12 Madani Kaam (In Hindi)

Ï¢ñMÝï }¢éËÜU ÜïU §SH¢}¢è |¢¢§²¢ḯ ÜïU çH²ï
ãzG¼¢±¢Ú
}¢ÎÝè ãGËÜGU¢
Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢ A-1
71
çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¥…G : à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï „é‹Ý¼, Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è, ãG…GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢
}¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î §Ë²¢„ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè Ú…G±è L
ÎèÝè çÜU¼¢Ï¢ ²¢ §SH¢}¢è „Ï¢ÜGU ÐÉGÝï „ï ÐãHï …ñH G }¢ïæ Îè ãé§ü
Îé¥¢G ÐÉG Hèç…²ï V …¢ï ÜéUÀ ÐÉGïæx¢ï ²¢Î Úãïx¢¢ J Îé¥¢G ²ïã ãñ :
¼…ü}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï

¥¢ñÚ ã}¢ ÐÚ ¥ÐÝè ÚãG}¢¼ Ý¢ç…GH ÈGUÚ}¢¢ ! »ï ¥G…}G ¢¼ ¥¢ñÚ Ï¢éÁ¢G éx¢èü ±¢Hï J
Ý¢ïÅ : ¥Ã±H ¥¢ç¶GÚ »ÜU -»ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG Hèç…²ï J
¼G¢çHÏ¢ï x¢G}¢ï }¢ÎèÝ¢
Ï¢ÜUGè¥G
± }¢x¢GçÈGUÚ¼
13 à¢Ã±¢HéH }¢éÜUÚü}¢ 1428 çã.
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ï…G ãG„Ú¼

ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ 6 : „Ï¢ „ï ç…G²¢Î¢ ãG„Ú¼
çÜGU²¢}¢¼ ÜïU çÎÝ ©„ ÜU¢ï ã¢ïx¢è ç…„ï Îé‹²¢ }¢ïæ §GË}¢ ãG¢ç„H ÜUÚÝï ÜU¢
}¢¢ñÜGU¥G ç}¢H¢ }¢x¢Ú ©„ Ýï ãG¢ç„H Ý çÜU²¢ ¥¢ñÚ ©„ à¢wG„ ÜU¢ï ã¢ïx¢è
ç…„ Ýï §GË}¢ ãG¢ç„H çÜU²¢ ¥¢ñÚ Îê„Ú¢ïæ Ýï ¼¢ï ©„ „ï „éÝ ÜUÚ ÝzG¥G
©Æ¢²¢ HïçÜUÝ ©„ Ýï Ý ©Æ¢²¢ (²¢’Ýè ©„ §GË}¢ ÐÚ ¥G}¢H Ý çÜU²¢)
çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

çÜU¼¢Ï¢ ÜUè ¼GÏ¢¢¥G¼ }¢ïæ Ýé}¢¢²¢æ ¶GÚ¢Ï¢è ã¢ï ²¢ „ÈGUãG¢¼ ÜU}¢ ã¢ïæ ²¢ Ï¢¢§ô‹Çx¢ }¢ïæ
¥¢x¢ï ÐèÀï ã¢ï x¢» ã¢ïæ ¼¢ï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï L…ê¥G ÈGUÚ}¢¢§²ï J
www.dawateislami.net
Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢ A-2
72
“Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢” ÜU¢ çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G

n Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢Á¢çHS¢ “¥H }¢ÎèÝ¼éH
§GçË}¢Ä²¢” Ýï ²ïã çÚS¢¢H¢ ‘©Îê’ü …GÏ¢¢Ý }¢ïæ Ðïà¢ çÜU²¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢Á¢çHS¢ï ¼Ú¢çÁ¢}¢
Ýï §„ çÚS¢¢Hï ÜU¢ ‘çã‹Îè’ ÚS}¢éH ¶G¼G (HèçÐ²¢æ¼Ú) ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼
ãG¢çS¢H ÜUè ãñ [|¢¢¯¢æ¼Ú (Translation) Ýãè´ Ï¢çËÜU ç„ÈüGU HèçÐ²¢æ¼Ú
(Transliteration) ²¢’Ýè Ï¢¢ïHè ¼¢ï ©Îêü ãè ãñ …Ï¢ çÜU HèçÐ (çH¶¢§ü)
çã‹Îè ÜUè x¢§ü ãñ] ¥¢ñÚ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ „ï à¢¢»¥G ÜUÚ±¢²¢ ãñ J
§„ çÚS¢¢Hï }¢ïæ ¥x¢Ú çÜU„è …x¢ã ÜU}¢è-Ï¢ïà¢è ²¢ x¢GH¼Gè Ð¢»æ ¼¢ï
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ ÜU¢ï (Ï¢ …GÚè¥G» Sms, E-mail ²¢ Whats App
Ï¢ à¢é}¢êH S¢ÈGUãG¢ ± S¢¼GÚ Ý}Ï¢Ú) }¢éœ¢GH¥G ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ S¢±¢Ï¢ ÜU}¢¢§²ï J
©Îêü „ï çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G ÜU¢ HèçÐ²¢æ¼Ú ¶G¢ÜU¢
-: Ú¢çÏ¢¼G¢ :-
}¢…çH„ï ¼Ú¢ç…}¢ (Î¢’±¼ï §SH¢}¢è)
}¢ÎÝè }¢ÜüU…G, ÜGU¢ç„}¢ ã¢H¢ }¢çS…Î, S¢ïÜU‹Ç zGH¢ïÚ, Ý¢x¢Ú ±¢ÇG¢ }¢ïÝ Ú¢ïÇ,
Ï¢Ú¢ïÇ¢, x¢é…Ú¢¼, ¥H çã‹Î, Mo. 0932777 6311
E-mail : translation.baroda@dawateislami.net
Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢ 1
Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢

ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼
ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý ¥G}¢í E ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ : Á¢¢ï à¢wGS¢ Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï
}¢éwG¼¢Ú çÏ¢ §ÁGÝï ÐÚ±Ú Îx¢¢Ú, }¢vÜUè }¢ÎÝè S¢ÚÜU¢Ú 6
ÐÚ »ÜU Ï¢¢Ú ÎéMÎï Ð¢ÜU ÐÉGïx¢¢ : ©S¢ ÐÚ
¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU çÈGUçÚà¼ï 70 }¢Ú¼Ï¢¢ ÚãG}¢¼ |¢ïÁ¢ḯx¢ï J(1)
ÚãG}¢¼ Ý çÜUS¢ ¼GÚãG ã¢ï x¢éÝ¢ãx¢¢Ú ÜUè ¼GÚÈGU
( 2)
ÚãG } ¢¢Ý wG ¢ é Î ãñ }¢ï Ú ï ¼G Ú ÈG U Î¢Ú ÜUè ¼G Ú ÈG U
<
ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ }¢ÎÝè S¢ÈGUÚ
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¥ËH¢ã 1 Ýï §S¢ ÎèÝ
ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï ãÚ Î¢ñÚ }¢ï´ »ïS¢ï ¥ÈGUÚ¢Î ÐñÎ¢ çÜU²ï, çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï Ý
çS¢ÈüGU §S¢ ÎèÝï }¢¼èÝ (}¢Á¢GÏ¢ê¼G ÎèÝ) ÐÚ wG¢éÎ ¥G}¢H çÜU²¢, Ï¢çËÜU
2 Á¢G¢ñÜGïU Ý¢’¼, S¢. 111
ÎêS¢Ú¢ï´ ¼ÜU §S¢ ÜUè ¼¢’Hè}¢¢¼ ÐãéæÓ¢¢Ýï ¥¢ñÚ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ¥G¢}¢
ÜUÚÝï ÜUè |¢è |¢ÚÐêÚ ÜU¢ïçà¢à¢ ÈGUÚ}¢¢§ü ãñ }¢x¢Ú ²¢Î Úç¶²ï ! ¥ËH¢ã
1 ãÚ Ó¢èÁ¢G ÐÚ ÜGU¢çÎÚ ãñ, ±¢ïã ãÚçx¢Á¢G ãÚçx¢Á¢G çÜUS¢è ÜU¢ }¢¢ïãG¼¢Á¢
Ýãè´, ©S¢ Ýï ¥ÐÝè ÜéUGÎÚ¼ï ÜU¢ç}¢H¢ S¢ï §S¢ Îé‹²¢ ÜU¢ï Ï¢Ý¢²¢, §S¢ï ¼GÚãG
¼GÚãG S¢ï S¢Á¢¢ ÜUÚ §S¢ }¢ï´ §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï Ï¢S¢¢²¢, çÈUÚ §Ý ÜUè çãÎ¢²¼ ÜïU
çH²ï ±vG¼Ý ÈGU ±vG¼Ý LS¢éH ± ¥ç}Ï¢²¢ J ÜU¢ï }¢Ï¢ªGS¢
ÈGUÚ}¢¢²¢ (²¢’Ýè |¢ïÁ¢¢) J ±¢ïã ¥x¢Ú Ó¢¢ãï ¼¢ï ¥ç}Ï¢²¢» çÜUÚ¢}¢
J ÜïU çÏ¢x¢GñÚ |¢è çÏ¢x¢ÇGï ãé±ï §‹S¢¢Ý¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUÚ
S¢ÜU¼¢ ãñ, HïçÜUÝ ©S¢ ÜUè }¢ÚÁ¢Gè ÜéUÀ §S¢ ¼GÚãG ãñ çÜ ©S¢ ÜïU Ï¢‹Îï
ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ Îï´ ¥¢ñÚ ©S¢ ÜUè Ú¢ã }¢ï´ }¢à¢vGÜGU¼ï´ Û¢ïH ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï
¥G¢Hè S¢ï Ï¢éH‹Î ÎÚÁ¢¢¼ Ð¢»æ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ¥ËH¢ã 1 ¥ÐÝï ÚS¢êH¢ï´
¥¢ñÚ ÝçÏ¢²¢ï´ J ÜU¢ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜïU çH²ï Îé‹²¢ }¢ï´
|¢ïÁ¢¼¢ Úã¢ ¥¢ñÚ ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ ¥ÐÝï Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢, ãGÏ¢èÏ¢ï HÏ¢èÏ¢
6 ÜU¢ï }¢Ï¢ªGS¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ ¥¢Ð 6
ÐÚ çS¢HçS¢H» ÝÏ¢éÃ±¼ ¶Gy}¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ ²ïã ¥GÁ¢Gè}¢éàà¢¢Ý }¢‹S¢Ï¢
¥ÐÝï Œ²¢Úï }¢ãGÏ¢êÏ¢ 6 ÜUè Œ²¢Úè ©}}¢¼ ÜïU çS¢ÐéÎü
çÜU²¢ çÜU wG¢éÎ ãè ¥¢ÐS¢ }¢ï´ »ÜU ÎêS¢Úï ÜUè §SH¢ãG ÜUÚ¼ï Úãï´ ¥¢ñÚ ÝïÜUè
ÜUè Î¢’±¼ ÜïU §S¢ ¥ã}¢ ÈGUÚèÁ¢ïG ÜU¢ï S¢Ú ¥‹Á¢¢}¢ Îï´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, }¢vÜU»
}¢éÜUÚü}¢¢ M }¢ï´ }¢ãGÏ¢êÏ¢ï ÚÏÏ¢ï Î¢±Ú, à¢ÈGUè»G Ú¢ïÁ¢ïG }¢ãGà¢Ú
6 Ýï ¥ÐÝè §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ S¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼

ÜU¢ï ¥G¢}¢ çÜU²¢ ¥¢ñÚ §S¢ ÜU¢}¢ }¢ï´ S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ H Ýï |¢è Á¢¢ï
§à¢¢¥G¼ï §SH¢}¢ }¢ï´ }¢é¥G¢±Ý¼ ÈGUÚ}¢¢§ü ±¢ïã ¥ÐÝè ç}¢S¢¢H ¥¢Ð ãñ J
ç}¢S¢¢H ÜïU ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢Ï¢ §S¢ S¢Ú Á¢G}¢èÝ }¢ï´ ÝêÚï §SH¢}¢ ÜUè çÜUÚÝï´
ÐãéæÓ¢è´ çÜU ¥GÝ ÜGUÚèÏ¢ çÁ¢S¢ï Î¢LH çãÁ¢Ú¼, }¢ÎèÝ¼é‹ÝÏ¢è ¥¢ñÚ }¢ÎÝè
}¢ÜüUÁ¢G Ï¢ÝÝï ÜU¢ à¢ÚÈGU ãG¢çS¢H ã¢ïÝï ±¢H¢ ‰¢¢, ¼¢ï ±ã¢æ ÜïU ÚãÝï ±¢H¢ï´
Ýï Ï¢ñ¥G¼ï ©GvGÏ¢» ªH¢ ÜïU Ï¢¢’Î ã¢çÎ²ï ¥G¢H}¢, à¢¢ãï Ï¢Ýè ¥¢Î}¢
6 ÜUè Ï¢¢Úx¢¢ãï Ï¢ï ÜUS¢ ÐÝ¢ã }¢ï´ ¥GÁ¢üG ÜUè : ÜU¢ï§ü »ïS¢¢
}¢éÏ¢çËHx¢G §Ý ÜïU ã¢æ |¢ïÁ¢¢ Á¢¢», Á¢¢ï Ý çS¢ÈüGU §Ý ÜïU ¥GH¢ÜïGU (Area)
}¢ï´ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ¥G¢}¢ ÜUÚï, Ï¢çËÜU H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï ÜéUÚG ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÜUè
¼¢’Hè}¢¢¼ (Teachings) S¢ï |¢è ¥¢Ú¢S¼¢ ÜUÚï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ¥ËH¢ã
1 ÜïU Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢, ãGÏ¢èÏ¢ï HÏ¢èÏ¢ 6 Ýï ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ 5 ÜU¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ (Select) ÈGUÚ}¢¢²¢ J
¥¢Ð 5 ÝÏ¢éÃ±¼ ÜïU x²¢Úã±ïæ S¢¢H Ï¢ }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çS¢Ýï 620
§üGS¢±è ÜU¢ï }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ÐãéæÓ¢ï ¥¢ñÚ çS¢ÈüGU 12 }¢¢ã ÜïU ÜGUHèH ¥GS¢ïü
}¢ḯ ¥¢Ð 5 Ýï §S¢ Ï¢ïã¼ÚèÝ ¥‹Î¢Á¢G }¢ḯ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ¥G¢}¢
ÜUè, çÜU }¢ÎèÝï à¢ÚèÈGU ÜU¢ ÜêUÓ¢¢ ÜêUÓ¢¢ ¥¢ñÚ x¢Hè x¢Hè çÁ¢GRïU wG¢éÎ¢ ¥¢ñÚ
çÁ¢GRïU }¢éS¼GÈUG ¢ ÜïU ¥‹±¢Ú S¢ï Á¢x¢ }¢x¢¢Ýï Hx¢¢ J ãÚ ¼GÚÈGU ÎèÝï §SH¢}¢ ÜïU
Ó¢Ó¢ïü ÈñUH x¢» J Ï¢ÓÓ¢¢ ã¢ï ²¢ Á¢±¢Ý, ãÚ »ÜU ÜïU çÎH }¢ḯ §GàÜïUG }¢éS¼GÈUG ¢
ÜUè à¢}¥G ÈGUÚ¢ïÁ¢G¢æ (Ú¢ñà¢Ý) ã¢ï x¢§ü J çÈUÚ ãGÁ¢ ÜïU }¢¢ñçS¢}¢ }¢ḯ ¥¢Ð
5 70 ¥‹S¢¢Ú ÜU¢ »ÜU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ Hï ÜUÚ Ï¢¢Úx¢¢ãï çÚS¢¢H¼
}¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ¥¢ñÚ ²êæ Ï¢ñ¥G¼ï ©GvGÏ¢» S¢¢çÝ²¢ }¢ï´ ¥‹S¢¢Úï }¢ÎèÝ¢ ÜïU
à¢éÚÜU¢» ÜGU¢çÈGUH¢ ÜU¢ï ÎèÎ¢Úï }¢éS¼GÈGU¢ ÜUè Î¢ñH¼ Ð¢ ÜUÚ S¢ãG¢Ï¢è ã¢ïÝï
ÜU¢ à¢ÚÈGU ç}¢H¢ J(1)
}¢ñ´ }¢éÏ¢çËHx¢G Ï¢Ýêæ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢, wG¢êÏ¢ Ó¢Ó¢¢ü ÜUMæ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢
²¢ wG¢Îé ¢ ! ÎS¢ü Îêæ S¢é‹Ý¼¢ḯ ÜU¢, ã¢ï ÜUÚ}¢ ! Ï¢ãÚï ¶G¢ÜïU }¢ÎèÝ¢ (2)
<
§ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éS¥GÏ¢
çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ 5 ÜïU Á¢GÚè»G Á¢ËÎ §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ }¢ÎèÝ»
¼GçÄ²Ï¢¢ ÜïU Í¢Ú Í¢Ú }¢ï´ ÐãéæÓ¢ x¢§ü, ²ïã ¥¢Ð 5 ÜUè ©S¢
ãGÎ ÎÚÁ¢¢ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ‰¢¢, Á¢¢ï ¥¢Ð Ýï Ú¢¼
çÎÝ Á¢¢Úè Ú¶è J ¥¢Ð 5 Ýï ¼ÏHèx¢ïG ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼
ÜU¢ï ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï çÎÝ Ú¢¼ ÜUè ÐÚ±¢ çÜU²ï çÏ¢x¢GñÚ Á¢Ï¢ |¢è,
Á¢ã¢æ |¢è ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ Ðïà¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Á¢¢Ý¢ ÐÇG¢, ÜU|¢è |¢è
S¢éS¼è S¢ï ÜU¢}¢ Ý çH²¢ J
S¢é‹Ý¼ ãñ S¢ÈGUÚ ÎèÝ ÜUè ¼ÏHèx¢G ÜUè ¶G¢ç¼GÚ
( )
ç}¢H¼¢ ãñ ã}¢ï´ ÎS¢ü ²ïã ¥SÈGU¢Úï ÝÏ¢è S¢ï 3
2 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 189

3 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 406
n ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ ²ïã S¢ÈGUÚ ²êæ ãè Á¢¢Úè ±

S¢¢Úè ãñ ¥¢ñÚ V ¼¢ çÜGU²¢}¢ï çÜGU²¢}¢¼ Á¢¢Úè Úãïx¢¢, S¢ãG¢Ï¢»
çÜUÚ¢}¢ H ÜïU Ï¢¢’Î Á¢Ï¢ |¢è Œ²¢Úï ¥¢ÜGU¢ 6
ÜUè Îéw²¢Úè ©}}¢¼ Ï¢ï ¥G}¢Hè ÜïU ÎHÎH }¢ï´ ÈæUS¢è ¼¢ï ¥ËH¢ã 1
Ýï ¥ÐÝï çÜUS¢è ÝïÜU Ï¢‹Îï ÜïU Á¢GÚè»G ©S¢ ÜUè ÝÁ¢¢¼ ÜUè Ú¢ãï´ ÐñÎ¢
ÈGUÚ}¢¢§æü J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, Ð‹ÎÚã±è´ S¢Îè çãÁ¢Úè }¢ï´ |¢è ãG¢H¢¼ ÜéUÀ »ïS¢ï ãè
ãé±ï ¼¢ï §Ý Ý¢ÁG¢éÜU ãG¢H¢¼ }¢ï´ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼,
Ï¢¢çÝ²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ ¥Ï¢ê çÏ¢H¢H }¢éãG}}¢Î
§Ë²¢S¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÜGU¢çÎÚè ÚÁ¢G±è çÁ¢G²¢§ü L Ýï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ÜïU }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜU¢ ¥¢x¢G¢Á¢G çÜU²¢ J ¥¢Ð ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH
ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ }¢ï´ ÇêÏ¢ ÜUÚ Œ²¢Úï ¥¢ÜGU¢
6 ÜUè Œ²¢Úè ©}}¢¼ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ¶G¢ç¼GÚ Ó¢H¼ï Úãï
¥¢ñÚ çÈUÚ Îï¶¼ï ãè Îï¶¼ï ¥¢Ð ÜïU à¢Ï¢¢ï Ú¢ïÁ¢G ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢¢ï´, Îé¥G¢¥¢ïæ,
¶G¢ñÈïGU wG¢éÎ¢ ± §GàÜïGU }¢éS¼GÈGU¢ ¥¢ñÚ §wGH¢S¢ ± §çS¼ÜGU¢}¢¼, ãéGSÝï
¥wGH¢ÜGU ± à¢zGÜGU¼, x¢G}¢ wG±¢Úè ± ç}¢HÝ S¢¢Úè ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï }¢éS¢H}¢¢Ý
}¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ Ý¢ñÁ¢±¢Ý Á¢¢ñÜGU ÎÚ Á¢¢ñÜGU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU
}¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ à¢¢ç}¢H ã¢ïÝï Hx¢ï J Ï¢ï Ý}¢¢Á¢Gè, Ý}¢¢Á¢Gè Ï¢Ýï, Ó¢¢ïÚ,
Ç¢ÜêU, Á¢G¢Ýè ± ÜGU¢ç¼H, Á¢é±¢Úè ± à¢Ú¢Ï¢è ¥¢ñÚ Îèx¢Ú Á¢Ú¢§}¢ Ðïà¢¢
¥ÈGUÚ¢Î ¼¢§Ï¢ ã¢ï ÜUÚ }¢é¥G¢à¢Úï ÜïU ¥ÓÀï ¥ÈGUÚ¢Î Ï¢Ý ÜUÚ ¥ËH¢ã
1 ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ÚS¢êH 6 ÜUè §¼G¢¥G¼ ± ÈGUÚ}¢¢æ
Ï¢ÚÎ¢Úè }¢ï´ Hx¢ x¢», Î¢ÉGè }¢é‹Ç¢Ýï ±¢Hï, ¥ÐÝï Ó¢ïãÚï ÐÚ }¢ãGÏÏ¢¼ï
ÚS¢êH ÜUè çÝà¢¢Ýè S¢é‹Ý¼ ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU »ÜU }¢énè Î¢ÉGè S¢Á¢¢Ýï Ï¢çËÜU
ÁG¢éËÈïUG æ Ú¶Ýï ±¢Hï Ï¢Ý x¢», ¥x¢G²¢Ú ÜUè ¼GÚãG Ýæx¢ï S¢Ú çÈUÚÝï ±¢Hï, S¢ÏÁ¢G
x¢é}Ï¢Î ÜUè ²¢Î¢ḯ S¢ï }¢¢H¢ }¢¢H S¢ÏÁ¢G S¢ÏÁ¢G §G}¢¢}¢¢ à¢ÚèÈGU S¢Á¢¢Ýï Hx¢ï J
©Ý ÜU¢ Îè±¢Ý¢ §G } ¢¢}¢¢ ¥¢ñ Ú ÁG ¢ é Ë ÈG U ¢ï Úèà¢ }¢ï ´
( 1)
±¢ã ! Îï¶¢ï ¼¢ï S¢ãè Hx¢¼¢ ãñ ÜñUS¢¢ à¢¢ÝÎ¢Ú
<
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢ÎÝè S¢ÈGUÚ
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼ÏHèx¢ïG ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè
¥G¢H}¢x¢èÚ x¢ñGÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è à¢ñ¶ïG ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï
¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜUè }¢ÎÝè S¢¢ïÓ¢, ©}}¢¼ ÜïU ÎÎü }¢ï´ S¢éË¢x¢¼ï
çÎH ¥¢ñÚ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ }¢ï´ ãGÚèS¢ ¼GÏ¢è¥G¼ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ãñ J ¥¢Ð ÜUè
¼ÇGÐ ãñ çÜU ãÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ãGÜGUèÜGUè ¼G¢ñÚ ÐÚ xG¢éH¢ç}¢²ï }¢éS¼GÈGU¢ ÜU¢ Ð^¢
¥ÐÝï x¢Hï }¢ï´ Ç¢H Hï ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè Ó¢H¼è çÈUÚ¼è »ïS¢è ¼S±èÚ
ÝÁ¢GÚ ¥¢» çÜU ©S¢ï Îï¶ ÜUÚ }¢ÎèÝï ÜU¢ ±¢ïã }¢‹Á¢GÚ ²¢Î ¥¢ Á¢¢», Á¢¢ï
}¢ÎèÝï ÜïU ÐãHï }¢éÏ¢çËHx¢G ²¢’Ýè ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ
5 ÜUè ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ S¢ï }¢é¼¥çSS¢Ú ã¢ï ÜUÚ }¢ÎèÝï }¢ï´
S¢ÚÜU¢Úï ±¢H¢ ¼Ï¢¢Ú 6 ÜUè ¥¢}¢Î ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ
ÝÁ¢GÚ ¥¢²¢ ‰¢¢ J ²¢’Ýè çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥¢}¢Îï S¢ÚÜU¢Ú ÐÚ ãÚ ¼GÚÈGU
wG¢éçà¢²¢ï´ ÜU¢ S¢¢}¢¢æ ‰¢¢, §G}¢¢}¢ï Û¢‹Çï Ï¢Ý¢ ÜUÚ HãÚ¢» Á¢¢ Úãï ‰¢ï, ãÚ
¼GÚÈGU Á¢GÏ¢¢Ý¢ï´ ÐÚ }¢ãGÏÏ¢¼ ± ¥GÜGUèÎ¼ ÜïU ¼Ú¢Ýï ‰¢ï, §S¢è ¼GÚãG Í¢Ú Í¢Ú
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 221
}¢ï´ §GàÜïGU }¢éS¼GÈGU¢ ÜUè »ïS¢è à¢}¥G Ú¢ñà¢Ý ã¢ï Á¢¢» çÜU çÁ¢S¢ ÜUè Ú¢ïà¢Ýè
}¢ï´ Ú¢ãï ¥¢ç¶GÚ¼ ÜU¢ ãÚ }¢éS¢¢çÈGUÚ ¥ÐÝè }¢ç‹Á¢GH ÐÚ Ú±¢æ Î±¢æ Úãï
¥¢ñÚ ÜU|¢è Ú¢S¼ï S¢ï |¢ÅÜïU Ý ÜU|¢è Ú¢S¼ï ÜUè }¢éçàÜUH¢¼ ± }¢S¢¢§Ï¢
S¢ï ‰¢ÜU ã¢Ú ÜUÚ Ï¢ñÆï J Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ Á¢Ï¢ ¥¢x¢G¢Á¢G ãé±¢ ¼¢ï
¥Ã±HÝ Ý ÜU¢ï§ü à¢¢ï’Ï¢¢ ‰¢¢ Ý ÜU¢ï§ü ÎS¢èü çÜU¼¢Ï¢, ÜU¢ï§ü }¢éÏ¢çËHx¢G
‰¢¢ Ý ÜU¢ï§ü }¢é¥GçËH}¢ }¢ÎÝè }¢Ú¢çÜUÁ¢G ‰¢ï Ý }¢Î¢çÚS¢ ± Á¢¢ç}¢¥G¢¼,
Ï¢çËÜU ÜU¢ï§ü ÜU¢}¢ ÜUÚÝï ÜU¢ ±¢Á¢ïGãG ¼GÚèÜGU» ÜU¢Ú ¼ÜU }¢¢ñÁ¢êÎ Ý ‰¢¢
¥¢ñÚ ¥x¢Ú ²êæ ÜUã¢ Á¢¢» çÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ãGÜGUèÜGU¼ }¢ï´ à¢ñ¶Gï
¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜUè Á¢G¢¼ï ±¢çãGÎ
ÜU¢ Ý¢}¢ ‰¢¢ ¼¢ï Ï¢ïÁ¢¢ Ý ã¢ïx¢¢ J
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ²ïã ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
L ÜUè ÐéÚ wG¢éHêS¢ Îé¥G¢¥¢ïæ, ¥‹‰¢ÜU ÜU¢ïçà¢à¢¢ïæ, Ï¢ïã¼ÚèÝ
çãGv}¢¼ï ¥G}¢Hè ¥¢ñÚ }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÎS¼êLH ¥G}¢H ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ ãñ çÜU
n ²ïã }¢ÎÝè ¼ãGÚèÜU, }¢éwG¼S¢Ú S¢ï ¥GS¢ïü }¢ï´ »ÜU }¢éÝÁGÁ¢G}¢
¼‹Á¢Gè}¢ ÜUè à¢vH §çwG¼²¢Ú ÜUÚ Ó¢éÜUè ãñ, çÁ¢S¢ ÜUè Á¢ñGHè }¢éà¢¢±Ú¼¢ï´
¼¢ }¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢, ãÁ¢G¢Ú¢ï´ çÁ¢G}}¢¢Î¢Ú¢Ý ¥¢ñÚ Îé‹²¢ |¢Ú }¢ï´
H¢¶¢ï´ H¢¶ }¢é‹S¢çHÜU §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ Æ¢Æï´ }¢¢Ú¼¢ S¢}¢‹ÎÚ ÝÁ¢GÚ
¥¢¼¢ ãñ, H¢¶¢ï´ H¢¶ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ |¢è ÐÎïü }¢ï´ Úã ÜUÚ }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´
}¢ï´ }¢S¢MÈGïU ¥G}¢H ãñ´ J
}¢ñ´ ¥ÜïUH¢ ãè Ó¢H¢ ‰¢¢ Á¢¢çÝÏ¢ï }¢ç‹Á¢GH }¢x¢Ú
§ÜU §ÜU ¥¢¼¢ x¢²¢ ÜU¢Ú±¢æ Ï¢‹¢¼¢ x¢²¢
S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢

S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢, çÁ¢S¢ S¢ï à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï
¥ãHï S¢é‹Ý¼ L Ýï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜU¢
çS¢HçS¢H¢ à¢éM¥G ÈGUÚ}¢¢²¢, ±¢ïã ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Ú¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G
ãñ, ²ã¢æ S¢ï ¥¢Ð Ýï §Á¢ç¼}¢¢§üG ¥¢ñÚ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU Á¢GÚè»G ÝïÜUè
ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ çS¢HçS¢H¢ Ï¢ÉG¢²¢, çÈUÚ }¢S¢¢çÁ¢Îï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ }¢ï´ ÎS¢ü
ÜU¢ çS¢HçS¢H¢ à¢éM¥G ãé±¢ ¼¢ï ¥Ã±HÝ ãéGÁÁ¢¼éH §SH¢}¢ §}¢¢}¢
}¢éã}G }¢Î x¢GÁ¢G¢Hè ÜUè }¢àãêÚ ¼SÝèÈGU }¢éÜU¢à¢ÈGU¼éH ÜéUH
G êÏ¢
S¢ï ÎS¢ü çÎ²¢ Á¢¢¼¢ Úã¢ J çÈUÚ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
L Ýï x¢¢ï à ¢» ¼‹ã¢§ü ¥ÐÝ¢§ü ¥¢ñ Ú Œ²¢Úï ¥¢ÜG U ¢
6 ÜUè Œ²¢Úè ©}}¢¼ ÜU¢ï Ï¢ï à¢é}¢¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢ }¢Á¢}¢ê¥¢G
ÈñUG Á¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢²¢ J çÈUÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢
}¢ÎÝè ÜU¢}¢ Ï¢ÉGÝï ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï }¢éwG¼çHÈGU à¢ãÚ¢ïæ }¢ï´ ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´
|¢Úï §Á¢ç¼}¢¢¥G¢¼ ÜU¢ §Ý§GÜGU¢Î à¢éM¥G ãé±¢ J Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢Ó¢è S¢ï
©ÆÝï ±¢Hè }¢ÎÝè ¼ãGÚèÜU Îï¶¼ï ãè Îï¶¼ï Ï¢¢Ï¢éH §SH¢}¢ (çS¢‹{),
ÐæÁ¢¢Ï¢, ¶GñÏ¢Ú ÐwG¼êÝ wG±¢ã, ÜUà}¢èÚ, Ï¢HêçÓ¢S¼¢Ý ¥¢ñÚ çÈUÚ çã‹Î,
Ï¢æxH¢Îïà¢, ¥GÚÏ¢ §}¢¢Ú¢¼, S¢èHæÜU¢, Ï¢Ú¼G¢çÝ²¢, ¥¢õSÅîïçH²¢, ÜU¢ïçÚ²¢
Á¢ñS¢ï }¢é}¢¢çHÜU }¢ḯ }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ïæ ÜUè }¢ÎÝè Ï¢ã¢Úḯ HéÅ¢ Úãè ãñ Ï¢çËÜU
n §S¢ ±vG¼ ¼ÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢ÎÝè Ðñx¢G¢}¢ Îé‹²¢ ÜïU ÜU}¢¢ï
Ï¢ïà¢ 200 }¢é}¢¢çHÜU ¼ÜU ÐãéÓæ ¢ Ó¢éÜU¢ ãñ J
¥ËH¢ã ÜUÚ}¢ »ï S ¢¢ ÜUÚï ¼é Û ¢ Ðï Á¢ã¢æ }¢ï ´
( )
»ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ¼ï Ú è {ê } ¢ }¢Ó¢è ã¢ï 1
<
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 315
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè ¼‹Á¢Gè}¢è ¼ÚÜUèÏ¢

Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè ¼‹Á¢Gè}¢è ¼ÚÜUèÏ¢, Á¢ñGHè ãGËÜïGU S¢ï à¢éM¥G
ã¢ï ÜUÚ }¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢ ¼ÜU ãñ J à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ L §S¢ ÜïU Ï¢¢Ýè ãñ´ J
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè ¥G¢Hèà¢¢Ý §G}¢¢Ú¼ }¢ï´ Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ §S¢
ÜUè Ï¢é‹²¢Î ¥¢ñÚ }¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢ À¼ ÜUè ãñçG S¢Ä²¼ Ú¶¼è ãñ J
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè }¢Á¢GÏ¢ê¼Gè }¢ï´ ¥x¢Ó¢ïü §S¢ ÜïU ãÚ à¢¢ï’Ï¢ï ÜU¢ çÜUÚÎ¢Ú
¥ÐÝè Á¢x¢ã ¥ãç}}¢Ä²¼ ÜU¢ ãG¢ç}¢H ãñ, }¢x¢Ú §S¢ ãGÜGUèÜGU¼ ÜU¢ï ãÚ
¥G¢}¢¢ï ¶G¢S¢ Á¢¢Ý¼¢ ãñ çÜU §G}¢¢Ú¼ ÜUè }¢Á¢GÏ¢ê¼Gè Ï¢é‹²¢Î ÜUè }¢Á¢GÏ¢ê¼Gè ÐÚ
}¢é‹ãGçS¢Ú ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, çÏ¢ËÜéUH ±¢Á¢ïGãG ãñ çÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è }¢ï´ Á¢ñGHè
ãGËÜïGU ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ çÜUS¢ ÜGUÎÚ ãñ, çÁ¢S¢ ÜGUÎÚ Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ }¢Á¢GÏ¢ê¼G
ã¢ïx¢¢, ©S¢è ÜGUÎÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è }¢Á¢GÏ¢ê¼G ¥¢ñÚ ¼ÚvGÜGUè ÜïU }¢Á¢GèÎ
Á¢GèÝï Ó¢ÉG¼è Ó¢Hè Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ Á¢ñGHè ãGËÜïGU ÜUè }¢Á¢GÏ¢ê¼Gè, Á¢ñGHè ãGËÜïGU
}¢ï´ 12 }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè }¢Á¢GÏ¢ê¼Gè }¢ï´ ãñ J
Á¢GñHè ãGËÜGU¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ?
ãÚ }¢çSÁ¢Î ¥¢ñÚ ©S¢ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU ÜUè ¥¢Ï¢¢Îè, }¢S¢HÝ
çÚã¢§à¢è }¢ÜU¢Ý¢¼, Ï¢¢Á¢G¢Ú (Market), SÜêUH (School), ÜU¢õHïÁ¢
(Collage), S¢ÚÜU¢Úè ± çS¢ç±H §Î¢Úï (Government and Civil
Organizations) ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï ¼‹Á¢Gè}¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ ÜGUÚ¢Ú
çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J Ï¢¢’Á¢G ¥±ÜGU¢¼ (Some times) Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè
}¢é¼¥GçËHÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ ÜïU çÝx¢Ú¢Ý çÜUS¢è ¥¢Ï¢¢Îè ²¢ §Î¢Úï ±x¢ñGÚ¢ ÜUè

¥ãç}}¢Ä²¼ ÜïU Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ ©S¢ï ¥Hx¢ S¢ï |¢è Á¢ñH
G è ãGËÜGU¢ Ï¢Ý¢ Îï¼ï ãñ́ J
Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ : Á¢ñGHè ãGËÜïGU }¢ï´ ÎÁ¢üï Á¢GñH 3 çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý ÐÚ
}¢éà¼ç}¢H Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ Ï¢Ý¢§ü Á¢¢¼è ãñ J
(1) çÝx¢Ú¢Ý Á¢GñHè ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼
(2) Á¢ñGHè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢
(3) Á¢ñGHè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼
}¢ÎèÝ¢ : Ï¢¢’Á¢G Á¢ñH
G è ãGËÜGU¢ḯ }¢ḯ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU Îèx¢Ú à¢¢ï’Ï¢¢Á¢¢¼ ÜïU Á¢GñHè
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý |¢è ¥ÐÝï ¥ÐÝï à¢¢ï’Ï¢¢Á¢¢¼ ¥¢ñÚ }¢Á¢¢çHS¢ ÜïU ¼ñG ÜUÎ¢ü }¢ÎÝè
ÈêUH¢ḯ ÜïU }¢é¼¢G çÏ¢ÜGU }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜUÚ¼ï ãñ́, }¢x¢Ú ±¢ïã S¢Ï¢ |¢è çÝx¢Ú¢Ýï Á¢ñH
G è
ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ ÜïU ¼ãG¼ ãè ã¢ï¼ï ãñ́ J
Á¢ñGHè ãGËÜïGU ÜU¢ }¢ÜüUÁ¢G
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè
¥G¢H}¢x¢èÚ x¢ñGÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ï ÎêS¢Úï HzGÁ¢G¢ï´ }¢ï´
}¢çSÁ¢Î |¢Ú¢ï ¼ãGÚèÜU |¢è ÜUã¼ï ãñ´ J v²êæçÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ ãÚ
}¢ÎÝè ÜU¢}¢ }¢çSÁ¢Î¢ï´ ÜU¢ï ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU ãñ, ²ïãè ±Áã
ãñ çÜU Á¢ñGHè ãGËÜïGU ÜïU ¼}¢¢}¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜU¢ }¢ÜüUÁ¢G (Centre) |¢è
}¢çSÁ¢Î ãè ÜU¢ï ÜGUÚ¢Ú çÎ²¢ x¢²¢, v²êæçÜU à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ L ÜUè wG±¢çãà¢ ãñ çÜU ¥ËH¢ã 1 ÜïU Í¢Ú
²¢’Ýè }¢S¢¢çÁ¢Î ¥¢Ï¢¢Î ã¢ï Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè Ú¢ïÝÜïGU´ ÐHÅ ¥¢»æ,
}¢éS¢H}¢¢Ý »ÜU Ï¢¢Ú çÈUÚ }¢S¢¢çÁ¢Î ÜUè ¼GÚÈGU }¢¢§H ã¢ï Á¢¢»æ, ²ÜGUèÝÝ
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜUè Ú¢ïÝÜGU, Úæx¢¢ï Ú¢ïx¢GÝ (Colour), ÜGU¢HèÝ (Carpet), H¢§Å
(Light) ±x¢GñÚ¢ S¢ï Ýãè´ Ï¢çËÜU Ý}¢¢çÁ¢G²¢ḯ ¥¢ñÚ }¢¢ï’¼çÜUÈGUèÝ S¢ï ãñ,
ç¼H¢±¼ ¥¢ñÚ çÁ¢GRU ÜUÚÝï ±¢H¢ḯ S¢ï ãñ, S¢é‹Ý¼ḯ S¢è¶Ýï ¥¢ñÚ çS¢¶¢Ýï ±¢H¢ḯ
S¢ï ãñ J çÜU¼Ýï wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ ãñ́ ±¢ïã §SH¢}¢è |¢¢§ü Á¢¢ï Ý}¢¢Á¢G ± ç¼H¢±¼,
ÎS¢¢ïü Ï¢²¢Ý, çÁ¢GRU¢ï Ý¢’¼ ±x¢GñÚ¢ ÜïU Á¢GÚè»G }¢S¢¢çÁ¢Î ÜUè Ú¢ïÝÜGU Ï¢ÉG¢¼ï ãñ́ J
ã¢ï Á¢¢»æ }¢¢ñH¢ }¢çSÁ¢Îï´ ¥¢Ï¢¢Î S¢Ï¢ ÜUè S¢Ï¢
(1)
S¢Ï¢ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gè Îï Ï¢Ý¢ ²¢ ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈGU¢
<
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜUè ¥¢Ï¢¢ÎÜU¢Úè ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜU¢ï ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU S¢êÚ» ¼¢ñÏ¢ã }¢ï´
§Úà¢¢Î ã¢ï¼¢ ãñ :
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : ¥ËH¢ã ÜUè
}¢çSÁ¢Îï´ ±¢ïãè ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚ¼ï ãñ´ Á¢¢ï ¥ËH¢ã
¥¢ñÚ çÜGU²¢}¢¼ ÐÚ §ü}¢¢Ý H¢¼ï J
S¢ÎLH ¥ÈGU¢çÁ¢GH, ãGÁ¢GÚ¼ï ¥GËH¢}¢¢ }¢¢ñH¢Ý¢ }¢ézG¼è S¢çÄ²Î
}¢éãG}}¢Î Ý§üG}¢égèÝ }¢éÚ¢Î¢Ï¢¢Îè Q ¼zGS¢èÚï ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý
}¢ï´ ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : §S¢ ¥¢²¼ }¢ï´ ²ïã Ï¢²¢Ý çÜU²¢ x¢²¢ çÜU }¢çSÁ¢Î¢ḯ ÜïU
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 131
¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï ÜïU }¢éS¼çãGÜUG }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãñ́ J }¢çSÁ¢Î¢ḯ ÜïU ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï }¢ḯ ²ïã
©}¢êÚ |¢è Î¢ç¶GH ãñ́ : Û¢¢ÇGê ÎïÝ¢, S¢ÈGU¢§ü ÜUÚÝ¢, Ú¢ïà¢Ýè ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ
}¢çSÁ¢Î¢ḯ ÜU¢ï Îé‹²¢ ÜUè Ï¢¢¼¢ḯ S¢ï ¥¢ñÚ »ïS¢è Ó¢èÁ¢G¢ḯ S¢ï }¢ãGÈUG êÁ¢G Ú¶Ý¢ çÁ¢Ý
ÜïU çH²ï ±¢ïã Ýãè´ Ï¢Ý¢§ü x¢§æü, }¢çSÁ¢Îḯ §GÏ¢¢Î¼ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ çÁ¢GRU ÜUÚÝï ÜïU
çH²ï Ï¢Ý¢§ü x¢§ü ãñ́ ¥¢ñÚ §GË}¢ ÜU¢ ÎS¢ü |¢è çÁ¢GRU }¢ḯ Î¢ç¶GH ãñ J(1)
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è }¢çSÁ¢Î |¢Ú¢ï ¼ãGÚèÜU ãñ }¢x¢Ú ÜñUS¢ï ?
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! n Á¢ñH
G è ãGËÜïGU ÜïU 12
}¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ḯ ÜU¢ }¢ïã±G Ú }¢çSÁ¢Î ÜUè ¥¢Ï¢¢ÎÜU¢Úè ãè ãñ J
}¢S¢HÝ S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢ ÜUÚ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï H¢ïx¢¢ï´
ÜU¢ï Á¢x¢¢Ý¢, ¼¢çÜU ±¢ïã Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼
ãG¢çS¢H ÜUÚï´, §S¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ÎÝè ãGËÜïGU }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ÜéUGÚ¥¢Ý
ÈGUãì}¢è ÜUè Ï¢ÚÜU¼ï´ HêÅïæ ¥¢ñÚ Á¢Ï¢ Ú¢¼ ÜU¢ï ¥ÐÝï ÜU¢}¢ ÜU¢Á¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï
ÜUÚ Í¢Ú ±¢ÐS¢ ¥¢»æ ¼¢ï Ý}¢¢Á¢Gï §Gà¢¢ Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ }¢çSÁ¢Î }¢ḯ ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU
Ï¢¢’Î }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý }¢ïæ ÜéUÚG ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÐÉGḯ ²¢ ÐÉG¢»æ J
Á¢¢ï }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ḯ ¥¢¼ï ãñ́ ©‹ãḯ Á¢ï±G Úï §GË}¢ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï
}¢çSÁ¢Î ÎS¢ü ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ ÜUÚḯ ¥¢ñÚ Á¢¢ï Ýãè´ ¥¢¼ï ©Ý ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢ ÜUÚ
©‹ãḯ Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ²¢ ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜïU Á¢GÚè»G
}¢S¢¢çÁ¢Î }¢ḯ ¥¢Ýï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ J ãzG¼ï }¢ḯ »ÜU çÎÝ S¢é‹Ý¼ḯ S¢è¶Ýï
1 ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý, Ð¢Úã 10, ¥œ¢¢ñÏ¢ã, ¼ãG¼éH ¥¢²¼ 18, ãG¢çà¢²¢ Ý}Ï¢Ú
41, S¢. 357
çS¢¶¢Ýï ÜïU çH²ï ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜïU }¢¢ñÜUG ¥G ÐÚ çÈUÚ }¢çSÁ¢Î }¢ḯ
Á¢}¥G ã¢ïæ ¥¢ñÚ çÈUÚ |¢è ¥x¢Ú ÜéUÀ H¢ïx¢ çÜUS¢è ±Áã S¢ï Ý ¥¢ S¢ÜïU´ ¼¢ï
çÜUS¢è }¢éÝ¢çS¢Ï¢ Á¢x¢ã (¶G¢çÚÁ¢ï }¢çSÁ¢Î) ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢ ÜUÚ ãzG¼¢±¢Ú
}¢ÎÝè ãGËÜGU¢ ²¢ çÈUÚ }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ï´ ÜïU Á¢GÚè»G §Ý ÜUè }¢ÎÝè
¼ÚçÏ¢Ä²¼ ÜUÚḯ J S¢é‹Ý¼¢ḯ |¢Úï Ï¢²¢Ý¢¼ ¥¢ñÚ }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ḯ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï
Ï¢ãé¼ Á¢ËÎ §Ý ÜïU çÎH¢ḯ }¢ḯ |¢è }¢S¢¢çÁ¢Î ÜUè }¢ãGÏÏ¢¼ ÐñÎ¢ ã¢ï Á¢¢»x¢è ¥¢ñÚ
²ïã }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ḯ ¥¢Ýï Hx¢ḯx¢ï J V
ã}¢ çÁ¢S¢ |¢è }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÐÚ x¢G¢ñÚ ÜUÚï´ ±¢ïã }¢çSÁ¢Î ÜUè
¥¢Ï¢¢ÎÜU¢Úè ÜïU Á¢GÚ¢»¥G }¢ï´ S¢ï ÝÁ¢GÚ ¥¢»x¢¢ J ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
(L) ÜïU Ï¢¼¢» ãé±ï ¼GÚèÜGU¢ï´ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢éÏ¢çËHx¢GèÝ ÜU¢
}¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜïU Á¢GÚè»G }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜU¢ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝ¢ ¥¢ñÚ
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜU¢ï ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝ¢ ¥x¢Ú Ï¢¢Úx¢¢ãï wG¢éÎ¢±‹Îè
}¢ï´ }¢vGÏ¢êH ã¢ï x¢²¢ ¼¢ï ¥ËH¢ã 1 ÜUè ÚãG}¢¼ S¢ï v²¢ Ï¢§üGÎ çÜU
ã}¢¢Ú¢ ÜUÚè}¢ ¶G¢çHÜGU 1 ã}¢ï´ ¥ÐÝï }¢ãGÏ¢êÏ¢ ¥¢ñÚ Œ²¢Úï Ï¢‹Î¢ï´ }¢ï´
à¢¢ç}¢H ÈGUÚ}¢¢ Hï J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï,
Á¢GñH }¢ïæ Î¢ï ÈGUÚ¢}¢ñÝï }¢éS¼GÈGU¢ 6 ÐçÉG²ï ¥¢ñÚ
}¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè ÐéwG¼¢ çÝÄ²¼ ÜUèçÁ¢²ï :
{1} Á¢¢ï }¢çSÁ¢Î S¢ï }¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ ¥ËH¢ã 1 ©S¢ S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUÚ¼¢ ãñ J(1)
{2} Á¢¢ï S¢éÏãG ÜU¢ï ²¢ à¢¢}¢ ÜU¢ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ x¢²¢ ¥ËH¢ã 1
©S¢ ÜUè Á¢‹Ý¼ }¢ï´ }¢ïã}¢¢Ýè (Î¢’±¼) ÈGUÚ}¢¢»x¢¢ J(1)
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ »ÜU }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH
»’ç¼ÜU¢ÈGU ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ |¢è ãñ J ²ïã Î¢ïÝ¢ï´ ÜU¢}¢
|¢è }¢çSÁ¢Î S¢ï }¢é¼¥GçËHÜGU ãñ´ v²êæçÜU »’ç¼ÜU¢ÈGU |¢è }¢çSÁ¢Î }¢ï´
ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ |¢è }¢çSÁ¢Î ãè }¢ï´ ÆãÚ¼¢ ãñ, Ï¢çËÜU
}¢wGS¢êS¢ çÎÝ¢ï´ ¼ÜU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï ÜïU à¢éÚÜU¢ §GË}¢ï ÎèÝ S¢è¶Ýï
çS¢¶¢Ýï ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï Ú¢¼ çÎÝ ÚÏ¢ ¼Ï¢¢ÚÜU ± ¼¥G¢H¢ ÜïU Í¢Ú }¢ï´
ÆãÚï Úã¼ï ãñ´, Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, Á¢¢ï H¢ïx¢ ¥ÐÝï ÚÏ¢ ¼Ï¢¢ÚÜU ± ¼¥G¢H¢ ÜUè
Ï¢¢Úx¢¢ã }¢ï´ ²êæ ÆãÚ Á¢¢¼ï ãñ´ ©Ý ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU »ÜU çÚ±¢²¼ }¢ï´ ãñ
çÜU ¥ËH¢ã 1 ÜïU }¢¢’S¢ê}¢ çÈGUçÚà¼ï ©Ý H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ã}¢ Ýà¢èÝ
ã¢ï¼ï ãñ´ Á¢¢ï }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ï´ ÐÇGï Úã¼ï ãñ´, ¥x¢Ú ²ïã H¢ïx¢ ÜU|¢è }¢çSÁ¢Î
S¢ï x¢G¢§Ï¢ ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï çÈGUçÚà¼ï §‹ãï´ ¼H¢à¢ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú
Ï¢è}¢¢Ú ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï §Ý ÜUè §G²¢Î¼ ÜUÚ¼ï ãñ´ ¥¢ñÚ ¥x¢Ú §Ý ÜU¢ï ÜU¢ï§ü
Á¢GMÚ¼ Ðïà¢ ¥¢ Á¢¢» ¼¢ï §Ý ÜUè }¢ÎÎ |¢è ÜUÚ¼ï ãñ´ J(2)
v }¢çSÁ¢Îï´ ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï ±¢Hï Ý çS¢ÈüGU ÉïÚ¢ï´
S¢±¢Ï¢ HêÅ¼ï ãñ´, Ï¢çËÜU }¢çSÁ¢Î ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï çÈGUçÚà¼¢ï´
ÜUè }¢ÎÎ |¢è ©‹ãï´ ãG¢çS¢H ã¢ï¼è ãñ, ©Ý ÜUè ¼ÜU¢HèÈGU ± ÐÚïà¢¢çÝ²¢æ
ÎêÚ ¥¢ñÚ ãG¢Á¢¢¼ ÐêÚè ã¢ï¼è ãñ´ J
ã¢ï Á¢¢»æ }¢¢ñH¢ }¢çSÁ¢Îï´ ¥¢Ï¢¢Î S¢Ï¢ ÜUè S¢Ï¢

( 1)
S¢Ï¢ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gè Îï Ï¢Ý¢ ²¢ ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈGU¢
<
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! n Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ó¢êæçÜU ÜU§ü }¢S¢¢çÁ¢Î ÜïU ¼¢Hï ¶éHï
¼¢ï ÜU§ü }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ï´ Ð‹Á¢ ±vG¼¢ Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ý}¢¢Á¢G à¢éM¥G ãé§ü ¥¢ñÚ
ÜU§ü }¢S¢¢çÁ¢Î Á¢¢}¢ï¥G }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¼ÏÎèH ãé§æü, ²¢’Ýè ±ã¢æ Ý}¢¢Á¢Gï
Á¢é}¢é¥G¢ ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ à¢éM¥G ãé§ü, çHã¢Á¢G¢ ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè }¢S¢¢çÁ¢Î
ÜU¢ï ¥¢Ï¢¢Î ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Á¢ñGHè ãGËÜïGU ÜïU 12 }¢ÎÝè ÜU¢}¢ §ç‹¼ã¢§ü
¥ãç}}¢Ä²¼ ÜïU ãG¢ç}¢H ãñ´, §Ý 12 }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï
V ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÜUè }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ï´ }¢ÎÝè Ï¢ã¢Úï´ ¥¢ Á¢¢»æx¢è J
¥¢§²ï Îï¶¼ï ãñ´ çÜU ²ïã 12 }¢ÎÝè ÜU¢}¢ v²¢ ãñ´ ? ¥¢ñÚ ã}¢ Ýï çÜUS¢
¼GÚãG ÜUÚÝï ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý }¢ï´ Îèx¢Ú §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï çÜUS¢ ¼GÚãG
à¢¢ç}¢H ÜUÚÝ¢ ãñ ?
Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè }¢éwG¼S¢Ú ±Á¢G¢ãG¼

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè
¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è S¢ï ±¢Ï¢S¼¢ ãÚ
§SH¢}¢è |¢¢§ü ÜU¢ }¢ÎÝè }¢vGS¢Î ²ïã ãñ çÜU }¢éÛ¢ï ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè
Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝè ãñ J V
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 131
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, §S¢ }¢ÎÝè }¢vGS¢Î ÜïU ãéGS¢êH ÜïU çH²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è
ÜïU }¢ÎÝè }¢ÜüUÁ¢G Ýï Á¢ñGHè ãGËÜïGU ÜïU Á¢¢ï 12 }¢ÎÝè ÜU¢}¢ çÎ²ï ãñ´, çÎÝ¢ï´
ÜïU »’ç¼Ï¢¢Ú S¢ï ¥x¢Ú §Ý ÜU¢ Á¢¢§Á¢G¢ çH²¢ Á¢¢» ¼¢ï §Ý ÜUè ¼Ú¼èÏ¢
ÜéUÀ ²êæ Ï¢Ý¼è ãñ :
Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜïU Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ :
{1} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ {2} Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜGU¢
{3} }¢çSÁ¢Î ÎS¢ü {4} }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý
{5} Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü
ãzG¼¢±¢Ú Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ :
{6} ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G {7} ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH »’ç¼ÜU¢ÈGU
{8} ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ {9} ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè ãGËÜGU¢
{10} ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼
}¢¢ã¢Ý¢ Î¢ï }¢ÎÝè ÜU¢}¢ :
{11} }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ {12} }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼
¥¢§²ï ! §Ý ¼}¢¢}¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜU¢ »ÜU }¢éwG¼S¢Ú Á¢¢§Á¢G¢
Hï¼ï ãñ´ :
Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜïU Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢
{1} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢
(ãÎÈGU : ÈGUè Á¢GñHè ãGËÜGU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ Ó¢¢Ú §SH¢}¢è |¢¢§ü)
¼ÏHèx¢ïG ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢ñGÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´
ÜU¢ï Á¢x¢¢Ý¢ S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜUãH¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ²ïã S¢é‹Ý¼ S¢ï S¢¢çÏ¢¼ ãñ J
Á¢ñS¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê Ï¢ÜUÚã (ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ÝÜGUè¥G

çÏ¢Ý ãG¢çÚS¢ S¢ÜGUÈGUè) 5 ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : }¢ñ´ S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢,
Ú¢ãG¼ï ÜGUËÏ¢¢ï S¢èÝ¢ 6 ÜïU S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï
çÝÜUH¢ ¼¢ï ¥¢Ð 6 S¢¢ï¼ï ãé±ï çÁ¢S¢ à¢wGS¢ ÐÚ |¢è
x¢éÁ¢GÚ¼ï ©S¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï ¥¢±¢Á¢G Îï¼ï ²¢ Ð¢©æ }¢éÏ¢¢ÚÜU S¢ï çãH¢¼ï J(1)
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÈGñUÁ¢G¢Ýï
S¢é‹Ý¼ (çÁ¢ËÎ ¥Ã±H) }¢ï´ ²ïã çÚ±¢²¼ ÝvGH ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ : Á¢¢ï wG¢éà¢ ÝS¢èÏ¢ S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢¼ï ãñ´ n ¥Î¢»
S¢é‹Ý¼ ÜU¢ S¢±¢Ï¢ Ð¢¼ï ãñ´ J ²¢Î Úãï ! Ð¢©æ S¢ï çãH¢Ýï ÜUè S¢Ï¢ ÜU¢ï
§Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ J çS¢ÈüGU ±¢ïã Ï¢éÁG¢éx¢ü Ð¢©æ S¢ï çãH¢ S¢ÜU¼ï ãñ´ çÜU çÁ¢S¢ S¢ï
S¢¢ïÝï ±¢Hï ÜUè çÎH ¥¢Á¢G¢Úè Ý ã¢ï¼è ã¢ï J ã¢æ ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü }¢¢Ýï»G à¢Ú§üG
Ý ã¢ï ¼¢ï ¥ÐÝï ã¢‰¢¢ï´ S¢ï Ð¢©æ ÎÏ¢¢ ÜUÚ Á¢x¢¢Ýï }¢ï´ ãGÚÁ¢ Ýãè´ J ²ÜGUèÝÝ
ã}¢¢Úï }¢èÆï }¢èÆï ¥¢ÜGU¢, }¢ÎèÝï ±¢Hï }¢éS¼GÈGU¢ 6 ¥x¢Ú
¥ÐÝï çÜUS¢è xG¢éH¢}¢ ÜU¢ï }¢éÏ¢¢ÚÜU Ð¢©æ S¢ï çãH¢ Îï´ ¼¢ï ©S¢ ÜïU S¢¢ï»
ÝS¢èÏ¢ Á¢x¢¢ Îï´ ¥¢ñÚ çÜUS¢è wG¢éà¢ Ï¢wG¼ ÜïU S¢Ú, ¥¢æ¶¢ï´ ²¢ S¢èÝï ÐÚ
¥ÐÝ¢ }¢éÏ¢¢ÚÜU ÜGUÎ}¢ Ú¶ Îï´ ¼¢ï wG¢éÎ¢ ÜUè ÜGUS¢}¢ ! ÜU¢ñÝñÝ ÜU¢ Ó¢ñÝ
Ï¢wGà¢ Îï´ J
»ÜU Æ¢ïÜUÚ }¢ï´ ©ãGéÎ ÜU¢ Á¢GHÁ¢GH¢ Á¢¢¼¢ Úã¢
Ú¶¼è ãñ´ çÜU¼Ý¢ ±ÜGU¢Ú ¥ËH¢ãé ¥vÏ¢Ú »çÇG²¢æ
²ï ã çÎH ²ï ã çÁ¢x¢Ú ²ï ã ¥¢æ ¶ ï ´ ²ï ã S¢Ú ãñ

( 1)
çÁ¢{Ú Ó¢¢ã¢ï Ú¶¢ï ÜG U Î}¢ Á¢¢Ýï ¥G ¢ H}¢
<
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢Ý¢ (²¢’Ýè
Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï Á¢x¢¢Ý¢) §S¢ ÜGUÎÚ Œ²¢Úè S¢é‹Ý¼ ãñ çÜU wG¢éHÈGU¢»
Ú¢çà¢ÎèÝ }¢ḯ S¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©G}¢Ú ÈGU¢MÜGU ¥¢ñÚ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢
¥GçHÄ²éH }¢é¼üÁ¢G¢ (E) Ýï ²ïã S¢é‹Ý¼ ¥Î¢ ÜUÚ¼ï ãé±ï ¥ÐÝè
Á¢¢Ý Á¢¢Ýï ¥¢ÈGUÚèÝ ÜïU çS¢ÐéÎü ÜUè J Á¢ñS¢¢ çÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU §à¢¢¥G¼è
§Î¢Úï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜUè }¢¼GÏ¢ê¥¢G 864 S¢ÈGUãG¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢
ÈñGUÁ¢G¢Ýï ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ (çÁ¢ËÎ ¥Ã±H) S¢ÈGUãG¢ 757 ÐÚ ãñ :
Ï¢¢’Á¢G çÚ±¢²¢¼ }¢ï´ ãñ çÜU (¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï) S¢çÄ²ÎéÝ¢ ©G}¢Ú
ÈGU¢MÜGïU ¥¢’Á¢G}¢ 5 ¥ÐÝï Í¢Ú S¢ï Á¢Ï¢ (|¢è) Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU
çH²ï çÝÜUH¼ï ¼¢ï S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢¼ï ãé±ï çÝÜUH¼ï, ²¢’Ýè Ú¢S¼ï }¢ï´
H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï Á¢x¢¢¼ï ãé±ï ¥¢¼ï, ¥Ï¢ê Hé¥ Hé¥ Ú¢S¼ï }¢ï´ ãè
ÀéÐ¢ ¥¢ñÚ ©S¢ Ýï }¢¢ñÜGU¥G Îï¶ ÜUÚ ¥¢Ð ÐÚ ¶G‹Á¢Ú ÜïU ¼èÝ ÜGU¢ç¼H¢Ý¢
±¢Ú ÜUÚ çÎ²ï, Á¢¢ï }¢¢ïãçHÜU S¢¢çÏ¢¼ ãé±ï J(2)
§S¢è ¼GÚãG ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GçHÄ²éH
}¢é¼üÁ¢G¢ O ÜUè à¢ã¢Î¼ ÜU¢ ±¢çÜGU¥G¢ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï
ãé±ï §}¢¢}¢ Á¢H¢HégèÝ S¢é²ê¼Gè à¢¢ÈïGU§üG P ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñæ çÜU :
1 ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼, ÈñGUÁ¢G¢Ýï çÏ¢çS}¢ËH¢ã, 1/38
}¢é¥çÁGÁ¢GÝ Ýï ¥¢ ÜUÚ ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢

¥GçHÄ²éH }¢é¼üÁ¢G¢ O ÜU¢ï ±vG¼ï Ý}¢¢Á¢G ÜUè §çœ¢GH¢¥G
Îè, ¼¢ï ¥¢Ð 5 Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÐÉG¢Ýï ÜïU çH²ï Í¢Ú S¢ï Ó¢Hï, Ú¢S¼ï
|¢Ú H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï ¥¢±¢Á¢G Hx¢¢ ÜUÚ Á¢x¢¢¼ï Á¢¢ Úãï ‰¢ï çÜU §ÏÝï
}¢éËÁ¢}¢ ¶GÏ¢èS¢ Ýï ¥¢Ð 5 ÐÚ ¥Ó¢¢ÝÜU ¼Ë±¢Ú ÜU¢ |¢ÚÐêÚ ±¢Ú
çÜU²¢ çÁ¢S¢ S¢ï ¥¢Ð 5 à¢ÎèÎ Á¢Gw}G ¢è ã¢ï x¢» ¥¢ñÚ Ï¢¢’Î }¢ḯ
Á¢Gw}G ¢¢ḯ ÜUè ¼¢Ï¢ Ý H¢¼ï ãé±ï Á¢¢}¢ï à¢ã¢Î¼ Ý¢ïà¢ ÈGUÚ}¢¢ x¢» J(1)
¥ËH¢ã 1 ÜUè ©Ý ÐÚ ÚãG}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢ÎÜïGU
ã}¢¢Úè Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢ }¢x¢GçÈGUÚ¼ ã¢ï J
<
S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜïU Ó¢‹Î }¢ÎÝè ÈêUH
{1} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼
L ÜïU Ý¢’ç¼Ä²¢ ÜUH¢}¢ ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢) ÜïU
S¢ÈGUãG¢ 665 ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãè Hx¢¢»æ, v²êæçÜU ¥ËH¢ã 1 ÜïU ±Hè
ÜUè çÝx¢¢ã ¥¢ñÚ Îé¥G¢ ÜïU S¢¢‰¢ S¢¢‰¢ ¼ãGÚèÚ }¢ï´ |¢è ¥S¢Ú ã¢ï¼¢ ãñ J
{2} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜïU çH²ï }¢ïx¢¢ÈGU¢ïÝ (Megaphone) ÜU¢
§çS¼’}¢¢H Ý ÜUÚï´ J
{3} §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜUè ¼¢’Î¢Î çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ïÝï ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´
}¢éw¼G çHÈGU S¢}¢¼¢ï´ }¢ï´ Î¢ï-Î¢ï §SH¢}¢è |¢¢§ü |¢ïÁ¢ çÎ²ï Á¢¢»æ J
{4} ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü §SH¢}¢è |¢¢§ü Ý ¥¢» ¼¢ï ¥ÜïUHï ãè

S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜUè S¢¥G¢Î¼ ãG¢çS¢H ÜUÚï´ J
{5} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ¥Á¢G¢Ýï ÈGUÁ¢í ÜïU Ï¢¢’Î à¢éM¥G ÜUè
Á¢¢» J
{6} Á¢ã¢æ ÜUãè´ Á¢¢Ý±Ú ±x¢GñÚ¢ Ï¢‹{ï ã¢ïæ ±ã¢æ ¥¢±¢Á¢G
ÜGUÎÚï ÜU}¢ ã¢ïÝè Ó¢¢çã²ï J
{7} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï ÜUÚ }¢çSÁ¢Î }¢ï´ §¼Ýè
ÎïÚ ÐãHï ÐãéæÓ¢ïæ çÜU S¢é‹Ý¼ï ÜGUçÏH²¢ §ÜGU¢}¢¼ S¢ï ÜGUÏH ¥¢ñÚ ¼vÏ¢èÚï
ªH¢ ± S¢ÈïGU ¥Ã±H Ð¢ S¢ÜïU´ J
{8} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ S¢ï ÜGUÏH ãè §çS¼‹Á¢¢ ¥¢ñÚ ±éÁG¢ê S¢ï
ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï Hï´ J
{9} ÈGUÁ¢í }¢ï´ ©Æ¢Ýï ÜïU çH²ï ¼Úx¢GèÏ¢ ¥¢ñÚ Ý¢}¢ çH¶Ýï
ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ |¢è ÜUè Á¢¢» J
{10} Á¢¢ï §SH¢}¢è |¢¢§ü Ý¢}¢ çH¶±¢»æ ©Ý ÜïU ÎÚ±¢Á¢Gï
ÐÚ ÎS¼ÜU Îï´ ²¢ Ï¢ïH (Bell) |¢è Ï¢Á¢¢»æ J
{11} çÜUS¢è |¢è }¢¢ï’¼çÚÁ¢G ²¢ Û¢x¢ÇG¢Hê S¢ï Ý Û¢x¢Çï´G, Ý
©HÛ¢ï´ J
{12} ¥Á¢G¢Ýï ÈGUÁ¢í S¢ï §¼Ýè ÎïÚ ÐãHï ©Æï´ çÜU ¥¢Ð Ï¢
¥¢S¢¢Ýè ÈGUÁ¢í ÜU¢ ±vG¼ à¢éM¥G ã¢ïÝï S¢ï ÜGUÏH §çS¼‹Á¢¢ ± ±éÁG¢ê ¥¢ñÚ
¼ãÁÁ¢éÎ S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ï S¢ÜïU´ J
{13} ±vG¼ï }¢éÝ¢çS¢Ï¢ ÐÚ ©ÆÝï ÜïU çH²ï ¥H¢}¢ü
(Alarm), Í¢Ú ÜïU çÜUS¢è Ï¢ÇGï, Ó¢¢ñÜUèÎ¢Ú ²¢ çÜUS¢è §SH¢}¢è |¢¢§ü ÜU¢ï
Á¢x¢¢Ýï ÜU¢ ÜUãÝï ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ï´ ÜUÚï´ J à¢Á¢Ú» ÜGU¢çÎçÚÄ²¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢
çÁ¢G²¢§Ä²¢ ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢ }¢ḯ S¢ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú 32 ÐÚ ãñ çÜU S¢êÚ» ÜUãìÈUG ÜUè

¥¢ç¶GÚè Ó¢¢Ú ¥¢²¼ḯ ²¢’Ýè S¢ï ¶Gy}¢ï S¢êÚã ¼ÜU J Ú¢¼ }¢ḯ ²¢
S¢éÏãG çÁ¢S¢ ±vG¼ Á¢¢x¢Ýï ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï ÐÉGḯ, ¥¢æ¶ ¶éHïx¢è J V
{14} ¥ÐÝï Í¢Ú ÜïU ¥ÈGUÚ¢Î ÝèÁ¢G ÜU¢}¢ ÜU¢Á¢ ÜïU çS¢HçS¢Hï
}¢ï´ zGHïÅìS¢ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´ çÚã¢§à¢ ÐÁ¢GèÚ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ÚãÝï
±¢H¢ï´ §S¢è ¼GÚãG ÜU¢õçHÁ¢, ²êçÝ±<S¢Åè }¢ï´ Î¢ñÚ¢Ýï ¼¢’Hè}¢ ã¢ïSÅõH ±x¢GñÚ¢
}¢ḯ çÜGU²¢}¢ ÐÁ¢GèÚ §SH¢}¢è |¢¢§ü S¢¢‰¢è ¼GHÏ¢¢ ÜU¢ï |¢è Ý}¢èü ¥¢ñÚ }¢ãGÏÏ¢¼ ÜïU
S¢¢‰¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï Ï¢ïÎ¢Ú ÜUÚḯ J
{15} çÁ¢Ý ¥GH¢ÜGU¢ï´ }¢ï´ çÜUS¢è ±Áã S¢ï Ï¢¢ ¥¢±¢Á¢Gï
Ï¢éH‹Î S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢Ý¢ ¥¢ñÚ ÎÚ±¢Á¢G¢ï´ ÐÚ ÎS¼ÜU Îï ÜUÚ Á¢x¢¢Ý¢
}¢é}¢çÜUÝ Ý ã¢ï, ±ã¢æ ÐÚ |¢è ÈGU¢ïÝ ²¢ §‹ÅÚÝïÅ ÜU¢õH ÜïU Á¢GÚè»G §SH¢}¢è
|¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU çH²ï Á¢x¢¢»æ J
x¢Hè }¢ï´ S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
ÐÉG ÜUÚ ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÜïU Á¢GñH }¢ï´ çÎ²ï ãé±ï S¢èx¢Gï ÐÉG ÜUÚ §S¢
ÜïU Ï¢¢’Î ±¢H¢ }¢Á¢G}¢êÝ Î¢ïãÚ¢¼ï Úçã²ï :
:
;
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ¥¢ñÚ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï ! ÈGUÁ¢í ÜUè
Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ±vG¼ ã¢ï x¢²¢ ãñ J S¢¢ïÝï S¢ï Ý}¢¢Á¢G Ï¢ïã¼Ú ãñ J Á¢ËÎè Á¢ËÎè
©çÆ²ï ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¼Ä²¢Úè ÜUèçÁ¢²ï J ¥ËH¢ã 1 ¥¢Ð ÜU¢ï
Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ãGÁ¢ ÝS¢èÏ¢ ÜUÚï ¥¢ñÚ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú }¢èÆ¢ }¢ÎèÝ¢ çÎ¶¢» J
(}¢¢ñÜGU»G ÜUè }¢éÝ¢S¢Ï¢¼ S¢ï ÝèÓ¢ï Îè ãé§ü ÝÁG}¢ }¢ï´ S¢ï }¢é‹¼¶GÏ¢ ¥à¥G¢Ú |¢è ÐçÉG²ï)
(Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ S¢ãGÚè ÜïU çH²ï ©Æ¢»æ ¼¢ï ¼ãÁÁ¢éÎ ÜUè |¢è ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ)
ÈG U Á¢í ÜU¢ ±vG ¼ ã¢ï x¢²¢ ©n¢ï ! »ï xG ¢ é H ¢}¢¢Ýï }¢é S ¼G È G U ¢ ©n¢ï !
Á¢¢x¢¢ï Á¢¢x¢¢ï »ï |¢¢§²¢ï, Ï¢ãÝ¢ï ! À¢ïÇG Î¢ï ¥Ï¢ ¼¢ï çÏ¢S¼Ú¢ ©n¢ï !
¼é}¢ ÜU¢ï ãGÁ¢ ÜUè wG¢éÎ¢ S¢¥G¢Î¼ Îï Á¢Ë±¢ Îï ¶ ¢ï }¢ÎèÝï ÜU¢ ©n¢ï !
©n¢ï çÁ¢G R ï U wG ¢ é Î ¢ ÜUÚ¢ï ©Æ ÜUÚ çÎH S¢ï H¢ï Ý¢}¢ï }¢éS¼GÈGU¢ ©n¢ï !
ÈGUÁ¢í ÜUè ã¢ï Ó¢éÜUè ¥Á¢G¢Ýï´ ±vG¼ ã¢ï x¢²¢ ãñ Ý}¢¢Á¢G ÜU¢ ©n¢ï !
|¢¢§²¢ï ! ©Æ ÜUÚ ¥Ï¢ ±éÁG¢ê ÜUÚ H¢ï ¥¢ñ Ú Ó¢H¢ï ¶G ¢ Ý» wG ¢ é Î ¢ ©n¢ï !
Ýè´ Î S¢ï ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G Ï¢ï ã ¼Ú ãñ ! ¥Ï¢ Ý }¢éyGHÜGU |¢è HïÅÝ¢ ©n¢ï !
©Æ Ó¢éÜU¢ï ¥Ï¢ ¶ÇGï |¢è ã¢ï Á¢¢¥¢ï ! ¥¢æ¶ à¢ñ¼G¢æ Ý Îï Hx¢¢ ©n¢ï !
Á¢¢x¢¢ï Á¢¢x¢¢ï Ý}¢¢Á¢G x¢GzGH¼ S¢ï ÜUÚ Ý Ï¢ñ Æ ¢ï ÜUãè´ ÜG U Á¢G ¢ ©n¢ï !
¥Ï¢ “Á¢¢ï S¢¢ï» Ý}¢¢Á¢G ¶¢ï»” ±vG¼ S¢¢ï Ý ï ÜU¢ ¥Ï¢ Ýãè´ Úã¢ ©n¢ï !
²¢Î Ú¶¢ï ! Ý}¢¢Á¢G x¢Ú À¢ï Ç G è ÜG U Ï¢í }¢ï ´ Ð¢¥¢ï x ¢ï S¢Á¢G ¢ ©n¢ï !
Ï¢ï Ý}¢¢Á¢G è Èæ U S¢ï x ¢¢ }¢ãG à ¢Ú }¢ï ´ ã¢ï x ¢¢ Ý¢Ú¢Á¢G çÜUçÏ¢í ² ¢ ©n¢ï !
}¢ñ ´ “S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢” Îï ¼ ¢ ãê æ ¼é}¢ ÜU¢ï ¼G²Ï¢¢ ÜU¢ ±¢çS¢¼G¢ ©n¢ï !
}¢ñ ´ ç|¢ÜU¢Úè Ýãè´ ãê æ ÎÚ ÎÚ ÜU¢ }¢ñ ´ ãê æ S¢ÚÜU¢Ú ÜU¢ x¢Î¢ ©n¢ï !
}¢éÛ¢ ÜU¢ï ÎïÝ¢ Ý Ð¢§ü ÐñS¢¢ ¼é}¢ ! }¢ñ´ ãêæ ¼G¢çHÏ¢ S¢±¢Ï¢ ÜU¢ ©n¢ï !
¼é}¢ ÜU¢ï Îï¼¢ ãñ ²ïã Îé¥G¢ ¥Gœ¢G¢Ú ÈGUÁGH ¼é}¢ ÐÚ ÜUÚï wG¢éÎ¢ ©n¢ï ! (1)
<
{2} Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜGU¢
(ãGÎÈGU : ÈGUè Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ à¢éÚÜU¢ 12 §SH¢}¢è |¢¢§ü)
Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜGU¢ : S¢ï }¢éÚ¢Î Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í
¼¢ §àÚ¢ÜGU ± Ó¢¢à¼ ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý à¢ÚèÈGU S¢ï ¼èÝ ¥¢²¢¼, ¼Á¢ü}¢»
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 665 ¼¢ 667
ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ¼zGS¢èÚï çS¢Ú¢yG¢H é çÁ¢Ý¢Ý / ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý /

ÝêLH §GÚÈGU¢Ý S¢ï Îï¶ ÜUÚ S¢éÝ¢Ý¢, ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ S¢ï ¼Ú¼èÏ¢ ±¢Ú
Ó¢¢Ú S¢ÈGUãG¢¼ ÜU¢ ÎS¢ü, }¢‹ÁG¢ê}¢ à¢Á¢Ú» ÜGU¢çÎçÚÄ²¢ ÚÁ¢Gç±Ä²¢ ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢,
¥±Ú¢Î¢ï ±Á¢G¢§ÈGU ¥¢ñÚ §Á¢ç¼}¢¢§üG çÈGURïU }¢ÎèÝ¢ ÜUÚÝ¢ (²¢’Ýè }¢ÎÝè
§‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ çÚS¢¢H¢ ÐéÚ ÜUÚÝ¢) ãñ J
»ï ÜU¢à¢ ! }¢éÏ¢çËHx¢G }¢ñæ Ï¢Ýêæ ÎèÝï }¢éÏ¢è´ ÜU¢
S¢ÚÜU¢Ú ! ÜUÚ}¢ ¥Á¢G Ð» ãGSS¢¢Ýï }¢ÎèÝ¢ (1)
<
Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜGïUU}¢ï´ çà¢ÜüU¼ S¢ï ç¼H¢±¼ï ÜéUGÚ¥¢Ýï
Ð¢ÜU, ¼Á¢ü}¢¢ ± ¼zGS¢èÚ, ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ ÜïU Ó¢¢Ú S¢ÈGUãG¢¼ ÜU¢ ÎS¢ü,
¥±Ú¢Î¢ï ±Á¢G¢§ÈGU, ¥¢ñçH²¢» çÜUÚ¢}¢ ÜïU ¼Á¢GçÜUÚ¢ï´ S¢ï }¢¢’}¢êÚ à¢Á¢Ú¢
à¢ÚèÈGU ÐÉGÝï S¢éÝÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼ Ð¢ ÜUÚ çÎÝ ÜU¢ ¥¢x¢G¢Á¢G ÜUÚÝ¢ çÜU¼Ý¢
Ï¢¢ Ï¢ÚÜU¼ ã¢ïx¢¢ ! x¢¢ï²¢ çÜU Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜGU¢ ©}¢êÚï ¶GñÚ ÜU¢
}¢Á¢}¢ê¥G¢ ãñ J
Á¢¢ï Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚÝï ÜïU Ï¢¢’Î çÁ¢GRéUËH¢ã
}¢ï´ }¢S¢MÈGU Úãï, ²ã¢æ ¼ÜU çÜU S¢êÚÁ¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢» ¥¢ñÚ Î¢ï Úv¥G¼
ÐÉGï, ©S¢ ÜïU çH²ï ¼¢ï ¶G¢S¢ ÈGUÁ¢GèH¼ |¢è ãñ J Á¢ñS¢¢ çÜU }¢Ú±è ãñ çÜU Á¢¢ï
à¢wGS¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUÚ ÜïU çÁ¢GRéUËH¢ã ÜUÚ¼¢ Úãï,
²ã¢æ ¼ÜU çÜU ¥¢zG¼¢Ï¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Á¢¢» çÈUÚ Î¢ï Úv¥G¼ïæ ÐÉïG ¼¢ï ©S¢ï ÐêÚï
ãGÁ¢ ± ©G}¢Úã ÜU¢ S¢±¢Ï¢ ç}¢Hïx¢¢ J(2) »ÜU ¥¢ñÚ Á¢x¢ã §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
Á¢¢ï à¢wGS¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í S¢ï ÈGU¢çÚx¢G ã¢ïÝï ÜïU Ï¢¢’Î ¥ÐÝï }¢éS¢ËHï }¢ï´
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 364
(²¢’Ýè Á¢ã¢æ Ý}¢¢Á¢G ÐÉGè ±ãè´) Ï¢ñÆ¢ Úã¢ ãGœ¢¢ çÜU §à¢Ú¢ÜGU ÜïU ÝzGH
ÐÉG Hï, çS¢ÈüGU ¶ñGÚ ãè Ï¢¢ïHï ¼¢ï ©S¢ ÜïU x¢éÝ¢ã Ï¢wGà¢ çÎ²ï Á¢¢»æx¢ï, ¥x¢Ó¢ïü
S¢}¢‹ÎÚ ÜïU Û¢¢x¢ S¢ï |¢è çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï´ J(1)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU ÜïU §S¢ çãGSS¢ï ¥ÐÝï
}¢éS¢ËHï }¢ï´ Ï¢ñÆ¢ Úãï ÜUè ±Á¢G¢ãG¼ ÜUÚ¼ï ãé±ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éËH¢ ¥GHè
ÜGU¢Úè ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ́ : ²¢’Ýè }¢çSÁ¢Î ²¢ Í¢Ú }¢ï´ §S¢ ãG¢H }¢ï´
Úãï çÜU çÁ¢GRU ²¢ x¢G¢Úñ ¢ï çÈGURU ÜUÚÝï ²¢ §GË}¢ï ÎèÝ S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï ²¢
Ï¢ñ¼Ëé H¢ã ÜïU ¼G±¢ÈGU }¢ï´ }¢à¢xG¢H
ê Úãï, ÝèÁ¢G çS¢ÈüGU ¶GñÚ ãè Ï¢¢ïHï ÜïU Ï¢¢Úï }¢ḯ
ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ́ : ²¢’Ýè ÈGUÁ¢í ¥¢ñÚ §àÚ¢ÜGU ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý ¶GñÚ ²¢’Ýè |¢H¢§ü ÜïU
çS¢±¢ ÜU¢ï§ü x¢éz¼G x¢ê Ý ÜUÚï, v²êæçÜU ²ïã ±¢ïã Ï¢¢¼ ãñ çÁ¢S¢ ÐÚ S¢±¢Ï¢ }¢éÚœ¢Ï¢
ã¢ï¼¢ ãñ J(2)
}¢ÎÝè ÈêUH : çÝx¢Ú¢Ýï Á¢GñHè }¢éà¢¢±Ú¼ / Á¢ñGHè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú
}¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜïGU ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ÈGUÚ}¢¢»æ,
ÝèÁ¢G Á¢ñGHè }¢éà¢¢±Ú¼ ¥¢Á¢ ÜïU }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜïU çH²ï }¢à±Ú¢ ÜUÚï J
(Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜUè |¢è ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï S¢ÜU¼è ãñ)
<
{3} }¢çSÁ¢Î ÎS¢ü
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜUè Ó¢‹Î
ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H ÜïU §GH¢±¢ Ï¢¢ÜGUè ¼}¢¢}¢ ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H çÏ¢H wG¢éS¢êS¢
ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ S¢ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ÎS¢ü ÎïÝï ÜU¢ï ¼‹Á¢Gè}¢è §çS¼GH¢ãG }¢ï´
}¢çSÁ¢Î ÎS¢ü(1) ÜUã¼ï ãñ´ J }¢çSÁ¢Î ÎS¢ü |¢è ÈGUÚ¢ïx¢ïG §GË}¢ï ÎèÝ ÜUè ãè
»ÜU ÜUÇGè ãñ çÁ¢S¢ ÜïU çH²ï ¼ÜGUÚèÏ¢Ý ãÚ }¢çSÁ¢Î }¢ïæ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G
ÜU}¢ »ÜU }¢ÎÝè ÎS¢ü(2) ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢Ýï ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè Á¢¢¼è ãñ J
}¢çSÁ¢Î }¢ḯ §Á¢¢Á¢G¼ Ý ã¢ïÝï ÜUè S¢êÚ¼ }¢ḯ §ç‹¼Á¢G¢ç}¢²¢, ¶G¼èG Ï¢¢ï §}¢¢}¢ ±
}¢é¥çÁGÁ¢GÝ ±x¢GñÚ¢ ÜUè }¢é¶¢G HÈGU¼ çÜU²ï çÏ¢x¢GñÚ Ï¢¢ãÚ ÎS¢ü çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
S¢¥G¢Î¼ ç}¢Hï ÎS¢ïü ÈñUG Á¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼
ÜUè Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Î¢ï }¢Ú¼Ï¢¢ ²¢ §H¢ãè (3)
<
1 ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜUè ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H S¢ï }¢ÎÝè ÎS¢ü çÎ²¢
Á¢¢», ¥HÏ¢œ¢¢ ! Ï¢¢’Á¢G ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H S¢ï ÎS¢ü ÎïÝï ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´, ©Ý }¢ï´ S¢ï Ó¢‹Î
»ÜU ²ïã ãñ´ : {1} ÜéUçÈíGUÄ²¢ ÜUçH}¢¢¼ ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ {2} 28 ÜUçH}¢¢¼ï ÜéUÈíGU
{3} x¢¢Ý¢ï´ ÜïU 35 ÜéUçÈíGUÄ²¢ ¥à¥G¢Ú {4} ÐÎïü ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ {5} Ó¢‹Îï ÜïU Ï¢¢Úï
}¢ï´ S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ {6} ¥GÜGUèÜïGU ÜïU Ï¢¢Úï }¢ï´ S¢é±¢H Á¢±¢Ï¢ {7} §çS¼‹Á¢¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ {8}
Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ {9} §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ï´ ÜUè Ý}¢¢Á¢G {10} çÁ¢GRU ±¢Hè Ý¢’¼ wG±¢Ýè
{11} Ý¢’¼ wG±¢æ ¥¢ñÚ ÝÁ¢GÚ¢Ý¢ {12} ÜGU¢ñ}¢ï Hê¼G ÜUè ¼Ï¢¢ã ÜU¢çÚ²¢æ {13} ÜUÐÇGï Ð¢ÜU
ÜUÚÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ }¢¥G ÝÁ¢¢S¢¼¢ï´ ÜU¢ Ï¢²¢Ý {14} ÚÈGUèÜéUGH ãGÚ}¢ñÝ {15} ÚÈGUèÜéUGH
}¢¢ï’¼ç}¢ÚèÝ {16} ãGH¢H ¼GÚèÜïGU S¢ï ÜU}¢¢Ýï ÜïU 50 }¢ÎÝè ÈêUH J
2 }¢ÎÝè ÎS¢ü S¢ï }¢éÚ¢Î à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜUè
Ó¢‹Î »ÜU ÜéU¼éÏ¢ ÜïU §GH¢±¢ Ï¢¢ÜGUè ¼}¢¢}¢ ÜéU¼éÏ¢¢ï ÚS¢¢§H S¢ï ÎS¢ü ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢Ý¢ ãñ J ÝèÁ¢G
²¢Î Úç¶²ï çÜU à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜUè ÜéU¼éÏ¢¢ï
ÚS¢¢§H ÜïU §GH¢±¢ çÜUS¢è ¥¢ñÚ çÜU¼¢Ï¢ S¢ï ÎS¢ü ÎïÝï ÜUè }¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢ ÜUè ¼GÚÈGU
S¢ï §Á¢¢Á¢G¼ Ýãè´ J
3 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 103
à¢ÚèÈGU ÜïU ©‹ÝèS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï

}¢çSÁ¢Î ÎS¢ü ÜïU {19} }¢ÎÝè ÈêUH
{1} ÈGUÚ}¢¢Ýï }¢éS¼GÈGU¢ 6 : Á¢¢ï à¢wGS¢ }¢ïÚè
©}}¢¼ ¼ÜU ÜU¢ï§ü §SH¢}¢è Ï¢¢¼ ÐãéæÓ¢¢» ¼¢çÜU ©S¢ S¢ï S¢é‹Ý¼ ÜGU¢§}¢ ÜUè
Á¢¢» ²¢ ©S¢ S¢ï Ï¢Î }¢Á¢GãÏ¢è ÎêÚ ÜUè Á¢¢» ¼¢ï ±¢ïã Á¢‹Ý¼è ãñ J(1)
{2} S¢ÚÜU¢Úï }¢ÎèÝ¢ 6 Ýï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ :
“¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ©S¢ ÜU¢ï ¼Ú¢ï ¼¢Á¢G¢ Ú¶ï Á¢¢ï }¢ïÚè ãGÎèS¢ S¢éÝï, ²¢Î
Ú¶ï ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ¼ÜU ÐãéæÓ¢¢» J”(2)
{3} ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ §ÎÚèS¢ ÜïU }¢éÏ¢¢ÚÜU
Ý¢}¢ ÜUè »ÜU çãGv}¢¼ ²ïã |¢è ãñ çÜU ¥¢Ð j ¥ËH¢ã 1
ÜïU ¥G¼G¢ÜUÎ¢ü S¢ãGèÈïGU H¢ïx¢¢ïæ ÜU¢ï ÜUS¢Ú¼ S¢ï S¢éÝ¢²¢ ÜUÚ¼ï ‰¢ï J
çHã¢Á¢G¢ ¥¢Ð j ÜU¢ Ý¢}¢ ãè §ÎÚèS¢ (²¢’Ýè ÎS¢ü ÎïÝï ±¢H¢)
ã¢ï x¢²¢ J(3)
{4} ãGéÁG¢êÚï x¢G¢ñS¢ï Ð¢ÜU I ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
“ ” (²¢’Ýè }¢ñ´ §GË}¢ ÜU¢ ÎS¢ü Hï¼¢ Úã¢, ²ã¢æ
¼ÜU çÜU }¢ÜGU¢}¢ï ÜéUG¼GçÏ¢Ä²¼ ÐÚ ÈGU¢§Á¢G ã¢ï x¢²¢)(4)
4 }¢ÎÝè Ð‹Á¢ S¢êÚã, ÜGUS¢èÎ» x¢G¢ñçS¢Ä²¢, S¢. 264
{5} Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ Î¢ï ÎS¢ü ÎïÝï ²¢ S¢éÝÝï ÜUè S¢¥G¢Î¼
ãG¢çS¢H ÜUèçÁ¢²ï J
{6} Ð¢Úã 28 S¢êÚ¼éœ¢ãGìÚè}¢ ÜUè ÀÅè ¥¢²¼ }¢ï´ §Úà¢¢Î ã¢ï¼¢ ãñ :
(¼…ü}¢» ÜU‹ÁG¢H é §ü}¢¢Ý : »ï §ü}¢¢Ý
±¢H¢ï ! ¥ÐÝè Á¢¢Ý¢ï´ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ©S¢ ¥¢x¢ S¢ï Ï¢Ó¢¢¥¢ï)
¥ÐÝï ¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Í¢Ú ±¢H¢ḯ ÜU¢ï Î¢ïÁ¢G¶G ÜUè ¥¢x¢ S¢ï Ï¢Ó¢¢Ýï ÜU¢
»ÜU Á¢GÚè¥G¢ }¢ÎÝè ÎS¢ü |¢è ãñ J
{7} ÎS¢ü ÜïU çH²ï ±¢ïã Ý}¢¢Á¢G }¢é‹¼¶GÏ¢ ÜUèçÁ¢²ï çÁ¢S¢ }¢ï´ çÁ¢G²¢Î¢
S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü à¢ÚèÜU ã¢ï S¢ÜïU´ J
{8} ÎS¢ü ±¢Hè Ý}¢¢Á¢G ©S¢è }¢çSÁ¢Î ÜUè ÐãHè S¢ÈGU }¢ï´ ¼ÜUÏ¢èÚï
ªH¢ ÜïU S¢¢‰¢ Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÈGUÚ}¢¢§²ï J
{9} }¢ïãGÚ¢Ï¢ S¢ï ãÅ ÜUÚ (S¢ïãGìÝ ±x¢GñÚ¢ }¢ï´) ÜU¢ï§ü »ïS¢è Á¢x¢ã ÎS¢ü
ÜïU çH²ï }¢wGS¢êS¢ ÜUÚ HèçÁ¢²ï Á¢ã¢æ Îèx¢Ú Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´ ¥¢ñÚ ç¼H¢±¼
ÜUÚÝï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï Îéà±¢Úè Ý ã¢ï J
{10} çÝx¢Ú¢Ýï Á¢GñHè }¢éà¢¢±Ú¼ ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ¥ÐÝè }¢çSÁ¢Î }¢ï´
Î¢ï ¶GñÚ wG±¢ã }¢éÜGUÚüÚ ÜUÚï Á¢¢ï ÎS¢ü (Ï¢²¢Ý) ÜïU }¢¢ñÜGU¥G ÐÚ Á¢¢Ýï ±¢H¢ï´
ÜU¢ï Ý}¢èü S¢ï Ú¢ïÜïU´ ¥¢ñÚ S¢Ï¢ ÜU¢ï ÜGUÚèÏ¢ ÜGUÚèÏ¢ çÏ¢Æ¢»æ J
{11} ÐÎïü }¢ï´ ÐÎ¢ü çÜU²ï Î¢ï Á¢G¢Ýê Ï¢ñÆ ÜUÚ ÎS¢ü ÎèçÁ¢²ï J ¥x¢Ú
S¢éÝÝï ±¢Hï çÁ¢G²¢Î¢ ã¢ï´ ¼¢ï ¶ÇGï ã¢ï ÜUÚ ²¢ }¢¢§üÜU ÐÚ ÎïÝï }¢ï´ |¢è ãGÚÁ¢
Ýãè´, Á¢Ï¢ çÜU Ý}¢¢çÁ¢G²¢ï´ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï ¼à¢±èà¢ Ý ã¢ï J
{12} ¥¢±¢Á¢G çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Ý çÏ¢HÜéUH ¥¢çãS¼¢ ãGœ¢H

§}¢ÜU¢Ý §¼Ýè ¥¢±¢Á¢G S¢ï ÎS¢ü ÎèçÁ¢²ï çÜU çS¢ÈGüU ãG¢çÁ¢GÚèÝ S¢éÝ S¢ÜïU´ J
Ï¢ãÚ S¢êÚ¼ Ý}¢¢çÁ¢G²¢ïæ ÜU¢ï ¼vHèÈGU Ýãè´ ã¢ïÝè Ó¢¢çã²ï J
{13} ÎS¢ü ã}¢ïà¢¢ ÆãÚ ÆãÚ ÜUÚ ¥¢ñÚ {è}¢ï ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ ÎèçÁ¢²ï J
{14} Á¢¢ï ÜéUÀ ÎS¢ü ÎïÝ¢ ãñ, ÐãHï ©S¢ ÜU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ »ÜU Ï¢¢Ú
}¢é¼G¢H¥G¢ ÜUÚ HèçÁ¢²ï ¼¢çÜU x¢GHç¼G²¢æ Ý ã¢ï´ J
{15} }¢é¥GÚüÏ¢ ¥Ë¢ÈGU¢Á¢G (²¢’Ýè çÁ¢Ý HzGÁ¢G¢ï ÐÚ Á¢GÏ¢Ú, Á¢ïGÚ,
¥¢ñÚ Ðïà¢ ±x¢GñÚ¢ çH¶¢ ãé±¢ ãñ ©Ý ÜU¢ï) »’Ú¢Ï¢ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãè ¥Î¢
ÜUèçÁ¢²ï, §S¢ ¼GÚãG V ¼HzGÈéUGÁ¢G ÜUè ÎéLS¼ ¥Î¢»x¢è ÜUè
¥G¢Î¼ Ï¢Ýïx¢è J
{16} ãG}Î¢ï S¢H¢¼, ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÜïU Ó¢¢Ú¢ï´ S¢èx¢Gï, ¥¢²¼ï ÎéMÎ
¥¢ñÚ §çwG¼¼¢}¢è ¥¢²¢¼ ±x¢GñÚ¢ çÜUS¢è S¢é‹Ýè ¥G¢çH}¢ ²¢ ÜGU¢Úè ÜU¢ï Á¢GMÚ
S¢éÝ¢ ÎèçÁ¢²ï J §S¢è ¼GÚãG ¥GÚÏ¢è Îé¥¢G »æ ±x¢GñÚ¢ Á¢Ï¢ ¼ÜU ©GH}¢¢» ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ ÜU¢ï Ý S¢éÝ¢ Hḯ, ¥ÜïUHï }¢ḯ ¥ÐÝï ¼G¢ñÚ ÐÚ |¢è Ý ÐÉG¢ ÜUÚḯ J
{17} ÎS¢ü }¢¥G §çwG¼¼¢}¢è Îé¥G¢ S¢¢¼ ç}¢ÝÅ ÜïU ¥‹ÎÚ ¥‹ÎÚ
}¢éÜU}}¢H ÜUÚ HèçÁ¢²ï J
{18} ãÚ }¢éÏ¢çËHx¢G ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU ±¢ïã ÎS¢ü ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢, Ï¢¢’Î ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ ¥¢ñÚ §çwG¼¼¢}¢è Îé¥¢G Á¢GÏ¢¢Ýè ²¢Î ÜUÚ Hï J
{19} ÎS¢ü ÜïU ¼GÚèÜGUï }¢ï´ §SH¢}¢è Ï¢ãÝï´ ãGSÏ¢ï Á¢GMÚ¼ ¼Ú}¢è}¢ ÜUÚ Hï´ J
ãñ ¼éÛ¢ S¢ï Îé¥G¢ ÚÏÏ¢ï ¥vÏ¢Ú ! }¢vGÏ¢êH ã¢ï “ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼”

}¢çSÁ¢Î }¢çSÁ¢Î Í¢Ú Í¢Ú ÐÉG ÜUÚ, §SH¢}¢è |¢¢§ü S¢éÝ¢¼¢ Úãï (1)
<
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ÎS¢ü ÎïÝï ÜïU }¢ÜGU¢çS¢Î
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Ï¢ ÜGUÎÚï Á¢GMÚ¼ §GË}¢ï ÎèÝ
S¢è¶Ý¢, Ó¢êæçÜU ãÚ }¢Îü ± ¥G¢ñÚ¼ ÐÚ ÈGUÁ¢üG ãñ, çHã¢Á¢G¢ Á¢GMÚè §GË}¢ï ÎèÝ
S¢ï M à¢Ý¢S¢ ã¢ïÝï ÜïU çH²ï }¢ÎÝè ÎS¢ü »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ Á¢GÚè¥G¢ ãñ,
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU §à¢¢¥G¼è §Î¢Úï }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜUè }¢¼GÏ¢ê¥G¢ 696 S¢ÈGUãG¢¼ ÐÚ }¢éà¼ç}¢H çÜU¼¢Ï¢ ÝïÜU Ï¢ÝÝï ¥¢ñÚ
Ï¢Ý¢Ýï ÜïU ¼GÚèÜïGU S¢ÈGUãG¢ 197 ÐÚ }¢çSÁ¢Î ÎS¢ü ÜïU }¢ÜGU¢çS¢Î ÜéUÀ ²êæ
}¢Á¢GÜêUÚ ãñ´ :
{1} ÎS¢ü ÎïÝï ÜU¢ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ÇG¢ }¢ÜGUS¢Î ¥ËH¢ã ± ÚS¢êH
ÜUè çÚÁ¢G¢ ãñ J
{2} }¢ÎÝè ÎS¢ü ÜïU Á¢GÚè»G à¢éÚÜU¢» ÎS¢ü ¥¢ñÚ ¥ãHï }¢ãGËH¢ ÜU¢ï
¥ãHï }¢ãGÏÏ¢¼ Ï¢çËÜU ãGÜGUèÜGUè }¢¢’Ý¢ï´ }¢ï´ “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ±¢H¢
Ï¢Ý¢Ý¢ ãñ J
{3} }¢çSÁ¢Î }¢ï´ }¢ÎÝè ÎS¢ü ÜïU à¢éÚÜU¢ ÜïU Á¢GÚè»G ãzG¼ï }¢ï´ »ÜU
Ï¢¢Ú ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢Ýè ãñ J
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 475
{4} }¢ÎÝè ÎS¢ü }¢ï´ à¢éÚÜU¢» ÎS¢ü ÜU¢ï }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ

¥G}¢H ¥¢ñÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ çÈGURïU }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ ÜïU }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢
çÚS¢¢H¢ ÐéÚ ÜUÚÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢Ýè ãñ ¥¢ñÚ ©Ý ÜU¢ï }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ ÜUÚ±¢Ýï ÜU¢ Á¢GïãìÝ |¢è ÎïÝ¢ ãñ J
{5} ãzG¼¢±¢Ú §…ç¼}¢¢¥G ¥¢ñÚ ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚï }¢ï´
Ð¢Ï¢ç‹Î²ï ±vG¼ S¢ï ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ çà¢ÜüU¼ ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ÜUÚÝ¢
ãñ J
{6} }¢çSÁ¢Î ÜïU §}¢¢}¢ S¢¢çãGÏ¢ ¥¢ñÚ ÜU}¢ïÅè ±¢H¢ï´ ÜU¢ï |¢è }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÐÚ ¥¢}¢¢Î¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J
{7} }¢çSÁ¢Î S¢yGãG ÐÚ S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ |¢è Ï¢Ý¢Ýè ãñ J
{8} }¢çSÁ¢Î S¢yGãG ÐÚ ãÚ Ú¢ïÁ¢G }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜïU çH²ï ÈGUÁ¢í ÜïU Ï¢¢’Î
}¢ÎÝè ãGËÜGU¢ à¢éM¥G ÜUÚÝ¢ ãñ ¥¢ñÚ }¢çSÁ¢Î ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Á¢¢ï H¢ïx¢
Ý}¢¢Á¢G Ýãè´ ÐÉG¼ï ©‹ãï´ Ý}¢¢Á¢G ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ |¢è çÎH¢Ýè ãñ J
{9} }¢çSÁ¢Î ÜïU ÜéUGÏ¢¢ïü Á¢±¢Ú }¢ï´ ÐéÚ¢Ýï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ }¢ï´ S¢ï Á¢¢ï
ÐãHï ¥¢¼ï ‰¢ï ¥Ï¢ Ýãè´ ¥¢¼ï ©Ý S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜUÚ ÜïU ©‹ãï´ }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUH¢ïæ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢Ýè ãñ J
{10} à¢éÚÜU¢» ÎS¢ü ÜU¢ï “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜU¢ }¢éÏ¢çËHx¢G ±
}¢é¥GçËH}¢ Ï¢Ý¢Ý¢ ãñ J
{11} }¢çSÁ¢Î ÜïU ÜGUÚèÏ¢ Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢Ýè ãñ J
{12} }¢çSÁ¢Î }¢ï´ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜU¢ çS¢Ë¢çS¢H¢
à¢éM¥G ÜUÚÝ¢ ¥¢ñÚ §S¢ï }¢…GÏ¢ê¼G ÜUÚÝ¢ ãñ J
§H¢ãè ãÚ }¢é Ï ¢çËHx¢G Ðñ Ü UÚï §wG H ¢S¢ Ï¢Ý Á¢¢»

(1)
ÜUÚ}¢ ã¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ±¢H¢ḯ ÐÚ ÜUÚ}¢ }¢¢ñH¢
<
}¢ÎÝè ÎS¢ü ÎïÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢
¼èÝ Ï¢¢Ú §S¢ ¼GÚãG »’H¢Ý ÈGUÚ}¢¢§²ï :
“ÜGUÚèÏ¢ ÜGUÚèÏ¢ ¼à¢ÚèÈGU H¢§²ï”
ÐÎïü }¢ḯ ÐÎ¢ü çÜU²ï Î¢ï Á¢G¢Ýê Ï¢ñÆ ÜUÚ §S¢ ¼GÚãG §çÏ¼Î¢ ÜUèçÁ¢²ï :
§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î §S¢ ¼GÚãG ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¢§²ï :

:
;
¥x¢Ú }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ãñ´ ¼¢ï §S¢ ¼GÚãG »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝÄ²¼
ÜUÚ±¢§²ï :
(¼…ü}¢¢ : }¢ñ´ Ýï S¢é‹Ý¼ »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝÄ²¼ ÜUè)

çÈUÚ §S¢ ¼GÚãG ÜUçã²ï : }¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜGUÚèÏ¢
ÜGUÚèÏ¢ ¥¢ ÜUÚ ÎS¢ü ÜUè ¼¢’Á¢Gè}¢ ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï ã¢ï S¢ÜïU ¼¢ï Î¢ï Á¢G¢Ýê Ï¢ñÆ
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 99
Á¢¢§²ï, ¥x¢Ú ‰¢ÜU Á¢¢»æ ¼¢ï çÁ¢S¢ ¼GÚãG ¥¢Ð ÜU¢ï ¥¢S¢¢Ýè ã¢ï ©S¢è ¼GÚãG
Ï¢ñÆ ÜUÚ çÝx¢¢ãï´ ÝèÓ¢è çÜU²ï ¼±ÁÁ¢¢ïã ÜïU „¢ƒ }¢ÎÝè ÎS¢ü S¢éçÝ²ï çÜU
H¢ ÐÚ±¢ãè ÜïU S¢¢‰¢ §{Ú ©{Ú Îï¶¼ï ãé±ï, Á¢G}¢èÝ ÐÚ ©æx¢Hè S¢ï
¶ïH¼ï ãé±ï, çHÏ¢¢S¢, Ï¢ÎÝ ²¢ Ï¢¢H¢ï´ ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï S¢ãH¢¼ï ãé±ï S¢éÝÝï
S¢ï §S¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ï´ Á¢G¢§H ã¢ïÝï ÜU¢ ¥‹Îïà¢¢ ãñ J
(Ï¢²¢Ý ÜïU ¥¢x¢G¢Á¢G }¢ï´ |¢è §S¢è ¥‹Î¢Á¢G }¢ï´ ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§²ï)
²ïã ÜUãÝï ÜïU Ï¢¢’Î ÈGñUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ ±x¢GñÚ¢ S¢ï Îï¶ ÜUÚ ÎéMÎ
à¢ÚèÈGU ÜUè »ÜU ÈGUÁ¢GèH¼ Ï¢²¢Ý ÜUèçÁ¢²ï J çÈUÚ ÜUçã²ï :
<
Á¢¢ï ÜéUÀ çH¶¢ ãé±¢ ãñ ±¢ïãè ÐÉG ÜUÚ S¢éÝ¢§²ï J ¥¢²¢¼ ±
¥GÚÏ¢è §GÏ¢¢Ú¢¼ ÜU¢ çS¢ÈGüU ¼…ü}¢¢ ÐçÉG²ï J çÜUS¢è |¢è ¥¢²¼ ²¢ ãGÎèS¢
ÜU¢ ¥ÐÝè Ú¢» S¢ï ãÚçx¢Á¢G wG¢éH¢S¢¢ }¢¼ ÜUèçÁ¢²ï J
ÎS¢ü ÜïU ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§²ï !
(ãÚ }¢éÏ¢çËHx¢G ÜU¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU Á¢GÏ¢¢Ýè ²¢Î ÜUÚ Hï ¥¢ñÚ ÎS¢¢ïü Ï¢²¢Ý Üï U
¥¢ç¶GÚ }¢ï´ çÏ¢H¢ ÜU}¢è ± Ï¢ïà¢è §S¢è ¼GÚãG ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢²¢ ÜUÚï)
n ¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ
çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ãÜïU }¢ãÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Ï¢
ÜUS¢Ú¼ S¢é‹Ý¼ï´ S¢è¶è ¥¢ñÚ çS¢¶¢§ü Á¢¢¼è ãñ´ J (¥ÐÝï ²ã¢æ ÜïU ãzG¼¢±¢Ú
§Á¢ç¼}¢¢¥G ÜU¢ »’H¢Ý §S¢ ¼GÚãG ÜUèçÁ¢²ï }¢S¢HÝ Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢Ó¢è
±¢Hï ÜUãï´) ãÚ Á¢é}¢¢’Ú¢¼ ÜU¢ï ÈñGUÁ¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢ }¢ãGËH¢ S¢¢ñÎ¢ x¢Ú¢Ý ÐéÚ¢Ýè
S¢ÏÁ¢Gè }¢‹Çè }¢ï´ }¢x¢GçÚÏ¢ ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î ã¢ïÝï ±¢Hï S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï
§…ç¼}¢¢¥G }¢ï´ çÚÁ¢G¢» §H¢ãè ÜïU çH²ï ¥ÓÀè ¥ÓÀè çÝÄ²¼¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢
S¢¢Úè Ú¢¼ x¢éÁ¢G¢ÚÝï ÜUè }¢ÎÝè §Hç¼Á¢¢ ãñ J ¥G¢çà¢ÜGU¢Ýï ÚS¢êH ÜïU }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ ÜïU çH²ï S¢ÈGUÚ ¥¢ñÚ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ çÈGURïU
}¢ÎèÝ¢ ÜïU Á¢GÚè»G }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ çÚS¢¢H¢ ÐéÚ ÜUÚ ÜïU ãÚ }¢ÎÝè
}¢¢ã ÜUè ÐãHè ¼¢Úè¶G }¢ï´ ¥ÐÝï ²ã¢æ ÜïU çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú ÜU¢ï Á¢}¥G ÜUÚ±¢Ýï
ÜU¢ }¢¢’}¢êH Ï¢Ý¢ HèçÁ¢²ï J V §S¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ð¢Ï¢‹Îï
S¢é‹Ý¼ Ï¢ÝÝï, x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï ÝÈGUÚ¼ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ §ü}¢¢Ý ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ÜïU çH²ï
ÜéUÉGÝï ÜU¢ Á¢GïãìÝ Ï¢Ýïx¢¢ J ãÚ §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥ÐÝ¢ ²ïã }¢ÎÝè Á¢GïãìÝ
Ï¢Ý¢» çÜU }¢éÛ¢ï ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝè ãñ J V
¥ÐÝè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU çH²ï }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ
¥G}¢H ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU çH²ï
}¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝ¢ ãñ J V
¥ËH¢ã ÜUÚ}¢ »ïS¢¢ ÜUÚï ¼éÛ¢ Ðï Á¢ã¢æ }¢ï´
( 1)
»ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ¼ïÚè {ê}¢ }¢Ó¢è ã¢ï
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 315
¥¢ç¶GÚ }¢ï´ wG¢éà¢ê¥G ± wG¢éÁG¢ê¥G (wG¢éà¢ê¥G ²¢’Ýè Ï¢ÎÝ ÜUè

¥G¢çÁ¢Á¢Gè ¥¢ñÚ wG¢éÁG¢ê¥G ²¢’Ýè çÎH¢ï çÎ}¢¢x¢G ÜUè ãG¢çÁ¢GÚè) ÜïU S¢¢‰¢
Îé¥G¢ }¢ï´ ã¢‰¢ ©Æ¢Ýï ÜïU ¥¢Î¢Ï¢ Ï¢Á¢¢ H¢¼ï ãé±ï çÏ¢H¢ ÜU}¢è ± Ï¢ïà¢è
§S¢ ¼GÚãG Îé¥G¢ }¢¢æçx¢²ï :
²¢ ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈGU¢ 1 !
Ï¢ yG¢éÈGñUHï }¢éS¼GÈGU¢ 6
ã}¢¢Úè, ã}¢¢Úï }¢¢æ Ï¢¢Ð ÜUè ¥¢ñÚ S¢¢Úè ©}}¢¼ ÜUè }¢x¢GçÈGUÚ¼
ÈGUÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! ÎS¢ü ÜUè x¢GHç¼G²¢æ ¥¢ñÚ ¼}¢¢}¢ x¢éÝ¢ã
}¢é¥G¢ÈGU ÈGUÚ}¢¢ J ÝïÜU ¥G}¢H ÜU¢ …ÁGÏ¢¢ Îï, ã}¢ï´ ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Ú ¥¢ñÚ }¢¢æ
Ï¢¢Ð ÜU¢ ÈGUÚ}¢¢æ Ï¢ÚÎ¢Ú Ï¢Ý¢ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ï´ ¥ÐÝ¢ ¥¢ñÚ
¥ÐÝï }¢ÎÝè ãGÏ¢èÏ¢ 6 ÜU¢ }¢éçwGHS¢ ¥G¢çà¢ÜGU Ï¢Ý¢ J
ã}¢ḯ x¢éÝ¢ã¢ḯ ÜUè Ï¢è}¢¢çÚ²¢ḯ S¢ï çà¢ÈGU¢ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 !
ã}¢ï´ }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚÝï, }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï
¥¢ñÚ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU Á¢GÚè»G ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè
¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢Ýï ÜU¢ …ÁGÏ¢¢ ¥G¼¢G ÈGUÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! }¢é„H}¢¢Ý¢ïæ
ÜU¢ï Ï¢è}¢¢çÚ²¢ï´, ÜGUÁ¢Gü Î¢çÚ²¢ï´, Ï¢ï Ú¢ïÁ¢Gx¢¢çÚ²¢ï´, Ï¢ï ¥¢ñH¢çÎ²¢ï´, Ï¢ï Á¢¢
}¢éÜGUg}¢ï Ï¢¢çÁ¢G²¢ï´ ¥¢ñÚ ¼GÚãG ¼GÚãG ÜUè ÐÚïà¢¢çÝ²¢ï´ S¢ï ÝÁ¢¢¼ ¥G¼G¢
ÈGUÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! §SH¢}¢ ÜU¢ Ï¢¢ïH Ï¢¢H¢ ÜUÚ ¥¢ñÚ
Îéà}¢Ý¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ }¢éæã ÜU¢H¢ ÜUÚ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ï´

Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ §çS¼ÜGU¢}¢¼ ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢ J ²¢
¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ï ´ Á¢G ï Ú ï x¢é } Ï¢Îï ¶G Á ¢G Ú ¢ Á¢Ë±» }¢ãG Ï ¢ê Ï ¢
6 }¢ï´ à¢ã¢Î¼, Á¢‹Ý¼éH Ï¢ÜGUè¥G }¢ï´ }¢ÎÈGUÝ ¥¢ñÚ
Á¢‹Ý¼éH çÈGUÚÎ¢ñS¢ }¢ï´ ¥ÐÝï }¢ÎÝè ãGÏ¢èÏ¢ 6 ÜU¢
ÐÇG¢ïS¢ ÝS¢èÏ¢ ÈGUÚ}¢¢ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! }¢ÎèÝï ÜUè wG¢éàÏ¢êÎ¢Ú
Æ‹Çè Æ‹Çè ã±¢¥¢ïæ ÜU¢ ±¢çS¢¼G¢ ã}¢¢Úè Á¢¢§Á¢G Îé¥G¢»æ ÜGUÏ¢êH ÈGUÚ}¢¢ J
ÜUã¼ï Úã¼ï ãñ´ Îé¥G¢ ÜïU ±¢çS¢¼Gï Ï¢‹Îï ¼ïÚï
( 1)
ÜUÚ Îï ÐêÚè ¥¢ÚÁG¢ê ãÚ Ï¢ï ÜUS¢¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ ÜUè
à¢ï’Ú ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÐçÉG²ï :
S¢Ï¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG Hï´ çÈUÚ ÐçÉG²ï :
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 96
ÎS¢ü ÜUè ÜU}¢¢§ü Ð¢Ýï ÜïU çH²ï (¶ÇGï ¶ÇGï Ýãè´ Ï¢çËÜU) Ï¢ñÆ
ÜUÚ ¶G‹Î¢ Ðïà¢¢Ýè ÜïU S¢¢‰¢ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ÜUèçÁ¢²ï, Ó¢‹Î Ý»
§SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï ¥ÐÝï ÜGUÚèÏ¢ çÏ¢Æ¢ HèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢
ÜïU Á¢GÚè»G ©‹ãḯ }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ¥¢ñÚ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ï´ S¢}¢Û¢¢§²ï J
(Ï¢ñÆ ÜUÚ ç}¢HÝï }¢ïæ çãGv}¢¼ ²ïã ãñ çÜU ÜéUÀ Ý ÜéUÀ §SH¢}¢è |¢¢§ü ã¢ï
„ÜU¼¢ ãñ ¥¢Ð ÜïU „¢ƒ Ï¢ñÆï Úãïæ ±ÚÝ¢ ¶ÇGï ¶ÇGï ç}¢HÝï ±¢Hï ©G}¢ê}¢Ý
™H ÐÇG¼ï ãñ,æ ²êæ §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè „¥G¢Î¼ „ï }¢ãGM}¢è ã¢ï „ÜU¼è ãñ)
¼é}ãï´ »ï }¢éÏ¢çËHx¢G ²ïã }¢ïÚè Îé¥G¢ ãñ
çÜU²ï Á¢¢¥¢ï ¼Gñ ¼é}¢ ¼ÚvGÜGUè ÜU¢ Á¢GèÝ¢ (1)
Îé¥¢G » ¥Gœ¢G¢Ú : ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! }¢éÛ¢ï ¥¢ñÚ Ð¢Ï¢‹Îè ÜïU S¢¢‰¢ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜU}¢ ¥Á¢G
ÜU}¢ Î¢ï }¢ÎÝè ÎS¢ü »ÜU Í¢Ú }¢ḯ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ }¢çSÁ¢Î, Ó¢¢ñÜU ²¢ SÜêUH ±x¢GÚñ ¢ }¢ḯ ÎïÝï ¥¢ñÚ
S¢éÝÝï ±¢Hï ÜUè }¢x¢GçÈGUÚ¼ ÈGUÚ}¢¢ ¥¢ñÚ ã}¢ï´ ãGéSÝï ¥wGH¢ÜGU ÜU¢ ÐñÜUÚ Ï¢Ý¢ J
<
{4} }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý
(ãÎÈGU : ÈGUè Á¢GñHè ãGËÜGU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ »ÜU }¢ÎíS¢¢, à¢éÚÜU¢ : 19
§SH¢}¢è |¢¢§ü, Î¢ñÚ¢çÝÄ²¢ 41 ç}¢ÝÅ)
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ãÚ Á¢ñGHè
ãGËÜïGU }¢ï´ Ï¢¢çHx¢G §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ï ÎéLS¼ }¢¶G¢çÚÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢
ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÐÉG¢Ýï ÜU¢ çS¢HçS¢H¢ ã¢ï¼¢ ãñ, çÁ¢S¢ï }¢ÎíS¢¼éH
}¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜUã¼ï ãñ´ J
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 371
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜéUÚG ¥¢Ý ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý (Arabic

language) }¢ï´ ¥GÚÏ¢è ¥¢ÜGU¢ 6 ÐÚ Ý¢çÁ¢GH ãé±¢ J
ÚS¢êHï ¥GÚÏ¢è 6 Ýï §S¢ï ¥GÚÏ¢è HÏ¢¢ï HãÁ¢ï }¢ḯ ÐÉGÝï ÜU¢
ãévG }¢ ÜéUÀ ²êæ §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ : ²¢’Ýè ÜéUÚG ¥¢Ý
ÜU¢ï ¥GÚÏ¢è HÏ¢¢ï HãÁ¢ï }¢ḯ ÐÉG¢ï J(1) }¢x¢Ú Ï¢Î çÜGUS}¢¼è ! }¢¶G¢çÚÁ¢ ÜUè
ÎéLS¼è ÜïU S¢¢‰¢ ¥GÚÏ¢è HÏ¢¢ï HãÁ¢ï }¢ï´ ¥Ï¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÐÉGÝï ±¢Hï
Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ ãñ´ J ¥¢ñÚ , ¥¢ñÚ ¥¢ñÚ
¥¢ñÚ , }¢ï´ ÈGUÜüGU ÜUÚ ÜïU ÐÉGÝï ±¢Hï Ï¢ãé¼ ãè ÜU}¢ ãñ´ J ²¢Î Úç¶²ï !
ÎéLS¼ }¢¶G¢çÚÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜéUGÚ¥¢Ý ÐÉGÝ¢ ÈGUÁ¢üG ãñ, HãGÝï Á¢Hè
(²¢’Ýè ãGÈüGU ÜU¢ï ãGÈüGU S¢ï Ï¢ÎHÝï ÜUè ±Áã) S¢ï ¥x¢Ú }¢¢’Ý¢ ÈGU¢çS¢Î
ã¢ï Á¢¢»æ, ¼¢ï Ý}¢¢Á¢G |¢è ÈGU¢çS¢Î ã¢ï Á¢¢¼è ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ²ïãè ±Áã
ãñ çÜU ±¢ïã §SH¢}¢è |¢¢§ü Á¢¢ï ÎéLS¼ }¢¶G¢çÚÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï
ÜUÚè}¢ ÐÉGÝ¢ Ýãè´ Á¢¢Ý¼ï, ©‹ãï´ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜïU
¼ãG¼ ÎéLS¼ }¢¶G¢çÚÁ¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ ÐÉGÝï ÐÉG¢Ýï ÜU¢
»ãç¼}¢¢}¢ çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J v²êæçÜU Î¢ï Á¢ã¢æ ÜïU ¼¢Á¢±Ú, S¢éË¼G¢Ýï
Ï¢ãG Ú ¢ï Ï¢Ú 6 ÜU¢ ÈG U Ú}¢¢Ýï ¥G ¢ Hèà¢¢Ý ãñ :
²¢’Ýè ¼é}¢ }¢ï´ S¢Ï¢ S¢ï Ï¢ïã¼Ú ±¢ïã ãñ,
çÁ¢S¢ Ýï ÜéUGÚ¥¢Ý ÜUè ¼¢’Hè}¢ ãG¢çS¢H ÜUè ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï §S¢ ÜUè
¼¢’Hè}¢ Îè J(2)
}¢ÎÝè ÈêUH : Ï¢¢’Îï §Gà¢¢ ²¢ Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢çSÁ¢Î ²¢ çÜUS¢è |¢è }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ
Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ïÝè Ó¢¢çã²ï, ¥x¢Ú
Á¢ñH
G è ãGËÜGU¢ḯ }¢ḯ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý }¢Á¢GÏ¢ê¼G ã¢ï Á¢¢»æ ¼¢ï 12
}¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ḯ ÜUè }¢ÎÝè Ï¢ã¢Úḯ ¥¢ S¢ÜU¼è ãñ́ (¼zGS¢èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï
“}¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý ÜïU 29 }¢ÎÝè ÈêUH” ÜU¢ }¢é¼¢G H¥G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ)
Îï à¢¢ñÜïGU ç¼H¢±¼ Îï Á¢G¢ñÜGïU §GÏ¢¢Î¼
(1)
Úãêæ Ï¢¢ ±éÁG¢ê }¢ñæ S¢Î¢ ²¢ §H¢ãè
<
{5} Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü
}¢çSÁ¢Î ¥¢ñÚ Í¢Ú ÜïU §GH¢±¢ çÁ¢S¢ |¢è }¢ÜGU¢}¢ (Ó¢¢ñÜU, Ï¢¢Á¢G¢Ú,
SÜêUH, ÜU¢õHïÁ¢, §Î¢Úï ±x¢GñÚ¢) ÐÚ Á¢¢ï }¢ÎÝè ÎS¢ü çÎ²¢ Á¢¢¼¢ ãñ ©S¢ï
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè §çS¼GH¢ãG }¢ï´ Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ÜUã¼ï ãñ´ J Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ÜU¢
}¢vGS¢Î »ïS¢ï ¥ÈGUÚ¢Î ÜU¢ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÐãéæÓ¢¢Ý¢ ãñ Á¢¢ï }¢S¢¢çÁ¢Î }¢ï´
Ýãè´ ¥¢¼ï ¼¢çÜU ±¢ïã |¢è }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥¢Ýï ±¢Hï, Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ Ý}¢¢Á¢G
ÐÉGÝï ±¢Hï Ï¢Ý Á¢¢»æ ¥¢ñÚ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢ÎÝè Ðñx¢G¢}¢ ÜGUÏ¢êH ÜUÚ
ÜïU Ú¢ãï S¢é‹Ý¼ ÐÚ x¢¢}¢Á¢GÝ ã¢ï Á¢¢»æ J
}¢çSÁ¢Î S¢ï Ï¢¢ãÚ }¢éÝ¢çS¢Ï¢ }¢ÜGU¢}¢ ÐÚ §GË}¢ï ÎèÝ ÜïU ÎS¢ü ÜUè
ç}¢S¢¢H S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ H ÜïU }¢éÏ¢¢ÚÜU Á¢G}¢¢Ýï S¢ï |¢è ç}¢H¼è
ãñ, Á¢ñS¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ à¢ñ¶G ÝSÚ çÏ¢Ý }¢éãG}}¢Î çÏ¢Ý §Ï¢í¢ãè}¢
S¢}¢ÚÜGU‹Îè P Ýï ¥ÐÝè çÜU¼¢Ï¢ ¼}Ï¢èãéH x¢G¢çÈGUHèÝ }¢ï´
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 102
‹¢vGH ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ çÜU }¢éÛ¢ï ÈéUGÜGUã¢» çÜUÚ¢}¢ ÜUè »ÜU Á¢}¢¢¥G¼ Ýï ²ïã
Ï¢¢¼ Ï¢¼¢§ü çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥}¢èÚï }¢é¥G¢ç±²¢ 5 ÜïU
Î¢ñÚï ãéGÜêU}¢¼ }¢ï´ »ÜU Ï¢¢Ú ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ S¢é}¢ñÚ ¥SÏ¢ãGè P
}¢ÎèÝ¢ à¢ÚèÈGU M }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ¼¢ï v²¢ Îï¶¼ï ãñ´ çÜU
»ÜU Á¢x¢ã H¢ïx¢¢ḯ ÜU¢ wG¢êÏ¢ ãéÁ¢ê}¢ ãñ, çÜUS¢è S¢ï ÐêÀ¢ çÜU v²¢ }¢¢çÁ¢Ú¢ ãñ ?
¼¢ï Ï¢¼¢Ýï ±¢Hï Ýï ¥GÁ¢üG ÜUè : ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ 5
ãGÎèS¢ï Ð¢ÜU ÜU¢ ÎS¢ü Îï Úãï ãñ´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ¥¢Ð Ýï |¢è ¥¢x¢ï Ï¢ÉG ÜUÚ §GË}¢
ÜïU ©S¢ S¢}¢‹ÎÚ S¢ï ¥ÐÝ¢ çãGSS¢¢ ±éS¢êH çÜU²¢ J(1)
}¢ÎÝè ÈêUH : Í¢ÇGè ÜU¢ ±vG¼ }¢éÜGUÚüÚ ÜUÚ ÜïU Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ÜU¢
»ãç¼}¢¢}¢ ÜUÚï´ J }¢S¢HÝ Ú¢¼ Ý¢ñ Ï¢Á¢ï }¢ÎèÝ¢ Ó¢¢ñÜU, (S¢¢ÉGï Ý¢ñ Ï¢Á¢ï)
Ï¢x¢GÎ¢Îè Ó¢¢ñÜU }¢ï´ ±x¢GñÚ¢ J Àé^è ±¢Hï çÎÝ »ÜU S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ
Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ÜU¢ »ãç¼}¢¢}¢ ÜUèçÁ¢²ï, }¢x¢Ú ãGéÜGUêÜGïU ¥G¢}}¢¢ ¼HÈGU Ý ã¢ï´
}¢S¢HÝ çÜUS¢è }¢é„H}¢¢Ý ²¢ Á¢¢Ý±Ú ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ Ú¢S¼¢ Ý LÜïU ±ÚÝ¢
x¢éÝ¢ãx¢¢Ú ã¢ï´x¢ï J
(¼zGS¢èHè }¢¢’Hê}¢¢¼ ÜïU çH²ï ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ (Á¢ÎèÎ) S¢ï
“ÎS¢ïü ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ ÜïU 22 }¢ÎÝè ÈêUH” }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢»æ)
Á¢¢ï Îï Ú¢ïÁ¢G Î¢ï 2 ÎS¢ïü ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼
}¢ñ´ Îï¼¢ ãêæ ©S¢ ÜU¢ï Îé¥ G¢» }¢ÎèÝ¢
<
ãzG¼¢±¢Ú Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢

§}¢¢}¢ x¢GÁ¢G¢Hè ç}¢‹ã¢Á¢éH ¥G¢çÏ¢ÎèÝ }¢ḯ ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ́ : }¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜUè §Á¢ç¼}¢¢§Gü §GÏ¢¢Î¼ S¢ï ÎèÝ ÜU¢ï ¼çvG±²¼ ÐãéæÓ¢¼è ãñ,
§SH¢}¢ ÜU¢ Á¢}¢¢H Á¢G¢çãÚ ã¢ï¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ÜéUzGÈUG ¢Ú ± }¢éçËãGÎèÝ (Ï¢ï ÎèÝ)
}¢éS¢H}¢¢Ý¢ḯ ÜU¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G Îï¶ ÜUÚ Á¢H¼ï ãñ́ ¥¢ñÚ Á¢é}¢é¥¢G ±x¢GñÚ¢ ÎèÝè
§Á¢ç¼}¢¢¥G¢¼ ÐÚ ¥ËH¢ã ¼¥G¢H¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ï´ ¥¢ñÚ ÚãG}¢¼ï´ Ý¢çÁ¢GH
ã¢ï¼è ãñ́, çHã¢Á¢G¢ x¢¢ïà¢¢ Ýà¢èÝ à¢wGS¢ ÐÚ H¢çÁ¢G}¢ ãñ çÜU Á¢é}¢é¥¢G , Á¢}¢¢¥G¼
± ÎèÝè §Á¢ç¼}¢¢¥G¢¼ }¢ï´ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ à¢ÚèÜU Úãï J(1)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! }¢éS¢H}¢¢Ý¢ï´ ÜïU §Á¢ç¼}¢¢¥G¢¼
§SH¢}¢ ÜUè à¢¢Ý¢ï à¢¢ñÜU¼ ÜU¢ }¢Á¢GãÚ ãè Ýãè´ Ï¢çËÜU à¢Ú§üG ¥ãGÜU¢}¢
S¢è¶Ýï ÜU¢ |¢è »ÜU Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ Á¢GÚè¥G¢ ãñ´ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çH²ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü
¶G¢S¢ çÎÝ }¢é¼¥GÄ²Ý ÜUÚ çH²¢ Á¢¢» ¼¢ï ãÚ à¢wGS¢ ÜïU çH²ï §S¢ »ÜU
çÎÝ Á¢}¥G ã¢ïÝ¢ |¢è }¢é}¢çÜUÝ ãñ J }¢S¢HÝ Á¢Ï¢ }¢ÎèÝï }¢ï´ §SH¢}¢ ÜU¢
Ðñx¢G¢}¢ ¥G¢}¢ ãé±¢ ¥¢ñÚ à¢ãÚ ± ¥¼GÚ¢ÈGU S¢ï H¢ïx¢ Á¢¢ñÜGU ÎÚ Á¢¢ñÜGU Î¢§Ú»
§SH¢}¢ }¢ï´ Î¢ç¶GH ã¢ïÝï Hx¢ï ¼¢ï ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ }¢éS¥GÏ¢ çÏ¢Ý ©G}¢ñÚ
5 ÜU¢ï Ï¢¢Úx¢¢ãï ÝÏ¢éÃ±¼ S¢ï Ý}¢¢Á¢Gï Á¢é}¢é¥¢G ÜGU¢§}¢ ÜUÚÝï ÜU¢
ãévG }¢ §Úà¢¢Î ãé±¢(2) ¼¢çÜU ±¢ïã §S¢ çÎÝ Á¢}¥G ã¢ïÝï ±¢Hï ¼}¢¢}¢ ¥ÈGUÚ¢Î
ÜU¢ï §Á¢ç¼}¢¢§üG ¼G¢ñÚ ÐÚ §SH¢}¢è ¥ãGÜU¢}¢¢¼ çS¢¶¢»æ J §S¢è ¼GÚãG ãGÁ¢GÚ¼ï
S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥GÏÎéËH¢ã çÏ¢Ý }¢S¢ªGÎ 5 Ýï |¢è Á¢é}¢¢’Ú¢¼ ÜU¢
çÎÝ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï ±¢’Á¢G¢ï ÝS¢èãG¼ ÜïU çH²ï }¢wGS¢êS¢ ÜUÚ Ú¶¢ ‰¢¢ J(3)
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ±¢’Á¢G¢ï ÝS¢èãG¼ ÜïU §S¢è çS¢HçS¢Hï ÜU¢ï Á¢¢Úè Ú¶¼ï

ãé±ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G¢¼ ÜUè
¼ÚÜUèÏ¢ ÜéUÀ ²êæ Ï¢Ý¢§ü x¢§ü ãñ :
{6} ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G
(ãÎÈGU : ÈGUè Á¢GñHè ãGËÜGU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 12 §SH¢}¢è |¢¢§ü,
¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ çà¢ÜüU¼)
ãÚ À¢ïÅï Ï¢ÇGï à¢ãÚ }¢ï´ (}¢é¼¥GçËHÜGU¢ LÜUÝï à¢êÚ¢ ²¢ çÝx¢Ú¢Ýï
ÜU¢Ï¢èÝ¢¼ ÜUè §Á¢¢Á¢G¼ S¢ï) Ý}¢¢Á¢Gï }¢x¢GçÚÏ¢ ¼¢ §àÚ¢ÜGU ± Ó¢¢à¼ ãzG¼¢±¢Ú
§Á¢ç¼}¢¢¥G çÜU²¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
}¢ÎÝè ÈêUH : çÁ¢S¢ Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î §Á¢ç¼}¢¢¥G ã¢ï¼¢ ãñ, ±¢ïã Ý}¢¢Á¢G
§Á¢ç¼}¢¢¥G ±¢Hè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ï¢¢ Á¢}¢¢¥G¼ ¥Î¢ ÜUè Á¢¢», ãÚ Á¢ñGHè
ãGËÜïGU S¢ï ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 12 §SH¢}¢è |¢¢§ü Á¢GMÚ ¥Ã±H ¼¢ ¥¢ç¶GÚ
²¢’Ýè ç¼H¢±¼ï ÜéUGÚ¥¢Ýï ÜUÚè}¢ S¢ï Hï ÜUÚ §Á¢ç¼}¢¢¥G, Ú¢¼ »’ç¼ÜU¢ÈGU,
¼ãÁÁ¢éÎ, ÈGUÁ¢í ¥¢ñÚ §àÚ¢ÜGU ± Ó¢¢à¼ ±x¢GñÚ¢ ¼ÜU çà¢ÜüU¼ ÜUÚï´ J
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ çÜUS¢ ¼GÚãG çà¢ÜüU¼ ÜUÚï´ ?
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ Á¢Ï¢ çà¢ÜüU¼ ÈGUÚ}¢¢»æ ¼¢ï
ÎÁ¢ïü Á¢ñGH Ï¢¢¼ï´ Ðïà¢ï ÝÁ¢GÚ Ú¶ï´ :
# ¥ÐÝï Á¢ñH G è ãGËÜGU¢ḯ S¢ï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ḯ ÜU¢ï S¢¢‰¢ Hï ÜUÚ ¥¢»æ J
# »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï ÐêÚè Ú¢¼ ÈñGUÁ¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢ / §Á¢ç¼}¢¢¥G
±¢Hè }¢çSÁ¢Î }¢ï´ Ï¢S¢Ú ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢¢ñçS¢}¢ ÜïU çHãG¢Á¢G S¢ï Ó¢¢ÎÚ ²¢
çHãG¢ÈGU ±x¢GñÚ¢ ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ |¢è Ï¢Ý¢»æ J
# Ý» §SH¢}¢è |¢¢§²¢ḯ ÜU¢ï ¼¢ïãÈG ïGU }¢ḯ ÎïÝï ÜïU çH²ï ãGSÏ¢ï ¼¢ñÈUG èÜGU
ÜéUÀ Ý ÜéUÀ ÚS¢¢§H |¢è ¥ÐÝï S¢¢‰¢ H¢»æ (²ïã ÚS¢¢§H }¢ÎÝè Ï¢ïx¢ }¢ḯ ã¢ḯ
¼¢ï }¢ÎèÝ¢ }¢ÎèÝ¢, Ýãè´ ¼¢ï Á¢ïÏ¢è S¢¢§Á¢G ÚS¢¢§H Á¢ïÏ¢ }¢ḯ Ç¢H ÜUÚ H¢»æ)
# ¥ÐÝ¢ ¶¢Ý¢ S¢¢‰¢ H¢»æ ¥¢ñÚ §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜïU Ï¢¢’Î ¥ÐÝï ¥GH¢ÜïUG
ÜïU §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜïU S¢¢‰¢ ãè ¶¢Ýï ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ÜUÚḯ J (§SH¢}¢è |¢¢§²¢ḯ
ÜU¢ï |¢è ¥ÐÝï S¢¢‰¢ ¶¢Ý¢ H¢Ýï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ)
# §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜïU Ï¢¢’Î Ý» ¥¢Ýï ±¢Hï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ḯ S¢ï ¥¢x¢ï Ï¢ÉG
ÜUÚ ÐéÚ ¼Ð¢ÜU ¼GÚèÜïUG S¢ï }¢éH¢ÜGU¢¼ ± §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ ÜïU }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUHï ÜïU çH²ï ¼Ä²¢Ú ÜUÚḯ ¥¢ñÚ ¥ÐÝï Ð¢S¢ Ý¢}¢ ± ÈGU¢ïÝ Ý}Ï¢Ú çH¶
ÜUÚ Ï¢¢’Î }¢ḯ Ú¢çÏ¢¼G¢ |¢è ÜUÚḯ ¥¢ñÚ }¢¢ñÜUG ¥G ÜUè }¢é‹¢¢S¢Ï¢¼ S¢ï ¥}¢èÚï ¥ãHï
S¢é‹Ý¼ L ÜU¢ }¢éÚèÎ / ¼G¢çHÏ¢ Ï¢ÝÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢»æ J
ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚÝï ÜïU }¢ÎÝè ÈêUH
# çÝx¢Ú¢Ýï ÜU¢Ï¢èÝ¢ / çÝx¢Ú¢Ýï çÇ±èÁ¢GÝ }¢éà¢¢±Ú¼, §Á¢ç¼}¢¢¥G x¢¢ã
ÜïU ÜGUÚèÏ¢ ÚãÝï ±¢Hï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜU¢ }¢¢ã¢Ý¢ }¢ÎÝè }¢à±Ú¢ ÜUÚï´ J
# Á¢¢ï x¢¢çÇG²¢æ Hï ÜUÚ ¥¢¼ï ãñ,´ ©Ý ÜïU }¢ÎÝè }¢à±Úï |¢è ÜUÚ¼ï Úãï´ J
# ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜUè }¢Á¢¢çHS¢ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú Ï¢Ý¢»
Á¢¢»æ ¥¢ñÚ ±vG¼Ý ÈGU ±vG¼Ý ©Ý ÜïU }¢ÎÝè }¢à¢±Úï ã¢ï¼ï Úãïæ J
# çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý Á¢Î±H }¢ḯ Á¢é}¢¢’Ú¢¼ ¥GSÚ ¼¢ Á¢é}¢é¥¢G §àÚ¢ÜGU ±
Ó¢¢à¼ §Á¢ç¼}¢¢¥G ±¢Hè }¢çSÁ¢Î ÜïU çH²ï }¢éw¼G S¢ ÜUÚ Îḯ J
# wG¢éÎ |¢è }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ÎêS¢Ú¢ï´ ÜU¢ï |¢è
S¢ÈGUÚ ÜUÚ±¢»æ J
# }¢Á¢çHS¢ï ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G »ïS¢ï ¥ÓÀï }¢éÏ¢çËHx¢G, ÜGU¢Úè ±
Ý¢’¼ wG±¢Ý ÜU¢ Á¢Î±H Ï¢Ý¢» Á¢¢ï }¢ÎÝè }¢ÜüUÁ¢G ÜïU }¢ÎÝè ©S¢êH¢ï´ ÜïU
Ð¢Ï¢‹Î ã¢ï´ J
# ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ à¢éÚÜU¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÜU}¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢

Ï¢ãé¼ Ï¢ÇG¢ ¼‹Á¢Gè}¢è ÝévGS¢¢Ý ãñ, çHã¢Á¢G¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜïU à¢éÚÜU¢ ÜUè
¼¢’Î¢Î ÜU¢ï Ï¢Ú ÜGUÚ¢Ú Ú¶Ýï ÜïU çH²ï }¢éS¢HS¢H ÜU¢ïçà¢à¢ Á¢¢Úè Ú¶ï´ J
# ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜïU }¢ÜGU¢}¢¢¼ Ï¢ÉG¢Ýï S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ H¢ïx¢
}¢éS¼ÈGUèÁ¢G ã¢ï´x¢ï J V
# çÝx¢Ú¢Ýï çÇ±èÁ¢GÝ }¢éà¢¢±Ú¼ / çÝx¢Ú¢Ýï ÜU¢Ï¢èÝ¢ ¥¢ñÚ çÝx¢Ú¢Ýï
ÜU¢Ï¢èÝ¢¼, }¢Á¢çHS¢ï Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ ± }¢Á¢çHS¢ï }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢,
ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢
ÜïU ¼GHÏ¢¢ ÜUè çà¢ÜüU¼ ÜU¢ï ²ÜGUèÝè Ï¢Ý¢»æ, ÝèÁ¢G §Ý ÜïU S¢ÚÐÚS¼
S¢¢çãGÏ¢¢Ý ÜU¢ï |¢è §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ à¢¢ç}¢H ÜUÚ±¢»æ J
# §Á¢ç¼}¢¢¥G Á¢Î±H ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU Ï¢¢’Îï }¢x¢GçÚÏ¢ S¢ï 2 Í¢‹Åï ãè
ã¢ï J §S¢ }¢ï´ »ÜU çãGv}¢¼ ²ïã |¢è ãñ çÜU Ç¢õvÅÁ¢üG, à¢¢ï’Ï¢» ¼¢’Hè}¢,
}¢éH¢çÁ¢G}¢ Ðïà¢¢ ¥ÈGUÚ¢Î ±x¢GñÚ¢ ÜU¢ï S¢ãêH¼ ã¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜUè §Á¢ç¼}¢¢¥G
}¢ḯ çÁ¢G²¢Î¢ S¢ï çÁ¢G²¢Î¢ çà¢ÜüU¼ ã¢ï J
Á¢¢ï Ð¢Ï¢‹Î ãñ §Á¢ç¼}¢¢¥G¢¼ ÜU¢ |¢è
}¢ñ´ Îï¼¢ ãêæ ©S¢ ÜU¢ï Îé¥G¢» }¢ÎèÝ¢ (1)
<
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 369
ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜU¢ Á¢Î±H

1 ¥Á¢G¢Ýï }¢x¢GçÚÏ¢ ¼èÝ ç}¢ÝÅ 03 ç}¢ÝÅ
2 Ý}¢¢Á¢Gï }¢x¢GçÚÏ¢ }¢¥G ¥Ã±¢Ï¢èÝ Ï¢èS¢ ç}¢ÝÅ 20 ç}¢ÝÅ
3 ç¼H¢±¼ S¢êÚ» }¢éËÜU }¢¥G çÝÄ²¼ï´ S¢¢¼ ç}¢ÝÅ 07 ç}¢ÝÅ
4 Ý¢’¼ à¢ÚèÈGU }¢¥G çÝÄ²¼ï´ Ð¢æÓ¢ ç}¢ÝÅ 05 ç}¢ÝÅ
5 S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Ú¢ Ï¢²¢Ý ÐÓ¢¢S¢ ç}¢ÝÅ 50 ç}¢ÝÅ
6 S¢é‹Ý¼ï´ ± ¥¢Î¢Ï¢ }¢¥G 6 ÎéMÎï Ð¢ÜU + 2 Îé¥G¢»æ ÎS¢ ç}¢ÝÅ 10 ç}¢ÝÅ
7 »’H¢Ý¢¼ Ð¢æÓ¢ ç}¢ÝÅ 05 ç}¢ÝÅ
8 çÁ¢GRéUËH¢ã Ð¢æÓ¢ ç}¢ÝÅ 05 ç}¢ÝÅ
9 Îé¥G¢ ÎS¢ ç}¢ÝÅ 10 ç}¢ÝÅ
10 S¢H¢¼¢ï S¢H¢}¢ ± §çwG¼¼¢}¢ï }¢Á¢çHS¢ ÜUè Îé¥¢G Ð¢æÓ¢ ç}¢ÝÅ 05 ç}¢ÝÅ
ÜéUH Î¢ñÚ¢çÝÄ²¢ 2 Í¢‹Åï 120 ç}¢ÝÅ
S¢é ‹ Ý¼¢ï ´ ÜUè Hê Å Ý¢ Á¢¢ Üï U }¢¼¢¥G
ã¢ï Á¢ã¢æ |¢è S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G (1)
<
{7} ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH »’ç¼ÜU¢ÈGU
(¥¼GÚ¢ÈGU / x¢¢ªæ, ãÎÈGU : ÈGUè ãGËÜGU¢ à¢éÚÜU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 5
§SH¢}¢è |¢¢§ü)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝÄ²¼ S¢ï
¥ËH¢ã 1 ÜUè çÚÁ¢G¢ ãG¢çS¢H ÜUÚÝï ÜïU çH²ï }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ÆãÚï ÚãÝ¢
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 715
|¢è »ÜU ¥GÁ¢Gè}¢ §GÏ¢¢Î¼ ãñ, çHã¢Á¢G¢ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢H ï }¢ï´
¥¼GÚ¢ÈïUG à¢ãÚ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢H ï S¢ï ±¢Ï¢S¼¢
ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Ï¢Ú¢ïÁ¢G Á¢é}¢é¥¢G ²¢ §¼±¢Ú Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í ¼¢ Ý}¢¢Á¢Gï Á¢é}¢é¥¢G ²¢ ãGSÏ¢ï
}¢¢ñÜUG ¥G ¥GSÚ ¼¢ }¢x¢GçÚÏ¢ »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢§ü Á¢¢¼è ãñ J
²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜïU }¢ÎÝè ÈêUH
# ¥GH¢ÜGU¢ï´ S¢ï Á¢¢ï §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥¼GÚ¢ÈGU / x¢¢ªæ }¢ï´ ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH
»’ç¼ÜU¢ÈGU ÜïU çH²ï Á¢¢¼ï ãñ,´ ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ Á¢¢ç}¢¥G¼H é }¢ÎèÝ¢ ÜïU ¼GHÏ¢»
çÜUÚ¢}¢ ÜU¢ï |¢è ¼‹Á¢Gè}¢è ¼ÚçÏ¢Ä²¼ ÜïU çH²ï |¢ïÁ¢¢ Á¢¢» J
# Á¢¢ç}¢¥G¼H é }¢ÎèÝ¢ S¢ï Á¢¢ï ¼GHÏ¢» çÜUÚ¢}¢ Ý}¢¢Á¢Gï ÈGUÁ¢í ÜïU Ï¢¢’Î çÜUS¢è
x¢¢ªæ }¢ḯ Á¢¢»æ ¼¢ï ©Ý ÜïU S¢¢‰¢ çÜUS¢è ©S¼¢Á¢G S¢¢çãGÏ¢ ÜUè |¢è ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï J
# ¥Ã±HÝ S¢é‹Ý¼ï´ ¥¢ñÚ Îé¥¢G »æ S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï ÜïU ãGËÜïUG Hx¢¢» Á¢¢»æ J
# Ý}¢¢Á¢Gï Á¢é}¢é¥G¢ S¢ï ÐãHï ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼
ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï J
# Ý}¢¢Á¢Gï Á¢é}¢é¥G¢ ÜïU Ï¢¢’Î }¢ÜGU¢}¢è H¢ïx¢¢ï´ ÜïU ÎÚç}¢²¢Ý }¢ÎÝè
ãGËÜGU¢ ¥¢ñÚ Ï¢¢’Îï ¥GSÚ Ï¢²¢Ý ÜïU Ï¢¢’Î ±¢ÐS¢è ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï J
# Á¢ã¢æ §¼±¢Ú ÜU¢ï Àé^è ã¢ï¼è ãñ ±ã¢æ ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH »’ç¼ÜU¢ÈGU
ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ §¼±¢Ú ÜïU çÎÝ §S¢ ¼GÚãG Ï¢Ý¢§ü Á¢¢» çÜU ¥GSÚ S¢ï ÐãHï
¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ¥¢ñÚ ¥GSÚ ÜïU Ï¢¢’Î Ï¢²¢Ý ÜUè
¼ÚÜUèÏ¢ ÜUÚ Hè Á¢¢» J
# ãzG¼¢±¢Ú Àé^è ÜïU çÎÝ çÏ¢H wG¢éS¢êS¢ ¥S¢¢ç¼Á¢G¢, ¼GHÏ¢¢ ¥¢ñÚ
Ý¢ïÜUÚè Ðïà¢¢ ¥ÈGUÚ¢Î ÜïU çH²ï S¢è¶Ýï çS¢¶¢Ýï ÜU¢ ¼ÚçÏ¢Ä²¼è ãGËÜGU¢
|¢è Hx¢¢²¢ Á¢¢ S¢ÜU¼¢ ãñ, çÁ¢S¢ }¢ï´ Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥ãGÜU¢}¢ S¢ï Ý}¢¢Á¢G ±
¼Gã¢Ú¼ ÜïU }¢S¢¢§H ¥¢ñÚ Ý}¢¢Á¢G ÜïU ¥Á¢GÜU¢Ú, S¢é‹Ý¼ï´ ¥¢ñÚ ¥¢Î¢Ï¢ ÝèÁ¢G
Îé¥G¢»æ çS¢¶¢§ü Á¢¢»æ J
}¢ÎèÝ¢ : ¼GHÏ¢» çÜUÚ¢}¢ Á¢ã¢æ |¢è Á¢¢»æ ¼¢ï ©‹ãï´ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï ÜUè
S¢êÚ¼ }¢ï´ |¢ïÁ¢¢ Á¢¢» J
}¢ÎÝè ÈêUH : ãÚ ãzG¼ï Àé^è ÜïU çÎÝ, ãÚ çÝx¢Ú¢Ýï ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼,
çÝx¢Ú¢Ýï ¥GH¢ÜGU¢ / à¢ãÚ }¢éà¢¢±Ú¼ ÜïU }¢à±Úï S¢ï à¢ãÚ ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU ²¢
çÜUS¢è x¢¢ªæ }¢ï´ Á¢é}¢é¥G¢ ¼¢ ¥GSÚ ²¢ ¥GSÚ ¼¢ }¢x¢GçÚÏ¢ »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè
¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢» J
}¢ÎèÝ¢ : ¥¼GÚ¢ÈGU S¢ï }¢éÚ¢Î ¥¼GÚ¢ÈGU ÜïU x¢¢ªæ ¥¢ñÚ Îïã¢¼¢ï´ ÜïU §GH¢±¢
à¢ãÚ ÜïU Ý» ¥¢ñÚ ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¥GH¢ÜïGU |¢è ãñ´ J
<
{8} ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢
à¢ñ¶ïG ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L S¢ï ¥GÜGU¢§Î¢ï
¥¢’}¢¢H, à¢Úè¥G¼¢ï ¼GÚèÜGU¼, ¼¢Úè¶G¢ï S¢èÚ¼, ç¼GÏ¢¢Ï¢¼¢ï MãG¢çÝÄ²¼
±x¢GñÚ¢ }¢éwG¼çHÈGU }¢¢ñÁG¢ê¥G¢¼ ÐÚ S¢é±¢H¢¼ (Questions) çÜU²ï Á¢¢¼ï ãñ´
¥¢ñÚ ¥¢Ð L ©Ý ÜïU Á¢±¢Ï¢¢¼ (Answers) ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢¼ï
ãñ´ J §S¢ ÜU¢ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè §çS¼GH¢ãG }¢ï´ }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ ÜUã¢
Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ Ï¢Ú¢ïÁ¢G ãzG¼¢ (Saturday) Ï¢¢’Î Ý}¢¢Á¢Gï §Gà¢¢ ã¢ïÝï ±¢Hï
}¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚï ÜU¢ï ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ ÜU¢ Ý¢}¢ çÎ²¢ x¢²¢ ãñ J
}¢ÎÝè ÈêUH : Á¢ñH G è ãGËÜïUG ÜïU §SH¢}¢è |¢¢§ü çÇ±èÁ¢GÝ S¢yGãG ÐÚ Á¢¢ç}¢¥G¼H
é
}¢ÎèÝ¢ / }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ / ÈGñUÁ¢G¢Ýï }¢ÎèÝ¢ (¶G¢çÚÁ¢ï }¢çSÁ¢Î) }¢ï´ ãÚ
ãzG¼ï §Á¢ç¼}¢¢§üG ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚï }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUÚï´ ²¢ çÝx¢Ú¢Ýï
ÜU¢Ï¢èÝ¢ ÜïU }¢à±Úï S¢ï çÜUS¢è »ÜU }¢ÜGU¢}¢ ÜU¢ ¼¥GÄ²éÝ ÜUÚ Hï´ J
Á¢ã¢æ Ï¢Ú¢ãï Ú¢S¼ ã¢ïÝï ±¢Hï }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚï }¢ï´ ±vG¼ ÜïU ÈGUÜGüU
ÜUè ±Áã S¢ï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï´ ÜUè §Á¢ç¼}¢¢§Gü çà¢ÜüU¼ Ý ã¢ï S¢ÜïU, ±ã¢æ
¥x¢Hï çÎÝ }¢ÎÝè Ó¢ñÝH ÐÚ ÝàÚï }¢éÜGUÚüÚ Ó¢HÝï ±¢Hï }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚï
}¢ï´ §Á¢ç¼}¢¢§üG ¼G¢ñÚ ÐÚ çà¢ÜüU¼ ÜUÚï´ ²¢ ãGËÜGU¢ S¢yGãG ÐÚ VCD §Á¢ç¼}¢¢¥G
ÜU¢ §ç‹¼Á¢G¢}¢ çÜU²¢ Á¢¢», çÁ¢S¢ }¢ï´ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ S¢ï Á¢¢Úè ã¢ïÝï
±¢Hè ÜU¢ï§ü |¢è VCD Ó¢H¢§ü Á¢¢» J
{9} ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè ãGËÜGU¢
}¢éwG¼çHÈGU Á¢GÏ¢¢Ý Ï¢¢ïHÝï ±¢H¢ḯ ÝèÁ¢G à¢çwGS¢Ä²¢¼ ¥¢ñÚ ¼¢çÁ¢Ú¢Ý
ÜïU çH²ï ¥GH¢ÜGU¢§ü S¢yGãG ÐÚ ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè ãGËÜGïU ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ Ï¢Ý¢§ü
Á¢¢¼è ãñ, ÝèÁ¢G À¢ïÅï à¢ãÚ¢ï´ }¢ï´ ²¢ »ïS¢ï }¢ÜGU¢}¢¢¼ Á¢ã¢æ çÜUS¢è ±Áã S¢ï
ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G ¥|¢è à¢éM¥G Ýãè´ ã¢ï Ð¢²¢ ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè
ãGËÜGU¢ ²¢ }¢çSÁ¢Î §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜUè ¼ÚÜUèÏ¢ ã¢ï¼è ãñ J
ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè ãGËÜGïU ÜïU Á¢Î±H }¢ï´ ç¼H¢±¼, Ý¢’¼ à¢ÚèÈGU,
S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï Ï¢²¢Ý, Îé¥G¢ ¥¢ñÚ ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ à¢¢ç}¢H ãñ J çÜUS¢è |¢è
à¢ãÚ / ¥GH¢ÜïGU }¢ï´ »ÜU S¢ï Á¢G¢§Î ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè ãGËÜïGU ¥Hx¢ ¥Hx¢
çÎÝ¢ï´ ¥¢ñÚ }¢éwG¼çHÈGU }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ Hx¢¢» Á¢¢ S¢ÜU¼ï ãñ´ J
{10} ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼
(ãÎÈGU : à¢éÚÜU¢ ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 4 §SH¢}¢è |¢¢§ü)
}¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢ ÜUè ¼GÚÈGU S¢ï çÎ²ï x¢» ¼GÚèÜGU» ÜU¢Ú ÜïU
}¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ãzG¼ï }¢ï´ »ÜU çÎÝ ãÚ }¢çSÁ¢Î ÜïU ¥¼GÚ¢ÈGU }¢ï´ Í¢Ú Í¢Ú, ÎéÜU¢Ý
ÎéÜU¢Ý Á¢¢ ÜUÚ Í¢Ú¢ï´ ¥¢ñÚ ÎéÜU¢Ý¢ï´ }¢ï´ }¢¢ñÁ¢êÎ, Ï¢HçÜU Ú¢ã }¢ï´ ¶ÇGï ãé±ï
¥¢ñÚ ¥¢Ýï Á¢¢Ýï ±¢Hï ¼}¢¢}¢ ¥ÈGUÚ¢Î ÜU¢ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ Ðïà¢ ÜUè Á¢¢¼è
ãñ, §S¢ï ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ J
ÜUÚ}¢ S¢ï “ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼” ÜU¢ wG¢êÏ¢ Á¢ÁGÏ¢¢ Îï

(1)
Îê æ {ê } ¢ S¢é ‹ Ý¼ï }¢ãG Ï ¢ê Ï ¢ ÜUè }¢Ó¢¢ ²¢ ÚÏ¢
<
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ãGÜGUèÜGU¼ }¢ïæ
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ §çS¼’}¢¢H ã¢ïÝï ±¢Hè »ÜU ¶G¢S¢
§çS¼GH¢ãG ãñ çÁ¢S¢ S¢ï }¢éÚ¢Î ãñ ¥¢ñÚ §S¢
ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU }¢éÈGUçSS¢Úï à¢ãèÚ, ãGÜUè}¢éH ©}}¢¼ }¢ézG¼è ¥ãG}¢Î ²¢Ú
¶G¢Ý S ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ : ãÚ à¢wGS¢ ÐÚ ©S¢ ÜïU
}¢‹S¢Ï¢ (Status) ÜïU ãG±¢Hï S¢ï ¥¢ñÚ ãGSÏ¢ï §çS¼¼G¢¥G¼ ±¢çÁ¢Ï¢ ãñ, §S¢
ÐÚ ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼ Ý¢ç¼GÜGU ãñ ¥¢ñÚ §Á¢}¢¢»G ©}}¢¼ |¢è ãñ J
ãéGv}¢Ú¢Ý¢ïæ, ©GH}¢¢ ± }¢à¢¢§¶G Ï¢çËÜU ãÚ }¢éS¢H}¢¢Ý ÜUè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ãñ,
§S¢ï çS¢ÈüGU »ÜU ¼GÏ¢ÜGïU ¼ÜU }¢ãGÎêÎ ÜUÚ ÎïÝ¢ S¢ãGèãG Ýãè´ ¥¢ñÚ ãGÜGUèÜGU¼
²ïã ãñ çÜU ¥x¢Ú ãÚ à¢wGS¢ §S¢ ÜU¢ï ¥ÐÝè çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè S¢}¢Û¢ï ¼¢ï
}¢é¥G¢à¢Ú¢ ÝïçÜU²¢ï´ ÜU¢ x¢ã±¢Ú¢ Ï¢Ý S¢ÜU¼¢ ãñ J(2) Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ï Ï¢ÎHÝï ÜïU
çH²ï ãÚ ¼GÏ¢ÜïGU ÜU¢ï ©S¢ ÜUè ¼G¢ÜGU¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè S¢¢ï´Ðè
x¢§ü, v²êæçÜU §SH¢}¢ }¢ï´ çÜUS¢è |¢è §‹S¢¢Ý ÜU¢ï ©S¢ ÜUè ¼G¢ÜGU¼ S¢ï
çÁ¢G²¢Î¢ ¼vHèÈGU Ýãè´ Îè Á¢¢¼è J ¥ÚÏ¢¢Ï¢ï §çvG¼Î¢Ú, ¥S¢¢ç¼Á¢G¢
(Teachers) ±¢çHÎñÝ (Parents) ±x¢GñÚ¢ Á¢¢ï ¥ÐÝï }¢¢ ¼ãG¼¢ï´ ÜU¢ï
ÜU‹Åî¢ïH (Control) ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ ±¢ïã ÜGU¢ÝêÝ (Law) ÐÚ S¢wG¼è S¢ï
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 77

2 ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, ÝïÜU Ï¢¢¼¢ḯ ÜU¢ ãéGv}¢ ÎïÝ¢, ÐãHè ÈGUSH, 6/502
¥G}¢H ÜUÚ¢ ÜïU ¥¢ñÚ }¢é¶G¢HÈGU¼ ÜUè S¢êÚ¼ }¢ï´ S¢Á¢G¢ Îï ÜUÚ Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢
¶G¢ç¼}¢¢ ÜUÚ S¢ÜU¼ï ãñ´ J }¢éÏ¢çËHx¢GèÝï §SH¢}¢, ©GH}¢¢ ± }¢à¢¢§¶G,
¥ÎèÏ¢ ± çS¢ãG¢ÈGUè (Journalists) ¥¢ñÚ Îèx¢Ú Á¢GÚ¢§»G §ÏH¢x¢G (Means
of communication) }¢S¢HÝ ÚïçÇ²¢ï (Radio) ¥¢ñÚ Åè ±è ±x¢GñÚ¢ S¢ï
S¢|¢è H¢ïx¢ ¥ÐÝè ¼ÜGUÚèÚ¢ï´ ¼ãGÚèÚ¢ï´ Ï¢çËÜU à¢¢ï’Ú¢ (Poets) ¥ÐÝè
ÝÁ¢G}¢¢ï´ (Poems) ÜïU Á¢GÚè»G Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ ÜGUË¥G ÜGU}¥G ÜUÚï´ ¥¢ñÚ ÝïÜUè ÜU¢ï
ÈGUÚ¢ïx¢G Îï´, çÏ¢çHS¢¢çÝãè (²¢’Ýè Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ Ðïà¢ ÜUÚÝï)
ÜïU ¼ãG¼ ²ïã ¼}¢¢}¢ S¢êÚ¼ï´ ¥¢¼è ãñ´ ¥¢ñÚ ¥G¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý çÁ¢S¢ï §çvG¼Î¢Ú
ÜUè ÜU¢ï§ü S¢êÚ¼ |¢è ãG¢çS¢H Ýãè´ ¥¢ñÚ Ý ãè ±¢ïã ¼ãGÚèÚ ± ¼ÜGUÚèÚ ÜïU
Á¢GÚè»G Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ ¶G¢ç¼}¢¢ ÜUÚ S¢ÜU¼¢ ãñ ±¢ïã çÎH S¢ï ©S¢ Ï¢éÚ¢§ü ÜU¢ï
Ï¢éÚ¢ S¢}¢Û¢ï ¥x¢Ó¢ïü ²ïã §ü}¢¢Ý ÜU¢ ÜU}¢Á¢G¢ïÚ ¼ÚèÝ }¢¼üÏ¢¢ ãñ v²êæçÜU
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚ ÜïU Á¢GÏ¢¢Ý S¢ï Ú¢ïÜUÝ¢ Ó¢¢çã²ï HïçÜUÝ çÎH S¢ï Á¢Ï¢ Ï¢éÚ¢
S¢}¢Û¢ïx¢¢ ¼¢ï ²ÜGUèÝÝ wG¢éÎ Ï¢éÚ¢§ü ÜïU ÜGUÚèÏ¢ Ýãè´ Á¢¢»x¢¢ ¥¢ñÚ §S¢
¼GÚãG }¢é¥G¢à¢Úï (Society) ÜïU Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ¥ÈGUÚ¢Î wG¢éÎ Ï¢ wG¢éÎ Ú¢ãï
Ú¢S¼ ÐÚ ¥¢ Á¢¢»æx¢ï J(1)
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! çÏ¢H¢ à¢éÏ¢¢ §GË}¢ï ÎèÝ ¥ËH¢ã
1 ÜïU Œ²¢Úï ãGÏ¢èÏ¢, ãGÏ¢èÏ¢ï HÏ¢èÏ¢ 6 ÜUè }¢èÚ¢S¢ ãñ,
çÁ¢S¢ ÜïU ãéGS¢êH ÜïU çH²ï ãÚ »ÜU ÜU¢ï ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝè Ó¢¢çã²ï J Á¢ñS¢¢ çÜU
}¢Ú±è ãñ çÜU »ÜU }¢Ú¼Ï¢¢ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê ãéÚñÚ¢ 5
Ï¢¢Á¢G¢Ú }¢ï´ ¼à¢ÚèÈGU H¢» ¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ S¢ï §Úà¢¢Î ÈGUÚ}¢¢²¢ : H¢ïx¢¢ï ! }¢ñæ
1 ç}¢Ú¥¢¼éH }¢Ý¢Á¢èãG, ÝïÜU Ï¢¢¼¢ï´ ÜU¢ ãévG }¢ ÎïÝ¢, ÐãHè ÈGUSH, 6/503
¼é}ãï´ ²ã¢æ Îï¶ Úã¢ ãêæ ãG¢H¢æçÜU ±ã¢æ ¼¢Á¢Î¢Úï }¢ÎèÝ¢, ÜGUÚ¢Úï ÜGUËÏ¢¢ï
S¢èÝ¢ 6 ÜUè }¢èÚ¢S¢ ¼vGS¢è}¢ ã¢ï Úãè ãñ J ¼é}¢ Á¢¢ ÜUÚ
¥ÐÝ¢ çãGSS¢¢ v²êæ ±éS¢êH Ýãè´ ÜUÚ¼ï ? ²ïã S¢éÝ ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ Ýï ÐêÀ¢ çÜU
ÜUã¢æ }¢èÚ¢S¢ ¼vGS¢è}¢ ã¢ï Úãè ãñ ? ¼¢ï ¥¢Ð Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : }¢çSÁ¢Î }¢ï´ J ±¢ïã
Á¢ËÎè Á¢ËÎè }¢çSÁ¢Î ÜUè ¼GÚÈGU Ó¢H çÎ²ï, }¢x¢Ú ¥¢Ð 5
±ãè´ LÜïU Úãï, ±¢ÐS¢ ¥¢ ÜUÚ ©‹ã¢ï´ Ýï ¥GÁ¢üG ÜUè : ã}¢ Ýï ¼¢ï ±ã¢æ ÜU¢ï§ü
}¢èÚ¢S¢ ¼vGS¢è}¢ ã¢ï¼ï Ýãè´ Îï¶è J ÎÚ²¢zG¼ ÈGUÚ}¢¢²¢ : çÈUÚ ¼é}¢ Ýï v²¢
Îï¶¢ ? ¥GÁ¢üG ÜUè : ã}¢ Ýï Îï¶¢ çÜU ÜéUÀ H¢ïx¢ Ý}¢¢Á¢G ÐÉG Úãï ãñ´ ¼¢ï ÜéUÀ
ç¼H¢±¼ ÜUÚ Úãï ãñ´ ¥¢ñÚ ÜéUÀ §GË}¢ï ÎèÝ ãG¢çS¢H ÜUÚ Úãï ãñ´ J §S¢ ÐÚ
¥¢Ð 5 Ýï ÈGUÚ}¢¢²¢ : ²ïãè ¼¢ï Î¢ï ¥G¢H}¢ ÜïU }¢¢çHÜU¢ï
}¢éwG¼¢Ú çÏ¢ §ÁGÝï ÐÚ±Ú Îx¢¢Ú, }¢vÜUè }¢ÎÝè S¢ÚÜU¢Ú 6
ÜUè }¢èÚ¢S¢ ãñ J(1)
ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ : Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ Á¢¢ï Ï¢ÇGï
S¢ï Ï¢ÇG¢ çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ }¢ï´ ¥Á¢G
§çÏ¼Î¢ ¼¢ §ç‹¼ã¢ çà¢ÜüU¼ Ýãè´ ÜUÚ¼¢, ±¢ïã }¢ïÚï ÝÁ¢GÎèÜU S¢wG¼ x¢GñÚ
çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè ÜU¢ }¢é¼üçÜUÏ¢ ãñ J (Á¢¢ï }¢Á¢Ï¢êÚ ãñ ±¢ïã }¢¢’ÁG¢êÚ ãñ) ãzG¼ï }¢ï´
»ÜU çÎÝ }¢wGS¢êS¢ ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï Á¢GñHè ãGËÜïGU (}¢çSÁ¢Î ¥¢ñÚ §S¢ ÜïU
¥¼GÚ¢ÈGU) }¢ḯ Í¢Ú Í¢Ú, ÎéÜU¢Ý ÎéÜU¢Ý Á¢¢ ÜUÚ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ Á¢GMÚ Îḯ J
(çÚã¢§à¢è ¥GH¢ÜGU¢ï´ }¢ï´ ¥GSÚ ¼¢ }¢x¢GçÚÏ¢ ²¢ }¢x¢GçÚÏ¢ ¼¢ §Gà¢¢, ÜU¢Ú¢ïÏ¢¢Úè
}¢Ú¢çÜUÁ¢G }¢ï´ Á¢G¢ïãÚ ²¢ ¥GSÚ S¢ï ÐãHï) ¥x¢Ú ¥¢Ð ¥ÜïUHï ãñ´ ¼¢ï ±¢çÎ²ï
ç}¢Ý¢ }¢ï´ ¼‹ã¢ ¶ñG}¢¢ ¶ñG}¢¢ Á¢¢ ÜUÚ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÎïÝï ±¢Hï }¢vÜUè
}¢ÎÝè }¢ãGÏ¢êÏ¢ 6 ÜU¢ï ²¢Î ÜUÚï´ J
Îé¥G¢» ¥Gœ¢G¢Ú
Á¢¢ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜUè {ê}¢ï´ }¢Ó¢¢»
(1)
}¢ñ´ Îï¼¢ ãêæ ©S¢ ÜU¢ï Îé¥G¢» }¢ÎèÝ¢
<
}¢¢ã¢Ý¢ Î¢ï }¢ÎÝè ÜU¢}¢
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! Îé‹²¢ ± ¥¢ç¶GÚ¼ ÜUè Ï¢ïã¼Úè
ÜïU çH²ï à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L ÜïU ¥G¼G¢ÜUÎ¢ü
§S¢ }¢ÎÝè }¢vGS¢Î ÜU¢ï ¥ÐÝ¢ Hï´ çÜU }¢éÛ¢ï ¥ÐÝè ¥¢ñÚ S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU
H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝè ãñ J V
Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, §S¢ }¢ÎÝè }¢vGS¢Î ÜïU ãGéS¢êH ÜU¢ Á¢¢ï ¥¢S¢¢Ý ¼ÚèÝ
Ú¢S¼¢ ãñ, ©S¢ ÜïU çH²ï ÎÁ¢ïü Á¢GñH }¢¢ã¢Ý¢ Î¢ï }¢ÎÝè ÜU¢}¢ Á¢GMÚè ãñ´ :
{11} }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢
(}¢¢ã¢Ý¢ ãÎÈGU : ÈGUè ãGËÜGU¢ 12 §SH¢}¢è |¢¢§ü ¼èÝ çÎÝ ÜïU çH²ï)
S¢¢Úè Îé‹²¢ ÜïU H¢ïx¢¢ï´ ÜUè §SH¢ãG ÜUè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜïU çH²ï Ú¢ãï
wG¢éÎ¢ }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚÝï ÜïU çH²ï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ïæ ÜU¢
}¢éS¢¢çÈGUÚ Ï¢ÝÝ¢ Ï¢ïãGÎ Á¢GMÚè ãñ J v²êæçÜU S¢¢Úè Îé‹²¢ }¢ïæ ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 369
}¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ḯ ÜU¢ }¢éS¢¢çÈGUÚ Ï¢Ý ÜUÚ |¢è ¥G¢}¢ ÜUè Á¢¢ S¢ÜU¼è ãñ J wG¢éÎ
ã}¢¢Úï }¢ÎÝè ¥¢ÜGU¢ 6 Ýï Ú¢ãï wG¢éÎ¢ }¢ï´ }¢é¼¥GçgÎ
S¢ÈGUÚ çÜU²ï, çÁ¢Ý ÜïU Î¢ñÚ¢Ý ¥¢Ð 6 Ýï Ï¢ãé¼ S¢è
¼ÜU¢HèÈGU ÜU¢ S¢¢}¢Ý¢ çÜU²¢, }¢éS¢èÏ¢¼ï´ Û¢ïHèæ, ¼G¢’Ýï S¢éÝï, Á¢GwG}¢ S¢ãï,
Ð‰‰¢Ú ¶¢», ÈGU¢ÜGU¢ïæ ÜïU S¢Ï¢Ï¢ ÐïÅ ÐÚ Ð‰‰¢Ú Ï¢¢‹{ï, HïçÜUÝ çÈUÚ |¢è
Ú¢¼¢ï´ ÜU¢ï ©Æ ©Æ ÜUÚ, Ú¢ï Ú¢ï ÜUÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜUè çãÎ¢²¼ ÜïU çH²ï Îé¥G¢»æ ÜUè´
¥¢ñÚ H¢ïx¢¢ï´ ÜïU Ð¢S¢ Á¢¢ Á¢¢ ÜUÚ §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ï ¥G¢}¢ çÜU²¢ J
S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ H ÜUè ¥vS¢çÚÄ²¼ »ïS¢è ‰¢è, çÁ¢‹ã¢ï´ Ýï S¢ÚÜU¢Úï
}¢ÎèÝ¢ 6 S¢ï §GË}¢ï ÎèÝ ãG¢çS¢H çÜU²¢, çÈUÚ §S¢ï S¢¢Úè
Îé‹²¢ }¢ï´ ÈñUH¢Ýï ÜïU çH²ï Ú¢ãï wG¢éÎ¢ }¢ï´ S¢ÈGUÚ §çwG¼²¢Ú çÜU²¢ J ²ïãè
±Áã ãñ çÜU S¢ãG¢Ï¢» çÜUÚ¢}¢ H ÜïU }¢Á¢G¢Ú¢¼ çS¢ÈüGU }¢ÎèÝ»
¼GçÄ²Ï¢¢ ãè }¢ïæ Ýãè´, Ï¢çËÜU Îé‹²¢ ÜïU }¢é¼¥GçgÎ }¢ÜGU¢}¢¢¼ ÐÚ |¢è }¢¢ñÁ¢êÎ
ãñ´ J §Ý ÜïU Ï¢¢’Î ¼¢Ï¢ï§üGÝ, ¼Ï¢»G ¼¢Ï¢ï§üGÝ(1) ¥§}}¢» ©GÁGÁ¢G¢}¢ ¥¢ñÚ
¥¢ñçH²¢» çÜUÚ¢}¢ m Ýï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ï ¥G¢}¢ ÜUÚÝï ÜïU
§S¢ çS¢HçS¢Hï ÜU¢ï çÁ¢S¢ ¥¢Ï¢¢ï ¼¢Ï¢ ÜïU S¢¢‰¢ ÜGU¢§}¢ Ú¶¢, ±¢ïã ¼¢Úè¶G
(History) Á¢¢ÝÝï ±¢H¢ï´ S¢ï }¢wGÈUG è Ýãè´ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ¥ÜU¢çÏ¢ÚèÝï §SH¢}¢ ÜïU
1 ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ 6 ÜUè ©}}¢¼ ÜïU ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý Á¢¢ï S¢ãG¢Ï¢»

çÜUÚ¢}¢ H ÜUè S¢¢ïãGÏ¢¼ }¢ï´ Úãï, ©‹ãïæ ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜUã¢ Á¢¢¼¢ ãñ ¥¢ñÚ ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý
Á¢¢ï §Ý ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜUè S¢¢ïãGÏ¢¼ }¢ï´ Úãï, ±¢ïã ¼Ï¢»G ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜUãH¢¼ï ãñ´ J ©}}¢¼ï }¢éãG}}¢çÎÄ²¢
}¢ï´ S¢ãG¢Ï¢¢ H ÜïU Ï¢¢’Î ¼}¢¢}¢ ©}}¢¼ S¢ï ¼¢Ï¢ï§üGÝ ¥zGÁ¢GH ± Ï¢ïã¼Ú ãñ́ ¥¢ñÚ §Ý ÜïU
Ï¢¢’Î ¼Ï¢»G ¼¢Ï¢ï§üGÝ ÜU¢ }¢¼üÏ¢¢ ãñ J
(ã}¢¢Ú¢ §SH¢}¢, çãGSS¢» Ó¢ã¢L}¢, Ï¢¢Ï¢ï ¥Ã±H, S¢. 102)
ÝvGà¢ï ÜGUÎ}¢ ÐÚ Ó¢H¼ï ãé±ï à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼

L Ýï }¢éS¢H}¢¢Ý¢ïæ ÜUè §SH¢ãG ÜïU çH²ï à¢Ï¢¢ï Ú¢ïÁ¢G ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUè,
¥¢Ð L ãÚ §SH¢}¢è |¢¢§ü ÜU¢ï wG¢éS¢êS¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ḯ
}¢ḯ S¢ÈGUÚ ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢¼ï Úã¼ï ãñ,´ ¥x¢Ú ãÚ §SH¢}¢è |¢¢§ü §ÝçÈGUÚ¢Îè
ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝï ±¢Hï }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼ï ãé±ï Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ Î¢ï §SH¢}¢è
|¢¢§²¢ïæ ÜU¢ï }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï ÜUè Î¢’±¼ Îï ¼¢ï }¢ãèÝï |¢Ú }¢ï´ 60 §SH¢}¢è |¢¢§ü
ñ è ãGËÜGUï S¢ï V
ãé±,ï 12 ÈGUèS¢Î ÜU¢}¢²¢Ï¢è |¢è ãG¢çS¢H ã¢ï ¼¢ï ãÚ Á¢GH
}¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ ¼Ä²¢Ú ã¢ï S¢ÜU¼¢ ãñ ¥¢ñÚ §S¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï
ÐêÚè Îé‹²¢ }¢ḯ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè Ý çS¢ÈüUG {ê}¢ }¢Ó¢ Á¢¢»x¢è Ï¢çËÜU ÜéUÀ ãè
¥GS¢ïü }¢ḯ Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ ²ïã Ðñx¢G¢}¢ ãÚ }¢éËÜU, ãÚ S¢êÏ¢ï, ãÚ à¢ãÚ, ãÚ
x¢¢ªæ (Village) ãÚ }¢ãGËHï ¥¢ñÚ ãÚ Í¢Ú }¢ï´ ÐãéÓæ ¢ Á¢¢»x¢¢ J V
ãÚ }¢¢ã }¢ÎÝè ÜG U ¢çÈG U Hï }¢ï ´ S¢Ï¢ ÜUÚï ´ S¢ÈG U Ú
¥ËH¢ã ! Á¢ÁGÏ¢¢ ÜUÚ ¥G¼G¢ ²¢ ÚÏÏ¢ï }¢éS¼GÈGU¢ (1)
}¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ÈGUÚ¢}¢èÝï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼

à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé±ï ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
{1} Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè Ï¢ÜGU¢ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ ãñ J
{2} }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU çH²ï ÚèÉG ÜUè ãaè ÜUè
ãGñçS¢Ä²¼ Ú¶¼ï ãñ´ J
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 131
{3} }¢ïÚ¢ ÐS¢‹ÎèÎ¢ §SH¢}¢è |¢¢§ü ±¢ïã ãñ Á¢¢ï H¢¶ S¢éS¼ ã¢ï,
}¢x¢Ú ¼èÝ çÎÝ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUÚ¼¢ ã¢ï, Á¢¢ï Î¢ÉGè ¥¢ñÚ
ÁG¢éËÈGU¢ï´ S¢ï ¥¢Ú¢S¼¢ ¥¢ñÚ S¢é‹Ý¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU }¢ÎÝè çHÏ¢¢S¢ ± §G}¢¢}¢¢
à¢ÚèÈGU S¢ï }¢éÁ¢GÄ²Ý ã¢ï J }¢éÛ¢ï ÜU}¢¢© Ï¢ïÅï ÐS¢‹Î ãñ´ J (²¢’Ýè Á¢¢ï }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUHï }¢ïæ S¢ÈGUÚ ¥¢ñÚ }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUÚ¼ï ã¢ï´)
{4} ¼}¢¢}¢ §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ ÜU¢ï Ï¢S¢ ²ïãè {éÝ ã¢ïÝè Ó¢¢çã²ï çÜU
çÁ¢S¢ ¼GÚãG |¢è Ï¢Ý ÐÇGï ã}¢ H¢ïx¢¢ï´ ÜU¢ï }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ïæ ÜïU çH²ï
¼Ä²¢Ú ÜUÚï´ J
{5} ã}¢¢Úè }¢æçÁ¢GH }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜïU Á¢GÚè»G ÐêÚè Îé‹²¢ }¢ï´
S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜUè Ï¢ã¢Úï´ ¥G¢}¢ ÜUÚÝ¢ ãñ J
{6} Îé‹²¢±è ²¢ ¼‹Á¢Gè}¢è ÜU¢}¢ }¢ï´ Ó¢¢ãï çÁ¢¼Ýè |¢è }¢S¢LçÈGUÄ²¼
ã¢ï, Á¢Ï¢ ¼ÜU ÜU¢ï§ü }¢¢Ýï»G à¢Ú§üG Ý ã¢ï ãÚ }¢¢ã 3 çÎÝ ÜïU }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï
}¢ï´ S¢ÈGUÚ ÜUèçÁ¢²ï J
{7} §{Ú ©{Ú ÜUè Ï¢¢¼¢ï´ ÜïU Ï¢Á¢¢» }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ãè ÜUè Ï¢¢¼ï´
ÜUèçÁ¢²ï, ¥¢Ð ÜU¢ ¥¢ïÉGÝ¢ çÏ¢À¢ñÝ¢ Ï¢S¢ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢, }¢ÎÝè
ÜGU¢çÈGUH¢, }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢, }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢, }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ ã¢ï J
Á¢¢§²ï ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÎèçÁ¢²ï Á¢¢ Á¢¢ ÜïU Í¢Ú
ÜUèçÁ¢²ï ãÚ }¢¢ã }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ |¢è S¢ÈGUÚ (1)
<
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 699
Îé¥G¢» ¥Gœ¢G¢Ú
»ï ¥ËH¢ã 1 ! ãÚ }¢¢ã 3 çÎÝ, ãÚ 12 }¢¢ã }¢ï´ ²ÜU}¢éà¼
»ÜU }¢¢ã ¥¢ñÚ ©G}¢í |¢Ú }¢ï´ ²ÜU}¢éà¼ 12 }¢¢ã ÜïU çH²ï ¼ïÚè Ú¢ã }¢ï´ S¢ÈGUÚ
ÜUÚÝï ÜUè ¼ÇGÐ Ú¶Ýï ±¢H¢ï´ ÜU¢ï ¥¢ñÚ ©Ý ÜïU S¢ÎÜïGU }¢éÛ¢ï |¢è Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢
Ï¢wGà¢ Îï J
S¢ÈGUÚ Á¢¢ï ÜUÚï ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´ }¢éS¢HS¢H
(1)
}¢ñ´ Îï¼¢ ãêæ ©S¢ ÜU¢ï Îé¥G¢» }¢ÎèÝ¢
<
{12} }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼
(ãÎÈGU : ÈGUè Á¢GñHè ãGËÜGU¢ 12 §SH¢}¢è |¢¢§ü)
à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L Ýï §S¢ ÐéÚ
çÈGU¼Ý Î¢ñÚ }¢ï´ ÝïçÜU²¢æ ÜUÚÝï ¥¢ñÚ x¢éÝ¢ã¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢Ýï ÜïU ¼GÚèÜGU¢ï´ ÐÚ
}¢éà¼ç}¢H à¢Úè¥G¼¢ï ¼GÚèÜGU¼ ÜU¢ Á¢¢}¢ï¥G }¢Á¢}¢ê¥G¢ 72 }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼
Ï¢ S¢êÚ¼ï S¢é±¢H¢¼ (Questions) ¥G¼G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ãñ J Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ¥ÐÝè
§SH¢ãG ÜïU çH²ï wG¢éÎ |¢è §Ý }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ÜUèçÁ¢²ï ¥¢ñÚ
§‹¢çÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚÝï ±¢Hï }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢ ÐÚ ¥G}¢H ÜïU Á¢GÚè»G ãÚ
}¢¢ã }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜïU ÜU}¢ ¥Á¢G ÜU}¢ 26 ÚS¢¢§H ¼vGS¢è}¢ ÜUÚ ÜïU
±éS¢êH ÈGUÚ}¢¢Ýï ÜUè |¢è ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUèçÁ¢²ï J
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 369
}¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ÈGUÚ¢}¢èÝï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼

à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼, ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L }¢ÎÝè
§‹¥G¢}¢¢¼ ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ Ï¢²¢Ý ÜUÚ¼ï ãé±ï ÈGUÚ}¢¢¼ï ãñ´ :
# Á¢Ï¢ }¢éÛ¢ï }¢¢’Hê}¢ ã¢ï¼¢ ãñ çÜU ÈéUGH¢æ §SH¢}¢è |¢¢§ü ²¢ §SH¢}¢è
Ï¢ãÝ ÜU¢ }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ¥G}¢H ãñ ¼¢ï çÎH Ï¢¢x¢G Ï¢¢x¢G Ï¢çËÜU Ï¢¢x¢ïG
}¢ÎèÝ¢ ã¢ï Á¢¢¼¢ ãñ J ²¢ S¢éÝ¼¢ ãêæ çÜU ÈéUGH¢æ Ýï Á¢GÏ¢¢Ý ¥¢ñÚ ¥¢æ¶¢ï´ ÜU¢
²¢ §Ý }¢ï´ S¢ï çÜUS¢è »ÜU ÜU¢ ÜéUGzGHï }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢²¢ ãñ ¼¢ï ¥GÁ¢èÏ¢ ÜñUÈGU¢ï
S¢éMÚ ãG¢çS¢H ã¢ï¼¢ ãñ J
# Á¢¢ï ÜU¢ï§ü }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU §wGH¢S¢ ÜïU S¢¢‰¢
¥ËH¢ã 1 ÜUè çÚÁ¢G¢ ÜïU çH²ï ¥G}¢H ÜUÚïx¢¢ ¼¢ï ±¢ïã V
¥ËH¢ã 1 ÜU¢ Œ²¢Ú¢ Ï¢Ý Á¢¢»x¢¢ J
# }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU çÁ¢G‹Îx¢è x¢éÁ¢G¢ÚÝ¢ Ó¢æêçÜU Îé‹²¢ ±
¥¢ç¶GÚ¼ ÜïU Ï¢ï à¢é}¢¢Ú ÈGU±¢§Î ÐÚ }¢éà¼ç}¢H ãñ, çHã¢Á¢G¢ à¢ñ¼G¢Ý §S¢
Ï¢¢¼ ÜUè |¢ÚÐêÚ ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚïx¢¢ çÜU ¥¢Ð ÜU¢ï §çS¼ÜGU¢}¢¼ Ý ç}¢Hï, }¢x¢Ú
¥¢Ð çã}}¢¼ Ý ã¢Úï´ ¥¢ñÚ }¢ïãÚÏ¢¢Ýè ÈGUÚ}¢¢ ÜUÚ ÎêS¢Úï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ
ÜU¢ï |¢è }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜïU }¢é¼G¢çÏ¢ÜGU ¥G}¢H ÜUÚÝï ÜUè ¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢¼ï
Úãï´, Î¢ï ²¢ »ÜU Ï¢¢Ú ÜUãÝï S¢ï ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü ¥G}¢H Ý ÜUÚï ¼¢ï }¢¢²êS¢ Ý ã¢ï
Á¢¢²¢ ÜUÚï´, Ï¢çËÜU }¢éS¢HS¢H ÜUã¼ï Úãï´ J ÜU¢Ý¢ïæ }¢ï´ Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú ÐÇGÝï ±¢Hè
Ï¢¢¼ ÜU|¢è Ý ÜU|¢è çÎH }¢ï´ |¢è ©¼Ú ãè Á¢¢»x¢è J ²¢Î Ú¶ï´ ¥x¢Ú »ÜU
|¢è §SH¢}¢è |¢¢§ü Ýï ¥¢Ð ÜïU S¢}¢Û¢¢Ýï ÐÚ ¥G}¢H à¢éM¥G ÜUÚ çÎ²¢ ¼¢ï,
V ¥¢Ð ÜïU çH²ï S¢±¢Ï¢ï Á¢¢çÚ²¢ ã¢ï Á¢¢»x¢¢, ¥¢Ð ÜU¢ï S¢éÜêUÝï
ÜGUËÏ¢ ãG¢çS¢H ã¢ïx¢¢ ¥¢ñÚ V ¥¢Ð ÜïU ¥GH¢ÜGïU }¢ï´ ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï

S¢é‹Ý¼ ÜU¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ Ý çS¢ÈüGU Ó¢Hïx¢¢ Ï¢çËÜU Î¢ñÇGïx¢¢, Ýãè´ Ýãè´ ©S¢
ÜïU ¼¢ï ÐÚ Hx¢ Á¢¢»æx¢ï ¥¢ñÚ Ï¢ï S¢¢wG¼¢ }¢ÎèÝ» }¢éÝÃ±Ú¢ ÜUè ¼GÚÈGU
©ÇGÝ¢ à¢éM¥G ÜUÚ Îïx¢¢ ¥¢ñÚ V Î¢ïÝ¢ï´ Á¢ã¢æ }¢ï´ ¥¢Ð ÜU¢ Ï¢ïÇG¢
Ð¢Ú ã¢ïx¢¢ J
¼ê ±Hè ¥ÐÝ¢ Ï¢Ý¢ Hï ©S¢ ÜU¢ï ÚÏÏ¢ï H}¢ ²Á¢GH
}¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ ÜUÚ¼¢ ãñ Á¢¢ï ÜU¢ï§ü ¥G}¢H (1)
<
Ý¢Ó¢ Úæx¢ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ ¥G¢Îè
}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! S¢é‹Ý¼ï´ ¥ÐÝ¢Ýï ¥¢ñÚ ¥ÐÝ¢
S¢èÝ¢ §GàÜGïU ÚS¢êH ÜU¢ }¢ÎèÝ¢ Ï¢Ý¢Ýï ÜïU çH²ï ¼ÏHèx¢Gï ÜéUGÚ¥¢Ý¢ï S¢é‹Ý¼
ÜUè ¥G¢H}¢x¢èÚ x¢GñÚ çS¢²¢S¢è ¼ãGÚèÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜïU S¢Î¢ Ï¢ã¢Ú
}¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH S¢ï ãÚ Î}¢ ±¢Ï¢S¼¢ Úçã²ï J ¼Úx¢GèÏ¢ ÜïU çH²ï »ÜU wG¢éà¢
x¢±¢Ú ± }¢éàÜUÏ¢¢Ú }¢ÎÝè Ï¢ã¢Ú Ðïà¢ï ç¶GÎ}¢¼ ãñ : »ÜU §SH¢}¢è |¢¢§ü
ÜU¢ ¼ãGÚèÚè Ï¢²¢Ý çÏ¢œ¢S¢LüÈGU Ðïà¢ï ç¶GÎ}¢¼ ãñ : }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH S¢ï
±¢Ï¢S¼¢ ã¢ïÝï S¢ï ÐãHï }¢ñ´ Ý çS¢ÈüGU x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU ÎHÎH }¢ï´ çÝã¢²¼ Ï¢éÚè
¼GÚãG ÈUæS¢¢ ãé±¢ ‰¢¢ Ï¢çËÜU }¢ïÚï ¥GÜGU¢§Î |¢è ÎéLS¼ Ý ‰¢ï J Ý}¢¢Á¢G¢ïæ S¢ï
§S¢ ÜGUÎÚ x¢G¢çÈGUH ‰¢¢ çÜU §üÎG ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÐÉGÝ¢ |¢è ÝS¢èÏ¢ Ý ã¢ï¼è J
Ú}¢Á¢G¢ÝéH }¢éÏ¢¢ÚÜU }¢ï´ ¼}¢¢}¢ }¢éS¢H}¢¢Ý Ú¢ïÁ¢G¢ Ú¶¼ï }¢x¢Ú Ï¢Î çÜGUS}¢¼è
S¢ï }¢ñ´ §S¢ S¢¥G¢Î¼ S¢ï }¢ãGM}¢ ‰¢¢ J çÎÝ }¢ï´ }¢éH¢Á¢G}¢¼ ÜUÚ¼¢ ¥¢ñÚ Ú¢¼
1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 635
|¢Ú Ó¢ÚS¢ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ï¢ ÜïU Ýà¢ï }¢ï´ {é¼ Úã¼¢ J Åè±è ÐÚ çÈGUË}¢ï´ Çî¢}¢ï
Îï¶¼¢ ¥¢ñÚ Ï¢Î çÝx¢¢ãè ÜUÚ ÜïU ¥ÐÝï Ý¢}¢» ¥¢’}¢¢H }¢ï´ x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜïU
Ï¢¢ïÛ¢ }¢ï´ §Á¢G¢ÈGU¢ ÜUÚ¼¢ J à¢¢çÎ²¢ï´ }¢ï´ Ý¢Ó¢ x¢¢Ýï ÜU¢ à¢¢ñÜGUèÝ ‰¢¢ J ÁG¢éË}¢¼ï
§GS²¢æ (x¢éÝ¢ã¢ï´ ÜUè ¼¢ÚèÜUè) S¢ï çÝÜUHÝï ÜU¢ S¢Ï¢Ï¢ ²ïã ãé±¢ çÜU ã}¢¢Úè
ÎéÜU¢Ý ÜïU S¢¢}¢Ýï Ó¢‹Î §SH¢}¢è |¢¢§ü ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼ S¢ï Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü çÎ²¢
ÜUÚ¼ï ‰¢ï J ÜU|¢è ÜU|¢¢Ú }¢ñ´ |¢è ÚS}¢è ¼G¢ñÚ ÐÚ ©S¢ }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUÚ Hï¼¢
‰¢¢ J ±¢ïã Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú }¢éÛ¢ï ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUè
Î¢’±¼ Îï¼ï }¢x¢Ú }¢ñ´ ãÚ Ï¢¢Ú ÜU¢ï§ü Ý ÜU¢ï§ü Ï¢ã¢Ý¢ Ï¢Ý¢ Hï¼¢ J »ÜU Ú¢ïÁ¢G
©Ý ÜUè ç}¢‹Ý¼¢ï S¢}¢¢Á¢¼ ÐÚ }¢ñ´ Ýï §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUè ãG¢}¢è |¢Ú
Hè ¥¢ñÚ §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ã¢ï x¢²¢ J Á¢Ï¢ ±ã¢æ ÐãéæÓ¢¢ ¼¢ï §Á¢ç¼}¢¢¥G
}¢ï´ ã¢ïÝï ±¢Hï Ï¢²¢Ý, çÁ¢GRU, Ý¢’¼, ¥¢ñÚ çÚvGÜGU¼ ¥æx¢ïÁ¢G Îé¥G¢ Ýï §S¢
ÜGUÎÚ }¢é¼¥çSS¢Ú çÜU²¢ çÜU }¢ïÚè çÁ¢G‹Îx¢è ²ÜUS¢Ú Ï¢ÎH x¢§ü J Ó¢ÚS¢,
à¢Ú¢Ï¢ Ý¢ïà¢è ¥¢ñÚ Ý¢Ó¢ x¢¢Ý¢ï´ S¢ï ¼¢ñÏ¢¢ ÜUÚ Hè, n }¢ÎÝè
}¢¢ãG¢ïH ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï Ð¢æÓ¢¢ïæ Ý}¢¢Á¢ï´G }¢çSÁ¢Î }¢ï´ ¥Î¢ ÜUÚÝï ±¢H¢ Ï¢Ý
x¢²¢ J }¢éÛ¢ Á¢ñS¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ }¢ï´ çH‰¢ÇGï ãé±ï à¢wGS¢ Ýï }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ }¢ï´
S¢ÈGUÚ ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï ÎèÝ ÜïU ¥ã}¢ }¢S¢¢§H |¢è S¢è¶ çH²ï ¥¢ñÚ Œ²¢Úï
¥¢ÜGU¢ 6 ÜUè Œ²¢Úè Œ²¢Úè S¢é‹Ý¼ (Î¢ÉGè à¢ÚèÈGU) |¢è
S¢Á¢¢ Hè J }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï }¢ïÚï Ï¢éÚï ¥GÜGUèÎï ÜUè |¢è §SH¢ãG
ã¢ï x¢§ü J n Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü ¥¢ñÚ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï ÜUè Ï¢ÚÜU¼ S¢ï }¢éÛ¢
Á¢ñS¢¢ Ý¢Ó¢ Úæx¢ ÜU¢ çÎHÎ¢Îã ¥¢ñÚ Ó¢ÚS¢ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ ¥G¢Îè
S¢é‹Ý¼¢ï´ ÜU¢ ÐñÜUÚ Ï¢Ý x¢²¢ J ¼¢ Î}¢ï ¼ãGÚèÚ ¥¼GÚ¢ÈGU x¢¢ªæ ¥¢ñÚ
wG¢éS¢êS¢è §SH¢}¢è |¢¢§²¢ïæ }¢ï´ }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ïæ ÜUè {ê}¢ï´ }¢Ó¢¢ Úã¢ ãêæ J
¥ËH¢ã 1 ÜUè ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ ÐÚ ÚãG}¢¼ ã¢ï ¥¢ñÚ

©Ý ÜïU S¢ÎÜïGU ã}¢¢Úè Ï¢ï çãGS¢¢Ï¢ }¢x¢GçÈGUÚ¼ ã¢ï J
¥ÐÝ¢» Á¢¢ï S¢Î¢ ÜïU çH²ï “S¢é‹Ý¼ï ÝÏ¢è”

}¢ïÚè Îé¥G¢ ãñ wG¢éËÎ }¢ï´ Á¢¢» ÝÏ¢è ÜïU S¢¢‰¢
§SH¢}¢è |¢¢§ü “Î¢’±¼ï §SH¢}¢è” ÜU¢ S¢Î¢
¼é}¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜUÚ¼ï Úã¢ï ¼Ý Îãè ÜïU S¢¢‰¢
S¢ÚÜU¢Ú ãG¢çÁ¢GÚè ã¢ï }¢ÎèÝï ÜUè Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú
¥Gœ¢G¢Ú ÜUè ãñ ¥GÁ¢üG Ï¢ÇGè ¥G¢çÁ¢Á¢Gè ÜïU S¢¢‰¢ (1)
<
Í¢Ú }¢ï´ }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH Ï¢Ý¢Ýï ÜïU çH²ï

Í¢Ú ÜïU ¥ÈGUÚ¢Î }¢ï´ ¥x¢Ú Ý}¢¢Á¢G¢ïæ ÜUè S¢éS¼è, Ï¢ï ÐÎüx¢è, çÈGUË}¢¢ï´
Çî¢}¢¢ï´ ¥¢ñÚ x¢¢Ýï Ï¢¢Á¢¢ï´ ÜU¢ çS¢HçS¢H¢ ã¢ï ¥¢ñÚ ¥¢Ð ¥x¢Ú S¢ÚÐÚS¼ Ýãè´
ãñ´ ÝèÁ¢G Á¢G‹Ýï x¢G¢çHÏ¢ ãñ çÜU ¥¢Ð ÜUè Ýãè´ S¢éÝè Á¢¢»x¢è ¼¢ï Ï¢¢Ú Ï¢¢Ú
Å¢ïÜU¢ Å¢ïÜU ÜïU Ï¢Á¢¢» S¢Ï¢ ÜU¢ï Ý}¢èü ÜïU S¢¢‰¢ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢ S¢ï Á¢¢Úè
à¢éÎ¢ S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï Ï¢²¢Ý¢¼ ÜUè ¥¢õçÇ²¢ï, ç±çÇ²¢ï ÜïUçS¢Åï´ S¢éÝ¢§²ï, }¢ÎÝè
Ó¢ïÝH çÎ¶¢§²ï, V }¢ÎÝè Ý¼¢§Á¢ Ï¢Ú ¥¢}¢Î ã¢ï´x¢ï J
1 ±S¢¢§Hï Ï¢wGçà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 211
}¢éS¼çÜGUH ãzG¼¢±¢Ú Á¢Î±H

(Ï¢Ú¢» çÝx¢Ú¢Ýï ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼)
ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L : Á¢¢ï ²ïã Ó¢¢ã¼¢ ãñ çÜU }¢ñ´ ©S¢ S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUMæ ¼¢ï ©S¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜUÚï J(1)
Ý¢}¢ ãGËÜGU¢ :......... Ý¢}¢ à¢ãÚ / ¥GH¢ÜGU¢ :......... çÇ±èÁ¢GÝ :.........
Ý¢}¢ çÝx¢Ú¢Ýï ãGËÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ :................. çÝx¢Ú¢Ýï à¢ãÚ / ¥GH¢ÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ :............
çÝx¢Ú¢Ýï çÇ±èÁ¢GÝ }¢éà¢¢±Ú¼ :.................... Ý¢}¢ ÜU¢Ï¢èÝ¢ / ÜU¢Ï¢èÝ¢¼ :.......................
Ý¢}¢ çÝx¢Ú¢Ýï ÜU¢Ï¢èÝ¢ : ....................................................
Á¢ñGHè Ý¢}¢ }¢çSÁ¢Î Á¢ñGHè ãGËÜïGU }¢ï´
(Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ }¢çSÁ¢Î ÜïU
ãGËÜGU¢ çÎÝ ãG¢çÁ¢GÚè ÜU¢
¥GH¢±¢ ã¢ï ¼¢ï ²ã¢æ ©S¢ ÜU¢
Ý}Ï¢Ú Ý¢}¢ çH¶ ÎèçÁ¢²ï) ±vG¼ / Ý}¢¢Á¢G
1 Á¢é}¢é¥G¢
ãzG¼¢
2 (Ï¢¢’Îï §Gà¢¢ ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢)
3 §¼±¢Ú
4 ÐèÚ
5 }¢æx¢H
6 Ï¢é{
7 Á¢é}¢¢’Ú¢¼ ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G
(}¢x¢GçÚÏ¢ ¼¢ §à¢Ú¢ÜGU Ó¢¢à¼)
ãGËÜGU¢ çÝx¢Ú¢Ý, çÝx¢Ú¢Ýï à¢ãÚ/¥GH¢ÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ S¢ï }¢à±Ú¢ ÜUÚ ÜïU »ÜU ãè Ï¢¢Ú ²ïã Á¢Î±H
Ï¢Ý¢ Hï´ Á¢GMÚ¼Ý ¼Ú}¢è}¢ |¢è çÝx¢Ú¢Ýï à¢ãÚ / ¥GH¢ÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ S¢ï }¢à±Ú¢ ÜUÚ ÜïU ÜUÚï´ J
***
1 }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ Ý}Ï¢Ú, 150
Ý¢}¢ }¢éÏ¢çËHx¢G :............ }¢¢ã¢Ý¢ Á¢Î±H çÁ¢G}}¢ïÎ¢Úè :.................

ÈGUÚ}¢¢Ýï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼ L : Á¢¢ï ²ïã Ó¢¢ã¼¢ ãñ çÜU }¢ñ´ ©S¢ S¢ï
}¢ãGÏÏ¢¼ ÜUMæ ¼¢ï ©S¢ï Ó¢¢çã²ï çÜU Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜUÚï J(1)
Ý¢}¢ ÜU¢Ï¢èÝ¢ ± ÜU¢Ï¢èÝ¢¼ :....... }¢ÎÝè }¢¢ã ± çS¢Ý :......... §üGS¢±è }¢¢ã ± çS¢Ý :.........
Ðïà¢x¢è Á¢Î±H / }¢S¢MçÈGUÄ²¼
}¢ÎÝè §üGS¢±è çÎÝ }¢ÜGU¢}¢ ±vG¼ ÜU¢ÚÜUÎüx¢è Á¢Î±H
ÜUè Ý¢ñ§GÄ²¼
10
1 }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ Ý}Ï¢Ú, 150
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
# çÝx¢Ú¢Ýï ÜU¢Ï¢èÝ¢ ÜïU çH²ï : ÜU¢Ï¢èÝ¢ ÜU¢ }¢¢ã¢Ý¢ }¢ÎÝè }¢à±Ú¢

çÜUS¢ ¼¢Úè¶G ÐÚ ãé±¢ ?.............ÜéUH ¥Ú¢ÜUèÝï ÜU¢Ï¢èÝ¢ :.... çÜU¼Ýï
}¢ÎÝè }¢à±Úï }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ?.... ÜéUH çÇ±èÁ¢GÝ :.... çÜU¼Ýï çÇ±èÁ¢GÝ¢ï´
}¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè ãé§ü ?....çÜU¼Ýï çÇ±èÁ¢GÝ¢ïæ ÜïU }¢ÎÝè }¢à±Úï çÜU²ï ?....
# çÝx¢Ú¢Ýï çÇ±èÁ¢GÝ }¢éà¢¢±Ú¼ ÜïU çH²ï : çÇ±èÁ¢GÝ ÜU¢ }¢¢ã¢Ý¢
}¢ÎÝè }¢à±Ú¢ çÜUS¢ ¼¢Úè¶G ÐÚ ãé±¢ ?....ÜéUH ¥Ú¢ÜUèÝï çÇ±èÁ¢GÝ
}¢éà¢¢±Ú¼ :....çÜU¼Ýï }¢ÎÝè }¢à±Úï }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ?.... ÜéUH ãGËÜïUG :....
çÜU¼Ýï ãGËÜU¢ï´ }¢ï´ }¢ÎÝè }¢à±Úï çÜU²ï ?....
# à¢¢ï’Ï¢¢ çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú ÜïU çH²ï : à¢¢ï’Ï¢ï ÜU¢ }¢¢ã¢Ý¢ }¢ÎÝè }¢à±Ú¢
çÜUS¢ ¼¢Úè¶G ÐÚ ãé±¢ ?....ÜéUH çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý/}¢ÎÝè }¢à±Úï }¢ï´
çÜU¼Ýï ¥¢» ?..../....
# çÝx¢Ú¢Ýï ¥GH¢ÜGU¢§ü }¢éà¢¢±Ú¼ ÜïU çH²ï : ¥GH¢ÜïGU ÜU¢ }¢¢ã¢Ý¢
}¢ÎÝè }¢à±Ú¢ çÜUS¢ ¼¢Úè¶G ÐÚ ãé±¢ ?....ÜéUH ¥Ú¢ÜUèÝï ¥GH¢ÜGU¢§ü
}¢éà¢¢±Ú¼ :....çÜU¼Ýï }¢¢ã¢Ý¢ }¢ÎÝè }¢à±Úï }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚ ãé±ï ?....ÜéUH
Á¢GñHè ãGËÜïGU :....çÜU¼Ýï Á¢ñGHè ãGËÜGU¢ï´ }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè ãé§ü ?....çÎÝ¢ï´ ÜUè
}¢éS¼çÜGUH }¢S¢MçÈGUÄ²¼ : ãzG¼¢ (Ï¢¢’Îï §Gà¢¢ ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢),
Á¢é}¢¢’Ú¢¼ (ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G : }¢x¢GçÚÏ¢ ¼¢ §à¢Ú¢ÜGU Ó¢¢à¼)
}¢¢ã¢Ý¢ ÜU¢ÚÜUÎüx¢è ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢

üx¢è UÎüx¢
è
UÎüx¢
è
}¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜU¢Ú
ÜUÎ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜU¢Ú
Ü }¢ÎÝè ÜU¢}¢ ÜU¢Ú
Ü
çÜU¼Ýï }¢æx¢H ¼ãGÚèÚè çÜU¼Ýï çÎÝ S¢Î¢» Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè

ÜU¢}¢ çÜU²¢ ? }¢ÎèÝ¢ ? ãGËÜGïU }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ?
çÜU¼Ýï ãzG¼¢±¢Ú à¢¢ï’Ï¢¢Á¢¢¼ ÜïU

çÜU¼Ýï çÇ±èÁ¢GÝ¢ï´ ÜïU
§Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ḯ Ï¢²¢Ý¢¼ çÜU¼Ýï }¢ÎÝè }¢à±Úï
}¢ÎÝè }¢à±Úï çÜU²ï ?
çÜU²ï ? çÜU²ï ?
çÜU¼Ýï ãzG¼¢±¢Ú ÜU¢Ï¢èÝ¢¼ }¢ÎÝè ÜU¢Ï¢èÝ¢ ÜïU }¢ÎÝè
§Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ çà¢ÜüU¼ }¢à±Úï }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ? }¢à±Úï }¢ï´ çà¢ÜüU¼ ?
ÜUè ?
çÜU¼Ýï }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ï´ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUHï }¢ï´ çÜU¼Ýï çÎÝ çÈGURïU

}¢ï´ çà¢ÜüU¼ ÜUè ? S¢ÈGUÚ çÜU¼Ýï çÎÝ ? }¢ÎèÝ¢ ÜUè ?
çÜU¼Ýï Á¢¢ç}¢¥G¼éH çÜU¼Ýï }¢ÎíS¢¼éH

}¢ÎèÝ¢ çHH Ï¢ÝèÝ }¢ï´ }¢ÎèÝ¢ çHH Ï¢ÝèÝ çÜU¼Ýï ¥¼GÚ¢ÈGU/x¢¢ªæ
ãG¢çÁ¢GÚè ? }¢ḯ ãG¢çÁ¢GÚè ? }¢ï´ ãG¢çÁ¢GÚè ?
çÜU¼Ýï ÚS¢¢§H çÜU¼Ýï ¥GH¢ÜGU¢§ü çÜU¼Ýï çÎÝ 2 ÎS¢ü

ÐÉGï ? Î¢ñÚ¢ }¢ï´ çà¢ÜüU¼ çÎ²ï / S¢éÝï ?
ÜUè ?
# çÝx¢Ú¢Ýï ÜU¢Ï¢èÝ¢¼ / çÝx¢Ú¢Ýï ÜU¢Ï¢èÝ¢ ¥ÐÝ¢ Ðïà¢x¢è Á¢Î±H ãÚ }¢ÎÝè

}¢¢ã ÜUè (19 ¼¢ 26) ¥¢ñÚ ÜU¢ÚÜUÎüx¢è Á¢Î±H (²ÜéU}¢ ¼¢ 3) ¼ÜU ¥ÐÝï
}¢é¼¥GçËHÜGU¢ çÝx¢Ú¢Ý ÜU¢ï (jadwal.karkrdagi@dawateislami.net)
ÐÚ §ü-}¢ïH ÜUÚï´ J
# LvÝï ÜU¢Ï¢èÝ¢ ¥¢ñÚ çÝx¢Ú¢Ýï çÇ±èÁ¢GÝ }¢éà¢¢±Ú¼ Ðïà¢x¢è ± ÜU¢ÚÜUÎüx¢è
Á¢Î±H ÜU¢Ï¢èÝ¢¼ }¢v¼Ï¢ }¢ï´ §ü-}¢ïH / Ð¢ïSÅ ÜUÚï´ J
Á¢Î±H Ï¢Ý¢Ýï ÜUè ¼¢Úè¶G :........ Á¢}¥G ÜUÚ±¢Ýï ÜUè ¼¢Úè¶G :......... ÎS¼¶G¼G :......
¼‹Á¢Gè}¢è §çS¼GH¢ãG¢¼ ¥¢ñÚ }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Ú¢§Á¢ Îèx¢Ú ¥ËÈGU¢Á¢G

§S¢ ÜïU Ï¢Á¢¢» ²ïã ÜUãï´ §S¢ ÜïU Ï¢Á¢¢» ²ïã ÜUãï´
ÜGU¢çÈGUH¢ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ »ÜU S¢¢H ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ 12 }¢¢ã ÜU¢ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢
30 çÎÝ ÜU¢ ÜGU¢çÈGUH¢ »ÜU }¢¢ã ÜU¢ }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ çÝà¢S¼ }¢ÎÝè ãGËÜGU¢
ÜU‹±ï‹S¢ ÜUÚÝ¢ Á¢ïãG ìÝ Ï¢Ý¢Ý¢ / S¢}¢Û¢¢Ý¢ ç¶G¼G¢Ï¢/HïÜUÓ¢Ú Ï¢²¢Ý
çÝÜU¢¼ }¢ÎÝè ÈêUH }¢èôÅx¢/}¢à±Ú¢ }¢ÎÝè }¢à±Ú¢
§‹¥G¢}¢¢¼ }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ ÜU¢Çü }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÜU¢ çÚS¢¢H¢
ÜU¢}¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ }¢¢ãG¢ïH }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH
ãéGË²¢ }¢ÎÝè ãéGË²¢ ¼ÚçÏ¢Ä²¼è ÜU¢ïS¢ü }¢ÎÝè ¼ÚçÏ¢Ä²¼è ÜU¢ïS¢ü
12 Ú¢ïÁ¢G¢ ÜU¢ïS¢ü 12 Ú¢ïÁ¢G¢ }¢ÎÝè ÜU¢ïS¢ü x¢éHÎS¼¢ }¢ÎÝè x¢éHÎS¼¢
Ó¢ïÝH }¢ÎÝè Ó¢ïÝH ÐïÇ }¢ÎÝè ÐïÇ
¼ÚçÏ¢Ä²¼ }¢ÎÝè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ ¼ÚçÏ¢Ä²¼ x¢¢ã }¢ÎÝè ¼ÚçÏ¢Ä²¼ x¢¢ã
}¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ Å¢ïÐè Ï¢éÜüGU¥G }¢ÎÝè Ï¢éÜüGU¥G
SÅ¢ÈGU }¢ÎÝè ¥G}¢H¢ }¢ÜüUÁ¢G }¢ÎÝè }¢ÜüUÁ¢G
Ó¢¢ÎÚ }¢ÎÝè Ó¢¢ÎÚ SÅïÁ¢ }¢æÓ¢
çà¢ÇKêH/Å¢§}¢ ÅïÏ¢H Á¢Î±H çÚÐ¢ïÅü ÜU¢ÚÜUÎüx¢è
Å¢x¢ïüÅ ãÎÈGU }¢ïãGÝ¼ ÜUÚï´ ÜU¢ïçà¢à¢ ÜUÚï´
Ú¢çÏ¢¼G¢ ÜU}¢ïÅè }¢Á¢çHS¢ï Ú¢çÏ¢¼G¢ ±ËÇü à¢êÚ¢ }¢ÜüUÁ¢Gè }¢Á¢çHS¢ï à¢êÚ¢
§Á¢ç¼}¢¢¥G S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Ú¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G ¶G±¢¼èÝ ÜU¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G §SH¢}¢è Ï¢ãÝ¢ḯ ÜU¢ §Á¢ç¼}¢¢¥G
§Ú¢Î¢ çÝÄ²¼ Ó¢¢ñÏ¢èS¢ ÇÏ¢H 12
ÎzG¼Ú, ÜïU}Ð }¢v¼Ï¢ ãSÐ¼¢H }¢éS¼àÈGU¢/vHèçÝÜU
ÈGUÎü, Ï¢‹Î¢, HÇGÜU¢, |¢¢§ü §SH¢}¢è |¢¢§ü ¥G¢ñÚ¼ §SH¢}¢è Ï¢ãÝ
ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ²ïã Ý¼èÁ¢¢ çÝÜUH¼¢ ãñ çÜU ²ïã }¢ÎÝè ÈêUH ç}¢H¢ çÜU
V.I.P à¢çwGS¢Ä²¼ Ðí¢ïx¢í¢}¢ çS¢HçS¢H¢
Ý¢ïÜUÚ ¶G¢çÎ}¢ ±vGÈGU ±vGÈGïU }¢ÎèÝ¢
¥¢Ð Ýï }¢éH¢ãGÁ¢G¢ ÈGUÚ}¢¢²¢ ! ¥¢Ð Ýï Îï¶¢ ! ãGHè}¢ ç¶Ó¢ÇG¢
ã¢ïËÇ ÜUÚï´ |¢êÜU¢ ÚãÝ¢ ÐïÅ ÜU¢ ÜéUGzHG ï }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢Ý¢
¥¢æ¶¢ï´ ÜUè çãGÈGU¢Á¢G¼ ¥¢æ¶¢ï´ ÜU¢ ÜéUGzGHï ÈéUGÁG¢êH x¢¢ï§ü ¥¢ñÚ x¢ñGÚ Á¢GÏ¢¢Ý ÜU¢ ÜéUGzGHï }¢ÎèÝ¢
ÜUÚÝ¢ }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢Ý¢ Á¢GMÚè Ï¢¢¼¢ï´ S¢ï Ï¢Ó¢Ý¢ Hx¢¢Ý¢
Í¢Ú Í¢Ú Á¢¢ ÜUÚ ¼ÏHèx¢G Í¢Ú Í¢Ú Á¢¢ ÜUÚ ÝïÜUè ÜUè Ý}¢¢Á¢G ÜïU çH²ï ¥¢±¢Á¢G S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢
ÜUÚÝ¢ Î¢’±¼ ÎïÝ¢ Hx¢¢Ý¢ Hx¢¢Ý¢
¥¢’Á¢G¢ ÜU¢ï x¢éÝ¢ã¢ï´ ± ÈéUGÁG¢êçHÄ²¢¼ S¢ï Ï¢Ó¢¢Ý¢ ÜéUGzGHï }¢ÎèÝ¢ Hx¢¢Ý¢
}¢ÎÝè }¢¢ãG¢H
ï S¢ï ±¢Ï¢S¼x¢è ÜïU Ï¢¢’Î ¼ÏÎèHè ¥¢Ý¢ }¢ÎÝè §ç‹ÜGUH¢Ï¢
}¢éËÜU¢ï´ ± à¢ãÚ¢ï´ ÜïU ¼‹Á¢Gè}¢è Ý¢}¢

S¢ªGÎè ¥GÚÏ¢ ¥GÚÏ¢ à¢ÚèÈGU }¢¢ÝS¢Úã }¢ÎÝè S¢ãGÚ¢
Ÿ¢èHæÜU¢ S¢èHæÜU¢ H¢ÇGÜU¢Ý¢ ÈGU¢MÜGU Ýx¢Ú
çS¢‹{ Ï¢¢Ï¢éH §SH¢}¢ çS¢‹{ ÈñGUS¢H¢Ï¢¢Î S¢ÚÎ¢Ú¢Ï¢¢Î
ÜUÚ¢Ó¢è Ï¢¢Ï¢éH }¢ÎèÝ¢ ÜUÚ¢Ó¢è S¢Úx¢¢ï{¢ x¢éHÁ¢G¢Úï ¼GñÏ¢¢
§ç‹Ç²¢ / |¢¢Ú¼ çã‹Î ÜU¢ïÅÚè ÜU¢ïÅ ¥Gœ¢G¢Úè
çS¢²¢HÜU¢ïÅ çÁ¢G²¢ÜU¢ïÅ »Ï¢Å¢Ï¢¢Î ÚãG}¢¼¥¢Ï¢¢Î
H¢ã¢ñÚ }¢ÜüUÁG¢éH ¥¢ñçH²¢ Ý¢x¢ÐéÚ ¼¢Á¢ÐéÚ
}¢éË¼¢Ý }¢ÎèÝ¼éH ¥¢ñçH²¢ }¢éË¼¢Ý ãÚèÐéÚ S¢ÏÁ¢GÐéÚ
ãñGÎÚ¢Ï¢¢Î Á¢G}¢ Á¢G}¢ Ýx¢Ú ãñGÎÚ¢Ï¢¢Î
Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ
}¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ±x¢GñÚ¢ ÜUè §çS¼GH¢ãG¢¼
Á¢¢ç}¢¥G¢ Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ }¢ÎíS¢¢ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢
§GçË}¢Ä²¢ ¥H }¢ÎèÝ¼éH §GçË}¢Ä²¢ }¢v¼Ï¢ }¢v¼Ï¢¼éH }¢ÎèÝ¢
}¢¢õÝèÅÚ ÎÚÁ¢¢ çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú çÜUÓ¢Ý }¢y¢GÏ¢¶G
§ç}¼ãG¢Ý ÜU¢ çÚÁ¢GËÅ Ý¼èÁ¢» §ç}¼ãG¢Ý SÅ¢ïÚ }¢wGÁ¢GÝ
Á¢¢ç}¢¥G¢ ÜU¢ Å¢§}¢ ÅïÏï ¢H Á¢¢ç}¢¥G¼Hé }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ Á¢Î±H ÈéUGH Å¢§}¢ Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ ÜéUH ±vG¼è Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢
»S¢}Ï¢Hè ã¢õH Îé¥G¢» }¢ÎèÝ¢ ã¢õH }¢ézG¼è ÜU¢ïS¢ü ¼wG¢SS¢éS¢ çÈGUH çÈGUÜGUã
vH¢S¢ ÎÚÁ¢¢ »S¢}Ï¢Hè Îé¥G¢» }¢ÎèÝ¢
Ó¢¢ñÜUèÎ¢Ú Ï¢Ã±¢Ï¢ ¼¢’Hè}¢è Ï¢¢ïÇü }¢Á¢çHS¢ï ¼¢’Hè}¢è ©}¢êÚ
S¢¢H¢Ý¢ Àéç^²¢æ S¢¢H¢Ý¢ ¼¢’¼GèH¢¼ }¢ÎíS¢¢ ¥¢õÝ H¢§Ý }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥¢õÝ H¢§Ý
}¢ÎíS¢¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢Ú¢» Ï¢¢çHx¢G¢Ý
çÚà¼ï
Ï¢è±è Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ¥}}¢è S¢¢Hè Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ¶G¢H¢
à¢¢ïãÚ }¢‹S¢êÏ¢/Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜïU ¥ÏÏ¢ê S¢¢S¢ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè Î¢Îè/Ý¢Ýè
S¢¢H¢ Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU }¢¢}¢êæ Ï¢ãÝ¢ï§ü Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU ¶G¢Hê/ÈêUÈU¢
Ý‹Î Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜUè ÈêUÈUè Îï±Ú Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU Ó¢Ó¢¢
Ï¢ÓÓ¢ï / Ï¢çÓÓ¢²¢æ }¢ÎÝè }¢é‹Ýï / }¢ÎÝè }¢éç‹Ý²¢æ S¢éS¢Ú Ï¢ÓÓ¢¢ï´ ÜïU Î¢Î¢ / Ý¢Ý¢
Ï¢ÓÓ¢¢ / }¢é‹Ý¢ }¢ÎÝè }¢é‹Ý¢ Ï¢ÓÓ¢è / }¢é‹Ýè }¢ÎÝè }¢é‹Ýè
Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢¢ḯ ÜU¢ï S¢é‹Ý¼¢ḯ ÜU¢ Ð¢Ï¢‹Î Ï¢Ý¢Ýï ÜïU çH²ï

ãÚ Ý}¢¢Á¢G ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã Îé¥¢G ¥Ã±H¢ï ¥¢ç¶GÚ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜïU S¢¢‰¢ »ÜU
Ï¢¢Ú ÐÉG HèçÁ¢²ï, V Ï¢¢H Ï¢ÓÓ¢ï S¢é‹Ý¼¢ḯ ÜïU Ð¢Ï¢‹Î Ï¢Ýïx´ ¢ï ¥¢ñÚ Í¢Ú }¢ï´ }¢ÎÝè
}¢¢ãG¢H
ï ÜGU¢§}¢ ã¢ïx¢¢ J (Îé¥¢G ²ïã ãñ :)
¼Á¢ü}¢» ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý : »ï ã}¢¢Úï ÚÏ¢ ã}¢ï´ Îï ã}¢¢Úè Ï¢èçÏ¢²¢ï´ ¥¢ñÚ ã}¢¢Úè
¥¢ñH¢Î S¢ï ¥¢æ¶¢ï´ ÜUè Æ‹ÇÜU ¥¢ñÚ ã}¢ï´ ÐÚãïÁ¢Gx¢¢Ú¢ïæ ÜU¢ Ðïà±¢ Ï¢Ý¢ J
ÈïGUãçÚS¼
©GÝ±¢Ý S¢ÈGUãG¢ ©GÝ±¢Ý S¢ÈGUãG¢
ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÜUè ÈGUÁ¢GèH¼ 1 {6} ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G 41
ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ }¢ÎÝè S¢ÈGUÚ 1 çÁ¢G}}¢ïÎ¢Ú¢Ý §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ḯ çÜUS¢ ¼GÚãG çà¢ÜüU¼ ÜUÚḯ ? 41
§ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ ÜU¢ Ý¼èÁ¢¢ 4 ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜU¢ï }¢Á¢GÏ¢ê¼G ÜUÚÝï ÜUï }¢ÎÝè ÈêUH 42
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜU¢ }¢ÎÝè S¢ÈGUÚ 6 ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜU¢ Á¢Î±H 44
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè ¼‹Á¢Gè}¢è ¼ÚÜUèÏ¢ 9 {7} ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH »’ç¼ÜU¢ÈGU 44
Á¢GñHè ãGËÜGU¢ çÜUS¢ï ÜUã¼ï ãñ´ ? 9 ²¢ñ}¢ï ¼¢’¼GèH »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜïU }¢ÎÝè ÈêUH 45
Á¢ñGHè ãGËÜïGU ÜU¢ }¢ÜüUÁ¢G 10 {8} ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè }¢éÁ¢G¢ÜUÚ¢ 46
}¢S¢¢çÁ¢Î ÜUè ¥¢Ï¢¢ÎÜU¢Úè ÜUè ¥ãç}}¢Ä²¼ 11 {9} ãzG¼¢±¢Ú }¢ÎÝè ãGËÜGU¢ 47
Î¢’±¼ï §SH¢}¢è }¢çSÁ¢Î |¢Ú¢ï {10} ¥GH¢ÜGU¢§ü Î¢ñÚ¢ Ï¢Ú¢» ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ 47
¼ãGÚèÜU ãñ }¢x¢Ú ÜñUS¢ï ? 12 }¢¢ã¢Ý¢ Î¢ï }¢ÎÝè ÜU¢}¢ 51
Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè }¢éwG¼S¢Ú ±Á¢G¢ãG¼ 15 {11} }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ 51
Ú¢ïÁ¢G¢Ý¢ ÜïU Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ 16 }¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢´ï ÜïU }¢¼é ¥GçËHÜGU ÈGUÚ¢}¢èÝï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢‹é Ý¼ 53
{1} S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ 16 {12} }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ 55
S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜïU Ó¢‹Î }¢ÎÝè ÈêUH 19 }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢ ¼ ÜïU }¢¼é ¥GçËHÜGU ÈGUÚ¢}¢èÝï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢‹é Ý¼ 56
x¢Hè }¢ïæ S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢ ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ 21 Ý¢Ó¢ Úæx¢ ¥¢ñÚ à¢Ú¢Ï¢ ÜU¢ ¥G¢Îè 57
{2} Ï¢¢’Îï ÈGUÁ¢í }¢ÎÝè ãGËÜGU¢ 22 }¢éS¼çÜGUH ãzG¼¢±¢Ú Á¢Î±H 60
{3} }¢çSÁ¢Î ÎS¢ü 24 }¢¢ã¢Ý¢ Á¢Î±H 61
à¢ÚèÈGU ÜïU ©‹ÝèS¢ ãéMG ÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï }¢¢ã¢Ý¢ ÜU¢ÚÜUÎüx¢è ÜU¢ wG¢éH¢S¢¢ 64
}¢çSÁ¢Î ÎS¢ü ÜïU 19 }¢ÎÝè ÈêUH 26 ¼‹Á¢Gè}¢è §çS¼GH¢ãG¢¼ ¥¢ñÚ }¢ÎÝè }¢¢ãG¢ïH }¢ï´ Ú¢§Á¢
}¢çSÁ¢Î }¢ï´ ÎS¢ü ÎïÝï ÜïU }¢ÜGU¢çS¢Î 29 Îèx¢Ú ¥ËÈGU¢Á¢G 65
}¢ÎÝè ÎS¢ü ÎïÝï ÜU¢ ¼GÚèÜGU¢ 31 }¢éËÜU¢ï´ ± à¢ãÚ¢ï´ ÜïU ¼‹Á¢Gè}¢è Ý¢}¢ 66
ÎS¢ü ÜïU ¥¢ç¶GÚ }¢ï´ §S¢ ¼GÚãG Á¢¢ç}¢¥G¼éH }¢ÎèÝ¢ ¥¢ñÚ }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ ±x¢GñÚ¢
¼Úx¢GèÏ¢ çÎH¢§²ï ! 32 ÜUè §çS¼GH¢ãG¢¼ 66
{4} }¢ÎíS¢¼éH }¢ÎèÝ¢ Ï¢¢çHx¢G¢Ý 36 çÚà¼ï 67
{5} Ó¢¢ñÜU ÎS¢ü 38 }¢¢ç¶GÁ¢G¢ï }¢Ú¢Á¢ï¥G 68
ãzG¼¢±¢Ú Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢ 40 ÈGïUãçÚS¼ 70

12 Madani Kaam (In Hindi)

Încărcat de

Informații document

Titlu original

Drepturi de autor

Formate disponibile

Partajați acest document

Partajați sau inserați document

Opțiuni de partajare

Vi se pare util acest document?

Este necorespunzător acest conținut?

Drepturi de autor:

Formate disponibile

12 Madani Kaam (In Hindi)

Încărcat de

Drepturi de autor:

Formate disponibile

Ï¢ñMÝï }¢éËÜU ÜïU §SH¢}¢è |¢¢§²¢ḯ ÜïU çH²ï

çÜU¼¢Ï¢ ÐÉGÝï ÜUè Îé¥G¢

¼…ü}¢¢ : »ï ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ ÐÚ §GË}¢¢ï çãGv}¢¼ ÜïU ÎÚ±¢…Gï ¶¢ïH Îï

çÜGU²¢}¢¼ ÜïU Ú¢ï…G ãG„Ú¼

çÜU¼¢Ï¢ ÜïU ¶GÚèÎ¢Ú }¢é¼±Á…ïã ã¢ïæ

“Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢” ÜU¢ çã‹Îè ÚS}¢éH ¶G¼G

Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢

2 Á¢G¢ñÜGïU Ý¢’¼, S¢. 111

6 Ýï ¥ÐÝè §ÝçÈGUÚ¢Îè ÜU¢ïçà¢à¢ S¢ï §SH¢}¢ ÜUè Î¢’±¼

2 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 189

n ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼ ÜU¢ ²ïã S¢ÈGUÚ ²êæ ãè Á¢¢Úè ±

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 221

S¢Ï¢ S¢ï ÐãH¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 315

Î¢’±¼ï §SH¢}¢è ÜUè ¼‹Á¢Gè}¢è ¼ÚÜUèÏ¢

}¢é¼¥GçËHÜGU¢ }¢éà¢¢±Ú¼ ÜïU çÝx¢Ú¢Ý çÜUS¢è ¥¢Ï¢¢Îè ²¢ §Î¢Úï ±x¢ñGÚ¢ ÜUè

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 131

ã¢ï Á¢¢»æ }¢¢ñH¢ }¢çSÁ¢Îï´ ¥¢Ï¢¢Î S¢Ï¢ ÜUè S¢Ï¢

Ï¢¢Úã }¢ÎÝè ÜU¢}¢¢ï´ ÜUè }¢éwG¼S¢Ú ±Á¢G¢ãG¼

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 131

Á¢ñS¢¢ çÜU ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ¥Ï¢ê Ï¢ÜUÚã (ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢ ÝÜGUè¥G

²ï ã çÎH ²ï ã çÁ¢x¢Ú ²ï ã ¥¢æ ¶ ï ´ ²ï ã S¢Ú ãñ

1 ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼, ÈñGUÁ¢G¢Ýï çÏ¢çS}¢ËH¢ã, 1/38

}¢é¥çÁGÁ¢GÝ Ýï ¥¢ ÜUÚ ¥}¢èLH }¢¢ïç}¢ÝèÝ ãGÁ¢GÚ¼ï S¢çÄ²ÎéÝ¢

{4} ¥x¢Ú ÜU¢ï§ü §SH¢}¢è |¢¢§ü Ý ¥¢» ¼¢ï ¥ÜïUHï ãè

çÁ¢G²¢§Ä²¢ ¥Gœ¢G¢çÚÄ²¢ }¢ḯ S¢ÈGUãG¢ Ý}Ï¢Ú 32 ÐÚ ãñ çÜU S¢êÚ» ÜUãìÈUG ÜUè

|¢¢§²¢ï ! ©Æ ÜUÚ ¥Ï¢ ±éÁG¢ê ÜUÚ H¢ï ¥¢ñ Ú Ó¢H¢ï ¶G ¢ Ý» wG ¢ é Î ¢ ©n¢ï !

Ï¢ï Ý}¢¢Á¢G è Èæ U S¢ï x ¢¢ }¢ãG à ¢Ú }¢ï ´ ã¢ï x ¢¢ Ý¢Ú¢Á¢G çÜUçÏ¢í ² ¢ ©n¢ï !

}¢ñ ´ “S¢Î¢» }¢ÎèÝ¢” Îï ¼ ¢ ãê æ ¼é}¢ ÜU¢ï ¼G²Ï¢¢ ÜU¢ ±¢çS¢¼G¢ ©n¢ï !

}¢ñ ´ ç|¢ÜU¢Úè Ýãè´ ãê æ ÎÚ ÎÚ ÜU¢ }¢ñ ´ ãê æ S¢ÚÜU¢Ú ÜU¢ x¢Î¢ ©n¢ï !

ÜU‹ÁG¢éH §ü}¢¢Ý ¥¢ñÚ ¼zGS¢èÚï çS¢Ú¢yG¢H é çÁ¢Ý¢Ý / ¶GÁ¢G¢§ÝéH §GÚÈGU¢Ý /

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 364

à¢ÚèÈGU ÜïU ©‹ÝèS¢ ãGéMÈGU ÜUè çÝSÏ¢¼ S¢ï

4 }¢ÎÝè Ð‹Á¢ S¢êÚã, ÜGUS¢èÎ» x¢G¢ñçS¢Ä²¢, S¢. 264

{12} ¥¢±¢Á¢G çÁ¢G²¢Î¢ Ï¢éH‹Î ã¢ï Ý çÏ¢HÜéUH ¥¢çãS¼¢ ãGœ¢H

ãñ ¼éÛ¢ S¢ï Îé¥G¢ ÚÏÏ¢ï ¥vÏ¢Ú ! }¢vGÏ¢êH ã¢ï “ÈñGUÁ¢G¢Ýï S¢é‹Ý¼”

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 475

{4} }¢ÎÝè ÎS¢ü }¢ï´ à¢éÚÜU¢» ÎS¢ü ÜU¢ï }¢ÎÝè §‹¥G¢}¢¢¼ ÐÚ

§H¢ãè ãÚ }¢é Ï ¢çËHx¢G Ðñ Ü UÚï §wG H ¢S¢ Ï¢Ý Á¢¢»

§S¢ ÜïU Ï¢¢’Î §S¢ ¼GÚãG ÎéMÎ¢ï S¢H¢}¢ ÐÉG¢§²ï :

(¼…ü}¢¢ : }¢ñ´ Ýï S¢é‹Ý¼ »’ç¼ÜU¢ÈGU ÜUè çÝÄ²¼ ÜUè)

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 99

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 315

¥¢ç¶GÚ }¢ï´ wG¢éà¢ê¥G ± wG¢éÁG¢ê¥G (wG¢éà¢ê¥G ²¢’Ýè Ï¢ÎÝ ÜUè

Îéà}¢Ý¢Ýï §SH¢}¢ ÜU¢ }¢éæã ÜU¢H¢ ÜUÚ J ²¢ ¥ËH¢ã 1 ! ã}¢ï´

à¢ï’Ú ÜïU Ï¢¢’Î ²ïã ¥¢²¼ï }¢éÏ¢¢ÚÜU¢ ÐçÉG²ï :

S¢Ï¢ ÎéMÎ à¢ÚèÈGU ÐÉG Hï´ çÈUÚ ÐçÉG²ï :

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 96

}¢èÆï }¢èÆï §SH¢}¢è |¢¢§²¢ï ! ÜéUÚG ¥¢Ý ¥GÚÏ¢è Á¢GÏ¢¢Ý (Arabic

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 102

ãzG¼¢±¢Ú Ð¢æÓ¢ }¢ÎÝè ÜU¢}¢

Ó¢éÝ¢‹Ó¢ï, ±¢’Á¢G¢ï ÝS¢èãG¼ ÜïU §S¢è çS¢HçS¢Hï ÜU¢ï Á¢¢Úè Ú¶¼ï

# ãzG¼¢±¢Ú §Á¢ç¼}¢¢¥G }¢ï´ à¢éÚÜU¢ ÜUè ¼¢’Î¢Î ÜU}¢ ã¢ï Á¢¢Ý¢

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 369

ãzG¼¢±¢Ú S¢é‹Ý¼¢ï´ |¢Úï §Á¢ç¼}¢¢¥G ÜU¢ Á¢Î±H

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 715

ÜUÚ}¢ S¢ï “ÝïÜUè ÜUè Î¢’±¼” ÜU¢ wG¢êÏ¢ Á¢ÁGÏ¢¢ Îï

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 77

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 369

1 ãéGÁG¢êÚï ÐéÚÝêÚ 6 ÜUè ©}}¢¼ ÜïU ±¢ïã }¢éS¢H}¢¢Ý Á¢¢ï S¢ãG¢Ï¢»

ÝvGà¢ï ÜGUÎ}¢ ÐÚ Ó¢H¼ï ãé±ï à¢ñ¶Gï ¼GÚèÜGU¼ ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼

}¢ÎÝè ÜGU¢çÈGUH¢ï´ ÜïU }¢é¼¥GçËHÜGU ÈGUÚ¢}¢èÝï ¥}¢èÚï ¥ãHï S¢é‹Ý¼

1 ±S¢¢§Hï Ï¢çwGà¢à¢ (}¢éÚ}}¢}¢), S¢. 131