na kinala- II ng isd.ng s^sidldn.
iagyan ng huk6m. SALIYA. f, Lnway.
SALADERO. m, Po6k ha pinag- SALIVACI6N. f. P.iglalawdy.
480
SALI SALT
SALIVAL adj. Nauukol sa laway. t& 6 umung6s na mabuti ang
SaLIVAR, V. n. Maslawdy. i^^Dg bagay. | fig. Pumasok na
SALIYOSO, SA. adj Naglalaw^y. bigl^ sa Eunita ang isdng diw^.
SALMUERA. f. Tubig na may II
V. a. f g. Laktawdn
haloDg maramiDg asln SALTARIN, NA. adj. y s, Su-
SALOBRB. adj. Maalat. misaydw.
SALOBRENO, SA. acij. Nauukol SALTEADOR. m. Manghaharang
&a lupang maalat 6 may halong SALTEAR. V. a. Mangharang. |
asln, Mang o6b || Gumtiw^ ng palak-

SALPIGADUItA. f. Pagpapapilan- tdwlaktdw.
sik6 pilanslk ng tubig. SALTEO. m. Panghaharang; pang-
SALPIGAR. V. a. Papilansiklo loioon. II Paggawd ng palaktdw-
ang tubig. || fig. Laktawdn. lalitaw.
SALPIMENTAR. v. a. Babarin SALTO. m. Pagtal6D 6 pagluks6.

ang isdng bagay sa asla at pa- |j
TAlunan, H Kâbd 6 tib6k ng
miiita upang matinggdi at suma- Puf6. fig.
I!
Paglaktdw.
rdp na mabuti. SALUBRE. ad]. Nakagagaling ng
SALPRESAR. v. a. Buruhin 6 katav&^.
asn^n upang ang isdng bagay SALUD. KagalingaD ng kata-
f,
ay huwdg masiri. ||
Pasarapln. w6n.. Kabutihan ng bawa't is&*
li
SALPULLIDO m Buagangaraw. SALUDABLE. ad]. Nakagagallng

SALPULLIR V. a. Siputdn ng ng katawdn,
bungangaraw. ||
v. r. Matiglu SALUDADOR. RA. adj. y s. Ma-
Dg buDgangaraw. paitbigdy galang; bumabati.
Pinaghalong sangkdp SALUDAR. V. a. Magbig^y galang,
SALSA. f-
Bumati.
Da iniialagliy sa ulam. II
SALUDO. m. Pagbibigdy galang;

SALSERA. f. Lalagy^n ng pinag- pagbati.
haloDg saDgkdp na iniialagdy &&
SALUTACI6n. f. Pagbibigliy ga-
ulam.
lang; pagbati.
SALTADERO, RA. ad]. Miihilig
m. Po6k na iuk- SALUTlPERO, RA. adj. Nakaga-
sa pagtal6n. |
gallng Bg katawdD.
suhaD.
Tumatal6n SALVACI6N. f. Pagliligtds; pag.
SALTADOR RA. adj.
." kaligtds.
y m. y f. Mangluiuk46.
D Tuoaaldn; lumuk86.
SALYADO. m Dargk.
SALTAR V,
PumWansIk ang tubig. Mag- II
SALYADOR, RA. adj. y s, Nag-
U
.Ma- liligtds.
put6k mng isdng bagay. ||
hulog ang isdng bagay sa kina- SALYAGUARDIA. t. Taood Da

kakabitdD. i ^'S Maging hala- DagiiDgat sa isdDg bagay.
481
SALV SANG
SALVAJE. Mail^p. Nauukol
adj. II SANGRE. f. Dug6 li\g, AngkSn;
sa lupang di piDagtatamndn. | pagkakamaganak.
fig. Napakaungds at matigds ang SANGRIA. f. Tab^d.
ulo. SANGRIENTO, TA. adj. Dumu-
SALVAR. V. a. Iligtd:^. ||
Iwasan. dug6 I Tigmdk ng
dug6. | Ma-
II
Magda^n sa ibabaw 6 naalapit dug6.||fig. Nakagagalit na lub-
Bg is^ng bagay na dt naasalang, h4.
II
Lagy^n ng haboi ang isang ka- SANGUUUELA. f. Linta.
sulatan bilang dagdag 6 pagkat- SANGUINARIO, RIA. Mabangfs;
kdt sa nauna v. r. Maigtds.
|| mapaghiganti,
II
V, r. Magkamit ng kaluwalha- SaGUINEO, adj. Madug6.llA.
tiang wal^ng hanggd. Kulay du6. Nauukol sa dug6. II
SALVAVIDAS. m. Kasaagkapang SANGUINOLENTO, TA. adj. Du-

ginagamit ng mga naluiub6g sa mudu6. l Tigmdk sa dug6. Ma. ||
tubig updng lumutang. bangis.

SALVIA. f. Halamang sambong. SANGUINOSO, SA. adj. May pag-
SALVO, VA. adj, Ligt^s sa pa- kaduKd; II
fig. Mabangis.
nganib. |1
adv. m, Tangi; iiban.H SANIDAD. f. Kagalingan ng ka-
A salvo. m. adv. Walaog sak.u tawdn.
n^; labds sa pangaaib. SANO, NA. adi. Wal^ng sakit. ||
SANABLE. adj, Mapagagaling. Ligtds; waMng panganib. fig. |j
SANAR. V. a. Pagaiingin. ||
v. n* Matap^t; may mabuting kaloo-
Gumaling ang maysaklt. ban. !! lig. y fam. Bu6; hindt
SANATIVO, VA. adj, Nagpapa- sird.
galing. SANTABArBARA, f. Mar. Tagu4n

SANATORIO. na. Pagamutan. ng pulburd 8alo6b ng sasakyang-
SANGION. f. Batds. BParusang dagat.
iginaiâwad ng batda sa mga lu-
SANTIDAD, f. Pagkaban^l. || Ga-
malabag. lang na ibinibigdy sa Papa.
SANCOCHAR. v. a. Sangkutsa
SANTI8ICAR. PabanaUn ang
V. a.
hln.
is^ng tao sa pamnmagitan ng
SaNDALIA, i Saping may tali sa
biyay^ ng Maykap^l, Ihand6g
may bukongbukong ng pad. ||
sa Diy6s ang isang bagay. Iga.

SANDiA. f. Pakw^n. ||
lang,
SANDIAR. m. Taniman ng pak-
wdn. S.^NTIGUAR. V, a. KuruB^n.
fig, ||
SANDIO, DIA. adj. y s. Hangal. y fam. Parusahan 6 saktdn ang

isdng tao.
8ANGRADERA PanaMd.
f [|
v. r. Magkurtis.
SaNGRADOR, m. Mananabdd. SANTO, TA. adj, Ban^l.
II Ayon sa
SANGRAR. V. a. Tabarda- utos ng Diy6s,
61
- 482
SANT SATI
SANTORAL. m, AklAt na kiaasu- ang utaug. H Gumaw^ ng isdnS
sulatan ng mga buhay ng bandl. bapay La ikapagkakamlt n| pa-
SAf?A. f. Galit. tawad pa kaparusaban. P^t'.wa- |j
SAHUDO, DA. adj. Magagalitin. sayin ang kalot ban. | Bigy^n ng

SAPO. m. Palaka kasiyahdng lo6b; busugin. | v. r.
SAQUEAR. V. a. S^msamin ang Maghiganti sa is6ng kaapihdn.
balang masumpungdn sa isdng V, r. Mabus6g.
II
pc6k, SATISFACT0RI0, RIA. adj Ma-

SAQUE0. m. PaRsamsd-n sa ba babayar^n ang utang. Nakabu- I|
lang maaumpungdn sa isang po6k; busog.

panghaharang. SAUeo. m. Alagdw.
SAQUERIA. f. Gawân ng mga SAYIA. f. DagtH.
supot 6 sako. Katipunan ng mga
||
SAz6N. f Kahinug^n,.
|] Pagkaka-
supot 6 sako, taon; kapanahunaa. || A la saz6n^
SAQUERO, RA. m, y f. Mang- m, adv. No6n.

gagaw^ 6 nagtitindd ng supot*6 SAZ0NAR. V. a. Paea.apln ang
eako. tsgkain. U Pabinugin. | v. r, Ma-

SARAMPION. m. Med. Tigdds. hiodg.
SARAO. m. Pagtitipon sa gabi ng SEBO. m. Mantikang Bamumud
mga tao updng magsayawan. il
at matigds; tab^.
Si^yawan. SEBOSO, SA. ad.. Masebo ||
May
SARGASMO. m. Aglabi 6 liMk. pahid aa sebo.
SARDINA. f. Tambdn. SECA f. PAnah6Dg wald.ng ul^n,
SARNA. f. Gaisj SECADERO. m, Po6k na patu-
SARNOSO, SA. adj. Galisin. yuan.
SARPULLIDO. m. Bungeng araw. SECADIZO, ZA. adj. Madaling
SARRAdNA; f. Away ng mara. matuyo.
ming taong nagkakaguluhan.
SEOAMIENTO. m. Pagtuyd 6
SARTA. f. Pagkakasunud3un6d ng pagkatuy^.
mga bagay na naiutuhog sa si-
nulid at ibp.
SECANTE. p. a. Bg Seear. Tu-
mutu}6 6 nagpapatuyd,
SARTfiN. f. Kawali
SASTRA. Asawa ng manana-
f.
SECAR V. a. Patuyuin. I fig.
hing lalaki. Maaanahing babae. Yamutin; muhiin. Matu-
| v. r.
||
36. |v. fig. Mayam6t; ma-

SASTRE m. Mananahing lalaki. r.
muht V. r, fig. Mauhaw na

SASTREEIA. f. Patahian, II
SATISFACCI6n. f . Pagbabayad sa tutoo,

utang . U Kasiyahdnglo6b. Pagka- H SEGGION. f. Putol. Ang bawa't II
tupdd ng pita 6 kagustuhan. 'ni, ng mga bahaging humahati sa
SATISFACER. V. a. Pagbayarin isdng bu6 II

Pangkftt.
483
SECO SEDE
SECO, CA. adj. Tuy6 | Lantd. i gaanong sigla.
fig. Waldng kib6; wal^ng lug^d SEDENO I?A. adj. Sinutm 6 ka-
sa pakikihardp. iiawig ng sutl&. || May mga sutla.
SEGRETARIA. f, Asawa ng kali- SEDERIA. Pangangalakal ng
f,
him na lalaki. ||
Kalihim na ba- sutld Katipunan ng mga sutl&.
II
bae. II Tiudahan ng mga bagay na

SEGRETARIA f Tungkuling pag- . sutlfi.
Kilihimdn,
k&kalihitn. [j
SEDERO, RA. adj. Nauukol sa
SEGRETARIO. m. Kalihim na la sutia. II
m. y f. MagsusutlA.
iaki. SEDieiON. f. Paghihimagsik.
SEGRETEAR. v. n. fam. Maki- SEDieiOSO, SA. adj. y s. Ma-
pagiihimdo. panahimHgsik.
SEGRETO, TA. adj. Lihim; nata- SEDIENTO, TA. adj. Nauuhaw.
tagd Waidng imtk; malihim.
I
SEDIMENTAdON. f. Pagpapa-
SEGTA. f. Mii'lng panaaampala- tining; pagtining,
taya. SEDIMENTAR. v. a. Pat^'ningin.
SECUAZ. adj. y s. Kakampf 6 li Tumining.
V. r.
kapanallg. SEDIMENTO. m. Tining.

SECUESTRAR. V. a. Simsamia. SEDIMENTOSO, SA. adj. Parang
I Pi tia ag mga magnandkaw ang tining. || Maraming latak 6 tining.
ibdng taong mayamaa upang hi- SEDOSO, SA. adj. Kahawig ng
ngdii ng saUpt bilaog katubusan. sutl&.
SEGUESTRO m. Pagsams^m. II
SEDUeeiON. f. Paghibd; pagka.
Pagpiit sa isAng tao updng ipa- yag-
tub6s ng salapi,
SEDUeiR. Hibuan; upatfin.
V. a.
SEGUNDAR. V. a. Pangalawahdn;
Yakagin ang loob ng kapuwi.
II
tulungan.
SEDUGTIYO, VA. ad^. Nakahi-
SEGUNDARIO, RIA. adj Panga
hitd; nakayayakag ng lc6b.
law4 sa han^y.
SECUNDINAS f pl Zool Inunan. SEDUGTOR RA. adj.y8. Nang.
hih*bd; yumayakaet.
SED. f, Uaaw ||
fig. Pitang ma-
higpit sa isang bagay. SEGABLE. adj. Magagapaa.

SEDA. f Sutia. SEGADERA f. Lilik.
SEDATIYO, VA. adj, Med. Nag- SEGAIÔR, RA. m. y f. Mîuga-

papahimpil ng sakit. gapas.
SEDE, f. Luklukan. | Sakop at SEGAR. y. a. Gumapas.

kapangyarihan ng Kataastaasang SEGMENTO. m.
Piraso 6 baha-
Papa. ging pinutol sa isdog bagay,
SEDENTARIO, RIA. adj. Nauukol SEGREGACI6n. f. PaghihiwaMy
sa gawd 6 buhay. na wald^- Dg isdng bagay sa karamihan.
.
~ 484
SEGR SEMB
SEGREGAR. v. a. Ihiwaldy 6 SEMBLANTE m. Mukba.
ibuk6d ang isdng bagay sa ka SEMBRADIO, A. &dj. Nauukol
ramihan. sa lupanK tanitnan.
SEGUIDA. f. Pagsunod. SEMBRADO. m. Lupang may
SEGUIDO, DA. p. p. ng Seguir. tanlm.
II
adj. Patuloy; sunudsun^d. SEMBRADOR RA. adj. y s, Nag-
SEGUIR. V. a. Sundaa, H Hana- tatanim.
pin ang isdng tao 6 bagay. II SEMBRA.DURA f. Pagtatanlro.
Ipaapatuloy, Sumaina; sumur6d.
||
SEMBRAR V, & Magtanim; mag-
y Parisan ang isdng bagay |j
hahik, II
fig. Ikalat.
fig. Panggalingan 6 pagkasimun SEMEIANTE adj Kamukhi R
d^n. s. Kapuw^ tao.

SEGUN. prep. Sangayon 6 ayon SEMEJANZA f. Pagkakawangkt;
sa.
pagkakaQQiukh&,
SEGUNDO, DA, adj Pangalawd. Mamukh&;
SEGUND6N. m. PangUawôg SEMEJAR V. n, y r.
mawangkt.
andk na lalaki.
SEMEN. m. Tab6d Bot Bin-
SEGURIDAD. f. Kawaldn ng pa
II
nganib; kasiguruhdn. ht.
SEGURO, RA. adj. L'gtas sa pa SEMENTAR. v, a. Magpunlfi;

nganib. | Hindi mapagaalinla- maghasik ng binht.
nganan. Waldng tiaatig.

|{
m. li SEMENTERA. f. PagpupunU. I|
Katunayan; katiwala^n. Bukid. II

Pananim | Panahong
SEIS. adj. Anim. nahahand^ sa pagtatanlm.
SEISENO, NA. adj. Ikaanim. SEMESTRE ad]. Nangyayari sa
SmEeeiON. f. Paghirang; pag- ikaanim na buw^n, Kalahating ||
pili.
ta6n.
SBLEGTO, TA. adj. Hirang; piii
SEMieiRGULO m. Kalahati ng
SELVA. f. Gubat. kabilugan
SELLADURA. f. Pagdidikit ng Ma-
selyo; pagtatatdk.
SEMIDIPUNTO, TA. adj.
matdymatdy 6 halos patay.

SELLAR. V. a. Diktdn ng selyo,
SEMIDORMIDO, DA. adi. Nag-
II
fig. Tatakdn.
SELLO. m. PanatSk. aagawtuldg.
|| Tatdk;
selyo, SEMILLA. f. Binht. ||
fig. Ang
SEMANA. f. Linggd. alinmdng bagay na simula ng
SEMANAL, adj Lingguhan. maraming bagay.
SEMANARIO, RIA. adj. Ling- SEMILLERO. m. Punlaan, fig, ||
guhan. II
m. Pahayaging ling. Mul4 ng mga bagay na nakapi-
guhan, .
pinsal^.
d85
SEMI SENS
SEMINARIO. m. Pui.laan. | ng katawan.
Paarald!n. || f ff
Muidng puisg- SENSUALIDAD. f. Pagkaplta sa
bubuhataa ng isdng bagay. ||
layaw Dg katawan,
Seminario eoneiliar Paaral^n sa SENTAR V, a. Iup6. ||
v. n. fig.
pagpaparl. y fam. Tangaplag mabuti ng

SEMPITERNO, NA. adj. WaWng sikmur^, gaya ng pagkain, inumin
katapupdn. at ibp. II fig. y fam. MakaluB6d
SENCILLEZ. f. Kahinhindn ng sa isdng tao ang isang bagay ll
kilos 6 ayos. V. r, Umup6.

SENGILLO LLA 8dj. Waldng SENTENGIA. f. Kur6 6 pasyd.
hal6 II
Walang gai^ fig, Wa ||
II Arai. II
For. Kahatuldn.
Idng ingat; madaUng dayain. lj
SENTENeiADOR, RA. ad]. Hu-
f g. Matapat. mahatol.
SENDa.. f. Landas. SENTENOIAR. v, a. Humatol. ||
SENDERO. m. Landds. fig. Magpasyd; magbigdy ng kur6

SENDOS, DAS acij pl. I.a sa sa isdng bagay.
bawa't ng dalawd 6 marammg
isa SENTIDO, DA. adj. Naghahay^g
tao 6 baa;ay. Kinikaniya. ii
ng isdng daradamin. ||
Maramda
SENECTITUD. Katandadn.
f.
inin m. PangdamdAm.
|{ Iîp^ ||
SENIL. adj. Nauukd sa matandd II Kahulugdn ng pangungusap.

6 katandaan. SENTIMIENTO. m. Pangdamddm
6 pagdaramdam. Damdamin.
SFNO. m. Loob ng guang. 11
||
SENTiR. V. a. Maramdamdn. ||
Lo6b ng dibalb. | Bahaybat^. ||
Mapakinggao, ||
v. n. Magbigdy
fig. Kaaduugan.
ng kurd. || v. r. Magdamddm.
SENSAGION. f Pagkalimbdg sa
Sin sentir. m. adv. Hindi na-
II
Io6b ng anomdn ||
Sinddk,
paohiu,
SENSAGIONAL. adj Nakasisin-
SENA. f. Palatandaan.
ddk.
SENAL. f Tand&. Palatandaan. II
SENSATEZ. f. Kabaitan; katinu- II Pikldt.

SElÂLAR, V, a. L^gydn ng tanda.
SENSATO, TA. adj. Mabait;ma- 11
Lagdadn. II Itur6. || Itekda
ud6. Gumawg, ng palatandaan |
II
SENSIBILIDAD. f. Pakiramddm. V. r. Matangi; mabant6g

II
Pagkamaramdamin. SElÔR, RA. adj. y s. Nagma-
SENSIBLE. adj. Karapatdapat maay-ari ng isdng bagay; pangi-
damdamln. Nararamdamdn. ||
II noon. H m. Diy63.
Nnkapagdaramddm. H Maramda- SENORi A. f Tawag sa mga taong .
min. may matads na katungkulan. |

SENSUAL. adj. Nauukol sa pita EapaDgyariban.
^k;
_ 486
SEÔ SEQU
m. y Andk S:6QmTO m. Kaakb^y sa pag-
SeIÔRITO, TA. f
aiiad.
Dg isang mapino6 6 mabdl na
to. fam. Panginoon SER m. Kalikasdn | Bagay. i
It
Pagikiog. V. 8. Ay. V. n.
SEPARACI6n. f. PaghihiwaUy; II ||
paakahiwalAy,
Msgiig.
I Magkata6n Mau- II
SEPARAR. V. a. Ihiwalav. 1|
k )i sa pagmaraay ari 6 kapang-
Itiwaldg ang isdng tao sa tungk61
yarhan ng isdng tao.
}) V. r. Huaiiwaldy. || Tumi- SERENAR. V a. PAtiwasa^ in ang
pauah^n, dayat at ibp. Paia-
walag sa tungk6l. [j
m-gda. Patiningin. Pa-

SEPELIO. m. Pagliiibiag sa mga f g
II [|
yapain ang pagkak^gui6. 1 fig.

patiiy.
Tinta ng puslt. Paglubagin ang galit. v. r.
SEPIA. f ||
m. Pit6ng ta6Q. Taiii\wasiy ang paoah^n, dagat

SEPTENIO.
at ibp. V. r, Mahamut?dn.
SEPTENO, NA. adj. Ikapit6. II [|
SEPTENTRION. m, Hiia^.'^. V. r. Tumining H v. r. fig. Mag

SEPTENTRIONAL. adj. Nauukol lubsg Bng galit
sa hiiagii. | Hilagadn. SERENATA. f. Tugtugan ng mu-

SllPTIMO, MA adj. Ikapit6. s'kd sa gabi.
SEPTUAGENARIO, RIA. adj. y s. SERENERO m. Talukb6ag na

Sumapit sa piruigpuag ta6Dg pant)am6g ng mga babae.
gulaog; pipitungpulag ta6n SERENIDAD. f. Kalinawan ng
SEPTUAG^SIMO. MA. adj. I.a pafiah6fi. || KatahimikaD; kala-
pitungpA. mÂ ng lo6b, i
SEPTUPLIGAR. v. a. P rara hiu

SERENO, NA. adj. Malinaw 6
ng iaaakapit6 ang isaug baây, maaiiwalas. | f'g. Tahimik; pa-
StPTUPLO, PLA. adj. Makapii6ng yByk, 11
m. Hamog. || Bantdy
bilang. panggaDi.
REPULGRAL. adj Nauukol â
libingan.
SERIE f. Pagkakasun6d ng hanay
SEPULGRO. m. Libingan. mga bagay.
ng
SEPULTAR. V. a. Iba6n ang pa- SERIEDAD, f. Pagkawa!dngkil6.
tdy. i fig- Ikubli 6 itagd ang SEKIO, RIA. adj. Waling kib6 i
isang bagay. v r. fig. Maku-
||
Mabalasik ang mukhd. n Tunay;
bU 6 matagd ang isdng bagay. matap^t. MakabulubSn; maha- [[
SEPULTDRA. f. Pagblibing sa lagd. I Mariidg; dakilit;

pat^y. Libingan; hukay.
II
SERM6n. m. Pangaral sa sim-
SEPULTURERO. m. T.gapagba- bahan fig. Pangusap
(| a isdng
6n ng patay.
Katuyudn. taong itinutuwid sa pagkakamalt.
SEQUEDAD. f.
SEQUiA. f. Panahdn ng katu- SERPENTEAR. V. n. Lumakad

yu&n. Qg palik6lik6ng katulad ng abas.
487 -
SERP SERV
SERPIENTE. f. Ahas. li
fi^. Ang SERVICI0. m. PaglilinBk6d. |
s demonyo. Pagkalingkod 6 pagkaalilst. Pa- ti
SERRADIZO. ZA. aHj. Malala t.abihan.

gari. SERVID0R, RA. m. y f. Taga-
SERRADURAS. f pl. Kusot. paglingk6d 6 alil^ H m. Aog na-
SERRAR. V. a. Lagari q; magla nu!uivo sa isdng dalaga.
garl. SERVIDUMBRE, f. Paglilingku-
SERIN. m Kiisot. ran Pdgkaalipin.
II Katipunan II
SESUDO, DA. adj. Maykabaitan; mâ

og lingk6d 6 utusd,n.
may gandp na pagiiîp. SERVIL. adj. Nauakol sa mg^
SETA. f . Kabuti. )inKk6ii at alil^. H Hamak.
SETENIO. m. Pibong ta6D. SERVIR. V. n. Maglingk6d ||
SETENTA. f. Pitiingpii. Mapakinabangan; magsilbi. || v. a.

SETENTON, Na. adj. y s. fana. Paglingkiirdn. ||
Pakinabangan. |j
Pipitungpuiog ta6n. Panuyuan ang i.sdng dalaga. ||
SEUDONIMO. m. Pama2;dt na gi- Sumambd, sa Diy6s 6 mga santo.

iiMpamit ng isdng raa>kath& sa II
Ma^handdg. v, r. Magali II
hallp n| tunay nivang ngalan na;in ang isd.ng bagay sa paggamit.

SEYERIDAD. f. Kabagsikan sî SSAMO. m. Halamang ling^,
pakikibar^p 6 pagpa[ arusa. K^- II SESENTA, f. Animnapti. H Iâ-
Kauapdn sa pagtupdd ng uto8 6
.
an m na p\l.
tuntunin. H itawaldn ng kilo SE ENTON, NA, adj. y s. fam.

SEVERO, RA. adj. Mabagsik Aanimnapuing gulang.
H
Gandp sa pagtupdd ng utoa 6 SE8ERA. f. Bahagi ng ulong ki-
tuntunin. Waldog kilo- nalalagyan ng utak.

|
SEVIC[A f. LvbangisaQg labis.

SESGAR. V. a. Putulin 6 hatiin
ng patiiwds. I m. Kahiwasdn 6
SEXAGENAR10. RIA. adj. y s
kabaluktutdn ng isang bagay sa
Aanineiaapuing taong gulang.
isdng dulo.
SEXAGfiSlMO, MA, adj. Ika-
SESION. f. Pulong.
animnapA,
SEdO. m Utak sa ulo. ||
Bat6rig
'
SEXENAL. adj. Nangyayari tu-
pangalana sa palay6k upang t\t-
wlng anim na ta6n. matdg. H fig' Kabaitsn; ganap
SEKENIO. m Anim na ta6n. na pagiisip.
SEXMA. f Ikaanim na bahagi ng SESTE/^R. Magpahingd g
V. a. i
aaomding bagay. tanghali. Magpahing^ ng tan-

||
SERRUGHO. m. Lagaring mala- hali aog mga kayop sa po6k na

pad at lis^ng hawak^n. mahlim.
SERVIBLE. adj. Magagamit. SESTERO. m. Pahingahan ng
SERVICTAL. adj. Mapaglingkdd. mga hayop sa tanghaU.
- 488
SEXO SIGI
SEXO. m, Uria ikinaii'nd n| ia- i Ilihim aug isdng bagay.
laki sa babae, maiîng tao 6
ha- SIGILO. m. Panatdk; tatdk. \\
3 0p. Bello sexo. Katabaihan. Lhim.

II
SEXTO, TA. adj. Isaaaien; SIGILOSO, Sa. adj. Malihim; li-
SEXTUPLICAR. v. a. Pagaaimia him.
aoK isdng bagay. SIGLO- m. Siagdaaag ta6a. H Pa-

S6XTCTPLO, PL/k. adj .
Makaaaim nah6ng matag^l.
oa isd. SIGNAguLO. m. Tatak.
SEXUAL. adj. Nauukol sa uring SIGNAR, V. a. L=igy^n og tand^
lalaki 6 babae, 6 tatdk. I Lagdada. | Kurusan. II
SI adv. af. Oo; opd i

V. r. M^gkuruB 6 maizaatanda.
SI. conj. eoad. Kmg. ||
m li^p!- SIGNlFiCACl6N. f, P.igpapaka-
tong tinig ng musika hulugdn I Kahulugdn.
SIEGA. f. Paggapai 6 pagaan SIGNIF1CAD0. m. Kihulueaa.
llPanah6n ng paggapas 6 pag SIGNIFICAR- y. a. Laayâ ng
ani. !1
Ani. kahulugdo. Mapkahulugdn t|Ipa-
II
SIEMBRA. f. Pagtataniai. Pana

||
a'^m; ipahayag aag isdag bagay.
h6n ng pagtatanim. H Pauanlm.
na. tuwi
SIGNO m. Tand&.
SIEMPRE. adv. t. Latti
SIGUIENTE. p. a ng Seguir.
na. Para siempre m. adv. Sa
II
Sumusan6d. adj, Kasua6d.

habang panah6n. Siemp^t jam.ds.
||
i|
SILABA. Titik 6 katipunan ng

m. adv, Magpakailanmaa. Siem II
f
pre que^ m, coQJuativo c o

u d mga titik ua ibiaibigk^s ag mia-
Kilanman. y euando^
|1
Siempre sanan.
m. conjuntivo, eond. Kaildamda. SILABEaR. V, n. Ibigk^s ng hi
Pilipisdn. walay ang bawa't silaba.

SIEN. f.
SIERPE. Aha3.|Ifig. Taoag

f. SILAbIGO, CA. adj. Naunkol sa
napakapangit 6 ntipakabangis silaba]
SIERRA. f L a g a r i. Kabitkablt
. II
SILBAR, V. n. Sumuts6t. || Huma-
na bund6k. ginit.
m. y Alipin.
SIERYO, VA. f. ||
SILBATO m, Sip61.
Lingk6dJ SILBIDO. m, Hagini. 6 haging.
SIESO. m. Gawing lo6b ng tum- II
Sutsot.
b6ng.
SILBO. m. Haging. I Suts6t.
Sli;STA. f. Katanghaliang tapdt.
Panahdng itinutulog matapos SILENeiO. m. Hindi pagimik. H
1
fig. Kawald,pi ng ingay; katahi-
makapananghali.
Pit6.
mikaB.
SIETE. adj.
SIETE:SAL. adj. May pit6ng ta6a, SILENdOSO, SA. adj. WaUng
SIGILAR. V. a Tatakdn ng selyo, imik; tahimik; waldng ingay.
489
SILV SIMP
SILVESTRE adj. Tumutubong ungasdn || Kagaspang^n ng pag^
kuslt sa gubat. II
Laklnggubat; uugali.
wald.ng pinagaralaD. SIMPL1FICAR. V. a. Pagaanfn 6
SiLLA. f. Likmuan 6 uupdng may padaliin ang isdng bagay.
sandalan. SIMULACI6n. Pagkukunwari.f.
SILLERIA. f, Katipunan ng mga SIMULAGRO. m.

Larawang ka-
uupan. H Pagawaan 6 tindahan wangis ng isdng bagay 6 tao. ||
ng mga silya. Guniguni. MiL Paasasanay ng

||
SILLERO. m. ManggagawJt 6 mga hukb6 sa pakikidigm^.

nagtitindd ng silya, SIMULAR. V. a. Magkunwsrt.
SILLETA. f. Silyang roaliit. ||
SIMULTANEO, A. ad]. Nauukol
PanabihEB sa hihigdn ng maysa- sa ginagawd 6 nangyayari ng
kft. Batoag gilingdn ng siku sabdy.
II
late.
SIN. 'prep. WalA. || Liban sa 6
SILLON. m. Uupdng malaki. buk6d sa. || Hindl.
||
Siyd sa pangangaba>o. SINGERIDAD. f. Katapatang

lc6b; katunayan.
SIMBOLIZAR. V, n. Mahawig
SINGERO RA. adj Tap^t na lo6b;
ang i^dng bagay sa ibd.
tunay,
SIMBOLO. m. Sagisag. SINGOPA. f. Pagbabawas ng is^
SIMETRIA. f. Pagkakais^ ng
6 higit sa h&ng titik sa gitna
sukat Lg mga bahagi ng is^ng
ng isdng pangungusap.
bu6 SINGULAR. adj. Kaisîsi. B fig.
SlMfiTRlCO, CA. adj. Magkaisa Dt pangkaraniwan; tangi.
Bg sukat. SINGULARIDAD. f. Pagkakatangi
SIMIENTE. f Binht.
6 pagkakabuk6d sa karamihan.
SIMIL. adj, Kamukt&; kawa- SINGULARIZAR. v. a. Itangi ang
ngis. isaog bagay sa mga ib;S. v, r.
SIMILAR. adj. Kawangis 6 ka- ||
Matangi.
mukhg,. 8INGULT0. m. Hikbf. || Med.
SIMILirUD. f. Pagkakamukha Sin6k.
pagkakawangis. SINIESTRA. f. Kaliwdng ka-
SIMPATiA, f. Kagaanan ng dug6 may.
sa kapuwS,. SINIESTRO, TRA. adj. Nasa da-
SIMPATieO, CA. adj Kinagaga- kong kahwa fig. Sawlngpalad,
||
anan ng dug6; kinalulugidn. SINNUMBRO. m. Bilang na na'

SIMPATIZAR. V. n. Kalugddn. pakarami ng mga tao 6 bagay,
SIMPLE, adj. Dalis^y. |1
Nagiisd. SINO, conj. advers. Kungd!
II
fig. Waldng lasa. || fig. Ha- SINONIMO, MA. adj. Nauukoi
npl. sa mga saliting magkais^ 6 mag-
SIMPLEZA. t KahangalSn; ka- kahawig ng kahulugdn.
62
~ 490
SINR SOBA
SmRAZ6N. Gawling lab&g sa SOBA. f. Paghilot.
matuwid. SOBACO. m. Kilikili.
SINSABOR. m, Kawaldng lasa 6 SOBAJAR V. a. Lamasing.ma-

sardp. Dalamhati,
fig .
buti aiig isdng bagay.
II
SINTAXIS. Bahagi Rg
f. Gram SOBAQUINA, f. Anghit ng ki-
gram^tika na nagtuturd ng pag- likiii.
easama ng mga pangungusap upang SOBAR. a. Hilutin; lamada.

V.
bumud ng gandp na kabulugan. I fig. Parusahan ng hamp^s. II
SiNTOMA. m. fig. PalatandKan. f g. Hagudhagurln; himaskima-

SINUOSIDAD. f. Kapiiipitd 6 sin.
kabaluktutda. | Kalundu^n. SOBARCAR. V. a. Kipkipin.

SINUOSO, SA. adj. Plliplt; ma- SOBERANIA. Kapangyarihang
f,
lunild. gandp. H Katungkulang mata^s-

SINVERGtJENZA. f. Walngbiy&. SOBERANO, NA. adj. y s. Ma-
SIQUI1RA, coiij. advers. Kabiman; kapangy^rihan; hari 6 reyna. |
kabil. Katadstaasan.
SIRVIENTA* f. Alilang babae. SOBERBIA, Kasuwaildn; ka- f.
SIRVIENTE. p. p. Bg Servir. Nag. palaluan. Kalabisdn n^ inam)1
liUBgk6d. II
K). Alilang lalaki. ng i^4ng bagay, gaya ag taha-
SISA. f. Malilt ma bahaging inu- Dan at ibp.
unit sa pamimili arawaraw. SOBERBIO, BIA. adj. Suwail;

SISAR. V. a. MaBgumit sa pami- palald. II
f g Labis ng inam.
miliarawaraw. SOBORNAR- V. a. Sabula.
SISTEMA. m. Paraan. SOBORNO. aa. Pagsuhol. H Su-
SITIAL. m, Uupia g mga taong hel.
may kapaagyariban sa oras nl SOBRA. f. Labis. i Pagapi. II
pagganip ng tuBgk61. pl. TirA.

SITIAR. V. a. Kubkubln ang isdng SOBRADO, DA. adj, Paiigahds.||
kiit4 6 tanggulan u[iaB| salakayin. Mayaman.
SITIO, m. Po6k. Pagkubk6b |1 SOBRANCERO. RA. adj. Nauukol
sa kaaway. sa walAng gawft.
SITO, TA. adj. Natatayd; naka- SOBRANTE. p. a. ng Sobrar. Lu-
tayd; salalagiy. malabis. m. Labis. adj. Ma-
|{ ||
SITUACI6n. f. Katayuan; kala yaman.

SOBRAR. V. a. Palabisan. ||
v. a'
SITUAR. ang is^ng

V. a. Ilagdy Lumabis; matir^
tao 6 bagay sa tiy^k na po6k. SOBRE. S ibabaw. prep. ||
II
V. r. Lumagdy sa isfing po6k. Hinggii m. Balot ng sulat.
&a. 11
SO. prep. Sa ilalim. SOBREABUNDANCIA. f. Kasa-

SOASAR. V. a. lihaw ag bahagy*. ganaang lubb^.
491
SOBR SOBR
SOBREABUNDAR. v. n. Suma- layaw.
gaoaop; lubh^. SOBRENTENDER. v. a.Mabatld
SOBREAGUAR. y v. n. r. Lu- ang isdng bagay bagamd'^ dt
mutang ibabaw ng tubig.

aa binabangglt.
SOBREALIENTO. m, Hingal, SOBREPAGA. f. Dagddg na upa.
SOBREALZAR. v. a. Angating SOBREPONER. v. a. Ipaibabaw.
mabuti ang isdng bagay. II V. r. fig. Mamaibabaw; puma-
SOBREAl!fADIR v. a. Dagdagang ibabaw
mabuti. SOBREPREeiO, m. Patong sa
SOBREASAR. V. a. Tayantangln dating halagd.
an^ inihaw. SOBREPUIAR. V. a. Pahigitln
SOBREGARGA, f. Dagd^g sa ang is&Bg bagay sa ibd. HLaluan;
pas^n. daigin.
SOBREGARGAR. v. a. Dagdagdn SOBRESALIENTE. p. a. ng So-
ang pasdn; pakabigatdn. bresalir.Lumalald 6 humihigit.

SOBREGARTA. f. Balot n| sulat. IIadj. y s. Nauukol sa pinaka-
SOBREGOGER. v. a. Bunggabdng matads na nota sa pagsusulit.

bigia. V. r. Magulat, masinddk,
II
S0BRE3ALIR. v. n. Lumald 6
SOBREeOGlMIENTO. m. Pagka. humiglt ang isng tao 6 bagay
gulat; pagkasinddk. sa mga iba. ||
Matangi sa ibd..
SOBREGOMIDA. f. Hinaagas sa SOBRESALTAR. v. a. Daluhu-

pagkain. nging bigl&. 11 Gulatin; giklahln. |
SOBRlDlCHO,iCHA. adj. Nasabi V. Magulat; magikU.

r
na sa itaas. SOBRESALTO, m. GuUt 6gMi.

SOBREHAZ. f. Pangibabaw 6 SOBRESORITO. m. Ang sulat sa
mukbft ng isdng bagay. ibabaw ng sobre, fig| Tandd. ||
SOBRBLLEYAR. v. a. Pasanln 6 SOBRESEER. V. n. Umurong sa

dalhing magisd ang dald ng ka- hangdd 6 nais'||jPor, v. a. Hu-
puwit. Bf'8- Tumulong na mag- wdg ipagpatuloy ang is^ng usa-
tils ng mga gawain 6 kaabalahdn

pin.
8a buhay. SOBRESELLO. m. Pangalawdng

SoBREMESA. m. Latag sa mesa. tatdk na inilalagdy updng lalong
U Himagas sa pagkain. magkabis^.
SOBRENADAR. v. n. Lumutang S0BRE8TANTE. m. KatiwalanR
ang isdnK bagay sa ibabaw ng nagtatanod at nangangasiwd. sa
tubig. mga manggagawlt.
SOBRENATURAL adj. Labds ga SOBRESUELDO. m. Dagddg na
hangganan ng kalikasdn. upa buk6d sa sahod.
SOBRENOMBRE. na. Pangala- SOBRETODO. m. Amerikanaag

w4ag pangalan 6 apelyido. ii Pa- mahab^.
492
SOBR S0FA
SOBREVENIR. Mangyari ang
V. a. SOFA. m. Uap^ng maluang, ma-
is&Qg bagay pagkatapos ng na- h&bk at may saadaian.
uaa. K DumatlDg na bigl&. H Mag- SOFISMA. m. Katuwirang pang-
kata6n. liagldng.
S0BREVIVIENTE. p. a. ni So- SOFLAMAR. v. a. Magsalitd ng
irevivir. Nabuhay na natird, sa paagpaakit sa lo6b updng maka-

mga kasamahdn. kapaDgul6l. ||
v. r. Matayantdng
SOBREVIVIR. V n. Mabuhay na ang iniihaw.
matird sa mga kasamahdn. SOFOCANTE. p. a, ng Sofocar.
SOBRIEDAD. f. Katamtaman 6 Lumuluaod; umiinis.
katatagan sa anoman, lalu na sa S0FOC4R. V, a. Lunurin; inisin.
pagkain at pagin6m. IIPatayln akg ap6y, 1 fg. Hiyain

SOBRINO, NA. m. y f. Pamang- ang ipang tao sa pamamagitan
kfn. m paglait
SOBRIO, RIA. adj. Katamtaman SOGA, f. Lubid.
sa anoioan, ialu na sa pagkain SOJUZGAR. V. k Supilin; mag-
at pagiagnti. utos ng bu6ag dahds.
SOGARRAR. v. a. lihaw ng ka- SOL. m. Ar'aw sa langit. |fig.
tatag&a. Liwanag; init. | Ikalimdng tinig

SOGARENA. f. Guang. ng musika.
S0CARr6n, NA. afij. y s. Ma- SOLADA, f. Tiniag.
pagkuBwart; mapaggaw^ ng pai- SOLADO. m. Tuntungang may latag
ialfBi.
na baldosa.
SOCARRONER$A. Katalasan sa f.
SOLANA. f. Po6k na tampdk sa
paggawS.; pagpapakunwart. araw.
SOCAVAR. V. a. Hukayan sa ila
SOLANO. m. Hanging galing sa
lim ang isdag bagay; ukain. silanganan.
SOeiABLE. adj. Mahilig sa ka- SOLAR. m. Looban 6 bakuran, H
pisanaa.
Hauukol sa araw. ||v. a.
adj.
SOelAL. adj. lâuukol sa kapisa-
Latagan ang sahig 6 tuntungan
naB.
ng baldosa. | Lagyan ng suwelas
SOeiEDAD. f. Kapisanan ng mia
ang sapatos.
tao bayan 6 bans&. 1 Samahâ.
SOLAZ. m. Alfw tuwd; ginhawa. ;
SOeiO, CIA. m. y f. Kasapi. H

Kasamd. SOLAZAR. V. a. Bigydng aliw,
SOeORRER. V. a. Saklolohan; tuw4 6 ginhawa. i v. r. Magaliw.
abuluyan sa is^ng pangaBgaila- SOLAZO. m: fam. Matiading init
agati. n| araw.
SOeORRO. m. Pagsaklole; pag- SOLAZOSO. SA. adi. Nakaaaliw;
abuloy. | Abuloy. nakatutuwd; nakagtginhawa,
SOEZ. adj. Hamak. SOLDADO. m. Kawal.
493
SOLD SOLO
SOLDADOR. m. Man^hihinang. H SOLO LA. adj, Iisfi; tangf. nWa-
Kas^nakapaag pan^hinaag. l^nse kasama Wald,ng magkup-||
S0LDADUR4. Paghihinang. f |
k6\
Panghinang; hinang SOLTAR. V' a. Kalagdn, | Pawa-
SOLDAR. V. a. Ihinang; magh'- Un 6 palayain ang napipiit. |
nang. Btiwan ||
Makabitiw ng salitai^^ H
SOLEAR. V a Paarawan. V r* Makawala.
SOLEDAD. f. Pagiis^. Po6k na
II SOLTERIA. f Papikabaaongtao 6
ildog. H
Daiamhati sa pagkawa'& pagkadaiaga.
ng isdna tao 6 bagay, at sa nais SOLTERO, RA. adj. y s. Waldng
na raakitang muli asawa ||
Malay^.
SOLEMNE. adj Ginagawd a S0LTER6N, NA. adj. Bagungtao
ta6 ^te^n |Maragal; masayd. 6 dîlagang matand&.
SOLEMNIDAD. i Karingalan. H SOLTURA Pagpapakawaia. f. ||
Kasayahan. Kaiiksib^n ng mga kilos ng ka-

S0LEMNIZAR. V. a. loagdiwang tawâ.|fig. Pagkalag: pagpapa-
ng buong dingal 6 sayd ang ang i lay^; pagbitlw.
pangyayari. Padilagin; padaki
ii SOLUBLE ad]. Matutunaw, l| fig.
lain ang hAng bagay. Mapapasyahdn.
SOLER. V. n. Mamihasa; m^hi- S0LUCI6n. f. Pagkallig; pagtu-
rati. II Madng roalimit, naw. II Kapasyah^n sa isang alin-
SOLERA. f. Saleras. iangan 6 katuwiran.
SOLEVANTAR. v. a. Hikwatin. SOLYENTAR v. a. Pagbayaran
II V r. Mahikwdt. ang utang.
SOLEEaR. V. a Mafl;sulre3. SOLYENTE. adj. Natub6s sa mga
SOLieiTAR V. a. Hangarin; hi- utang llMay ikababayad sa utang.
ngio; h.lingin. SOLVER V. a. Bigydng pasya ang
SOLIGITO, TA. adj. Masipag; isdng alinlangan 6 suliranin.
maingat. S0LL0ZANTE. p. a. ng Sollozar.
SOLieiTUD f. Kasipagan; kahi- Humihiblk.
iingan. SOLLOZAR. V. n. Humiblk.
SOLIDARIDAD. f, Pagkakaisd ng SOLLOZO. m. Paehiblk.
damdamio. SOMBRA. f, Dilim: anino. II Li-
S0LIDEZ. f. Katibayan; kawaUng lim. II
fiB. Kupkop; lingap; pag-
tigatig. taângkilik,
S6lID0, DA. adj. Matatdg; ma- SOMBRAJO. m. fig. Anino,
tibay; batibot. SOMBRAR. V. a. Liliman.
SOLIO. m. Likmuan ng hari. SOMBRERAZO. m. Hampds ng
SOLITARIO, RIA, adj. Waldng sumbrero. | f ig . Pagpupug^y lag
magkupkdp; iling. ||Nagiis4. sumbrero.
.'*it",t
.
~ 49i
SOMB SONA
SOMBRERERA. Babaing gtima-^ f. iBang bagay.
gaw& 6 nagtHindd ng sunabrero SONATA. f, Tugtugia,
HLalagydn n| sumbrero. SONDA; Paagaros sa lalim, i
f .
SOMBRERERiA. f. Pagawaan 6 Mar. Pangar6k ng laliaa.

tindahan ng sumbrero. SONDAR. V, a. Arukfa ang lalioi-
SOMBRERERO. m; Lalakling SONDEAR. V. a Amkln ang ia-
manggagaw^ 6 nagtitind^ ng sum lim
brero SONDEO, m. PAgar6k-
SOMBRERO, m. Sumbrero. SONIDO. m. Tun6g; kalatls.
SOMBRILLA; f. Payong m tsg SONORIDAD. f. Katuaog^n; ta-
ardw. giatiag,
SOMBRIO, RIA. aclj, Malilim. | SONORO, RA. adj. Matun6g; ina-
f|g. MaoangUw. taînt ng.
SOMEROiRA. adj. Mababaw. [[
SONREIR. V. n. y r, Ngumitt.
fig. Gioawa ng dl Iniisip na ma- S0NRI3A. f. Pagngitl.
buti. 80NR0DARSE. v. r. Mabaranddl
SOMETER. V. a. Ipailalim sa ka aog mga gui6ng ng isdog sasak-
pangyarihan ng isang tao. B v. r. y4n.
Pailalim; sumailalim. SONR0JAR Pamulahia ang
V, a.
SOMNIP'ERO, RA. adj. Nakapag mukh4 sa pamamagitan ng saii-

aant6k. td ig paghiya | v. r. Mamul^ sa
SOMNOLENGIA. f. Pagaantok. hiy^.
SOMNOLENTO, TA. ad|j Aatu SONROJO. m. Pamtimu(4 â hiâ.
kin. S0NR03AD0, DA. adj. Mamuld-'

SOMPESAR V. a. Tantiyahla ang muM.
bigdt ng isdng bagay. SONROSAR V. a. Pagkdlayin ng
SON. m. Tun6g na masardo sa mamnidmula !i
v, r. Magkulay ng
pangdinig. fig. Baliti; kabantu-
tl
m^^muldmula.
gan ng is^ng bagay. fig. Pag- ||
SONROSEO. m Kalay na mam i-
dadahil4Q. I f'g- Ayos 6 paraan. Idmuldoa lumilitdw sa mukhi.
SONaDERA. f. Pagsmgd. SONSAGAR. V a. Kunin ng pa-
SONADO, DA. adj. Bant6g. umlt ang isdng bagay sa ilalim
SONANTE. p. a. Bg Sonar, Tu- ng kinalalagyan. fig. Sikapin sa ||
jnutun6g. |! adj. Mataginting; ma- pamamagitan ng paglingldng na

tun6K. naagsabi 6 maghaydg ang is^ng
80NAR. V. n. Tumun6g ang isdng tao ng kaniy^ng nalalaman at

hagay; kumalaslng. Patu- ||
v. a. ipinaglilihim.
niigln 6 tugtuglo. Magliaia ng ||

SO:StADOR.RA. adj Panaginipln.
nhog. V. r. Suming^. v. impers. II
SOSÂR. V. a. M%naginip. llf ig.
II
Umalingawngdw ang baliti ng Mangarap.

,
~ 495
soô SORB
SOHOLIENTO, TA. AntukiB
adj . SORBO. m. Pagin6m nang pft-
tl
Naffaant6k. jl
Nakapagaantok H hitlt. I Lag6k,
fig. Tamdd; mabagaU SORDERA. f, Kabingih^H.

SOPA, f. Sopas. SORDEZ. f, Kabingihdn,
SOPALANGAR, v, a. Hikwallo. SORDIDEZ, f. Karumihin.
SOPAPO, na. Dagok sa ilalim ng SORDIDO,|DA. adj. Maruml |
baba, fl
fam Tamp:^l. fig. Mahalay ||
fig. Maramot.
SOPERA. Lalaryan n| sopas, f. SORDO, DA. adj. Bingl. Wa- |i
SOPEAR. a. Tayahin aug bi V. Idng ingay. |j

fig, Walang pang-
sdt Dg is^Dg baây sa patnama damddm 6 matigds ang lo6b sa
gitan ng pagangdt. mga himok 6 payo.
SOPET6n. m. Dagok na malak^s. SORDOMUDO, DA adj. y s. Bi-
SOPISTA. eom. Ang uabubuhay ngf 8t pipi.
sa limoa ng kupuw^, SORPRENDENTE. p. a. ng Sor-
SOPLADO, DA adj. ffg. y lam prender. Nakagugulat 6 nakama
Napakakinis, maiaara at malinis. manghg,
SOPLAR. V. n Huniblp. \r. a. || SORPRENDER, v. a. Gulatin;
Hipan. fig. Umitdn. |j | fig. Bulu- giklahin. II v, r. Magulat; m^-
ngin ang i^îng tao ng dapat giklA.
sabihin, (|
v. r fig. y fam. Mag^ SORPRESA, f. Paggulat 6 paa;.
pakabundat sa pagin6m 6 sa pag- kagulat; pagkamangh&,

kiin. SORTEAR. V. a Magsapaiardn.
SOPLETE. m. Panghihip. SORTEO. m. Pagsasapalardn.
SOPLO. m, Paghihip. | fig. SagUt SORTIJA. f . Siagsing. ||
fig Ku-
6 sangdalt. y fam. Baba- 11
f g. I6t ng buh6k na hugis singsft>c;>
lang ginagawd ng lihim at bu6BS SOSEGADO, DA. adj. Tiwagdy;

ingat.||fig. y fam. S'imb6ag na tahimik.
paiihim. SOSEGAR. V. a. Patiwasayli;
S0PL6N, NA. adj. y s. Mapag- payapain. Pahupaln ani
|} fig.
umb<ing ng palihim. kagalitan. n V. n, Magpahinga-

SOPONGIO. m. fam. Pighatt. Idy. K Turaiwas4y; pumayap&. ||
SOPOR. m. Antok na malabis. V. r. fig. Humupa ang kagalitan.

SOPORTABLE. adj. Matitiis 6 SOSIEGO. m. KatiwaeayAn; ka
mababat^. payapadn.
SOPORTAR, V. a. fig. Tiiein 6 SGSLAYO. (Al, o de) m, advr.
batahia. Pahiwds.
SOR. t' Kakapatld sa pagkamong- SOSO, SA, ad]. Matabdng; wa*
ha. Idng asfn.
SORBER. V. a. Inumln ng pahi- SOSPECHA. t Hinali; igpanta*
tit. II iig. Higupin; lunukla. hk.
'.5iMSi&iili?j., Â^L^mi i' ,. . 'J^k;' L., 'A.îA. ...a: A.A;ikim.ML.^}

.
-^ 496
SOSP SUBA
SOSPECHAR. V. a. Magliual^; raay matads na tawad.
magsapantah^. SUBASTAR. V. a. Ipagbili ng
SOSPEGHOSO SA. adj. Naka- baydg an isdng bagay.
paghihiaallt. | Nauukol sa taong SUBDIREGTOR. m. Pangalawang
naRhihinali 6 nagsasapantahi. tagapamatnugot.
S0STN. m- Pagalalay. |!
Ang SUBDITO, TA. adi. y s. Nasa
tao 6 bagay na umaalalay. ng kapangyarihan Dg kan-
ilalira
SOSTENEDOR, RA adj. y s U- ydng pun6.

maaUlay. SUBlDA. f. Pagakydt; pagpanhik.
SOSTENER. V, a. Alalayan; su- Akyatan.
II
baybaydn. ||
Ipagtangff6l ang SUBIDERO. RA. adj, Nauukol
isdng palagdy. fig. T isia. ||
II
sa kasangkapang nagaaky^t ng
Bigy^n ang is^ng tao ng kaka- isdng bagay sa mataSs. m, Ak ||
nin. Maalalayan; pumi-

V. r. yatan.
II
gil; masubaybay^n ang sarili; SUBIR. V, n. Unakydt; puman-

mamalagi. blk. II TamaAs ang bilang. fig. ||
SOSTENIMIENTO, m. Pagala'ay; Tumaas sa tungkol. || v. a. lak-
pagpigil- Pagpapakain. ydt; itads !j P'Uaasin. || fig,

II
gOTANA. f. Damft ng pari; su- Imahdl aog halag^.

^-tana. SUBITAMENTE. adv. m. Kara-
SOTERRAR. V. a. Ibaoa. | fig. karaka.
Itagd ang isdng bagay. SUBITO, TA. adj. Ag^dagdd; ka-
SUAYE. adj. Makini3 at malam- pagdaka. B glabigl^; dalosdalos.
H
b6t sa saldt. ||
fig. Malamôt. II De subito^ m. adv. Karaka-
fig. Matahimik; maamd; ma- raNa.
II
banayad. fig. Malambot na

||
S0BJBTIVO VA. adj. Nauukol
kalooban sa gumaganap 6 gumagawd,
SUAYIDAD. Kakinisan at ka- f.
SUBLBVACI6n. f. Pagbihimagslk,
lambutlin sa saidt. Kdban'iya ||
SUBLEVaR. V. Papanghimsg-
a.
ran, sikin. l V. r. Maghimagsik.
SUAVIZAR. V. a. Pakinisin at
saldt. Pabana
SUBLIMAR. V. n. Padakilain;
palambutin sa y
ilag^y sa kataasan.
yarin. .
Maba- SUBLIME. adj. Dakil^; matads.
SDBALTERNO, NA. adj
SUBLIMIDAD. f. K^dakilaan.
b^ 6 nasa ilalim ng kapaagyari-
SUBMARINO, NA. adj. Nasa
han ng isdng tao 6 bagay.
ilalim ng dagat.
S0BARRENDAR. v. a. Pabuwi-
s&n sa ibd ng humubuwis.
SUB0RDINACI6N. f. Pagkalag^y
SUBASTA. t Pagbibill ng haydg sa italim ng kapangyarihan^ ng
isdng tao.
ng m|a pagaari 6 hiyis sa lalong
497
SUBO SUBS
SUBORDINADO, DA. adj. Nasa SUBSTITUTO, TA. m. y f. Ka-
ilalim ng kapangyarihan Bg is^ng halili.
tao. SUBSTRAENDO. m, Mat Ang

SUBORDINaR. V. a. Ipailalim sa halagdng ibinabawas sa ib.
kapangyarihan ng iba ang 'nkng SUBSTRAER. v. a. Ilayd; ihi-
tao 6 bagay. v. r. II
Pailalim 6 wald,y. I Bawasin. | v, r. Hu-
pasakop sa kapangyarihan ng miwaldy.
isdng tao. SUBSUELO, m.
Ilalim ng lupli.
SUBRAYAR. v. a. Guhitan sa SUBTERRAnEO, A. adj. Nasa
ilalimang isang titik 6 pangu- llalim ng lup^. y Aiinm^ng po6k
ngusap na nakasulat, st ilalim ng lup^.
SUBR0GACI6n. f. Paghahali'i. SUBURBIO. m. Nayon na ma-

SUBROGAR V. For. Halin. a lapit sa siyudad 6 nasasakop
hdn ang is^ng bagay ng \h&. nit6.
SUB8ANAR. v. a. Ituwid ang SUBVENCI6n. f, Pagtulong; pag-

mall. H Pagbayaran ang isdng tangkilik. Abuloy.
||
kapinsalaan, SQBVENIR. V, a. Tulungan; tang-

SUBSEGUIRSE. v. r. Sumun6d kilikin; abuluyan.
ang isdng bagay sa ibd; mapa- SUBVERTIR. V. a. Guluhfn ang

hull. mabuting kaayusan; sirain.
SUBSIDIO. m. Ssklolo; tulong. SUBYUGAR. V. a. Alipinin; pag-
Buwis ng kalakal. barian; sakupin.
II
SUBSIGUIENTE. p. p. ng Sub- SUGEDER. V. n. Humalili. |

Sumusuadd 6 kasun6d.
seguirse. Mangyari; magbuhat.
SUBSISTENGIA. f. Pamamarati SUCESI6n. f, Paghalili; pagma-
at kapirmihdn ng mga bagay. ||
mana; pagbubuhat. || Inandk.
Katipunan ng mga bagay na SUCESIVO, VA. adj. Nauukol
pagkabuhay. sa humahalili 6 sumusun6d sa
SUBSISTIR. V. n. Mamarati 6 ibd.
tumag^l ang isAng bagay. [|

Ma- SUGESO. m. Pangyayari. Tak- fl
buhay. b6 nang panahgn. Pinangyari- ||
SUBSTANGIA. f. Alinmdngbagay han; kinahinatndn ng isdng ka-

na nagpapalakds at nanpapaun- lakal.
14d sa katawAn. Katds na na-||

8UCES0R, RA. adj. y s. Huma-
alinmdng kinakain, | haliii; kahalili.
kukuha sa
Kayamanan. Halagdng
||
tagldy SUeiEDAD. f. Karumihin.
ng mga bagay. Bahagi ng
||
mga SUeiNTO, TA. adi. DagU; ma-
ikll.
pagkaing Dagpapatab&.
SUBSTITUCi6n, f. Paghahalili. SUeiO, CIA, adi. Marumt. |
gUBSTITUIR. V, a. Haliahfin. ,
fig. MalaswA 6 mahalay. *
63-
498
sueo SUEt
SUeO. m. Katds. Hangg^; wakds.
fig.
SUeOSO SA. adj. Makatas. SUENO. m. Pagtulog. Pana- ||
SUeULENTO, TA. adj. Makatds; nagioip. ||

Panaglnip. Ant6k. ii
malinaoGindm. SUERO. m. Tubig na kahald ng

SUGUMBIR. V. a, Sumukd. || dugd 6 gptas.
Mamatdy. H For. Matalo ang SUERTE. f. Kapalaran,
usapia. SUFICIENCIA. f. Kakayah^n,
SUD. m.
Timog. SUEIGIENTE. adj. Kahustuhan;
SUDAGION, f. Pagpapapawis. sapdt sa kail'angan. ||
May kaya;
SUDADERO. m. Pamahid og marapat.
pawis. SUERAGAR. V. a. Tumulong 6
SUDADOR, RA, adj. Mapapawi- tangkilikin. | Panggugulan; ba-
8fQ. yaran.
SUDAR. V. n. Magpawis. I f g. SUERAGIO. m. Tulong; tangki-
Magdagtd ang punongkaboy at iik; sakiolo. || Patungkol sa ka-
mga halaman. || v. a. Pawisan luluwd II
B6to.
II fig. y fam. Gumaw& ng ma- SUFRIBLE. adj. Matitils.
iabis. SUFRIDO DA adj. Nagtitiis
SUDARIO. m. Pamahid ng pawis. SUFRIMI1NT0. m. akit ng
H Kayong panakip sa mukhd nagtitiis j| Pagtttiis
ng patdy. SUFRIR. V. a. Magdusa; mag-
SUDESTE. m, Timogpilanganan. tiis.
SUDOESTE. m. T mogkanluran. SUGERIR. v.a. IpagunitA ang

SUDOR. m. Pawis. u fig. Dag- isdng paradn; isurot sa aiaala.
ting iumalaba*^ sa katawdn ng SUGESTION. f. PagpapagunitA
punongkahoy. fig. Pagod.
|| 6 pagsusurot sa alaala ng isdng
SUDORIENTO, TA. adj Basd paraan 6 diwi.
ng pawis. SUGESTIYO, VA. adj. Nagpa-
SUDORfFICO, CA. adj. Nagpa- pagUDit& 6 nagsusurot sa alaala.
papawis. SUieiDA eom. Ang nagpatiwa-
SUDOROSO, SA. adj. Pinapawi kdl.
sanp tutoo. Mapapawislo.
||
SUieiDARSE. V. r. Magpatiwa-
SUDOSO, SA. adj. May pawis kal
SUEGRA. f. Biyeoang babae. SUieiDIO. Pagpapatiwakdl.m.
SUEGRO. m Biyeadog lalaki. SUJECI6N. f. Pagsupil d.pagka-
SUELA. f. Ilalim ng sapfn 6 supil, Pagsakop 6 pagpapasa-
II
sinelas na sumasayad sa lup^* kop. H Pagkakatali.

SUELDO. m. Sahod. SUJETAR. V. a. Supilin. Ta- ||
SUELO. m. Ibabaw ng lupl.. ||

liang mahigpit ang is4ng bagay.
Tining. H SaMg. fig. Lupi. n ||
V, r.
II Masupil,
499
SUJE 8UPE
SUJETO, TA. p. p. ng Sujatar. SUPERABUNDANTE. adj. Ma-
II
Hayd.g 6 hilig sa isdnp; bagay. saganang labis.
i|j m. Bagay na sinasabi 6 si- SUPERABUNDAR. v. n. Suma-

nusulat. II
Tao. ganang iabis.
SUMA. f. Kabuudn ng bilang ng SUPERAR V. a. Higtdn 6 daigln.

maraming bagay 6 kuwalta, U SUPERAyIT. m. Labis.
Pagsasamasama. SUPERGHERiA. f. Day^.
SUMANDO. m. Mat^ Ang bawa't SUPERGHERO, RA. adj. y s.
bilang na pinagsasamasama. Magdaray^.

SUMAR. V, a. Pagsamdsamahin; SOPEREieiE. f. Kalaparan.
buuln. SUPERPINO, NA. adj. Napaka-
SUMERGIR. V. a. Iiub6g sa tu- nipis
big. II
V. r. Lumub6g sa tubig. SUPERELUIDAD. .. KalabisAn. ||
SUMERSION. f. Pagluiub6g 6 Bagay na hindt kailangan.

paglub6g sa tubig. SUPERPLUO, FLUA; adj. Labis;
SUMINISTRAR. v. a. Bigydn hindt kailangan.
ng m|a kailangan. SUPERIOR adj. Lalong mata^s.
SUMINISTRO. m. Pagbibigdy II
m. Lalaking pund sa is^ng ka-
ng mga kailangan. || Laang mga pisanan.
pagkabuhay. SUPERIORA. f. Babaing pund sa
SUMIR. V. a. Ipailalim sa lup^ is^ng kapisanan.
6 tubig. II
Ubusin pg p&ri ang SUPERIORIDAD- f. Kataasan 6
ostiys at alak sa kalis. H fig kadaki'ân. Ang may mataas na
II
rub6g. V. r. Mapaiiaiim sa kapangyarihan.

II
lup^ 6 sa tubig. || v. r. Ma- SUPERNO, NA. adj. Katadsta-

humpdk ang mga pisngl dahil asan.
sa pagkawala ng mga bag^ng. SUPERSTIGION, f. Pamah'in.
SUMISION. f Pagpapasukd 6 pag- SUPERSTieiOSO, SA. adj. Nau-
suk6 II
Pagpapakumbab&. ukoi sa pamahiin. ||
Mapamahiio,
SUMISO, SA. adj. Masunurin. II
SUPERVIVIEhTE. adj. y s. Na-
Suk6. tirdng nabuhay sa mga kasama
SUMO, MA. adj. Katadstaasan. han.
SUNTUOSIDAD. ^f. Karingalan;
SUPINO, NA. adj. Nakatihaya,
kagaraang lubh&.
Maringdl.
SUPLEMENTO. m. PagdaragdSg,
SUNTUOSO ,SA. adj Karagdagan.
II
magarang lubhft.
SUPERABLE, adj, Mahihigitdn 6 SUPLENTE. p. a. ng Suplir, s.

Kahalili.
madadaig.
SUPERABUHDANCIA. f. Kisaga- StJPLlCA. f. Pakikiusap;pagsam6;
iiaang labis. II
Plkkiusap.
.
500
SUPL SURT
SUPLIGAR. V. a. Makiuaap; su- big II
Pumuad^ ang sasakydngda*
laaiBd. For, Maghabol sa ma- gat. II
fig. Lumitaw.
H
tads na bukumaii. SURTIDO. DA. p. p. ng Surtir.
SUPLieiO m, Parusang kamata- II

adj. Sarisaring klase sa lo6b ni
yaa; pahirap |fig. Parusahdn sa mga bagay na magkakais^ ng uri.
salaria. SURTIR. v; a. Laanan ang isdng
SUPLIR. V. a. Hustuhln ang katao ng isang bagay.|Iv, n. Bu-
hulugdu ng isdag bagay. H Huma- mukdl 6 tumiland^y ang tubig.
lili. SUSGEPTIBILIDAD. f. Kanipisdn
SUPONER. V. a. Ipagpalagdy. H ng damdamin.
Hakain ang isd.ae bagay, SUSGEPTIBLE; adj. Maramda-
SUPOSieiON. f. Pagpapalagdy. ||
min.
Palagay. SUSeiTAR, V, a. Ungkatin.
SUPBEMAGIa. f . Kataasan 6 ka- SUSGRIBIR. V. a. Lumagd& ea
dakilaan. ibaba ng isdng kasulataa. Uma- ||
SUPREMO. MA. adj. Katadsta- yon sa oaoukal^ ng ibd.||v. r.

asan Umanibdg.
SUPRESI6N. f. PagaaUs. SUSCRIPCI0N, f. Paglagda; pag-
SUPRIMIR. V, a. Alisln. M Ligtadii ambdg.
SUPUESTO, TA. p, p. irreg. ng SUSODICHO, CHA, adj.Nabang.
Suponer. | m. Palag^y. Supuesto glt sa itaas.
N
qtie. coDJ. eausal y continuativo. SUSPENDER. V. a. Ibitin. II Pi-
Yayamang. gilin. I fig. Manghain. ||

fig. Ihuiog
SUPURAdON f. Pagnanana. ang nagsusulit || v. r, Mabitin.
SUPURAR- Mignani. | Ubu
V. n. SUSPENSION. f. Pagbibitin 6 pag-
sin Maubos; maparam, kabitin. Pagpigil.
I V. r. |j
SIJPUTACI6N. f Pagbilang 6 pag SUSPICAZ. adj. Mapaghinal^.

taya. SUSPIRAR. V. n. Magbuntiing.
SUPUTAR. V, a. Bilangin; taya- hiningd. H ^. a. Nasaing mahigpit
hin. ang is^ng bagay.
SUR. m. Timog. SUSPIRO. m. Buntiinghiningd.
SURGAR. V. a. Tudlingdn ang lup& SUSTANeiA. f. Linamndm; katas.
sa pagaararo. H Lagydn ng guhit SOSTANeiOSO, SA. adj. Malinam-
na kahawig ng tudUng ang isdng ndm; makatds.
bagay. SUSTENTAR. v. a. Pakaninâla-
SURGO. Bakds ng
m. Tudlfng. ||
layan. K Ipagtanggdl ang isdng pa*
daan ng isdng bagay. H Eulubdt lagy. II
V. r. Mabuhay sa sari-
n| mukh&. Kns banap.
SURGIDERO. m. Punduhan. SUSTENTO. m. Pagkaing ikina-
SURGIR, Y. n. Bumuk&I ang tu bubuhay.
.
501
SUST SUSU
SUSTITUCI6n. f. Pahahalili. ibp.
SUSTITUIR. V. a. Halinh^n. SUSURRO. m. Buldng. i fig. Ha-
SUSTITUTO, TA. m. y f. Kahd ging na banayad ng is^ng bagay.
lili. SUTIL. adj, Manipia. I fig. Mata-
SUSTO. m. Guiat; gikld. madaling magiining.
lino;
SOSTRAER, V, a, Ilay6: ihiwalay; SUTILEZA. f. Kanipisdn. fig. II
kunin. H Mat Bawasin. |j

v. r. Hu- Katalinuhan kadalidng maglining
;
miwaldy. SUriLKAR. V. a, Panipisln. ||
SUSURRAR. V. Bumuliiigbu
n- fig. Magisip ng bu6ng talino.
16ag. 11 Magsimuldag masiwalat SUYO, YA. pron. poses, Kaniyd.
ang isdng lihim. fig. Humaging
|j Los suyos' Mga kamaganak,
II
Dg marahan atig hangia, agos at kaibigan 6 kakilala.

- ^ ' "". ,.* <
f.;\} ;\ ' .pr f'''^Ji^'i,f|
f . Ikadalawâgpu't tatlong
f. tabique ra. Dindfng.
titik ng abakad^ng kastilll at TABLA. f Tabld, (t
Lamesa. !i
panglabingsiydm sa kaniydng mga Taiaan

eoasonante. tablado m. Sahig na tabl^.
TABAGAL. ra. Po6k na taniman II Bibiraydn.
ng mga tabako, TABLAJ. m. Katipunan ng mga
TABAOALERO, RA. Nauu- adj, tabl^.
kol aa paatatanlm, paggawA at TABLAZO. m. Hampds ng tabl^.
pabibiH ng tabako. tablear V. a. Tablahin 6 mag-
TABAeO. ra. Hîlamang tabako. tabla.
I
Tabakong hinihittt. TABURETE. m, Upuang waldng
TABALEAR. v. a. Ugaln. |i
t. n. tatangndn at sandigan.
Katugin ng m|a daiiri ang ta- TACAS:0 Â adj. y s. Mapang-
bl^, y. r. Mauga.
II
lindng; magdaray^. R Tampala-
TABANAZO m. fam. Tamp^l. san.
TABANO. ra. Baagaw. TAgITO, TA. adj. Waldng imfk;
TABAQUERA, f Lalagydn ng pul . waldng ingay, | Hmdt haydg.
b68 ng tabako. TAdTURNO, NA. adj. Waldng
TABAQUERfA i. Tindahaa ng imfk; waldng ingay, | fig. Ma-
tabako. Iunak6t,
TABAOUERO. RA. adj. y 8. Na TACO. m. Pamasak. || Kalin-
ninigaro. d Nagtitiadfi ng taba darvong bakbakin.
ko. TAC6n. ra. Tak6ng ng sapln.
TABERNA. Tiadahan ng alak. f. TAGONEAR. v. n. Tumun6g ang
TABERNACUL0. m. Lalagyin takdng ng sapin sa marilng tun-
ng ostiya. t6ng:
.
503
tAct TALE
TACTIC^. !. tearaaaaiaag nag- ang mga punongkahoy. Sirain ||
tutur6 ng paAthahanay ng mga 6 sunugin ang mga parang, ba*

bagay, H MiU Karuiungan? nai?- hay 6 bayan at ibp.
tuturd nS pagaayos ng mga kawal TALEGA. f. Supot. H Ang lamSn
sa pakikidiam^. ng supot. Halagdng iÂng libong
11
TAgTIL adj. MahihipS . pisonie pilak

TAOTO. m. Pangsaldt. 11 Pag TALEGO. ra. Supot na mahabli
hiD6 6 paj2sal&t. at makipot na ginagawing sisid*
TAGHA. f Puad 6 nintds lfin ng isdng bagay.
TAOaADOR, RA. adj. y ?, Na- TALENTO. m. fig. Talino. II fig.
mimiotds; pintasin. Pagiisip,

TACHAR. V. a, PanaSln; pinta- TALENTOSO, SA. adj. Matali-
sdn. Katkatia ang sinulat.
II
||
no.
fig. Bigying sala; Dangusapan. TAL6N- m. Sakong. H Sakona
TAGHUELA. f. Pakong maiklt ng sapatos. Oom. Kaputol na ||
at maiaki ang ulo. naiiwan sa ie^ng talaan matapos

TAPANARIO. m fam. Piît. mahat) ahg bawa't dahon.
TAHONA. f. Gilingan ng harena TALONARIO. RlA. adj. Nauukol
na pinipihit ng kabayo. Tin- II sa talaan na pinuputol ang mga
dahan ng tinapay. dahon at natitird ang kaputol
TAHUR, RA. adj. Manunugal. H bilaog katibayan ng nilalamdTi
m. Ang madatas sa bahay su- upang huw^g makapagdayS, ang
gal^n. sinomdn.
TAIMADO DA. adj, y s. Mata TALLA- f Pangangatawan 6 taSs
las; mapaglal&ae:. ng tao.
TaJADA. Kapiraso ng isdng
f. TALLE. m. Tindfg Bg panganga-
bagay. fam. Pamamaldt.
|| tawdn, Bayw4.ng,
TAJAR. V a. Hatiin ang isang TALLEGER. v. n. Magusb6ng ang
bagay ng dalaw& 6 higlt sa halaman.
dalawdeg hiw^. TaLLER. m. Pagawaani ng mga
TAJO. m. Hiniw&. H Gawain, | gawaing niyayari sa kamdy.
Sangkalao; tadtaran, TALLO m Kataw^n rig halaman
. .
TAJ6N, m. Sangkalan 6 tadta II

U=b6ng: ltfnub6.
ran. TALLUDO, DA. adj, Malakl ang
TAL. adi. Kagaya; gay6n. puno 6 katawSn ng halaman, II
TALDR^R Butasan. V. a. fig. Malac6 at mayabong,

TALADRO. m. Pangbutas, TAMAilo, litA adj. comparativo.
||
Butas na gawd ng pangbutas 6 Lalung malaki 6 lalung malilt.

barena. II
m. Tads 6 lakl ng is^tig ba*
TALAR. V. a. Putulin ng sagM
^s,^...
.
504
TAMA TAPE
TAMARINDO* m. Sampalok. kasiraan. II v r. Magkulub6Qg.
TAMBALEAR. v. n. Sumuraysu TAPETADO, DA. adj Nauukol sa
ray. kulay na maitimitim.
TAMBALEO. m. Pagsuraysuray. TAPETE, m. Latag na malilt. |
TAMBI^N. adv. m. G^ytn diD; Latag na
uii 6 ibôg kayo na
oamda. inilalagdy sa ibabaw ng mesa.
TAMBOR. m. Tamb6l. | An TAPIA, f. D'ndiog na lupaog ki-
tumutugt6g iig tamb6l sa bukb6. namSl at hinulmd.
I Tambor mayor- Gurd 6 pund TAPIaR. V. a, Dindingdn ng lu-
ug is^ng baada ng nagtatamb61. pang kinamd.1 at hinulmd..
TaMIZ. m
Salaan. TAPON. m. Panakip sa bote.
TAMIZACI0IS[. f. Pageaia. TAPONAR V. a. Tapundn.
TaMIZAR. V a, Salain. TAQUIGRAFIA f Karunungan ng
TAMPOeO. adv. n Hind! rij, madalin pagsulat
TAN. adv. c. Lald. B Kasiog. TAQUIGR\F0 FA. m. y f Ang .
TaNGANILLAS. (Bn) ra. adv. sumusulat ug mabili^,

Wal&ng gaaaong tibay; mapanga- TARASGADA. f. Sugat na gaw&
nib na mahulog, ng mga ngipin-
TANGIBLE. adj. Mahihipd. TARASGAR, V. a. Kagatin,
TANTEAR. V. a. Isukat ans isdng TARAlZ6N. m Limpdk.
bagay sa \b& updng alamiu kuog TARDANZA. f Pagkaantala^; pag-
ayos na, fig. Huluin; tayahin.
||
kabalam.
TANTEO. m. Pagsusukat; pagtaya. TARDAR V. n, y r. Maglndt;
TANTO, TA. adj. Nauukol sa ha mabaiam. *
lagd, bilang 6 daming h ndt ma- TARDE f. Hapon. H adv. t. Huli.

hanggando. Gay6n 6 ganit6Dg
||
TARDEGER. V. n. Magsimuldna:
bilang. I Lalong malaki 6 napa- humapon.
kalakl. m. Tiydk na halaptd 6
|| TARDIO, DIA. adj. Matagdl ma-
bilang.II
Algun tanto. Kauntt. [| hm6;t ang mga bungaugkahoy. li
Al tanto. Kagay6ng halagd. | Por Huli fla panah6n.

lo tanto^ m. adv. Kaya nga. TARDO, DA. adj. Mabagal; ma-
TASEH. V. a. TuitugiD. kupad II Huli.
TAîÎDO. m. Tnn6g tig tinutugt6g TAREA. f. Gaw& Gawaiog da-
j{
na istrumento. ||Tafl;inîng.
pat isagaw& na pana-sa tiy^k
TAPA, f. Takip. Baldt ng akit
||
h6n ||fig. Hap6 na muIS. sa ma
TAPADERA. f. Panaklp; raming gaw&.
TAPAR. V. a. Takpdn. Kulubu- f|
TARIFA. f. Talaan ng halagd.
ng&n ng dam!t updng huwdg ma-
bas& 6 masikatan ng araw. f ig. il
TARQUfN. Pusali; putik.
Pagtakpdn 6 iliogid ang ising TARSO. m. Bub6ng ng pafi.
.
505
TART TECH
TARTAM0DEAR. v. n. Uoautdl- TECHAR. V. a. Magbub6ng.
utdl, TEGHO. m, Bub6ng. fig. Taha-
II
TAi^TAMUDEO. m. Pagutil. nan.

RARTAMUDEZ. f. Ksutaldo. TECHUMBRE, f. Bttbungdng ma-
TARTAMUDO, DA. adj. Utdl. taas
TARUGO. m Pa8dk na tnalaklag TEDUM. m. Awit sa simbahan
kahoy. na pagpapasalamat sa Diy6s,
TASA f. Pagtaya; paghahalagi. fl
TEDIAR. V. s. Itakwil; kamuhi^n.
Halagdng tiydk ng ising bagay. TEDIO m. Yam6t.
TASAGION. f. Pagtaya 6 pajrha TEDIOSO, SA. adi, Nakayayam6t.
halaga. TEJA. f. Tisi;
TASADOR. m. Tagapaghalagd. TEJADO. m. Bubungdng tis^.
TASAJO. m. Pinddng. TEJAR. m. Po6k na gawaan &g

TASAR. V. a. Tayahin 6 halaga- tisk. II
y. a. Lagyga ng bubungdng
hdn ang m?a bagay na ipinag ang mga bahay.
tisli
bibill. fig. Lagy^n ng sukat ang

II
TEiEDOR. RA. ad}. Humahabi. I
halagd ng isdng bagay. m. y f. Manghahabi.
TASQUERA. f fam. Babdg; . away. TEJER V. a. Humabi-
TATARABUELO, Lk. m. y f. Nu- TEIERt A. f Po6k na gawaan ng .
nd sa talampakan. tisi.
TATARADEUDO, DA. m. y f. Ka- TSJERO. m. MagtltisA.

maganak na malayd na. TEJIDO m. Habi. t Telang hinabi.
TATARANIETO, TA. m. y f. Ap6 TEJOLETA. f Piraso ng tisi^. .
||
ga talampakan. Bibinga.
iTATE! interj. Magtigil ka; hin- TELA. f. Kayo; habi. | Pamumud
tiy. ^ ng ibabaw ng il^ng uring alak.
TAUMATURGO. m. Taong kagi Balok ng'ild.ng bungangkahoy.
II
lagilalds mga akd4;

sa kaniydng TELAR. m. Habihdn.
may-akd& ng mga bagay ua ka- TEL4RAftA. f. Bahay gagamb^.
bangahangll. TELEPONEAR. v. a Tumeiepon6.
TAURINO, NA. adj. Nauukol sa TELEEONISTA. eom. Tagatele-
baka. pon6.
TE. pron. pers. Sa iy6. TELfiFONO. m. Pahatirang gabi
Tfi. m. Tsd. sa kawad.
TBATRAL. adj Nauukol sa dulaan.
. TELEGRAFIAR. v. a. Magpaha*
TEATRO. m. Dulaan. tidkawad.
TfiCNICO, CA. adj. Nauukol sa TELEGRAFISTA. eom. Tagapag-
pangungusap na malalim at ka- hatidkawad.
pit lamang sa mga karunungan. TELtGR AFO . m . Pahatirangb-
TECHADO, m. BubungSu. wad.
64
506
TELE TEMP
TELEGRAMA. m. Pahatidka- tawdn, I Takb6 ng init Dg pana-
wad. h6n.
TEL13C0PI0. m. KBsangkapang TEMPERIE f. Takb6 ng singdw
pangpalapit ng tanliw. ng panabdn.
TELILLA. f. Habing manipls na TEMPESTAD. f. Sam& ng pana-
laaa. || Pamumud ng ibabaw ng bdo; un68.
iling uring alak. II Lamad. TEMPESTUOSO, SA. adj. Masa-
TELINA. Kanturt; haladn
f. m& ang panah6n; maun6s. fig. ||
TEl6n. m. Tabing na may pintd Magasrlirg na ugali.

sa mga dulaan TEMPLADO, DA. p. p. ng Tem-
TEMa. m. Palagdy 6 bagay ng plar. ||adi. Katamtaman; nagoi-
piiaguusapan. pigil sa pagkain at pagin6m. ||
TEMBLAR. v. n. Manginig. ll Yu Hiridt malamig hindi mainit.

manig. |) fig. Magdaldng takot na TEMPLANZA. f. Katatagdn sa
tutoo. pagkain pagin6m at Katamta- ||
TEMBLdN, NA. adj y fam. Na- man; pagpipigil. H Mabuting tak-

ngiaginig. b6 ng panah6n sa isdog bayan.
TEMBLOR. m. Panginglnig. H Lin- TEMPLAR. V. a. Ilagdy sa ka-
d61. tatagdn ang lakda ng isdng ba-
TEMBLOROSO, SA. adj. Nangi- gay. Ilagdy sa katamtaman ang
11
nglBtg na tutoo. init ng tubig. l fig. Timplahia. ||
TEMEDOR, RA. adj. y 3. Nata- fig. Palubagin ang galit. H v. r,

takot. fig. Magpigii sa anomang malabis
TEMER. V. a. Eatakutsn. || Mag- na pita,
hinailt 6 mangambd ||
v. n. Ma TEMPLO, m. Simbahan.
takot, TEMPORADA. f. Panah6n.
TEMERARIO, RIA. adj. Wal^ng TEMPORAL. Nauukol sa pa-
adj.
iBiat; bigldbiglfi. nah6n. ||
m. Mabuti 6 masamdng
TEMERIDAD. f. KawaUng. panah6n. H Uo6s.
ingat. TEMPORERO, Ra. y s. Nau- adj.
TEMEROSO, SA. adj. Natatakot. ukol sa isdng taong gumaga-

li Matatakutin. ndp na pangsamantaU ng isdng
TEMIBLB. adj. Nararapat kata- tungkulin.
kutan. TEMPRANO, NA. adi- Maaga. |1
TEMOR. m. Takot. ||
Hinalli. adv, Maaga.
t.
TEMPERAMENTO. m. Takbd ng TEMULENTO, TA adi. Lasiag 6

iingiw Qg panabdn. Wisiol La- |{
laQg6
g&y ng pangangataw^n ng is&ni TENAGIDAD. . Katibayaa ng
tao, kapit 6 pagkadikit ng isdng ba*
TEMPERATURA, f. Init og kagay. ||fig. Katigasdn ng ulo.
.
507 -
TENA TENT
TENAZ. Matibay kumapit.
adj. Subukin.
H fig. Waldng tigatig; matigda TENTATIYA. f. Pagsukok; pag-
ang ulo. tatangkd.
TENAZA. f. Sipit. TENUE. adj. Manipis at maru-
TENAZADA. f, Pag8ipit. ||
fig. pok. H Waldng gaanong halagi.
Pagkagdt Bg mariiD. TEfJlDURA. f. Pagtlnk; pagka-
TENDEDERO. m. Bilaran. tin^.
TENDENCIA, f. Hilig; layon. TEIR. V. a. Tinain. | v, r.
TENDER. V. Kadkarin. a. || Matin^,.
Ilatag. H lyangydng; ibil^d. ii TEOLOGfA. f. Karunungang na-
Iab6t. H Mahinggll. y. r. Mag- || uukol sa Diy6s at sa kaaiydng
pakaunat ng hig&. mga kapangyarihan.
TENDERO, RA. m. y f. Taga- TEORiA. f. Sariling kurd.
pagtiad^ 6 manglaiakd. TERGER. adj. Iiatl6.(giBagaBait
TENd6n. m, Litid. lamaag sa unahdn ng hing aga-
TENEBROSIDAD. f. Kadilimdn. lan 6 nombre.)
TENEBROSO, SA. adj, Madilim. TERGERO, RA. adj. y 8. Ikatl6.
II Magul6; malab6<
fig.
[|
Tagapamagitan.
TENEDOR. m. Ang naghahawak TERGIA. f. IkatI6ng bahagi ng
6 nagmamay-ari ng islng bagay. isdng bara.
11 Tinid6r. TERGIANA. f. Med. Lagnit na
TENER. V. a. Hawakan 6 tangl paulitulit.
ndn ang iB&ng bagay. May; || TERGIAR. V. a. IhaUng ang
magkaroon. PatQubayan.|| Sak-
|| isdng bagay, || Pagtatluhiag bati
lawin. j|
Kamtdn; pafibarian. | aag isdng bu6 H ^. n. Mama-
[l
Pigilin; pahintuin. {{
Ingatan; gitn& 6 mamagitan. 1 PumangatI6
tupdln. II
Patuluyin sa kaniydng sa gawain ng ib.
bahay. | v. n. Yumaman. | TERdO, CIA. adj. Ikatl6, 1 m.
V. r. Pumigil upang huwdg ma* Pftngatl6ng hati ng is^ng sukat.
hulog. I V, r. Tumagdl sa paki- TERCO. CA. adj. Maulit; mati-
kipagaway. v. r. Humint6.
|| gds ang ulo.
TENOR m. Pagkakayari at ayos TERMIN ABLE. ad j Matatapos
.
n| isdng bagay. Tun6g ng || TERMINACI6N. f. Pagtapo8;pag.

pagkakasulat ng isdng kasulatan. katapos.
TENSION. f. Tagdl 6 lakds ng TERMINANTE. p.a.ng Terminar,
ising bagay. Tumatapos.H adj. Maliwanag.
T1NTACi6N. f. Tuks6. R fig. TERMINAR. v. a. Tapusin ang
Manunuksd. is^ng bagay. | v. n. Mahangga-
TENTAR. V, a. Aouhapin; sala- ndn ang isiug bagay. v. r. il
tln. II
Tuksuhln. Tangkaln, II || Matapos; mayarl. .
508
TiRM TERR
TtRMINO. m. Hanggd; wakâ. TERR6n. m. Tiogk^l.
II
EahanggaEian. Hanggaban. || TERROR. m. Takot; gulat; sin-
H Tiy^k na paaati6n, Tak- || ddk.
d4ng oras. Pangungusap.
|| TERRORi FICO, CA. adj. Naka-
TERM6mETR0. m. Panukat ng kikilabot; nakasisindak.
Init. TERROSO, 8A. adj. May uring
TERNERA. f. Buldng babae ng lupJi, May haloDg lup^.
II
baka. TERRUSO m. Luang ng lupi.

TERWERO. m, BuI6Bg lalaki ng TERSAR. V. a. Gawing malinis 6
baka. makiois ang ising bagay.
TERNILLA. f, Litid na matigds. TERSIDAD, f Kalinisdn 6 ka-
Bunudsunuran at mapuputt ng kiniân n| isdng bagay.
mga bayop. TERSO, SA. adj. Malinis; mali-
TERNURA. f. Kalambutdn. i naw; makinis.
Kamuraan. || fig. Pagkamairu- TERSURA. f. Kalinisan 6 kaki
gfa. niân ng is&ng bagay.
TERQUEDAD. f. Katigasdn ng TERTULIA. f Paghuhuntahan ng
.
ulo. II
Kaulitan. magkaka'bigan upang magparadn
TERRAPLSn m, Tambdk. ng panah6n,
TERRAPLENAMIENTO. m. Pag- TE36N. m. Katiyagadn; katini-
tatambik sa hukay. ngangIo6b,
TERRAPLENAR. V. a. Tamba TESORERIA, f . Tungkoling pag-
k^B ang hukay. kaiDgatyaman. ii Tanggapan ng
TERREGOSO, SA, adj. Malupang ingat yaman.
tiningkdl. TESORERO, RA. m. y f. Ingat-
TERREMOTO, m. Lind61. yaman.
TERRENAL. adj. Nauukol sa TESORO. m. Yaman.
lup4. TESTADOR, RA. m. y f. Ang
TERRENO, NA. adj. Nauukol ea gumagawa ng huling habilin 6
liipa. I m. Lupa. II
fig. Lara- testamento.
ngao. TESTAMENTO. m. HuUngha-
T^RREO, A. adj. Nilupi; pabilin.
rang iup^. TESTAR. V. n. Gumawd ng hu-
TERRESTRE. adj. Nauukol â linghabilin. 11 y. a. Eatkatln ang
luÂ. sinulat.
TERRIBLE: adj. Kakilakilabot. TESTfCULO. m. Bayfig.
U Magaspgng na paguugall. H TESTIEIGAR. V. a. Saksihdn;pa-
Napakatbk!. tutobanan.
TERRITORIO. m. Lupang nasa- TESTIGO. eom. Saksi.
aakop ng is&ng baasi. TESTIMONIAR. v. a. Saksib^n.
.
~ 509
TEST TIER
TESTIMONIO. m. Pagpapatunay. TIERRA. f. Lup4. I Lupang tani
pagpapatibay. man. 1 fig, Bayan.
TESURA. f. Katigasdn. TIESO, SA. ad]. Matig^s; waifing
TETA. f. Suso. I Ufc6ag ng su- tigatig; H Mabusay ang
matibay.
80. paa angatawSn. I Un4t 6 bandt.
TETILLA. Su3o ng lalaki.
f. ||fig. Mitapang; matig^B ang lo6b
TETONA. adj, fam, Susuhdn, TIESTO m. Bibinga.||Pas6 n%

ttRICO, CA adj. Malungkot. halaraan adj. fig. Ungds; ma*
||
TETUDA. adj. Sasuhda. uiit; pilal6.

TEXTIL. adj. Nauukol sa bagay TIESURA f. Katigasda n| isdng
na nahihilatsd at nahahabi. banay ||
fig. PagwawaldQgkib6ng
TEXTO. m. Ang sinabi 6 sinulat labis 6 p^kitang tao lamaag.
Bg isdng maagangath&. Laman ii TIFCN.m, Ipoipo. I Bagy6ng ma-
ng isdng akldt. dagat ng Tsiaa.
I'ikds sa
TEZ, f, Ibabaw ng balAt, TUERA f. Guntlng.
TI pron. pers. Sa iy6. TUERETADA, f. Guplt ng gun-
TIA. f, Ali. tfng.
TIARA. f. Putoog ng Papa na TUERETE^R. v, a. Putulin ng
nagpapakilaia ng kataasan ng iruitini?.
kapangyarihao. TIMBRAR. V. a. Tatak^n.
TIBIEZA. f . PAgkamalahininp ng TIMBRE. m. Tat&k. Kulilfng II II
init. Katutubong taginting ng istru

TIBIO, BIA. adi. Malahinioid. U meeto sa mtisika 6 tinig ng tao.
fig. Wald,ng ingat at pataypa* II
fig. Gawing nagpapadakil^ sa
tay. isd.aK tao.
TIBOR. m. Sisidl^ng lupft 6 gu- TIMIDEZ. f. Eatakutan; kakimidn
si. TIMIDO, DA. adj. Matatakutin;
TIBUR6n. m. Patiag. kiml.
TIEMPO. m. Paoahda. Kapana- || TIM6n. m Ugit I fig, PamamaN
hunan. Gulang. Pagkakatadn.
|| ii nu);ot sa iâag katakal.
TIENDA. f. Barongbaroag na sad- TIMONEAR. V. n. Umugit.
y4ag pahingahan sa parang |(
TIMONEL m. Tagaugit sa sa-
Tindahan. Karang ng baagkA II
saky^ngdagat;
TIENTO. m. P^gapubap. Tung- ||
TIMONERO. m. Tagaugit sa sa-
k6d. ftg Kabaitaa sa paggawd.
1}
sakydngdagat.
IIfig. y fam. Hampds. Tf MPANO. m. Salamln ng taiaia.
TIERNO, NA. adj, Malamb6t; TINA. f. Tapayan.
murj^. il fig. Bago; di pa natata- TINADA. f Bunt6n 6 talaksAn ng
.
galdn. i fig. Bataag gulang, II fig. gatong,

lyakiii. H fig. Mairugla; magiliw. TINAJA. f. Tapayan-
610
TINA TIRA
TINAJER0. m. Lalaking mang- ng bu6Qg lupft,
gagawSi 6 nagtitiadd ng tapayaa. TIRANO, NA. adi. y s MalupSt

[|Oawaan Bi tapayaa. at walâg katuwiran. i fig. Ma-
TINIEBLA. f. KadillmAn. | pl. fig. pagh^riharian.
Eamangmang&ng tabig. TIRANTE. adj. Banit.
TINO. m. Kadalidn 6 kasaaaySa TIRANTZ, f . Pagkabaaat 6 pag-
sa pagtunt6n ng mga bagay na kauaat. H fig. Pagkakasir^ng na
hinahaaap. [jfig. Iîi^* at kaba^tan bibingit sa pagkikilala.
sa pamaniahalg sa isdng kalakal. TIRAR. V. a. Ipukol. |f

Ihagis. |f
TINTA. f. Kulay na namamaiba- leud &. K Batakin; hilahin. g Una-

baw sa alinmdng bagay. ||
T^nt^. tin. II
Impr- Limbagtn. ||
fig. Mag-
TINTERO. m. LalagyAn ng tiotd. tapon ng salapl. | v. n. Hititln,
TlNTORERiA. f. Pdgtitin&. [|
Ti- tl
Hilahin, B v, r. Dumaluhong;
n<*da. sumuKb&.
TINToRERO, RA. m. y f. Mani TIRITAR. V. II. Mangaligkig sa
niolt. gindw.
TiO. m. Amafn. TIRIT6N, NA, sdi. Nangangalig-
TIPO, m, Ulirdn; huwaran. H Titik kig sa gindw. ||
m. PangaDgaiigkig
sa limbagan. sa gindw.
TIP0GRAF1a. f. Limbagan. TIRO. m. Pagpuk6l Hagis. |i ||
TIPOGRAfICO, CA. adj. Nauukol Put6k ng pagtudlA. |

Pagtudla. JI
sa limbagan. fig. Kapinsalaang malaki. ^ fig.
TIP6GRAF0. m. Manglilimbdg. Panauumlt,

TIRA. Pirasong mahabi at ma-
f. TIr6n. m. Bagong nagaaral. H
ktid ng kayo, pap^l 6 ibâg Pagbait^k.
bagay; tiras. TIROTEAR. V. a. Magpaput6k ng
TIRABUZ6N, m. Pangbunot ng barll sa magkabikabil^ng dako.
tap6fl ng bo'e. II
V. r. Magputukan.
TIRADA. f . Pagpuk6l Agw^t ng TIROTEO, m, Pagpapaput6k; pag-
isôg po6k sa ibd ^lmpr Pag- puputukan.
limbdg. Impr. Bilang ng salin
11 TIRRIA. f. Higantl.
ng isdng nililimbdg. TISIS. fj Med. Saklt na pagka-
TIRaNI A. Pamahalaan ag isAng
f. tuv6.
malupit waldng katuwiran,
at ii TITUBEAR. V. n. Gumiraygirsy.
fig, Pagpapakalabis sa kapang- II
Madulds 6 mauntdi sa pagbi-
yarihan. fig. Malabis
||
na pagba bigkds ng pangungusap. fig. f|
harl ng damdamin sa kalooban. Magalinlangaa.

TIRANIZAR. V. a. Pamahalaan TITUBEO. m. Paggiray. i Pagka-
ng maluplt at waldng katuwiran dulds 6 pagkaunt6I sa pagsasa-
ang isdng bans&, fig. Pagharian || litfi. II
fig. Pagaaiinlangan.
.
511
TITO TOCH
TITULO m. FAti|*laa ng aaomdng hangalSn.
akda, |j Katibayan, T0CHO, CHA. adj. Ungds; ha*
TIZNAR. V. a. Ulingaa, | fig. ngdl
Dungisan ang kapurihdn, v. r. (|
TODAVfA. adv. t. Pa. H adv.m.
Mauiiagan. DatapuwS..
TIZNB. amt>. Uiing ng kasang- TODO, DA. adj. LahAt; tanin,
kapang pinagluiutuan. 1 m. Kabuudn.
TIZ6N. m. Dipong. fig. Du- (1 TODOPODEROSO, SA. adj. Ma-
ngis ng kapurihin. kapangyayari sa lahit. Dyos. 11
TIZONAZO. m. H^napas ng du- TOLDO m. Karang; pananggi

pong. fig. y fam.
11 Parusang sa araw.
apoy sa kabildng buhay. TOLERABLE. adj Mababati. .
1|
TOBILLO. m. Bake^gbnkong. Maipagpapaumaahin.

TOGADO. m. Pus6d at palaoiuti TOLERANCIA. Pagbabatd' H
sa ulo ng mga babae. Pagpapaumanhio.
TOGADOR, RA. adj. y s, Tumu- TOLERAR. V. a. Tiisln. || Ipag-
tusetdg. II
Ta'ukb6ng sa ulo. | paumanhin.
Lamesang may salamin at pa* TOMA' f. Pagkuha 6 pagtanggdp.
tungaii ng mga kagaoiitda sa I Pagkuha sa is&og siyudad 6
pagaayos ng buh6k. kur^sa pamamagitan ng sandata.
TOGAMIENTO. m. Paghipd 6 |j
Dami ng kinukuha 6 tinatang-
pagsalat. H fig. Tawag ng l(6b, gap ng paminsanan.
TOGAR. V. a. Hipuia 6 salatia (t
TOMAR. Kunin 6 tabanan
V. n.
Salangin. Tumugt6g | Tdwa- ||
ng kamdy ang isSng bagay. ||
gia sa pamamagitan ng tugt6g Tanggapia. Kunio ang is&u^
||
ng kampan^ at ibp Pagbung- ||

siyudad 6 kut4 sa pamamagitaa
giing marahan ang daiawdng ba
ng sandata. Kumain 6 umi-
{|
gay. Katukia aog isdag bagay

y
n6m. I Umitin. | Bilhin.|l P.
bilang pagkilala ng uri sa pama*
risan. v. r.
|| Kalawangin,
magitan n| tun6|. Siklayln 6
ayusin ang bub6k. U v. n Ma*
||
TOMATE. ro. Bunga ng kamatis,
ukol. H Madaan sa isaaa: po6k
TOMATERA. f. Pund ng ka-
||
matis.
Matabi aug isdag bagay sa ibd.
il V. r. Magtakip ng uio.U Gu-
TOMO. m. Hatl 6 bahagi. ||
Kapd,! ng is^ng bagay.

maydk 6 magpakagar^^
TOGAYO, YA. m. y f. Kapanga- TONAR V. n. po6t. Kumul6g,
TONO. m. Tun6g. H Hawig h^
roeiNO. m. Lamin at tabA ng pagsasa NlLakds; sigli.
baboy na masndn. TONTADA. f. Kaungasin; kaha-

TOCHEDAD. f. Kauniasfin; ka- ngaldn.
512
TONT TORN
TONTEAR. V. n. Guinaw& 6 mag- TORNEAR. V. a. Lalikin. | v. n.
salit& ng kaungasdn. Lumigid.

TONTERlA, f.. Kaunga?dii; ka TORNERO. m. MaDglalalik.
baogaldn. TORNO. m. Lalikda. | Paligid.
TONTO, TA. adj. y s. Ung^s; m. adv.
U En torno, Sa pali-
hangdU I A
tontas yaloeas- m. gidigid.
adv. Waldng ayos at husay.
TORO, m. Brtkang lalaki.
TOPAR. V. a. Ibangg& ang u&ng
bagay sa \h&. H Masumpuogdn
TORPE. adj Mabagal; makupad.
Hangdl; kukng sa paraan.
&aDg dt sinasady& ang bSL g ba
|1
II
Masagal; nâhirap umunawS. ||
gay. I V. n. Maunt6^. I f 8-
Mahalay; malibog. H Pangit; ku-
Matalisod.
lang Ba palamuti.
TOPETAR. V. a. Iunt6g ang ulo.
1 V. Q. Maunt6g. TORPEZA. Kabagalan; kaku- f.
Kahangaldn. Kasa-
TO PET6N. m Pagkakauiap6g | . .
paran. || ||
galan 6 kabir^pang umunawii. H

UQt6g.
TOQUE. m. Paghipd. H Paguri Kahalaywn. Gaw& 6 salitdeg !|
ng gintd 6 pilak, Pagtugt6g. hangdl. Kapangitan; kakula-

||
||
TORAX. m. DibdlD. n^dn 8a palamuti.

TORBELLINO. m. Ipoipo. TORRENTE m. Bahfi. ||
fig.
TORCEDURA. Pagpilipit f. 6 Kasaganaan ng mga bagay ng

pagpilf. II
Pagkapilipit 6 pagka- mmsanan sa isdng panahon,
pili. t6RRIDO, DA, adj. Napakainit.
TORCER. V. a. Plipitin; baluk- t6rT0LA. f. Kalapati.
tutln. I Ilihls ng dadn | v. r. TORTUGA f Pawikan; pag6ng.
Mapillpit; mabaluktdt. || v. r. T0RTU05IDAD. f.PagkaHguyligoy.
Lumihis b| dadln. TORTUOSO, SA. adi, Paliguy.
TOReiDO, DA. adj. Pilipit; ba ligoy-
^
lukt6t. TORTURA. f, Pagkabalukt6t. ||
TORETE. m. Buld ni baka. Dusa; hinagpls; pighatt.

TORMENTA. t Sama ng pana-
TORTDRAR. v. a. Pagdusahin;
h6n; un68. fig. Kasawiang-
||
pasakitan. ||
v. r. Magdusa.
paiad.
TORMENTO. m. Pagpapahirap; T03. f. tJb6.
paghihirap* Pighatl; dusa. Pa TOSeO, CA. adj. Magaspdng;

1) H
hrap. fig. Hinagpis ng lo6b magalds. ||
fig, Waldng pinag-
II
aralan.
TORNAR. V. a. Isauli. llBaguhin
Dg isdng tao 6 bagay aig ka- TOSEGOSO, SA. adj. Inuub6.

oiyâg kalagayan. H v. n. Umu TOSER. V. n, Magub6.
"î 6 magbaiik. TOSIDURA. f. Pagub6.
^13
TOSQ TRAB
TOSQUEDAD. f. Kagaspangaa; putin. Pasimulan ang isAng
II
flg.
kagalasdn. ii fig. Kawalaog pinag- labandn, pagtatala, paguusap at
aralan. ibp. fijt Pagkabitin; pagakmain.
II
TOSTAR. V. a. Tigangio; tayan TRABAZ6N. f. Paakakakabit ng

tangin. || fig. Painiting tutoo. || daiawdng bagay. n fig. Pagkaka-
V. Matigang 6 matayantdng.
r. ugn^y ng isdng bagay sa ibd.
V. r. fig. Maginit na tutoo,
II TRABUeAR. v. a. Gusutin ang
TOTAL. adi. Lahdt. m. Arit^ Ka- (I ayos. il fig. Guluhin, II fig. Putulin
buudn. ang takbo ng paguusap, na pa-
TOTALIDAD. f. Kalahataa, sukan ng mga bagay na hindl
TOTALMENTE. adv. m. Lahj^,t. pinaguusapan. fig. Magkamalt II
TRABA. Kasangkapang pangka-

f, ng di sinasadyA sa pagbibigk^s
bft at pamigii sa dalawaog bagay. ng pangungusap na iba ang ma-
Panali. H fig. Anomdng bagay na
II sabi H V. r. Magus6t ang ayos.
nakahahadldng â madaling pag* TRADIGION. f. Alamat.
yari ng ibdng bagay, TRaDIGIONAL. adj. Nauukol sa
TRaBAGUENTA. f, Kamalian sa alamdt.
isdng pagbilang na nakagugul6. TRADUeeiON. f. Paghuhulogng
II fig. Pagtatalo. isdng wik^ sa ibd. Akddog isi-
{|
TRABAJADO, DA. adj. P3g6d; nalin sa ibdng wik4,

hapd. TRADUeiR. V. a. Ihulog ss ibdng
TRABAJADOR, RA. adj. Guma- wik^ ang isdng akdd ^ fig. Ipa-
gaw&; Masipag. II ^ m. y f. Mang- liwanag; bigyang pakahulugan.
gagaw^. TRADUGTOR, RA. adj. y s. Nag-
TRABAIAR. y.n.Gumaw^. II Mag huhulog ng isang wiki sa ibi.
sipag. f|
fig. Magtanim. 11 v. a. TRAER. V. a. Dalhin dito; tag-
layos; gawin ang isdng bagay. || layin. Hititin, gaya ag batuba-
||
fig. Balamia; ligaligin. fig. Pahi- |] lanl sa bakal, | v. r. Magbihis.

rapan sa paggawft. TRAPAGAR. v. n. Mangalakal.
TRABAJO m. PaggawS. Gawain. || TRAFICANTE. p. a. ng Traficar.
fig.
II
Sagabal 6 balakid. fig. || s, Nangangalakal 6 mangangaia-
Pahirap; abala. pl. fig. Karuk- || kdl.
haâg labita. TRAFICAR. V. n. Maagalakal.
TRABAJOSO, SA. adj. Mahirap TRAFIC0. m. Pangangalakal.
gawla. f ig. May kapintaaan;
II TRAGADERO. m. Lalamuoan.
hindt ganap. i fig. Masasaktin. I TRAGADOR, RA. ad^. y s. Ma-
Masikap sa paggaw^. takaw; malakds kumaia.
TRABAR. V. a. Isama 6 ikabit TRAGALDABAS. eom. fam. Ta-
ang h&ng bagay sa ib^. || Sung. ong maiakds kumaia 6 napaka-
gabga. Lagy^ng sagabal[| .
|| Pala- kaw.
65
514
TRAG TRAM
TRAGAR. V, a. hnlumln, wtig, La- TRAMPA. f. Patib6ng; bitag. H
fig. Day^.
TRAGAZ6N. fam. Katakawan.
f. TRAMPEAR. v. n. Manuba; mag.
TRAGEDIA. Awit ng mga di
f. day^.
biByagan na pagpupuri sa kaoi TRAMPISTA. adj. y s. Sinunga-
l&ng Diy6s Baeo. fig. Pangya- ||
ling;magdaray^; tekas.
yaring nakakikilabot at naka. TRAMPOSO, SA. adj. y s. Mag-
aaw&. II
fig, Alinmang paagyaya- daray^; manunub^,
ring k^kUakilabot. TRANGE. m. Saogdaling gipit at
TRAGIGO, CA. adj. Nauukol sa mapanganib. Hu log sangdali ngII
pangyayaring kakilakilabot. buhay na malapit na sa kama-

TRAGO. m. Lag6k, fig- Katiwa- tl
tayan.
Mb 6 kasawidngpalad na dt sukat TRANQUILIDAD. f. Katiwasayda,
matiis* katahimikan
TRAGON, NA. ad]. fam. y s. Ma- TRANQUILIZAR. v. a. Patiwaâ-
takaw. }ia; patahimikin. ',{ v. r. Tumi-
TRAGONERIA. f.Katakawan, wasd,y; tumahimik.
TRAICI6N. f. KataksiUn. TRANQUILO, LA. adj Matiwa-
TRAieiONAR. v, a. Pagtaksil^n matahimik.
sdy;
aig isdng tao. TRANSACCI6N. f.Pagkakasund6.
TRAIDOR, RA. adi. y s. Nagta Kasunduan.
II
taksil; taksil, TRANSBORDAR. V. a. Ilipat ng

TRAJE. m. Pananamlt. || Kasiiu- sasakydn. H V. r. Lumipat ng sa-
tan. sakyan.
TRAJEAR. V. a. Suut^n ng damit TRANSGRtBIR. v. a- Isalin ang
ang isang tao. | v. r, Magbihis. sulat. il Isulat.
TRALLA. f. Lubid. H Piniling lubid TRANSeURRIR. v. n. Dumaan;
ng latiko. tumakbd.
TRAMA. f. fig. Lalang;day4;pa- TRANSeURSO. m. Lakad 6 takb6
kand.. ng panab6n;
TRAMAR. V, a. fig. Handadn ng TRANSEUNTE. adj. y s/ Nagla-
laldng, day4 6 pakand,, lakbdy; nagdaradn,
TRAMONTANO, NA. adj. Nau- TRANSPERENGIA. f. P^glilipat;
ukol sa kabildng panig ng bun- pagliliban.
d6k. TRANSPERIR, v. a Ilipat; iliban,
TRAMONTAR. v. n. PakabilA ng I Itayong. ||
Isalin sa ibdng wik^.
bnnd6k. | v. r. lilag ang is4ng TRANSPIGURAGION . f. Pagba-
tao sa i8|dng kapahamak^n. H v. bago ng any6.
r Umilag sa ising kapabama TRANSEIGURAR. v. a. Baguhin
k&n. angaa || v.r. Magbagongany^
515
TRAN TRAN
TRANSF0RMACI6N. f. Pagbaba- lagdy, II
Ibago ng tanim ang ha-
go ng hugis. laman. 1 V. r. MawalA samalas;
TRANSPORMAR, v. a. BaguhiD makaal6Qg. ||
Lumub6g ang araw.
ang hufl5is.||fi2. Pagbaguhiu ng .
II
Maidlip.
ugaliang is&ng tao, K v. r. Mag TRaNSPORTAGION. f. Pagdadald
bago ang huais. | v. r. fig. Mag sa ibâg po6k.
bago ng ugali. TRANSPORTAR. v. a. Dalhln ang
TRANSITABLE. adj. Nauukol sa isdng bagay sa ibd,ngpo6k.
pook na madadaanan 6 malalak- TRANSPORTE. m. Pagdadal^ sa
bdy. ibdng po6k.
TRANSITAGION. f. Pagdaradn 6 TRANSPOSieiON. f. Pagbabago
paglalakbd,y. ng lagay.
TRANSITAR. V. n. Magdadn. II
TRANSYASAR. v. a. Ilipat ng
Maglakb^y. sisidUn ang tubig.
TRAnsITO. m, Pagdaradn; pagla. TRANSYERSAL. adj. Pahaldng.
lakbdy. II Po6k na hintuan sa pag- TRANSYERSO, SA. adj. Raka-
halang.
laidkbdy. ||
Paglipat sa ibang ka-
lagayan 6 katungkulan, Pagka-
TRAPAGEAR, n, Magday^. v.
matay ng mga taong bandl.

(|
TRAPAGERIA. Day^. f.
TRANSITORIO, RIA. adj. Lumi-

TRAPAGISTA adj. Magdaraya.
. lipas; dumadadn. Namamatdy;
TRAPAZA. f. Dayi.
||
TRAPIGHE. m. Kabyawan.
tumatakas.
TRAPO. m, Basahan 6 pamuaas.
TRANSMARINO. NA. adj. Nau
Katipunan ng mga layag.
tl
ukol sa mga bayang nasa kabi-

TRAS. prep. Sa huii.|(Sa lik6d.
Idng ibayo ng dagat.
Bukud dito.
TRANSMIGRAR. V. n. Manirahan
II
TRASANTEANOGHE.
sa ibd,ng bayan.
adv. t. Ka-
makatlo sa gabl,
TRANSMISION. f. Paglilipat. TRASANTEAYER. adv. t. Kama-
TRANSMITIR. v. a. Ilipat. katl6
TRANSMUDAR. V, a. liipat 6 TRASCENDENCIA. f. Pagunaw^;
ibago ng lag^y ang isaog tao 6 paglirip. ||

Kahangganan.
bagay. TRASGEDENTAL. Tumutu-adj.
TRANSPARENTARSE. V. r. Ma- g6n 6 kumakalat sa mga ib^ng
nganioag. bagay. ||
fig. MakabuIuWng lubhA.
TR/kNSPARBNTE. adj. Nanga- TRASGENDER. v. n. Humalimu-
nganinag. yak ang am6y. | Magsimulaag {Ba.
TRANSPIRAeiON. Pagpapawis.
f. hay^g ang isdng lihim. Kumalat ||
TRANSPIRAR. v. a. Pawisan; pu ang mga kahangganan ng ising ba*

mawi. II
V. r. Magpawia. gay sa ibd at magkaro6n ng mga
TRANSPONER. v. av Ibago ng pangyayari.
i^
516
TRAS TRAS
TRASeORDARSE. v. r. Maparam isdngbagay sa ilalim ng isdng
ang tapdt na balita ng isdng ba- pangvayaring nauna.
gay dahil sa pagkalimot 6 pag- TRASLUMBRAR. v. a. Makasi-
kagu!6 ng sa ibatig bagay. law. II
fig. Guluhin; ligaligin. || v.
TRASeORRER. v. n, Lumampas r, Maparam na bigl& ang isdng

sa hanggd. bagay.
TRASEGAR. Halukayln; gu-
v. a. TRASLUZ. m. Aniaag.
luhiu ang handy Ilipat ng si- .
||
TRASMANANA. adv. t. Sa ma*
sidldn ang tubig. kaiawa.
TRASERA. f, Likuran ng isdog TRASMANANAR. v, a. Bukds-
sasakydn, pintuan, bahay at ibp, bukasin.
TRASERO, RA. adj. Nasa huli. TRASNOGHADA. f Gablng sinun-
h^n. m. Puwitan ng hayop.

ti li
d^n ng kasalukuyang araw. |j
pL fam. Mga magulang 6 kanu Pagpupuyat.

nununuan. TRASNOGHADO, DA- adj.Puy^t.
TRAEERIBLE. adj. Maipagpapa TRASNOGHAR. v n. Magpuydt.
liban; maililiban. II
Maaparadng gabf sa ibdng po6k,
TRASPERIR, V. a. Iliban. TRASNOMBRAR. v. a. Pagpalitfn
tRASFlGURAR. [y. a. Baguhin ang mga pangalan.
ang anyd. II
v. r. Magbago ng TRASOIR. V, a. Magkariringgan.
any6 TRASOJADO, DA. adj, Nanga-
TRASPORMAR. v. a. Baguhin ang ngalumatd,
hugis, II V. r. Magbago ng hugis. TRASPAPELARSE. v. r. Mawag-
TRASGd. m. Tiyanak. Ht ang papel sa kasamaban*
TRASIEGO. m. Paghalukay. i TRASPaRENTARSE. V. r. Ma-
Pagsasalin ng tubig sa ibaog nganinag.
sisidldn. TRASPARENTE, adj. Nanganga-
TRASLAGION. f. Paglilipat; pag- ninag,
lipat. TRA3PASAR. v. a. Ibago ng ki-
TRASLADAR. V. a. Ilipat. | Ibago nalaiagy^n; iiipat || Lampasdn. |
ng tungkol. Isalin sa || ibôg Tumawid. ||
Ulusin 6 tuhugin ng
wik^ I V. r. Lumipat. patalim. (|
Isalin 6 ibig^y sa ib^
TRASLADO. m. Paglilipat 6 pag- ang karapatan 6 pagmamay-arl
sasalin. ng isSng bagay. fig. Magdaoas ||
TRASLUeiDO, DA. adj. Nanga- ng matiadlng sakit ng katawan

ngauinag. 6 damdami ng kalooban. i
TRASLUeiENTE. adj. Nanganga- TRASPEINAR. V. a. SuklaySng

ninag. mnit ng marahan.
TRASLUGIRSE. v. r. Mangani- TRASPlfi. m,iDuIas 6 tisod. ||
nag. II
V. r. fig. MahinuhH ang Pagpatid ng pad.
517
TRAS TRAT
TRASPLANTAR. v. a. Iba^ô ng TR^TADO. m. Kasunduan. B Su-
taDim ang isdag halaman. v. r. ||
lat 6 talumpating tuoiutukoy sa
fig. Lumipat ng po6k: 6 Dayaa isang di pangkaraniwang bsgay.
ang isd,ag tao, TRATAMIENTU. m. Pakikipag-
TRASPONER. v. a. Ibago ng la- harap. (| Galang sa isdng taong
gdy V.
II
r. Bamago ng lagay. kinakausap.
TRaSQUILAR. V. a. Gup tdn ng TRATANTE. ra. Mangangalakdl.
buh6k ng waUng ayos. f!g. y ||
TRaTAR. V. layos ang isdng
a.
fam. Bawasan ang isdng Dagay. bagay; dalhin sa kamdy. Paki- |j
TRASTO. m. Alinman? kaâai^. harapaa; makipagusap. Bigydng ({
kapan sa pimamahay. Kisaag- (|

galang.H
v. n. Pagsikapan ang
kapang wald naag kabuluhaa ||
iKapagtatamo ng isang layon. ii
pl. Kasangkapan sa anomdng pag- Mangalakal. | v. r. Magpakahusay

gaw^, ng asai.
TRASTORNAR. v. a. Biligtaria. TRATO. m. Pakikihardp 6 paki-
II
Guluhin ang han^y, fig. Liga- ||
kipagusap. Galang. B Panganga-
(|
liaiii, fig. Guluhin ang paiisip,

II
lakal,
8 V. n. Lumigid, H v. r. fig. Ma- TRAvS. m Pagkakiling ng isang

gui6 ang pagiisip. bagay. (( fig. Kapahamakan; ka-
TRASTORNO. m. Paggulo 6 pag kulang^ng palad, B A trav6s. na.
kagul6, adv. S* pagitan.
TRASTOGAR. v. a. Palit^n. || Ba- TRAVESAfJO. m. Sikang.
ligtarin ang ayos |j v. r. Magbago TRAYESEAR. v. n. Lumik6t;
ang kalagayan. maagHgaiaw,
TRASTUMBAR. v. a Bayaang ma- TRAVESIA. f. Landds na pumu-
hulog 6 gumulong ang isdng putol sa mga ibd. \ Agwdt. Pag- ((
ba-
iaiay^g sa dagat.
gay.
TRASUNTAR. v
TRAVIES0, SA. adj Pabaligt^d.
a. Isalin ang
fig. Matalas ang isip: f.g Ma- (|
isdng sulat. ||
Paikliin ang isdng (1
llK6t.
bagay.
TRAYEGTO. m. Land^s na niia-
TRASUNTO. m. Salin HuwM. .
((
lakaran 6 mangyayaring lakaran
TRASYER. V, a. Tingn^n sa pagi
sa pagparo6n sa isdng po6k. ((
tan ng isdng bagay. (| Magkamail PAglakad.
Dg tingln. TRAZA. f. Guhit na pinapanuka'a
TRASYERTER. v. n. Umapaw ng iedng manggagaw^; banghdy,
ang tubig sa sisidldn hanggdng fig. Ayos 6 any6
([
fig, Paraan. |
sa tumapon. ng isdng bagay.
TRATA. f. Pangangalakal ng tao. TRAZAR. V. a. Iguhit, |(
fig. Isipin
TRATABLE. adj, Mapakikihara ang mga kailangan updng
at ibandg
pdn. tamuhin ang layon.
.
518 -
TRAZ TRIB
TRAZO. m. Bangh^y. pagtandw ng utang na Io6b, pag-
TR^BEDES. f. pl. Tungkd. mamab^l at ibp.
TRECHO. m. Pagitan. TRIBUTO. m. Buwis; alay.
TREFE adj. Magaan; manipf^. TRieiPITE. adj. May tatl6ng ulo.

TREGUA. f. Pagtiil ng paad dig- TRieOLOR. adj. May tatl6ng ku-
m& sa lo6b ng may tnkddng pa- iay
nah6n. lj
fig. Pagpapahingd, TRieORNE, adj. poet. May tat-
TREINTA. adj. Tatlungpii. I6ng sungay.

TREMEBUNDO, DA. adj. Kagu TRIDENTE. adj. May tatldng ngi-
latgulat; kakilakiiababot. pin.
TREMEWDO, DA. ad], Katakot TRIENIO. m. Panah6ng tatl6ng

takot; kakilakilabot. |Karapatda ta6n.
pat igalang. t|
fig. y fam, Napa- TRIPORME. adj. May tatl6ng hu-
kalakl. gis 6 any6.
TREMOLAR. v, a. Iwagay^^^y. TRIGsIMO, MA. adfj. Ikatat-
adj Nan|inginfg. lungpii.
TRfiMULO, LA.
TRENO. na. Panambitaa. TRIGUENO, NA. adj. Kulay tri-
g6.
TRENZA. f. Tirin-ds.
TRENZAR. V. a. Tirintaîn. TRILINGUE. adj. May tatI6ng
Magukyablt; wik^ Nangungusap ng tatl6ng
TREPAR. V. n.
II
wik^ Sulat na nasa tati^ng

umakydt sa pamamagitan ng mga II
wika.
paa at kamdy. v a. ButasaD. ||
yu-
TRILITERO. RA. adj, May tat-
TREPIDAR. V. n, Maiiginlg;
loog titik.
man!g.
TRILLA. f. Paggiik. || panggiik,
TR^PIDO, DA. adj. Nanginginig*
Panah6Q ng paggiik*
TRES, adj. Tatl6. TRILLADER4. f. Panggilk.
TRESDOBLAR v. a. Katlula.
TRILLADOR, RA. adi. y s. Gu-
TRETA. f. PakanA; lalôg ^ migiik
TRIANGULAR. adj. May tatl6ng TRILLAR. V. a. Gurailk. II fig.
panulukan. Yurakan.
TRIAnGULO. m. Geom- Any6ng TRILLO m. Panggiik,
naay hugis na tatl6ng panulukan. TRIMESTRAL. adj, Pangtatl6ng
TRIBU. m. Aogkdn. buwdo. [| Nagtatagdl sa tatI6ng
TRIBULaCI6N. f. Dalamhati; buwdn.
pighatt. TRIMESTRE. adj. Pangtatl6ng
TRIBUNAL, m, Hukuman. buwda. I
m. Tatl6ng buw^n,
TRIBUTANTE. p. a. ng Tributar TRINGAR. V. a, Taliang mahig-
Bumubawis. pft. I Pagpirapirasuhin.
TRIB0TAR. V. a. Bumuwis. fig. II TRINGHAR. v. a, Paghiwahiwaln
Magukol ng paggalang, pagângiî ang ulam.
519
TRIN TRON
TRINGHERA. f. KanlunSan. TRONAR. V, impers. Kumul6g.
TRINO, NA, adj. Tatl6. V. Puaiut6k 6 umugong.

n, II
TRIPA. f, Bituka. Tiydn. ||

fig. y fam. Magsalita, sumulat,
TRIPARTIR, V. a. Hatiin sa tatl6. 6 bumigkds ng mga biglabiglang
TRIPARTITO, TA. adj. Hatl sa pangungusap laban sa isdng ba-
tati^ng bahagi. pay.
TRIPLE. adj\ .Ikatl6ng datni. TRONGO. m, Katawdn ng pu-
TRIPLieAR. V. a. ParHmihin sa nungkahoy. Katawdn ng tao 6 ||
tatl6. II Gawing tatl6 ang isdng hayop.llfig. Ang pinanggalingan

baKay. ng is^ng angkd.a.
TRIPLieiDAD. f, Pagkakatatl6ng TRONGHAR. v, a. Putulin 6 ba-
dami. iiing bigl^ ang pund Dg isang
TRIPODE, amb. Mesaig may tat- haUman. Q fig. Pagputulputuifa
16ng paa, ang isdng bagay.
TRIPULAdON. f. Tauhan ng TRONIDO. m. Put6k.
isdng sasakydngdagat. TRONO. m. Luklukan.
TRIPULANTE. m. Tao na nagpa- TRONZAR. V, a. Hatiin; pagpu-
palakad sasakydngdagat.
sa ttilputulio. II
Kubutdn.
TRISTE, adj. Malungkot. TROPA. f, Pulut6ng ng mgatao>
TRISTEZA. f. Kalungkutan. II
Hukbo.
TRITURAGION. f. Pagdurog; pag- TROPEL. m. Kilo3 na dt magka-
ligfs.
mayaw magulo ng mga tao
at
TRITURAR. V. a, Durugin; ligi-
6 bagay. Pagmamadall- Kati- II
||
sfa. NgalutiD. na magul6

i
punan ng mga bagay
TRIUMPAL. adj, Nauukol sa ta- ang pagkakahanay 6 bunt6n.
gumpdy Ma-
TRIUNEANTE, p. a. ng Triunfar. TR0PEZAD0R, RA. adj. y s.
titisuria.
Nagtagumpay.
TR0PEZAR. V, n. Matisod. Ma-
TRIUNFAR. V. n. Magtagumpar |1
balakid||fig. Magkamalt, fig: Ma.

TRIUNF0. m. Pagtatagumpay. ||
II
kipagkagalft sa isang tao. f{g. y

Tagumpay. ||
TROGABLE, adj. Maipapalft fam. Mpsumpung^n ng dl sina-

sadya ang isang tao sa isdng
TROCAR. V. a, Ipagpalft 6 ipa-
Isuka ang kinain. peok.
lft. H j| Mapali-
tSa. II
V, r. Magbago; magkapa- TR0PIEZ0. m. Pagkatisod. ||
Ba-
lit. lakid II
fig. Kamalian.
TROJ. Bangdn. TROTAR. V. n. Tumakb6 ang ka-
TROMPAR. V. n. Magturump6. bayo ng yagy^g. fig. y fam. |1
TROMPETA. f. Pakakak. Lumakad ng matulin ang is4ng

TROMPO. m. Turump6 6 painog, tao.
.
520
TROT TUBM
TROTE. m. Yagydg na takb6 ng TUMBAR Ibuwdl ang isdng
V. a.
kabayo. tao 6 Oapasin. fig. y
bagay. || ||
TROYAR. V. n. Tumuia. f{4m. Languhin. v. r. fam. Ma- ||
TROX. f. Bang^n. tulog.

TROZO. m. Piraso 6 putol. TUîBO. ra. Pagkabuwal.
TRUENO. m. Kul6g. \\
Ugong 6 TUMEFACCI6n. t. Med^ Pama-
put6k ng baril 6 kany6n. masd.
TRU1QUE. m. Pagpapallt. TUMEFACT0, TA. adj. Med.
TRUFA. f. fig. Kasinangaliogan; Namamag^.
kathakathd; sabisabi. TUMOR. m. Pamamag^ at bukol
TRUHAN, NA. adj. y s. Manu- na lumilitdw sa isdag bahagi ng
Dubli,. H Mapagpatawd. katawdn
TRUHANEAR. v. n. Manuba; TUMULO. m. Libingan. Tumbd II
magdayii. t|
Magsalit4 ng katata- ng patdy,
wand.n. TUMULTO. m. Kaguluhan Pag- ||
TRUNGAR. V. . Putulin. Pugu- [1

kakagul6 ng mga tao.
tin ang ulo. fig. |j
Ikaild; b^wasin TUMULTUAR. v. a. Manggulo.
ang ildog salitd 6 pangungusap y V. r, MagkagaI6.
ng isdng kasulatan. TUMULTUARIO, RIA, adj Nang-
TtJ. pren. pers. Ikdw. gugul6 6 nagkakagulo.
TU. pron. poses, Iy6 6 mo TUNANTE p. a. ng Tunar. La-
TUBERGULOSIS f. Med^ Sakit laboylaboy. adj. || Taoapalasan,*
na pagkatuyd mapeplaldng.
TUBERIA. f. Pagkakasunudsun6d TUNAR. V. n. Lumaboylaboy;
6 katipunan ng mga tubo. maghampdslupa.
TUERTO, TA. adj. BuUg ang TUNDIR- V. a, Putulin 6 panta-
isdng mata. \iri ng gunting ang himulm61 ng
TU^TANO. m. Utak sa but6.
kayo. fam. Parusahan ng ham-
II
TUGURIO. m, Damp& B f!g. Ta-

pds 6 palo.
hanang maliit at abA.
TUNICA. f- Damit na panglo6b
TUICI6N. f, For. Patatangg61.
na waMng manggds.
TULLEOER v, a. Lumpuhln ||
V. n. Malump6, TUPIDO, DA. p, p. ng Tupir. |

adj. Masinsin.
TULLIDO, DA. adj. y s. Lump6.
TULLIMIENTO. m. Paglump6. TUPIR. V. a, Sinsinang mabuti
TULLIR, V. a. Lumpuhin. X v. n. ang isdng bagay. v, r. fig. Ma- ||
Tumae ang ibon. H r. r. Malum bunddt sa pagkain 6 pagin6iii.

p6. TURBA. f. Katipunan ng mga
TOMBA. f. Libingan. || Kabaong taong nagkakagul6 at dt magka*
6 tumbd ng patdy. H Pagkabuw^l. mayaw.
521
TURB TURB
TURBAGION. f. Pangguptulo 6 luhan.
pagkagul6. llKaguluhaa; di pag- TURBULENTO, TA. adj. Malab6.
kakamayaw. II
fig, Magul6.
TURBANTE. m. Pulupot sa ulo. TURNAR. V. n. Humalili.
TURBAR. V. a. Guluhiu ang ka- TURNO, m. Paghalili.
lagayan ng isaag bagay La- || TUSA. f. Busal ng mals. fam.
||
bun. II
fig. Giklahin 6 ligaligin Asong babae.
ang lo6b ng isdng tao. II v, r. TUSO. m. fam. Asong lalaki.
Magulo B V r. Lumabd-! | V. r. TUSON. m. Balahibo ng tupa.
fig,Magikla; maligalig. TUTEAR. V, a, Ikawin.
TURBIEDAD. f. Kaiabuan. TUTELA. f. Tungkuling pagkata-
TURBIO, BIA. adj. Malabd. ||fig. gapagkalinga,. ||
fig. Tangkilik; li-
Magul6.||m. pl. Latak. n|ap.
TURBION. m. Ui^ng malak^s at TUTELAR, adj, Tumatangkilik;
bigU. umaamp6n.
TURBONADA. f. Uldng malakâ TUTEO. m. Pagik^w.
at bigl^. TUTOR, RA. m. y f. Tagapagka-
TURBULENGIA. f. PanglalabS ng ling^ sa ulila
mga bagay na malioaw. | Kagu- TUYO, YA. pron. poses. Iy6.
66
u
U. f.Ikadalawangpu't apat na nanatiA.

titik ng abakaddng kastil^ at ka- ULCERACI6N. f. Pagsusugat.
hulihulihan sa kaniydng mga vo- ULGERAR. V. a. Magkasugat. ||
eal. V. r. Magsugat,
UBfiRRIMO, MA. adj. superl. ULGEROSO, SA adj. Pun6 ng su-
Napakasagan^. gat
UBICACI6n. f. Pagkalagdy sa ULTERIOR. adj. Nasa dako ro-
isdng tiydk na po6k. 6n. I Sinasabi 6 ginagaw^ ng huli
UBIOAR. V, n. y r. Lumagiy sa sa ibd.
isdng tiyak na po6k. ULTIMAMENTE. adv. m. Sa
UBRE. f, Suso ng hayop na ba- katapusdn.
bae. ULTIMAR. V. a. Tapusin; waka-
UBRERA. Sugat sa blbig ng
f. sdn ang isdng bagay.
bati dabil sa malabis na pag- ULTIMATUM. mi KaâsyahSng
suso 6 pagkasir^ ng gatas na si waldag pagbabago na ipinadadald
nususo. sa pamamagitan ng sulat,
UFANARSE. V. r. Magmagaling; tlLTIMO, MA. adj. Hull; kata-
magpahang&. pusdn. Por liltimo* m, adv. Sa
II
UFANf A. f. PagmamaKaling; pag- katapusan.

papahang^. ULTRAJAR. V. a. Uyamfn 6 lai-
UFANO, NA. ad]. Palald; mapag- tin sa gawd 6 sa salit&. || Alipus-

magaiing; mapagpahang^. fig. ||
tafn;hamakin.
NasisiyahdH; masayd. ULTRAJE m. Paguydm; paglait;
UjlER. m. Tanodpintd sa tahanan pagalipusta.
ng harl 6 hukuman. ULTRAJOSO, SA. adj. Kalaitlait;
tJLCERA. f. Med' Stigat aa nag- kaalialipust^.
~ 523
ULTR UNGI
ULTRAMAR. m, Bayaag nasa ka- ngin.
bildag ibayo ng dagat. UNGIMIENTO. m. Pagpapahid ng
ULTRAMARINO, NA. adj. Nasa langis.
kabild,Qg ibayo ng dagat. UNGIR. V. a. Pahiran ng langis.
ULTRAMONTANO, NA. adj. Nasa Pahiran ng langis na kagalang-
il
kabildng ibayo ng bund6k, galang ang isdag tao, updng ipa*

ULTRATUMBA. adv. Sa dako kilala ang. uri ng kaniydng tung-
ro6n ng iiblng, kuling tWangg4p.
UMBILIGADO, DA. adj. Hugis UNGUIS. m, ZooL But6ng ma-
pueod. iilt manipls na nasa Io6b ng
at
UMBILIGAL. aij. Nauukol sa pu- hukay na kinalalagydn ng mat.
sod. UNIALADO, DA. adj. lisd ang
UMBRAL. m. Ilalim ng pint6 6 pakp^k.
paeuk^n ng isdng bahay. ilfig. UNIBLE. adj. Mapagkakabit.
Unang hakbdng 6 pasok ng ano- UNieo, CA. adj. Tangi 6 kaisi-
m^ng bagay. isd.
UMBKIA. f ng bund6k
Bahagi UNieOLOR. adj. lisdng kulay.
6 kapatagang l&gi nang maliiim. UNIDAD. f.Pagkakaisd sa bilang
UMBRiO, A. adj. MaUlim. 6 kiyds. || Pagkakasama 6 pagka-
UMBROSO, SA. ad]. May lilimi kaayon.
UN. art. Isd. UNIFICACI6N. f. Pagiisd 6 pag-
UNANIME. adj. Magkakaisd. kakaisd..
UNANIMIDAD. Pagkakaisa. f. UNIFICAR. V. a. Pagisahln. || v.

r. Magkais^.
UNGION. f. Pagpapahid. Pag- II
papahid ng sante olyo sa may- UNIPORMAR. V. a. PagisaWn

ang hugia. Bigydn ng kaûutang
II
saklt.
magkapareh. v. r. Magkaisi
UNGIR. V. a. Isingk^w ang baka, |j
ng huais.
kabayo 6 ibdng hayop ca apat
UNIPORME. adi. Magkaisi ng
ang pa4.
hugis. II Kamukhd; kalsd. m.
UNDteiMO, MA. adi. Ikalabing-
Kasuutang parisparis na ginaga-
[|
isd.
mit ng mga kawal at ibp.
UNDêUPLO, PLA. adi. May UNIPORMIDAD. f. Pagkakaisd ng
isdng bilang na iabingisdng da- hugis; pagkakaparisparis
ming husto. UNlGfiNITO, TA. adj, Nauukol
UNDOSO, SA. adj' Maalon. sa bugi6ng na an&k.
UNDULAR. n. Gumal^w ang
V. UNION. f. Pagsasama 6 pag-
is^ng bagay na magtagldy ng kakasama. Pagkakais& at pagka-
||
any^ng paeseese, gaya ng ahas kaayon ng is&ag bagay sa ibd. ||
kung lumalakad, 6 gaya ng ban- Pagkakais^ n| mga damdamin.

||
dil4 kung ipinapagaspi? ng ha- Faglislngpalad. | Pagkakahald.
'il-i../:;:,,^,
524 ~
UNIE .
UNTU
UNIR. Pagsamahin ang da-
V, a. naglalangiaiangis; malagkit. ^
lawd 6 higit.sa dalaw^ng bagay. UNTURA. f. Pagpapahid ng langis

II
Paghaluin, B Pagtaliin; pagisa- 6 mantika.
h{Q. Pagisahfngpalad. fig. Pag-
II II
UNA. f. Kuko. li
Kalawit. ||fig. y
kaisabin ng mga damdamin. ||
v. fais}. Katalasau sa panguumit,
r. Magsama 6 magkaisd ang ma- UNADA. f. Kamot. Galos ng ||
rami updng tamuhin ang nilala- kamot.

yon. UNARADA. f. Galos ng kamot.
UNlSONANeiA. f. Pagkakaisdag UNATE, m. fam. Pagkuko sa isdng
tun6 ng mga tinig 6 kasangka- baaay.
pan sa musika. UNERO. m, Pamamag& ng pun6
UNISONO, NA. adj. Kaisang tung kuk6. Sugat na gaw& ng
II
n6g; katinig. pananainga ng kuko.

UNIYERSAL. adj. Nauukol sa ka- USÔSO, SA. adi. Mahaba ang
lahatdn; haydg sa madld. mga kuk6.
UNIYERSALIDAD. f. Kahayagdn URBANIDAD. f. Kabutihang asal.
sa madl^;! kaiahatdn. URBANO, NA. adj. Nauukol sa
UNIVBRSALIZAR. v. a. Ihaydg siyudad. 1| fig. Mabuting asal; ma-
sa madi&; pakalatin sa lahdt, gaiang.
UNIYERSO, SA. adj. Haydg sa ORDIDERA. Ulakdnngsinulid.f.
madlA. m. Daigdfg.
||
tlRDIDOR, RA. adj. y s. Nag-
UNO, NA. adj. M; tangi. II Ka- uuldk ng sinulid. m. Ulakdn. ll
isd 6 magkais^. URDIDURA' f. Paguulak ng si-
UNTADOR, yRA. adj. s. Puma- nulid.

pahid 6 nagpapahid ng langls 6 URDIR. a. Uiakin ang sinu-
V.
mantik^. lid. IIIhanda ng palihim ang
fig.
UNTADURA. f. Pagpahid 6 pag- isdng bagay laban sa isdag tao,
papahid ng langis 6 mantik^. || 6 up^ng masunduan ang is^ ig
Pamahid. layon.
UNTAMIENTO. m. Pagpahid 6
URETRA. f. ZooL Butas na ni-
pagpapahid ng langis 6 mantik^.
lalabasdn ng ihi.
UNTAR. V. a. Pahiran ng langls
URGENGIA. f . Kadalidn. || P a-
6 mantika. | fig. y fam. Suhulan.
ngangaiiangan,
V. r. Malahiran 6 madungisan
il
ng anomang bagay na naglala- URGENTE. p. a. ng Urgir. Nag-

ngis,
mamadalt.
UNTO. m, Bagay na naglalangis URGIR. V. n.Hingin na gawing
na ipinamamahid. ||
Tab& 6 man madalt ang isdng bagay. Ipa- II
tika. tupdd ng madall ang isdapr kau-

UNTUOSO, SA. adj. Mamantiklt; tu^da.
525
URIN USUR
URINARIO, RIA. adj. Nauukoi sa USURPAR. V, a. Manglupig; mang-
ibi. II
m. Ihian.
USADO, DA. p. p. ng Usar. II
UTEN3ILI0. m. Kasaegkapang
adj.Gasgas sa gamit, ginaaamit sa paggaw& ng anom^n.
USANZA. f. Paggamit. Kalaka- ||
UTERO. m. Bahaybata.
rdn. UTIL. adj. Makabuluhdn; may ka-
. USAR- V. a. Gamitin. [I Pakina- pakinabaDgdn. Magagamit. ||
bangan.llY. n. Mamihasa. UTILIDAD. f. Kabuluhdn. Ka- ||
USGO. m. Diri, pakinabangaa 6 pakinabang.

USO. m. Paggamit. || Ka galian. UTILIZABLE, adj. Mapakikina-
II Kalakardn. Vso de j| mz6n Pag- bai)gan.
iisip. UTILIZAR. V. a. Gamitin; paki-
USTED. eom. Pup6. nabangan. | v. r. Mapakinaba-
USTIBLE. adj. Madaling sunugin. ngan.
USDAL. adj. Gamitin; magagamit. UTOPIA. f. Balak, pauukaia 6
USUFRUCTO. m. Karapat^ng aralna mabuti nguni't hindl mai-
makagamit sa bagay na pagaarl sagawd.
Dg ibd. Kapakinabangdng nata-
II
UTRERA. f . Bu'6Dg babae na ta-
tam6. tatluhing ta6n.
USUFRUCTUAR. v, a. Makina-
UTRERO. m. BuI6ng lalaki na
bang sa is^ng bagay na pagaari tatatluhing taô.
ng ibd,. V. n, Magkaroon ng
II
UVA. f. Bunga ng ubas.
kapakinabangdn ang isang bagay. UVADA. f Kasapaeaan sa
. ubas.
DVAL. Kawangk! ng ubas.
adj
USURA, f. Malabis na patubd.
UVERO, RA. adj. Nauukel ea ubas.
Aiinmdng pakinabang 6
fig.
II
bungang nakukuha sa isang ba

UXORICIDA, m. Leiaking puma-
tay sa kaniydng asawa.
gay.
UXORICIDIO. m, Pagpatdy na
USUREAR. V, n. Magpatubd ng bigl& ng lalaki sa kaniydng asawa
labis, II
f!g. Makinabang. UXORIO, RIA. adj. Nauukol sa
USURERO, RA. m. y f. Mapag. asawang babee. || Nauukol Fa
patubd ng labis. lalaking tutoong mapagmabdl sa
USURPAGION. f. Panglulupig. kaniyang asawa.
-^*^
7'f.-:^'î
yi'e ^^''^m^-tt:
mm-
V. f. Ikadalawîigpii't limAng ti- lamdn ng ising bagay; tagapag-

tiknl abakad&Qg kastilli. at pang- has^ Hasadn II
dalaw^ngpd sa kaniydng m g a VACIAR. V. a. Alisdn ng lamâ

eonsonante, ang isdng sisidl^B 6 ib^ng ba-
VACA. f. Bakang babae. [|
Lam4p gay. y Ibuhos 6 itapon ang lam^n
ng baka. SKuwaltang bakasdn ng ng isang sisidldn. Maghasi. || |j
dalawd 6 tiigit sa dalawdng tao fig Ipaliwanag ng untiuntt ang
sa paglalard. isdng aral. H v. n. Magbawas ang

VACACI6n. f. PaRpapahingd. H tubig sa mga ilog, dagat, at ibp.
Pagtigil sa isdng tungkuling ha- I V. Maalis^n ng lam^n ang
r.
wak. isâg sisidlan; mabuhos. v. r, ||
fig. y fam. Mabuk^ a bibfg ng

VACABA. f. Bakahdn.
di sinasadyd, ang dapat ilihim 6
VaCANTE. adj. y s. Nakatigil.
ipagkailSi.
VACAR. V. n. Maghintd sa lo6b
B| iling panab6a sa dating ha- vacilaci6n. f. Paguga. nng,
napbuhay, pagaaral at ibd pang Pagaalinlangan.
gawain. II
MawaMn ng nanunung- VACILAR. V. n. Umug&. Bumu- {|
kulan ang isAng katuagkulang wdy ang tay6 ng isSng bagay.

pinapasukan. II fig. Magaliniangan; magsalawa-
VACATURA. f. Panah6n ng pag- hd,n.
ng isdng katungkulang
kakatigil VACfO. CiA. adj. WaUag lamdn.
pinapasmkan II
Nauukol sa m|a Ihayop na
VACIADERO. m. Po6k na pinag- babae na waidng an&k 6 akay.
tatapunan ng lamdn ng isdng I Wal^Bg
buaga 6 kabuluh^n, |
bagay. Tam4d. Hungkdg. | fig,
|| Palald.
VACIADOR, m. Tagapagtapon ni m. Guang ng is&ng bagay.

527
VACtf VAIV
VACUNA,) f. bulutong
Butllg 6 H Balat ng il^ng bunga ng ha-
na kiDukuha lâ suso ng baka laman, gaya ng patant at ibp.
at itinatanim sa tao updng it6*y VAIVfiN. m. Giwang; yuty6t.
huwag nang bulutungin. VAJILLA. f, Katipunan ng mga
VACUNAGI6n. f , Pagtatanim ng pinggan at ibd pang kasangkapan
bulutong. sa mesa.
VACUNAR. V. a. Tamndn ng bu- VALENTiA. f. Lakas; tapang. |1
lutong. Kabayanihan.
VACUN0, NA. adj. Nauukol â VALENT6n, NA. adj.ys. Pala'o;
hayop na baka. mapagtapangtapangan.
VADEABLE. adj. Matatawir^n. VALER. V. a. Kupkupin; tangki-
VADEAMIENT0. m. Pagtawid. likin. I Pakinabangan. Magkaha- |i
VADE.\R. V a Tumaw{d sa ilog. lagd. II

V. n. Makasinghalagl |
fig. Daigin ang isdng malaking
II
Magkaro6ng kabuluhdn. | Magka-
balakid. fig. Tayahin 6 tarukin
|j rooLg lakds 6 tapang. (|
v. r, Pa-
ang kalooban ng isang tao. v. || kupkdp; patangkilik.
Magpakaayos; magpakahusay;
r. VALEROSO, SA. adj. MabisA. |1
VADO. m. Po6k na mababaw at Matapang. ||

Mahalagd,.
patag ng is^ng ilog. VALETUDINARI0, RIA. adi. Ma-
VAGABUNDEAR. v. n. Magpa- sasaktin
galagald.; maghampdslup^. VALfA. Halagd ng iadng bagay.
f.
VAGABUNDO, DA, adj. Pagala- VALIDAR. V. a. Bigydng lakas 6

gal^; hampdslup^. tibay ang isdng bagay; pahala--
VAGANCIA. f, Pagpapagalagal^; gahin.
paghahampasluplt. VALIDEZ. f. Kahalagahan,
VAGAR. V. n. Magpagalagal^; VALID0, Da. adj. Matibay; ma-
maglagaldg. halaga. Malakds.
||
VAGIDO. tn. Uh& ng sangg^l na VALIENTE. adj. Malakds Ma- .

||
bagong pangandk. tapang, Mahalagd.

||
VAGO, GA. Waling lamdn.

adj, VALIJA. f. Tampipi. Supot n (|
i Nauukol sa is^ng
Gagalagalst. || baldt na lalagyan ng mga sulat
bagay na waldng tiydk oa tungu- sa koreo.
hin. i Hindt matiy^k, VALIJERO. m. Lalaking tagada-
VAGUEAR. V, n. Magpagalagal^. l^ng sulat sa koreo.
VAGUEDAD. f. Kawaldn ng ti^^k VALIOSO, SA. adj. Mahalagd. H
na tunguhin. Pangungusap na || Masalapt mayaman.
walAng tiydk na kahulugdn. VALOR. m. Halagi. y Tapang; bi-
VAHIDO. m. Hilo.
VAHO. m. Sing^w. VALORACION. m, Paghahalagd
VAINA. f. Suksukau ng patalim, sa isdng bagay.
LM^S-^, :
.
^::*f
528
VALO VAPO
YALORAR. V. a Halagah^n ang palal6. II En vano m. adv. Wa-*'
isdog bagay. Idng saygay.
VALORIA. f. Halaga. VAPOR. m. Singdw; alimu6tn.
VALUACI6N. f Paghahalag^. VAP0ROS0, SA. adj. Nagtatapon
VALUAR. V. a. Halagahda ng singaw. fig. Magadng || ka-
VALLA. f Pilapil. II Guhit 6 haag- wangkl ng 8in|dw,
gahan ng isdog pook:. VAQUERIA, f. Bakah^n n Po6k na
VALLADO. m. Pilapii 6 bakod na may mga bka 6 pinagtitindahdn
silt. ng atds nito,
VALLE. m. Kapatagaa ng lupa VAQUERO, RA. adj. Katutubd
sa pagitaa ng mga buadok 6 sa mga nagaalag^ ng baka. m. ||
gul6d. y f. Tagapagalag^ ng mga baka.

VAMPIRA. f. fig. Babaing mapag- VARA. f. Sangdng maliit, maha*
imbSt. b^ at makinis, Tungk6d na^tan- ii
VAMPIRO. m. Mult6 na sa pa* dft ng kapangyarihan. Panukat |1
niwal^ ng mga mangming ay na may tatlong talampakang ha-

kuag gabf up^ng sip-
naglalakd-d b^.
aag dugd ng mga
sipln unliuntt VARADERO. m. Po6k na barahan
tap hanggdng sa mamatdy. Ba ||
Dg mga sasakydngdagat updng
yakan. linisin.
VANAGLORIA. f. Pagpuri 6 pag VARAR. V. a. Ibuns6d sa tubig

papahalasa sa sarili. ang isd,ng da6ng 6 bangkd.
îTANAGLORIARSE. v, r. Purihin VARIABLE. adj. Nagbabago 6
6 magpahalaga sa sarili. mangyayaring magbago. H Pabago-
VANAGL0RI0S0, SA. adj. Ma- bago.
pagpuri 6 mapagpahalagd sa sa- VARIaCi6N. f. Pagbabago.
rili. VARIADO, DA. p. p. ng Variar.
VANEAR. n Magsalit& ng wa-
V. adj. Nagbabago. 1 May ib^'t
II
Idng kabuiuhan. ibdng kulay.

VANGUARBIA. f. PangkHt ug VARIAR. V. a. Baguhin 6 pagibd-
hukb6ng nangunguna sa
isng ibahia || Y. ji. Magbago ng bugis
kasamahdn. 6 kalagayan.
VANIDAD f. Kawaldn ng kabu. VAR1EDAD. f. Pagkakabagobago,
luhdn. Pagpaparanyd; pagma-
II i Pagkakaib^.
maindm VARI0, RIA. adj-Iba*tibd llNag.
Vi#fIDOSO, SA. adj, y s. Ma- babago. pl. lidn.
pagparany4; mapagmaindm. V AR6n m. Lalaki Lalaking

.
||
. il W
VANO, NA. adj. Waldng katuna- galanggalang.
yan. | Aungkdg; waldng lamdn. VARONIL. adj. Nauukol sa lalaki.
II Waldng kabulubdn. Mayi^baiig || II Matapang.

wm^p% :g^-l-T:v .m.*':*'
- 5^9 -
VASA VEHE
lltASiLMlE. m, Paagaalipio. tt rabasAn. ;
; J||tiffs na ibinabayad ni alipin

r
VEHEMENTE. adj. Maiidli!; ma* /
i ia tamydog pangiaoon, rah^s.
l^SALLO, LLA. b. y f Alipin; VEHfCULd. m. Sasaky^n sa lupi^. i
sak^Piilig. Kamp6n. VEINTE. adj, DalawangpA.

VASIJA, f. Slsidlln n| mga b$ây VEJACI6n. f. Pagsaklt; pagdu*
na tubig. hagi.
VaSO. m. Sisidldn ng m|a bagay VEJAMEN. m. Pagsakit; pagdu-
na lUB&w 6 tubig. Inuminan. || hagi. H Kuty&; puia.
yAsTaGO. m. Sup!lng; suwf, i! VEJAR. V. a. SaktAn; pahirapan.
Jig. Andk, ^ Kutyain 6 pul&an.
H
YASTEDAD,- f Kalapatan ng iîng
. VEJEZ. f. Katandain.
bagay. VEJIGA. f. Pantdg. | Lintdg ng
'
VAST0, TA. adj. Malapad; ma- baldt.
lawak. VELA. f. Pagpupuydf HKanditai
VEOINDAD. f. Katlpunan ng
mga taong naatnirahan^ aa isdng VELACION, t,Pagpupuyt. |(
pl.
bayan J Pagkakapitbahay, Pagpapatong ng belo sa iki^ka
*VECIHDARI0. m. Katipuaan ng 8&\. -
*
^ mga taong naninitahan sa ising VELADA. t' Pagpupuy^t. g Laa-

ba^ran* Talaao^ng mga nanini-
jj ydn.
'
. '
i:'.-
^
. rahan sa iidng bay^n. VELAMEN. m. Katipunan ng i|îi
VECINd, NA. adj. y s. Nanini. layag ng isdng ,da6ng.
rahan sa iis^ng bayan. Kapit || VELAR. V. n. Magpuydt. Mag- II
bahay. U adj. fig. Malapit. | Ka- lamay. ||

Bumaat^y. 1 r. a. Tanu<>
wangkt 6 kawaofgi3. ran; bantay^n, | Biluhan. figt
|f \
- V1iiaAR, V. a. Ipagbawal. H Pigi- Takp^n; ikanl6ng.
lin; sanialaiii. VELEIDAD. f. iCagalaw5a mt \
, VEBDOR, RA. ad|\ y g. Nagma. lo6b; kahalaghagdn ng isi^,
masid nl mi|a kilos ng ibd. ||
VELEIDOSO, SA. adj, Magalîr :
m* Ai^g tagap&gsiyasat kung akm& aag lo6b; halaghig na isip. ^/

sa balis * asg mga gawain ng V1LETA. f. PaWIiag. t
. alimaltng panikatio; yELO. m. TalukBdng.
i VEGEtACl6N* t P a g t u b 6 ng VfLOOIDAD. f. leatulinan; kaM%
"
^ balaiian* | K&ttpuaan ng mga ba*
liimAa # ising fo6k. V&.02. adj. Matulin^ mal^: r l3f|
îVBIIET|^. fe. Hakmanj gulay. ll|liks< at madalt sa
* '^
pagpiwAi
VJîTAR, T' fv titiiiubd at lu.
VlM%^'|il. Salahiba;'|:gii%:^ ,
iBi^:iiiiiiaifcahoy;^^:^^
'
::l
.
530
VELL YENE
YELLOSO, SA, adj. May balahibo Pagsamba
6 bulo. VENERAR V. a. Igalaag, | Sam-
VELLUDO, DA, adj. Balahibuhi d ;
bahia,
mabulo. VENGADOR, RA. adj. y s. Nag-
VENA. f. Ugat ng kataw^n ng hihiganti.
tao 6 hayop. VENGaNZA. f. Paghihigantf.
YENABLO. m. Sibat na maikli. VENGAR. V. a, Ipaghiganti. II v.
VENADO. m. XJs&. r. Maahiaanti.
YENAL. adj. Nauukol sa ug^t ng VENGATIVO, VA. adj. Mapaghi-
kataw^n. Ipinagbibili,
11
fig. Na- ||
ganti.
susuhulan. VENIA f . Patawad. |i
Pah^ntulot.
VENCEDOR, RA. adj. y s. Nag Pagbibigdy galiog 6 pagyuk6d.
H
tagumpdy; mananal6. VENIDA, f. Pagparito. Pagda- ||
VENCER V. a. Magapi ang kating. II

Baha
away. | Magtagumpdy. ^ Supi in VENIDERO, RA. adj. Darating
ang hilig ng kataw^n. v. n. |{
6 haharaping panah6n. m. pl. ||
Matapos ang imkd&ng panahon. Ang gu8un6d na sumilang sa ma-

YENGIBLE. adj. Magagapi 6 maliwanag.
susupil. VENIR. V. n. Puoaaritoi Duma- II
VENCIMIENT0. m.Pagkagapi; ting, II

Humardp. |i Maayos ang
pagkatapoa ng taning na pana- isdng bagay sa
ibd, Lumapit. f ||
h6n, MangsaliRg Sumapit. ||
VENDA f. Panali sa sugat. VENOSO, SA, adj.May mgaugat.

ÊNDAR. V. a.Talian ang sugat H Nauukol sa ugat ng kata-
ng kayOi w^n.
VENDAVAL. m. Habagat na ma- VENTA. f. P4bibili. II Kasunduan
lak^s. sa pagbibilihan.
VENDEDOR, RA. adj. y s, Nsg- VENTAJA. f Kahigtdn 6 kala-
bibll!. mangdn ng isdng tao 6 bagay sa
VENDER. V. a. Ipagbili ||
Mag- iba.
tind^; maglakd II fig. Magtaksil. VENTAJOSO, SA. adj. Nakahihi.
V. r. Pabili 6 pasuhol.
il
git; nakalalamdng
VENDIBLE. adj, Maipagbibill 6 VENTANA. f. Durungaw^n. || Bu-
ipinagbibill.
tas ng ii6ng.
VENENO. m. Lâson; kamandag. VENTANEAR. v, n. fam. Mag-
VENENOSO, SA. adj, May lason dungdw sa bintan^ ang isdng ba-
6 makamanddg. bae.
VENERABLE. adj. .Kagalanggalang. VENTARR6N. m. Hanging mala-
VEMERACI6n. f. Paggalang, H kds.
531
VENT VERA -
YEi^rTEAR. V. impers Humihip sa tagardw.

ang hangin ng malakas. v. a. |j VRANO. m. Panah6ng tagardw.
Suoaagap ng hangia ang iMng VERAZ. adj. Mapagsalitd ng ka-
hayop Pahanginan. fig. Lutna-
[| |] tutohanan.
kad na magsiyasat ng isdng ba- VER8AL, adj. G nagawA 6 ipiua-
gay. kikipagkayari sa pamamagitan ng
VENTILACI6N. f. Pagpapapasok salitA lamang.
ng hangin sa isdng pook; pagla- VERBO. Diytis An^k. || Gram.
lampaslampasan ng hangin sa Bahagi ng kawikaan na. nagpa-
isang tahanan, pakilala ng uri, gawain 6 kala-
VENT1LAR. V. a. Papaûkin ang gavan ng namamatnugot (8ujeô).
hangin s.i isâg po6k. Pahangi- || VERB0SIDAD, f. Kasaganaanl ng
nan. Bag'ihln ang hangin sa
|| mga pangungusap sa pagsa3alit&.
isdng silfd na nakapinid. Pagta- || VERDAD. f. Katutohanan.
lunan 6 siyasatin ang katutoha- VERDADERO, RA. adj. Tutoo.
nan ng isdng bagay 6 alinlangan. Tap^t.
1]
V. r, Magl^mpaslampasan ang VERDE. adj, Kulay dam6 6 lung-
hangin sa isdng po6k. tiin II
Sariw^. ||
Hilaw. fig. Ma-
||
VENTOSEAR. v. n U nut6t, laswS,

VENTOSIDAD. f. Kabag. Ut6t. || VERDEAR. V. n. Magkulay lung-
VENTOSO, SA. a^j. May haagin. tlan.
|[
Nauukol sa araw 6 panahong VERDECER. V. n. Manariw^.
mahangin. Nakakakabag. || VERDIN. m. Kulay ng mga da-
YENTRUDO, DA,
adj. Tiyanin. m6 6 halamang bagong sumisi.
VENTURA. Kapalaran. Pang-
f. |( p6t sa lup^. II
Kaiawang ng tan-
yayaring di sinasady^. n Panga- s6.
nib. VERDOR, m . Kasariwaan. || Lung-
VENTUROSO, SA adj.Mapalad. HaD. ||fig. Sigld; lakds.
VENUSTIDAD. f. Kariktdog ga VERDOSO, SA. adi. Malungti-
nd.p. linatian.
VENUSTO, TA. adj. Marikft. VERDUGO. m. Lanubd 6 suplfng
VER V. a. Tiogndn. II Siyasatin. ng punungkahoy. Hampds ng |[
I Pagneiasddng maigi ang isdng baât, baging 6 Iatik6. || Latay.

)5agay. Dalawia ang isdng tao.
|| llTagabitay.
II
Klalauiii | r. r. Makita. H VERDULRA. f. Babaing maggu-
Makipagkita. Magpakilala. ||
VERACIDAD. f. Katutohanan. VERDULRIA. f. Tindahanngmga

YERANEAR. v. n. MagparaaDg gulay.
tagardw sa isdng po6k. VERDULERO. m. Lalaking mag-
VER.\NIEG0, GA. adj. Nauukol guguldy.
.
582
VERD VESP
VERDURA. f. Kasariwaan. 1! Gu- 6 pagbuhos.
lay. VESPERTrNO, NA, adj. Nauukol
VEREDA. f. Land^s. sa hapon.
VERIDICT0. m. Kapasyahan ng VE8TID0. m. Kasuutan; damit.
inangpaldn, VESTIGIO- m. Bak^s;
VERG0NZOSO, SA. adj. Nakahi. VESTIR. V. a. Damtdn; bihisan,
hiy& I Mahihiyain. PalamutihaL; gayakdn. | v.
II
r
VERGUENZA. f. Kahihiydn. | Maptbihis; manamit.

Kadungudn. VESTUARIO. m. Kasuutan.
VERiDICO. CA. adj. Nagsasabi VETERANO, NA. adj. Nauukol
ng katutohanan. sa kawal na naglingkod ng ma-
VERIFICAR. V. a. Patunayan.il tagaL fig' Matandd at sandy sa
II
Siyasatin ang katutohanan ng aiinmdng gawll.

isdng bagay, Isagaw&. v. r.
|1 ||
VETU5T0, TA. adj. Napakalumi
Magkatutoo ang sinabi 6 hinu* 6 napakatand^,
laan. VEZ. f. Bugsd.
VERMIF0RME. adj. Hugis uod. VIA. f. Landds; dadn.
VERMIFUGO, GA. adj. Med. Pu- VIABLE adj. Mangyayaring ma-
mapatay ng bulati sa tiy^n. buhay
VERRUGA. f. Butlig ng baldt. VIAJAR. V. n. Miglakbdy*
VERSADO, DA. adj. Sandy; bi- VIAJE m. âglalakbdy,
hasa. VIAJERO, RA. adj. Naglalakbdy.
VER8IFICACI6N. f. Pagtuia. 11 m, y f. Minglalakbay.
VERSIFICAR. V. n. Tumula. !|
v.
VIANDA. f. Pagkaing inihahanda
a. Ilagay sa tul&. sa mesa. II Ulam.
VERSI6n. Paraan ng
f. Salin, |
VIBRAR. V. 8. Pakinigin. V. n.
isd ng
II
pagsasalaysay ng bawa't
Kumini^.
magkaisdng pangyayari.
VERSISTA. eom. Manunuia, VICEVERSA. adv. m. Patumba-
lik.
VER80. m. Tuia.
VERTER. V. a, Ibuhos. I|
Isalin VICIAR. V. a, Sirain. II
Haluan 6
sa ibdng wika v. n. Tumuld. dayain v. r. Magpakahilig sa
|]
||
Mabuhos; masamd,ng pita ng katawdn.

H V. r.
VERTICAL. adj. Patayd. VICI0. m. Hald 6 day^ sa mga

VERTIENTE. p. a. ng Verter. bagay. Hilig na masam^.
||
Pi- ||
Bumubuhos 6 lumutuld. B amb. tang malabis sa isdng bagay.

Balisbisan. VICISITUD, f. Pagkf kasun6dsun6d
VERTIGO. m. Hilo. (| Pagkaguld ng isdag bagay. Pagbabagobago II
ng isip. ng mga pangyayari.

YERTIMIENTO. m, Pagbubuhos VICTORIA f. Tagumpdy.
529 -
VASA VEHE
VAS^LLAJE. m, Pangaalipia. II rahas^n.
Buwis na ibinabayad ng alipin VEHEMENTE. adj. Masidhl; ma-
ea kaniy^ng panginoon. rahds.
YASALLO, LLA, m. y f Alipin; VEHICULO. 'm. Sasakydn sa lupit.
sakop. H fig. Kamp6n. VEINTE. adj. Dalawangpti,
VASIJA. f, Sisididn ng mga bagay VEJACI6n, f. Pagsakit; pagdu-
na tubig. hagi.
VAS0. m. Sisidlan ng mga bagay VEJAMEN. m, Pagsakit; pagdu-
na lusdw 6 tubig. Inuminan. || hagi. II
Kuty^; pullt.
VASTAGO, m. Supling; suwi, II VEJAR. V. a. Saktdn; pahirapan,
fig. Andk.
H Kutyain 6 pulltan.
VASTEDAD. f. Kalaparan ng i^dng VEJEZ. f. Katandadn.
bagay. VEJIGA. f. Pant6g. Lintog ng
H
VASTO, TA. adj. Malapad; ma- balat.
lawak. VELA. f. Pagpupuydt. Kandiia.*
H
VECINDAD. f. Katipunan ng II
Layag.
mga taong naainirahan sa is^ng VELACION, f. Pagpupuy^t. pl. ||
bayau H Pagkakapitbahay, Pagpapatong ng belo sa ikinaka-

VECINDARIO. m. Katipunan ng sdl.
mga taong naninirahan sa is^ng VELADA. f- Pagpupuy^t || Lama-
bayan. TaUan ng mga nanini-
|j ydn.
rahan sa isang bayan. VELAMEN. m. Katipunan ng mga
VECINO, NA. y s. Nanini-
adj. layag ng isdng daong.
rahan sa iisang bayan. Kapit- |! VELAR. V. Magpuyat. ]| Mag-
n.
bahay.|adj, fig. Malapit. H Ka- lamay. ||
Bumant^y. H v, a. Tanu-
wangkt 6 kawangis. ran; bantayan, | Biluhan. fig.
||
VEDAR. V. a. Ipagbawal. Pigi- || Takpdn; ikanl6ng.

lin; sansalain. VELEIDAD. f. Kagalaw^n ng
VEEDOR, RA. adj\ y s. Nagma- Io6b; kahalaghag^n ng isip,
masid ng mga kilos ng ibd. VELEIDOSO. SA.
|| adi, Magaldw
m. Ang tagapagsiyasat kung akmfi ang lo6b; halaghag na isip.
sa bat^s aog mga gawain ng VELETA. f. PabiUng.
alinmdng pangkatin. VELO. m. Talukb6ng.
VEGETACI6n. f. Pagtubd ng VEL0CIDAD. f. Katulinan; kabi.
haiaman. | Katipunan ng uga ba* lisdn.
laman sa isdng pook, VEL0Z. adj. Matulin; mabilis.
VEGETAL. m. Halaman; gulay. Maliksi at madall sa paggawd
ng
||
VEGETAR, V. n. Tumubd at lu- anomdn.

mag6 ang mga halaman. VELL0. m. Balahibo. n Bulo ng
VEHEMENCIA. f. Kasidhidn; ka- ilang bungangkahoy,
67
530
VELL VENE
VELLOrO, SA, adj. May balahibo Pagsambd,.
6 bulo. VENERAR V. a. Igalang, | Sam-
VELLUDO, DA. adj. Balahibuhia; bahin,
mabulo. VENGADOR, RA. adj. y s. Nag-
VENA. f. Ugat ng katawdn ng hihigantl.
tao 6 hayop. VENGaNZA. f. Paghihigantl.
YENABLO, m. Sibat na maikli. VEiMGAR. V. a. Ipaghigantl. II v.
VENADO. m. Usd. r. Maahiganti.
VENAL. adj. Nauukol sa ugdt ng VENGATIVO, VA, adj. Mapaghi-
kataw^n. Ipinagbibili, fig. Na-
|t li
ganti.
susuhulan. VENIA f . Pdtawad. || Pahintulot.
VENCEDOR, RA. adj. y s. Nag Pagbibigdy galiug 6 pagyuk6d.
H
tagump^y; mananal6. VENIDA. f. Pagparito. Pagda- ||
VENCER. V.Magapi ang ka-

a. tlng. II
Baba
away. | Magtagumpdy. H Supi in VENIDERO, RA. adj. Daratlng
ang hilig
ng kataw^n. v. n. ||
6 haharaplng panah6n. m. pl. II
Matapos ang takddng panahon. Ang 8'isun6d na sumilang sa ma-

VENCIBLE. adj. Magagapi 6 maliwanag.
susupil. VENIR. V, n. Pumarito. H Duma-
VENCIMIENT0. m,
Pagkagapi; tlng, II
Humar^p. [j Maayos ang
pagkatapos ng taning na pana- isdng bagay sa Lumapit. ^ ibd. (|
hon, Mangealing Sumapit. ||
VENDA f. Panali sa sugat. VENOSO, SA. adj. May mga ug^t.

ÊNDAR. V. a.Talian ang sugat 1 Nauukol sa ugat ng kata-
ng kayoi wdn.
VENDAVAL. m. Habagat na ma- VENTA. f. Paubibill, H Kasunduan
lak^s, sa pagbibilihan.
VENDEDOR, RA. adj. y s. Nsg- VENTAJA. f Kahigtdn 6 kala-
bibiU. mangan ng isdng tao 6 bagay sa
VENDEft, V. a. Ipagbill I|
Mag- iba.
tindS; maglakd. fig. Magtaksll,
II
VENTAJOSO, SA. adj. Nakahihi.
II V. r. Pabill 6 pasuhol.
glt ; nakalalamdng
YENDIBLE, adj, Maipagbibili 6 VENTANA. f. Durungawin. Bu-
||
ipinagbibill.
tas ng iiong.
VENENO, m. Lason; kamandag. VENTANEAR. v. n. fam. Mag-
VENENOSO, SA. adj. May lason dungdw sa bintin^ ang isdng ba-
6 nakamand^g* bae.
VENERABLE. adj, Kagalanggalang. VENTARR6N. m. Hanging mala-
VENERACI6n. f. Paggalang, H kds.
531
VENT VERA
YE^TEAR. impers Humihip
V. sa tagardw.
ang haogia ng malakas. v, a. || VERA:NO. m. Panah6ng tagardw.
Sumagap ng hangin ang ildng VERAZ. adj. Mapagsalitd ng ka-
hsyop Pahanginan. fig. Luma-
II |] tutohanan.
kad na magsiyasat ng isdng ba- YERBAL. adj. G nagaw& 6 ipina-
gay. kikipagkayari sa pamamagitan ng
VENTILACI6N. f. Pagpapapasok salit& lamang
ng hangin sa isdng pook; pagla- -VERBO. Aadk.
Diytis || Granu
lampaslampasan ng hangin sa Bahagi ng kawikaan n% nagpa-
isaog tahanan. pakilala ng uri, gawain 6 kala-
VENTILAR. V. a. Papaûkin ang gayan ng namamatnugot (sujeô).
haugin si isâg po6k. Pahangi- || VERBOSIDAD, f. Kasaganaan] ng
nan. Bag'ihla ang hangin sa
)] mga pangungusap sa pagsaaalitA.
isdng silid na nakapinid. Pagta- || VERDAD. f. Katutohanan.
lunan 6 siyasatfn ang katutoha- VERDADERO, RA. adj. Tatoo, K
nan ng isang bagay 6 alinlaagan, Tapat,
V. r, Maghoapaslampasan ang
II VERDE. adj. Kulay dam6 6 hing-
hangin sa is^ng po6k. tian Sariw^. Hilaw.
II |[ || fig. Ma-
VENTOSEAR. v. n Uiiut6t, laswg,
VENTOSIDAD. f. Kabag. ||
Ut6t. VERDEAR. V. n. Magkulay lung-
VENTOSO, SA, adj. May hangin. tian.
Nauukol sa araw 6 panahong
II VERDECER. V. n. Manariw4.
mahangin. Nakakakabag. || VERDIN. m. Kulay ng mga da-
VENTRUDO, DA, adj. Tiyanin. m6 6 halamang bagong sumisi-
VENTURA. f. Kapalaran. Pang || pot sa lup^. II
Kalawang ng tan-
yayaring di sinasadyA. Panga- || s6.
nib. VERDOR. m. Kasariwaan. || Lung-
VENTUROSO, SA adj. Mapalad. tiao. i|fig. Sigl^; lakds.
VENUSTIDAD. f. Kariktâg ga VERDOSO, SA. adj. Malungti-
n^p. linatian.
VENUSTO, TA. adj. Mariklt. YERDUGO. m. Lanub6 6 supifng
VER V. Tiagndn. Siyasatin.
a. II
ng punungkahoy. Hampds n| ||
g Pagnaasddng maigi ang isdng ba'at, baging 6 latik6. || Latay.

bagay, Dalawin ang isdng tao.
|| Tagabitay.
II
II
Klalaain | r. r, Makita. }| VERDULERA. f, Babaing maggu-
Makipagkita. MaRpakiiala. || Ti^gul^y.
VERACIDAD. f. Katutohanan. YERDULERIA, f. Tindahan ng mga
yERANEAR. v. n. Magparaang gulay.
tagardw sa isdng po6k. VERDULERO. m. Lalaking mag-
VER\NIBGO, GA. adj. Nauukol guguldy.
532
VERD VESP
VERDURA. f . Kasariwaan. li
Gu- 6 pagbuhos.
lay. VESPERTIN0, NA. adj. Nauukol
YEREDA. f. Landds. sa hapon.
VERIDICTO. m. Kapasyahan ng VE8TID0. m, Kaauutan; damit.
inangpaldn. VESTIGIO m. Bakds;
VRGONZOSO, SA. adj. Nakahi- VESTIR. V. a. Damtdn; bihisan,
biy& I
MahitiiyaiD. PalamutihaL; gayakdn. | v.
II
r*
VERGUENZA. f. Kahiiiiydn. |. Mabihis; manamit.

Kadungudn. VESTUARI0. m. Kasuutan.
YERlDieO. CA. adj. Nagsasabi VETERANO, NA. adj. Nauukol
ng katutohanan, sa kawal na naglingk6d ng ma-
VERIFICAR. V. a. Patuaayan. li
tagal' fig. Matandd at sandy sa
II
Siyasatin ang katutohanaa ng aliomang gaw^.

isdng bagay, Isagaw&. v. r.|1 1}
VETU5T0, Tk. adj. Napakalum^
Magkatutoo aug sinabi 6 hinu- napakatandd,
6
laan. VEZ. f. Bugs6.
VERMIFORME. adj. Hugis uod. VIA. f. Landds; dadn.
VERMIFUGO, GA. adj. MeehPu- VIABLE. adj. Mangyayaring ma-
mapat^y ng bulati sa tiy^n. buhay.
VERRUGA. f. Butlig ng balat. VIAJAR. V. n. Miglakbdy.
VERSADO, DA. adj. San^y; bi- VIAJE m. Paglalakbdy.
hasa. VIAJERO, RA. adj. Naglalakbdy.
VERSIFICACI6N. f. Pagtuia. II
m. y f. Minglalakbay.
VERSIFICAR. V, n. Tumulfi. |1
v.
VIANDA. f. Pagkaing inihahandd
a. Il&g^y sa tul&.
pa me3a. II Ulam.
VERSI6n. Paraan ng
f. Salin. B
VIBRAR. V. 8. Pakinigin. ||
v. n.
pagsasalaysay ng bawa't isd ng
Kumiiiig.
magkaisdng pangyayari.
VERSISTA. eom. Manunula, VICEVERSA. adv. m. Patumba-
lik.
VERSO. m. Tuia.
VERTER. V. a. Ibuhos. ||
Isalin VICIAR. V. a. Sirain. II
Haluan 6
sa ib^ng wika ||
v* n. Tumuld. dayain ||
v. r. Magisakahilig sa
II
V. r. Mabuhos; masamdng pita ng katawdn.
VERTICAL. adj. Pataj6. VICI0. m. Hald 6 dayll sa mga
VERTIENTE. p. a. ng Verter. bagay. Hilig na masam^.
||
Pi- ||
Bumubuhos 6 lumutuld. B amb. tapg malabis sa isdng bagay.

Balisbisan. VICISITUD. f. Pgkf kftsun6dsun6d
VfiRTIGO. m. Hilo. |[Pagkagut6 ng isdDg bagay. Pagbabagobago II
ng isip. Dg mga pangyayari.

YERTIMIENTO. m, Pagbubuhos VICT0RIA f,' Tagumpdy.
;
:^ 533
VICT VILE
VICTORIOSO, SA, adj.Mapagta. VILEZA. f. Pagkahamak. II Kaali.
gumpdy. pustadn.
VID. f. Pund ng ubas. VILLA, Bahay liwaliwan ea pa-
f.
VlDAi f. Buhay. i Pamumuhay, II rang. Nayon. i|
Kabuhayan. VILLANIA. f. Kababaan ng pag-

YIDRIO. m. Bubog. Ilfig, Bagay katao 6 kalagayan. |! fig, Gawang
na maselang at marup6k. hamak.
yiDRIOSO, SA. adj. Madallng VILLANO, NA. ad]. Walang pi-
mabasag; marup6k. nagaralan; hamak.
VIEJO, JA. adj. y s, Matanda. VINAGRE. m. Suk&.
II Lum^. VINAGRERO, RA. m. y f. Mag-
VIENTO. m- Hangin. |1 fig. Kapa- 8usukd.llf. Lalagyan ng suk^.
ialuan. ViNCULO. m. Tali.
VIENTRE. m. Tiyan. n fig. Guang VINDICACI6n. f. Paghihigantl
na malakl at nasa loob ng isdng VINDICAR. V. a. Ipaghiganti. II
bagay, Ipagtangg6l ang naaalimura. || v*

VIGA. f. Anamdn; tahilan. r. MaghigaatL
VIGENTE. adj. Nauukol sa bat^s VINO. m. Alak.
na umiiral. VINA. Ubasdn. f.
VIGfiSIMO, MA. adj. Ikadala- VI0LaCI6n. f. Paglabag ea ba-

wdngpil. tas Panggagahis sa puri ng
II
VIGiA. m. Tanawan. |i
m> Ang babae.
tagatan^w. VIOLAR. V. a, Labagin ang ba-
VIGILANCIA. f. Pagiingat at pag- tas. 11

Gahisin ang puri ng babae.
babantay sa isdng bagay. II
Lapastanganin ang isdng po6k
VIGILANTE. p. a, ng Vigilar,
na kagalanggalang.
Nagiingat. |i
adj. Nagbabantay. VIOLENCIA. f Karahasdn. Pag- . ||
gahis. 8 Kiios na bigiabig'a.

i|
m. Bantdy.
VIGILAR. V. n. Magbantay, inga.
VIOLENTAR. v. a. Pilitin 6 ga-
hisin. II
fig, Pumasok sa bahay ng
tan ang isdng bagay.
wa^dng pahintulot ang may-ari. ||
VIGOR. m. Lakds. ||
Sild.
V. r. fig. Magpumilit.
VIG0RIZAR. V. a. Palakasin. il
VIOLENTO, TA adj Bigmbigia;
fig. Buhayin ang io6b; patapa- marahds.
ngin. H V. r. Lumakds. v. r fig. || VIRAR. Mar. Ipihit ang takb6 ng
Mabuhay ang Io6b; tumapang. sasakydngdagat.
VIG0ROSIDAD. f Kasiglahdn , VIRGEN eom, y adj. Ang dl na-
kalakasan. babahiran ng gawdng kalupaan.
VieOROSO, SA. adj. Malakds; Iladj. Nauukol sa lupang hindt
masigld. nabubungkdl 6 napagtatamn&n, ||
VIL, adj, Hamak; alipustA, f. Ang ind ng Mauanakop.

534
VI rO VITA
VlRGINIDAD f. Pdgkawalaag ba- VITAL, edl. Nauukol sa Buhay.
hh ng gawang kalupaan. VITUPERAR. V. a. Pulaan ang
VIRIL adj. Nauukol sa lalaki. isang tao 6 bagay.
YIRILIDAD. f Pdgkalalaki} VlTUPERIO. m. Pul^ i|
Gaw4 6
YIROLENTO, TA. adj. May mga pangyayariag nakasisirangpuri,
huhitong. VIUDE^. f. Pagkabald.
YIRTUD. f. Lakds. Bis^. Ka il 11 VIUDO, DA. adj. y s. Balo.
pangyarihang naakagaw&. Sigla t| VlVACIDAD. f. Katagal^n ng bu-
6 tapang. Kabanalan; kaba'tan.
||
hay,
VIRTUOSO, SA. adj. y s. Banal; VIVAZ. Matagdl ang buhay,
adj.
I Madailog umunawa.
roabait. II
Mas'gla.
VIRUBLA. f. Bulutong. ViVERES. m. pl. Laang pagka-
VIRUTA. f. Pinagkatam^n. buhay sa isang hukbo. Pagkaing |]
VISAJE. m, Any6 ng pagmumuk- ikinabubuhay ng is^ng tao.

H llNgiwi. VIVEZA. f Kadali^n 6 kaliksih^n
.
VISCOSIDAD. f. Kalagkitdn. ng kiks I Katahsan ng isip. |j
VISCOSO, SA, adj, Ma'agkit. Ka ingkaran ng mga kulay. ||
VISIBLE. adj.Makikita. Tany^g. |j Pangungusap na nablbitiwan ng

VISI6N, f, Pagkakita. Malikma- ||
di iniisip.
ik; gunftfunf. VIVIENDA. f Tahanan.
VISITA. Pagdalaw. | Ddaw.
f VIVIFICAR V. a Bigydng buhay.
VISITAR. V, a. Dalawio. Duma- || II
ralakasin.
law sa simbahan 6 sa Jarawan VIVIR. y. Mabuhay. Manira-
n. ||
dahil sa panata. ||
S'yasatin. han sa po6k 6 bayan.
is4rig ||
VISLUMBRAR; Makita ng v. a. fig. Manatili ang isdng bagay ga

bahagy^ ang isang bagay dahil alaaala 6 kalooban ng isdng tao,
sa kalayuan 6 kakulangdn sa li- m. Bahay; kabuhayan.
11
wanag. fig. Huluin aog isdng

|| VIVO, VA. adj Buh^y. Matalas II
bagay sa pamamagitan ng ba ang isip. Maliksi. II
hagydng palatandaan. VOCABLO. m, Pangungusap,

yiSPERA. f. Araw na sinusunddn VOCAL, adj. Nauukol sa tinig,
ng kapistahan. VOCEAR. V. n. Sumigdw. v. a. ||
VISTA. f. Paningln. | Pagkakita. Isig^w ang i ang bagay. Siga- ||
II
Pinoorin. ||
Mata. ^ For^ Pagli- wdn ang is^ng tao.
Htis. VOCERIO. m. Sigawan.
VISTAZO m. Masld na madalt. VOC[FERAR. V. a. Isiwalat. || v,
VISTOSO, SA. adj. Kawiliwili sa n. Sumigd-w ng malak^s.
tingin. VOLAR. V. n. Lumipdd. fig. |1
VISUAL. adi. Nauukol sa pani- Magtulin ng paglakad, v. a. fig. II
ngin. Paliparln.
85
. volA VORA
V0LATIL. adj. Lumilipdd. i!
fig. pagkaganid
Pabagobago; salawab^n, VORAZ, adj, Matakaw; ganid. |
VOLCAR, V, a, Itaob. ||fig. Pag- fig. Mahilig
na tutoo sa kalu-
ibahin ng panukal^ ang isdng tao pa4n fig. MalakSs at madaling
II
sa painaenagitan ng urali 6 pa- umubos ng isang bagay, gaya ng

ngagatuwiran, (| v. n. Tuma6b; ap6y,
mabuwal. V6RT1GE, m. Ipoipo fl Pinaka-
VOLTEAR. V, a. Pdikitin. ||
Bi gitn& ng bagy6.
lingbilingin. II
Ibago ng iagay. ||
VOSOTROS, TRAS pron. pers.
V. n. Gimuluaggulong ang ig^ng Kay6.
tao 6 bagay. VOTAR. V. n. Gumaw& ng pa-
YOLUBLE. adj. MadaUog paiki. nata sa Diy63 6 sa mga bandl.
Salawahang loob,
tio, ||fig. Bumoto.
j|
YOLUMEN. m. Lakl ng isdng VOTO. m. Panata sa Diy6g, s%

bagay. M'ib^l na Birhen 6 sa isang ba-
YOLUMINOSO, SA, adj, Mahki ndl. II
Kapa^yahdn. Siimp6.
||
6 md,kapd,l. VOZ; f. Tinig. H Sigdw. Pangu- ||
YOLUNTAD. f. Loob, ({ KusS, !|

Dgnsap. II
Kara-
fig. Pasiyd. | fig.
Hangad. g Pagibig. || Kapahintu- pa dng makapagsalit^ sa isann
lutdn. kapuiungdn. flg. Utos ng pund. ||
YOLUNTARIO, RIA. adj. Kusang- VUELO. m. Paglipad. 8 Lipdd.

lG6b. VUELTA. f Pagpihit 6 pagligid.
V0LUPTU0SIDAD, f. Kalibugan. HLik6. II
Paguwi 6 pagbalik |!
V0LUPTU0S0. SA, adj Umaakit Pagsasauli. |1

Pagulit. ||
Kabaligta-
sa kalibugan. ||
Malibog. rdn Suklt.
II
VOLVER. V. g. Pihitin ang iedng yUESTRO TRA. pron. poses.

bagay. H Isalin sa ib^ng wik^. Iniy6.
II
Isau'i. II
Umult. || v. n. Mag- VULGAR. adj. Nauukol sa taong
balik;umuwi. || v. r. Umasim karan wan at hindt nagaral,
6 magbago ang ng mga ba lasa VULGARIDAD. f. Pangkaraniwan.
gay wa iusaw, gaya ng alak 6 VULGARIZAR v, a Gawing pang.
tuba. Luming6a.
II Magbago ng || karaniwan ang isdng bagay. |
akal^ 6 palagd.y. V, r. Makisama sa mga taong
VOMITAR. V. a Sumuka. ii fig. karaniwan.
Iluw&; isuka. VULGO, m. Ang taong mangmSng
VOMITIVO, VA. adj. y s. Med. at karaniwan.
Nagpapasuka. VULNERAR. v. a. fig. Puminsal^;
yOMlTO. m. Pagsuka || Suka. makasam&.
VORACIDAD. f. Katakawan 6 UVLVA. f. Pagaari cg babae.
X
X. Ikadalawôgpu't amm na
f. mga maometano na kuha sa
titik n? abakading kas'il^ at Aleordn
pangdalawdngpu't is^ sa kaniydng XCL6FAG0, GA. adi. Zool Nau-
mga eoasonante. Mat- Tanddng 11 ukoi sa hayop na ngumangatngdt
ginagamit sa pagbilang na nang kahoy.
ngangahulugdn ng dl kilalang bi- X(LOGRAFIA. Karunungan sa
f.
lang. pagukit sa kahoy,Paglimbdg sa |j
XANTOPSlA, f. Med, Sakit ng pamamagitan ng kahoy na inu-

paningin na ipinagiging madil^w kitan.
ng mga bagay kung tingndn. XIL6GRAF0, FA. m. y f . Mang-
XARA. f. Ang kautusdn ng uukit sa kahoy.
Y. Ikadalawangpu't pit6ng titik

f .
Lupang walang tumitWng tao,
ng abakad^ng kagtila at pangda- YERNO. Manugang aa lalaki.
iawangpu't dalaw^ sa kaniydng YERRO. m. Kamalian; sala. | pi.
mga eonsonante. H conj. eop. At| Mga pagkakamaling kaparupa-
pati; sak&. ruga.
YA. adv, Ya giie.
t. Na. ||
modo YERTO, TA. adj." Matig^s at dl
conjuntivo eond. Yayamang. mabalukt6t. Nauukol sa taong
||
YAGER. V. n, Kumanddng. hu- naninigds sa lamig.

mandusay. i Maburol; malagak YESGA. f. Lulog.
ang bangkdy. Malagdy ang isdng
i|
YO. pron. pera. Ak6.
bagay sa isdng po6k, YUGO. m, Pamatok. fig. Belo ii
YACIJA. f. Hihigan. Libingan. ||

ng ikiiakasdl, H fig. Batds at ka-
YARDA. f. Sukat na may 91 sen pangyarihan ng sumasakop at
timetro. nagpftpatupdd sa nasasakupan, [I
YEGUA. f, Kabayong babae, fig. Alinmdng mabigd,t na bagay,

YELMO. m. Baluti ng ulo at pagkapift 6 gapos.
mukha. YUNQUE. m, Palihdn.
YEMA. Uib6ng 6 lanubd ng
f. YUNTA. Balans^ng ng mga
f.
ha'aman. Burok ng itl6g. fig.

II t|
baka, kabayo 6 kalab^w na gi.
Gitnd ng is^ng bagay. Yema I|
nagamit sa pagsasaka.
del dedo' Dulo ng daliring pina- YUXTAPONER, v. a. Ilapit ang
kakabil& ng kuk6. isang bagay sa ibd. ||
v. r. Mag-
YERBA. f. Dam6. kalapit.
YERMO, MA. adj. Waldng tu- YUXTAP0SICI6n. f. Paglalapit
mitird. || Walaag tanlm. \\ m. 6 pagkakalaplt.
;
~ 533
VICT VILE
VICTORIOSO, SA. adj.Mapagta. VILEZA . f. Pagkahamak. II Kaali-
gump^y. pustadn.
VID. f. Puno ng ubas. VILLA, f. Bahay liwaliwan sa pa-
VlDAi f. Buhay. M Pamumuhay. II rang.Nayon. ||
Kabuhayan. VlLLANiA. f. Kababaan ng pag-

VIDRIO. m. Bubog. I|fig, Bagay katao 6 kalagayan. 1! fig, Gaw.4,ng
na maselang at marup6k. hamak.
VIDRI0S0, SA, adj. Madaling VILLANO, NA. adj. Walang pi-
mabasag; marup6k. nagaralan; hamak.

VIEJO, JA. adj. y s. Matand^. VINAGRE. m. Suki.
II Luma. VINAGRERO, RA. m. y f. Mag-
YIENTO. m- Hangin. || fig. Kapa- 8usuk4.llf. Lalagyan ng suk^.
laluan. VINCULO. m. Tali.
VIENTRE. m. Tiyan. fig, Guang !l VINDICACION. f. Paghihiganti
na malaki at nasa loob ng isdng VINDICAR. V. a. Ipagh^ganti. II
bagay, Ipagtangg6l ang naaalimura. ||

v
VIGA. f. Anamdn; tahilan. . r. Maghigaati.
VIGENTE. adj. Nauukoi sa batds VINO. m. Alak.

na umiiral, VINA, Ubasdn. f.
VIGfiSIMO, MA. adj. Ikadala- VI0LaCI6n. f. Paglabag sa ba-

wdngpu. tas Panggagahis sa puri ng
II
VIGfA. m. Tanawan. || m. Ang babae.

tagatandw. VIOLAR. V. a. Labagla ang ba-
VIGILANCIA. f. Pagiingat at pag- tas. Gahisln ang puri ng babae.
il
babantay sa isdng bagay. II

Lapastanganin ang isd-ng pook
VIGILANTE. p. a, ng Yigilar. na kagalanggalang.
Nagiingat. || ad]. Nagbabantdy. VIOLENCIA. f. Karahasdn. Pag- 1|
il
gahis. Kilos na bigl&bigâ.
11
m. Bantdy.
VIOLENTAR. V. a. Pilitin 6 ga-
VIGILAR. V. n. Magbantay, inga-
Pumasok sa bahay ng
hisin. U fig.
tan ang isdng bagay.
wa^dng pahintulot ang may-ari. ||
VIGOR. m. Lakds. |!
Sigld.
V. r. iig, Magpumilit.
VIG0RIZAR. V, a. Palakasin. II
VIOLENTO, TA. adj Bigmbigia;
f}g. Buhayin
ang Io6b; patapa- marahds.
Bgin. V. r. Lumakds.
II
v. r. fig. || VIRAR. Mar. Ipihit ang takbo ng
Mabuhay ang lo6b; tumapang, sasakydngdagat.
VIGOROSIDAD. f Kasiglahdn . VIRGEN eom. y ad]. Ang dl na-
kalakasan. babahiran ng gaw^ng kalupaan.
VIG0R0S0, SA. adj. Malak^s; idj. Nauukol sa iupang hindt
II
#
masigld. nabubungkdl 6 napagtatamnan, ||
VIL, adj, Hamak; alipustl, f. Ang ind ng Maaanakop.

534
VIRG VITA
YlRGINIDAD Pagkawalatig ba- f. VITAL. sdi. Nauukol sa Buhay,
h d Dg gaw^ng kalupaan. yiTUPERAR. V. a. Pulaan ang
VIRIL. adj. Nauukol sa lalaki. isang tao 6 bagay.
YIRILIDAD. f PAgkalalakil VITUPERIO. m. Pul|t I|
Gaw4 6
yiROLENTO, TA. ad]. May mga pangyayariag nakasisirangpuri.
biiiutong. VIUDEZ. f. Pagkabald.
YIRtUD. f. Lakds. Bisi H Ka- il VIUDO, DA. adj. y s. Balo,
pangyarihang makagaw&, Sigla [| V1VACIDAD. f, Katagaldn ng bu.
6 tapang. Kabanalan; kaba'tan.
||
hay,
VlRTUOSO, SA. adj. y s. Bandl; VIVAZ. Matagdl ang buhay.
adj.
I Madallng umunaw^,
noabalt. II
Mas'gla.
VIRUBLA. f. Bulutong. ViVERES. m. pl. Laang pagka-
VIRUTA. f. Pinagkatamin. buhay sa isang hukb6. Pagkaing ||
VISAJE. m. Any6 ng pagmumuk. ikinabubuhay ng is^ng tao.

h& 1] Ngiwl. VIVEZA. f. Kadalian 6 kaliksihdn
VISC0SIDAD. f. Kalagkitan. ng kiks I Katalisan ng isip. ||
VISCOSO, SA, Ma'agkft. adj, Ka ingkaran ng* mga kulay. |[
VISIBLE. adj. Makikita. Tany^g. II

Pangungusap na nablbitiwan ng
VISI6N. f. Pagkakita. Malikma- ||
dt iniisip.
t^; gunlguni. VIVIENDA. f Tahanan.
VISITA. Pagdalaw. | DÎaw.
f VIViFICAR V. a B igydng buhay.
VISITAR. V, a. Dalawiu. Duma- || II
Palakasin.
law sa simbahan 6 sa iarawan VIVIR. V. n. Mabuhay. Manira- ||
dahil sa panata. ||
Siyasatin. han sa islng po6k 6 bayan. ||
VISLUMBRAR; Makita ng v: a. fig. Manatill ang isdng bagay sa

bahagyd ang isang bagay dahil alaaala 6 kalooban ng isi^ng tao.
sa kalayuan 6 kakulangdn sa li- m. Buhay; kabuhayan.
11
wanag. fig. Huluin

|| aag is^ng VIVO, VA. adj Buhdy. Matalas 11
bagay sa pamamagitan ng ba ang isip. Maliksi. ||
hagydng palatandaan, VOCABLO. m, Pangungusap.

VISPERA. f. Araw na sinusunddn VOCAL. adj. Nauukol sa tinig,
ng kapistahan. VOCEAR. V. n. Samig^w. v, a. ||
VISTA. f. Paningin. | Pagkakita. Isigdw ang i ang bagay. Siga- ||
II
P^noorin. i|
Matd. |^ For^ Pagli- wdn ang isdng tao.
litis. VOCERiO. m. Sigawan.
VISTAZO .m. Masid na madall. VOClFERAR. V. a. Isiwalat. || v.
yiSTOSb, SA. adj. Kawiliwili sa n. Sumigdw ng malakds.
tingin. VOLAR. V. n. Lumipdd. fig. ||
YISUAL. adj. Nauukol sa pani- Magtulin ng paglakad. v. a. fig. I!
Paliparin,
W
~ 535
VOLA V0RA
V0LATIL. adj. Lumilipdd, i fig. pagkaganid
Pabagobago; salawahan, V0RAZ. adj. Matakaw; ganid, 1
VOLCAR, V. a, Itaob. i|
fig. Pag- fig. Mahilig na tutoo sa kaiu-
ibahia ng panukal^ ang isdng tao padn fig, Malakis at madaling
il
sa pamaoiagitan ng uraU 6 pa- umubos Dbg isang bagay, gaya ng

ngagatuwiran. || v. n. Tumadb; ap6y, <
mabuwdl. yORTIGE. m. Ipoipo II Pinaka-
YOLTEAR. V. a. Paikitin. |i
Bi g\tn& ng bagy6.
lingbiliogin. Ibagp ng lagay.
(I |1
VOSOTROS, TRAS pron. pers.
V. n. Gamuliiaggulong ang is^ng Kayo.
tao 6 bagay. VOTAR. V. n. Gumaw4 ng pa-
YOLUBLE. adj. MadaUog paikU nata sa Diy63 6 sa mga bandl.
Salawahang
tiD,|ifig. loob, Bamoto.
II
YOLUMEN. m. Laki ng isang VOTO. m. Panata sa Diy6s, sa

bagay. M^hal na Birhen 6 sa isang ba-
YOLUMINOSO, SA. adj, Malaki n&\. Kapasyahdn. Sump^.
II |i
6 mdkapal, VOZ. f. Tinig. H Sigdw. Pangu- |j
YOLUNTAD. f. Loob, ||Kus4. 1|

ngusap. fig. Pasiy^. | fig. Kara-
li
Hangad. | Pagibig. (| Kapahintu- padng makapagsalit^ sa isan

lutd,n. kapuluQgd,n. flg. Utos ng puno.
|i
YOLUNTARIO, RIA. adj.Kusang- VUELO. m. Paglipdd. I Lipdd.

io6b. VUELTA. f. Pagpihit 6 pagligid.
YOLUPTUOSIDAD. f. Kalibugan. II
Lik6. II
Paguwt 6 pagbalik ||
YOLUPTUOSO, SA, adj Umaakit Pagsasauli. ||

PaguUt. ||
Kabaligta-
sa kalibugan. || Malibog. rdn 11
Suklt.
VOLVER. V. Pihitin ang isdng
g. VUESTRO. TRA. pron. poses.
bagay. B Isaiin sa ibdng wik^. Iniy6,
(I
Isau'i. II
Umul{. II
v. n. Mag- VULGAR. adj. Nauukol sa taong
balik;umuwi. || v. r. Umasim karan'wan at hlndt nagaral
6 migbago ang iasa ng mga ba VULGARIDAD. f. Pangkaraniwan.
gay wa lusaw, gaya ng alak 6 VULGARIZAR v.a Gawfng pang-
tuba. Luming6n,
(I
Magbago ng || karaniwan ang isdng bagay. |
akalS. 6 palagdy. V, r. Makisama sa mga taong

V0M1TAR. V. a Sumuka. ii fig. karaniwan,
Iluw&; isuka. VULGO. m. Ang taong mangmSng
VOMITIV0, VA. adj. y s. Med. at karaniwan.
Nagpapasuka, VULNERAR. v. a. fig. Puminsaia;
YOMITO. m. Pagsuka. ||
Suka. makasamg.
"V0RACIDAD. f. Katakawan 6 UVLVA, f. Pagaari ng babae.
X
X. Ikadalawdogpu't aaien na
f. mga maometano na kuha sa
n^ abakad^ng ^ kastil^ at
titik AlGorem
# pangdalawdngpu't is^ sa kaniydng XCL6FAG0, GA. adj. Zool Nau-
mga eoasonante. l/a^. Tanddng tl
ukol sa hayop na ngumangatngdt
ginagamit sa pagbllang na nang kahoy.
ngangahulug^n ng dl kilalang bi- X[LOGRAFIA. Karunungan sa
f.
lang. pagukit sa kahoy,Paglimb^g sa I!
XANTOPSIA. f. Med. Sakit ng pamamagitan ng kahoy na inu-

paningin na ipinagiglng madildw kitan,
mg mga bagay kung tingnda. XIL6GRAF0, FA. m. y f . Mang-
XARA. f. Ang kautusdn ng uukit sa kahoy.
Y. f .Ikadalaw^ngpu't pit6ng titik Lupang waldng tumitMng tao,

ng abakaddog kastil^ at pangda- YERNO. Manugang na lalaki.
lawangpu*t dalawa sa kaniydng YERRO. m. Kamalian; sala. | pi.
mga eonsonante. H eon]. eop. At; Mga pagkakamallng kaparupa-
pati; sakS. ru8a.
YA. adv. Ya que. modo

t. Na. 1|
YERTO, TA. adj. Matigds at dl
conjuntivo eond. Yayamang. mabalukt6t. ||
Nauukol sa taong
YAGER. V. n. Kumanddng. hu- na^ninigds sa lamig.
mandusay. H Maburol; malagak YESGA, f. Lulog.
ang bangkdy. Malagdy ang isdng
||
YO. pron. pers. Ak6.
bagay sa isdiig podk. YUGO. m. Pamatok. fig. Belo }i
YACIJA. f. Hihigan. ||
Libingan. ng ikiaakasdl, fig, Bat^s at ka-
||
YARDA. t. Sukat na may 91 sen pangyarihan ng sumasakop at

timetro. nagpapatupdd sa nasasakupan, ||
YEGUA. f, Kabayong babae. fig,AlinmdDg mabigdt na bagay,

YELMO. m. Baluti ng ulo at pagkapift 6 gapos.
mukh^. YUNQUE. m, Palihdn.
YEMA. f. Usb6ng 6 Ianub6 ng YUNTA. f. Balansdng ng mga
ha'aman. !j Burok ng itl6g flg. || baka, kabayo 6 kalabdw na gi-
Gitna ng isdng bagay. !| Yema nagamit sa pagsasaka.

del dedo^ Dulo ng daiiring pina- YUXTAPONER. v. a. Ilapit ang
kakabil^ ng kuk6. isang bagay sa ibd. ||
v. r. Mag-
YERBA. f. Dam6. kalapit.
YERMO, MA. adj. Waldng tu- YUXTAP0SICI6n. f. Paglalapit

mitird. i|
Waldug tanim. ^ m. 6 pagkakalaplt.
\:,S^m^y^^'^^^^^r'
Z. f. IkadaUwSngpu^t wal6ng ti- past61.

tlk ng abakaddng kastil^ at pang- ZAGUAN. m. Silong ng bahay.
dalawdngpuH tatl6 sa kaniyd-ng ZAHERIR. V. a. Pulân. Suga- |!
mga eonsonante. tan ang damdamin.

ZABORDAR. v. n. Mar- Mabard ZAHONDAR. V' a. Laliman ang
ang sasaky^ngdagat sa lup^. hukay sa lupa. ||
v. n. Lumub6g
ZaBUCAR. V. a. Kalugin; pagha- ang mga pa^ sa lupi.
luin. ZAHUMAR. V. a. Suubin.
ZACATE. m. Dam6ng ipinakakain ZAHUMERIO. m. Panu6b.
sa hayop. ZAHURDA. f. Kulung^n ng baboy.
ZAFAR. V. a. Palamutihan; pai- ZAINO, NA. adj. Taksil.
namin, || Mar. Alisd>n ng sagabal. ZALAMERfA. Pagpapakitang gi-
f .
II
V. r. Tumakas 6 magtagd updng liw ng pakunwart; paglalangis.
mailag sa is^ng panganib, ZALAMERO, RA. adj.y s. Nag.
ZAFIEDAD, f, Kawaldn ng pinag- papakitang giliw ng pakunwarl;
aralan. naglalangfs.
ZAFIO, FIA. adj. Mangmdng; wa- ZAMBO, BA. -
adj. Pikt.
Ung pinagaralan. ZAMBOMBO. m. fig. y fam. La-
ZAFO, FA. adj. Mar. Walasg sa- laking bastos at waldng pinag-
gabal; aliwalas. aralan.
ZAGA: Hulihdn ng isdng ba-
f. ZAMBUCAR. V. a. fam. Isingit
gay. I Lulang nasa hulih^n ng ang isdng bagay sa karamihan
isdng saaakyan. m. Ang kulalat || updng huwdg makita.
sa paglalar6. ZAMBULLIDURA, f. Pagsisid.
ZAGAL. m. Binata. ZAMBULLIMIENTO. m. Pagsi-
ZAGALA. i, Dalaga. [|
Dalagang sid.
68
538
ZAMB ZAPA
2^MBULLIR. V. a. Isisid sa tu- ZAPATERO. m. Manggagawa 6
big. I! V. r. Sumisid. nagtitindd. ng sapin,
ZAMPAR. V. a. WikHk na bigl& ZAPATO. m. Sapin.
ang isang bgay sa karamihan ZAPATUDO, DA. adj. May mala-
updng huwdg makita. J.Kumain ||
laking sapin.
ng madalian at walang tar63, II ZAPEAR. V. a. Bugawin ang
V. r. Pamasok na bigl& at ma
dalian sa isdag po6k. ZARANDA. f. Bistdy.
ZAMPUZAR. ^v, a. Ilubl6b na ZARANDADOR, RA. m. y f . Mag-
bigia sa tubig ang isaag bagay. bibietay.
ZANCA. Padng mahab^ ng mga

f. ZARANDAR. v. a. Bistayln. ,
ibn. fig. y faB9. Padng

II
paydt Z\RCILLO. m. Hikaw.
ng tao 6 ng aliamdng hayop. ZARCO, CA. adj, Kulay bughdw
ZANCADILLA. L Pagpatid ng pad. na mallnaw.
||ffg. y fam. Day^; lal^ng. ZARPAR. V, a. Mar. Tumulak ang
ZANCAJO. m. Buto ng paa sa sasakydngdagat.
gawing sakoag. II Sakong,|lTak6ng ZARPAZO. m. Dagok ng mga
ng sapia, kuk6 ng halimaw, tigre at ibp.
ZANCARr6n. m. fig. y fam. La y Lagapdk na malakas ng isdng
laking paydt, matandS. at waldng bagay na bumagsak sa lup^.
ay#s ang pananamit. ZARZUELA. f. Duldng may ka-
ZANGANEAR. v. n. fam. Mag~ saliw na kamta at tu|t6g.
haEnp^slup^. ZAZO, ZA. adj. Urdl.
ZANGANEO. m. Paghahamp^slu- Z0LL1PAR. V. n. fam. Humibik.
p^. ZOLLIPO. m. tibik.
ZANGAN0. m. Pukyutang lalaki. ZONCERIA. f; Katabangdn; ka-
II
flg. y fam. Lalaking tam^d. waldn ng lasa.
ZANGUANGO, GA. adj fam.Ma- ZONZO. ZA. adj. Matabang. II
fig.
kupad; tamad. H*ngl.
ZANJA. f. Sngkd, Z0PENCO, CA. ad]. fam. Ungas;
ZANJAR. V. a. Sangkahdn, fig. II
hangal.
AlisiA ang lahdt ng Bakahahad-
ZOPO, PA. adj. Kimdw; pingkdw.
Idng up^ng malutas ang is^ng
Piliwdk ang paa.
bagay na pinaguusapaii. tl
ZAPARRaSTRAR. V, n. fam. Ka- ZOTE. adj. y s. Mangming; ma-

ladkarin ang damit sa sahig. sagal ang isip.
ZAPATERIA. Pagawaaa ag sa
f. ZOZOBRA. Panganganib na ma-
f.
pfn. IITindahan ng sapin. Po6k ||

lubog ang sasakyangdagat dahil
6 daaa na may maraming tin- sa malakds na hangin. fig. Ba- ||
dahan ng sapin. lisa; agamagam.

539
ZOZO ZURC
ZOZOBRAR. Manganib ang
V. n, susulsf; manunulsi.
sasakydngdagat na lumub6g da- ZURCIDURA. f.Pagsusulsf.l|Sulsf.
hil samalakds na hangia. Lu- j|
ZURCIR. V. a, Sulsihan. II fig. y
mubdg ang sasaky^ngdagat. ||
fain, Lumikha ng mga kasinu-
fig. Mabalisa; magagamagam. n]alingan na parahing tutoo sa
ZOZOBR0SO, SA. adj\ Balisd; ka- pagsasalitd.
kabdkab^ ang lo6b, ZURDO, DA. adj. Kaliwete.
ZUECO, m Bakyd. ZURRA. f; Pagkulti ng mga ba-
ZUMBA. f. Bir6; patawa.; l^t.!|fig. y fam. Parusang pald.
ZUMBAR. V. n. Humaging ang II
fig. y fam, Pagtatalo; babdg.
isdng bagay. ||
v. a. Biruin ang ZURRAR. V. a, Magkulti ng m|a
isdng ta:). ||
. r. Magbir6; mag- balat. fig.'' y fam. Parusahan ng
patawd. pal6.
ZUMBIDO. m. Haging. ZURRIAGO. m. Latik6ng ipina-
ZUMB6n, NA. y adj. y s. fig. maBQal6.
fam. Palabir6; mapagpatawa. ZURR1R. V. n. Tumunog ng pa6s
ZUMO. m. Katds. [|fig. Kapaki- at maugong ang isang bagay;
nabangang nakukuha sa is^ng dumagun6t.
bagay. ZURR6n, m. Kaluping malaking
ZUMOSO, SA. adj. Makat^s. baldt na ginagamit ng mga ma*
ZURCIDO. m. Sulsi. mamastol updng paglagydn ng
ZURCIDOR, RA. ad]. y s. Nag- kanilang pagkain at ibdng bagay.
FIN DE ESTA OBRA

JUNIO, 1923.
Poesia del autor dedieada a la tiesta onoititlstiea de la Madre
Eleiia, Siiperiora del '"Assumptioii Co]leg-e", de la eiudad
de Maiiila, y deelarnada por la niila Canneneita
Bayot alnmna de dieiia institiieion,
A Notre Mere
I
{Tlresy Madre^ tan eandida y hermosa,

fre=ca y humilde eemo la blanea flor^
a tus pies se ofrecen vida y amor
de tu seryidora fiel que te alaba.
II
f~â vida que tu tienes es de un Dios

que de virtud y bondad hizo eolmarte
a fin de que te humilles eon tu suerte
y dar sempre a todos buenos ejemplos,
III
frjn esos tus labios euando oigo brotar

palabras de la fe y de la earidad,
en mi coraz6n arde eon eeleridad

ei amor de Dios para nunea oividar.
IV
!âciste Madre, y de tu NACIMIENTO,
los ardientes rayos del sol alumbraban^
los pajars en los arboles eantaban,
invocando al Senor por tu sosiego.
V
>unque pobre nina soy yo^ en verdad,
naeida sobre el mundo bullieioso,
por este tan feliz aeonteeimiento
eelebro hoy tu eterna FELIC1DAD.
Nov. 1918.
ÂIGHIGAN
THE UNIVERSITY OF
DATE DUE
Olu 4 m\i
UNIVERSITYOFMICHIGAN
3 9015 04091 7745

H
;ipp|||||g|||
:v
Tll

Diicionario HISPANOTAGALO1923

Încărcat de

Informații document

Titlu original

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Diicionario HISPANOTAGALO1923

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

3^TY Ojs

Tomado de yarios Dieeionarios de

Rosario 8M, Binondo.

MANILA, ENERO, 1922

El objeto primordial que me ha impulsado al es-

Malabon, Rizal, 30 de Enero^ 1922.

a. activo. ar, arabe.

Ese^ Eseultura. Mit Mitologia.

For, Foro. pers. personal.

Geol. Geologia. poses. po8esivo.

Gram. Gramitiea, prep. preposici6n.

Rel Religi6n. ADVERTENCIA

A. (sa s^nae. dkara: sa gr. alpha\ humahat! sa mga bagaybagay, ga-

11Gmagamit sa pagyari ng mara- Pa8o\ A palos, Nangunguna sa II

ming pangungusap, naro6n ang pagpapakilala ng halag^ ng mga

A. (buhab sa lat. ad- 6 ab.) prep. NagbabadyA ng pagkakapnib o

yariban ng isdng bagay, gaya ng: ngunguoa sa mga tiempo ng in-

henejicio del publieo. ii Sa halip han ng mga isd^ 6 ng mga la-

g^n, gaya ng: Aeoger, Avenir. lihda 11 Dar

11 Ikinakab{t sa unah^a ng pa- nirse abajo. Mahulog; malagpak,

amd). m. Pangalang itinatawag na nagpapakilala ng di pagsang-

patid na bat^ sa kapatid na na- ABALANZAR. V, a Timbangin. H

ABALORIO. m. Manik. ng mga pamaypay.

ising tungkulin. II v. r. Magpaba n. y r. Mamura; mawalan ng

kupkop. Di pagtupdd sa isdng

tungkulin. Entre cazadores; BumatinR.

ABANieAIl. Pumaypay; pay-

ABANILLO. m, Maliit na pamay- pagkasadsdd ng alinmdng easak^

ABASTEOEDOR, RA. ad j Tagapag- . kurona 6 kaharidn sa iba- Ta- il

laan. Tagapagimbak; tagapagbi-

ABATE. m. Paring may hawak na mamagitan ng paghimok 6 ng

bas romano. || Paring tagaibdng- Salansangin ang isdng palagay.

ABATIDO, DA. ng Abatir. p. p. ||

ABATIDOR, RA. adj. Dumadagan; kaka8un6dsun6d ng mga titik ng

&n. II Panghihin^; panglulumo. sa pagtuturd ng pagbasa.

ABERTURi. f Pagbubukdis; pagka- mang pagpapalagdy.

lang ayo3; gulunggalo. kagalitan. V. n. Lumangb6t;

ABIERTO, TA. p. p irreg. ng Abrir. magbawas ang bapsik ng panah6n.

ABIGOTADO, DA. adj May bigote fig. Pagkasir^ ng iaip.

AB IMO PEGTORE. L c lftt. Sa ka- pamamagit^n ng tubig

mulS, pa; sa kaunaunahan.

ABISMO. m. Kailaliman; bulusok. ||

taw^. Mamagitan. Tumulong; kumali-

A BOBAMIENTO, m. KataDgahan ng^; mangatawaa.

Ungasin; hangalin; paglibdtlibatin kanunununuan-

ABOGHORNAR. V. a. Magpaalin- ABOLIDOR, RA adj. Nagpapa-

tampalin; matatampal. pay; lipulin; sirain; katkatin; ali-

tampal ABOLSADO, DA. adj. Hugis 6

nanangBoI; pagtatangg6l. Magkintdl 8a isd^ng bakal sa

ABOGADA. Asawa ng mana-

ABONADO, DA. p ng Abonar.p. ||

walaan m. y f. Ang taong ku-

muha ng isang likmuan sa du- ragtanlm; kayamutan. i Iwan; i-

ng sasakyan. || Mar. Pagkaka- Bot. Pagkaunsiyami ng mga ha-

dagat. bihirang likhg. ng kttlikasan.

Ipundo; isadsad. v. n. Sumad- || ang mukb4 6 ang mga mata* II

sad; pumund6 sa baybayie. fig. Maungas.

Bitonesan; bai-d ng isdng bagay.

Nakasusunog; nakapapa?6. ng isdng pangungusap sa pama-

yamanan. fig. Humiyd II

mamagitan ng mga kilos at ma- ABRIGAR. V. a. Kumutan: bala-

balisa sa pagibig 6 sa galit. damdamin, alinlangan, at ibp. ||

ABRAZADERA. f. Kasinggdy; fig. Ampuain; tulungan; kupku-