UMICH PRESERUfiTION 10:7347637885 JRN 16'03 9:47 INo.OOl P.

U2

AMERICAN PHILOSOPHICAL SOCIETY

HELD AT PHILADELPHIA FOR PROMOTING USEFUL KNOWLEDGE

Edward C. Crter II, Libraran

March 8, 2002

Fe Susan T. Go
Head, Southeast Asia Divisin
Rm. 110-GHHGL-N
The University of Michigan Library
920 North University
AnnArbor MI 48109

Dear Ms. Susan Go,

The American Philosophical Society is pleased to grant permission to convert the

microfilm copy of the Philippine titles in our H.H. Bartlett Collection into a digital
formal, The efforts of the University of Michigan Library and the National endowment
of Humanities to preserve, conserve and digitize it*s Philippine collection will provide
scholars with valuable resources previously difficult to access.

Keep US apprised of the web project's progresa, and of course, feel free to contact me
should the need arise.

Sincerely,

Roy E, Goodman
Curptor ofPrinled Materials:*.

<. ' f .
-r i . *

THEUBRARY 105 SOUTH FIFTH STREET. PHILADELPHIA PA 19106-3386 (215) 440-3400 FAX (215) 4403423
ciass4sqj8\\ No. fias
Presented by

BbH: BAftTUETT COI.LECTION

 DIGCIONARIO
MA3SrXJjLlli

DE TRMINOS COMUNES

ESPAOL-TAGALO
POR

Oon Kosalto Serrano

NATURAL DEL PUEBLO Y CABECERA DB BULACAN

( SEGJ^D A EDICIN )

SE VENDE >^ POR MAYOR Y MENOR

LibreriasdeJ. Martnez
89 Escolta Tel. ^055. Plaza Caldern 108, Tel. 8256
253 Cabildo, Tel. 3283. P. O. Box 2165.
Manila, L F.
 Mga Sarisaring akiat na maUkita sa Librerang ito

Ag Mahus^y na Pananalumpati, sinulat ui Arcado Gingco.

Aklat bg Pagluluto, siuulat ni Rosendo Igqacio
Ang Mahi^ay i^a j)a raan ng Paggamot sa mga maysakit, ay u
e aral ni Tissot . . , . , . . . . / .

Aritmtikang tagalog, sinulat ni Benito Ramrez. . . .

Aklat ng mga Salitaan sa kastila at lagalog, s.nulat ni M.

i^Paglinuan. . . . , . ../.,. . .

Aklat na Guint. sinulat ni Honorio Lpez

Ang Bill de Divorcio, sinulat ni Arcadio Giogco , , . .

Ang Filibnsterismo, siulut ni Dr. Jos Rizal . . , . .

Ang Tauay na Buhay ni ? Jos Burgos, . . ... .

Ang Pilipiuas sa loob ng isaog daang taon. .... .

Ang Bathalang Dula sinipi sa la Divina comedia ni Roseado

Ignacio. . . .... . . . . . . .

Ang Bulaklak ng Benu, novelang tagalog, sinulae ni M.

Sequerra . . .... , . . . , . . .

Ang Mga lila, novelng tagalog, sinulat ni A. G Sempio.

Andrea Liwaswas^ novelng tagalog, sinulat ni R Reyes. .

Ang Balong Masayai, sipi sa lai Viud^ Alegre, ni R Ignacio.

Ang Bahay ay Pagribig, siaipi ni B Igaaco, sa novelaog
kastilang Vivir es Amar, q tomos
, ... .

Ang Busg. ui Kupldo, mga karaingan ng Pagsinta, mga

tula ni A. Fernandez . . . . . . . . .

Ang Aliwan ng Pag-ibig> sinulat ni A. Fernandez . . , .

Azucena, novelng kastila, na isi natagalog ni R. Ignacio, 2 ts.

Ang Mestiza, novejaog tagalog, sinulat ni R. L Valmonte,2 ts.
Ang Libingang bakal, sipi ni R. Igpacio, sa La Tumba de
hierro. ... , . . . . . . . . . , ,

Arte de lengua Pangasinan, por el P.Mariano Pellicer

la
Ang Cura ang babaye at ang Pakumpisalan, tinagalog ni P.
Mariano. . . ............
Ang kapitapitagang babaye, sinulat pi Aguinaldo M . . .

Ang Panguinguera, tulang alay sa mga kababaihang tagalog,

sinulat ni Lope K. Santos. . . , ....
Ang Mga anak dalita, sinulat ni Patricio Mariano. . . .

Ang Labing apat na awa^ katha ni Iigo E Regalado. . .

Ang bulaklak sa Cabaret, sinulat ni Ruperto G. Cristbal,

2 tomos, ... . . . . . ... . . .

Ang Putok sa Buho 6Higantingalipin,sinulatni J.N. Santillan.

Anangki, novelng tagalog, sinu'at ni Jos N Sevilla .,
Agawan sa Paad, babasahing taga'og, tula ni C. Godoy. .
 DICCIONARIO
MANUAL
DE TRMINOS COMUNES

f-4

POR

Don Kosalo Serrano

^
NATURAL DEL PUKB LO Y OABKCKBA DB BUL4CAK.

SEGUNDA EDICIN

MANILA: 1913.
librera y papelera
DE
J. MARTNEZ
P, Moraga 84/36, P. Caldern 108 y Real 163/156, Intramuros.
 Es PKOPTEDAD sern furtivos loe^
ejemplares que no llevan cierta
contrasea.

Imprenta de J. Martnez, Estraucle 7, Binando.

 3

Al Excmo. Sr. D. Rafael Echage y Bermingham

Capitn geerl y GohernadQr Superior^ Civil de

estas Islas, etc, etc.

Aunque sin mrito alguno, y solo estimulado por el bon-

dadoso corazn de V. E. del que los habitantes de estas Is-
las tienen un verdadero convencimiento por las mejoras que
ha ijitroducido en todos los ramos y principalmente en el de
la enseanza pblica, base fundamental para que este pas
llegue la altura d la verdadera civilizacin, formul un
KUEVO DICCIONARIO MANUAL ESPAOL-TAGALO que con e vice-
versa que ya tengo publicado serian muy necesarios y tiles
para las escuelas de instruccin primaria en las provincias
donde se habla el tagalo por carecer de libros donde los ni-
os puedan por principios aprender el idioma castellano. Co-
nozco el escaso mrito de mi obra, mas por ser la nica
en su clase que ha visto lai luz pblica me he atrevido y
tomado la libertad de dedicarla Y. E. y sera para m el
ms alto honor si V. E., rogndole como rendidamente lo hago,
se dignase aceptarla como una dbil muestra de homenage
que le tributa el mas respetuoso y humilde subdito.
Q. B. L. M. DE V. E.

Rosal io Serrano.

Leida la presente dedicatoria por el que suscribe al Exce-

lentsimo 8r. Gobernador Superior Civil, y examinado por la
misma Autoridad Superior el manuscrito del Diccionario Es-
paol-Tagalo que hace referencia, se ha servido manifestar
que acepta aquella, previniendo la vez se le d cuenta de los
mritos y circunstancias de D. Rosali Serrano para acordar lo
que convenga en orden la recompensa honorfica correspon-
diente al servicio i)restado en la publicacin de los dicciona-
rios manuales^ h8pano;tagalo y el vice- versa, y los antece-
dentes del interesado.
Manila 15 de Octubre de 1864.
p. s.

Jos Felipe del Pan.

 PAUNAUA SA BABASA
Ang guhit na pinangangaalng guin ay ga-
nit --na casangcapan sa pagbasa nitong Dicciona-
rio, ea halimbau sa uicng Abrir^ na hangang hindi
natatapos ang caniyang casaysayan ay may mauga
ganitong guhit na cua babasahn balaug isa nang
guhit na t ang uiuicin ay Ahrir^ at nang hindl
olitoliting isulat ang maraming Abrir na nacasu-
eucal sa tingn, at macadafagdg pa sa pagcapl
nitong libro; gayen din aman ang gagauing pag
basa sa manga ibang uic, paris nang maqiqita
sa Agua, na ito ring uicag Agua ang uiuicin sa
balang guhit, gayn din sa Abaratar, Bajar, Caer,
t iba,t, iba pa hangang hindi natatapos ang casay-
sayan nang balang 8a,t, isang uie
 EXPLICACIN
DE LAS ABREVIATURAS

a verbo activo. inst instrumento.

cc acci|n. int :.' interjeccin,
ac. y e/.., accin y efecto, lat. latino, na.
adj, adjetivo, '
loe. ........ locucin.
(idv adverbio. met metfora,
am ambiguo, w. si^siantivo masculino
anf. anticuado. n verbo neutro.
au aumentativo. p. p participio pasivo-
cont comn de dos. < irregular.
conj, conjuncin, part .partcula^
d diminutivo. per. perteneciente.
ef. efecto. 2)1. plural.
esp especie. prc. preposicin,
/, sustantivo femenino pro.' pronombre.
fam, ...... voz familiar. r verbo recproco
for, ........ forense. que puede usarse
ind, indeclinable. recprocamente.
 6

El U80 de este Diccionario servir de auxilio los se-

res que deseen saber el idioma tagalo, observando en su lee-
tura las siguientes
NOTAS
""
'
""
, -i .

1. La letra/en tagalo se proniimfia como J.

2. Las letras vocales y v muchas veces se sustituyen,
y lo mismo la d y r, en algunas terminaciones, como
se ver en su lugar.
3. Las abreviaturas 7?^ y mga, se leen yiang y mag res-
pectivamente.
4. La manera como se pronuncia las sjhU)as amj, ing,(mg,
nng, nga, nijii rigo,ngu, y las vocales que se encontra-
rn en fin de diccin acentuadas as: , i 6, , el
uso las explicar mejor l viva voz.
5. Se emplea m este Diccionario el guioii (-r)piira dis-
tinguir unas de otras las diferentes acepciones, excu-'
sando la repeticin de.a voz trmino con que em
pieza cada lnea prrafo. i


7R 9K ^7r^7Kyrzyr\7ti7t\^^y^:^7i^j^/ii.Jt\Jh/^^ tk^tk

DICCIONARIO
MANUAL

ESPAOL-TAGALO
.Abacera. / Tindahan ng Abalanzarse, r. Al peli-
sarsBii, manga laogs, gro Sumugb; dumal-
8uc, tuyo, etc. 8ong ea panganib.
Abajar bajan a. Mag* Aba!orio. m. Mnic.
babn; magpanog. Abandonado, da. pp: Pa-
Abajarse bajarse, r. baya
Bumab; manog. Por Abandonar, a Magpabay
la cuesta. VmuQQ. La Abandono, m Gapabayaa
caheea Tumung --Ca- Abanicar, a. Magpaypay.
beza y hombros, Yumuc. Abanico, m Paypay pa-
^Xa haciendo
cabeza, maypay.
cortesa Umuc Pro-
.
Abaratar, a. Algo, Ipag-
fundamente. Umucod; tu- mura La mercadera
mouad. La tierra como perdiendo parte del prin-
hundindose. Humac-hac; cipal Magpagulugu;
humip. ipaglsong mura.
Abajo, adv. Sa ibab. Abarcar, a, Lumangcom;
Respecto del que est en sumacml Entre las^

la casa. Sa lup^t. la manos mucho en s

parte baja del publo, cargo Umcom; uman*
Ibab^^^ nang bayaa. com. recoger todo. Lu-

AB 8 AB
mcom. Con un pao. Ablandan a y n Magpa-
Cslcom. Todo para s. lambot.
Saqulm. Con los brazos, Ablandarse* r Lumambot
Ycap.-^ Gomo poste. Ya- Hojas de pltanos^ etc.
p8. LvL. Con el uso como
Abarraganarse, r. Manga el cuero Lotar. Lo que
luny; pacluny. antes era duro, Yuml.
batin a, Maghpay; um- Ablucin./. Paghuhugas.
yop. Abnegar, a. y r. Tumallcod
Abatirse, r Mangayupap; sa sariling calooban
mhapay. Abobado, da. adj, Tiguili_
Abdican a. Isalin ang co- maang; tanga.
rona Imperio Abochornar, y r. Et
a.
Abeja / Pequeas, Ca tiempQ, Umalinsangaii

mumo. Que hacen bue- ~A otro. Humiy.
na miel. 4 Poc-y otan li- ; Abofetean a. Tumampal;
gun manampal.
Abejaruco, m. Salag Abogado, da. m. y J, Pin-
bang, Que come las tacasi; tagapagtangol:
palman y tiene cuerno. Abogar, n. Magtangol.
Oang, Abolengo, m Cnunoan.
Abejn* m. Grande, Am- Abolir. a/Pumaui; magpa^
bubyog; bubyog, ualang halaga.
Abeterno. ioc. lat. Capag- Abollan a Mayupl; nia-
caraca na. piing.
Abierto, ta. p. p. Nacabu Abominable, arf; Calupit-
cas; nacangang. lupit; cahalayhlay.
Abismo* m. Lalim na hindi Abonanzar, n Lumnao;
maarc; Infierno. tumahimic ag pana-
Abispa avispa Pu / l^n.
tact. Abonan a. Magpabuti.
Abjuran a Manump aa dar por cierto, Magpa-
pagtalleod sa camliang tuto --La tierra Mag<^
quinhulugan. patab nang lupa. i>/-


AB AB
ero favor de otro. Mag Abraso, m. Ycap; yaps.
paluK Abrevar, a Magpainom
Abordar, n, Magcbanga uang manga bayop.
ang dalauang sasaquiao; Abreviar, a. Magili; mag
Bumadsad. bigl; dagliin.
Aborrascarse, r. JE tiem- Abrigar, a. y r, Magc-
po. Sumigu. mot; magculoDg; cumup-
Aborrecer, a Smala; su- cp; magampon.
mam sa loob. Abrigarse, r. Cumaalng.
Abortar, n. Maagas; ma- Abril, m: Icapat na buan
-x^u^a. nang tan.
Abortivo, va. Ma-
afj. Abrir, a. y r. Bumucs;
caagas; paagpa-agae; humnc, Los ojos. Du-
paugtunao. '
mlat; imlat. Mucho
Aborto, m Pagca-agas. los ojos. Imulgat. Los
Abotagarse, r Mamaaa; ojos lo que est arru
mamag. gado con lo 9 dedos.^ H
Abotonar, a Magbitoais; latin La boca. Ngu
ibitoaQ. manga. Las piernas
Abracijo, i^m Ycap; quip- Bumicac; buraisaclat
quip magsinaclang. - El ca
Abrasador, ra. adj 8u- puli del miembro virit
musunog; nacasusunog; Tumuli - Con lanceta hin
manunuaog. chazon divieso Suitin
Abrasar, a. Sumunog; El pescado para se-
magpabaga. carlo, Bitadtarin.-r-IVe-
Abrasadera. /. Oasingay; rras. Magbagbag Como
pangyacap. las alas del ave. Cam-
Abrasar, a Yumcap. bnp; cayaagcang. Como
Por la cintura. Yuaa- la flor Vaga. Mamn-
pos. Poniendo los hra- cadcad; mamusangeang;
eos de uno sobre lo 9 de cumacaagcang. ~ La llaga
otro, Sabaybay. CWo la por partes encontradas.
culebra. Lingqus. Lhang.
 .

AB l) AO
Abrochan a. Ilpat na los mestizos de sangley.
ibitonis ang damit sa ca- Imp
taun. Abuelo, m. Nonong lala^

Abrogar, a. Magpaualang qi; laqui; amba poon;

halaga. amng tanda; ap; ama.
Abromarse, r, Magcalu- En los mestizos chinos
tos ang manga sasquian. . Jngcong.
Abrumar, a, Mahirapan AbuTiado, da arf;. Mala
oang matinding bigat. qui ang bontn.
Abrutado, da. aij, Hung- Abultar, a, Lac-han ang
hang; ualang muang; pa- bontn.
rang hyop. Abundancia. /. Casaga-
Absolucin. / Pagppa- naan; casanaan; sana
tuad pagealg sa Abundante* adj. Sagan<^.
sala. Abundar, n. Sumagan<^;
Absoluto, ta. adj. Lubs; dumami, \

ganap; tuloy. Aburrir, a y r. Magpa-

Absolver, a Magpatauad glit; manucs

nang sala dusa. Gala* Aburrirse, r. Mamub;

ga sa sala ang maca* mayatnot.
salanan; basbasan. Abyecto, a. adj. Hmac;
ifbsorto, ta. adj Pasma '
ualang halaga
do, Napatac; natilhan; Ac. iadv. Dito;, dini
nabagba. Acabar, a. Omots; tuma-
Abstemio, mia. adj Ang pos; yumari; magdaos;
di nininom nang lac. sairin.
Abstenerse, r. Mangilin. Acabarse, r Maots; ma-
Abstinencia./. JPangingi- tapos;maubos.
lin. A cada uno. p. Sa balang
Absurdo, da. adj. jSanh isa; tombs. j

laban sa eatouiran. Acaecer, n Mangyari;

Abuela, f. Nonong babayi; magcataon.
bayj; inda poon, inang Acalenturado/ da. adj,
tanda, ap>, in, En Nasasanat.
 AO 11 AC
Acaloran a. M&gpaait; Accesorio, ra. adj. Na-
mag-init. raratig nasasacop ng
Acallar al nio, a. Aloin. calac han; casama.
Acampan., n, y r. Mag- Accidente, m. Biglang sa-
pahing
ang hocb. quit.
Acardenalar, a. Papag- Acciii./ Paggau. Any6;
pasain ang catauaa, quilos at capangyari-
r. Magpas. bang macagaua nang
Acariciar, a. Magam- anoman. Anyo, na nag
am; maghimanhiman papaq^uilala nang caibi-
amo-amoin; himau hi- gn, catuaan, cagali-
maQQ. tan, etc. Quilos nang
Acarrear, a. Humqot. manga casangcapan nang
Acarreo, m. Paghacot. catauan na casaby ng
A caso, m Pagcactaon; paguiucii
eacall. Acecinar, a Magpiadng.
Acatamiento, m Glang. Acechar, a. Manboc; su-
Acatar, a, Gmlang. mlip. Bcay; liao.
Acatarrarse, a. Magca Acedar, a. Asimau; mag
sipn. pasim.
Acaudalado; da. adj. Ma- Acedarse, r. Umeim; ma-
yaman pais
Acaudalar, a. Magtipon Aceda. /. Caasimau; pa-
nang cay amanan. ngangasm ng sicmur^.
Acaudiar. a. Mamahalk Aceite de coco. tn. La-
. magpuD sa manga ngs; banglis.T-De ajon-
mangdirigm. jol. Lana.
Acceder, n Umayon sa Aceitera. /. Sisidlang la-
pasiy cahingian; tu- I ng;Jtoytoy.
mang Aceleracin. /. Pagbi-
Accesible, adj. Scat ma* bigi; sandopic.
lapitan maac-yat. Acelerado, da. adj. Ga-
Acceso, m Paglapit hs.
pagspit. Acelerar, a. Magbigl;
 AC 12 G
magmadalt sa paggau. Acerbo, ba. adj. Masaclap;
En el camino. Dalos, mabangs.
^

Acendrado, adj. Tnay; Acerca, adv. Tangcol; vg.

lubs. - -^^ahtar acerca de esto
Acendrar, a. Dumalisay Magusap tungcol sa ba-
nang guint, pilac, etc. gay na ito,

Acento, m. Tono nang Acercarse, Lumpit;

r.
voces; cudiit sa ibabao dumatiug. Un barrio
nang vocal ctro, pueblo. Isang na-
Acentuar, a. Mangsap yon. Para no errar el
nang magaling; magia ro, Tutucan.
gay nang cudlit sa iba- Acero, m Patalim. -.Ba-
bao nang vocal. tido, Biualon.
Acepar. a Magugt; mag Acertado, da. arjj, Ganap;
paugat tama.
^ Acepcin. /. Qabnlugn Acertar, a Tamam; ma-
nang isang nio tute; mtumpac; ra-
Acepilladura. / Pagca- tagp
catam; pinagcatamu
Acepillar, a. Magcatam;
Acertijo, m Bugtong.
Acetre, m. Benditahang
linisin nang cepillo es-
muDti 6 dadalhan nang
coba ang damit.
tubig na bendita.
Aceptar, a Tangapn; ma-
Acervo, w. Bonton.
galing; umayon.
Acequia./. Sangcang p* Acezar jadear, n. Hu--
mngal.
tubigan;bangbang.
Acequiar, a Gumau ng Aciago, ga. adj. Ualang
sangc plad; sinasam
Acera./. Piling nang lan- Acibar. m. Isang bagay
sngan. na mapait; capaitn.
Acerado, da. adj. May pa Acibar,
talim na Bub6. Acibarar, a. Lagyan nang
Acerar, a. Magsub nang acibar. Magbigay capai-
patalim. tn; casucalang loob.
 AC . 13 AO
acicalado, da. adj Me- nagsisilbi ea i^agmimisa.
qiuang; magand. Monecillo.
Acicalar, a. Bumuli; mag Acollonar, a. y r. Man-
pagand cot
Acidioso, a adj Tamad. Acometer, a Bum^ng;
Acido, a adj. MaBm. lumaban. Damalhong;
acierto, m. Pagcapa- maquipaglamas. JE/ ani-
an j ;
pagtama, -cier- mal que tiene astas. Sib-
to. Garunungang mag B\h, Echando las garras.
isip at pagcabihasa. Pag- Sangab
catato. Acomodado, da. adj. Na-
Aclamacin. / Sigao ng babagay. Mayman; guia-
Baugbayanan sa pag haua.
hahalal; pagcacant Acomodar, a y r. Mag-
pagtatagumpay. ayoe; magcol. Magpaye
Aclarar, a. Magpaliua- sa nagcacagalit. Mag-
ng; magpalinao. bgay. Ilagay sa catung-
Aclocarse, r. Humalim- culan ang sinoman.
hitn ang manoc. Acomodo m. Catungculan;
Acobardar, a. Mancot, hanapbuhay.
Acocear, a. Magscad Acompaar, a y r Su-
Acocharse, r. Yuuauc. mama; umbay, uraab-
Acodo, m Supliog na may loy. Despidiendo al que
taboa. se Pumatnugot.
v
Acoger, a, Magpatuloy Acongojarse* a. y r. Mag
sa caaiyang bhay. Vag dalamha.
ampn. Aconsejar, a. y r. Huma-
Acogerse. r. Maghinacdai. tol; raagpayo.
Acogollar, a Tachan ang Acontecer, n Mangyari.
manga halaman Acopiar, a. Magtipon ng
Acogombrar a. Bayubuan marami.
tabunan ang halaman. Acopfo. m Pagtitipon.
Aclito, m. Ministrong Acoquinar, a. y r. Man-
may rdeng menores na cot.
 AC 14 AC
Acordarse, a, y r, Mag ea uica ng isang nuatingr
ala-ala Con deleite, Go- sala; magbigay sala; big-
nam-gonamin; etc. yang buhatan.
sala;
Acornear, a. Manuag. Acrimonia./ Casaclapn.
Acorralar, a. Magcural; Acrisolar, a (El oro). Mag
magbcod; magbaclad. sub dumalsay naog^
Acortar, a, Magicli. . guinto pilac.
Acortarse, r. Madungo; Acristianado, da. adj.
mamid; mahiy. Nagaasal cristiano Na-
Acosar perseguir, a, guiguing cristiano.
Umsig; dumouahagui. Acristianar, a. Magbinyag
Acostarse, a., y r. Homig Acta. /. Slat na casays-
Acostumbrado, da. adj. yau nang pinagcatipu-
Datihan; bihasa. nan na pinagusapan sa
Acostumbrar. a,n. y/r. junta capisanan.
Pamihaeoio; anayaria. Actitud./. Pagclagay.
Acostumbrarse, r. Mag Activar, a. Magpadal-
ugali; magasal; mami- daJi
hasa. Actividad. /, Calicsihan;
Acotar, a (Cotohao) Mag casipgan.
hang Activo, va. adj. Malics;
Acre. adj. Masaclap masipag; maagap Ma-
Acrecencia./.Caragdagan bisa.
Acrecentar, acrecer, a. Acto, m
Gau Isang ba-
Lumaqu; magpalaqu; hagui nang comeda.
magpaddmi. Actor, m. Comediante. May
Acreiitar. m y /. Magbi- habla.
gay nang pagcatoto Actriz. / Comedianta.
Acreedor, ra. m y/. Pi- Actuacin, f. Paggau
nagcacautangan. nang auto.
Acribar, a. Bamithay. Actual, adj. Nananatili,
Acridofado. m. Mpga- Casalucuyan.
Dgain nang blang. Actuar, a. Gumau nang
Acriminarla. Magpalaqu autoe.


AC 15 AD
Acutico ca Acutil, aij Achicar, Maglims.
a,

Ag nauucol ea tbig. Magpaliit;magpaunt.

Tumtahau sa tbig. Achicharrar, a, y r. Ta-
Acuchillai: a. (Peleando). yantanging parang Bat-
MaiBOc; mangiu, ma- earon.
nag. Achicharrarse, r. Mada-
Acudir, n Grumibic; urna- rang ea nit ea apoy.
bloy; dunial Achinelado, da. adj. Oa-
Acueducto, m. Padaluyan paris nang sinelas.
nang tbig; alulod. Achiote, m. Punong ca-
Acuerdo, m Pasiya ng ca hoy na atsuete. ,j

pisaoan. Pagaalaala. Achisparse' r. Magmala-

Aculebrar n Gumpang inibay medio malango
na parang abas. Adagio, m. Refrn; casabi-
Acull, all adv. Doon. han; cauicaan; talin-

Acumular a. Maglaquip haga.

Magbonton. Magbin- Adalid m Puno nang ma-
tang. nga sndalo, Patogot.
Acuar, a Magtal. Mag Adamado adj Asalbabayi
cuas magcalang. Adoptar, a y r. Magocol;
Acuoso, sa. adj. Matbig. omocol.
Acurrucarse, r. Mama- Adarga /. Calsag.
na xnagbalot.
luctt AdeDuado, da adj. Ucol;
Acusacin./. Habla; sum- bgay.
bong Adelantado, da. ; Pa-
Acuse m Ang pagtauag ngabas, Gobernador nang
'
ng bato sa tresiete; etc. unang panahon.
Achaque, m. Dahiln. Adelantar, a. Pagpalain.
Achaques. g5f.Dah dahi- i- Dali-dain. Maguna nang
" byad; omgap. Dwro
ln ^

Acharolar, a Magbarniz por otra personal. Mag

na parang charol palul )
Achicador. \?w. Limasli- Adelantarse, r, ^mona;
msan. magpauna. En lo que
 AD 16 AD
hace en el camino: Lu* Adivino, m Masidhing
malo tauo;^ maaghuhal
Adelante, adv (En) Sa Adjetivo, m. Ang uicang
uluj; sa haharaping pa- isinasama sa ngalan Dg
iiahon. manga bagay na nag
Adelgazan a, y r. Mag papaquilala nang cani-
unt ; magnips. Como yang calgayan, para
masa. Magligus nang mabuti; masam;
Adelgazarse, r. Magca- mapuii; maitim; matigs;
yyat. maicH; etc.

^ Adema. / Tcod sa ma- Adjudicar, a. Iposesion ea

nga mina. auomang p^gaari.
Adems, adv. Bucod ea Adjunto, ta.a;. Calquip
V. . g. Adems de esto. Administrar, a. Mamba-
Bucod sa rito. la; cumalingi; magbigay.
Adentro, adv Sa loob. Admiracin. / Pngui-
Aderezar- a, Magigui; guilals; hang.
ijQagyamH - Viandas. Admirarse, a. y r. Man-
Magguis. guilals; matiliban; mag
Adestrar, a Umcay; mag taca.
tar Admitido, da. adj. Ti-
Adestrarse, r Magsoay. naagap; pinapayagan.
Adherencia. / Pagcaca Bien admitido. Iniibig.
lancap; pagcaca-auc. Admitir, a Tumangap;
Adherir, y r. Maqui-
n. pumyag.
lancap; dumatig sa mata- Adobar, a. Magadobo;
pt na pasiya nang iba. magcult.
Adicionar, a. Magdagdg. Adobo, m
Sabao napinag^
Adietar, a. Papangilinin. iimbacn nang lamang
Aditamento, m. Cragda- cati. Pangcuit
gfln^_^ Adolecer, n. Magcasa-
Aiviiiknza. f. Bugtong. quit.
Adivinar, a. Humul; tu- Adolecencia./ Edad na
mring. labing apat hangang da-


AD 17 AD
lauang puo,t, limaug tao]i. Adulto, ta. adj. Ang na
Adonde^ de donde. adA): ea edad na labing pat
Por donde: Saan. Y^>eera hangang dalauang puo,t,
por donde quiera. Saaa limang taca.
man. Adunarse, a. y r. Maq^ui-
Adoptar, a Cupcoping salamuha.
parang anac na tnay. Advenedizo, za. adj. Hi-
Adorar, a hevantadas las msoc.
manos. Sunamb. Manin- Adventicio, cia. adj, Ang
tang masquit. nangyayaring caib sa
Adormecer, a. Magpat- caugalian.
log Adverbio, m. Isa sa siyam
Adormecerse, r. El bra- na baliagui nang pina-
zo. Mangimi. n^anganlang oracin sa
Adornar, a. Magpamuti; Gramtica na isinasana
magpabuti. sa verbo, n^ nag^yos
Adorno, m. Fmnti. En at nagtatangi oang ca-
las panto? villas. Bitic. niyang uahulugan.
Adquirir, a. Magcaroon; Adversidad. /. Oacula-
magcamit. Hacienda. ngang palad; sama; h-
Magaqaibat. rap.
Adrede, adi;. Sadya; pa- Adverso, sa. adj. Salang
siya. palad
Adulacin. /. Hibo. Advertir, a. Magmasid;
Adular, a. Humibo; mag- maguari; humalata. Lo
day-day que ha de hacer. Una-
Adulteracin, f. Paqui- uain.
quiapid sa liay asaua, Adviento, m. Ang pat
at paqui(juiapid ng may na Lingo na nauna sa
asaua. Pasco nang panganga-
Adulterio, m. Pagsir; nc sa ating Panginoong
pananampalasan sa ta- Jesucristo.
pat na pagssama nang echadura. /. Pinagtahi-
magasaua. pan; pinagsilihan; etc.
 AF 18 AF
Aechar, a. Arroe. Magta- Aficionar, a. Magpauili.
hip; mageil. Harina Muili.
Tintingin. Afilar, a. (Ouchillo). Mag-
Aecho, m. Pageisili; pag- tguB,--puchilIo para ha-
tatahip. cer tuba. Tais; tag is.

Areo, rea, Ang na-

adj. Afinar, Pacagalinging
a.
cocol sa hangin may lubs ang anomang gau.
haugin, Ang naquiqnita JSl rgano, el piano.
nang mata, ay bago,i, Timplahi ang rgano^
ualaog bacas catauan na ang pao. Metales. Di-
sucat mahip nang ca malisay ug guint; p-
m&y . Fant^ tico. lac; etc.
Afable, adj, Banyad na Afinidad./. Pagaanac na
loob. gling ea pagbabalai;
Afamado, da. ar/; Bantog paghihipag, pagaanac
Afn. *n. Pagfcusumquit. sa biuyag at sa cum-
Pgod. pil J
Afanarle, a y r, Magsu Afirmar, a Magpatutoo.
mquit; magpacapagal. - Sohre- algo. Toon,
Afear, Hmlay.
a. Afliccin. /. Pighat; ga-
Afectuoso, sa. adj. Ma- limhim; dalamhati. De
ibiguin. ver otro. Hainbal.
Afeitarse, a. y r, Mag- Aflojar, a. Magluag; la-
hit. La mujer con alba ma bay; humir -La ca-
yalde. Magppol lentura. Gaisao. ~ El vien*
Afeite. Pagpapagand
711. to la lluvia. Humpay;
Aferrar, a., w. y r, Maug- amantes.
huac. Tumiclop nang Afluencia. /. Casaganaan
layag bandil. nang maoga aic pag-
Afianzar, a. Magbigay ca- sasaysay.
tibayan. Afluente, adj. Sagan sa
Aficin, f. (Metida en lo casaysyan, sa uic.
interior). Pagcauili; pag- Aforrar, a. Susunn sa
eint; guilio; liyag. caballean ang damit;
 AG 19 AG
na tiaatah; aporrohn; ipagcamit nang anomang
eapna. binabangad.

Aforro, m. Sapin; suson. Ageno, na. adj. Sa iba-iba;

Afortunado, da. adj. Ma- hind acm; hindi bgay.
plad Agilidad. /
Lice; calic-
Afortunar, a. Bigyang sihan.
capalaraa aug siooman. Aglomerar, a. Magbonton
Afrecho, w. Darac; ip. /gobiado. m Nabibigatn;
Afrenta./. Pagmura ca- nahibirapan.
murahan. .
Agona./. Hingal; pgbi-
Afrentar. /. Murahin. hingfl
Afuera, adj. Sa labas; sa Agonizar, a. Tumolong
malayo. Del pueblo. sa mamaraatay. Maghi-
Sa labs nang bayao; ngal. - Por falta de res-
loal piracin, Singap.
Agacharse, r. Yumoc; siji- Agorar, Manghul; umi-
a.

mcot; sumucab. ;'

lao sa pamamag-itan Dg
Agalla. / Haang. manga anito.
Agareno, na. adj. Moho- Agostar, Matuy at
a.

mttano madarang nang mala-

Agrico, m. Cabut. quing init ang manga
Agarrar, a. y r. Humuac; pananim, dam at ma-
BUQiUDgab; cuit. nga bulaclac
Agarrarse, r. MaDgpit. Agosto, m. Icaualong buan
Para no caer. Cumpit, nang tan.
Agarrotar, a. Magbidbid Agotar, a Maubos na ua-
naag basta /pald. laog mtira.
Agasajar; . Magalay sa Agotarse, r. (La /tiente).
panaohin. Tumagae; managas.
Agavillar, a. Magbucod Agraciado, m, Calugod-
nang tigcacapangcong lugod; ang pinagca-
baja. caloobaD; pinagbiya-
Agenciar, a. Humanap yaan.
nang paraan na sucat Agraciar, a. Gumau ng


AG 20 AG
icalulugod; gumauA Dg seecha en la alquitara
calugod-lugod. para templar l calor.
Agradan a Magbigay tu; Tbag. Salada, Ma-
magbigay lugod. lat. Salada pasada
Agradecer, a Magpaquita por arena para hacer
nang pagquilala nang sal. Tsic; togn. jSfa-
tang na loob. Psala- nih Hnauan. Que se
mat hace fn el medio del rio.
Agrandar, a. Maglaqu; Tngad.
magpalaqu. Aguacero, w. Ulan. Be-
Agrandarse, r. Luma- do. Taguietis.
qu. ha rotura Lu- Aguacil, m. Agucil nang
mala bilango.
Agravar, a. Magpabigat; Aguador, m. Magtutu-
magpalaqu. big; taga-tangad; mang-
Agraviar* a. Umap; iiguib.
umimb. Agua manil. m. Hnauan.
Agregar, a, Magdagdag; Aguanoso, sa. adj. Mat-
magulol. big; tubigan.
Agresor, ra. s. Ang bu- Aguantar, a. Magbat;
mbag; nacasgat magdlit.
natay. Aguar, a. (El vino la
Agrjcultor, ra. s. Magsa- tuba). Mghalo nang t-
Bac. big sa lac, tuba, etc,
Agrimensor, m. Manun- Magtubig sa lac.
cat Dang lupa. Aguardar, Magantay; a.
Agrio, ia. ad^. Asim; ma- magantabay; patno-
sim. bay Al
.
husped.
Agua. /. Tbig Dulce. Abang; antay.La caza
Matabang. Tibia, Ma- detrs de la red. Ta-
lahining ; malacuc .
liba.
Qm 'pasa d la cementera Agudeza./ Catalsan; ca-
por canal. Pa tbig. tulisan; at cataliman ng
Salobre. Tabsing, Que \
balang na.
 i
AG 21 AH
Agudo, a, adj. Mtalas. Ahijado, da. m. y / Ina-
Aguijada. /. Aijada Pa- anac.
nuldoc na may tulis sa Ahijar, a. Anaqun. Para-
manga bacang paohila. hing anc na tnay.
Aguijn, m. Tib) na pa- Ahinco, m. Pagpipilit;
rang carayom na pang- pag-iibig pagpapaca-
Bguid ng mga hayop. Bpag sa paggau
Aguja./. (Be coser), Cara- pghanap nang anomang
yom. En que est de- bgay.
vanado el hilo para ir Ahitar, a. y r, Magca-
tejiendo con l. Sicuan. sucal ang sicmur. Hi-
De marear. Paraluman; laban.
etc. Ahito, ta. adj. May dina^
Agujerar, agujerear, a. ramdam na hind natu-
Bumutasrv;- El vientre del nao sa sicmur. Ang
animal, Busbusin. hindi vuixxxidiO. Indiges-
Agujero, m. Batas. J/^ tin,
las tablas caas del
o Ahogado, a. adj, Masiquip;
suelo de la casa. Silat. hind aliualas; ualang si-
Donde puede acechar,
se moy nang hangin. Na-
Sjlipn. De caa b ta- lunod.
lla, Busbos. jEw va'^o, Ahogar, a. Msamid
b loza. Taguban. jEi For no poder resollar
a ropa, Pnit. El que Mains; balingangairi;
hace b vende agujas. sacaln. jEW el agua. L
Magcacarayom. norin.
Agujeta./. Sintas na pang- Ahogarse, r, Malnod.
higpit nang salaual, cha- Con comida^ bebida^
leco, etc. humo, etc. Msamid.
Agusanarse, r. Tumub) Por no poder resollar.
ang manga ood. Mains.
Aguzar, a, Magtulis; bu- Ahorcarse, a. y r. Mag-
mayap. bigt
Ah. adv. Diyan. Ahorquillar, a. Tucuran

AJ 22 AL
ang maDga sangng hi- Ajofaina./ Aljojaina. H-
tic nang bunga at nang auan.
di mabangal. Ajonjol, m. Ling.
Ahorrar, a. Magtipid; mag Ajuar, m. Ang lahat nang
armohanan. manga casangcapan sa
Ahoyan a, Humcay, loob nang bhay, Li- m

Ahuecan a. Magguang mang bhay.

Ahumar, a mas.-P(95- Ajuiciar, n. Magcabait;
cado. Magtap. magcasip.
Ahuyentar, Magpaalis.
a. Ajustar. a y n Magcol;
O desechar, Inac. iocol; itapat ang ano*
Aijada. /. Pangalis nang mang bgay. Mal las
lupa sa arare. tablas, Auaug.
Encajan-
Airarse, r. Maglit. do, Lapat; agpang.
Aire. m. Hangin, Ala. / (De las aves in-
Aislar, a. Mag-isa na ua- sectos). Pacpac. Bel
lang calapit cartig. tejado. Pamacmac; su-
Maguing pulo, malibid lambi; palantiean; lan-
nang tubig. Por mal tican.
tiempo, Mabimbing. Alabanza, f Puri; pagpu-
Ajar. m. Lupi^ogitamnan puri.
nang buang. -Zgfo en- Alabar, a. Magpuri.
y r
tre las manos. Coyomos; ll^\2iQ. Jactndose de no-
comosin. Algo como ro- ble. Magbansag.
pa. Yocs. Alabardero.m Sundalong
Ajedrez, m. Lar sa dama- nananandata nang sibat
han tablero. na maraming talim.
Ajedrezado, a. adj Pa- Alabastro, m. Batong ma-
rang tablero. put.
Ajengibre. m. Luya. Alacrn, m. Atangatang;
Ajeno, na. adj. Sa iba. anaclang.
Malayo. Hind bgay. A la larga, pre. Ayon; sa
Ajo. m. Bauang (isang mala} 6.
butil). Alainbigar. a. Maglac.
 AL 23 AL
Alambique, m Alacn. lbasan nang manga
Alambre, m. Tangsong dutn.
pula; cuad. Albal m Cantero ea pag-
Alancear, a. Manibal; ma- gaua ng bhay na bato.
nulag; manandos Albar. adj. Nammuti
Alaparrt A una. pre Ha- mamut-muti
lap; Babay. Albarca. /. Paragatos; ba-
Alarde, m. Paranglan; quia
pagmamalaqu. Albarrana. /. (Esp. de
Alargar, a Habaan; dag- Bcong.
cebolla).
dagn; tustusa. Albayalde. m. Afeite),
Alargarse, r. (Uno). Lu Ppol.
mayae. jE^/ tiempo, Hu Albear. n Mamuti.
mabi; lumapa. Albedrio. m. Ang capang-
Alarido, m Sigao; iyac yarihan nang loob na
na caharabal-hambal. macapamili nang balang
Dd perro. Hagolhol ng ibiguin
BO Albeitar. m. Mangaga-
Alarife, m Maestro sa; mot nang manga hyop,
paggaua nang bhay Alberca. / Tanque.
ua bato Albergar, a. Manuluyan.
Alarma, m Halap; hogyat Albergue, m. Pnaluya-
hdyat sa paghandu- nan. f
long sa caauay. Albndiga./. Almndigas.
Alavanco, m. Lavanco. Alborear, n. Magbu-
Baliuis; bibi cang liunag.
Alba. Liuayuay. Ti-
/. Alborotar, a Lumiglig;
nicang maputi. maliglig
Albacea. m. Tag tupad Alborotarse, r, Magbulae.
nang manga bilin sa tes Alboroto, m. Liglig.
tamento. Alborozo, m, Gali
Albahaca. /. Solasi Sil Albricias. /. Paragala.
vestre.Loco loco. Albur, m. Sa sugal na
Albaal. m. Alulod na monte. Albor.

AL 24 AL
Albura. / Caputian. Claro Alcaparra./. Fu nang
puti nang itlog. alcaparra
Albures, m. Lardea baraja. Alegar ron. m. Bunga
Alcabala. /. Alcabala. nang alcaparras.
Alcahuete, ta. m, y /. Alcatraz, m. (Ave.) P-
Mapaghatid dumpit gala.
Alcahuetear, a. y /^. Mag Alcayata. / Escarpia.
batid dumpit; magal- Pacong sabitn nang
cagete. anomn
Alcahuetera. /. Pagha- Alczar, m Cuta; bbay
batid dumpit. na matibay. Palacio.
Alcaide, m. Alcaide. Alce. m. Ang binubuhat
Alcalde, m Juez; Hocom. sa baraja cun mabalaea
Alcalda. /. Catungculan na.
nang Hocom ang nasa- Alcoba / Silid na tu-
sacupan. lagn.
Alcance, m. Pagabot; Alcurnia, jf. Casambabay;
paghbol;^ ang na-aabot camag-nac.
inabot. Alcusa. /. Sisidlan nang
Alcanca. / Alcanca. lana langls; toytoy.
Alcanfor, m. Gamot. Al- Aldaba, f. Aldaba; cling.
canfor. Aldea. /. Pooe; nayon;
Alcanzar, a. ( otro). Dat- bayan-bayanang munt.
nan; abutan; habulin. Aldeano/tia. adj. Ang na-
Alargando el bra^o. uucoL nnanahn sa
Urnabot; dmucuang; aldea.
gumauad. Por come- I Alegar, a. (Razones b de-
guir, Magcamit. Por recho ) Tomotol; ma-
saber b entender Ma- nga touirao; magtangol.
abot O ser suficiente, Alegato, m. Totol pa-
Umabot. cierta dis- ngangtran na nasu-
tancia. Dumating; su sulat.
nipit.~-4 todos. Lu^ Alegora. /; Talinbag.
magnap. Alegar, a, Magbigay


AL 25 AL
tona atligaya; magpa- Alfabeto, m. Ang pagea*
Bay; magpagand. baybay pagcacesunod-
Alegrarse, r. MatouA; ma^ sunod nang manga letra
ligaya; magsay. --Mu mua 8a A hangang Z.
chos. Glac. Alfange. m (Cuchillan
Alegre, adj. Natotoua; na- espada ancha), Tabac;
liligaya; masay; magan campilan; talibong.
d. - Noticia. Magaads^ng Alfarero, m
Mangagau
balita nang manga sisidlang
Alegra. / Tu; lugod; lupa, manga piln, oya,
ligaya; eay; gar. paso, etc.
Alejar, a. y r. Lumay; Alfeique* m. Balicuchang
humiualay. sady. De cuerpo com-
Aleluya. /. Catouaan. plexin Mani-
delicada.
Alenguar. a. Mangsap. p8 mahinang panga-
Alentar* n. Huming; ngatauan.
manhinpang. Alfereca. /; Ngalan nang
Alero, m. Balisbisan nang saquit.
bubungao. Alfrez, m Ang may da-
Alerta. Tuag na pang-
/*. lang bandila sa catipu-
guising nang manga bao- nan nang mga sundalo.
tay nang di sila mali- Alfiler, m. Aspil.
ngat. Macaling; ma- Alfiletero, m Ang bum-
ingat bong na muating na ta-
Alertar, a. Magingat. guan nang caray om.
Aleta. /. (De los peces). Alforja. /. (Talega). Su-
Palaypay nang manga pot na 88dlan ng baon.
isda; calapay; palicpic. Alforza. /. Cpit
Aletear, n Iamagacpac. Algalia. /. (Gato). Mu-
Aleve, adj. Prfido. Ma- sang. O que
sustancia
pagupasal; ecaban; bu- se extrae de L Diris, pan-
hong na loob sol na panghango nang
Alevosa. /. Caupasalaan; ihi sa pantog nang dL
casucaban. maih


AL 26 AL
Algaraba / Ingay; ca- hagui nang isang bo.
ingayan. Aliento, m, Hining.
Algazara. /. Sgauan; h- Aligar, a. y r. Magcauing;
yauaa. maghal '

lgebra, f. Arteng nag- Aligerar, a. Gaanan; dali-

tutur6 ng mga cuenta. daliin.

Algo, pre Mabuti ea ualfi; Alijar, a. Ihualay ang
balag na; anoman; ca- blac sa caniyang but.
munti; munti. Alimentar, a. y r Mag-
Algodn, m. Blac -Hi- pacain; magbigay nang
lado. Smlid icabubuhay, etc
Alguacil, m. Bilang; Alinear, a leaghit.
aguacil. Alinearse, r. Sumaghit
Alguna cosa. Balang na. Alinstante. Tambing; ali-
Algn dia. adv, Balang pal
arao. Aliar, a Pagyanianin;
Alguno^ na. ^^7 Snoman i-any.
Alhaja, f Alhajas b me- Alio, m. Pagyayatnan;
nesteres, Saiicap Z)e la ayos.
easa^ aperos aparejos. Alisar, a. Linisin. Ras-
Casangepan. pando, Isisn. Alguna
Alhajar, a, P&mutihan caa, Yasyasn.
nang (alhajas) alabas > Alistar, a, y r. Iliet; hu-
Alianza. ,/' Pagcacapisan. manda
Aliarse, f. Maglgorb; Aliviar, a, (La carga). Ga-
maglquip; magtagop. anan, -j&7 enfermo, Gu-
Alias, adv. Sa ibaug nga- miihaua
lan; bansag; iit. Aliviarse, r. [El fatigado).
Alicado, adj, Laylay ^Maghimanman; naiagpa*
sayad ang pacpac. Nang- hingrt.
hin; yumayat; naghirap Alivio, m
Guinbaua; gali.
ang bhay. Aljaba. / Calaycay.- De
Alicates, m, Spit. caa, Salungan nang pa-
Alcuota, adj. Isng ba- las.

-,i--^


AL 27^ AL
Aljibe, m. Tingalan ti- Piea. Pequeas. Ba-
punan nang tbig na siar.
ulan. Aljibe. Almidn, m. Almirol.
Aljofaina, /
Sisidln og Almidonar, Magalmi-
a.
tbig na hnauan. roLEl algodn para
Alma. / Caloloua. -i2a- tejer, Magpangs.
cional, Caloloua nang Almirez, m. Lusong-lusu-
tauo. Irracional. Ca- ngang tangs bato.
loloua nang manga ha- Almismo punto. Capag-
yop. Vejetativo. Ca- caraca capagdaca;
na;
loloua nang manga ca- capagcouan; tambing.
hoy at halaman. Tauo Almi$cle. m. Isang bagay
V. Ig,Nmero de almas. na mabang na quinu-
Bilang nang tauo. Del cuha sa ilalim nang
cuento. Caloloua nang psod nang isang h-
salit, etc., etc. yop.
Almacn, m. Bhay ca- Almofa. /. Sisidln nang
malig na taguan ang tbig na hinauan. Al-
manga calcal. Alma- jofaina.
cn. Almohada./. Onan.
Almacenar, a Itag) sa Almohadilla./. (Enlamu-
almacn. ca para disparar la
Almciga, m, Isang bagay flecha) Broc; unan-
na dagt. Punglaan. unanan.
Almagre, m Lupang ma- Almohaza. Panlinis pa-
pui. ngmot ng catauan nang
Almario, m Armario. Ca- Almohaza.
cabay.
hong may taquip na may Almndiga./ Isang bagay
manga pitacpitac sa na luto. Almndigas.
loob. Almoneda. /. Pagbibiling
Almejas/. Cabibi; halaan; hayag sa marami. Al-
Bolib; tahong; balibir. moneda.
Grandes. Locan. Almorrahs. /. Quilmos;
Almendra. /. (Silvestre). balair.
 ;

AL 28 AL
Almorzada./, (vidj Al- long taba, cebo, dagt,.
muerza langs. Alquitrn.
Almorzar, a. Maglmsal Alrededor, adv. Sa pa*
Almotacn, m. Ang may lbot; sa palbid.
catuDgcolang mamahalk Al revs, w. Baligtad; ta-
tungcol sa manga tim- linar.
, bangan at tacalan. Alta man Lot; calauacan.
Almuerza./. Ang malulu- Altanera. f\ Altivez. Ca-
lan sa dalauang plad pueungn ct)ilaloan
;

cuo pagagapaing ita- cataasan nang lobb.

cong. Altar, m. Dambana. Altar.
Almuerzo, m Angquina- Altea. /. Castuli.
cain sa umaga. Almusal. Alteracin./ Pagcagul;
Alocado, da. adj. May pag-iib.
pagcaolol. Alterar, a. y r. Maliglig,
Alocucin./ Salit; say- Alterarse, r. Mabacl.
say. Altercar, n. Maquitlo;
Aloe, m. Puno nag ac- maquipagtalo.
bar; pabang. Alternacin. /. Pag-iiba-
Alojar, a, y r. Papanulu- iba; pagbabago-bago;
yaoin ang mga sundalo. pagpapalit-palit, pag-
Alojarse, r. Manuluyan halil-halili.
ang manga sundalo. Alternar, a Mag-ib-ib;
Aln. m. Pacpc na uala magbago-bago; mag-
nang bagis at bala- hali-halili.
hibo. ,j
Alteza./ Glang na ibi-
Al punto. Tambing; ca- nibigay sa manga anac
pagcouan; capagdaca. Hari at sa iba pang ma-
Alquilar, a. Magpaupa tatas na caguinoohan.
nang bhay, banca, etc. Cataasan.
umupa. Altibajo, m. Pisong-pi-
Alquiler, m. Caupahan; song; bangin-bangin.
abang. Altivo, va. adj, Pusong;
Alquitrn, m. Magcacaha- palaI6.
'
 AL 29 AM
Alto, ta. adj, Matas; lera- Allanar, a Terreno suelo.

pao. De cuerpo, Mahag- Pantain; patguin /S'w-

uay; matangcad. jetndose alguna ley.

Alturd. /. Cataasan. Be Sumuco sa catpuiran

crue o palma, Lyog; cautosn.
tyog. Allegar, a. y r. Lumpit
Aludir, n Saysayin; ban- ilapit Jl otro. Du-
guitia. mulog. 7na cosa otra.
Alumbran a Mag-ilao: Dais. Algo dla medida.
magtanglao. Taon.
Alumbre, m. Tauas. All, adj, Dian,
Alumno, na.m. y/. Disc- Ama. f. Panginoong ba-
pulo; inaaralan, tinutu- bayi. Poseedora. Pangi-
ruao; alagad. noong may ari. De le-

Aluvin, m. Bah. che SiQ\x&. Que cria

Alzacuello, m. Caellong los nios. Yaya. De
casama nang abito na ; llaves. Catiualang babayi
diaaratnit naug manga sa bhey.
Paring Clrigo. Amable, adj. Caibig-ibig;
Alzamiento, m. Pagbu- mairuguin.
hat; pag-aals; pag- Amaca. ./'. Hamaca; duyan
cacagul nang bayan; Amado, da. m. J\ Iniibig;
panghihimagsic laban sa sinisint.
Hari. ^ Amadrigarse, r. Msigtag.
Alza prima. J\ Pamana; Amaestrar, a. Magtur;
talompana. Alza prima. sumauay.
Alzar, Bumuhat; mag-
a. Amagar, a, {Con el bra^o).
taas.
Las faldas. Lili- Yumamb. Para herir.
mi. El petate. Babli- Yaang.
sin La escalera. Da- Amainar, a. Maglubay.
hit idahic. La5 fah La vela. Maglolon; mag-
das en la cintt4,ra. Is- ligpit nang lyag.
locbit. Amalgaman a. Magtipon:
All, adv, DooQ. magsama-sama.

'"r-^ I J-L.


AM 30 AM
Amamantar, a Magpa- Amasar, a Lamas; camalr,
BU80. camas. Tortillas. Tapay.
Amancillar, a. Dumhn --Estendiendo como pan.
Sactn. Tjpi.
Amanecen n. mumaga; Amatorio, vm.adj Pang-
magbueang liuayuay. paibig; gayama.
Amanojar, a. Tangcasin Ambicin. / Cagutuman
Amante, p. a. Mnininta; pagnanasang mbunyi;
Bumsinta; umiibig. mabantog; mrangal.
Amanzar. a. Paamoin; De riqueea. Gutom sa
amaquin. cay amanan.
Amaarse, a. y r. {A algo). Ambicionar, a. Magoask.
Gani. Ambiente, m. Ang hanging
Amar, a Umibig. Con lumilibot nacalilibid sa
.vehemencia. Sumint,
atin
Amargar, n. Pumait; su- Ambig, m. Pagcain na
maclap marahi canin sa hapon
Amargo, m. Mapait.
nang manga panauobin,,
Amarinar, n. Dumilao;
lalong-lal sa raga pista.
manilao; padilaun.
Ambiguo, gua adj. Vlang
Amarillez. Cadilauan.
/.
tuto.Maramingcahuiugan.
Bel rostro por hinchado,
8a Gramtica ay ang nga-
Pamans
lan nombre na naucoL
Amarillo, lia. adj. Clay
sa dalanang gnerong
guinto; dilao.
masculino at femenino.
Amarra. /. Paua; pang-
mbito, m. Ang lpad
gapus; lbid.
Amarrar, a Gapusin; ta-
capalaran; caluangn.

lian. Bantingr-Por el cabo. Ambos, bas. aij ( am-

Gabit.- Al poste alguno. bos dos) Cpoua.

Ycap Ambulante, adj. Ang tila

Amartillar, a. y r, Balas- guma^alao sa tngin na

basin. Icas aog baril. parang bubay. Tauong
Amas no poder. Laban- gaJ na ualng sadyang
tulot. hantungan saan man:


AM 31 AM
Gagala-gala. Ga-luma- patuad nang Haii sa
lacad na tila toto. labat.
Amedentran a Tacutin. Amo. m. Panginoon. El
Amen* Siya nau; gayou dueo, Ang may ari.
nau. Amodorrarse, r. Magca-
Amenaza*/. Bala. ramdam nang tintauag
Amenazar, a. Pagbalaan; na modorra. Magtulog;
magbal. pagtutulog nang may
Amenidad. / Calugod-lu- saquit.
god tiognan at paquin- Amojonamiento, m Pag-
gan. lalagay ng mga mosn.
Amigo, ga. aQ. Caibigan; Amojonar, a, Magtfty
catoto; calaguy; cala- magban nang manga
guma. /nmo. Casi. moBn sa bangahan ng
JDe corazn que no encu- lupa bquid. Vatanas.
bre nada. Capaba juagan. Amolar, a. Maghas.
Para lo bueno y lo Amoldar, a. Magbub;
malo. Caogoran. De magbolm.
su parecer, Balaua. Jm Amonestar, a. Magpayo;
malam partem. Cluny. umral. proclamar
Amilanar* a. y r Mancot. los casados ordenan-
Amillanar. a, Bilaquin dos. Ituag ang manga
aag pag-aari nang ma- icacasal mag-oorden.
nga dapat uinambag, at Amontonar, a. Magbon-
i-ayong ipamabagui sa ton; magtumpoc.
canila ang ambagan. Amor. m. Pagsint; pag-
Amistad./. Pag-iibigan. ibig.
Amistar, a. y r. Mag-ibi- Amoro, m. Pagliligao.
gan, magbati, at mag- Amoroso, sa.ax// Masin-
csund ang nagcaca- tabin; caibig-ibig.
galit. Amortecer, a, Magbima-
Amito, m. Danit na gamit tay.
sa pagmimisa. Analto. Amotinar, a. Magalz;
Amnista. J\ Ang pagpa- mangbimagsic.


AN 32 AN
Amparar, a, Magcandili; nangyayari aa balang
comamp; magtangc- isang taon.
cal. Defendiendo. Mag- Anlisis. /; Ang pagbu-
tango!; mageangalang. bucod at ang pagpa-
A alguno. Saclolohan. pangcat-pangc^t nang
Ampliar, a. Maghab; anomang bgay sa pag-
maglpad quilaia nang punong pi-
Ampo de la nieve. Ma- naninibayan.
puti sa busilac; parang Analoga, f Pagcacaba-
busilac. g^y; pagcacamuc ha.
Ampplla.'^ /. Pamaman- Isang bahagui nang
io^:Que causa el fue- Gramtica.
go. Lintos. En el cuer- Anarqua. /: Bayang ua-
po. Guham. lang nagpupuno.
Amputar, a. Putlin. Anata. /. Paquinabang sa
Amueblar, a. Magsangcap sang taon.
magayos nang manga Anatoma. Angpagbus-/,

casangcapang ucol sa bs nang manga mdico

pamamhay. nang catauao nang tauo
Amujerado, da. adj Ba- hayop, at nang maqu-
bayinin; binabayi. lala ang pinangagali-
Amuleto, m. Especie de ngan nang saquit.
anting-anting; d p i 1; Anca. /. Ang dacong pui-
gui. tan nang licod nang h-
Anacoreta, m. Ang nag- Ancasan.
yop.
tatahan sa ilang, na ua- Ancianidad. /. Catandaan.
lang gaua cuo di cab- Anciano, na. adj Matanda
nalan at pagpepeai- Ancla, f. Sinipete.
tencia. Ancora. /. Ancla; sauo.
Aade, m. (Ave anfibio). Ancho, cha. adj, Lpad;
Ibong parang baliuis. luang. Como el mar.
Itic. Luac.
Anales. ^Zw, Historia ca- Anchoa, f Isdang halo-
saysayan nang manga baybay.
 .

AN i AN
Attchon m Lpad; luag. Yagp. - Bizarro. Qui-
Anchura. /. Calaparan; quifi Muy^
. inclinado
ulaangQ. Ocd. De pueblo en pue-
Andaderas, f, Ang tila blo. Ngibang bayan,
na guingamit ng
fialacab Dando vueltas. Olic.-r-
manga batng bagong De camaradas, Lagoy.
ibig lumcad. Andador. ~A lo atolondrado. S-
Andador, m Sintsf na pa- ling Por algn rio de
miguil ea bata cabo rabo, buscando
Anda, anda. ve. Hayo; algo. Salogeog. Con la
hamo. cabera de un lado. Qu-
Andamio, wi. Tablado; pa- ling. Muy estirado lo
lapala. Di? la escalera. fanfarrn Piligpig.
Inang hagdn; paina ng Repartiendo algo. Pa-
hagdn. ngayao.
De puntillas.
Andante, m. Tugtog na Tiar. Por cenagal. Ta-
marahaa at banyad ng i^iQdiO, Desatinado, Ban-

msica. g. Por la orilla, Hi-

Andar, n, Lumcad; hu mling. En celos los
macbang. Valdo. Gu gatos. Ngandi. -Z6o-
mala A gatas. Guma rotando por alguna queja
pang. ^ oscuras ten sentimiento. Ling-
tanda. Cumap cap tong En paos meno-
umapaap. J:-^ reba res. Tabayag. De paso
tina Agao. Agobiado corto el caballo, Labay-
Bacuot. Bambolean lbay. A oscuras hur-
dase, Guibang. Desa tando.Cap.
tinado buscando algo Andariego, ga. adj, Ma^
Baling. Flojamente. Go paglacad.
lpay, Esparrancado Andas. /. Andas, fre-
locang; quiuang. Al tro para los muertos. Ga-
rededor buscando algo baong; caland. En que
Halihao. A tientas.
Cap llevan enfermo b muerto.
<ipr" Zangolotendose Langcayan.
 AN 34 AN
Andrajo, m. Olapot; ala ngulo, m Pnulucan.
pot. Angustia. / Hia^gpis.
Andrajoso, sa. adj, Punit- Anhelar, n. Magnas; bu-
puDt, gula gulanit ang miog Dg mahigpit.
damit !
1
Anhelo, m, Nsang ma-
Anegacin. /. Paglubog; higpit.
pagpao. Anidar, n. Gumau nang
Anegarse, r. Lumubog; pgad; mamgad.
umapao; gotos ia em- Anieblar, a Anuhlay\
barcacin . Guua. Maglap; magculim-
Aejo, ja. adj\ Dagdag. lim
Anfibio, bia. adj, Aog nag- Anillar, a Ginau nang
tatahan sa tbig at sa bUDg sinsing.
dalatao. Anillo, m. [Para el dedo).
Anfiboloja. /. [Vo^ am^ Sinsing. Z)e bejuco que
bigu). Uicang rnay da. ponen en las narices de
I

lauaog cahulugaD. I los carabaos y vacas para

Angarillas. /. rag-arag \
sugetarlas. Taguicao.
Ange!. m. Espritu saca- I
De cuchillo. Bitling.
langitan. j
Anima. / Cloloua. B-
Angina. /. Pamamag tas uang can.
ng liig. Animal, m y adj. [Ra-
Angostar, a. QuiptaD; \
cional) Ang tauo. Ir-
sicpan. j
racional. Hyop. Que
Angosto, ta. adj. MasI \
destruye el arroz. Alo-
quip; maquitid. Como
tangy: Que ya puede
calle, puerta. Maqupot. i
ser madre. Inahin. Pe-
Anguila. /. Palos. -- Pe- queos. Go\Bp. Que le
queas, gat. Grandes. empiezan a salir los cuer-
Pabucang binbi. Be nos. Pmoculan.
color de ^^ioleta, Mala- Animar, a. Clolouahan.
banos. Papanghinapangin; pasig-
Angular, adj, May pnu- lahin. Al amortecido de
lucan. pasmo. Liualiu.
 AN 35 AN
Animarse, Maghina-
r. dacong hbagatan nang
pang; maguari-uarL lupa.
nimo, m. Cloloua; t- Ante, m, Sa harap.
pang; hinpang; pang- Anteayer, adv. Camaca-
hihipang. lau
Animosidad. /. Tpang; Antebrazo. Ang luga
capanghasan. nang camay muM sa
Animoso, sa. aej, Bayani; sico hangang puls.
matpang. Antecmara, m Cabaha-
Aniquilar, a. y r. lou sa yan nang pamamhay.
ual; sirain; lipulin. Antecedente, m. Sinson-
Anis. m. Ans. dan.
Aniversario, ria. adj Ang Anteceder, a. Muna.
arao na caganapang Antecesor, ra. m. y /.
isang ta uang pagca Ang na-uuna bina-
matay at iba pa. halinban. Maguglang
Ano. m. Tumbong na pinagmuln.
Anoche, adv, Cagab. j
Antediluviano, na. adj.
Anochecer, n. Gumab; |
Ang manga tauo at iba
magtaquip silim; silim. pa, bago nagunao ang
Anodino, na. adj. Gambt calahatan.
na nacababauas nag Antemano. Pagcaraca,
papauutos pang sa- Antemura!, m, Bcod sa
quit. cuta; bhay; etc.
Anonadar, a. y r. Malpol; Antenoche. Cahapon sa
omonti. gab.
Annimo, moadj. Ualang Anteojo, m
Pangita; sa-
ngalan nang may gau. lamin mata.
sa
Anotar a, Itand mag- Antepasado, da. adj.F-
lagay naug tanda nahong nacaraan na.
Ansia. /. Briisa, nais, Manga magulang na pi-
asam-asam. nangaliugan.
Antagonista, m. Calaban. Antepecho m. Bbahan
Antartico, ca. adj. ng palbabahan.
 AN 3G AN.
Anteponen a. y r, Pa- Antiparras./ Salamin s
uahin; palalom. Ilagay mata.
sa harap ninoman. Antipata. /: Pagcaea-alt
Anterior, ad^. Nauna; si- nang calpoban, anyo,
nsondan. ugali, at caocolan nang
Antes, fve, conj. Una; isa,t, isang tauo, at iba
bago. pa; macatouid, ang
sa
Antesala. /. Descanso ng hindi baga pagcaca-ayo
bhay. na ang isa,t, isa,!, na-
Antes bien. Bagcus. ngag cacalabanan.
Antevspera. /. Ang arao Antpoda, m. Ang manga
na sinusundan ng disp- nananahan sa cabila ni~
ras nang capistahan. tong lupa, na natatapat
Anticipar. ^. y r. luna; sa ating manga pa.
ipagpuna. Antipodrido, da. adj La-
Antidoto, m. Lunas. ban sa pagcabuloc para
Antfona. /. Panalangin nang sgat.
na dinrasal quina- Antojarse, r. Magibig;
canta bago muan ang magnasang mabigpit
pagdarasal ng salmos. nang anoman. La mu-
Antifonal antifonario. jer preada. Maglih.
m. Libro nang manga Antojo, m. N^sang ma-
antfona. bigpit, Lih; '

caibigang
Antfrasis, f. Bgay na ualang tuto.
nauucol sa tintauag na Antropfago, m. Tauong
retrica. cumacain nang capona
Antiguamente. Sa una. tauo.
Antigedad. /. Calaunang Antruejo. Ang tatlong
panahon; catandaan; ca- arao nang lapas car-
unahan. nestolendas, bulingbu-
Antiguo, gua. adj. Lagui. ling.
Laon. Anual, adj. Tapntaon.
Antipara. / Taquip; pa- Anublar, a. Magculimlim
nagosilao. Cancel. ang arao.
 A 37 AP
AfiUdar. a. MagbuhoL Aagaza. /. Seuelo. Pa-
Anulan a Magpaualang ngat.
halaga; palsinsingan. Aejo, adj, Laon.
Anuncian a. Bamabal; Ail. m. Tina; tyom.
magbala Aicos, m. fam. Manga
Ansuelo. m. Tag Para pirapirasong damit, pa-
caimanes. Quina. Pe- pel, babasaguin, etc.

queo. Binuit. Para Ao. m. Taon.

coger pes cadillo. Pami- Aorta, f. Ugat na pina-
tin. caalulod na malaqui na
Aadin a Magolol; mag- ang ngala,i, ma-
artera
dagdag; mdgpalabis. yor sa ioob nang cata-

A lo largo, Magdog- uaa nang tauo, na nag-

iovg Caa corta me- muaaul sa puang na
tiendo una en otra. Mag- dacong caliu ng puso
'
salp. Agradando el na nagcacadalaua, ang
cestopara que quepa mas. isa,i, malaqui, na nag-
Salopilan. Dos corde- hahatid nang dugo sa
les. Magcama; mag- ulo na cumacalat sa
tambal
Algo otra manga sangang maliliit,

cosa, Tabagan. Algo al ang munt na

icalaua,i,
vestido. Magognay. siya namang nanama-
A lo ancho. OgpoQg hagui sa boong cata-
Un hierro otro para uan.
engrosarlo. Tambal.-^ Apacentan a. y r. Bigyan
Pesa Lalo Lo corto. nang dam, sa dalhin
Dagtoag. A la menor damohan, pasabsabin ang
parte^ para igualarlo manga hyop.
Tambahi. 7i/7 tercer hilo Apacibilidad. / Caamu-
dos ya torcidos.. Cat- ang ioob.
loan.Al corral de pes- Apacible, adj. Maamong
ca y al granero. Tim- Ioob.
bao.' A la casa parcial. Apaciguar, a. Payapain.
Sibi. Apagan a. y }\ [El fue-
 AP 38 AP
g). Patayin ang apoy Aparente, adj. Balintunt;
El fuego con agua. Sub- day.
ban. La sed, Uminom Apariencia. / Angtingin
hangang mapaui aog quita sa labas sa
uhao. imbabao nang anoman,
Apalabrar, a, y r. Tumi na nagdaraya sa mata
pan; maquipagyari nang at bait.
sltaan. Aparroquian a Maqui-
Apalean a? Paloin; m- suqui sa pagbibilihan.
malo. Apartado, da. adj. Bucod;
Apalmada* [Mano). Naca- auat; tang; tiualag; lay.
lahad ang palad; nacapa- Apartar, a. Magbucod;
lad ang camay. ^
magtangi. - Los que ri-
Apaan a. [Con la man) en, Payapaiu. De sus
Cunin; damputin nang compaeros, llag; tiua-
camay; maug-umit. lag. Del camino para que
Aparador* m, Taguan. otro pase, Lihis.
Donde ponen platos. Pa- Aparvan a. Ihnay ang
mingalan. Aparador. manga haya sa paggui-
Aparan a. Maghanda guiican.
^^gg^y^^^i magyaman. Apasionar, a, Ihingul;
Con las manos. Sal pauilihin ang loob.
sambot. Apata. f\ Capabayaan;
Aparato, m. Pagchand catamarn; caualan ng
pagcgayac. paquiramdam pandam-
Aparecer, n, y r. [Algo), dam
Sumipot; lumitao. Aptico, ca. adj, Pabay;
Aparejan a, Maggayac; b^^tugan, ualang paqui-
maglaan; maghanda; mag- ramdam.
sady. Lo necesario para Apatusco, m, Casangca-
fiesta, jornada, etc, Mag- pan.
baon. Apearse, r, [De la ha-
Aparentan a, Magbalin- maca carruage caballo).
,

tuna; magday. Lomongsad; umibis.

 AP 39 P
Apechugar, n. Itlac uang sasaca, gayn din sa
dibdib. ibang oficio.

Apedrear, a Pumucol; Apesadumbrar, a. y r.

bumat. Malumbay; sumcal ang

Apego, m, Pagcuili; pag- loob.
cbuhos pagclapat Apesgar, a. Magtind;
nang loob. magdagan.
Apelar n, Pumicst Urna- Apestar, a Magcaslot;
pelar. magcsaquitan. ar-
Apelmazar, a, y r. Tipiio. rojar mal olor, Bumah.
Apellidar, a, y r. Turi- Corromper, Mabuloc.
ngan; taiiaguin aug ape- Apetecer, a. Magpita.
llido nang siaoman. Apetito, m. Pagpipita;
Apellido, m Piengalauang caibigang cumain.
ngalan; pamagat. Apiadarse, r. Maau.
Apenas, adv, Baliagya; pice, m Dulo; caunti-
boliny; bihir. untiang bahagui; ga du-
Apenscar. (Conlamano) long lisa; mahirap; ma-
Comosin. Gente b ani- liuag magau mang-
mal. LaguinliD;- lagon- yari.

lOD. A Lacad.
pie.
Apndice, m. Dsgdag na Apiado, da. adj. Prang
inihahabol sa mga libro. pi.
Aperar, a. Gumau nang Apiar, a y r. Magbong-
carita, cariton, etc., na ton.
gamit sa manga pagha- Apio. m. Quinsay.
hacot sa manga buqui- Apisonar, a, Bayuhin ang
rin. lupa
Apercibir, a Ma^laan Aplacar, a (La llama del

parejarse. Qumayac; fuego). Humup. jK/

ipabyag; ipag)auna; enojo Lumubay; mag-
magbal. hinay.
A los reidos.
Apero, tn. Manga cfisang- Payapain,--J viento.

capfcng eailangan i?^ pag Huminay.



AP 40 AP
Aplanan a. Pataguin; S. Juan nang manga ip-
pantayin. ~ Un edificio. nahayag nang Pangi-
magoho. noon Dios sa caniya
Aplanchado, m. Pinirinsa. Apocar, a. Untian ang bi-
Aplanchar, a. Mamirinsa. laqg liitan ang laqui.
Aplastar, a. Tipiin; sirain Apocarse, r. Magpaca-
aog yar na; pisaio. baba; magpacaunti
Aplaudir a. Ipagsaya at Apodar, a. Mangiit; mag-
ipagcatoua. bansag.
Aplayar, n (El rio). Ma- Apoderado, da. adj. May
maeig ang tubig sa ilog. capangyarihan. Apode-
Aplazar, a. Convocar. rado.
Tauagui. Apoderarse, r. (De algo).

Aplicar, a. Ilagay; itpal Caniyahin. De algo^

ang anomang gamot. como el veneno en el euer-
odo. Maquinyig. O JO TomalanD
imputar. Magbintang. Apodo, m li^t; bansag
Algo oir cosa Ihin- Apolinar, a. (La ropa).
guil. V. A fulano
g. le Sirain nang tanga ang
aplic su padre al estu- damit.
dio, y Sutano la mi- Apomasar. a Bugain.
licia. Si cuan ay inihin Aporcar, a. (Hortalisas).
guil nang caniyang ama Magbayubo,
sa pagaaral, at si cuan Aporrar, n. Maumid na di
ay sa pagsusundao. macapapgusap.
Algo para ver si es bas- Aporreado, m. Mogmog.
tante. Iscat; isboc. Aporrear, a. y r. Mogmo-
Cosas calientes. Dara- moguin; omoguin.
ngin. Aportar, n. (El navio).
Apocado, da. adj. Mang- Dumoong. llevar.

mang; hunghang. Dalhin.

Apocalipsi. m. a Apoca- Aposento, m. Siiid.
lipsi. Ang librong ein- posada. Panoloy anan.
lat nang Evangelistang Aposesionar, a. y r. Ha-
 AP 41 AP
gay sa posesin. Ipose- halagaban; pagmamabal.
sion Aprehender, a. Hulihin.
Apostar, a. Magpustahan; Imaginar. Himanma-
pumust nin.
Apostasia. ,/. Pagtalcod Aprehensivo, va. adj.
sa pagcacristiano, sa Matacutin.
paQanampalataya. Apremiar, a Pilitio; big-
Apstata, m Ang turna pitan.
licod tumalalicod sa Aprender, a. Magral.
pagcacristiano Aprendiz, za. m. y /. Ang
Apostema. /; Postema nagaaral laog oficio ,

.Bag. , ,.
banapbhay.
Apostemarse, a. y r. Mag- Aprensar, a. Ipitin im-
nacaac. ptin sa prinsa bapitan.
Apstol, m. Inutusang Apresar, a.Dumguitang
m angatauan pinapanga-
;
limbae; sumagpang ang
tauao; quinatauan. Ala- buaya.
gad at cahalili ni Jesu- Aprestar, a y r. Mag-
cristo. Apstol. banda; maglaan nang
Apostolado, m. Catung- caiangan.
culan capisanan nang Apresurado, da. adj Da-
mga Santos Apstoles. losdalos. En el obrar.
Apostlico, ca, adj. Ang Tulingag.
naoocol sa mga Apsto- Apresurar, a, y /. Mag-
les sa Papa bigl; magdali-dali dali-
Apoyar, a. Tumlong. daliin.
Sumandal. Apretadero, m Pangbig-
Apoyarse, r. Patlong; pit; babag.
manghuac. Apretado, da. adj. Masi-
Apoyo, w. Tlong; tung- quip; maliigpit.
cod; tcod. Apretador, ra. adj. Pang-
Apreciar, a. Maghalag; bigpit; mangbibigpit.
mahalin. '
Apretar, a. y r. Irapi-
Aprecio, m Halaga; ca- tin. io qm se ata. Hig-
 AP 42 AQ
pitin Como prensa. Aproximar, a. y r. Lum^
Ipitin.~(7ow la mano. pit; duiDulog.
Pisil; "pl'm, Hacia aha- Aptitud. Cabaitan na
/.
jo con a mano, Diin. nauucol bag sa du-
Gon el puo Quimis. nong at calgayan na
A otro el pe^^cue^o con las scat icapamahal nang
manos. Sacalin. El en- isang cargo catungcu-
tretejido . Salealin .
En- lan.
rollando, Pitisin. Para Apto, ta. adj. May caya.
(jue quepa mas. Paicpi- Apuesta. /. Pust; pas-
quin,
Una cosa coii taban.
otra. Pangcolin. Con Apuntalar, a Magtcod.
pisn, Bayuhin. La Magshay. a vela
gente una con otra. Sic- otra cosa que se eleva.
bc La cabeza. Balo- SodoDg.
clin. Apuntar, a Tudlain; pa-
Apriesa, adj, O aprisa. tabin; sumpat. Itaud;'
Madali; big^a ;
ilist
Apriscar, a, y r. Tipuuin Apunte, m. Tbndaan; lis-

ang manga byop sa taban. Pasta.

hapunan cural. Apuar, a Quinsng
Aprisionar, a. Ibilang. bigpitin nang camay.
Aprobar, a. Magalingin. Apuar y apuetear, a.
Aprontar, Tambiog
a. y r. Manantoc; mandagoc.
cagyat maghand Apurar, a Dumalsay;
Apropiar, a y r Caniya- dalisayin; asieaing dali-
hin; sarilinin; ariin. Iba- sayin aug
eatotobanan
gay; i-ayos ang dapat ng balang na, para nang
mcapit macm isang salit, balita, ca-
Aprovechar, n. Maquina- balaanan. Maabos ma-
bang; paquinabangan. tay. /
De algo, Magtam A qu? Ano? ano,t, ay at?
De la ocasin, Magsa- Aquel, lia, lio. pro.
mantal. Yan.
 .

AR 43 AR
Aquende, adv. Dapit dni Grande Gamba-gamb
dapit dito. candeiero colg tinte.
Aquerenciarse* r Muili Araas.
sa aaiiiaqg lugar Araar, a. y r. Camutin;
nayon. galamusin.
Aqueso, sa. adj, lyan. Arao, m Colamos; ga-
Aqu, adv, Dini; dito. los.
Aquietar, a. y r, Pata- Arar, a Maga raro.
himiquin; patahanin. Arbitrador. m, Jue^ ar-
Aquilatar, a y r. Uriin bitro. Manghehtol na
at nang matant cun halal ng nangag-uusap na
gaanp aug cataasan siyang humtol sa sap
cababaan nang uri nang nila.
guint. Arbitrar, a. Humtol na
Aquiln, m, Hangiog hi- parang Juez arbitro.
lagk. Arbitrariedad. /. Caga-
Ara. y. Altar. Batong ta- gauang hind tapat.
lagang natutungcol sa Arbitrio, m. Capangya-
pagmimisa, na pinagla- rihang macagau nang
tag^Qnaug maoga tina- sa sariling ealooban. Pa-
tauag na Corporales, raan. Hatol nang Juez
Arado, m Araro. arbitro.
Arador. a^;\ Tungao. D^ Arbitrios, m. Ambag
la sarna. Cgao. pagaari nang ealaha-
Arancel, m Listang^ iti- tan na pinagmumulan
nacd nang manga may nang guinugugol sa pag-
capangyariban nang ma- yayaman nang pamam-
nga halaga nang ma- yan
nga derechos bil na rbol, m. Choy.' Pra
dapat tangapin sa ma- hacer macetes. Baliba-
nga bagay-bagay. go. Conocido con este
Aranzada. ./: Scat nng nombre: Baaba.
lupa. Bueno para banca. Ba-
Araa. /. Gagamb. tocalin. Con cuyas hojas
 AJ^' 44 AR
Uen dBy-fegro, y de pi- ua. Mangaarcong su-
onef^ comestibles. Ta- nodsunod, para sa manga
lisay. Cargado de fru- tulay na bato at manga
ta. Hitic-rA^i llamado. Simbahan.
Ti\o.De que hacen Arcaduz, m Allod.
carbn. Apiapi; baca- Arcngel, m Espritung;
uan. Duros. Bicol; mapapalad sa Langit.
mulauin; guijo. Nom Arcano, Lihim na
J/rados. Calompang; ca- may halaga
lompt; etc., etc , etc Arcediano, m Cannigo.
Sin udo. Lolos; malaas. Arco. m. Isang bahagui
De cualquier embarca- ng cabilugan. De jlecha.
cin. Panglalayan. Arbo- Bsog.-~Z)e caa Balan-
Hilo cuyas hojas emborra- toc. ~
Iris. Bahagharl.
chan el dalag. Tubang Celeste 6 terrestre. Ba-
dalag. langao
Arbolar, a. Enarbolar. Archivar, a. Itago isim-
Magtayo magbaDgon pan sa archivo.
nang bandila, pagpapa- Archivero." m. Ang nag-
layag albor nang alin iingat nang archivo
mang sasacyan at iba j
Archivo, m Taguan sim-
pang ganganito panan nang manga pa~
Arbolario, ra. m y ./. peles casulatan.
Mangmang na tauo Arder, n. Magi ab; mag>
botnico Ang manga lab; magningas.
marunong tuogcol sa ma- I Ardid, m. Lalang; banta.
nga cahoy at dam. |
Ardiente, adj. May lab
Arboleda. /. Cacahuyan. i
malab.
Arbusto, m. Punong ca- Ardor, m, Init; lab; i-
hoy na talagang muni. ngas. Catapangan; casig>
Arca. /; Cabang malaqui lahan. Nasa.
Arcabuz, rn. Astingal; al< Arduo, dua. adj. Mahi-
cabuz. rap; maliuag gauin
Arcada*/ Alibadbad; dog- roangyari.
 AR 45 AR
Arena. / Buhangin. Arlequn, m. Bobo sa
Arenal, m, Cbuhanginan. comeda.
Arenga /. Salit sa harap Arma.
/. SandatA. Ar-
nang catippnaQ sa ha- palatandaan nang
mas,
rap tiang ieaog guinooDg manga mahal tadft
cagalanggaiang. Hic- nang camhalan.
yat. Armada./. Ang catipunan
Arenque* m. Isang bgay ng mga daong ng Harl.
na isdang tamban na Armar, a y r. Sancapan
malaquMaqui sa cau- nang paarma-
sandat;
galian. san; mayos; manyo*
Argamasa./' Ang Dagca- Lazos. Umang mag-
cahalog btihangin at umang nang silo.

pog. Armarse, r. Magbaluti;

Argolla. /. Singsing na magarmas manan-
malaquing bacal tan- data.
b6. Armario, m. {vid) Apa-
Argir, n. Maquipagtu- rador
tlan; taltlan; magpa- Armazn, m. {De la tela
quitang gilas; du- para tejer). Tandayan
nong. De caas modo de
Aridez../'. Catuyoan nang mesa. Sancayo. Sobre
lupa at iba pa. que se entiende el {ca-
Arillos, m. {De mugercs). ray^g 6) toldo de la ban-
Hicao; panainga. ca. Palcarangan. De
Arista, f. Sungot nang caas para pescar. Ba-
palay; trigo; etc. natao; baclad.
Aritmtica, y. Libro, Armero, m. Maogagaua
arteng nagtutur nang nang armas sandata.
pagbilang pagcuenta. Salangan nang armas.
Aritmtico, ca. adj. Ang Armona. /. Pagcac-
na-uucol sa aritmtica. sund, pagcacayos at
Ang marQong nang pagcacaacm nang ma-
aritmtica. nga bgay.


AR 46 AR
Aroma. /. Bulaclac nang Arrancar, a. y r. Bonotinj
aromo. Bgay na ma- bonlotin. Be Bua- raiz.
bang. guin. Yervecillas. Ga-
Aromtico* a^j. Mabang. mo.
Cabellos, Sabo-
Aromo, m. Cahoy na ang not. Algo por fucrea
ngalan nang bulaclac ay del viento. Bual.
aroma., Arrasar, a. Patguin; si-
Arpa. /; leang bagay na rain; iguib; ilapag sa
tintugtog, Alp. lupa. Gubatin.
Arpn, m. Salapang. Arrastrado, da. adj. Ham-
Arqueado, da.adj. Hubog. pas-lupa
Arquear, a. Hubuguin; Arrastrar, a y r. Calad-
hutuquin humbog; cari n. Daganas. La
humtoc. ropa Sangyad. Fal-'
Arquitecto, m. Ang nag- das largas, Syad.
aral marunoug nang Arrear, a. Aguijar. Ita-
arquitectura. boy; i-aboy.
Arquitectura. /. Arte ng Arrebanar, a. Tipunin at
paggau nang bhay na ligpitiug lahat.
bato, Simbahan, etc. Arrebatar, a. Agauin, lab-
Arrabal, m Nyon. nutin. ^Z vuelo. D-
Arracada. /. Hicao. guit. Acelar admente el

Arraigadas. /; Hagdang caimn. Sbad.

lubid sa mga sasaquian. Arrebatarse, r. Maglit.
Arraigado, da. adj: May Arrebol, m (Bel cielo).
manga ugat na pana- Pula nang Langit.
nim. May pagaaring Arrebujar, a. (Algo), Co-
lupa. musi; balutin.
Arraigar, m Magugat. Arrebujarse, r. Magblot
Maqui-panahan sa alin nang cmot sa hihigan.
mang lugar, macapag- Arreciar, n, (El viento). ,

lulup doon. Bumilis ang hangin. Z^^

Arralar, n. Balear. Da- calentura. Lumubh^i; lu-
lngan. macas ang lagnat.
 R 47 AR
Arreciarse, r. Lumacae; cargo algo para des-
magbagong lacas. camar. Sancayo. La
Arrecife, m. Lansangang escalera cosa ^semejante.
binat. Batong malala- Sandig. J^^fo con la ma-
qui sa tabiog dagat. no. Taboy.
Arredrar, a. y r. Pauru- Arrimarse, r. Manghuac;
ngin; pabaliquin. Pahi- campit; maquilquip
icalaQ. maquilgom.
Arredrarse, r. Magbalic; Arrimo, m Tungcod na
humiualay. pinanghabauacan. -O pro-
Arremangar, a. Maglilis. teccin TloDg; ampn;
Arremeter, a. Dumalu- sacilo.
song. Con furia, Han- Arrinconar, a Ilagay ang
duloug; lsob. balang na sa suloc; isa-
Arrendar, a. Magpabuis sloc.
bumuis. Al caballo. Arrinconarse, r. Lumig-
Talian nang renda. pit; tumag umlag sa
Arrepentirse, r. Magsisi. paquiquipagalam sa iba.
Arrestar, a Ibilang. Arrobamiento, m. xta-
Arriar, a. Banderas ve sis.
"^
Pagcapatiguil nang
las. Magbab nang ban manga sangcap na iqui-
dih\ lyag. naiaramdam nang ca-
Arriba, adv. Itaae; sa taan. O admiracin.
itaas. Pagcmangb pagta-
Arribar, n. Damoong; su- taca.
mpit. Magbagong lacas Arrodilarse* n y r. Lu-
ang cataan. mahod; manicluhod; tu-
Arriesgar, a. y r. Isapa- miclubod.
nganib; sumapanganib. Arrogancia. /. Capang-
Mangabas; magspa hasa; capalaloan.
laran. Arrogante, adj. Palal.,
Arrimar, a. Ilapit; isacdal. valiente. Bayani; bu-
La mano la meji- hay na loob; malacas;
lla. Mangalumbab, La mainam ang ticas. O


AR 48 AR
gallardo Magandang haug may pagcaibig Ha-
any. rapin, labanan ang pa-
Arrogar, a. Umangc; gu- nganib. Mangahas lama*
mag nang ,sa iba. bang maquipagmuc haan
Arrojado, da. adj. Pa- ea caauay.
ngabas. Arroyo, m. Batis; ealoy-
Arrojar, a. y r. leugb; 8oy.
ibalabag; ihaguis; ita- Arroz, m Palay, Lim-
poo; ihlog; ilagpac pio. Bigas. Sin cs^
Palo b caa. Ibalibag cara no Manqueado. Pi-
La lama al contrario. nau.
Cocido moris-
Borlongin. Las olas. queta. Sinaing. Vano.
Itampol Por el suelo. Ip; toliapis. --* Tostado.
Ilagpac. I ola 8, Cascamajado.
Arrojarse, r. Sumugb. Linopac jB^w majado.
De alto ahajo. Duma- jjub. Crecido para
lusdos. De golpe en el trasplantar. Punga; bu-
suelo. Magpatilagpac. lbod. Para brotar ya.
Arrojo, m. Capanghasan. Boticas. Verde tostado
Arrollar, a. y r. Lolonio; y mojado. Pinpig; p-
baluti. Laguinlinin; pig; doman. Cocido y
ipadpad nang hangin tostado . Sinangag. ~ Pas-
tubig. Piyapising mala- mado: Colocatican. Se^
gonlon at magtacbo ang co en la espiga que se
manga caauay. Gu- caen los granos al tocarlo.
lohing guipitin ang c- Tocol.
talo hangang maualang Arrozal, m. Palyan.
isagot Arruar. w. Gumocgoc ang
Arropar, a. y r. Tacban baboy dam.
balutin nang damit. Arruga. /. Conot; suri ng
Maglulo nang tuba. damit. Conot; cobot ng
Arrope, m. Bagcal; gui- balat.
naoc; inyat. Arrugado, da. adj. Co
Arrostrar, n. Magmuc- yompis.


AR 49 AR
Arrugar* a. y r. Cotonin; sa boong catauan na si-
mangobot ang bala^t; ma- yang ipinagtatagal nang
ngoyompis. -^ Las sie- bhay.
nes. Mangonot ang pili- Artesa. /. Batiang lama-
piean. san pinagmamasaban
Arruinar, m. Masir; m- nang tinpay at guia-
guib gamit sa iba pang bgay.
Arrullar, a Ipaghele; Banca
ipaguit; aliuin ang san Artesano, m. Ang nag-
gol. Al nio en los l^ra- ooficio, para nang pla-
2!os, Iliguin. tero, sastre, etc.
Arrullo, m. Hili; al. rtico, ca. adj. Ang da-
Arrumbarse, a y r. Tu- cong hilagaan ng lupa.
mump ang sasacyan sa Articulacin. /. Lar
parrunan. galao nang manga caso-
Arrunflarse, a. y r. Mag- cascan. Paguiuic; pa-
casamasama ang ma ngungsap.
nga barajang magcaca- Articular, a. Maguici.
muc-b. Ilagay islat ang ma-
Arsenal, m. Gagauan ng nga pananong sa manga
manga sasacyan. sacs pagusap.
sa
Arte, m
Carunngan; pa- Artculo, m. Puno; pang-
raan; lalang, sa maca- cat pagcacatangtangi
toud, balang isa nang nang manga sysay sa
manga librong nagtu- manga slat casula-
tur6 nang isa.t, isang tan. Alinman sa ma-
carunungan. nga tanong, sa manga
Artejo, m. Nudillo. Buco pagusap, Isang
scsi sa
nang manga daliri; caso- babagui nang pinanga- ^

casoan. nganlang oracin sa gra-

Artera. /. Ang mga pi- mtica.
nacaalolod na dinadaluy an Artillar, a. Sangcapan
ng dugong nagmumul nang tinatauag na arti-
sa pus6 na nagcacalat llera ang sasacyan.
4
 AS 50 AS
Artillera. /. Arteng pi- salacayang bigl nang
nagaaralan at nagtu- saquit, camtayan, tucs,
tur nang manga pag- pagiisip.
gau paggmit nang
at Asar. a. Magihao. Ca-
manga armas de fuego. marones en tiesto. Hi-
Manga mortero
can, labos, halaboa. ^i^a
at iba pang armas, na metindolo en ceniza.
nauucol sa pagbabaea. Loom.
Cuerpo calahatan ng Asas. adv. Tainga; tatang-
manga sundalong arti- nan.
llero. Ascender, n. Tumaas 6
Artillero, m. Ang mar- mataas; itaas; ipanhic;
nong at nagaral ng arte iyacyat.
nang artillera. Sundalo Ascendiente, m. Ama, 6
sa artillera. nunong pinangalingan.
Arzobispado, m. Cagui- O predominio. Capang-
noohan at camhalan ng yarihang macasupil sa
Arzobispo. Ang eaniyang sariling calooban sa
nasasacupan. iba.
Arzobispo, w. Puno sa Ascenso, m. Pagcaacyat;
lahat niyang nasasacu- pagcataas nang cagui-
pan. noohan catungculan.
Asa. /. Bitbitan. JDe cn- Asctico, ca. adj. Naui-
taro. Tainga. uiling tnay sa ganap
Asado, m. Inihao. na cabanalan.
Asador, m. Ihauan. Asco. m. Piri; suclam.
Asadura. /. Bitbit ma- JDe cosa sucia, Lupit.
nga laman sa loob nang Por la aprehensin que
catauan nang hyop. le ha de hacer mal la
Asaltar, a. Lumoob comida. amiami.
sumalcay nang bigla Ascur. /. Bag.
sa alinmang cuta, mang- Asear, a. Pagyamanin;
hrang, manulisan sa pamutiban pagandabin
;

manga daan. Datnan linisin.

 AS 51 AS
Asechanza. /. Dyang many. Una cosa
mang nag caauay. sobre otras. Ibtay; it-
bat cad. JEl ave en el rbol.
Asechar, a. Magmang Dumap. Ul
codo po-
nang day. niendo la mano de baja
Asegurar, a. Tibayan. de la barba. Mangalum-
TaliaD; culuaging maga- bab
ling; ibilang. Patutu- Asentarse, r. Maup; lu-
hanan. Sioupin. Hadla- micm; lumucloc Cru-
ngan aog lahat nang zadas las piernas: Mana-
icapapahmac nang ca- B\\. Lo que est revuelto.
tauan; pamamyan at MagtQing.
pagaari. Maglagay nang Asentir, n. Convenir. Mag-
sangl at easulatan na cisa; magcayon nang
icatitibay nang ano- tungo nang loob s
mang cargo, trato pasiya.
calacaK Siguruhin; isi- Asentista, m. Contratista.
guro. Aog may trato sa Hari
Asemejar, a. Fumara; sa bayan na may ca-
mmuc-b tungculang humnap at
Asemejarse, r. {Dos), To- maghand nang manga
lar; magctulad; camuc- cacanin at iba pang ca-
ha; cauaagis. Malih; ilangan nang ejercito^
ipaglih. presidios, etc.
Asentaderas. /. Nalga. Aseo. mj. Calinisan; linis;
Pigui. - saya. Susi.
Asentadillas, a. [A mu^ Asequible, adj. Ang su-
ger legas) Pagangaba-
. cat camtan tamuhin.
yong sacay babayi. Aserrar^ a. Lgariin.
^ Asentar, a. y r. lup; Aserto, m. Asercin. Pag-
ilicm. Balaquin. Patutu- papatotoo.
banan. Islat ang ano- Asertorio, m [Juramento
man at ng may pagca- asertorio). Panunump sa
quilalanan, mbagay pagpapatotoo.
 AS 52 AS
Asesinar, a. Maglingo. plantas. Humauac sa
Pumatay. lupa ang manga
ugat
Asesino, m. Magliliog; ng pananim. Cumpit;
ang natay. mangpit. Sin
poder
Asesor, ra. m. y /. Ang salir. Tinga. El nio
sinasangunian nang go- en sus piernas. Quili-
bierno. quin. De los cabellos.
Asertar, a. Apuntar. Tud- Sabnot.
lain; tumudl. Asirse, r. De [obra 6 de
As. adv. Gayn; ganir; palabra). Magchaua-
ganit; para nito. can; magctalo. -Z^fo
Asidero* m. Hauacan; ta- los pies. Mpulupot.
tangnan. De tinajas^ En los agujeros de la
sartn, etc. Pacao. Por red. Mtimb.De la rama
pretesto. Dahidahilang el que cae de alto. Ma-
mapanghahauacan sagor. La red debajo
Asiento, m. Silla. Uupan; del agua Magair.
\oQ\oQdiXx, Que ponen en Asistir, n, Humarap; uma-
las bancas en las casas llay; umasist.
hecho de caas. Ppag. Asma. Kicii. Al co-
/.
De la banca. Bitlag. menzar. Habol.
Ingenere. Ltac. Asmtico, ca. adj. Hcain.
As es. adv. Casi ng; Asociar, a. y r. Sumam;
gayn ng. Ahora me pasam; patlong.
acuerdo. Totoo, Asociarse, r. Maquieam;
Asignar, a Sealar. Tan- maquitlong.
daan. Ihalag. Asolar, a. Gubatin. Con
Asilo, m. Taguan nang guerra. Dumigm
manga maglilingo; mag- Asolarse, r. Tumning
nanacao; etc. ang lac tbig.
Asimilar, m Mamuch; Asolear, a. Ibilad; mag-
maquiuangie; macaparis. paarao.
As que. adv. Gaya,t,. Asomado, da. adj. Semi
Asir. a. Hauacan. Las borracho. Maainibay,


AS 53 AS
Asoman n. Sumuogao; ning. O desear. Mag-
sumipot. jE'Z agua cuando nasa. O pretender. Mag-
cban algn pozo, H- hangad. v. Aspiro
g.
mig.
Como alargando ser gohernadorcillo. Hi-
el cuello. Dmuaghal. nhangad cong cuma-
A la ventana. Dumu^ pitan.
ngao. Asquear, a. y r. Mandiri;
Asombradizo, za. adj, masuclam; dumimrim;
Maguitlahin; gulalaeia. dummal.
Asombrar, a. Liliman; Asqueroso, Ca-
sa. adj.
lumilim. O espantar. M- rumaldmal, maear-
dulit; mguitl; matilihan; rumal; casuclamsuclam
"
mabalaghan. macasusuclam.
Asomo, m. Indicio Tan- -Asta. /. SQgay. De la
dang pinagcacaquilalanan lanza, Tagdan.
nang balang na. Astil, m. Mango. Tag-
Asonancia. /. Pagcaca- dan nang anoman. De
tul. balanza. Varas nang tim-
Asonante, m. Magcatul; bangan.
tula Astilla. /. Ttal. Que
Aspa. f. [De caria). La- estorba al tirar la madera.
bayan. Tinghaff.
Aspar, a. Maglbay. Mag- Astillar, a. Tumtal
parip sa cruz; magbi- magttal.
gay hrap sa loob. Astillero, m. Lugal na
Aspereza. /. Cagalasan; gagauan nang manga
gatol. JDe camino sasacyan; lunas nang sa-

Bacd, Al tacto, Salat. sacyan.

- D^ genio, Bangis. Astro, m. Ang arao; buan;
Al gusto. Saclap. Al bitpin.
oido. Gasaclapan sa di- Astrolabio. m, Isang ba-
gay na casangcapang gui-
Asperges, m Paguiuisic. ngamit nang manga ma-
Aspirar, a. Higtia ang hi- temtico.
 AT 54 AT
Astronoma. /. Ang ca- nime, Tacot.~0 lio. Big-
ruaungang nagsasaysay quis; tangcas. 2)(9 cebo-
nang laqu, ecat at llas. Pusod.
quilos nang manga as- Atadura. /. Tali; panal!;
tros. pagcatali. -r- Del remo.
Astrnomo, m Ang ma- Coliling.
runong nang astrono- Atajar, a O ir por el
ma. atajo. Magbagtas.
Astucia. /. Maa, Lalang; Camino por agua. Ma-
cabihasahan; talas. matas .
A alguno o
Astuto^ ta. adj. Mtalas algo. Abatan; saba-
at bihasa. tin. A otro en el ca-
Asumir, a, y r, Muha nang mino, Harangin. Gomo
ganang caniya; caniya- rio para pescar. Tric;
hin. O elevar. Itaas sa saplad.
camhalan capangya-
at Atajo, m Divisin. Had-
rihan para sa imperio sa lang. De camino. Bag-
pagca Papa. tasan. Por estero. Ba-
Azurcar. a. Magtudling tasan.
Al rededor de
magbusbos. la tierra para que no
Atabal, m. Tambol. salga lo que est en ella.
Atacar, a. y r. {El ves- Pimpin.
tido del cuerpo). lpat Atalaya. /
[Torre). La-
ang damit sa catauan. ngolango; tnauan; ban-
El taco en el fusil. Hig- tayan
pitin ang taco sa baril. Ataque, m. Paglaban.
O acometer. Lumaban, ^anja. Hcay na can-
labanan ang caauay. lungan nang manga
guipitin sa pagmamatouid sndalo cun nagba-
ang ctalo. baca. O accidente.
Atadero, m. Tatalian; pa- Pagcacasaquit nang
nal!; panangcas; pam- h\g\^.-^ disputa. Pag-
bigquis. tatalo.
Atado, da. adj. Pusil- Atar. a. Enlajar. Pagca-
 AT 55 AT
uingin; bigquisin; tang- cortesana y respeto. Q-
casin. Las manos. Gapu- langi'
in, Las manos atrs. Atender, a. y n. Cumali-
Balitiin. For l pes- ng; bumatyag. A la
cuezo, Tobagan. La obra. Himan-manin*
boca de la bolsa costal, A lo que se dice. Tu-
Pogongin.
El animal manto.
en algn poste. Ipgal; Atentado ^ atentacin.
igpos. -Z^o de presto m. Cagagauan ng Juez
para volverlo atacar. na lihis sa matouid. O
Ipangita.
Las caas delito. Casalnang ma-
del suelo de la casa. Da- bigat.
lingin. Varas unas con Atentar, a. Magcsala ng
otras, Pancol. mabigat. A obscuras.
Atarse, r. Magpos sa ca- Cumap-capa; mag-
niyang sarili. apuhap. Como la lla-
Atarrajar, a. Magroscas. ga. Hipuin; damahin.
Atarraya. /. Dala. Salatin.
Para coger ddlag. Pan- Atenuar, Bauasan; Hi-
a.
dalag. tan; maglimas.
Atascar, a Magsicsic Aterirse, r. Maguino
sicsiquin. mangaligquig sa gui-
Atascarse, r. Mbalah. no.
Atad, m. Cabaong. Aterrar, a. Ilapag sa lu-
Atavo, m, Hiyas. pa, t, Magbigay nang ma-
Atemorizar, a, Tumcot laquing tacot.
tacotin. Atestar, a. Sicsiquin; pu-
Atemorizarse. r Matcot. nin. O atestiguar. Su-
Atemperar, a. loui ang macs.
balang na sa caniyang Atestiguar, a. Sumacs.
casiyahan at casucatan. Atinar. <?. Mtuto; magc-
I-any ang anoman sa sund; mtumpac,
cabagayan. Atisbar. a. Magmaeid;
Atencin./. Caling.~ masdan.
 AT 56 AT
Atizador, ra. m. Panga- Ang magandang ayos sa
hig; panisi. pagmumuc-h sa pa-
Atizar, a. (Fuego). Mag- ngungsap, sa paggau
dubdob; maglab; gat- at paguugal na naca
ngRU.M candil com- aanyaya ng loob.
poniendo la mecha. Ca- Atraer, a, Humicyat.
higuin. Algo Cabiguin. Fara si.
Atleta, m. MangbubuQ. Magtangi.
Atmsfera./. Hangingna- Atrancar, a, y r. Magsa*
ealilibot na sa palibot r; magcling; ng pintd.
nang lupa Humacbang nang malu
Atolladero, m Balah; luang.
lablab. Atrapar, a. Hulihin; sun-
Atollar, n. y r. Mbalah. gaban ang tumtanan
tomo, m. Ang isang btil nagttacbo.
na caliit-liitan ng ano- Atrs, adv. Hul.
man na di sucat mapag- Atrasar, a. Ihul; liuagan;
hti mabahagui. Ang lautan. Magluat.
manga maliliit na naqui* Atravesado, da. aj [Vis-
quita sa sinag ng arao ta). Solipat Nacaham-
na namumulos sa alin- blang; nacahlang.
mang btas. Atravesaos, m. Pah-
Atontado, da. m. y/ Tu- lang. Balaquilan.
lig; hangal; muling. Atravesar, a. Magpab-
Atorarse, r. [Con algn Jang Algo en la gar-
locado), Tilhac. ganta. Bol-on; hirin.
Atormentar, a. Magpaa- Arma de parte. Lam-
quit. pas; tas. Algo para
Ati^abilis./1 Isa sa manga que no pasen. Harlang;
bgay na punong dahi- hlang.
Por rio 6 mar.
lan nang manga saquit Tauid. Por la mar.
na na sa apd. Talactac,
Atractivo, va. adj. Naca- Atravesarse, r. Pumah-
aanyaya; panghalina. lang, En alguna parte.

/
 .
AT 57 AU
Laminas. Espina en la parang culog. Mama-
garganta. Biquig. ,
lingming.
Atreverse, r. Mangabas. Atropellar. a Sumagask
Atrevido, da. adj. Pa- sa ibabao nang manga
ngabas; lapastangan; pas tauo, nang matouid.
lang Dabasin; danin sa la-
Atribuir, a. Magpanibal; cas capangyarihan.
itaboy. v. g : Me atribu- La gente. Mabalombon;
yes la culpa. Itintaboy magcbung.
mo aqnin ang sala.
sa Atufado, da. adj. Naga-
Atributo, m. Alinman sa galit. Naalimooman;
manga cabagsicannang nacsingbot nang ano-
Dios, sa macatonid ang mang matapang a amoy.
capangyarihan niya, ca Nagpapalal nagmama-
runnngan , caglingan laqu.
Atricin. /. Pagsisising Atufarse, a. Maglit.
alipin. De lo que no gusta, Um-
Atril, m. Salangan nang ngos.
libro. Atril. Atn. m. Bangos na ma-
Atrio, m. Harapan mag- laquing dinaing.
mul sa pintuaa ban- Aturdido atolondra-
gang sa bagdanan nang do, a^j. Tulig; lingo.
manga Palacio. Hara- Aturdir, a. Matulig; ma-
pan nang manga Sim- lingao; malingming.
baban bago dumating sa Audaz, adj. Pangabas.
pint Audiencia. / Paquiquin-
Atrito, ta. adj. May pag- yig. O tribunal. Hcu-
sisising alipia. man. O lugar donde.
Atrocidad, f. Malaquing Audiencia.
cabangisan caliluhan. Auditivo, va. adj. Ang
Atronado, da. adj. Hil. sucat macringig.
Dalingas Con voces. Auditorio, ria. adj. Ca-
Bigap. ti punan nang nagsisipa-
Atronar, a. Tumunog na quinyig.


AU 58 AU
Auguracin. /. Hul pinacatainga mandin
paughhul. nang puso.
Augusto, ta. adj. Caga- Auriga. /. Cochero.
laDgglang, Aurora. /. Liunag na
Aullar, a. UmDgal; hu- nangunguna sa scat nang
mulhol; ouang. arao.
Aumentar, a. y r. Mag- Aurraugado, da. adj. Lu-
parami magpalaqui; pang masamang pagc*
magdagdag. j&Z niimero linang.
de los animales. Du- Ausencia, adj. Pagalis
mami. pagcaual.
Aun. P. v. g.: Aw^
adv. Ausentarse, r. Umals;
ests aqu. Nrito ca pa. lumay.
Aun no. Hindi pa; di Ausente, adj. Ualt; nalis.
pa. Austral, adj. Ang na-
Auna. Sabay.
adv. Y uucol sa habgat.
otra parte.Magcbil. Auto. m. Utos.
Aunar, a. y r. Pagisahin Autor, ra. ^ Punong da-
pagsamahin. Pagsa- hilan nang anoman.
bain. O escritor. Ang gu-
Aunarse, r. Magsalamub; mau gmagau nang
magsabay. anomang caslatan
Aun por eso. adv. Gaya libro.
ng; baquijt,. -Por eso mas Autoridad. /. Gapangya-
subido Gaya ngani. rihan O carcter. Ga-
.

Aunque, adv, Bagama; guinoohan. -^ O aparat.

sucdan; cahima,t,;
bista,t,; Garangalan at camaha-
No, Di man. Bedar- lan. O crdito. Catu-
guyendo. Ghi,t,. tuhanan nang alinmang
Aureola. / Snag sa ulo bagay.
nang manga larauan nang Autorizar, a. Magbigay
Santo. nang capangyarihan.
Aurcula, f. Alinman sa Auxiliar, a. Tumlong;
dalauang pinacapacpac magampon; adj. Ang
 AV 59 AV
tumutlong taga tu- Aventajar, a. y r. Lumal6.
long; pantlong. Aventar, a. Magpahangin;
Avaluar, a Maghalag, naaghuncoy.
tumasa. Aventura, f. Pangyaya-
Avanzar a. y r. Mangana ring caib, O contingen-
magpauna. Sum- cia. Pagcactaon,
long. O acometer. Sum Aventurar, a. y r. Ar-
long na lumaban. riesgar. Magspalaran.
Avaricia/ Ualangtutong Avergonzar, a, y r, Hu-
pagcibig sa cayam- miy; cumuty. A otro
nan. Caramtan; dmot. hablando mal de l. Ma-
Avariento, ta. arfj. Mar- nganyay
mot. Avergonzarse, r. Mahiy;
Ave. /. Ibn; manoc. macutj.
Be rapia. Limbas; Avera. /. Casiraan sa sa-
lauin. Nocturna. Tig- saquian sa manga
calo; Acorrucada.
tictie. damit at calcal na
Oocgoc. Sin plumas. llan.
Tcong. Averiguar, a, Palitauin
Aves pescado que se ang catutuhanan. Usi-
dan para comer. Pasil. sain; siyasatin. Pregun-
Avecindar, a. y r. Ipaqui- Magtanong.
tando
pamyan maquipam- Aversin. /. Pagcasaui;
yan. O acercarse. Lu- pagcsalngat.
mpit. Aviar, a. Maghand
Avejentar, a. y r. Mag- maggayac nang baon.
muc hang matand. Dalidaliin.
Ave mara. /. Pagba Avilantez. /. Capangah-
cay Guinoong Santa san catampalasnan
;

Mara. Avinagrar, a. y n Ma-

Avenencia. /. Pagcacaisa guing suca; umsim.
pagcacsund. Avisado, da. adj. Bihasa;
Avenida. /. Bah. datihan.
Avenirse, r. Magcsund. Avisar, a. Magbigay


AY 60 AZ
alam magsabi.
; Algo. Ayunar, n. Mangilin sa
Sumaad. A alguno de pagcain. Magcola-
alguna cosa. Salita. cion.
Aviso, m. Balita na pah- Ayunque yunque, m^
yag sa iba. Palihan.
Avispa. /. Putact. Ayuntamiento, m Ayun-
Avistan a. Tumanao. tamiento.
Avivar, a, y r. Buhain; Ayuste, m. Dugtong.
papag-initin. O vivifi- Azada. /. Asarol; pang-
carse. Mabhay. O hcay.
apresurar: Magpadali- Azadonar, a. Magasa*
dli. rol.
Axioma, m. Puaong ral Azafrn, m. [De la tierra)
na dpat sundn Casubha.
Ay. m. Buntong hininga. Azahar, m. Bulaclac nang
Que le acierto. Ay ti- lucban dyap.
namaan Qo.De t!. Aba Azafranar, a. Tinain nang
mo ngani! casubh
Ayer. adv. Cahapon. Azfar, m. Tangsong di-
Tarde. Cahapon naag lao.
hapon. Azogue, m. Metal ha tu-
Ayo. a. m. y f. Taga pag- nao. Azogue.
turo. Azorrarse, r Magparang
Ayuda, m. Tlong; sac- nacacatulog dahil sa ma-
ilo. Gratuita. Pinta- lubhang saquit nang
casi. ulo.
Ayudande. m. De herrero Azotar, a Hampasin; pa-
platero. Csalo. luin.
Ayudar, a. y r. Tum- Azcar, m. Azcal
long. ^ otro correspon- Azucarillo, m Cara-
diendo por haber sido melo.
de l ayudado. Suy6. Azuzar, a. {A los perros),
A cargar, Magtang. magpahuy magpa-
A pilar. Umasod. hiy.
 61

BA BA

Baba. /. Luay na urna- Bachillerear, a. Magpa-

agos sa bihig. ngusap nang ualang ca-
Babada. / But sa bala- saysyan.
cang. Badajo, m. Panugtog; di-
Babador, m. Damit na na- l; bayag nang campa-
caiauit sa dibdib na pa- na. O charla mucho.
nhod nang luay. Masalit
Babear, m. Maglauay. Badil badila, m Pang-
Babilonia*/. Caguluhan 8ur6 nang baga,
nang maraming tauo. Babulaque. m. Tauong
Babor, m. Taguilirang ca- mangmang.
lina nang sasaquian. Bagaje, m. Hyop na cal-
Baboso, sa. adj. Naglala- gahan.
nay. / Bgay na
Bagatela.
Babucha,/. Isang bgay mumunting halaga.
na sinilas. Bagazo, m. SpaL
Bacalao, m, Isdang inas- Baha. /. Lalauigan.
nan. Balbaca. Bailar, n. Sumayao;
Bacanales, adj. Capista- umindac; magtalic -(7omo
han ni Baco. el trompo. Iquit.
Baca. /. Sisidlang nang Bailarin, na. m. y/ Man-
pangbasa nang balbas, sasayao.
baba. Baja. /. Pagbabauas ng
Bacin. m. Tatayan. halaga Tanda lista
Baco. m. Dios nang lac. nang caculangan nang
Bculo, m. Toncod. isang sundalo.
Bache, w. Hucay-hucay Bajada. /. Pagbabft
sa manga lansngan. pagpanog. Daan sa
Bachiller, m. Bachiller. pagbab. De cordel.
 BA 62 BA
6 cuesta: Loslos. sasaquian. Pagbibilang
Bajamar. / Cahaognan nang cabooan nang ca->
nang cati nang t- lcai at salapi.
big. Balancear, n. Magbilang
Bajan a, Lumaong; bu- nang cabooan. Cumi-
mab; magbab; mag- ling; guimiuang.
bauas. Por escalera. Balano. m. Dulo nang ca-
Manaog. De rio b bahagui punong ca-
cuesta. Omos3. Del tauan.
monte al .puehlo, To- Balanza. /. Timbangan;.
mogp. El que est talar.
en alto. La
Lomibs. Balar, n. Umiyac ang
cabeza el viejo por de- manga tupa.
crepito. Oc6. Balaustre, m. Barandi-
BajeL m. Daong. llas.

Bajelero, m. Ang puno Balazo, m. Tama nang

may ari nang daong. bala
Bejeza /. Cabulisican, Balbuciente, adj. Amil^
cagagauang ugali nang utal; ngauil.
taong hmac alipin. Balcn, m. Palbaba-
Bajo, m. Pontod; pulo sa han.
dgat, cababauan. Baldaquino, m, LangiU-
Bajo, ]2k^adj. Mabab. ngit.
De cuerpo, Malipot. Baldar. Magcasal ang
O bajo. Mababao. alinmang casangcapan
Bala. / Pongl. Bala. nang catauan, at ma-
Baladron. m. Bungangaan ualang cabuluhan na di
duag na namaman- magmit. Smala; ma-
sang matpng. abala.
Baladronear, n Maman- Balde, m. Toong. Con
sa;maghangin. que sacan agua. Tim-
Blago, m. Dayami. Sa- ba. De balde. alang.
bon bula nang sabon. byad; caloob. Ualang
Balance, m. Guiuang ng halaga cabuluhan.


Bk 63 BA
En balde. Ualang paqui- Baluarte, m Cutacu-
nbang. taan.
Baldo, da. adj. Lupang Ballena. / Dambuhal.
hindi pinaquiquinaba- Ballenato, m. Anac na
Dgan. Tauong gala; la- maliit nang dambuhal.
galag. Ballesta. /. Mquinang
Balden, m. Camurahan; gmit sa pagbabaca. B-
siphay sog.
Baldonar, a. Murahin; Bambolearse, r. Puma-
siphayoin. lingpling; gumibanggui-
Baldosa. /. Lariong pa- bang. Como el borracho.
risucat. Sumuraysray.
Balija. /. Cabancabanang Banca. /. Sugal na mon-
baunan nang naogagla- te jEw Manila. Canoa.
lacbay;Simpanah nang Banca.
manga Blat na dala ng Bancarrota. / Pangulu-
correo. gui nang magcacalacal.
Balota. /, Pelotillang g- Banco, m. Uupan. B-
mit sa pagbobotohan hay na pinaglalagyan
jpaghahalal. nang salapi na may pa-
Balsa. /. Labac; lamo. quinabang na natatan-
Banquilas. gap ang balang nagla-
Balsamerita. /. Sisidlan gay, at pagcacaalam
sa
nang blsamo paba- nang marami ay may
ng. catibayan.
Balsamina. /. Ampalay Banda./. Sacbat. lado.
. apalay. '
Dapit. V. g.: De la
Blsamo, m Catas da^t banda de ac. Sa dapit
nang choy na ang ditO O trozo de tropa.
ngala,i, blsamo. Ang Pulutong. O partido.
pinacamantic nang Campon.
dugo. Bandada. /. Cauan nang^
Balsear, a, Magtauid na manga ibn.
maglam. Bandeja. /. Bandeja.
 '

BA 64 BA /
Bandera. /. Bandili. tag, masoc ang sicat
Que se por seal
pone nang arao sa alinmang
de ser su cementera. Ua- lugar. O untar. Mag*
tuat. phid mglhid.
Banderilla. / Bandiban- Baarse. r.Malig; mamb
dilaan. Bao. m. Palilig; pagpa-
Banderola. / Bandilang palig; mamb; pamb.
munt. Baptisterio, w. Pinagbi^
Bando, m. Cautusang ipi- binyagan.
nahahayag sa calahatan Baqueta. /.. Panicsic nang
pagpapahayag nang taco nang armas de fue-
cautusan. Campon; go; panugtog nang tam-
camp. bol. Isang bgay na pa-
Bandola. /. Isang bgay rusa. Baqueta.
na guitarra. Baqueteado, adj. Dati-
Bandolero, m. Mangha- han bihasa sa hirap sa
hrang. paggau
Bandoln, m. Parang gui- Baquetear, a. Magparusa
tara. nang baqueta.
Bandullo, m. Tian ma- Baraja. /. Catipunan ng
nga bituca. nipis.
Bandurria./. Bandulong Barajar, a. Bumabalasa.
munt. Baranda. /. Barandilla;
Banquero, m. Montero. gabay .
JDe navio. B-
{En Manila). Magba- bahan.
bangc. Canoero. Barandal, m
Pinacagui-
Banqueta. / Uupang llan na qiiinatatamnan
munt!. nang barandillas.
Baadero, w. Lubaluban. Barangay. m. Banca.
Baar, a. y r. Magpalig. Barar. n. Msadsad; mag-
Umabot; cumalat du- dahic.
milig ang laqui nang Baratero, adj. Mapang-
tbig sa dgat ilog. hing nang balato.
TJl sol. Umabot; luma- Bratro, m. Infierno.
 BA 65 BA
Baranda. /. Malaquing uban sa bal-
balbas,
caguluhau. bas na may
uban.
Barba. /. Baba; balbas. Barbilampio, a. adj.
Gum, 1 Madalang ang balbas
Barbada.]^. Baba nang ca- ualang balbas.
bayo. Tanicalaag salum- Barbilla. /. Dulo nang
baba nang freno. baba.
Barbado^ da. adj. May Barbo, m Isd. ^
balbas. Punglang may Barbn, m. Lalaquing ma-
ugat. balbas, balbasin.
Barbar, n. Magcabalbas; Barboquejo, m. Salong-
magca ugat. bab nang sambalilo
Brbara. /. (Santa Bar- salacot. Pacagat na l-
har). Almacn nang bid sa bibig ng cabayo.
plvora sa manga sa- Barbotar, a. Mangsap
saquian. nang paangl, pangauil.
Barbaridad. Cabangi-
/. Barbudo, da. adj. Balba-
san; capanghasan. Gau sin.
uicang ualang taros Barca. /. Banca sasac-
ualang tuto yang munti.
Brbaro, ra. ai?;. Maban- Barco, m. Sasacyan.
ngis; pangabas; ualg Bardar, a. Magsiit sa
taros. Bastos na tauo. bcod.
Barbas, r. (Degalloj. Lam- Barga. /. Bangin.
bi-lambi. Barlovento, m. Dcong
Barbear, n. Lumucs ng pinagmumulan ng ba-
pantay babk. ngin.
Barbechar, a, Magararo Barniz, m. Pangpaqui-
maglinang. nang. Barniz.
Barbecho, m. Lupang ina- Barnizar, a. y r. Magpa-
raro linang na. quinang; magbarniz.
Barbero, m. Mangahit Barmetro, m. Casang-
nang balbas. cpan sa pagquilala ng
Barbicano, na. acZ;. May lacas nang hangin.
 BA 66 BA
Barn, m. Ngalan nang lisan. Con trapo y agua;.
caguinoohan. Magpunas.
Barquear. 72. Mamanc. Barrera. /. Lugal na qui-
Barquero, m. Banquero. nucunan nang gagauing
Barquilla. Tablang
/. manga saro, palayoc^
munting pancat nang bang. Hadlang.
tacbo nang sasacyan. Barrero, m. Mangagaua
Barquillo, m. Matamis nang palayoc, pas. Cu-
na tila bumbong. cunan nang lupang gui-
Barquin. mT Bubulueang ngaua.
malaqu. Barreta. /. (De fierro),
Barra. /. Bacal na pan- Tanac; landoc. Bar-
halicnat ng mabbigat. reta.
Tejong guint pilac. Barriga. /. Tian. ^M
Pulo sa uau ng d- tada. Boyon.
gat. Barrigudo, da. adj. Bu-
Barraca./; Cubo; salong. yunin.
Barragana. /. Olunya. Barril, m. Barriles.
Barranca. /. Barranco. Barrilla. / Dam.
Talabis. spera. Ba- Barrio, m. Isang bahagui
ngin. nang bayan.
Barrear, a. Burahin Barro, m. Lsac. Manga
guhitan ang slat. sisidlang lupa; sa macar
Barrena. /. Pangbutas. touid, ang manga saro^
Barrena. pas, etc.
Barrenar, a. Butasin ng Barroso, sa. adj. Malsac.
barrena. Barrote, m. Bacal na
Barreno, m. Barrenang pangpatibay sa manga
malaqui. Butas na gau mesa, caban bintan.
nang barrena. Ipit nang manga pala-
Barreo* m. Camao; pa- rindingan nang bhay.
s. Grande. Langy. Barruntar, a. Humalata;
^
Barrer, a. Magiialis. sumapantah.
Polvos en la mesa. Pa- Brtulos, m. Manga ca-
 BA 67 BA
sangcapan at cailangang Bstago, m. Bstago. S-
piDamamabalaan. lu; supling.
Barullo, m. Caguluhan. Bastante, adj. Scat
Basa. /. Puno na naba- casucatan. *
Siy ca-
baon na quinatatacayan siyahan.
pinaninibayan nang Bastantear. a. {Poderes). ^

baliguing bato torre. Sucatin bigyang casu-

Ang jiun dahilan na catan.
pinacacaloloua nang ano- Bastardilla. /. Letrang
mang bgay. limbag na tila slat ca-
Basamento, m Ptacaran. may.
Basca. /. Alibadbad. Bastardo, adj. Iba nag-
Base. / Ghit na qui- iiba sacalgayan nang
natatamnan nang ibang pinagmulan.
Hijo de
manga ghit. Lugal na bastardo, Anac sa hgao.
quinatatayuan nang ano- Olopong na ga brazo
man. calaqui, na may mahiguit
Baslica. / Bhay nang isang vara ang haba at
Hari bhay na mala- lubhang macamandag.
qui Simbahang mara- Bastidor, m. Lalagyan
ngal. nang manga casangca-
Basilicon. m. Gamot sa pang bbog. Pinagpi-
egat. pintahan, pinagbubulda-
Basiliense. adj. Ang n- han, etc.
. Tbing na
tutungcol sa Ciudad nang pamuti sa comediaban.
Basilea. Teln.
Basilisco, m. Hyop na pastilla. /. Ang luping
hind totoo, cu di ha- itintah sa gulid nang
limbau lamang damit nang hindi m-
Basquina. /. Saya nang ngalas.
manga babayi. Bastimento, m. Sady 6
Basta* /. Hilbanang gui- laang manga
cailangan
nagan sa damit bago sa pagcabhay nang isang
tahiin. bayan hocbo.
 BA G8 BA
Bastin, m. Cutangmuti. manga can. Quinaba-
Basto, m. Bastos na ba- hanayan. De cocina. Ma-
raja. Magaspaog bastos nga casangcpan sa co-
na casangcpan, bastos sin. Anomang nacaba-
na any at ugali nang bacl nang loob. i

nga lalaqui sa ilang. Batidera. /. Pangha ng

Bastn, m. Tuncod. Tanda buhangin at pog. ;

nang pagcapua6. Batidor esplomdor.

Bastonero, m. Tagapa- m. Tagapagsiysat bang
mahal sa pagsasayao. manga daan at bapa-
Catlong nang Alcaide. rangan baca may pa-
Basura. /, Dum. ngnib sa caauay. Ma-
Basurero, m. Tagapag- nga sundalong nangu-
tapon nang dum. Ta- nguna sa lcad nang
punan. Hari, Gobernador, etc.^
Bata. /. Quimn. Ban- De oro plata Mma-
yacot. mal nang guint
Batacazo, m, Calabog plac.
lagpac na malacas nang Batir, a. Magpocpoc; pu-
snomang malingat na mocpoc Om> plata, etc.
mahlog. Bumatbat. Las en
olas
Batalla. /. Pagbabaca. la playa. Mainie.-O
Batallar, n Magbaca; arruinan' pared edifi-
magbabaca. cio. Magguib. J5; ave
Batalln, m. Isang ba- las alas. Mamagacpac.
hagui nang hucb. O osa lquida. Cuma-
Batata. /. Parang tugui, nao; bumat. Banderas.
ga dayap calaqui. Maguasuas. La muralla.
Batavo, va. adj, Taga Bacahin. Huevos Oa-
Batavia. ^ nauin.
Batea. /. Pasong mal- Batista. /. Lnsong fino.
lim. Bandeja pingang Bal. m. Cavan; bal.
choy. Bausn, na. s. Pamoy;
Batera. /. Hnay nang pancot.
 BE 69 BE
Bautismo, m. Binyag; mit nang ealoualhatiang
pagbibinyag. ualang hangan.
Bautizar, a. Magbinyag; Beatitud. /. Calouatha-
magngalan. tiang ualang hangan.
Bvaro, ro. adj. Taga Galang sa Santo Papa
Baviera. para nang uicang San-
Bayeta. /. Ngalan nang tidad.
damit na de pao. Beato, ta. adj. Maplad.
Bayetn, m. De pafiong Ang ipinasasamb nang
mabalahibo. Santo Papa. Banal.
3ayo, ya. ad]. Manilao- Bebedero, ra. adj. (Li-
lo. Bayo. quido). Mabuting inu-
Bayoneta. /. Armas sa nim. Pinoman nang
dulo ng baril. Bayoneta. ibn manoc.
Baza. /. Basas nang na- Beber, a. y r. Ominom.
nanalo sa sugal. Be Jhrjmes. Tomong.
Bazo. m. Lapay; pali. Sacando la lengua. Lu-
Cayumanguing nanini- maclae. pechos. La-
lao. ngap.
Con caniitlo.
Bazofia. /. Msmis; simi; Hiphip,
pinagcnan; dum. Bebida. /. Painom; ang
Be. m. Tunog nang iyac iniinom.
nang tupa. Beca. /; Tandang taglay
Beata. /. Babaying may sa pananamit nang ma-
hbito. Biata. nga colegial.
Beaterio. m. Bhay ng Becada. /. Ibn.
catipunan nang manga Becerro, ra. 5. Anac ng
biata. baca na ual pang sang
Beatificar, a. Ipahyag taon.
nang Sto. Papa na ma- Befa /, Libac; oyam.
sasamba ang catoto ng Befar, a. y r. Omoyam;
Dios, na napagquila- manglibae.
lang may malaquing ea- Bejuco, m, Yantoe; ouay.-
bnalan, na agcaca- Grande y grueso. Pala-
 BE 70 BE
san. Grande para ti- nang loob sa paggau
rar, Goyran. nang magaling.
Bejuquillo, m. Bejuqui- Beneficar. a. Gumaung
Uong guint. ipe- magaling. Pagpalain
cacuana. Gamot na pang- ang manga lupa, pa-
pasuca. nanim at iba pa nang
Beldad. /. Cagandahan; paquinabngan Magpa-
.

diquit. rami.
Belfo, fa. adj. Lbing Beneficio, m. Caloob
macapal; labian. caglingan na ibinigay
Belga blgico, aij, Ta- qunacamtan. Pagpa-
ga Blgica. pala. Paquinbang.
Bellaco, ca. ad/j. Tam- Benemrito, ta. ad!; May
palsan. carapatan.
Bellaquear, n, Manam- Benevolencia./ Cabuti-
palsan. han cagandahan nang
Bellaquera./. Catampa. loob. Sint.
lasnan. Benvolo, Xa.adj.. Ma-
Belleza. / Carquitan; butng calooban.
ganda Benignidad, ad^. Caala-
Bello, lia. m. y /. Ma- man. O suavidad. Ca-
ganda. butihan, calambutan ng
Bendecir, a. ItuncoI,i-alay hangin, panahon.
ang anomang bgay na Benigno, na. adj. Malam
magaling sa icadarangal na loob. Maauain.
icalalaqui nang capu Benjui. m. Isang bagay
rihan nang Dios nang na blsamo.
Santa Iglesia. Magpuri, Beodo, da. adj. Lasing.
huming nang au. Bu Berber, berberisco, ca.
masbas. Magpal, pag- adj, Taga Berbera
palainnang Dios, ang nauucol sa caniya.
Bendicin./. Basbas; ca- Berbiqu, m. Barrena
saganaan; au. pangbutas nang anloua-
Beneficencia. J\ Hinguil gui na guinagamit nang
 .

^ BE 71 BI
mangagau nang bom at magaan na nacucuha
ba,t, couitis. sa labot nang cambing
Berengena. Talong. /. baca.
Bergantn, m. Isang b- Bezo. m. Labing macapal. ^

gay na sasacyan. Biblia. /. Manga libro

Berlina, /. Parang co- nang ratand at batang
che. testamento.
Bermejo, ja. adj. Pulang Biblioteca. /. Catipunan
magulang parang cas- nang manga libro.

tao. Bibliotecario, m. Ang

Bermelln, m. Color na may tungcol sa pag-
pula, aalag at pagiingat nang
Berrear, n. Umiyac ang biblioteca.
bul. Bicenal, adj, Dalauang
Berrenchn, m. Bah6 ng puong tan.
baboy ramo. Glit at Bicoca. / Bgay na ua-
iyac nang bata. lang halaga.
Berrinche, m. Glit na Bicho, m Manga hyop
malaqui. na mumunti, para nang
Besamanos, m Bati, g- butiqui, alacrn, etc.
lang na paghalic ea camay Bieldo bielgo, m Pa-
Besar, a, Humalic. Sala- ngalaycay nang guinii-
ngin nang manga labi. can.
Beso, m Halic. Bien. m. Galing; buti;
Bestia. /. Hyop, igui. O benefieio. Pag-
3estialidad. /. Cahayo- ppala. Utilidad. Pa-
pan quinbang. Dispuesto
Besugo, m. Ngalan nang de buen talle. Mahauas.
isd Bienes que se dan al
Beta. / Lbid. esclavo para
que los

Btico, ca. adj. Taga goee. Pamulaing. Puede.

Htica. Scat.
Betn, m. Galagala. Bienal, adj. Daladalauang
Bezar. / Ang mabilog tan.
 BI 72 BI
Bienandanza. / Capa- rang trucos. Billar.
laran. Billete, m. Munting s-
Bienaventurado, da. atZj. lat sa pagpapabilinan ng
Malualhatl. magcacamag-nac at mag-
Bienaventuranza. /. Ca- cacasama, slat na iqui-
loualhatian. nacalat tungcol sa come-
Bienestar, m. Calgayang dia, rifa, etc.
mabuti nang pagcabhay. Bimestre, adj. Dalauang
Biengranada. /. Dam. buan; daladalauang
Bienhablado, da. adj. buan.
May galahg mangsap. Binario, m. Dalauang uni-
Bienheclior, ra. s. Ang dad.
gumga nang magaling, Biografa. /. Salit ca-
nagccopcop. saysayan nang manga
Bienio, m. Dalauang tan. bhay na tangi iba sa
Bienquerer, a. Magmahal. caramihan.
Bienquisto, ta. adj. Mi- Biogrfico, ca. adj. Ang
nmahal. nuuc sa biografa.
Bienvenida. /. Bating ca- Biombo, m. Panbing na
touaan sa magandang ticlopin.
pagdating. Bipartido, da. adj. Nag-
Bigamia. / Pagaasauang cacadalauang piraso.
icalaua; pagaasaua sa da- Bpede, adj. May dala-
laua. uang pa.
Bigardear, m. Maglayas. Biric, m. Pamigquis na
Bigornia. /. Palihan balat na sabitan nang
tiam, na sa taguilirang espada.
itads ay may nacasangang Birlar, a.Pataying min-
tulis. sanin. Cuning agauin
Bigote, m. Balbas sa ang hinihing nang iba.
ngus. Mangtang manghi-
Bilbaino, na. adj. Taga ram at houag isauli. ;

Bilbao, Estafar.
Billar, adj. Larong pa- Birlocho, m. Birlotse.


BL 73 BL
Bisabuelo, la. m. yf. Ama mahal na tauong iniibig
in nang nun6. nang eangbayanan. O
Bisagra gozne./. Bi- hueco. Ang puang na
sagra.
De e:apatero, iniuang ualang slat.
Acpe. O seal que se tira.
Bisiesto, adj. (Ao). Ta- Ang maputing tinutudl
ong may tatlong daan at nang nagaaral puman
anim na puo,t, anim na bumaril.
arao. Bisisto. Blancura. / Caputian.
Bisojo, ja. adj, Sulipat Blandear, n. Lumambot-
ang mata. lambot. Cumauing. Hu-
Bistur, m. Pangadlit mbog; hubog. El sue-
panangr. lo cuando lo pisan. Hii-
Bizantino, na. Taga mun. Como la vara.
Conetantinopla. Htoc.
Bizarra./. Casiglahan. Blandir, a.y r. Maguas-
generoddad. Cagan- uas; magpanog nang
dahan nang loob. Lo- espada; etc.
eana de cuerpo bien dis- Blandirse, r. Cuminigqui-
puesto. Talangcae; cari- nig na pumalingpling.
quitan. Blando, ta. adj. Malam-
Bizco, ca. adj. Bisojo. bot; malat. lemo-
Sulipat ang tingin; du- lado. Tugtog nang m-
ling; quilit. sica na malambot din-
Bizcocho, m. Biscatso. guin.
Bizma./ Tpal na panti- Blandn, m. Candilang
bay nang sicmur. malaqu.
Biznieto, ta. Anac nang Blandura. /
Lambot; ca-
ap. Ap ea tuhod. lambutan; Tpal lata.
Bizquear, n. Magduling. na pangpalambot sa ma-
Blanca. / Salap sa una. nga bcol. dulzura
Calahating belB. en el trato. Calubayan;
Blanco, ca. adj. Maputi; calambutan sa paqui-
buslac. honrado. Ang quipag sap at paqui-


BO 74 BO
quipag harap.r r^^wzV magpangusap nang ca-
br o. CatmiBan nang roga hunghangan.
uicaog may sinta. Bobo, ba. s. y adj, Hung-
Blanquear, a. y r. Mag- hang.
paput; mainuti. Boca. Bibig. Grande.
/,
Blasfemar, n. Maguic Bungang. De
caa
nang catampalasnan l- cortada. Bngad.
ban sa Dios sa manga Del estmago. Sicm-
Santos. Humimau. T. De puerto b rio,
Blasfemia. / Uicang l- Uau. Ahajo. Dap;
ban sa Dios. Himau taob.
Bledo, m. Bayangba- Bocadillo, m
Ang qui-
yang quiltis Ha- nacain nang mga mag-
long/ sasac pagitan
sa ng
Blinda. /: (Oanlngang amusal at tanghalian.
manga sang nang c- Bocado, m. Sob.- O
hoy: morderura. Cagat, Ang
Blindaje, m. Canlngang manga piraso nang cu-
laban sa manga bom- silba matamis. Ang
bang pamatay. bacal nang freno na na-
Blonda./, jgjncajeng sutla. nasoc sa bibig nang ca-
Bloqueo, m. Bcod na bayo.
guinagauang malayo sa Bocamanga./ Boca-boca;
cuta, na hindi ma-aabet punios; duio nang man-
nang bala nang can, gas.
na isinasara sa manga Bocanada./ Camumugan
daan at nang houag ang tubig na malu-
may macapsoc nang luan sa bibig. por-
manga tauo, cacanin, cin de humo. Ang asong
etc. pinalalabas sa bibig cun
Boa. /. Sau. nananabaco.
Bobada. /. Cahungha- Bocear, n. Maghicab.
ngan. O mover uno p otro
Bobear, n. Gumau lado los labios de las bes-
 O
BO 75 BO
tias, Pagalaogalauin ang O especie de juego,
manga labi at nguB ng Isang bagay na lar.
manga hyop. O mentira, Casinunga-
Bocina. /. Ang guinaga- lingan.
mit sa manga sasacyan Bolear, n. Humaguis
8 apaquiquipagsali- tumira nang bola.
taan sa malayo. Tam- mentir. Magsinunga-
buli.
Bochorno, m. Alinsangan; Bolero, Sayao cas-
m.
alisuas. Init nang pana- tila. Ang eumasayao.
hon.-^O encendimiento de Mapagsinungaling.
nimo) Pagiinit sa glit Boletn, m. Ang tinta-
cshihiyan. ,
uag nang taglog na
Bo^. /*. Casal 6 pagta- papeleta. %

tu sa casal. Bolichada, adv. (De una

Bodegn, m, Crihan. bolichada) Minsan
. O .

O taberna. Tindahan ng cuarto de hora aprove-
lac chado. Ang sandaling
BotigOo m. Tinpay na oras na pinaquinabangan
munti. Bodigos. sa paggau nang balang
Bofe. m. Bag. na.
Bofetada. /. Tampal. Bolillo, m .Ang guin-
Boga. /. Isd. Paggod; gamit sa paggau nang
pagsaguan. Manga- coldon nang cal-
tali

god. min. Bulios, Ang ma-

Bogador^ ra. 6. Manga- puting na sa dulo nang
'
mnanaguan.
god; mangas nang damit ng
Bogar, n. Gumod. manga Cannigo. Ang
Bohmico, ce. adj, Bo- mga itinatay sa guitn
heneo, Taga Bohemia. nang mesa nang bi-
Bojar. a y w. Bojear, llar.

Sucatin ang palibidlibid Bolo, m, isang bgay

nang isang pulo. na lar. Unanunanan
Bala. j\ Balang mabilog. sa paghabi nang encaje
 BO 76 BO
puntas. (En Manila). panahon; catahimican ng
Gloc; itac. Cuchillo. panahon.
Bolsa, y. Spot a la- Bondad. /. Caglingan;
lagyan nang salap Sa- iguj; galing. Caamoan
lap. Como atarraya nang loob.
chinchorro. Longd. Bonete, m. Ptong na
Bolso, m. Spot na ta- parang gorra. Bonete.
guan nang pllac. Canlungan cutang
Bollar, a. Maglagay ng munti sa labas nang
tanda sa manga habi, cuta.
nang maqulala cun Bonga. (E^y<Manila}
/.
saan gau. O ahollo' palmUy
cuya fruta sirve
nar. Magcangcac aug para componer el buyo.
platero. Bunga.
Bomba. /
Mquinang Bonito, ta. adj. Lindo.
panghang nang tubig, Mariquit Isd.
O hala hueca Blang Boiga./. Taing baca.
may guang na gmt. Boqueada. /. Pagnga-
Bombarda./. Mquinang ng nang bibig sa pag-
gmit sa pagbabaca. hihngal.
Isang bgay na sasac- Boquear, n. Mangang.
yang gamitgmit sa pag-
O estar espirando. Mag-
papalipad nang manga hingal. Pronunciar.
bomba. Mangsap.
Bombear, a. y n Mag- Boquern, m. Btas na
palipadnang manga bom- malaqui. Isd na ang
bang bacal. tuag ay anchoa capag-
Bombo, m. Tambol na inasnan.
malaqui. Tambora. Boquete., m. Pasucan
Bonachn, na. s Mas- pintuang maqupot.
nurin; mabait. Boquiabierto, ta. adj.
Bonancible, adj. Ma- Nacangang; tanga.
among loob. Boquiancbo, cha. adj.
Bonanza /. Linao nang Malouang ang bibig.


BO 77 BO
Boquiangosto, ta. adj. yop na maitim ang
Muati ag bibig. ngus. Isang bgay na
Boquicofiejuno, na, adj, suso.
Bibig; conejo. Boquirasgado, da. adj.
Boquiduro, ra. adj. Oa- Cabayong malaqu ang
bayong matigas ang bibig.

bibig. Boquiroto, ta. adj. Ang

Boquifresco, ca. adj. Ca- agad mangungpap.
bayoag mabait. Oaba- Boquirubio^ bia. adj. Ua-
yong mapaglaiiay. lang di sinsabi.
Boquilla. /. Ang buc ng Boquiseco, ca. adj. Bibig
laylyan nang salaual, na tuyo. Cabayobg hin-
na linulsutan nang ma- di naglalalasap nang
nga pa. O pieza para freno.
Hihipan ea pag- Boquituerto, ta. adj. Bi-
tae?'.
nang msica. big na ngiui. Ngiui.
tugtog
O cortadura en acequias. Borbollar, n. (El agua).
tbon sa Bumoloboc; sumilacb
Butas nang
manga eangcang p- ang tbig.
tubigan. O hueco donde Borbolln, m. Bo'oboc;
entran las espigas. Ba- silacbnang tbig.
tas nang cahoy na pi- Borcegu, m. Isang bgay
nag sosootan nang ili- na botin.
nalapatnang anloagui. Borda./. Lyag na mala-
Boquimuelle, adj. Caba- qu. O horde del bu-
yong malambot ang bi- que. Labi ng sasacyan.
big. O fcil de enga- Gasa.
ar. Madaling mapag- Bordada./. Ang tacb ng
dayaan. sasacyan sa maclauang
Boquinatural. adj. Caba- pihit.

yong hindi matigas at Bordar, a. Maglagay ng

hindi malambot ang bi- tabi; magbuld. jE pe-
tate estera. Magsuc-
big.
Boquinegro, gra. adj. Ha- soc.
 BO 78 BO
Borde, m Labi. Anac sa tihan, bago isalin sa li-

ligao. nis.
Bordo, m. Labi. Gasa. Borrajear, a. Sumulat- ^

O efnhareacibn. Sasac- sulat ng ualang sinsulat

yan. De cualquiera cosa. na parang pagpapata-
PliDg. las lamang nang ca-
Bordn* m. Toncod. Bor- may.
dn nang guitara, etc. Borrar, a, y r. Pumaui;
O vicio de repeticin. bumur.
U oscurecer.
Ang paguulit sa pag- Labuan
sasalit nang manga ui- Borrasca. /. Baguio; si-

cang hind cailangang gua.

pagulitin. Borrascosa, sa. adj Ma-
Boreal, adj. Hlagaan. bagui; masigu.
Breas, m. Hanging hi- Borrn, m. Duming gau
lag. nang tinta; patac J3or-
Borgoon, ^. ad.j. Taga rador. Gauang nacala-
Borgofia. lab6 at nacapupusiyao
Borla./. Lambo; borlas sa puri.
Tanda nang pagca Doc- Bosque. Gbat
tor. Bosquejar, u. Bumanbay
Bornear, a. y r. Pumhit; na pumint nang lara-
magtagulid nang ano- uan figura.
man. Itud ang bato sa Bosquejo, m. Banhay na
pagaasint. slat; larauan; etc.
Borrachera. /
Calangu- O relato breve. Casays-
han. Paglalang. yang maicl.
Borracho, cha. adj. La- Bostezar, n. Maghicab.
ng; lasing. Biscotsong Bota, f] 'Sisidlan ng lac
may halong lac. Clay na balat barilis na ma-
morado. laqu. O especie de cal-
Borrador, m. Slat na zado. Bota.
banhay, borrador. Li- Botbala. J\ Pangslong
brong tandaan apun* nang bala sa can.


BO 79 BO
Botador, ra. Isaag bgay Boticario, m Ang nag-
na casangcapan nang ci- hahand nagtitind ng
rujano. Ang tila cincel gamot.
na pangbnt nang ma- Botija. /. Caps; toytoy.
nga pacong hindi macuba Botin. m. Botang maicli;
nang spit. Tiquin. botin. O despojos del
Botafujego. m. Tagdang enemigo. Manga aring
pangsuso nang can. sinsamsam sa bayan ng
Botana. /. Panaquip cauay cua nagbabaca
sicsic nang botang sisid- nagdrigm
lan ng lac. O parche. Botiquin. m. Cajn nang
Tpal nang sgat. O manga gamot.
cicatriz. Piclat. Botn, m. Buco nang
Botnica. /. Ang dunong bunga bulaclac nang
nagsasaysay
librong manga choy dam.
nang cabagayan nang Bitonis.
manga choy at dan^. Bveda. /. Ang mablog
Botar, a. Itapon. A lahor na bubong na bato sa
^
b estribor. Ipling nang manga Simbahan; lotoan
guit timen ang sasac- nang tinpay; Campo
yan sa dacong calina Santo; lbingan at mga
caan. O rebotar. tahanan sa mga lung.
Omodlot. Boya./. Palitao; paltang;
Bote. m. Tama pagtam ptao; palangoy. Para
nang tulag palas. nadar con ella. Timbu-
O rebote Odlot O va- lan; lngoyan.
sija Bote. O barco Boyante, adj. Litao; ba-
pequeo. Sasacyang tao. O que navega con
munt. viento favoruble. Pag-
Botella. /, Sisidlang b- layag na paalolos sa ha-
bog; bote; purung pgin.
prungo. Boyar, n. Lumitao; iu-
Botica. /; Gamot. Tin- mtang.
daban nang boticario. Bozal, m. Buslobusloang


BR 80 BR
isinosoot sa bibig nang Brama. /. Panahong ang
hayop nang hindi nciaca- manga hyop aynangag-
sirnang pananim. Fre- llandi.
nong munti sa bibig ng Bramar, n Umiyac; omo-
eo nang di maccagat. ang.
Busal, Necio 6 idiota, Bramido, m. Pagiyac.
Mangmang ualang Bramil. m. Casangcapan
. muang. nang pagaanloagui na
Bozo. m. Balahibong ba- ipinagguguhit sa choy,
gong tub6 sa ngus nang na may capirasong tulis
bagong tauo. Busal ng na patalim na siyang
cabayo na ang canija gumughit.
ring panghapon ang si- Brancada, f^ Lambat na
yang isinisil^ sa ngus. hinihila panghrang na
Braceada. /. Galauad; parang quitid.
imbay. Brasa. /. Baga.
Bracear, n. Umimbay. Brasero, m. Calan; du-
Gumalauad. paan.
Bragas. /. Salaual na ma- Brasil, m. Sapang.
louag na parang bahag Brasileo, adj, Taga Bra-
lamang. sil.

Bragadura. / Pagitan Bravata. / Pagbabalang

nang hita. nananacot. Tacap.
Braguero, m. Pangbahag Bravear, w. Tumacap.
sa inososan linulus- Braveza. /. Cabangisan
lsan. Bahag. cailapan nang manga
Bragueta, f. Buc sa ha- hyop. Carahasan; cala-
rapang pinagtatalian ng casan. De los elementos.
salaual. Baragueta. Gabilisan at calacasan
Braguetero, m. Malbog. nang bagy. Carahasan
Braguillas, m. Batang nang dgat cun may
munt na bagong nana- bagy.
nalaual batang munt! Bravo, va. adj. Marahas;
ang pangangatauan. malacas. Mariquit. Ma-
 BR 81 BR
bangis mailap na h- Bretaa. / Isang bgay
yop. na lins.
Braza. /. Dip. Bretn, adj. Taga Bretaa.
Brazada. /. Imbay; ga- Isang bgay na coles.
lauad. De poco poco. Supling nang coles.
Campay. Con remos. Breva. /. Ang unang bu-
Capay. nga nang higuera,
Brazado, m. Oapangc. Breval. /. Manga puno
Brazaje, m. Faggau ng nang higos.
salap. Panucar nang l- Breve, m. Maicl; madali.
lim nang tbig. Munting slat ng Santo
Brazalete, m. Manili. Papa.
Brazo, m. Camay; bara- Brevedad. /. Cadlian;
QO. Tuerto. SincoL De caiclian; munt.
halamas. Baras nang Breviario, m. Librong
timbangan. rama. Sa- dsalan nang manga Sa-
ngT De la cruz. Pari- cerdote
protectores. Manga
p.^ Bribn, na. adj, Alisag;
nagtatangoi. masamang tauo
Brea. /. Shing. Bribonear, m. Magalisa-
Brear, a. Lumiglig g; magmasam,
magbigay scal nang Bricho. m. Platillang-
loob. zumlar. Mag- guint plac.
pahaguing na mancot Brida. /. Tali nang freno;
manguitl. rinda. Freno. la
Brecha. /. Butas na gui- brida. Pagsacay pa-
nagau sa manga pader, ngangabayong may siya
bahay na bato. at freno.
Bregar, n. Maquital; ma- Bridn, m. Ang nanga-
quibun. Magmasa nang ngabayong may siya at
tinpay. Lumaban sa pa- freno.
ngnib. Brigada. /. Tatl apat na
Brea. /. Lupang talabis batalln isang baha-
taguilid at mascal. gui nang isang batalln
6
 BR 82 BR
na pioagpupunoan tiang cel na bontot nang baca
Brigadier. Catungculang balbs nang cambing.
militar na mataas sa Co- Broche, m. Pansar nang
ronel at mabab sa Ma* damit manilia.
riscal de campo. Broma. /. Lutos. Bir6.
Brillante, m, Diamanteng Bromar. /. Lutosin.
maningning. Bromear, a embromar.
Brillantez. /. Quilap; Magbir; magsist.
ningning; tingcad. Bronce, w. Nagccalahoe
Brillar, n. Magningning. na tangs at tinga. Tang-
Brincar, n. Ltimucs; Iti- song dilao
mactao; lumisan. Bronceadura. /. Pagcu-
Brinco, m. Lucs; lactao. clay tangs ang pagui-
Brindar, n. Uminom sa guing clay tangs.
caglingan capurihan Broncear, a. Magclay
ninoman. Maghayin; mag- tangs.
alay magaloc nang Bronco, ca. adj. Gatol-
an ornan. Maganyaya gatol.
maganyayahan. Broquel, m. Panang.
Brio. m. Tigs; gilas. Brotar, n. [Algo). Lumi-
Brioso, sa. adj. May tigas; tao; sumipot. Renuevo.
maguilae; salangapang. Umosbong.-Zfz semilla.
Brisa, m, O vierdo del nor- Gumit.
Mucha sama^
deste.Amihan. viruelas. Pusac. La es-
Britano, na. adj. Taga piga. Sapao.
l!/as yertas^

Bretaa Inglaterra. b haras. Sumibol.

Brocado, m. Damit na Agua en el pozo o fuente.
habing sutl at plac Bumalong.
sutl at guint na may Broza. /. Yaguit; layac.
labor.
Del ajonjol exprimida.
Brocal, m, Labi nang Spal; palayat.
balong bato bbahan. Bruces, adv. [A de) Taob
Coloong; laloran. pataob.
Brocha. /. Escoba pin- Brujo/ ja. s. Hocloban;
 BU 83 BU
mangcuclam. Que di- Buen, adj!. Bueno.
cen vuela de noche. Buena fama. Puri,
Asuang. Buenaventura. /. Plad
Brujean Mngungu-
n, capalaran. Panghuhu-
lam; mangcuclam. lang may anito.
Brjula* /. aguja de Bueno^ na. adj. Mabuti;
marcear, Paraluman. Si- migui. Que. Hari ng-
lipan. Es eso. Cpala pa.
Brujulean a. Pumngol Benpasan m. Magaling
pumint naog baraja. na pagcabhay.
Humul; sumlip. Buey. m. Bacang capn.
Bruido, da. adj. Binuli. Bfalo, la. m. y /. Ca-
Bruidon m. Pingbuli. labao.
Bruir, a. Bumuli. Bufar, n. Bumug; sumi-
Brutal, adj Parang h- ngsing.
yop. Bufete, m. Mesang sula-
Bruto, m. Hyop. O ne- tan gmit sa pagaral.
co. Hunghang. O des- Bufido, m. Bug; singa-
arreglado, alang uast. sing.
Bruza. /. Cepillong pang- Bufn, m. Mapagpatau;
linis nang cabayp. mapagbubububuhan.
Buba. / Bubas; cat. Buho. m. Paos; cuago.
Bubn, m. Pigs sa singit. Bujarrn, m. Ang naqui-
Buboso, sa. adj. Gtihin; quiapid sa caparis.
bbasin. Bujia./. Candilangmaputi.
Bucear, a. 8i8irin;bu8uhin. Bula, /. Manga slat ng
Bucle, m. Quinulot na Santo Papa.
buhoc. Bularlo, m. Catipunan ng
Buclica, y. Cacann; ca- manga bula.
nin. Buleto. m. Munting s-
Buche* m. Pantog nang lat pahayag nang Santo
manoc ibn; buts. Papa.
Ang ganang malululang Blgaro, ra. adj. Taga
tbig lc sa bibig. '
Bulgaria.
 O

BU 84 BU
Bulto, m. Bungton; bcoL Busca. /. Hnap
Asong
De ropa, Cambang. La- pangase. Caramihan ng
ruang choy tangs. manga mangangas at
Bullicio, m. Alingasngas manga aso.
nang maraming tauo. Buscar, a, Humnap; cu-
Ingay. Saligaosao. mita. - alguno. Song-
Bullir.^. Gumagalao. doin banapin.
; Andan-
hervir. Cumul; ciiman- do. (adi\B\n, Mirando de
yao. El piojo en la ca- un lado otro. Lumi-
beza, Cumalam. -E7 pes- ngoslingos.
Tentando
cado en el agua o los gu- con la mano como ciego:
sanos, Cumiao. Magapubap.
For todos
Buuelo, m Masang li^ los rincones, Salicsiquin,
nut sa mantic langis En el agua cow palo
na eun canin ay isina- tiqmi. Loroquin. 7 Algo
saoc sa almbar. que est debajo, Mag-
Buque, m. Daong; easac- buncal; magbalotbot.
yan. Luang at llim, Ai enemigo para ma-
laqu. tarlo, Cayauin. Ca-
Burdel. m. Bhay nang mino mando para co-
d
manga babaying dala- ger alguno, Buma-
hir. gat. -J- Sustento. Mag-
Burga. / Bucal nang t- hanapbhay Achaques
big na mainit. para no pagar. Pia-
Burgals, sa. adj,, Taga eiuarsuar; paliuliu.
Burgos Alguna cosa para comer.
Buril, m. Patalim na ma- Quimot.
Algo con mu-
tulis na casangcapan nang cha priesa. Ngumapa-
gravador. ngapa.
Burla. /. Bir; libac. Buscaruidos. m. Mapan-
Burlado, m. Nabuy. gul; palababag; pala-
Burlador, ra. adj, Pala- auay.
bir. Buscavidas, m. Mapag-
Burlar, a. y r. Magbir. usis nang bhay nang
 BU 85 BU
iba. Maspag na lubha naghuhulugan ng ma-
sa paghahanap bhay. nga slat sa correo.
Ellutaca. /. Uupang si- O tapn. Pasac na pa-
yang malaqui at i^iahab. naquip sa btas nang
Buyo, m. (En Manila). algibe. Btas nang tan-
Icm. Be monte, Lit- queng plabasan nang
lit. Compuesto con cal tbig.
y honga. Hits; mamin. Buzonera. /. Plusutn
Mascado. Sapa. nang tbig sa manga
Buzn, m. Btas na pi- bacuran.

CA CA
Cabal, adj. Ganap; ua- Cabecear, n. Tamang-
lang culang; hiist. tang; umantc; yo-
Cabalgar, n. Mangabayo. cayoc.
Sumacay ang alnmang Cabeceo, m. Tango; an-
hyop na apat ang pa toe; yocayoc.
sa can iy ang babayi. Cabecera. /. Clonan.
Caballa. /. Hashas; Cabecilla, m. Pun6 nang
lumahan. manga souaiL
Caballete, m. (De tejado). Caber, n. Mgcasiya.
Palupo. Cabestrante, m. Guili-
Caballo, m. Cabayo. Ca- ngan panghigut nang
bayo sa manga larong lubid sa paghihila (^

ajedrez at baraja, Ca- pagtatas nang manga

bayo banco nang mag- mabigat na lubh. Ca-
lalagar. Saquit na b brescante.
col sa sngit. Cabigan Cabeza. /. Ulo. Punong
sa labay nang sinulid. namamahahi. De la
Cabana, f. Dalundong; cama. Ulonan. De li-

cubo. nage.' Puno. Tuerta.

 O

OA 86 CA
Paling. Puntiaguda. Cabra. /. Cambing na
Tandapil; tulis. jD^ la babayi.
casa 6 parte inmediata al Cabrestante, m. Mquina
altar mayor de la Igle- sa pagtataas nang ma
sia. Duyo. bibigat. Molinete.
Cabezada./. Oatog; soc; Cabrilla. /. Isda. Ang
tinangtaug. Balat ng pitong bituin na nangag-
freno na nayayacap sa cacalapit.
ulo nang cabayo* Cabriola^/. Lucsong gui-
Cabezal, m. Unan. nagau nang manga ma-
Cabezudo, da. adj. Ulo- nanayao.
han. O terco. Matigas Cabrito, m. Anac nang
na ulo. cambing.
Cabildo, m. Catpunan ng Cabrn, m. Cambing na
manga Cannigo pinu lalaqui. Lambayan. Ang
nong eclesistico. lalaquing nagpapabayang
ayuntamiento. Capisanan paclany ang caniyang
nang manga pinunong asaua.
bayan. Bhay na pinag- Cacaotal, m Cacauan.
cacatipunan Cacarear, n. Comococ;
Cabizcado. aZy, Yucayoc; pumutac.
sungo; subasob; baliling. Cacareo, m Calocotoc;
Cable, w. Lbid na mala- cococ;^'^ ccac. Putac;
qu; pancat na may cotac.
sandaan ai dalauang Cacera./. Catipunan ng
puong dipa. manga mangangans.
Cabo. m. Dulo; nacas; ca- Cacerina./. Lalagyan ng
tapusan; hangan. O manga cartucho. Casa-
mango. Puluhan. De ria.
candela 6 tabaco. Upos. Cacique, m Puno hari-
Cabo. harian nang Indias.
Cabotage. m. Paglalayag Cachaza. /. Cacuparan
na di nlalay sa bay- at calouatan sa pag-
bayin. ga.

CA 87 CA
Cachazudo, adj, Mac- galing; plad; catnng-
pad; mahinang gumau. culan snmaclolo. Ma-
Cachete, m. Pisng. Pi^- bnlid sa ibang bgay ang
etaso.Dgoc. unang hangad. Mama*
Cachicn, m. Pinacapun6 tay. Tendido. Mha-
sa pagsasaca. O astuto. lang; mpahig; mh-
Mtalas. pay; maboual. Boca
Cacho, m. Piraso. ahajo. Marapa. Boca
Cachorro, ra. s. Cu; bi- arriba. Mpatihay. De
lot.Pietolang maliit. golpe. Mlagpac; m-
Cachucha./. Sayaocastil. sadlac, Be espaldas le-

Cada. adj. Balang; ba- vantando los pies en alto.

u. Uno. Balang isa Mpatinangnang.- Por
baua,t, isa, Y cuan- delante. Mdnhapang.
do cada vez.
6 Toui. Be hocios, Msnbasob;
Cadver, m. Bangcay. msubsob; msnbong;
Cadena./. Talical ta- msnngabang.
Algo
nical. asentado . Msagang .

Cadencia. /. Pagcactul Hacia atrs por rsele el

naag manga nica sa pag- pi. Mliay Et rodo

sasaysay, gayn din sa de los rboles por me-
verso. Pagcacaayos ng nearlos. Tagtag. Coco
tngtog, manga higning flauta por pqdrida.
nang msica. Looy.
Cadera. /. Balacang. Caerse, r. Malaglag. jEZ
Caducar, n. Magnlian; cabello las hojas del ar-
humin. Masir sa caln- bol Matny; malngas;
maan. mlagas. Be proposito.
Caduco, ca.ad!; Madaling Magpatihulog. De pro-
maual di magllnat. psito boca arriba. Mag-
Caer. n. y r. Mahlog; patihig.
Amodorrado
mabnlid. O incurrir en por accidente. Mbn-
error. Mablog sa ca- lagt. Be borracho. M-
malian; maualan nang bngt La fruta que-
 O

CA 88 CA
dndose detenida en al- Caja. / Gabn, atad.
guna rama. Msalalac. ^^Ataul b tambor. Tam-
Caf, in. Cap. bol. Cabang taguan ng
Cafetal, m Capihan. salap sa manga Teso-
Cafetera, m. Sisidlan rera.
lutuan naDg cape Cajero, m. Ang may tung-
Cfila./. Caramihan nang col tumangap nang sa-
anoman. lap at mamamayad sa
Cafre, m. Ang tauong manga Tesorera at b-
tubo sa baybayin nang hay nang comercio.
frica at ang manga Cajn, m. Cajn.
taga prang sa reino ng Cajuela./ De 6iei/o. Pala-
Murcia. maman. ~
Petaquilla
Cagadero.^. Taten. cauto en que hechan pe-
Cagajn. Qt^ Te nang '
dacitos de oro 6 plata.
manga hayop na cabayo, Salacuban.
mua, burro. Cal. /
Apog.
Cagalar, m. Bituca. Cala. / Ang capiraso
Cagalera. /. Pagtata ng caputol nang anomang
bululs. bunga. Looc na canlu-
Cagar, a. Tume; dumu- ngan tabing dgat.
sa
m; magbauas. O echa)' Calillang pangpate.
perder. Masir. Calabacera./ Puno nang
Cagarruta./ Tengcam- calabaza.
bing tupa. Calabaza./ Bunga nang
Cagn, na. s. Tiin calabaza. Blanca. Upo;
coharde. Duag; mata- tibyayong. Buena para
cutin. dulce. Condol; sicoy.
Cada./ Pagcahlog. Pa- Cabazate. m. Matamis
dalisdisan. Lauit pag- na calabaza.
Clauit. De la casa. Calabozo, m. Hul6,duyo
Sibi. ng bilangoan. Calabozo.
Cado, da. adj. [De nimo). Calabrs, sa. adj. Taga
Lupaypay na loob. Calabria.
 CA 89 CA
Calabret. m Lbid sa Calcedonia gata. Ba-
sasacyan. tong mahalag.
Calado, m. Balda la- Calceta. /. Ang isinosoot
bor sa manga metal, c- sa pa bago magsoot ng
hoy, etc. medias.
Calafatear, a. Magsiesic Calcetn, m. Medias na
nang ynot bunot na maicl.
ninotnot at shing sa Calcinacin./. Pagapog.
manga suang nang sa- Calcinar, a. y r. Mag-
sacyan. pog.
Calambre, m. Pulcat; Calcular, a. Burlac.
ngimi; manghid. Clculo, m. Blac.
Calamidad. /. Sacuna Caldear, a. y r. Paba-
casaquitan nang bayan. gahin; pacainitin.
Calar, a Tomiim; tuma- Caldera. /. Caua; cti-

gos sa anoman ang t ngang tangso ba-

big, tinta, etc. Mataos cal.
na mahalat ag lihim Calderilia. /. Salapng
cabagayan nang ano- tangso cualt.
man. Lupang maraming Caldero, m. Tangsong
batong inaapog. Pumi- timba.
raso ang munt nang Caldern, m Tanda nang
anomang bunga na ta^ libo; tanda sa miaica at
lagang tticman. Icabit sa imprenta.
ang bayoneta sa baril. Caldillo, to. m. Ang
Dumaguit ang ibn (para salang pinacasabao ng
nang limbas) na humuli . fritada at iba pang
nang ibang hyop. luto.
Calavera. /. Bung. Caldo, m. Sabao. De sal-

Persona de poco juicio. muera. Patis.

Tauong ualang pag- Caldoso, sa. adj. Masa-
acal. bao; may sabao.
Calcaal, m. Calcaar. Calenda, f. Ang pagbasa
Scong. nang tintiag' na mar-
 CA 90 \ CA
tirologio. Unang arao dilibi.Hindi tinataos ng
nang buan. liuanag na para baga ng
Calendario, m. Almana- bubog.
que. Calendario. Caligrafa. /. Arte nang
Calentar, a. y r. Magnit; pagslat.
maglit. O estar en celos Cliz, m. Sisidlang guintd
las bestias. Magland plac na guinagamit
ang manga hyop. La nang Sacerdote sa pag-
morisqueta fria. Isa- mimisa. Campanillang
ngag Hojas al Juego. quinacaeabitan nang tang*
Maglib. j&/ sol Um- cay nang bulaclac.
nit, Calentarse persona Calma, j. Caualang ha-
animal al fuego. Mag- ngin, alisuas. Pagctiguil,
darang; manalang. pagcatahmic. Caliuagan;
Calentn, r. (Darse un cacuparan,
calentn). Magnit na bi- Calmante, adj. Pangpa-
gl at sa maraming apy. tlog.
Calentura. /. Lagnat. Calmar, n. Tumahmic.
Calero, ra. adj. JNaucol Calofro, m. Pangiqui.
Ba pog. Magapcg. Calor, m. Init. Grande.
Calesa. /, Isang bgay Alisuas. Tagbisl.
na cotse. Caloroso, sa. adj. Calu-
Calidad. /. Cangallan at roso. Mait.
calagayang sarili napg Calostro, m. Ang unang
bauat isa^t, isang bg^y, gatas nang bagong na*
Calidad, nganganac.
Clido, da. adj. Macapag- Calumnia. /, Sambong
bibigay. init. na hindi totoo.
Caliente, adj. Malnit. Calva. /. Ulong ualang
Califican a. Magalingin buhoc. pao. En la co-
masamin ang isang ba- ronilla. Togtog Perfecta.
gay, ayon sa caniyang Togtoguin,
lagay at c^ugalian. Calvario, m. Daang pi-
Caliginoso, sa. adj. Ma- nag Estacionan cong


CA 91 CA
duaresma. Caramihan Carnada. /. Catipunan ng
nang^tang. mga ttang anac nang
Calvinista, s. Campon ni Gapisanan
isang inahin.
Calvino na sumusunod ng mga magnanacao.
6a caniyang ral. Camafeo, w. Labor na re-
Calvo, va. adj. Upauin, realzado sa ba-
lieve
calv. Lupang nalang tong mahalag.
dam. Camalen, m., Hiniang.
Calzada./. Daan lansa- Camamila, camomila./
ngang may ltag na Manzanilla.
bato. Camndula./. Cuintasna
Calzado, m. Pangblot sa maicling may sampuo
manga pa, para nang tatlong puong butil.
zapatos, bota, etc. Cmara./. Ang pinacama-
Calsn. m. Salaual sa- luang na ptac ng loob
loual. nang bhay. Sa palacio,
Calzonazo. m. Batugan. ay ang lugal na dio-
Anyay. doonan nang Harl sa
Calzoncillos, m. Salaual pagcaling sa nangag*
na panoson pangila- sisidulog sa caniy a O
lim. ^
granero. Bangan. Pag-
Callar, n. Tumahmic. iilaguin. Muy lquidos.
Por enfado. Magmithi. Tilasoc.
Calle./. Lansangan. Pi5^- Camarada. m. Casama,
blica. Daang hayag calaguy6, calaguma.
caraniuan. Camarera. /. Babaying
Callejn, m. Daang guipit guinoo na ctiual sa ba-
Callo, m. Lipac. hay nang malalaquing
Callosidad. /. Ang cati- tauo.
gasan nang labi nang Camarero, m. Punong c-
sgat. tiual sa manga oficina
Calloso, sa. adj. May sa palacio nang Hari
lipac malipac. sa bhay nang mala-
Cama. /. Hihigan. laquing guino.
 CA 92 CA
Camarn, m. Pinagtata- Cambray.m Ngalannang
goan sa licod nang al- lins.
tar nang alinmang la- Camelln, m. Tudling.
rauan ng caniyang ma- Caminar, n. Lumcad.
nga hiyas at damit. A pi copio camina
Camarista, m. Ministro largo. Maglacbay.
nang consejo sa cma- Por camino derecho.
ra nang Hari. Dama ng Manalontn. Por ria
Reina, Princesa In de calo cabo. S-
fanta. sog. Bompiendo por mu^
Cmaro camarn, m. cha gente. Landas.
Hipon. Grandes. Sug- Caminata. /.Pasial na
p. Gomo langostas, mahab paglilibang.
Ulang. Pequeitos Camino* m. Daan.^ Hecho^
Alamang. Secos. Hibi. puro andar. Landas
Que crian en
se la Real. Daang cabulusan.
onlla del agua. Tatam- De altibajos. Bocol-
pal. Negro. Talong- bocol. Que abre el agua.
tong. De^ agua dulce, Balosbos.
Togyasan. Camisa. / Bar. O te-
Camarote, m. Silidsiliran lilla de frutas. Bloc.
sa manga sasacyan. O piel que deja la cu-
Camastrn, m. Mtalas lebra Pinaghonosan.
at bihasang ualang qui- Camisoln, m. Damit na
bquibo. pangtaquip sa dibdib.
Cambalache, m. Plitan Camorrista, s. Palaauay.
nang manga bagay na Camote, m. Camute.
momonting halaga. Silvestre. Bguing.
Cambiadizo, za. ad!/ Ma- Grandes. Tarac. Par-
pagiibaiba. tidos puestos al sol
Cambiar, y r. Puma-
a. Baog,
lit, magpalit. Zt vela, Campamento, m. Pagpa-
Pioc. pahinga nang hocb.
Cambio, m. Palit; eapalt. Phingahan ng hocb.


CA 93 CA
Campana. /; Pantuag; mentera, Lauaguin; laua-
campana; bagting. De gan.
Para hacer. Bilo.
China. Moagmongan. Cana. /, Uban,
Be Agong.
sangley, Canal, m. Pdaluyan ng
Campanada. /. Catog tbig; alolod; pangsoK
tugtog nang campana; Donde ponen las nasas.
cingayan;
cguluhan. Bobohan.
Campanario, m. Torreng Canalizo, m. Canal sa pag-
may campana. i tan ng dalauang pulo.
Campanero, m, Manga- Canalla. /. Tauong ma-
gau tagatugtog nang sama ang manga cau-
campana. galian.
Campanilla. /. Campa- Canana. /. Lalagyan ng
nang munting; quili- cartucho nang plvora.
ling.r-Bel gaznate. Gu- Canapo m. Camap.
til. Canario, m. Ibn. Isang
Campar, n. Magpahing bgay na sasacyan. Taga
ang hucb. Lumalo sa Canarias.
iba ang diinong any. Canasta. /. Bogsoc; ca-
Campeador, m. Campen. labogsoc D bejuco para
.

Campear, n. Maquibaca. guardar algo, Salasad.

Lumabas sa parang. De madera. Ba^angola.
Alguna cosa mas de lo Pequea Susulatan.^
que Langhal.
es. Pequea para frutas. Qui-
Campen, m. Bantog na naba.
mangbabaca guerrero. Canasto y canastro, m.
Campesino, na. adj. Na- Mtong.
uucol sa prang. Ang Cncano, m. Cuto.
parati sa prang. Taga Cancelar, a. Paualang
prang. cabuluhan.
Campia. /. Lupang ca- Cncer, m. Isang bgay
patagang sinasaca. na sgat, para nang cng^
Campo, m. Prang. caro, bcat, etc.

Grande para hacer se- Cancerarse, r. Magcas-

 O

CA 94 CA
gat na tinatauag na cn- Canelo, m. Choy.
cer. Cange. m. Pagpapalit &
Cancin. / Auit; canta. pagcacpalit nang manga
Cancro, m. Cngcaro. bilang.
. Cande, m. Ascal na gui* Canjear, a. Magpalit.
nagauang parang cristal. Cangrejo, m. Alimango.
Candela, adj. Candila Pintado. Alimsag
Que no alumbra bien. Pequeos. Talangc.
Malamlam. Cangrena, f, Pagcabuloc
Candelabro, m. Cande- nang laman nang may
lerong malaqu. sgat.
Candelero. m. Tirican ng Cangrenarse, r. Mabu-^
candila. ang laman.
loe
Candelilla. /. leang b- Cancula. / Panahon ng
gay na gamot. malaquing init, tagbisi.
Candente, adj.^ Pum- Canilla./. Bias nang bint
put sa Init, mul sa thod hangang
Candi, adj. Cande. bucongbucong, at ang
Candidat&t^. Ang hum-'^ mul sa sico hangang
hinging mgcamit nang camay. De la lanzadera-,
malaquing catungculan del tejedor. Sinicuan.
camhalan. Canina. /. Teng aso.
Candidez./. Calioisan ng Cano, na. adj. May uban.
loob, Caputian. Pagcapa- Uban
niualain. Canoa. /; Banca
Candil, m. Tinghoy. Canoero, m. Magbabancft
lmpara. Somb; sombo- (En Manila). Banquero.
han. Canon, m. Cautosang ta-
Candileja, f. Basong lia- tag nang catipunang pi-
uan. nun nang manga mi-
Candor, m. Candidez. nistros sa St. Iglesia.
Canela. /. Balat nang Isang bahagui nang Misa.
canela. Mala. Calingag; Buis nang lupa.
cayomanis. Canonga./. Ang manga


CA 9& CA
carapatan nang Can- gauang pulvos at ipi-
nigo. nagbubucas nang caus-
Cannigo, m. Ang Sacer- tico.
doteng may canonga. Cantarn, na. adj. Mag-
Canonista, m. Ang mar- aauit; mangangant.
nong na nagaral nang Cntaro, m. Bang
cnones. Grande. Calamb --Cha-
Canonizar, a. Ilagay nang to. Glong. Pequeo.
Santo Papa ang sino- Galongan. De caa grue-
mang may carapatan sa. Bungbong.
sa bilang nang manga Cantatriz cantarna./.
Santos. Magaauit.
Canoso, sa. adj. May uban. Cantazo, m. Haguis nang
-
Cansancio, m. Pgod; pa- bato;
gal . De alguna parte Cantera. /. Oficio nang
del cuerpo como brazo. cantero. Manga batong
Ngmay. De r camino. nalabr na.
Tcal, De haber corrido Cantero, m. Maglalabr
mucho. Sagadsad. nang bato.
Cantar, a. Umuit; mag- Cntico, m. Canta; uit sa
canta. La victoria. Mag- pagpupuri; pagpapasal-
tagumpay. Para que mat.
duerma el nio. Mag- Cantidad. /. Bang cun
hili. El pjaro. Hu- sa bibilangin, dami cun.
muni ang ibn. Lloran- sa tinatacal, timbang,
. do al difunto. Manambi- sucat.
tan. Con reverencia. Cantina./. Bodega ta-
Duang. Los que re- guan nang lac tbig
man. Daguray. 7 Dan- sa slong nang bhay.
do ahullidos, Tanglo- Tindahan nang manga
yan.
Suavemente. Ca- cacanin. Sisiglan nang
gning-guing. baon sa paglalacad.
Cantrida. /. Hyop na Canto, m. Bato. Capal.
mumunt na guin- Pagcaca canta ; uit. De
 ;

Gk 96 CA
gallo. Taloe; coccoc, punta. Tangan. Hen-
Lgubre Panambitan dida para sacar tierra
sambitan^ ^w%wo. Ta- del hoyo. Salang-salang.
lindao. De banca b de Con para
garabato
la madure al hijo. Hiii; sacar Songquit.
algo,
hinl, De la lagartija Que claran para espan-
Halotictic. De un pjaro tar pjaros. Tigday.
llamado arpa. Tictic. Con que se estira el la^o.
De los que reman, In- Bauigan.
Para sacar
doyanin fuego. Pauasan; banga-
Cantn, m. Dacong labas nan. Dulces y colora-
nang panulcan. Nga- das, Sinandyong.
lan nang isang bayan. Largas para las barati-
Cantoneo, m. Guininday- jas. Palatpat. Parti-
guinday s paglalacad. das que sirven de marco
Cantonera, f. Pangycap al dindin. Pamalila
na tangs bacal sa Blandas, Haligayot.
manga pnuIucan nang Atravesadas en las cer-
caban at iba pa. cas, Bila; pamangcol.
Cantor, m. Taga canta Tejidas modo de peta-
mangangant. '

te. Sasag; sauali. Par-

Caa. /. Bias nang camay tidas hechas alfiler.
bint. Cauayan. /Sn Danglay. Partidas para
espina. Tayounac atar con ellas. Lapat.
Dulce. Tubo. Forni- Que ponen paraos los
das y Psig.
fuertes. en cuadros. Pacauay.
Grandes sin espinas. Ca- Caada./. Pagitan nang
uayang quiling. Con dalauang bundoc tu-
que tejen la red. Ag- gtog.
^Bxig. Delgada y larga Caafstula./. Balyong.
para empujar la embar- Caafstula,
cacin,. Tiquin. D^ pesf Caamiel. /. Tubo.
car. Baliasan; buay. Camo, m. Abac Sil-
Ironchada por la vestre. Anab.
 CA 97 CA
Caaveral* m Cauayanan. Capador, ra. s. Manga-
Cao. m. Alulod; pabu- ngapon.
luang; pangsoL Capar, a. Cumapon; mag-
Can, m. Gan. D^ bating.
encuentro de la ala dd Caparrosa./. Alcaparrosa.
ave. Bagis Capataz, m. Ang ama-
Caonazo, m. Putoc ng mahal sa nagsisigau
can. nang anomang gau.
Caonear, a.yr. Caonin. Capaz, adj. Ang may ca-
Cautillo, m. Canutillo. pacidad may cay a.
Con que hehen. Halo- Capciosidad. /.Carayaan.
san; bansi. De oro. Pi- Capelo, m. Sambalilo ng
nulo. Cardenal. Camhalan ng
Cauto, m. Bias nang ca- Cardenal.
uayan. Qon su tapa- Capelln, m. Ang Sacer-
dera. Salacuban. ? Que doteng may capellana.
ponen para guardar la Alinmang Sacerdote ca-
tuha Tquil; bongbong. hit ualang capellana. Ang
Con anzuelos colgados capelln sa altar nang
para pescar. Patao. alinmang bhay.
En que echan la tuba. Capellana. /. Capellana.
Tiguisan. Capilla. /. Damit na na-
Caoba caobana. /. C- calibid sa liig nang capa
boy. at abito na iquinuculu-
Capa. /. Damit na ma- bong sa ulo. Altar. Ca-
habang nacabalbal sa tipunan nang manga m-
catauan. Capa. sico sa Simbaha.
Capacidad. /: Guang Capillo, m. Tocarol nang
luang nang anomn na sangol.
scat maglulan ma- Capirotazo, m. Pitic nang
siglan, para nang vaso, daliri sa ilong.
tapayan, camlig, etc. Capiscol, m. Ang Sacer-
Ang abot nang bait at doteng may catungcu-
eagagau nang isa,t, isa. lang mambala sa pag-
 CA 98 CA
cacant nang coro sa Caporal m. Cabo.
Catedral. Capote, m, Ang hindS
Capitacin. /. Pagcaca- magcabasas sa sugal.
bahagui nang manga buis Capricho, m. Caisipan 6
sa manga pabisa. |
caibigang loual sa cau-
Capital, m. Puhunan. gah>n at caramihan ay
Ciudad. Pngalo. Pun6. ualang catouiran.
Capitalista, m. Ang may Cpsula./ Bloc ng but6
puhunan aring salaping nang anomang bunga.
tnay. Captar, a y r. Hicaya-
Capitalizar, a. Salapiin tin ang loob.
ang pagaari. Idagdag sa Capturar, a Dacpin.
puhunan. Capullo, w. Buco nang
Capitn, m. Punong nag- bunga bulaclac. En
uutos. Capitn. que est metido la hongm
Capitana. /. Asaua nang del huyo, Taicap; ta-
capitn. Pangulong sa- lul.
sacyan sa armada. Cara./. Muc-h. Torcida.
Capitanear.* a. Magpu- Piing
nong magutos. Ma- Caraballa. /. Calabao na
nguna: babayi. Cabainan.
Capitular, m. Magc- Carabao, m. Calabao; anu-
isa; pagcisahan. Sisi- ang; damlag. Macho.
hin sa pagtupad
hind Lalaquian. Grande. Ca-
-

na magaling sa caniyang laquian.

catungculan. Carabina. / Baril na
Captulo, m. Catipunan maicl.
at pagcacaisa. Pagsisi Caracol, m. Sue. (mn-
sa di nacaganap sa ca- de. Taclcibo. Eetorcido.
tungculan. Filipit Reluciente, Pih.
Capn castrado, m. Ca- Pequeos. Calgay;
pn. sgay.
Capona. /. Yaueng tanda Caracolean n. Bumiling-
nang pagcaguinoo. biling; lumibidlbid.
 GA 99 CA
Carcter, m. Ang pinag- Carcaal, m. Scong.
cacaquilalanan ng pag- Crcel, f. Blangoan,
cacaiba,t, iba ng ucol Carcelage. m. Calagpa-
nang manga tauo at ngo. Carcelage.
manga bgay. Tandang Carcelero, m. Mangbibi-
hiod mapapaui na iqui- lang
niquintal sa caloloua ng Carcoma./, Ono8;bucboc.
manga Sacramentong Carcomer, a. y r, Onosin
Bautismo, Confirmacin bucbuquin.
at Orden. Camhalang Cardenal, m. Ang may
caloob manga mata-
sa cardenalato na sila ay
taas na catungculan at pitoiig puong consejeros
caguinoohan. Ang lagay nang Santo Papa. Pasa;
at pagcgau ng letra. hinol.
Carajay. m. (En Manila). Cardenillo, m. Caluang
Cauali; cazo. nang tangs. Color na
Caramelo, m. Caramelo. verde.
Cartula. /. Mscara. Crdeno, na. adj. Mura-
Caray carey, m. Cala. dong maglang.
Carbn, m. Uling. Cardialga./. Mahigpit na
Carbonada. /. Larnang saquit nang. sicmur.
cati caraeng inihao. Carear, a. Pagharapin
Isang bgay na hima- ang manga sacsi may
gas. sala at nang mquilala
Carbunco, m. Sul ba- ang catotohanan. Mag-
tong mahalag. Isang catipon.
bgay na sgat bcol. Carecer, n. Magclang
Carcaj, m Bungbong ng masalat nang anoman.
palas. Fandang isin- Carencia. /. Casalatan.
suot sa dulo nang cruz Caresta. /. Casalatan.
cun dindala sa proce- Camhalan nang pag-
sin. cain.
Carcajada. /. Halac-hac; ^Careta. /. Mscarang
halic-hic. pangtaquip sa muc-hft.


CA 100 CA
Carga. /. Galga. En el Cario, m. Palayao; sin-
hombro. Pasan; dala. t; paquitang loob.
De embarcacin. Luan. Carioso, sa. adj. Mpag-
Debajo del brazo. palayao; mapagpaquitang
Qulic j&n la cabeza. loob; masintahin.
Snong. Cariredondo, da. adj.
Cargado, da. adj. Tiguib. Muchang mablog.
Cargamento, m. Luan Caritativo, va. adj. Ma-
nang sasacyan. paglimos maauain.
Cargareme, m Recibo. Carlear, n. Humingal.
Cargo, m. tang sa- Carmenar, a. Magnutnot
lap cay at manga b- nang bunot at iba pa.
gay na na sa pamama- Carnaje, m. Carne la-
hal nang isang tauo. mang cting inasapg
Ang naguiguiug sala baon sa sasacyan.
nang nahahabl. C?iTn\. adj. Malbog.
Cariarse, r. Magcasal Carnalidad./, Calibugan.
mabuloc alinmang buto Carnaval, m. Lapaz ang
natin. tatlong arao na sinsun-
Caricia. /. Layao; alin- dan ng buling-bling.
dog. Manga i^icang may Oarnaza.y. Dapit loob ng
pagibig. catad. Caramihan nang
Caridad. /. Pagibig sa lamang cati.
Dios at sa capona tauo. Carne. /. Lamang cati
Paglilimos. laman nang manga h\x-
Caries, m. Ang pagcabu- ngsi. Entre pierna del
loc nang butong may animal. Colani.
sala. Carnerada. / Carami-
Carilargo, ga. adj. Muc- hang tupa.
hng haba. Carnero, m. Tupa.
Carilucio, cia. adj: Ma^ Carnestolendas. /. Car-
quinang mmucha, naval.
Carinegro, gra, adj. Muc; Carnicera./. Pagcacma-
hag maitim. tayan sa digm. Tin-
 CA 101 CA
daban oang carne. lag sa mga carruage.
Carnicero, ra* s. Magca- Carretero, m. Mangga-
carne; mamamatay. Ma- gau nang carro ang
pagcain nang carne. nagpapalcad na parang
Cartiosidad. /. Lamang cocbero.
lumalabis sa manga s- Carril, m. Ang bacas sa
gat. lupa nang manga pagu-
Carnudo. /. Malaman. long nang carruage at
Caro, ra. Mahal.
adj. carriton. Daang naaqui-
Carpeta. /. Carpetang pot. Ang dinaanan nang
sulataa taguan nang araro.
manga papel Carrilleras, pl Salom-
Carpetazo, m. Pagctiguil bal> nang sambalilo; sa-
nang lcad nang isang lacot; etc.
expediente. Carrillo, m. Pisng.
Carpintear, n. Magan- Carrilludo, da. adj. Pis-
loague. ngihan.
Carpintero, ra. adj. An- Carrizal, m, Catalahiban.
loague. Carrizo, m. Talhib.
Carraco, ca. a^j. Matan- Carro, m. Cauangis nang
dang masaeactin. carruage.
Carraspera. /. Cagalasan Carroza. /. Cotseng ma-
nang lalamunan na di laqu at marilag.
macalagoc nang luay at Carruaje, m. Carruege.
may pamamalat. Carta. /. Slat; calatas.
Carrera./. Tacb. Daang Cartabn; m. Ngalan ng
caraninan. cas-angcapan nang an-
Carreta. /. Parang car- loague. V
riton na may pagulong. Cartear, a. Magsugal-
Sin ruedas. Canga; sugalan ang sumsu-
paragos. gal. Maquipagsap sa
Carretela. /. Parang slat.
cotse. Cartel, m. Slat na idin-
Carretera, y. Daang ta^ diquit sa mababasa nang

CA 102 CA
calahatan at nang mata- bao, De coco que sirve
lastas naug lahat. Taptapan.
de plato.
Cartera. /. Bulsaog si- Cascarn, m. Balat nang
sidlan nang manga elat. itlog nang manoc at iba
Taquip nang buls nang pang ibn.
casaca, supa, etc. Casco, m. Bo nang ulo; ^
Cartero, m. Tagapagha- bung. Capirasong ta-
tid nang manga slat. payan, pas, etc.. Cuc
Casa. /. Bhay. nang cabayo.
Casaca. /. Casaca. Casero, m. Caramihan
Casacn. m. Casacaog ng manga bhay. Pooc.
malaqu Casero, ra. m yf. Ang
Casadero, ra. adj. Ang may ari nang bhay.
na sa edad nang scat Ang palagui sa bhay na
macapagasua. di mapagpanaog. Taga
Casamiento, m Pagaasa- pagalag nang bhay
^
ua. Casal. nagccaling
Casapuerta. /
Slong na Casi. adv. Halos.
dinadaanan nang pag- Caspa. / Balacbac.
panhic sa bhay. Casquiblando, jla. adj.
Casaquilla. /. Casacang Cucong malambot nang
maigs cabayo.
Cascabel, m. Baimb Castauela./, Castaetas.
Cascarlo, m. Catipunan Castellano, m. (Idioma
nang manga batong mu castellano lengua de
munt; manga pinagla- Uicang castil.
castilla),
brahan; baeag na tapa- Taga Castilla. Goberna-
yan, at iba pang manga dor sa castillo.
batong pirpiras. Castidad. / Cabnalang
Cascar, a. Mabsag; mag- laban sa calibugan. Ca-
calmat. Mmalo. linisan at pagingat sa
Cascara. /. Balat nang cahalayan.
anomang bunga c- Castigar, a. Magparusa.
lioy. JDe coco. Bunot; Castigo, m. Dusa; parusa.
 CA 103 CA
Castillo. m Moog nang na pangyayaring tangi
onik.De fuegos artifi- sa caramihan.
dales. Castillo. Cataviento, m. Pfibiling;
Castizo, zo. adj. Mabu- patubiling; grimpul.
ting liaage malinis ang Catecismo, m. Catecismo;
pioagmulan. dsalan.
Casto, ta. adj. MalinB; Catecmeno, na. m. y/
ualang calibugan. Ang nagaaral nadg ca-
Castrar* a Cumapon tecismo da^al.
Colmenas. Buhag; p- Ctedra.y Pulpito nang
hag. manga catedrticos na
Castrn, m. Tupang ca- nagtutur nang caru-
pn. nungan.
Casual, adj. agcataon Catedral, adj /. Simba-
na hind sinasady hang quinadoroonan ng
Casualidad. /. Pagcacia- Obispo Arzobispo at
ton nang caniyang cabildo.
Casucha. /. Babaybaha- Catedrtico, m. Ang may
yang ualang halaga. ctedra . sa pagaaral
Casulla. /. Damit ng Sa- pagtutur.
cerdote cun nagmimisa. Catequizar, a. Magtur6
Catacumbas. /. pl Libi- ,nang catecismo.
ngan sa ilalim nang lupa. Catite, m. Pilong munti
Cataln, na. adj Taga nang azcal.
Catalua, i
. Catolicismo, m Angcala-
Catalejo, m. Larga vista, hat-lahatang cristiano.
Catlogo, m. Lista tan- Catorce, adj Labing pat.
daau. Catorceno, na. adj. lea-
Cataplasma./. Emplasto. labing pat
Catar, a Ticman ang lasa. Catre, m. Hibigan. Catre.
Pagusisain; uariin. Cauce, m. Sangcaog p-
Catarata./. Bilig sa mata. daluyan nang tbig; lu-
Panganorin. nas nang log. i

Catstrofe. /. Masaquit Caucin. / Fianza.



CA 104 C
Caudal, m. Cayamanan, Cazar, a. Mangaso. Ave
pagaarl. Salap. con otro ave Manga ti.
Caudillo, m. Punong nag- Cazcarria. / Ptic na
uutos sa alinmang c^* naniniquit sa damit Cu-
pisanan. lngot.
Causal. / Dahilan. Cazo. m. Gaull 'Grande.
Caustico, ca. ad^. Causti- CeiU.{En Manila). Ca-
co. Tapal na nacasusugat. rajay.
Cautela. /. Pagiingat oa Cazn, m, Hinquin.
nasasadya na * Lalang Cebada. /. Cebada.
paraang hand sa pag- Cebar, a. Magpacain ng
daray. hyop.
Armas, Mag-
Cauterio, m. Gamot na seben. ^ Fuego. Gatu-
sumusugat. Casangca- ngan.
pang guingamit nang Cebo. m. Pagcain ng ma-
manga cirujano. nga
hyop. Plvorarig
Cautivar, a. Bumhag. paneben. Pain.
Cautiverio. ?^a. Cabihagan; Cebolla. /. Sibuyas; la-
pagcbihag. son.
Cautividad. /. Pagcbi- Cebn, m. Bboy na pi-
hag. natatab.
Cautivo, va. m, y/. B- Cecial, m. Manga isdang
hag. tuyo.
Cavar, a, Hum3ay. 7w^ pecina./ Lucb; pin
poco. Dalutdutin; calca- J(En Manila). Tapa
lin; docalin. 7ow las j/Qezo. m. Bithay; ga
uas. Culculin gan.
Caverna./ Cueva; lung. Cfiro, m Hanging g-
Cayado, m. Tuncod n^ng ling calunuran.
sa Ha-
nang Obispo,
pastol at nging palaypalay.
Cayman. m (En Manila) Cegar, n. Mablag. jETo-
Buaya. Cocodrillo. yos, sanjasy etc. Mag-
Caza. / Pangase. Manga tabn.
hyop na hinuhuli. Ceguera. /. Cabul^ga.
 CE 105 CE
Ceja. /. Qulay. Celsitud./. Cataasan; ca-
Cejijunto, ta. adj. Ahg lac-han.
may qulay na halos Cementerio, m. Lbingan.
magabot. Cena. /. Hapunan.
Celan a. Magcaling sa Cenculo, m. talas na
pagtupad sa manga cau* hinapunang bul nang
tusan at catungculan. ating Panginoong Jesu-
Pagmasdang magaling cristo.
ang sinoman, ang manga Cenagal, m. Caburacan.
quilos at tungo. Cenar, a. Humapon.
Celda. /. -Silid. Cenefa. /. Sanipa.
Celebrrimo, ma. adj. Ceniciento, ta. adj. Abu-
Bantog na lubh hin.
Celebrar, a. Mangilin; Cnit, m. Ang dacong
magpuri; gumlang itaas na natatapat sa
Misa Magniisa. ating ulo.
Clebre, adj. Bantog; Ceniza. /. Ab; agao.
buny. Msay; mato- Cenizal/ m. Aboban; pi-
uain. nagaaboban.
Celebro, m. Ut8c sa ulo. Centella. / Quirlap; pi-
Celeridad. /. Cadaliari; sic; alipato.
catulinan. Centesimo, ma. aj.Ica-
Celeste, adj. Ang nauu- sangdaan.
col sa Langit. Clay Centinela, m. Bantay; t-

color na cauangis nang nod.

Lngit. Centro, m
Guitn; caibu-
Celestial. Mj. Ang na- turan; clalimlaliman.
uucol sa Lngit; malo- Ceidor, m. Pamigquis.
ualhati. Ceo. m. Pangongonot ng
Celibato* m. Ang pagc- no nang may glit; si-
bagong tauo na di nag- mngot; mngot.
asaua. Cepilladuras, m. Pinag-
Clibe, m. Bagong tauo. cataman
Celogia. /. Sologla. Cepillar, a. Magcatam.^
 CE 106 CI
Cepillo, m. Catam. Es- Certeza. /. Tnay na
coba. piBgcaalam.
Cepo. m. Pangao. Certidumbre, f. Certeza.
Cera. /. Pagquit. Certificar, a. Magpato-
Cerato. m Nagcacahalong to.
pagquit at langis. Certsimo, ma. adj. T-
Cerbatana.. /. Sumpit. nay na tnay.
Cerca./. Bacod; bato man Cerviz. / Btoc.
cauayan. Malpit. Cesar, n. Magtahan; mag-
Cercano, na. adj. Malpit. humpay; tumahmic.
Cercar, a. y r. Magbcod. Csped, m. Bolig; lim-
Cercenar, a. Bauasan ang pac; tiningcal.
manga dulo. Palasan. Cesto, m. Batulang; bug-
Cerciorar, a. y r. Talas- soc; galalan. Pequeo.
^ tasing magaling ang ca- Pagnan; busl.-- Con que
totohanan nang ano- pe can. Cay a
man. Ca. / But sa balacang.
Cerco, m. BcoQ. Citica, /
Saqnit
Cerda. /. Buntot buhoc Cibera. /. Spal.
nang cabayo at iba pa. Cicatriz. /. Piclat; plat.
Bboy na babayi. Cicatrizar, a. y r. Mag-
Cerdo, m. Bboy. sar; mababao ang ma-
Cernen a, Magagag; uma- nga egat.
gag. Ciclan, m Isa ang bayag.
Cerrar, a y r. Magsar; Siclang.
magcling. Con can- Cidras. /. Cigras.
dado. Susian. jLo5 Ciego, ga. adj., m, y
ojos.
/
Pumiquit. La boca Ti- Bulag. A quien falta
cumin JZ puo de la la nieta de los ojos.
mano. Quimquim. Matang may plac.
Cerril, a^j. Calabao; ca- Cielo, m. Lngit; langit-
bayo hyop na hindi langitan.
pa maam. Ciempis, m. Alopihan;
Cerro, m. Bundoc. .
antipalo.


CI 107 CI
Oien. adj. Isang daan. Cincomesino, na. adj.
Ciencia. Carunungan.
/. ^ Ang may limang bouan.
Cieno, m. Luad; balah. Cincuenta.m Limangpud
Debajo de las casas. Cincha. /. Sins nang
Pusalian. siya nang cabayo.
Cientfico, ca. adj. May Cngulo. m Pamigquis
dnong. nang Sacerdote sa iba-
Ciento, adj, y m. Sang- bao nang alba.
daan. Cnife, m. Lamoc.
Cierto, ta. adj. Totoo; Cinta. /. Sintas.
tapat; tanto. Cinto. /. Pamigquis na
Cierva. / Lbay. balat.
Ciervo, m. Suogayan. Cintura. / Bayauang.
Cierzo. m.Hanginghilag. Circuncidar, a. Magtuli.
Cifra. /. Letrang nagca^ Circunstancia./ Bgay.
casil. Abreviatura. Circunvecino, na. adj.
Cigarro, n, Cigarong ta- Magcababayan; magca-
baco. canayon.
Cilicio, m. Damit pamig- Ciruja./ Arte nang pag-
quis na tanicalang may gamot nang manga s-
manga tinic-tinic na ipi- bcol at play.
gat,
nagpepenitencia. Cisco, m. Gaboc ng ling.
Cima;/. Caitaasan toctoc Cisne, m. Ibong maputi
nang bundoc; choy; ang pacpac, dilao ang
bubungan; etc; tuca, mahab ang liig
Cimarrn, na. adj. Tauo at itim ang pa.
at hyop na hind pa Cita. /. Tpanang arao,
maam). oras at lugal.
Cimiento, m. Ang naba- Citerior, adj Sadapitdito.
baong q uinaba batay an Ciudad. /. Ang malaqui
nang alinmang pader. ang sacop para nang
Cinamomo, m. Choy na Maynil.
ang buraclc ay mabango. Civil, adj. Ang nauucol
Cinco, m. Lima. sa ciudad For. Ang
 CL 108 CO
nauucol sa manga usap Clemente, adj, Maauain.
nang pagaari. Corts, Cliente, m. Ang inaam-
Magalangin. pon.
Civilizacin, f. Cultura. Clientela./ Pagaampon.
Clamon m. lyac De vic- Clin./ Buhoc sa btoc at
torta Hiyao. liig nang cabayo.
Clandestino, na. adj. L- Cloqueo, m. Ang pag-
him. cococ nang humahalim-
Clara./ Puti nang itlog. him na manoc.
Pagtilang sandali nang Clueca./. Humahalimhim
ulan. na manoc.
Clarear, r. Magbcang Cobarde, adj Duag,
liuayuay. Cobarda./ Caruagan.
Claridad./. Oaliuanagan; Cobertera. / Panaquip;
pagcaaliualas; liunag; tungtong.
banaag. Cobijar, a y r. Tacban;
Claro, ra. adj, Maliunag; magtaquip.
malinao. Cobrador, m. Mniningil;,
Clavar, a. Magpac;
y r. tagapaningil.
magtayac. Los ojos. Cobranza./. Paniningil.

Tumtig. Los ojos ha- Cobrar, a. Maningil.
ciendo arriba. Itiric ang Cobre, m. Tangs.
mata. Los ojos mos- Coccin. / Pagcalut
trando enojo. Manlisic. Cocear, a. Sumcad; ma-
Clavazn. / Catipunan tumadiac
ncad;
. nang manga paco. Cocer, a. y r. Maglut;
Clavel, m. Bulaclae na malut.
mariquit at mabango. Cocido, m. Luto. O ver-
Clavcula. / Balgat sado. San^y; bihasa.
Clavija./ Pacougtangalin. Cocina. / Pinaglulutoan.
Clavo, m. ,Pac Que Cocina.
nace en la planta del pi. Cocinar, a, Mangosin.
Busuang. Cocinero, ra. m. y/ Taga
Clemencia. / Au. pangosD
 co 109 CO
Coco. m. Niog.~ Tierno. Rohas Mamopol, cu mi-
buco. til, pumut. (7(9w el pu'
Gochambre. m. Bgayna o. Dumacot. Alguna
mabah. cosa que anda en el agua.
Cochina./. Bboy na ba- Saguipin,
Al que se
bayi. est a hogando Sambo-
.

Cochino, m. Bboy. tin.

Todo barrisco.
Codazo, m, Sacsac Qang Simutn.
(7oi^ mano 6
sico nang camay. ropa pescaditos. Suma-
Codear, n. Maaic. gap; Paj arillos con una
Cdice, m. Libroog slat red. Sumaquiod. De la
camay. mano. Tangnan sa ca-
Codicia. / Pagnanas sa may. Con mano. Ha-
la
ciyamaaa; imbot uacan. A otro en men- \

Codiciar, a. Magnask; tira. Sudsuran Piojos

magimbot. de la ropa Manghinu-
Codicilo. m. Isang bgay ma. Algo al animal
na testamento. con la boca. Sagpangn.
Cdigo. 771. Catipunan ng Gente. Dumaquip. Algo
manga leyes. con la mano boca apre-
Codo. m. Sico. Sucat mul suradamente Sagmi-
sa sico bangang dulo tQ. El gabilan algo al
nang camay. vuelo. Daguitin; sambi-
Coetneo, nea. adj. C- latin.
panahon. Cognacin. /. Pagaanae
Coeterno, na. acZj. Para- parteng ^bdbayi.
sa
parang ualang mula^t, Cognomento, m. Paman-
catapusan. sag.
Cofrada. /. Capisanan Cogollo, m. Talbos; us-
ng manga cofrades. bong; bod, De caas.
Cofre, m. Caban. Labong.
Coger, a. Humuli, uma- Cogote, m. Cocote.
bt. Algo del suelo . Cohechar, a. Sumhol.
Pulutin; dampotin. CohecluTm. Shol


co lio co
Cohete, m. Cuitis. Colrico, ca. adj. Maga-
Coincidir, w. Magcayon; galitin.

inagcisa. Coleta. /. Buhoc na n

/ Coinquinarse, r. Magca- lalauit sa licod.
mans; marumhaD. Colgadero, adj. Sabitau;,
Cojear, n. * Tumic; hu- sampayan.
mincod; maplay. Un Colgadura. /. Manga ta-
poco. Umic. bing na pamuti.
Cojera./. Capilayan; pag- Colgar, a bitin; isbit;

caplay. ilauit; ilaylay. De pies-

Cojin. m. Unang lhuran y magnos como murci-
uupan. lago. Maglambitin. La
Cojo, ja. adj. Pilay. ropa en cordel. Isam-
Col. /; Coles. pay-
Cola. /. Buntot. Para Colicuar, a. y r. Magtu-
pegar. Colang pandi- nao; matunao.
qnit. Colina. /. Tugtog na
Coladera, /. Salaan. munt; boroL
Colador, m. Pansal. Colmar, a. Paulohin.
Colapiscis./. Buntotnang Colmena. /
Bhay nang;
isd pocyotan.
Colar, a. SumaJ Colmenar, m. Ang quina-
Colcha. / Panaquip ea doroonah nang manga
hihign. bhay pocyotan.
Colchn, m Parang unang Colmillo, m. Pngil.
malpad na ilinaltag sa Colocar, a. y r. Ilagay
hihigan. ang anoman sa dpat
Colear, n. Mamaypoy. clagyan. Proporcio-
Colega, m. Casama sa nar empleo. Ilagay sa
colegio. catungculan ang sno-
Clera. / Glit; pagnga- man.
nglit. Morbo. Saquit Coloquio, m. Pagsasli-
na Bumusuea at nagiila* staan.
guin. Color, m. Clay.


co 111 co
Colorado, da, adj. Pula nayon, hibaybay, da-
Coloso, m. Estatuang nay.
malaqui sa caugalian. Combate, m. Pagauay,
Columbino, na, adj. Ang pagbabaca. Por mar.
nauucol camuc-h nang Baulgg.
calapati. Combatiente. 2^. a Com-
Columbrar, a. Umani- batir
nao; aninauin. Combatir, y r. Mag-
n.
Columna. / Haliguing baca; magbaugg; mag-
bato lamas. .

Columnario, ra. adj. Combinar, a. Magocol-

May haligui. ocol;magbagaybagay ng
Columpiar, y a. r. Mu- anoman na maguing
goy; umugoy. isang compuesto. Ha-
Collado, m. Colina. Bo- blando de escuadras 6
ro!. ejrcitos^ unirlos jun-
Collar, m. Hiyas na na- tarlos. Magtipn nang
sasabit nalilibid sa manga suodalq.
liig.
insignia de ho- Combustible, adj. Ang
or. Tanda nang pagca- scat masnog.
guino. Comedero, m. Oacanan*
Collarn, m. Pangliig ng De puerco. Labangan.
manga Pari. Comedido, da. adj. Ma-
Collera. /. Pangliig nang mapagptagan.
glang;
manga hay op na pang- Comedimiento, m. Alag-
hila. lang.
Colln, na. adj. Duag. Comedor, ra. m. y /. Pa-
Coma. /. Oorlit. lacain; palangoy. Lugal
Comadre. /. Hiot. Ini- na cacanan.
in vecina. Caapd Comensal, m. Csalo sa
bhay; c^ibigan. dlang.
Comadrn, m. Slag. Comenzar, a. Muan; pu-
Comarca. /. Ang nasasa- noan. A hablar. Ma-
cop nang isang bayan, mongcahi, Alguna cosa..


CO 1 12 CO
Mamun; mangana. ^ Compadecerse, r. Ma-
salir la espiga del a7T02:. au; mahabag. De ver
Sumapao. A hervir lo que otro padecer. Maham-
se Quiao.
calienta. bal.
Comer, a Cumain, Car- Compaero, ra. m, y /.
ne pescado sin pan, Mag- Casama; calaguy.
papac.
Juntos en un Compaa. /. Paquiqui-
plato. Magsalo. Moris- sama
queta con caldo, Mag- Comparacin. /. Halim-
labay; magsabao. Atra- bau.
gantadas. Samual. La Comparar, a. Ihalimbau;
sobra. Sumimot. J[ es- itlad.
condidas. Maglimid. Comparecer, n. Huma-
Carne pescado. Mag- rap ea puno. .

sil
Dulce frutas- Compartir, a. Bumaha-
Maghimagas. Por lama- gui; humati.
nana. Aga. Compasin./. Habag;au.
Comestible, adj Scat Compasivo, va. adj. Ma-
macain. auain; mahbaguin.
Comezn. /; Pagcat; pag- Compatriota, co^n. Caba-
guisa. bayan.
Cmico, ca. m. y/ Co- Sompel^r. a. Pilitin.
mediante. Competencia. /. Pagta-
Comida. /. Pagcain. paguusap.
talo;
Comiln, na. m. y/. Pa- Competir, a. Maquiagao;
lacain; matacao. maquial.
Como. adv. Paano. Est. Competidor, ra. adj. Ca-
Maan.
Si. Cunuari. agao; eausap ctalo.
Si dijramos. Alalaong. Complacer, a. Magbigay
Este. Para nito; ga- tou.
nit. Aquel. Gayn Completar, a. Ganapin.
Quiera. Gahit paano. Completo, ta. adj. Ga-
'

Usted quiera. Ang ibi- nap; ualang clang.

guin mo p. Complicacin./ Pagcaca-
 co 113 CO
hal nang iba,t, ibang Cmputo, m. Cabilangan;
bgay. blac.
Cmplice, com. Oasapacat. Comulgar, a 6 n. ag-
Componer, a. y r. Cu- comulgar.
math; magyaman. Ver- Comn. ad[;. Casamahan.
sos. Tumul. (7on ador- Mga uicang car)inuan.
nos alguna cosa. Pamu- Comunican {. y r. Su-
tihan. manguni; magbigy alam.
Compra. /, Pamiml; pi- Maquipanayam.
namiling cacanin. Comunidad./ Capisnan
Comprar, a. Bumil; ma- nang na sa isang bayan
mili. Regateando. Ma- convento.
quitungo. Al fiado. Mag- Conato, m. Pagpiplit
catiual. Concavidad. /. Humbac;
Comprender, a. y r. Tu- palucongan; lucong.
malastas. Una cosa en Cncavo, va. adj. Ma-
otra Saclao; manman. lucong.
Lo que se dice. Uatas. Concebir, w. Maglih. O
Comprensible, adj. Ang Maunau.
comprender.
ficat matalastas ma- Conceder, a. Pumyag;
abot nang bait Scat magpahintlot. Con la
masaclao. caheza, Tumang.
Compulsa. /. Saling yarl Concertar* . y r. Tu-
saJuzgado nang aliumang mipan; tumacd.
documento utos. Las voluntades. Magc*
Compulsar, a. Cumuha ayon; magcisa; magc*
nang saln. Bund.
Compuncin. /. Oalum- Concierto, w, Tipan;
bayan s pagcacsala. pagcacsund. -^2)6 hacer
Compungirse, r. Icalum* algo con seal de tiro 6
bay ang naguing sala. cosa semejante. Hodya-
Computar, a. Bilangin tan,
ang manga bilang nang Conciliar, a. y r. Fa-
tan, panahon at edad. pagcsundoin.
 co 114 GO
Cnclave, m. Capisanan samang ualang hangar.
nhg manga Cardenal Sumam.
sa' paghahalal ng Pon- Condicin. /. Asal; cau-
tfice. Lugal na pinag- culan.
cacatipunan. Condimentar, Mag- a.

Concluir, a. Yumari; tu- guis; magpasarap nang

mapos; lumutas luto.
Concordar, Magc
a. Condimento, m. Sangcap
uasf; magcsuat.^ Los na nagbibigay sarap.
que estn discordes. Pag- Condiscpulo, m, Casama
payuhan. sa pagaral.
Concordia. /, Pagcae Condonar, a. Magpat-
8und6. uad.
Concubina. / Cluny. Conducir, a. Maghatid
Concubinario. m, Ang Conducto, nu Embornal;
may cluny. abuluang.
Conculcar, a. Yumrac; Conductor, ra. s. Taga
yuracan. paghatid.
Concuado/ da. m. y/. Conejo, m. Conejo
Bilas. Conexin. /. Pagcae;
Concupiscencia. /. Pag- silo; pagcacsama.

chilig na ualang tuto Confabular, a. Magsang-

sa manga caglingan sa usapn. Magspaca-
lupa > tan
Concurrencia. /; Pagca- Confederacin. /. Pag-
catipon. cacalgom nang nangag*
Concurrir, n. Mageapi- cacasund.
san; umabuloy. Confesar, a. Magcum-
Concha. /. Capis. pisal.
Conchavarse, r. Mags- Confesarse, r. Mngm-
paoatan. pisal.
Condena. /. Htol. Confesin./. Pangongom-
Condenar, a. HumtoL pisa]; sigao.
Condenarse, r. Mpaca- Confianza. /. Pananlig;


co 115 CO
\
pagea; paniniual; pag- pagbarapin Los genios.^
cacatiual. Magcbiyang.
Confidente, m. Capha- Confusin./ Gagluban.
yagan; ctiual; caga- Congelar, a. y r. Mamo;
uad. matiog para nang sa-
Confn, m. Hang ca- bao, mantic, etc.
banga. adj. Huma- Congeniar, n. Magcisa
hang. ang ugali. j

Confinar, n. Maguing ca- Congoja. / Pagdauis.

banga; calapit. Con lgrimas. Hapis;
Confirmacin. /. Pagco- birap.
compil Pagpapatbay. Congregacin./ Catipu-
Confirmatorio, ria. adj. nan.
Nagpapatbay. Congregar, a. y r. Mag-
Confitar, a, y r. Balutin catipon.
nang ascal. Conjuracin. / Pangbi-
Confite, m. Compites. bimagsic laban ea Hari
Confitera. /. Tindahan puno.
nang compites. Conjuncin. Pagcac- /
Conflagracin./ Pagca- pisan pagcacsama.
casnog. Isang babagui nang pi-
Confluencia./ Pagcac- nangnganlang oracin ,

ratig nang manga ilog. sa gramtica. De la

Conformar, a Magca- luna. Pagcamatay nang
ayon.
Una cosa con buan.
Magcbagay.
otra. Conmutar, a. y r. Mag-
Conformarse, a Uma- pabt.
yon Dos en algo, Mag- Conocer, a. Cumilala;:
. c^sund. maqulala.
Conforme, adj. Nagcaca- Conocido, da. adj. Caqui*
ayon Nagcacabgay
. . lala.
'
Confricar, a. Coscosin, Conocimiento, m. Pagc-
Confrontar, a. y r. Pag- quilala.
surutn; pagmuchain; Conquistar, a. Dumigm.


C 116 co
Conregnante, adj. Casa- bhay at iba pa. Ang
maog naghbari isang uic,i, isa-ibang
Conreinar, n. Magsa- uic.
mang maghari; maqui- Consuegro, gra.f. Balaye,
pagharl. Consuelo, m- Alio; gali.
Consecucin. J. Pagca- Consultar, a. Sumanguni,
camit. Consumado, da. adj.
Conseguir, a. Magcamit; Pantas; pabam. JEn algo.
maconsigui. Talos . En el entendi-
Consejo, m. Htol. miento. Puspos.
Consentir, a. Pumyag. Consumir, Mau-
a. y r.

Conserva./. Cusilb; buc- ho&. La hacienda. Ma-

hayo. to. Algo al fuego. Ma-
Considerar, a. Magsip; pugnao. Alguna cosa.
magblay. Algo en lo mapuc6.-~JE'Z pescado en
interior. Magolay .
Lo el rio. Magang.
que ha de decir. Una- Consuncin. /. Pagca-
uain. ubos.
Consigna, f. Manga utos Contacto, m. Pagcae-
na ibinibigay sa bantay raiti.

Consolar, a, malio; ma- Contagiar, a. Machaua.

alio. Contar, a. Bumlang.
Consolidar, a. y r. Pag- Contemplar, a. Tlugnan;
tibayin. paca8yasatin;unauaD;isi-
Consorte, Asaua.
m. ping
magaling; maggu-
Consortes. Magasaua. namgUDam; maguilay.
casama sa paquiquipag- Contemporizar, a. Ma-
usap. quibgay.
Constancia. /. Ctiisan. Contender, n. Maquipag>
Constante, adj. Matiis. talo.
Constelacin. /, Catipu- Contener* a. y r. Magpa-
nan nang manga bitoin. laman. O detener. Pu-
Construir, a. y r. Mag- mguil. O reprjMir.
bangon nang Simbaban; Magpguil nang Icob.
 cu 117 CO
Contentar, a. Magbigay Contrahacer, a. Tum-
tou; matou. lad.
Contento, ta. adj, Tou; Contrapeso, m. Panim-
ligaya. bang; ctig; pacauay.
Contestan a. Sumagot. Contrario, m. Cauay.
Magcisa] nang ^abi Contraronda. /. Panga-
magcaayoQ. lauang ronda.
Conteste, aej. Nagcaca- Contrasea, m. Tandang
isa. lhim na ecat ipagca-
Contienda. /. Pagauay; quilaquilala scat pag-
pagttalo. D<9 palabras. caquilalanan.
Dar.
Con arma blanca. Contrastar, a. Lumaban;
Tgaan. sumalangsang sa gau 6
Contigo, pro. Sa iy. pagmaraatould.
Contiguo, gua. adj, Ca- Contraveneno, m Ga-
lapit; cspiDg. mpt na laban sa lason.
Continencia. Pagca- /. Contravenir, n. Sumo-
piguil sa caloobaa. uay laban sa utos.
Continuar, a. Lumagui; Contrayerva. / Lunas.
mapatili; magmarahil. Contribucin. /, Ambag
Contonearse, r. Gumi- ambagaa.
rayguiray; guminday; cu- Contricin. /. Pagsisisi.
mind. Contrito, ta. adj. Ang
Contra, pre, Laban. v. g.: maypagsisising contricin.
Contra l. Laban ea ca Controversia. /. Pagta-
; niya. talo.
Contrabandista. /. Es- Contumelia. Talam-
/.
traviador. pac na pagmura; pag-
Contravando. "^m. Estra- aiipust
vio Contundir, a. y r. Ham-
Contradecir, a. Sumouay; pasing magcapas.
lumaban; comontr. Conturbar, a. y r. Bu-
Contradictor, ra. m. y/ mabalisa.
malisa;
Masuaiu; mapaglaban. Contusin. /. Pasa.
 co 118 CO
Convalecencia. /. Pag- Conversin. Pagiib /.
babagong laqas nang may pagbabago nang ano-
saquit. man, na para nang pa-
Convalecer, w, Magba- guiguing cristiano nang
gODg lacas; magpalcas. di binyagan, paguiguing
Convecino, na adj, Mag- suca nang lec
capitbhay. Convertir, a. y r Mg-
Convencer, a. y r. Hi- ib; paagbago; magbalic
cayating itungtong sa loob. I

matouid naog mgib Convexo, xa. adj Umboc

nang paninmal. taas nang ibabao nang
Convencin./ Tpanan. anoman. Caumbucan.
Convenible, adj. Mas Convite, m. Pagaanyaya;
nurin madaling urna- pagpipiguing.
yon sa iba. O precio CnvulsinL/ Pangungu-
acomodado. Halagang b- rong nang manga ltid.
gay dpat. Cnyugues, m. Magasaua.
Conveniencia. Paqui /. Cooperar, n. Tumlong.
nabang; hanapbhay; pag- Cooperario, m. Casama;
cacaisa nang dalauang catlong sa paggau.
bgay na iba,t, iba. Cooperativo, va. adj. Ma-
Convenir, n. Magcaayon; catutlong.
magcais. Copa. Basong may
/.
Convento, Bhay
m. pa. Catipunan nang sa*
catipunan nang manga ng ea itaas nang choy;
Paring religioso. ybong. Loob nang sam-
Conventual, adj. Ang balilo.
nuucol sa convento Copete, m. Buhoc; pac-
Converger, n, Tumungo pac blahibo sa itaas
ang dalauang ghit na nang no, Pamuti sa
matouid na iisa ang ti- dacong itaas nang marco
nutungo. cuadro.
Conversar, w. Magpana- Copia. '/. Casaganaan
yam; magompoc. caramiban nang ao-
 co 119 CO
man. O traslado. Sa- Cordillera. / Sunode-
li. -^ O retrato. Lara- nod na bundoc taluc-
uan.' toc nang manga bun-
Copiar, a. Sumalin; hu- doc.
muad. Cordura. /. Cabitan,
Copla. /. Dalit Corma, Colma.f.
Coplear, n. Magdalit Cornada. /. Suag.
gumau nang dalit Cornear, o, Manuag.
Copo. m. (Algodn). Bi- Cornudo, da. adj Sung-
nuy. Lugal na maein- yan.
8in nng lambat. Coronilla. /. Tuctoc ng
Cpula. / Tali pagca- ulo.
tali. O coito/ Pag- Corpreo, rea. adj. May
aapid. catauan.
Coqueta./. Babayinghin- Corral, m. Bacuran.
d mpaisa. Para pescar. Bunoban;
Coraje, m. Tpang; glit; baclad. Con que pes-
panguiguguil can en la sementera.
Coral, m. Corales. Siid.
Coraza. /. Sapiao; balnti. Correa. /. Sintas na balat.
Corazn, w. Fmb.De Correccin./. Pagsauay.
madera. bod. Corredera. / Ptacbu-
Corcova. /. Cabucutan han. Ang lbid na pan-
caaubaan. cat nang tacb nang
Corcovado, da. acj.w y/. sasacyan.
Bcot; buctot Corredizo, zb. adj. Tali-
Cordel, m. Lhid.En gabe; talihabso.
que forman la red Laua* Corregir, a. Sauain; pa-
yan. Largo en que pen- ngusapan; bagohin ang
den muchos anzuelos. mal
Quitaog% Correoso, sa. adj. Mac-
Cordero, Anac
ra. m.yf. nat.
nang tupa. O manso. Correr, n. Tumacb.
*Maam6. Por alcanzar algo. Hu-


co 120 CO
mboLEn pos de otro. 6 caas en trozos. Pid-
Humgad.~JS^/ agua por pirin. Cow tijeras. Gu-
su corriente. Umagoe. pitin. -Z soslayo. Oli-
Las lgrimas. Bumalis- pasin.
Hilachas. Hi-
b8. Lo lquido Um- matirin. Caa dulce en
nod; dumloy. ruedecitas. Idid. JEn
Correrse./ Mahy-D^ rebanadas. Dalipayin,
algo. Maghiugap. De En partes menudas. Ti-
leque dice otro. Mang- larin. Cresta. Pungu-
hinuha. sin. Con los dedos la
Corresponder* n. Qu- flor fruta. Putihin;
manting Maquipag-
loob. quitlin. Be un gol-
slitaan sa slat ma- pe. Tigpasin. -r- Aser-
quipagsulatan. rando, Guilguilin.
Corrido, da. adj. Nah- Cercenando. Padparin;
hiy. palasn. Be raiz. Sa-
Corriente. / Agos. garin.--J.Z redopelo. Sa-
Corromper, a. Sirain; luDgatin. Cordel j hilo^
bumh; mabuloc. etc Patdin. Eopa cpmo
Corrupcin./. Pagcasir. sastre. Tabasin. Como
Corruptor, ra. m- y / media luna, ("otaban,
MDoir Las lias. Maghinguc,
Cortadera./ Pamtol ng El rbol de pltano para
bacal na mainit. coger l racimo. Ti^jain.
Cortafrip. m. Pamtol Corte, m. Talm- Ang
nang bacal na malamig. quinadoroonan ng HarL
Cortafuego, w. Pader na Abay.
paoghadlang sa apuy. Cortedad/ Oaiclian;cau-
Cortaplumas, m. Panas. miran.
Cortar, a. FximtolEn Corts, adj. Cortesano;
pequeas partes. Hiuain. magalangin.
JEJn postas sealn- Cortesa*/ Glang.
dolo. Gn\litn.JEn tro- Corteza. / Balat; pac
os. Guilingin.
Falos Be madera. BancaK


co 121 CR
Cortina. /. Tbing. Medidas. Subuquin; ulu-
Corto, ta. adj. Maicli; 8in.
capos. Cotidiaitio, na. adj. Arao^
Corva. /. Alacalacan. arao.
Corvina* /. Aphap. Coyuntura. Oaeca-/
Corvo, va. adj. Hubog; Buan. Oportunidad. Ma-
baluctot. butiqg pagcactaon.
Cosa. /. Bgay. Coz. /
Tadyac; sicad.
Cosa de. adv, Humguit Crpula, f. Pagcalang.
cumulang. Crasitud. /Taba
Coscorrn, m. Tuctoc. Craso, sa. adj. Mataba;
Untog. malaqui
Coser, a Manah. Crecer, m Lumaqu.
Cosquillas. /. Calamcam. Las plantas. Tumub; lu--
En l sobaco, Quilitt; mago; tumbal; tmaas.
Cosquilloso, sa. adj, Ma Lo que se cuese Humlab.
qulitiin. Crdito, m. Paniual,
Costa. /. Halaga. Bay- Credo, m. Sumsampa-
bay dgat; dalampsig. lataya.
Costado, m. Taguiliran Creencia. / Paniniual;:
Costal, m. Spot na ma- pagsampalataya.
laqu; bayong. Creer, a. Maniual; su-
Costear, a. Mamaybay mampalataya.
dgat Crepsculo, m. Liunag
Costilla. /
Tadyang. bago sumicat ang arao
Falsa Murarig tadyang. at cun macalubog na.
Costo, m. Halaga; bil. Crespo, pa. adj. Culot,
Costumbre./. Uga; sal; Cresta. / Plong.
any Cria./ [De carabao). Bul,
Costura. /. Tab. Criado, da. adj Alagad;
Costurera* /. MnanaM. alil
Costurn, m. Tahing ma- Criador, a, May capal;
gaspang. Pielat. may gau sa labat. Taga
Cotejar, a. Paguculin. pagiui; mapagiui.
 cu 122 CU
Criar, a. Magiui; mag- Cuadrienio, m. Apat na
alil., Como hijo. Mag- taon.
candili. Pec65 en estan- Cuadriforme. adj. May
que. Ipabiay. pat na muc-h.
Criba. /Bithay. Cuadrpedo; da. aj. H-
Cribar, a. Magbithay. yop n pat ang pa.
Cristal, m. Bbog Cuajarse, r. (La sangre).
Cristiandad. /. Cacris- Mamo ang dugo; quintay
tianoban. Cual. jpro. Alia.
Cristiano, na. adj. Bin- Cualquiera, adj. Sino-
yagan. man; alinmn. Cosa. Ba-
Crucificar, a. Iparip sa lang na; anoman.
cruz. Cuando. a^Zi;. Cailan; noon;
Crudo, da. adj Hilao. niyon; nang;' cun.
Cruel, adj. Mabagsic; ma- Cuantas veces. Mecilan.
bangie. Cuanto, ta. adj. Han;
Crueldad. /. Cabageicao; magcano.
cabangisan. Cuarenta, adj. Apat na
Crujir, n, Ngumalitngit; pu.
umalatiit. Cuarta. /. (Farte). Sa
Cruz. / Curos. na babagui.
icpat
Cruzar, a, (Los brazos Cuarto, m Icpat.
al pecho). Maghaloquip- aposento. Silid Delan-
quip. tero del animal. Pama-
Cuadra. /. Caballeriza. uaban. Trasero. Pa-
Cuadrado, m Parisu- mhul.
cat. Cuatralbo, ba. adj. Ca-
Cuadragenario, ria. adj, bayong put ang pat na
Ang may pat na puong pa.
taon. Cuatrero, m. Magnana-
Cuadragesimal, adj. Na- cao nang hyop.
uueol sa cuaresma. Cuatro, adj. Apat.
Cuadragsimo, mai. adj. Cuatrocientos, tas. adj.
Icaapat na pud. Apat na raan.


cu 123 CU
Cubierta. /. Taqip cu- Cuellilargo, ga. adj. Ma-
lubong. Al lado de la habang liig.
embarcacin. PanambiL Cuello, w. Liig.
Que ampara del sol. Cuento, m. Salit.
Calandong. Cuerda. /. Pisi; hapin.
Cubierto, m. Cuchara Bel arco . Dilis. Con
tenedor at cuchillo. que manejan el carabao
Cubrir, a Tachan. Xa buey. Pamitic. Con
cabeza con algo. Mag- que atan el yugo del ca-
talocbong. Algo con tier- rabao. Panliig.
ra. Tabunan. El fuego Cuerdo, da. adj. Mabait.
con ceniza. Daigan. ia Cuerno, m. Sngay.
casa de ipa. Magbu- Cuerpo* m. Catauan.
bong; magatip. Cuervo, w. Ouac Jfa-
Cubrirse, r. Iptong ang rio Casili.
sambalilo. Magculu- Cuesco, m. Utot.
bong. Cuesta. /. Lupang dahilig;
Cucaracha. /. Ipis. dalisdis. Alta. Bangin.
Cuclillas. (En). Tingca- Cueva. /. Long; longib.
yad; ningcayad. Cuidado, m. Pagcacali-
Cuchara. /
Sandoc. ng; bahal; ingat.
Cucharada. /. Ang malu- Cuidar, a. Magalag; mag-
lan sa sandoc. [Cuchara), alil; mmaha|.

Cuchichear. T Bumulong Cuita, /. Dalainhati; hi-

sa tainga. nagpis.
Cuchilla. /. Itac; espada. Culada../. Bagsacbung
Cuchillada. /. Tag. nang puit.
Cuchillo, m. Itac; gloc; Culantrillo, m. Dam,
sundang.
Pequeo. Pi- Culebra. /. Ahas.- Pon-
sao; campit. soosa. Olopong.
Cuellicorto^ ta. adj. Mai- Culo. m. Puit.
cling liig. Culpa. /. Sala.
Cuellierguido, da. adj. Culpar, a. Magbigay sala.
Liig na touid. Cultivan a. (Tierra), hi-^
 cu 124 CH
nangin. Palmas. Man- Cuyo, ya. adj. Cangino
b; tubau. canino.
Ct^lto. m. Pagsamb; pag- Chabeta./. Sabat na bacal.
gXxxg.-^ Instruido. Mar- Chamuscar, a. Isalab;
Dong. alabin.
Cultura. /. Pagcalinang Chancear, w. y r. Magbird^
O
nang lupa, estudio Chancellar, a Cancelar.
PagaraL O hermo- Paualang halaga.
sura, Cagandahang su- Chancleta. / Singcletae;
mabi. Bnelas.
Cumbre./ Taluctoc nang Chaparrn, m. Unos;
bundoc. ulang malacas.
Cumpleaos, m. Arao Chapucera. /. Cagas-
nang capangnacan. pangan.
Cumplimiento, m. Cat- Chaqueta. /. Saquita.
paran Charco, m. D?^nao; lod-
Cumplir, a. Tumupad; lod; slog.
gnmanap. Charlar, n Maguicii; mag-
Cuna. /. Duyan; aluyan. sasalit nang ualang
Cundir, m, Cumalat; lu- uast.
magnap. Charlatn, na. m. y /.
Cua. / Psac; clang; Bungangaan.
cuas. Charol, m. Isang bgay
Cuada. Hpag. na barniz.
Cuado, m. (Entre varo- Chato, ta. adj, llong na
nes). Bayao damp; mabab.
Curandero, m. Mangaga- Chibato. m. Cambing na
mot. may anim hangang la-
Curar, n. Gumamot; mag- bing isang bouan..
gamot. Chibo, m. Cambing a
Curvo, va. Baluctot; boc- lalaquing hindi lumlag-
tot. ^
pos sa isang taon.
Cutis, m. Ang caibaba- Chico, ca. adj. Munt:
uan nang ating balat. Chicharrn. Satsaron.
 CH 125 CH
Chichn, m Bcol sa Chochear, n. Magullan.
hampas suntoc. Chochera. /. Chochez.
Chifla. /. Panotsot. Pagoolian.
Chiflar, n. Sumotsot. Chocho, cha. adj. Olan;
Chifle, m. Chifla. magosgoB
Chimenea. /. Asuhan; Choque, m. Pagcacon-
lbasau nang as. tog.
Chinche. /. Srot. Chorrear, n. Tumagac-
Chinchorro, m. Pcot; tac.
tacsay Para los rios
.
Chorro.r m Bug nang
Quitid. tbig; talandoy; tai-
Chinela. /. Sinilas roy.
Chino, na adj. Insic. Choto, ta. m. y/. Cam-
Taga China. bing na munt.
Chiquillera. /. Oarami- Choza. /. Dalundong; ba-
han nang manga bata, lungblong. Pequea.
Chiripa. /. Phanalong Salong.
nagctaon. Chozno, na. adj. Ap
Chirrido, m. Saguitsit. sa sacong.
Chisme, m. Paghahatid Chuleta./. Tadyang nang
dumpit. bul bboy.
Chismear, a Maghatid Chupar, a Humitit. jEZ
dumpit. nio las manos, mu-
Chispa. /. Tilamsic; ali- tot. Como ventosa. Hu-
pato. mcab. Caa dulce. Pu-
Chispear, n.Ttimilam- mangos.
sic. O llover menudo. Chupn, m. Slol; supling.
Omambo. Magdarayang pagnana<
Chocar, n. Magcontog. cao.
Macapagbigay glit. Chuscada. /. Pagpapa-
Chocolate, m. Siculate. catatauanan; siste.
tau;
Chocolatera./. Lalagyan Chusco, ca. adj. Mapag>
nang siculate. patau.


126

DA V DA
Dable, adj. Maggau; De beber. Magpainom.
mangyyari. Be vestir: Magpa-
Ddiva, y. Handog; bi- ramit, Arcadas para
yaya; bigay. vomitar. Domoual ; do-
Dadivoso, sa. adj. Ma- mogua. Gracias. Pa-
pagbiyay; mapami- salmat. Leccin. Mag-
gay- Wt
Parte. Magbi-
Dallador, m. Mangaga-^ gay alam. A la vela.
pas. Lomyag, Binero en
Dalle, m. Pangapas; lilic. seal de ^compra. Mag-
Dama./ Babayingguinoo. patinga.
Consigo n>

Gayn ang tuag sa tierra, Mtimbouang.

manga seorang bay Color al oro. Sapuhin.
nang Re|na at Princesa; Be palos alguno. Ham-
at gayn din sa manga balusin. Vueltas. Bo-
criadang calapit na pH- miling; omnog; lom-
lagui nang manga ma- bot. Fin alguna obra.
lalaquing seora. Ba- Una ojeada.
Tapusin.
baying butihin. Larong Lomingay. Principio^
dama. algo. Muan Pres-
Damasco, m. Tbing na tado. Magpahiram;
pamuti. Damasco. magpatang. Bacin
Damasquillo, m. Habing las aves. Magpal-
parang damasco. bol. En el punto. Pa-
Damnificar, a. Sumir; tiacan. Prestado sobre
manganyay; magpa- prenda. Magpasanl.
sam. Como lanzada con palo
Daoso, sa^ adj. Macasi- 6 caa. Sacsaquin. Ca-
sir;macasasam. bezadas de sueo. Mag--
Dar. a. Magbigay, Be antoc. Voces. Humiao-
comer. Magpacain. Be priesa. Magdar

DE 127 DE
lidali
o.
Cerrado
Sumuntoc;
l pu-
dum-
tangn narig magasaua
sa canilang sarili.
goc; dongol. Corna- Decadencia. / Pagcuc-
das al toro. Manuag. lang; pagunt nang pag-
En alguno. Sua-
rostro cabhay; paghin nang
tan; sudsuran. Unas catauan at iba pa.
cosas con otras. Mag- Decaer, n. Magelang;
cabung; magcapin- omont; maubos ang
quil. pagaari; humin ang ca-
Dardo, m Suljgui. tauan.
De. pre. Ni. Pedro. Ni Declogo, m Sampuong
Pedro. Pedro y sus com- utos nang Dios.
paeros. Nina Pedro. Decampar, a. Sumlong;
Aqu un poco. Ma- lumcad ang hocb.
may; mamaymay. l Decanato., m. Camhalan
de ella. Caniy. JEllos carapatan nang De-
6 de ellas. Canil. cano sa manga capisa-
Dean. m. Puno sa Cate- nan.
dral. Decano, m Ang pinaca-
Deanato. m. Camhalan matand sa capisanan
catungeulan ng Dean. para sa Colegio.
Debajo, adv. Sa illim. Decapitacin. / Pagpu-
De casa. Sa slongf pgot nang ulo.
Debate, w. Pagtatalo. Decapitar, a. Magpgot
Debatir, a. Magtao. nang ulo.
O guerrear. Magpa- Decenal, adj. Ang nasa-
mooc. saclao sunisapit sa
Debelacin. /. Pagpapa- sangpuong taon.
8uc6 sa caauay. Decencia! / Calinisa;
Debelar, a. Pasucuin ang cahusayan nang uast ng
caauay. pananamit pamama-
Dbil, adj. Mahin. hay. Cabitan at calini-
Debilidad. /. Cahinaan. san sa pagtingin at pag-
Dbito, m. Utang. Cau- '
bubucang bibig.
 ^<-t

DE 128 DE
Deceno^ na. adj, Icasang- mbab ang
apangya-
pu6; icapul. rihan. /. For. Tumaf-
Decente, adj. Malins; guing siyaj, hatulan ng
mahsay; mabait tumi- dli niya totoong puno
ngin at mangsap. na dapat cumilala nang
Decidir, a. Magpasiy. caniyang sap.
Dcima novena. / Ica- Declinatoria./ For. Ex-
labing siyam. cepcin. Ang cahingian
Dcimo, ma. adj. Icasang pagtangui na quilan-
sa
pu. hatulan ang cani-
lin at
Dcimo octavo, va. adj. yang sap nang di niya
Icalabing ual. totoong puno.
Dcimo cuarto, ta. adj. Declive, m. Pagcsan-
Icalabing pat. dig pagcquiling nang
Dcimo nono, na. adj lupa.
Icalabing siyam. Decoccin. / Pagcalut5.
Dcimo quinto, ta. adj. O digestin. Pagcat-
Icalabing lima. nao nang quinain.
Dcimo sexto, ta. adj. Decorar, a. Pagaralang
Icalabing nim. isaulo; cabisahin.
Dcimo sptimo, ma. Decoro, m. Glang. Ca-
adj. Icalabing pit. mhalan; caguinoohan; ca-
Dcimo tercio, cia. adj. bitan; calinisan.
Icalabing tatl. Decrpito, ta. adj. [Edad).
Decir, a. Maguic; mag- Tauong matandang
sabi; magbady. lubh.
Decisin./. Pasiy pag- Decreto, m. Pasiy nang
papasiy. Juez.
Declaracin. /. Pagsa- Dechado, m. Haran; pi-
saysay. nparisan.
Declarar, a. Mageaysay. Dedal, w Diral.
Declinacin. /. Pagc- Dedicacin. / Pagalay;
bab pagcquiling. pananagano.
Declinar, n. Mquiling; Dedicar, a. Magalay; ma^
 DE 129 DE
oagano. alguna cosa. Deforme, adj. Pogit.
llay; ipanagano. Deformidad* / Capangi-
Dedil, m. Diral na balat. ta.
Dedo. m. Daliri. Pulgar. Defraudado, da. p. p.
Hinlalaqu ndice. Hin- Agao;
angquin.
tutur. En medio. Defraudador, m. Mang-
Dato. Anular. Susuo- agao; mangaangquin.
tang singsing.
Mei- Defraudar, a. Magalis
que auricular. Caling- nang gau nang iba
quingan. eaniyahin.
Defecto, w. Caculangan; Defuncin. /. Pagcama-
casiraan. tay. Nauucol sa pagli-
Defender, a. Magtangol. libing.
Defensa. /. Pagtatangol. Degolladero, m. Pinag-
Defensor, ra. m y /. ppugotan.
Tagapagtangol. Degollar, a. Magpgot.
DeFensora. /. Oatungcu- Degradacin. /. Pagc-
lan nang defensor. bab nang catungculan
Definicin. /. Casaysa- camhalan.
at
yang maliunag na ua- Degello, m. Pagpupgot.
lang labis at culang ng Dehesa. /. Prang na
caogalian at cahulugan pastulan.
nang anoman. Ang Dehesar, a. Maguing pas-
pasiy na nagpapaliu- tulan.
nag at eumcalag nng Deicida. m. Ang natay
anomang pagcacaalit cay Cristo.
pagaalinlangan. Deicidio. m. Pagpatay
Definir, a. Magsaysay na cay Cristo.
maliunag nang caoga- Deidad. /. PagcaDios
lian at cahologan nang Cadiosan.
anoman. Magpasiya, ca- Dejadez. /. Catamarn;
laguin ang alinmang capabayaan.
nagaalinlangan may Dejado, dpt.^ adj. Tamad;
duda. pabay.
 DE 130 DE
Dejar, a lun; paba- Delegado, da. p. p. Ca-
yaan. Pasar. Magpa- baiiling sinalinan nang
raan, Algo de sobra. capangyariban.
Magtir. Algo por se- Delegar, a. For. Magsa-
al Maglgac. Algo lin nang capangyariban
recomendado. Ihabilin. sa cabalil
Caer algo. Ilaglag. La Deleite, m. Catamasaban;
gallina sus pollos. lu- lugod.
lay.A otro desampara- Deletrear, a. Ipangsap
do. Panauan. na isaisa at bucodbucod
Dejo. m. Uiiao.-De la balang isang letra at
voz. Alingangao. slaba.
Dejugar. a. Pumig; pi- Deleznable, adj. Madulas.
gain. Delgadez. /. Canipsan;
Delacin. /. Pageusum- caontian. De cintura. Pi-
boag pagdedeaun- tis.

cia. Delgado, da. adj. Mani-

Delante, adv. Sa uaban; pie; maliit. De cuerpo.
sa harap. Mapatpat.
Delantera. /. Harapan; Deliberar, n. Maguari-
uaban. uari; magisipsip; mag-
Delantero, ra. f. Ang baca.
nauuna na sa sa ua- Delicia. /. Lugod; alio;
ban. ligaya.
Delatable. adj. Dpat Deliciarse, r. Malugod;
isombong idenuncia. maalio.
Delatar, ac. Magsum- Delicioso, sa. adj. Calu-
bong magdenuncia. godlugod; caalio-alio;
Delator, ra. m.jf. Ang caaya-aya.
nagsombong; mapagsom- Delinquir, a. Magcsala
bong. sumalangsang sa ca*
Delegacin. /. For. Pag- utusan.
sasalin nang capangya- Delirar, m. Mabibang;
riban sa cabalil. mbalatong.


DE 131 DE
Delirio, m. Pagcahibang. Denigrar, a Sumirang
Delito, m. Sala. Notorio. puri.
Salang hayag. Denigrativo, va. adj. Ma-
Demanda. /. Fon Habla. casisirang puri.
Demandado, a.p p. Ang Denodado, da. adj. Pa-
Dabahabl. ngabas;ualang tcot
Demandante, p. a. Ang Denominacin. /. Nga-
nagbabl. lan
Demandar, a. Maghabl. Denominar, a. Magngalan.
Demasa. /. Calabisao. Densidad. /. Calaputan
Demasiado, da. adj. Ma- casinsinan.
lubb; labis. Denso, sa. adj. Meilpot;
Demencia. /. Casiraan masinsin.
nang bait; caulolan. Dentado, da. adj. May
Dementar, a. y r. Maulol. ngipin.
Demente, adj. OloL Dentadura./ Angcalaba-
Demoler, a. Mguib; tang ngipin pat bagang.
iguib Dentar, a. Magngipin
Demolicin. /. Paggui- magcangipin.
guib. Dentellada. /. Pagnga-
Demolido, da.p p. Gulba. nglit. Sgat na gau
Demora. /. Caliuagan; ca- nang cagat adv.
A
louatan. dentelladas. Ang pag-
Demudar, a. Magib ang cagat
lagay; marautl. Dentera. /, Pangingil.
Denegacin. /. Pagtan- Dentn, na. adj. Ang ma-
gu; pagayao. hahab ang ngipin
Denegar, a. y r. Turnan- Dentro, adv. Loob sa
gu. loob.
Denegrecer, Domilim;
a) Dentudo, da. adj. Ngipi-
omitim; burahin pai- nan.
timin. Denuedo, m. Tpang 6
Denigracin./. Casiraang catapangan.
puri. Denunciar, a. Magbigay


DE 132 DE
balita;maghabl; mag- may gandang sama at
sumboDg. mabalay na caoglian.
Deplorar, a. Mahabag. Depravar, a, Magugali
Deplorable, adj. Calunos- nang gandang sama at
lunos; cahambalham- mahlay.
bal. Deprecacin./. Dalangin;
Deponente, p. a. Ang cabingian; paquisap.
nagssaysay nagdede- Deprecar, a Dumalangin;
clarar. huming; maquisap.
Deponer, v. a. lun; ilay Deprecativo, va. adj, Ang
sa caniya ang ano- nauucoi sa pagdalangin
man. O privar de em- at paquiquisap.
pleo. Alisan nang ca- Depurar, a, Linisin
tungculan; camhalan luminis.
carapatan. For, Magsay- Depurativo, va. a; Na-
say magdeclaracin. caliiinis.
O evacuar el vientre, Derecho, cha. adj, Ma-
Tume. touid; touid.
Deportacin. /. Pagpa- Derogacin. Paglpol
/.
panao; pagcdestierro. pagpaui; pagsir
Deportado, da. p. p. Ang Derogado, da.p.jp. Lipol.
pinapanao. Derogar, a. Lumpol
Deportar, a. Magpapa- pumaui nang caotosan
nao; idestierro. caoglian. O destruir.
Deposicin. /. For, Pag- Sumir.
easaysay declaracin. Derrama. /. Ambag; lac.
Depositar, a, Ihabiln; Derramar, a. Mbnb;
ilgac; idepsito. mliguac. Be golpe. M-
Depositario, ria. m. Ang buluac L'cor. Mbuhos;
quinalalagacan. mbub.
Depsito, m. Ang iniha- Derredor, adv. Sa pa-
bilin. Lugal na quina- lbot.
lalagyan. Derretido, da. adj. Tu-
Depravado, da.^;. p. Ang nao.
 DE 133 DE
Derretir, a. y n Tumu- Desacierto, w. Pagcac-
nao; matunao; tumulas. mal.
Derribado d.adj Guib Desacobardar, a, lisin
Derribar, a. y r. Iguib; ang tcot.
mguib
Algo en la Desacomodado, da. adj.
tierra. Mhapay; m- Ualang hanapbhay; ua-
touad. lang quinapapasucan.
Derribo, m. Paggui- Desacomodar, a Maua-
guib lan nang hanapbhay sa
Derrota /. Rumbo da- quinapapasucan.
cong tinutump nang Desaconsejado, da. adj.
daong sa paglalayag Ualang bait.
O fuga desordenada. Desacreditar, a. y r. Pu-
Pagcalagalag na ualang mul; sumirang puri;
toto nang isang hoc- masiraan nang puri.
bong talunan. Desadeudar, a. Maguaa
Desabrido, da. adj Ma- sa manga utang.
"

tabang; hind mabuti ang Desadornar, a. Alisan

lasa. ng hiyas pamuti.
Desabrigado, da. adj. Desafiar, a. Humamon.
Ualang nagcocopcop. Desafo, m. Hamon; pag-
Desabrigar, a Alisan ng hamon.
cmot blot. Desafortunado, da. adj.
Desabrochar, a. Oalaguin Salang plad; ualang p-
ang pagcbitones nang lad.
damit sa catauan. Desagradable, adj. Na-
Desacalorarse, a. Mag- casasatn sa loob.
palamig ang naiinitan. Desagradar, w Sumam
Desacatar, a, y r. Maua- sa loob.
lang glang. Desagradecer, Di cu-a.

Desacato, m. Caualan miquilala nang utang na

ng glang. loob.
Desacertar, n. Mmali; Desagradecido, da. adj.
magcmali. Di cumiquilala ng utang
 DE 134 DE
na palamara.
loob; Paghibirap nang pag-
Desaguadero, m. Pabu- hing.
luang; embornal. Desaliado, da. p. p.
Desahogado, da. adj, Ualang uast. - Y puerco
Aliualas. O descarado, Salanl.
Pusong. Desalmado, da. adj. Ua-
Desahogar, a.y Pa-
r. lang au; mabangis.
aliualasin ang loob Desalmidonar. a. Alisin
magpaalualas nang ang amiroL
loob. Desalterar, a. Tumahi-
Desahuciar, a, Alisin sa mic ang ligalig.
loob nang sinoman ang Desalumbrado, da. adj.
pagsang magcacamit Ualang tuto.
nang caniyang hiaha- Desalumbramiento, m.
ngad. Ualin ang pag- Caualang tuto uastd.
sang mabubhay ga- Desamarrar, a. Calaguin
galing pa ang isang ang taii; bitiuan.
may saquit na talagang Desamortajar, a. Alisin
tnaminatay. ang sapot.
Desairar, a. Magpaba- Desamparar, a Paba-
yang bouag magmabal; yaan; iuu, Con enojo.
houag magcalinga sa tampoban.
anoman sa capona Desamparo, m Pagpa-
tauo. pabay pagiiuan.
Desalabar, a, Pumul Desandar, a. Magbalic
Desalar, a. Alisin ang Desangrar, a. Cunan ng
pacpac Alisan ng asin. maraming dugo ang si-
Desalentar, a. Maghirap noman.
nang paghing dahil sa Desanimar.a yr Maduag
pagal O desanimar, Desanudar, a. y r. Ca-
Mdouag. laguin ang buboK
Desaliento, m. Carouegan Desaudar. a Desanudar.
cahinaan nang loob Desapacible, adj. Naca-
caculangan nang lacas. mumub; nacababagot.
 DE 135 DE
Desaparecer, n. Maualft Desasir, a y r. Bitiuan;
ea tinfiin; magmalic- bumitiu.
mat. Desasosegar, a Mabalisa.
Desaparejar, a lalis ang Desasosiego, m. Tiggal;
hand; iligpit. balis
Desapasionar, a. y r. Ali- Desastrado, da. adj. C-
sin maual ang pag- l^ng salang palad. Gu-
cauili.
^ lanit ang pananamit.
Desapegarse, r. Maalis; Desastre, m. Caculangang
maual ang pagoblig plad.
pagcbuhoe nang loob. Desatacar, a. Calaguin
Desaprobar, a. Houag ang manga coldon. O
magalingn; houag urna- agujeta. Alisan nang taco
yon. ang baril.
Desarmar, a. Samsamin Desatar, a. Cumalag; cu-
ang manga armas. O malas La atadura. Ma-
desunir piezas. Calasin; hos.
tangalin para nang ma- Desatencin. / Caualan
nga casangcapan nang nang calinga glang.
reloj Desatinado, da. adj. Bu-
Desarraigar, a. Bonoting halhal; ualang uast
sapol 8a ugat. Desatino, m. Cabuhal-
Desarreglado, adj. Ang halan.
lumalal6 sa pagcain; pag- Desatollar, a. Alisin sa
inom at iba pa. balah sa pagcba-
Desarrollar, a. Unatin lah.
ang nalololon; bucsan. Desatracar, a. y r. Ihi-
Desarropar. . Alisin ualay ang isang sasac-
ang damit yan sa cpou.
Desarrugar, a. y r. Bin- Desatraer, a. Paghiua-
tarin; onatn; banatin. layin.
Alisinang cubot. Desatrampar, Mglinis
a.
Desaseo, m. Caualan ng nang pdaluyan, pabu-
uast; casalaulaan. luang, embornal.
 DE 136 DE
Desaturdir, a. y r. Alisin Desbarrigado, da. adj.
maalis ang pagcatulig Munti ang tiyan.
calingauan. Desbarrigar, a. Sugatan
Desavenencia. /. Pagc- ang tiyan.
caalit. Desbastar, a. Buguasan;
Desavenir, a. y r. Mag- banbain; tapiasin.
calit; magccontra. Debaste, m. Buguas; ban-
Desaviar, y n Iligao
a. bay.
mligao nang daan. Desbasadero. m. Lugal
Desayunarse, r. Cumain na balomigmigatmadulas.
uminon nang rnuot! Desbecerrar, a. Auatin
bago magamusl. sa suso ang manga bi-
Desazogar, a. Alisan ng siro iulay sa canilang
azogue. manga in.
Desazn. / Cucalangan Desbocado, da. adj. Ma-
nang lasa sarap O paguic nang mablay ai
pesadumbre. Casucalang catampalasanan. Sir ng
loob. bibig nang manga ca-
Deshancan a. Alisin ang sangeapan.
manga banco. Mhapay Desbocar, a. Alisin ang
ang monte. bibig nang anoman.
Desbarahuste, m. Des- Desbonetarse. r. Mag-
barajuste. aiis nang bonete
Desbarahustar, a. Des- Desbordar, n. Omahon
harajurstar. umapao sa labi; m-
Desbarajuste, m. Gui bobo
cagolohan. Desbrujar, a Maagnas;
Desbarajustar, a Ma- matibag.
gui; golobin. Descabalgar, n. Umibis
Desbaratado, da. adj, sa cabayo.
Masa^ang pamumhay. Descabezado, da* adj,
Desbaratar, a. Sumir; Ual lual sa matouid.
sirain. Descabezar, a. Alisan ng
Desbarato, m. Pagsir. ulo; pugutan.


DE 137 DE
Descabritar, a. Auatin Descantar, a. Linisin ang
sa suso ang manga anac manga talim canto.
nang cambing. Descaonar, a. Alisan
Descaecer, n Manghink. nang bagis pacpac.
Descaecido, p. p. Nanghi- Descarado, da. adj. Ang
hin. De hambre, Da- di nahihiy, pangabas at
yocdoc. ualang galang magpa-
Descaecimiento, m ngusap nang hind dapat
Panghihin; panglalambot buc-hin sa bibig. Pusong.
Descalabrar, a. Masuga- Descargar, a. Magalis
tan sa ulo; mabangas. nang carga. A otro la
Descalzo, za* adj. Ualaog carga. Ibsan.
zapatos Descarnador. m. Pang-
Descaminado, da. adj. hilaman.
Lhis sa daang magaling. Descarnadura. / Pagbi-
Descaminar, a. Luinihis laman.
sa daang magaling. Descarnar, a. Maghila-
Descamisado, da. adj man; maghimay.
Ualang bar; hubad Descaro, m. Capusungan.
Descampado, da. adj. Descarriar, a.Msin-
y r.

Maliunag; malinis; ua- say sa matouid, Mtiua-

lang tsod; alalas; ua- lag ang hyop sa cara-
lang scal. mihang csam. O apar-
Descansadero, m. Phi- tarse de la razn, M-
ngahan hiualay sa matoid.
Descansado, da. adj. Di Descarro, m. Pagcsin-
nacapapgpd, napapa- say; pagtiualag.
hing Descaran a. Tomlop^
Descansar, n. Magpahi- ompac.
ng; humint; tumgot; Descaspar. a. Magalis ng
magpahingalay. balacbac.
Descanso, m. Loualha; Descatado, da. adj Ang
himbing; guinhaua. Ca- di umiibig sa manga
tiuasayan. camaganac.
 '

. DE 138 DE
Descendencia./. Pagmu- Descolorar, a. y r. Pap-
mul ^ pangagling ug siauin; mangupas.
marami sa isang ama. DescoloridOyda.a^j. Ma-
Glang. putl; popas; cupas
Descender, n, Biimabfl; Por hambre. Nanghihi-
manog; magmul. loca.
Descendiente. /. Inap. Descolorir, a. y r. Des-
Descenso, m Pagpanaog; colorar.
pagbb O privacin
de Descomedido, da. adj.
empleo. Pagcalis sa ca- Malbh; labis. Ualang
tungculan. glang; bubong.
Desceir, a Magcalag Descomedirse, r. Maua-
ang pamigquis. lang glang
Descerrajado, da. adj. Descompasado, da. adj.
Tauong lubhang masam Lagpos nang laqui
aog caogalian at pamu haba sa cabagayaa.
mhay. Descompasarse, r. Des-
Descerrajar, a. Magalis comedirse
bumot nang cerra- Descomponer, a Sumir
dura; tumangal. nang anoman; tangalio.
Desclavador, m Pangb- Descomposicin./. Fag-
not nang paco sir, pagtangal.
Desclavar, a Bumnot Descompostura. / Des-
nang manga pac> composicin
Descobijar, a. Hubdaa Descompuesto, ta. p. p.
Descoger, a. Bclarin; Sir; tanga!.
calasin aog pliegues Descomulgado, da. adj.
pagclulon. Lubhang masamang tauo.
Descogollar, a Aliaan Descomulgado
ng osbong talbos. Descomulgar, a. lulay
Descolar, a. Alisan nang sa casamahan nang ma-
buntot. nga cristiano.
Descolgar, a y r. Ibaba Desconceptuar, a. Pu-
ang nasasabit nabibitin mul; sumirang puri.


DE 139 DE
Desconcertar, a. Gulu- nang glang.
hin ang cahusayan nang Descortezar, a. y r. Ma-
anoman. ngalocabcab; mapac; m-
Desconcordia. / Pagc- bacbac ang balat.
hiualay; pagcacaeir. Descocer, a. Taetasin ang
Desconfiado, da. adj. tah. f

Hind umaasa. Descocido, da. adj. Ua-

Desconfianza. /. Ang di lang bait na mangsap.
pagasa. Descoyuntarse, r. Mag-
Desconforme, adj. Hindl clinsad ang casucasuan.
magcaayon magcapa- Descrecer, a. Magclang
ris. umunti ang anoman.
Desconformidad. / Hin- Descrdito, m Pagcaualft
d ipagcacaayon; pagc- pagcasir nang puri,
caisa. Descrestar, a Magalis
Desconocer, a. Mgib; nang plong; magp-
macalimutan; di maqu- ngcs.
lala. Descuartizar, a. Lapa-
Desconocido, da. adj. Pa- ngin ang catauan.
lamara; hind qulal. Descubrir, a. Alisan
Desconsuelo, m. Caua- nang taquip Ilitao; isi-'

lang aliu; dalamhati pot; bucsan. Secreto Ipa-

Descontar, a. Magbauae; hyag; ilatlat ang l-

bauasan him.
Descordar, a. Magalis Descuerno, m Paghlay.
nang cuerdas. Descuidado, da. adj. Ta
Descorderar, a. Maguat mad; pabay.
sa BUSO nang anac nang Descuidar, n. y r. Mal-
manga tupa. ngat; maualang bahal.
Descornar, a Magalis Magpabaj
nang manga sngay Descuido, m Capabayaan;
Descorts, adj Ualang pagcalingat; catama-
gang. rn.
Descortesa. /. Caualan Desde, pre. Mul.
 DE 140 DE
Desdecirse, r. Pagbali- Desembolsar, a Cunin 6
can ang nasabi na. alisin sa buls. O xja-

Desdentado, da. adj. gar. Magbyad nang

Tipo; ualang ngipin. salap.

Desdichado, da. adj. Cu- Desemborrachar, a. y r.

lang plad. Alisin maalis ang pag-

Desdoblar, a. Iltag; bi- calang.
clarin. Desemboscarse, n. Urna-
Desdorar, a. Alisin aug lis lumabas sa gbat.
dorado. Mansahan ang Desembravecer, a. y r.

puri. Paamoin; umam

Desear, a. Magnae. Desembriagar, a y r.

Desecar, a. Magpatuy Desemborrachar.

nang anoman. Desemejante, adj, Hindi
Desecativo, va. adj, Ma- caparis.
catutuyo. Desemejanza. /. Caib-
Desecho, m. Pinagpilian. han; di pagcacparis.
Desedificar, a. Magbigay Desempalagar, a. Alisin
nang masamang halim- ang pagcasuj.
bau Desemparentado, da.
Desellar, a Alisin ang adj. Ualang camagnac.
. sello. Desempear, a. Tubsin
Desembarazado, da. adj ang sania.
O cumplir.
Hauan; alalas
Tumup&d. O pagar las
Desembarcadero, m deudas. Magbyad nang
Doongan. manga tang.
Desembarcar, a Uma- Desempolvar, a. y r. Pag-
hon; iahon sa sasacyan. paguin ang alicaboc.
Desembarco, m Pag- Desempolvorar, a. Des-
aabon empolvar.
Desembaular, a. Cunin Desemponzoar, a. Ali-
sa bal. sin ang camandag.
Desembocadero, m. a- Desenamorar, a. y r. Ua-
uang paglabas sa dgat lin maual ang pagibig.
 DE 141 DE
Desenastar, a. Alisin ang Desencorvar, a. Tuirin
tagdan asta. ang caboctotan.
Desencajar, a. y r, Tan- Desenfadado, da. adj.
galin matangal. Maluag na loob; ualang
Desencajonar, a. Alisin glit.

cunin sa cajn. Desenfadar, a. y r. Ali-

Desencallar, a. yn. Ibun- sin magalis nang
Bod maalis ea pagc- galit.

bar a pgcsadsad. Desenfardar, a. Magbu-

Desencapotar, a. Magalis cas nang manga paldo.
nang capote. Desenfardelar, a Desen-
Desencarcelar, a, Cunin fardar,
sa bilangoah. Desenfrenar, a, Magalis
Desencarecer, a. y r. nang freno.
Ibab mbab ang Desenfreno, m. Ac. y ef.
halaga. De desenfrenarse, Pag-
Desencenagar, a Umalis bubueang bibig nang di
alisin sa pagcabalah. dpat, Pagbubhay na
Desencerrar, a. Cunin masam
sa pagcculong. Desenfundar, a, Alisin
Desenclavar, a. Bunutin ang funda.
sa pagcapaco. Desenganchar, a. Alisin
Desenclavijar, a, Alisin sa pagcacuit pagc-
ang manga clavijas. sabid.
Desencojer. a. y r. Iltag; Desengaar, a Ipaquilala
manat maual ang ang pagcacmal, O ha-
pangongondot pangu* hlar sin rehoeo, Magsabi
ngrong. nang tapat.
Desencolar, a Bacbaquin Desengrosar, a. Untian
ang pagcacriquit. liita.

Desencolerizarse, r. M- Desengrudar, a. Magalis

tahimic. nang engrudo.
Desencordar, a. Alisin Desenhebrar, a. Alisan
ang cuerdas. nang hibl ang caray om.


DE 142 DE
Desenhornar, a. Caan Desentumecer, a. y r.

sa hurno. Alisin maalis ang pangi-

Desenlazar, a Cumalag ngimi, pamamanhid
nang manga silo pag- nang alinmang lugal
cacasil. nang catauao.
Desenlutar, a. Magalis Desentumir, a. y r. De-
nang lucs. sentumecer. ,

Desenmaraar, a Hu Deson voltura./. Caliua-

sai ang gulong buhoc nagan at calinisang su-
sinlid, etc. mabi na ualang udlot
Desenmohecer, a Lini- O desverg enzm . Caua-
sin alisio ang mag. lannang hiyang magpa-
Desenmudecer, n. Ma- ngusap nang di dpat.
ual ang pagcapipi di O liviandad. Cadalahi-
pangungsap. raan.
Desenojar, y r. Alisin
a. Desenvolver, a. Bucsan
maalis ang cagalitan. ang nabablot na-
Desenredar, a y r. Hu- lululon. O aclarar. Mag-
san ang pagcacsiga- palinao; magpaliunag
lot. nang anomang casigalo-
Desenrollar, a. ^ Desa- tan cadiliman para
rrollar. nang isang cuenta.
Desensaar, a. Alisin ang Desenvolverse, r. Ma-
glit magpauing glit ualan nang hiy
Desensillar, a. Alisin Desenvuelta, y. Baba-
ang siy. ying dalahir.
Desenterrar, a. Hucain Deseo, m Nasa
ang nababaon; buncalin; Deseoso, sa. adj. Mapag-
botbotin. nas; mapitahin; maibi-
Desenterramuertos. m. guin; .maganyaquin.
Ang sumirang puri sa Desercin. /. Pagtatanan
manga patay na. nang sundalo.
Desentristecer, a. Alisin Desertar, n. y r. Magta-
ang calumbayan. ang sundalo.


DE 143 DE
Desertor, m. Ang sunda- Deshielo, m. Pagtutunao
loDg nagianan. nang nammu
Desesperacin. /. Pag- Deshilachar. a. Magnot-
papatiuacal; di pana- not.
nlig Deshincar, a. Bumnot
Desfalcar, a. Culangan. nang napapac nba-
Desfalco, m. Pagcuclang baon.
caculangan. Deshinchar, a, HuDap;
Desgajar, a. Sumangal; omompis ang pama-
bumangaL (7ow los de- maga
dos el renuevo de algn Deshojar, a Lumagas ng
rbol. Sipiin. Fruta del manga dahon.
racimo Piling. Deshonestidad. /. Oaha-
Desgana* / Di pagcaibig layan; caualan nang hiy
cumain. at bait
Desgarrar, a. Quisiin; bi- Deshonesto, ta. adj. Ma-
hayin; tilasin. hlay; ualang hiy ni
Desgraciado, da. adj. Sa- bait. Salaul.
lang plad. Deshonor, m. Siphay;
Desgranadera. / Pan- ca muraban.
lugas. Deshonra. /. Deshonor.
Desgranar. a.-Lumugas. Deshora. /. Ual sa oras;
Deshacer, a. Sumir; tu- desoras.
mastas Por cocido Ma- Deshuesar, a. Magalis ng
labog
El concierto Mag manga but.
taliuacas. Deshumedecer. a\ y r.
Deshalajar. a. Magalis Patuyuin matuy ang
nang hiyas. panlalamig.
Deshelar, a. Tunauin ang Desidia. / Catamarn;
nammu. caanyayaan.
Desheredar, a. Huag pa- Desidioso, sa. adj. An-
pagmanahin. yay^
Desherrumbrar, a. Mag* Dpsierto, ta. adj. Ilang.
alis nang caluang. Designio, m. Acal.


DE 144 DE
Desigual, adj. Hind pa- Desmamar, a. Auatin sa
rs; hind pao'tay ptag; suso.
bac bac. Desmandado, da. adj.
Desinteresado, da. adj. Masuain.
UalaDg inters. Desmantecar, a, Alisin
Desistir, n, Houag mag- ang mantic
tuloy; iroDg ang bant. Desmaraar a. Desen-
Desler, a, Lusauin sa maraar.
tubig, lac, etc. Desmayar, a. y r. Mahilo.
Deslendrar, a. Magalis Por desangrado. Ma-
nang manga lisa. palas.
Deslenguado, da. adj, Desmayo, m. Pagcahilo.
Bibigati. Masamang n[ia- Desmedrado, da. p, p.
ngsap. Payat.
Deslenguar, y a. r. Put- Desmelar, a. Alisan nang
lin ang dil. O desver- pulot.
gonzarse. Magualang Desmelenar, a, Mlaylay
hiy. msabog
ang buhoc.
Desliz, m. Pagcrulae. Desmentir, a. Manodsod.
Deslizadero, m. Lugal na Probando uno que
marulas. miente. Suatan.
Deslizadizo, za. adj. Desmenuzar, a. Magliit;
Macarurulas. monglain.
Deslizarse, r. Magdulas; Desmeollar, a. Cunin
magdapilos; magdao- ang tac.
eos. Desmerecer, a. Hindi
Deslucido, da. adj. Ua- maguing dpat.
lang quilap quintab. Desmesura. / Caualan
Deslumhrado, da. p. p. ng glang.
Silao; nasisilao. Desmesurado, da. adj,
Deslumhrar, a. y r. Ma- Lagpos.
slao. Desmochar, a. Pulaquin;
Deslustrar, a, Alisin ang sangalin ang manga c-
quinang dilag. hoy.
 DE 145 DE
Oesmogar. n. Mamungol Desolar, a. Gumib; su-
ang manga sogay. mir.
Desmugue, m. Pamomo- Desollado, da. adj. Pu-
ngoL song; ualang hiy.
Desmolado, da. adj. Ua- Desollar, a. Magalis
lang bagang. alsin ang balat; catad
Desmoralizar, a. Masirk nang anoman.
ang manga caogalian. Desorden, m. Cagluhan.
Desmoronadizo, za. aij. Desorejar, a. Putlin ang
Tibaguin; agnasin. manga tainga.
Desmoronar, y
a. Tu- r. Desorillar, a. Alisin ang
mibag; matibag; maag- manga gulid.
nas Desosar, a, Magalis nang
Desnargado,da.t5(i/', Bu- manga but.
ng Desovar, n. Mangitlog
Desnudar, a. Maghub; ang manga isd.
maghubad. Desove, m. Pangingitlog.
Desnudez. /. Cahubuan; Despabiladeras. /. pl.
cahubaran. Gunting na pantog ng
Desnudo^ da. adj. Hubad; pabilo.
hubo. Despabiladura./. Abong
Desobedecer, a. Huag pinagtutugan.
sumunod; sumuay. Despabilar, a. Tumtog.
Desobediencia. /. Pag- Despacio, adv. Dahanda-
suay. han; hinayhnay; inot-
Desobediente, p. a. Ma- inot
suain. ^ Despachar, a. Lutasing
Desocupado, da. p. p. dalidaliin ang anoman.
Ualang gau. O enviar. Magpadal
.Desocupacin. /. Caua- ipadal. -^ O vender,
lang gau pagcaualang Magbil O matar. Pu-
gau matay.
Desolacin. / Paggui- Desparramado, da. p.p.
guib. Uatacuatac; nsasa*
10
 DE 146 DE
bog; sambulat; buiag- Despellejarse, r. Mahad^
sac. had; maticlap.
Desparramar, a, Magsa- Despensa. /. Tagoan ng
bog; magsambulat. manga ccanin. Des-
Despayesadura. /. Pag- pensa.
ttog. Despear, a. y r. Mag-
Despavesar, a. JDespab- paiihulog.
lar. Tumtog. Desperdiciador, ra. m. y
Despavorido, da. ^; p. /. Mapagacsay.
Natatcot. Desperdicio, m. Ang pag-
Despavorir, n. Matcot caacsay.
na mgulat. Desperezarse, r. Magnat.
Despeadura. /. Panincal Desperezo, m. Paginat.
nang manga pa sa c- Despertar, a. Guisingin
lalacad. gumising; pumucao.
Despearse, r. Mancal Medio dohmido, Pmu-
ang manga pa sa pag- ngaspungas.
lalacad. Despestaar. a. Alisin
Despecho, m. Di pana- ang manga pilicmat.
nlig di pagasa. Despierto, ta. adj. Gui-
Despedazar, a. Lasain; sing ; nguiguising.
moaglain. Despiojar, a. y r. Humi-
Despedir, a. Paalisin. nguto; maghinicsic.
Ipatnogot sa pagalis. Desplumar, y r. Alisan
a.
Con cortesa. Paeintabi; nang bagis; mamlag.
paalam. Despoblado, m. Prang;
Despegar, a. Bumacbac; ilang.
ngiangalucabcab; pucna- Despoblar, a. y r. Ma-
tin; pacnitin; lapnitin. guing ilang ang dating
O perder el afecto, Ma- bayan. La gente por
ual maalis sa pagc- guerra peste. Mabuag;
uili. mahlog.
Despellejar, a. Alisan ng Despojan a. y r. Umagao;
catad cataran. Bumamsam.
 DE 147 DE
Despojo* m. Pagagao; pag- panghihigant.
sams^ , Desrabotar, a. Alisin ang
Despolvar, a. Alisin ang buntot.
alicaboc. Desrancharse, r. lun
Despolvorear, a. Pagpa- humiualay sa rancho.
guin ang alaboc. Destajero, jista. m, Ma- ^
Desportillar, a, Bumi- macyao
ngas; puaungi. Destajo, m. Pacyao.
Desposado, da. adj, Ang Destapar, a. Alisan nang
nabibilangong may ma- taquip; bucsan.
nga tling bacal ang ma Destechar, a. Laslasin
nga camay na pinanga- ang atip.
nganlang esposas. Desterrar, a, Dalhin sa
Desposar, a, y r. Icasal. malayo; idestierro.
Desposorio, m. Pagcaca- Desterronar, a. Buhag-
sal. haguin ang manga ti-
Despreciar, a. Sumip- ningcal.
hayj6; hummac. Destetadera./. Panguat
Desprecio, m. Paghmac; sa suso.
pagsiphay. Destilar, a. Maglac.
Despus, adv. Saca; ma- Destilatorio, m. Pinag-
may. Que.
Capagc. aalacan.
Despuntar, a. Alisan nang Destornillador, m. Pang-
dalo; pudpurin; pungu- calag nng tornillo.
lin. L^ aurora MagJb^- Destornillar, a. Louagan
cang liuayuay. calaguin ang torni-
Desquijarar, a. Lapaquin li.

ang shang. Destrenzar, a, Cumalag

Desquilatar, a. Magbab nang trintas.
nang quilatis. Destripar, a Alisan nang
Desquitar, a. y n Bu- bitaca, El pescado. Mag-
maul.
O vengarse. Mang- hinain.
higant. Destronar, a. Alisan nang
Desquite, m. Pagbaui caharian.
 ;

DE 148 DE
Destruccin. /. Pagca- Desvergonzado, da. adj.
sir; pagclugs. BahoDg; ualang hiy.
Destructor, ra. m y /. Desvergenza./. Capu-
Manglulugs; maninirk. sungan caualang hiy.
Destruir, a. Sirain; ilugs. Desviar, a y r. Lumihis;
La generacin. Mal- mlisiy; malinas sa daan.
pol. Un pueblo. Ma- Desvo, m Pagcluas.
lalad. ^ ^
.^
Desvirtan a. Alisin
Desunin /. PagcacLi- maual ang bisa nang
ualay. anoman.
Desunir, a. Maghiualay'. Detencin. /. Pagcaba-
Desvalido, da. adj. Ua- lam; pagcatiguil; pagck-
lang nagaampon. laon.
Desvanecer, a y r. Ma- Detener, a. Piguilin. JEZ
paui; pauiia. La cahza golpe. Sangahin. ^ al-
Mali; mabay. guno para que no se es-
Desvariar, w. Mahibaag;. cape, Tabanan En pri-
mbalatoag. sin. uno la
Piitin, ^
Desvaro, m. Uic ga- carrera. Harangin; mag-
uang ualang toto. Del laon; tumguil.
enfermo . Pag cahibang Determinacin. /, Pag-
pagcbalatoDg. papasiyf
Desvelado, da* adj, Na- Determinar, a. Magpa-
pupyat. siy Dia. Magtacda;
Desvelar, a y r. Mag- magting uang arao.
puyat; mapyat. Detestable, adj. Calupit-
Desvelo, m, Pyat pag- lupit; casuclamsuclam.
pupuyat. Detestar, a. Masamiu sa
Desvenar, a. Ihiualay ang loob; calupitan; casucla-
manga ugat. man.
Desventura, f. Cacula- Detraccin. /. Pagmura;
Dgang plad. siphay; pjirunguit.
Desventurado, da. adj. Detractar, a. Sumirang
Salang plad. puri; sumiphay.
 DI 149 DI
Deuda. / tang. Diamantista, m. Ang tu-
Deudo, da. m y f. Ca- matabas nageengaste
magnac; pagcacaanac. nang diamante, etc.
Deudor^ ra. m. y /. Ang Dimetro, m. Ang g-
may tang nagcaca- hit na matouid na huma-
tang. hati sa guito nang isang
Deuteronomio. m. Icali- blog.
mang libr nang Penta- Diana. /. Tugtog nang
teuco tambol sa guerra 6
Devanadera. /. Ulacan. digro.
Devanar, a. Magulac; Diarrea./ Bululoe; pag-
magquidquid. iilaguin.
Devastar, a Sumir Dibujo, m. Arte nang
magluge nang caharian, pagaaral gumhit lu
provincia magd
Devolucin. /. Pagsa- Diccin. /. Alinman sa
saua parte nang tinatuag na
Devolver, a Mageauli. oracin.
Devorar, a, Lumamon, Diciembre, m. Icalabing
Da. m. Arao. D^ fiesta dalau at catapusang
Pangilin. buan nang tan.
Diadema, m. y/. Corona; Dictar, a, Ipaslat ang
sinag na ilinlagay sa anomang big sabihin;
manga larauan. magdict.
Diafanidad. /. Pangaoga- Dicterio, m. Calapasta-
nnag na para nang sa- nganan.
lamin na lumlampas ang Dicha. /. Plad capa-
tingin. laran.
Difano, na. adj. Maan- Dicho, cha. adj, Sabi.
nag. Dichoso, sa. adj. Map-
Dialecto, m. Uic. lad.
Dilogo, m Tungan. Didctico, ca. adj, Ang
Diamante, m. Batong lub- ntutungcol sa pagtu-
hang mahalag. tur.
 DI 150 DI
Didasclico, ca. adj. Difunto, ta. adj., m. y/.

Didctico. bangcay.
Patay;
Diente, m. Ngpin. Difuso, sa. adj. Maluig.
Diestra. /. Camay na Digestible, adj. Madaling
caan. matunao sa sicmur.
Diestro, tra. adj. Ang Digestin. /. Pagcatunao
nuucol sa caan. O nang quinain.
hbil, Bihasa. Dignarse, r. Papaguing-
Diez. adj. Sampu Mil. dapatin.
Isang lacs. Dignidad. /. Dangal.
Diezmar, a. Cumuha Digno, na. adj. Dpat.
magbyad nang icasam- Digresin./. Pagcalibang
pu. sa pagssaysay, na na-
Diezmero. m. Ang na- oou sa ibang bgay ang
niaingil nagbabyad sinasabi, na malayo sa
nang icasampuo. sinasaysay.
Dieztnesino, na. adj, Sa- Dilacin. /. Pagcabalam;
sampuong buan. pagcalaon.
Diezmo, m. Icasampuo; Dilapidar, a. Magacsay
sa icapu. Hunos. nang ari nang masamang
Difamacin. /. Pagsirang pagggol.
puri. Dilatador, ra. m. y/. Ma-
D i fa marSumirang
. a. pagmaymay; mapagbu-
puri. O divulgar. Mag- casbucas.
pahyag sa madl. Dilatar, a. Maglaon; lo-
Diferencia. /. Hind pag- uatan; iliban; mabalain.
cacais. O contraversa. El plazo. Habaan.
Pagcacaalit. O exeso, Ca- Dilatoria. /. Pagbubucas-
labisan. bucas.
diferente, adj. Iba. Dilatorio, ria. adj. Ang
Difcil, adj. Mahrap nacalalaon na di icalutas
maliuag gauin papang- nang isang causa.
yarihin. Dileccin. /. Pagbig
Difnir. a. Definir. Dilecto, ta. adj. Inibig.
 O

DI 151 DI
Dilema, m. Isang bgay siping nang dalauang
na argumento. vocal.
Diligencia. /. Agap at Dirigir, a. Itouid ang
casipagan sa anomang tungo nang anoman sa
gau. gauing dpat patungu-
Diligente, adj Macaling; han sa talagang tin-
magap; maspag; ma* tungo.
sigla. Discernir, a. Quilanlin
Diluvio, m. Gunao. ang pagcacaib nang 6a,t,
exesiva abundancia. Ca- isang bgay. l^or. Ibi-
saganaang lubh. gay nang Juez ang ano*
Dimanacin. /. Panga- mang cargo para nang
gling. m^nga comisin, etc.
Dimanar, n. Mangling; Disciplinar, a. Magtur;
magpoiul umral.
O azotar. Pu-
Dimensin. /. Scat. mal.
Diminucin. /. Pagunt; Discpulo, la. m. y/. Ang
pagcuclang n agaral.
inaaralan
Diminutivo, va. adj Nag- Que ayuda. Alagad.
papaunt. Discordancia. /, Pagca-
Diminuto, ta. adj. Munti. caalit; di pagcacais.
Dimisin. Pagbitio sa
/. Discorde, adj. Di nagca-
catungculan; renuncia. cais nang calooban.
Dimitir, a. Bumitio sa Discrepancia. /. Pagca-
catungculan; magrenun- caib di pagcacais nang
cia. anoman.
Dinamarqus, sa. adj. Discreto, ta. adj. Mai-
Taga Dinamarca. nong; mabait; timtiman.
Dios. m. Dios. Tara granjear algo.
Dicesi. /. Dicesis. Mascap.
Dicesis./ Ang nasasacop Disculpa. /. Ang matouid
na na sa pamamahal ng at dabilang itinuttol sa
Obispo Arzobispo. paglag na panictang
Diptongo, m. Pagcaca- sala.

DI 152 DI
Disenteria. /. Pagiila- Disoluble, adj. Claguin
guing may casamang maccalag.
dugo Disolutivo, va. adj. Na-
Disfamar, a. Sumir uang ccalag.,
puri. ,
Disolver, n Macalag.
Disfamatorio, ria. adj. O separar. Magchiualay>
Pangsir nang puri. O desler. Lusain sa t-
Disforme, adj. Pngit. big, lac, etc.
Disfrazarse, r. Magbalat- Disonancia. /. Tunog
cay tugtog na nacabbagot.
Disfrutar, a Magcamit Disparate, m, Gau ui-
nang paquinbaug cang uaJ sa matouid
Disfrute, m. Pagcaca- Dispendio, m. Ggol na
mit. malaqu.
Disgusto, m. Scal nang Dispendioso, sa. adj. Ma-
loob. ggol.
Disimulacin./. Disimulo. Dispersin. J. Pagcaca-
Disimular, a. Magcunuay tiuatiualag na ualang
di nacaaalam. O tole toto
rar. Alintanahin paba- Disperso, sa. adj. Ti-
yaan O disfrazar. Mag tiualag.
balatcay. Dispertar, a. Mguising;
Disimulo, m. Pagcoconu. gumising.
Disipar, a. Mfigsabog; Dispierto, ta. jJ P- N-
'magacsay nang ari guiguising.
Dislocacin. / Pagcaali^ Displicencia. /. Sama ng
sa lugal nang anoman; loob.
pagclinsad nang but. Displicente, adj. Naca-
Dislocadura. /. Didoea- sasam sa loob.
cin. Disponer, a. Magpasiy.
Dislocar, a. y r. lalis sa O preparar. Maghand.
lugal; mlinsad Disputa. /. Pagtatalo.
Disminuir, a y r. Mag- O ria. Pagauay.
clang; umunti. Disputar, a. Magtalo;

DI 153 DI
maquipagtalo. O re- Diurtico, ca. adj, Naca-
sistir con fuerza. Lu- pagpapaihi
maban. Divergencia. /. Pagcac-
Distancia. /. Paguitan biualay nang snag nang
pagcaclay. liuuag.Diversidad de
Distante, p. a. Malayo. opiniones, Pagcacaib ng
Distinto, ta. adj. Iba, minamagaling inaaring
Distraccin. /. Paglili matouid.
bang; pagcalibaog. Divergente, adj Nabi-
Distraer, a. y r, Mag- hiualay na snag sa ca-
libang;malibang. pona.
Distraimiento, m. Bis- Diversidad. /. Pagcaca-
traccin ib di pagcacaparis
Distribucin. / Pama- nang anoman. O abun-
mahagui; pangangyao. dancia Caramihan ca-
Distribuir, a. Mamaha- saganaan.
gui; mangyao. Diversin. /. Pagaaliy;
Distrito, m. Nasasacop liuan.
nang isang hcoman, Diverso, sa. adj. Iba.
etc. Divertido, da. adj. Ta-
Disturbio, m. Pagcagul uong naasay; maalu.
nang catahimiean at pag- Divertimiento, m. Pag-
cacsond. calibang.
Disuadir, a Magpayo at Divertir, a. y r. Magli-
hicayatin ang euoman bang; malibang. O lla-
na magbago nang mar la atencin del ene-
acal migo. Libangin ang ca-
Disuasin. /. Paghicyat. uay.
Disuasivo, va. adj. Na- Dividir, a. Hatiin. O
cahibicyat. distribuir. Babaguinin,
Disyuncin. /. Pagcaca- O desunir. Paghiua-
hiualay. layin.
Disyuntivo, va. adj. Nag- Divieso, m. Pigs,
papahiualay. Divinidad. /. Pagca Dios.


DO 1 54 ,
DO
Divino^ na. adj, Ang na- Dcil, adj. Madaling tu-
uucol sa Dios. rnan; malambot na
Divisa. /. Fot. Ang aring ugali
minamana sa ama na na- Docilidad. /. Calambotan
tutungcol sa balang isang nang ugali.
anac. Sagusag. Docto, ta. adj. Marnong.
Divorcio, m. Pagcacahi- Doctor, ra. m. y /. Ang
ualay nang magasaua. may gradong ganoon.
Divulgar, a. Publicar. Doctora. /. Asaua nang
Ilathal. mdico.
Dobladillo^ lia. adj, Lu- Doctoral, adj. Ang na-
ping guingau nang uucol sa doctor may
mnanahi sa gulid ng canongia. Doctoral.
damit. Doctrina, f. Aral.
Dobladura. /. Lupi; bali Documento^ m. ral. O
bacas nang ticlop. escritura. Casulatan; ca^ *

Doblar, a. Magticlop. tibayan.

La orilla del pao^ hojas Dogal, m. Lbid na may
de papel. Maglupi El sil6
manto sobre cabeza
la Dogo. m. mang-
Asong
Ilup. El cuerpo hacia huhuli panghuli nang
atrs. Lumiad. Za ma- hyop
no hacia afuera. Ilantic Dolencia./. Saquit; dam-
Punta del clavo. Ba- dam.
loctotin. Doler, w. Sumaquit. r.
Doble, adj. Dalauang su- Arrepent7*se. Magsisi.
son; nagcacalangcap; Doliente, adj, May sa-
dubl. O artificioso. quit.
Magdaray. Dolo. m. Day.
Doblegar, a. y r. Hu- Dolor, m. Saquit;* pag-
mtoc; mahtoc. sisisi. Interno. Antac
Doblez. /. Pagdaray. De huesos por cansancio.
O dobladura. Lupi. Pngalo; pamimtig.
Doce. adj. Labindalau. Doloroso, S2L. adj. Casa-


DO 155 DO
quitsquit. Doncella. Virgen Ba-
/.
Doman a. Magpaam5; baying ualang bacas ca-
magmans. balayan.
Domear, a. Domar. Donde, adv. 1 donde. Saan
Domstico, ca. ad^. Oa- Est.
Naban, Quiera.
sambahay. Saanman.

Domestiquez. /. Domes- Doquiera, adv. Donde

iicidad. Cabanayaran ng quiera. Saan man.
loob. Dormiln, na. adj. Ma-
Domicilio, m. Bbay tutuluguin.
lugal na tintahanan, Dormir, n, Matlog; gu-
ang pananahan. mupiing, a. Magpat-
Dominante, adj. Nang log. Juntos sohre una
lalaquilaqui na ibig ma- almohada. Magbuig.
capangyari. Sin abrigo. Magtabayag.
Dominar, a. Magcaroon Dos debajo de una
nang capangyariban. sbana. Magscob.
Domingo, m. rao nang Dormitar, Maagao tu-
n.
lingo. log; omidlip; gumup-
Dominio, m. Capangyari- ling.
ban. O territorio. Nasa- Dormitorio, m Tulugan.
eacupan. Dorso, m. Cabalicao; licod.
Don. m. Bigay; caloob. Dos. adj. y m Dalau
Gracia especial. Biyay. Veces Macalau. Rea-
Donaire, m Oainaman sa les. Cabati.
Dias ha.
pangungsap. Gallar- Camacalau.
da de cuerpo, Cagan- Doscientos, tas. adj. Da-
daban nang panganga- lauang daan.
tauan. Dosel, m. Baldoquin.
Donante, p. a. Ang nag- Dosis. /. Dami nang ga^
caloob. mot na iniinom.
Donar, a, Magcaloob. Dote. com. Bigay caya;
Donatario, ria. m. y /. pasunod.
Ang pinagcalooban. Dracma. /. Icaualong ba-
 DU 156 DU
hagui nang isang onza. Dulce, adj. Matamis.
Driza. /. Lbid na pan- Dulzor, m. Tmis.
taas pambab naog Dulzura./. Catmisau. |

layag. Banting. Duodcimo, ma. ad.

Drizar, a. Magtaas Icalabindalau.
magbab nang layag. Duodeno, na, ad^. Duo-
Dctil, adj. Macnat. dcimo.
Duda. /. Pagaalinlangan; Duomesino, na. adj. Ang
pagaalangaa ng bait. may dalauang buan.
Dudar, a, Magalangan; Duplicar, a. Dalauahin-
magurong sulong; mag- magibayo
alinlangan ang bait. Duracin. / Paglalaon;
Duela. /. Tabla nang pagtatagal; pananatili.
bariles. Duradero, ra. adj. Mata-
Duende, m. Tinac; p- gal.
tianac. Dureza. / Catgasan.
Dueo, a. m. y / May Duro, ra. ad,j. Matigas. -
ari; panginoon. De condicin. Balaquiot-

EC EO
Ebriedad. / Pagcalang. Eclipse, m. Pagtatag sa
Ebrio, bria. adj. Lang. ating mata nang liu-
Ebrioso, sa. adj. Malal- nag nang alinmang as-
ngohin. tro dhil sa ibang naca-
Ebrneo, ne^. ai?; Gring cacanlong. Lah.
Eclesiasts. m. Isa sa Eco. m. Alingaongao.
manga libro
sagrado na De voz sin saber de
gau ng haring Salomn. donde. Oliyao.
Eclesistico, ca. adj. Economa. Pagtitipid.
/.
Ang nauucol sa Simba- Mabuting panihahV; pag-
han m. Clrigo. cacaayos ng anoman.
 E 157 EG
Econmico, ca. adj, Ma- nangyayari sa arao-
tipid arao.
Economizar, a Magtipid. Efervescencia. /. Malub-
Echadero. ni. Tulugan. hang pagcul ng dugo
Echadillo, m. Batang ta- at iba pa.
pn. Efesino, na^ adj. Taga
Echar, a. Itapon; itaboy; Efeso.
paalisia. jEJc/iar po- Eficacia. /. Calacasan ng
ner. Maglagay. O apos- bisa capangyarihang
tar. Pumust; tomay. gumau.
De la boca la comida Eficaz, adj. Mabis.
no tragada. Ilua - La Efigie. /. Larauan
culpa otro, Ihinguil sa Efundir, a. Magbuhos;
iba ang sala. i buhos.
Edad./. Bilang nang taon Efusin. /. Pagcbuhoe;
mul nang ipaoganac. pagcbub.
Edad. Egida. /. Pagaampon;
Edicto, m. Utos. pagtatangoL
Edificar, a, y r. Magba- Egipciaco, ca. adj. Egip-
Dgon nang bhay sim- ciano.
han. O dar buen ejem- Egipciano, na. adj. Egip-
plo. Magbigay ng mabu- cio
ting halimbau. Egipcio, cia. adj. Tag
Edificativo, va. adj, Na- Egipto ang naucol
capagbibigay nang ma- sa Egipto.
buting halimbau. Egosta, m. Ang ualang
Edificio, m Bbay; sim- linilingon at quiniquilala
bahan. cun di ang ganang
Educar, a. Magturo; uoi- caniy.
ral. Egregio, gia. adj. Ilustre.
Efectuar, a. j r. Ilagay Marilag,
sa gau; gauin. Ege. m. Ang pahalang na
Efemrides. /. Librong nasusuot ang manga
quinasusuletan nang dalo at quinacabitan ng
 EJ 158 EM
manga rueda, pagu- El. art. Ang. JElla, ellg^

long, Gadgaran. Siya.

^'
Ejecutan a. Ilagay sa Elacin. /. Oapalaluan-
gau; gauin. For, Em- calac-hang loob.
bargohin ang ari naug Eleccin. / Paghahalal;
may tang at naag ma- pamimili.
cabyad. Electo, ta. p. p, Nha-
Ejecutivo, va. adj^ Ang di halal
naitatyong nliliban Elector, m. Ang nagh-
Ejemplar, m. Ang tintu- halal.
laran guingayahan. Elefante, m. Gady
Copia. Saln. O cas- Elegante, adj. Mariquit.
tigo para escarmiento. Elegir, a,MaghalalO
Parasang dpat cunan escoger. Mami
na di dpat pamarisn Elevacin. /. Pagtataaa.
ang masamang guinau O altura. Taas ca-
naag pinarusahan. adj. taasan.
Que d huen ejemplo. Elevado, da. adj, Mataas.
Ang nacapagbbigay ng Elevar, a. Itaas.
mabuting halimbau. Elocuencia. / Carunu-
Ejemplo, m. Gauang d- ngang mangsap.
pat tularan. O compa Elocuente, adj Marnong
racin, Halimbau. mangsap.
Ejercer, a. Lumagay at Elogiar, a. Magpuri;
gumau nang col at pumuri.
dpat sa catungculan. Elogio, m. Puri; pagpupuri.
Ejercitar, a. y r. Mag- Ellas, ellos. Sil.
ralnang anomang gaua Emanacin. /. Pangag-
na scat maguing oficio. ling, pagmumul.
O diestrar, Sanayin; Emanar, a. Manglng.
magsnay. Embadurnar, a. Culapu-
Ejrcito, m. Hocb. lan.
Ejido, m. Lupang comu- Embarazada, adj. (Mu-
nal na hindi lauag. ger) preada. Buntis.


EM 159 EM
Embarazar, a. Umabala; Etnhestidur a. /.^embes-
lumiglig. tida.

Embarazo, m. Liglig; Embestir, a. Humandu-

scal. O preado. Ca- long.

buntisan. Embetunar, a. Capulan

Embarcacin. Sasac-
nang galagala.
/.
yan. Pequea de vela.
Emblandecer, a. y r. Mag-
lmambot
Parao. Pequea.
palambot;
Lon-
Emblanquecer, a y r.
day; panga.
Magpaput; pumul.
Embarcar, a.Mag-y r.
Embobado, da. jp. jp. Ti-
lulan; lumulan; sumacay; guil; tanga
tuinugp. Embolsar, a. Itag sa
Embarco, m Paglulufan buls; ipamuls.
Embargar, a. Magembar- Embolso, m. Pagsisilid sa
go. Prenda sacada por buls. ^
fuerza Ilit; man;ilit. Embornal, m. Butas na
Embarnizar, a. Magbar- plabasan nang tbig;
niz; gibo. pabuluag.
Embarque, m. Embarco. Emborrachar, a. Maca-
Embarrar, a. Capulan Dg lang; maglang; magla-
lup,i ptic. Bing. Al pescado. Tuba-
Embate, m. Hampas na ^^bin; balasingin.
malacas nang aln sa Emboscar, a. Magsuot sa
dgat. gbat.
Embaucar, a. Magdaya- Embosquecer, n. Ma-
day; umupat. guing gbat.
Embaular, a. Isilid sa bal. Embotar, a. (Filos). Pu-
Embebecer, a. y r. Ma- murol ang talim.
ualang dili. Embotellar, a. Isilid sa
Embeleco, m. Day naanga botella.
Embelesar, a, y r. Mti- Embozar, a. y r. Mag-
guil; maualang dili. taquip nang muc-h. O
Embestida. /. Paghan- poner bozal. Maglagay
dulong. nang busal;
 EM 160 EM
Embrear, a Capulan ng man. Icalat ang manga
shing. slat, ealap, etc., sa ca-
Embriagar, a. y r. Ma- ramihan sa lahat.
calang. O enagenar, Emolumento, m Paqui-
Maualang loob. nbang sa anomang cargo
Embriaguez. /. Pagca- catungculan.
lang. Empacho, m, Hiy; pag-
Embrollar, a. y r. Gu- caumid.
O indigestin.
lohio; magui. Di pagcatunao nang qui-
Embrollo, m. Caguluhan. nain.
Embrolln, na. m. y/. Empalagar, a. Masuy;
Mapangul. masunoc.
Embudo, m. Balisungsong. Empalago.m,Sunoc;8uya.
Embudo. Empalagoso, sa. adj. Na-
Embuste, m. CasinuDga- casusuy
lingan sa pagdary. Empapar, a, Tigmaquin;
Embustera. /, (Fam), pigtaiD ; mapigt; matig-
Day. mac.
Embustero, ra. m. y /. Empapelar, a. Balutin
Magdarayang siaong- sa papel.
ling. Empaque, m. Pagbabast.
Embutir, a. Magsicsic Emparedar, a. Sadhan sa
magimbute loob nang pader.
Emtico, ca. adj. Maca- Emparejar, a, Padparin;
pagpapasuca. palasin; pantain.
Emigrar, lunn. ang Empatar, a. Magcparis
caniyaog bayan at ma- ang manga botos.
mayan sa iba. Empate, m. Pageacparis
Eminencia. /. Cataasan. nang botos.
Eminente, adj. Mataas. Empedernido, da. adj
Eminentsimo, adj. T- Matigas na parang
tulo nang cardenal. bato.
Emitir, a. ant. Itapon sa Empedrado, m. Ltag na
dacong labae ang ano- bato.
 EM 161 EN
Empedrar, a. Magltag Emprestar, a. Magpahi-
Dang bato ram
Empeine, m. Puson D^Z Emprstito m. Pagpapa-
yi. Bubong nang pa. hiram. O cosa prestada,
O enfermedad del cutis. Ang biniram.
Buni Empujar, a. Itlac.
Empeinoso, sa. adj, May Empuje, a. Pagtutlac.
buni. Empuadura. /. Pulu-
Empellar, a Magtlac. han; tatangnan.
Empelln. Tlac. Empuar, a. Hauacan sa
Empear, a. Magsanl quimquimin.
puluhan;
Insistir con tesn. Magp- Empuyar. n. Masuyac;
lit. Adeudarse r. Magca- masubyang.
litang. O poner por me- Emulacin. /. Pagcaibig
dianero Magempeo. pumaris lumal6 sa
at iba.
Empeorar, a Sumam; Capanagbilian.
labaubb ang saquit mulo, m. Caagau.
iba pa. En. pre. Sa.
Empezar, a. Muan; mag- Enagenar. a. Ilpat sa
pasimul; magpasi- iba ang pagaari. r. Ma-
mu ualang dili.

Emplasto* m. TpaL Enano, na. adj. Pandac.

Empleado, m. May ca- Enastar, a. Magtagdan.
tungculan. Encadenar. a.Tanicalaan;
Empleo, m. Catungculan. itanicaJ; magcauing.
Empobrecer, a. y n. Ma- Encajar, a. lecat; ilpat.
duc-h; duc-hain. Encalvecer, n, Macalb.
Empollar, a, Magpasisio; Encallar, n. Mbar ang
humalimhim. saeacyan.
Emponzoar, a. Caman- Encallecer, n. y r. Mag-
dagan. lipac magcalipac.
Emporcar, a. Magdum; Encaminar, a. y r. Mag-

dumhan tur nang ^^n. Diri-

Emprender, a. Muan. girse Tumump.
11
 EN 162 EN
Encampanado, da. adj sambalilo sa ule.
Tabas campaD. Encender, a. Mageuso;
Encandecer, a. Pabaga- magpaningas; magsind.
hin ang anoman hangaog Encerado, m
Pinagqui-
pumut tan.
Encandilarse, r. Masilao Encerar, a Pagquitan.
Encanecer, w. Maguing Encerrar, a. Culungin.
uban. Enca. /. Guilguid; ngir-

Encaarr Magalolod.
a. ngir.
Encarcelacin. /. Pag- Enciclopedia. / Librong
cbilaog. capisanan nang lahat ng
Encarcelado, da. p. p. carunungan.
Bilang. Encierro, m, Culungau;
Encarcelar, a. Ibilang. pagcuculoDg.
Encarecer. -
a. Itaas ang Encima, adv. Sa ibabao.
halaga. Ponderar. Pu- Encinta, adj, (Muger pre-
muri sumabi nang la- ada). Buntis.
bis sa casucatan Enciso. m. Lupang pas-

J,.,.. Encargar, a. Ipagctiual; tulan.

ihabilin; magbilin Enclaustrado, da. adj.
Encargo, m Bilin; pag- Nasasadhan sa claustro.
bibilin. Enclavar, a Ipac
Encarnado, da. adj Cu- Enclavijar, a. Lagyan
lay carne. nang clavijas.
Encarroar, a y r. Ma- Enclocar, n. y r. Hti-
buloc. malimhim.
Encarrujarse, a. y r. Ma- Encloquecer, n. Enclo-
ngilio;mangulot. car.
Encasar, a. Maguli nang Encojibar. a, Tacban.
butong luminsad. Encogerse, r. Mang-
Encascabelado, da. adj. rong Los hombros.
Puno nang baimb Mangulungcot. De
cascabel. miedo. Mangundot. La
Encasquetar, a. Isuot ang caa verde. Mangujfom-
 EN 163 EN
pis - La tabla por dar- Encontrn, m. Sumpong;
la al sol, Combal, La bung.
ropa muy lahada, Ma- Encordar, a, Maglagay;
Dgulot El cuerpo de nang cuerdas.
O apre-
fri. Mangaligquig. O tar con cuerda. Higpitin
tener cortedad. Ma- nang cuerdas
duDg. Encorralar. . Ipaloob sa
Encogido, da. adj, Umid; bcod; baeuran.
duDg Encorvar, a. Bumaluctot;
Encogimiento, m. Cau- humtoc hurabog.
miran; cadungoan Encrasar, a. Magpalpot.
Encoladura. /. Ang pag- Encrucijada. /. Pagcaca-
cdiquit nang cola pag- euros nang daan lau-
ccola. das. Salapungan
Encolar, a. Idiquit nang Encruelecer, a. y r. Mag-
cola. , bangis; bumangis.
Encolerizar, a y r. Ma- Encuademacin. / Pa-
glit maggagalitin. nanah at pagbabalat ng
Encomendar, a, Magbi manga libr.
lin; magtagobilin. Encuadernar, a. Tumah
Encomio, m. Pagpupuri. at magbalat nang manga
Encompadrar, n. Fam, libr.
Maquicompare. Encubrir, a, Itag; ipag-
Enconar, a. y r. Mamag; cail.
magnacnac ang sgat. Encumbrado, adj, Mataas
Encono, w. Pagtatanim sa Encunar, a. Ilagay sa
loob. duyan ang sangol.
Encontrar, a. Mquita; Enchancletar, a. Mag-
msalubong. Dos en chancletas.
un lugar, Magcaspong. Encharcada. /. Charco.
Acaso con alguno, Labac.
Mtaonan. De concierto Encharcarse, a. Mapun6
en alguna parte, M- nang tbig.
tagp. Endeble, adj. Mahin.
 EN 164 EN
Endecha, f. Panambitau. Enfermar, n. Magcasa-
Enderezar, a, y r. Mag- quit.

touid; touirin. Enfermedad. /. Saquit.

Endeudarse. Magcatang Larga. Hrap. Larga
Endurecerse, r. Tumigas de cama Dtay. Del
Enemigo, ga.a/Cauay. vaso. Cayana. Que
^'
Enemistad. / Pagcacaa- causa come2:on y cursos.
lit; uay. Anayo.
Energa. /. Bagsic la- Enfermero, ra. m. y /.
cas Dang manga uicang Tagapagalag ng manga
agad tumtaos sa paqui- niay saquit.
ramdam Enfermizo, za. adj. Ma-
Enrgico, ca. adj. Ang sasactin.
may energa. Enflaquecer, a n. y r. ,

Energmeno, na. m. y/. Magpayyat; yumyat

Sinsacyan nang demo- magcayyat.
DO. Enfrenar, a, Suotan ng
Enero, m. Uuang buan freno.
nang tan. Enfrente, a^t;. Sa tapat.
Enervar, a. y r. Magpa- Enfriadera. /. Sisidlang
hin. plamigan.
talagang
Enfadadizo, za. adj Ma- Enfriadero, m. Lugal na
ymotin. plamigan.
Enfadar, a. y r. Maya- Enfriar, a. Magpalamig.
mot; mabagot; mang- Engalanar, a. y r. Mag-
hinamp. Por impor- damit nang mariquit.
tunado, Manghinau^'i. Engaar, a. Magday;
Be oir lo que no gtista. tumalimuang; bumacl;
Mamob. bumalino.
Enfado, m Yamot Por Engaitarse, r. Magcmali.
muchos negocios. HilhiL Con la vista. Magm-
O astio. Inip. lio. En la cuenta. Ma-
Enfadoso, sa. adj. Maca- l cnang.jE'/ odo, Mag-
yyamot; nacamrnub. carlringan.
 EN 165 EN
Engaador, ra. m. y /. Enjuagar, a (Bopa). Mag-
Magdaray. banlao. La loca. Mag-
Engao, m. Day. mmog.
Engastar, a. Magcalop- Enjuagatorio, vn. Enjua-
cop. Como piedra en el gue. i

anillo. Magtampoc. Enjuague, m. Pangm-

Engina. / Angina. i^^g; pagmummog.
Engolfar, n. Mpalaot; Enjugar, a. Magpatuyd
mlaot. nang anoman. Las l-
Engordar, n. Turnaba grimas. Pahirin ang ma-
O hacerse rico. Yumaman. nga luh.
Engrandar, a. Agrandar, Enjundia. /. Linoap
Engrandecer, a, Mag- taba sa loob nang tiyan
laqu magpalaqu. nang hyop.
Elevar empleo etc. Itaas
, Enjuto, ta. jp. p. Tuyo,
ang catungculan ca- Enlace, m. Pagcacpisan;
pangyarihan. pagcacsil6.
Engrasar, Lagyan ng
a. Enlzadura. /. Enlace.
taba aog anoman. Enlazar, a. Siloin; sumil6.
Engredo, da. p. p, Pa- Enlodar, a. .y r. Magpund
lal. mapun nang ptic.
Engreimiento, m. Capa- Enloquecer, a. y n. Ma-
laluan. olol; mabalio.
Engullir, a. Lunlaning Enlutado, da. p, p. May
houag nang Dguyin. lucs.
Enhebrar, a. Magthog Enlutar, Maglucs.
a.
naog sinlid sa caray om. Enmagrecer, a. y r. Pa-
Enhilar, a. Enhebrar, pagcayyatin.
Enjambre, m. Cauan ng Enmaraado, da. p. p.
pocyotan. Gui.
Enjaular, a. Culungin sa Enmaraar, a. Magui
jaula ang buhoc, sinlid, etc.
Enjoyar, a, Pamutihan Enmendar, a. y r. Tuirin
nang joyas. ang camalian. Baguhing

EN 166 EN
gumaling, bumuti ang ayquid; magquidquid;
anoman. magquiliquid. Cadena
Enmienda. /. Pagbabago. cordel. M ag i cao.
Enmohecen a. Magca- Como culebra. Maglin-
mag. quis
Enmollecer, a Magpa- Ensalzar, a. y r. Itaas
lambot. sa camhalan. Alabar.
Enmudecer, n Mapipiog Magpnri
di macapangsap. Ensamblar, a. Magtipon
Ennegrecer, a. Magpa- nang manga clap.
itim tinaia nang itim Ensanchar, a. Maglo-
Ennoblecer, a. Gauing uang; maglpad. El
mabal guino. corazn, Lonagan ang
Enojadizo, za. f^J. Ma- loob.
pootin; magagalitin. Ensangrentar, a Man-
Enojado, da. ij, p. Na- gaban tinain ng dugo.
gaglit. Ensartar, a. Magthog,
Enojo, m. Poot; glit. Magsalit nang samot-
Muh; tamp; hinamp; emot.
Esplicado con palabras Ensayar, a. y r. Subuquin.
y meneos Dbog! O adiestrar. Sumnay;
Enramada./. Blag; can- magsnay. O examinar.
long; damara. Ticman.
Enredo, m. Pagcagul Ensebar, a. Pahiran nang
oang sinlid at iba pa. sebo.
Engao. Dayang pinag- Ensenada. / Looe; lala-
mmulan nang cagulo- uigan.
han. T^^abesura. Calien- Enseanza. / Pagaral;
tan iiang manga bata. pagtutur.
Enriquecer, a. y n, Mag- Ensear, a. Umral;
payaman; yumaman. magtur. O manifestar.
-i

Enronquecen a. y r. Ma- Ituro ipaquita.~r.

maos Acostumbrarse. Mami-
Enroscar, a, y r. Mag- basa.

EN 167 EN
Ensillar, a. Mageiy ng Enternecimiento, m.
cabayo Panglolom; babag.
EnsoberbecersCe r. Mag- Entero, ra. adj, Bu6.
palal (Animal), Babayaguin "^^)
Ensogar, a. Talian nang bind capn.
suga. Enterrar, a. Magbaon;
Ensoar, a. y n. Mana- maglibing.
guimpan. Entibiar, a.y r. Mag-
Ensordecer, a y n. Ma- malacoc; magbaua ang
cabing; mabing. Qit.
Ensortijarse, r. Mango- Entierro. m\ Baon; libing;
lot;mapngit. paglilibing.
Ensueo, m. Panaguim- Entonces, adv. Niyon;
pao; pauagunip. noon.
Ensuciarse, r. Marumha. Entrada. /. Papasucan.
a Magdum; dumhan. Pagpa sa....
Entalegar, a, Isilid sa Entrambos, bas. adj.
spot. Capona; quita.
Entallecer, n, Magos- Entraa./. Laman sa loob
bong. nang catauan; loob.
Entarquinar, a. Magia- Entraable, adj. Afec-
gay nang patabang pu- tuoso. Taos sa puso.
sali sa lupa Entraar, n. Tumaos
Entenado, da. m y /. hangang caibuturan nang
Pamangquin sa paquin- pu&6.
bang. Entrar, a, Msoc pu-
Entendido, da. adj. Ma msoc. Adentro. Paloob.
ruong; matalino; mata- -^Como en agujero. Su-
lastas; mabait. moot magsuot; mag-
Entendimiento, m. Bait; lusot.-De guardia. Hu-
cabitao maliling magbaiitay.
Enternecer, a y r, Mang- Entregar, a. Ibigay; ien-
lom; mahabag.-OaftZaw- trega. Con traicin.
dar. Lumambot. Ipagcnolo.
 EN 168 EQ
Entremedias, adv Pa- Enviar, a. Magpadal;
guitan. magpahatd; ipahatd.
Eritreoir. a, Omolngig. Envidia. /. Capanaghi-
Entresaca, y. Paghrang; li&n; mangimbulo.
paghalao; paghgot. Envite, m. Pust sa sugak
Entresacadura. /. Entre- Enviudar, n. Mabao.
saca Envoltorio, m. Balotan.
Entresacar, a Humrang; Envolver, a. Balutin;
humalao; humgot magblot; tumungcos.
Entretejer, a, Magba- Envuelto, ta. p. p. Na-
laqul magsalit sa bablot
paghabi. Epidemia. /. Saquit na
Entretener, a. y r. Lu- caipala,], dumap6 sa sang
mibang; maglibang. bayanan.
Entretenido, da. adj. Epidermis. / Ang bloc
Nallibang. na na sa caibabauan ng^
Entreverado, da. adj. ating balat.
Salitsalit Epifana. /. Ang pagsam-
Entrevista. Pagqui-
/. ba nang tatlong Haring
quita nang
dalau ca- magos.
tauo at pagcacasap. Epiglotis. /
Tilao 6
Entristecerse, r Malm- campanilla sa lalamu-
bay. nan.
Entumirse, r. Mamanhid; Epitafio, m. Slat sa iba-
mngalo. bao nang bonan.
Enturbir. a Lumab; Equidad. / Pagcacaayon
laboin; golohin. sa catouiran.
Envainar, a. Islong sa Equidistante, p. a. Mag-
caloban. casinglay
Envejecer, n. Tumaod; Equilibrar, a Pagtim-
malum; gumlang. bangin ang bigat.
En vez. m. Licod caba- Equilibrio, m. Pagcatim-
llean De la mano, Ca- bang nang bigat.
mao. Equinoccio, w. Pagcaca-
 ER 169 ES
siDglouat nang gabi at Eructo, m. Dilhay.
naag arao. Erudito, ta, adj. Mar-
Equipage. m. Catipunan nong.
nang manga baoa sa Escabroso, sa. adj. Ba-
paglalacbay. DgiobangD; hind p-
Equitativo, va. adj Na- tag.
anyoQ sa matouid. Escabullirse, r. Maca-
Equivalencia. /. Pagca- hagpcs sa camay; maca-
caparisnang halaga. alis.

Equivalente, adj Casing Escala. /. Hagdang "

b-
halaga. hatin.
Equivocacin. /. Pagca- Escalar, Sumalcay.
a.
cmal Escaldado, da. adj. Dala.
Equivocarse, r. Magc- Escaldar, a. Magbanl.
mali; matalabii; mait; Escalera. /. Hagdan.
malit. Escama. /. Calisquis.
Era. y. Guican pinag- Escamar, a. Magalis ng.
guguiican calisquis. Escarmentar..
Erial, adj. Lupang di pa Madal.
binbagbag. Escampar, n. Tumilang
Erizar, a. y r. Mamal- ulan. Algo la lluvia.
cag. Los cabellos por Humlao.
miedo. Maoiodig ang Escao, m. Bancong may
buboc; mangalsag sandalau.
Errar, a Magcmali; Escaparse^ r. Macaual;.
mmal. El tiro. S- macaligtas.
mala; mabig. M ca- Escarbadientes, m. Pang-
rnino, Mligao; msin- hDDg.
eay JEn la cuenta. Ma- Escarbaorejas. m Pang-
limang. hinul; paDgquig.
Errata. /. Mal sa pag- Escarbar, a. Magcotcot;
lilimbag pagslat. magculcol. La ga-
Err^or. m. Camaliaa. Hia. Manghig; mag-
Eructar, a Dumilhay. caycay.
 ES 170 ES
Escarmentar, a. Magbi- Escoger, a. Pumili; hu-
gay nang cadalan. mrang.
Escarnecer, a. Lumibac; Escollo, m. Batong ma-
iimuyam. lalaqu sa iliim nang
Escarnio^ m. Paguyam; tbig. Eiesgo. Panga-
paglibac. nib.
Escasear, . Magdamot; Escombro, m Manga pog
magtipid. at cascajo na gling sa
Escasero, ra. adj. ma- naguiguibang bhay na
pagdamot. bato.
Escasez./. Casalatan; ca- Esconder, a. y r. Mag-
culangan.
Mezquindad. tag; itag. En el za-
Caramutan. catal. Mangioaot Ihl
Escaso, sa. adj, Clang; trabajo. Magansicut.
salat. Mezquino. Ma- Alguno detrs de alguna
rmot. cosa Sumngit.
Escatimar, a, Magtipid Escondrijo, m. Lugal na
aog marmot. tag
Esclarecer, a. Magbu- Escoplo, m. Pait.
cang liuayuay. Escoria. / Taing bacal.
Esclarecido, da. adj. Escozor, m, Hapd; pang-
Marilag. hahapd.
Esclavitud. J. Pagcaali- Escribir, a. Sumlat.
pin. _ Escritura./ Slat; ttic.
JE:sclavo,va.m y/.AIipin. Escroto, m Ang balat
Encoba. /. Ualis. spot na nacalftuit sa
E^coser. n. Humapd. ilalim nang cabahagui
Escocs, sa. adj. Taga nang lalaqui na may
Escocia gling sa Es- lamang dalauang ganga
cocia. itlog ng calapati.
Escocimiento, m. Pang- Escuadra. / Escuala.
hahapdi. Escuadrn, m. Pulutong.
Escoda./ Panlabr nang Escuchar, a. Maquimat-
bato. yag; maquinyig.
 ES 171 ES
Escudilla. /. Suliao, Eslabonar, a, Magcauing-
Grande Mangcoc. cauing. /

Escudo, m. Calsag. Esmero, m. Malubhang

Escudriar, a. Magsiy- pagiingat at pagcacali-
sat. ng
Esculpir, a Lumloc. Esfago, m. Qulonggu-
Escupir, a. Lumur luDgan.
Escupitina, adj. Lur Espabiladeras. /. pl, Pa-
Escuridad. /. Cadiliman. ntog nang pabilo.
Escuro, ra. adj. Madilim. Espacio, m. Poang; pa-
Escurrir, a. Magpatiti guitan.
r Deslizar. Dumulas; Espacioso, sa. adj. Malo-
nmn^os E^icaparse. Hu- uang; malpad
magpos Espada. /, Calis.
Escusa. / Dahilan, Espalda, y. Licod.
Escusarse. r. Magdahi Espaldilla. /. Paypay.
lan \Mentiendo. Magli- Espantadizo, za. adj Ma-
cuadlicuad Magbalin- gu tlahin.
tup^; magpasiusiu- Espantojo. m Panguitl;
Ese. pro. Yaa. pancot; pamgao; pa-
Esfera. / Bilog na pa- moy.
rang bola. Espantar, a. Tumcot;
Esfrico, ca. adj. Mab- gumitl.
Animales.
log na para nang bola. Bumugao; bumub.
Esforzado, da. adj. Ma- r. Admirarse. Mangui-
-tpang. lalas.
Esforzarse, r. Manghi- Espanto, m. Sindac
cpang.r- JSw hacer algo. Amenas: a. Bala.
Magequit. El enfermo. Espaol, la. adj. Castilk.
Maginat.
Idioma espaol, icang
Esfuerzo, m. Tpang. castil.
Eslabn, m. Bnalon; pa- Esparcir, a. Icalat; is-
manting; pamingqu; ca- bog; samblat.
uing nang tanical. Espavorido, da. adj Na-
 ES 172 E^
tateot. Espetar, a Dumur; du--
Especia. /. Sangcap na ruin.
pampasarap s paglu- Espetera. /. Sabitan ng^
luto. casangcapan sa cusin.
Especial, adj. Bucod ta- Espetn, m, Duruan.
Dgl; ualang capara. Espa, m. y /. Tagasboe.
Especifican a. Saysaying Espan a Manboc
isais. Espiga. /. hay; slay.
Espectador, ra. m. y/. Espigar, n, Maghay.- a.
Ang tumitingin nano Sumlay.
nood. Espina. /. Tinic Que s-
Espejo, m Salamin. dala en los pies. Sobiaug;
Espeque, m. Panoal salobsob.
Que tiene el
pansuai. candle, Tib
Espera.. /. Pagaantay Espinazo, m. Gologod.
Esperanza. /. Pagasa; Espinel, m. Quitang na
panaQlig. pangied.
Esperanzar, a. Paasahin. Espinilla, m. Lolod.
Esperar, a, Umasa; ma- Espinoso, sa. a^Z;. Matinic.
n'ig; magantay; mag- Espirar, a. Mapatid ang
hiiitay.
Con confiama. hiuing.
Tomaoghod. Espritu* m. Diu; dili.
Esperezarse, a Magloat. Esplndido, da. adj, Ma-
Esperezo, m. Inat; pag- rilag
iioat. Esplendor, m. Dilag.
Espesar, a. Lumpot; su- Espoln, m. (de gallo).
minsin; lummit; eum Tahid
cal. Esponjoso, sa. adj. Bu-
Espeso, sa. adj Malpot; hagbag
mallmit Espontneo, nea. adj^
Espesura. / Casinsinan; Cusa.
casucalan; yamongmong, Esposas. f:p. Pangao na
ybong nang manga bacal na talag sa ma-
dahon. nga camay.
 ESs 173 ES
spuerta. /. Batulaag; Con la lengua. Puma-
paogoan. latac mamalatac.
Espulgar, a Manghi- Estallido, m. Putoc; la-
nguto; maaghiauma. gapac
Como cuando
Asi mismo con una mano. fren en manteca. Sa-
Maghinicsic. guitsit.

Espuma, m Bula; subo Estampar, a. Uimbag.

Espumadera./. Pangap Estancar, a. Maampat.
uaDg bula Estandarte, m. Bandil.
Espumajear, w. Bumul. Estangurria. m. Balisao-
Espumajoso, sa. adj. Bao.

Mabul. Estao, m Tingaputi.

Espumar, a, Sagapan. Estar, Na; sa. J?e-
w.

Espumoso, sa. May bula. ciso. Alinlanfan; oroag-

Esputo, m. Lur; l- solong. .^w corrillo Ma-
uay. -quiompoc; maquilum-
Esquero. m Spot na poQg.
balat; salacuban. Estatura. /. Taas naug
Esquina. / Sloc; po- isang tauo.
locan Este, esta, esto. -pro.

Esquivez./. Paoginglag; dem. Yar, it. m.

pangingilap. Oriente Slanganan.
Estabilidad. / Paglagui; Estender, a. Icalat; icad-

pauanatili. cad; iltag.

Estable, adj. Lagui. Estercolar, a. Maglagay

Establo, m Hapunan, uang patab.
eiluQgan naug mauga Estril, adj. Di nam-
hyop munga.
Estaca. / Tulos; rang. Estero, m. Sapa; batasau.
Estado, m. Lagay. Estircol, m. Te. Abo-
Estafa. /. Pagcuha naug no para tierras. Patabft.
salapiag talagang hindi Estilo, m Oaogalian.
bbayaran. Esti macn. /. Halaga;
Estallar, n. Magputoc. pagmamahal pagbig.


ES 174 ES
Estimar, a. Halagaha; Estrago, m. Pagcasir;
mahalin. pagclugs
Estirar, a. Bataquio; una- Estratagema. /. Lalang.
tin; banatin. jLa cnerda Estrechar, a Quiputan;,
del arco. Binitin. bigpitan
Estirarse, a. Magaat; Estrechez. / Caquipu-
magaai;. tau; casiqaipan.
Estocada. /. Tsac; ulos; Estrecho, cha. adj. Ma-
sacsac naDg dulo nang qupot; masiquip.
calis. Sgat na gau ng Estrechura. /. Estreche^..
- sacsac. Estregar, a. Cascusin.
Estolidez. / Camangma- Estrella. /. BoinDe
Dgan. Venus que se v puesto^
Estlido, da. adj. Mang el Tanglao daga.
sol.
mang. Llamadas marin eras.
Estomacal, adj. Ang na- Balis. Llamadas tres
uucol nacabubuti sa Maras. Baltic; tatlong
sicmur Maria. ('^^e llaman ca-
Estmago, m. Sicmur. brillas. Polongpolong;:
Estomaticn. m. Emplas- apolon.
to tpal sa sicmur. Estremecer, a y r. Ya-
Estopa. /. Yuot. niguin; mayanig; mangi-
Estoraque, m. Camang- nig.
yan. Estrenar, a. Mamago.
Estorbar, a. Umabala; Estrpito. ,m Calabog.
lumibang; sumauat. // Estribar, n. Manbay;ma-
golpe, Sangahin A otro. niin; mancad. Sobre
Gambalain. algo, Itoon; ibtay. j&n
Estorbo, m. Liglig; ti- otro. Islig. Iln bculo.
gtig; tigagal; ligamgam. Manayuncod.
Estornudar, n Magbahin Estribor, m. Taguilirang^
Estornudo, m. Bahin. caan nang sasacyan.
Estrada. /. Daan, Estropajo, m. Pangoscos;:
Estrado, m. Carurucan. pamunas.
 EV 175 EX
Estruendo, m gong. nang laman nang ano-
Estrujan a. Pumig. man. Z)eZ vientre Pag-
Estuche, m. Caloban te
Bucsucan uang maoga Evacuar, a Alisan nang
casangcapan. laman ang auoman. //
Estudiante, m, Nagaral vientre. Tume.
Estudiar, a. Magral. Evadir, a. y r. Umlag sa
Estulticia. / fam. Ca- pangnib. Tumanan.
manginangan. Evangelio, m. Bhay at.
Estulto, ta. adj Mang- aral ni Jesucristo. Isang
mang. bahagui nang misa.
Estupefaccin. / Pagca- Evaporacin. /. Pagpa-
patguil patuy nang tbig para
Estupefacto, ta. adj. m. nang paggau nang
y/ Caguilaguila^as. asn.
Estupidez./. Caumiran Evento, m. Pagcactaon.
camaagmangang lubh. Evidencia, f. Malinao na
Estpido, da. adj. Umid pagcquilala.
na lubh Evidente, adj. Naquiqui-
Estupor, m Pagcaumid malinso
lalang
pagcapatguil. Evitar, a Umlag; lumi-
Eterno, na. adj. Ualang his sa pangnib
mula,t, catapusao; ualang Exaccin. /. fiuis; pag-
hang - D^ larga dura- tangap nang buis na
cin Matagal. ibinabyad sa Hari.
Etimologa. /, Pinanga- Exacto, ta. adj. Ganap.
galingan nang manga pa- Exactor, m. Tagapag-
ngungsap. tangap nang buis.
Etiope, adj. TagaJEtiope Exageracin. /. Pagpa-
Eunuco, m. Tauong ca- palaqu nang anoman sa
pn. pagsasabi.
Europeo, pea. adj. Taga Exagerar, a. Magpala-
Europa. qu nang anoman sa
Evacuacin. /. Pagalis sabi.
 EX 176 EX
Exaltacin* /, Pagcban- Exclamacin. / Pagc-
tog; pagctaas. eigao, pagclacas
Examen, m Pagsisiysat; nang pangungsap nang
pagsuslit. may dalamhatl may
Examinar, a, Magsiyasat; glit.

cumilala; sulitin. Excluir, a lioual; houag

Exnime, adj Ualang b iblang.
hay; ualang diu; ualang Excluso, sa. jp. p. Lual.
dili. Excremento, m. Te.
Exasperar, a Mapoot. Excusa. /. Dahilan.
Excavar, a Humcay. Exhausto, ta. adj. Salat
Exceder, a. Lumal6; hu- Exhumar, a. Hucncay
miguit nang bangcay.
Excelencia. / Ang la- Exorbitante, adj. Ang
long mataas na camba- lagpos nang malaqu sa
lan caglingan nang
caogalian.
anoman, glang na ibin- Expedito, ta. adj. Ma-
bigay na ucol sa eara- lics; magap.

pataa catungculao ng Expensas. / p. Ggol;

isang guino. gastos
Excelente, adj. Magaling Experimentar, a Mag-
na lal; lalong mabuti. masid; ticman; subu-
Excelso, Sa.aj. Lubbang quin.
mataas cataastaasan. Experto, ta. adj. Bihasa.
m Dios Expiacin. / Pagpaui
Excepto, adj. Bucod; ta- nang manga sala; pag-
ng. lilinis.
Exceptuar, a Pasubalian. Expiar, a Pauiin ang
Excesivo, va. adj. Labis; manga sala; maglinis.
lagpos. Explicacin. /. Casaysa-
Exceso, m. Cahihigtan; yan.
calabisan. Explicar, a. Magsaysay.
Excitar, a. Pumucao; hu- Explorar, a Magnaonao;
micyat. magsiyasat.


EX 177 EX
Explosin. /. Pagputoc Exterior, adj. Dpit labas;
na parang culog. imhabao.
Exposicin. / Saysay. Exterminio, m. Pagcala-
Expsito, ta. adj. m y/. lad; pagcalpol.
Saugol na tapo a. Externo, na. adj. Sa dpit
Expresar, a Mageaysay. labas.
Exprimir, a. Putnig. Extinguir, a. Lipulin.
.Exprofeso, adj Sady; ta- Extirpar, a. Sirain; pauiin.
lag. Extramuros, adv. Labas
Exquisito, ta. adj. Lub- nang ciudad.
hang maoam. Extranjero, ra. adj. Taga
Exttico^ ca. adj. Naua- ibang lupa.
ualang dili. Extrao, a. adj. Taga
Extender, a. lltag; ica- 4bang lupa; ibang tauo.
lat; icadcad. JRojpa des- 6 singular Caib.
<^ogindola. Iladlad Extraordinario, ria. adj.
Las piernas sentado. Ang nalulual sa cauga-
Humindulos -EZ brazo lian. m. Correo.
hacia el suelo. Domo- Extravagancia./ Panga-
cuang, El hraeo para ngaib
ulcanzar. Iguad. Extravagante, adj. Caib.
Extenuacin. /. Panghi- Extraviar, a. y r. Mligao.
hin; pangangayyat. Extremeo, a. ad[;. Taga
Extenuado, da. p. p Ma- Extremadura,
hin; payat Extremidad. /. Cdulu-
Extenuar, a. Manghin; ban.
magcayyat. Extremo, ma. adj Dulo;
Extenuativo, va. adj. MCdQ-Exeesivo. Malubh
Nacahihin; nagpapa- Alinman sa magcbilang^
hin. dulo nang anoman.

12
 O

178

FA FA

Fcil, adj. Madal ma^ Fa|sario, ria. adj. Mama-

lubay; ualang luag. mls.
Facilidad. /. Cadaliao; Falsedad. Capalsohan
/.
calubayan. /
Falsilla./ Regla sa pag-
Facineroso, sa. adj, Lub- slat na nagughit sa
hang masamang tauo. jsang pepel.
Facistol, m. Atril na pat Falso, sa. adj, Magda-
ang muc-h. ray; sinungling.
Factible, adj. Ang scat Falta./ Caculangan; ca-
magau maggau. ualan Pagsaia.
Facultad. /. Capangya- Falto, ta. adj, Clang.
rihan. De entendimiento. Mang-
Facundo, da. adj Sagan mang.
sa pangungsap. Faltar, n, Magclang;
Fachada. /. Mucha naaualan. Smala.
dacong harapan. Faltrero, ra. adj. Mang-
Faja. /. Pamigque. uumit.
Falacia. /. Day. Faltriquera. / Buls sa
Falaz, adj. Magdaray. pananamit. Faldriquera.
Falda./. Bega^o. Sinapu- Fallar, a. Humtol.
punan. frustar. Houag mang-
Faldelln, m. Saya. yari.
Faldistorio. m. Uupan Fallecer, m Mamatay.
luclucan nang Obispo. Fallo, m. Sentencia. H-
Faldriquera. /, Faltri- toL
quera. Fama. / Pagcbantog;
Falible, adj. Ang may pagcabunj.
pagsaia di pangya- Familia. / Casangbahay
jari nang isang panginoon;
 FA 179 FE
manga alil; pagcaca Fatuo, tua. adj HangaL
anac; camaganacang ma- Fauces. /. Lalamunan.
lpit. Favor, m. Pagaempon;
Familiar, adj. Ang na- pagay.
uucol sa familia. Favorecer, a. Magam-
Famoso^ sa. adj. Ban- pon; tumlong.
tg; balita. Faz. / Haz.
Fmulo, la. m. y /. fam. F. /. Pananampalataya.
Al}]h.
Confianza. Pagasa
Fanfarrn, adj. Maya- peLuanlig Creencia. Pa-
bang. niniual
Fanfarronada. /. Gaya- Fealdad. / Lupit; hlay;
baogan. sama
Fanfarronear, n. Mag- Febrero, m. Icalauang
yabang buan nang taon.
Fanfarronera. /. Pag Febrfugo, ga. adj. Ang
yayabang. nacaaalis nang lagnat.
Fangal. / Caputicaa Febril, adj. Ang nuueol
Fango, m. Ptic. sa lagnat.
Fangoso, sa.ad!ji. Maptic Fecundidad. /. Pagcapa-
Fantasa. /. Quiniquit. la bunga; pagcapalaana-r..
Fantasma, m. Qainiquit quin.
De mont. Tigblang; Fecundo, da. adj, Ma
Fardo.,jn. Basta ^,,
bng;"^iaani; palaSift-
Farsante, m. Comediante quin. f
Fastidiar, a. y r. Sumau; Fecha. /. Blang nang
masuy; masuuoc panahon at lugal na pi-
Fastidio, m. Suaoc; sau; naggauau.
suv Fechar, a, Lagyan nang
Fastidioso, sa. adj, Na- fecha.
cassunoc; nacaesuy. Fechora. /. Gauang ma-
Fatiga. /. Pagal; pgod. sama masamang gauS.
Fatuidad. /. Cahanga- Fechura. /. Fechora.
lan. Federacin. /. Confede-


FE l^'^O F

racin. Pagcacasama ng Fretro, m. Ataul; ca-

nagcacasundo. boug.
Federativo, va. adj. Aog Ferocidad. / Cabangi-
nauucol sa pagcac- san.

suad. Feroz, adj. Mabangis

Felfee, adj, Feli^. Frtil, adj. Sagan sa
Felicidad. /. Dicha P- pagaani pagaanac.
lad Fertilidad. /
Casaga-
Feligrs, sa. m y/. Ang naan
nuucol sa isang Simba- Fertilizar, a. Magpataba
han parroquia. nang lupa
Feligresa. / Ang nasa- Festividad. /. Capista-
sacupang manga tauo han.
bayan nang isang Sim- Fetidez. / Cabahuan.
bahan. Ftido, da. adj. Mabah.
Feliz, adj. Felice. Map- Fetor. m. Bah
lad. Fiar. a. Umac; magpa-
Felona. /. Caliluhan. ancat; magcatiual.
Femenil, adj. Ang n- Fideos, m. p. Lacs.
uucol sa manga babayi. Fiebre. /. Lagnat.
Femenino, na. adj. G- Fiel. adj. Tapat na loob;
nero gramatical. Cauculan mabuting binyagan.
nang manga babayi. Fiera. /. Hyop na ma-
Fementido, 2. adj. Si bangis; mailap.
nngling. Fiereza. /. Cabangisan;
Fenecer, Lutasin. w.
a. caiiapan
Morir. Mamatay Aca- . Fiesta./ Pista Be guar-
barse. Matapos. dar. Pangilin.
Feniciano, na. adj. Fe Filantropa. /. Pagbig
nido. sa capou tauo.
Fenicio, cia. adj. Taga Filntropo, m. Umiibig
Fenicia. sa capou tauo.
Feo, ea. adj. Pangit; ma- Filial, adj. Ang nuucol
halay. sa anac.
 FL ISl FL
Fllpense./. Sa capisanan Flamenco, ca. adj. Taga
ni S. Felipe Neri. Flandes.
Filipino, na. adj. Taga Flaqueza. /. Cayaytan;
Filipinas. cabinaan.
Filo, m Talim Flato, w. Cbag; angcac
Filtracin. /. Pagtalas Flatuletlto, ta. adj, Na-
nang laogis, nang t- eaeaebag quinaca-
big, etc., sa sisidlao. bagan.
Filtrar, a Tumalas og Flauta./. Bans; flauta.
langis, tbig, etc , sa si- Flecha./. Palas; tnod;
sidlan. pau
Fin. m. Hang; uacas; Flechar, a Puma
catapusao. De alguna Flechazo, m. Pagpan.
obra. Taogo. ~Su herida 'Sgat na
Finado, da. m y /. Na- gau nang pana.
matay. Fleje, m. Buelod nang
Finalizar, a y n. Tuma- tnel bacal man at ea-
pos; matapos. uayan man.
Fingido, da. adj. Nagba- Flete, m. Upa sa sasac-
balobalo nagpapan yan.
gap- Flexible, m. Malambot.
Fingir, a. Magpangap; Flojedad. / Cahinaan.
magbalobalo. Tereza, Catamarn, Des-
Fino, na. adj. Manam. cuido, Capabayaan,
Firme, adj. Matbay. Flojo, ja. adj. Malouag.
Firmeza. /. Catibayan. / Voco tirante. Hin-
Fiscal, m. Fiscal di batac De 'poco vi-
Fisga. /. Bulos; salapapg. gor Matabang,
Fisonoma, f. Ang boong Flor. /. Bulaclac; sam-
mue-h nang tauo paga.
Flaco, ca. adj. Yayat; Flotar, n Lumtang; lu-
mabin mitao sa tbig.
Flagelacin. / Pagbam- Flujo, m. Tacb qui-
pas. los ^nang tinatuag na
 FR 182 FR
manga lquido, sa ma- Fragante, Mabang.
adj.

catouid ang tbig; Buc; Frgil, adj Marupoc.

etc. D6 sangre. Agas. Fragilidad./ Carupucan.
De sangre por las na- Fragmento, m Manga pi-
rices. Balinguyngoy. rpirasong anomang na-

Fofo, Buhaghag.
fa. adj. bsag. Ang capiraso
Fogn, m. Dapog; calan. isang bahaguing natir

Foragido, da. adj. Masa nang libro slat.

mang tauo; nagtatag sa Fragoso, sa. adj. Bac-

justicia. bac; banginbangin.
Forastero, ra. adj. Ibang Fragua. /. Labolan; pan-
bayan. dayan.
Formidable, adj. Cata- Francs, sa. adj Taga
cot-tcot.
Francia.
Fornicacin./. Pagapid. Franco, ca. adj. Magan-
Forraje, m Damong ipi- dang loob. Desemla-
nacacain sa cabayo. rajado. Maliunag na
Fortaleza. /. Tbay; la- ualang scaL Ingenuo.
cas. De licor. Tpang. Tapat na loob m. mo-
Fortuito, ta. adj. Pag- neda francesa. Salapiog
cacataon nagcataon. francs.
Fortuna./. Plad. O ca- Fraternal, adj. Caucu-
sualidad. Pagcacataon lan nang magcaca-
Forzar, a. Pumiit; du- patid.
mahas. Fraternidad./ Pagcaca-
Forzoso, sa.ad!j. Spilitan isa nang magcacapatid.
di mailagan. Fraterno, na, adj. Ang
Forzudo, da. adj. Mala- nararapat sa magcaca-
cas. patid.
Fractura. Pagcabali
/. Fratricida, com. Ang na-
pagcabsag nang tay sa capatid.
but. Fraticidio. m. Pagpatay
Fragancia. /. Cabango- sa capatid.
han. Fraude, m. Day.
 FR 183 FU
Fraudulencia. /. Cada- Frivolo, la. adj. Ualaug
yaaa cabuluhan
Fraudulento, ta. adj. May Frondosidad. /. Cayabu-
day; magdaray. ngan.
Frecuencia. /. Cadalasao. Frondoso, sa. adj. Ma-
Frecuentar, a. Magma- ybong.
dalas. Frontero, ra. adj. Ta-
Frecuente, adjl Madalas pat.
Fregar, a. Cu mu seos; Frotacin. /. Paghlot;
umisis; humudhpd; mag- paghgod; pagcus-
puas. COS.
Freir. a, Lutuin sa cu- Frotar, a Humlot; hu-
muculong mantic; mag- mgod; cumuscos.
pirito. Fructfero, ra. adj. Na-
Frenes. Cabaliuang
/. mmunga.
may lagnat pagcahi Fructificacin./. Pamu-
baug. mugd.
Frente. /No. -Enfren- Fructificar, a. Magbu-
te, Sa tapat. nga
Frescp, ca. adj. Sariu; Frugalidad. /. Casucatan
bago; malamig. sa pagcain; pagdaramit,
Frescura. /. Calamigan; etc.

casariuaau. Fruncimiento, m. Pag-

Frialdad. /. Lamig. cuton.
Fri, ria. adj. Malamig; Fruncir, a. Magcuton.
maguinao. De terciana. Fruta. /. Bunga nang
Paogiqui. choy at iba pa na qui-
Friolento, ta. adj, Ma- nacin
gunauii. Fruto, m. Bunga nang
Friolera. /. Bgay na choy. Provecho Paqu-
muD ang halaga. nbang.
Frito, ta. p. p. Linut Fuego, m. Apoy.
sa cumuculong mantic; Fuelle, m. Bubulusan.
pirito; pinirito. Fuente. /. Bncal. Plato
 FU 184 FU
grande. Pingang mala- Fundir, a. Bumub; mag-
qu .
Origen. Pinangali- bub.
Dgan. Fnebre, adj. Malumbay.
Fuerao adv. Lugal sa da- Funeral, adj, Ang n-
pit labas. uucol sa p8glilibig.
Fuerte, adj. Malacas; ma- Funesto, ta. adj. Malum-
tigas; matbay; lubhang bay.
mabis matpang. Furioso, sa. adj Balio.
Fuerza. /. Lacas; tgas; Furor, m. Glit.
tbay; bisa tpang; pag- Furtivo, va. adj. Gauaog
piit. patag na parang nacao.
Fugitivo, va. adj. Pala- Ftil, adj. Ualang cabu-
tanan; ligao; layas. luhan.
Fundicin. /. Pagbub Futuro, ra. adj. Ang d-
pagbubub. rating.

GA GA
Gaceta. /. Papel na nag- Galn, m. Butihin.
ccalat nang balita Galpago, m. Pagong
Gaditano, na. adj. Tag Galardn, m. Gant
Cdiz. Galillo, m. Tilao; cam-
Gajo. m. Vmg.Del ra- panilia sa lalamunan.
cimo de la tonga. Ba- Galopn, m. Alil sa co-
laba. Be naranja. 6D
Lih. Gallardo, da. Mariquit.
Gala. /. Pananamit na Gallego, ga. Tag Ga-
marilag. licia.
Galafate, m Magnanacao Galleta. / Tinpay na
na bihasa. macauang linut.
 .

GA 185 Gk
Gallillo, m. Galillo Garanta. /. Fiama.
Gallina. /. Inahing ma- Garantir, a. Magpianza.

noc. Gardua. /. Alamid.

Gallinaza. /. Te nang Grfo. m Pangaluit.
inahing manoc. Gargajear, a Dumhae;:
Gallinero, ra. m. y f tumic-him.
Magmamanoc, culungan Gargajeo.* m Pagdhac;
nang manoc.
Porttil pagtic-him.
Tancal En alto. Taba- Gargajiento, ta. aij. Ma-
gan; hapunan. tic hi min madahaquin
;

Gallo, m. Manoc. -De Gargajo, m Canighal.

monte. Labuyo. Garganta. /. Liig.
Gana. /. Pagcaibig; cai- Gargantada. /. Suca
bigan. pagsuca.
Ganancia./. Tubo; paqui- Garguero, m. Lalamu-
nbang. JEJn el juego nan.
Panalunan. Garita. / Bantayan sa
Ganancioso, sa. arZj May manga cuta.
paquiubang. Garito, m. Sugal b-
Ganapan.m Mamamasan; hay na sgalan.
calgador Garrapata. /. Tungao;
Ganar, a. Maquinbang; cal.

magtub. J^n el juego. Garrote, m. Pamal;.

Manalo bamb
Gangoso, sa. adj. Humal. Garrotillo. m. Pama-
Gangueo, m. Pagcahu- maga nang lalamunan.
mal. Garza. /
Tagac; canda-
Ganza./. Bacal na pan- ngah
salugquit nang cerra- Gastar, a Gumgol.
dura na guinagamit ng Con moderacin Mag-
magnanacao. tipid. Consumir. Ma-
Garabato, m. Cuit; pa- gasgas. Destruir. Mar
nungquit. sir.

Garante, m Fiador. Gasto, m Ggol.

 GE 186 GO
Gatera, n. Gumpang. Genuflexin. /. Paglu-
Gatear. /. Butas na da- hod.
raanan nang pus. Germen, m. Pinangali-
Gato. m. y/. Pus. iZ- ngao; mul Binbi
galia. Msang. Mon- Gestos, m Fagngiui.
tes Alamid, lampoug. Ahrienio los ojos con
Gaviln, m Lauin los dedos. Hlat
mata.
Gazmoera./. Pagbaba- De las mujeres cuan-
nalbanalau do no gustan de algo,
Gazmoo, a. adj Nag. Casmor
babanalbanalan. Gloria. /. Lualhali; ca-
Gaznate, m LalamunaD; lualhatian. jBTonor Puri.
gu?onggulungan. pagpupuri.
Gefe. m. Punong nag- Gloriarse, r. Mag ban-
uutos sag; mamaos.
Geme. m. Tumur. Glorificador. m. Mca-
Gemelo, la. m y/. Cam- lulualhati
ba!. Glorioso, sai Malualbati,
Gemido, m. Hibic. Glotn, na. m. y /. Pa-
Gemir, 'n Humibic lacain; masib.
Generosidad./. Camha- Glotonera. /. Sib
lan nang ugali at cagan- Glutinosidad. / Calag-
haa nang loob. quitan.
<3eneroso, sa. adj. Ma- Glutinoso, sa. adj. Ma-
gandang loob; mapag- lagquit
biyaj Gobernar, Ma-
a. y r.
Gengibre. m. Luya mbala M timn la
Gente. / Tauoog ma- embarcacin. Umguit.
TAmi.Nacin. Pulutong; Golfo, m. Lot.
angcan.
Gentil, m. Di biryagan.
Golondrina. / Langay-
langayan; campapalie.
Galn. Magandang ticas. Golosina. / Catacauan.
Gentileza. / Caganda- Goloso, sa. adj Mtacao.
Jiau nang ticas. Golpe, m. GsLog.-JEn
 GO 187 GR
hueco, Cabog. D^ pla- Gotera. / Tul6.
to armas. Calausing. Gotoso, sa. adj. May sa-
Pequeo con la pal- quit na gota.
ma de la mano, Tamp Gozar, a Magcamit.
tapie. Gozne, m
Cuit casu-
Clolpear. a. y n. Cuma- casuang bacal tangs.
tog tumuctoc. Al al- Gozo, m Tu.
godn para limpiarlo, Mag- Gracia. / Biyay nang
pacpac Como el hueso Dios. O indulto. Pa-
para que salga el tutano. tuad. Donaire, Cari-
Tuctoc. quitan. Fam Nombre.
<Gonia. /. Dagtang tuini- Ngalan.
tigas para naog sa aroma, Gracias. /. Salmat.
luchan; etc Gracioso, sa. adj. Ma-
Clonce. m. Gozne, Cauit riquit
cuit Grada. J. Batang.
Gordo, da. Mataba; ma- Gradado, da. adj. May
tamboc. batang.
Gordura. /. Taba; linab. Grajo- m, Ouac,
De cangrejo. Aligu. Gramil, m. Caeangcapan
Giorgojarse. r^ Magca- nang anluague.
bucVioc. Gran, adj Malaqu.
Gorgojo, m. Bucboc. Granadero, m Sundalong
Gorgojoso, SB.. adj, May mataas ang tindig.
bucboc bucbuquin. Grande, adj. Daquil; ma-
Gorra. /. Ang isinusuot laqu.
na ibiuabalot sa ulo. Grandeza. J. Calac-han.
Gorrin, m. Maya. J^/5^0 Grandor, w Laqu
sordo. Mayang paquing. Grafuero. m. Tambbong;
Gorro, m. Gorra. bangan; bal; mtong.
Gota. /, Patac; tayac. Sa- Grano, m. Btil.
quit na pi. Granuja. /. Ubas na lugas
Gotear, n. Tmulo; tu- na nahihiualay sa buig.
magactac. Grasa. /. Linab.
 GR .
188 GU
Gratificacin. / Bihis; macapal; mabgal; bagol;
gant magaspang.
Gratis, adv. Ualang b- Grulla. / Tpol.
yad. Gruido, m. Gocgoc nang
Gratitud. /. Pagquilala bboy.
nang tang na loob. Gruir, n, Gumucgoc
Gratuito, ta. ^j. Caloob El perro. Umngil.
na ualang byad. Grupa./. Ancasan dapit
Grave, adj. Malaqul; ma- puitan nang cabayo.
bigat Grupera. / Baticola
Greda. /. Lupang ma- Gruta. / Lung sa ma-
put at malagquit. nga bundoc.
Griego, ga. adj, Taga Guantada. / Tampal;
Grecia. sampal.
Grieta. /. Bitac; litac Guante, m. Damit na isi-

Grillo, m. Suhong. Pa- nusuot sa camay. ~ Mano.

nga o na bacal iSa pa Camay.
Gritar, n. Sumigao; hu- Guapo, pa. adj Fam Ma-
miao sigla; matpang.
Gritera. /
Sigauan; h- Guarda./ Bantay; tnod.
yauan. Guardamano, m Guarni-
Grito, m. Sigao; hiao. cin nang sable calis.
Grosera./ Cagaspangan Guardar, a. Magcalingi;
nang any sal nang magngat; magban-
ualang pinagaralan. ty. ^Igo. Magsim-
Grosero, ra. adj. Magas- pan; magimpoc. Dias^
pang; bastos. de fiesta. Mangilin.
Grosor, m. Capal at la- Ocultarse. Magtag.
qu nang anoman. Algo para que se sazone,
Grosura. / Taba sebo. Imbaquiu.
Laman sa loob, ulo at Guardasol, m Pyong.
manga pa nang h- Guardia. / Bantay na
yop. Rndalo.
Grueso, sa. aj. Malaqul; Guarecer, a. Amponin;


GU 189 GU
iligtas sa pangnib r. Magpasuuod.
Lumigpit; magtag6 sa Guijarro, m Batong ma-
paoguib quinis at hind lubhang
duarida./ Cueva lugal mlaqu-
Da pinagtataguan sa pa- Guillotina. /. Casangca-
ngingilag sa pangnib. pan sa pagpgot naug
Ampn ulo
Guarnecer, a. Magpamu- Guiada./. Pagquindat
ti; magcalupcop. Lag- pagcurap.
yn nang tropa ang Guiar, a Cumindat; cu-

alinmang lugal na big murap; comisap

tumbay. Guio, m. Guiada.
duarnicin. y Pamuti. Guin, w. Curos; bandil.

Guardamano. Tropang etc. na nangunguna.

nagtatangal. Casangca- Guipuzcoano, na. adj.
pan nang manga caba- Tag Guipzcoa
yong panghila. Guirnalda. /. Coronang
duayaba./ Bunga nang bulaclac Ptong
guayabo. Bayabas.^ Guisado, m. Guinis En
duberiativo, va. adj. manteca o sangre con
Ang nuucol sa gobierno vinagre. Sinangal.
Gubia. / Lucob. Guisar, a Magguis.
Guerra /. Pagbabaca; Guiso, m Salsang ilina-
pagpapamooc "Contrari- gay sa guinis
dad. Pagcacaalit Guia. /. Cayamuan.
Guerrear, a. Maquibaca; Gusaniento, ta. acj Ma-
maquipamooe ood
Guerrero, m Magbabaca; Gusano, m. Ood; ttad.
sundalo. Peludo. Hgad. - Que se
f

Guia. /. Nangunguna; crian en las maderas po-

patngot De aves y dridas en el agua. Tam-
langostas. Sudsod. blloc.

<juiar. a. Manguna; pu- Gustar, a. Tumiquim;

matngot. A otros. lumasa; lumasap; nam-
 GU 190 GU
namin; magpita. Licor Gustoso, sa* adj. Ma*
sin tragarlo. Tumimtim. earap.
Gusto, m Lasa; lasap; Gutural, adj. Ang na-
namnam; lioamnam. uucol sa lalamunan.
loam. Interior, Ligaya; Guztnn. w. Sundalo
lugod; pagcaibig. nang mahal na tauo.

HA HA
Habanero, ra. adj, Tag mangsap; maguic ~
Habana. Quedito. Utnanas En-
Habano, na. adj. Gling tredientes Bumulong.
gau sa Habana. Muy en secreto al oiio.
Haber, verho auxiliar m Umungot. Sin rodeos
Paga ai Talampac. Recio, Tu--
Hbil, adj. Talastas; pan- malac.
Alborotando,
tas. Cumasab. For cifras,
Habitacin. /. Bhay Paronglit parunguit.
silid na tahnan. Confusamente, Guro-
Habitante, eom Balang guro. For rodeo Tm-
isa sa manga nanana* bis.
han sa isang bayan Hablador, m Palauic;.
nayon. maorir, bibign; bunga-
Habitar, a Manaban; tu- ngaaii.
rnaban. Hablilla./. Sabisab.
Hbito, m. Pananamit Hacedero, ra. adj. Ang
Costumhre. Caratiban. sucat magau; maga-
Habitual, adj. Gau gau.
saquit na dati. Hacedor, m. Mangagau;.
Habituarse, r. Mamihasa. Hacienda. /. Fam. Ari-
Hablar, r. Magbady; airian.
 Ha 191 HA
Hacendoso, sa. adj. Ma- Halagar, a. Amoamoin;,
caling; maspag; mas- himanhimanin; iroguia
cap. Halago, m. Am; rog;,
Hacer. Gumu Da^o himanhiman.
otro hallando mal en Hallar, a. y r. Mactag-
su ausencia. Mangan- p; mactuclas; macpu-
'

y yk.~ Divisiones. Mag- lot

pangcat. Algo volun- Hamaca. / Duyan
tariamente. Cusa Trai- Hambre. /. Gtom.
cin. Maglilo. JL/^o de Hambriento, ta. adj. Na-
noche. Maglmay. gugtom; maguguto-
Be^^pacio Anyad JV^o- min.
che las aves. Huma- Haragn, na.adj Alisag
pon. Caso. Alumana- ang nagtatag sa gauft.
hin; T^emsinin. Juicio. Harapo, m. Alapot; ula-
Magacal. _ Seas con pot
las cejas. Camindat. Harem, m. Thanan nang
r. De
rogar fingiendo manga babayi sa palacio
no querer lo que quiere nang Gran-Turco
Magpacunuar. r. De Harina. /. Galapong na
nuevas. Magmaangmaa- tuyo. Que saca de la
ngan. palma. Yuro.
Hacia. Daco. Donde. Da- Harmona. / Armona.
co eaan. Harnero, m. Criba. Bi-
Hacienda./. Ari, Lupang lo.
si nasa ca. Hartar, a. y r. Mabusog;
Hacina./. Mndala; salan- mabuya; \ magsauf
8an nang anomang big- Hartura. /. Sau; cabu-
quisbigquis; balang isang sugan.
panc. Hasta, jpre. Hangan. Que
Haclia. /. Falcol-De no. Hangaa di
carpintero. Palathao. De Hasto, m. Solocsoc 2)6
caas para alumbrar. Sa- algo que ya cansa. Gau.
l; quiadquid. Haz. /. Carayagan; balat
 HE I-
192 HE
ibabao naog booag Pangh. - Del so-
orina.
lupa De lea/' etc. Ca- baeo. Anghit.
paDgc; cabigquis. Helar, a y n Mamo
Hazmerein m. Nagui- mtulog p^ra nang man-
guing liuan paguiguing tic sabao cun pana-
ljuan. hong malamig Pas-
Hebra. / Hibl. mar. Mapatguil ma-
Hebraico, ca. adj. He- tiguilan.
\^ breo. Helmetro. m
Casang-
Hebraismo. m Ley ni capan sa pagecat nang
Mo'ees. arao.
Hebraizante. m. Mar- Helioscopio, m. Panglar-
noDg nang uicang Hebreo. gaviata sa arao.
Hebreo, brea. adj. Ang Helmntico, m. y a^j. Con-
nuucol sa maoga He tra ea blate
breos. Israelita. Helo aqu. Nito.
Hechicero, ra. m. y / Hembra, y. Babayi.
Maogaguay; mangeuc- Hemisferio, m. Calahati
lam nang iaang bilog na pa-
Hechizar, a. Manglam. rang bola.
Hechizo, m. Nculam. Hemorragia. /. Balinguy-
Hechura. / PagcgauA; ngoy.
cayarian. Henar, m. Damuhan,
Heder, n. Bumaho. tinutubuan nang mara-
Hediondez. / Cabahoan ming dam.
bah. Henchido, p. p. Puno.
Hediondo, da. adj. Ma- Henchidura. /. Pagca-
baho. pUD
Hedor, m. Bah. De _ Henchir, a Punin.
carne. Ang,
Be pes- Hendedura. / Litac; b-
cado fresco. Lans. De tac. Pequea. Lmat.
agua retenida. Lantot; De cosa mal aju^^tada.
hntot.JDe estircol hu- Suang.
mano. Aagis.
De la Hender, a. y r. Mabiae;


HE 193 HI
masibac; mabaac. Ma- Herrar, a. Maglagay ng
dera, Bumiac; sumibac. patos na bacal sa ma-
Hendidura./. Hendedura. nga pa nang cabayo,
Henil, m Lalagyan nang Marcar, Maghero; mag-
damoag ang ngala,i, heno. quintal. O guarnecer con
Heno. m. Ngalaa nang hierro, Magcalupcop nang
damong quinacan nang bacal.
cabayo, baca. etc. Herrera. /. Pandayan.
Heredad. /. Bquid. Herrero, m Panday.
Heredar, a. Magmana. Herrin. m Caluang,
De los padres la eos- Herrugiento, ta. adj.
tumh^e. Nagmana. Herumhroso,
Heredero, ra. m. y/. Ang Herrumbre. / Herrin.
magmamana. Herrumbroso, sa. adj.
Herencia. /. Mana; ca- May caluang maca-
manahan. luang.
Herida. / Sgat. . Herventar, a. Magpa-
Herir, a Sumgat. cul.
Hermafrodito, ta. m. Bi- Hervir, n. Cumul.
nabayi. Hervor, m. Culo pag-
Hermanar, a. y r. Pag- cul
pisanin; pagparisin. Hez. /, Ltac
Hermano, na. m. y / Hiedra. /. Galamay-am,
Capatid. Menor. Bata. Hil. / Apd.
bongs. Hielo, m. Tbig na na-
Hermoso, sa. adj. Mabu- mo dhil sa lamig.
t; mariquit; magand. Hierro, m. Bacal.
Hermosura. /. Diquit; Hgado, m, Atay.
buti; ganda; galing. Higo, m Bunga nang
Herpes, m. y ph Buning higuero.
baligtad. Hijastro, tra. m. y /.
Herradura. /. Bacal na- Pamanquin sa paquin-
patos sa manga pa ng bang.
cabayo. Hijo, ja. m. y/. Anac.
13
 HI 194 HO
Bugtong.
Unignito. Hisopo, m Paoguisie.
Primognito. Pangnay. Hispalense, adj. Tag
Menor. Bunge. Sevilla ang nuucol
Hilacha. /. Lamuymoy. dooQ.
Hilandero, ra. m. y / Hispnico, ca. adj. Ang
MnuDulid. natutungcol sa Es-
Hilar, a. Sumlid. paa.
Hilera. /. Taludtod Hispanizar, a. Papaguing
Hilo. m. Sinlid. castilain.
Hilvn, m. Hilbana, Hispano, na. adj. Taga
Hilvanar, a. Maghilbana Espaa.
Hincapi, m. Panincad Hispido, da. adj. Ang
sa paglalabaa. matigas ang balahibo.
Hincar, a. Magpac; mag- Histrico, m. Saquit na
magsacsae.
tric; bumabbag sa manga
Hinchado, da. a;. Palal6. ltid, - adj. Natutungcol
Hinchar, Punin nang
a, sa bhay bata.
hangn para nang pan- Historia. / Balita
tog Hosico. m
Ngu.. ^De
Hinchazn./. Pamaman- camarn. Sungot.
tog Vanidad sobervia. Hocicudo, da. adj. Ngu-
Capalaluan. suan.
Hiprbole, m. y /. Exa- Hogar, m. Pinagsisigan.
geracin. Casa. Bhay.
Hipo, m Sdoc. Hoguera. /. Siga
Hipocresa, f. Pagbaba- Hoja. /. Dabon.
naibanalah; pagbabalin- Hojarasca./ Mangada-
tun. hong laglag sa lupa
Hipcrita, adj. y com. Holganza. /. Pagpapahi-
Mapagbanalbanalan. ng at pagaalio.
Hipoteca./. Sanlang lupa Holgar, n. Magpahing;
sa salapDg buisan. magalo.
Hisopear, a. Ipaguisicang Holgazn, na. y $.
adj.
hisopo. Alisag; aayao gumau*
 HO 195 HO
Holgazanear, n. Goma- ngllag at magingt sa
yongayon. cahalayan.
Holgazanera. /. Caaya- Honesto, ta. adj, Malinis
uang gumau; pagbba- at mahsay; magandang
gamuodo. caasalan; mabait mangu-
Holgn, m. Fam. Ualaog sap at maingat sa ca-
ibig cun di magalio. balayan
Hollar, a. Yumasac; yu- Hongo, m. Cabut.
mrac Honor, m. Puri; camha-
Hollejo, m. Bloc. lan.
Holln, m. Aguiu. Honra, y. Puri; ptagan;
Hombre, m. Tauo. Om- glang.
ron Lalaqui. Honrado, 2i. adj, Ma-
Hombro, m. Balcat. rangal.
Homenage. m. Panunutn- Honroso, sa. adj. Mahal.
p sa pagganap na ta- Hora. /. Oras
pat. Veneracin. G- Horadacin./ Pagbutas.
lang.
Horadar, a, Bumutas.
Homicida, m. y / Ang Horado, m. Butas.
natay nacamatay. Horca. / Bibitayan.
Homicidio, m Pagpatay. Horizontal, adj. Pahiga
Honda. /. Lambnog. na naaayos sa pamata-
Hondo, da. adj, Mallin; gan.
Linea orizontal.
malucong. Pamatagan.
Hondura. /. Llim ca- Horma. / Hulmahan.
laliman. Hormiga./. Langan; cu-
Honestidad. /. Calinisan X^, Grandes que pican.
at cahusayan nang uas Hantic. Que comen ma-
t nang pananamit at dera. Anay.
pamamhay. Caganda- Hormiguero, m. Tba-
han nang sal, any at nan nang langam.
quilos nang catauan. Horquilla./. Panungquit;
Cabitan at calinisan ng sungquit
loob at carunungan ma- Horrendo, da. adj, Hor-


HO 11)6 HU
rihle Catacot tcot; naca- Pulubing tumatahan sa

guglat. hospicio.

Hrreo, m. Bangau. Hospicio, m. Bhay na

Horripilacin. /. Panga- thanan ng mga pulubi.
ngaycay at pagcaglat; Hospital, m. Bhay na
pagcatcot; pangingil tnatahanan nang manga
bot at paninindig nang may saquit na duc-h at
buhoc, etc. doon guingamot
Horripilan a. Fam. Ca- Hospitalidad. /. Cab-
panindigao Dg buhod; ma- nalang pagpapatloy ea
tcot macaglat.
at mga ualang ttuluyan.
Horripilativo, va* adj. Hostera. /. Bhay na
Scat Diacaguitl; maca- phingahan nang nangag-
tcot; macaglat maca- llacad na may handang
panindig nang bnhoc. pagcain.
Horror, m. Tcot na ma- Hostigar, a. Dumouagui;
laqu. bumalisa.
Horrsono, na. adj. Na Hostilidad. / Pamumuc-
ang caniyang tunog ay e sa cauay sa digm.
nacatatcot. Hoy. adv t Ngayon.
Hortaliza. /. Halamang Hoya. /, Hcay; bonan
manga glay. lbingan. Libing,
Hortelana. /. Aeaua nang Hoyo, m Lumbac.
tioya.
ortelano. Hoy osOySa. adj. Malumbac
Hortelano, m. Tagapag- Hozc/ Lic; pangapas,
halaman; Pequea.Ytab.
Hospedage. m. Pagpapa- Hozadero. m. Sinusumba-
tloy at pagcacaling ngan sumbangan.
Hospedar, a Magpatloy. Hozadura. /. Sumbang.
Hospedera. / Pnulu- Hozar, a. Sumumbang
yauan. ang manga bboy.
Hospedero, m Ang
nag- Hueco, ca.ajf.ymGuang.
cacaling sa tumutloy. Huelga. /. Panahong ua-
Hospiciano, ha. m. y f. lang gau, Becreacin.
 HIJ 197 HU
Psgp^p^hing. - Holgara. loob; capacumbabaan.
Pagaalio. Humilde, adj, Mababang
Huella. /. Bacae; pag- loob.
yrac Humillar, a. Magpababa
Huello, m. Yrac pag- riang loob.
yrac naog cabayo. Humillarse, r. Mangayu-
Hurfano, na. adj. ni y pap; magpacumbab.
/ Ulila. Humo, m As. Que se
Huero, adj, Bugoc. deshace. Usoc.
Huerta. / Hlamanan. Humor, m Catas nang
Huerto, m. Huerta catauan.
Huesa. /. Libing; baon. Humoso, sa. adj Ma^s.
Hueso, m But. -- De jmZ- Hundirse, r. Lumubog;
po, BAucuta. lumusot.
Husped, da. m. y/. Na- Huracn, m. Buhaui; bg-
nuDuluyan; panaohin. yong may ipoipo.
Huesudo,da. adj. Mabut. Hurtadillas, a, adv, Pa-
Hueva. /. Itlog ng isd. tag.
Huevo, m. Itlog. Hurtar, a, Magnacao.
Huir, n, y r.Magtanan;
El cuerpo, Umlag; la-
tumanan. Del peligro minas. r. Ocultarse, Mag-
Umlag. tag.
Humanidad. Pagca-
/. Hurto, m. Pagnanacao.
tauo. Benignidad, Caa- Cosa hurtada, Nacao.
lamang loob. Husma. /
(Andar la).
Humano, na. adj Ang Pagamoyamoyin. Panga-
nuucol sa tauo, Benig- ngamoy.
no. Maalam na loob Husmear, a, Mangamoy
maluag na calooban. para nang aso. Siyasatin
Humareda. /. Carami- nang lhim.
hang as. Huso, m, Sadlan; snsud-
Hmedo, da. adj. Hala lan casangcapan sa
migmig. pagelid. Ulacan ca-
Humildad. /. Cababaang sangcapan.
 198

BB

IG
Ida, /, Pagalis, Igual, adj, Magcaparis;
dem, lot lat. Gayondin. caparis; capara; capan-
Idntico, ca. adj Lo mis- tay.
mo, Gayonin; capara. Igualar, a. y r. Pantayin;
Idioma, m. Uica pataguin. Algo cor-
Idiota, adj Mangmang tando. Padparin; paga-
na lubh lasin.
Idiotez. / Camagma- Igualdad*/. Pagcacapara;
Dgang lubh. pagcacaayon.
Idlatra, adj. Palaanito Igualmente, adv Para-
sumaeamb sa anito. para.
Idolatra. /. Pagaanito. Iguana. Bayuac
/.
dolo, m, Anito. Ijada. /. Himpac-himpa-
Idneo, nea. adj. May can. Saquit na pad
caya. I jar. m. Ijada.
Iglesia. /. SimbTahan. Ilegal, adj. For. Laban
gneo, nea. adj. Apoy sa matouid ual sa
clay apoy. catouiran.
Ignicin, y. Pagaapoy ng Ilegible, adj. Di mabasa.
bacal, etc. Ilcito, ta. adj, Hindi
Ignvomo, ma. adj. Bu- |
dpat.
mubug sumusuca ng Ilimitado, da. ad[/. Ualang
hang.
Ignominia. /. Camura- Iluminacin. /. Tanglao.
hang hayag sa bayan Pamuting maraming
sa maraming tauo. ilao.
Ignorancia. /. Di caru-
r
Iluminar, a Magtanglao;
nungan. magpamuti nang manga
Ignorante, adj. Ualang ilao.
dnong; di nacaaalam. Iluminativo, va. adj. Ma-
 IM 199 IM
oatatanglao Bcat ma- Imbuir, a. Oralian.
catanglao. Imitacin. / Paghad;
Ilusin, /o Camalian pag- paggagad; pagtlad.

cacmali nang bait, para Imitar, a. Humuad; tu-

nang dayang caipalaj, mlad; gumagad.
gauin nang diablo na Impaciencia. Gaualan/
paghihichurang ngel. nang pagbabat; inip.
Haray; hiray Impacientar, a. y n Mai-
Ilusivo, va. adj Naca- nip.
raray. Impaciente! adj. Mani-
Iluso, sa. ad. Dinay pin.
napagdayaan. Impalpable, adj. Ang di
Ilusorio, ria. adj, Ang scat mahip msalat.
scat macaday. For, Impar, adj. Hind magca-
Ualang halaga. paris ualang caparis.
Ilustracin./ Ilao; tang- Imparcial. adj. Ualang
lao; Huanagan; padila- quiniquilingan.
guin. Impasibilidad./ Pagca-
Ilustre, ado Dilag; ma- ualang dht.
dilag. Impasible, adj. Ualang
Ilustrisimo,nia.ac2b Lub- dlit.
haDg madilag; cadilag- Impavidez. / Tpang.
dilagan. Galang na ibi- Impecable, at;. Ang di
nibigay sa manga Sres scat magcsala.
Obispo at Arzobispo. Impedido, da. adj. Ang
Imagen./ Larauan. may damdad na di maca-
Imaginacin./ Ah, ha- gu.
raya, dilidili dili. Impedimento, m. Dahi-
man. m Batobalani lang nacapipguil; naca-
Atractivo. Panhalina. hadlang.
Imbcil, adj. Mahin. Impedir, a. YigaWm. Los
Imbecilidad./ Cay ay atan intentos de otro. Sauatain.
capayatan at cahinaan. Impenitencia./ D pag-
Imbornal, m Embornal. sisising tiquis at nag-


IM 200 IM
paparati sa pagcaca- pagdalanging ealancap ay
sala. lub.
Impensado, da. adj, Hin- Importe, m Halaga.
d tinatalag. Importuno, na. adj. Mao-
Imperceptible, Angaj. rir; madiuar; nacana-
di sucat maramdaman muhi
maanlnao nang mata Imposible, adj. Di scat
nang bait. mangyari.
Imperfecto, ta. adj. Hn- Impostura. / Bntang;
di ganap; hind yri. partang.
Imperio, m Cabagsican; Impotencia. / Caualan
capangyarihan. nang capangyarihan.
Impertinencia. / Cabu- Impotente, adj, Ualang
tingtingan. Nimia de- capangyarihan. Incapaz
licadeza. Casungitan. de engendrar. Ualang
Importunidad. Oadiua- capangyarihan magca-
raau. anac.
Impertinente. ^y. Masu- Impracticable.aTy Hind
ngit. magau Int ansitahle.
Impiedad./. Caualan nang Hindi malacaran ma-
au. Caculangan sa pag- pagdaanan.
ganap sa catungculang Imprecacin./ Panana-
binyagan. langin nang masam.
Impo, pa. adj. Ualang Sump
au. Irreligioso. Hindi Impresin. / Paglilim-
ganap sa catungculang bag; pagclimbag
binyagan. Impresionar, a. y r: Ita-
Implacable, adj. Hindi nim sa loob.
mapalubay. Impreso, sa. adj. Lim-
Implicacin. /. Pagca- bag
^
caalit nang uic. Imprimir, Maglimbag.
a.
Implicancia. /. Implica- En l nimo. Ipalaman
cin. sa loob. Algo como sello,
Imploracin./ Pagdaing; tala.
 IN 201 IN
Improperio, m. Mura; rating; di malapitan; di
pagmura maabot.
Improvisacin. / Cabig- Inadmisible, adj. Ang di
laanang di na pinagsip scat maual
mua. Inanimado, da. adj Ua-
Improviso, sa. adj. BiglSi lang cloloua.
na di mua pinaguari. Innime, adj. Inanimado.
Imprudencia. / Caua- Inapetencia. /. Oaualan
lang bait. nang ganang cumain.
Imprudente, adj. Ualang Inaplicado, da. adj. Pa-
bait baya; tamad.
Impudencia. / Caualan Inapreciable. a/J Ualang
nang hiy. casing halaga.
Impudente, adj. Ualang Inaudito, tae adj Caib
hiy. at callan ma,i, di nadi-
Impudicicia*/. Cahalayan
Impdico, ca. adj. Ma- Incansable, adj. Matagal.
hlay; ualang hiy. Incapacidad. /. Caualan
Impugnacin. Pagta- / nang caya
Necedad. Ca-
tacuil sa nquilalang ca- mangmangan.
totohanan. Pag salan g- Incapaz, adj, Ualang caya;
sang. mangmang.
Impugnar, a. Itacuil ang Incauto, ta. adj Ualang
catotohanang naquiqui- ngat.
lala.Sumalangsan^. Incendiar, a y r. Su-
Impune, adj. Hind nag- mnog.
cacadusa. Incendio, m. Snog.
Imputacin. / Pagbibi- Incensacin. J. Pagsuob
gay sala. nang incienso.
Imputador. m. For. Ang Incensar, a. Sumuob ng
nagbibintang. incienso.
Imputar a. Magbigay Incerdumbre. /. Caua-
sala. nang catotohanan.
lan
Inaccesible, adj Di ma Incesante, adj. Ualang,
 IN 202 IN
tahan; ualang humpay. ilquip. O comprender.
Incierto^ ta. adj. Ualang Malangcap; masacop.
catotohanan; hind to- Inclusin./. Paglalquip.
to
Amistad. Pagiibigan.
Incitacin, f. Pagaaglahi; Inclusive, adv. m lat
pagoloc; pamomong- Lquip.
cahi. Inclusa. /
Bhay na pi-
Incitan a. Omorali JL naglalagyan sa manga
reir con palabras. Mag- sangol na tapn.
hamoD. Incluso, sa. adh Calquip.
Incivil, adj, Ang clang Incgnito, ta. adj. Hindi
naag pagaaral, di nag- quilal; di naquiqulala;
MangmaDg.
aaral. ayao paquilala.
Inclemencia. /. Caualan Incombustible, adj Ang
naDg au. di Bcat masnog.
Inclemente, adj. Ualang Incomparable. a'Jj Ua-
au. lang capara.
Inclinacin. /. Ugali Incompasivo, va. rr// Ua-
De cabej^a. Pagtung lang habag; ualang auk.
pagyuc. incomprensible, adj Di
Inclinado, da. adj. Tungo; matingcal; di macam-
yneo. Inclinado el cuer- pan, di maabot nang
po como quien muestra bait.
el trasero. Tuad. Pa- Inconstancia, y Di pag-
^
rbol cosa.
lo y Son- capais; caalisagaan.
day. Inconstante, adj. Di ma-
Inclinar, a Tumung. pais; alisag
La cabeza haciendo rev- Inconstil, adj Ualang
renda. Yumucod. tah.
Inclinarse, r. Humlig. Incontinencia. /, Ang di
Como recostndose. Su- pagcapguil sa caloo-
mlig. ban.
nclito, ta. adj. Marilag. Incontinente, adj. Ua-
Incluir, a. Ipalaman lang pagpipguil.
 IN 203 IN
Incontinenti, adv. Cara- Inculcar, a. Magulit.
caraca; caguinsaguins. Inculpable, adj. Ualang
Incontrastable, ad. Di sala.
mtalo. Inculto, ta. adj, Hindi
Incorporacin./ Pagba- lauag mascal na
bahog. lupa
Bstico Mang-.

Incorporar. a Magbahog. mang.

Incorporarse, r. Magba- Incumbencia./ Capama-
ngong maup ang na- halaan.
cahig, ang nacahig,!, Incurable, adj Hind s-
umup. cat magamot, hindi
Incorpreo, rea. Ualang gumaling.
catauan. Incuria./ Oapabayaan
Incorregible, adj, Ang caualan nang hsay.
aayao magpacagaling. Incurioso, sa. adj. Paba-
Incorruptible, adj, Ang y; ualang hsay.
di nabubuloc; nasi- Indagar, a. Averiguar.
sir Indeciso, sa. adj. No re-
Incredulidad./ Di pani- suelto. Ualang pasiy.
niual. JPttZa de f. Di Dudoso. Nagaalitjla-
pananampalataya. ngan; nagsasalauahan;
Incrdulo, la. adj. Ua- nagaalangan
lang paniniual Indefinido, da. adj, Ua-
Increble, adj. Ang di lang hang.
scat paniualaan. Indeleble, adj Hindi ma-
Incremento, m. Paglaqu; papaui; hindi mabubur.
paglal Indeliberacin. Caua- /
Increpacin. / Paggas. lan nang paguauari.
Increpar, a. Gumas. Indemne, adj. Ang di
Incubacin./ Paghalim- maaan.
him nang manoc. Indemnizacin./ Pagba-
Inculcacin./ Paguulit. byad nang casiraan.
Gasingsinan lubha ng Indemnizar, a. y r. Mag-
letra. ^ byad nang sii.
 IN 204 IN
Indestructible./ Augdi marnong magdamdam.
mabisir Negligente Pabay.
Indicio, m Tandang pi- Indomable, adj, Ang di:

nagcacaquilalanan ng D- scat mapaam.

lilihim natatag Indomado, da. adj Indo
Indigencia./. Caduc haau. mito
Indigente, adj, Duc-hfi, Indmito, ta. Hindi ma-
I ndigestin. / D pagca- paam
tunao nang quinain Induccin. / Pagquit.
Indigesto, ta. aj Hindi Inducir, a. Aquitin; um-
natutunao ea sicmur. .quit; omorali.
Indignacin./ Glit;poot. Inductivo, va. adj. Maca-
Indignar, a. Mapoot. aquit.
Indigno, na. ai Dili d- Indulgencia./ Pagpapa-
pat; d dpat; hiudi tiuad; canas.
dpat Indulgente, adj. Mapag-
Indispensable, adj Spi- patuad nang cusa *
litao capilitan. ualaug minamasam; ma-
Indisposicin./ Damdam lambot na ugali
* caramdamaag nunt Indulto, m. Patuad.
Indispuesto, ta.jt>^ Hin- Industria. / Lalang.
di ngagayac. - Algo malo, adv. De propsito de-

May munting damdam intento. Talag; sady.

caramdaman. Inefable, adj. Di masay-
Indivisible, adj. Ang di eay- :

scat mabahagui. Ineptitud, fAmMlidad.

Indiviso, sa.a&' Hindi pa Caualan nang caya.
nababahagui. Inepto, ta. adj. Ualang
Indcil, adj Mahrap tu- caya.
rnan; matigs na cau- Inerme, adj. Ualang armas.
galian. Inescrutable, adj. Hindi
ndole. / Ang talagang mataroc nang bait.
ugali nang 8a,t, isa. Inestimable, adj. Lub-
Indolente, adj: Ang di hang mahalag.


,IN 205 IN
Infamacin. /. Mura nfimo^ ma. adj. Lub
pagmura. hang mabab, cababa-
Infamativo, va. Infama- babaan.
torio. Infinidad. / Caramihan.
Infamatorio, ria. adj. Infinito, ta. adj. Ualang
Paasirang puri naca- catapusan. Muy nu-
sisirang puri. meroso Ijubhang mara-
infame, ad. Ualang puri. mi. adv. Excesivamente.
Infamia. /. Camurahan. Lagpos labis nang
Infancia. /. Cabataan. dami.
Infante, ta. m. y /. San- Inflamacin./. Pagalab;
gol batang ual pang pagniningas.
pitong taon. Anac nang Inflamar, a. y r. Papag-
Hari. Suadaloag lacad. papag^ningasin
alabin;
Infantera. /. Trepang Inflexible, adj. Matigas;
lacad. mahutoc.
di
infanticida, m. Ang na- Inflexin. / Paghbog.
tay sa sangol sa bata Influencia. /
Tacbuhan;
Infanticidio, m. Pagpatay sacdalan.
sa sangol sa bata. Influjo, m. Influencia Hi-
Infantil, adj. Ang nuucol nacdalan; tacbuhan.
sa bata.. Informacin. /. Osis
Infatuar, a. y r. Maguing paguusis; pagsan-
hangal. guni.
Infeccin. /. Pagcahaua. Informar, a Sumanguni;
Infectivo, va. adj. Naca- magsabi.
habana. Informarse, r. Magosis.
Infernal, adj. Taga in- Infortunio, m. Pagcapa-
fierno. Muy malo Lub- hmac; caualang plad.
hang masam. Infraccin./. Trasgresin
Inficionar, a. Contagiar. Pagcasir pagcabsag
Macaba na. Gorr^omper, nang queman; pagcasir
Mabuloc. nang cantusan pinag-
Infel. adj. Di binyagan. csunduan.
 IN 206 IN
Infractor, ra. m.y/ Ang lang caya.
'
eumir eumisir nang Inhabilidad. /. Ineptitud.
ley, caitusan, pinag^ Caualan nang caya.
tipanan. Inhabitable, adj. Ang di
infructfero, ra. adj. Ang scat matahanan
di seat mamunga. Inhumanidad. / Cmeh
Infructuoso, sa. adj. Ua- dad Cabangisan; cabag-
lang paquinbang. sican.
Infundado, da. adj. Ua- Inhumano, na. a//. Cruel.
laog pinagpapatacaran. Mabangis; mabagsic
Infusin. /. Pagbabbad Inicial, adj [Letra) Unang
nang anoman sa t- letranang isahg pangu-
big, suca lac na ig ngsap.
gamot. Pagbibinyag at Inicuo, cua. adj, Lub-
pagcasi nang gracia nang hang masam.
Dios. Iniquidad. / Malaquing
Ingenio, m. Bait. casaman.
Ingenuo, nua. adj Tapat Injuriar, a. Humimau..
na loob mapagtapat. Injusto, ta. adj. Di tapat.
Ingina. /. Shang. ->^w- Inmaculado, da. adj. Ua-
gina. Pamamag nang la- lang mansa.
iamunan. Inmaturo, ra. adj. Hind
Ingle. /. Sagit. hinog.
Ingls, sa. adj. Tag In- Inmediacin. /. Calapi-^
glaterra. tang ualang iba sa paguitan.
Ingratitud. /
Paglmot Inmediatamente, a^dv.
sa tang na loob di pag- Tambing; cagyat; pagdaca.
quilala. Capalamarahan. Inmediato, ta. adj Mala-
Ingrato, ta. adj, Pala- pit na ualang iba sa pa-
mara; iiio. guitan.
Ingreso, m. Pagpsoc; Inmensidad. /. Di ma-
pagpapsoc nang salapig bilang na scat.
cargo. Inmenso, sa. adj. Ualang
Inhbil, adj. Inepto. Ua- scat; di mascat.
 IN 207 IN
Inmensurable, ad. Di Inmundicia, f. Dum -Jm-
maogyaring maecat. purera. Carumihan.
Inmengir. a. y r. Ilubog Inmundo, da. adj, Maca-
na mabas at ialis agad. ssuclam Impuro, Ma-
Inmersin./. Paglulubog rum.
na agad iniaalis. Inavegable. adj. Di ma-
Inminente, adj Nagba- pamancaan; di malaya*
bal malpit mang- gan.
yari. Innecesario, ria. adj.
Inmoble, adj Di matnag Hindi cailangan
di macatinag. Innegable, adj Di maica-
Inmoderado, da. adj, calla maitatalo.
Ualang tuto. Innumerable, ae^i Dma-
Inmolacin. / Pagalay biang.
nang bhay nang tupa Inobediente. ad[/. Masuain
baea, etc. Inocente, adj. Ualang
Inmolar, a Maglay ng sala. Musmos na ualang
bhay nang tupa cor- mlay.
dero, etc. Inodoro, ra. adj. Ualang
Inmortal, adj. Hindi ma- amoy.
mmatay. Inoficioso, sa. adj. Ga-
Inmortalidad./. Caualan uang laban sa matouid.
nang capangyarihang Inopinado, da. adj Nang-
mamatay. Calouatang yaring di inaacalang
lubhang mahal sa ala- mangyari.
ala nang manga tauo. Inquieto, ta. adj. Duli-
Inmvil, adj Inmoble. Di ngs; magas; magas-
cudiquilos. lao; gala.
Inmovible, adj. Inmoble Inquietud./ Ligalig; ba-
Ang di scat maquiles gabag. D(5 nimo. Ba-
cumilos lisa. Interior. Tiga-
Inmudable, adj. Inmuta- gal.
ble, Ang di mangyaring Inquirir, a. Magosis^
maib mabago. magsiyasat. La verdad.


IN 208 IN
Sigasiguin. -Buscando lo Insercin. /. Pagpapa-
que falta Tatap. laman.
Insaciable, adj Ualang Insertar, a Incluir. Mag-
eabusugau; ualaog sau. palaman.
Insaculacin. / Pagtiti- Inserto, ta. p. p. Napa-
pon nang rdanga nga- palaman.
lang sosorteobin. Inservible, adj. Ualang
Insacular, a. Magtipon silb.
nang manga ngalan ng Insigne, adj. Clebre fa-
sosorteobin. moso. Bantog.
Insanable, ad. Incurable Insignia. /. Tandang pi-
Insania. / Cabaliuan; nagcacaquilalanan ng
caololan. tanging cambalan.
Insano, na. adj, Baliu; Pendn, Bandil
olol. Insignifcante. adj Ua-
Insecto, m Hyop na lang cabologan.
ualang but sa guio- Insinuar, a. Bumguit ng
god. anoman. For, Ipaqui-
Insensatez. / Camang- ta ang anomang do-
mangan. cumento sa Juez at ng
Insensato, b.. adj, Mang- papamaguitanin ang ea-
mang. niyang aapangyarihan.
Insensible, adj. Ang di Inspido, da. Ualang lasa.
nacadaramdam di Insipiencia. /. Camang-
nagdaramdam - Im- mangan.
perceptible. Di maram- Insipiente, adj, Mang-
daman maaninao
di mang; ualang dnong.
nang mata nang bait. Insociable, adj Sariling
O que no compadece. loob na ualang caoga-
Ang di mababag ua- li, di naquiqiogali
lang babag. sa caramiban.
Inseparable, adj, Ang di Insolacin. /
Saquit ng
scat mbiualay mag- ulong gling sa pag-
cbiualay. papaarao.


IN 209 IN
Insolar, a. Ilagay sa arao; Instante, m. Sandali.
r. Magparao.
ibilad. Instigacin. /. PagoralL
Insolencia. /. Catampa- Instigan a. Omoloc; orno-
lasanan; caualan nang rali
glang; paslang. Instilar, a. Ilagay isi-
Insolente. ad[;. Tampala- lid nang patacpatac ang
san; ualang glang. tbig, etc.
Insolvente, adj For. Ua- Instinto, m. Ang talagang
lang icabyad. gaui nang hyop na
Insomne, Di nacaca-
adj. huranap ng caniyang
tg; napupyat. icabubhay, at mangi-
Insomnio, m. Di pagca- lag aman sa macasi-
catlog; pyat. sir macamamatay sa
Insondable, adj. Ang di canila. Ang pagcasi nang
sucat mataroe ang la- Espritu Santo.
lim; ang di maabot Institucin. /. Paglalang.
nang bait. Aral.
Insoportable, adj. Ang Instituir, a. Lumalang;
di sucat mabat ma- umral.
tiis. Instruccin. /. Pagtutur6,
Inspeccin. /. Oficina Instruir, a Magtur.
cargo nang inspector. Instrumento, m. Oasang-
Pamamahal at pagsi- capan. i^or. Documento
siysat. para prueba Escritu-
Inspeccionar, Magsi- a. rang pangprueba sa
ysat magcaling. sap Misico
.
Oasang- .

Inspector. m Punongnag- capan sa pagtugtog

sisiysat at cumacaing. nang msica, Para co-
Inspiracin. /. Pagpucao ger dalag. Bocatot.
sa loob. Para apartar la paja
Inspirar, a Pumucao ng del arroz. Hngcoy.
loob. Para pescar. Pala-
Inspirativo, va. adj. Na- caya. Para cazar puer-
capupucao nang loob. cos. Pamboy. Para
14
 IN 210 IN
ojear animales. Pam- ualang clang; bo6.
gao, Con que se bate Inteleccin. /. Pagcata-
el algodn. Pamacpac. lastae; pagcabatid; pag-
Para agujerear. . JPa caintinde
mutas. Para espantar. Intelectiva./ Capangya-
Panguitl Para tocar. rihang tumalastas; bu-
Panugtog.
Para me- matid; umintind.
din Pancat. Con que Intelectual, adj. Ang na-
se pesca en los charcos. uucol sa bait sa c-
SaJacab. De fierro para loloua.
cortar arroz en la se- Inteligencia./. Intelectiva
mentera Llic b sentido. Cahulugan.
Insuciente. aZ/ Clang; O habilidad.Carunu-
alangan; di maeasiy. ngan anoman.
sa
Insufrible, adj. Di ma- Inteligente, adj. Malinao
dalit. dnguin at intindihin.
Insulso, sa. adj Inspido. Intemperante, adj Ual
Uaiaag lasa. sa casucatan,destempla-
Insultar a Maguic do hindi timbang.
nang catampala sanan sa Intemperie./. Angpagca-
capoua. destemplado nang pana-
Insulto, m. Paguiuici hon nang naanga umo-
naog eatampalasanan. res
Insuperable, adj, D ma- Intempestivo, va. adj.
laluan. Ual sa panahon.
Intacto, ta. adj. Di na- Intencin. /. Tica; aeali.
sasalang nang anoman; Intertar. a. Magtica; mag-
di napapagsalitaanan; d bant; magacal
naaano muut man; da- Intento, m. Acal; banta.
lsay;ualang hal. Que uno tiene. Tongo
Integral, adj. Oaganapan. nang loob.
Integridad. /. Pagcaga- Intercadencia. /. Pagea-
nap caiba. Di paaanatil 6
Integro, gra.ati;. Gai^ap; |
di pagcapaisa.
 IN 211 IN
Intercalacin. /. Pagpa- looblooban.m. El nimo.
paguitao; pagsisDgit. Ang loob nang tauo. Ib-
Intercalar, a. Ipaguitan; tod.
isngit. Interjeccin./. Isang ba-
Interceden n. Pacalar; bagui nang oracin sa
mamin tacas); dumala- gramtica.
ngin; dumaing; maqui- Interlineal, adj. Escrito.
sap. Sa paguitan nang dala-
Interceptacin. / Pag- uang taludtod.
cuba nang anomao sa Interlunio. m. Patay ang
may dala bago dumating buan ual siyang li-
sa pagdralbaD. unag.
Intercesin. /. Calar; Intermediar, n, Magca-
pagcalar. roon ng paguitan mag-
Intercesor, ra. m. y /. caroon nang anoman ea
Piotacasi; m a pagca- paguitan.
lar. Intermedio, dia. adj. Pa-
Intercutneo, nea. aj. guitan. -m. Ang na sa
Paguitao Dang laman at paguitan namamagui-
balat. tan.
Inters, m. Upa paqui- Interminable, Ua-
adj.
nbang Ganancia. Tu- lang catapusan bangan.
bo. O valor. Halaga. Intermisin. / Manga
Interesado, da. adj. Ang pagc ^hito nang anomang
may inters. Codicioso. gau; bumpay; licat.

C^yamuan; magpagimbot Intermitencia. /. Pag-

mapagnas nang di tahan pagul.
caniya. Intermitente, adj. Tta-
nterin, adv. Mientras ha,t, uul
Hangng di - rn. Interi- Intermitir, a. Turnaban
nidad, Pagcaiuterino. nang di lubbang maluat.
Interior, adj. De la parte Humungpay.
de adentro. 8a loob. Internacin./. Pagpa sa
Muy adentro. Sa ca- loob.
 IN 212 IN
Internar, a. y r Puma- Interseccin. /. Pagca-
80c;paloob sa gbat, etc. cacuros nang dalauang
Interno, na. ady Interior. ghit.
Loob; sa loob. Intersticio, m. Paguitan
Interpolar, a. Magsalit. nang dalauang anoman.
Interponer, a.y^r. Lag- Intervalo, m. Paguitang
yan magcaroon nang panahon nang anoman.
anoman ang paguitan Paghalat.
nang anomang bgay. Intestado, da. adj. N-a-
Foner por intercesor. Mag- matay na ualang testa-
lagay nang tagapagca- mento.
lar. For. La apelacin, Intestino,na. aZj.Iw^mo.
Umapelar. Na sa loob nang cata-
Interpsita. Persona loe. uan. m. Isa sa manga
at. For Tagapamagui- bituca
tan. Intima. /. Bala.
Intrprete, com, Dalu- Intimacin. /. Pagbabal.
bae. Intimar, a. Bumal.
Interregno, m. Paguitan Intimidad./ Pagiibigang
nang panahong ang isang mahigpit.
ualang hari.
caharia,i, Intimidar, a, Macapag-
Interrogacin./. Tanong. bigay tcot.
Interrogar, a. Tumanong Intimo^ ma. adj Interior.
Interrogatorio, m. Mga Caibuturan. Muy estre-
tanong pananong. Lubhang mahigpit.
cha.
^
Interrumpir, a. limbala. Intitular, a. Lagyan ng
r. Mhinto ang pag- ttulo ngalan ang alin-
gau nang anoman. mang libro, etc. lalay
La pltica. Mbalatong. ang isang gau na isu-
~A los que hallan Uma- lat ang pagalay sa
bad; sumaba 1. puno
Intersecarse, r. Magca- Intolerable, adj. Di ma-
curos ang dalauang g- dalit; gahae
hit. Intramuros, adv. Sa loob
 IN 213 IN
nang cutk nang isaog namit at iba pa^ pagpa*
ciudad. psoc, pagpsoc nang
Intransitable, adj. Sitio, salaping cargo ma,t, dili
ete. Di scat madaanan. at iba pa. Paglalagay
Intrasmutable. adj. Ang nang entrada sa libro.
di scat magiba. Panghihinsoc sa di da-
Intratable, adj. Di maca- ;.
pat paghimasucang sal-
sud; di mapagdaanan. taan ma,t, anoman.
Intrepidez./. Oatapangan Introducir, a. Dar princi-
sadyang cpangha- pio. Maglagay nang
san. mul muln. Po^cr
Intrpido, da. adj. Mat- en uso. Ugaliin a. y r.
pang; pangabas. Meter adentro. Ipsoc
Intriga / Gauang pa- pumsoc sa loob.
ilalim. Dar entrada. lasent sa
Intrigante, m y /. Aug libro r. Entrometerse.
gumagau nang paila- Manhimsoc.
lim. Introito, m. Mul pag-
Intrigar, w. Gumaunang muniul nang .misa.
pailalim. Intuicin /. Visin ^be-
Intrincacin./. Pagcagu- Pagcquita at pag-
tica.
sot; pagcagulong para caquillang
malinao sa
nang pinagsuclayan ng Dios sa iba.
buboc; abac; etc. Intuitivo, va. adj. Ang
Intrincar, a Enmaraar. nauucol sa pagcquita
Intrnseco^ ca. adj. Inte- at pagcaquilalang ma-
rior. Sa loob sa clo- linao sa Dios sa ibang
oblooban. Lhim sa loob bgay.
na di sinasabi di ma- Inundacin. / Paglubog
sabi, di masayeay ibig nang lupa sa bah.
man. Intil, adj. JJalang ca-
Introduccin./. Mul sa buluhan.
manga libro. Pagpsoc Invadeable, adj. Di ma-
nang eaugalian sa pana- tauiran.
 IN 214 IR
Invadir, a. Lumoob. manatili sa dat sa
Invlido^ da. adj. Ualang dati ring lagay.
halaga; ualang lacas. Invicto, ta. adj. Di M-
Mahin talo; touina,i, mana-
Invariable, adj. DI mag- nalo.
iib magbabago Invierno, m. Tagulan
Invasin. /. Pagloob. Inviolable, adj. Ang di
Invasor, ra. m.y/. Ang sucat eirain, di iglang,
nanloob. ni salangn hipuin.
Invectiva./. Salitang ma- Inviolado, da. adj. Inte-
saclap at mariin. Bo; ganap; ualang
gro,
Invencible. ad^\ Di ma- clang; malinis.
sah; di mtalo. Invisible, adj. Ang di s-
Invencin./. Lalang; ad- mquita nang mata.
cat
hic. Day. Invocacin. / Paghingi
Invencionero, ra. ad^. nang tlong.
Mapaglalang. Magdaray. Invocar.' a Tumiiag na
Inventariar, a Sumlat humihingi nang tlong.
nang inventario. Involuntariamente, adv.
Inventario, m. Listaban Napipiiitan; hind ea-
nang ncianga pagaari. leoban
Invento, m. Invencin, Involuntario, ria. adj,
Inverismil, adj, Ualang Ang nlalaban sa san-
bacas catotohanan. ling calooban.
Invernada. / Invierno. Ir. n, Yumo; humayq.
Tagulan. Dirigindose. Tumungo;
Invernadero, m. Thanan patungo; tumump; pa-
cun tagulan. timp; pumunt A
Inverosmil, adj, Inveri- embarcar. Tumugp;
smil. sumacay. Al embarca-
Investigar, a. Pagpi itang deno b rio. Tumugp.
palitauin. Siyasatin ang Al borte. Tumugpatug-
anoman. p. Por algo. Dum-
Inveterarse, r. Tumand. pit. - fiestas gallos.
 IR 215 IR
Dumayo. Por agua. gagalitin.
miguib. Rio ahajo. Irascible, adj. Ang na-
Lumuas. Poco poco uucol sa glit. Capang-
en lo que hace. Dahan- yarihan nang tauo na
dahan; utayutay; lo- naguudioc sa caniya rin,
uaylouay. Delante en- na caniyang hauanin ang
seando el camino. Ma- manga nacahahadlang la-
ngana. En hombros de ban sa pagccamit nang
otro como caballo anomang caniyang tin-
Magsumaclng. JEn tungo hinhangad.
busca del enviado que Iris. m. Bahaghari.
se tarda. Salongsongan Irlands, sa. adj. Tag
Dos abrazados del pes- Irlanda
cuezo. Subaybay. la Irona. / Palibhae
iglesia oir misa. JSu- Irnico, ca. adj. May la-
mimb.
JEn busca de mang capalibhasaan.
otro. Sumando. Y ve- Irracional, adj. Salat ng
fiir ac para all. Yao*t catouiran para ng ndiga
dito;magyao't dito. byop, Ang ualang qui-
Irse. r. Umalis; puma- lalang scat blang.
nao Cowoweawo Gumi- Ang nasasalangsang sar
banggubang; gumiray- matouid.
guray. A pasear. Mag- Irradiar, a Difundir luz.
pasial. A enamorar: Magsbog nang liunag
Lumgao. A la gallerk. para nang arao.
Maquipagsbong.-~J)Z Irredimible, adj. Ang di
juego. Maquipaglar. mangyaring matubos.
De un lado otro va- Irreflexin. /. D pag-
gamundeandOy holgaza- uauaruari.
neando GumayoD gayn
. Irreligioso, sa. adj. Di
Desesperado. Magpati- p ganap ea catungeu-
uacal. lang bnyagan nala-
Ira. Enojo. Glit.
/. ban sa pagcabinya-
Iracundo, da. adj. Ma- gan.
 J 218 JU
JornaL m. Upa sa mag- Jbilo, m. Tou. -~ O rego-
hapoQ. cijo Saya
Jornalero, m Upaban Judaismo, m. Religin ng
sa maghapoD manga Judio.
Joroba./. Cacubaan. Judiada./ Cabangisan. ~
Jorobado, da. adj. Cuba. Lucro excesivo. Tubong
Joven, adj. Batang may lagpoB.
labiDg pat bangang Judicatura. / Catungcu^
dalauang puo,t, isaug lang bum^tol; carapa-
tan. tan catungculan nang
Jovial, adj Masay at panabong dinra-
Juez;
maamong loob. ting nang judicatura.
Jovialidad./. Casyaban Judiciaria. / Pangbubu-
at caamoang loob. lang tinitingnan sa ma*
Joya. f. Hoyas nga astros.
Joyante, adj. Sutlanglub- Judiciario, ria. Ang na-
bang fino at maquintab. uucol sa judiciaria; ang
Joyel, m. Hiyas na munti nangbubul nang pag-
Joyera. / Tindaban ng aanito.
biyas. Judo, da. adj. Ang na-
Joyero, m Mangagau uucol sa judos. - m y
nagbibil nang biyas. /. Campn ni Moiss.
Jubilacin. /
Pagpapa- Usurero Mapagpa-
babli nang catungculao tub
na may sueldo,t, cam- Juego, m Lar.
balan; pagreretiro. Jueves, m Icalimang arao
Jubilar, a.Magbigay nang nang sanglingo.
Jabilacin; magcaroo Juez. m. Hocom.
nang jubilacin Jugada. / Paglalar,
Jubileo, m. Panabon nang Jugador, ra. m. y /.
indulgencia. O plena- Palasugal.
ra universal. Ganap na Jugar, a. Maglr; mag-
pagpapatuad sa la- libang. Travesear.
bat. Maglicot.
Burlarse.
 J 219 J
Magbiro. Con piedre. Juncia./. Balangot; potoc.
eitas Mag-
signis. Junio, m, Icnim na buan
eiclot. -^ Lasmuchachas nang taon.
con piedrecitas, Magsin Juno. m. Isa sa mga pla-
tac. netang mumunt.
Jinglan adj y m Ang Junta. /. Catipunan; ca-
nauucol sa manga pag pisanan. Tribunal.
lalar at pagbibir -~ Far- . Como de consejo. P-
sanie. Comediante. long.
Juglarza. /. Asaua ng Juntamente, adv, Sani-
juglar. pon; pat; casama.
Jugo, m. Catas. Juntar, a. y r. Magag-
Jugoso, sa. adj, May ca- pay; magcatnig. Unir.
tas Pisanin. O acopiar.
Juguete, m. Ayamin; la- Magtipon; magipon. r.
man Arrimarse. Pumisan
Juguetear, n. Magljir. lumigpit. Acompaarse
Juguetn, na. adj. Ma- Maquisama.
Una cosa
paglaro; magalao. on otra. Maglangcap
Juicio, m. Bait. Cordura. r. Magdtig; magl-
Cabitan; calinauan ng gom. r. Con otros. Lu-
bait. -i^aZ/o. Htol. Fi^ mahoc.
nal. Paghobocom. Junto, ta. p. p. Unido,
Juicioso, sa. aZj. Mabait; Nagcacapisan. Cercano.
gauang mabait. Calapit. adv. Cerca Ma-
Julio, m Icapitong buan lpit.
Juntamente. Ca-
nang taon. sama. O por mayor Pa-
Jumenta. /. Babayi nang minsan.
jumento. Juramentar, a Papanum-
Jumento, m. Asno. Hyop pain. r. Manump.
na bindi rito. Juramento, m. Panu-
Juncada. /. Isang bgay nump.
na pritada. Gamot sa Jurar, a Manump. JR^
manga cabayo. conocer un Rey. Qui-
 JU 220
lanlin ang isang Hari lag; tumasa.
camilala sa Hari Justiprecio^ m. Halaga.
Jurisdiccin. / Capang- Justo, ta. adj. Tapat; ang
yarihang macapamahal gumgau nang tapat at
humtol. Nasasacupn. ayon sa catouiran. Ang
Jurisdiccional, adj Ang naaayon sa catouiran, ang
nauucol sa jurisdiccin. sumsunod nang
sa utos
Justicia. /. Catouirang Dios Banal. i^am. To-
pagbibigay sa isa^t, isa too.
Dg cancaniya, capisanan Juvenil, adj. Ang nuuco
Dang labat nang manga sa cabataan.
cabnalan. Tribunal Juventud., /. Cabataan 6
juez. Castigo phlico, edad, na dalauang pu ai
Pagpaparusang hayag. linja bngang pat na
Justiciero, ra. m. y f. puong taon.
Ang gumgau nag- Juzgado, m. Tribunal
papagau nang tapat pinagbahatolan.
pagcajusticia. Ang nag- Juzgamundos, com. Fam.
paparusa Mapagupasal
Justipreciar, a. Magba- Juzgar, a. Humtol.

LA
La. art Ang.
Lbaro, m Estandarte
bandilang romano, ang
cifra nang ngalan ni
Cristo
Laberinto, m. Lugal na
talagang guinauang ma-
raming lansangang na-
LA
ngagcacacuroscuros, at
nang magcaligaoligao ang
na sa loob, na di mtu-
tuban ang labasan. met.
Bgay na magui at
suotsuot.
Labia. /. Fam. Anuencia.
Casaganaan at earunu-


LA 221 LA
ngang sumabi; catmisan Labrador, m y/. Magsa-
nang dil. saca. Aldeano, Tagab-
l^abial. adj. Letraog cun quid tagaprang
ipangsap ay tinitcom Labradoresco, ca. adj.
ang manga labi Ang nauucol sa magsa-
Labio, m. h^^, Grande. saca
Labian.
Partido, Bu- Labrantn, m. Magsasa-
ng. cang duc-h
Labor. /. Ang paggau Labranto, ta. adj La-
naog anoman; pana- hrado
nah; dibujo sa damit Labranza. /. Pagsasaca.
(La). Escuelahan Tierra labranta. Lu-
nang manga batang ba- pang sacahin
bayi. Labranta. Pagsa- Labrar, a. Gumau.
saca. D^ tejidos como Tierra, cultivarla. MsigseL-
2)etates. Sabat. JSn las ca. - Arar. Magararo.
caas. Sincaban ca- Lacayo, m Isang bgay
luscos na alil.

Laborable, adj. Ang scat Lacedemonio, na. adj.

magau. Taga Lacedemonia,
Laboriosidad. /. Casipa- Lacerar, a Pagpirpira-*
gan. suhin; punitin; sirain
Laborioso, sa. adj. Ma- ang anoman. ant.
spag; mauilihin at ma- Magdamot; magcait.
ibiguin sa paggau. Penar. Magcasquit; mag-
TrahajosOy penoso. Mabi- dlit.
gat na gau. Laceria. / Miseria. Cara-
Labrada. /. Lupang 11- mutan; caimutan. Hrap;
nang na. squit. Lepra. Saquj.
Labradero, ra. adj. Ang na Lzaro.
dapat magau mag- Lacio, cia. adj. Marchito,
gau. ajado. Lant
Labrado, da. adj. La- Lacnico, ca. adj. Conci-
hranto. Lupang sacahin. so, breve, compendioso.
 LA 222 LA
Maicl madaling pag- Andar por laderas. Ma-
sasaysay. mling sa bundoc, ~ r.
Lacre, m. Pansar nang Algo por mal sentado.
slat. Taguibang; quiling.
Lacrimal, adj. Ang na- Ladeo, m Pagcquiling 6
uucol sa luh. pagctaguilid
Lacrimoso, sa. a^jf. May Ladera./ Pling na da-
luh nang bundoc.
hilig
Lacrs. m. Romero, Ladero, ra. adj. Pling.
Lactacin. / Lactancia. Ladilla. / Cato
Lactancia. /. Pagpapa- Ladino, na. adj. Bibasa
8Uso; panahong sum- sa pinagaralaug uic.

BUSO. Lado. m. Dacong caan

Lactante, w. Sumsuso. cliusi. Costado Ta-
Lactorio, ria. adj. Lc guiliran; pling na pal-
teo. bot
Lcteo, tea., adj Ang na- Ladra. / Pagtahol.
uucol sa gatas, ca- Ladrar, n. Tumahol; mag-
muc-h nang gatas. cangcang; magbulhoL
Lacticinio, m. Gatas Ladrido, m. Tt^hol.
Manjar en que hay le- Ladrillado, m. Ltag na
che. PagcaiDg may ga- lari.

tas. Ladrillal, m Lugal na

Lactfero, ra. adj. anat. guingauan nang lari.
Ang dinadaluyan nang Ladrillero, m. Maglala-
gatas hangang sa du- ri.
mating sa utong n&ng Ladrillo, m. Lari.
suso. Ladrn, na. m. y/. Mag-
Lactumen, m. Dusdos ng nanacao.
manga batang sum- Ladronera. /. Taguan ng:
suso. magnanacao.
Ladear, a y r. Cumling; Ladronera. Ladroni- /.
iquling; itagulid. H- cio Pagnanacao.
da un lado. Bumling. Ladronezco, ca. adj. Ang:


LA 223 LA
nauucol sa manga mag- Mapagsamosam.
nanacao. Lgrima, j. Luh
Ladronicio, m. Latroci- Lagrimal, m. Daloyang:
nio. Nacao. luh
Lagaa. /. Muta; utitap. Lagrimar, a. Llorar, hn-
Gruesa. Dirk. muh.
Lagaoso, sa. adj Mtain Lagrimoso, sa. a^^j {Ojoy
Lagar, m. Pinagguiguii- Luhlubaan. JDign^-
can nang ubas na ina- de ser llorado. Dpat
alac. tangisan. Arlol que
Lagarta. /. Tuco ba- suelta resina j etc. C-
yuac na babayi. hoy na tumutul ang
Lagartera. /. Tagoao dagt
bhay nang tuco ba- Laguna. J. Dgat. La
yuac. gunilla. Dagatdagatan ;.
Lagartero, ra. adj. H- lau
yop na nanghuhuli nang Lagunajo, m. Lau- 0^
tuco bayuac. charco. Labac.
Lagartija. /. Himbubuli; Lagunero, ra. adj. Ang
butiqu. nauucol sa dagatdagatan
Lagartijero, ra. adj. H- sa lau.
yop na mngangain ng Lagunoso, sa. adj. Ca-
butiqui ramihan nang labac
Lagarto, m. Bayuac; malabac.
tuco; himbubuli. Isang Lama. Cieno que deja
/.
lugal nang laman nang el agua. Ptie. Nata que
barazo. cra el agua. Lmot.
Lago. m. Lau. Lamedal, m. Caputican.
Lagotear, n. fam. Hacer Lamedura, j. Paghmod.
halagos para conseguir. Lamentacin. /. Daing
algo. Maghimanhiman. taghoy. Balang isang
Lagotera. /. Jam. Pag- bahagui ng taghoy ni
samo-sam. Jeremas, na ang tauag:
Lagotero, ra. m. y f. ay Trenos.
 LA 224 LA
Lamento, m Daing Lanar, adj. Ang may ba-
hiaanaquit na casama,i, lahibo.
lub Lance. Pagtatapon.
/.
Lamer, a Dumil hu- (De). Mura. Pangyayaring
mtnod. r. Los labios bindi tinatalag.
dedos. Hiinuria ang mga Lancear, a Sumibat.
labi manga daliri. Lancera. /. Salangan ng
Lamido, da. adj. Gasgas. manga sibat
Lamoso, sa. adj. Maloaot. Lancero, w Ang gum-
Lampacear, a. Punasan gamit naug sibat man-
ang basa. gagaui
Lmpara. /. Ilauan. Lanceta./. Pangadlit; pa-
Lamparero, ra. m. y / nangr
Tagapagalaga nang lm- Lancetada. /. Lancetazo,
piara. Lancetazo, m Sgat na
Lamparn, mi Lmpara gau nang lanceta pag-
sa Simbahan sgat pagsacsac nang
Lamparista, com, Lam- lanceta.
IJarero. Lancetero, m Sucsucan
Lamparn, m. Bcat. nang manga lanceta
Lampazo, m. Basahang Lancha, j Isang bgay
pamunas. na sasacyan.
Lampio, a. adj. (Hom- Landgrave.m Prncipeng
hrej. Ualang balbas tag Alemania
marlang. Langaruto, ta. adj. Fam,
Lampin, m. Farol sa ma- Lubhang mahabA at ma-
laquing lmpara. qutid.
Lampo, m. Snag na big- Langosta. /. Blang
l na agad nauaual, Que empieza tener
catlad nang qtiidlat. alas. Loe ton. Con las
Lana. /, Velln de ovejas. tiernas Daytipay. Pe-
etc. Balahibo nang tupa. quea de otra especie. T
Que se saca de un palo paclong.
silvestre. Bloc. Languidez, za. /. Capa-


LA 225 LA
y atan; cabinaan; caiiaian Lapicero^ m. Lalagyan
ng caya cahinaan nang nang lpiz.
loob ea hrap. Lpida. / Batong linili-
Lnguido, da. adj. Payat; lucan nang manga letra
mahiD; hDi ng loob. slat
Lanfero, ra. adj. Ang Lpiz, m. Panghit
may balabibong lana Lapizar, m, Mina nang
namamahal nang lana. lpiz. a. Magdibujo
Lanificio,m. Arte nang magguhit nang lpiz.
paggau paghabi, etc. Lardar, a. Lardear.
nang lana. Lardear, a. Maglahid ng
Lanilla. / Balahibo sa taba mantic.
de pao. Largar, a. Bitiuan Ir
Lano, na. adj. Lanar. soltando de poco poco.
Lanosidad. /. Bulo nang Ibugnos nang ont-onti.
manga dahon, bunga, Desplegar. Iladlad
etc. para nang bandil
Lanoso, sa. adj^ Lanudo. lyag. r. Apartarse de
Lanudo, da. adj, Balbi tierra. Tumlac lu-
buhin maraming bulo. may sa lupa ang sa-
Lanuginoso, S2.adj. Ma- sacyan.
Fam. Ausen-
balahibo. con presteza y di-
tarse
Lanza./. Sibat. - Grande, Umalis na ua-
simulo.
Tulag. lang quib.
Lanzada. /. Sacsac nang Largo, ga. adj. Mahab.
sibat. Dadivoso. Mapagbi-
Lanzadei^a./ Sicuan. Ca- yay. Mas que ancho.
saugcapan sa paghabi. Talohb.
Lanzar, y r. Magpa-
a. Largor, m. Longitud.
alis para nang pagpapa- Haba.
alis nang demonio sa ea- Larguero, m. Choy na
tauan- nang tauo. isinasangeap sa haba ng
Lanzn. m. Isang ngay anomang gau nang an-
na sibat. louague.
16
 LA 226 LA
Largueza. /. Liberalidad. Latiguera./ Panghigpit;
Ang au sa capoua tauo. cincha.
Largura. / Longitud. Latiguero, m. Mangagau
Haba nagbibil nang manga
Lascivia. J. Pagchilig ltigo.
sa cahalayan, pagc Latin. m Uicang latin.
ibig na ualang tuto sa Latinajo, m. Fam Pagc-
anomao; lating- masam
Lstima. /. Hinyang; Latinear, n. Mangsap;
habag; au De cosa sumlat nang latin.
que se pierde se mal Latinidad. /. Uicang la-
barata Syang. tin.

Lastimar, a, Suaiaquit Latinismo, m. Caugalian

Lastimarse, a. Mababag; nang latin
maau Latir, Cumitig; tumi*
n.
Lastimero^ra. aZi Lasti- cumibot.
boc;
moso. Latitud, y. Capalaran ng
Lastimoso, sa. adj. Caha- anoman; ang boong li-
baghabag; cabapisba- napadlapad nang isang
pis. caharian provincia;
Lateranense. adj. Late- hb at louang.
rano. Lato, ta. adj. Malouat,
Laterano, na. adj. Ang Latn, m. Tangsong di-
nuucol sa S. Juan de lao.
Letran. Latonero, m Mangagau^
Latido, m. Quitig; tiboc. nang manga casangca-
De pulso. Quibot. pang tangsong dilao.
Latigazo, m Hampas ng Latra./. Culto. Pagsam-
ltigo, etc. Chasquido b; pagglang.
del ltigo. Saguioc. Latrocinio, m. Nacao;
Ltigo, m. Fanghampas quinaugaliang magna-
sa eabayo. cao.
Latiguear. 7?. Magpasa- Lurea. /. Corona; p-
guioe nang ltigo. tong na laurel.
 LA 227 LE
Laureando, m. Ang mala- Cualquiera cosa. Mag-
pt nang maggrado. hugas.
Arro^. Ma|-
Laurear, a Magptong onab.
nang laurel. Lavatorio, m. Paghuhu-
Laurel, m Choy. gas; panghugas; buga*
Lauro, m. Laurel. Caliga- san.
yahan; pagpupuri; ta- Lavazas. /. p. Pinaghu-
gumpay. hugasang tbig
Lava. /. Isang bgay na Lazada./. Buhol na ta-
tunao na iloulu nang libabs.
manga volcan sa pana- Lazarillo, m. Batang taga
hong pagputoc. pagacay nang bulag;
Lavacaras. /. Fam. Adu- mangaeay.
lador. Mapaglangisla- Lazo, m, Sil6.
ngis. Leal. adj. com Tapat na
Lavadero, m. Lugal na loob.
pinaglalabhan. Lealtad. /, Catapatang
Lavado, m Lavadura. loob camhalan.
at
Lavador, ra. m. y/ Ang Leccin. /. Pagbasa; ang
naglalab. Panglinis. ibinibigay tonina sa na-
nang armas de fue- ngagaaral; ral
go. Leccionario. m Librong
Lavadura. / Paglalab guinagmit sa coro sa
Lavamanos, m. Hnauan. pagmamaitines.
Lavanco; m Baliuis. Leccionista, m. Maestro
Lavandera. /. Tagapag- nang manga bata na
lab; mamimipi. lumilibot sa bahayba-
Lavandero. m Ang nag- hay.
lalab nang damit. Lector, ra. m. y /. Ang
Lavar, a y r Maglab; bumabasa. Catedrtico.
mamipi a Magalis ng Sa manga comunidades
mansa; etc. -r. La cara. religiosas.
Maghilmos. Manos Lectorado.m Orden nang
pies. Maghinao. lector.
 -

LE 228 LE
Lectora./. Catungculang Lechuza. / Cuago.
pagcalector. Leer. a. Bumasa.
Lectura*/ Pagbasa. Legaca. / Legacin.
Leche./ Gatas. D^ r Legacin. /. Catungculat
bol Jruta. Dagt De nang legado, ang cani-
coco. Gata. yang nasascupan, pana-
Lechera./ Sisidlan nang hn dinrating nang ca-
gatas tungculan din ito.
Lechera./ Tindahan ng Legado, m. GaloobEtn-
gatas.
bajador. Sugong nanga
Lechero, ra. m y/ Ang ngatauan.
nagbibil nang gatas
Legal, adj. Ang naaayon
Lechern, m. Sisidlang
sa catouiran; tapat na
guinagamit sa paggatas.
pamamahal.
Lechigada./ Catipunan
Legalizacin./ Pagpapa-
nang manga hyop, na
linao nang catotohanan
galing sa isang capanga-
nang isang documento
nacan, para nang mga
catibayan.
biic na anac nang isang
inahin.
Lgaa./ Lagaa. Muta;
uttap.
Lecho, m
Hihigan. Jfa-
dre de rio. Luaas nang Legar, Magiuan mag-
a.

ilog; manga bhay na padal nang caloob na

na sa pamatgan, qui- sinsaysay sa testamen-
hihign ng isang bato. to.

Suelo en carros. Sahig Legatorio. m. Ang ini-

sa manga cariton ca- iuanan nang caloob sa
rita. testamento.
Lechn, na. m. y / Biic. Legendario, m. Libro ng
Pequeo. Colig manga bhay nang mga
Lechuga. / Pananim na Santos.
litsugas. Legin. / Blang na ua-
Lechugado, da. adj. Pa- lng ulat nang manga
rang dahon ng litsugas. tauo, etc.
 LE 229 LE
Legionense. adj. Leonsy Lejana. /. La} .
Leonesa, Taga Len. Lejano, na. adj. Malayo,
Legista, m. Ang nagaral Lejos, adv. Layong mala-
nang leyes. qu; malayo; palac; di
Legtima,/. Ang mana ng palac.
balang isa nang manga Lelo, la. adj. Hangal.
anac na tnay sa pagea- Lendrera. /. Pngsyod
matay ng canilang ama. ea ul; syod.
Legitimo, ma* adj. Ang Lengua. /. Dil; uie.
naaayon sa catouiran; Lenguado, m. Isdang
anac na totoo dap.
Lego, ga. ad, Hindi cl- Lenguaje, m. Uic. Ang
rigo. Ignorante. Mang- talagang gaui na pag-
mng na di malam ng uiuic nang isa,t, isa.
slat. 771. Ang manga Lenguaraz, ad/. Angma-
paring religioso na hin- ruaong nang dalau
di naguiguing de misa. ilan mang bgay na ui-
Calidad nang dapat ma- e Deslenguado, Us-
guing fiador. lac
Legua. /. Scat jaang lay Lengeta, y. Epiglotes.
na may anim na libo Tilao; pinacadil; sima;
anim na raan anim na- Fiel del peso. Dil ng
puo at anim na vara at timbangan.
dalaung tercia, at da- Lengetada. / Fagh-
laung puo nang leguas mod.
na ito ang nanasoc sa Lenidad. /. Suavidad. Ca-
balang isa nang tinata- lambutan; calubayan sa
uag na grado. anoman.
Legumbre./. Glay ma- Lenificativo, va. adj. Le-
nga bunga na para nang nitivo.
batao, cbay, stao, yap, Lenitivo, va. adj. Nacala-
patani; etc. lambot; nacalulubay.
Leido, da. adj. Ang ma- m. Medicamento suavi-
raming napagbas. sante. Gamot na pang-
 LE 230 LE
palubay. Pangpalubay Lesivo, va. adj. Macas-
loob. sir; macasasam.
Lentitud./. Cabanayaran Lesna./. Pangdur nang
sa pangyayari pag- zapatero.
gau nang anomao. Leste, m. Amihan g-
Lento, ta. adj. Banyad. ling sa arao.
-~ rbol correoso. Mac- Letra. / Slat.
nat at malmbot. Letrado, m. Abogado
Lentor. m. Gluten. Aog Letrina. / Cumon.
alinmang bgay na p- Levadizo, za. adj. Buha
niquitin. tin; buhatbhat.
Lea. /. Choy siit na Levantamiento, m. Pag-
pangtong. bangon; panghihimagsic;
Leador, ra. m, y /. pagaals ngay nang
Mngangahoy magca- hayan.
cahoy. Levantar, a Bumangon;
Leera. / Taguan bun raagbangon, Algo.
tunan nang choy. Magtaas; bumhat.
Leero, m. Magcacahoy El rostro. Tumunghay.
Leo. m. Choy na uala dumunghal. Algo de
nang sang. Clap. la punta lo largo.
Lecin.. m. Hahmao. Tuasin. Con palanca.
Leonera. /. Haulang c- Sualin. Xa cabeza mi-
lungan ng len. Garito rando al cielo. Tuminga-
Leons, sa. adj. m. y/. l. Testimonio Mag-
Taga Len. bintang.
Lenica./. y adj\ Banina. Levantarse, n Bumangon;
Ugat sa illim nang dil. tumindig;
bumalieuas.
Leopardo, m. Hyop na Levante, m. Este. Sla-
apat ang pa. nganan.
Lepra./ Saquit sa balat. Levar, a. Magtaas nang
Lerdo, da. adj. Mabgal. sinipete.
Leridano, na. adj. Taga Leve. adj. Magaan 6
Lrida. munt ang halaga.
 LI 231 LI
Levedad. /. Cauntian at Libertado, de. adj. Pa-
cagaanan. ngabas maguic nang di
Levita, m. Sacerdote sa dapat. Taipandas.
Israel. /. Isang bgay Libertar, a. y r. Paua-
na casaca. lan ang sinoman, cunin
Levtico. m. Libro nang sa pagcaalipin, pagc-
matandang testamento lng; cahirapan pag-
icatl nang libro ni cacautang. I p a gt a n g o i,
Moiss etc.
Ley. /. Utos. Libertinaje, m. Caualan
Liar n Bumigquis. Cosa nang tuto sa gaua^t, sa
quebrada. Calauas; ba- caualan nang ga-
uic;
laneat. lang sa religin pag-
Liberal, adj. Mapagca- cabinyagan.
looh.-- Expedito para eje- Libertino, na. adj. Ua-
cutar. Madaling gumaufi. lang tuto.
Arteng nauucol sa bait Liberto, m. Ang naguing
pagiisip. alipin.
Liberalidad. / Gauang Libidinoso, sa. aij. Mali-
magaling na pagcacaloob bog.
pagbibiyayang di nag- Lbitum. adv. loi lat. Sa
aantay nang gant. paraan sa calooban
Libertad. }. Oapangya- nang isa^t, isa.
rihannang tauo na gu- Libra. /. Panimbang na
mau^ di gumau nang may labing anim na
balang ibignin. Ang la- onza. De veintids ornas.
gay nang di alipin Cate, etc., etc.
di nabibilang. Capang- Librar, a. Magbigay ng
yarihang macagau libranza. . alguno del
mae&pangusap ang lahat peligro. Agauin sam-
na hindi nalalaban sa butin sa pangnib, etc.,

manga cantusan. De- etc.

senfreno. Capalibhasaan, Libre, adj. Ang may
etc. capangyarihang gumau&
 LI 232 LI
dili nang balaog ibi- Licuacin./. Pagutunao
guio. Ang hiud alipin. nang guint,' plac, etc.
Talipandas. Ang ualang Licuar, a. y r. Magtu-
asaua; ualiing ama,t, nao; tumunao; matu-
in ualang pauginoon nao.
at punong naguutos Lid. /. Pagbabaca; pagta-
sa caniya. Nacauaual, talo paguusap.
etc., etc. Lidiar, n. Maquibaca; bu-
Librea. /. Paaanamit ng maca. Maquipagusap
manga criado cochero, maquipagtalo, etc, etc.
etc. Liendre. / Lie,
Librera. / Tindahan Lienzo, m. Lins, etc.>
oficinanang librero. etc.
Librero, m. Ang nagbi- Liga. /. Bitic; ligas; pat-
bil tumatahi at nag- d. Confederacin. Pag-
babaat ng manga libro. cacasund at pagmama-
Libreta. /. Librong mun- saquitan nang manga
ting ualang slat. Hari. Ang inihabal sa
Licencia. /. Pahintlot; plac sa guint na
tlot. Grado nang licen- nagpapabab nang ha-
ciado, etc. laga.
Licenciado, m Ang may Ligamento, m. Pagca-
gradong licenciado. Sun- capisan pagcacatali,
dalong licenciado may etc.
licencia, etc , etc. Ligamiento, m. Pagcaca-
Licenciar, a. Magbigay isang loob, etc
nang licencia. Palam, Ligereza. /. Calicsihan;
etc. cadalian; catulinan. Ca-
Licencioso, sa. adj. Pa- buayan d pagcapais
ngabas; talipandas. nang loob.
Lcito, ta. adj. Ang na- Ligero, ra. adj Magaan;
aayon Ba matouid di mapais mabuay a
Licor, m. Que destila el loob. Matulin; malics;
coco. Tuba; tinamis madal, etc., etc.
 LI 233 LI
Lignum crcis* m. Reli- Limtrofe, adj. Cahang
quias ng cruz ni Cristo. magcahang.
Lija, /. Isdang pagui; pa- Limo. m. Ptic
magui. Limn, w. Dyap. Aro-
Lijan a. Paguihin ang mtico y de corteza s-
anotnan* pera. Tbulid. jE^/ la
Lilil, m. Lelil. Hya- Laguna 6 Galuang..
uaa nang manga mo- BuDgcalot. En Manila.
ros cun silay nagpipist Limn suangue.
naquiquibaca. Limonar, m. Dayapan
Lima.y. Quiquil; etc., etc cadayapan.
Limadura. /. Pmagqui- Limosna. /. Limos.
quilan; pagquiququil Limosnero, ra. adj. Ang
Liman a. CumquiL P^- nagbibigay; nagtitipon
lir. Paginamin. Los namamahagui nang
dientes. Alalin hasain limos; manghhmos; ma-
ang manga ngipin paglimos.
Limeo, a. adj. Taga Limoso, sa. adj. Puno
Lima. ng ptic.
Limeta. / Botella Pu Limpia./. Paghiinis
rungo prung. Limpiadera. / Cepillo
Limitacin./. Ang pag- PangHn3.
lalagay nang hang Limpiadientes, m. Pang-
hangahan, etc., etc hining; sipan.
Limitado, da. ad/. Ang Limpiadura. Limpia, /
maicling sip. pl. PinagUHnisan
Limitneo, nea.aZ; Ang Limpian a. y r. Maglinis;:
nauucol maipit caya etc., etc. La olla con
sa hangahan. trapo y agua. Cuscu-
Limitan a. Maglagay ng sin, Alguna cosa con
hang hangahan r. mano y trapo ^ etc. Puna-
Magptol; magsinsin. san; pahiran. Alguna^
Lmite, m Hang han|- caa bejuco. Caya-
gahan. san; magcayas.


LI 234 LI
La boca del nio con el manga bquid; talundon;
dedo. Salisolin. JBc pilpil.
pregando. Humlod; hu- Lindero,ra.i2^i Cabanga
mudhod. Lagaas, Lindeza. J, Cabutiban.
Magbimut.
Caminos, Lindo, da. adj. Mabuti
etc Maghauan. El m, Fam. Lalaquing pa-
trasero delnio con rang babayi.
agua. Basan, mag Lindura. /. Lindeza.
basa- r. El trasero des- Lnea. /. Cababaang ua-
pues de provedo. Mag- lang cahiangan. Gbit;
iuang; magpangdai- taludtod. Ang pagcaca-
uang. Instrumento con sunodsuDod nang pag-
,
que se limpia, Pang- aanae; magmul sa
iuang; pangdailos caapoapoban hangan
paog-ilos; pangdaiuang. canunnunoan; mag-
Limpieza. / Caliniban. mul sa canunonuDoan.
Paglilib sa mahal na Hangaban Bunton ng
Virgen Castidad. Ca- lupang pabal na pinag-
linisang laban sa cali- cacanlungn sa pagba-
bugan; calinisan nang baca. Ang pagclagay
loob. Ang di pagbaba- nang manga sundalo
ngad magcamit nang sa pagbabaca, na parang
anomang bgay na iguinubit, etc., etc.
bind dpat De San Lineal, adj. Ang nauucol
gre nang
Calinisan sa lnea.
dugo na ual bagang Linear, a Maggbit.
balong dugo nang di Linfa. /. Ang catas na
tnay na binyagan. parang tbig na nasa
Limpio, pia. adj. Malinie; iba,t, ibang lugal nang
ualang balong ibang catauan nang tauo. T-
bgay. big.
Linaje, m, Camaganacan; Linftico, ca. adj. Ma-
labi. raming linfas ang
Linde, m. Hangaban nang nauucol sa caniy.
 LI 235 LI
Lingual, adj. Ang na- Lisiar, a. Masactan ang
uucol sa dil. alinman sa catauan na*
Linio, m. Lio, tin.
Linterna, f. Isang bgay Liso, sa. adj. Malinis.
na farol na may bitbi- Lisonja. /. Adulacin.
tan. Haulang bacal na Tuya; langislangis;
Bisidlan nang noanga ulo hib.
Dg manga pinarurusahan Lisonjear, a Humib;
nang Justicia, etc etc. , manuy; maglangisla-
Lio. m. Taludtud nang ngis.
manga choy pana- Lisonjero, ra. adj. Mapa-
nim. ny.
Lio. m Bunton nang da- Lista. /. Capisanan nang
mit ibang bgay na manga ngalan, etc. Tan*
nabibigquis. daao; listaban. Ghit
Liquefaccin. /. Pagtu- nang damit, etc. Damit
tunao pagcatunao. C papel na mahab at
Liquefactible. adj. Ang maqutid.
eucat matunao. Listado, da. adj. Tla^ etc.
Liquen, m. Pananim. Ga- May ghit.
mot na mabuti sa dib- Listeado, da. adj. Listado.
dib. Listo, ta. adj. Magap;
Liquidar, y r. Tumu
a. maspag.
nao; matunao. Magpali- Listn, m. Sintas. Tablang
unag, etc., etc. maqutid at mahab.
Lquido, da. adj Fluido, Listonera. j. Carami-
Tunao. /Swma. Ang na- hang sintas.
guiguing calamangan cun Listonero, ra. m. y /.
pagsurutin ang cargo at Manghahabi nang sin-
data. tas.
Lira. y. Instrumento sa Lisura./. Calinisan nang
una na tinutugtog, etc. ibabao nang anoman.
Lirondo, da. adj. Mali- Calinisan at pagcatapat
nis; ualang hal. na loob.
 LI 2^6 LO
Lite. /. For. Usap. L,iza.f. Aligasin; aguas.
Litigante, m. Aog na- Grande, Gagpang. ~ Ert
quipagusap. agua dulce. Bnac ^Z.
Litigar, a, Maquipagusap; Medianas, Tandipily c-
maqutal. pac; tallong, Muy pe-
Litigio, m. Usap. mc. quea. Cutocuto,
Pagtatalo. Lo. art. n. Ang.
Litis, j.Usap. Loa. /. Puri.
Litiscontestacin.y. Es- Loable, adj. Capuripur
critong sagot sa escrito dpat purihiu, etc
nang demanda. Loar. a. Magpuri:
Litisexpenzas. /. pZ. Gu- Lobanillo, m Bucling.
gol sa sap. Agudo que tiene la ga-
Litispendencia. /, Pag- encima de la cola.
llina
ctiguil nang sap na Palalanahan.
hind pa hinahatulan. Lobo, ba. m. y /. Hyop
Litografa. / Arte nang na pat ang pa, etc.
pagdidibuho sa bato na Lbrego, ga. adj. Madi-
gagauing lmina. lim; malumbay at ma-
Litografiar, a. Magdibujo lungcot.
sa bato. Lobreguez. /".Cadilimang
Litgrafo, m Ang nag- lubhang malungcot.
ooficio nang litografa. Loco, ca. adj. m y /
Liviandad. /. Gaan; ca- Olol; baliu; etc. etc
gaanan nang anoman. Locuaz, adj Masab.
Di pagcapais cabua- Locura. /. Caololan.
yan nang loob. Lodazal, zar. m. Calusa-
Liviano, na. adj, Magaan. can; caluaran; caputi*
Di mapais mabuay can.
na loob. Ang nhihilig Lodo* m. Ptic; lsac;
ang loob sa cahalayan, luad; pusali.
etc. Lodoso, May p-
sa. adj.
Lvido, da. adj. Clay mu- tic;maptic.
rado. Lograr, a. Samantala.


LO 237 LO
Irona, y. Burol. Largusimo Lubhang
Lombriz. /. BuMi. Que mahab
se crian en las tripas. Lonja. /. Balang bgay
Tina. na mahab; malpad
Lomo. m. Licod nang li- at di lubhang malaqu.
bro, itac gloc. Qu- Lugal na hayag na pi-
lugod nang bboy. nagcacatipunan nang
Del pescado. Palicpic. manga mercader. Tin-
De daga, Boo.-^ Que dahan nang cacao, as-
Jiacen los rboles. Ba- cal, etc., etc., etc.
il. Loor, m Puri capuri-
Lona. /. Balindang. han.
Longanimidad./. atiua- Lord. m. Titulo nang ca-
sayan nang loob sa ma- mhalan sa Inglaterra.
nga sacun. Lorens, sa. adj Taga
Longnimo, ma. adj. Ma- Lorena.
tning na loob. Lorenzana. /. Linsong
Longaniza./. Capirasong magaspang na habi sa
bitaca, na may silid na GaHcia.
tinadtad na laman nang Loro. m. Papagayo.
bboy na inadobo. Blanco. Qailquil.
.Longevidad./. Mahabang Losa. / Batng ptag at
bhay. manipis.
Longevo, va. adj. Lub- Losado, m Enlosad0, Ang
hang matand. may ltag na losa.
Longincuo, cua. ad!; Ma- Losar, a. Enlosar. Mag-
layo; ntitiualag. ltag nang losa.
Longitud./. Haba nang Lote. m. Balang isa nang
anoman, etc etc. , pagcacabahagui nang
Longitudinal, adj, Ang isang buo na ipanga-
nauucol ea haba. ngayao sa marami.
Longuera./. Lupang ma- Lotera. /. Isang bagay
hab at maqutid. na rifa, lar sa cartong
Xongusimo, ma.adj.sup. may nmero.
 , .

LU 238 LU
Lotero, m. Administra- Lucro, m. Paquinbang.
dor namamahal nang Lucroso, sa.ac; Lubhang
letera. mapaquinbang.
Loza. /
Manga yaring Luctuoso, sa. adj. Ma-
pingan, naangcoc at iba lumbay na scat ic-
pang ganganit, etc. tangis.
Lozana. /. Ang casa- Lucha. /. Pagbubun.
riuaan, at calaguan ng met Pagtatalo; pagba-
manga pauanim. Sa ma- baca.
nga tauo at manga h Luchar, a Magtalo 6
yop ay ang caganda- magbun; magbabag 6
han at licsi na galing magbaca.
sa mabuting caniyang Ludibrio, m. Libac; uyam.
pangangatauan at la- Ludir, a. Magcinguil.
cas Luego, adv. Saca Al
Lozano, na. adj, Lubhang Punto, Alipal; tambing;
malago.
Alegre. Masa- capagdaca ; capagcouan
y; mariquit; magand Que, Pagc; caya
ang quilos at any. nga,t
Lucerna. /. Alitaptap. Lugar, m. Lugal. Del
Lucero, m. Tala D^ la centinela. Bantay. Te-
noche Ilao daga, etc niente. Cahalili. Fre-
etc. cuentado. Carungsulan.
Lucirnago, ga. m y /. Donde suele estar de
Lucerna asiento. Luplop. Don
Lucio, ca. adj Maqui- de se estrellan las olas,
lap; marilag. Tampulan. Para guar-
Lucir, w. Cumilap; cumin- dar el cuchillo b machete..
tab. r. Lumal sa iba Tacyaran; tacdangan.
nang dnong, capang- jpZ. De la iglesia casa
yarihan, yaman, inam Fooc Bajo Libs; ca-
nang pananamit, etc. baban; etc , etc., etc.
Lucrativo, va. adj, May Lugareo, a. adj. Tuht>
paquinbang. sa munting pooc; ang
 LU 239 LU
nauucol dito. Caugaliah Luna. /. Buan
sa manga pooc m. y Lunacin. /. Slang nang
/. Ang nananahan sa buan mul sa pagpapa-
alinmang pooc mun- tay hangang sa ssunod
ting bayan. na pagpapatay.
Lgubre, Malungcot;
adj^ Lunar, w. Nunal mansa
malumbay, calumbay- sa catauan sa capuri-
lumbay, han.
Lujo. w. Lagpos na ca- Lunario, m. Calendario.
tamasahan. Luntico, ca. adj. Ma-
Lujoso, sa. adj. Malagpos nacanac,i, naoolol.
na pagtatames. Lunes, m Icalauang arao
Lujuria, f. Calibugan, etc. nang sang lingo.
Lujurioso, sa. adj. Ma- Lupanar, m. Bhay nang
lbog.
manga babaying nagpa-
Lumbre./. Apoy; ilao; di-
paup.
lag; etc etc, etc.
,
Lupanario, ria. adj. Ang
Lumbrera. /. Ang naca-
nauucol sa lupanar..^
liliunag para nang
na
Lustre, m Quinang; di-

arao hxxsm. met Ang
lag; quilap.
tauong madilag na sa
Lustro, m. Balang limang
caniyang gauang maga-
taon balang pat.
ling at ral, ay nacatu-
Lustroso, sa. adj. Ma-
turo at nacaliliuanag sa
quinang.
bait nang iba.
Luminar, m. Astrong na- Luteranismo. m. Secta ni
caliliuanag.
Luterd. Cati punan nang
Luminaria./. Ilao sa mga sumusonod sa aral niya.
durugauan, etc. Tanda Luterano, na. adj. Ang
ng pagsasay. Ilao na nauucol cay Lutero at

lagui sa manga Simba- ang napasuscob sa ca-^

han. niyang secta.

Luminoso, sa. adi. Naca- Luto. m. Lucs.
liliuanag. Luz. /. Liunag; ilao.


240

LLA LLA

Llaga. /. Sgat. i)6 ni- Llamativo, va. adj. Pag-

os en la boca. Las6. caing nacauhao.
O mal del alma. Saquit Llanada./ Lupang ptag
nang cloloua. at malpad.
Llagar, a. Samgat. Llaneza. / Ang capal-
Llagoso, sa. adj. Sgatin. gayan nang loob na
Llama./. Alab; ingas. parang bata
Con grande ruido, Da- Llano, na. adj. Pantay;
gubdob. m^. Pagalab ptag. met. Ang pala-
nang loob, etc. gay na loob na parang
Llamada./. Tuag. Isaug bata, etc , etc.
bagay na tugtog nang Llanta./ Patos na bacal
tambol trompeta nang nang gulong nang cari-
manga sndalo. toa carromata.
Llamador, m. Tagatuag. Llantn, m. Ang tinata-
Llamamiento, m. Tugtog uag nating hojas de
nang Dios sa ating pus6. lantin.
Pagtuag. Llanto, m. Panangis; pag-
Llamar, a. Tumuag; cu- lhog. Entre dientes,
matog. (7ow sea^, Cu- l^guyngoy. Grande. Ha-
mauay. .1 las gallinas. golhol.
Coroc. A los hombres. Llanura. / ant. Llanera.
Hoy. Al padre la Capatagan,
madre con este nombre. Llave. /
Yaui; sulot; su-
Ama; in. Convidando. b; etc., etc , etc.
Ycag. Llavero, ra. adj. m. y/
Llamarada./. Liab.-Crmw- Ang nagiingat nang
de. Lagablab. susi. m. Ang quinatu-


LLE 241 LLO

tuhugaa nang manga en un palo Tuang.
sub Al convidado. Halid.
Llegada. /. Pagdating; En confiama Padal
pagspit. Algo al hombro. Pasan.
Llegar, n. Datnatiag; su- Algo colgado de la
mpit; dumulog Junto boca como el perro la
sentarse dor-
otro carne. Tangay,~^Z^o le-
mir. Sumping. jos Tambad. - Algo con
Llena. /. Ang paglaqu palanca. Acsiu.JEl vien-
naug tbig. to la embarcacin. Tapa-
Llenar, a, Puoiud. - r. pol, etc, etc.
De agua la tierra. Li- Llorar, n Tumangis;
ps. -La barriga de co- umiyac; lumuh. Muy
mida. Sandat. Z/ hoca quedo, Tumangis nang
de comida. Samual, etc., ualang imic JSJ/ recien
etc nacido. Oh. M nio.
Llenero, ra. adj. For. O o gal A los muertos.
Ganap na gnap. Mauambitan; etc
Lleno, na. adj. Puno; li- Lloro, m Pagiyac pag-
pos; etc , etc. tangis.
Lleva. /, Llevada. Llorn^ na. adj. yaquin;
Llevada. / Pagdaral; matangisin.
pagtataglay. Lloroso, sa. adj. Muc-
Llevadero, ra. adj Ma- hang galing sa pagiyac.
daralit; matitiis; maba- Macaiiyac.
bat. Llovediza, adj. Tbig na
Llevador, ra. m. y/. Ang nangagaling sa alapaap.
nagdaral. Llover, n. Umulan; etc.,
Llevar, a. Magdal; mag- etc., etc.
taglay. JE'Z ro lo que Llovido, m. Ang sumasa-
est en la orilla. Agns. cay naug lihim sa sasac-
Algo colgado de la yan na ang tungo,i, sa
inano Bitbit Tras s. ludias
Dmag. - Algo entre dos Llovizna./. Ambn.- Que
16
 LLU 242 LLU
se entra por la casa. Mama y prolija. Ti-
Angu. ca tic. O
muchedumbre.
Lloviznar, n, Umambon. CaramihaD.
Lluvia. /. VXnJDe go- Lluvioso, sa. adj. Ma-
tas gordas. Ulang bnac. ulan

M4 MA
Macerar, a, Palambutin Machacar, a Dumrog;
sa pucpoc sa ibang bumugbog, etc.
paraan. met. Pasaquitan Machacn, na. adj. Ma-
ang catauan nang manga diuar; malit; ma-
penitencia, etc. urir.
Maceta. /. Ang pinagta- Machado, m. Palacol na
tamnan Sang iminama- pamtol nang clap.

cetas, etc , etc. Machetazo, m Hampas

Macilento, ta. adj. Payat; tag nang macbete.
putlain malungcot.
at Machete, m Machete
Macicez. /. Catigasan at hapac
casinsinan, cabooan na Machina. /. Mquinang
ualang guang. guingamit sa pagtatayd
Macizar, a. Sicsiquin ang pagaalis nang albor
guang na tumigas at nang sasacyan.
maguing bu. Macho, m Hyi^p na la-
Macizo, za. adj Masinsin laqui, etc , etc., etc.
at matigas. De caa. Machorra. /. Fam. Ba-
Psig. baying hind nagaanac.
Mcula. /. Mansa. Machote machota. (A)
MacHacadera. / Pamit- adv Parang pal6
mod.
pit pangdrog. nang maso.
Machacador, ra. m. y/ Machucadura. /. Pag-
Mangdudrog. drog.


MA 243 MA
Machucar, a. Bugbuguin; Madrasta. /. Ali sa pa-
papagpasain. quinabang asauang cauli
Madama. /. Ito,i, ucang nang ama.
francs na caparis nag Madraza. /. Fam. Inang
tauag' na seora. mapagbigay loob at
Madeja. / Lbay, Lala- malambing sa manga
quing tamad at pabay. anac.
etc. Madre./ Babayingnanga-
Madera. /. Clap; choy nac; in. Titulong ibini-
Colorada Tindalo; ba- bigay sa manga reli-

layong; asan. ^^^e se giosa Donde se concibe

cruza al caer, Balhag. y alimenta el feto. B-
Amarilla, Bangcal. ^^e hay bat.D^ leche. Si-
hoya. Batang- Que car- eiua, etc.

gan las vigas de la casa. Madrecica, lia, ta. /.

Bongcalo. De Brasil. Pngitlugan pgad ng
Sapang. manga ibn.
Maderada. /. Ang capi- F/Iadriguera. /. Ang can-
sanan nang maraming lungan manga co-
naiig
clap. nejo at iba pang manga
Maderaje, m Ang capiea- hyop. Ang lugal na
nan nang manga choy tag na pinagcacanlu-
nacailangan sa mga Siin- ngan nangmanga may
bahan, bhay na bato, masasamang pamum-
etc. hay.
Maderamen, m. Made- Madrileo, a. adj.. Ang
raje. tubo sa Madrid ang
Maderera. / Ang lugal manga bgay na cauga-
na pinagtitindahan nang lian doon.
manga ciap. Madrina./. B ibaying may
Maderero, m. Magcaca- h4uac sa batang binibin-
lap. yagan; iniio; etc
Madero, m Clap na ma- Madrona. /. Fa^ji, Ma-
habang linapis. draza.
 MA ^244 MA
Madrugada. /. Madaling Maestro, m. Nagtutur;
arao, etc. etc , etc , etc.
Madrugador, ra. m. y/. Magia./. Dnong na nag-
Ang gumiguising nang tutur nang paggau
madaling arao. nang catacatac. Sala-
Madrugar, n. Gamieing mangc, etc.
sa madaling arao.~m^. Mgico, ca. m y /. Magia
Umgap s*^ anoman. Ang nagsasalamangc
Maduracin. / Ang pag- at nagooficio nang ga-
cahinog. nito.
Maduradero. m. Ang p- Magisterial, adj, Ang na-
hinugan nang manga bu- uucol sa magisterio.
nga nang choy. Magisterio, m Ang pag-
Madurar, a. Magpahinog, tutur at pamamahal
etc , etc. na guinagau nang
Madurativo, va. adj. Na- maestro ea manga ina-
cahhinog. aralan, etc
Madurez. /. Cahinogan Magistrador. m. Punong
pageahinog. Cabitan juez na natutungcul sa
sa pamumhay. manga pagaari. Ang
Maduro, ra. adj. Hinog. catungculan nang Juez
-met Mabait; mar- para nang Alcalde, Cor-
nong. regidor, Oidor, Conse-
Maestra. / Babaying nag- jero, etc.
tutui; asaua nang maes- Magistral, ad, Ang na-
tro, etc. uucol sa maestro. /. Isa
Maestresala, m. Pngalo sa pat na catungculan
nang manga alilang nang cannigo, na ang
nagsisilbi sa mesa nang tauag ay canonga, ang
panginoon. tungcol ay mangaral
Maestra. / Pagcabiha- magsermon, etc
sang guman at mag- Magistratura./ Catung-
tur nang anoman, etc., culan at carampat&n ng
etc. magistrado. Panahon
 MA 245 MA
nang pangaagatuQgcu- Magno, na. adj. Malaqu;
laa. daquil.
Magnanimidad./. Calac- Magnolia. / Pananim
han at cataasan nang ca- sa manga halamanan na
loloua caniyang
at ipi- ang bulaclac ay ma-
nangyayari. gand.
Magnnimo, ma.a^yAng Magro," gra. adj. Payat
may calachan at cataa ualang taba.
san nang sip. Maguer y maguera, conj.
Magnate, m Guinoong ant. Bagamn; cahi-
lubhang marilag at pa man.
ngulo sa alinmang ciu Magullar, a Gahasang
dad, provincia reino. paghigpit paginis sa
Magntico, ca. adj. Na catauan hangang mag-
uacol sa batobalani. pasa na ualang sgat.
Magnetismo, m. Ang sa- Mahometano, na. adj.
riiing virtud na taglay Ang campen ni Mahoma
nang batobalani, etc. at ang nauucol sa caniya.
Magnficat, m Auit na Mahometismo, m. Ang
dinrasal nang mahal na secta ni Mahoma.
Virgen sa pagpupuri sa Mahometizar, n, Malang-
Panginoong Dios cap sa secta ni Mahoma.
Magnificencia. /Ang hi- Mahon. m. Isang bgay
lignang loob 8a manga na dinramit.
daquilang bgay at sa Mahona. / Isang b-
manga malaquing pag- gay na sasacyang tur-
cacagugol, etc. ca,
Magnifico, ca. adj. Ma- Mahons, sa. adj. Ang
halaga. tubo sa bayan nang Ma-
Magnitud. / Ang laqui hon at manga caugalian
nang alinmang catauan. dooh.
mef. Ang calac-han at Maido. m. Ngiao.
cataasan nang anomang Mainel, m. Brandilla ng
bgay. hagdanan.
 MA 24() MA
Maitines* m pl Dasal Saquit na Lzaro; p-
nang manga caaaigo. cat; etc.

Maiz. m, Mais. Mala. /. Spot na catad

Maizal, m Maisan. na pinagdadalhan nang
Majada. / Silungan nang manga slat sa correo.
manga hyop cung gab Spot na balat na pinag-
at panuluyanan nang ma- sisidlan nang damit, etc.

nga pastol. nang manga viajero

Majadera./. Uic gaua Masam Mujer, Masa-
nang mangmang at ua- mang babayi
lang bait Malabar, adj. Tag Ma-
Majadero, ra. adj. met labar.
Ang mangmang at ma- Malacostumbrado^ da.
tigas ang ulo, etc. adj. Masamang pinagca-
Majar, a Duruguin; ba- ugalian pinamihasnan.
saguin; dicdiqin; pitpi- Malagueo, a. a/i Tag
tin. Mlaga
Majestade /
Calac-han at Malavenido, da. a^^. Ang
carngalang hayag nang di naquiquiayon.
Dios, nang manga Empe- Malaventura. /. Saui
rador at manga Hari* masaniang plad.
Majo, ja. adj. Pagmama- Malaventurado, da. adj,
riquit nang tauong ugali, Ang cahabaghabag ang
na hindimahal ang apal. culang plad
Mal. m. Ssiqnit, Acon- Malaventuranza. / Ca-
dicionado. Saligotgot; ga- culangang plad.
has; muningit. Tran- Malayo, ya. adj, Ang
quilado, Alonalon. tag Malasia, ang uic
Asado Salaba aban. roon.
De coraznSanan. Malbaratar, a, Magbil
De orina. Balisaosao. nang mura; magacsay
De ojos. Saquit nang nang ari.
mata; snip Encajado, Malcasar, a. y r. Mag-
Nacaauang. De Lascar o asaua sa ualang sangcap

MA 247 MA
na cailangan sa icapapa- pinarusahan nang Dios
any nang matrimonio. sa infierno: Ang hindi
Malcaso* m Catacsilan; tumutupad sa caniyang
calilohan; casucaban. catungculan; at ang may
Malcomido, da. adj. Ang masamaug nasa at ca-
hiadi busog asalan. Lengua Masa-
Malcontento, ta. adj. Ang mang dil.
may masamang caisi- Malecn, m. Murallon
pan. Mapangul sa ha- ibang hgay na tampac
yan. na pauang sa tbig.
Malcorte. m. Pagsouay Maledicencia./ Pagmura
paglabag sa manga Maleficencia. /. Paguu-
cautusang naucol sa pag- galing gumau nang ma-
cuha pagptol nang sam
manga choy sa bundoc. Maleficiar, a. Masam
Malcriado, da. adj. Ang sa capona sa ibang
hindi inaaralan ang hgay.
ayao tuinangap nang Malfico, ca. adj. Ang
ral nacassam nacasisir
Maldad. /. Casaman. sa iba.
Maldecir, a. Magmur; Malestar, w. Masamang
magtungayao; mamul; su- calagayang di scat ma-
mump; dumust saysay.
Maldiciente, adj, Ang Maletero, m Ang guma-
nagmumur; ang nanu- gau at nagbibil nang
nuogayao; aqg pumupuli; manga maleta.
ang mapanump. Malevolencia/. Ang ca-
Maldicin. /. Dust; tu- samaang loob sa capona
ngayao; pula; sumpa; tauo
pagmura. Malvolo^ la. adj. Ang
Maldispuesto, ta. adj. hilig sa paggau nang
Ang may damdam may masam sa iba.
saquit. Maleza. /. Casiusinan ng
Maldito, ta. p p. Ang manga damong masa-
 MA 248 MA
sama; casinsinau naog Malmandado, da. adj,
sarisaring choy Da ma- Ang hind maalam bu-
liliit. munod.
.Malgastar, a Magsir Malmeter, a, Sumii ng
naog ari. ari; umaquit sa iba sa
Malhablado^ da. adj. Ang paggau nang masam.
di nahihiyang mangsap Sumir ea capou.
nang di dpat Malmirado, da. adj. Ua-
Malhecho, m. Gauang ma- lang glang; ualang pag-
sam mah^ay. tingin.
Malhechor^ ra. m. y / Malo, la. adj. Masamfi;
Ang gumagau nang saui may saquit
sa catouiran. Malograr, a Mapahmac
Malherir a. Sumgat ug na houag samantalahin
malaqu. ang pagcacataon, ang pa-
Malicia. /. Ang pagc- nahoa at iba pa, etc
hilig nang loob sa ma'- Malparado, da. adj. Ma-
sama samang calagayan nang
Maliciar, a. Paglilihim lacas nang eatauau at
nang masamang banta; pagcabhay, nang ma-
hinal; rnaghinal. nga bgay.
Malicioso, sa. adj. Ma Malparida. / Babaying
pagbintang; mapaghinal; nacuuan
ang may hinal may Malparir, a, Macunan.
day: Malparto, m, Pagcacuha
Malignidad. /. Sadyang nang cabuutisan.
masam. Malquistar, a. Sumir sa
Maligno, na. adj, Ang capou
mahilig magacal gu- Malquisto, ta. adj. Ang
man nang masam Ang nasiraan sa iba
nacasisir Malrotar, a. Sumir ng
Malintencionado, da. ari.
adj, Ang may masamang Malsano, na. adj.Naca-
nasa, hangad bant. sisir sa catauan, masa-
 MA. 249 MA
saeta hind pa guma- Malvasa,/. Ubas na ead-
galQg. yang matamis at ma-
.

Malsn, w Ang nagsa- bang, lac na gling

sabi naDg sama naog sa ubas na ito.
iba Malversacin./. Angpag-
Malsonante, adj. Masa- uucol nang manga ba-
maug diguin. gay na may sadyang
Malsufrido, da. adj. Hin- quinatutungculan.
d maalam magtiis mag- Malversar, a. Ihilig sa
bat. iba ang pagaaring may
Maltes, sa. adj, Taga sadyang quinatutungcu-
Malta ang caugalian lan
dooa. Malla. /. Cutamaya; ba
Maltraer, a. Hamaquin; luti
alipustain; murahin. Mallero. m. Mngagauk
Maltratar, a Houag pa-j ng cutamaya bluti.
langanan; gamtin nang Mallorqun, na. aj Taga
masamang paggmt. Mallorca ang cauga-
MaUrato. w: Ang ma lian doon.
saiMng pagcacalingi sa Mama. /, Suso.
b paggmit nang Mam. / In.
anoman. Mamada. /. Fam. Ang
Maltrecho, cha. adj. Ali- panahng pagsuso nang
pust; iring. bata.
Maluco, ca. adj m j / Mamadera. /. Isang cris-
Maeasactin; mahio tal na may tangcay na
Malva. /, Colotcolotan; iquinucuba nang gatas
malvas. sa suso nang manga
Mal vado, dac aj. Sadyang babayi.
masara lubhang ma- Mamador, ra. m yj. Ang
sam sumusubO ang humi-
Malvar, a Sumir sa b hititsa mamadera, cun
m. Lugal na maraming nagbabauas nang gatas
malvas. ang manga baba j i.
 MA 250 MA
Mamar, a Sumuso. Mansilla. /. Mansa.
Mamoso, sa. adj, Ang Mancipar, a Sumpil;
bata hyop na mala- umalipin.
cas sumuso Manco, ca. adj. Quimao;
Mamotreto, w Ang libro putol; etc.
cuaderoong pinagta- MdLncomvLn. Cde) mot adv.
tandaan nang manga Pinagcaeaisahan; pinag-
bagay na di ibig mali- pipisanan,
mutan. ' Mancha. /. Mansa.
Mampara./. Cancel pa- Manchado, da. adj, May
ngariloDg. mansa.
Mamullar, a Magutot sa Manchego, ga. adj. Taga
pagcain Mangsap ng Mancha ang canga-
" hind malinao na di ma- lian doon.
uatasan. Manda. /. Caloob bigay,
Manada./ Cauangmunti Caloob na nabibilin sa
nang manga tupa cam- testamento.
bing. Ang bunton nang Mandadera./ Babaying
dam, trigo, etc na ma- utusn ng mga monja.
rrampot nang camay. Mandadero, ra. m, y/.
Fam Catipunan ng Utusn.
manga tauo pulutong. Mandado, m Utos; pa-
Manadero, ra. adj Pas- bilin, etc , etc.
tol nang isang cauang Mandador, ra. m. y/ ant.
hyop Ang naguutos. Ang
Manantial, adj. Tbig na may dalang utos em-
bumubucal.
m. Pinag- bajada.
mumulan nang tbig. Mandamiento, m Utosng
Manar, w. a. Bumucal; isang pun6. Balang isa
mangling, etc. nang manga utos nang
Mariceba. /. Cluny. Dios at nang Sta. Igle
Mancebo, m. Baguntaong sia.^Z, Fa7n. Ang li-

bata pa. Upaban nang mang daliri nang ca-

arao; buan. may cun guinagamit sa
 MA 251 MA
pagcain sa, pagpapa- Manea. /. Lbd na pa-
rusa sa iba. nall nang manga camay
Mandan a Magutos; ma- nang byop.
mbala, etc., etc. Manear, a. Talian ang
Mandarn, m. Ang ama- manga camay nang ca-
mabal nang ciudad sa bayo nang tinatauag na
alinmang reino. manea.
Mandatario, m. Pinag- Manera, j Paraan nang
uutusan; pinagbibilinan. paggau nang anomarig
Mandato, m. Utos; bilin. bgay, etc., etc.

Ang pagbubugas nang Manfla. / Fam. Cluny.

Pari sa nang ma-
pa Manga. /. Mangas, etc
nga Apstoles aun Jue etc , etc
Yes Santo. Ang panga- Manglar, m. Latian lati.

ngaral nang Pari sa pul- Mango, m. Puluban.

pito sa arao na ito. Mangonada. /. Ang ham-
Mandbula. Sbang
/ pas n'ang barazo at man-
Superior. Sbang sa gas
itaas. - Inferior, Sbang Mangosta, m Hyop na
na ibab pat ang pa
Mando, m. Capangyari- Mangote, m. Fam Man-
ban nang puno sa ma- gas na malouang at ma-
nga pinagpupunuan. bab.-pZ. Fam Mangas
Mandoble, m Tag na itim na pangibabao
bampas na malacas nang na gamit sa paggau.
dalauang camay, etc. Manguera. /. Balindang
Mandn^ na. adj, Ang na may alquitrn, na pang-
naguutos nang labis sa limas nang tbig sa sa-
catampatan. sacyan
Mandria, m. Ang tauong Mangueta, Pantog na
maicl ang sip at ualang panglabativa, etc -

balag Maniatar, a Talian ang

Manducar, a Fam. Cu- mauga camay nang si-
main. noman.
 MA 252 MA
Manicorto, ta. adj. May cha Capan. Izquierda^
cara mu tan. Calina, De piln mor-
Manifactura, adj Manu tero. Halo; pangdicdic;
factura, Cayarian hit pangliguis.
sura. Manojo, m. Tangcas
ManilFestacin./ Pagpa- De bejuco Scong nang
paquilla yantoc. De arroz. Quim-
Manifestar, a Magpa- pal; capal.
quilala; magpahyag. Manopla. /. Baluti nang^
Manifiesto, ta. jp. jp. Ha- camay. Latiko nang co-
yag. adj. Tanyag. m chero.
Ang slat na pinag- Manosear, a. Himil; la-
cacaquilalanan nang ca- mas; camal; tamp
linauan nang anoman. Manoseo, m
Paghimil;
Ang paglalagay nang paglamas; pagcamal
Santsimo Sacrameato sa Manotada. /. Sampal 6
tanyag at nang eambahin tampai.
nang lahat. Manotear, a. Tumampal
Manilla. / Galaug. sumampal.
Maniobra. /. Gau nang Manoteo, m. Pagtampal
camay. pagpampal.
Manpulo, m. Ang na^a- Manotn, m. Manotada.
sabit sa caliuang camay Manquear, a. Magman-
nang Paii at na sa iba- comancohan.
bao nang alba. Manquedad. /. Caman-
Manivaco, ca. ad[^ Fam, cohan.
Ualang dalang anoman Manquera./. Manquedad.
sa camay na' alay baga Mansedumbre. /. Calu-
panagano. bayan nang loob.
Manjar, m, Anomang ma- Mansejn, na. adj Hyop
cacain. na lubhang maam
Manjorrada./ Sarisaring Mansin. Hinatnanan
/.
pagcain at sagan hantungan. Silid na
Mano. y. Camay.-- Bere- sucat matahanan.
 MA 253 MA
Manso, sa. adj. MaemoDg Manteo, m. Ang capang
loob; malubay na loob. itim na mahabang may
Manta. /. Cmot. cuello na ipinaiibabao
Manteca. /. Taba man- nang manga Paii sa
tic. eanilang abito sotana.
Mantuoso, sa. adj Mara- Mantequera./. Ang pi-
ming tala mantic. naggagauan pinagsisid-
Mantel, m Mantel naug lan nang mantequilla.
altar mesa. Mantequero, ra. m. y /.
Mantelera. /, Ang capi- Magmamanequilla.
sanan nang mantel at Mantequilla./. Taba nang
eeryilleta. gatas nang baca-
Mantellina. / Inauac Mantera. /. Babaying
lambong. mangagaua nang manto
Mantenedor, ra. m. y/ ng mga capou babayi.
ant Ang nagbbigay Mantero, ra. m y/ Ang
nang cailangan. Taga gumagau nagbibili
pamabal sa manga lar nang manga cmot.
Mantener. . y n Ipag- Manto, m. Angitinataquip
laan ang iba nang pag- mul sa ulo nang manga
caln. Alagaan ang ano- babayi hangang pa
mang houag maeisir. Panauamit nang manga
Ingatang houag mapa- Hari Ang damit nang
hamac. Ousain ng loob manga colegial.
na magtuloy sa ca- Mantuano^na. adj. Taga
niyang guinagau Ma- Mantua ang caugalian
ntili itagal ang ano- dbon.
mang inaaring matouid Manual, Gaut nang
adj,
sa loob jPpr. Papana- camay. Magaang gami-
tilihin ilagay sa pose- tin; gauin at unauain.
sin nang anomang Manufactura./ Gau
bgay. yari nang camay.
Mantenimiento, m. Pag- Manumisin./ Pagtima-
ain pagpapacain. u pagpapaual saalipin.
 MA 254 MA
Manumitir, a. Timauain Maravilloso, sa. adj Ca-
paualan ang alipin. hangahang.
Manuscrito^, ta. adj:^ m Marbete, m. Capirasong
Slat camay. papel na inilagay sa
Manutencin./. Aogpag- loob nang manga bulos
aalag at pagpapacain. nang damit, na qujna-
Manzana. /. Bunga nang eusplatan nang^ bilang
manzano. narg vara nang bulos
Manzanar, m Oaramihan na quinalalagyan.
nang msnzano. Marca./ Provincia Talfi;.
Maana./. Umaga; bucas. tatac. Panal; panatac
Maanica, ta./ Umagang Marcar, a. Magtal.
umaga. Marcial, adj Ang nauu-
Mapa. m. M^pa. col sa digm pagba-
Mquina. / Mquina. baca.
Maquinaria. / Ang ar- Marcialidad. / Pagca-
feng nagtuturo nang pag- tapat at pagcahayag na
gaii nang manga m- loob. Anyong mandi-
quina rigm.
Maquinista.com Anggu- Marco, m. Paina nang
magau nang mquina. pint, etc. Calabafiug
Mar. m Dgat, Alta libra. Huaran nang
Laot. paggau nang salapi
Maraa, y. Casucalan at tacalan.
manga dauag. - met. Ang Marcha. /. Paglcad;
gusot nang manga si- pagalis. Mil, Tugtog
nulid sa ulacan la- nang tambol; trompeta
bayaft. msica nang tropa.
Maravedi. m. Belis; ma- Marchante, m. Manga-
rabilis. nga^acal. Capaganaan
Maravilla. / Pangyaya- suqui.
ring caguilaguilalas. Marchar. 7i, Lumcad;
Maravillar, a. Mmang- Dmalis.
h, mtac. Marchitar, a. y r. Ma-


MA 255 MA
lant; malaing; mayumi IMtrgen. ant Guilid, tab
matujo, cun pananim ang anomang bgay
ni6. Yumyat; humini; para nang log, prang,
mepgit.
Marchitez./. Pagcalant. Margenar, a. Magiuan ng
Panghihin; panganga^- cpirasong malinis sa tab
yat. n^ng papel na sinsula-
Marchito, ta. adj. Lant; taln paglilimbagan.

laig; tu}o; cuyumi. Mairginal. adj. Ang na

Marea. / Ang paglaqu sai margen nauucol sa

at pagcati nang tbig sa caipiya.

dgat Marginar, a. Islat ang

Mareaje, m Ang librong ariomang bgay sa
pinagaaralan nang pagla- margen nang papel na
layag.Tungo m^y slat. Lagyan nang
Mareante, jp. a. Ang ma pung na malinis ang
runong sa paglalayag. tab nang papel bago
m aw. Mangangalacal sa sultan.
dgat. Marja. /
Camahalmaha-
Marear, a Palacarin ang lang ngalan nang lu
sasacyan at pamaha- naojg Dios at Panginoon
laan sa paglalayag. natiln. - Fam. Ang can-
Fam met, Mamuh; ma- dilabg put na inilalagay
glit.- r Malul; ina- sa itaas nang tenebra-
hilo. rio. \

Marejada, j. Glong ng Maricn, m Lalaquing

malalaquing lon. ang;anyo,i, tila babayi at
Mareo, m Pagcalul duag
pagcaliy. Fam. met. Manldable. adj. Pamu-
Pamnmub. mh^y na dpat sa isang,
Mareta. /. Ang galao ng may asaua
lon sa dgat cun may Maridaje, m. Ang pagca-
hangin. capisan at pagcacais n^,
Marfil, m Gring. mag48aua.
 MA 256 MA
Maridar, n Magcaasaua lalagay nang na patos
ac. met, Magasaua bacal sa pa nang ma-
Maridlla. m. Asauang nga cabayo - D<9 Campo.
masain at hmac Pangalaua nang Teniente
Marido, m. Ang asaua general
nang babayi Mariscar, a Mangapis;
Marimacho, m Babaying manahong; manut sa
ang aoyOji, lalaqui. dgat.
Marimorena, f. Fam Marisco, m, Tungcol is-
Ingay uay. dang may manga balat,
Marina. /. Ang lupang na para nang capis, ta-
nasasacop nang isang hong, talaba, suso, etc.
reino, ciudad, provincia, Marisma. /. Lupang lu-
etc , na na sa tab nang mulubog cun laqu ang
dgat. Sundalong d- tbig sa dgat.
gat Marital, adj. Ang nau-
Marinaje, m Angcatung- col sa lalaquing as^ua.
culan nang manga sun- Martimo, ma. adj Ang
dalong dgat. Catipunan nauucol sa dgat ang
nang manga magdara- tumutub roon para ng
gat. isd, capis, etc., etc
Marinero, m Ang tauo MarTota. /. Caugaliang
sa dgat na nagsisilbi sa pananamit nang manga
manga sasacyan. moro na tila sayo.
Marinezco, ca. adj, Ang Marmita. /. Palayoc na
naucol sa manga ma- tange bacal na may
rinero. taquip at may tangcay
Marino, na. adj. Ang na- na bacal.
ucol sa dgat. Marmitn, m, Ang batang
Mariposa. /. Paropar; utusan Ea cosin
gamogam. Mrmol, m. Ngalan nang
Mariquita./ Fam. d. Ma- bato.
ra. Marmolista, m. Ang gu-
Mariscal, m, Ang nag- magau nang manga ca-
 257 MA
sangcapng mrmol at Martillar, a. Pucpuquin
nagbibil nang mrmol. nang martill.
Maroma. /. Lbid na Martillo, m. Pamucpoc
malaqu. ta bacal
Maronita. m. pl Manga Martin del rio. w. Ibn.
binyagan sa bundoc ng Martin pescador, m.
Lbano. Ibong mangingisd.
Marqus, m. Ttulo nang Martina./*. Isdangparang
mataas na pagcagui- palos pabucang binh.
noo. Mrtir, com. Ang nagti-
Marquesa. / Ang baba tiis nang camtayan sa

ying asaua nang marqus pagibig cay Jesucristo

Marquesado, m. Cam aba- at pagtatangol nang ca-
lan pagcaguinoo nang niyang manga utos.
marqus Lupang nasa met Ang matagal at
sacop nang marqus. mapagtiis nang cahira-
Marquesina./. Panaquip pan.
sa ulan, na scat msi- Martirio, m. Ang cam-
lungan sa prang. tayan ang cahirapang
Marqueta. / Tinpay dinlit dahil sa pagibig
pagquit na hind yari. cay Jesucristo pag-
Marrano, na. m yf. B- sunod nang caniyang
boy damoag pinaam. manga utos.
Marrar, n Magcmali; Martirizar, a. Magpas-
mlihis sa matouid. quit.
Marroqui y Marroquin, Martirologio, m Ang li-

na. adj. Tag Marrue- bro nang manga mr-

cos ang caugalian tires.
doon. Marzal, adj. Ang naucol
Marsells, sa. adj, Taga sa buan nang Marzo
Marsella ang cauga- Marzo, m. Icatlong buan
lian doon. nang tan.
Martillada. /. Hampas Mas. adj. Lal6; marami.
nang martillo. Masar, a Amasar.
17
 MA 258 MA
Mascar, a. Nguyain; ugu- lang mamatay nang t-
ngoin. nog.
Mscara./. SusoDgsusong Matalotaje, m. Ang pag-
papel na
^ guinauang hahand nang pagcaing
muc-hang tauo at itina- dinadala sa sasacyan.
quip sa mucha at nang met. Fam. Ang capi-
di maqulala. sanan nang sarisaring
Masculino, na. adj. Ang manga bgay na hindi
nauucol sa lalaqui. nagcacaayos.
Masilla, ta./ d. Ang sa- Matanza, Ang pagpa-
f.
laping tinitipon ng mga tay, unauna sa manga
sundalo sa canilang ca- baboy. Banton ng ma-
pitn, na inilalaan sa ca- nga hyop na ppatayin.
nilang Viinramit. Ang pagcacmatayang
Maslo. m. Puno nang gau nang pagauay
buntot ng mga hyop. sa ibang paraan,
Mastelero, m Naut. Ang Martar.a Pumatay. Po-
albor na munt, na na- Jo en la caheza. Om-
cagapos sa dulo nang nay r. De no poder
albor na malaqui nang conseguir algn gusto.
alinmang sasacyan. Magbigti
Mastigadon m. Ang ini- Matarife, m. Mmamtay
llagay sa bibig nang nang baboy.
manga cabayo, na tila Matasanos, m Masamang
freno at nang hind ma- mangagamot.
cacain. Matasiete, m. Maybang.
Matacandelas./. Pama- Materia./ Nana; luga.
tay nang ilao. Maternal, m. Ang nauu-
Matadero, m. Ang pinag- col sa in.
ppatayan nang manga Maternidad./ Ang pag
hyop na ipinagbibil sa cain.
hayan. Materno, na. adj. Ang
Matafuego, m. Pamatay naucol sa in.
nang enog. Catungcu- Matiz, m. Ang pageaca-
 MA 25) MA
salit nang sarisaring Matriz. /. Bahay bata.
clay. Matrona./. Babayinggui-
Matizar, a. Magsalit noo at banal, na nag-
salit nang clay. cacaling sa isang pa-
Matorral, m. Ang parang mamhay. H ot.

na maruag at mascal. Matronal, adi, Ang n-

Matoso, sa. adi Maruag uucol sa matrona.
machoy. Matutina, adj Ang n-
Matraca./. Pagupac; pa- tutungcol sa mga oras
lacpac. Bir. sa umaga.
Matraquista, com, Ang Maula. / Bgay na ua-
nagpapagupac nagpa- lang balag. Pagupa sa
palacpac. hind niya alil. comi
Matricida, com. Ang pu- Fam, Mapangtang na
matay sa caniyaug in. magbyad dili. Dayang
Matricidio. m. Ang casa- pailalim
lanang pagpatay ea Maule ra./. Tindahan ng
in manga retazo pinag-
Matricula./. Listangqui- tatabasan nang sarisa-
ntatalaan nang ngalan ring cayo. Pagdaray;
nang manga tauo
,
sa etc.
isang capisauan ca- Maulero, m. Ang nagb-
tungcalau. bil nang pinagtabasan
Matricular, a, y r. tala nang sarisaring cayo.
ang ngalan sa listaban ^^met. Sinungling at
matrcula. magdaray.
Matrimonial, adj, Nauu- Maullar, n. Ngumiao.
col sa matrimonio. Maullido, m. Ngiao.
Matrimonio, m. Isa sa Maullo, m. Pagngiao.
manga sacramento nang Mausuleo. m Bunan
Sta. Iglesia. lbingang marilag.
Matritense, adi. Taga Mxima. /. Punong ral
Madrid ang caugalian na inaalinsnod.
doon. Mxime, adj m. y / La-
 MA 260 ME
loDglalo pagaari sa loob nang
Mximo, m. adj, sup. Lub- bhay.
hang malaqu ualang Mayscula. /. Letrang
casing laqu sa caniyang malaqu
camuc ha Mazmorra. /. .p^languan
Mayo. m. Icalimang buan a nang^ lupa
illim
naog tan. Mazo. m. Palacol na pang-
Mayor, m. Ang puno sa asod pamucpoc.
alinmang capisanan. Ang Mazorca. /. Pue6 nang
matnd sa lahat Ma- mais at iba pang catu-
laqu. lad nit
May ora. /. Asaua nang Meada. /. Ihi.
mayor. Meadero, m. lihan.
Mayoral, m. ant Ang Meadas, m, pl Manga
nagpupun6 sa alin ihi.

mang capisanan, na pi- Mear, n y a Umihi.

nanganganlang cuerpo Mecedero, m Panghal;
comunidad. Ang pi- pangogoy.
nacapuno nang manga Mecedura. /Paghal6;
pasto), na nagaalag pagogoy. Pagloglog.
nang manga hyop Mecedor, ra. m y/ Pang-
Puno nang manga co- halo; pangogoy; pang-
chero. ogog.
Mayordoma./ Asaua ng Mecer, a y r. gain;
mayordomo. egoguin; ogoyin; galauin;
Mayordomear, a. Mam- logloguin.
hala sa bhay sa pag- Mecha. /. Timsim. Pa-
aari. Mits
hilo
Mayordoma. / Ang ca- Mechar, a Magmit6;mag-
tungculan nang mayor- timsim.
domo. Mechear. f Casangcapang
Mayordomo, m Ang puno guinagmit sa paglalagay
nang manga alil ang nang mitg.
pinagcacatiualaan nang Mechero, m. Pinaglalag-
 ME 261 ME
yaa nang mits tim- Medicinar, a, Gumamot;
sim. gamutin. f

Mechoso, sa. adj. Mara- Medicin. /. Pagscat.

ming mits timsiin. Mdico, ca. adj. Nauucol
Media^ /. Guitn; calahati. s pangagamot. m. y /.
Garda. Caguitn; c- Mangagamot
guitaaaQ. Libra alaha- Medida. /. Tacalan; pa-
ting libra. Noche. Ha- ncat.- De! una braza.
ting gab. Pangdip
Be siete gari-
Mediacin. /. Calahatian; tas Ptuhang salop.
Calguitnaan. De tierras de cien bra-
Medianero, ra. adj. Ang zas de largo y ciento
namamaguitan nagta de ancho. Quin. D^
tangccal. cien brazas de largo
Mediano, na. adj Ugali; y diez de ancho. Bali-
hiod iiialaqui ni hindi tan g. De diez brazas
munti. Hindi marami; ciadradas. Loaog. De
hindi ccaunti. una ganta. Salop. 2)^
Mediante, p. a Sa pa- una chupa. Gtang.
mamaguitan. a^; Sa Medio, dia. adj. Cala-
pagca; alanglang; sa da- hati; guitna; paguitan.
hilan. Podrido Bilas. Crudo.
Mediar, n. Mcalaha. Slabsaban. Dea. Tang-
Mamaguitan; magtangc- hali Maduro. Mani-
cal PumaguitQi "balang. DonmVo. Alim-
Mediato, ta. adj. Mal- pngat. Peso. Isang
pit. salap. Beal. Sicolo.
Medicamento, m
Gamot. Entre dedos 6 piernas.
Medicastro, m. Mangaga- Ngingi
mot na hindi nagaral. Medir, a. Tumacal; su-
Medicina. /. Arte tiaog mucat; tumarol.
pangagamot. Meditacin. Pagaala-
/.
Medicinal, adj. (Jagmu- ala; pagninilaynlay; pag-
tan. uauari.
 ME 2(52 ME
Meditar, a, Magaalaala; Melancola. /. Pighati;
maguari; magnlay. sindac; lumbay; na ma-
Mediterrneo, nea. adj. laqu at lagui.
Paguitan nang dalauang Melancolizar, a.yr. Mag-
lupa. pighat; masindac; malum-
Medra. ^. Paglag; pag- bay magbigay pighati;
darni; paglaqu; pag- magbigay sindac; mag-
tubo. bigay lumbay.
Medrar, n.Lumag; tu Melena. / Buhoc sa itaas
mub; dumami; luma- nang noo.
qu. _ met Yumamaa. Melenudo, da. adj. Ma-
Medroso, sa. adj. Ma ang buhoc.
lag
tatacuti. Ang natat- Melero, m Magpupulot.
cot. Pinagtataguan nang pu-
Mdulo. /. Laman ng loob lot
Dg but tac sa but. Melindre. /. Isang bgay
Mejicano, na. adj. Tag na cacanin. Pagtutum-
Mjico ang caugalian pictumpicang nacayaya-
doon. mot.
MejiJIa. / Pisng. Melindroso, sa. adj. Ma-
Mejor, adj comp, Maga- pagtumpic; pihican.
mabuti; mahngay.
lng; Meln, m. Milon.
Mejora. /
Muling; la- Melonar, m Ang lupang
mang; tuad; galing; may tanim na milon.
buti. Melonera. m. Ang nag-
Mejorar, a, Mamulaing; t tanim nagbbih nang
lumamang; tumuad; milon.
gumaling; bumuti; gu- Mella, y. Tipo; bingao;
minhaua. bings.
Melada. /. Guinyat na Mellado, da. adj. Tip6;
tinpay na pinalutong sa bingao; bingas.
baga at babad sa pulot. Mellar, a, Matip; mabi-
Melado, da. adj, Clay ngao; mabingas.
pulot. Mellizo, za. adj. Cambal.
 ME 263 ME
Membrudo, da. adj. Pisi- Mendigo, m. Aog nang-
eiga. hhing nang limos.
Memento* m pl Ang da- Mendiguez. /. Ang pag-
lauang bahagui nang ca- papalimos.
non ng misa, na iniaala- Mendoso, sa. adj, M-
la sa manga buhay at liin.

patay na bininyagan Menear, a. y r. Galauin;

Memo, ma, adj. Mang- tugoyin; yaniguin. La
maag mapagmaangmaa- medida para que quepa
ngan. ms. Ologuin. La cola
Memorar, a Magalaala; del perro, Mamaipoy. .

magisip. La mheza mostrando

Memoria. / Alaala. enojo, ^gWi, Algo con
Amorosa. Guiliu. espeque, Hicuatin. La
Memorial, Librong
m. medida para que sq^

tandaan; slat na daing llene. Iliguin. El pi

pagmamacaau refregando con l b qui-
Memorialista, m. Ang tando alguna cosa que
mangagau nang cari est en el suelo. Sof-
ngan. suri. -La vasija para
Memorioso^ sa. adj Ma- que quepa ms en ella.

tatandain. Itactac. La calera co-

Menaje, m. Casangcapan mo el que amenaea.

sa loob nang bhay. Tumalingting. - Mu-
Mencin. /
Pagpapaala- cho el cuerpo, Hamaro-
ala; pagbanguit hT~Los pies y pier-
Mencionar, a. Magsaysay; nas estando hablando.
ipaalaala. Manguycoy. r Los
Mendicacin. /. Panghi- dientes lo mal encaja-

hing nang limos. do, Ong

La casa cuan-
Mendicante, adj pl, Ang do andan por ella, T-
manga nagpapalimos. nag. - r, Togoy. Algo,
Mendigar, a. Magpalimos Quislot. Cosa blanda
maoghing ng limos como la gordura 6 man-


ME 264 ME
jar blanco. Quinoy. Cahirapan; cailangan ai
Algo Quilos. J?/ hom- casalatang tinitis sa ano-
bre cuando anda. Loay. mang bgay.
La casa. Ambyog. Menguado, da. ^^j Duag;
Como piojo en la ca- mahin ang loob. Mang-
bella Quiao El pes- mang.
cado en el agua Peag. Menguante./. Ang pag-
Mucho caminando cuclang pagcatuyd
Can dos
Cosa mal da nang manga log. Pe-
vada Cansot. La cria quea: Alangaang. Del
tura en el vientre de su mar. Cati. Paglamlam
madre. Hlab. Xa^ ra- nang ilao pagcuclang
mas, hojas plumaje nang buan.
con el viento. Loay. Menguar, n. Magclang;
De un lado otro U- cumati; tumagas.
6ing. Como cidebra. Menor, adj. Buns; mn-
Igual. Con el viento el t

vestido. Lampig Ll Menora, j. Ang caba-

licor en la vasija Sim- baan. Cabataan.
poc Menorqun, na. adj. Taga
Meneo, m. Ang galao ng Menorca & ang canga-
catauan. Lascivos, me- lian doon.
nearse. Guinday. Las- Menos, adj. Clang; pa
civos. Guray. Bel que subali
camina. Taraytaray. Menoscabo, m. Pagcuc-
Menester, m. Cailaogan lang.
Menesteroso, sa. adj Menospreciar, a Hama-
Salat. quin ariing hmac
Menestra./. Bulanglacg Menosprecio, m. Pagb-
pZ. Manga glay na mac.
tU}. Mensaje, m. Pasabi; pa-
Mengu^./ Ang pagcuc- 8Ug6.
lang. Ang ceculangan Mensajero, ra. f. y m.
nang anoinang bgay Sugo.
 ME 2G5 ME
Menstruacin. /. Ang Mentir, n. Magsinunga-
nagdraan buanbuan sa ling; magbulaan; magli-
babayi. cuadlicuad
Menstrual, adj Aog na- Mentira. /. Casinungali-
uucol sa panahon nang ngan; cabulaanau; Ang
manga babayi. mal nang manga slat,
Menstruar. n Magcaroon limbag, etc.
nang panahon saquit Mentiroso, sa. adj. Sinu-
nang tiyan ang babayi. ngling; bulaan.
Menstruo, m. Ang nana- Menudeare Magpara-a.
naog sa manga babayi ting gumati nang ano-
buanbuan. man Saysaing isa isa
Menstruosa. adj, Angba islat na isa isa ang
baying may saquit nang anoman. w. Magsalita
tiyan. sumlat nang manga b-
Mensual, adj. Balang gay na ualang cabuluhan
isang buan. na hiad dpat.
Mentado, da. adj. Ban- Menudo, m. Pagpapa-
tog; balita rati pagmamaralas gu-
Mente. /. Bait ang mau nang anoman.
ipinangyyari nang c- Pagsasaysay na lub-
loloua. hang matalastas. Pag-
Mentecatera./. Camang- bibil nang ting unt-
mangan; caculangan ng unt
bait. Menudero, ra.m y/. Ang
Mentecatez. /. Menteca naquiquipagtungo na-
, teria quiquipagblihan nang
Mentecato, ta. adj Oslac; ting untunti.
mangmang; clang nang Menudo, da. adj. Maliit;
bait. munt;
manipis.
Mentidero. m Fam. Ang Meique, m. Clingqui-
lugal na pioaglulumpu- n gan adj.
. Fam Lub
au nang manga nag- hang maliit.
gayn gayn. Meon, na. adj Palaihi
 ME 5 ME
hiin. Fam. Babaying Mercenario, m. Upaban
bata na bagODg panga- nagpapaupa nang
nac arao.
Mequetrefe, m. Tauong Mercera, j Pgtutungo
pangabas, mapangul at at pangangalcal nang
di paquinabangan. tigcacaunting halaga.
Merca, n Fam. Pnamil. Mercero, m. Ang nanga-
Mercadear, n. Maquitu- ngalcal nang caunt,
Dgo at mangalcal. Mercurial. /. Isang b-
Mercader, m. Magcaca- gay na pananamit, na ga-
lacal. yn ang ngalau. Ang
Mercadera. / Babaying nauucol sa Mercurio.
asaua nang mercader. Mercurio, m. Azogue. Pla-
Mercadera. /. Mga cayo netang malpit sa arao.
at iba,t, iba pa na na Merchante, m. Ang nag-
ea almacn. babauas.
Mercado, m. Parian Merecer, a Mrapat.
tindabang pinagcacapisa Merecido, m. Ang paru-
nan nang maraming ma- sang caampatan sa sitio-
ninind at mamimili nang mang may sala.
sarisari. Merendar, n, y a. Mag-
Mercadura. /. Merca- minindal
dera, Merendona. aum. Mi-
/.
Mercanca. /. Pamimil nindal na sagan
at pagbibil nang iba,t, Merengue, m. Matamis
ibang calcal. na pul nang itlog at
Mercante, m Mangang- azcal.
lacal. Merienda. /, Pagcaing
Mercantil mercantivo. magaan bago humapon.
adj, Ang nauucol sa mer- Mrito, m. Ang dpat
cadera. malamang biyay pa-
Mercar, a. Mamil; bumil. rustt ayon sa caniyang
Mercec?. /. Caloob; bi- carapatan gauang
jay. sala.

ME 2(>7 ME
Meritorio, ria. adj. Ang asauang iba,t, ibang
dapat ipagcamit naag dugo, para nang castil
bihis biyay. Ang nag- at tagalog, taglog at
eiilbi alinmang
sa ofi insic.
cia na ualang upa. Mesura. /. Oabinian; ca-
Mes. m. Buan. hinhinan.
Mesa. y. Dlaog. Mesurado, da. adj, Ma-
Mesada. / Ang salap bini; mahinhin.
ibng bgay na ipina- Meter, a. Isoot; ipsoc;
mamyad buanbuan. ipaloob; ipalaman AZ-
Mesar, a. Sumabnot, go en cesto b agujero,
Mesero, adj, Ang upa- Isulot. Algo en la cin-
han nang buanan na may tura 6 pretina, Isucbit
pagcain. Algo en la cinta como
Mesas, m. Si Jesucristo. pual. Bo-
Isalucsoc.
Mesiazgo. m. Ang cara- cado. Sumub. Algo
patan nang Meaas en ceniza para que se
Mesn, m. Crihang may ase. IsubfiLob. jE/Z dedo
tulugan at caballeriza. palillo en los ojos,
Mesonaje, m. Ang qui Srot. La mano en el
nlalagyan nang mara- agua para probarla,
ming crihan. Daodao. r.Entre mu-
Mesonero, ra. m. y /. chos
Gumiit. r. De-
Magcacar. /. Ang na- bajo de algo agachn-
UQCol sa lauong nanga- dose. Sumucab. En lu-
ngasiu sa cari. gar estrecho, Sumalingit;
Mesquino, na. adj. Ta- sumngit.
uong masam at hmac. Mezcla. / Paghahal;
Maramot, etc. hal; sahog.
Mesta. /. Ang pagpup- Mezclar, a y Mag- r,

long nang manga may halo; magsa-

maglahoc;
eri naag manga hyop. \iOg, Agua jria al agua
Mestizo, za. adj. Ang caliente. Magbant
manga anac nang mag- Gon arroz ii otros gra-
 MI 268 MI
nos. Quis. r. Hambul. Milsimo, adj. Icalibo
Y desmoronarse algo. Milln, m. Sampongyutk
Gaogao. Mimar, a. Magpalayao.
Mezquindad. Caruc / Mimbre, m. Bguing
haan; casalatan; caramu- Con que se tege el cor-
tan; caimotan; pagcacait; ral de pesca Yantoc 6
got diliman.
Mezquino, na. adj. Duc- Mimbrera./ Punong sad-
ha; salt; marmot; ma- ya na pinagmumulan
mot; magot. at capisanan nang .mar-
Mezquita. / Simbahan ming baguing.
nang hind binyagan. Mina. / Lung sa illim
Miedo, m. Tcot; laguim. nang lupa na praanan
Miedoso, sa. adj. Fam nang tjbig. D^ oro. Du-
Matatacutin. lungan.
Miel. /. Vxxlot Recocida. Minador, ra. m. y/ Ang
Bagcat; balas. gumagau nang lung.
Mientras, adv. Saman- Minar, a. Humcay at
tala; bangang. magbucas nang daan sa
Mierda. / Te. illim nang lupi.
Mies. /. Ohay. Minorar, a. Bauasan.
Miga. /. Ang dacong loob Minoracin. /. Pagbaba-
na malambot nang tina- uas.
pay. Minorativo, va. adj, Ma-
Migaja. /. Mumo nang cababauas.
canin tinpay. Minucioso, sa. adj. Ang
Migar, a. Magpirapiras totoong maurir ma-
nang tinpay. diuar.
Mijo, m Daua. Minuciosidad./. Ang cau-
Mil. adj. Libo. riraan cadiuaraan.
Milagro, m. Himal. Minscula, f. Letrang
Milagroso, sa. adj. Ma- muni.
paghimal. Mo, ib.. pron, poses. Aquin.
Milano, m. Lauin. Miope, ccm. Ang malpit
 MI 2G9 MI
ang tingin; nagaani- cia Tumung.
ahajo.
nao. Hacia arriba. Tumin ga-
Mirada. /. Suliap; ttig na la. - r. Al espejo. Ma-
nagppahyag nang pag- nganino. Lo t, Banta-
ibig. Pagtingio. yan mo;
Mirado, da* adj Ang ma- Miserable, adj, Salang
bait mahinahon. palad; abang tauo; ca<
Mirador, ra. adj. Ang tu- habaghabag. Marmot;
mtanao. m Tnauan; salat mid.
at
batyauan. De caas. IV i ser acin./ Aut;habag

Langolango. Miserear, n. Magdamot

Miramiento, m. Pagti- Miseria. /. Cahirapan;
ngin. Glang; pacunda- casalatan.;
Dgan. Misericordia. /. Au;
Mirar, a. Tamingin; inag- habag.
dangan. Notando. Ani- Misericordioso, sa. adj
nao. Torciendo la ca- Mauain; mahbaguin.
he^a.
Bumaliling. Con Msero, ra* adj. Miserable.
enojo. Umrap. Hacia Ang maibiguing ma-
atrs. Lingong licod. quinyig nang maraming
De ac para all como misa. Ang paring gu-
atronado. Lumingos. mgau nang maraming
Clavando los ojos. T.u- misa.
mtig; lumingos. Lo Misin. /. Ang pagpapa-
que d contento. Ma- rala. Ang paglalacbay
nood. De lado breve- sa bayanbayan nang
mente con gravedad, Su- manga religiosa sa pag-
mlay. Al desaire como laltag nang Evan-
el enojado. Lumlling. gelio.
Al soslayo. Sumuliap. Misionario.; m Misionero.
De lejos. Tumanao. Misionero, m. Ang religio-
De contemplando
lejos song naglaltag nang
su hermosura y gran- Evangelio
deza. Tanghalin Ha- Mismo, ma. jpro. Cun ano
 MO 270 MO
cun sino ang naquitang Mocero, adj. Maibiguin?
una siya ring naquitang sa babayi.
hul.
lyan din ganian Moceton, na. m. y/. Ang
din. tauong bata, mataas at
Mistela. /. Isang bgay malaqui ang panganga-
na iniinom De coco. tauan.
Tioamis. Mocin. /. Balisa ng loob.
Misterio, m. Talinhag Moco, m hog Seco.
Misto, ta. adj. Halohal. Culngot.
Mistura. /. Paghahalo Mocoso, sa. adj. Uhuguin,
hal pagsasamasama Mochil, m. Alih\ nang
n^ng manga bgay. magsasac
Misturar, a Maghalo Mochila. /. Ang sisidin
magsama. ng damit, pagcaiu, etc.,
Mitad. /. Calahati; cala- nang manga sundalo.
hatiao; calguitoaan. Mochilero, m Ang taga-
Mitigacin./ Paglulubay pagdala nang muchila
pagbabauas nang ba- nang miga sundalo.
ngis nang anomang b- Moda. Caugaliang lu-
/.
gey malacad ng pananamit.
Mitigar, a Maglubay; Modelo, m. Huaran.
caagbauas ang manga IjWodens, sa. adj Taga
bgay na mabangis. ciudad nang Mdena
Moblar, a. Maglagay ng ang caugalian doon.
casangcapang pamuti Moderacin./ Casiyahan
nang bhay. sa anoman. Paghahala-
Mocadero, m. Pamhid gang na sa catouiran.
ng hog. Moderado, da. adj. Ang
Mocarro, m. Ang hog na na sa casiyahang, casuca-
naeabitin sa ilong, na taa claguitnaan.
nacalingataug hind pi- Moderar, a. Ilagay sa ca-
naphid. Isang bgay Bucatan.
na lar. Moderno, na. adj. Bago^
Mocedad. /. Cabataan. hind pa nalalon.
 .

MO 271 MO
Modestia./. Cahinhinan. Mogolln, m. Paquiquisa-
Modesto, aMdj. Mahin- lamuh nang hindi tina-
hin. tauag inaanyayahan.

Modificacin. /. Paglala- Caraniuang uicain sa cu-
gay nang manga bgay sa macain nang hind niya,
canicaniyang carampa- hnap.
tan. Mogollte, m Puns; bun-
Modificar, a Maglagay docbunducan. pl Ma-
sa carampatan nang ma- nga sngay nang u?,
nga bgay. na bagong tumutub6
Modista, com. Ang sumu- hangang sandangcal ang
sunod sa uso. Ang gu- haba.
magau nagtitind Moharra./ Sibat na munti,
nang uso. sa tagdan nang bandil.
Modo. m. Ang paguucol Mohatra./ Pagbibihhang
nang manga bgay sa hhim at bual na may
isang tnay na calaga- patub
yan. Glang; pitagan. Mohecer, a y r. Magca-
Modorra. /. Hilic. mag amaguin.
Modorrar, a. Maghilic. Mohina. / Glit.
Modorro, ra. adj, Ang Mohino, na. adj. Nagag-
may saquit na hilic. lit. Cabayong clay aza-
Mofa. /. Libc; oym; bache. Nalulumbay. Ang
tuya. nagiisang naquiquilar sa
Mofador, ra, m .y/. Ma- marami.
panglibac; mapangoyam; Moho. Pananim pun-
m.
mapanuy. a. Amag. Catamarn
Mofar, a. Manlibac; mang- MohosOj sa. adj Mamag.
oyam; manuy. Mojada. / Pagcabas.
Moflete, m. Fam Pis- Mojadura./ Mojada
nging mataba, na tila Mojar, a. Bumas; ma-
namamag bas.
Mofletudo, da. adj. Pis- Mojicn, m. Suntoc sa
Dgihan. muc-h.
 MO 272 MO
Mojiganga. /. Pistang ma- na di sucat mapaghati
laquDg maraming nag- mabahagui.
susuot naog mscara at Moledero, ra. adj. Ang
manga hitsurang hyop. maliliguis.
Alinmaiig bgay na caib Moledura. /. Ang pang-
na tila nagbibii. liguis Ang dami nang
Mojigato, ta. adj Nagcu- liniguis na paminsan.
cunuay mababang loob Molendero, ra.ay Mang^
masunod lamang ang liliguis.
caniyang nasa sa pagca- Moler, a Dumicdic; du-
cataon. mrog; lumiguis En
Mojn, m. Hangahan; han- molino Gumliug. -- Caa
ga nang lupi. dulces. Magalilis.
Mojonacin./. Amojona- Molero. m. Mangagau
miento Paglalagay ng ng ngipin ng guilingan.
moson. Molestar, a. Magbigay
Mojonar, a. Amojonar, abala; magbigay scal
Maglagay nang moson. sa loob sirain ang ca-
Mojonera. /. Lugal na tahimican nang iba.
pinaglalagyan nang ma- Molestia./ Oabalisanhan;
nga moson. cagalitan c^muhian.
Molde, m Bbuan; lim- Molesto, ta. adj. Ang
bagan. nacagaglit; nacaabala at
Moldura. /. Pamuting nacamomoh.
guinagau sa arquitec- Moleta. / Batong pang-
tura at escultura. liguis nang manga color.
Moderar. a Gumagaua Casangcapan nang im-
ng manga moldura. presor na ipinangliliguis
Mole. adj. Malambot /. nang tinta sa tintero.
Calacbau Lang bunton Ang panghas at pang-
nang anomang bgay at buli nang cristal.
gayn din sa cabigatan. Molicie. /. Calambutan;
Molcula. /. Munting ba- cainaman. Caealanang
hagui nang isang bo, mahlay.
 MO 27 ;3 MO
Molienda. /. Pagliguis; magis madaling hu-
pagdrog; pagdicdic. Ang bnguin. \

^ dami naDg linigus na Molledo, m. Manga la-

pamineaa.Lguisaa mangmabilog na ua-
gailingan. Capaguraa. lang but sa catauan
Molificacin./. Pagpapa- nang hyop. Tinpay
lainbot na durog.
Molificar, a. Magpalam- Molleja./. Balombalonan.
bot. Mabilog na lamang tu-
Molificativo, va. adj. Ma mutub sa illim nang
capagpapalambot. balat nang hyop.
Molinera. /. Asaua nang Mollejn, m. atim. De
molinero. molleja. Tauong mataba
Molinero^ ra. adj, Ang na- at mahin lubhang ma-
tutungcol sa molino. lambot na loob.
m Ang may ingat na Mollera. /. Bumbunan.
molino,
manguiguiling. Molleta. /. Gunting na
Molinete, m. Bilingbili- pangals nang titis nang
ngan. Molinete candila Tortang may
Molinillo, m. Pangliguis halong gatas La sad-
na munti Pangcu- yaug pangregalo. .

lab Mollete, m, Tinpay na

Molino, m. De azcar, mabilog at buhaghag
A\\\\2\i, De arroz ,Gui- ang loob at maputi,
lingau. Pisnging mataba at ma-
Molitivo, va. a^J Maca- bilog.
pagpapalambot. Molletudo, da. adj. Ini-
Molondro molondrn. uucol sa tauong mataba
m Tamad; batugan; an- ang manga pisng.
yay, at clang sa ral Mollina. /. Ulang mara-
Mollar, adj. Ang malam- han.
bo! at madaling hatiin Mollizna. / Ambn
basaguin. Molliznar molliznean
Mollear, n. Mahbog na n Umambon.
18
 MO 274 MO
Momentneo, nea. adj, '

lagayan atpagganap nang

Sumsumandali. monacato.
Momento, m Sandali. Ca- Monarca, m. Haring ma-
buluhan; caocolan bi capangyariban sa isang
gat na munt. reino estado.
Momera. /. Ang pagbi- Monarqua. /. Ang na-
bir sa bibig at quilos sasacupan nang isang mo-
ang catauan. narca.
Momia. /. Catauang may Monrquico, ca.ad[y Ang
blsamo nang mga unacg nauucol sa monarca.
tauo sa Egipto Monasterial, adj, Ang na-
Momio, mia. adj. Payat uucol sa convento nang
atualang taba, manga monjes.
Momo. m. Pagogiui-at Monasterio, m. Convento
iba pang any(y nang ca- nang manga monjes.
tauan pagcacdtou
sa Monstico, ca. adj. Ang
at pagpapatau sa manga nauucol sa calgayan
pista. nang manga monjes
Mona. /. Matsing na ba monasterio.
bayi, amo Monda. /. Ang paglinis
Monacal, adj Ang na- nang manga choy cun
uucol sa mga monjes. pinuputol ang manga sa-
Monacato, m. Ang cau- ngang tuyo, etc , etc.

culan, caugalian at pag- Mondadiente monda

catatag ng mga monjes. dientes, m
Panghining.
Monacillo, m. Municilio. Mondadura. / Pagaalis
Mcnacordio. m. Clavico?'- nang labis nang hindi
dio. Isang bgay na tu- casama. Pagtatlop 6
mutugtog pagcacaayos nang manga
Monada. /. Pagoolololo- bgay na tinatalupan^
lang nacagagalit quinacayasan sinasap-
Monago monaguillo. sapan.
m. Municilio. Mondaorejas. m. Pang-
Monaquismo. m. Ang ca- binul.
 ,

MO^ 275 MO
Mondar, Magtlop; su-
a, magau at nagmamarc
mapsap; magcayas; mag- nang salap.
calie; maglinis; magbloc. Monera. /. Pagngiu at
Magptol nang buhoc, iba pang quilos nang ca-
etc. tauan na caugalian ng
Mondejo/ m. Isang bgay manga matsing. Bgay
na panicsic sa tiyan ng na ualang cabuluhan.
bboy tupa Monesco, ca. adj. Fam.
Mondo, ca. adj. Malinis, Ang ugali nang manga
etc. matsing ang caparis
Mondonga. /. FamYk' ng mga pagngiu at pag-
mac na tauag sa mga mumucb ng matsing.
alilang babayi para ng Monetario, m. Caramihan
tagapagpunas nang sa- ng salap at medalla ng
hig, etc. iba,t, ibang panajion at
Mondongo, m, Ang mga lgal. Ang capisanan ng
bitucang malaqu; tiyan mga quinalalagyan nito.
nang hyop lal ang Ang pinagtataguan at
tupa. qmnalalagyan ng manga
Mondonguero, ra. m. yy. ganitong bgay.
Magmiminundencia. Monf. m. Ngalang itina
Moneda./. Salaping guin- tauag sa manga morong
t, plac tans, etc mang'oioob at mangha-
etc., etc hrang
Monedaje. m. Ang de- Monicin. / Pagpapah-
rechos na ibinabayad sa yag pagtatuag sa 8im-
hari sa pagpapagaua ng bahan.
salap. Monigote, m. Ngalang
Monedar monedear. itinatuag nang carami-
a. Gumau nang salapi. han sa manga religipsong
Monedera. /. Ang ofi- lego. Tauong ualang
cio nng mangagau ng mlay.
salap. Monillo, m Pananamit
Monedero, m, Ang gu- na lapt sa catauan nang
 MO 27() MO
babayi mua sa balicat Morar, n. Manaban sa
hangang bayuang na alinmang lugal.
ualang ladlaran ni man- Mrbido, da. adj. Dabilan
gas- naguiguing dabilan ng
Monipodio, m. Fam. Usa- manga; saquit.
pang pinagqasunduan ug R/Iorbo. Saquit Ang
m.
manga tauong nagpi- nauucol sa tinatauag na
san ea paggau nang bubas glico.
masama Morcilla. / ^tuca nang
Mons. /. Bgay na ma- bboy baca, na may
*
liit at mariquit. lamang dugo na may ha-
Monises. ph Salap. long recado.
Monitor, m. Ang nagpa- Morcillero, ra. m. y/.
pahyag nagtatuag sa Ang gumgau ' nag-
Simbahau. bibil ng morcillas
Monitoria./. Slat utos Mordaza. /. Panpit. Ca-
na tinatangap sa pag- sangcapang ilinalagay sa
papaharap sa iba sa tri- bibig at naug di maca-
bunal eclesistico at ng paiigsap
magsaysay nang nalala- Mordedura. /. Ang pag-
man at itatanong sa ca- cagat ang sgat na
niya. gau ng cagat/^
S/Ionitorio, ria. adj. Ang Morder, a Cumagat
nagpapahyag nagsa- Cofi los dienten delan-
sabi. teros. Quibit. El cay- j
Monja. /. Monja, etc. man. Cusab. Con fuer-
Monje, m. Monje. za cosa dura. Cumulit.
Mono, na. adj. Matsing, Como el peje al cebo,
am baculao, etc Quibit. Como descorte-
Montaa. / Bundoc. sando fruta. Cabcab,
Montas, sa. adj Ang Sacando parte de la
nauucol sa bundoc. Ang carne del coco. Quib-
tagacabunducan naig quib.
Burgos. / Mordicacin. J. Ticazon.
 MO 277 MO
Aog atDg nararamda- catan sa caugalian at
mn cun minean, na ang psngbububay.
tauag nang caramihan Morigerar, a. Ilagay sa ca-
tagulabay tila pinag- sucatan ang pagaugali.
dur6 nang dalo nang Morir, n. Mamatay, etc.,
carayom na "macal. etc.
Mordicante, p a. Naca- Morisco, ca. ad^, Angia-
tatagulabay. uucol sa moro. m. Mo-
ll^ordican a Cumat na rong binyagan.
parang sinisiguid qui- Morisqueta. /. Dayng
nacagat, lalang na sadyang cauga-
Mordicativo, va. adj, lian nang manga moros.
Nacaccatr; nacatatagu- Manila, Canin Seca
labay. al sol. Balan tugui.
Mordido, ta. aj. Quina- Blanda. Malath Dura. .

gat may cagat. Batuhan. Quemada pe-

Mordiente, m. Bgay na gada la olla. Culili; tu-
nacatitibay nang clay Enfriada en la
tong.
color na itiuitin sa da- misma olla. Pangbal.
mit. Mormullo, m. Marmullo.
Mordiscar, a. Cumagat Ugong. - De gente Ha-
nang bahagy. gunhong; alingaongao.
Mordisco, m. Mordiscan. De las aguas, Lagusao
Mordiscn. m. Ang nacu- nang tbig.
cuba nang manga ngi- Moro, ra. adj, Ang tub5
pin sa pagcagat. Cagat sa Mauritania provincia
na marahan. nang frica Fam. Ang
Moreno, na. ad^, Cayu- lac na ualang halong
maoguing maglang tbig, etc , etc.
Morera. /. Choy na ga- Morral, m Matongma-
noon ang ngalan. tungan spot na may
Moribundo, da. ad^, Ang palay, na isinasabit sa
malpit nang mamatay. ulo nang hyop cun pi-
Morigeracin. /. Casu- nacacain.
 MO 27 8 MO
Morrin, m. Isang bgay hagdan&n at iba pa.
na isinusuot sa ulo, na Mosca./ Langao; bangao.
cun minsa,!, may plu- Moscarda. /. Hyop na
maje, na gamit sa pag- tila langao; bangao.
babaca. Moscardn, m Hyop na
Mortaja. /. Spot. bangao.
tila Bubyog.
Mortal, adj, Sucat maca- Tauong hindi macm
matay macamamatay, sa alinmang bgay.
etc. Moscovita^ adj Aog na-
Mortandad. /. Pagcaca uucol sa Moscovia.
matay. Mosqueo, m. Ang pagbu-
Morterete, m. Caong ^ gao nang langao.
munt naog artillero na Mosquero, m Pangbu-
paiaguing guingamit sa gao nang langao.
sa pagsalb, etc. Mosquil, adj. Ang nauu-
Mortero, m. Lusong na col sa langao.
munting dicdican. Nga- Mosquino, na., adj. Mos-
lan nang armas de fue- quil.
go sa artillera, etc. Mosquitero, ra. m y f.

Mortfero, ra. adj. Ang Culamb.

macamamatay. r- Mosquita, m. Lamoc De
Mortificacin. /. Ang vino b vinagre Gamo-
pagbabauas nang ugaling gamo, Muy pequeo.
casiglahan nang alin- Nicnic jpam Ang ma-
mang casangcapan nang pagpalagui sa tindahan
catauan. Pagpapasaquit nang lac
sa sariling catauan. Ca- Mostaza. / Quilu, etc.,
pighatian ecal nang etc., etc.
loob. Mostrar, a. Magpaquita.
Mosaico, ca. adj Ang na- Magsaysay; magpaunau.
uucol cay Moyss. Bato
r. Magpaquita ng ca-
choy na pinamutiban rampatan sa caniyang ca-
nang sarisaring clay tungculan calgayan.
Bgay na palicaolicao; Mota. /. Himulmol na pi-
 MU 279 MU
saaptol nang gubting nang manga Obispo at
ea anomang habing di- ibinibitonis sa harapan^
nramit. Hilacha. En etc., etc.
ios ojos, Puing, etc., Mueosidad. /. Bgay na
etc. malpot na parang
Motn, m Paglaban nang hog.
hayan ea manga pinu- Mucoso, sa. adj. Tuag
n. Lungon. na guinagamit sa mga
Motivar, a. Maghigay da- bgay na npaparis sa
hilan. Maghnay nang hog.
matouid Mucronata, adj. Ang ca-
Motn, m. Cal sa mga sangcapan nang cata-
sasacyan. Tangcalag. uan, na matigas sa la-
Movedizo, za. adj. Mada man at malambot sa hut,
ling gumalao galauin. na nacalagay bunga-sa
met Hind mpanatag ng nang sicmur na
at madaling maghago ang tuag ay ternillo.
ang acal. Muchachada./ Anjat
Movilidad. /. Ang pag- quilos nang manga bata.
hahagO,t, hago nang Muchachear, n, Magsal
manga hgay. bata
Movimiento, w. Ang pag- Muchachera./. Pagasal
galao pagug Bel bata Caramihan nang
nimo. Cahalisanhan ng manga batang mangay.
looh. D^Z que est sen- Muchachez./. Calgayan
tado, las, etc., etc., nang bata
etc. Muchacho, cha. aZjem. y/
Mozo, za. adj, Bagong- Batang sumsuso. Ang
tauo dalaga. D^ me- hind pa sumasapit sa
diana edad. Talohata. pagbabagongtauo.
En las casas. Utusan, Muchedumbre. /. Cara-
etc , etc. ramiban nang anomang
Mucetp./, Pananamit na bgay.
ipinapatong sa halicat Mucho, cha. adj. Marami.
 MU 280 MU
Muda./. Ang pagbibihie. Muelle. adj\ Malambofe
Bihisan, etc., etc na patalim at iba pa na
Mudanza./. Pagbabago,t, gumagalao at nagpa-
bago nang anomang pagalao sa anomao,
bgay. etc., etc.
Mudar, a. Magbago; mag Muerte. /. Camtayan;
iba nang any lugal pagcamatay, etc, etc.
Vestido. Magbihis Muerto, ta. p. p Patay;
M harigue Magsoc etc , etc
La pluma de las aves Muesca./ Sbac ctab
Manglag Astas el ve na paglalapatan nang
nado Mamiktgot: Pe auoman, JEn el coco para
IJejo que se escalde
el subir por l. Liba; tiab.
Lapn. De parecer Muestra. /, Tandang g
Magbago nang htol,
^
eat pagcaquilalaDan ng
pasiy, De tma
etc. anomang bgay. Mate
X>arte otra. Magipat; ria sa pagslat, etc ^

lumpat. etc
Mudo, da. adj. Pipi Mugido, m. Ung nang
humal, etc., etc. manga baca.
Mueble, adj Pagaari Mugre. /. Libag, "

c&eangcapan sa loob Mugriento, ta. adj Ma-

nang bhay. libag.
Muela, y. Batong panli- Muharra. /. Baca' sa dulo
guis; batong hasaan ng nang tagdaa nang ban
patalim. Bagang etc, dil.
etc. Muger. /
Bdihyi, Est-
Mueblaje moblaje, m ril. Bog.
Preada.
Catipunan nang casang- Bantis; dalang tauo
capan ea loob nang b- Desenvuelta. Dalahir.
hay. A quin falta la regla,
Mueblaje, m Buis na si- Lyag, etc., etc^
nisingil sa manga sasac- Mujeriego, ga. adj Ang
yang domroong. nauucoj sa babayi. La-
 ,

MU .
281 MU
laquing mapangluny. Multiplicar, a y n Mag-
Caramihan nang babayi. parami dumami
Mujeril, aij. Nauucol sa Mundo, m, Ang calac-han
babayi. nang lupa. Sandaigdi-
Muladar, m. Tapunan ng gan, saglibutan, etc
dum yaguit. etc.
Mular, adj. Ang nauucol Municin. / Manga ca-
fa mua mua. sangcapag cailangan ng
Mulatero, m. Aog nag- isang hocb.
^
aalag nang mua. Munifcencia. y. Cara-
Mulato^ ta. adj, Cayu- ngalan.
manguing maglaog Munfico, ca. adj. Mara-
Muleta. /, Ang choy na ngal.
may pahalang jaa isina- Munificentsimo, ma.
salalay sa quiliquili at adj. Lubhang marangal.
nang macalacad ang Mueca./, Tauotauohang
pilay. laman nang mga bata.
Muletada. /. Caramihan De la mano, Galan-
nang mua. gaangan, etc.
Muleto, ta. m. y /. Mu- Mueco, m Batabataan;
lang munt at bata manic.
Multa. / .Dusang salapi Muecar. a, Pagalaoga-
Multar, a, Magparusa ng lauin ang camay.
salap. W\XY2i\. adj. Ang nauucol
Multiforme, adj. Ang ma- sa cuta
raming hitsura manga Muralla. /. Cuta can-
bgay lungan sa pagba-
Multiplicacin, y. Ang baca.
pagdami. Murar, a. Maglagay Dg
Multiplicador, m, Nag- cuta canlungan sa pa-
paparami. quiquibaca.
Multiplicando, m, Ang Murcilago, m. Bayacan.
praramihin pinara- Peqmo. Cacabag
rami. cabagcabag.
 ,

MU 82 MU
Murmujear, a. Magmur msica, pintura at iba
magbubulong pa, etc , etc.
Murmullo, m Magulong Msica. Caramihan ng
/.
cDgayan. mga msicong nagsisi-
Murmuracin./. Pagmu- tugtog. Tungcol naca-
mura sa hind nqui- uiuiling paquingan, etc
quita. etc.
Murmurar, a. Umugong Musical, adj, Ang nauu-
ang gos nang tbig col sa msica.
^Magbubulong ma- Msico, ca. m y f. Ang
ngsap nang hind min- nagaral nang msica.
tindihan ang may glit Ang marunong nang m-
Maguica magmur sica.
sa hind caharap na- Muslo, m. Hita,
ququita. Musulmn, m Campon
Musa. /. Isa ea manga ni Mahoma.
Diosdiosang nagtitir ea Mutilacin. /. Pagcap-
manga bundoc at gbat tol nang alinmang ca-
na sinasabi sa manga sangcapan ng catauan.
fbula. Mutilar, a. Pumtol pag-
Muselina. /. Ngalan ng putol nang alinmang ca-
cayo. Marsolina. sangcapan ng catauan.
Museo, m. Lugalnasad- Muy. Lubh -jBw(5-
adv.
yang nalalaan sa pag- no. Lubhang mabuti.
aral nang manga ca- Muy malo, Lubhang
runungang para nang masam.
 283

NA NA
Ncar, m. Capis. Ang ca- uilinang loob sa bayang
clay Dang loob nang tinubuan ang manga
capis ay tinatauag na- carapatan nito.
mang gayn. Ang c- Nada. /. Ual.~a. La-
lay nang capis. ngoy lumalangoy..
Nacarado, da. adj. Clay Nadadera. Casangca-
/.
loob nang capis, etc. pang guingamit sa pag-
Nacer, n Ipanganac De aral nang paglangoy.
pies. Sub. jBZ sol^ la Timbulan.
liinaj etc. Sumcat; su- Nadadero, m Lugal na
inlang. Plantas d ani- lnguyan.
males. Tumub, etc., Nadar, n Lumangoy.
etc. Boca arriba. Himbala-
Nacido, da. adj. Ipina- ngay. Dando con los
nganac; tumub pies. Timbol.
Nacimiento, m. Capang- Naguas. / pl. Enaguas.
nacan. Ang panganga- Sayang pangilalim; pa-
nac sa ating P. Jesu- nuson.
cristo. Ang pagtub Nalga. /. Pigu.
pagsipot nang Nalgado./ Ang tinatauag
clinmang pananim na cabilugan sa laman
binb. nang bboy.
Nacin. /. Nacimiento. Nalgudo, da. adi. Ang
Pagtub; pagsipot. Cati- matamboc malintog ang
punan nang manga na- pigu
nanahn sa sang provin- Nao. / Sasacyan.
cia, ciudad reino. Napolitano, na. adj. Taga
Nacional, adj. Ang na- aples ang caugalian
uucol sa nacin. doon. Tumub roon
Nacionalidad. /. Pagca- Naranja./. Bunga ng luc-
 NA 284 NA
bao. Bala na casinglaqui Natalicio, cia. adj. Ang
nag lucbao. Grande y nauucol sa arao nang
colorada Suh. capangnacan.
Naranjado, da, adj. C- Nattil, ad!; Lumalangoy.
lay 8uh. Natatorio, ria. adj. Lu-
Naranjal, m. Lugal nang gal na sadyang lngu-
maraming puno nang yan.
luchan. Natillas. / pl Minasang
Naranjo, m Pud6 nang harina at iba pa.
luchan. Natividad. /. Panganga-
Narctico, ca. adj, y m. nac cay Jess, ea Vir-
Pangpatlog. gen at cay S. Juan Bau-
Narign, adj. Malaqui ang tista.
ilong. Nativo, va. adj Tumutu-
Nariz. / Ilong. bong sadj Ang na-
Narracin. Pagsasay-
/. uucol sa capangna-
eay; casaysayan. can.
Narrar, a. Magsaysay. Natural, adj. Ang na-
Narrativo, va; narrato- uucol sa naCuraleza.
rio, ria. adj. Ang na- Tub6 sa isang pas
uucol sa pagsasaysay hayan para ng naeasa-
nagssaysay. cop ng Maynil\, at ga-
Nasa. /. Bubong panghali yn din sa ibang lupa 6
ng isd; lambat na pa provincia. Gling sa
nal na tila naangas ang isang pas Bgay ifa
tabas. yari na hind guinau.
Nasal, adj. Nuucol sa Tapat na loob.
ilong. Naturaleza. /. Catauohan.
Nata. /. Taba nang ga- ng tauo. Sadyang cau-
tas culan nang balang 8a,t,
Natal, adj. Ang nauucol isang bgay. Catipunan
sa capangnacan. - vi Oa- nang manga linalang.
pangnacan arao ng Naturalidad. /. Pagcaa-
capangnacan. yon sa raatouid na cau-
 NA NA
galiaa nang marami. Ca- Navaja. /. Labasa; pang-
tapatang Iqob, h\tDe gallo. Tari.
Naturalista, m Ang ma Navajada. /. Navajazo.
ruQong at sanay sa his- Navajazo, m. Sgat na
toria "natural. gau nang labasa.
Naturalizar, a
Ipagca- Navajero, m, Taguan ng
loob ipabintulot sa ta- labasa Damit na pang-
g ibang lupa ang pa linis nang labasa.
guiguing 8iya,i, parang Navajonazo. m. Sgat na
cababayang casing tubo gau nang labasang ma-
r. Mamihasa; marati- laqu.
haa. Naval, adj. Ang nauucol
Naufragar, n. Mlubog sa manga sasacyan.
mguiua ang sasacyan. Navarro, rra. adj. Tag
Naufragio, w. Ang pag- Navarra
caual nang sasacyan Nave. Sasacyang may
/.
pagcguiua. lyag na ualang god.
Naufrago, ga. adj.y m Navecilla. /. Lalagyan '

y /, Ang nguiu^ ang nang incienso.

nlubog. Navegocin./. Paglalayag
Nusea. /. Pagcaibig su- Navegar, n. y a. Magla-
muca. Yamot. yag na pa sa ibang lupa.
Nauseabundo, da. adj Mangalacal na magtauid
Nacasusuclam. dgat.
Por la orilla.
Nutica. /. Dunong sa Baybay Por estero Ba-
paglalayag. tas.
Nutico, ca. adj. Angna- Naveta. /. Lalagyan ng
uucol sa paglalayag incienso
Nausear, n. Masuclam. Navidad. Capangana-
/.
Nauseativo, va. adj. Nau- ^ can. Arao na ipinag-
seoso Nacasusuca, pipist na capanganacan
Nauseoso, sa. adj. Naca- ni Jess
susuclam. Naviero, m. Ang may ari
Nauta, m. Marinero. nang sasacyan*
 NE 28(5 NE
Navio, m. Sasacyng ta Nmine discrepante*
lag sa digm Dong lt, Pinagcacaisahan.
sa ilog. Nefito, m. Bagong bin-
Nazareno, na. adj. Tag yagan.
Nazaret; tumub sa ba- Neomenio.y. Unang arao
yang yaon ang cauga- nang buan sa lngit.
lian doon. Nervio, m. Ltid.
Neblina. /. Ulap oa ma- Nervioso, sa. adj. Ner-
sinsin at mabab voso.
Nebuloso, sa. adj, Ba- Nervoso, sa. adj. Mal-
lot nang lap. tid Matbay.
Nesear. n. Mangsap Nervudo, da. adj. Litirn.
magpagusap nang ca- Nesga. /. Ssog; sudy;:
hunghangan. tucda
Necedad. /. Gaua pa- Neto, ta. adj Malinis at
ngungsap nang hung- dalisay uagas Sa
hang. Cahunghangan. cuenta ay ang natir
Daquilang camangma- sa cabuoan cabilugan
ngan. cong mabauas na ang
Necio, cia. adj. Hangal; manga pinagcagugur^
hunghang. lan.
Negativo, va. adj Ang Neumtico, ca. adj, Ang
tumatatu nauucol sa hangin.
Negligencia. /, Capaba Neutral, adj: Saan man
y8n. magau bb papano may
Negligente, adj. Pabay. iisa rin sa loob.
Negrecer, n. Umitim. Neutralidad. /. Ang pag-
Negro, gra. adj y m. caualang isang pasiya.
Itim mitim En los Neutro, tra. adj. Sa gra-
montes. Ita sa bun mtica ay ngalan nang
doc. gnero nang mga nom-
Negrura. /. Caitiman. bres na hindi masculino^
Negruzco, ca. adj. Na- ni femenino. Sa tina-
ngingitim. tauag na verbo ay ang;
 NI 287 NI
hind activo ni recproco. Nieto, ta. m. y /, Ap.
Neutral, Nieve. /. Tbig na na-
Nevado, da* adj, Mapu- mumu na lumalapag
ting parang nieve. sa lupa na lubhang ma-
Nevar, n Umulan nang putl
nieve. Nimiedad. /. Paglal6
Nevera. /. Taguan nang paglagpos. - Fam Caun-
nieve Thanang lubhang tian; caiclian caumiran.
malamig. Nimio, mia. adj Lagpos.
Nevera. /. Tindahan ng Ningn, adj Ninguno.
nieve. Ninguno, na. adj. Ni isa.
Nevero, ra. m y/. Taga Nia. / Itim nang mata;,
pagtind nang nieve. balintatao.
Nevoso, sa. adj. Parati Niada. /. Quilos sa-

nang may nieve. litang bata

Nicho, m. Guang na pa- Niera. /. Niada.
rang hcay na pinagla- Nieta. /. Balintatao.
lagyan nang mang esta- Niez. /. Cabataan.
tuas at manga b^ngcay Nio, a. adj. Batang
catungculang dapat. hind pa sumasapit sa
Nidada. /. Capisanan ng pitong taon. De teta.

manga itlog inacay sa Sangol. Ora pas, Mus-

pgad inos
Nidal, m Pngitlugan. Nitral, m.Lugal na pi-
^Pangat. Mul Taguan nangagaBgan quinu-
canlungan.
^
cunan nang nitro.
Nidificar, n, Gumau ng Nitrera. /. Pingta ta-
pgad ang manga ibn. guan nang nitro.

Nido, m Pgad; slay. Ntrico, ca. adj. Nauucol

Taguan nang manga ma- sa nitro.
sasamang tauo. Nitro, m. Isang bgay
Niebla. /. Uiap na ma- na asing parang salitre.

bab at masinsin. Saquit Nitroso, sa. adj. Mar-

sa mata. ming nitro.


NO 288 NO
Nivel, m. Pamatagan; Nonagenario, ria. Siyam
patitis. na puong taon.
Nivelacin. /. Ang pag- Nonagsimo, ma. adj.
gau nang pamata- Ang ganap na siyam na
gan. puong taon.
Nivelar, a. Magpamata- Nonagonal, adj Nuucol
gan. sa siyam.
No. adv Hind. Nongono, m. Siyam ang
Nocivo, va. adj\ Nacasa- panulucan.
sam Nonato, ta. adj. liidi
Nocturnal, adj. Nocturno. ipinanganac.
Nocturno, na. adj. Aog Nones, m. pl. Gansal.
oauucol sa gab gui- No obstante* adv. Baga-
nagau sa gab. mn.
Noche. /. Gab. Buena. Noria./. Mquinang pang-
Simbang gab culia nang tbig.
Nodriza. /. Tagapag- Norial, adj. Nuucol sa
alag noria
Nombramiento, m Pag- Normando, da. adj Tag
hahalal. Ang casulatang Normanda.
ibioibigay sa tumatau- Norte, m. Hlagaan.
gap nang alinmang cargo Nosotros, tras.^^ro Cam;
at oficio. tayo.
Nombrar, a. Sabihin ang Nota. /. Tanda
pangalan. Maghalal Notar, a Magtand. Ma-
Nombre, m. Pangalan; sid. A otra quien es.

ngalan. Masdan mo cun sino

Nmina. / Listaban ng siya
manga pangalan. Naticia. /. Pagcaquilala
Nominacin. /. Ang pag- nang manga bgay. Ba-
hahalal. *
lita

Nominal, adj. Nauucol sa Noticiar, a. Magbalit.

pangalan. Noticioso, sa* adj. Na-
Nominar, a. Nombrar. caalam may balita.


NO 289 NU
Notificacin. /, Pagpa- Novilla. /. Bacang hindi
pahyag. pa mns.
Notificar, a Magpah- Novillada. /. Caramihan
yag ng bacang hind pa manso.
Novecientos, tas. adj Novillero, m Cural
Siyam na raan, bacurang pinagcuculu-
Novedad. / Nbabago; ngan nang manga no-
bago villo
Novela. / Manga histo- Novillo, m. Torong bata
riang hind toto. at capn na hind pa
Novelera. / Salit manso.
caeulatang hind toto. Novio, m. Lalaquing ic-
Novelero, ra. a'. Maibi- casal na lmang ba-
guin sa balita. gong casal
Novena. Novenario
/, Novsimo, ma. adj Ba-
Novenario, m. Ang pag- gongbago.
sisiam na guinagau Nube. /. Alapaap. i)6
bago magpist. los ojos, Bilig. Lijera.
Noveno, na. tZ/ Icaiam. Papair. - Bel cielo, Pa-
Noventa, m Siam na puo. pairin. iVo muy densa.
Noventn, adj y m Edad Panganorin. lap.
na siyam na puong tan Nuca. /, Btoc.
Novia. /. Babaying iqui- Nudillo, m Casucasuan
nasal bagong iccasal. nang dahri.
Novicio, cia. adj Paring Nudo. m. BuhoL Sa mga
bagong naghbito pa- choy ay ang pinagsa-
ring hindi pa nagmi- ngahan, na ito,i, mati-
misa. Ang bagong nag- gs cung catamin. D^
aral nang alinmang ca- caa. Mata buco.
runungan En falso. Sigalot
Noviembre, m Icalabing Nuera* /. Mangang na
isang buan nang tan. babayi.
Novilunio, m. Bagong Nuestro, tra. adj. Amin;
buan sa langit. atin.
19

NU 290 NU
Nueva. /. Bago. Nuncio, m. Namama-
Nueve, adj y m. Siam. lita.

Nuevo, va. adj. Bagong Nuncupativo.ad!; Ngalan

gau; bagoDg quita. Ba- nang testamentong si-
guhan raln. nasabi lamang nang
Nuez, m Bunga Dg no- bibig, na hind isinusu-
gal. lat na nagnouombrar
Nulidad. /. Ualang ca- nang manga eredero sa
tibayan; ualang carapa- harap ng mga eacsi.
tan. Nuncupatorio, ria. adj.
Nulo, la. adj, Hindi d- Ngalang iniuucol sa ca-
pat may ippintas. sulatang nagsasaysay
Numeracin./. Angpag- nang pagaalay nang
blang. anomang slat na gui-
Numerosidad./. Carami- nau, para nang libr 6,
han nang anonoian. sa pagnonombrar ng
Numeroso, sa. adj. Ma- eredero.
rami. Nupcial, adj. Nauucol sa
Nunca, adv. Callan man. nupcias.
Nunciatura. /. Capang- Nupcias. /. pl. Pagtata-
yarihang maca pama- tau funcin.
lita Nutriz. /. Sisiua.

/ OB OB

Objeto, m. Acal; sip. De comunidad. Atag,

Sealado. Tcoy. ploug^ Matando el dia.
Oblacin* /. Pagaalay Lantutay, lambit^.
sa Dios. Obrador, ra. m. y /.
Oblongo, ga. adj. Mahab. Mangagau. Camlig na
ang cahabaan ea lpad. pinagagauan nang ma-
Obra. /. Gau yari. Qg^ gagauin sa camay


OB 291 OC
para nang manga an- Ocasin. /. Pagcactaon.
luague at iba pang gan- Ocasionar, a Magbigay
ganit daang macgau nang
Obrar, a Gutnau. anomang bgay.
Obrero, ra. m. y/. Tra- La prdida de otro.
bahador ang nagpa- Cohil
paup naDg arao 8a Ocaso, m. Pagcacanlong
paggau nang alinmang astro.
Obsceno, na. Zi. Mahlay Occidente, m. Calunuran.
Obscuracin. /. Cadili- Occano. m. Dgat na
man; pagdidilim nacalilibid sa lupa Ca-
Obscurecer, a, y r. Du- lac-han.
milim; magdilim. Octavo, va. adj. Icaual.
Obscuridad./ Cadilman. Icaual nang isang bu6
Obscuro, ra.ady.Madilim. icaualong bahagui.

ObsecuentCo adj. Mas- Ocioso, sa. adj Ualang
Duriu. gau; ualang cahulu-
Obsequiar, a. Maghandog
Obsequio, m Handog; Octogenario, ra. adj.
lay. Ualong puong taon.
Obsequioso, sa. adj. Ma- Octoslabo, ba. adj. Tig-
paghandog. ualong slaba
Obstculo, m. Abala Octubre, m Icasampuong
Obstinarse, r. Maquipag- buan naDg taon.
talo; sumuay; tumtol. Ocultar, a. Itag; ilingid.
Obtener, a. Camtan Oculto, ta. adj. Tag;
abutin ang ninans lhim.
Obtuso, sa. adj. Mapu- Ocupacin. /. Abala; li-

rol; pulpo!. glig.

Obvian a. Ihiualay; ilay Ocurrencia. /. Pagcac-
itangi taon pangyayaring
Obvio, via. adj. Ang na hindi tinatalag. Ang
sa harap nang mata. biglang pagbucal sa
Malinao. sip nang anongiang b*
 OF 21)2 OF
^
gay na minsang pumsoc Oferta. /. Pangac na
sa alaala. magbibigay; ttupad
Ochava, /. Icaualong ba- ggaui nang anomang
hagui. bgay.
Ochavado, da. adj Ang Oficial, la. m, y /. Ang
may ualong sampad gumagau sa alinmang
ualong mucha. Binalim- oficio. Ang marnong
bing. sa caniyang oficiong
Ochavo, m. Isang bgay hind naguing maestro.
na salap. Sa milicia ay ang mul
Ochenta, adj, Ualong sa alfrez na paitaas.
puo. Ang empleadong na sa
Ochentn, na. adj. Fam. illim nang capangya-
Ang tauoDg may ualong rihan nang isang puno,
puoQg taong edad. para nang director, se-
Ocho, adj, Ual. cretario, contador. Sa
Ochocientos, adj. Ualong mga ministro nang jus-
daan. ticia ay gayn ang t-
Odio. m. Tanim pag- uag sa verdugo Sa
tatanim sa loob. manga ibang lugal ay
Odioso, sa. adj, Quina- gayn ang tuag sa
lulupitan. manga mmamtay na
pdorifero, ra. adj Ma- tumitimbang nang carne.
bang. Oficina. /. Lugal na pi-
Oeste, m. Calunuran. naggagauan.
Ofender, a, Sumgat Oficio, m. Ang isa,t,
bumugbog sa capou Du- isang gau catung-
must sa uic gau. culan.
Ofensor, ra. m. y /. Ang Ofrecer, a. Maglay;
sumgat bumugbog sa maghandog.
A Dios.
iba. Hayin. Para que le
Oferente, m. adj. Ang manden. Haogad. Pr-
nagaalay nagbahan- micia. Pamago. Como
dog. alguna or a. Fanagano.
 OJ 293 OL
Algo de paso al pen- mat, 2)^ enjermo. Pan-
samiento. Saguila, sala- looc.
guimsim. Ojeriza./ Galit. Amis.
Ofrenda. /. lay; han- Ojerudo, da. adj. Mal-
dog na itintungcol sa pad ang tainga.
manga Santo, Ang sa- Ojete, m. Uhales bu-
lap pagcaing nalalaan tas na mabilog, na ili-
sa paglilibing. nalagay sa damit na
Ofuscacin./. Panlalab sinusuutan nang listn.
nang mata; cadilimn Tumbong butas ng
nang bait puit.
Ofuscar, a Palabuin Ojos. m. Mata.-- Zarcos.
manlab. Matng ^usk.-^ Hincha-
Oido. m. Pandiogig; ta- dos. Namuct. Bel
nga. Isa sa limang como del que se est
iquinadaramdam nang muriendo. PDgay.
catauan. Batas ng ar Ola. /. Aln.
mas de fuego na lina- 01a|e. m. Pagcacasunod-
lagyan nang seben. suod nang mga aln.
Or. a. Dumingig; dinguin Oleada. /. Along mala-
ang ipinaquiquisap ng laqui. met Quilos
sinoman. Batyag. Ha- galao nang maraming
guing; dingig; quinyig. tauo. Hampas glong
Ojal. m. Uhales bu- nang aln.
tas nang damit na sinu- Oleaginoso, sa. adj. Ma-
suutan nang bitonis. Jangis.
0)al.'adv Mnona; nau; Olear, a. Magphid ng
siya nau; gayn nau. Santo Oleo.
Ojalar, a. Maguhales. Oleo. m. Langis. Langis
Ojeada. /. Suliap. na Santo Oleo ang
Ojear, a, Tumitig; taboy; guinagamit ipinapa
ahoy,
Moscas. Ua- hid na langis ng mga
siuas. Pari sa may saquit.
Ojera. /. Pangangalu- Oler. a. Umamoy. Co-
 OLL 2)4 ON
mo el gato cuando se grande boca. Balang.
provee. Solsod. Grande. Catingan.
Olfato, m Pangamoy; Ollera./. Tindahan nang
inaamoy. palayoc. Lugal na pi-
Olimpiada./. Ang pistang naggagauan caramihan
guinagau at caugalian nang palayoc.
touing icaapat na tan Ollero, m. Magpapalayoc.
pang manga griego sa Olluela. / Sinducsindu-
ciudad na'ng Olimpia, can.
Olimpo, ni. poe. L- Ombligo, m Psod.
Ombliguero, m Pamig-
Olivar, m. Lugal na qu8 nang tpal sa p-
maraming puno nang sod nang batang ba-
olivo. gong panganac.
Olor. m. Amoy. Asque- Omisin. /. Caculangan
roso. Oadumaldumal nang caya. (Jahinaan
De excremento, Angis capabayaan sa anomang
Malo de agua li- bgay.
cor. Bantot. - Que trae Omiso, sa. adj Mahin;
el aire.Dapoy. De ualang caya; pabay
frijoles verdes, Hanglay. Omnipotencia./ Capang-
De orines, sudor, ropa, yarihan sa lahat. Ca-
Plot; panh. pangyarihan nang Dios.
Oloroso, sa. adj. . Ma- Omnipotente, adj Maca-
bang. pangyayari sa lahat.
Olvidadizo, za. ^fj. Ma- Omoplato, m. Paypay sa
lilimutin. ibab nang balcat.
Olvidado, da. adj. Nalili- Once. adj. Labing isa.
mutan. Onceno, na. a(^j Icalabing
Olvidar, a. Lummot isa.
malimutan. Onza. /. Icalabing nim
Olvido, m. Lmot. na babagui nang isang
Olla. /. JLaoya. Palayoc. libra. Isang bgay na
Pequea. Anglit. De panimbng tacalan.
 OR 295 OR
Onzavo, va. adj., m y f ton; saysay; bsay. Ica-
Icalabing isa. nim na Sacramento nang
Opaco, ca. adj. Ang naca- Santa Iglesia.
tataquip ea unag. Ma- Ordenando, m Ang ma-
dilim. met. Maiingcot. lpit nang maggrado.
palo, m. Batong maha- mag Pari
lag. Ordenar, a, Ilagay sa
Opcin. Ang
capang-
/. catampatan. Husayin ang
yarihang macagau anoman. Magutos
magpalgay. Ordear, a, Gu matas.
Opera, j. Isang tugtog Orear, a Pahanginan ang
nang msica na guina- anoman. Matuy sa
gamit sa comedia. jPam. hangin. Magpalamig;
Gauang maluig at suot- iyangyang.
suot. Oreja. /. Tainga.
Operario, ria. m y /. Orejudo, da. adj. Ang
Ang gumagau sa alin- mahab ang tainga.
mang oficina Oreo, m, Hanging palay-
Oportunidad. /. Cagli palay marahan.
ngan nang panahon at Orfandad. /. Pagcaulila;
nang anomang bgay. caualang magampon.
Oportuno, na. adj. Ang Organero, m Mangagauk
guinagau nangyaring nang rgano.
talag na naaacm na- ; Organista, com. Ang m-
aagpang nunugtog nang rgaijo.
Oprobio, m Palibhas Organizar, a, Gumau ng
Opulencia./. Cayamanan. rgano magcumpun.
Opulento, ta. adj Maya ^met. Magyaman.
man. Orgullo, m. Capalaluan.
Orbe, m Cabilugan isang Orgulloso, sa. adj. Pa-
bilog. Ang cabilugan ng lal.
Langit lupa. Mundo. Oriental, adj. Ang na-
Orbicular, adj. Mablog. uucol ea silanganan
Orden, com. Utos. Talun- Oriente, m Silanganan.


OR 296 OS
Origen, m. Pinangali- Oro. m. Gxxiuto. Subida.
ngan. Aog bayang tinu- Dalsay.
buan. oropel, m: Oropel, 2>e
Orilla. /. Tab; paog- China. Palar parala.
paDg; gulid
Del mar. Orquesta. /. Catipunan
Kaybay.
Ve monte b nang manga msicong
camino Pling. Be nagsisitugtog sa come-
algo. Bngit
Be ves- diaban.
tido que v colgando Ortiga, f. Lipay; lipa;
Laylayaa. Baja del bulucboc.
rio. PeileuxeiQ.-Belpiiehlo, Ortodoxo, xa. adj. Cris-
Tab. tianong matibay ang
Orillo, m Gulid nang pananampalataya at pa-
pany niniual sa manga ral
Orin. m. Caluang. nang Santa Iglesia.
Orina. / Ihi, Ortografa./. Artengnag-
Orinal, m. liban. tutur nang ayos at na-
Orinar, a. y r. Umihi. husay na pagsulat.
Oriniento, ta. adj. Cala- Ortgrafo, m. Ang maru-
uaugin. nong nang ortografa.
Oriolano, na. adj. Tag Ortologa./. Arteng nag-
Oribuela. tutur nang pagsasabing
Orla. /. Laylayan nang magaiing.
damit. i Oruga. / Uod
na nagui-
Ornamentar, a. Magpa- guig paropar Que co-
muti. men los granos. Ulalo.
Ornamento, m. Pamut. Orzuelo, m Guliti. Pati-
pl: Ang manga iei- bong na panghuli nang
nusuot nang Pari sa ibn daga.
pagmimisa. Ang ma- Osada. /. Capanghasan.
nga casangcapan sa al- Osar. n. Mangabas.
tar. Osense, adi Tag Huesca
Ornar, a. Magpamuti. ag nauucol sa ciudad
Ornato, m. Pamuti. na it.
 os 297 OX
sculo, m. Halic. Ostro, m. Ostra. Ostrones
Oscurecer, a. y r. Mag pequeos que se pegan
dilim dumiliQ. al madero, Taliptip.
Oscuridad. /. Cadiliman. Otorgar, a.Tumangap.
Oscuro, ra. adj Madilim. Con la cabeza. Tuma-
Oso, sa. m
y /. Hyop ngo.
na apat ang pa. Otro, tra. adj. Iba.
Ostensin. / Pagpapa- Otro si. adv. m, Bucod,
hyag nang anoman. sa rito. jPor. Icalauang
Ostensivo, va. adj. Ang cahingian.
nagpapahyag. Ovalado, da. adj. Taloha-
Ostentacin./ Pagpapa- bang parang itlog.
rangalan; pagpapalal. Oveja. /. Tupang babayi.
Ostentar, a. Magpalald. Dvejero. m. Pastol nang
Magpahyag. tupa.
Ostentativo, va. adj Ang Ovillo, m. Iquid na ma-
nagpapalal nagpapa- bilog nang sutl sinu-
, hyag. lid.
Ostentoso, sa. adj, Mari- Ovparo, ra. adj. Ang
lag; marangal na scat manga hyop na nangit^
panoorin at tanghalin. log.
Ostra. /. Talaba. Oxear, a. Bumugao nang
Ostrera, y. Lugal na ma- manga manoc; calapati,
raming talaba. etc

PA PA

Pabelln, m Culamb. mang manga hirap at

Pbilo pabilo, m. Mits casaquitan, earalitaan at
nang candila. camurahn carouaha-
Paciencia./. Angpagtitis guinan.
at pagbabat sa ano- Pacfico, ca. adj. Ualang


PA 298 PA
quib, tahimic at mai- pangac sa pagbab-
biguin sa capayapaan. yad.
Padrastro. ?n. Amain sa Pgina, f Mucha nang
paquinbag. isang pojas nang libro.
Padre, m Ama. Pago. m. Byad
Padrina. / Madrina, Pagoda. /. Simbahan
Padrino, m Inaam. pnalanginan nang ma-
Padrn, m. Listaban naog nga hindi binyagan.
manga tauong nagsisipa- Pas, m Caharian; bayan
nahan sa isang bayan. 6 lugal. Ang manga pinta
Paduano, na. adj. Taga nang manga lugal. B-
Padua. hay sa parang at manga
Paga./. Byad; upa. ^Z tauo.
alcahuete testigo. S- Paisano, na. adj. Caba-
bol. bayan. Hindi sundalo.
Pagadero, ra. adj, Ma- Paja./. Dayami;guinican.
mamayad.
Que queda despus de
Pagamento, m, Ang pa- trillado el arroz. Yot.
mamyad. Para cubrir sus casas.
Paganismo, m. Carami- Cogon.
han nang manga di bin- Pajar, m. Lalagyan nang
yagan. guinican; bhay guini-
Pagano, na. adj. Nauucol can.
sa manga di binyagan. Pajarear, a Mangibon.
m. Ang natitir sa Gumayongayon.
met.
prang Hindi binyagan. Pajarera./ Culungan ng
Fam, Ang namama- ibn. ] \

yad namamahagui. Pajarilla./ Himpchim-

Pagar, a. Magbyad. pacn.
Magdusa. Adelantado. Pjaro^ ra. m. y/ Ibong
Tamp Terrazgo. Buis. munt; pug; maya.
Deuda. Byad. Paje. m. Isang bgay na
Pagar, m. Papel na qui- alil na casamasama
nasusulatan nang manga nang panginoen sa pag-


PA 299 PA
asiste sa alinmang ga- Paladear, a. Lumasap
gauin. lasapin.
Pajero, m. Ang nagbibil Paladeo, m. Ang pagla-
nagddal nang da- sap.
yami sa ibang lugal. Paladino, na. adj, Hayag;
Pajizo, za. adj. Maraming tanyag.
guinican clay guini- Palanca. /. Panghicuat
can. pinga.
Pajuela. /. Pangsuso Palancada./. Hampas ng
pangsind nang ilao.^ pinga.
pl. Yaguit. Palancana./. Palangana.
Palabra. /. Salit; ic; Palangana./. Hlanaiisan.
pangac; pangungsap. Palazo, m. Hampas ng
Palabrada. /. Masamaug pala.
bucang bibig. Palco, m. Pnooran nang
Palabrero, ra. adj, Ma- comedia pista.
salit Palestino, na. adj Tag
Palabrimujer, m. Lala- Palestina.
quing voces lalaqui. Paliacin. /. Ang pag-
Palabrita. /. Uicang ma- nang anoman.
lilihim
rahaa bulong. Paliar. Magtag nang
Palabrota. /. Palabrada. anoman.
Palaciego, ga. adj. Ang Palidez. /. Pamumutl.
nauucol sa Palacio. Ang Plido, da. adj Nam-
naninilbihan sa palacio mutl
at uacaaalam nang mga Palillo, m. Casangcapan
caugalian doon. sa paggau nang medias.
Palacio, m. Bhay nang Pangbining.~PaZ/Zo5 de
Hari contar, Isipan.
Paletilla. /. Butong nia- Palinodia. /. Hayag na
lat at mapu, na pagbabago nang sinabi.
na sa bacana nang sic- Palio, m. Langitlngit.
mur. Paliza./, Pal6 pagpal.
Paladar, m. Ngalangal. Palizada. /. Istaca.


PA 300 PA
Palma. / Gong. Donde que asientan la tijera.
sacan los cables negros. Anaman.
Pugaban. De la ipa. Paloma./. Calapati. D^?
Sas. Silvestre. L- monte. Batobat. ~ Del
yong anahao. Peque- monte con manchas co-
a y desmedrada. Pali- loradas en el pecho P-
pog- nay.
Palmada. /. Tampal Palomar, m. Bhay ca-
Palmadica, lia, ta. /. lapati.
Tapie. Palomera. Lugal na
/.
Paltiiaro, ria. adj. Cara- tampac sa hangin. Cu-
mil)aQ Dg. lyoDg. Hayag. lungang munt nang ca-
Palmatoria. Palmeta
/. lapati. ,

Palmeado, da. adj Ibong Palomera. / Bhay ca-

diquit ang manga daliri lapati.
para nang pato. Palomino, m, Inacay ng
Palmeta./ CaBaogcapang batobat.
patual sa manga bata. Palomo, m. Calapating
Palmitieso. adj Caba- lalaqui.
yong tuyo ang cuc. Palor, m. Caputlan.
Palmito, m. Ubod. Palpadura. / Ang pag-
Palmo, m. Dangcal. paghip
salat
Pal motear, n Tumam Palpar, a Humip; lu-
pal; manampal. Pagupa- mamas. J. osi^uras bus-
quiu ang plad nang ma- cando algo. Cap; ap-
nga camay. hap; halap.
Palmoteo, m Ang pag- Palpebra. y. Talcap ng
tampal; tampal mata.
Palo. m. GiYioy,-^ Lleno Palpitacin. / Cab ng
de nudos, Salinauot dibdib.
Homo. Tipungol. Que Palpitar, n. Cumab ang
ajusta el pescuezo de los pus6 dibdib.
cai'ahaos para que tra- Pamplons, sa. adj, Tag
bajen Sin cao. - Sobre Pamplona.


PA 301 PA
Pan. m. Tinpay. Paal, m. Lampin.
Panadear, a Gamau ng Pao. m. Damit na ang
tinpay. tuag ay de pao. Por
Panadera. /. Tindahan la cabera. Brang. -Be
nang tinpay. manos. Pancihid.
Panadero, va. m. y / Pauelo, m Pany
Magtitinapay. Pap. m. Fam. Ama.
Panal, m. Bhay pocyo- Papada./. Laman sa il-
tan ang pagquit. lim nang baba.
Pancho, m. Fam Tian. Papagayo, ya. m. y /.
Pandorga. /. Fam: Ba Mamalis langaylanga-
baying matabangmatab yan. Blanco. Cal-
na mahin at mabgal ngay
ang caniyang nianga Papal, adj. Nauucol sa
quilos. Papa.
Panera. / Taguan nang Papera./. Baiqui biqui.
trigo; harina; tinpay. Papirote, m. Pitic.
Pantaln, m, Salaual. PapOr m. Baba.
Pantano, m. Ptubigan Papudo^ei. adj Malaman
patbig. ang baba.
Pantanoso, sa. adj. Ang Paquete, m. Balutang
lugal na maraming p- munt; balutan nang
tubigan patbig. manga elat.
Panten, m. Lbingan; Para. pre. Sa. - t;. g: Para
bunan nang mga patay. m por m Sa aquin.
Pantorrilla. /. Binti
Nosotros. Sa atin.
Pantorrilludo, da. adj, Quien. Cangiho. ca-
Malaqu ang bini. nino.
Panza./. Tiem. Be ani- Paracleto parclito, n.
mal. Labor. Espritu Santo.
Panzada./. Budlong ng Parada. Ang paghint.
tian. Lugal na pinagtitipunan
Panzudo, da. adj. Mala- nang manga baca\ at
qui ang tiyan. iba paug ganito. Sala-
 PA 302 PA
ping ilinalagay na pa- Paraninfo, m. Inaam sa
minsan sa paglalar. alinmang funcin c-
Paradero, m. Hantungan. ligay.
met. Hang cata- Parao. m. Parao.
pusan nang auoman. Parar, m. Humint.
Paradigma, m. Huaran La obra. Hantong; tu-
hinuhuaran. rnaban.
Paradojo, ja. aclj, Ca- Parasol, m. Pyong.
caibang umsip uma- Parca. /. Camtayan
cal anang manga poeta.
Parador, m. Sa cabayo Parcial, adj, Isang ba-
ay ang madaling pa- bagui nang anomang:
hintuin, at sa lar ay bgay. Cacamp cam-
nagtitiguil nang maluat. p.
Haiitijgan Dg carruaje Parcialidad. /. Casama-
at iba pa. han; campn.
Parfrasis. / Ang ca- Parco^ca. adj. Maicl;8alat
sayeayan sa isang h- sa anoman. Catatagan
tol at nang madaling sa pagcain at sa pag-
maintindihan na guina- inom.
gau Parche, m. Pats; tpal.
Paraguas, m Pyong. Parear, a. Magmuc b
Paraso, m. Lugal na pi- magparis. Pagdaladala-
naglagyan nang Pangi- uabin ang anoman.
noong Dios sa ating Parecer. m.Htol; pasiy.
nunong cay Adn. Parecido, da. adj, Caua-
Pramo, m. Praug na ngis; cauangqui.
maluang; malungcot na Pared. / Pader.
al isa mang thanan Pareja. /. Pagcacsama
cubo. ng dalauang magca-
Parangn, m. Pagcmuc- muc-b.
b; pagchuad. Parejo, ra. adj\ Magea-
Parangonar, a, Magpa- paria; magcamuc b; pan-
rijs; magmuC'h. tay.


PA 303 PA
Parentela. /. oac; ca- Prpado, m Talcap ng
maganacan. mata. Bubong.
Parentesco, m Cama- Parra, y. Uba^ --^ Silves^
ganacan. De afinidad tre. Bica.
Bttlayi. Parral, m. Blag.
Parias. Buis na ibini-
/. Parricida, com. Ang na-
bjgay nang isaug prn- tay sa ama, in ca-
cipe ea iba sa pagqui- magnac.
lala sa cataasan. Parricidio, m Ang pag-
Paridad. / Pagcacmuc- patay sa maglang ca-
h; pagcacparis naug magnac.
anomang bgay. Parrilla. /. Ihauang tila
Parida, adj. Nacapanga- rejas.
nac na capangnga- Prroco, m. Cura.
nac. Parroquial /. Ang nas-
Pariente, ta. m. y / sacop ng isang cura.
Camagnac.
In gnero. Parroquial, adj Ang na-
Hiiog. uucol sa parroquia-
Parir, a. Manganac Parsimonia, y. Cabitan
panganac. anoman.
sa V

Parisiense, adj Tag Parte. /. Capiraso nang

Pars. isang bgay. Que le
Parlanchin, na. adj, Fam. cahe tino en la se-
Mapagsalit nang ua- mentera. Saclong, Baja
lang cabuluhan nag- del pueblo. Ibab, In-
sasalit nang di dapat ferior de la oreja, P-
salitin. ngol. - Superior del pue-
Parlar, a. Magpangu- blo, Haya.
sap nang ualang cabu- Partera. /. Hlot.
luhan. Partero, m, Slag.
Parlero, ra. adj. Masabi; Particin. /. Pagbabaha-
salit nang salit. gui pagbahati.
Parpadear, n. Cumurap- Participacin. /, Pagpa-
curap. pahyag.
 PA 304 PA
Participar, a, Magl^alit. Partitivo, va. adj. Ang
De la culpa de otro, mahahati.
Hicyat. Sapacat. Mag Parto, m. Panganganac.
pahyag. Parvedad parvidad./.
Partcula. /
leang mua- Cauntian caliitan. Ang
ting hd\i2igm. Que junta quinacain sa umaga ng
con nonibres de pueblo, manga colacin.
significa ser vecino de l Parva. /. Haya hay
Tag. na nahahandang guguii-
Particular, adj. Bucod. quin.
Partida. / ADg pagli- Parvo, va. adj. Munti.
pat sa ibang lugal. Ca- Bunton nang anoman.
sulatan nang piagbin- Parvulez. /. Caliitan.
yagaa, pinagcumpilan Prvulo, la. adj. Maliit.
at pinaglibingan, Sun- Inocente m. y f.
dalong pa sa sa ibang Bata.
lugal. Pasadero, adj. Macar-
Partidor, m. Ang na- raan.
mamahagui. Pangbati Pasadizo, m. Daang ma-
pamtl. ' qupot sa bhay man
Partir, a. Mamahagui. at sa daan man. Dalay-
En partes desiguales. dayan
Api
Herencia, Mag- Pasagonzalo, m Fam.
bahagui!
Terrones. Ti- Tapie.
pac. En pedamos.
La- Pasaje, m. Pagpa sa ibang
pan g. Algo sealndolo lugal. Byad na ibini-
antes Tata. De algn bigay nang na pa sa sa
lugar. Maghinal; tu ibang lugal. Lugal na
mlac Por medio. Hati. dinadaanan. Pageapa-
Algo como pan con la raan
mano. Pisanhin pira- Pasajero, ra. adj. Da-
Bxxhin, Trozos metin- raanan. m. y J. Ang
dolos cuas. Sibaquin naglalayag na na pa sa
biyaquin. sa ibang lugal.
 PA 305 PA
Pasamano, m Palbaba- Paseo, m. Ang pagpa-
han Con garfio. Cuit, sial.
Be la escalera, Gabay; Pasible, adj. Ang dapat
lalayan. magcarlit
Pasaporte, m. Ang licen- Pasicorto, ta. adj, Mali-
cia Blatna ibinibigay liit na hacbang.
at ng maca pa sa ibang Pasilargo, ga. adj. Malu-
bayan hcoman. luang ang hacbang.
Pasar, a. n r. Dumaan; Pasin. /. Ang pagcaca-
magdaan. Turnaos. Mag- paghihirap nang
squit;
lagos lumagos. labot pinarurusahan.
Tumulay. Magtauid Pasito, m. Hacbang na
tutnauid. Iliban. Ade- munt. Ualang quib.
lante el que anda, L- Pasmo, m. Saquit. Pagca-
guit. pamaang; pagcapatac;
Pasatiempo, m. Aliuan pagcamangh.
Pascasio. m, Estudianteng Paso, sa. p, p. Hacbang.
nagsisiou sa caniyang Pasqun, m. Slat na
bayan cun pasc. ilinalagay sa hayag na
Pascua. /. Pasc. De la nalalaban sa manga
Natividad. Ang panga- puno
nganac a ating P, Je- Pasta. /. Cumamal na
sucristo. De la Resurrec- anoman. Balat nang li-
cin Ang pagcabuhay br. Quint plac na
na maguli. tunao.
Pascual, adj. Ang na- Pastar, a. Magpastol.
uucol sa pasc. Pastel, m. Minasang ha-
Paseadero, m. Lugal na rina, na maj mantic at
psialan. may carneng tinadtad
Paseador, ra. adj, Ma- sa loob at saca baba-
pagpasial. lutan nang iba pa at
Pasear, a. Magpasiai. ilulut.
r. Pumasial; gumalt; lu- Pastelera. /. Asaua ng
mbot magpapasteL
20

PA 306 PA
Pastelera. /. Tindahan Patentizar, a. Ihayag.
nang pastel. Pater noster. m. Padre
Pastelero, ra. m. y / nuestro. Ama namin.
Mangagau nagtitind Patbulo, m. Bibitayan.
nang pastel. Pato. m. y /. Itic; bibi,
Pastor, ra. m. y /. Ang Pequeo. Baliuis.
nagaalag at nagcacaling Patochada./. Uicang ma-
sa manga hyop. sam.
Pastorear, a. Magaboy Patn, na. adj. Malaquf
nang manga hyop sa ang pa.
pastulan magpastol. Patraa. /. Balita sa-
Pastora. /. Catungculan litang pauang casinunga-
eapisanan nang manga lingan.
pastol. Patria. /. Ang bayang
Pastoso, sa. aj. Malat; tinubuan.
malambot. Patriarca, Ngalang
m:
Pata. /. Pa nang manga itinatauag samga tauong
hyop. pinagmulan nang ma-
Patada. / Scad; tadyac; lalaquing nac, na naba-
sipa. En el suelo Darag. basa sa liimang testa-
Yabag magsicad. mento. Ngalan nang ca-
Patalear, n. Dumbog; mahalan na ipinagca-
cumarag; tumareng; du- loob sa ilang Simbahang
marag. manga pan guio para
Pataleo, m. Tunog nang nang sa Alejandra, Je-
scad ang pagscad. rusalem at Constantino-
Patear, a Tamadyac; du- pla Ngalan nang ca-
mbog; turna rang. m halang bagong ipi-
Patena. Agnos ima-
/. nagcaloob nang Santa
gen. Ang pingang munti Papa sa manga ilang
na guinagamit nang sa- tinatauag na prelado,
cerdote sa pagmimisa. Alinman sa manga nag*
Patente, adj. Hayag sa tatag nang tinatauag na
tingin nang madi. |
rdenes religiosas.
 PA 307 PE
Patrimonial, adj. Angna- Paulatino, na. adj. Ma"
uucol sa arDg minana. bagal mahiman sa pag-
Patrimonio, m. Ang aring gau.
minaDa. Pausado, da. adj. Paos
Patrio, tria, adj, Ang namamalat.
nauucol sa bayang tinu- Pauta. /. Tablang may
buan. Ang nauucol sa cuerdas na guinagamit
ama ang gling sa nang manga bata sa
caniya. pagguhit nang papel ng
Patriota, m. Ang may nagaral sumlat.
pagbig at pagmama- Pavesa. /. Ab ng ilao*
saquit sa bayang tinu- Pvido, da. adj. Mata-
buan. tacutin.
Patriotismo, m. Pagbig Pavimento, m. Favi-
sa bayang tinubuan. miento,
Patrocinar, a. Magam- Pavimiento. m. ant, Alin-
pon; magcaling; mag- mang sahig nang isang
sangalang. pamamahay na may sang-
Patrocinio, m. Pagam- cap na lari.

pon; pagtulong. Pavor, m, Tcot sa pag-

Patrn, na. m. y J. Pin- crulit.
tacasi. Ang may cargo Pavorido, da. adj, Ma-
nang saeacyan. Hua- laquing pagcrulit.
ran. Ang may ari nang Pavoroso, sa. adj, Na-
bhay na pinanuaulu- carurlit.
yanan. Paz. /. Payap; tahmic.
Patrono, m. Tag pag- Peajero, m. Ang nani-
tangol. ningil nang boyad
Patrulla. /. Manga sun- peaje.
dalong nagroronda. Peana. /. Feaa,
Patrullar, w. Magronda Peaa. /. Ang quinala-
ang manga sundalo. lagyan quinatutung-
Patudo, da. adj. Malaqu tungan nang alinmang
ang manga pa. I larauan.


PE 308 PE
Pebre, m. Sausauao; e- cayo na itinataquip sa
bucan; tiltilan. dibdib. Fam, Ang labas
Peca. /. Anan. nang dibdib.
Pecado, m. Casalanan/ Pecho. >n. Dibdib. Suso.
Pecador, ra. m y/ Ang Pechuga. /. Dibdib ng
nagcsala dapat mag- ibn. l^am. Dibdib nang
csala. tauo.
Pecar, n. (Vagcsala; mag- Pedante, m. Maestrong
bigay pagcacsala. Su- nagtutur nang gra-
malangsang sa utos ng mtica sa babayba-
Dios. ^ hay. Mapagdunongdunu-
Pecera. /. Pbiyayan Dg ngan.
isdang sarisaring clay Pedantear, n. Magsab
na nagsisilbing liuan. nang capalaluan; mag-
Pecina. /. Palisdaan. pahyag naog manga
Pecoso, sa. adj. Maanan. carunungang nacayaya-
Pectoral, adj. Ang na- mot.
uucol sa dibdib ma- Pedantera. /. Pagdu-
galing dibdib.- m.
sa dunongdunungan; pag-
Curos na tanda nang sasab nang manga la-
camahalan cataasan ng tin lalonglal sa barap
isang Obispo, na ilnala- nang manga hind na-
gay sa dibdib. caaabot.
Peculio, m, Ang pagaari Pedazo, m. Capiraso.
salaping ipinagca- De caa hendida, Pat-
caloob nang maglang pat.
Grande de carne
panginoon na gami- . 2Jescado. Limpac. O
tin at ipangalcal. Pa- raja de lea, Guiliog
sarili. pidpid.
Pecunia./. jPam. Salap. Pedernal, m. Batong lub-
Pecuniario, ria. adj, Ang hang matigas at mali-
nuucol sa salaping t- nao. Batong pinquian.
nay. Ang catigasan nang ano-
Pechera. /. Capirasong mang bgay.


PE 309 PE
Pedestre, ac/. Nagllacad. malabas ng bigl cung
Pedicoj .X m. Candirit. iutot.
Pedido, m. Hining hi- Pedorrero, ra. adj. Utu-
nihingi nang Hari, na tin.

ambag sa caniyang mga Pedrada. /. Pucol; pasa

nasasacp manga sun- nang pucol sgat na
dalo. gana nang pucol.
Pedigeo, a. adj, M- Pedregal, m. Oabatuhan.
panghinging lubh, na na- Pedregoso, sa. adj. Ma-
cayayamot. bat.
Pedimento, m. Cahingian. Pedrejn, m. Batong ma-
Pedir, a. Huming. 2)c laqu sa pasigan.
gracia. Duinalangin. Pedrera. /. Quincunan
Prestado. Manandali nang bato mina.
umtang; manghiram Pedrera. /. Capisanan
Licencia para irse caramiban nang manga
Palam. Perdn. Hu batong mapingning at
minging Co
tuad. mablag.
hecho. Magpashol. Pedrero, m. Manglalabr
Que haga por l alguna nang bato.
cosa Mamintaca si Peer, n Umutot.
Socorro voces. Mag- Pegajoso, sa. adj. Pni-
paguibic. Un tanto de quitin; malagquit.
casa en casa Manglac. Pegar, Maniquit idi-
a.
Como el nio en
'
quit. Magdaiti; magla-
Jerrio. Humiling. Cos- pit; magpbid. Humam-
lias, menudencias. Mag- pas; pumal.
Fuego.
i^mX.- Prestado la deu- Silab; magsig; sum-
da lo prestado. Ma- nog.
r. El fuego de
ningil. una y otra parte. Mag-
Pedo, m Utot. lanin. ^^ Algo alguna
Pedorrera. /. Ang cara- CQsa como arrastrando.
miban nang hangin sa Lhid. Como ventosa.
loob nang tiyan na lu- Hcab.
 .

PE 310 PE
Pegujal, m. Pasarili; pa- marnong at madaling
mulaDg. Munting pag- gumau ng anoman.
aari.' Arlaran. Pelada. /. Tupa baca
Pegujarero. m. Ang may man na
ualang balahibo.
muoting saca pag- Peladero, m. Lugal na
caya; may munting pag- banlian at pinaghihimul-
hahayop. muan nang ibn man
Peinada. /. Peinadura. bboy man.
Peinado, da. adj. Lala- Pelado, da. adj. met.
quing butihin parang Bundoc; prang na ua-
babayi. m Magandang lang anomang choy ni
ayos at pagcsuclay nang dam.
buhoc. Peladura. /. Ang pag-
Peinador, m. Damit n nit pagtlop nang
binabalabal eong nagsu- anoman.
suclay nagaahit. Pelafustn, na. m y /.
Peinadura. /, Pagsusuc- Hampas lupa; pasamp-
lay , Pinagsuclayan sampiad.
Peinar, a, Sumuclay Pelagallos, m Fam. Ta-
magsuclay. uong hmac na ualang
Peine, m. Suclay. Syod catungculan ni hnap b-
sa paghabi. Bubong ng hay. Hampas lupa.
pa. Pelagianismo. m. Cam-
Peinera. /. Tindahan pon ni Pelagio at sumu-
pinaggagauan nang s- sunod sa caniya.
clay. Pelagiano, na. adj. Ang
Peinero, m. Ang guma- nauucol sa ereges na
gau nagtitind nang si Pelagio at sumusunod
suclay. ng caniyang utos.
Peineta. /. Suclay na Pelambrar, a. Maglagay
malucong, na ilinalagay magbabad nang catad
na pamuti sa ulo nang sa tbig at pog at ng
manga babayi. mlagas maanit ang
Peje. m. ld. Angtauong balahibo. Magcult.


PE 311 PE
Pelambre, m. Caramihaa maicl ang buhoc.
nang catadna quinu- Pelcula. /. Lmad.
cult. Nagcacahalong pog Peligrar, n, Sumapang-
at tbig na talagang nib.
pangult. Peligro, m. Pangnib.
Pelambrero, m. Mogu- Peligroso, sa. adj. May
ngult. pangnib.
Pelandusca. /. Fam Da- Pelilargo, ga. adj, Ma-
lahir Babaying malicot. hab ang buhoc.
Pelar, a Umnit. ^i;^. Pelilloso, sa. adj. Ma-
Maghimulmol. r, Ma- qulitiin.
calb. Pelinegro, gra. adj. Mai-
Pelaruecas. /. Fam. Ba- tim ang buhoc.
baying mahrap duc h. Pelirojo, ja. adj: Mapu-
Peldao, m. Baitang lapul ang buhoc.
Pelea. /. Pagauay; pag- Pelirubia, bia. adj. Bu-
tatalo; pagbabaca. hoc na tila balahibo ng
De gallos, Pagsasa- mais capl.
bong. Pelitieso, sa. adj. Ma-
Pelear, a. y r. Mag- tigas ang buhoc na na-
uay; magbaca; mag- ngangalsag
talo. Pelmacera, f. Fam Ca-
Pelechar, n. Manglag bigatan; cabagalan sa
mamlag ang balahibo paggau.
Peleona. /. Pagauay; Pelmazo, m. Anomang
pagtatalo pagcaca. bgay na mahigpit
galit. lpat. Pagcaing natir
Peliblando, da. adj. Ma- sa sicmur na hindi na-
lan^bot ang buhoc. tuaao
met Ang tauong
Pelicano, na. adj May macpad at mahiman
uban. anomang gauin.
Pelcano, m. Isang b- Pelo. m. Buhoc. De ave
gay na ibn. animal. Balahibo.
Pelicorto, ta. adj. Utod Bulo.
 PE 312 PE
Peln, na. Ualang
adj. Pena. /. Parusa; brap;
balahibo madlang ang Bquit. Por culpar.
buhoc. Dusa.
Pelonera. /. Fam. Ca- Penacho, m. Ang bflla-

hirapan; caualan; csala- hibong tila plong nang

tan; caruc-haan. manga ibn, para nang
Peloso, sa. adj, Macapal ctala quilquil cung
ang buhoc. naninindig nanganga-
Pelotn, m, Caramihan lsag ang tuctoc. Ang
nang buhoc bulo. pamuti na
plumaje,
Isang pulutong na sun- ilinalagay sa ulo nang
dalo. cabayong panghila cung
Peltre, m. Nagcacahalong pistang malaqu.
estao at tinga Penado, da. adj. Nahi-
Peludo, da. adj. Macapal hirapan.
ang buhoc. Penal, adj, Ang nauucol
Pelle. /, Manteca de puerco sa hrap.
cruda. Linoap. Penalidad. / Cahirapan;
Pelleja. /. Balat; catad casaquitan
Pellejera. /. Lugal b- Penante, a Ang nag-
p.
hay na pinagcucultihan hihirap nagdurusa.
at pinagtitindahan nang Penar, a. Magpahrap;
naanga catad. magpasquit; magparusa.
Pellejero, ra m. y / En dinero. Casalatan.
Ang nagbibil nagcu- Penca. /. Dahon nang
cult nang balat. isang bgay na pananim
Pellejo, m. Catad; balat para nang coles, etc.
nang hyop. De can- De hoja de pltanos Pa-
grejo Talcap Delpes lap balaba
cue^o del toro como pil- Pencazo. m. Hampas ng
trafa. Laping; lamb. palap balaba.
Pellizcar.. Cumurot; pu- Pencudo, da. adj, Ma-
niral. palap.
Pellizco, m. Curot; piral. Pendejo, m. Balahibo sa


PE 313 PE
pusoa at sa singit. Tumalamac Hasta lo-
Fam Uicang ilinalapat interior el veneno, Tuma-
sa tauong hind maru- lam. r. La porqueria
nong humalat Mng ma- en la ropa. Tumaib.
halagang bgay. Pennsula./. Lupangna-
Pendeincia. /. Pagauay; liliguid nang tbig, na
pagtatalo
Con arma cacaunti ang pagcara-
llanca. Tgaan tig sa capona lupang ca-
Pendenciar, n Maguay; lachan na pinangangan-
magtalo. lang tierra firme
Pendenciero, ra. adj. Pa- Peninsular, adj. Ang na-
laauay; palatal; pala uucol sa pennsula.
usap. Penisla. /, Pennsula
Penden n, Mbitin Penitencia. /. Dus; pa-
mhint rusa.
Pendiente. ). a. Ang na- Penitenciar, a. Magpa-
cabitia nabibitin. rusa naagbigay dusa.
m. Hicao. Penitenciario, adj. y m.
Pendolista, w. Ang ma- Ang may tungcol na
tuling sumlat at ma- magpacumpisal sa alin-
hsay ang letra. mang Simbahan
Pendn, n. Isacg bgay Penitenta./. Nagcucum-
na bandil nang naanga quinucumpisal
pisal
sundalo cung na p ba na babayi
sa digm Penitente, adj Ang na-
Pndulo, la. adj. Pen- uucol sa parusa pina-
diente. Anomang bgay rurusahan. com
Ang
na nacabitin at maga- nagpepenitencia. Ang
galao nagcucumpisal.
Peneque, m. Fam. Na- Peno. m. Tub6 sa bayan
lalang. nang Cartago.
Penetrar, a. Manaimtim. Penoso, sa. adj. Mabrap,
Como la herida. Turna- Ang may hrap nag-
lab. El agaca color. daramdam squit.
 PE 314 PE
Pensamiento* m. Pagi- Penltimo, ma. adj. Ma-
sip;panimdim; ac. lapit nauuna sa cata-
Pensar, a, leipin; acalain; pusan dulo.
alalahanin. Penuria /. Casalatan ng
Pensativo, va. adj. Ang anoman.
nagieip. Pea. /. Batong mala-
Pensil, adj. Ang nsa- quing bindi pa nalilinis.
salalay nabibitin, - m Peasco, m. Batong ma-
Halamanang mariquit laquimataas.
at
calugodlugod. Peascoso, sa. adJ. Lu-
Pensin. /. Buis sa tan- gal na meraming bato.
tan r^ang lupa. Pen. w. Naglalacad.
Pensionado, da. m. y /. Upaban nang arao. Sun-
Ang may buis nag- dalong lacad. Alinman
papabuis. labingdalauang bato
sa
Pensionar, a. Magpabuis na guinagamit sa dama
Pensionario, m. Ang bu- ajedrez
mubuis Peonera. /. Ang lupang
Pensionista, cam. Ang ; f^ nang isang
naniningilnangbuis. Aug tSo sa maghapon.
na sa colegio isang Peor. adj. Lalongmasam.
bhay Da nagbabayad Peora. /. Pagsam
sa caniyang pagaaral at Pepinar, m. Lugal nang
quinacain. maraming pepino
Pentateuco, m. Ang li- Pepinillo, m. (Que llama
mang libro ni Moiss. de S. Gregorioj. Tabboc.
Pentecosts, m Capista- Pepino, m
Pipino.
ban nang manga judios Pepita. / But ng alin-
sa pag-aalaala sa ley na mang bunga. Que da
ibinigay neng Pangi- la gallina Tigac; tola.
nong Dios sa bundoc Pepitoso, sa.a;\ Mabut,
nang Siua. Ang pag- Saquit nang manga manoc
panaog nang Dios Esp- na ang tuag ay pepita.
ritu Santo. Pepn, m. Sanda Pacuan.

.

PE 315 PE
Pequenez. /, Cauntian. liu; putnusiao. La fuer-
Pequeo, a. adj, Munti. za b sabor de la fruta.
Bata Be cuerpo pero Lumipas. En el camino.
derecho. Lipot mali- Mligao. En la cuenta.
put. Malimang.
Pera. /. Bunga nang pe- Perdicin. /. Pagcaual;
ral. BalbaB sa ibab ng pagcasir; pagcpa
labi. sama.
Perada. /. Cusilbang pe Perdn, m. Tuad; pat-
ras. uad.
Peral, m. Punong choy. Perdonar, a. Magpat-
Peraleda. /. Lugal na uad
maraming punong pe- Perdulario, ria. adj. Lub-
ras. hang pabay sa sarillng
Percibir, a. Tumangap catauan at sa caniyang
nang anoman, para nang manga gau
salap paquinbang sa Perdurtible. adj. Ualang
taontaon. Malasmasin hangan. Ang sumaspit
ang noman. sa mahabang panahon.
Percibo, m. Pagtangap. Perecear, a. Papaglua-
Percudir, a, Sirain ang tin magluat dhil sa
paimbabao dalapdap catamarn
nang anoman, na ma- Perecer. . Matapos; ma-
ual ang quinang quin- ual; maghrap; ma-
tab. r. La ropa pene me- ha
trarse la porquera en ella. Peregrinacin, m. Pang-
Tayban. ngibang bayan. Panahon
Perder* a. lual ma- nang ating bhay.
ual Algo por haberse Peregrinar, n. Mangi-
w,ez ciado con otras cosas. bang bayan.
Muaglit. El principal Peregrino, na. adj. Na-
del trato. Mangulugui. ngingibang bayan. Bi-
En el juego. Mtalo. hirang mquita caib.
r. El color. Magma- Daquilang dilag at ca*
 PE 316 PE
gandahan.me. Ang na layao sa may ngalang
sa buhay n it na ma- Pedro.
papa sa buhay na ua- Perigallo, m. Lamb 6
lang hangan. lalamb.
Perenne, adj. Ualang Perrilln, na. adj. Fam.
humpay; ualang tahan Picar Oy astuto
Pereza. /. Tamad ca- Perito, ta. adj. Bihasa.
tamarn; tamlay. Perjudicar, a. Macasam;.
Perezoso, sa. adj Mat- macasir.
marin; anyay; tigagaJ; Perjudicial, adj. Nacasa-
pabay. . sama; nacasisir.
Perfeccin. /. Cayarian Perjuicio, m. Casiraan
nang anomang bgay. nang puri pagaari.
Perfeccionar, a. Tapu- Perjurar, n. y r. Ma-
sing lahat, nump nang hind d-
Perfecto, ta. adj Ga- pat. Mapanump.
nap; tnay. En cual- Perjurio, m. Panunump
quiera cosa. Sacdal; lu nang hind toto.
bos. JSn algo. Ma- Perjuro, ra. adj. Ang na-
gand. nunump ng hind toto.
Perfidia./. Caliluhan; ca- Perltico, ca. adj. Ang
tacsilan. may saquit na perlesa.
Prfido, da. adj. Tacsil; Perlesa. /. Saquit sa
lilo. manga ltid.
Perfume, m. Soob; pa- Perlino, na. adj. Clay
noob; bagong naaamoy; perlas.
pabang. Permanecer, a. Luma-
Perfumera. /. Pinagga- gui; mparati.
gauan pinagtitindaban Permanen<^ia. /. Pagla-
nang pabang gui; pagparati.
Pericia. /. Carunungan Permanente, adj. Lagui
cabihasnan sa alinmang lumagui; dati.
arte. Permansin. /. Perma-
Perico, m. Tuag pa- nencia.
 PE 317 PE
Permisin. /. Capahin- casalanang malaqui
tulutan. ang paggau nang casa-
Permisivo, va. adj, May lanang daquil.
pahintlot. Perpetrar, a. Magcsala
Permiso, m. Pahintlot nang malaqui daquil.
na raacagau macapag- Perpetuo, tua. adj. Di
sabi nang anomang ca- maual.
pahintulutan. Perplejidad. /. Pagaa-
Permistin. /. Pagcac- langan nang bait.

hal nang anoman. Perplejo, ja. adj. Ala-

Permitidero. ra. adj. ngan.
May pahintlot. Perrero, m. Ang may
Permitir, a. Magpahin- tungcol nang pagpa-
magpabay
tlot; palabas nang manga
Permuta. /. Pagpapalit; aso sa loob nang Sim-
paghahalili. bahan. Ang nagaalagk
Permutacin./ Permuta, nang manga eong pa-
Permutar, a. Magpalit; ngaso. Ang lubhang
maghalili. maibiguing magalil
Perniabierto, ta. adj. nang aso.
Sacang. Perro, ra. m y /. Aso.
Pernicioso, sa. adj. Ma- Perruno, na. adj. Nauu-
laquing pangsir. col sa aso
Pernituerto, ta. adj, Persecucin. / Pagsig;
Pilipit ang bint pagdouahagui.
Pero. m. Dtapoua Perseguir, a. Usiguin;
Perol, m. Tate ta- duahaguinin ang sino-
ch. D<3 barro Pas man.
Perpendicular, adj. G- Perseverancia. /. Pana-
hit na patay, na natu tiling tnay; luat.

tuntong ang isang dulo Perseverar, n, Manatili;

ea capona ghit na na- magtanan; lumagui; mag-
capahalang: tiyag; magprati.
Perpetracin. /. Pagca- Persiano, na. adj. m. y
 PE 318 PE
/*. Tag Persia ang Pertenecer, n. Matunga
caugalian doon. col mucol.
Prsico, ca. adj.Ang na- Perteneciente, adj, Ucol;:
uucol sa Persia. -^w Ca- tungcol.
hoy na ganoon ang tuag. Pertinente, Ang na-
adj,
Persignarse, r. Magan- uucol sa anomang b-
tand; magyaring tanda. gay. Ang naayos
Persistencia. /. Catiya- naaayong manga uic,
gaan sa anomang guina- na capag hind na aa-
gau. yos ang tauag ay in-^
Persistir, n. Magtiyag; pertinente.
magtamn. Perturbacin. /. Liglig.
Persona. /. Tauo. Perturbar, a Lumiglig.
Perspicacia./. Catalaean Peruano, na. adj. Tag
nang pagtingin. Per ang caugalian
Perspicasidad. / Perspi- doon.
cacia. Perusino, na. adj. Perusa,
Perspicar. adj. Mtalas ciudad nang Italia.
ang mata, na nacaaa- Perversidad./. Lubhang
bot sa malayo ang ca- casaman pagsir nang;
niyang tingin ari
Perspicuidad. / Caliua- Perversin. /. Ca&aman
nagan, panganaag at at camalian nang sip.
calinisan. - met, Ang ca- Perverso, sa. adj, Lub-
liuanagan nang pangu- hang masam ang caasa-
ngsap. lan mapagsir ng ari.
Perspicuo, cua. adj. Ma Pervertir, , Magbigay
Ijunag; maannag at liglig cagluhan sa
malinis. catahimican nang mga
Persuadir, a. y r. Orali. bgay. Magbigay dahi--
Con blandura. Arog; lang masir ang tnay
am-am. na pananampalataya; ca-
Persuasin. /. Paguurali; bnalan at mabuting cau-
pagany. galian.
 PE 319 PE
Pesa. /. Panimbang; tim- este nombre. Quitang;
bang para nang quintal; O car aguja. Sosu.
arroba; libra; onza. Bato; As llamado, Tanguin--
pabat nang cuerdas ng gui.
reloj; pabat nang ano- Pescador, m. Mangingisda.
mang bgay. megiisd
Pesadez. /. Cabigatan. Pescar, a. Mangisd.
Pesadilla. /. Bangngot Pescozada. /. Pescozn.
Pesado, da. adj. Mabigat; Pescozn, m. Suntoc sa
matind; mabgal. sa btoc; pagbtoc.
liig
Pesadumbre. /. Vesadez Pescozudo, da. adj. Ma-
Casucalang loob. laqu ang btoc.
Pesantez. /. 'Pesadez. Pescuezo, m. Liig.
Pesar, m. Dalamhati; pig- Pesebre, m. Labangan.
bat; lumbay. Pagsisisi. Pesebrera. /. Caramihan
n. Timbangn; tumim- nang labangan.
bang. Peseta. /. Peseta.
Pesaroso, sa. ad^ Nag- Psimo, m a. adj. Lubhang
dadalambati; may scl masam
sa loob. Ang nagsisisi sa Peso, m Bigat; timbang.
ngau nsalit Pespuntar, a. Magdis-
Pesca. /. Pangingisd punt.
Pescadera. / Nagtitind Pespunte, m. Dispunt.
nang isd Pesquera./. Pngisdaan.
Pescadera. / Lugal na Pesquera. /. Pangingis-
pinagtitindaban nang d. Pe^gwerfl.
isd Pesquisa./, Usie; siy sat.
Pescadero, m. Nagbibil Pesquisar, a, Maguss;
nang isd. sumiysat.
Pescadilla. /. Isd Pestaa. / Pilicmat.
Pescado, da. adj. Isd. Pestaear, n Cumisap^
Blanco. Asujos En cumurap.
salmuera. Bagoong. Pestaeo, m. Curap; qui-
Aguja. Batlay. De sap.


PE 320 PI
Peste. /. Slot; saquit na Ptreo, ea. adj. Pedre-
ipinagcacamatay nang goso.
taao hyop. Petroso, sa. adj. Mabat.
Pestfero, ra. adj. Ma- Petulancia. /. Insolen-
capipist macasaslot cia.
Ang may amoy na lub- Petulante, adj. Tampa-
hang masam. lasan.
Pestilencia* /. Feste. Pez. m. Isda.
Pestilencial, adj, Pest- Pezn, m. Tangcay. J96
Jero, la Jruta Tampoc. Del
Pestilente, adj. Pest- pecho. Utong.
fero Pezua. /. Cuc nang
Pestillo, m. Cling na baca, calabao, tupa, b-
pansar nang pint sa boy, na nagcacahating
dapit loob. tila daliri.
Petaca. /. Calup; sisid- Piada. /. Siyap
lan nang tabaco Piadoso, sa. adj. Maa-
hits. uain.
Petar, a. Fam. Magbi- Pian pian, adv Fam. Inot-
gay tou; magbigay lu- inot; utayutay; unt-
god unl
Petate, m Banig. Pian n. Sumiyapsiyap.
Peticin./. Paghingi; ca- Piara. /. Munting caca-
hingian; panalangm. nan nang bboy.
Petimetre, tra. m. y / Pica. /. Tila sibat.
Ang sumusunod na ma- Picada. / Tuca sgat
lubh sa pagbubuti at na gau nang tuca.
sa , manga bagong uso. Picadura. /. Pagtucft,
Bttihin. Dur.
Petitoria. /. Fam Peti- Picante, p a. Como pi-
cin. miento). Hanghang.
Petitorio, ria. adj. Ang Picapedrero, m. Manlili-
nauucol sa cahingian. nis manlalabr nang
Peto. m. Baluti sa dibdib. bato. Cantero.
 PI 321 P
Picar, a. Tumuc. - Como Piedra. /. Ba. Lum-
mosquito. Sumiguid. bre Tauas Para sacar
Carne pescado. Ta- fuego. Pantingan pin-
madtad De aqu y all quian. Engastada en
la gallina. Maghinuc; anillo Tmpoc JEn
tumuc JEl gallo su que se ajila Tgtisan;
contrario. Pumpog hasaan. Imn Bat-
Con aguja. Tboc JEl balaul
peje en el anzuelo. Daui; Piel. /. Balat; catad.
quibit. Con la espina Pierna. / BinDes-
que tiene la raya 6 el baa manta: Papa; pi-
candle.Mtib- r. To napa
mando para s lo que se Pieza. /. Piraso De
dice otro. Paoghi- hierro con las puntas do-
Dguha. bladas hacia abajo. Oa-
Picaro, ra. adj. Claug singay.
De ropa. Bu-
uaug camhlan at hiy; los O instrumento para
bihasa ea pagdaray arrojar bala Baril
Pico, m Tuca m^. Du- Pigmeo, ea. adj m. y/.
long matulis naog auo- Tauong sadyang pan-
mang bgay. dac talagang mabab.
Picotazo, m. Tuca. Enano
Picotear, a, Tumuc. Pigricia. /. Catamarn.
Picudo, da. adj, Ma- Pigro, gra. adj. Tamad.
tuc Ngusuan. Pilar, m. Haliguing
Pichn, m. Inacay nang bato.
calapati. Piln, m. Ascal na buong
Pidientero. m. Pulubi; bnubo sa piln. Panim-
salant bang nang romana na
Pi. m. Pa. D<5 rbol tabas campana.
Punong choy. De Pillada. /. Fam. Tnay
pltano Sah; tinib^n; na any na ualang pi-

sacu nagaralan.
Piedad. /. Au Pillaje, m. Pagnanacao;
21


PI PI
pagagao. Germ. Mapag- bariles. Ang quinasusuo-^
lar. tan nang timsim.
Pillar, a. Magnacao; ma- Pirata, m. Tulisan sa
ngagao. dgat. met. Ang iialang
Pillera. /.Catipunan Dg au sa capgalan nang
manga ualang pioag- iba.
aralau. Mtalas at bi Piratear, n. Manghrang;
hasa. mangagao sa dgat
Pimienta. /. Pamint. Piratera. /. Pauganga-
Pimpollo, m. Usbong; tal- gao panghaharang, pag-
bos. nanacao pagsir nang
Pinge, adj Mal8qu;ma ari nang iba.
taba; marami. Pisa. /. Pagtpjac; pag-
Pintado, da. adj. Batic. tungtong.
Po, pia. adj. Ang ma- Pisada. /. Yabag. - Recia.
sintahin sa Dios at maa- Casag; tadyac.
uain. ?n. Siyap. Pisar, a. Ympac. - Senir
Piojo, m. De caheza Cuto. Irados. Yumrac.
De ropa. Turna. De Piscina. Pbiyayan ng
/.
perro. Pulgas De ga- isd Ang
pinagbabau-
llina. Hnip. nan pinagtatapunan
Piojoso, sa. adj. Macuto; nang tbig na bendita
ctuhin. at iba pang isinasangcap
Pipa. / Ang pinagsasa- sa pagbinyag.
linaa piuagtatbguan Piso. m. Pagypae t-
nang lac para naag ba- pac. Sahig
riles, tuael Cuaco, pan- Pista. /. Ang bacas nang
sol patpat. manga hyop sa lupang
Pipar, n. Magcuaco, dinaanan.
Pique, m. Dalamhating Pistadero, m. Panghpifc
gling sa pagtatalo hapitan nang anomang
Piquera. /. Ang btas may catas
pint nang bahay poc- Pistar, a. Huimpit.
yotan. Ang bibig nang Pito. m. Panotsot.
 PL 323 PL
Pxide./. Ptac cabang Dios hampas sa bayan
munting pinagtataguau para nang blang; slot;
nang anoinang bgay gtom.
Ang pinaglalagyan ng Plagoso, sa. adj. Naca-
camahalmahalang Sant* susgat.
simo Sacrameato. Planchar, a. Magprins.
Pizca. /. Fam, Cacurot; Planta. / Pananim. Ta-
carampot; munting lampacan
bahagui nang anomang Plantacin. /, Ang pag-
bgay tatanimnang balaman.
Pizcar, a Fam. Pellizcar. Plantador, ra. m y /.
Pizco, l^am. Curot; piral. Ang nagtatanim. Ang
Pizpereta, adj, Fam. Ba- casangcapan sa pagta-
baying buhay na loob; tanim.
malics at matalino. PlantanaL m. Saguingan.
Pizpireta, adj Fam. Piz- Plntano. m. Saguing.
peineta Plantar, a, Magtanim.
Pacabilidad./. Cadaliang Plantario, m. Punlaan.
mapiguil masauat ng Plantel, m. Lupang pinag-
anomang bgay, para ng lilipatan nang pananim.
glit. Planto, ta. adj. Mat-
Placativo, va. adj. Ma- tamnan may tanim
capipiguil macasasa- m. Pagtatanim.
uat. Plaidera. /. Babaying
Placentero, r. adj. Ma- upaban sa pagiyac sa
"^

saya; maamong loob. libing.

Placer, imp. Magbigay Plaido, m. Tangs; daing;
lagod - m. Lugod; ca- panaghoy.
tuaan; casyahan. Plail. n, Umiyac; tuma-
Placible, adj. Nacalulu- ngis
god; nacatutu nacasa- Plasmar, a Cumapal
say Plata. /. Pilac.
Plcido, da. adj Tahmic. Platanal, m. Saguingan.
Plaga. /. Ang parusa ng Pltano, m. S^^uing.
 PL 324 k'O

Pltica. /. Slitaan. Pa- Plenitud, m Ang capu-

ngangral. punan cahustuhaa ng
Platicar, a. Maquipags- aaomang bgay.
litaan. Pleno, na. adj. Puno
Plato, m. Pingan.
Gran- Pliegue, m Cuton; suri;
de, Dinlang. CUOt.
Playa./ Dalampsig; ta- Plomo, m Tinga -- Dla
bing dgat. Bel rio atarraya. Pabat nang
Pasig. Pampang; tabing dala. Duro, Tinga-
log. put.
Plaza. / Pinagtitindahan Pluma. /. Panlat. -JVc-
tindahan bayan; pa- gra y blanca en l ca-
rian. - O patio de casa. non, Culug. De la
Harapan. Quinasusula- flecha. Plad.
tan nang nanasoc na Poblacin./ Cabilangan
cusa sa sundalo nang tauo sa bayan,
Plazo, m
Tning na arao; provincia, ciudad. Pa-
lguit; hanganan.
tipan; guiguing bayan. Bayan.
Pleamar. /. Laqu nang Poblado, m Poblacin.
tbig sa dgat at ilog. Pobre, m. Duc-h; salant.
Plegadura./. Cuton; ca- Pobretn, na. adj, Lub-
cutunan; cunot; cacunu- hang duc-b(i
tan; pagcacunot; suri Pobreza. /. Gare haan;
Plegar, a Magcunot; naag- casalatn.
cuton; magsuri Pobrismo, m Oatipunan
Pleyteador. m. Tacao ng mga duc-h salant.
sap Pocilga. / Clungan ng
Pleyto. m sap; pagta- bboy. met. Alinmangr
talo. lugal na mabah at ma- .

Plenamar. /. Pleamar. cassuciam.

Plenaro,ra. a/j Ualang Poco, ca. adj, Caunt;
clang iilan; munti
Plenilunio, m Palab Poda. /. Pagptol nang
cabilugan nang buan. sangang labia. Pana-
 10 325 PO
hong pagptol nang Poeta^ /, Mnunul; ma-
sang. catb.
Podar, Putlan nng
a. Poetastro, m. Fam. Ma-
(saogang lumalabis ang samang mnunwl. .

mauga pananiai at nang Potica. /. Poesa:

mamunga. Himuco. Potico, ca. adj. Ang na-
Poder, Macapangyari;
a. uucol sa poesa.
mangyari; macacaya. Poetisa. /. Babaying ma-
Bagsic; cabagsicaD; ca- runong tumul
pangyarihau. Poetizar, n. Tumul.
Poderdante, m. y /. Ang Polaco, ca. adj. Taga Po-
nagbibigay nang capang- lonia ang nauucol at
yarihan sa iba. caugalian doon*
Poderhabiente, m. Ang Polea. / Cal.
may capangyarihang Plice, m. Hinlalaqu.
macapamahal nang ari Polgama, f. Babaying
at iba pang catungcu- maraming asaua.
lan. Polgamo, m. Lalaquing
Poderoso, sa. adj. Ma- maraming asaa.
capangyarihan. Poligloto, ta.a/i. Librong
Podredumbre./. Angna- quinasusulatan nang ma-
cabnbuloc. raming uic. Tauong ma-
Podricin* /. Cabulucan runong nang sarisaring
pagcabuloc. uic
Podrido, da. p. p, Buloc; Polilla. /. Tanga, -^ De
buog; marupoc; gato plantas. Ttad; ulalo.
Podrir, a. Mabuog; ma- Poln, m; ^ Panglong.
buloc r. El harigue por Polislabo, ba. adj. Uic
el pi Maguip. - La ma- 6 ngalang^ maraming s-
^
dera. Dumupoc; malapoc; laba.
magato. Politcnico, ca. adj. Ang
Poema, m Tula may maraming carunu-
Poesa. /. Librong nag- ngn.
tutur nang pagtul. Poltica. /. Librong nag-
 PO 326 PO
tutur nang mabuting pa- Pollo, m. Sieiu; inacay.
mamahal at cahusayan Ya medio gallo. Tan-
nang caramihan. Mabu-^ dang,
ting paguugali Pomezo. / Batong bug
Poltico, ca. adj. Ang ma- na parang bula.
rnong nang poltica. Ponderacin. Pagtim-
/.
Poltrn, na. adj. Tauong bang at pagiingat sa
tamad, alisag at caauay pagsasabi at paggaua
sa gau V nang anoman. Pagpa-
Poltronera. /. Catama- palagui nangsa sabi
rn; caalisagaan; caanya- anoman. Pagtimbang ng
yaan. anoman.
Poltronizarse, Ma- r. Ponderar, a. Paguariin
guing anyay; magtamad; at isiping pacagalingin
magalisaga. ang anoman; palac hin
Polvareda. / Gaalicabu- sa sabi purihin.
can. Ponderativo^ va. adj. Ang
Polvo, m. Alaboc; alica- nagpapalaqu.
boc; gaboc. Be palay. Ponedera. ad[;. Maoco
Gulic manga ibong nangingit-
Polvorear, a. Magbud- log na.
bod; magsbog nang Poner, a. llRgay.- En el

alaboc. arco la flecha. Bnit.

Polvoriento, ta. adj. Na- La escalera. Ibunsod;

babalot puno nang ali- isandig. ^Z^fo boca ahajo,
caboc. Itaob. Debajo de otra
Polvoroso, sa. adj. M- cosa para sostenerla.
alicaboc Magsallay salalayan.
Polla. /. Dumalaga. Ang Una cosa sobre otra.

salaping pinagsusuga- Isallay. Una cosa so-

lan. bre otra como olla sobre
Ppllera. /. Pinagtitin- trvedes. Islag. En
daban nang manga si- orden las cosas que no
siu. estn. Isalansan; ittag.
 PO 327 PO
La escalera de lado, cosa, Suncalio. Algo
Ilicuad; itagulid ang tina banda por contra
hagdan Boca
. arriba, peso, Itimbang; Los
Itihay. ^Z^o en pi, ojos en blanco, Itric.

Itindig. Jwa cosa sobre Puntal, Magshay; mag-

otra, Iptong; ibabao. tcod. La mano en la
Cuidado ,en la guarda de cintura, Mamayauang.
algo. Mataau; ingatan. La mano en la frente.
En al o. Itaas; isam- Itutob; itcob. En ver-
p. Al aire ropa mo- so la prosa, Tulain; cat-
jada, Yangyang, La hain. Punto
en la es-
barba sobre la palma de critura. Tuldican; tuldu-
la mano, Mangalum- can.
Los pies sobre
bab.
n gallo vista algo, ItuDgtoDg. Pi
de otro para que pelee, pierna sobre muslo
lulot. Lea al fuego pierna de otro, Idantay.
para cebarlo, Magd- Al soslayo. Ihiuas.
poQg.
Una cosa encima Una cosa en lugar de
de otra para taparla, Isu la que se perdi. Huli
^clob ieaclob. Carga pao. El difunto en las
'sobre los hombros. Pa- andas. lhro\. Algo
san sa balcat. Dere- la larga para que
cho algo, Banusin; tui- le vean, Humara-har;
En
td. bastidor, Ibas- bmar. En cruz.
cagao La
.
mano sobre Magdip; dumip.
los ojos para
mirar al En frente, Tumapat.
sol, Managosilao. Algo Tieso. Manigas.
en hilera, Italatag. El sol, Sumibeib; lu--

Una cosa debajo de otra, mod; lumubog. En

Iscob; ipaillim. La cuatro pies. Tmuad.
mano abierta en cual- Hermoso, Bumuti; gu-
quiera parte del cuerpo, mand; dumiquit. A
Itcob; itutob. Espique la sombra, Sumlong.
jpara soliviar alguna Al sol b al aire para

PO 328 PO
que le d de lleno. 8u- Porcin. / Halaga ba-
mngab. Uno de Ja haguing quinuha sa ma-
otra parte, Cumabil. rami.
Negro lo blanco, Mangi- Pordiosear, n, Magpa-
tim. En pi, Tumindig; limos.
tumay. Al sol, Mag- Pordiosero, ra. adj, Sa-
bilad. lant; pulubi.
Poniente, m, Calunurao. Porfa. /. Pagtatalo.
Pontazgo, m. Upa ea pag- Porfiado, da. adj. D ma-
daan sa tulay. pasucang htol; suail;
Pontear, a. Gumau mapagsouay.
maglagay nang tulay. Poro. m. Ang mga butas
Pontificado, m. Camha- na mumunt sa catauan
lan at carapatan ng Obis^ na di maaninao na p-
po at Arzobispo at pa- nagdaraanan ng pauis.
nahong linalacaran Dg ca- Porque y por qu conj.
niyang capangyarihan. Baquin?. Dice qu.
Pontifical, adj, Ang na- Di anhin dao. No
uucol sa Sto. Papa, sa Ano't d? Sa pagca,t,
Obispo afe;^ I38 M^^ dabilan.
Pontfice, m. Obispo Porquera. /. Hihigan
Arzobispo. thanan nang bboy ramo.
Ponzoa. / Camandag Porquera./. Libag; du-
lason. Aral na nacasi- m; cababuyan; casalau-
sir sa mabuting cau- laan.
galian. Porqueriza./. Culungan
Ponzooso, sa. adj, May nang bbo3^
camandag may lason. Porquerizo porquezo,.
Popa. / Hul nang sa- m, Magaalag nang b-
sacyan. boy.
Popular, adj, Ang nauu- Porrazo, m, Bung.
col sa bayan. Portador, ra. m, y/. Atg
Poquito, ta.tty. Camunti; may dala.
caunt; camicmic. Portal, m. Pintuang ma-


PO 329 PO
laqunang bhay. Pint a Magpahing, - El ave.
nang Ciudad Dumap\
PortalerOa m. Ang nag- Poseer, a, mag-
Ariin;
tatanod sa nangpint caroon magcanit nang
Ciudad na naguusi@ ng anoman. Jdoma Dumu-
anomang bgay na na- nong na magaling
nasoc at dpat ibyad Algn oficio. Mtuto
Portarse, r. Magpa-
ai; nang anomang bgay na
cagaling sa anoma. gau
Porttil adj. Ang ma- Posible, adj Mangyayari;
gaang ipaglipatlpat magagau.
Portazgo, m. Ang upa sa Positivo, va. adj. Toto;.
pagdaraan sa tulay tnay; catotohanan.
Porte, m. Caupahng ibi- Posponer, a. Isahulihan.
nibigay pagdadal
sa Poste, w: Haligui.
paglilipat nang ano Postema. / Bag.
mang bgay sa ibang Postergacin. /. Pagca
lugal. antaia ng dpat mauna.
Portento, m. Bgay Postergar, a. Umantala;,
nangyayari na nacapan- ^ pumguil.
guiguilalas. Posterior.' adj Hul.
Portentoso, sa. adj. Caib; Posterioridad. /. Pagc-
ualang caparis na naca- hul.
pagtatac. Postilla. /. Cosita. La-
Porvenir, m Fam. Ang ngib
mangyayari panahong Postilloso, sa. adj May
darnting langib.
Porvida. m. Sump. Postrar, y K^Magdap;
a.

Pos. adv. Sa hul hulihan manicluhod; iumuhod.

Posada, y. Pamamhay. Postrer, adj. Postrero.
Pnuluyanan Postrero, ra. a^j. Hul.
Posaderas. /. ^Z. Manga Postura. /. Pagclagay.
pigu Potable, adj. Maiinom.^
Posar, n. Manuluyan. Potencia. /. Bagsic; ca-
 PO 330 PR
pangyarihan. Del alma Preciado, da. adj. Ma-
Maoga ipinangyayari Dg halag.
cloloua. Preciar, a. Apreciar. r.
Potentado, m. Haring Magmpur.
macapangyrihan. Precio, m. Halaga.
Potranca. /. CabayoDg Precioso, sa. adj. Ma-
babayi na hind pa luma- balag.
lagpos sa tatlong taon. Precipicio, m Cbubu-
Potro, tra. m. y /. Ca- liran. Biglaog pagcah-
bayong may pat na pagcapasam
log;
taon at calabali ang Precipitadero, m Preci-
edad humiguit cumu- picio.
lang. Precipitado, da. adj Pa
Potroso, adj. Babayaguin biglabigl alang tu
linuluelusan. tong mangeap.
Poyo. m. Banco mga Precipitar, a Mangsep
uupang bato na ndidi- nang ualang taros; du
quit sa manga pader. malosdalos. Ibulid; ibu
Poza. / Labac (rrflf^rfe llisoc; isapanganib.
que hacen los ros Layorf. Precpite, adj. Ang na sa
Pozo. m. Baln. panganib na mahlog:
Pradera. /. Pastulan ng Precisar, a Piliting houag
manga byop. patutulin sa paggau ng
Prado, m. Pastulan. anoman.
Precaucin. /, Pagiingat; Preciso, sa. adj. Caila
pagilag sa anomang pa- ngan; spilitan.
ngnib. Precitado, da. aj. Ang
Precaver, a, y r. Mag- naeabi na ang natu
ngat; umlag sa pang- ran.
nib. Predecir, a Humul.
Precavido, da. adj. Ma- Predestinado, m. Ha-
Qgat sa panganib. lal nang Panginoong Dios
Preceder, a. Muna. na magcacamit nang ca-
Precepto, m. Cantusan. lualbatian.
 .

PR 331 PR
Predicacin./. Pangang- Prelatura. /. Frelaca
ral; pangral.
ral Prematuro, ra. adj, Ang
Predicador, ra. y /, m hind pa hinog. For.
Ang nangangral. Babaying hind pa su-
Predicar, a. Mangral. masapit sa edad na ma-
Predicho, cha. j?.jp. Hulk. ca pagasaua.
Prediccin. /. Paghuli, Premeditacin. Pag-/.

Preferencia. /. Cauna- uauaruari bago gumaufi

hao cagalingan nang si- nang anoman.
noman sa capou, maguiog Premeditar, a. Magua-
sa halaga at carapatan ruari bago gumau ng
man. anoman.
Preferente, y. a, Min- Premiar, a. Gantihin.
magaling; pinapangu- Premio, m. Gant.
Dgiina. Premura. /. Cahigpitan;
Preferible, a^^;. Ang da- casalatan.
pat papangunahin ma- Prenda. /. Sangl. Hiyas.
galingin. Prendar, a. Huming ng
Preferir, Papanguna-
a. sangl.
hin magahngin ang ano- Prender, a. Hnmuli; eu-
man sa capona mungab; dumaquip n,
Pregn, m. Pagtatuag Magugat ang halaman;
Pregonar, a. MagtuBg; magnaonao. - r. Las mu-
magduro jeres. Maghiyas ang ma-
Pregonera. /. Oficiong nga babayi.
nagtatauag. Prensa. / Hapitan.
Pregonero, m. Nagtata- Prensar, a. y r. Hapi-
uag. tin; daganan *

Pregunta. /. Tanong. Prensista, m Manghah-

Preguntar, a. Tumanong. pit.

Preguntn, na. m. y / Preada, adj. Buntis.

Matnungin; maurir. Preez. /. Cabuntisan.
Prelacia. /, Camhalan Preparacin. /. Pagha-
jnang prelado. hand; pagsasady
 PR 332 PR
Preparan a. Maghanda; magputk sa alinmang;
magsady n Humand; capisanan.
gumayac. Preso, sa. m. y/. Bilang.
Prepucio, m. Balat na Prestacin. /. Pagpapa-
nacababalot sa dulo ng hiram; pagpapaar.
tinatauag na miembro Prestado, m. adv. Hi-
viril. ram; paar.
Presa. / Huli. jpZ Del Prestar, a y r. Magpa-
cangrejo. Spit. De can- hiram; magpautang; mag-
dado Hsang. pasandali. Tor otro.
Presea. /. Hiyas na ma- Paar.
halag. Presteza. /. Cadalian; ca-
Presencia. /. Harap; pag- biglaan.
harap. Presto, ta. adj, Sandal;
Presenciar, a Humarap; dagli; dalina; madal
harapin. Presumir, a. Maghinal;
Presentacin. / Pagh- magbintang. n Mag-
rap paghaharap. Hayin rialaqu; magmataas;
paghahayin. magmarangal; magma-
Presentar, a. y r. Hu buti.
marap; iharap Presuncin. /. Hinal;
Presente, ad^, Nacaharap. bintang; capalaluan.
Preservacin. / Pagca Presuntuosidad. /. Ca-
canJoDg sa pangnib. palaluan.
Preservar, a. y r. Itag; Presuntuoso, sa. adj.
icanlong iligtas sa pa- Palal.
ngnib. Pretal, m. Ang balat na
Preservativo, va. adj, nacasacbibi sa dibdib ng
Macacacanlong maca- cabayo, na nacacabit sa
pagllligtas. si)
Presidente, m. Ang nag- Pretrito, ta. adj. Ang
pupun6. Pangulo sa alin- nacaraan na. m. Tiem-
mang catipunan. po nang verbo sa gra-
Presidir, a. Mangulo mtica.


PR 333 PR
Pretextar, a Magdahi- Anac na pangnay.
lau Primor, m, Carunungan;
Pretexto, m Dahdahi- calinisan sa ^paggau
lan at paguiuic nang ano-
Pretina. /. Ang dacong man.
itaae nang salaual saya Principal, adj. Mguinoo;
na nacalpat sa bay- guino; pun6.-~w. Pu-
uang Palatina. hunan.
Prevencin./. Agap. Bi- Principiante, m. Baguhan.
lin utos. Principiar, a Muan;
Prevenido, da. adj Han- magmul nang apoman.
d; sady; gayac; tuma- Principio, m Mul; puno.
talag. Pringada./ Tinpay na
Prevenir, a. Maghand; dinalpay na ibinbad Ea
megsady Algo tem- taba.
prano UQgap; mag- Pringoso>sa.ad!j,Malinab.
puua. Algo .^^por s Pringue, amh. Taba.
fuera necesario. Mag- Prisa. /
Pagmamadali;
laan Alguno de algo pagbibigl.
en secreto, Tadhan Prisin. /. Pagmamadali;
Priesa. /. Pagmamadali; pansungab Blanguan.
pagbibigl Balisa, Gapos. pl Tanical
Prieto, ta. adj Itim. grillos
Primazgo, m Pagpipin- Proa. /. Doong nang sa-
san sacyan
Primer, adj. Primero. Probar, a. Tumiquim; ato-
Primerizo, za. adj Na- hin; paligsahin; tayahin;
ngangnay. subuquin.
Primero, ra. adj. Una; Probidad. / Camhalan
mua. nang sal, ugall at gau.
Primicia. /. Pamago. Probo, ba. adj Ang may
Primo, ma. adj, Marilag. ganap na camhalan.
~m y /. Pinsan. Proceder, n. Mangling;
Primognito, ta. adj. magmul
 PR 334 FR
Procer, adj, Mataas; ma- grado. - s. Ang mapag-
tyog. tamas at maibiguin ng
Proceridad* /. Cataasan. layao sa mundo.
/ Procero, adj Procer., Profeca, m Hul.
Proclama. /, Tauag sa Proferir, a. Maguick;
Simbahan sa mga ica- maugsap.
casal magoorden. Profeta, m Mangbuhul.
Proclamacin. /. Pagpa- Profetisa. /. Babaying
pahyag pagtatauag nanghuhul
sa bayan ng anomang Profetizar, a Manghul.
cantusan at iba pang Proficuo, cua. adh Ma^
ipinahahayag sa lahat. paquinbang.
Proclamar, a Itnag ang Prfugo, ga. adj Laga-
anoman at nang mla- lag; nagtatag sa jus-
/ man nang lahat. ticia.

Procurador, ra. m. y /. Profundar, a Pro/un-

Pintacaei. di^ar.
Procuradura./. Ang ca- ^Profundizar, a, Hum-
tungculan nang procu- cay nang anoman at
/ rador. nang lumlim.
Prodigalidad./ Calabba- Profundo, da. adj, Ma-
saan; pagaacsay nang llim.
aring sarili Profusin. /. Lagpos na
Prodigar, a. Magaacsa- pagggol.
yang lubb. Profuso, sa. adj, Lagpos^
-
Prodigio, m. Himal gumgol.
Prdigo, m Labhas; ali- Proenitor. m. Pinanga-
bugh; mapagacsaynang liogau pinagmulang:
'

ari canuDuan.
Profano, na. adj. Ang na- Programa, m Pagbibigay
'
iulual ni bind guinaga- alam sa lahat
mit sa sagrado. Ang Progresar, n, Gumahng.
nalalaban sa paggalang at msulong sa anoman.
sa manga bgay na sa- Progreso, m Pagang at
 PR 335 PR
pagcsuiong sa ano- Promiscuar, tn Ma^hal6>
maD. sa arao nang vigia ng
Prohibir, a. Magbual; pagcain nang 8d,t, la^
sumansal: sangsalain; mang cati.
salaliu. - Con pena, Ta Promiscuo, cua. adj. Ha-
Dg loha!6 Ang may dala-
Prohijan a. Parahing uang cahulugan mang-
anac na taay aiag sa yayaring magagmit alin-
iba - met, Ipartang ang man, sapagca,t, nagca-
hind guingau cais
Prjimo, m Capou tauo. ^^Promocin. /. Pagcataas
Proe. /. Mgd inanac. ninoman sa catungcu-
Prolijidad. /. Diuar. lan.
Prolijo, ja. adj Madiuar; Promontorio. ?n Anglub-
maurir hang mataas na lupk.
Prolongado, da. adj Ta ~ met Anomang b-
longhab; haba gay na bunton, na na-
Prolongamiento, m. Ha- casuscal.
ba; pagpapahab Promover, a. Mtaas;.
Prolongar, a. Haba; ha- itaas nang catungculan
baan. Magpahab ang sincman.
Promediar, a Hatiin ng Promulgar, a. Ipahyag
dalauang bahagui s lahat.
Promedio, m Calaha- Pronombre, m. Uicang
tian. ilinalagay sa lugal nang
Promesa./. Pangac; pa- nglan, para nang ac,,
nata icao, siya. Sa ca8tila,i,
Prometer, a. Mangac yo, tu, l.

Magpanata. Gomo en Prontitud. /. Cadaglian;

seal. Talag. - Y no catulinan
cumplir.: Pangacong Pronto, ta. adj. Presto.
hind tinupad. Algo Pronunciar, a. Mang-
para conseguir, Pana- sap; maguic.
hot. Propagar, a. Magparami;.
 PR 33(> PR
dumami ang anoman. nauucol sa pagcacaba-
Cumalat gay
Propalar, a. Ilathal ang Proporcionar, a. Pagba-
lhim. gayin.
Propasar, a. Lumagpos Propsito, m. Aha; tica.
sa caraiD patn Prroga. /. Palguit.
Propensin. /. Pagchin- Prosapia. /. Pinangali-
guil; pagcahilig; pagca- nga. \

gau Proseguir, a. Magpat-

Propiciar, a. Pahupain islong. jHa^a el
loy;
ang galit; palambutin ang fin. Lmalos.
calooban nang sinoman. Prosperar, a Paguinha-
Propiciatorio, ria. ad^ uahin.
Macalalambot nang loob; Prspero, ra. ac?/. Ma-
macahuhup nang g- plad.
lit. Proteccin, y. Pagaam-
Propicio, cia. ad^ Ma- pon; pagsasngalang.
among loob. Proteger, Mapampon;-
a.

Propiedad. /. Aring t- magsangalang.

nay sarili. Proto. Pangulo. .
Propinar, a. Ipainom Gu- Protomrtir. m. Pangulo
mau magbigay nang sa manga mrtires, para
garaot. ni sanEsteban na siyang
Propincuo, cua. ady unang naguing mrtir
Malapit. sa manga discpulos ni
Propio, pia. ad Sarili. Cristo
Proponer, a Magtica Provecho, m. Paquin-
Ihalal ipalagay sa ano- bang. Que saca de algo.
mang catungculan. Hita. r. Qu provecho
Proporcin. /. Pagcaca- has de sacar? Anong ma-
bagay nang anoman. hihit mo?
Proporcionado, da. adj. Proveer, a. Magtipon
Casiyahan; cabagayan. at maghand nang m-
Proporcional, adj. Ang cacain ibang bgay
 PU 337 lU
na cailangan sa aaoman. Pudendas, adj c p 1.

Provedo, m. Pasiya ng Ang mahlay tingnan sa

Juez catauan nang tauo
Provisin. /. Laan. Pudendo, da. adj Mab-
Provocar, a. Mamung- lay; pngit; cahiyhiyft.
cabi; magaglah Magha- m. Cababagui
man humamon. i^^am Pudicicia. /
Banal na
Sumuca. calioisang malaj sa ca-
Provocativo, va. aj halayan.
Mapamugcahi; mapag Pdico, ca. adj. Malinie;
aglab; mapaghamon. maingat sa cahalayan at
Proximidad./. Calap tan. mahiubin.
Prximo, ma. ad^ Mala- Pudiente, adj. Mayaman.
pit. Pudor, m. Calinisan; ca-
Prudencia. /. Cabitan. hinhinan; hiy
Prudente, ad. Mabait. Pudricin./ Putrefaccin.
Pa. /. Syac; subyang. Pudridero, m. Blucan
Paslo; tinghas. pinagbubuluean.
Pubertad. /. Edad nang Pudrimiento, m. Pagca-
batana cun lalaqui ay buloc
labingpat na taon at Pudrir, a. Podrir.
cung babayi ay labing Pueblo, m. Bayau. Cer-
dalau cano otro. Canayon;
Pubes pubis, m Pod bayan.
caapid
Pubescencia./ Pubertad, Puente, a. m. b. Tulay.
Pubescer, n. Sumpit sa Puerco, ca. adj. Salaul;
pubertad. marum met. Ualang
Publicar, a. Magtuag; glang ni pinagaralan
magpahyag sa lahat. ualang bait ni pta-
El secreto. Isigao. gan. Bboy, Castrado.
Publico, ca. adj, Hayag. Bsig.
Puchera./ Fam. Palayoc. Puericia./ Edadng tauo
Puchero, m. Palayoo na mul sa pit hangang
munl, Laoya. labing pat na taon.
22
 PU 338 FU
Pueril, adj. Aag nauucol nang mataman at ma-
sa bata sa caDiyaog ulit na paghing sa
caugalian. pngcaibig magcamit nang
Puerilidad. /. Gauang anoxjan.
bata Bgay na ualang Pujanza./ Malaquing ca-
eabuluhan. lacasan at capangyari-,
Puerta. /. Pint, hang macagau.
Puerto, m Daougan og Pujar. Dagdagan ang
manga sasacyan. Del balag nang anomang
mar. Lalauigan ipinagaa-
ipinagbibil
Pues. ^ar. Como? Baquit? rrenda sa almoneda. Du-
baquin? ^?i? Ay ano? maguis.
Puesto qu Yynjg; ya Puje, m Saquit na da-
mang; yayamang. No. raguis
Capdl pa. Pulcro, era. adj. Ma-
Puesto, ta. p. p. m. Ang gand; malinis; butihm.
lugal na quinalalagyan Pulga. /. Cutong aso
nang anoman. Lugal Pulgar, m. Hiulalaqu.
na itinalag sa paggau Pulgarada. / Piral.
nang anoman Ang Pulgoso, sa. adj Macu-
tindahan lugal na pi- tong aso mapulgas.
nagtitindahan pinag- Pulidez. / Cagandahan;
bibilhan nang tingi cainaman at carquitan.
ant. Uupan hihigan Pulido, da. adj Calugod-
pinanganganacan nang lugod; masut!; manam;
babayi. Catuugculan sa mabsay; masay
oficio. Catungculan nang Pulimento, m. Quintab;
nangangaso namama- quinang; saya.
ril. Curcur Pulimentar, a Bumuli;
Puf. int. Uicang nagea- magpaquintab nang ano-
saysay na nacaaamoy ng man.
anomang mabah. Pulir, a. Pagandahin; pa-
Pugnar, n. Maguay; riquitin; paquinisin ang

!...
magbabag. Magpumlit anoman at pasayabin.


PU 339 PU
Pulmn* m. Bag. Puntillazo, m Puntapi.
Pulmona. /. Saquit ea Puntilln, m. Puntapi.
bag. Puntual, adj. M^gap;
Pulpa. /, Laman. Laman masipan; maiugat sa
nang manga bunga. paggau nang ano-
PulpOo m. Puguita. man.
Pundonor, m. P^ at Puntualidad. /. Agap;
camhalan sipag at ingat sa pag-
Punible, adj. Ang dpat gau
magarusa. Punzada./ Mgatnagau
Punicin. /. Parusa nang nomaug matulis
Punta./ Dulo. Del ara na dulo, sacsac, bud-
do, De isla
Sudsod long, sundol.- met Sa-
ensenada, Tauguay quit na ganoou aug
tangos. -^ De las alas tauag.
Batiis. Como de cu- Punzar, Sacsaquin;
a.
chillo. Tulis; dunguit budlungiu; sundulin
La espina que tiene el Punzn, m. Fanaesac;
camarn, O
Sungot. paiigbudloug; pangbun-
lengua de tierra entre dol
dos rios. Lungos. pl Puada. /. Suntoc; dagoc.
De las nalgas Tabu^jui Puado, m Dacot; cara-
De cualquiera cosa col De comida. Camal;
Duugot. dacit.
Puntal, m. Shay; tcod; Pual, m Sundang; pang-
talcod. ^ modo de aspa iu; pan|trac.
Suqui. Para asegurar el Pualada. /
Sgnt na
techo. Patcad. gau nang suudang; iu;
Puntapi, m. Scad nang trac.
dulo nang pa. Puetazo, y. Puada,
Puntiagudo, da. adj. Ma- Pu ete. m Puada Ga-
tulis aug dulo. langalaugan.
Puntilla. / Tiyad; pag- Puo. m. Suntoc, etc.j
tiyad. etc
 PU 340 PU
Pupila, y. Balintatao ng Ang pagsisimb nang
mata. Batang babaying mahal na Virgen ea ca-
ulila na ual pang la- niyang mabal na Anac
bing dalauang taon nang na puong
icapat
dalauang puo,t, limang arao nang canyang pa-
taon. nganganac
Pupilo, m. Batang lalaqui; Purificar, a Dalisayin;
ulila na uala pang la- linisin; sangaguin.

bing pat na taon. Puro, ra. adj. Ualang

Pupilaje, m. Upa byad bal; dalisay; uagas. Ti-

sa panunuluyan. Bbay na bobos

upaban nang nanunulu Pusilnime, adj. Mahi-
yan. nang loob; duag.
Pupilero, ra. m, y/ Ang Pusilanimidad, f. Carua-
tumtangap nang nanu- gan; cabinaau ng loob.
nuluyan. Puta. /. Bmera.
Pureza. / Calinisan nang Putativo, va. adj. Ang
anomang bgay. tinatauag na ama, capa-
Purgacin. /. Ang du tid, etc., bagamn hindi
gong nananaog sa mga tunay na ama, ni capa-
babayi buanbuan. tid, etc.

Purgar, a. Linisin; dali- Putrefaccin. /. Pagca-

sayin ang anomang b- buloc nang anoman. Ca-
gay. bulucan.
Purgativo, va. aclj. Ang Putrefactivo, va. adj.
macalilinis Ang nacabubuloc.
Purificacin./ Ang pag- Putridez./. Putrefaccin.
dalisay paglilinis. Ptrido, da. adj. Buloc.

341

QU QU
Que. Na. Ano; anhin.
vel. Quebranto, m Pagsalang-
^-r^Importa. Di anhin. san; pagbsag; pag-
Porque. Mayapa*t. Se dicdic; pagliguis; pag-
me d mi Anhin co. sir; pagcalas; pag-
~S yo, Ay euan co. mog. Bel cuerpo. Pa-
Tenemos con eso. Anong ngangayyat; panghihi-
atinniyan. jTawo. Mag- n. Ana habag. Ca-
cano. 8iraa\i.
Quebrada. /. Talabis; la- Quebrar, a. Baliin; basa-
bac; lambac. guin; bacliin; sirain.
Quebradero, m. Ang bu- Con los dientes. Ngaiu-
mabsag. Be
cabeza. tin. Cosa de metal. Pa-
Basagulo. cahin. J?Z pescuezo. Pu-
Quebradizo, za. adj. Ba- tutin. Loza Pumi-
basaguin. Gomo vidrio. sang pingasin.
Malutong. Huevo. Pumis pi-
Quebrado, da. adj. Basag. sain.
Nangulugui naptol Quedar, n. Mtir; m-
ang puhunan. Linlus- lagac humabilin.
lusan. Quedo, da. adj. Ualang
Quebrador, ra. m. y /. quib; tiguil. - adv. m.
Ang bumabasag su- Anas; bulong.
misir Quehacer m. Gau; abala.
Quebradura./. Cabasagan Queja. /. Daing; hinana-
Quebrantar, a Salangsa- quit
ngin; basaguin; dicdi Quejarse./. Daing; lum-
quib; liguisin; sirain. hog. Como el enfermo.
La promesa. Calasin; Humalinghing.
calaguin. Las piernas. Quejido, m. Daing; ha-
Omoguin. linhing.
 QU 342 QU
Quejoso, sa. adj, May Quietar, a. Aquietar.
hiuanaqait; duinaraing. Quieto, ta. adi. Tahmic;
Quema. /. Saog. ualang quib.
Quemadero, m. Pinagsu- Quietud. / Catahimican;
suDugan. catiuasayan.
Quemado, da. adj. Suaog; Quijada./ Shang; panga.
tupoc; napas Quijal quijar, m. Ba-
Quemador, ra. m. y /. gang. - Quijada.
MnuDUDOg. Quijarudo, da. adj. Si-
Quemadura. /. Pas, hangan; pangaban. .

Quemar, a. Sutouog; Quilate, m Uii.

pumas. Quilatera. /. Uriim.
Querella./ Habla; daing; Quilla. /. Lunas nang
caringan; parwli. sasacyan.
Querellarse, r. Quejarse. Quimera./. Auay pag-
- For. Maghabla. tatalo.
Querelloso, sa. adj. Ang Quimrico, ca. adj. Ma-
may habla may daing. y4bang.
Querencia. /. Lugai na Quimerista, adj. Pala-
pinagcaraniuan nang auay; mapagtalo.
manga hyop. wie. Ba- Quimerizar, n. Magya-
hay lugal na quina- bang.
uiuilihan nang sinoman. Quina quinaquina./.
Pagibig. Dita.
Querer. Umibig; mag-
. Quince, m. Labing lima.
loob;magnas. Quincena. /. Balang la-
Querido, da. jp.j?. Iniibig; bing lima.
caibigan. Quindenio, m. Balang la-
Quiebra. /. Basag; bali; bing limang tan.
lahang. Entre los co- Quinientos, tas. adj. pl.
merciantes. Pangulgui. Limang daan.
Quien, adj. Sino. Quinquenio, m. Balang
Quienquiera, adj. Sino- limang tan.
man balang na. Quinta. /. Bhay lugal
 .

QU 343 QU
pa pinagaaliuan ea p- ollejo, Balucan. Lo su-
raog Ba bquid. B- perfluo. Bauasan. Lo
casiunan dado. Bauiin. La ca-
Quintal, m. Timbang leza otro. Pugutan.
iBaDg daang libra Algo de la superficie.
pat na arroba. Icali- C sea Nata de la
sin.
mang bahagui nang isang leche b gordura del caldo^
daan. taguipin La espuma
Quinto, ta. adj, Lima de lo que se cuece 8a-
m. Icalim adj, Bagong gapin. - Algo encima de
tauoDg nsorteo. alguna cosa. Hanapin.
Quitaguas, m. Pyong. For fuerza. Agauin;
Quitaipon. m. Quitapn, dahasin. - Raices b la
Quitapn, m. Tangalia. carne pegada al cuerpo.
Quitar, a Alisin. La Himangitin. La ceri-
mscara al algodn, Put- lla de la oreja. Hinul.
putin. La punta algo, La escalera ponin-
Puuguliu; tapasin. JEl dola un lado Ili-

sombrero. Pugayin. La ngid.

mbcara Talupan.
El Quitasol, m. Pyong

RA RA
Rabadilla. /. Tulatod ngitngit.
Rabanal, m. Tatamnan Rabiar, n. Magnglit; ma-
nang labanos. glit. Gon gestos. Man-
Rabanillo, m. Casim ng guiguil.
lac na naguiguing Buc. Rabiatar, a. Talian sa
Rbano, m. juabanos. buntot.
Rabear, n. Mamaypoy. Rabicorto, ta. adj. Mai-
Rabia, j. Glit; nglit; cli ang buntot.


RA 344 KA
Rabieta. /. d. Malaquing Racionalidad. /. Pagc-
cagalitaDg nangaling sa ayon k matouid.
munting dahilan. Racionero, m. Ang nag-
Rabilargo, ga. adj. Ma- papalboL
l^abang buntot. Rada. /. Oanlungan nang
Rabioso, sa. adj. Ulol na manga sasacyan.
hyop para nang aso Raedera, y. Cascasan; ca-
met Magagalitin. casn.
Rabo, m Buntot. Raedizo, za. adj. Ang
Rabn, na. adj, Putol njadaling cacasin, caHsin,
ang buntot. calusin.
Raboso, sa. adj, May Raedor, ra. m. y /. Ang
buntot. cumacacas nagcacas-
Rabotear, a. Magptol cae; cumacals cuma-
nang buntot nang hyop, calos.
at ang panahong pagpu- Raedura. /. Yamuam.
putol nang buntot nang Raer. a. Calisin; cascasin;
manga hyop. cacasin; calusin. Tierra.
Rabudo, da. adj. Mahab Cahiguin.
ang buntot. Raido, da. adj. Fam Gu-
Racimo, m. Buig. lanit; nasnas.
Racimoso, sa. adj. May Raign, m Puno nang
buig. bagang nang ngipin
Raciocinar, Maguari;
n. na nababaon sa guil-
paguariin; pagisiping naa- guid. De rboles, Tuod;
hinahon. bnil.
Raciocinio, m Paguariing Raiz. m. Ugat nang choy
mahinahon. halaman. met O pi de
Racin. /. Que se da cualquiera cosa. Pud.
cada una, Palbol. Raja. /. Sibac; casibac.
De vino para una, T- Rajar, a, Sibaquin; su-
gay. mibac.
Racional, adj, Nauucol Ralear, n, Lumabnao; du-
naaayon sa matouid. mlang.
 Rl 345 RA
Ralo, la. adj. Madalang. Rapadura./. Pagliit; pag-
Malabnao; malasao. satsat.
Rallar, a. Cumudcod; cu- Rapar, a. Fam. Umhit;
mayod sumatsat; magnacao.
Rallo, m. Cascasan nang Rapaz, adj. Ang hlig
tinapay. sa pagnanacao. Paslit;
Rama. /. Saog. pahat.
Ramalazo, m. Hampas ng Rapidez. /. Catulinan.
ramal sugat na gaua Rpido, da. adi. Matulin;
nang hampas naog ra- madal; bigl
mal. Rapia. /. Agao; nacao.
Ramera. Babaying ma-
/. Rapiar, a. Magnacao;
sam ang pagbubuhay. mangagao.
Ramillete, m Ang ca- Rapista, w. Fam. Mang-
tipunan nang sarisaring ahit
bulaclac na mababang Rapta, adj, Babayinglna-
na ginagauang pa- gao itinanan nang la-

muti. laqui.
Ramiza. /. Capisanan ng Rapto, m. Nacao. Pag-
manga sangang putol. agao pagtatanan naog
Ramonear, n. Putlin ang babayi.
manga sang nang c- Raptor, ra. m. y / Ma-
hoy. ngangagao nang babayi.
Ramoneo, m. Ang pagpu- Rara cosa. Catacatac.
tol nang sang nang Raras veces pocas
choy. veces. Maminsan min-
Ramoso, sa. adj. Masang. san; marlang.
Rana. /. Palac; tugac; Raro^ ra. adj. Marlang.
cabacab. Rasadura. /. Pagcalos.
Rancio, cia. adj. Maant. Rasar, a. Baer. Calusin.
Rapacidad. / Hilig nang Rascadera. Pangmt.
/*.

loob sa pagnanacao. Rascador, m. Pangmt;

Rapador, ra. m. y /, pangascas; pangusot.
Mangahit. Rascadera./. Pagcmot;
 RA , 346 RE
pagcascas; galos had Ratonero, ra, ratones-
had na gau nang ca< co, ca, ad Nauucol sa
mot. daga
Rascar, a Cummot; cu- Raudal, m. Caagusan.
mascas Raudo, da. ado. Matulin.
Rastro, m. Bacas; landas Raya./ Ghit Pescado.
Rastrojo, m Dayami. Pagui pl Lih; gulis.
Rasura./ Paggupit; pag- Rayado, m. May ghit;
ht nang bulioc bal- gnhitan.
bas, Yamuam, Rayar, a. Gumhit; m-
Rasurar, a Umhit; gii- guhit. Bumur nang
mupit nang buhoc bal- slat.
bas Rayo, w Lintic. Liunag.
Rata./ Dagang babayi. Ang manga choy na
Ratear, a. Bumahagui pinacatadyang nang rue-
magbahagui nang d- da na nacapac sa
pat. Mangumit. w, Um maza.
sad/ Rayoso, sa. adj. May mga
Ratera. / Panguumit. ghit.
Ratero, ra. adj Ang umu- Raza. / Liunag.
Labi.
usad sa lupa. Itinatauag nang ilao. Lih nang
ito aman sa manga cuc nang cabaj o.
ibong lubhag mabab Razn. /. Gatuiran. Pag-
sa lupa cong lumipad isip.
Manguumit. Razonable, adj. Tama sa
Ratificacin. / Pagpa catuiran. May catuiran.
patibay; pagpapatotoo ng Razonado, da. May pag-
sinabi guinau. iisip at catuiran.
Rato, adj, Sandal. Razonar, n Mangatuiran.
Ratn, m. Da^. Real, adj, Ang nauucol
Ratona./. Dagang babayi. sa hari. Lubhang ma-
Ratonera. /. Patibong h\xii. met. Magandang
Lung pgad nang lob; mataas; marilag.
daga. Sicpat.
 RE 347 RE
Healizan a. Matunayan. capang pangcuha ng ano-
La mercadera redu- mang nahulog sa baln.
cirla dinero Sala- Rebaar, a Arrebaar.
piin. Tipunin at ligpiting la-
Realzar, a. Magpaoimboc hat ang anoman.
magpatamboc nang Rebao, m. Capisanan ng
burda sa plac, guint, ncianga hyop para ng
damit. baca, calabao, tupa.
Reaniman a, y r.Magba- Rebate, m Pagcacatag-
gongf lacas; magbigay p; pagauay; pagbaba-
tpang lacas. bag.
Reapretar, Higpitang
a. Rebatia./. Pagaagauan.
mul higpitaDg maga- Rebatir; a. (Comq pelotaj.
ling. Orlot.
Rearar, a. Araruhin muli Rebato, m. Biglang pag-
Reatar, a. Taliang muli dulog sa caauay.
taliang pacahigpitin. Rebelan a. Magbudhi.
Reaventar, a, lyangyaog r. Maghimagsic; ta-
na mul ang anoman. malcod.
Rebaja. / Pagbauas; pag- Rebelde, adj. Masuayin,
aalis pagcuclang ng Rebelda. J, Pagsuay.
anoman. RebeliRr/. Ang pang-
Rebajar, a. Magbauas; hihimagsic.
culangan ang anoman. Rebeln, na. adj. Caba-
Magbab magbauas yong matigas ang ulo.
nang halagang dati. Rebisabuelo, la. m. y/.
Rebajo, m. Sbac nang Nun sa talampacan
cahoy bato. m at in nang nun
Rebalaje, m. Uli-uli. sa thod.
Rebanada./. Cahiu; ca- Rebisnieto, m. y /.ta.
gyat. Ap sa talampacan.
Rebanar, a Gumyat; tu- Reblandecer, a r. Pa-
milad. lambutin magpalambot
Rebaadera, y. Casang- nang anoman.
 RE 348 Ri5
Rebosar, n. Lumabis; yas casangcapan nang
umapao. Lo que hierve. pamamhay.
Uinugu; sumub. Recambio, m. Huling
Rebozar, a, Magblot Dg pagpalt.
anomaog lam sa itlog, Recancanilla. /. Pagpi-
harina, etc., saca lutuia pilaypilayan nang manga
sa mantie. Magtaquip bata.
nang cmot sa muc-h. Recapacitar, a. Maguar-
Rebozo, m. Ang pagta- uaii; magisipsip.
taquip naog cmot sa Recepcin./. Pagtangap
muc h met. Pagda- Receptar, a For\ Magta-
ahih\\n,adv. Pagta- g magtaquip ng may
tag casalanan . Tumangap
Rebueno, na. adj. Fam. Recibir, a. Tumangap.
Lubhaog magaling Provecho. Maquin-
Rebufar, w. Sumiogsing bang. A otro salienda
na mui malacas. del encuentro. Sumal-
Rebullir, n. Cumiios ang bong.
dating hindi gumaga- Recien. adv. Bago.
lao Recio^ cia. adj. Malacas;
Rebusca./. Panghihim- matbay.
lay. Paghnap na ma- Reclamo, Pangati m
galing. For. Pageasaysay ng ma-
Rebuscar, Manghira-
a. touid catouiran.
lay; manghimlot. Hana- Reclinar, a n: y r. Hu-
ping magaling. maghllig;
mlig; tuma-
Recada./. (Del enfermoj magtaguilid.
gulid;
Bnat. Icalauang pagea- Reclinatorio, m. Hiligan.
hulog. Recluir, a. Cumulong;
Recalentar, a. y r. Mu- magculong magbi-
ling maginit maginit lang
na magaling Reclusin. / Pagculong
^
Recmara. /. Silid. Ang pagbibilang.
pinaglalagyan nang hi- Reclusorio, m Culungan.
 RE 349 RE
Recobrar, a, Papanauliin Recompensar, a. Guman-
ang^ naual. Macaalam ting loob; bumihis.
tauo ang naualang Reconciliar, a. Bumati
loob r. Magbagong sa cataniman. r. Icom-
lacas pisal aog manga casala-
Recocer, a. yLutuiag
r: nang nalimutan.
muli lutuing maga- Recndito, ta. adj. Lub-
ling. hang tag. at lihim.
'
Recodadero, m Beclina- Reconocer, a. Siyasatn
torio. at quilalaning magaling
Recodo, m. Lico nang ang anoman; cumilala ng
log daan. tang na loob. Cumilala
Recoger, a. Magligpit; nang anoma.
magtipon Sumimot. Reconocido, da. adj. Ang
Tumiguis. Las puntas marunong cumilala nang
del pao, Clomos. tang na loob.
Todo. Lancom; lcom. Recontar, a, Bilanging
Cama muchos pe- mu i ang anoman.
'
tates. Locpt.
Todo sin Recordar, r. Mag-
a.

dejar nada. Simot. paalaala; gumsing; mag-

La gallina los pollos. alaala.

Seb. Las cosas de la Recordativo, va* adj.

casa. Ligpit. Ang nagaalaala n-

Recolar, a. Magsalang alaala.

muli. Recorrer, Magsiysat;

a.

Recoleccin. /. Ani. tngnang magaling. La-

Recomendable, adj. Ang eos j nasas. Pandao,
dpat ipagtagabilin. Recortar, a. Bauasan; ta-

Recomendacin. /. Pag- basan.

tatagubili. Recorte, m. Pagtabas
Recomendar, a. Magta. pagbabauas.
gubilia. Recostar, a. 6 r. Hum-
Recompensa. /. Bihis; lig; Bumunday. r. La
byad; gant. madre para dar de ma-
 RE 350 RE
mar al hijo, Cumling. - log nang pagbabalie
La yerba con la lluvia nang anoman sa pinan-
Dayupap galingan.
Recovecos, m. Liclic Recusacin./. Ang hindl
nang daaa. m'. Pagpa- pagtangap.
paliclic. Recusar, a Huag turnan-
Recreacin. /. Lugod; li- gap Huag pumyag.
Rechinar, a. Umalatiit;,
Recrear, a. y r. Malu- mangalitogit.
god; maligaya. Rechoncho, cha. adj.
Recreativo, va. adj. Ma- Fam. P^odac.
caluiugod, nacalulu Red. /. (Para pescar)^
god. Lambat Para cazar.
Recreo, m.Lgod; li- Bating. Para camarn-
gaya. Lugal na pinag- cilios Sacrig.
^ Grande
aaliuan. que se arma sohre balsa
Rectitud. /. Oatouiran. de caa, Salambao.
Recto, ta. adj. Matouid Menuda Sagap. Lar-^
Recuerdo, m. Alaala ga. Pant. Para coger
pagpapaalaala aves. Ciirag. Para couer
Reculada. / Pagroog. cangrejos. Bintol .
Para
Recular, n. Umrong coger langosta, Sloc -

lumcad nang pau- sagap.

rong. Redar, a. Maglagay nang
Reculo, la. adj. Sisiu lambat.
inahDg tocong. Rededor, m. Palguid.
Recuperacin. /. Ang Redencin. / Pagtubos;
pagbabalic nang naual. pagscop.
Recuperar, a Papanau- Redentor, ra. adj. M-
liin ang naual. nunubos; mnanacop.
Recurrir, a. Dumulog. Redero, ra. m. yf. Ang
n Magbalic ea pinanga- gumgau nang lambat
lingan. bating.
Recurso, m. Ang pagdu- Redil, m. Culungan nang;
 RE 351 RE
manga baca, calabao, Reemplazaba Maghalili.
cbayo Reemplazo, m. Pagha
Redimir a. Manubos; tu- hatili; cabahl.
mubos; sumacop. Refectorio, m. Lugal na
Rdito, m Paquinbaog. cacanan nang comuni-
Redoblan a Punan ng dad
\m pang ganoon La Referencia. / Saysay
punta del clavo otra pagsasaysay.
semejante, Baluctutin Referir, a. Magsaysay;
La punta del anzuelo magsahi; magsalit
Aluquin Reflexionar, a Uaring-^
Redondear, a Biluguin mahinahon ang anoman.
ang anoman. Refluir, n, Umrong
Redondez, j Cabilugan cumati ang tbig.
Redondo, a. adj. Ma- Reflujo, m. Pagcati.
log. Reforzar, a. Maglol
Reducir, a Al estado nang lacas. r. Mgba-
primitivo Umoui sa da- gong lacas.
ting pagclagay Mag- Refrn, m, Cauicaan
bauas; magpaliit; mag- Refregar, a Magcuscos;
paquipot; mageinsin nang pumhid Algo como
anoman ropa. Cumusot Ras-
Redundancia. / Calabi- trando, Humtlhod.
san; calagpusan; calaluan Los dientes, Magsugui-
nang anoman. - r. El que se baa,
gui.
Redundar, n. Lumal; Maghlod. - Con la mano
lumabis; sumapao; lu- con el pi limpindose
magpos. blandamente Salisod
Reedificacin. /. Ang En paredy harigue. Cu-
pagbabangong mu ng muyacos.
anomang nguiba. Refrescar, a. Magpala-
Reedificar, a. Magba- mig.
ngong mul nang n- Refriega. /. Pagdagas;;
guiba. pagpapamooc.
 KE 352 RE
Refrigeracin./. Pagpa- palayao. En comer y
palamig uang nit beber. Tamas.
Refrigerar, a. Magpa- Regaln, na. adj. Mapag-
lamig nDg nit. tamas.
Refrigerio, m. Himbig Regaar, n. Umngil at
guinhauang quinacatn- Dgamisi ang aso. Mag-
tan sa calamigan. paquitang glit sa uic
Refuerzo, m Pagyaya- at sa muc-h.
maa nang nasisir at Regao, m. Sungit; sig-
nang houag magtuloy. hal.
TlODg. Regan, na. MasuDgit
Refugiar, a. Magcupcop; Regar, a Diliguin ang
magampo. lupa pananim.
Refugio, m. Cupcop; am- Regatear, a. Tumuad.
poQ. Regateo, m Tuad.
Refunfuar, a Umiogos; Regatn, na. a2^'. Mma-
umngil; dumbog. maquiao na nagbibil ng
Refunfuo, m. Pagingos; tingi Maculit; inatuad.
pagdbog. Regazo, m Sinapupucan.
Regadero, ra. m. y /. Regicida, adj. Natay sa
Pangdilig. Hari
Regado, da. a. Lupang Regicidio, m. Pagpatay
may patbig. sa Hari
Regadizo, za. ad^ Pat- Regir, a. Maghnay; ma-
big. mbala at magutos; pu-
Regalar, a Magbigay matugot; bumatid; mag-
magalaala; bimashimas dtl nang anoman. jBZ
Irog. Al cuerpo. La- cuerpo por entre las ca-
yao. Mucho su cuer- as del suelo de la casa.
po. Ola. Con palabras. Sumilat.
Layao. Registrar, a. Magsiysat;
Regalo, m. Bigay; alaala; bumnap; magusisang
alindog.
Que hace el magaling. Magtand.
padre al hijo. Impoc; Registro, m. Paguusis;
 RE 353 RE
pagsiysat; paghnap; tan- Rehundir, a Iplubog.
daan tanda Rehusar, a. Tumangu.
Regla. / Calat; pitic Reimpresin./ Paglilim-
De las mugeres, Ugali. bag na muI
Reglado, da. adj MaiSi- Reimprimir, a. Maglim-
guin 0a casiyahan ca- bag na muli.
eucatan nang pagcain at Reinar, n. Maghari.
paginom. Reincidencia. /. Mub'ng
Regocijado, da. adj. Nag- paggau nang dating
bibigay tu sala.
Regocijar, a Magbigay Reincidir, n. Magcsa-
tu -r. Matu. lang muli nang salang
Regocijo, m. Tu Pag- ngau na.
papaquitaug tu Reino, m. Cabarian
Regoldar, n Magdilhy.l Reintegracin. Pag- /
Regresar, a. Magbalic *
sasaul pagbabyad ng
umou sa pinagmu- naguing clang sir
lan nang anoman.
Regres, m. Pagbabalic Reintegrar, a. y r. Mag-
pagou sa pinagmu- byad magul ng na-
lan. guing sir ng anoman.
Regeldo, m. Dilhay, Reintegro, m. J^eintegra-
Rehacer, a. Gauing muli don.
ang naeir. Reir. n. y r. Tumaua.
Rehartar, a. y r Mag- Reiteracin. /. Paglit.
pacabusog; magpaca- Reiterar, a. Umlit.
buy Relacin. /. Pagsasay-
Rehecho, Mataba;
adj. say; pagsasabi.
malacas at hind lubhaog Relacionar, a, Isaysay;
mataas. magsaysay; magsabi.
Rehn, m Ang napiit sa Relajacin. /. Pagcasiri
pagcaanl. pagbin nang lacas
Rehuir, a. Umlag; lumi- nang catauan. Pagcab-
sag.
23
 RE 354 "
RE
Relajan a, Humiti Ma- pamaulubin ang ano-
man.
Relamen a. Hummod na Relleno, adj. Punong-
muli.Sumalsod. puno namamaul.
Relmpago, m. Quidlat. Remachar, a. Salsalin 6
Relampaguean n. Cu- baluctutin ang dulo nang
midlat. Lo5 ojos. Umalu- pac6.
ningoing. Remache, m. Pagsalsal
Relapso^ sa. adj. Ang pagbaluctot nang dulo
nagbalic na gutnau Dg nang paco.
dating sala. Remanente, m. Tira ng
Relatan Mageaysay.
a. anoman.
Relativo, va, adj. Nag- Remar, n Gumod; su-
Bsayeay. niaguan.
Relator, m. Ang nags- Rematado, da. adj Hindi
saysay nang anotnan. na maggamot. Ang bi-
Relevacin. / Paghha- natulang pa sa presidio
lili. na bindi na macatul-
Relevar, a. Maghalili. tol.

Relevo, m. Cahalil; pag- Rematar, Tapusin ang

a.
hahalili. anopaan. Bigyang ca-
Relieve, m. Cngcac sa tapusan ang pagbibil at
guint at plac. ibigay sa nagdagdag
Relinchan n. Humuai nang malaqu.- n. Ma-
ang cabayo tapos.
Relinchido, m. Belincho. Remate, m. Catapnsn;
Relincho, m, Huni nang dulo nang anoman
cabayo. De la tela que tejen.
Reloj, m. Grasan, Lambo, etc.
Relucir, n Cumilap; cu- Remecer, a. Lugluguin 6
mintab; cuminis. lumuglog nang anoman.
Relumbrar, n. Magliu- Remedan a. Mangagad.
nag na magaling. Con escarnio. Mangbad-
Rellenar, a. Puning muli


RB 355 RE
Remediar, a Gauan nang Remojar, Magbbad;
a.
magalDg aag eaquit ib^bad ang anoman. -

sir nang anoman. Gu- Remojo, m, Pagbabbad

mamot. nang anoman.
jRetnedio. m. Eaggau ng Remolar, w Mangagaui
magaling. Gamot; pag- nang saguan ^god.
gamot Lngal na pinaggagauan.
Remendar, Magtutos;
a. Remolcar, a. Hilahin
manatos; magtagp; ma- ibunsod ang sasaeyan
nagp.^ La red. Magha- at nang mlusong sa
yuma. tbig. -*

Remendn, m. Mana- Remolino, m. De vien-

nagp. to. Ipoipo. buhaui.
Remero, m. Mangagod; De cabello. Puy.
mnanaguan. De agua. Uliuli; aling-
Remesa, y. Pagpapadal puy.
pagpapahatid nang ano- Remoln, na. adj Ma-
man. liic; mabgal; tamad;
Remesar, a. Sabunutan batugan.
ng balbas buhoc ang s- Remolque, m Ang pag-
noman. Magpadal mag- .
bubunsod nang sasae-
pahatid nang anoman. yan; casangcapang gui-
Remesn, m. Pagsabnot. nagmit ea pagbubun-
Ang nasabaot. sod.
Remeter, Ipaloob na
a. Remorder, a, Laconcien-
mul Ipsoc sa clooban. da. Cutog. ,

Remiendo, m
Pagtatagp; Remordiente, m. Pagcu-
tagp; panagp. tog nang leob sa n^
^
Remisin./. Pagpapada- gauang masam
l. Patad sa sala Remoto, ta. adj, Ma-
sa tang. la\6 -

Remitir, a. Ipadal, Pa- Rempujar, a Fam. Itlae;

tauarin sa sala, magtlac.
Remo. m. God; saguan. Rempujn, m Fam. Tlac^
 RE 356 RE
Remuda./. Paghahalili. Renuncia. Pagcalag;
/.
Remudar, a Maghalili; paglabas; pagtangui sa
humalili. catuDgculan.
Remuneracin. /. Bihis; Renunciar, a. Turnar gu
gant. cumalag; lumabas sa
Remunerar, a Gumant; catuogculan.
bumihis Reido, da. adj. Galit.
Renacer, n. Ipanganac Reir, a. Maquipaguay;
ul maquipagbngay, Gu-
Rencilla. /, uay; pag- masa. Con intencin de
tatalo. matar al contrario., Ma-
Rencilloso, m. Palaauay. mooc. Tor otro; tomar
Renco^ ca. arfi. Hiuid; por suya la demanda,
hincod Tamangccal. 2)6 pala-
Rencor, m. Pagtataaim Iras, Tumatu
sa loob. Reo. m. Ang nacamatay;
Rencoroso, sa. a. May nacasgat; nhahabl;
pagtatanim sa loob. etc
Rendicin. /. Pagsuc Reojo, fr. Suliap pana-
Rendir, a. y r. Sumuco. cao na tingin - met. rap.
Rengln, m Taludtod. Reparar, a. En algo.
Renovar, a. Magbago; Bati; tcoy. ~ El golpe
magalob. de armci. Sal
Mesis-
Renquear, w. Humincod; tir el golpe Sang.
hnmiuid. Reparticin. /. Pama-
Renta./. Paqumbang sa mahagui.
sang tang arao. Bouis; Repartimiento, m. Re-
upa particin
Renuencia. /. Pagtangu Repartir, a Matnahagui;
sa paggau naag ano- mangyao. For igual.
man. Magtumbas; magbala-
Renuevo, m. Supling; su. qui.
De caa dulce. Pl- Reparto, m. Repart-
pol. miento.
 RE 357 RE
Repasar, a Magdaang Reposado, da. adj. Ta-
mol sa naraanan, na hmic; lagay.
tingnang mul at usisai Reposar, n. Magpahing.
ang aoomaa. Saysaying Tamahlmic; himimlay;
mul basahing mui. magpahingalay; tum-
Repaso, m Ang pagda- ning.
raang mul sa naraa Reposo, m. Pagpapahi-
nan ua. ng. Catahimican. Ban-
Repelar, a, Lumabnot;
bumonlot. Reprender, Sumisi sa
a.

Repente, m. Bumigl namamali; gau

Repentino, n. ai. Bigl; Reprensible, acj. Dpat
madal. sabihin.
Repesar, a. Timbanging Reprensin. /. Pagsisi.
mul. Reprensor, ra. m y/. Ang
Repeticin. / Paglit sumsis.
Repetir, a, Ulitin; um- Representacin. /. Pag-
lit; ulin. papaalaala nang ano-
Repleto, ta. Pmu-
adj. man.
nini; namumutictic D^ Representar. a.Ipaalaala;
haber comido mucho. San- ^.ipaquita; ipaunau ang'
dat. anoman.
Rplica. / Sagot. Reprobar, a Talcod.
Replicar, a. Sumagot; lit. Algo. Salahin. Paca-
Replicn, na. adj Mas- samin; huag magal-
gutin ngin.
Reponer, a lul sa da- Reprobo, ba. adj. Ang pi-
ting pagclrtgay. narurusahan sa infierno.
Reportacin. /. Paghi- Reptil, m. Hyop na hi-
hDaho nihila ang tiyan cun gu-
Reportado, da. adj, Ma- mpang.
* hinahon. Repulgar, a. Magllip.
Reportar, a y r. Mag- Repulgo, m. Llip.
'\
hinahon. Requisa. /. Paguusie sa
 RE 358 RE
manga bilango at sa bi- Resina. /. De cualquier
languan rbol. Dagt.
Res. /. Anmang hyop ResinosO adj May dagt.
na pat ang pa. Resistencia. /. Pagsuay;
Resbaladero, m. Madulas paglaban; pagsalangsang;
na daan. pagtangu.
Resbaladizo, za. adj. Ma- Resistero, m (De vientOj
rlasin. sol, agua), Tampac.
Resbaladura. / Bacas ng Resistir, a, y r. Luma-
dulas. ban; sumalangsang; bu-
Resbalar, w. yr, Magdulas. muay; tuuiangu.
Resbaloso, sa. adj. Bes- Resobrar, n, Maglabis
baladero . Mar ulas naog marami
Rescaldar, a. Escaldar. Resol, m. Snag ng arao
Rescatar, a. Tubos; pa- cun tumamt sa sala-
utan. Hanguin sa bilan- min sa anomang ma-
goan sa hrap. quintab.
Rescate, m. Tubos; pag- Resolucin./. Pasiy, etc
tubos. Resollar, n. Humiog.
, Rescoldo, m. Abong ma- Resonar, n. Umgong.
nit. Respetar, a. Gumlang;
Resecar, a. y r. Patu- magptagan.
yuing magaling. Respeto, m, Glang; alang-
Reseco, ca. adj. Tuyong- lang; ptagan.
tuy: Respiracin. /. Paghi-
Reserva. /. Laan; taan. pagsingao.
ng;
Lhim; pagingat; pagta- Respiradero, m. Hnga-
tag hau Engauan.
Reservado, da. adj. L Respirar, n. Huming; su-
him; maQgat; tinag. mingao. Con Juerga.
Reservar, a. Maglaan; Managhoy. El agoni-
magtir. Ilhim; itago. zante. Tiboc. Oliendo
Residuo, m. Tira; ntir. sorbiendo olores. Su-
Ltac. minhot.
 RE 359 RE
Resplandecer, n. Lumi- lic sa dating pagclagay
unag. png anoman
esplandon m. Banaag. Fiestauraciti. /. Pana-
Que se pone los nauli panunumblic
Santos, Snag. Del nang anoman.
agua salada cuando la Restaurar, a. Manauh;
mueven de noche. Ting- manumblic.
cad Restitucin. / Pagsa-
Resplandeciente, p. a. sauli
Maningniog. Restituir, a. y r. Mag-
Responder, a. Sumagot; sauli sa may ari sa
tumugn. dating' pagclagay. '

Respondn, ne. adj. Ma^ Resucitar, a. Mabhay na

sgutin. magul.
Responsabilidad./. Ang Resudar, n. Magpauis
catuogculang paguul na madal
pagsasauli ng tang Resuello, m. Hining.
Responsable, adj. Ang Resurreccin. /. Pagca-
may catungculang suma- bhay na magul
got magbyad nang Retaguardia. /. Dacong
tang ninoman. huli nang bocb.
Respuesta. /. Sagt; Retardacin. / Pagca-
Resquebrajadura./ Pa- antala.
mainalicaBcas. Litac. Retardar, a Maant^la.
Resquebrajar, a. y r. Retardo, m Betardacin.
Magbitac; lumitac; ma- Reteir, a Tinaing muli.
malicascas. Retintn, m. Taguinting
Resquebrajo, m. Bitac. nang voces; tnig.
Resquebrajoso, sa. adi. Retirar, a. Humiualay;
Nagbbitac madalmg ilay.

magbitac. Retiro, m. Paghiualay.

Resquicio, m. Silipn; Retoar, w. Magusbong;
eQgt nang pint. sumibol.
Restablecer, a. Magba- Retoecer, n, Magsupling,
 KE 360 RE
Retorcer, (Seda o al-
a. flang mul: magcati-
godn) Pumil
. Alguna .
pon.
cosa como hilo Umquid Revalidacin, f. Ratifi-
Algo erroscndolo. Lu- cacin.
mcao. Revalidar, a. Ratificar.
Retozar, n. Maglar. Revelacin. /. Pagpapa-
Retozo, m Paglalar. hyag nang anomang
Retozn^ na. adj, Mapag- lhim.
lar; magalao. Revelar, a. Ipahyag ang
Retrasar, a. y r. Ma- anomang lhim.
antala; tnapguil; ma Reventar, n, Magputoc;
laon. mabeag. La pstenla
Retraso, m Pagcaaatal; huevo. Mapis. La
pagcapguil. tierra Magbitac.
Retribucin, j, Gant Rever, a. Tingnang muli
byad. at eiyasating magaling
Retribuir, a. Gumant ang anoman.
imagbyad Reverencia. /. Glang.
Retroceder, n UmroDg. Reverenciar, a Gum-
Retroceso, m. Pagrong; lang.
pagudlot. Reverendo, da. adj. Ca-
Retronar, n Uinalingao galang.glang.
ngap. Reverente, adj, May g-
Retrovender. a^ForJan- lang.
li ang binil sa binil- Reverter, n. Rebosar.
haD. Revs, m. Caballean; sa-
Retumbar, Umalatuat;
n. lina
umaliagaoDgao. Revestir, a. Magsuson
Retumbo, m Pangalatuat; naug damit sa eatauan.
alingaongao. r. De aJgn espritu.
Reunin. /. Pagcacati- Casihan.
pon; pagcaca pisan; pag- Revivir, n. Mabhay na
pipisang mul. muli ang anoman; pag-
Reunir, a. y r. Magpi- Sdulan nang hining.
 .

RE 361 RE
Revocacin. Pagpa-
/. mago. Alibadbad; ma-
paualang halaga; pagba- suclara. r. Piscado en
bago. l agua. Pumaag.
Revolcar, a. Paualang ha- El licor con otra cosa
laga; bauiin. ang naipag- como agua con cal y arena.
caloob na; bagohin. Hamig, etc.
Revolcadero. m. Lba- Revuelto, m. Paglulub-
luban; lublubaa. lob; paglqgmoc; pagg-
Revolcan a. y r. Gumu- long; paggumon.
mon; lumugmoc; gum- Rey. m. Haii.
long.- r. El ^carabao en Reyerta. /. Pagtatalo
el charco. Maglubiob; mag- Rezar, a. Manalangin;
lubalob. magdasal, etc.
Revolotear, n. Pailang- Rzelador. m Bulugang
lang; sumalipadpad. cabayo.
Revoloteo, yn Pagpai- Rezelar. a. y r. Mang-
Janglang; pagsalipad- mangamb.
nib;
pad. Rezelo. m. Pagamb;
Revoltoso, sa. ad. Ma- pangnib.
licot; mapangul Rezeloso, sa. adQ. Ma-
Revolucin. /. PagHal; pangambahD; mapanga-
paghalcay; paggagau- nibin.
gao; pagbiliog. Cagulu- Rezo. m. Dasal; pagda-
han. rasal. ^ ^ .

Revolver, a (Mezclan- Rezongar, n. UmDgol.

do), Haluio; magia- ^ Rezongn, na. adj. Ungu-
hoc.
Lo de ahajo lQ.

y arriba con cuchara Rezumarse, r. Tumalas

Halcay.
Algo con sa sisidlaii ang lbig, la-
los dedos, Gaugauin ngis, etc.
El cabello hacia Riachuelo, m. Batig.
atrs. Sabucayn. -Plei- Riatillo, m. Biachuelo.
tos. Uncatin.
Licores Ribera. /. Tab; baybayin.
CalaocauQ. El est- Ribero, m. Patahcod.


RI 362 RO
Ribete, m. Ttop. Rigoroso, sa. adj. Maba-
Ribetear, a. Magtutop. hgis, etc.
Ricacho, cha. adj. Lub- Riguroso, sa. adj. Bigo-
hang mayaman. roso.
Ricazo, za. ad^. Bica- Rincn, m. Sloc.
cho. Ringlera. /. Taludtod,
Rico, ca. Mayaman.
adj. ""Ria. /. uay. Con arma
Masarap Lubhang ma- blanca. Tgaan.
buti, etc Riii. m. Bato naug b-
Ricohombre rlcoh- boy, baca, etc.
me. m. Tauong malaqu Rio. m: log.
ang camhalan Riojano, na. adj. y m.
Ridiculez. /. Uic ga- /. Taga Rio ja ang
uang cacaib. caugalian doon.
Ridiculizan a. Magbir Riqueza. /. Cayamanan.
naDg nauucol sa casiraan Risa. /. Taua. - Enctihrta
nang binibir. por rubor. Ngi
Ridculo, la. adj. Maca- Risada. /. Halac-bac
tatau; cacaib, etc. Risible. adj. Macatatau.
.

Ridiculoso, sa. adj. Bi^ Risotada. / Halac hac.

di culo. Risueo, a. adj. Masay;
>-^
Riego, m. Pagdirilig. matatauanin.
Rienda. /. Renda. Rito, ta. adj Asa!; cn-
Riesgo, m. Capanganiban. g^AdiU.-- Supersticin. Pa-
Rifa. /. Pagtatalo. Auay; mabiin.
basagulo. Isang bgay na Rival, m. Caagao.
lar. Rizar, a. Culutin ang bu-
Rifar, n. Umuay. a. hoc.
Maglar nang rifa. Robar, a. Mangagao; man-
nut. MapQit; matas- lpig; manamsam.
tas; magcapirapiras ang Robin. m. Caluang.
lyag. Robladura. /. Pagcare-
JRigor. m. Bagis; caba- matsa nang bacal, paco,
ngisan. etc.


RO 363 RO
TtobEizo, za; adj, Mat- Rodadizo, za. adj Roda-
bay; malacas; at matigas. dero,
Robo. m. Pagnanacao; na- Rodadura. /. Pagglong;
cao. pagquit.
Roborar, a. Magbigay la- Rodapi, m. Tbing na
cas at catibayan. nacatataqnip sa pa ng
Roborativo, va. adj. Na- manga bihihign, etc.
catitibay. Pinta sa ibab ng pa-
Robusto, ta. adj. Malacas; der na iba ang cla'y.
matbay. Mataba, Itln^lagay na tabla sa
Roca. /. leang bgay na ibab nang balcn atng
bato na lubhang mati- di matan ao ang pa ng
gas. nanunungao.
Roce. m. Paggsad; pag- Rodar, w. Gumlonjg.
hauan, etc.r-me. Paqii Umquit umnog na
quisama laguing pa- para nang guilingan.
quiquipagsap sa cangno De alto ahajo. Mabulid
man. mabunlag.
Rociada. /. Paghamog; Rodear, n. Lumguid.
hamog. Uicang na-
met. Caminos. Magliclic. Cor-
lalaban sa marami. Da- del para saber l grosor.
mong may hamog. Liqus; magbilbid; mag-
Rociadera, f. Pangdilig. piilpot
Rociado, da. adj. Basa ng Rodela. /. Calsag; pa-
hamog. nang. -

Rociar, n. Humamog. Rodeo, m. Paglguid; pag-

Gomo con hisopo, Mag-^ liliclic.

uisic Con la loca. Bug- Rodilla. Thod. /.

han. Rodillazo, m. Pagtuhod.
Roco, m. Hamog. Rodillo, m. Paralis. -~ /So-
Rodada./. Bacas daan fera qie asientan las ollas.
nang pagulong. Diquiu.
Rodadero, ra. adj. Ma- Rodilludo, da. adj. Ma*
gulangin. laqu ang thod.


RO 364 RO
Rodio, dia adj. Tag isla Romadizo, Sipn. m.
nang Rodas. Romano, na. adj. Taga
Roedura. /.Pgngatngat; Roma, etc Pusang;
pagogalot. Ang nac- may pula at itim na
cuha sa pagagatogat pinta.
pagngalot. Romeral, m. Tatamnan^
Roer. a. Ngumalot. Hu- nang romero.
mimangit. Como el ra- Romo, ma. adj. Pulpol;
tn, NgumatDgat. La mapurol; pangal. Ilong
carne del coco. Quib- na damp.
quib. Como el perro. Rompedero, ra. adj Ma-
Ngumayngay. daling masir.
Roete, m. Catas nang Rompedura. /. Casiraan.
granada na guinauang Romper, a Bumsag.
lac. Como cuero, carne^ ropa.
Rogacin./. Pagdalangin. Pumnit punitin; ga-
Rogar, a. Dumalangin; uaquin. -Z^o como cor-
cumalar; lumamyot;du- del, etc. Pumatid; luma-
maing. got. Tierra Bumag-
Rogativa. /. Pagd^la- bag. Por medio de la
nging hayag s Fngi- gente. Giimiit. Por
noong Dios nang mara- donde no hay camino.
ming tauo at ng camtan Magbagtas.
For zaca-
ang caniyang au. tal. Yumagpa. -La co-
Rojizo, za. adj. Mamu- rriente por debajo de la
lamul. cerca. Lalad. Hilo b cor-
Rojo, ja. adj.Mapul. del tirando de golpe. Ma-
Rollar, a. Lumicao. lagot; mapatid.
Rollizo, za. adj, Mab Roncador, ra. m. y f.
log; mataba Mapaghilic.
Rollo, m. Lcao ng lii- Roncar, n Maghilic.
bid, cuad, etc. Roncear, a. Sumibansi-'
Romadizarse, r. Magca- ban.
Como mal paga-
sipon. dof. Maglibanliban.
 /

RO 365 RO
Mostrando poca gana de Ropavejera. / Tinda-
ejecutar algo. Maglan- han nang manga lumang
tutay. damit; easangeapan at
Roncera. /. Paglalantu- iba pang manga naga-
tay. mit na.
Roncero, ra. adh Mapag- Ropavejero, ra. m. y f.
lantutay; mapaglibanli- Tagapagbil nang ma-
ban. nga lumang damit
.Ronco, ca. adj Nam- bar6.
maos. Ropera. /
Tindahan ng
Roncha. / Lgat.p. manga barong yari, na
En el cuerpo como ha- manga bago, etc.
bas, Tagulabay. Ropero, ra. m. y/. Ang
Rondar, n, Lumbot sa nagbibil nang damit
bayan atig may catung- datapoua,t, bago. Taga-
culang sumauat nang pagalaga nang damit,
anomang gui, ~O an- Sabitn nang manga
dar de noche enamo- damit
rando los jvenes. Lu- Ropn, m Barong ma-
mgao, etc. haba
Rondn, m. Ang rondang Rosa. /. Bulaclac, etc.
nagsisiysat nang manga Rosado, da. adj. Mamu-
bantay sa cuta lamul, etc.
Ronquear, n. Mamaos. Rosal, m Pananim na
Ronquedad./. Pamamaos. ang bulaclac ay tina-
Ronquera./ Pamamaos; tauag na rosa. ^
pamamalat. Be haber Rosariei'O. m. Nagbibil
gritado mucho. Paos. nang cuintas
Ronquido, m Hilic. Rosario, m. Cuintas^ etc.
Ropa./. Bar; saplotp da- Roseo, sea. adj. Clay
mit. na mamulamul.
Ropaje, m. Pananamit; Rostrico. m. Bostrillo.
caramihan capisauan Rostrillo. m. Snag sa
nang damit. muc-h nang mga la-
 BU 366 R
rauan pang mahal na Rueda. /, Pagulong, etc.
Virgen t ibang Santa. Ruego, m. Daing; par
Pamuti nang manga quisap.
seora. / Rwga./. Cunot; eirnang'
Ros^rijtuerto, ta adj. damit. Cunot; cubot ng:
Muc^atg galit. Talilis balat.
Rostro, m. Mucha. Tuca Rugar, a, Magcunot; mag-
nang ibn Dulo nang suri nang damit.
doong nang sasacyan. Rugoso, sa. adj, May^
i Roto, ta. p. p. Punit; CUQOt.
gauac; larot. Basag. Ruido, m ngay; alingas-
Rtula. / Anat Bayugo ngas; calatis Caguag-
nang thod. coug; calatog; calug-
Rotular, a. Maglagay Gog; laguslos. DeZ que
nang rtulo cae. Bagoc. Calaseis.
Rtulo, m. Slat na ni- Como de arroz que
lalagay manga libro
sa cae Calatis. Deh pe-
at iba pang manga pa- dio del asmtico, Haga-
peles at nang mlaman haa. De viento suave,
ang nalalaman aug Hagayhay. Como de
may gau Slat na idi- resaca o aguacero recio
nriquit sa balang na, mucha gente que pasa^
etc zumbido de las ovejas,
Rotundidad./. Cabilugan. Ugong. -De corriente
Rotundo,4a.a^^. Mablog. aguacero. Ugong. - Que
Rubio, bia. adj Mapul; hace el ave con sus alas,
etc. Pagacpac.
caa Con
Rubor, m. Clay na pl. quebrada. Pagopac.
Pamumul nang mucha De riza grande, Sagaac;
na 'gau nang cahihiyan. h.Jac bao. De escarvar
Hiy con ua. Culutcot.
Ruboroso, sa. adj. Ma- De cualquier animal.
hihiyin. Colos. Del
-
que anda
Rueca. /. Putusan. apriesa. Dagaus. De
 RU 367 RU
los que pelean. Dagarag. ualang halaga. Mamot.
Como de aguacero. Ruina. /. Pagcasir; pag-
Daguoding. Del mar. cguib.
Dagundong. Del pi Rilinar. a. Arruinar.
cuando lo sacan de lodo. Ruindad. /. Caimutao.
Hagutac; hotac. Del Rular, n. JRodar.
agua que corre por pe- Rumiar, a. Ngumuy.
as. Lagasgas. De na- Rumin, ha. adj. ^ala-
vio cuando lo harn. La- nguy.
gaslas. Grande que cae Rumor, m. Alingaongao.
de alto. Lagonlong, Sabisab.
Del pescado cuando sal- Runrn, m. Fam. Rumor.
tan jugando. Lagusao. Rural, adj. Naucol sa
Que hace la cadena. praug.
Lagusao. Del agua que Ruso, sa. adj, Tag Rusia
cae de los rboles. La . ang caugalian dooo.
goslos. De orina. La- Rustical, adj. Rural
goslos. T Que hace la Rusticidad. /. Cagaspa-
haca cuando se masca ngan cabastusan.
algo^ Del golpe
Sapac. Rstico, ca. adj. Tagapa-
dado en tierra. Tagopac. raog. Bastos.
De pisadas. Yabag. Rustiquez. /. Rusticidad.
Hmn. adj. Hmac;mabab; Rutina. /. Ugaii asal.

SA SA
Sbado, m. Icapitoog arao Sabana. / Prang.
at catapusan nang isang Saban, m. Alipung.
lingo. Sabedor, ra. m. y /. Na-
Sabalero. m. Magbaba- eaaalam; nacatatalastaa
ngos. nacbalit.
Sbalo, m. Bangos. Saber, a. Dnong; alam.
Sbana. /. Cmot. Sabido, da. adj. Malam.


8A 368 SA
Sabidor, ra. m. y /. Sa- Sacamuelas. m. Mara-
bedor. nong gumau at magia-
Sabidura./. Carunungan. gay nang ngipin. Pangaba
Sabio jbia.adj. Maraong; nang bagang.
pants. Sacapelotas, m. Pangaba
Sablazo, m. Lapad. Sgat nang bala.
na gau uang sable. Sacar, a. Camaba. iZ^o
Sable, m. Armas na si- con vaso, Cumadld.
namploc, mahab at Metal de las minas. Da-
campilan.
laqutid sa malang. Del fuego la
Saboneta./. Reloj ora- olla, Aboni; hangoin.
sng prriulsahin. Algo del hoyo, Da-
Sabor, m. Sarap; lasap; lait. De agujero algo
lasa. Linamnam; nam- con palito o con l dedo,
nam. De fruta verde, Damqait; camaleot;
Sclsip,^ spero, Pacl. damcot. J.Z90 debajo
Saborear, a. La8apn;!la- del agua. Hagalap.
ngap o .
r. Acordndose Fuera, LuaL Hamang.
de algo, Lumasap. Algo de un montn.
Maceando con algn ruido, Hmapao. Como ani-
Tamacam. llo del dedo, flamgot
Sabroso, sa, adj, Masarap. De comer. Magbayin.
Saca. /. Cania pagcuha. Fuera Maglabas.
algo,
Sacabala sacbalas, m, El pual, Labnojs;
Oasangcapang pangaba hxxno^, Fuego con pe-
ang bala sa catauan dernal, Magpanting;
sa ca a. magpingqa. ^ Fuego
Sacacorchos, m, Casang- con palo caa, Mag-
capang pangaba nang paas; puyos.
Tierra
tapn nang bote. con una caa hendida.
Sacamanchas, m, Mang- Salacsac.
Las pepitas
aalis nang mansa. del algodn por prensa.
Sacamolero, m. Sacamue- Pipis. La gallina los
las. pollos. Pisa. La cera
 SA 369 SA
de los oidos, Ch\g.Agua Sacudir, a. Magpaspa?;
con casco de coco de la maguaguag. Las aves
tinaja. Tumab. las plumas mojadas, Pi-
Sacatapn m. Sacacorchos* lig. JEl ave perro^
Sacatrapos, m Casaog- agua polvo. Pajjgpig.
capang panguha nang Algo coiko ropa. Pag-
taco ea baril at pangli- Pfig
nis pa nito. Sachar, a. Alisan nang
Sacerdocio, m Ang ca- dara at luagan ang
mhalan, calgayan at lupa ang pananicn; ba-
catungculan nang paii. yubuan.
Sacerdotal, adj. Nauucol Saeta. /. Pana; palas;
ea pari. tnod.
Sacerdote, w. Pari, Saetada. /. Saetazo.
Saciable. adj. Ang e- Saetazo, m. Pagpan
cat macabusog maca- sgat na gau nang pa-
bundat las.
Saciar, a. Mabundat; ma- Sagacidad. /. Catalasang
saodat. cumilala.
Saciedad. Pagcasandat;
/. Sagaz, adj. Ang <t)ibasang
pagcabundat. mabait na maalam cu-
Sacio, Ca. adj. Bandat; milala nang manga b-
sandat. gay na mangyayari bago
Saco. m. Spot SamsamV dumating. Asong mata-
Sacra. /. Ang manga cua- las ang amoy sa *bacas
drong may salaming na na pinagdaanan nang b-
ea ibabao nang alta sa yop na ibig hulihin.
simbahan. Sahumadura./. Pagsuob.
Sacramentar, a. Hatdan Sahumar, a. Sumuob.
ang Sto. Vitico ang Sahumerio, m. Suob.
may saquit. Sahumo, m. Sahumerio.
Sacudida./. Sacudimiento. Sainar, a. Magpatab ng
Sacudimiento, m. Pag- manga hyop.
pa^; paspas. Saja. /. Sajadura.
24
 SA 370 SA
Sajadura. /. Cadiit; tabad Salina. /. Pinaggagauan
Sajar, a. Omadlit. -Al- nang asin.
guna parte del cuerpo. Salinero, m Magaasin.
Tabaran; cadlitan A lo Salino, na. adj May asin.
largo. Tari. Salirr n l^mitao; su-
Sal. /. Asn. mipot; Jumabas. JSw
Sala. /. Lugal nang ba- hanca hacia al mar.
bay na caugaliaDg e Lumuas. Al camino.
lagyan nang manga Abat. u4. recibir al-
panaubin. Sa mga ma- guno para ensearle el
taas na tribunal ang camino. Salongsongan.
pinagcacatipunan nang A dar prisa al-
manga Jueces cun nag- guno. Salbong; sa-

sieibatol. longsong.
Con mpetu
Saladero, m. Asman como agua represada.
pinagaasnan. Buluac.
JDe algo
Salado, da. adj. Maasin; alguna parte. Galiog,
maiat. Barali; balao- JBl escaln de su lugar.
balao. Malitang. A la defensa
Saladura. Pagaasin.
/. de otro. Tindig; ma-
Salar, a. Magasin as* nindigan. -\El licor de
nan ang anoman. la vasija. Tumul. r.
Salcochar, a. Magsan- De repente como las tri-

cuts; sancutsahin. pas de la barriga Pus-

Salegar, m. Lugal na pi- lit. JEl solj lima, etc. Su-
nagpapacanaa nang asn mlang; sumcat.
sa manga byop. Saliva. /. Luay.
Salero, m. Palaasnan; Salivacin. /. Paglala-
suic. uay.
Saleroso, sa. adj. Tauong Salivar, n. Maglauay.
masayang sumalit. Salmanticense saK
Saln, m. Almacn ca- mantino. adj. Tag Sa-
malig na pinagtitipunan lamanca ang tubo at
nang asin. caugalian doon.
 .

SA 371 SA
Salmuera. / Tugn; pa- Saltarn, na. m. y /
tis. Mnanayao
Salobre, adj. Alat ma- Saltatriz. /. Naghah-
alat. nap bhay sa sayao.
Salobreo, a. adj Lu- Salteador, m. Tulisan;
pang alatin may ssd. magliling.
Salpicadura. / Uieic; pi- Saltear, a. Magling;
8ic; tilansic;. pulandit. manghrang.
Salpican a. Tumilansic; Salteo, m Pagling.
pumulandit. Salubre, adj Saludable.
Salpresar, a Magburo. Salud. /. Guinhaua; ga-
Salpreso, sa.|?.p. Bur.- ling
Gon sal y morisqueta. Saludable, adj. Caguin-
Pacsam. baguinbaua
Salpullido, m. Bungang Saludador, m. Mapagbi-
arao. gay glang.
Salsa. /. Sarisaring na- Saludar, a, Bumat.
ngagcacahal at dinicdic Dando la bienvenida.
na itOji, shucan nang Salmat.
maoga guisado. Saludo, m. Bati
Salsera. /. Lalagyan Dg Salutacin. /. Pagba.
shucan. > Salutfero, ra. adj. Sa-
Salserilla. / Suic. ludable
Saldar, n. Lumucs D^ Salvado* m. Darac.
lo alto. Mag taln. Salvador, ra. m. y /.
Como astillas. Umilan- Mananacop.
dang. 'Hacia arriba Salvaguardia, m. Taga
como l agua que yerve. tanod sa anomang b-
fcilacb; sulac. Como gay; bgay lugal at
el caballo. Damb. iba pa.
De un nmero grande '
Salvar, a. Tumubos mag-
otro. Lactao. Como ligtas sa panganib 6
chispas. Tilansic; ilang- cauay.
dang. Samanta samaritana


SA 372 SA
Taga Samara.
adj Sano, na. adj. Magaling;
Sanana. Gumaling Xa ualang eaqut.

herida. Mabahao. Santabrbara. / %guan

Sanativo, va. adj. Naca- nang plvora sa manga
gagaling macagaga- sasacjan.
lag. Santidad. /. Casantoean.
Sancochar, Magsan-
a. Santiguar, a. y r. Mag-
cuts. Camarones, Mag- antand magcuros.
halabos. Sactan hampaein,
Sandalia. /. Paragatos. Sintsimo. m. Ang casan-
Sandia. // Pacuan. tosantosan sa altar.

Sandio, adj. Hangal. Santo, ta. adj. Banal.

Sangley. adj, Insic. Taga Langit.
Sangrac^era. / Paaan- Santoral, w Librong qui-
gr. napapalamnan ng mga
Sangrador, m Mena- bhay nang Santo.
nangr. Saa. / Glit.
Sangraza, j. Pasa D(3 Sapo. m. Ccac; palac.
heridas^ carne 'pescado. Saquear, a. Sumameam.
Sago. Saqueo, m Pageam-
Sangre. /. Dugo. sam.
Sangriento, t. adj. Du- Saquera, Caryom
adj.
'
mrugo; tigmac nang na panabi nang spot.
dugo. Tauo hayop Saquera, j. Caramihan
na mabangis. nang spot.
Sanguaza./ Sangraza. Sarampin, m. Tigdas
Sanguijuela. /. Lint. ticdas.
Bel monte Limtic. ' Sardina. J. Halobaybay;
Sanguinario, ria. adj. tamban*
Mabangis. Sarna. /. Galis.
Sanguneo, nea. adj. Sarnoso, sa. adj. Glisin.
Sanguino. Sarpullido, n. Bungang
3^nguino, na. adj. Ma- arao.
i'aming dugo. Sarracina. /. Auay,

;
 SE 375 SE
Sarta. /. Duiubd; tuhu- pinagpapatuyuan nang
gan. anoman.
Sartn. /. Isang bgay Secante. jp. a Nacatutuy
na cajali na may ta- Ang inihahal sa color
tangnanl nang matuyong ma-
at
Sartenada. /. Ang pini- dali cun ipagpint.
pirito sa sarteii. Secar, a. Magpatujo.
Sartenazo, m. Malacas Algo al sol. Ibilad.
na hampas nang sar- Algoal fuego. Tapa.
.

tn. r,
Matujo. O flor.
Sastra. /. Asaua nang Malant. De mucho sol.
sastre. Matuyot.
Satisfacer, a. Magbyad; Seco, ca. adj. Tuyo; a-
magcauas. Mabuya lang catas.
mabusog sa anomang Secretar, Fam. Mag-
n,
guinugust. lihim; magsalit nang li-
Satisfactorio, ria. adj, him sa'^ib.
Nacabubusog nacabu- Secretaria. /. Asaua ng
buy. Iquiiababayad secretario.
iquinacauas Secretario, m. Quinaha-
Saco, m. Alagao. habinlan nang pamama-
Sausera. Lugal ofi-
/. bal nang anomang caila-
cina sa palacio na doon Dgan.
binabahagu ang manga Secreto, ta. adi. Lhim;
pagcain natatag.
Sausier, m. Punong na- Secta^ /. Aral na tangi
mamahal sa sausera. at caib. Pagsambang
Seboso, se. adj, May sebo; mal at na nalala-
iba
masebo. ban sa ral nang Santa
Seca. /. Panahong ualang Iglesia., para narg secta
lilan. ni Lutero, ni Calvino,
Secacal. m. Sequedad. Ca- Maboma.
ni
tuyuan, Sedeo, fia. adj. Tila
Secadero, m. I^ugal na sut!. May sutl.
 SE 374 SE
Sedera, /. Tindahan ng Seiscientos, tas. adj.
sutl Anin Da raan
Sedero, m. Magsusutl. Seisceno, na. adj. Ic-
Sediento, ta adj. Na- nim.
uuhao. Selecto, ta. adj, Pili
Segadera. / Pangapas. pinill.
Segador, ra. m y /. Man- Selvatiquez. /. Cagaspa-
gagapas. ngan; cabastsan.
Segar, a. Crumapas; Sellar, a. Magtatac; mag-
umani. tand; lagyan nang marca;
Segregacin. /. Paghi- magtal
hiualay pagbubucod Sello, m. Panatac; pa-
nang anomanig '

b- nand; panalu.
Semana. /. Lingo.
Segregar, a. Magbucod; Semanal, adj, Linguhan.
maghiualay. Semblante, m. Muc-h.
Seguir. a.Umalagad; alia- Sembrado, da. adj. Ta-
saodw En pos de otro tamnan.
obedecindole. Suma- Sembrado, m Pananim.
nod. El rastro 'para no May tanim.
errar el camino. Ssog. Sembrar, a. Maghala-
Umsig. man; magtanim; magha-
Secundario, ria. adj, Pa- sic.Caas dulces, Mag-
ngalau. taad. Sin orden. Pa-
Segundo, da. adj, Pa- latac. ^Coono trigo. S-
galau. bog
Segundognito, ta. adj. Semejante, adj. Cahol-
Segundn. lip; camuch.

Segundn, m. Pangala- Semejanza. /. Cahalim-

uang anac. bau; cahambing. No
Segur. /. Palacol total. Cauangis; cauan-
Seguro, ra. ad. Tiuasay; qu.
toto. Semejar, n. Mmuchfi;
Seis. ad. Anim. mparis.

SE 375 m
Sementar, a Magpunglfi; Indabin. Sordera. Ma-
magebog nng binbt bing.
Sementera. /. Bquid Seal./. Tanda; uatuat;
palay an. bacat; bacas; guitguit;
Semestre, adj, Calahating lgac. De la rascadura.
tan. Galos.
Semidormido^ da. adj. Sealar, a. Magtand.
Naagao tulog. Apuntando. Magtur.
Semilla, f. Binh; but Trmino. Hanganan- Z)a.
naog manga bunga. Tacd
Semillero, m. Punglaan. Seor, m. y Poon, Pa- /
Senda. /, Liandas. nginoon. Maguinoo.
Sendipro. m. Senda Seoraje, m. Seoreaje.
Senectud./. Ancianidad. Seoreaje, m. Ang byad
Catandaan. na natutungcol sa bar
Sensato^ ta. adj. Mata- prncipe.
lino. Seorear, a. Anquinin;
Sensible, adj. Mahapdi ariinang di caniya.
maeaquit sa loob. Seora. /. Tuag sa
Sensual, adj. Mapagta- manga matataas na
masa. tauo.
Sensualidad. /. Catama- Separacin. /. Pagbihi-
saban. ualay.
Sentar, y r. Lumuc-
a. Separar, a. y r. Ibiualay.
loc; lumicm; umupo; r. Dos. Magbiualay.
humindulos. En cucli- De la compaa de
llas, Maningcayad. Orn- I
otros. Tumiualag. Del
eando los pies. Maqasila. plato como la vianda
Sentencia. /, Htol. que le toca. Itangi.
Sentenciar, a, Humtol Septeno, na. adj. Icapit.
Sentimiento, m. Pighati; Septentrin, m. Hilag.
hinanaquit Septentrional, adj. ,Hila-
Sentir, a, Magdamdam. gaan.
Trabajo b cansancio. Septiembre, m. Setiembre.
 SE 376 SE
Icasiam na buan nang maguing anluagu^.
taQ. Cuando seas sacerdote.
Sptima. /. Icapit. Paguiguing pari mo
Sptimo, ma. adj. S- Dicho algo. Turan
timo, Cmplice, Maguig cara-
Septuagenario, ria. adj. may.
Tauoig may pitoDg Serfico, ca. adj. Nauu-
puong tan. col sa serafn.
Septuagsima. /. Ang Serafin. m Espritu ngtaga
tatlong lingong nauuna Lngit.
sa curism. Serenar, a ^ n. y r. Uma-
Septuagsimo, ma. adj, liualas; luminao. Mag-
Icapitong puo. palamig; magpabamog
Septuplican adj. Setu- nang anoman. Tumi-
plicar. ning.
Sptuplo, pa. adj: Stu- Serenata./. Tugtugan ng
po. msica sa gab at sa
Sepulcro, m. Lbingan. hamog.
Ang quinalalagyan ng Serenero, m Talucbong
ating P. Jesucristo cun nang manga babaying
nabuburol. pangady sa hamog.
Sepultar, a. Maglibing. Serenidad. /. Calinauan
Sepultura. /. Pagbabaon; nang panahon.
paglilibing. Hcay na Sereno, na, adj. Linaa
bunan. nang ingit na ualang
Sequedad. /. Catuyuan. panganurio. Hamog.
Sequedal sequeral, m. Serie. /. Mahsay na
Lupang lubhang^ tuyo. pagcacasunodsunod 6
Sequeroso,sa.a6?; Tuyo. pagcacauingcauing nang
Sequa. /. Sequedad, anoman.
Sequizo, za. adj. Seco, Sermn, m. Pangangral.
Ser. Paguiguing; ma Serpiente. /. Ahas De
guing.
V, g. Quiero dos caberas. Balag. Di*
ser carpintero, Ibig cpng moni.
 SE 377 SE
Serradizo, za* adj. Ma- nalalagyan nang tac
llagari; lagari *
sa tilo.

Serrado, da. adj. Ngiping Sesga. /. Nesga.

lagari. Sesgadnra. /. Pagsue-
Serraduras. /. )Z. Pinag- sog; pagsusudy.
lagarian. Sesgar, a. Magssog;
Serrar, a. Lumagari. mageudy.
Serrin. m. Aserraduras. Sesma. /. Icnim na ba-
Pinaglagarian. hagui.
Serrucho, m, Lagaring Seso. yn. tac sa ulo.
munt. Pagiisip.
Servicial, adj. Mapag- Sestear, n, Mgpahing
lingcod. nang tanghali
Servicio, m. Pagliling- Sestero, m. Sestil.
cod. Sestil, m. Sesteadero.
Servidor, ra. m y J. Lin- Sesteadero, m. Phinga-
cod han; silungan ng mga
Servidumbre. /. Caalip- hyop cun tanghali.
oan. Oapisanan nang Setecientos, tas. adj,
manga alil. Pitong daan.
Servir, w. Maglay; mag- Setenio, w. Pitong pana-
dlot ^Z gusto de otro, hon tan.
Manuy. Como criado, Seteno, na. adj. y m. Pi-
d'Cpulo, etc. Magling- tong puo. I

cod. Gow esperanza de Setentn, na. adj. May

premio, Manuy. pitong puong tan.
Sesada. / Pritadang Setentrional. adj. Hila-
tac. ga'an.
Sesenta, adj, y m. Anim Setiembre, m. Icasiamna
na puo. buan nang tan.
Sesentn, na. adj, Ang r Stimo, ma. ad. lea-
may anim na puong pit.
tan. Stuplo, pa. adj. Ma-
Sesera. /. Lugal na qui- cpit.
 SI 378 SI
Severo, ra. Tauongadj. Siglo, m. Bilang na isang
masamng magparuea at daang tan.
maquipagsap Signculo, m. Tatac; taiji-

Sevicia. /. Cabangisang d
ualaDg capara. Signar. a\ Lagyan nang
Sexagenario, ria. adj. tanda tatac.
May anim na puong Significacin. / Signifi-
taQ. cado.
Sexagsimo, na. adj. Significado, m. Cahulu-
Icnim na puo ^ gan; casaysayan.
Sexto, ta. adj. Icnim. Significar, a Mageaysay
Sextuplicar* a. Multipli- maglagay nang cahu-
cahn nang nim. lugan.
Sf. conj Oo; tango; cun. Signo, m. Tanda.
Seor. Oo p. Condes- Silbar, n. Sumntsot.
cendiendo. Oo. Acaso. Silbato, m. Panutsot.
Cun eacali. Silbido, m. Silbo.
Siega, y. PanahoDg pag- Silbo, m. Sutsot.
aan. Silencio, m Catabimican.
Siembra. Pagtatanm
/. Bual na may mangu-
nagtataniman. Pana- sap.
nm. Silencioso, sa. adj. Ua-
Siempre, adv. Tou; ma- lang quib Lugal na
yat maya. tahmic.
Sien. /. Palipisan pili- Silvestre, adj. Bolobon-
pisan doquin.
Sierpe./. Serpiente. Que Silla. /. Uupang may
vuela. Blag. sangdalan. Siy.
Sierra./. Lagari Bundoc. Sillera. / Capisanan ng
Siervo, va. m. y/ Alipin; manga uupan. Tinda-
utusan. han gagauan nang
Sieso, m. Tumbong. uupan.
SiestaJ /. Tangbali. Sillero, m. Mangagauk
Siete, adj. Pit. nang siy. #
 SI 379 SO
Silleta. /. Lguisan nang Haring jK que. Li-
eiculate ban. Fuera. Cunda-
Silln, m. Siyang sabac- ngan; dangan. JE9 que.
yaa nang babayi. Uupang Subali.
malaqu. Sinuoso, sa. adj. Pilipit
Simiente. /. Binh. malaqu ang lund
Smil, adj. Halimbau. Siquiera, conj. Chit; ma-
Similitud. /. Cauangis. nong; laang.
Simple, alang uaet;
adj. Sirvienta, y. Sirviente.
uaiang Cbinaman , Sirviente, m. Ang nama-
Sin. pre Vali, Mas ni manginoon nagsisilb.
mas. Lmang, Ver- Sisa. /. Ang untiunting
gea Uaiang hiy; bi- ninanacao lalonglal sa
alot, Provecho. Uaiang paninindahan nang ma-
cabuluhan. Cesar. Ua- nga alil. Ang pinagta-
iang tahan; uaiang tgot; basan nang damit. Ang
uaiang humpay. Fin. pagbanyag nang tcal.
Uaiang hangan. Sisar, a. Mangumit.
Sincero, ra. adj. Tnay. Sitial, m. Uupan nang
Malinis na loob. manga Hari. Carurucan.
Sindicar, a. Umabala sa Sitio, m. Lugal; nayon.
anomang linalacad ng iba. Sobaco, m. Quiliquili,
Lagyan nang capintasan Sobajar, a. Cumap; lipis.
hinal ang anoman. Sobar, a. Humlot; luma-
Singular, adj, Bucod ta- mae; humgod. Las ma-
ng; cacaib. nos al nio abrindoselas.
Singularidad. /. Cacaib- Sauan.
han. Sobarcar, a. Quipquipin.
Siniestra. /. Camay na Soberano, na* adj. Ca-
calina. taastaasan.
Siniestro, tra. adj. Na Soberbia. /. Capalaluan.
sa calina Soberbio, bia. adj. Pa-
Sino. conj. Cund; di. lal6.

JSs. Liban.
Fuera. Sobornar, a. Sumliol.

J)


so 380 SO
Soborno, m. Shol. Sobrepujar, a. PalaluaD.
Sobra./ Tira; labis; hi- Sobreronda. /. Pngala-
guit; labi; ealaman lauang ronda.
calamaDgan, Que que Sobresaltar, a. Dumal-
I da en la vasija. Tira; song; lumapit.
pulos. Sobrescrito, m. Capira-
Sobrado, adj, Paugahas. soDg casaysayang ilina-
May aman. lagay sa ibabao nang.
Sobrancero, adj. Ualang slat.
gau Sobresello, m. Pngala-
Sobre, pre. Ibabao. uang tatac na ilinalagay
Agua Litao. Apuesta. at nang lalong magca-
Palics. Ha^.
Paimba- roon nang catibayan 6
bao Pujar. Lalo. -- Es- capangyarihan.
tante, Mangatag. Sobrestante, adj. Mang-
Sobreaguar, w, y r. Lu- atag.
mangoy. Sobrino, na. m. y /. Pa-
Sobrealiento, m, Hngal manquin.
Sobrealzar, a. Itaas; iba- Socarrar, a. Magihaa
ngon ang anoman. nang di hilao at di na-
Sobrecarga. /. Bagay- man lut6.
bay. Socarrena. / Guang.
Sobredi cho, cha. ac^ Na- Socarronera, y. Catueu-
na sa itaas.
sabi han.
Sobrediente, m Sungqui. Socavar, a. Umuc.
Sobrehaz. /. Paimbabao. Socio* m. Casam.
Sobremesa. /. Ltag sa Socorrer, a, Mag ampn;
lamesa. magcupcop; gumibic,
Sobrenombre, m. Ape- Socorro, m. Pagguibic;
Pamagat; bansag.
llido. guibic.
Sobrepaga. /. Dagdag. Sof. m. Canap.
Sobrepuesto, ta. p. p. Sofisma, m. Catouirang
Pangibaba. Nacap- hind tama.
tong. Soplamar. a. Magsabi-

so 381 SO
abi at nang macaday. Solemne, adj. Bantog;
Soga. /. Lbid. masay.
Sojuzgar, a. Magutos; Solemnidad. /. Casya-
sutnpl. h$in at carquitan.
SoL m. Arao. Solevantar, a. Halicua*-
Solacear, a. Solazar. tin; sumalungquit.
Solado, n. Alinmang sa- Solicitudi /
Spag.
la na may saogcap na Slido, da. adj. Boo.
baldoza ladrillo. Solitario, ria. adj. Nag*
Solana./. Lugal na naa- iis.

ranang mabuti. Slito, ta. adj. Nagiis.

Solano, m. Hanging ga- Soliviar, a. Humalicuat.
ling sa arao. Con espeque, Sual.
Solar, a, Magsahig. Mag- Algo pesado. Hit.
lagay nang suelas sa Sol, la. adj. Iis.
sapin. Soltar, a. Cumalag; mag-
Solaz, w. Guinhaua; tu; paua; bumitiu. r. Hu-
ligaya. mgot. Lo que tiene
Solazar, a. y r. Magsay; vivo en la mano atado
magliu. 6 encerrado. Alpas. ia
Solazoso, sa. adj. Naca- palabra Calas. Lazo.
aliu; natutu. Igcas.
Solazo, m. Init nang / Soltera. /. Cabagong-
arao. tauhanK cadalagahan.
,

Soldado, m, Sundal. Soltero^ ra. adj. y m

Soldador, m. Manghih- j. Bagongtauo; da-
nang Casangcapan sa laga.
paghihnang. Soltern, na. adj. Ba-
Soldar, a. Magbnang gongtauo dalagang
Solear, a Asolear. Ibi- matand.
lad. Soluble, adj. Maccaca-
Soledad. /. Uang; capang- lag.

lauan; pagiis. Solver, a. Resolver. Ca-

Solejar, w. Solana. uin.

so 382 SO
Sollozan n. Humibic. coco. Cumalog. Los^
Con narices gargantas, mocos. Siug. La voe-
Singbot de la campana. Caguing;-
Solloso. m Hibic. quing.
Sombra* /. Anio. DeZ Sonata. /. Tugtog.
rbol Llim. Sonda. /. Panaroc.
Sombrerazo, m. Hampas Sondar, a. Sondear.
nang eambalilo. Sondear, a. Aroquin; tu-
Sombrerera. /. Lalagyan maree.
nang sambalilo. Sonido, m, Tunog; tag-*
Sombrerera./. Tindahan pac; calasmg. Be vo^'
gagauan nang samba- campana. Alingao-
lila ngao, D^ la boca cuan-
Sombrerero, m. Manga- do uno come. Ngasab.
gau nagtitind nang Grande de algn golpe.
sambalilo. Lagapac. Co^no de
Sombrero, m. Sambalilo. disciplina cuando azo-
Sombrilla. /. Pyong na tan. Laguitic De cosa
munli. que se rompe, Laguitic.
Sombro, ra. a^/ Mallim. Como el del raspar
Somero, ra. adj, Mababao. coco. Cagengcong. Del
Someter, a. Maglagay que Cagosgos.
rasca.
sa ilalim. Como del Ca- cascabel.
Somnfero, ra. adj. Na- sing.
Que causa dentera.
eapapanagunip naca- Langasngas.
aantoc. Sonrerse, r. Ngumit.
Sompesar, a. Tumay. Sonrisa. /. Sonriso.
Sonadera. /. Pagsing. Sonriso, m. Ngiti.
Sonado^ da. adj. Bantog. Soar, a. Managunip;
Sonaja. /. Pacalog. mangrap.
Sonar, n. Tumunog; cu- Sopalancar, a. Hieuatin
malansing; cumalog; cu- nang pinga.
masing; tumagupac. Sopapo, m. Samplong,
JEl agua dentro del tampal.

so 383 SU
Sopera. /. Lalagyan nang Sortija./. Singsing.- De
Bopas. hejuco 6 hierro. Buclod.
Sopero, m. Pingang ma- Sosao. m. Bir6
lucong Sosegado, da. adj. Ta-
Sopesar, a. Sompesar. Tu- hmic; lagay.
maya. Sosegar, a, n. y r. Tu-
Sopista, m Nabubuhay mahmic; mlagay. jE^
sa pagpapalimoB. viento despus del baguio.
Soplado, m. Mapagmari- Humnay.
quit Sosiego, m. Cabanaya-
Soplar, n. y a. Humihip. ran; catahimican; tah-
Con Judie Bulos. mic. Payap. Lagay. Ba-
Soplete, m Chucdy; pang- nyad. Hnay.
Perso-
hihip nang platero. nal. Hinhin.
Soplo, w. Hihip pag- Soso, sa. adj. Ualangasinj
hihip. matabang.
Sopln, na. adj. Palasum- Sospecha. /, Hinal. Sa-
bong pantah. Hingap;, h-
Sopn, m. Sopista. gap-
Soponcio, m. Fam. Con Sospechar, a. Maghinal;
goja. magsapantah; maghin-
Soportar, a. Umatim; gap; maghgap.
magtB. Sospesar, a. Magpataas
Sor. /. Capatid. para nang manga globong
Sorber, a. Humgop; su- papel cung pista.
minghot. Como caldo. Sotacola./. Grupera, d^^^
Hgop. Los mocos y
pol- ticola.

vos ^ etc. Singhot. Soterrneo, nea, o,

Sorbo, m. Hgop. a. adj. Subterrneo.
Sordera. /. Sordez. Soterrar, Magban.
a.

Sordez. / Cabingihan. Suave, adj Anyad; ma-

Srdlldo, da. adj. Ma- lambot; malat.
rum. Suavizar, Magpalam-
a.

Sordo, da. adj. Bing. bot; umanyad sa salitft



su 384 SU
man gau._(7on pala- Subsistencia; n. Puma-
bras. Gata. lagui; mparati.
Subida. /. Acyat Substituir, a. Pahalili.
Subidero, ra. adj. Acya- Substituto, m Oahalil.
tan
Subteniente, m. Alperes.
Subido, da. adj. Lal6. Subterrneo, nea. adj.
Subilla./. Lesna. a sa ilalim nang lupa.
Subir, n. Umacyat; tu- Subvenir, a Amparar,
muntong. Acuestas Subvertir. a.Sirain;ilugE6
Umahon; sumalunga. Suceder, n. Humalili;
Cehtas agrias, Sacay. umali.
Arriba que se hecha
lo Sucesin. /. (En los gol-

lo hondo del agua. pes), Asod.

Olpot. Ala cam por Sucesivo, va. adj. Su-
algo de importancia, Pa- musunod.
maDhic J. la casa por Suceso, m. Salit; balit.
escalera Panhic. ca- A Suciedad. /. Dum; libeg;
ballo sin poner los pies diri. Del cuerpo. Data.
en el estribo, Salapao; Del cuerpo como sudor.
Bio
im|t)ao^ arriba. Guitat. De gallina
Suba. Como espuma. ave.Ipot.De la cara.
Subo. La sangre hacia mol; dungis Pegado
el corazn. Suba. Tie- con algo, Taih.^^De las
rra altaj camino spero, moscas que se convierten
Salcay. en gusanillos. lis; tiis.

Sbitamente, adv. Caa- Sucio, cia. adj. Malibag;

lamalam. marum.
Sbito, ta. adj. Impro- Suco. m. Catas.
viso. Sucoso, sa. adj. Macatas.
Sublimar, a. Magpal; Sucumbir, n. For. Sumuc
itaas ang catungculan. Sud. m. Sur.
Sublime, adj. Mataas.i Sudadero, m. Pamhid
Sublimidad, adj. Calac- nang pauis.
han; cataasau. Sudar, n. Pupoiauis.

. b,U 385
$iidario. m. Pamhid njg Sufri^i^jento. m. Handucd;
pmiB. Taquip a qayo ea car^litaan.
rauc-h nang p^tay. Su|Frir. a. Ii(l^ag^lit; mag-
Sudor, m. Pauis. tiis; magbat; atim; da-
Sudoriento, ta. adj. Bas lmat.
nang pauis. Sugeto. m. Tauo.
Sudorifet*p9 va. adj. Su- Suicida, com. Ang nag-
dorfico, bigi.
Sudorfico, ca. adj. y m St^jcidarse. r, i^agbigt.
N^cappauis. Suizo, za. adj. Tag Sui?;a.
Sudoso, sa. adj. May pauis. Sugetar. a. Magpasuc.
Suegro, gra. m y /. Biya- r. ala agena voluntad.
nan. Taguisuy 6 Al dominio
.

Suelo. / Talampaean. de otro Suyo.

De cuerpo que se pone en Suma. /. Cabuoan.
el pi Panypac; para- Sumar, a.Buon; pisknin.
gatos. Sumergir, a. Ilubog sa
Suelda. / Con suelda. nang tbig.
illim
Po. Suministrar, a. Ibigay
Sueldo, m. Upa. ang hinihiling.
Suelo, m (Be caas), Sa- Sumir, a. y r. Gumuh;
hig. lumubog; gumutos.
Sueo, m. Panaguimpa; Del todo. Maupos
tlog; pangrap. En cosa blanda, Guho.-
Suero, w. Ang pinacat- Como vientre. Him-
big nang dugo gatas. pac.
Suerte. /. Plad capa- Sumo, ma. adj, Lalong

laran. mataas malaqu.

Suficiencia./. Capacidad. Suntuoso, sa. adj. Mag-
Suficiente, adj. Scat; c- nfico.

siya. Superar, a. Sobrepujar.

Sufragio, m. Patungcol Superchera. /. Day.
Sufrido, da. adj. Matiis; Superchero, ra. adj, Mag-
mapagbat. daray
25
<:" ....
, ; '
 8U 386 SU
Superfino, na. adj. Lub- Supuesto, ta. p p Y-
hang maliit. yang. - Que, Yyamang.
Superfino, fina. adj. Lag- Suputacin. /. Pagbab-
poe; lubh. lac.
Superior, adj. Qiie go- Suputar, Magblac;
a.
Pud.
bierna). magacal; bumlang.
Superno, na. adj. Su- Surcar, a. Magararo
premo. Surco, m. Daan nang
Supersticin, f. Pama- arare.
hn; pan^atahoan. Surgidero, m. Pundoban;
Supersticioso, sa. adj. doongan.
Mapamahiin. Surgir, n Dumooog; mag-
Supervacneo, nea. adj. pund ang sasacyan.
Superfino. Surtir, a. y r. Proveer.
Supino, na. adj. Naeati- Suscribir, a. Magpirm
baj. CamangmaDgang jsa ibab Umayon.
pling sa catamarn. Suso, adv Itaas.
Splica. /. Suplicacin. Susodicho, cha. adj. N-
Suplicacin. /. Daing; na nasabi sa itaas.
sabi
psquisap. Suspender, a Ityong;
Suplicar, a. Dumaing; ibitin.
maquisap. Suspirar, n. Magbuntong
Suplicio, m. Paiusa mft. binii g.
Lugal na prusahan. Suspiro, n. Buntong bi-
Suplir, a. Humalili -La ning.
falta de los sembrados. Sustancia./. Laman; lasa.
Maghlip. Sustentar, a Magpacain.
Suportar, a. Soportar. mallay.
Suponer, a Ipalagay. Sustento, m. Pagcain.
Suposicin, y. Palagay. Sustituir, a. HumaliH.
Supremo, ma. adj. Ma- Sustituto, ta. p. p. Ca-
ta&s; ctaastaasan. balill
Suprimir, a. TJmantala.Pu- Sustraer, a. y r. Humi-
nciaui lumlpol. Magtag6 ualay; lumay.
 su 387 SU
Susurrar, n. Bumulong- Suyo, ya. pro. Posesivo.
bulong. Cauiy.
Suvertir, a. Subvertir.

TA TA
Tabalada. /. Tampal. alatiit nang tabla cung
Tabalario, m. Fam. Pi- tapacan.
gu. Taburete, m. Uupan.
Tabalear, a. Mecer. Tacao, na. adj. Sutic*
Ugain. Tctica. Arieog nag-
/.
Tabanazo, m. JPam. Tam- tutur nang paghah-
pal ay nang hocb sa pag-
Tbano, m. Bangao. babaca.
Tabaquera, f Lalagyan Tacha, f. Pintas^
naug tabaco. Tachar, a. Pumintas; pin-
Tabaquera./. Tiudahan tasan.
nang tabaco. Tachador, m. Pintasin;
Tabaquero, m. Magtata- mapamintas.
bac. Tachuda. /. Pacong ma-
Taberna. /. Tindahan lihit. I

Dg tlac Tafanario, m. Fam. Pi-

Tabernculo, m. Quin-
lalagyan nang Sant- Taheo, adj. Mapulang
simo balbas.
Tabique, m. Dinding. Tahona. J. Guilingan ng
Tablazo, w. Hampas ng harinfi, na cabayo ang
tabla. humihila. Bhay na ga-
Tablero, m,. Damahan; ganan nang tinapay na
etc. ipmagbibil sa bayan.
Tableteado^ m. Ugong Taimado^ da.fl?; Pnsacal.


TA 388 TA
Tajada. / Cagyat; ca- calatong. Grande. Can-
l\mp2iC. Gruesa de carne lang. De palo C(^a
pescado Limpac. larga. Batong.
Tajar, a. Magtas nang Tangible, adj. Mahihip.
pluma. Tantear, a. Acal^i
Tajn, m Sancalau; t^d- Tanto, ta. adj. G^yQu,
taran. Taer, a. Tnmugtog.
Taladrar, a Bumutas. Taido. \m. Tugtog; tu-
Taladro, m. Pangbutas. nog.
Talar, adi. Maliabang da- Tapadera. /. Taquip.
mit na hangang sacong. De olla. Sncloh.- Te-
Los campos. Sigan; jida de hojas de nipa^
yasaquin. Smi. De cosa hlan-
Talega. /. Spot. da coyno hoja 6 trapo.
Talego, m. Spot. Tauong Tongtong.
Tlob.
ualang dnong. Tapadero, m. Panaquip;
Taln, m. Scong. panuclob.
Talla./. Any; bicas. Tapar, a. Mageucsoc;
Talle. m. Panganga- magtabon; magtapon;
tauan. De la pa^sona magsicsic sicsican.
Lagay. Una cosa con otra en-
Taller, m Lugal na ga- cajando. Siicol. Algo
ganan nang mga gau con cosa blanda. Talo-
sa camay. ban. r. La cabera como
Tallo, m. Usbong. con la cohija. Talucbong.
Talludo, da. adj. Maus- Con manta. Taquip.
bong. Las partes naturales.
Tamao, a. adj. Laqu. Tcop. Con la mano
Tamarindo, m. Samploc. los agujeros de la flauta.
Tambalear, n. y r. Pu- Tutp.
mauid-puid; cumiling- Tapetado, da. adj Mai-
quling. tim
Tambin. ca^^ aman. Tapn, m. Sicsic; pana-
Tambor, m. Guimbal; quip.


TA 389 TE
Tarascada. /, Sgat na Tasa. Mangcoc. - Para
/.
gau nang cagat. beber. Tagaya.
Tarascar, a. Mangagat. Teatro, m. Comediaban.
Tarazn, m. Limpac. Techado, m. Techo.
Tardanza./. Pagcablam; Techar, a, Magbubong.
paglalaon. Techo, m. Bubungan.
Tardan n. y r. Laon; Sin paja. Balangcas.
luat. r, Luig. Tejedera. /. Tejedora
Tarde. /. Hapon; hul. Tejedjbr^ ra. m. y/. Mang-
Tardo, da. adj, Tigh- bahab|.
bol Tejer J a Humabi, La
Tardo, da. adj, Tamad. red. ^Higuit. Como es-
Tarea. /. Catungculan; tera. Lala,
saclng; tning. Tejido, m. D caas lia-

Tarqun, m Cieno Pu- mada Saualil De di-

sali. ferentes colores. Ha-
Tarso, m. Babong nang lang.
"
pa. Tejoleta. /. Bibinga.
Tartamudear, n Umu- Tejuela. / Tejoleta.
noun. Tela. /. Habi De huesos
Tartamudo, da. adj. Ga- fruta Bloc.
ril; utal; amil. Telar, m. Habihan.
Tarugo, m. Tsoc; psac Telaraa. /. Bhay ga-
Tasajo, m. Pindang. JS'n gamb
Manila, Tapa. Telina. /. TelHna.
Tasar, a. Halagaban; su- Tellina. /. Halaan; ca-
catin. bibi; solib; tahong; bali-

Tasquera. /. Auay. bir; luca'n.

Tatarabuelo, la. m, y / Temblar, n. Mangalig-
NuQ sa talampacan quig. - De enojo. Ngi-
Tataradeudo, da. m y/ nig
De miedo. Quila-
Camagnac na malayo. butan.
El cuerpo por
Tataranieto, ta. m. y/. picado de culebra. Qai-
Ap sa talampacan. lig. De miedo b Jro.
 TE 390 TE
Qainig. De hombre gor- Laylay. -A lo largo
do. Canoy. De algo boca arriba. Hindulos
Catal. La casa cuando humindulos.
andan por ella. Umg; Tendero, ra. m. y/, M-
tuujnag. I
ninind, etc.
Temblor, n} Lindol. Tendn, m Ltid.
Temer, a. Matcot Tenso, sa. aij. Banal.
Temeroso, sa. adj Ma- Tener, a May; mey.
tacutin. V. g. Tengo. Aco,i, may-
Temor, m. Tcot; pang- votn.Algo en la boca
nib; paugamb. para poderlo tragar. Fa-
Tempestad. /. Bagy; ngal. Buen suceso. Pa-
sigua. nontan. Respeto
Templar, a. El agua ca- otro dejndole hablar.
liente con fra, Baut. Paubay, - Algo con la
El vino fuerte. Banu mano con los remos.
El fierro al fuego. Sual. A la que pare.
Subo, etc. Slag. Vergenza da
Temporal. Panahoug
adj\ hablar. Umid. En poco.
casagsagaa. Recio como Hamac. Ntcesidad de
colla. Sigua. algo. Hangos. - Algu-
Templo, m. Simbahaa. no Huac Verg nema.
Temprano, na. adj Ma- Dalang hiy Odio.
aga; umaga; paagi. Dalang poot Por bien.
Temulento, ta. a^Zy, La- Dlii Rencor. Socab.
ng. Algo de memoria. Ta-
Tenacicas, lias, pl Des- lima. Algo con la
paf iladeras mano. Tangn. Ojos.
Tenazas. /. Spit; etc. Bulg. _ Por supo
Tendedero, m. Blaran. Amiu. ^ otro con la
Tender, a. Magbilad; mano por boca
barba
maggampay; magliag. para levantarle. Songa-
Lo ropa al aire. lyaag- ng. Hacienda propia.
y^ng. Como cabello Ari. Cmaras. Ilaguin.


TE 391 TE
En la mano algo. Terrenal, adj. Nuucol
Tangn. sa lupr
Tentacin, f. Tucs. Terrestre, adj. Nauucol
Tentar, a. Como el ciego. sa lupa.
Apuhaip Algn negocio Terrible, adj. Catacot-t-
brevemente. Saoh. --Algo cot. Masamang loob.
con el dedo. Tiin. Terrino, na. adj. Na sa
Teir, a. Tiimin; du- lupa.
mampol. Terrn, m. Tingcal.
Tercer, adj. Tercero. Terror, w. Tcot.
Tercero, ra. adj. Icatl. Terroso, sa. adj. Malup.
Tercia. J. Icatlong baha- Tersar, a Linisin.
gui. Tersidad, y. Calinisan.
Terciana. /. Lagnat na Terso, sa. adj. Malinis.
tatah,t, uui Tersura. /I Tersidad.
Trmino, m. Hang De Tesn, m En algo. Tia-
sementeras de diez hra- g; taman.
tagal;
zas en cuadro. Luang. Testar, n. Bilin. a. Fu-
Ternero, ra. m. y /. Bul mago nang mal sa
nang baca. slat
Ternilla. Butong ma-
/. Testculo, m. Ang dala-
lat malambot uang mabibilog na nla-
Ternura./. Lambot; lata. lamn sa tinatauag na
- De corazn. Paglu- escroto.
lum. Testigo, m. Sacs.
Terrapln, m. Tambac; Testimonio, m. Falso.
tuman. Bintang.
Terraplenar, a. Tabu- Tesura. /. Catigasan.
nan; tambacan. Testo, m. Salit.

Terrapleno, m. Terra- Teta. /. Suso.

pln fT^tona* adj. Fam. Su-
Terregoso, sa. adj. Mati- suhan.
ningcal. Ttrico, ca. adj. Malung-
Terremoto, m. Lindol. cot.
 TI 39^ TI
Tez* /. Ibabo. Timonear, n. guitan g
Tibio, ria. adj, Nfaacuc; sasacyaa.
malhiniDg Timonel, m. Ag umuu-
Tibor, m. Gusi. Cilio d gt sa sasacyan
China para vino. Tu- Timonero, m Timonel
pac. Tffnpano. m. (Del oido).
Tiburn, m. Patiog. Salamin nang taioga.
Tiempo, m. Panahon; ca- T ti a. /. Tinaja.
sagsagan. En que se 1 inada. / Talacsan nang
hace algo. Panag-arao. choy.
De limpiar la semen- Tinaja. / Tapayan. - De
tera. Panag-uln. De boca muy ancha. Caang.
secas.Tagarao Tinajero, m Mangagau
Tienda. / Tindahan, nagbibil nang tapa-
Tierno, na. adj. Malatfi; yan.
mapanglum. Como co- Tinajn, m Tapayang
gollo. Lambot. munt.
Tierra. /.Lupa. Bayan. Tinieblas. /. Cadiliman.
Bacood. Alta. Mina- Tintorera. /. Bhay na
ngon. De altibajos. pinagtitinaan.
Lubac. Desigual, Pi- Tintorero, ra. m y /.
SQDg. Baja y agua Mninin,
nosa. Ptac. Dejada To, ia. m. y /. Amain;
Calaanan. ali; etc.
Tieso, sa. adj, Matigas; Tirabuzn, m. Pangalis

nanunuid. Siri menear- nang tapn.
se Tatag. Tirana. /. Bagsic.
Tiesto, m
Lila. Pequeo. Tirano, na. adj. Mabageic.
Bibinga. Tirante, a^jf. Bjnat; etc.
Tifn, m. Ipoipo. Tirar, a. Tumudl Cb^
Tijera. / Gunting.~D^Z piedra. Bumaca; bali-
techo. Quilo. bag; pucol. Coma
Timbre, m. Tatac. cuerda. Btac; hila.
Timn, m. Uguit. Con algo. Haguis.
 TO 3^3 ib
Con cosa larga. Halibas. TCdof. m. y /. tu-
Con algo muchos. bog.
Hambalos. Hacia si Tocar, a. Humip; bu-
algo. Higt. Del cor- malang. Algn inslru-
del de la lmpara. Hu- ment msico. Tumug-
gos. Por entre el agu- iog.JDeliadamente. Til-
jero alguna arma ofen- til El or para sa-
siva. Silat. Piedra ha- ber sus quilates. Uri.
cia ahajo. Imbyog. Algo de priesa con
Con honda. Lambaog. la mano. Sgoy. Ju-
Como el cutis. Lab- gando. Butingting.
nii. Amuelo. Biuas; Con la mano. Dama.-
biguas. Algo. Bodol. Algo manosendolo. Bu-
Algo cogiendo de la tingting. Como cuerda.
punta. Ba\eihg.l Calabit. Con la punta

montn. Thac. Al de los dedos el pezn

soslayo. Sobnit. Be del pecho. Utong m-
algo poco poco. Lab- ngutoDg.
not. Con
cuerdas ha- Tocayo, ya. adj. C-
cindolas desligar. Hilag- lagy.
pos; hagpos. Tosino. m. Taba.
Tiritar, n. Mangaligquig; Tocn, m. Tcod.
maguinao. Tochedad. /. Necedad.
Tirria. / Bala. Tocho, cha. adj. Tonto.
Titubear, n. Umunoun Mangmang; hangal.
umuriturit sa pangu- Todo, 2i.adj. Lahat; abos;
ngsap. h\x6.El dia. Magha-
Tiznar, a. Pumun nang pon. Toda la noche.

ling. Bulingbljug. Magdamag. pl. Las

Tizne, amh. Uling. En veces. Tom. Todo los

cara. Dangis. que van en la banca.

la
Tizn, m. Dpong. Sacay. Igualmente.
Tobillo, m. Bucongb- Parapara. Pau. Ta-
cong. an. Dilan. O todos


TO 394 TO
generalmente. Pisan. Po- Tontada. /. Caungasan;
deroso. Macagagau; ma- caululan.
capaugyayari. Tontedad. /. Tontera.
Toldo* m. Crang. Tontera. Fam. Tonte-
Tolerancia. /. Catiisan. ra,
Tolete, m. (De la banca). Tontera. /. Calocoban;
Lu'ubungan. cabunghangan; cabanga-
Toma. /. Pagcuha. y m, lan.
p. O; cuba. Tonto, t. adj. Ungas;
Tomar, a. Cumuha. mangmang; bancal.
Para s lo dicho otro. Topar, a: Msumpong;
Hinguha. Algo en la mbung. Un palo con
orilla. Himng. Algo otro. Bung. La ca-
por fuerza de raano de beea en lo alto. Suco.
otro. Algo
Labnutin. Una cosa que es, llevada
con la mano vuelta hacia en la mano con otra.
arriba. Saloc. En bra Taquid. Ligeramente
zos. Paagc. Algo con ura cosa ^con otra. Sa-
dedos.
loff Guitilan. Por lang. r. Algunas cosas.
Juerga. Gaga. Dabas. Taon.
Como dos cnta-
Algo con la mano. Du ros. Magcuntog.
mampot. Dinero pres- Topetn, m. Pagcacun-
tado: UmtaDg. Para tog; pagcacumpog. Un-
s lo ageno. Camcam. tog.
Dulces o frutas des- Torbellino, m. Ipoip.
pus de comer. Hiina- Torcer, a. Pumil; pu-
gas. milpit. El Jilo "^del cu-
Tomate, m. Camatis. Bu- chillo. Piloc El pi. Ta-
nga nang camatis. piloc. La boca cuando
Tomatera. /. Pud( nang habla. Ngauil. El pi
camatis. andando. Tampiloc.
Tonar, n. Tronar. Cu- Algo. Lumbid.
mulog. Torcido, m. Lic; balicu-
Tonina. /. Lampasot. c; lugay. Balangcauit.
 TO 395 TR
iJomo hejucOf tabla. Arroe Tnac,
verde.
Pintad Quibitquibit. Arro^. Magbus. Gra-
Quib. nos como maiZj etc.

Torete, m. Bul nang Magsangag.

El arroz
baca. cuando est hmedo.
Tormenta. / Bagy; Ulas. Pas; halaboe.
unos. Total, adj. Cabuoan ng
Tormento, m. Squit. blang.
Tornear, a. Lumlic. Trabacuenta. / Cam-
Algo, Laliquin. liang nacagugul sa
Tornero, m. Manlallic. manga blang.
Torno, m, Lalican. Para Trabajar, -w. Gumaua
hilar. Suliran. umtag. De manos
Toro, m, Bacang baba- Quimot.
yaguin hind mac. Trabajo, m. Gau. S
Torpe, dj. Mahlay; quit; hrap.
quim. Tungac Por Trabajoso, sa. adj. Ma
enfermo. Lampa. Que brap.
no acierta. Dung. Trabar, a. Magcauing
Torpeza./. Hlay; caha- magtambal.
layan. Trabocar. a. y n. Bucal
Torrar, a. Tostar. cal.

Torrente, m. Bahang bi- Traduccin. / Pagbu-

gl at madal. blog nang isag uick
Trrido, da. adj. Lub- sa ibang uic.
hang mait. Traducir, a. Magblog
Trtola./. Bafobat. nang isang uic sa iba.
Tortuga. /. Pauican. Traductor, ra. m. y /.
Tos. / Ub. Ang nagbuhlog nang
Tosco, ca. adj. Bgal; isang uic sa iba.
bagol. Traer, a. Magdal. La
Toser, n. Magub. No mano por el cuerpo ac-
muy recio. Tic-him. ricikmdo. Himan. Algo
Taraayantang. colgado en la mano.
Tostar, a.
 TR 396 TR
Taglay. anda atra- Traje, m, Pannamit.
vesada. Sacbat. ~ Algo Tralla. / Lbid.
colgado al nio al hom- Tramontana./ Habgat.
hro. Sacbibi. ^/ro al Trampa./. Lalang. Day.
que est impedido, H- Para ratones, Pti-
pit. Pao al hombro. bong; pansipit; pangy-
Alampay. - En hrazos. pac; bangculong.
Clong. El nio en la Para coger algo. Sil6.
cadera. Qulic. Luto. Para pjaros. Btag;,
Lucs. pangypac.
Trafagar, n. Traficar. Trampear, n, Mapday.
Trafalmejo, ja. adj. Ma- Trampista, adj. Tram-
tpang; paogahae. poso,
Traficante, m. Magba- Tramposo, sa. a-Jj. Mag-
baliuas manganga- daray.
lacal. Tranca. / Cling; panga-
Traficar, n. Magbaliuas ling.
mangalcal. Tranquilo, la. adj. Sose-
Trfico, m. Comercio, gado. Pacfico,
Tragaldabas, m, Fam, Transente, adj, Nagla-
Lubhang matacao. lacad na naglalacbay.
Tragar, a, y r. Lum un- Transitar, n, Maglacad;:
in; lumamon. Cosa l- maglacbay.
quida. Lagc; langa p. Trnsito, m. Daan sa pag
Trago, m. Lagoc. lalacad paglalacbay.
Tragn, na. adj. Mata- Paglalacad. Paglalac-
cao; masib. bay.
Tragadero, m, Lalamu- Trapacera. /. Day.
nan; gulong-gulungan. Trapacero, ra. adj. Tra-
Tragonera./. Catacauan. pacista.
Traicin. /. Caliluhan; Trapacista, adj, Magda-
casucaban. ray.
Traidor, ra. adj, Lilo, Trapiche. /. Cabiauan;
sucab. alilisan.

TR 397 TR
Trapo* m, Basahao. Coi^o ;por seloea. S-
Trasanteayer, adv. Ga-
macatl. Traslumbrarse, r. Ma-
Trasbisnieto, ta. m y /. Blao,
Tataranieto, Trasmaana. / Sa uia-
Trascender, n. Olor). calau.
Humalimyac. Trasnochado, adj. Pu-
Trasegar, a. y n. Mag- yat.
lpat magsalin. Trasnochar, n, Magpu-
Trasero, ra. adj, Huli- yah
han. m. Pait. Trasparentarse, r. y a.
Trasferir. a. Maglpat ng Mangannag,
anomang bgay. Trasparente, adj. aaan-
Trasfigurarse. a. y r. nag; maannag.
Magbalatcay; mag- Traspasar. a\ Sumalan-
ib. sang. De una vasija en
Trasformar. a. y r. Mag- otra. Magsalin. El licor
balatcay. de una vasija en otra.
Trasgo, m. Tiynac; p- Tiguis,
tiyanae. Traspi, m. Coluit; ti-

Trasiego, m. Paglilpat piao.

I
pagsasalin. Traspillarse, r. Magca-
Trasladar, a. Magdal yyat; manghin.
magpat sa ibang Trasplantar, a. Magl-
lugal nang anoman. pat nang pananim. Lo5
Magsalin nang ano- sembrados como no sea
mang ^ slat. Magh- arroz, Ub.
log sa ibang uic nang Trasponer, a, Ibago ng
isang uic. lagay.
Traslado, m. Salin. Trasquilar, a, Gumapas
Traslucido, da. adj. Maa- nang buhoc.
nnag. Trastos, m, Oasangca-
Traslucir, a, y r. Uma- pan. De banca. Da-
nlnag. r. Annag. raotan, ^p^
 TR 398 TU
Trasunto, m. Salin; huad. Tripa./. Bituca. Grande^
Tratante, m. Mmama- Isho.
quiao na nagbibili nang Triste, adj. Maluogcot.
ting. Tristeza. /. Calumbaya;,
Tratan Maquisabi.
a. cahapisan; dalamhatl; sin-
Trato, tn. Pagusap. dac;pighat.
Grande. Hi-
Travesano, m. Scang. nagp'8. Por soledad.
Travesar, a. Atravesar. Panglao.
Travieso, sa. adj. Maga- Trocar, a. Magpalit.
lao; magaslao; magas. Tronar, n. Cumulog.
Doligts. Tronco, m. Puno.
Traza. /. Lalang; adhic. Tronchar, a. PumungoL
Banl; boc. Tronchado, da. adj. Ba-
Trbedes. /. pl. Tungc; ligal.

calan. Tronido, m. Putoc.

Trecho, m. Paguita^i. Tropel, m. QNod.
Tremolar, a, Uagayuay. Tropezar, n. Tsod; ta-
Trenos, m. pl. Panaghoy. guid.
Trepar, n, Uinacyat. Trotar, n. Yumagyag; su-
Forzando con las manos. magsag.
Omocyabit. Trote, m. Sagsa?.
Tres. adj. Tatl. . Trox. m. Tainbbong.
Tringulo, la, adj, Tatl Trueno, m. Culog.
ang pnulucao. Trufa. /. Sabsabi.
Tributar, a. Bumuis. T. pro. Icao.
Tributo, m, Buis. Anual. Tuerto, ta. p. p. Pisac
Handog. may plac ang matv
Tridente, adj. Salapang. Piliuac.
Como palo.
Trigsimo, m a. ai[y. Ica- Quilo; Jico.
Como
tatlong puo. cosa semejante. Lincao.
Trigueo, a. ddj. Ca- Como palo 6 prazo..
":
yumangu. Pin sol. :.

Trillar, a. Gumiic. Tutano, m. Utac ta but.

Trino, na. adj. Tatl. Tullido, m. Lump.

T 399 TU
Tumbar, a. Ibual Turbio, bia. adj. Malab6,.
iguit ang anoman.i Turbonada. J. Unos.
Tumor, m. (En la cerviz). Turbulento, ta. ad. Tur-
Buclao. hio.
Tupir, a. PaicpiquiD. Lo Turma. /. Bayag,
que sujete de caa 6 he- Turnio, nia. adj. Sulipat;.
juco, Salsal. El tejido duling.
de caas seda. Sinsio. Tuyo, ya. pro. ly

UN UR
Ubre. /. Suso nang ma- vestido con otro. Catnig.
nga hayop. Una cosa con otra.
ltimo, ma. adj. Hul; Agpay.
cattpu-^dn. Universo, sa. adj. Ang
Un. adj. le. muud.
Unanimidad,/. Pagcaca- Uno, na. adj. Isa. Vee..
ie pagcacacais naog Minean. Palaira. Ca-
marami. tag.
Undcimo, ma. adj. lea- Untar, a. MagpHid; l-

labing ie. hid; hib6.

nico, ca. adj. lisa; bug- Ua. / Cuc.
toug. Uarada, j. Cmot
Uniformidad/. Pagcaca- galos na gau nang c-
sund; pagcacatuto. mot.
Unignito, ta. adj. Anac Uero, m. Tung.
na l;)Ugtong. Uoso, sa. ai//., Mahabk
Unin. /, Pagcacais; pag- ang cuc.
acapisan. Urdir, a. Maghnay nang:
Unir. a. Ilangcap. n hhabihin.
 .

US 400 US
Urgei^cia. /. Oailangan. Usurar, a. Usurear,
Usan a. Gamitin. Usurean a. Magpatub.
Uso. m. Ugali. Aeal Usurero, ra. m. y /. Ma-
caugalian. Pagg- pagpatub.
mit. Usurpar, a. Gutoaya;
Usura, j. Patub. umauquin.

VA VA

Vacada. / Caramihan ng Vaina. /. aloban.

baca. Valenta. / Gatapangan.
Vacian a, Isalin mag- Valeroso, sa. adj. Mata-
bub. pang.
Vaciedad. /. Necedad. Valiente, adj. Matpang.
Vacilar, n, Magealaua- Valerossimo, ma. adj.
han. CatapangtapangaD
Vaco, ca, adj, Huncag. Valor, m. _Tpang. Ha-
Ualang laman. Puang. laga.
Vadean a. Tamauid. Valorar, a. Valorear.
Vagamundo, do. adj. La- Valorear, a. Halagaban.
galag; layas; ligalig. V^alora. /. Valor.
Vagamundear, n. Fam. Valuar, a.Tasaban
Maglagalag. halagaban ang anoman.
Vagar, a. Maglayas. Valladar, m. (Vallado).
Vago, ga. adj. Nagl liga- Para viento, agua o sol.
lig. Pimpin.
Vaguear, n. Vagar. Vallado, m. Bcod; pil-
Vaho. m. Singao naqg pil. Falso de piedra.
tbig langis na cumu- Liinp.
cul. Valle, m. Limbis; lambac.
 VE 401 VE
Vanagloria. /. Paranga- Vejiga. /. Pantog.
lan. Htnac na tu Vela. /. Lyag.
Vanagloriarse, r. Mag- Velar, m. Maglmay.
parangalan. Veleidoso, sa. adj. In-
Vanaglorioso, sa. aZ;. constante.
Mapagparangalan. Veleta. /. Pabiling; gui-
Vanidad. /. Capalaluan. ringpl.
Vanidoso, sa. ad^. Palal. Velocidad. /. Catulinan.
Vano, na. adj. Palal. Veloz, adj. Matulin.
Vapor, m Singao. De Xa Vello, m. Balahibo.
tierra Alimoom. Velludo, da. adj. Ve-
Vaquera. /. Vacada. lludo.
Variedad, /. (Be cosa). Velludo, da. adj. Maba-
Balaqui. lahibo.
Varn, m. Lalaqui. Vena. /. Ugat.
Varraco, m. Verraco. Venado* m. s.
Vasija. /. Sisidlan. Vencedor, ra. m. y J.
Vaso. m. Inoman. Mnanal.
Vastago, m. Snpling; su- Vencer, a. Manalo; ma-
lol. naig.
Vasto, ta. adj. Magas- Venda. /. Panali sa s-
pang. gat
Vecino, ni. adj. m. y f. Vendar, a. Talan.
Cababayan; capitba- Vendaval, m. Habgat ua
hay. malacas.
Vedar, a. Sumansal; ta- Vender, a. Magbil.
ngaan; baualan; sauain Veneno, m. Lason.
ang sinoman. Venerable, adj. Cagalan-
Veedor, ra. m. y f. Taga- glang.
pageiysat; tagatingglp. Veneracin. /. Oagala-
Magaatag. ngan.
Vejar, a. Molestar. Mag- Venerar. /. Gumlang.
bigay abala. Venero, m. Bucal.
Vejez, j. Catandaan. Venganza, y. Higant.
 VE 402 VI
Vengar, a. Manghigant. Verdolaga. /. Culasiman.
Vengativo, va. adj. Ma- Vereda. /. Bulaos,
panghiganti. Vergonzoso, sa. adj.
Venir, n. Dating d- Maliihiyn.
mating. J. sazn. Taon. Vergenza. /. Hiy.
esollando como que Verraco, m. Bulugan.
lefalta respiracin. Ha- Verruga. /. Butlig; cu-
DgOS. lug; guliti
Venta. / Pagbibil. Versado, da. adj. Bi-
Ventaja, y. Calaluan. hasa.
Ventana./. Durungauan. Verso, m. T^ul
Ventar, a. y" n. Ventear. Verter, a. Magbub.
Ventear, a. y n. Huma Vertiente, m. Blisbi-
ngin. Magpahangin ng Ban.
anoman at nang luminis, Vestido, m. Saplot; damit.
para nang palay. Vestir, a. Manamit; mag-
Ventosa. /. Taudoc. damit.
Ventosear, n. y r. Tu- Via. /. Daan.
mandoc. Victoria. /. Pananalo.
Ventosidad. /. Cbag. Victorioso, sa. adj. M-
Ventura, y. Plad; capa- nanal.
laran. Vida. y. Bhay.
Venturoso, sa. adj. Ma- Vidrio, m. Bbog.
plad. Vidrioso, sa. adj. Malu-
Ver. a. Tumingin ting- tong.
nan Viejo, ja. adj. Matan d;
Verano, m. Tagarao, lum.
Verbo, m. Ang Dios Viento, m. Hangin.
Anac. Suave. Palaypalay.
Verdad. /. Catotohanan. Vientre, m. Tiyan.
Verdadero, ra. adj. To- Viga. y. Tahilan.
te; mistul; tnay. Vil. adj. Hmac; bu-
Verde, m. (Fruta). Hilao; lsic.
mura. Vinagre, m. Suca.


VI 403 vo
Vinagrera* /. Lalagyan mbay En casa agena.
nang suca. Sumu. ,^^

Vino. m. Alac. Vivo, va. adj. Buhay.

Virar, a. Pihitin; bilingin Vocear, n. Sumigao; mg-
ang sasacyan. igay.
Virolento, ta. adj. B- Vocera. /. Hyauan.
lutuDgin. Vocinglero, ra. adj. Ma-
Virtud. Cabagsican.
/. sab.
O fortaleza como de vino. Volar, n. Lumipad.
SansaDg. Voltear, a. Bumiling; mag-
Virtuoso, sa, adj. Banal biling.
Viruela. /. Bulltong. Voluntad. Budhi; loob.
/.

Negras y mortales. Ti- Volver, a n. y r. Bu-

,

btib. malic; bumaligtad

Visco, m. Duling. Atrs. Uroag. Donde
Visita./. Pagdalao, Pa- sali. Umu. A jun-
nauhin. tarse los casados apar-
Visitar, a Dumalo. tados. Oat. - hacer
Vistoso, sa. adj. Mariquit; algo de nuevo. Pani-

magand; taauin. bago. Laenfermedad

Vitoria. /. Victoria. Pag- tiempos. Libat. La
tatagumpay; pananalo. cara. Lingon; lingos,

Vituperar, a, Maguic; Las espaldas al ene-

magmur. migo. dMco. Sobre s
Vituperio, m, Pagmura. abriendo los ojos. M-
Los ojos de una
Viuda. /. Bao lat.

Viudo, m. Bao. parte otra. Lngap.

Vividero, ra. adj. Scat Lo hurtado. Sauli El
matahanan. pecador Dios aadien-
Vivienda. /. Thanan. do. -Balic loob. Lo de
Vivir, n. Mabhay. L^5 atrs delante con el

viento como la saya.

plantas. Magnaonao,
Talicuas.
Al pitehlo. Mamayan,
Vomitar, Sumuca.
En alguna casa. Ma- a.
 vo 404 V
Vomitivo, va. adj. Vomi- Gruf^a. Hagonghong.
torio: Glaray sonora Taguing-
Vomitorio, ria.a; Pang- ting Grande Alingao-
pasuca. ngao. Grandes. Ngau.
Voraz, adj, Palanguya. logay. 2)6 mucha gente.
Vos. pro. Vosotros^ Hyauan.
Vosotros, tras.jpro. Cay. Vuelo, m. Lipad.- Del
Voto. m. Panata. gbilan cuando coge al-
Voz. /. Tngig Sonora gn pollo. Salimbay.
con 7'et7itin. Calatuat. Vuesitro, tra. adj. Iny.

YE YU
Yegua, y. Cabayong ba- Yerro, m. Sala; camalian.
bayi. Yesca. / Llog.
Yema. /. (De huevo). B- Yo. pro. Ac,
Y t.
roc naog itlog. Quita. r Fedro. Cam
Yerba. /. Dam. ni Pedro
Yermo, ma. adj. Ilang. Yugo. m. Pamtoc nang
Yerno, m. Mangang na calabao. Singcao.
lalaqui. Yunque, m. Palihan; tiam.

ZA ZA
Zabullir, a. y r. Sum. Zanja. /. Bangbang;
id. sangc.
Zahumar, a. Sumuob. Zarcillo* m. Hicao.
Zahrda. /. Culungang Zumbar, n. Humguing.
bboy. Zumbido, m. Ruido.
Zambo, ba. adj. Sacang. Zumo. m. Catas.
Zambullirse, r. Zabullir. Zumoso, sa. adj. Macatas.
Zancajo, m. Scng. Zurdo, da. adj. Caliu.

E*
Aug A 1} G ng Mangagagawang Filipino, katha i alejandro
P-0-20
Aiig Conde ng Mootacristo, sinulat ni Daipas/at ifiaataga^
fei Pascual H
Poblete, 3 tomos, ;\ . 2.40
Ang Pangkakanulo kay Geaeral Emifio Aguift^ldQ, 5|||||.l?it
ni Antonio K., 4Nd. r . , . . . 120
Arte del Idioma Bisa ya de iSaniar y Leyte, por el P. Antonio
Figueroa . / . . . , . . . . . 1.50
Arte de la lengua tagala y Manual tagalo, por el P. Fr
Se)astiaa de Totanos. . . . . .

Ave Maria, novelang tagalog, katha ni A. G. Sempio.

Bagong Bocabulario at aklat ng Slitaan sa kastil?^ aj Ta
galog, sin ulat ni Mamerto Paglinawan. .

Bunga ng Pagiimbot, kasaysayang sinulat ni Valeriaao Her

nandez 2 tomos. ... . . . . . .

Babaing uliran, ktha ni Mximo S. Sevilla. . .

Bulalakaw ng Pagasa, sinulat ni Ismael A. Amado. .

Comedia ni ilolanteatOlaudna na may apat na yugt^.

Cartillang Makabayan, sinulat ni Heraaeoegildo Cruz. .

Casftysayan ng Pagdalao sa mga Maysakit at Paglulpog sa

inabatng Pagkamatay nahinango sa Centellas
de bien morir
Compendio bis orico de la Relig on en tagalo
Dahil lmang sa iyo. novelang tagalog sinulat ni Narciso

Dugo, sa Dugo, novelang sinulat ni F. Laksamana.

,
.

Datiog Pilipinaa, inulat ni Sofronio G. Oal^erpa, . .

.Dakilaug Pagibig, sinat u J L Arciwals. . ... .

Dalag ngBukicl, novelang tagalog, sinulat ni A. G, gempio, 2t8

Daogalng Magulang, kasaysayang sinulit ni V. Hernndez. 2 ts
Dukha atMayaman 6 kung Masawi ang Makata, sinulat ^i S
Flores . . . . . .........
Diccionario Espaol Tagalo, por R. Serrano
Diccionario Tagalo eastell|no, por R. Serrano
Diccionario Tagalo Hispano por Don Pedro Serrano Laktaw
Diccionario Ingles Tagalo (Munti) por Sofronio Cal^fpn.
Diccionario Ingles Espaol Espaol Ingles, por A-. Cuyas
con ndice P 8,50 y sin ndice. . . . . .

Diccionario 4e la lengiia castellana, por la Real Academia

Espaola. ......
Diccionario Ingles Espaol y Tagalo, con pronunciacin fignra
da, por Sofronio G. Caldern:
Papel Peridico . . . .

:
Papel Satinado. . . . . . .
 Imprenta at Librera ni J. Martinez
Cab3o 263 Intramuros, Telfono 3283, 89 Escolta Telfono 2065,
f
at P, Caldern 108, Binundk, Maynila.

Ipinagbibllf sa yinga LIBRERIANG it ang mga suniu*

sund na aklt sa wkang tagalog:
BhAj ni Aladlno' Bdbay ni Jos Flores
Alejandre at D- Lnn Juan Bachiller
Almanzor Juan at Maria
Arturo, Lauro at RofiaHo Juan Patr
Amasg si Jess Juan Tinoso
Abecidario Juan Tamad
Adn at ni Bva Juan Labuyo
Baldovino Julieta at Romeo
Beatriz Job
Beata Blaria Leopoldo
Bemardt) Carpjo Ludovico
Bertong Laseng Lands na tuniuuiu
Blanca Flor Ligaya sa Langit at Mundo
Babaying Samaritant Manrique
Cabayong Tabla Maria Merced
Celira Mrtir de Glgota
Conde Urbano Ntra. Sr^. d Antipolo
Uricelda Panagintp ng pag-ibig ((jomedt
Dama Ins Perpetua
Diluvio universal Pantinople
Da Marcela Prncipe Qlmeno
D.a Maria 8a Ahai Orontis
Doce Pares Igtnidio
Dr. los Rizal Oliveros
Vt. Jofi Bnrgofi Pitng Xufantes de Lara
D. Diego at Da Juana Proceso
Doncella Teodora l^us-Santorum 8 pangeat
Die^o de Marcilla Poncio Filato
Edmundo Reina Mora
Blisco at i Feliza Rodolfo
Bliseo at Hortenaio Rodrigo de Vllla
JSsopo Rolante y Claudina <Oomedla)
Emilio 8' Isidrong Magsasac
Felizardo 8. Francisco de Sales
Fieles Amante Santa Ana
Florante at Lanr < Eulalia
Florentina Regina
Florio < Elena
Gonzalo de Crdova Sigesmundo
Gunlas Sofi, Teresa at Maura
Qraciano at ni Gaudencio Sagrada Misa
Htaaran ng calinisan ng pun Santong si Moiss
Ptorlng Asnero Tablante e Ricamonle
t Gaiabasa Tatlng Nmero
Sal at David Tatlong Personas
Salomn Toms at Maria
Ibong Adarna Totdo at Sinangaliiig
Isabela Ulifn ng Cabaitan
Jacobina Urbana at ni Feliza
Jaime del Prado Villarba
Jos Vendido Vivencio at Tefila

Isang paiaisipan: Biru-bro Uu saolan taniaai