Sunteți pe pagina 1din 44

emLt u'u' gfgf ;d:of+ GXokgf RjFg yf}+sGx],

pu' ;d:of b"/ ofo]t GXof jof RjFg æyf}+sGx]Æ


— lrQw/ æx[boÆ

-yf}+sGx] dfl;s_
• bF ^&, NofM !), Yo+NofM @%! • g]=;+= !!#* kf]x]nf÷l;Nnf • lj=;+= @)&$ df3 Thaunkanhe - Nepal Bhasa Monthly | January- February 2018

d" M %)÷– tsf


oxfF c8{/ adf]lhd pRr u'0f:t/Lo ;f]kmf xf]n;]n d"Nodf pknAw 5 .

/ljs'df/ b'?ËRofË, -k|f]k|fO6/_


cf/= lj= kmlg{l;Ë ;]G6/
v'l;a'F, gofFahf/, sf7df8f}+ . df]afOn M (*$!@(!*$!

hLjgof tMw+u' ;DklQ x] :jf:Yo vM


Yj ;DklQ /Iffof lg+lt+ lhldt n'd+sf lb;F .
;]jf x] lhldu' k/d wd{ vM
lhldt df}sf laoflb;F .

Kantipur Diagnostic Center


(Poly Clinic)
Sankhamool, Naya Baneshwor
P.O. Box : 2477 KTM
Phone : 4784994, 4782386, 4780992
Fax: 01-4784995
Email kdcrdj@ntc.net.np
!)) c+s ;Ddfg k|ofudfg :d[lt
;Ddfg kq lrQw/ l;/kf xfOsfg ;Ddfg g]kfnefiff
g]k fn ;flxlTos kqsf/;+3 kq–@)^(
!!#$ !!#^ xMkfM l;/kfM
-g]=;+= !!#!÷lj=;+= @)^&_ g]kfn cflbjf;L hghflt
g]kfnefiff kl/ifb\ xfOs' sfAo k|lti7fg !!#&
kqsf/ dxf;+3
dGr'sf :d[lt cIfosf]if

lh=k|=sf=b=g+= %&÷)^@÷)^#
:yfkgf btf{ g+= )!@
k|yd k|sfzg ldlt @))* j}z  fv

d"n ;+:yfks
;Dkfbs÷k|sfzs÷;Nnfxsf/ • bF ^&, NofM !), Yo+NofM @%! • g];+= !!#* kf]x]nf÷l;Nnf • lj=;+= @)&$ df3
:j= efh' k'ik/Tg ;fu/
:j= efh' k"0f{sfhL tfd|fsf/ ‘g]jfM kqsf//fli6«o ba"’ of ;+of]hg; b];Go+sof g]jfn kqsf/t
:j= efh' /Tgdfgl;+ t'nfw/ 5k+ h'of Gofo]s"u' Gxfkf+u' ‘g]j fM ldl8of km]li6en’ lglj{£g Sjrfju'
:j= efh' s'nwd{/Tg t'nfw/
h'n . yf}+ts g+ ;'gf g+ jfn drfju' g]jfn kqsfl/tfof If]q ; lj=;+=
;~rfns ;ldlt
efh' ltns k|sfz @))( ;fnlg;]+x]bSsn]Gxfkf ;dfj]zL ax' eflifs g]jfn /~hgflnlk
efh' k'ik lrqsf/ gfk c+u|]h  L, lxGbL j v; efiffof ;+o'Qm q}d fl;s ‘snfsf/’ gfdof
do\h' k|f= k|]dlx/f t'nfw/
efh' gljg lrqsf/ klqsf x g]axnDx jfªdo ztfAbL k'?if 8f= ;Todf] xg hf]
zLh'+
efh' k"0f{ tfd|fsf/ ;Dkfbg ofgfj lkygflbOu' h'ofRjg . j x];dfj]zL kqsf/of x}l;ot+
efh' k'ik/Tg t'nfw/
y'u' km]li6en; j;snoft Gxfkf+Dx ;dfj];  L kqsf/sy+ ;Ddfg ofju'
;Dkfbs tyf k|sfzs h'n . yf}+g]k fnof ;~rf/If]q; ;dfj];  Ltfoft d'2f sy+ jx; GXofgf
do\h' ?lSd0fL >]i7
Rj+u'ln+ y'u' ‘snfsf/’ klqsf j Gxfkf+Dx ;dfj];L kqsf/efh' hf]zLh'
;x–;Dkfbs
do\h' ejfgL t'nfw/ 5u'sy+ b;L h'u' h'n . cy]x]g]jfM kqsf//fli6«o ba"of sy+ Pltxfl;s
?k+ g]kfn kqsf/;+3of ;+:yfks gfoM efh' ;Togf/fo0f axfb'/>]i7
Joj:yfks
efh' ;'/]Gb| eQm >]i7 vj wsfj u[idaxfb'/ b]jsf]6fof ‘g]kfnsf] 5fkfvfgf / kqklqsfsf]
efh' ldlnGb/Tg t'nfw/ Oltxf;’ ;km'lt+ @))* ;fn+ g]kfn kqsf/ ;+3of :yfkgf ofgf cWoIf
ahf/ Joj:yfkg h'of lbOu' vF :ki6 GXoygf tju' b' . cy] x] g]jfn efiffof kqsfl/tf
cf/jL 6«]8;{ If]q; bSsn] Gxfkf+Dx kqsf/ wdf{lbTo wdf{rfo{h'oft ;/sf/kfv]+
!@* nfo\s";f uNnL Go'/f]8
kmf]g M (*%!)#**%! dfGotf laOdfju' d"n bfjL vj . ldl8of km]li6en; g]jfn kqsf/
sDKo'6/ 6fOk
Vonof Gxon'jft hs dv' cflbjf;L hghftLof ;~rf/sld, dw];L,
efh' eQms[i0f >]i7 blnt, v; cfo{ ;d'bfo gfk+ ld;f ;~rf/sld+ ts+ ly ly dft[efiffof
n]cfp6 ;+rf/;d'x b'Yofu' pu' km]li6en; d'n dfu Aoj;folos kqsfl/tfof
cfwf/;dfj]zL g+ h'Odfju' wofu' sy+ h'u' ;x|flgo hs dv' cfd
;le{; 86 sd ;~rf/If]q oft 5u' cfwf/e"t ;Gb]z g+ h'ju' tfo]sfu' h'n . Gxfkf+
kmf]g M (*)#)!$^!) h'u' km]li6en lglj{£g ;kmn h"u'ln cfof]hslkGt le+t'gf b' . lnkf g+
yfs"÷d'b|s h'Ou' ldl8of km]li6en ;'yf+ nfo]df gfk+ /fli6«o kqsf/;+3of dfuoft
lxl; ckm;]6 lk|lG6;{ ;DjlGwt lgsfo g Wofg laO wofju' cfzf j sfdgf ofgfu' h'n .
hdn, ;]tf]9f]sf, o]F  .
kmf]g g+= M $@@^$!^, (*$!#&@))%
;Dks{ sfof{no M !^% 8fFkm]dfu{ aa/dxn sf=d=g=kf= !!, kmf]gM $@@)!^$, df]afOnM (*$!*)&%%@,
d" %)÷– tsf Od]nM shrestharukmani@yahoo.com • ;km" w's" gfltah| ef]tflxlt, o]F• ltnsk|sfz Vjk–* Sjf5]F . kmf]g M ^^!@$!%
US$ 2.00 /ef=?= %)÷–
x:tfIf/ s[i0frGb| l;+x k|wfg # j}Baf $ ;Todf]xg hf]zL $
ljzfn g]kfnof lgdf{0f xl//fd hf]zL *

t“ lksfo] dk'mlg x]/f/Tg zfSo !)


;xnx ltns k|sfz !%
emLk' xfOs' 8f= cfgGb hf]zL !!
n'Os] dkm'u' ;SsnL VjfM k|d] s] lg8/ !^
em]Nof On+ ;xgf k|wfg !&
bfl;jMu' vF /]jtL /fhe08f/L @$
lrgfvFof pF cf/=cf/=rf}nfufO{+ !*
:ofMu' g'uM zfGt/fh zfSo @^
ufM /f;f !(
abnf zfGtf ofFrf #)
Gxfo\s + /Tgdfg 8+uf]n !(

g]kfnL sfJoo\ g]kfnefiffof yMu' vF – …clen]v ;+/I f0fo\ cfzf ;k"ms'lyÚ


5Ønf sflzgfy tdf]6 !@
;k"mof ;Gbe{o \ pdf >]i7 #^
:j:yfgL j|t k"hfo\ df]x gL k"hf ?lSd0fL >]i7 @)
r08fn ;' < /Tg;'Gb/ zfso @@ #*
#(
ljz]if ;'r+
Gx"bF !!#* lg;]+ yf}+sGx]of ;b:olklgu' lglt+
cfhLjg ;b:ooft ?= %))).– -Gofåtsf_
jflif{s ;b:o ? %)).– -Gof;Mtsf_
sfod h"ul' n+ u|fxsju{lkGt Ogfk ofgfu' h'n .
yf}+sGx] ;Dkfbs

s'df/L 5]F, j;Gtk'/ . snfsf/ tLy{dfg :yflkt+ l;+ 3" g+ bo]sftMu' ODaf]; cf6{ .
ààs[i0frGb| l;+x k|wfg

lj=;+= !(*@ >fj0f !! ut]hGd h'oflbODx s[i0frGb| l;+ k|wfg g]kfnL j g]kfn efiffof 5Dx
jl/i7 ;dfnf]s vM . g]=/f=k|=k|= of cfhLjg ;b:o j gfk+ yf}sGx]no\kf}o f ;Nnfxsf/h'ofbLDx @)^&
c;f/!& ut]lbj+ut h'u' vM .
j}Baf $ àà;Todf]xg hf]zL

zfSoh' — co;f, Rof 5s Tjgfjg]sf dHo"nf, bo]sf bLw'+sn . y'lnkf]u'ln . cem


j}Baf  < l5+ Yj pd]/]g+ yu' efiffo\ Hof ofo]u'
j}Baf — On+nflg dv'nf < tf]tf dbLlg .
zfSoh' — b'Oah]ltlg h'n . 3f}l5 ukm ofgf k"0f{sfhL — j}B afoft ;Gtf]if db'lgy]+RjF .
jf]+;f+ nfgL . j}Baf — ;Gtf]if ofgf Rjgfu' h";fnf, xfg+ yy]
-zfSoh'+ 3+6L laO{ . wfOdf+ åxf+jO{_ Gx"u' tw+u' zAbsf]z lksfo]u' Ujf];f
wfOdf+ — 5fo\ ;MtflaHofgfu'y]+ < ofo]dfu'x]db'gL . dv'nf, zfSoh' <
zfSoh' — wfOdf+ Û j} Bafoft 5s hd] HjLs zfSoh' — vM, j}B  af Û
Rof bo]sf Tj+ls/]sf . j}Baf — t/ , Yj Gx"u' tw+u' zAbsf] z 5u"
wfOdf+ — -3"+sof_ hd]HjLs w}u' yy]x] vM, 5fk]h"u' yu'x] ldvf+ :jofjg] w}u'
;M;My] bo]sf xo]sf  . lhu' tw+u' OR5f .
-wfOdf+ KofxfF jgL_ zfSoh' — j}B  af Û l5u' OR5f cjZog+ k'/]HjL .
k"0f{sfhL — -Rj]u' lbgf_ wfTy]+Yj emLu' efiffo\ j}Baf — 5lk+y]+ hflk+ efiffk]|dLt]u'x] e/]sf  .
y'hf]u' a'9];sfn HjL w'+sftsg+ jx] k"0f{sfhL — -zfSoh'kfv] :jof_ d+qLh'gfk
dltgf, jx]efjgf, jx]hf];, jx]ult Gxfkfg+ vF HjLw'+sn dvf <
sfod ofgf j}Bafg+y]+Hof ofgfbLDx zfSoh' — vF HjLw'+s"u' h'ofnf yf}+xfg+ ln;M
hf d]lk+ ;'+g+ dg" b}d v'y]+Rjf]+ . Gof]+jg] Togfu'  .
zfSoh' — k"0f{sfhLofu' Yj wfk'nL …g e"tf] g j}Baf — 5' wsf ln;M aLy]+d+qLh'+ xnf <
eljioltÚwf;f+ 5'+ kfOdv' . zfSoh' — lhtMnf k"/f ljZjf; b', 5fk]ofgf
j}Baf — cy]ts wfo]hLnf  < lh+ pkGof; aLwfO{ . t/u'u' ;t]{u'sy+ Yj lh+
dRjof, gf6s dRjof, dxfsfJo wfo] dk'm . Yj vF d+qLh'of Dx't'+
dRjof . Kofxf+jnlsx]hs ;Ls]u' HjL .
zfSoh' — t/ , j}Baf  Û l5+ g]kfn efiffof j}Baf — -tfxfsu' ;f;M ysof_ sf] zofu'
cIf/af]w Rjoflbn, g]kfn efiffof kf08'lnlkg+ Hjgfjg]dfnLnfy]+ <
zAb?kfjnL Rjoflbn, g]k fn zfsoh' — Hjgfjg] u', j} Baf . cfd l5u'
efiffof ;+lIfKt zAbsf]z  bo]s flbn . a'9];  sfn]j l5u' a[xt\ kf08'lnlk
cf, xfg+ lgkf Nxfxflt+ NXjg]dfnLu' vgLlkGt, pls+x]g+ Hof ofo]u' 5u"
g]kfn efiffofu'gt'+ a[xt\ zAbsf]z  Gx"u' k]|/0ff l;h{gf ofO{ .

4 yf} +sGx]
no\kf}
j}Baf — co;f, jg]an] 5]F5s b':jof wfOdf+ — cn] y'hf]u' a'9];sfn HjLw'+sfg+
kf08'lnlk Hjgf jg]d fnLsf . l5 5fo\ sfzLaf; demfofu' wsf
zfSoh' — Ho", Ho" . l5u' 5]F, nF;+nfu' 5]Fnf KjfSs g]gf+nf, j a'9f+ t'tf+ a:jfgf
vgL . lht æwt\ 5 ld;fofnf b/afl/of
j}Baf — Gx";8s+ lgknf åxf+ jg]d fsf . a'l4 vgLÆ wsf wfn, cn]j cg;+
zfsoh' — Sj]l5x] åxfF jg]df;f+ Hjgfjg]sf  . kmlxnfjg .
-j}Baf Olt Olt lGxnL . d]lk+g+ lGxnL . j}B  af 5s -;sn]+Olt Olt lGxnL_
bgL, 5s w'KogL_ zfSoh' — lgsf]u' a"9fh+s' ofo]g+ Ton HjLgL
j}Baf — n3' zÍf h'n, lh s'g]5  s jgfjo] . l5 wsf dg];], 5fo\ sfzLaf;ofu'x]
-t'tfd+ r'r'+ j}Baf KofxfF jg]TogL_ vF GXoyg]dfu'n]5+ <
zfSoh' — tLhs emf;lF j}B  af Û pv'g'y]+gt'+ t'lt wfOdf+ — cy]t'tf+ a: Jfgf gf] +jfOu' lh+
:jf/fs jgL  . ugofu' rfXo" :jfFg]of :o"nfn]  Û
Aof ;fk rLAof . k"0f{sfhL — j}Bafof hf];] vF NxfOan] t'tf+
j}Baf — cfM afFnfs :jof SjxfF jg] . a:jfo]u' afgLx]y]+  . pv'Gx' lqe'jg
-j}Baf KofxfF jgL . wfOdf+ Rof Hjgf jO{_ ljZjljBfno] cGt/ sn]h g]kfn
wfOdf+ — Rof xofu' . efiff ;flxTo ;Dd] ng]pb\3f6g
zfSoh' — 5+ Rofnf xn  . j}Baf s'g] efif0f Ao"an]g+ cy]x ]t'tf+ a:jfgf
emfnltlgsf . gf]+jfgflbn wfu' .
wfOdf+ — sfhL Û j j}B  af wfDxnf Dx't'Kjfx] zfSoh' — vM, ljZjljBfno] b'Yofo]w'+s"u'
dlbs vF Nxfo] dfDx h'ofRjgsf efiffoft /]l8of]n+ 5fo lkt'+u' HjL w}u'
xnf < k|;Ë jf]an]sf  .
zfSoh' — vF Nxfgf vFg+ GogLDx, cn]yMt dfu' -lkg]d';'tofxu' tfo]bO{_
vF g'un]5fkf ofgfg+ o+sLDxsf j . wfOdf+ — a'9f yfxfF jny]+Rjf]+ .
wfOdf+ — -em;+u jf]+Dxy]+h'of_ P dfF  Û cs]Fx] zfSoh' — Rof SjfgLnf :jf] .
HjLsf pv'g' lhs]g+ b/af/ofu' -wfOdf+g+ Rof SjfdSjf larfofO{ . j}B  af rqmjL/
k'nf+k'nf+u' vF NXjsf Rj+u' . kflrgf åxfF jO{_
k"0f{sfhL — 5+g+ 5'+ dg]gfnfn] j]sofs]  < zfSoh' — j}B  af Û y'v]x]emf;F .
wfOdf+ — cy]n  f g]g f . 5]Fo\ gls+do\h' blgnf -j}Baf d]r]gt'+ kmo]t 'O{ . rqmjL/lqkfO 5u" ;fnf
wofsf, bgL wfnsf . l5 ;fk j}Baflnsgt'+ kmo]t'O{  . wfOdf+g+
aNnf wofsf, aNnfgfnf yg j]k'mu' ;sl;tg+ Rof laO{_
wfnsf . l5 ykfo\;s+ a'9fh";f+ wfOdf+ — -j}B  afoft Rof Ao'Ao'+_ l5t eltrf
Dx jf] + vg] db' wofsf, afurf ckf]rfs';]Rj+sf xofu' b' .
h"u'ln+nfv]Dx jf]+vg]db'u' wfnsf . j}Baf — -Rofofu' ;jf sof_ P, Yj Rofnf
k"0f{sfhL — cn]  < GofNn';]hs Rjf]+, uy]  <
yf}+sGx] 5
no\kf}
wfOdf+ — P df+  Û u'hf]u' g'uM . lrlgto]n f]d +u'klQ KofxfF jgL_
nft HjLsf . k"0f{sfhL — -5'+ vF n'd+sfu' efj+_ wfTy]+ ,
-wfOdf+g+ j}Bafofu' lunf;]sfrfsfrf+ lrlg tof j}Bafofu' k;n ] kfrM Gofjg]an]
;+sL_ j}Bafg+ wfOu' – æP drft Û l5ld;+
j}Baf — -wfOdf+ofu' VjfM :jof_ lh vgf 5 g]jf cfvM w}u' :o"nf  <Æ cn] d:o"
;fk t+Djf]+y]+ Rjf]+  . wfnls j}B  afg+ …df cfvM, af cfvMÚ
wfOdf+ — -5Øf]+ sf]5'gf_ nf]dgfhs yy] h"u', Rjoftu' ef]F5s' 5s' laofx}u' .
;To t+Djofu' dv' . x/], l5 vgf 5fo j}Baf — -lGxnf_ cxf]Yj k"0f{sfhL+ u'an]
t+Dj]dfu' b' wsf lh . u'an]ofu' vF n'd+sfRj+u' yy] Û
k"0f{sfhL — wfOdf+ Û 5+ yf}+dg yft]dnftsL zfSoh' — co;f j}Bafg+ …g]kfn b]zof
5' < -Dx't' Hofgf_ rfs';]Rj+u'nf 5+ cIf/af]wÚ ;k"m pan]x] RjofbLu'
lhtsf lan . HjLdf .
-;sn]+lGxnL . Rof TjgL_ j}Baf — -5'+ n'd+sf_ zfSoh' Û j cIf/af]w
j}Baf — -rqmjL/ofu' VjfM :jof_ cF, drf Û Rjofan]ofu' 5u" Oltxf;x]g+ b' .
5+ lhs]5Tjfrf 5' vF g]g ]OR5f w}u', -rqmjL/+snd Hjgf sfkL KjLsL . j}Bafg+ d';'
wf;f . tO{ . ;sn]+j}Bafofu' vF Gog]t pT;'s h'O{_
rqmjL/ — j}Bafofu' hLjgLof vF . j}Baf — -38L :j:j+_ lnafnf dh"lg
j}Baf — lhu' hLJgLof vF`\ 5+t sg]nf]u ' vF 5'+ dv'nf <
db' . kmnfgfu' Tjfn]kmnfgfDx]l;of zfSoh' — -yMg+ 38L : jof_ dh"lg, dh"lg,
sfo wsf vF sgf+ 5' ofo] < ;jfb'O{ah]ltlg h'n .
rqmjL/ — co;f, Rj;fkf;f+ l5t …efiffhjfÚ k"0f{sfhL — wfTy]+j}Bafofs]nf emL;+ cfkfn+ vF
wsf 5fo wfu' HjL;f < g]gf ;Lsf to]dfu' .
j}Baf — Yh vFnf Rj;fkf;f+ hs :o" . zfSoh' — j}B  af Û …g]kfnL ljxf/Ú Gxfkf+
zfSoh' — j} Baf Û Yj drfoft 5fo\ lg/ fzf KoxfFjf]u' ls …cIf/af]wÚGxfkf <
ofo]u ', 5Tjfrf vF sgf laoflb;F/] . j}Baf — …g]kfnL ljxf/Ú Gxfkf+sf . jg+ yg+
j}Baf — zfSoh' Û lh+ Yj drfoft lg/fzf 5fk]ofo] dlhof a]ltof+ 5fk]ofgf
ofo]u' larf dofgf, t/lhu' xu' .
hLjgLofu' sg]nfosu' vFx]5' b' zfSoh' — ;GtfgAa] ;fnofu' kj]{ kmQ]axfb'/bfO,
wsf < l;l4r/0fbfOlk+ Hjgfo+s"u'g+ jx]
rqmjL/ — l5t ;sl;g+g+ 5fo\ …j}B  afÚwfu';f < ;k'mlt+ ofgf wfO{, dv'nf j}Baf <
j}Baf — j}BHof lhu' /f]huf/  . yf}+ a'9f h'n, j}Baf — cn]5' . g]jf efiff+ qmflGtofu' Do]
;sl;g+g+ …j}BafÚ wsf ;Mt]u 'oft . Rjf]Dx l;l4r/0f cn] ;Dkfbg
vF y'lnx] . ofgf k|rf/ofDx kmQ]axfb'/  .
-;sl;of+ Rof Tjg]ufsL . wfOdf+ lunf; d'+sf /
f0ff zf;sju{ ld h'n . lar/ f

6 yf} +sGx]
no\kf}
l;l4r/0f j kmQ]axfb'/lkGt ;j]{g+ j}Baf — -l/l;e/Hjgf_ xfonf], === ;' < P
sfn, lemGGofbFof s7f]/ sf/fjf;of === sdnnf === cF === lhyfo 5]F`\
;hfog+ lan . jgf wofnf === vM === 5]FRjf]+lkGt
k"0f{sfhL — g]jf efiffofu' ;k"m wfnls lh k/f]ksf/] jg]Togf wofysfu'
/f0ffzf;st] uy] ldvf+hsx] :j] === cF === 5fo\ afa' < === sn]h  ]
do}u' HjL . kfnfof uf] i7L === u'an] < ===
j}Baf — jx]n  f wofu', cn] …Dx:o"Dx v'F Ho" P, cfj} u' kf?v'Gx'nf  < -lGxnf
sfo]of]Úwfy]+gt'+ lhu' k;Mk'm;]Rjf]+Dx lGxnf_ xfg+ Jofs/ 0fof ljifon]
rGb|axfb'/yfkf hg]{n+ lht b'Mv gf]
+jfs]u' sfo{qmd tof wofnf <
Ao"u'of vF 5Tjfrf sg] . === co;f cf d]lkGt gf]+jfls/]
k"0f{sfhL — sgflb;F, j}Baf Û === la;u{ofu' ljifon] gf]+jfs]u'  <
j}Baf — j hg]{nofu' VjfM :j]dv' wf;f+, -emg OltOlt lGxnf_ cF cF, t/lh+
åxfFjs KofxfFj+sklt+ VjfM efiffo\ la;u{oft dfGotfx]dlaof,
r"nfOu'  . d'vz'l4 ofo]y]+ k;n] xfg+ la;u{ofu'af/] 5' gf]+jfo]u'  < ===
kfrM sfj}u'  . aLx]dfn  . cn] pyfo\] cF ====cF t/cy]dv' === cF vM,
lh+ bo] sfRjgfu' g]jf cfvMofu' lhu' l;4fGt hf la;u{ofu' yf;]
cIf/af]w j0f{dfnf v+sf]klt+ j n'Ktfsf/ to]u' cyjf la;u{x] dto]u'
hg]{nof skf:ofOu'  . === === Ho" Ho" yyu' /fo Kj+s]u' h";f
zfSoh'+ j k"0f{sfhL+nf j hg]{noft lhg+ xfhL/HjL === bo\ afa' bo\ ===
afFnfs Dx;LgL . nf]d+s]dv' === nf]d+s]dv'  . === sf
zfSoh' j sf, emLu' Jofs/0f]Ps?ktf xo]u'
k"0f{sfhL — -5Kjf Dx't'+_ ;GtfgAa];fn]hf lhlk+ afa'lklgu' k|oTg ;kmn HjL dfnsf .
drfx]ltlg j}Baf  Û -j}Bafg+ l/l;e/ Sj] tO{_
rqmjL/ — j}Baf Û j hg]{n w}D x ;'n] < zfSoh' — j}Baf  Û wfTy]+ Yj la;u{ofaf/] yy]x]
j}Baf — -/f]ifk"0f{ efj+_ /f0ff ;/sf/of kfn] w}u' 5u" Sjft'u' k|fdfl0fs lgod bo]s]
k'ln; uf]: jf/fof xflsd sf . dfn, cn]hs Jofs/0f]Ps?ktf jO{ .
-6]lnkmf]gofu' 3+6L jO{_ j}Baf — zfSoh', 5lkG;+nf sn]h] g]kfnefiff
zfSoh' — -l/l;e/NXjgf_ xfonf], === vM lgbF Aj+sflaHofo] w'+sn, 5lklgu'
=== === 5' woflbdfn === cF sfsf l;4fGtg+ nf b} gL . cfnf cKkf]
aLTogf -l/l;e/ GXofsf_ j}Baf  Û cg'ejg+ ofgflaHofo]w'+sn, 5lklgu'
l5u' kmf]g soflb;F . l;4fGt 5'n]la;u{ to]u' of dto]u' <
j}Baf — -5Ss rfof_ ;'y]+kmf]g ofDx . zfSoh' — j}B af Û kfnfofu' uf] i7L lht g+
-j}Bafg+ erf 3';'Ss d]r  GXofsf l/l;e/HjgL . ;Mtftu' b', lhu' l;4fGt cgx]sg] .
;sn]+ j}Bafkfv] :j}RjgL_ syx+
yf}+sGx] 7
no\kf}
ljzfn g]kfnof
lgdf{0f ààxl//fd hf]zL

lh+ y'OsfMu' sy+ ljzfn g]kfnof lgdf{0f, pQ/ æcf;Lb ljZjljzf]le lgDd{nozf]/fzf} /3f]Gjo]
k|frLg sflngkfv] g]kfnof k|Voft lnR5lj zf;s ljVoftf] ho oIfdNn g[kltbf]tfjbftfzo  .
>L wd{b]j j jof sfo >L dfgb]jof /fhTjsfno\ h"u' of] /fHo+ ldlynf+ ljlhTo duw+ uTjf uof+ kf}?iffb
vM . y'lsof oyfy{ vF ;Djt\ #*^ -O{=;+= $^$_ o\ of] g]kfnos06sd\ Ao/rolHhTjf g[kfg kfAj{tfg\  ..
lnR5lj zf;s >L dfgb]j+ bo]s"u' rfª\ug' f/fo0f k|fRof+of] aËb]z+ tbg' ;'/gbL+ blIf0f] lblUjefu]
:yfgo\ u?8 b'u' yfdo\ lsoftMu' clen]v+ af+nfs ljVoftM klZrdfof+ k|ljn;bl;gf uf]/vfkfn kftM  .
l;Os] k'm  . yy] ljzfn /fHoof ;+:yfkg Rjo\ e"ld+ ;KtfxuDkfdlk wgblbzf] of]˜jwLs[To e'jTjf
GXoAjoflk+ zf;sto\u' kfno\ bsno\ Gxfkf+ h"u' /]d]bf} b{08zf}08M k|v/t/n;Tsf08sf]808kfl0f  ..
wofu' :ki6 h"  . — g/klthorof{:j/f]bo bLlksf, zfs] !%#^

ss{k}lqsof cg';f/ j+ ef]6of l;sf/hf]ª g+


Tofs"u' vM . xfg+ !% cf}FztfAbL O{kfv]RjoftMu'
of]lugLtGq gfds u|Gyo\ g]kfnof k"jL{ l;dfgfof
…s~rghª\3fÚ lxdlzv/oft g]kfnof vM wsfM
GXoAjoftMu' b'ul' n g+ oIf dNnof /fhTjsfnof
Rjo\ GXoAjofMu' pu' If]q g]kfn /fHo cGtu{tof b'g]
nfMu' oyfy{oft k'li6 ofgflap .

lnkf jof !% cf}FztfAbL Ono\ sgf{6sj+zL æg]kfn:o s~rgflb|d\ a|Dxk'q:o ;Ëd  .


zf;s >L oIf dNn+ ljzfn g]kfn /fHoof lgdf{0f s/tf]ofd\ ;df/Eo ofjb lbSs/jfl;gLd\  ..Æ
ofo]ul' nO g]kfnL hgtfof g]t[Tj ofMu' vFg]b ' . — of]lugL tGq
jofMu' /fhTjsfno\ g]kfnof /fHo l;dfgf k"j{kfv]
aË b]z, klZrdkfv] uf]/vf, pQ/kfv] Gxo\Gx'of y'u' oyfy{tf kfv]+ >L wd{b]j, dfgb]j j oIf
nF j blIf0fof ;'/gbL  uËfts GogfRj+u' vF jofMu' dNnof /fhTjsfno\ ljzfn g]kfn /fHoof lgdf{0f
j+zh eQmk'/of zf;s >L huHhf]ltd{Nn lj/lrt h'Ow'+s"u' vFo\ 5'+ z+sf db'u' :ki6 h" .
…g/klthorof{:j/f]bo lblksfÚ gfdof u|Gyof y'lsof cGgt/jt{dfg sfno\ >L %
cWoog ofgf emL;F l;Osfsfo]k'm . k[YjLgf/fo0f zfxof /fhTjsfno\ xfg+ ljzfn g]kfn

8 yf} +sGx]
no\kf}
/fHoof lgdf{0fof Hof >Lu0f]z ofgf jof ;Gtfg sfo\ zfxg+ yM x] b]zof zflGtlk|o hgtfoft b]z+ lkltgf
5o\lklgu' kfno\ k"0f{tf h"u' vM;fg+ g]kfn–cª\uh ]| b'Mv lapu' Jofks rrf{ h'ofRj+u' b' æslrdrf
bYjL h"u' o'4lnkf hs yf}+of g]kfnof /fHo l;dfgf lkt'+uÆ' d]+of cWoog+ oyfy{oft pnfAo"u' b' . d]u' Yj
lglZrt h"u' vM  . yy] ljzfn g]kfn /fHoof lgdf{0fo\ h'h+' ygof lg/Lx hgtfoft hs dv' cg]sf}F ljVoft
Rjo\ GXoAjoflk+ zf;sto\u' dxTj+ hfMu' of]ubfgof  b]jb]jLoft g+ :o+sf Wj:t ofo]t lnd:jM  . Yj h'h+'
vFo\ 5' g+ z+sf db'u' kSsf vF Wjfy'Os]k'm . xg'dfgWjfsfo\ Rj+u' tn]h' ejfgLoft b08 laOt Yj
Rjo\ GXoAjofu' oyfy{tfof vFo\ ljzfn g]kfn  ;/sf/+ k'hf/Loft ;Mtf yy] wfMu' b'—
lgdf{0fof Hofo\ GXoAjoflk+ zf;s lklgu' e"ldsf æx'F l5dL b]jL ;L w'+sn, cf jofu' cGTo
dxTjk"0f{ b'u' vF :ki6 h"  . t/ j+zfg'ut /fhtGqo\ s[of ofo]dfn, ofsg+ lrQf bo]sf dzfg3f6o\ l5kL+
cy]g+ ;' g+ zf;s t;s+ le+ rl/q h'n wfo]j+ t'+ jof Vjofg x'+Æ
;Gtfg pln x] ;Rrl/qjfg h'O wofu' db'  . cn] k'hf/Loft yy] x'sd' ofgf ;/sf/L sd{rf/Lto\t
pu' le+u' :jefjof zf;sof cGTo w'+sf h'Ou' jof lrQf bo]s] laof tn]h' ejfgLoft lrQfo\ to]t xo]s]
;Gtfgt u'lng+ zf;st af+dnfu' :jefj h'Olk+ g lan  . cn] xfg+ yy] x'sd' lan—
bofRjlgO  . chf]u' cj:yfo\ b]zo\ cGofo, cTofrf/ æk'hf/L Zd;fg ts VjVj+ jgf tn]h'
j c/fhstfof g+ cj:yf jOu' :jefljs vM  . ejfgLoft cGToi6L s[of ofÆ
>L % k[YjLgf/fo0f zfxof 5o\ >L % /0faxfb'/ ;/sf/L sd{rf/Llk;+ yy] lapu' cfb]z sy+ Hof
yf}+sGx] 9
no\kf}
ofgf ejfgLoft 3f6o\ts VjVj+ o+sf cGTo;+:sf/
oft  . lnkf ;'+ JolQm+ ejfgLoft b]un] k'gM :yfkgf
ofgflan .
xfg+ d]Dx zf;s+ g]kfn ;Dk"0f{ lxGb" hutof
t“ lksfo] dk'mlg
cf/fWob]jL h'ofRj+Dx u'Xo]Zj/Lb]jLof of]lg¿k
s'08o\ txfsMu' kF b'5\jof dGyg ofgflan  .
6'+l8v]no\ Rj+Dx dxf+sfn e}/jof ax] /fHoof kfn]
Gxfo\ Wogflan . yf}+t s j Gxf;o\ jxMof Gxfo\ bo]sf 
5'gf Tjk'oftMu' b' .
cy] x] yfo\yf;o\ Rj+lk+ xf/lt, lztnfb]jLof
d"lt{t k|lti7flkt h'ofRj+u' b' . j d"lt{oft g+ >L %
/0faxfb'/ zfx yDx+ x] yfo\yf;o\ jgf v's/' L+ kfnf ààx]/f/Tg zfSo
Gxfo\, Gxfo\k+ cflb Wogf g ;/sf/L sd{rf/Lkfv]+
lvrf cflbof dnd"qof w"k y+s]lapu' g+ b' . aMnflk;+ x] cKjM gOu' h'n
Rjo\ GXoygfu' ljleGg cfwf/o\ Yj vF :ki6 d]lklgu' Aj g+ Old;+ KjlrOu' h'n
h" ls g]kfn  lgdf{0fof Hofo\ ;'g+ 5Dx hs zf;s+ Gofo nf tMlwDx Gof+ g'lgu' h'n
rLlwlk+ Gof nf Oldu' Kjfyo\ nfOu' h'n .
hs dv' a? xhf/f}F bF GXojMlg;]+ ljljw JolQmto\u'
of]ubfg b' wofu' vF ;'lglZrt h"u' vFg]b ' . t/ j
cGofo h'Os sfMu' yMx] hMlklgu'
of]ubfgof cfwf/o\ j+zfg'ut /fhtGqof clgjfo{tf
r'+Os xfn] x] dhLs Dx't' KjfMltOu'
oft l7s h" wfo]ldn]dh" . 5fo\ wfM;f 5Dx h'h' :ofMu' g'uM3fM tof+ to] dk}mu'
le+Dx h'Oj+ jof ;Gtfg g+ le+Dx x]h'OdfM wofu' db' td+ cn] Oldu' ;Qf n]x]+ ylgu' .
wofu' vF Rjo\ GXoyg]w'gu' h'n . xfg+ g]kfof 5Dx
zf;s+ hgtfof rfxgf sy+ Joj:yf sfod ofo]u' d]lklg lxrMlt df]Nx'of RjgLlk+
dg;fo g+ /fhsLo 3f]if0ff ofo]w+s ' f cGto\ jofu' cGofo cTofrf/ nfsfhs sfOlk+
d[To' h'n wfM;f jof ;Gtfg+ zf;s+ pu' 3f]if0ffoft  Gx+s]t emLlk+ xf bg]y]+ HjLdfMlk+
xfg+ lxOsf yMt ldn]h" sy+ Joj:yf ofOu' ;sl;g+ 1f+ bof, Uofgf emL lnlrnf Rj+lk+ .
l;pu' vF vM  . yy] jf:tljs k|flKt g]kfnof j+zfg'ut
/fhtGqof abnf nf]su0ftGqof k|lti7f h"u' ;gftg
k/Dk/fof cg'sn ' x] vM wsfM wfo]u' x] plrt h" y]+
Rj+  . emLu' cf/fWob]j eujfg lzj u0f Joj:yfof
k|jt{s vM;f gfk u0f]BMof ¿ko\ k|Voft h"u' g+ pu'
vFoft k'li6 ofM .
 cg'= – ?lSd0fL >]i7

10 yf} +sGx]
no\kf}
àà8f= cfgGb hf]zL

&

emLk' xfOs'
ad tHoft
Wj:t a:tL, w" j s'F
cx+of lnRjM .

! $ *
æ:jÆ tg x"no\ w'ˆjM bg nFo\ Jff jn lGxlR5
VjfM dfn]u' Hofo\ lh, 5 w'n+ k|b'lift VjfM afUdltO nM Gx\oft
yf}+of qf;lb  . a'VofMrf 5, lh . nFo\ kmf]x/–å .

@ % (
e" pkof]u kL8fo\ ;f]lguMM ;hfnof nF
c:tJo:t ljsf; 8f]h/of cft+s :jt':ju' hfno\ lh
s'?k lnRjM . bg NxfM Djfo\t . yDx+ yM s}b .

# ^ !)
WofrMnFo\ knfM nM yfyf+ jn tfGXju' Ct'
huxLg of]hgf 6fk'of æ:jÆ ;+s6o\\ aF, rf g+ lr/Ljft
yDx+ Ko"u' sF . lh+ ygf kMvfM . ;lGwe+u 3fM .
yf}+sGx] 11
no\kf}
g]kfnL sfJoo\
g]kfnefiffof ààsflzgfy tdf]6

5Ønf lg;MTof bF GXoM lj=;+= !*@% o\


sf7df8f}+ pkTosf TofsfMsfo] w'+sf uf]/vfof
h'h' k[YjLgf/fo0f zfx+ :yfgLo g]jfMtgfk
e]n]k'gf h'n  . /fhgLltshs dv' ;fdflhs,
;flxlTos If]qo\ g+ lxnf;' jn . Oldt 5Dx+
d]Dxl;u' efiff y'Os]u' l;Os]u' cfjZostf
h'n  . hg:t/, clwsf/L:t/, /fhsLo:t/o\
eflifs, ;f+:s[ltsgfk e]n]k'g]u' ;'? h'n  .
Yj x] kl/l:yltO g]kfnL slj n]vsto\;+ g+
g]kfnefiff ;o]s]u' l;Os]u' j yMu' /rgfo\
:jfefljs cleJolQmof nflu g]kfnefiffof
cleJolQm j kbfjnL b'Yofs]u' oft . g]jf 
n]vsto\;+ g+ g]kfnL+ Rjo]u' oft  .
Oltxf;sf/ 1fgdl0f g]kfnoft g]kfn
rLg ;DaGwof Oltxf; dfn]u' ‰jno\
lj=;+= @)#&–$@ kfv] k//fi6« dGqfnoof
h}l; Sjyfo\ b'g] jg]u' Xjtf r"nft  . cg
j+ cf7;o pgfGrfnL; -*#(_ Znf] sof
RjoftMu' sfJo n'Osn . Ps xhf/kfFr;o
PsrfnL; -!%$!_ ;]lG6ld6/ Aof b'u'
g]kfnL ef]+to\ RjoftMu' sfJo dxfslj
pbofgGb cHof{n -lj=;+= !*!@–($_ of
…k[YjLGb|f]bo dxfsfJoÚ vM . ps] ªfu"–Gxo\u"
-kfFr–;ft_ Znf]s  g]kfnefiffof
 kb, kbfjnL
j jfSofjnL+ RjoftMu' b' . -g]kfn–  @)!!–
#&@–%_

12 yf} +sGx]
no\kf}
k[YjLgf/
fo0f zfxof ljho j0f{g ofgftMu' cd[tfgGb+ yy]aofg ofgftMu' b'—
j sfJo k[YjLgf/fo0f zfx+ sf7df8f}+pkTosfo\ af+af+ nf do\h'rflk+ clt /l;s ldvf+
gfsfaGbL ofgfAo"ano\ hgtf+ ef]6 -ltAat_ kfnfs :jof d';'x'+ lGxnfcf]
kfv]+rL ts+ xo]dvgf rLof cfk"lt{ aGb h';]+ln efo d:o' h'h' wlg k|e' x]
pkTosfjf;Llk;+ ef]6+ -ltAat+_ ;LDx xo]u' y]+ ofgf wfo] a]n] hjfkm lao kmoSooft
s'tfno\ rL NXoof xo]u' oft . slj pbofgGb+ Yj x] boSo g]kfnefiff+ >L k[YjLkfn l;+xf]
vFoft lrq0f ofgf sfJoo\ GXoAjoftn— h'h'of x's'dg b]jkfggGbg+
tcf]Kjfn ldvf+ Kjfn+ g]kfnofu'nL
8]/f uh\hasf] /sd\ rlnuof] So} w'd ax't e} uof a5f]nfYjs ifi7L u|Gy bosf .
d'bf{ emlNs k¥of]/rL jn eGof y}nf ln tof/aGof lgjf efiff+
ufaxfndxf+ k:of ;ahgf lj:tf/ 5 w]/} txf+ -x]d/fh zfSo, >L :joDe" dxfr}To, !(&*–@(@–@^&_
5f]8Øf}+ bf}l8 k:of}+ lrjf u/gdf g'g\s} t d'bf{ hxf+  .
 -g]kfn @)!!–@!%_
lj=;+= !*%& ;+ kfNkfof h'h' k[YjLkfn
;LDxy]+ofgf xMu' rL g+ lkg]oflk;+ 5n]ofgf ;]g pkTosfo\ h'h' uLjf{0fo'4
o+s"u'ln+ onjf;L -kf6gjf;L_ s'+g' s'+g' tF lksof ljqmd zfxfof /fHofleif]sano\ jMu'
yMu' efiff+ yy]wfn— h'ofRjg  . joft onof b/af/o\
toftMu' h'ofRjg .
cf ;f]Gxf u'ln Yj uy]h'O ugf rf]+lk+ jofjf]ygf
k'mSsf sfn 5':of skfo\ j; h'gf g' :ofosf x'F eGof
/}ot\ af]ln p7\of / ;ªu;+udf rf}la; / uf]?ª klg lj=;+= !*(! Ho]7kfv] RjoftMu'
em:s]‰ofl` eof /xF v v eGof yf]vF v Gxf xF egL k|fyldssfnLg slj n]vs ;'Gb/fgGb afF8f
emL Sj jgf 5' ofo h'h' hok|sfz xg]; F xgL -lj=;+= !*$)–!()!_ yMu' lq/Tg ;f}Gbo{  ufyfof
jfgf vF lg lªg]vnfj dv'nf, Vjfnf eGof jft\ cgL . cGto\ g]kfnefiffof 5'+ Znf]s k|:t't ofgftMu' b'  .
 -g]kfn @)!!–$$*_ y's] tfTsflng g]kfnof /fhb/af/o\ g+ g]kfnefiffof
5'+ erf k|rlnt b' cn]tfTsflng uf]/vfefiffof g+
lj=;+= !*%& ;+ kfNkfof h'h' k[YjLkfn af]wuDo b' wofu' vF l;Os]k'm .
;]g pkTosfo\ h'h' uLjf{0fo'4 ljqmd zfxfof 5u" g]kfnefiff Znf]s yg GXoAjofu' h'n—
/fHofleif]sano\ jMu' h'ofRjg  . joft onof
b/af/o\ toftMu' h'ofRjg  . pu' Ono\ j onb] Gx' Gx' b'Mv ckfnof tt'tg+ Gx'u' d+xLtf bt+
rfXo' j+u' Ono\ Nof;]lk;+ vgf lGxnflGxnf æefo ;'+ ;'+ ;'+ em;'sfnt'+ tt'tof 5'+ 5'+ dk'm Hof lyP
d:o" h'h' wlgÆ wof ldvf+ Hj]lkof :jo]u' ofMu'ln+ w+wft'+ dg;+ h'nf]wg db' w+wf ;bf+ bfdof
cd[tfgGb jGBkfv]+ xg'dfg gf6s g]kfnefiff+ xf xf b}ygL l5u' bz{g bf}ef{Uo dfq+ h'nf] ..%#..
cg'jfb ofsf efiff ;o]s"  u' h'ofRjg . Yj vFoft -wgjh| jh|frfo{ ;Dkf–lq/Tg ;f}Gbo{ ufyf– !(#@–@%(_
yf}+sGx] 13
no\kf}
lj=;+= !(%^ ;+ kz'klt k]|; 7lx6Lof d}g]h/ !)@& ;fno\ yf;f cfvno\ lkxf+jMu' g]k fnefiffof
anb]j bf;+ !% sljof Znf]s ;+u|x -uf]/vf efiff uB v08 -lj=;+= !(^$ df d'lb|t cIf/ df
k|yd efu_ k|sflzt ofu' b' . ps]#$% Znf]s  lg:s]sf] g]kfnefiffsf] k|yd v08_ wsf ;+:s[t
dWo] df]lt/fd e§+ RjoftMu' Znf]s ;+Vof @$ j …:tf]q;d'Rrod\Úof  g]kfnefiff+
 lj1fkg GXoAjMu'
@% g]kfn efiff+ RjoftMu' b' . ;+u|xstf{+ ;+slnt vM . l;l4bf; cdfToof g]kfnL  klqsf …;'Gb/LÚ
Znf]sof ;+u|xoft …;'wf ;fu/Ú-cd[t ;fu/_ wsf -!M%÷lj=;+= !(^# sflt{s ;+qmflGt cyf{t\ g]kfn
zLif{s laoftMu' b' . z/brGb| zdf{, /df zdf{ j ;+jt\ !)@^ sf}nf uf #)_ ;+ k|sflzt 5u" l;nf]s]
lzj /]UdL -;g\ @))#–!**_ ;+sns j ;Dkfbs ljGb' ;d:of g]kfnefiff j l;l4bf;of bsno\
:jDxl;g+ g]kfnefiffof
 Yj lgu" Znf]soft …b'O{ Gxfkf+u' 5kfO{ h"u' /rgfof pbfx/0f woftMu' b' .
/dfOnf Znf]sÚ  wsfM Rj5foftMu' b' . -sflzgfy tdf]6–;g\ @)!$M$^M$&_
g]kfnefiff x:tlnlvt o'u+ 5kfO{of o'uo\
Yj cWoog+ g]kfnL slj+ yMu' /rgfo\ Yo+u' Nofvo\ :jo]ano\ sljlz/f]dl0f /fhLjnf]rg
sYo :j¿kof g]kfnefiff 5ØnftMu' hf]zL -lj=;+= !()%–*^_ of s]bf/  sNk sfJoof
vFgb']  . tTsflng n]vsto\;+ Yj efiff+ bf];|f] ;+:s/0f -lj=;+= !(^!_ lksfu'lnO yk]
ofgftMu' k'm6s/ sljtf cGtu{t cGTo;+ g]jf/] efiff
x]Rjo]u' ofOu' vM . ps]+pu' Onof wsf GXoAjoftMu' Znf]s Gxfkf+u' h"u' b' .
af]nLrfnL efiffof ¿k l;Os]dk'mu' vM . j yy] vM—

kl08thL lsg of] gu/L lardf s] sf+ ge} cfpg' ef]  . ;"F ;"+ ;"+ h;'sfn jof tt't;] nf]nf]dgf emf:;s
k':ts la;{g' ef] ls efujtsf] ofbf+ slx+ v:g uf]  .. ªL ªL ªL c6xfgg+ Rot' rf];]5'F 5'F lyo]Hof dk'm
o:tf k|Zg ;'g]/ So} l/; u/L eGg' eof] x] x/fd\  . ;fx'g+ Sogsf pv]y'v]h"h" h"F h" h'nf]Njfk'sf .
/] /] d"v{ g j]lT; sf/0f ldb+ ‰ofNof+ k/L kZotfd\  .@$.. xfxf b}j yy]+u' b"Mv ladt]b"MvF tgf b"Mv t" ..
g]kfndf wg emfg{nfO{ rt'/f ;f:qL oxfF cfpFbf . -/fhLjnf]rg hf]zL u|GyfjnL !(((–(@_
j]; kl08tl;t af]Ng' kb{5 egL lg:Sof ljxfg} lttf
afF8f o]s /x]5 e]6 x'g uof] s'q Tjof uDot]  . Yj cWoog+ g]kfnL slj+ yMu' /rgfo\ sYo
zf]Wbf ef/L hjfk\ lbo]/ lxl8uf] hL nf lvkmfo] jg]  ..@%.. :j¿kof g]kfnefiff 5ØnftMu' vFg]b'  . tTsflng
-Znf]s ;+u|x @))!–%_ n]vsto\;+ Yj efiff+ x] Rjo]u' ofOu' vM  . ps]+ pu'
Onof af]nLrfnL efiffof ¿k l;Os]dk'mu' vM .
g]kfnefiffof Gxfkf+u' 5kfO{ u|Gy dfWolds 5u" uhaof vF ;'Gb/ fgGb afF8f+ RjMu'
uB n]vs lgi7fgGb jh|frfo{of …>L k|1fkf/ldtf g]kfnefiff Znf]s j zfb'{nljqmLl8t 5Gbof g cy]
b]jLofu' Psljz+lt Znf]sof
 efvf;lxtÚ -lj=;+= x] kbfjnL k|of]u ofgf /fhLjnf]rg hf]zL g+ yMu'
!(@^_ of vM  . sljs]z/L lrQw/ Åbog+ yMu' cleJolQm laoftMu' b'  . y's]+ j+ lq/Tg ;f}Gbo{ufyf
k|flrg jfªdo …g]kfnefiff
 ;flxToof hftM -lj=;+= Aj+u' cg'dfg b' .
@)@*_Úof cGto\ æbsno\ Gxfkfnfs g]kfn  ;+jt\ cg'= — ?lSd0fL >]i7

14 yf} +sGx]
no\kf}
;xnx ààltns k|sfz

sdnf j /d]z drfto\t :s"n 5\jo\ dj+;]+Æ wsf xSsf 5\jt . drft ss' nYofgf
lnaft wofy]+ofsg+ ofsg+ hfgsf xfg+ n'?n'? jg .
;fd]o f b'? GXofo]lnaft wofy]+sfrfsfrf+ drft :s"n jgfln+ sdnf j /d]z 
aflN6g Hjgf cfugfo\ jn . b'? GXofo]GXoM j+ jofu' j+ jofu' VjfM 5s k'n'Ss :jO .
y'v];f+ g+ pv]d];+ g+ Rj 5\jf///kmfgf xn . sf+5fDx sfo\ k|d]z+ lgbF GXoM afHofDx]l;g+
sdnf j /d]z sfrfsfrf+ ;fofyfo\ jgf yy]x]æcfM 5Ø+u' nfsf+ GXofo]dt], a?
lgDx]l;g+ ;fRj sof ldvf lkmn . skfno\ sfknfsf+ GXofgf x'F, Yj df]xgL hf]l5 . 5fo\
xfxf oft xfg+ elt elt Tjg+ Tjg . :s"n wfM;f eujtL+ /QmaLh dlxiff;"/:ofo\t yMu'
jg]t lkxfF jMlk+ sfo\ DXofo\lk;+ af+nfs x] d]o\ aFo\ nfoft}u 'Æ wsf wofbLan]æcy];f
:jofRj+u' h'of Rjg . lrlwsDx sfo\ k|d]z afHof, emL;+ lv Rj ug kmfo\u'no\ <Æ wsf
bfh' ;'/]zofs]Gog æbfObfO, 5Øf afdf+lk;+ wfano\ g+ af g+ k|d]zoft yy]x]l5+ y]+xSsf
5fo\ ;fofu' Rj RjgfbLu' <Æ 5\jofbLu' nf]dgnf < wsf sdnf+ /d]zoft
æ;foft uf}d ftf wsf k'HofOu' d:o'nf Go+sn .
5+ < pln hs dv', eflug+ oflgÆ bfh' ;'/]z+ vM wof yf}+sGx]oflk+ drfto\t loldu'
wfn . afndgf]j}1 flgs lh1f;fo0ft NjMu' ln;M
æ;f df+ h";f åxF af nfno\ < åxFoft nf aLdkmof yy]x]AjMlaof, xSsf loldu'
eflu ofgf dbLy]+Rj+ xnf <Æ k|d]z  + wfn . Dx't'KjfM tLu' kfo\l5 dh" . drfto\t xSs]u ',
æ;f+ emLt dfMu' b'? aLDx . uf]j/g+ AjM lao]u ' j bfof loldu' Dx't'KjfM :jo]u 'nf
aLDx . pls+ ;foft k'HofOu', eflu ofOu' lh x]lhp . pls+ drfto\u' 5u" GXo;Mof
ofu'sfÆ ;'/]z+ wfn . ln;M lao]t lemsM larfM ofo]d f . gsf/fTds
ædv' bfO, b'? uf]a/nf ;f+ :jof d];+ ln;M u'an]+lao]dlhp . drfto\u' lh1f;f+
ckf]lap . joft 5fo\ dfg]dofu' n]xfOF <Æ loldt GXofan]+GXoMgo\ o+sL . cfj+ln emL;+
k|d]z xfg+ Gog . yM sfo\DXofo\lk+t ddtfdoL dltgf ofgf
Yj k'mSs d]of b'? GXofGXof+ GogfRj+Dx ;sf/fTds h'o]u' :jo]  . loldu'[ lh1f;f yf}+
af}Dx]l;s]n'b+sf aLu' ln;M 5'+ db' cno\ dv';f sGx]y'Osf lao]u' :jo]wofu' vFo\
t+rfof æ5' DjfMdb'u' xfnfRj+u' < ;'+s :s"n lgDx]l;of+ ;xnx Aofsn .

yf}+sGx] 15
no\kf}
5u' Ao:tu' ;x/ . Ao:tu' n+ . lndnflk+
Ao:t dg't . ;'gf+ ;'Ot+ Dxl;Os]dkm'u' O{ . km'Ss+
yMu' w'go\ . yMu' z'/o . j g+ la:s+ Rjg]dkm'
Ao:tu' yf;o . j x]Ao:tu' nFo j yMu' z'/o
jof Rjg .
æ;fx'lh .æ 5Dx ld;fdrfof ;M . jofu'
Gxfokg]Yjn . jofu' w'g , j z'/kQfdbos
la:o+' jg . csdso h'n . Gxofgf Rj+u' knf
tSs lbt . ;'oft ;Mt'u' w}y]+pv]+yv ' +]:jn .
Dx:o"lk+ ;'+ dv+ . xfg knf Gxofsn .
æ;fx'lh .Æ xfg+ Yju' ;n+ j GXoMgo\ jg]
dkm't . 5u' l/df]6+ sG6«f]n l6 eL ckm ofoy]+
jofu' knf tSs lbt . yMt x];Mt'u' h'odf
jofu' larfM . pv]yv ' ]+:jt . eltrf tfkfs
lgDx doh'lk+ yM kfv]+:jof lGxnf Rj+u' vg .
lgDx+ ldlg :s6{o . :jo x]wgfWo ,tMw+u' HofM
bMlk+, doh'lk+y+]Nxfto Aofou Hjgf+ xfs'u'
r:df toftMu' b' ldvf Tjk'Os .
æ;fx'l' h .æ lgDx dWo]5Dx doh+' NxfM efo\
ofgf ;Mtn . j+ yMt x];Mt'u' ' kSsf oft . jofu'

n'Os] dkm'u' g'uno e'vfo Ajn æckl/lrt doh'lk+; 5fo


;Mtn h'O{ < æ
jof jg]n  f djg]nf h'n . Dfg+ v+ Nxfsf

;SsnL VjfM j doh'lk+ Rjgf+ Rj+yfo n';' n';' jg . GXof]go


Yogfg+ j+ Dxl;O{s]dk'm lgDxl;t+ . NxfM efo\
ofgf ;Mt'Dx doh'+ ldvfo toftMu' r: df
lnsof d';S' s lGxnf wfn æcf nf Dxl;n h'O' {,
;fx'lh < Æ
æcxf]uLtf . Dxl;Os]x]yfs'n 5Gt .
VjfM x]km/s h'of Rjg . u'ln afFnfgf Rj+u'
5 .Æ of] Sjf]lnkf v+u' VjfM cn]+sNkgf
dofgfu' jofu' VjfM j lx;L kxM :j:j+ ch'
ààk|]d s] lg8/ rfn j . Gxfkf gof+ go dkmof Sjyf Tjtf j+u'
j+ ;f]r]oft .

16 yf} +sGx]
no\kf}
uLtf lGxn . gfk+ jDx uLtfof kf;f g+ lGxn . j
g+ lGxn]y]+ofgf doh'lk+t y'O{su] ' s'tM oft .
Gxfkf jofu' 5]+o Rj+jn]o f VjfM dv' cf jof .
lhp g+ dv'  . cn]+jofu' 9f+rfsfrf Gxfkfofu' 5+' dv'  .
e]mNof On+
emf}h'o w+su' :jf+dfy]+jofu' VjfM , cf :jo x]oOk';]
Rj+ . gsltlgofDx Nof;]y]+Rjsf tof tMu' d]s  ck,
km];gojn j:q cn]+skfno tof tMu' r:df+ jot
GxfkfofDx uLtf ;'gf+ wfO{dv' . jofu' kl/jlt{t ?k
vgf+ j ch' rfn .
j+ d:j kxn+ uLtf gfk+ jDx doh'of Vjf
g+ :jn . jofu' 9fFrfsfrf :jn . ebf d]sck .
VjfMoft dNju' j dkmfu' 8«]; . 5Dx ahf/L ld;fy]+ àà;xgf k|wfg
vg . cn]+uLtfoft :jn ujn]+dv+Dx doh'oft
:joy]+ . jofu' dgo z+sf eo lan ækf;f ;+ut+ dg' rf+ lGxoft t'nfM og
:ogL woftMu' . ug+ uLtf g+========Æ lGx+ g+ rfoft d'gfog
w]+ w]+ aNnf lgu'l;ofu' u'lnhs h"u' yg .
ujn]+dv+Dxy]+Rj+s ;fx'lh+ :jof Rju' vgf+
uLtfoft g+ dl5+gf jn . efj lxOsf Gog æ;fx'lh . xfs'u' ;+ t'o'of jg
km'Ssl;t cf/fd x]h' dv'nf <Æ afFnf Vjfkf lxnfjg
æcf/fd x]h' . ug jg]TogfDx n]5 <Æ jofu'
;'Gb/tf+ dgo v+ Nxfsf Rj+Dx h';f+ :jeflastfo j};+ gfk+ TjMtf j+s
jof wfn j . On+ e]mNof ofgfRjg
æ5Dx kf;f+ ;Mtf tMu' . kf;fofyfo jg]Togf .
;fx'lh vgf+ xfn vj/5' bM Gog]t ;Mtfu' sf . bF bF jofM a'l9+t;]+
;fx'lgoft g+ GofgfxMu' b' wof lb;F . l5 g+ DxfOk'Ojn] r]tfjgL laof Rjg .
5sM lgsM kmf]g ofgf lb;+ .Æ gDj/laof lGxnf jg .
J+f gDj/:jt . DxfOk';]Rjlgan]kmf]g ofgf cy] h";f+ y'Os] dkmof
lb;F wfMu' v+ joft Gx]k' rflxsf lan . ;f]r]oft Æug+ hf]jg cy]+ jg k'mgf .
yMt g+ jofu' Sjyfo jfM wfo Tof]+u' nf dv'nf <Æ
nFo jj+ doh'of kl/jlt{t lx;L+ eo Ao"u' VjfM
cn]+9fFrfsfrf vFo of]Sjf]of]Sjf]Gxo;M+ hfof jn
j . z+sf jgf+ j+ jofu' af:tlas VjfM n'Os]u' s'tM
oft . ;f]r  ]oft . d]Dx dg' gfk+ laxf h'nnf afo
jhf/L h'nnf < j lgtf afx]s  j+ 5+' n'Os]dkm' jM
VjfM ;SsnL vM nf jfo gSsnL .
yf}+sGx] 17
no\kf}
lrgfvFof pF ààcf/=cf/=rf}nfufO{+

;'gf+ lrgfvFoft
jFr'u' yno\ tn
cn], lrgfvF jFr'u' h'O wfn
;'gf+ lrgfvFoft 5Gx' lh+ lrgfvFoft
XofpFu' yno\ tn v'l;O lDxtfRj+u' vgf
cn], lrgfvF XofpFu' h'O wfn lrgfvF jFr'u' g+ db'
;'gf+ lrgfvFoft lrgfvF XofpFu' g+ db'
jfpFu' yno\ tn lrgfvF jfpFu' g+ db'
cn], lrgfvF jfpFu' h'O wfn lrgfvF Dxf;'u' g+ db'
;'gf+ lrgfvFoft cn], lrgfvF t'o'u', xfs'u', l;o'u' 5'+ g+ db'
Dxf;'u' yno\ tn lrgfvF b';f v'l;y]+ b'
cn], lrgfvF Dxf;'u' h'O wfn . v'l;of nMy]+ b'

yy] x] 5;Lsy+ jx] lGxlg;]+ lh+ y'n


bSjMof+ lrgfvFoft lrgfvF uHofu' yno\ tn
t'o'u', xfs'u', l;o'u' wfwf+ jg cHofu' x] h'Ou' vlg
cn], n+Rj y5\jo]t jn lrgfvF nMy]+ h'OoM vlg
h"h"+ 5\o+ t5\ofo]t h'n. lrgfvFof pF dbOu' vlg .

18 yf} +sGx]
no\kf}
ufM Gxfo\‌s+

àà/f;f àà/Tgdfg 8+uf]n

vM, lh ufM x] vM . d"n'vfo\ ;'gfg+


vfkf Wo"+u' ;n+
vfkf rfosf,
Yj ufMoft WofrM bo]s]To+lk+,
lhu' GXog]
Yj ufMoft ;LufM ofo]To+lk+, r'ln+r"
Yj ufMoft ;fufM gfn]To+lk+ ;' < Dxd:o"Dx dg".
Dx:o"nf y]+ < 5\og+lg;]+ t'lt ts
ldvf Ajof,
:j:jv+s lkg]+ Yj ufno\ SjAjfMjlk+ ;' < GXo;M tof – ;'y]+ <
lhu" GXo;n+ ch"rfof ;v]
cem Yj ufMoft tAofs]dfn, j+ ln;M xg –
Yj ufMoft ;'r's]dfn x+ Û lh 5 x],
yy] wofRjlk+, uy] Dxd:o"u" <
yy] xfnfRj+lk+ ;'< SjyLs :j,
5+u' x] lskfn' lh<
GXofd]Mof+ GXofy] x] wf;f+,
lh ufM x] vM
lhtM ufM x] h'of Rjg] Djfo] oM,
lhtM ufn+ lkg] jof xfn]dfl:tdjM,
a? lkg]+ jlkGt lkg] x] £jfgf5\jo]dfl:tjM.

yf}+sGx] 19
no\kf}
:
jlguM b'g] g]
jfMt yMu' hGd e"ld b]; 
g]
kfMk|lt elQm efjgf sfdgf j wfls{s + Hof
GXofsf jofRj+u' b' . x/ s

] bFof kf} if z'Sn
kf]xn
] fYj ldnfk'lGx s'Gx'lg;]+df3 z'Sn l;NnfYj
l;k'lGxtsof b'g] lGxy+ g]jft hs dv' j|fDx0f
If]qL ;sl;g+ lzj pkf;g fofo]u' dlxgfsy+ wd{
j|t cg'i7fg ofo]u' j lzj kfj{tLof hut sNof0f
sf/s nLnfof afv+ sg]u' j Gog]u' k/Dk/f lj=;+=
!^@( cyf{t g]=;+= ^(# ;fn+lg;]+Gxofgf Rj+u' vF
tf8kqo\ g]j flnlk+ ;+:sl[ tefif+ Gxfkf+u' clen]b'u'
vF /fli6«o clen]vfno b'Yofgf Rj+ul' n+ l;O b' .
cg+ lnkf g]=;+= &!# lj+=;+= !^$( j g]=;+= &@#
lj=;+= !^%( o\ j x]lzif{sof clen]v u|Gy wfM;f
g]jfM efiff+ x]RjoftMu' b' . Yj ;km't lnËk'/f0f j
lzjk'/f0fof cfwfl/t vM . cn]y's] b'g] Rj+u'
afv+t :ju{syf j Ujdo]h  ' gj/fhof afv+ gfk
:j:yfgL j|t k"hfo\ hs lns'gf Rj+u' clen]v  u|Gyt lgtfGt wfld{s
syf vM cn]Yj :jf:yfgL afv+ d'Ss+ g]k fnL to]u '

df]xgL k"hf df}lns lrGtg vM . cn]y'u' Ono\ Yj :j:yfgL


afv+ jfrg k'/fl] xt j|fDx0fkfv]+ofsLu' rng b'u'
vM . cy]x]pkf;gf j|t RjlglkGt k"hf kf7 ofs]u'
cflb Hof g+ j|fDx0ft;]+ofOu' h'ofRj+u' l;O b' . Yj
:j:yfgL afv+ lzjk'/f0f j lnËk'/f0fof cfwf/]
kj{t/ fhof k'qL kfj{tL+ bSsn]Gxfkf+ c'gi7fg
ofMu' j :j:yfgL b]jLof cf/wgf pkf;gf ofMu'
vM . >Ldb\ efujt\ dxf k'/f0fof ci6d :sGwo\
GXoygftMu' sy+ ;d'Gb| dGygof ‰jno\ cfo'jb]{ of
k|jt{s wGjGt/L+ cd[t snz Hjgf ;d'Gb+| yxf+
jMano\ b}Tou0ft;]nfsf sof Tjg]To+u' lji0f'
v+gf df]lxgL ?k wf/0f ofgfM b}Toto\t yj+ yj]
Njfsf cd[t snz b] ju0flkGt Tj+sf ljn .
àà?lSd0fL >]i7 j x]df]lxgLoft s~hn -chM_of ?ko\ ;fwgf

20 yf} +sGx]
no\kf}
ofgfM k"hf ofOu' vM . df]lxgLoft ;fwgf ofo]t el~hgL, ;f}efUoZj/L s~hn ;flwgL j cf}ifwsd{
Gx"u' ;ln+rf l;nf+ ps]b'g] lrs+ Onf s"zkfv]+ e§fl/sf cfbL gfd pRr/f0f ofgfM cr{gf ofgfM
r08g+ cf]d Rjof dfsM bn'of BMg]3f]kO' sf chM df]lxgL b]jLof k|fy{gf ofOu' rng b' . y'sy+ cr{gf
kmOu' vM . Yj x]ljwLoft d"n dGq+ zf]wg ofgfM k"hf Sjrfo]sf df]x gL kmoftMu' kfq ;ln+ lnsof
c:qtf8g j w]g' d'bf| lbof ljwfg ofgfM df]lxgLof ps]b'gR] j+u' chMoft bz{g ofgfM pkf;gf Rjgf
k"hf ofOu' vM . Yj df]lxgLof Wofg ofOano\ P]/fjt Rj+lk+ gfk+ afv+ Gogf Rj+lk+ ;snoft k|;fbof ?ko\
ls;Lof Dxo\ uofRj+Dx Vofn+ Vofn+ ofgf nIdL df]xgL l;GxM ltsf laOu' vM . Yj df]x gL l;Gxg+
k|bfg ofODx, t;s+ t]lhnf]cfwf d08n b'Dx ah| uy]df]lxgL?k+ h'of ;snoft df]lxt of cy]x]
5q+ s'OsfRjDx af+nfMu' dv]n  f+ lrgftMDx t'ou' ' ;snoft alzs/0f gfk+ df]lxt h'O cn]chM g+
a]nL:jf+ dfnf+ Sjvfof l;l4 ljODx ;+;f/oft ldvfoft t]lhnf]j lg/fu] L ofO cy]x]Yj df]lxgL
;Ddf]xg -df]lxt_ ofODx b]jLoft ;bf+ dg+ :d/0f l;Gx g+ vM wsfM >L>L>L :j:yfgL k/dZ] j/L b]jLof
ofo]wsfM k|fy{gf ofOu' vM . y'u' b]jLof Wofg j|t ljwfg sy+ df]lxgLof k"hfof k|of]u ;j{l;l4
lrGtg ofgfM Iff]le0fL, df]lxgL, cfslif{0fL, :tldgL{, k|of]hgof nflu ofOu' vM .

yf}+sGx] 21
no\kf}
àà/Tg;'Gb/ zfSo

a'4 wd{ sy+ larfM ofo]ano\  GXofDx g+ dg" r08fn


h'Ok'm rfx]j a|fDx0f, jh|frfo{, zfSo x]5fo\ ydh" .
emL;+ …r08fnÚ zAb ckzAb AjMlau' sy+
g+ 5Ønf jof Rjgfu' b', uy]ls drfto\;+ 5'+ dv'u,'
c:of]u' , DjfMdb'u' Hof ;gfh'n wfo]j+ + df+af}lk;+ …x]
r08fn ÛÚ wsf AjaL . y'sy+ Yj zAb Aj aLu'of
?ko\ 5Ønf jofRj+u' cfM hs dv' Gxfkflg;]+x]b'u'
h'ofRjg . k|;u+ n'ds + ] – a'4sfnLg 36gfof—
5Gx' eujfg a'4 ;'y Gxfkf+ >fj:tL gu/of 5]F

r08fn ;' <


5]FleIffoflglt+ laHofu' vM . 5l;sy+ j+ j+ j;kf]n
clUus ef/åfh a|fDx0fof 5]F GXof]g] Yog  . j;kf]noft
vg];fy+ x] clUus ef/åfh a|fDx0f+ ckdfgk"js { wfMu'
h'ofRjg–
emL;+ r08fnoft lgu" efiff+ jf lgu" tfn+ 5Ønf x]d'08s -;F db'Dx_ Û x]>d0f Û x]r08fn Û yg
Rjgf . ;fwf/0f ?k+ jf Jofjxfl/s efiff+ r08fn joft GXof]g] jo] dt], cfDsg;+ lbgf Rj+  .
wfO– u'Dx hft+ SjXo+Dx, yL dTof]Dx,  Rofdvn vM, pano\ u'lnv] Rjo\–Rjo\oflk a|fDx0flk+ a'4of
Oldt c5"t g+ wfO . Old;+ kmf]x /u' ;kmf ofO, ;Llk+ kz't z/0fo\ jof j;kf]nof  cg'ofoL h'of k|jl| ht -leIf'_
Nxgf jf+5j\ o]u' Hof ofgf h'O . Oldt lxGb"to\u' ljwfg ts+ h"jo]w's + l' k+ b'u' vM . cy]g+ clUus ef/åfh
zf:q -dg':d[lt_ cg';f/jf rft'j0f{ -Ko+u" j0f{_ sy+ y'hflk+ a|fDx0flk+ g+ b'u' h'n, u'Dx]l;g+ a'4oft …r08fnÚ
…z'bÚ| wsf g+ wfO . y'ld;+ Rjo\ofu' j0f{ :j+u–" a|fDx0f, zAb k|of]u oft .
If]qL j j}Zooft ;]jf ofo]df wfO  . y'sy+ ;fwf/0f eujfg a'4+ cano\ ;'Ds Rjgf ladHof;]
af]nLrfnLof efiff+ r08fn woflkGt yL dTof]lk+  wfOu' -;xofgf dRj+;_] clUus ef/åfh a|fDx0fofs] x] Gogf
vM . n'ds + f to]axMh", a'4 wd{of ljwfgo\ -cg'?k_ laHoft– x]a|fDx0f Û 5+ :o"nf r08fn ;'oft wfO < 5'
jf af}4 b]zo\  yL ToM, yL dToM w}u' vF db' . Jojxf/o\ ofo]j+ r08fn h'O <
psy+ c;dfgtf sy+ 5Øn]u' aflg db' . clUus ef/åfh a|fDx0f+ ln;M lan– r08fn
a'4 wd{of cg'?k+ r08fn joft wfO u'Dxl;g+ ;'oft wfO j lh+ d:o", 5lk;+ x]wof laHofx' F .
dle+u' kfk wd{ ofgf h'O . u'Dxl;g+ yMu' hs k|z; + f cn]eujfg a'4+ r08fnof JofVof ofgf
ofgf d]lklgu'
 lgGbf ofgf h'O joft g+ r08fn x]wfO . wof laHoft– u'Dx qmf]wL  -emf]SsL_
 vM, Oiof{n,'

22 yf} +sGx]
no\kf}
ldYof b[li6Dx, lx+;s | , u|fd–gu/ phf8 ofgf h'ODx, af]wfgGb dxf:ylj/ -;g\ !*&$–!(%@_ h'+ …j;n
slk{lgu' j:t' v'of sfODx, lwaf Tofo]sof dk'lnDx, ;'QÚAjgf k|efljt h'of em08}lqmlZrog h'OTo+Dx a'4
Jolerf/Dx, ;dy{ h'Os+ df+af}ndxLDx cflboft wd{o\ nfMjMu' vM .
r08fn -j;n_ wfO . j;kf]n -leIf' af]wfgGb_ 5l;sy+ af}4 ;flxTo
eujfg a'4+ clUusf ef/ åfh a|fDx0foft Ajgfj+ o+sf laHofu' h'n u'lsof kmn:j?k j;kf]n+ 
laoflaHofu' y'u' pkb]z  af}4 u|Gy …lqlk6sÚof lgZro ofgf laHoft ls ef/tof jf:tljs ;gftg
;"qlk6s cGtu{t …v'2s lgsfoÚof …;'Q lgkftÚ; wd{ af}4 wd{ x]vM, j;kf]n+ Yj g+ lgZro ofgf
…j;n ;"qÚof ?ko\ b' . v';Lof vF vM y'u' …;'Q lgkftÚ laHoft ls a'4of pkb]z+ x] yM b]zjf;LlkGt cKkf]
u|Gyoft wd{/Tg  zfSo …lqz'nLÚ -lj=;+= !(*&– sNof0f ofo]km'   .
@)^#_ kfv]+ g]kfnefiffo\ cg'jfb ofgf g]=;+= !!!# cGto\, …;'Q lgkftÚ u|Gyof pu' …j;n ;'QÚof
; k|sflzt g+ ofo]w's + u" ' h'n . clGtd ufyf n'ds + ] – u'u' ;'kl| ;4 vM, j y'sy+ b'—
…j;n ;'QÚof k|;u+ o\ d]u' g+ 5u" vF n'ds
+ ] axM g hRrf j;nf] xf]lt, g hRrf xf]lt a|fDx0ff]  .
h"  . ef/tof dxfkl08t /fx'n ;f+sT[ ofog j ef/tof sDdgf j;nf] xf]lt, sDdgf xf]lt a|fDx0ff]  ..
;+ljwfg lgdf{tf afaf;fx]a 8f= eLd/fj cDa]8s/oft cyf{t— \
a'4 wd{o\ k|efljt ofgf laHofDx nvgpm l/;fnbf/ g hGd+ ;'+ r08fn h'O, g hGd+ h'O a|fDx0f .
kfs{l:yt a'4 ljxf/of k|dv ' h'of laHofDx leIf' sd{+ x]r08fn h'O, sd{+ x]h'O a|fDx0f ..

afnaflnsf j jftfj/0f ;/f]sf/ g]kfn sG;g{ g]kfn


(CONCERN NEPAL)
g]=;+= !!!# ; gL:j+u' sG;g{ g]k fn wofu' g]k fno\ Ajngf jofRj+u' Hofld d:to\u' ;d:ofoft a'n'x'+ Ho+sf o+s]u ',d:to\u' clwsf/of r]tgf
yg]u' gfk+ jftfj/0fLo ;'r's'r' ofo]u' Hof ofgf jofRj+u' lwl;nfMu' /fli6«o :t/of u}/–;/sf/L ;+:yf vM . Yj ;+:yf+ yf}+sGxo\ yL yL lhNnfof
!,))) Dx+ dNofs ljkGg kl/l:yltof d:to\t lzIff, :jf:Yo, nhufM r"nfs]u' tfnLd laOu' Hofo\ Ujfxfln ofgf jofRj+u' b' .
g]k fno\ Hofld d:to\u' 5u" tYof+s M g]k fno\ lem+Rofb+ Sjo\oflk+ bSj+ d:to\u' NofM !,!%,)),))) b'  . y'sL Hofld d:to\u' NofM hs @^,)),)))
b'u' cg'dfg b' . Yj k'mSs dWo]SjXo+u' Hofo\ tSogf Rj+lk+ d:to\u' NofMrfM y'sy+ b' .
!_ el/of Hofld $^,)))
sG;g{ kfv]+k|To]s :s'nof df=lj= :t/of ljBfyL{to\t @_ 5]FHofo\ RjgLlk+ %^,)))
yL yL ljBfnoo\ jgfM afnclwsf/of af/]hfgsf/L #_ ;tso\ kmf]xf]/ dfnLlk+ $,)))
laOu'of gfk+ 5nkmn Hof‰jM ofgfjofRj+u' b' . y'lsof $_ un}+rf yfOlk+ &,)))
lg+lt+ sG;g{of d"Hofs'lyO :jfk" toflb;“ . %_ a+w'jf Hofld !&,)))
^_ bnfnt kfv]+bFo\b;+ dLo+sLlklgu' NofM !) lg;]+!@,)))
:jfk" to]ug]' yfo\
sG;g{ kfnM &_ sf]onf vfgL !!%
:joDe" , :jtGq dfu{ kf]=a=g+= $%$#, *_ Njx+ vfgL #@,)))
sf7df8f}+, g]kfn (_ Rof k;no\ Hofo\ RjgLlk+ &@,)))
6]lnkmf]g $@*)&%$, $@*($#@ !)_ cKkf 5Llk+ Hofld d:t ^),)))
>f]t M cfO{=Pn=cf]= , sG;g{ g]k fn, hg;+Vof ljefu
ˆofS; (&&–!–$@&&)## lq=lj=, tYof+s ljefu, g]k fM ;/sf/ .
O{d]n M concern@mos.com.np
OG6/g]6 M www.concern.org.np d:to\u' hGd btf{ Ono\ x]ofgflb;“ .

yf}+sGx] 23
no\kf}
bfl;jMu' vF
àà/]jtL /fhe08f/L

;'yM Gxfkf+ jl;aF k'gf n'vf aF lynf Rj+Dx x'no\ j 5Dx]l;t ;'of ;'of GXof jof bfo GXofnf,
dy'/frf Sjo\ v'l;kl§+ eftfeftf+ AjfFo\ jofRj+Dx Ko+s]GXofnf s;f ofgf Rj+u' b' b' sf . 5Dx 5Dx:of
ld;f 5Dx vgf Nxf lbgf jftfxf+ :jofRjg . Vjft's 5y' 5y' hs lths bfM;f+ j dg"oftnf yf}+g x]kfv
v;' jofRj+u' b' ldvf af+nfs ltˆofo x]dk'm . knfM ofgf 5\jO VjfM jM sf . 5Øf Û dg"t g+ uy]hs
l5pu' kx vgf Dxl;py]+Rjgf j+ j nFo\ jofRj+Dx ptfpnf]h'of jMu' h'O . 5' v'n h'O j+ cg RjFlklgu'
ld;foft lnSs dYo+tn]ldvf x]lndsf;]n'vf aF ckfo;s+ bfo dfo]s . v' x]v'nsf Djfn Hjgf 5y'
On]u' lbgf :jof x]Rjg . lnSs Yo+sf yMu' x]r'so\ lgy' bfof yfgfo\ a'e]mofgf lap;f 5' ofo]d fMu' Old;+
Rj+Dx n'el' d ttfh' wsf Dxl;Oj+ j+ Gog– æ5fo\ of x]ofO lg . hfGg]h'of Hofg x]sfo]y]+ofgf bfo
n'el' d ttfh', ;'y+ lg;]+eftfeftf+ ug+ emfofu' < dfMu'nf sf Û j dg"of g+ yg Dxl;plk+ ;'+ x]db' VjfjM
uaolt hs bgf emfu' h'O yaolt lg;]+ <Æ erf ufdfrf VjfMjM . j dg"oft vMg]j+ lhnf
æcxf] Û l5+ dl;p erfdo\h' x'Fsg n'Flt lhldx]uf+oflk+ yM5]FvnMnf dv'nf wsf dgo\ x]
clhdfof yfo\ 5Dx ufdfMrf kxM jMDx Nofo\ em;+u jg sf . cg :jof Rj+tn]ln x]afo\ w+s ' n
DxrfDx dg" 5Dx]l;t v'F wsf ;s:of+ bfofRj+u' uo\ sf .Æ wfwf+ j ;/f;/yMu' 5]Fjg
Rj+ sf . yf}+;f]djf/cf}+;L j+unl;df 5s rflxn], ;'yo\ GXofSsf]Gxfkf+ bgf Hof ;gfh";f+
eujtL 5s g+ bz{g ofo]wsf Gxfkf+ bgfjofu' . Okf+lykf+ dbo\s lndafs Hof bof x]Rjlgu' .
lDxu afnfrx]|yf}= rfGxo\ n'Flt clhdfof GXof]g ] dy'/flrof n'el' d ttfh'+ l'yo\ wfMu' vF …PÚ wsf Go
xf]d ofu' vlg;f ld x]d;Llg, 5rfv]/+dg"t e'gf hs Gog 5'+ larfM ofo dnf . ;'yo\ ofu' Hoflh
ld kgf Rjg . lh cg j+unl;df rflxn]l;wo\sf Sjrfof jof etf k'm;{b bo\j+ ;'yo\ n'el' d ttfh'+
ts 5'+ vF db'lg cg+ lh eujtL bz{g ofgf lnxf+ wfMu' vF ‰jf:; n'd+;]jn . cn]jof g'uno\ y'F
jofan]nf cg uoRj+sf dg"to\u' x'n . ug+ hs lbt– ænf ;f j v'F wsf Hjgf tMDx dg" lsk'ld nf
jn y]+Rj+sf plndl5 dg"t ;'y+ lg;]+ . 5' h'n, 5fo\ dv'nf <Æ dy'/flrof yM ca'+ Gxfkf Gxfkf sgftMu'
wsf cg Rj+lk+s]Gogfnf v'F 5Dx Hj+u' xF wfn . lh vF n'd+;]jn .
g+ 5s dHo" dHo" b'xf+ jgf v'Fofu' VjfM 5s :jMjgf . emL g]kfno\ Rj+lk+ g]kfldto\ hft kft, yfo\
dg" 5Dx Hjgf tMu' b' . ;s:of+ kfsfk's+' bfofRjg . afo\ yMyMu' ;+:s  [lt cg';f/gvM rvM hfqf kj{
j dg'v+– lh v'F dv', lh+ 5' v'ofMu' b' < wsfM nfo\ cnUu cnUu x]xgf jofRj+u' b' . cfkf ofgf gvM
nfo\ a'a+' xfnnf VjofRjg . æv'F dv';f 5' n] rvM nf hft wd{ cg';f/5u" x]dfgo\ ofM t/hfqf
5 <Æ wfwf+ ;s:of+ bfof x]Rj+u' b' . dg" :jo]ano\ kj{ wfM;f yfo\afo\ cg';f/dfgo\ ofo]dflnu'ln+ 5u"
;f]emfrf VjfMjM v"u' g+ vnf dv'nfsf . chu' x]hft h";f+ km/s km/s h" j+ . ps]+ono\to\ hfqf

24 yf} +sGx]
no\kf}
a'FuMBM ;fnLano\, oldto\ hfqf kfxf+rx]a | no\,
Vjko\to\ hfqf j}zfv ;FNx'ano\ dfgo\ ofO . cy]
x]t'+ lsk'ldto\ hfqf afnfrx]|l;wo\j+ jMu' av'db
ci6ldano\ nf jM . can]cg lns;+ Rj+u' lsk",
guf+, kfFuf, ;t'+uM, saMv', 5' 5' vM dl;p Gxo\u" uf+of
5sn+ hfqf dfgo\ ofO . j Gxo\u" uf+of lsk" bsn]
d'Vou' uf+ h'OdfM . ps]+lsk"of nfos'lnO xf]d ofgf
ltlg cgof hfqf ;'? h'O . lsk" b]j o]Fb]of 5' ;DaGw
b'y]+d:o' lsk' b]o f hfqf Gofo]s]t xf]d ofo]t ld o]F
b];+ x]o+s]dfM . xfg+ GXof]g ]nf yfo\ofu' ld dlhp, Gof, tfxf -;k{_ k'ms+ hf]vfsf d]o5Øf],+ b'u5' Øf]+afx]s
afnfrx]|s'Gx' rfGxo\ n'Flt clhdfofyfo\ xf]d ofu' d]u' k'ms+ DjfMDjfs+ x]xf]d ofgf 5\jo]d fM xF . emLu' b]zo\
x]ld df xF j ld xfg+ lsk'ldto\;+ ld sfjMu' wOu' tfxfoft gfu/fh, cg]s b]jb]jLof ?ko\ dfgo\ ofOu'
l;nls j ld sf jMDx lsk'ldoft cg x]xf]d s'08o\ yfo\, cy]DjfMDjfs+ xf]d ofOu' wOu' Gog]a no\ t;s+
Sjkmfgf 5\jO xF . cy]nf xf]d of s'Gx' x]ld o+s]df ch" rf . xfg+ cg xf]d ofo]t tfxf dfMjg]u' a'F x]cnUu
wOu' db' . cg xf]d s'08o\ ld btn]lgGx' :jGx' lnkf toftMu' b' xF . xf]d ofo]t cg tfxf dfMjgls ck's x]
GXofan]o+s";f+ lhp . xfg+ ld sfo]u ' wsf ld x]o+s] cg tfxf n'ofjO xF, yfs'Ss dfMh'O x]DjfM xF .
dfMu' db' r'/f]6 Rofsf, w'kfo\ Rofsf GXofYy]ofgf dy'/flrof yM ca'+ woftMu' vF 5u" 5u" btn]
o+s";f+ lhpm vfln cgofu' x]ld hs o+s]dfMu' b' . lkmk' Kjn]y]+Kjnf n'd+sf :jt . cn]jof æyf}+ts
cfkfMofgf emL xf]d ofOu' wOu' GXofDx]: of lhld ca' DjfgfRj+u' vM;f AjfFo\ yM5]Fjgf 5sM
GXofyf;+ cy]x]cy]x]lsl;d+ ofOu' vM, t/n'lF t Gogf jo]u' vOsfÆ wOu' dltO jn . cn]j+ dg"
clhdf ofyfo\ xf]d d]yfo\ xf]d ofOu' :jof+ oSsf] kSsf ld v" jMDx lsk'ld x]h'Odf wOy]+dgo\ vF
kfM . cg xf]d z'4 rfGxl;ofu' Ono\ ofO . uHhau' dGXo+ dGXo+ bfl;jn . cn]h'?Ss bgf ‰ofno\ jgf
vF nf cg xf]d ofOano\ xf]d of Hjn+ hs bof g+ duf yMu' g'uno\ Rj+u' vF Kj+s]t n'el' d ttfh'oft ltjf+
ps]of gfk+ d]o 5\ Øf],+ b'u5' Øf],+ xFo,\ vf, 5',F rv',+ av',+ ltjf+ ;MtfRjg .

yf}+sGx] 25
no\kf}
:ofMu' g'uM
ààzfGt/fh zfSo

RofbF GXoM AofxfMofgfM 8LeL nfo]vt+  TjMt]GXoM 5u" dltO tofM tMu' h'ofRjg . j k"j+s]u '
cd]l/sfo\ j+lk+ rDks j jof snfM xF;/fgL labfo\ O{ Yjx]vM wsf j k;no\ b'xf+ j+u' h'ofRjg .
g]kfno\ jMu' afMl5 bt . Yjx]labf 5o\n]sy+  lDxuM k"j{o\ Rj+Dx rDks Yjx]h'4 ;tsof 5u"
ufd+ o]F jn  . Gx";ts rfMlxn]t h'4 ;tskfv] k;no\ aGhfMdrf h'of Hof ofo]u ' JxMtfM r"nfMu'of
:jof jofRjg . h'4 ;tsof 5u" k;M GXoMg] 5k' tfMxfsMu' x]/fdsxfgL b'u' h'ofRjg .
Yog]vt+ rDks tSs lbt . jof ldvf GXoMg]Rj+u' ufdo\ lgDg dWod kl/jf/o\ Ajn+Dx rDks
sfkM k;no\ h't . snfMDx g+ lbt . snfMDx+ P;=Pn=;L= kf; h'Ovt+ jof lbdfu+ g] kfMof
efMtDx]l;of Vjfno\ 5sM k'n'Ss :jt . efMtDx+ /fhwfgL o]Fb]o\ n'd+sn  . yM kl/jf/of ;'+ dg"t o]Fo\
k;no\ jg]t ldvfefo\ oft . jof No" No" snfMDx dYo+u'ln+ joft o]F wofu' 5tf+a]; y]+ Rj+  . o]F wofu'
g+ jg . uy]+Rj+ wofu' j+ sNkgf ofgf+ RjgLu' . Yj wofu'
k;no\ %%÷^) bF lt b'Dx UjfTYofdfYofDx t;s+ GXofOk';]Rj+u' :ju{ x]h'OdfM wofu' larfM
:jo] x] Toky]+ Ejl/ tMUjMDx ;fx' UjfMof ;jfM vM . :s"nof kf;flk+ df]xgL  labfo\ o]Fo\ jgf+ jOu'
sfsf+ t'Os nfof tMu' nf;fo\ ˆot'gf tkfMu' klqsf ukm ofOu' jof Gxofan]+n'dgf RjgLu' . cg nFof
:jofRjg . k;no\ ufxfM b'xf+ jMu'ln+ ;fx'+ GXo"VjfM hMvM ‰jMln+ 5]Fof 5]Fb'u' vF sFgLano\ nf emg x]
lkHjo]sf rDksoft n;s'; oft . uha rfOu' . yMlklg ufdo\ x'+sg 5vf, x'+sg 5vf
ægd:t] ;fx'hL === ===Û lht Dxdl;n y]+ 5]F b'u' :jofRj+Dx rDks+ o]Fo\ ‰jM‰jM 5]F b'u' vF
Rj+ .Æ–rDks+ lgkf NxfM Kok'+sf d';'+lGxnf ;fx'oft GogLano\ t;s+ cfZro{ rfOu' . 5' wfMu' wofy]+
HjHjnkf oft . RjgLu' . plndl5 5]Fo\ ;' hs RjgLu' h'O wofy]+,
;fx'+ jofu' Vjfno\ 5sM t'+Ss : jn . axgL h"ln;]cHofMu' 5]Fof k;no\ hxf+ lyOs dt
Dx;Ls]u' s'tM ofgf+ wfn–æco\ === ===Û Dx;Ls] Rofgf RjgLu' :jo] x] GXofOk';] Rj+ wfOano\ nf
x]dkmt sf . rDksafa' dv'nf === Û NXjgf Rjg emg x]TjfNnf+ RjgLu' . cfS;o\ gu't Kjfnflkln
sf=== Û 5' b' va/ < yf}+sGxo\ ug <Æ lygf+ RjgLu' n'd+;]jO . hxf+ yLu' o]Fn'd+n'd+ joft
;fx' df]xgbf;+ 5:jfs+ Gog  . GXofOk';]RjgL . lh hs lhp;f cfMx]Ajof o]Fo\
ylg+ lembF GXoM rDks Yjx]df]xgbf; ;fx'of jg]df:t] jOu'  .
Yjx]k;no\ aGhfMdrf h'of Hof ofMu' vM . bFabF kf;flk+;+ yy]g+ wfOu' n'd+ jof–ug+ jg]dfM;f+ 
Hof ofgf TjMtn . ;fx'of VjfM vgf+ rDksof ttMUjMu' a;o\ Rjgf+ jg]u', Woaf b'lk+ TofS;LO
Gxfkfof NjMdg]w'+s"u' vF n'd+;]jn . j+ cg Hof Rjgf jgL . dg"t g+ or';]lkr';]Rj+u' j;M k'gf+ tMlk++

26 yf} +sGx]
no\kf}
5Dxlt 5Dx af+nfMlk+ . GXofyfo\ :jM;f+ dg"of dg"t u'ln uha h'O wsf j+ tSjM x]larfM ofo]w'+sn .
hs . nFo\ df]6/, ;fOsn g+ pln x]AjfsfMRjgL . yHofMu' rfs'dfs'u' Dxu; 3fgf rDks P;=Pn=;L=
yfo\yf;o\ nyfo\ XofpFu', Dxf;'u' j jfpFu' dt kf; h'Ovt+ df+af}lkGt 5'+ x] dwfM;] v'?Ss o]Fo\ jg  .
Rofsf tO . Xofp+u' dt Roft ls df]6/  lbsfM o]Fo\ a; lbs]vt+ Sjxf+ jn . 5rfn+ a;of
tO, jfpFu' dt Rofsn ls lbsfMtMu' df]6/  o+sL . a; hs vg . u'ln hs a; b'u' y]+tfn . ug
yHofMu' afv+ GogLano\ rDksof ldvfo\ jof dfd+ hs o+sLu' h'O wofy]+Rjg . 5emfMnf cfM yM ug
drfano\ GXofOk';] GXofOk';] Rj+u' k/Lto\u' afv+ jg]u', 5' ofo]u' wofu' x] 5'+ ;Ls] dkmt  . ;'ofs] Gog],
sgLu' vF n'd+;]jO . ;'oft sg] wofy]+ h'n  . pv]+y'v]+ h'ofRj+lk+ dg"to\u'
y'lk+ :jofM g+ joft /]l8of] g]kfnof v+ t;s+ Vjfno\ Vjfno\ :jof h'n .
k|efljt oft  . jof kf;fof kfh'Dx 5Dx /]l8of] yMDx+ Gog wfM;f ;'gf+ yMoft ;Nnfx ;fx'lt
g]kfno\ hflu/b'Dx h'ofRjg . j+ jof kf;flkGt laOnf wofu' cfzfs'lt ldvf+ :j:j+ jof knfM
/]l8of] g]kfno\ :6'l8of] Sjyfo\ o+sf k|;f/0f GXofgfRjg  . xf/o] drfo]u' :jefj rDksofu'  . j
ofgf+Rj+u' Sogf xMu' h'ofRjg . cg 5Dx]l;g+  l;ltldlt lg/f; dh"  . ufdo\ g+ j uan]+ x] lg/f;
Gj+jfgf RjgL j+ wfMu' Do] d]Dx]l;g+ d]u' Sjyfo\ Rjgf+ h"u' wofu' db' . cfTdljZjf; Sjft' .
xfo]sLu' vg . Yj vF rDksoft sFano\ rDks
emg x] cfZro{ rfn  . 5Dx]l;g+ wfMu' Do] d]u' Sjyfo\ xf]6no\ lrk l;n]u,' cKkf Nxo]u,' eNof
Rj+Dx uy]l;n h'O wofu' j+ larfM x]ofo]dk'm . h'of ;fdfg NXoo]u' cflb dofMu' wofu'
: s"nof Hof‰jno\ rDks+ Oldu' hflto 5'+ db' . yHofMu' Hof ofof+ axgL sn]ho\
;f]/ly, 3ft' Do], ‰ofp/] Do] xfn] k'mu'ln+ kf;flk+;+ g+ egf{ h'n . sn]ho\
 qmflGtsf/L kf;flk+
hs dv' df:6to\;+ g+ jofu' ;Moft Rj5fof tMu' WjMb't . Oldu' v+ rDks k|efljt h'n .
vM . :s"no\ h'Ou' ;+uLt Hof‰jno\ Do]xfnfM
tMSjMdl5 l;/kf g+ sfo] w'+sn  . ;+uLto\ ljz]if Yjx]Sjft'u' cfTdlaZjf;of /yo\ Rjgf j+ 5'
?lr b' . Hof WjMb't j x]Hof oft . xf]6no\ lrk l;n]u', cKkf
yy]yM Do]xfn];Mu'ln+ eljioo\ ufos h'Ou' Nxo]u', eNof h'of ;fdfg NXoo]u' cflb dofMu'
larfM ofgf tn . pls;g+ o]Fo\ Hof dbo]sf  Rjg]dfM
 wofu' 5'+ db' . yHofMu' Hof ofof+ axgL sn]ho\ g+
wofu' db' . cg knfMklt+ Hof b', ofo]hs OR5f egf{ h'n . sn]ho\ qmflGtsf/L kf;flk+ WjMb't .
bo]dfM Hofof 5'+ wGbf db' wofu' vF g+ Gogf+ tMu' Oldu' v+ rDks k|efljt h'n . b]z bo]s]t j hgtf+
vM . Old ufd+ erf pv]Rj+  lk+ Nofo\Dxt df+af}lkGt b'Mv ;L Djfo]s]t oyfl:ylt kf6L{to\;+ 5'+ ofO y]+
5'+ va/ x] dAo";] o]Fo\ la:o'+ j+u' j Old;+ cg x] dtfn joft  . qmflGtsf/Lof æGx"u' g]kfnÆ gf/f x]
Hof ofgf sdfO ofgf df]xgLano\ ykfo\ ykfo\ O{of dfuy]+tfn . kf;f k'rno\ qmflGtsf/Lto\u' ukm
UjMu' ;'6s]z Hjgf lnxf+ jOu' j+ a/f]a/ v+  . pls+ h'O . lGx+lGx+ gfk nfOlk+ kf;flk+ dWo]5Gx' lgDx
g+ jof o]Fo\ jgf sdfo] ofof+ sn]ho Ajg]u' gfk+ KoDx kf;flk+ gfkdnft . ug jg wofu' dl;n .
/]l8of] g]kfno\ Do] g+ xfn]u' OR5f ofgfRj+u' vM  . qmflGtsf/Lof ;dy{st h'of k'ln;+ Hjgf+ o+sn h'O
/]l8of] g]kfn+ yMu' Do] k|;f/0f h'Oano\ ufdfo\ Rj+lk+ wofu' g+ ;+sf h'n . kf;flklg k'rno\ x'Ogfa'Ogf
yf}+sGx] 27
no\kf}
h'n . 5Gx' l;n Olk+nf qmflGtsf/Lof n8fs' h'of wfMano\ Dx't'O O{ r'n'r'n' jn . j+ Dxf+ wfo]dkmt .
h+uno\ jg]w'+s"u' h'ofRjg . :ofSs 5GXoM jo]s] w'+sf rfGxo\ bgfjgf+ c+uno\
kf;flk+ h+uno\ j+u'ln+ yM g+ jg]nf wofu' g+ gf/f Rjo]u' oft  . cfsif{s bf+ jMano\ dfMb]j+ :j+uM
jof dltO jn . t/pano\ jof lGx vfgf+ lGx go]t ldvf s+ wfMy]+h'n . 5Gx' lgGx' lbkfM sfsf+ o]Fof
ufMu' nhuf r"nfgf+ Rj+u' emfM . ;'yo\ 5u" k;no\ c+uno\ qmflGtsf/Lto\u' gf/f hfo]sn rDks+  .
;fdfg NXoo]u' j axgL sn]ho\ jg]u' Hof ofgfRj+u' cKjMyf;o\ RjofxMu'ln+ k'ln;to\;+ g+ erf
vM . lGxgo\ hs 5Dx k]G6/of Hof;no\ Hof ofO . cKjM Wofg aLu' ofgf+ xn nf d:o", 5Gx' Rjof
c+uno\ lj1fkg RjODx kf;foft Ujfxfln ofo]u' , RjRj+ x]No"g]+yMu' uMQf+ sQfSs Hjg . dl5+dl5+
c+uno\ t'Os Ogfd]n  kfgf+ aLu' . plsO cfvM sSs' kmxLsfM :jMano\ ug+ jM ug+ jM h'Os :jDx
RjODx]l;t /+u ldno] ofgfM aLu'  . /+u NXoo]u', KoDx k'ln; bgf+Rjg]w'+sn . pl3|do\ k'ln;of Eofg
sfkto\ RjoftMu' c8/laof tMyfo\ aLo+s]u' cflb jofu' GXoMg] EjfSs lbs]xn  . lkmNdo\ y]+ ;]s]08of
Hof ofgf Rj+u' vM . yy]lguM Ko+uM sdfO b'u'ln+ e/o]Eofg xMu' vgf+ rDks ch'rfn . ch'rfof
j qmflGtsf/Lt gfk+ h+uno\ jg]DjfMn . pano\ Rj+tn] k'ln;to\;+ es'+Ujf/f Yjfo]y]+ Yjfgf+ GXoMy]
lbs] xMu' Eofgo\ :jrfsfM Ajfs]o+sn  .
tMbF GXoM df]xgbf;oft s/+Hjgf+ d'2f yfgfo\ k'ln;of xflsdof GXoMg]yM
tMano\ pDx jlsn+ df]xgbf;+ oSj s/ qmflGtsf/L dv', lh k]G6/hs vM, KjfMof nflu
k'nDjfo]
] sf Ao"u' h'ofRjg . jofu' u'0f hs Rjo]dfMu' vF sGgfrfOk's laGtLefj oft .
df]xgbf; ;fx'+ n'ds
+ fM tMu'ln+ jlsnof cHofMu' clego nf cg Rj+lk+ k'ln;+ GXofan]+
5u" Ogfko\ rDksoft jofu' k;no\ :jofM Rj+u' x]vF h'n . axgL h'n ls dt :ofgf+
aGhfMdrf Hof lan . es'+Ujf/f YjfM jOu' h'n . es'+Ujf/f YjfMjOu' O{ h'of
jMln;]rDksof g'uMBM vfgf+ jO . d]lklgu' nfsf+
Hof dbof NxfM x':;'n'+ KjfMk'm:;n'+ h'ofRj+u' h";f ;M hs jM;f+ jx]odb'tt jn nf wofy]+Gxs';F
rDks g+ h+uno\ t'kM AjMno\ lbsfM rfMlxnfM lt+lt+ :jfgf+ jo]w'+sL . tMGx' ts Dx5Dx+ gLnbfd
RjgLu' h'O . h'Os, knfM x]l5O dkmo]s bfofM TjMtf xn . UjMGx'
5Gx' qmflGtsf/L kf;flk+;+ rfGxo\ o]Fof ts 8]/fo\ kf;flk+ ;Mtf Dxo\ lrsg+ a'Os]dfn .
ulNnulNnO hg cfGbf]ngof gf/f Rjo]t joft yfgf+ lkxf+ jMano\ k]G6/kf;f+ joft Hof
Ogfk oft . af+nfs Rjo]d;M . RjOu' :jof Rj+u' dlan . jofu' yf;o\ d]Dx  dg"oft Hof laofto]
afgL h"u'ln+ erf erf w]w]r'Os Rjo] dfM;f Rjo]u' w'+sn . yg+ lnkf j+ xfg+ Hofof nflu rv'+av'g+
cfF6 wfM;f jofs]b' . qmflGtsf/Lto\;+ erf erf y]+g;f dfM h'n . GXofrMb+s dfn]w'+sfM aNNn
af+dnfM;f+ NofM d? wfMu'ln+ Rjo]df:t] jn  . xfg+ yMu' ufdo\ Rj+Dx 5Dx jlsn WjMb't . joft yMu'
5sM x] dRjMlgu' Hof h'of NxfM h'sfM :jo] df:t] b'Mv a]bgf
 sFano j+ h'4 ;tso\ sfkM k;M b'Dx
jn joft . Rjo]df:t]jM;f+ k'ln;+ Hjg ls Hofgof df]xgbf; sfkM ;fx'yfo\ Ajgf+ o+sn . tMbF GXoM
vt/f h'Ou'ln+ Rjo]u' cfF6 ofo]d5fn . jofu' vF df]xgbf;oft s/+Hjgf+ d'2f tMano\ pDx jlsn+
Gogf qmflGtsf/L kf;flk+;+ cfsif{s Hofnf aLu' vF df]xgbf;+ oSj s/ k'n]Djfo]sf Ao"u' h'ofRjg  .

28 yf} +sGx]
no\kf}
jofu' u'0f df]xgbf;
 ;fx'+ n'd+sfM tMu'ln+ jlsnof ls dg" wofy]+Rjg . lkTofMu' Kjfy+ j+ 5'+ larfM ofo]
5u" Ogfko\ rDksoft jofu' k;no\ aGhfMdrf Hof dkmt . ;fx'+ TofS;L vr{ wsf Nxfto\ KjMlrsf Ao"u'
lan . Woaf Nxfto\ x]KjMlrgf j cg+ v'?v'? lkxf+jg .
o]Fo\ jgf+ bf+ sdo] ofgf /]l8of] g]kfno\ Do] TofS;LO Rjgf 8]/fkfv] :jof jgfRj+Dx
xfn]u' Dxu; Dx+sf jMDx rDks g;]+ dg;]+ df]xgbf; rDksof ;fk g'uno\ :oft . lGxl5 gx]dgM;]£j+£j+
;fx'of k;no\ Hof ofMu' blR5 x]bt . Dx+dk'm wsf :ofs Hof ofgfM g+ ;fx'+ go]w'gnf wsf 5;M x]
5Gx' 5]Fo\ Rjg]t jf+ lx lkxf+ jo]s xfn]dfM . j g+ dGo+;]TofS;LO Rjgf+ x'F wsf ckdfg ofMu' n'd+n'd+
xfn]kmM;f ltlg d'ZsLn+ ljbf laO . d]yfo\ Hof rlR5 Bg]dkmt .
db'u' . b'u' Hof ofo]x]dfM wofu' larfM h'of j+ yfs' sGxo\ v'Gx' rDks+ ;fx'of k;no\ Rj+ djg]u'
drfM;] ofgf x] Rjg  . Sjl5t . ;fx'of ckdfg n'd+n'd+ jof dltO jn–
5Gx' df]xgbf; ;fx'of 5o\of h+s'of 5]Fo\ Ejo\ æ5Gx' lh sdfO bt ls AofxfM ofgf jofu' k;no\
Goft  . 5]F tMs" h'of kfxf+ ;MtfMtMlk+t gs]Tj+s] Rj+u' bsl;ao\ lys]u' kl;{ GofgfM lhld snfMof
ofo]t yfo l5+ . ;lgn h"ln;]kfxf+ jMlk+ Yo+sM Nxft+ joft pkxf/laOs]=== ÛÆ
jn . nf, co\nfM DjfMlk+ h'of dl/rl/, l;;fa';f, yf}+ k;no\ df]xgbf; ;fx' vg]vt+ NjMdg]
k'nfp g+ Ejo emMemM wfM . ;fx'of Ejo\ h'of rDks
;'y+lg;]+Gxs'+ rMlt xfo]sf Ujfxfln ofgfRjg . æ5Gx' lh sdfO bt ls AofxfM ofgf
Hof ofOlkGt larfM ofo]u' ;+:sf/db'u' nf Hof jofu' k;no\ Rj+u' bsl;ao\ lys]u' kl;{
ofOlkGt ugo]ofo]u' afgL d?u'ln+ vM nf Rof Tjg]u ' GofgfM lhld snfMof Nxft+ joft pkxf/
Ono\ RofM TjF wsf 5sM ;'gf g+ wfM djM . ;'of+ laOs] ===  ÛÆ
jf:tfO:tf d?  . Hof ofOlkGt Old;+ gs] DjfM wofy]+
vM nf, j g+ d:o" . ;'yo\ Rof 5u" Tj+u' e/o]axgL w'+s"u' k'nf+u' 3fMof :ofMrfM n'dgf jn rDksof .
h'n . j+ ;fx'oft yM 8LeL nfgf+ cd]l/sfo\ snfM gfk+
axgL Ejo\ SjrfMano\ lnafo\ w'+sn . ;sn]+ Rjgf+ Rjgfu' vF sg . yMoft 5'+ cfly{sef/db'u'
vF ;o]s' ;o]s'+ ;fSs gofM jg . e't'lnO s's j vF g+ sg . cg k;no\ Rj+u' bsl;ao\
rDks hs h'n . lys]u' kl;{ 5TjfM Goft . j x]kl;{ yM snfMDx]l;t
y'ano\ df]xgbf; ;fx' jn . rDksof GXoMg] laof wfn–æYj kl;{ lhld k'nf+Dx ;fx'hLoft 5+
bgf+ wfn–ærDks lnafo\ w'+sn . 5 tfkfs pkxf/Ao' . jo\sM ;fx'of 5o\of h+s'ano\ lh+
jg]dlg . TofS;LO Rjgf x'F === === ÛÆ lGxlR5 g;]+dg;]+ Hofofgf+ ;fx'+ lh 8]/fo\ lnxf+ jg]t
;fx'+ rDksof Nxfto\ lgs" : js" gf]
6 wsf TofS;L vr{ laof u'0f ofgflbn . Yj u'0f lh+
tofMlan . ;fx' cg+ v'?Ss kmlxnf jg . yf}+ts g+ NjMd+s] dk'mlg ===ÛÆ
;fx'of Ejho\ dufMdrfM h'O wsf rDks rDksof vF snfMDx+ y'Os]dk'mt  .
£j+£j+ :ofgf Hof oft . Kjfyo\ go]lkTofgf sfOofof+ efMtDx]l;of
 VjfM :jof jftfxf+ Rjg .
ldgf Rj+u' Ono\ g+ ;fx'+ 5;M ts g+ go]w'g nf yMu' Wofr" df]xgbf; ;fx'g+ y"y]+ dy"y] h'of
dwfMu'ln+ rDksof g'uno\ :oft . Yj ;fx' /fIf; OtMldtM s+u' rDks+ af+nfs x]rfn .
yf}+sGx] 29
no\kf}
axlgl;of !) tf Ono\ kmf]gof 3G6L jO

:ofMu' g'uM l6l/=+ == l6l/=+ == l6l/=+ ==


;GWof gfk+ GXofOk's hLjgof ;'vb'Mvof
vF h'ofRj+u' Ono\ kmf]g NXjg]nf dg b'u' dv'
co\;f+ kmf]g NXjg]dfn .
kmf]go\ wfO=== 8f= cho Odh]G{;L 5u"
slDKns]68] s]; jMu' b' . emfo\dfn wfOu' x]
h'n . kmf]g NXjf]a+ n]cy]x]wfn . vnf yf}+lhu'
x]gfO6 8\o6" L vM . 8fS6//l] :6Ë sf]7fo\ lh
Rj+Rjgfan]5'+ O{ Gxfkf Uofi6«f] jf8{ g+ la/fdLofs]
efO/N; sof cn]jf;M lao]u ' Hof l;wo\sf
;GWof g;{ ;'6S' s lhu' sf]7 fo\ jn . Yj yf}o+ fu'
rfGx]l;of Ono\ la/fdLt djM;f+ Ho" y]+Rjg .
5fo\ wfM;f+ oSj lnkf jMu' gfO6 8\o6" L h"ul' n+ .
t/Odh]g{;L gfO6 8\o6" Lof cg 8\o6" L 8fS6/
hs vM . jg]dfn alg{Ë s]z h'ofRjg . :nfOg
laof la/fdL egf{ ofgf lh xfg+ /l] :6Ë sf]7f kfv]
jgf . d]lk+ h'lgo/:6fkmt s'g] x]b', lht ljZjf;
b' ls ;fdfGo s]zt nf :6fkmto\;+ XofG8n

abnf ofo\km'  .
lh sf]7fo\ jgf ;GWof g;{ cfMts g+ cg
x]sf]7fo\ b' vgL . lhlk+ lgDx]l;of by'O{ xfg+
GXofOk'u' vFnfanf h'n . yf}+lh+ jx]rf n'ds
Rjgf ls jx]sf/0f lhu' Yj ult h"u' vM . lar/f
+ f

lhld snfM === y'u' Ono\ uy]ofgf Vjof Rjg


HjL . uy]h'of Rjg HjL . v nf jofu' 5' g+ bf]if
dv' . === cx+ 5'+ x]bf]if db' === t/co\;f+ j+ ;hfo
ef]u] ofgfRjg lar/f lhld snfMg+ 5' ofo]=== Û
o]Fb]z
 o\ hGd h'of bflh{lnªof yf;o\
x's{] h"Dx . yf}= ts yhfu' b'Mv w}u ' x]d:oD" x .
;'v cfgGb hLjg lat]ofgf Rj+Dx . af} of
ofsMDXofo\ . ;+:s  f/w}u' k'mSs :oD" x . ;'y
ààzfGtf ofFrf Gxfkf bgf k'hf kf7 ofgf jofu' b}lgs Hof ofgf
RjgLDx . sfo\ cfo'ifoft :sn ' 5\jof cn]5]+

30 yf} +sGx]
no\kf}
dfMu' Hof ofgf af}o ft k;n]Ujxfln ofgf RjgLDx . cn]df]afOn cg ofgf df]afOno\ u]d lDxtf Rjlg .
lh ;;af}5Dx gf+ rn]h  D" x ;fx' ;"o/{ fd . jo\ df]afOno\ u]d lDxtf RjRj+ x]or';] Rj+u' VjfM
sMofu' Jofkf/Joj;fon]Ujxfln ofODx, Psbd d';S' s lGxnf wGojfb wfMu' n'ds + f u'ln af+nfMu'
ldng;f/Dx cfvM Ajg]ufsf af}ofu' Joj;fon] VjfM u'ln lxl; b'Dx wsf dgo\ cg]s  vF n'Osf Rj+
Ujxfln ofgfRj+Dx ;'hf=== lh kf;flk+ gfk+ dgsfdgf Rj+ x];'yl;of %tf O{ h'Ow's + n kf;flk+ bgf jof 8f=
BMyfo\ jgf . ;+of]u lhlk+ Rjgfu' xf]6n j ;'hfof chooft wfnls g' BMyfo\ nfOg Rj+ jg]dfn lnafO
kl/jf/lk+ Rj+u' 5yfo\;+ h'n . axgLl;of hf go\t emL kf]v/f g+ jg]dfgL wsf kf;flk;+ wfn .
Rjgf+ gfk+ t'+ x];'hflk+ Rjg . lhlk+ kf;flk+ KoDx jgfu' BMofyfo\ nfOg Rj+an]g+ ;'hf gfk+ x]nft
dWo]lgZrn kf;fof ;'hf s]x F] h'ofRjg . lgDx]l;of ldvf Njft lgDx+ d';S' s lGxnL .
lgZrn kf;f+=== ;'hf 5 ;'gfk jofu' wsf Gog . ;'hf+ Golg=== 8f= cho l5u' 5]Fug <
;'hf=== lh af, df+, ah]lk+ gfk+ jofu' . 8f= cho+ wfO=== lhu' 5]FnflhDkf6
;'hf+ Golg=== lgZrn bfO{ ;' gfk jofu' n] < 8f= cho+ Golg=== l5u' 5]Fug n] <
lgZrn=== lh g+ kf;flk+ gfk jofu' . ;'hf wfO=== lhu' 5]Fnugv]n lhld afof
lgZrn=== ;'hf, 5+t 5' h'n < 5 nf Dx+ dk'mDx ls/fgf k;M b' lh g+ k;n]x]Rj+ jg]u ' vM wfwf+ x]
y]+Rj+ wfO .
;'hf+ wfO=== lht skfM :oft uf8L+ nu]h'y+] æ5Gx' lh sdfO bt ls AofxfM ofgf
Rj+ .
jofu' k;no\ Rj+u' bsl;ao\ lys]u' kl;{
lgZrn wfO=== skfM :of;f lh+ jf;M xofaL
kf;fofs]sof . lgZrn jgf 8f= chooft wfO===
GofgfM lhld snfMof Nxft+ joft pkxf/
lhld s]xo+] ft skfM :oft xF 5+s] jf;M b' nf < wsf laOs] ===  ÛÆ
Rolg .
8f= cho sf]7fo\ jgf jf;M xof ;'hfof yfo\ BMyfo\ n'vfo Yog . BM bz{g ofgf yMyMu' uGtJo
jgL jg .
8f= cho g+ wfO=== lgZrn g+ wfMu' ls l5t 8f= choof dg yf;]x]dnft . vfln ;'hf
skfM :oft x+, pls+ lh+ jf;M Hjgf jof elkof lb;f . d';S' s GXo"u' hs n'ds + f Rjg . u'ln hs af+nfDx,
;'hf wfO=== wGojfb wsf jf;M sof 6]an]tO . lrltSs Rj+Dx, u'ln ;xgzLntf b'Dx . ;'hfoft
;'hf+ Golg l5u' kl/ro < hljgkf;f ofo\ bM;f lh u'ln efUodfgL h'O y] +. wsf
8f= cho g+ wfO=== lh 8f= cho >]i7 dg]dfof k]d| of vF n'Osf Rjg . 8f= cho kf;flk+
8f= cho g+ Golg l5u' kl/ro=== < ln;]kf]v/f rflxnf sf7df8f}+lnxf+ jn .
;'hf wfO=== lh ;'hf df:s ] . 5Gx' 8f= chog+ lgZrn kf;foft kmf]g ofgf
jx]Ono\ nfs hfe' GXof]g ] to\x} k'ms+l;of hf ;Mtn . lgZrn jn .
gof yMyMu' yf;]jgL . lgZrn kf;f+ Gog=== lht 5fo\ ;Mtfu' < 5' wfo\
rfGxl;of !@ tf Ono\ 8f= cho em;+u Gxon+ dfn <
rfO . cxf]!@ ah]h'Ow's + n wfO{ nM 5u" lunf; Tjlg 8f= cho g+ wfO=== ;'hf 5+ s]x F] wfn u'sy+ s]xF]
yf}+sGx] 31
no\kf}
lgGx' :jGx' lnkf lgZrn+ yM kfh' ;"o/{ fd gfk+
vFnfanf ofgf 8f= chooft ;'hfofu' 5]+Ajgf o+ls .
;'hfof af};"o/{ fdof g+ 8f= cho vg]j x]lhrfefh'
h'ODx nf nfOs h" vlgsf wsf dg ;Gtf]if ofgf
vFnfanf ofgf DXofo\ lao]u ' h'n wsf vF SjlhsL .
cn]nl5lt lnkf >Lk+rdL lbg nfsf 8f= cho j
;'hfof Olxkf h'O . ;'hfln;]lhu' Olxkf yy]h'n .
Olxkf lnkf lhldu' clt x];'vdo hLjg h'of lat]
h'ofRjg . ;'hf 5Dx Psbd x];xgzLn kltj|tf gf/L
h'ofRjg . GXofan]+lhtM v'zL ofo\ul' n j lhtM ;]jf
ofo\ul' n hs x]lbg lat]ofgf Rjg . lh+ dg+tg' f ls
lh+ wfy]+x]le+Dx 1fgLDx ld;fgfk Olxkf ofgfu' vM sf
lh t;s+ x]efUofgL y]+Rjg .
lbg lat]h'h+' jg . ;'hf ue{jtL h'n . lh g+ af}
h'ODx h'n . 5'+ O{ lnkf sfo\ a'n cfo'if lhu' g'uMof
6]i6 kf]lhl6e x]jn . lh nf l;df+ s't+' 5u' 6'qmf lhu' k'ms+of xsbf/ . lht oSjl;g+ awfO
g+ lan . lhu' g+ df+af}b';f u'n v'zL h'n h'O . lhu'
jMDx y]h + n
'  . Dx't' g+ ugfjg, ldvf+ Vjla
dg 5s lvGg h'of jn . GXofu' x]h";f+ cfM lhu' 5u"
jn . NxfMt'lt g+ y/=== y/=== vft Nofa] kl/jf/b' . lhu' 5u" ;+;f/b/ . cfo'if drfoft /v] b]v
RjgLDx 6]lSgl;og gjLg g+ wof Rjg ls ofo\t 5Dx s]x oF] fgf tofDx sdnf b' . lar/f sdnfof
8fS6/;fx]a l5 ;Dxfn]ofgflb;F . g+ df+ af}db' . lh g+ df+af}dv' . O{ lat]h'h+' jg sfo\
cfo'if g+ tMlws h'ofjn . lhldu' 5u" ;'vL kl/jf/
wsf Gog . h'of Rjg . uan]+kf]v/f, uan]+gu/sf]6 rflxnf lbg
lgZrn+ wfO=== ;'hf lhld lglgof DXofo\ . lat]h'of Rj+u' b' . ;'hf g+ 5]oF fu' Hof bSj ;Dxfn]
lgZrn xfg+ wfO=== 5fo\ Go]gfu' l5ld ne h'n ofgfRj+u' b' . 5'+ b'Mv wofu' x]db' .
ls 5' < cn]5Gx' lgGx' lnkf lht eltrf Dx];v ' d?y]+
8f= cho d';S' s lGxnf Rjlg . Rjgfjn . lht 5' h'n y] +< 5fo\ lht yy]sdhf]/L
8f= cho g+ wfO === lgZrn 5 lhDx ;; bfh' h'n < wsf dg]vF Nxft . cf 5s Nofao\ jgf lx 5s
h'Odfn wsf wofu' sf . 6]i6 ofs]dfn wsf jgf . ODo'lg6L clt x]sd h"u'
lgZrn+ wfO=== cx===x=== 5 nf 5'k?] :td h'of vg]bt . lhtnf emg v'nb'nL h'n . cn]d]d u] ' g+ 6]i6
jnsf u'ln ;f]e  mfDx 8fS6/wsf Rjgfu' nf, 5 nf ofsf :jn k'ms+ l7s h" . bsn]lnkfnf Pr=cfO=eL=
uy]  < kf]lhl6e vg]bt . lht nf ljZjf; nu]dh" co\;f+
lgZrn+ xfg+ wfO=== sf sf wGbf sfo\Djf lhld dg dfg]dh" . xfsg+ 5sM 6]i6 ofsf g+ kf]lhl6e x]
lggL, kfh'ln;]lh+ vF Nxfgf :js
] f lGx+ === Û jn . xfsg+ 6]i6 ofsf g+ kf]lhl6e x]jn . lh nf

32 yf} +sGx]
no\kf}
l;df+ s't+' jMDx y]h+ n
'  . Dx't' g+ ugfjg, ldvf+ Vjla P8\; x]h'of Rjg . lht nf emg x]5fltx]tHofO y]+
jn . NxfMt'lt g+ y/=== y/=== vft Nofa]RjgLDx Rjgfjn ldvfo\ Vjla hfof jn . Vjo\ Ho"u' dv' .
6]lSgl;og gjLg g+ wof Rjg ls 8fS6/;fx]a l5 elt elt hs Aj+sf Snf;+ lkxf+ jof . 5]+g jg]u ' OR5f
;Dxfn]ofgflb;F . t/lh+ ;Dxfn]ofo\ dk'mt lhu' x]db' . pls+ uf8L gu/sf]6 kfv]o+sf . gu/sf]6 Yog .
ldvf+ Vjla w/===w/=== jof t'+ Rjg cfM 5' ofo\u ' < 5u" l/;f]6o{ j\ gf Rjgf . cn];h
' foft kmf]g ofgf lh yf}+
lh nf co\ofo\ yo\ofo\ dbof ‰ofn+ 5s Sj;f]of . 5]+jo\ dv't . lh hfgo\ w'g . 5+ hf g wsf wO 5\
g;{lk+ k'ms+ yMyMu' 8\ol" 6 l;wo\sf yMyMu' 5]Fjgf Rjg, jof . cn]xl:k6n+ x]g+ kmf]g ofgf lh yf}+jo\ kmO
plsdWo];GWof g+ b' vlg . lhu' 8\ol" 6 * ah]ts dv' wO 5\jof . aNn eltrf ;f+ w'Ss h"u' y]+Rjg .
b'ul' n+ lh nf Rjg]dflg . axgLl;of !) tf O{ h'n ;f; yxfFjMy]+Rjg . t/dgo\ wfM;f kxf8 lbgf Rj+u'
lh xl:k6nof a/08fo\;+ Rj+Rjgf . df]afOnof 3g6L y]+RjF .
Gofgf rjg ;'hfofu' kmf]g h'of Rjg lht nf emg j]
6/jn skmL 5u' hs xlr wof . cn]
Uoft . cn]xyf;+ uf8L Rjgf 5]+jgf . df]afOno\ u]d lDxtf Rjgf t/dg ;Dxfn]ofo\ dk'm .
lh 5]FYo+an]sdnf j cfo'if b]g] w's + n ;'hf cn]lh+ ;GWofoft kmf]g ofgf gu/sf]6 jf wsf ;mtf5\
wfM;f lh gfk+ x]hf go\t lkof Rjg . jofu' aflg
wfM;f cy]x]vM . lh 5]+Yog];fy+ x]wof lh yf}+ gu/sf]6 Yog . 5u" l/;f]6o{ j\ gf Rjgf .
eltrf lnaft 5+ hf gof Rj+;f Ho" lg wof . ;'hfofu' cn];h' foft kmf]g ofgf lh yf}+5]+jo\
jx]d';S' s lGxn]u ' aflg d';S' s lGxnf wfn uan]+ dv't . lh hfgo\ w'g . 5+ hf g wsf wO
uan]+yy]x]HjLu' vM . GXofan]+py]+HjLnf uan] 5\jof . cn]xl:k6n+ x]g+ kmf]g ofgf lh
lnafO{, uan]+GXoYofO{ . l5+ edlks+ lh+ uy]gou' < yf}+jo\ kmO dv' wO 5\jof . aNn eltrf
lh+ GXofan]+wfo\ y]+t'+ joft GXofan]+yy]HjLdv'lg ;f+ w'Ss h"u' y]+Rjg .
nf6L wsf ;De]m ofo\u' cfF6 g+ djn . lh+ 5'+ dwf;];s +'
rjgf, hf gof go\g+ dfl:tdjM . o;f+ gof ;'s + nf;fo\
Ujf/ft' jgf . ;'hf 5Ss rfn HjL yf}+5fo\y+] af+nfs jof . ;GWofof yf}+8\o6" L d?u'ln+ j g+ jn . cn]lh+
gg+ djf Vof ofgf lht xfo\sf RjlgDx . GXofOk's vF lrs]g dMdM c8/ofgf j wfM;f GXofan]+y]+t'+ rs+u'
NxfODx wsf dg]vF Nxfgf Rj+y+] Rj+ . lh GXof]jDx VjfM cn]d';d' ;' ' lGxnf Rjg . lht wfM;f gjfo\u'
y]+ofgf ;'s+ Rj+Rjgf . lht yg+ dy+ ;'s + b]vf 5\jt g+ dg db' . tfa]t lnkf lh+ ;GWofoft I have HIV
;'hf  . lh kfv] d:j;]+ pv]kfv] :Jof uf]tn' f 5\jt  . wof . ;GWofof VjfM lvpF;] Rj+sn . 5'+ x]dwf;]
t/lht wfM;f GXof]djM . pv]5s y'v] 5sM d" k'k+' x] h'?Ss bgf, jg]gfk+ dwf;], GoFx] dGof];] jgf 5\jt .
;'yl;of % tf O{ h'Ow's + n . ;GWofg+ drfan]lg;]ofDx kf;f, cn]gfk+ cfvM
lh+ 5u" sn]ho\ x]æPr=P= d]l8l;g Aj+su] ' ofgf Ajgf+ ±@ g+ gfk+ x]Ajgflk+ cn]lh MBBS Ajgf
Rjgfu' b' . yf}+Snf; sf jg]g + dg b'u' dv' . 5'+ tof/L ;+GWof gl;{ª Ajg . cfM hflu/g+ gfk+ x]nft . ;GWof
g+ ofo\ dv+ . ;'hf+ lrof Hjgf jn . lrof Tjgf+ 5'+ vF lht oSj tMs wfo\g+ w's + n I love you t/lh+ 5'+
dNxf;]lh ;'=s uf8L Hjgf jgf 5\jof . sn]h  Yof]a+ n] ln; g+ dlaof j 5Dx af+nfMDx kf;f vM . pls+ 5'+ lbg
^M!% h'ow's + n . yf}o+ fu' Aj+su] ' 6lks Pr=cfO{=eL= lnkf lhu' ;'hf gfk+ Olxkf h'n . ;GWofoft Ejo\ ;Mtf
yf}+sGx] 33
no\kf}
Dof;]h  jn sGx]5+ x]lhu' lx 6]i6 ofsf :j wsf .
lh+ nf 5'+ x]wfo dk'mt n'ds + f n'ds+ g] + dk'mt . cn]
lhu' :jfefljs x]h'n ;'hfoft z+sf jn . y'ln+
:jf+y+] Rj+Dx ;'hf lgisnÍ h'nnf < cn]pv'Gx' x]
lh ;'hfoft g+ axfgf bosf xl:k6no\ Ajgf o+sf .
;GWofofu' g+ lx HIV 6]i6 ofsf . lhu'g ;'hfofu' g+
kf]lhl6e jn . ;GWofofu' wfM;f g]ul] 6e jn . lhnf
emg x]Uoft . cfM 5'ofo\u,' cn];'hfoft 5'+ x]dwf;]
lhlk+ lgDx+ 5]+lnxfF jgf . dg dRj+ 5'ofo\ 5'ofo\ h'n .
sGx]v'Gx' xfsg+ sfo\ cfo'ifofu' g+ lx 6]i6 ofsf :jof .
cfo'ifofu' wfM;f g]ul] 6e jn . lhu' dg eltrf;f+
9'Ss h'n, uy]h'n wofu' lh+ 5'+ x];f]ro] fo\ dk'mt .
5]+jgf 5'+ x]dwf;];'hfofu' ;fdfgt k'ms+ lt;ft, j;M
bsf]k+ f]lrsf cn]%) nfv ofu' r]s  5s' laof lh+
lh+ ;GWofoft kmf]g ofgf gu/sf]6 jf ;'hfoft wof=== ;'hf 5 x'F x'F ;'hf=== 5 yg Rjg]dt] .
wsfM ;tf5\jof . ;GWofof yf}+8\o6" L cn]uan]g+ yg jo\ dt]5 x'=F == lhtnf cfM 5Gt !
db'ul' n+ j g+ jn . cn]lh+ lrs]g dMdM ;]sG] 8 g+ :jo don 5 jgf x]5\j lht do\n 5=== .
c8/ofgf j wfM;f GXofan]+y]+t'+ rs+u' lar/L ;'hf tLg 5Ss h'of Vjofxn 5fo\ 5'
VjfM cn]d';d' ;' ' lGxnf Rjg . lhtM h'n < lhu' 5' uNtL h'n < woflb;Fn=] == lh+ 5'+ x]
wfM;f gjfo]u' g+ dg db' . tfa]t lnkf lh+ dy'n . lh+ 5' ck/fw ofgf < woflb;Fn] wfwf+ Vjn,
cg]s k|Zg oft lar/f joft 5' h'of Rjg w}u ' nf
;GWofoft I have HIV wof .
5v]ltlg, jOt HIV h"u' wofu' emg 5'+ x]d:og' L .
l;lsu' g+ uy] . ;'hf 5]+Rjg]u ' jftfj/0f x]dh';n ] L
Ejo\ g+ jM . lgnf Konf tsnf afFnfs x]gt' ;'t' g+ b'u' yM sfo\ cfo'ifoft gfk+ t'+ Ajgf o+su] ' hf]8 oft g+ lh+
vM . k'ms+ afFnf x]h'of Rj+u' vM . ;GWof afFnfDx g+ sfo\ cfo'ifoft d5\jof . ;'hfofu' dg+ 5' lat]h n' lh+
vM . lhtM g+ of] . t/5'ofo\ eujfg+ tslb/] Rjo w's+ u' ' 5'+ x];f]ro] fo\ dk'mt . 5Gx' lgGx' lnkf lh+ 5]Fofu' /v ]
b' lhu' Olxkf ;'hf gfk h'n . b]v ofo\u' sfo\ cfo'if ofu' larfM ofo\u' bSj+ Hoft
j 5u" rf jx]vM ls bsn]dWo tMw+u' bf]ifLof sdnfoft x]lhDdf laof lh g+ yMu' ufd]vf]6fª
rf n'ds + ] an]x] skfM tHofgf jOy]+Rj+ . lhu' g'Mofu' kfv]5'+ lbg ofu' nflu jgf+ . ufd]jgf yMlyltlk+ gfk+
6'qmf lhld sfo\ drf n'd;]j n cn]xfg+ j]6/;tf gfknfgf+ k'nf+lk+ kf;f efOlk+ gfk+g+ gfknfgf lh xfg+
xf8{l8«Í c8{/ofgf y'ls+ Gxfkf lh+ uan]dTjgf . sf7df8f}+lnxfF jof . lar/L sdnf lh sfo\oft lg;]+
axlg lh uy]o fgf 5]Y+og wfo\ dk'm df]a fOn]Dof;]h sof 5]+ofu'g+ bSj+ x]OdfGbf/L ;fy x]/v ] b]v
 ofgf
jn ;GWofofu' But I have no HIV lh nf ch' Rjg . lht vg];  fy+ x]sfo\ cfo'if afaf=== wsf Vjn
rfn joft HIV dh';f :joft h'n n] < xfg+ lhu' ldvfo\ Vjla hfof jn .

34 yf} +sGx]
no\kf}
sdnf lar/L oftg+ 5' :o" ;'hfoft HIV h"u' g+ 5'+ uN6L db', l5t 5s gfknfgf dfkmL ˆjg]wofu'g+
wsf . sdnf+nf lht tMs x]Gog]w's + n, efph' uan] ;Dej x]dh'n lh s+;x]cd]l /sf jg]u' h'n pv]Rjg]u'
emfOn] < t/lh+ 5'+ x]hjfkm laO dk'm . eltrf lnkf h'O{ g]kfn uan]+x]lnxfFjo dv'HjL . Ho";f lht dfkm
sdnfg+ lht wfn=== bfO{ l5t gfknfo\ dfn wsf ofgf laof lb;FÆ .
5Dx lbbL emfMu', cn]Yj lr¶L Tjtf ys'u' wof lr¶L  jx] ;GWof
lan . lr¶L vf]n  ] ofgf :jof ;GWofofu' h'of Rjg .
lr¶L yy]ofgf RjoftMu' — lr¶L Ajg]w's+ f lhnf kfxf8+ s't+' jMDxy]h'n .
"I am sorry lht dfkm ofgf Ao", lh l5 gfk+ lhu' ldvf+ Vjlaof wf/f afMjn === . ;GWof 5+ Psbd
Olxkf ofo\u' tMw+u' OR5f vM lh+ l5t oSj x]dltgf afFnfu' Hof oft, lh gfk+ abnf sof . t/5 Uofo\dt]
ofgfu' g+ vM lht l5 t;s+ x]of]u' vM t/l5+ d]D xx] lh+ 5+s] abnf sfo\ dv' .
gfk Olxkf oft . lh+ l5t u'ln dfof ofgfu' vM t/ cHofu' abnf sfou' tfst g+ lhs]db]w's + n
l5u' dfof lh+ sfo\ dk'mt . lh+ l5s]abnf sfo\dfu' hLjg x]gi6 h'o\ w's + n 5Gt oSj oSj wGojfb
b', cn]lh+ ;f]r  ]ofgf , 5Gx' l5t lhu' 5]+;tf l5gfk ;GWof=== 5+u' hLjg oSj oSj le+ h'Odf ;GWof===
5u" /ft lat]ofgf cn]l5t oSj P]o\nf Tj+sf nYy snfM ;'hfoft lh+ Aofks ¿k+ dfnf :jof
ofgf  . cn] HIV k];]G6ofu' lx Njfshofu' OGh]S;g ug+ x]n'Os]dk'm, sfo\ cfo'if+ g+ tMsx]Gog]w's
+ n df+
laofu' vM . pls+ l5t HIV h'n lht dh' . cn] uan]emfO{ wsf . ;'hfofs]dfkmL ˆjg]u' OR5f Yj
l5u' dfkm{t l5 snfMoft g+ h'n . yf}+lht b'Mv h'of h'gL k'js + t] kmO dv't . ===lhDx sfo\ cfo'ifoft tf]t f
Rj+u' g+ b'  . lar/L l5Dx snfM rf+ lGx+n]+ulNn tdf;f jg]ug' + dg+ dv+ t/Yj gLr nlHht VjfMkf AjofM
s]Gxf Rj+u' b' . Djfou' g+ OR5f db' lhu' hLjg cy]x ] gi6 h'of jg===
l5Dx snfM ofu'nf 5'+ bf]if db' uN6L g+ db', l5u' === gi6 x]h'of jg=== === .

yf}+sGx] no\kf}oft yMk's]u' lglt+ hLjgufl5 hM h'of Ujxfln ofgf lbOlk+


xg]axlk+ ;dfh;]jL efh' do\h' lklgu' gf+ wnM yg GXoygfMu' h'n .
j:snlk+t ;'efo\ gfk+ le+t'gf b]5fofu' h'n .

ljz]if cfhLjg ;b:o ljz]if cfhLjg ;b:o cfhLjg ;b:o cfhLjg ;b:o
eujfg/Tg t'nfw/ /fh]Gb| zfSo bLks df:s] /f]zg dxh{g

yf}+sGx] 35
no\kf}
yMu' vF –
…clen]v ;+/If0fo\ cfzf ;k"ms'lyÚ
;k"mof ;Gbe{o\ ààpdf >]i7

Rjld do\h' lbJof tfd|fsf/of Pd= P= of zf]w  kq vgf do\ho' ft . ;n+;M ån+åM bF GXoMlg;]o+ f yL yL
…clen]v ;+/If0fo\ cfzf ;k"ms'lyÚgf+of ;k"m lkyg]t u|Gyt cWoogof x'lg+, efh' do\hl' kGt cMk'so] f x'lg+
cfzf ;k"ms'ly u'ly+ ofMu' Ujfxflnoft cfkfn+ ;'efo\ do\h' tfd|fsf/of zf]wkq t;s+ Ujfxfln h'Ou' vgf
b]d5f;]+dufM . ;k"mof ;fdfGo cWoogsy+ vgfu' lh+ . y'HjMu' ;k"mkfv]+cKjMl;g+ njM sofjORj+u' b' .
ldvf+ dv+Dxl;t ck|z ] g ofgfM v+su] ' y]+tfMnfM . pls dWo]yM g+ 5Dx vO . Oltxf; pnf:jt wfM;f
t:;s+ no\tfM . lembF lem+GofbFof cGt/fno\ s'lyof kTofM h'Odf dh'Odf, xlndo\ cfzf ;k"ms'ly u'ly
Gx"u' kl/dflh{t g]j fM5]oF \ knfM tOu' y]+g+ dtfMu' dv', a'l4;fu/of dlGb/vM wOu' hgwf/0ff b' . Yj dlGb/of
tfn . UjfxflnO tfd|fsf/do\h+' Pd= P= zf]w  kqo\ tof/
do\h' tfd|fsf/of ;f]wkqof wnMsy+ ofgfbLu' l;nl;nfo\ ;dfj]; h'ofRj+u' yL yL ljwft x]
!_ ;fdfGo Dx;Lsf xfsg+ 5sM b'Uo+s jfnfM d'j+ Mu' ;|ft] t tgflan wfM;f
@_ clen]v  of wnM, HofVonf j Gx"u' ejgof cem ;k"mof dlxdf cKjofM pRrlzIff lkPr= l8= of
lgdf{0f zf]wkq g+ tof/h'Ou' vgf . yy]uf}/jzfnL ctLt
#_ AolQm j ;+:y fof of]ubfg bo]s bo]s+ g+ yf}+emLu' ldvfo\ 1fgof cefj h'n
$_ clen]vof ;+/If0f 5fo\ < emL;+ emLu' k'vf{lklgu' bz{goft so]dRof;]+
cflb+ cfzf ;k"ms'lyof ;fdfGo hfgsf/ L cyf{t so]Rofo]dk'mt 5fo\ < 5fo\ TjfMb]jfof Sjo\
laOt tfMnfMu' b' . y'HjMu' emMemM wfMu' ;km" Ajg]vu+ ' dt+ dvn < uy]ls emL df+–af}lkG;+ ulNt ofgfM å+sfM
Gxfkf+u' h'O ;fob hLjgo\ . t;s+ k|efljt dh"u' dv', yMu' efiffoft xfs'ltgfM æalQ cfof]Æ, æeft vfpmÆ,
h'n g'uM . pln kf]V t dvo\km' g]k fnefiffo\ lh, u'ln ætfln ahfpmÆ cflb cflb Gjfsf tn .
;+:sl[ tO, y'ln g+ db'Dx ssf ;'/G] b|dfg >]i7of k|/] 0ff+ efiff+ b]o\ Dx;LsL, b]z+ cfzf ;k"ms'ly Dx;LsL
k|l] /t h"Dx cjZo vO . g]kfMld efh' do\hl' k;+ . g]kfM b]oo\ f df}lnstf wOu'
;+of]u+ jiff}+{lnkf Gx"u' cfzf ;k"ms'lyof 5]Fvgfu' kmh'n dv' .
h'n do\h' lbJof tfd|fsf/of lkb+u' ;k"mltO . Yj g+ 5u" Gxfkf g]jfM h'hl' k;+ ;+:s  [t efiff k|of]u ofO .
efUo+ r"nfMu' h'O . 5fo\wfM;f ædf+of 5kfM ;k"mof lgkfM Rjo]t g]jfM lnlk 5\onL . Yj cMk' dh"ul' n+ v;
;k"m jnÆ wsfM sfo\ efh' k|lbk >]i7+ NxfltO nMNxfgf efiffoft Tofo\sofM b]j gfu/L cfvn+ Rjo]u ' ofMu'
dAo"u' h";f dvgLu' h'O ;fob . yy]pRr dxTjfsf+Iff h'n . ;+:s  [t efiff yfs'ofM g]j fMefif+ lxOsfM Ajg]u'
HjgfM tof/h"u' ;k'mltO cfzf ;k"ms'lyof ;';l' rs[t h'n . lnkf jgfM v;efiffoft x]/fi6« efiffo\ kl/0ft
ofo]u' cflb pRr Hofof GXofSj k|z; + f ofM;f+ dufOu' oft . d} lyln, ef] hk'/
L cflb efiffoft kfvfo\

36 yf} +sGx]
no\kf}
nfsn . ;Qfo\ jg]u' kfM djMlg cldu' . efiffof g]jfM
jfËdoof x'lg+ yg ;+:s  [lt DjfgfRj+u' b' g]k fMufno\ .
pls+ u'u+' hfltoft lan'Kt ofo]t cldu' efiff j
;+:s[ltO lg+ cfqmd0f ofO . efiffof :jfk" ;+:s[ltgfk
h'O . pls+ yf}+s Gxo\ g] kfnefiffoft d] d]
u' efiff+
cltqmd0f ofgfjORj+u' oft ;'Id?k+ jfMdrfo]s n
wfM;f …v; efiff+Ú g]jfM efiff tgLu' cj:yf djO
wfo]dkmOu' yfo\ x]bOdv' . Yj x];Gbe{o\ 5u"
larfM – n]vs cd[tf lk|tdof …cbfntÚoft clt
d]xgt ofgfM g]kfnefiffo\ lxnfM Gx"u' ;k'mltO kl/0ft
ofgfbLDx efh' zfSo /fhfoft b'gu' n+lg;]+cfef/
AoQm doft wfM;f d"v{ h'Ot a]/db' . cy]x]y]+d]d]u'
g+ ;k"mt GXoMg]b+jO wOu' cfzfs'lt h'ofRjgfu'
dt+lg . Yj g+ 5u" g]kfnefiffof ;k"mt cKjo]s  fM
w's"oft aNnfs]u' pkfo vM dwf;]dufM t/d]v/]
g]kfnefiffof ;k"mt j+u' axQ/a}zfvof clj:dl0f{o
tRjMu' e'vfr+ pv]n  fM y'v]nfM dbofM ;k"mt tfkfg clhdflk;+ yMu' afx'an+ b'Mv l;ofM >4fk"js { d"t{
jg hLjg+ . pls;+ pd]/sy+ dfgj z/L/o\ jOu' afwf cd"t{ ;flxlTos s[ltto\u' b'Uo+s pNn]v ofgftMu'
c8\rgof ;d:of+ 5]Fo \ b'g]lkg]ofo]u' g+ erf cMk' do\h' tfd|fsf/of ;k"mof GXov+ cjut h'O . gfk+ k'nf+
dh'Ou' h'ofRjg hLjgo\  . df+of g]kfnefiffof ;k"mhs RjvF, O{kf}lkygf, k|frLg g]kfMof /fli6«o clen]v
5uM afs; b' wfMu' Gogf . t/yf}+t s dvgflg . afo\ lkygf, k'nf+voF f yL yL kIfo\ hM XjnftMu' Rj;',
lxn]dfMu'ln+ . RjRj+ lbgfjgL, clt efa's h'ofM wnMkf}a'vF lkygf kfv]g+ clts+ dg+ vgftMu' db' wfo]
kL8f+ b|ljt h'ofM . dHo" . Yj 5u" df}sf g+ vM s'lyoft . ;k"mof bz{gsy+
lstfaof ;+;f/t;s+ tAof cy]x];+:s  f/ b]z+ b'g] lkg]yL yL b]z
 o\ Rj+lkGt g+ kfo\l5 Ujfxfln
;+:sl[ tof VoM g+ pln x]tAof . pln x]GXofOk';] ofOu' nIf0f b' . Yj k'mSs s'lyof b'hMlk+ cyf{t yL yL
Rj+u' emg\ la: su+ ' dHhf jO . plsof lrq0f, sy+of HofsMld lklgu' dfgl;s r]tgfof pkh vM .
snfTds k|so[ fof sNkgfo\ tgLu' d]u' x]dHhf g+ clwsf/g+ h'O . kfl/>ldsof Aoj:yf g+ 5u" plrtu'
tgf laO . uy] ls – n'F cfvn+ RjoftMu' af}4  u|Gy, tGt' vM . gfk+ cfw'lgs hLjg z}n  Lof glthf g+ wfo]
l;+of sFgo\ nLkftf+ e'gfM BMlklgu' d"lt{ lsoftMu', l5+ ;k"mof cWoog sy+ . cflb OToflb .
:js'n+ fMu' u|Gyt, yL yLsy+of x:tlnlvt u|Gy, yL k'gZr M do\ho' f k|sflzt ;f]wkq cWoog
yL sfnlan HofvFof k|df0f, tf8kq, g]k fnL EjFto\,\ DxMrfhs;f+ pls lhu' g'uM vF jfgfRj+u' h'ofRjg .
e'h{ kqo\ pNn]v ofgftMu' cflb+ g]k fMufMof g]k fMld uy]ofgfM AoQm ofo], uy]ofgfM pNn]v  ofo]h'ofRj+u'
Dx;Lsf . gfk+ efiff, wd{ ;+:s  l[ t–;+:s
 f/of af/o\ 1fg yMt . cy]g+ oyfy{of w/ ftno\ Yo+s u] ' x}
l;ot
laOt g+ Gx"u' ?k/v
] f tof/ofgftMu' h'n . emL cfh' r"dnfMlg . ;'efo\ .
yf}+sGx] 37
no\kf}
!= hgdt k|sfzg ef]+tof lkygfo\ lDxuM zlgjfM e"if0f $= …tLy{–lx/fÚ l;/kfM y'u;' L Vjkof ljdn tfd|sf/oft
ef]+ld >]i7of
 …n'sa' LTo+u' lgefÚ pkGof; j ldnf -afv+ nMNxfMu' b' . g]kfnefiffof ;flxTo j k|sfzgof Vono\
d'gf_ lgu" ;km" lktAjHof dfo\g]k'rMof Uj;fno\ ef]+t o\ h"u' HjMdb'u' of]ubfg laof jofRj+u' s'tM lksfsMof gfoM
b' . Hof‰jno\ d'FHof gfoM sy+ hgdt jfËdo k|lti7fgof ljdn tfd|sf/oft l;/kfMsy+ gLåM tsf j xgfkf}nMNxfMu'
gfoM df]xg b'jfn, d"kfxfF ;+:s[  ltljb\ 1fg sfhL dfgGw/, vM . d+sfM w's" art tyf C0f ;xsf/L lnld6]8of u'SjMu'
laz]ifkfxfF g]kfnefiff s]Gb|Lo ljefuof k'nf+Dx k|dv ' bFdFH' ofof ‰jno\ Hof‰jMof d"kfxf+ gf+hfMDx afv+Rjld
k|f=8f= rGb|dfg ah|frfo{, hgdt afl6sfof ;+of]hs ;"o{ /fhf zfSo+ pu' l;/kfM nMNxfgfbLu' vM .
k|;fb nfsf]h", kfxfF sy+ g]kfn /]8qm; ;f];fO6L sfe|]of %= g]kfnefiffof ;flxToof 5u" ljwf æafv+Æoft sofM
gfoM /3j' / k|wfg, g]paf dxf;+3of ;b:o ;'/s[i0f a}B, 5u" ;xnx Hof‰jM h"u' b' . g]kfnefiff Ps]b]ldof
sfe|] SofDk;of nDaf]8/ sfo:y, kqsf/ /df s0f{lht, rfG;n/lrQ/ ~hg g]kfnLof cWoIftfo\ h"u' pu'
efiff;]jL xl/ k|;fb >]i7, g]jfM ;"rgf s]Gb|of slh /fh]Gb| Hof‰jno\ ;flxTosf/k"0f{sfhL tfd|sf/+æemLu' afv+
/l~ht nufotlkG;+ AjltsofbLu' vM . ljwf, 5u" af}l4s ;xnxÆ ljifo; d"vF GXoAjofbLu'
@= yf}+sGxo\ km];a'so\ :jn wfM;f oSj x]g]jfMto\;+ vM . onof hfXjnfVono\ Rj+u' pu|r08L BM
yMlklgu' gf+lg;]+larfM ts+ yMu' x]efif+ hs dv' yMu' -tdsBM_of kl/;/o\ h"u' pu' Hof‰jno\ ;flxTosf/
x]lnlk+ ts+ to\u' ofgfxMu' b' . cy]km]; a'so\ k|rlnt zzLsnf dfgGw/+afv+ Rjo\ano\ larfM ofo\dfMu'
g]kfnlnlk+ x]yMlklgu' larfM j gf+ to\km'u'of sf/0f wOu' d"vFoft sofM yMu' g'uM vF tofbLu' vM . g]kfnefiff
cfgGb dxh{gof g]t[Tjo\ o'jfto\u' 5u" k'rn+ cfoK; bo\ Ps]b]ldof cfVofg sjMof Uj;fno\ h"u' pu' Hof‰jno\
s"u'ln+ vM . yMyMu' df]a fOno\ 8fpgnf]8 ofgf k|rlnt pkl:yt h'ofbLlk+ ;snl;t Ps]b]ldof ;b:o ;lrj
g]kfn lnlk+ Rjo\ lhOu' sy+of Joj:yf h"u' b' . pls+ dNn s]=;'Gb/+n;s'; ofgfbLu' vM .
lnkf+u' Ono\ jof oSjl;of km];a'sof jfno\ k|rlnt ^= la/ f6 g] kfnefiff ;flxTo ;Dd] ng u'ly, Vjkof
g]kfn lnlk+ RjoftMu' vg]bofjMu' b' . j+u' zlgjfM Uj;fno\ ;flxTosf/;'Gb/dlwsMldof n'dlGtO 5u"
hs g]kfn lnlk u'lyof Uj;fno\ 5u" Hofem\jMof;]+pu' ;flxlTos Hof‰jM ofMu' b' .
cfo\K;of pn]Hof h"u' vM . o]Fof lnlk u'lyof yMu' x] j+u' ;~r/jfM Vjkof af/fxL clhdfof yf;o\ h"u' pu'
Hofs'lyO h'u' pu' Hofem\jMof d"kfxf+ g]jfM b]o\ ba"of Hof‰jno\ ;Dd]ng u'lyof gfoM s[i0feQm af]8]+Hof‰jM
gfoM g/]z tfd|sf/h'ofbLu' vM . GXofsfbLu' vM . pu' Hof‰jno\ g]kfnefiffof ;flxTosf/lk+
#= pkGof;sf/ j afv+Rjld dy'/f ;flo\d+ …lx/fdf]tLÚ ;f}/e zfSo, gjLgk|sfz >]i7, dfl0fs p/fo\, k|bLk/Tg
zLif{sof afv+ d'gfof ljz]iff+  s O{nf]xF k|sfzgof …gMlnÚ zfSo, slj bf; gLnM, nIdL dfnL, :g]x ;fo\ld, x]/f/Tg
;flxlTos klqsfo\ lkb+u' vM . !* Dx ldh+ j @@ Dx ld;f zfSo, tLy{eQm ys", a;Gt/fh gsMld, a+zLw/ah|frfo{,
afv+RjldlkG;+ …lx/fdf]tLÚ zLif{soft Njo\s afv+ RjofM g/]zdfg lsk", /fhefO hsMld, cf]dsfhL tfd|sf/, lq/Tg
b'lt+u' vM . yy]b'xf+ jMu' afvgo\ ld;fkfv]+sflGt dfgGw/+ zfSo, Zofd cfzf sfo:y, uf]ljGbdfg >]i7, nId0f
Gxfk j cldtf dxh{g n'ldnf+ xMkfM l;/kfM TofsfbLu' /fhj+zL, /]0f' >]i7, /Lgf t'nfw/, ladnf zfSo, /d]z
vM;f ldh+kfv]+ /fh]g dfgGw/ Gxfk j ;'lgn ah|frfo{ dfgGw/, a'4 g]jfMln;]+cfkfn+ ;flxTosf/lkG;+ yLyL
xMkfM l;/kfM Tofs]t tfMnfMu' vM . ljwfo\ yMyMu' ;flxTo kf7 ofgfbLu' vM .

38 yf} +sGx]
no\kf}
d'Dx M ?lSd0fL

g]jfn d"n v“Ujn d'gf


d"n zAb pRrf/0f vo\ efo\ c+u|]hL
Rj NjxF RjNjxF rsds a flint

Rj NjxF Rj NjxF ;fg nufpg] 9'+uf a white stone (sharpur)

RjF;f RjF;f cf;g, lgjf; seat

RjnKjn RjMKjM a]xf]/f, ¥ofªYofª pertinence

Rjn RjM kf;f]÷w/fk a trap

Rjsf Kjsf Rjsf Kjsf 5]p g 6'Kkf] either end of a thread

RjfsF Rjfs+ s'/f]÷vfsn a spear grass

RjfSs RjfSs KofRr without deliberation

RjfTof RjfTof s'k|f] a hunch backed person

Rjfk' Rjfk' lxpF, j/km snow/ ice

Rjk' ufo] Rjfk' ufo] lxpF kg'{ a snow fall/ blizzard

Rjfk' v';L Rjfk' v';L lxdgbL glacier

Rjfk'u'+ Rjfk'u'+ lxdfno snowy mountain/snow capped mountain

Rjfk' wfs' Rjfk' wfs' lxdkft snow fall

RjfKjnrf RjfKjMrf a]n'g÷u'Aaf/f balloon

Rjflkm Rjflkm vf]/]6f] a broom made of bamboo

Rjfd' Rjfd' tLvf] ;'O/f] h:tf] 6'Kkf pointed

Rjfd'SjsL Rjfd'SjsL r'r] vGtL a pointed pick

RjfDjn RjfDjM rd/ yak's tail

RjfDjn;f RjfDjM;f rf}+/L ufO{ yak

Rjfo] Rjfo] s'6'g' to bite, to kick

Rjfnf Rjfnf Rjfnf Rjfnf ;k{n] lha|f] lgsfNg] to stir/wriggle


s[of
RjfSs RjfSs KofRr ‰jf§ without thinking, suddenly

Rjo\Rjo\ wfo] Rj] Rj] wfo] km'/km'l/g' to be over estimate oneself

yf}+sGx] 39
no\kf}
ld+ gOu' ;sl;of+ ;d:of vM,
km'sl;t+ ;r]t ofo]df .

cfunflu ;fd'lxs ;d:of xf],


;a}nfO{ ;r]t agfpmF .

g]kfn ;/sf/
;"rgf tyf ;~rf/dGqfno
;"rgf ljefu

40 yf} +sGx]
no\kf}
d=If]=x'=lg= btf{ g+= M (÷)^&÷)^*

S-ar putea să vă placă și