Sunteți pe pagina 1din 21

2/16/2018

ZOGAM
GOVERNMENT
ROAD MAP FOR ZOMI STABILIZATION

A Platform for Worldwide Zomi | Tg. Lian Than Tuang (Tuang)


1

Table of Contents
THU MASA............................................................................................................................................... 3
ZOGAM GOVERNMENT ........................................................................................................................... 4
1. ZOMI INNPI ......................................................................................................................................... 4
1.1 LZI - Leitungbup Zomi Innkuan (COMMUNITY) ............................................................................. 4
(a) Zomi Innkuan Khempeuh .................................................................................................... 4
(b) Khua Kipawlna Khempeuh .................................................................................................. 4
1.2 GZA - Global Zomi Alliance (JUDICIAL) .......................................................................................... 5
1.3 TNT - THUNEITE (EXECUTIVE)........................................................................................................ 6
1.4 ZNCM - Zomi National Council of Myanmar (LEGISLATIVE) .......................................................... 6
Departments ................................................................................................................................... 6
(a) Zomi Students Union........................................................................................................... 6
(b) Zomi Youth Union ............................................................................................................... 7
(c) Zomi Women Union ............................................................................................................ 7
(d) Zomi Religious Union .......................................................................................................... 8
(e) Zomi Education Union ......................................................................................................... 8
(f) Zomi Employees and Workers Union...................................................................................... 8
(g) Zomi Human Rights Watch ................................................................................................. 8
(h) Zomi Media and Entertainment Department ..................................................................... 9
(i) Zomi Sport and Cultural Department ..................................................................................... 9
Committees ................................................................................................................................... 10
(a) ZNCM EC............................................................................................................................ 10
(b) Projects and Budgets ........................................................................................................ 10
(c) Checking and Reports ....................................................................................................... 10
(d) Rules and Laws .................................................................................................................. 10
(e) Festivals ............................................................................................................................. 10
(f) Social and Diplomatic ............................................................................................................ 11
(g) Emergency......................................................................................................................... 11
2. NGEINA.............................................................................................................................................. 11
2.1 SIGNS ........................................................................................................................................... 12
(a) Emblems .................................................................................................................................. 12
(b) Flags ......................................................................................................................................... 12
(c) Seals ......................................................................................................................................... 12
2.2 Ni ................................................................................................................................................. 12
2

(a) Zopuan Silhkhop Ni (Feb 01) .................................................................................................... 12


(b) Zomi Nam Ni & Zomi Assembly (Feb 20 - 23) .......................................................................... 12
(c) Sialsawm (April) ....................................................................................................................... 12
(d) Zolumpic & Khuado (Oct 10 - 20) ............................................................................................ 13
2.3 NGEINA........................................................................................................................................ 13
(a) Zopuan ..................................................................................................................................... 13
(b) Zovanzatte ............................................................................................................................... 13
(c) Zoan.......................................................................................................................................... 13
(d) Zongeinate ............................................................................................................................... 13
3. PROJECTS........................................................................................................................................... 14
3.1 FM ............................................................................................................................................... 14
3.2 TV ................................................................................................................................................ 14
3.3 LAIBU ........................................................................................................................................... 15
4. DEVELOPMENT.................................................................................................................................. 17
4.1 MUSEUM (CULTURE & CIVILIZATION)......................................................................................... 17
4.2 HISTORICAL PLACES .................................................................................................................... 17
4.3 TOURISTS ATTRACTIONS ............................................................................................................. 17
5. EVENTS .............................................................................................................................................. 17
5.1 ZOMI ASSEMBLY.......................................................................................................................... 17
5.2 ZOLYMPIC .................................................................................................................................... 17
Graph .................................................................................................................................................... 18
Summary ............................................................................................................................................... 19
LZI ...................................................................................................................................................... 19
GZA .................................................................................................................................................... 19
TNT .................................................................................................................................................... 19
ZNCM ................................................................................................................................................ 19
3

THU MASA

Hih sung aa thute pen, tu leh tu aa piang pah ding cihna hilo hi. Kum 5 pan kum 10 sungin a
piang zo thei thu bel a hihi. Kipawlna omsate bei sak nading zongh hilo hi. Kipawlna omsate
dem bawl nading zongh hilo hi. Kipawlna omsa tampite khuituahna hi. A hizelzul mipite leh
kipawlna tuamtuam tampite tui bang gawmtuah in luankhop theih nading lunggulhna a hihi.
Minam sung ah kalsuanzia kilamzia khat siangtak leh kiteltak in mu thei aa, nasepziate
mabaante a ki ngaihsut siam theih nading deihna a hihi. Namdangte tawh kizopna ah lawng
khat in gingkhawm thei aa aw(voice) ngaih I neih nading deihna a hihi.

Kipawlna kim, biakna, minam vai a hizong Zomi sung ah makai ding a ut, a sawm, a sem
laitak a kuama peuh in hih road map mitsuankawm sa in thu ngaihsun, vaihawm, kalsuan
huai hi. Hih sung aa bangin hong piang thei hileh, khangthak tading mabaan khun
dimdiamsa suak hi. Zomi khat in a tuntunna pan a gam leh a minam aa ding, a tawm a tam
ma a pan theih nading lampi sialsaksa suak hi. Kipawlna System, mapanna Frame pi khat I
neih khitciang ut bangbangin kipawlna phuan ziauziau cih bangte hong tawmtuam mahmah
ding hi. Banghang hiam cih leh hih platform pi tawh kizomlo nasepna leh kipawlna peuhmah
Zomi Zogam sung ah hong thahatlo lel ding aa, damdam in a mah leh a mah in ong beibei lel
ding hi. Tua pan in minam khat in dinkhopna pen khauhtak aa hong solid thei pan ding hi.

Hih kilamzia frame pi sung ah check and balance tawh a lekkim theithei in a om nading ki
ngaihsun hi. A lianpen pan a neupen, Zogam sung leh gam pua a kuama ciat kizopkim
dimdiam theih nading bulphuh in kibawl hi.

Note: Hih pen constitution pi dan hilo hi. Kigawmkhopzia ding leh kalsuanzia ding, i minam
in I mitsuan bang hi aa, i manawhna koilam, I paina koilai tungta cihte I kitheih nading a hihi.
Hih teng a kilamkhop khitciang, constitution leh a dang a kisam bangbang vaikhawmna,
lunggeel khopnate nuam mahmah pan ding hi.
4

ZOGAM GOVERNMENT
Zogam Government Cabinet ding pen LZI, GZA leh THUNEITE pan mi 2 ta tek hi ding aa,
ZNCM nuai aa Unions, ZHRW leh Departments pan mi 1 ta tek hi ding hi. A kigawm gai in
mi 15 pha ding uhhi. Hih kilamkhopnapi a om khitciang, minam sung, gam sung ah a
kisam om bangbang vaihawmna, geelna, senate hong nuam pan ding aa, kithahat in
kimazang zo pan ding hi.

Hih Zogam Government Cabinet pen bang siksan in kilam ding aa, bang tungtawn in
Zogam Government kisuak thei ding cihte a nuai aa bangin kimu thei hi.

1. ZOMI INNPI

1.1 LZI - Leitungbup Zomi Innkuan (COMMUNITY)

(a) Zomi Innkuan Khempeuh


Myanmar gam pua mun tampi ah Zomite kiteng ngeingai in kipawlna tuamtuam tampi om
hi. Tuate lak pan “Zomi Innkuan” cih min tawh kipawlna pen, gamkim phial ah om khin aa
zattang kipawlna min cih theih hong suakta hi. “Leitungbup Zomi Innkuan” cih kiphutkhia
zokhin a hihman in, gam tuamtuam aa om Zomi Innkuan kipawlna peuhmah hih LZI ah tui
bang kigawmin kizom kikawm aa luankhop theih ding bek ii sap hita hi.

(b) Khua Kipawlna Khempeuh


Myanmar gam pua mun tampi ah Zomite kiteng ngeingai in kipawlna tuamtuam tampi om
hi. Tuate lak pan mimal kim khatciat ii pelh theihloh pian a hi, khua kipawlna pen, khuapih
mimal tamna mun ciat ah kiphuan kim tek pian hi. A hizongin Zomi Innkuan kipawlna
khempeuh LZI umbrella khat nuai ah a omkhop theih ding bangin, khua kipawlna
tuamtuamte a omkhop theih nading umbrella system khat hong piankhiat zawh ding pen,
lampi omlo phial hi.

Tua a hihman in, tua khua kipawlnate pen a omna vua Zomi Innkuan tawh kizom tangtangin
tua khua aa Zomi Innkuan pen zongh LZI tawh kizop tangtang leh khua kipawlnate zongh LZI
umbrella khat nuai ah kiomkhawm thei hong suak ding hi.

Note: Khua kipawlnate pen kham theih omlo a hihman in, tua bang aa khuamin,
namke min tuamtuam tawh kipawlnate pen Zomi min nuai ah ah khum thei aa gam
leh minam ii thahatna hong suah nading I zat siam kul hi. Khua kipawlna ah khua
kibangteng bek a hihman in, khua tuamtuam kipawl theih nading pen Zomi Innkuan
mah hong kisam lai veve hi.

Nasepzia ding
(A)
- Zomi Innkuan Kipawlna kim in, “Local fund” leh “Zogam fund” ci-in nam 2 khen huai
hi.
- Local fund pen, a phual aa nuamna dahna khat peuh aa zek ding hi.
- Zogam fund pen Zogam aa zek ding hi.
- Zogam fund ding pen Local fund ii % bangzah hiam khatta kidong leh hoih ding hi.
Gtn. Local fund ah kum khat $10 a hih leh Zogam fund pen $3 ta hi ding hi.
5

- Local fund leh Zogam fund a 2 in a pia nuamte in $13 pia ding hi.
- Local fund bek a pia nuamte zongh ki ngah sak ding hi.
- Zogam fund bek a pia nuamte zongh ki ngah sak ding hi.
- Khasim cih bang sangin kum khat aita kidong pahpah leh vaihawmna nuampen ding
hi. Atawmpen zah % in kiciangtan bek ding aa, tuatung siah a kihel zawh zahzah uh
kisang ding hi.
(B)
- LZI in, “LZI fund” leh “Zogam fund” ci-in nam 2 khen huai hi.
- LZI fund pen, Zomi Innkuan kipawlnate in amau Local fund tek pan a piak zah tek uh
san ding a hihi. LZI fund sum pen Zomi Innkuan sung thuvaihawmnate leh Zomi
Innkuan sunglo thudangte ah kisam sak bangin zek ding a hihi.
- Zogam fund pen Zomi Innkuan kim in Zogam fund a ngah zahzahtek uh LZI ah puak
ding hi aa LZI in kithukimna tawh sehsa a om bangbangin ZNCM tung ah kha 3 ciang
khatvei ta khak ding hi.
- Zomi Innkuan pan LZI fund leh Zogam fund a 2 in a pia nuamte ki ngah ding hi.
- LZI fund bek a pian nuamte zongh ki ngah sak ding hi.
- Zogam fund bek a pia nuamte zongh ki ngah sak ding hi.
- Khasim cih bang sangin kum khat aita kidong pahpah leh vaihawmna nuampen ding
hi. Atawmpen zah % in kiciangtan bek ding aa, tuatung siah a kihel zawh zahzah uh
kisang ding hi.

Note:
- Khua kipawlna te a omna vua Zomi Innkuan tawh kizop huai hi.
- Zomi Innkuan Kipawlnate LZI min khat nuai ah a kikhuituah huai hi.
- Zomi Innkuan Kipawlna a hilo, biakna kipawlnate zongh GZA min khat nuai ah
kikhuituah huai hi.
- Zomi Innkuan a hilo, biakna kipawlna zongh a hilo, Zomite kipawlna pawlkhat pen LZI
leh GZA tungtawnlo in, Zogam aa ZNCM tawh direct in kizom thei veve ding hi. A
hizongin, ZNCM ii criteria tawh a kituak kipawlnate bek kisang ding hi.
- LZI leh GZA in ZNCM cabinet sung ah tutna nih tuak ngah thei ding aa, tualo pen
ZNCM sung aa nasemte vive hi ding hi.

1.2 GZA - Global Zomi Alliance (JUDICIAL)


LZI in Local fund leh Zogam fund nam 2 a neih bangun, GZA in Local fund sum neih ding
kisamlo aa Zogam fund bek kisam hi. Zomi Innkuan Kipawlnate pen mimal kim khatciat pan
aa kipiateng kigawm toto a hi aa, GZA in mimal kim khatciat pan fund donna neilo in, Zopau
zangh pawlpi kim khatciat tung pan a kilawm a kituak zah bangtek in fund zon ding a hihi.
Pawlpi kilamzia pen a om dimdiamsa a hihman in, vaipuakna tampi mah lem tuam kha ding
hi.

Myanmar gam sung ah; Diocese, Convention, Association, District cih bang dan saptuam
pawlpi kim ah a om dimdiam sa tek hi. Tua sung aa Zopau tawh biakpiakna a nei pawlpi
kimin a mau saptuam pawlpi tek pan aa Zomi siapite tung ah Zogam fund sum ap ding hi.
Tua siapite in GZA ah ap ding uhhi. LZI min khat nuai ah Zomi Innkuan tampi a om kawikawi
dan mah in GZA min khat nuai ah, saptuam pawlpite ii Diocese, Convention, Association,
District zui aa Zomi siapite kipawl khopna om tek ding hi.
6

Myanmar gam pua ah; pawl kikhen veve, solid takin kikhen ciat ding hoih hi. ZBCA, Zomi AG
teng, Zomi RC teng, Zomi SDA teng cih bang danin omtek vet lel leh vaipuakna khat
nuamzaw kha ding hi. Zopau tawh biakpiakna a nei pawlpi kimin a mau saptuam pawlpi tek
pan aa Zomi siapite tung ah Zogam fund sum ap ding hi. Tua siapite in GZA ah ap ding uhhi.
LZI min khat nuai ah Zomi Innkuan tampi a om kawikawi dan mah in GZA min khat nuai ah,
saptuam pawlpi tek pan Zomi siapite kipawl khopna om tek ding hi.

Note:

- Zogam fund sum donna bek hi aa ZNCM tung khak ding hi. Tualo a tuam in GZA fund
sum leh vai tuamtuam nasep nopnate ah GZA in amau hoih sak bangtek in a tuam aa
fund zong ding hi.
- Christian pawlpi a hih naak leh GZA tungtawnlo in ZNCM tawh kizom theilo ding hi.
Zomi hi aa biakna dang a hih leh bek ZNCM tawh direct in kizom thei ding hi. Gtn.
Laipian, Siangsawn, Buddhist
- LZI leh GZA in ZNCM cabinet sung ah tutna nih tuak ngah thei ding aa, tualo pen
ZNCM sung aa nasemte vive hi ding hi.

1.3 TNT - THUNEITE (EXECUTIVE)


(A) Myanmar gam sung union election ah a mun a phual a gam khat peuhpeuh ah panmun
khat peuhpeuh tawh party khat peuhpeuh pan a zo, Zomi (MP, Ministers) limlim kihotuah
theihna khat kisam hi. Kidem laitak in party a kibangkei zong, kidemna a manciang a nasep
ding uh pen gam leh minam aa ding tuak a hihman in, a kiho theih uh hong kul hi.

Zogam sung bek thamlo, Zogam pua ah a hizong, union election a zo Zomite limlim aw khat
in a ginkhop theih ding uh thupi hi. Zogam pua pan aa te in zongh Zogam aa ding lian a sep
theih pahliankei aa leh zongh tua huam sung aa om Zomi ta ding a tawm a tam sep theih
huai hi.

(B) Zogam sung aa (tulaitak khua hun ah) AD te zongh hih THUNEITE sung ah kihel huai hi.
Tua baan ah union level aa panmun lian a nei peuhmah zongh guan huai hi. Amaute pen MP,
ministers cihte tawh, pongman takin kikup, kizom, thu kizak theih nading system khat kisam
a hihi. Party vai hilo aa gam leh minam bup vai hi.

- ZNCM cabinet sung ah LZI, GZA baan ah, hih THUNEITE lak pan zongh 2 in tutna ngah thei
ding aa, tualo pen ZNCM sung aa nasemte vive hi ding hi.

1.4 ZNCM - Zomi National Council of Myanmar (LEGISLATIVE)

Departments

(a) Zomi Students Union


Tulaitak “ZSK – Zomi Siamsin Kipawlna” cih om hi. Leitung lam University/College
sangnaupangte kipawlna hi. Biakna lam (Lai Siangtho) sangnaupangte kipawlna zongh
om huai hi. A khua/namke zui-in sangnaupang kipawlna zongh a tawm a tam om thei hi.
7

Min tuamtuam tawh sangnaupang kipawlna a om nop vua leh a mau thuthu hi aa
kipumkham theih omlo hi.

Myanmar gam sung aa pilna siamna a sin kipawlnateng hih Zomi Students Union min
khat nuai ah kigawmkhop zawh huai hi. Kipawlna tampi, min tuamtuam tek a om
ngeingai hang ZSU umbrella khat nuai ah kizop ding, mapan khop theih ding kisam hi.

- ZSU ci aa kipawlna khat a dingkhia cih bang hilo in, tua ZSU sung ah kipawlna
tuamtuam a lutteng lak pan ZSU makai ding EC kitel ding a hihi.
- Kipawlna khat bek in a khut humcip theihloh ding deihna hi.
- Zomi min pualo aa khuamin leh namke min tuamtuam tawh kipawlnate, Zomi min
nuai mah ah a kikhum theih veve ding lunggulhna hi.

(b) Zomi Youth Union


Tulaitak “ZYA – Zomi Youth Association” cih om hi. A khua/namke zui-in khangno
kipawlna zongh a tawm a tam om thei hi. Min tuamtuam tawh khangno kipawlna a om
nop vua leh a mau thuthu hi aa kipumkham theih omlo hi.

Myanmar gam sung aa khangno kipawlnateng hih Zomi Youth Union min khat nuai ah
kigawmkhop zawh huai hi. Kipawlna tampi, min tuamtuam tek a om ngeingai hang ZYU
umbrella khat nuai ah kizop ding, mapan khop theih ding kisam hi.

- ZYU ci aa kipawlna khat a dingkhia cih bang hilo in, tua ZYU sung ah kipawlna
tuamtuam a lutteng lak pan ZYU makai ding EC kitel ding a hihi.
- Kipawlna khat bek in a khut humcip theihloh ding deihna hi.
- Zomi min pualo aa khuamin leh namke min tuamtuam tawh kipawlnate, Zomi min
nuai mah ah a kikhum theih veve ding lunggulhna hi.

(c) Zomi Women Union


Tulaitak “ZWA – Zomi Women Association” cih om hi. A khua/namke zui-in numei
kipawlna zongh a tawm a tam om thei hi. Min tuamtuam tawh numei kipawlna a om nop
vua leh a mau thuthu hi aa kipumkham theih omlo hi.

Myanmar gam sung aa numei kipawlnateng hih Zomi Women Union min khat nuai ah
kigawmkhop zawh huai hi. Kipawlna tampi, min tuamtuam tek a om ngeingai hang ZWU
umbrella khat nuai ah kizop ding, mapan khop theih ding kisam hi.

- ZWU ci aa kipawlna khat a dingkhia cih bang hilo in, tua ZWU sung ah kipawlna
tuamtuam a lutteng lak pan ZWU makai ding EC kitel ding a hihi.
- Kipawlna khat bek in a khut humcip theihloh ding deihna hi.
- Zomi min pualo aa khuamin leh namke min tuamtuam tawh kipawlnate, Zomi min
nuai mah ah a kikhum theih veve ding lunggulhna hi.
8

(d) Zomi Religious Union


GZA nuai aa om Myanmar gam sung aa om Diocese, Convention, Association, District leh
Myanmar gam pua aa om saptuam pawlpi tek pan aa siapiteng ZRU umbrella khat nuai
ah kizop ding, mapan khop theih ding kisam hi.

Note: Hih ZRU pen a nuai aa lut kipawlna tek pan a kitelkhia te in ZRU makai sem
ding hi aa, GZA makai ding ciang pen minambup ah influential neite hoih a kisak
bangin point out aa kitelkhia ding a hihi.

(e) Zomi Education Union


Tulaitak “ZCLS, ZOLUS” cihte om hi. Hih ZEU lianpen hi thei leh kipawlna khat in a din
zawh ding lunggulh huai hi. ZSU, ZYU, ZWU, ZRU te dan in, khua min, namke min leh
saptuam pawlpi minte min khat nuai ah gawmkhop ding cih dan kisamlo hi. Banghang
hiam cihleh, Zolai leh Zopau pen common in zattang khat I neih ding kisam a hihman hi.
Lai lam kipawlna tuamtuam ZEU nuai ah a kikhum hang, nasepzia dan piang thei tuanlo
ding a hihman in, ZCLS leh ZOLUS te picingtak in hong kiho thei aa ZEU tawh hong ding
khawm zo uhleh hoihpenpen kha ding hi. Hih ZEU lo buang, Zolai tawh kisai kipawlna
dang koih nawnlo aa, I thate, I hunte, I siamna, I pilnate gawmkhawm in semkhawm
lehang picin suakin nalianpi kisem zozaw, I mazangzaw ding hi.

Note: Zolai vai lam a hilo, research, survey, publishing cih bang dan nasepna
tuamtuamte pen ZNCM ii nuai ah a hun leh a thu zui-in committee koih ding hi aa,
kipawlna thakthak phuat ding hilo hi.

(f) Zomi Employees and Workers Union


Hih pen a diakdiak in Myanmar gam sung kumpi nasemte leh zum nasem tuamtuamte ii
kipawlna kizopna kithuzakna ding a hihi. Kumpi nasep, company nasep khat peuh a awng
ciangin, manlang tak aa mipite tung a kizasak thei ding, nasep zonzia, siauhzia leh sepzia
bawlziate a hunhun in hilh theih ding kisam hi. Zomite in kumpi zum nasepna lam ah
mun tampi I luah ding kisam pha mahmah hi.

Tua mah bangin, zum nasemte aw(voice) khat neih khop ding thupi mahmah hi. ZEWU
min tawh Zomi Nam Ni, Khuado ni cihte beek, Zomi khat a hih naakleh off day na piak
sak un cih ngetna lai aa kipan, thumaanlopi in khawlsakna, simmawh deidanna thuak
nasemte a panpih ding kisam hi.

- Kumpi nasem leh Company nasem a active diakteng lak pan ZEWU makai ding EC
kitel ding a hihi.

(g) Zomi Human Rights Watch


A beisa hunte aa kipan, tuhun, mailam hunte ah Zomite ii thuakna tuamtuamte data
kaikhawm in, Zolai, Mikanglai leh Kawllai tawh i neih zawh ciatciat ding kisam hi. Tuate
9

pen kiciantak aa a kisapna bangbang ah pulaakna, tangkona leh thubawlnate neih theih
ding zongh thupi mahmah hi. Tua aa dingin, kipawlna tampi kisamlo aa ZHRW khat
bekbek kisam hi.

(h) Zomi Media and Entertainment Department


Zomi Media lam pen kipawlna a ut zahzah a om ding phamawhlo hi. Entertainment lam
zongh a nam tuamtuam a tam theithei a om ding thupi hi. Media cihna ah thuthak
zaksakna bek hilo in, laibu, fm, video, music leh a tuamtuamte zongh kihel aa
entertainment lam tawh kizopna tam mahmah hi.

Hih bang dan nasepna tampitak a om ngeingai teng pen ZMED nuai ah kigawmkhawm
ding hi aa, ZMED kipawlna khat a dingkhia cih bang hilo ding hi.

- Hih ZMED sung ah kipawlna or media tuamtuam a lutteng lak pan ZMED makai ding
EC kitel ding a hihi.
- Kipawlna khat bek in a khut humcip theihloh ding deihna hi.
- Zomi min pualo aa khuamin leh namke min tuamtuam tawh kipawlnate, Zomi min
nuai mah ah a kikhum theih veve ding lunggulhna hi.

(i) Zomi Sport and Cultural Department


Tedim or Tonzang or Kalay cih khuapite ah kum 2 khatvei ta peuh mah, Zomi Assembly
leh Zolympic neih zawh ding thupi hi. Tukum Zomi Assembly a om leh, maikum ah omlo
in, tua maikum sung Zolympic om sak aa, Zomi Assembly leh Zolympic pen kum khat ta
kikhel toto leh vaihawmna nuam mahmah ding hi.

Zomi Nam Ni; Feb 20 ni a kibawl khitciang a kizom aa ni 3 sung, 23 ni dong, Zomi
Assembly bawl dingin tua lai ah minam vai kalsuanna leh mabaante bulphuh ding. Hih
Zomi Assembly a kibawl sim, a programme pen kibang den ding hi. Hih a kibawl kum in
Zolympic kibawllo ding hi. Hih thu a kicianzaw in 5.1 ah kisim thei hi.

Zomi Assembly a kibawlloh kum, Zolympic kibawl ding aa kimawlna nam tampi tawh hi
in, Oct 10 ni pan kipan in ni 9 sung, 19 ni dong hisak aa, Oct 20 ni sim Khuado Pawipi
tawh zopsuak aa bawl zawh ding hoih hi. Hih thu a kicianzaw in 5.2 ah kisim thei hi.

Zomi Nam Ni, Khuado Pawipi cihte hawmsuahlo in, Zomi Assembly, Zolympic cihte tawh
kizom aa nopcit suah leh buai taak, hunpiak taak kisa den ding hi.

Tua bang dan vai lianpite baan ah, namdangte lak hita leh pawi tuamtuamte Zomite
kimawlna kihel zawh nading leh Ngeina lakna tuamtuam neih zawh nading pen, hih ZSCD
kisam mahmah hi. National Uplift na, minam promote nadingin software power hoih
mahmah hi.
10

Committees

(a) ZNCM EC
ZNCM ah EC teng pen Zogam Government Cabinet cih theih hita hi.

EC kitelna ah LZI pan mi 2, GZA pan mi 2, THUNEITE pan mi 2 leh ZNCM nuai aa Unions,
ZHRW leh Departments aa makaiteng lak pan khat ta tek kitelkhia ding a hihi. A kigawm
gai in mi 15 pha ding hi. Term khat pen, union election term dan ta mah hi pahpah ding
hi.

(b) Projects and Budgets


ZNCM nuai aa Unions, ZHRW leh Departments aa makaiteng lak pan

projects tuamtuam a vaihawm ding, sum leh paai lam a len ding committee members mi
a kisam zahzah kiseh ding hi. Hih committee pen ZNCM ii EC sung pan khat in chairman
semding hi. EC pan mi 1 in committee pen khat sang’ a tamzaw, a kisapna zui-in
lenkhawm thei hi.

(c) Checking and Reports


ZNCM nuai aa Unions, ZHRW leh Departments aa makaiteng lak pan

projects tuamtuamte, sum leh paai lam zeknate a sit tangtang ding leh ZNCM tung
report a pia ciatciat den ding committee members mi a kisam zahzah kiseh ding hi. Hih
committee pen ZNCM ii EC sung pan khat in chairman semding hi. EC pan mi 1 in
committee pen khat sang’ a tamzaw, a kisapna zui-in lenkhawm thei hi.

(d) Rules and Laws


ZNCM nuai aa Unions, ZHRW leh Departments aa makaiteng lak pan

ZNCM nasepzia, gam leh minam sung aa kalsuanzia te encik aa thukhun leh ngeina
tuamtuamte puah ding, laih ding a vaihawm thei committee members mi a kisam zahzah
kiseh ding hi. Hih committee pen ZNCM ii EC sung pan khat in chairman semding hi. EC
pan mi 1 in committee pen khat sang’ a tamzaw, a kisapna zui-in lenkhawm thei hi.

Note: Amau cih bangbang a kip pahpah cih hilo aa, a mau a encik a ngaihsun a
vaihawm a puah a laih bek hi ding aa, kipsakna pen LZI, GZA, THUNEITE leh ZNCM aa
makaipite tung pan kila masa tangtang ding hi.

(e) Festivals
ZNCM nuai aa Unions, ZHRW leh Departments aa makaiteng lak pan
11

Pawi tuamtuam (Ngeina pawi, Khawmpi, Forum, Debate, Kimawlna, cbd.) te ah a


vaihawm, pan a la ding committee members mi a kisam zahzah kiseh ding hi. Hih
committee pen ZNCM ii EC sung pan khat in chairman semding hi. EC pan mi 1 in
committee pen khat sang’ a tamzaw, a kisapna zui-in lenkhawm thei hi.

(f) Social and Diplomatic


ZNCM nuai aa Unions, ZHRW leh Departments aa makaiteng lak pan

Zogam sung, Myanmar gam sung, gam pua aa Zomi, Zosuante baan ah namdangte tawh
a kizom thei ding committee members mi a kisam zahzah kiseh ding hi. Hih committee
pen ZNCM ii EC sung pan khat in chairman semding hi. EC pan mi 1 in committee pen
khat sang’ a tamzaw, a kisapna zui-in lenkhawm thei hi. Gtn. Namdangte pawi ah
lungdampihna lai khakna, dahpihna khakna, gam sung vai khat peuhpeuh hoihsa,
hoihsalo cih (Zolai, Kawllai, Manglai tawh) statement tuamtuam pulaakna

(g) Emergency
Emergency committees pen a mun a phual zui-in a thei theithei neih kawikawi ding
kisam hi. Zomi Emergency Committees hi aa, kipawlna bangin ding ding hilo in, ZNCM
nuai pah a kiseh committee a hihi.

Note:
- Committee pen a kisap leh a kisapna bangin kiphuan beh mengmeng thei lel aa, tua
committee ii vai, nasepnate a man siang khitciang, tua committee zongh kiphiat kik
thei pah hi.
- Committee members ding pen Myanmar gam sung aa GZA tawh kizom khat
peuhpeuh, ZNCM nuai aa Unions sung, ZHRW leh Departments aa te khatpeuh zongh
hi thei ding hi.

2. NGEINA
 Hih Zogam Government pan a kivaihawm, thukimnate official in kipsak ding a kisam
bangbang TNT –Thuneite in Kumpi Parliament ah pulaakna, ngetna leh vaihawmna
pello in hong sepkhiat hamtang uh kul ding hi.
 Hih Zogam Government frame pi sung pan mipi lunggulhnate, hoih hi ci aa
kithukimna te, TNT pawl in zumkong mangkong ah hong sepkhiatkei vua leh tua
MP/Mnister nu/pa pen, a kikteh Zogam Government in panpih nawnlo pah ding hi.
 Bang party bang mi bang sa a hizong un Zogam Government ii panpihloh khat pen
union election ah a zawh nading hong haksa mahmah ding aa, mailam ah mipi voice
leh Zogam Government pen kinawlkhin theilo, thu donlo in kikoihkhia theilo ding hi.
12

2.1 SIGNS

(a) Emblems
Minam logo kiciankhat nei in, tua tungtawn aa departments tuamtuamte ii logo zongh nei
in, a vek aa, format kibangin design tawmta a kilamdang deuh bekin neih tek huai hi. ZNCM
EC (Zogam Government) pan kipsakna hong nei thei uh leh, kip paisuak pelmawh ding hi.

(b) Flags
Minam puanlap/dialkhai/flag kiciankhat ne in, zangkhawm aa, pawi sim, vai khat a om sim a
kibang zatkhop den ding kisam hi. ZNCM EC (Zogam Government) pan kipsakna hong nei
thei uh leh, kip paisuak pelmawh ding hi.

(c) Seals
Hih kipawlna frame pi aa ding seal kiciankhat nei in, tua tungtawn aa departments
tuamtuamte ii seal zongh nei in, a vek aa, format kibangin design tawmta a kilamdang deuh
bekin neih tek huai hi. ZNCM EC (Zogam Government) pan kipsakna hong nei thei uh leh, kip
paisuak pelmawh ding hi.

2.2 Ni

(a) Zopuan Silhkhop Ni (Feb 01)


Feb ni 1 ni pen, I tuntunna I omomna, I nasepnana ah Zopuan silhkhop ni dingin official in
ciapteh ding Zogam Government in thukimna hong neileh, kip paisuak pelmawh ding hi.
Zopuan pen ut hunhun in utnana ah silh theih himah aa, hih ni pen,I vek in I silhkhop ni hileh
Zopuan lapsangna leh Zomi hih angtangna baan ah Zomi Nam Ni gim zongh hong
namzawdeuh tuam ding hi.

(b) Zomi Nam Ni & Zomi Assembly (Feb 20 - 23)


Feb 20 ni Zomi Nam Ni pen, Zogam sung ah zum leh sang khak ni dingin ciapteh ding thupi
hi. Tua bek thamlo Zogam pua aa zum nasem leh sangkah Zomi peuhmah zongh a sepnana,
a kahnana ah off day a ngah nadingin, sepkhiat taak hi. ZNCM EC (Zogam Government) pan
kipsakna hong nei thei uh leh, kip paisuak pelmawh ding hi.

Zomi Nam Ni; Feb 20 ni a kibawl khitciang a kizom aa ni 3 sung, 23 ni dong, Zomi
Assembly bawl dingin tua lai ah minam vai kalsuanna leh mabaante bulphuh ding. Hih
Zomi Assembly a kibawl sim, a programme pen kibang den ding hi. Zomi Nam Ni pen
kum sim hi ding aa Zomi Assembly pen kum khat halta hi leh hoih bek kha ding hi. Hih
thu a kicianzaw in 5.1 ah kisim thei hi.

(c) Sialsawm (April)


Sialsawm ni pen, a bawng, a beh zui in bawl nop leh zongh bawl ding hi aa, a lem hunhun
mah hilel ding hi. A hizongin, Zomite Sialsawm Ni cih khat ciaptehna kicial official in
neihzawh huai hi. Zongeina ah Sialsawm bawllo in Khuado bawl theih hilo hi. Sialsawm ah
dawi leh kaute kithoh, kilungkim sak aa, Khuado teh tua dawi leh kaute a kihawlkhiakik a
hihman in, sialsawm I bawlkei leh khuado zongh I bawl nading thu omlo hi.
13

(d) Zolumpic & Khuado (Oct 10 - 20)


Oct 20 ni Khuado Ni pen, Zogam sung ah zum leh sang khak ni dingin ciapteh ding thupi hi.
Tua bek thamlo Zogam pua aa zum nasem leh sangkah Zomi peuhmah zongh a sepnana, a
kahnana ah off day a ngah nadingin, sepkhiat taak hi. ZNCM EC (Zogam Government) pan
kipsakna hong nei thei uh leh, kip paisuak pelmawh ding hi.

Zomi Assembly a kibawlloh kum, Zolympic kibawl ding aa kimawlna nam tampi tawh hi
in, Oct 10 ni pan kipan in ni 9 sung, 19 ni dong hisak aa, Oct 20 ni sim Khuado Pawipi
tawh zopsuak aa bawl zawh ding hoih hi. Hih thu a kicianzaw in 5.2 ah kisim thei hi.

Zomi Nam Ni, Khuado Pawipi cihte hawmsuahlo in, Zomi Assembly, Zolympic cihte tawh
kizom aa nopcit suah leh buai taak, hunpiak taak kisa den ding hi.

Sialsawm hun leh Khuado hun bang, Myanmar gam ah kawlte pawi, ni thupite tawh kituak a
hihman in, zum khak, sangkhak cihte tawh zongh hong kituak khawm kha thei hi.

Note: Zogam Government phut khitciang, hih lai sung aa teng baan ah a kisam
bangbang vaihawm tohtoh ding a hihi.

2.3 NGEINA

(a) Zopuan
Zongeina puan pen numei aa pasal aa hoihtak in khen dimdiam aa, namdangte in hih pen
numei aa hih pen pasal aa cih ong theipih zah dong dingun tangko huai hi. Tua aa dingin
voice kisam I hihi.

Zopuan pen a paipi khat, original taktak pen bang hiam cih gencianna neih huai hi. Tuate
tungtawn in fashion design hoih nono aa a bawl nuamte in bawl theih mah a hihi. Update
na, modify na hi aa, Zopuan mah bel hiveve in, a original Zopuan taktak in koipen hiam cih
bel kiciantak ciaptehna official aa neih huai hi.

(b) Zovanzatte
Hih tawh kisai bel Zogam Government phut khitciang, kisam a kisa bangbangin vaihawm
tohtoh ding hi.

(c) Zoan
Zoan pen a paipi khat, original taktak pen bang hiam cih gencianna neih huai hi. Tuate
tungtawn in a lim theithei ding a bawl nuamte in bawl theih mah a hihi. Update na, modify
na hi aa, Zoan mah bel hiveve in, a original Zoan taktak in bang dan hiam cih bel kiciantak
ciaptehna official aa neih huai hi.

(d) Zongeinate
Zongeina tampitakte leh Pu Kam Hau thukhunte hoihtak in caiptehna neih huai hi.
Ahizongin, tuhun tawh kituak leh kituaklo hoihtak enpha aa mipite hoihsakna zongh
ngaihsak ding kisam hi. Zogam Government sung pan Rules and Laws committee te in ong
14

vaihawm uh henla mipi deihna zui in ZNCM EC (Zogam Government) pan kipsakna hong nei
thei uh leh, kip paisuak pelmawh ding hi.

Note: Zogam Government phut khitciang, hih lai sung aa teng baan ah a kisam
bangbang vaihawm tohtoh ding a hihi.

3. PROJECTS
Zogam fund pen LZI pan, GZA pan leh TNT pan kumsim aa pongman lut den ding a hihi.
Pongman aa sum kipei om thei ta aa Zogam Governemnt ii vaanna tawh projects tuamtuam
a hunhun in om toto thei ding hi. Tua bek thamlo, Zogam Government pan a kisawm project
pawlkhat TNT in Myanmar Government budget pan zongh ong sawk sak thei lai ding uh
kisam hi. Tua baan ah, Zomi Ethnic Affairs Minister neih zawh ciang, hih Zogam Government
Structure pipen matut nading leh kalsuannate a khauh semsem nading lametna omzaw hi.

Full time in nasem leh part time in nasem pawlkhat zongh, a kisapna om bangin, khasum,
nitha, niangtui man cihte Zogam fund sum pan piak ding hoih hi.

Note: Zogam Government phut khitciang, hih lai sung aa teng baan ah a kisam
bangbang vaihawm tohtoh ding a hihi.

3.1 FM
Zogam ah Zogam Government ii neih Studio kician tampi neih huai hi. Tua studio tampi lak
pan FM radio tawh Tedim, Tonzang khuapi huam bek hilo in, Kalay, Tamu lam baan ah hithei
leh Khalkha kha sung (Zomi tampi teng ta a hihman in) ah zongh hih zawh huai hi.

Programme tuamtuam bel a hun ciang hih vai panmunlen, nasemte in a hoih theipen in
hong vaihawm ding uhhi.
- Pasian thu genna
- Leituing thu genna
- Zomi music
- Zopau tawh thuthak leh theih huai tuamtuam
- cbd.

3.2 TV
Zogam ah Zogam Government ii neih Studio kician tampi neih huai hi. Tua studio tampi lak
pan TV channel tawh Tedim, Tonzang khuapi huam bek hilo in, Kalay, Tamu lam baan ah
hithei leh Khalkha kha sung (Zomi tampi teng ta a hihman in) ah zongh hih zawh huai hi.
Online pan zongh internet ki ngahngahna pana ki en thei dingin vaihawm zawh huai hi.

- Zolywood (Zomi movies tuamtuam), Zomi video clips tomnono tampi bawlkhiat zawh
huai hi.
- Zopau, Zolai sinna video hoih nono tampi bawlkhiat zawh huai hi.
- Zomi MTV hoihnono te tampi bawlkhiat zawh huai hi.

Zomi movie kizaih ding pen baih den samlo a hihman in;
15

- Movie, drama minthang tampite Zolai subtitle leh Zopau tawh bawlkhiat zawh huai
hi.
- Documentry tampite Zolai subtitle leh Zopau tawh bawlkhiat zawh huai hi.
- Gamdang aa Zomi naupangte bulphuhna in Kum 1 pan kum 10 kikal ii deih theih
video tuamtuamte Zopau tawh bawlkhiat zawh huai hi.

Zogam, Zomi, Zosuan, Myanmar leh Leitung thuthak, thuthangte aa kipan theih huai
tuamtuamte zongh Zolai subtitle leh Zopau tawh bawlkhiat zawh huai hi.

3.3 LAIBU
(A) Zogam Government in offset (laibu tampitak hun tomno sung in print khiat zawhna)
kician tak in neih huai hi. Laibu bawl nuam tampitak sumla in bawl sakna tawh sumlut
kibehlap thei hi. Publisher zongh sem in, Zolai tawh kibawl laibu tampi leitung
muntuamtuam ah a kizelh nading vaipuak zongh laaksak zawh huai hi. Tua aa ding a kisap
leh a kisapna bangin committee zongh a hun zui-in behlap theih a hihi.

(B) Tua bek thamlo in, Zogam Government ii project ngiat tawh laibu pen tam cih takin a
tam theithei tawlkhat sun bawlkhiat ngekngek zawh huai hi.

- A masa in ah a kisam penpen bel, laibu dang tampi bawlma in, Standard Zolai cih
khat neih zawh masak huai hi. Gtn. King = ? , Government = ? , Story = ? , History = ?

Kammal kitelkhial thei pawlkhat te gulhik cilget bangin hih ciatciat zawh masak ding kisam
pha mahmah hi.

- Tua khitciang Zolai malgawmzia kibat sakkim zawh nading zongh a kisam mahmah
khat a hihi. Hihte pen Saklam Khanglam Zomite in a kibangin I neih zawh nading hun tampi
pia aa vaihawm khop samsam ding kul mahmah ta hi. Tua hikei leh damdam in kika semsem
aa kigawmzawh ding sangin kikhensuak ding lam kimanawhzaw tawh kibang pian mawk hi.

- Tua baan ah, Zolai luanzia (grammar) zongh Saklam Khanglam Zomite in a kibangin I
neih zawh nading hun tampi pia aa vaihawm khop samsam ding kul mahmah ta hi. Tua hikei
leh damdam in kika semsem aa kigawmzawh ding sangin kikhensuak ding lam kimanawhzaw
tawh kibang pian mawk hi.

(C) Stand Zolai neih khitciang, mucu (nursery) pan, tan 10 ciang text books tuamtuam
neih zawh huai hi. Laibu (hard copy) in a ki print khia pahkei zong, soft copy in ready aa neih
zawh huai mahmah ta hi.

Zolai, Tangthu (Story), Tuanthu (History), Lapau (Poem), Leitang thu (Geography) cihte pen
cih mah hun aa, a date-out theilo ding nam a hihman in, hoihtakin zuun aa ciantakin neih
sitset huai hi.

A tan(grade) zui in, a Zolai sin (grammar leh a tuamtuam), a tangthu, tuanthu, lapau,
leitangthu cihte pen Zogam sung, Zomi sung thute pan Myanmar gam sung Myanmar sung
thute bek thamlo, Leitung thu tuamtuamte zongh kikhen to dimdiam ding hi.
16

(D) Standard Zolai a om khit aa kipan, tua siksan in, Saklam Khanglam zattang khop theih
ding Lai Siangtho leh Pasian Phatna Labute hoihtak in bawlkhia aa thakhat hun in, Zomite
omna teng kizelh gaih zawh sak huai hi.

(E) Naupangte in Zolai a sin theihna leh a zatna mun khat pen Sunday School hi. Pawlpi
upna zui in, a mau Sunday School bu ding a bawlna vuah Standard Zolai zangh tek in, Zogam
Government in zongh panpih ding kisam mahmah hi.

(F) Naupangno tungte pen a lunglut khat uh en phapha, hih phapha nuam uhhi. Zolai
pen a neutung mah pan hilh ding hoih a hihi. Tua a hihman in, naupang laibu tampitak bawl
huai hi. Gtn. Cartoon bu tuamtuam, tangthu zoknop nono, namdang laitawh a omsa
naupangte ii lunglut theih tampite Zolai tawh bawlkhiat ding project pi aa neih huai hi.

(G) Text book baan ah Zomi, Zogam tuanthu leh geography thute kician tak tawh laibu
manpha neih beh huai lai hi. Tanglai aa te baan ah a hunhun aa thupiangte zongh ciaptehna
laaktoh pahpah ding hi aa chroninicle bu neih ciatciat huai hi.

(H) La uukta ding lakam, lapau cihte zongh laibu tampi mah bawlkhiat zawh huai hi.
Mimal in bawl ding pen kikhawnglo ding, bawltaak kisalo aa kibawl zolo a hihman in, Zogam
Government in Zogam fund tawh suplawh phial in a hoih bek khop khat mah hong bawlkhiat
ding kisam hi.
(I) Zomite laisim kitawm mahmah lai a hihman in, khua kim phial ah Laibusaal om sak
zawh ding kisam hi. Tua laibusaal teng ah suplawh aa kibawlkhia Zolaibu tampitak koih
zihziah huai hi. Zomite laisim minam hih nadingin, laibu tawh mipite nawk cih tak mah in
nawk masak ngekngek kul ding hi. Zogam fund sumte mah tawh suplawh masa phot phial in
nasep ding kisam himai hi. Khua kim phial ah Laibusaal om, Zolai tawh laibu tampitak om
sak zawh ding kisam hi.

A diakdiak in, a date-out pah ziau theilo nam kisam hi. IT pil sinna, thuthak zaksakna cihte
pen, a hun khat khitciang date-out pah ziauziau a hihman in, tuate masak huailo hi. A
hizong, I sim hunhun aa maan suaksuak lai veve ding a hi,
- Cidamna lam (HEALTH)
- Gamvai nasepna (POLITICS)
- Thukhun pilna (LAW)
- Sumbawlna (BUSINESS)
- Gam sumbawlna (ECONOMIC)
- Makaih siamna (LEADERSHIP)
- Lungsim lam theihna (PSYCHOLOGY) cihte leh
- Leitung aa laibu minthang tampite Zolai in Zogam fund tawh letkhiat ngekngek huai hi.

(J) Nam dangte in hong theih pih hen I cih, I tangthu tuanthute leh I gam leitang thute, I
ngeina tuamtuamte, Zolai bek thamlo, Kawllai, Mikanglai tawh gelhkhia zo in, internet ah
kizel sak baan ah, Myanmar gam sung sang thupite leh laibusaal tampitak ah donate
kawikawi zawh ding kisam mahmah hi. Tua baan ah kawlte leh mualtungmi makai tampite
tung letsong in a khong aa piak kawikawi zawh ding zongh hoih mahmah hi.
17

4. DEVELOPMENT

4.1 MUSEUM (CULTURE & CIVILIZATION)


Zomite ngeina leh tangtawn pan tuhun kikal I kikhelzia, I tangthu tuamtuamte lakna,
mualsuang tampi gawmtuahna Museum lianpi khat zongh neih zawh huai hi. Hih te pawl bel
Zogam fund pan zat ding pammaih aa TNT pawl in Myanmar Government budget pan sawk
zawh huai hi.

4.2 HISTORICAL PLACES


Zomite ii tangthu ah mun thupi tampitak te kepcingna, a kisam bangin puahnate Zogam
Government ii vaihawmna tawh kigeel in, TNT pawl in Myanmar Government ii plan tawh
hong sepkhiat zawh ding uh kisam mahmah hi.

4.3 TOURISTS ATTRACTIONS


Myanmar gam sung pan leh leitung mun tuamtuam pan hong kizin hong kipai nop nading
mun hoih tampitakte kepcingna, a kisam bangin puahna, zuunna neih huai aa Zogam
Government ii vaihawmkhia in, TNT pawl in Myanmar Government ii plan tawh hong
sepkhiat zawh ding uh kisam mahmah hi.

Note: TNT a hi, Zomite MP te Ministers te leh kumpi lam zalian uliante in a nasepna
uh,a vaihawmna, a geelna te uh Zogam Government pan tampi kipanpih kihuh thei
suak ding hi. Thu leh la, data kaihkhopna, vaanna geelna tuamtuamte ah MP te leh
Ministers te tektek hun bei nawnlo in, zum vai lam ah a hun uh pia zozaw tuam pah
ding uhhi. TNT ta dingin van zang tuam mahmah ding aa Zogam Government ta
dingin zongh, nasepna te ah muibun tuam mahmah ding hi.

5. EVENTS

5.1 ZOMI ASSEMBLY


Zomi Nam Ni aa, I programme te kibangin, kumsim zongh kibang den leh hoihzaw kha ding
hi. Official suah hi. Tua ni pen Minam tangthu ngiat, guicing takin suut aa minam ngeina te
kiciantak in lakna hileh hoihpen ding hi.
Tua Zomi Nam Ni zawh ni 3 sung, Zomi Assembly kibawl in, mipite leh makaite in a beisa
kum 1 sung pulaakna leh a kik Zomi Nam Ni ma kikal aa vai dingteng geelna zasakna neih
huai den hi. A beisa etphatna, kikupna cihte kiciantak in neih den huai hi.
Hih Zomi Assembly pipen tangpi tangta kikaihtuahna khawmpi khat mah hi aa, a khua bel
kikhel zel thei hi. Kum 2 khatvei ta hi in, Zomi Assembly a kibawl kum pen Zolympic kibawllo
ding cih bang hileh vai tampi zang tuam ding hi.

5.2 ZOLYMPIC
Olympic programme dan mah in a ni, a khua kibang ding aa, mipite in a lunglutzawkzawk uh
en ding, thapia ding hi.

- Zolaam kidemna
- Zo ngeina ante a limzaw in a update thei kidemna
18

- Zopuante fashion design tawh kidemna


- Ling, Thaai, Sialkhau sut, cbd.
- Zomi cup (tukpeng, akkha, pingpong, chess, tennis, volly ball, cbd.)
- Lasak kidemna (Zolapi, mordern la, group song, mangla sak kidemna, cbd.)
- Tumging tuamtuam tum siam kidemna
- A dang talent tuamtuam lakna
- Debate tuamtuam
- Lai gelh kidemna thulu tuamtuam tawh
- Knowledge quiz tuamtuam kidemna

Hih Zolympic pen tangpi tangta kikaihtuahna khawmpi khat mah hi aa, a khua bel kikhel zel
thei hi. Kum 2 khatvei ta hi in, Zomi Assembly a kibawlloh kum pen Zolympic kibawl ding cih
bang hileh vai tampi zang tuam ding hi.

Graph
19

Summary

LZI
- Myanmar Gam pua aa Zomite mimal kim khatciat, Zomi Innkuan Kipawlna ah lutna
tawh Zogam Government makaihna tawh kizopna hi pah hi. I tuntunna pan Gam leh
minam aa ding khutkhat tawi khekhat khai in mapan theihna lampi hong om ta hi.
- Zomi Innkuan ah lutna pan Zomi Innkuan Makai kisuak thei hi.
- Zomi Innkuan Makai suahna pan LZI makai kisuak thei hi.
- LZI ah EC a suak khempeuh lak pan 2 a kitelkhia pen Zogam Government a suak ding
ahihi.

GZA
- GZA pen mipi in popularity leh brand influential tawh point-out aa a kitelkhia hi ding
aa, tua lak pan 2 zongh Zogam Government a suak ding ahihi.
- I ki apna pawlpitek ah I siate, I makaite in GZA tung Zogam fund sum a na piak naak
vua leh Zogam Government makaihna tawh kizopna hi pah hi. I tuntunna pan Gam
leh minam aa ding khutkhat tawi khekhat khai in mapan theihna lampi hong om ta
hi.
- GZA aa piak ding Zogam fund sum pen mimal tung ah don huailo hi. Pawlpi siate in
zongh pawlpi mite tung ah don huailo hi. Pawlpi fund sum pan eu khiat huai hi.
Pasian thu tawh kituaklohna zongh om tuanlo hi. (Sehsuah zongh, sia tading,
mizawng migen thei tading leh pawlpi mi cimawh tading aa khen dingin Lai Siangtho
in a gen hi aa, Zogam fund ah a paite mizawng cimawhte aa ding mah a hihi.)
- Myanmar gam sung aa saptuam pawlpite in, a mau kihelna Diocese, Convention or
Association, District cihte ah panmun a neih toh vua leh ZRU ah EC suak thei uhhi.
- ZRU ah EC a suak khempeuh lak pan 1 a kitelkhia pen Zogam Government a suak ding
ahihi.

TNT
- Independent in union election ah meekuang lui aa a zote TNT a suak hipah hi.
- Political party khat peuh pan union election ah meekuang lui aa a zote TNT a suak
hipah hi.
- Kumpi nasem Zomi khat peuh a za khang semsem in union level leh state/region
level ah ulian a suah naak leh TNT a suak hipah hi.
- Tua TNT a suak khempeuh lak pan 2 a kitelkhiate pen Zogam Government a suak
ding a hihi.

ZNCM
- Myanmar gam sung aa Unions 6, ZHRW 1 leh Departments 2 kigawm pen ZNCM hi
aa, ZNCM kipawlna ci in a tuam aa om tuanlo hi.
20

- Zomi, Namke, Khua kipawlna khat peuh, ZNCM sung aa union, department khat ah a
lut naak aa leh Zogam Government makaihna tawh kizopna hi pah hi. I tuntunna pan
Gam leh minam aa ding khutkhat tawi khekhat khai in mapan theihna lampi hong om
ta hi.
- Tua union or department khat ah a lut kipawlna sung ah a omte tua a lut kipawlna ah
makai suak thei uhhi.
- Tua kipawlna aa makaite union or department a lutna vuah EC suak thei uhhi.
- Tua union or deparment aa EC suakte Zogam Government suak thei hi.
- Unions or Department khat ta tek pan Zogam Government Cabinet sung ah mi 1 ta
tek kihelkim hamtang ding hi.
- Unions leh Department kigawm ZHRW tawh a vek un 9 pha a hihman in ZNCM pan
Zogam Government Cabinet sung ah mi 9 hi ding hi.

Thukhun tuamtuam aa kipan kilamzia ding, nasep dingte leh nasepzia dingte a kisam
bangbang, a hunhun in, hih Zogam Government ii makaihna tawh kikalsuan toto leh Zomite
khangto diamdiam dingin ka um hi. Biak Jehovah Pasian in Zogam leh Zomite hong lamsang
semsem tahen. Amen.

Lungdam mahmah

Tg. Lian Than Tuang (Tuang)

S-ar putea să vă placă și