Sunteți pe pagina 1din 725

IONYSIACA

RECUEIL DONNANT L'ENSEMBLE DES TRADUCTIONS LATINES


DES OUVRAGES ATTRIBU~S AU DENYS DE L'AREOPAGE

ET SYNOPSE MARQUANT LA VALEUR


DE CITATIONS PRESQUE INNOMBRABLES
ALLANT SEULES DEPUIS TROP LONGTEMPS

REMISES ENFIN DANS LEUR CONTEXTE


AU MOYEN D'UNE NOMENCLATURE
RENDUE, D'UN USAGE
TRES FACILE
3B4:453
1)

TOME PREMIER

Desclée de Brouwer & Cie, Édt"teurs


EN L'ANNÉB DU CBNTBNAIRE
DE L'ÉRECTION EN ABBAYB .
DU PRIBURÉ SAINT-PIBRRE DE SOLBSMBS
. . ' .. ; .' .•' , '·e ¡" •" , ' .... •,·~ . ' : • ": •.

BT DE L'ÉTABUSSBMBNT DE LA CONGRÉGATIÓN!!lJ!fÉp~qTfl:IB DE FRANCB


CBT OUVRAGB BST.' DÉDdi- ·' ·.' '·'
A LA TRES DOUCB MÉMOIRE .
DES SAINTS PONTIFBS ROMAINS: GRÉGOIRE, MARTIN, AGATHON, PAUL,
DES ABBÉS DE CLUNY: SAINT MAIBUL BT SAINT ODILON,
DES ABBÉS DE SAINT-DBNIS: HILDUIN, ODON DE TAVBRNY,
DU GÉNÉRAL DES CAMALDULBS AMBROISB LB FLORENTIN,
DU RÉVÉRBNDISSIMB PERE DtJM PROSPBR GUÉRANGBR
BT DE TOUTB LA PHALANGB DES SÉCUUBRS BT RÉGUUBRS
QUI
DU SIXIEMB AU VINGTIEMB SIECLB ·
ONT BU A CfEUR -
DE POSSÉDBR BT D'ÉTUDIBR;
DB'TRADUIRE OU DE FA/RE TRADUIRE,
\-'' D'ANNOTBR OU DE COMMJ3,NTBR,
DE DÉTAILLBR ET DE Oi~BI.l
LES fEUVRBS PLEINBS DE DOCTRINE DU MOINB-ÉV/lQUB DBNYS
TBNU
MILLB ANS BT PLUS
.. ·.. ,

POUR LE PREMIBR PERB DE L'ÉGUSB.

MCMXXXVII

'"•·'
IMPRIMI POTEST
SOLESMIS,
ad primas vesperas festi DomiDi Nostri Jcsu Cbristl Rq¡is,
die 24" octobris 1936,
t Flt. GERMANlJS CoZII!N,
Abbas S. Petri de Solesmis.

IMPRIMATUR
CENOMANI, \
die zs• octObris 1936,
t G!!oRGIUS GRENTE,
Episc. Cenomanens.

Cupyri¡Jht by Desclie De BrotJ"tJJer et Cie, I937


Dionysiaca, page XCVI.

IMPORTANTE MISE AU POINT

Co¡nme le précise la page crv, la traduction du jésuite Pierre Lanssel a été publiée ici d'apres
le teXte donné il Lyon en 1642. Cette troiaiéme édition a eu le tort de laisser choir la praefatio
ad lectorem de l'édition princeps (Paris, I6IS). Mauvaise !acune; la page XCVI de Dionysiaca
en dit l'inconvénient; on peut y 1ire ces mots : e Lanssel a publié ou laissé pubüer sous SON NOM
la traduction du bénédictin Périon, a peine retouchée ~ et la • ; or, Lanssel ne mérite ni !'un
ni l'autre de ces reproches.
Un joli don, mais .•• trop récent, me permet aujourd'hui d'étud.ier le détaü de l'édition princeps,
et d'aflirmer nettement qu'en J6IS Lanssel s'est expliqué sur la méthode de son travail.
Voici ses propres termes : e Sumpsi in manus Joannem Scctum, Sarracenum, Vercellensem,
Marsilium Ficinum, S. Thomam, Hugonem a S. Victore, Dionysium Carthusianum, Ambrosium
Ca7111Jldulensem, Fabrum Stabulensem et PmuONIUM; gullicam etiam interpretationem peT'Uolutavi
longe elegantissimam, quam R. P. Joannes a S. Francisco in lucem emisit••• Vidi quod facile quifJis
intelligere potuisset PmuoNII doctissimi fJersionem kmge nitore et elegantia ceteras omna anteire;
quam proinde alte sonanti et magnifico theob:Jgi nostri stylo confJenientiorem existimar.Ji, atque ADEO
APTIOREM QUAB IN HAC EDinONB APPONBRBTUR.
In ea subornanda atque ad graecum accuratissime accommodanda quantum laboris et stulustriae
sit a nobis impensum, tum notae indicabunt meae, tum aequus lector haud operose agnoscet, si oculos
modo suos ad editionem hanc fJelit adjungere. N am - et plurima suppleta sunt, quae, cum in graeco
expressa forent, deerant in latino, - et quae dicta fuerant obscurius fJel non satis ad auctoris menrem,
BXIGUA MUTATIONE VEL ADDmONE illuminata. Qua de TB nihil in notis significandum putafJÍ, cum hic
semel monere licuerit. • ·
Cuique suum. Lanssel n'a pas ravi le bien d'autrui : mais on peut regretter qu'il n'ait pas jugé
opportun de mettte en pleine lumiere t<JtiU quoties, par un obéle ou autre signe, SA LÉGERB RETOUCHB
ET ADDITION - EXIGUA MUTATIONE VBL ADDITIONE. Bien avant Joseph du Saint-Esprit, dCs 1626
et 1627, méme a l'intérieur de la Compagnie de Jésus, on invoquait Lanssel sans savoir qu'on citait
Périon ; tém.oin les deux ouvrages de Maxjmilien Van der Sandt notés plus haut aux pages XLVIII
et XLIX, sous les numéros 108 et 110.
fr. PH. Cm!VALLIBR,
9 juillet I937·
TABLE DES MATIERES

Pour retrouvcr Denys : XI


on a ci~ Denys sans Ugle, au gré des circonstances~ XII
au gré des interpretes, • XVI
au gré des éditeurs, . . . • xx
au gré des écolA.tres ; • • . • LXV
on peut juger chaque citation a coup s1ir et sans grand labeur . XCIII
Les origines des pib qui introduisent ou accompagnent les traductions latines des ouvrages de
Denys. . . . . rnx
Corrigenda et ac!ck:nda • • • . . • . . . • • • . • • • . • • • . cxv
Nomenclature des formes les plus intéressantes des traductions latine&: de la premiCre partie CXIX

PREMIERE PARTm: DE DIEU


l. TRAITÉ DES NOMS DIVINS
CHAPITRB PRBMIER :
1 8 section : Dieu seu1 se connaJt et se nomme • • . S
z• section : Les noms de Dieu chantent ses grandeurs . 14
3• section : Dieu est plUs que ses noms ne disent • • 27
4' section : Dieu sans nom _mérite tous les noms. . . 34
58 section: L'étude des plus purs noms de Dieu. . . 53
CHAPlTRI! DBUXIÉME :
6 1 section : Les noms communs aux tr~J?ersonnes. 57
7' sectioo : Unités, distinctions en Dieu 74
ge section : Unité avec parité. . . • 76
9' section : Unité, mais disparité . 83
xo• section : Distinction· avec parité . 8s
1 ¡e section : Distinction et disparité . • . 90
u• section: L~insuffisance de nos concepts. 92
13 section: Les noms de toute la Trinité.
1 111

CHA1'1TRE TR01SlEMB :
148 section : La prib'e rend théologien . .IZI
IS' section: Deux degxú de tbéologie . ú8
CliAPlTRI! QUAnui!MB :
16• section Pourquoi Dieu porte le nom de Bon. 145
171 section Le Dieu bon est appelé LumiCre. 172
181 section Dieu bon est beau et la Beauté • . 178
198 section Dicu bon · est 1'Amour tout aimable . . 200
:we scction Dicu cst bon; d'OO vicnt done le mal? . .230
le mal n'a pa8 pour. cause 1~ Bien ; . 234
le mal cst le contraire du bien ; . . 239
le mal ne produit pas de bien ; . • 243
le mal est en raison inverse du bien ; 247
le mal suppose un certain bien ; • '• 251
le mal n'est pas une entité, • . . 261
ni un princlpe actif ; . 264
le mal n'cst pas au rana des aéatures j 266
VIII TABLE DES MATIÉRES.

le mal n'est pas dans la nature des anges, • 268


ni dans celle des ~, 272
ni dans celle de l'Am.e, . 283
ni dans celle des brutes, . 286
ni dans celle des autres étres, 288
ni dans celle du corps, . 290
ni dans ceUe de la matiete, 291
le mal n'est pas une simple privation ; . 297
le mal n'a pas de prototype en Dieu ; . . . . . . 299
le mal est un dédglem.ent, une désertion, une déchéance, 302
alors mém.e qu'on le veut comm.e bien ; 304
seul, le· libre arbitre est responsable du mal. 310
CHAPITRB CJNQUtiME :
21 8 section : Dieu est l'etre qui produit tout étre. 321
.zz8 section : Dieu est l'étre que tout étre imite. . 354
CHAPlTRB smiMB :
23• section : Dieu est la vie qui donne toute vie . 368
CHAPITRB SIIPTiiME :
24• sectíon : Dieu est la sagesse et la science . 380
2S 8 section : Dieu est la parole qui fait foi. , 4o8
CHAPITRB HUITibu! :
268 section : Dieu est une puissance infinie. . 415
278 sec:tion : Dieu est la justice. sans reproche . 433
288 section : Dieu est salut et ddemption • 441
CHAPlTRB NB1lVIiME :
2~ section : Dieu est grand et Dieu est petit • • 449
3oe section : Dieu est le m&ne et Dieu est autre. 457

D-:
31 8 section : Dieu est pareil et Dieu cJ.ifnre. • • 466
32-• section : Dieu est munobile et Dieu va. 472
338 sec:tion : Bn quel sens Dieu serait-il éga1 478
CJwolTRB
34• section : Dieu est appelé le Tout-Puissant. . 482
3S 8 section : Dieu est nommé 1'Anclen des jolqs . . 485
36° sectioll : Du tempo et de l'étemité dans !'&mure o{ ,. 488
CHAPlTRB 0 - :
37' aecti011 : Dieu est la paix de tous lea étres. . . . '495
38• section : L'étre meme, la vie meme, la sagesse meme 516
CHAPITRB DOIJZiiMB :
39• section : Le Saint des saints, le Roi des rois . 527
CHAPITRB TIIEIZIBMB :
40' aectioo : Dieu est partilit et Dieu est un • 537

11. DE LA TimoLOGm MYSTIQUB


<:s..nnm PIIBMIIIR : J ·•.

41' 8e!'tiol1 : Le fóye¡ lumineux de la divino ténebre. . . . . . '. ; 565


42-• &e<:tion : On parle lo.a¡uement de Dieu ; nul ne dit qui il est. . . 572
438 . section : La suite des dépouillements qui conduisent l'homme A Dieu. 574
CHAPITRB DI!VXIbo! :
44e section : Sans voir et sans connakre, pour voir et pour CODDRt:tre • 579
CJwolTRB TROtsmMB : ,
45' - : On prtte d'abord a Dieu. on lui - enauite•. · 584
c.w.rr.. qVATRiiMB: . (~~,'~-:. 1 i

46' - : Ce qui reim! du oens eat étranger l Dieu:· •' · , 594


'¡,·
CHAPlTRB CJNQUtiME :
47' - : Nos idiea ne rendent pes les perfed:ions divinee 597
TABLE DES MATIERES. IX

III. ÉPITRES
ÉPITRB PRBM1iRB A GA!Us.:
48 8 section : Qui sait ne p~t pas la ténCbre oi:a est Dieu. 6os
ÉPITRB D1ltJXI8ME A GAIUs:
49" sectiOJi : Dieu domine le princlpe du bon et du divin • 6o8
ÉPITRE TROmiMB A GAIUs :
soe section : La venue du Messie est promise comme subite 6II
ÉPITRB QUA- A GA!Us :
SI 8 section : Jés"PB-Clirist est vrai Dieu; il est aussi vrai homme 613
ÉPITRB CINQUiiMB A DOllOTHiiB :
sze section : Dieu est dans la tá~Cbre : sa lumiCre est trop forte 6>0
ÉPITRB NIII1VIBMB A Tm!:
53• section : DBDS que) but l'Écriture se sert-elle de symboles .
548 section : La coupe et le festin de la diviDe sagesse .

IV. SUPPLÉMBNT
Paraphrase de 1'Abbé de Verceil, Thomas Gallus,
sur le traité des Noms Divins, • 673
sur la Théologie Mystlque, .
sur l'épitre neuvi.mte l Tite • ·, 70!1
713
Note sur le dessein de Denys; la fiction ·et l'anonymat 719

POUR MÉMOIRE
Liste des dix-huit textes édités .ou rééditél dans Dion¡ysioca • • • • • C1V
Bxplic:ation des sigles qui précMen.t et terminent les lignes de la synopse CIV
Valeur des autres initiales et abréviations employées . . . . . . . XXI
POUR RETROUVER DENYS
\

Ce n'est pas sans émoi que l'ami de la tradition, philosophe ou théologien,


rencontre au cours de ses lectures des formules comme celle-ci : Dionysius
diCit; on a tant fait dire a Denys depuis quatorze siecles '· Veut-il dans
son désir d'obtenir de l'antique contr&ler par lui-meme le bien-fQildé de
telle ou telle attribution, les citations latines du pseudo-Aréopagite • 1'en-

1. Quels que soient l'Age et la patrie du pl:re des écrits dionysiens, - qu'il soit Cappadocien, disciple
de saint 1lasi1e (C. PBRA, Denys le mystique ; Rewe des Sciences philosophiques et thiologiqrMs, janviet 1936,
pp. 1-?s),- qu'il SAJit Syrien, contemporain de saint Benoit, de sainte Genevike et de C1ovis (E. sm-
PHANOU, Les demiers essais d'identification du pseudo-Denys l'Aréopagite; Échos d'Oritmt, oct.-déc. 1932,
PP~ 446- 465), -le témoimaa::e du Brlfliarium causas Nestorianorum et Euzychianorum, ~t entre s6o et 566
par le diacre de Carthage Libiratus, ne suffi.t pas l démontrer que le Corpus Dümysiacum ait pu étre invoQué
au cours du cinquU;me si~e (H. C. PvEc:H, Libératus de Carthagc: et la date de l'apparition des écrits
dionysiens, École pr.atiqw des Hautes Études, sution des sciences religieusu, annuaire 193o-1931 ; G. BAlmY,
Autour lle Denys l'~te, Recherches de science religieuse, 1931, pp. 201-204.)- Les plus anciennes
cltations de Den_ys, actueiJement connues, da.tent de quatorze cents ans : elles nous viennent crune lettre
de ~m d'Antioché l l'higoumme Jean, écrite peut-étre en sxo, et de deuJ: amvres du méme auteur
traduites en syriaq_ue l Bdesse par Paul de Callinice au plus tard en 528,. 1'Adwar.SUS apologiam Julillni et le
Contra additiOIUIS (J. l.JmoN,. Lepseudo-Aréopagite et S~ d'Antioche, RHB, 1930, pp. 893-899; Bncore le
J?~ucfo..Denys l'Aréopagite, RHE, 1932,. p. 299). Ces p~ citations doJm.ent des extraits de la quat:riCmc
tplt:re a Gaius et du deuxieme chapi~ de_ti Noms Divins i OD peut les lire plus loin : pages 619 et 102.
2. Le qualificatif de • r.eudo-Artopagite • est .d'un usage courant. Aucune réponse smieuse n'a ~
faite jusqu'id,. semble-t-il,. a a t!Kse imprimée a Bruxelles en I78o, au tome IV des Acta San.ctorum. Octobris
(pp. 8o2-8Ss), sous ce titre A1>tlendix altera : de scriptis quae sub Di'onysñ" Areopagitae nomine circumferuntur.
Pour l'auteur, le bollandiste dimeille de Bye, il n'a jamais été prouvé que les écrits aréopag:itiques aient été
composés avant le milieu du cinqureme siecl.e et coimus avant le début du sixieine (chapitres I-VI) ; les Papes,
les Conciles, les Auteurs ecclésiutiques qui A partii du - e si~e ont parlé des écrits de Denys l'Aréop&gite
se sont servis d'un nom tout fait, sans le garantir autrement (chapitres vÍI-VIII) ; par ailleurs, l"emprunt fait
ll'ipltte .de saint ¡_.,. d'Antioche, l'usage du b~· ~ enfmts, la grande précision du 1angage trinitaire
de. Denyli l'bat monastique ·qu'il décrit, ne pem:1etteu~s de voir en lui un ~~des Ap&ttei
(~~ea u:-xn:). Forts de cette conclusion, plusieurs tace titrC'U le .pseudb-:"~e • un~
~: illeur_ ptrait un~ de blAme, comme la Con d'une tentattve de fraude bien ·c:aractériHe
(cf. Faux et ftaUileslitt6ralres, Revue d'Hútoir•llccUslas~, 1!)36, p; 23). Avec plus de raison oo pow:za!t
Y voir, disent les autres, un titre rappc:Iant la discrétion d une Ame tds saüite, <:apable de grande lillll1ilid,
et luí gardet l'accent d'un éloge mérité par une fort belle cUinarche : la fiction permet A Denys de rtster
llllOilyiile, de se dérobet A la gloire (cf. ittfra : pp. 7I9-720l· ·
- -- -- -~ ---~- - - ---

i'

XII ON A CITÉ DENYS SANS RÍGLE

trainent en des problemes de critique littéraire difficiles a résoudre avec


les moyens en usage. Au prix d'un labeur acharné les deux Patrologies
de l'abbé Mi.gne peuvent suffire en quelques rencontres, mais tous les autres
cas, multitucfe innombrable, ne seront pas tranchés d'une maniere ferme
et nene 1• ns ne le pourraient etre qu'a l'aide d'un instrument de travail
. fait expres.
Cet instrument, le voici. Depuis plusieurs années il a été con~, forgé,
utilisé, par un groupe de chercheurs. a l'intérieur du cloitre. n franchit
a présent la clóturé; il est le bien de tous. On l'offre d'autant plus volontiers
que d'habiles éditeurs, jugeant l'instrument fort utile, ont voulu coftte que
coftte en faire un objet agréable, agréable a manier, agréable mCine a regarder.
Que grices leur soient rendues T ·

,. *,.
Avant de prendre appui sur les maximes d'un homme, avant de s'y
complaire, il faut etre assuré que les formules sont siennes, qu'elles nous
parviennent avec les mots originaux ou, s'il y a eu traduction, avec des mots
équivalents, tels qu'en trouvent les bons traducteurs. Denys, le pseudo-
Aréopagite, a écrit ses ouvrages en grec, langue a ~e connue pru: ici ; c'est
en latin que sa doctrine parviendra jusqu'a nous ; e est le texte latm des reuvres
du pseudo-Aréopagite qui a été pendant mille ans et plus l'une des sources
principales de la pensée théologique des Ecoles d'Occident sur Dieu, ses
Anges · et son Eglise ; fait et refait presque a chaque siecle, ce texte latin
multiforme, cité par des centaines d'auteurs, a-t-il en tous temps, en tous
lieux, donné l'équivalent du document grec qu'il traduit? sinon, dans quels
cas l'a-t-il fait?
Pur probleme littéraire, dirá-t-on.. Sans doute ; mais, probleme dont
la solution commande celle de ~lus d'un probleme théologique.
[ter breve per exemJ!lum. L exemple choisi est tout récent; il est peut-
etre le plus récent qw soit. Depuis 1924 le Cursus Theologiae Mystico-
scholasticae du Pere Joseph du Saint-Esprit •, mort Général des Carmes
~ussés d'Espagne le 2 juin 1736, est en réimpression. Quatre volumes
sur six sont terminés ; le cinquieme. est tres avancé. Ces. quelque, trois mi1le
pages présent~t soiXaJlte-sept petits t~es latins .empruntés a ·Denys. Le
1;. .\ ..

· 1. LaPatr~e Grecque donne au tome,·¡. ttaduction latine de Baltbaaar eoidier S. J. avee un iDdes
rerum. notatu digniorum quae in operibus S. Dion¡sii continentur; la Patrologie Latine donne aux tomes I.U
(col. 1035-U94) et 175 (col. 923-II34) la ttaduction latine de Jean Scot Brigene. Or, voici une proportion :
ces deux traductions réunies ne nous permettent d'identifier q11e; huit des soi,xante-sept morceaux relevá
aux pages XW et XIV : les lllOI'CeaUX 6, 10, 28,l::t:~i:' 4S et S3· . . ·
. 2. Il c:onviem de nommei ..... taider lea Pl;res : Dom Paul Flinoia, Dom Georaes Bellot,
DomC!Jarles Taill.d'er, Dom PiOrre G'sell, D!>ID PJ:IIIlWÍS Coc:l>eril, Dom Yvea Ricaud, Dom Albert Sc:bDiitl :
- Ól!t ~~de zCI.e et d'habilet6 pour -~····~'fin leur ticl1e ~. · ·· · · , '"' .;
· ·.··: ; 3• Cursus. ~ogiae myatic:o-scllolaati!'BC ~ 8ef~ !ÜV)sqs, in c¡Uo scholaati.ca .methodo eapJ-nqu'¡
d~tbia mystica jwrta miram solidamQue doctrinam ,.......,. praeeeptoris D •. Tbomae sacrae tbeologiae Prill"
cipis, auctote P •. Pr•J-h a Spiritu SanctO Carmelitarum Excaleeatorum Coo¡regationia Hispauiae Generali.
1lditio nova ad antiquaa editiones et fontea, collatis a-oritatibua, a P. Pr. ADaslasio a S. Paulo aa:uraliaaime ·
¡, aaaa. BIUgis, Beyaert, 1924 sqq.
¡
All GRÉ DES CIRCONSTANCES. XIII

tableau suivant donne leur numéro d'ordre, leur place dans le texte du Pere
Joseph, et deux renseignements nécessaires : l'Age du traducteur responsable
et la page du présent volume oU. se üsent les mots grecs traduits '·
I. tOJ;De 1, page 2, note 9; Jean Sarrazin, XII• sie<::le ; s6s 11·s66•, s67', ligne S.
2. 3· u; Jean
Sarrazin, XII•
13i ean Sarrazin, XII•
mcle;
sikle ;
S79
s67~
"'·
.....
ligne S.
ligne S.

4· 4> 26; Jean Sarrazin, XII• mcle; 6os~·•. llgne s.
S· 20, xo; Marsile Ficin, XV• siCcle ; S6S'· . ligne F.
6. 25, 27; Balthasar Cordier, XVII• sikle ; S748-S7S',S7'f'•,s,st.•, l. C.
1· 64. :z6; Citation de Denys le Chartreux, xv• S.; s67a...s6Bt, s68•, 569 1•
8. 70, to; Ambroise le Cainaldule, XV• sikle ; (t. 15, p. 315).
9· 70· I2j Ambroise le Camaldule, xv• siecle ; ¡t. 15· p. 316).
IO. 70. 13; Scot ~rigme, IX• siecle ; t. IS, p. 33).
u. 127, 6; Jean Sarrazin, XII• ~e; 4Q61•4, ligne S.
12. 174, 14i Jean Sarrazin, XII• sikle ; S6S'-S67'. ligne s.
13, 217, 3; Jean Sarrazin, XII• ~ ; S6?s.4. lisne s.
14. 217, 4; Jean Sanazin, :xne sikle ; S68'-S69'· lisne S.
1S. 223, 36; Jean Sarrazin, XII• si~e ; 567'''· ligne S.
16, 233, 3; Jean Sarrazin, XII• sil:cle; 577 1'', s7s•·•. ligne S.
17. 233.t s; Jean Sarrazin, XII• sikle ; 582'-~83•. ligne S.
1.8. 234, xs; lean Ssrrazin, XII• mcle ; 62ol• o lisne s.
19· 248. 2; Joachim Pé<lon, XVI• mcle ; (1585, fo 42\·
20. 252, 18; Joachim Périon, XVI• aKcle ; (IS8S, fo 32 •
21. totne ., page 262, note 9; Ambroise le Camaldule, xv• siecl.e ; S67'-S68', ligne A.
22. .262, 12j 6268-627'•
•3· 262, 13; Jean Sarrazin, XII• sikle ; ', 385'-386 1
, lisne S.
24- 263, x6; Joachim Périon, XVI• sikle; S7tl•S, ligne P.
:as. 264, 22; {Robert Grossetéte, XIII• si~; S7t', S91·6oo, lignes R, P.
Joachim Périon, XVI• si«le;
26. 270, 45; Jean Sarrazin, XII• sikle ; gt•&, lisne S.
•7· 279J 19j 6:z6S..627'·
28. 281, 30; Balthasar Cordier, XVII• si~; s66'-s67•,8 ligne C.
29· 288, 6S ; Jean Sarrazin, XII• sikle ; 122...123 , ligne s.
30· 331, 56 ; Jean Sarrazin, XII• mete ; 4o61•fo. ligne S.
31. 343· 16 ; Jean Sarrazin, XII• sikle ; 1781•ll. ligne S.
32· 343· 17; Jean Sarrazin, XII• sikle ; I99a.a. liglle s.
SI ; Jean Sarrazin~ XII• _sikle ; ligne S.
Ss~::••
33· 509, .
34-
3S· .
36.
3¡·
- sao,
sao,
sao,
6ss,
· 12; Jean Sarrazin, XII• sikle;
t6' ; Jean Sarrazin, XII! si~; ·
I6b ; Ambroise le Camaldule, XV• siCcle ;
41; .
s~-~ao·.
S 1• ,
626'-627'·
ligne S.
lisne S.
ligne A.
3 • 674> 83; Soot Érigme, IX• mcle ; (t. 15, p. 32-33).
39· 674> 84; Jean Sarrazin, XII• mete ; S7I'-~72 8 , ligne S.
40· 674· 8S ; Jean Sarrazin, XII• sia:te ; S78". Jigne S.
41. 7IS, 9; Soot Éngme, IX• sil:cle ; (t. 1S, p. 6).
42· 715, 10; Jean Sarrazin, XII• sikle; S73'"', ligne S.
43· 3· page 429· note 223 ; Jean Sarrazin, XII• si«:le ; 620lo•. lisne S.
44· 466, 364; Soot ~. IX• mcle; (t. 15, p. 6).
4S· 467•. 36S ; Soot Jl.ri8me, IX• ~ ; (t. 1$,~· 31),
.,_¡, 469,· 373; Jean Sarrazin, XII• sRc:le: ; !igne· S.
4Ó· s67'-s '· ·
471, 376; jean Ssrrazin, XII• sikle; s6s'-s66', ·s67'" ligneS.
!i:
4g.
472,
473.
,38o; ean Sarrazin~ XII• .siecle ;
383 ; ean -Sarrazin, XII• ·sa:cJe ;
s'T1'-s7.t!i', . ..
s69'~S70'· · ·
ligne S.
ligne S.
so. ... 474> ·38¡'; Jean Sarrazin, XII• sikle; S73
8
"'·
ligne s.
SI. 47$ 38 ; Jean Sarrazin, XII• sikle ; S13'-S14'· ligne S.

t. Les poges du texte trigloue sont divisées en quatre groupes de 12 ou de ro lisnes. Ces gronpes
1, 2, 3, 4J sont marqués par les exposants qui suivent dans les renvois les numéros des pages. - Lorsque
l'ezposant est s_, c:omme aux - . S1• 6o, 61, 6z1IO'lecteur se réfere.á la parapbrase de J'Abbé de Verceil
~ .672 ~ 717) et aux nombres qw ~Je li>pg des Jllii1'F8· P.,. ~pie : s?B' ~·le lecteur an
nmnbre rouge 578 de la colonne de droite de la page 710 et lui doDne la parapbrase tiire pll1' 1'Abbé de
Verceil sur les incises des quatre SIOUPeB de la page s?B. La comporailon entre tladuaions et parapbrase
est ~ Já tra facile. - Us IOilVOÍB des textell 8, 9> IO, 38, 41, 44> 4$, $So iDdiqnent le totne I~ de
l'áliiion des ·cnvres de Denys le Chartreux, menrionn~ P!f" LVD sous le nuiDéro 147~ 7 se lit au
tome t6~9-(:' ; lea lellVois des textell 19 et 20 indiqnent, l'Mition de la tra <IÍOil de Joachim
Pé<ion, - _ 6e page :a.m sous le numéro 89 ; ces deux derni&es sortea de renvois visem lea Hilrar-
dria Cllute ., B<t:Uriasliqw qui seront imprimées dano le totne second du práent ouvrqe,
XIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

sz. tome 3, page 654, note 19 Ambroise le Camaldule, xve siCcle ;


' 1 53· 703, 13 Balthasar Cordier, xvz¡e siecle; ligne C.
54· 714, 34 Jean Sattazin, XII8 sikle; ligne S.
55· 723, 63 Am.broise le Camaldule, xve siecle j
s6. 747> 3 Jean Sarrazin, X.IJe siecle ;
. { Robert Grossetete, XIIIe si~cle; ligne R.
57· 759> 63 ' Abbé de Verceil, :XIII8 siCcle;
ss. 766, 89; Ambroise le Camaldule, xve siecle ; ligne A.
ligne S.
59· 766, 91; Jean Sarrazin, XJJe siecle;
6o. 712, 123; Abbé de Verceil, XIII e siC:cle;
1 ' 61. tome 4, page 110, note 21; Abbé de Verceil, XIIIe siecle ; ligne S.
62. u o, 22; Abbé de Verceil, XIII e siCcle;
63. uo, - 23; Jean Sarrazin, xne siCcle j ligne S.
Ó4· 182, - 22; Jean Sarrazin, XJJe siCcle ; ligne S.
6s. 182, - 24; Jean Sarrazin, xne siecle; ligne S.
66. tome s,
page 245, note 53; }ean Sarrazin, Xll8 siCcle; ligne S.
6¡. 245, - 54; Pierre Lanssel, XVII e siCcle; ligne L.

La colonne du milieu, qui nomme les traducteurs, est cause d'une


grande surprise. Comment un meme auteur peut-il, si pres de nous, user
dans un meme livre de tant de traductions d'un seul original, ces traductions
étant d'époques a culture tres variée? il y en a du neuvieme siecte (Scot
Erigene), du douzieme siecle (Jean Sarrazin), du treizieme siecle (Robert
Grossetete, éveque de Lincoln, - Thomas Gallus, Abbé de Verceil), du
quinzieme siecle (Ambroise le Camaldule - Marsile Ficin), du seizieme
siecle (Joachim Périon), du dix-septieme siecle (Pierre Lanssel - Balthasar
Cordier).
Sans doute ce genre d'appel a des talents divers n'est pas de tout point
condamnable. Un certain éclectisme peut etre preuve de bon goii.t. Les
traducteurs n'ont pas toujours la plume aussi heureuse. Si le plus jeune,
guidé par les essais de tous ses devanciers, réussit fréquemment ou les anciens
ont titonné, l'ainé, plus proche des origines, a parfois mieux réalisé la nuance
que le cadet ne ressent plus 9.u'imparfaitement J.>!U" suite d'une autre éduca-
bon. On pourrai~ done légitunement, a la lwruere du texte grec, préférer
telle ou telle vers10n pour tel ou tel passage.
Tout autre est l'attitude du Pere Joseph du Saint-Esprit. Aucun indice
ne montre qu'il ait pensé au grec ; et c'est le meme passage du pseudo-
Aréopagite qui reparait chez lui suivant plusieurs versions latines de valeur
inégale '· C'est la· ce qui étonne; car ce n'est plus de l'éclectisme, c'est
une maniere de syncrétisme qui met le pire et le moins bon au meme rang
./ que le bon~ les variantes déformail.tes et les gloses étrangeres au meme rang
que le texte pur. · . · · .
. Gardons-nous de charger. sllns justice notre auteur. I1 sait fort bien
qu~il cite Denys, et le meme passage de Denys, d'apres plusieurs versions
látines. Il le regrette ; il s'en excuse ; il voulait l'évtter. Lisons ses raisons
personnelles, elles permettent d'entrevoir des motifs d'ordre plus général;
éprouvo~s son remede, bien d'autres l'ont appliqué; on s'en sert parfois
de nos ¡ours.
Joseph du Saint-Esprit nous dit en propres termes • : DIVERSISSIMAE

·:: I • .Parmi les ciri.tions relevées ~ pages mi et·. XIV; 1~ numéros 29 et 67 ~,. u, 57 Ct 61 - I,: Set·. ~'S
'f- 46, Zx· ~;·7·-- 24, 25· et 39-48, s8, 6o et 6 _. 35 et 36- traduisent en tout ou en partie le méme
pusaae ori¡inal. . . , · ·
2. op. ch., tome IJ p. 6.
AU GRÉ DES CIRCONSTANCES. XV

sunt fJersiones operum D. Dionysii Areopagitae, mysticae theologicae Principis,


et multoties constricti juimus jam istam, jam aliam, adducere. Voila le fait
bien reconnu : suivant les pages, le meme texte de Denys revet des formes
bien différentes. ·
Premiere raison de ce fait : les parties rédigées sont loin. In ipsis ejusdem
Dionysii auctoritatibus quae pluries in hoc opere repetuntur, hoc fJerijicatur;
SÍ quidem, CUM VEL IPSOS CODICES JAM SCRIPTOS NOBISCUM AFFERRE NON
POSSEMUS, auctoritates in illis secundum unam fJersionem adductas secundum
alias repetimus.
Deuxieme raison du meme fait. : les traductions désirées manquent.
DifJersitas loci in quo laborabam differentes fJersiones offerebat;... in cwitate
Astigitana, in Matritensi curia, in Hispalensi emporio, in aliisque locis pene
innumeris Cursum istum corifecimus; ... in quo non solum obs~anda est locorum
importunitas, fJBTUm etiam (et haec maxime) LIBRORUM CARENTIA ; ... hinc
ortum duxit difJersitas quam notare quisquis poterit in referendis dictis auctorum
quos adducimus; non enim ubique potuimus fJel eamdem imprll,ssionem fJel fJersionem
eamdem qua utefemur infJenire.
Troisieme raison : somme toute, les traductions se valent. SENSUS
DIVERSITATEM NON NOTAMUS, sed fJerborum differentiam jatemur.
Les deux premieres raisons sont en un sens assez plausibles. Nul ne
fait un grief au Pere Joseph du Saint-Esprit de n'avoir pas pris avec lui
en tous ses déplacements les parties déja rédigées de son volumineux ouvrage.
Personne ne lui reproche, non plus, de n'avoir pu trouver partout au moment
de la rédaction du Cursus la meme version latine dans la meme édition.
On comprend moins que, la rédaction une fois faite, le Pere J oseph
n'ait pu en vue de l'impression revoir sur le texte de son choix les passages
pris un peu partout au gré des circonstances : la rédaction se fait souvent '
en mille endroits avec des moyens de fortune, mais l'impression se fait
quand on l'accepte, quand la rédaction est comrlete et jugée mise au point.
Coinment l'auteur a-t-il pu imprimer avant d avoir ramené a l'unité tant
de.vetSions et d'éditions, si son vreu d'uniformité était absolument sincere?
Bien plus, le premier volume du Cursus parait a Séville en 1720. Dix
ans apres, dans la meme ville, il est réimprimé. Cette nouvelle édition est
dite per suum auctorem recognita et a ferme innumeris mendis ( quibus spondialium
negligentia scatebat) absoluta. L'auteur a présidé a cette réédition, il a corrigé
les fautes d'impression ; pourquoi n'a-t-il pas unifié les versions latines
de Denys? Le désir d'uniformité a été sincere un moment, l'auteur le dit ;
il n'a jamais été tres fort, les faits le prouvent, et la troisieme raison !'explique.
Quand on est persuadé que toutes les traductions disent au fond la
meme chose, on ne perd pas sa peine a mettre l'une a la place de l'autre.
Le Pere Joseph du Saint-Espnt les savait difJersissimae; mais, oubliant
sans doute que chaque mot a sa nuance, que les théologiens bltiront sur
chaque mot, ergoteront sur chaque nuance, il a manqué de prévoyance,
il a été contre la vraisemblance en déclarant que d'une version a l'autre
sensus difJersitatem non notamus sed fJerborum differentiamjatemur. Alors meme
qu'elles n'auraient ni fautes de sens, ni gloses, ni tares d'aucune espece,
des versions difJersissimae se distinguent l'une de l'autre par des nuances
. !
XVI ON A CITÉ DENYS SANS R~GLE

tres variées : les traductions lés plus récentes du Nouveau Testament.·ou


de l'lmitation de Jésus-Christ l'attestent sJrlñsamment '·
Le Pere Joseph du Saint-Esprit n'a pas désiré a tout prix citer partout
la meme version ; la cause de ce désir ttop faible est un vrai préjugé : somme
toute, les traductions se valent. . .
,. *,.
D'oil vient ce préjugé commode? de l'insouciance parfaite du t(:Xte
original. Les valeurs respectives des dix traductions de Denys ne peuveD.t
etre apq~es quand le grec n'est pas la pour souligner profits et perte~~.
11 est possible de déclarer sans recourir a cet idiome que l'une des traductions
se comprend mieux qu'une autre, mais ce brevet de translatio clarüJr déeei'né
en 1536 et 1556 par les Chartreux de Cologne au travail de Marsile Ficm •,
s'il meten godt les beaux esprits, ne guidera ni les hellénistes ni les théologiens.
Jamais on ne constituera en hiérarchie valable des versions difJersissiriiae,
, si l'on ne sait dans quelle mesure chacune d'elles est de fait l'équi~el1t
du grec. Or pareille préoccupation n'apparait guere dans l'a:uvre dü'·~
Joseph du Saint-Esprit. Ce qu'on y remarque assez vite, c'est la carence
du texte grec aux moments les plús graves, lorsque lui seul pourrait et ·devrait
tout trancher. Voici quelques exemples. .
11 est commode de dire : toutes les versions se valent. En pratique,
si deux traductions se rencontrent, l'une interprétera l'autre, l'une comman-
dera a l'autre, la belle égalité sera vite sacrifiée; il ne peut en etre autrement.
Le CUTsus Theologiae Mystico-scholasticae de Joseph du Saint-Esprit s'ouvre
par un premier volume d'introduction; l'ouvrage proprement dit reSt fait
d~ ~quante-trois disputa~ones. D~s la trente-troisieníe dispu_tatio_, a11 t:Qme
cmqweme~ l'auteur a besom d'établir comment, au sens mi l'a dit. samt'D.,
a
on peut· etre • présent Dieu et cayable d'oraison » des qu'on est •.j\'iSte,
avant d'etre paifait. Le texte qui lw vient de Denys parait pourtantrhiep
exigeant •: • 'Tune autem ipsam (beatissimam Trinitatem) ÍmJocamus CtUtissimis
~ orationibus et refJelata mente· et ad difJinam ·unionem apti, tune· e.t ·nos
Jpsi adsumus • •· Attendre d'un juste quelconque, d'un débutant, castmimas
orationes, c'est beaucoup; lui parler de rester refJelata mente, c'est encare plus,
si toutefois ces mots lui sont clairs. · Pour secouer l'objection, Josepl!, ,.du
Saint-Esprit ne cherche pas a¡leser, ou afaire peser par un autre (s'il n'e¡;~,.
pa8:Ie ¡rec), les mots de l'idiome' oriental. Nullement 11 se ¡;on'ténte,de'faixe
val0ir·que·~ans$el ~duit·~ :.• eienim lpsa quidem_ omiJÜnulpr~~~~.
1ion tam:en ea prti8sentia sunt omma ;• sed, cum
Eam et sanctis precibus et tr~
mente et apto ad dif1i711im conjunctionem animo appellamus, tune denú/ue 'nos
etiam praesentes ·sumus ~ », et sans déclarer la valeur du nouveau traductéur

x. ~·on üse !'~ele Jl!sus-Christ.clansles traduc¡tiooa du P~ Compain¡ (1930)et'~:cm~


Grolleaú (1933); qu on üse les JJVIIDgiles dan8' lOi traduttlotis des Peres' I:.agraDge (I9Z8); folloi1l.~),
~~~,:.?;~~~~~~~et"'!,~,~~D~
:'.~-
3~ et S3~ ~~UicÍe
.•.-:·"·:-:·;-¡')"·¡ -~
dtiDierivcitüme'les'pliges403,441,'4-\9,'eté.".;·p\ 1
-'· .,_ •.. ,- 1 ·, · ·.• -' •. · · -
. 3..:-~· di..,.~ y, p . .24S, D. 2Q. . ."·,ff.::{~. :ú-
t:[.·;,ifrtl, p. x:za<..xz3', Jilne S.
t.•PótifN>P· x:íá<..IZ31, ii,ne L. . '. i•; :, ,..
.., ..,.
· ....
~~
l!'~!

''·,,'
. -:;:
AU GRÉ DES INTERPRRTES. XVII

il se hite de conclure (p. 246, n. 21) : unde dico quod castissimae orationes
ídem sunt ac sanctae preces, et revelata mens idem est ac mens tranquilla;
quae non transcendunt cujuscumque justi capacitatem : hic enim sanctas
preces ad Deum fundit {l'affirmation est charitable, la preuve est courte),
et mentem tranquillam, hoc est, non voluntarie inquietam aut peccato caJlti-
vam, habet ( l'interprétation ne peut Dtre plus bénigne). Laissons passer 1'affir-
mation, et l'interprétation. De quel droit les mots sanctae preces imposent-ils
leur petite valeur aux mots castissimae orationes? pourquoi n'est-ce pas
l'inverse? Ce droit de se soumettre l'autre expression latine ne peut appartenir
qu'a celle qui rend plus fidelement les mots grecs du modele. IL FALLAIT
RECOURIR AU GREC. C'était démarche facile en 1718; et c'est pour tous les
temP,s la seule démarche logique.
'Beaucoup plus logique certes que l'aide demandée quelques ligues
plus loin a un beau texte de saint Thomas d'Aquin. Pour le. Docteur Angélique
revelata mente signifie la nécessité pour notre intelligence de n'!tre plus
sous l'ombre de fant6mes sans lumiere << intellectus noster non obumbretur
caligine phantasmatum : quod accidit illisf:"spiritualia •non supra corporalia
capere volunt, ·ut qui posuerunt Deum atum figura humani corporis;
propter quod etiam impedimur ab ascensu in eum' ~. La pensée de saint Thomas
esta considérer en soi. Mais comment Joseph du Saint-Esprit peut-il accepter
c6te a c6te deux sens si di1férents pour revelata mens? S1 revelata mens dans
la langue de Denys veut dire mens tranquilla, non voluntarie inquieta aut
peccato captiva, revelata mens ne peut en metne temps signifier, toujours
dans la langue de Denys, mens non obumbrata calígine phantasmatum au sens
de saint Thomas. Les voiles a écarter sont d'ordre volontaire ou d'ordre
intellectuel : du péché aux fant6mes de l'intellect agent il y a quelque
marge! .
Les citations latines, l'?urvu qu'elles soient cueillies dans des auteurs
sérieux (et qui n'est pas serieux datls le monde des théologiens!) ont toutes
droit de cité, sont recevables telles quelles : avec leurs tares, bien entendu,
puisque rien ne les fait connaitre, LE GREC NE LES DÉNONc;:ANT PAS. L'une
des plu~ curieuses pour .nous est celle qui constitue le fragment latin 57·
Elle est trois fois. hybride • : la pr~ere partie est divinissima Dei cognitio,
per ii'zorantiam cognita, secundu,n uni0fle11l quae est supra mentem vient réelle-
ment .de .Denys, d'un chapitre des, Noms Di'IJÍns, traduit par l'év!que de
Lincoln, Roben Grosset!te ; la ,jeuxieme partie quae est verae cognitionis
effectiva n'est qu'une glose étrangere a Denys, insérée dans une paraphrase de
la Théologie Mystique, due a l'Abbé de Verceil, Thomas Gallus. Cette citation
trois fois hybride, faite d'un bon texte et d'une glose, tirée de deux traités,
empruntée a deux traducteurs, Joseph du Saint-Esprit la donne avec une
emphase magnifique, comme le· mot décisif de 1'Aréopagite, digne de dore
une longue discussion • ,; et le plus bt;au role dans l'affaire appartient a la
glose de l'Abbé de Verceil. Ultimo loco reservavimus Principem theologiae
mysticae Areopagitam, qui illam (se. theologiam mysticam) capzte 7 de Divinis

I. In librum B. Dionysü de Divinis Nominibus com.mentaria, .cap. 3, lect. 1.


2. ej. supra, p. XIV, les références données aux traducteurs du texte S7·
3· op. at., tome Ill, pp. 759-76o.

Versiom lat. - a*.


XVIII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

Nominibus saeRissime sapientiam appellat... Ibi etiam hujus sapientiae seu


theologiae mystzcae naturam declarat his verbis : EST DIVINISSIMA DEI COGNITIO,
PER IGNORANTIAM COGNITA, SECUNDUM UNIONEM QUAE EST SUPRA MENTEM,
QUAE EST VERAE COGNITIONIS EFFECTIVA.... Habetur haec divinissima contem-
p/atio quando mens, a Deo mitabiliter illuminata injlammataque, procedens
per remotionem, ipsi Deo perfectissima voluntatis unione fruitiva copulatur.
Quae vo[untatis unio est praejactae divinissimae VERAE COGNITIONIS EFFECTIVA.
Ubi perspicue traditur quod causa theologiae mysticae actualis est unio fruitiva;
quia amor nedum complet contemplationem, verum etiam in illam injluit effective.
At theologia mystica essentialiter consistit in illa cognitione CUJUS fruitiva unio
EFFECTIVA EST. »
Un peu plus loin cette glose monte au faJ."te des honneurs. CoMME
LE GREC N'EST PAS CONSULTÉ ei que la glose se pare toujours du grand nom
de Denys, rien ne s'oppose a sa fortune : par deux fois elle l'emporte sur
le grec authentique !
L'interprétation que nous en a donnée tout a l'heure Joseph du Saint-
Es):?rit est plus ancienne que luí. En 1664, Andreas de Guadalupe rapporte
dé¡a la these échafaudée sur elle 1 • Il sait fort bien quelle est la source
authentiq_ue de la glose; elle est due au Vercellensis (Thomas Gallus, Abbé
de Verceil) qui se permet de traduire la finale du premier chapitre de la
Théologie Mystique comme il suit: Per eam (scilicet Deum, causam primam
omnium) omnis unitus Deo constituitur in excellentia quam neque ratio investi-
gat neque intellectus speculatur, et ab omnibus et quasi a se ipso segregatur, et
PER UNIONEM DILECTIONIS QUAE EFFECTIVA EST VERAE COGNITIONIS unitur Deo
intellectualiter ignoto, cognitione multo meliori quam sit cognitio intellectualis 2 •
Guadalupe souligne : Ecce dicit unionem esse CAUSAM EFFECTIVAM VERAE
COGNITIONIS, pour faire aussit6t cette remarque : in textu D. Dionysii non
exstant illa verba adducta pro illa opinione. In novissima impressione (édition
grecque-latine du jésuite Balthasar Cordier, im~rimée en 16~4 et 1644).,
quae reperiuntur... sunt haec : tune... et in ommmode intactilJ et invisibili
inhaeret totus exsistens ipsius qui est ultra omnia, neque illius, neque suus, neque
alterius, cum cEo autem qui est penitus incognoscibilis, per vacationem omnis
cognitionis, secundum meliorem partem copulatus •. Et Guadalupe acheve de
ruiner le crédit de la glose en montrant qu'elle n'avait pas plus de place
dans le chapitre septieme des Noms Divins qu'a la fin du chapitre premier
de la Théologie mystique : textus S. DionysiL. in novissima impressione (l'édi-
tion grecque~latine susdite) est iste « Est ítem divinissima Dei notitia quae
per nescientiam accipitur, secundum illam quae supra intellectum est unionem,
quando mens a rebus omnibus recedens ac deinum semetipsam deserens, desuper
fulgentibus radiis unitur, quibus in illo inscrutabili sapientiae profundo col-
lustratur •. Non apparet hic UNIO QUAE SIT VERAE COGNITIONIS EFFECTIVA ».

1. Mystica Theologia supernaturalis infusa, ex Sacra Pasma, D. Dionysio Areooaaita, D. lloDaventura


allisque SS. Patribus et Doetoribus compacta per R. P. F. Andream de Guadalupe Orilhiis Minorum S. P; N.
Francisci... Matriti I~, pages 24-25.
2. cf. itifra, p. 578 , !!':Ir 710.
3· cf. it¡fra, p. 577'-578, ügne C.
4· cf. itifra, p. 406'"', ligne C.
AU GRÉ DES INTERPRETES. XIX

Joseph du Saint-Esprit connait ce double appel ala derniere édition grecque-


latine : il en parle a la page 768, il le juge a la page 772 1 (< nec prodest
arguenti (Andreae de Guadalupe) recursus quem saepius inculcat ad novissimam
impressionem; ibi enim nihil habetur quod iis quae diximus contradicat. Verba
impressiottis nO'Oae apud ipsum videre poteris >>. Et sans savoir que 1'Abbé de
Verceil n'a fait qu'une paraphrase et non une traduction, sans se rappeler
que quelques pages plus haut 2 il a luicmeme cité sans glose le passage de
Denys d'apres les traductions d' Ambroise le Camaldule et de Jean Sarrazin,
il termine en disant << Seraphicus Doctor (D. Bonaventura) verba illa EFFECTIVA
EST VERAE COGNITIONIS ut propria ipsius Dionysii profert. Sic ergo sanctus
Doctor in sua Mystica Theologia 3 << primum tangitur supremus apex affectus,
secundum quem mO'Oetur per ardorem in Deum, et ex isto contactu (nota)
relinquitur in mente verissima cognitio intellectus, nam íllud solum quod sentit
de divinis verissime apprehendit intellectus; ut dicitur in fine principii Mysticae
Theologiae ( videlicet : capite illo primo, in quo Guadalupe negat illa verba
reperiri sic), PER UNITIONEM DILECTIONIS QUAE EST EFFECTIVA VERAE COGNI-
TIONIS unitur Deo íntellectualiter ignoto ». Guadalupe avait raison ; Cordier
avait raison ; le grand nom de saint Bonaventure, meme invoqué a tort
(puisqu'en l'espece il cache celui d'Hugues de Balma), est plus fort que toute
évidence : il fait dire a Denys ce que le grec nie qu'il ait dit. Bref, c'est la
glose d'une paraphrase en vogue depuis le treizieme siecle qu'on préfere au
travail du jésuite helléniste qui, a l'aube du dix-septieme siecle, serre de tres
pres le texte grec.
Une autre glose a profité de l'INSOUCIANCE DU TEXTE GREC et joué un role
considérable dans la question tres importante des rapports qui unissent
la foi et la contemplation. Il faut la signaler.
Au tome deuxieme de son Cursus • Joseph du Saint-Esprit nous dit :
Quoad tertiam partem, videlicet quod a fide habeat contemplatio objectum quod
attingat, est adeo certa ipsa minar ut . non indigeat probatione. CLARISSIME
ILLAM DOCET D. DIONYSIUS (epist. IX ad Titum ... ). Huic ergo sanctissimo
Episcopo respondet Dionysius, inter alía dicens : « operae pretium es{ ut, symbolis
quae sensum movent divina mysteria exuentes, ea per se nuda et aperta OCULO
FIDEI intueamur : si enim sic spectemus, venerabimur fontem vitae etc... >>. Ubi
non aliter Deus ( qui fons vitae est) promittitur contemplandus nisi fide ductrice
intueatur. Un peu plus loin, p. 658, Denys est appelé a résoudre la question
utrum fides theologica sit principium proxime eliciens divinam contemplationem?
Adest in primis, répete Joseph du Saint-Es\)rit, Dionysius dicens (epístola IX)
quod tune contemplabimur divina, quando tpsa denudemus ah iis quae sensum
mO'Oent et ea per se nuda et aperta OCULO FIDEI intueamur. NIHIL CLARIUS.
DICI POTUIT ut fides illustrata principium contemplatiottis asseratur. Nous
sommes d'accord : Denys ne pouvait rien dire de plus clair; mais ce n'est

1, op. cit., tome 111.


2. op. cit., tome 111, pp. 472 et 766.
3· Ce traité « Viae Sien lugent )},publié aux premiCres pages du tome VIII de l'édition Viv~ des ~vres ·
de saint Bouaventure (París, 1866), est l'«Uvre du chartreux Hugues de Ba1ma (cf. Revue d' Ascttique et
ds M;vstiqus, aVril 1927, pp. rs6-161). Le texte invoqué par Joseph du Saint-Esprit se lit l la page 48 de
la dite ~Cütion, colonne A. ·
4· pp. 279-28o.
XX ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

pas lui qui a dit : ocuLO FIDEI. Cette précision si avantageuse est étrangere
au texte grec; elle n'appartient metne a aucune des traductions connues 1 •
Le moins que l'on puisse dire apres de tels exemples, devant les effets
surprenants d'une méthode longtemps pratiquée, c'est qu'en 1720-1730,
date de l'impression du Cursus, le métier de théologien n'imposait pas encore
a ses professionnels l'obligation d'étudier et de citer quelque Pere grec
en tenant compte du texte grec. Sauf quelques hellénistes fort distingués
d'ailleurs (Petau, Thomassin, Lessius par exemple) !'ensemble des théologiens
avait de temps immémorial tenu pour légitime, et regardait encore comme
telle, la coutume des premiers docteurs scolastiques completement étrangers
au grec. Faute de pouvoir mieux faire, saint Albert le Grand et saint Thomas
d' Aquin avaient commenté les écrits de Denys d'apres deux traductions
latines du neuvieme et du douzieme siecle, utilisant pour les deux Hiérarchies
la version de Scot Erigene, pour les autres traités celle de Jean Sarrazin.
Mais depuis, cinq siecles ont passé ; l'humanisme a eu ses beaux jours ;
la Renaissance ne cesse d'étendre son influence; il n'est plus d'Université
qui n'enseiP.J-e, ne propage le grec ; Ambroise le Camaldule, Marsile Ficin,
Joachim Perion surtout, et plus tard Balthasar Cordier, ont de plus en plus
réussi a donner en latin l'équivalent du grec du pseudo-Aréopagite; n'est-il
pas regrettable d'entendre Joseph du Saint-Esprit, en plein dix-huitieme
siecle, bomer tout son désir a reprendre les versions du neuvieme et du
douzieme siecle : Semper quod potui, versionem qua utitur D. Thomas exponens
librum de Divinis Nominibus sequimur; in aliis autem efusdem Dionysii operibus
Albertum Magnum sectamur •! Ce souci d'uniformité trahit un besoin d'unité
beaucoup plus qu'un amour tres ardent de plus de vérité. Le remede a
!'extreme variété des paraphrases et des versions n'est pas de s'adresser
en toute rencontre aux plus anciennes et aux moins bonnes, mais bien de
s'adresser chaque fois a la meilleure, a celle qui dans l'espece livre au mieux
toutes les nuances du grec, quelle qu'ait été son infiuence et quel que soit
son Age.
11 faut done comparer le latin et le grec : c'est la l'unique méthode
pour retrouver Denys. Qui s'y refuse est submergé ; il a beau se servir
des formules du Pere Joseph du Saint-Esprit Dionysius dicit, docet, declarat,
subjungit, addit, scribit, subdit, il n'est jamais sur de fournir une preuve
traditionnelle :plus ancienne que le moyen-age, il est comme sur la houle,
il fiotte au gre des interpretes que seuls lui ont recommandés (si l'on peut
dire) les hasards des bibliotheques ou les hasards des controverses.

Les hasards des bibliothe9..ues sont ici les hasards des dép6ts d'imprimés :
eux seuls nous intéressent. Des qu'elles existent, les grandes et les petites
éditions patristiques dispensent de recourir habituellement aux manuscrits,
et nous voulons savoir quelles sources ont pu utiliser les théologiens posté-
. rieurs a l'invention de l'imprimerie.

x. ej. infra : p. 6261" ' , tout le groupe des dix lignes.


2. op. cit., tome 1, p. 7, colonne A.
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XXI

Loin d'oublier Denys, l'imprimerie luí a fait honneur. Elle l'a traité
généreusement, croyant longtemps, et fort longtemps, avoir affaire au Premier
des Peres de l'Eglise. Si l'on peut dire, elle l'a gité. Voici une premiere liste
des nombreux imprimés ou les tbéologiens latins ont pu prendre a leur gré
quelque texte de Denys.
Immédiatement avant le titre de l'édition, donné in-extenso chaque fois
qu'on a pu l'obtenir, se lisent entre crochets le nom du traducteur en cause,
et sous forme d'initiales ou de chiffres les reuvres qu'il a traduites.
C désigne la Hiérarchie Céleste;
E désigne la Hiérarchie Eccllsiastique;
N désigne le traité des Noms Dfoins;
M désigne la Thlologie Mystique;
xo désigne une collection de xo Építres (4 a Gaius et une a Dorothée, a Sosipater,
a Polycarpe, a Démophile, a Tite et a saint Jean l'Évangéliste) ;
xx désigne la collection précédente augmentée d'une épltre apocryphe a Apollo-
phane;
12 désigne les deux collections précédentes augmentées d'une épltre apocryphe
a saint Paul ;
g1• '· • désigne la premiére, la deuxieme, la quatrieme épltre a Gaius ;
do désigne l'épltre a Dorothée ;
S désigne l'épltre a Sosipater ;
po désigne l'épt"tre a Polycarpe ;
de désigne l'épltre a Démophile;
ti désigne l'épltre a Tite ;
i désigne l'ép¡"tre a saint Jean ;
a désigne une épltre apocryphe a Apollophane ;
th désigne une épltre apocryphe a Timothée.

Au-dessous du titre, pour aider les chercheurs et pour donner une


preuve de l'existence des éditions citées, on a tenu a mettre les noms de
quelques bibliotbeques ou se conserve un exemplaire des éditions antérieures
au XIX• siecle ; dans une quinzaine de cas aucune bibliotbeque n'a pu etre
nommée ; on ne lira au-dessous du titre entre crochets que la source biblio-
graphique (répertoire, catalogue de vente) qui a fait connaitre l'édition.
DIONYSII AluoPAGITE doctoris Ier-
archici vita. Orario ad eumdem archi-
pontificem ac martirem gloriosissi-
mum devotissima •.. sign. B'-E1 : Pas-
sio sanctissimi DIONYSII, qui a loco
Areopagita, et a patriotico nomine
Ionicus, christiano autem agnomine
est appellatus Macarius, a sanctO
Paulo apostolo Atheniensium ordina-
I - s. d. Nilremberg : de, j, a. [Hilduin] tus archiepiscopus, apostolica vero
authoritate beatl Clementis Papae to·
tius Galliae constitutus apostolus ;
cujus invicta pro fide Christi devotio
sub Doxnitiano Caesare et Praefecte
Sisinnio apud urbem Parisiorum post
multa certamina (inter quae ei Do-
• minus noster Jesus Christus appa-
ruit) coram quamplurimis septimo
~- - ~ ----- -- - - - ---
~~--·---

XXII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

idus octobris martyrium consumma-


vit cum Rustico et Eleutherio ; sal!-
ctusque DIONYSIUS caput suum tulit
ubi nunc requiescit. Co/oplwn : Hier-
archici DIONYSII legenda una cum
I - o. d., Nüremberg : de, j, a. [Hilduin] oratione pulcra fiuit breviter. Nurm-
berge. Per Caspar Hochfeder fide!iter
impressa.
Biblioth. : Londres ( British Mu-
seum).

Sanctuarium seu vitae Sanctorum.


... sign. a i. Bouinus Mombritius
Mediolanensis magnifico viro splen-
didissimoque equiti ausato d. Cicho
Simonetae illustrissimorum et excel-
2 - s. d., Mllan : de, j, a. [Hilduin] lentissimorum Ducum Mediolani se-
cretario s. d. p. . .. fol. z:uv-230 :
Passio sanctorum DIONYSII, Rustici
et EleuterÜ martyrum. (Mediolani.)
Bib/ioth. :París (Nationale}, Grec
noble, Münich ( Bibliotheca regia).

Postilla multum solemnis super epí-


stolas Pauli reverendi patris fratris
Nicolai de Goran. .. Epístola beati
DIONYSII de morte gloriosissimorum
Petri et Pauli apostolorum ad Tymo-
teum. Co/oplwn : Per me Johannem
3 - 1478, Cologne : th. Koelhoff de Lubeck, Coloniae inco-
lam, summa cum diligentia correcta
ac impressa, anno Incarnationis Do-
minicae millesimo quadringentesimo
septuagesimo octavo.
Biblioth. : Londres (British Mu-
seum), Oxford ( Bod/éienne).

Sanctus DIONYSIUS AREoPAGITA.


De coelesti hierarchia, de divinis no-
minibus, de mystica theologia, et
ejusdem epistolae quas emendavit et
cum graeco contulit Ambrosius Ca-
4 - 148o, Bruges : C, N, M, II. [Ambroise] maldulensis in monasterio Fontis
Boni anno 1436. Co/ophon : lmpres-
sum Brugis per Colardum Mansionis.
Biblioth. :París (Nationale), Bru-
ges, Londres ( British Museum),
Manchester (Ry/and's library).

Marsilius Ficinus Florentinus Re-


verendo in Christo Patri Domino
Joanni Medici Cardinali suppliciter
S - 1496. Florence : N, M. [Ficin] se commendat. 1492. DIONYSII AREo-
PAGITAE librorum de mysjca theolo-
gia et de divinis nOininibus translatio
et commentaria. Colophon : lmpres-
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XXIII

sum Florentiae per Laurentium Fran-


cisci Venetum, [1496].
5 - 1496, Florence : N, M. [Ficin] Biblioth.: Paris (Nationale, Sainte-
GetlllfJieve), Londres ( British Mu-
seum), Rome (Nazionale).

Theologia vivificans. Cibus solidus.


DIONYSII Celestis hierarchia. Eccle-
siastica hierarchia. Divina nomina.
Mystica theologia. U ndecim epistole.
Ignatii undecim epistole. Polycarpi
epístola una. Colophon : In alma Pa-
rhisiorum sebola per Joannem Hig-
manum et Volfangum Hopylium artis
6 - 1498, Paris e, E, N, M, II. [Ambroise] formularle socios. Anno ab incarna-
tione ejusdem Domini nostri Jhesu
Christi 1498, die sexta Februarii.
Biblioth. : París ( Nationale, Ma-
zarine, Sainte-Genevieve, Arsenal),
Asrau, Alterburg, Douai, Londres
(British Museum), Metz, Oxford
(Bodléienne), Rennes, Sélestadt,
Troyes.

[D. Ceillier, Histoire Générale des


auteurs sacrés et ecclésiastiques, tome
XV (1748), p. 388, 6• ligue.- Hades
(Joannis Alberti Fabricii Bibliotheca
7 - 1498, Strasbourg : N, M. [Ficin] graeca, editi.o nova variorum curis
emendatior atque auctior, curante
Gottlieb ehristophoro Hades, volu-
men septimum, r8or), p. n.]
Praeclarum opusculum DIONYSII
ARI!OPAGITAE de divinis nominibus,
Marsilio Ficino interprete, impressio-
neque nova luculentum. Colophon :
Impressum Venetiis anno a nativitare
Christi 1501, quarto nonas Aprilis,
8 - 1501, Venise : N. [Ficin] impensis Petri Liechtenstein Colo-
nensis, arte autem et ingenio Jacobi
de Leucho.
[S. F. W. Hoffmann's Bibliogra-
phisches Lexicon der Gesammten Li-
reratur der Griechen, zweite Ausgabe,
Leipzig, 1838, p. 580, col. 1.]
Theologia vivificans. Cibus solidus.
DIONYSII celestis hierarchia, ecclesia-
stica hierarchia, divina nomina, my-
stica theologia, undecim epistolae ;
Ignatii undecim epistolae ; Polycarpi
9 - ISoa, Straabourg : e, E, N, M, II. [Ambroise] epístola una. Colophon : Argentinae,
anno Domini M.V•. ij finitum, in die
Vitalis martyris.
Biblioth.: París (Nationale}, Haar-
lem, La Fleche.
XXIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

Praeclarum opusculum DIONYSII


AREoPAGITAE de mystica theologia et
de divinis nominibus, Marsilio Ficino
interprete, impressioneque nova lucu-
xo - 15oz, Strasbourg : N, M. [Ficin] lentum. Colophon : lmpressum Ar-
gentinae, anuo Domini M.V•. ij ; fini-
tum in die sanctorum martyrum Viti
et Modesti.
Biblioth. : Haarlem, La Fleche.

Divini DIONYSII AaEOPAGITAE cae-


lestis hierarchia, ecclesiastica hierar-
cbia, divina nomina, mystica theolo-
gia, undecim epistolae, Ignatii unde-
cim epistolae, Polycarpi epistola una :
theologia vivificans, cibus solidus.
Colophon : In inclyta civitate Vene-
II - 1502, Veuise : e, E, N, M, II. [Ambroise] tiarum per Joannem Tacuinum de
Tridino formulariae artis magistrum
anuo ab incarnatione Domini nostri
Jesu Cbristi Mcccccii, die XXI men-
sis Novembris.
Biblioth. : Paris (Nationale), Lon-
dres (BritishMuseum), Oxford (Bod-
léienne), Rome (Vaticane, Angelica,
Nazionale).

Opera DIONYSII ; veteris et novae


translationis, etiam novissimae ipsius
Marsilii Ficini cum commentariis Hu-
gonis, Alberti, Thoxnae, Ambrosü
oratoris, Linconiensis et Vercellensis.
- Veteris ttanslationis : de caelesti
hierarcbia cum commento Hugonis
et Alberti, de ecclesiastica hierarcbia,
de divinis nominibus cum commen-
to beati Thoxnae, de mystica theo-
logis cum commento Linconiensis,
a. [Hilduin] undecim epistolae DxoNYSII, extractio
e, E, [Érigene] Vercellensis super praedictos quatuor
N, M, xo. [Sarrazin] libros et super epistolam ad Titum.
12- 1503, Strasbourg: M. [Robert] - Novae translationis : de caelesti
C, E, N, M. ti. [Vercellensis] hierarcbia cum scboliis sive commen-
e, E, N, M. II. [Ambroise] to Ambrosii oratoris, de ecclesiastica
N, M. [Ficin] hierarcbia cum commento Ambrosii,
de divinis nominibus cum commento
Ambrosii oratoris, de mystica theo-
logia cum commento Ambrosii, un-
decim epistolae DIONYSII cum rom-
mento Ambrosii, nndecim epistolae
Ignatii. - Novissimae translationis
Marsilii : de mystica theologia cum
commento Marsilii Ficini, de divinis
nominibus cum commento Marsilii
Ficini. Colophon : Finiunt feliciter
opera xnagni DIONYSII secundum tri-
AU GRIÍ DES l!DITEURS. XXV

plicem translationem cum commen-


tariis et glossis illustrium sacrae psgi-
a. [Hilduin] nae professorum, impressa Argenti-
C, E, [Érigene] nae Vlll Kalendas Februarii, anuo
N,M, 10. [Sarrazin] salutis nostrae millesimo quingente-
12 - 1503, Strasbourg : M. [Roben] simo teitio.
C, E, N, M, ti. [VexceUensis] Biblioth. : Paris (Nationale, Maza-
C,E,N,M, 11. [Ambroise] rine, Arsenal), Altenburg, Amster-
N,M. [Ficin] dam, Lille, Londres ( British Mu-
seum), Orléans, Oxford (Botlléinme),
Rome (Nazionale).

[D. Ceilliex (1748), p. 388, 7" l.


- D. Lumper, Historia theologico-
critica de vita, scriptis atque doctrina
13 - ISII.f, Alcala : N, M. [Ficin] sanctorum Patrum aliorumque scri-
ptorum ecclesiasticorum trium primo-
rum saeculorum, pars prima conti-
nens patres apostolicos (1783),p. 437·1

[D. Le NoUiry, Apparatus ad Bi-


bliothecam maximam Veterum Pa-
14 - ISOS, París : N, M. [Ficin] trum ei antiquorum scriptorum Lug-
duni editam (1703), col. 207. - D.
Ceillier (1748), p. 388, 6" l. - D.
Lumper (1783), p. 437·

DIONYSII Am!OPAGITAE caelestis


hierarchia, ecclesiastica biexarcbia,
divina nomina, mystica theologia, XI
15 - ISD7, Strasbourg: C, E, N, M, II. [Ambroise] epistolae, sancti Ignarii XI epistolae,
Polycarpi epístola una. Argentorati,
M.D.vn, in die Vitalis. Martyris.
[Hoffmann (1838), p. 579, col. 2]

16 - IS07, Strasbourg : N, M. [Ficin] [Hoffmann ( 1838), p. 580, col. 2.]

DIONYSII · Am!OPAGITAE opera ex


latina versione Marsilii Ficini. Argen-
17 - ISII, Strasbourg : N, M, [Ficin] tinae, MDXI.
[Hoffmann (1838), p. 579, col. 2.]

18 - 1513, París : C. (Harles {1801), p. II, § 3·1

Theologia vivificans. Cibus solidus.


D. DIONYSII Am!OPAGITAE eaelestis
bierarchili, ecclesiastica biexarchili, di-
vina nomina, mystica theologia, un-
decim epistolae, intexprete Ambrosio
19 - ISIS, París : C, E, N, M, II. (Ambroise] ·monacho Qunaldulensi, .cum scholiis
Fabri, et Clichtovaei ad litteram com-
mentario ; lgnatii undecim epistolae ;
Polycarpi epístola una ; latine. Haec
secundaria ei castigatissima ex offi-
cina etnissio. Colophon : Opexum bea-
XXVI ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

tissimi DIONYSII, et undecim epistola-


rum divini Ignatii Antiochensis eccle-
siae episcopi, et unius beati Polycarpi
Smyrnaeorum antistitis, discipulorum
sanctorum apostolorum et martyrum
Jesu salvatoris mundi felicissimorum,
ad ipsius jesu Salvatoris Sapíentiae
sapientum et Regís martyrum om-
nium honorem, finís. In alma Parisio-
rum academia per Henricum Stepha-
19 - 1515, Paris : e, E, N, M, n. [Ambroise] num, artis formulariae peritum et
sedulum opíficem, e regíone Scholae
decretorum habítantem, anno ab in-
carnatione ejusdem Domini nostri
Jesu Christi 1515, die mensis aprilis
decima quarta.
Biblioth. : Paris ( Nationale, Maza-
rine), Abbeville, Bergues, Le Mans,
Londres ( British Museum), Mons,
Níort, Rome ( Angelica), Saíntes,
Troyes, Versailles.

Tcl8s eveatw év "9j8s "9í ~(6).~¡~ :


't'OÜ&y!ou 11~ovucr!ou 1tept 't'Tit; oúpavL«~
l.ep<Xf>/((~ xscpctAotLot LS, 1tepl 6s(•w
Ovop.«'t'WY xer¡ciAcx~oa '"Y, 1tspL ri)c:¡ ix-
xAT\aLcxa't'!.Xl)c;lepcxpx.t.cxc; xecpáAa~oa. e,
1tspl. p.ur:rnxlic; 6eoAoy(ac:¡ xs~á.Aocr.IX e,
i1tttno1a1 L. p.cxpTÚpr.ov 'tOÜ &y!ou
~•owa(ou. Haec íosunt in hoc libro:
sancti DIONYSII de caelesti híerarchia
cap. XV, de divinis nominibus, cap.
zo - 1516, Floreoce : e, E, N, M, ro. XIII, de pontificalí dignitate cap. VII,
de mystica theologia cap. V, episto-
lae X, martyrium sancti Díooysü.
Colophon : Impressum est hoc au-
reum DIONYSII opus in aedibus Phí-
lippi Juntae bibliopolae, anno sa-
lutiferae incarnationis M.D.XVI, die
xxix julli.
Biblioth. :París (Nationale, Maza-
rine, Sainte-GensviA<Je), Londres ( Bri-
tish Museum), Troyes, Oxford ( Bod-
léienne), Rome (Angeliea, Casanate).

Epistolae sanctissimorum sequeoti


codice contentae : divi Patris Aotonii
Magni epistolae VII cum explanatio-
nibus dni Symphoriani Champetii
appositis, Aotoniorum catalogus, divi
21 - 1516, Paris : po, j. [Ambroise] Ignatii Aotiocheni episcopi epistolae
quiodecim, divae Virginis Mariae ad
Ignatium epistola una, divi Polycarpi
ad Phílippenses epístola una, divi
DIONYSII ad Polycarpum epistola una,
ejusdem ad divum Joannem evange-
AU GR~ DES ÉDITEURSC XXVII

lístam epístola una, Abagari regís


Edessenorum ad Jesum Christum
epístola una, Jesu Christi Domini
21 - 1516, París : po, j. [Ambroíse] nostri ad Abagarum toparcham epí-
stola una. Parisüs, 1516, J. Badius.
Biblioth. Paris (Nationale),
Amiens.

D. DIONYSII AREOPAGITAE de my-


stica tbeologia líber unus graece, J oan-
ne Sarraceno, Ambrosio Camaldul.,
Marsilio Fícino interprete, cum Ver-
cellensis extractione. Joan. Eckius
M. [Sarrazin] commentarios adjecit pro tbeologia
M. [Vercellensis] negativa. lngolstadii. Ad Reverendiss.
22 - 1519, Augsbourg : M. [Ambroise] dominum D. Christophorum Episco-
M. [Fícin] pum Augustanum. Solí Deo gloria.
Colophon : Excusum est hoc opus
Augustae Vindelícorum, in offi.cina
Joannis Miller, die XXV mensis Maü,
anno gratiae M.D.XIX.
Biblioth. ¡ París ( Mazarine), Ox-
ford ( Bodléienne).

Beati DIONYSII opera, Ambrosio


monacbo interprete ; sancti lgnatü
epistolae undecim, sancti Polycarpi
23 - 1519, París : e, E, N, M, II. [Ambroise] epístola una ; 1oannis Damasceni
tbeologiae libri quatuor. Parisiis,
H. Stephanus, 1519.
Biblioth. : Mons.

Eruditi viri Fratris Antonii de Mo-


nelia, Genuensis, Ordinis Minorum
• Regularis observantiae, in divini DIO-
NYSII mysticam tbeologiam clarissima
24 - lszz, Bologne : M. [Sarrazin] commentaria, omni diligentia prout
hic inferius patet approbata. Bono-
niae, 1522.
Biblioth. : Paris (Nationale), Ox-
ford ( Bodléienne).

DIONYSll AREOPAGITAE opera grae-


ce cum interpretatione J. Sarraceni,
a. [Hilduin] Ambrosü Camaldulensis, Marsilii Fi-
e, E, N, M, 10. (Sarrazin] cini et Vercelleosi extractione. Joan-
25 - ISZS, Augsbourg : e, E, N, M, ti. [Vercellensis] nes Eckius commentarios adjecit pro
e, E, N, M, II. [Ambroíse] tbeologia negativa. A. V., per Joan-
N, M.· [Ficin] nem Miller M.D.XXV.
[Hoffmann (1838), p. 576, col. 2.]

Epistolae antiquissimae ac sacris in-


stitutionibus plenae : Clementis, Ana-
26 - 1526, Cologne : de. [Ambroise] cleti et Evaristi Romanorum Pontifi-
cum, DIONYSII item AREOPAGITAE et
Ignatü Antiocbeni episcopi martyrum
XXVIII ON A CITÉ DENYS SANS UGLE

Cbristi. Anno M.D.XXVI mense ju-


lio. pp. 50-54: DIONYSII AREOPAGITAE
epistola ad Demophilum monachum,
2.6 - ISa6, Cologne : de. [Ambroise] de benignitate. Coloplwn : Coloniae,
anno M.D.XXVI, mense julio.
Bibliotk. : Paris ( Mazarine), Lon-
dres (Britisk Museum).

Primo hoc tomo operum M. Hu-


gonis aS. Victore... f' CCCXXJX•-
CCCCIX• :in explanationem caelestis
"7 - IS:a6, Paris : c. [Érigene] hierarchiae magni DIONYSII AREOPA-
GITAE ... libri decem.- Venumdan-
tul a Jacodo Badio Ascensio et Joanni
Parvo, Parisiis, M.D.XXVI.
Bibliotk. :Paris (Nationale), AIIas.

Epistolae aliquot illusttes, graves


et eruditae, extra bibliorum canonem
licet, apostolicae tamen ac piae ple-
naeque integris fidei nosttae rationi-
bus, ab ipso scilicet Christo, Paulo,
Ar.ostolorum discipulis, atque aliquot
aliis apostolicis viris (ut a celebribus
auctoribus memoriae proditum est)
aeditae. Rara electionis ct dignae quae
potissimum hoc nostto saeculo om-
nium tetantui manibus. Quarum in-
dicem veiSa tihi pagella indicabit.
2.8 - IS29o Augsbourg : po, j. [Ambroise] Harum qWJedam paucis adeo (hoc
est, vix novem) retro annis in arca
saxea sub tettam defossae in sacrario
aedis divi Petri utbis Lemovicae re-
cens repertae sunt. M.D.XXIX. f'
8g-92 : DIONYSII AREOPAGITAE ad
Joannem Apostolum... ad Polycar-
pum. Colopkon : Augustae Vindeli-
corum per A1exandrum Weyssen-
hom~ anno reparatae salutis hnmanae
sesquinrillesimo XXIX, mense sep-
tembri.
Bibliotk.: Solesmes ( Saint-Pierre).

2.9 - 1529, Augsbourg : N, M. [Ficin] [Hoft'mann {1838), p. 58o, col. 2..]

D. Dionysü Cartusiani eruditissima


simul et utilissima super omnes sancti
DIONYSII AREOPAGITAE libros com-
a. [Hilduin] mentaria arudiosis omnibus hactenus
C, E, N, M, 10. {Erigene] multum desidetata sed nunc primum
30 - ISJ6, Cologne : e, E, N, M, 1.0. [Sarrazin] . utilitati publicae donata. Practei haec
C, E, N, M, tt. [VetcelleDSlS] adest hic quadruplex operum san-
C, E, N, M, u. [Ambroise] ctissimi martyris e graeco in latinum
N, M. [Ficin] ttanslatio ct una paraphrasis : prima
quae ct antiquissima habctUI est
Joannis Scoti Benedictini, supe¡ hanc
AU GRé DES IDITEURS. XXIX

scribit D. Dionysius Carthusianus


per capitula singula divisam ut sit
ubi commentaria inseruntur, secunda
Joannis Sarraceni, tertia Ambrosü
Abbatis Camaldulensis, quarta sed
iniperfecta ut quae solum divina no-
a. [Hilduin] mina continet et mysticam theolo-
e, E, N, M, 10. [1lrigeneJ giam Marsilü Ficini, quinta (ad instar
30 - 1536, Cologne :
e, E, N, M, 10. [Sarrazin] paraphraseos) Abbatis Vercellensis.
e, E, N, M, ti. (Vercellensis] Continentur et alia nontlulla quae
e, E, N, M, u. [Ambroise] versa pagella latius docebit.. Si ullus
N, M. [Ficin] Dionysiorum antehac placuit solus,
multo jam magis placebtt uterque non
solus. Coloniae, impensis P. Quentel,
anno M.D.XXXVI.
Biblioth. : Patis (Nationale, Maza-
rine), Anvers, Bordeaux, Le Mans,
Orléans, Troyes.

DIONYSU Aru!OPAGITAE opera om-


nia quae exstant a Joacbimo Perionio
31 - 1536, Lyon : C, E, N, M, 10. (Périon] conversa. Lugduni, apud Guillelmum
Rovillium, 1536.
Biblioth. : Rome ( Angelica).

Georgii Pachymerae viri apprime


eruditi paraphrasis in decem epístolas
B. DIONYSII Aru!OPAGITAE, edita qui-
dem ah authore ante anuos mille,
nimirum ad exhortationem magni
Athanasü patriatchae Alexandrini,
nnnc vero primum latio doÍiata per
Godefridum Tilmannum Cartusiae
Parisiensis ex professo monachum ;
praefatio interpretis ad Rever. D.
32 - 1538, Paris : 10. [Ambroise]
Robc:rtum Senalem Abrincensium
episcopum, quae esse possit vice apo-
logiae pro libris beati DIONYSII AREo-
PAGrrAE adversus calumnias Laurentii
Vallae, Martini Lutheri et Des. Eras-
mi Roterd. Parisüs. Vaenale prostat
in aedibus viduae Claudii Chevallonii,
1538·
Biblioth. : París (Nationale), Bor-
deaux, Le Mans.

DIONYSU Aru!oPAGrrAE, episcopi


Atheniensis, libri duo : alter de my-
stica theologia, alter de divinis nomi-
nibus, Marsilio Ficino et interprete
et explanatore. Quibus nnnc graeca
33 - 1538, Venise : N, M. (Ficin] quoque leerlo adjecta est, locis suis
apposita ad studiosorum commodita-
tem. Omnia diligenti recognitione
castigara. Venetiis, [Barthol. de Za-
nettis], M.D.XXXVIII •
.
XXX ON A CITÉ DENYS SANS RÉGLE

Biblioth. :París (Nationale), Saín-


33 - •538, Veoise : N, M. [Ficin] tes, Oxford (Bodléienne}, Rome (Va-
ticane, Nazionale, Angelica).
~wvua!ou Apeon:ocy('t'oU 'E7ttcrxÓ'ltOU
'Ail-r¡vbiv 7tpo~ T<p.o9eov É7t(axo,ov 7tepl
ñi• ixx).'l)o-<a..nxii• lepap:x:'"'' 1óyo,
p.e-rO. ...;;, o-xoA(wv ÓAA'I)v<Xwv. D. DIO-
NYSti ARI!OPAGITAE, Atheniensium
episcopi, ad Timotheum de ecclesia-
stica bierarchia orario, cujus capitum
argumenta sequenti pagina continen-
tur. Adjecta sunt fini graeca scholia in
34 - 1539. BAle : E, po. [Ambroise] hanc orationem. Seconde pagination :
- p. I-IOo, Versio latina Jibri ·de
ecclesiastica bierarcbia ; - p. zoi-
zo5, Versio latina DIONYStl ad
Polycarpum epistolae. Colophon : Ba-
sileae, in officina· Hervagiana. Anno
M.D.XXXIX.
Biblioth. : París (Nationale, Arse-
nal), Aarau, Ajaccio, Boulogne, Ge-
neve, Mons, Oxford ( Bodléienne).
Epistolae · D. Ignatii, Polycarpi,
Martialis, DIONYSII, Antonii Magni,
vetustissimorum scriptorum qui aut
Apostolis aut Apostolorum discipulis
usi sunt doctoribus, quae, praeter-
quam quod nativum illum Scriprurae
spiritum referunt, suppullulantis quo-
35 - 1540, Anvers : po, j [Ambroise] que eo tempore Ecclesiae faciem at-
que res gestas mira brevitate conti-
nent. - p. 57-63 : epístola ad san-
ctum Polycarpum ... ad sanctum
Joannem. Antuerpiae, apud Joan,
Steelsiunr, in scuto Burgundiae, anno
a Christo nato M.D.XL.
Biblioth. : Chambéry.
D. DIONYSII ARiloPAGITAE scripta,
cum D. Ignatii martyris epistolis, et
aliis quae D. Dionysii scriptis anne-
36 - IS4I, Alcala : C, E, N, M, u. [Ambroise] ctuntur. Compluti, apud Joannem
Brocarium, MDXLI.
Biblioth. : Parls ( Sainte-Genwibve),
Oxford ( Bodléienne).
dtovua(ou 'Apton:cxyLTO:J ''1ttcntÓ'1tou
'A671vbiv "P"' T<p.ó9eov iTt(axo7tov "•?l
ñi> oúpav(a~ lapap:x;(a, ~,6).(ov.
Exemplaria prostant apud Jacobum
Bogardunr, sub insigni divi Christo-
37 - ISf2, Paria : C. phori, e regione gymnasii Cameracen-
sis, 1 542· [Edidit l. Chaeradamus].
Biblioth.: París (Mazarine), Lon-
dres ( British Museum), Oxford ( Bod-
léienne),.
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XXXI

Vita sancti Pelini episcopi et mar-


tyris. ltem sancti DIONYSII epístola
38 - 1543, Venise : th. de morte apostolorum. Coloplum :
Venetiis, apud Bernardinum de Bin-
donis, I543·
Biblioth. : Paris (Nationale).

a. [Hilduin1
C, E, N, M, 10. [Sarrazin1 [Dom Le Nourry (1703) col. 207.
C, E, N, M, IO. [Érigene1 - Dom Ceillier (1748), p. 388, n• l.
39 - 1546, Co1ogne : e, E, N, M, ti. [Vercellensis1 - Dom Lumper (1783), p. 437· -
C, E, N, M, II. [Ambroise] Harles (I80I), p. 12, § 3·1
N, M. [Ficin]

[D. Ceillier (1748), p. 388, ¡e. l.


40 - 1546, Cologne : texte grec.
- D. Lumper (1783) p. 437·1

Epítome apostolicarum constitutio-


num in Creta insuls per Carolum
Capellium Venetum repertarum et e
graeco in Istinum translatarum. Ad-
jecta sunt iis consona quaedam apo-
stolicorum discipulorum DIONYSII
AREOPAGITAE, Ignstii et Polycarpi te-
stimonia, et per oppositum, ex histo-
ria de actis Lutheri, duorum sacerdo-
41 - 154fi, lngolstadt : E (ch. 5), de. [Ambroise] tum Carolstadii et Munceri gesta et
eventus ..•. folio zr : ex ecclesiastica
hierarchia S. DroNYsn AREoPAGITAE,
discipuli S. Pauli, cap. V, parte pri-
ma ; ... ibidem : ex epistols ejusdem
DroNYsn ad Demophi!um mona-
chum, ep. 8. Ingolstadii, excudebat
Alexander Weisenhom, M.D.XLVI.
Biblioth. : Paris (Nationale).

Michaelis Syngeli Hierosolymita-


nae quondam ecclesiae presbyteri en-
comium in sacrosanctum Cbristi mar-
tytem B. DIONYSIUM AREOPAGITAM
Atheniensem primum, dein Parisien-
sem episcopum, latio recens donatum
42 - 154li, Paris : g<, po, de. [Tilmann1 per Godefridum Tilmannum Cartu-
siae Parisíensis ex professo mona-
chum. Parisiis, Jacobus Kerver, sub
duohus gallis in vía jacobaea,
M.D.XLVI.
Biblioth. : Le Mans, Mons.

[D. Le Nourry (1703) col. 207. -


D. Ceillier (1748), p. 388, s•ligne. -
43 - 1546, Strasbourg : [C!auserus] D. Lumper (1783), p. 437· - Harles
(I8o1), p. 12, § 3·1
XXXII ON A CITÉ DENYS SANS UGLE

Sancti DIONYSII AREOPAGITAE,m&I-


tyris inclyti, Athenarum episcopi el
Galliorum apostoli, opera, Translatio
. nova Ambrosii Florentini philosophi,
44 - IS4fi, Venise : e, E, :N, M, II. [Ambroise] · rhetoris el theologi luculentissimi, Ab-
batisque genetalis Ordinis eamaldu-
lensis. Venetiis, ad signum Spei, I 546.
Biblioth.: Paris (Nationale, Sainte-
Genevii!ve), Bologne, Troyes.

[Dom Le Nourcy (1703) col. 2ofi.


45 - JS4fi, Venise : po, j. [Ambroise] - Dom Ceillier (1748) t. XV, p. 388,
22° 1.]

46 - IS47• Paris : texte grec. [Harles (1801), p. 13, ligue 8.]

i~hxpo1tpscr6u~•x6v. Vetetum quo-


rumdam brevium theologorum, sive
episcoporum, sive presbyterorum, aut
sacri ordinis aliorum, qui aut tempore
Apostolorum aut non multo post vi-
xerunt, elenchus. - p. 29-30 : Divi
DIONYSII ARlloPAGITAE epistola ad
47 - ISSO, BAle : po, j. [Ambroise] beatissimum Joannem Apostolum el
Evangelistam ; Divi DIONYSII epistola
ad sapientem Polycarpum. Basileae,
1550, H. Petri.
Biblioth. : Paris (Nationale), A-
miens,. Anvers, ~n, Douai,
Londres ( Brituh Museum), Oxford
( Bodléienne).

Orthodoxagrapha theologiae sacro-


sanctae ac sincerioris fidei doctores
48 - ISSio BAle : po, j. [Ambroise] LXXVI... Basileae, Forben, I 551.
Biblioth. : Abbeville (catalogue
Boalanger ).

S. DIONYSII ARlloPAGITAE, m&Ityris


inclyti, Athenarum episcopi el Gal-
liarum a~stoli opera. Translatio nova
Ambrosu Florentini, philosophi, rhe-
toris et theologi luculentissimi,Abba-
49 - 1554> Paria : e, E, N, M, n. [Ambroise] tisque genetalis ordinis Camaldulen-
sis. Parisiis, apud Hieronymum et
Dionysiam de Marnef, vía jacobaea
et in clauso Brunello, sub pellicano,
1554· .
Biblioth. : Reunes (SéminaiTe).

SanCiorum priscorum Patrum vitae


numero centum sexaginta treS, pei
50 - ISS4o Veniae : g', po, de. [Millanius] gravissimos el probatissimos auetores
conscriptae, el nupei pei R. P. D .
. Aloysium Lipomanum, Ep. Vero-
AU GRÉ DI!S IDITEURS. XXXIII

nensem, in unum volumen redactae,


cum scholiis ejusdem, omnium prae-
sentium haereticorum blaspheinias et
deliramenra proBigantibus. Venetiis,
ad signum Spei, M.D.LIV. Tomus
quartus,jolOJJ a8I-Z94: vira beati DIO-
50 - ISSft Venise : g', po, de. [Millanius] NYsn AlmoPAGITAE per Michaelem
Syngelum presbyterum Hierosolymi-
tarum scripta et per Basilium Milla-
nium Cássinatem monachum nunc
primum latinirate donara. ·
Bibliotk. : Paris (lyationale), An-
vers.

Orthodoxographa theologiae sacro-


sanctae ac sincerioris fidei doctores,
numero LXXVI, Ecclesiae columina
luminaque clarissinta, authores pai-
tim graeci paitim latini, ob vetusra-
tem et eruditipnem venerandi, quo-
rum quidam nlllli hactenus visi, ver-
bis breves, Divini vero Spiritus do-
ctrina multorum scriptorum quan-
tumvis prolixorum lumina superantes,
ut vere possint appellari theologica
bibliotheca, abunde satis sufficiens
theologo in omnem usum fututa, sive
Biblia (utriusque instrumenti libros)
interpretari, sive haereses convellere,
51 - ISSSo BAle : po, j. [Ambroise} discordiae (religionis pesti) mederi,
concordiant in Domino (Ecclesiae sa-
lutem) alere, et veram religionem
(cujus finis caritas est) docere velit.
Utinam haec legant, cognoscant et
sequantut quicumque in bis periculo-
sissirnis temporibus ecclesiastico fun-
guntut ministerio..•. p. 64-66 : Divi
DIONYSII AlmoPAGITAE epistola ad
beatissimum Joannem Apostolum et
Evangelistam... Divi DIONYSll epi-
stola ad sapientem Polycarpum. Colo-
pkon : Basileae, per Henncum Petri,
mense martio, anno M.D.LV.
Bibliotk. :Paris (Nationale),Abbe-
ville, Bes~on, Bordeaux, Dole,
Douai, Lausanne, Troyes .

··)'/{. .Beati DIONYsn opera. Translatio


.- '," ,. ;•: .('{¡ nova Ambrosii Florentini. Paris
$2'- I5S5o Paria : e, E, N,. M, II. [Ambroise] I555·
[Ludwig Rosenthal, catalogue XLI,
·····: n. Ui33 - Bocea, catalpgue XLIX,
n. 349.]
XXXIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

S. DIONYSU AIIBoPAGITAI!, marty-


ris, episcopi Atheniensis et Gallorum
apostoli, opera (quae quidem extaut)
omnia, qwntuplici translatione versa
et commentariis D. Dionysii 11' Rikel
Carthusiani nunc iterum diligentissi-
me editis elucidara, ab innumeris qui-
a. [Hilduin] bus ante bac scatebant mendis sedulo
e, E, N, M, 10. [Érigene] vindicata ; quibus accessit Micbaelis
e, E, N, M, 10. [Sarrazin] Syngeli presbyteri Hierosolytuitani
53 - ISS6, Cologne : e, E, N, M, ti. [Vercellensis] praeclarum in S. DIONYSIUM AIIBo-
e, E, N, M, n. [Ambroise] PAGITAM enoomium, cum aJiis qui-
N, M. [Ficin] busdam lectu non indignis. Coloniae,
g<, po, de. [Tilmann] ex oflicina baeredum Joannis Quentel,
anno Christi nati 1556, mense janua-
rio.
Bihlioth. : Paris (Nationale, Maza-
rine), Aarau, Amiens, Grenoble,
Londres (British Museum), Reunes,
Rome (Nazionale, Angelica).
DIONYSll A,RI!OPAGITAI! opera om-
nia quae extant ; ejusdem vita inceno
authore ; scholia incerti authoris in
librum de ecclesiastica hierarchia.
Quae omnia latine nunc primum J oa-
chimo Perioilio, Henrici Gallorum
54 - ISs6, Paris : e, E, N, M, 10. [Périon] regis interprete, conversa sunt. Lute-
tiae, ex oflicina typographica Michae-
lis Vascosani, 1556. .
Biblioth. : Paris (Nationale, Arse-
nal), Boulogne, Douai, Lille, Le
Mans, Mons, Rouen.
D. DIONYSII AIIEoPAGITAI! caelestis
hierarchia, ecclesiastica hierarchia,
divina nomina, mystica theologia,
duodecim epistolae, cum scholiis Ja-
cohi Fabri Stapulensis. Theologia vi-
55 - 1556, Venise : e, E, N, M, 12. [Ambroise] vificans, cibus solidus. V enetiis, in
vico sanctae Mariae formosae, ad si-
gnum Spei, MDLVI.
Biblioth.: Paris (Nationale), Rome
( Angelica).
DroNYSII AlwoPAGITAE opera om-
nia quae extant ; ejusdem Vlta ; scho-
lia incerti authoris in librum de eccle-
siastica hierarchia. Quae omnia latine
nunc primum a Joachimo Periono,
Henrici Gallorum regis interprete,
56 - ISS7>. Cologne : e, E, N, M, 10. [Périon] conversa sunt. Hisce accessere san-·
ctissimorum Patrum D. Ignstii · An-
tiochiae Archiepiscopi, atque Poly-
carpi, et Martialis Apostoli epistolae.
' Coloniae, apud Matern. Cholin. 1557.
Biblioth. : Paris ( Nationale), Ber-
gues.
AU GRJl DES JlDITEURS. XXXV

[Dom Le Nourry (1703) col. 207.


57 - 1557, Strubourg : C, E, N, M, 10. [Périon] - Dom Ceillier (1748) p. 388, 12• l.
- Dom Lumper (1783) p. 438.]

Liturgica de ritu et ordine Domi-


nicae coenae celebrandae, quam cele-
brationem Graeci liturgiam, Latini
missam appellarunt, ex variis monu-
mentis et probatis scriptoribus colle-
58 - 1558, Cologne : (E) cta per Georgium Cassandrum. -
folios 6-7 : ordo synaxeos sive com-
munionis sacrae a DIONYSIO conscri-
ptae. Coloniae, apud haeredes Amoldi
Birckmanni, anno 1558.
Biblioth. : Le Mans.

Liturgica de ritu et ordine Domini-


cae coenae celebrandae, quam cele-
brationem Graeci liturgiam, Latini
missam appellarunt, ex variis monu-
mentis et probatis scriptoribus col-
59 - 155!1• Cologne : (E). lecta per Georgium Cassandrum. -
folios 6-7 : ordo synaxeos sive com-
munionis sacrae a DroNYSIO conscri-
ptae. Coloniae, apud haeredes Amoldi
Birckmanni, anuo ISS9·
Biblioth. : Le Mans.

[D. Le Nourry (1703) col. 2o6. -


6o - 1558, Venise : texte grec.
D. Ceillier (1748) p. 388, ¡e ligue.
- D. Lumper (1783) p. 437·
Harles (1801), p. 12 § s-1

Liturgiae sive Missae sanctorum


Patrum Jacobi Apostoli et frarris Do-
mini, Basilü Magni, Joannis Chryso-
stomi. De ritu missae et eucbaristia
ex libris B. DIONYSII AREOPAGITAE,
Justini martyris, Gregorii Nysseni,
J oannis Damasceni, Nicolai Metbo-
nensis, Samonae Gazae Arcbiepiscopi,
Germani Arcbiepiscopi Constantino-
politani, Nicolai Cabasilae, Maximi
61 - 156o, Anvers : E (c. 3). [de Sainetes] monacbi (B. Dionysü interpretis),
Bessarionis Cardinalis ; Proclus Ar-
cbiepiscopus Constantinopolitanus
praefatur. Quibus accessit ad calcem
e libris D. Joannis Chrysostomi loco- ·
rum annotatio, et initio aliqllot capita
unde liturgica comprobantur (auctore
F. Claudio de Sainetes, tbeologo Pa-
riaiensi). Antuerpiae, ex oflicina Chri-
stophori Plantini, M.D.LX.
Biblioth. : Oxford ( Bodléienne).
XXXVI ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

Ao•~•upy(ot¡ ~.;;~ &y(wv ttotdpwv


'locxh.óou TOU &n:onó'Aou xctt ti&).cpo-
&éou, BotaLÁs¿ou 'tOÜ p.eyliAou, 'loocivvou
~•¡¡ Xpuaoa<Óp.ou. Dopt ~wv iv rii1
M~-roupyL~ ~Lovua(ou -roü 'Apr.o -
1tCXj [-roü, 'lou~Trlvou -roü ~L1oaó~ou
xotl p.<ipwpo,, fp'llyop(ou ~•¡¡ NÚ<r<f'll'
&pX,I.E7tLaxÓn:ov, ~~ w&vvou -roü dap.:x-
axT¡voü, N1.xoAciou -roü MeOhlvl),c; i1tLa-
62 ~ 156o, Paria : E (ch. 3). xÓ1tou, l:!Xp.Wvot -roü T<i~T,, <ip)('""'''
xón:ou, Mcipxou 't'OÜ 'Ecpiao1.1 dpX,LiitLa-
xÓ7tou, fepp.&.vou -roÜ Kwv't'cxvrtvoun:ó-
),ow, t!p)('""'axÓ1tou, Dpóx1ou Kwva-
-rotv-r<>outtó1ew, <ip)('""'axóttou. Omnia
latine seorsum excusa sunt. Parisüs,
M.D.LX, apud Guil. Morelium, in
graecis typographum regium.
Biblioth. : Amiens, Bordeaux, Le
Mans, Nantes, Oxford ( Bodléienne),
Reims.
Liturgiae sive · missae sanctorum
Patrum Jacobi Apostoli et fratris Do-
mini, Basilli Magni, J oannis 9n'Y•o-
stomi. De ritu missae et eucharistia
ex Iibris B. DIONYSII AaEOPAGITAE,
Justini martyris, Gregorü Nysseni,
Joannis Damasceni, Nicolai Metho-
nensis, Samonae Gazae Archiepisco-
pi, Germani Archiepiscopi Constan-
tinopolitani, Nicolai Cabasilae, Maxi-
mi monachi (B. Dionysii interpretis),
63 ~ 156o, Paris : E (ch. 3) (de Sainetes] Bessarionis Cardinalis ; Proclus Ar-
chiepiscopus praefatur. Quibus acces-
sit ad calcem e libris D. Joannis Cbry-
sostomi locorum annotatio, et initio
aliquot capita unde Iiturgica compro-
bantur (auctore F. Claudio de Saine-
tes, theologo Parisiensi). Parisüs,
M.D.LX, apud Guil. Morelium, in
graecis typographum regium.
BibHoth. : Arras, Amiens, Bor-
deauz, Le Mans, Nantes, Oxford
( Bodléienne), Reims. ,
Tomus secundus Marsilii Ficini,
philosophi platonici, medici, atque
theologi omnium praestantissimi, o-
perum : in quo comprehenduntur ea
quae ex graeco in latinum sermonetn
64 ~ 1561, Bllle : N, M. [Ficin] doctissime transtulit, exceptis Platone
atque Plotino philosophis, quorum
tamen epitome seu argumenta, com-
mentaria, collectanea et annotationes
(quotquot, vel edita antea vel hacte-
nus non visa, magno studio co11ecta
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XXXVII

extant) etiam compendii loco adjicere


in pbilosophiae studiosorum gratiam
placuit. pp. IOIJ-II27 : DIONYSII .
Aiu!OPAGITAE librorum de mystica
64 - I$6I, BAle : N, M. [Ficin] theologia et de divinis nominibus
commentaria. Colophon : Basileae per
Henricum Petri, mense martio anno
M.D.LXI.
Biblioth. : Mons, Nantes, Reims.

Canones sanctorum Apostolorum,


conciliorum genctalium et particula-
rium, sanctorum Patrum Dionysü
Alexandrini, Petri Alexandrini mar-
tyris, Tarasii Constantinopolitani,
Gregorii Thaumaturgi, Athanasü, Ba-
silii, Timothei, Theophili, Ampbilo-
chii, Gennadii, Niconis, Methodii,
Theodori Studitae, J oannis Dama-
sceni, Theodoreti, Chrysostomi, DIO-
NYSII Aiu!OPAGITAE et aliorum vete-
rum theologorum. Photii Constanti-
65 - 1561, Paria : de. [Hervet] nopolitani Patriarchae praefixus est
Nomocanon, id est, canonum et le-
gum impetatoriarum · de ecclesiastica
disciplina concilistio et in ccttos locos
ac titulas distributio. Omnia commen-
tariis amplissimis Theodoti Balsamo-
nis Antiocheni Patriarchae explicata,
et de graecis conversa Gentiano Hct-
veto intctprete. Parisiis M.D.LXI,
apud Guil. Morelium typographum
regium.
Biblioth. : Amiens, Tournai.

Liturgiae sive missae sanctorum


Patrum Jacobi apostoli et fratris Do-
mini, Basilii Magni e vetusto codice
latinae translationis, Joannis Chryso-
stomi intctprete Leone Thasco. De
ritu missae et eucharistia ex libris
DIONYSII Aiu!OPAGITAE, Justini mar-
tyris, Gregorii Nysseni, Joaonis Da-
masceni, Nicolai Methonensis, Sa-
monae Gazae Archiepiscopi, Gctmani
66- 1562, Anvers: E (cap. 3). [de Sainetes] Archiepiscopi Constantinopolitaoi,
Nicolai Cabasilae, Maximi monachi
(B. Dionysii interpretis), Bessarionis
Cardinalis ; Proclus Archiepiscopus
Constantinopolitanus praefatur. Qui-
bus accessit ad calcem e libris D.
Joaonis Chrysostomi locorum anno-
tatio, et initio aliquot capita unde
liturgica comprobantur (auctore F.
Claudio de Sainetes, theologo Pari-
XXXVIII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

siensi). Antuerpiae, in aedibus Joan-


nis Steelsii, M.D.LXII.
66 - 156:Z, Anvers : E (cap. 3). [de Sainetes] Biblioth. : Mons, Bordeaux, Le
Mans.

Toü fLOCXap(ou ~tovua-tou 'tC.Ü


.... . , • , M
i\.pE: O 7t OC J' t.":' O U ':'~ eupt<rXOfLSV!X. !X-
;tp.ou a-zóAr.a. ei~ 'ttl octhcí. I'ewpytou
•oéí Hotzu¡up>i ""'?"'fP"''"'. ~hzot71 ).
TOÜ l;uyyD,ou iyxw ¡.uov. DIONYSII
AREOPAGITAE opera quae extant ; in
eadem Maximi scholia ; Georgii Pa-
67 - 1562, Paris. chymerae paraphrasis; Michaelis Syn-
geli encomium. Latine omnia mox
edenda. Parisiis, M.D.LXII, apud
Guil. Morelium, in graecis typogra-
phum regium.
Biblioth. : París (Nationale, Maza-
rine, Arsenal), Bordeaux, Boulogne,
Le Mans, Rome (Nazionale, Angeli-
ca), Rouen. ,

Areopagitica, seu opuscula nus-


quam hactenus excusa divi Chludo-
wici pii Romaui Imperatorio semper
augusti ac vere christianissimi Gallo-
rum regis, et D. Hildivuini vetusti ac
doctissimi (annis ab bine plus minus
octingentis) coenobii sancnssimi Dio-
nysü et sociorum martyrum Abhatis,
de rebus gestis ac scriptis B. Macarii
Ionici DIONYSII ARI!OPAGITAE, prius
quidem Atheniensis ecclesiae archi-
episcopi, deinde autem primi Gallo-
rum apostoli : quorum indicem sexta
exhibebit pagina. Cum Matthaei Ga-
leni Vestcapelli, theologi Lovaniensis
68 - 1563, Cologne : de, j, a. [Hilduin] et professoris sacrarum litterarum
Academiae Dilinganae ptaefatione :
in qua et voluminis hujus multiplex
ostenditur ftuctus, et auctor Hildi-
vuinus simul atque AREOPAGITA DIO-
NYSIUS a quorumdam temerariis cen-
suris ac obliquis cavillosisque inve-
ctionibus diligentissime vindicatur ;
et ad postremum duodecim M. Flacci
Illyrici objectionibus respondetur. . ..
jos 8o-I23 : passio sanctissimi DIO-
NYSII. Coloniae, apud Maternum
, Cholinum, M.D.LXIII.
Biblioth. : Amiens, Grenoble, Le
Mans.

Historiae Aloysü Lipomani episco-


69 - 1564. Louvain: g', po, de. [Millanius] pi V eronensis de vitis Sanctorum pars
prima : ... vita beati DIONYSII ARIIO-

,: .
AU GRÉ DES ÉDITBURS, XXXIX

PAGITAB per Michaelem Syngelum


presbyterum Inerosolymitanum scri-
pta et per Basilium Millanium Cassi-
69 -'- 1564. Louvain : g', po, de. [Millanius] natem monachum nunc primum lati-
nitate donata. Lovanii, apud Petrum
Zangrium Tiletanum, ex typis Rey-
neri Velpü, I 564.
Biblioth. : Lyon, Mons.

Instoriae Aloysii Lipomani Episco-


pi Veronensis de vitis Sanctorum pars
prima, cum scholüs ejusdem omnium
modemorum baereticorum blasphe-
mias ac deliramenta ciare convincen-
tibus... pp. 47r-485 : vita beati Dzo-
70 - 1565, Louvain: g', po, de. [Millanius] NYSII Alu!OPAGITAB per Michaelem
Syngelum presbyterum Inerosolymi-
tanum scripta et per Basilium Milla-
nium Cassinatem .monachum nunc
primum latinitate donata. Lovanii,
apud Martinum Verbasselt, bibliop.
jur., in pingui ~. xs6s.
Bihlioth.: Solesmes ( Saint-Pierre).

DIONYSII Alu!oPAGITAB opera om-


nia quae extant ; ejusdem vita ; scho-
lia incerti auctoris in librum de eccle-
siastica hierarchia. Quae omnia latine
nunc primum a J oachimo Periono,
71 - 1565, Paris : e, E, N, M, IO. [Périon] Henrici Gallorum regis interprete,
conversa sunt. Lutetiae, ex ofticina
typog¡aphica Michaelis Vascosani
xs6s.
Bihlioth. : Paris ( Nationale, Sainte-
Genevieve, Arsenal).

[Dom Le Nourry (1703) col. 2o6"


72 - 1565, Paris : texte grec. - D. Ceillier (1748) p. 388, xe l. -
D. Lumper (1783) p. 437·1

D. DIONYSII Alu!oPAGITAB opera


omnia quae extant ; ejusdem vita ;
scholia incerti auctoris in librum de
ecclesiastica hierarchia. Quae omnia
nunc primum a J oachimo Periono,
Benedictino Cormoeriaceno, Henrici
Gallorum regis interprete conversa
73 - 1566, Louvain : e, E, N, M, IO. [Périon]. sunt. Insce assessere sanctissimorum
vetustissimorumque patrum D. lgna-
tii atque Polycarpi et Martialis epi-
stolae solidaque doctrina refertae. Lo-
vanü, apud Joannem Bogardum, sub
hiblüs aureis, anno 1566.
Biblioth. : Toumai, Oxford ( Bod-
léienne).
XL ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

D. DIONYSII Al!EOPAGITAE opera


omnia quae extant : ejusdem vita.
Scholia incerti authoris in librum de
74 - 1566, Louvain : e, E, N, M, ro. [Périon] ecclesiastica hierarchia. Interprete
Joac. Periono. Cum D. Ignatii, Poly-
carpi et Martialis epistolis. Lovanii,
Hier. Wellaeus, 1566.
Biblioth. : Mons.

DroNYsii Al!EOPAGITAE opera om-


nia cum ejusdem vita et schollis in
ecclesiastica hierarchia iatine, J oach.
Periono interprete. Huic editioni ac-
cesserunt indices duo capitum et re-
rum insigniorum, et scholia quaedam
75 - 1566, Paris : e, E, N, M, ro. [Périon] ad marginem, et multorum locorum
emendationes. Lutetiae, ex officina
typographica Michaelis · Vascosani,
1566.
Biblioth. : Aarau, Abbeville, Eper-
nay, Londres . (Britiih Museum),
Oxford ( Boáléienne).

[Graesse. Trésor de livres rares et


76 - 1567, BAle : N, M. [Ficin] précieux, Dresde, r861, tome 2,
p. 576, colonne B.)

77 - 156¡, Paris : e, E, N, M, ro. [Périon] [Dom Lumper (1783), p. 438. -


Harles (r8or), p. 12, § 5·1

Historiae Aloysii Lipománi episco-


pi Veronensis de vitis Sanctorum pars
prima ... vita beati DroNYSII Al!EOPA-
GITAE per Michaelem Syngelum pres-
byrerum Hierosolymitanum seripta et
¡8 - 1568, Louvain : g', po, de. [Millanius] per Basilium Millanium eassinatem
monachum iatinitate donata. Lovanii,
apud Martinum Verhasselt ('OSI J.
Bogardum, w/ P. Zangrium), 1568.
Biblioth. : Amiens, Lyon, Mons,
Nantes.

S. DIONYSII AIIEoPÁGITAE, martyris


inclyti, Athenarum episcopi et Gallia-
rum Apostoli, opera : cum epistolis
sanctorum I~tii, Polycarpi et Mar-
tialis apostoli. Translatio nova Ambro-
sii Florentini, philosophi, rhetoris et
theologi luculentissirni, Abbatisque
79 - 1569, Paris : C, E, N, M, 11. [Ambroise] ·generalis Ordinis Camaldulensis. Ad-
jeetae sunt aliquot observationes quae
multum adjumenti adferent ad multa
ex involucris D. DIONYSII eruenda.
Connexuimus etiam praeter consue-
ta& D. lgnatii epistoias alias duas.
Praeterea in calce operis · adjecimus
Vincentii Lirinensis adversus haere-
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XLI

seon novationes opusculum. Parisüs,


apud Michaelem Julianum, in monte
D. Hilarii, sub stellae coronatae signo,
79 - 1569, París : e, E, N, M, 11. [Ambroise] 1569·
Bíblwth. : Arras, Bordeaux, Cbam-
béry, Oxford (Bodléienne), Rome
( Angelica).

D. Thomae Aquinatis, Doctoris


Angelici opera. - Tomus decimus,
complectens priniam partero Summae
Theologiae cum commentariis R. D.
D. Thomae de Vio, Cajetani, Cardi-
nalis S. Sixti, et expositionem Divi
Thomas in Iibrum Beati DIONYSII
So - 1570, Rome : N. [Sarrazin] de Divinis Nominibus. Cette expositio
re¡:oit une noumlle pagination, cowvre
47 folios, se termine par ces mots :
Romae, apud haeredes Antonü Bladii
et J oannem Osmarinum Liliotum so-
cios, M.D.LXX.
Biblioth. : Paris ( Nationale), Reu-
nes.

Historiae Aloysü Lipomani episco-


pi Veronensis de vitis sanctorwn pars
prima, cum schollis ejusdem omnium
modemorwn haereticorwn blasphe-
mias ac delirarnenta ciare convincen-
tibus ... pp. 47I-tf85: vita beati DIO-
NYSII AREoPAGITAE per Michaelem
81 - IS7Z, Louvain : g', po, de. [Millanius] Syngelum presbyterum Hierosolytni-
tanum scripta et per Basilium Milla-
nium Cassinatem monacbum Iatini-
tate donata. Lovanii, ap. Petrum
Zangrium Tiletanum sub Ponte,
M.D.LXXII.
Biblioth. : Le Mans, Lyon.

Beati DIONYSII AREOPAGITAE mar-


tyris inclyti, Atbenarum episcopi et
Galliarum apostoli opera, cum scho-
llis in Iibrwn de ecclesiastica hierar-
chia, a J oacbimo Periono conversa.
Hisce accessere sanctissimorum pa-
trum D. Ignatii Antiochiae archiepi-
82. - IS7Z, Lyon : e, E, N> M, 10. [Périon] scopi, atque Polycarpi, et Martialis
apostoli epistolae. Praeterea Vincentii
Lirinensis Iiber adversus haereseon
novationes. Lugduni, apud Guliel-
mum Rouillium, I 572..
Biblwth. : Paris ( Sainte-GtmefJihle),
Aarau, Caen, Clermont.
XLII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

De probatis sanctorum historiis,


partim ex tomis Aloysü Lipomani
doctissim.i episcopi, partim etiam ex
egregüs manuscriptis codicibus (qua-
rum permu1Iae antehac numquam in
lucero prodiere) nunc recens optima
fide collectis per Laurentium Surium
83 - 1574. Cologne : de, j, a. [Hilduin]. Carthusianum ... Tomus quintus, pp.
642-658 : Passio sanctissimi DIONYSII
qui a loco AREOPAGITA, et a patriotico
nomine Ionicus, Christiano autem
agnomine est appellatus Macarius ...
Coloniae Agrippinae, apud Gervi-
num Calenium et haeredes Quen-
telios, 1574·
Biblioth. : Angers, Mons, Nantes.

Tomus secundus Marsilü Ficini,


philosophi platonici,, medici, atque
tbeologi omnium praestantissim.i, o-
perum: in quo comprebenduntur ea
quae ex graeco in latinum sermonem
doctissime transtu1it, exceptis Platone
atque Plotino philosophis, quorum
tamen epitome seu argumenta, com-
mentaria, collectanea et annotationes
(quotquot, vel edita antea ve1 hacte-
84 - 1576, BAle : N, M, [Ficin] nus non visa, magno studio collecta
exstant) etiam compendii loco adji-
=e in philosophiae studiosorum gra-
tiam placnit. - pp. IOIJ-II27 : DIO-
NYSII ARlloPAGITAE Jibrorum de my-
stica theologia et de divinis nominibus
commentaria. Colophon : Basileae, ex
officina Henricpetrina, anno salutis
nostrae instauratae M.D .LXXVI,
mense m.artio.
Biblioth. : Paris (Nationale), Lon-
dres (Britúh Museum), Nantes.

[Dom Le Nourry (1703), coll. 2o6-


85 - IS77• Cologne texte grec. 207.]

De prohatis Sanctorum historiis,


partim ex tom.is Aloysü Lipomani
doctissimi episcopi, partim etiam ex
egregüs manuscriptis codicibus (qua-
rum permu1Iae antehac numquam in
lucero prodiere), optima fide collectis
86 - 158o, Cologne : de, j, a. [Hilduin] per F. Laurentium Surium Carthu-
sianum domus Coloniensis et nunc
recens recognitis atque aliquot vita-
rum accessione auctis per F. Jacobum
Mosandrum ejusdem cartusiae mona-
chum. Tomus quintus, complectens San-
ctos mensium septembris et octobris,
pp. 725-740 : Incipit passio sanctis-
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XLIII

simi DIONYSII qui a loco AREOPAGITA


... Coloniae Agrippinae, apud Gervi-
86 - 158o, Cologne : de, j, a. [Hilduin] num eaienium et haeredes Quente-
iios, anno M.D.LXXX.
Bihlioth.: Amiens, Bordeaux, Lyon.

Beati DIONYSII AimoPAGITAE mar-


tyris inclyti, Athenarum episcopi et
Galliarum apostoli opera, cum scho-
liis in librum de ecclesiastica hierar-
chia, a Joachimo Perionio conversa.
Hisce accessere sanctissimorum pa-
87 - ISSI, Lyon : e, E, N, M, 10. [Périon] trum D. Ignatii Antiochiae archiepi-
scopi, atque Polycarpi, et Martialis
apostoli epistolae. Praeterea Vincentii
Lirinensis líber adversus haereseon
novaciones. Lugduni, apud Guliel-
mum Rouillium, I 58 r.
Bihlioth. : Londres ( British Mu-
seum).

De vitis Sanctorum ab Aloysio Li-


pomano, episcopo Veronae, viro do-
ctissimo olirri' conscriptis; nunc pri-
mum a F. Laurentio Surio cartusiano
emendatis et auctis. Tomus quintus,
f"" 2JI-2JÓ: Incipit passio sanctissimi
DIONYSII, qui a loco AREOPAGITA, et
a patriotico nomine Ionicus, christia-
no autem agnomine est appellatus
Macarius, a sancto Paulo apostolo
Atheniensium ordinatus archiepisco-
pus, apostolica vero aucturitate beati
88 - ISSI, Venise : de, j, a. [Hiiduin] Clementis Papae totius Galliae con-
stitutus apostolus ; cujus invicta pro
fide ehristi devotio sub Domitiano
Caesare et praefecto Sisinnio apud
urbem Parisiorum post multa certa-
mina (inter quae ei Dominus noster
Jesus Christus apparuit) coram quam-
plurimis septimo idus octobris marty-
rium consummavit cum Rustico et
Eleutherio ; sanctusque Dionysius ca-
put suum tulit ubi nunc requiescit.
Venetiis, M.D.LXXXI.
Bihlioth. : Amiens, Le Mans.

Beati DIONYSII AREOPAGITAE mar-


tyris inclyti, Athenarum episcopi et
Galliarum apostoli opera, cum scho-
Jiis in librum de ecclesiastica hierar-
89 - ISSs, Lyon : e, E, N, M, ro. [Périon] chia, a J oachimo Periono conversa.
Hisce accessere sanctissimorum pa-
trum D. Ignatii Antiochiae archiepi-
scopi, atque Polycarpi, et Martialis
apostoli epistolae. Praeterea Vincentii
XLIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

Urinensis liber adversus haeieseoD


novationes. Lugduni, apud Guliel-
89 - 1585, LyoD : C, E, N, M, 10. [PérioD] mum Rouillium, 1585.
Bibliotk. : Rome (Nazionale),
Troyes.

Michaelis Syngeli de !audibus Divi


DIONYSII liber. Parisiis, 1587.
90 - 1587, Paria : g', po, de. Bibliotk. : Arras (catalogue Wic-
quot).

Divi Thomae Aquinatis, Doctoris


angelici, totius tbeologiae Summa, in
tres partes digesta et ad Romanum
exemplar collata, cum commentariis
R. D. D. Thomae de Vio Cajetani.
Accesserunt ad priores editiones :
Beati DtoNYSII de divinis nominibus
libe~ ab eodem D .. Thoma expositus,
Catechismus catbolicus et de Sacra-
mentis opus Aug. Hunnaei, Concor-
dantiae iusupei coDttadictionum
91 - 1588, LyoD : N. [Sarrazin] D. Thomae hactenus a multis deside-
ratae. Prima pars; ad calcem : Divi
Thomae Aquinatis, Doctoris Ange-
lici, in librum beati DIONYSII de divi-
nis Dominibus pia et erudita explana-
rlo, tbeologiae sacraeq,ue scriptuJae
studiosis utilissima, cw Dunc recens
est additus rerum et sententiarum
index. Lugduni, apud S. Michaelem,
1588.
Bibliotk. : Paris (Nationale), Lon-
dres (Britisk Museum), Troyes.

Hugonis de Sancto Victore, cano-


nici regularis Lateianensis, tum pie-
tate tum doctrina insignis, ope¡a, tri-
bus tomis digesta, Dunc a Domno
Thoma Garzonio de Bagnacaballo po-
stillis, annotatiunculis, scholiis ac vita
auctoris expolita, in gratiam Reveren-
di D. Petri Francisci a Ripa Veronen-
92 - 1588, Venise : C. [~ri¡Cne]
sis, ejusdem congregationis Rectoris
Generalis, tomus primus; f" 2J8'-
294" : in explanationem caelestis hie-
rarchiae magni DtONYSII AREoPAGI-
TAE ••• libri decem. MDLXXXVIII.
Venetiis, apud Joannem Baptistam.
Somaschum.
Bibliotk. : Paris (Nationale).

Opera omnia Sancri Thomae. Ve-


93 - 15!13. Venise : N [Sarrazin] Detiis, r 592. [Ludwig Rosenthal, cata!.
XLIX D. 5175 et LXII D. 26oo.]
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XLV

Summa totius theologiae D. Tho-


mae Aquinatis, Doctoris Angelici, Or-
dinis Fratrum Praedicatorum, cum
commentarüs R. Domini Thomae a
Vio, Cajetani, S. Romanae Ecclesise
Presbyteri Catdinalis, tituli S. Sixti.
Adjecta sunt insuper tum supple-
mentum tertiae partis ex ipsius aucto-
94 - IS94o Venise N. [Sarrazin]
ris scriptis congestum, tum quodlibe-
ta ejusdem auctoris ... Prima pars, ...
in appendice : Divi Thomae Aquinatis,
Doctoris Angelici, in librum beati
DIO:NYSII de Divinis Nominibus ex-
positio. Venetiis M.D.Xeiiii, apud
haeredem Hieronytni Scoti.
Biblioth.: Solesmes ( Saint-Pierre).

DroNYsrr AREoPAGITAE opera om-


nia quae exstant. Ejusdem vita. Scho-
lia incerti auctoris in librum de eccle-
siastica hierarchia. Quae omnia a Joac.
Periono conversa sunt. Accesserunt
95 - 1598, Paris : e, E, N, M, 10. [Périon] huic editiolli índices duo ... item scho-
lia quaedam ... et multorum locorum
emendationes. Lutetiae Parisiorum,
Rob. Fouet, 1598.
Biblioth.: Bruges, Londres (British
Museum).

96 - I6oz, París : texte grec. [Harles (1801), p. 12, § 6.]

97 - I6oS, París : e, E, N, M, IO (Périon] [Harles (1801), p. 12, § 5 (milieu).]

Commentarü Joh. Eckii in mysti-


M. [Sarrazin] cam theologiarn S. DIONYSII AREoPA-
D ......,.en: M.
'"'-- [Vercellensis] GITAE. Anno Domini I6IO, Dillingen,
98 - 1 610' M. [Ambroise] Greg. Hliulin.
M. [Ficin] Biblioth. : Münich ( Bibliotheca re-
gia).

Divi Thomae Aquinatis, Doctoris


angelici, tomus decinrus, compleciens
prinraro partem Summae theologicae
cum commentarüs Reverendissimi
D. Thomae de Vio Cajetani atque
expositionem ejusdem Divi Thomae
in librum B. DIONYSII de divinis
99 - I6n, Mayence : N. [Sarrazin] nominibus, cui nunc recens addita
est expositio Chrysostomi Javelli su-
per nonnullas quaestiones ad haoc
prinraro partem attinentes... Editio
nova quamplurimis mendis correcta
cum exemplari Romano ac aliis ma-
nuscriptis codicibus collata per R. P.
F. Cosmam Morelles, Ordinis Prae- .
XLVI ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

dicatorum. Antuerpiae, apud J. Keer-


bergium, I6Iz. In appemlice : Divi
Thomae Aquinatis, Doctoris angelici,
in librum beati DIONYSII de divinis
99 - I6n, Mayen\:e : N. [Sarrazin] nominibus expositio. Colophon : Mo-
guntiae, apud Balthasarum Lippium,
I6II.
Biblioth. : Paris (Nationale), A-
miens, Bmges, DouaL

Divi Thomae Aquinatis Summa


sacrae theologiae. in tres partes dige-
sta, cum commentariis R. D. Thomae
de Vio Cajetani et expositione ejus-
dem Divi Thomae ad librum B. DIO-
NYSII de divinis nominibus. Editio
nova cum exemplari Romano ac aliis
100 - 1612, Anvers : N. [Sarrazin] vetustissimis mss. codd. collata per
R. P. F. Cosmam Morelles.- Tomus
primus, ad calcem : Divi Thomae
Aquinatis, Doctoris Angelici, in li-
brum beati DIONYSII de divinis no-
minibus expositio. Antuerpiae, I6Iz,
Keerbergius.
Biblioth. : Amiens.

Apocrypha paraenetica publico ju-


ventutis literariae bono edita, inter-
prete M. Nicolao Glasero Thuringo
Waltershuano... p. 53: De eclipsi tem-
IOI - 1614, Hambourg : po. [Glaserj pore passionis Chtisti facta .... p. 55,
in margine : apud DIONYSlUM ARilo-
PAGITAM in epístola ad Polycarpum.
Hamburgi, 1614.
Biblioth. : Paris (Nationale).

Sancti DIONYSII ARilOPAGITAE ope-


ra omnia quae extant, una cum ejus-
dem vitae scriptoribus, nunc primum
graece et latine conjunctim edita. Ac-
cesserunt sancri Maximi scholia nunc
primum latinitate donata et Georgii
Pachymerae paraphrasis in epístolas.
Omnia studio et opera Petti Lansselii
Gravelingani Societ. Jesu presbyteri.
Lutetiae Parisiorum, ex officina Ni-
102 - I6IS, Paris : e, E, N, M, IO. [Lanssel] velliana, sumptibus Sebastiani Cra-
moisy, MDCXV, (ve!, typis regiis,
apud Claudium Morellum, I615).
Biblioth. : Paris (Nationale, Ste-
G~e, Arsenal), Antiens, Am-
sterdam, Annonay, Bordeaux, Cahors,
Clermont, Dole, Grenoble, Le Havre,
Lille, Nantes, Nlmes, Oxford ( Bod-
léienne), Rome (Vati&ane, Nazionale)
Rouen, Tournai, Troyes.
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XLVII

Hugonis de S. Victore, canoma


regularis Lateranensis, tum pietate
tum doctrina insignis, opera omnia
tribus tomis digesta, studio et indu-
stria Domni Thomae Garizonii de
Bagnacaballo postillis, annotatiuncu-
lis, scholiis ac vita auctoris expolita,
103 - 1617, Mayence : C. [Érigene] et nunc primum in Germania corre-
crius et ornatius in lucem edita. Tomus
primus... pp. 340-4I8 : in explanatio-
nem caelestis hierarchiae magni Dio-
NYSII Alu!OPAGITAE... Jibri decem.
Moguntiae, sumptibus Antonii Hie-
rat, M.DC.XVII.
Biblioth. :Paris (Nationale}, Mons.

Vitae Sanctorum ex ¡¡>robatis au-


thoribus et mss. codiCibus, primo
quidem per R. P. Fr. Laurentium
Surium carthusianum editae, nunc
vero multis Sanctorum vitis auctae,
emendatae et noti~ marginalibus illu-
104 - 1618, Cologne : de, j, a. [Hilduin] stratae. Tomus decimus, pp. II6-IJO :
passio sancrissimi DIONYSII etc ...
Coloniae Agrippinae, sumptibus Jo-
annis Kreps et Hermanni Mylii,
anno M.DC.XVIII.
Biblioth. : Amiens, Anvers, Besan-
~on, Bordeaux, Bruges, Grenoble,
Lyon, Rennes.

Magna Bibliotheca veterum Pa-


trum et antiquorum sctiptorum eccle-
siasticorwn, primo quidem a Marga-
rina de la Bigne Sorbonico in Acade-
mia Parisiensi theologo collecta et
tertio· in lucem edita, nunc vero plus
quam centum auctoribus et opusculis
plurimis locupletata, historica metho-
do per singu1a saecula quibus sctipto-
res quique vixerunt disposita, et in
XIV tomos distributa, opera et studio
docrissimorum in alma universitate
105 - 1618, Cologne : C, E, N, M, IO. [Lanssel] Colon. Agrip. theologorum, ac pro-
fessorum- Tomus primus,pp. 97-r65:
Sancri DIONYSII AREOPAGITAE opera
omnia quae exstant, srudio et opera
Petri Lansselii Gravelingani, Societ.
J esu presbyteri, recognita et ejusdem
disputatione apologetica pro eodem
S. DIONYSIO initio praefixa. Coloniae
Agrippinae, sumptibus Antonii Hie-
rathi, sub signo Gryphi, anno
M.DC.XVIII.
Biblioth.: Paris ( Mazarine}, Abbe-
ville, Bruges.
XLVIII ON A CITÉ DENYS SANS RtGLE

Canones SS. Apostolorum, conci-


liorum generalium et provincialium
sanctum Patrum epistolae canonicae ;
quibus praefixus est Photii nomoca,
nen, id est, canonum et legum impe-
ratoriarum de ecclesiastica disciplina
conciliatio et in certos locos ac titulos
distributio. Omnia commentariis am-
xo6 - 16zo, Paris : de. [Hervet] plissixnis Theod. Balsamonis explicara
et de graecis conversa, Gentiano Her-
veto interprete : accessit hac editione
graecus textqs ex codicibus manu-
scriptis erutus et cum latino locis
innumeris emendato comparatus. Lu-
tetiae Parisiorum, typis regiis, 1620.
Biblioth. : Amiens, Mons, Reims.
Sancri DIONYSII AREoPAGITAE ope-
ra omnia quae exstant, una cum ejus-
dem vitae scriptoribus, graece et la-
tine conjuncrim edita. Accesserunt
sancri Maximi scholia et Georgii Pa-
107- I6zs, Paria : e, E, N, M, lO [Lanssel] chymerae paraphrasis in epistolas.
Omnia studio et opera Petri Lansselii
Gravelingani Societ. Jesu presbyteri.
Lutetiae Parisiorum, M.DC.XXV.
Biblioth. : Rome ( Angelica).
R. P. Maximiliani Sandaei e Socie-
tate Jesu Doctoris theologi Theologia
Symbolica. In qua origo symbolorum
eorumque artificium ex sacra scriptu-
ra potissimum eruitur, et ejusdem
symbola omnis generis explicantur.
Opus sacrae doctrinae studiosis ac
108 - 16z6, Mayenee : C (i, 2, 15), ti. [Lanssel] imprixnis concionatoribus et politioris
litteraturae amatoribus utile. - pp.
6zz-64I : selecta ex DIONYSIO AREo-
PAGITA de theologia symbolica. Mo-
guntiae, impensis Joannis Theobaldi
Schonwetteri, M.DC.XXVI.
Biblwth. : Solesmes ( Saint-Pierre).
Caroli Hersentii presbyteri et con-
cionatoris in D. DIONYSII AREoPAGI-
TAE de mystica theologia librum ap-
paratus, interpretarlo, notae, com-
mentarii, paraphrasis ; in quibus de
supretno divinae contemplationis gra-
du, unione scilicet et ignoratione, lu-
109 - 16z6, J>aris : M. [Hersent] culentissime agitur. Praexnissa est
theologiae mysticae apologia adversus
ejus obtrectatores. Parisiis, apud Tho-
mam Blaise, via Jacobaea, sub siguo
fud Mercurii, M.DC.XXVI.
Biblwth. : Paris ( Nationale, Maza-
rine, Sainte-GenevievJe), Bordeaux,
Oxford ( Bodllienne).
AU GRÉ DES ÉDITEURS. XLIX

R. P. Maximiliani Sandaei e Sacie-


tate Jesu doctoris theologi Theologia
mystica, seu Contem~latio divina Re-
Iigiosorum a calummis vindicata. -
I 10 - 1627, Mayence : M, g'·', do. [Lanssel]
pp. 658-663 : DIONYSII AREOPAGITAE
de mystica theologia Iiber, epistolae
prima, secunda et qninta. Moguntiae,
1mpensis Joannis Theobaldi Schon-
wetteri, M.DC.XXVII.
Biblioth. : Paris (Nationale}.

Illustrium Ecclesiae Orientalis scri-


ptorum, qni sancritate juxta et erudi-
tione primo Christi saeculo 1!oruerunt
et apostolis convixeiUDt, vitae et do-
cumenta. Auctore R. P. Petto Halloix
Leodiensi, Societate Jesu presbytero.
pp. I-285: Vita S. DIONYSII AREoPA-
GITAE Athenarum episcopi .et post
u I - 1633• Douai : M, s, po, de, j, a. [Halloix] Francorum apostoli et martyris, circa
quam tractantur principales quatuor
quaestiones ; do<;Uillenta e sancti DIO-
NYSII AREOPAGITAE Jibris, sive scripto-
rum ejus medulla. Duaci, ex officiua
typog¡aphica Petri Bogardi. Anno
M.DC.XXXIII.
Biblioth. : Amiens.

Opera sancti DIONYSII AREOPAGI-


TAE cum scholiis sancti Maximi et
paraphrasi Pijchymerae, a Balthasare
Corderio Soc. J esu Doct. Theol. la-
tine interpretata et notis theologicis
illusttata. Antuerpiae, ex officiua
Plantiniana Balthasaris Moreti,
II2 - 1fi34o Anvers : C, E, N, M, 10. [Cordiei] M.DC.XX:Xliii.
Biblioth. : Paris ( Nationale, Maza-
rine, Sainte-Gene'lliWe, Arsenal),
Abbeville, Amiens, Bemay, Besan~on,
Boulogne, Clermont, Douai, La Ro-
chelle, Londres (British Museum),
Mons, Nantes, Nimes, Reims,
Rennes, Rouen, Tournai.

Marsilii Ficini, philosophi plato-


nici, medici, atque theologi omnium
praestantissitni, operum, in quo· com-
prehenduntur ea quae ex g¡aeco in
latinum seimonem doctissime trans-
tulit, exceptis Platone atque Plotino
II3 - Ifi4I, Paria : N, M. [Ficin] philosophis, quorum tamen epitome
seu argumenta, commentaria, colle-
ctanea et annotationes (quotquot, vel
edita antea vel hactenus non visa,
magno studio collecta extant) etiam
compendii loco adjicere in philoso-

Ven.lona lat. - 4*·


L ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

pbiae studiosorum gratiam placuit, to-


mus secrmdus, RJ'· I-<)9 : DIONYSII
ARI!oPAGITAE librorum de mystica
theologia et de divinis nominibus
commentaria. Parisiis, apud Diony-
II3 - I6,JI, Paria : N, M. [Ficin] sium Bechet, via Jacobea, sub scuto
solari, M.De.XLI.
Biblioth. : Paris (Nationale), A-
miens, Angers, Clermont, Grenoble,
Le Mans, Londres (British Museum),
Nantes.

Sanctarum Patrum Ecclesiae primi-


tivae opera. - pp. 97-I65 : sancti
DIONYSII AIIEOPAGITAE opera omnia
quae exstant, studio et opera Petri
Lansselii Gravelingaui, Societ. Jesu
presbyteri, recognita ef ejusdem di-
u 4- I6.p, Lyon : e,. E, N, M, ro. [Lanssel] sputatione apologetica pro eodem
S. DIONYSIO initio praefixa. Lugduui,
sumpt. Hieronymi de la Garde, in
via mercatoria, sub signo Spei,
M.De.XLII.
Biblioth. : Abbeville, Amiens, An-
nonay, Grenoble, Reims, Roanne.

Sancti DIONYSII AIIEOPAGITAE ope-


rum omnium quae extant et commen-
tariorum quibus illustrantur tomus
primus, in quo universus sancti textus
et Georgii Pachytnerae paraphrasis et
latine cum adnotationibus Bah. Cor-
derii in singula capita continentur.
Omnia studio et opera ejusdem Bal-
thasaris Corderii, Societatis Jesu Do-
II5 - 1644, Paris e, E, N, M, ro. [eordier] ctaris theologi. Nova editio praece-
dentibus emendatior et auctior. Lu-
tetiae Parisiorum, Laurentius eotte-
reau, Ant. Stepbaous, ve! Lud. Bou-
langer, ve! Dionys. Bechet, 1644.
Biblioth. : París ( Nationale, Maza-
rine, Sainte-Genevieve, Arsenal), Bor-
deaux, Évreu:x, Le Mans, Nantes,
Orléans, etc ••.

M. Hugonis de S. Victore, Canonici


Regularis Sancti VictOris Parisiensis,
tum pietate tum doctrina insignis,
opera omnia tribus tomis digesta,. ex
manuscriptis ejusdem operibus quae
I r6 - 1648, Rouen : e [Érigene] in bibliotheca Victorina servantur ac-
curate castigata et emendata, cum
vita ipsius ante bac nusquam edita,
studio et industria Canonicorum Re-
gularium regalis Abbatiae Sancti Vi-
ctoris Parisiensis. - Tomus primus,
AU GRÉ DES ÉDITEURS. Ll

pp. 469·587.: in explanationem coe-


lestis bierarchiae magní D!ONYSII
AluiDPAGITAE secundum traductio-
nem Joannis Scoti libri decem, ad
Regem Francorum Ludovicum, fi-
lium Ludovici Grossi, qui aedem
II 6 - 1648, Rouen : e [!!rigene] D. Victoris Parisiensis aedificandam
curavit. Rotbomagi, sumptibus J oan-
nis Bertbelin, bibliopolae, in 8f08
Palatii, M.De.XLVIII.
Biblioth.: Paris (Nationale }, Abbe-
ville, Le Mans.

Beati Alberti Magní, Ratisbonensis


Episcopi, Oidinis Piaedicatorum,
COII1IIlentarii in D. DIONYSIUM, com-
pendii tbeologicae veritatis libri VII,
recogníti per R. A. P. F. Petrum
Jammy, sacrae tbeologiae Doctorem,
a. [Hilduin] conventus Gratianopolitani, ejusdem
117 - 1651, Lyon : e, E. i:l!rigCne] Oidinis, nunc primum in lucem pro-
M, 10. [Sarrazin] deunt. - Operum beati Alberti tomus
decimus tertius. Lugduni, sumptibus
Claudii Prost, Petri et Claudii Rigaud,
Hieronymi de la Garde, Joan. Ant.
Huguetan, via mezcatoria, M.De.u.
Biblioth. : Paris (Nationale), Mons.

DIONYSIUS SANCTUS AREOPAGITA.


Opera omnia quae exstant, studio et
118 - I6SS• Parla : e, E, N, M, 10. [Cordiez] opera Baltbasaris Corderii e Societatis
Jesu. Lutetiae Parisiorum, 1655·
Biblioth. : Rome (Vaticam).

Commentarius de sacris Ecclesiae


ordinationibus secundum antiguos et
recentiores latinos, graecos,. syros et
babylonios, in tres partes distinctus ...
authore J oanne M orino Blesensi,
Congregationis Oratorii Domini no-
II9 - I6SS• Paris : E (cb. S ct 6) [Morin] stri Jesu Christi presbytero;- pars
secunda, pp. sz-<>4 : ritus ordinatio-
num a sancto DIONYSio traditi ; ...
ex operibus S. Patris nostri DIONYSII,
AREOPAGITAE vulgo dicti, excerpta.
Parisiis, sumptibus Gaspari Meturas,
via Jacobaea sub signo SS. Trinitatis
prope Maturinenses, M.De.LV.
Biblioth. : Bordeaux, Le Mans.
.

Sancti Thomae Aquinatis, ex or-


dine Piaedicatorum, quinti Ecclesiae
Doctoris Angelici, opera omnia, ad
IZO - I66o, Paris : N. (Sarrazin] fidem vetustissimorum codd. mss. et
editionum emendata, aucta et cum
exemplaribus romano, venero et an-
LII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

tuerpiensi accurate collata. Nunc pri-


mum in Galliis prodeunt, partim a
R. P. Joanne Nicolai ex ordine
FF. Praedicatorum doctore theologo
Parisiensi et in majori convento pri-
mario professore a mendis expurgata
120 - 16110, Parlo : N. [Sarrazin] et notis marginalibus illustrata, partim
ab aliis patribus ejusdeto ordinis
emendata. Omnia· XXIII vol. com-
prebensa. Parisiis, . Societas · biblio-
polarum, I66o.
Bibliotk. : Paris ( Nationale), Abbe-
ville, Amiens, Lille, Mons.

Bibliotheca Patrum Concionatoria,


opera et studio F. Francisci Combefis,
ordinis FF. Praedicatorum Congrega-
tionis sancti Ludovici. Tomus octa'IJUS,
pp. 263-275: Micbaelis Syngeli pres-
121 - 161iz, Paria : g', po, de [Combefis] byteri Hierosolymitani laudatio sancti
DIONYSII. Parisiis, sumptibus Antonii
Bertier, M.De.LXII.
Biblioth. : Paris (Nationale), Le
Mans.

[Dom Le Nourry (1703), col. 2o6.


122 - 1663, Anvers : texte grec-latin.
- Dom Lumper (1783), p. 438.]

Divi DIONYSII Alu!OPAGITAE hie-


rarchia caelestis et ecclesiastica. Sultz-
123 - 1673, Sulzbach : e, E. [Ambroise] baci, typis Abrahami Licbtentbaleri,
M.De.LXXIII. . . ...
Bibliotk. : Heidelberg.

Maxima Bibliotheca veterum Pa-


trum et antiquorum scriptorum eccle-
siasticorum, primo quidem a Marga-
tino de la Bigne in Academia Pari-
siensi Doctore Sorbonico in lucem
edita, deinde celeberrimorum in uni-
versitate Coloniensi Doctorum studio
plurimis authoribús et opuscúlis au-
cta, ac historica metbodo per singula
saecúla quibus scriptores quique vixe-
runt disposita. Hac tandem editione
124 - 16¡7, Lyon : e, E, N, M, 10. [Cordier] Lugdunensi ad eamdem Coloniensem
exacta, novis supra centum authori-
bus et opusculis hactenus desideratis
locupletata, et in tomos XXVII distri-
buta.- Tomus secrmdus, pp. IIS-376:
sancti D10NYSI1 Alu!OPAGITAE opera,
cum scbolüs sancti Muimi et para-
phrasi Pacbynxerae, a Balthasare Cor-
dpio, Societatis Jesu, ~re theo-
logo; latine ·inter¡ítetata: · Lugdiini,
apud Anissonios, M.De.LXXVII.
Bibliotk.: Paris (Nationale), etc ...
AU GRÉ DES ÉDITEURS. LIII

Sanctorum bibliotheca Patrum pri-


mitivae Ecclesiae. - pp. 97 sqq. :
sancti DIONYSII ARI!OPAGITAE opera
omnia quae exstant, studio et opera
Petri Lansselii Gravelingani, Societ.
l%5 - I68o, _Lyon.: e, E, N, M, IO. [Lanssel] Jesu presbyteri, recognita et ejusdem
disputatione apologetica pro eodem
S. DIONYSIO initio praefixa. Lugduni,
apud I. Ant. Huguetan, 1680.
Bihliotk.: Grenoble, Londres (Bri-
tisk Museum), Reims.

Opera omnia V. P. Thomae a Jesu.


...,... Tomus sectmdus, pp. 455-6oa: Enu-
cleatio mysticae theologiae s. DIONY-
SII AREOPAGITAE episcopi et martyris,
per quaestiones et resolutiones scho-
lastico-mysticas, tam in librum quem
inscripsit de mystica theologia quam
M. [Périon] in diversas alias sententias i11am con-
126 - •684. Cologne : M. [Cordier]
cementes, ex reliquis ejusdem ss.
Doctoris superstitibus libris sedulo
depromptas ; · atque in duas partes
divisa. Coloniae Agrippinae, apud
] oann. Whilhelmum Friessem junio-
rem, 1684.
Bibliotk. : Paris (Nationale).

Commentarius de sacris Ecclesiae


ordinationibus secundum antiquos et
recentiores latinos, graecos, syros et
babylonios, in tres partes distinctus ...
authore J oanne Morino Blesensi,
Congregationis Oratorii Domini no-
stri Jesu Christi presbytero. Editio
127 - 1695, Anven : E (ch. 5, 6.) [Morin) nova a mendis quae in editionem
Parisinam irrepserant repurgata. -
pp. 43-52 : ex operibus s. Patris nostri
DIONYSII, AREoPAGITAE vulgo dicti,
excerpta. Antuerpiae, apud Stepha-
num Lucam, M.DC.LXXXXV.
Bihliotk. : Amiens, Bordeaux,
Douai.

Probleme proposé aux savants tou-


chant les livres atrribués a S. DENYS
L'ARÉOPAGITE, ou l'on demande s'il
faut dire que cet auteur a tiré ses
principes, une partie de sa doctrine
et le traité de sa Théologie Mystique
128 - Ijo&; Paria : M. [Cordier] de saint Clément d' Alexandrie et de
saint Grégoire de Nysse, ou si ces
deux Peres ont pris de lui [par Honoré
de Ste-Marie, O. C. D.] ... pp. ZJ-411:
Paralle!e du traité de la Théologie
• Mystique atrribué a saint DENYS
LIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

L'ARÉOPAGITE avec un autre tout sem-


blable, tissu des passages de saint
Clément d' Alexandrie et de saint
12.8 - 1708, París : M. [Cordier] Grégoire de Nysse. A París, chez
Jean de Nully, rue saint Jacques,
11 l'image saint Pierre, M.DCCVIII.
Biblioth. : Orléans.

S. Thomae Aquinatis opera omnia.


Accedunt Bernardini de Rubeis in
singula opera admonitiones. Tomus
octavus : in B. DIONYSII de divinis
12.9 - 1747, Venise : N. [Sarrazin] nominibus, in Boetii de hebdomadi-
bus et de Trinitate. Venetiis, apud
Joseph Bettinelli, 1747·
[Ludwig Rosenthal, catalogue
XXXV, n. 196o.]

Sancti DIONYSII AREOPAGITAE ope-


ra omnia quae exstant et commentarii
qnibus illusuantur. - Tomus primus,
in quo universus Sancti textus et
Georgü Pachymerae paraphrasis
graece et latine cum adnotattonibus
Balthasaris Corderii in singula capita
continentur. Studio et opera ejusdem
Balthasaris Cordcrü, Societatis Jesu
Doctoris thcologi. Editio post Antuer-
piensem et Parisienscm prima Veneta,
a mendis quae in praccedentes irrep-
serant accuratisslme repurgata, ac dis-
sertatione praevia, vanantibus lectio-
nibus ex insigni blbliothecae s. Marci
codice depromptis alüsque accessio-
C, E, N, M, ro. [Cordier] nibus aucta et locupletata. - Tomus
130- 1755 (6), Venise : g', po, de. [Millanius] secundus, pp. 27*-611* : Vita beati
s, po, de, j, a. [Halloix] DIONYSII AUOPAGITAE per Michae-
lem Syngelum presbyterum Hieroso-
lymitanum scnpta, et per Basilium
Millanum Cassinatem monachum la-
tinitatc donata, atque a Petro Lansse-
lio pluribus in locis castigata... pp.
79*-I99* : Vita S. DIONYSII AREOPA-
GITAE Athenarutn Episcopi, Franco-
ruto Apostoli et Martyris, per
R. P. Petrum Halloix Societatis Jesu
concinnata ejusdemquc notationibus
illustrata. Venetils, MDCCLV, typis

datée descal_,
Antonii Zatta. [N. B. : la dédicace est
dN mois. fl'aoút I756.]
Bihlioth. : Paria ( Naíimuile), Gre-
noble, etc...

Divi Thomae Aquinatis, Doctotis


131 - 1776, Veniae : N. [Sarrazin] Angelici, Ordlnis Pracdicatorum, o.l""'
ra. Editio. altera Veneta ad plunma
AU GRÉ DES ÉDITBURS. LV

exempla comparata et emendata. Ac-


cedunt vita seu elogium ejus a Jacobo
Echardo diligentissime concinnatum
et Betnardi Mariae de Rubeis in sin-
gula opera praeviae. Tomm octa'DUS
131 - 1776, Venise : N. [Sarrazin] complecrens decem breves commen-
tarios ..• pp. 8 5-z8z : in libhnn B. DIO-
NYSII de divinis nominibus. Venetiis,
MDCCLXXVI, cudebat Simon Oc-
cbi.
.Biblioth.: Solesmes ( Saint-Pierre).

P. Dominici Schram, Benedicrini


Banthensis, ss. theologiae et ss. cano-
num professoris emeriti, analysis ope-
rum ss. Patrum et scriptorum eccle-
siasticorum. Tomus primus continens
opera s. Barnabae, Hermae Pastoris,
132 - I78o Augsbourg • (C, E, N, M, 1o.)[Cordi~J s. Clementis papae, s. Ignatii episcopi
' • (a.)[Hallotx] et martyris, s. Polycarpi episcopi
Smyrnensis 'et martyris, s. DIONYSII
AREOPAGITAB, etc ... pp. IIZ-295· Au-
gustae Vindelicorum, sumptibus Mat-
thaei Rieger, MDCCLXXX.
Biblioth. : Londres (British Mu-
seum).

Sancrae matris nostrae Catholicae


Ecclesiae dogmatum et morum ex se-
lec:tis Patrum operibus veritas demon-
strata, seu veterum Patrum theologia
universa tribus partibus constans,
quarum prima agit de ecclesiasticis
dogmatibus, secunda de sacramentis,
133 - 1791, Florenc:e : E (5, 6). [Morin] tertia de moribus. Pars secunda : de
sac:ramentis. Tomus decimus, pp. 330-
338 : ex operibus s. patris nostri Dm-
NYSII, AREOPAG1TAB vulgo dicti, excer-
pta. Florentiae, MDCCLXXXXI, ex
typographia Joan. Angeli Bouchard.
Biblioth.: Solesmes ( Saint-Pierre).

Areopagitica sive sancti D10NYSII


vita jussu Ludovici Pü ab Hilduino
scripta [Patrologie latine de Mjgne,
134 - 18sr, Paris : de, j, a. [Hilduin] t. zo6, coll. 23-50 : Incipit passio
sanctissimi DioNYSII, qui a loco AREo-
PAGITA etc ... ] Lutetiae Parisiorum,
1851.
·¡.

Joanuis Scoti expositiones super


bierarchiam caelestem S. D10NYSII.
135 - 1853, Paris : C. (Érigene] [Patrologk latine de Mjgne, t. zzz,
coll. zz5-z66.j Lutetiae Parisiorum,
1853.

LVI ON A CITÉ DENYS SANS RÉGLE

Expoaitiones seu glossae in mysti·


cam theologiam sancti DIONYSII.
136 - 1853, Paris : M. (Sarrazin] [Patrologie latine de Migne, tome I22,
coll. 267-284;] Lutetiae Parisiorum,
1853·

]oannis Scoti versio operum S. DIO·


NYSII AREOPAGITAE. [Patrologie latine
137 - I8S3· Paris : e, E, N, M, 10. [Érigene] de Migne, t. I22, coll. I035-II94;]
Lutetiae Parisiorum, 1853.

Sancti DIONYSII AREoPAGITAE ope-


ra omnia quae exstant, studio Baltha-
138 - 1854, Brescia : C, E, N, M, 10. [Cordier] saris Corderii, Soc. Jesu. Brixiae,
1854·
Bihlioth. : Londres (British Mu-
seum).
Hugonis a S. Victore commentario-
rum in hierarclliaJI\ caelestem S. DIO-
NYSII AREOPAGITAE secundum inter-
pretationem J oannis Scoti ad Ludovi-
139 '-- 1854. Paris : C. (Érigene] cum Regem Francorum, filium Ludo-
vid Grossi, qui aedem D. Victoris
Parisiensis aedificandam criravit, libri
decem. [Patrologie latine de Migne,
tome I75, col/. 923-II34;] Lutetiae
Parisiorum, 1854.

Sancti DIONYSII AREOPAGITAE ope-


ra omnia quae exstant et commentarii
quibus illustrantur, studio et opera
140 - 1857, Paris : C, E, N, M, 10. (Cordier] Balthasaris Corderii, Societatis Jesu
Doctoris tbeologi, accurante et denuo
recognoscente J. P. Migne. [Patrologie
grecgue de Migne, tome 3, col/. II9-
III9 ;] Lutetiae Parisiorum, 1857..

[Patrologie grecque de Migne, tome


4 ;] - coll. 6I7-668 : Michaelis Syn-
geli presbyteri Hierosolytnitani enco-
Inium beati DIONYSII AREoPAGITAE
per Basilium Cassinatem monachum
latinitate donatum atque a Petru Lans-
141 - 1857, Paris : g4, po, de.. [Millanius] selio pluribus in locis castigatum ; -
s, po, de, ¡, [Halloix] coll. 695-870 : Vita S. DIONYSII AREo-
PAGITAE, Athenarum episcopi, Fran-
corum apostoli et martyris, per R. P.
Petrum Halloix, Soc. Jesu presbyte-
rum concinnata ejusdemque notatio-
nibus illustrata. Lutetiae Parisiorum,
1857·

Sancti Thomae Aquinatis, Doctoris


142 - 1864, Parme : N. [Sarrazin] Angelici, Ordinis Praedicatorum, ope-
ra omnia ad fidem oprimatum editio-
AU GRÉ DES ÉDITEURS. LVII

num accurate recognita, cum tabula


aurea F. Petri a Bergamo seu indice
rerum alphabetica et supplemento. -
142 - 11164. Parme : N. (Sanazin] Tomus quintus decimus pp. 259-405:
in librum beati DIONYSII de divinis
nominibus expositio. Parmae, typis
Petri Fiaccadori. M.DCCC.LXIV.

Doctoris angelici, divi Thomae


Aquinatis, sacri Ordinis FF. Praedi-
catórum.opera omnia,:'stJJdi«>St. Fret-
·143 - 1876, Paria : N. (Sarnzin] té et P. Maré. - Tomus fJigesimus
nomu, pp. 374-580 : in librum beati
DIONYSII de divinis nominibus ex-
positio. Paris, Vives, 1876.

Analecta sacra spicilegio Sblesmen-


si parata edidit Joannes Baptista Card.
Pitra, episcopus Tusculanus S. E. R.
bibliothecarius. Tomus IV. Patres
Antenicaeni, pp. 26I-276 : epistola
144 - 1883, Paria : th. beati DIONYSII AREOPAGITAE ad Ti-
motheUII'l; discipulum beati ·Pauli, de
passione apostolorum Petri et Pauli
(ex s~ca, latioa, armena versione).
Parisüs, ex publico Galliarum typo-
grapheo, M.DCCC.LXXXIII.

Doctoris angelici, divi Thomae


Aquinatis, sacri Ordinis FF. Praedi-
catorum opera omnia, studio St. Fret-
145- ISS,, Paria: N. (Sarnzinj té et P. Maré. - Tomus fJigesimus
nomu, pp. 374-580 : in librum beati
DIONYSII de divinis nominibus expo-
sitio. Paris, Vives, 1889.

Beati Alberti Magoi opera omnia


ex editione Lugdunensi religiose ca-
stigata, 'et pro a11~0ritatibus. ad fid~m
. Vulgatae versionis accuratiorumque
patrologiae textuum revocata, aucta-
C, E. (lhigenc] que B. Alberti vita ac bibliographia
146 - IS,Z, Paria : M, lO. (Sarnzin] suorum operum a PP. Quétif et
Echard exaratis, etiam revisa et locu-
pletata cura ac labore Augusti Bor-
gnet. - Volumen decimum quartum :
commentarii in libros B. DIONYSII
AREOPAGITAE. Parisiis, Vives, 1892.

Doctoris Ecstatici D. Dionysü Car-


• (pt.587•f59Z)a.[!Ji!duin] tusiani opera omnia in unum corpus
· C,E,N,M; 10. [Erigene] digesta ad fidem editionum Colonien-
147. - 1- . ...o'·--• .
C, E, N, M, 10. (Sarrazin]
~··· --..... C,E,N,M,ti. [Vercellensis]
siwil, cura et labore monachorum sa-
'i:rHlrdiiiis Cartusienliis,.íiu•ente-Pont.
C, E, N, M, II. (Ambrnise] Max.. Leone XIII.- Tomusquintw de-
N,M. [Ficin] cimus et tomus sextus dedmus : in libros
S. DIONYSII AREOPAGITAE (de caelesti
LVIII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

seu angelica hierarchia, de ecclesia-


stica hierarchia, de divinis nomini-
bus, de mystica theologia) et in epi-
stolas lindecim. Tornaci, typus Cartu-
··,!·'
siae S. M. de Pratis, M.DCCCCII.

Boninus Mombritius. Sanctuarium


seu vitae sanctorum. Novam hanc
· editionem curaverunt duo monacbi
Solesmenses (D. Albinus Brunet at-
148 - 1p10, Paris : de, j, a. [Hilduin] que D. Petrus Chauvin) ... Tomus
primus, pp. 394-409 : páSsio sancto-
rum, DIONYSII Rusticr et Eleuterii
martyrum. Parisüs, apud Albertum
Fontemoing editorem, M.CM.X.

S. Thomae Aquinatis, Ordinis


Praedicatorum, DoctOris communis
Ecclesiae, opuscula omnia genuina
necnon spuria melioris notae debito
ordine collocata cura et studio R. P.
Petri Mandonnet Ord. Praed. -
149 - I9Z7o Paria : N. [Sarrazin] Tomus secundus, opuscula genuina
theologica : brevis compilarlo theolo-
giae (compendium theologiae) ad fra-
trem Raynaldum de Piperno, exposi-
"'·' tio super DIONYSIUM de divinis nomi-
nibus. Parisüs, sumptibus P. Lethiel-
,,' leux, 1927. .
¡· ~:.'
.:'.
·¡,. i
Enucleatio mysticae theologiae
S. DIONYSII AIIEOPAGITAB episcopi et
; !,
martyris, per quaestiones et resolutio-
{' 1: nes scholastico-mysticas, tam in li-
;
.' ) brum quem inscripsit De mystica
theologia, quam ·in diversas alias sen-
tentias illam concernentes, ex reliquis
ejusdem SS. Doctoris superstitibus
• M. [Périon] !ibris seduJo depromptas ; atque in
ISO - lf27o Rome • M. [Cnrdier] duas partes divisa. In gratiam Fra-
trum excalceatoÍ"um Beatissimae Vii-
ginis Mariae de monte Carmelo in sui
Ordinis collegiis utranique theolo-
giam (scholasticam scilicet et mysti-
cam) profitentium. Editio critica a
P. Anastasio a S. Paulo, annalista et
chartulario ejusdem Ordinis, accura-
tissime exarata. Apud Curiam gi:nera-
litiam. Romae, 1927.
Thomas Gallus. Grand commen-
. taiie sur la Théologie Mystique [de
· sain~ DENYS L'ARÉOPAGITE, c:omposé]
151 - IPJ4, Paris : M. [Sarrazin] vers 12.¡2, édité pour la ·premiere fuis
par le P. G. Théiy, O. P. :líditions
historiques et philosophiques R. Ha-
lona, Paris, I934·
AU .GRÉ DES ÉDITEURS. LIX

Récapitulons ce qui touche aux éditions latines


AU TEMPS DES INCUNABLES

La Hibarckk Céleste a eu deux éditions :


les deux donnent le latin d'Ambroise (XV• siCcle) : 4, 6.
La Hiérarchie Ecclésiastique a eu une édition :
elle donne le latin d~Ambroise (XV• s.) : 6.
Les Noms Divins ont eu quatre éditions :

deux. donnent le latin d'Ambroise (XV• s.) : 4, 6.
deux donnent le latin de Ficin (XV• s.) : s, 7·
La Théologie Mystique a eu quatre éditions :
deux donnent le Jatin d'Ambroise (XV• s.) : 4, 6.
deux donnent le latin de Ficin (XV• s.) : s, 7.
Les épttres a Gaius, Dorothée, Sosipater, ·Polycarpe et Tite ont eu deux éditions
les deux donnent le latin d' Ambroise (XV• s.) : 4, 6.
Les épttres a Démophik et a saint Jean ont eu quatre éditions
deux donnent le latin d'Hilduin (IX• s.) : I, 2.
deux donnent le latín d'Ambroise (XV• s.) : 4, 6.
L'épttre {apocryphe) a Apollophane a eu quatre editions
deux: donrient le latin d'ilil.duin (IXe s.) : 1, 2.
deux donnent le Jatin d'Ambroise (XV• s.)": 4, 6. •
L'épttre ( apocryphe) a Timothée a eu une édition :
l'auteur de la. version latine n'est pas ·connu : 3·

AU XVI0 SIEcLE

La Hiérarchie Céleste a eu quarante-quatre éditions


six donnent le latín d'arigene (IX• s.) : 12, 27, 30, 39, 53, 92·
quatre donnent le latín de Sarrazin (XII• s.) : 25, 30, 39, 53·
cinq donnent le latín du Vercellensis (XIII• s.) : 12, 25, 30, 39, 53·
seize donnent le latin d'Ambroise (XV• s.) : 9, 11, 12, 15, 19, 23, 25, 30, 36, 39t 44, 49,
52, 53, S5, 79·
douze donnent le latin de Périon (XVI• s.) : 31, 54, 56,. 57, 71, 73, 74, 75, 77, 8z, 89, 9S·
une donnerait le latin de Clauser (XVI• s.) : 43·
La Hibarchie Ecclésiastique a eu quarante-quatre éditions completes
quatre donnent le latin d'Érigene (1~• s.) : 12, 30, 39, 53·
quatre donnent le latín de Sarrazin (XII• s.) : 25, 30, 39, 53·
cinq donnei:J.t le latín du Vercellensis (XIII• s.) : 12, zs, 30, 39, 53·
dix-sept donnent le latin d'Ambro~se (XV• s.) : 9, 11, 12, 15, 19, 23, zs, 30, 34, 36, 39, 44,
49, 52, 53' ss, 79· . .
treize donnent le latin de Périon (XVI• s.) : 31, 54> 56, 57, 71, 73, 74, 75, 77, 8z, 87, 89, 95·
une donnerait le Jatin de Clauser (XVI• s.) : 43··
une édition fragmentaire donne le latín d'Ambroise (XV• s.) : 41.
trois éditions fragmentaires donnent le latin de de Sainetes (XVI• s.) : 61, 63,. 66.
Les Noms Divins ont eu soixante-trois éditions :
trois donnent le Jatin d'll.rigene (IX• s.) : 30, 39, S3·
neuf donnent le la.tin de Sarrazin (XII• s.) : 12, zs, 39, 39, 53, So, 91, 93, 94·
cinq donnent le latiD du Vercellensis (XIII• s.) : 12, 25, 30, 39, 53·
·seize donnent le latín. d'Ambroise (XV• s.) : 9, n, ·u, 15, 19, 23, ·zs, 30, 36, 39, 44, 49,
.; sz, s3, ss,, 79· .· ~
seize doriñent le latin de Ficin (XV• s.) : 8, ro, 12, .13, 1~ 16, 17, 25, 29, 30, 33, 39, 53,
~~~ . . .
treize donnent le latin de Périon (XVI• s.) : 31, 54, 56, 57, 71, 731 74, 75, 77, 82, 87, 89, 95·
une d01111erait le latiD de Clauser (XVI• s.) : 43· .
LX ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

La Tltéologie Mystiq~U~ a eu soixante-qua):re éditions :


trois donnent le latin d'Érigene (IX' s.) : 30, 39, 53·
sept donnent le 1atin de Sanazin (XII8 s.) : 12, 22, 24, 25, 30, 39, 53·
une donne le latin de Robert Grossetéte (XIII• s.) : 12.
six donnent le latin du Vercellensis (XIII 8 s.) : 12, 22, 25, 30, 39, 53·
dix-sept donnent le· latin d' Ambroise (XV6 s.) : 9, II, 12, 15, 19, 22, 23, ·25, 30, 36, 39,
441 49, s•, 53, ss, 79·
seize c.tonnent le latin de Ficin (XV6 s.) : 10, 12, 13, 14, 16, 17, 22, 25, 29, 30, 33, 39,
53, 64, 76, 84.
treize donnent le latin de Périon (XVI6 s.) : 31, 54, 56, 57, 71, 73, 74, 75, 77, B.z, 87, Sg, 95·
une donnerait le 1atin de Clauser (XVI• s.) : 43·
Les trois premieres épitres a' Gaius ont eu trente-huit éditions :
trois donnent le latin d'ÉrigCne (IX' s.) : 30, 39, 53·
quatre donnent le latín de Sarrazin (XII6 s.) : 12, zs, 39, 53·
dix-sept donnent le latin d'Ambroise (XV6 s.) : 9, II, 12, 15, 19, Z3, 25, 30, 32, 36, 39,
44, 49, sz, 53' ss, 19·
treize donnent le latín de Périon (XVIe s.) : 31, 54, 56, 57, 71, 73, 74, 75, 77, 82, 87, 89, 95·
une donnerait le latin de Clauser (XVI• s.) :' 43·
La quatrihne épttre a Gaius a eu quarante-six éditions :
en plus des trente-huit précéderites,
deux donnent le latin de Tilmann (XVI• s.) : 42, 53.
cinq donnent le latin de Millanius (XVI• s.) : so, 69, 70, 78, 8x.
une donne un texte que je n'ai pas identifié : 90·
Les épttres a Dorotltée et a Sosipater ont eu trente-huit éditions . ,
les memos que les trois premieres épitres ll Gaius.
a Polycarpe

.
L'épttre a eu cinquante-quatre éditions :
trois donnent le latin d'Érigene (IX• s.) : 30, 39. 53·
quatre donnent le 1atin de Sarrazin (XII• s.) : 12, zs,
39, 53·
vingt-cinq donnent le latin d~Ambroise (XV• s.) : 9, u, 12, 15, 19, :ar,. 23, :as, :zs,. 30, 32, 3o4,
deux~~-~6~--5~~-~5
donnent le 1atin de Tilmann (XVI• s.) : 42, 53·
cinq donnent le 1atin de Millanius (XVI8 s.) : so, 69, 70, 78, 81.
treize donnent le latin de Périon (XVI• s.) : 31, 54, 56, 57, 71, 73, 74, 75, 77, 82, 87, 89, 95·
une donnerait le 1atin de Clauser (XVI• s.) : 43·
11n:e donne un texte que je n'ai pas identifié : 90·
L'épitre a Démophik a eu cinquante-deux éditions completes
quatre donnent le latiD d'Hilduin (IX• s.) : 68, 83, 86, 88¡
trois donnent le 1atin d'ÉrigCne (IX• s.) : 30, 39, 53·
quatre donnent le latin de ]larrazin (XII• s.) : u, 25, 39, 53·
dix-neuf donnent le 1atin d' Ambroise (XV• s.) : 9, u, 12, 15; 19, 23, zs, z6, 30, 32, 36, 39,
411 ~ 49, 5:0, 53, 55, 79·
deux aonnent le latin de Tilmann (XVI• s.) : 42, 53·
cinq donnent le latin de Millanius (XVI• s.) : so, 69, 70, 78, 81. .
treize dOnnent le latin de Périon (XVI• s.) : 31, 54, 56, 57, 71, 73, 74, 75, 77, 82, 87, 89, 95·
une donnerait le latin de Cliuser (XVII• s.) : 43·
une donne un texte que je n'ai pas identifi.é : 90· ·
une ~on frs¡pnentaire donne le 1atin de Hervet (XVI• s.) : 65 •
. L'épitr~ a. Tite aeu quaranre:.trois éditions :
en plus des uente-huit· communes aux premiCres épi:tres a Galus,
cinq donnent le 1atin du Vercellensis (XIII• s.) : 12, 25, 30, 39, 53·
L'épitre a saint Jean a eu quarante-neuf éditions :
en plus des trente~huit communes aux premiCres épitres a Gaius,
quatre donnent le latin d'Hilduin (IX• s.) : 68, 83, 86, 88.
sept donnent le latín d'.Ambroise (XV• s.) : 2.1, 28, 35, 45, 47, 48, 51.
L'épitrl ( apÓcrj,plte) a Apollopltane a eu vingi;-quatre éditions : . .
·... : . -. neuf donnent le J.imn d'Hilduin (IX• s.) : 12, 2SJf30, 39, 53, 68, · 83, 86, 88.
quinze donnent le latiD d'Ambroise (XV" s.) : 9, I I, I~ IS, 19, 23, 25, 30, 36, 39, 44, 49,
sz, 53, ss, 79·
L'épttre ( apocryplte) a saint Paul a eu une édition :
le latin qu'elle donne est de sour<:e iucounue : SS·
AU -GRJ! DES liDITEURS. LXI

L'épftre (apocryphe) a Timothée a eu une édition :


le latín qu'elle donne est de source inconnue : 38.

AU xv¡¡e SIECLI!

La Hiérarchie Céleste a eu quatorze éditions completes


trois donnent le latin d'Érigme (IX8 s.) : 103, n6, n7.
une donne le latin d'Ambroise (XV8 s.) : 123 .
. une donne le latin de Périon (XVI• s.) : 97·
cinq donnent le latin de Lanssel (XVIJe s.) : ro~, 105, 107, 114, xzs.
quatre donnent le latin de Cordier (XVII 8 s.) : II2, 115, 118, 124.
une édition fragmentaire donne le latin de Lanssel (XVII• s.) : toS.
La Hiérarchie Ecclésiastique a eu douze éditions completes
une donne le latin d'Érigme (IX• s.) : 117.
une donne le latín d'Am,broise (XV• s.) : 123.
une donne le latin de Périon (XVI• s.) : 97.
cinq donnent le latin de Lanssel CXVII• s.) : 102, ros, Ifl7, 114, us.
quatre donnent le latin de Cordier (XVII• s.) : 112, us, 118, 124.
deux éditions fragmentaíres donnent le latin ~e Morin (XVII• s.) : 119, 127.
Les Noms Divins ont eu quatorze éditions :
trOÍSdonnent le latin de Sarrazin (JCII• s.) : 99, roo, 120.
une donne le latin de Ficin (XV• s.) : 113. ·
une donne le latin de Périon (XVI• s.) : 97. .
cinq donnent le latin de Lanssel (XVII• s.) : 102, ros, 107, I 14, I;2So
quatre donnent le Iatin de Cordier (XVII• So) : 112, ns, u8', 1240
La Théologie Mystique aeu. vingt et une éditions :
deux donnent le latin de Sarrazin (XII• So) : 98, II7o
une donne le latin du Vercellensis (XIII• s.) : 98.
une donne le latin d'Ambroise (XV• so) : g8.
deux donnent le latin de Ficin (XV• s.) : 98, II3.
deux donnent le latin de Périnn (XVI• s.) : 97, 126.
six donnent le latín de Lanssel (XVII• s.) : 102, tos, 107, no, II4 125.
une donne le latin de Hersent (XVII• s.) : 109.
une donne le latin de Halloix. {XVll 8 so) ~ 111 o
cinq donnent le latin de Cordier (XVII• s.) : 112, us, u8, 124, 126.
Les deux premieres épitres a Gaius ont eu douze éditions :
une donne le latin de Sarrazin (XII• s.) : II7.
une donne le latin de Périon (XVI• s.) : 97.
six donnent le latin de Lanssel (XVII' s.) : 102, lOS, 107, no, Il4~o IZSo
quatre donnent le latín de Cordier (XVII' s.) : .n2, ns, u8, 124o
La troisiérne épitre a Gaius a eu onze éditions :
une donne le latin de Sarrazin (XII• s.) : II7.
une donne le latin de Périon (XVI• s.) : 97·
cinq donnent le latin de Lanssel (XVII8 so) : 102, 105, Ity¡, II4, 12So
quatre _d~ent le latin de Cordier (XVII• s.) : Ii2, IJ;S, uS, l24o
La quatrihne épftre a Gaius a eu douze éditions : •
en plus des onze précédentes,
une donne le latin de Combe& (XVII• s.) : 121.
L'épitre a Dorothée a eu douze éditions :
les mémes que les deux premiCres épitres a Gaiuso
L'épttre a Sosipater a eu douze éditions :
en plus des onze de la troisimte épltre a Gai:us,
une donne le latín de Halloix (X.Vil• s.) : 111.
L'épitre a Polycarpe a eu treize éditions completes
en plus des oñze notées pour la troisiCme épftre A Gaius,
une donne le¡latin de Halloix (XVII• s.) : 1II. :
une donne le latin de Combefis (XVII• s.) : 121. .
une édition fragmentaire donne le latin de Glaser (XVII• s.).: 101.
LXII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

L'épttre a Démophile a eu quatorze éditions completes :


en plus des onze notées pour la troisiCme épitre a Galus,
une donne le latín d'Hilduin (IX• s.) : 104.
une donne le latin de Halloix (XVII' s.) : 111.
une donne le latín de Combefis (XVII• s.) : 121.
une édition fragmentaire donne le latin de Hervet (XVI' s.) : Io6.
L'épttre a Tite a eu douze éditions :
en plus des onze notées pour la troisieme épitre a Gaius,
une donne le latin de Lanssel (.XVIJe s.) : 97.
L'épttre a saint Jean a eu deux éditions :
une donne le latín d'Hilduin (IX• s.) : 104.
une donne le latín de Halloix (XVII• s.) : 1u,
L'épttre ( apqcryphe) a Apollophane a eu trois éditions
deux donnent le latin d'Hilduin (IX1 s.) : 104, II7.
une-donne le latin de Halloix (XVII• s.) : u1.

AU XVIII0 SIECLE

La Hiérarchie Céleste a eu une édition :


elle donne le latin de Coidier (XVII• s.) : 130.
La Hiérarchie Ecclésiasti(JUil a eu une édition complete
elle donne le IÍitin de Cordier (XVII• s.) : 130. .
une édition fragmentaire donne le 1atin de Cordier (XVII• s.) : 132.
une édition fragmentaire donne le latín de Motin (XVII• s.) : 133·
Les Noms Diflins ont eu trois éditions completes :
deux donnent le latín de Sarrazin (XII' s.) : 129, 131.
une donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 132.
La Théologif Mystique a eu deux éditions completes :
elles donnent le latin de Cordier (XVII' s.) : 128, 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII' s.) : 132.
Les trois premieres épttres a Gaius ont eu une édition complete :
elle donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 130..
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII' s.) : 132.
La quatrieme épttre a Gaius a eu deux éditions completes :
une donne le latin de Millani~ (XVI1 s) : 130.
une donne le latin de Cordier (XVII• s) : 130..
une 6Jition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 132.
L'épttre el Dorothée a eu une édition complete :
, elle donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 130.
une édition fragmentaire donne le latín de Cordier (XVII•, s.) : 138.
L'épttre a Sosipater a eu deux éditions completes :
une donne le 1atin de Halloix (XVII• s.) : 130.
une donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 132.
L'épttre a Polycarpe a eu trois éditions completes :
une donne le latin de Millanius (XVI• s.) : 130.
une donne le latin de Halloix (XVII• s.) : 130,
une donne le latin de Cordier (XVII• s.) :. 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII• s.) : r32.
L'épttre a Démophik a eu trois éditions completes :
les mbnes que l'é¡>ltre il Polycarpe.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 132.
AU GRÉ DES ~DITEURS. LXIII

L'épftre a Tite a eu une édition complete :


elle donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII• s.) : 132.
L' épftre a Saint Jean -a eu une édition complete :
elle donne le latin de Halloix (}{VII• s.) : 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Cordier (XVII" s.) : 132.
L'épftre (apocryphe} a Apallophane a eu une éditioti. complete ~
elle donne le latin de Halloix (XVII" s.) : 130.
une édition fragmentaire donne le latin de Halloix (XVII• s.) : 132.

AU XJX0 si!cLB
La Hiérarchie Céleste a eu six éditions :
quatre donnent le latín d'ÉrigCne (IX• s.) : 135, 137, 139, 146.
deux donnent le latin de Cordier (XVII 11 s.) : 138, 14Q,
La Hiérarchie Ecclésiastique a eu quatre · éditions :
deux donnent le latin d'Érigene (IX• s.) : 137, 146.
deux donnent le latin de Cordier (XVII• s.) : 138, 140..
Les Noms Diflins ont eu six éditions :
une donne le latin d'Éiigi:ne (IX• s.) : 137.
troís donnent le latín de Sarrazin (XII• s.) : 142, 143, I4S·
deux donnent le latin de Cordier (XVII• s.) : 138, 140.
La Théologie Mystü¡ue a eu cinq éditions :
une donne le latin d'Érigi:ne (IX• s.) : 137·
deux donnent le latin de Sazrazin (XII• s.) : 136, 146.
deux donnent le latín de Cordier (XVII• s.) : 138, 140.
Les trois premiAres épftres a Gaius ont eu quatre éditions :
une donne le latin d'Erigi:ne (IX• s.) : 137·
une donne le latin de Sarrazin (XII 8 s.) : 146.
deux donnent le latin de Cordier (XVJJe s.) : 138, 140.
La quatrieme épftre a Gaius a eu cinq éditions :
en plus des quatre précédentes,
une donne le latin de Millanius (XVI• s.) : 141.
L'épftre a Dorothée a eu quatre éditions :
les mémes que les premiCres épitres a Gaius.
L'épttre a Sosipater a eu cinq éditions :
en plus des quatre communes aux premiCres épitres a Gaius,
une donne le latin de Halloix (XVII 8 s.) : 141.
L'épftre a Polycarpe a eu six éditions :
en plus des quatre communes aux premieres épttres i. Gaius,
une donne le 1atin de Millanius (XVIe s.) : 141,
une donne le latin de Halloix (XVII• s.) : 141.
L'épftre a Démophile a eu sept éditions :
en plus des six ~récédentes,
une donne le laon d'Hilduin (IX• s.) : 134·
L'épftre a Tite a eu quatre éditions :
les mémes que l'épitre a Dorothée.
L'épftre a saint Jean a eu deux éditions :
une donne le latin d'Hilduin (IX• s.) : 134,
une donne le latin de Halloix (XVII• s.) : 141,
L'épttre ( apocryphe) a Apollophane a ·eu une édition
elle donne le latin d'Hilduin (IX• s.) : 134·

LXIV ON A CITÉ DENYS SANS UGLE

L'ép1tre (apocryphe) a Timothée a eu une triple édition :


l'ancienne latine est accompagnée de deux nouvelles (ex syriaca versione, ex armena versione) :
'44·
AU XX" SltcLE ·

La Hiérarchie Céleste a eu quatre éditions :


une <ionnC 'le latín d'Srigéoe (IX• s.) : 147·
une donne le latín de SariiiZin (XII• s.) : 147·
une donne le latín du VeiCenensis (XIII• s.) : 147.
une donne le latin d'~broise .QtVe s.) : 147.
La Hiérarchie Ecclésiastique a eu quatre éditions :
les mémes que la Hiérarchie Céleste.
Les Noms DWim ont eu six éditions :
une donne le latín d'Srigéoe (IX• s.) : 147·
deux donnent le latín de Sarrazin (XII• s.) : 147, •49·
une donne le latín du YeiCellensis (XIII• s.) : 147.
une donne le latin d'Ambroise (XV• s.) : 147·
une donne le latin de Ficin (XV•·s.) : 147.
La Théologie Mystique a eu huit éditions :
une donne le latín d'Érigeue (IX• s.) : 147·
deux donnent le latin de Sarrazin (XII• s.) : 147, t5t.
une donne le latín du VeiCcllensis (XIII• s.) : 147·
une donne le latín d'Ambroise (XV• s.) : 147.
une donne le latín de Ficin (XV• s.) : 147·
une donne le latín de Périon (XVI• s.) : •so.
une donne le latín de Cordiei (XVII• s.) : •so.
Les Dix ép1tres authentü¡ues ont eu ttois éditions :
une donne le latín d'Érigéoe (IX' s.) : 147·
une donne le latín de Sarrazin (XII• s.) : 147.
une donne le latin d~Ambroise (XV• s.) : 147.
L' éprtre a Démophile a eu une quatril:me édition :
elle donne le latín d'Hilduin (IX• s.) : 148.
• L'épftre a Tite a eu une quatrieme édition : ·
elle donne le latín du Vercellensis (XIII• s.) : 147.
L'épftre a Saint Jean a eu une quatrieme édition :
elle donne le latín d'Hilduin (IX• s.) : 148.
L'épftre ( apocryphe) a ApoHaphane a eu quatre éditions :
trois donnent le latín d'Hilduin (IX• s.) : 147 (bis}, 148.
une donne ·te latín d'Ambroise cxve s.r: 147·

.Dans l'histoi!e. ~e l'influt;n:ce des ·reuvres du pseudo-Aréopagite en


Occtdent, la multl.plictté des é()iuon.s• ~ ,leut texte latJ.n et l'enchevetrement
des vieilles et des ieunes ttaducti9n$'·d~l'origine de l'ii:nprimerie sont choses
si importantes et si peu remarquées qu'il falla1t en donner l'idée avec preuves
a l'appui. Les traductions anciennes. ou neuves paraissent et reparaissent
souvent la meme année ; c'est a qui sera la deiniere. Du fait de l'i.JilP.rimerie,
c'est une vraie concurrence entre les traducteurs. Ceux du neuVleme, du
douzieme ou du treizieme siecle n' ont pas cédé la place, n' ont pas (pour
ainsi dire) F.SSé la clientele a CeUX du quinzieme, du Seizieme et du dix-
septieme. siecle. Non. Parco~t le11 ~q~~. Ae son 9t'dre pow; acco~plir
ses obédiences, Joseph du Samt-Espnt a pu, sans feuilleter de Vlewt livres,
trouver dans des volumes tout. neufs, to.u~, }es .~aducteurs qu'il nous cite.
En moins de quarante ans tous ont été réédités : en 1651 on réimprime

AU GRÉ OES ÉCOLATRES. LXV

les deux Hiérarchies d'apres Scot Erigene, la Théologie Mystique et les Epftres
d'apres Jean Sarrazin;- en 166o, les Noms Divins d'apres Jean Sarrazin;
-en 167~, les deux Hiérarchies d'apres Ambroise le Camaldule;- en 1641,
la traductJ.on complete de Marsile Ficin ; - en 168o, la traduction complete
de Pierre Lanssel, qui n'est (a quelques retouches pres) que celle de Joachim
Périon; - en 1655 enfin, la traduction complete de Balthasar Cordier. Le
grand nombre de ces traductions et leur date d'impression toujours fraiche
font que toutes n'entrent pas dans les bibliotheques modestes et que celles
qui y entrent s'y trouvent comme par hasard : - ce n'est pas la valeur de la
traduction, son degré de conformité avec le grec, qui a décidé de l'emplette,
s'il y a eu emplette; c'est la date. La date la plus récente a joué comme la
meilleure des garanties. Et, quels que soient son nom, son Ordre ou son
ouvrage, le théologien qui n'a pas le contróle du grec cite comme au petit
bonheur la traduction latine qu'il trouve la ou il est.
,. *,.
S'il est facile de calculer les hasards des bibliotheques dus ala concurrence
de quelque cent cinquante volumes, on ne peut dire ear le menu tous les .
hasards des controverses. n est bien impossible, et il serait fllcheux, de
suivre l'un aJ?IeS l'autre a travers tant de siecles les appels iunombrables
faits a l'autonté du Premier des Peres de l'Eglise depuis l'initiative de saint
Grégoire le Grand; appels repris maintes et maintes fois par une foule d'expo-
sés de théologie dogmatique, morale, ascétique et mystique, qui va s'accrois-
sant tous les jours. Pour entrevoir la multitude et les périls des citations
données comme preuves courantes, empruntées au début a quelque version
de Denys, copiées et recopiées depws (sans aucun contr6le efficace) de
commentaires en commentatres, de traités en traités, de manuels en manuels,
il suffit, semble-t-il, de saisir parfaitement qui a mis en lumiere Denys,
qui l'a mis dans les mains de tous, qui l'a mis a contribution, et de grandir
aproportion d'un nombre de cas inoui la somme des risques qu'a fait courir
l'insouciance réguliere du grec.
Pour nous, Occidentaux, c'est l'Eglise catholique qui a mis Denys
en lumiere; c'est l'Université qui l'a mis dans les mains de tous; ce sont
les lecteurs des Sentences et les ames douées de graces mysti9ues qui l'ont
mis a contribution. L'ascendant de l'Eglise, la masse des étudiants, l'us des
bacheliers sententiaíres et l'accord des mystiques, telles sont les causes qui
rendent raison de l'abondance des citations latines du pseudo-Aréopagite;
telles sont les causes qui justifient leur fréquence dans les manuscrits et
expliquent la rapidité avec laquelle les éditions énumérées (pp. XXII-LXIV) se
sont multipliées des !'origine de l'imJ?rimerie.
C'est un Pape et un Saint,(irég01re le Grand, qui vers la fin du sixieme
siecle, dans sa trente-quatrieme homélie sur les évangiles '• annonce a
l'Occident les écrits d'un Denys présenté par les Grecs comme le metnbre
de 1'Aréopage convertí par saint Paul :

t. P. L., tome 76, colonne 1254·

Venions hn:, - 5*,


LXVI ON A CITÉ DENYS SANS REGLE
Fertur DIONYSIUS AREoPAGITA, antiquus videlicet et venerabilis Pater, dicere quod ex
minorum angelorum agminibus foras ad explendum ministerium ve! visibiliter ve! invisibiliter
mittuntur, scilicet quia ad humana solatia aut angeli aut archangeli veniunt. Nam superiora
illa agmina ab intimis numquam recedunt.
Cinquante ans plus tard, c'est un Pape et un Saint, Martin 1, qui fonde
· solennellement l'autorité doctrinale de ce Denys et crée son magistere '·

1 A trois reprises, au synode du Latran en 649, Denys est a l'honneur, sur


les levres du Pontife Romain.
Pour détruire d'abord l'hérésie de l'éveque de Pharan, Théodore, saint
Martín 1 cite • un passage des Noms Divins et un fragment de l'épitre a Gaius :
Theodorus Pharitanus quondam Episcopus, dixit corporalem magnitudinem non habuisse
secundum carnem Dominum, sed absque mole et incorporaliter eum super mare deambulare.
DIONYSIUS egregios et molem carnalem habete eum secundum carnero praedicat et
pondus corporeum, et cum mole et pondere corporeo incedere super aquas non infusis pedibus :
et hoc in opusculis ejus de Di'IJinis Nominíbus • docens, ait : lgnoramus qualiter tk 'llirgine is
alia /ege praeter naturalemformabatur, et qualiter, non infusis pedibus corpora/em molem habentibus
et materia/e pondus, tkambulabat humidam et instabilem substantiam.
Atque iterum in epístola ejus ad Gaium scripta 4 ait : Et supra hominem operabatur quae
hominis sunt, et hoc ostendit 'llirgo super naturam pariens, et aqua instabilis, terrenorum et mate-
rialium pedum supportans pondus et non obediens, sed supra naturam 'llirtute sine diffusione consistens.
Pour confondre ensuite les faussaires, saint Martín 1 fait. tirer de la
bibliotheque de l'Eglise Romaine le manuscrit grec des ouvrages de Denys
et ordonne la lecture d'un texte que les éve!J.ues monophysites Cyrus
d'Alexandrie et Sergius de Constantinople ont sgemment interpolé • :
Sergius, reverendissimus episcopus Tempsanensis, dixit :
Quoniam (sicut audistis Sanctissimi) Cyrus Alexandriae quondam Episcopus, in ~roprio
Capitulo quod nobis in praesenti relectum est, beati DIONYSII Atbeniensis Episcopi cu¡usdam
dictionis in veneranda ejus epístola insertae ad Gaium famulum Dei transmissa memoratus
est, neoesse est ut codex praedicti DOCTORIS afferatur, quatenus videamus per eamdem epistolam
si ita secundum veritatem continet dictio quomodo Cyrus in proprio septimo capitulo signi-
ficavit, et si merito secundum scripta quae ad eum transmissa sunt Sergius in hoc eumdem
Cyrum receperit.
Martinus, sanctissimus ac beatissimus ryiscopus sanctae Dei Ecclesiae
catholicae atque apostolicae urbis Romae, dixit :
Codicem sancti DIONYSII episl'()pi Atbeniensis hi quorum interest actis deducant.

I. Le V<!nérable BMe (t 735) nous a laissé la plus ·.ohci..me


citation latine de .,.,.l>o ad wrbum d'uii
passage de _Denys. Passage et traduction lui viem1ent du synode présidé par Martin 1 : l'.allusion a l'évéque
Théodore de Pharall et la plupart des eapressions le disent assez clairement. Commentant le passage de
saint Marc (6") ut Wlerunt eum ambrdantem supra more, puta<Jerunt phantasma esse, sairit BMe écrit: Adbuc
haeretici putant pbantasma ftússe Dominum nec veram asslunpsisSe camem de Virgine... Theodorus Phaii-
tanus quondam episcopus ita scripsit corporale pondus non habuisse secundum camem Dominum, sed absque
pondere et corpore super mare deambulasse. At contra fi.des catholica et potidus super aquas non infüsis
pedibus. Nam DIONYsrus, egregius inter ecclesiasticos scriptores,in opusculis de Divinu Nominibus hoc:rnodo
loqtútur : ignoramus enim qualiter de Wgineis sanguinibus alia lege praeter natUTalem /ormabatur et qualiter,
non injusis pedibus corporale pondus habtmtibus et materiale onus, deambulabat in humidam et .instabilem substan-
tiam. (In Marci evaugelium expositio : Patrologie Latine, t. ·92, c. 197 B). Cette traduction latine du teste
de sain~ Denys n'est aucune. de celles qu'on lira pages 102• a 1031.: elle e,t celle du synode et des collec:tiQDS
canoniques. 11 faut en dire autant de toutes celles qtú vont tlilÚvre pP. LXVI ·a Lttm; les références domi6C:s eD
note aident a trouver le tate grec traduit : elles n'ont pas el!~ büt.: ·. .1 ·: • • " ' ,' ... { - . ... '·••

2. HARDUINI, Collectio Conciliorum, tomus IIJ, cof. 771-774; MANsi, tomus X, col. 967.
3· Chapitre deuxieme, ej. infra : I021-I031 •
4• cf. itifra : 615'-616'.
S· HARnmm, op. cit., tomus IIJ, col. 779-782 ; MANsJ:, tomus X, col. 975-979·
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXVII
Theophylactus, primicerius notariorum sanctae Apostolicae Sedis, dixit :
Secundum jussionem Vestrae Beatitudinis afferens de venerabili bibliotheca Sedis Vestrae,
codicem beati DroNYSII prae manibus babeo ; quid praecipitis ?
Martinus, sanctissimus ac beatissimus df!:copus sanctae Dei Ecclesiae
catholicae atque apostolicae urbis Romae, "t :
Codex beati DIONYSII suscipiatur, et de epístola quae ibídem deposita est ad Gaium
directa locus ille ordinabiliter de quo agitur (cujus mentionem fecerit Cyrus in suo capitulo
ad approbationem novitatis ejus) coram sancto Concilio relegatur.
Et accipiens Paschalis, notarius regionarius Apostolicae Sedis, de graeco
in latinam linguam interpretatum ipsum testimonium relegit, continens ita :
Sancti DIONYSII ex epístola ad Gaium directa 1 ad locum : Btiam non secundum Deum
difJina operatus, neque humana secundum hominem, sed, Deo homine jacto, novam guamdam Dei-
virilem (id est, theandriken) operationem nobis ostendens. ·
Martinus, sanctissimus ac beatissimus ~iscopus sanctae Dei Ecclesiae
catholicae atque apostolicae urbis Romae, di.Xit :
[Apparent] haeretici quasi paternis velati doctriuis, intus vero pleni sunt ossibus mortuorum
et omm spurcitia, id est, mortalibus et faetidis dogmatibus. Nec enim simpliciter proferunt
sermones, sicut magnus scribens Successo testatur Cyrillus, sed .cum dolo atque versutia.
Mlinifestat enim hos et captat per vos, Reverendissimos venatores suos, prudenter Dominus
secundum quod in Jeremia scriptum est : Bt post haec mittam eis multos venatores, et venabuntur
eos tk onmi monte et tk omni col/e et tk cavernis petrarum. Sunt enim foramina petrarum ipsae
sanctorum patrum de Christo mysticae traditiones. Conantur namque et in his foraminibus
dolose abscondere se haeretici, ut putentur sanctissimi et non scelerosi parvulis (non enim
Vobis, qui secundum Deum perfecri estis apud Deum). Propterea hos Vobis Dominus (ut
cernitis) manifestavit per hoc testimonium beati DIONYSII quod in praesenti relectum est,
falsidicos luculentius eos ostendens : ut et de his quod a Domino dictum est impleatur, quo
ait : Quando loguitur mendacium, tk propriis loguitur guia mendax est, et pater ejus. Mentita est
enim iniguitas sibi, in his utique instabilibus exsistentibus ut instabilis. Nam beato DIONYSIO
asserente (sicut audistis, dilectissimi Fratres) novam guamdam Deivirilem operationem inter
nos conversatum, uterque eorum apertissime contra PATREM mentitus est: - et Cyrus quidem
(in suo septimo Capitulo), novam immutando et unam (pro nova) asserendo Deivirilem opera-
tionem quasi dixisse DOCTOREM perhibens ; - Sergius autem (in epistola de hujusmodi quae-
stione ad Cyrum scripta), tam immutationem novae cum illo confirmans, et non solum hoc,
sed et DOCTORIS Deivirilem amputans penitus vocem, et unam absoluto in Christo Deo dogma-
tizans operationem.
Pour rétablir enfin le sens premier de l'épithete 8ea•8puc~ (Deivirilis)
employée par Denys et gdtée par Themestius, le pere des deux faussaires
nommés, saint Martin 1 prend la peine. d'en rappeler devant tous l'exégese
authenti~ue •. L'estime professée pour Denys par le successeur de saint
Pierre, 1 admiration exprimée pour ce Pere, ce Docteur, pour la justesse
de sa formule, demeurent a !'origine du magistere du plus latin des Peres
d'Orient, justifient la confillllce inouie avec laquelle l'Bglise Latine tout
entiere le tiendra pour un maitre et le voudra pour guide •. La beauté du

1. ej. in.fra : 618'~ 6191 ,


2. HAlmuiNI, op. cit., tomus 111, col. 783-787 ; MANSI, tomus X, col. 979-986.
3· ~~: Biep. qu'il appartíenne au monde byzantin, Denys le pseudo-Aréopagite peut étre rangé parmi leS
premifts' m,atlres occidentaux en raison de la grande circulation de ses ceuvres et en raison de son in:O.uence
dans le IÍlOD.de latín... 11 est devenu un occidental par adoption... A travers tout le moyen-ige oD retrouve
LXVIII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

morceau, la gloire qu'y trouve Denys, l'autorité du commentaire, et l'oubli


oil il est tombé imposent, comme un devoir, de le rendre a la vie :
Theophylactus, Primicerius notariorum sanctae Apostolicae Sedis, dixit :
Praedicta capitula [Themistii haeretici] a Vestra Beatitudine requisita afferens, prae manibus
babeo : quid praecipit Sanctitas Vestra?
Martinus, sanctissimus ac beatissimus &~copus sanctae Dei Ecclesiae
catholicae atque apostolicae urbis Romae, · "t :
Suscipiatur oblatus Themestii haeretici codex, et de eo relegantur nobis capitula quae in eo
sunt praenotata.
Et accipiens Exuperius, notarius regionarius Apostolicae Sedis, de graeco
in latinam vocem interpretata rdegit in his :
Themestii haeretici ex epístola ab eo scripta ad Marcellinum presbyterum et Stephanum
diaconum de una operatione : Quae enim in omnibus procedil divinarum ac humanarum operatio
Christi non eral el alia, sed una atque eadem, ulpole unius exsislens ejusdemque. El ideo Deivirilem
AREOPAGITA DIONYSIUS nominaflil.
Ejusdemque de conscriptis ab eodem adversus Colluthum haereticum compositis, in
quibus protestatur dicens quia et ipse Severos haereticus unam Deivirilem confessus est in
Christo operationem, quo ait: Nam quia bealae memoriae quoque Severus, simililer de Chrislo
dicens quod aliqua quidem divine alia vero humane ídem operalus esl, Deivirilem operationem
approbare volebal sed non solummodo Deo decibililer, facilius esl rJideri.
Ejusdem de eodem verbo : Una intelligatur Chrisli ( sicul saepius diximus) Deivirilis operatio,
non una Deo decibilis.
Ejusdem de eodem sermone : Si enim una Verbi Deiviri/is ( sü:ut saepe diximus) operatia
el scientia, quomodo una el una inleUigatur secrmdwn execrabilem J sed potius duae, el non una.
ltem ejusdem de eodem sermone : Si aulem ipsa lantummodo Deo decibilis sed non Deivirilis
(sicul saep~ diximus), nihil secundum nos operetur, el habes quod quaeres.
Martinus, sanctissimus ac beatissimus e_Piscopus sanctae Dei Ecclesiae
catholicae atque apostolicae urbis Romae, dixit : . .
Notum fecit Themestius haereticus per suos sermones (qui in praesenti nobis sunt relecti)
quoniam ejus fructus et disci~ sunt Cyrus et Sergius in dogmatibus, et sicut ab eo isti edocti
(novam inunutando) unam msi sunt appellare, licet vehementiores illo in abnegatione veritatis
effecti sunt, qui et ipsam Deivirilem DOCTORIS vocem interimere penitus praesumpserunt,
et unam absolute tradere operationem Dei moliti sunt (quod apettissime per propriam epistolam
ad Cyrum scriptam Sergius se fecisse dignoscitur), et nec tantúm per suam dementiam quantum
Colluthus haereticus (contra quem scribit Themestius) inte!llgere passi sunt.P~.namque
recusavit Colluthus asserere . Deivirilent operationem, eo quod' talis. \>ox. significat ópetat\<?nes
(id est : divinam et human•m), nec enim unam tantummodo ópet"l!tiollé:m; ~ Themestii
deliramentum. Et ideo. memoratus .Gollnthus tantum Deo· decibilem (in hOc sibi consentiens)
et non Deivirilem operationem (licet incónveniens erat :véritati) asserebat, utpote unam·. (non
enim duas) professus. Verumtamen non so1um impium sed etiam absutdum proprium sermonem
illi ostendunt (hoc est: Sergius et Cyrus), una eademque Deivirili operatione divins et humans
dicentes operatum fuisse Dominum ; ·quoniam per Deivirilem Deoviriles similiter asserere
convenit, non enim divina et humana, secundum illorum figmenta ; videlicet : quomodo et
per divinam divina atque per humanam . competenter humans. Si autem Deivirili, Deivirilia
convenit adscribere cujusdam Deivirilis personae ; non enim humansto Deo Deivirilem ac
si unam (secundum sensum eorum exsistentem) dicunt esse operationem, si utique omnis

l'infiuence persistante de Denys : sur la tbéOlogie mystique son inftuence est souveraine, et ses traitá sont
une mine ~ble _P.Our tous ceux qui déc:rivent l'asc::ension de l'Ame vers Dieu ,.. DB Wtn.P, Histoire
de la philosophie médiévale, sixibne édition, Louvain, 1934, tome 1, pp. ro6 et 109. ·
AU GRÉ DES ÉCOLATRBS, LXIX

operatio ab Eo qui eam naturaliter habet divinam et humanam (id est: duas in unitione) propriam
appellationem suscipere certa est. Et propterea divinam dicimus quae ex Deo procedit, sicuti
et ex homine naturaliter hnm•n•m. U traque igitur (hoc est : divina et humana) si non utramque
(id est : divinam et humanam) Deivirilem confitentur, impossibile est dicere operatum fuisse
Dominum. Nam si non duas operationes hanc Deivirilem significare sed unam esse confitentur,
necesse est eos aut simplicem, aut compositam, aut naturalem, aut personalem dicere eam,
ut ne pro incerto vocabulo nullius eam virtutis esse perhibeant. Ergo si quidem simplicem
esse dicunt, eamdem ut simplicem habebit et Pater. Simplicem namque Deus et Pater habet
propriam operationem, et operabitur et ipse per Deivirile secundum illos divina et humana :
et erit propterea Deus jam et horno naturaliter (hoc est : horno factus Deus) sed non nudus
naturaliter et tantum Deus. Si autem compositam, extraneum Filium a Patre adscribunt sive
alienae substantiae et operatiouis, utpote non habente Patre compositam suam operationem.
Si autem naturalem dicunt, consubstantialem Deo Verbo camero ostendunt, utpote eamdem
cum eo naturaliter habentem operationem. Si vero consubstantialem, sine dubio alterius sub-
stantiae, et per hoc erit quatemitas secundum illos sancta Trinitas. Si vero subsistentialem,
extraneant iterum a Patre Filium secundum operationis modum, utpote ab eo differentiam
habentem in subsistentialibus proprietatibus. Quod si, per haec ql.iae superius dicta sunt
impediti, unam esse Deivirilem operationem propter unitionem asserunt, ergo ante unitionem
duas habentem operationes Deum Verbum introducunt, post autem unitionem, unam utrasque
efficientem, videlicet pro amputatione alterius aut confessione utriusque. Si ergo in omnibus
adversariorum ratio reprehenditur, certum quoniam non unam secundum illos ostendere
volens operationem sanctus DIONYSIUS sed duplicem duplicis naturae, compositivo sermone
abusus est, duas U nius Ejusdemque in unitione operationes ostendens. Et ideo prudentissime
ait 1 : neque secundum Deum divina operatus, neque secundum lwminem humana, summam no bis
unitionem denuntians sicuti naturarum ita et ejusdem naturalium operationum : quoniam
summae unitionis est ,Proprium per immutationem sublimiter operari utraque (id est : Eumdem
humane divina, et divine humana). Nec enim nuda Deitate divina neque pura humanitate
humana, sed, per camem quidem intellectualiter animatam atque unitam Eidem substantialiter
Operabatur sublimiter miracula, et iterum per potestatem validissimam vivificarum ejus passio-
num sponte pro nobis experimentum suscipiebat, ut et unitionem ostendat et differentiam
innotescat. Et unitionem quidem, per alternam ostensionem sive conglomerationem operatio-
num suarum ; differentiam autem, ex conservatione naturalis proprietatis. Hoc enim erat
(secundum quod ait DOCTOR) omnium nof1itatum supereminens nof1itas •. Non enim ut utrasque
(id est : divinam et hnmanam) unam eamdemque operationem secundum illos ostenderet,
quia hoc immutatio et penitus peremptio est, ut aut inconditam naturaliter conditam aut
conditam naturaliter inconditam factam fuisse ostenderet, aut certe conditam et inconditam
eamdem per confusionem ; sed ut per aliam alteram inconfuse procedentem ostenderet. Si
namque (sicut memoratus DOCTOR asseruit) et in his quae nostrae naturae sunt super naturam
erat : et in his quae nostrae substantiae sunt, super substantiam, omnia nostra ex nobis supra nos
eminentius 1wbens •, utpote in natura quod est supra naturam incircumscripte ostendens, et
per hoc quod supra naturam est naturam indiminute demonstrans. Nam dicere absolute unam
operationem, qualem habet novitatis super naturam probationem? Nullus namque numerus
novus est neque naturaliter admirabilis : sed illud est mirum secundum veritatem et omnium
nof1itatum supereminens nOfJUm Guxta PATRIS doctrinam) inconditam et conditam naturaliter
operationem uni eidemque incamato Deo Verbo substantialiter inhaerentem, in unitione
inconfusam et indivisam, conglomeranter vicissim eas procedere, et cognoscere Deum esse
naturaliter eumdemque hominem naturaliter. Quod et Leo, sanctae catholicaeque et apostolicae
Nostrae Sedis beatae memoriae praesul, sapienter intelligens, scripsit operatur enim utraque
forma cum alterius communione quod proprium est. Non enim dixit quoniam minuit aut immutavit
aut confundit ve! abnegat hoc quod proprium est utraque natura de his quae in uno eodemque
Christo substantialiter unita sunt : sed operatur quidem cum alterius autem communione,
ut et differentiam ostendat per hoc quod operatur quod proprium est, et unitionem significet,

I. ej. il{ra 618 8 ·•.


2. ej. ilifra no-·•.
3· ej. ilifra uo'-xu 11•
LXX ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

per hoc quod diClt cum alterius communione. Hoc est enim Deivirilis operationis proprium
(id est : divinae et humanae) secundum unitionem cohaerenter indivisam in eodem ipso cognitam.
. Trente ans se passent ; c'est encore un Pape et . ~ Saint, ~~athon,
a
qw emprunte Denys un long passage des Noms Dimm 1 pour 1ursérer
1
dans la Lettre adressée au ~ixieme concite a:cuménique tenu a Constantinople
en68o•:
Sanctus quoque DIONYSIUS AREOPAGITA episcopus Atheniensis, in libro Divinorum Nomi-
num, capite secundo, sinñliter docet : Discreta est autem benignissima circa 1Ws Dei operatio
per hoc quod secundum nos ex 7Wbis integre vereque humanatum est Verbum quod est supra substan-
tiam, el operari el pati quanta humanae ejus et divinae operationi congruunt, praecipua ac probabilia.
His namque Pater et Spiritus nulla ratione communicant, nisi quis dixerit secundum benignissimam
el misericordem voluntatem et per omnem sublimissimam et ineffabilem Dei operationem quam
operatus est secundum 1WS factus incommutabilis, eo quod Deus et Dei Verbum ••
...Claret et horum sanctorum Patrum intentio spirituali discretione cernentibus, quod
(secundum catholicae atque apostolicae Ecclesiae fidei regulam) duas operationes in Christo
(id est divinam humanamque) cognoscunt, dum sanctus quidem DIONYSIUS dicit discrstam
esse operationem Chrisli quae secundum nos est ex nobis el ex hoc integre el vere humanalum Deum
Verbum cog7Wsci, itemque cum dicit operari et pali quae humanae ejus divinaeque operationi
congruunt, id est, quae humanae ejus operationi licet divinitre congruunt, secundum quam
Deus Pater el Spirilus Sanctus nulla Ei ratione communicant; ibí enim discretio esse cognoscitur
ubi differentia procul dubio demonstratur ; sí ergo secundum aliam operationem una est
Patris et Filli et Spiritus Sancti operario et secundum aliam nulla ratione Pater et Spiritus
Sanctus Eidem naturali Verbo communicant, duae procul dubio operationes in uno eodemque .
Domino nostro Jesu Christo, vero Deo et perfecto, et hornine vero et perfecto; dicendae sunt.
Vers le milieu du huitieme siecle, c'est encore un Pape et un. Saint,
, Paul 1, qui envoie au pays des Francs les ouvrages de Denys pour servir
de manuel de rhétoriqpe sacrée, dirions-nous volontiers. Quels traités avait
désirés au juste le rot Pépin? nous l'ignorons. Seule la réponse du Pape
nous est connue. En post-scriptum ( embolum) d'une lettre datée approxima-
tivement de 758, saint Paul 1 rappelle au roi des Francs un cadeau de l'Eidise
Romaine : Direximus, dit-il, Excellentíssimae Praecellentiae Vestrae et libros
quantos reperire potuimus, id est : antiphonale et respomale, insimul artem
grammaticam, Aristotelis, Dionysii Ariopagitis, geometricam, orthographiam
grammaticam, omnes graeco eloquio scriptas, necnon et horolopium nocturnum •.
L'envoi n'est pas complet: le Roi ne recevra que les livres actuellement
disponibles, quantos reperire potuimus. Les livres sont tous en grec, omnes
graeco eloquio scriptas. Que signifie le titre du dernier livre orthographia
grammatica? en quoi s'oppose-t-il au titre du premier livre ars grammatica?
on ne s'en doute pas encore. Par contre, !'ensemble du cadeau parait avoir \
un. sens bien net : avec quelques !acunes, puisque le Pape n'a pas tout envoyé,
on y voit figurer, a l'usage du clergé, les sépt branches de la science appelées
arts libéraux.

I. ej. infra : 90a-92a·


2. IIARDuoo, op. cit., tomus 111, col. 1099-IIOZ; MANsi, tomus XI, col. 263, 2.66-7.
3· La premiet'e moitié de ce texte foumit a saint Thomas la premiere objection de l"article ~er
de la question 19 de la troisi~e Partie de la Somme Théologique; la seconde moitié est citée en deux fois
a la fin de la réponse a cette meme objection. Le probleme que se posait De Rubeis en I7SS (<f. Patrologie
G<ecque, tome 3, col. 74-7~) est par la résolu. · · · ' · ·•
4· M~ta Germaniae histon'ca, Epistolae Merowingici et Karolini aevi, tomus I, p. 2S911'u.
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXI

<< Entre les ¡ye et VIe siecles, dit M.Stephen d'Irsay>,les grandes écoles
publiques impériales et municipales ayant disparo de presque tous les pays
du monde sauf de certaines parties de l'Italie, un énorme changement est
survenu... On a justement remarqué que pas une seule fois au cours des
VIe, VIIe et VIIIe siecles il n'est fait mention des grandes écoles publiques
ou l'on donnait, comme au ¡ye siecle, l'enseignement des lettres classiques.
La place de ces écoles fut alors occupée par des écoles épiscopales et
monastiques. Entendons bien ceci. L'organisation séculaire d'une grande
école ou d'un systeme d'écoles ne peut ~tre remplacée en quelques lustres.
Les écoles épiscopales primitives, du y¡e siecle ala Renaissance carolingienne,
étaient plutót des séminaires destinés a l'éducation du clergé, de la nouvelle
grande classe d'intellectuels ; on y entrait enfant et on en sortait pr~e.
Chaque ville, siege épiscopal ou résidence royale, possédait quelques hommes
capables d'enseigner ... Quant aux études dans ces écoles primitives, papes
et conciles commencent ay pr~er attention ; on s'efforce surtout de maintenir
l'instruction ecclésiastique et l'enseignement des arts libéraux, matieres
désormais inséparables ~.
Les arts libéraux comprennent le trivium des sciences logiques
(grammaire, dialectique, rhétorique) et le quadrivium des sciences mathé-
matiques ~arithmétique, astronomie, géométrie, musique). Le cadeau ponti-
fical n'étonnera guere les lecteurs des chapitres IX et X ·de la Commentatio
Joannis Baptistae de Rossi intitulée De origine, historia, indicibus scrinii
et bibliothecae Sedis Apostolicae •. Dans ce cadeau,le premier des.arts libéraux
est représenté par l'ars grammatica; le deuxieme par l'Aristotelis, sans doute
les Catégories d'Aristote, c'était de tradition ; le sixieme par la geometrica;
le septieme par l'antiphonale et le responsa/e. Les ouvrages de Denys son~
placés par le Pape entre Aristote et la géométrie : cette place ne parait pas 1
fortuite. L'ceuvre du pseudo-Aréopagite, basée sur l'Ecriture, n'est qu'une 11
sorte d'exégese des noms « intelligibles et sensibles •> que les Saintes Lettres
accordent a Dieu et a ses créatures, les anges et les hommes. Qu'on veuille
bien, par exemple, jeter un coup d'ceil sur les titres des sections qui divisent
le présent volume ; qu'y voit-on? premiere section : Dieu seul se connait et
se nomme ; deuxieme section : les noms de Dieu chantent ses grandeurs ;
mais, troisieme section, Dieu est plus que ses noms ne disent ; pourtant, qua-
trieme section, Dieu sans nom mérite tous les noms ; pourvu que l'on sache
bien, douzieme section, l'insuffisance de nos concepts; dans ce cas on peut
entendre légitimement les noms de toute la Trinité, treizieme section, les
noms de Bon, de Lurniere, de Beau, d'Amour, d'Aimable, d'Etre, de
Non-Etre, de Vie, de Sagesse, de Science, de Parole, de Puissance, de Justice,
de Salut, de Rédemption, de Grand, de Petit, de M~me et d' Autre, de Pareil
et de Non-Pareil, d'Immobile et d' Allant, d'Egal et d'Inégal, d' Anclen
des jours, de Paix, de Saint des saints, de Roi des rois, de Seigneur des

1. Histoire des Unfversités Fr®f4isu et étrangb'es des origina d: nos jours, París, 1933, tome premier,
pages 3!h4"·
2. Codices Palatini Latini Bibliothutu Vaticanae, Romae, ex typographeo Vaticano, 1886;- p. LXXII,
caput IX : Bcclesia Romana gentibus ad Christianam fidem. conversis codices dedit et inde accepit saeculo
septimo ; p. LXXIX, caput x : de scrinio et bibliotheca Sedis Apostolicae saeculis octavo, novo, decimo.
LXXII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

seigneurs, de Dieu des dieux, de Parfait et d'Un, seclíons quatorze a quarante.


Conclusion : on parle longuement de Dieu, nul ne dit qui 11 est ; on préte
a Dieu ; nos idées, quoique supérieures, ne rendent pas les beautés divmes ;
qui sait ne per~oit pas la ténebre oil est Dieu ; l'Ecriture se sert de symboles
paree que nous sommes corps et esprit, sections quarante a cinquante-91Jatre.
Nous pourrions continuer p!M' les premiers chapitres de la Hiérarchie Céleste,
etc... etc... Qui mieux que les ouvrages du pseudo-Aréopagite pouvait
apprendre aux clercs a parler de Dieu sans broncher, a saisrr la portée de
ce qu'on dit de Lui dans l'Ecriture et dans l'Eglise? Apprendre a s'exprimer,
comprendre ce qui est exprimé, la rhétorique a tout ce but et n'a pas d'autre
but. 11 ne parait pas tétnéraire de croire que les livres de Denys correSJ?On-
daient dans la pensée du Pape au troisieme des arts libéraux, a la rhétonque
propre aux clercs 1 ; ils venaient ainsi aleur place : au plus tot derriere Aristote,
et avant la géométrie.
~ Bientot un nouveau Pape citera une seconde fois dans un concile
a:cuménique un texte emprunté a Denys. Le canon deuxieme du second
concile de Nicée, réuni en 787 par le Pape Adrien 1 est ainsi formulé • :
Quid exigendum ab eo qui sit in episcopum ordinandus.
Quoniam psallentes Deo coordinamur (in justijicationibus m8ditabor, non obliviscar elo-
quiorum tuorum), omnes quidem christianos hoc salutsre servare oportet, eos autem praecipue
qui sacerdotalem dignitatem obtinent. Quamobrem decernimus quemlibet quidem qui ad
episcopalem gradum est provehendus paalterium omnino nosse, ut ex eo omnem quoque
suum clericum . imitari. moneat : a metropolitano autem bene examin:.iri an ad sacros canones
diligenter ac cum perscrutatione (non autem obiter cursimque) legendos prompro paratoque
sit animo, et sacrum etiam evangelium et librum divini Apostoli omnemque divinam scripruram,
et in divinis praeceptis versari, et populum docere. Nostrae enim hierarchiae substantiae sunt
eloquia divinitus tradita' (divinarum scilicet scripturarum vera scientia) sicut et magnus ait
DIONYSIUS. Si quis autem dubius animi fuerit, ·et non lubenter hsec (acere et docere voluerit,
non ordinetur; prophetice enim dicit Deus : Tu repulisti scientiam, el ego te repellain ne sis
mihi sacerdos. ·
En 791 le méme Pape Adrien, dans une longue lettre a Charlemagne •,
prend la défense des saintes images et réfute point par point les afiirmations
oe l'Empereur.
Pour répondre a celle-ci quod numquam ah Apostolis exemplis aut fJerbis,
ut illi garriunt, i~nes adorare institutum sit, le Pape cite les deux textes
de Denys que voiCI :
S.. I)IOJiiYSIUS · AiulOPAGITA; qui et episcopus Atheniensis, valde nimirum laudatus est
a S. Gregorio Papa, ,confirmante eum antiquum PATREM et. DOCTOREM esse. Iste sub temporibus
Apostolorum fuit et in Actibus Apo8t(!lorum monstratur. Unde .et. a praedictis sanctissimis
praedecessoribus nostris pontificibus in sacris Conciliio eorum, · ejus confirmata sunt veridica
testimonio pro sacrarum imaginum venerstione, inter cerera
amplectentes ista ex epistolll
SANCTI DIONYSII episcopi Atheniensis quae directa est ad sanctum Joannem Evangelistam •,

1. «De tous les écrivains byzantins antérieurs au schisme (de Photius), qui devait établir des barrib'es
séculaires entre l'Égllse d'Orient et c:elle d'Occident, le pseudo-Denys est LB SliUL que des circonstances
heureuses introdulsent dans les écolea du monde 1atin '· DB WULP, op. cit., p. 1c6. . .·
2. ~~, op. ci~., t~mus IV,. col. 487-~ ; MANsi, tomua XIII, col. 419 B-D.
3· H•lrart:lrú Ecdúiasnque, chap1tre preDUer; P. G., ·t, 3, col. 376 B.
4· MIJitUm67Jta G~ historiea, Bpistolae Karolini aevl, tomus III, pp. 32-33, capitulo XUVI.
S· Épttre a saint Jean; P. G., t, 3, col. 1117, A-B. . ·
AU GRÉ DES ÉCOLATRES, LXX!Il

ut infra : Quid mirabile, si Christus verax, et discípulos iniqui de ci'llitatibus ejiciunt? ipsi digm
sibi judicantes, et de sacro scelerati interdicunt et recidentes? In veritate et manifeste imagines
sunt 'llisibilia in'llisibilium. Nec enim in saeculis supervenientibus culpabilis erit ex ejusjustitia respectus
Dei.
ltem ejusdem de Caelesti Militia 1 : Praedicta enim incorporea agmina diversis coloribus
efftgurantur, et compositionibus varios per colores tradidit, quatenus tacite nosmetipsos per sacra-
tissimas effigies ad simplices et incorporales pia mente transeamus. Etenim impossibile est nostra
mente ad incorpoream illam pertingere caelestis militiae imitationem f>is:íÓnemque, nisi per elemento-
rum poterimus per fJisibilem ad in'llisibilem pulcherrimamque attingere effigiem, et 'llisibiles odoriferas-
que imagines rationali traditione praefulgi, etc.
Ainsi, dix ans avant la fin du huitieme siecle, la fortune inouie des écrits
de Denys est, peut-on dire, chose assurée ; les Grecs l'ont préparée, les
Papes l'ont décidée. Les Grecs l'ont préparée en présentant l'auteur comme
le premier Pere de l'Eglise, comme le membre de 1'Aréopage converti par
saint Paul •; les Papes l'ont décidée en présentant l'auteur - au monde
(saint Martin 1 et saint Agathon), aux écoles (saint Paul 1), a la Cour
(Ad~e~ 1), - comme un ~ere, un Docteur, a l'exP.res.sion tr.es stire. La
fanta1s1e de l'Abbé de Samt-Denys-en-France, Hildum, qw dans une
quarantaine d'années voudra l'auteur des livres grecs comme patron de son
Abbaye et dans ce but le proclamera le premier éveque de Paris •, sera une
fantaisie tardive de trop perite personne : elle n'aura rien a faire ni pour
ni contre un magistere que les Papes autorisent pour toute la chrétienté •.

r. HiérQT&hie Céleste~ chapitre premier; P. G., t. 3, col. 121 C.


2. Dans sa septi~e épl:tre, adressée A saint Polycarpe, l'auteur des écrits dionysiens se laisse appeler
Denys quand i1 rapporte ce mot de son ami Apollophane « Istae (inquiebat), o beate Dionysi, divinarum sunt
'Uicissituditus rerum » ,· nulle part i1 ne fait allUSion A 1'Aréopage ; mais ceux qui invoquent son autorité au
synode de Constantinople en S33 se réclament déjA tout crim.ent de Denys 1'Aréopagite. HARDUINl, op. cit.,
tomus 11, col. u6z-u64,. ·
3· Dans un article remarquable (Études sur 1'Abbaye de Saint-Denis al'époque mérovingienne, Biblio-
thJgue de l'Écok des Chartes, 1921, pp. 1-116), M. Léon Levillain a noté (pages 47-48) que·pluaieurs docu-
menta antérieurs l HUduin, la Passio sanctorum Dümysii, Rwtici et EltiUiherii composée versla fin du cinquii:me
siCcle, la Vita Gmovefae écrite vers 520, les diplómes de Clovis II en 654, de Tbierry IV en 724> de Pépin
le Bref en 768, disent nettem ~nt que Denys, le premier évéque de París, a ~é sacré l Rome par le pape
Clément et enseveli A l'endroit meme de son martyre, l six milles de LutCce. La dignité dJéveque d'Athmes,
la mission générale en Gaule, la décapitation sur la colline de Montmartre et la céphalophone miraculeuse
jusqu'au bourg de Catulliacus ont été invenUes par Hilduin en 835, et nous donnent la mesure de la fantaisie
r9'?rochée i. 1'Abbé de Saint-Denys-en-France. Heureusement, le mérite de l'eftort dépensé vers 832 par
Hilduin en personne pour faire exécuter la premi4h'e traduction des a:uvres du pseudo-Aréopagite nous invite
puissamment l nous distraire de son caprice pour ne plus voir que ses services.
4· La tres baute dignité de l'Abbé de Cluny, méme rehaussée de sainteté manifestée par un miracle mi
Denys trouve aussi sa gloire, ne pouvait suffire l fonder la cnnfiance des docteurs latins dans les doctrines
et les formules du pseudo-Aréopagite. Saint Odi1on, le cinquil:me Abbé de Cluny, rapporte cea de son
pn!décesseur dans son de f1ita lnati Maioli libellus (Bibliotheca Cluniacensis, 61ition Protat, 1915, col. 287) :
Cum uset aliquando in mtmtuterio sanc'linimi 11lll1'tyTis Dionylii, et nocturno umpore kgeret ( ut mi 'I1UJI'Ü ertJt)
~usdem 11lll1'tyTis et admirabilis ( usraque lingua, utraque CDIIditiom) philosophi librum de Prindpatv Caeksti,
1/Tavi somno superveniente, candela de manu ~w super libri po¡¡inam dejluit. Accidit tune 'f!Á'!4atn mirabik et
imolitum : ignu, naturae suae ojjü;ium prosequens, linum ~t et ceram,· paginam dmúlit illtwam. Ce
miracle de saint Maieul ( t 994) méditant saint Denys psra1t avoir donné i l'Ordre de saint Bemit une
vocation de détail faite d'une tres haute estime de tout ce qui touche A Denys. Les onze étoiles du titre
oo.r:!.Bfus loin au texte triglone représentent onze bénédictins plus spécialement fideles i cene tradition
de e ouverte par saint Grégoire fe G<and. Apres le pspe saint Apthon, saint Maieul et saint Odilon
viennent les auteurs ou promoteurs de traductions ~bres : - c'est Hilduin, qui ven 832 prépare la plua
vieille traduction, aidé de greco venus de Rome; - c'est Odon de Tavemy qui fait rechercher en Orient de
nouveaux manuscrits;- ~est un disciple; Guillaume le.Mire, '!._ui. S!' ptocure les documents; - ~est 80;11
tonl'rere Jean Sarrazin, qui apres les essais d'Hilduin et de Soot -~ nous donne la premi!:re traduction
vraiment digne de ce nom ; - ce sont deux humanistes, Ambroise le Camaldule (Général de son Ordre)
et }oacbim P~rion (de l'Abbaye de Cormery) qui mettent en beau 1atin les écrits de Denys; - c'est Jean de
Saint-F~s (de la btanche des Feuillanta) qui .traduit Denys en~; -fiDalement c'est Dom Claude
David, le moine de Saint Laumer de Blois, mort en I70S• qui laisse i la postérité un monument des plus
LXXIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

Qu'il s'agisse de 1'Abbé Hilduin ou de Scot Erigene, la gloire des deux


premiers ttaducteurs des reuvres du pseudo-Aréopagite est surtout person-
nelle. Un empereur les choisit, leur soumission est pleine, et ·l'entreprise
est rude ' : c'est 1:i. leur vrai mérite, il est immense. Tout le reste leur vient
de l'Eglise. Ce n'est pas leur travail qui réveJ.e a l'Eglise un Docteur oublié
et 1'~0:e au respect, meme au culte des théologiens • ; c'est l'Eglise qui,
en vo 3
t Denys, a tiré de l'obscurité ses inter_pretes : Hilduin et Erigene.
Le traducteur du douzieme siecle, Jean Sarrazm, sera plus habile. que ses
prédécesseurs • : les plus grands scolastiques quirieront Scot, pour suivre

púcieux: une double traduction latine, une double traduction fran~se. Le IIliracle de saint Maleul a pu
inftuencer, encourager des moines · ce n' est pas lui qui a guidé toute l~le et l"Église.
1
I. Louis le Pieux rappelle A I Abbé Hilduin son ordre : « ••• exlibris ah eo [provisore et adjutore nostro
domno Dionysio] patrio sermone conscriptis, et AUCTORITATIS NOSTRAB JUSSIONE ac tuo sagaci stuclio inter-
pretumque s~dore in nostram llnguam explicatis... » Monumenta Germaniae historica, Epistolae Karolint"
aeui, t. 111, p. 327'' 8 •
L'Abbé Hilduin reconnalt cet ordre : • ••• librorum ejus [Dionysü Ariopagitae], quos patrio sermone
conscripsit .. , lectio nobis per Dei gratiam et Vestram ordinationem, CUJUS DISPOSITIONE INTERPRBTATOS
scrinia nostra eos petentibus ~erant.•• »; ibidem, p. 32sx.a, ·
Avec insistance, Scot .árigme représente 8 l'empereur Charles le Chauve qu'il lui a obéi et non pas
saos mérite : « ••• toto Vestrae mentis intuitu totaque cordis devotione, sanctarum scripturarum secreta (Q.ucente
Deo et rationis) lumine investigastis, investigantesque diligitis; et non solum Latiaris (i. e. latini) eloquü
maximos sanctissim.osque auctores perquiritis, verum etiam, in aupnentum aedificationis catholicae fidei,
novis modernisque editionibus in laudem christianj dogmatis Ellinos (i. e. graecos) Patres pio affectu addidistis
consulere. Hinc est quod et INGENIOLI NOSTRI PARVITATEM NON DEDIGNASTIS IMPBLLBRB, nec nos velut otiosos
inertiaeque somno sopitos perpessi estis dormire, ne, dum Hesperiis solummodo apicibus studium impendi-
mus, ad purissim.os copiosissunosque Graium latices recurrere haustumque inde sumere non valeremus.
]USSIONIBUS ITAQUE VEs1'Ris NBQUB VOI..BNTBS NBQ1JE VALENTBS OBSISTERB, rudes admod.um tyrones adhuc
Helladicarum gymnasiarum, fatemur (quid enim pudeat nos fateri Vestrae Mansuetudini ?) ultra vires nostras
- Ipso tam.en duce, qui est lu:x mentium et illUJDinat abscondita tenebrarum - libros quatuor sancti patris
Dionysü Ariopagitae•.., quos scripsit ad Timotheum... et decem epístolas ejusdem de graeco in latinum
transtulimus : opus valde (ut opinamur) tenebrosum, longeque a modemis sensibus remotum, multis inviUD4
~ucis apertum., non solum propter antiquitatem, verum etiam caelestium altitudinem mysteriorum ... Haec
~tur nostra (qualiscumque sit) translatio non quidem prolixae indiget (ut arbitror) apologiae, cum omnibus
e,us aemulis (quicwnque et qualescumque sint) facillime una responsione possimus occurrere : VESTRAE
VIDBLICBT Cm.s!TUDINI NEQUE POTUISSB NBQUB DBBUISSB NON OBOBDIRB. Si quis autem nimis tardae aut nimis
inusitatae redannterit elocutionis, attendat non me tantum sed et se ipsum nihil posse plus accipere quam
quod lpse distribuit qui dividit slngu1is propria prout vult. Sin vero obscuram minusque apertam praedictae
interpretationis seriem judicaverit, videat me interpretem hujus operis esse, non expositorem ; ubi ·valde
pet1ÜI!.esco ne forte culpam fidei interpretis incurram. At, si aut superflua quaedám superadjecta esse aut de
mtegritate graecae constnictionis quaedam deesse arbitratus fuerit, recurrat ad codicem graecum unde ego
fnterpretatus sum; ibi fortasse inveniet itane est neme. Hoc tantum mihi idoneum fore arbitratus sum (omissis
aliorum conjecturis) UNIUS SOLIUS ARBITRIO SUCCU.MBBRB CUI OPORTBT MB OBl'BMPBRAltB ». Monum. Germ. hist.,
Bpistolae Karolini IUNi, tomus IV, pp. IS881-IS988 ; Patrologie Latine, t. 122, col. I03X-XQ32.
2. Scot .árigme n'a par traduit per dévotion ni par admiriltion, mais par résignation (le texte de sa lettre
le dit assez), un ouvra•e qu'il juge opus fHJ/de tenebrosum, longe a modmás sensibus remotum,. etc... Cf. la note
pRc:édcnte.
· 3· .Le 23 mars 875, apres m6r examen de la traduction de Jean Scot, Anastase le Bibliothécairc éctivait
de la Cour des Papes a Charles le Cbauve : • ... quantum potuit (Johannes Scotigena] fecit, et prodesse proximis
ultra Vires tentavit ; siquidem, praeter il1a quae hunc latuisse probantur ex bis quae sparsim a quibusdam
de praedicti Patrio [Dionysii] sermonibuo et epiStolio ante nos interpretata inveniuntur (c'est-i-dire les
textes traduits dans les Conciles, <f. supra, pp. LXVI a I.XXJII), plurimum utilitati subtraxit quia tanto studio
verbum e verbo elicere procuravit ; quod genus interpretationis (licet et ipse plerumque sequar) quantum
illustres interpretes vitent tua profecto solera experientia non ignorat. Quod eum non egisse a1iam ob causam
existimo, nisi quía (cum. esset humilís spiritu) non praesum~ verbi ptOI?rietatem deserere, ne aliquo modo
a oensus veritate decideret. Unde factum est ut tantum VI1'IID1 [pionysrum], qui per se (quoniam intima
et ardua quaeque utriusque philosopbiae penetralia rimari proposwt) perplezuo nostria intellectibuo videbatur,
intra cujusdam labyrinti difficilia irretiret, et IN ANTIUS I'ROl'UNDIORDIUS INVIBIBILIORBM QUODAMMODO COL-
LOCAIUIT et QUBM INTIIRPRIITATOIIlJS stlSCBPIIRAT ADHUC RBDiliiiiBT INTJIRPRBTANDUM. • Pour disoiper les tm~bres
que la traduc:tion d'&igene a rendues plus épsisses, Anastase envo,ie a l'empereur les Scholies composées
par saint .Maxinte vers 6so, et qu'il vient de traduire
tomus V~ pp. 431"-433') ; saint Maxime y P.goera d'etre
lui-r;,Y'J:on.um.
'
Germ. hist., Bpistolae Karolini aevi,
dans les lkoles sous le nom de Commmtator :
saint Alaett le Grand et saint Thomaa d Aquin lui donnent toujours ce nom.
Ven 1167 Jean Sarrazin qui s'est P.laint d~ Ja:traduc:tion d'fuígme dans le prologue de son commentaire
de la Hihan:hie Céleste, • lnte<pfeB tJohannes Scotigena], minus quam oportuisset (ut arbitrar) eruditus,
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXV

Sarrazin 1 ; ce moine lettré n'en paraitra ni plus ni moins qu'un traducteur.


Seule l'Eglise catholique, l'Eglise de Rome, était assez grande Dame
pour inviter tous les oiseaux du ciel (lisez : tous ceux qui pensent) a venir
s'abriter a l'ombre du << grand Denys >> •. Vers le milieu du neuvieme siecle,
le pape saint Nicolas 1 le dit, au milieu d'un reproche, a l'empereur Charles
le Chauve :
Relatum est Apostolatui Nostro quod opus beati Dionysii Areopagitae (quod de diviuis
nominibus ve! caelestibus ordinibus graeco desctipsit eloquio) quidam vir Joannes (genere
Scotus) nuper in latinum transrulerit. Quod JUXTA MOREM Nobis mitti et Nostro debuit judicio
approbarí; praesertim cum idem Joannoo, licet multae scientiae esse praedicetur, olim non
sane sapere in quibusdam frequenti rumore diceretur. !taque, quod hactenus omissum est
Vestra industria suppleat, et Nobis praefarum opus sine ulla cunctatione mittat ; quatenus,
dum a Nostrí Apostolatus judicio jUerít approbatum, AB OMNIBUS INCUNCTANTBR NOSTRA AUCTO-
RITATB ACCEl'TIUS HABEATUR 3.

non parum obscuritatis -superaddidit », Jean Sarrazin forme le dessein de ret~duire l'a::uvre Dionysienne.
11 se souvient du blime et de l'expérience d' Anastase; il adopte la méthode désirée; écoutons-le parler :
« Quoniam. Prudentiae Vestrae Serenitatem, dit-il aMaitre Jean de Salisbury, in libris beati DIONYSII perpendi
deiectari, librum ejus de angelica hierarchia Vestrae transtuli Cs,ritati. Fateor tamen elegantias me dictorum
ERUDITISSIMI BT DISBRTISSIMI VIRI oratione latina exprim.ere nequivisse : nam, - apud Graecos quaedam
compositiones inveniuntur, quibus eleganter et proprie res significantur, apu,d Latinos autem eaedem res
duabus aut pluribus dictionibus ineleganter et improprie et quandoque insufficienter designantur ; - ad
oommendationem etiam alicujus personae vel alterius rei pulchre articuli apud eos repetuntur, et per eosdem
articulos multae orationes sibi invicem perpolite connectuntur ; - taceo de insigni constructione participiorum
et infinitorum articulis conjunctorum. Hujusmodi autem elegantiae apud Latinos nequiverunt inveniri.
Contigit etiam quod, si dictiones eo ordine quo sunt positae transferantur, aut difliculter intelligantur aut
aliam sententiam facere videantur ; eapropter : ubi congruum duxi, dictionum ordinem conservavi; alicubi
vero, propter faciliorem. intellectum ordinem commutavi ; ubi vero graecis dictionibus aequipollentes latinas
non reperi vellocutionem a latinorum idiomate discrepare com.peri, vel graecas dictiones detorsi vel de sensu
auctoris (quoad potui et ut potui) latinis dictionibus designavi. Saepe autem ubi duas vel tres dictiones latinas
pro una graeca posui, eas quasi unam conjunxi ; non quod unam dictionem ex his esse vellem, sed ut planior
intellectus fieret et quantum elegantiae ex inopia latinae locutionis tractatus iste perderet appareret... Erit
autem Vestrae Disaetionis hanc meam translationem cum trattslatione Joannis Scoti ·comparare; quod si
forte commodius illo visus fuero transtulisse, ut librum quoque de ecclesiastica hierarchia transferam poteris
impetrare" c_J. supra, p. XXXIV, n. 53, p. 758. Jean de Salisbury a gotité la méthode, Jean Sarrazin a continué;
il son tour l'Bcole a vite approuvé le traducteur et la méthode. Des le treiziente si~e un groupe de manuscrits,
apparentés au 15.629 du fonds latín de la Bibliotheque Nationale de. Paris, donne immédiatement aptes la
traduction de Jean Scot Érigene celle de Jean Sarrazin précédée de ce petit prologue : • QUARB Vl!TI!Rl MANI-
FESTATIONI HlmtARCHIAE,}OANNIS Scon NOVA ISTA SUBJUNGITUR. Utilitati legentium (quantum nobis possibile)
Deo dante providere cupientes, quia non ignoramus antiquam translationem librorum MAGNI ARJ:oPAGITAB
DtoNYsn auctoritate et imperio lmperatoris Caroli Magni (sic) a Joanne Scoto editam quamplurimum
fere per totum ad intelligendum diffi.cilem, novam istam translatiOnem quam Joannes Saracenus edidit
eidem subjungere curavimus. Et hoc ideo ut ex ista illa clarius elucescat, cum ista multo minus illa esse
difticilis intellectu comprobetur. llle namque (quoniam expresse verbum ex verbo transferre studuit et eum
qui in graeco est verborum ordinem ac proprietatem, prout potuit, servare voluit) opus suum valde latebrosum
obscurum.que legentibus dereliquit; iste vero (quía in quibusdam locis prout opportunum esse judicavit
verborum ordinem transmutavit, in quibusdam autem non verba sed sensum verborum verbis allis et planiori-
bus transferre curavit) viam intel.ligentiae scientiam quaerentibus patefecit. lgitur, si fortassis alicubi vetus
translatio legenti sive in sententia sive in constructione verborum obscurior occurrerit, protinus ad istam
transeat ut quod ibi durum et aspersum vide'bt\tur per hanc levius atque faciliori intelligentia capiatur. »
Vraiment le désir d'Anastase répondait aux v<elix de son tcmps. ~
I. Saint Albert le Grand qui a commenté les deux Hilrarchies de Denys en prenant pour texte la traduc- \17
tion de Scot, écrit au début des Noms Dfvins • intendimus exponere translationem Joannis Saraceni QUIA V
MELIOR BST » (Meersman, Introductio in opera omnia B. Alberti Magni, p. 104) ; son commentaire des Noms
Divins, de la Thiolr>fie MYstique et de dix hpt¡res de Denys, terminé vers 1248, le commentaire des Nmns ':)
Divins donné par samt Thomas d'Aquin en 1261 suivent pes A pas la traduction du Sarrazin. Nombre de
commentateun les imitent. Denys le Chartreux fait exception : au milieu du quinzieme siecle i1 reprend
pour les quatre grands traités de Denys la version de Scot llrigene. ·
2. L'expression date de loin. Nous l'avons reucontrée dans le deuxiente canon du second Concile de
Nicée ; ej. supra, p. LXXII. Bllt:= se retrouvera p. LXXVI, note 6 et p. LXXIX.
3· Cette lettre de saint Nicolas 1 est conservée dans le Duretum d'Yves de Charttes, au livre quatr:reme,
n. 104 (P. L., t. 161, col. 289 D-2go A). Dom Cappuyns (Jean Scot; llrigene, sa vie, son mJVte, sa pensée,
Louvain, 1933, pp. 155-157) pense que cette lettre émet un anacbronisme et pourrait !tre quelque faux
LXXVI ON A CITÉ DENYS SANS Rl!GLE

Quelque dix ans plus tard, le 23 mars 875, Anastase 1~ Bibliothécaire,


véritable secrétaire de la sainte Eglise Romaine, dans une lettre solennelle
au petit-fils de Charlemagne, rap¡¡>elle que ce sont trois Pontifes et trois
conciles recuméniques qui ont rms Denys en lumiere, et pour conclure
présente de la part de Jean VIII, successeur de saint Nicolas 1, a l'univers
entier, CUNCTIS MORTALIBUS, les ouvrages de Denys comme dignes d'etre
accueillis, approbanda, et dignes d'etre suivis, consectanda .
... Beatus itaque ARIOPAGITA DIONYSIUS, Atheniensis antistes, quem (inter cetera) constat
industria tua, Praestantissime Principum, in romanum sermonem translatum, tantum est
(ut lpse potius nosti) ad intelligendum difficilis quantum in sermone sublimis, imrno quantum
difficilia sunt intellectu et alta mysteriis quae ipse perscrutatus (superna revelante gratia)
didicit, et arcana theologiae (divina se ducente manu) ingressus in sanctuarium Dei ablato
velamine penetravit...
Praeterea notandum est quia, licet tantae gloriae tantaeque scientiae seu antiquitatis
iste sanctus Dionysius fuerit, numquam tamen aliqua opuscula eum edidisse (ni fallor) quae-
cumque orthodoxorum scripta traditio prodit, priusquam Romani Pontifices (Gregorius videlicet,
Martinus et Agatlw) dictorum ejus conscriptis suis mentionem fecerint, et ea (per hoc. probabilia
judicantes) admiserint : Gregorius scilicet in homilia c.apituli evangelici de centum ovibus et
decem drachmis 1, Martinus in synodo sua quam Romae contra haereticos celebravit •, et
Agatlw in epistola quam ad sextam synodum destinavit '·
.. . Vir magnus et apostolic.ae vitae praeceptor Constantinus philosophus ' qui, Romam
sub venerabilis memoriae Adtiano juniori Paps veniens, sancti Oementis corpus Sedi Suae
restituit, quique totum codicem saepe memorati et memorandi PATRIS (Dionysii) memoriae
commendaverat, et quantum utilitatis medulla ejus habeat auditoribus commendabat, solitus
erat dicere quia, si sanctos (videlicet priores) institutores nostros qui haereticos quosque vix
et quodammodo cum fuste decollaverunt Dionysium contigisset habere, cuM ACUTO ILLOS
PROCUL DUBIO GLADIO TRUCIDASSENT ; innuens profecto, haec dicens, quia quorum OS Jaboriosius
et forte tardius obstruxerunt facilius et acutius sive velocius obmutescere coegissent.
At vero post praelatorum sanctarum, Sedis Apostolic.ae praesulum, memoriam, tam sanctae
septima • et octava • synodus quam latini er graeci doctores non solum quía venerabilis hic
PATER scripserit innuunt, sed et testimonia ex scriptis ejus frequenter assumunt ut scilicet
sensus suos et dicta SANCTI VIRI reddant auctoritatis pondere gravida, et CUNCTIS MORTALmus
approbanda, pariter et consectanda •.
L'Bidise romaine, unique mere et maitresse des écoles monastiques,
épiscopafes et palatines, au temps de la renaissance carolin~enne, avait
sewe qualité pour juger que les reuvres du pseudo-Aréopagtte aideraient
l'épanouissement de la pensée théologique en Occident, au point d'en devenir
l'une des causes princtpales 8 • C'est elle qui pensa la premiere que Denys

de Lanfranc. Nous signalons cette opinion : elle ne parait pas devoir s'imposer sana discussion. La düférence
de ton, fort bien notee, n'est pas chose in.ouie dans les milieux diplomatiques.
1. Le texte intbessant a été imprimé plus haut, p. LXVI.
2. Les textes intéressants ont été imprimés plus haut, pp. LXVI-LXX.
3· Le texte intéressant a été imprimé plus haut, p. LXX.
4· 11 s'agit ici .de saint Cyrille, l'a_POtre des Slaves ; Constantinus était son premier nom..
S· Le texte int&essant a été imprimé ¡>lus baut, p. txXII.
6. Le huiti~e concile, auquel assistait l'auteur de cene lettre oomme principal défenseur des droits
de l'évéque de Rome, se tint aCcmstantinople en 117<>. On lit ceci dans les actes (Mansi, t. XVI, col. 16o B):
per aequam et regiam divinae justitiae viam inolfc:use incedere volentes, veluti quasdam lampades semper
lucentes et illuminantes gressus nostros (qui secundum Deum sunt) imt:r:orum-Patrum definitiones et sensus
rctinere debemus ; quaproprer et has ut seeunda ~ (secundum magnum et sapientissimum DIONYSWM)
arbitrantes et existimantes ... Le texte ut sBCUntla eloquia est tiré du troisikne chapitre des Noms Divins ; cf.
itfra, p. XCVII et t321'".
7· Monum. Germ. bist., Bpistoltu Karolini IUfñ, tom.us V, pp. 43t'1o1•, 433 1' 1, 433 18-4341•
8. A lui seul, saint Thomas d' Aquin cite plus de dix·sept cents fois Denys~ .
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXVII

pourrait etre un jour «le plus latin des Peres d'Orient •· Et les fils de l'Eglise
se sont montrés dociles : toute jeune encore, l'Université de Paris considéra
les a:uvres du grand Denys comme un manuel a mettre entre les mains
des étudiants de la faculté de théologie. Entre 1275 et 1286 elle fait paraitre
une ordonnance ~ui détermine officiellement aux líbraires le P.rix des
manuscrits prépares pour les étudiants : Librorum theologiae et phtlosophiae
etjuris prettum, ab Universitate Parisiensi taxatum, quod debent habere librarii
pro exemplari commodato scholaribus '. Sous la rubrique ista sunt exemplaria
super theologiam, entre la liste des chefs-d'a:uvre dus a saint Augustin et
celle des écrits de frere Thomas d'Aquin ( scripta fratris Thome de Aquino),
on note : liber DIONYSII cum commentis.
Quels sont ces commentaires? Répondre a cette question, c'est fournir
a l'histoire de l'intelligence des écrits dionysiens, et par elle a l'histoire
de l'infiuence de cette intelligence sur le progres constant de la pensée théo-
logique au début de la scolastique, de précieux renseiguements. Essayons
de resoudre; Vers 1248 saint Albert le Grand fit deux parts de son cours :
la premiere et la principale étant soigneusement réservée, suivant la regle
de l'Ordre, au commentaire théologique d'un livre de l'Ecriture, il consacra
la deuxieme et la moindre a l'exposition littérale de tous les écrits de Denys •.
Saint Thomas, alors son éleve, prit exemple sur le maitre, et en 1261 commenta
publiquement le livre des Noms Divins •. Le manuel universitaire du dernier
tiers du treizieme siecle contenait-il quelque chose de ces deux commen-
taires? 11 est difficile de le croire. Le titre du manuel semble bien parler
de scholies accompagnant chacun des o:uvrages de Denys. Or saint Thomas
n'a commenté que le livre des Nom~ Divins ; si Maitre Albert le Grand
a fait une exégese complete, ill'a faite a Cologne, comme l'éveque de Lincoln
l'avait faite a Oxford, comme l'Abbé de Verceill'avait faite en Haute-Italie:
ces travaux faits a l'étranger sont revenus lentement aParis. Les documents
gardés dans les bibliotheques lious font penser a d'autres noms, et le prix
fixé par l'ordonnance de l'Université permettrait de choisir, parmi cinq
manuscrits des douzieme et treizieme siecles de la Bibliotheque Nationale
de Paris, le type le plus voisin du manuel commandé aux libraires.
Les cinq manuscrits consultés appartiennent tous au fonds latin : ils
portent les numéros 1618, 1619, 2612, 15.630, 17.341. Voici ce que chacun
nous donne pour les quatre traités (H. C., H. E., N. D., T. M.,) et les dix
épitres de Denys (tr. signifie traduction de, pr. paraphrase de, cm. commen-
taire de, compellit me désigne P.ar l'inci~it un oun:age anon~me indépendant,
complet, avec prologue et épilogue ; il est décr1t plus 1om) :

I. DBNULE ET CHAT:BLAIN, Chanularium Uniwrsitatis Parúimsis, P.aris, 1889, tomus 1, p. 64S·


2. P. GLORIEUX, R4pertoire des Mattres en tMologie de Paris au Xlll• sücle, París, 1933, tome 1, p. 64,
lettre i; R. P. MANDONNBT, Chronologie des krits scripruraires de saint 'I'Junnas d'Aquin, Revue Thomiste,
1928, p. 217-
3- P. GLORJEUX, op. cit., p, 90, lettres ad.
LXXVIII ON A CITÉ DENYS SANS RtGLE

H. c. H. E. N. D. T. M. épitres

ms r6r8 IT. Éri¡¡tm IT. Éri¡¡bu IT. Éri¡¡tm IT. Éri¡¡bu


tX'l et 2612 { cm. Maxime cm.Maxime cm. Maxime cm. Maxinu
IT. Érigtm
cm. Maxime
tr. Éri¡¡lne IT. Éri¡¡tm IT.Éri¡¡bu
ms 1619 { compellit me cm. Maxime cm. Maxime cm~ Maxime
IT. Éri¡¡hu
cm. Max1'me
tr. Éri¡¡hu rr. Éngtm IT.Éri¡¡tm IT. Éri¡¡hu
:) ;
-··-··
ms rs.630
{ (début manque) cm. Maxime
. tr. Sarrazin
pr. Veruil
cm. Maxime
· tT. Sarrazin
pr. Verceil
cm. Maxime
tr. Sarrazin
(finale manque)
cm. Maxime
tr. Sarrazin
(tinale mauque)
tr. Éri¡¡hu IT. Éri¡¡hu IT. Éri¡¡tm IT. Érigine
{ compellit ,., cm.Maxinu cm.Maxinu cm. Max~'me cm. Maxime
ms 17.341 tr. Sarrazin tr. Sarrain tr. Sarrazin tr. Sarrazin tr. Sarr<min
pr. Veruil pr. Verceil pr. Verceil pr. Verceil

Les deux premiers manuscrits (1618 et 2612) appartiennent au douzieme


siecle, les trois auttes au tteizieme. Les deux premiers ne donnent qu'une
ttaduction (Erigene) et qu'un seul commentaire (celui de saint Maxirne);
les trois autres donnent ou donnaient en tete l'ouvrage compellit me, fait
(comme nous le verrons) de plusieurs commentaires ; les deux derniers
sont les plus riches en traductions 1 • Lequel de ces cinq manuscrits pourrait
ette le plus voisin (par le contenu, évidemment) du manuel universitaire
taxé sex solidos ?
Le prix déterminé a messieurs les libraires a pour base princirale le
nombre des pecias, le nombre des cahiers copiés, c'est-a-dire la main-d a:uvre
et la matiere premiere, le travail du copiste et la valeur du parchemin. Ce
sont les gros ouvrages qui coíitent sex solidos. Le commentaire de saint
Thomas sur saint Matthieu ne coíite que tres solidos ; de meme la prima pars
de sa Somme Théologique, la prima secundae, la Somme contte les Gentils,
le de Trinitate de saint Augustin, le Livre des sentences de Pierre Lombard.
Sex solidos est le prix du liber Concordantiarum Bibliae. Seulle volumineux
ouvrage des Morales de saint Grégoire sur Job montera jusqu'a octo solidos :
c'est le plus cher des livres taxés par l'Université.
Prenons un point de comparaison relativement facile. La Patrologie
de Migne nous donne imprimés en memes caracteres : d'une part, le livre
des Sentences de Pierre Lombard taxé tres solidos ; - d'autte part, presque
toutes les J?ieces marquées dans les cinq manuscrits. Les Sentences de Pierre
Lombard, 1mprimées au tome 192 de la Pattologie Latine, couvre 442 colonnes
(col. 521 a 962); un ouvrage de sex solidos _peut done approXImativement
couvrir deux fois plus de colonnes soit envrron 900. Or la copie fournie
par les manuscrits 1618 et 2612 ne couvre que 389 colonnes : la traduction
de Scot Erigene va des colonnes J030 a II94 du tome 122 de la Patrologie
Latine, et les scholies de Maxirne prennent seulement la moitié des colonnes 30
a 430, 527 a 576 du tome 4 de la Patrologie Grecque. Conclusion : le liber

1. On recoiUl3l'"t sans peine en ces témoins les précurseurs des collections de traductions et de commen-
a
taires imprimées et réimprimées Strasbourg (IS03), Augsbourg (ISI9, rszs), Cologne (IS36, 1546, 1556), etc.
ej. supra, pp. XXIV, XXVII, XXVIII, XXXI, XXXIV, etc,
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXIX

Dionysii cum commentis taxé sex solidos contiendra un peu plus du double
de ces deux documents. Nous poursuivons l'enquete.
Les manuscrits 1619, [15.630] et 17.341 s'ouvrent par l'ouvrage com-
pellit me. En voici la com~sition : elle est assez origmale. Qui en a eu
l'idée? nous l'ignorons. Qutl'a exécutée? c'est un ami docile de l'inspirateur
de l'ouvrage. Dans un prologue plein d'aper~s curieux sur l'occasion (§ 1),
l'utilité (§ 2) et la marche de l'ouvrage (§ 3), sur la propriété littéraire (§ 4),
le contr6le du texte d'Erigene (§ 5), et sur la récompense souhaitée (§ 5) ',
l'exécutant s'avoue un simple obéissant.
11 est aussi reconnaissant. Tout ala fin de son travail, soit ala colonne 653
du ms 1619, il donne cet épilogue :
Gratias agimus altissimae Salvatoris misericordiae, cujus nos praeveniente et cooperante
gratia ad finem usque perduximus Angelicam magni ariopagitae Dionysii Hierarchiam cum
suis expositionibus. Et per mnnia benedictus Deus qui nos (ve! ad modicum) deviare non
permisit ab ordine dispositionis et textus et expositionum, quem in principio libri promisimus
exsequendum. Amen. Qui legit oret pro nobis ad Dominum.

I. J. Occasion. - Compellit me~ dilectissime, opportune importune pia et prbvidens tuae dilectionis
instantia novo et insueto operi~ vigiliarum et sollicitudinis pleno, qualemC:'Jfe potuero diligentiam adhibere ;
et humeris amici debilibus onus importabile superponis. Verum, quía q tbet difficilia levia et prope nulla
facit amor, Christo duce et praevio hbens aggrediar quod hortaris, licet non ignorem quod in hoc opere linguas
corrodentium non effugiam detractorum,
11. L~UtiliU. - Sed non multum moveor vanissimis invidorum contra veritatem latratibus, verissime
sciens opus istud, si ad calcem donante Domino perducatur, non solum tibi sed et omnibus diligenter et
fideliter inspecturis non modicum ad plurima profuturum, et maxime ad faciliorem notitiam rerum visibilium
et transcurrentium, earum quae falsae et fallaces et numquam nusquamque stantes felicitatis contemptum,
atque certiorem. spiritualium intelligentiam, sobriumque eorumdem verae et stabilis et aeternae beatitudinis
appetitum. Novit enim discretio tua, quia, sicut nullum malum vitabile nisi cognitum, ita nullum bonum
appetibile si fuerit ignoratum, dicente Augustino : 11 Nullo modo diliaitur, quod penitus ignoratur ». Eorwn
autem cognitione habita, auxiliante gratia de facili impletur quod inPsalmo praecipitur : • Declina a malo
et fac bonum ». In quibus duobus duas partes justinae consistere non ignoras. .
111. La marche de 1'ouvroge. - Primam igitur (id est : -elicam) lerarclUam macarii Areopagitae Dionys¡i
cum suis expositionibus taliter ordinare desidero, quod, praescriptis in serie capitulis quae a comm.entatoribus
(ad evidentiam toti::,r,ris) in suorum princiF.s tractatuum praenotantur, postquam ad explanationem litterae
perventum fuerit, · · prorsus de meo adjiciens, nihil de commentatorum expositionibus praetermittens,
1mprimis capitulum de textu lerarchiae inseram, cui statim supponam translatam de graeco in latin_um glossa-
turam eidem capitulo congruentem. Postea praescripti ca_pituli secundum magnum H~onem de S. Victore
expositio subjungetur, dein Joannis Scoti, ad ultimum Joamús Saraceni, ejusdem cap1tuli explanatio sub-
sequetur. Est igitur dispositionis hujus ordo ~' quod praescripto textus capitulo venerabilium doctorum
expositiones subscribantur, praetitulatae per singulas suorum nominibus tractatorum, ut tali compendio
et legenti pateat facilis (quantum humana sinet infirmitas} caelestium intelligentia secretorum, quae in textu
ipsius Ierarchiae continetur, et revolvendi piures libros onerosa necessitas auferatur.
IV. La propriiti littlraire. - Sed notandum quod glossulae per Anastasium, Apostolicae Sedis biblio-
thecarium, de graeco in latinum translatae, partim a beato confessore Maximo, partim a sancto Joanne
Scythopolitano pontlfice, sunt editae. Eas omnes in hoc opere nomine Maximi praetitulare disposui, ne forte
propter identitatem nominum (Joannis videlicet Scythopolitani, Joannis Scoti, Joannis Saraceni) intentio
legentis in aliquo perturbetur. Nec tamen ideo datur ilostra praetitulatio mendositatis argui. Nam cum. in
omnibus veritatis praeconibus unus et idem loquitur Spititus, dicente Domino : « Non enim vos estis qui
loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis D, CBRTU.M BST QUOD, PROPTBR COMMUNIONBM
SPIRITUS, IN REGNO CATHOLICAE VERITATIS SINGULA SUNT OMNIUM ET OMNIA SINGULORUM. QuARB, PROPTER
EUMDBM IN IPSIS LOQUENTEM SPIRITUM, QUOD MAXIMus DmT ]OANNES JUDICAT ESSB SUUM, ET QUOD }OANNES
MAxiMUS A SB NON RBPUTAT ALIBNUM. .
V. Le contr6le des vem'ons. - Nec non et hoc diligenter considerandum est quod, ubicum.que litterae
textus duplex occurerit, interlinearis linera specialiter ad explanationem Joannis [Scoti Joannisque] Saraceni
pertinet, sicut in serie libri luce clarius apparebit. ·
VI. La rkompmse souhoitu. - Et baec tamen pro labore praesentis operis retributionem obtinere desidero
ut, _precibus et meritis hujus summi (post beatos A.postolos) theologi beatorumque de quibus tanta nosse et
senDere promeruerit, in praesenti suffragi.um, in futuro consortium, promerear angelorum. Adsit igitur mihi,
precor, tuis precibus impetrata, tenebrosae mentís (id est meae) illuminatrix gloria, ut, ipsa praeveniente
cooperante et subsequente, opus tam dulce, tam utile, tam delectabile piorum theosophiae .studentium
mentibus, opportunum initium sortiatur, progressum or<tinatum acclpiat, atque fine competenti et debito
terminetur. -Amen. ,.
LXXX ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

· Comme nous l'annon~ait le ~aragraphe 3, relatant la marche de l'OUfJrage,


nous avons entre le prologÚe et 1 épilogue, avec la traduction de Scot Erigene
et le commentaire de Maxime (préCédemment donnés pour tous les ouvrages
de Denys par les ros 1618· et 2612) trois nouveautés, trois commentaires
de la seule Hiérarchie Céleste, écrits par Hugues de Saint-Victor, Erigene
et Jean Sarrazin. Dans la Patrologie Latine, le commentaire d'Hugues de
Saint-Victor (tome 175, col. 923-n54) couvre 230 colonnes ; le commentaire
de Scot Erigene (tome 122, col. 125-265) couvre 140 colonnes ; le commen-
taire de Sarrazin ne figure pas. Pour avoir une idée de la quantité de texte
insérée dans le ros 1619, on peut done ajouter déja, aux 389 colonnes de
la traduction d'Erigene et du commentaire de Maxime, les 230 et 140 colonnes
des commentaires d'Hugues et de Scot, a présent évalués. Nous obtenons
une somme de 759 colonnes. En réalité ce chiffre est bien un peu trop fort :
les commentaires donnés par le ros 1619 ont été ~a et la tronqués. Eussent-ils
été donnés intégralement, le commentaire de Jean Sarrazin pouvait encore
venir, et compléter ainsi un texte assez fort pour remplir les 900 colonnes
désirées, la matiere des sex solidos.
-· On peut done, semble-t-il, admettre comme vraisemblable que le livre\
universitaire qui a. formé tant de générations présentait la meme traduction ¡
et les manes commentaires que le manuscrit conservé sous la cote 1619 '· 1
.. Du moins, il est certain que ce livre universitaire accordait a tout étudiant "
la possibilité de lire in-extenso en silence, a tete reposée, les ouvrages de
Denys ; c'est le point le plus important : gríice au livre personnel, le magistere
inauguré par l'enseignement commun des Sententiaires et les confidences des
mystiques pouvait se P!éciser, s~ proloilger et s'amplifier. . . .
« En 1215 le concile recumemque de Latran assure défimtivement le
triomphe des quatre livres des Sentences dans l'enseignement de la chrétienté.
11 va Jusq,u'a inscrire le nom de leur auteur a une place d'honneur dans un
des erermers canons dogmatiques du concile : Nos autem, sacro et universali
conalio approbante, credimus et conjitemur cum Petro (Lombardo) etc ..•
« A ·partir de cene solennelle proclamation les exemplaires manuscrits
de l'ouvrage principal de Pierre Lombard se multiplierent dans une proportion
qui n'est dépassée que pour les textes de la Bible : la Bibliotheque Nationale
a Paris, par exemple, en possede plus de cinquante exemplaires. De 1471 a
1499, on connait plus de seize incunables. Apres l'année 1500, les éditions
se succedent fort nombreuses. ·. · ·
. « Le ,P~ de Pierr~ J;.m:;nbard est .suiVi P!lf toris les ~es, peut-on dire.
Chaque .etudiant domxmcam de PariS re~01t un exem_Plarre des Sentences
en meme temps que la Bible. 11 ile se fait g'uere de hvre de théologie qui

I. A partir de 1503, les commentaires recommandés (si l'on peut dire) seront, a l'exception d'un seul,
·d'une époque postérieure. Ils auront d'autres noms. L'édition de Strasbourg (cf. supra, p. XXIV, n. 12) donnera:
- pour la Hilrardáe Clleste, les commentaires d'Hugues .de.Saint..Victor; de maitre Albert le Grand,
d'Ambroise le Camaldule et de Manile Ficin;- pour la Hilt'tttt:hk EcdbitJitÜjus, les commentaires-d'Am-
broise le Camaldule !!1: de Marsile Ficin ;·- pour les Noms Divins;les oommenraires de ~t Thomas d'Aquin,
cfAmt.roqe le Camaldule, et de Maroile Ficin ; - JlOUl' bi Thlb/tJtJi• Ah•riqús, les commentaires de Roben
~,d'Ambroise le C.amaldule et de Manile Ficin;-.;;. pout·lé~rBprtres, les commentaites d'Anibroise
le Camaldule et de Maroile Ficin; Noter que nous parloDS des·oommentailes d'Amt.roqe le Camaldu!e saclumt
tris bien que l'~tion de 1503 ne. publle .de falt sous ce nonl'C¡u'un prologue Nohl1itatllin emprunté l
Maxime le Confesseur et les scholies de Phumaniste ~ d'l!taples. . ' . . -·
AU G~t DES tCOLATRES. LXXXI

ne prenne les Sententiae comme texte a commenter. Au treizieme siecle


les ordres religieux établissent des chaires pour commenter le Lombard '. »
Quand sonne au. couven.t Saint-Jacques de Paris l'heure de prime,
le maitre en théologie lit ordinarie un livre de la Bible, en rattachant au texte
gloses, concordances, commentaires des Peres, en soulevant également a son
propos toutes CJ.Uestions de philosophie ou de théologie qui peuvent s'y
rapporter. De tterce a sexte, le baChelier sententiaire lira en l'espace de
deux ans les quatre livres des Sentences. A l'heure de vq,res, le bachelier
biblique lira la Bible cursorie ou biblice ou textualiter, en exposant seulement
le sens littéral •.
Ces trois groupes de lectures ou le~ons constituent le fond de l'enseigne-
ment universitaire. On comprend des lors comment le nombre des commen-
taires des Sentences a pu ~ quatre siecles atteindre plusieurs centaines.
~ Ríen que pour 1'Angleterre, Pits en compte au ·moins cent soixante-
trois ; Quétif et Echard donnent les noms de deux cent cinquante dominicains
qui ont commenté les Sentences. Ces listes sont loin d'etre completes ;
les dép6ts de mss. permettraient de les grossir considérablement. Thomistes,
scotistes, occamistes, augustiniens, tous les docteurs commentent, chacun
a sa fa~n, le livre du Lombard. 11 en sera ainsi jusqu'a la ,:fin du XVIe siecle.
La Réformation de 1' Université de París en I$98 parle encore de l'utilisation
des Setitences de Pierre Lombard dans ses Statuta facultatis sacrae theologiae.
« Au XVIIe siecle quelques commentaires paraitront : Estius donne le
sien en 1615, Ripalda en 1635> Mastrius en 1655· Puis, le regue du LiVTe
des Sentences touche asa fin; c'est la Somme de saint Thomas qui le remplace
chez les dominicains, les carmes, les jésuites, les sorbonnistes et ailfeurs.
Le volume de Pierre Lombard n'en reste pas moins la base sur laquelle
se sont élevées les grandes constructions théologi9.ues 3 • »
Et c'est J~;SQ!P!!!~9!!1Íl1:....9.e ce volume qyi a eté la cause premiere de
l'innombrable P!!"!:l.s.si~ de!_~ations dues a DenJis ..Le commen?ife, d';l XIIIe
au xvne stéCk, a une forme mvartable : il est VlSé en questJ.ons, nees des
péricopes du Lombard ; et chaque question comprend une série d'objections,
le ~Ol'J?S de la r~onse a la question, et la .solution de dé?il qui ~e <;h:tque
obJeCtl.on. La scrence du commentateur, l'etendue de son informatJ.on (dirtOns-
nous aujourd'hui), se mesurait sans doute au nombre des objections tirées
de textes ou d'opinions d'origine patristic;J.Ue. Lorsqu'on avait touché a
presque tous les points de la théolog¡e chrétienne, lorsqu'on avait été solen-
Dellement présenté par les Papes, lorsqu'on passait aux yeux de tous pour
le premier Pere de l'Bglise, on ne pouvait convenablement rester inaper~.
D'ou le nombre prodigieux des formules de Denys mentionnées dans les
objections, expliquées dans les solutions, de commentaires sans nombre.
Pour en donner le plus illustre exemple, voici la longue liste des idées
de Denys utilisées par saint Thomas d'Aquin a peu pres igé de trente ans,
dans son r6le de bachelier sententiaire (1254-1256), plusieurs années avant
sa • lecture » personnelle du livre des Noms Divins (1261).
. I. J. DB GHIILLll«ll< S. J., Lo.............., ~ du XIP riicle, Paris, 1914> p. rso-t69; et l'article
1'Wro Limlbartl du Dictionnaire de Tho!ologie Catholique (t: XII, ool. 1971, 2012).
2. P. GI.OBJBUS, op. cit., p. IS.
3· Diction. de Thlol. Cazhol., t. XII, ool. 2013-2014.

Veraiooa laL - 6*.


LXXXII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

Les références sont données au Commentaire des Sentences imprimé


aux tomes 6 et 7 de la premiere édition complete des reuvres de saint Thomas
parue aRome en 1570. Les nombres indiquent les folios. Le verso des folios
est marqué par l'accent : 7' signifie le verso du folio 7· De meme les lettres
accentuées D', G' etc... indiquent les divisions de la seconde colonne d'une
page, tandis que les lettres non accentuées désignent les divisions de la
premiere colonne. Exemple : 14' K' renvoie au verso du folio 14, et a la
division K de la seconde colonne de ce verso, de la colonne de droite.
IN PRIMUM LIBRUM SENTENTIARUM
in distinctiones I-XXXIV (De mysterio Trinitatis)
Prologus : nulla doctrina nisi de exsistentibus : 1' I.
Iumen in se unum res omnes manüestat : 2 D.
quaedam theologia non argumentativa : 3 C.
ze!us non patitur contrarium amato : 3 D',
distinctio x• : quae attribuuntur bonitati divinae : 7 D.
distinctio 2• : de unitate divinae essentiae : 7' H, 7' G', I'.
Deus est causa univoca rerum : 8 D.
Deus omnia in se ipso comprehendit : 8 E'.
creaturae similes Deo : 8 E'.
in Deo quidquid in creaturis est : 9 D, 9' I.
bonum est communicativum sui : 9' I'.
dominium est perfecta possessio : 10' H'.
distinctio 3' : tres modi deveniendi in Deum : u E.
Deus cognoscitur ab inte!lectu creato : u' F.
de partibus vestigii Dei in creaturis : 13 A'.
inte!ligentia pertinet ad imaginem : 14' K', 15 E.
quandoque mens dicitur ipsa natuta inte!lectiva : 16' H'.
distinctio 4" : Deus non est sapiens, id est, supersapiens : 18' H'.
distinctio 8• : esse proprie dicitur de Deo : 25' H, 26 C.
de nomine • Qui est • : 26 D, 26 E, D' (bis).
de aeternitate Dei : 26' K, 27 D'.
utrum alía praedicamenta de Deo dicantur : 29' I'.
distinctio xo& : quae est sanctitas : 36 A.
distinctio u• : symbolica theologia non est argumentativa : 37 E.
distinctio 14• : Deus eodem modo se habet ad omnia : 43 E.
Divina sapientia in creaturas procedit : 43' F'.
distinctio 1 5" : ange!i superiores non Inittuntur : 44' K, K'.
noinina pertinentia ad essentiam divinam : 45 B.
solí bonitas divina assimilatur : 48' H. ·
distinctio 16" : per inferiores creaturas magis manifestantur .divina : so' I.
ultima a priinis per media perficiuntur : so' I'.
illuminationes divinae descendunt in nos per ange!os : so' K •
distinctio 17" : omne esse a Deo exemplariter deducitur : 51' I', 54 E'.
esse est nobilius : 52' I'.
fervidus amor ange!orum : 55 A.
distantia inter Dei participationes et participantes : 55' H.
purgantur angeli : 56 B.
distinctio 18• : amor movet ad provisionem inferiorum : 59 E.
superesse Deitatis est principium exemplare : 59' K'.
distinctio 19" : in causa et in causatis non converti.tur : 61 D'. ·
Deus dicitur aetemus : 61' I'.
aevum ve! aeternitas : 62 D'.
Deus magnus et parvus : 63 E'.
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXXIII

distinctio 21• : paternitas in hominibus et angelis : 69 D'.


distinctio 22• : quidquid de Deo altinnamus potest ab Eo negari : 71 E'.
verius de Deo negantur quam affirmantur : 71' l.
nomina symbolica ab allis diviuis distinguuntur : 71' H'.
negationes de Deo absolute verae : 72 C.
multiplex divisio divinorum nominum : 72' K.
distinctio 24" : omnia in Deo sicut in exemplari : 77 D'.
distinctio 25" : sensibile et rationale in angelis : 8o' F.
distinctio 28". : in Patre fontana divinitas : 89' 1'.
distinctio 30" : omnis benefica Dei nominatio de tribus Personis dicitur : 94' H.
distinctio 31• : pulchrum et bonum se consequuntur : 96' G'.
distinctio 34" : participationes excedunt participantia : 105 D.
bonum diffusivum sui : 106 E.
symbolicae locutiones sunt quaedam velainina veritatis Io6' G'.
in diviuis atfirinationes sunt incompactae : 106' K'.
profunda fidei occultanda sunt infidelibus : 107 A.
significantur divina per viliores : 107 E'.
nihil divinae bonitatis participatione omnino caret : 107 F.
idem nomen significat tria : 107' K.

in distinctitmes XXXV-XLVIII (De attributis diflinis)


distinctio 35" : tres modi deveniendi in Deum : 1o8 D'.
Deus omnium in se virtutes praeaccipit : 108' K.
Deus dicitur sapiens : no C.
creatura siinilis Deo dicitur : no E'.
divina scientia non iminitrit se singulis rebus : no' K.
distinctio 36& : eodem modo creaturae participant : n1 E, 1n' F'.
quomodo Deus cognosat res. : 1u u 1'.
tenebrae cognoscuntur per lucem : 1n' K'.
malum per se causam non habet : IU C.
~ecte non ~tantur divinam essentiam creaturae : II3 C.
tdea dicitur stmilitudo reí in Deo existens : n 3 E'. '
distinctio 37" : Deus uno modo se habet ad omnia : n4' I.
angeli sunt incorporei : u6 E.
superiores inferiores illuminant : n7 E.
qui sint ascensus et descensus angelorum : n¡' l.
motus circularis, rectus et obliquus angelorum : n7' K.
angeli Deo cooperant : n8 C.
distinctio 38" : Deus eodem modo cognoscit res : 120' G.
Deus Inaterialia immaterialiter cognoscit : 120' H.
distinctio 39" : non est providentiae naturam rei destruere : 125 B..
homo non potest inevitabiliter in finem tendere : 125 D.
distinctio 40" : malum contingit multifariam : 125 D'.
Deus aequaliter se habet ad omnia : 126' 1'.
distinctio 41• : divina bonitas comparatur ad solem : u8' H'.
distinctio 42• : Deus per essentiam suam agit : 131 E.
ex bonitate Dei fiuit omnis bonitas : 131' H.
aliquid dicitur esse non-ens : 133 D'.
distinctio 43" : angeli sunt substantiae a Inateria separatae 134 B'.
soli comparatur divina bonitas : 134' K, K'.
Deus agit per essentiam suam : 134' K.
distinctio 44• : optiini est optiina adducere : 135' H'.
Deus aequaliter se habet ad omnia : 135' 1'.
bonum et melius in rebus : 136 E.
distinctio 45" : intellectus divinus vocatur ratio : 138 ·D.
distinctio 46& : malum est praeter voluntatem : 140 E'.
LXXXIV ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

bonum constat ex una causa perfecta : 142 B. ,~· . :


malum nihil exsistentium corrumpit : 142' F.·
distinctio 47" : nihil ad malum respiciens operatur : 143' H.
distinctio 48• : conversio nulla in causis et causatis : 144' K.

IN SECUNDUM LIBRUM SENTBNTIARUM

in distinctiones I-XII (De creatura spirituali)


Prologus·: divina bonitas soli comparatur : 1 C.
divinus amor non pennisit Deum sine germine esse : r D.
distinctio 1• ultima reducuntur in finem per media : 2' G.
superiores inferiores illuminant : 3 D'.
divinus amor non permisit Deum sine germine esse : 5' K'.
distinctio 2!' : aevum ve! aeternitas : 8 A'.
distinetio 3• : angeli intelliguntur immateriales : 10' G'.
angeli sunt divini intellectus : r r B'.
angeli sllnt· in·ordine intelligibilium : n B'.
angelus sine inqnisitione intelligit : I I C'.
personalitas nobilior in angelo quam in hornine : 1 1 C'.
de angelis scientia ex sacris scripturis : rr' G.
numerus angelorum excedit omnem multitudinem : rr' K.
in eodem ordine sunt. prirni, medii et ultirni : 12 D. ·
distinguimtur ordines intellectualium et rationabilium : 12' G'.
angeli habent essentiam, virtutem et operationem : 13' F'.
nobiliora sunt inferiorum exemplaria : 14 E'.
angeli illnminantur per scibiles rerum rationes : 14' G.
angeli non congregant cognitionem ex rebus : 14' H.
superiores reducunt in actum cognitionis inferiores : 14' K'
superiores habent scientiam magis universalem : 14' 15. ·
superiores ordinant inferioreS in suis officiis : 1 s B'.
angelus habet intellectum Deiformem : 16 .,A.
bona naturalia in angelis post peccatum : 16 E'.
distinctio 5" : superiores angeli non rnittuntur : 20 D.
distinctio 6" : ordo Cherubim est supremus :. 20' K. .
inferioribus rninisteriis inferiores ordines : 20' F'.
boni angeli describuntur : 21' K.
distinctio 7" : daemones bonum appetunt : 23 E.
angeli peccatum : 23 D'.
daemonum voluntas perversa : 23' I.
solius Dei est motum caeli variare : 23' 1'.'·
::.
distinctio !!" : angeli incorporales et immateriales : 26 B'.
quae dicuntur de angelis : 26 D'.
cur fiunt hornini apparitiones : 26' G'.
in eadem figura superior et inferior : 27 B.
proprietates superiorum et inferiorum : 27 C.
proprietates angelorum figurantur : 27' I.
iUuminationes mediantibus angelis : 28 E'.
distinctio 9" : hierarchiae definitio : 28' 1'.
principia hierarchiae tanguntur : 29 E.
intentio Dionysü : 29 B', C'. ·
cooperstores Dei fieti divinius est : 29··E';· ·
divinae scientiae assuniptio : 2rj I.
quae sunt perfectiones : 29' I.
purgatio angelorum : 29' .K.
superiores inferiores illuminant : · 291 F' .. , . .! :. .

f' :. : . ••
angelus docet : 29' K';
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXXV

hierarchia angelica media : 30 E.


ecclesiastica hierarchia exemplata : 30 E.
distinctio hierarchiarum : 30 A', 30' H'.
hierarchiae tres ordines : 30' F.
angeli caelestes virtutes : 30' K'.
proprietates ordinum : ·30' K'.
inferior erga sub se ordinatos : 31 E.
non omnes dicuntur Cherubim : 31 D'.
angeli aequipotentes : 31 E'.
angeli primi, medii, ultimi : 31' G.
ordines angeli!>le hierarchiae : 31' H'.
fines primorum conjunguntur principüs secundorum : 32 B.
ignis siguificat maxime Deum : 32 B.
per nomina proprietates : 32 D.
quatuor gradus rerum : 32 C'.
· homines angelorum gloriam sortiuntur : 32 E', 32' F'.
vetus hierarchia : 32 K.
dispositio ordinum : 32' F', G'.'
distinctio 10" : proprium primae hierarchiae : 33 A, B. '
superiorum angelorum nullum citca nos ministerium : 33 E.
discipulus Pauli : 33' H.
angelus missus ad Isaiam : 33' I.
caelestes spiritus omnes dicuntur angeli : 33' G.'.
proprium primae hierarchiae : 33' I'.
ordinum proprietates et officia : 34 C.
doininationum ordo : 34 C.
distinctio u• : tertiae hierarchiae proprium : 35 D.
angelus purgans Isaiam : 35 B'.
Christus subdebatur (mediantibus angelis) : 35' F.
multa latent angelos : 37 B.
causatorum rationes in causa : 37 E.
homines ab angelis edoceri : 37' I'.
angelos a Christo illuminari : 38' l.
distinctio 12• : lux in diversis recepta : 40 E.

in distinctiones XIII-XVI (De cnatut'a corporali).

distinctio 13• : Deus dicitur lumen : 42 D'.


lux in spiritualibus : 42 E'.
spiritualia sub similitudinibus : 42' H.
duorum luminarium lumina conjunguntur : 42' I.
lumen solare confert et movet : 42' K.
lux generationem confert : 43 E.
lumen in diversis : 43 E'.
lumen solare informe : 43' K.
obscuritas per interpositionem : 43' K'
distinctio 14• : stellae habent substantiam ingenerabUem : 45 A'.
corpora caelestia separantur : 45 D'.
causata et causae : 45' F.
ad ultima per media : 45' K;.
distinctio 1 5" : a sole illuminantur omnia : 47' G.
lumen in diversis : 47' H.
motus corporum caelestium : 47.' K.
bonum· düfusivum sui : so' H.
distinctio 16" : ignis maxime significar Deum : 51' K.
angelica natura media : 52 D~.
LXXXVI ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

in distinctiones XVII-XXIII (De creatura mixta).


distinctio I"f' : omnia sunt participatione divinae bonitatis : 53 E.
ad modum recipientis : 54 E'.
distinctio 2cP : qui intellectuales revelationes accipiunt : 66 A'.
malum agit virtute boni : 66 D'.
distinctio 221' : ad Deum acceditur sirnilitudine : ¡o' H.
distinctio 21' : providentia est salvativa : 73 E'.

in distinctiones XXIV-XXIX (De gratia et libero arbitrio).


distinctio 24" : inferioris supremum attingit infimum superioris : 77 E'.
peccatum contta rationem : So A.
distinctio as• : malum praeter voluntatem : 84 D.
distinctio 26& : divinus amor non perrnisit sine germine esse 85' 1'.
subjectum gratiae essentia : 86' K.
divinum esse ad divinas operationes : 86' F'.
distinctio 28• : malum contra rationem esse : 92' l.
bonitates participatae sunt radü : 94' 1'.
distinctio 29" : angeli dei vocantur : 96 C'.

in distinctiones XXX-XUV (De peccato).


distinctio 3cP : bona naturalia post peccatum : 98 D, E'.
distinctio 31' : bonum efficacius quam malum : I 12 E.
distinctio 34" : malum non est exsistens : II2 E'.
malum distat ab exsistente : n2' F.
Deus praebabet in se affirmationem et negationem : 11 2' F.
mali est corrumpere : na' K'.
malum agit virtute boni : II3 E', n3' K.
bonum est salvativum : II3' G, H.
malum non babet causam : 113' 1, II4 D.
malum non est exsistens : II4 E, E'.
bonum particulare subjectum mali : II4 D'.
bona naturalia post peccatum : 114' G', ns E.
distinctio 35• : malum pluribus modis contingit : II7 C'.
bolla naturalia post peccatum : 117' K'.
distinctio 36& : passiones ad rationem pugnant : II9' G.
essentia, virtus et operatio : 121 E.
malum ex particularibus defectibus : I2I C'.
distinctio 3"f' : malum non est in natura : I2I' F'.
causata ad imaginem causae : 122 A'.
malum praeter intentionem : 123' l.
puniri non est malum : 124 E.
distinctio 38• : bonum ex una et tota causa : 126' K'.
distinctio 39" : conjunguntur principia secundorum ultirnis primorum : 12.9 E.
distinctio 4cP : malum ex,particularibus defectibus : 131 D'.
distinctio 41• : malum praeter voluntatem : 134 K'.
distinctio 421' : nullus ad malum intendens operatur : I38' K.
distinctio 43" : nullus ad malum intendens operatur : I41 E.

IN TERTIUM LIBRUM SBNTBNTIARUM

in distinctiones !-XVII (De Verbo lncarnato).


distinctio I" : Deus in se omnem perfectionem praebabet : 1 E.
natura angelica est media : 2 D.
hierarchia nostra ad caelestem : 3' G'.
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXXVII

Deus perfectionis ptinceps : 3' K'.


ea quae ad incarnationem pertinent : 4 C.
distinctio 2" : in igne magis divinae proprietates repraesentantur : 6' K.
dissimilis similitudo : 7 E.
bonum diffusivum sui : 7' F.
distinctio 3" : bonum efficacius quam malum : 1 1 E.
quid sit sanctitas : II II'.
quare divina per figuras proponuntur : I 4 E.
angeli sunt medii : 14 C.
ordo Archangelorum est penultimus : 14 D.
distinctio 4" : nomina divina convenientia toti Trinitati : 18 E.
distinctio 5" : similitudo Dei ad creaturam : 21 C.
distinctio -¡a : Christus est divinissimus Jesus : 30 D.
distinctio 8• : causa et causatum : 33 B.
distinctio 9" : bona naturalia daemonum : 36' H'.
distinctio 12° : furibundum laudabile in cane : 42' 1'.
distinctio 13• : actio Christi Deivirilis : 45 B'.
Seraphim a Christo Jesu discunt : 46 C.
distinctio 14• : Deus omnia in se praehabet : 48 l.
scientia superiorum est universalior : 49 E.
Christus docet angelos : 50' K.
scientia perfecta : 50' H'.
per angelos Christus ordinatus : ·so' K'.
Christus angelos illuminavit : 51 E.
angeli abundantius illuminati : 51' l.
Christus per angelos ordinatus : 5I ' l.
distinctio 1 5" : pariendo didicit divina : 54 C.
judicium de doloribus in sanctis : 55 A, 55' F'.

in dislimtiones XVIII-XXII (De Redemptione).


distinctio 18" : actio Christi theandrica (Deivitilis) : 62 C, D'.
distinctio 19" : bonum efficacius quam malum : 66' H.
angeli mediatores : 68 E.
distinctio 2o& : bona naturalia post peccatum : 68' 1'.
malum agit virtute boni : 69' G.
distinctio 21• : lumen recipitur proportionaliter : 73' D'.

in distinctiones XXIII-XXXVI (De 'llirtutibus et donis).


distinctio 23• : malum contra rationem : 84 D.
veritas colligit, error dividit : 84 E'.
distinctio 24" : lides circa simplicem veritatem : 86' H'.
bonum diffusivum sui : 88' K.
distinctio 25• : religionis symbolum congruentius : 89' K.
cognitio fidei mediantibus angelis : 91' I'.
geittiles ante Christi adventum salvati : 91' 1'.
angeli edocti prius quam homines : 92 E.
distinctio 26" : fines primorum conjunguntur ptincipüs secundorum : 93' I.
amor hominem extra se facit : 94' l.
distinctio 2-¡a : amor virtus unitiva : 97' l, K'.
amor est divinus, angelicus, intellectualis, etc... 98 D'.
propter pacem agunt quaecumque : 99 C.
malum agit in virtute boni :. 99 C'.
quid sit simplicius et nobilius : 99' l.
dilectio est idem quod amor : 100. A'.
distinctio 28" : in daemonibus natura est bona : 104' 1'.
LXXXVIII ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

amor unitiva virtus : ros D.


distinctio 29" : malum hozninis contra rationem : ro6 C.
' amor unitiva virtus : ro6' K.
amor ponit hominem extra se : ro7' H.
distinctio 300 : esse melius est quam vivere : r u B.
amor summi boni omnibus inest : u r C'.
distinctio 3r• : malum est infirmum : U2 E.
distinctio 32° : amor transfert in amatum : u6 E.
amor movet superiora in inferiora : u6' H.
divinus amor res fecit : u6' K'.
providentia est effectus amoris : II7 C.
distinctio 33" : malum est contra rationem : n8 D'.
bona naturalia post peccatum : u8' I'.
malum est contra rationem : r22' F.
distinctio 34" : abscedendum est a spiritualibus formis : r29' H'.
malum contingit multifariam : r32 D.
proprietates ex nozninibus : r33' K'.
superiores infiuunt inferioribus : r35 A'.
distinctio 35" : nihil divinius quam Dei cooperatorem fieri : r37 B'.
pariendo didicit divina : r 38 C.
quomodo lucet divinus radius : r38 D', r38' F'.
in spiritualia per corporalia : r38' l.
Deus ab omnibus separatur : r38' I.
distinctio 36" : peccatum contingit infinitis modio : r4r' I.

in distinctiones XXXVII-XL (De mandatis).


distinctio 400 : bonum ex una et tota causa : rsr' G.

IN QUARTUM LIBRUM SENTBNTIARUM

in distinctiones I-II (De sacramentis in genere).


distinctio ¡a : per figuras ad spiritualia : 2' H.
status novae legis medius : 3 B.
distinctio 2° : sacramenta ad perfectionem vel purgationem : 9' G.
omittuntur matrimonium et poenitentia : ro A', ro' F'.
inter .sacramenta monastica consummatio : ro B', ro' H'.
omnis alia sanctificatio in eucbaristiam terminatur : ro D'.
eucbaristia ad perfectionem : ro' K.
eucharistia ante confirmationem : ro' K, I I C.

in distinctiones III- VII (De Baptismo et Conftrmatione).


distinctio 3" : definirlo baptismi : r3' I, K; r4 A', B', C', D', E'.
vis illuminativa baptismi : r4' I, r6 D.
ne sancta canibus tradantur : r4' I.
ignis maxime Deiformitatem significat : r6 D.
baptismus immersionibus : r6' K'.
baptismus format animales habitus : r7 D.
distinctio 4" : operationes propriae in spirituali vita : r8' F, I.
character luznini comparatur : 19' H, 20 D'.
omnes sunt recipientes : 20' K.
baptismus ad illuminandum : 2r' K.
per baptismum lit communio divinorum : 22' H.
infantes baptizandi :· 22' H.
distinctio s• : quae pertinent ad Ininistros Ecclesiae .: 25' G.
AU GRÉ DES ÉCOLATRES. LXXXIX

hominis operario sub operatione angeli : 25' H.


baptismus est purgatio : 26' K', 27 E.
diaconi habent vim purgativam : 26' K'.
non baptizati non sunt idonei ad spirituales actiones 27 B.
minister Ecclesiae in peccato mortali : 27' 1'.
baptismus est illuminatio : 28 D.
quilibet angelus est major summo sacerdote : 28 D.
distinctio 6" : baptismus est actio hierarchica : 28' K'.
eucharistia est perfectio : 30' 1'.
sacramentalia baprismi : 31 A, C ..
baptismus adultorum : 31 E'.
ritus solemnes baptismi : 31' G.
prima unctio in signum pugnae : 31' l.
omne sacramentum per eucharistiam consummatur : 31' K.
docrrina sacra non committenda immundis : 31' F'.
per baptismum datur esse spirituale : 31' G'.
diacom habent officium super immundos : 31' H', 32 C.
in catechismo requiritur confessio fidei : 31' 1', 32 E.
operari in inrmundis est diaconorum : 32 E', 32' H'.
inter immundos energumeni : 32 E'.
distinctio 7" : usus sacti unguenti in pluribus sacramentis : 33 E.
saCramenta sunt actiones hierarchicae : 33 D'.
occultanda propter irrisiones gentilium ; 33' F.
chrisma Christum significat·: 34 B'. '
consummativae invocationes : 34' K'.
non-bapti2atus non operatur : 35 B'.
baptismils ¡irincipium spiritualis vitae : 35 B', 35' H.
chrisma perfectio : 35' H'. ·
eucharistia pertinet ad perfectionem : 36 C'.
episcoJ.li soli perfectores : 36 C'.
eucharistiae perceptio adjungitur : 36' H.
episcopatus ordo : 36' l.
in distimtiones VIII-XIII (De Eudlaristio).
distinctio 8" : confirmatio ad perficiendum : 37' K.
confirmarlo chrismatis hostia : 37' K'.
baptismi vis purgativa : 38 D.
eucharistia perfectio perfectionum : 38 E, 38' H.
eucharistia habet effectus omnium sacramentorum 39 E.
per baptismum esse spirituale : 39 D'.
nostra hierarchia est media : 39' K.
Dionysius celebrans tnissam : 40' l.
ordo sacramentorum : 43' H' (bis).
distinctio 9" : non trahimus Deum ad nos : 44' F'.
Christus dedit corpus suum Judae : 48' K, 49 D
bapti2ato conferendum est corpus Christi : 48' G', 49 E.
distinctio 12" : fnictio significat distributionem virtutis redemptionis : 64 D.
eucharistia perficit : 64 E'.
caritas eestasim facit : 64' K.
distinctio 13• : episcopus est summus in hierarchia : 66' K'.
perficere est tantum episcopi : 66' K'.
inferior participat de perfectione superioris : 67 C', D'.
operationes hierarchicae ordinantur : 67' 1'.
amor est unitivus : 69 E. ·
in distímtiones XIV-XXIII (De Poenitentio et &ir,;,..
Unctione).
distinctio 14• : poenitentia non numeratur : 70' F', 71 D.
•'·,
•'

XC ON A CITÉ DENYS SANS REGLE

malum non agit nisi in virtute boni : ·75' F'.


distinctio 1 5• : angeli alios in Deum reducunt : 87' H.
Deus per propinquiores irradiat : 91' G.
distinctio · 16" : bonum ex integra causa : 93' H'.
malum ex particularibus defectibus : 97 E'.
distinctio 17" : bonum diffusivwn sui : 100' F.
angeli abundantius recipiunt : 100' I'.
purgatio praecedit illuminationem : 102 C.
distinctio 18" : quando sacerdotibus utendum est virtutibus hierarchicis II4' F' (bis),
distinctio 19" : Demophilus correptus : 12.0 E.
distinctio 21• : malum ex singularibus defectibus : 12.7' K.
distinctio 23• : sacramentorum fines : 135 E, 135' G.
potestas sacerdotalis derivata : 136' H'. :·,

diaconi habent vim purgativam : 137' F. ,'¡


·.'
quidam exercent et quidam recipiunt : 137' G.

in distinctiones XXIV-XXV (De Ordine).


distinctio 24• : ultima per media perficiuntur : 139' l.
superiores sunt propinquiores Deo : 141 D'. )
1
non-illuminatus audax : 141' H. ':i
subtiliores et clariores essentiae : 141' l.
tres ordines distinguuntur : 142.' G, 143 C.
potestas hierarchica in angelis : 142.' H.
Dei'-cooperatores : 142.' K.
soli episcopi perficiunt : 142.' 1'.
eucharistia sacramentum sacramentorum : 142.' K'.
triplex genus immundorum : 143 C.
inferiora ministeria : 143 D.
quod est superioris ordinis : 143 D'.
potestas sacerdotalis : 144' F'.
tres ordines hierarchiae : 144' H'.

in distinctiones XXVI-XUI (De Matrimonio).


distinctio 31• : malum est praeter ordinem : 165 D.
distinctio 34" : infinitis modis est defectus boni : 174 C'.
distinctio 42• : qui a fonte levat : 198 E.

in distinctiones XUII-L (De ultimis jinibus).


distinctio 43" : revelationes fiunt mediantibus angelis : 2.02' G.
distinctio 45" : malum contingit multifarie : 221 C'.
pro mortuis orario : 221 G' •.
sutrragia sacerdotis peccatoris : 2.2.2 C'.
sacerdos pro mortuis orans : 2.2.2' H'.
minores a superioribus purgantur : 225 C'.
nihil est divinius : 225' F.
distinctio 46" : justitia in Deo : 227 A, A'.
justitiae distributiones secundum dignitatem : 2.2.7' G.
distinctio 47" : bona naturalia daemonum : 234 C'.
distinctio 48" : virtutes in angelis : 239 C'.
ordo Virtutum : 239 D'. ·
distinctio 49" : omnium divinius : 242.' G'.
propter pacem omnes agunt : 2.44' G.
ea quae ad regnum : 2.44' 1, 245' H.
quid sit ornatus : 2.45' H.
pacem omnia desiderant : 2.46 B.
AU GRÉ DES ÉCOLATRBS. XCI

omnia a Deo ut bonus est : 246 C.


Deus est super cognitionem : 247' F'.
conjungi Deo ut ignoto : 247' F', 2.49 I.'
supetpositae Deo tenebrae : 247' G'.
invisibilis Deus : 247' G'.
de Deo videtur solum quid non est : 247' K'.
superiores clarius vident quam inferiores : 250 D'.
superiores infer.iores purgant : 250' G'.
inferiores docentur a superioribus : 2 5 I B.
angeli a nescientia purgantur : 251 A'.
angeli sunt specula purissima : 251' F.
intellectus manuducitur per sensibilia : 251' H'.
quomodo aliquis vidit Deum : 252' G.
visio viae mediante illuminatione angelorum : 252' I'.
viri sancti participant angelicam delectationem : 253' I'.
quae extenduntur secundum analogiam : 254 A.
bonum efficacius quam ma!um : 255 A'.
suprema hierarchia sola digna : 256' I'.
angeli nos docent : 263 B.
distinctio 5<>" : in hac vita divinus radius : 264' I.
cognitiones sunt exsistentium : 266' G.
malum est involuntarium : 266' I, 267 A.
omnibus diligibile est bonum : 266' K'. ·
quis sedet in solio : 269' F.
motus rectus angelorum : 269' F'.

Les commentateurs des Sentences ont largement puisé dans les a:uvres
de Denys; ils n'y ont pourtant pas tout pris. A les llie, on n'a· guere l'idée
de cene spécialité (peut-on dire) du pseudo-Aréopagite qu'a si finement
notée le Docteur Séraphiq_ue. Au début de son opuscule « De reductione
artium ad theologiam », samt Bonaventure reconnait que l'homme jouit de
quatre lumieres différentes : lumen exterius, scilicet lumen artis mechanicae;
- lumen inferius, scilicet lumen cognitionis sensitivae ; - lumen interius,
scilicet lumen cognitionis philosophiae ; - lumen superius, scilicet lumen
gratiae et sacrae scripturae. Or cene demiere lumiere manifestera trois
choses : Christi aeternam generationem et incarnationem, vifJendi ordinem,
DEI ET ANIMAE UNIONEM. Primum respicit fidem, secundum mores, tertium
FINEM UTRIUSQUE ; circa primam insudare debet studium doctorum, circa
secundum studium praedicatorum, circa tertium studium CONTEMPLATIVORUM.
Primum maxime docet Augustinus, secundum maxime docet Gregorius, tertium
fJero docet DIONYSIUS •. La remarque est d'un mru'tr.e. Tous ceux qui ont
eu a ca:ur d'étudier, d'avoir ou de traduire l'union de l'Ame avec son Dieu,
qu'on les appelle mystiques ou qu'on les nomme contemplatifs, ont pris
Denys pour guide, et lur ont emprunté sa maniere ou ses mots.
Le grand mystique du quinzieme siecle a son début, Gerson, n'a eu
qu'une ambition : si jorte, piis aspirante conatibus Deo, poterit studium meum
ea ipsa ad communem intelligentiam deducere, quae super theologiam mysticam
(id est : occultam) difJinus tradidit DIONYSIUS •. Au seizieme si~e, celui

r. Doctoris Seraphici sancti Bonaventurae opera omnia, Quaracchi, 1891, tomus V, PI'· 319-321.
. Joannis Genonü Doctoris Theologi et Cancellarii Parisiensis opera omnia, Antuerptae, M.D.CCVI,
2.
tomus III, col. 361.
XCII ON PEUT JUGER CHAQUE CITATION

:Jui en raison de ses écrits mystiques portera un jour le titre de Docteur de


1 Eglise, saint Jean de la Croix, s'est formé a l'école de SAN DIONISIO 1 •
Cent ans plus tard, vers 1665, le Pere Surin a pu écrire : <~ Lorsqu'il fit
ce beau sermon dans 1'Aréopage ou il convertit saint Denys, qui est
LE PRINCE DES AUTEURS MYSTIQUES, l'ap6tre saint Paul dit en parlant de
Dieu si forte attrectent eum, cum non longe sit ab unoquoque nostrum - si
tant est que l'on paroienne jusqu'a toucher Dieu, puisqu'Il n'est pas fort éloigné
de nous, et cette parole entra si avant dans !'esprit de saint Denys que, non
seulement il embrassa la foi, mais prit la doctrine mystique si avant qu'aucun
n'y est alié si haut que lui. n est LE CHEF de tous les auteurs de cette
science • ~. En 1695, Bossuet fait cet aveu : «Ce qui m'oblige a traiter ici
en particulier la doctrine de cet auteur du quatrieme ou cinquieme siecle
qui est connu sous le nom de saint Denys Aréopagite, c'est l'estime qu'en
font les mystiques anciens et modemes, qui le regardent comme LEUR CHEF 8 • »
Enfin, le plus récent théologien qui ait fait une étude scolastique détaillée
de la science théologique mystique, Joseph du Saint-Esprit, nomme fré-
quemment Denys MYSTICAE SCIENTIAE PARENS OU PRINCEPS OU DOCTOR •.
Si l'on nous permet l'expression, sententiaires et mystiques ont mis
Denys en mille et en dix mille morceaux. Nul ne saurait les en blimer :
la mine était inépuisable. Leur tort, s'il y a tort (chacun est de son temps),
leur tort est de l'avoir cité souvent de deuxieme et de troisieme main
sans jamais éprouver le besoin d'un contr6le ; leur tort spécialement grave
est d'etre restés loin du grec. Alors l'hommage fait a Denys s'est tourné
contre lui; et plus on l'a cité, plus on l'a déformé, sans le vouloir, sans le
savoir, chacun ajoutant ses bévues, ses fautes de copie ou ses gloses a cel'es
de ses ainés, chacun donnant aux citations copiées et recopiées un COI:J.texte
toujours nouveau. Car le contexte original, celui que donnent l'ouvrage
et la langue de l'auteur, le seul bon et valabl~ est déja modifié par la meilleure
des traductions : par exces, par défaut, les nuances y sont changées. Quand
les traductions sont mauvaises ou quand elles sont insuflisantes, la citation,
des le début de qualité médiocre, subit l'infiuence d'un contexte qui lui aussi
n'est que médiocre. A son tour le traité qui utilise la citation telle quelle lui
donne, paree qu'elle est isolée (comme l'est toute citation), une atmosphere
nouvelle et des contours nouveaux. Si la· citation est passée sans plus de
fa~ns dix fois, vin~ fois, trente fois, de traités en traités, il est assez
probable que le dermer lecteur lui trouve un air bien différent de celui que
voulait l'auteur, que fixait le premier contexte. ·
Si l'on veut savourer tout le sens de Denys, toute la vigueur de sa pensée,

1. P. FR. BRuNo DB J. M., Saint J...,. tk la Crm.e, Plcm, 1929, .P· 383.• ~e 13 : 'Y 001!'0 le}'~! en.!~
autores antiguos que tratan de la vida y alentada de nuestros IDODJe& solitarios que su continuo e,~o
era la contemf•ción divina, y que por eso los llamaban por ezcelencia contemplativos, y que a esto JD1BDlO
se ordeDaba fin principal de la regla J>ri!Ditiva• mezclaba esttre lao materias sc:olastia!B que eztudiaba parti-
cular lección de autoreo mfsticos, particularmente de SAN DroNmo y de san Qresorio, paro sacar· de ellos
la - - de la contemplación ••
z. JBAN-JOSBPH SUJuN s. J., Quationr importaiJta "la m. IJ'iritwlk.,. r- d• Düu, Paris, 1930,
p. 142.
3· Bossmrr, lnstructiDtJ sur lu itatl d'ortiÜon, édition Levesque, París, 1897, p. 134-
4· Cur.sus t1uwloRiae mystico-scholasticM, t. 1,. p. z, n. 6 ; p. :zo, n. 8 ; p. 70, n. JI ;, -·t. 11, p. :z64, n. JO ;
p. :zBo, n. 53;- t. DI, p. 410, n. :zs6; p. 714, n. 132; p. 7ss, n. 190; p. 775, n. :zt:z; - t . IV, p. no, n. 6.
A COUP SUR ET SANS GRAND LABEUR. XCIII

il faut juger chaque citation et luí rendre sa premiere valeur : texte et contexte
grecs sont a découvrir de nouveau pour les mille et dix mille morceaux.

,. *,.
Comment va-t-on s'y prendre pour remonter sans peine d'une citation
latine du pseudo-Aréopagite au texte et au contexte grecs? :¡
Les c1tations latines sont de deux sones. Les unes sont empruntées ;
elles viennent de traductions completes officielles, historiques (peut-on
dire) ; ce sont des fragments isolés. Les autres ont toute leur taille ; elles
viennent d'un helléniste qui traduit en passant pour le bien de sa these,
au bénéfice de ses lecteurs, quelques mots seulement de Denys ; elles sont
originales. Or, notre instrument de travail rattache directement au grec
toutes les citations détachées des versions latines historiques, et indirectement
la plupart des originales. -'
Cet instrument a comme trois faces : - c'est d'abord une nomenclature ;
les formes intéressantes ou caractéristiques des versions latines historiques
y sont soigueusement disposées par ordre alphabétique ; - chaque trait
de cette nomenclature (qu'il soit un mot, qu'il en soit deux ou trois) est
suivi d'un cortege de nombres et d'exposants ; si I'exposant est 5, le
nombre qui le .Précede est a retrouver dans les marges d'une paraphrase
célebre imprimee ad calcem; si I'exposant est z, 2, 3 ou 4, tous ces chüfres
renvoient le chercheur aux pages et groupes de ligues d'une ~pse en trois
langues ; - cette synopse, qui présente sur ligues paralleles toutes les
traduttions historiques, doit etre en premier lieu, sous une forme s.péciale-
ment voulue, un recueil complet des versions mises a contribut10n du
neuvieme au dix-septieme siecle ' ; sept, huit, dix, onze versions pour les
Epttres, huit pour les Hiérarchies, neuf pour les Noms Divins, onze pour la
Théologie Mystique, se trouvent ainsi placées l'une au-dessous de l'autre
par ordre chronologique ; elles ont en tete le texte du manuscrit apporté ·¡
de Constantinople par les ambassadeurs de Michel le Begue en 827 •, et,
parmi elles, le texte de l'édition critique imprimée a París en I562 :les deux
premieres versions ont eu pour base le manuscrit •, et toutes les autres
un texte assez vois~ <le I'imi?riplé d11 seiz!~me .siecle ; to~tes ces vers10ns,
de taille bien mégííle, ont dü pour la commodíté etre divisées en incises ~-
. c'était le seul moyen de leur permettre d'aller de pair ; les limites des incises
répondent, comme il convient, aux exigences de la construction grecque ;
rien ne sera plus facile que d'aller, en haut ou en bas, des mots latins choisis

I. Pour mieux comprendre ce qui va suivre, OD poumút des maintenant jeter un coup d'cml sur la liste
des traductions latinea édi~s ou RMitées doiiS Diol¡yliaea, cf. infta, pages mv et cv.
2. M. H. OMONT, Manuscrit des tmlfll"es tk S. Dmyt f Arlopflgiu mll<>.)lt tk CorutcmtinoJ>l• a Louü 1•
D,_,.,. m 8 •z, doiiS la Rerlue des Studa gr«qUU, t. XVII (1904. mai-juiu), pp. 23o-236).
3· Dans oesbiutksDitniJIIÜnna, tomepremier, pages 63& 100,lePkeG. TMey O.P. afurtbien d~
que • Hílduin et Scot fu;Fñe onr élaboré leur versicm de Denys sur le manuscrit grec 437 de la bibliothl:c¡ue
ll8ticmole de Paris '· C'est BU m@me chercbeur intrépido que DOUS devcms de SBV!>Ü" A ~t l}UO • la ve1"SlOD
d'Hilduin est venue jusqu'i nous • dans les trois manuscrita de Bnmelles, de Paris et de Boulogne-sur..Mer,
!'IP23l62dea8tudesiJiéci~.~~~.~-~crit
~· une~e de fa meme traduction d'Hílduin : cf. Jounuú of "cal studies, avril 1936, pages 137 l
140 : ,.¡u;;;,,;c¡;riñiOTHiláuiñ'S"iiiiiiitiiiiiiiiOJ ihe P•eudo-Dioirymu. · .
XCIV ON PEUT JUGER CHAQUE CITATION

sur quelque ligue de la synopse aux textes grecs qu'ils interpretent ; enfin,
la traduction fran'raise mise tout au pied de cette synopse, aide a se remettre
en mémoire avec facilité, et souvent avec charme, la doctrine du contexte
grec avant d'en apprécier toutes les nuances en sa langue.
Voila comment par la nomenclature, par la synopse, par le recueil, n'importe
laquelle des citations latines tirées des versions historiques se trouve directe-
ment reliée au texte et au contexte grecs.
Les citations latines personnelles ou originales utilisent souvent pour
leur compte les memes tournures latines que les auteurs des grandes traduc-
tions officielles : cette uniformité dans l'expression s'explique fort bien, et,
quand il y a ressemblance, la nomenclature, la synopse, le recueil peuvent
rendre aux citations privées les memes services qu'aux empruntees.
De l'un et l'autre cas i1 faut donner quelques exemples. C'est chose
facile. L'auteur du Cursus theologiae mystico-scholasticae, déja souvent cité,
ignore absolument le grec : les soixante-sept fragments latins marqués
pages XIII et XIV ne sont en conséquence que des citations empruntées. Par
contre les appels faits au texte de Denys par plusieurs conciles antérieurs
a la premiere version latine d'Hilduin (les pages LXVI a LXXVI nous les
ont fait connaitre) sont a n'en pas douter des citations originales. Prenant
done comme point de départ les expressions latines que donnent les citations
empruntées et· les originales, nous irons droit au texte grec, pour ainsi
dire, sans hésiter. ,
Le dix-septieme fragment latin du Cursus theologiae réédité par le Pere
Anastase de Saint-Paul a comme texte : ab ultimis ad principaliora assensus
facientes, et per media rursus ad extrema, omnia auferimus, ut revelate cognosca-
mus illam ignorantiam ab omnibus noscibilibus in omnibus exsistentibus circum-
velata et supersubstantii/Jem illam videamus caliginem ab omni lumine in exsisten-
tibus occultam. Le récent éditeur met en note cette référence « De Mystica
Theologia, cap. 3; text. graec., Migne l. c., col. IOJJ •· La colonne I033 du
tome troisieme de la Patrologie Grecque de Migue vous met bien en face
du chapitre troisieme de la Théolo¡pe Mystique de Denys, mais vous pouvez
chercher dans les quarante-cinq hgnes de texte grec, vous pouvez meme
regretter que le Pere Anastase ait négligé d'utiliser les divisions A, B, C, D,
marquées a toutes les pages de Migue (votre enquete serait bien plus courte),
vous n'aurez ni latin ni grec qui approche du dix-septieme fragment cité.
Que faire? Vous prenez le nouvel mstrument de travail, vous ouvrez la
nomenclature a quelque mot marquant ultimis, principaliora, media, extrema,
auferimus, revelate, noscibilibus, caliginem, vous trouvez les renvois 58I',
582 1' 2' 3' 4 ; vous consultez la page 581 au quatrieme groupe de douze ligues,
la page 582 aux groupes premier, deuxieme, troisieme et quatrieme, tout
le texte en question est la sur la ligue S ; vous savez du meme coup qu'il
est dii a Jean Sarrazin, vous avez son modl:le, le grec de la ligue p. ; vous
remarquez des le début une glose étrange du traducteur et per media rursus
ad extrema; jusqu'a plus ample informé vous vous gardez bien de la mettre
au compte de Denys ; vous constatez que le mot grec ~...avaC:áu«r n'a pas
pu donner assensus mais a du donner ascensus, que ..-epuc•KaXvp.p.é117Jv est mieux
traduit par circumvelatam, 0...-oKpv..-T&p.evov par occultatam; finalement, ayant
découvert le grec qu'on a traduit et le latin du traducteur, vous pouvez noter
A COUP SUR ET SANS GRANO LABEUR. XCV

par surcroit que vous lisez ici un texte du deuxieme (non du troisieme)
chapitre de la Théologie Mystique, et que Migne l'avait publié a la colonne
1025 (non a la colonne 1033).
C'est ainsi, soit dit en passant, que la lecture du texte ~ec traduit
permet d'éliminer sans crainte des variantes certainement mauva1ses insérées
s;a et lli dans tels ou tels témoins d'une meme version latine, et de rectifier
des renvois inexacts ou mal formulés. Prenons quatre fragments, les 31•,
32•, 33" et 42•. L'usage de la nomenclature, de la synopse et du recueil, entendu
comme précédemment, vous a appris que dans les quatre cas le traducteur
en cause est Jean Sarrazin interprétant les incises grecques désignées par
les nombres 178'·2 , 1992 · • , 577', 573 2 • . , Or l'incise 577' a place dans la
colonne 701 (non 761) de Migne, et l'incise 1992 . , dans la colonne 708 (non
769) ; le fragment latin 33" donne abusivement omnis contemplator exsistens
Ejus qui est super omnia, et nullius ( netJ!!! sui ipsius, neque alterius) omnino :
l'adverbe omnino appartient a l'adjectif ignoto de l'incise suivante 578' :
la tournure grecque Ttp ..-aVTEJ\wr Jé a')'VWcrrip donne omnino autem ignOtO;
quant au fragment 42" la découverte des incises grecques qui lui r~ondent
permet de le purger d'une les;on surprenante ; d'autres diront : d un vrai
non-sens; - a la page 715 du deuxieme volume du Cursus le Pere Anastase
a laissé passer ce texte Omnibus Ipsa (Causa prima sei:I Deus) supersubstantia-
liter est superposita et NON SOLUM NON VHLATE ET VHRE apparet his qui immunda
et munda transeunt; y a-t-il done une manifestation de Dieu possible au-dela
de celle qui est sans voile et véritable? NON SOLUM répond a tort au grec
póvmr ; la bonne traduction avait été donnée (573") : sous ; Denys voulant
marquer que Dieu se manifeste, mieux que par des symboles et pour tout
de bon, a ceux-la seuls qui ont franchi ce qui est impur et ce qui est pur.
Revenons a nos exemples pris des citations empruntées. Le Pere
Anastase, dans son édition du Cursus, nous donne au moins sept fois une
référence au texte grec de Migne, sans avoir réussi a découvrir l'auteur
de la version utilisée par Joseph du Saint-Esprit. Pour les fragments 5•, 21•,
24•, 57", 61•, 62° et 63•, il avoue explicitement ou tacitement son insucces :
quanam versione Joseph a Spiritu Sancto hic usus sit reperire non potui (f. 5"),
ou encere quamvis piures versiones contulerim, cujusnam sit haec versio invenire
non potui (f. 61•). Comment done le savant éditeur a-t-il pu rencontrer
dans Migne les morceaux grecs traduits? En titonnant lentement, pénible-
ment; en devinant pour ainsi dire a travers la version latine de Cordier,
jointe par Migne a son texte grec, les passages grecs rendus par d'autres
traductions : celles de Ficin (fragment 5"), d'Ambroise le Camaldule (frag-
ment 21•)., de Périon (fragment 24°), de Roben Grossetete et de l'Abbé
de Verceil (fragment 57", 61•, 62°), de Sarrazin (fragment 63°). Sans aucun
doute ce n'est pas la le plus court des chemins possibles.
L'instrument de travail présent permet d'aller vite en besogne : consultée
a propos la nomenclature répond immédiatement et bien. Les mots praefulgens,
culmen et d'autres du fragment 5" vous menent a la ligne F de l'mcise 565•-
566' ; -les mots contuendis, linque et d'autres du fr~ent 21 vous menent
a la ligne A des incises 567" a 568• ; - les mots tribuenda, verius, superet
et d'autres du fragment 248 vous menent a la ligne p des incises 571 1 a 571" ;
- les mots divinissima, ignorantiam, unionem, du fragment 57" vous menent
XCVI ON PEUT JUGER CHAQUE CITATION

a la ligne R des incises 4061 , 406", et les mots effectiva, cognitionis, du méme
fragment vous menent au texte 5786 ' page 710 des Dionysiaca; - les mots
recedens, radiis et d'autres du fragment 6re vous menent au texte 4065 , page 698
des Dionysiaca; - les mots principalior, caliginem, incomprehensibilitati et
d'autres du fragment 62e vous menent aux textes 577' et 5785 , page 710
des Dionysiaca; - les mots ignote, consurge, et d'autres du fragment 63e
vous menent a .la ligne S des incises 568' et 568•. De toutes ces lignes F, A,
P, R, S, soit en levant, soit en baissant les yeux, on aperc;:oit le grec, dernier
but de l'enqu!te; les textes 4065 , 577", 5785 vous adressent sur-le-champ
au grec des pages 406, 577 et 578.
Deux fois, :poui: les fra¡p_nents .36e et 6oe, le Pere Anastase ne renvoie
ni a une traduct!on latine nt a un texte grec. Vous ouvrez la nomenclature :
les mots scire, veraciter, etc., du fragment 36e vous menent a la ligne A
des incises 58<>', 58o•, ainsi qu'au grec correspondan!; les mots principalior,
Moyses, et d'autres, du fragment ooe vous menent aux textes 577" et 5785 ,
page 710 des Dionysiaca, et au grec des pages. 577 et 578. Chemin faisant,
vous avez m!me rendu intelligible le fragment 36e en lui rendant ses anciens
mots. : et hoc ipsum non videre et non scire EST veraciter videre et scire.
La nomenclature, le recueil et la synopse peuvent rendre le,grand service
de souligner ce que chaque traducteur tient de son devancier, et ce qui lui
est personnel. Au tome cinquieme de son Cursus, page 245 de la réédition,
Joseph du Saint-Esprit fait expressément appel a la traduction du jésuite
Pierre Lanssel « ... D. Dionysius cujus textum sic transfert Petrus Lansselius :
etenim lpsa quidem omnibus praesens ést, non tamen Ei praesentia sunt omnia;
etc ... Le nouvel éditeur ose contredire l'auteur : « sic in ed. 1734, p. r82b ;
sed ERRONBE. Etenim haec translatio non est Lanselii, sed Joachim Perionii
O. S. B., Lovanii, 1566, fol. ro6' ». Qu'on prenne la peine d'aller, dans la
nomenclature, aux mots praesens, praesentia (adjectif-participe); ils nous
menent a l'incise 122' ; nous constatons que la ligne L (Lanssel) ne dit :pas
autrement que la ligne. P (Périon) ; Joseph du Saint-Esprit .a done b1en
emprunté a l'une des éditions de la traduction de Lanssel la citation qu'il
donne ; la synopse n'en montre pas moins, du début a la fin, que le jésuite
Lanssel a publié ou laissé pubher en 1615 sous son .nom lá traduction du
bénédictin Périon a peine retouchée c;:a et lit.
. Dans la plupart des cas, disions-nous (pages XCIII et xcrv), la nomen-
clature, la synopse, le recueil peuvent nous conduire directement des citations
latines originales a leurs texte et contexte grecs ; et nous avions promis de le
montrer en prenailt comme exemples des citations tirées des actes d'anciens
conciles. Nous en avons signalé six avec leurs références exactes dans les
notes des pages LXVI, LXVII, LXIX et LXX. Comment ces références ont-elles
été trouvées ? en cherchant dans la nomenclature latine. Pour la premiere, les
mots ignoramus, virgine, pedibus, corporalem, molem, et d'autres ont signalé
les incises 1023 a 1031 ; - ~our la deuxieme, les mots operabatur, virgo,
pariens, aquti, instabilis, et d autres ont signalé les incises 615' a 616' ; -
pour la troisieme, le mot Deivirilis a suffi a lui seul pour signaler l'.incise
6191 .; - pour la quatrieme, les mots novitatum, supereminens, novitas, ont
signalé l'incise uo'-• ; - pour la cinquieme, les mots nostrae naturae,
nostrae substantiae, ont signilé les incises . u O' a 1 u• ; -.. pour la sixieme
A COUP SUR ET SANS GRAND LABEUR. XCVII

enfin, les mots integre, V erbum, operari, pati, et beaucoup d'autres ont signalé
les incises 908 a 922 •
Veut-on un autre exemple? Le Pere Jugie dans le tome troisieme du_
Dictionnaire de théologie catholique (colonnes 1284 et 1285) et le Pere Théry.
dans Scot Erigene traducteur de Dtmy! (page 7) citent comme il sUiLun
passage-~dii. quatrieme concile de Constantinople en 870 << Per aequam et
regiam divinae justitiae viam inoffense incedere volentes> veluti quasdam lampades
semper lucentes et illuminantes ... sanctorum Patrum dejinitiones et sensus retinere
debemus; quapropter et has UT SECUNDA ELOQUIA ( secundum magnum et sapien-
tissimum Dionysium) arbitrantes et existimantes... •>, et déclarent que le fragment
de Denys auquel il est fait allusion est tiré du chapitre premier de la Hiérarchie
Ecclésiastique (P. G., t. m, col. 376 B-C). Le morceau indiqué ne donne
nullement le mot caractéristique SECUNDA. Vous ouvrez la namenclature
a ce mot secunda ; vous trouvez un renvoi a l'incise 132.... ; vous y lisez
le grec Wtnr<p T<va 3e.!Tepa i\&"Y'a ; vous avez obtenu de verbo ad verbum
1'équivalent de 1'expression latine en cause.
Tout comme les traductions latines des phrases grecques invoquées par
les anciens conciles, les traductions latines des ouvrages des Peres grecs
qui ont cité Denys fournissent ces citations personnelles ou originales dont
la nomenclature peut dévoiler le point d'attache. '
Au cours d'une deuxieme homélie in darmitionem Beatae Mariae Virginis
saint Jean Damascene cite un long fragment de Denys. Lequien, dans son
édition des reuvres du Docteur grec imprimée a Venise en 1748, publie
aux pages 88o et 881 du tome second lelatin que voici : Quandoquidem apud
ipsos etiam a Deo tifftatos sacrorum antistites, quando nos 1J!10f!U6 ( ut nosti)
et multi ex sacris nostris fratribus ad contuendum corpus quod vztae principium
dedit ac Deum suscepit convenissemus ·- aderat autem et Domini frater Jacobus
et Petrus supremus praestantissimusque apostolorum vertex - tum viso corpore
placuit omnibus ( prout quisque poterat) hymnis celebrare infinitam bonitatem
divinae potentiae..., post theologos, omnes alios sacrorum praecones ( ut non te
fugit) superabat [Hierotheus], totus excedens, totus extra se raptus, atque ita
ajfectus ut cum his quae canebat copulatus videretur, et ab omnibus, qui ipsum
audiebant et videbant et quibus sive notus sive ignotus erat, numine correptus
divinusque plane hymnorum auctor censeretur. Quid autem de his quae divine
illic dicta sunt ad te sermonem habeam, cum ipse (nisi mei ipse oblitus sum)
nonnullas etiam divinorum illorum cantuum partes saepe a te me audivisse
noverim. Le savant éditeur met en.marge tout pres du latin cette note Lib. de
div. nom. C. 3, in f!O ista simpliciora ,"en quoi il réussit apiquer notre curiosité:
de qucl abrégé S agit-il? et de quel dévcloppement? il faut découvrir a tOUt
prix le texte meme des Noms divins. Vous prenez la nomenclature, vous y
cherchez les mots marquants du latin de Lequien ; si le premier, afflatus,
ne donne pas de renvoi utile, le second, antistes, donne déjale bon renseigne-
ment, il indique le groupe de lignes 135• ; c'est le début du texte grec
auqucl l'Histoire d'Euthyme, citée par saint Jean Damascene, a emprunté
tout le fragment donné en latin par Lequien. ·
Vingt autres mots viennent confirmer le précieux renseignement et vous
permettent d'atteindre S!Jr un point ou sur l'autre la p~cope intér~ss~te :
le motfratres vous renvo1e au groupe 1351 ,les mots contuen,corpus,pnnaptum,

Venlool bit. - .,•


A COUP SUR ET SANS GRANO LABEUR. XCIX

unitatem et simplicitatem suae essentiae); et infra : ev l 7/'áVTa évucw~ ITII.;¡KTa<


in qua (unitate divina) omnia unice sunt
Kal Íl71'•p~v.,.ra< Kat 7/'pÓ•rrr<v Ú71'<poV<Tloo~ :
conjuncta, superunita et praeexsistentia superessentialiter. La premiere citation
est bien tirée du chapitre 5 des Noms Divins : les mots de la nomenclature
simpliciter, incircumscripte, vous renvoient au groupe 333•, les mots com-
plexus, anticipans, au groupe 334'· Mais la deuxieme et la troisieme, toutes
les éditions de Lessius fussent-elles d'accord (le contr6le n'a pas été fait) 1 ,
sont introuvables au chapitre 3"· La nomenclilture rend ici un tres grand
service : les mots unice, excellentiam, unitatis, de la deuxieme citation vous
rc:nvoient quatre eents .Pages J?lus loin aux ~oupes 54o_" et ,54o" du cha-
pltre 13 e, les mots umce, COTl)uncta, superumta, praeexststentt.a, superessen-
tialiter, de la troisieme citation vous renvoient encore six pages plus loin,
aux groupes 546' et 546'.
Apres avorr montré la double utilité de la nomenclature, il faut énumérer
\.les dix-huit morceaux du recuet"T;'L~es éléments mis en synopse. Qp.atre étaient
rétn.tS; quatorze se trouvent téédités. Les deux pages CIV et CV nommeront
es manuscrits et les ouvrages reirñprimés.
Elles feront naitre aussi en l'esprit de plusieurs une objection qu'on
doit prévoir, et des maintenant resoudre :. pourquoi ne lira-t-on dans '¡
Dionysiaca, recueil déja si riche, que quatre manuscrits et quatorze éditions ? 1 ,

pourquoi les dix-huit documents édités ou réédités n'ont-ils chacun qu'une /-


source unique?. pourquoi ne voit-on pour aucun ce travail de comparaison 1 /
qui au terme édifie une généalogie, et foumit le canon d'une édition critique?
sans doute les sourees choisies l'ont été sciemment, mais pourquoi ne sont-
elles jamais le fruit du controle réciproque de tous les témoins d'un meme
texte? •
L'absenee d'un tel contr6le s'explique ; et le choix d'une seule souree
a une raison tres simple. Le plus anclen document grec ('), le document
fran~ (D), dix documents latins (A, F, P, L, N, O, C, T, M, B), en tout
douze documents, échappaient de droit au contr6le d'une parenté quelconque,
paree qu'ils sont sans parents; les six autres (H, E, S, R, V, p.) échappment
de fait au contr6le paree qu'ils rendent, sans eette garantie, le serviee
attendu. ·
L'ouvrage Dionysiaca a un but tres précis : mettre un instrument de
trilvail aux mains de qui sent le besoin de remonter des citations latines
attribuées a Denys, d'abord aux versions historiques telles que l'Ecole les a
connues, ensuite aux toumures grecques que ·le traducteur pensait rendre.
Le plus utile pour nous n'est done pas de tenter ce que l'avenir tient en
réserve •, mais de tenir compte du passé, et rien que du passé, pour le voir

1. Je n'ai la sous la main que les deox éditions latines de Fribourg (Herder) MDCCCLXI, de Paris
(Lethielleux) 1881, et l'édition ~ de Lavai-Paris (Chailland-Retaux) de 1891. Toutes lrOis donnent
la fausse référence.
2. !' ~ dire ~~01! f1e ~orel pan¡e en 1562 (docummt_J!.) "'5t le fruit de sep~ ma.nll!l9'its: l'éditeur
les !Mcrit Jw-DI&ne l'ávertissemenf qui fait suite i la págé 41t4 de SOD wfwne:·Mil§·¡eS sept manuscrits
..
\ consulté& n'ont pas étc! classés d'une maniCre rigoureuse : dans les notices qu'on nous en dorme il n'est question
que de leur Age•
3· M. Pinard nous a promis en 1930 Wie édition critique des ouvrages de Den,.. - Dans ses Études
Dionysiennes le Pm Théry O.P. nous avertissait en 1932 que son édition de la veruon d'Hilduin était sous
presse. - S. Harrison Thi>mson prépa¡e une éditian des écrits de Robert Gzossetke.
e ON. PEUT JUGER CHAQUE CIT ATION
. '\
. ·Í
comme il a été, et restituer leur premiere force atant de citations qui, répétées
en toute conti.ance (si souvent, durant si longtemps) ont été de bonne foi
maltraitées, ou meme dénaturées.
Le premier pas a faire pour retrouver Denys, et une doctrine tradition-
nelle forte de quatorze siecles ou plus, est de refuser. a Denys ce qu'il n'a
certainement pas dit. Le second est de voir si les versions et citations latines
qui traduiraient ce qu'il a dit expriment suffi.samment le grec médité par
les traducteui's. Le troisieme sera de comparer plus tard, s'il y a intéret
a le faire, les nuances du texte effectivement traduit avec celles du texte idéal
que la critique établira un jour ou l'autre, nous l'espérons. En attendant
que ce troisieme pas soit possible, nous ne songeons qu'aux deux premiers.
Le lecteur de Dionysiaca doit se contenter d'y trouver le texte grec tel que
les traducteurs l'ont lu, et les traductions historiques telles que l'Ecole
les a connues.
Or, le texte grecutilisé par les deux premiers traducteurs est le manuscrit
de Michelle Begue ; le texte grec utilisé par tous les autres est, sauf quel%ues
l. f ' .
détails, celui que Morel Eub~~. 0~!1.-~ra p~~~ ~ Parls, en Is_62; d'oúle C~OlX
de ce manuscnt et le e OlX ue cette éditron.
· · Pour constater soi-meme qu'il y a eu deux sources grec3ues, et qu'il
n'y en a eu que deux (avec la réserve qui s'impose), il suffi.t d étudier daiis
le volume présent les formules qui accusent un désaccord notable ou grave
entre les textes mis l'un sous l'autre, qu'ils soient latins ou grecs ; dans
ces deux cas, les. dix-huit documents se partagent en deux groupes : - d'une
part, C:, H, E se tiennent; - dyautre part, S, R, V, A, F, P, T, M, P., L, N, O,
C, B, D, vont ensemble.
- Le désaccord n'est pas notable entre documents grecs quand, guidé
par la phonétique plus que par l'orthographe, l'un des copistes 1 - remplace
par la voyelle ' la diphtongue « des mots : .....eós (6"), ....;e., (9', 68', 142',
41o"), efuw (271 ), ap.elwros (7o", 1141 , 16o', 4588 , 539"), é..&rew (844 ); 8«1Kplue~s
(85'), Aeios (891 ), ep.cplp«a (998 ), KA«•Ós (1038 , 1281 , 13o"), a•el8eos (107•.a,
157', 1~83 ), ei8eápx•s (107'), e18os (107" bis), hc-rel•w (125'), ...e'úrp.a (125'),
¡.,..¡,¡¡e<A<aw (143'), ei8o7r01lw (157'), ei8o...O<ta (1584 ), p.<"faA«ÓTIJS (195•, 4548 ),
&8,Kós (1984 ), Kpelrruw (199'), 8vuxlpe¡a (2128 ), l;>.;>.e"/m (285 4 , 28¡"), <TKOT«•ós
(307'), 7rpa"fp.a-rela (3184 ), ei8o'11'01&s (319'), cpJu«s (349'), ¡,.,;>.,¡,..., (371 8 ), p.<Ta-

. . I. En 1929, ala note 4 de la page 357 de T1ie N m Scholanidim,. 1~ Pmo Théry écrivait • Nous donnerons
(dü ms grec 437 de Paris, JWtre """""'""'· 6) au cour& de cene IIIID6e1Íile reprodUction phototypique •. Devant
cette promessell nouS nous, ~es contenté f!i'en ~- une reproduct)OD en claii avec tout le scrupule
poástble dans Di'onysl'aea, Les inots sorlt a pdsent distincts les uns deS autres, ~ le respect de l'ortbogrB:phe
Orlginelle a été poussé jusqu'a l'extréme limite ; les mota inachevés ·ou inaltraités ont été re~uíts tels quels ;
il n'en fallait pas moins pour avoir la raison de certaines traductions d'&igble et d'Hildum. Nous en avertis-
sons expressément le lecteuill que tant d'incorrections en d•autres tem.ps choqueraient : il a réellement sous
les yeux. le texte du précieux. manuscrit a l'exception de quatre cahiers depuís longtemps perdus. Non
seulement la finale du ms fait défaut, mais au bas du verso du fo 16 on lit cette note hic desunt circa IO folia;
au bas du verso du { 0 40, celle·ci. hic dssunt circa 8 folia ; au :..bas du verso du fO 192, celle-ci. hic desunt folia
quaedam. En réalité, c'est un cahier de huít pages, et non de huít folios, quí manque a ces trois endroits.ll
en·JDJm.que un_quatrianell entre les folios 144:et 145 : aucune note manuscrite ne le signale. • Ces lacunes,
dit M. Omont (op. cit., .P.• 234), remontent 8 une époque· andesmell autant qu'on en peut juger par une
numérotation ~ cahiers quí sem.ble dater:-du XII• ou du·XIII• aikle, et dontleschitfresont.enpartie
écbappé au couteau du relieur. • Le P. Théry (pp. cit., p. 366) fait cette rem&Ique : • Ajoutons que gr4ce ala
littéralit<! des tradUction• d'Hilduin el de Scot Erlgene, i1 senit faci1e de rétablir ces pas•ages dispaiUS. • Nous
avons tenté de le fairell mettant entre < > cet essai de restitution; cf. dans le práent volume les pages 238-
283, SS9-S6I, 6os-6<!9, 6SS-669·
A COUP SUR ET SANS GRAND LABEUR. CI

¡¡,¡...,. (3743 ), eveDI.X"' (3848 ), ap.epela (390'),• ap.Í:Aeiwv (42o"), avlKAmrro~ (426',
5391 ), ocpelXoo (435'), ecplcre• (4401 ), p.eÍ""'« (445'), a&páve•a (446'-), ópácre« (4621 ),
K<V>Í<T••~ (4771 ), p.ei:Jl~e<v (491' ), KAeii:Jpov (497'), p.we• (507"), ef&.,Xov (513 8 ),
EIA«pw/¡r (531'), ep.cpáve¡a (611 4 ), &ewó~ (625'), crecpi:Jel~p.ev (6264 ), -repa-rela (6283 ),
'Y""a."eior (631•), ...oxv.,.ái:Je•a (6341 ) ; -remplace p¡¡r la voyelle ~la diphtongue
•• des mots : Ka-ra<lelcracri:Ja• (61 ), eyelpe< (621 ), TEA<«Yr~ (1524 ), <l~p.wvpyei (1633 ),
Ú1repyvei (183 1 ), KweicriJm (189', 486'), /C<V€ÍTa< (1921 , 2054 ), ,~p.v•i-ra• (208 8 ), ei
(301 4, 3291 , 41o", 4243 , 430•, 464•), eiKaiov (3114 ), J.,pei-ra• (3721 ), fJoúAel (464'),
avacp•i (4<í4'), ...av-reX•i (505 1 , 53o"), eXá-re<pa (649"); - remplace par la diph-
tongue El la VOyelle 1 deS mOtS : Kpvcpfav (143 ), crwcppovl (181 ), IJe(i)pÍa (30',
55', 193', 647"), lcráyyeXor (31 8 , 3913 ), .,.pot~p.• (548 , 193', 3658 , 487", 651'),
Ta-rp•apxla (97'), vlapxla (97'), p.frpws (1741 ), cpi:Jlv., (181 3 ), aAA~Xovxla (187"),
TEAIKÓr (197'), aTe.~la (284'), &AXol"'".. (3142), Mvvap.la (3163 ), p.ET!Tlov (321'),
,;.,..,pám (4191 ), .,.,., (47o"), w!ilr (485"), tcrp.ev (4921 ), crvvouda (496'), crvP.cp"'vla
(505 1 ), crvp.cpvta (sos•), IJeiicros (521 4 , 546", 5481 ), &.avép.~·· (529'), xop~la (,5401),
l8eiv (626"), Ó?rAO?rOita (631 3 ), i?rayyeXla (6324 ), Kpa-ñíp• (651 1 ), "'""" (655 1 ) ; -
remplace par la diphtongue .. la voyelle ~ des mo¡:s : J.,.iJI.éX~p.a. (138' ), XP~
(1554 ); a7roXlcriJ~,s (285 1 ), ~ (293', 378•), elpf¡cr()oo (3183 ), vp.v~cra. ~324'), acri:Je~
(429"), p.Óp~ (4624 ), &<¡¡p~p.évoov (497'), ÍJ?rep~voop.:v~ (507'), .Vp~Koos{623 1 ) ; -
remplace par la voyelle ' la voyelle ~ des mots : -ñí• (7"), a~s (222 ), IJ~Xa!i~
(983 ), ,.á..,.~ (3o8•), ~la (4991 ) ; -remplace par la voyelle ~ la voyelle •
des mOtS : ayaiJo~ÓTIV (191 ), p.VCTTU<ÓS (441 ), ii....oxooplcre< {126'), crocpodÓTIV (3254 ),
U?raplyKAtTOS (372', 471', 479'), p.Óvlp.or (382'), ?raVTI (4138 ), ap.•y{¡s (4351 ),
ap.•lX,KTos (441') ; - remplace par la voyelle • la diphtongue a• des mots :
a7rOA<criJa[vO> (16"), a1ravaÍvop.a1 (743 , 3638 ), a>Tava<pÓUJ (371 8 }, eiJcppaÍvoo (439"),
IJ,a•pÉu> (4981 ), <iKpm</>rW (5021 ), "Pa, ...axá.. (632'), ha'P'"Ó• (6341 ) ; -remplace
par la diphtongue a• la voyelle. • des mots : ~.-,. (924 ), év<aior (1142 ), évó.,
(1918 ), évw[ros (1918 , 1922 ), lcrÓ~e< (195'), ÓAÓT~<O (1953 ), T€Ae<Ó-r~er (1954 ),
iwv (215'), ÉaVT<ii (358•), vp.v~éa (378•);- remplace par la voyelle o la voyelle"'
des mots : iJ.,.epwwp.os (361 , 5o"), ¡¡..,.,.. (81•, 159', 212'), p.óvoov (82'), XPi¡cr.,p.a•
(1001 ), 7rpo8wp<crw,...la ~1121 ), avaTelv~AJp.6v (1242 ), avWAoiJpor (1543 , 3691 ), ~0>­
wp.~ (162•), cp~AJTooWJAla (1723 ), <,..,.,.,.>,.,Dcra (177'), Tayai:Jp (2018 ), aV..p (376'),
CTTev<loov (429'), IJeoop-/¡cr..p.ev (4So', j02~) ; - remplace par la voyelle "' .fá
VOyelle O deS mOtS : dywv. (46"), OVO¡J.atTIJe[~ (so«), aKaTOVOp.ácrTov (56"), KaVÓV!
(691 ), 7rpocrayayÓVTe< .(93'), crvváyov (18o«), 4-r-róvrov (2oo'), l-repov 204'), a?ro-
J~áp.ella (311'), V1rOP.V>ÍCTOp.ev (321 8 ); vcpecrTI¡ICÓTOs (334'), xopÓs Ü76' ), 1rOAvyovla
(3784 ), 3<Ka<Óra-ros (434'), a1roJe~Óp.•IJa (442'), ÍJ?rep.,.X~pÓT~ (453'), ~ov (457"~,
7rpofx.ov (46o"), p.lvov (461 1 ), Kara&e~Óp.•I:Ja (469'), KVKAocpoplKÓS (475'), 1raAawv
(4828 ), CT<7rTÓTaTor (492'), ap.llleKTor (535'), V7repoúcrwr (614'); aópaTor (620').
n n'y a pas désaccord notable q,uand les copistes prennent a leur gré
}'une OU }'autre de ceS formeS éqwvalenteS ·: - Q7re!pla, QOplCTTla (11 1 ),
I:Jeocpavla, lleocpáve<a (16', 301 , 4871 ) ; 7r<plavyÉu>, 7r6p<avyá~oo (3o") ;· TÓ ~...epi:J•v
cpiJr, .,.;, úwépi:Jeov cpmr (38•); lleocpáv~, I:Jeoe~3{¡s (54'); ICVpla, KVpola (628 , 1761,
4164) ; &..peá, <lmpov (662) ; Káoo, ICalro (1oo«) ;. p.v~p.~, p.vela (i27") ; écrrlacr•r,
E<TTÍa (149') ; xapl~op.al, xap<TÓO> (1788 ) ; Óp.ÓT<j.tor, Óp.OTQ~ (2001 ) ; rpavÓs,
Tpa~r (207°) j avára<r!S> avá<TTa<r!r (2121 ) ; ..-A~uÚ'repor, .?rA~1lcrrepos (331 3 ) ;
~..,.,.,, y•v1¡cr..,.a• (331 8 ) ; p.mxrov, p.froxos (3371 , 342'; 453') ; olovef, olov
CII .ON PEUT JUGER CHAQUE CITATION

(350') ; mmupóro, tr~~~~fxw (356') ; ~w., ~WÓ¡> (379") ; evel>..Aw, eve<'>..éw (384") ; l<a6a-
ptó-n¡r, ~<a6apÓT~ (3894 ) ; Z8<a, el8Éa (398', 455') ; ?m~epaÚv>¡Tor, lm~ep<ÚV>¡TM
(4064 , 6223 ) ; 7r<7retrrp.Évor, 7re7rt<TTwp.évor (409') ; cj>wT<<TTtKÓr, <j>ooT~ptKÓr (425") ;
EvEp~, Ev6p"foVv (455') ; ICaTa8Jxop.at, 0:7ro8éx.,op.at (469') ; Cx:roAEl7rro, a'iTo~tp.?rávro
(472'); Ótto'Yv,¡o.ws-, Óp.Ó7vws- (5068); &,uerá"JTTcoTos-, &&ta?rTro-ros- (511 1 ) ; O.UTaula,
lucaTa<TTarrla (513') ; ap.uJpár, ap.avpór (5133 ) ; évár, p.ovár (55o") ; Mu>>..VTor, atltá-
X!"or (6164 ) ; <j>OOToO.vrrfa, <j>wTOXV<Tla (62o') ; a7rpÓ0.>¡Tor, a7rÓpp>rror (635') ;
6<ovP'YtKÓr, 6eovnór ( 639").
Ce n'est ~as par suite d'un désaccord queld~a,ue entre les sources
grecques utilisees que les traducteurs latins ont lu . éremment les memes
onciales, voyant : &' e~<eiva-super ipsa ou o7rÉKetva-ultra (128 , 77'); <'í>.Xa-
alia ou &Aa-sales (53 3 ) ; ; Olr Ta av.ra- aut bis eadem ou íí8trTTa aJTa- dele-
ctabiliora haec (129'); "" 8rjp.wv-ex populis ou ~"c~p.oiv-peregrinans (137'); i
ID.~- omne ou oXrí- perdita ou ao)\rj- indestructibilis ou ao:\)1.~ - congregata
(176"); Kal voir-et mentibus ou ~<atvoir-novis ou Kevoir-vacuis (29Í', 408•, 643');
; Kal ÓVTwv 7roX>..oiv- exsistentium multorum ou eZKaiov Twv 7ro>..Aoiv- vanam mul-
torum (311') ; p.l.v ovo-ar-quidem exsistentes ou p.evoÚo-ar-manentes (341 3 ) ;
a<j>rí-tactus ou a<j>' ií-a qua (347'); ; Aó-yw p.ev 0\r-ex verbo quidem sicut ou
ríAo')'~p.évor-demens (392'). '
Ce n'estpas non plus par suite d'un désaccord quelconque qu'un copiste
grec use du 10ta souscrit alors que l'autre le juxtapose, quand i1 s'agit des
m0ts 8tavo{~ (54'), 6eapxl~ (66'), aKptr:e{~ (139'), lzTev~e{~ (2844 ), ap.ep{~ (39o'),
avAl~ (39o' ).
n n'r a pas encore de désaccord réel quand l'un ajoute un p. aux dérivés
de Aap.r:avw, et nous donne : a7r<pt'A~p.7rTor (34' ), 7reptA~P.7rTtKÓr (35' ), 7rpo-
~p.7rTucár (35'), o-vv>..~p.7rT<Kár (3$'), á~p.7rTor ~5'), .1"1\~p.'TrTéov (6o•, 67", 455"),
7repi>..~p.7rTucÓÍr (64', 1241 , 4564 ), 6eo'A~p.7rTM (135', 137"), <j>WToA~p.,Yla (165 1 ),
lucaTáX~p.7rTor (383•), v7rÓ~u.,Y<r (644•), pas plus qu'il n'y a vraiment désaccord
quand l'un des deux ajoute souvent, et tres souvent, un v euphonique a
ses mots, meme devant une consonne, pour marquer le repos de la fin d'une
incise ou d'une phrase.
Le désaccord devient notable quand un copiste cede au mirage de
l'homoioteleuton ou de quelque assonance, et passe inconsciemment : - d'un
KW a l'autre (90'); d'un o~. a l'autre (115'); d'un 7ráVTa a l'autre (201 1 ) ;
d'un TÍÍd< a l'aUtre (2891-2); d'un-<j>tÉvTat a l'autre (3144 -3151 ) ; d'un Ó7rOLOV
a l'autre (~25') ; d'un p.aAAov a l'autre (33 11 ) ; d'un Ó7rwo-wv a Í'autre (333') ;
d'un EIX~cpwr a l'autre (334 ) ; d'un ltrrtv a l'autre (338") ; d'un Kal a l'autre
1

(351 8 ) ; d'un elvat a l'autre (353'-3 ) ; d'un lx,et TO .lvat a l'autre (353"); d'un
elvat a l'autre (353'); d'un OVTWV a l'autre (366•-•); d'un ~ a l'autre (37o") ;
d'un <j>úrrtv a l'autre (3753 ) ; d'un 7rOAv ••• a un autre (3824 -3831 ) ; de aVrwv a
Ú)\)\wv (4oo") ; d'un res a 1 autre (4031 -') ; d'un elvat a l'autre (413') ; d'un
••• fxwv a l'autre (417'); d'un ; a l'autre (4221 ) ; d'un f<TTtV a l'autre (4288 ) ;
d'un fK7rTW<Ttr ~~ l'autre (430'). ; d'un lx,oVTa a l'aUtre (433') ; de... ávOV<TtV a
••• á~oVtTt (439') ; d'un KW a1 autre (456') ; d'un "" a l'autre (5191 ) ; d'un aVro
a l'autre (5228 ) ; d'un1 TWV a l'autre (5231-B) ; d'un KaAa1 a l'autre (5251 ) ; d'un
••• <TtV a l'aUtre (622 ) ; d'un KUIOÚp.evor a l'autre (655 ).
Le désaccord est vraiment grave, paree qu'il devient irrémédiable,
A COUP SUR ET SANS GRAND LABEUR. CIII

quand un mot grec irréprochable remplace le mot original le traducteur


~e ~oup~nne ~s q~'il doit etre d~~t. 11 ~oit d'un a~ssi paisi~le : re!!
avaKU?rTETat OU avaKaAv?rTerat (91 - 2 ), ovcnwv OU Ta~t:wv (I"r), evwOeVTer; OU e7rtba-
A.ÓvTey (941 ), ti7!"ÓA.aUO"tS' OU (bróA.va-tr; (95'), ~r; ÓA.t¡r; oUcrlas O.x.paJJTair; OU Tair; HAws
a)(prÍVTW< (107'), ,Meeo-tv OU 7rA>Íp<<rtv (108•), avá")'<<rea< OU 7rpo<ravá")'<~at (1222 ),
CnrO ou a.7r¡; (123 3 ), ofeu8at ou olcr8a (135 3 ), avTEl"'l"'eiv ou UvTC!J?rEiv (1401 ), e'YXEl-
(>OIJG'~· OU J"YX"'f>OÚ<r~ (142'), <Jpeia OU ov<rla (16o1 ), Ji oÍ! OU ev ,P (194'), iJpepo<<
OU opero< (213'), ll;eoo< OU ll;oo (217"), eKcpávEIV OU lK<f>aVlTlV (2222 ), KOlVÓ< OU
~eA.etvOs (2241 ), el ol OU Beiot (2272 ), EK OU €v (2323 ), (JlJJITelvoVTat OU CTV"f"fÍVoVTat
(2834 ), ov OU oi (288'), KaAoii OU KaAAou< (29o"), ICaAáv OU ICUKOV (2943 ), aVToii
ou aTáKTOV (2963), 7T'Ar¡p.p,eA~uEft)S' ou 7rA.r¡p.p.fiAo"Ür; Ktwluews (29@), Op.olwr; ou ol~eelow
(3124 ), úcpleVTat ou JcpleVTat (3144 ), aAqeeta ou a&tKla (3184 ), Aot7rá ou AO")'lK''
(33o"), Kpl<rt< ou Kpá<rt< (3484), Ú¡úv EG'Tat ou Úp,v<iTa! (354'), ovJe ou TóJ. (355 3),
"Y'Í< OU Tii< (359', 371 3), yvoo<r<v OU lvw<rtv (3623), aiTlwv OU aiwv (370'), ~OO<r,
OU ~oooi (377'), p,ÓA~ OU p,~ (386'), KaeapOO. OU vo•pro< (3891 ), To vo•pÓv OU Tov
e.iov (3902 ), ")'VW<rT~ OU ")'Voo<r<< (393'), ópt¡s OU lipa (40o"), e7rl OU lJTt (4091 ),
J1r0V OU ÓTt e[, (41 1 3 ), JÍ Jf d7retpoovu{a OU 1} 8u} 7rEpolJO"Íav (~ ), Jvváp.el OU
Juvap,oi (424'), a)e>¡¡J,OG'ÚVa< OU eueup,o<rÚVa< (425 1 ), r17raVTU< OU a7rÓVTa< (431 3 ),
Jtavola< OU J<avop,a< (434'), ev OU e~v (438 1 , 441 1 ), eeA<tv OU eeA")'ElV (44o'),
''
OEU€Ulll ' ' '
OU Ota00U€Ul ( 441 ')J '
'TaS' .,
Of\aS' •
WS' •
'TUC'TOVO"all • • y OUUall
a7rap~ OU '
'Ta "' UWO"'TlKWS'
01\U -
avap7rá~oVG'aV eKCáAAOl ou EKAáCot (447'), Klv~&· ou aKlv~o· S451 3 ), Ú7r•p-
(442'),
·xcip,EVOV OU Ú7repx<Óp,EVOV (4523 ), fí7I'OlOV OU rJ.7rOG'OV (4541 ), óplou OU O")'KOV (4544 ),
Ó7rÓuov OU á1rouov (4S68 ), 7reptaVO"lov OU ÍJ7repovulov (4S'f), O.p.&pfjlwv OU p.opcpWv
(465 3 ), erípav ou eelav (467'), e.lav ou .ve.iav (475'), 7raplx_ov<ra ou J,ápxovrra
(4844), aD:\ov OU aAÚTov (485•), ~"'~ OU lJA~ (4994), éwoo~p,evot OU ÓvoÚp,evot (503 2 ),
Evvooiiuat ou Evoiium (S041 ), av'Yxeop.Jv'l ou crvvex_op.lv'l (SOS 2 ), lx.ovTa ou EK&vTa
(5082 ), a7raeoov OU 7ral:loov (5133 ), ilVTWV OU OVO¡J,áTWV (5284), avepw7r<¡J OU !f.vepoo7rO<
(618 1 ), Ópoov OU epoov (621 3), e7r<")'VWrTp,evwv OU Jte")'VW<r¡J,evwv (6243 ), JtaCáAAE<v OU
&taCalvE<v (644'), i<rTeov ou iTeov (6483 ), TpÓcp<p,ov ou p,Óvtp,ov (6so•) 1 •
Nous pouvons parcourir les trois parties de la synopse, vérifier tous
les cas de désaccord réel (notable ou grave) pareils a ceux qui viennent
d'étre indiqués. Nous le verrons vite et sans cesse : trois documents se
suivent de pres (C, H, E), les quinze autres (S, R, V, A, F~ P, T, M, p,, L,
,, N, O, C, B, D) s'entendent contre eux; a peine peut-on noter quelques
''' exceptions a cette regle : dans le tome premier, Sarrazin quitte son groupe
_habituel et se joint a C, H, E, deux fois (941 , 409'). C'est done que les deux
premiers traducteurs n'ont réellement connu que le manuscrit grec (b), et
que tous les autres ont traduit, ce qu'indique le tableau suivant, soit le texte
de More! (p,), soit avant luí ou apres lui un document voisin.

1. Si a toutes les variantes précédemment données (oo. e-cm) nous ajoutons les cas oU le copiste
écrit un mot défigu:ré, méconnaissable, une sorte de barblirisme, ae.pctc; (1243}, u1te:peta«O't (n'f), e1tc:~­
p«y-r¡a«'ol {3191), 1tpOVCID'I'tOc; {3JS3), OEt'tiXt (3721), 8uOt'oiiXt (421 1), W'tt« (4421), OtOt'tEO'ol (462)1, J.LEO'Et (468 ),
O'UJ.L1tt'7t't'txotc; (49'f), !Xvuapw'ta (4981), 'tOO'IXU'tiX (Sial}, a1toCun¡c; (S2oS), E1tECJ't'a..,¡uvwv (5331 ), tXJJ..E@tiTt'T¡-.1 (640'),
nous aurons ~uisé la liste des dift'érences qui, dans le tome présent, mettent en opposition les deux
docwnents : 6, 1"- Autant dire que le ms de Michelle B<gue (6} nous apportait en grec la pensée de Denys.
Les premien traducteurs (Hilduin, Scot Eri¡Cne) n'ont pas su dominer fes difficultés de leur tAche: ils sont
en partie excusables ; mais ils avaient en mains un document fid.ele, dont en somme les défauts laissaient
nette et visible toute la trame du discours. Le cadeau impérial était bien un cadeau, et non un labyrinthe.
CIV

LES DIX-HUIT DOCUMENTS EDITES OU REEDITES DANS DIONYSIACA

Les TRADUCTIONS LATINES exécutées


a) sur le ms de Michel le Begue (~ ms grec : Paris, 437 ;
par Hilduin vers 832 (H) ms latin : Paris, I 5645 ;
par Jean Scot Erigene vers 867 (E) texte de 1556 ;
b) sur l'un. des textes du groupe nommé « anastasien » • :
par Jean le Sarrazin vers II67 · (S) texte de 1556;
par Robert Grossetete vers 1235 (R) ms latin : Paris, 1620 ;
par Ambroise Traversari en 1436 (A) texte de 1498 ;
par Marsile Ficin en 1492
--- T - - _'(_! -, • -
(F) texte de 1502 ;

La PARAPI.
1
Une TRAD1
I

-8'
[, Leo ép11
2. P. G. 1
Si l'on pouvait 1
cv

A L'EXeLUSION DES QUATRE EPITRES REeONNUES APOeRYPHES 1

Premiere partie Deuxieme partie Troisieme partie


DE DIEU DES ANGES DES HOMMES

N g' g' g' do ti e E S po de


N M g' g' g' g' do ti e E S po de !
N M g' g• g' g' do ti e E S po de J

N M g' g' g' g' do ti e E S po de


N M e E
N M g' g' g' g' do ti e E ,s po de
N M
N M g' g' g' g' do ti e E S po de j

N M g' g' g' g' do ti e E S po de


N M g' g' g' g' do ti e E S po de j
M
M S po de j
N M g' g' g' g' do ti e E S po de j

g' po de
g' po de
g' po de

N M ti e E

N M g' g' g' g' do ti e Es pode

. L'q,¡tre quoVetter a traduited'81'Dlénien en allemand (TfNol.Qumtaltdn-ift, t887, pp. I33·I38) n'a pao de place ici.
ltutieüm, oct. 1929, .pP• 366-388, 413-425 : les manuscrita anastasiens ou _romaina, leur influence hist;~e._­
au tempa du diacrePierre (cf. p. cuu, in/im) et lu en 649 (cf. p. LXVII, in principio), cette preuve serait ·euae.
CVI ON PF.UT JUGER CHAQUE CITATION

Qui possede les deux sources ~.P., a retrouvé le grec tel que les traducteurs
l'ont lu ; comment aura-t-on les versions telles que l'Ecole les a connues?
Aucune difficulté pour ~;;elles qu'on imE_rime a peine nées. Les traductions
latines des quinzieme (A, F), seizieme (.t', T, M) et dix-septieme siecles
(L, N, O, C, B) n'ont pas couru les risques des manuscrits du moyen-age :
les fautes d'impression ne sont ríen a cóté de celles des copistes.
Pour l'ouvrage de Dom Claude David (D), la ~uestion ne se pose metne
pas. Cette traduction fran~ise, et non latine, n a qu'un rllle auxiliaire ;
libre d'allure, elle a dti subir une toilette pour se plier aux exigences de la
construction grecque, trouver une place dans les incises du livre, etre ainsi
en mesure de rendre un service appréciable ; c'est pour nous qu'elle est la ;
si l'Ecole l'a connue, c'est juste a son déclin ; enfin, les in-folios qui la con-
tiennent, communiqués avec tant d'amabilité par M. Vabois, conservateur
en chef de la bibliotheque de Blois, sont autographes.
f Seul, le cas des traductions latines des neuvieme (H, E), douzieme (S),
¡ et treizieme siecles (R, V) retiennent notre attention.
· De la version faite par Hilduin (H) l'Ecole a certainement pu 'lire et
(-1 u'/ relire l'épitre adressée a saint Jean,et,pour une bonne partie,l'épitre a Démo-
phile : ces deux écrits, souvent copiés et recopiés comme parties intégrantes
des Areopagitica d'Hilduin, ont eu depuis l'imprimerie deux éditions au
XVe siecle, quatre au XVIe, une au xvrre, une au XJXe et une au xxe.
Hincmar de Reims a par cinq fois cité la version de son maitre '. Faut-il
croire que la s'est bomée l'infiuence directe de la plus ancienne traduction?
Les grandes bibliotheques, et parfois les petites, renferment encore trop
d'inconnu pour qu'on ose tenter une réponse ; le texte de la version d'Hilduin
n'a été lui-meme retrouvé qu'en 1925, il se trouve publié pour la premiere fois
dans nos pages d'apres le manuscrit 15645 de París. Le travail de comparaison
entre le texte d'Hilduin et les écrits enfouis dans les dépots publics va seule-
ment commencer. Qu'on nous permette de préciser le résultat d'un premier
sondage : l'éveque de Lincoln, Robert Grossetete, parait bien avoir exploité
la traduction d'Hilduin. Les manuscrits de Prague, de Bruxelles, de Boulogne
(venant de l'Abbaye de Saint-Bertin, aux portes de Saint-Omer) et un autre
d'Oxford laissent déja entrevoir pour le travail d'Hilduin, aux XJie et
XJVe siecles, une certaine diffusion en dehors du milieu rigoureusement san-
dionysien de l'De-de-France et de la Champagne. S'il plait a Dieu, nous en
reparlerons ailleurs. .
Robert Grossetete est l'organisateur des études franciscaines a l'université
d'Oxford : les fils de saint Frans:ois detaient tout spécialement sentir son
infiuence. Par eux sa traduction de la Théologie Mystique de saint Denys (R),
agrémentée d'un commentaire, a éclairé l'Ecole au Moyen-Age : c'est amsi
que l'auteur du traité de septem donis Spirítus Sancti, attribué fort longtemps
a saint Bonaventure, fait appel au Linconiensis (sic)'', et Henri Herp dans

r. P. G. TlmRY, o. P., Études Dionysiennes, tome 1, pp. 147-152; les textes sont donnés in-extenso :
cf. P. L., t. 125, 225 B, 226 B-C, 287 A, 313 B, ~3 A-B.
~. Opera omnia SANCTI BONAVBNTDRAB, ed. V1v~, Paris, r866, tome VII, pp. 584, 586, 6os, 6zs, 634,
650.
A COUP SUR ET SANS GRAND LABEUR. CVIJ

sa Théologie My:::Jj cite encore plus souvent le chancelier (?) d'Oxford 1 •


Mais d'autres fa · es religieuses ont bu a la meme source. Tout récemment
M. Vansteenberghe nous a permis de contempler les bénédictins de Tegemsee,
_de Melk, et les chartreux d'Aggsbach scruter avec passion au XV• siecle
' les mots de l'éveque de Lincoln •. En 1503, dans l'édition complexe que nous
connaissons bien (cf. supra, p. XXIV, n. 12) c'est justement la traduCiion et
le commentaire de Roben qui sont choisis pour initier au traité de Denys .
. Ce texte scolaire, si l'on peut dire, reproduit fideJ.ement le ms .1620 de la
Bibliotheque Nationale de Paris ; ce ms est pour la premiere fois édité
en entier dans Dionysiaca 3 •
De meme en 1503 se publient a Strasbourg les deux traduCiions d'Erigene
(E), de Sarrazin (S), et la paraphrase de l'Abbé de Verceil (V). Malheureuse-
ment le texte de ces trois documents ne manque cette année-la ni de fautes
d'impression, ni d'inexaCiitudes. En 1536 les chartreux de Cologne, dans
l'édition princeps des. reuvres de Denys le Chartreux. (ej. supra, p. XXVIII,
ri-=3'o)Torit tepris, corrigé, complété; en ~(p. XXXIV, n. 53), ils ont tout
fait pour le polir << ••• opera, nous disent-ils, ah innumeris quibus antehac
scatebant mendis vindicata ». ~t done cette demiere édition qpi foumira
ici les trois textes latins E •, S, V~ · · ·
1Ccewé qui veulent idemmer quelque citation de Denys, Dionysiaca
bien manié peut rendre un signalé service. A ceux qui n'éprouvent plus,
ou n'éprouvent pas pareil besoin paree que d'autres les ont précédés et leur
ont découvert la référence souha1tée, a ceux qui ont tout leur loisir pour
étudier le grec ou une version particuliere, Dionysiaca, par le morcellement
de la phrase, la coupure des incises voulue par la construCiion grecque,
offre une lecrure facile, et souvent lumineuse, des reuvres du grand Denys.

1. R. P. D. H:BNR. HARPHn~ theologi eruditissimi Ordinis Minorum ac rerum divinarum contemplatoris


exim.ii, Theologiae Mysticae libri tres, nunc denuo studio multo attentiori quam. hactenus umquam plurium
theologorum opera castigati et correcti, Coloniae, M.DC.XI, pp. 37, 227, 422, 440, 441, sSo, 821, Bsr,
857, 875, 884.
2. E. VANSTEENBERGHB, Autour de la docte ignorance; une conttoverse sur la théologie mystique au
XV• siecle (I4SI-I46o), dans BejtrtJge zur Geschichte der Phi/osophie des Mitte/alters,Band XIV,Heft 2-4, I9IS.
- Cette étude trouve un tres heureux complément dans la description des manuscrits :-B. 21, B. 24,
B. 26, G. 23, H. 46 de la bibliotheque de Melk; - 29 et 396 de la bibliohCque des Scots, a Vienne en
Autriche ; - 695 et 4525 de la bibliothCque nationale de Vienne ; - description donnée par le PUe
G. Théry, pages [I4S) i [IS2) du supplément i la v;. Spirituelle daté du I" décembre I932·
3· Le manuscrit 27 de la Bibliotheque municipale de Boulogne-sur-Mer contient /es éplrru de Denys
suivant la traduction d'Hilduin~ La ~e est du XII' siCcle. C'est 8 elle que nous avons emprunté (pour la
premil:re portie) les le~ non-i,;tabik (6o8'), incunctanter (6rs') et per 1J1MU (6I7'); le ms de París domlait
non-inimitabili, insvittanter et guae.
f. 4· A notre grand regret nous n'avons pu profiter de la t1ersio ~ s. Dicmysii de Jean Scot ÉrigMe,
' éditée par Henri-Joseph Floss~ professeur a Bonn en 1852, ét insérée dans le to.r:n,~_ ~~-2-de··la.,J?8trologie
' .. Latine de Migne. Cette édition esr loin d'!tre satisfaisante. En parcourant les Noms Divins, les épttres s
. '' et 9, nous avons remarqué six fois que l'auteur présente une le~ différente de celle de rous ses manwcrits.
Six fois (col. IIS9, note 2; n67, notes 4, s, 6; n78, note 3 ; II9I, note 3) on laisse au bas des pages ce
que disent omne.s codices. Inutile d'ajouter que dans ces six cas la 1~ de tous les manuscrits est de tout
point confonne au texte grec traduit : le lecteur peut s'en rendre compte : qu.'il se reporte aux groupes 43~,
5221, 5231, 525!, 622 1, 6551. Poussant quelque peu le contróle, nous avons noté plusieurs autres cas oU le
texte prété 1\ BrigCne lui faisait dire ce que son grec ne connaissait méme pas. Floss suivait de préférence
le manuscrit le plus complet A ; mais, guidé par le ms 6, nous pouvions voir que A avait tort quatre fois
c:ontre les autres manuscrits B, E, H (col. 1146, note s; 1156, note 4; IIS7, note 3 ; nsS, note 4; cf.les
groupes 3144 , 4134, 4281, 43ol), trois fois contre B, H (col. 1152, note 4; IIS?, note 1; n67, note 2; cf.les
groupes 3824, 4221, SI91), et une fois contre E (col. nsr, note x; cf.le groupe 3661). Le manuscrit choisi
comme guide, le manuscrit le plus cmnpkt n'était qu'un manuscrit farci, compléié aprb coup, non le chef
d'une branche plus fideJ.e.
CVlll ON PEUT JUGF.R CHAQUE CITA TION.

A ceux qui ont le culte d'une pensée vigoureuse, nous ttansmettons reli-
gieusement la meilleure part du va:u que le prette séculier, auteur du livre
de 1503, formulait en ces termes aux versos des folios 1 et cccxxu: :
Optime lector :
qui bibisti hactenus e riflulis
jam nunc limpidum et dulcem fontem degustato.
Aude,
el gratias age Deo
quod opera difli Dümysii in lucem prodierunt,
quem veteres et moderni multo labore e graeco in latinum fJerterunt,
cujus interpretationi tanti patres insudaverunt,
quem quasi per excellentiam THEOLOGUM nominant,
quo vel scolastici vel neoterici theologi a'Dide utuntur
et testem ubiubi possunt invocant,
qui primus de theologia mystica (id est : secreta) scripsit
projundus, devotus, in Deum injlammatus,
multarum abditarum rerum edoctus.
Felix et ordinatum erit lheologi studium
si primum speculali'DOs bene legal ( nec lamen lolam aelatem in eis solis consumal),
deinde ad praclicos, ad morales, ad hisloricos se conferal theologos,
postremum vero ad mysticam et secretam theologiam
qua Dionysius plenus est
sese tradat,
ut hoc ordine
posthabitis tandem concertationum clamoribus
voluntate in praeceptorum di'Dinorum observatione integre fixa
in solo tandem theologiae auctore, fonte, objecto, Deo.
se oblectet, afficiatur, delectetur, inhaereat,
sicque anima sua
Christi solius amatrix
a corpore evolans mox ad Eum ascendat,
in quo cognoscendo diuturnum studium contri'Dit,
de quo disputa'Dit,
é1ivs 'Ditam, mores st exitum docuil,
quem amoroso qffectu düexit.

EMOirE TAVTA HVX9c.l


fr. Philippe Chevallür,
8 septembre 1936.
c.x I.FS ORIGINES nrs PIÍ!CES QUl INTRODUJSENT OU AC.COMPA<lNENT

7o - Epithoma beato Timotheo .. . P. L., 1o6, 31 C-32 A - HILDUIN.


go - Gratias agimus altissimae .. . cf. supra, p. LXXIX.
9o - Hanc libam sacro ... P. L., 122, 1029-1030 - ÉRIGENE.
I0° - In animum splendor .. . P. L., 122, II II C - ÉRIGENE.
II 0 - Inter cetera studia .. . P. L., 122, 1026-1030 - ANASTASE.
le Bibliothécaire, cf. supra, p. LXXVI.
12o - Inter scriptores eaclesiasticos primum locum post Apostolos Ariopagita Dionysius,
sicut tempore, ita etiam theologicae sapientiae doctrina et auctoritate, possidere creditur. Quippe
gui et ab eisdem Apostolis eorumque auditoribus uberius edoctus, valde ultra ceteros desuper caele-
stibus est locutus; cujus scripta vel litteratura vel sententiarum pondere usque adeo sunt gra"Dia,
ut prae nimia dijficultate intelligendi vix legantur ab aliquo; quibus et interpres minus quam opor-
tuisset, ut arbitrar, eruditus, non parum obscuritatis superaddidit. In quorum explanatione librorum
doctiores audire tacendo potius vellem si jieri posset. Sed guia nec expositor nec didascalus apud
nos reperitur qui hos edisserat, et fructuosissima eorum scientia, sicut thesaurus absconditus, parum
aut nihil utilitatis humanis afferre videtur, interim de primo (qui de angelica inscribitur Ierarchia)
quod Dominus dederit ( nunc brevius nunc aliquantulum prolixius et aliquoties quasi excedendo)
qualicumque sermone loquantur, ut, si quz"s eruditior inde tractare voluerit, reseratam aliquatenus
inveniat viam. Sed ne aliqualiter quam nostri majores incipiamus sapere, ex dictis Sanctorum
Patrum decerpentes vel modica quae invenerimus huic opusculo inserere de6-evimus, et caetera
prout senserimus, Deo auctore, proferre de nostro. De supernis lamen civibus, cum sim terra et
pulvis et peccatorum mole depressus, loqui pertimesco; et praesertim guia divinae est scientiae
nosse quemadmodum illa angelicae naturae celsitudo absque contagione vel diminutione in sua sola
puritate consista!. Et cavendum satis est ne ea quae humanum excedunt ingenium pro suo quis
libitu de mysterio divinarum rerum disputando usurpe!. Periculosum guippe est scientiam sibi vel
aliis promittere ecretorum caelestium, nisi guis forte dixerit aliqua manifesta ex scripturarum
auctoritate vel ratione quae eisdem scripturis non refragetur, vel quae orthodoxi patres dixiss.
noscuntur. Haec itoque servaturi, ad ea de quibus loquendum est accedamus, nam quia librum hunc
beato Timotheo Ephesiorum episcopo, suo autem condiscípulo, scribebat, quasi in epístola promisit
dicens: « Compresbytero Timotheo, Dionysius presbyter. • Consueverant autem Apostoli episco-
pos et seipsos vocare presbyteros. Unde et huic Timotheo, jam utique episcopo, Paulus ait :·« Noli
negligere gratiam quae est in te, et quae data est tibi per prophetiam cum impositione manuum
presbyterii >, et cito praecepit constituere presbyteros per civitates, quos sine dubio intelligi voluit
episcopos. Presbyter autem senior dicitur. Petrus quoque scribit : « Seniores qui in vobis sunt,
obsecro, consenior et testis Christi passionum et ejus quae in futuro revelanda est gloriae
communicator ; pascite qui in vobis est gregem Dei. » Sed et Johannes : «Senior Gaio carissimo,
quem ego diligo in veritate. • Sic ergo et hic sanctus pater utpote Apostolorum discipulus, cum esset
et ipse Atheniensium episcopus, jactantiae vanitatem in sua locutione devitans, se el Timotheum
non summos sacerdotes, sed presbyteros, appellat magistros et in loquendo imitans Apostolos. Hinc
autem manifestius liquet immensa ejus sapientiae profunditas et doctrinae approbatur auctoritas,
quia eum quem Paulus specialius dilexit et erudivit ipse docet. Nobilitas vero illius juxta saeculum
et sapientia inde ostenditur quod Ariopagita curiae nomen est quae a Marte vocabulum sumpsit,
nam Arios graece Mars dicitur. Athenarum vero civitas, ut notum est, caput dactriilae saecularis
est, praecipue lamen Ariopagus. Sed Dionysius, ubi Paulum audivit, nobilitatem carnis transtulit
ad mentis ingenuitatem, et mundi sapientiam in divinam convertit philosophiam, satius esse et
beatius aestimans Deum diligere et ejus contemplationi intendere, el quae sit ejus aeterna pukhritudo,
inestimabilis dulcedo, perpetua jucunditas, ineffabilis suavitas, perseverans flagrantia, indejiciens
sapientia, et quanta sit beatitudo iis omnibus sine fine perjrui, cogitare, quam saeculi hujus labilem
amare gloriam aut felicitatem et sapientiam umbratilem et quaecumque hujus mundi sunt. Unde
guia ejus mens et conversatio in caelis eral, de caelestibus altius ceteris logui potuit. - SARRAZIN.
130 - Judoei signa quaerunt... P. L., t. 175, 923. - RUGUES DE S. VICTOR.
14° - Lumen quanto soli vicinius est, tanto splendet illustrius, vimque mortalium supera!
oculorum. Et unumquodque quanto suae propinquat origini, tanto quoque puriorem suam retinet
naturam atque servat. Neque id aliter in divinis aliter vero in humanis evenire putandum est. Hinc
omnium sane scripturarum supremum dignitatis apicem, summumque decus, augustam reverentiam
et auctoritatem, obtinere dignoscuntur sacrosancta Eflangelia, utque a Deo maxime manaverint
in dispositos animas transfusa. Mox ea sequuntur sanctae et arcanae Jesu revelationes, Apostolorum
Acta et Epistolae, et Prophetarum monumenta quae veteris legis continentur organo; et haec universa
LES TRADUCTIONS LATINES DES OUVRAGI<:S DE DF.NYS. CXI

duplici testamento ( et vetere scilicet et 110fJo) contenta eloquia nominantur. Porro eloquia proxime
et dignitate et auctoritate sequuntur ea hagiographa sanctaque scripta, quae Apostolorum auditores
ad fideles Ecclesiae instituendam futuram sobolem reliquere. Inter quae sunt divi Dionysii Areopagitae
sacratissima opera, tanta excellentiae dignitate eminentia, ut commendationis eorum nullus umquam
verbis valeat assequi summam. Ut enim dilectissimus Deo discipulus Joannes, ob Evangelii sui
sublimitatem inter Evangelistas aquila nominatur, ita et sanctus Joannes Chrysostomus hunc bea-
tissimum PATREM, suorum scriptorum altitudinem demiratus, totus pene effectus attonitus, volucrem
caeli exclama/. Hunc sancti viri singulari doctrina fulgentes, sanctus Maximus, sanctus Michael
Hierosolymitanus, sanctus Andreas Cretensis, et universa docta Graecia, miris laudibus effert,
magnum appellat, angelum appellat, et cui ;imilis non successcrit sacrorum interpretum. Et cum
aliquando in obscuris theologicis Eusebii Pamphili de motu monadis in dyada et statu in triade
( quod ad intimas Divinitatis processus ineffabilemque intimorum illorum processuum statum in
Trinitate pertinere mdetur, et discussum a beatissimo patre in libro hypotyposeon) ita legens incidis-
sem <e non-ens enim ex negatione primum finitur, quod entium nihil exsistat ; effectrix siquidem
causa et praestantius illis est, ex negatione identidem finitur ultimum, quod entium nihil
exsistat, sed ipsis quoque deterius ; >> et iterum : « qnia supra unionem hujusmodi est unio,
et supra divisionem divisio, quod etiam melius quispiam superunitum et superdivisum nuncu-
paverit ; » visus est mihi ipse Eusebius aut Dionysium lectitasse aliquando, aut eos qui suis verbis
suoque philosophandi modofuissent usi. Verum ut solem conspiciamus, face non egemus. Idcirco
cetera testimonia patrum de ipso, ut Polycarpi, Dionysii Corinthiorum episcopi, Methodii, Athanasii,
Eugenii, Gregorii Turonensis et Fortunati, nunc praetereunda jure censeo, utqui aliena luce ad
persuadendum minime indigere videamur. Haec sacratissima opera, has divinitatis opes et caelestes
ambrosias (non quas fabulosae fundit cornu Amaltheae) voluit summa Dei benignitas nostris
temporibus latinis intelligibilius restituí, ut illa plenitudine apostolicorum temporum depromptas.
Et plane litteraria monumenta, ex apostolicis temporibus ad nostra dcrivata, aeque mihi a ceteris
dijfere videntur ac viventia a mortuis, caelestia a terrenis, et a mortalibus immortalia, aliquid
vivificum atque mirificae lucís ultra cetera in se servantia. Attamen illa ipsa eorum lux spiritalisque
et vivifica intelligentia sine certo duce occulta manet prorsusque incognita. Ad quam proculdubio
percipiendam nullum hoc sacratissimo auctore invenire valebimus certiorem ducem. De quo nimium
vere dicere poterimus ( quod ipse de Hierotheo dicere solebat) nos numquam illustriorem solem
offendisse, cui infigere conaremur obtutus. Hic sanctissimus auctor unus eorum est de quibus beatissi-
mus Paulus aiebat « Sapientiam autem loquimur inter perfectos », et perfectorum solidum esse
cibum, siquidem horum divinorum operum intelligentia so/idus cibus est. Et testar illorum sanctorum
temporum felicitatem, a quibus omnis sapientiae lux per omnia gratiae tempora ejjluxit, mihi num-
quam post sacrosancta eloquia, minus quidem et subrutile, intelligentiae nostrae pervia, quidquam
his magni et divini Dionysii operibus occurrisse sacratius; et si reliqua ( quae injuria temporum
perierunt) ad manus prompta haberentur, sufficere haud dubie possent ad totius orbis vivificam
illuminationem, magis revera deploranda l¡uam quaecumque opum, regnorum, aliarumque fortu-
narum jacturae, quam quaecumque detrimenta. Et eloquia similia sunt arcae, in qua sapientiae
thesauri latentius occlusi occultique manent, numquam oculis pervii, nisi sit qui referet sacrumque
inferat lumen. Hic autem caelestis et supramundanus theologus divinam arcam aperit et sacrum
lumen infert, in qua reseratorum eloquiorum mirificum decorem contemplari valemus, quae universa
idoneis lectoribus magis obvia patebunt quam nos ipsi praemonere aut scribere sujjiciamus. Quare,
dum paucorum adhuc admonuerimus, quasi patefactis atriis ad divinarum opum sanctuarium (Deo
omnium munerum auctore et sacratissimo martyre ducihus) vos admitti orabimus. Primum itaque
est : sacrosancta eloquia et haec insuper divina opera, illisque similia ( quae eloquiorum mysteria
detegunt) attente, in orantis modum ad Deum humili prostata provolutaque mente, omni cum
reverentia et tractanda et legenda esse. In humanis enim studiis homines, utcumque placet, gerunt
habitum : in divinis autem sola attentio, devotio, pietas, religio, reverentia et humilitas juvant
mentemque adaperiunt; et qui ad ea secus accedunt, non modo nihil proficiunt, sed plerumque evadunt
deteriores, impii, prorsusque divinis praesidiis capti; nescientes divina et sancta divine et pure
fuisse tractanda, et humana humane. Secundum est : hunc sacratissimum divinae reserationis
sapientiae auctorem, neque platonicum aristotelicum stoicum aut epicureum, sed Jesu vitae auctoris
et Spiritus Sancti sub divinissimis Paulo et Hierotheo praeceptoribus esse philosophum; non quod
nescierit quae Plato et Aristoteles scierunt, immo vera uterque (si tempora dedissent) se etiam
beatum putasset ejus nominari discipulum; et idcirco nolite eos audire qui eum nominant platonicum.
Sapientius cogitate, est enim aliquid longe sublimius; et his profecto nomim"bus sacrorum adimitur
cxrr LES ORIGINES DES PIECES QU! INTRODUISENT OU ACCOMPAGNENT

aucttnitas, et divina impie trahuntur ad humana, perinde ac si Joannem E'Dtl11gelistam pythag<nicum


voco aut platonicum (ut nonnulli profanorumfecerunt}, el non potius caelestem el supramundanum
scribam, sive Jesu Christi et Sancti Spiritus super omnes ái'lliniloquam tubam. Sancta sanctis
relinquatur, et profana profanis, sive ( ut modestius loquamur) humanis relinquantur humana ..
Scio quid loquor, scio quid scribo el cur scribo : non in alicujus odium, sed /unge minus qui par est
quae Dei sunt veneratus. Credite potius beatissimo patri de se ipso a terrenis philosophis praesidia
non.quaesisse tradenti, atque ita caput 1 Di'llinorum Nominum protestanti • Sit autem modo quoque
no bis ea (quae semper) definita !ex : eorum quae de Deo dicuntur tueri veritatem, non in
persuasibilibus humanae sapientiae verbis, sed in ostensione theologorum a Sancto Spiritu
agitatae virtutis, per quam ineffabilibus et incognitis ineffabiliter et ignote conjungimur, prae-
stantiore illa unione rationalis nostrae spiritalisque virtutis atque actionis ; nulla ergo ratione
praesumendum aliquid de supersubstantiali secretissimaque Deitate aut dicere aut cogitare,
praeter illa quae nobis sacra eloquia tradiderunt •· Hactenus sacratissimus pater, qui solummodo
Evangelia, Petrum, Jacobum, Joannem, Judam, Bartholomaeum, Joseph Justum, Paulum, Hiero-
thettm, Ignatium el Prophetas ad suorum dictorum robur et confirmationem solet adducere. Et
nihil hic vos iterum moveat Nicolaum Cusanum, altissimae sapientiae beatissimi patris stuáiosum,
communi errore delusum, ipsum vocasse platonicum : eum enim ipsorum furta latebant. Et ideo
post epistolam testes citabimus platonicas, more riáiculae apud Flaccum corniculae falsis plumis
ornatos, sibique vanum di'llinitatis nomen ex furto scriptorum praesertim hujus sanctissimi patris
et supramundani philosophi quaesisse, et sacra ex adytis profanasse, ái'llinitatemque de cae/o ad
terrena deturbasse, et di'llinis adversus ái'llina ( quod beatissimus pater de Apollophane scribit ad
Polycarpum) nefarie usos. Digniores profecto, qui ad Caucasiam rupem religati ad vulturihus
roderentur quam fabulosus ille Prometheus, quod sacrum de cae/o ignem subjecta ferula ad terrena
elicuisset. Neque quis hunc sacrum interpretem platonicum ideo putet, quia verbis disserendo de
di'llinis usus sit platonicis. Quin immo et verba et sententiae el Platoni et reliquis philosophis pro
maj<ni parte ( ne dicam : pro tolo) de Deo digne loquendi ante Apostolorum tempora deerant.
Et proinde profusum equidem risum ( ne si Heraclitus quidem fuissem) temperare haud valuissem,
cum aliquando apud Platonicos ita legendum occurrisset : post apostolorum apostolicorumque
virorum canciones et scripta a Philone et Numenio inceperunt scripta Platonis intelligi. Tertium :
nos ea quolflte ... praecipua de causa ad litteram beatissimi patris scholia a4jecimus ut cognoscatur
aperte ex sacris litteris et earum spiritali et 'lli'llificante inteUigentia ( prout a beatissimo Paulo el
di'llino Hierotheo el Spiritu Sancto, quod omnium maximum est,fuerat edoctus) omnia deprompsisse
sacratissimus pater... - LEFEVRE D'ÉTAPLES.
15° - Lumine siderio... P. L., 122, 1037-1038 - ÉlUGENE.
16° - Magnus Ariopagita... P. L., 1o6, 29 A-B - HILDUIN. ...
17" - Memor hospitii et meae sponsionis, áiu litteras Vestrae Sublimitatis exspecta'lli. Quas
quoniam multis de causis non misisse potuistis, sponsioni meae satisfea~ et beati Dionysii libros de
Divinis Nominibus et de Mystica Theologia et ejus Epistolps Vestrae transtuli Paternitati. Sciendum
est autem quod ante librum de Di'llinis Nominibus quemdom alium composuit, quem Theologicas
Hypotyposes appella'llit. In quo, qualiter divina natura singularis el trina áicatur, et quomodo
Personarum in se in'IIÍCem mansio, el Filii et Spiritus Sancti a Patre naturalis egressio sive pullulatio,
intelligi debeant, el quaecumque de qualibet trium Personarum, non secundum dona neque secundum
sensibilium fignrationem, sed proprie per affirmationem proferuntur, demonstra'llit. Arbitror autem
illum et alios sanctissimi Dionysii libros duabus ex causis rarius inveniri. Una est quod haéretici
libros ipsos sicut contra se manifeste agentes pro 'llirihus suppresserunt. Alia vero quod catholici
obtestatione beati Dionysii erant adstricti, ne imperitae multituáini sed solis doctis et dignis sua
scripta quasi multorum capacitatem excedentia revelarent. Doctis autem dejicientibus, culpa eorum
maxime ( ut reor) qui praelationes ecclesiarum suis qualibuscumque conferunt et litteratos respuunt,
quibus committerent non habuerunt. Forsitan etiam inde Hieronymus excellentissimum Areopagitam
inter ecclesiasticos scriptores non connwneravit3 quoniam ejus libros sicut eminentes ad communem
notitiam deponendos non puta'llit. A translationis autem modo in Ecclesiastica Hierarchia observaro
non recessi. Ceterum, si in aliquo forte deliqui, Vestrae sit (oro) el fratris Gulielmi díligentiae errata
emendore. Transtuli autem quartum el nonum capitulum libri de Di'llinis Nominibus quadomfestina-
tione domino magistro Guilielmo, sanctae Romanae Ecclesiae Caráinali Reverendo. Quae translatio
utrum huic posteri<ni conveniat mihi non consta/ : ceterum, si in aliquo dissenserit, ad hánc illam
reor referendam. - SARRAZIN.
18° - Nobilibus quondam... P. L., 122, XXIII et II94 B'
LES TRADUCTIONS LATINES DES OUVRAGES DE DENYS. CXIII

19• - Nobilitatem generis divitiarumque copiam magni Dionyszi Atheniensium concilium,


cujus per electionem particeps erat, ostendit aperte. Nam ut divinus nos Lucas in scribendis Apostolo-
rum Actibus docuit, Areopagitarum fuerat unus. Cumque enim Apostolus Paulus Athenas petiisset,
atque cum philosophis tum Epicureis, tum Stoicis verba fecisset, Christumque ipsis Dominum nostrum
mortuorum resurrectionem et genera/e judicium praedicasset, captus atque ad Areopagitas ductus,
praedicatione sua nonnullos etiam ibi confestim lucratus, ad veritatis lucem eduxit qui et recedentem
secuti sunt. In his Dionysium quoque Areopagitam fuisse mulieremque Damarim nomine aliosque
cum ipsis nonnullos tradidit. Ego autem non arbitrar absque causa, praeter ceteros qui tune divina
Pauli praedicatione crediderunt, Dionysium a scriptore qui Spiritu Dei movebatur tantummodo,
ipsa etiam addita dignitate, nominatum fuisse « Areopagita enim, inquit, Dionysius fuit » ; sed
credo ita factum quía et sapientia praecipuus fuit, et vitae apud Athenienses sanctissimae. Non
enim quoslibet, sed genere divitiis vitaeque sanctimonia primos atque praeclaros ad concilium illud
deligebant. :Qt antiquitus quidem, ut Androtio in secundo rerum Atticarum libro refert, ex novem
primis magistratibus novem primi deligebantur; postea vero A reopagitarum numerus usque ad
quinquagint111 viros concrevit, primarii tamen semper viri ( ut diximus) eligebantur, ut etiam Philo-
corus in tertio rerum Atticarum scribit. Eral autem pagus Martius extra urbem Athenas, ubi Areopa-
gitarum concilium leges et contendentium causas cognoscebat, quas omnes Androtio in primo et
Philocorus in secundo et tertio rerum Atticarum enumera t. Ita et divinus Paulus quasi novas deos
praedicans a fatuatae sapientiae studiosis ad Martium trahitur pagum. Sed praecipuus inter eos
veritatisque amator, divus hic Dionysius integro suo Pauli praedicationem judicio confirmavit,
atque illico inani Areopagitarum gravitate relicta, lucem praedicationis Pauli Dominum nostrum
Jesum Christum secutus est. Nam etsi Romani temporibus illis imperio suo domuerunt omnia,
Athenienses lamen atque Lacedoemonios legibus moribusque suis libere vivere permiserunt. Unde
Martii pagi concilium dignitatem adhuc suam retinebat. Ita igitur veritati jam adhaerens Dionysius,
primum a Paulo salutis dogmata percepit. Deinde maximo Hieiotheo (ut ipse ait) secundo usus est
praeceptore, et demum ( ut in septimo Apostolicarum institutionibus libro scribitur) episcopus a
Pauto Atheniensium qui credebant statuitur. Hujus beati Dionysii Dionysius alter antiquissimus
Corinthiorum episcopus meminit, et Polycarpus in quadam ejus ad Athenienses epistola. Sed rectam
magnamque sanctissimi hujus viri doctrinam mirari omnes maxime debent, qui traditiones Ecclesiae
inculpabiles et exquisitam disciplinam noverunt, uihil coinquinatum nihil impurum ex adulteratis
philosophorum dogmatibus immiscentis. Et plerisque ut miseris condolendum est, qui propter suam
ignorantiam acerbos se judices atque censores praebuerunt, qui acula ceterorum inventa ( prout
ignorantia sua dictat) acerbe carpentes,.cum legunt quae non intelligunt scriptorem statim condem-
nant : neque eos pudet quod nec redarguere, nec emendare possunt, quae maTe putant conscripta :
ad se ipsos ergo iram suam convertant, sibi ipsis acerbi sint qui per negligentiam altiora discere
nequiverunt, quique a doctioribus petere dedignati in dubiis suis contabuerunt. Haec dixi quia non-
nulli beatum hunc .Dionysium quasi haeretice multa conscripsisse vituperan!, quía mihi haereticorum
etiam perversas opiniones ignorare videntur : nam si scirent, certe conferendo haec illis viderent
tantum ab eis dijferre quantum lumen a tenebris distal. Quid enim dicent de theologia istius viri,
qui Trinitatem solam adorabilem praedicat? Quid dicent quod animam corpusque humanum (hoc
est : totum hominem) ab uno Trinitatis, Jesu Christo Unigenito Dei Verbo, absolute assumptum
fatetur? Quid dicent de intellectualium, intelligibilium, sensibiliumque ipsius doctrina, aut in quo
reprehendere poterunt quaecumque de generali hominum resurrectione, de gloria justorum et impiorum
suppliciis docuit? Haec enim, ut summatim dicatur, salutem continent nostram, quae latius exponere
modo tempus non est, praesertim cum opportune scholiorum commentarii illa indicaturi sint. Sed
non enumeravit libros ipsius ( oiunt) Eusebius Pamphili neque Orígenes ejus meminit. Nos autem
multa fuisse ab Eusebio praetermissa ( quae forte ad eum non pervenerant) respondemus : immo
vero ille ipse respondet, qui se fatetur innumerabiles credere libros ad se non pervenisse, nam vel
nonnullorum regionis suae hominum libros legisse nullo modo videtur, ut Hymenaei et Narcissi
Hierosolymitanae presbyterorum Ecclesiae, nec Panteni operum meminit, nec Clementis Romani,
duabus solum exceptis epistolis : mullos insuper ab eo praetermissos numerare possem, si ·opus esse
putarem. Origenes autem non omnium sed vix quatuor solummodo meminit virorum. Mihi vero
diaconus quidam romanus nomine Petrus, omnes divi Dionysii libros in romana sacrorum bibliotheca
librorum inveniri affirmavit, quorum plurimos ad beatum Timotheum, Pauli discipulum et Ephesinum
episcopum, scripsit. Is enim ab Ionicae philosophiáe studiosis ( qui tune apud Ephesinos jlorebant)
vehementer agitabatur, atque ideo beati Dionysii, omnis externae philosophiae doctissimi, patrocinium
petebat. Ab Areopagita vero Dionysio hos libros conscriptos fuisse illud etiam le$latur quod multorum

.
CXIV LES ORIGINES DES PlECl!S ADDITIONNELLES.

meminit el nonnullorum dicta proponit, qui temporibus illis floruerunt, quorum et Actuum liber
et epistolae Pauli memineTUttt; sed praecipue omnium sinceritas dogmatum istud ostendit.
- AMBROISE le Camaldule, traduisant le prologue de MAXIME Ct 66o), P. G., t. 4, c. 16-21.
20" - NOfJam claritatem... P. L., 122, II71 B - ÉRIGENE.
21° - Post translationem Angelicae Hierarchiae translationem Ecclesiasticae distuli, guia
super ea transferenda tuam voluntatem ignora'IJi. V erebar autem et meorum nimius approbator,
et contra Salomonem liminum amici odiosus frequentator. V erumtamen ad transferendum Magíster
scholarum me c01117110'1Jit, qui ejus Hierarchiae factam a me translatianem te approbare, et hujus
postulare confirma'IJit. Eumdem autem modum transferendi in hac Hierarchia quem in Caelesti
obseT'IJavi : hoc excepto quod latinas dictiones multas pro una graeca positas non ubique conjunxi,
et alicubi sensum potius quam verba sum secutus. Poterit autem aliquem mOfJere quare placuit
latinorum Ecclesiae quaedam mutare, quae constat virum sanctissimum et ah Apostolis eruditum
tradidisse, immo tradita ab antecessoribus suis narra'IJisse, et quare tradita fuerint rationes ostendisse.
- SARRAZIN.
22° - Praecumbentium capitulorum... P. L., 122, 1071-1072 - ÉRIGENE.
23° - Primus itaque líber... P. L., 122, 1033 B-e - ÉRIGENB.
24° - Quartus de mystica... P. L., 122, 1035-1036 - ÉRIGENB.
25° - Quoniam prudentiae... cf. supra, p. LXXV, note - SARRAZIN.
26° - Sancti Dion. Areop. J>ri!nus... P. L., 122, 125 e - ÉRIGENE.
27° - Scripsit ad Timotheum... P. L., 1o6, 29 A-B - HILDUIN.
28° - Secundus vero liber... ' P. L., 122, 1034 A-e - ÉRIGENE.
29" - Signa reverendarum sacrorum uniformi orationt ad singularem resol-
'IJisti unius luminis unam claritatem - SARRAZIN.
300 - Symbola divinorum ..• P. L., 122, 1069 D - ÉRIGENI!.
31° - Tertium beatissimo ... P. L., 1o6, 30 D-31 e - HILDUIN.
32° - T ertius continet ... P. L., 122, 1034-1035 - ÉRIGENE.
33° - Tuam mentem irrigant •.. P. L., 122, II71 note - ÉRIGENE.
34° - Utilitati legentium ..• cf. supra, p. LXXV, note.
35° - V alde quidem admiranda ... P. L., 122, 1031-1035 - ÉRIGENB.

N. B. : Les numéros 2, 3, 10, 20, 29, 30 et 33 traduisent les vers grecs insérés dans
la Patrologie Grecque, au tome troisieme, col. II6-II7.
Les numéros 25, 21, 17 et 4 sont les prologues mis par Jean le Sarrazin a ses
traductions de la Hiérarchie Céleste, de la Hiérarchie Ecclésiastique, des Noms Di'IJins et de
la Théologie Mystique. Le numéro 12 est le prologue mis a son commentaire de la Hiérar-
chie Céleste. ·::
Le numéro 6 est le prologúe mis par Thomas Gallus, Abbé de Verceil, a sa Para-
phrase ou Extractio des ouvrages de Denys.
Le numéro 14 est le prologue composé par Lefl:vre d'Étaples pour l'édition de la
traduction d' Ambroise le Camaldule, imprimée a Paris en 1498-1499, cf. supra p. XXIII, n. 6.

..,¡·
,_,
'•

,,
1

:'1
ADDENDA

I. Au moment oO. s'acheve l~impression de ce livre, une nouvelle édition latine partielle de la Hiérarchie
Ecclésiastique paralt: en Westphal.ie. Qu'elle s'ajoute 8 la liste quise termine avec la page LVIII.

Florilegium Patristicum tam vete-


ris quam medii aevi auctores com-
plectens. Fasciculus VII: Monumenta
eucharistica et liturgica vetustissima
collegit notis et prolegomenis instru-
xit Johannes Quasten, sacrae theolo-
152 - 1937, BoDD (E.) [Cordier] giae docwr, in uttiversitate Monaste-
riensi Dtcens ; pars sexta, pp. 276-
328 : pseudo-DIONYSII AREOPAGITAE
de ecclesiastica hierarcltia II-IV.
Bonnae, sumptibus Petri Hanstein,
MCMXXXVII.
2. Sitót apres le témoignage tiré des dépositions du procCs de béatification de saint Jean de la Croix,
et cité pages xcr et XCII, il convient de noter la déclaration du disciple qui a peut-étre le mieux compris son
maitre, la déclaration de José de Jesús Maria (Quiroga), premier bistoriographe général de l'Ordre du Carmel
téformé, mort en 1629.
On peut lire dans le manuscrit 2231 de la Bibliotheca Nacional de Madrid, intitulé Entrada del paraíso
espiritual, donde se goza el reino de Dios dentro de nosotros mismos, con declaraci6n de los tres movimientos con
que el alma contemplativa se /B'f}anta a conocer y amara a su Criador en la meditacül¡l y contemplacidn, com-
puesta por Fray Joseph de JesW-Maria, religioso de la Orden de los Descalzos de Nuestra Seifora del Carmen,
ces mots:

fol. 3r ... Pues no hay más que un Cristo que- alumbra a todo hombre que vive en este mundo, ni tampoco
más que una teología mfstica (y esta es la que El reveló a sus apóstoles, y ellos a su discípulo san Dionisia.••)
de este sumo teologo me valdré principalmente para lo que viniere de tratar de ella... Y porque del poco uso
que ha habido en los autores espirituales de coger la doctrina de espfritu de esta fuente (queriendo cada uno
hacer una teologfa mística a su modo) ha procedido tan gran confusión y tan varias y encontradas opiniones
en materia de oración mental (como a cada paso vemos) con nótable dafio de las almas que le ejercitan, será
necesario para recibir esta luz mfstica en su primera pureza y claridlld tomar el consejo que nos da santo
Tomás diciendo que, - así como en el discurso humano, cuando queremos ,hufr los yerros de nuestra razón,
recorremos a los primeros principios que Dios asentó en el entendimiento para el conocimiento natural
como unas semejanzas criadas de la verdad increada, con los cuales se defiende el alma de cualquiera nuevo
error y se purga de los ya aprehendidos,- así también en la sabiduría mística, para recibir la luz divina
en su pureza, apartada de la oscuridad que se le viniere mezclado de otros autores, es necesario recorrer
a los fundamentos del primer arcaduz de ella, que es san Dionisio.

fol. 98r ... san Dionisia después de haber tratado de los conocimientos afirmativos y negativos con que
el entendimiento va buscando a Dios ... dice estas palabras : Hay demás de estos otro conocimiento de Dios
divinísimo conocido por ignorancia en luz de fe sobre el entendimiento, cuando él, apartdndose de todas las demds
CIJSas y después dejdndose a sí mismo, es unido a los rayos resplandecientes de la luz in/usa; y, de esta manera
dispuesto, es alli iluminado de la misma profundidad de la sabiduría divina que no podemos escudriflar, siendo
obradura de todas las cosas. En estas palabras de profunda sabidwia dicen los santos que cifró este sumo
teólogo la excelencia luminosa de la teologfa mística que la Sabiduría eterna vestida de nuestra carne enseiió

cxvr ADDENDA ET CORRIGENDA

··.'1
'.1,
a sus apóstoles, y ellos la depositaron en este doctfsimo discípulo suyo como en archivo apostólico para que
1
él la comunicase a su Iglesia; y asf en ella habemos de fundar todo lo que se ha de decir de la contemplación
divina, desechando como doctrina espuria todo lo que de esta contemplación han dicho en largos tratados
otros maestros, si con estas palabras no hace consonancia.

3· Le lecteur qui désire avoir in-extenso les fragments 31, 32, 33, 42, s, 21, 24, 57, 6r, 62, 63, 36, 6o
que citent les pages xcv et XCVI, peut les trouver ici :
fragment 31 : Hoc bonum laudatur a cunctis theologis et sicut pulchrum et sicut pulchritudo, et sicut dilectio
et sicut diligibile.
fragment 32 : Omnibus igitur est pulchrum et bonum desiderabile et amahile et diligibile.
fragment 33 : Onmis contemplator exsistens Ejus qui es~ super omnia, neque suiipsius neque alterius (Jmnino.
fragment 42 : Omnibus ipsa (causa prima seu Deus) supersubstantialiter est superposita3 et non solum non
ve/ate et vere apparet his qui immunda et munda transeunt, etc ...
fragment S : Dirige nos in ipsum superignorum et praefulgens excelsumque mysticO'I'Um eloquiorum culmen.
fragment 21 : Tu autem, o Timothee carissime, intentissima contuendis spectaculis mysticis exercitationej
et sensus litzi]Ue et z'ntellectuales operationes et sensibilia et intelligibilia omnia et quae sunt et quae non sUnt omnia
j.

et ut illi jungaris qui super omnem substantiam omnemque scientiam est ignote pro viribus te ipsum intende.
fragment 24: Cum Ei (ut causae omnium) ea etiam omnia quae in naturis dicuntur tribuenda sunt, eademque
omnia macis projrrt'e ac verius non tribuenda sint (ut gui omnia multum ac longe superat).
fragment 57 : Est divinissima Dei cognitio per ignorantiam cognita, secundum unionem quae est supra mentem, ,,
quae est tJerae cognitionis ejjectiua.
fragment 61 : Est iterum di.missima Dei cognitio, in qua Ipse cognoscitur per ignorantiam, quando scilicet
mens, ab omnibus intellectualibus et intellig¡'bi#bus recedens et tandem se í'psam excedens, um'tur radiis aeternae
sapientiae.
fragment 62 : Adhuc restat principalior Dei cognitio, qua mens intrat in caliginem ignorantiae et unitur
incomprehensibilitati divinae; •.. et per eaní, omnis unitus Deo gui est super omnia, constituitur in excellentia
quadam, quam neque ratio intJestigat nu inrellectus speculatur, et ab, omm'bus et quasi a se ipso segregatur, et,
per unionem dilectí'onis quae effectiva ·est verae cognitionis, unitur Deo J'ntellectualiter ignoto, cognitione multo
nuliori guam sit cognitio intelleetualis, in eo quod intellectualem cognitionem derelinquit, et super intellectum et
mentem Deum cognoscit.
fragment 63 : lgnote conmrge ad ejus unitionem gui est super omnem substantiam et cognitionem.
fragment 36 : Et hoc ipsum non rñdere et non scire et veraciter videre et scire.
ftagment 6o : est le méme que le fragment 62, sauf qu'il porte 3. la place des points de suspension ces ' ·~
mots : quam non penetrat intelligentia, quae vere est omnium clan'ssima et in se claudit et secretissime celat omnes
cognitiones comprehensivas tamquam in causa prima omnium.

4· Pour qu'il y ait réédition absolument complete, comme le promet la page XCIX, nous donnons ici
méme avec renvois utiles une traduction latine de la quatriCme épitre a Gaius, qui n'a pu trouver place aux
pages 613 a 619 du texte triglotte, les quatre groupes de lignes en comptant déj& douze. Cette traduction
soignée est due a Combefis (cf. p. LU, n. 121.)
613 -Qua, inguis, ratione, Jesus qui omina tramcendit, cunctis hominibus essendi rau'one naturaeque consertus
esO Non enim ut auctor hominum Me í'n loco hamo dicitur, sed quod ipse tota tJere essentia homo existat.- 614
-Nos fleTO Jesum non humano rru:we dejinimus : j,eque enim homo tantwn, negue tantum substanu"am excedens,
sed vere hamo (ille gui humanitate ac amore in homines excellentius pollet) supra homines, ac pro humana ratione
ex substanu"a hominum, substantiam induit, qui omni suhstantiae eminet : - 615 -quique nihilo propterea minus,
hac 1psa, quae substanriae vim omnem superat, natura perquam plenus est, qui m'mirum substanu"am omnem hujus-
niodi naturae celsitudine semper excellit: cumque 'lJere ad substantiam descenderit, altit/li supra suhstanu·am modo
substanmzm accepit, - 6r6- et supra hominem quae hominis propria sunt evexit. Atque id Virgo eximia rarione
jeta pariensque ostendit, et aqua instabilis, dum materialium ac terrenorum pedum sustinet pondus nec cedit, sed
admiranaa potentia instar solidae materiae subsistit. - 617 - Ac relü¡ua, quae sane multa sunt, tJ.Uis recensendo
pereut'Tat ~ quorum momento, gui di'Dí'ne et ultra humanu modum speculatus fuerit, ea quoque quae in humanitate
Jesu ajfirmant, vim praestantissimae negationis habere, protinus noverit. Et ut breviter dicamus, neqru homo
erat; non tamguam- 618- humanitatis expsrs., ud t~elut gui ex hominibus humana IUplf'gredsretur,/achllgus
ADDENDA ET CORRIGENDA CXVII

homo supra homines emineret; ac deinceps nec divina divino more, nec humana humano faceret; sed Deus virili
specie a<,; natura novam quamdam - 619 - ac Deivirilem operationem nobis gereret,

s. Dom Claude David, cité pages CIV et cvr, garde le mérite et la responsabilité de la traduction franlr3ise
qui court au bas de la synopse, en ce sens que nous avons suivi son interprétation pour le fond, sinon pour
la forme, m!me dans les cas tres rares mi elle semble moins certaini:.
Dom Claude David, né ;\ Dijon en 1644, fit profession dans l'abbaye de Vendóme le seiziCn.e jour d'aoU:t
de l'an r663, Agé de dix~neuf ans, et il mourut dans celle de Saint-Laumer de Blois, le 6 de novembre 1705.
11 publia une Dissertatt'on sur saint Denys l'Aréopagite oU l'onjait voir que ce Saint est l'auteur des OU'VTages
qui portent son nom. Ce que l'on dénwntre :-par l'autorité de tou.s les SoutJerains Pontijes, de tous les sacrés
conciles, de tous les saints Docteurs et de tous les ülustres hisron·ens qui on't parlé de ces ouvrages soi't avanr, soit
durant, soit depuis la Conjérence tenue a Constantinople l'an de Notre Seigneur 533;- par les rigles les plus
süres et les plus TSfUSS de la critique; -par /'examen et par la réfutation exacte de tout ce que les principaux
chefs des Antiaréopagites tant anct:ens que nouveaux objectent de plus fort et de plus important dans leurs arguments,
oU l'on donne en passant plusieurs éclaircissements considérables sur l'ancienneté des rits ecclésiastiques, des temples
ou églises, des autels, des encensements, des catéchtnnenes, des énergumhzes, des pénitents et des moines Thérapeuzes.
A Paris, chez Nicolas Pepie, rue saint Jacgues, au grand saint Basile, M.DCCII. Malgré tous nos efforts
aucun autre renseignement n'a pu étre recueilli sur son compte.

CORRIGENDA

Apres la triple indication de la page (par numéro), du groupe (par exposant)_, de la ligne (par majuscule),
la l~n défectueuse précede le signe ], la bonne l~n le suit.

81 S : attrihueri] attribuere. - 82 H: theoricorum] thearchicorum. - II 1 F : et mentes...


unitas] texte de la ligne P : ipsa ... intellectus; et vice versa. - II 3 S : universam] omnem. -
123 S : super] supra. - 134 H: praecipue] praecipua. - 144 E : communicabile] incommuni-
cabile. - 171 E : revelantes] revolantes. - 194 E : recidentium] decidentium. - 201 R :
delapsi] delapsa. - 2z3 F : perducentem] producentem. - 263 H: arcana] arcane. - 263 A :
adstringens] applicans. - 291 E: similitudinis] similitudines. - 31 2 E: divinorum] diviniore. -
31 3 R : intellectum] intellectuum. - 331 H : in qua] in qua. - 33 2 F: quocumque] quomodo-
cumque. - 373 A : eminentissimaeque] eminentissimeque.- 383 E: operationis] operationem. -
384 S : initio] unitio. - 394 R : supersubstantialem] supersubstantialitatem. - 452 H : multi-
nomine] multinominem. - 49' E: et continens] et consummativa et continens. - 542 H : ipsam]
ipsa. - 55 4 F: quod] qui. - 57 2 E: traditio] discretio. - 58 2 E : ostendit] ostenditur. - 584 F:
sed tota] sed in tota. - 59 2 A : exactissime] exactissimae. - 6o8 F : alius] aliquis. - 65 4 E :
ipsius] ipsi. - 75 3 R : ingressibiles] inegressibiles. - 76 2 H: inchoat unatione] in coadunatione.
- 774 E: omnium pretium deleatur. - 793 A : tedis] taedis. - 81 3 F : quaedam] quidem. -
822 F : sed etiam] sed eas etiam. - 863 F : jam] id. - 93 1 L : dignas] dignas reperimus. -
no1 e : imitatione] immutatione. - III' S: plene] plane.- II71 E: impartibilibus] in parti-
bilibus. -' 121 3 H: benignominam] benignominiam. - 1231 S : ipsam] cum ipsam. - 1244 H :
officiante] officiente. - 1381 F, e: nemini] memini. - 1653 H: radios] radius. - 1688 H: fondo]
fundo. - 1761 R .,tonationem] dominationem. - 1842 H : faetoralis] facturalis. - 1873 S :
instransmutabiles] intransmutabiles. - 187' F: communes] communiones. - 1903 E: circumeantes]
circummeantes.- 1943 A : bonum] motum.- 201 1 E: et vult deleatur.- 2023 A: aflligi] affigi.
- 208 2 e: sepe] saepi. - 212• F: succenseant] suscenseant. - 2223 E : amatorum] amatorium.
- 2224 R: procedentem] praecedentem.- 2263 E: super mundi alium] supermundialium.- 2581
H : persolvatur] persalvatur. - 2792 H : inconstructio] inconsecutio. - 2863 S : animorum]
animosum. - 3044 R: praeter hyposta] praeterhypostasin.- 307' R: commensuratio] incommen-
..'
·.<
:~:-·
'
;,;~.'"
CXVIII ADDENDA ET CORRIGENDA .:,.,
·.
suratio. - 3II 3 E : formationem] aut formationem. - 3284 A : numera] munera. - 3604 S : .
supersubstantiales] supersubstantialis. - 363 3 E : simpliciter] similiter. - 37o" E : causalis] ¡;¡
~
vitalis. - 371 2 H : plantae] plantario. - 3721 S : animilia] animalia. - 378 2 R : principativa]
principiativa.- 3783 R: divisa] divisiva.- 379' H] humanitas] humanitus.- 3961 e: fumen]
lucem.- 398 3 A : perambit] praeambit.- 428 8 E: neque] neque est.- 431 2 S: pugilum] pugila-
tum. - 4342 E : disputationem] dispositionem. - 437' H : voluntates] voluptates. - 4762 R :
omnimodae] omnimode. - 4768 R : irretensibili] irretentibili. - 4783 R : praecedentium] proce-
dentium. - 4824 H : omnipotentalem] omnipotentialem. - 485 2 H : omnipotentalis] omnipoten-
tialis. - 4994 R : surabundantiam : superabundantiam. - 503 3 H : intelligentis] intelligentiis.
- 503 3 R : cognitum] incognitum. - 505 2 H : consdisciplinationi] condisciplinationi. - 5261 H :
ubera] uberi. - 5404 H : ingresse] inegresse. - 5571 R : responenda] reponenda. - 5704 H :
multispecierum] multispeciium. - 573 2 F : esset] cesset; - 5743 e : esse] ipse. - 5751 O :puras
ac dijfusas] puros ac diffusos. - 5821 O : principilia] principalía. - 5823 O : verum] rerum.
- 5833 N: propriisisma] propriissima. - 586 2 R : superstantialis] supersubstantialis. - 586 2 e:
supersubstantialialis] supersubstantialis. - 5871 R : intelligibilia] intelligi/n1is. - 5891 H : minori-
loquiorum] minoriloquiorem. - 6ool P : quidquiam] quidquam. - 625 2 L: ex anin2is] animiS.
- 6343 S ] singularum] singularium. - 658 1 H : manducens] manuducens. - 6583 H: augmenta-
tem] augmentalem. - 6583 S: generativae] generativam. - 661 1 H ] frenesium] phrenesium. -
698409 : asboluta] absoluta. - 701 461 : ingressiln1iter : inegressiln1iter.

6' : ACI>9ErKTOIC] TOIC ACI>eErKTOIC. - 7' : roJrAPOVN] TOirAPOVN. - 19' : ArA90AOTHV]


ArA90AOTHN. - 25' : nANrA] nANTA. - 63' : AIA9PVMETAI] AIA9PVMEITAI. - 92 1 : EAPAXEI]
EAPAKEI. - 144' : EKACTOV] EKACTON. - 21o' : TOV] TON. - 219' : AVTOZHAWTW\1] AVTO-
ZHAWTWN. - 425 1 : EVII'HMOCVNAC] EV9HMOCVNAC. - 442' : ANAPnAZOVCAN] APnAZOVCAN.
- 552' : VnEPOVCIWC] VnEPOVCIWC VnEPOVCHC.

93 ¡.< : ""'"~'x~J ,...,~,x~. ~ 2551 : d.¡ct6o] d.yct6oú. - 429' : ''"P"xwv] b"J("póiv. ~


433 3 ;1tepoua(ctvj 1tep<Ou<r(otv. - 5051 : <rU¡.<tpov(qtj <rU¡.<<pWV(qt.

89' : permanent] permanente. - 320' : blen-almée] blen-almé. - 614' : sullsance]


substanee.

N. B. A la li¡¡ne ~ d•la Pt11l•· xcv,·k dibut dB la phrasB Or l'incise 577" doit lB lir• Or l'incise 1781 • 1•

.
INDEX DES PERSONNES ET DES LIEUX CITES
QUI ONT UN LIEN AVEC DENYS

ADRIBN I, Pape : LXXII j LXXIII.


ADRIEN II, Pape : LXXVI.
AGATHON (SAINT), Pape : V j LXX j LXXIII, et note 4 j LXXVI.
ALBERT LE GRAND (SAINT), 0. P. :XX j XXIV, 12 j LI 117 j LVII 146 j LXXIV note 3 j l.XXV note l j LXXVII j LXXX
note r.
AMBROISB TRAVERSARI, le Camaldule OU le Florentin: V j XIII j XIV j XIX j XX j XXII 4 j XXIII 6, 9 j XXIV Il, 12 j
XXV 15, 19 i XxvJ: 21 j XXVII 22, 23, 25, 26 j XXVIII 28, 30 j XXIX 32 j XXX 34, 35, 36 j XXXI 39, 41 j XXXII
44, 45, 47, 48,49 j XXXIII 51, 52; XXXIV 53, SS j XL 79 j XLV 98; LII 123 j LVII 147; LIX j LX j LXI; LXIV;
LXV j LXXIII note 4 ; LXXX note I j XCV ; CIV ; CXIV.
ANASTASE LB BlBLIOnmcAnul : LXXIV note 3 ; LXXV note j LXXVI j J.XXIX note I j CIX 6° j CX II 0 •
ANASTASB DB SAINT·PAUL (R, P. F.), 0. C. D. : XII note 3j LVIII ISO j XCIV j XCV j XCVI.
AND.ú DB CRiTE : CXI 14o,
ANDRBAS DB GUADALUPB, 0. F. M. : XVIII j XIX.
ANTOINE DE MONELIA, 0. F. M. : XXVII 24.
APOLLOPHANB : XXI j LIX j LX j LXII j LXIII ; LXIV j LXXIII note 2 j CIV note I.
ATHANASE (SAlNT) : CXI I4°•
A'I'HANASE, patriarche d'Alexandrie 8. la fin du XIIIe siecle : XXIX 32.
AUGuh:tN (SAINT) : LXXVII j LXXVIII j LXXIX note 1 j XCI j 719.
BARDY (Abbé G.) : XI notes I et 2.
BASILE (SAINT) : XI note I ; XXXV 61 j XXXVI 63 j XXXVII 65, 66.
>mr>E (SAlNT) : LXVI note I.
BENotT (SAINT), patriarche des moines d'Occident : XI note r.
BOCCA ! XXXIII 52.
BONAVB'NTORB (SAINT) : XVIII noÚ~ I ; XIX, et note 3 j XCI j CVI.
BOSSUET : XCII.
BRUNO DE jÉSUS·MARIB (R. P. F.), 0. C. D. : XCII note I.
BYE (R. P. Corneille de), S. ]. : XI note 2.
CAPPUYNS (Dom Maieul), 0. S. B. : LXXV note 3·
CASSANDER (Georges) : XXXV 58,· 59.
CATULlJAcus, ~r de la ville actuelle de Saint-Denis : LXXIII note 3·
CBILLIER (Donf'R.émy), 0. S. B. :XXIII 7; XXV 13, 14; XXXI 39, 40, 43; XXXII 4S j XXXV 57, 6o; XXXIX 72.
CHAMPIER (Symphorien) : XXVI 2I.
CHAR.LBMAGNE : LXXII j LXXVI.
CHARLES LE CHAUVE : LXXIV notes I et 3 ; LXXV j LXXVI.
CHARTREUX D'AGGSBACH : CVII.
CHARTRBUX DE COLOGNE : XVI j CVII.
CIIÉRhDAME (Jean) : XXX 37·
CLAUSER (Contad) : XXXI 43; LlX; LX.
CLÉMBNT (SAINT), Pape : XXI, l j XXVII 26 j XLIII 88; LV 132; LXXIII note 3·
CJ..DmNT D'ALEXANDlUE : LIII 128.
CLICHTOVB (Josse) : XXV Ig.
CLOVIS l : XI DOte I,
CLOVIS n : LXXIII note 3·
couunrus, hézétique : r.xvru.
COMBBFIS (Fr~is), 0. P. : LII 121 j LXI j LXII j CJV j CXVI.
CONSTANTIN, philosophe : voir saint Cyrille, ap6tre de la Moravie.
B LES PERSONNES ET LES LIEUX CITÉS

CONSTANTINOPLI! (synode de) en 533 : LXXIII note z.


(concile de) en 680 : LXX.
(concile de) en 870 : LXXVI note 6, XCVII.
CORDIBR (Balthasat), S, J, : XII note 1 j XIU j XIV j XVIn j XIX j XX; XLIX II%
j L liS; LI 118; LII 124 j LIII
126, I28 ; LIV 130; LV 132 j LVI 138, 140 j LVIII ISO; LXI j LXII j LXIII; LXIV; LXV ; XCV; CIV.
CYIULLI! (SAINT) D' ALBXANDltlE : LXVII. .
CYRILLE (SAINT), apótre de la Moravie : LXXVI note 4·
CYRUSn'ALBXANDRIE, hérétique : LXVI, LXVII, LXVIII.
DAVID(Dom Claude), 0. S. B. : LXXIII note 4 j CIV; CVI; CXVII,
DIWOPHILE, maine : XXI j XXVIII 26 j LIX j LX ; LXII ; LXIII j LXIV.
DBNIFLB ET CHATELAIN : LXXVII note 1.
DBNYS (LE PSEUDO-ARÉOPAGITB) : presque il chaque page.
DENYS LE CHARTREUX : XIII, et note 1 j XXVIII 30 j XXIX 30 j XXXIV 53 j LVII 147 j LXXV note I.
DBNYS DE CORINlliE : CX:I 140 j CXIII 19°.
DOMITIEN : XXI I j XLIII 88.
DOROTinm, diacre : XXI j LIX j LX j LXI j LXII j LXIII j LXIV.
ECK (Jean) : XXVII 22, 25 j XLV 98,
ELBlJTHBR:E (SAINT) : XXII I, 2 j XLIII 88 ; LVIII 148.
ÉRASME (Des.) : XXIX 32.
ÉRIG:éNE (lean Scot) :XII note J j XIII j XIV; XX; XXIV 12; XXVIII 27, 30; XXXI 39 j XXXIV 53 j XLIV 92 j XLVII
103 j L Il6 j Ll Il7; LV,J35 j LVI 137, 139 j LVII 146, 147; LJX; LX; LXI; LXIII; LXIV; LXV; LXXIII note 4;
LXXIV, et notes r, 2, 3 ·;LXXV en note, et note I ; LXXVIII; LXXIX, et note 1 ; LXXX; XCIII note 3 ; e note 1 ;
CIII note 1 j CIV j CVII j CIX j CX; CXII; CXIV.
EUGÍ!NE (SAINT) de Tolede : CXI 14°.
EXUPERIUS, notaire romain : LXVIII.
FABRICIUS (Jean-Albert) : XXIII 7; cf. Harles.
FICIN (Marsile) :XIII; XIV; XVI; XX; XXII S; XXlli 7, 8; XXIV IO, 12; XXV 13, 14, 16, 17 j XXVII 22, 25; XXVIII
29, 30; XXIX 33 j XXXI 39; xxxVI 64; XL 76 j XLII 84; XLV 98 ; XLIX II3 ; LVII 147; LIX; LX; LXI; LXIV;
LXV; LXXX note I j XCV; CIV.
PLACCUS ILLYRICUS : XXXVIII 68.
PLOSS (Henri- Josepb) : CVII note 4·
PORTUNAT (Venance)t>: CXl 14°.
GAiUS .: XXI; LlX j LX; LXI; LXII; LXIII; LXIV; LXVI j LXVII.
GALI!NUS (Mattbieu) : xxxvm 68.
GALLUS (Thomas), Abbé de Verceil: XUI, et note I j XIV; XVII j XVIII; XIX; XXIV 12 j XXVII 22,25 j XXVIII 30;
XXXI 39; XXXIV S3 ; XLV 98 j LVII 147 ; LVIII ISI j LIX; LX; LXI; LXIV; LXXVII ; LXXVIII ; XCV j CIV; CVII;
CIX; CXIV.
GENEVIl!vE (SAINTE) : XI note I.
GERSON (Jean) : XCI, et note 2.
GHELLINCK (J. de), S. J. : LXXXI note I.
GLASBR (Nicolas) : XLVI rtlr ; LXI.
GLORIEUX (Abbé P.) : LXXVII notes 2 et 3 ; LXXXI note 2.
GRAESSE : XL 76.
GRÉGOIRE LE GRAND (SAINT},),.: V; LXV; LXXII; LXXIII note 4 i LXXVI; LXXVUI j XCI j XCU note 1.
GRÉGOIRE DE NYSSI! (SAINT)I} XXXV 6I; XXXVI 63; XXXVII 66; LUI !28.
GéGOIRE DE TOURS : CXI 14°.
GROSSBT:ftT:E : voir Robert Grossetéte.
GUADALUPB :, voir Andreas de Guadalupe.
GUÉRANGBR (Dom Prosper), O. S. B. : v.
GUILLAUMB LB MIRE : LXXIII note 4; CIX 4°; CXII 17°.
HALLOIX (R. P. Pierre), S. J. : XLIX 1Il; LIV 130; LV 132; LVI 141; CIV.
HARDOUIN (R. P. Jean), J. S.: LDI notes 2 et s;
LXVII note 2; LIX note 2; LXXII note 2; LXXID note 2.
HARLES (Gottlieb Cbristophe) : XlWI 7 ; XXV I8 ; XXXI 39, 43 ; XXXII 45 ; XXXV 6o.; XL 77; XLV 9«), 97·
HARRISON THOMPSON : XCUI note 3 j XCIX note 2.
HBRP (Henri), 0. F. M. : CVI; CVII note I.
HBRSENT (Charles) : XLVIII 109; LXI ; CIV.
HBRVET (Gent.) : XXXVID 65; XLVIII Io6; LX; LXII.
QUI ONT UN LIEN AVEC DENYS. e
HILDUIN, Abbé de Saint-Deuis, 0. S, B. : V; XXI I ; XXII 2 ; XXIV 12 ; XXVIII 30; XXXI 39 ; XXXIV 53 ; XXXVIII
68 ; XLII 83, 86 ; XLIII 88 j XLVII 104; LI II7 ; LV 133, 134; LVII 147; LVIII 148 ; LIX; LX j LXII j LXIII;
LXIV ; LXXIII, et notes 3 et 4 ; LXXIV, et note 1 ; XCIII note 3 ; XCIV ; e note 1 ; CIII note r ; CIV ; CVI ;
CIX ; CX ; CXII ; CXIV.
HINCM.AR DE REIMS : CVI. .y e·

HOFFMANN (S. F. W.) : XXIII 8; XXV 15, 16, 17; XXVII 25; XXVIII 29.
HONO!d DE SAINTE:-MARm, 0. C. D. : LIII 128 ; 719; 720.
RUGUES DE BALMA, chartreux : XIX, et note 3·
HUGUES DE SAINT-VICTOR, C. R. : XXIV 12 j XXVIII 27; XLIV 92 j XLVII 103 j L II6 j LVI 139 j LXXIX note 1 § IV ;
LXXX, et note r ; ex.
IGNACB D'ANTIOCHE (SAINT) :XI note 2; XXIII 6, 9 j XXIV Il, 12; XXV 19 j XXVI 21 ; XXVII 23, 26 j XXX 35, 36;
XXXIV 56 j XXXIX 73; XL 74, 79; XLIII 87, 89 i LV 132.
JBAN VIII, Pape : LXXVI.
JEAN DE LA CROIX (SAINT) : XCII, et note I.
JEAN CHRYSOSTOMB (SAINT) : XXXV 61 j XXXVI 6 3 j XXXVII 6 5 , 66 j CXI,
JEAN DAMASdNE (SAINT) : XXVII 23 j XXXV 61 i XXXVI 63 ; XXXVII 65, 66 i XCVII ; 719.
JEAN L,ÉVANGlÚ.ISTE (SAINT) : XXI; XXXII 47 j LIX ;· LX; LXII; LXIII i LXIV.
JEAN, higoumene : XI note I.
JEAN DE SAINT~PRAN~ms, O. S. B. : LXXIII note 4·
JEAN DE SALISBURY : LXXV en note.
JEAN DE SCYTHOPOLIS : LXXIX note 1 § IV.
JEAN SARRAZIN : voir Sarrazin.
JEAN SCOT ÉRIGENE : voir ÉrigCne.
JOSEPH DE JÉSUS-MARIA (Quiroga), 0. C. D. : CXV.
JOSEPH DU SAINT~BS~T, 0. C. D. : XII, et note 3 i XIII; XIV i XV i XVI i XVII; XVIII j XIX i XX; LXIV i XCII i
XCV; XCVI.
JUGm (R. P.) : XCVII.
L.MlFRANC : LXXVI en note.
LANSSEL (Pierre), S, J. : XIV; XVI ; XLVI 102 ; XLVII 105 ; XLVIII 107, 108 j XLIX 10; L I 14; LIII 125 ; LXI;
LXII j LXV j XCVI j CIV j 719.
LATRAN (synode de), en 649 : LXVI.
(concile de), en l2I5 : LXXX.
LllBON (Abbé ] .) : XI note I.
LEFiwRB D'ÉTAPLBS (Jacques) : XXV I9 j XXXIV 55 j LXXX note 1 j CXII; CXIV,
LB NOURRY (Dom), 0. S. B. : XXV 14; XXXI 39, 43; XXXII 45; XXXV 57, 6o; XXXIX 72; XLII 85 i LII I22.
LÉON LB GRAND (SAINT) : LXIX.
LEQUIEN (Michel), 0. P. : XCVII.
LESSIUS(Léonard), S. J, : XX; XCVIII; XCIX j 7I9; 720.
LEVILLAIN (Léon) : LXXIII note 3·
LIBÉRATUS DE CARTHAGB : XI note I.
LIN~SIS : voir Roben Grossetéte.
LIPPOMANO (Aloisio), évéque de Vérone : XXXII 50 i XXXVIII 69 j XXXIX 70 j XL 78 i XLII 83, 86 j
XLIII 88.
LOUIS LB PIEUX, : XXXVIII68 j LV 134 j LXXIV note 1.
LUMPER (Dom), 0. S. B. : XXV 13, 14; XXXI 39, 40, 43 j XXXV 57, 6o; XXXIX 7.2; XL 77 j LII 122..
Lurl:CB : LXXIII note 3·
LUTHER (Martin) : XXIX 32.
MAii!UI. (SAINT) : V ;,LXXIII note 4·
MANDONNET (R. P. Pierre), 0. P. : LVIII 149; LXXVU note 2.
MANSI : LXVI notes 2 et s ; LXVU note 2 ; LXX note 2 ; LXXII note s ; LXXVI note 6.
MARCELLINUS, presbyter : LXVUI.
MARGARIN DE LA BIGNE : XLVII I05 j LII 12.4.
MARTIAL (SAINT) : XXX 35 i XXXIV 56 j XXXIX 73; XL 74, 79 j XLIII 87, 89 j 720.
MARTIN I (SAINT), Pape : V ; LXVI j LXVII j LXVIII j LXXIII j LXXVI.
MAXIME LB CONFBSSBUR (SAINT) : XXXV ÓI ; XXXVI 63 ; XXXVII 66 j XXXVli1 67 j XLVI 102 j XLVIII 107 i XLIX
II2; LII 124 i LXXIV note 3 ; LXXVIII j LXXIX note 1 § IV; LXXX, et note 1 j CXI 14°, CXIV j 719,
MÉDICIS (Cardinal Jean de) : XXII S·
F LBS ÉDITEURS ET IMPRIMEURS.

FOUET (Robert) : XLV 95·


FRANCISCI (Laurentius) : voir de ALOPA.
FRIESSEM (Jean Guillaume) : UII 126.
FROBEN : XXXII 48.
de la GARDE (Jéróme): L II4; LI II7.
HALLOUA (R.) : LVIII 151.
HAULIN (Greg.) : XLV 98.
HERWAGEN (Jean) - Hervagiana officina : XXX 34·
HIERAT (Antoine) : XLVII 103, 105.
HIGMAN (Jean - HIGMANUS : XXIII 6,
HOCHFEDER (Caspar) : XXII l.
HOPYL (Wolfgang) - HOPILIUS : XXIII 6.
HUGUBTAN (Jean Antoine) : LI II7 ; LIII 125.
JUNTA (Philippe) : XXVI 20.
van KEERBERGHEN (Jean) - KEERBERGIUS : XLI 99, 100.
KOELHOFF de Lubeck (Jean) : XXII 3,
KREPS (Jean) : XLVII 104.
de LEUCHO (Jacques) : XXIII 8.
UCHTENTHALER (Abraham) : LII I23.
LIECHTENSTEIN (Pierre) : XXIII 8.
UPPE (Baithasar) - LIPPIUS : XLVI 99.
LUCAS (Étienne) : III 127.
MANSION (CoJard) : XXII 4-
de MARNEP (Jéróme) : XXXII 49·
METURAS (Gaspar) : u u9.
MILLER (Jean) : XXVII 22, 25.
MORBTUS (Balthasar) - offi.ciana Plantiniana : XLIX II2,
MYLE (Hertnann) - MYLIUS : XLVII I04.
de NULLY (Jean) : uv 128.
OOCHI (Simon) : LV I3I.
PETIT (Jean) - PARVUS : XXVIII 27.
PBTRI (Henri) : XXXII 47; XXXIII 51 ; XXXVII 64; XLII 84.
PLANTIN (Christophe) : XXXV 6I.
PROST (Ciaude) : U II7.
QUENTEL (P.) : XXIX 30 ; XXXIV 53 ; XLII 83 ; XLIII 8
RIEGER (Matthieu) : LV 132.
RIGAUD (Pierre et Claude) : LI 117.
de ROVILLE (Guillaume) - ROVILLIUS : XXIX 31 i XLI 82 ; XLIII 87 i XLIV 89.
SCHONWETTBR (Jean Théobald) : XLVIII 108 ; XLIX IIO.
SCOTI (Jéróme) : XLV 94·
SOMASCHI (Jean Baptiste) : XLIV 92.
STEELSMAN (Jearl) - STEELSIUS : XXX 35 ; XXXVIII 66.
VASCOSAN (Michel) - VASCOSANUS : XXXIV 54; XXXIX 7I ; XL 75·
van VELPEN (Rutger) - VELPIUS (Reynerius) : XXXIX 69.
VERHASSELT. (J'l:iartin) : XXXIX 70 ; XL 78.
VIVES : LVII ~3 3 I45, I46.
WELLE (Jéróme) - WELLAEUS : XL 74·
WEYSSENHORN (Alexandre) : XXVIII 28.
ZANGRE de Tbielt (Pier¡e) - Petrus ZANGRIUS Tiletanus : XXXIX 69 ; XL 78.
ZATTA (Antoine) : LIV I30.
NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTERESSANTES
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE

Desformes les plus intéressantes ... qu'est-ce a dire? Cette nomenclature ne signa/epas, comme
une Concordance de la Bible, tous les emplois de tous les mots des traductions latines. Pour la dresser,
on a pris chaque incise du texte triglotte, de chaque indse on a extrait les mots marquants; si 1' indse
en manquait on a pris quelques-uns de ses mots plus communs pour qu'elle put etre représentée.
Exemple : la nomenclature débute par la préposition a, ab. De cette préposition tres fréquemment
utilisée il n'est signalé que deux emplois. Pourquoi? paree que le groupe 367 2 ne présente que des
mots communs, et ne peut íJtre représenté dans la nomenclature que par les prépositions ab et per;
le cas de deux incises du groupe 547' est identique : on ne peut les tenir que par les prépositions
a, ad, ex, in, per, sub.
Certaines incises microscopiques, sans aucune importance pour la découverte des sources des
citations latines, ne pouvaient etre représentées d'aucune fa;on. On en trouvera quelques modeles
dans les groupes 593, III 2; 127', 4304, 453 1, 517 2, 518 2, 528'·4, 533 4, 534', 591 3•4, 594 2, 618'·3,
655', 669'·
Les pages du texte triglotte sont divisées en quatre groupes de 10 a 12 lignes. Ce sont ces groupes
1, 2, 3, 4, qu'indiquent dans la nomenclature les exposants ', 2, •, •, qui suivent le numéro des pages.
Si l'exposant est •, le lecteur se réfere a la paraphrase de l'Abbé de Verceil qui suit le texte triglotte,
et cherche parmi les nombres rouges qui courent le long des marges. Par exemple : aaron 575 5
renvoie le lecteur au nombre rouge 575 de la marge de droite de la page 710 ; abactio 2794• renvoie
le lecteur au groupe 4 de la page 279 du texte triglotte, lui laissant le soin de parcourir lui-míJme
toutes les lignes latines de ce groupe, pour découvrir abactio sur la ligne C pres du début.
Pour l'orthographe des motslatins nous nous sommnes volontairement astreint a suivre l'exemple
de MM. Benoist et Goelzer; nous avons pris comme modele la septieme édition de leur Nouveau
Dictionnaire Latin-Fra~is, acceptant aspiceie et non adspiCeie, ecstasis et non extasis, etc ...
etc... L'oubli de cette remarque peut empecher de voir dansla nomenclature ce qui se trouve ailleurs
que la ou va 1'attention du moment.
Pour les verbes, la forme infinitive est préférée : il faut chercher festinare, non festino, qui
peut itre le datif ou 1'ablatif de festinus, a, um. Les partidpes présents et passés sont isolés du verbe
dont ils dérivent, abditus, aberrans sont des tétes; les comparatifs et superlatifs ont de méme
leur indépendance : abjectior, absolutissimus.
Enfin les mots composés qui ont pour premiere syllabe la négation non sont a chercher dans
la nomendature par leur deuxieme syllabe. Une dtation latine vous donne-t-elle le mot non-aptus,
vous cherchez dans la nomenclature au mot aptos •

a, ab: 367 3, 5471. - aaron' 5756 . - abactio s 279'·- abac:tus, a, um: 3761. - abbreviatus,
a, um: 5728 . - abdere : 284. - abdicare: 386 1. - abditus, a, um: 7 3, 21", 75 3, 153 3, 2708, 465 1, 5662,
6ut• 4 • - abducere : 441 •8, 81 6,' 411 1, 5542. - abductus, a, um : 373", 4o6 9, 412 1 • 9 • - aberrans : 2844,
2968, 4098. - aberrare: 285 1, 315 9,318 1, 392 1,445 8 ,554 1,558 1. - aberratio: 4753 . - abesse: 68 9 •8,
· 1404 ,141 1, 26o1 ,.275 2, 28I 8 , 336 2,346 1. - abhorrere: 68 3 . - abiens: 804 , II99 , 252 1,2598 ,298 3,451 4 . -
abigeus: 448•6 . - abigere: 1731 , 271 1•3 , 2872, 64,g8.- abire: 8I 1, 2598 , 2904 , 2988 , 4401 , 624 4 . - abiu:
575 6 • - abjacere: 2078. - abjectior: 212 4 • - abjectus, a, um: 2124 • - abjicere: 287 2. - ablatio:
3!Y·IIí, 721, 77", 781, 159'·&, 1861,5, 28o"·&, 403•, 5721, 580s,a, 5811,2,&, 582&, 591"·&, 5922,8,4,5, 6011,3,4,1,.:..._
ablatus, a, um: 371 3, 421•, 428 3. - abnegare·: 382 8 ,571 2. - abnegado: 5541, 571 8. - abnegativus,
a, um: 5843 • -abnegatus, a, um: 233 8. - abolere: 243 8, 605 1•2. - abolitus, a, um: 636 5. - abomina-
ri : 43gi. - abripiens : 4428 • - abscedere : 2598 , 6244 • - absclndere : 6o1 . - abscondere : 465 1 , 566 2,
6o63 . - absconditus, a, um: 325 1 • 6, 3878 • 6 , 5666 , 581 1, 582 4 , 6123 ,635 1 . - absens: 259 4 , 431 3 ' 5 . - absen-
da : 2601, 285 1• 6 • - abll•teua : 238 8•5, 345 1· - abaolute: 501 •4, 591, 333', 343 11, 357 1, 459 1• 5, 4761, 4891,
cxx NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

SI8", 5196 , 531 1 , s68 3 • - absolutio : 95", 242", 2909 , 29411, 531". - absolutissimus : 66", 382\ 538 2 • -
absolutus, a, um: 51 1 • 3, 66', ss•, 993, 1044, 258', 259 1, 26o1 , 297 3, 3201 , 361 3 , 37411, 403 4, 40']8 , 4361 , 4541 • 6,
458", 531 5 , 5661 , 568 3 ; (ab, ex, super): 966 , zo8 1 , 114\ 3891 , 4093 • 6 , 4764 , 5393 , 5691 , 577 1, 6oz"• 6. - absoJ..
vens: 446 4. - absolvere: 1668 , 2123 , 366", 446', 447 1 , 483 2 , 496 1 , soS", 5171 • 6, 5474, 577 1 , 648".- absor.. ·
bere: 5742, 5772, 6zo'.- absdnere: 4428, 6391. - abstracte: 3571. - abstractus, a, um: 41 3, 108'',
601 4. - ab&trusus, a, um: 7'1., 17 3, 75 2, 153\ 2702, 325 1, 376 8, 384", 566 2, 581 1, 583 1, 612 3, 625 8, 645 1. -
absurditas: 625 2. - absurdus, a, um: 202 3, 2I03, 212'', 262 3, 263 8 , 311 4, 3464, 383 4, 625 3 • -abundaDa:
85 11, II74, 141 2, 331 2, 433"', 4574 • 5, 546 2, 65911, 665 11. - abundanter: 101 1• 5, 1742,.218 5, 3302. - abundantia:
141 1 , 202t, 217 3 • 5 , 3304, 373 1 ' 5, 4206 , 433 3 ' 6, 46o2• 6, 507 3 • 6, 6153 , 66o5. - abundantior: 3306. - abundan-
tissimus: 661 2. - abundantius: 101 2, 1741, 3302, 331 6. - abundare: 112 4, 205 4, 588 6 . - abunde : 101 2 •
- accedens: 1221, 5561, 6591• - accedere: 144, 122 3, 2473, 287 1• 6, 301 1, 4394, 537 11, 6591. - accensus,
a, um : 793 • - acceptabllis : 6o8 , 135 2 , 137 3, 373 3 • - acceptio : 2103 • - acceptivus, a, um : 35 1 , 373 ,
273 3. - acceptus, a, um: 602 •3, 135 3, 137 3, 4548, 472\ 5571, 558".- accessio: 264. - accldens: 305 1 •5 ,
3501, 5423 • 6, 5946 . - accldentalis: 1865. - accldere: 5496 . - accipere: 25 11, 33 4, 1093, 141 3, 213 3, 257"",
268 5, 281 6, 328 4, 3504, 351"', 423 11, 4483,. 586 11, 615 4, 646 3. - accipiendus, a, um: 304, 67 3, 3944, 455 3, 477 2,
646 3. - accipiens: 70 2, 3303, 38411, 479", 535 4 ' 6, 657 1 · - accommodans: 553 1 . - accommodare: 32 1 ,
239 2, 297 4, 298 8, 312", 395", 4643, 525 2• - accommodatissime : 473 2 • - accommodatius : 492 1 • -
aci:ommodatus, a, um: I5 2, 83\ 1061 , 12.3 2, 131 3, 149 2, 18911, 2493 , 283 1 , 285 4 , 291 3, 3143, 317 4, 362 1 , 435 2,
4373, 576 2, 592 2, 658 1 • - accubatio: 6643 • - accumbens : 2073 . - accurate : 128 2, 617 1 • - accu-
ratissime: 625 1. - accuratus, a, um: 555 11. - accusare: 208 1 . - acerbius: 2121 . - achab: 633"·
- acies: 163, 542, 4204, 421 2, 6363 • --- actio : 7\ 23 2, 324, 38 3, 973, 19()3, 205 3, 273 2, 275 3 • 4, 277 8, 279 1 ,
2844 , 2873, 301 2, 302 2, 315 3, 3161,317\ 3898, 3941, 4196, 4344, 461 11, 476", 477 3, 5392, 567", 6191. - actitare:
35 4, 128 4, 142 4• - activus, a, um: 22 3, 222 4, 308 3 • 5, 6306• - actus, us: 114 2, 394 1 - - acumen : 1394 •
- ad: 42 2 , 547 1 . - adamado: 2103 .-adamatorius,a,um: 6341 • -adaptare :4648. - adaptado:
1881 . - adauctus, a, um: 181 8. - addens: 703 , 429 2, 533 1 . - addere: 72 1 , 10511, 25911, 3305 , 531 11. -
addictus, a, um: 2033 , 231 2. - addiscere: 143 1, 4891 . - additamentum: 706 , 5391 . - adducens:
934, n61, 3963, 39911, 418 1 • - adducere: 25 1, 32 3, 68", II3 1, 122 2, 1391, 1421, 151 2 , 221 3, 2324 , 2344, 235 1,
2671 , 276 1 , 294", 359•, 361 1 , 362 11, 418s, 4191 ' 6 • - adductio : 42 3, 113 3, II42 • - adductivus, a, um: 22 3,
221 3 • 6, 3263. - adductus, a, um: 143 8, 168 2• 6, 419 2,468 1, 663\- adeptus, a, um: 29•, 1043. - adesse:
66", 1224 , 123 2, 2484 , 423&, 4361, 461 1, 4763. - adhaerens: 461 3, 6263. - adhaerere: 291t, 3866, 3884 • -
adhaerescere: 5693 . - adhibere: 53 3 , 55 1 , 395 3,4623 , 468\ 553\ 581".- adhibitus, a, um: 25 11, 691 . -
adhortatus, a, um: 131 1. - acligens: 2261 . - adimaginari: 658 2. - adimere: 591 4 . - aclimplens:
4468 • 6, 5304, 6491· . - aclimplere: 92 1 , S402 ' 6, 547 2 • 6. - adimpletio: 5141 • 6, 66o4 • 6, 665 4 • 6. - adimpletivus,
a, um: 1o61 • 5, 378 3 • - adimpletus, a, um: 30 2, 635 3, 663 4, 6648 • 6, 665 1 • 3. - adinveniens: 5584 • -
adipisci: 291 8 , 373 3 , 532 8 • - adire : 287 1, 6203 • - aditus, UB : 395", 552 4, 620 1 • - adjacere : 207 8. -
adjicere: 72 2, 4291. - adjudicare: 1093 • - adjunctus, a, um: 1421, 6265 . - adjutorium: 1261, 438 1,
441 1 . - adjutrix: 3768. - adjutus, a, um: 438 1 • 6, 441 1. - adjuvans: 26611 • 6, 441 1 • 6. - adjuvare: 2071 •
- adminiculari: 55811. - adminiculum: 1441. - administrare: 317 5. - administrado: 6303. -
admirabWs, e: 32 6 , 44,8 , 444, 153 4 , 3198 , 616 2. - admirabiHus: 471 3. - admirandus, a, um: 3193,
6163 ••. - admittere : 203\ 250\ 261", 273•, 287 1, 311 4, 4424, 445 1, 4694, 47011, 5953 , 5962 • - admixtio :
389t, 484•, 502 11 • -admixtus, a, um: 3103,3898,458 11 • -admonere: 2341,321 3, 411", 482 11. - admonitus,
a, um: 663 1. - admovens: 93"·- adopertus, a, um: 156 11, 566 2. - adorare: 361 5, 362 6 . - adornan& :
4463. - adornado: 172 , 422", 4341 , 532\535 3. - adornatus, a, um: 443 3. - adulter, era, erum: 6341 •
- adultus, a, um : 4363 • - adumbratus, a, um : 431 8 '"· - adunans : 501 , 127", 191 8 , 4963 , 5531 • -
adunare : 484 , 1841 , 345 1 , 3454 , 591 2 . - adunate : 191 3. - adunativus, a, um : 2141 • - adunatrix :
41ol, 495"'· - adunatus, a, um : 113 4, 266 1, 3848 • - adveniens : 2474, 4683 • - advenlre : 1092, 287 1,
524"·- adventus: 1771, sos'.- adversans: 2401,2506, 263"', 264"· 6, 2651 ; 6, 375 4 ,502 1, 543'".- adversari:
68 8, 2391 , 2404, 241 11• 3 • 4 • 6, 2503 • 5, 2586, 26011•3 • 6, 2883, 2978 • 6, 3084 , 471 4, 513\ 5178 • 6. - adversarius, a, Um:
2404, 241 2•3, 2641, 2888 , 3031, 3042, 3084, 377 1, 431 2 •8 •6, 4321 • 6, 4441 • - adversitas : 44011• 6 • - advertere:
23 8, 435 8, 6371 • - adytum : 153 3, 27011•3 • - aedificans : 6523 • - aedific:are : 6523 •6 • - aedificatio :
4293, 4741, 482•, 4841, 633 3 • - aedificium : 4298 • 6, 633 2 • - aegritudo : 255 3• 3 • 6 2901 • - aegrotare :
ss8•·5.- aemulari: 391'".- aemulatio: 145 1. - aemulator: 4391 - - aemulatus, a, um: 4383. -
aemulus: 218".- aenigma: 625"• 6, 639 11. - aequabUis: 4663. - aequabilitas: 481 1 •2. - aequabUlter:
3478 , 358 1, 3591, 378\ 3891, 408 8, 538 1, 545 3 • - aequalis, e : 271, 31 6, 187 2, 1994, 2i43 , 215 4 , 225 3, 4496, •d
4691 , 4784, 479111•4 • 6, 4801 • 2 •6, 499 2, 5562,16443. - aequalitas: 1951 ' 6, 415 2, 447 2 •3 • 6, 449 1, 478 6, 4791 •6, 480 11• 6,
481 1 • 5, 5982 • 5, - aequaliter: 4792 •3 • 4 • 6. - aequangeli: 31 3. - seque: 371, 249', 4571 , 4792 ' 3, 48ot, 663'·
- aequif'ormis : 1873 , 1994, 215', 225 3 , 4968 • - aequif'ormiter : 459"· - aequipollCDII : 203 3 , 451 4 ,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE P ARTIE. CXXI

557 2 • 6. - aequipollenter: 213 6. - aequipollentia: 203 6 • - aequipolleo: 451 5. - aequipotens 1 2033 ,


2143, 451 4, 557 3. - aequissimus: 4343. - sequitas: 438\ 447 2 •3, 479 2 •"'_, 480 1. - aequivalens: 203 3. -
aequivalere: 205 1,557 2• -aequus, a, um: 4784 , 4793 •4 •11 , 667'.- aer: 48 3, 8o2, 81 5 , 1554 , 2851 •6, 431 4,
592"• 6 , 6291 • - aereus, a, um: 426 2 • - aerius, a, um : 8x", 156 5 , 426 2• 5 • - aestimans: 513 4 • - aesd-
mare : 68 1, 372 2 , 432 1 , 462 2 , 475 3 , 492 3 , 5171 , 627". - aestimatio : 384.5, 625 1 • - aestimatus, a, um :
376 2. - aeternaUs: ]802, 489"'·- aeternaliter: 42 6, 5I 6 , 845 , 268 5, 340 5, ]6o6, ]662 • 5, 369"' 5:t 399 5, 452 11 • 6 ,
s66 5 , 6541 • 5. - aeterne; ]662 , 369"·- aeternitas: 108 2, 16] 4 , ..132 3 ' 4, 333 3, 335 3 ' 4 , 3406 , 3526 , 353", 3541 ,
366 2• 3 ·", 367 1, 3702, 425•,· 432 4, 482 11, 485", 486 1 ' 3, 488 4, 4901 • 2, 491 2, 492 1 ' 11 ' 3:~ 493 11 ' 3 , 494 3, 515 2, 5861, 5991 • -
aeternus, a, um : 264, 46 2, 1721 , 223 15, 282 11, 299 2 • 5, 3006, 333ll, 3406, 352 4, 3663 • 6, 367 1, 3691, 3802, 386 11,
423 1, 436 3 ' 4, 437 1, 4571 ' 2, 482 11, 485", 4861' 3 , 488", 4891 ' 2' 15 , 4902' 3 , 491 2' 3' 4 , 4921 ' 3' 4, 493 2' 3' 4 ' 5, 4942' 3, 515 2,
654 1, 665"'' 6 • - aevitemus, a, um : 352". - aevum : 108 2• 3 , 1393 , 163", 332 4·6 , 333 2' 5, 335 11' 8 ' 4•5, 338 2• 11,
3534,6, 3541, 3663•", 3671,5, 3701,2, 4254,s, 4324, 433\ 4822, 4854,&, 4861,3,&, 4884, 4901,2,3,5, 4912,3,4,11, 4923,5,
493 2•3•4•6, 494 2• 3•5, 515 2 . - affabilis: 266 2. - affatim: 112 2, 379 2. - affectio: 43 2, 211 6 , 251 1, 266 11, 2803 • 4,
2843 • 4, 286 5,2873 , 3856 , 4401 • 11 , 6341. - affectus, a, um: 104 3, 137 2. - affectus, us: 304, 123 1, 142 2, 382 3,
513 3 , 553 1, 6341, 649 2, 665 1 ' 6 . - afl'erens: 222 1, 319 4. - afl'erre: 105 11, 1281, 144 2, 553 1. - afficere: 19 11,
391, 271 2, 4323, 439\ 559 1 • - affigere : 53 3 , 202 3, 203 3, 2124• - affingere : 462 3, 631 2 • - affirmans :
5841 ' 3. - affi.rmare: 296", 5121, 571 1 , 592 1 • 2- - affi.rmatio: 774 , 78 1 , 571 4' 5, 5721 • 6, 581 2 • 3 • 6 , 58411, 591 3 ,
5921•2, 601 1•3 • - affirmative : 6173 • - affirmativus, a, um : 5841 • 3 • - affirmatus, a, um : 6173• -
affixus, a, um: 209 3, 231 11 5693. - affi.ans ~ 4601 . - afflare t 18o3.- afllatus; a, um.: 6o3, n8 1, 132 4,
137 3. - afflatus, us: 1042. - afftictus, a, um: 438 2. - afftigere: 438 2, 5591. - affluens: 5141. -
afft.uenter : 101 2, 3175 • - affluentia : 4262, 433 3, 460 1, 657 3, 659 2 •1i, - afftuentissimus, a, um : 665 2 •
- afl'ormare: 10 2. - affulgere: 18 2. - aft'undere: 1473. - aforis: 662 4 . - agalma: 4501 , 5803 , 6404•
- agape: 2133. - agapesis: 213 2. - agens: 397\4381, 455", 6183 , 627 2 . - agere: 91 11, 92 1, 1545 , 222 4,
289 4, 2993 , 473 8 , 511", 513 4 , 569 1, 638 2. - agglutino: 388 4. - aggredi: 35 4, 673, 6gli, 121 11 , 429"·- aggre..
gare : 613 3 • - aggregatio : 5064. - agitans : 513 4 • -agitado : 20 2, 41 1, 484 2• - agitatrix : 6493. -
agitatus, a, um: 6 3, 148 3, 513 4, 595 4. - agnatus, a, um: 626 2. - agnitio: 413 3, 6052 . - agnoscere:
1373, 3294 , 3941, 4041, 405 2, 407\ 582 2, 6002, 6173 , 623 2. - agnus: 631 5. - aiens: 5848 • -ala: 171, 5] 2•
- alacer: 2863 . - alere: 1571, 166 2, 2951' 3, 3581 , 377*, 3843,4271, 648 4, 649 11, 6574, 6596. - a1las: 2681 • 3,
301 2. - aUbi: 68 2,257 3, 258".- alicubi: 14', 257 2,258 3,355 3. - alle~tio: 466 11,4753,513 2. - alienius:
2383 . - alienus, a, um: 2022, 287 2• 5, 346', 441", 443 4•6, 444 5• - alimentum : 648 5, 650 2• 4 •11, 652 8 •11, 655 4•5,
65()2, 657 2• 6, 6592• 4, 660 2• 11, 668 4• 5. - aH.quando: 2671•2, 268 1•3, 301 2, - aliter: 301 11, 491 1, 647 2. - allus, a,
ud: 268 11, 305 2• 11, 350\ 449 1• 3, 4604,473 1. -allectus, a, um: 613 3. -allegoricus, a, um: 6445 .-allicere:
218 1, 296 11, 440".- alligare: 215 1, 471 2• -alter, a, um : 132 3, 268 2, 3501, 4491' 3, 45o", 46o", 4661, 471 2:
473 1. - alterabills : 436 2 • -alterado : 148 3 , 2678 , 3142, 475 3 • 11, 490", 5961. - alteratus, a, um : 232 2,
2642,281 8, 282!, 4123 . - altercalis: 375'·- alteritas: 242, 1864 •15 , 45o', 4606, 461 4•11, 4641•5 , 465 3 ' 11, 466 1•5 ,
508 2 • 11 •11, 5121•5• - alternitas : 24 2. - alternus, a, um : 1244, 187 2 •11, 2144 • 6. - alterutralis : 634 1 • -
altior : 171, 341, 1242, 1258 , 2072, 58g8, 597 6, 6oi 4. - altissimus, S, um : 13 4, 15 4, 4223, 5523, 615 1 • -
altrix: 501, 427 1 . - altus, a, um: 416 3, 6503. - alumnus: 657"·- amabilis: 46 1, 1848 , 199 2 • 6 , 213 5 ,
217\ 2194•5, 2203, 221 1 •3 • 11, 2302 •5, 305 6, 3193 • 5, 320 3 •6, 4391•6, 485 1, 512 1•2. - amabilitas : 219 6 • - amabi-
liter: 1421. - am.ans: 1501,218 11,265 4, 3042,439 1. - amanter: 1421. - amare: 178 2, 1992, 2ooZ, 201 1•5 ,
209 5, 215 3, 218 1, 3208, 3242, 439 1• 2, 485 1, 509 2. -amado : 208 3• -amativos, a, um : 208 3, 211 1, 2173 • 5,
219 11, 221 3, 222 3 • 11, 2242, 226 1, 228 1•4, - amator ; 4<)8 • 4•6 , 20g8• 11 , 21511, 2164 •s, 2171, 4383 , 4393, 6143, 6362 • 5,
6596. - amatorie: 1421 • - amatorius, a, um: 1421, 208 11, 2n 1, 2171 • 3, 2191 • 2, 222 3, 224:1, 2261•2, 228 1 • 4,
6341• - amatrix : 1542 • - amatus, a, um : 2153 , 2171, 2194, 2203, 221 3, 222 8 • - ambages : 390'. -
ambiens: 131 1, 142 11• - ambigere: 5163 • - ambigue: 15611 • - ambiguus, a, um: 5745 • - ambire:
sos, 3341, 4383 , 4782 , 483 1, 651 8 • - ambitus, us: 351, 1291, 131", 151 4, 163 2 ' 4 ' 11, 3904, 4124, 4254, 428 1·5. -
ambo : 299 6, 341 1• - ambulans: 391\ 451 4 • -ambulare: 103 1 ' 15, 362 1 , 363 1 , 5543. - ambulado:
479'· - amens : 28o1•s, 3868 • 6, 392 2, 3951, 411 4, 429 2• - amentia : 375", 395\ 429 2• - amentissimus :
3754. - amicitia: 183•• 6 , 1875 , 1881, 241 1•5 , 253 2, 265 11 • 4 • 11, 3484 ' 6 , 4243 ' 11, 506 2•15 . - amicus, a, um: 1301,
265 4•6, 5591 •6, 5608. - amissio: 444", 461 2, 540'.- amissus, a, um: 252 1, 2593, 286 8, 586 1. - amittere:
3092, 438 3, 498 11, 508 4 •6 , 5404 • -amor: 16 4, 261, 1092, 1451, 1521 , 178 2, 183 4, 1842•3, 1881, 201 11• 3 • 6, 202 2·11,
2081,6, 2091,3, 2101,3,4,6, 2111,2,s,4,11, 2121,&, 2133,4,6, 2162,6, 2173, 2181,4, 219t,c, 2201,3,5, 2211,t.,5, 2261,2, 2271,2,11,
228 4, 2525 , 253 2, 265 2, 3484 , 4243, 438 3•4 • 11, 4401, 485 3 • 11, 5o6 2, 553 1, 5Ó03, 6148, 6]411 . - amotus, S, um :
5733 , 582 2, 6263. - amovens: 202, 207"·- amovere: 411 1 . - ampbibion: 1562. - amplectelis: 6292 •
- amplecti: 35 1,208 11. - amplexari: 208 2 • 5. - ampliare: 590•.- amplificare: 112 4, 4993. - ampllor:
1264, 3274, 3301. - amplissimus, a, um: 1361, 16o2 , 464", 531 3 . - amplus, a, um: 2]4, 5723 , 6053. -
BDBgoge: 212 2. - auagolice: 54 5,464 2, 5875. - BDBgosieua, a, um: 831, ISI 2, 644,11. - analogía 1 91..
CXXII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

155 11, 174", 195 2 , 4054 , 443"· - anaJogicalls : 362 1 • - anaJogice: 28 2, 32 11, 133\ 1478 , 247 1 , 2486 , 313!•
- analogicus, a, um: 15 2, 362 1 . - analogus, a, um: 83 1 , 23911, 5908. - ancilla: 6so'.- ancUlari:
s6S'·- angelicus, a, um: 175,341 , 3it, 381 • 5, 97 5, 1505, 1521 • 2•8 • 4 • 6, 1548, 1896, 225 1 • 5, 231 11 •&, 278 3 • 6,281 4 •11,
3148 , 328 8 , 3508, 3691 ' 6, 373 8 ' 6, 388 1 ' 2 ' 11' 3906 ' 391 8 ' 5 , 422 3 •', 425 2 ' 6' 439&, 4966, 5193 ' 5 , 523', 555 8 ' 5 , 643', 645 6 •
- angelldecens: 37 2, 152 2, 3143• - angeHdecorus, a, um.: 37 2, 152 2, 314 3• - angellformis: 373 3• -
angeJivisus, a, um: 373 3. - angelus: 31 3 • 5 , 323, 37 2, 38 1 • 2 • 6, 445 , 1021 • 2, 1165 , 1521 • 2 • 8 • 5 , 1543 • 5 , 176 5 , 231 2,
2596, 268"·', 2691 ' 8 ' 6, 2703, 3143 ' 6, 331 5, 3493 '¡;, 351 2 ' 5, 3691 ' 2 ' 5, 373 8, 391 3, 396 5, 401 8 • 11, 4226,423 11 , 4245, 5144 ' 5,
515 5 , 523 5 ; 525 5 , 5558 • 4 ' 5, 60011, 6391 , 645", 646"· 5 , 647 11 - - angere : 1008 • - angustia : 2403 , 4361 , 440 9 •
- angustior: 591 1 . - anima: 402, 474, 82 8, 1541, 155 3 •4, 1563, 157 2, 2833 •11, 2843 • 5, 291 2 • 8 •6 , 296 2 • 8 • 6 , 3006 ,
301 1 ' 3 ' 6 , 3093 ' 11' 34611, 3494 ' 6 , 351 8 , 371 1 ' 2 ' 6 , 3741 ' 6 , 376 1, 3908 • 4 , 391 3 , 427 1 ' 5 , 455 5 , 462 2 ' 5 , 463 1 ' 5 , 503 4 , 5542 ,
5782, 597 8 •6, 625 2, 643'· - animadvertens : 431 2 • - animadvertere : 23 3, 793 , 385\ 4203 , 5448, 588 4,
617 2, 637 1 • -animal : 155 4 , 1698 , 273 5 , 2803 • 4 • 11, 281 1 , 286 1 , 329 1 , 371 1 • 11, 372 1 , 375 2 , 3771 • 3 , 4241 • 5 , 5705 ,
631\ 63911 - - animalis: 82 3, 225 1 •5, 4761 •6 . - animans: 2803 • 4, 2811,286 1,371\ 377 1,4241 - - animatus,
a, um: 156 5, 157 2, 372 1, 523 11, 5705. - animare: 1564, 37211. - animositas: 2866 , 4404 • -animosos,
a, um: 2863. - animus: 9 1 , II 1 , 15 3, 17 4, 28 3, 31 3, 32 2, 341 , 474, 82 3, 108 4 , 123 1 • 2, 1541 , 155 3 • 4, 156 3, 283 3,
2843 , 2904, 291 2, 2963 , 301 1 , 3093 , 3293 , 351 8 , 371 1 , 372 8 ' 5, 3741 , 3761 , 3904, 392 2, 393 1 • 8 , 406 2, 427 1 , 462 2,
463\ 476t, 503 2• 4, 554 2, 625 2. - annectens: 485 1 . - annitens: 391 1 ,5043. - anniti: 61 2. - annumerare:
549'·- annumeratus, a, um: 613 2. - annuntiare: 2691 • 8, 3244, 521 1 . - annus: r61 2 • 3 • 5 , 486 1 • 5 , 4906 ,
4941 '1i. -'ante : 33 1 ' 4, IOI 3 , 1063 , II2~, 214 2, 3392, 343 8 , 363 2, 378 1 , 4001 , 641 11 • - antea : 2142 • -ante-
aeternaHter: 335 1 . - anteaevalis: :to8 8. - antecedens: 1763 . - antecedere: 107t, II9\ 228 2, 3293,
'3364 , 3541 , 3642, 485 4, 492 3 , 4942, 5442, 571 4. - antecellens: 175", 228 2, 531 1 . - antecellere·: nt, 12 4,
96 3 , 1323 , 137\ 228 9, 322 8, 328 1 • 3 , 3291 ' 8, 3303 ' 4, 36o11, 3774, 395 4, 4194, 4748 , 481 1, 5201, 5221 , 5264,. 533 3 ,
534\ 538 3, 551 3 , 5704, 572 1 , 5763 , 6og 8 • 4, 6101, 61411 ' 3 , 615 2, 623 1 , - antecoambire: 3974. - &ntecomposi•
tus, a, um: 641 2. - antecommentatus, a, um: 5444. - anteéns: 336', 351 4 , 353 2 •4, 364z.- anteesse:
335 3 , 3361 • - anteferre : 4994 • - antehabens : 356 11 • - antepedectus, a, um. : 1071 , 395 4 • - ante-
ponere: 5541 • - antepraetentus, a, um: 635 4 • - anteprinclpari : II9 1 • - antequam : 39711. -
anterior: 1244 , 1743 • 5 , 337 5 • -antesaeculariter: 335 1 - - antesubsistere: 3391 , 343 3 , 3781 . - antesub-
stituere: 33\ 214 1, 4001 . - antevelamen: 641'. - anticlpans: 464, 163\ 1824 , 183 1, 3341 , 35i¡, 3968 ,
4Ó03 . - anticipare: 341 , 35 1, 51\ 3591 , 363 2, 365 2, 397", 3988 ," 408 3 , 417", 4204 , 433 2,4804 , 5394 , 543 4 J 545 3 •
-anticipado: .21oS.- anticlpatus, a, um: 3591, 433 3. - antiquior: 337 1, 338 8 , 342 4, 361 11, 384\ 4821 ,
4871:, 488 11 • 3 , 4894, 496 8 •', 571 4 • - antiquissimus, a, um : 1021 , 1361 , 162 4, 2491 , 342', 35011, 4894, 4905 •
- antiquitas: 42~, 171 11, 3384, 353 4, 3642, 3748 , 485 8 , 487\ 4881 . - antiquus, a, um: 47\ 171 11, .208 5 ,
3405 , 482 1 • 8 • 6 , 485 8 • 6 , 487 1 , 4903 • 5 , 493 4 • 5 . - antistare : 227 9 • - antistes : 135 2, 136 2• - aperiens : 6305 •
- aperire: 7 3, 573, 131 2, 173 4 • 5 , 3242 • 3, 4.29 4, 552 11,566 2, 626".- aperte: III 4, 575 1 , 641", 651 5. - aperdo:
651 5, 66o1 . - aperdor: 203 3, 2071 . - apertissime: 435 4 . - apertissimus, a, um: 207 1 •2, - apertus,
a, um: 89", 133 4 , 134', 310 11, 435 4 , 636 2, 637 3 , 638 1 , 641 4, 651 2. - apex: 385 11, 566t, 575 3 . - apocalypsis:
61 6 • - apologia : 699 , 1281 • - apophaseis : 571 3 • - apophaskein: 571 2. - apophatikai : 58411 • -
apostoHcus, a, um: 275 , 1324, 5565. - apostolus : 6 11, 136 2 •", 1995 , 3605 , 3838 , 413t~, 5568 • - apparare :
6321 • - apparatus, us : 6398 • - apparens : 2121 •5, 240\ 253 3, 2541, 3743, 3844, 385\ 456 11, 462 1, 6II 2,
6341, 635 8, 637 8, 642 2, 643 8 • - apparentia: 3845, 6n 2. - apparere: 55 1, 942, 253 6, 260 11, 305 3 , 383", 420',
5738 . - apparitio: 16\ 192 , 30t, 441 , 521 • 5 , 4871 . - appeUans: 1461 , 2662. - appellare: 36\ 95\ 1098 ,
123 2, 265", 276 2, 3391, 383 1, 3924, 408 1, 415 4, 438 1·', 4521, 4848, 486 1• 2, 4903, 531 2, 5461 , 551 8 , 5693, 586".
- appellatio : 23 11, 361, 4411, 563, 120 11, 121 8, 1421, 145 8, 162 2, 1728 , 266 2, 321 2 • 8, 3224, 323 11 • 4 , 3242 , 3271 ' 2,
4501 , 451", 465 3 ' 4, 4672, 4784, 490\ 492 2, 5461 , 55o8, 555\ 56o", 5872 ' 8· - appellatus, a, um: 45 8 , 121 4 -
- appello: 14411. - appetens: 150\ 1711 • 6, 17411, 2008 , 2534, 2541 , 283 1 • 3 , 3042, 4393 , 513 4. - appetere:
424, 1431, 147 8, 1591 • 8, 1674 • 5, 1684, 170", 1848, 185 11, 222 5, 2302, 233 8, 2361, 2531 ' 8 ' 6, 2541 ' 2, 282', 308 3, 314',
315 1, 3301, 3923, 4238 • 4, 491 8, 496\ 508 1, 5095, 5126, 6508. - appetibilis: 1992, 2192, 221 8, 23011, 32o'.-
appetibi1itas : 221 1 • - appetitio: 16911, 3128, 315 1 • 2, 3171 • - appetitivus, a, um: 308 11• - apped.tor:
4393- - appetitus, us: 142\ 151 4 , 1692 • 6, 231 5, 2364, 2541 • 2•3, 278', 3043, 3o6 1, 308 3, 315\ 3171, 423 1, 436',
5091, 5104 , 5II 1 • - appllcans : 5008 • - appllc:are: 53 2 , 55 1 , 6s", 1308 , 145 4, 305 1 , 395 2 , 4493 , 462 8 , 464',
571 1, 631 3 • - appODeDS : 15 4, 941, 398 1, 4292• - apponere : 32 4, 55 1 •11, 598, 961, 1051, 129 8, 2102, 2244,
581 4 , 6501 . - appositio: 264 , 31 1 , 37 3, 2068 , 49011. - appositus, a, um: 126•, 2078 , 5768 , s8o".- appre-
hendens : 1244 • - apprehendere : 1268 , 405 1 • - apprehensio : 5778 • - apprehensivus : 35 6 • - apprime:
131".--! approbare : 311 4, 469", 493 1, 5092, 6o61 • - approbatio : 565 6 • - approbativus, a, um : 6374 •
- approbatus, a, um: 439 1. - appropinquans: 30ití, 328 6 • - appropinquare : 961, 123 11, 2471 • 1 • 5 ,
301 1, 328 8, 3305, 366 11, 4394 •5. - appropriatio: 6 1. - approximans: 122 2, 1274, 247 2. - approximare:
301 1, 328 8, 4394· - apte: 51 1, 372-2, 532 1. - aptitudo: 431 • 3• 6, 891, 901 • 1, 123 8, 1698 •6, 4801• -apdua: 111 4 •
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTffi. CXXIII

- aptus, a, um: 78•, 902, 1231 • 1, r6s•, 27I", 27411 303 1, 391 8, 460\ 4801. - aqua: 48•, ·ro311, IS61 , 426'·',
6r6a, 63ot, 658 1• 2 •8 • - aquadce: 1562 • - aquadcus, a,. um: 1566 • - aquila: 6305 • - arbitrari: 681"
741, 1293, 202 1, 305", 3761, 3971, 4168, 432 1, 475 3, 4928, 513", 517 1, 528s, 56941, 627"· - arbitrium: 3123 ' 1,
43611, 521 1 • - arbor: 262 8 •6, 372 1, 3772, 424\ 427\ 629", 631 2 • - arcane : 263 • - arcanus, a, um: II 3,
121, 178, r8t, 27', 37.., 94", ror•, xo8', 138 4, 1408, 2698, 322 1, 383 1, 3841•", 3851., 465 1, 5IS 2, 552 11, 553 2, 566 1,
6II , 6rz•, 625 3, 6354, 637 11, 638 1, 645 1, 6668 • - arc:ere: 126", 271 1 • 3, 3761 • - archangelus : 351 6. -
4

archetypia t 8g1, 5766 , - archetypus : 871, 901, 1471, 1621, 3406 • - archideus : II64 , - arcldlucis :
176 11. - archisynagoga: 495 8. - arctus, a, um: 5726 . - ardens: So•, 570 3. - ardendus: 1741 . -
arduus, a, um: 429'·- arena: 4293 •6. - arguere: 411'.- argumentum: 616 1. - arma: 631 3. -
armatura: 631 3 •11. - armifaetio: 631 3. - armigerere: 42011. - arripere: 2S 1, 1244, 20S 11. - arripiens:
13o'. - arrogans : 631 3 • - ars : 3003 • 11, 557 3, 647 11, 66911 • - artifex: 4072, 5S011, 631 3 • - arti1icialis :
3883 .-artificiose: 3904,641 2. - artificiosos, a, um: 1041 .-ard.fi.clum: 3003 .-arz: 56611. - ascen-
dens : 125", 347 1 ' 11, 582 1, 5904, 597 2• - ascendere : 125 3, 362 2, 403 4 • 6, 503 3 •"• 11, 5691, 57511• - ascensio :
554\ 573", 575 2• 8, 582 1, 591 1 ' 11. - ascensus : 5541, 573 4 ' 11, 575 1, 5821, 591 1 • - ascribere : 81, 55711 • -
aspectabiHs: 301, 382 4, 642 11. - aspectos, us: 177 3, 420', 421 11, 566", 5798 •4 , 5893, 621 1. - aspernere:
4673 • - aspicere: 18 4, 1441 , 1744, 1978 , 2341 , 254 2, 296 1, 385 2, 575", 626 2 • 3. - aspiclens: 83, 70 2, 96 1, 2368 ,
626", 627 3 • -aspirare: 82, ro 1, 161, 701, 1543 •4, 1743, 228 3, 391'.- assecla: 556 1, 6591. - assecutus, a,
um : 1041, 556". - assequens: 4328, 5561 • - assequi : 15 3, 37\ 1298, 132", 284", 391 11, 392 3, 4398, 5002,
569", 636'.- asserens: 4041· - asserere: 2941, 2964, 326 2, 3823, 3924, 3945, 4678, sosa, 512 1 • 2, 52011, 553 1,
591 4,622 8. - assertio: 695, 3765, sr61. - asseverare: 61. - assidue: r6 5, 143 2, 1596. - assignans: 4171•
- assignare: 1323, 210 2, 437 3, 441 11, 552'. - assignatus, a, um: 226". - assimilare: 68 3 •4, 471 11, 658 1•
- assimilatio: 15 8, 1711, 403 8 • 5, 468'·', 471".- assistens: 6263. - assistere: 123 5 ,2073 , 461\ 485 1 · -
assumens: 70a, 1105, 135 5, 216a.- assumere: 21 1 , 262 • 4 • 5, 6o 2, 64\ 673 ,91 1, 95 2, 102 11, 1093, 141JJ, 20911,2548 ,
257 11, 455 8, 461", 517 3, 533 2, 615 1 • ' . - assumptio: 91 1• 3, 165 1........ assumptus, a, um: 73", 252 1, 6r73. -
assurgere: 20", 32 2, 568 2• -astans: 247'· -astare: 122', 1231, 248". -astipulans: 516 1• -astipulari:
2501 .-astringens :263 , 497"· -astringere: 6383 • -astrum:48 11, r6o"· 6. - astutia: 632'.- athleta:
431 2. - attactus, us: 88 1 • ....:.. attemperare: 15 1. - attendere: 181,69\ 202 3, 2341 , 4045, 501 1 . - attente:
143 11. - attentio: 666'• 6, 667 1 . - attentus, a, um: 5273. - attestans: 516 1 • -attestado: 27 6,202 11,2o8 11,
sr611. - attestificans: sr61,- attexere: 224"·- attinens: 283 1. - atdnere: 2792, 3661, 5241. - attio.-
gens: 408'.- attingere: xo', 941, 103 3, 134", 163 1, 1661, 373 8, 427*, 429', 435 1, 464', 491 1, 556", 575'·-
attollere: 165 8, 174".- attractivus, a, um: 221 1. - attrahens: 127 3," 2962 • - attrahere : 1251, 1278,
1391, 295"·- attribuens: 363 3,4341,5003.-attribuere: 81,524,598, 65', 145·· 5,2021, 2101 ·', 35411, 3621 • 5,
395 3 , 40s&, 408 5 , 4371 •3 , 441 3, 449', 4643 ,5471 , 571 1, 5871 · - attrlbutio : 571', 6251· - attributus, a, um:
8611, 124', 3126, 4493, 462'. - attritio: 5678 • - auctivus, a, um: 377*, 427 11, 6581 • - auctor (aequaU-
tatis): 4791, 481 1 ; auctor (boni) : 41", 121 4, 154', 2451, 5571 ; auctor (omnium): 391, 4S', 51 1, S61, 87",
2004, 217 11, 3321, 3471 • 3, 355 3 • 4, 449', 518\ 520", 5263, 5333 , 5378, 5793, 597 11, 623 3, 66o1 ; auctor (pacis):
265 3, 497 2•1, sor', 517'; auctor (sim.iHtudinis) : 451 1, 4708 ; auctor (vitae) : 463, 135', 3703, 378 1, sr6',
5203 ; auctor: 468, so*, 75 1, 1002, 1673, 171*, 1941, 20I 1, 2434 , 244'•', 2461 • 3, 268 1, 3228, 332 1, 3643, 3871, 405",
408 1, 4II 3, 418 1 ' 3, 425 4, 434", 468 11, 4702, 472 3, 474 1, 4S6", 493', 522 1, 523 3, 5241, 535 1, 594', 613', 653 1, 665'·
- auctorltas: 8411 , 132', 1761 , 2021, 530t, S4T-- auctrix: 377', 4273. - auctua, a, um: 159", 181 3 •6,
5393, 5442. - aucupans: 203 1. - audacior: 625 1, 6341. - audac:ter: 431"• 11, 625 3. - auclas:: 6:z.5•,
6343. - audens: 1448,634 1 • -audentior: 250 1• -audere: 71, 12•, 6o1, 185 3,2008,2171,2341. - audiens:
213 3• 3, 3154 , 3641, 421 1 . - audire: 61 2, 487", 56o1, 569 1, 6244 . - audido: 1381, 493 1. - auditor: 213 1,
315•, 5561 , 5601 • - auditus, a, um : 315 11, 6343 • -auditas, U8 : 2041, 3641, 4204, 421 1 •a, - auferens :
553, 5691, 58o•, 5921, 6o1 1 • - auferre : s6'·', 8r 1, 1861, 2541 • 11, 26o', 274', 2861 •6, 312 1, 371 6, 4045, 421',
447", 545 1, 58o', 581', 582 1, 591", 5921 • 8 ·•, 6ot 1 •6. - augens: 85 1. - augere: 1571, 159", r6ol, 166', 358 2 • 458 3,
5361, 5392, 6583 • .....o. augescens: I8I 3 , 458 1. - augm.entabllis: 159", 37T, 458 2 •6 . - augmentaHs: 4273,
6sS 8 • -augiDeDtativus, a, um: 3773, 4271 •1, 6588 •6. - augm.entum: 16o'", r66 5, 195 2,5391. - augustior:
3901 • -augusdssimus, a, um: 248',2673, 4061,553 1,641 1 • -aula: 798. - aura: 478 • 6, 450•• 11. - auris:
531 ' 6, 55 1 ' 6, 204:t, 364\ 42o', 421 1 •6 • - aurum : 631 6 • -auscultare: 569 2• - auspicari : 127 3, 591'. -
auaplcatlo: 461'.- autumare: 570'. -auxiliBDB: 3768. - auxiliator: 3768 • -auDiium: 1261, 1441,
438t, 441 1 • - avare: 559"· - aversio : 2791 •6, 3163 •6, 318 2 •6 • - avenu, a, um: 252', 2So1, 373', 392 2•
- averteaa: 5543. - avertere: 2825, 318s.- avocan&: 5542 . - avocado: 568 3. - barbaricus, a, um:
631 1. - bartholomaeua: 572 3 •5. - beate: 2356 ,3506 , 351 6 . - beadS&imus, a, um: 2gf., 31 2, 391 ' 2 . -
beadtado : 295, 664,3. - beatua, a, um: 29', 31 1 • 2, 388 2 •6, 432"• 11. - bf:llaaa : 4433 • 6, 5101 ' 5. - bellare:
514*.- bellum t· 554, 443 1, 4963• 1, 5141 · - beue : 743, 2701, 3162, 331•, 351", 352\ 376 2, 411 8 •5, 5572 ' 6· -
beDetu>do 1 434•.- beuecompactio: r8o'.- beAecleeeDII: 75'·- beDeclec:enter: IS'·- beDedictio:

Venl0111 lat. - 9*.


CXXIV NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

6305 • - beneducte: 84', 439 2 • - benefacere: 316 51, 5595 • - benefaclens : 5591 • -benefactor: 2.01 2 •
- benefactrix: 178 2 , 1802 , 325 11, 525 1 . - benefican.s: 5591 . - beneficlum: 51 2 , 9Q', 91 4 , 3131 , 525"',
5591, 6493. - beneficus, a, um: 191, 22 1, zi1, 568, 6051, 72 3, 75 4, 85 1, 903, 91 3, 1121, II9 4, I20 2, 201 2, 2471,
2992,325 11, s24"', 6o8 3, 651 1. - beneoperans: 654".- beneordinatus, a, um: 532 8. - benepassibiliter:
163 • - beneponderate : 163 • - benepotens : 3o8 3 • - benespecificatus, a, um : 150 2• - benevirtutaHs :
308 3. - benevole: 6508. - beDidecens: 66 1, 723. - benidecore: 3II 2. - benidecorus, a, um: 66\
72 3, 75 4, 85\ goB, 91 8, 1121, 119"· - benificans : 2842 • - be:Digne : 13 2, 15 3, 22 1, 908, 1221, 143 2• 5, 311 2 •5,
557', 650'.- benlgnefactrlx • 179'. - benlgneprincipalis : 41'. - beDignidatuo, a, um : I9'· -
benlgnidecore • 533'·- beDignifactrix: 179', 524'·- bellignllicare: 262', 266', 316', 6o9'·- benlgni-
ficatus, a, um: 6og11. - benignificus, a, um: 2471, 299 2, 6o8 8. - beuigniprinceps: 121 4. - benigai-
princlpatus: 6098 . - benignissime: 6so8. - benignissimus, a, um: 72 8, 75 4, Ss\ 1121, 1221 • 3, 649",
6SI 1, 656 1. - benignitas: 9 8, 15 2, 223, 25 2, 28 3, 41 3, 51 1, 52 3, 73", Ss 2, 86 1, 91 3, 109 11, 1461 •3, 152 4, 1541,
ISO\ 247 3, 2691, 270 2, 313 2, 3624 , 373 1, 423 2, 4443, 5143, 524 11' 3, szs', 5303, 553 1, 558 1, 5924, 5993, 6o8 3, 6093,
6II 2 , 6148, 6I72 ' 8 , 651 2, 66411. - beoignior : 3746 • - benignivisus, a, um: 150 11, 232 1, 2691, 309 3• -
benignominatio: 145 3 • - benlgnominia: 121 3. - benignoperus, a, um : 120 2 • - benlgnus, a, um:
26 1, 276 , 461, 66 1, 72 2 • 8, Sst, go 3, 9I 3 , ng', 122 11, 124 2, 1363 , 1451, 1541 • 4 , r8s 1 • 3 ·', r86 11 • 3 , 197 2, 198 2, 2002,
221 , 222 , 234', 244 , 246 • , 247 , 248 ·', 249", zso', 255 , 258 8 • 8 • 4, 259 • • 4, 260 ., 263 ., 265\ 266 , 267',
4 2 3 11 8 1 3 1 1 8 1 1 1
2 1 1 2 1 2 3
268 , 269 , 270 , 272 , 276 • • , 282 3 4
• ,
2 2 3
284 , 293 • , 299", 304 1 2
• , 305 317 330 , 360 ~ 380 , 529 , 532 4, 557 1,
3
,
3
,
2 3 2 4

558«, 5724, 584"', 608 8, 649«, 656 1, 662 3• - benivise : 143 2 • - benivisus, a, um : 153\ 155 11, 282 3, 302 3 •
- benoperus, a, um: 201 2 , -bestia: 6311.- bibens : 632 1 • - biform.is: 264,1• 6 , - binarius : 2286 ,
263 3 • 6, 541 1 • 6. - bispecles: 2641. - blandus, a, um: 2662, 286«.- blasphemare: 59"·- bo:oarchia:
121 4, 122 2, 1544 • - bonarchicus, a, um : 41". - boniconspectivus, a, um : 282 11• - bonifactivus,
a, um : 293 8 • - bonidativus, a, Um : 191 • - bonidecens : 85 1, goll, 91 8, 1121 , - bonidecenter : 13 11,
15 11, 311 11, 533 1 • - bonlficans : 262\ 2842 • -bonificare : 266", 316 11, 6o9 1 • - bonificado : 5246, 6o91 •
- bonificus, a, um : 1208, 29911, 325 11 • 6, 524", 6o8 3 • - boniformis : 150 11, 153 1 • 6, 155 11, 232 1, 269 1 • 6, 2701,
3023, 309 11• 6 • - boniformiter : 143 2, 3023 • - boniinspectivus, a, um : 282 2• - bonioperator : 201 11•
- boniprinceps: 41 4, 121', 122 3. - boniprincipatus, us: 6o8 8, 6093. - bonitas : 9 11, 223, 23 2, 25 11, 373,
401, 41 3, 503, 51 1 • 8, 52 8, 57 8 •&, 72 8, 85 2 • 4, 861, 122 11, 1363 • 4, 146 2 • 3, 1524, 1626, 1792, 183 3, 1848, 247 2• 8, 2495,
2691, 2701 ' 2, 340', 341 6, 3426, 52411' 8, 5254 • 11, 553 1 ' 6, 558", 5924, 5998 , 6ag3, 65t 2, 6544 • - bono (a, de, ex):
183 8, 198 3, 234"' 6, 261 1 ' 11, 262 11, 268 1, 2721 •11, 276 11 • 3, 2828, 2842, 293 1 • 2, 299', 3141 , 317 8, ss8'; bonum:
(cl.rca) : 247 11, 33011 ,; bono (in) : 261 8, 2621 , 4462 • 3 ; bonum (per, propter): 183 4, 1841 • 3, 185 6, 197 2,
200 2, 223 8, 2448 ' 4, 245 1, 25611, 2826, 3041 • 11 • 4 • 6, 305 3, 33011 ; bonorum (causa, princlplum): 41', 122 2,
t868•8, 247\ 261 4, 262\ 3024, 319', 3201, 3258 ; boni (nomen) : 145 8, 322 4 ; boni (pardceps) : t8S 2• 8 •",
253 1 ' 2, 2543, 256;8 , 2591 ; boni (privado) : 2508, 2592 • 4, 2601, 275 2 • 6, 2783, 308 2, 3108 • 4 , 501; boni
(species): 253 3 , 302 8, 309 2 ; bonum (i) : 1541, 2006 , 221"', 222 2 , 2298 , 2301 , 2346 , 235 8 , 2761, 3263 , 338 4 •
- bonoperallS 1 568, - bODUS, S, um; 11 3, 144, 25 3, 368 •', 371, 461, 6o2• 3, 728, 1451, 146 3, 1471, 1811 • 2 •«,
1821 • 2•3, 183 3, 1851 • 4, 1946, 241 2•1i, 2906, 293\ 380 3, 5864 ; -(supra quam.) bonus, a, um : 1811 , 5248 ,
5653, 6o8"'.- brachium: 53 2• - breviloquentia: 5901 • - breviloquior : 5891 • - breviloquium :
5901 . - breviloquus, a, um: 573 1 . - brevior: 5891 . - brevis: 1304, 131 8 , 133", 345 1 , 573 1, 5901 . -
brevissimus, a, um: 1291, 537 2. - brevitas : 1651 , 5892 , 590~• 6 ,- breviter: 651 , 67\ 1305 , 1448 , 345 2 ,
5208, 617 4, 66g'.- brevius: 2508. - brutus, a, um: 2861 • 6, 4226. - buclna: 574'• 1, 5751 - - bQcinare:
432 1. - cacumen: 5661 , 573 4, 575 8, 576".- cadens: u•, 433 1 , 4441, 4841 . - cadere: xo1, 11 11, 13", 19",
2073, 257 2, 258 3' 6, 2678, 273 4, 281', 318 2, 4302• 8 ' 11, 431 6, 438«, 445 2' 6, 4581 • 6, 4846 , 50gB, 511 2 ' 3 ' 5 ' 5128 • 6 , 529",
567", 5873, 6o¡", 6o8", 621 8, 6268. - caducus, a, um: 181 3. - caecatus, a, um: 173".- caecus, a, um:
233«, 421 6. - caele&tigressus, a, um: 1602. - caelestis: 15"', 173,244,341,661, 83 2,·842, 981, 152 2, 172"',
331 6, 3723 ' 1, 416"·', 63o', 6376. - caeJitus: 196 , 1431i, 525 6 . - caeHvolutio t t6o 2 . - caelum: 251 , 47",
n8 1, 1246, 1595, ¡()o&, 6305, 633", 664,1 • 5. - caementarius, i: 5876. - caeremouia: 6378. - calefacere:
300".- calefaciens: 1008 • 6. - -calefactivus: 6306. - calefactus, a, um: 251 3. - caleficatus, a, um:
170 2, 251 2. - calefieri: 1oo', 1702• 11, 1711 •6 . - calescere:. r¡o 2, 171 1 . - caliditas: ~51 1 • 2 • 6 .- calidus,
a, um: 1008, 241 8 • 6, 251 1. - califi~ens: 251 2. - caligo: 173 8 •6, 395"'' 6, 565 1, 566 11• 8 •6, s68", 5741 ' 1, 577 2' 6,
5798 • 1, 582"• 5 , 589', 62ol.- callgosua, a, um: 395"·- calb:: 53 8, 651 1, 6522. - callos: x8o".- calor:
251 1 ' 11, 300«• 6, 301 11. - calumniari: 208 1 ,4291 ,435 8 . - campus, i: 629'.- canere:. 6o8.- c:anis: 286"•6 ,
2871 • 6. - canities: 4875. - canon: 542 • 11, 69 1, 702. - candcum: t8', 6341. - canus, a, um: 4871 ' 6. -
capacitas: 19', 1466, 1478, 151 1, 4066, 479"', 617 2, 6576 • - capax: I31 6, 1471, 163 6, 32:61, 4446, 46o1, 4841•
- capere : 9 8, 108,321, 151 6 , 1651 ,2481 ,313 1 ,3301,359\ 408«, 421 8,445\ 4Ó01, 483", 538"', 6351 · - capiens:
I25 1, 455 1 ' 4, 539 2• - capmus, i : 53 1. - captans: 202".- captado: 467"·- captio: 1511. - captus,
a, um : :2161, 219•, 3091, 638', 6141 • - apt¡q,. ua : 14•, 151, 35•, 142«, .6o¡8, 6o9', 6to1) 6:&3 1 ; -(pro)
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. cxxv
captu: 9t~ r6t, I9t, :z8:a, 32a,a, 133t, 147a, 248t,c, 3I3s, 358', 479", 507", 522', 64,os, 6S8t. - c:aput: 224a,&,
2941 , 4631 •6 . - c:arentia: I03, 277 8• 6, :z8o11, 285'·- carere (figura, forma): I08, 29 1 • 2, 10'7 11, 1575, 635 1 ;
carere (nomine) : 43 8 • 4, 444, 48 4, 568 •"; carere (essentia, vita) : 157 2, 1698, 307", 329 2, 5948 ;
carere: n\ 30', 1581, r8g8, 203", 223 1, 2321, 2364, 248 1, 249", 2502, 252", :z8o", :z86 1, 2898, 308 4, 3091, 3941,
4568, 4741, 498 8, 512 8, 567 8, 591 1. - caritas: :zaS", 209\ :zrot, 213 8, 2208, 221 4 , 6143 . - carnalis: g", 28 8 ,
2II 5, 2321, 438 8, 438 11, 4401, 441 1, 465', 595 8, 6263, 6341•11. - carnaliter: 98 11, r6g 1 . - caro: 1093, 6IS 4. -
carus, a, um: 4388. - eassus, a, um: r:zg•, 431'.- caste: 84, 131, 171 •6 . - castigare: 271 1• 11 , 4II 4 •
- castigator: 2704. - castissime: 301. - castissimus, a, um: 301•2•5, 68", 1231. - castitas: 8", 2393•5 •
- castus, a, um: r81,&, 30a, 1231·- casus, us: zn8,5, 279t,ll, 2831,6, 2918,&, 3141,2,6, 3182,s, 3923,6, 4301,2,8,6'
4402, 444"·6, 5118, 5121•5, 595", 5961,&, 647s,fi,6. - catena : 1248,6, - causa : 122, 193,5, 222,5, 251,6, 34..,
392,8; 41", 4S"'·s, 46a, 48&, 49a, 511,2, 522, 63a•", 661, 722, 731, 8s", 861, 87"', 881,a, 92&, 931,3,4, 994,6, reos, xox',
106 5, ¡68 2 • 6 , 1795, 184 2• 3 • 4•6 , 185 11, ¡868 • 6, 1905, 1942 • 6 , 200 11• 6, 217 2, 2205 , 231 3 , 233 1, 241 1 , 243 4, 245 2, 262 4•11 ,
263 1' 5 , 267"• 5, 269 2, 2905, 2984•5, 2991' 2 ' 11 ' 6, 3001•2 •6, 302 5, 303 5, 305 2, 3o63 •11, 3073 , 3194' 6, 3201•5, 325 8' 6, 332 2' 11,
3405, 341 5, 3425, 3471' 2' 5, 349 2' 5, 351 6, 3526, 353 5, 355 2' 4' 5, 357 2 •3, 359 2' 5, 361 5, 3622 ' 3 ' 5, 3643 ' 6, 369', 3702' 8 ' 11,
373 2 ' 6, 376 3 •5, 3776, 3781•&, 38¡1• 4•6, 392 6, 393 2 ' 5, 396 1• 6, 397 3, 3981' 2 ' 6, 3993 ' 4' 6, 4004' 6, 401 1' 5, 4045, 405"•',
407'•', 4o8'•', 411 2 , 4181•2 ' 6 , 4344, 4421•5, 4493, 4551•6, 460 2• 3 • 4•5, 461 1, 468 2, 4693' 5, 4702 •', 472 3 ' 5, 4742 ' 5,
4864•5, 493 4' 5, 4973 ' 6, 518 1• 5, 5193 •5, 5201•3 •5, 521"• 5, 522 1, S262 •', 531 1' 5, 533 8 •"• 6, S35 1 ' 5,S373, S4o'' 4' 5, 541"·',
S45"•', 547', 548 3 ' 5, 549 2' 6, 5508' 6, 5571, S708, 571 2' 5, 5725, 577 5, 5792, S94 1' 3, 597 2' 5, 6ol 8 ' 5, 6o8B, 613 3, 623',
63S", 6471,4, 6S31'', 66o\ 6612,5,- causalis: 12a, 39a, 421, 45", 468, 63a, 721,a, 99a,4, IOia, 18411,3, 1868, 194',
200", 217 3, 3201, 3268, 3471' 2, 355 2 ' 4, 359 8, 3648, 3702 •8 • 5, 405•, 418 2, 4344, 4498, 455\ 468 2, 4693 '", 4728, 4864,
493 4, 5181, 5201, 526 11, 533 3 , 535 1 , 540", 5491, 557 1, 5942, 613 3 , 623 11, 653 8 , 66o1. - causallssimus, a, um:
51 1 , 87". - causalltas : 63 5 , 1005, 1205 , 326 5, 547 5, 6475 • - causaliter: 42 5 , 49', 1075, ns', 183 5 , 1896 ,
3255 , 328', 3355,361 6 , 3964 ,3975,3985 , 399', S21 4 •5 . - causare: 3406, 361 5 . - causative: S21 4. - causa-
tivus, a, um : 45", 993 '", 101 8 , 4694, 4728 • - causatus, a, um: 421' 5 , 454, 99-8' 4 ' 6, 101 5 , 342 6, 4596, 4Ó94' 6,
472 3 • 6 • - caute: 491, 96 1, 5262 • -cautela: 208 , 139', 428 1, 5023 , 531", 55S 1 - - cautus, a, um: 791, 993,
212 5 • -caverna: 1568. - cavillari: 435 1. - cedens: 6x68 . - cedere: 616 3 • - c:elare: S77 6. - cele-
berrimus, a, um : 117", 1303, 3824 • -celebrare : 141, 408, 43 8, 51 8 , 564, S?3, S91, 63 2 •8, 641, 120L, 1621,
20211, 2088, 2653, 3222, 3258, 3271, 338', 342', 368s, 3783, 3791, 3808, 393•, 40S', 415a, 4171, 432a, 441', 444',
4502, 451!, 452 1, 477 1, 491 4, 4938 , 537", 5504, 551 1, 555'·- celebratio: 6384 . - celebratus, a, um: 23 8,
319 1. - celerrimus, a, um: 16o1. - celsior: 82, 1242, 1328 . - celsitudo: 6o811, 6158 . - censere: 66',
137", 258 1, 278', 336", 338 1,492 3,528 3, 544", 6274. - centrum: 871' 6, 3441 ' 6, 345 1' 3 ' 5. - cereus,1:78 8. -
cernens: 1085, 617 2. - cernere: 101, 238, 283, 32 2, 791, g61, 282 3, 385 11, 395', 402 2•3, 421 2, 48011, 5664, 567",
575", 5761, 5771•3, 579", 582", 595 1, 5971, 620', 6211, 635", 645 8• - certamen : 431 6, 441 5 • - certans :
253", 43I 2, 4405. --certare: 1591,2305. - certator: 431 8. - certe: 491 . - certitudo: 531".- certus,
a, um: 79 1,3001,410 2,425 5, S294, 5745. - cervicosus, a, um: 2863 • -cervix: 463 1. - cessare: 3025,573 1 •
- cessatio: 38 3, 95', 277s, 279 1, 5781. - ceterimotus, a, um : 4363 • - character: 5 2• 6, 36 3• 5, 593 •6, 71 3,
93 1•1>, 1205 ,349 2, 5IS"• 5 , 5843 • 5 , 5863 , 58gl• 5 , 64411 • -characterizare: 34911, 4goi, S7o'.- choraea: lgoa.-
chorus, i : 1908, 3761. - christlanus, a, um : 413 8•5, 565 1• 5 • - christiformis : 29". - christivisua,
a, um: 294 . - Christus, i: 29', 1324, 2og5, 216•· 6, 5148, 611 2 • 3. - cibare : 132 5, 133 3. - clbus, 1: S01 •',
1326, 133 2, 1494, 273 5 , 6241, 6321•5, 648 8 , 6502•", 652 8, 655", 656 1•8, 6571 • 2, 668". - cleri : rgo1, I92 1, 193 1,
SIO".- clncinnus, i: S3 1 • 6. - clrca: 421•1 . - circamund.auus, a, um: 481. - clrcuiaHs: 161 1•8 , xgoB.
- clrc:uiens: 229"', 483 1. - circuitus, us: ISI', 161 1, 163 2 •", 1931, 3193, 3904 , 4254, 428 1, - clrcularis:
161 1• 8•6, lgc>ll• 6, 1931•5, 1945 , 390•, 475 4 •5, 478 1•5. - clrculariter: 1892 •6, 1906, 391 1' 6, 475"· - clrculad.m:
1891 • - clrculatio : 223 6• - circulolativus, a, um: 4754. - circulus, 1: 871•6, 1611 • 3 , 1891 , 1911, 1925 ,
1931, 223 3 • 5, 3442• 6, 3904, 478 1. - circum: 42 1 . - circumacceptivus: 35 1 . - circumacclpere: 5453 • 5.
- circumagens: 5323. - clrcum.ambire: 351. - circumambulans: 223"· 6, 391 1 . - clrcum.appre..
hensivus: 35 1 • ---clrcumchorans: Igo8 . - circumdans: 478 3 • 5. - circ:umdare: 291,208 2. - clrcum-
datus, a, um: 478 5, 613'· - circumducens: 532 8. - clrcumductus, a, um: 4624. - clrcumferentia:
87', 344'·- circumfingens: 631 2. - circumformare: 53 8, 462 8. - circumfovere: 3771,- clrcum-
fulgens: 302. - clrcumfulgere: 305. - clrcumfultare: 208 2. - clrcumfusus, a, um: 285 1. - clrcum..
gerere: 631. - clrcumiens: 1903, 223", 3195 , 391 1, 483 5 , 651 3. - clrcumire: 4766 . - ·circumitus :
4763. - clrcumllgare: 4648. - clrcumlocutio : 2045. - circumlustratus, a, um: 302. - clrcum-
meabills: 161 1 • - circummeans : 1908 . - circummundauus, a, um: 175 11 • - clrcumplasm.are:
4623. - circumponens: 291,871,631 8. - clrcumponere: 52", 53 8,462 8,4643 • -clrcumpositus, a, um:
1735, 462", s8o'.- clrcumscribere: 61 1•2, 418\ 491 1, 6141• -circum.scripte: S01• -circuiDBpiclens :
5303 • ' . - circumatantia: 3981 , 428 1, 4768. - clrc:umstare: 247 8. - clrcumstad.o: 4401. - clrcu.m•
atriugens : 483 1' 1 • - circumteuens : 452", 4768 • - clrcumtenere : 478 1 • - clrcumvelaaa : 284 • -
CXXVI NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

clrcumvelatus, a, um: 58:0'. - clrcumvolutio : 425'·'. - civilis : 496'. :...... civilitas: 664'·- civiliter:
642'.- clangor: 574', 575'·- ciare: 643'·- claclor: 2071 ·'·', 641'.- clarissime: 566'.- clarissi-
mus, a, um: IOI 1, 10]1, 1241, 1281, 1691, 20,1•11, 2691•11, 282 1•6, 3821•11, 421 5_, 5554 , 5664 , 5798. - clarltas:
88, 794 • 5, 125 8, 164,4 , 1661, 1741 • 5, r80 2 •6, 398 8, 5671 •1, 6208, 63ol.- claru.s, a, um: 89', 901, 933, 1531 •4 •11,
169", 262', 291 1 , 382", 3898, 435 1, 4501, 505', 531 4 • 11, 644', 653 1 • - claudens : 282 3 • - claudere : 2826,
577 2' 1. - clausivus, a, um: 5775 . - claustrum: 497"·- clausus, a, um: 173', 566 11, 6zs', 637 6. -
Clavis: 497"·- clemens: 361 1 •11. - clementer: 15 2,2191, 533 1. - clementia: 91 3, IQ9 1, 373 4, 5148 • -
coacclpere : 543"• 6 • - coaccipieus : xo68, 3341 • - coactus, a, um : 31211, 6331 • - coadUD8lis : 1774,
225 2,2299, 41o'. -coadunaliter: 65c.- coadunans: 941, 191 8,228 1, 407', 4968, soz', sos ... - coadunare:
92 8, 1841, 343•, 345 1 ·•, 358 1, 496•, 497 1, 503 8, 50911, 544•, 5791, 591 8• - coadunate : II28 , 1198, 347 8 • -
coadunatim : 698 • - coadunado : 71, 111, 21 8, 23", 248, 31 1, 38", 3911, 41 1, 571, 7411, 7S 1, 761 • 8, 79"', 81 8,
821 • 2, 83 1 ' 8 , 84", 8st, 92', lOS\ 119\ 1231, 186", I9S", 196', 2o6 8, 241 1, 2S3 11, 32211, 3403, 34411, 348', 3S9',
38S 8, 4061, 4704, 4963, 49S 2, SOl', 502', 503 4, S041 , 5068, SI28 , 536 1, 5681, 631 1 • - coadunadvus, a, um:
1771. - coadunatrb:: 1771, 49S', 5028 . - coaduuatus, a, um: 21 8, 24 2, 32 11, 38s, 501, S71, 69', 71 1, 79 1'',
8S 8, S68 , 111 3 , 113', 1171, 1193, ISI 1, 187~, 1898, 1916 , 193 8, 3443, 4063,411 3,4241, SOl•, S44a, S78 8. - coadu-
Difac:trix: sos•.- coaeternalis: 492 8. - c:oaeternus, a, um: 49211•8 •5, S85•, 5861. - coaft'ectio : 104··
- coagmentatio: 504&.- coagmentatus, a, um: 241. - coagulatus, a, um: so62. - coalesc:ere:
79".- coambiens: lo68, 3341, 3561. - coapprehendere: S43'·- CO&ptans: 407 1. - c:oaptare: SOSa,
64,6 6, 647 6. - coaptatio: 1S7 6, 631 5. - c:oaptatus, a, um: 64,1 5. - coarc:tare: 407 4, 589 4. - c:oarctatus,
a, um: S', S665, S726. - c:oassistere: 2834 . - coassumens: 1761 •6. - coavellens: 81 1 • 6. - c:ocognitus,
a, um: 493\ S·S21 . - c:ocollltitut.JJ.s, a, um: 2148, 4691, 556a, 613 3. - coc:us, i: 6321..- coegredl: so•.
- c:oena: 6398. - coereere: S', 485 1. - coetus, us: 3761. - coexire: So•.- coexslstere: 3448 • 6. -
cogens: 228\ 5041 . - cogere: x6g•, 177", 31211,345 11, sosa.- cogitabills: 4165, 498", 525 6. - cogltans:
1463. - cogitare: 7 1' 6, 131 ' 6, 33s,&, 371 •6, 971 •6, 1928, 212&, 379\401 1, 419&, 462", 4906, 5001 • 6, 6oS 8, 6091. -
cogltado: II 1, 1463, 211 4 • 6, 35ol, 3548 ,355 1,3821 ,4561,5768,6368. - cogitatus; a, um: 41611. - cognado:
241 1, SOS 1 · - cognatior: 5921. - cognatus, a, um: 14911, 2793, 3148 , 435\ 493 1, So61•8 •", 55411, S921, 6268,
641 1 •s• 6. - coguitio: 138, 158, 328, 331 •4, 3411•8 •', 424,4411, 46', 94', 1391 ' 11, 141t., 14211, 169\ 192 5, 2268, 31S 3 •8,
316"• 6, 3221' 6, 329"• 6, 3621 • 5, 3846, 3871' 11' 1 ' 11, 388'• 5, 392 6, 393'•', 3948, 39Ós. 6, 397 4 ' 6, 398 8, 4001's.,a.&, 404 8' 5,
4o61•', 409'•', 4103 •8 •', 4133 ' 5, 4141"1, sao", 5525, SS4t., 568', S69"', 5772 ' 6, S7S1 • 5, 5798 •t., 5828, 6008 •6, 605 2 ' 8,
6o61• 8, 6o7 11 •', 621 8, 6222, 627 1, 640 11, 6564 • 6. - cognltive: 424 • 6, 1691 • 6, 5765 • - cognltivus, a, um: 1495,
41o', 577'·- cogDitor • 46', 393'·'·- cogDitorius, a, um: 577'·- copdtrb:: 1691. - copdtus, a, um :
138', 3964, 4101, 493 1, 498', 5SI 1, 5521, 5828, 599"·', 6ool, 6071 •". - cognomentum. : 162 11, 2661, 3238, 3541,
415"·- c:ognomlnare: 283s, 551•.- cognomluatio: 588, 4got, 546\ S87'·- cognoac:ena: 398"• 5, 3991,
400'• 5, 401&, 41o', S78 2, 621 1, 6221, 623 11, 6671 ' " · - cognosc:ere: 33 1, 57", 941, 137', 2991 , 315 6, 329t.,s, 3621,
3854 ' 5, 3941' 1' 5, 396', 398'·', 399'· 1, 4005, 401z,a, 402 2' 4, 403', 4041 ' 1 ' 6 , 4051 ' 1' 6, 4o61 ·', 4071, 41o&, 419', 431 1,
43711, saos,&, 544', 578'·', 579'·6, sSot,l, 5822, 6ool,a,llí, 6o6', 6o?s,a, 61711, 620.., 6211,1,6221.- cognosclbUlor:
637'· - cognoscibills : 552', 582'. - cognoscltive : 42'• 1691 • - cognoscitivus, a, um : 577'· - coha-
bitare: 283 5. - c:ohabitatio: 187&, 4968 • 6. - cohaerens: 898, 21St., 501'. - c:ohaerentia: 183', 1881 • 11,
1981, 40'71· - cohaerere: 154, 791 , 255 1 ' 4, 2761, 291 1, 3048 '', 332 11, 33911, 3448, 3691, 37o', 3891, 4221 • 11, 461',
sos 1. - cohibere: 324, 456', 513'·- cohlbitus, a, um: s•.- c:ohors: 231 4. - coingenlallter: 228 8. -
c:oinquinare: 271 8. - coire: 8o4 . - colere: 2021. - c:ollatlo: 28 6, 326, 151 4, 2o66, 3465, 391 8 •6, 3975. -
c:ollaudare: 192, 1368 ,415 8,4321,5481,6298. - collaudatus, a, um: 23 8. - collectim: 343 2. - c:ollectio:
131', 391 1, so6•.- collective: 531 4 • 1 • - c:ollectlvus, a, um: 2141. - collectus, a, um: 3461, 388 1 • -
colligans: So61 . - c:oUigare: 6t, 1774,2141 . - colligatio: 1951 ,4271- - colllgatrix: 2141 - - colligatus,
a, um: 34611. - colligena: 541 , 93 2, 1768 , 178', ¡So•, 191 1, 2281 •6, 2291, 298 8, 3884, 5041, 555 1, 617'·-
eolUgere : 241, 846, 1241, 1281, 131 1, 1678, 169', 1708 , 1771, 227•, 281 5, 2986, 358 2, 391 8, 4261, 52o', S361,
5468, 638 1. - coDlmare: 429', 4328. - c:olloc:ans: xst, 55 1 • 5, t885, t89t, 215 1 ' 5 , 41ol• 11, 4468 , 4831 •6, 66S'·
- collocare: 1$ 5, 351•6, 821, 83 8 • 4, 996, 1086, 2201, 2381, 2971, 3501, 3S8 2 •6, 381 11' 6, 410\ 4268, 441 1, 534'' 1,
5371, 63811•8 . - collocatlo: 2o'• 5, 41 1• 6, 75 1, 78 3, 948, 1491 ' 1, 1874, 1941 ' 6 , 348 1• 6, 401t, 409'·', 6S46. - collo-
cativus, a, um : 266 11• - collocatus, a, um : 15 1, 341• 6, 45 1• 1, zo6", to8s, 122 3, 2385, 307s, 35o', 394"'•',
4576, 458t, 4731, 4981 •1, 503 4• 5, 6371 •6, 6521 •1. - c:ollucere: xss, 5731· - collum: 463 1 •5. - collustrare:
406".- collustratlo: 164. - coluinen: 1361. - columna: 6681 •6 . - c:omburere: 1oo'•".- comedere:
6506.-comis: 2661.-comitari: 81 1,5562,5861, 661 8 .-commassans:465'·- commassatus, a, um:
81 8, 4988 • - commemorare: 236, 137', 2241 •6, 6171 . - commem.oratio : 1271 .:..... eommendare: SI 8,
1051, 202 1. - coPJ,menaurab11is: t64, 131 8. - commenaurabUlter: 184. - commensurare: 94. -
commensarate: 18•.- comm.eDBuratlo: 2741 •6, 4341 • 1. - commensuratus, a, um: t6•, 131 8, 1745 •
- commenau., a, um : 16'. - c:ommeu:d.tlue, a, 11111 : 6281 • - commentor ; 321 8 • - commentum :
DES TRADUCTIONS. LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXXVII

1038•1, 1053, 1285 , 3501 , 3548, 355 1 , 5161 , 632 1 • - commercium: 2611, 1871 , 2668 , 57$3 • - colll.Diigrare:
4441, 479'· - c:omminatio : 6325 • - commiscens : 2141, 2.2511, 465', 498 8 • - commiscere : 88 11, soi•.
- commisculare: 647'.- commisculatio: 465 8 • - commlssum: 2968 , - committere: 166 11_ . -
commixtio : x88 11, 195 2, 229 11, 3086, 5022, 669 1 • - commixtus, a, um : 8o3, 8r 8, 88 2, 1923, 373 8, 425 1,
448 1 •5, 4761, 503 11. - commoderalls: 131 3. - commoditas: 8g', 9051,311 1 , 4801 . - commodius: 368 11 •
- commodus, a, um: 8g"', 3174,4405 , 46o1 . - commonstrare: 581 1 . - commorari: 5698. - commo-
ratio: 4968 . - commodo: 2011. - commotus, a, um: 208, 282 1 , 595'·- communlalis: 2144, 225'·-
comm.UDiaHter: 199'. - communicabffis : 14', 495, 522 11, 6668 • - communicalJiHter : 501, 655 • -
communicans: 42', 499'·- com.municare: 151, 26 11, Bs', 86', 8711, 88"', 91 8, 1102, 114', 1176, 1391, 143 11,
ISo'->'• 6, 1801, 2471, 248'_, 337 1, 341 11, 342 1, 363', 4521, 4721, 50711, 5221 ' 11, 523 4 , 525 5 , 5261 , 535 1, 559', 65711 •
- communicado : I5 8 , 221, 85 3, II48, 183', 225', 241 1, 2591, 268 3, 4II 1, 42411 • - communicadve: 65 4,
1994 . - communicativus, a, um: 214', 225'• 6. - communicatrb:: 22 1. - communicatus ,a, um:
39', 4538, 4553, 46<>5, 47011. - communiens: 4843 . - communio: 15 8, 176, 73 1, 83 1, 861, 88 1 • 3, 902, 9I 8,
94 2, II28, I3i', 1698, 183'• 5, 1871 •'• 6, 214"', 225', 241\ 248 3, 2498, 2501, 2591 , 2692, 342', 371 4, 42411 ' 6, 4276,
453', 4721 , 479', 4968, sao•, 503'\ 53411, 613 11, 647 11, 663', 6641 - - comm.unire: 497'· - communis : 64,1 ,
665, 695, 71 2, 763 • 4, 86 8 , 873, 91 11, III 8 , 1193, 139\ 2101 , 214"', 3II 8 • 6, 342 8, 381 8 , 4003 • 5, 663 4 • - commu..
nitas: 73 11, 91', 6668. - communiter: 65 4 , 866, 2105, 316', 341 8, 3884, 4008• - commutare: 207', 358 11 •1,
43611, 48~-- commutado: 267', 4581 , 4663, 4753 . - comm.utatus, a, um: 124'.- compacte: 652 2 •
- compacdo : 195 11, 348'.- compactus, a, um: 265', 2661 . - compages : 4561 • 1 • -compaginan&:
4072. - compaginare: sos'.- compaginatlo: 188'.- comparabilis: 96'·'.- comparans: 384'•'.-
comparare : 88, 1241, 351 11, 3825, 388"', 391 5, 4393, 472', 55911, 6321, 6575, 658 8• - comparado : 998 •6,
1961 • 5, 405 ... - comparatus, a, um: 266 3, 351 2, 38211, 5888 • - compaS&i.o : 104'· - compadens: 203 8 •
- compedissequus: 556 8. - compeUere: 3461, 4872 - - compendiar:lam: 5728, 5898. - compen..
diose : 1448 • - compendiosus, a, um: 1304, I3I 8, 133', 144'. - compendium: 651, 1304, 1448, 617'·
- comperfectivus, a, um : 242'. - comperire : 2881 • - compertus, a, um : 383 2• - compescens :
270'. - competens : 67', 93 6, 283 5, 2865, 291 5,. 4478, 5278 • - competere : 66', 1431, 3358, 366s, 394',
463 1. - compilator: 4388. - complectens: 26t, 81 1, II61, 176s, 3341, 400', 483 1, 495 8, 6298, 637'· -
complecti: 35 1, 51 1, 1241 , 208 2, 3632• 8, 452', 4'JÓ8 , 4']8 11, 545', 6148 • -complens: 3631,5304 , -complere:
ro61, 177', 3788, 470'• 5, 540 1, 547 1, 567\ 665 8 • - compledo : 242", 2943 •5, 348'. - completus, a, um :
529', 632 5. - compleuri: 208 8. - complezio : 503, 2293, 398 1, 426', 4781, 504"• 5• - complexive: 64,1 •
-COmplexos, a, um: Ó41, 131 1, 178', 3341,3968,408 8. - complexus, US: 501, 124\ 163 8•4, 167", 175', 188 2,
319', 348~, 398 1, 4768, 478 1, 4841, 503 1, 504', 5308. - compllcado: 131', 504'· - compHcatus, a, um:
241 , 2278, 343',.3468. - compHcltus, a, um: 227', 638 1 . - componen&: 2~, 46ol, 628', 629", 631 8. -
componere : 407 11, 451 1, 4871, 547 8, 64,1". - compos : 31 1, 15411, 155\ 185', 253 2, 257', 3261, 337', 3498,
389', 4398. - composido: 101, 101" 6, 2743, 303 11, 373 8, 434 1, 462 5, 5321, 628 1, 631 1, 6341, 635 8, 64,8 8, 6561 •
- compositus, a, um: IP6, 26'· 1 , 102'• 5, 373 6, 4646, 570', 6191, 628 11, 635 8 ·'~ 648 1 • - comprehendens :
1o68, 131 1, 176*, 2281, 2508, 3341, 3561, 357 1, 387', 400"•', 456', 5208, 543"· - comprehendere : 98, 101,
13', 148 , 34\ 35 1 ' 11, 51 1 , 142', 1661 , 178", 1865 ,208 11, 3II 1 , 3565 , 359\ 39@, 3974 , 4088 , 417', 42ol, 4548 , 465 11,
4763, 478 11, 480', 538"', 5458, 567", 588'.- comprehensalis: 35\ 1241, 1941, 3701 • - comprehensibilis:
4571 . - comprehenSiblliter: 641 , 3436. - comprebensio: 5011, 1881, 195 8, 1981, 215', 319', 391 8, 3981 ,
484\ 5oi, 6101. - comprehensive: 64\ 65 1, 298 8. - comprehensivus, a, um: 35 1• 5, 1241, 456'• 5, 577'·
- comprehensus, a, um : 678, 2163, 3791 •6, 388', 4841, 538 11, 546'. - compressus, a, um : so•, 173'·
· -comprimen&: 568 6 • - compugnans: 264,4 , 265s, 3768 . - compugnare : 258', 2.6o8 . - com}Jugnatio:
SS'· - computan& : 435"· · - conari : 61 1, 678, 1201, 1591, 213", 5121 • - conatus : 37', 441 1, 568 5 • -
concedens : 361 8 • - concedere : 191, 32', 61 1, %408, 264', 266•, 359", 391", 448 1, 4705, 4771, 501 1, 5571 •
-concelebrare: 3~, 491", 5461. - concentus: 1881, 195 3, 348 1, 4Q81 , 426', 505 1. - conceptio: 597'·-
conceptam, i: 2046,205 5 . - concernere: 587 11. - concesdbiHs: 31711. - couceuus, a, um: r6 5, 191,
1431 • 4, 1531, 281 8, 282 2. - concessus, us: 423 8 . - concldens: 497... - concilians: 4968. - conciliare:
1708, 2II 1, 2658, 495 8, 497', 515 3, 6388, 649'.- concillatio: 495 8. - concillatrb:::: 2658, 496".- coa.cin-
nare : 4o81 • - conclnnitas : 1801• - conclpere : u•, 33 2, 41 5, 3791, 5981, 641 5, 6446 • - conclpiens :
616 1, 62511• - concisus, a, um: 5728 • - conclusio : 131 8, 173'' 6, 3561 • - conclusivus, a, um : 4974 •6 •
- conclusus, a, um: 243 •5, 2278• 5. - concordana: 407..•5, 553 1 • 6. - concordare: 5051 • 5, 553'·- concor-
datio: 348 11, 4078 ' 6· - concordia: 183'• 6, 1881, 265", 348', 4078 •4 , 495', 505 1 · - concorcUaans: Ssi.-
concors : 4968, 663'· - conereditus, a, um : 55911. - conc:rescere: 248• - concretio: 188 11 • 5, 195 2• 8• 6,
1961, 229 1•6, 348'• 5, 4264 • 6, 5022 •5. - concredvus, a, um: 2144 •5, 225 11 • 6• -concretos, a, um: 8o8, 3738,
42411, 5018 •11 , 50311 ' 5, 6168. - conculcari: 438 1. - concupiscena: 142 11, I71 1, 4391. - concupiscentia:
Z45, 252"'• 5, 2548, 278', 2801 •5, 286 1•5, 305 11, 4561, 4638, 5131 • 1, s68 5, 5955. - concupiacere: 168", 170', 1851,
CXXVIII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

208 1, 2531•5 , 282".- concupisclbUis: 1992, 306 1. - concupitus, a, um: 199 2,2171 , 230 1, 3208. - c:oncu..
tere: 2094. - condeceus : 555 2. - condemnans: 435'• 6. - condensus, a, um: 1734.·- condere :
163 8, 2992 • - condisclplinatio : 495", 505 2, 5061 • - COndiscipuJus : 131 6 • - conditio : 29", 1491, 192 5,
2481, 2662, 351 1 , 3865, 5045, 6003, 616\ 618 1. - conditionaHs: 43 2, 592 1 • - conditivus, a, um: 301 3,
520 , - CODditor: 171 , 451 470 , 516 , 521 , 523~\- conditrix: 301 , 332 5204. - conditus, a, UDl:
4 8 2
,
3 4 1 4 2
,

643, 5191 • - condonabilis : 317 3• - condonans : 373 3 • -condonare : 317 2 •5 , 427 3 • - conducens :
1342, 2291 • - conducere : 24 2, 166 2, 2274, 242". - confectus, a, um : 38 4, 161 8 • - conferens : 242 2 • 4,
384'·- conferre: 58 , 28 1, 701 , 922, 1391 , t66 2, 227", 243 2, 352 6, 451 4 , 471 2, 559\ 561 1 , 575 3, 653 1 . - confi-
eere: 2724, 5803, 632 1. - eonfic:tus, a, um: 5704, 588 8, 63S 4. - oonfidens: 2502 . - eonfidenter: 2003,
234 1, 2501, 431 4, 432 5 • - confidere: 2ooB, 23411, 3843, 57S 3 • - confi.eri: 283 4 • - oonfi.guratus, a, um :
89 2 • - confingere : S705 • - confinis ·: 3S61 • - confi.rmaus : 4105 , 5161 • - confirmare : 1004, 189\
4205, 4242 ' 5 , 441 11,444\ S092, 512 1 ,638 11. - confirmado: 203, S301 . - confirmatus, a, um: 71 1 . - coDfi-
teri: 594, 2S011, 555 3 . - conftare: 631 5. - eonflator: 631 5. - eonflatorium: 631 3. - confoederatrix:
S02 1• - oonformans : IS015, 187 2 • - conformare : 295, u6 5, 15011, ISS 5, 2706, 3903• - conformatus,
a, um : IS0 11, S693 • - conformior : 331 5 • - conformis : 38 2, 2325, 372 5, 373 5, 402 5, 4671 • 5, 496 3 • 5 • -
conformitas: IS05. - conformiter: 3905. - confortare: 2501 . - eonfortatus, a, um: 621 4. - con-
fovere: 3771 . - confundere: 694, 448 2, 465 4, 498 3, 6474 • - eonfuse: 498 3, 647 5. - confusio : 674 • 5 ,
sos, 83 3 ' 4, II02, 4264, 43S 1, 505 2, 5101 • 2. - confusus, a, um : 78 3, 81 3, 88 2, 151 1, 1871, 3074, 346 2, 4244,
498 11 •8, SOI 4, so3 1, 505 2• - confutare : 3191 • - eongenialis : 641 1 • - eongenialiter : 641 1, 655 3 • -
congerere: 439 2. - eongerminatio: sos 2. - eonglobatus, a, um: 242, 3468, 6164. - conglomerare:
131 1 . - eongredi: 96\ 575 3. - congregaos: 541 , 128 11, 1673, 1763, 1804 • 15, 191 11,228 1 , 2291 • 5 , 3884 • 6, 5041 • 5 ,
S05 1• - eongregare: 2411 •5 , 1694, 1703 • 5, 1771 , 2274 • 5 , 346 6, 4261 • 5 , 497 1 , 536'• 6 • -Congregado : 4956 ,
So63 • 4 • 5 • - eongregativus, a, um : 1771 , 4964 • 11• - eongregatrix : 1673 • 6, 1771 , 495 3 • - oongregatus,
a, um: 1763, 346 2, 4964 , sos',. S463 • 6 • - eongrue: 321 • 2, SSS 3, 647'·- congruens : 775, 2085, 2795, 283 1,
382 5, 40711, S53 1, 669M. - congruenter : 387 3, 5049, 641 5, 6474 • - congruentia : 2S 4, 52 6, 183 4, 1881,
195 11 ' 6, 274 11, 348 11• 4, 407 3, 408 1 , 4264, 4346, sos\ 593 5 , 6376 - - congruentius : 592 11• - congruere : 49\
1343, 2796, 391 4, 435 2 ' 15, 4403, 4691, 4963 , 505 1, 639 6, 643 4 - - congruos, a, um : IS 2, 164 , 3i1, Sl 2, I3I 3,
152 2, 195 6, 2493, 317', 358f., 435 2, 4642, 475 11, S042, 522•, 527 3, 540 2, 553 1 , S762, 5903. - conjectans: 4323 ' 5 •
- conjectare: 4294. - eonjicere: 4294, 6S8 11, 667 6. - conjiciens: 4323, 6S3 1. - éonjugaHs: 37411. -
eonjugatus, a, um: 3741 , S06 1. - conjugas, S, um: 3741 . - eonjuncte: S01 , 65 4, 693, 8S 2, 112 3, 343 2 ' 3,
347", 3992, 48o•, S48 2 . - conjunctim. ~ 645 , 7cjl, II23, 343'·- eonjunctio: 71 , 21 3 , 31 1 , 384 , 392, 41 11 , S72 ,
74 2, 75 1, 76 1 • 2 , 81 8, 821 • 2 , 83 1 • 3 , 84'\ 8s 1 , 92•, IOS 1 , II91 , 1231 • 11, 1494 , ISI 1 , 1864 , I953 ·'· 5 , 1961 •4., 2o6", 211",
214f., 241 1 , 253 1 ' 2, 322 3, 3403, 34411, 346 2, 358 2, 3594, 3623 , 3858 , 3901, 406 2, 410\ 4II 1, 425 11, 4271 , 4704 • 6,
487', 496 2, 498 11, 4993 , 5001 , S0I 4 , 5023 ' ' , S03~, S043 , So63 , 5074 , Sl23 , 551 1 , s68 11, 631 1 • - conjunc:tivus,
a, um: 2141 • 5, 225 2 • - conjunctrix: 4103 • - conjunetus, a, um : 32 11, 38 2, 57\ 6o1 , 6gf., 71 11, 78 2, 7911 •3,
8S 3, 86 3, 92 3, III 3, II3", 1171 , 11911• 3, 191 3, 2278 , 265", 2663, 3403, 343f., 3442 • 3, 345 1 ' 4 , 3468, 3S73, 36o•, 3742,
3863, 4063, 411"', 412 11, 42411, 499 2, 502 1 , 503 2, so6 11 • 5 , soT, SQ9 2, S442 • 4, 5463, S78 2, 626 11• - conjungens :
22S 2, 229 2, 407 4 ' 5, S04\ S05f., 5061 • 5, SS4"· - conjungere : 6f., 21 11 •8, 31 2, 794 , 88 6, 92 3, 1274 , 1771, 1841,
191 3, 283", 38Sf.• 6 , 4103, 49S', 496 3 • 4, 497 2, 498 6, S03 1 3, 5092, SSS 1• 5, 568 1 , S791 , 591 2 • - CODDBturaJis :
2831 , 5061 • 5 , SS42 •6 , s695 , 6262, 641 6 • - connaturalitas : 495 4 • 5, 505 11 • 6 • - connaturaHter: 2283, Ó41 1 ,
6SS3 • 6. - eonnatus, a, um: 4962. - eonnectens: 2141, 4074, 46o1, So61. - connectere: 6 4, 35 1, 841,
923, 407•, 4954., S041- - eonne:xe: 2002. - eonnexio: 187 11, 2144, 348 4, 4073, 4841 , 49S', 5044· - eon-
ne:xivus, a, um: 2141. - coDDe:xus, us: 188 2,6381. - conniti: IS 4, 4294. - connivens : 282 11. - con-
numerabilis: S49'·- connumerare: 549"·- eonnutritus, a,.um: 3848 • 5. - conrepBcatus, a, um:
2278 . - conscendens: sgo'• 6 . - conscenaus, a, um.: 1253. - conscius, a, um: 1401 , 667 3. - conseri-
bere: 128 3, 1441, 4901, s61 1. - consc:riptio: 121 2. - conscriptus, a, um: 121 2, 187 2, 1994, 215•, 22S1,
6641 • - eonsecrans : 1342 • - eonsecrare : 5S3'· - consecratio : 638 4 • - eonsecutio : 279 11 •6, 284',
5141 · - eonsecutor: 21611. - consecutus, a, um: 2768 , 3S2 1 , 423 11. - consensio: 1044, 1881 , 505 1, 64911 •
-consensos: Ig65, 495 4 •6, 505 1 • 2• 6. - eonsentaneus, a, um: 93t, Io61, 131 8, 132•, 2891 , 3143, 33·8 3, 362 1,
639', 6635 . - consentiens : lo61, 5o63 • 6, 663 4. - eonsentire: 6It, 9I', 1403, 26Sf., SS46· - consequens:
894, 1324, 1631,2964, 413 11,4924, 5562, 6394, 661 1. - consequenter: 27", 343, 3878, 4551. - eonsequenda:
27', 3878 • 5, 643 3. - consequi : 294, 81 1, 2845, 3928, 4398 ' 6, 491 11' 8, 5142· - conservaos: 22 3, 273, 843, 2793,
483 4, 503 1 , 547'·- conservare: S6 1, 708 , 71 1 , 848 , 106 11, 1973, 2001 , 201 1 , 235 1 , 258 1 , 279 3, 281\ 287', 336f.,
3S2 3, 4073, 4202, 4251 ' 2, 426 4, 427 8, 4374, 4421 ' 3, 4744, S03 1, 533 1, 548 1, 658•. - conservado : 425, 149',
ISI 8, 1948, 1981, 21S 4, 2841, 348 11, 393 2, 428 1,461 1, 6395. - conservadvus, a, um: 1878 • 6. - conservator:
1941· - conservatri:x: 1873, 3128, 3701, 4443, 4481 , sro1 • - conservatus, a, um : 704. - considerans :
741, II73, 381 8,4323,53011. - considerare: 1041, 121 8,398 1,4294,437 1,4474,488 5, 501 1, S675, 588•.-consi-
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXXIX

deratio: 1041, 1995, 3045 , 403 5, 663 11. - consideratus, a, um: S8 8 , 37gl.- consi.Uum: 91 4, 306", 308 8,
3871 • 5 , 633 8 ' 6 • - consimills : 5575 , 663 5 • - c:onsincerus, a, um: So68 • -consisten& : 2142 , 325 2, 365 4,
387', 461 3, 5124, 6t64, 6z¡1 • - consistentia : 49d'.- consistere: 264 , 423 , 64', 168 2, zoo 2, 238 2, 251 4,
257', 297 1, 3363 • 5 , 3443 , 4743 , 502 1 , 577 3. - consoclans: 5068 . - consonalis : ro61 • - CODSOD&Ds : 420 11•
- consonantia: 164 11, r8o1, r88 1, 248 8 , 253 2, 371 2, 3921 , sos1 •6, 66g'.- consonare: 553'·- consonus,
a, um: 274, I06 1 , 265"'· - consopitus, a, um : 5145 • - consors: 31 2, 155 2, zoot, 5562 • - consortium:
Il28, II44, 137 2, 1391 , 1504, 165 2, 1732 , 1741 , 1872, 2571 , 2921 , 371•, 4522, 6571 • - CODSpectio : 5893 • -
conspective: 1443 • - conspectivus, a, um: 133 4, 3894, 533 1. - conspectrix:: 533 1 • - conspectus,
a, um: 375 1, 3791 · - conspectus, us: I24ll• 4 , 42d', 4563 , s8!f, 6uf., 6I21. - conspersus, a, um: 4983 •
- conspicaclus: 1306. - conspicatus: 6o6 4. - conspicax:: 130"', 131 8 • 4 •6, 389f.,s, 530ll.- conspicere:
9ll, 54"', 1041 , 133 4 , 1721 •15 , 3852, 588 4 ,6262, 64o&, 6426 . - conspidens: 389"'.- conspicuos, a, um: 1304,
I3I 8 , 146 3, 153 3, 282\ 31011, 503ll, 634 3• - conspirantia : 407"· - conspiratio : 407"'• 5 • - constans :
IIS 1 , 4001 , 4094 , 458 1 , 476 1 , szoll• 3 , 511 3 , 6164 , 65¡4. - constanter : 151 , 16 3, 69 11, 4574, 467 1 , 473 2, 4773,
492 4 , 607 1, 652 2 • - constantia : 203 , 273 , 1493 , 3691 , 411 3 , 423 1 , 427 3 , 44015, 477 2, SI03 , 5301 , 6164 • -con..
stantissimus, a, um: 53¡l1• - coD.stare: 264 , 42 3, 644, 1681• 2, 183 2, 2142, 252 1, 29I 1, 3044, 333 3, 334 2,
336 3, 339 3, 343 3, 3593, 378\ 4743, 4791, 6405 • - consternatio : 279 1, 316 8 • - constituens : 4441, 446 3,
460 1 . - constituere: 161 4 , 2262, 281 1 , 336 3, 3603, 395z, 4743, sozt, 547 2, 5775 , 57915. - constitutio: I7I"',
255ll,a,.a, 274a, 290 2• 3, 4744, 6473 • -constitutivos, a, um: 524 2• - constitutus, a, um: 42 2, 644, 672, 99 1,
120 2, z68 2,266t, 3403, 35oS, 411 3, 6r64 . - constrictus, a, um: 8 4 • 5 , -constringens: 483 1 • -constringere:
6t, 35 1 . - constructio: 6363 , - construens: 632 1 . - consubstare: 3443. - consubstituere: 3443. -
consuetudo: 3828,3843 , 6432 . - consuetos, a, um: 382 2• 11. - consuffectialis: 5673. - consulens: 1901 •
- consulere: 51 4 , 1894 , 2001, 215 4, 219 8, 225 8, 311 8, 3463 , 5331 . - consultorius, a, um: 308 3. - consuJ..
tum: r68 3 , 4833 . - consumere: 2543. - consumm.ans: 178 4, 197"'.- co_nsummare: 152c, 497c, 5401 •
- consummatio : 21 1, 33 6, So2, 1523, 1665, 195 4 •11, 242 6, 285 4, 287', 294 8, 3548, 393 2• - consummativus,
a, um: 19¡4, 53gli.- consummatrix: 49'·- consummatus, a, um: 1051, 133", 1341, 352 8, 664 2. -
consurge: 5681 •11. - contactos, us: 88 5, 503 4. - contagio: 1074, 388f..- c:ontaminans: s6o2. - c:onta..
minatio: 3S'f.- c:ontaminatus, a, um: 271 8,5593,625 2. - contegere: 28 4. - contemperamentum:
195 2 • - contemperans : 214 1 • - contemperantia : r88 2• - contemperare : 8 4, 501 3 • - contempe-
rado : 1882. - c:ontem.perativus, a, um: 2141 • - contemperatua, a, um: 8o3 , 503 1 • 2. - contempla-
bilis: 2064, 389f..- c:ontemplans: 398 1, 5301, 626c, 6273 . - contemplar!: 1ot, 302, 32 11, 33 2 •6 , 386 ,·2826 ,
3472 ' 11, 3894, 402 1, 4501,. 502 4 • 11, 533 1, 5675, 575 4 •6, 5826, 617 2, 626 2, 6275, 636', 6404. - contemplatio: 13 3 ' 11,
1411, 15 3, I7 5t 302' 6, 32 2, 53"', 544 ' 11, 91 2, 93 3, 105 2, 1302, 133 3'c, 142 2, 1938 ' 4 ' 11, 2o6'• 5, 378 5 , 3791 , 389', 391~,
533\ s6S 11, 5673 • 6, 5893, 6365, 6473 - - contemplativus, a, um: 123 5 , 1246, 133 3, 206f., 3791, 533 1 ' 5 , 6364 •
- contemplator: 545 , 5771 . - contemplatus, a, um : 117 2, 6o64. - contendens : 38f., 1548 , 2503 . -
contendere: 8 8, 161, 18 2, 2o•, 32", 61 11, 701, 1242, 126", 1591, 228 8, 2392, 2403, 2503, 283 4, 2973, 568 2, 569\
575 8, 589 3 • - contentio : 1744, 513 2• - contentive: 200 2. - contentivus, a, um.: 22 3 , 494 • 6, 1942, 2141 ,
3701 • 11, 533 1 ' 5. - contentos, a, um: 168 5, 1941, 388c, 4841, 538c.- conterere: 318 5, 319 1,438 1. - contero.
minatus, a, um: 356 1. - conte.xtus, a, um: 1243. - contextos, us: 4073 , 504'·- c:ontlneaUs-: 43 2,
49\ 225 2, 533 1. - continens: 22 3, 464, 49f., 704, n6t, 167', 184 2, 1942 • 5, 214s-, 281 5, 3561, 363 5, 3646, 3701,
398 2, 452 4, 461 3, 476 3, 478 2 • 6, 482 5, 483 1 ' 4, 5304 •6, 533 1 • - continentia: 425 , 508• 6, 149"• 5 , 1634 , 16'f, 1872,
188 2, 196 2, 1981 • 5, 200 2, 214f., 215'' 6, 216 2, 3198 • 11, 348 4, 398 1 • 6, 428 1, 476 8, 484 1• 5, 5035,533 1 , - C:ODtinentrix:
223. - continere: 228 •6, 35 1, 502, II$ 2, 119\ 1241, 1842, 1978 •6, 200s, 201 1 , 258 1 , 259\ 261 1• 5 , 343 2' 3' 5 , 3463 ,
363 3, 365 2, 3961, 4174' 420 2, 4271 ' 2, 428 3, 476 2 ' 6, 478 2, 503 1, 505 2 ' 8 , 532 8, 541 3, 54711, 6373, 651', 653 2' 5 • -
contingens : 99f,' 6, 142 6, 435 2, 472 1, 5544 • - contingere: 902, 95 4 , 305 1 , 5551 . - continuativos, a, um.:
225 2. - continuatrix: 3701. - continue: 1666. - continuere: 5598. - continuo: 531 3. - continuos,
a, um : 163 11, 4545, 4566 • - contortus, a, um: 5191. - contracertans: 431 8. - contractus, a, um:
173"'.- c:ontradicens : 375"'· - contradicere: 663, 3765, 5091. - contradictorius, a, um: 375'· -
contrae.xemplatus; a, um.: 893 • - contrahens : 228 1 . - c:ontrahere: 1735, 17T, 5361, S5g3• 5, 58sf,
591 1' 5. - contraluctans: 432 1. - contraponere: 241f..- contrapositus, a, um: 2401, 571 3. - c:ontra-
pbgnans: 2644, 265 2. - contrapugnare: 2973 . - contrariar!: 241 3 • 4 , 2601 • -contrarie: 581 2. -
contrarius, a, um: 68 5, 898, 18?1 ·11, 240'• 5, 241 11 •3, 250 11, 258 4, 2601• 4, 263'· 11, 264 2 •5, 2883 •11, 28911, 303 1, 302 5,
3043' 5, 308•• 5, 3478 ' 6, 365 1, 3771 •6, 3823 ' 5, 4441 ,460 3• 5 , 471"• 6 , 473", 4745, SIT• 11 , S434 , S71 8 ' 4 ' 5 , S81 8. - c:ontra-
substantia: 3044 • - contribulls : 5542. - c:ontristans: 649'.- contristare: 1002• 3. - contritio:
104 2, 5678. - contueri: 191, 135 4 ,385 11,3894 , S6'f.- contuitus: 12411, 1362, 58gB.- contumelia: 4391 •
- conturbans: 265 1. - conturbare: 2094. - conturbatus, a, um: 502 1. - convallis: 631 15. - con...
veniens: z6f., 93 1 ' 5 , 123 2, 265f., 279 2,283 1 , 3148 , 317", 413 2 , 4351 ' 1 , 46o1 , 497", 527', 639", 6698 • 4. - conve-
nienter: 161, 278, 51 2, 338 11 •5, 355 1, 3873, 462', f54o 2, 643 3, 647'· - convenientia : I8o1, 1881, 2742, 348"',
cxxx NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

407'.- coavenlentisaime: 51 11, 21o8, 4861. - converdre: zx•, 48", 9I", 1341, 135", 3663, 4241, 4375, 462"'
4771, 4964 , 49711, 5468, 553', 6438 • - c:onvendo : 5578 - -conversado : 6644 • 5 • - conversatus, a, um :
668, 4168, 6191 • - conversto : 73 1 •1, ISI", t6l 8, 187 3• 5, 199", 2IS 1 •1, 2161o1, 223', 2261, 2791, 31611, 3181,
425', 469"• 1, 475"• 5, 4781 •8 •5. - conversive: 199", 5475. - conversivus, a, um: 501, 1773• 5 • - c:onversua,
a, um: 66 11, 272 3, 371', 461 8 •4 •6, 533'· 5, 548'. - convertalis: 501, 177"· - c:onvertens: 501 •5, 223 1, 373",
467", 4834, 496 1, 548 1 • - c:onvertere: 841, 1671, x688, 17ol•1, 1971 • 1, 199•, 201 1 • 5, 223 6, 2.27', 253 4 • 1, 2961,
373 5, 385 8 , 4681 • 1 •1 , 469•, 478', 5478 ' 6 • - c:onvertibilis : 477"· - c:onvertibDiter : xgot, 1921 ;- 1994 • -
convexas, a, um: 651 2. - c:onvlclari: 4291 , 435 8. - convincere: 242\ 268 1 . - convirtutalia: 203 1 •
- conviaibiUs: 1304, 131 1 •4, 5891. - convivatorlum: 501, 149'·- convivere: 287 1 • - convivium:
6321 , 6486 , 65911•', 66o111, 663 1•11• 6 . - c:onvolute: 343 11 - - convolutio: 131", 151 4 ' 1 , 223', 391 8 . - convolutua,
a, um: 346 11. - convolvere: 2274 • 11. - cooperans: 515 2 ' 1 . - cooperari: 4341 ,5151 ,5671 ,641 1 . - coope...
ratio: 3585 , 434'·- cooperire: 581 1 , 6o63. - c:oopertus, a, um: 1568 , 566 8 • 5. - coordinan&: 46o1 •
-coordinare: 547 1 • -coordinatus, a, um: 1878 • 5, 1994 • 11, 2001 •1 , 2143 • 5, 2154 • 5, 2253 • 1 , 2661 • 6, 4601 , 4691•5,
471 2 ' 6, 547 11, 5563 • 6, 613 8. - copia: II23, 3731,4201, 433"-, 46011, 5068, 5073, 605 8, 6204, 6493, 651 11, 659 11, 6661 •
- copiose: 371, 17411, 247', 3865, 659'• 5. - coplosior: 1741, 588'.- copiosissimus, a, um: 665 1 • 1. -
copiosos, a, um : 3781, 391\ 433'' 5, 5261, 572 11, 6o5 1 , 665 2 •1 • - copula : 4271 • - copulans : 191 3, 225 3,
502', 554'· -copulare : 6', 1768, 1771, 265 1, 345', 385 3, 4o68, 46o1, 497', 5551, 613 8 • - c:opulate : 343 1,
3471 • - copulad.m : 691. - copQlatio : 76 1, 183', 1951•', 196', 3221, 3408, 344 1, 346 1, 3594 , 362 8, 485 1,
so6'.-copulative: 1448 • -copulatus, a, um: 571, 69', 71 2, 78', 86', 3408, 343', 3448,3451,3461, 35¡1, 503 1,
So61, 551 1 , 57811. - coquere: 6321 . - cor: 4561 •5, 585 1 •1, 6291, 6326. - cordialis: 5851. - corona: 53 1,
631 1. - corporalis: 82 11, 1024,211 11, 290', 462 1•8 , 628 1. - c:orporaHter: 101,4621 ,6284,6298. - corporeus,
a, um. : ro•, 3o", 81 6, 821, 146', 205 1, 3886, 401 1, 462 11•1 , 595 ..' 1 , 6291, 6341 • - corporidec:ena : 2IIa. -
eorporldecenter: 6298. - eorporldecorus: 2II 1. - corporlformiter: 462'.- corporlvlae: 462 1. -
corpus : 101, 47t, 82 1, 135', !48 8, 2II 1, 2901•.,• 6, 291 1 •1 •6, 3098 • 1, 346a,c,a, 3731, 3741 ' 1, 4271 ' 1, 4551, 4621,
4921 , 5944 , 6291. - corrationabWs : 831. - .corrationalis : 2.3911. - corratioDalitaa : 1951, 443 ... -
COrrector : 2.704 • - COrreptaS, a, Um. : 5721 • - corrigere : 5581•1• - corripere : 4IIc,a, 589', 591 1 •
- corroborana: :z.o•. -corroborare: 2151 , 25ol, 42ol, 4241, 441 1, 51o'.- corroboratua, a, um: 71 1 •
- corrumpens : 2.73 1 • - corrumpere : 201, 2351 ' 1, 243 1•11, 2441 ' 1' 1, 272 4 ' 5, 2731 ''' 5, 2741 ' 1, 275 1, 2871' 1,
3121•1. - corruptela: 242.1, 2.75 1 • - corruptibllltas : 1481• - corrapdo : 201, 66 1, 701, t48 1 •6 , 1541,
2421,1,1, 2.43', 244t",t,a,5, 2.451'', 254"•', 273''5, 274t, 2751,1,11, z8ot,5, 2871,1,5' 475', 490'•', 5961,5, - corrup-
dvus, a, um : 201 • - corruptas, a, um. : 661, 3841 • - coruscans: r8o1. - coruscatio: 31 1. -
COIUÜ.te : 3471· - COIUÜ.tus, a, um : 5441. - crapula : 5881 •1, 593 1 •5, 632a, 66g1 • 5. - cnpulans: 632. 1•
- crapalarl: 5931. - crapulatus: 632 1. - craasior: 212'.- c:rater: 53 1 ' 1, 6241, 65ol• 5, 651 1 •1 • 1, 652'·"·
- creans: 3961, 5204 • -creare : 64', 1638, 2026, 299"•', 30.1 5, 353 1, 3'725• -creado : 171c, 362 5, 532...
- ·creativua, a, Um : .301 1, 520•• 11 , - creator : 1075, 171 3, 332. 1, 517', 521 1 • 5. - creatrb: 1 301 1, 3261,
3321•5, 520'. - creatura : 454 , 85 5, í075, n61, 1201, 1471, 1641, 171 .., 1795, 188', 343 1, 346', 362.5, 451 5,
4561, 5o65, 521 1, 5236, 5251, 5691, 5765, 582 1, 6o61 • - creaturalis: 52ot.- c:reatus, a, um: 42.1, 45', 751,
1()93, 1495, 3021, 361 1,472 1,493 1, 5191 . - creclens: 409'• 5, 4103 •1, 411 1•1. - credere: 91, 3265, 4101, 6261,
66¡'. - credibllls : 6'. - credibiHter : 4I3'· - credulus, a, um: 4101. - crepabllls: I6o1. -
crepatio : 483'· - crepitus : .pat. - cresceDs : 458 1• - c:rescere : 112', 16o1, 3441, 354', 358a, 377',
427'· - c:rlminarl : 2081 • - crlmiDitans : 2081 • - crlnls : 53'· - crudare : 270', 271', 438'. -
c:rudatio : 27I'. - c:ruclatus, a, UD1 : 438'. - c:ruclfixua, a, UD1 : 2091"'· - c:ruJI : 463'•', 568'. -
CI"Ull:: 20g1. - culmen: 1361, 565 1, 5661, 5734. - cultus: 236, 661. - CUiiJ.uJate: 531t.- cumulatio:
425'· - c:umuJatuo, B, um : 539'· - c:umulus, i : 445'· - c:umvidere : 588'. - cupere : I7I 1, 253',
2541, 32.4•, 423', 43~, 443 1 , 50911, 510•, 513'·- cuptde: 1421, 209', 2166 • - cupidialta: zo8•, 2.11 1 , 2"171,
219 1·', 2.22.1 , 2241, 2.261, 2.28 1 •1 • - cuplditas : 16.., 30', 1451, 1841, 200', 2.01 1 • 1, 2021, 2081 ·', 2091, 2101 •1 •',
211 1 •', 2121 • 1, 213 1 •1, 2.15 1, 2161, 2171, 2181, 2.191 •'¡ 22o', 22.1 .., 2251, 2268, 2271 •", 22.8 .., 2524, 253', 2801,
286 1, 4231, 438t, 44ol, 463 1, 4851• - c:upiens : 1421• 1, 1441, 1711, 202t, 558a. - cupitus, a, um : 22.01,
ur•. -cura : 24 1~ 681 • .., 1381 • - CU1'BDii : 6491 • - curare: 68'• ..·', 7o", 5331, 558', 62.5•, 64t 1, 6491 • -
curlooiao• 142'.- C1lrl'eiUI: xSo•, 559'· - currere: 53o'. - currlculao : x6o'. - c:urruo, ao : 631 .. •.
- CUl"8WI, UB : 16o1•1 • - C1lrV1II, a, am: 5191 • - cuatoclia: 49', ,ot, 149'·', 1511 • 1, 1634, 187', 348 1• 5,
393 1 ' 1., 474'· - custodialis : 1871, 448~, 5101, 658'. - custodien&' : 84', 435 1, 4421, 443 8, 448 1, 5101,
su•·•. - cuetodlre : S61, 701, 71 1, 2081, 2.76.., 2871•1, 3521, 3581 •1 , 424"-, 425 1 ' 1, 426'•', 437', 4421, 448',
sxo', su', 548', 6491• - c:aotoclitivua, a, um 1 x8¡', 287', 4481, sxo', 658'.- c:uatoditua, a, úm : 10',
1681 • 1, 3521, 4744. - castos: 49', sol, 393~, 4481, 5101. - cyclus: 1931, 478 1. - daemon 1 231 ..•5, 271 ..,
2721, 2.75..•5, 2761, 2771 • 1 •1, 2.781, 279"• 1, 2801•1, 281'• 1, 2851 • 1, 29J 1' 1, 3091 ' 1, 313', 372•, 373 1 ' 1, 392.1' 1 • -
daemoDlacus, a, um: 231 1•', 281 1, 3731 • - daemODlalis : 231 1•', 3731, 3921· - daemoulcus, a, am. :
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIBRE PARTIE. CXXXI

231 1' 4, 281 8, 3921• - daemonius, a, um : 231', 3921• - damnare : 435"'· - dans : ss', II2. 11, 373 11 - -
daps : 6321 , 6591 . - dare: 8 3 , SS•, 98 1 , 113\ 264,'.- dado: 304 , 325t., 4801. - dativus, a, um: 95 3 •
- dator : 468 , 2658 , 331 11, 408 2. - datrb:: 95 3, 3201 , 325 4 • - datus, a, um: 143\ 1531 , 3868. - david:
6 5, 213 1. - dealis: 2663, 427 8, 5223, 548 1 . - deallter: 2241 , 521". - deambulans: 391 1 . - debilis:
436'.- debilitare: 274'· -debilitas : 136', 1651 , 287', 3021 , 3161 • - debiliter : 315 3 • - debitus, a,
um: 5278, 648 1, 668 1. - decas: 541 1 • 1. - decedens: 433 1 • - decem: 54I 1 • - decens: 58 3, 178 2, 3148 •
- decenter: 13 2. - dec:end.a: zst.- decentissime: 38', 4081.- decentissimus, a, um: 178 2. -
deceptio : 633c. - deceptus, a, um : 176", 445 3 • - decernere : 145 5 • - decldens : 194, 231 3, 258 11,
31411, 392 3, 433 1 , 444', 48411 ' 1 . - decldere: 19 4, 2578 • 6, 281 41 • 6, 318 2, 4301 , 438 6 , 44S 2, S093 , SII 3 , Sl2 3 . -
decies : 517 1 • - decl.mus, a, um : S41 1 ' 1 • - decipere : 38441 • 6, 4376, 633 5 • - declarans : II9 41, IS3',
270 3, 3S73, 488 1 ~ 525 41 • - declarare : 361, 1031, 1201, 203 2 •3, 205 1, 2IS 3, 322 4, 327 2, 3SS 2, 4503, 462 5, 48i',
492 2, 528 8, 576 4, 585 2, 6x6t, 6266, 641 3, 648 1, 663 4, 6691 • - declaratio : 745, 135 1, 2694, 519 11, 6121 • 1, 637 5 •
- declarativus, a, um : 121", 6341 • - declaratus, a, um : 1625, 492 2 • - decUnans : 4791, 510 2 • -
declinare : 16 3, 69 3 • - declinatio : 279', 283 1 , 315 1, 318 2 • - declivus, a, um : 162 • - deconfidens :
4101 • - decor : 93, 2S 4 •.r;, 1603, 1788, 213 5, 5294, 581 1, 635 1 , - decoratio : 173. - decorositas: 1603. -
decoru.s, a, um : II94, 1781 • - d.ecrementum : 195\ 5393. - decrescens : 181 3 • - decretum : 1304 •
- decurrere: S98 5 , - decursaUs: 388 3 , - dec:ursallter: 1921 , 3904. - decursaUus: 6691 . - decus:
1361 . - dedere: 127", 21S"'·- dedicare: 553 3 • -deditio: 2941 .-deditus, a, um: 231 2 • -dedolare:
sSoS.- deducens: 115",.2221 , 3963 , 3971 , 399 3, 418 1 , 4425 , S543 • - deducere: 18 3 , 223 • 5 , 1131 • 3 • 5 , II4 2,
1221, 125 3, 139 3, IS5 1, 191', 212 2, 218 3• 6, 235\ 276 1, 2944 •6, 36o5, 4183, 419 1, 4765. - deductio: 2o•, 421 •1 •
- deductus, a, um : 25 3, 68 11, 3768, s878 • - deesse: 291, 4461, 6391 • - deessens : 1273 • - defectio :
246', 255 2, 2742, 284', 285 2 •4, 2873, 2902, 291 1, 3024, 3071, 3103, 31411, 315 2, 316 11, 318 1, 392 4, 4301, 4461, 590 1•
- defectus, a, um: 371'.- defectus, us: xo-¡5, 1486, x6s', 23811, 2464, 255 2• 5, 274 3• 5, 278 1• 5, 2792, 2844 •5,
285 1•"• 6, 2873 ·"• 5, 2902 •5, 298 2 •5, 299 1• 6, 3024 • 11, 3071 • 5, 3103 • 5, 3164 •5, 371 5, 395 1 • 6, 5794, 5901• - defendere :
69 1, 71 1, 4428 • - defensio : 1281 • - deferre t 1493 • - deficere : 9Q1, 123•, 1404, 255 5, 258 1, 2995, 3098,
318', 353 1, 371 8 ' 5, 391 1 ' 6, 4728, 4875, 501 5, 5096, 5II 5, 5541 ' 1i 555"' 6, 5566, 558 1, 5591, 591 5 • - deficlens :
66t, 1438 , 1481, 188 11, 27511' 6 , 36gll, 391:1, 426 11, 4724 , 501 1 , 53gt, 5558 , 6548 •6 , 6591 . - defiguratus, a, um:
356'. - de&niens : 4341 • - defiDire : 744, 1081, I n 4, 1201, 161 3, 1844, 443 1 •6, 4471 •6, 4974 ' 5, 538 1 • 1,
542 11, 5491 ' 3 ' 6, S50 2, 6141 - -definido : 130', 159', 196 11• 5, 300 1, 3o64 •5, 3491 ' 5 , 4244 ' 5, 4341 • 5, 456"· 5, 468 1 • 11,
548'• 1 . - definitivus, a, um: 542 3. - definitrh:: 3608. - definitus, a, um: 93, 67 2, 3001 • 11, 459', 491 1 •
- deflectens: 443 1. - deflec:tere: 2573, 281 4, 3o61 •', 309 1, 3181,445 1, 4791. - deflexus, a, um: 4778 •
- deftuens: 4468, 5141. - defluxio: 596 11. - deforis: 384'·- deformarlo: 5 2, 36 2, S93, 71 8, 515', 584*,
5868, 5891, 628 1• - deformis : 181 4, 1821, 446". - deformitas : 2901, 30S 6 • - degenerare : 248 1 • -
degere: 2171, 368"'.- degustan&: 1741. - degustado: 1741. - deiacceptabilis: 6o8. - deiapparentia:
44'· - deiapparitio : 441 , 487'. - deichristi : 132'. - deicognitio : 414'. - deidecore : 355'. 394'·
-deidecorus, a, um: S81, 663, 6¡"', 931 ,6391 . - deifactrix: 524'·- deifecunditas: 841. - deifecundus,
a, um: 551 3. - delficans: 5221. - deificare: 21 1, 4275, 6og1. - deificado: 21 5, 63 5, 961 • 1, 991 •6, n61 •6 ,
4161, 427 3 •6, 461 41 ' 5, 5221, 5245, 533 2 ' 6, 6091 . - delficatus, a, um: 21 1 , 38 3, 386 1, 427', 522 5, 6o91 • 1 · - del..
ficentia: 961, II61, 522 8. - delficus, a, um: 278 ' 5, 56 5, 63 8, 666, 95 8, n61, 322 11, 4278, 5244, 551 11, 6oS',
639'·- deifiguratio: 588 1. - deiformatio: 5888 • - deüormis: 201 , 242, 32 3 , 38 1 , 54', 82 4, 98 1 •6 , u61,
IS3 1J 155 1, 2o61, 2321, 26g1, 2701, 3092, 3491 • 5, 372 3, 3903, 4021, 422 8 • 5, 635 2, 6461 • - deiformitas : 201,
302•. - delformiter: 350', 390', 521', 5361 •1. - deigeoitalls: 629°. - deigeoitrix: 96'.- deigenitura:
841, 628 8. - deigenitus, a, um: 62".- deigenus, a, um: 62', 964, 551 1, 6291. - deihumanus, a, um:
6xg1 • - dellmitativus, a, um: 241 . - deiimitatus, a, um: 241 • - deiinspectivus, a, um: 54'·-
deinominalis : 5564. - deinominatio: 23 1, 541, 55 1, 588, 6711, 728, 416t, 449'\ 451 4, 4671, 478', 551 1, 555 1,
ss6•, s6o', S87'''· - deinomiDBtus, a, um: 449'· - deioperatio : 921. - deioperuo, a, um: 639'· -
deipareas: 54'·- deiplasmatio: 101•, 634'·- deiprineipaHs: 1201. - deisapieus: 45'·- deisapien-
tia : 68', 4I3'· - deisclentia : 4I41 • - deisignificatio : SSS'· - deisusceptibllis : I35', 137'· - dei-
susceptivus, a, um: 1354 . - deltas: .,a, 41', g6 1, 3251 , 3263 , 521 8 , 531 1 . - d.eiveneratio: 68 3 . - clei..
v.irilis: 619 1. - deivise: 350", 5361. - d.eivisio: 27011,4621,4871• -deivlsior: 82".- deivisivus, a, um:
54'·- deivisus, a, um: 38 3, 98 11, n61, 2061, 3493, 3721, 3901, 4021, 422 3, 635 1, 6461. - deivocus, a, um:
556'. - delabens: 590a. - delabi: 2851. - delapsus, S, um: 20\ 2II 2 •8, 231 3, 4841 • - delado : 2071,
4751· - delatus, a, um: 1481. - detectabllior: 1294. - detectabiUs: 1991 •6, 23011,3208,6655. - delecta-
bWter : 5321 • - detec:tans : 531 1 • - detectare : roo 1 •1 •6, 363 1, 513 11• - detectado : 95 4, 1001•5, 2921,
4371 ' 1, 514 1' 1, 66s'.- delere: 2901. - deHberare: 633 1. - deUberatio : n 1 •6, 41 1 •6, 54', 105 3, 132 11,
1465, 3821 ' 11, 429'·', 4301 • - deUclae: 1001, 4371 •5, 6591 • - deBctum : 2961, 4451 • - deligere: 184'·-
delhüre: zr8'. - dellnqueus : 271 1 •1, 2961 • - dellnquere: 445'· - delinms : 319'. - dellteocena :
CXXXII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

sSo".- dellteseere: 5828. - deludens: 438 1. - delusio: 55 3. - deluaor: 55 8. - demens: z8o1, 392 2 •
- dementi.ssimus : 375 4 • - demere: 5691 • - demeritus, a, um: 271 8. - demissus, a, um: 1244 . -
demittere: 1092, 218 2 • - demonstrabilis: 153 8. - demonstralis: 1694, 222 2, 3242, 648 11• - demon-
strans : 57 3, 4503, 637•. - demonstrare : 361, 71 8 , 1394, 1531, 3204, 3221, 361 4, SO'J\ 5764 • - demon-
stratio : 6 2• 5 , 44\ 702, 75 4, 1302, 1344, 1394, 213 4, 6n 4 , 612 1 • 2, 6308 , 637 ... - dem.onstratior : 203 3 • -
demonstrative : 23\ 271 • - demonstrativus, a, um : 32t:~, 630 2, 6374 • - demonstratrix : 121 4 • -
demonstratus, a, um : 58 3, 671, 103 9, 162 8, 2401, 306\ 3844, 5868 • - demulcere : 4404 • - denariU8 :
541 1 . - denominare: 51 2, 72".- denominarlO: 58 8 , 67 11, 72 3, 323 3 • 4, 599 4 , - densi&simUS, S, Um; 5668 •
- denuntiatio : 6505 • - deodecens : 58 8 , 668 , 67', 93 1. - deodecenter: 9 8, 568 , 2108 , 355\ 39411, 475 1,
4771, 486 1, 652 11 • - deofecundus, a, um : 62911 . - deogerminatus, a, um : 96 11 • - deorsum : 1251•11,
163 11, 1645 , 5438 , 59011 • - deounc:tus, a, um : 132'. - depellens : 1423 • - depellere : 173 8 , 3828 • -
dependens: 821, 1243 , 2941. - dependere: 4911,a, 2603 , 392 2 • - deperditus, a, um: 286 3 • - deperire:
4843 . - depingere: 629', 646 1. - deponere ~ 125 11 , 144 2,218 11 ,577 8 ,6363 . - depravans ~ 2105 . - depra-
vare: 232 11, 243 2 •3, 2442, 261 11, 277\2848 . - depravado: 2791,316 2,318 8. - depravatus, a, um: 66 2,231 11,
392 2• 5 • - deprecans : 558 2, 6671. - deprecari : 123 11, 5578 • - deprehendere : 588 11 • - depromere :
3428 , 612 8. - depulsio: 554 1, 571 8 , 6173. - depurgare: 173 3. - depurgatio: 57411. - dereUctus, a, um:
331 3 , 472', 555 3 - - derelinquens: 81 2 , 251 2. - dereHnquere: 1441, 2765 , 353 1 , 499 3 • 5 , 5541 , 5673 ' 5 , 568 1,
5741 • 5 , 5785 • - derisor : 55 3 • -derivare : 1493 , 5591, 590 2 • - derivatio : 180 2 • - derivatus, a, um :
98 1. - desc:endens: 1244, 581 4, 5gci11• 5 , 615 11. - desc:endere: 27\ 14411. - descensio: 5903. - descensos:
5903 • 5 • - desclscere : 3093, 371 4, 5II 8 • - describens : 225 , 629 2• - describere : 61 1, 226 11, 4505 , 4641,
626 5, 6461. - descriptio: 17 11, 36 11, I6o11, 403\ 422", 425 1, 5321, 6308, 635 5. - descriptos, a, um: 61 11,
4433 , 6641 . - deserens: 1371, 4o63 , 574\ 627''.- deserere: 1404 , 144\ 251 11, 31dl, 3II1, 3531, 499', 56'f,
5691, 6542. - desertio : 279 11, 285 11. - desertum: 23640, 285 5, 441 1, 498 11 ·1 • - desiderabllis: 199 11' 5, 2o63,
230 11•1 , 3203 ' 5, 4393, 4851 • 5 • .:.... desiderans : 15 4, 142 2, 1501' 5 , 171 1, 17411• 5 , 2003, 25340, 283 1 ' 8 , 3045 , 39211,
4393, 513 4, 533 11, 6503 • - desiderare : 424 • 11, 90\ 961, 143 1, 158 11, 1591 , 167 4, 168"• 5 , 170"• 5, 185 11• 5, 2005 ,
2302 ' 5 , 231 11, 233 3 ' 5 , 2361•5 , 253 1' 3 , 2541' 11 ' 1 , 2824 • 11, 283 5 , 292 11, 2944 , 3o611, 3144 , 3151 ' 5 , 3208, 324 11, 3301' 5 , 392 3 ,
423 3 ' 40' 1 , 438 5,439 5, 4961•1, 5081•5, 513 5 , 6275 , - desideratus, a, UM: 199 3,23011,3061,439 3. - desiderium:
1421 ' 5 , 151 4 , 1525 , 1591, 167', 169 2 , 17411, 2003, 2195 , 236", 2524 , 253 5 , 2548 • 6 , 2784 • 6 , 2801, 28611, 3042, 3151' 1 ,
3171•5 , 423 11 •5 , 4401·5 , 463 3 , 5091•5 , 5II 1•5 , 513 3 • 5, 5145, 553 1 • - desidium. : 138 2 • -designare : 581, 225 6 ,
3278, 34911, 463 5, 487", 4901, 492 11, 5246, 5703, 5725, 651 3. - designatus, a, um : 226".- desinens : 539 11•
- desiD.ere : 348 , 159', 2864 , 302 8 , 352 3 , 371 4 • - desinitio : 277"· - desistere : 2402 , 277 2, 286", 3461 •
-desolado: 285'· 5. - despiclens: 446 2. - destinatio: 236 11. - destituens: 555 3,'627 11. - destituere:
123", 2502, 2974, 353 1, 4998, 554\ 555", 5673, 5741, 661 1. - destitutus, a, um: 1441, 157 2, 1651, 236", 250",
307 8, 438 1, 498 11. - destructibllis: 371 1. - destructio: 284', 5141. - destructivus, a, um: 3691· -
destructus, a, um: 181 3 • 5 , 233 3 • 5, 2991 , 371 8. - destruens: 6368. - destruere: 235 5 , 24411, 2744 ' 6, 275 5 ,
2905, 2981, 429 8, 4404 • 5, 4848 • 5. - desuper: 1761,433 11, 507"·- detentio: 216 11. - detentus, a, um: 5698 -
- deterior : 161, 442 11, 443 2, 5298 , 66o". - determinan& : 57 3 , 74 4,108 1, 4171 , 542 11 . - determinare :
1328 , 145 4 , 161 3 , 1844 • 6 , 3001, 426 11, 4344 , 447 11, 49740, 5383, 549 1 •3 • - determinate: 505 • - determinatio:
298 5, 440 2, 506 2. - determinativos, a, um: 36o3. - determinatus, a, um : 6711, 1205, 3005, 45911 ' 15. -
deterrens : 443, 2094. - deterrimus, a, um : 253"·- deterritus, a, um: 143". - detinens ·: 125". -
detractio: 391, 72\ 1861, 403 4, 581 1•3, 5921 • - detractas, a, um : 568 4, 6263 • - detrahere : 56 40, So',
435 5, 5804, 592 11 •".- detrimentum: 264", 445 4 • 5, 446 1• 4 • - deturbare: 291 3 • - deumgignens : 624 • -
deuteronomium : 361 5 • - deviare : 284", 5195 , 5581• - devictus, a, um: 51411- - devincire : 4963 •
- devius, a, um: 191 5 , 202 3. - devotus, a, um: 1341. - devovere: 215", 553 8· - dicare: 57911· -
dicere : 7 11 •8, 131, 33 11, 97 1, roS", 133', 2502, 4045 , 557 2, 5974 • 5 • - diclbWs : 121 • 5 , 561, 138", 1403 • 6. -
dictamen: 1503 . - dictare: 54", 1503 . - dictatus, a, um: 56 2 . - dicti.o: 2023 , 203 11• 4 • 5 , 205 11• 5 , 5731 •
- dictus, a, um : 6\ 7 3 , 52 1 , 6421 • - dies : 471, 161 11•5 , x66", 485 4 • 6 , 486', 4905 • - dift'erens : 178 5,
3574 •5, 4725. - diff'erenter: 261•15, 223 2, 6148 • - dift'erentia : 591, 891, 4474 ' 5, 472 3, 535 4 •5, 643 5 • - diffi-
cultas: 212 3, 2651 • - difticlle : 6261. - difficllius : 2121 • - difftuens : 6164 • - difformis : 4464 • -
clifl'u:ndens : 247 8, 5148, 5751. - diff'undere : 1468, 14711, 1498, 323 4, 3581, 368", 452 8, 498 1, 616".-
diffuse: 391 5 • - difl'usio : 207 1, 4262, 596 2, 6164, 6573. - diffusius: 6411, 6692 • 5 • - ditfusive : 6411, 390"·
- diffusivus, a, um : 657 11 • - difl'usus, a, um : 898 , 1643 , 3883 , 531 4 , 575 1 • - digerens :74", -
digerere : 131 8, 134". - dignari : 8 3 , 2341. - dignado : 648 1• - dignatus, a, um : 294 ·• - digne :
394", 438 5, 4771, 555 2. - dignefactus, a, um: 5328 . - dignifactus, a, um: 532 8. - dignificare: 2341,
443 1. - dignificatus, a, um: 381, 391 4. - dignior: 328 5 , 338"• 5 , 3424 ' 1 , 4963 • 5 , 591 15, 592t~.- dignissime:
6302 • - dignissimus, a, um : 1021, 1523 , 1624 , 5531 • 11, 63011• - dignitas : 142", 271 3 , 3521 ' 5 , 394', 4341,
43Sa,&, 437', 4413, 475~~, 48o1, 4861, 55511, 6o91, 6351, 6481·', 6531·- dignoscere: 3746· - dignus, a, um:
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXXXIII

g•, 381, ss•, 66 4


,6¡ 4, 931:, 2208, 221 1, 271 1 •5, 391 11, 4341,475 1, 621 1. - digredi: s86 1. - digrediens: 2188 •
- digressus: 39of'. - dilapsio : 279'· - dllapsus, a, um: 194. - dUatans: 363"· -dilatare: 5903 • 5 •
- dilaudare; 5803, - dilectiO: 178 2• 5, 2086,2091, 210l,Z,G, 213 2• 3 • 11, 2203 •5, 221l,.f.,S, 38511,578 5 . - diJedi,s..
simus, a, um: 178 11, 1843, 2171 • - dilectos, a, um: 46 1, 178 11, 1848 , 1993, 2145, 2171 , 2203, 221 1 • 3, 2302,
3203. - diHgens: 998 •1 , 2145,5025,526 1. - diligenter: 49 1 ,96 11,1343 , 1432 • 6 , 526 1 ,5552,6255 . - dillgentia:
139', 502 8, 531 4" 1, sss•. - diligentissime : 1341, 138 3, 6zs1 • - diHgentissimus, a, um : 128 1• - dlli-
gentius : 129 - - diligere : 4<)1, ¡rj-, 1284 , 1748 ' 5 , 1781, rw, 3144 , 438 11• 8 • 5, 509 11 • - dUigibills : 46 1 •5,
8

178 11• 5 , 1848 , 199 8, 217 1 • 1 , 2208 , 221 1 • 5 , 2301 , 3208 • 5 • - dJmanaus : 526 1 • - dimanare : 95 11, 247 8, 3631,
424', 5851 . - dimensio l 4646 . - dimetiri l 447'·- dimicans l 43I'.- dimicare l 431'.- dimidium l
541 2• 5. - diminutio: 705, uo', 16o5, 181 3,2465,4454,4465,453 3, 5401. - diminutus: 458 3 . - dimissus,
a, um: 233 3 , 5684.. - dimittens: 215 11, 406 3, 423 3 , 48411 • 6 , 5771 . - dimittere: 20It., 212 3, 4063 , 438 1 • 5,
4404,441 1,447 1. - dimotio: 145 11,430 3, 661 1 •8. - dimotus, a, um: 1371 ,2164, 4IIf., 498 2, 6623 . - dimo-
vere: 2151, 216 11, 345t., 411 11, 5093, 511 3 • - directe: 189t., 192 4· - directio : 425 1' 5, 5323 ' 5 • - directius :
1946. - directos, a, um: 1894, 1924., 475"'·- dirigens: 5411. - dirigere: 18 3 , 5411, 1901, 253 3 ·"', 296t,
SS8 1, s6S 3. - dirimens : 94.·- dirimere: 176"'. - dirus, a, um: 625 1 - - discedens: 119 11, 345\ 492\
5404 • - discedere: 1124 , 1902 , 2183, 231 3, 298 3 , 33611, 345 4, 3873, 4303 , 438"', 4401, 445 11, 463 1, 507 1., 540"',
558 11, 585 4 , 6243 , 652 11• - discens : S5 , 1043 , 3978 • 6 • - disceptans : 2094 , 311 4 • - discere: 224 , 28 1 , 3911,
S'f, 686, 103 5, 10411, 122 11, 143 11, 14911 • 3, 401 4, 4873 , 4S91, 5143 , 5586 , 624 4 • - discernens : 9 3, 108 5 , 1443 • 4,
4561 . - discernere: 8o5, 903, 923•4•11, II211, u6 3, I3I 2, ISI 6, 161 5 , 3441 ' 6 , 345 11, 346\ 358 2 • 5 , 4254.' 6 , 6251 ,
647"', 648 2, 6696 • - discessus : 2792, S6S3 • - disciplina : 81, 13 3 , 35 4 , 13.3"', 134 11, 13911, 141 1 , 1964 , 401a,
4043,413 3, 5573, 570a, 5991, 6361 ,638 4, 667 1• 6 . - disclplinalis: I041 , 64'f.- discipllnatus, a, um: 1041.
- discipulus: 3o', 134 11, 413 11, 5566. - discordare: 2403,443 11. - discordia: 51011, 5145. - discrepan&:
248 3. - discrepantia: 348'.- discrepare: 24011, 41o'.- discrete: 694,743, 79 11, 112 6, 1666. - di~etio:
7411, 758,11, 761,2,6, 7SII, 79', So', S32,11, 844, 8S1,a,6, go', 924,11, 93', IIIa, II21,1l, II3', II63,1l, II91,2,3,6, 12oll,
1511 , 1864 •6 , 1961•6, 3484, 508 2•3 • 11, 630"• 6 , - discretive : 694 • 11. - discretivus, S, um : 73 6, 3603, 378 8 • 1,
456 1. - discretor: 456 1•2. - discretus, a, um: 571, 694 •6, 724, 73 11, 79 2' 3, 91 11 ' 11, 134t, 1871, 3574, 4248 ' 5 ,
45411, 4565, 668 8 • 11, 669 2. - discrimen : 591, 1208 • - discriminare : 358 11• - discubitus : 664,8 . - dis-
cumbere: 663 3 •11, 665 5 • - discurrens: 3888 . - diacurrere: 1923 , 4o8".- discursio : 641, 390c. -
diseur&US : 3904 • - diseussua, S, um : 58 1• - diacutire : 173 8, 471 6, 617 1, 6368, 643 11• - disjungere:
69'· - dispellere ' 6os'. - dispensans : 476'. - dispeusare : 408'. - dispensatlo • 6r7'. - dis-
perlre : 4848 • - dispersos, a, um : r67'•', I70'•', 5"4'·- dispertlre: 434', 643'·- dispolians: 626'.
- disponere: 81, 361, 461, 593, 65", 2261• 3628,395 1, 434', 4463, 5191, 547 1, 6544. - dispositio: 178, 142 8,
403 1, 422 4, 425 1, 43411, 532t, 535 3, 647'· - dispositus, a, um : 18 11, 2661, 340", 443 3 , 547 11 • - dispro-
portio : 532 1 • - disputans : 465• - disputare : 624c. - disputado : 35'! 543, 128*, 1593, 3184. -
disquisitlo : 1448 • - dissaplens: 3I9'· - disseminare: 368'·'· - dissentire '553'· - disseparaDS:
1081 . - disserens: 668 11• - disserere: 208 3, 4661, 537 11, 6393 • - dissidens : 2401 , 443 2· - dissidere :
2403. - dissimiUs : 88 6, 891, ,303 2•', 3oT• 5, 357"', 44911 ·'·', 451 11, 4658 , 471 1 ' 6, 4721 ' 3 ' 11 . - dissimilitudo :
241, 891 , 1864 , 451', 464\ 598 11 • - dissipatus, a, um : 1673 , 170"'. - dissolutio : 505 1 • - dissolvere :
II95, 2351, 429"• 5 , 44o'.- dissonantia: 253 2, 371 2,420 11. - dissuadere: 4102• - dissuasibills : 410 2. -
distana: 3451 •!', 592 3. - distantia: 2388, 2401 •1, 454 4 , 472 3, 501"', 502 1. - distandus: 2383. - distare:
IIS8 , 123 6, 2402•5 , 336 1, 345"· 6, 346\ 4724, 5924•6 • - distentus, a, um: 632 11. - disdncte: 6gf., 748, 625 6,
669 11. - distinctio: S', 1711, 571, 648, 674 • 11, 7411, 753, 76 1•11, 792, 83 1, 85 1 • 3, 92 4, III 3 , II2 1, II3 4 , II91 ' 8, 12o8,
151 1, r86 4, 187\ 3484, 4224, 43411, so8 2•8, 532 1, 5353 ' 4, 5845, 6305, 6461, 6473 • - distinctivus, a, um :
845 • - distinctus, a, um : 57 1, 69 4 , 72 4 , 73 11, 79", 90', 924, 26o', 4241 , 4433 , 5321 • - distinguens : 9 3 ' 4 ,
57 5, 1444 • - distinguere : 91, 29 11, 67 1, 8011, 923, II28, 131 2, 1344, 144', 146', 161*, 1784, 3441, 358 2, 36o5,
378 8 , 4261, 447"', 64511. - distracdo: 41o".- distractus, a, um: 2II 2, 39S 1. - distrahens: 303 5 ••-
distrahere: 6o1. - distribuaUs : 4801 • - distribuens: 4341 • 5, 6292, 665'· - distrlbuere : 312 5,
3523 ' 4 ' 6 ' 353 5, 378 8, 4378 •5, 441 2, 531'• 6, 5366 • - distributio: 22 1, 661, II26, II43 •5, II65, rS0 2•3 •6, 3488 •5,
421 8 •6, 4342' 6, 453 11, 4801, 529 1, 535 4 • 5, 651 11. - distributus, a, um : 51 6 , II71 , 2146, 4801 •6. - ditare 1
3866 • - ditatus, a, um : 330'. - ditlo : 176'. - ditls : 330'. - diuturnus, a, um : 139'. - diversl-
mode : 148•. - diversitas : 24 11, 891 , 1771 , 1864, 267, 4t)21 , 4641 , 4661 , so83 •8 , 512 1 • - diversus, a,
um : 891, 263', 3034, 326 6 , 357", 4491 • 3 , 450 4, 465 2, 471 3 • - divertere : 318 2 • - dividens : 23 2, 1791 ,
43411 • - dividere : 6o1, 69"', Sol, 921 , II7\ 1561, 1764, 1784, 3441, 345 2, 352"':~ 358 11, 378*, 425 4 • - divi-
duos, a, um: 241 ,29 1, II7\ 2II 1, 3888 , 391 1, 3991 , 496t, 64o3, 657 4 • - divinaHs: 953 • - divinatio : 991 •
- divine: 131 , 5214., 5361 , 617 11• - divinlfaetus, a, wD. : 38 8 • - divioior: 31 11 ' 5, 1293, 208 5, 331 8 , 3741,
3758 , 413 4, 5766, 612a. - dirinissime : 137"· - divhdssimus, a, um : 248", 2491, 2678 • 5, 4061•', 413"·
- divinitus z 7:M, 91, 131 ' 5, rs', 165, 23 3, 38', 54", 561, 6o3, 101 4, II8 1, 318 1, 3551, 3902•5, 3944 , 475 1, 4771,
,,

CXXXIV NOMl!NCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

4801 , 533\ 617 2 • - diviD.oprincipalis : 98'. - divise : 6411 • - diviaibills: 241 , 292, 1171 • 5 , 178 4, 2II 2,
2641 • 5 , 388 8 • 5 , 391 1 • 5 , 3991 ' 1 , 4961 ' 5 , 6343, 6402, 657'·- divisiblllter: 178'. - dlvisim: 6411, 695 , 343 1 • -
divislo : 674., 72\ 78 1 , n68 , 1171 , 1191 • 2, 176', I795 , t86", 1.96\ 348", 3901 , 399\ 4104 • 1 , 4125 , 421 3, .p6',
455 4 ' 1, sor', 505 8, so6", 508 2 •3 • 11, 535', 5962 •1, 63o&, 634'· - divisivus, a, um: 176', 378 8, 498 1. - divisio-
nalls: 378 8• - dlvisus, a, um: 291, 6g', 92', 2II 51, 2641, 391 1, 4248 , 4961, 4973 •1, 4981. - divulgare: S61,
631 . - docens: 4873. - docere: 36\ 395 , 68 1 , IOS 1 , 122 3, 141 11, 142\ 326 1, 5148 , 558 2. - doctor: 52 2 •1 ,
75\ 1301, 131 1, 132 11, 1345, 136', 1371, 1393, 2242 . - doctrina: 133", 1342, 5702, 657 2• 5, 667 1. - doctas,
a, um : 28 1 , 1041 • - documentum: 105 11 • - dolare : 631 1. - dolere: 10011 •8 , 2136 • -dolores : roo 11,
632 11• 5, 664'·- dolosus, a, um: 633 5. - dolus, i: 633'· - domesd.cus, a, um: 287 1• - domicilium:
501, 149', 2765, 48411, 4968 • - dominabilis : 53ol. - dominaUs : 53411• - dominan• : 782, 432', 4331)'
484', 5305, 534s. - dominare : 119\ 136', 228s, 432\ 5301 • 1 • - d.omlnatio : 62 3, 1761 • 2, 416'· 5, 528 3 •6,
529 3 • 6, 5301 •6, 531 2 ' 5• - domiu.atus, us : 628, 417\ 484', 5283, 5298, 530\ 531 2 • - dominicas, a, um:
534s. - dominium : 5301 • 5 • - domus, i : 78'• 6, 798 , So', 411 2, 484 2, 6242, 6305, 6528 • 6, 653 5, 668 3 • -
donan& : II2 2, 265 8, 373 8, 433', 4462, 461 3, 5101, 5511 • - donare : 193, 27', 113\ 1431, 325 6, 372\ 4278,
435 11, 461', 467', 4701, 651 1 • - donatio : 661, 85', 155 3, 28x', 328 4, 3303, 338', 3428, 440', 453 11• 8, 4801 • 5,
524', 535', 622', 665 11 ' 5 • - donator : 2.65 8 •5 . - dona~: 95 8, 3201, 325'. - donatus,_ a, um: 191, 98\
121', 1531. - donum: 661 • 11, 723, 1223 , 281", 328 6, 3308• 5, 331 11, 338", 34211 • 4 •6,3S05,453 11•1,48o1,s1S 6, 524",525 6,
535 3, 6091 , 622", 6303 . - d.ormiens : 632 11. - dormitans: 632 11. - dormiturians: 632 2. - dorsum:
53'· -dos: 281', 330'.- duaHs: 637'·- dualitas: 263', 2641, S4I 1. - dubltans: 233'·- dubitare:
J8S 3, 234 11, 250 11, 5163. - dubitad.o: 233", 5165 , 5171 ' 1 . - ducalls: 222 1 . - ducens: 442, n6t, 1342, 148 8 ,
191', 397\ 398 1, 483 8, 6421. - ducere: 143, 18 8, 113 2, 119\ 218 2, 2324, 2344, 2671, 2888 , 294", 3121 , 349 11,
353 11, 443 1 , 47611, 488'.- ductalls: 3268 . - ductio: 1528 , 475 8 • " . - ductor: 1173- - ductrb:: 22 8, 154'·
- ductus, a, um. : 25 11, 3034 , 440\ 4902. - ductus, Ul : 154'·- duernio : 541 1. - dulcl.s: 485 11 •6 • -
duo: x6o•, 20431, 22911, 263 8 •6 , 2641' 11, 293'· 11, 341 6 , 541 1. - duplex: 264\ 363 3, 63711• 11, 6so".- dupHcatio :
363', 528'. - dupllcltas : 363'•'. - duplus, a, um : 6so'. - durabllis: 65o'. -durare : 502 1 • - durado:
395', 49011. - durius: 2121 . - durus, a, um.: 893, 625 11•6 . - dux: 274, 103 3, 1173, 1281 , 134•, 154', 381 1 ,
4131 •6, 561 1, 565 2, 641 1 • - dyas : 263 8 • - ebriatus, a, um : 662 3 • - ebri.etas : 5881 • 1, 66o4 • 5, 661 1 • 3 • 5,
6691 •11. - ebrlu, a, um: 66o1, 6321 • 11. - ecclesia: 3765, 6641 •5. - ecclesiasticus: 6306. - ecstasialis:
215 11, 21611, 218 3• - ecstasiatus, a, um. : 2166 • - ecstasis : 1371 , 145 2, 215 11 •11, 2162 • 4 , 217 5 , 218 1 • 11, 411 6,
4121 • 11 •6, 5683, 661 1 •1, 6623. - ecstadcus, a, um.: 135 6, 215 2, 216 11. - edere: 128', 358 3. - ecBcere: 2223•
- editio: 1138. - editus, a, um: 2148 , 5203, 5221. - edoctus, a, um: 22', z81, 39\ 10411. - educare:
657'·- educatus, a, um: 663 , 4168 . - educere: 8o6, 218 1 , 5523, 6128 • 6, 6596 . - eductus, a, um: 612 3 •
- efl'abllis: 121 , 6381 . - ell'ari: 128. - efl'ectio: 85 6, g61 , 1161 , 3153,4192, 5223. - efl'ectivus, a, um.:
xooz, 17811, 1841' 5, 2446, 245 1• 1, 24611 •11 , 293 11•8 • 11, 295 3 ' 5, 3606, 369', 3705, 407 11• 11, 481 1 • 5, 5476, 5786 . - eft'ector:
171 8, 1781, 2461, 293 11 ' 3, 332 11, 3626, 4793, 501 8, 516', 521 1. - effectrix: 11 3, 25 2, 85", 107 11, 178 8,202\299 1, 3254,
3268, 3602•4, 3fi94,·3708, 388 1, 407 2, 4198 ,481 1, 5056 , 520', 525 1. - efl'ectuaJiter: 18 11. - effectus, a, UID.:
42 1, 99 8'', 101 8, 302 1, 386 1, 469', 472 8• - eft'ectus, us : 42 11, 45 11, 99 3 ' 4, 101 11 • 3, 3021, 303 6, 3863, 423', 4696,
472 8. - eft'erre: 5611 •3, 1404,151 11,492 3,495 3 - - efficacia: 52 6 . - efficacior: 75,3825. - efficaclter:
643 3. - efficax: 4011, 308 3, 3541 , 455 4. - efficere: 241 , 1632, 220t, 23211, 243 2, 262 1 , 267\ 281 1 , 2843, 2894,
299 3' 3, 303 1, 36o', 365 1, 407 31, 408 1, 441 1, 451 4, 461 3, 4798, 496 1• 3, 524', 557 2, 6o88, 6091 ' 2, 638 11. - efficlens:
1842, 197'' 11, I981, 2446, 245 1 ' 2, 24611, 2471, 293 11•1, 295 8, 3031, 319", 325 2, 332 1, 354\ 369', 418 11, 4193 • -
efficlenter : 521 4 • - efficl.entia : 1524 • - effi.ctio : 63411, 635 8 • - effictus, a, um : 1011, 4021 , 468',
570', 5883, 628 2, 635'· - effigiatio : 5888 , 628 1 • - effigies : 201, 52', 82', 87 11•8 , 88 8, 89t, 93 1, 98 1, 350',
5808. - effingere: 18 4, 23 11, 29 1, 462 1, 487\ 5.21 1, 5703, 6284, 6296, 631 11, 6341, 641 4 , - effiuentia : 659 1•
- efBuere : 4461, 5141 • - efl'ormans : 58ol, - efformado : 1584 • - eft'ormatus, a, um : 87 11• 3, 88 3,
89\ 1021, 390', 570'.- effrenus, a, um : 4291. - eJI'ugare: 2872 • - effugatio : 2794 • - eft'ugere: 348,
1591, 1631, 3103, 311 1, 318 2, 3691, 3948 •1 • - effugium : 2831 • : - effu1geu : 54"· - effulgere : 5738 • -
efl'undens : 5143, 616'. - efl'undere : Sot, 4981 •6, 5141 • - efl'uaio : 31 2, 372 , 1141, 1751 • 6, 1803, 4268,
433'·', 453 2 •1 •1, 45411• 8 •6, 5251 • 5, 5261 • 11, 6204. - efl'usus, a, um.: 1088, 575 1, 6271 , 6291 • - effutire : 521 1 •
- egenitus, a, um: 241 1, 3021. - egens: 379\ 458 3. - egentia: 395 1 - - egenus, a, um.: 1088 . -
egere: xo8 1, 5961, 6503• - egredi: 2188, 4994, 5404, 614'·- egrediens: 1905. - egregie: 2541. -
egregias, a, um : 1423, 254s, 4404 • - egressio : 2791, 36o1 • - egressive: 390"·- egressivus, a, um:
3888 • - egressus, a, um : 271, 498 1 • - ejaculans : 5751 • - ejicere : 173 11, 2421, 447", 471 1 • - elabi:
sn'.- elaboratus, a, um: l),¡x'. - elapsus, a, um: 2n•. - elarglri: 244'· - elargltlo : 66s'. -
elatus, a, um : 6502. - electio : 1291, 1464 •11, - elec:trinus, a, um : 524 • 6 • - electrum : 52 4 • -
electus, a, um : 911, 91 11, 43911, 5336, 575 11, 6665 • - elegans : 786 • - elementalis : 198\ 4551 • -
elementari& 1 4551, 5451 . - elementarius, a, um: 1981 •6 . - elementado: 103 3, 105 8 , 128 11. - elemen-
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. cxxxv

tad.vus, a, um: 1981, 5451. - elementatas, a, um. : 5451 . - elementum: 1038, ros 8 •c, 128 3, 1!)6 11• 1,
203 4, 205 2 •6, 426.., 455 1, 5451. - elevare: 171, 1242 ,2121 , 489"·- elevator: zrsr.- elevatus, a, um:
171, 148 3. - elicoides: 4774. - elldere: 3191 . - eBgens: 146•.- eUgere: 253', 4361. - eUminans:
443", 532 1 . - eliminare: 1731 , 4434 • - elocud.o : 213·· - eloqui : 33 11, s6 2, 97"1, 1381, 1404, 50011, S6o 8•
- eloquibffis : 500 2• - eloquium: 5 8 , 8 2, 13 2, 18 2, 192 •8, 273 •4, 28 2, 31 3, 493, 541, 574, 63 4 , 671, 7fJ4, 71 3,
92", 93 3 , gf, rrg•, z681 , 1991, 202 3, 210', 211 1, 262 2, 318•, 645 3 • - elucere : 1531. - elucescens: 213 1 •
- elucidare : 1351 • - elucldatus, a, um : 668 3 • - elymas : 4283 •11, 431 6 • - em.BIUUlS : 951, ISS1 ' 1 ,
526 1, 6301. - emauare : 2143, 223 1 • 5, 531', 585 3, 661 11• - emau.atio: 23 11, 15&, 1121, 1134, II94, 121 8 ,
322•·•, 3271, 4668, 4991, 5854, 63o•.- emetiri: 447 1. - emicans: 2148 , 5831 . - emicare: 1101, 5344,
552".- eminens: 91 4, 974, 36o1, 3623, 38o4, 396 1, 433 1, 499 1, 518 8, 531 1 • 8, 533 8, 571 8, 6o2 5.-:- eminenter:
27 3, 33 8, 41 8 , 502, 99 2, lo68, 1141 , 182•, 3572, 3651 , 3664 , 3864 , 409 2, 417 2, 4804 , 481\ 533 8, 594s, 597 2, 6o5 3 •
- eminentia : 1962, 201 3, 3561, 3864, 3961, 403', 428 8, 4542, 488 1, 5298, 5341, 5408, 597 1, 601 4, 653 8, 6624 •
- eminentior: 88, II 1 , 341 , 831 , 991, 164,5, 336', 4171, sso•, 6144 • - eminentissime: 41 1, 46•, 771, 4161 •
- emip.entissimus, a, um : 72\ 91', 158 1, 2228, 321 8, 403 4, 565 3 • - eminere : 35 1 , 393 , 45 1 , 82 8 , 112 3,
251 4, 323 3 , 3303, 381 3, 3941, 4641 , 5268, 552 8 • 4, 573 3, 5904, 5921, 6o7 2 ·'· - emissio : 206•. - emissor :
2204. - emissus, a, um: 629 1. - emittens: 575 1 •6 . - emittere: 64", 147', 3725 , 62g;.- emolUre:
4404 • - emunitus, a, um : 4544 • - enarrans : 58 1, 1308 • - enarrare : 54', 1443, 1508, 2242, 3248 ' 5,
6296. - enarrado: 561 . - enet"''7Bl'e: 44oll• 5 . - euitens: 161.- euitere: 131 4. - enodans: 93 2. -
enodare : 93 2, 3248. - enodatus, a, um: 942 • - endtas : 3411• 8, 113 8, 332 4, 351 8 • - enucleare : 131 1,
4161 ,6251 . - enumerare: 1618 ,.2265. - enumeratus, a, um: 155 8. - enuntlans: 1531. - enuntiare:
73, 9 2, 12 3 •1, 56 1, 153s• 5, 2691 •s.a, 324 8, 509 1, 552 1, 6o61, 625 8. - enuntiado : 18 4 • 5, 244. - enuntiadvus,
a, um : 153 2, 648 1• - enuntiator: 153 11 • - enuatiatrh: 3272• - enuntiatus, a, um: 13•, 5868, 6121 •
- enutrltus, a, um : 661, 4161 • - epistola : 5161 •1 , 6241, 648"• 5 , 667'. - epulae: 632\ 6592 • -
epularl.: 133 3, 659'·- epulatio: 1494,411 2,6548, 6592 ' 4, 66o8• -equua: 631 4 •5 . - erecte: 161. - erecda-
Bs: 2o4. - erec:do : 1241. - ergamundialis: 481 , 1752. - erigens : 8•, 19", 2538, 446 2• - erigere: 9 11,
212•. - eripere : 4428 • - erogado : 5401 • - eros : 213 1 • - errans : 223 6 •6, 271 1, 3164, 4098, 4125. -
errare: 191 1 , 3921 • 6, 558"• 5 . - erraticus, a, um: 1605, 1911 . - erratus, a, um: 445 8· - erroneus,
a, Dm: 1731, 1773, 4098' 5 • -error: 55", 1731, 1761, 191 1, 212 8, 223•, 3071, 372", 3821 ' 5, 409•, 4121 •6 , 445 8,
519', 57o'>, 6oo4 •1 • -eructare: 6291 • - eructatus, a, um : 6291 • - erudire: 28 11• - erudido : 133".
- eruditus, a, um: 1041, 6471 . - eruptio: 543 1. - erutas, a, um s 4121 . - esca s 133", 624~, 6321 ,
648 8, 65o'·", 6sz•, 6ss", 6S61, 668 4 • - escalis : 3848 • - esae ('rO e:lva:1.): 12•, ·3324, 334", 335 1, 3391, 343 1,
349\ 351 4, 3521, 353 1, 430•, 495 3, 5163, 5188 , 5191 • 4 , 662 1. - easens: 321 1, 3521 , 36of., 521 3, 522 4. - eaaen-
tiaUs: 33 1, 43 1, 71 1, 734, 765, 83 1, 1461, 1578, 1868, 1988, 3708, 48oB, 5801• - enentiaUtas : 85", 3324. -
essentlaUter: 101 1, 613.a. - esseJltiaUua : 2388 • - essentiatus, a, um: 1091, 586 1, 615 1· " · - evadere:
241, II611, 155 1,271 4,311 2,341 1,413\461 1, 577', 6CJ91 , - evanescere :2$1 3. - evangelium: 57', 572 11 •5. -
evectus, a, um : 44&, soca.- evehens : 2221. - evehere : 151, 1251, 362 2, 5691, 6161. - evellere:
625 2 • - evenire : 90 11• - eversus, a, um: 281 8 • - evertere : 4298 • - evidens : 1641, 16gt, 3']68, 435',
6r61, 637', 6451 • - evidentior: 593', 669'· - evidenti&aimus, a, um : ror•. - evigllantia : 666'. -
evigilado: 588z,a, 666ll·"· - evolare: 171, 5691 . - evolvens: 932 . - evulgare: s&'.- ex: 194", 342",
5471. - exactiasime: 592• - exactisalmua, a, um: 51 1, 664, 2498, 382.a, 4848, 5261. - exactas, a, um:
4gl, 79\ 81 8, 98 8, 9gB, 2498 , 5028 , 532'.- aaJ.tare S 2081 •5, 251', 5524, 653 4, 662 1. - esaltatus, S, um:
39', 533"·- examinado: 1448. - examiDatus, a, um: ss•.- exaudire: 5692. - excaecatus, a, um:
420'.- exc:edens: 271 , 721 , 7T, 1371 , rs8 3 • 5, 216 3• 4, 2rs•, 2494, 322 1 ·', 326', 327.., 3646, 385'·', 3861 ,3931 ,
403 1, 4045, 4066, 411 4, 412 1, 4194 • 6, 4338 ' 1, 452", 46&•', 484', 5265, 53oll•', 531 1 's,a, 533 8, 546'•', 552 8, 5542' 6,
576', 6171,6224,668 1• ..;,._ e:s:cedenter: 182"', 325 3• 6, 3644, 3864 •1. - excedere: 7 1, 272 ' 6, 348, 38', 82 6, 874,
991, II91, 123', 1241, 216•, 226', 330', 36o1, 381•, 394•, 412•, 433', 454"·', 526', s6s•, 57d', 576', 5861, 592',
6101,6148,648 8,653 6, 66r 1, 6628 • - e:s:c:ellens: 23 4, 405, 41 8, 721, 1o68, 1101, 1321, 158 3• 6, 2166, 222 8, 2494,
338.., 433 8, 4574, 4841, 521", 531 1, 5331 , 546 1 , 616 1, 62o'. - exceUenter: 331 , 3gl, 41 8, so•, 991,Io63, 1091,
111', 145 4 ' 6, 1473, 201•, 223•, 351 1' 1, 3571 ' 6, 364', 366", 381 3, 433 1, 48o.., 5074, 5394, 546', 573 1, 6oss, 653 8 •
- ezceJlenda S 134 , 2gl, 96', 10gl, 1581 , Ig68, 200", 201 1, 2021, 216 3, 21¡', 395 1' 8, 396\ 4174, 4542, 4994,
5074, 529•, 533 8, 5383, 5408, 5776, 594ll, 597 1, 6o1", 653 8, 661 4, 6621, 666•.- excellendor, lus : 3291, 338 4 ,
33gt, 3521 , 3551 , 5698, 6o?'', 61,S. - e:s:celleAtlaalme: 41 1, 78 1, 834, 991, 128 2, 182', 418 4, 5668 • - excet-
lentlsslmus, a, um: 75'1, 158'•", 3258, srs•, 531 1 • - exc:ellere: 111 , lo68 , I091, no1 , ngt, 3288 , 329'-,
33ol•', 396 1, 403 6, 4161, 5341 •5, 5541, 5704, 6o8 1, 6og 1, 615 1, 6181 • - excelse : sos. - excelslor, lua : 74,
u•, 178, 361, 52 8, 1241, 125s,a, 174", 3361, 3531 ·", 3f548, 385', s691, 5718 . - excelslalimus, a, um : S6S 8 •
- aeelsus, a, um: 81,291, 39", 1361, 362 8, 565 8, 6so'.- ezeeptua, a, um: I41, 33 8, 41 8, 99•, 1074, II41,
2181, 26o8 • - escessua, us : 121 , So', !)61•5 , 99', 1ot, 1521, 1581 •6, 1631, tg6 1, .2004 • 1, 201 8, 202 1 •1, 215 1 •1,
cxxxvr NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

216", 238', 251 11, 2792 ' 6, 35911, 3601, 363 5, 3645, 373", 3951 • 1 • 5, 3961 , 403•, 411 5, 4161 , 454 1 ' 11, 499"·', 507•••,
5293 • 5, 533 5 , 5341 • 5 , 5388 • 5 , 5408 ' 6 , S68 8 • 5, 573 1 , 5796, 590', 591 5 , 5949, 597 1, 6oi 6 • 1, 653•, 66o', 661 1 ' 3 ' 4 ' 6 ,
662 4 •1 , 6665. - excessive: zar', 6o5 3. - excessivus, a, um : 2161 , 2181 . - excessus, a, um : 326 5, -
excidens : 2II 8, 433 1. - excldere: 1593, 258 2, 279 1, z8r", 291 8, 4384 , 4441, 4843,511 8, 652 3. - excipere:
rzo 3, 3664, 417 2, 5543 , 6468, 653 4 , 66r 4 • - excitans : 2191 • 5, 446 3 • -excitare : 15 3, r8 8, r66 11, 173", 174",
zo6", 212 2, 3583,427 1, 568 2. - excl.tativus, a, um: 2191. - excitatus, a, um: 595"·- excludere: 242 1 •6,
271 8, z8i1, 577a, 6o5 3 • - exclusus, a, um: 292 11,428 5 • - excogitare: 73, II 11, 131 , 973, 2561 , 419', 5001 ,
5604. - excogitatio: 3501 •6, 355 1, 5768. - excogitatus, a, um: 416 2, 5444, 558', 625 3. - exeoquere:
631 6. - excrescens: 6343. - exculpere: 3491. - excurrens: 661 2 • - excurrere: 657 1 • - excusatio:
69 2, !281 , 3176, 6376. - excutere: 5771 . - exemplabWs : 184'· - exemplar: 891 , 90\ 147 2, 14915, 162 2,
184', 321 1, 3591, 3601 •15, 361 1 •2 • 15, 403 3 •8 •15, 545 1, 57615. - exemplaris: 184', 1974 • 5. - exemplativus, a, um:
197 4• - exemplificans : 73 5. - exemplificativua, a, um: 1974. - exempHficatus, a, um: 184'.-
exemplum: 78', 872 • 4, 891 , 1001 • 2, 197', 321 1 , 347 1, 403 3. - exempte: 145 4, 480'.- exemptus, a, um:
33 3, 394, 994, H41, 2181 . - exercere: 92 2, 143 5, 205 5, 440 3, 5895, 6191. - exercitatio: 715, 1041, 2275, 5673 •
- exercltatus, a, um: 1174, 1341 , 4165, 4401 • - exercltium : 305, 1041 , 3856 , 567 5 • - e:xercltus, us :
1¡'3 • -exhaurire: 4262. - exhibens: 494,533 1 ,581 1 . - exhibere: 6191 • -exhilarans: 665 3 . - exhor-
tari: 23 5. - exhortado: 209 5. - exhortatus, a, um: 131 4. - exiens: 1371,4544, 498 2, 507 1 , 585 4, 6263 •
- exiguus, a, um : 164 2, 1741, 253 2• - exilians : 443 4, 532 2 • - exiliare : 4473 • - exilis : 147 2, 2024,
253 2, 346•", 4543,513 8, 643'·- eximens: 55'·- eximie: 182 4 ,223 2,247', 381 2,546', 572•, 58oS.- eximius,
a, um: 13 4, 401 , 41 2,763, 1173, 1281 ,222 3, 480", 515", 533 4, 5403, 5802, 6143, 6173, 6203,. 6364 . - ezinanitio:
no•. - exire : So', 2181, 3444, 362 1 • - existimans : 513'· - existim.are : 68 1, 171 2, 2021, 305', 376 3,
397\ 4163, 443 1 , 462 3, 4753 , 4923 , 5171 , 528 2, 5694 , 627"·- exodus: 61 6 , 3605 . - exordiri: 1272, 5923 •
- exordium: 3964 . - exoriri: 352 9. - exornans: 4463. - exornatus, a, um: 4438 . - exorsus, a, um:
362", 581 3 • - exortus, a, um : 531 4 , 5853 • - expaodens : 1643, 165 3 • - expaodere : 175', 4091, 4521,
4651, 538".- expansus, a, um: 165 2 ,4543 ,651 3 . - expavere: 412 2 . - expavescere: 42~·- expedire:
741, 548 1. - expedite: 455"·- expeditus, a, um: 165 3, 5683, 5691 • 15, 5771, 6363. - expelleus: 271 1. -
expeliere : 1731 • 2 •s, 242 1, 271 8, 2871, 3761 • 11, 4473 • - expeodere : 121 3, 617 2 • - expeosus, a, um : 583 •
- experientia: 1045 .-experimentum: 31 1 . - experrectio: 588 1 • -expers: 1543 , 1572 , 1581 • 1 , 16sr'•3 ,
203', 2o63, 251 3, 2561 •15, 275 2, .278 8 •5, 300 1, 3074, 3o8 1• 6, 3103 •4, 356', 3868, 4543, 4563, 458 2, 4623, 463 1, 5401 •",
542 2, 543 8, 594', 6r81, 634•, 6351 . - expertu.s, a, um: 104'.- expetere: 42", 1501, 17o', 1742, 1851, I991,
2003, 2I93 , 2303, 233 3 , 236 1, 253', 2541 • 2, 3Q61 , 3144 , 3151, 32o8, 33ol, 4238, 439', 484&, 49@-, 5081 , 512 3 • -
expiari : 5741. - expiatio : 152 2, 574'· - expiatus, a, um : 551, 93'· -explanare : 23 1, 263, .28 1, 541,
S?", 67 2,741,93 2, 1221, 131 3, 1331, 1351, 144', 2038,555 2,625 8, 627', 647'· -explanado: 53, 15 3, 27', 55 1, 701,
1291 , 1301 , 1351 , 4642 , 51sr', 556', 589'-, 6662 . - explanator:lus, a, um: 2033 , 6301 . - explanatus, a, um:
668 3. - e:xplere: 98 3, 289', 4704 , 5402, 648". - expletio: 2942, 5141, 66o4. - expletus, a, um: II5"· -
expHcabiHs : 5oo•. - expllcans : 93 2, 1221, 1443, 3224 • -explicare : 5 3• 3, 23 1, 371, 542, 673, 1021, nr",
128 4 , 131:t., 1444 , 321 1 •", 3221, 3242 , 3271 , 4161, 4642, 4653 , 51¡1, 5521, 555 3, 5564, 56o', 581 1. - explicado :
5 2, 702, 51911, 56o1, 589 1 • - expHcatus, a, um : 103 11, 538", 668 3 • - explicltus, a, um : r64*, 651•. -
exploratus, S, um: 432 11. - exponens: II94,. 1221 , 1444, 3224 . - expooere: 23 1 , 36 2, 58 1 , 742, 93 1 , 1351 ,
140", 141 1 , 2102 , 213", 2242, 3221 , 3241 , 465', 519'-, 5552, 625\ 627'· - exportabllis : 562 • - exportare :
565• - exposido : 551, 12!f', 130 2, 134', 3221, 5601 •6, 66o1. - expositus, a, um: 761 , 1466, 3183, 5863 • -
expreS8e : 27"· - expressio : 24', 72 1, 75', 87 3•1, 888, 891, 134', 222 2, 56o1, 6308, 644'•i, - e:xpressior:
2072 . - expressus, a, um: ,., 131, 872 •1 , 883 , 89', 9ol, 1502, 1623, 164,1, 325 1, 468', 5863, 6121 , 644'·-
exprimens: 57", 121 1, 1444,325 2. - expr:lmere: n•, 121, 181, 193, 261, 37', 75 1, 771, II6 1, 1344, 140', 153\
213 4, 2691 •1, 322 2, 3241 •4, 3791,3841,3901,4194, 500~, 5IS 2, 551 3,553 1,573 1, sss•, 591 2, 6101. - expromere:
3221 . - expugnare: 4325 . - expugnado: 6324 . - expultrix: 6491 • -e:s:quirere: 142', 20911. - exqui-
sitos, a, um: 58 1,2046. - e:s:secratio: 588 3. - exsecratus, a, um: 201, 271'.- e:s:secutus, a, um: 555'·
- exseminare: 368 4. - exsequeos: 3851 .-exsequi: sn'. -exsistens: 12 2, 77 1, 313 15, 3342, 3861, 5126 •
exsistentia: 1864,6471. - exsistentiaHs: 3604. - exsistere: 23o•, 333 1,3393,3443,3541, 365*, 448 3, 505 1 •
- exsors: 151, 2644, 2781, 6r8 1• - exspectare: 2023. - exspiratus, a, um: 629 2 . - exstans: 521",
6623. - exstare: 1093, 333 3 , 3593, 5263. - exstersorium.': 891 . - exstinguere: 28o'.- exsultans:
363 2, 5328. - exsuperans: 23 4, 3521 . - exsuperautia: 721, 662•.- exsuperare: 45 1 , 322 2, 3961 , 4163,
5263, 592t, 613 2,6224,661 4 • -exsuperatio: 6or 4. - exsurgens: 4461 • -exsuscitans: 5542. - extendens:
1643 , 373\385 15, 506 6, 5395. - extendere: 15 3 •4, 163, 18 3, 32 1, 978, 1242, 1468 •6, 154¡, 1561, 1743, 2288, 247',
3231 • 3 • 11, 3241 • 5, 373 5,452 8, 568 2, 590', 641 1, 648 1. - extensl.o: 1926,212 1, 5688 . - extensivos, a, um: 204 •
- extensus, a, um : 125 4, 1643, 4543 • - extentus, a, um : r6•, 1543, 1651, 4543, 465 1, 538'·', 5391 • -
extergens: 62.5 1. - exterior, iua: 191 2, 19215, 193 1, 2031 • -ezterminpn•: 443", 532 3 • 6. - ext~re:
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTm. CXXXVII

242!, 259 3, 443 4 , 447 3 , 532 11 • 6 , 605 1 • - exterminatus, a, um: 2593 • - externus, a, um: 304 , 193 2, 287 11•
- extimus, a, um: 191 2 . - extollere: 208 2, 5691 . - extorquere: 438 2. - extorris: 4473. - extra:
203 1, 6542, 662 4. - extralatus, a, um: 56 2• - extraneus, a, um: 191 2, 287 2, 443 4. - extrasubsistere:
291 1 . - extreme: 248 1 • 5 , 351 1 , 5562. - extremitas: 263 • 6 , 3644 • 6 , 5063 , 573"·- extremus, a, um.: I59 4,
162", 2293 , 247 4 ' 5 , 248 1 • 3 • 6 , 2491, 351 1 ' 6 , 3644 , 371 2, 4201 , 478 1 • 2, 506 1 • 2 • 6 , 5544 , 5561 , 5703 , sSrt., 582 1 , 5884 ,
5902, 591 4 , 598 5 . - extrinsecus : I9I 2, 193 2, 203 1, 4523. - exturbatus, a, um: 5142. - exuberans:
1 6 1 4 1
101 3, ros•, 110 , 175\ 219 , 330", 363 , 381 , 433 , 453 :, 533 4, 5394, 566", 615 2, 6208. - exuberanter: 533 2 •
11

- exuberantia: zoo•t, 21~, 373 4,4201,453 4,533 3,567 1 . - exuberantissimus, a, um: 533 4. - exuberare:
201 3, 507 3. - exuere: 5071 . - exundare 1 4541 . - fabrica: 5803 , 642 2. - fabricare: 163 3 , 299 2, 408 1 •
- fabricatio: 1583. - fabula: 171 2. - fabulari: 412 2. - facere: 91 2 , 92 1, 2344, 2366. - faciens:
521 1 . - facies: 53 1, 177 3. - facile: 191 , 743 , 89 2 • 3, 3894,421 1 . - facilis: 89 2. - facilitas: 212 3. - facl-
liter: 421 1 . - facilius: 421 1 . - factio: 315 3. - factltare: 2403. - factivus, a, um: 100 2, 1842, 197'\
245 1' 2, 2462, 295 3, 303 1 , 3604, 369", 407 2, 481 1. - factor : 3194, 339 6. - factrix : 3694, 388 1, 407 2, 481 1 ,
4954· - factura : 3153, 4198, 4774, 631 3, 642 2• - facturalis : 100 2, 1842, 197 4, 202 1, 2451 • 2, 246 2, 292 2,
293 2' 3 , 295 8, 303 1 , 3694, 407 2, 481 1 • -Cactus, a, um : 64 3, 386 3, 458 3 • 4, 459 2, 4891, 493 2• -facultas : 28 2,
334 , 141 1 , 19o", 1963, 205 3, 206 1, 275 3, 2793, 282 2, 2873, 303 2, 317 2, 3463 , 388 2, 4204, 427 2, 437 4, 463 4, 4801,
557 2, 56o1 , 648 1. - faex: 173 6· - fallere: 3844•6, 445 3, 465 2· - falsiloquus: 6z8 3. - falsitas: 3191 . -
falsus, a, um : 2791• -fama : 213 1• - famillaris : 32 1, 78 4, 2871 • 6, 3843, 554 2, 657''. - fam.iliaritas :
3843. - fam.iliariter: 658 1 . - fam.illarius: 1946, 621 2. - famosius: 213 1 . - famosus, a, um: 291 4 •
- famulari: 641 1 . - fastigium: 136 2, 5661, 573•, 575 2 • 3. - fateri: 250 2. - fatigare: 1294. - fatuus,
a, um: 3868. - favorabilior: 213 1. - favorabills: 666 1 . - favorare: 495 3. -fax: 793, 8o1 • 4 • -
fecundare : 358 2, 3783, 6583. - fecunditas : 244 • 6, 841, 201 5, 378 6, 4663••• 6, 5076, 551 2 •6, 5521,s, 6283,&,
630 1. - fec,nmdus, a, um: 96 4, 358 2, 378 4, 426 3, 477•, 478 1. - feHcior: 331 2. - feliclter: 125 3. - felix:
6643. - fera: 631 1 • - fere: 23 2• - ferens: 1342, 148 3, 303 4. - feriari: 5104. - feriatus, a, um: 32 3.
- feriens: 431 4. - ferire: 204 1,4203,431 4. - ferme: 23 2. - ferocltas: 2863. - ferox: 2863. - ferre:
161, 9I 2, 303 4. - fervens: 2196. - fervere: 63611. - festinans: 3384, 4294, 6573. - festinare: 704, 92 3,
2064 . - festinatio : 138 2. - festinus, a, um : 138 2, 4294. - fictiformis : 628 2. - fictilis : 6,31 3 . - fictio :
101 4, 6342, 641 2. - fictorius, a, um: 631 3. - fictus, a, um: I01, 1024, 4684, 5704. - fidelis: 3176, 4094 •
- fidens: 250 2. - fidere: 2342. - lides: 9 1, 1051 • 6, 3161•4 •1 , 4094 • 6 , 4II 2•6, 412 1•11, 638 2. - fiduclallter:
2005, 431 4. - fidus, a, um: 2502. - fieri: 3343 , 386 1 . - figens: 5103. - figere: 151 , 297 1, 638 6 , 652 5 •
- figlinus, a, um: 631 3. - figmentum: 101, 6,31 1. - figularius, a, um: 631 3. - figulinarius, a, um:
6313, - figulus : 6316. -figura : 101,2,8, 291, 52", 872,8,4, 883, 892,3, go1, 1933, 2701, 356"•', 450.,6, 4614,
462 1, 4641 ' 8, 465 3,571 6, 587 2' 4, 5944,631 1,6344,639 5,642 1,6444,6461 • -fi.gurabilis: 2gl• 2, 89;.;. -figuralls:
6393, 641 2' 6, 645 2· - figuramentum: 87 2- - :figurans: 18 4, 3496, s883, 6294 - -figurare: 103, 89 2, 349 2,
4643 , 4901, 5703•6• - figuratio : 5 2, 36 2, 878, 162 2, 588 3 , 628 1 , 641 3 , 641)1• - figurativos, a,, um ; 63o6,
634", 6398, 641 2, 645 2• - figuratus, a, um: 101•3 • 11, 18 4, 29 2, 1502, 3903, 4504, 4648, 639 3, 645 2. - filialls:
62 4. - :filiaUtas: 62 4, 98 3, 99 2· - filiado: 696, 974 • 6, 98 6, 99 2, 5851•6 , 59g2• 6 : - filiiarchia: 9'f·- filü-
princlpatus: 97•.- :fi.Uolitas: 97 4, 98 2, 99 2, 585 1, 5993. - Filius: 26 6, 6o5, 62 2•4 • 6, 63 1 ~ 65 4 • 6, 73 1•3, 843•5,
96 3•5, 974, 991 •6, 585 1•6, 5866, 629 2 •3, 6306. - filius; 31 3•4, 974,98 3 ,992, 59gB•".- finalis: 1636 , 1843•6, 1974 •6.
- findere: 1561 • ~ fi.ngens: 521 1. - fingere: 23 2, 29 2, 53 3, 991, 3291, 431 8, 451 1, 4628, 4871, 512 4, 5704,
628"', 641 4, 642 - ; - finire: 352 3, 497 4 , 667'·- finis; 51 , 294> 321, 331 • \ 348' 5 , 41 2, 42 2, 4gJl• 6 , 1594, 1674 ' 6,
1

r68"'•6, I84a, 1896, 1921,5, 1942,6, 198~~, 22311,2422,2481,3041,6, 3o6s,6, 3198,&, 3481, 3542,6,3561,3571,6, 36411,3,.,6,
3661' 6, 393 11, 4073' 5, 408"• 5, 4574 , 4876, 5o63, 5273, 5292, 5484 , 5604 , 63o4, 6518 . - fi.nitio : 548", 6141 • -
finitos, a, um.: 1921 , 2594, 4544. - firmamentum : 203, 348 2, 4094, 4II 2, 4841 • 2, 530 2. - firman& : 15\
203, 3703, 446 11, 4842•6, 530 2. - firmare: 1891,2501 , 358 3, 42ol• 2, 4242, 4268, 4273•5 , 4286,441 2,483 1, 4974 • 5, 6383 •
- firmatio : 208, 41 1, 5301 . - fi.rmatus, a, um: 342, 6306. -firme : 168, 4574, 473 2• - firm.itas: 273,
41 1, 75 3, 83", 1493 • 4, I603, 1874 , 1941 ,348 2, 3821 • 2 , 428 1 , 4742, 53ol.- firmiter: 1&', 122 3, 4265 , 455 4, 457•,
4671, 473 11 ' 3, 5696, 652 1 • 2. - firmitudo : 208 • - firmus, a, um.: 3821, 461 2, 483 2, 510 2, 512 4, 5302, 6502•4,
652 3. - fi.:xe: 652 2. - fi.:xus, a, um: 1263,238 9, 325 2, 473 2 • 6, 657".- flagrare: 2162. - flamma: 6305. -
flectere: 4181 . - O.exuosus, a, um: 4774. - O.orere: 3776, 6492. - flos: 97 1•6, 6294 • 6. - O.uctuans:
655 4 · - ftuctuare: 203 . - ftuens: 148 3, 3636 , 5141 •5 , 651 1 . - fluentum: 4262. - fluere: 3446, 657 6. -
Ouiditas : 4266 • - fluidus, a, um: 6162. - ftuxibilis : 148 8• -ftuxio : 426 2, 657 11 • - ftuxus, a, um:
893, 1031, 148 3 • 6, 192 8. - ftuxus, us: 59611 •11.- foeditas: 29ol.- foedus, a, um: 1821. - foedus, eris:
1871, 265 11' 4, 4968. - foetidus, a, uq~.: 442 1. - foetus: 201 4. - fons: 224, 661, 84'", 152 4, 175 1, 182', 377 3,
453 11, 6264 • 6, 6301 ' 5· - fontalis: 66 1, g63, 1524, 175\ 1802•8, 182 4, 453\5476, s6s 6 • -fontanus, a, um: 661•5,
963, 152 4 •6, 1751 ' 6, 18011•3•6, 182 4 •1, 453 1•5, - forinsecus: 203 1• - foris : 1371, 203 1, 654 11• -forma : 108,
291, 308, 52 4 , 891 ,901 , 1071 ' 3 ' 1 , 15¡4, 1$86, 1664, 16¡1, .2098 •6, 290', 292 1 • 2• 6, 2975, 3564 • 6, 4504,451\4641,465 8,
CXXXVIII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

5244 , 525 1 ' 2, 570", 571 11, 581 1, 587', s888, 5944, 634'·- formabiBs: 891. - formalls: 1981 • 5. - formans:
1502, 6368 • - formare : xs•, 23 1, 892, 2306, 3~, 451 1 , 4622 • 3, 4871 , 521 1, 533 11 • - formado : 101 , s,s,
JOI", 158 4 • 6, 3II 8, 4668 •6, 5704, 588 3, 628 1, 631 8, 6444, 646 1. - formativus, a, um: 1981. - formatos, a,
um: 101•8, 18 4, 883, 101 4, 1023, 1588, 458 3•4, 5698, 6521. - formidans: 1434• - form.ldare: 2094• -
formifi&:ans : 107 2 • - formifb:are : 1574 • - formifieus, a, um : 178 9, 2304, 319\ 525 1 • - formosissimus,
a, um: 708, 3564, 457"· - formosus, a, um : 182 2• - fornax: 631 8 • - fornicarius : 2525 • - forsan:
553"·- forte: 6478 - - fortificare: 2501 , 4242 - - fortis: 133 2, 2868 , 3724, 443 2 ' 5, 458 1 , 5678 , 6zx•, 6502 ••,
652 8, 655 4 •1, 656 2• 3, 6571, 668 ... - fortissimus, a, um: 375\ 537 1. - fortlter: 4202 •6, 427 2, 431 3 •4, 440 1• 5•
- fortitudo: 2863, 423 1 • 5, 4276, 440', 51o2, 5296, 5301 . - fortuito: 6478. - fovere: 218!, 3771, 5591. -
fragllls: 4363. - fragor: 421 1. - fratres: 135 8. - fraudare: 6443. - fraus: 633 4. - frequentare:
63 1. - fretus, a, um : 69 2. - frigiditas: 251 1• 6. - frigidus, a, um: 241 8 •6, 251 6, 261 4•6 • -frigus: 251 2,
261 4. - fructificare: 6296. - fructus: 262 3 • 6. - fruens: 308 ,531 1 . - frui: 285 1,3302,3928 , 4393 , 5o62 •
-frustra: 161 . - frustrare: 318 1, 4303, 5142. - frustrado: 2792, 3071, 315 2. - frustratus, a, um:
433 1, 632 4. - frutex: 964, 6294. - fuga: 2798 •4•6, 283 1, 318 1•6 . - fugare: 287 1, 295 1 • - fugax: 49011. -
fugere: 142 , 295 1 • 5 , 376 1, 3948 , 395 4 ,439\ 605 1 , 6o63. - fulclmentum: 4266 . - fulclri: 428 11. - fulgens:
125 3 , 1802, 4063 • - fulgentissimus, a, um : 382". - f~ere: 15 2, 18 8, 1742, 573 8 • -fulgor : 88 , 181 • 2,
204, 306 , 79", 155 1 , 17011 • 5, 18011 • 6, 1898 , 5671 , 575 1 . - fulgur: 575 6· - fulguran&: 575 1 . - fu]mlnaos:
18011 • - fundamentum: 45 2, 948, 1498 , t68 8 , 255", 3078 , 409", 411 11, 484 2, 592 2• - fundans: 4101 , 483 1 • 5 •
-fundare: 8211, 341 6 . - fundado: 41\78 11. - fundatrix: 332 2. - fundatus, a, um: I001, 1496, 473 1•3 •
- fundens: 627 1 . - fundere: ·358 1 , 427 1 ,4523, 498 1 . - funditus: 2744, 428 8. - fundus, i: 168 8 , 483"·
-fungere: 51 8 .-funis: 1248, 1254 •6 .-furens:412 8 •6.-furere:5931 .-furibundus, a,um: 253 6. -
furor: 12911, 253 2, 2801 • 5, 286 11• 5, 463 11, 513 11 • 5, 5881 • 6, 63211• 5, - furtivus, a, um: 23r 3. - fuse: 390", 66911 •
- fusibilis: 893 • - fusills: 898, 651 1 . - fusio : II411, 1751, 42611, 433', 4538, 4543, 5251, 5261. - fusius:
6411, 669 11. - fusorius, a, um: 631 8 . - fusus, a, um: 3888, 5751, 6271, 6291 • ...,... futurus, a, um: 45 1 •1 •6 . -
gaJ.us: Ó05 1, 6o81, 611 1, 613 1 . - gaudens: 513 1. - gaud.ere: 241 6,371 2,4398, 508 8 •6, 513 6, 532.1. - gau-
clium : 665'· - geminare : 528'. - gemlnatio : 528'•'. - gemma : 96'. - generabllitas : 148'. -
aeneraHor: 3278. - generaHs: 51'\ 1981, 2.391 •6, 327"• 8, 361 8, 651 8. - generaliter: 226, 25~, 333 6, 3456,
353 6 , 355 6, 4004 • - generan& : 242 2, 2461, 3581!1, 628'. - generare : 846, 2461, 2874 ' 5, 2951 ' 1, 3001, 458 5,
659'· -generatim: 5233. -generado: 69&, 841, I48", ¡6611,&, 2422,a,,, 243ll,a,•, 2441,s,a,4,5, 24Ss,4, 246t,s,
2.544' 6, 28?", 294"·', 3331' 2 ' 6, 378', 397 2, 466", 4778 ' 4 ' 6, 490"•', 492.1 • 6, 507', 585 6, 5966, 62.8 8•', 6301. - genera-
tivus, a, um : u61, zoz 1 •6, 242 1 •6, 243 8 • 6, 2443•5, 2461, 295 11•5, 3021 , 378', 4774, 478 6, 4954•1, szo', 6s8'. -
l'enerator : 2204 • - generatus, a, um : 333'. - generoperad.vua, a, um : 2461 • - generoperus, a, um :
242. 2 , 2438,2448 . - genesis: 6324,633 1 . - genlfic:us, a, um.: 243 3 , 244'·- genimen: 644'· -genitalis:
295 2 , 4776 • - geuld.vus, a, um : 202 1 , 295 11• - genitor : 2021 , 2204 • - genitrix : 495"· - genitura :
243 1 • 4, 294', 302 1, 507 3,552 1. - genitus, a, um: 241 1,2661,302 1, 333 1 • 1, 4588 • 4, 459!.· -gens:23I", 281 2, 37411 •
- gentllis: 565 1. - genuinos, a, um: 302. 1, 581 1 . - genus: 261,231 4,266 2,281 8, 543 1 " 6, 6644. - gerere:
55", 91 2, 92 1, 3051, 6161, 6184. - germen: 96", 1571, 2.01 4•6, 2661 • 5, 3078, 371 1, 3771, 4241, 4271, sss•, 6294 ,
631.2, 644'• 6 • - germinabiHs : 358~. - germinan.& : 1571 • - germinare : 358'. - germinado : 96",
s8S"·- germinatus, a, um: 585 8. - germbdficare: 358 11. - gestaDa: 629 8. - gestare: 6295, 6562. -
gesdens: 532 8. - gigantaeus, a, um: 6324 • - glgantic:us, a, um: 633 1• -gigas : 6324, 633 1 •5. - gi-
gnens: 202 1,295 1,628 4. - gignere: 95 8, zzo 8, 294", 295 1,3001, 333 1 • 11, 3348 •6, 495 4, 63ol, 641 3. - gignificua,
a, um: 2421, 2461. - glomerao.s: 2234, 23ot.- glomerado: 131 4, 190"', 22.3'·- gloria: 3o', 351,41 1,
n6', 177', 4041, 463', 59'7'· - glorificare: 208', 491'. - glorlficatua, a, um : 161 • - glorioússlmuo,
a, um: 1301. - glor:losus, a, ida.: 1031, 1281. - glosa: 2.0211. - gloaula: 2.03z• 4, 205 11. - gnoatlc:us,
a, um : 577'· - gradatim : 403', 590'· - gracU : 69', 156', 455'·'· - gri,UlieDB : 554'• 581'. - graduo 1
122•, 2.692, 351 1, ·371 2, 434', 5236, 575•, 582 1. - granctis : 2861 . - grada, ae: 84', u6', 178', 305', 382.8,
386', 434', 441', 622•, 651'. - gratla (ad.v.) : .p', 197', 199'· - gratlftcans : 178'. - gratiotdulmus,
a, um: 178°.- gratiosuo, a, um: 178'.- gratultua, a, um: 341'.- gratulari: 439'·- gratua, a, um :
2662. - gravare: 487'.- gravls: 625'·- gravitas: 102•, 6168, 654'.- graviter: 13o'.- gravitudo 1
6161 • -cremlum: 6291. - gubernare: 17 11 •8 •1, 491, 171 4, 3121, 4844, 6668 • 4. - gobernado: 3101, 3II1 •
- gubernatorius, a, um : 346'. - gubernatrlx: 346', 484'• 565'·- guberDBtua, a, um : 4114'· -
gustaDa : 1741 • 6 • - guttur : 632 1 • - gyrare : r6o4. - habere; 351 4, 417"· - habDitas : 901, 18o1 . -
habltans: 484'·- habitare: 62o2 , 663 1. - habltatio: 149', 187'·- habltualls: 43'·- habltudiDalls:
43 2 • - habitudinariua, a, um; 43t1• 1. - babltuclo 1 4<>"', 187il• 6, 2145, 2255, 2Sl\ 252 1 , 2.77 11, z8o'• 4, 2844,
2873, 2.91 8, 3181 , 6101, 6601 • - habltua : 404, 43 1, 1571, 1968 •6, 251 1 •6, 2521 • 6, 2776, 2801 •4•1, 281 6, 2844 • 1,
2.87 8, 291 1 • 6 , 31411 •6 , 3181 • 6 , 3481 • 6 , 3S64 . - hac:tenus; 5371 . - haerere: 577 1 · - haereaia: 176'.- baeal-
tado : 517 1 • - harmoDia : 254 •1 , 1806, 1881• 5, 195 11 •1, 265 4, 27411 •1, 348•• 5, 371 1, 407', 4081, 4264 •1, 498',
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTm. CXXXIX

504'., sos 1 •6. - harmonic:e: x61 , 51 1 , ro61i.- harm.onicus, a, um: 4at, 5051 . - haudquaquam: 66'.
- hauriens : 401 4 • - haurire : 88, 164, 183, 22", 28 1, 688, 1048, 1641, 1651, 192 2, 302 8, 368 4, 4061, 421 1,
5141 • - haustus, a, um : 27'· -bebes : 4208 • - hebetans : 502 2 • -hebetare : 4198 • 6 • -bebedor:
4203 , - belios: 1708 . - hierarcha: 13511, 1363 • -hierarchia: 152 2 • 5 , t8fi, 1996,331 6, 35d', 351 5, 372 5. -
hierarchicus, a, um : 1711, 28 2, 548 , 5591 • 5 • - hierotheus : 103 5 , 105 4, 121 1, 1281 • 2 • 5 , 1306, 132 5, 135 11,
1364 , 137 5, 1448 • 5 , 2244 • 6 , 381 6 , 487 5 , 5245 . - historia : 643t.,s.- homininaturalis: 586 2. - homo : 524 ,
IQ98 , 273 6 , 3736 , 37~, 4%2 6 , 4245 , 5146 , 5255, 6oo", ÓII 4 , 6133 ' 11 , 6141 • 2 •3 •4 , 617"', 6x81 • 2 •t., 631 1 • - homo-
agathon: 36".- homotheon: 36'.- honeste: 4392. - honesdor: 213 1. - honestis&imus, a, um:
567 1 ,6391 • -honestos, a, um: 227 9,2354,253 3,317 3,4402,441 9,5294 • -honor: 66 1,6443 • -hc:inorabWs:
132 2, 1341 . - honorabllissimus, a, um:. 1021 , 1361 , 24gt, 3528 . - honorans: r8 1 . - honorare: 202 11,
208 2, 6264. - honorador: 206 4. - honorificare: 202 2, 208 2. - honorificentissimus, a, um: 249 1 . -
hora: r66 3 • 5, 482 2. - horrescere: 429 2. - hortari: 122 6. - hortatus, a, um: 131 4. - hostia: 598•,
668''. -hucusque: 124". -humanalis: 91 2 • -humanaliter: 6141 • -humanatio: 91 2 • -humanatus,
a, um: 6r8".- humane: 3794 , 6n•, 614 1, 643 1 . - humaninaturalis: 586 2. - humanitas: 28 3, 73 4 ,
rol&, 109 2, 373", 5143, 5866, 611 3, 614\ 617 2• - humanitus: 3794, 6u 4, 6141, 643 1. - humanus, a, um:
62 , 26 1 • 3 , 524 , 91 2 • 8 •4 , 379", 523'; 5862 , 6148 , 6r8 8 • 4 , 631 1 , 6401 • -humeros: 53 2 • - humidus, a, um:
1031 • 5, 651 1 • 5 , 655 4 • 5 , 657 2• - humllis: 212 4. - hum.ilitas: 26 3. - humor: 255 5. - humus: 1561, 6294 •
- hymnidicere: 402 , 53 2, 563 , Ó03 , 120~, 1362 , 325 3 , 415 8 , 5273. - hymnidicus, i: 1373, 442 3. - hym.ni-
fi.care : 384 , 5gt, 3794 • - hymnifi.catus, a, um : 327 1• - hymnizans : 14a, 6298 • - hymnizare : 421,
43 3, 498 , 51 2 , 6r 1 , 63 3, 86 3 , 162 11, 265 3 , 319 8, 3321 , 3424 , 368~, 38o•, 393 4 , 4054 , 408 1, 417 2, 432 3 , 4341 , 441 4 ,
442 2, 4442 , 450 2, 452 1, 4771 , 482 3, 485 3 , 493 8 , 531 2, 5374, 5461 , 548 2 • - hymnizatus, a, um : 23 3 , 13i',
3783 ,3791 • -hymnodia: 64\ 138 2, 555"· -hymnologia: 184 , 22". -hymnologus, i: 1373 . - hymnus:
x8 3 , 22 4, 848 , 138 11, 5791. - hypostasis: 262 , 42 3 , 78 11, 83 4 , 848 , 12oS, 243 8 , 3043 , 3o64, 332 2, 393 2 , 451 3, 501 8 ,
5204. - hypothedcus, a, um: 57611. - hypotyposis: 5 11,362,593 , 71 3 , 93\ 515 4, 5848 , 5863 , 589 1- - ictus:
431 4. - idea: 3405, 398 1,455 2. - idealis: 3005, 341 5, 54411. - ídem: 48 1,4508 , 457 1,4598. - idend.dem:
6541 . - identiformiter: 4594 . - identitas: 77 1 • 2 • 5 , 151 4 , 152 11, r86 4 • 11, 1902 , 2493 , 3143 • 11, 410 3 • 6 , 411 8 • 11,
4368 , 45011, 4574 • 6 , 459 4, 46o1 • 3 • 4 • 11, 461 2 • 11, 466 3 • 5 , 473 2 • 5, 478 1 •!1,&, 5063 • 11, 5071 ' 6, 532 2 • 6 , 6521 • 5 , 6568 , - idO)O•
latres: 521 6. - idololatria: 171 6 , 51911, 57011. - idolum: 211 8 • 5 . - idonee: 67 1 , 1031 , 1402 , 318 8 , 515'.-
idoneus, a, um : 68 1, 893 , 901 • 1, 128 3, 1363, 165 2 •8, 2491, 271 4, 421 1 • 4, 4601, 559•, 5601, 6363 • - ignarus,
a, um : 410', 6244 . - ignatius: 2093 • 11. - ignavia: 143 3 , 318 1 • 2. - ignavus, a, um: 3073 • 4 , 3173. -
igneus, a, um: 524 • 5, 64611 • - ignllis: 6461 . - ignis: 48 2 , 52', 8r 1 • 5, 82 1 , 1003 • 5, 2348 • 5, 261 4 • 6 , 3oo'-• 5 , 301 11,
4261 • 6; 63011, 631 3 , 645 3 • 11, 6461 • 1, 6471 . - ignitus, a, um: 645'' 11. - ignorans: 4104 • 11, 4326 , 558 1 • 2• 11, 5823 •
- ignoranter : 568 2 • - ignorantia : 7 4 • 11, 8 1, 77 3, 1731 • 3 • 5, 1764 • 11, 401 1, 4042 •5, 4o61 •6, 4104 • 11, 465 2, 568 1,
577 2 • 5 , 579', 582 2, 605 2, 6o62 , 6cry•. -ignorare : 75 2, 1028 • 6 , 2334 , 3761 , 401 1 ' 5, 411', 4163 • 6 , 435 4 • 5 , 6o61 ,
6244 • 11 • - ignoratio : 7', 773 , 1731 • 8 , 176', 404 2, 406 1 , 4104, ·465 1 • 2, 577 2, 5794, 582 2, Ó05 2, 606 2, 6o?'· -
ignoratus, a, um: 500 1, 582 8. - ignoscere: 317'·- ignote: 64 •6, g66, 568 1 • 2 • 6. - ignodisimus, a, um:
565 3 • -ignotos, a, um : 6 3 • 4 , ·31 1 • 6, 33 3 • 11, 363 • 5 , 373 • 4 •', 778 , 1021 • 11, 137 3 , 2034 , 206 2, 322 1 • 11, 402 4 • 11, 419"• 11,
465 2, 500 2 • 5 , 5038 • 11, 568 2, 578 1 • 5 , 612 4 , 635 11. - illaesus, a, um: 2644 , 2694 , 5098 , 664,'. - illecebra: 6341 •
-lllegaüter: 6o1 . - illibatus, a, um: 6394. - llUcere: '641 1 . - llUcitus, a, um: 1424 , 2108 ,2124 ,
262 11,263 8,346 4, 383", 4294 • -illocalis: 9 3 • -illucens: 168 , 181 • 6, 3571 • -lllucere: 1741. - Ulucesceus 1
I68. - Uludens: 55 8, - illuminabill.s: 15 6. - illuminans: 181, 52 2, 175 11, 285 8, 358 1 • - illuminare:
18 2, 204, 1004, 101 1, 1464, 149 2• 11, 163 2• 8, 165 4, 1701, 171 1, 1741, 192 2, 285 6, 6402 • 6 • - illuminad.o : 15 2, 164 ,
19 2, 204 •11, 30', 391 •2, II78, 152 8 •11, 1551 •11, 1898 •6, 19211, 1964 • - illuminativus, a, um : 1651 • 11, 1761 •5, 425 8 •
- illuminatrix : 1761, 425 8 • - illuminatus, a, um : 18 8 • 11, 2o•, 391 • 2, 1771, 4064 •5 • - Wuaio : 55 1 •8 • -
lllustrare: 2o•, 302,52 2, 101 1, 1464, 1492, 1631, 1648 , 165 4, 1701, 171 1,1742,1771 , 192 2,2851 ,391 4 • -illustra-
tio: 15 2, 161 • 4, I92, 2o•, 308, II78, 1492, 152 8, 1551, 1898. - illustratus, a, um: 391, 3894, 4o64, 5664, 64,o•.
- illustris : 798 , 125 3 • - imaginabills : 573 6 • - ¡maglnamentum: 570'. -imaginan& : 569'· -
imaginare: 57o'. - imagin•rius, a, um ·: 1696 • -imaginado : 35 3 , 41 1 , 17-¡s, 2801, 4044 , 5978 • -
1
imaginadvus, o&, um: 61 63 • - imago: 201, 294, 994 • 11, 1044, u6•, 147 2 • 11, 1496, 1621 • 1 •6, x64,1 •6, 169', 2II 8,
253', 269 ' , 346 , 347 , 392', 4021, 403 2 •6, 4683 •6, 4691 •6, 513 8 '', 5704, sBo5, 64of., 64,1•, 642', 644', 64s 1 ·',
1 11 11 1

6.46', 6.47', 6.48'. -imbedllior: 56o'.- imbedllis: 2791, 315 1 ' ' , 4291 , 431 1 •1, 436', 595'· -imbecilHtao:
1364, 1651,2748, 279', 2844 , 2878, 291 3, 302 3, 303 1, 3071, 3134, 3141, 3162 •8, 371', 42')1, 4461, 6491 - - imbe-
dllua, a, um: 2974,3078, 595"·- imbuere: 131 1. - imbutus, a, um: 663 . - imitabiHs 1 472 11, 6oS•. -
imitan&: 171 , 248 , 6101. - imitanter: 382 . - imitari: 243 , 31 3 , 431 2 , 467", 468 1 , 4723 . - imitado:
31 2 ' 1, 38 2 •6, 1161, 16911, 4675, 468 1, 472'· 11, 6094, 6101• - i:mitativus, a, um : 2411 • - immaculate : 107',
3S78 • 6. - bamaculatus~ a, um: 891, 2701• 11, 3898, 425 1 •11, 5291 • 11• lmmanens: 89'. -immanifestabilis:
322 1 • - lmmaoifestua, a, um 1 748, ~' 26g4 , 3768 • - immaterialia 1 J0 4 , 981 , W, 1484 , 3721 , 39d,

Verlliom lat. - to".


CXL NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

458 2 • 5, 485 11, 5042 • 5, 585 11 • - imm.ateriaUtas : 991 ' 5, 3901 • - immaterialiter: 98 3 • 6, 3891 • 5, 398 4, 3991 • 11•
- immense: 3571. - immensitas: 98, I I 1, 148, 41 2, 66o3, 661 1, 6624 . - immensurabills: 85 8, 228 2,
303 11, 4768 , 568 3, 6094 , 6604 • 5, 661 8 , 6624 • - ÍmmeDSUr&billt&S : 9 8,, 532 2, 66o8 • - illlDlen&Ur&biHter :
501 . - Ímmensurate: 343 2, 3571 . - immensuratio: 93 , 6603, 6624 , - immensus, a, um: 1368, I6o1,
423', 464', 498'. -imminorabills: 148', r6o', 423', 458', 539', 540'•'. -imminorans: r6o'.- immino-
ratus, a, um: 703, 1142, 1481, 453 8. - imminuere: 1481, 5398. - imminuibiHs: 5401. - imminutio:
445'·- imminutus, a, um: 703, 1143,423\ 453 3,458 8. - immissio: 31 2 • 5, 378 • 5, 2068 , 539 1 • 11. - immit-
tens: 1274, 18011, 2065, 384", 3981, 423 8 • 5, 485 5, 65o'.- immittere: 88 • 6 , 15 4•1, 324•1, 961•5, 1298 , 1478 , 1748,
485 8 . - immixte: 80S, S:z", 83 8, 270s, 484'·- immirtus, a, um: 81 8, 117 2, 2463 •5, 310s, 3893, 43S 1, 4S8 1,
S03 1 • 6, sos"•', S09", S31".- im:mo : 3348. - immobUis: 1268 ·", 1871 , 303 8, 411 11 • 5, 4124 , 418 6, 436", 4SI 8,
473'·"·', 4741 •"• 11, 47S 1•5, 477 1 •6, 486'• 5, S093 •5, SI03, SII 8 • 6, 6S2 1, 6, 6S48, 6SS 1 • - immobilltas : 4366, 4SI 5,
498"· 6, 499\ SI03 •5 • -im:moblliter: 303'·- immoderantia: 3071. - immoderate: 142 6,3035,4401. -
immoderatio : S32 2, 662 4 • -lm.m.oderatus, a, um : 303'• 6, 66o". - immodicus, a, um : 66o". - immo-
lare : 6so'. - immolatus, a, um : 668". - immorari : 16s 3 • - immortaHs : 298, IS4'• 6, 1768 , 368",
3693 ' 6, 3742, 423 1 ' 6, 42S 1 • 6, 4366, 4892 • 5 • - immortalitas : 3481, 368", 3691•3 • 5 , 371\ 372 3, 3742 ' 11, 43S",
436 1. - im.mortaliter: 3698. - immotus, a, um: 474"• 11, 4771, S098, 6S2 1. - immuldpHcabllis: 1171•
- immultipUcatus, a, um: 703, 11711. - immundanus, a, um: 48 1, 17S 2. - im.mundialis: 481 , 17S 2•
- immunditia : S291 • 6. - imm.undus, a, um: 202, 271 1, 573 3, S745 , 62S 4, 6361 • 6 • - immutabUis: 2711,
47 2, 66 2, 73 3, 92 2, 1263, ISI 8 •", IS21, I6o1, 1873, 3022, 3723, 4224, 42S3, 436", 441 2, 4S7 2, 4S8 1, 460 2• 3, 461 8,
4662, 473', 4741, 47S\ 4771,a, 486',. 489a, 490s, 492", so6a, S07\ so9s, sus, S29", S66\ 6sz1, 6S46· -immuta-
bUitas: 772, ISI", 1864, 19011, 436~, 4S74, 461s, 473 2, 6S68 • 6. - immutablliter: 278, II01, 466 11. - immu-
tare: 207", 3S8 2, 4941 • - im.mutatio : 1101, 3143, 4661, 47S 8 •5, S961• - immutatus, a, um : 70", 2643,
281 8, 282 1,443 1- - im.palpabilis: 39S", 396', 4643 '1>, s66", S772· - impar: SOI 1, SSS 8 , S602. - imparens:
6n'. - lmpartlabillter : 497'· - impartialio : 585', 634'· - lmpartialitao : 546'.- lmpartialiter :
4671• - impartibllitas : 234, 881, 3901, 5468 • - impardbilis : 88', HS 3 •6, II71, 2391, 390\ 462", 4791,
504', 5261 , 585'• 634', 6.jo•. - lmpartiblliter : 591, 399', 4671, 490', 497'· - lmparticepo : 256', 275',
2788, 3o8 8, S40", 542'·- impardcipabilis: 472 1, S22 11• 5, 52S 5, S261•6, S3S 1 •6 • - im.partlcipabllitas: 881•
-imparticipabillter: 86'.- lmparticipallo: 3108, 535 1 • -imparticipallter: 535'· -lmparticipans:
go1, 169 2, 522 2, 5261 • -impardcipate: 59 1, 86'.- lmpartlcipado: 881, go'.- imparticipatUB, a, um:
901, 455', 472 1. - lmpartiens: 83'·- impartionalis: 251'. -lmpartire: 313 8, 399', 400'.- impar-
tite: 591, 467', 497'· -impartido: 23•. -impartltus, a, um: II7'• 4791, 640'.- impasoibllis: 30•••, ·
1765, 6408 • -impasoibllitaa : 649', 665 1 • -lmpaooicnuolis : 5138 • - lmpatibillo : 64o'. -lmpauaabills :
461 8 , 539'.- impediens: 455 1 • -impedlmentum: 4551 ·'·', 580'. -lmpedire: 58o•, 637'·- impeclite:
4SS"· - impellens: 1261, 2223 • -impeliere: 1263, zo6", 3121 • - JmpenetrabUis: 13 11• - imperans:
484'·- imperdibilla: 369 1, 371 1 • -lmperfeete: 557'•'. -imperfectio: 26', 279'•', 284', 288', 395'·',
648 4 • - Jmperfectior 1 Sl 5 • - imperfecdtas : 2792, 39S 3 • - Jmperfectus, a, Um : lo64 •6 , 107\ 131 2,
1671, 242"• 5 , 243\ 246"• 5, 2594 •6, 26o6, 288 1•6, 298 6,3078, 4361•5, 458 8,6484 • -imperite: 513"· -imperitior:
S7011• - imperi.tus, a, UID.: S62, 431 1, S692, S7011, 62S 1 • - imperium : 432', S302 • - impermixte : 823 •
- impermixtio: 1871. - impermixtus, a, um: 83 4, 1171, 3893, 424", 43S\ 4S8 2, S03 1, S09"·- imperni-
cioous, a, um: 371 1 • -imperacrutabills: 17', 4o6', 429'· - imperouaoibillo: 4101. - impertibills:
343 6. - imperdbllitas: 23 5. - impertire: II2 3, II4", II6 6, 173 2, 174 11, 1801, 3S78, 619 1. - impertransi-
bllis : 203 1 • - imperturbatus, a, um : 938, 424", SI01 • - impetere : S31". - impetus : 2803 •4 • - impie :
S705. - lmpietas: S704. - impingere: 1268 •", 127\ 291 5, 2966, 3191•5. - impius, a, um: 3191, S70".-
implanus, a, um: 901. - implens: 177", 3631 • 5, 446\ 530"• 6, S671. - implere: lo61, 123 5, 1724 • 5, 1731,
2473, 301 1, 31s~>, 3S8 1, 378 8, 4084,421 3, S471. - impledvua, a, um: 378 5. - impHcana: 177"·- impHcare:
3848 • - lmpollute : 107•. - lmponena : 4851 • - lmpanere : 224•, 4121, 581'. - lmportionabills :
Sl3'·- importunitas: 902, 1291, I6S 8. - impos: 289", 291 3. - impositus, a, um: SI 6, 120 8. - impossi-
bilis : n 2, 1424, 260~ 6, 262 2• 6, 2.63 6, 4294 • 1, 4306 • - impossibllitas : 3168 • - imposslbiHter : 161 • -
impotens : 289"• 6, 297"• 5, S9S"· ~ lmpotentia : 2798 • 5, 303 1 •6, 313", 3168 • - impraesentiarum. : 671 •
-imprecado: 6328. - im.pressJo: 8711. - Juipressus, S, um: 994, 1048, 1623. - JmprJmere: 884,
901, 3498, 461 4 , 62S 8• 1. - imprinclpiatus, a, um: 1893, 1921, 223 1· - improbare: 2.08 1, 467 2. - impro-
bltao: 2401 . - lmprobus, a, um: 240', 270', 438 1 • -lmprohibite: 455'·- improperare: 4291, 435'·
-improvisos, a, um : 31011• 11, 311 1. - lmprudens : 46S 2 • 8 • - imprudentia: 316t, S901 • 5 • - impudicitia :
2393 • 5 • - impudicus, a, um : 239"• 6, 252 4 • - impugnabiHs : 443 1• -impugnare: ss', 4296, Sl48 - -
impugnado: 55'·- impugnatus, a, um: 443'• 513'·'· -impulauo, uo: 4848 • -impulveratuo, a, um:
1568. - impurua, a, um: 201, S738 · - in: 123", 2S63, 3431, 40S 1, Sl3 1, S471· - inaceeptabUis: 4S41 •
- inacceaaibilis : 13 8, 2061 • 5, 39S4 , SS2", s666, 6201 •8 • - inaccesaus, a, um : 8 3, 13", 2061, 39S 4 ' 6, 46S1,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXLI

552', 6201 , 625'. -inadjutus, a, um: 1441 ,4381,441 1. - inaequalis: 88 5. - inaequaBtas: 415s, 4433 •'• 1,
44711 •3 •4 •5, 448 5, 532 2• 5, 598 2• - inalleDQ.tus, a, um : 458 1 • --. inalterabilis : 47 1, 92 1, 1601, 3728, 458 1,
489', 490'.- inalterablliter: no•.- inalteratus, a, um: 425'·- inamabilis: 439'·- inanimalis:
IS72, 1693. - inanimatus, a, um: 1572 •6, 331 5, 422 5,4245,427 5, 523 5, 5806. - inanim.is: 158 2. - inanis:
431'.- inapparens: 3768, 6oS'·- inaptitudo: 165'.- inaquoous, a, um: 498 1. - inartifex: 300'.
- inartific:ialis : 3008 • - inascensibilitas : 6498 • - inaspectabllis : 382•, 575'• 620'. - inaspectio :
579' o - inaudibiliter : s66'. - inaudiens • 624'· - inauditivus, a, um : 421 1• - inaugmentabilis •
159', 458', 539'·'· - inaugmentalis : 458', 539'· - inawdliatua, a, um : 438 1, 441'. - incapabllls :
93 , 2II 4. - incapax: 2II 4 • -incaracterizatus, a, um: 89 2. - incarnatio : 91 6, 1366. - incarnatum:
905, 91 5 • - incasualis : 151 4, 444\ 458 1, 5093, SII 1 • 3, 5294 • - incasualiter : 422 ... - incausalls : 3002,
3073 • 6 • - incausalltas : 3201• - incausatus, a, um : 3001, 3078 • - incedens : 2472, 363 1, 455 1 •4, 5071,
5543, 5771 . - incedere: 1561, 247 8, 3621, 408", 421 3, 53t'1. - inceodens: roo".- inceudere: roo", I748 •
- inceptio: 2068. - incertus, a, um: 3002, 303'·- incessabills: 461 8 • 5, 539"• 11. - incessans: 461 2. -
incessanter: I908. - incessio: 479"·- incessus: 479"·- inchoans: 49", 1898 , 1921 , 362", 581 8 •5 . -
inchoare: 678, 1278, 1344, 441 1, 591 8 ' 4, 592 2 •4 • - inchoativus, a, um : 49'. - inchoatus, a, um : 242",
259", 352 3, 458 3, 557"· - incidere : 141 8, 5805, 5902 • - inclpere: 127 2, 159 5., 352 5, 591 8 • 4 • - inclpiens:
352 2, 362 4, 581 8, 597'· - incirc:umdeclinabilis : 418 1 • - incircumdeterminate : 333"· - inclrcum..
finite: so", 333"· - inclrcumfi.nitus, a, um: 418 1. - inclrcum.scrlpte: 501 •', 3334 • 5 • - incircum..
scriptus, a, um: 418 1, 456'.- inclrcumvelate: 573 8, 582 2. - inclinans: 372"., 418 1,4778. - inclinare:
23r 5 , 296 3 • -inclinado : 162 , 458 1 • - inclinatus, a, um : 231 2 • - inclytus, a, um: 1038 , 1281 • -in-
coadunatio : 76 8• - incogitabilis : 419'•'. - incognite: 6', 568'. - incoguitio : 4061 • - incoguitus,
a, um : 68 •.., 31 1 ' 2, 33 8, 368, 378 •", 75 1, 1021, 203 .., 2o63 , 2.,011, 322 1 , 402.., 41!f, 4891 , scxr, 5038 , 5781 , 612".
- incognosclbills : 322 1_, 4024, 419", 5002., 578 1 • - incognosclbiHtas : 577 2, 582*. - incoinquinatus,
a, um: 269', 2701 • 5, 529 1 . - incollocabilis: 512 5 . - incollocatus, a, um: 3o¡3• 1 , 4981 , 5128 . - incolu-
mis: 264", 633 8. - inc:ommassatus, a, um: 435 1., 5101 • - incommeusurabills: 66o4 •6 • - incom-
mensurado: 3071 • 6., 532 2., 661 8 • 5 , 6626 . - incommisculatus, a, um: 4351 . - incommlxte: 83 8. - in-
commixtim ·: 83 3 • - incommixtio : 1871 •6 • - incommhtus, a, um : 8x 8, 82 4, II72, 3106, 424.,' 1., 4356 ,
503 11, 509"., 5101 • - incommodus, a, um: 595"·- incommotus, a, um: 474c.- incommunicabiHs :
144 • 5, 505, 87", 881, 6668 •6 • - incommunis : 6668. - incommutabllis: 73':. 928, 302 2_, 3898, 486 2, 6548 •
- inc:ommutabilltas: 1905,4102 . - inc:ompac:tus, a, um: 471 1 . - incomparabllis: 472c, 567 1, 5901 •
-incomparabiliter: 386_, 88 6_, II5 5_, 1476,472'• 5, 572 6 • -incompositus, a, um: 2968• -incomprehense:
343 51, 4768, 573 8 • - lncomprehensibilis : ga.c, Io'_, 142 •6 , 341 ' 5 , 352 ' 6 , 85'_, 115&, 228 2 •5_, 383 2' 6, 4294:. 4548,
456", 457 1 •6, 4651 ' 2, 609". - incomprehensibiHtas : 95, 14', 41 2, 465 5, 5665, 569 5, 5705, 5745, 577", 5826,
5896. - incomprebeusibiliter: 3432 • 6 , 3571 • 5 , 5665 , 57oli.- incompreheusus, a, um: 341 , 228 3, 383 2,
609'*. - inconclnnitas : 3071, 4471, 532 1• - inc:onclnnus, a, um : 1821 • - inconc:ussus, a, um : 441 2,
443 3, 474", 5294 . - inconf'use: 27'• 6, 6911, 8o3, 83', 1086 _, II02 •6 _, 1515 ,343 5, 346', 503 1, 505 11 ' ' · - inconfusus,
a, um: 2751•8_, 83 4 • 6, 151 1, 1871 • 11, 1881 , 3462, 4244 •1_, 4264 • 6, 435 1 • 6, 4724_, 501"• 5, 503 1 •6, 5101 • 6. - incongrega-
tivus, a, um: 4441 . - incongruentia: 5321 •2, 625 2 •5 . - incongruus, a, um: 303 2. - inconsecudo:
2792 • -inconsequens: 21o8, 212•, 262 2, 2638_, 3464, 3834 . - inconsequeuda: 625 2. - inconsiderabllis:
2 4 1 1
II . - inconslderatus, a, um: 311 . - inc:onsonantia: 532 . - inconspicuus, a, um: 307 . - incon-
8 8 1
stantia: 89 , 148'.- inconsumptibilis: 154 . - incontaminabliis: 423 . - incontaminate 1 107',
3573 , 457'·', 6431 • -incontaminado : 271'. - incontaminatissimus, a, um : 5291 • - incontaminatus,·
a, um : 1074_, 2694_, 2701 •6, 271 4, 3898_, 5291, 639'• 1 • - incontemplabilis : 9'· - incontlneus : 252 4 • -
inc:onveniens : 21~, 2124 , 2622 •5 , 2638 • 5, 2966, 3464, 3834 • - inconvenieuter : 6o1 • - inconvenientia :
268 6 , 2941 , 3071 , 3845, 532 1 • 6 • - inconverslbUis : 661 , 70'_, 4572 • 5, 492 4. - inconversibillter: 461 1, 492".
- inconvertibWs: 4571 _, 4662, 5661 . - incoordinatus, a, um: 471 1 . - incorporaUs: ro8 , 1488 , 465 8 '1;·
- incorporaHter : 82 1, 988 • 6_, 175 5 • - incorporeus, a, um: ro 2_, 98 8, 1488, 4658_, 585 2• - incorrupte :
357', 492"· - incorruptibilis : 201, 258, 298 •6, 273 8 • 1, 4268, 4892 •5, 491 2 • - incorrupdbilitas : 491 6 • -
lncorruptus, a, um: 25 8 •6 , 26g4, 273 8, 4268, 4892, 559'·- incredibilis: 4101, 628 11, 6608. - inc:redulus,
a, um: 6261 • 6 , 6285 . - incrementum: 5391 • 8 , 658 8. - increpare: 441 . - increscens: 159".- incum-
bere: 941 . - incunctanter: 615 8. - incurrere: 5895. - incusare: 435 3. - incudens: 485 8 . - inda-
gare: 142, 1438 · - indagado: 1041. - indago: 1041 . - indeaHs: 5704. - indebitus, a, um: 6446. -
indecentia: 212 3. - indecendus: 208 5 • -lndecHnabilis: 692_, 223 4, 372 4, 418 1, 423 1, 443 2, 458\ 461 8,
477'•'•', 479', 51o'. - indec:iinabiliter: 168, 69'.- indec:iinaus: 461 8 • - indecorus, a, um : 307'· -
indefectus, a, Um: 423"· - indefi.clens: 661 •1, I142, 1481, 188 2, 4234 , 4246, 4262 •6, 461 2• 8, 5391 • 5_, 659 2. -
indefic:ienter: I90S• 1_, 4191., 6591 •1. - indefinite: 504, 333 4 •6. - indefiuitus, a, um: 3002• 5, 3078 •5, 512"• 6•
- indelebllis: 154'·- indeUberabllls: rr'.- indemoll8trabllio: 322', 565'·- indemonatrab!Utas:
CXLII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INT~RESSANTES

7", 773. - indemonstrabiliter: s68 2. - indemptus, a, um,: 264"·- indemutabllis: 529'·- indere:
8 2, 88". - indesinens : 461 3, 5394 • - indesinenter : 190 2• - indestructibllis : 1705 , 1763 •1 , 3691 , 371 1 •
- indestructibilitas : 3691, 371 5 • - indeter:ioratus, a, um : 425 1• - indeterminado : 548". - indeter...
minatus, a, um.: 30011, 303'· 5, 3078. - index: 6308, 64,8 11. - indicans: 5261. - indicare: 103 8, 15.3'',
215 3, 488 1 , 5071, 641 3 . - indicatus, a, um: 7 8. - indicibllis: 121 , 181 • 6, 108 4 • 6. - indiclum: 146 6, 6161 •
- indictus, a, um: 542. - indift'erens: 4268. - indift'erenter: 58 1 , 1201 , 2145 • - indiffusus, a, um:
6x6".- indigena: ssoa. -indigens: 108 3, 294", 3791• 6, 4461,458 3, 558 11 •5, 5961, 6S03, 6671 • 5. - indigentia:
278 11, 4461, 5961 • 5, 64,84, 6491 ' 5. - indigere: 1281, 134\ 638 1. - indignado: 5881. - indigne: 4392, 6172,
625 1 • - indignitas : 628 1. - indigu.us, a, um: 27Ic.• 15, 275 1, 383c.. - indigus, a, um : 3791, 446\ 458 1,
5961, 6508, 667 1 • - indiminutus, a, um : 114', 1481, 423\ 453 8, 4588, 5398, 5401 • - indisclpUnaHter :
513'·- indisclplinate: 513 4. - indiscretus, a, um: 79', 472'.- indisruptus, a, um: 483 1. - indisso-
lubilis Z188 1• 11, 3526, 407 8•6, .4278 •6 , 483 1, 485 1 •6, 5044 • 11, - indissoJubUiter Z505 1. - indisSOJUtUS, a, um:
1881, 4278, 483 2. - indissuasibilis: 4101. - indistanter: 5021•6. - inditus, a, um ~ 16\ 2521 . - indi-
vidue : 59\ 399\ 4671, 497'· - individuitas : 4631 - -individuos, a, um : 23 4, 79', 1153 • 4, 1171, 3901,
426', 462 8 • 4, 4791, 5048, so6', sssa, 6348 •4., 656'. - indivinior : 208 11• - indivise : 3991, 501 4, SOS 2 , so6'.
indivisibills : 1171•6, 426"• 11, 6344 , 64,01, 6564 •11. - indivisibUitas: 5468. - indivisibiliter: 11411, 3991•11,
4671 •6, 501 4 •6, SOS 6 , 5064, 5076 • - indivisos, a, um : 1171, 426 4, 504 2, 6564 • - indivulsus, a, um: 5064 •
- indod.bilis: 1051•6, 638 1 •8. - indoctos, a, um: 55 2 •3 • 6, 56 11 •6, 1051, 56911 • 5, 57011,638 8. - índoles: 1531.
- inducere: 453, 52", 67", 1443, 1508, 4968. - inductio: 56 1, S7011. - inductus, a, um: 73 2, 663 1. -
indulgens: 361 8, 5o68 • -indulgere: 191, 359", 4254 ,4771,5072 • -indultor: 468,4008,408 2 • -indultrix:
49", 325", 649... -indultos, a, um : I61•c, 83 1, 981, 143\ 1531 • - inebrians : 632 1, 662 8 • -inebriare :
6295, 66o1 • 5. - inebriatus, a, uDi : 632 1 , 662 8 • 5. - ineffabilis : 6 8 • 4, n 2 •8•'• 5, 181 , 26", 331 •", 37"• 11, 75 1 • 8,
77 8 •5, 83", 84", 91 4, 101c, 102 11, 1084 • 11, 1108, 138", 1408, 321 4, 322 1 •5, 3798 •5, 3831•5, 3841•5 , 3851•5, 4198 • 1, 4741,
4985 , 500"• 15, 515 11• 11, 551 1 , 553 11• 1 , 591 8, 6J24, 6381 , 6608 • 5. - ineffabilltas: 778, 498 4 • 5 , 5901 . - ine:lf'abillter:
64 • 1, 268 •.,• 5 , 398. - inefficax: 3078. - inegresse: 112 4, 1901, 6521. - inegressibills: 753, 112 6, II9 2,
1206, 2183 • 1, 54011, 5861, 652 1•1 . - inegressibiliter: 1124, 1901•6, 461 2 •6, 5404 . - inegressus, a, um: 1191,
5861 • - ineloquibilis : n", 1o8", 3798, 419", 591 2• - ineloquibWtas : 498". - inemananter : 461 2 • -
inemiasus, a, um : 635 4. - inenarrabllis : 6224. - ineptitud.o : 895, go". - ineptos, a, um : 165 11,
262 11, 271", 6366 • -lnerrabilis: 191 1, 223 4, 4093, 622 4 .-=- iners: 3071 . - inertia: 3003, 4461. - inesse:
1 4 3 11 3 5 1
38 , 47", 66 , 115 , 246 , 248", 27ol, 333 • , 350 , 435'· - inessentialis : 307', 3291 • - inexcogitabiUs :
u•, 419'·- inexoogltatus, a, um: 419'·- inexhaustus, a, um: 423'·- inexitiabllis: 154'·- inexitia-
bllitas : 3691 • - innpertus, a, u m : 431'•'. - innplanabllis : 3221 • - inexplebilla : II5'· - inexpUca-
bilis: 108 4, 383 1, 6124, 6224, 638 6 • - inexpressus, a, um: 2073 • - inexpugnatus, a, um : 443 1• -in-
exsistens: 4162. - ineDtinctus, a, um: 426 1. - inexstinguibiBs: 4261•6. - infandos, a, um: 11 2,
743 • -infectos, a, um : 454\ 4583, 459 1 • - infecundos, a,_ um : 201", 3073 • 5 • - inferens : 2074. -
inferior: 43\ 141 1, 1508, 151 2 •8 •1, 163 2, 1873 •1, 189", 1998 • 11, 2001•6, 214", 215 3 • 4, 2161, 2254, 247', 248 1, 3264,
327 6, 3504, 351 1 , 391 1, 4728 , 4971, ·501 1, 523 1 , 529 8, 535 8 , 5361 , 5SS3 , 556 1 • 2, 5904, 629 3 • - inferius : 16 2,
15911. - inferne: 125 2. - inferre: 8 2, 14411. - infestare: 513 1. - infestos, a, um : 513 1. - infidelis:
553 . - infieri: 246 2. - infigere: 473 2- - infigurabilis: 102 •8•5, 291•8 •6, 898, 4648 •6, 634"• 11• -·infiguraUs:
291,635 1. - infiguratus, a, um: 1011, 29 11 •1, 8911, 1671. - infigurus, a, um: 108, 1671 • -infimus, a, um:
124", 162", 16~~,·189 6, 248 1,2491,351 6,4205,5346,5703,581 4, 590"·- infinibilis: 1921 . - infiDitas: ro•,
148 • 4 • 1, 41 1 • 1, 123 6, 1241, 1961, 221 6, 363 4 •6, 3644 •¡¡, 418 6, 4198, 452". - infinite : 1368, 333', 4191 • 2, 421 3,
4548,498 1, 5278. - infinitio: 54841. - infinitipotens: 4188,421 3 • -infinitivocus, a, um: 5278. - infini-
tud.o: I9l)1,- infinitos, a, um: 1368, I89a, 1961, 22311, 30011,a,4,&, 30?8•",- 331'•5, 4188, 4191,1,8, 4201, 421'•~~,
423 2, 431 11, 4538, 4541, 456", 4728 •"., 498 1, 5123 •", 5278, 539 8, 548", 651".- infir.mans: 27411t 315 8 ' " · - infir..
mare: 3191, 56o8. - iDJirmari: 2746, 278", 2791 •11, 291 8, 315 11, 56o5. - infirmatus, a, um: 2764, 371 1 •
- infirm.J.or: S6o 2 . - infirmitas Z135 5, 1364, 1651, 2743 •5, 275 5, 2798 • 15, 2844•6, 2878 • 6, 2gol• 5, 291 8 • 6, 302 8• 5,
303 8 •6, 3071 • 5, 313 4•6, 3148 •5, 31611 •8 • 6, 3171 • 11• 1, 371 4, 4201 •6, 4461 • 8• 11, 6491 •5 • - infirmus, a, um : 26 11, 276",
29Q1, 3078, 3153 •", 42oB, 4291, 431 11 •1, 4368, 5l28, 6158, 6491 • - infixio : IÓ03 • - infixus, a, um: 3848• -
infte::dbilis: 3724, 418 1 •1, 4231 •4, 441 1 •5, 443 11, 4581, 461 6, 4771 •8 •1, 4796, 51011 •5 • - iDfle::dbWtas : 477"· -
ID.aexio: 168, 190", 372".- inftexus, a, um: Igol, 1921, 477', 5191. - influens: 666 1. - influere: 20011,
5476. - inflwdo: 4261 • 6, 525 1. - informabiHs: 291, 4541, 635 1. - informalis: 291, 6344. - informaH-
tas : 108 • - informaus : 319"• 1 • -informare : IOÍ, 1506, 532 8 • - inf~rmatio : 5a, 36 1, 598, 71 8, 515 4,
5848, 5868 , 5891. - inf~mativus, a, um: 2304. - informatus, a, um: 398 8. - informis: 291 , 107 2 • 8 ,
157", 1588 , 1671, 230.., 291 4, 292 11 •3 • 4, 2942, 295 11, 296', 307 2, 3571, 465 8, 634'· - informitas : 108 , 279 2• -
infossus, a, um ' 156'. - infra : 125'· - infractus, a, um : 483'· - infrigldare ' 234'· - infulgeDS :
!8oS.- iafulaere: 1741, 3578. - bafua.deJU: S761, 6661. - iDfUDdere: 88, II28, 173_1, 1748 • 1, 357 8, 358 1,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXLIII

525°, 6661 • - lngeniose : 641°• 0• - ingenitus, B, um : 2521, 3073, 458 1, 4591 • 0•0, 4891 •0• -lngenium 1
28 2, 31 4, 385', 6363 • - ingens : 420". - ingerere : 884 • - ingignere: 173 2 •5, 2205, 221 6, 2276 , 2462 • -
ingratior: 212 1 . - ingredi: 42I 1 , 574 2 , 577 2. - ingrediens: 192 4 , 204\ 4993 • 5, s8g", 5901 . - ingressus,
a, um : 125 3 • 4 , I9Q 4, 192 4• - inhaerens : 171, 761, 438 8• - inhaerere : 2023, 352 5 , 3848, 4924, 569 8• -
inhibido: 4564. - inhonestus, a, um: 634'·- inhonorare: 467 1, 6448• 5• - inhumectus, a, um: 102~~..
- inimicari: 5131 •5. - inimicltia: 443 2. - inimitabilis: 472 2, 6oS'', 609".- inimminutus, a, um:
II4'· - inlmpedite : 455'· -lnlnclinabills : 372'. -lnlnclusibills : 372'. - lnlndigens : 379 1, 458'.
- ininerrabilis : 315a. - iniu.erratus, a, um : 3164 • - iniuitialis : 223 2 • - inini:d.atus, a, um : 55 ::~ 2

5611, 1898 • - ininstabilis : 443 2• - inintelligibilis : II 1 • 4, 203 4 • - inintelligibilitas : I2 1, 5902 • -in-


investigabiUs : 622 3 • - iniquans : 438 4 , S6o 2 • - iniquare: 1301 • - inique: 3191 • - iniquitas : 447 2,
633 2. - initiaUs: 163 5 . - initians: 1342, 362".- initiare: 122 3. - initiatio: 570 2, 638 3. - initiator:
75 1 , 2242, 638". - initiatus, a, um : 22 3, 28 1 , 55 3, 562, 134 2, 352 11, 356\ 569 2 • - initium : 193, 21 4, 22 2,
184\ 192\ 1974, 1981 • 4, 2323, 2404, 263 2 ' 3, 3041 , 305 2, 3o6 3, 3204, 332 3, 336\ 3394, 3401 ' 2, 341 4, 343 1 , 3444'
3473, 348t, 352 2, 353 4, 3541, 356 1, 3571 , 3642 ' 3, 3661 , 371 1 , 377 3, 393 2, 396", 4074, 4872 ' 3 , 497 2, 5201 , 5503,
609 2, 651 3 . - injicere: 147 3,625 2. - injungere: 134'·- injuria: 1294 , 438', 4395, 5601, 633 2. - injuste:
601 , 438 4. - injustifi.cans: 438 4, 560 2. - injustitia: 2393 • 5 , 31911, 435 4 • 11. - injustus, a, um: 2394 ' 6 . -
innasci: 577 3 •.- innascibilitas: 695. - innaturaHs: 2895. - innatus, a, um: 169 2. - innlti: 3763 ,
5695. - innocens: 264"· -innocue: 84. - innominabilis: 43 3 •11, 44', 45 1, 48', 563 •6, 383 1 •5 • ..:..._innomina-
bilitas : 121 • 11, 48 5 • - innominalis: 43 3 • -innominado : 12!, 590 2 • - innominatus, a, um: 43 3, 44&,
484., 56 3,3831 • -innuere: 3605, 361 5, 3975 • -innumerabilis: 85 3,228 2,4542,4763,498 1, 6o9'· -innume-
rabllitas: 661 2, 662 11. - innumerabiliter: sot, 343 2 , 357\4191. - inoblitus, a, um: 3164 • -inobserva-
liter: 1204. - inobservanter: 1204. - inobservate: 591, 1204. - inoculatus, a, um: 2063, 567 1. - in-
operado: 578 1 . - inoperatus, a, um: 3073 • -inopinabilius: 471 3 • 6. - inopportunus, a, um: 271".
- inoppositus, a, um: 458 1 . - inordinabilis: 2651 , 445 3. - inordinabllitas: 4463. - inordinado:
27911, 284', 446&• 11, 5141 ,595 3 . - inordinatus, a, um: 265 1 • 11, 2968 • 5 , 307 4 • 6 , 445 8 , 4468 • 11, 4981 • 6 • -inornatus,
a, um : 4464 • 11 • - inquietare : 265 1 • -inquinare : 271 6 • - inquinatio : 1074, 5291 • - inquinatus, a, um. :
2701, 271 8 , 389".- inquirere: 142 3, 391 6, 4022 •6, 6661. - inquisitio: 1443 , 6661. - inquisitus," a, um:
58 3. - inrlxatus, a, um: 443 3. - insania: 1292, 375 4, 588 1 • 11, 593 1 • 6 , 632 3 . - insaniens: 4II', 4r2 8. -
lnsclenter: 513'. -lnsclentia: 404'·'· -lnscltia: 300'. -lnaclus, a, um: 435 8, 568'. -lnscribere:
5848 • - inscrutabills : 11 2, 142 •6, r7 4 •5, 4064 • 11, 6228 • - insectarl: 43911 • - inseditiosus, a, um : sro.1
- insenescens: 47 1, 487 2. - insenescibills: 471 , 4872 • - insenescibllitas: 4872. - insenibilis: 4871 •
- lnsensalls : 307'· - lnsensilltas : 395'· - lnsensualls : 395 1, 594'· - lnseparabills : 426', 656'. -
inseparabillter: sor', sos 2, 5o6'.- inserens : 55 2 • - inserere: :zrst, 22411, 2703 . - insertus, a, um:
8o'. -lnservire: 634'.- insidens: I07'· -lnsidere: 577'· -lnsidiae: 633 1 • -lnsidiarl: 2408, 633 1 •'.
- insidiatus, a, um: 633 2. - insignire: 3492. - insignis: 98 2, r03 11, r32 1, 155 11, 309 2, 383 1 , 4494, 5803,
6148 , 6404. - insignitus, a, um: 270 2. - insimilis: 891 , 3074, 4492 • 4, 451 11, 47rt, 472 1 . - insimilitudo:
186', 303 2, 472 2, 598 2• - insimulans: 4291 • - insimúlare: 435 3 • - insimulatus, a, um : 44r 2 • -
insinuans : 55 2 , 2703 , 46o1 , 485 8 , 533 1 • -insinuare : 83 , 15 2 , 88', r35 5 , 173 11, 24611, 301 1 , 4503 , 4621 , 576 1,
6u 3, 65i', 663 3. - insinuado: 3826, 6303. - insipiens: 3r91 •6. - insipientia: 375 4, 429 2, 435 11 - - m..
sistens: 5764 • -insistere: 701 ,761 ,465 3 , sr41 , 6ss 1 • -insitio: So63 • -insitivus, a, um.: 2292 • -insitus,
a, um: 151 , r22 3 , r56 2 , r6g2 , 173 2, 435 1 . - insolenter: r61 . - insolubllis: r548 , r88 11, 4073 , 4273 , 483 11,
485 2, 50411, 6r6".- insolutus, a, um: 504", 6164. - insonabiHs: r6Ql.- insonantia: 4984. - insone:
6".- insonus, a, um: 6 3, 3793; 4rg3, 500 2, S9r 3 • - inspecl.aUs: 107 11 • 3, l57fo' rss•, 2304 . - inspeclfi.cus,
a, um: 292 2. - inspeciosus, a, um: 3571 . - inspectio: 2542. - inspecdvus, a, um: I33 3, 282'.-
inspectrix: 533 1, 565 11 ' 5 .-inspectus, a, um :2361. - inspicere: 9 2, rol, 541 , r2r 8, I406, I973 ' 6, 2023 , 385 2 •6,
50011, sor 1 . - inspiciens: 542, r33 4 , 398', 627 8. - inspirare: 63 . - inspirado: 10411 ' 6, sr61 , 5745· -
insplendere : 6402 • - instabiHens : 55 11 • - instabilis : 893, 1031, r48 2 •11, 2778 • 5 , 296'• 1 , 4r23 • 6, 5r23 • 5 ,
6r63 • - instabllitas : 412 8, 5r3 2 • 5 , - instabllitus, a, um : 3073, sr:z3 • - instans : 15911 • -instare :
44011 • - instigare : 2954., - instinctus : ro4s, sr61 • - institio : 655 2 •8 • - instituere : 3393, 6r91 • -
institutio : 51 • 1, 36 3 , 593 , 68 4 , 71 8 , 75 1 , 93 1, ro3', 139", r42 3 , 20911, srs", 5708, 5848 , 5868 , 5891 , 638 3 , 667 1 •
-institutor: 522, 224 2, 393 2, 487"·- institutum: 93', 30611 • - institutus, ~~ um: t8", 541 , r39", 202 8 ,
2264 , 236 2, 3nl", 3464, 4442, 5561 , 643 3 • - instruc:tio : 2091 , 5141 • - instructora : 63r 8 • - instructus,
a, um: 5702, 632 1 . - instrumentum: 587", 657 1 . - insubstantialior: 238 3 • - insubstantialis: 1581 ,
238 3, 3074, 3:2.91, 5943 · - insubstantiatus, a, um: 307 6. - insufficlens: SS8 2. - insuffragatus, a, um:
r441. - insupervenienter: 461 11. - intactilis: 5778. - intactio: ro3 . - intactus, a, um: zo3, 3954,
4648 , 5664., 5773 • - intaminate : 3573 , 6431 • - intaminatus, a, um : 2694, 2701 , 27r', 3893 , 5291 , 6394.·
- intaugibiHs : ro3 • 11, 395", 566". - intangibiHtas : 566", - integer, gra, grum· : 25 8, 278, 584., 672,
CXLIV NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

~~~~~~~~~-·~~~~~~~~~~~5~
SII 1 , 5598, 6543 • - integraliter: 26 1 • -integre: 26 11, 592, ¡8 2, 87 5 , go", 2466, 2501 , 3573, 523 8 • 1 • - inte..
gritas: 59 2, 195 3, 281 5, 4464 • 5, 505 8. - integumentum: 573 8, 582 8, 635 4, 641 3 • 4 , 64,2 3 . - intellectibUis:
576'. - intellectills: 32 3, 98", 147', 1723 ·", 1731, 174', 3493, 385 2, 388 1, 3941, 476\ 4802, 5971 • 2, 5991, 621 3,
Ó4S 2 ·", 656 2 • - intellectio : 71 , 151 1 , 381 1 , s6o2 • - intellectivus, a, um : 656 8 • --. intellectuaHs : 71 • 6,
17', 32 3 ' 4> 38 8, 42", 93", 95 4, 97 3> 147 11> 1542' 5, z68', 173 2, 1753, 176 3, 1904, 197", 205 3, 2061 • 5, 225 5, 2264, 3225,
3241 ' 5 , 3291 ' 2 ' 5, 34-T, 34~' 5 , 3772 ' 5, 3881 • 2, 38~· 6 , 3902, 3941 • 5, 395\ 406 6, 4221 • 6, 423 1 •1i, 4803, 5004, 5041 ,
525 1, 555 1, 567", 576 2, 577 1, 578 6, 645", 6463, 656 2 •". -1ntellectuaHssimus, a, um: 131 3. - intellectua-
Htas: 193 1. - intellectuaHter: I495, 19oll, 192 2, 205 5, 3891 •5, 578 5, 579'·- intellectus, a, um: 1721,
203", 3498, 385 2, 388 1, 3941, 416 2, sao", 503 3, 56o'\ 576 8, 645"·- intellectus, us: 7", 81, 9 1, II 1 •4 , 15 3 , 173 •4 ,
30', 31 1 ' 8, 323, 341 ' 4> 408, 41 1, 463, 47 4, 823, 948, 97 8, 98", I08', 1231, 153', 158 3, 251 3, 291 2, 307 2, 3293, 341 6,
348 8, 355 1 J 381 1 ' 2, 3921 ' 2, 393 1 ' 3, 3941 , 4048 , 40Ó2, 408 8 , 4168 , 463 1 , 5038 , 5043, 552 2, 578 2, 589", 5944, 597B,fo,
622 2, 623 1 , 661 4. - intelUgens: II73, 147', 158 2, 3072, 3498 , 355 1 , 381 8 , 388 1, 431 2, 4803, 503 3, 5041 , 645".-
intelligenter: 1343, z6gt.- intelligentia: 'f, g4, n 4 , 121 , 133, 17 4, 28 8, 31 2, 32 3, 341, 372, 41 1, 663, 93 3,
~~~~~~~~~~~n~~~~~~~~3~38z~~~~
3871 ' 2, 388 2, 393 1 , 396 3, 402. 2, 4048 , 463 1 , 503 3, 5048 , 5161 , 552 3, 5542, 557 8, 5608 , 573 1 , 576 8, 597", 622 2, 623 1 -
- intelligere: i", 94, 13 1, 30", 33 2, 37 1 , 61 2, 77 4, 92 3, 94 2 ~ 95 2, 97 2 ' 3, 991 , 141 3, 278 3, 282 4, 316t, 349 3, 372 2 ,
385 1 ' 2 ' 4, 3892., 393", 394"•', 404"•', 4173,4194, 422 1 , 431 1 , 437 2, 438", 4624, 475 2,477 2,491 3, 492t, 5001 • 4, 5443 ' 4,
553 2, 555 1, 5573, 576 2, 587\ 593 1, 5971, 598 1 • 5, 606", 607 8, 6083, 621 1 • 3, 662 1 • 5 • - inteUigibiJi& : 71 , 9", 101,
II'• 5, 17", 283, 303 •", 32 2 • 3, 38B, 40s, 42 4, 542, 774,941, 95 4 , 98", 133 4, 147"• 5, I48 6, 168 4, 1726., 173 1, 1744 , 176 3 •",
1775 , 1791, 1904,2034 , 2053 •4 , 206 1, 2.264 , 3241 , 3292, 34g3• 5, 3772 , 3852 ' 5 , 3881, 38~· 5 , 3902, 3941, 402 2 •6, 4065 ,
4194, 4221 J 423 1 , 4761 ' 6, 480t, 5004, 5041J 555 1 ' 1' S6o4, 56¡", 5762 • 4, 587 1, 597 1 ' 2, 5991 , 6ooi, 621 3, 63oB, 645 2 • 3 • 4,
6463, 6s6".- intelUgibiHtas: 121 •5 , 77 4, lg3 1, 5004. - intelligibiHter: 93s, g8'· 6, 1921, 5gg6 . - inteme-
rate: 457", 643 1. - intemeratus, a, um: 4121, 6401. - intemperans: 239", 2524 . - intemperantia:
2393. - intemperatus, a, um: 2394, 252". - intem.ptabilis : 153 3. - intemptabilitas: n 1. - inten-
dens: 542, 94Í, 381 3, 398 1. - intendere: l5 3 •4, 168, 18 2, 32 2 •ft, 5g8, 1743, 202B, 2l2 3, 2288 • 6, 321ft• 6, 401 6,421 8 ,
- intenibiHs: 456". - intentialls: 3ot•.- intentio: 51, 66 3, 111 2, 202 3, 203 5, 236 2, 3063 •5, 307 1 •5, 321 4,
354B, 355 1 ' 5 , 3g1", 392 1 , 429'' 6, 444', 4561 • 5, 57I", 617', 6443 , 647-- intentissimus, a, um: 54', 5673. -
intentius: 42g'.-intentus, a, um: 1543.-interdum: 2671 •s, 2688 .-interempti.o: 280'.-interemp-
tus, a, um: 233 3, 371 3. - interfectio: 2804. - interficere: 27411, 286 1, 545 1 • - interimens: 273 1. -
interimere: 235 1, 243 1, 2441 •2, 2724, 2731 •3, 2741 •", 312 2., 5451 • -interior:4g5, 396", 581 6, 64,oB.-interire:
181 3,2738, 287', 290", 371 1, 48g 2, 4g1 8. - interitus: 1481, 1548, 242 1 'B, 243ft, 2442 •3, 245B• 11, 254ft, 273•, 274',
275 1 ' 8, 28o", 2878., 3691 •1, 475 3, 490", 5961 • -interjec::tus, a, um: 643 1.-interm.inabills: 18g8, 1921,223 2,
418 1, 456", 4851 • 6, 5124, 539s, 651 4 • - interminabilltas : 223 5, $4g1 •5 • - interminabiliter : so•, 1go8 •
- interminado : 498 5, 548".- interminatus, a, um. : 18gB, lg21, 303", 307', 456', 498t, 512B·'·', 53!fl.
- intermundanus, a, um : 175 2 • - interpres : 121 8 , 1531 • 3, 3278 , 6302, 648 1 • -interpretan& : 153 3 •
-interpretar! : 274, 153 5, 447", 475 2• - interpretado : 51 • 2, 27ft, 55 1, 561, 702, 1302, 2I3", 464", 465 8,
519 2, 555 1, ss6", 66o1 • - interpretativus, a, um. : 153 8 • - interrogan& : 446, 6241 • -interrogare :
44 1 ' 3, 581 •', 508 1, 5162 •5 • - interroptio : 1448 • - lnterrumpere : 502 8 • - intervallum : 287', 454',
4728, 501'.- interveniens : 96 2. - interventio: 9g3. - intestinos, a, um: 4962 • -lntextus, a, um:
6381. - intimus, a, um: 20", 27Í, 425, 396ft, s8sB, 635\ 6403. - intra: 6448 · - intractabllis: Il 5, 2534,
6208. - intrans: 1924 , 49g8 . - intranscasualis: 458 1 ,511 1 , 529ft, -intranscasualiter: 422".- intrans-
ferendus, a, um: 3oz•. -lntransformabillter: 459'· -lntransibills: zo3'. -lntransidvus, a, um:
4364. - intranslatus, a, um: 411 2, 443 1. - intransmissus, a, um: 27 2, 458 1, 486 11. - intrau.smutabWs:
27 2., 151 4 • 5, 1873 •1, 302 11, 4~o1 •ll, 411 1 •6,. 436ft, 4431 •ll, 458 1 •6, 473ft,ll, 486 11 •5, - intransmutabillter: 276, 422"• 5 •
-lntransponibilis: 4581 • -lntrare: 577'· -lntremens : 657'. -lntrinsec:us: 499'· -lntroducere :
45 8, 67', 139 11, 1441, 202 11, 207-t, 224 1 • - introducdo : 2092 •5, 5701, 6388 • - introductorium. : 1341 • -
introductus, a, um: 73 2. - introiens: 125", 1904, 192ft, 4gg11, 5901 - - introire: 42l 1, 57411· - introitus,
DI: 190'·- intuens: 236B, 3048 . - intueri: 33s, 54 11, 55 1, 691 , 121B, 143', 1441 , 19'7*, 2828 , 2g61 , 45ol,
5024 , 5754, 582ft, 617s, 6261 •B, 6271 • -intuido : 133'· - intuitus, a, um : 6o6". - intuitus, us : 1243,
3g03, 580ft,- inturbatus, a, um: 93B, 1231. - intus: 3964, 49g'·'.- inundans: 1751, 6301. - inun-
dantia: 657 11, 6592• - inusitatus, a, um: 618 11 • - invaletudo : sg5"· - invaHdus, a, um: 279 1, sg5"·
- invarJabiHs : 472 •5, 73 8, 921, I6o1 •5, 3723 •1, 425B• 5, 4365, 458 1 •5, 4893 • 5, 49'08 •5, 5665 • - invariabiliter:
no1. - invelatus, a, um: 5662 • -inveniens: 623 1. - invenire: 61, 141, 23 1 • 1, 93 1, 341 2,455 2, 5478, 66g5 •
- inventio: 1041, 143B, 66gB,- inventrix: 66gB.- inventus, a, um: 383 2• 5, 558ft.- inverballs: 573 1 •
-lnversarl: 384'· -lnversatus, a, um: 416'. -lnversibilis: 457'· -lnvertibilis: 457', 466', 5661 •
- invertiblliter : 4924 • - investigabWs : 14B•', 3833 • 6, 4o6•, f522B, -investigare : 143, 17', 321, 142ft,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXLV

1905, 391\ 4071 , 4328, 5775 , 6123, 64411. - investigado: 545, 192 5, s6g 5, 6o011 • - investigiose: 1923. -
inveteratus, a, um: 6323. - invicem: 264,8, 2662. - lnvicte: so1, 343 2. - invictus, a, um; 85 3, 228 2,
3
443 , 456 , 4ÓI . - invigllare: 283 , 556 . - fnviolabilis: 25 , IO'J'', 1481, 423 2, 425 2, 664 4. - invioJa..
4 8 4 4 8

bWter: 457'·- inviolatus, a, um: 843, 639', 6644. - invisibllis: 94, I01, I I 4, 141 • 2 • 5, 28 3, 30", 32 2, 542,
77', 946, 133", I4t1, 171 4 •5, 172 4, 1731, 174", 176", 2054, 2o68, 227 1, 269", 3466, 3493, 3763, 3824 • 5, 385 2, 388 1,
3941 , 395"• 11, 3961 •', 4562, 48ol, S671 'c, 575', S?'f, 62of., 6308, 635', 6422, 643 3, 645 2 •8 •4, 6468. - invisibilitas:
1 4 5
12 , 566 • , 5798 • - invisibffiter : 984 • - invitaUs : 1571, 158 8, 3072 • - invitans : 6508 • -invitare :
124 • - invitus, a, um : 3121 • 5 • - invius, a, um: 13 4, 552', 5541, 591 1, 625'· - invocabiUs: 361 • 6, 563 •
11

-invocan&: 1214 . - invocare: 1231 • -invocatio: 1274 • -invocatus, a, um.: 361,568. - involucris:
566', 641'. - involuntabiHs : 316'. - involuntarie : 558'. - involute : 343'· - inzelabilis : 439'.
- ipsimotus, a, um : 3128, 436 2, 627 2 • - ipslparticlpatus, a, um : 5343 • - ipsivisus, a, um : 133 3 •
- ipsoperans: 627 2. - ipsospeciallter: 459 4 • - ipsosupersubstantialls: 3248 • - ipsumcoordinatio :
340'.- ipsumparticlpati.o: 341 2. - ipsumperfectus: 538 1. - ira: 253 2, 2862, 463 2, 588 1, 593\ 632 2 •
- irascl : 593 1. - iratus, a, um: 6325 • - irradians: 16 5• -irradiare: 302 •6 , - irradiatus, a, um:
3894 • - irrationabllis : 155 4, 202 2, 252 4 •6, 2801 • 5, 318 2, 383 4, 3863, 395 2, 5944 • - irrationabllitas : 126,
3956, 444\ 463 2, 5901 •5 • - irrationalis : 155 6, 252 4, 2801, 2861, 307 2, 3863 •5, 392 2, 395 2, 463 2, 573 1, 5944 •
- irrad.onaUtas: 444\ 463 2. - irreflexus, a, um: 163. - irregressibilis: 75 3. - irrellgiose: 4395 •
-irremeabilis: 75 3, II92 • -irremeabiliter: U2 4, 652 1 • -irrepere: 2911,577 2• -lrreprehensibilis:
3724, 4791 • - irretentibllia: 85 8 , 4768 , 568 3. - irretentive: 3571 - - irreversibiliter: 1901 , 5404. -
irrevocabllis: 4778. - irrevolutus, a, um: 1231· - irridens: 553. - irrisio : 55 8 •6, 6285. - irrogare:
1301 . - irruinaliter: 4224 . - isaias: 65, 525. - iter: I6o1, 5678. - iterare: 517 5, 6676. - itidem:
249 8, 3634, 457 2• 8, 6542• - Jaclens: 5751 • - jacobus: 1361 •5. - jactare: 161, 1271, 4321 • 5. - jactitare:
432'. - ja&:tura: 446'. - jac:tus : 31', 37', 206°. - jaculari : 429'· - jaspls : 631'. - jeric:ho : 629'.
- jerusalem: 135 5 • - jesse: 6295 • - Jesus : 268 • 4, 73 8, 925, 968, ror 4 • 5, 10)'11, 1053, ro61 • 6, 1095, n8 4 • 5,
5146, 515 1 •6, 5462 • 5, 5862 •5, 612 1, 613 1, 614\ 61711, 639 11, 6658 • 5 • - Joannes : 61 6, 1365 • -Job : 6 5, 6305 • -
fonathas: 213 6. - fosue: 52 5. - jubens: 131 2. - jubere: 5746. - jucunditas: 6492 , 665 1 . - judas:
2765 • - judex : 6305 • - judicans : 465, 1441 , 5593• - judicare : 273\ 443 1 , 4753, 541•. - fudicatus,
a, um: 1378 •", 3821. - judicium: 431, 681, IOI 1, 318 8, 348", 3762 • 5, 6228. - jugiter: 5141. - jugum:
17 8,485 1. - junctus, a, UID.: 2941, 3448, 5Il 3, 6381. - jungens: 263, 191 3 , 407", 503 1 . - jungere: 127',
151 8, 215 1, 265 8, 345', 385", 4971, 499 11, 5551, 568 1, 591 11, 621 1 • - junior : 48i', 488 11• - juram.entum :
588 3• 5, 632 8 • -jurare : 6325 • - jus: 208 1, 338 1, 3863, 52911, 5464, 577". - fusjurandum : 588 11, 6328 • -
juste: 546'. -justificare : 95'· - justificatio : 3183 • - justissimus, a, um : 434'·'·- justitla: 9'•',
4711' 2395, 3183 • 5, 415 1 ' 3 ' 5, 4334 ' 5, 434", 435 8, 43711 ' 8 ' 5, 4381, 4403, 441 8, 447\ 4481, 478". - Justus, a, um :
I611, 2395, 3183, 478 11, 6641 • 2 • 5 . - justus, i: 49811• 5 • - juvare: 2075. - juvenis: 487 2, 488 1. - juventus:
209', 487', 488'.- kataphasis : 57I'. - kataphaskeln : 571'.- kataphatlkal: 584'· -labefacere:
2Il 8 • - labes : 4464, 457'· .....:.. labescens : 252 1 • - Jabi : 161, 5Il 11• - labium : 2041 • -labor: 143 3,
664 4 ' 5• -laborans: 143 3 • -labrum: 2041 • -lac: 658 2 •4 • 5• -laedere: 633 9 • -laesio: 264,4 • 5, 664'·'.
-laesus, a, um: 4465. - laetari: 10011 • 3, 4398 ' 5 , 665 8 • -laetitia: 381 8 , 411 2 • 5 , 6493 • 5 , 6634 , 665 2 • 5 . -
lampas : 78 3, 793, 801 • 4, 6395 • - lanx : 172• - lapis : 48 8 , 436 5, 57oS, 592 4 • 6, 631 8 • 6 • -lapsus, a, um:
446 5 • - lapsus, us : 201, 2II 3, 3141, 422 4, 445 3, 4581 . - lar : 6548 • - large : 6592 • - largiens : 3228,
332\ 3803, 423 8, 433"• 6, 461', 649"· - largiri : 95 8 , II2 11, II31 ' 2, II48 • 4 , 173 3, 2425 , 317", 35711, 3721 , 3993,
40011 ' 5, 4278, 435 2, 467", 651 2, 6561 • -largissime: 5045, 6654 • - largissimus, a, um: 3125, 313 1, 378 4 • 5,
391 1 ' 5, 412 8 ' 6, 442 4 ' 6, 5041, 62.8 1, 6651 • -largitas: 525 1, 540\ 665 1 • ...:..largitio: 85 8,4404,441 1,453 4,4801,
522 8, 525 1, 535 11,539 1, 5401• 6 • -largitor: 46 8,2658 ,40011, 4o8 2 •5 • -largitrb:: 191 , 5I01 • -largus, a, um:
19\ 433', 453 3, 5261, 665 1• -larva: 5808 • -lassescere: 143'· -late: 363 4 • -latens: 1531, 2698, 3I5 3,
580', 581 1, 582 5• -latere: 153 8,2705, 3164, 3761 • 5, 4II 4, 4125, 435 8, 465 8, 58I 5, 6o61, 6351 - -latibulum:
5701 ' 6 • -latio: 4124 , 4753 • -latior: 64,11, 327', 328 1 , 34511, 3888 , 51711, 6~. -latissimus, a, um: 412 3,
4644 • -latitudo: 4643 • 5, 5908 • -latrare: 287 1 • -latratus, us: 2871. - latus, a, um: 303•, 5723 • 6 •
- laudabWs: 317•, 368 8, 38211, 383 5, 45o'. - laudans : 1411, 1274, 355 1, 6298 • -1audare: 148, 23 1, 38 4,
4oll, 421 , 43 8 , 493 • 4, 51 3, 53 2, 563 , 6o3 , 611 , 633 , 868 , 12o1, 1362 •8 , 1622, 265 3 ' 4, 3174, 31911; 325 3, 3326, 342 4,
~~~~~~~~~~~~~w\~~~~~~~
493 3, 495 3, 5278 ' 4, 531 11, 537 11.) 5461, 548 11, 6298 • -laudado: 18", 23 1 , 641, 1381 • 11, 321 3 • - laudadve : 23 1 •
-laudator ~ 136', 4423 • 4 • -laudatus, a, um: 233, 1371, 3271 , 37gt, 4828 • -laus: 141, 18 3 ·•, 224 •5, 2311,
56", 63", 8411, 1381, 3384, 555 8 •4 • - leaena : 587 5, 6306 • -lector: 567 5 • - legalis : 638 4 • - legaliter:
642'· -legere: 63'· -Iegislatio: 638'. -legitime: 6.¡2 4• -lentus, a, um: 566'. -leo: 286'•', 450',
631'. -levare; 3865 • -levis: 4¡1!, 892, 202", 421 5,4502 • -tez: 58, 61, 17 11, 548 • 4, 1423, 1503, 434", 485 1 •5,
529 8, 532 1, 638", 643 11' 8 • -libenter: 442"·- Uber, era, erum: 30', 348, 148 2, 1548, 22.3 4, 3126, ,3Ó9 8, 372',
en.VI NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

3891, 409 1, 413 1, 436 1• 5, # 1 4, 447 1, 458 1, 4741, 529 1, 5301, 5688, 5691, 6403 • -Jiber, ri: 1321 • -liberan&:
554 , 4444 ' 5 , 645f. -liberare 1 1733 , 2128 , 4428 , 446 1 • 11, 447\ 5171 , 577 1 • -Jiberatio; 47 3 • 11, 415 1 • 4 • 5, 445 1 ' 15 •
- Hberatus, a, um: 4126,413 1. - libere: 2503,312 8, 333", 3571, 455 1•", 568 3. - Hbido: 236'.- Ucltus,
a, um : 15 8 , r6", 99', 472 1 • - ligare: 638 1, 6445 • - Ugatio : 441 1 • - UHum : 631 11 • -linea : 542, 871 • 1 ,
rsgc, 192', 204 8 ~ 344 2' 8 ' 5 , 345 11. - Uneamentum: ro 2, 89 2. - linquens: 4o63, 5771 • - linquere: 8r 2,
441 1, 4998, 5678 • -liquere: 2073 • - llquidissimus, a, um: 5798 • -liquidius: rzgll, 2071 • -liquidus,
a, um: 103 1, 164\ 169', 177', :270 2, 316 4, 4098 , 505-t, 509 4, 568 3, 580•, 626 1, 651 1, 655 4, 657 2 • 5 • -lis: 513 2' 5 •
-litigativus, a, um: 6442• -litorarius, a, um: 126 11 • - litus: 125 11, 126 8 • - litterae: 18 2, 274 , 28 11,
93 1, 1201, 202 1, 462', 668 1. -litteratura: 2048 • -localis: 123 8 , 4754 • 15 • -locaHtas : 595'· -loc:aliter:
123 6 • -loc:are: 4101. -loc:atio : 151 1. -locatus, a, um: 342, 1081, 238 2, 325 2, 3508 , 381 2, 455 1 • 4, 458 1,
4731, 5384, 6o,•, 652 1 • - locus : 1231, 2491, 2692, 575 4 •6 , 587', 595 1, 6526 • - loc:udo : 139', 5841 , 625 8 -
- ~nge : 82 , 3634, 376 1 • - longin.quus, a, um : 2II 6, 253 15• - longitudo : 4644·11, 490 1• - longius :
1

3441, 345 2, 4888, 592 8. -loqui: 131, 9i'. - lubric:ans : 16 2, 201 • -lubricare: 285 1 • -tucas : s8'.-
JUC:eDS 1 168, 181, 373, 1258, 131 8, 1641 ' 15, 282\ 285 2, 565 8, 5798 , - Juc:ere 1 16 4, t8 2, 357 6, 358 1, 573 1 • -
lucerna: 788 . - lucldaUs: 1651 , 1761 , 4258 • -lucld.atio: 19', 304, u'f.- lucldificus, a, um: 301 •
-lucldior: 2071. -lucldissimus, a, um: 302, 31\ 1248 , 125 8 , 269', 282 1, 4o63 , s6s'. -luclduc:atus, us:
1528 • - Juclducere : 18 2 • - luclduc:tio : 1523 • - luc:idus, a, um : 93 8, 134', 1538, 1641. - luclgenus,
a, um: 6301 • -lucinominatic:e: 162 11 • -luc:ivocatio : 1728 • -luclvoce: 162 11 • -luc:ivoc:us, a, um :
172 8 • -luctans: 4401 • -luctatio: 1041•2 • -luctator: 431 2. - Juculentius: 330 2 • -Judeus: 429 2 •3 •
-ludibrium: :55 8, 4298 - -lumen: 811, 161, t8', 191, 278, 3011 ·", 384, 396, 45 3, 631, 691, 781, 794•5, 81 1, 95 1,
971 ' 5 , 1011 , II74, 1246, 1451 , 1621 , 1728 ' 4 ' 6, 173 1, 1741 • 4 • 15, 17f6, 206 11, 2694•15, 285 1 • 11 ' 11, 3576, 3581 , 382 6, 395 4 ' 6,
3961, 398 11 ' 1' 6, 421 3 •', 5751, 5858, 598", 6oo", 6o5 1 • \ 6o61•8, 645 1, 6644• - laminare : 191, 278, 78 8 • 6, 79a,
8ol• 4, 81 1, 971, 153 6, 16o4, IÓI 6, 4208, 4251 ' 15, 5741, 575 1, 6451 • -lum.inigenus, a, um: 6301 • -luminoBUS,
a, um: 1651 , 6356 . - luna: 16o', 161 15 . - Justrans: 5308 • -lustrado: 152a.- Jutum: 1568, 631 5 •
-Jux: J0 4, 384, 423 , 458 , 528 , 638 , 693 , 70\ 95 1, 101 1 , Il7 4, 1451 , 1621 , 1728 • 41, 173s, 1744, 26941, 2851 , 358 1,
395', 3961, 398 2 •8 •6, 598', 6oo", 6o5 1, 6o61. -luxuria: 2393 • -luxuriosus, a, um: 2394 ,2524. - machina:
496 11, 5o62. - machln.ans: 431', 633 8 . - mac:hinari: 653 1. - macula: 1074,4471 . - maculatus, a, um:
389', 4464, 447'· - maestitia : 6498 • - magis : 82 11, 2564 , 2575 , 258 2, 334a, 345 11. - magister: 52 11 , 751 ,
II73, !281, 1294, 1301, 1311 ' 2, J32 3, 1342, 136', 139 8, 381 3, 5242 •6, 6384. - magnifice: 2166, 5146. - magni-
fic:eutia: 453 1 ' 6, 4543 • - magnific:us, a, um: 453 1. - magnitudo : 111 , 478, 16o1, t661, 1951 •6, 2004 ,
217', 2494'', 4204, 433', 4502 ' 1, 4522 ' 8 ' 6, 453 1, 4541 ' 3 ' 5, 46o1, 507', 5491, 5951, 5981 • 6, 615'· - m.agnivoc:us,
a, um: 527'·- magnoperus, a, um: 453 1. - magnus, a, um.: 4204, 4491•8 ·', 4501, 4521•2 • 6, 572 15. -
majeatas: 6o93. - major: 771, 93', I U 1, 151 8, 1994, 256', 258 2, 3303, 521 8 , 586 1, Ó05 1 • 1•8 , 6xs".- male-
dic:ere: 4291,4358,6325 . - maledictio: 588 2•6, 632 3. - maledictum: 4291, 6321 . - malefic:are: 2432 ,
2442 • - malifactivus, a, um : 293 2 • - malific:are : 243 2, 24411, 261 4, 2771 , 2848 • - malignare : 231 41,
261', zB4.a. - m.aHda : 238 4, 239', 24011 ·6, 2891, 290'• 6, 291 1 •6, 295 4•6, 301 15, 302 6, 3201. - malum, i : 162 ,
145', 18I", 231', 2322•', 2331,1, 23411,1,&, 235s,a,s, 2368, 237a,a,&, 2382,4, 2458' 246t, 2Sg4, 2611,a,&, 262&, 26i·l,
272 1, 273", 275 2, 28015, 288 6, 2934, 2944, 295 2, 2976, 298 1, 299 1 •4 , 300", 3031 •4 •6, 3041 'a, 3091 ' 4, 313 1 •3, 316•,
3201, 4423 • - malus, a, um : 1821, 2728•4, 2778, 278 1, 28o', 28415, 2868 •1, 2898, 293 1, 3025, 4381, 66o4 • -
manans: 908, 131', 1551, 175\ 223 1, 453 1, 5221, 533"', 5394, 6301, 6578 - - manare: 155 3, 2141, 368'.-
manado: 620'.- mancipare: 2154. - manducabllis: 650"'.- manens: 151,·II38 , 233', 365 4 • 5, 38211,
4094,418 15, 457 1, 461 3 •6, 486'· 15, 4994, 575 8, sss•, 6o72, 6504, 653', 6541 ·"· 6, 6551 , 6563 ' 8 · - manenter: 151· -
DlBDentia: 3822 . - manere : 228, I901 •6, 233 1, 2558, 2748, 341 8, 4531, 4731 •6, 4746., 5o64, 5071, 547 1, 612",
6521 • - mauia : 5881, 5931• - manifestabWs : 322 3 •15• - mBDifestalis : 101 8 , !641 • - manifestaDa :
57 8, n9', !444, 2038, 3224' 1, 45o', 5254, 5765, 634'· -manifestare : 128, 151, 942,_ 121 8, 1446, !531 , 215a,
321 5 , sQ9', 5211 , 528•, sBr1, 5853, 61&, 6418 , 663•.- manifestado: 1&, 244, 3ot, 441, 702, 75", 13o11, 134',
135 2,2134,2221, 269'• 1, 3225, 5191• 6, 6u', 6121 •2, 6208,6358. - manlfeatadve: 23 1, 2741• -lllBDlfeatadvua,
a, um: 101 8, 121 8 •4, 1641, 3248, 3271 •1, 6481 •6 • -IDBDifestatorius, a, um: 121 8, 648 1. - manifestatas,
a, um : 78, 13 2, ~' 4922, 573'· - m.auifeste : 744, III', 262"", 4305, 435'· - manJt'eador: 203', 2071,
6373 • - manlfesdsslmus, a, um : 301, 1011, 6301• - m.auifestorius, a, um: 6301 • - m.anifestua,
a, um: 748, 89', 938 , 942, 1344, 164,1, 169", 1718, 2078, 262", 291 1, 3251 ' 6, 3768, 382', 4351, 4501, 4922, 573',
6II 1, 635 8, 6378, 64,2 2, 643a, 644', 6455, 6531. - mando: 781 •8, 1491 • 5, 1878 •1, 1941 ' 15, 4II 11, 4278 , 585', 6JO'•',
6548•6, 655 2 •8 •1. - mansivua, a, um: 382i.- DlBDBuetus, a, um: 2661 •6, 286'•'.- manuducens: I9I 41,
64,21, 6571, 6581 • - manuducere : 86, 684 •6, 1342, 191 5, 1921, 2066, 3625 • - mBDudu.ctio : 18', 204•', 68".
- manuductivus, a, um: 14•.- manuduc:tor: II7'·- manucluctus, a, um: 391 6. - manus: 531,
1244, 13441. - mare: 1268, 156111,6305. - maritimus, a, um: 1268. - masculus, a, um: 440".- mater:
213 5, 227'·- materia: 304, 98•, 10241, l2I 6, 1481 • 41, 231 1, 29! 41• 5, 292 1 •8 •4 •1, 293•, 2941·•·•·•, 2951 ' 1 'a' 15, 296'·'·'·',
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXLVII

372•, 3891 ' 11, 3901, 3991, 458 11, 595', 6163 • - materialis : 8t 4, 821, 1981, 231 11 • 6, 3891 • 5, 3991 •5 , 438 1, 4401 •",
595•, 6t6 11, 6341. - m.aterialiter: 98".- materiatus, a, um: 82 1 • - maternitas: 2044. - maternus,
a, um: 204"·G. - maturior: 1393. - matutinus, a, um : 213 2. - maxime: 1271 , 518 1 . - maximus,
a, um: 33711· - means: 3658, 455', 479 2. - meare: 4Q8', 421 3. - mechanicus, a, um: 631'.- media-
do: 354'·- medicare: 641 1. - medie: 643 1. - medietas: 35411 •6, 3571,468 1 . - medioc:ris: 1741. -
medius, a, um : 1895, 2476, 351 6, 3542, 3571 •6, 3661 •11, 468 1, 478 1, 493 1 • 5, 506 1 •5, sSz 8 • 6, 582 1, 598 6, 643 1-
- medalla: 4561 • 1. - mel: 658 2 •1, 6591. - meUor, ius: 7 1, 34"• 6 , 143', 1993 •', 2001 , 328'·', 3528 , 38611 •6 ,
578', 607', 661 1 • - membrum : 3465, 3862, 587'· - meminisse : 1381, 361 4 • - memorare : 22 4, 2248,
321 8 , 361 4, 6171 , 645 4. - memorado: s6t, 127 3. - memoratus, a, um: 76 1 . - memoria: 1273 • -
mendaciter: 3191 . - mendacium : 3191 • 5 • - mens : 71 • 4, 81 , n 1 • 3 • 4, 15 3, 163 , 173, 304, 31 1 • 11 • 3, 34 1 •", 35\
401 , 41 1 , 42', 463, 47", 491., 823, 948 , 95", 978, toS', 123 1 , 153', 158 11, 251 3 , 291 2 , 3071 , 3762, 3772, 385', 3863 ,
392 1 • 2• 5, 393 1 ' 3, 4069 • 6, 408 11, 463 1, 503 2 ' 4, 578 2, 5893 • 4, 594', 5973, 617 2, 643'· - mensa : 632 1 , 6393, 6505 •
- mensis : r6I 2 •15. - mensura: 91 ' 8, ro8 9 •5, 163 3 •"', 1668, 195 2 •5 , 2472, 332 3 •11 , 353"• 5, 3671 •6 , 4341, 4485,
4723,4903, 591 1 •5. - mensurare: 161 6, r66 11, 4472 •5, 490".- mensurado: 4341. - mensuratus, a, um:
93, 1741, 367 1 • 5, 4861 ,4941 . - mentalis: 38 3. - mentaliter: 92 5 . - mere: 5094 . - merere: 5328 , 621 1 •
- merito : 133 3, 338 11, 361 5 • - meritricius, a, um : 6341 • - meritum : 1424, 271 11 •3 •5, 4373 •4, 441 3 •3,
4801, 648 1. - merus, a, um: Sr•, 2463, 435 1, 503 3 , sos•, 509"·- meta: 264 . - metaUum: 57o'.-
metirl: 385 1, 44i'1, 4903 •3. - metonymia: 5873. - metuere: 2093 •4. - metus, us: 633 1 • 1. - metusia:
II2 3, 1551, 165 3, .248 8, 2591 , 292 1, 5004. - meus, a, um; 6S'.- micans: 1551 , 5755 . - migrare: 123 4,
473'· - millies : 517 1• - mina : 632 8• - minime : 1064, 1408, 355"'· - m.inimus, S, Um : I0$ 3, 164,1 ,
248 3 , 255", 572 3. - ministran&: 484"', 6653 . - miuistrare: 6638 •5 , 66~.- m.inor: 1343, 151 11, 1998 ,
2001, 2144, 216 1, 258 3, 449\ 455 1, 529*. - minorabilis : 1141, 423 1 •5 , 4583 •5, 5393 •3 • - minorare : II41,
453"'' 1. - minorado: 1611 ,148 11, 1951 , 445', 45o&, 598 11. - minoratus, a, um: 703, II41, 1481, I6o1, 1811 •8,
255 5, 453 3 • 5, 5401 • - minorUoquior: 5891 • - minuens : 704 • - minuere : 708 •4, II411, I6o1, I8I 8 , 423 11,
453", 458 1 • 8 , 5393 , 5401 . - minus: 108 3 , 2154 , 247', 256', 25'7', 2583, 2594, 288 1, 2903, 345 1 • 3, 4498 , 4548 ,
455 1 • 8, 4563. - minutior: 14411· - minutus, a, um: 3471 , 4543 . - mirabilis: 443 • 4 • 5, 55 1, 3193, 356 3,
496*, 515•, 5303 , 62l 4 , 637 1 , 6451 . - mirabiHter: 3gt, 1034 , II7 11, 128 11, 381 1, 655 8. - mirabilius: 471 8 •
.......;. miraculum : 322, 6t6 1 • - mirari : 91 11, 471 3, 6352 • - mirifice : 378', 572 8 • - miscens : 2251 • -
miacere: 2141 , 4988 , 647".- missus, a, um: 138'.- mittere: 5591 • - mixte: 824, 498 8. - mlxtlo:
8o8, 88•, 18? 5, 1951 , 229 2, 303 1 • 5, 308 2 , 4351 , 498 8 , 6691 • - mixtura : 303 2 , 426", 4982 , 502 2 • - mhtua,
a, um: 81 1 , 828 , n-¡2, 2464 •5 , 256 11 •5 , 25-t, 25!f• 5, 47611 . - mobWor: 451 5. - mobWs: 202, 1571, 221 1 ' 4,
2225 , 312 8 , 4362 • 4 • 11, 451 8 • 6 , 511 11, 627"· - modaHs : 475"'· - moderamen: 15 5 • - moderari : 173, 161".
- moderate: r6 1 , 184 . - moderado : 88 , 2742 . - moderatus, a, um: 164, r8 1, 1741 . - modeste:
171. - modestia: 8'.- modestus, a, um: 18!, 545. - modice: 171, 3451 • 3. - modic:us, a, um: 1741,
255 5 . - modulose: 1348 . - moles: 1024 ,4544 ,5951. - molestan&: 513", 595"'·- molestia: 2II 5, 212*,
26411, 265 1. - molestias: 2121. - molestus, a, um: 625 2• - moUens: 408 1. - moUri : 4293, 633 8 •
- molitio: 50611 . - molitus, a, um: 2711. - mollire: 440".- mollis: 89 11. - momentum. : 4861,
494 1. - monachus: 5561. - monadlc:us, a, um: 551 1. - monarc:hia: 772· - monarchic:us, a, um:
83'· - monas : 233 , 241 •5 , 263 3, 3433 ·", 3441, 488 1 • 5, 541 1, 5441, 551 4 • - monstrans : 487 3, 488 1, 5071 •1,
525"·- monstrare: 2153, 223 11, 528 8, 576', 585 2, 6161, 641 8. - monstratus, a, um: 492 1. - monstrum:
6251 , 6283 . - monstruositas: 6281. - monstruosus, a, um: 625 2. - mora: 1393. - morbus: 255 3•3 •11,
2901. - moriri: 413 2 •1. - mors: 148 3. - mortaUs: 435", 4361 •5. - mortuus, a, um: 62 2. - mos:
379", 3821 , 3842,3854,3861. - mosaicos, a, um: 638'.- motabWs: 1571. - motalis: 2291. - modo:
40•, 43 1, I6o3, 1888 •4, 1891 ' 3, 193 4, 1941 •8 • 11, 222 3, 2544, 278', 2968, 348 8, 4124, 423 1, 475 4 , 4771, 4861, 510'.
- modonalis: sn 1. - modvus, a, um: 1571, 221 8 •4 •5, 2292 •6, 5II 11 •6. - motor: 221 8. - motrix: 1571,
222 1, 511 2. - motus, a, um: 61 , 1174, 2663 • 5, 312 8, 365 4 •1 , 436 1 •"', 451 8 , 5105, 655 5, 663 1 . - motus, us:
2o', 40', 431 , I6o1 •3, 1842 •8 •4, 1891 • 2, 1941 •8 •4 •6, 253 11, 254"'• 0, 278"• 5, 28oB, 2968 •5, 348 8 •5, 3691, 3701, 372 11, 423 5,
436 3, 449 1 ·', 4751 ' ' , 4761 , 4771 , 4863, 510•, 595'· - movens : 18411 ' 5, 221 3 • 4, 2221 , 225 11, 229 3, 365"', 436',
451 8 , 465", 4751, 4848, 4941, 5101, 511 3, 627 1, 655 1 • - movere : 208, 1264, 173cr., 189", J97 3, 221 1 ' 2 ' 3, 253*,
312 1, 4II 1 •1 , 427 11, 4361, 474\ 475 3 •3, 4771, 4868 • 5, 5098 , 51oS•', 5168, 5988 , 655 1. - moyses : 611, 52 5, 1671 ' 1 ,
5743 •5 , 57T·- mulc:ere: 2181, #o".- muliebris: 631 2. - muUer: 213 2 • 6. - multifidus, a, um:
575 1· - multiformatio: 4668 • ~.lnultiformJs: 4504, 451 1, 461 4 •5, 462 1, 5041, 570", 6323, 634"·- multi-
formitas : 631'. - multifusus, a, um : 575'· - multigenl.tura : 378'. - multigenus, a, um : 466',
S04'·- multlloqulor: sfiB'.- multlloquus, a, um: 572'.- multlluminis: 77', 124', 125'·- muld-
motus, a, um : 5I3'·- multinomlnanter: 45'· - multlnomlnado : 56•. - multinomlnatus, a, um :
383'·- multinomials: 45 1,482°.- multlnomius, a, am: 482°.- muldpassibllitas: 6341 . - muld-
plez: 521, s6•, II2'• 1, 193 3, 378', 4424, 461', 4661, 6571. - multipUcans: 291, 85 1,4998. - multiplicare:
CXLVIII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

85 5, 112", 113 2 ' 1, n6 3, 11711, 164', 3442, 3548, 535 1, 5361 • - muldplieado : 113"• 5, II63 •5, 4663 • - multi-
plicatus, ~ um : 708, II71, 193 8, 5442 • 5, 6348 • - multipllcltas : 295• - multipHclter: 85 11, 1125, 343 5,
3545, 4191 • 11, Sl7 3. - multipotens: 418 3 , 42l 8. - multirumiger, era, erum: 291 4. - muldsermonaUs:
572'.- multisonus, a, um: 574"·- multispeclis: 4621, 5704., 6328 . - multitudo: 148 , 41 1, 506, 1083,
II4', II5 1 ' 8 ' 4 ' 5J 124\ 139", l91 5J 195 3 '", 1961, 2II&,I, 249', 3441 ' 1J 363', 364",; 3891,4524 , 4961 ' 3 ' 5 J 538 8; 5421 ' 8 ' 6 •
- multiverbaHor : 5884 • - multivocatio : 778 • - multivoce : 45 4 • - multivocus, a, um : 45 2, 778,
383 1, 48:a 3, 574"· - multoties : 1381, 4894, 5171 • - multummodus, a, um : 513'· - multus, a, um :
45 2 •', II7•, S4I", 5422 ' 8 '', 543 1 • - mundanus, a, um : r8 8, 48 5, 82 4, 175 2, 2268 •5 • - mondare : r668 •5,
173 8 ' 6 , 5748 • 5. - mundatio: 152.8, 574"• 5. - mundatus, a, um: 3891. - munde: 2.701•5, 3891, 442.115 .
- mundialis: zz68. - mundlficadvus, a, um: 658'·'·- munditia: 1398, 389", 502.1, 5291•11, 531 1 • 11. -
mundus, a, um : 89', 1481, I778,s, 2268, 269', 3891,a,5, 409'•', 441', 45811•15, S09', 531"•15, 5738, 51St, 62621,11,
- mundus, 1:485, 117', 1648•', 1758,29411, 34i', 349', 351 1,4241,-5881 . - munerado: 1558,281 4,3308,
453 1, 622".- muniens: 4848. - munificus, a, um: 331 5. - munimen: 208 , 4281 . - munire: 427 3 ,
497•. - munitus, a, um : 704 , 5588 • - munus : 661, 728 , 845, Ss', 921, 98 8, 1148, 1228, 148', 155 8, 281 1,
313t, 3278, 328', 3308, 331 8, 338", 3428 , 357 8, 3621, 421 1, 423 8 ' 4, 4241, 4278 , 4531 ' 8, 4801, 515', 5358 •4 •6 , 6oS',
6224 , 6308, 651 8, 654"· - murmurare : 291 4 • - mutabllis : 264 8 •11, 4128 , 4361, 475 1. - mutabiHtas :
148', 2678, 3142 ' 6, 412 8, 490". - mutans : 4941, 515 8 • - mutare : t6o1, 282 1, 358 8, 4104, 4431 , 4441, 457 2 •
- mutatio : 308 , ll01, 1488 , 2678 , 3148 , 318 2, 4104, 412-1 , 458 1 , 466 11, 473 1 , 4758 •", 4901 , 508 11 • 3 , 512- 1 , 513 11,
5961 • - mutatus, a, um: 708 , 124", 232-3 , 2642, 2681, 272 8, 281 8 , 282 5 , 4848 • - mutuatus, a, um: 558'.
-mutuo: 79 3,2648. - mutus, a, um: 2861. - mutuus, a, um: 782, 151 8, 1871, 2144 •5, 2154, 225', 4248 •5,
426".- mysterium: 286, 522 •5, 538, 734, gol, 934, 101 8 , 1025, 1298, 131 8, 1348, 136 5 , 1388, 14d, 271 1 •4 , 3748,
3754 , 5661 •5, 5703, 6128, 6246 , Ó25 4, 6261 • 6, ÓJ46, 635 1 •5, 6368, 6374, 6388 •4 •5, 6398 •6, Ó501, - mysteS: 5662. -
mystice: 102 11, 1228, 1388,6391. - mysdcus, a, um: 441,538, 93', 1051 •6 , 1388, 46411 •6 , 486"• 5 , 565 1 •8, 5678 •5,
5708, 5779, 582.15, 62-s", 635 8, 63711•.., 6501, 6671, 668'. - nactus, a, um : 148", 2768 • - nadab : 5755• -
narrans: 58 1. - nascens: 188 8. - nasci: 948, 228", 287', 3oot, 3028, 4921 ,493 3, 531".- nascld.o: 243',
2441' 8, 2458 '"· -nado : so6'.- nadvus, a, um: s8o8, 6x68, 644". -natura: 74, 23', 26 2 , 271, 391, 6o8,
738, 768, 948, 98\ 10911 '5, no"'·', 1951, 2428, 272 5, 273 1, 27411, 2778, 2781, 2868, .2881•1 •.. •11, 2891 • 8 •8, 3001•8 •8,
30Ó8 , 3098 ' 5 , 332 5, 3461 •9, 358", 3721, 3748 ' 4 ' 5, 3751'8 ' 5, 376'", 436', 4488 , 46ol, 586 8, 6168, 6371, 641 11, 6558 ''".
- naturaenarratio : 1031. - naturalis : 226, no'"·', 1421, 169•, 225'• 6, 27411 •5, 2781, 2791, 281 11, 2825,
2866, 2875, 288 1•5, 2891•8 •5, zgo8• 6, 3035 , 352 5, 3588, 371 6, 46611, 4761•5, 48o8 •5, 4969 •5, so68 , SCYJ1, 511 5, 58o8,
641 1 • - naturaliter : 6o', 965, 2221, 235 5, 272 5, 328 5, 337 5, 33911, 341 1, 342 6, 372 1, 4362, 4488, 581 1, 655'·
- natus, a, um: 1488, 37211, 448', 6181 · ' · - navis: 125'•', 126a,a,s,- naviter: 1691. - nebula: 488 ,
1738 • - necessar:lus, a, um: 32-t, 205"', 24o', 2-941•8 •'"• 5, 2964 •5, 2971•11 •5, 5171• - necesse : 348, 2408, 524\
589'.- necessltas: 436'·', 6.¡o'.- necessltudo: 43'·- neetens: 4971,5041. - neo:d: 265'·- nefarle:
4399 • -nefandus, a, um: 6ol. -nefarlus, a, um: 6o1 • -nefas: 124 . - negans: l28, 5841. - negare:
59', 66', 403", 42B 5, 429t, 4301•5, 57l 1, 591 4 , 59211 •8, 6ol 3 •5 • - negati.o : 721, 77.., 781, 1591, 1861, 4301' 8 ' 6,
5541, 571 8 ' 6, 5721 ' 5, 519", s8o', s8x 2 •.., 5928, 597 5, 598 5, ÓOI 1·', 6o¡1, 6178 - - negadvus, a, um: 5545, 5841 •
- negllgenter: 1381. - negligentia :·17'·- negllgere: 14l'• 5, 1425 . - negotiari: 35'", 142... - nego..
tiatio : 541· - negodum : 23 11, 541•11, 1284 , 3184 • - nemo : 405 11 •8 • - nequaquam : 257 1• - nervus :
558'.- nesclens: 3928 , 432t, 5398. - nescientia: 4061. - nesclre: 431 1 , 438".- nescius, a, um: 539'·
- neutiquam: 257t, 2924. - nexus, a, um: 53 1. - nexus, us: 1958,4271 . - nihU: 398, 48 8, 7o', 1155,
2355, 236', 237', 242 1, 3086, 31011, 3Il'~ 3568 •5, 3765, 405 1, 421 6, 428 11, 471 5, sos•, 54&, 543 11 · - nimius,
a, um: 2l9'·- nitens: 1248. - nid: 18 9, 32s, 61 1, 6¡", 70", 834, 1168, 1261, 281 1, 3048 ''", 3768, 4241 - -
niddissimus, a, um: 269", 2821. - niddus, a, um: 894,938, 269'", 4(>98. - nitor: 1398, t8o'.- nobWs:
1038 , 1281. - nobiBssimus, a, um: 1301. - nocens: 4471. - noc:ere: 63~.- noclvus, a, um-: 2946 •
- nodus: 131 4 • - nolens : 203s, 3121, 392- 8, SS8 8 • - nolle : 3126, 3161 •5 • -nomen: 51, 121, 23', 358 ·',
361, 411, 438•", 44B,B,fo, 451,5, 48', 491,&, so'·', 52', 54a,a, 58', 711, 731, 83=, I4Sa, 1621, 322", 32611, 361', 383t,
405 5, 415", 4161,4178,451 4 , 527'• .., 5528 •4 , 5531,5864 , 6oo'. -nomiaabiBs: 4411, 3831•6, 551 8. - nominare:
25 1,361,45 11, s1•, sz'·', s6', 72", 951, 98 1, zzss, 283', 354', 392', 404.., 4081, 433', 4S01 , 4521, 478', soo•, 547''',
551 8 , 586". - nomiDado: 23 1•5, 361, Sl 8, 521 , 542, 568, 1209, 12-l 8, 1458 , 1621, 1728 , 321 8, 322", 323", 3248,
3271, 4161, 4178 , 451 .., 478', 4901, 5461, 555 1, s6o". - nominativas, a, um : 442, 449'"· - nominatus,
a, um: 45 1, 568 , 527"'· -norma: 541, 6g1, 637'.- nosc::ens: 396.., 3988•"', 4004, 401 8, 621 8 • - noscere:
St, 1378' 1381, 2991, 394'' 8, 3978 ' 8, 39911, 4009, 401 1 •', 4041 ' 8, 405 1, 4071, 412-1, 431 1, 432 8, 521 3, 579', S8o3,
6oo1, 6o¡ 8•', 62oc, 621 1 , 623 1. - nosclbills : 498', 5001, 5821, 6cY¡". - noster, tra, trum: no•, III 1• -
nostras: 1001. - notans: 696 . - notare: 4901. - nodo: 3411, 668 , 97", 2268,315 8, 316', 3969, 397", 3988,
4048 , 4098 , 41011, 4141, 4561, 5701, 6271, 6401. - nodonaHs: 695. - nodonaliter: 695. - nodor: 6378 ' 5 •
- notiasimus, a, um: 138". - nodtia: 33 1, 354, 94', 3974, 398', 4001 ' 1 ' 8, 401 1_, 4021 •4 , 4048, 4061, 4141,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CXLIX

so3•, 5541, 568•, 573 2, 579', 6oS 1 •3, 6o6 1 •1 , 6071 •3 •4. - notos, a, um: roz 1, 1378, 138', 493 1. - novissime :
2481 , 554", 55611 . - novissimus, a, um: 263, r6z', 2293, 247', 248', 2491, 351:1,371 2,4201,5063, 554', sss',
5708, sSr", 588'', 590 2, 59I". - novitas : no 8 • 4, 4875, 616 11• - noviter : 131 2• - novus, a, um : 1108 •4,
14411 , 408 8, 4871 •6 , 488 2 , sW, 6r8', 6434 , 66'f. - nox: r6r 1 •'. -nubes : 48.a. - nudatus, a, um : 421 4 •
- nudus, a, um: 202 4, 6268 •5, 643''·- nullatenus: 30'7''·- nullus, a, um: 48 3, 307', 308 1, 405 11 •3, sos•.
- numen : 27", 38 8 , 608, l r8 1, 1 3-f, 384'. - numerabills : 549'. - numeralis : 4.568, 549'. - numerare :
721, 1558, r6t 8 •5, 342 1, 4908, 493 1 • - numeratus, a, um : 2805 • - numerus : 38 1, 163 4, r668, 343 3 •4 •5,
38I 1 ' 5J 452 4 ' 5, 4541, 4568, 4ggs, 5398, 541 1 ' 11, 5421 ' 4' 11, 5442 ' 11, 5494 ' 6 , 5502 ' 3 ' 11, 551 4, 598 1 ' 6 • - numquam :
2571, 3074, 4591· - nunc:upare : 522, 3524, 383 1 • - nuncupatus, a, um : 6o93 • - nuntialis : 1531 • -
nuntians: 153 3 • -nuntiare: 2691 •3 . - nusquam: 2571 ' 2, 2924,308 1 ,4591 . - nutans: 202 • -nutrlalis:
1571 , 295 8 , 37-¡3, 650", 6562 • - nutriens : 2953 • - nutrimentum : r66 5 , 3843, 657 5 • - nutrire : 166 2,
295 1 ' 11, 358 2 •5, 4271, 648".- nutritive: 65911. - nutritivos, a, um: 1571, 295 8 • 5, 3778, 427'·- nutritorius,
a, um: 37¡8, 6562 . - nutritus, a, um: 668 , 657"· -nutrix: 659 3 . - obaudire: 493 1 ,5573 . - obauditio:
5573. - obcaecare: 502 1. - obdormire: 632 11. - obducens: 6351. - obductus, a, um: 156 2, 285 1,
4624 , 6o68 , 6348 , 6423 . - obediens: 1438 . - obedire: 66¡8 . - oberrans: 223 4. - oberrare: 191 1 . -
obiens: 651 3. - objectio: 68 1 , 32911, 4295. - objectus, a, um: 225", 3173 , 329 1. - objicere: 67", 2073,
2841,327 3, 508 3, 513 1. - objurgare: 441. - oblectare: 1002 ,218 1, - oblique: 19ol• 5 , 1921 •6 . - obliquus,
a, um: 19411, 477"• 5, 5191 , 6324. - oblltterans: 201. - oblltus, a, um: 1381. - obllvio: 1381 , 315 5 •
- oblivisci: 1381. - oblivisclbilis: 315 8. - obmutescere: 591 2 . - obnoxios, a, um: 1oB, 273", 4581,
so6", 595 8 •4, 5961. - obruere: 4198,5023. -obrutus, a, um: 1568 . - obscoenitas: 2901. - obscoenus,
a, um: 212".- obscurans: 502!1,- obscurare: 2851•2, 4198,439 2, 580'.- obscure: 6u 3 . - obscurior:
2483. - obscurissimus, a, um: 5133,5663. - obscuritas: 748,901, 94", 1651, 4651 • 1, 552!1, 566 8. - obscu-
ros, S, um: 902, 103 8 ' 5, 1058, 128 5, 1472 ' 1, 2fY13, 2488, 253 3 ' 11, 3074' 11, 346"• 6, 4203, 421 1, 513 3 ' 6, 566 2•8 , 6o5 1,
611 2 '', 6253, 63'f, 638 3 • - observantia : 591, 3186 • -observare : 561, 1348, 276". -observado : 591 •2,
70".- observator: 71 1, 76 1. - obsistere: 3172. - obsoletus, a, um: 171 2. - obstare: 58o".- ob-
structus, a, um: 1563 . - obstruere: 2828 . - obtectus, a, um: 5823, 636 1 . - obtegere: 28".- ob-
temperan&: 143 8 • - obtendere: 4198. - obtenebrare: 285 1 •6. - obtentor: 2204. - obd.nens: 455 8•
- obtinere: 62", 1501 ,2281,2491 ,2581, 2768 •6 , 2922 , 3504, 3521, 4321. - obtingere: 248«,- obtrectare:
2081 . - obtueri: 168. - obtuudens: 5021 . - obtundere: 4193 . - obtusans: 502 2. - obtusior: 421 1 •
- obtusus, a, um: 147!1, 173•. - obtutus, us: X63, 5693. - occldens : 5742, 5901 . - occidere '1: 181 3 ,
577!1,- occludere: 2823, 5772. - occlusus, a, um: 2822 . - occulere: 583\ 6123 . - occultans: s8o".-
occultare : 566 3, 581 11, 591 1, 6o5 1 •2, 6o68, 6123 • - occultado : 94", 465 3, 552 2 • - oc:cultatus, a, um: 84,
s8o•, 5823, 583 1, 63s 1 • - occulte : 5663 • - occultitas : 94~, 465 2, 552 8• - occulto : 581 6 • - occultus,
a, um: 78,&, 12c, 14a,:;, I7a,s, 214, 22~~, 27", 44\ 752, 944,&, X53l,!l,a,ll, 26ga·"·', 27011, 324•, 3251, 3763••, 4562•',
4651 ' 11, 5522 ' 11, 554', 5662 , s8o«, 581 1, 583 11, 6o63, 6II 1•4, 612t, 625 3 ' 1, 6343•5, 635", 6361, 637 3, 6381 •3, 643 1 ' 1•
- occupare: 3573, 420".- occupatus, a, um: 1373, 216 1, 3341 , 5142, 5693. - occurrere: 2078, 5903 -
- oculatus, a, um : 5671 • - oculus : 163, 531 •5 , 1731 ' 6 , 1741, 325 5, 3472 •11, 42011, 421 11, 567\ 57611, 589'.
- offendens: 50~ 3 , s6o11. - ofl'endere: 265\ 667'·- offendiculum: 581 5 . - offerre: 83, 88 4, 2073,
533 1, 546", 5792. - officiens : 1244 , 58o•.- offl'cium: 993 , 283", 289", 4086, 4211, 6551 - - o:lfundere :
285 1 , 4853 • - offuscatus, a, um : 502 11 • - offusus, a, um : 6o68 • - omissus, a, um : 233 8, 557 3 • 3. -
omnibenignus, a, um: 1.2.28, 2473, 248 8. - omnicapax: 4841. - omnicastus, a, um: 30 1. - omni-
causa : 87". - omnicausaUs : 51 1 • - omnicreatrix : 529"· - omnifariam : 4128 • - omnifidus, a,
um : 391 1 • - omuifinis : 592. - omniformis : 378«. - omnigenus, a, um : 313 1, 378 4, 391 1 •1, 4424,
5041 , 5303 , 628 1, 66~ 1 • - omnimode : 355 3, 476 8• - omnimodus, a, um : 51 1, 249 1, 2601, 2908, 3131,
3741, 378", 3911, 442", 476 2, 5041 . - om.nlmundus, a, um: 1231 • - omnino : 144, 33 2, 2378' 6 ' 2478 '«,
266 1 , 2gol, 3081, 4023, 427", 428 2, 4371, 525 3 • - omnlparens : 2821, 382«. - omniperfectus, a, um :
1213. - omnipotens : 61.a, 375l,::s, 4281, 4328, 482l,a,c,ll, 4832, 4841,a,c, 4852· - omnipotentia : 416•. -
omnipotentialis: 168 3, 4281 ,482«, 483''", 4852. - omnipotentissimus, a, um: 483"·- omnipotend.vos,
a, um: 4824, 4834. - om:aisacer," era, crum: 6361. - om.nisacratissimus, a, um: 6391 . - omni-
aapiens: 91, 387•• 11. - omDisplendens : 164,1 . - omnltenens: 4821 • 3 •4, 4831 •4•5, 4841'3 •6, 485!1.- omni-
virtutalis: 375 1, 4328. - onus: 6168. - opera, ae: 741, 3851, 4371, 4884, 5171, 541P, 6371 • - operans:
201 3, 222"' 6, 307 3 ' 6, 407 1, 408 1, 455 4 • 6, 515 2, 627 2 •6, 654«. - operari : 91 3, 201 3 ' 1, 2993, 451 11, 4733 ' 11, 510",
sn'· 6 , 5151·', 6161, 638 2. - operado: 71, 32", 388, go3; 91 1 •", 95", 978, Ig63, 205 8 , 2061, 273 2•5, 275 8 ' 1, 277 2 ' 1,
2791 , 284"• 11, 2878, 301 2 ' 6, 3023 •11, 3096, 315 1, 3161, 3171 •1, 3893, 3941, 4343, 442 3 ' 6, 453 1, 461 1, 4764, 4778, 5392,
567", 61gl, 642', 655!1, -operativos, a, um: 2224, 243 3 , 2461, 308 3 , 455•, 4793 , 4961 • - operator: 4793 •
- operatrh. : 4961 • -operatus, a, um : 921, 6t8B. - operimentum : 573 8 • - operire : 6o68 • - opertus,
a, um: 1561, 5828. - opJfex: 171 3,3268,3322,451 1,4703,521 1, 631 8. - opificalls: 301 8. - opinabllls:
CL NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INT~RESSANTES

253 1. - opinaDa : 3761, 513', 569'.- oplD.arf.: 681, 129', 202.1, 212', 305'• 5, 431 8, 4321, 475 8, 528 1, 661".
- opinatio: 35 8.> 41 1, 177''·- opinatus, a, um: 462', 5171, 627'·- opinio: 353 ' 15, 41 1, 1772,2541 , 4048 •6,
4631, 5978 •6 , Ó442• - oportet : 81, 2501 • 2, 311', 328'; 359', 3768, 385 1, 4022, 4704 , 471 1, 488', 492 2, 5241,
5272 , 5481 , 5573 , 64411. - opponere: 241", 26o11. - opportunior: 3682. - opportunitas: 894 , 901 , I2i1,
1698, 47911, 4801, 4861, 4941, 636'. - opportuDlzare : 638 1 • - opportunus, a, um : 2498 • 6, 317', 4601,
4728, 571 1, 595 4 • - oppositus, a, um : 2401, 241', 3478, 365 1, 382 8, 4478, 458 5 • - oppugnare : 2392 • -
ops: 558 2 • 3. - optabills: 23011, 512 2. - optare:. 3061 , 315 1 , S6ia.- optatus, a, um: 4398 . - optime:
131 , 15 2, 311 2, 6o9'.- optim.us, a, um: 368, 461, 66 1, 7o•, 72~M, 75', 851, 91 8 , 105 2, 121 .., 1221•8, 124', 145\
1471 ; 1544 , 1851•8 • 4 , 186 8 • 8, 197 2 , 198 11, 20011, 221 4 , 22211, 223 8, 2298, 2344 , 235 8, 2478, 253 11, 2541•11, 257 1, 2661,
276a,s, 28zs,~o, 302", 325', 33oz, 36o', 38oa, 3851, 440', 457', 524a, 532.., 555", 572.., 584.., 586.., 6s61, 662s.
- opulentia : 615 8• - opulentlssimus, a, um. : 6151 • - opus : 278, 541, go8, 1341 , 318', 4133 , 4348. -
oraculum: 58, 78, 88, 643 8 . - orare: 121 11, 1226, 1276, 234t, 5671. - oratio : 81, 11 8, 358, 741, 121 1, 1221 ,
1231 , 1242 ' 5 , 127 11, 1394 , 204', 2051, 317 8, 482 8 . - orbicularis: 161 3 , 1903 , 475 4,4781. - orbis: 87\ t6o 2 ,
189 8, 1908, 191 1, 193\ 34411, 390"·- orbitas: 425 4. - ordinans: 4468. - ordinare: t6t 4 •11, 226 11, 395 11 ,.
434''11, 4446·- ordinate: 74"·- ordinario: ro811, I42a, 1521, 2551, 274&,5, 340&,6, 4031,&, 407a, 425s, 434s,s,
437', 5321•5, 6473 •11, 648 1 •6. - ordinatissim.us, a, um.: 403t, 5321. - ordinatus, a, um: 1065, 199", 212 2,
255 5, 3408••• 11, 5562. - ordiri: 127 2 • - ordo: 1¡'a, 271' 3, 721 , 74', 1081, 1504 , 15211, 16o2 •8, 19Ó5, 2275, 249\
255 2 •3 • 4, 2661, 28911, 2903, 340•, 3481, 4031 ' 8 , 4078 ' 5, 422..., 425 1' 8 ' 5, 4342, 435 2, 437.&,. 442.1, 4458 , 446'·', 469t,
471 2, 498 1, 5046, 5235 , 5292, 5321, 535 11 • 8, 547 11, 5503, 5953, 5981, 6481. - organum: 587"·- originalis:
547 11- - origo : 19 3 ' 8, 51•, 968 •11, 122 11, 1461, 2265, 242 11, 243 11, 2448 , 2461, 362 5, 586 5. - oriri : 181 8, r88 11,
220=, 228..., 291 1, 333 1 , 4921 , '6298 - - omans : 446'•.,• 5 • - ornare : 143, 23', 157~, 338', 383 1 , 4771 , 482',
4958· - ornatus, a, um : 4436· - ornatus, us : 17', 2275, 2921,5, 422', 4341,5, 52911, 5321,1, 535', s881,
631 11, 642=.- orthogramma: 2048 . - ortus, us: 148 8, 1663, %428, 243 8 •4 , 2441•11, 2458 •', 333 1 •11, 3492, 4778 ,
490', 6181 . - os : 6298, 651 2 . - ostendens : 144"', 2196, 50']1, 581 1, 6191. - ostendere: 61 , 15 8, 361 , 71 8 ,
941, 20']8, 2158, 3o61 •5, 3204 , 361 4 , 5091, 528 8, 573 8, 576', 585 11, 6638 • - OStensio : 6 1, 24', 1394, 404", 597 8•
- ostensus, a, um: 361,58 8, 67 1. - od.ose: 138 11. - odosus, a, um: 3078. - otium: 1381, 510•, 578 1 •
- pabulum.: 149'·- pacl6.calis: 507'·- pacl.ficans: 511 1 . - pacificare: 5092 , 5141. - paclfi.cus,
a, um. : 495 8 ' 6, 502', 5045, 5078 • 6, 5101, 5138 ' 11. - paclfl.uus, a, um : 514'· - pacifasivus, a, um : 5148 •
- paclfusus, a, um: 5148 • - paclmunerans: 265 8 • - pacl.munerus, a, um: 5101. - pactum : 35',
248'.- paenitentla; 632'.- paenitere: 632'.- palam: 320', 644'·- palpabllis: 577'·- palpans:
173 4. - palpare: 567'·- pandens: 5811. - panis: 668"·'·- par: 199", 2001 , 2148, 215"', 225 8, 3741,
413 2, 4801, 639"'.- parabola : 6392 •5 • -parabolice : 63911 • - paradigm.a : 784 , 1001, 321 1, 3598, 36o1,
361 1 ,4038 . - paradlgmalis: 197".- paradigmadcaUs: 184"·- parasanga: 472".- paratus, a, .um:
138'.- pardus: 63o'.- parens (pareo): 76'.- paren& (parlo): 72 1, 227'.- parere (pareo): 667'·
- parere (parlo): 52011, 628 6 . - pariena: 4428 , 6t62. - parles: 559'· - pariter: 2495, 344', 5391 . -
pars : 241, 88 1, 106 8 •5, 1148 •6, 1151 ' 5, 195 5, 235 8 • 4, 2391, 2984, 3901 , 4628·', 5421 ' 5, 545 1, 5484., 6o7", 6344 • -
partiaUs: 51"', 1291, 297", 29811 •..., 3273, 3991 - - partialitas: 545 5. - partialiter: 523"', 5581. - partibills:
292, 1171, 2II 8, 3888, 391 1•8, 3991, 496t, 6401. - particeps: 21 1, 31 1, 86 11, 11011, I15 2, Il91, 150", 1551' 2,
173 11, 1798, 185 8 '', 2161, 2481, 253 1•2 •8, 25411, 2568 , 2571'', 2921, 3108•11, 3301, 336 8, 338t, 34I:z, 342 1, 358', 392\
463 11, 491 2, 4938 , 50711, 522"', 5404 , 541 1 ' 8 , 542 2, 5438 , 5501 , 6xoz, 657ll,- particlpabills : 5261 • - partici-
pablliter: 86 1, 522'.- particlpalls: 523'.- particlpalitas: 88'. - participaliter: 522'·'· - parti•
clpans: 304, 51 5, 831 , 861 •s,a, 8811, 1791 • 5, 21611, 2468, 2828, 31o', 328"', 3302, 331 11, 3371 ' 8, 3394, 341 1' 8, 342 1 ' 4,
3591J 368', 453', 455 11J 4702J 4794 , 522.2 ' 4, 523"', 525 4J 5261, 5348J 535 1, 540"', 542s, 6101!, - participanter :
5221. - particlpanda : 1698. - participare: 86', III1 , ll5 1, 146', 155 8, tf541, 1651, 1798, t8S'1•'• 5, 2476,
248 1 • 1 •", 2491, 2501 , 2531 ' 11, 2541, 2568, 2571'"'' 1, 2785, 312 5, 3261 •6, 3285 , 33ol• 5, 336 11 •5 , 3374 ' 11, 3381•5, 3391,
341'' 5 J 3421 ' 5J 3538 ' 6J 358", 363", 3Ó41J 371 4J 4594 ) 46ot, 4728, 491 11 ' 5J 493 8, 5221 ' 8J 523 8, 526', 5328 , 535"', 541 1 ' 8 ' 6J
5438, ssot, 656 4. - participado: 221 , 51 5, 831, 861, gos, 94s,ll, 95 11, 96', 1128 , Il4', 1471, 1551 , 165 8 •8, 1698,
1791 ' 8 ' 5, 2488 ,2498 , 2501' 11, 2591' 2 ' 6, 268 8 • 5 , 2698 , 2921•5 , 2986, 31o', 323', 3305, 3371 ' 4 ' 5, 339"', 341 1 ' 11 ' 4 ' 5 , 3421 'll.•,s,
3505, 4521, 453 4,47211, 479"'' 5, 491 1, 4968 , 5004 , 507 8, 522"', 5261, 5328 , 5341, 535 1, 5365, 541 11, 6101, 647 1, 6641 •
- particl.padve: 5221 . - participativus, a, um.: 135"', 341'.- particlpatus, a, um: 861, 88 1, 341 2 ·"',
453', 455', 535'·- participium: 86', 94'·- particula 1 235', 3921 , 541', 545'·- particularlor: 327'·
- partk:ularls : 51 4, 11411, 129t, 2II 8, 2391 •2 •5, 251 6, 2885, 2974 ' 5, 298 11·'·"·', 3336, 3341, 341 5, 3461, 3721' 5,
388 1 •5, 41811 •5, sox 11 • 8, 5238 •4 •5, 525 1• - pardcularlter: 58"', 671, 2585, 337 5, 418 11, 5221, 523 4 ' 11, 525 11, 558 1 •
- pardculadm: 657"'·- partim: 584 ,671, 1595, 2572 ' 8, 2588 • 4. - partite: 3991 . - pard.tio: 221 , 16g8,
2071 , 596 2. - partitus, a, um: 241 , 291, 5I", ll71 , 129", 2U 8, 264,1 , 388', 391 1 , 3991 , 4791 , 4961 , 6348, 6402,
657'·- parturiens: 442', 616'.- parturitio: 426', 485'·- partus, us: .¡26', 485'·'·- parum: 3451 ·'·
- parvlloquium : 5901 • - parvipendere : 129'· - parvitaa : 165'• 195'·'· 45<>'·', 454'• 455'• 598'·'·
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CLI

- parvulus: 6598 . - parvus, a, um: 346", 44!i·', 4548 , 4551 ' 11 ' 8, 4568 . - pascens: s&.- pascere:
133 2. - passibilis: 4405, 6404. - passibUitas: 5965, 6285 . - passim: 4892. - passio: 304, 104•, 2403 •6 ,
3828, 4461 • 5, 513 8 •6, 595 8 ' 5, S961, 6341 •5, 640'.- passive: 1785. - passus, a, um.: no1, 201 4, 2175, 4II 4 ' 11,
445 5 , 662 5 . - pastinans: 62gl.- pastinare: 2o8 8 . - patefacere: 1532 , 327 3. - patefactio: 15'·-
patefactus, a, um: 13 1, 9411, 325 8. - patena; 171 8 , 325 8, 625 4, 6342, 651 2. - Pater: 125, 1911, 6r 11, 62 2 • 4 •6,
63t,a, 6St,z,s,4,s, 84~M.s, 9III,a,s, g6s, 97"·', 99t,s, xrss,s, SISa,r;, 5461,11, S661i, sSst,ll, S861i, 6zga, 63o', 632'. -
pater: 97 4 , 98 11 •8 , 992 , 227", 3765 , 5218 •11 , 59~, 6258 . - patera: 5311, 6242 . - patere: 948,291 1, 3026, 327",
4501 . - paterne: 4462. - paternitas: 25 1•6, 696, 97'' 6, 98 8 •6, 992 •6, 2044, 58S1' 6, 5998 •4 •6. - paternus,
a, 'um: 204", 4466. - pad: 15\ 61 8, 91 1, 2153, 2678 •6, 292 6, 293 8, 3176, 412 6~ 438 1, 4452 • 4, 448 11, 498\ 636 1,
638 2 ,6408. - patibWs: 64o".- patiens; 1048 , 1372, 1441,2038 ,216 4. - patrare: 618 8. - patria: 2044 • 6,
665 6. - patriarc:hatus: 974. - patriarchia: 97'·- patriprlnclpatus: 97"'·- patrius, a, um: 204'·
- patulus: 651 2• 6. - paucl: 22 1, 67 1, 105 2, 298 8, 5731. - pauclor: 5891. - pauclssimus, a, um: 57221,
573"· - paulodicus,. a, um : 5731. - paulus : II76, 1301•11, 1366, 216 1 • 2 •6, 381 6, 4291, 432 2 •6, 622t, 642 8,
6S71,6 • - pax: 26Sa,&, 4951,8,11, 496a, 4971,2,&, 498a,4, 5012,&, sosa,&, so6", 507&, so81,11, 5091,2,&, SI01,a,a, 5II1,8,1i,
Sl21•1 •6, 513 1, 5148 •6, .51S 2 ' 6 , 622•. - peccans : 270', 271 1' 6, 2968, 315 2 •6, 44S 6 • - peccare : 2826, 391'.
- peccator: 27o8•'.- peccatum: 2S7', 2966, 302 5, 3071•6, 31S 2 ' 6, 318 1,441 6,445 3, 6324. - pec:tus: 463 2 •6.
- peculiaris: 903, 14911, 4002. - pec:uliariter : I4S', 171 3 • ~ pejor, us : 16 2, 442 1, 443 2, S293, 66o". -
pellere: 1731, 3761. - peD.dens: 498, 821, 1248. - pendere, eo: 491, 1991, 33S1·', 368 8. - pendere, o:
26oB.- penetralis: 499'·- penetran&: 2041 , 408•, 4SS', 46S1 , 5742 , 5901. - penetrare: 144, 94", 1298 ,
142"', t661, 203 1, 2478, 389 11 , 4202, 421 1, 451', SOS 8, 5071, 5776, 636', 6448 ' 6, 6sl•. - penitus : 402 8, 428 1•8 •
- penuria : 278 1 • - per : 422, 194"', 197', 1998, 3671, 5471 • - perac:tus, a, um : 6128 • - peragens:
1901, 5328 • - peragere: 988 , Sil', 6SS 2· - perambulans : 2234, 651 8. - perambulare: 1031 • - per-
cellere: 1268. - percensere: 6171. - percepdbilis: 138"'.- percepdo: 378, 2068, 388 2, S03 8, 5548,
5773, S97"'· - perceptus, a, um : 945, SS8'. - perclpere : 94 , 86•, 1041, 141 8, I6S 1, 248 1, 3308 •11, 331 8 ,
364\ 3941, 4006, 4028 , 4041, 4201, 423 2, 471 1, 472 1, 4851, 576 11, 621 8 , 6458 , 6468 , 6566 • - perclpiens : 3S1,
701, 3261, 535'· - perclvilltans: 61~.- percludens: 282 1. - percoadunado : 222 8. - percognitus,
a, um: SSI 1. - percomplebms: Jo61. - percontinens: 4831· - percrepitans: 2042. - percurrena:
657 11. - percurrere: 6171 . - percussio: 630"'.- perc:ussus, a, um: 4468. - percutere: 441 ~ 1268 ·"'·
- pen:utiens : 431 4 • 11• - perdans : 2141 • - perdens : 2868 • - perdere : 2o1, 23S 1, 243 1, 2441, '272"',
2868, 440', sos•.- perdicere: 1404. - perdictus, a, um.: 6178. - perdifficllis: 429'·- perdiscere:
1041, l228, 1431, 5771 • -perdido : 2851 • - perditus, a, um : 201, 1768, 181 8 • - perducens : 228, 934,
191'. - perdueere : 1441, 294', 36o6, 3611, 4761, 5548 , 6421 • - perducdo : 20'. - perdurare : 1901,
4371, 453 8, 612 1. - pereffusus, a, um: 6291. - peregrinans: 1371. - peremanator: 220"'.- perennis:
182", 380 8, 426 1 • - pererrare: 5581 . - perexiguus, a, um: 248 8, 513 8. - perfectalis : 49', 106"', IS2 8,
1771, 1843, 197"', 6374 • - perfecte : 491, 2461 •5, 2905, 421 4~ 526 3• - perfectepotens : 4368 • - perfecte-
virtutalis : 4368 • - perfecdo : 21 1·11, 502 •6, lo6 4 •6, ro¡ 6, IS2 3 , 19S4 , 242", 2798 ' 6 , 28S4 ' 3 , 2861 , 2941, 3071 ,
3148 , 393 11, 3958, 4361, 44543 5401 ' 6, 638 8·4, 6441, 649'· - perfec:tior : 51 6, 134'· - perfecdssime : S23 6 •
- perfectissimus, a, um: 511, s8', 733 , 741, 121 11, 133 6, :r68 6, 247 1, 26o1, 4841, S38 1 •6, 6o¡8 · ' · - perfectitas:
S01, 13i1, 2798, 2861, 393 2, 649'.- perfective: 643 1. - perfecdvus, a, um: 49"', 1S28, 1771 •6 , 197', 637",
648 4 •5, 6594 •6 • - perfecto : 491 • - perfe(:toperari : 163 8, S401 • - perfectopere : 643 1• - perfectoperus,
a, um : 6484, 659"· - perfector : 22411, 487"· - perfectrix : 4961 , 659'. - perfectus, a, um : 7 6, 2J 1,
51 1'4 , S84, 598, 66', 81 8, 98 8, 998 •8, 1064, l071, 121 2 •8, 1325 , 1331 , 163', 198', 2424 , 2468 ,2473 , 259", 2(iol, 288 1,
2986, 3205, 3958, 4361•8, 4598 •6, 4841, 537", 5381•1, 5392, 5406, 6078 '', 635'·- perferre: 91 11, 44011. - perfi-
clens : 2X 1, 49", 98*, n6 1•5 , 1848, 1974, 446•, 483 1, 6r8 8, 6374, 659"· - ·perfieere : 21 1, 163'/1771 , 1901 ,
201 6, 2441, 277 1, 287'• 6, 2881, 289 4 • 6~ 358 1 •6, 4368 , SIS1, 5211, 5~·'~ 547", 6384 , 6431, 6484 , 654'· - per-
figuratus, a, um: 89 1. - performado: 641 1. - perfrui: 3301, 3928 , So61, 5311. - perfulgens: 5751 •
- perfunetorie: 138'.- perfusus, a, um: 306, 1324, 6571. - pergens: 363 1 , 4791, 5548, S9I 8, 666 1. -
pergere: 698, 213', 24711 , 4084 , 4161, 4SS 1·', sot· 11 1 6
, 537 , 554 • - pergubernare: 1711 - - perhibens:
413 1· - perhibere: 6201,6501 • -periculum: 4402 • -perimere: 272", 2741 ••. -perinductus, a, um:
4698. - perinidator: 52 1. - periodic:us, S, um: 1611. - perJre: 228, 290'• 6, 2988,4848 , 508"'.- perite:
128. - perida: 1041 . - peritus," a, ú.m: 456 , 1041 , 1322. - perHbenter: 442"'·- perloqui: 3248. -
perlueeu.a : 4621 • - perlucl.dissimus, a, um : 269'. - perlucldus, a, um : 31 1, 378, 93 8, 164,1, S798 •
- perlustrans: 1074, 4978 . - perm.anens: 208 , 89', l2611, 365', 4581 , 461 1 . - permanenter: 4671 . -
permanentia: 27411, 373 11, 4ll 2 • 6 , 427'·- permanere: 351 , 89', 2741 , 3731 ' 6 , 4731 , 486•, S021 , 5078 , 5098 ,
547s, 5854 , 5861. - permamdo : 3488 , 410 1•8 , 5861. - permansive: 473s.- permeabilis: t6o".- per-
meare: 1561, 421', 479"'·- permiaaus, a, um: 1431. - permlttens: 4238, 448 1, 4841. - permittere:
S6c, 201', 3096 ,4381, 441 1 , 4451, 4771, 4981 , 6448 . - permlxdo 1 82", 838 , 3031, 3081, 3101, - permlstua,
CLII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

a, um : 791, 81 3, 88 1, 1171, 192 8, 2464 , 424', 4351 , 4481, 6191 • - permotus, a, um : 28 1, 388 , 6o8, 1044 ,
n8 1, 135 1,224 1. - permultus, a, um: 6171. - permutan&: 70', 4941. - permutare: 268 1,358 1, 410".
- permutatio : 1488, r6o', 26'] 2 • - permutatus, a, um: 28! 8, 282 1, 3142 • - pernegotiari: 35.., 1284 •
- pernicles: 243', z8o 40. - peroccultare: ssga..- perornatus, a, um: 44i', 532 1 , 5358 , 6461 . - per-
pendere: 6365. - perpessio: 4401. - perpessus, a, um: no•.- perpetrare: 305 1. - perpetuitas:
3691. - perpetuus, a, um: 661, I6I 1, 188 2, 1903, 281 5, 3694, 4364,461 3, 5391 ' 4, 6592. - perplasmans:
292, 629", 631 1 • - perplasmare : 53 3, 1028, 4511, 4628, 4871 • - perponens: 631 3 • - persalvans : 1061 ,
4351 , 4421,443 2, 5031 , 5101, 5II 2. - persalvare: 25 8, 258 1, 4251 ' 1, 4268 ·', 437", 5481, 639'·- persalvatua,
a, um: 414'·- perscribere: 61 1 , 6461. - perscrutans: 174. - perseminare: 368''.- persequens :
385\ -persequi :442 2,6171 • -perseverans: 373 2,441 2,656 2 • -perseveranter: 151. -perseverantia:
1498 , 3691, 655 2• - persistere : So6', 5093, 5861• - persolvere : 668 1. - persona : S', 244•5, 2611, 366,
576' 586, 596, 636' 641, 67", 69&, 731,766,781,11, 834,5, 843,5, 865, 90.,, 936, 1116, 1203,6, 3322,&, 5204,&, 545&, 5486,
585', 6306. - personalis: 67 6, 696, 73 6, 1206, 5846, 6306. - personaHter: 4706 • -personan& : 204111 •
- perspic:acissimus, a, um : 207 1. - perspicacius : 1293 • - perspicax : 130', 133 4, 1444. - perspicere :
92,2341, 291\ 3894, 582 4. - perspicue: II1 4, 5268. - perspicuus, a, Um: 281, 93 8, 262 4, 450\ 5804, 6444,
653 1. - persplendens: 302, 1758. - persplendidus, a, um: 3894. - perstare: 251 2, So6 4 , 652 1, 6541•
- perstrepens: 2042. - perstringere: 65 1, 1702, 265 1, 4204. - perstruens: 23 2. - persuaden&: 431 8 •
- persuadere: 91, 68 1 , 1421, 638 2. - persuasibllis: 61•6. - persuasorius, a, um: 61 . - persuasus,
a, um : 1433•6 • - pertendens : 5391• - pertendere : 3241. - pertentus, a, um : 343 2• - perterminatio :
33 4- - perterminatus, a, um: 352 3. - perterrere: 143 8. - pertimescere: 429z.- pertinens: 4351,
587 2, 643 8. - perdnere: 6']3, 2.28 3, 2423, 247', 2661, 3104, 31I 1, 312 15, 3231 •8 •', 3241, 4091, 453 2, 465 1, 5391,
653 2• - pertingens : 124', 1631 ' 6, 408', 455 4'6• - pertingere : 1661•6, 2474, 408 6, 420', sos', 5071 , 5391,
575 8, 6204, 653 2 • - pertractare: 354, 1284, 589 2• - pertractatus, a, um : 6692 • - pertransiens : 14',
163 11, r6s', 452'.- pertransire: 162 5, 4441, 5734, 6171, 6368, 667 8. - perturban&: 265 1. - perturbare:
2094, 4481 • 2, 5141•11. - perturbatio : 30", 2403, 5131 '', 595 3. - perturbatus, a, um: 2408, 502 8, 5142. -
pervadens : 4084, 4SS'· - pervadere : 455 1, S7S'· - pervagans : 303 4, 4651 • - pervariare : 645 2 • -
pervelatus, a, um : 5828 • - perveniens : 143 •4, 1244, ISO', 22211, 2241, 4084, 4793 • - pervenire : 192,
271, 29', 38', 1631, 420', 421 1 •8 , 427', 491 3J sos', 5758, 6121, 636", 6448, 653 8. - perverse: 3036, 3191. -
perversio : 3162, 318 2. - perversos, a, um: 16 2, 662 •6, 7o', 2021, 271 6. - perverteo.s: 207'.- perver--
tere z 231 4,312 2. - pervestigans: 4SS"·- pervius, a, um: 1231,2034 , 6361 . - pervolans: 2801. - per-
volare: 171 . - pes: Si1, 1021 • 6, 463 3 ' 6, 616 2 •8 • - pesslmus, a, um : 2534 ' 6, 271 4, 438 1 . - petere :·2341 ,
2361, 442"· -petra : 488, 1254, 1261 • 2 •3 •4 •6 • - petrus : 1361 •6, - phantasia : 358,6, 41 1 •6, 1778,6, 28o1 •6,
4044 • 6, 5978 •6, 6368 . - phantasticus, a, um: 636'.- philanthropia: 288, 73", 10911, 3734., 5148, 5581 . -
pbiJanthropos: 261, 9I 4 . - philippenses: 44'·- phllo: 2095. - phllosophans: 5561. - philosophia:
683, 141 2 •8 , 5561 , 5695. - philosophicus, a, um: 637'• 6. - philosophus: 361 1 •6, 3746,565 6,5706. - phre-
nesis: 661 1. - physiologia: 103 2· - pie: 84 , 131, 17\ 843, 4751 •11, 4771. - pietas: 121 2, 373'·- piger,
gra, grum: 307'.- plgere: 5591. - plgritans: I43'·- plgrltari: 559'·'.- plgritia: 143'·- placl-
biUs: 485 1. - placidus, a, um: 2663. - placitor: 408,215 3, 6362. - placltus, a, um: 236", 439\ 5121,
s6o'. -plaga : 431 4' 6. - plau.e : 22\ 74', 843, 89", ll1 4, 2381, 248 2, 43S', 662 2• -planeta : 16o8 •6. -
planior, ius : 203 8, 207 1 ' 2 '~. - planissimus, a, um: 2071 • -planta: 1571 ' 6, 331 6 , 3588 • 5, 371 1 • 6, 377 2 •6,
4246, 4271 ' 6, 6298, 631 2 • - plantare : 3588 • - plantarla : 371 8, 3778, 4241 , 4271 , 631 1 • - plantatim :
6298. - plantado:. 1688 •11, 483 4 • 6, 629 6. - plantatus, a, um: 964. - planus, a, um: 743, 898, 902, 134",
6378. - plasmare: 451 1 . - plasmado: 1ol, 628 1. - plasmatus, a, um: 1028, 57ot.- plectere: 271 1 • 1•
- plenarius, a, um: 249'·- plene: 247'· - plenlor, ius: 268', 3304, 5365. - plenissimus, a, um:
5338 , 539", 615 2, 66o1, 66t 2, 6624 . - plenitas: no2. - pleni.tudo: 946, 956, xo8', 1108 •6, II46, ns 1, u66,
1752 •6, 221 6, 2424 , 2706, 2942, 3346, 381 1, 4531 ·', 5141, sSs6, S86', 6IS 1, 66S 3 ·"· - pleuus, a, um : 25 4, 30S,
538 , 58", 93', 1088 ' 4 ' 6, ll3', 1148, liS', 164,1, 3792, 38t 1. - pluralitas; Il24. - piures: 541', 5428 ' 4 , 543 1 •
- plurificans : 85 2. - plurificare: II24 • - pluritas : 3891 • - poc:ulum : 538 , 6508, 652'. - poena:
271 1,4466. - pollere: 330'.- polHc:eri: 3244, 3748,491 11. - polludo: 5291 . - poDutus, a, um: 271 1 •8 ,
S13'· - ponderosus, a, um : 1026. - pondus : xoz', 3821, 454'• 6, 59S1 •6, 6162 • - ponens : 744, 591 8,
S921, 6ol 1. - ponere : 744, 1203, 212.1, 3051, 3951, 4498, 5191, 5441, S71 1, 581', 5928, 6o1 8 •6 • - pontifex:
13S 2, 1362 •8. - pontificlu.s, a, um: 288, 543· - popularis: 57S 6, 6448 •6. - populus: 1371. - porrector:
S391· - porrectus, a, um: 20", 124', 1254, 1561. - porrigens: 3731 , 461 8 . - porrlgere: 2.078 , 3238 '",
3241,421 8,4371,4701, sgo", 651 1 • -porta: 489'' 6 • -portan&: 629 2· - portado: 4128, 475 8•6 • -portatus,
a, um. : 303'. - pordo : 235 8•4 , 247 2, 2484• - posc:ere : 644", 667'· - posido : 781, 3826, 4288 •6, 4461,
571 1, 5721, 581 2 ' 8 •6, 5846, 591 8•6, 5921 •6, 6ol 1 •8•6. - positus, a, um: 173', 2164, 4172· - posse: 4304,431 1,
433'·- posaesaio: 529'•', 532'·'·- pouesoor' 6o61. - poulbW.: 33', 4201, 432', sor', sss•.- poul-
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE P ARTm. CLIII

bWtas: 86, 38', 641 11. - possidens: 111 1, 3308 ••, 3564, 4168. - possidere: 4396, 5861. - posterior, ius:
53 2 , 1786 . - posthabltus, a, um: 4o6 11. - postponere: 43911· - postremus, a, um: 351 1, 554', 5554 ,
5708, 581 4. - postulans: 558 3. - postulare: 32.1 8, 6661. - postulatus, a, um: 5672. - potare: 6326. -
potatus, a, um: 6321 . - poteus: 4'f, 711 , II41 , 131 3, 1368, 308 8 •5, 4203, 421 3, 4323 '"' 5, 459". 4691 633 1 •8,
6563 • - potentari: II91 , 228 1 . - potentatus, us: 432'.- potenter: 192 11, 4202, 440".- potentia:
71, 402, 46', 1368, 1968 , 245 8 •4 , 249', 2731 , 2758 , 31311, 3321, 34-8 11, 415', 4161, 4IT•3 •4, 418 1 •2 •8 •4, 4203 •6, 421',
4221 ' 2, 428 8, 432•, 433 2,463 41,495 8, 5983 •4, 6164 . - potentiaUtas: 1~ 6 .- potentiaHter: s8x 5. - potenti-
ficare: 420'.- potentificus, a, um: 4191. - potentissime: 38'.- potentissimus, a, um: 419', 537'•
sss'·', S848, 6S64 . - potendus: 4921, 571 1. - potestas: 61, 241, 341, 40a, 63 8, 1968, 249', 2551, 313 41, 3172,
348•, 35o•, 4201 ' 11, 421 4, 422 1' 8, 428', 43241, 433 1' 1 , 4368, 461', 465 1, 4772, 5I78 , 5301, 542 41 , 5871 , 6271 , 64lP.
- potio : 6502. - potior, ius: ISla, 2261, 3348, 3841, 492 1 • 2, 57I 2, 6602. - potiri: 4398, 5143. - potissi-
mus, a, um: 5372,592\6568 . - potitus, a, um: 2791 • -potus, us: 624a, 65oa, 652 4 •6 . - praeacceptalis:
352 • - praeac<:eptivus, a, um : 35a. - praeaccipere: 341, so', 51 1 ' 5, lo66 , 3341 •6, 3591 •5, 397'· 1, 3988 •6,
408 8 • 6, 4802 •5, 5458 •6 • - praeaccipiens : 357 2 •5, 3968 •5 • - praeadesse : 183 1• - praeaeternus, a, um :
335 1 · - praeambiens: 33', 511 ,3572 , 3g@.- praeambire: 3341 ,3591, 3988,4088 , 545 8. - praeappre-
hensivus, a, um : 35 2 •5 • - praeassumere: 4804. - praeattendens: 176 11. - praebens: 332 5, 4274.
- praebitio : 540 1. - praecedens: 1205 , 2224 , 4078, 4(ig8, 488 1. - praecedere: 1071, 361 1. - prae-
cellens: 3841 , 3858 , 4698 , 4841 , 531 8 , 6178 . - praecellentia: 5341 , 661 4, 662 4 . - praeceUere: 328 8 , 416 2,
5704, 6101, 653 4, 661 4• -1Jraecelsus, a, um: 615 1. - praeceps: 161,2801 . - praecepdo: 3818 . - prae-
Ceptor: 274, 52 1, 751, 103 8, ll78, 1281•11, 1294, 1301 , 1311 ' 2, 1342 ' 4, 1544, 381 8,413 1, 4874, 5242, 6384. - prae-
ceptum: 315 5. - praecipere: 548 . - praeclpiens: 1311· 1. - praecipuare: 99", 552 4. - praecipue:
13•, 261, so•, 1271, 145', 147aJ 223 2, 3573, 48o', SI81, 5541, 6148 • - praecipuus, a, um: 9 2, 338, 348, 394,
83 8, 91a, g6B, 97 4, 1081, 1141, 218 1, 2228, 3528, 3628, 3968, 4131, 4178, 533', 5848, 658 1, 6668 . - praecise;
7o&, 8r 5 , 47o'l.- praeelare: 1448, 55611. - praeclarissimus, a, um: 13011. - praeclarus, a, um: 701,
75 4, 851, rosa, 1121, 1421, 351', 441 1 • - prae<:ogitatus, a, um : 544'·'. - praecognitus, a, um : 1202 ,
- praecoUocare: 22ol• 5 . - praec:ollocatus, a, um: 6371. - praecomprehendens : 3968. - prae-
comprehendere: 3988, 545 8. - praeconceptio: 51 5. - praeconceptus, a, um: 544"·- praeconium:
65o'. - praeconstituere : 36o•. - praeeontinens : 33'• 356', 417'· - praecontinere : 363'. - prae-
corcUaHs : 585'·- praecurrens: 1598. - praecurrere: 575'·- praedefinire: s', 111 4, 3604 •5 • -
praede:finltio: 36o11 •8. - praed.efinitus, a, um: s', 515a• 5. - praedestinare: 360"• 6. - praedesti:nado:
360'·'·', 63o'. - praedestinatus, a, um : SIS'· - praedeterminare: III', 360'. - praedeterminatio :
3608. - praedeterminatus, a, um: s•. 515'·- praedicabllls: 77'·- praedic:ans: 386'.- praedicare:
23a, 461, 5111,a, 6o', 631,a, 77', 324a, 356'•', 378', 382', 393', 4081, 4321, 4414, 44411, 45os,4, 4521, 4712, 4771,
482 8, 485 8 , 491 4 , 531 11, 5378 • - praedicado : 3768 , 6508 • - praedicere : 3568 • - praedictus, a, um :
921 , 281 1 , 325a, 387', 471c, 4925, 5868, 6o98, 642 1. - praedltus, a, um : 1368, 147', 1542, 1798, 216 2, 2191,
308', 3128, .1292, 331 11,3564,418 8,4201, 423a, 482 3, 527", 5951, 645'.- praeellgellB: 1464. - praeemiD.ens:
175 3,615 3 . - praeeminentia: 331 1 . - praeeminere: 2272 •1 , 32gl, 33911. - praeens: 336'.- praeesse:
II9\ 3361, 338', 3391, 343 8, 3541, 3568, 364 1J 6573 • - praeessens : 336", 351 4, 353 11. - praeexcogitatus,
a, um: 544'·- praeexsistens: 201 8 •6, 2141 ' 1 , 222 4 ' 1 , 3358 , 3361•4•5, 351', 3532 •1 , 36o"• 6, 4QIY, 5464 , 661 5. -
praeexsistere: 331, 101 8, 183 1' 1, 3356, 339 2 ' 5, 3438, 3443, 3525, 3541, 3598, 3641, 365', 3781•', 4001 ' 5. - prae-
fectus, a, um: 22711. - praeferens: 1831, 26g1, 342 8, 4021. - praeferre: 241 , 8o1 , 99', 3371, 397', 43911,
487', 554'·- praefigurans: 291. - praefigurare: 349'·- praefiguratio : 644'. - praefiguratus,
S, um : 390'· - praefiDitus, a, um : 515°. - praefulgens : 37'• 565°, 566'. - praefulgidus, S, um 1
5798 · - praehabens: 464•6, lo68, 1761 •5, 1821, 1831, 338', 356', 4174' 1, 433 11 '1, 4608, 539"' 1. - praehabere:
lo611,a, 356', 3591, 363s,a, 36s••', 397"•~, 433s, 46o', 48o'· - praehonorare: 5541· - praehonorificare :
5541 • - praelnditus, S, um: 101 8 • - praelnesse: 101 8 •1 • - praeiD.teUectus, S, um : 51 4, 522 3, 544",
651 1 • - praeire : 3441, 361 1 • - praelaboratus, a, um : 641 2 • - praelatus, a, um : 20911• - praelucldus,
a, um :37',4208 . - praemachfnans: 641 1 . - praemissus, a, um: 1534,3428,403 8, 6348,6428. - prae-
mittere: 2305 , 3371 . - praeparamentum: 901 . - praeparans: 23 11, 6321 . - praeparare: 209 1. -
praepeditus, a, um: 5686 . - praeperfectus, a, um 1 1071 •0 , 395'.- praeponens: 342'·- pr-nere:
3371· - praepositus a, um: 226t, 3371, 6441 • - praepotens : 37511, 42011, 428 1, 4328, 4821•8, 4848, 485 11•
- praeprindpare 1 II9', 2281. - praepulc:her, c:hra, chrum: 567'·- praerogativare: 554'·- prae-
rogativus, a, um: 2'Io'.- praesaecularis: Io8'.- praeBBec:ulariter: 335'·- praesdens: SI'.-
praesclre : 12o'. - -scribere : 54'• ISO', 360', 637'. - praescriptio : 27', 142', 434'. - praescriptus,
a, um: 61. - praesens: 541, 122•~ 1231 , 127', 1281, 247', 3651 •1, 38311 •1, 4578,461 1,4768. - praesentare:
165', 2078· - praesentado: 264 •1. - praesentia: 301, 671, 171 8, 1771' 1, 2488, 2551 , 5054 •1, 5768. - prae-
lerYBl"e: 443'·- praeoeo 1 S6s".- praesldeDII 1 497'·- praesldium 1 7o', J68', 4381, 441 1, 577'·-
',,l
:::·
·.-.. ,
1

'!

CLIV NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES


~·.'
,,,;11
'
'
praesisteDS: 201 8, 255 6, 365'.- praestabillor: 4883. - praestablJire: 2201, - praestabiJitas: 4881.
,1
- praestabllitus, a, um. : 6371 • - praestans : J88, 72 1, 1021, 1031, 1141, 1491, 15811 , 201 3, 242 .., 249..,
427", 48311 , 484', 531 8 , 5361 , 54(53 •8 , 6rY¡8 . - praestantia: 9@, lO~, 1581 , 1631 , 19611 , 338 3, 395\ 3961, 403",
45411, 5074 , 5298 , 5341 , 54d', 5731 , 6oi'. - praestandor, ius : 7\ 81, I I 11, 34", 77\ 82 1 , 143', 1761 , 1994 ,
2001, 2261, 3281•4, 3528 , 3561 , 3~, 41611 , 48811, 5344 , 5651, 569', 578 1 • - praestantissilnus, a, um ~ 13o2,
1423 , 15811 , 206", 26'f, 35011 , 5554 ,581 3 , S843 , 5918 , 6t'f.- praestare: 33 1 , 1068 , 1631 , 2271 , 228 1, 243", 248 4,
251 4, 322 1 , 323 3 , 3248 , 328 3 , 3291 , 3862 , 4273 , 4883 , 5341, 5704, 57311, 6093 , 6Jic, 6144 , 6453 . - praestituere:
43411 . - praestitus, a, um: 2431 . - praesto: 33ol.- praesubsistens: 2142, 36o:ll, 4001. - praesub-
sistere: 331 , 1832 , 33gB, 3438 , 35~, 3781 . - praesubstantiaUter: 113 6. - praesubstantifactus, a, um: ') '
4001. - praesul: 5652 . - praesumens: !61, 1442 . - praesumere: 72, 12 4, 131, 161 •1 , 6o1 , 1296, 1853,
3195, 569"· -praesumptio: 175 ,2108. - praesumptus, a, um: 6253. - praesupponere: 337 1. - prae..
tegere: 35~·- praetendere: 1463 , 462 6, 635", 6423 , 6448 . - praetentus, a, um: 4032 . - praeter-o
currens : 1593 • - praetercurrere : 1595 . - praetergressus: 165'. - praeterhypostasis: 304'·-
praeterire : 1923, 359", 5578 • - praetermissus, a, um : 1598, 5578 • 6 • - praetermittere : 138', 667 11,
6686 . - praetextus, a, um: 3602 . - praevaricatus, a, um: 445 8 . - praevenire: 1191 . - praeviaus:
561 1 . - pragmatia: 232 , 128", 318".- pravitas: 12gB, 291 1 , 295"·- pravus, a, um: 2023 , 278 1 •", 3022 ,
438 1 • 11, 519!, 632".- precari: 123 2, 5672. - precatio: 1231 . - pressura: 44ol.- pretiose: 13o8.-
pretiosior: 2o6'.- pretiosissimus, a, um: 492", 5538 . - prex: 1221, 1231, 12411 . - primas: 1021 •2 •
-prime: 2693 . - primitivos, a, um: 8711 , 891, 14i~., 162 3, 523 6, 6641 •5 . - primo: 2963 , 5182 . - primo..
genitus, a, um: 6641. - primor 1 4968. - primordialior: 3405, 341 5. - primordiaUs: 963 , 341 11. -
primordialiter: 3405· - primus' a, um: 58', 76", 781 , 873, 891 , 97', 1021 •2 , 1472, 1622 , 2491 , 3542, 488 1 ,
518 1. - princeps: 21 1, 76', lo6", 10']2 , II6', ll78 , 1221, 13S', 154', IS9", 1673, 1762, 3788 •6, 4!3 1 •6, 416\ 49S3 •5,
4971 ' 8 , 54S"·- princlpaBor, ius: 3383 • 11, 361 11, 4888 ' 8 ' 5, 5353 ' 6, 571 2 , 5765, 57711, 581 5, 5821 , 5925 • __; princl...
palis: 21 1, 41", 49"· 5, 65", 66 1, 768 ·', 7711., 7811, 83", 872, 891, 97.., lo6'· 5 , 10']3 •5, n6'· 5, 121 4, 1451, 1461, 1472,
152", 154', 1622 , 1673, 1762, 18ol, t82", 3228, 361 5,3783,413 1,4161,453 1,4693, 5zo3·'· 5, 535 3,5821. - princJ..
palissimus, a, um: 5821, 5843 • - principalitas: 4874 •6 • - princlpallter: 41 6 , 1678 •5, 1762, 2696, 518",
5195, 521'.- princl.pans: 781, 838 , 484'·'.- princlpari: n!f, 2288 . - princlpatus: 171, 1~, 211, 7¡s,
97', 1001, 1o6', lo8 1 •6, 1544, 159', 1761 , 276'•', 3221, 35I 1, 361 8, 432', 488*, 497\ 6oSS, 6ogB.- princl.piaUs:
I98 1, 3388 • -principiare: 263 8 • - principiadvus, a, um : 494 , 1678, 378'. - principideus : n6'.-
principium: 191 •2 •8 • 5, 21 1 •8 •8 • 11 •5, 221 •6 , 394, 41._, 421, 4sf• 6, 696 , 771 , 941 , 1ool, 106', IO"f/', 1081 •6 , II6", 121",
1228 , 1281 , 135', 159", 1678 '"• 1, 1761, 1841 •5, 1898 •6, 1921 •5, 1974 •6, 198"•', 223 1 •11, 2328,2404,241 1 , 262'' 6 , 2631 •8 ,
2Ó41 ' 2 ' 8 ' 6 , 276", 2941 ' 6, 3041 ' 5, 3052 ' 6, 3068 ' 1, 319'• 1, 3223 , 3328 ' 5, 3361 ' 1, 339'' 4 ' 5 , 340Í' 8 ' 5, 341 4 ' 6 , 342 1 ' 2 , 3431 ' 5 ,
344"·', 3465, 3472 '', 3481, 3528, 353"' 4 , 3541 ' 1, 3561 •6, 3571 ' 1, 3648 ' 8 ' 6, 3661 •5, 371 1 ' 1, 3773 '4.' 1, 378", 3932 ' 6 '
396"·', 407"· 1, 4872 ' 8 ' 1 , 497'· 1, 518 .., 519', 5201, S21"· 1, 5221, 537•, 5431 ' 5, 5so•· 5, 6oS', 6o91 •1 ·'· .., 651•. -
prior, ius: 1021, 178 5, 2381 , 3204 , 3286, 3388 • 4 , 3391, 341 1, 3532, 4078 •6, 4422 , 4871 , 4881 •2 , 5188 , 571'.-
pristinus, a, um: 3145. - priusquam: 3978. - privanter: 6oS'·- privare: 2366, 2481 , 250'• 1, 2S24 •li,
2S35, 2898 , 2978 • 5, 3104 •1 , 421"•', 447 5;) 6448 • - privado : to', 121 , 484 , 72\ 98', 186\ 246", 249", 2501 • 5 ,
258 1, 2591 •6, 28o", 283 1 •6, 284", 2851, 2861, 28-f, 2898 •5 , 2901 •6 , 2972 •1 •4 •6 , 298 1 •1 •1 , 302', 304'• 5 , 306'· 5 , 316',
32ol• 5, 382'·', 395 1 ' 8 , 403', 431 1 , 446 1 ' 5, 4478 , 4631 , 548", 571', 579', 5901 , 596-, 6os', 666'. - prlvatus,
a, um: 249.., 25ol• ..,1 , 252', 307', 308 6, 3091 , 3II 2, 4281 , S592 . - probabiHs: 6288 . - probare: 673 , 68 1 ,
203 1, 3Ilfo, 442", 5121 , 63811 . - problema: 6348 . - probus, a, um: 2401 , 440".- proc:aciter: 161. -
procedens: u~, 1931, 223 1, 2241 •6, 2295, 2945, 3225, 3658 •5, 4751, 478', 47~·', 5071, 524fo, 5261, 6275, 651",
654'· - proceclere : 6I', 247", 263"~ 3441 ''' 1, 345", 3618 , 391a, 423', 451 6 , 475", 4765, 4781 ' 3 , 4878, 488 3,
499"' 5, 50411, 50711 ' 1, 6n", 6532 •5, 657'·- processio: 23 1 , 26', 75 .., 851 ' 1 , Il28 , II3..' 1 , 1141 , u9", 121•, 2228 ,
3228 •', 3271, 362', 4261, 464', 466fo, 476", 477''', 4991, 5431 , 5855 , 630'.- processivus, a, um: 228 5 , 6301 •
- processor : 221 8 , 6591. - processus, us: 231, 75"·', 851, 956, 1121 •8 •5, II3', 119'· 1, 12o', I2I 8, 2228 •6,
3228 ·'· 6, 324', 325 1, 3271 '', 362"·', 4246 , 4255 , 4261 , 464', 466'· 1 , 4?6', 47'f·'·', 4981 , 4W, 5431 '', 62-t, 63o'.
- procreans: 49', 38o8.- procreare: 2951 ·'· 5, 3788, 388 1, 399', 6583. - procreado : II41, 6301. -
procreator : 2204, SI?', 533'· - procreatrix: 49", 2021, 3808, 3881, 39311 , 501 8, 52ot. - proculdubio :
266", 435'·- procurare: 1718. - procurado: 2144, 217', 525"·- proc:urator: 22o'.- prodens:
153'· - prodiens: 75', 1504, 193', 325', 365', 5861, 629', 6Sr'.- prodigialio : 625'· - prodigialiter :
6255 • - prodigiosus, a, um: 625 1 • - prodiglum: 6288. - prodire: 753, 952, 263', 337 1 , 344', 358'• 1 ,
4192 , 477fo' 4788 , 499", 6121 , 657'·- proditus, a, um.: 51 - - produc:ens: II61 , 396'·1 , 391'· 6 , 399',418 1 •1,
483 8, 6391 . - producere: 228 , n3•·•, 1148, 1221, 232'• 6, 2344 ' 6 , 235 1, 245 1 ~ 2671 •6, 2761 •1, 3266, 3398, 3428,
3588, 3S94 • 1, 361 1 , 3995, 4188 •6, 41!t, 4681 , 4768 . - productaUs: 221 8 . - produ.c:tio: 1142, 6301 • -pro-
ducti.vus, a, um: 221 8 , 3261 ,6301 . - productor: 22o', 2211 . - prod.uctus, a, um: 258 ,421, 951 , 168 8 ,
231 6,2501,4031, 41~.- proeUum: 496".- profudor 1 S7ol.- prof'aaus, a, um :aoB, 551 •8 , s61.. 271 1 •',
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CLV

s69', 6zs&, 6361. - profecdo: 1511 , 464.., 466'.- profectus, a, um: rsoa, 241 1, 2624 , 399•, 401 1 , 524··
- profereu.s: 46', 399'·- proferre: 228, Sol, 1084, II31 , Il61, 2324, 2344, 2351 , 2&¡1, 276 1, 2944 , 3268,
359', 361 1, 3963 , 3971 , 4181 •1 , 4191 , 47fí1, 4838 , 5531 , 6II2 , 639'.- proficere: 1748 . - proficlseens: zo"',
5071,&, 5548·- proficiscl: 9511, 2478, 2634, zss•, 298', 3178, 3441, 38'f, 3928, 423"', 4751, 535 ... - profi.teri:
324', 597'·- proflueDB: 95', 526', 6t6', 650', 6St'.- profluere: 387', 4801. - profunde: 218 5. -
profundens : 5148 , 6so2l' 65~. - profundior, ius : 133 6, 1446, 3825 , 525¡¡, 5896 • - profunditas : 1345 ,
4o6t., 46411, 465 1, 483&, 5706 • - profundum : I688, 4o64 , 4651, 483 4 • - profusio : Il42 , 175\ 433"', 525 1,
5261 • - profusissimus, a, um : 442". - profusos, a, u m : 51 .. , 6zsf, 651 1 •6 , 657'. - progenltus, a, um :
z66t, 3021 • - progignere : 295 4 - - progredi : 973, 19311 , 2183, 3441 , 3612 , 421 3, 461 2 , 4873 , 5042 , 50'f,
651 4 • - progrediens : 1925, 2241, 4883 • - progressio : 23 1, 75', 8st, 9T, ll22, II34 , 121 8 , 2228, 425',
4261, 464', 4764, 41'f·', 479', 4842, 4984 , 5391 • - progreuus, a, um: 4888 • - progressus, us: 231 , 851,
I194, 322 3 •4 , 3271, 3624, 425 4, 477'• 4. - prohiben& 1 1423 ' 4 ' 6, 271 1, 580".- prohibere: 271 3 , 581 5. - pro-
hibido: 455 1•6, 5804. - prolabi: 2846 , 4303 . - prolapsio: 211•, 271ji• 4 , 2831•2 , 2844 , 291 3 , 3141 •2 , 392•,
43ol• 2 •3 , 444', 458 1, 5II 1 , 5121. - prolapsus, a, um: 194 , 2ol, 2II 3 , 231 8 •6, 2851, 3142 , 4331, 5128. - pro-
lapsus, us:2851. -prolatus, a, um: 25 1 ,423 ,561 ,16811,4032 ,4191 ,4682 • -proUxior: 588'.- proH:xitas:
59d.- proHxus, a, um: 5726,5896. - proloqui: 331 • -promanans: 120S, 1503 , 1551. - promanado:
362 4. - promere: 6128, 63gl.- promereri: 219', 391 4, 532 3. - promiscue: 1204. - promiscuus,
a, um : 1923 , 3733 , 448 1• - promlssio : 632 4 •5 . - promissum : 632 4 • - promittens: 3246 • - promittere :
3243 ' 4, 3748 •6 , 491 3 . - promotio: 4796. - promovere: 2d', 1253 ; 1551- - promptu&, a, um: 521 1. -
promulgare: 1391. - promulgado: s8 . - pronuntiabiUs: 108 4. - pronundans: 621 8. - pronun-
dare: 128 , 121 8 , S2I 1 , 62g'.- pronuntiado: 139'·- pronundatus, S, um: 61 1 . - propagan&: 8S2 ,
378'. - propagare : 324', 378'. - propagado : t88', 378', 426', 585'· - propagatus, a, um 1 266'.
- propalan& : 25o'. - propalare : 20o', 2348, 639'. - propatulus, a, um : 376'. - propellere 1 287'.
- propeuslo: ¡6'.- praperare: 69'.- propheta: 521, 6o', 621 8 . - prophetiee: 62t'.- propiiiBDS 1
65o'. -propinare: 65o", 651'. - proplnqWUlll : 122'. - propinquare: 439'·- propinquior, ius:
132', 3288 , 331 3 •6 , 345'• 5, 4885, 5921 •5. - proplnquisaimus; a, um: S921. - propiuquus, a, um: 285',
33I 8, 592'. - propior: 3281 • - propidado : 1<>9'•'. - propidus, a, um : 26', 1<>9'. - proponens :
SS1 , 1351, 146', 342 11, 6S24 . - proponere: 4291 , 431 1 . - propordo: ~, lfi• 1, 283 , 3211 , 9611 , 133\ 1466,
ISS3 , 1748 'c, 1805, 183 5, 19S1 •6, 2391, 24i1, 25S 5, 2741 , 3621, 40S4 ' 6 , 443', 4441 ' 1 , 6471 • - proportlolllllia :
15 8, 831, 9gA, 239', 3621, S9o'.- propordonaliter: IS8, 321 , 1331, 1471 ' 11, ISS6 , 2471, 248', 3125, 3131 ' 1 · -
propordonatas, a, um : 831, S9Q1 • - proposido : 64z8 . - propositum: IIt11 , 3()61, 3072 , 321 3 • 4, 3241 ,
3921 • - propositus, a, um : 691, III 8, 153', 2~, 254•, 2961, 3041 , 3o6', 321 3; 3371' 5, 40311 ' 5, 4441 , 6341 ,
635', 642 5, 643', 644,1, 6475 , 6481 . - proprle: 121 ' 5, 321 , 38', 775 , 791 ' 1 , 93 5, 14g1', r8o1, 227'·', 2gol, 3II1 •5,
312 4, 315 5, 319', 3426, 3541 ' 4, 358', 361 6 ,. 368', 37211, 384•, 3855 , 3921 ' 4, 440S, 4528, 4631, 468', 4926, S042,
SO?", S21 2 ' 6, 5S36, 571 11, 64oZ, 66QII.- proprietas: 2'f, 486, 623 , 751, 771 , 83', 845, 946, 1465, 1476, IS21,
1¡61 , I8ol, 1871 •1 , 19sB, 3124 •6 , 3584 •5 , 368 5, 3841 •5, 4625, 4631, 49d', S042, SO'f' 6, S088 •5, S094 ' 5, SII 1 ' 6, S224 ' 6,
53o', 585 5, 6301, 64o'• 5, Ó4I 5, Ó43', 658'. - propriiuimus, a, um 1 38', 584°. - proprius, S, um: 9',
17 6, 258 •5, 2¡11, 321•6, 72', 731 , 744, 761 •1 , So', 846, 91 1 , 1471, 14~• 5 , ISI 1 , 1755 , 18o', 18,3', 1845, 202&, 227',
268 5, 2781 •5, 2844 •6, 285 4 •5, 2871, 2894 •6, 291 1, 2973, 30S6, 3II1, 312&• 5, 3141 •1 •5, 318 1 •6, 3S8', 361 8 , 3726, 3818 ,
391 3 •', 3996, 400S• 6, 401&, 4026, 4221, 4244 ' 6, 4251 ' 5, 4326, 4341 ' 6, 4373 ' 4 ' 5' 44o', 441&, 4422 ' 6, 4444 ' 5, 44S', 448',
4S22, 461a,a, 4~, 474a,a, 484', 490", 4921, 4931, S021,1, S03&, S071,t,a, S36&, 540····', S69', 581', 584•, 6161,
6361, 64,o2, 653 6, 6S41 •6, 6581 • - proprior, ius : 392', 4921, S71 1, 66o1 • - propter : 42 3, 1973, 1991 • -
prorogado: 264. - prorsus: 273,4021, 427', 4282,4371. - prosequens: 181, 38S1 . - prosequi: 387',
442', 495'·- prospiciens: 53o', 533'·- prospieere: 2oo', 225°, 3128, 476', 53o'.- protendens: 454'·
- protendere : 124&, 2474, 409\ 4S28, 63S', 641 1 • - protensus, a, um : 124'· - protervus, a, um :
28ol•6 . - protestari: 3614 . - protlnus: 5211 . - proveedor: 151 3 . - proveetiasimus, a, um: 1361,
162',. 2491•6, 35ol. - provec:tor : 2211 • - provectus, a, um : 134\ 2071 • - provehena : 2221 • -pro-
vehere : Il71, 1221, 1251, 1741, 2076, 3622 • - proveaiens : 1931, 2842, 36S8 , 4751, 4788, 4888 , S24', S261 ,
6SI', 6S4', 65gl.- pro"VeDire: 1503, IS42, 263&, 3028, 3441, 4o61, 423&, 4871, 499', S043, S071 , 6121. - pro-
veatuB, us: 3176, 36o1. - provictus, a, um: 4196. - provide: 2001, 283•, 46oc,_ 5361. - proviclen&:
1221 ,1906, 33S8 , 6468 . - providenter: 2ool, 283', 31~, 46o', S361.- provlclentla: 94, sea, S1 1 •1 ·', 1221,
1Sl 3 •1 •11, I87'•6, 1894 • 6, 214c•5, 21¡4, 22$1 • 6, 2331 •6, 283&, 309'•5, 31o1·', 3Il1 ' 1 ' 5, 312.1•1 • 5, 313\ 3:2&• 5, 3241 ,
32S1 ' 1 ' 6, 327'•', 3875, 46o&, 4763 •', 484', S101'6, 5151, 52S .. '5, S3o8·'· 6, 532 .. '1, 630S, 6468 •6, 6SI', 6S31 ' 11, 6S4&' 6 ,
655'·', 666'·'·- providentialio: 3r3', 655'·- providentissimus, a, um: 313', 476', 522'. -providere:
2001, 217'•6, 2834, 3II 8 •1, 3121 , 346', 4604, 4761 •1, 6Ss1 , 6561, 666'. - providus, a, um : 3131 , 3468 , 476',
651 1 , 655'·- provincia : :zo.¡•.- provisalla: 346', 476'.- provioio: 46<>". - provioive: 2oo', 283',
46o', S361 •1 • - provislvu., a, um : 3li 6, 3126, 3133, 3461, 476'• 1, 5225, 651 1, 6SS1 •1 • - provleoriue, a,

Versioas lat. - u*.


CLVI NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

um 1 5222 . - provisus, a, um: 506 , SI', 311 1, 3131 •5, 5221 , 5331 . - provocare: 131c, zo6', 21~, 3625 •
- provocator: 221 8. - provolens: 2204, - proximior: 331 3, 3451. - proximus, a, um: SI4'·-
prudenter : 1308 • - prudenda : 1221 , 38o"•&, 381 1, 3871 •2 •11 • - PubUcus, a, um : 6so'. - pudic:e : 171 •
- pudicida: 239°. - pudicus, a, um: 239'·'·- puer: 429'·- puerllis: 636'·'· - pugilatus : 431'.
-pugna : ss•, 431 8 •4 •11, 443 3 •5, 632"., 6331 • -pugnan&: 23~, 264", 2652 •1, 431", 4431, SI'f'.- pugnare:
2408 , 2584 , 2608, 264~, 2973, 5148. - pugnator: 4321 • - puJcher, chra, chrum: 258 •6 , 461 •5, 632 , 721 ,
rxzt, 1451, X78t,a,a, I79a,c,&, xSot, xSrt,a, .., rSzt,a,a,li, t83t,a,a,t,&, I84t,r;, ISst,a,a,t,s, 186', 189&, r9Q', 194'·~,
l971 ' 15 J 2oo''6 , 22o&, 2:2-1 4, 2221, 2301, 2354, 2533, 2824•5, 2832, 2~, 33ol• 5, 4081, 441 11, 5251 •8 •5, 5294t 5324 ,
533', 567'·- pul<herrime: 4081. - pul<herrimus, a, um: ']0', 181'·', 457', 5671. - pulchrafacieus:
179'. - pulc:hre • 21o', 3n', 407', 4081 , 6so'. - pulclnilic:ans : 179', 408 1 • - pul<hriflcare : 18o'.
- pulchrifice: X78 1. - pulchrifi.cus, a, um: 1782, 17tjJ, 18051 •5, 5251 •5 • - pulchritudo : 254 , 632 •5, 72",
1f5o3, 1781 •51 •8 •5, 17!}'1•8 •4 •5, 1801 •2 •8 •4, 181 1, 1824 •5, 1838 •5, 18451 •1 , 2098, 221 6 , 27o'-•1 •5, 2~· 8 • 5 , 292 1 •~>, 307 1 •~>,
357 1 ' 11, 4341 ' 5 , 5244 ' 11, S2S1 •2 •1 , 581 1 , 635 1,6448 . - pullulaus: 964,2661 . - pullulare: 5853 •5 . - pullulado:
96', sss•.- pullus: 63<>'.- pulmentiflcus, a, um: 6321 . - pulsare: 126°.- pulvis: IS6'.- pun-
ctum: 871 ' 1, 1611 , 1905, 3448, 4266. - pUDibiJis: 3171 . - punire: 27o3• 4 •5, 271 11 •1, 317:1• 1. - pwütio:
271'.- pure: 266', 27o'l, 357', 3891, 4421 •1, 484", 6431 •6 . - purgabiHs: 658'.- purgans: 4421. - pur-
gare : 166', 173 8, 3021, 4642 •6 , 658". -purgado : 1281, 13tjJ, 15211 •8 •6, 389", 574"· - purgatissimus, a,
um: 34711 · - purgative: 643 1. - purgativus, a, um: 658~.- purgatus, a, um: 1231, 14851 , 3891, S68 5,
625'.- purificado: 5028, 5321, 574"·- purifi.catus, a, um: 1488 . - puritas: 13tjJ, 3898 •4 •6, 5028 , 5041 •5,
5291, 5321. - purua, a, um: 83", 894 , 938, 1335, 1778, 2468, 269", 271", 3891, 4098 , 441 4 , 4582 , 5021, 5096,
5598 , 57351, 5751, 6261 . - pusillanimitas: 1436 . - pusUlus, a, um: 4551 •8 •8, 4568.- putare: 1251, 202t,
2121, 3058 ' 11, 37611, 3971 , 4168 , 4628, 4758, 4923 , 5281, 569', 627'·- putatus, a, um: 2361, 2538 , 2541, 3741 ,
.37611,431 8. - quaerens: 391 1 • -quaerere: 448 •6, 143", 2096,4022 . - quaeaitus, a, um: 58'. -quaesdo:
6488 ' 1· - quaHtas: 4311, 157', 17cj-, 251 1, 284", 2878, 2923 ' 1 , 3574 ' 6, 4541 ,4568, 5951 •5 . - qualitercumque:
336'.- quandtao • 163', 454'•', 456'·', 595'·'.- quantus, a, um: I9S'·- quatere: 2o'.- quaternarius,
a, um: 20411 · - quatuor: 20411 •1. - quies: 381, 27¡11, 474', 4984, 5988, 6641, 665 4 •6. - c;iuiesceDS: 221 1 •
- quiescere : 128 , 4991 •1 , 5083 •1, SI04 •6 , 5988, 667".- quietado : 388 • - quietua, a, um : 3351 • - quodam-
modo: 258 8 ·", 333"·- quomodocumque: 3368. - quomodoHbet: 3368, 355 1 • - _quondam.: 26711 •
- quoddie: 41311. - quodes: 268t, 301 11 . - quotus, a, um: Igól.- radiare: 86 , - radiu: 81, 151 •1,
161 •8, 181, 3oll, 31 1 •1•1, 324 •1, 701, X251, 14711 •4 •1 , 161 4 •6, 164,4, 1658 •4 •1, l¡o", 1746, 1751, I761:J 18o3•8 •1, 2o6'••,
4o6•·', 42o', 523', 567', 568", 569', 575 1 •1. - radh: 358', 4833 , 629"· 1. - rapere: 218•.- rapiens: 4428 •
- raptus, a, um a 38 ... - ratlfi.CIIIlll : 53oll. - rad.o : 6', 74, 10.., II1 •4, 121, 344, 358, 40', 468, 664, 681,
721, 748, 91 1'1 , 92~, 951, ggl, 128t, 147.., ISS", 2524 , 286t, 3031 , 30711, 3ogll•6, 329", 33oB, 34611, 3771 , 383", 3951 ,
4081 •1, 4631 , 594.. •6, 5971 •4 , 6ool.- radocinans: 1468, 48oB.- radoclDar:l: 3241, 390", 422\ 594'·- rado-
dnado: 7\ II 8, 6374. - radonabiHs: 42.., 16gl, 1761, 3281•1. - radonabiHter: 283, x88', 1921 . - rad.o-
nalis : 71 ' 1, 42.., 1768, 1928 •6, 3121, 3241, 3283 •8 •6, 3291, 3301, 362\ 3731, 3773 ' 5, 4221 •6, 4631, 48oll•', 523 1 •
- radonaHtao : 390'. - radonaHter : 1921 • - ratus, a, um : 5301 • - reaccipere : 517'. - reaccipieus :
221'. - realis : 73•. - rebellare : 24oB. - recedens : 19", 238•, 252', 298', 3453 , 3734 •5 , 40611·6 , 5071 •5 •
- recedere : 2573 , 271 6, 3361 •6, 3446 , 4401 •6, 4445, 4451 , 6244 • - recensere : 6171 • - receptaculum :
1651 · - recepdo: 1261, 5778, - recepdvus, a, um: 6374. - receptus, a, um: 994. - recessio: 25811,
2831 • - recessus, us : 1688, 2581, 283 5 • - recl.pere : 29", 6'¡3, 685, 12oB, 166\ 3114 •6, 3131, 4232 , 4424 •6,
445 1, 469", 51¡8. - reclpiens : 741, 125', I3S', 20)1, 2278, 2701 , 3351 , 421 1, SS8&. - redprocare : 841,
469' · - reciprocado : 731 •1 , 469'. - reciprocus, a, um : 3821 • - reclr<:ulano : 229'. - recitare : 224'.
- reclinado : 664'•'. - reclinatus, a, um : 663'· - recollectivus, a, um : 228'. - reconciliBDS :
5158 •6 . - reconciUare: 5153. - rec:oiUti.tua, a, um: 124, 70S, xs611, 617*.- reconversio: 469... - recon-
vertere: 841. - recordari: 224', 361".- recreare: 658'.- recte: 51 1, 6gl, 848, 1011, 1331, 1894 •6,
8 3 4 5
Igo', 192', 213a, 31¡3• , 351 4, 3SS', 361 3 , 3761•6, 4031,4055, 435•, 532 , 546", SS@·', SS7 ' , 5725 a- rectifi.CIIDS:
189'.- rec:tlficare: 558', S6S'·- rectillneus, a, um: 204'.- rectisaimus, a, um: 66'.- rectitudo:
189", 1924., 3448 ,4251 ,5328. - recdus: 3928,4921,571 11. - rectas, a, um: 6611, 871 ' 2 , 99', 150\ 1894 , 192 4 •6 ,
8
204 ,205 1, 3052 •"•6, 3441,3521, 475'• 1, 47't• 1, Sigl, SS1"·- recubado: 6648 . - recubido: 665 8. - recubl-
tus, us : 664'. - reeumbere : 663', 66s'. - rec1aetus, a, um : 504'· - reddena : 626°. - reddere :
1281, 2321,2463,2621,2841,4371, 441a, 507s, 668 1. - redditus, a, um: 226 4 ~- redempdo: 471 •8_, 41S1 •f.,
445'''·- redieus. 218°, 373'·- redigens: 320'.- redigere: 24', 253', 496", 5471· - redimen&: ss•,
8
444 ' 6· - redimere: 4461. - redintegrare: 446'.- recUre: 4031, 4401. - reditus, us: 4261 , s861 •
- redivivus, S, um.: 3721 . - reducens: 4411, 2221 ,384\ 627".- reducere: 122s, 12511, 1551, 3621 , 5691 •
- reductio: 2121. - reductivus, a, um: 151s, 2221 . - reduetus, a, um: 20'.- redundaDa: 223\
sz6', 533', 6s9', 66<', 66z•. - reclWldaDtia • 454'· - redwadare ' 4541, sor, 539'· - reclupllcatio :
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTm, CLVII

5285. - refecd.o : 1494 ' 5, 4848 ' 1 • - refeUere: 3191 • - reterens: 3841 - - referre: s~, 641, 1374 , 1971 ,
zroJ, 3628,3754 ,416\5464 ,547\5571, S1rfA·- refertus, a, um: 6282 •8 , 664,8 . - reficere: 1332 . - refictio:
2o',- refigurBDS: ISo'.- refiguratus, S, um: 3908. - reftectens: 223 1, 229'•'.- reJlectere: rgo',
193 5, 483 4. - reflexe: I9Q1 • - reftexus, a, um: sSzli,- reflorere: 35811 •6, 649z,s.- reftorescere:
64~.- reftuens: 5141 . - reformans: zo2, 628 4. - reformare: 4466 , 635 4 , 641 4. - reformado: 196,
201 • ' . - reformatus, a, um: rso', 39o'•'.- refovere: 358'.- refragari: so!)'.- refragatlo: 365'·
- refug:iens: tel.- refugere: 291, 3638 , 4648, 4722 . - refulgens: 30S, 2703 . - refundere: 2276 , 5465•
- retusus, a, um : 6275 • - refutans : 363 8 • - regalis : 5348 • - regens : 471 , 527". - regere: sr',
2591,313\ 484".- regio: 665,• 5 • -regius, a, um: 5348. - regnans: 47\ 527.., 5281 ,5348. - regnator:
5274 ' 5• - regnum.: 49\ 4948 ' 5, 52811 ' 8 , 5291, 531 8 •5, 59gl• 6, 6631 •5, - regula: 541 ' 2 , 691 ' 2 , 7o'l• 3, 557'• 6. -
regustans: 1741. - reinclpiens: 3352. - reiterare: 2623 . - relabi: 162,4452. - relatio: 1994. - rele-
gens: 932 · - relictus, a, um: 391 2 , 6548 . - religio: 171 , 121 2, 1412 . - reUgiose: 843 , 439a, 4752. -
rellnquens : 81 2, 251 3 , 4o68 , 6244 , 6272 •5 • - relinquere : 123'1, 138", 1441, 2545, 3028 , 353 1, 4998, 5541,
555 4 , 5678, 5741 , 6543. - reliquus, a, um: 3028 , 331 3 , 4724. - relucens: 801. - relucere: 5664, 5778 •
- reluctans: 89'.- reluctari: 2978 . - remanere: 251 2 ,255 3 , 5861 . - remeans: 2241 ,2301 . - re-
meare: 1611. - remissio: 161,4462 . - remittere: 1321, 546".- remoratio: 5673. - remote: 145",
3572 - - remotio: 72 1, 5795. - remotior: 165 6, 2388 , 58gD, 5923, 5946. - remotissimus, a, um: 5664,
5945 • - remotus, a, um : 338 , 348 , 41 8 , 962 , 97", 108\ 1483 , 2II 4 , 218 1, 3466 , 3962, 4172 , 582", 6663 • -
removere: 99", 126", 127\ 15g', 173", zo6", 3583 , 366", 4II 1 , 5548,571 5 , 572 5 , 5822, 592", 594'·- remune-
rar! : 441 8 • - renovaUs : 6594 • - renovans : 2ot, 175 8 •5, 6594 • -renovare : 1663 •6, 2o6", 358 1 •5, 4271,
649'•'. - renovado : 2o'·'· - renovatlvus, a, um : 659'.- renovatrix : 659'·- renuens: 363'· -
renuere: 3633. - reor: 416'.- repandus, a, um: 6512 . - reparana: 4463. - reparare: 3588. -
reparatio: 9o'.- repausans: 1651. - repeDere: 1268 •", 1271 , 2871 • 6, 3191 , 3761 . - repente: 531",
6n 1 . - repercussibiUs: 89'.- repere: 1561. - reperire: 23 1,931,341 8 ,4551 ,5478, 59o'l.- repetens:
2278, 33511 · - repetere: 741 , 1294 , 1351, 51'f, 667'.- replasmans: 628".- replasmare: 635", Ó41 4 •
- replasmatio: 641 1 . - replens: 3631, 4461•8 , 530".- replere: 1061 , 172", 301 1 • 6 , 3025 , 3788 , 54o'l,
547'• 628', 649', 66S'·- repletlo: ns•, 514', 66o', 665'.- repletlvus, a, um: to6', 378'.- repletus,
a, um: 254, 30S, 635 8, 6648, 665 1• ....:.. repU.cans: 9311 , III 4 . - réplicare: 672 , 131 3 , 173', 4161, 5552 , 627",
648\ 667'·- repU.catio: 511 , 541, 551,4641 ,4658 , 556", 589\ 66ol.- reponens: 268, 5oo*.- reponere:
81, 65 4 , 21·o11, 3628 , 3952, 449', 5471 •6, 5571, 579".- reportare: 894. - repraesentans: 5888 . - reprae-
sentare: 1496, 2078, 4628 • - repraesentatio : 2076, 4gol!.- reprehenden&: 741. - reprehendere:
435'·- reprimere: 21o'.- reprobare: 439', 467'·- reprobatus, a, um: 439'.- reprobus, a, um:
441 6 . - repromittere: 324", 374"·- reptare: 1561.- repugnan&: 23gl, 2642 •", 2651 . - repugnanda:
2401 . - repugnare: 55", 2395 , 240"• 6 , 241 3 •", 2509 •8 , 26o', 281 8 , 297', 471", 5091 , 571".- repulslo : 632".
- repulsus, a, um: 632".- repurgare: 173 8,4642, 5748 . - repurgado: S74'·- requies: 29', 6648,
66s".- requiesc:ens: 328 . - requiescere: 328 , 388 , 66?'·- requietio: 388 . - .requirens: 3791 , 4582 •
- requirere: 2746,2944 • -requisitus, a, um: 427'·- res: 41 2, 72", 73 1,261 8,3101,3138. - resardens:
446'.- resarcire: 4461. - rescindere: 6o1. - rescribens: 62gl!.- resecans: 326. - reserans: 93'·
- reserare: 543 , 6'f, 13J2•6 , 4161, 55511 ' 6, 627'·- reseratio: 52,5411, 551 ' 5 , 46411 ' 5, 4658 ' 5, 555 6 , 556', 5891 ,
1
66o . - residuus, a, um: 331 3 , 472 4, 5372 . - resisten&: 681 , 898, 4SS"·- resolutio: 290'.- reaolutua,
a, um : 161 • - resonanda : 164,2, 2483, 2531 •5, 371 11 •6, 3921•6, 42oB• 5 • - resonare : z64,1 • - resonatio :
1642 ,2488,2533, 371 1 ,3921, 42oB.- respec:tus, us: 1242, 174"• 6, 444"·- respicere: 86, 91 , 691,701, 1978 ,
2341, 2541 ' 6, 2961 •6, 5898. - resptc:iens: 81 ,541, 2368 •6, 3048 •1 . - resplendens: 8oJ-, 27o'l, 389', 3906, 5328 •
- resplendere: 27ol,- responden&: 590".- respondere: 2811 , 4381, 5122 , 5191. - responsum:
52'.- respuens: 3.63'·', 649'.- respuere: 29'.- restare: 286', 3028 . - restaurare: 6S9'·- restin-
guere : 4261 • - resdtuens : 266; 2241 ' 251 1, 391 2, 4462 • - restituere : 268 , 2246 ' 5681 • - restitutio :
194, 1611 •5 , 21211, 4261• 6. - resdtudvus, a, um: 20'.- restitutus, a, um: 161 1. - resultan&: 2041 •
- resumens: 74\ 2278, 3351 • 6. - resurrectio: 19", 31 4 •6, 3765 . - resuscltans: 4462 . - retentus, a,
um: 86', 2122 . - reterminatio: 33'·- retinaculum: 5681. - retinens: 866, 125".- retinere: 4275,
536', 6I7'· - retrahens : 373'· - retrahere: 2&¡'.- retribualls: 124'. - retribuens : 434'· - retri-
huere: 4378 , 4412 •5. - retrusus, a, um: 941 . - reos: 2711 . - revelare: gl-•2 •5, 286 , 636'.- revelate:
5738 ' 6, 582'.- revelado: 21 6, 29', 526,731, 122 6,2275, 6121 •1. - revelatorius, a, um: 5741. - revelatus,
a, um: 93 8, 1231 . - revera: 3058 •5, 4391•1, 5801 . - reverens: 121 2 . - reverenter: 175. - reverentia:
8', 171'4 •6 , 1211 , 1412 , 5538 • 6. - reverentissimus, a, um: 5538. - revereri: 84. - reversio: 1611 , 4261 ,
5541· - revertens: 2301, 373'·- reverti: 1271,2231. - revivificadvus, a, um: 658'•6. - reviviecere:
3721 , 64-!f.- reviviscibilis: 6S8".- revocans: 19', 26'•8 •5, 1511 ,3741- - revocare: 55', 2241 . - revo-
cado: 19'•', :zol, 1611, 4261. - revocatua, a, um: 26', 1916,- revolanl: 171• - revolubiBtaa: 1611 •

CLVIII

-
-
revolutio: 129\
revolvere : 6673 • -
NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉEESSANTES

151 4 . - 1
revolutus, a, um.: 123 , 224 , 23~· .- revolvens:
1 6
ux•,
ss', 429'· - rlte : lrj, 29', 556'.- rlxa: 2651 ·'. -roborare : 427', 649'·- robur: 7l 1 , 4321, 4401• -
rogans: SS82 , 6241, 6So3. - rogare: 2341, 4431 •5, sxe.- romphaea: 631 6 • -ros: 6581 •6 . - rota z
931 ,
230 •
rex : 471 ' 6, 3341 •6 , 527'• 5, 533&, 5351 •5, 6638 • - ridere: 429'• 5. - risus, us:
22911, 1 1\
.¡1
.,
•,
. ..

8¡1 . - rotunditas: 651 6 . - rotundus, a, um: 651 11 •6. - rubus: 6306 • .....:... rudens: 125'.- rudior:
625 8. - rudis 1 SS', I3I 2, 569', 57o',6259. - ruditas: l2rj.- rudus :!56'.- rugire: 631'.- rugltus:
631 5 • - ruina : 2Il 8 •c, 2794, 283\ 291 3 , 31411, 3188 , 3928, 4301 ' 11 ' 3, 4444, 512 1, 5961 • - runatus, a, um :
3191. - rutilare: 1921 ~- sacer, c:ra, crum: 153 4,2242, 271 8. - sacerclos: 1328 , 134\ 1351 , 13&', 271 1 •6 ,
5751 • - sacerdotaHs: 288, ss9'. - sacerperfector: 4sr. - sacramentum: 73', 1028, 271"• 6, 6n 1 ,
63oB, 638'.- sacrador, ius: zo•, 1041 , 3758, 4641 , 5888. - sacratissime: l37", 628 1. - sacradssimua,
a, um : 758, 2l 4, 271 41, 49241, 6361, 6391. - sacratus, a, um: 1341 • - sacre : 23 8 • - sacrecompositus,
a, um: 6342 . - sacrec:ontemplatio: 6341 . - sacredecenter: 15 41. - sacredoctus, a, um: 5241 . -
sacrefiguratus, a, um: 5888 • -sacreform.atus, a, um: 5888 . - sacreinitiatus, a, um: 1371 . - sacre-
perfector : 487'. - sacrescrlptio : 63o'. - sacrescrlptor : 2241 • - sacrldecenter : 644'. - sacrificare :
553'. - sacrlfidum : 598', 668'·'· - sacrlperfector : 224', 487 1 • - sacrlplasmatus, a, um : s88'.
- sacrisermonator: 2088 . - sacrologus: 2088. - sacrosanctus, a, um: 15341, 6281. - saecularis:
489"•4 , 4914 , 4928 •4 . - saec:ulariter: 36@.- saeculum: 451 ' 1 ' 6, 1088 •8, 163 4, 3328 •4 •6, 3331, 3341 •6, 3351 ' 8 ' 4 •6,
3366, 3383, 353 4, 3541, 3668 •4, 3671 , 37ol, 4254, 433 1, 4821 , 485 4, 4861 •8, 4884, 4gol•1 •8 , 491 1 •8 •4 •6, 4921 •8,
493 2 ' 8 •41, 4942 ' 8 ' 5, 5153, 5275, 588t, 5991. - saepe: 1381, 4894, 5171 · - saepenumero: 4894. - saepire:
208'. - saepius: 1381. - sal: 53"·- sallens: 630'.- salomon: 52', 631'.- saldm: 553'·- salu-
berrimus, a, um: !f.- salubriter: 2841, 3128, 442'·- salus: 471 , 415 1 •4, 441 8, 44211 •41, 443 1, 4448 , 461 1,
633 8, 6671. - salutallter: 2841 • - salutarls : 98 •6, 1241, 2958 , 4448 •8 • - salutifere: 2841 • - salvans :
25 4, lo61, 2798 •6, 435 1, 442i, 4448, 5031 •6, Sial•', 5II1 •6 • - salvare : 1o66, 2351 •6, 258 1, 281 1 , 2841 , 2876,
295", 3126 , 3364 •5 , 4251 ' 6 , 4264 •6 , 435', 4374 ' 6, 4428, 4485, 5481 •6, 63941• - salvado ; 47:a,G, 4151 •41 •6, 441 8 •6,
4421 • 4 •6, 4436,44411, 461 1 •6 , 6338, 66T.- salvative: 2841 . - salvadvua, a, um: !f, 2958 •6, 3128 . - salva-
torle: 4428 •6. - salvatorlus, a, um: 4448 •11. - aalvatrlx: 3128. - aalvatus, a, um.: 4451. - salvus,
S, UD1: 25 4 . - sanare Z SS88 •11. - B8DCte Z 154 , 17\ 238, 848 , 43!f'J 6431. - sanctecompositio Z 6343 . -
sanctlfi.cado : 47'·', 632'. - sanctlfi.c:ator : I34'· - sanc:tlficatus, a, um : 134'·.- sancdmonla :
531 8 . - sanctio: 561. - sancdsaimus, a, um: 2478, 3So2• 6, 4924, 553 8, 6361, 6391 . - sancdtas: 8", 271 5 ,
5283 •4 •11, 531 3 •5, 6368 •6, 6391 • - 8IUlC'tD8, a, um : 461• 5,. 551 , 924, 271 4, 4381 •8 •4 •1, 527 41' 6, 5334 ' 6, 5358, 6394,
64o', 663'·'·'•', 664'•'.- 8IIJIII1IIs: 102".- srmua, a, um: 376'.- BBpere: 325', 3286. - BBpiens: 25'·',
45 4, 461, 638, 71 4, 728, 3761, 38ol•5, 387•, 3gol, 3938, 4153 , 4311 , 6478, 64941• - saplend.a : 61·', 45.., 468 •6,
638 , 71", 728, 1588 •', 2o86, 2~, 323•, 3241, 32.51 '", 3268, 3281, 337"• 5, 3481, 38o'•4 •1, 381 1 •1 • 5, 3868 •4 •5, 38¡8• 4 •1,
390"•8, 391 41, 3921 • 41 •6, 393 1 •8 •1, 3984 •1, 406&•1 , 4088 •1, 4131, 4158, 501 1 , 516'• 5, 5651, 587\ sW, 625', 637", 64,1 4,
648', 649', 6501, 652', 6561, 657'•', 6591 , 668'·'·- sapieutifac:tlo: 85'.- upieai:ific:are: 95'·- sapien•
tificus, a, um : 95'· - sapientior, ius : 381'•'. - sapientiuimus, a, um : 8', 9', 387', 390', 649'· -
satagere: 928. - satians: 1724, 17741,6628 . - sadatus, a, um: 3o'.- satis= 671, 1031 , t4d, 3188, 319'.
- satisfacere: gt,68t, 1288 , 14X', 667'.- saxum: 12541, 12@.a.a.- seandere: 4~, 5038 •6 • -scapula:
538. - scaturlens: 661 . - scelestisai'mus, a, um: 2536 • -sc:elestus, a, um: zol, 271 8 •", 6361 • -scelus:
6o1 , 271 8, 5291. - sc:hema: 4648 . - sd.ens: 464,3921, 3968 • 41, 3981 •8 •4, 4321, 621 1 , 6238 . - sc:ienter: 128 •6,
42", 169\ 315', 647'· - sclentla : 74 •6, 13 8, 331 •4, 343 ' 8 '", 354, 381, 441, 464, 68•, 944, 1341 ' 1 , 139', 1411 •",
1428, 31511, 3164 , 3621 •8, 3871 ' 1 ' 8 , 388&, 393 41, 3948 , 396'•', 3988, 4001 ' 1 ' 8, 401 11 ' 6, 4041 ' 1' 4061, 4098, 41ol•8, 414\
5544,5688, s6g•, 5778,57941,5991, 6oo8, 6os•·•, 6o611 •8 , 6a¡ 4, 621 1 •4 , 62.28 , 627"·', 6361, 647', 6566 • -scientialis:
5778. - sclentialiter: 42··- sd.entifice: 128. - scientificua, a, um: 1041, 5778. - sclndere: 6o1 •
-adre: 138\299\3851 , 39'41 , 3g¡a••, m-, 401 1 ,4021 , 4Q@, 412.8 , 4311 , 437', 48gl, 5211 , 5448 , 57g41, sSol•l,
6oo1, 6of, 6206, 622.1. - sclsd.tari: 1426 . - aclte: 13o4l.- acopua: uiz, 3071 •1 . - scorla: 631 11. -
scribere: 3S4, 1441 , 62g'.- sc:rlptio: 1031, 1058 • 41, 1211, !281. - scriptul, a, um.: 8', 19', 2741, 938, 971,
U94, 1681, 199'A, 21o4, 318.., 5161. - scrlptura: 22•, 2.81, 31 8, 49', 631 , 68', ,at, 938, 1041 , 1411 ,2021 , 21o4,
211 1, 3184. - sc:rupulum·: 6251 . - acrutabiHs: 406".- ecrutari: 1426 ' 6. - acru.tatio: 176, 1041, 1434 •
- oculpere : 5806 • - ocuJptlU& : 570'. - SCUtum : 631 5 • - secare : I561 • - secedere : 44o', - seeer-
DeJUI : 400 • -
4
secera.ere : g4, 79", So', 1328 , 574", .S1s', 662.1 • - aeclusus, a, um : 5771 • - aecredo:
630', 666'.- secretior, ius 1 27o', 625'·- secretioslme: 5Tt·- seeretiuimus, a, um 1 7', 12•, I4'•
270S.- secretas, a, um: l41, 17', 21 4,274,338, 39', 434,758 ,944, gó.l, 97", 99 4, 1051, 1081 , II41 , 145•, 2181, /,'
251 4, 26o', 36ol, 3628, 366 4, 389", 396', 4091 , 416', 4178, 4248, SS24 , SS48, 6o1 4, 612.8, 62.58, 6351 ' 4 ' 1, 637"•1,
645'·', 653', 662'.- sectans 1761 • -oectator: 5s6'·'·- -darlo: 269'·'·- sec:wule 1269'.- - -
do: 269'.- sec:wulus, a, um: 1328 , I5I', 351', 407', 535'·- seeurltas: 2o'.- sedaDio: 32'.- sedare:
513'·'· - oedens. 4SI'. - oedes 1 41°, so', S3'· 7S'· 94'• 149', I87'• 220', 3o7'. 325'• 409". 4731• 474', 482',
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMillRE PARTIE. CLIX

4841, 4981 •1, 5123, 6304, 631", 6541 • - sedldo : SI01 •2 , 5131 • - seducere : 384•. - seductlo : 633 4 • -
seductus, a, um: 445 11 - - seduUtas: 1393· - segniter: 1611. - segregan&: 98, 55 8, sfl, 1081,417\ 4342 •6 •
- segregare : 9 4 , 136, 994 ' 11, 1264, 1323 , 145 4, 161 8, 2181, 251 1, 26o3• 6, 3664 •1 , 421 4, 5524, 5744, 575 1, 5776,
6f41, 653 1•', 66I"'.- segregate: 5o', 96', 1451, 147', 480', 64o'.- segregatim : 357'.- segregative:
2945, 4804 ' 11· - segregatus, a, um: 13", 14\ 333 ' 5 , 343 ' 11, 393 ' 4 ' 6, 41 8 •5, 492 •5, 962, 97 11 •5, 98 4 , 1075, I08 1, II41 ' 5,
148 2 , 2181 •1 •5, 236", 2SI", 294\ 3571, 3628, 3961 •5, 4163 •5, 4172 ' 5, 4282 •5, 441 4, 442 5, 459 11, 4804, 531 11, 533",
5345, 538 1 •11, 5525, 5548 •1, 575r;, 663 1, 6668 •1 • -sejungere: 410'.- selectos, a, um: 912 , 5751 . - semel:
531 4. - semis: 541 1 . - semotus, a, um: 348 , 9I 1 , 1488,251 8 , 366", 412".- semper: 1908 , 277"• 5, 2781 •6,
4125, 4571 , 4S!f, 486', 6551 • - sempermodo : 3691 , 372", 4231 • - sempermotus,. us : 423 1 • - sempiterne:
369", 6541. - sempiternus, a, um: 1481 , 1721 , 29911 , 352 4 , 36!1-·', 3'72 4 , 4231, 4368 •", 457', 48~· 11 .- sene-
ctus: 471 •1 , 48711 •11, 4881 . - senescens: 471,48711 . - senes:: 13oB, l328 , 488 1. - senilis: 1322 . - senior:
1021 , 1341 , 151 2,3372 ,3528 ,487 1 , 48St, 4968 · - senioraUs: 1328 , 1341 , 1361 , 162", 3372,3388 , 342"·- senio-
raHssimus, a, uni: 3502 . - senlorallter: 1308 . - sensatus, a, um: 170".- sensibiHs: 9", lol, 288 ,
78", lS68, I691, 170', 193", 1941, 205", 2068, 207', 3241 ' 5, 32S2 •5, 3295 , 33&•5 , 33I 5, 3574 •11, 3586, 3778, 3845 ,
391 5, 3942 •6, 395\ 401"• 5 , 4022 ' 6, 42011, 422 1 ' 11, 465"' 6, 48&• 5, 567", s8,a, 5941 •2 , 5958 '', 5963, 621 8 , 6421 - -
sensibiliter: 43 1 •1 , 1691 . - sensifi.care: 3465 • ~ Sensills: 1568 , 193", 205", 20@, 207', 357', 3942, 5941 •2,
5952 , 6268. - sensiUter: 431 . - sensitive: 1695. - sensitivus, a, um: 3241 , 3282, 3303 •4, 3778, 392 5,
422 1· - sensualis: 43 1, 1563 , 1691 , 3241, 3282 , 33oB•", 37-¡B, 3951, 4221 , 48oB, 595 8 - - sensuaHtas: 3305,
64011 . - sensas, a, um: 389".- sensus, us: 71 , 81 , 1ot•3 , II1 , 28", 311 , 3sa, 4oS, 43 1, 784, 948, toS', 1328 ,
1568 , 1691, 1968, 2058 •1 , 23&', 3261 •11, 3294 , 33oB••, 331 1, 338', 341 11, 3488 •5, 3574, 3768 •6, 3828, 3848, 3888 •6,
389', 391 4 , 3921 , 393 1, 3941 's, 401'·', 4028, 4048 •1, 408', 42oll•a, 4SoB, 5678, 57811, 5941 ' 11, 5951 ' 8, 5968, 5978,
6368 , 661 1 •3 . - sententia: IOI 1 , 17¡s, 37&, 41ot, 5541 , 617'.- sendens : 422 1, 4808. - sentire: 61 1,
3304 , 331 6, 3426, 3641 , 3941 , 422\ 44S", 5534 , s8'f, 6564. - seorsum: 40411, 4351· - separare: 69", 7911,
126', 176•, 1784, 271 5, 4171, 4396, 5561, 5746 •6, 57511 • - &eparadm : 4041 • - separado : Si', I9Ó1, 410",
439'.- separatrlx: 176'.- separatus, a, um: 13', 30', 5o', 4981, 538'.- sepulchrum: 135'.- se-
quena : 171 , ,ot, 761 , 132', IS08, I5I 1 , 38S 1, 407", 492', 535 8, Ó471 • - sequenter : 274, 3878 - - sequl :
296', 362t, 6oz 1. - semen: 1025, - seraphim: 1025. - serenus, a, um: 441 2 • -seriatim: 1296,2295,
5826 . - series: 49oll. - sermo: 7', 82, 10', II 8, 121, 198, 27', 34', 35 8, 4oll, 41 1, 6o', 621, 65 1, 66', 681,704,
742 , 761 , 92', 971, ll94, x68 1, xw, 2621, 303 1, 329', 3461 , S73 1, 597', 6oo3. - serpere: 1561. - servans:
25'• 5, 2958 , 4351, 4421, 5031 , 51ol, sn', 64~· - servare: zs•, 561, 7oS·", 71 1, 848 , Io61, 149", 208 1 •5, 2351,
2581 , 276'.&, 281 1 , 3364 , 3S29 , 3581 , 4251 , 437", 4451,448\ 474', 5101, Sll2 •3 , 548 1, S8@, 639'.- servadvus,
a, um: 448 1, 509', 5101, 658'• 5. - servatrb::: 911 '.3 , tS¡', 3128,4448,448 1, 5I01. - servatus, a, um: 271 ,
484', 632'. - sessio: 451 6, 473 1 •6 , 4741 •&, 482•• 1 , 4841 ' 5 • - sibilus: 3921, 4505 • - siccus, a, um: 102 6 •5 •
- sicsic: 65411 . - sideralls: I6o2. - sidereus, a, um: t6oll, 4258. - sidus: I6o8, 4253. - sigillum:
8711 •3 •6, 889 •3 •1 • - sipans : 4508, 48¡1.- signare: tOS, 3952, 4901, 528 8, 629"· - signifi.cana : 441, 2036,
205 1, 45o', 4871 ' 1, 5888, 5921 • - significare : 3475, 355'•', 3951 , 3971, 4621 , 487', 528', 5761, 6II3, 628!,
630', 6SX', 656°.- significarlo: SSS', 656'.- signilicative: 6281 •6 . - siJDilicativus, a, um: 53 1, 1641,
1721 , 4661 , 561 1, 5871 , 588 8, 5899, 624", 628 1, 637', 6682, 66!f, - signifi.catorius, a, um : 16g4, S762. -
siguificatus, a, um: 203 5, 2055. - signum: I01 , 288 , 292, 321 •1 , 691 , 871 ' 1 •8 , 882 •3 , III 1 , 1932 • 8 , 3448 , 39l 11,
429", 4501, 463", 465'• 6, 4661, 561 1, 5808, 58¡s, 5S~, 624', 626', 628 5, 6343, 635 8, 6368 •6, 6371 •8 •5, 6391, 6404 •6 ,
64,11 •5 , 6425 , 64511 •6, 6478 •1, 6481 , 651 8 , 65611, 6574 , 6671 ' 6, 6688 , 66g8 • - sUentium : t81 •6, 1531 •8, 2702 •8,
498 8 •4 •6 , 4991 •6, 5669, 5901,5988 . - silere: 4991 , sosa, 5104. - simills: 738, 921, 96', 132', 2ool, 26611, 34oll•5 ,
44~·'· 1, 451 1 •2, 466", 4671 •1 •8 , 4688 • 4, 4691 ' 2 ' 8 ' 6, 4701 ' 1 ' 8 '"' 5, 471 8, 4721 ' 5, 4798, 489', 5511 · - simillter: 312',
3638 , 4571 •8 , 470\ 47gB, 4898 , 6541 ' 1 • - simili.tudo : lol, 121 , 158 , 201 , 291 , 52', 771 , 998 , 1162, 1501, 169",
186"• 5, 2o61 , 26611 , 3149, 337''1, 34oll• 5, 3471, 361s, 3901 , 403 8, 451 1 ' 5, 467"•', 4681 •8 •"• 1 , 4699 •8 •6, 47ol•8 •4 •6 ,
471", 4728 , 5321 , 5988 • 6, 64,21 , 6521 • - simlHvirtutaHs : 451'. - simon : 375•, 3765 • - simples:: Io'• 5,
21 2 , 268 •", 321 •2 , 60t, 851, 1165 , 177', 1831 •6, 1928 •8 •1, 2024, 2048, 222-8 •6, 2291 •6, 2468 , 264.1 •6, 3275, 343 5, 34S 5,
346', 3578 , 36oll, 361 8 •5 , 363', ]S88 •5, 391 1, 3986,3996, 4091 ' 1 ' 8 ' 5, 4101 ' 1, 412•• 5 , 413 4, 4141 •1 , 4588 , 4628 •6J4,668 ,
4791 ' 6, 5028 '1i, 5042 ' 11, sos', 5Igl·', 53t 8 •4, S661, 5688, 5858 , 6278, 6348, 636', 64,08 •1, 657'· - simpUcior :
413'' 1· - simp.licl.ssimus, a, um: 4102, 413•, 4SS8 •5, SOS 5, 531 8 •1i, ~ simpllcl.tas : 21 8 •5, 234 •5, 299 •5, so6,
1126 , II56, 178', 2II 5, 3631 ' 6 , 3901, 3995, 4091 •11, 462•, 5256 , 535•• 6, 54Ó8 ' 5, 6368 •4 , 65711 • - simpUcl.ter :
~~~~~U1\~~~~31~3~~~~~~~~
36oA, 369', 3896, 45S8, 4596, 489', 4922 •1, 497', 5748 , 6ox', Ó4S2, Ó498, 6628 ' 5· - simplificare-: 21 11 , 4091 •
- simpBficatio : 5026 • - simpUfi.catus, a, um : 21 2 • - simplua, a, um : rot:, 328 , 1831 , 1931 , 2048 ,
2228 , 264,1, 3448, ]61 8, 3882, 40!f, 41oll, 5028, 62711, 636•, 64,oB, 6S74· - simul : 36•, 3568, 531 8 • • . - simu-
lacrum: 304', 45o', 513', 57o', 58o', 640', 64t', 642', 644'·- simulactus, a, um : 388 1 • -simulare :
43X'.- sincere: 27o'.- sillcerlasime: 35T·- silleerltas: 484', 5023 . - sillcerus, a, um: 1<1', 441',
CLX NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

505 4 , 531 4, 6362.- slnens: 328,21511,448 1,48411 . - sinere: 201 4 ,441 1 , 4451 •6 , 498 1 . - singillatim: 7g'J,
5468 , 54g2. - singularis : 13 4 , 238 ·', 291 , 398 , sz", 91 1 , 9_911, u6', Il91 , 131 8 , 1924, 1983 , 2004 , 202 1 , zn•,
2178, 2641 ' 11, 297', 298", 3598, 3628 , 388 1, 391 1, 399', 413 8,43311, 46o8, 4668, 48o", 501 8 , s4d, 543 3, 551 1, 584'· 1 ,
6ot 8 , 6148, 62oS, 6564. - singularitas: 238, 751, 543 6, 551 4. - singulariter: 151, II2 4, 18611 •6, 191 8, 1922 ,
343'·'·', 347", 357', 359', 36o'·', 363', 378', 467'·', 473', 543'·', 546', 549', 652'.- singu]adm: 1445, 388',
3986. - siDgulUS, S, Um: 152, 3124, 418 3,4244, 4794, - sinUS: 6298, - siSteDS: 323, 4468. - sistere:
513 4. - sitos, a, um: I22 3, 2201. - situs, us: 428 3 . - sobrie: 8 4. - sobrietas: 8 4,2155 , 385 6. - socla-
biHs : 2254 • ~ sociaUs : 2144 , 2254 • - sociaUter: 6_s4, 199"· - socladve : I99"· - societas : 15 8 , 882,
92\ l044, 13711, 183 4, 1874, 1994, 225 4, 241 1, 2492, 2501, 388 4, 4248, 458 1, 46o'' 8 , 4662, 4968, S068, 5071, 663"·
- sodus, a, um: 21 2, 1193 , 3742. - sol: 48 8 , 1401 •5 , 14()8 •6 , 1471•6 , 16o4, 161 4 , 1641 , 1658 , 1676 , 17011 •8•11,
1712 •3 •11, 3576 , 358 4, 3591 •2•5, 381 8 •6, 4206, 45011 • - solaris : 161 4 •5 , 1805 • - solemnis : 3828 • - solere :
9d', 591 8. - solera: 1041. - soUdior: 6t64, 65oll.- soUdus, a, um: 1326 , 1331 •11 , 6z64, 6S02•4 •5 , 6528 ,
655 4, 65611, 6571 , 6684. - soUum: 631'.- sollicitus, a, um: 5593 . - solus, a, um: 38 1 , 5811, 413 11, 4145 ,
4846. - salute: 3571. - saludo: 2908. - solutus, a, um: 348, 41 3, 1482 , 181 8, 3691, 3891, 441 11 ,4581,
473 11, 4741, S688 , 5691 , 6o1'.- solvens: 446 4, 4471 . - solvere: 4298 , 4648 , 5171. - somnic:ulans: 6322.
- SODlnO)eDtus, a, um: 632 11. - SOmDUS: 58811 •6, 66@• 11 •5, - SOIUUll: 1601, 2042,- sonitu&: 4204 •6•
- sonus: t6ol, 2024 •5 , 42ofí, 4216 , 5741· - sophia: 62, 6258, 649"·- sophisma: 632 4. - sophista: 318 4•
- sophisd.cus, a, um : 3184 •5 , 6321 • - sophos : 431 1 • - sors : 294, 155 2. - sortiri : 2483 , 3923 , 421 4•
- sordtus, a, um: ~-- spatium: 26 4, 454", 4861 , 4941 · - sped.alis : 51 4, 7611 •5, 1078, 1446, 311 3 ,
3525, 3981. - speeies :- 24', 982 , zo65, 10-¡ll••, 15oll, 1531, 1552, 2o611, 232 1, 2701 :~ 290', 292 1•11, 3194, 3564,3571,
3981, 4021, 44811 ' 8 ' 6, 4504, 4521, 4594, 4693 •6 , 477', 5021 , 5424 •1 , 5431•6 , 5445 , 545', 5944 , 61ot, 6462. - -spec:l-
facdtas: 158'.- specificaHs: I981. - specificare: IS7'·- speclficado: rs8'.- speclficatus, a, um 1
IO'i1• - speclficus, a, um : 107", 18oll, 230', 3194 • - spedosiasimus, a, um : 356". - specl.ositas :
1788, 2701. - apeclosus, a, um: 1781 . - spectabi.Us: 3961. - spectaculum: 301, 3211, 544 •6, 93 8 ·', 1052 ,
5673, 573 6, 6404, 6436, 645 1 . - spectans: 1411, 2368, 3048 . - speetare: 9', 10\ 69\ 25411 , 2961, 3791. -
speculamen: 3211, 10511, 645 1- - speculari: 33 11, 55 1 , 391 1, 45ot, 5776 . - speculado: 15 8, 3oB, 3211, III 2 ,
1422, 193', 236', 567', 576', 647". - speculadve : 576°. - speculator : 177'. - speculatus, a, um :
61¡2.- speculum: 26!f.ti,- aperare: 513 4. - spemere: 46711, 6448. - spes: 6II 1. - sphera: 15911 .
- spina: 5311. - spirans: 6291. - spirare: 846, 6296. - spiratio: 695, 9()5, 62811. - spirituaHs: 71,
9', 283, 30', 3211 ' 3, 388 •11 , 42"', 541 , 828 , 95', 9T·', 988 , 133', 147', 168', 1723•', 1732, 1744 , 1758, 1762• 4 , 1904,
1931, 2058 , zo61, zu', 226', 227', 324\ 3291 ' 2, 3491, 3'728 , 3761, 3772, 3891•8, 3901, 3941, 4221, 423 1, 48o',
5041·11, 56o", 576', 58511, 5871, 5991, 63oB, 6355 , 636', 6396 , 644,11 , 646', 658 1 . - spir:ltualiter: g8*·5 , 1923 ,
38gt, 6251, 64,611. - Spi.ritus (Sanctus): 611 •8, 6o'•5, 61 4 •5, 628 , 63'·6, 64-4 •5, 65'• 11, 73\ 846, 91 1 •8 •5 , 96'• 6, 984 ,
9911, II8 1, 1351, 5158 • 5, 546'• 6, 585 11 ' 5 , s86', 62~, 63o'.- spiritus, us: 158, 196 , 31 11 , 341, 388 , 474 , 4811 , 9811 ,
291 2 ,3298, 371 11,50311, 599'' 6, 6641•11. - splenclens: 168 , 181,522 , 8ot, 1641,3581,5328 . - splendere: 192s,
27o".- splendidatus, a, um: 391. - splendidissimus, a, um: 30S, 269', 282 1•11, 382', 4o68 , 42o'• 1 , 565',
566'.- splendidus, a, um: 1641 , ¡8o', 269'.- splenclificatus, a, um: 389'.- splendor: 8'·', •s',
164, 1811 •6, 20', 302, 528 , 783, 794, 1243, 125 8, 1551, 164', 165 6, 1661•11, 17oll, 1741, z8oJ, 189', 27o'•*, 42o', 5671,
630'•5 . - sponsa: 209', 63o', 6315 . - spontaneus, a, um: 58o'.- sponte: 508°• 0, 558'.- spurius,
a, um: 559'.- stabiJiens: 1891, 215 1, 41ol, 483!, Sto', 6522 . - stabilire: 83*, 2761, zg6', 2971, 358',
4263•5, 441 11 ,6382 • -stabills: I264 , 19211 , 27T, 3036 ,3821, 4094 •6 , 4II3 , 44~, 4734 , 477 4 ' 11, 48511 , 5Ioll·", 6so",
65211, 65611• 3, 657'.- stabilissimus, a, um: 473'·- stabJ.litas: 27', 41 1, 75 2, 7811, 948, 149'• 4, 16o8, z878,
2§)611, 3481, 3821•1 •6, 4094, 4741 •8, 65511 •8 . - stabiUter: 151, 457"', 47~·•, 65211 . - stabiHtus, a, um: 351,
1223, 35o', 458 1, 503 4. - etans: 2o', 1263, 365'· 1, 44&', 4SI 3 , 461', 5o6', 6271, 6SS1 ·', 6563•4. - stare: 2o',
5988 , 6551· - statera: 171 · - stateraU.s: 477"·- atado: 41 1' 5, 1884 •1, 1891, 1941 ' 1 •8 , 3488 •5 , 441 11 •5, 44911 •4 ,
4731, 47411,3,11, 4781,- statu.ens : 4468,5, 5Iol, 5542, 591'. - statuere : 2761, 36o•, 38611, 4261, 434', 4431,
4974, 50911, 571 1, 581', 5921•11 • - status : 29', 41 1, 431 , 84', II31, xsot, 1578, 1868, 1888 •4, 1941'1 •3•4, 21511,
255", 2571,2581, 259', 282", 301', 314s• 4, 3181, 3351'8, 337', 3391, 341'·', 3421'8, 3431, 3474, 348 8, 350', 351 8 ' 4,
3521'4, 3531•11 •2 •4, 3572, 3631, 3701, 3861, 411 4, 422', 4238, 427', 436', 441 11, 4491 •", 4731 , 4742 ' 8 ' 4, 4781, 49d'•',
49,a, 509', 5162, 519", 52I3, 63oC.- statutus, a, um: 2121, 3861. - steUa z 4811, 16oll• 8 •6, 4258, 45o".-
sterills: 201•. - sternere: SS4'·- sdmulus: 485s.- stirps: I571, 371 11, 377', 4241, 4271, 483 3, 629',
631 11. - stoechiosis: 1031 ., 1058 •', 1281 . - stoBditas: 1'-9'. -stolidus, a, um: 31gt.- strenuus, a, um:
240'.- otrepitus, us: 16o', 420'.- strlngere: 497".- etructura: 429'·- otudens: 429'·- studere:
7o', 928, 13811, 206", 429', 4388, 589'. - studiose : 1348, 1431 • - studiosus, a, um : 404 , 6361 , 637'. -
studium: 934 , 978 , 1046 , 13811, 1742, 4383, 4391•", 44-ol, 46o', 5585, 567'.- stulte: 513 4 •6. - stultitia:
129', 375 4, 3765, 383 4 •6, 42gll.- stultua, a, um: 2028, 2Iol, 3191, 381'• 11, 3868 •6. - suadena: 431 8 • -
ouadere : 68', 142'• 384', 637'.- oiUUiio: 633'·- oaaous, a, um: 143'·- oub: 5471· - subapprobatuo,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CLXI

S, um : 43g9, - subaudf.re : 493 1, 5578 •1 • - IUbdite : 2474, 5561. - subditus, a, um : I71, 431, 1342 ,
151 2 , 189", 2144, 2161, 225 4, 3264 , 350•, 5293, 595"·- subducere: 158 , !82, So", 1222 , 1241 , 125 2, 1551, 1743 ,
2288 , 3622 , 5691 , 5898 • - subductus, a, um : 204 • - subeducere : So•. - subeffluxus, a, um : 4463 • -
subenarrare: 2242· - suberectus, a, um: 6SI 11 • - subesse: 6163 • - subemdstens: 53311 • -sub-
figurado: 53,361,598 ,71 3 , 93\ SIS', 5843,5868,5891. - subiens: 589"·- subinducere: IS03. - subire:
2
I0 3, 440 , 5743. - subinsinuans: 488 1. - subintroductus, a, um: 581 . - subito: 6u 1. - subjacens:
542"· - subjacere: 274... - subjecte: 247', 351 1 , ss62.- subjec:do: 6o21. - subjectum: 251 11, 2744 • 5,
542 4 •6 • - subjectus, a, um : 43\ 13411 , ISI 3, r8g•', 2144., 216 1, 225", 3264, 3504, 44311, 4971 •6, 57611 •3 •6, 595",
5961 , 64<>', 643'·'·- subjicere: ros•, 576'.- subjungens: 140'.- sublatlo: 581 1. - sublatus, a, um:
233 8, 371 3, 544\ 568', 5733 . - sub.Hmior, ius: 88, 161, 171, 348, 3811, Il64, 12411, 1253 •3 , 1328, 1421 •11 , 143 4,
158", 2261 , 328 5, 34711, 352 5 , 382 5, 40Ó1 , 534", 5544, 568', 5705, 576", 5898, 5901 - - subllmis : 406, 132\
226 1 , 3505, 5904 • - subllmissimus, a, um : 1628 , 5658 • - subllmitas : 1521 , 1594, 2138 , 573"·- subfi..
miter: 103 4, 6o¡11 . - submanifestans: 4881. - submissus, a, um: 57611.- submotus, a, um: 5822 •
- submovens: 2074. - subuixus, a, um: 273,281 1,6441. - subostendens: 488 1. - subrememorare:
321 8. - subsequens: 592 11. - subservire: 243 4 , 2448. - subsidium: 144\ 5778. - subsignare: 6428 •
- subsistator: 516", 5i7", 52311,52411 . - subsisten&: 28", 3411,41 4, 1791,201 8,255 4,3105,329\333 8,33411,
36011,3663, 49411, 541 4, 6541 . - subsistentia, ae: 41 8,494, 573, 73 3, 146\ 1863 , 3046,33211 , 388 1 ,6471 . - sub..
sistere: 38 1,423 , x68 1 •5, 21411,25211,2558 ,2766,291 1, 3043 ' 4 , 3144, 3293 , 3393 ' 5, 3495, 3501 •5, 3593, 365 2, 36911 ' 5,
37211, 4001, 4483, 473', 501 8, 5021, 5051, 5191, 6164 • - substans : 7911 • - substantia: 7', 81, lO", 122, 13 4,
14", 152, 173, 193,21 4,2211, 261, 28", 3411, 35 1, 363, 392, 4ol•11, 41 1 •8, 428, 49&, 578, 71"', 738 • 4, 904, 94t., 10211, 1073,
108', 1098, 1ll 1, 261 1 ' 8, 3021 , 304", 3o6', 307t., 3101, 313 8, 321 4, 322 1, 3932 , 52ol, 5$01, S8o2, 5948, 598", 61411 •
- substandaHficare: 2S!f.- substand.alis: 338 •5 , 4:f, 734 ,; II11 , 14611, 157', 1581 , 1868•6 , 3244 , 33211 ,
3596, 37oa, 38oa, 4226, 42711, 48o'• 5, 5195, 6I51. - substandalltas: 85"·- substantianter: 13', 393, 101 2 ,
102 6, II46, 1466, 251 4, 3565, 6131 . - substantiari: 904, 10211, 5862. - substantiatio: 85", 5228. - sub-
stantiatus, a, um: :roga, 612\ 6151 • " . - substantifactrix: 252, 325 ... - substantifactus, a, um: :roga.
- substand.fi.cans: 3625, 5226. - substandfi.care: 90&, 956, 2592, 36511 . - substandficado: 854 , 5228 •
- substantificativus, a, um: 3708 •6, 3808. - substandfi.c:ator: 3541, 451 2, 4708 •5, 4798 ' 5, 5164 •6, 517.. '6,
518 6, 52311 . - substantifi.catrb:: 3323 •5, 3546, 3875, 388 1, 3932 •5, 5235 , 5243 •5 . - substand.fic:atus, a, um:
10211. - substandfic:e: 101 11. - substand.fi.c:us, a, um: 2511 • 5, 953 , 3222 •8, 325", 332t, 354\ 36oll• 6, 362..,
370S, 451 11, 47ol. - &Ub&tare : 3333 . - substernens : 631 4 • - siJ.bsd.tuere: 2761, 314', 32911, 36511, 505 1 •
- substltutor: 334', 451', 47<i', 516', srf, 523'·- substltutrix: 47o', 524'·- substltutus, a, um:
255", 3668. - substractus, a, um: 371 8 • .:..._ substratus, a, um: 5763 . - subterminatio: 159".- sub..
tiBor : 14411 • - subtiHs : 471, 131 8, 1448, 45o2, 4548 •4 • - subtilltas : 4545 • - subtrahere : 81 1 , 2595,
3175, 441', 57o".- subtus: 6624. - subvectus, a, um: 9(55. - subvehens: 204. - subvehere: 15111,
21211 • - subvenire : 1446 , 55811 • 11 •5 • - suc:c:edens: 124", 6t611. - suc:c:essio : 18811 •8 •6 . - suc:cessivus,
a, um: 163 5. - suc:eessorius, a, um: 475"·- succinc:tissimus, a, um: 1291. - suc:c:umbens: 1611 ,
595"·- suc:c:ursus: 6671. - sudare: 1294. - sufficere: 140S, 5371, 5595 , 5605 . - sufficlens: 681 , 1283,
1368, 558 2, 5594, 6368 • - sufficlenter : 671, 10311 , 14o2, 3188, 3192, 515", 551'· - suf'fi.cientia : 32oa. -
suft'ragari: 5582. - suffultus, a, um: 441 1. - suggerere: 15o', 207'.- sumere: 26', 673, 864, 4001,
4478, 478". - summarius, a, um : 131 8, 133"· - summad.m : 221 , 641 •11, 65 1, 2508, 2988, 52o', 617'· -
sum.me : 65 1, 91 1 • - summitas : 123, 33", 41 11 , 77', 1243 , 1361, 1521, 1628, t68', 198 5, 2371 ' 5, 4575, 548',
5734 , 575 11, 5764, 5774, 6o2t, 6o8 1, 6o9', 6132, 618 1 , 62311 . - summopere: 241"·- summus, a, um: 7 2,
911, 144, 23 8, 1625, 1848, 198 8 , 4781, 5o61, 598 6• - sumptus, a, um : SI', 45311, 641 8 • - super : 348, 48",
1078, 32311 ' 4 , 3241 , 35611 , 4673 , 5948 · - superabundan&: 3735 , 43:f· - superabundantia : ls8 1 , 200",
202 1, 2178, 3304, 373\4201,4333,499... - superadimplere :.5671. - superadjec:tu.s, a, um: 58o'.-
superadjiciens : 342'· - superadunatus, a, um : 551 1 • - sliperllftl.uentia : 373'· - superamabilis :
485 1. - superambulare: 1031 . - superans: 81, 768 • 4, 77\ 1078, 1582 , 198", 3201 •2, 339\4031, 4l94 , 43311 ' 8,
452 4, 4841 • 4, 5001 •6, 5304, 5338, 5382, 5394, 5528, 5741, 5768, 6I64, 6223 • " . - superapparens: 152, 31 1 , 40Ó8 •
- superapparere : 151 •5, 22711 • - superappetibiHs : 528 • - superapprehendens : 3341 • - super-
arc:ane: 33 1. - superarc:ad.us, a, um: 753. - superare: 71, 86, xoC, U 11 •8 •6, 1,S, 284 , 351 ' 11, 44", 451, 484,
523, 823 , 87', 991, 1o8", II58 , Il91, 1371, 3223 , 32311 ' 4, 3241, 3291 ' 3, 33o'l, 331 8, 3S63, 363", 36511, 370', 378 2,
38111 , 3858 , 3958 , 403 8 , 4o611, 40~, 41611 , 418 4 • 6, 42oll, 42711, 432\ 4524 ,4541, 4581 , 45911, 4641 , 4678 , 4741 , soca,
524', 531 1 , 5341 '", 538', 54§f, 5522 , 554", 55611,56811, 57rY-, 5718 ,5736 ,5763, 577', 5782 ,5861, 589', 5got, 5921 ' 3,
5948, 601 8 , 602 1, 6o?11 •8 •", 6o8 1 •11, 6og', 6rol, 6132 , 615 1, 6182, 621 2 , 6233, 6451 . - superasc:endens: 5771 •
- superasc:endere: 573'·- supel-be: 161 . - superbeuignitas: 401 . - superbeuignus, a, um: 71 8 ,
771 , 121 4 , 1541 , 5243, 565 2, 6o8 4. - superbia: 2868 • 6. - superbonitas: 40\ 1541 . - superbonus, a, um:
71 8, 771, 121 4, 1541 , 5248 •6, 5658 •5, 5671, 6o84 • - superbus, a, um : 2863 • - superc:aelestis : 172, 31 2,
CLXII NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

341, 4811 •5, 82", 98\ 1724 •11, 3728, 416 4, 4171. - superclariasimus, a, um: 5663 •11. - mperclarus, a, um:
31 11 •6 , 37'. - supereoadunare : 49911, 5468 • - supercoadunate : 8511 • - supercoadunatus, a, um :
601, 3578, 507", 551 1 . - supercollocare: 821, 994 •6, 381 1 , 3942, 4733 •5, 534"·- supercollocatio: 75 8. -
supereollocatus, a, um: 341,451 ,991, xo811, 2382 ,32511 , 6o¡l1. - supercomprehensibiHs: ns'.- super-
constitutus, a, um : 175", 4543 • - superdealis : 71", 77\ 145", 52011, 565 1 .. - superdeitas: 55211 •8 •1 •
- superdeus, a, um : 71 .., 771, 1098 , Ii6', 145', 52o2• 5~ 5248 •11, s6s 1 •5, 6o8'. - superdivinus, a, um :
38", 145", 52o2. - supereffi.uens : 175 6, 533 4 • - supereffiuere : 4545, 65~. - superefl'undere : II23 •.
- superelevare: 4162. - superelevatus, a, um: 343,83 1 . - superemanans: 539"·- superemanare:
4541,6595. - superemanado: 373 11 .-supereminens: 72 1,83 1,91 11,991,1063, no8 , Il23, 1581 ••, 1625 , 1754 ,
228•, 2494 ,3201, 3223, 3428" 3703 , 3963 , 419", 4338 ,4523, 46o8 •4 , 5ool, 515 11,5304 , 531 1 ' 1 , 533 8, 538', 57o', 576•,
5943 , 6178 , 62ot, 6224 , 637\ 661•.- supereminenter: 41 3 , 182 11, 3253 , 3391 , 364', 3864 , 6os•.- superemi-
nenda: 963, tg@, 2.004, 3951 , 5341, 5941, 6ot•.- supereminendssimus, a, um: 91 4 , 1584 • - superemi-
nere: 10•, II 1, 87', 1761 , 3283 , 3291 , 3308,4038 , 4096, 4163, 4641 , 503 .., 5201, 5263, 5341 •", 538 8, 552.., 570", 573-~.,
5774, 6o63, 610t, 615&, 6208. - superenarrans: 58l,- superen&: 3568 ,5183 . - superenter: II3\ II41. -
superesse: 343, 251 1 •11, 338 4, 339 5. - superessentia: 273, 401 • - superessentialis : 72, 81, 10111, 11 4, 124,
13 4 , 151 , 24", 28", 324, 334 , 361 •3, 39111, 48\ 71 11, 72", 764, 821 , 831 , 84t, 91 1 , 9411, 971 , 1091 , not, xn 1 , II44,
ts!f, 1793, 237", 251 .., 321 4 , 3243, 3322, 35gB, 36o•, 4092, 4223 , 433 8, 457\ 5201 , 5221 , 5268, 5501 , 551 8 • 4, 5523,
565 1 , 568', sSot, 5824 , 586~, 6II 4 , 6141 •4, 6153, 620111, 6283 , 645 1 • - superessendalitas : 81, 3911, 763, 615 1 •
- superessendaliter : 13 11, 21 4 , 272, 33', 393 , 107•, 1091 , II3 1 , II41 •11, 1164 , 198 8, 23011, 251 4 , 3551 , 3562,
457\ 474\ 518 3 , 5464, 5473 , 5523 , 5693 , 5732 , 5802 , 6073 . - superexaltabilis: 6I73. - superexaltanter:
391 • - superexaltate =· 109t, 381a, 6553 • - superexaltatus, a, um : 291 , 528 , 1091 , no1 ·', 1321 , 1831 ,
3221 , 3858 , 5154 ,5263 , 5658 , 6163 , 6451 · - superexcedens: 132\ 32ot, 4031 ,4524,5768 . - superexcellens:
721 , ,s•, lll 1 , 1321, 142~, rssa.•, 1762, 1831, 2494 •5, 3221, 32611, 33gt, 3858 , 419.., 4528, 4841, soot, 531 1 •2 , 5333 ,
5388,5461, 636'.- superexcellenter: 103 4, II72, 1282, 1824,3252,36411,3864,5728,6161.- superexcellen-
da: 196', 395\ 396\ 403 4 , 4543, 507•, 529•, 5338 , 5341, 54oB, 5942, 59'7', 6ol 4. - superexc:ellend.stdm1111,
a, um: 5658. - superexceUere: 3288,3291, 33oB, 36611,4161,5268,5704. - superexcessus: 2374. - super-
expanden&: 531 3, 538•.- superexpandere: 175 4, 4()91 . - superezpansus, a, um.: 164,8 , 363 4. - super-
exsistens: 48 4, 3568 •5, 38o•• 5, 45915, 5ooB, 51·83 •5, 5528, 571 8 •5. - superezsistentia: 401 . - supereutans:
151 • -superexstanter: 128 • -superexstare: 994 . - superextendens: 328t, 3731,4521,465 1. - super-
extendere : 175". - superextensus, a, um : 363 4 • - superextentus, a, um : 1643, 3724 , 385 8, 4525,
4548 ' 5 , 465 1 • - superextollens : 1321 , 3221, 403 1 • - superexuberans : 158 4 • - superexuberanda :
2021, 2054. - superfi.nalis: 198 4. - superfinis: 198 11. - superfirDlBDS: 4461.- superfirmatus, a,
um: 4978 . - superflue: 129•, 1741 , 33o'.- superO.uitas: 330•.- superfluo: 12911. - superfluos,
a, um: 1412 , 205 4 •5, 2o61 , 667', 668 1. - superformis: 1078. - superfulgens: 357', 3581 , 46ot.- super-
fulgere: 174'·'·- superfulgidus, a, um: .¡2o', 5661 , 579'·- superfundens 1 1121 , 357'.- superfusus,
a, um : 1766 , 4528 •5 • - supergradlens : 107111• - supergredi : 4544 , 613 1 • - supergrediens : 3201 • 5,
452'· 5 , 4973 , 5771 . - supergressio : 591 1 . - superbabens: to68 , 111 11 , 1762 •5 , 3391 , 4l74 •5 , 4331 •6 , 46o',
53011 • - superbabere: 1o66. - superhumanus, a, um: 6148 . - superignotus, a, um: 33 3 •5, 37'• 5,
752 , 565 3 • 15 • - superillucens : 46ot, 566 4• - superlllustrans : 5664;. - super:lmmutabiHs : 4662 • -
superimplens : 5671 • - superincognitus, a, um : 33 8, 368 , 37', 75•, 5653 • - superinconversibills :
4662 •1 , - superincumbens : 531 3 • - superincumbere : 1761 •5 • - superinduc:tus, a, um : 731 • - super-
lneffabllis : 7S'· - superlneft'ablliter : 33'·'· - super:lnflnitu&, a, um : 419'·'· - superinfluens :
567'. - superiDitium : 198'. - superintellectualis : 93', 206', 386'. - ouperlntellectualiter : 93',
961, 5675, 5791 • - superintelHgenda : 661 4 • - superinverdb!Hs: 4661.- superior, lus : 71 •4, 81 •8,
II 1 , 128 , 161 , 21 4, 348 •", 351 , 368, 76 11, 771 , I001 , ISI 1 • 6, 1595, 1631 ' 5, 17611, 187 5, 1998 ' 4 ' 5, 200", 2261 , 2374 ,
-~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
3941, 4078 , 41611, 4331 ,4571 ,4608, 4681 , 5034 , 5048, 526', 5346 , 551 1 , 56~, 5683 ' 6, 571 6, 589', 5~, 5928, 6o1 4 ,
6o21, 6o8 4, 6og•, 6131 , 6154 , 6231, 64311 • - superire : 1031 . - superlrrlgare: 507'. - superjacene :
91 11, 2261 , 570S, 573•, sso•, 6o61. - superjacere: lo4', 87', 1761. - superlate: 41 8, 46', 201 8 , 3866, 6oS'·
- ouperlatio: 1581, 403•.- ouperlatlssimua, a, um: 464'.- euperlatua, a, um: 464'·- ouper-
Bquicliss:lmus, a, um : 5661. - superlucens : r68 , 31 1, 37', 1645 , 1765, 4068, 42.oB, 5658 , 566', 5798 •6 • -
ouperlucldallo ' s66'·'. - ouperlucldua, a, um : 565'' 566'. - ouperlumon • 176'. - ouperluminosua,
a, um: s66', 579'.- superluatraiUI: 3ST·- superlusuare: 3S8'.- oupermanans: 175', 373', 507',
5261 •6, 533'•', 5394 •5, 65gl.- supermanare: 4541, 5075- - supermanens: 663 1. - supermanifestat:
151 . - superm.aulfesdssimus, a, um: 15668 . - supermittens: 4851 . - supermlttere: 1478. - super-
multas, a, um : 41gB. - aupermund.ane : 188 , 241 • 15, 824 , 1491 • 6, 351 2 • 5 • - supermund.anus, a, um :
48 1, xso•, 1521, 17S'·', 2268 •5 , 3471, 3511 , 643'· - aupermundiaB.s : 481 , 828 , 1528, 1751 , 34i1, 351 11 • -
.
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIR. CLXIII

euperm.uacllaHter: !8', -241, 82', 1491, 351 1, 6431 ~:- aupematuraUs: 81, 23c,a, 291 •1, 1031, 1091, no1 ·'· 1,
1422 , 1831 •5, 5154 ' 1, 5268 , S6S1, 5681, 6161 , 620', 63o', 636•• 1, 645 1 ' 8 •11• - supernaturalitas : 7', 1091 ' 1,
12811 ,5261.- superaaturaliter: 391, I034 •a, I~•a, UoC•5 , 1171, 1281 , 381 8 •1, 569', 5728 •6, S8ol, 6162, 6SS8 ' 1 •
- superne: 341, 1251, 175.., 4541 •8. - SuperDOmiD.!IlbiUB: 361•11, soS, 528 •1, 551 8 •1. - aupernomiualis =
so'.- supernominatua, a, um: 361, 528. - aupernomlllia·: ssr•.- supernas, a, um: 81, I61, 581,
215', 589', s90'.- auperobaeurawa, a, um: 502'.- auperoptimus, a, um: l2r', 5651, 6o8'.- super-
ordlnare : r75'· - saperordiDatus, a, um : 454'· - superorigiuaHs : 2r•. - superoraatu&, a, um :
rsoc. - superperf~ a, um : 107\ 198..•1, 395", 53811 •1 • - superpleuitudo : no•, ns'·', 4531 •4 •6 ,
5331, 6IS1 • - superplenus, a, um : ros•, nos, ns•, 37rfJ·', 381 1, 453 1, 5331 ' 11, 5401 •11, 6IS3, 66o1, 661 1 •5,
662'.- superponere: toC, 87•~- superposltua, a, um :·91•, 1488,2261 ,5188 , 531 8 •6 , s70'• 5 , 5731 , 590",
6o62 , 663 5 • - superpoue : 418•. - mperpoteua : 4328 • ~ superpriD.dpaUs : 2I'•6 , 77', 198'·', 521',
6o9'. - aaperprlndpari : 228'. - auperpuicher, ehra, chram : r81', 567'·'· - superradonalis :
Il 3 • - superremotus, a, um : 831• - superrepleus : 5671 • - supersapiena : 7I', 387'• 11, 3~, 3938 •11,
415 2, 6494 •5 • - superacatens : 5261 • - supersegregatus, a, um: 83 1. - supersimplex; II26 , 3635 ,
522'.- superoimpBdter: 238'•'.- superoimpBficare: 409'.- superoimpllficatu&, a, um: 363'·
- superspedaHa: ro¡'.- aupenpeCUiari: sor'.- auperaplendens • r61 , 37', 523 •', 357', 4o6', 46o',
565'·', 566'·'·'. - superaplendere: r6', 174'.-aupersplendidlaaimus, a, um : 566'. - superaplendidus,
a, um: 42o', S65'·- auperstabillena: 99'·- auperstabillre • 8z', 381', 473', 534'·- superstabilltaa:
?S'·- superstabilltu.a, a, um : 341, 45 1, 2382, 325 1, 3941!1, 6o7"· - superstans: 35 1, 1o81. - superaub-
&istentia: 401. - supersub&istere: 359'·- superaubatantialis: 'f'·•·
6
, 81, :ro«, x1•, 12', 15 , 24•.a, 28 4 •5,
1

32'·5, 361,t,a, 39', 4d, 48'·•, 71•, 72', 76'·•, 821,a, 83'; 841·', 9I1, 94'·', 971•', 1091, uot,a, nrt·', I16', IS!f•5,
1798 •6, 2!8'· 1, 2374, 251 5, 321 4,, 3221, 3241 •4 •5, 3321 •5, 35011, 3598 ,· 36o'·•, 4QgB, 422'", 4332 •11, S2ol, 5216 , 5221 ,
526•, ssot· 5, ssr•·•·', s6s•·•, 568', 570', 58ot••, S8.z•, sB6'·", 6n', 6:r4'·•, 6r5', 628', 63o", 6451 •8, 646•. -
superaubatandaHsalmus, a, um: 39'·- aupersubatandaHtas: 7'•', 39', 76', r09', 321 1, 4091, 5261,
573 5, 6151. - supenubstandaliter: l3 4, 21 4, 271 ·~, 33', 39'•5, 96', I01 1 •1, lO?'·', I091 •1, xnt, 1131, li41 ·'·•,
n6', r86', t98'·', 222•, 230"• 1 , 2371 , 251', 339', 3Ss'• 1 , 356•, 45"f, 4741 '', s:rsa.a, 546•·•, 547'· 1, 552•••, 5681 ,
569'•', 573'• 58o'•', 6<r¡', 6r4'''· - aaperdmidus, a, um: 446'.- superaberana: 379'·- auperuniena:
379'.- superanire: 4!19', 546'.- auperuuite: 85'.- superunitu&, a, am • 6o1, 78', 357'''• 499', 507'·',
523 1, 5256, 5468 •1, SSI 1 •1. - superunus, a, um: 551 1. - superas, a, um: 8'.- supervacaneus, a, um:
129', 205', 667'. - supervacue : 129'. - aupervacu1111, a, um : :zo61. - supervectUB, a, um : 107',
577'·- aaperveniena • ro¡', 2471,·363 1, 435'•', 497'·', 577'·- aupervealre: 573'·- supervere: 6o6'.
- aupervlrtus : 432'.- aupervirtutalla : 432". - aupe.t vltaHo : 7r•, 378', 37!1'· - aupervivena : 7r•,
37o'•', 378'·', 37!1'·'·- auperrivus, .. um: 379'·- auppsr: 556'.- suppedltaJUI: 659'-- suppedi-
tare: 317', 408'•427'·- suppedltado: 665'.- aappedltatrb:: 649'.- auppetere: 3r7•.- supplena:
446'·'·'· - aupplere : 551'· - auppHdaHa : 317'· - suppHdum : 27r•, 3171 • - oupponens : 43r',
4351 · - aupponere: 224', 325f, 4311 , 5441 ' 1 . - aupportans: 446'•5 . - supposldvus, a, um: 5923. -
suppo&itorius, a, um : 576', 5921 • - suppositus, a, um 1 24', -S?@, 6o68 , 643'· - supra : 481 •11, 1071,
no•, IU 1 , n4•, 12,a, 230', 32~·', 3561, 36o', 467', 594'· - supracaelestis : 98 1, 172•, 4171• - supra-
emlnens : 97'· - aupraeasentiaBs : 237', 3;241, 3591, 4221, 4331, 4574 • - supraeasend.aHter : 35611,
547'. - aupraextendere : 452'. - auprahabere : ro6'. - saprajac:e.tl8 : 590'· - aupramundanuo,
a, um: 1751 . - supramuncUaUa: 6431 . - supranaturaUs: 5824,6451. - supraquam: 52ol.- supra-
substantia: 3551 . - IIUpJ'BBUbstaa.d.aHs: xo•, 72', 6n', 6141 , 62o•, 6288, 645'·- suprasubstantialitaa:
615 1 •8 • - supraau.bltaadaliter z 13', 251 4, S181 • - aupreme: 121 4, 3571, 5188 • - supremua, a, um:
7', 88 , 29', 32', 4ot, 831 , u@, 1361, 1631, 321', 415', 531 8, 588', s90'• 4. - surc:ulus : 629'· - aurd.us, a,
um: 421 1. - surrlplelg: 13ol. - auraum : 81, 171, 12511, IS41 , 1645,22.21,4361,5003, 5691,663 1. - sur-
su.m.aetlo : 2r:zl·1 • - sunamacdvaa, a, am t .151 1 • - aursumactua, a, um : .zo•. - sursumagens : lSl 1,
2221, 3841• - aursUJIUIIi : 1251, 1551, I931 ; 3621, 5691 • - auniiiiUUICCD8io : I74"· - sursumducena :
3841 - - suraumdad: 321, 64,1 1 . - aii1'BUDlintelldere: ']01 . - aursuminovere: 3588,4278 . - sursu.m-
ponena : 261 • - SUI'8UIIlpoaitua, a, am : 148', 663'-•. ......:. -.ursum:tendens : !68 • - au.raumtendere:
589'.- susoensere: 2r21 . - susceptlbilia: r35', 273'·'· -11118CCptio • 37', 1261, r5r 1, r88', 577', 644'·
- suscepdvus, a, um. : 2738 • - suaceptus, a, um : 35', 99', 4721, 558', 56o'. - ausdpere : 26', 89',
13,C, 2925, 3Il', 3131•1, 4001, 4231, 442', 445\ 44J8, 469", ·52-,*, S868, 637'·- susc:lpiCDB l 70", Io68, 13o',
203 1, 2701 ' 1, 3261, 33o', 421 1, 4794 •1, 53gi. - a1ilcltaDB : 4461 • - suadtare : 6', 621 •5, 358', 4271, SS41 •
- susc:ltado: 2121 •1. - audtadVIU; a, um :.zo'•1; 21~.- ausdtator: 2191 . - suspendere: 395. -
auspenaus, a, um : 1248 • - 8U8picari : 212'• 1, 416'; 4661''· - auspicio : 6441 •1 • - sustentare : 250\
258', 25g6.- sustiaeas: 1441, 6168 • - ausda.ere :·295 1, 3171 • - suatoUere : 2548 , 3588, 568'. - auua,
a, um: 577'·- ayUaba: 203•••, 205°•1. - a:rmboll"": 5881, 628'. ~ aymbollcua, a, um: 44'. 53'·',
CLXIV NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

172 • , 465 , 466 • , s6o', 561 , 587 • , sss•, 589'• , 624 • , 628 , 637 , 667', 668 , 66g1 ••. -
2 1 4 1 5 1 1 5 1 1 5 1 1 1
symbolum :
2911 •5, 321, 193 8 •5, 2076, 463", 46S', s6611, 6248, 626', 6361, 6371, 63!f, 64,11 , 6443 ,.6452 , Ó478, 6Sl 1, 653 1, 6671 -
- syncategorema: 695. - syntoma: 5961 • -ll)'rius: 1241 , - tabescens: x8t 8. - tabidus, a, um:
r8r 8. - tacltumitas: 181, 498', 4991 . - tadtus, a, um: 491 1,5662.- taedo: 881,5991. - tactos, us:
8 3 6 1 1 1 5 1 8 2 1
10 , 35 ' , 88 , 196'• , 347._, 395", 404 ' , 464 , 566•, 577 , 595 , 599 . - taeda: 79'. - tangere: 1205, 4643 ,
SS6'·', s66', sn•, S9S'·- tangibiUs: S99'·- tanglbiUtas : S9S'·- tautologia: I3S'·- tectum:
So'.- tec:tus, a, um: 6o63. - teleta: 638 ... - teletarcbia: 21 1. - temere: 6 o l , - temeritas: 6o1,
6
2l0 , 595 3. - temperameotum: 348".- temperana: 181, 239'·- tem.perantia: 83 •4, 22~, 2393, 426',
5021, 6691. - temperare: 678,$01 8. - temperate: 81, 171. - temperado: 188 1, 19511, 22~, 348', 4264,
5021 , 668''.- temperatua, a, um: sea, 239', 5031 . - temperies: 348', .p6'.- temperius: 3681 . -
tempestas : 1668 , 4941 • - tempeadvitas : 4861, 4941 • - temporaDa : 26'• 5, 161 3, 425', 4368 •4 •5, 437\
4395, 4405, 491 8 ·'· 11, 492', 5965 • - temporallter : 268 5, 3661 •1 , 491 11 • - temporaneua, a, um : 4368 ·"'.
- temporarios, a, um : 436'. - tempua : 264, 1041, 1081, 13gB, 1611 •1 •1, 1664, 268', 287'• 11, 288 1, 322 4,
3328 ·"'·', 3332 ' 6 , 335"', 336', 3668 •"'·', 417"', 4254, 4331 , 436"', 4371, 4821, 48Sc•6 , 4861 •'• 5, 488 1 •4, 4go1'• 8 •4 , 491 1 ·'·',
4923 •"', 4931•3 •8 •'• 5 , 4941 •5 , 5211, sW.- teD.aciter: 492'·- tenaculum: 125'.- tendeus: 20', 2156 . -
tendere: 978, 1595, 228 8, 323'·- tenebrae: 173"'•1, 2851 •1, 3981
4
·•·&,
s66•, 568', 5701,11, 6oo"'·', 6oS 1 , 6o6a,a,
612 . - tenebricosissimus, a, um: 566 . - tenebricosus, a, am: 307'·- tenebroae: 3981 . - tenebro-
8

sior : 2483 • - tenebrosisalmus, a, um : 5668 o - tenebrosltas : 1734 • - tenebrosas, a, um : 1471 , 5668 •


- tenens : 4833, 484'· - tenere: 125', 1761, 2191, 2491, 2581•1, 2591 •6 , 4271, 4321, 483 8. - tentare: 673,
1201, 3175 • - tentado : :ZOS, 3175 • - tenuior : 2488 • -tenuta : 4'7', 14711 , Z488, 2531 , 4501 •5, 4548 ''· -
tenuissimus, a, um : I64'· - tenuitas : I6S'· - tenor : I4S'· - - : 24'· - tergere : I73'· - tergi-
versatio : 69'. - -gum: 53', S74'· - termiDalio: 542'· - -.nlnano : 74', rgo', S38'·', 549', 577'·
-terminare : 348, 1595, 335 5, 3525, 426'•', 434'' 1, 4431, 4471, 497"''', 5421 , 5491 ; 11, 550'. -terminado :
29', 334 , 159", 1941 , 223', 3561•6 , 364', 3931, 5o6'.- te.rminatus, a, um: t8gB, 352.3, 491 1 •1. - terminas:
10", 331, 342 ' 41 11, 74", 978J 168', 1848, 1941, 196', 19811, 3o64, 319', 333', 348 1, 3491, 3561, 3644 ' 11, 3931 , 42011,
424", 4343 '", 454', 456'·•, 451", 467', 4681, so6•, 5291 , 548.., 54~, s6o", 630", 647'· - ternaHs : 36', 551 1,
5851· - ternarias, a, um: 541 1. - terra 1251, 4S1, n81 , xs&·•, 359', 371 8, 401 8 •6 , 4261 •1, 4271, 6161 , 629'·
- terrenus, a, um: 212'· 11, 401 1, 4381 •1 •11, 44ol••, 441 1, 6161. - terrere: 209"'· - terrestris: 1565, 6161 •
- tertius, a, um: 541 11, 6471 · - testari: 4or•.- testatua, a, um: 622".- testifi.cana: 4131 •6 , 5161.
- testimouium: 225, 672, 4132 , sr61, 5861 . - thalamua: 6301. - thearchia: r?', 2r 1 •1 , 23 1 •8, 256, 2711,
4ol, 41", 43 4, 581 , 621, 63c, 66', 75c, 856, Il21, 4r61, 4848 , 545', 6o811, 6o9*.- thearchicua, a, um: 81, 9",
17", 188 , 191, 23 1•8, 4ol, 5711, 63', 64, 1, 65', 841,984, r2ol• 4, 1368, r461, 3221 • -theogeuia: S41 • -theoJogans:
6391 - - theologia : 91, 548 , S71 •1 •", 631, 6gB, 831, 1011 , r21 1 , 127", r281 •1 •1, 129'•5, 2o8 1, 2r2", 321 1 , 36o2,
361 4, 416•· 5, 44411 ' 6 , 471 1 •', 491 1, 5378, S4S", 5651 •1 , 5661, 5723 •11, 5841 •1 , 585', 6118 , 63oJ, 641', 6421 , 66gl• 11•
- theologice : 137"· - theologicua, a, um : 51, 23", 361, 541 , 593, 684 •11, 71 1 , 75 1, 931 , r03 5, 1212 ,1271,
128'·•·•, 129', 137", 14o•, 1411, 32r1 , 429•· 5, s84', 586', s8gt, 624•·', 63oa, 6351 , 64 t', 642', 6671 •5, 6681 • -
theologizans : 6398 • - theologlzatus, a, um : r37'· - theologus : 63 •1 , 141 •1 , 22", 431 , 454 , 51 8 •5, ro3",
1362•"', 145", r78 1, 2088 , 2r01, 213 8, 2208 , 2658 •4 •5, 3S28 , 4rs1 •11, 4171 •11, 428"', 429c, 4321 , 4451 ' 5, 4672 ' 5, 4744 ,
475 1 ' 5, 553 4 ' 11, 5545, 555"' 5, 5561, 63711 •5, 642.4 ' 5 • - theophania : 161, 3ot, 44\ 54'· - theoria : 138 , rs 8 ,
3o2, 325 , 551, 130S, 14211, 2068, 3S55, 6385, 64311. - theoricus, a, um : 3851 . - tbeoridcus, a, um: 2064.,
636'.- theosophia: 688,5652 . - theosophus: 45"·- theaaurus: 46"• 11, 3S711 •5. - thronus: 53 8 •5 , 63r"• 11 •
- thymiama: 668".- timere: 2094 , 42!f·- timor: 1411 . - dmotheus: 561 , r32 11, 1366 , 567", 6241 • 5 ,
627'·- tite: 624'·'·- tolerans: I44'·- tolerantiooimus, a, um: S37'·- tolerare: 44o'.- tollens:
s8o"'.- tollere: so•, 233 8 , 274', 2S61, 371 1 , 5451'11, S821 , 5921, 6ol 1. - toDitruum.: .poi, 574'·- torna-
tiB.s : 6S06, 6S1 5, 6S211 • - torpere : r65, 510'. - totalla : 671 , 22S4 , 24911 • - totaUtaa : 591 , lo61 , r2o",
195 8 •6 , sos•, S4S1 •6. - totaHter: 2&', 591, 6¡1, 90', 134c, 24o¡4, 2501, 3o8t, 366', 42741,4371, 476', 5238, 5251 •
- totua, S, Um: 428, 578, 59&, 61 1 •', 62 1 •8 •', 631 •4 , 671, 71 1, 791, Io611, ll48 ' 5 , Il$ 5, r2o'• 4 , 195 8, 3861., 447",
5428 , 5448 , 545'·- tractare: s', ro', 35"· 11, 1031, ru•, 12S', 129', r34", 1455 , 3241 , 395 .., 4648, 556", s66',
572 5, S77', 589'.- tractatio: 23', 326'.- tractator: 2o81 . - tractatus, a, um: l37', 669'.- tractatus,
us: 121 2 , 1288 •', 2985, ,3r8".- tracdo: 21 1. - tractue, a, am: zrs, S81. - traclens: II4"', r27 4 , 452s.
- tradere: 13 11 •8 , r98, 28 1, 88', ros1 , 1331, 179', 2658 , 3861, 397\ 3W• 11, 401 1 , 461 4, 491 2 , 5071 , 5594 ' 5 • -
tradido: 51,221, 27', 288,751, 8$8 •', 93 4, r141 , 5221, 535c, 55~, S6ol·6, 6371, 638c, 6694 . - traditus, S, Um:
51, r91, 1794 , 226', 281 8 •1, 4171, 56o1. - tradacere 1 2188 , 3741 , 496'.- traductio: II33, ll41 ' 8 , 587'.-
traductorius, a, um: 21611. - trad.u.c:tu&, a, am: 2o61.- traheaa: S11 , 1271 , 29@.- trahere: 8x 1 ,
1278 •5, 2181 •6 , 295 4 •6 , 2966 , 3241 , 44r 11. - traJecdo : 2071. - trajlcere: 149'.- tranare: 1561. - tran-
quillissimus, a, um: 48511 . - tranquilHtas: 498 4 , 5141. - tranSCCD.dens: 528, 97", 1628, 419", 452',
Sao', 5768 • - transceadentalis : 53r 1 • - tra:asceDdere : t7'• 4, 271 , 34", 821, 1071, 4038 ' 4 , S30", 561 1,
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CLXV

573"' 1, 577", 5781 , 6o81, 61311 , 62111,62311 , 6363 ,6621. - transddens: 4441 · - transducere: 5591 . - trans-
ferre: 641 , 123", 268 1 , 3748 •6 , 3845 , 427•, 4441 , 5591 . - transfigurado: 3o'• 5. - transformado: 308 •
-transfretare: 1493 . - transfretado: 207 1. - transfu.ndens: 2475. - transfundere: 5591. - trans...
grediens : l6311 , 4441, 452", 573'· - transiens : 16311 ' 5, 165 4 •6 , 1895, rgot, 1928, 204\ 268\ 3861 , 444\
4524 •5, 6632 • - transiHens : 771:J 4o62 , sW, 5304 • - transilire : 452 4, 573'· - transire : 14 4, 21 3, 27 2,
123', 16311, 2685 , 321 11 , 3861 , 42-7", 4441 , 455 1 , 5058 , 561\ 6368 , 6448 , 64811 , 6671 . - transitivus, a, um:
x6o', 192 3. - transitorius, a, um: 1928 . - transitas, us: 1388 , 1605,203 1 , 66o3.- translabens: ISI".
- translataHs : I6o".- translatio: 2086 , 26711, 410•.- translativus, a, um : 1923. - translatus,
a, um: 5873. - transmittere: 149'·- transmoveri: 4734 - - transmutare: 3748. - transmutado:
1488, 2672•5, 4104•&,- transmutatus, a, Um: 2722•6. - transnominatio: 5873, - transponen&: 268 1•
- transponere : 3743 • - transpoaitio : 3743 • - transpositus, a, um : 2721 • - transumptio : 587 5 •
- transumptus, a, um: 625 5. - transvagativus, a, um: 16o".- transvenire: 123 4. - tremulans:
6574. - tremulus, a, um: 6S7"·- trepidare: 143'·- tres: 24", 1671,2825 ,4642 . - triadic:u.s, a, um:
551 1, S8S 1. - trias: 551 4. - tribuens: 243 1,332 1, 427",-5ooB, 533 1, 66s", 6661. - tribuere: SI, 281,29\
593 , 724, 145", 2102 , 243", 265 3, 305\ 3174, 3523 ' 4, 3952 , 3993, 417 1, 434\ 435 2 , 4371 ' 3, 441 3, 4498, 452', 5373,
547 1, sss 4, SS71, 5711•3 , 5792, 6SI 1. - tribus: 231.• 5, 281 5 ,373 1. - tribudo: 661,421 8,52911, 535 4- - tribu-
trix: 6494. - tributus, a, um: 981 , 1421,2148, 281 3. - triduum: 1672 •&,- Trinitas: 243 •5 , 364 •5 , 595 ,
63 6 , 665 , 67 5 , 76"• 6 , 91 5 , 120", 121 4 , 3So3·5 , 5476 , 5485 , 5503 • 4 •5 , 551 2 •5 , s65 1 ' 5 , 5851 . - trinitas: t671 ' 2 , 551•.
- trinus, a, um: 364 •6 , 4641, 551 2 , 5851 •5 . - tripartitus, a, um: 4642 . - tripersonalis: 24".- triplex:
194', 464'·'·- trishypostatus, a, um: 24'·- tristans: 649".- tristarl: Ioo'·'·'.- tristitia: Ioo'·',
5881 •5 , 6321, 6495. - tritus, a, um: 291".- tropologicus, a, um: 6445 • -tu: 61 8, 450".- tuba: 574',
575 1 • - tueri : 6\ 3581, 425 1, 427', 428t, 4421, 443\ 6491, 6584 • -tumor: 102", 5951· -tumultuare :
2094. - turba: 5751 . - turbare: 2094 , 4481 •5. - turbado: 595 3. - turbatus, a, um: 5021 , 513 4. -
turbidus, a, um : 5955 • - turbulentissime: 4988 • - turpis : 181 4 •0 , 1821 , 2103 • - turpltudo : 2901·5 •
- tutarl : 427', .p81 . - tutela: 4281. - tutilic:are: 497'·- tutus, a, um: 2ci', 664'·- tuus, a, um :
65 3. - typic:us, a, um: 6393, f54I 3, 6452 . - typus: 101 •1 , f542 1. - uber: 526I, 6651 . - uberior, ius:
1742 ,3302 . - uberrimus,a, um: 6651. -uberdm: 112s, 531 4. - ubicumque: 4892 . - ubllibet: 355 2 •
-ubique: 3553 • 5 , 365 2 • 5 , 489'.- u1na: 6292 . - ulterior, ius: 1743 ,385 3 . - ultimitas: 263 . - ultimus,
a, um : 1625 , 247', 248 3 , 351 1, 371 2 ' 5 , 420\ So61 , 554', 581'· 5 , 588', 5goa, 591 4 • - ultio : 631 5. - ultra:
122 ,348 ,4641 , sooB, 6624. - umbra: 2U 8 , 431 4,5133 . - umbratim: 431 4 . - umquam: 2671.-- UDctus,
a, um : 1324 • - uncia : 1031. - unialis : Il4z, ngt, 1924 , 2ll", 2641, 3821 , 391 1, 3994 , 409.., 411 2 , 4133 ,
460S, 4663, 543 3, 551 2 , s844 , 601 3, 6343 , 656".- unialitas: 77', 6SS 2- - UDialiter: ll2", 186Z, 1913 , 1921 ,
343'·', 36o', 363', 399', 467', 480', 54ci', 543', 546', 548', 549', 6521 . - unibonus, a, um: 36'.- unice:
1124, 343 3 ' 4, 363", 38gB, 3991, 5381, 540', 543", 546", 5488, 54!i'· - unicus, a, um: 233 , 322 , 511, 76', 1141,
177', 192', 2136, 24g2, 3581, 3591, 362 3 , 399", 407", 409", 4131, 4141, 5433 , S84", 6o1&. - unideus, a : 36'.
- uniens: so", 127 4, 177', 191 3 , 496'·", 5028 •4, 5041 , sos".- uulfactrix: 167', 2141- - unifac:tus, a, um:
241 • - UDificans : 11 3 •5 , sos".- unificare : 241 . - uni&.catrix : I I 3 • - unific:u.s, a, um : lJ 8 , 241 •5 ,
1671 •5, 177.,, 2141 •5, 225z, 2298, 46ol, sos•. - uniformis : 177", t82 3 , 190", 191 8 •6 , 1924, 211 1, 2745, 3581,
3892, 391 1 , 4663 •5, 4963 , 6S64 • - uniformitas : 2II 1, 411 8 • - uniformiter : 766, 865, 87&, n6", 1832 '&,
1~, 210 6, 230S, 2492 ' 5, 277 6, 3443, 3468, 347 8 ' 5, 3581, 360', 378 1 •5, 38911 '&, 4083 ' 5, 459 4 ' 5, 4745, 4896, 5381 ' 11,
5458 •5, 65211 . - will.ntelHgibWs: 663 4· - unio: 71, 234 , 243, 31 1, 381 •4, 391 •1 , 41z, 57z, 65", 741 , 751, 761 ' 3 ' 3,
~8~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
348", 359.,, 3623, 3853 , 4o63 , 4241, 4704, 498', 4998 , soot, 501•, 502•, 5043 , So6*, 5074 , sogt, 5128, 5511, 5681•
- uniprinceps : 764 • - uniprincipalis : 76*. - unire : 21 8, 24\ 795, 928 •5, 1275, 1841' 5, 3434 , 3451 ' 4 ' 6 ,
3466 , 3525, 3581 •&, 495', 4964 •5, 4971, 5033 ' 6, sog2·', 5444 , 5451 ' 5, 5745, 5775, 579\ 591 1 • - unispedalis :
182', 190'· - unlspeclaliter: 3448, 346', 359'. 459', 538'. - unispedatim: 183', 343'· - unispedis:
191 8 , 3581 • - uaitaa : 71, 111'1, 21 8, 238 ' 4 , 241 ' 3, 31 1 , 365, 3711, 38", 39z, 41 3, 572 , 6ol, 74', 751'3 , 761 ' 1 ' 8 , 775,
792 , 81 3 , 821 •11 , 83 1 •8, 844, 8S 1, 924, IOS 1, 112 4, nss, 119'"·1 •8 , 1231 , 131 8 , 1511 , 186", 19s•, 1964 , 2061, :2-11 4 ,
253 11,263 8,3221 , 34-d'., 3433 ·'· 5, 3441 •1 •5, 346•, 3484, 359', 362', 3ss•, 4o6', 42511, 470', 4883 ·', 4962 , 498', 499',
5001,501 4 , 502", 5048 , 5o68 •6, 507', SI28, 536', 54d·'· 1, 5411,5463, 5475, 5481 ·&, ssOS• 4 •5, 551 1 ' 4 ' 5, S681•2 , 5991 ,
631\ 6348 - - unite: S01, 6s4, 6!f, 85Z, 1128, 3438 , 347*, 4671, 48o".- uuitim: 6s•, 698 , 5481 . - unido :
71,5, 24'•', 311, 32', 37', 38", 3!f•11, 41a, 57z, 74', 7St,ll, 761,a,a, 781, 79a, 821,a, 831,a,ll, 84", 851, 92'•5, 93&, 1051'1,
1191 •5, 1233, 1511, 1864 •5, 195 4 •5, 1964, 2062 , 2531 , 32-211 •6 , 340'• 5, 3442 '&, 34\SZ, 348"• 5, 359"• 5, 3623, 3853, 386&,
4Q63•', 41I 5 , 470", 4981 ,4998 , 5001•5, 501 4 ' 1, 5024 •5, 5041, 5o68, 507•• 5, 5128 •5, 5688,578 5, 631 1' 1 ' - unidssime:
8s•.- unidve: sot, 6s", 693 •5, 1123 ' 5, 1145, 191 3, 1923, 3438, 3476 , 36o'_, 39911 ' 1 , 4-Bo"·', 5408 ' 5, 543", 54811 •
- unitivus, a, um: 375,381 , IJg'J, 131 8_, 1771 •4 , 211 4 •&, 2252 •5, 2291 •6, 2535_, 3912 , 41ol• 5, 4138 •5, 4663 •5, 495"• 5,
5021, 5513 , 60I 8, 6564 •1. - unitrb.: 1771•4, 502.1 . - unitus, a, um: 21 1., 321 , 3811, 571 , 6g•, 71 3 , 79'•", 86*,
CLXVI NOMENCLATURE DES FORMES LES PLUS INTÉRESSANTES

928, 941 , xn', 113', II71 , Il91, 1871, xsg•, I921 , 1931, zn', 34o&, 3448, 3865, 390', 391.1 ' 8, 411 8 •5, 4241, 499',
sox', 5031 ' 8 ' 5, SO"J', 545\5463 , 5776,5782 . - mdversallor: 32T·"·- universalis: SI', 6?1, 71 1 ,738 , 228"• 1,
298 5, 32.78 , 33711, 3885, 4188 •6. - universaUssimus, a, um: 4528 . - mdvenaBtas: 59', Io6t, 1958, 242",
sos•, 545'·- universaHter: 144, 261 , 351 •1 •5, 591 , 9Q4, 2005, 237', 258', 3365, 343", 399', 4028 , 4188, 421 11,
428 1 •2, 474 1,4768, 48o", 523', 525 11, 54o', 543', 6o1 1. - UDlverse: 591,4281,4371, 523«, 52511 . - uuiveraitas:
49\ 591 , to61 •6, zzo", 2946, 42411, 4968 , sosa, 5o61 , 5452 , 6421 • - universum : 2942 , 4241 , 4968, So62 • -
universus, a, um : 491 , 2288, 4241 . - univirtus : 5571 • - UDivlse : 2491 , 3478 , 3781, 38~.- univisus,
a, um: 177', 2II 1, 4668, 4968. - unus, a, um: n', 21 8 •", 24\ 36'·'·', 6o1 , 65 1 •3, II511, 249', 3651 ' 8 , 391 1 ,
4141, 461 1 , 5401 •6, 541''11, 5421 •3 •4, 5431 ' 3 , 5441.,a, 5451 ' 6, 5481 ' 8 ' 6, 549', 5501 ' 6 , 551 3 , 599',- ureD8; 100'• 5,
64611. - urere: loo'•'.- argens: 1311. - usiarclda: 3228. - uaquam: 2571•3, 267!, 292'·- usque•
quaque: 14'·- usura: 1564. - usurpare: 13o'.- usus: 10411, 139', 3Il 3 , 38211 • - utcumque: 3368 •
- utens: 543 , 69', 1768, 33o8, 463", 531 1. - uterus: 4633, 6284 . - uti: 32 1, 21011, 31.1 3 •5 . - utiUs: 3626 •
- utiUtas: 3II 3 •5. - utiliter: 5361. - vacans: 433 •4. - vacare: 31 1, 44", 528, 158t, 2o61, 277 :~ 401 1, 2

421 2 . - vacado: 121, 38 8, 95', 395 1,4011, 578 1:~ 579', S~·- vadllare: 2oS.- vacuitas: to', I2 1, 23':~
307 1 :~ 395 1, 499\ 5468, 5781, 5958 • - vacuus, a, um : JoB, 17', 203 5, 264', 291 3 , 3078 •'\ 30811, 567 1 :~ 643"· 5 •
- vadens: 2471 , 363 1 , 408 11, 451 4, 455 4 ' 11. - vadere: 6g8 , 1561, 3133, 408', 421 8, 4551· - vagans: 16o".
- vagari: 6578. - valens: 71 1, 143", 2038 , 3088, 42ot, 451', 511 1. - valendsslmus, a, um: 42oB.-
valere: 289', 4192 , 421'.-:- valetudo: 17411. - valldissimus, a, um: 5372 . - validos, a, um: 1263 ,
308'. - vallare : 208'. ~ valvae : 3So'. - vaneloqui : 129'. - vaneocere : 6oS'· - vanitao : l29'. -
vanus, a, um: 3ll', 431'~.- variabiUs: 4123 •11, 4361 •11, 6281 . - varlabiHtas: 490'·- varians: 4941 •11 •
- variar.l : t6&, 6585 • .....:... variado : 1488 •1 , 26¡1· 1, 3141 , 466'• 11, 4751, 490"'' 11 :~ 5131 ' 11, 5961 • - variatus,
a, um: :193 8, 2322 , 2641 , 281 3 . - varie: 51 5, 1251,3031 . - var:legare: 645'·- varlettis: 29', 748, 267',
391 1 •2 •11, 4128 ' 11, 5132, 5361. - variiformado : ~31 2 .- varios, a, um: 45', 743, 1931, 311 1, 391 11, 398',
4So', 461', 46s', S041 , S13', 631', 6ST· -vas : 631'. - vastiasimuo, a, um : 16o'. - vectio : 497'·-
vegetabiUs: 15711, 1666, 4225 , -vegetare: 3465. - vegetadvus, a, um: 3778. - vehemens: 218",
420'. - vehemenda : 21'7*. - vehemendua : 126'. - velamen : 283, 133', 5731 , 5822 , 628', Ó41 1 •4 •5 •
- velamentum.: 641 3 • - velans: 28'. -velare: 2811, s66':~ 6o&.- velate: 5738. - velatus, a, um:
28 3 , 5021 , 582 8. - velle: tOO\ 2ooá, 2771 , 3126. - velum.: 281, 5825 , 6341 :~ 6428 . - venatrix: 467'·-
venerabiHor : 4961 • - venerabiHs : 661, 5538 , s6J"I.- venerabiBsaimus, a, um: 1361 , 492', 5538 •
- venerablllter: 13o', S67'·- venerandiuimus, a, um: 492'.- venerandus, a, um: 136'.- vene-
ran& : 181 • - veneranter: 1308. - venerare: 51 3 , 1321 , 471 3 , 6261. - venerado : 174, 661, 14111,· 3621,
6264. - venerairb:: 8'. - veuia : 3171 • - veniens: tso", 247', 3631 , 5071, 6154 • - venire : 271, 321 8,
3653 , 537'·- venter: 4638 • 5, 6284. - venustas: 1802 . - venusdficus, a, um: 1781, 179'.- venustus,
a, um: 1788 . - veradBSim.us, a, um: g1 . - veraclter: 200', 2431 , 331', 4028 •5, 439\ 5553 , S801, 618'.
- verax: 62t, 681, 320'.- verbosos, a, um.: 5891 . - Verbum: 6ol•1 , 621, 651 •11, 73 1 :~ go5, 91 1 •5, 921,
1491, 1841, 300 5, 340 6, 360 5, 361 5, 365 6, 541 5, 545 5, S766, 591 1, 628", 637 5• - verbum : 6', n•, 358, 4ol,
4l 1 , 46•, 56', 95 1, 4o8t, 5731 · - vere: 261 •1, 36', 391 , 49''', 90', 1448, 331", 35oB, 4391 ' 3, W, 5801, 6o6t,
618 1 • - vereri : 2342 • - vergens: 3724, 4791,- vergere: 162 , 4431 . - verissime : 26 2 :~ 391 , 493 , 3502 ,
606 1. - verissimus, a, um: 91, 531 1 . - verltas: 61, 104 , 26', 31 1 , 321 , 4o'•', 45 3 ' 5, 56', 7oZ•3 , ZS03 , 3058,
3405, 374', 4098 ' 5, 4101 •5, 411 1 •3 , 412.1 ·', 4138, 4153 , 4361 •2 •3 , 519', SS3', S861, 59911 , 6oo', 625'· - verius :
392 8:~ 571 1 , 6t8'.- vemacule: 64,1 1 . - vernaculus, a, um: 62.61. - versans: 19o', 621 2 . - versari:
341 , 3342 , 391 1 :~ 4094 , 4661 , 561 1 , 575 8, 6o61 , 6zo'.- versatus, a, um: 4168, 6191. - versio : 187 :~ 475 8 •'. 8

- vertere: 4432 , 4682 . - verteX: 1361,2941, 5661. - verdcalis: 1361. - verus, a, um: 56", 621, 68 1 :~
91t, 295', 320', 38ot, 4131, 437', 4408, 6o61. - vesania: 375'·- vesdbulum: 1538, 35o'• 5 . - vestlgium:
148 •1 , 2488 , 371 3 , 392t, 42o', 47o', 5521, 576'.- vesdmentum: 631 5. - vestltua, a, um: 612 1. - vetan&:
142', s&o'. -vetare: 142'· -vetus: 471, 3741,4821 •3 , 4858 ,4871 , 493'·- vetustas: 171 2 , 3741 · - vexare:
4291 - -via: 45 1:~ 306', 325 11,4038 , 476":~ 504', 5525,6228. - viator: 281. - vibrans: 164,', 575 1· - vlc:inior,
ius: 3301, 331 1, 3458 . - vJcinus, a, um: 1223 , 1931 , 2471 ' 8, 301 1, 4888 . - vidasltudo: 187', 4791 · -
victima: 631 5, 668 4. - victor: 431 1, 4321. - videns: 43'·- videre: 141 , 18', 121 3, 1251, 1978,2361,
282', 2991 , 3os•, 420', S79', s8o1. - vigere: 323', 377'·- vigilare: 2871 . - vigilado: 588'.- vigilia:
5888, 6661 •'• 5. - viDa: 2gQ1 . - vincens 1 151, :zg'.- viDcere; 81, 104, 422, 324\ 330', 331 8:~ 42o', 431 1 ' 1 '
4721, SS2', 578', 6231. - vincuium 1427', 441 1. - vlndicabllio: 3171. - vlndicano: SS'·- vindicare:
558 , 13o', 383 1· - viDum : 6581 •4 •5, 668'.- violana: 56o'.- violare: 126', 130t, 2431 , 2441, 3121 . -
violatus, a, um: S59'·- violentia: 61 1 . - violendus: 126'.- vir: 1021 , xog', 141 1,. 227 5, 373 8:~ 381 8,
618 4, 631 1 • - virginalis : 102•. - virgineus, a, um : 1021 • -Virgo :· 1028 •5 , 6161 • - virgul:ta : 6294 •
- viriHs: lo21 , 440', 6291 . - viriD.ter: 1023 , 431 8 •4, W·'·- virlplasmatlo: 631 1 . - virtuosos, a,
um : 2405, 3121 • - virtus : 6'•8 , 71, n',. 24\ 33', 341,. 37', 4-o',. 46", 521, 54", 981 , 239', 24411, 24S", 249',
DES TRADUCTIONS LATINES DE LA PREMIERE PARTIE. CLXVII

250S, 2551 •6 , 2731 •1 , 275 1 ' 1, 2878 , 299', 3028 •8 , 3031 •1, 3121, 3134 •6, 3321, 346&, 3481, 38~, 4178 •6, 4181 •8 •4 •1,
421 8 ' 4, 4221 ' 1 ' 8, 4248, 4278, 4283, 4321 , 461 8 , 463', 4951 , 5178, 5424 , 5871, S98'·", 6271 • - virtutiftlc:tus, a,
um : 4198• - virtutificus, a, um ·: 4196• - vis, vires : 71, 88, 24.1, 304, 321, 334, 4C)'l, 464, 521, 6I 1, 71 1,
121 1, 1!}68, 2061, 2268, 2454, 25o!, 2551, 273 1, 2823 , 2878, 297", 3033 , 3178 , 3468, 3488, 372.1 , 3858, 3898, 4158 ,
4I7a, 4Iga,&, 421 .., 422t,t, 42it., 428a, 432', 436•, 46o', 463&, 4681, 495', 517a, S87t, 59ga,&, 6271·- vlsibiBor:
tzgs.- visibUis: J01, 164•, r6s", 294', 357•, 375 1, 385 1, 3961, 4621, 569', s?s', s761, 634•, 63s•, 643'.-
visio: 358 , 41 1, 44\ 938 , 1058 , 1331 •4, 135', 1361, 1778 •1, 2801, 3068 , 3921, 3981 •1 , 4044 , 4204,4296 , 461', 4621,
468 1, 4871 , 567', 579'·', 59T, 621 1 •1, 64,o', 15421 , 6451 ' 6 • - visitare : 1218 • - visitado : 135'. - viaus,
a, um: 521, 2121 , 253 8, 374'~ 3751, 5761, 5771 · - viaua, us: 141 , 395', 5798 • ' . - vita: 194 •5, 221 •6 , 4ol•',
41 1, 453 •5, 468 •11, SD'· 6, 62 1, 71', 721,95 1,961, 1004 •5, roS", 154', 157', I581 •6, 1698.,1951 ,2176,251 8,253 5, 2541 •8 •6,
265", 266\ 282", 307', 323'·'~ 3251 •8 ·"· 6, 3261 ' 11 •5, 327', 3291 ' 5, 331 1, 3355 , 3372 ' 5, 338 5, 3401 ' 5, 341', 348 1,
368 1 ' 11 ' 8 ' 4 ' 5, 369', 37011 '"' 5, 3711.'1 ' 8 •5, 372l,st,a, 5, 373 1 ' 8 ' 5, 3741 ' 5, 3751 ' 8 ' 5, 3778 ' 4 ' 5' 3781 ' 8 ' ' , 3791 ' 3 ' 5 , 38ol, 49511 ,
511 1 , 516*·'· 5 , 5173 • 5 , 518'• 6 , 5203 •5 , 521 8 •5 , 5871 , 5924 , 5948 , 598'· 6 , 64,ot, 6491 •6 , 664'· - vitaefecundus,
a, um: 6583 • - vitaegenerativus, a, um : 721 , 958 , 378 3 , 4263 , 52o', 658'. - vitaegenitrb::: 958 , 3783 •
- vitaegenus, a, um: 4263, 52ol, 6588 . - vitaeparens: 520'.- vitallor: 3793. - vitaHs: 431 , 621 ,
1571, I6911, 369', 3708 •4, 3771, 3781, 422 1, 426*, 644,1, 649'.- vitaütas: 8s'.- vitare: 4763. - vitiare:
231', 2321 , 2431, 2442, 261', 2848. - vitiatus, a, um: 447 1. - vitigena: 3783 • - vid.ositas: 2391. -
vitiosus, a, um : 2405 • - vid.um : 2384, 2391, 24o'• 5, 2891 , 290'· - vituperare : 6ol. - viveus : 714 ,
722, 1571 , 1581, 3234, 328 1 •5, 3291 •8, 34ot, 341 5, 368"·', 3691 ; 5 , 379', 4221 , S2o', 522', 6655. - vivere: roo'·',
2161, 2171,278 8, 282', 3285, 3425, 368', 369"•', 3711 , 377', 4221 , S2ol•8, 5984 •5. - vivificans: 628 , 37o', 379',
522 5, 6593 • -vivificare: 6211 •8 •5, 955 , ~56', 1631 •5 , 325 5 , 3465 , 3721 , 3771 •'· 0 , 3788 , 6588 . - vivificatio:
72', 85', 522'. - v:lvlficativus, a, um : 37o'·'·', 659'. - v:lvlficatrlx : 37o', 659'. - v:lvlficlgeaua, a,
um: 95 8· - vivificus, a, um: 43 1 ' 5, 62 1, 721, 958, 1691., 325', 369'·', 370', 379"~ 4221, 426', 52ot, 6441 •5,
6.¡g'•', 659'.- vocabulum: 361 , 4o', 2051 ,3546 , 416 1 , 417', 467', 5461 , 5546 , S6o', s8T·- VOCBDB: 18o'.
- vocare: t8ol, 3151, 415', 438', 4~· - voeatus, a, um: S68 . - volare: 171 • - volens: 202 .., 203 8,
232'~ 3928 • 5, 6631. - volucer: 5705. - voluntabWs: 3088. - voluntarie: 5581 • 5, - voluntarius, a, um:
316t, 3185 , 48o'• 5 , 485 1 •5 . - voluntas : 91', 146', 3064 •5 , 3o8', 3CJ9'i, 3IS1" 6 , 3161•6 , 36o'•11 , 4231 , 48o'.-
voluptas : 1ool, 437\ 5141 •1., 665 1 • - volutio : x6o'. - volvere : 223&, - votum : 1221, 4398, 56711 • -
vox: 2025,3641,5911 . - vu1garis: 211', 631&, 644,1 • -.vulgadssimus, a, um: 291 4. - vulgatus, a, um:
291•.- vulgua: 635'·- vultua: 531 , 177'·- zelabllis • 2l9'·', 439'.- zelans: 219"~, 4391. - ze1are:
438:1,- zelatu.a, S, um: 2198 . - zelotes: 2188 •4 •1, 2191 •1, - zelus: 1451 , 2124 , 2191 •1 •1 •c,- ZODB: 588 11•

BEATVS DIONYSIVS
CAELESTIS ALITIS TITVLO DECORATVS
L VMINE DIVINO PERFVSVS
MYSTICORVM ARCANA POTENTER
SAECVLIS REVELAVIT
e:,o'-IRCEs A
~ DELA ~
Q C
PENSEE
~ THÉOLOGIQVE~ ·
> DES txt
---- -~ ECOLES V.>
D'OCCIDENT

LE
EXTE LAT
PREMIERE PARTIE

***
DE DIEU
1
ITEPI 0EIQN ONOMATQN
DE DIVINIS NOMINIBUS
TRAITE DES NOMS DIVINS

T<!) aup:r.:peaÓU'tÉp<¡> r~p.o6é<¡> A~ovua~o~


ó r.peaóunpo<;.
Sympresbytero Timotheo Dionysius presbyter.
A Timothée, Denys ; un éveque a un autre éveque.
&. KE<I»AI\AION A' TIC O TOV /\OfOV CKOnOC KAI TIC H nEPI SEit.lN ONOMATt.lN nAPAAOCIC 6.
H. Caput primum. H.
E. Caput primum. Quae sit rationis interpretatio et quae de divinis nominibus traditio. E.
S. Caput primum. Quae sermonis intentio et quae de divinis nominibus traditio. S.
R. Caput primum. Quae sermonis intentio et quae de divinis nominibus traditio. R.
A. Caput primum. Quaenam sit institutio operis et quae de divinis nominibus tradita sint. A.
F. Caput primum. Quis orationis scopus et quaenam de divinis nominibus traditio sit. F.
P. Caput primum. Quis libri finis et quae de divinis nominibus prodita sunt. P.
11· KerpáA(XtOV A'. n~ ó TOÜ 'Aóyou a'X01t0~ X(Xt 't"L~ 1¡ 1t€f!L Gelwv ovop.á't"WV 1t(XpáooaL;. P.·
L. Caput primum. Quis libri finis et quae de divinis nominibus prodita sunt. L.
(;. Caput primum. Quis libri finis et quae de divinis nominibus prodita sint. C.
D. Chapitre premier. Quelle est l'idée du livre ; que dit la tradition touchant les noms divins. D.

fS. NVN AE W MAKAPIE META TAC SEO/\OriKAC VnOTVnWCEIC Enl THN TWN SEIWN ONOMATWN 6.
H. Nunc quidem, o beate, post theologicas deformationes, in divinorum nomi- H.
E. Nunc autem, o beate vir, post theologicos caracteres, in divinorum nominum replica- E.
S. Nunc autem, o beate, post theologicas hypotyposes, ad divinorum nominum resera- S.
R. Nunc autem, o beate, post theologicas subfigurationes, ad divinorum nominum re- R.
A. Nunc jam, vir Dei, post theologicarum hypotyposeon librum, ad explicanda, pro viri- A.
F. Post theologicarum figurationum librum, beate vir, nunc jam, ad divina nomina, pro F.
P. Nunc autem, beate vir, post theologicas institutiones, ad divz'norum nominum, pro P.
11· NUV . . . , W,. !J-(XX(XpLe,
- 07), , a "'
, , , , ,
!J-€'t(X 't~~ 20AOYLX~~ U1tO't"U'ItWa'€L~, é'ltl. 'tl¡v 't"WV Gelwv ovop.chwv a.vá- P.·
L. Nunc autem, beate vir, post theologicas insütutiones, ad divinorum nominum, pro L.
C. Modo, vir beate, post theologicas informationes, ad divinorum nominum expli- e.
D. Votre Béatitude le voit : apres les institutions théologiques, je vais, selon mes forces, me D.

8. ANAnTV=:IN WC E<I»IKTON METE/\EVCOMAI ECTW AE KAI NVN HMIN O TWN /\OriWN SECMOC nPO- 6.
H. num explanaüones transeo. Sit autem et nunc nobis sermonum promulgatio prae- H.
E. tionem, quantum licet, transeamus. Sit autem et nunc nobis eloquiorum lex praede- E.
S. tionem, sicut est possz'bile, transibo. Esto autem et nunc a nobis eloquiorum /ex prae- S.
R. serationem, ut possibile, veniam. Sit autem nunc nobz's eloquiorum lex praedeter- R.
A. bus, divina nomina transeamus. Sit autem modo quoque nobis ea ( quae semper) de- A.
F. viribus, explicanda me conferam. Esto nunc quoque nobis divinorum eloquiorum lex illa F.
P. virili parte, interpretationem veniam. Sit autem nunc quoque nobis illa divinorum scriptorum ante P.
p.. 1tTUew, @~ érpLX't'ÓV, !J-E't€AEÓaOI1(XL "Ea-rw oe xa.t vüv l¡p.i'v ó 't"WV 'Aoylwv Geap.o~ 1tpo0L- P.·
L. vi'rili parte, interpretaüonem veniam. Sit autem nunc quoque nobis illa divinorum scriptorum ante L.
C. cationem, pro virz'li, me conferam. Sit autem etiamnum nobis oraculorum sacra lex C.
D. mettre a expliquer les noms divins. Suivons, encore ici, la loi déja rnarquée de la Sainte D.
6 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

o. AIOPICMENOC TO THN AI\H0EIAN HMAC KATAAHCAC0AI TWN nePI 0EOV 1\EfOMENWN OVK o.
H. dejiniens : quod veritatem nobis colligari de a Deo dictis, non H.
E. finita : veritatem nos invem·re eorum quae de Deo dicta sunt, non in E.
S. definita : veritatem de Deo dictorum nos asseverare, non in per- S.
R. minata: verz"tatem nos asseverare de Deo dictorum, non in R.
A. finita lex : eorum quae de Deo dicuntur tueri veritatem, non in per- A.
F. praescripta : per quam eorum quae de Deo dicuntur veritatem asseveremus, non in per- F.
P. praescripta /ex : ut verz"tatem doceamus eorum quae de Deo dicuntur, non in per- P.
p.. wpLap.Évoc; : -co -cl¡v d'A-/¡9eLcxv T¡p.iic; xcx-ccxoeiacxa9cxL -:-wv 7tept 9eoü ).eyop.Évwv, oux iv p..
L. praescripta /ex : ut veritatem eorum quae de Deo dicuntur constringamus, non in per- L.
e. proposita : ut veritatem ostendamus eorum quae de Deo dicuntur, non in per- e.
D. Ecriture : la vérité de nos affirmations sur Dieu, nous ne la rivons pas aux dis- D.

6. EN ni001C CO<PIAC 1\0fOIC A/\1\'EN AnOAEI:::€1 THC nNEVMATOKINHTOV TWN o.


H. in humanae sapientiae verbis, sed in ostensione Spiritu motae theolo- H.
E. credibilibus humanae sophiae verbz"s~ sed in appropriatione Spiritu movente E.
S. suasibilibus humanae sapientiae verbz"s, sed in demonstratione a Spiritu motae S.
R. suasibilibus humanae sapientiae verbis, sed in demonstratione a Spirz"tu motae R.
A. suasibilibus humanae sapientiae verbis, sed in ostensione theologorum a Sancto Spi- A.
F. suasoriis humanae sapientiae rationibus, sed zn demonstratione potestatis ejus quam Spirz"tus F.
P. suasibilibus humanae sapientiae verbis, sed in ostensione virtutis theologorum, quae P.
P.· 7tEL9o~c; ao~(cxc; &.vGpt.miv'l}c; lóyoLc; aAA' ÉV d7tOOdeeL rijc; 7tVEUfJ-CX't"OXLVÍ¡'t"OU 't"WV p..
L. suasibilibus humanae sapientiae verbis, sed in ostensz"one virtutis theologorum, quae L.
C. suasibilibus humanae sapientiae verbis, sed in ostensione virtutis quam Spiritus C.
D. cours coneluants de la sagesse humaine, mais a l'exposition de la puissance que I'Esprit a D.

6. 0€01\0fWN AVNAMEWC KA0'.HN A<P0ErKTOIC KAI AfNWC- 6.


H. gorum virtutis, quemadmodum insom·s et ignotis, H.
E. theologorum virtutis, per quam ineffabilibus et igno- E.
S. theoiogorum virtutz"s, secundum quam ineffabilibus et igno- S.
R. theologorum virtutis, secundum quam ineffabilibus et inco- R.
A. ritu agitatae virtutis, per quam ineffabilibus et inco- A.
F. Sanctus in theologis suscüavit, qua quidem ineffabilibus et inco- F.
P. agitata est a Spiritu, qua cum rebus et quae verbis exprimz· non P.
P.· 9to'Aóywv ouvcip.ewc;. xcx9'1\v -coL'c; d~9éyx-coLc; xcxt p..
L. agitata est a Spiritu, qua cum rebus et quae verbis exprimí non L.
C. theologis z"nspiravit, qua rebus ineffabilibus et C.
D. donnée aux écrivains sacrés. Cette puissance nous unit aux réalités inexprimables D.

6. TOIC A<P0EfKTWC KAI ArNWCTWC CVNAnTOME0A 6.


H. insone et ignote, connectimur H.
E. tis, ineffabiliter et ignote, conjungimur E.
S. tis, ine/fabiliter et ignote, conjungimur S.
R. gni#s, ineffabiliter et incognite, conjungimur R.
A. gnitis, ineffabiliter et ignote, conjun- A.
F. gnitis, ineffabiliter et incognite, copulamur per F.
P. possunt, et incogniHs, modo quodam quem nulla consequi potest oratio, eoque incognito, conjungimur P.
p.. cxyvwa-.oLc;,
• ' .! 9' , , ,
oc.~ eyx-cwc; xcxL cxyvwa-.wc;,
, ex p..
auvcx7t-.o¡JE a
L. possunt, et zncognüis, modo quodam quem nulla consequi potest oratz"o, eoque incognito, con- L.
C. ignotis, modo ineffabili ignotoque, conjungimur C.
D. et inouies, d'une maniere inexprimable et inouie, par D.
PREMIERE SECTION : DIEU SEUL SE CONNAIT ET SE NOMME. 7

6. KATA THN KPEITTONA THC KA0'HMAC 1\0riKHC KAI NOEPAC AVNAMEWC KAI ENEPrEIAC ENWCIN 6.
H. secundum meliorem nostrae rationalis et intelligibilis virtutis et operationis coadunationem. H.
E. secundum meliorem nostrae rationalis et intellectualis virtutis et operationis unitatem. E.
S. secundum meliorem nostrae rationabilis et intellectualis virtutis et operationú unüionem. S.
R. secundum meliorem ejus quae secundum nos rationalt"s et inte/lectualis virtutis et operationis unionem. R.
A. gimur praestantiori illa unione rationalis nostrae spiritualisque virtutis atque actionis. A.
F. unionem quamdam potentia et actz"one nostra tum rationali tum etiam intellectuali praestantiorem. F.
P. conjunctione ( et ut ita dicam, unione), quae sensum nostrum, mentemque et actionem multum superat. P.
p.. Xll't'il 't'7jv xpEL'L"'t'O'\IIl -r-{¡v x:x6' T¡p.~~ Aoy~x-tí~ xcxt voep~~ Ouv~p.ew~ xcxt ivepye(cx~ gvwow. p..
L. jungimur unitz"one quae sensum nostrum, mentemque et actionem multum superat. L.
C. secundum eam unionem quae vim omnem ac potentiam nostrae autratiocinationis aut intellectionis excedit. C.
D. une union plus forte que la puissance et la vigueur de notre esprit et intellect. D.

6. KA00/\0V rOirAPOVN OV TOJ\MHTEON ElnEIN OVTE MHN ENNOHCAI TI nEPI TIC VnEPOVCIOV KAI 6.
H. Prorsus igitur non ausum est nobis dicere neque excogitare quid de supersubstantiali et H.
E. Universaliter itaque non audendum dicere neque intelligere quid de superessentiali et E.
S. lgitur universaliter non est audendum dicere aliquid nec etiam cogitare de supersubstantiali S.
R. Universaliter igitur non est audendum dicere neque et intelligere aliquz'd de supersubstantiali R.
A. Nulla ergo ratione praesumendum est aliquid de supersubstantzali secretissimaque Deitate aut A.
F. Nulla igitur ratione audendum est aliquid de occulta Deitate, quae est superior quam essentia, F.
P. Omnino igitur non audendum est quidquam de summa abstrusaque Divinitate aut dicere P.
p.. KaGó'Aou -ro~yapouv oú -ro'Ap.-r¡•Éov e{'7tei"v ou1:e p.T¡v iwo-tíaa( 1:~ 7tEpt -rlí~ tmepouaiou xcxt p..
L. Omnino igitur non audendum est quidquam de summa abstrusaque Divinitate aut dicere L.
C. Universe igitur audendum non est neque dicere neque cogitare quidquam de supersubstantzali C.
D. 11 ne faut done a aucun prix oser dire ou penser de l'etre supérieur et secret de la D.

6. KPV~IAC 0€0THTOC nAPA TA 0EIWAWC HMIN €K TWN IEPWN 1\0riWN EKn€cJ)ACMENA 6.


H. occulta Divinitate, nisi de his quae divinitus nobis ex sacrz·s sermonibus dicta sunt. H.
E. occulta Divinitate, praeter divinz'tus nobis ex sacris eloquiis expressa. E.
S. et occulta Deitate, praeter ea quae dz'vinz'tus nobz's ex sacris eloquz'is sunt expressa. S.
R. et occulta Dez'tate, praeter ea quae dz'vinitus nobis ex sacris eloquiz's nobis sunt manifestata. R.
A. dicere aut cogitare, praeter illa quae nobis sacra eloquia tradiderunt. A.
F. dicere vel cogitare, praeter illa quae sacra eloquia divinitus nobis aperuerunt. F.
P. aut cogitare, praeter ea quae nobis divinz'tus scripta divina enuntiaverunt. P.
p.. xpu~(a~ Geó-r-r¡-ro; 7tapil -ril 6e~wow; l¡p.í;'v éx -rwv tepwv 'Aoy(wv ex'7tE~Il(ap.évll(. p..
L. aut cogitare, praeter ea quae nobis divinitus scripta dz'vina enuntiaverunt. L.
C. et abdita Deitate, praeter ea quae nobis in sacris oraculis sunt indicata divinitus. c.
D. Divinité autre chose que ce que nous en déclarent divinement les sacrés oracles. D.

6. THC rAP VnEP 1\0rON KAI NOVN KAI OVCIAN AVTHC VnEPOV- 6.
H. Super sermonem enim et mentem et substantiam ejus super- H.
E. Ipsius enim super rationem et intelligentiam et essentiam E.
S. Nam supersubstantialem scz'entiam ignorantiae supersubstantialitatz"s suae, quae S.
R. Ejus enim quae super rationem et z'ntellectum et substantiam z'psius super- R.
A. Nam suprema divinaque scz'entia ignorationis illius, .sermonem omnem et sensum A.
F. !psi namque quod excelsius est essentia, scientiam quoque essentia superiorem, quae et igno- F.
P. Ignorationi enim summae ejus essentiae ac naturae, quae omnem P.
P.· T-tí~ y&p tm€p 'Aóyov xat voü..,. xcxt oúaiav aú-r-tí; Ó1tepou- p..
L. lgnorationi enz'm summae ejus essentiae ac naturae, quae omnem L.
C. Nam supernaturaHtatis z'psius z'ndemonstrabilitas, quae supra omnem rationem et C.
D. Car c'est a l'impuissance de connaitre cette essence supérieure, qui surpasse toute parole, tout D.
¡.;\)
·.?11
'!?.
8 PREMIERE PARTIE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).
.1

t.l. CIOTHTOC AVTH THN VnEPOVCION EniCTHMHN ANA9ETEON 15.


H. substantialitatis, ipsi supersubstantialem disciplinam disponendo, H.
E. superessentialitatis, ipsa superessentiali scientia reponendum, E.
s. est super rationem ipsam et intellectum et substantiam, ipsi attribueri convenit, S.
R. substantialitatis t''gnorantiae, ipsi supersubstantialem scientiam reponendum, R.
A. substantiamque superantis, qua i'psum supersubstantiale noscitur, ipsi ascribenda est, A.
F. rantia nominatur, sed ratione et intellectu essentiaque praestanti'or est, debemus ascrt"bere, F.
P. orationem, sensum essentiamque VJ"ncit, scientiam ei tribuere debemus, P.
P.· a~Ó't'T¡'t'O~ dyvwa~oc, ClU't~ -cT¡v ll7tepóua~ov t'lt~a-c-/jp.T¡v civcxOe-.Éov, p..
L. orationem, sensum essentiamque vincit, scientiam ei tribuere debemus, L.
C. mentem et essentiam est, ipsa est cui supernaturalem scientiam tribuere nos oportet, C.
D. esprit, toute essence, c'est a elle qu'il faut attribuer la science au-dessus de toute scJence ; D.

t.l. TOCOVTON Enl TO ANANTEC ANANEVONTAC OCON EAVTHN ENlllllWCIN H TWN 9EAPXIKWN fS:
H. tantum ad supernum erigentes, quantum seipsum dat theoricorum sermonum H.
E. in tantum sursum respicientes, quantum se infert divinorum eloquiorum E.
s. tantum ad superius respicientes, quantum thearchicorum eloquiorum rad,·us se ipsum S.
R. tantum ad supen·us aspicientes, quantum se ipsum indit thearchicorum eloquio- R.
A. tantumque fas est ad celsiora contendere, quantum se t'psum divinorum eloquiorum radius A.
F. eatenusque ad excelsa cont~ndere, quatenus praecipue divinorum verborum radius se F.
P. eatenusque ad supera contendere, quatenus divinorum scn'ptorum radius se P.
p.. -coaou-rov t'ltt 't'O ávcxv..-e~ civelveúov-rcx~, oaov Écxun\V €volowa~v ~ 't'WV Oecxpx~xwv P.·
L. eatenusque ad supera contendere, quatenus divinorum scn'ptorum radius se L.
e. tantum ad inaccessum illud lumen aspirando quantum se insinuaverit divinorum ille radius C.
D. a nous, de fixer des yeux le sommet, a mesure que la lumiere des saints oracles se D.

6. 1\0riWN AKTIC nPOC TAC VnEPTEPAC AVrAC TH nEPI TA 9EIA 15.


H. radius, apud superiores splendores de erga divina H:
E. radius, ad. supen"ores claritates circa divina tem- E.
S. immittit ad splendores superiores, et simus circa divina S.
R. rum radius, ad superiores splendores ea quae circa divina R.
A. insinuare dignatur, comparamusque vires nobis ad supremos illos fulgores hauriendos A.
F. J'psum nobis t"nfundit, dum videlicet ad sublimiores splendores temperantia et F.
P. ipse offert, ita dumtaxat ut ad superiorem splendorem moderatione et P.
p..'Aoy(wv cix-c(~, 1tpo~ -.a~ Ó7tep-.épa.~ cxuyar; ..~ 1tept -.a Oe~(X p..
L. ipse offert, ita dumtaxat ut ad supen"orem splendorem moderatione et L.
e. oraculorum, quo eminentioribus istis rerum divinarum splendoribus C.
D. livre elle-m@me ; a nous, de demeurer, dans l'espoir de clartés plus hautes, dans la réserve D.

6. CWCI>POCVNH KAI· OCIOTHTI CVCTEMOMENOVC KAI rAP El TI llEI TH nAN- 6.


H. modestla et sanctitate occultatos. Etenim id quod oportet H.
E. perantia et sanctitate coarctatos. Etenim si quidem oportet E.
S. temperantia et sanctitate constricti. Etenim sJ· aliquid convenit S.
R. castitate et sanctitate constrictos. Etenim si quid oportet omnino R.
A. innocue, si divina sobrie et pie casteque reveremur. Nam si quid sapientissimae A.
F. sanctitate dJ"vinorum veneram"ci cohibíti sumus. Si qua enim sapientissimae F.
P. reverentia quam rebus divinis debemus coerceamur. Etenim si qua in re sapienti~- P.
p.. aw~.poaúv~ x<Xt Óa~Ó't'T¡'t'~ auO"'t'eA'Aop.Évour;. K()(t yap ¡¡( ..~ oeL' 't'~ 'ltClV- p..
L. reverentia quam rebus divinis debemus coerceamur. Etenim si qua in re sap,·entis- L.
C. sobrietate quadam ac sanctitate contemperamur. Etenim si qu,·d sapientissi- C.
D. que donnent, en tout ce qui touche Dleu, la sagesse et la sainteté. Car, s'il faut en croire la D.

• ,,_
PREMIERE SECTION : DIEU SEUL SE CONNAIT ET SE NOMME. 9

6. C04»(A) KAI MH0ECTATH 0EOAOriA n10EC0AI KATA THN ANMOriAN EKACTOV T(A)N NO(A)N ANA- 6.
H. omnisapienti et verissima theologia satisfiéri, secundum analogiam uniuscujusque mentium H.
E. sapientissima et verissima theologz·a persuaderi, juxta analogiam uniuscujusque animorum E.
S. omnisapienti et verissimae theologiae credére, secundum proportionem uniuscujusque mentium S.
R. sapienti et veracissimae theologiae credere, secundum analogiam cujusque intellectuum R.
A. verissimaeque theologiae credendum est, pro cap tu animorum divina reve- A.
F. verissimaeque theologiae fides habenda est, pro mentís cujusque proportione reve- F.
P. simae verissz'maeque theologiae fides habenda est, profecto divina pro cujusque mentís captu P.
p.. aÓcpl¡l xcxt cH:r¡9acnCÍ'9J 9aoAoyL!f 1ta(6aa6cx~, xcx'tiX · n¡v á.v(J..Aoyia.v éxcía't'ou 't'W\1 vowv dvcxxoc- ·p..
L. simae verissimaeque theologiae fides habenda est, profecto divina pro cujusque mentís captu L.
e. mae verissimaeque theologiae credendum est, pro singularum captu mentium divina C.
D. toute sage et tres exacte parote de Dieu, les choses divines se manifestent et se font voir D.

6. KVnTETAI TA 0EIA KAI EnOnTEVETAI THC 0EAPXIKHC ArA0A00THTOC 6.


H. erigitur ad divina et perspz'citur, thearchica H.
E. respiciuntur divina et inspiciuntur, thearchz'ca bonita te z'n salutari E.
S. revelantur divz'na et inspiciuntur, thearchz'ca bonz'tate in S.
R. revelantur divina et conspiciuntur, thearchica bonitate in salva- R.
A. lantur atque spectantur, Dei scilt'cet bonitate per saluberrimam justi- A.
F. lantur spectanturque divina, ubi sane praecipua Dei bonitas per justitiam omnium ser- F.
P. et enunciantur et vz'dentur, dum divina bonitas ab iis quorum mensura P.
p.. AtJ1t't'E't'a.t -.IX 6a~a. xa.t E1t01t'taÚa'ta.~, ñ¡~ 6acxpx~xljc; dycx6Ó-.Y¡'toc; p..
L. et enunciantur et videntur, dum divina bonitas ab iis quorum mensura L.
e. revelantur spectanturque, dum summa Dei bonitas, justitia C.
D. comme chaque esprit peut le souffrir, la Divine et Supreme Bonté, par une juste D.

6; EN C(A)CTIKH AIKAIOCVNH T(¡)N EN METP(A) THN AMETPIAN 0EOnPEn(A)C (A)C AX(A)PHTON AnOAI- ft
H. benignitate in salutarz· justitia eis in mensura immensitatem Deodecenter, sz'cut z'ncapabilem, discer- H.
E. justitia ab his quae in mensura sunt immensurabilitatem divinitus, tamquam illocalem, distin- E.
S. salutari justitia a mensuratis immensurationem, sicut incomprehensz'bt'lem, ut decet Deum segre- S.
R. tiva justitia eorum quae in mensura immensurabilitatem Deodecenter, ut incomprehensibilem, R.
A. tiam immensitatem, quippe quae incomprehensibilis, ab his quae sub mensuram cadunt quemad- A.
F .. vatricem ab his quae sub mensuram cadunt immensitatem ipsam, tamquam incomprehensibilem, qua F.
P. definita est justitia servatrt'ce, immensitatem, ut quae capi non possit, quemadmodum Deo dignum P.
p.. ev awa-.~x~ olxa.~oaúv'{l -:wv Év p.É'tplfl TI¡v cip.a-.p(a.v 6ao1tpa1twc; !!>e; cixwpY¡'tov d7toOtcxa-.aAAoú- p..
L. definita est justitia servatrice immensitatem, ut quae capi non possit, quemadmodum Deo dignum L.
C. salutari rebus mensuratis z'mmensitatem suam divino quodam decore, quod comprehendi nequeat, C.
D. mesure, salutaire aux etres limités, avec un art divin morcelle l'illimité, impossible a D.

6. ACTEMOVCHC (A)CnEP rAP MHnTA KAI A0E(A)PHTA 6.


H. nente. Sicut enim incomprehensibilia et invisi- H.
E. guente. Sicut enim incomprehensibilia et incontem• E.
S. gante. Sicut enim incomprehensibiHa et incontem- S.
R. distinguente. Quod enim incomprehensibilia et incontem- R.
A. modum decet dirimente. Sicut enim spz'ritualia carnales per- A.
F. Deum decet providentia segregat. Sicut neque sensibilibus intelligibilia F.
P. est secernit. Ut enim neque ea quae ratione intelliguntur ab iis quae P.
p.. aY¡ e;. "0(!'1tEp y!Xp ¡{AY¡1t't'IX XIXL d6awpY¡'trJ. !J.·
L. est secernit. Ut enim neque ea quae ratione intelliguntur ab iis quae L.
C. commensurat. Sicut entm ea quae sub intelligentiam cadunt per ea quae sub C.
O. contenir tel quel. Car, s'il est une raison pour laquelle on n'atteint ni ne D.
10 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

fl. TOIC AIC0HTOIC eCTI TA NOHTA KAI TOIC eN n.MCel KAI TVnCU fl.
H. bilia sensibilibus sunt intelligibilia, et quibusdam in plasmatione et figura H.
E. plabilia sunt sensibilibus invz"sibz"lia, et his quae sunt in figmento et similitudine E.
,":,'. plabilia sunt a sensibilibus intelligibilz"a, et hz"s quae in compositz"one sunt et figura S.
R. plabilia sensibilibus sunt intelligibilia, et his quae in formatione et figura R.
A. cipere et inspicere nequeunt, et qui figmentis et figuris inhaerent A.
F. comprehendz" spectarive possunt, neque fictis figuratisque F.
P. sub sensum cadunt comprehendz" cernique possunt, nec ah iis quae fleta figurataque sunt P.
f-A-· 'tOLe; rxta9·1j-roic; ia-r~ 'ttX '\IO"tj't"CÍ, xrxt 'tOLe; Év 7tACÍa€~ xrxt 'tÚ7t<p f-A-·
L. sub sensum cadunt comprehendi cernique possunt, nec ah iis quae fleta figurataque sunt L.
C. sensum cadunt comprehendere et contemplan· non possumus, neque per ea quae typis et signis informantur C.
D. voit dans les @tres sensibles les. choses intellectuelles, dans les @tres fa~onnés et modelés D.

fl. TA Ani\A KAI ATVnCUTA TOIC Te KATA CCUMATCUN CXHMATA MEMOPCI>CU- fl.
H. simplz"cia et infigurata, et in quibusdam secundum corporum figuras H.
E. simpla et non simulata, et !ecundum corporum figuras forma- E.
S. simplicia et infigurabilia, et formatis secundum corporum figu- S.
R. simplicia et infigurabilia, et secundum corporum figuras forma- R.
A. ad simplicia figurisque vacua non aspirant, et quae secundum corporum lineamenta affor- A.
F. simplicia et infigurata, neque per corporum figuras forma- F.
P. simplicia et non figurata, nec ah iz"s quae corporeis figuris efficta P.
fJ-· 't~ á.7tAtX xcÚ chÚ7tW't"CX, 'tO!c; 't"€ XCX't"tX <TWfJ-CÍ'tW ~ az-l¡f-A-CX't"CX fJ-€fJ-OpCfW- fJ-·
L. simplicia et non figurata, nec ah iis quae corporeis figuris efficta L.
C. ea quae simplicia sunt et typis non signantur, neque per figuras corporum C.
D. les natures simples et sans contour, dans les objets formés suivant des Iignes prises D.

fl. MeNOIC H TCUN ACCUMATCUN ANA<I>HC KAI ACXHMATICTOC AMOPCI>IA 6.


H.formatis incorporalium intactione et infigura informa/itas, H.
E. tz"s incorporalium intacta et non figurata informitas, E.
S. ras incorporalium intangibilis et infigurabilis formae carentia, S.
R. tis incorporalium intangibilis et infigurabilis informitas, R.
A. mantur incorporearum rerum informabilitatem nec tactui nec figuris obnoxiam nequaquam A.
F. tis informitas ipsa incorporeorum refugiens tactum figuraque carens F.
P. sunl eorum quae corpore vacant formae vacuitas, quae nec tractari nec figurari P.
fJ-· fJ-É'\IOLc; ~ -rwv &.aw(J-ci:-rwv &.vrxcp-1¡.; x:xt cia")(.7)(J-CÍ'tLa-roc; &.fJ-opcpl.rx, f-A-·
L. sunt eorum quae corpore vacant formae vacuitas, quae nec tractari nec figurari L.
c. incorporea quae neque sensum tactus subire neque figuram et formam capere C.
D. a des corps les @tres incorporels privés de toute surface palpable, et sans dessin, D.

6. KATA TON AVTON THC AI\H0eiAC 1\0rON VnEPKEITAI TCUN OVCICUN H vneP- 6.
H. secundum ipsum veritatis sermonem superjacet substantiarum supersubstan- H.
E. juxta eamdem veritatis rationem superat essentias superessentialis E.
S. secundum eamdem veritatis rationem superponitur substantiis quae est S.
R. secundum eamdem veritatis rationem superponitur substantiis supersub- R.
A. attingunt, eadem quoque verz"tatis ratione supereminet substantiis omnibus super- A.
F. eadem veritatis ratz"one ipsa superessentialis infinitas omnes F.
P. potest, sic et essentias vincit ac superat quae ter- P.
f-A-· xrx-rtX -rov rxthov -rT¡c; d.A7)9drx.; ),óyov Ú7tÉpxeL't"()(L 't"W'\1 ouaú;)v ~ Ú7tep- f-A-·
L. potest, sic et essentias vincit ac superat quae ter- L.
C. possunt, eadem plane ratione veritatis supra substantias est illa suprasub- e.
o. c'est pour la m@me raison valable que les essences ne suffisent pas a dire I'In- D.
----------------------------

PREMIERE SECTION DffiU SEUL SE CONNAIT ET SE NOMME. II

6. OVCIOC AnEIPIA KAI TCUN NOCUN H vnEP NOVN ENOTHC 6.


H. tialis intemptabilitas, et mentium, quae super mentem est coadunatio, H.
E. magnz"tudo, et animas, super animum unitas, E.
S. supersubstantialis, et mentibus, quae est super mentem unitas, S.
R. stantialis infinitas, et intellectibus, super intellectum unitas, R.
A. substantialis infinitas, sensusque excellit omnes unitas sensu eminentior, A.
F. essentias antecellit, et mentes, quae mente superior est unz"tas, F.
P. mino caret immensitas, ipsa quoque unitas intellectus superior omnes supereminet intellectus, P.
P.· oúa~o~ ciop~crrr:~. x~t 't'Wv vowv 7¡ Úr.Ep vouv svÓ't'T¡~, 1'-·
L. mino caret immensitas, et mentes, quae mente superior est unitas, L.
C. stantialis i'ffinitas, et supra mentes, illa supra mentem unitas, c.
D. fini qui surpasse l'essence, que les esprits ne peuvent atteindre I'Un qui surpasse l'esprit, D.

6. KAI nACAIC iUANOIAIC AAIANOHTON ECTIN TO VnEP f.IANOIAN EN APPHTON 6.


H. et omnibus mentibus inconsiderabile quod super mentem est, infandum etiam H.
E._ et omnibus virtutibus impossibile est quod super sensum est, arca- E.
S. et omnibus deliberationibus est indeliberabile quod est super deliberationem, et ineffabile S.
R. et omnibus mentibus inintelligibile est quod super mentem unum, ineffabileque R.
A. ac mentibus omnibus inexcogt"tabile est unum illud mente superius, ineffabileque A.
F. ipsum denique unum cogitatione praestantius nullis cogitationibus potest excogitari, atque bo- F.
P. et unum quod cogitationem superat in .cogitationem nullam cadere, et bonum quod P.
~ 1 ' ( ' ~ ~
p.. ' , , ,.... 1 ,
X~~ rt~a~~~ o~~VO~~~~ CltO~CitV07I't'OV ~;;a't'~ 't'O ur.e:p o~CitVO~~V e;v,
1
tY.pp71't'Óv P.·
L. et unum quod cogitationem superat in cogitationem nullam cadere, et bonum quod L.
C. et omnibus ratiocinationibus inscrutabile est illud supra ratiocinationem unum, omnique C.
D. qu'aucune pensée ne saisira I'Unique qui surpasse la pensée, qu'aucune pa- D.

6. TE 1\0fCU nANTI TO VnEP 1\0fON AfA60N ENAC ENOnOIOC AnACHC ENAAOC 6.


H. sermoni omni quod est super sermonem bonum, unitas unificatrix omnis unitatis, H.
E. numque ·omni ratt"oni superrationale bonum, unitas unifica omnis unitatis E.
S. verbo omni quod est super verbum bonum, unitas unificans universam unitatem, S.
R. rationi omni quod super rationem bonum, unitas unifica omnis unitatis, R.
A. est verbis omnibus bonum quod superat verbum, unitas unifica totius unitatis, A.
F. num excelsius omni verbo verbis est ineffabile, unitas unitatis omnis unifica, F.
P. orationem vincit nulla oratione exprimi potest, unitas unitatis omnis effectrix, P.
~- t ,~
p.. 't'E "\MY<¡>
,
'7t!X.V't't' 't'O' U7te:p
' ' "'\' ' l),,
Aoyov a.yauov, ' ' !.. ' ,
EVCit~ cvor.ota<; tl.7tcta·ll~ cVI'ma<;, P.·
L. orationem vincit nulla oratione exprimi potest, unitas unitatis omnis effectrix L.
C. verbo ineffabile est illud supra verbum bonum, unitas effectrix universae unitatis, c.
D. role ne traduira le Bon qui surpasse la parole ; 11 est : et J'unité qui rend unes toutes les unités, D.

6. KAI VnEPOVCIOC OVCIA KAI NOVC ANOHTOC KAI 1\oroc 6.


H. et supersubstantialis substantia, et mens inintelligibilis, et sermo H.
E. et superessentialis essentia, et intellectus invisibilis, et verbum E.
S. et supersubstantialis substantia, et intellectus non intelli'gz"bilis, et verbum non S.
R. et supersubstantialis substantia, et intellectus inintelligibilz"s, et verbum R.
A. supersubstantialisque substantia, et intelligentia nequaquam intelligibilis, et ineffabile A.
F. superessentialis essentia, intellectus nequaquam intelligibilis, ineloquibile F.
P. essentia essentia superior et verbum quod P.
1 ... ,
p.. '
xat
( ,
U7te:poua~o<;
, 1
ouata, Xctt VOUc¡ cXVÓ7I't'Oc¡, XCit~ Myac¡ fl-·
L. essentia essentia superior, et mens quae mente concipi nequit, et verbum quod L.
C. et substantia supra substantiam, et mens non cadens sub intelligentiam, ratio non C.
O. et J'essence qu'on ne con~oit pas, et ]'esprit qul domine l'esprlt, et la parole D.
12 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. APPHTOC AJ\OriA KAI ANOHCIA KAI ANWNVMIA KATA MHAEN TWN 6.


H. arcanus; irrationabilitas et (in-) intel/igibi/itas et innominatio secundum neminem exi- H.
E. arcanum; irrationabilitas et invisibilitas et innominabilitas secundum nullum eorum E.
.'·i. dz'cibt'le ,· et irrationabilitas et non-intelligibi/z'tas et innominabz'litas secundum nihil exi- S .
R. indicibile; et irrationabilitas et inintel/igibiHtas et innominabilitas secundum nihil en- R.
A. verbum; sermonis et intelligentiae nominisque prz'vatz'o, quae juxta nu/lam A.
F. verbum; verbi et intel/igentiae nominisque vacatio, haec sane juxta nul- F.
P. exprimí nequit ; verbz·, intel/igentiae nominisque vacuitas et privatio, quae nullo modo est P.
~'
p.. &.pp"fl'tÓ~ ; '" ,
a.M¡~a. xa.~\ ' ,
a.vo"fjata. xa.~l '
a.vwvup.~a.
1
xa.'ta. p."floEv
'
'tW'\1 p..
-

L. exprimí nequit; verbi, intelligentiae nominisque vacuitas et privatio, quae nullo modo est L.
C. effabilis ; ratione, intelligentia nomineque vacans, nullíus rei simili- C.
D. inexprimable ; 11 ne se dit pas, ne se con~oit pas, ne se nomme pas ; 11 n'existe en rien D.

6. ONTWN OVCA KAI AITION MEN TOV EINAI nACIN AVTO AE MH ON WC nACHC 6.
H. stentium existens; et causa quidem esse omnibus, ipsa autem non est, sicut omm's H.
E. quae sunt ens ; et causa/e quidem essendi omnibus, ipsa autem non on, ut omnis E.
S. stentium existens; et causa quidem essendi omm'bus, ipsum autem non existens, sicut su- S.
R. tium existens ; et causa quidem essendi omnibus, ipsa autem non ens, ut ultra R.
A. substantiarum est ; et, cum omnibus ut sint causa sit, ipsum non est, utpote omni A.
F. lum existentium est ; causa quz'dem omnibus ut sint, ipsa vero non est, tamquam omni F.
P. quo ea quae sunt ; causa quidem est cur sint omnia, sed z'psa non est, cum essentia P.
p.. 0\l'tW\1 OUaot, xa.t a.L'<t~ov p.sv <tou elva.t 7t~atv, a.u-ro os p.l¡ ó'v, w~ 7tcXG"'fl~ p..
L. quo ea quae sunt ,· causa quidem est cur sint omnia, sed ipsa non est, cum essentia L.
C. tudz'nem habens ; quae quidem causa est ut omm·a sint, ipsa· vero non est, ut quae quiescit C.
D. comme les @tres ; 11 est pour tous cause de leur @tre, Lui, qui n'est pas un @tre, comme étant D.

8. OVCIAC EnEKEINA KAI WC AN AVTH nEPI EAVTHC KVPI6>C KAI €niCTHTWC AnO~AINOITO 6.
H. substantia super ipsa, et tamquam z'psa de seipsa proprie superextanter pronuntiatur. H.
E. essentiae summitas, et utcumque ipsa de seipsa proprie et scienter manifestat. E.
S. per omnem substantiam, et sicut z'psum de seipso proprie et scienter enuntiet. S.
R. omnem substantiam, et ut utique ipsa de seipsa proprie et scientifice enuntiet. R.
A. essentia superius, et ut ipsum de se proprz'e periteque negantibus verbis enuntiat. A.
F. essentia superior, et tandem quemadmodum ipsa de se proprie sdteque pronuntiaverz't. F.
P. omm· sit superior, atque ut ipsa de se proprie ac scienter enuntiaverit. P.
p.. OU<rtotc; É7tÉXEt ya., xa.L W~ á.v a.u-rl¡ 7tEpL é:a.u'tlj~ xup(w~ Xott ~7tL<r't"fl'tW~ &7tO?ott\IOt'tO. ¡l.
L. omni sit superz'or atque ut ipsa de se proprie ac scienter enuntiaverz't. L.
e. extra omnia quae sunt, quemadmodum etiam ipsa de se proprie sciteque haec effari potest. c.
D. au deJa de tout @tre, ainsi qu'II le dit de Lui-m@me magistralement et savamment. D.

6. nEPI TAVTHC OVN 6>C EIPHTAI THC VnEPOVCIOV KAI KPV~IAC 9EIOTHTOC OV TOI\MH- 6.
H. De ista ergo (sicut dictum est) supersubstantiali et occulta Divinitate non ausum H.
E. De hac igitur ( ut dictum est) superessentiali et occulta Divinitate non au- E.
S. De hac igitur ( sicut dictum est) supersubstantiali et occulta Deitate non est S.
R. De hac igitur (ut dictum est) supersubstantiali et occulta Deitate .non auden- R.
A. De hac igitur ( ut dictum est) supersubstantiali secretissimaque Deitate neque dz'cere A.
F. De hac igitur secretz'ssima Deitate quae et essentiam antecel/it ( sicut dictum est) nec loqui F.
P. De hac igitur ( ut dictum est) essentia superiore et occulta Divinitate nejas P.
p.. Dept 'ta.Ú't"fl~ oov (w~ ELp"fl'tott) 'tlj~ Ú7tepoua[ou xa.t xpurp[a.~ OeÓ't"fl'tO~ ou 'toAp."fl· p..
L. De hac igitur ( ut dictum est) essentia superiore et occulta Divinitate nejas L.
C. De hac igitur (ut dictum est) supersubstantiali ac recondita Divinitate non est praesu- C.
D. Done (nous l'avons déja dit) de cette SUIJérieure et secrete Déité on ne peut D.
PREMIERE SECTION DIEU SEUL SE CONNAIT ET SE NOMME.

6. TEON EtnEIN OVTE MHN ENNOHCAI TI nAPA TW 9EIW4WC HMIN EK TWN IEPWN 6.
H.est dicere nobis neque excogitare quid nisi de divinitus nobis sacris sermo- H.
E. dendum dicere neque intelligere quz'd praeter divinitus nobz"s ex sacris elo- E.
S. audendum dicere. neque cogitare aliquid praeter z'lla quae divz"nitus nobz"s ex sanctis S.
R. dum dicere neque et intelligere aliquz'd praeter ea quae divinitus nobis ex sacris elo- R.
A. quidquam neque cogitare praesumendum est aliter quam sacra nobis eloquia pz'e admodum A.
F. nec cogitare quz'dquam audendum est praeter illa quae sacra eloquz·a nobis divine F.
P. est quidquam aut dici aut cogitari praeter ea quae divinitus nobis a scriptis P.
JJ-· 't'ÉOV et1tei'v OU're p.l¡v ewo1jaoc( 't'L 1tcxp& Ti% 6e~wowc; l¡p.'Lv ev Twv lepwv Ao- p..
L. est quidquam aut dz'cz' aut cogitari praeter ea quae dz"vinz"tus nobz"s a scriptis L.
C. mendum dicere sed neque cogitare quidpz'am praeter ea quae nobis divinitus sacris sunt C.
D. oser dire ni meme penser une chose que les sacrés oracles, d'une maniere divine, ne D.

6. AOrtWN EKnE«J)ACMENA KAI fAP WC AVTH nEPI EAVTHC EN TOIC AOrtOIC ArAeonPEnWC 6.
H.nibus ostensis. Etenim sicut ipsa de seipsa in sermonibus benigne decenter H.
E. quiis expressa. Etenz'm sic ipsa de semetipsa in eloquiis optime tra- E.
S. eloquiz's sunt expressa. Etenim sicut ipsa de seipsa in eloquiis ( ut decet bonam) S.
R. quiis sunt manifestata. Etenz"m ut ipsa de seipsa in eloquiis bonidecenter tra- R.
A.casteque tradiderunt. · Namque ut ipsa de se in sanctis litteris benignissime A.
F. admodum tradiderunt. Quemadmodum enim Divinitas in sacris lz'tteris benz'gne admodum F.
P. dz'vinis patefacta sunt. Ut enz"m ipsa de se z"n scriptura sancta benigne tra- P.
p.. ylwv Éx7terpa.ap.svot. Kcxt ydcp Wt; cxu-rh 1tept é:cx!J't'1it; ÉV 't'O~t; Aoy[o~t; aycx6o1tp!1tWt; p..
L. divinis patefacta sunt. Ut enim ipsa de se in scriptura sancta benigne tra- L.
C. eloquiis enuntiata. Nam ut ipsa de se in sacris litteris benigne tra- C.
D. nous auraient pas dévoilée. Comme la Divinité l'a déclaré d'elle-meme, de vive voix et D.

6. nAPAAE4WKEN H MEN AVTHC O TI nOTE ECTIN EntCTHMH KAI 9EWPIA nACIN 6.


/l. tradidit, ejus quidem ( quae jam est) disciplina et theoria omnibus in- H.
E. didit, ejus quidem ( qualis est) scientia et contemplatio omnibus E.
S. tradidz"t, ipsius quidem ( quidquid est) scientia et contemplatio omni- S.
R. didit, ipsius quidem ( quodcumque est) scientz"a et contemplatz"o omni- R.
A. tradidit, ejus ( quz'dquid tandem ipsa est) et scientia et intelligentia om- A.
F. de seipsa tradz"dz't, ejus ( quidquid tandem est) scientia contemplatioque omnibus:~ F.
P. didit, ejus quidem ( quidquid tandem sit) scientz"a et cognitz"o in ea omnia quae sunt P.
¡t. 7tcxpcxoÉowxev, ·~ JJ-EV CXrJ't'1jt; (é$ •n r.oo;É SO"t'r.v) emO"t'f¡jJ-1) xcxt 6¡wp[cx '1t~O'LV p..
L. didit, ejus quidem ( quidquz'd tandem sit) scientia et cognitio in ea omnia quae sunt L.
c. didit, ejus (quid sit) scientia et contemplatz'o est omnibus C.
D. avec bonté, aucun etre ne peut réussir, a quelque degré que ce soit, a D.

6. ABATOC ECTI TOIC OVCIN WC nANTWN VnEPOVCIWC eHPHMENH 6.


H.accessibz'lz's est existentibus, sicut omnium substantz'aliter praecz'pue. H.
E. invia est quae sunt, tamquam ab omnibus superessentialiter sepa- E.
S. bus est invia existentibus, sicut ab omnibus supersubstantialiter segre- S.
R. bus z'nvia est existentibus, ut ab omnibus suprasubstantialt'ter segre- R.
A.nibus est inaccessa substantiis, utpote ab omnibus altissimis modis A.
F. quaecumque sunt, est inaccessa, quippe cum ab omnibus superessentiali quadam excel- F. ·
P. cadere non potest, aut ab eis comprehendi, quippe quae ab omnibus eximio ac singulari quodam P.
p.. abcx't'Ót; SO'T'~ 't'Oi't; ouaw, wc; '1t1XV"t{J)V t1'1tepoualwc; É~'flp'tlp.ÉV't). P.·
L. cadere non potest, aut ab eis comprehendi, quippe quae ab omnibus eximio ac singulari quodam L.
C. inaccessa substantiis, tamquam ab omnibus superessentialiter C.
D. la connaitre et a la voir : sa nature supérieure la met a part de tous D.
·.¡;r
.,
·,
14 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

o. KAI nOMOVC Tú>N 9€01\0fú>N €VPHC€1C OV MONON WC AOPA- o.


H. Et multos theologos invenies, non tantum sicut invist'- H.
E. rata. Et multos theologorum invem'mus, non solum ut invisibi- E.
S.gata. Et multos theologorum invenies, non solum sicut invisibz·- S.
R.gata. Et multos theologorum z·nvenies, non solum ut invisibi- R.
A.excepta. Denique theologos piures invenias, illam non modo ut A.
F. lentz"a sit segregata. Jam vero theologos multos invenias. Divinitatem celebravisse, non F.
P. modo secreta sit. Multosque theologos z·nvenies, qui eam, non solum quod
, 1 t , ,
P.
P.· Ka.l '7tOAAou.; ·¡;wv 6eo).óywv eúpf¡a-eL.; ou p.ovov w.; a.opa.- p..
L. modo secreta sit. Multosque theologos invenies, qui eam, non solum quod L.
C.excepta. Multos quoque theologos z'nvenias, non modo illam quod e.
D. les @tres. Et souvent vous verrez les auteurs sacrés la louer, non pas seulement D.

ti. TON AVTHN KAI AnEPII\HnTON VMNHKOTAC AMA KAI AN€:::€PAVNHTON AMA 6.
H.bilem eam et z·ncomprehensibilem hymnizantes, sed et z·nscrutabilem sz-mul et H.
E.lem eam et incomprehensibilem laudantes, sed inscrutabilem simul et E.
S. lem ipsam et incomprehensz'bilem laudavisse, sed et inscrutabilem simul et non S.
R.lem ipsam et incomprehensibilem laudantes, sed et inscrutabilem simul et R.
A. invist'bilem z'ncomprehensibilemque iaudasse, verum et inscrutabilem investiga- A.
F. solum tamquam invisibilem incomprehensibilemque, verum etiam inscrutabilem z'nvesti- F.
P. videri comprehendique nequeat laudibus ornarunt, sed etiam quod indagari et P.
p.. -rov a.u-r71v xa.i. chep(h¡'7t't'OV úp.v7jxÓ-ra..;, &J,).& xa.t dveeepEÚn¡'t'ov &p.a. p..
L. videri comprehendique nequeat laudibus ornarunt, sed etiam quod indagari et L.
C. visum nostrum captumque fugiat laudasse, verum etiam quod indagari ne- C.
D. de ce qu'on ne pourrait ni la voir ni la pénétrer, mais encore de ce qu'on ne peut ni la D.

tt KAI ANE:::JXIACTON ú>C OVK ONTOC IXNOVC 0Vl1€NOC Tú>N EnJ THN KPV$€IAN AVTHC 6.
H.investigabilem, tamquam non sü vestigii ullius et occultam ejus incomprehensibi- H.
E. investigabilem, tamquam non ente vestigio ullo in occultam ejus multitudi- E.
S. z'nvestigabilem, sicut non existente vestigio ullo eorum qui ad occultam z'psius S.
R. investigabilem, ut non existente vestigio neque uno ad occultam z'psius injini- R.
A.bilemque dz-xisse, quasi nullum exstet vestigium eorum quz' ad ejus secretissimam A.
F. gabilemque dixisse, quasi nullum exstet vestigium eorum qui ad occultam infinita- F.
P. investigari, quasi nullum exstet vestigium eorum qui ad ejus immenst·- P.
P.· xa.t dve~LXVLC1.a-'t'OV, !!>.; oúx OV't'O~ lzvou.; ouoevo.; 't'WV É1tL -r-l¡v xpucp!a.v a.uri¡.; P.·
L. invesügari, quasi nullum exstet vestigium eorum qui ad ejus immensi- L.
C. queat et investigari, nullo scilicet exstante vestigio quod ducat ad ejus secretis- C.
D. suivre ni trouver ses traces, puisqu'il n'y a aucun vestige de ceux qui ont été jusqu'au D. 1
·.';!¡
·.r!
6. AnEJPIAN /11€1\HI\VeOTú>N OV MHN AKOINú>NHTON ECTIN KA901\0V TArAeON KAI OV/1€NI .6. <;
H.litatem pertranseuntium. Non autem est bonum cum ullo existentium, H.
E. nem pervenientium. Non tamen communicabile est universaliter bonum ulli E.
S. infinitatem transierunt. Non tamen incommunicabile est universaliter bonum ulli S.
R. tatem pervenientium. Non tamen incommunicabile est universaliter per se bonum R.
A. infinitatem penetrarunt. Non tamen usquequaque summum illud bonum ulli substantiae A.
F. tem illius accesserint. V erumtamen summum illud bonum nullum alicubi existentium sui F.
P. tatem pervenerint. Non tamen summum bonum omnino cum re nitlla earum quae sunt P.
p.. d1teLp(a.v OLEA7jAu6ó-rwv. OU' ¡J-liV
\ IXXOLVWV7j'
' ' rOV ' e.;'t'~
, XIX 6OMU
1'\ 't'Clt.ya.
2 6'OV OUOEVL
·~ ' p..
L. tatem pervenerint. Non tamen summum bonum omnino cum re nulla earum quae sunt L.
C. simam infinitatem. Sed neque tamen eorum quae sunt quidquam ejus omnino boni C.
D. secret de son immensité. 11 n'est pourtant pas impossible au Souverain Bien de se com- D.
DEUXIEME SECTION : LES NOMS DE DIEU CHANTENT SES GRANDEURS. 15

6. TCUN ONTCUN AM' €el>' EAVTOV MONIMWC THN VnEPOVCION ll1PVCAN AKTINA 6.
H. sed in seipso singulariter supersubstantialem superextantem radium, H.
E. eorum quae sunt, sed in seipso manens superessentialem collocatum radium E.
S. existentium, sed in seipso sz'ngulariter supersubstantialem collocans radz'um, S.
R. neque uni entium, sed in seipso manenter supersubstantialem firmans radium, R.
A.communicabile non est, sed cum in seipso stabiliter supersubstantialem fixerz"t radium, A.
F. expers esse patitur, sed cum in seipso stabiliter superessentialem fixerit radz'um, F.
P. commum·cari non potest, sed cum seipso constanter divinum radium fixerz"t, P.
p.. 't"WY Óv't"WY, ,j.).)..' er¡' Éil.U't"OÜ p.ov(p.w¡; -:;l¡y Úm:poÚa~OY lopiJaotY OCX't"rvot, P.·
L. communicari non potest, sed constanter in seipso essentiam vincentem radium, L.
c.exsors exsistit, quía radz'um illum supersubstantz"alem sz'bi perseveranter z'nsitum, c.
D.muniquer aux etres. Non ; s'il conserve uniquement a part lui la lumiere supérieure, D.

6. TAIC EKACTOV TCUN ONTCUN ANMOrOIC €MAM4l€CIN ArA00nPEnCUC €nle!>AIN€TAI KAI 6.


H. sz'nguHs quibusque exz"stentibus analogicis splendoribus benedecenter ostenditur, H.
E. uniuscujusque eorum quae sunt se proportz"onaliter illuminatiom'bus optime supermanifestat, E.
S. uniuscujusque existentz"um proportz"onaHbus illuminationibus benigne superapparet, et S.
R. uniuscujusque entium analogicis illumz'nationibus bonidecenter superapparens, et R.
A. congruis cujusque substantiae captibus sese clementer insinuat, et ad A.
F. benigne tamen interea pro cujusque existentium proportione unicuique fulget, atque ad F.
P. accomodatis unicuique eorum quae sunt illustrationibus pro sua benignitate collucet, atque P.
p.. 't"ot~¡; éxcía-::ou 't"WY Óv't"WY &.vot) óyo~¡; DJ.. cíp.o/ea~v dyot6o1tp€1tW¡; i1t~r¡ot(V€'t"ot~, P.·
L. accomodatis unicuique eorum quae sunt illustrationibus pro sua benignitate manifestat, atqut! L.
C. cuz'Hbet rei congruis illuminationibus clementer attemperat, nec- C.
D. ii ne laisse pas dans sa bonté de briller sur chaque créature d'un éclat adapté, D.

6. nPOC THN €CI>IKTHN AVTOV 0€CUPIAN KAI KOINCUNIAN KAI OMOICUCIN ANATEIN€1 TOVC IEPOVC 6.
H. et ad licitam ejus theoriam et communionem et similitudinem subducit sacras mentes, H.
E. et ad possibilem sui contemplationem et societatem et similitudinem extendit sacros animas, E.
S.ad possibz"lem ipsius contemplationem et communionem et assimilationem extendit sanctas men- S.
R.ad possz'bilem ejus explanationem et commum'catz"onem et assimz"lationem extendit sacros intellec- R.
A.ipsius speculationem et societatem ac simiHtudinem, quantum assequi possunt, intendz't spiritus A.
F. ipsius contemplationem communionemque et similitudinem, quatenus assequz· possint, sacros intellectus F.
P. ad sui cognitionem communionemque ac similitudinem, quae esse potest, sanctas mentes exci- P.
p.. XIX~, 1tpoc;
' '
'i"fjV .l ' ' -
c;r¡~X't""Y¡V il.U't"OU IJeWpLotV XIX~ XOL VWVL!l.V Xil.L
('¡, ' ' ' ' óIJ-O~WaW
, ' ,
IXV!l.'1:€LV€L ' t~epouc;
't"OUc; ' ,
VOIX¡;, P.·
L. ad sui cognitionem commum'onemque ac simiHtudinem, quae esse potest, sanctas mentes exci- L.
C.non ad quantam fas est contemplationem ac communz'onem sz'milt'tudinemque sanctas mentes eve- c.
D. rttirant a sa connaissance, a son commerce et a sa ressemblance les saintes intelligences, D.

6. NOAC TOVC CUC 0€MITON AVTCU KAI IEPOnPEnCUC EniBAMONTAC KAI 6.


H. ut fas est eis et sacredecenter immittentes, H.
E. quantum fas est et sic divinitus desiderantes, E.
S. tes, quae ipsi sicut est fas et ut decet sanctas se immittunt, s.
R. tus, ut fas ipsi et sacredecenter apponentes, R.
A.altissimos, qui ut fas est caelestes ipsi reverenter z'ntendunt, A.
F. extendit, quz· ut fas est aciem in ipsum reverenter intendunt, neque F.
P.tat, eas quae cum ipso, quantum licet sancteque, cohaerent, neque P.
P.· -:ov:; ti>c; 6ep.~•ov il.thij} xott (epo1tpmw¡; im6cí'AÁwrot¡;, xott P.·
L. tat, eas quae in z"psum, quantum licet modoque sacris convenienti, intendunt, neque L.
C.hit, quae ad ipsum, quoad possunt, connituntur, dum- C.
D. qui, autant qu'il se peut, jettent sur lui leurs regards, qul, d'une D.
16 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. MHT€ nPOC TO VnEPTEPON THC ENAPMONic..>C ENAIAOMENHC E)€0<1»ANIAC AAVNATc..>C AnAVEIAAI- 6.


H. et neque ad supernum harmonice dante Deimanifestatione impossibz"Hter praesumentes, H.
E. et neque ad superius moderate indita divz"na manijestatione impossibiHter glorificatos, E.
S. et neque ad superius quam convem·enter data Dei apparitz"one superbe praesumunt, S.
R. et neque ad superius moderate indita theophania impossibiliter procaciter enitentes, R.
A. et neque ad superiora quam ferat indultus ilHs. pro modo suo radius insolenter aspirant, A.
F. ad superiora quam ferat indultus ipsis pro modo suo radius frustra z"nsolenterve conten- F.
P. ad superiora quam divinum lumen convem"enter datum ferat, cum non possz"nt, insolenter con- P.
P.· ¡.d¡n 7tpo~ 't"O Ú7tÉpnpov -ri¡c; evcxpp.ovlwc; evo~oop.Év·t¡c; Oeotpcxvelocc; iouvá-rwc; cX'ltCXU0tXOL~op.É- P.·
L. ad superiora quam divinum lumen convenienter datum ferat, cum non possint, insolenter con- L.
C. modo non sublimius quam pro eorum captu divina fert illustratio insolenter aliquid praesu- C.
D. part, n'auront pas l'impuissante présomption d'avoir une science divine plus haute que la science D.

6. ZOMENOVC MHTE nPOC TO KATANTEC EK THC Enl TO XEIPON V<I»ECEc..>C AnOI\ICeENONTAC 6.


H. neque ad declivum pejori minoratione lubrzcantes, H.
E. neque ad inferius ex ea quae in malum est minoratione resolutos, E.
S. neque ad inferius ex subjectione ad pejus prolabuntur, S.
R. ~eque ad inferius ex ea quae ad deterius remissione relabentes, R.
A. , neque quod ad z"nferiora vergant ad deterz"us labuntur, A.
F. dunt, neque •inclinatione quapiam ad deterius vergente ad inferiora labuntur. F.
P. tendunt, neque ad inferiora malis succumbentes jactantur, P.
p.. vou~, p.T¡n 7tpoc; 't"O XtX't"CXV't"€~ EX ñí~ btt 't"O zei:pov Ú<pÉaew~ cX'ltOA~aOcxlvov't"tXt¡, P.·
L. tendunt, neque ad inferiora ma/is succumbentes jactantur, L.
C.mant, nec in praeceps perversa propensione labantur, c.
D. sagement accordée, et, d'autre part, ne glisseront pas en bas, en se laissant aller a moins, D.

6. AM' EVCTAec..>C TE KAI AKI\INc..>C Enl THN AKTINA THN AVTOIC Enii\AMnOVCAN ANATEINOMENOVC 6.
H. sed constanter et z"ndeclinabiliter ad radium qui ipsi supersplendet sursum tendentes, H.
E. sed et beneponderate et erecte ad radium eis superlucentem extentos, E.
S. sed firme et indeclinabiliter ad radium ipsius supersplendentem extenduntur, S.
R. sed et benepassibiliter et indeclinabiliter ad radium ipsis splendentem extentos, R.
A. sed constanter ac firmiter nusquam obtutus declinando ad t"llucescentem sibi radium aciem z"ntendunt, A.
F. sed firmiter indecHnabiliterque ad illucescentem sibi radium aciem intendunt, F.
P. sed constanter et sine ulla inflexione in radium sibi lucentem aciem mentís intendunt, P.
p.. ci'AA' eÚa't"cxOw~ -.e xcxt cixA~vwr¡ e'ltt TI¡v cix-ri:"vcx 't"T¡v cxu-roi:"c; E'lt~Aáp.7touacxv civcx't"ewop.Évouc;, p..
L. sed constanter et sine ulla inflexione in radium sibi lucentem aciem mentís intendunt, L.
C. at constanter et irreflexis ocuHs illucenti radio obtueantur, C.
D. rnais qui, d'une maniere ferrne et stable regardant en haut vers le rayon qui les éclaire, D.

6. KAI Te..> CVMMETPc..> Tc..>N eEMITc..>N €1\1\AMLjJE(I)N EPc..>TJ MET EVI\ABEIAC .6.
H. et moderata licitorum splendorum cupiditate, cum H.
E. et commensurabili justarum illuminationum amore, cum.E.
S. et commensurato amore convenientium illuminationum, cum S.
R. et commensurato licitarum illuminationum amore, cum R.
A. atque amore congruo illustrationum divz"narum quas haun·re fas est, A.
F. et amore decentium illustrationum congruo, sacra F.
P. moderatoque illustrationum quae lucent amore, cum P.
p.. xcxt 't"ip aup.p.É't"p!f •wv Oep.~'t"wv eAJ..áp.4ewv lpw-r~, p.eo;' P.·
L. moderatoque illustrationum quae lucent amore, cum L.
C. nec non amore indultis sibi collustrationibus commenso, cum C.
D. et grice a leur arnour, devenu aussi grand que la Jurniere donnée, s'élevent cornrne sur des D.
DEUXIEME SECTION: LES NOMS DE DIEU CHANTENT SES GRANDEURS. 17
6. IEPAC CW<IlPONWC TE KAI OCIWC ANAnTEPOVMENOVC l"óvrorc enóMeNoi 6.
H. reverentia sacra pudice et sancte revolantes. Istts sequentes H.
E. reverentia sacra et temperate et sanete revelantes. 1psa sequentes E.
S. reverentia sancta et caste et sancte altius elevantur. Has sequentes S.
R. reverentia sacra et caste et sancte alis elevatos. His sequentes R.
A. sancta cum reverentia sobrie ac pie evolant. His igitur inhaerentes A.
F. cum reverentia temperate sancteque per sublimia pervolant. His ergo subditi F.
P. sacra reli"gione modiceque ac pie sursum volant. Has ergo divinas P.
p..e:uAcx~e:icx~ le:p~~ aw:ppóvw~ "re: xcú óaiw~ dvcx7t-re:poup.Évou~. Toú-ro~~ bó¡J.Evo~ P.·
L. sacra reli"gione modiceque ac pie sursum volant. Has ergo divi- L.
C. sacra quadam reverentia modeste sancteque sursum evolent. Eas ergo divinas C.
D. ailes vers Dieu avec une religieuse piété, dans la sagesse et la sainteté. Si nous suivons D.

tL TOIC E>EAPXIKOIC ZVrOIC 01 KAI TAC 01\AC .t:.IAKVBEPNWCI TWN VnEPOVPANIWN OVCIWN AriAC o.
H. thearchica statera, qui et totas pergubernant supercaelestium substantiarum sanctas H.
E. thearchica juga, quae etiam iotas gubernant supercaelestium essentiarum sanctas E.
S. thearchicas leges, quae et totos gubernant supercaelestium ordinum et substantiarum S.
R. thearchicis jugis, quae et iotas gubernant supercaelesrium ordinum sanctas ador- R.
A. divinis lancibus, quae iotas caelestium ordinum ac substantiarum dz"stinctiones A.
F. divinis lancibus, quae universos supercaelestium ordinum sanctos gubernant F.
P. lances secuti, quae etz"am sanctas omnes caelestium ordinum descriptiones P.
p.. -ro~~ 6e:cxpz~xoi"~ ~uyoL'¡;, ot xcxt "'~~ ó"Acx~ o~cxxu~e:pvwa~ -rwv Lnte:poupcxviwv ..-cX.ee:wv &y(cx¡; p..
L. nas lances secuti, quae etiam sanctas omnes caelestium ordinum descriptiones L.
C. lances imitantes, quae sanctas omnes ordinum caelestium distinctiones mode- C.
D. ces regles divines, modératrlces de tous les chreurs des @tres supracé- D.

6. .t:.IAKOCMHCEIC TO MEN VnEP NOVN KAI OVCIAN THC E>EAPXIAC KPV<IliON ó.


H. decorationes, quod super mentem et substantiam thearchiae occultum H.
E. dz"spositiones, hoc quidem super intellectum et essentiam thearchiae occultum E.
S. sanctos ornatus, quod quidem est super mentem et substantiam thearchiae occul- S.
R. nationes, quod quidem super intel/ectum et substantiam thearcht'ae occul- R.
A. gubernant, arcanum quidem Divinitatis quod intellectum omnem substantiamque tran- A.
F. exercitus, secretum quz"dem t'llud Divinitatls intellectu essentiaque excelsius F.
P. gubernant, cum abstrusam quidem Divinitatem, quae mentem essentiamque supe- P.
P.· o~cxxo~p.f¡ae:~~ 't"O ¡úv tnt€p voüv xact ouaicxv T~<; 6e:cxpzicx~ xpúr.p~ov P.·
L. gubernant, cum abstrusam quidem Divinitatem, quae mentem essentiamque supe- L.
C. rantur, summae quidem Dz"vinitatz"s arcanum illud quod omnem intelligentiam substantiam- C.
D. lestes, si nous respectons le secret de la Divinité, plus haut que tout esprit et D.

6. ANEEPAVNHTOIC KAI IEPAIC VOOC EVI\ABEIAIC 6.


H. inscrutabilibus et intelligibilibus mentís reverentiis, H.
E. inscrutabile est etiam intellectualibus mentís reverentiis, E.
S. tum inscrutabilibus et sanctis mentís reverentiis, ,)'.
R. tum imperscrutabilibus et sacris intellectus reverentiis, R.
A. scendit inscrutabilibus et sacris animi venerationibus, A.
F. sanctis intelligentiae nihil jam perscrutantis veneratz'onibus, quae F.
P. rat sanctz's mentís venerationibus quae investigari non possunt, ea autem P.
P.· cive:ee:pe:uv-1¡-ro~~ xcxt le:pcxi"~t voo~t e:ÓAcx6dcx~~t, :J..
L. rat sanctis mentís venerationibus quae investigan· non possunt, ea autem L.
e. que transcendil a scrutarione vacuis sacrisque mentz"s veneratz'onibus, c.
D. que tout @tre, par le culte sacré d'une intelligence, se défendant d'@tre curieuse, et D.

Versions lat. - 2.
r8 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. TA A€ APPHTA CW<I>PON€1 ClfH TIMWNTEC Enl TAC EMAMnOVCAC 6.


H. arcana autem modesta taciturnüate honorantes, in splendores splen- H.
E. haec arcana temperanti silentio honorantes, ad lucentes nobis E.
s. indicibilia autem casto silentio venerantes, ad illucentes nobis S.
R. z"neffq;bilia autem casto silentio honorantes, ad z"lluminantes nobis R.
A. inejjabilia vero casto honorantes sz"lentz"o, ad eos, quos ex san- A.
F. vero inejjabilz"a sunt modesto quodam silentio honorantes, ad il/os dumtaxat, quz" in F.
P. quae verbis exprimí nequeunt moderato silentio honoramus, ad radz"os, qui P.
p.. -.a. o€ r1.ptrr1-ra. awrppov~ a~y~ np.wvnc;, ¿nt -rile; D,Aa.p.noúaa.c; p..
L. quae verbis exprimí nequeunt moderato silentio honoramus, ad radios, qui L.
C. inejjabz"lia vero modesto quodam silentz"o prosequentes, fulgoribus, qui nobis e.
D. par la pudeur du silence devant ce qui est ineffable, nous nous trouvons élevés aux splen- D.

6. HMIN EN TOIC IEPOIC 1\0riOIC AVrAC ANATEINOM€0A KAI nPOC AVTWN CI>WTArWrOV- 6.
H.dentes nobis in sacrz"s sermonibus subducimur, et ab ipsz"s luáduci- H.
E. in sacris eloquiis splendores intendamus, et ab i"psis z"n lucem E.
S. in sanctz"s eloquiis splendores extendimur, et ab ipsis z"llumina- S.
R. in sacris eloquiis splendores ·extendimur, et ab ipsis in lucem R.
A. ctis litteris haurimus, fulgores intendimur, atque ab hzs ad A.
F. sacris litteris nobis fulgent, splendores contendimus, atque ab eis ad F.
P. nobis in scriptura sancta lucent, nitimur; ab eisque ad divinas P.
p.. ·~p.i'v Év -.o~c; lepo~c; Áoyio~c; a.úy!Xc; civa.nwóp.e6a., xa.t npoc; a.u-.wv r.pw-.a.ywyoú- p..
L. nobis in scriptura sancta lucent, nüimur, ab eisque ad L.
C. e sanctis eloquiis ajjulgent, attendamus, quorum deinde luce ad C.
D. deurs qui nous viennent des lumieres des Saintes Écritures ; et ces oracles, par leurs splendeurs D.

6. M€0A nPOC TOVC 0€APXIKOVC VMNOVC vn AVTú>N VnEPKOCMiú>C CI>WTIZOMENOI 6.


H.mur ad the.archz"cos hymnos, ab ipsis supermundialiter illuminati, H.
E. ducimur ad thearchicos hymnos, ab his supermundane illuminatz", E.
S. mur ad thearchicos hymnos, ab ipsz"s supermundane illuminati, S.
R. ducimur ad thearchz"cas laudes, ab ipsis supermundane illuminatz", R.
A. divinos hymnos dirigimur, ab his quidem ultra mundanum modum z"llumz"nati, A.
F. divinos hymnos illuminamur, inde vz"delicet ultra mundanum modum illumz"nati, F.
P. laudes quasi luce deducimur, ab iisdem praestanti modo z"llustratz', P.
P.· p.e6a. npoc; -ro ue; 6ea.px~xouc; Üp.vouc;' ún' a.ú-.wv Únepxoap.[wc; rpwn~óp.evo~, P.·
L. divz"nas laudes, ab z"isdem praestanti modo illustratz", L.
C. divinos hymnos excitemur, quibus supermundialz"ter z"lluminamur, c.
D. nous poussent a chanter le Tres-Haut, paree qu'ils nous illuminent d'une maniere idéale, D.

6. KAI nPOC TAC IEPAC VMNOI\OriAC TVnOVMENOI nPOC TO KAI OPAN TA CVM- 6.
H. et ad sacras hymnologias figurantes, et ad videre mode- H.
E. et ad sacras hymnologias formati, ad videndum etiam com- E.
S. et ad sanctas hymnorum enunciationes figurati, et ad vz"dendum per S.
R. et ad sacras hymnologias figurati, ad et videre commen- R.
A. atque ad sacras laudationes effingimur, ad id ipsum ut etiam adspiciamus A.
F. atque ad laudationes sacras inde formati, ad hoc ipsum videlicet ut et divina F.
P. atque ad sacras laudatz"ones instüuti, ut et dz"vz"na lumina videa- P.
P.· xa.t npoc; -.c1.c; lepO:c; úp.voAoyia.c; -.unoúp.evo~, npoc; -ro xa.l. ópiiv -.a. P.·
L. atque ad sacras laudationes institutz~ ut et dz"vina lumina videa- L.
e. sacrisque laudum canticis formamur ad divina lumina, quae e.
D. et nous disposent, par les louanges memes du texte saint, tant a voir les clartés divines D.
DEUXIEME SECTION : LES NOMS DE DIEU CHANTENT SES GRANDllURS.

6. METPWC HMJN Al AVTú>N AWPOVMENA 0EAPXIKA Cl>ú>TA KAI THN AfA00AOTHV o.


H. rate nobis per ipsos data thearchica luminaria, et benignidatum przn- H.
E. mensurate nobis per eas donata divina luminaria, et largum princi'pium E.
S. ipsos commensurate data nobis thearchica lumina, et laudandum prz"nci'pium uni- S.
R. surabiliter nobis per ipsos data thearchica lumina, et bonz"datz"vum prin- R.
A. quae nobis pro captu nostro ex ipsis indulgentur divina lumina, et principium sacrae totius A.
F. lumina nobis inde pro modo nostro tradita jacile videamus, et beneficum illud F.
P. mus quae nobis pro captu nostro ab ipsis concessa sunt, et beneficum z"llud omnz"s P.
P.· crup.p.É-rpwc; ·~p.i'v a~· cxú-rwv owpoúp.evcx 6ecxpx~x~ rpw-rcx, ' ' , l'l <;:,•
xcx~ -r·t¡v cxyw,¡ooo-rL v p..

L. mus quae nobis pro captu nostro ab ipsis concessa sunt, et boni largz"tricem omnis L.
C. in iis ad captum nostrum conceduntur, contuenda, beneficumque prz"n- e.
D. que ces louanges nous apportent toutes faites a notre taille, qu'a bénir la source D.

tl. APXHN AnACHC IEPAC Cl>ú>TOCI>ANEIAC VMNEIN ú>C AVTH nEP. EAVTHC EN TOIC IEPOIC o.
H.cipatum omnz's sacrae lucidationz"s laudare, sicut ipsa de seipsa in sacris H.
E. omnis divinae apparitz'onis luminz's laudandum, sicut seipsum de seipso in E.
S. versae sanctae lumz"nis apparitionzs, quod donat bonum, sicut ipsum de seipso in san- S.
R. cipium omnz"s sacrae luds apparz'tionzs laudare, ut ipsum de seipso in sacrú R.
A. z'llustratz"onz"s, a quo omne pervenit bonum, celebremus, ut ipsa de se z'n sacris A.
F. principz'um totius illuminatz'onis rz'te laudemus, quemadmodum et ipsum de se in F.
P. sacrae z'llustrationis principium laudibus afficiamus, quemadmodum ipsum de se z'n P.
p.. dpzl¡v &1ttÍa-r¡c; lep~c; cpw-rocpcxveb;c; úp.vei'v, wc; -xúrl¡ rrept écxuñ¡c; ev -:-o~c; ~e:po~c; p..
L. sacrae illustrationis originem laudibus afficiamus, quemadmodum ipsa de se in L.
e. cipium omnis z"llustrationis collaudandum, prout ipsum de se z'n elo- C.
D. bienfaisante de toute sainte illumination avec des termes donnés par Elle a son D.

l.i. AOrJOIC nAPAAEAWKEN OJON OTJ nANTWN ECTJN AITJA KAJ APXH KAI OVCIA o.
H. sermonibus tradidit, utpote quía omnium est causa et initium et substantia H.
E. sacris eloqu#s tradidz"t, ut quía omnz'um est causa et principium et essentia et E.
S. ctz"s eloquüs tradidit, sicut quod omnium est causa et principium et substantia S.
R. eloquiis tradidz't, velut quoniam omm'um est causa et principium et substan- R.
A. eloquiis tradidü, puta quod sit omnium causa et initium et substantia A.
F. sacrz"s eloqu#s tradidit; tradz"dit autem haec : Deus est causa omnium atque principium F.
P. scrz'ptis dz'vz'nz"s tradidit, velut se esse causam omnium, principium, essentiam ac P.
p.. Ao·r~oLc; 1to:pcxUowxev, "t " l •
OL0\1 o·n 1tCX\I':"W\I e;cr-:-L\1
1
CXL', rLCX
,
XO:L' cxpxll
, '
XO:L' OIJ', JLCX XO:L
1 '
!J-·
L. scrz'ptz"s divinis tradidit, velut se esse causam omnium, principium, essentiam ac L.
C. quiz"s expressit, ut quod omnium sit causa et origo, essentiaque ac C.
D. sujet dans les Saintes Lettres ; comme ceux-ci par exemple : la cause et le principe, J'etre D.

6. KAI ZWH KAI TWN MEN AnOnJnTONTWN AVTHC ANAKAHCIC TE KAI ANACTACJC o.
H.et vita; et deddentium quidem ab ea revocatz'o et resurrectio; H.
E. vita; et quidem recidentium ·ab eo et revocatio et resurrectz'o; E.
S. et vita ; et decidentz'um ab ipsa revocatz'oque et resurrectz'o ; S.
R. tia et vita ,· et decidentium quz'dem ab ipsa et revocatio et resurrectio; R.
A. et vita; eos qui ab illa cadunt revocans atque erigens; A.
F. essentiaque et vita ; tum vero eorum quz· a Deo prolapsi sunt revocatz'o atque resurrectio; F.
P. vitam; et eorum quz'dem qui a se decidunt revocationem atque restitutionem; P.
¡.t. ?;wT¡· xcxt -:-wv p.sv d7t07tLrr-rÓv't'wv cxth7íc; dváxA1)aLc; n xo:t dvtÍa't'cxaL.;· P.·
L. vitam; et eorum quidem qui a se deddunt revocationem atque restitutionem; L.
C. vita; et a se dz"lapsorum revocatio ac resurrectio; c.
D. et la vie de tout ; le réappel et la résurrection de qui a pu tomber ; D.
20 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

ti. TWN !1€ nPOC TO TOV SEOEJllOVC nAPA<PSAPTJKON AnOAJCSHCANTWN ANAKAINIC- ti.
H. de divino autem ad corruptionem lubricantium revocatio et refor- H.
E. ad vera deiformitatis incorruptibile perditorum renovatio et refor- E.
S. eorum autem quae ad deiformis corruptivum prolapsa sunt revocatio et S.
R. eorum autem quae ad deiformis corruptivum delapsi sunt revocatio et R.
A. et qui ad id prolapsi sunt et z'n se divinam effigz'em corruperint renovans A.
F. eorum autem qui lapsu quodam divinam in se ejjigiem perdiderunt renovatio F.
P. eorum autem qui in id quod divinae similitudinis corrumpendae vim habet delapsi sunt, renova- P.
p.. -rwv Se 7tpo¡; -ro -rou 6sosLóo0¡; 7t~p~~a~p-rLxov &.7toALa-6'Tla-á:v-rw• &.v~xClLVLa-p.o¡; p..
L. eorum autem qui in id quod dz'vinae similitudinis corrumpendae vim habet delapsi sunt, L.
C. divinam vera in semetz'psis z'maginem oblitterantium renovatio ac refor- C.
D. la rénovation et la réforrnation de qui a pu glisser jusqu'a ce qui fait perdre la D.

o. MOC KAI ANAMOP<PWCJC TWN !1€ KATA TINA CAAON ANJEPON nAPAKI- o.
H. matio; ad quemdam autem motum scelestum ab eo amo- H.
E. matio,· juxtaque agitationem immundam mobi- E.
S. reformatio; eorum autem quae secundum quamdam commotionem im- S.
R. reformatio; eorum autem quae secundum quamdam commotz'onem exse- R.
A. ac reformans; quique impura aliqua agitatione quatiuntur, A.
F. atque reformatio ; rursus eorum qui profana quadam agz'tatione F.
P. tionem et (ut ita dicam) rejictionem; eorum vera qui immundo impuroque aliquo motu P.
p.. xcxt &.vcxp.óp~waLc; · -;wv oe X~'t'á: 't'L vz arD ov &vlspov 7tCXf17.XL- p..
L. renovationem et reformationem; eorum vera qui immundo impuroque aliquo motu L.
C. matio; necnon impuro motu nutantium C.
D. ressemblance divine ; le saint affermissement de qui est ébranlé D.

o. NOVMENWN lllPVCIC lEPA KAI TWN ECTHKOTWN AC<PAAEIA KAI TWN En 6.


. 1

H. ventium consta¡ztia sacra; et stantium cautela ; et inH.


E. lium collocatio divina; et stantium munimen ; et ad E.
S. mundam moventur collocatio sancta; et stantium firmatio ; et ad S.
R. cratam commoti sunt collocatio sacra ; et stantium firmitudo ; et ad R.
A. eos sacratius firmans; stantes corroborans ; eosque qui ad se pro- A.
F. quatiuntur confirmatz'o sacra; permanentium vera tuta securitas; ad eum qua- F.
P. fluctuant, sacram confirmatz'onem ,· eorum qui stant, securitatem; eorum qui ad P.
p.. voup.Évwv ~opuaL¡; lspá: · xcÚ 't'W'Y éa't''flXÓ't'W'Y &a~CÍ:AELCX · Xl7.t 't'W'Y P.·
L. fluctuant, sacram confirmationem ; eorum qui stant, securitatem; eorum qui ad L.
e. firmamentum j ac stantium securitas ; c.
D. par un mouvement impur ; la síireté des vaillants ; la main qui D.

o. AVTHN ANArOMENWN ANATATIKH XEIPArc..JriA KAI TWN <PWTIZOMENWN EMAMIIIIC o.


H. ipsam subductorum erectz'alis manuductio; et illuminatorum splendor; H.
E. ipsum reductorum resit'tutiva manuductio; et z'lluminatorum illumz'natio ; E.
S. ipsam sursumactorum suscitativa manuductio ; et eorum quae illuminantur, z"lluminatio; S.
R. ipsam reductorum extensiva manuductio; et illuminatorum illuminatio; R.
A. moventur et assurgunt, porrecta veluti subvehens manu; eis qui illuminantur, fulgor intimus; A.
F. que proficiscentium porrecta manu perductio ; illumz'natorum fulgor; P.
P. se contendunt deductionein, porrecta manu ,· eorum qui illustrantur, lumen; P.
p.. i7t'l7.{rrT¡v civcxyop.Évwv civcx't'l7.'t'LXT¡ 'f.ELpcxywy((J. x(J.t 't'WV ~W't'L~op.Évwv SAAcxp.~L¡;· P.·
L. se contendunt deductionem, porrecta manu; eorum qui illustrantur, lumen; L.
C. ad se tendentium manuductio; illuminatorum illustratz'o ; c.
D. mene en haut quiconque s'éleve a elle ; la lumiere des illurninés ; D.
DEUXIEME SECTION : LES NOMS DE DIEU CHANTENT SES GRANDEURS. 21

o. KAI TWN T€1\0VMENWN T€1\ETAPXIA KAI TWN 0€0VMENWN 6.


H. et perfectorum principalis principatus; et deificatorum thear- H.
E. et perfectorum perfectio princi'palis ~· et dz"vinorum divi- E.
S. et eorum quae perficiuntur, perfectiom·s principatus ~· et eorum quae deificantur, S.
R. et perfectorum teletarchia ~· R.
A. et qui perficiuntur, consummationis princeps ~· quz'que in Deum assumuntur, A.
F. eorum quae perficiuntur, principatus z"pse pafecti~nis; quique in Deum assumuntur, F.
P. eorum qui perficiuntur, perficiendi princz"pz'um; eorum qui Divinitatis fiunt participes ac P.
P.· xa.t -rhlv -rt:Áoup.Évwv nAE-ra.pxia.· xa.t -rwv Ot:oup.Évwv p..
L. eorum qui perficiuntur, perficiendi principium ~· eorum qui Divt'nitatis fiunt participes, L.
C. - perfectorum principium perficiens; · deificatorum summa C.
D. le príncipe qui acheve les parfaits ; le príncipe qui déifie les D.

o. 0€APXIA KAI TWN Ani\OVMENWN Ani\OTHC o.


H. chia ; et tractorum tractio ; H.
E. nitas; et simplicium simpliéitas; E.
S. thearchia ; et eorum quae simplificantur, simplicitas; S.
R. et simplificatorum simplicitas ~· R.
A. summa Divinitas ~· et qui simplices fiunt, vera simplicitas ,· A.
F. summa Divinz"tas; eorum quoque qui simpHces fiunt, ipsa simplicitas; F.
P. socz"i, summam Divinitatem; eorum qui sz'mplices fiunt, sz'mplicitatem; eorum qui con- P.
p.. Ot:a.pxia.· xa.t -rwv &nÁoup.Évwv &nA(h'tl~· p..
L. Divinitatis principium; eorum qui simplices fiunt, sz"mplz'dtatem _; eorum L.
C. Divinitas; sz'mplificatorum sz'mplicitas; C.
D. fils de Dieu ; la simplicité des simplifiés ; D.

6. KAI TWN ENIZOMENWN ENOTHC APXHC 6.


H. et coadunatorum coadunatio; princip# quoque omnis H.
E. et unitorum unitas; princt"pii omnis E.
S. et eorum quae uniuntur, unitas; principii universi S.
R. et unitorum unitas; prindpiz' omnis R.
A. quique in unum transeunt, unitas; principii totius omnia su- A.
F. qui in unum conveniunt, similiter unitas; um·versi principt"i ratione F.
P. junguntur unumque fiunt, conjunctioneTf!. et (ut ita dt"cam) unitatem; omnis prindpii P.
p.. xa.t -:hlv ÉvL~op.Évwv ÉvÓ-rll~ · &pxlí~ p..
L. qui conjunguntur unumque fiunt, conjunctionem et unitatem; omnis principii L.
C. unitorum unitas; · omnis principii C.
D. l'unité des unis ; le principe supé- D.

6. AnACHC VnEPOVCIWC VnEPAPXOC APXH KAI TOV KPV~IOV KATA TO 9€MI- 6.


H. supersubstantialiter superprincipale principium; et occulti (secundum licitum) H.
E. superessentialiter superprincz"pale principium; et occulti (secundum quod justum E.
S. supersubstantialz"ter superprincz"pale principium ; et occulti ( secundum quod est con- S.
R. supersubstantialiter superprincz"pale principium ; et occulti ( secundum quod R.
A. perans initia per excellentem substantiam principium ; occultique sacratissimi ( quantum fas est) A.
F. quadam superessentiam, principium supra principium ; occulti quin etiam ( quantum fas F.
P. singulari ratione principio superius principium; occulti ( quatenus licet) beni- P.
p.. lxmxa-t¡~ únt:pouaiw~ únt:p~pxw~ &.px-1¡ · xa.t -rou xpucpiou (xcx-ra -ro. Oep.L- p..
L. singulari ratione principio superius princz"pium; occulti ( quatenus licet) bonam L.
C. superessentialiter superoriginale princz"pium ,· atque abdz'ti z'llius secreti ( quoad fas C.
D. rieur et antérieur de tout autre principe ; (daos la mesure permise) la manifesta- D.
22 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

o. TON ArAeH META110TIC KAI AnAWC ElnEIN META H TWN ZWNTWN ZWH KAI 6.
H. benigna traditio, et, plane dicere, est viventium vita et essentz"um H.
E. est) optima traditio, et, simpliciter dicendum, viventium vz"ta et eorum quae E.
S. veniens) bona traditio, et, ut sz"mpUdter dicatur, viventium vita ~· existentium S.
R. fas) bona traditio, et, simpHdter dz"cere~ viventium vz"ta et entium R.
A. benigne participationem tradens, atque, ut pauds dixerim, viventium vz"ta ~· subsz"stentz"um- A.
F. est) benefica distributio, atque, ut summatim dixerim, vz·ventz"um vz"ta ; existen- F.
P. gnam partitz"onem, atque, ut summatim dz"cam, eorum quae vivunt vitam ~· eorum P.
p.. "tov) á.y~X0-1} p.e"trxoón~ · xiXt, &1tAW~ eC7te~v, ·~ "tWV ~WV't"WV ~w-1¡ · xrxt -rwv p..
L. communicatricem, atque, uf summatim ·dicam, eorum quae vivunt vz"tam ~· eorum L.
e. est) benefica communicatio, et, simpliciter dicendo, vüa viventium; essentz"a e.
D. tion bienfaisante du secret ; pour tout dire en un mot : la vie des vivants, et l'exis- D.

6. TWN ONTWN OVCIA nACHC ZWHC KAI OVCIAC APXH KAI AITIA AlA THN AVTIC 6.
H. substantia; omnis vitae et substantiae initium et causa~· per ejus H.
E. sunt essentía~· omnis vitae et essentz"ae principium et causa; per E.
S. substantz"a; omnis vitae et substantiae principz·um et causa~· propter S.
R. substantia; omnis .vz"tae et substantiae prindpium et causa; propter R.
A. que substantia; vitae omnis ac substantiae initium et causa; quod bonitate sua A.
F. tz"um existentia, omnis vitae esseniz"aeque principium atque causa ; oh propriam F.
P. quae sunt essentz"am ~· vitae omnis essentiaeque et principium et causam ~· pro benignz"tate sua P.
p.. ov-rwv ouairx. 1tiXar¡~ ~w-lí~ xrxt oúai!Xc; cipx-1} xrxt IXl'tiiX· OLIZ -¡-T¡v rxu't"í~ p..
L. quae sunt essentiam; vitae omnis essentiaeque et principium et causam ~· pro benignitate sua L.
e. entz"um ~· omnis vitae et essentiae principium ac causa; propter suam e.
D. tence des etres ; !'origine et la cause de toute vie, de toute existence, qui par sa seule D.

o. EIC TO EINAI TA ONTA nAPAKTIKHN KAI CVNOXIKHN ArAeOTHTA. TAVTA nPOC TWN 9EICUN 6.
H. ad esse quae sunt ductricem et conúnentricem benignitatem. Ista divinis ser- H.
E. suam ut sz"nt quae sunt activam continentem bonitatem. Haec autem a divi- E.
S. bonitatem ipsz"us quae et dedudt ad esse existentz'a et continet. Haec autem a divz"nis S.
R. ipsius in essentia adductivam et contentivam bonitatem. Haec a divinis elo- R.
A. cuneta quae sunt ut essent produxerit, atque universa contineat. Ista ex dz"vinorum eloquio- A.
F. bonitatem omnia ut essent perducentem atque conservantem. Haec tamquam z"nitz"ati ah F.
P. quae facit ut ea quae sunt z"n lucem proferantur et in vita maneant. Haec a dt"vinis P.
P.· eCe; 't"O ElvcxL 't!X OV"tiX 7t!Xp!XX'tLÚ¡v XIXt auvoxLx-l¡v ciy1X0Ó't"lj't!X. TIX1J"tiX 7tpoc; 'tWV Oelwv P.·
L. quae facit ut ea quae sunt in lucem proferantur et in vita maneant. Haec a divinis L.
C. bonitatem qua et universa producit ut sint, et continet ne pereant. Haec ex scripturis C.
D. bonté mene a l'etre et maintient dans l'i!tre tout ce qui est. VoHit ce que I'Écriture D.

6. AOrJWN MEMVHME9A KAI nACAN WC ElnEIN THN lEPAN TWN eEOAOrWN VMNOAO- 6.
H. monibus didicimus, et omnem (sic dicere) sacram theologorum hymnologz"am H.
E. nis eloquiis dididmus, et omnem (sz"c dicere) sacram theologorum hymnologiam E.
S. eloquiis memoramus, et ( ut sic dicatur) omnem sanctum theologorum hymnum S.
R. quiis edocti sumus, et omnem ( ut dicere) sacram theologorum hymnologiam R.
A. rum fontibus haurz·mus, inveniesque omnem ferme (ut z"ta dixerz"m) theologorum A.
F. eloquiis sacris accepimus, invenz"es autem universam (ut ita dixerim) sacram theologo- F.
P. libris didicimus, omnes etiam sanctas theologorum lau- P.
p.. 'Aoyiwv p.ep.u-l¡p.eOIX, xiXt miarxv (w<; e•:TI:e~v) 't"'~V tepav "twv Ow),óywv úp.vo'Aoyirxv p..
L. libris dididmus, omnes etiam sanctas theologorum lau- L.
e. divim"s didicimus, et (ut z"ta dicam) omnem fere sacram Scripturam C.
D. Sacrée nous apprend ; et vous trouverez, pour ainsi dire, que toutes les louanges données D.
DEUXIEME SECTION : LES NOMS DE DIEU CHANTENT SES GRANDEURS. 23
6. riAN EVPHCEIC nPOC TAC ArA00VPrOVC THC 0EAPXIAC nPOO.l10VC EKCbANTOPIKCUC KAI VM- 6.
H. invenies, ad beneficas thearchici processus, demonstrative et laudative H.
E. invenies, ad beneficas Divinitatis processiones, man~festative et laudative E.
S. invenies. ad bonos thearchiae processus, manifestative et laudative S.
R. invenies, ad beneficos thearchiae processus, manifestative et laudative R.
A. laudationem, ad beneficos Divinitatis progressus exponendos atque lau- A.
F. rum laudationem, ad beneficos summae Divinitatis progressus explanandos laudan- F.
P. des beneficis Divinitatis progressionibus explicandis atque laudandis P.
P.· ~úpf¡cm'>, 7t~O'> 't'cX'> ciya.Goupyou" rií'> a~a.pxla." 7tpoóóou~. EX'fiXV't'Ofl~XW'> xcá P.·
L. des beneficis Divinitatis progressionibus explicandis atque laudandis L.
C. reperies ad declarandum nobis Deum et ad laudandum eum, div:·na nomina for- C.
D. par les auteurs sacrés, deviennent des noms de Dieu, exprimant et chantant les D.

ti. NHTIKCUC TAC 0ECUNVMIAC l11ACKEVAZOVCAN 00EN EN nACH CXE.l10N TH 0€01\0riKH nPArMATEIA 6.
H. Dei nominationes perstruentem. Unde in omni fere theologica pragmatia H.
E. nominationes divinas praeparantem. Unde fere in omm· theo/ogica actz"one E.
S. Dei nominationes dividentem. Unde in omni fere theo/ogico negotio S.
R. divinas nominationes praeparantem. Unde in omni fere theo/ogí'co negotio R.
A. dandos divina effingere nomina. Quocirca in omnibus ferme sanctis libris A.
F. dosque appel/ationes divinas effingere. !taque in omni ferme theo/ogica tractatione F.
P. divina nomt"na invenies fingere. !taque in omnibus fere divinis libris P.
P.· Úp.Vl)'tLXW'> 't'cX'> a~wwp.LIX" O~IXCTXEU<i~OIJCTIXV. "OQ~y EV 7tlill'"{l crxeoov -~ a~o),oy~x~ 1tp1Xyp.a.niq. P.·
L. divina nomina invenies fingere. !taque in omnibus fere divinis librz·s L.
C. mare secundum divinae bonitatis emanationes. Hinc in omni ferme theologica tractatione c.
D. démarches bienfaisantes de la Divinité. Ainsi, presque chaque fois que Dieu est en question, D.

ti. THN 0EAPXIAN OPWMEN IEPCUC VMNOVMENHN CUC MONA.l1A MEN KAI ENA- ti.
H. thearchz"cam videmus sacre hymnizatam : sí'cut unitatem quidem et sz"ngula- H.
E. thearchicam videmus divinitus laudatam : ut monadem quidem et E.
S. thearchiam videmus sane te laudatam : sicut monadem quidem et uni- S.
R. thearchz"am videmus sacre laudatam : ut monada quz"dem et uni-R.
A. advertimus Divinitatem sancte praedicari: ut singularem quidem atque uni- A.
F. summam Divinitatem sancte celebratam videmus : ut monadem quidem et uni- F.
P. Divinitatem ipsam sacris laudibus ornari animadvertimus : ut monada quidem et uni- P.
p.. -rT¡v Gea.pxiiXv ópwp.ev t~pw" úp.voup.Évl)v. W'tr > fJ-OVIXQIX
'';:' !.. ,
p. 'EY XIX~' t;VIX- p..
L. Divinitatis principium sacris laudibus ornari animadvertz"mus : ut monada quidem et uní- L.
c. Divinitatem ipsam sancte col/audatam cernimus : ut monadem quidem ac uni- e.
D. nous voyons la Divinité dévotement célébrée : - soit, comme Monade et D.

&• .l1A l11A THN Anl\OTHTA KAI ENOTHTA THC VnEPCbVOVC AMEPIAC ti.
H. ritatem, per simplicitatem et coadunatz"onem amplae impartitionis, H.
E. unum, propter simplicitatem et unitatem supernaturalis impartibilitatis, E.
S. tatem, propter simplicitatem et unitatem supernaturalis impartibz"litatis, S.
R. tatem, propter simplz"dtatem et unionem supernatura/is z"mpartibilitatis, R.
A. cam, oh simplicitatem atque unitatem excellentis illius individui, A.
F. tatem, propter sz"mplz"citatem unitatemque impartibz"litatz"s ipsius naturam exsuperantis, F.
P. tatem, · propter simplicitatem vacuitatis partium singularis, P.
P.· oa., o~cX Ú¡'J &7tMtl)"tiX xa.t ÉvÓ"t"fl"tiX -ri¡" rhc~p'fuou" cip.~p[a.", P.·
L. tatem, propter sz"mplicitatem et unitatem vacuitatis partz"um supra naturam, L.
C. tatem, propter supernaturalis individui sui simplicitatem, c.
D. Unité, (a cause de la simplicité et unité d'une absence de parties sans exemple) D.
..'
PREMJERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

o. e::: HC WC eNOnOJOV l1VNAMeW eNJZOMe0A KAI TWN MePICTWN HMWN 6.


H. ex qua, sicut unifacta virtute, unimur, et partibus nostris H.
E. ex qua, ut unifica virtute, unimur, et partitis nostris E.
S. ex qua, ut unifica virtute, unimur, et divisibt1ibus nostris S·
R. ex qua, ut unifica virtute, unificamur, et partüz's nostrz's R.
A. ex qua, veluti unifica virtute, in unum evadimus, dividuisque nostris a/teri- A.
F. ex qua, tamquam unifica potestate, ejjicimur unum, dividuisque nostri's diversi- F.
P. qua, tamquam vi quae unum facit, unum efficimur, dividuisque nostris dissimilitu- P.
P.· E~ f¡~ w~ ÉV07tO~OÜ ouváp.ew~ Év~~óp.e6oc. xcú 't'WV p.ep~CI"t'WV 'Í¡p.wv P.· ,)
\
L. qua, tamquam vi quae unum facit, unum ejjicimur, dz'viduisque nostris dissimi/itu- L.
c. ex qua, ceu unifica virtute, quid unum exsistimus, atque divz'duis nostris C.
D. qui, comme une vertu unissante, ne fait plus qu'un de nous, groupant supé- D.

6. eTePOTHTWN vnePKOCMIWC CVMnTVCCOMeNWN eJC eeoeJl1H MONAl1A CVNA- 6.


H. aliis supermundia/iter coadunatis, ad divinam unitatem co//i- H.
E. a/teritatibus supermundane complicatis, in Dezformem monadem con- E·
S. alternitatibus supermundane conclusis, ad Deiformem monadem con- S.
R. alteritatibus supermundane complicatz's, in Dezformem monada con- R.
A. tatibus supra mundanum modum conglobatis, in divinam monadem atque A•
F. tatibus supra mundanum modum conglobatis, in monadem Deiformem, F.
P. dinibus ac diversitatibus singu/ari modo connexis, in monada quae divinam speciem praefert, ac P.
p.. hepo't'-/¡'t'wv t17tEpxocrp.(w~ cru fl-7t't'Ucrcro p.Évwv, e~~ 6eoe~olj p.ovci.OIX P.·
L. dz"nz'bus ac diversitatibus singu/ari modo connexis, in monada quae divinam speciem praefert, ac L.
C. diversitatibus superinundane coagmentatz's, ad monadem quamdam Deiformem, C.
D. rieurement nos multiples différences, nous menant tous ensemble a la Divine D.

6. rOMeeA KAI eeOMIMHTON eNWCIN WC TPIAl1A .t1e 6.


H.gimur et Deiimitatam coadunationem; sicut Trinitatem autem, H.
E. gregamur et Deum imitantem unitatem; ut Trinitatem vera, E.
S. gregamur et Deiimitaiivam unüi'onem; sicut Trinitatem autem, S·
R. ducimur et Dezi'müativam unionem ,· ut Trinitatem autem, R.
A. unionem Deum imitantem col/igimur ,· ut Trinitatem vera, A·
F. unionemque Deum imitantem col/igimur; ut Trinitatem vera, F.
P. umtatem quae Deum imitatur, co/ligimur et concrescimus; ut Trinitatem autem, P.
P.· cruv1Xyóp.e61X XIXt 6eop.ip.7j't'OV €vwaw · w~ TpLcioiX oé, P.·
L. unitatem quae Deum imitatur, co/li'gimur et concrescimus ; ut Trinitatem, L.
C. ac Deum imitantem unionem redigimur; ut Trinz'tatem vera, C.
D. Monade, a l'union qui a Dieu pour modele ; soit, comme une Trinité, D.

6. AlA THN TPICVnOCTATON THC vnePOVCIOV rONIMOTHTOC eKCI>ANCIN e::: HC nACA 6.


H. propter tripersonalem supersubstantialem fecunditatis ostensionem, ex qua omnis ,H.
E. propter subsistentis ter superessentialz's fecunditatis expressionem, ex qua omms B.
S. propter trium Personarum supersubstantialis fecunditatis manifestationem, ex qua omnis S.
R. propter trishypostatam supersubstantialis fecunditatis expressionem, ex qua omnis R.
A. propter divinae fecunditatis in tribus Personis expressionem, ex qua omnis A.
F. propter superessentialis fecundz'tatis in Suppositis tribus expressz'onem, ex qua pater- F.
P. propter cae/estis fecunditatis in tribus Personis enuntiationem, ex qua pater- P.
P.· OL!X 't'l¡v 't'pLO:U7tÓcr't'«-=ov 't'lj~ \mepoucriou yovLp.'.Í.'I}'t'O<; exr¡¡tXvcrLV, é; f¡~ 7tÍÍcriX P.·
L. propter cae/estis fecunditatis z'n tribus Personis enuntiationem, ex qua pater- L.
C. propter superessentiaHs fecunditatis in tribus Personis manifestationem, ex qua pater- C.
D. a cause des Trois Personnes, produites par la fécondité de nature supérieure, de qui, au ciel D.
DEUXIEME SECTION : LES NOMS DE DIEU CHANTENT SES GRANDEURS. 25
6. nATPIA EN OVPANú> KAI Enl rHC ECTI KAI ONOMAZETAI ú>C AITIAN AE Tú>N ONTú>N 6.
H.paternitas in caelo et in terra est et nominatur; sicut causa autem existentium, H.
E. paternitas in caelo et zn terra est et nominatu1·; ut autem causam eorum quae sunt, E.
S. paternitas zn caelo et zn terra est et nominatur ~· sicut causam autem existentium, S.
R.paternitas tn caelo et zn terra est et nominatur ~· ut causam autem entium, R.
A .paternitas in caelo et in terra est et nominatur ~· ut vero causam rerum omnium, A.
F. nitas omnis in caelo et in terra exsistü atque nominatur; praetereautomniumexsistentiumcausam, F.
P. nz"tas omnis in caelo et in terra est atque nominatur ~ ut causam vero eorum quae sunt, P.
P.· 7t<X't"pL:X év oupav<¡> xat éTit y-~¡; Éa-rL xat 0110fJ-tX~t't"aL. @; aC"t"iav OE 't"W'Y 01/"t"WV,
P.·
L. nitas omnis z"n caelo et in terra est atque nominatur; ut causam vero eorum quae sunt, L.
C. nitas omnis in caelo et in terra est et nominatur; ut rerum vero causam, c.
D. et sur la terre, viennent le r61e et le nom de pere ; - soit, comme la cause des etres, D.

6. EnEIAH nANrA nPOC TO EINAI nAPHX9H AlA THN AVTHC OVCIOnOION ArAeOTHTA COCI>HN 6.
H. quia omnia ad esse ducta sunt per ejus substantifactricem benignitatem ~· sapien- H.
E. quoniam omnia ad esse adhibita sunt per ejus substantificam bonitatem; sapien- E.
S. quoniam omnia ad esse deducta sunt propter ipsius substantificam bonitatem _; sapien- S.
R. quía omnia ad esse adduxzt per ejus substantificam bonitatem; sapien- R.
A. quia omnia per substantificam ipsius bonitatem ut essent acceperunt; porro A.
F. cum omnia per bonitatem ejus effectrz"cem essentiae ut essent acceperunt ; tum vero F.
P. quod ab ejus bonitate, quae essentiae effectrix est, pro/ata sunt in lucem omnia ~· sa- P.
~' n oLa
~ , ' ' - OUO'L07tOL011
' ' aya\IO'tlj't'<X.
' l1,
fJ-· ,
E7tELo·r, '
7t<X11't'i1. '
7tpo~ 't'O, y
e:Lva~
,
1t<XP1lX111l 't'lj11 aun¡¡; aocp'hv P.·
L. quod ab ejus bonitate, quae essentz"ae effectrix est, pro/ata sunt in lucem omnia ; sa- L.
e. quod omnia per bonitatem ejus rerum effectricem sint producta ~· ut sapien- C.
D. paree que sa bonté eréatrice a donné l'existence a tout ; -soit,eomme D.

6. 11€ KAI KAI\HN OTI TA ONTA nANTA TA THC OIKEIAC CI>VCEú>C AnAPACI>9APTA 6.
H. tem autem et bonam, quia omnia quae sunt propriae naturae incorruptibilia per- .H.
E. tem vero et bonam, quia existentia omnia quae propria natura incorruptibilia E.
S. tem autem et pulchram, quoniam existentia omnia propriam naturam incorruptam S.
R. tem autem et bonam, quoniam entia omnia quae propriae naturae incorrupta R.
A. sapientem et pulchram, quía omnia quae sunt, et quae naturam suam inviolabilem A.
F. sapientem atque pulchram, quia quaecumque, ex eontm numero quae sunt, naturae suae propria F.
P. pientem et pulchram, quod quae sunt omnia, et naturae suae integra incorruptaque P.
p.. o€ xa:L XQ.A-/¡v,
r! ' " , ' -
O't"L 't'<X 01/'t"<X 7t<X11't'<X 't'<X 't"lj¡;
.l ,
O~XEL<X~
,
t¡lUO'EW~
, , l't.
<X1t<Xpcx.cp11a:p-rcx. p..
L. pientem et pulchram, quod quae sunt omnia, et naturae suae integra incorruptaque L.
C. tem quoque ac pulchram, quod res omnes, dum naturam suam servant incor- C.
D. sagesse et comme beauté, paree que, si tous les etres eonservent inaltérées leurs proprié- D.

6. AIACú>ZONTA nACHC APMONIAC EN9EOV KAI IEPAC EVnPEnEIAC ECTIN ANAni\EA 6.


H.salvantia, omnis harmoniae divinae et sacri decoris est repleta ; H.
E. salva sunt, omni harmonía divina et sacra pulchritudine sunt repleta; E.
S. servantia, omni harmonia divina et sancto decore sunt plena~· s.
R. salvantia, omni harmonía divina et sacra decentia sunt repleta ; R.
A.servant, omni divina congruentia sacroque decore sunt plena ~· A.
F. servant inviolata, divinae omnis harmoniae sacrique decoris sunt plena ; F.
P. omnia conservant, divinae omnis harmonz"ae sanctaeque pulchritudinis plena sunt ; P.
p.. OLotO'W~011't'CX., 7ttX0'1j~ áp p.ovia~ év9Éou xat lepa¡; EU7tpE7tEiot; Éa-rt11 cX11tX7t}e ex.. P.·
L. omnia conservant, divinae omnis harmonz"ae sanctaeque pulchritudinis plena sunt ; L.
C. ruptam, divinae omnis harmoniae sacraeque pulchritudinis sint plenae ; c.
D. tés naturelles, c'est qu'ils sont remplis de toute une harmonie divine et de beauté saerée ; D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. IPII\AN0PWnON AE AIAIPEPONTWC OTI TOIC KA0 HMAC 6,


H. humanam autem differenter, quid nostra adH.
E. humanam autem dijjerenter, quia his quae secundum E.
S. benignam autem differenter, quoniam nostris ad S.
R. philanthropon autem differenter, quoniam his quae secun- R.
A. supra modum vero benignam, quía in una A.
F. praecipue vero generi nostro propitiam, cum in una F.
P. singularz· quodam amare hominum gegus complectentem, quod vere P.
p.. rp~Aáv9pW7tOV Óe O~arpepÓv'tw;, o·n 'tO~t; xaQ' l)p.iit; p..
L. singulari quodam amare hominum genus complectentem, quod vere L.
C. singulari autem amare humanum genus complectentem, quod C.
D. - soit, comme douée d'un amour tres spécial pour les hommes, paree que l'une de ses Trois D.

6. nPoc AI\HSEIAN OAIKWC EN MIA TWN AVTHC vnocTACEWN EKOINWNHCEN ANAKAI\OVMENHN 6.


H. veritatem universaliter in unam ejus substantiarum communicavit, revocantem ad H.
E. nos sunt ad veritatem universaliter in una sui substantiarum communicavit, et revocatam E.
S. veritatem totaliter in una zpsius natura personarum communicavit, revocans. S.
R. dum nos ad veritatem totaliter in una ipsius hypostasum communicavit, revocans R.
A. personarum suarum infirma nostra integre verissimeque suscepit, ad seipsam A.
F. personarum suarum naturam nostram vere integreque assumpsit, revocans F.
P. atque integre in una persona cum nostris commercium habuit, revocans P.
P.· 7tpo~ dA-/j&E~!Xv ó),~xwt; év p.~~ -.wv ath·T¡t; {moa-.áaewv éxowwvr¡aev, dvaxaAoup.Év'1\ p..
L. atque integre in una persona nobiscum commercium habuit, revocans L.
C. se nobis vere integre in una persona sua communicarit, revocans C.
D. Personnes a véritablement et completement pris en partage notre nature, appelant et élevant D.

6. nPOC EAVTHN KAI ANATI0EICA THN AN0PWniNHN ECXATIAN e::: HC APPHTWC O 6.


H. ipsam et sursum ponentem humanam extremitatem, ex qua arcana sim- H.
E. ad seipsam restituit humanam novissimam partem, ex qua ineffabiliter sim- E.
S. ad seipsam et reponens humanam extremitatem, ex qua ineffabiliter sim- S.
R. ad seipsam et reponens humanam ultimitatem, ex qua ineffabiliter sim- R.
A. revocans atque adstringens humilitatem nostram, ex qua ineffabi/iter com-A.
F. ad se, sibique explanans humanam humilitatem, ex qua simplex Jesus F.
P. ad se et jungens secum nostram humilitatem, ex qua, modo quodam qui exprimi P.
P.· 7tpoc; €au-.T¡v xat dva-.~aE~aa -r71v dv9pw7t(vT¡v Éaxa-.~rlv, é~ f¡c; ci.pp-1¡-.wt; ó tmAotít; p..
L. ad se et jungens secum nostram humilitatem, ex qua, modo quodam qui exprimi L.
C. ad se sibique jungens humanam humilitatem, ex qua simplex Jesus e.
D. jusqu'a Elle la derniere des bassesses, l'humaine ; jésus, si simple, I'a prise comme D.

6. Ani\OVC IHCOVC CVNETE0H KAI nAPATACIN EIJ\HIPE XPONIKHN O Al- 6.


H. plex Jesus compositus est,, et imperfectionem accepz"t temporalem sempiter- H.
E. plex Jesus compositus est, et appositionem assumpsit temporalem aeter- E.
S. plex Jesus compositus est, et praesentationem temporalem accepit aeter- S.
R. plex Jesus compositus est, et appositionem assumpsit temporalem aeter- R.
A. positus est simplex Jesus, aeternusque temporales subiit metas, A.
F. ineffabiliter composüus est, et qui est aeternus temporalem sumpsit processio- F.
P. non potest, Jesus simplex constitit, temporisque prorogationem et spatium accepit qui aeter- P.
p.. 'h¡aotít; aUVE'tÉ9T¡, xat 7trJ.ptX'trJ.'lW eC/,Y¡rpE zpov~Ú,v Ó dto~ot;, p..
L. non potest, Jesus sz·mplex constitit, temporisque prorogationem et spatium accepit qui aeter- L.
C. ineffabi/i modo consistit, ac qui aeternus est tempora/em sumpsit accessio- e.
D. une partie, d'une maniere indicible ; I'Éternel a voulu grandlr avec le temps ; D.
TROISIEME SECTION : DIEU EST PLUS QUE SES NOMS NE DISENT. 27
6. l110C KAI ICW THC KA9 HMAC ErErONEI CI>VCEWC O nACHC THC KATA 6.
H. nus, et aequali nostra factus est natura, qui omni secundum H.
E. nus, et aequalis nobis factus est natura, omnium secundum natu- E.
S. nus, et intra nostram factus est naturam, qui omnem ordinem secun- S.
R. nus, et usque ad eam quae secundum nos venit naturam, omnem secundum omnem R.
A. atque intra naturae nostrae terminos venit, qui omnem totius A.
F. nem, atque in intima naturae nostrae .Pervenit, qui omnem totius naturae F.
P. nus est, et in naturam nostram venit, qui omnem totius naturae P.
~· x~;. sr:'~w ~7i<; x~e· T¡~ii~ iysyóvs~ r¡ú~Ew~, Ó r.á~~~ ~~~ X~~a ~·
L. nus est, et in naturam nostram venit, qui omnem totius naturae L.
C. nem, necnon ad intima naturae nostrae descendit, qui universum totius C.
D. 11 s'est mis dans notre nature, Cely.i qui d'une maniere hors pair D.

6. nACAN CI>VCIN TA:::ECUC VnEPOVCIWC EKBEBHKWC META THC AMETABO/\OV KAI 6.


H. omnem naturam ordine supersubstantialiter egressus, cum intransmissa et in- H.
E. ram omnem ordines superessentialiter molitus, cum incommutabili et E.
S. dum omnem naturam supersubstantialiter excedit, cum intransmutabili et S.
R. naturam ordinem supersubstantialiter excedens, cum intransmutabili R.
A. naturae ordinem eminenter excedit, suis proprietatibus immu- A.
F. ordinem superessentiae modum eminenter excedit, propn·a tamen interea immu- F.
P. ordinem atque praescriptionem singulari modo transiit, cum immutabili et non P.
fJ-· nii~a'\1 t.pÚ~W ~á~E!.U~ l.ITIEpou~iw~ EXÓEÓ~XW<;, fJ-E~a ~~~ CÍ.~E":'~ÓÓ),ou x~t fJ-·
L. ordinem atque praescriptz"onem supra essentiam transiit, cum immutabili et non L.
C. naturae ordinem superessentialiter transcendit, servatis tamen proprietati- C.
D. est en marge de la hiérarchie de toutes les créatures ; et 11 l'a fait, en gardant pour Lui seul, D.

6. ACVrXVTOV TWN OIKEIWN ll1PVCEWC KAI OCA AMA 9EOVPriKA CI>WTA TOIC 6.
H. confusa propriorum stabilitate. Et multa· alía Dei opera luminaria ser- H.
E. inconfusa propriorum collocatione. Et quaecumque alía deifica luminaria elo- E.
S. inconfusa propriorum collocatione. Et quaecumque alia deifica hemina juxta conse- S.
R. et inconfusa propriorum firmitate. Et quaecumque alía deifica lumina elo- R.
A. tabiliter atque inconfuse subnixus. Et quaeque alía deifica lumina sa- A.
F. tabilia prorsus et inconfusa conservans. Et quaecumque alia deifica lumina sa- F.
P. confusa suorum constantia. Ceteraque omnia divina lumina con- P.
p.. a.~uyx.úo:ou o:wv olxE~wv Lopú~Ew~. K~t o~~ a'A).~ Geoupy~x~ r¡w~~ ":0~<; P.·
L. confusa suorum constantia. Ceteraque .omnia divina lumina con- L.
C. bus suis prorsus integris et inconfusis. Haec aliaque quaelibet deifica lumina, quae C.
D. sans mélange, ce qu'Il possede en propre. De tant d'autres divines Iumieres, con- D.

6. /\OriOIC AKO/\OV9WC H TWN EN9EWN HMWN KA9HrEMONWN KPVCI>IA nAPAl10CIC 6.


H. monibus sequenter divinorum nostrorum praeceptorum occulta traditio H.
E. quiis consequenter divinorum nostrorum ducum occulta traditio expresse E.
S. quentiam divinorum eloquiorum nostrorum ducum occulta traditio manifestative S.
R. quiis consequenter divinorum nostrorum ducum occulta traditio manifesta- R.
A. cris ex litteris hausta secreta sanctorum praeceptorum nostrorum traditio nobis A.
F. cris eloquiis hausta secreta divinorum praeceptorum nostrorum traditio explanatione F.
P. venienter di'l!Ínis scriptis nobis occulte interpretando praeceptores nostri, qui divino numine P.
p.. 'Aoy[o~<; &.xo'AoúGw~ -~ ~wv ev&éwv T¡~wv x~G~ysp.óvwv xpur¡i~ r.~páoo~~~ exr¡~v- p..
L. venienter divinis scriptis nobis occulte interpretando praeceptores nostri, qui divino numine L.
e. scripturis consona sancti nostri praeceptores arcana nobis interpreta- C.
D. formes a 1' Écriture, dont la doctrine secrete de nos saints précepteurs D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. €K41ANTOPIKWC HMIN €t.WPHCATO TAVTA KAI HM€1C M€MVHME0A NVN 6,


H.demonstrative tribuit; ista ergo et nos didicimus : nunc H.
E. nobis donavit; haec et nos didicimus : nunc E.
S. nobis donavit 3" haec et nos docti sumus : nunc qui- S.
R. tive nobis tradidit ; haec et nos edocti sumus : nunc R.
A. explanando tradidit ; quae et nos quoque didicz"mus : et nuncA.
F. nobis perspicua contulit ; haec, inquam, tamquam initiati didicimus : nunc quidem in his F.
P. permoti erant, tradiderunt ; ea etiam nos arripuimus et hausimus nunc P.
p.. -rop~xw¡; T¡p.~v éowp-río-cx-:o. -:cxti-:cx xat T¡p.ú¡; p.sp.u1jp.e6a. vuv P.·
L. permoti erant, tradiderunt ; ea etiam nos edocti sumus : nunc L.
C. tione tradiderunt, nos quoque hausimus : nunc C.
D. nous a fait la révélation, nous aussi, nous en sommes instruits, comme D.

6. M€N ANAAOfWC HMIN t.IA TWN IEPWN nAPAnETACMATWN THC TWN AOfJWN KAI 6.
H. quidem analogice nobis pro sacrorum velatorum sermonum et hierar- H.
E. quidem rationabiliter nobis per sacra velamina eloquiorum et hierar- E.
S. dem juxta proportionem nostram per sancta velamina, eloquiorum et hierar- S.
R. quidem et analogice nobis per sacra velamina, eloquiorum et hierar- R.
A. quidem pro captu nostro per sacra velamina, sanctarum litterarum sacer- A.
F. erudimur pro nostri z"ngenii facultate; cui sane indulgens benignitas sanctarum litterarum sacer- F.
P. quidem pro captu nostro, cum, quasi sacris velis, scripturae sanctae P.
p.. ¡úv &vcx'Aóyw¡; T¡p.~v OL& -:wv lspwv napane-:aap.chwv. ñj~ -.wv 'Aoy[wv xcxt p..
L. quidem pro captu nostro, cum, quasi sacris velis, scripturae sanctae L.
C. quidem pro captu nostro. dum, velaminibus quibusdam sacris, eloquiorum et C.
D. nous pouvons l'@tre aujourd'hui, a travers les saints voiles, dont l'Écriture ou les auteurs D.

6. TWN IEPAPXIKWN nAPMOCEWN 411AAN0Pú>nJAC AJC0HTOJC TA MEN .NOH- #S.


H. chicarum traditionum humanitate, sensibilibus intelligen- H.
E. chicarum traditionum humanitatis, sensibilibus quidem invisibi- E.
S. chicarum traditionum benignitate, sensibilibus intelligibi- S.
R. chicarum traditionum philanthropia, sensibilz"bus intelligibi- R.
A. dotaliumque traditionum benignitas, carnalibus spiritua- A.
F. dotaliumque traditionum, per sacra velamina, intelligibilia quidem sensibili- F.
P. pontificiarumque traditionum benignitas, ea quae animo cernuntur iis quae sub P.
p.. "t'WV lepcxpz~xwv napaOÓaewv tp~Acxv6pwn[cx~, a~o-6"t¡"t'Oi;'~ -.& VO'Yj- p..
L. pontificiarumque traditionum benignitas, ea quae animo cernuntur iz"s quae sub L.
C. hierarchicarum traditionum benignitas, signis sensibilibus res spiri- C.
D. sacrés, dans leur amour envers les hommes, ont usé pour cacher sous des symboles sensibles D.

6. MATA KAI TOJC OVCJ TA VnEPOVCIA nEPIKMVnTOVCHC 6.


H. tias, et subsistentibus supersubstantialia ve/ante, H.
E. lia, et his quae sunt superessentialia circumvelantis, E.
S. lia, et existentibus supersubstantialia circumvelante, S.
R. lía, et existentibus supersubstantialia circumvelante, R.
A.lia, et subsistentibus supersubstantialia contegit, A.
F. bus, quae vero essentiam superant, rebus quae habent essentiam obtegit, F.
P. sensum cadunt, et quae essentiam superant, iis quae sunt obtegit, P.
Xa~ 'tOL~ OUO"L "t'CX U1tEpoucr~a 1tEpLXCXAU1t't0Utr7'1 ~,
' - y ' ' , "'\ 1
P.· -:ci, P.·
L. sensum cadunt, et quae essentiam superant, iis quae sunt obtegit, L.
C. tuales, substantiisque res supersubstantiales abdit, c.
D. les réalités spirituelles, sous des natures connues, celles-la qui dépassent toute nature, D.
TROISIEJ\lE SECTION :· DIEU EST PLUS QUE SES NOMS NE DISENT. 29
ti. KAI MOP<MC KAI TVnOIC TOIC AMOP<I>WTOIC TE KAI ATVnWTOIC nEPITESEICHC KAI THN VnEP- ti.
H. et formas et figuras informalibus et infiguralíbus circumponente, et su- H.
E. et formas et similitudinis carentibus formis et circumponentis similitudinibus, et super- E.
S. et formas et figuras informabilibus et non figurabilibus circumponente, et su- S.
R. et formas et figuras et informabilibus et infigurabilibus circumponente, et R.
A. formasque et figuras his quibus ista per summam excellentiam desunt circumponit, acA.
F. formasque et figuras his quae formam figuramque refugiunt rite circumdat, ex- F.
P. formasque ac figuras iis quae formis et figuris carent tribuit, et P.
p.. xcú p.oprpiZ~ xoú -:Ú1tou~ 't'OL~ &p.oprpwo:o~~ 't'E x~l 1/'t"lmw...-o~~ 7t<:p~n9o:icrl)~, x:Ú 't'l¡v ímo:p- p..
L. formasque ac figuras z"is quae formis et figuris carent tribuit, et L.
C. formasque figurasque rebus forma figuraque carentibus cireumdat, nec non C.
D. pour donner des formes et des Jignes a ce qui n'a ni forme ni ligues, et pour re- D.

ti. <I>VH KAI ACXHMATICTON An/\OTHTA TH nOIKI/\IA Tú>N MEPICTWN CVMBO/\WN n/\H9VOVCHC TE ti.
H.perexaltatam et infiguratam simplieitatem varietate di-oisorum symbolorum multiplieante et per- H.
E. naturalem et non figuratam simplieitatem varietate partitorum symbolorum et multiplicantis el E.
S. pernaturalem et infigurabilem simplicitatem varietate divisibilium signorum et multiplicante et S.
R. supernaturalem et infigurabilem simplicitatem varietate partibilium symbolorum et multipli- R.
A. supremam illam neque figurabilem simplicitatem dividuorum van:etate signorum multiplicat atque A.
F. celsam denique infigurabilemque simplicitatem signorum dividuorum varietate multiplicat et effin- F.
P. singularem figuraque earentem simplicitatem divz'duorum signorum varietate et distinguü et fin- P.
P.· rru7i x:xt OCil')(ljfl-ci.'t'Vl"t"OV fl.-;J,Ó7·r,o:a. 't"~ 'ltO~x~A(q. 't"WV p.<:p~cro:wv crup.6ó'Awv 'ltAl¡Ouvoúcn¡~ 't'E xa.t P.·
L. naturam vincentem figuraque carentem simplicitatem dividuorum signorum varietate et distinguit et L.
C. supernaturalem et quae figuras respuü simpHcitatem dividuorum sz'gnorum varietate multiplieat etC.
D. présenter souvent la simplicité méme, unique et saos dessin, sous une foule de symbol.es com- D.

o. KAI i.\IAn/\ATTOVCHC TOTE i.\E OTAN A<1>9APTOI KAI A9ANATOI rENWME9A KAI o.
H.plasmante; tune autem quando incorruptibiles et immorta/es erimus, H.
E. praefigurantis; eum autem incorruptibiles et immortales facti fuerimus, E.
S. componente,· tune autem quando incorruptibiles et immortales erimus, S.
R. cante;· tune enim quando incorruptibiles et immortales efficiemur, R.
A. effingit ; tune vero quando incorruptibiles immortalesque facti erimus, A.
F. gz't; at quando incorruptibiles immortalesque facti erimus, F.
P. git; cum autem immortales erimus, et ad sta-P.
p.. a~a.'lt'Aa....-,oúc;·'l~. ,
707€ o<:
"'
o...-a.v
" " CJ
a.rp•np't"o~ Jfl,
xa.~' a."Ja.v:x•o~ yo:vwp.o:
' 9a., xa.t p..
L. fingü; cum autem immortales erimus, et ad sta-L.
e. effingit ; at quando incorruptibz'les et immortales evaserimus, c.
D. posés de parties ; mais, lorsque nous serons devenus incorruptibles et immortels, en pos- D.

ti. XPICTOEii.\OVC KAI MAKAPIWTATHC E<I>IKWME9A 1\H:::Eú>C nANTOTE CVN KVPIW 6.


H. et Chrútivisae ae beatissimae fuerimus terminationis, semper cum Domino H.
E. et Christiformz' et beatissima recip1~emur quiete, semper cum Domino E.
S. et Christiformem et beatissimum consequemur finem, semper cum Domino S.
R. et Christiformem et beatissimam consequemur quietem, semper cum Domino R.
A. et ad imaginem Christi beatissima digna# requie, semper ( ut scriptum A.
F. sortemque Christo similem beatamque adepti, semper ( ut scrzptum F.
P. tum conditionemque Christi similem beatissimamque perveniemus, tum semper (ut scn'pta di- P.
p.. -~~ Xp~a-...-o<:~Ó'JÜ~ xa.t p.:xx:xp~w•~•·r,~ Écp~xwp.o:9a. A-/¡~o:w~, 1tá.v·ro-tE a-tJV Kupl<¡> p..
L. tum conditionemque Christi similem beatissimamque perveniemus, tum semper ( ut scripta di- L.
C. Christijormem beatissimamque sortem adepti, tum semper ( uti scri- C.
D. session d'une vie comme celle du Christ, et tres heureuse, quand nous serons (dit I'Écri- D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

fS. KATA TO 1\0rJON ECOME0A THC MEN OPATHC AVTOV 0EOCI>ANJAC EN nANAr- 6.
H.(secundum sermonem) erimus, visibili quidem ejus divina apparitione in H.
E. (juxta eloquia) erimus, visibilis quidem ipsius divinae manifestationis in E.
S. ( secundum eloquium) erimus, visibz"li quidem ipsius Dei apparitione in castis- S.
R. (secundum eloquium) erimus, visibili quidem ipsius theophania in omnino R.
A. est) cum Domino erimus, visibili quidem ipsius divina praesentia castis- A.
F. est) cum Domino erimus, visibili quidem divinoque ipsius spectaculo per castis- F.
P. vina tradunt) cum Domino erimus, aspectabilis quidem ejus, ut ita dicam, apparitionis P.
P.· (xcnil. -ro Aóy~ov) ÉO"Óp.e6ct, TiiG; p.ev ópctTiiG; IXlhou 6eo~ctvelct~ év Tictvcfyvo~~ p..
L. vina tradunt) cum Domino erimus, aspectabilt"s quidem ejus Deiparitionis sanctis- L.
c.ptum est) cum Domino erimus, visibilis quidem ipsiusmet Dei apparitionis castis- C.
D. ture) pour toujours avec le Seigneur, nous verrons d'une maniere toute sainte sa manifestation D.

6. NOIC 0EWPEIAIC AnOni\HPOVMENOI CI>ANOTATAIC MAPMAPVrAJC HMAC nEPIAVrOVCHC 15.


H.omnicastis theoriis repleti, lucidificis splendoribus nobis persplendente, H.
E. castissimis contemplationibus repletz~ manifestissimis splendoribus nos circumlustrati, E.
S. simis contemplationibus adimpleti, manifestissimis circa nos splendoribus refulgente, S.
R. castis speculationibus repleti, manifestissimis splendoribus nos circumfulgente, R.
A.sime contemplando fruentes, · lucidissimis nos circumfulgente luminibus, A.
F. simam speculationem jam adimpleti, lucidissimz's tune nos circumfulgente luminibus, F.
P. sanctissimz's contemplationibus pleni, quae nos splendidissimis radiis illustrabit, P.
P.· 6ewp~ct~<; &.1to1tÁ 1lpoup.Évo~, 'fiXVo-rcf-rct~G; p.ctpp.ctpuyrx~G;
i¡p.íi¡; 1tEp~ctuyct~otkt¡~ P.·
L. simis contemplationibus pleni, splendidissimis nos radiis illustrantis, L.
C. sz'mis contemplationibus pleni, cujus lucidissimis splendoribus irradiabimur, c.
D. sensible, et nous en serons satisfaits ; elle fera luire autour de nous des splendeurs éclatantes, D.

6. WC TOVC MA0HTAC EN EKEINH TH 0EJOTATH METAMOPCI>WCEI 6.


H. sicut discipulis in illa divinissima transfiguratione, H.
E. sz'cut discípulos in illa divinissima transformatione, E.
S. sicut circa discípulos in illa divinissima transformatione, S.
R. ut aiscipulos in illa divinissz'ma transformatione, R.
A. non secus ac discípulos in sacratissima z"lla transfiguratione sua, porro A.
F. quemadmodum discípulos suos in divinissima z'lla transfiguratione sua, in- F.
P. quemadmodum discípulos in divina illa formae mutatione, ejus autem tum illustrationz's P.
P.· W<; 1:0U<; p.rx61}-ril.<; Év Éxelv~ -rñ. ae~o-rcf-r~ p.E-rctp.op~WO'E~. P.·
L. quemadmodum discípulos in divina illa formae mutatione, ejus autem tum illu- L.
C. non secus ac discipuH in divinissima transfiguratione, in- C.
D. comme fit pour les disciples la divine transfiguration ; D.

6. THC l1E NOHTHC AVTOV CI>WTOi10CJAC EN AnA0EJ KAI AVI\W TW NW METEXONTEC IS.
H. intelligibilis autem ejus lucidationis impassibili et immateriali mente participantes, H.
E. invisibilem autem ipsius illuminationem impassibili et immateriali z'ntellectu participantes, E.
S. intelligibili autem luminis datione illius impassibili et immateriali mente participantes, S.
R. z'ntelligibili autem ipsius luminz's datione z'n impassibili et immateriali intellectu participantes, R.
A. spiritualis ipsius et z'ntelligibilis lucís, mente perturbatione omni et materia libera, participes A.
F. telligibilis autem illuminationis ejus, intellectu a perturbatione materiaque separato, partici- F.
P. quae mente ac ratione intelligitur, mente quae et ab omni externa vi accipienda libera erit, et P.
p.. Tii<; OS VO'l}ÚÍ<; IXthou 'fW1:0000"(IX~ ÉV cX1tiX6E~ XIXt :iuAcp 1:lfl vi¡) p.E-rÉxovn¡;, p..
L. stratz'onz's quae mente ac ratione intelligitur, mente quae ab omni cupiditate et corporeo affectu L.
C. telligibilis vero ejus illustrationis participes secundum mentem passionibus materiaque caren- C.
D. notre esprit libre de toute passion, libre de toute matiere, recevra l'illumination spirituelle, D.
TROISIEME SECTION : DIEU EST PLUS QUE SES NOMS NE DISENT. 31

6. KAI THC vnEP NOVN ENWCEWC EN TAIC TWN VnEP<MNWN 6.


H. et super mentem coadunatione, superlucentium H.
E. et super intellectum unitatem, in superapparentium E.
S. et super mentem unitione, ignotis et beatis S.
R. et ea quae super intellectum unione, in superapparen- R.
A.facti, ejus quae sensum omnem superat unionis, lucidissimorum radio- A.
F. pes, unionis vero intellectu superiorú, praefulgentium radiorum F.
P. materia vacabit, participes, tum conjunctionis quae mentem vincit, perlucidorum P.
P.· XIXL ,;.;¡, Ú7tEp vouv É:vWO"EW<; ev '!:IX~<; 1:WV Ú7tep<pcxvwv P.·
L. libera erit, participes, tum conjunctionis quae mentem vincit, perlucidorum L.
C. tem, radiorum · lucidissimorum incognitis beatissimisque coruscationibus, C.
D. et l'ineffable union, causée par l'émission tres heureuse- D.

ti. AKTINWN ArNWCTOIC KAI MAKAPIAIC EniBOMIC EN 0EIOTEPA MIMHCEI TWN. VnEP- 6.
H. radiorum ignotis et beatis immissz'onibus, ad diviniora imitatione supercae- H.
E. radiorum ignotis et beatis experiinentis, z'n divinorum imitatione supercae- E.
S. immissionibus superclar.orum radiorum, in diviniore imitatione supercae- S.
R. tium radiorum ignotis et beatis appositionibus, in diviniore imitatione supercae- R.
A. rum incognitis et beatissz'mis jactibus erimus consortes, supercaelestes spiritus divinius A.
F. incognitis beatisque jactibus, compotes erimus, in diviniore videlicet supercaelestium F.
P. radiorum incognitis beatisque effusionibus, divina caelestium mentium P.
p.. cix,;(vwv á.yvwa,;o~c; xa.t p.otxa.pia.~<; É7t~6oAa.~<;, év 6e~o,;Ép~ p.Lp.-f¡aE•. 1:wv Ú7tEp- p..
L. radiorum incognitis beatisque effusionibus, divina caelestium mentium L.
C. unione quadam intelligentiam superante ipsi conjungemur, ad diviniorem supercaelestium intelli- C.
D. ment inconcevable de rayons plus-que-lumineux ; il en deviendra plus divin et comme D.

6. OVPANIWN NOWN EICArrEI\01 rAP WC H TWN 1\0fiWN AI\H0EIA IPHCIN ECOME0A KAI 6.
H.lestium mentium ; aequangeli enim ( sicut sermonum veritas inquit) efficiemur et filii H.
E.lestium animorum; sicut angeli enim (ut eloquiorum veritas ait) erimus et .filii E.
S. lestium metztium ~· nam aequales angelis erimus (ut veritas dicit eloquiorum) et filii S.
R. lestium intellectum ~· aequales angelis enim ( ut eloquiorum veritas ait) erimus et filii R.
A. imitando; erimus enim (ut ait veritas) aequales angelis et filii A.
F. mentium imitatione ; erimus enim ( ut divinorum eloquiorum veritas ait) aequales angelis F.
P. imitatione : erimus enim sicut angeli ( quemadmodum scripturae sanctae veritas ait) P.
P.· oupotviwv vowv· lacíyyel.oL y&p (wc; ·)¡ 1:WV Aoriwv ciÁT¡6eLcX f1JO"'.V) éaóp.e6!X XIX~ utot P.·
L. imitatione : erimus enim sicut angeli ( quemadmodum scripturae sanctae veritas ait) L.
C. gentiarum ·imitationem~· nam (ut eloquiorum veritas habet) aequales angelis erimus et filii C.
D. semblable aux anges, car (dit I'Écriture infaillible) nous égalerons les anges, nous serons D.

ts. VIOI eeov THC ANACTACEWC VIOI ONTEC NVN AE WC HMIN EIPIKTON 6.
H. Dei, resurrectionis filii exsistentes. Nunc autem (sicut nobis H.
E. Dei, filii resurrectionis sunt. N une autem ( ut nobis pos- E.
S. Dei, resurrectionis filii exsistentes. N une autem ( sicut nobis S.
R. Dei, resurrectionis jilii exsistentes. N une autem ( ut nobis pos- R.
A. Dei, cum simus resurrectionis filii. At enim (pro modulo A.
F. filiique Dei, quandoquidem resurrectionis fil# futuri simus. Nunc autem (pro in- F.
P. et Dei filii, ut qui futuri simus filii resurrectionis. Nunc vero ( quoad ejus fieri P.
p.. 6eou, ,;ii<; á.vota,;!Xaew<; ulot ovn<;. Nuv o€ (w<; T¡p.~v ÉfLXTÓv) P.·
L. et Dei filii, ut qui futuri simus filii resurrectionis. Nunc vero ( quoad ejus L.
C. Dei, quando erimus filii resurrectionis. Modo autem (ut C.
D. fils de Dieu, étant fils de résurrection. En cette vie il ne nous est possible D.
32 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DJVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. OIK€101C M€N €1C TA 6€1A CVMBOAOIC XPWM€6A KAK TOVTWN AV01C EnJ 6.
H. licitum est) propriis ad divina symbolis utimur, et de ipsis iterum ad sim- H.
E. sibile) necessariis quidem in divina symbolis utimur, et ex ipsis iterum in E.
S. est possibile) propriis quidem ad divina signis utimur, et ex ipsis rursus ad S.
R. sibile) propriis quidem in divina symbolis utimur, et ex his rursus ad R.
A. nostro) in divinis rebus familiaribus nobis utimur signis, et ex eis rursus ad sim-A.
F. genü" viribus). congrue ad divina signis utimur, rursumque ex his ad simplicem F.
P. potest), proprie et accomodate in divinis rebus signis utimur, ex iisque rursum ad simplicem P.
p.. oCxdo~~ p.b et~ -rO: Ss~IX crup.ÓóÁo~~ xpwp.e6x, ,
XIXX ' ... CJ 1
'rOlJ'rW\1 1XlJ11~~ cm p..
1

L. fieri potest) propriis in divinis rebus signis utimur, ex iisque rursum ad simplicem L.
C. valemus) ad divina capienda signis utimur, quibus scilicet ad simpli- e.
D. d'aller aux choses divines que par l'usage de symboles propres, nous en• aidant pour nous D.

o. THN AnAHN KAI HNWMENHN TWN NOHTWN 0EAMATWN AAH0EIAN ANAAOrWC ANATEINOME0A 6.
H. plicem et coadunatam jntelligibilium spectaculorum veritatem analogice sursum ducimur, H.
E. simplam et unitam invisibilium contemplationum veritatem proportionaliter intendimus, E.
S. simplicem et unitam intelligibilium miraculorum veritatem proportionaliter extendimur, S.
R. simplicem et unitam intelligibilium speculaminum veritatem analogice extendimur, R.
A. plicem atque unitam spiritualium speculationum veritatem congrue nobis assurgimus, A.
F. unitamque intelligibilium spectaculorum veritatem modo quodam proportionis assurgimus, F.
P. et conjunctam spectaculorum quae animo cernuntur veritatem pro captu nostro nitimur, P.
p.. -r-{¡v &n/,7jv XIX~ "Í¡vwp.ÉYr¡v -rwv vo1¡-rwv Sexp.~-rwv dA-rí6e~~~~ dva.),óyw; dva.n~vóp.e6x, p..
L. et conjunctam spectaculorum quae animo cernuntur veritatem pro captu nostro nitimur, L.
C. cem et unicam illam intelligibilium spectaculorum veritatem pro captu nostro adducimur, C.
D. élever (a notre mode) jusqu'a la simple, jusqu'a l'unique vérité des vues spirituelles; D.

o. KAI META nACAN THN KAS HMAC TWN 0€0Eil1WN NOHCIN AnOnAVONTEC HMWN TAC 6.
H. et cum omnem erga nos divinorum intellectum, sinentes nostrorum intel- H.
E. et post omnem secundum nos Deiformium intelligentiam, requiescentes nostras intel- E.
S. et post omnem secundum nos Deiformium unitionem, sedantes no siras intel- S.
R. et post omnem quae secundum nos Deiformium intelligentiam, requiescere facientes nostras R.
A. et post omnem pro humano captu divinarum intelli'gentiam rerum, feriati spiritualibus A.
F. atque post omnem nostram divinorum intelligentiam, sistentes intellectuales F.
P. atque post nostram omnem divinarum rerum cognitionem, cum mentís nostrae P.
P.· x~xt p.e-rO: nicra.v TI-,v x~XG'·~p.ii~ -rwv Gcoe~bwv v6·r,cr~v, dnontXúovnc; t 1p.wv -rO:c; p..
L. atque post nostram omnem Deiformium angelorum cognz'tionem, cum mentís nostrae L.
C. et post omnem nostram rerum Deiformium intelligentiam, sedantes nostras intel- e.
D. puis, apres avoir con~u de tout notre pouvoir les choses divines, nous arretons l'effort de D.

6. NOEPAC EN€Pr€JAC €1C THN VnEPOVCION AJ:<TINA KATA TO 0€MITON €nJBAMOM€N 6.


H.ligibiles operationes, ad supersubstantialem radium (secundum licitum) immittimus, H.
E. lectuales operationes, in superessentialem radium ( secundum quod ju.stum est) nos immittimus, E.
S. lectuales operationes, ad supersubstantt'alem radium ( secundum quod fas est) nos immittimus, S.
R. intellectuales operationes, in supersubstantialem radium ( secundum quod fas est) apponimus, R.
A. actionibus nostris, supremum illum radium (quantum fas est) haurire contendimus, A.
F. actiones nostras, ad sublimiorem essentia radium ( quantum fas est) contendímus, F.
P. actiones cohibemus, ad divinum illum radium ( quantum concedüur) contendimus, P.
p.. voepac; Évepye(¡zc;, etc; -r-l¡v tmepoúcr~ov dx'tiviX (xa.-rlx -.b G<:p.~•Óv) énd)á.AAop.ev, P.·
L. actiones cohibemus, ad divinum illum radium ( quatenus conceditur) contendimus, L.
C. lectiles operationes. in superessentialem istum radium (quantum fas est) intendimus, c.
D. notre intelligence, pour faire face (tant qu'il est permis) au rayon supérieur a tout, . D.

-
TROISIEME SECTION : DIEU EST PLUS QUE SES NOMS NE DISENT. 33

6. EN H nANTA TA nEPATA nACWN TWN rNWCEWN VnEPAPPHTWC nPOVCi)ECTHKEN 6.


H. in qua omnis finis omnium notitiarum superarcane praestat, H.
E. in quo omnes fines omnium cognitionum superarcane ante substituti sunt, E.
S. in quo omnes fines omnium cognitionum superineffabiliter praeexstiterunt, S.
R. in quo omnes termini omnium cognitionum superineffabiliter praeexstz"terunt, R.
A. in quo termini omnes omnium scientiarum plus-quam-ineffabilz"ter praesubsistunt, A.
F. in quo quidem termini omnes omnium cognitionum plus-quam-ineffabiliter praeexsistunt, F.
P. in quo omnes omnium cognitionum scientiarumque fines ac termini ante constiterunt, P.
p.. lv ~ 'ltcXY't"CX -r~ 7tÉpcx-rcx 'ltocawv -rwv yvwaewv Ú7tepocpp ~-rw~ 7tpoür¡¡Éa-n¡xe '• p..
L. in quo omnes omnium cognitionum scientiarumque fines ac termini ante constiterunt, L.
C. in quo cuncti fines omnium cognitionum ineffabili modo praeexstiterunt, C.
D. dans lequelles limites de toutes connaissances sont par avance contenues d'une maniere indicible, D.

5. HN OVTE ENNOHCAI ~VNATON OVTE ElnEIN OVTE 01\WC nWC 9EWPHCAI 6.


H. quem neque intelligere possibile est, neque dicere, neque tote quomodo est videre, H.
E. quem neque intelligere possibile est, neque dicere, neque omnino quoquo modo contemplari, E.
S. quem neque cogüare possibile est, neque dicere, neque totaliter aliquo modo contemplarz·, S.
· R. quem neque intelligere possibile, neque dicere, neque totaliter aliqualiter contemplari, R.
A. quem neque intelligere neque eloqui possumus, neque omnino quomodolibet intueri, A.
F. quem nec intelligere neque eloqúi licet, neque quocumque aliter speculari, F.
P. quem nec cogitari intelligique potest, nec dici, neque penitus ullo modo cognosci, P.
P.· l¡v oún ÉwoT¡o-cx~ ouvcx-róv, oún d'ltELY, otín B:Aw~ 'lt(J)~ 6ewp·r¡a:x~. P.·
L. quem nec cogitari intelligique potest, nec dici, nec penitus ullo modo videri, L.
C. quemque nec mente concz"pere nec oratione proloqui valemus, neque visu quomodolibet intueri, C.
D. et duquel on ne peut rien concevoir, rien dire, absolument rien soup~onner, D.

6. ~lA TO nANTWN AVTHN E:::HPHMENHN EINAI KAI VnEPArNWCTON KAI nACWN MEN TWN OVCIW- 6.
H. eo omnium eam praecipuam esse et superignotam, et omnium sub- H.
E. propter quod ab omnibus ipse remotus sit et superincognitus, et omnium quidem es- E.
S. propter hoc quod ab omnibus ipse est segregatus et superignotus, et omnium quidem sub- S.
R. propter ab omnibus ipsum segregatum esse et superincognitum, et omnium quidem substantia- R.
A. quod sit exceptus ab omnibus et excellenter ignotus, et cum omnium A.
F. propterea quod est ab omnibus segregatus et emz'nenter ignotus, jam vero essen- F.
P. quod ab omnibus rebus secretus sit et incognitus, et cognitionum P.
~ ' 1~
p.. \ , ' ' , y
v ewcx~
o~cx -ro 'ltcxv-rwv CXU't""flY "''>"{lpr.p.ev·r1
' ( ,
xcx~ U'ltepcxyvwa-rov, xoct 'ltcxawv ph -rwv p..
L. quod ab omnibus rebus secretus sit et supra modum incognitus, et cognitionum qui- L.
C. eo quod sit omnibus exemptus et eminenter ignotus, ut qui simul omnes C.
D. tellement il est en marge de tout, et inaccessible a la science ; par avance il possede en D.

6. ~WN rNWCEWN KAI ~VNAMEWN TAC AnOnEPATWCEIC AMA KAI nACAC VnEPOVCIWC EN EAVTH 6.
H. stantialium scientiarum et virtutum perterminatione simul supersubstantialiter ipsam praeconti- H.
E. sentialium cognitionum et virtutum summitates simul et omnes superessentialiter in seipso prae- E.
S. stantialium cognitionum et virtutum terminationes simul et omnes supersubstantialiter in seipso S.
R. lium cognitionum et virtutum reterminatz'ones simul et omnis supersubstantialiter in se ipso R.
A. substantialium scientiarum atque virtutum fines simul omnes .in se irieffabili modo ante acce- A.
F. tialium omnium cognitionum atque virium superessentiali virtute simul fines omnes antici- F.
P. quidem quae essentiarum sunt atque facultatum fines universos per se singulari modo antici- P.
p.. OUCnWOWY jYWO"EWY XCXL OUYCÍp.EWY 'rcX~ ci'ltO'ltEfCX":WO"E~~ á.p.cx xcxt 'ltcXO"CX~ rJ'ltEfOUO"L(J)~ EY ÉCXU't"~ ¡..1..
L. dem quae essentiarum sunt atque facultatem fines simul universos in se singulari modo antici- L.
C. omnium cognitionum essentialium virtutumque terminationes superessentialiter in semetipso C.
D. soi, d'une maniere supérieuré et dans toute leur étendue, les ess·ences, les concepts, les D.

Verli011a lat. - 3·
34 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).
.,'

6. nPOEIAHCS>VIAN nANTúlN .dE AnEPIAHMnTúl .dVNAMEI KAI TúlN VnEPOVPANiúlN NOúlN VnEPI- 6.
H.nentem, omnibus quoque incomprehensibili virtute supercaelestibus mentibus super- H.
E. ambientem, omnibus vero incomprehensibili virtute et supercaelestibus animis supercol- E.
S. praeaccepit, et super omnes caelestes mentes incomprehensibili virtute est col/oca- S.
R. praeaccipientem, omnibus autem incomprehensibili virtute et supercaelestibus intellectibus super- R.
A.perz't, omnibus etiam spiritibus angelicis eminet incomprehensibili virtute superne A.
F. pavit, atque incomprehensibili potestate supercaelestibus quoque mentibus altior F.
P. paverit, potestate autem quae comprehendi non potest, supra omnes etiam caelestes mentes P.
p.. 7tpOeLA'7)(j~Ui"ocv, '7tXY';'WY OE cX'7tep~ÁlÍ'7t't''fl ouvá.p.eL xocl 't'W'I tmepoupocviwv YOW'Y Ú7tepLOpu- p..
.:·,/
L. paverit, potestate autem quae comprehendi non potest, supra omnes etiam caelestes mentes L.
C. anticiparit, cunctis caelesit'bus intelligentiis eminentior incomprehensa virtute col- C.
D. vigueurs ; par sa qualité dont aucun n'a l'idée, il est m~me au-dessus des esprits D.

o . .dPVMENHN El rAP Al rNúlCEIC nACAI TúlN ONTú>N EICI KAI EJC TA ONTA o.
H. stabilitam. Si enim scientiae omnes exsistentium sunt, et exsistentia H.
E. locatum. Si enim scientiae omnes exsistentium sunt, et in ea quae E.
S. tus. Si enim cognitiones omnes exsistentium sunt, et si exsistentia S.
R. firmatum. Si enim cognitz'ones omnes entium sunt, et in entia ter- .R.
A. locatus. Si enim scientiae omnes rerum subsistentium sunt, atque in sub- .A.
F. exstat. Si enim cognitiones omnes tum entium sunt, tum etiam in F.
P. sit locatus. Si enim cognitiones scientiaeque omnes in iis quae sunt versantur, et in ea quae P.
p.. p.ÉY7)Y. El y<Xp ocl yvwcm~ '7t~aocL 't'WV Ónwv elat XOC~ e{¡; 'ta ÓY't'OC p..
L. sit locatus. Si enim cognitiones scientiaeque omnes in iis, quae sunt versantur, et in ea quae L.
C. locatus. Etenim cum notiones omnes sint entitatum, et ad entitates e.
n. angéliques. Car si toute connaissance a pour objet de l'~tre, et s'arr~te la D.

o. TO nEPAC EXOVCIN H nACHC OVCIAC EnEKEINA KAJ nACHC fNúlCEúlC ECTIN E:::HPHMENH o.
H.finem habent, omni substantiae superest illa et omni scientiae est praecipua. H.
E. sunt finem habent, ipsa omnium essentia summa, et ab omni scientia est remota. E.
S. finem habent, qui est super omnem substantiam, et ab omni cognitione est segregatus. S.
R. minum habent, qui ultra omnem substantiam, et ab omni est cognitione superelevatus. R.
A. stantias desinunt, qui substantiam excedit omnem, scientia quoque omni superior sit necesse est. A.
F. entia desinunt, qui omni essentia superior est, consequenter est ab omni cognitione semotus. F.
P. sunt desinunt, qui omni essentia superior est, ab omni etiam est cognitione solutus et líber. P.
P-. 't'O 1tÉpoc~ É:x.ouaw, -~ '7tcXa7)~ oúa(oc~ E'7tixe~ voc, xocl '7tcXG'7)~ yvwaew~¡ ia·nv €~~¡p-r¡p.Év7}. P-·
L. sunt desinunt, quz' omni essentia superior est, ab omni etiam est cognitione solutus et lz'ber. L.
e. terminentur, is qui omni entitate sublimior est, omnem quoque effugit cognitionem. c.
D. ou finit l'~tre, ce qui dépasse tout ~tre dépasse toute connaissance. D.

6. KAI MHN El KPEITTúlN ECTI nANTOC · AOrOV KAI nACHC rNúlCEWC KAI VnEP NOVN fí.
H. Et quin si melior est omni sermone et omni scientia, et super mentem H.
E. Et si melior est omni ratione et omni scientia, et super intellectum E.
S. Et quidem si melior est omni sermone et omni cognitione, et super mentem uni- S.
R. Et quidem si melior est omni ratione et omni cognitione, et super intellectum, R.
A. Atqui si sermone omni omnique scientia praestantior est, si supra intellectum A.
F. At vero si ipsa omnium causa est omni sermone cognitioneque praestantior, atque intellectu F.
P. Quod si ipse omni sermone superior est, omnique scientia et cognitione, si mentemP.
?· Kocl p.T¡v d xpdnwv €cr":t '7t~Y't'o~ Áóyou xoct '7tcXG''7)~ yvwaew~, xocl Ú'7tEP voüv p..
L. Quod si ipse omni sermone superior est, omnique scientia et cognitione, si mentem L.
. C. Ceterum si sermonem omnem cognitionemque transcendat, supraque C.
D. Que si ce rayon peut défier toute parole et toute connaissance, paree qu'il dépasse D.
QUATRIEME SECTION DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 35
o. KA00AOV. KAI OVCJAN ll1PVTAI nANTWN MEN OVCA nEPIAHMnTIKH KAI CVNAHMnTIKH 6.
H.prorsus et substantiam stabilitus, omnibus quidem ut sit superstans et comprehensalis H.
E. universaliter et essentiam collocatur, omnium quidem cum sit acceptiva et comprehensiva E.
S'. versaliter et substantiam collocatur, omnium quidem exsistens circumapprehensivus et comprehen- S.
R. universaliter et substantiam collocatur, omnium quidem exsistens circumacceptivus et comprehen- R.
A. prorsus atque substantiam eminet, et percipiens circumambiat et comprehendat atque A.
F. universaliter essentiaque superior, quippe cum amplectatur, complectatur, anti- F.
P. omnz'no essentiamque superat, cum omnia quidem comprehendat et amplectatur P.
ll ''\
p.. 'K~I101\0U
> '
XOCL1 OUaLor.Y '""
LOflUTor.L, . '
'lt()(.'\ITWY 1
fl-EY ,.
OUaor. '\ 1
1t€pLI\l}'ltTLXl} .l(()(.L1 1
auYor.'ltT~Xl} Xor.L• aUI\-
'\
p..
L. omnino essentiamque superat, cum omnia quidem comprehendat et connectat, et con- L.
C. mentem sit et essentiam, ut qui omnia suo ambitu contineat, ac comple- C.
u. absolument l'intelligence et l'etre, embrassant, unissant et possédant toutes D.

ti. KAI nPOAHMnTIKH nACIN !1€ AVTO KA00AOV MHMnTOC KAI OVTE tí.
H. et praeacceptalis, ab omnibus ipsa omnino incomprehensibilis est, et H.
B. et praeapprehensiva, omnibus autem per se universaliter incomprehensibilis est, et ne- E.
s. sivus et praeapprehensivus, omnibus autem ipse universaliter est incomprehensibilis, et ne- S.
R. sivus et praeacceptivus, omnibus autem universaliter incomprehensibilis, et ne- R.
A. anticipet omnia, ipse tamen omnino incomprehensibilis permanet, et neque A.
F. cipet omnia, ipsaque a nullis usquam comprehendi possit, rursus si F.
P. atque anticipet, a nulla autem re, prorsus comprehendi posst't, ne- P.
~· Al}'ltTLxl¡ xor.t 1tpOAlj'ltTLX-i¡, 'ltiia•. o€ or.u-.b~ xor.flóAou liAl}'lt-.o~. xor.t 1u..
L. strz'ngat, atque anticipet, a nulla autem re prorsus comprehendi possit, neque L.
C. ctatur et anticipet, quin et omnem captum superet, cum neque C.
D. choses, sans qu'aucune ne l'enserre, sans D.

ti. AIC0HCJC AVTHC ECTIN 0Vl1E «<IANTACIA OVTE l10:::A OVTE ONOMA OVTE AOrOC OVT EnA«<IH 6.
H. neque sensus ejus est, neque visio, neque gloria, neque nomen, neque sermo, neque tactus,
H.
E. que sensus ejus est, neque phantasia, neque opinio, neque nomen, neque verbum, neque tac-
E.
S. que sensus ejus est, neque phantasia, neque opinio, neque nomen, neque sermo, neque tactus,
S.
R. que sensus ipsius est, neque imaginatio, neque opinio, neque nomen, neque ratio, neque tac-
R.
A. sensus ullus ejus est, neque imaginatio, neque opinatio, neque nomen, neque sermo, neque tac-
A.
F. neque sensus ipsius est ullus, nec imaginatio, nec opinio, neque nomen, neque sermo, nec tactus,
F.
P. que ejus sensus est ullus, neque visio, neque opinio, neque nomen, neque oratio, neque tac-
P.
, " {) ' - 1 " , " ~ 't: " " " ~ , " 1 ,
~· ou-.e otLaul}aLc; cxU'tl}<; t:'l'TLY, ou-.e rpocv-.cxaLcx, ou-re oo.,or., ou-.e ovop.cx, ou-.e ~~.oyo.;, oun t:'ltor.'fll• p..

L. ejus sensus est ullus, neque imaginatio, neque opinio, neque nomen, neque oratio, neque tac- L.
C. sub sensum cadat, neque ejus sit imaginatio, nec opz'natio, neque nomen, neque sermo, neque tactus, C.
D. qu'on puisse le sentir, le voir, le concevoir, le nommer, le dire, le toucher, D.

o. 0Vl1E EniCTHMH nwc O nEPI 0EIWN ONOMATWN HMIN l1JAnPArMATEV0HCETAI AOrOC 6.


H. neque disciplina, quomodo ergo de divinis nominibus nobis pernegotz'abitur sermo, H.
E. tus, neque scientia, quomodo de divinis nominibus a nobis actitabz'tur sermo, E.
S. neque scientia, quomodo de divinis nominibus a nobis tractabitur sermo, S.
R. tus, neque scientia, qualiter de divinis nominibus nobis negotiabitur sermo, R.
A. tus, neque scientia, quomodo ergo scribemus et de divinis nominibus aggrediemur, A.
F. nec scientia, quonam pacto divina nomina pertractabimus, F.
P. tus, neque scientia, quonam modo a nobis suscepta de divinis nominibus disputatio tractabitur, P.
p.. OtJTE É'ltLO'-rl¡p.l¡, ~W<; Ó 'lt€pL 6e(wy 0'/0fl-CXTWY ~p.~Y 0LCX'ltflotyp.cx-.eu6l¡ae-.cxL AÓ¡o~, p..
L. tus, neque scientia, quonam modo a nobis suscepta de divinis nominibus disputatio tractabitur, L.
C. neque notitia, quomodo de divinis nominibus a nobis sermo concinnabitur, c.
D. le connaitre, comment est-il question pour nous de discourir des noms divins, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. AKJ\HTOV KAI VnEPONVMOV THC VnEPOVCIOV 0EOTHTOC AnOt.EIKNVMENHC 6.


H. invocatae et supernominatae supersubstantialis Divinitatis ostensae ? H.
E. sine vocabulo et supernominationem superessentiali Deitate ostensa? E.
S. invocabili et supernominabili supersubstantiali Deitate demonstrata ? S.
R. invocabili et supernominabili supersubstantiali Divinitate demonstrata ? R.
A. cum docuerimus supersubstantialem Deitatem carere vocabulo atque omne nomen exce- A.
F. quippe cum ostenderimus Deitatem excelsiorem essentia, consequenter nec vocabulum nec nomen F.
P. cum Divinitas appellari nominarique non posse doceatur? P.
p.. &.x"A-Irr:ou xcd tntepwvúp.ou ñj.; Ú7tepoua(ou 6eÓ't'"l)'t'O<; &.7toOwcvup.Év"l).; ; p..
L. cum Divinitas appellari nominarique non posse demonstretur? L.
C. cum Divinitatem illam uti essentia sic et nomine quovis atque appellatione potiorem esse decla- C.
D. quand nous avons montré que la Divinité, en dépassant tout ~tre, perd tout nom et domine D.

tí. AM' oneP ec¡,HMEN HNIKA TAC 0€01\0rJKHC VnOTVnWCEIC e:::ETI- 6.


H. Sed quod diximus, cum theologicas deformationes disponeba- H.
E. Sed quía diximus, cum theologicos caracteres exposui- E.
S. Sed quod diximus, quando theologicas hypotyposes exposui- S.
R. Sed quod diximus, quando theologicas subfigurationes exposui- R.
A. dere? Ceterum quod diximus, cum theologicas hypotyposes (/ti est : instt"tutiones) A.
F. habere ? Ceterum quemadmodum diximus, ubi divinas hypotyposes (id est : figurationes vel F.
P. Sed id quod diximus, cum informationes theologicas exposui- P.
p.. 'AA"A' 01tEp E~"l)p.ev, l¡vlx~ 't'<l.<; 6eo"AoyLx<X.; Ú1tO't'U1tWaeL.; É~E't'L- p..
L. Sed id quod diximus, cum informationes theologicas exposui- L.
C. raverim? Utique, ut diximus, quando theologicas descriptiones exposui- C.
D. tout nom? Précisément nous avons dit dans le traité de nos lnstitutions D.

o. 0EME0A TO EN TO ArNWCTON TO VnEPOVCIOI'IJ AVTOTArA90N 6.


H. mus, · quod unum, quod ignotum, quod supersubstantiale, ipsum H.
E. mus, unum, incognitum, superessentiale, per se optimum E.
S. mus, unum, ignotum, supersubstantiale, ipsum bonum S.
R. mus, unum, superincognitum, supersubstantiale, ipsum per se R.
A. exponeremus, unum illud quod incognitum, quod supersubstantiale est, ipsum A.
F. instt'tutiones) exponebamus, quod sit ipsum unum atque bonum, essentia superius F.
P. mus, unum ipsum, id quod incognitum est, quod est essentia superius, P.
p.. 6Ép.e6r.t, 't'O. EV, !t'O cxyVWG"t'OV, 't'O U1tZpOUG'LOV, CXU't'O't'otyot6'(JV
' , \ " , f , , ,
p..
L. mus, unum ipsum, id quod incognitum est, quod est essentia superius, L.
C. mus, unum illud, ignotum, supra substantiam, seipso bonum C.
D. Théologiques que l'Un, l'Inconnaissable, l'ttre au-dessus de l'@tre, le Bien Pre- D.

6. onep ECTIN THN TPIMIKHN ENMA c¡,HMI THN OM00EON KAI 6.


H. bonum quod est, ternalem unitatem, dico, unideam et unibo- H.
E. quod est, trinam unitatem, dico, op.ó6eov et op.oá.ya:6ov, E.
S. quod est, trinam unitatem, dico, quae est simul Deus et simul S.
R. bonum quod est, trinam unitatem, aio, unius Deitatis et unius boni- R.
A. bonum quod est, Trinitatis unitatem scilicet, unum simul Deum atque simulA.
F. et ignotum, quid, inquam, sit in ipsa unitate Trinitas et in Trinitate quilibet F.
P. bonum ipsum quid vere sit, trinam unitatem, dico, quae una Deus est et simul P.
p.. o1tep ia't'l, -.}¡v 't'pLotO~x-l¡v Éwxocx, ~"l)p.l, 't'·hv op.ó6eov xcxt op.o- p..
L. bonum ipsum quod vere est, trinam unitatem, dico, quae una Deus est et simul L.
C. quod est, trinam, inquam, unitatem, simul Deum, simul C.
D. mier, quel qu'il puisse ~tre (j'entends : l'Un en ses Trois Personnes également Dieu, éga- D.
QUATRIEMH SECTION DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 37

6. OMArAeON OVT€ €In€1N OVT€ ENNOHCAI .WNATON 6.


H.nam, neque dicere neque intellt"gere possibile, H.
E. neque dicere neque intelligere possibz'le est ,· E.
S. bonum, neque dicere neque cogitare est possibile ; S.
R. tatis, neque dicere neque intelligere possibile ; R.
A. bonum, neque explicare neque intelligere possumus ; A.
F. aeque Deus, aeque bonus, nec dici nec intelligi potest ; F.
P. bonum,
, 6,ov,
nec dici possit nec cogitari ; P.
p.. aya oÜn EL'ItEL'II ol.í-re Éwoiio-at i3uva-róv. P.·
L. bonum, nec dici possit nec cogitari ; L.
C. bonum, neque verbis eloqui, neque cogitando assequi valemus ; c.
D. lement Bonnes), échappe nécessairement a toute parole, a toute intelligence ; D.

6. AMA KAI TúlN ArJWN 11VNAMEWN ArrE/\OnPeneJC ENúlCEIC AC o.


H. sed et sanctarum virtutum angelidecorae intelligentiae, H.
E. sed et sanctarum virtutum angelicae unitates, E.
S. sed et sanctarum virtutum angelis-convenientes unitiones, S.
R. sed et sanctarum virtutum angelidecentes uniones R.
A. sed et ipsae sanctarum virtutum angelis congruae conjunctiones (sive A.
F. ipsae quin etiam sanctarum virtutum convenientes angelis uniones (sive F.
P. quin etiam sanctarum virtutum dignae angelis conjunctiones P.
P.· &na. xat al ':'W'\1 &ylwv ouwíp.ewv ayyeAo7tpE7tEL~ É'IIWO"Et~, P.·
L. quin etiam sanctarum virtutum dignae angelis conjunctiones (quae L.
C. quin et sacrarum quoque virtutum conjunctiones quae angelis conveniunt cum C.
D. meme ces unions au mode angélique, particulieres aux Saintes Puissances, (qu'elles s'appel- D.

6. EIT€ EnJBOMC EIT€ nAPA/10XAC XPH <J)ANAI THC VnEPArNúlCTOV KAI Vn€P<J)ANOVC ArAeOTH- 6.
H. ( quas seu immissiones seu susceptiones oportet fari superignota et supersplendente benignitate) H.
E. ( quas sive speculativas sive acceptivas oportet dicere superincognitae et superlucentis bonitatis) E.
S. ( quas sive immissiones sive susceptiones oportet dicere superignotae et superclarae bonitatis) S.
R. ( quas sive appositiones sive susceptiones oportet dicere superincognitae et superluce.ntis bonitatis) R.
A. eas jactus dicere oportet sive perceptiones plus-quam-incognitae eminentissimaeque lucentis boni- A.
F. eas jactus dicere oportet sive perceptiones circa bonitatem plus-quam-ignotam atque praefulgen- F.
P. ( quae sive effusiones sive susceptioms plus-quam-incognitae et perlucidae bonitatis dici debent} P.
P.· (&~ eC-re É1tt6o'Ail.c; eCn 'ltapctooxa.~ XPla ?CÍvcn -rlic; Ó7tepayvwo--rou XIXL tJ'Itepcpavouc; ayct6Ó-:-tj'tOc;) P.·
L. sive effusiones sive susceptiones plus-quam-incognitae et perlucidae bonitatis dici debent seu cona- L.
C. plus-quam-ignota illa praelucidaque bonitate sive immissiones sive susceptiones appellandae C.
D. lent élancements, qu'elles s'appellent réceptions, a l'endroit de la plus-qu'incompréhensible et D.

6. TOC APPHTOI TE EICIN KAI ArNúlCTOI KAI 6.


H. arcanae etiam sunt et ignotae, H.
E. et arcanae sunt et incognitae, E.
S. ineffabiles sunt et ignotae, S.
R. et ineffabiles sunt et incognitae, R.
A. tatis) et ineffabiles simul et ignotae sunt, solisque A.
F. tem) ineffabiles sunt nobisque incognitae, F.
P. nec exprimí verbis possunt et sunt incognitae, P.
"~}.. , 't'E EtO"t
a¡-¡-'fl'tOt ~ '
Xat' ay'\IWO"'t'Ot,
" P.·
P.·
L. tus) nec exprimí 11erbis possunt et sunt incognitae, L.
C. sint) et ineffabiles sunt et ignotae, c.
D. plus-que-lumineuse Bonté), sont ineffables, impénétrables ; elles sont le fait de D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. MONOIC AVTOIC ENVnAPXOVCIN TOIC VnEP rNWCIN ArrEAJKHN H:::IWMENOIC AVTWN Arr€1\0IC o.
H. et solis eis sunt super scientiam angelicam di'gnis earum angelis, H.
E. et solis ipsis subsistunt super scientiam angelicam dignú suis angelis. E.
S. et solis ipsis inerunt qui super angelicam cognitionem digni habiti sunt ipsis angelis. S.
R. et solis ipsis insunt super cognitionem angelicam dignificatis ipsis angelis. R.
A. ipsis insunt, qui ex angelorum numero supra scientiae angeHcae modum his digni habiti sunt. A.
F. solisque angelis illis insunt, qui super cognitionis angelicae modum his digni habiti sunt. F.
P. atque in iis solis angelis insunt, qui praeter angelicam scientiam eis sunt digm· judicati. P.
P.· xott p.óvoL~ otthoi~ évu-mxpxouaL -roi'~ tnt€p yvwaw ri.y¡e:ALxT.v ~~Lwp.Évo~~ otthwv ri.y¡ÉAoL~. P.·
L. atque in iis solis angelis insunt, qui praeter angelicam scientiam eis sunt digni judicati. L.
C. solisque i/Hs insunt, quz' praeter angelicam cognitionem una cum angelis eas acceperunt. c.
D. ceux-la seuls, parmi les anges, qui, au-dela de la connaissance angélique, en auront été jugés dignes. D.

6. TAVTAIC 01 0EOEI~EIC Arr€1\0MIMHTWC WC Eti>IKTON €NOVMENOI NO€C 11.


H. Ipsis deivisae angelos imitanter ( ut licitum est) coadunatae mentes, H.
E. His deiformes angelica imitatione ( quantum licet) coadunati animi, B.
S. I stis deiformes ad angelorum imitationem ( sicut est possibile) unitae mentes, S.
R. His deiformes angelica imitatione ( ut possibile) uniti intel/ectus, R.
A. His conjuncti ad imitatz"onem 'angelorum ( quantum fas est) sublimiores quique sanctorum spiritus, A.
F. Hú utique unionibus intellectus quoque conformes Deo angelos imitantes ( quantum fas est uniri), F.
P. His divinae mentes, angelorum ( quoad ejus fieri potest) imitatione, conjunctae, P.
p.. TotÚ•otL~ ot 9e:oe:Loe:i'~ &y¡e:Aop.Lp.~-rw~ (w~ bpLx-rov) évoup.ivoL vóe:~, P.·
L. His divinae mentes, angelorum imitatione ( quoad ejus fieri potest), conjunctae, L.
C. Mentes itaque deiformes, ad angelorum ( quantum fas est) imitationem, hacce ratione Deo unitae, c. ,.·:,)¡/
D. Les saintes Ames, qui, a l'image des anges connaissent (dans la mesure possible) ce genre d'union, D.

6. eneJ~H KATA nACHC NOEPAC €NEP'r€1AC ANOnAVCIN H TOIA~E rJrNETAI TWN ei( 6.
H. - quoniam secundum omnis intelligibilis operationis requietionem talis fit. ex divini- H.
E. --'- quoniam ·secundum omnem intellectualem operationis requiescunt talis cum fit deifi- E.
S. - quoniam secundum omnis intellectualis operationis quietem talis fit deifica- S.
R. - quía secTJndum omnis intellectualis operationis quietationem taUs aliqua fit deifica- R.
A. - quando per vacationem totius spiritualis operationis hujusmodi spirituum in Deum A.
F. - cum per totius intellectualis actionis vacationem ejusmodi unio mentium Deo F.
P. - quando post omnis mentís actionis cessatt'onem mentium divino numine per- P.
p.. E7tEL01¡ xot-ra. 1tá.a'1l~ voe:pii~ lve:pye:iot~ &7tÓ7totUaw j¡ -roLIÍOe: yl yve:-rotL 't'WV lx p..
L. - quando post omnis mentís actionú cessationem mentium divino numine per- L.
C. - siquidem per omnem mentalis operationis vacationem ejuscemodi deificatarum C.
D. - quand, apres tout repos de la recherche intellectuelle, les Ames déifiées ont D.

6. 0EOVMENWN NOWN nPOC TO VnEP0EN <llWC ENWCIC VMNOVCIN AVTO KVPICalTATA .diA 6.
H.factis mentibus ad supernum lumen coadunatio - hymnificant illud propria pro H.
E. catorum animorum ad summum lumen unitas - laudant ipsum potentissime E.
S. tarum mentium ~d supremum lumen initio - laudant ipsum proprie maxime S.
R. torum intellectuum ad superdivinum lumen unio - laudant per se propriissime R.
A. contendentium ad supremam Dei lucem peroenit unio - ipsam proprie ac decentis- A.
F. raptarum ad ipsum lumen excelsum confecta sit - consequenter lumen ipsum propria admo- F.
P. motarum ejusmodi fit cum divina luce· conjunctio - lucem ipsam maxime propriis laudi- P.
P.· 9eoup.Évwv YOWV 1tpO'i 'tO Ú1tÉp9e:ov cpw~ ÉvwaL~ - Úp.voÜaLv otÚ't"O xupLW't"ot't"ot oLa. P.·
L. motarum ejusmodi fit cum divina luce conjunctio - lucem ipsam maxime propriis laudi- L.
C. mentium ad supremum Dei lumen unio exsistit - laudant ipsum propriis- C.
D. cette communion a la plus-que-divine lumiere - ces ames chantent tres justement Dieu D.
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 39
fl. THC nANTWN TWN ONTWN AIPAIPECEWC TOVTO A/\H9WC KAJ VnEPIPVWC EMAMIP9ENTEC EK 6.
H. omni omnium exsistentium ablatione, hoc vere superexaltanter splendidati de H.
E. per omnium qUae sunt ablationem, et ex hoc vere et supernaturaliter illumi- E.
S. per ablationem a cunctis exsistentibus, hoc vere et supernaturaliter illuminatione S.
R. per omnium entium ablationem, hoc vere et supernaturaliter illuminati ex R.
A. sime omnium ablatione concelebrant, illud verissime et excellenter edocti ex A.
F. dum ratione per ablationem omnium celebrant, ad hoc ipsum vere mirabiliterque illumi- F.
P. bus afficiunt omnium quae sunt detractione, atque hoc ipsum vere mirabiliterque illu- P.
p.. rií'Ó 1tCÍ'\I't'WV -rwv Óv-rwv CÍCf~X~pÉaEw'Ó, -rou't'o ci.),7l6w'Ó xcú Ú1tepcpuw¡; éXAcxp.cp6év-rE'Ó Éx p..
L. bus afficiunt omnium quae sunt detractione, atque hoc ipsum vere mirabiliterque illu- L.
C. sime ex rerum omnium ablatione, hoc ex beatissima illa cum Deo unione supra C.
D. en écartant de Lui l'idée de tous les etres, vu que cette bienheureuse union a Dieu D.

tl. THC nPOC AVTO MAKAPIWTATHC ENWCEWC OTJ nANTWN MEN ECTJN TWN ONTWN 6.
H. Dei beatissima coadunatione, quía omnium quidem est exsistentium H.
E. nati ex beatissima cum ipso unitate, quia omnium quidem est quae sunt E.
S. docti ex beatissima ad ipsum unitione, quía omnium quidem exsistentium est S.
R. ea quae ad ipsum beatissima unione, quoniam omnium quidem est entium R.
A. beatissima ad eam lucem unione, ut illa quidem substantiarum omnium sitA.
F. nati ex beatissima ad ídem unione, quod videlicet rerum quidem omnium F.
P. strati a beatissima cum ea conjunctione, didicerunt lucem illam divinam causam quidem eorum P.
f"-· rij¡; 1tp0ió CXÚ't'O p.cxxcxp~W't'CÍ't'Tj¡; SVWaEw¡;, f'l , , ' -
O't'~ 1tCXY't'WV fJ-EY Ea't'~ 'tWV OV't'WV f"-·
>!

L. strati a beatissima cum ea conjunctione, didicerunt lucem illam divinam causam quidem eorum L.
e. natttram vere per illuminationem eruditae, ut Deus omnt'um quidem rerum causa C.
D. leur met en pleine Iumiere ce fait, qu'Il est la cause de tous les D.

li. AJTJON AVTO AE OVAEN WC IJANTWN TWN ONTWN VnEPOVCJWC 6.


H. causa, ipsum quidem a nullo, sicut omnium exsistentium supersubstantia- H.
E. causa/e, ipsum autem nihil, ut omnibus quae sunt superessentialiter E.
S. causa, ipsum autem nihil, ut ab omnibus substantialiter segre- S.
R. causa, ipsum autem nihil, ut ab omnibus entibus supersubstantialiter R.
A. auctor, ipsa vero nihil sit ex his, ut quae ineffabiliter emineat A.
F. causa est, ipsum vero nihil est ex omnibus, utpote quod ab omnibus entibus sit supra F.
P. quae sunt omnium, eorum autem nihil esse, ut quae singulari ratione secreta sit P.
, ' 1
~\ t ,~ , ( ' , ,~
p.. CXL't'LOV, CXU't'O O€ OUOEV, Wió 1tCX'\I't'WV U1tEpouatW¡; Eo;~p7jp.E- f"-·
L. quae sunt omnium, eorum autem nihil esse, ut quae singulari ratione secreta sit L.
C. sit, ipse vero nihil earum exsistat, sed ab omnibus sit superessentia- C.
D. etres, mais qu'Il n'est aucun d'eux, paree qu'II est différent de tous a un D.

6. E:E:HPHMENON THN MEN OVN VnEPOVCJOTHTA THN 6.


H. liter praecipuum. Supersubstantialissimam ergo qui- H.
E. exaltatum. Igitur superessentialitatem E.
S. gatum. lgitur supersubstantialitatem qui- S.
R. segregatum. Supersubstantialem quidem igitur R.
A. omnibus. /taque supersubstantiale illud divi- A.
F. modum essentiae segregatum. Ipsum igitur Deitatis excelsae superes- F.
P. ab omnibus. Ac Divinitatem quidem quae essentiam P.
p.. vov. \ p.Ev
TTjV ' ouv U1tcpoua~ ó't'Tj't'CX 't'TjV
T t \ p..
L. ab omnibus. Supersubstantialitatem ergo Divinitatis, principii communicatae, quid- L.
C. liter exemptus. Illam igitur Divinam supra-quam-substantiam, C.
D. degré qui domine l'etre. De sorte que cette essence supérieure de la D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. SEAPXIKHN O TI nOTE ECTIN H THC VnEPArAeOTHTOC VnEPVnAP:::IC 6.


H. dem Thearchiam, quia aliquando est superbenignitate exsistente, H.
E. divinam, quaZis est superbonitatis supersubsistentiae, E.
S. dem thearchicam, quodcumque est superbonitatis superessentia, S.
R. thearchicam, quodcumque est superbonitatis superexsistentia, R.
A. num, quidquid tandem id est supremae bonitatis substantia eximia, A.
F. sentiaZe, ipsa sciZicet superbonitatis superessentia, quidquid denique sü, F.
P. superat, quidquid tandem sit bonitatis essentia, essentia omni superior, P.
¡.1.. Oe:cxpz~x~v, IJ n 1to-ré éanv 71 rij; ime:pcxycxOó-r"')-ro; tme:pÚ1tocp~~;, p..
L. quid tandem sit bonitatis quae bonitatem omnem superat exsistentia, quae exsistentiam omnem vincit, L.
C. quodcumque est illa supra-quam-essentia bonitatis, quae supra bonitatem est, C.
D. Divinité, quel que soit le mode supérleur d'existence de la Bonté Vivante, D.

o. OVTE úlC AOfON H AVNAMIN OVT€ úlC NOVN H ZúlHN H OVCIAN VMNHCAI SEMI- 6.

H. neque sicut sermonem aut virtutem, sicut mentem aut vitam aut substantiam hymnidicere H.
E. neque ut verbum aut virtutem, neque ut anima m aut vitam aut essentiam laudare E.
S. neque ut rationem aut virtutem, neque sicut mentem aut vitam aut substantiam S.
R. neque ut rationem aut virtutem, neque ut intellectum aut vitam aut substantiam R.
A. neque ut verbum aut virtutem, neque ut sensum aut vitam aut substantiam A.
F. neque ut rationem veZ potestatem, neque ut intellectum aut vitam veZ essentiam F.
P. nec ut verbum aut vim, neque ut mentem aut vitam vel essmtz"am fas est P.
~' y ' " , ll
P.· oun
"
w;
(
Aoyov
"'\, "
"1) ouvcx!.l.w, ou-re:
,
w;
t
vouv
- "
"1) ~w"')v "1)
1
oua~cxv
t -
!J!.I.V"')O"ot~ ue:p.~- p..
L. nec ut verbum aut vim, neque ut mentem aut vitam vel essentiam fas est L.
C. neque tamquam rationem aut potentiam, neque tamquam mentem aut substantiam aut vitam lau- C.
D. ne saurait @tre louée comme parole, ou puissance, ou esprit, ou vie, ou D.

6. TON OVAENI TúlN OCOI THC vnep nACAN AAHSEIAN AAHSEIAC EICIN . 6.
H. est licitum ulli de omnibus qui super omnem veritatem veritatis sunt placi- H.
E. est justum nulla mim eorum quaecumque super omnem veritatem sunt veritate E.
S. laudare possibz"le nulli eorum quotcumque sunt veritatz"s amatores, quae est super omnem S . .
R. Zaudare fas nulli eorum quotquot ejus quae super omnem veritatem veritatis sunt R.
A. laudare licet ulli ex his qui excedmtis omnem veritatem veritatis amatores A.
F. Zaudare fas est ulli ex his qui veritatis omni veritate superioris sunt ama- F.
P. laudare cuiquam eorum qui veritatis quae veritate omni superior est amatores sunt P.
p.. -rov ouoe:vt 'rWV OCTG~ rij; Ó1tep 7tliacxv cXA"~ae:~cxv d.A"')Oe:la:; datv epoca- P.·
L. Zaudare cuiquam eorum qui veritatis quae veritate omni superior est ama- L.
C. dibus celebrare fas est ulli qui veritatis quae supra omnem veritatem est sit studio- C.
D. essence, des qu'on recherche la vérlté supérleure a toute D.

6. EPACTAI AM' úlC nACHC e:::ecuc KINHCE(a)C 6.


H. tores; sed, sicut omnis habitudinis, motionis, H.
E. dicitur; sed, ut ab omni habitu, motu, E.
S. veritatem ; sed, sicut ab omni habitu, motu, vita, S.
R. amatores ; sed, ut ab omni habitu, motu, R.
A. sunt; sed, ut ab habitu omni, motu, vita, A.
F. tares; sed, ut ab omni habitu, vel motu, vita, F.
P. atque studiosi ; sed, ut ab omni habitu, aut motu, P.
p.. -rcxL dA),' 6>; 1tcXO""'); g~e:w;, x~v~ae:w;, p..
L. tores sunt ; sed, ut ab omni habitu, aut motu, L.
c. sus; quinimo laudare eam oportet tamquam ab omni habitu, motu, vita, C.
D. vtrlté; mais nous devons la Jouer comme n'ayant rien de ce qui est mouvement, D.
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 41

o. ZC.UHC <I>ANTACIAC AO:::HC ONOMATOC /\OrOV AIANOIAC NOHCEC.UC OVCIAC CTACEWC IAPV- fS.
H. vitae, visionis, gloriae, nominis, verbi, mentís, intellectus, substantiae, status, stabz"litatis, H.
E. vita, phantasia, opinione, nomine, verbo, mente, intelligentia, essentia, statu, col/oca- E.
S. phantasia, opinz'one, nomine, verbo, deliberatione, intel/ectu, substantia, statione, S.
R. vita, imagznatione, opinione, nomine, · mente, intelligentia, substantia, statz"one, col- R.
A. imaginatione, opinatione, nomine, sermone, mente, intelligentz"a, substantz"a, statu, A.
F. imaginatione, opinione, nomine, sermone, cogitatione, intelligentia, essentia, statu, fir- F.
P. vita, visione, opinione, nomine, sermone, cogitatione, intelligentia, essentia, statu, fir- P.
~wlí~, cpav-raai:x~, OÓ~"l)~, ovó p.a-ro~, )..óyou, OLavo(a~, vo-l¡ae;w~,
' , , !~ ,
p.. ouaLa~, a-raaEw~, r.upu- p..
L. vita, visione, opinione, nomine, sermone, cogitatione, intelligentia, essentía, statu, fir- L.
C. imaginatz"one, opinione, nomine, sermone, cogitatione, intellz"gentia, substantia, statu, fun- C.
D. vie, représentation, pensée, nom, expression, concept, idée, essence, état, durée, D.

o. CEC.UC ENWCEWC nEPATOC AnEIPIAC AnANTWN OCA ONTA ECTIN VnEPO- fS.
H. cpadunationis, termini, incomprehensibilitatis, omniumque quae exsistentia sunt H.
E. tione, unitate, summitate, multitudine, omnibus quaecumque sunt exsistentia E.
S. col/ocatz'one, unitione, fine, infinitate, universis quaecumque exsistentia sunt S.
R. locatione, unione, termino, infinitate, omnibus quaecumque entia sunt super- R.
A. sede, unione, fine, infinitate, et his quae sunt omnibus eminen- A.
F. matione, unione, termino, infinz"tate, et universaliter ab omnibus quae in ordine entium F.
P. mitate, conjunctione, fine, infinitate, denique a rebus omnibus eximio P.
!. ' , , ~ ¡ •
p.. ae;w~, ÉvwaEw~, 1tépa-ro~, cX1tELp(a~, Q;1t(XY'tWY oaa 0'\l'ta t;O"'t. '\1 U1tEpo- fA-·
L. mitate, unitione, fine, infinitate, denique rebus omni- L.
C. datione, unione, fine, immensitate, denique oh omnibus quaecumque sunt C.
D. unité, borne, manque de limites, bref, aucune de nos réalités : elle est D.

6. XIKWC ACI>HPHMENHN EnEIAH A€ WC ArA00THTOC VnAP:::IC AVTW TW EINAI fS.


H. eminenter excel/entem. Quoniam autem sicut benignitatis substantia ipsum quod H.
E. supereminenter remotam. Quomodo vero ut bonitatis subsistentia ipsius esse. E.
S. excellenter segregatam. Quoniam autem sicut bonitatis essentia per ipsum esse S.
R. excellenter segregatam. Quia autem ut bonitatis existmtia ipsi esse omnium R.
A. tissime exceptam. Cum vero_ ut bonitatis subsistentia ipso esse suo est A.
F. col/ocantur excellentz"ssime segregatam. Verum cum tamquam subsistentia bonitatis ipso suo F.
P. modo solutam. Quoniam autem ut bonz"tatis essentia hoc ipso quod est P.
p.. )(LXW~ tXCfl"{lfi"fl[J-ÉV"l'¡'\1. 'E 1t€LO"l'¡
'1'' '1'' •
oE W~ , [1' " !: ' - -
ayauO't"f¡'tO~ U1ttXfi<¡L<; IXU't!¡> 't!¡> ELWlL fA-·
T

L. bus. Quoniam autem ut bonitatis essentia hoc ipso quod est L.


C. super/ate abstractam. Quoniam vero ut ipsa bonitas eo ipso quod est C.
D. éminemment a part. PQurtant elle est Ja Bonté-Meme, celle qui est par son D.

6. nANTWN ECTIN TC.UN ONTWN AITIA THN ArA0APXIKHN THC 9EAPXIAC nPO- 6.
H. est omnium est exsistentium causa, benigneprincipalem Thearchiae provi- H.
E. omnium quae sunt est causa, optima-principalis Divinitatis provi- E.
S. omnium est exsistentium causa, boniprincipem. Thearchiae providen- S.
R. est essentium causa, bonarchicam Thearchiae providen- R.
A. omnium subsistentium causa, boni auctorem summae Divinitatis pro- A.
F. esse entium omnium causa est, haud ab re excelsae Deitatis providentiam bono- F.
P. eorum quae sunt causa est omnium, Divinitatis providentia quae boni princi- P.
p.. 1triv-rwv ia-rt -:wv Ónwv al·da, ~v &yaOapxLxT¡v -rlj~ 8eapxta~ p..
L. eorum quae sunt causa est omnium, Divinitatis providentia quae boni prin- L.
C. omnium causa est. providentia Dei (eorum qui dii dicuntur principis) quae C.
D. @tre la cause de tous les etres ; il faut done célébrer la source de tous Jes biens, la D.
PREMIÍlRE PARTIE : DE lHEU (DES NOMS DlVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. NOIAN EK nANTWN TWN AITIATWN VMNHTEON ene1 KAI 6.


H.dentiam de omnibus causalibzts hymnizandum ; quia et H.
E. dentia ex omnibus causatis laudanda est ~· quoniam et E.
S. tiam ex omnibus causatis laudare convenit ; quoniam et S.
R. tiam ex omnibus causatis laudandum ; quia et R.
A. videntiam ex omnibus creatis laudare conveniet ; circa ipsam A.
F. rum principium ex omnibus inde creatis laudare decet ; quandoquidem F.
P. pium est ex omnibus effectis laudari debet ~· quandoquidem et circum P.
p.. 7tpÓvow:v ~x 1tCX'II't'Wll -rwv ott't~ot'tWV ÚfL Ylj 't'Éov ~1tEf. xcÚ p..
L. cipium est ex omnibus effectis laudari debet ; quandoquidem et circum L.
C. omnium bonorum principium est, ab omnibus effectis laudanda est, quia et circum e.
D. Providence Divine, en partant de tous ses effets ; tous se rap- D.

ti. nEPI AVTHN nANTA KAI AVTHC ENEKA KAI AVTH ECTIN nPO nANTWN KAI TA nANTA 6.
H.per ipsam omnia et ipsa propter, et ipsa est ante omnz'a et omnia in H.
E. circa ipsam omnia et propter ipsam, et ipsa est ante omnia et omnz'a in ipsa E.
S. circa ipsam omnia et ipsius causa, et ipsa est ante omnia et omnia in ipsa S.
R, circa ipsum omnia et ipsius gratia, et ipsa est ante omnia et in ipsa R.
A. enim et ipsius causa sunt omnia, ipsaque est ante omnia et in ipsa cuneta A.
F. circa ipsam omnia atque ejus gratia, ipsaque est ante omnz'a et in ipsa cuneta F.
P. ipsam sunt omnia et ad eam ut finem referuntur, et ipsa omnia antiquitate vincit et omnia P.
' ).
fL· 7tEp1. otthl¡v 7tiÍV't'ot xot1. otu-r7jc; EVEXIX, xot~ !X.U't'T}, 1
~;;crn 7tpo' 7totv-;wv
, \
xot~
'
-;a;
,
7totV.'t'IX l
~>V fL·
L. ipsam sunt omnia et ad eam ut finem referuntur, et ipsa ormzia antiquitate vincit et omnia L.
C. ipsam sunt omnia et propter ipsam, et ipsa est ante omnia et in ipsa omnia C.
D. portent a Elle, tous sont en raison d'EIIe ; Elle-m@me est avant tous, et tous se sont D.

6. EN AVTH CVNECTHKEN KAI TW EINAI TAVTHN H T(,.)N 01\WN nAPAr(,.)rH KAI vnOCTACIC 6.
H. ipsa constant, et ipsa est omnium essentiarum deductio et substantia ; H.
E. constituta sunt, et ejus essentia omnium est ad esse deductio et substantia ; E.
S. constiterimt, et esse hanc est totorum deductio et substantia ; S.
R. consistunt, et esse hanc omnium adductio et hypostasis ; R.
A. consistunt, atque eo ipso quod est universa producta sunt atque subsistunt ; A.
F. consistunt, atque eo ipso quod est ipsa universa producta sunt atque subsistunt ~· F.
P. in ea constant, et eo i'pso quod est omnia in lucem pro/ata sunt ac constiterunt ; P.
p.. otó-tii auvÉcrt"7}XE, X!XL -rlj) elvot~ 't'otÚ't7}V 1¡ 't'WV 8"Awv 1totpotywy1¡ xot1. Ú7tÓcrt"ota~c;· fL·
L. in ea constant, et eo ipso quod est omnia in lucem pro/ata sunt ac constiterunt ; L.
e. consistunt' et esse eam producit omnia et facit ut exsistant ; c.
D. formés en Elle ; paree qu'EIIe est, tous sont devenus et tous demeurent; D.

6. KAI AVTHC nANTA E«l>IETAI TA MEN NOEPA KAI 1\0riKA rN(,.)CTIK(,.)C 6.


H. et ipsa omnia appetunt, intelligibilia quidem et rationahilia scientialiter, H.
E. et ipsam omnia desiderant, intellectualia quidem et rationabilia scienter, E.
S. et omnia i'psam desiderant, intellectualia quidem et rationabilia cognitive, S.
R. et ipsam omnia appetunt, intellectualia quz'dem et rationalia cognoscitive, R.
A. ipsamque desiderant omnia, spiritualia quidem et rationalia scienter, A.
F. idcirco hanc appetunt omnia, intellectualia quidem rationaliaque scienter, F.
P. et eum expetunt omnia, ea quidem quae mente rationeque utuntur, cognitione, P.
p.. xotl. otuñjc; 7tiÍv-rot ~cple't'otL, 't'i% p.ev voepi% xot1. "Aoy~xiÍ, yvwcrt"Lxwc;, P.·
L. et eum expetunt omnia, ea quidem quae mente rationeque utuntur, cognitione, L.
C. eamque omnia appetunt, spiritualia quidem ac rationalia scienter, c.
D. c'est Elle que tous poursuivent : les intelligents et les raisonnables, en pleine conscience, D.

-
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 43
ti. TA ¿e VCS>EIMENA TOVTWN AIC0HTIKWC KAI TA AMA KATA ZWTIKHN ll.
H. subdita autem eorum, sensibiliter, et alz'a, secundum vitalem motionem H.
E. subjecta vero hz's, sensibi/iter, et alia, secundum vitalem motum E.
S. istis autem subjecta, sensibiliter, et alía, secundum vivificum motum S.
R. injeriora autem his, sensiliter, et alia, secundum vitalem motum R.
A. his autem inferiora, sensibiliter, alia vero, vitalis ratione motus, aut A.
F. injeriora vero his, sensuali conditione, sequentia rursus, per vitalem motum, aut per aptitu- F.
P. quae autem his inferiora sunt, sensus judicio, aliaque, motu ·vitali, aut quia P.
fA·
\ ~'
't'OI: OE
' ,
!J~E 1.fAEVOI:
, ' (} -
't'O!J't'WV, OI:L0'1.17j't'LXWIO,
\ \ '!"\"' \
XOI:L 't'llt OI:AAOI:, XOI:'t'OI:
Y' '
I.,W't'~XflV
,
XLV7j- fA·
L. quae autem his inferiora sunt, setzsus judicio, aliaque, motu vitali, aut aptitudine ad L.
C. hisce inferiora, sensiliter, cetera vero, veZ per motum vitalem, C.
D. leurs inférieurs, l'aide des seos, a les autres, par le mouvement vital, D.

ll. KINHCIN H OVCIW¿H KAI EKTIKHN EniTH¿EibTHTA TOVTO rOVN EI¿QTEC 01 0€01\0rOI fi.
H. aut substantialem et continealem affectionem. Istud ergo videntes theologi, H.
E. et essentialem et conditionalem necessitudinem. Haec igitur scientes theologi, E.
S. aut substantialem et habitudinariam aptitudinem. Hoc igitur scientes theologi, S.
R. aut substantialem aut habitualem aptitudinem. Hoc igitur scientes theologz·, R.
A. per substantialem habitualemve aptitudinem. Ista denique non ignorantes theologi, A.
F. dinem quamdam essentialem et in quodam habitu consistentem. Hoc igitur scientes theologi, F.
P. essentiae aut statui accommodata est. Hoc enim theologi cum intelligerent, P.
P.· O'LV ~ ouau~o·r¡ XOI:t Éx't'Lxl¡v ~'ltL't'7jOELÓ't'7j't'IX. ToÜ't'O yoüv ELOÓ't'E¡;; ol Oeo'AóyoL, . P.·
L. existendum simpliciter et cum aliqua habitualt' qualitate. Hoc enim theologi cum intelligerent, L.
C. vel substantialem vel habitudinalem aptitudinem. Hoc igitur cum scirent theologi, C.
D. par leur disposition naturelle et constante. Les auteurs sacrés le savent bien ; D.

ti. KAI WC ANWNVMON AVTHN VMNOVCI KAI EK nANTOC ONOMATOC 8.


H. sicut innominalem eam hymnizant, de omni nomine. In- H.
E. et tamquam innominabilem eam laudant, et ex omni nomine. In- E.
S. et sicut innominabilem ipsam laudant, et ex omni nomine. In- S.
R. et ut innominatam ipsam laudant, et ex omni nomine. In- R.
A. ipsam, et ut carentem nomine, et ex omni nomine celebrant. UtA.
F. Divinitatem, partim tamquam nomine carentem, partim ex omni nomine celebrant. Ut F.
P. eam, et ut nomine vacantem laudant, et ex omni nomine. · Ut P.
fA· x01:t W¡;; CÍVWVUfAOV OI:U-rT1v Úp.voÜaL, x01:t ~x 'ltiXV't'Oc; OVÓfAIX't'O¡;;. P.·
L. eam, et ut nomine vacantem laudant, et ex omni nomine. Ut L.
C. Deum laudant, et tamquam nomine carentem, et ab omni nomine. Tam- C.
D. aussi chantent-ils Dieu comme « saos nom », puis le chantent-ils avec tout nom. Ils chao- D.

ti. ANc..>NVMON MEN WC OTAN $ACI THN 0€APXIAN AVTHN EN MIA TWN fl.
H. nominalem quidem_, sicut quando fari Thearchiam ipsam, in una H.
E. nominabilem quidem, ut cum aiunt Divinitatem ipsam, in una my- E.
S. nominabilem quidem, sicut quando dicunt Thearchiam ipsam, in una S.
R. nominatam quidem, ut quando dicunt Thearchiam ipsam, in una R.
A. carentem quidem nomine, cum Deum zpsum aiunt, in A.
F. carentem quidem nomine, quando supremam Divz'nitatem aiunt, zn una quadam secre- F.
P. vacantem quidem nomine, velut cum aiunt Divinitatem ipsam, in P.
p.. 'Avwvup.ov oé, ~V fAL~ fA·
' fl 1 ' IW\ 1 , 1
w¡;; o-r.xv ~OI:aL n¡v uea.pxLOI:V OI:U't'7jv,
L. vacantem quidem nomine, velut cum aiunt Divinitatem ipsam, in L:
e. quam nomine carentem, ut cum aiunt Deum ipsum, in una C.
D. tent Dieu comme « saos nom )) ; par exemple, ils rapportent que Dieu, au cours D.
44 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREliUER).

6. MVCTHKWN THC CVMBOI\IKHC EIEO<I>ANEIAC OPACEWN Entni\HEAI Tú> CI>HCANTI 6.


H. mysticarum symbolicae Dei-apparentiae vz"sionum, percutere ei dicenti : H.
E. sticarum symbolicae dz"vz"nae manzfestationis visionum, increpasse dz"centem : E.
S. mym"carum visionum Dei-apparitionis significantem, increpare eum qtti dixit : S.
R. mysticarum symbolicae theophanz"ae vz"sionum, increpasse dicentem : R.
A. una sacratz"ssz"marum visz"onum apparentem, eum increpasse qui dixerat : A.
F. tarum occultarumque aliquid significantium visionum apparentem, increpasse eum qui interroga- F.
P. una mysticarum divinae demonstrationis vz"sionum, objurgasse eum qui interrogas- P.
p.. 't'WV fJ-Ua't'LXWV ñí~ aup.fSoALx7j~ 6Eopa.vEla.¡; Ópá.aEwv, btLr.Ar1 ~a.L. -::ijl cpl)aa.v't'L · p..
L. una mysticarum divinae demonstrationis visionum, objurgasse eum qui interrogas- L.
C. ex mysticis visionibus symbolicae apparitionis Dei, increpasse eum qui dixerat :C.
D. d'une vision mystérleuse ou 11 apparut m@me caché, reprend qui Jui a dit : D.

6. TI TO ONOMA COV KAI WCnEP AnO nACHC AVTON EIEWNVMIKHC rNWCEWC 6.


H. « quod est nomen tuum ? » et, sicut eum ab omni Dei nominabili scientia ducens, H.
E. « quod nomen tuum ? » et, sicut ab omni eum Dei nominativa scientia redu- E.
S. (( quod est nomen tuum ? » et, sicut ab omni cognitione ex Dei nominatione z"psum S.
R. << quod nomen tuum ? " et, quemadmodum ab omni ipsum Dei nominativa cognitione R.
A. (( quod est nomen tuum? >> ac, veluti ab omni eum divini nominis cognitione abdu- A.
F. verat : « quod est nomen tuum? >> ac, veluti eum ab omni divinae appellationis cognitione F.
P. set : « quod est .nomen tuum ? >> et, quasi eum ab omni Dei nominis cognitione abducen- P.
p.. 't't 't"O Óvop.á. aou ; x~t ~ar.Ep dno r.á.a1}~ a.irto'\1 6Ewvup.Lx7j~ yvwaEw~ d1tá.- p..
L. set : « quod est nomen tuum ? >> et, quasi eum ab omni Dei nominis cognitione abducen- L.
e. ( quod est nomen tuurrz ? )) et, tamquam ab omni divino nomine abducentem, C.
D. « QueJ est done votre nom ? » et, comme pour J'emp@cher de rechercher un nom, Le D.

6. AnArOVCAN <!>ANAl KAI INA TI EPWTAC TO ONOMA MOV· KAI TOVTO ECTIN eAVMACTON 6.
H.dicere : « et cur interrogas nomen meum ? quod est admirabile ». H.
E. cens, dicere : « et ut quidem interrogas nomen meum ? et hoc est mirabile ». E.
S. abigentem, dicere : « et quare interrogas nomen meum? et hoc est mirabile >>. S.
R. abducentem, dicere : « et ut quid interrogas nomen meum? et hoc est admirabile ». R.
A. centem, dixisse : « cur de nomine meo interrogas ? quod est mirabile ». A.
F. deterrentem, dixisse : (( quz"dnam meum nomen interrogas? atqui et hoc est mirabile >>. F.
P. tem, dixisse : « cur quaeris nomen meum? quod est mirabile ». P.
p.. youaav, rpá.va.L -ró · xa.t rva. Ti spw-.a.~ -.o óvop.á. p.o:.~ ; xa.t -::oü-r' ean a~up.~a-róv. P.·
L. tem, dixisse : <( cur quaeris nomen meum? quod est mirabile ». L.
C. dixisse : quare interrogas de nomine meo? et hoc est admirabile >>.
(< c.
D. voici qui ajoute : « Que me demandez-vous mon nom ? iJ est chose étonnante ». D.

6. H OVXI TOVTO ONTú>C ECTI. TO 9AVMACTON ONOMA TO vneP nAN ONOMA TO ANW- 6.
H. Aut non istud ést vere admirabile nomen, quod est super omne nomen, innomina- H.
E. An non hoc vere est mirabile nomen, quod est super omne nomen, quod est inno- E.
S. Numquid autem non hoc vere est mirabile nomen, quod est super omne nomen, quod est S.
R. Aut nonne hoc vere est admirabile nomen super omne nomen, nomen innomina- R.
A. An vero istud non est mirabile nomen, quod est super omne nomen, quod est sine A.
F. At vero nonne est istud revera mirabile nomen, quod est super omne nomen, quod est F.
P. An non nomen hoc vere planeque mirabile est, quod omne nomen superat, quod vacat P.
''H ouy_L
, , 't'OU'- t"O O\l't'W~
,,
P.·
l '
.,a"t'L 't"O, n~.~a.up.a.a-rov
, ,
ovop.a., 't"O' ur.Ep
, , -
r.a.v » .
ovop.a., 't'O, ci. vwvu-
, p..
L. An non nomen hoc vere planeque mirabile est, quod omne nomen superat, quod vacat L.
c. An non est hoc vere nomen admirabile, quod est supra omne nomen, quod caret C.
D. N'est-n pas en elfet un nom qui puisse surprendre, ce nom qui domine tous les noms, qui D.

-....~~~..-------------------------------
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 45
6. NVMON TO nANTOC VnEPI.1PVMENON ONOMATOC ONOMAZOMENOV EITE EN TW AIWNI 6.
H. tum~ omni superstabilitum nomini nominato, sive in saeculo isto H.
E. minabile, quod omne supercollocatum nomini nominato~ sive in hoc saeculo E.
S. innominabile, quod est collocatum supe1· omne nomen quod nominatur, si·ve in saeculo S.
R. tum, omni supercollocatum nomini nominato, sive in saeculo hoc R.
A. nomine, quod omne exsuperat nomen quod nominatur, sive in hoc saeculo A.
F. innominabile, quod quidem omne nomen exsuperat quodcumque nominatur, sive in F.
P. nonn"ne, quod superat omne nomen quod nominatur~ sive in hoc saeculo P.
p.. p.ov, 'rO 7tiX'.I'rO¡; lntep~opúp.evov óvóp.:x":o¡; ovop.a.~op.Évou, Etn E'.l -rij) a.iwvL P.·
L. nomine, quod super omni nomine quod nominatur, sive in hoc saeculo sive in futuro tamquam L.
C. nomine, quod est collocatum super omne nomen quod nominatur, sive in hoc C.
D. n'a pas été dit, mais placé au dessus de tous les noms nommés dans le siecle présent D.

6. TOVTW EITE EN TW ME/\1\0NTI nOI\VWNVMON .1E tí.


H. st"ve in futuro ? Multinomine autem, H.
E. sive in futuro ? Multivocam vero, E.
S. isto sive in futuro ? Multorum autem nominum, S.
R. sive in futuro ? Multorum nominum autem, R.
A. sive in futuro ? Ut plurimis vero nomiaibus praeditum laudant, A.
F. hoc saeculo veZ in futuro ? Vicissim quoque tamquam plurimis nominibus praeditum laudant, F.
P. sive in futuro ? Ut autem multis nominibus appellatam laudant, P.
p.. -roÚ":I¡> dn iv -.ij) p.D..Awn ; lioAuwwp.ov oé, P.·
L. fundamento collocatum eminet ? Ut autem multis nominibus appellatam laudant, L.
e. saeculo sive t"n futuro ? Multorum vero nominum faciunt, c.
D. et dans le siecle futur ? a
Ils donnent Dieu une foule de noms, D.

6. WC OTAN AV91C AVTHN EICArOVCIN <IJACKOVCAN ErCU EIMI O CUN H ZWH TO <IJWC O 9EOC H AI\H9EIA 6.
H. sicut quando iterum eam introducunt dicentem : ego sum qui sum, vita, lux, Deus, verz"tas, H.
E. ut cum iterum eam introducunt dicentem : ego sum ON, vita, lux, Deus, veritas, E.
S. sicut quando ipsam rursus inducunt dicentem : ego sum qui sum, vita, lumen, Deus, vert"tas, S.
R. ut quando rursus ipsam inducunt dicentem : ego sum qui sum, vita, lumen, Deus, veritas, R.
A. cum ipsum rursus inducunt dicentem : ego sum qui sum, vita, lux, Deus, veritas, A.
F. ubi Deum rursum dicentem inducunt : ego sum qui sum, vita, lumen, Deus, veritas, F.
P. velut cum rursus ipsam inducunt dicentem : ego sum qui est, vita, lux, Deus, veritas, P.
fA· w¡;

O'" tiXV auv~¡;
, Q
IX!J'' t"T¡V
' , ' ' ~ ' ~
e~aaywa~ cpaaxouaav· cyw c~p.L
ó wv,
, y '
-.wll, ' -
":O c¡¡w¡;,
ó IIEO<;,
Q ' •'1 Q
ll• ct:ll."ljVELIX,
1
P.·
L. velut cum rursus ipsam inducunt dicentem : ego sum qui sum, vita, lux, Deus, veritas, L.
C. ut cum ipsum Deum introducunt. dicentem : ego sum qui sum, vita, lux, Deus, veritas, c.
D. quand ils tui font dire par ailleurs : je suis Celui qui suis, la vie, la lumiere, Dieu, la vérité, D.

6. KAI OTAN AVTOI TON nANTWN AITION 01 9EOCO<IJOI nOI\VCUNVMWC EK nANTCUN TWN AITIA- 6.
H. et quando ipsam omnium causam theosofi multonominanter ex omnibus causalibus H.
E. et cum ipsi omnium causalem theosophi multivoce ex omnibus causativis lau- E.
S. et quando ipsi periti-Deitatt"s omnium causam multis nominibus ex multis causatis S.
R. et quando i'psi omnium causam Dei-sapientes multis nominibus causatz"s lau- R.
A. et cum ipsi divina sapientia illustres auctorem omnium ex creaturis omnibus multis nomini- A.
F. et cum divina sapientia praediti ipsam omnium causam varia denotatione ex creatis omni- F.
P. et cum iidem theologi omnium causam et auctorem multis nominibus ex effectis omnibus P.
p.. xa.~ ll-rav IXthot -.wv 1tiv-.wv at-nov ol 6eóaocpoL 1tOAuwvúp.w<; éx 1tcX'Y'tWV -.wv a.l":LIX'tWV p..
L. et cum iidem theologi omnium causam et auctorem multis nominibus ex effectis omnibus L.
c. et cum sapientes ipsum Deum omnium effectorem ab omnibus effectis lau- C.
D. et quand ces m@mes auteurs sacrés célebrent la Cause universelle par bien des noms em- D.
PlUiMIERl!. PARTili : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PRE.'\1IER).

o. TWN VMNOVCIN WC ArAE>ON WC KAJ\ON WC CO~ON WC ArAnHTON wc 6.


H.hymnizant, sicut benignum, sicut bonum, sicut sapientem, sicut dt"lectum, sicut Deum de- H.
E. dant, ut optimum, ut bonum, ut sapientem, ut dilectum, ut Deum E.
s.laudant, sicut bonum, sicut pulchrum, sicut sapientem, sicut diligibilem, sicut Deum S.
R. dant, ut bonum, ut pulchrum, ut sapientem, ut dilectum, ut Deum R.
A. bus praedicant, ut bonum, ut pulchrum, ut sapientem, ut diligibilem, ut Deum A.
F'. bus praedicant, ut bonum, ut pulchrum, ut sapientem, amabilem, Deum F.
P. laudant, ut bonum, ut pulchrum, ut sapientem, ut diligendum, ut Deum P.
~~: , n' , "\, t , ~~: ..! ,
1'-· UP-YWG'LY, w¡¡ ayauov, W~i xaAOY, w~ G"o:¡ov, w¡¡ Cl.ya7t'l}"t:OY, w~ P-·
L. laudant, ut bonum, ut pulchrum, ut sapientem, ut diligendum ut Deum L.
C. dant, ut bonum, ut pulchrum, ut sapientem, ut dilectum, ut Deum C.
D. pruntés aux effets, la Jouent comme bonne, beJJe, sage, aimable, comme D.

6. E>EON E>EWN WC KVPION KVPIWN WC ArJWN ArJWN CUC AJWNION WC ONTA KAI 6.
H. orum, sicut Dominum dominantium, sicut Sanctum sanctorum, sicut aeternum, sicut exsisten- H.
E. deorum, ut Dominum dominorum, ut Sarlctum sanctorum, ut aeternum, ut exsistentem et E.
S. deorum, sicut Dominum dominorum, sicut Sanctum sanctorum, sicut aeternum, sicut exsistentem S.
R. deorum, ut Dominum dominorum, ut Sanctum sanctorum, ut aeternum, ut exsistentem et R.
A. deorum, ut Dominum dominorum, ut Sanctum sanctorum, ut aeternum, ut exsistentem, A.
F. deorum, Dominum dominorum, Sanctum sanctorum, ut aeternum, ut exsistentem, F.
P. deorum, ut Dominum dominorum, ut Sanctum sanctorum, ut aeternum, ut eum qui est, P.
!'-· 8eov aewv, w~ Kúp~oy xupiwv, w~ ·1\.y~oY &yiwv, w~ atwv~ov, w~ ov~a. ..cor.t 1'-·
L. deorum, ut Dominum dominorum, ut Sanctum sanctorum, ut aeternum, ut eum qui est, L.
C. deorum, ut Dominum dominorum, ut Sanctum sanctorum, ut aeternum, ut eum qui est, C.
D. Dieu des dieux, Seigneur . des Seigneurs, Saint des Saints, comme éternelle, comme existante, D.

6. WC AIWNWN AITION . WC ZWHC XOPHrON WC CO~IAN CUC NOVN (A)C AOfON (A)C .6.
.H. tem et saeculorum causam, sicut vitae datorem, sicut sapientiam, sicut mentem, sicut H .
.E. ut saeculorum causalem, ut vitae largitorem, ut sapientiam, ut intellectum, ut E .
.S. et sicut saeculorum causam, sicut vitae largitorem, sicut sapientiam, sicut mentem, sicut ratio- S .
R. ut saeculorum causam, ut vitae largitorem, ut sapientiam, ut intellectum, ut ratio- R.
A. ut saeculorum auctorem, ut indultorem vitae, ut sapientiam, ut mentem, ut verbum, ut A.
F'. ut causam saeculorum, ut auctorem vitae, sapientiam, intellectum, rationem, F'.
P. ut saeculorum auctorem, ut vitae largitorem, ut sapientiam, ut mentem, ut P.
1'-· w~ a.twvwv or.t-r~ov, w~ ~wlít; xop'llyóv, w¡¡ G'O!flor.v, w~ VOUY, w~ Aóyov, w~ 1'-·
L. ut saeculorum auctorem, ut vitae largitorem, ut sapientiam, ut mentem, ut verbum~ L.
C. ut auctorem saeculorum, ut largitorem vitae, ut sapientiam, ut mentem, ut verbum, .C.
D. comme cause des siecles, comme source de vie, comme sagesse, intelligence, concept, D.

6. rNWCTHN CUC nPOEXONTA nANTAC TOVC E>HCAVPOVC AnO nACHC fNWCECUC CUC llVNAMIN WC 6.
H. verbum, sicut scientem, sicut continentem omnes thesauros omnis scientiae, sicut virlu- H.
E. rationem, ut scientem, ut projerentem omnes thesauros ab omni scientia, ut virtu- E.
S. nem, sicut cognitorem, sicut praehabentem omnes thesauros universae cognitionis, sicut virtutem, S.
R. nem, ut cognitorem, ut praehabentem omnes thesauros omnis cognztionis, ut virtu- R. .... '¡
·, (.
A. scientem, ut thesauros omnes totius scientiae in se eminentissime habentem, ut vir-A.
F. cognitionem, ut thesauros totius cognitionis omnes anticipantem, ut F.
.P. verbum, ut cognitorem, ut in quo sunt thesauri omnis scientiae, ut vim, .P.
'
!'-· YVWO''t'7}Y,. •
Wií ' 1
tJ7tEpt>-;.(O'I't'(X ,
7tot'l't'lltt¡ '
't'OU¡¡ ll '
ll'l}G'IXUpouc; 1. ,
Cl.7tlltG"l}li ,
YVWG'EWt;, wt; Oúvor.P-LY, 1'-·
L. ut cognitorem, ut qui eminenter habet thesauros universae scientiae, ut vim, L.
C. ut cognitorem, ut super/ate habentem omnes thesauroi omnis scientiae, ut po-C.
D. comme CeJJe qui .sait et détient a part soi les trésors de toute science, comme Puis- D.
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES SOMS. 47
o. AVNACTHN CUC BACJAEA TCUN BACIAEVONTCUN WC nAMJON HMEPCUN CUC ArHPW 6.
H. tem, sicut potentem, sz'cut Regem regentium, sicut Veterem dierum, sicut insenescen- H.
E. tem, ut potenrem, ut Regem regnantium, ut Antiquum dierum, ut non-senescen- E.
S. sicut potentem, sicut Regem regnantium, sicut V eterem dierum, sicut sine sene- S.
R. tem, ut potentem, ut Regem regnantium, ut Antiquum dierum, ut insenescen- R.
A. tutem, ut potentem, ut Regem regum, ut Antiquum dierum, ut insenesci- A.
F. potentiam, potentem, Regem regum, Antiquum dierum, insenescibi- F.
p. ut potentem, ut Regem regnantium, ut Antiquum dierum, ut qui in senectutem com- P.
u.. wc; OU'\IcXaTI¡V, !!>e; BotatÁécx ';hl'\1 b.cxatAeUÓV'tWV, <!le; llcxÁcxtov l¡p.epwv, ti> e; d¡i¡pw p..
1
L. ut potentem, ut Regem regnantium, ut Antiquum dierum, ut qui in senectutem com- L.
C. ten#am, ut potentem, ut Regem regum, ut Antiquum dierum, ut non-sene- C.
D. sanee, comme Monarque, comme Roi des rois, comme 1'Anclen des jours, qui n'a ni D.

tí. KAI ANAMOICUTON CUC CCUTHPIAN CUC AIKAIOCVNHN CUC ArJACMON CUC AnOAV- o.
H. tem et immutabilem, sicut salutem, sicut justitiam, sicut sanctificationem, sicut H.
E. tem, ut immutabilem, ut salutem, ut justitiam, ut sanctificationem, ut redemp- E.
,)'. ctute et invariabilem, sz'cut salvationem, sicut justitiam, sicut sanctificationem, sicut S.
R. tem et inalterabilem, ut salutem, ut justitiam, ut sanctificationem, ut libera- R.
A. bilem et immutabilem, ut salutem, ut justitiam, ut sanctijicationem, ut redemp- .A.
F. lem, immutabilem, salutem, justitiam, sanctijicationem, redemptio- F.
P. pelli non potest, et immutabilem, ut salutem, ut justitiam, sanctificationem, redemptio- P.
«!>~ O"W't1}p~cxv, !!>e; OLXCXLOatJ'\11}\1, wc; áytcxap.óv, w~ tX7tOAÚ- P-·
1 ' '\'\ ,
/)-. XCXL CXVCXAAOLW';0'\1,
L. pelli non potest, et immutabilem~ ut salutem, ut justitiam, sanctificationem, redemptio- L.
C. scentem et immutabilem, ut salutem, ut justitiam, ut sanctificationem, ut redemp- C.
D. vieillesse ni changement, comme salad, justice, sanctification et rédemp- D.

6. TPCUCIN WC EN MEf€0€1 nANTCUN VnEPEXONTA KAI CUC EN AVPA AEnTH 6.


H. redemptionem, sicut in magnitudine omnibus eminentem, et sicut in aura subtili. H.
E. tionem, ut in magnitudine omnia excellentem, ut in aura levi sive tenui. E.
S. liberationem, sicut in magnitudine cuneta excedentem, sicut in aura subtili. S.
R. tionem, ut in magnitudine omnibus superexcellentem, et ut in aura subtili. R.
A. tionem, ut magnitudinem excellentem omnibus, et ut in aura tenui. A.
F. nem, magnitudine omnia excedentem, in aura tenui. F.
P. nem, ut eum qui omnibus magnitudine antecellit, et ut in aura tenui. P.
~· •tpwaw, !!>e; E.v p.eyé6eL 7tcXVrwv Ú7tepéxwrcx, xcxi wc; év CXUfq. Aem~. P.·
L. nem, ut eum qui omnibus magnitudine antecellit, et ut in aura tenui. L.
C. tionem, ut magnitudine omnia superantem, et ut in aura tenui. c.
D. tlon, comme d'une grandeur qui dépasse tout, et comme l'h6te d'une brise tres Iégere. D.

tí. KAI re KAI EN NOOIC AVTON EINAI CI)ACI KAI EN IJIVXAIC KAI EN CWMACI KAI EN OVPANW 6.
H. Etiam in mentibus eum esse dicunt et animabus et corporibus, et in cae/o et in. H.
E. Atque et in animis eum esse aiunt .et in animabus et in corporibus, et in cae/o et in E.
S. Et quidem et in mentibus ipsum esse dicunt et in animabus et in corporibzts, et in cae/o et in S.
R. Et quidem in intellectibus ipsum esse aiunt et in animabus et in corporibus, et in caelo et in R.
A. Sed et in spiritibus ipsum esse aiunt et in animabus et in corporibus, et in cae/o et in A .
F. Jam vero et in mentibus esse Deum dicunt et in animis et in corporibus et in cae/o et in F.
P. Quin etiam in mentibus eum inesse dicunt et in animis atque in corporibus, et in cae/o esse atque P.
P-. Kcxi ¡e xcxt Év vóoLc; :xthov dvcxt paat xat év 'fuxaLc; xcxt Év awp.otaL, xcxt év oúpotvij> xcxt p..
L. Quin etiam in mentibus eum inesse dicunt et in animis atque in corporibus, et in cae/o esse atque L.
C. Atqui et in mentibus eum esse dicunt et in animis et corporibus, et in cae/o et in C.
D. lis ajoutent que Dieu se trouve dans les esprits, les Ames, les corps, au ciel et sur l·a D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. KAI EN rH KAI AMA EN TAVTW TON AVTON ENKOCMJON nEPIKOCMION VnEPKOC- 6.


H. terra, et simul in ipso ipsum, immundialem ergamundialem, supermundialem, H.
E. terra, et simul in eodem eumdem, immundanum, circa mundum, supermundanum, E.
S. terra, et simul in eodem eumdem, mundanum, circamundanum, supermundanum, S.
R. terra, et simul in eodem eumdem, mundanum, circamundanum, super- R.
A. terra, et simul in eodem eumdem, in mundo, circa mundum, supra mundum, A.
F. terra, atque simul in eodem eumdem, in mundo, circa mundum, supra mundum, F.
P. in terra, ac simul in eodem eumdem, in mundo esse, drcum mundum, supra mundum, P.
p.. iv y~, XClL' otp.Cl
('/ .1.
~>V
' -
•Clu-rcp '
-rov ' ,
ClU-rov, ' '
eyx&ap.Lov, ,
1te¡nxoap.Lov, tmepxoap.Lov, p..
t ,

L. in terra, ac simul in seipso eumdem, in mundo esse, circum mundum, supra mundum, L.
C. terra, et simul in eodem eumdem, in mundo, circa-mundum, super mundum, C.
D. terre, tout a la fois le m@me en soi, parmi le monde, autour du monde, au-dessus du D.

6. MION VnEPOVPANJON VnEPOVCJON HI\ION ACTEPA nVP VAWP nNEVMA APOCOV 6.


H. supercaelestem, supersubstanrialem, solem, aerem, ignem, aquam, spiritum, rorem, H.
E. supercaelestem, superessentialem, solem, stellam, ignem, aquam, spiritum, rorem, E.
S. supercaelestem, supersubstantialem, solem, astrum, ignem, aquam, spiritum, rorem, S.
R. caelestem, supersubstantialem, solem, stellam, ignem, aquam, spiritum, roris R.
A. supercaelestem, sup~substantialem, solem, stellam, ignem, aquam, spiritum, roris A.
F. supercaelestem, super~ssentialem, solem, stellam, ignem, aquam, spiritum, roris F.
P. supra caelum, supen:orem essentia, solem, stellam, ignem, aquam, spiritum, roris P.
p.. \mepouplfvLov, thepoÚaLov, lJALov, da-rÉpel, 1tup, tíowp, 1tvetíp.ot, opóaov, p..
L. supra caelum, superiorem essentia, solem, stellam, ignem, aquam, spiritum, rorem, .L.
C. supracaelestem, supra substantiam, solem, stellam, i'gnem, aquam, spiritum, rorem, C.
D. monde, au-dessus du Ciel, au-dessus de l'@tre ; qu'il est soleil, étoile, feu, eau, vent, rosée, D.

6. N€~€1\HN AVTOI\190N KAJ nETPAN nANTA TA ONTA KAI OVAEN TCUN ONTWN 6.
H. nebulam, ipsum lapidem et petram, omniaque quae sunt, et nihil exsistentium. H.
E. nebulam, per seipsum lapidem, petram et omnia quae sunt, et nihil horum quae sunt. E.
S. nubem, ipsum lapidem et petram, omnia exsistentia, et nihil exsistentium. S.
R. nubem, per se lapidem et petram, omnia entia, et nullum entium. R.
A. nubem, ipsum lapidem et petram, omnia quae sunt, et nihil eorum quae sunt. A.
F. nubem, ipsum lapidem atque p&tr:zm, omnia quae sunt, nullum eorum quae sunt. F.
P. nebulam, ipsum Zapidem et petram, omnia esse quae sunt, et nihil eorum quae sunt. P.
p.. vecpÉh¡v. ClU'rÓAL6ov Xelt 1tÉ'rpotv, 7t&v-rot 'rCl Óv-ra, x~t ouoev 'rW'Y Óv-rwv.
P.·
L. nebulam, ipsum lapidem et petram, omnia esse quae sunt, et nihil eorum quae sunt. L.
C. nebulam, per se lapidem, petram, omnia quae sunt, et nihil eorum quae sunt. c.
D. et nuée, le roe m@me et la pierre, tout ce qui est, et rien de ce qui est. D.

6. OVTWC OVN TH nANTWN AJTJA KAI VnEP nANTA OVCH KAI TO ANCUNVMON E~APMO- 6.
H. Sic ergo omnium causae et superexsistenti et quod innominatum est H.
E. Sic igitur omnium causae et super omnia enti et innominabile aduna- E.
S. Ita igitur omnium causae et super omnia exsistenti, et innominabile con- S.
R. Sic igitur omnium causae et super omnia exsistenti et innominatum R.
A. In hunc ergo modum omnium causae quae supra omnia est et privatio nominis A.
F. Hac igitur ratione ipsa 1 omnium causam super omnia exsistentem tum privatio nominum, F.
P. Sic ergo causae omnium et quae omnia superat tum nomen nullum conve- P.
p.. O{h·w~ ouv -r~ 1t&v-rwv ClC'r:(Cf. xat Ó1tep 1t&v't1X ot'.ía~ XIXL TO dvwvu p.ov Écpap- p..
L. Sic ergo causae omnium et quae omnia superat tum nomen nullum conve- L.
C. Sic igitur ei qui omnium rerum causa est et supra omnia, congruit carere nomine, et con- C.
D. C'est ainsi que le Principe de tout, qui l'emporte sur tout @tre, mérite de n'avoir D.
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 49
6. C€1 KAI nANTA TA TWN ONTWN ONOMATA JNA AKPIBWC H TWN 0/\WN BACI/\EIA KAI 6.
H. conveniet et omnia exsistentium nomina, et ut caute omnium regnum et erga H.
E. bunt et omnia eorum quae sunt nomina, ut diligenter sit universorum regnum et E.
S. veniet et omnia exsistentium nomina, ut diligenter sit totorum regnum et S.
R. conveniet et omnia entium nomina, ut certe sit omnium regnum et circa R.
A. congruet et omnia subsistentium nomina, ut sit perfecto omnium regnum et circa A.
F. tum etiam rerum omnium nomina decent, ut universorum exacta ratione sit regnum atque F.
P. niet, tum eorum omnium quae sunt nomina, ut certe sit omnium regnum et cir- P.
fA-· fA-ÓO'i~ xcú 7tCÍ.v-.cx -.& 'tWV Óv'twv ovÓfA-cx-.cx, rvcx cixpdSw~ ~ 'twv ó'Awv ~cxa~Adcx xott fA-·
L. niet, tum omnia eorum quae sunt nomina, ut certe sit omnium regnum et cir- L.
C. gruunt rursus omnia rerum omnium nomina, ut sit perfecte 1·egnum unz'versitatis rerum C.
D. aucun nom et d'avoir tous les noms. Cela démontre clairement qu'Il est le Roi de tout, D.

6. nEPI AVTHN H TA nANTA KAI AVTHC WC AITIAC WC APXHC WC nEPATOC e:::HPTH- 6.


H. eam sint omnia, et in ipsa sicut in causa, sicut in principio, sicut in fine, H.
E. circa eam sunt omnia, et ab ea ut causa, ut principio, ut fine, depen- E.
S. circa ipsam sint omnia, et ab ipsa sicut causa, sicut principio, sicut fine, segre- S.
R. ipsam sint omnia, et ab ipsa ut causa, ut principio, ut termino, depen- R.
A. ipsam sint omnia, et e~ ipsa veluti causa, veluti principio, veluti fine, depen- A.
F. circa ipsam omnia sint, et ex ipsa tamquam causa, tamquam principio, tamquam fine, F.
P. cum eam sint omnia, et ex ea ut causa, ut pn:ncipio, ut fine, pen- P.
p.. 1tiflt cxurl¡v ~ -.a 1tCÍ.V'tCX, xcxt cxuri¡~ W~ cxt-.iot~, W~ cipzlí~, W~ 1tÉflCX'tO~, i~T¡flTI¡- fA'·
L. cum eam sint omnia, et ex ea ut causa, ut principio, ut fine, pen- L.
e. et circa ipsum sint omnia, ex ipso tamquam ex causa, principio et fine, cuneta pen- C.
D. que tout gravite autour de Lui, que tout rel~ve de Lui comme cause, ,comme ot;glne, D.

6. MENA· KAJ AVTH KATA TO 1\0rJON H TA nANTA EN nACJN KAI AAH9WC. 6.


H. pendentia, et ipsa, secundum sermonem, sit omnia in omnibus, et vere hym- H.
E. dentia, et ipsa, secundum eloquium, est omnia in omnibus, et E.
S. gata, et ipsa, secundum eloquium, sit omnia in omnibus, et vere Jau- S.
R. dentia, et ipsa, secundum eloquium, sit omnia in omnibus, et vere Jau- R.
A. deant, ipsaque, juxta scripturae fidem, sit omnia in omnibus, verissimeque A.
F. dependeant, ipsaque, ut scriptum est, omnia sit in omnibus, sic igitur vere lauda- F.
P. deant, eademque sit, ut scriptum est, omnia in omnibus, verequeP.
,
p.. ¡J-EV<X, \ ' , ' ' "\ , ..,. ' , .1. -
XIX~ <XUTI), Xt7-.ot -.o II.O"(LOV, ~ -.ex 1tcxv-.cx ~>V 1tCXO'~, xott ci'A-r¡6w~ p..
L. deant, eademque sit, ut scriptum est, omnia in omnibus, vereque Jau- L.
C. deant, et ipse sit, ut ait Scriptura, omnia in omnibus, vereque.C.
D. comme fin, qu'Il est, suivant le texte salnt, tout en tous, qu'on doit vraiment Le eélé- D.

6. VMNHTAJ nANTWN Vr:JOCTATIC APXHrtKH KAI T€1\EIWTIKH KAI CVNEKTJKH. CIJPOVPA 6.


H. nizatur omnium substantia principalis et perfectalis et continealis, custodia H.
E. vere laudatur omnium substantia inchoativa et continens, custosE.
S. datur omnium substantia principalis et perfectiva et contentiva, custo- S.
R. detur omnium subsistentia principiativa et perfectiva et contentiva, custodia et R.
A.laudatur ut substantiae indultrix atque consummatrix continensque, custodia A.
F. tur tamquam omnibus subsistentiam exhibens, inchoans, perficiens, continens, custodia F.
P. laudatur ut omnia procreans, inchoans, perficiens et continens, custodia P.
P.· úp.'li¡-.cx~ 1tá.v-.wv Ó1tOO"tiÍ..Lt;' apz'llr'xT-, xcxt -.eAeLW":LXl) XCXL auvex-.~xT¡, ~poup& ·P.·
L. datur ut omnium inchoativa et perfectiva, procreatrix et continens, custodia L.
C. laudetur ut omnia procreans, inchoans, perjiciens continensque, custodia C.
D. brer comme .procurant a tout le commeneement, la perleetlon et la eonservatlon, Lui, quiD.

Veniona lat. - 4· '


so PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. KAI ECTIA KAI nPOC EAVTHN EniCTPEnTIKH KAI TAVTA HNCalMENc:..>C ACXETCalC 6.
H.et altrix, et ad se ipsam convertalis, et ipsa coadunata sunt innume- H.
E. et pascens, et ad se ipsam convertens, et haec adunans immensura- E.
S. día et cibus, et ad ipsam conversiva, et haec unitive et communi- S.
R. convivatorium, et ad se ipsam conversiva, et haec unite, invicte, R.
A. et domicilium, ét ad se ipsam convertens, atque ista conjuncte, incircum- A.
F. omnium atque sedes, et ad se ipsam cuneta convertens, sed agit haec omnia unite, F.
P. ac domicilium, eademque ad se conver:tens, atque haec conjuncte, invicte, P.
p.. Xot~' !>G"t~ot,
!.. , ' l • ' ..1 ,
XCX~ 7tpt~~ SCXUTI¡V c;7t~a1:pS7t'tLXlj, xcxt -.cxü,;cx 1¡vwp.ivw~, riax.f:r:w~. p..
L. ac domicilium, eademque ad se convertens, atque haec unite, circumscripte, et L.
e. ac domicilium, eademque ad se convertens, atque haec conjuncte, invicte, e.
D. garde et entretient pour tout ramener a soi, et produit tout ceci d'une maniere uni- D.

o. e:::HPHMENCalC OV rAP CVNOXHC H ZCalHC H TEJ\Eic:..lCECalC AITIA MONON 6.


H.rabiliter, praecipue. Non enim compressi aut vitae aut perfectitatis causa tantum H.
E. biliter et excelse. Non enim continentiae aut 'l'itae aut consummationis causa tan- E.
S. cabiliter segregate. Non enim continentiae aut vitae aut perfectionis solum causa S.
R. segregate. Non enim continentiae aut vitae aut perfectionis causa solum R.
A. scripte, excellenter. Non enim comprehensionis solum aut vitae aut consummationis est A.
F. absolute, eminenter. Jam vero neque complexionis dumtaxat aut vitae aut perfectionis F.
P. excellenter. Neque enim complexus modo vel vitae vel perfectionis causa P.
p.. t;"!)pllp.Évw~. Ou yCt.p auvox.7i~ 21¡ ~w7i~ 21¡ -rsAEUdasw~ cxl-r(cx p..ovov p..
L. extra omnia eminenter. Neque enim complexus modo vel vitae vel perfectionis causa L.
e. excellenter. Non enim solum est causa continendi omnia vitaeque ac per- C.
D. forme, invincible, éminente. Car 11 n'est pas seulement la cause qui contient, vivifie, D.

6•.ECTIN INA AnO. MONHC TAVTHC .H THC ETEPAC. nPONOIAC H VnEPONVMOC 6.


H.est,. ut .a sola ista aut altera prtYOidentia supernominalis H.
E. tum est, ut a sola hac aut altera providentia supernominabilis E.
S. est, ut a sola hac aut alía prtYOidentia bonitas quae est super S.
R.est, ut a sola hac aut altera providentia supernominabilis R.
A.auctor, ut ab hac sola seu altera providentia bonitas illa quae supra omne A.
F. causa est, ut ab hac sola vel alía providentia bonitas illa quae est super omne F.
P. est, ut a sola hac aut alía ¡rovidentia bonitas quae omne nomen P.
p.. ia-.lv, rvcx ri1to p.ovlj~ ,;cxÚ,;ll~ "1l 't7j~ hépcx~ 7tpovoicx~ 1¡ Ú7tspwvup.o~ p..
L. est, ut a sola hac aut alia providentia bonitas quae omne nomen L.
C.jectionis, ita ut ab hac sola aut ab alía providentia bonitas quae omne C.
D•.acheve; et ce n'est pas seulement l'une ou l'autre de ces providences qui Lui mérite le nom D.

6. ArAeOTHC CalNOMAECeEIH nANTA AE AnJ\c:..>C KAI AnEPIOPICTCalC EN EAVTH 6.


H .benignitas nominetur, omnia autem simpliciter et interminabiliter in ipsa H.
E. bonitas nominaretur, omnia vero simpliciter et indefinite in seipsa quae E.
S. nomen nominetur, sed omnia simpliciter et incircumfinite in seipsa S.
R. bonitas nontinetur, omnia autem simpliciter et incircumscripte in R.
A.nomen ·est denominetur, verum simpliciter omnia atque indejinite in A.
F. nQmen proprie nominetur, immo vero simpliciter omnia et incircumscripte F.
P. superat appellata sit, sed omnia quae sunt absolute atque indefinite P.
p.. 11ycx6Ó-rlj~ ovop.cxaOslll, .7tCÍV'tot oe ~7tAW~ xcxt a7tEp~op(a-.w~ · Év É:rxu-r~ p..
L. superat appellata sit, sed omnia quae sunt absolute atque indefin#e L.
C. nomen $Uperat nominetur, sed universa simpliciter et incircumscripte in .c.
D. de « Bonté. qui surpasse tout nom », mais d'une maniere tres simple, saos bornes, ll tenait D.
QUATRIEME SECTION : DIEU SANS NOM MÉRITE TOUS LES NOMS. 51

6. TA ONTA nP0€11\HcJ)E TAIC nANTEI\ECI THC MIAC AVTHC KAI nANAITIOV nPONOIAC 6.
H. exsistentia ~,omprehendit omnimodis unius ipsius et omnicausalis providen tiae benigni- H.
E'. sunt praeambiens perfectissimis unius suae et causalissimae providentiae boni- E'.
s. exsistentia praeaccepit perfectissimis unius et ejusdem et omnium causae providentiae S.
R. seipsa entia praeaccepit perfectissimis unius ipsius et omnium causae providentiae R.
A. seipsa comprehendit exactissima unius ipsius auctorisque omnium providentiae A.
F. in seipsa complectitur perfectissimis videlicet ipsius unius omniumque causae providentiae F.
P. in se anticipavit perfecta absolutaque unius suae providentiae, quae omnium est P.
P.· 't'OC ov't'a. n:poe.lA'l}rpe 't'a.Lt; n:a.vnAÉa.~ -:-7í¡; p.~iit; a.th-~¡; xa.t n:a.va.~'t'lou n:povola.¡; p..
L. in se anticipavit perfecta absolutaque unius suae providentiae, quae omnium est L.
C. se anticipavit perfectis bonitatis ipsius unicae et omnium effectricis provi- C.
o. en soi par avance tout @tre, daos la plus absolue bonté de sa prévision m@me, unique raison D.

6. ArA00THCI KAI EK TC.UN ONTC.UN AnANTC.UN ENAPMONIC.UC VMNEITAI KAI ONOMAZETAI r:í.
H.tatibus, et de exsistentibus omnibus harmonice hymnizatur et nominatur. H.
E. tatibus, et ex omnibus qui sunt harmonice laudatur et nominatur. E'.
S. bonitatibus, sed ex exsistentibus universis convenienter laudatur et nominatur. S.
R. bonitatibus, et ex entibus omnibus convenienter laudatur et nominatur. R.
A. bonitate, atque ex rebus omnibus convenientissime praedicatur ac denominatur. A.
F. beneficiis, quamobrem ex rebus omnibus congrua ratione laudatur atque nominatur. F.
P. causa, bonitate, ex iis etiam quae sunt omnibus recte laudatur atque nominatur. P.
p.. ciya.GÓ't''l}a~, xa.t Éx 't'WV Óv't'wv &1tciv-:rwv Éva.pp.ovi~t; óp.ve~'t'a.~ xott óvop.ci~eu~. p..
L. causa, bonitate, ex iis etiam quae sunt omnibus recte laudatur atque nominatur. L.
C. dentiae, et ab omnibus rebus apte laudatur et nominatur. e.
D. de tout; c'est done a juste titre que toutes choses peuvent servir a Le chanter,a Le nqmmer. D.

fS. ~1 rOVN OV TAVTAC:MO.NAC QI..SEOI\OrOI TAC 0E(A)NVMIAC nPECBEVOVCIN \TAC 6.


H.' Ergo et non his solis theologi Dei nominationibus funguntur aut H .
. E. : Et quidem non istas solas theologi divinas nominationes honorant, quae E.
s. ; Et quidem non istas solas theologi Dei nominationes commendant, a S.
R.. Et igitur non has solas theologi Dei nominationes venerant, quae R.
A. < N empe enim non haec tantum theologi praedicant divina nomina ex abso- A.
F. : Neque vero haec tantum divina nomina theologi.celebrant, quae a 'providentiis F.
p. • Etenim non haec solum divina nomina theologi praedicant, ! quae a P.
p.. ; Ka.t yoüv oú 't'a.Ú't'otc; p.óvoc¡; ot 6eoAóyo~ 't'~t; Gewvup.lott; n:pea6eúoua~, 'tcl~ P.·
L. .• Etenim non haec solum divina nomina theologi praedicant, quae a L.
C. Siquidem theologi non haec solum divina nomina celebrant, qu'fze a provi- C.
D. ~insi done, les auteurs sacrés font grand cas non seulement des noms ,empruntés, D.

fS. AnO T(A)N nANTC.UN H T(A)N MEPIKC.UN nPONOIC.UN H TC.UN nPONOOVMENWN .6.
H. if,e omnibus partialibus providentiis aut praescientibus, H.
E. ~unt ab omnibus aut partitis providentiis aut projusis, E.
S. perfectis aut particularibus providentiis aut provisis, S.
R.~ perfectis aut particularibus providentiis aut praeintellectis, R.
A .lutis omnium seu singularibus providentiis seu ex his quae providentia aguntur, A.
F. ttniversalibus particularibusve aut ab his quae providentia divina reguntur, originem ducunt : F.
P. generalibus aut specialibus providentiis aut iis quibus consulitur sumpta sunt, P.
p.. lin:o 't'wv·1ta.V't'EAW'II ~ -:wv p.ep~l(wv 1t(Ovou"dv :Jí 't'WY n:povooup.Évw:Y, p..
L. generalibus aut specialibus providen¡iis aut iis quibus consulitur sumpta sunt, L.
C. dentiis universalibus aut particularibus aut ab iis quae providentiam capiunt ducuntur, C.
D. soit aux dons généraux ou particuliers de la Providence, soit a ses créatures, D.
---------------------...... ··¡

PR,BMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. AMA KAI AnO TINC&>N EC60TE · eEJWN CI»ACMATC&>N EN TOIC IEPOIC ANAKTOPOIC H AM061 6.
H. sed et a quibusdam interdum divinorum dictorum, in sacro sanctis aut aliubi H.
E. sed et a quibusdam est quomodo divinis responsis, in sacris templis aut aliis E.
S. sed est quando a quibusdam apparitionibus divinz's, in sanctis templis aut S.
R. sed et a quibusdam est .quando divinis apparitionibus, in sacris templis aut R.
A. verum a quibusdam interdum visis, quae in sacris aedibus seu A.
F. sed etiam a divinis quibusdam interdum visis, quibus praeceptores sacrorum vel F.
P. verum etiam interdum a nonnullis divinis visis, quae in sacris basilicis P.
p.. ~"\ "\'
<I.II.II.CX ' ' '
~:~TE 11E~WY cpa.ap.a.-rWY,
" ll' !!
XCX~ CX1t0 'r~ 'YW'Y E0'\1
ll ' '
iv -roic¡ te:po'Lc; ci•¡cxx-rópo~c; ~ IÚ.Ao6i p..
L. verum etiam interdum a nonnullis divinis visis, quae in sacris basilicis L.
C. sed etiam a quibusdam divinis visis, quae aliquando in sacris templis aut C.
D. mais encore des noms indiqués par de célestes visions, qui, daos les temples sacrés ou D.

6. not TOVC MVCTAC H TOVC nPOct»HTAC KATAMMIIJANTC&>N KATAMAC KAMAC AITIAC TE KAI 6.
H,perinitiatores vel prophetas splendentibus. Secundum alias et alias causas ac H.
E. formis magistros. aut prophetas illuminantibus. Juxta alias et alias causas et E.
S. alibí magistros aut prophetas .illuminantibus. Secundum alias et alias et causas S.
R. alibí magistros aut prophetas illuminantibus. Secundum alias et alias et causas R.
A. alibí institutores seu prophetas illustrarunt. Aliis atque aliis ex causi's ac A.
F. prophetae in sacris aedibus aut alibí illuminati sunt. Ex a/iis et aliis causis atque F.
P. aut alibí doctores aut prophetas illustrarunt. Aliis atque aliis de causis et P.
\ , " ' , '"\ ,,,,
¡.t. 1tOtJ 't'OtJ.'i fJ-UO''rCX'i 7) 'rOtJ'i 1tfl0Cf7) 't'CX'i XCX'rCXII.CX fA-'rCX'Y'rWY. Kcx-r' IÚ.Áa.c; xa.t aH« e; a.l-ri«c; n xa.t p..
L. aut alibí doctores aut prophetas illustrarunt. Aliis atque aliis de causis et L.
c.Jorte alibí magistros mysteriorum vel prophetas illuminarunt. Ob multiplicem causam et C.
D. allleurs, ont éclairé les saints Docteurs et les Prophetes. C'est tel ou tel effet, telle ou telle D.

6. AVNAMEIC ONOMAZOVCI THN VnEPCI»AH KAI VnEPC&>NVMON ArAeOTHTA 6.


H. virtutes, nominant superexaltatam et supernominatam benignitatem, 'H.
E. virtutes, nominant super dictionem et super nominationem bonitatem, E.•
S. et virtutes, nominant supersplendentem et supernominabilem bonitatem, S.
R. et virtutes, nominant superappetibilem et supernominabilem bonitatem, R.
A. virtutibus, lucem omnem omneque nomen transcendentem bonitatem nominant, A.
F. viribus, nominare solent bonitatem omni nomine omnique luce prorsus excelsiorem, F.
P. virtutibus, bonitatem quae et lucem superat et vacat nomine nuncupant, P.
p.. ouvá.p.t~'i' óvop.á.~oua~ -rl¡v Ó7te:pcpcxT¡ xcxt Ó7te:pwwp.ov áycx6Ó'r7)'tcx, P.·
L. virtutibus, bonitatem quae et lucem superat et vacat nomine nuncupant, L.
c.vim nominant bonitatem divinam, quae omne nomen omnemque splendorem superat, c.
D. qualité, qui fournira un nom a la Bonté, plus haute que toute lumfere et que tout nom, D. ..;
;
.
.; ~

6. KAI MOPCI»AC AVTH KAI .TVnOVC AN6PC&>ntKOVC H nVPINOVC H HAEKTPINOVC · nEPJTI6EACI 6.


H •. et formas ei et figuras humanas, seu ígneas, aut electrinas, circumposuerunt; H.
E. et formas ei et similitudines humanas, aut ígneas, aut electrinas, circumponunt; E.
S. et formas ipsi et figuras humanas, aut ígneas, aut electrinas, circumponunt ; S.
R. et formas et figuras humanas, aut ígneas, aut electrinas, circumponunt ; R.
A. formasque illi et effigies humanas, seu z'gnis, seu electri, circumponunt ~· A.
F. jam iJero formas illi figurasque humanas, vel ignis, vel electri, circumponunt ; F.
P. formasque ei et figuras ve/ hominis, vel ignis, vel electrz~ attribuunt ; P.
P.· xcxt p.opcp~'i cxu~ xcx~ -rÚ1tOl.l'i áv6pw1tLXOU'i ~ 1ttJptvou¡¡ ~ ~Ae:x-rplvouc¡ 1tEflL't'~6éa.a~. P.·
L. formasque ei et figuras vel hominis, ve/ ignis, vel electri, attribuunt ; L.
c. formasque ei figurasque humanas, aut ígneas, aut electri, inducunt ; c.
D.,uf fera qu'on Lul attrlbue les figures et les formes de l'homme, du feu et de l'électre. D.
QUATRIEME SECTION : DIEU, SANS NOM, MÉRITE TOUS LES NOMS. 53
6. KAI OCS»0AJ\MOVC AVTHC KAI C&>TA KAI ni\OKAMOVC KAI nPOCWnA KAI XEIPAC 6.
H. et oculos ei et aures et crines et facies et manus, H.
E. et oculos ejus et aures et nexos crittes et facies et manus, E.
S. et oculos ipsius et aures et cincinnbs et vultus et manus, S.
R. et oculos ipsius et aures et cincinnos et facies et manus, R.
A. ipsiusque oculos et aures et crines et facies et manus, A.
F. ipsiusque oculos auresque et crines, facies, manus, F.
P. oculosque ejus, aures, crines, facies, manus, P.
P.· xa.t ocpGciÁp.ou~ a.uñ¡<; xa.t 6>-rot xa.t 1tÁoxcip.ou~ xa.i. 1tpócrw1ta. xa.t xe~pa.<;, P.·
L. oculosque ejus, aures, crines, facies, manus, L.
c. et oculos ejus atque aures, capillos, facies, manus, c.
D. Les auteurs sacrés cbantent ses yeux, ses oreilles, sa cbevelure, son visage, ses mains, D.

6. KAJ METACS»PENA KAI nTEPA KAI BPAXIONAC KAI OniC01A KAI nOl\AC VMNOVCJ CTE«<»ANOVC TE 6.
H. et scapulas et alas et brachia et terga et ·pedes hymnidicunt ,· coronas H.
E. et posteriora et pennas et brachia et dorsa et pedes laudant ; coronasque et E.
S. et spinas et alas et brachia et dorsa et pedes laudant ; et coronas S.
R. et spinas et· alas et• brachia et posteriores et pedes laudant; coronas- R.
A. scapulas et alas et brachia et posteriora et pedes laudant ; coronas quo- A.
F. scapulas, alas, brachia, humeros, pedes laudant; coronas quin F.
P. humeros, pennas, brachia, posteriora pedesque laudant ; coronas P.
P.· xa.t p.e-rcicppsvot xa.t 1t-repi% xa.L ~pa.x(ova.<; x:xt o1t(cr0La. xat 1tÓOa.~ óp.voÜcrL • G"tecpcívou~ -re p..
L. humeros, pennas, brachia, posteriora pedesque laudant ; coronas L.
c. scapulas, alas, brachia, posteriora et pedes laudant ; tum C.
D. ses épaules, ses afies, ses bras, son dos, ses pleds ; lis tui trouvent des D.

6. KAI 0C&>KOVC KAJ nOTHPJA KAI KPATHPAC AVTH KAI AJ\1\A ATTA MVCTIKA nEPinMTTOVCJ 6.
H.etiam et thronos et calices et crateras ejus et sales mysticos perplasmant; H.
E. thronos et ca/ices et crateras ejus et alía quaecumque mystica sunt, ei circumformant; E.
S. et thronos et calices et crateras ipsi et alia quaedam mystica circumponunt; S.
R. que et sedes et calices et crateras ipsi et alía quaedam mystica circumformant; R.
A, que et sedes et calices et crateras et alia quaedam id genus mystica illi applicant; A.
F. etiam, ·Sedes, pocula, pateras, et alía quaedam id genus mystica circa Deum fingunt ; F.
P. etiam, sedes, pocula, crateras ei et alía quaedam mysterii plena adhibent; P.
p.. xa.t Gwxou~ xa:t 1ton)pLa. xa.t xpa.ñipa.<; a.th-~ xa.t !I'A'Aa. .:h-ra. p.u<r'tLxa 1tSflL1tAciuoucrL · p..
L. etiam, sedes, pocula, crateras ei et alía quaedam mysterii plena adhibent ; L.
C. coronas, sedes, pocula, crateras et quaedam alia ei affigunt; C.
D. couronnes, des tbr6nes, des coupes, des caUces, e~ autres cboses plelnes de myst6res. D.

6. nEPI C&>N EN TH CVMBOI\IKH 9€01\0rtA KATA AVNAMJN EPOVMEN NVN A€ OCA THC 6.
H. de quibus in symbolica theologia secundum virtutem dicemus. Nunc autem 'quan- H.
E. de quibus in symbolica theologia secundum virtutem diximus. Nunc vero quae- E.
S. de quibus in symbolica contemplatione secundum virtutem dicemus. Nunc autem quae- S.
R. de quibus in symbolica theologia secundum potentiam dicemus. Nunc autem R.
A. de quibus in significativa theologia pro viribus disseremus. Nunc autem quae- A.
F. de quibus in significativa theologia pro ingenii facultate dicemus. Nunc autem quaecum- F.
P. de quibus in theologia quae in signis versatur pro virili parte disseremus. Nunc vero omnibus P.
p.. 1tept wv iv ñí 11up.6oALx~ Geo'Aoy(Cf xa.-r!X Oúva.p.w ipoüp.ev. Nüv ok 6aa. ñí~ p..
L. de quibus in theologia quae in signis versatur pro virili parte disseremus. Nunc vero omnibus L.
C. de quibus in symbolica theologia pro virili parte dicimus. Modo autem C.
D. j'en parleral, selon mes forces, dans la Tbéologle Symbolique. Tirant de la D.
54 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. nAPOVCHCECTI nPArMATEJAC EK TWN 1\0rlWN CVNArArONTEC KAI <UCnEP TJNJ KANONI TOJC 6.
H. tum praesentis est negotiationis de sermonibus congregantes, et sicut quadam regula H.
E. cumque praesentz's sunt actionis ex e/oquiis congregantes, et st"cut quadam regula his E.
S. cumque sunt praesentis negotii ex e/oquiis congregantes, et st"cut quodam S.
R. quae praesentis sunt negott"t" ex e/oquiz's congregantes, et quemadmodum quadam R.
A. (Jue sunt praesentt's operis de scripturis sanctis col/i'gentes, et his quae dicta sunt ve/uti norma A. '\•.

F. que ad praesens opus pertinent ex librt's theo/ogicis colligentes, atque his quae dicta sunt tamquam F.
P. quae hujus t'nstituti nostri sunt ex scripturis divinis co//ectis, iz's quae dt'ximus quasi P.
P.· mxpot.Ía·r¡~ ea'tt 7tp1Xyp.:x'ts[~X~ ex 't'W\1 Áoy[wv auvcxycxyóv-.s~, xa:t &a7tsp •~vl xcxvóvt ":oi'~ p..
L. quae hujus instituti nostri sunt ex scripturis divinis co//ectis, iz's quae di'ximus quasi L.
c. omnibus quae hujus instituti sunt ex e/oquiis divt"nt's collectis, iis quae dicta sunt c.
D. $alote Écrlture tout ce qu'IJ faut dire aujourd'hui, prenant ses termes D.
·-¡

6. EIPHMENOIC XPWMENOI KAJ nPOC AVTA CKOnOVNTEC Ent THN ANAn~JN TWN NOHT<UN eew- ti.
H. indictis utentes, et ad ipsam intendentes, in replicatt'onem intelligibilium Dei H.
E. quae dicta sunt utentes, et ad ea respicientes, ad resera#onem invisibilium divinorum E.
S. canone dictis utentes, et ad ipsa t"nspicientes, ad reserationem t"nte/Hgt"bt"lt"um Det· nomi- S.
R. regula dt"ctis utentes, et ad ipsam inspicientes, ad reserationem t"nte//igibt"lium dz'vinorum R.
A. quadam et linea utentes, atque ad ea aciem dt'rt"gentes, intel/igibi/ia divina nomina expli- A.
F. regula quadam utentes, ad quam aciem dirigamus, ad explicanda inte/Hgibt"lia Dei nomina F.
P. regula quadam, quam intueamur, utentes, ad spiritua/ia divina nomina expla- P.
P.· Elp'l}p.Évot~ zpwp.svr-~ x~ú 1tp0~ cxlh~ O'X07tOU\I't'E~, E7tt ñ)v avcímue.w 'tW\1 '\IO'l}'tW\1 6sw- P.·
L. regula quadam, quam t"ntueamur, utentes, ad spiritualia divina nomina expla- L.
C. quasi regula, quam intueamur, utentes, ad spiritua/ia Dei nomina reseranda C.
D. comme faisant loi,, tenant les yeux fixés sur eux, j'entreprends d'expliquer les noms im- D.

6. NVMIWN nPOEIWMEN KAI oneP A€1 KATA nACAN HMJN 0€01\0rJAN O IEPAPXIKOC E>ECMOC 6.
H. nominum procedamus ; et quod semper secundum omnem nobis theo/ogiam ht'erarchica H.
E. nominum proveniamus ; et quae quidem semper per omnem nobis theologiam hierarchica E.
S. flationum procedamus ; et quod semper secundum omnem theo/ogiam hierarchica ./ex S.
R. nominum procedamus ,· et quod semper secundum omnem nobt's theo/ogiam hierarchica R.
A. ~are pergamus ; et quod nobis semper in omnibus sacris e/oquiis sacra /ex A.
F. jam pergamus ; jam vero quod nobis in universa theo/ogz'a /ex sacra F.
P. banda veniamus; quodque semper nobis in omnt" disputatione, quae de Deo instituitur, pon- P.
p.. vup.~wv 7tpotwp.sv· XCXL 5r.:sp ast XCX't'cX 7tliacx\l ~p.iv 6soAoy[cxy Ó lspcxpz~xk 6sap.o; tJ-·
L. ~anda veniamus; quodque semper nobis z'n omni disputatione, quae de Deo instituitur, pon- L.
e. veniamus ; et quod in omni theologia /ex semper prae- e.
D. fllatériels de Dieu. Et, comme le veut la Hiérarchie chaque fois qu'on doit parler D.

6. VCIIHfEITAI eeonTJKH ¿JANOIAI TAC E>EOCIIANEJC enonTEVCWMEN "KVPJt.;)C 6.


H. /ex enarrat, Deivisa mente Det'parentes conspt'ciamus ( proprie dicere) con- H.
E. /ex induxit, Divinacontemp/ativa virtute theophanias inspiciemus (proprt'e E.
S. inducit, Deiinspectiva de/iberatione inspiciamus ( ut proprie di'catur) ·quibus Deus S.
R. /ex inducit, Deivt'st"va mente, Deiformes inspiciamus ( proprie dicere) R.
A. dictat, mente in Deum intentisst"ma, divina ( ut proprie dt'xerim) spectacu/a A.
F. sancit, intentissima in Deum mente, divint'tus effulgentia ( ut proprie dixerim) F.
P. tijicia /ex praescribit, intenta in Deum mente, divina ( ut proprie dixerim) spectacula P.
[J- • Úrf'l})"E~'tCX~, . · 6so1t-r~x~ Ot:xYo[~ -rci~ 6sostl3ei'; E7t07t'tEt.Íawp.sv (xuplw~ P.·
L. tificia /ex praescribit, intenta t"n Deum mente, dt'vina (ut proprie dixerim) spectacula L.
c. cipit, Deiformes ( utr proprie dicam) contemp/ationes dt'vt'na mente C.
D. de Dieu, ~ons des yeux divins pour voir (en toute rigueur de terme) les spec-- D.
CINQUIEME SECTION : L'ÉTUDE DES PLUS PURS NOMS DE DIEU. 55
6. ElnEIN 9EWPEIAC KAI WTA lEPA TAIC TWN IEPWN 9EWNVMIWN ANAnnt::ECI nAPA- 6.
H. templationes 3' et aures sacras sanctorum Dei nominum replicationibus appona- H.
E. dicere) theorias 3' et aures sacras mirabilibus divinorum nominum replicationibus appo- E.
S. appareat contemplationes 3" et aures sanctas sanctarum Dei nominationum reserationibus appo- S.
R. theorias ; et aures sacras sacrarum Dei nominationum reserationibus appona- R.
A. contemplemur 3' expiatasque aures sanctis divinorum nominum expositionibus appli- A.
F. spectacula speculemur 3' atqui et aures expiatas sacrorum Dei nominum explanationibus adhi- F.
P. aspiciamus ; auresque sacras sacris divinorum nominum interpretationibus adhi- P.
p.. al"lts~v) 6awpicx¡; · . XIXL ti>'tcx lapa 't'CX~¡; ':WV lEpwv 6EWVU¡.tLWV <ÍVIX"It'ttJeEaL "lt1Xp1X- p..
L. aspiciamus 3' auresque sacras sacris divinorum nominum interpretationibus adhi- L.
C. intueamur ; et sacras aures sacris divinorum nominum interpretationibus adhi- C.
D. tacles ou Dieu apparait ; pr~tons une oreille sainte aux discours sur les tres saints noms de D.

6. 9Ca>ME9A TOIC AriOIC TA AriA KATA THN 9EIAN nAPAl10CIN ENil1PVONTEC KAI TWN AMVC- 6.
H. mus, sanctis sancta secundum divinam traditionem instabilientes, et ininitia- H.
E. namus, sanctis sancta secundum divinam traditionem collocantes, et indoctis E.
S. namus, in sanctis sancta secundum divinam tradz"tionem collocantes, et ipsa ab S.
R. mus, sanctis sancta secundum divinam traditionem collocantes, et ab indoctis R.
A. cemus, sancta sanctis ex traditione divina insinuantes, eaque a risu et illu- A.
F. beamus, sancta sanctis ex traditione divina dumtaxat insinuantes, eaque a risu F.
P. beamus, sanctis sancta, ut scripta divina tradunt, dantes et inserentes, eamque ab illorum P.
P.· &wp.aeiX. 't'oi:'¡; &yioL¡; 'ttX &yLIX XIX't'a TI¡v 6ai1Xv "lt1Xpcíooaw ~vLopúovn~, xa.l ~wv dp.u-11- p..
L. beamus, sanctis sancta, ut scripta divina tradunt, dantes et inserentes, eamque ab illorum L.
C. beamus, sanctis sancta, ut divina scripta tradunt, proponentes, a profano- C.
D. Dieu; traitons saintement ce qui est saint, suivant la sainte coutume, sans I'exposer D.

6. TCa>N AVTA rEAWTWN KAI .EMnAirMCa>N ~IPOVMENOI MAMON l1E AVTOVC EKEINOVC ElnEP 01\WC 6.
H. torum ipsas risibus et illusionibus eximentes, magis autem eos ipsos, si omnino H.
E. haec irridentibus et illudentibus auferentes, magis autem ipsos illos, si quidem E.
S. indoctorum risibus et delusionibus auferentes, magis autem ipsos illos, si totaliter S.
R. ipsa derisoribus et delusoribus segregantes, magis autem ipsos illos, siquidem totaliter R.
A. sione rudium hactenus atque infidelium vindicantes, immo illos ipsos, A.
F. illusioneque profanorum interim vindicantes, immo vero illos ipsos, si qui omnino F.
P. qui initiati non sunt rz"su ludibrioque vindicemus, aut eos potius, si qui sunt plane P.
p.. -:c.>v a.tha ys'Aw't'wv xiXt ip.1t1X~yp.wv ~~1XLpoúp.avoL, p.iiAAOV OE cxv-:ou¡; ixa(vou¡;' 6l1t6p 6Aw~; P.·
L. qui initiati non sunt risu -ludibrioque vindicemus, aut eos potius, si qui sunt plane L.
C. rum irrisionibus illusionibusque illa vindicemus, quin immo illos ipsos, si qui sint C.
D. aux rires et aux moqueries des gens profanes ; bien plus, 6tons a ces gens-la, s'il D.

S. EICI TOI01l1E TINEC AN9PCa>nOI THC Enl TOVTCa> 9EOMAXIAC AnOI\VTPOVMENOI COl MEN OVN 6.
H. sint tales ut quidam homines, in isto Dei compugnationibus liberantes. Tibi quidem istaH.
E. omnino sunt hujusmodi quidam homines, in hoc divina pugna redimentes. Te quidemE.
S. sunt tales quidam homines, ab impugnatione Dei in hoc liberantes. Igitur tibi quidem S.
R. sunt tales quidam homines, ab ea quae ad hoc Dei impugnatione redimentes. Tibi quidem igi- R.
A. si qui sunt istiusmodi homines, hoc errore liberantes. Te quidemA.
F. sunt tales, ab hoc errore quod divinis repugnant pro viribus liberantes. Te quidem F.
P. hujusmodi homines, a bello quod hac ex parte cum Deo gerunt liberemus. Tu qui- P ..
P.• Elat 't'(iLO(Oa 't'WEI; a-.6pW"ItOL, ñj¡; ~"ltL 't'OÚ':«¡> 6EOfJ-1XXÍ1X~ d"ltOAu't'poÚp.EVOL. l:ot p.ev ouv p..
L. hujusmodi homines, a bello quod hac ex parte cum Deo gerunt liberemus. Tu qui-L.
C. homines istiusmodi, a bello qtiod hac ex parte cum Deo gerunt revocemus. HaecC.
D. s'en rencontre encore, l'occasion de lutter contre Dieu sur ce point. Pour vous, cher D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE PREMIER).

6. TAVTA (f)VM;.AJ XPECt.lN Ct.l KM€ TJM09€€ KATA THN IEPCt.lTATHN V(f)HrHCIN KAI MHT€ PHTA 6.
H. custodire debitum est, o bone Timothee, secundum sacratissimam enarrationem, et neque H.
E. haec custodire oportet, o bone Timothee, juxta sacratissimam inductionem, et neque E.
S. haec custodire utz"le, o pulcher Timothee, secundum sanctissimam memorationem, et neque dici- S.
R. tur hoc custodire utile, o bone Timothee, secundum sacratissimam inductionem, et neque dici- R.
A. ista servare convenit, praeclare o Tz'mothee, juxta sacratissimam sanctionem, neque A.
F. i'sta conservare oportet, optime Timothee, juxta sacratissimam sanctionem, neque F.
P. dem haec observare debes, Timothee, ex sanctissima interpretatione, neque divinas res P.
P.· 'rCXU'riZ cpu'AáecxL xpewv, w xcx'A€ Ttp.ó6ee, xcx-r& -rl¡y tepw-:-á't'"t¡\1 Ú'f-/¡y"t¡aL\1, , ,., '
\
XCXL fL 7l't"E 1"' "t¡'rCX p.,
L. dem haec observare debes, Timothee, ex sanctissima interpretatione, neque divinas res L.
C. tibi servanda sunt, optime Timothee, juxta sacratissimam sanctionem, ne res C.
D. Timothée, il vous faut garder toutes ces choses suivant le saint conseil : ne dites et ne D.

6. MHTE EK(f)OPA TA 9EJA noJEJN EJC TOVC AMVHTOVC eMOJ .de l1Ct.lH o eeoc eeo- 6.
H. dictata neque pro/ata divina f acere ininitiatis ,· mihi autem det Deus H.
E. dicta neque pro/ata divz'na facere in indoctos; mihi autem det Deus E.
S. bilt'a neque exportabilia divina ad indoctos facere; mihz' autem det Deus, S.
R. bilia neque extra/ata divina /acere ad z'ndoctos ; mihi autem donet Deus R.
A.inter imperz'tos eloqui aut efferre divina; mihi autem Deus largz'ri digne- A.
F. ínter profanos eloqui aut efferre divina; mihi autem praestet Deus r#e, F.
P. vel divulgare iis qui int'tiati non sunt, ve/ enuntiare; mihi autem det Deus ut, pro Dei p.
P.· p.-1¡-re EX'fOpcx -r& 6eicx 1tOLELY el~ -ro u~ áp.u-1¡-.ov~ · ep.ot o€ ocj>71 ó Geb~ 6eo- p..
L. vel divulgare iis qui initiati non sunt, ve/ enuntiare ; mihi autem det Deus ut, pro Dei L.
C. divinas coram profanis efferas aut evulges ; mihi autem det Deus ut Divi- C~
D. manifestez aux profanes aucune chose divine ; pour moi, que Dieu m'accorde de chan- D.

6. nPEnCt.lC VMNHCAJ TAC THC. AKI\HTOV KAI AKATCt.lNOMACTOV 9EOTHTOC ArAeOVPrJKAC nOI\VCt.l- 6.
H.Deodecenter hymnidicere invqcatae et innominatae Divinitatis bonoperales multinominatio- H.
E. divinitus laudare.. non-vocatae et non-nominatae Divinitatis beneficas multas nominatio- E.
s. ut decet Deum, laudare invvcabilis et innominabilis Deitatis beneficas multas nominatio- S.
R.Deodecenter· laudare invocabilis et imzominabilis Deitatis beneficas multas nominatio- R.
A.tur ut congrue laudare possz'm benefica multiplicia nomina appellatione ac nomine carentis A.
F. ut divina decet, laudare benefica et multiplicia nomina Deitatis . appellatione nomineque F.
p,dignitate, multa variaque nomina Divinitatz's quae nec vocari potest nec nominari efferam P.
p.. 1tfE1tW~ Úp.vl¡acxL -r~~ 't'l¡~ cixA-/¡-rou xcxt a)(CX't"OYop.áa-rou 6eÓ'r71'rO~ ciycx6oupy:x~~ 1tOAuw- p..
L. dignitate, multa variaque nomina Divinitatis quae nec vocarz' potest nec nomznari efferam L.
c.nitatis, quae vocari nomz'narique non potest, multa variaque nomina, pro Dei dignitate, C.
D. ter comme 11 y a droit, sous tant de noms, les bienfaits du Tres Haut, qui esf sans nom D.

6. NVMJAC KAI MH nEPI€1\01 1\0rON AAH9EIAC Ano TOV CTOMATOC MOV 6.


H.nes; et ne auferat verbum veritati's de ore meo. H.
E.nes; et ne auferat verbtim veritatz's ex ore meo. E.
s.nes; et non auferat verbum veritatis ah ore meo. S.
R.nes; et non auferat verbum veritatis ab ore meo. R.
A.DeitatiS; neque de ore meo auferat verbum veritatis auferrive permittat. A.
F. carentis ; nec ori meo verbum auferat veritatis. F.
P.laudibus ; neque ex ore meo verum sermonem detrahat. P.
p.. wp.(cx~· xcxt p.l¡ 1tEpLéAoL 'Aóyov &A7¡6dcx~ ci1to ..-ou a-róp.cx-rÓ'i p.ou. P.·
L.laudibus; neque ex ore meo verum sermonem detrahat. L.
c.celebrem; et non auferat sermonem verum ab ore meo. c.
D. et sans appel ; que ce Dieu n'6te pas ). mes levres la parole véridique 1 D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES 57

6. KECI)AI\AION B nEPI HNWMENHC KAI AIAKEKPIMENHC 6.

H. Caput secundum. De coadunata et discreta theologia, H.


E. Caput secundum. De unita et discreta theo- E.
S. Caput secundum. De unita et discreta theo- S.
R. Caput secundum. De unita et discreta R.
A. Caput secundum. De conjuncta et discreta theologia, A.
F. Caput secundum. De unita et distincta theo- F.
P. Caput secundum. De conjuncta dis#nctaque theo- P.
Kecp&AcxLov B'. Dept l¡vwp.Év'lj¡; xcxt OLCXXEXpLp.Év'lj¡; P.·
P.·
L. Caput secundum. De conjuncta distinctaque theo- L.
c. Caput secundum. De copulata distinctaque C.
D. Chapitre deuxieme. Ce qu'on peut dire de Dieu, soit qu'on unisse, D.

6. 0€01\0riAC KAI TIC H 0EIA ENWCIC KAI H SEIA AIAKPICIC THN 0EAPXIKHN 01\HN 6.
H.et quae est divina coadunatio et divina discretio. Thearchicam H.
E. logia, et quae divina unitas atque traditio. Divinam E.
S. logia, et quae est divina unitio et discretio. Thearchicam S.
R. theologia, et quae divina unio et discretio. Thearchicam R.
A. et quaenam sit divina conjunctio atque discretio. Divinam A.
F. logia, et quaenam sit divina unio et distinctio. Ipsa per se bonitas a F.
P. logia, et quae divina conjunc#o st't, quae separatio. Ipsa quz'dem bonitas P.
lo '\ ll.• ti ~
p.. 1
IJEOAOYLCX~, XCXL1 1
TL~

1'¡ IJEVX EVWO'L¡; XCXL1 oLcxxp
'
LO'L~. T'hv Gecx.px.LxT.v óA'tlv p..
L. logia, et quae divina conjunctio sit, quae separatio. 1psa quidem bonitas L.
c. theologia, et quae sit divina unio et distinctio. Ipsamet bonitas C.
D. soit qu'on distingue ; comment il y a unité et distinction en Lui. Quel qu'en soit le con- o.

6. VnAP:::IN O TI nOTE ECTIN H AVTOArA00THC ACI)OPIZOVCA KAI EKCI)AINOVCA nPOC TWN AOriWN 6.
H.tota_m substantiam quia aliquando est ipsa benigna segregans et demonstrans a sermonibus hym- H.
E. totam subsistentiam quía est per seipsam bonitas segregans et exprimens ab eloquiis lauda- E.
S. totam essentiam quodcumque est, per se bonitas determinans et manifestans ab eloquiis lauda- S.
R. totam essentiam quodcumque est, per se bonitas determinans et manifestans ab eloquiis lauda- R.
A.totam substantiam quidquid illa est, ipsa bonitas definire atque aperire a sacris eloquiis dici- A.
F. sacris celebratur tamquam definiens atque exprimens totam Deitatis supremae substantiam, quidquid F.
P. divinam totam essentiam, quidquid tandem sit, definiens atque enuntz'ans a scriptura sancta P.
p.. 611:cxp~w 8 't'L 1tO't'É ia..-w, l¡ (J.Ú't'ocxycx.GÓ'tl¡~ &cpopl~ovcroc xoct ixcpoclvovcr(J. 11:po¡; ..-(;)v 'Aoylwv p..
L. divinam totam essentiam, quidquid tandem sit, definiens atque enuntians a scriptura sancta L.
C. a sacris litteris celebratur totam essentiam divinam, quidquid tandem sit, definivisse atque C.
D. cept, les Saintes Lettres voient dans la Bonté m@me la caraetéristique et la notion de Ja nature D.

6. VMNHTAI KAI TI rAP AMO MA0EIN ECTIN EK THC IEPAC 0€01\0rJAC 6.


H.nizatur. Et quid enim aliud discere est de sacra theologia, H.
E. tur. Et quid enim aliud discendum est ex sacra theologia, E.
s. tur. Etenim quid aliud discere est ex sancta theologia, S.
R.tur. Et quid enim aliud discere est ex sacra theologia, R.
A.tur. Quid enim aliud ex sancto evangelio discimus, A.
F. tandem exsistit. Quid enim aliud ex sacra theologia discere licet, F.
P.laudata est. Quid enim aliud a sacra theologia licet discere, P.
P.· Üp.v'ljTOCL. Ka:t -rl yap &.'A'Ao p.ocGei'v ecrTLV EX ..:;¡~ tepii¡; Geo'Aoylcx¡;, P.·
L.laudata est. Quid enim aliud a sacra theologia licet discere, L.
C. explanasse. Quid enz'm aliud ex eloquiis sacris cognoscimus, c.
D. divine entiere. Pourrions-nous bien apprendre autre chose des auteurs sacrés, alors qu'ils D.
58 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. onOTAN CI»HCIN THN 0EAPXIAN AVTHN V<I»HrOVMENHN ElnEIN TI ME EPWTAC nEPI TOV ArA00V 6.
H. nisi quod inquit Thearchiam ipsam enarrantem dicere « Quid me interrogas de bono ? H.
E. cum ait Divinitatem ipsam subintroductam dicere «Quid me interrogas de bono? E.
S. quando dicit Thearchiam ipsam narrantem dicere ce Quid me interrogas de bono ? S.
R. quando ait Thearchiam ipsam superenarrantem dicere ce Quid me interrogas de bono ? R.
A. cum Deum ipsum ait exponendo dixisse «Quid me interrogas de bono ? nemo A.
F. quando supernum ipsum Deum ait exponendo di'xisse « Quz'd me interrogas de bono ? F.
P. cum ait Divinitatem z"psam narrantem dixisse «Quid me interrogas de bono? nemo P.
p.. ÓTtÓ-.cxv tpl)at -.7-,v 6ecxpxlav cxúTI¡v ÚcpY¡youp.ÉvY¡v elTtELV 11 T~ p.e Épw-.ii~ Ttept -.ou ciya~ou ; p..
L. cum ait Divinitatem ipsam narrantem dixisse ce Quid me interrogas de bono ? nemo L.
C. cum ipsummet Deum tradunt se designando dixisse <<Quid me interrogas de bono? C.
D. nous rapportent comment Dieu m@me leur sert de guide quand U a dit « En quoi m'appelez- D.

6. OVt.EIC ArAe>OC El MH MONOC O eeoc TOVTO MEN OVN KAI EN AMOIC 6.


H. nemo bonus, nisi solus Deus ». Hoc ergo quidem, et in aliis H.
E. nemo bonus, nisi solus Deus ». Hoc quidem, et in aliis E.
S. nu/lus bonus, nisi solus Deus )). Igitur hoc quidem, et in aliis S.
R. nullus bonus, nisi solus Deus ». Hoc quidem igitur, et in aliis R.
A. bonus, nisi solus Deus ». Hoc sane et in aliis locis discus- A.
F. nullus bonus, nisi solus Deus ». Hoc igitur et alibí a nobis dis- F.
P. bonus, nisi solus Deus ». Hoc quidem aliis etiam locis exquisitum P.
1'· oúod~ dy«6o~. el p.l¡ p.ovo~ ó 6eó~ )) . Tou•o p.ev ouv, xat Év &'A'Ao~~ 1'·
L. bonus, nisi solus Deus ». Hoc quidem, aliis etiam locis exquisitum L.
C. nemo bonus, nisi solus Deus ». Hoc, aliis etiam locis, a nobis C.
D. vous bon ? personne n'est bon, hormis Dieu seul ». Ailleurs, nous avons D.

6. e:::ETACeEN HMIN AnOt.Et.EIKTAI TO nACAC AEI TAC eeonPEnEIC 9EWNVMIAC 6.


H. examinatum, nobis ostensum est: quod per omnes semper Deideeoras Dei n,ominationes, H.
E. quaesitum, nobis ostendit : omnes divinas semper nominatt'ones, E.
S. inquisitum, a nobis est demonstratum: omnes semper Deo convenientes Dei nominationes, S.
R. inquisitum, nobt's demonstratum est: omnes semper Deodecentes cognominationes, R.
A. sum a nobis .ac demonstratum est : ut omnes semper Deo dignae denominationes, A.
F. cussum est atque demonstratum : omnes semper denominationes Deo dignas, F.
P. consideratumque, a nobis demonstratum est : divina nomina omnia quae Deo digna sunt semper, P.
p.. Éee-.aa6év, t¡p.L'v aTtoOÉOe~x-:ot~, -.o 1t1hcx~ det -r&~ 6eoTtpE1tEL~ 6ewvup.lot~, P.·
L. consideratumque, a nobis demonstratum est: dz'vina nomina omnia quae Deo digna sunt semper, L.
C. expensum, demonstratum est: omnia nomina divina Deum decentia, c.
D. reconnu et démontré, que les noms donnés en général ·a Dieu D.

6.. OV MEPIKWC AM Enl THC OAHC KAI nANTEAOVC KAI OAOKAHPOV KAI nAHPOVC GEOTHTOC VnO 6.
H. non partim, sed in toto omniperfectae et integrae et plenae Divinitatis, a sermonibus H.
E. non partim, sed in tota et perfectissima et integra et plena DivinÜate, ab eloquiis E.
S. non partt'culariter, sed in tota et perfecta et integra et prima Deitate ab eloquiis S.
R. non particulariter, sed in tota ei omnino perfecta et integra et plena Deitate, ab eloquiis R.
A. non per partes, sed in tota ac perfecta atque. integra et plena Deitate, a scripturis sanctis A.
F. non divisim per partes, sed tota, perfecta, integra, plena Deitate, a sanctis eloquiis F.
P. non singillatim per partes, sed in tota, perfecta, integra plenaque Divinitate, a divinis P.
p.. ou p.ep~xw~, &.A).' ÉTtt ñi~ 8Al)~ xat Ttotvn'Aoü~ x1ú ó'Aox'A-I¡pou xcxt TtA-/¡pou~ 6EÓ'tl)To~, ÚTto p..
L. non singillatim per partes, sed in tota, perfecta, integra plenaque Divinitate a divinis L.
C. non in parte, sed in tota et perfecta et integra et plena Divinitate, a scripturis C.
D. dans I'Écriture cél~brent non une parcelle, mais la totalité, l'universalité, l'intégralité, la pié- D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES. 59
6. TWN i\OriWN VMNEIC9AI KAI nACAC AVTAC AMEPCUC AnOi\VTWC AnAPATHP.H- 6.
H. hymnificatur, et omnes ipsas, impartite, absolute et inobservate, H.
E. laudari, et omnes eas, impartibiliter, absolute, inobservate, E.
S. laudari, et omnes ipsas, simpliciter, absolute et inobservate, S.
R. laudari, et omnes ipsas, impartite, absolute, inobservate, R.
A. ceiebrantur, et omnes ipsae, individue absoluteque ac propter omnem A.
F. celebrari, ipsasque omnes, individue et absolute propter omnem discriminis obser- F.
P. scriptis laudari, eaque omnia, sine divisione, absolute, sine discriminis P.
f!· -r~v 'AoyCw1 óp.vei'a6a.~, xa.t mxaa.~ a.u-.cX~, cip.ap~~, ci1to'Aú-.w~, cimxpa.-.'llp-1¡- p..
L. scriptis iaudari, eaque omnia, sitze divisione, absolute, sine discriminis L.
e. sanctis iaudari, et ipsa omnia, imparticipate, absolute, sine observatione uilius C.
D. nitude de la Divinité ; tous, d'une maniere indivise, absolue, iden- D.

6. TWC Oi\IKWC · AnACH TH Oi\OTHTJ THC Oi\OTEi\OVC KAI nACHC o.


H. universaliter, omni universalitate omnifinis et omnis Dei- H.
E. universaliter, omni universalitati in toto perfectae et omnis E.
S. totaliter, universae totalitati perfectae et omni~ Dei- S.
R. totaiiter, omni totalitati perfectae et omnis Dei- R.
A. observationem, integre, toti integritati exactissime totiu.sque Dei- A.
F. vantiam, integra videlicet ratione, universae integritati perfectae totiusque Dei- F.
P. observatione, integre, omni integritati perfectae totiusque Divi- P.
p.. -:-w~, ÓA~x~~. CÍ1toca~ -.~ ólón,-.~ TI¡~ ó).o-re'Aoüc; xa.t 1tOCaT¡~ p..
L. observatione, integre, omni integritati perfectae totiusque Divi- L.
C. differentiae, universe, ad omnem universitatem ex toto perfectae et totius C.
D. tique et complete, convtennent a l'etre total de la Divinité, prise en tout ce D.

o. 9EOTHTOC ANATI9EC9AI KAJ rOVN CUC EN TAIC eEOi\OriKAIC VnOTVnCUCECIN 6.


H. tatis disponere. Ergo, sicut et in theoiogicis deformationibus ad- H.
E. Divinitatis reponi. Etenim, sicut in theoiogicis caracteribus admo- E.
S. tatis apponi. Et quidem, sicut in theoiogicis hypotyposibus memo- S.
R. tatis reponi. Et quidem, ut in theoiogicis subfigurationibus subre- R.
A. tatis intenduntur. Denique, sicuti in theoiogicis institutionibus ad- A.
F. tatis attribui. Jam vero, quemadmodum in theoiogicis institutionibus F.
P. nitatis tribuí. Etenim, quemadmodum in theologicis institutionibus P.
p.. 6eÓ':''Jl'tO~ civa.-.i6ea6a.~. Ka.t yoüv, Wc; EV 'ta.i'~ 6eo),oyLxa.i'c; Ú1tO'tU1tWCTECT~V f-l•
L. nitatis tribuí. Etenim, quemadmodum in theoiogicis institutionibus L.
C. Divinitatis rejerri. Siquidem, ut in theoiogicis informationibus me- C.
D. qu'EIIe est et partout oii Elle est. D'ailleurs, comme nous l'avons rappelé dans les Instttu- D.

6. VnEMNHCAMEN El MH nEPI THC Oi\HC 9EOTHTOC CI>AJH TIC TOVTO EIPHC9AJ .BMC- 6.
H. monuimus, nisi de tota Deitate dicat quis hoc dicere, bias- H.
E. nuimus, si non de tota Divinitate dixerit, qui hoc dixit, bias- E.
S. ravimus, si non de tota Deitate dicat aliquis hoc dictum esse, et S.
R. memoravimus, si non de tota Deitate dicat quis hoc dt'ctum esse, bias- R.
A. monuimus, nisi quis hoc de tota Deitate accipiat dictum, bias- A.
F. admonuimus, nisi quis hoc de tota Deitate dictum confiteatur, scin- F.
P. admonuimus, si quis hoc in tota Divinitate dici negaverit, is P.
f-l· Ó1tEf!V-/¡aap.ev, e{ p.l) 1tEpt rijc; 6A'1)~ 0aÓ't'tl't0~ Cfa.l·r¡ 't~~ 't'OÜ'tO elp7ja6a.L, ~'Aa.a- P--
L. admonuimus, si quis hoc in tota Divinitate dici negaverit, is L.
C. minimus, nisi quis de tota Divinitate dicat hoc dictum esse, ne audet C.
D. tions Théologiques, prétendre que la Bonté n'est pas le fait de la Divinité entiere, c'est D.
60 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. II»HMEI KAI AnOCXIZEIN A0ECMWC TOJ\MA THN vnePHNWMENHN ENA~A PHTEON 6.


H .Phemat et scindere illegaliter audet supercoadunatam unitatem ; Dictum sit ergo H.
E. phemat et scindere injuste audet superunitam unitatem. Dicendum E.
S. audet abscindere inconvenienter superunitam unitatem. S.
R.Phemat et rescindere inconvenienter audet superunitam unitatem. Dz"cendum R.
A.phemare ac scindere nefario scelere praesumit conjunctam supreme unitatem. Dicen- A.
F. dere audet temeritate nefanda unitatem ipsam superunitam. Dicen- F.
P. temere etiam unitatem quae plus quam conjuncta est audet dividere. P.
p.. ~71p.ei" xcxt dn:ocrzl~ew d6iap.wc¡ -ro:Ap.~ -rT¡v Ú1tEp7¡vwp.Év7¡v éwí.ocx. 'P7¡-rÉov p..
L. temere etiam unitatem quae plus quam conjuncta est audet dividere. Dicen- L.
C. ille temere unitatem quae supra quam una et simplex est distrahere et vituperare. Dicendum C.
D. blasphémer, c'est oser déchfrer sans cause l'Unfté supérfeure a toute unfté. 11 faut done D.

6. OVN WC EnJ nACHC eeOTHTOC AVTO EKJ\HMnTEON KAI rAP AVTOC TE O ArAeOe~»VHC ECI»H 6.
H.sicut in omni Divinitate et in ipsum acceptum sit; etenim ipse etz"am, beneficus, inquit H.
E. igitur quomodo in omni Divinitate hoc accz"piendum; etenim ipsum, ex bono natum, ait E.
S. Dicendum igitur quod et z"psum, bonum natura, Verbum S.
R. igitur quod in omni Deitate ipsum assumendum ; etenim et ipsum, bonum naturaliter, dixit R.
A. dum itaque hoc de tota Deitate oportere accipi ; namque ut Verbum quoque ipsum, natura A.
F. dum i'gitur de tota Deitate hoc accipi oportere; nempe Verbum quoque ipsum, natura bo- F.
P. Dicendum est igitur, et Verbum t"psum, quod natura bonum P.
< .z 1 .z ) '
T
p.. OUV Wc¡ t;7tL 7tCXG'7jc¡ (lll€0't'7j'rOc¡ CXU't'O1 ¡;;)(
1 1 '
."'1}7t'r€0V" xcxt yap cxu-róc¡ n ó dycx6ocpuT¡'> lrp71 p..
L. dum igitur hoc de iota Deitate oportere accipi ; etenim et Verbum ipsum, quod natura L.
C. est i'gitur de tota Deitate hoc accipi oportere : etenim et Verbum ipsum, quod natura C.
D. atlfrmer que la Dfvhdté entfere mérfte ce nom. Aussf bien le Verbe en personne, essentfel- D.

6. 1\0roc ere.> ArAeoc EIMI KAI TIC TWN 9€01\HnTWN nPOII»HTCa>N VMNEI TO nNEVMA 6.
H. Sermo « Ego bonus sum » ; et quidam Deiacceptabilium prophetarum hymnidicz"t H.
E. Verbum « Ego• bonus sum »; et quidam Deo acceptabilium prophetarum laudat E.
S. dixit «Ego sum bonus » ~· et quidam Deo acceptorum prophetarum laudat S.
R. Verbum ce Ego bonus sum » ; et quidam Deo acceptorum prophetarum laudat R.
A. bonum, ait ce Ego bonus sum » ; et quidam ex prophetis divinitus ajjlatus praedicat A.
F. num << Ego, inquit, bonus sum » ; atque alz"us ex prophetis divinitus occupatus canit F.
P. est, dixisse « Ego sum bonus » ; et quemdam prophetam, qui numine divino permotus fuit, P.
p.. Aóyoc¡ << 'Eyw dytx9óc; elp.L >> • xcxl 't"L'> -r~v Oeo:Ai¡mwv nporp·r¡'t'~v Úp.ve~ -ro llveup.a p..
L. bonum est, dixit « Ego sum bonus >> ~· et quidam prophetarum, qui numine divz"no permotus fuit, L.
C. bonum est, ait « Ego bonus sum >> ; et quidam propheta divino numine ajjlatus laudat C.
D.lement bon, a dft « je sufs bon » ; et un prophete confesse, sous la .motfon dfvfne, que D.

6. TO ArAeON KAI AV01C TO ere.> EIMI O WN 6.


H.Spiritum bonum. H.
E. Spiritum bonum. Et iterum hoc « Ego sum qui sum ll, E.
S. Spiritum bonum. Et rursum « Ego sum qui sum », S.
R. Spiritum bonum. Et rursus hoc « Ego sum qui sum », R.
A.Spiritum bonum. Et illud rursus ce Ego sum qui sum », A.
F. Spiritum bonum. Huc tendit et illud « Ego sum qui sum », F.
P.laudare Spiritum bonum. Rursusque illud << Ego sum qui est », P.
p.. -ro tiyaOóv. ,n
KIX~ CXUilLCi 't'O 1< 'E yw, €~fLL
, ó WV
, ll,
1 1
P.·
L.laudat Spiritum bonum. Rursusque illud « Ego sum qui est », L.
C. Spiritum bonum. Et rursum illud « Ego sum qui sum J>, c.
D.l' Esprit, luf, est bon. 11 en va de m@me pour le texte « Je sufs Celuf qui suls » ; D.
SIXIÍi:ME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES. 61

6. €1 MH KA00J\HC CIIHCOVCI THC 0€0THTOC VMN€1C0AI KA0€N A€ MEPOC AVTO nePI- 6.


H. nisi ergo in omni dicunt Divinitate hymnizari secundum unam autem partem ipsum per- H.
E. si non secundum totam aiunt Divinitatem laudari, juxta unam vero partem hoc des- E.
S. si non de tota dixerint Deitate laudari, secundum autem unam partem ipsum S.
R. si non de tota aiunt Deitate laudari, secundum unam autem partem ípsum R.
A. nisí de tota dictum Deítate sentiant, et una tantum ex parte nitantur A.
F. nisi de tota dictum Deitate consentiant, sed per unam dumtaxat partem cir- F.
P. nísi de tota Divinítate dictum esse concedant, sed de una parte ipsum circum- P.
p.. e' p.'h xcx6' 5A7t~ :p-/¡croua~ ñí~ 6eó'l:·t¡-;oc; úp.ve~cr6cxL, xcx.6' EV oe p.épo~ cx.th-o 'l'tEf>L- P.·
L. nisi de tota Divinitate díctum esse concedant, sed de una parte ipsum circum- L.
C. nisi de tota concedant Divinitate pronuntiatum, sed secundum unam dumtaxat partem e.
D. si l'on ne déclare pas qu'il chante toute la Divinité, si l'on soutient de force qu'il ne D.

6. rPA4JAI BIACAINTO nc.lC AKOVCONTAI TAV TAA€ J\ErOI O c.lN O HN O 6.


H. scribere víolentíam patiuntur, quomodo audiunt ista « Dicit autem qui est, qui erat, H.
E. cribitur, vím faciunt, quomodo audíent hoc « Cum dícít quí est, et qui erat, et E.
S. circumscríbere conentur, quomodo audíent « Haec dícit quí est, quí erat, qui S.
R. circumscribere conentur, qualiter audíent hoc « Haec dícít quí est, qui erat, R.
A. circumscribere, quomodo illud intellígent « Haec dicít quí est, qui erat, A.
F. cumscribere annitantur, quonam modo illud accipient « Haec aít qui est, qui erat, F.
P. scribere conentur, quomodo illud íntelligent << Haec dicit qui est, quí erat, P.
p.. yp(Í4~~ 6L(Ícrcx.w't'o, 1twc; &xoúcrwtcx.L 't'OU « 1:(Í~e AéyeL ó WY, ó :;'¡v, ó p..
L. scribere conentur, quomodo íntellígent « Haec dicít qui est, qui erat, quí L.
e. descriptum contenderint, quomodo íllud intelligent « Haec dicit qui est, qui erat, C.
D. vise qu'une Personne, quel sens donnera-t-on a ces mots « Ainsi parle Celui qui est, D.

6. EPXOM'ENOC O nANTOKPATúlP KAI CV A€ O AVTOC El 6.


H. qui venturus est, Omnipotens » ? et « Tu autem ídem ipse es » ? H.
E. qui venturus est, Omnipotens »? et « Tu vero ídem ipse es » ? E.
S. venturus est, Omnípotens >> ? et << Tu autem ídem ípse es >> ? S.
R. qui ventúrus est, Omnipotens >> ? et « Tu autem ídem es >> ? R.
A. quí venturus est, Omnípotens >> et íllud « Tu autem ídem ipse es»? A.
F. qui venturus est, qui est Omnípotens >> ? ítem illud « Tu autem idem ipse es » ? F.
P. qui venturus est, Omnípotens >> ? atque hoc «Tu autem idem es»? P.
z. , t ,
p.. e;px.op.evoc;, ·o 'l'tCX.v't'oxpcx't'wp· >l ; xcxt (( ~u oe ó IXU't'O~ el )) ; P.·
L. venturus est, Omnipotens » ? atque hoc « Tu autem ídem es » ? L.
C. qui venturus est, Omnípotens >>? et illud « Tu autem idem ipse es»? C.
D. qui était, qui viendra, le Tout-puissant » ? a ceux-ci « Pour Vous, Vous etes le meme » ? D.

6. KAI TO nNEVMA THC AJ\H0EIAC. TO ON O. nAPA TOV nATPOC EKnOPEVeTAI KAI El MH OJ\HN 6.
H. et « Spiritus veritatis, qui a Patre procedit » ? Et, nisi totam H.
E. et « Spiritus veritatis est~ qui a Patre procedir »? Et, si non totam E.
S. et « Spiritus veritaiis est, qui a Patre procedit »? Et, si non totam S.
R. et « Spiritus veritaiis qui est, qui a Patre procedít »? Et, si non totam R.
A. et illud « Spiritus veritatis qui est, qui a Patre procedit » ? Et, nisi totam A.
F. necnon et illud « Spiritus veritatís qui est, qui a Patre procedit » ? Atqui, nisi totam Dei- F.
P. et illud rWJJj_ritus veritatis, quí a Patre procedit » ? Et, nisi totam .P.
p.. xcxt 't'O << IlveÜfA-cx. 't'7J~ll9elcx.¡; 't'O óv, 8 1tcx.pll. 't'oÜ Ilcx't'po~ sx7topeÚe't'cx~ >l ; Kcx.t, e€ p.'h 8AllV p..
L. et illud << Spiritus veritatis, qui a Patre procedit » ? Et, nisi totam L.
C. et illud « Spiritus veritatis qui est, qui a Patre procedit » ? Et, nisi Divini- C.
D. a ceux-ci « L'Esprit de vérité qui est, qui procede du Pere » ? Si l'on n'admet D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

5. EINAI «<»ACIN THN ElEAPXIKHN ZCUHN O(A)C At\HEIHC O «<»HCAC IEPOC 1\0rOC CUCOEP O 5.
H.dicunt Thearchiam vitam, quomodo verax est qui dixit sacer Sermo H.
E. esse aiunt divinam vitam, quomodo verum erit quod dixit divinum Verbum E.
S. Thearchiam dicunt esse vitam, quomodo verum quod dixit sanctum V erbum S.
R. esse aiunt thearchiam vitam, qualiter verax dicens sacrum Verbum « Quem- R.
A. esse dicant vitalem vitam, quomodo verum est Verbum sacrum quod ait A.
F. tatem esse vitam dt"cant et vivificam, quonam modo verum est Verbum sacrum quod ait F.
P. Divinitatem vitam esse dederint, quomodo verum est sacrum Verbum quod dixit P.
p.. elva( rpaaL 't'ljV Qe~pztxl¡v ~wf¡v, 1tW~ i):r¡QT¡~ ó ~T¡aa~ lepo~ 'Aóyo~ << "Oa7tep ó p..
L. Divinitatem vitam esse dederint, quomodo verum est sacrum V erbum quod dixit L.
C. tatem totam dicant esse vitam, quomodo verum est sacrum Verbum quod ait C.
D. pas que toute la Déité est vie, comment jugera-t-on vrai le sacré Verbe qui dit « Comme D.

ts. OATHP ErEIPH TOVC NEKPOVC KAI ZCUOOOI€1 OVTCUC KAI O VIOC OVC El€1\€1 ZCUOOOIEI ti.
H.« Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat » ? H.
E.<< Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic Filius quos vult vivificat » ? E.
S.<! Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat » ? S.
R. admodum Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat » ? R.
A.<< Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, ita et Filius quos vult vivificat » ? A.
F.<< Quemadmodum Pater suscitat mortuos et vivificat, sic et Filius quos vult vivificat ,, ? F.
P.<< Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, ita Filius quos vult vivificat » ? P.
p.. Da..T¡p éye:ipeL 't'ouc; vexpou~ xal. ~wo7totei", o6·w~ xcxt ó rloc; oü~ OiAeL ~wo1tOLEL ll p..
L. << Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, ita Filius quos vult vivificat >J ? L.
C.<< Sicut Pater suscitat mortuos et vivificat, st"c et Filius quos vult vivificat ,, ? C.
D. le Pere ressuscite et vivilie les morts, ainsi le Fils accorde la vie comme i1 Lui plait » ? D.

ts. KAI OTI TO nNEVMA ECTIN TO ZCUOOOIOVN OTI A€ KAI THN KVPIAN EXEI T(A)N 0/\CAlN H f.S.
H. et quod « Spiritus est qui vivificat >J ? Quía autem et proprietatem habet universorum H.
E.. et quía « Spiritus est vivificans lJ? Quomodo 'Oero et dominationem habeat omnium E.
S. ei quod <; Spiritus Sanctus est qui vivificat >J? Quoniam autem et dominationem totorum habet S.
R. et quoniam << Spiritus est qui vivificat ,, ? Quoniam autem et dominationem habet omnium R.
A. et illud << Spiritus est qui vivificat >J ? Ceterum quía dominatum quoque omnium habeat A.
F. et illud << Spiritus est qui vivificat ,, ? Jam vero quía tota Deitas habeat omnz'um F.
P. et praeterea « Spiritus est qui vivificat J> ? Jam vero dominatum etiam totius mundi habet P.
P.· xat 6't'L (( 't'O llveíip.cí. Éa't'L 't'O ~W01t0LOUV )) ? "O't'L Se xcxl. ..T¡v xupe(cxv ezet 'tW11 IIAwv t¡ P.·
L. et praeterea « Spiritus est qui vivificat >>? Jam vero dominatum etiam totius mundi habet L.
C. et illud << Spiritus est qui vivificat J>? Quoniam quoque dominatum totius mundi tota Di- C.
D. et cecf « C'est l'Esprit qui accorde la vie ,, ? La Déité entiere est encore Seigneur de toutes D.

f.S. 0/\H · ElEOTHC OEPI MEN THC ElEOrONOV ElEOTHTOC H THC VIKHC OVAE EJnEIN ECTIN f.S.
H. tota Divinitas, de quidem Deigenitae Divinitate Filialitatis neque dicere est, ut H.
E. Divinitas iota, de quidem Deumgignente Deitate aut Genita nil dicendum est, ut E.
S. tota Deitas, de Deigena Deitate quidem aut Filiali neque dicere est, sicut S.
R. tota Deitas, de Deigena Deitate aut Filiali neque dicere est, ut existí- R.
A. tota Divinitas, de Patris quidem fecunda Deitate vel Filii dici non potest, utA.
F. dominatum, perspicere patet nempe de fecunda Patris Deitate vel Deitate Filii non facile nar- F.
P. tota Divinitas, ac de Deo quidem qui Deum genuit aut de Deo Filio ne dici quidem potest, P.
P.· 8A7l 6eÓ't''1\c;, 1tEpL p.E:v 't'~c; Oeoyóvou QeÓ't''l\'t'O~ 1/¡ -:Tic; ultxTíc; ouoe EL1tELV Éa't'LV, p..
L. tota Divinitas, ac de Deo quidem qui Deum genuit aut de Deo Filio ne dici quidem potest, L.
C. vinitas obtinet, de Deo quidem qui Deum genuit vel de Deo Filio ne dici quidem possit, C.
D. choses. Qu'il ~'agisse de Dieu le Pere, qu'il s'agisse de Dleu le Fils, je ne crofs pas D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES.

6. WC OIMAI nOCAXH THC 6€0/\0riAC Enl nATPOC KAI. VIOV t.IA6PVMETAI i"O 6.
H.puto, quantum theologia in Patre et Filio circumgeritur quod Domi- H.
E. aestimo, quoties in theologia in Patre et Filio divulgatur Domi- E.
S. arbitrar, in quot locis theologiae in Patre et .Filio frequentatur Domi- S.
R.mo, quoties a theologia in Patre et Filt"o frequentatur Domi- R.
A.reor, quam multis in locis divinarum scripturarum de Patre et Filio legitur A.
F. ratu est, ut arbitrar, quam multis theologiae locis praedicetur Dominus de Filio pariter F.
P. ut opinor, quot scripturae sanctae locis in Patre et Filio nomen Domini P.
'
p.. w~ T
otp.cxt, 1COCI'':1.:x.T¡ 'tli~ 9eoAo¡{rx~ E7tt llcx'tpo~ xcxt nou Otcx&puAAE~'tCXL 'tO P.·
L. ut opinor, quot scripturae sanctae locis in Patre et Filio nomen Domini L.
C. ut opinor, quot ·scripturae sanctae locis in Patre et Filio nomen << Dominus )) C.
D. qu'on puisse compter combien de fois les auteurs sacrés donnent au Pere et au Fils le titre D.

6. KVPIOC AMA KAI KVPIOC TO nNEVMA ECTIN KAI TO KAAON t.E KAl TO 6.
H.nus ; sed et Dominus Spiritus est. Et bonum autem et H.
E. nus; sed et Spiritus Dominus est. Et pulchrum autem E.
S. nus; sed et Dominus Spiritus est. Et pulchrum autem S.
R. nus ; sed et Dominus Spiritus est. Sed et bonum et R.
A.Dominus ,· sed et Dominus Spiritus est. Pulchritudo quoque A.
F. atque Patre ; Spiritus quin etiam Dominus est. Ipsum quoque pulchrum F.
P. celebretur; atqui Dominus est etiam Spiritus. Pulchrum quoque et P.
p.. Kúpto~ · a.na. xoct Kúpto~ 1:0 llveup.rl ea'tt. Kcxt 1:0 xcxAov os xcxt 1:0 p..
L. celebretur; atqui Dominus est etiam Spiritus. Pulchrum quoque et L.
C. celebretur; atqui Spiritus quoque Dominus est. Pulchrum etiam et C.
D. de << Seigneur » ; par ailleurs I'Esprit-Saint est également Seigneur. De m@me, la beauté, la D.

6. CO~ON
. Enl
. THC 0/\HC 6EOTHTOC VMNEITAI
H.sapiens in tota Divinitate hymnizatur; •
KAI TO ~CA>.C KAI TO :eeonOION KA1 TO
et lux, et deificum, et causa, et
6.
H.
E. et sapiens in tota Divinitate laudatur; et lumen, et deificum, et causa/e; E.
S. et sapiens in tota Deitate laudatur ,· et lumen, et deificum, et causa, et S.
R.sapiens in tota Deitate laudatur; et lumen, 'et deificum, et causa, et R.
A. et sapientia in Deitate celebratur ; et lux itidem, et deificum, et A.
F. atque sapiens in tota Deitate laudatur; lumen praeterea, potestasque deifica, similiter atque F.
P. sapiens in tota Divinitate laudatur ,· itemque lux, et quod Deus facit, ac P.
p.. aot¡ov e1tt 1:T¡~ 5AT¡~ 9eÓ't't¡'tO~ Úp.vEL't!XL' xcxt 'tO t¡w~ xcxt 't~ &Eo7totov xrxt 'tO p..
L. sapiens in tota Divinitate laudatur ; itemque l1JX, et quod Deus jacit, ac L.
C. sapiens de tota Divinitate praedicatur ; uti et lux, et id quod deum efficit, et e.
D. sagesse sont attribuées a toute la Déité. La lumiere, l'énergie divine, la causa- D.

6. AITION KAI nANTA OCA THC OAHC 9EAPXIAC ECTIN EIC nACAN ANArEI TA /\OrlA 6.
H.omnia quaecumque totius Thearchiae sunt, in omnem ducunt sermones thear- H.
E. et omnia quaecumque totius Divinitatis sunt, in omnem reducunt eloquia E.
S. omnia quaecumque totius Thearchiae sunt, ad omnem reducunt eloquia S.
R. omnia quaecumque totius Thearchiae sunt, in omnem reducunt eloquia R.
A. causa, et omnia quae totius Deitatis sunt, a sanctis litteris in totius Dei- A.
F. causa, cuneta summatim quae totius Deitatis supremae sunt, sacrae litterae in universam Dei- F.
P. causa, et omnia quae sunt totius Divinitatis, ad omnem divinam laudem P.
p.. IXL'
"
ttOV '
XCU 7CIX'1 \I'tCX oacx
, - !!"\
't'T¡~ .0/\T¡~
(j 1
lJECXpX,LIX~
z 1
t;CI''ttv, E'~ 1eiacxv clvá.¡Et 'ta.. Abytcx p..
L. causa, et omnia quae sunt totius Dz'vt'nitatis, ad omnem divinam laudem L.
C. causa, et quaecumque tandem sunt totius Divinitatis, ad omnem divinam laudem C.
D. Uté; et tout ce qui revient · a toute la Déité, deviennent dans I'Écriture des lou- D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. THN 9€APXIKHN VMNCAlAIAN nEPIJ\HMnTJKCAlC MEN CAlC OTAN 6.


H. chicam hymnificationem : comprehensibiliter quidem, H.
E. divinam hymnodiam : complexam quidem, ut E.
S. thearchicam laudationem : comprehensive quidem, sicut S.
R. thearchicam hymnodiam : comprehensive quidem, ut R.
A. tatis laudes assumuntur : complexive quidem, ut A.
F. tatem rejerunt celebrandam: quae personis divinis commuma sunt litterae sacrae aliquando F.
P. sacrae litterae transjerunt : summatim quidem, ut P.
p.. -rT¡v Oeapx~xT¡v úp.v'flOiav· 1tEpLA7j1t'tLXWIO p.Év, w~ 6-rav p..
L. sacrae litterae transjerunt : summatim quidem, ut L.
C. sacrae litterae transjerunt : summatim quidem, cum e.
D. auges a l'adresse de la Déité : elle le fait sommairement, comme D.

6. J\ErH TA nANTA EK TOV 9€0V AJE::OAIKCAlC tí.


H. sicut quando dicit « Omnia ex Deo » ; divise H.
E. cum dicunt « Omnia ex Deo>>; divisamE.
S. quando dicunt « Omnia· ex Deo >> ; diffusive S.
R. quando dicunt « Omnia ex Deo >> ,· diffusive R.
A. cum dicitur « Omnia ex Deo » ; diffusius A.
F. summatim comprehendunt, velut quando dicitur « Omnia sunt ex Deo. '> ; aliquando discursione et F.
P. cum dicunt « Omnia ex Deo»; latius P.
p.. "Ain << Ta 1ttiv-.a éx -.oü 8eoü »• oLeeooLxw~ p..
L. cum dicunt « Omnia ex Deo»; latius L.
C. dicunt << Omnia ex Deo » ; jusius C.
D. daos ce texte « Tout vient de Dieu » ; elle le D.

6. A€ CAlC OTAN «<»AIH TIC TA nANTA AJAVTOV KAI EtC AVTON EKTICTAJ 6.
• et in ipso creata sunt », •
H. autem, sicut quando dicit quis « Omnia per ipsum .H.
E. vero, ut cum quidam ait « Omnia per ipsum et in ipso creata sunt », E.
S. autem, sicut quando dicunt « Omnia per ipsum et in ipso jacta sunt », S.
R. autem, ut quando ait quidam « Omnia per ipsum et in ipsum creata sunt », R.
A. vero, cum dixerit quispiam « Omnia per ipsum et in ipso condita sunt », A.
F. quasi distinctione quadam, ut quando dixerit quispiam « Omnia per ipsum atque in ipsum creata sunt», F.
P. autem et jusius, ut cum ait quidam « Omnia per ipsum et in ipso creata sunt »,
~, ( O'tel'\1
" , T'C1 'ttel'\l'tel
, ~ , ClU'tOU
, - XClL, E~~
, cr.U't'0'\1
, , EX't'L'l"'tClL ll,
,~
P.
fl'· oE, W~ ~C1L7j (( o~ P.·
L. autem et jusius, ut cum ait quidam « Omnia per ipsum et in ipso creata sunt », L.
C. vero, ut cum quidam ait « Omnia per ipsum et in ipso jacta sunt », c.
D. fait amplement, comme daos ces textes « Tout a été fait grice a Lui et en Lui », D.

6. KAI TA nANTA EN AVT(i) CVNECTHKEN KAI E::AnOCTEAEIC TO nNEVMA COV KAI KTIC9HCONTAJ 6.
H. et « Omnia in ipso constant », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». H.
E. et « Omnia in ipso constituta sunt », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». E.
S. et « Omnia in ipsum consistunt », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». S.
R. et « Omnia in ipso consistunt », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». R.
A. et «In ipso consistunt universa », et illud « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». .A.
F. et « In eo cuneta consistunt », rursus illud « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». F.
P. et illud « Omnia in ipso constant », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». .P.
p.. xat « T~ 'ltCÍncr. Év a1h<¡l auvÉa-'t7jXE », xat « 'E;a7tO'l"'tEAE~~ -.o Ilveüp.cí crou, xat X'tLcr6-/¡crov'taL >>. p..
L. et illud « Omnia in ipso constant », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». L.
C. et «In ipso cuneta consistunt », et « Emittes Spiritum tuum, et creabuntur ». C.
D. « Toutes choses sont établies sur Lui », «Vous donnerez votre Esprit, et ainsi Vous créerez »•. D.
SIXIEME SECTION LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES. 65
o. KAI INA CVMHB~HN CI>AIH TIC AVTOC O 0€APXIKOC €4>H. J\OrOC Ert.> KAI O nATHP o.
H. Et, ut summe dicit i'pse thearchicus Sermo « Ego et Pater unum H.
E. Et, ut breviter dicam quod ipsum divinum ait Verbum «Ego et Pater unum E.
S. Et, ut summatim dicat aliquis, z'psum thearchicum dixit Verbum «Ego et Pater S.
R. Et, ut comprehensive dicat quis, ipsum thearchicum dixit Verbum «Ego et Pater R.
A. Et, ut perstringam breviter, divinum ipsum ait Verbum <<Ego et Pater unum A.
F. Atque, ut summatim dicatur, Verbum ipsum supreme divinum inquit << Ego et Pater F.
P. Atque, ut aliquis summatim dicat, cum divinum Verbum ipsum dixit <<Ego et Pater P.
p.. Koct rvoc au'AAT¡~o"flv foci·t¡ ... ~~. octi't"oc; ó 6eocpx~xoc; ecp"fl Aóyoc; << 'Eyw xcxt ó lloc't"l}p p..
L. Atque, ut aliquis summatim dicat, cum divinum Verbum ipsum dixit <<Ego et Pater L.
C. Et, ut compendio quis dicat, ipsummet Dei Verbum ait <<Ego et Pater unum C.
D. Pour tout dire en un mot, le Verbe de Dieu Lui-m@me a dit « Mol et mon Pere, nous D.

o. EN ECMEN KAI nANTA OCA EX€1 O nATHP EMA ECTJN KAI nANTA o.
H.sumus », et << Omnia quae habet Pater, mea sunt », et << Omnia H.
B. sumus », et << Omnia quaecumque habet Pater, mea sunt », et « Omnia E.
S. unum sumus », et « Cuneta quaecumque habet Pater, mea sunt », et « Cuneta S.
R. unúm sumus », et « Omnia quaecumque habet Pater, rnea sunt », et « Omnia R.
-A. sumus », et « Omnia quae habet Pater, mea sunt », et « Omnia A.
F. unum sumus », et « Omnia quaecumque habet Pater, mea sunt », et quando sic Patrem alZo- F.
P. unum sumus », et « Omnia quaecumque habet Pater, mea sunt », et « Omnia P.
p.. E'l
" J.
~:;ap.Ev 11 , xoct « llrinoc Baoc lxe~ b Iloc't"l}p ép.ri ean 11, xoct « llániX p..
L; unum sumus », et « Orqnia quaecumque habet Pater, mea sunt JJ, et « Omnia L.
C. sumus », et « Quaecumque habet Pater, mea sunt JJ, et <• Omnia C.
D. ne sommes qu'un », et « Tout ce qu'a mon Pere, est a Mol », et « Tout ce que j'ai, D.

o. TA EMA CA ECTJN KAI TA CA EMA KAI AVE>JC OCA ECTJN TOV nATPOC 6.
H. mea sua sunt, et sua mea JJ ; et iterum, quanta sunt Patris H.
E. mea tua sunt, et tua mea sunt )) ; et iterum, quaecumque sunt E.
S. mea tua sunt, et tua mea JJ ,· et rursum, quaecumque sunt S.
R. mea tua sunt, et tua mea JJ; et rursus, quaecumque sunt Patris R.
A. mea tua sunt, et tua mea JJ; et rursus, quaecumque Patris.A.
F. quitur «Mea omnia tua sunt, atque tua sunt et mea JJ; praeterea, quaecumque Patris sunt atque F.·
P. mea tua sunt, et tua mea )) ; et rursus, omnia quae sunt Patris, .P.
p.. 't"ot, ~>p.ot
1 , z
acx, ~;;an, , , , , ,
XIX~ ';'IX acx Ep.ct. n •
, 1
'tl). , " -
xoc~ ottJ11~c;, oaoc ~>a't"~ 't"OU
noc.-poc;, p..
L. mea tua sunt, et tua mea )) ; et rursus, omnia quae sunt L.
C. mea tua sunt, et omnia tua mea sunt )) ; et rursum, quae sunt Patris etC.
D. Vous appartient ; ce que Vous avez, M'appartient » ; et derechef, tout ce qui est a son Pere D.

6. KAI AVTt.> Tt.> 0€APXJKt.> nNEVMATI KOINt.>NJKt.>C KAI HNc..:>MENc..:>C ANATIGHCJ TAC 6.
H. et /psi thearchico Spiritui communiter et coadunaliter disponunt: Dei H.
E. Patris et Ipsius, Spiritui 'Sancto communiter et unitim reponunt : divinas E.
S. Patris et Ipsius, thearchico Spiritui communicative et unitive attribuit : divinas S.
R. et Ipsius, Ipso thearchico Spiritui communicative et unite reponunt : divinas R.
A. et Ipsius, suni divino quoque Spiritui socialiter et conjuncte applicat, ut :A.
F. Filii, Spiritui quoque supreme divino communicabiliter uniteque attribuuntur : deificas F.
P. Ejus etiam szmt, omnia divino Spiritui communiter et conjuncte tribuit : divina P.
p.. xoct Athoü, 't"ij} Gecxpx~xij) Ilveúp.cx·n xo~vwv~xwc; xcxt -l¡vwp.Évwc; civoc't"i6"fla~· 't"ac; p..
L. Patris et Ipsius Filii, divino Spiritui communiter et conjuncte tribuit : divina L.
C. sua, Spiritui divino principali per communicationem unionemque attribuit : utpotedivinas C.
D. et a Luf, 11 l'attribue au Saint-Esprit d'une maniere commune, au m@me titre, eomme: o.

Versions Jat. - s.
66 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIÍ!ME),

6. 9EOVPriAC TO CEBAC THN nHrAJAN KAI ANEKI\EJnTON AITIAN KAI l1JANOMHN TWN ArAeOnPEnWN 6.
H.operationes et cultus, fontalem et indeficientem causam, et distributionem benidecororum mune- H.
E. operationes, honorem, fontem et non-deficientem causam, et distributionem optimarum E.
S. operationes, honorem, fontanam et indeficientem causam, et distributionem benignorum S.
R. operationes, venerabile, fontanam et indeficientem causam, et distributionem benidecentium R.
A.divinas operationes, venerationem, principalem et indeficientem causam, ac distributionem cae/es- A.
F. operationes, venerationem, fontanam indeficientemque causam, optimorum munerum distribu- F.
P. opera, venerationem, primam perpetuamque causam, optimorum donorum ac munerum tribu- P.
P.· Oeoupy(cx~. 'tO aép-x~. TI¡v '7t"rlycx(cxv xcxt dvéxAmnov CXL'tLCXY, xcxt o~cxvo¡.d)v 'tWY dycx9o1tp€1tWY P.·
L. opera, venerationem, primam perpetuamque causam, optimorum donorum ac munerum tribu- L.
c. operationes, venerationem, scaturientem et nunquam deficientem causam, atque distributionem c.
D. les «Euvres divines, la majesté, la fécondité premiere et perpétuelle, la collation des dons D.

6. l1WPEWN KAI 0Vl1ENA TWN EN TOIC 9EJOIC 1\0riOIC Al11ACTPOCI>OIC 6.


H.rum. Et neminem in divinis sermonibus conversis H.
E. donatt'onum. Et nullum in divinis eloquiis inconversibilibus E.
S. donorum. Et nullum in divinis eloquiis non perversis inten- S.
R.donorum. Et nullum eorum qui in divinis eloquiis non perversis R.
A. tium munerum. N eminemque arbitror ex his qui in divinis eloquiis rectissima A.
F. tionem. Jam vero neminem arbitror ex his qui in divinis eloquiis recta im- F.
P. tionem. Neminemque eorum qui in divinis scriptis non depravata cor- P.
P.· owpwv •. K'Xt ouoévcx 'twv ev 'tot~ 6e(o~~ Aoy(o~~ do~cxa-rpórpo~~ p..
L. tionem. Nemi'nemque eorum qui in divinis scriptis non depravata cor- L.
C. donorum quae bonum decent. Ac neminem quidem arbitror eorum qui scripturis C.
D. utiles. Aussi, je ne pense pas qu'un homme nourri D.

o. ENNOJAIC ENTE9PAMMENWN OIMAI nPOC TOVTO ANTEPEIN OTJ TA f>EOnPEnH 6.


H. mentibus nutritorum, puto ad istud contradicere, quía Deidecora H.
E. notionibus nuiritorum, aestimo ad hoc contradicere, quía divina E.
S. tionibus conversatorum, arbitror ad haec contradicere, quoniam Deo conve- S.
R. intelligentiis enutriti sunt, existimo ad hoc contradicere, quoniam Deodecentia R.
A. piaque intelligentia sunt enutriti, huic sententiae contradicturum, quod divina A.
F. mutabilique intellí'gentia sunt educati, huic sententiae contradicturum, quod videlicet quaecumque F.
P. ruptaque intelligentia educati sunt, contradicturum esse arbitror, quin omnia quae Deo P.
p.. Éwotcx~t; ivn6pcxp.p.Évwv, olp.cx~ 1tpo~ 'toi:í'to ci.vnpet'v, 5"~ 'tcX 6eo1tfE1tli p..
L. ruptaque intelligentia educati sunt, contradicturum esse arbitror, quin omnia quae Deo L.
C. haudquaquam perversis sunt imbuti, negaturum omnia, quae Deo C.
D. des pures idées de la parole divine puisse nier que tout le divin D.

6. nANTA TH 01\H 9EAPXIAI nPOCECTI KATA TON 9EOTEI\H 1\0rON TOVTCA>N OVN HMIN ti.
H. omnia toti Thearchiae adest secundum a Deo perfectum sermonem. Istorum ergo nos H.
E. omnia toti Divinitati adsunt secundum divinam perjectam rationem. His igitur a nobis, E.
S. nientia omniq. totz' Thearchiae insunt secundum perjectum in Deo verbum. Jgitur istis a nobis, S.
R. omnia toti Thearchiae adsunt secundum a Deo perjectum verbum. His igitur nobis, R.
A. omnia juxta exactissimam rationem toti Divinitati insunt. . His igitur, A.
F. Deo digna cerzsentur toti Divinitati insunt, ratione Divinitatis absolutissima. Cum igitur haec, .F.
P. digna sunt, in tota Divinitate insint, ratione absoluta Divinitatis. His igitur a nobis, P.
p.. mX.v-rcx 't~ 5A'{l OecxPX.iCf 1tpÓaean xcx'ta 'tOY 9eon),7¡ AÓ'(OY. ToÚ'tWY ouv T¡p.t'v P.·
L. digna sunt, in tota Divinitate insint, ratione absoluta Di•fJinitatis. His igitur a nobis, L.
.C. ratione perfectae Deitatis competunt, toti inesse Divinitati. Cum igitur haec c.
.D. appartient a toute la Déité, paree qu'EIIe est de tout point divine. Cette doctrine D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES. 67
o. BPAXECUC MEN EN TOVTOIC KAI MEPIKCUC EN AMOIC aE IKANCUC EK TCUN i\OriCUN ó.
H. pauto minus quidem in istis et partim, in aliis autem idonee, de sermo- H.
E. • breviter quidem in talibus et partim, in aliis <¿•ero sufficienter, ex elo- E.
S. breviter quidem in his et particulariter, in aliis autem sufficienter, ex eloquiis S.
R. breviter quidem in his et particulariter, z'n aliis autem sujficienter, ex eloquiz's R.
A. breviter hic et ex parte, aliis vero in locis satis, de scrip- A.
F. in praesentia quidem breviter atque ex parte, alibí vero suffidenter, sacrorum eloquiorum F.
P. paucis quidem hoc loco et ex parte, - aliis autem satis multz's, demons- P.
P.· ~pll.x:tw~ p.ev Év 't'OÚ't'O~<,; Xll.~ p.ep~xw~, Év (}.)..)o~~ o€ LXIl.VW<,;, Éx 't'WV 'Aoy(wv p..
L. paucis quidem hoc loco et ex parte, aliis autem satis multis, demons- L.
C. impraesentz'arum quidem breviter et ex parte, alibí vero quantum satis est, sacrorum eloquiorum C.
D. est, ici rapidement et chichement, ailleurs suffisamment, démontrée D.

IL AnOaEaEifMENCUN TE KAI aiCUPICMENCUN OnOIAN ANAn~AI 0ECUNVMIAN 0/\IKHN o.


H. nibus ostensorum et definitorum, hujusmodi replicare Dei nominationem univer- H.
E. quiis et ostensis et defini#s, qualemcumque replicare divinam nominationem uní- E.
S. demonstratis et determinatz's, quacumque Dei nominationem totaliter S.
R. et demonstratis et determinatis, qualemcumque reserare Dei nominationem totalem R.
A. turis ostensis ac definitis, quamlibet explicare nitamur integram A.
F. testimonio ostenderimus atque dz'stinxerimus, deinceps quamcumque divinam denominationem inte- F.
P. tratis ac constitutis, ad qualecumque Dei nomen integrum explanandum P .
..! 1:' :¡: , ' 1:' , ' , , '!: {J. !"\
' \
fA· c¡¡;7tOOEuE~YfJ-EVWV 't'E Xll.~ oLWp~ap.EVWV, 01t0Lil.V IXVIl.7t'rU<oiXL I.IEWVUfJ-Lil.ll 0ALX7jV p..
L. tratis ac constitutis, ad qualecumque Dei nomen integrum explanandum L.
C. testimonio probaverimus ac dz'stinxerimus, quodcumque tandem integrum Dei nomen explicare C.
D. et prouvée par le texte sacré. En conséquence, tous les noms divins dont nous D.

15. ENXEIPHCOMEN En! THC 0/\HC AVTHN 0EOTHTOC EKi\HMnTEON El o.


H. salem inchoabimus, in tota ipsa Dz'vinitate comprehensam. Si H.
E. versalem conabimur, in tota ipsa Divt'nitate accipiendam. Si E.
S. reserare conúnur, in tata Deitate z'psam recipere convenit. Si S.
R. temperabimus, in tota ipsius Deitate assumendum. Si R.
A. Dei nominationem, ipsa in tota Deitate sumenda est. Quod et si quis A.
F. gram explicare tentemus, hanc ad totam Divinitatem pertinere putandum. Si quis autem F.
P. aggrediemur, id accipiendum erit in tata ipsa Divinitate. Quod P.
p.. éyxsLpf¡aop.ev, €1tt ñj<; líA1)<; ath1)v GeÓ't'7j-.o<; €x),7j7t'réov. EC p..
L. aggrediethur, id accipiendum erit in tata ipsa Divinitate. Quod L.
C. aggrediemur, ad totam Divinitatem pertinere putandum est. Si quis autem C.
D. tenterons I'explication doivent etre mis au compte de la Déité tout entiere. Que si D.

o. aE TIC cf»AIH CVfXVCIN HMAC EN TOVTCU KATA THC 0EOnPEnOVC aiAIPECECUC EICAfEIN ó.
H. autem quis fatur confusionem nos in hoc adversus Deidecoram divisionem inducere, H.
E. autem quis dixerit conftfSionem nos in hoc contra divinam discretionem introducere, E.
S. autem quis dicat confusionem nos inducere in isto contra divisionem Deo convenientem, S.
R. quis autem dicat confusionem nos in hoc adversus Deodecentem divisionem inducere, R.
A. dixerit confusionem nos contra sacratissimam Personarum distinctionem hac ratione introducere~ A.
F. objecerit conjusionem nos hac ratione contra distinctionem Divint'tati convenientem z'ntroducere, F;
P. si quis hoc objiciat : nos ex hac parte conjusionem in Deo dignam distinctionem z'nducere, P.
¡.¡... oé 't'L<,; ~ai1) aúyxuaLv -l¡p.<i<; Év 't'OÚ't'C¡l Xll...~ '-r7j<,; Gso7tpE7tOUc; OL'XLpÉaew¡; sCa&.yéw, . P.·
L. si quis hoc objicia~ : nos ex hac parte confusionem contra Deo dignam distinctionem inducere, L.
C. objecerit nos isto modo contra distinctionem Divinitati competentem confusionem quamdam introducere, C.
D. quelqu'un dit que par la nous apportons la confusion quand iJ faut distinguer en Dieu, D.
68 PREMIERE PARTm : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. TON TOIONllE AOrON HMEIC OVTE AVTON OIOME0A n10EIN IKANON WC ECTIN AAH0HC 6.
H. talem sermonem nos neque ipsum opinamur sa#sfacere idoneum sicut est verax. H.
E. talem rationem nos neque ipsum aestimamus suadere sufficientem quomodo est verax. E.
S. talem sermonem nos non arbitramur ipsum persuadere sujjicientem quod est verus. S.
R. talem sermonem nos neque ipsum existimamus suadere sujjicientem quod est verax. R.
A. is, nostro judicio, se vera prosequi persuadere numquam poterit. A.
F. nos hunc arbitramur se vera dicere numquam persuasurum. F.
P. nos ne eum quidem ejusmodi orationem veram esse docere posse arbitramur. P.
P.· 't'OV 't'O~Óvoe Myov l¡p.e~~ oun IXU't'OV o'óp.eGoc 'ltdGew lxcxvóv, @'Ó ECT't'W d):r¡G-I¡'Ó. P.·
L. nos ne eum quidem ejusmodi orationem veram esse docere posse arbitramur. L.
C. nae is nostro judicio ejuscemodi objectionis veritatem probare numquam potertt. C.
D. sans nul doute nous pensons qu'il ne peut réussir a prouver la vérité de ce qu'il avance. D.

6. El MEN rAP ECTI TIC OAWC O T01C AOrJOIC ANTANICTAMENOC nOPPW nOV nANTWC ECTAI KAI 6.
H. Si enim est quis omnino sermonibus resistens, longe alibí perfecto erit H.
E. Si quidem enim est quis omnino eloquiis resistens, longe ibi universaliter erit E.
S. Si enim aliquis quidem est qui totaliter eloquiis resistat, longe omnino erit et a S.
R. Si quidem enim est aliquis totaliter eloquiis resistens, longe ibi omnino erit et ab ea R.
A. Nam si guidem est qui omnino sacris scripturis resistat, /onge omnino aberit et A. ·u
)

F. Si enim is est qui omnino sacris litteris resistat, a philosophia quoque nostra F. i
P. Nam si is quidem omnino divinis scriptis adversatur, procul et omni ex parte a nostra P.
p.. Ei p.ev y&p Éa't'( ·'t'~'Ó 5Aw'Ó ó 't'O~'Ó Aoylo~'Ó ocvTocv~a't'cíp.evo;, 7tÓppw 'ltOU nlivTw; ia-::a.~ xcxt p..
L. Nam si is quidem omnino divinis scriptis adversatur, procul et omni ex parte a nostra L.
C. N am si talis sit qui omnino sacris litteris resistat, a philosophia quoque nostra C.
D. Mais si quelqu'un repousse completement I'Écriture, il ne tiendra nul compte de D.

6. THC KAGHMAC <I»IAOCO<I»IAC KAI El MH THC EK TWN AOrJWN AVTCiJ 0EOCO<I»IAC 6.


H. a nostra philosophia; et nisi quis de sermonibus sibi Deisapientiae assimila- H.
E. et a nostra philosophia ; et si non ex eloquiorum sibi divina sapientia cu- E.
S. nostra philosophia ". et si non ipsi cura est Deivenerationis ex elo- S.
R. quae secundum nos philosophia ". et si non ejus quae ex eloquiis ipsi theosophiae cura R.
A. a philosophia nostra ". ac nisi illi curae sit divina sanctarum litterarum sapien- A.
F. procul admodum aberit ". atqui nisi curae illi sit divina sanctorum eloquiorum sapien- F.
P. philosophia aberit et abhorrebit; ac nisi ei curae est Dei sapientia quae ex divinis libris hau- P.
p.. ñi; xoc9' l¡p.~; rp~Aoaorpioc; · xcxt et p.l¡ Ti¡.; Éx '::W\1 Aoylwv cxtbj> eeoaorploc; P.·
L. philosophia aberit et abhorrebit ; ac nisi ei curae est Dei sapientia quae ex divinis libris hau- L.
e. procul admodum aberit : et nisi illi curae sit divina sacrarum litterarum sapien- C.
D. notre fa~on d'etre sage ; s'il ne se soucie guere de chercher Dieu daos les Saintes D.

Et MEAEI nc.>c AN HMIN MEAHCEI THC Enl THN 0EOAOrJKHN EnJCTHMHN AVTOV XEIPArCiJriAC 6.
H. verit, quomodo ergo nos assimilabit ad theologicam disciplinam sua manuductione ? H.
E. rat, quomodo etiam a nobis curabit in theologicam scientiam suae manuductionis ? E.
S. quiis, quomodo nobis cura sit illius manuductionis ad theologicam scientiam ? S.
R. est, qualiter utique nobis cura ejus erit quae ad theologicam scientiam ipsius manuductionis ? R.
A. tia, quomodo nobis erit curae ipsum ad castissimorum eloquiorum scientiam adducere? A.
F. tia, quonam pacto nobis curae erit ad theologicam scientiam hunc adducere ? F.
P. ritur, quomodo nobis curae erit illius in divina scientia institutio ? P.
p.. p.ÉAE~, 1tw; &v l¡p.L'v p.eA-/¡ae~ -r'i¡~ ént TI¡v GeoAoytú¡v É'lt~a-r-l¡p.llv cxu-rou xe~pcxywylcx¡¡ ; p..
L. ritur, quomodo nobis curae erit illius in divina scientia institutio ? L.
C. tia, quomodo nobis curae erit ut i'psum ad scientiam theologicam manuducamus? C.
D. Lettres, comment permettra-t-il que nous le conduisions a la science de l'@tre divin ? D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES.

6. El AE EIC THN TWN J\OrJWN AJ\HE>EIAN AnOCKOnEI TOVTW KAI HMEIC KANWNI 6.
H. Si autem in sermonum veritate contemplatur, hoc et nos canone H.
E. Si autem in eloquiorum veritatem respicit, hac et nos regula E.
s. Si autem ad eloquiorum veritatem respicit, hoc et nos canone S.
R. Si autem in eloquiorum veritatem respicit, hac et nos regula R.
A. Sin vero scripturae sanctae veritatem intuetur, ista nos quoque A.
F. Sin autem sacrorum eloquiorum veritatem quasi signum spectat, hac et nos regula F.
P. Sin autem dz"vinorum scriptorum veritatem sibi habet propositam, nos quoque hac quasi P.
p.. El oe el¡; TI¡v 't'W\1 "Aoylwv ciÁ7¡6wxv oc1toaxom:L", 't'OÚ't'«p x«t 1¡p.eL"¡; xocvÓvL p..
L. Sin autem divinorum scriptorum veritatem sibi habet propositam, nos quoque hac quasi L.
C. Sin eloquiorum veritati attendat, nos ista quoque e.
D. Si au contraire iJ a égard a la vérité des Saintes Lettres, nous prendrons l'Écriture com- D.

6. KAI «<»WTI XPWMENOI nPOC THN AnOJ\OrtAN WC 0101 TE ECMEN AKJ\INWC fS.
H. et lumine utentes, ad apologiam ( sicut sumus) indec/inabiliter H.
E. et lumine utentes, ad apologiam ( quantum potentes sumus) recte E.
S. et lumine utentes, ad excusationem (sicut possumus) z"ndeclinabiliter S.
R. et lumine utentes, ad excusationem ( ut et possibiles sumus) indeclina- R.
A. regula et luce freti, ad rationem (pro viribus) reddendam nusquam A.
F.'luceque freti, ad rationem nostram (pro viribus) contra objecta reddendam inde- F.
P. norma et luce adhibita, constanter ad defendenda nostra (pro vz"rili parte) P.
p.. XtXt CfW't't xpwp.evOL, 7tpo¡; n 1v .X7toAoylocv («!>¡; otol TÉ Eap.ev) cix"ALvw¡; p..
L. norma et luce adhibita, constanter ad defendenda nostra (pro virili parte) L.
C. regula luceque freti, ad reddendam (pro viribus) rationem sine tergiversa- C.
D. me regle et comme lumiere ; (de notre mieux) nous ·frons droit a la D.

6. BAAIOVMEE>A . «<»ACKONTEC WC H E>EOJ\OriA TA MEN HNWMENWC nAPAAIAWCI fS.


H.gradiemur, dicentes sicut theologia quaedam coadunatim quidem tradidit, H.
E. gradiemur, dicentes quomodo theologia quaedam quidem unitim tradit, E.
S. vadimus, dicentes quod theologia quaedam quidem tradit unitive, quae- S.
R. biliter vadimus, dicentes quod theologia haec quidem unite tradit, haec R.
A. declinando pergemus; illud ante omnia dicentes ut scriptura sacra alía conjuncte A.
F. clinabili sententia jam pergemus, principio dicentes theologiam alia quidem unite, alia vero F.
P. veniemus, dicemusque theologiam alia conjuncte, alia distincte, P.
p.. ~tXOLoÚp.e9tX, rp&axovn¡; 0¡; t¡ 6eo"Aoy(oc ..~ ¡úv i¡vwp.Évw¡; 7tocpocoiowaL, p..
L. veniemus, dicemusque theologiam alía conjuncte, alia distincte, L.
C. tione properabimus, dicentes theologiam quidem nonnulla copulatim tradere, quae- C.
D. défense, avouant qu'on parle de Dfeu, ici communément, et la D.

6. TA AE AIAKEKPIMENWC KAI OVTE TA HNWMENA AIAIPEIN E>EMITON OVTE TA AIAKEKPIMENA 6.


H. quaedam autem discretive 3' et neque coadunata dividere licitum est, neque discreta con- H.
E. quaedam vero discrete; et neque unita separare justum est, neque discreta confun- E.
S. dam autem discretive; et neque unita licet dividere, neque discreta confun- S.
R. autem discretive ; et neque unita dividere fas, neque discreta confun- R.
A. tradit, alia discrete 3' et neque conjuncta dirimere, neque discreta confutidere, fas A.
F. discrete, nobis tradere; . quare neque unita dividere fas est, neque discreta confun- F.
P. tradere; nec fas esse aut dividere conjuncta, aut divisa et distincta con- P.
p.. 't'~ oe OLor;xexpLp.Évw¡; · XOCL OU't'S 't'OC "1}\IWP,S\IOC
' " ' 11: , ~ -
o~ocLpew
ll ,
IIEP,L't'OY, ,
OU't'E ~
't'IX' OLIXXEXpLp.eva.
,
p..
L. tradere; nec fas esse aut dividere conjuncta, aut divisa et distincta con- L.
C. dam vero distincte; neque fas esse copulata disjungere, nec distincta confun- C.
D. distinctement ; qu'il faut done éviter de distinguer au Jieu d'unir, d'unir au Jieu D.
1
·))
i

70 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. cvrxEIN AMEnOMENOVC AVTH KATA llVNAMIN Enl TAC 9EIAC MAPMAPVrAC ANA- 6.
H.fundere; sed, sequentes eam, (secundum virtutem) in divinos splendores sursumin- H.
E.dere; sed, sequentes, (juxta virtutem) divinos splendores respi- E.
S.dere; sed, sequen tes ipsam, ( secundum virtutem) ad divinos splendores convenit s.
R. dere; sed, sequentes ipsi, (secundum virtutem) ad divinos splendores res- R.
A. est :.· sed, ipsam sequendo, ( quantum vires suppetunt) ad divinae lucís radios aspirare A.
F. dere :.' sed, ipsam sequendo ( quantum vires suppetunt) ad divinos splendores nos con- F.
P. fundere :.· sed nos, ( eam pro virili parte secuti) ad divinos splendores contendere P.
p.. auyzE~'Y' &.AA.' É7top.ivouc; rx.u-;f,, xrx.'roc Oúvrx.p.~v É1tL 'roce; Oda.¡; p.rx.pp.a.puy?x.c; &.va.- p..
L. fund.ere; sed nos, ( eam pro virili parte secuti) ad divinos splendores contendere L.
C. dere; sed, scripturis insistendo, (pro virili) ad divinos esse splendores aspiran- e.
D. de distinguer, pour s'en tenir a I'Écriture, ef contempler, de notre mieux, l'irradiation D.

6. NEVEIN KAI rAP EKEI9EN TAC 9EIAC EKCI>ANTOPIAC nAPAI\ABONTEC CUCnEP TINA KANONA 6.
H. tendere. Etenim inde divinas demonstrationes accipientes tamquam quamdam regulam H.
E. cere. Et in divinas manifestationes aspicientes sicut quamdam regulam formosissimam E.
S. respicere. Etenim inde. divinas manifestationes assumentes sicut quemdam canonem S.
R. picere. · Etenim inde divinas manifestationes assumentes quemadmodum quamdam regulam R.
A. nos convenit. Et subinde ·divinas percipientes interpretationes veluti regulam quamdam prae- A.
F. ferre expedit. Jam vero nos illinc divinas explicationes suscipientes tamquam regulam quamdam F.
P. debemus. Illinc enim divinis interpretationibus acceptis quasi pulcherrima quadam P.
'
fl-· VEUE'~V. K'a~' ¡ap
' t;XELVEV
1 :-n '
-rae; A'
IJE~a¡; EXcpav-;op~oc¡; 7taprx.ACXt"OV'rE<;
Íl ' ' ' i "
.Wa7tEp 'tWa' XaVOVIX fl-· 1

L. debemus. Illinc enim divinis interpretationibus acceptis quasi pulcherrima quadam L.


C. dum. Quoniam inde divinas explanationes ceu quamdam veritatis regulam pulcher- C.
D. divine. Nous recevons de I'Écriture les divines expressions comme la regle la plus belle D.

fJ. KAMICTON AAH9EIAC TA EKEI KEIMENA CI>POVPEIN EN EAVTOIC AnAH9VNTA KAI AMICUTA 6.
H. optimam veritatis, quae ibi jacent custodire in ipsis, immultiplicata, et imminorata, H.
E. veritatis, ibi posita custodire in semetipsis, non-multiplicata, et non-tninorata, E.
S. veritatis optimum, ibi posita custodire in nobis ipsis, non-multiplicata, et non- S.
R. pulcherrimam veritatis, illic posita custodire in se ipsis, non-multiplicata, et non- R.
A. claram veritatis, quae ibi condita sunt servare in nobis ipsis, nihil addendo, nihil A.
F. veritatis pulcherrimam, quae ibi posita sunt nobis ipsis conservare .studemus, nec addentes quidquam, F.
P. veritatis regula, ea quae ibi posita sunt, non aucta, non imminuta, non denique mutata P.
p.. xci),A~a'rOV &.h,QEb:c;, -roc ExEi: xE(p.Evrx. q;poupEi:'v sv Éau·ro~c;, &.7tAi¡6uv-rrx., xa.t. d.p.EÜu-ra., p..
L. veritatis regula, ea quae ibi posita sunt, non aucta, non imminuta, non denique mutata L.
C. rimam accipimus, dum quae ibi sunt recondita, nihil addendo, nihil minuendo, nihil perver- C.
D. de vérité qui soit. Ce qu'elle tient en dép6t, nous enten4ons le conserver en nous, sans D.

6. KAI AnAPATPEnTA cnevllOMEN EN TH CI>POVPA TCUN AOrJWN CI>POVPOVMENOI 6.


H. et immutata, festinamus, in custodia sermonum muniti, H.
E. et inconversibilia, festinemus, in custodia eloquiorum custoditi, E.
S. minorata, et non-perversa, studemus, in custodia sanctorum custoditi, S.
R. minorata; et non-perversa, studemus, in custodia eloquiorum custoditi, R.
A. minuendo, nihil pervertendo, curamus, intra sanctarum litterarum praesidium nos continentes, A.
F. nec minuentes, nec etiam permutantes, in servandis divinis eloquiis nos interim conservati, F.
P. et corrupta, custodire studemus, dum et divinorum scriptorum observatione conservamur, P.
p.. xa.t' tX7tct.p?.-rpE7t't'a, a7tEÚOop.Ev, · Év -r~ q;poup~ -rwv Aoy(wv q;poupoúp.evo~. · fL·
L. et corrupta, custodire studemus, dum et divinorum scriptorum observatione conservamur, L.
c. tendo, in nobismetipsis conservare nitimur, atque ipsi i'nterim eloquiorum custodia conservamur, c .
.D. ajouter, sans diminuer et sans fausser. Le respect de I'É~riture nous garde ; D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES. 7

6. KAI nPOC AVTWN EIC TO ~POVPOVNTAC AVTA ~POVPEICE>AI AVNAMOVMENOJ


H. et ab i'psis in custodienda ipsa custodiri valentes. h
E. ab ipsis in custodientem ea custodiendum potentes. l:
S. et ab ipsis ad custodiendum custodientes ipsa confirmati. .~
R. et ab ipsis in custodien/es ipsa custodire potentes. R
A. a quibus, ut servemur dum ea servamus, robur accipimus. A
F. atque ab ipsis ad conservandos eorum observatores corroborati. l
P. et ab eis eam vim accipimus ut eam servantes conservemur. I
P.· xcxt 1tpo; IXÚ't'WV El; 't'O cppoupoÜV'tiX; cx:J'til. tppoupe'Lcr6a~ ouvcxp.oÚp.Evo~.
¡;
L. et ab eis eam vim accipimus ut eam servantes conservemur. L
c. nec non ab iisdem ad eorum observatores dejendendos vires accipimus.
C
D. et daos la mesure m@me oit nous la gardons·, l'Écriture nous permet de nous tenir bien sur D

6. TA MEN OVN HNWMENA THC OAHC E>EOTHTOC ECTIN WC EN TAJC !


H. Coadunata quidem universalis Deitatis sunt, sicut inH
E. Unita quidem totius Divinitatis sunt, ut}
S. Igitur unita quidem totius Deitatis sunt, sicut .~
R. Unita quidem igitur totius Deitatis sunt, ut in R
A. Atqui conjuncta quidem totius Deitatis sunt, ut inA
F. Commum·a quidem toti Divinitati sunt, quemad- F
P. Conjuncta quidem sunt et communia totius Divinitatis, quemadmo- P
P.· Til. p.ev ouv i)vwp.évcx -rii; líA:r¡; 6EÓ';1j't'Ó; ecrnv, w; ev ..aL'; P·
L. Conjuncta quidem sunt et communia totius Divinitatis, quemadmo- L
c. Nomina itaque copulata in unum in tota Divinitate, ut in e
D. nos gardes. En somme, les noms qui s'adressent en commun a toute la Déité, nous l'avons D

6. E>EOAOriKAIC VnOTVnWCECJN AJA nAEIONWN EK TWN AOriWN AnEAEIEAMEN TO (¡


H. theologicis deformationibus per multa de sermonibus ostendimus, quod super- H
E. in theologicis caracteribus per plura ex eloquiis ostendimus, · super- E
S. in theologicis hypotyposibus per plura ex eloquiis demonstravimus, super- ,'1
R. theologicis subfigurationibus per plura ex eloquiis demonstravimus, super- R
A. theologicis institutionibus latius de scripturis sanctis ostendimus, quod supra A
F. modum in theologicis institutionibus latius ex sacris litteris demonstravimus, ipsum quod F
P. dum in theologicis institutionibus ex divinis scriptis pluribus demonstravimus, quod p
p.. 6eo"Aoy~xai; Ú1tO'tU1tW<:rEcr~ o~b 1tAE~Óvwv ex 't'WV Áoyiwv d1teoei~:~.p.ev, 'to f.l
L. dum in theologicis institutionibus ex divinis scriptis pluribus demonstravimus, quod L
C. theologicis informationibus prolixe ex scripturis sacris demonstravimus, sunt : supra e
D. démontré daos nos Institutions Théologiques par plus d'un texte de l'Écriture, sont : D

6. VnEPArAE>ON TO VnEPE>EON TO VnEPOVCION TO VnEPZWN TO VnEPCO~ON ti


H. benignum, quod superdeale, quod supersubstantiale, quod supervitale, quod supersapiens, H
E. bonum, superdeum, superessentiale, supervivens, supersapiens, E
S. bonum, superdeum, supersubstantiale, supervt"vens, supersapiens, S
R. bonum, superdeum, supersubstantiale, supervivens, supersapiens, R
A. bonitatem, supra Deitatem, supra substantiam, supra vitam, supra sapientiam sit, A
F. dicitur super bonum, super Deitatem, super essentiam, super vitam, super sapientiam, F
P. bono superius est, quod Divinitate, quod essentia, quod vita, quod sapientia, P
• , 6OV,
p.. U1tEfl1XYot 1
':fJ
• , 6
U1tEfl EOV, 'tO' U1tEflOUCrLOV,
' , ':0' U1tep-.wov,
' ,y 't'O' U1tEflO"Iltj'OV,
' ,
p.
L. bono superius est, quod Divinitate, quod essentia, quod vita, quod sapientia, L
C. quam bonus, supra quam Deus, supra quam substantia, supra quam vivens, supra quam sapiens, e
D. le Bien, la Déité, I'Essence, la Vie et la Sagesse, dont l'idée nous échappe, D
72 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. KAI OCA THC VnEPOXIKHC ECTIN ACI>AIPECEWC 6.


MESWN KAI TA
H. et quotquot supereminentis est divisionis ~· cum quibus et H.
E. et quaecumque supereminentis sunt ablationis; cum quibus et E.
S. et quaecumque excedentis sunt remotionis ; cum quibus et S.
R. et quaecumque superexcellentis sunt ablationis ; cum quibus et R.
A. et quaeque emz"nentissimae privationis sunt; quibus et causalia omnia A.
F. et quaecumque z"n excellenti quadam negatz"one consistunt ; quorum in ordine sunt etiam quae ad F.
P. quaeque sunt praestantz"s detractionis; quibus adduntur ea quae causae P.
P.· xcú 8aa. T1jc; tntepoz~x1jc; ia-rw dcpa.~piaewc; · p.eG' wv xa.l Trx p..
L quaeque sunt praestantz"s detractionz"s ~· quibus adduntur ea quae causae L.
C. et quaecumque sunt ablationis secundum exsuperantiam; cum quibus numerantur omnia quae C.
D. et les titres qui sont dus a un retrait par excellence ; on y joint tous les norns qui D.

6. AITIOi\OrJKA nANTA TO ArASON TO KAAON TO ON TO ZWOrONON TO 15.


H. causalia omnia : benignum, bonum, quod est, vitam generans, quod est H.
E. causalia omnia : optimum, bonum, ON, vz"ventz"um parens, E.
S. causalia omnia : bonum, pulchrum, existens, vitaegenerativum, S.
R. causalia omnia : bonum, pulchrum, ens, vitaegenerativum, R.
A. adjiciuntur : bonz"tas scilicet, pulchrz"tudo, essentia~ vivzjicatio, A.
F. expressionem causae pertinent : scilicet bonum, pulchrum, ens, vivificum, F.
P. ratz"onem habent omnia : ut bonum, ut pulchrum, ut quod est, ut quod vitam dat, ut P.
, "'\ , , . , .z ll, ' "'\ , » ' y , '
p.. CX~'t"LOAOYLXCX 7tCX\I't:X,
1
't"O tltya.uov, 't"O XCXAOV, 't"O ov, 't"O -.woyovov, 't"O p..
L rationem habent omnia : ut bonum, ut pulchrum, ut quod est, ut quod vitam dat, ut L.
C. ad rationem causae pertinent bonum, pulchrum, exsistens, vivificum, C.
D. disent la Cause Premiere : le Bien, le Beau, 1' ttre, la Source de vi e, la D.

6. COCI>ON KAI OCA EK TWN ArAeOnPEnWN AVTHC AWPECA>N H. nANTCA>N ArASCA>N 6.


H. sapz"ens, et quodcumque de benidecoris ejus muneribus omnium bonorum causa H.
E. sapiens, et quaecumque ex optimis suis denominationibus omnium bonorum causa E.
S. sapiens, et quaecumque ex benignis ipsius donis omnium bonorum causa S.
R. sapiens, et quaecumque ex benidecentibus ipsius donis omnium bonorum causa R.
A. sapz"entia, et quodlibet ex ipsius benignissimis donis bonorum omnium causa A.
F. sapiens, et quaecumque nomz"na ex beneficis ipsius donis bonorum omnium causae F.
P. quod est sapz"ens, et omnz"a quae ex donz"s ac munen"bus quae ea digna sunt aut ex bonis omni- P.
P.· aocpóv, xri.i. Baa. EX 't"W\1 dya.Go7tpE7tW\I a.u't1jc; owpewv 'h 7tCÍ.'\I't~Y aya.Gwv P.·
L. quod est sapiens, et omm·a quae ex donis ac muneribus quae ea digna sunt aut ex bonis omni- L.
C. sapiens, et quaecumque sunt ex donis ejus quae bonitatem ejus decent, a quibus omnium C.
D. Sagesse, et tous les autres norns que la Cause de tout bien re~oit de ses gra- D.

6. AITIA KATONOMAZETAI TA A€ AIAKEKPIMENA TO nATPSC VnEPOVCION 6.


H. nominatur. Discreta autem : Patris supersubstan- H.
E. denominatur. Discreta autem sunt : Patris superessen- E.
S. 1wminatur. Discreta autem : Patris supersub- S.
R. t/enominatur. Dz"screta autem : Patrz"s supersub- R.
A. denominatur. Porro discreta sunt : Patn"s supersubstantiale A.
F. tribuuntur. Discreta vero in Divinitate sunt : superessentiale Patris nomen res- F.
P. bus causae nominantur. Distincta autem et propria sunt : Patris nomen quod P.
p.. CXL'S t"LCX
' 'Y
XCX't"OVO p.cx-.E't"CX~. T a. o€ OLCXXEXpLp.Évcx, 't.O, IICX'tpoc;
' U7tEflOUO"LOV
• , p..
L. bus causae nominantur. Distz"ncta autem et propria sunt : Patris nomen quod L.
C. bonorum causa nominatur. Discreta vero sunt : Patris suprasubstan- C.
D. deux bienfaits. Les norns divins particuliers sont : le norn et le rang D.
SIXIEME SECTION : LES NOMS COMMUNS AUX TROIS PERSONNES. 73
Ei. ONOMA KAI XPHMA KAI VIOV KAI nNEVMATOC OVJ>.EMIAC EN TOVTOIC ANTICTPO- 6.
H. tia/e nomen et causa, et Filii, et Spiritus Sancti; nec ulla in istis revela- H.
E. tia/e nomen et res, et Fil#, et Spiritus Sancti ; nulla in his reciproca- E.
S. stantiale nomen et usus, et Filii, et Spiritus; nulla in istis conversione S.
R. stantiale nomen et usus, et Fil#, et Spiritus ,· neque una in his conver- R.
A. nomen et persona, Filiique, ac Sancti Spiritus; cum nulla in his con- A.
F. que ipsae propriae Patri, itemque Filii, Spiritusque Sancti ; quippe cum nulla in his F.
P. essentiam superat et res ipsa, Filiique, ac Spiritus ; cum nulla prorsus in his P.
P.· ó'vop.rx xrxt xplíp.cx, xrxt Ttou, xrxt llveúp.rx-ro~. oúúep.~li~ iv 't'OÚ-ro~~ civna-.po- p..
L. essentiam superat et res ipsa, Filiique, ac Spí'ritus; cum nulla prorsus in his L.
C. tia/e nomen et res, et Filii, et Spiritus Sancti ; nulla in his jacta reciproca- C.
D. inconcevables de Pere, de Fils et d'Esprit; ces choses n'admettent aucun par- D.

6. CIJHC H 01\CUC KOINOTHTOC enEICArOMENHC ECTIN 6€ AV91C nPOC TOVTOIC J>.IAKEKPIMENON o.


H. tione aut prorsus communione introducta. Est autem iterum ab istz's discreta : H.
E. tione aut omnino communitate introducta. Est autem tantum ab his discretum : E.
S. aut totaliter communione superinducta. Est autem rursus cum hoc discretum : S.
R. sione aut totaliter communitate z'nducta. Est autem rursus cum hoc discretum : R.
A. versio aut omnino communitas inducatur. Est praeterea discreta : A.
F. conversio aut omnino communitas inducatur. Discreta praeterea est : F.
P. reciprocatio inducatur, aut communitas. Est praeterea propn·a et distincta : P.
p.. q¡lí~ 1¡ ó?.w(,; xo~vónrro~ i1te~arxyop.év71~. "Ea-.~ úe a.UG~(,; 1tpo~ 't'OÚ't'«:> o~rxxexp~p.ivov· P.·
L. reciprocatio inducatur, aut communitas. Est praeterea propria et distincta : L.
C. tione, nec u/la prorsus communitate introducta. Est praeterea discreta ac distincta : c.
D. tage, absolument aucune possession en commun. 11 est encore un bien spécial : D.

Ei. H KA9 HMAC IHCOV nANT€1\HC KAI ANAI\I\OICA>TOC VnA~IC 6.


H. quae erga nos est Filii universalis et immutabilis substantia, H.
E. ipsa secundum nos Jesu perfectissima et immutabilis subsistentia, E.
S. secundum nos Jesu perfecta et invariabilis essentia, S.
R. ea quae secundum nos Jesu omnino perfecta et incommutabilis exsistentia, R.
A. Jesu ex nobis sumpta perfecta immutabilisque substanft'a, A.
F. perfecta immutabilisque Jesu substantia cum nostra natura communicans, et quaecumque F.
P. nostra in Jesu perfecta immutabilisque essentia, P.
¡.e 71• xrxull' llP.tX~
• - 'l 7¡a'OtJ- 1ttX'Y'tEA7110
'\' xrx~' a.vrxA
, '\),or.w-ro~
. " !:
tJ1trxp,;~~.
P.·
L. natura Jesu perfecta, similis nostrae (in humanitate) et immutabilis (in Divinitate), L.
C. perfecta sicut in nobis et immutabilis Jesu essentia, c.
D. c'est la nature pleinement et parfaitement humaine, prise par jésus, D.

Ei. KAI OCA THC KAT AVTHN ECTIN CIJII\AN9PCUniAC OVCICUJ>.H MVCTHPIA lt
H. et cuneta quae erga ipsam sunt humanitatis substantialia mysteria. H.
E. et quaecumque secundum nos ipsa sunt humanitatis essentialia mysteria. E.
S. et quaecumque secundum ipsam sunt benignitatis substantialia mysteria. S.
R. et quaecumque ejus quae secundum ipsam sunt philanthropiae substantialia mysterz'a. R.
A. et quaeque sunt assumptae carnis substantialia sacramenta. A.
F. substantialia mysteria sunt ad ipsam Jesu substantiam humanitatemque benignissimam pertinentia. F.
P. quaeque sunt Ejus humanitatis essentiae propria mysteria. · P.
p.. xctt 6arx 't'lj~ Xrx't'' ctú-:T¡v ia't'~ rr~).rxvGpw1tLct~ oua~WOll p.ua't"'Íp~rx. P.·
L. quaeque sunt Ejus benignitatis realia mysteria. L.
C. et quaecumque sunt mysteria substantialia humanitatis Ejus. C.
D. avec les grands mysteres que son amour des hommes lui a fait accomplir par elle. D.
74 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. XPH .d€ WC OIMAI MAMON ANAAABONTAC HMAC TON nANTeJ\H THC 6EIAC 6.
H. Oportet autem ( ut puto) magis reprehendentibus nos, omniperfectum divinae H.
E. Oportet autem (ut arbitrar) magis recipientes nos, perfectissimum divinae E.
S. Oportet autem (ut arbitrar) magis resumentes nos, perfectum divinae .et S.
R. Oportet autem ( ut existimo) magis resumentes nos, perfectum et divi- R.
A. Est autem { ut reor) conveniens ut, resumentes, exponamus perfectum A.
F. Operae pretium vera est ( ut arbitrar) ut, planius resumentes, perfectum divinae F.
P. Sed nobis videtur, altius repetendo, perfectus divinae et P.
p.. Xp"h oi (6>~ o~¡.tiX~), p.~AAov dviXAIX~ÓY'tiX~ -l¡p.~~. 'tOV 7t1XY'tEA7i >t7i; 9ela.~ p..
L. Sed nobis videtur, altius repetendo, perfectus divinae et L.
C. Arbitrar autem expedz're ut, nonnihil altius resumendo, perjectissimus ille divi- C.
D. 11 nous sernble a propos de revenir a la tAche, de faire voir cornrne il est en D.

6. ENWCEWC TE KAI .diAKPICEWC EK6EC6AI TPOnON OnWC AN HMIN EVCVNOnTOC O nAC 6.


H. coadunationis et discretionis exponere modum, ut ergo nobis taxatus omnis H.
E. et unitatis et discretionis exponere modum, utrumque nobis bene conspiciens omnis E.
S. unz"tionis et discretionis exponere modum, ut nobis conspicuus omnis fiat S.
R. nae unionis et discretz"onis exponere modum, ut utique nobis bene conspicuus R.
A. divinae conjunctionis ac discretionis modum, ut sermo omnis nobis aptus sit A.
F. unionis distinctionisque modum exponamus, quo sermo nobis omnis sit F.
P. conjunctionis et distinctionis exponendus modus, ut nobis omnis oratz"o ita plana P.
t , , • '1' , J. n, n ,
fl-·. !>VW(fEW~ .'tE XIX~ o~iXXp~crEWc; i>X\IE(flliX~ >tp07tOV, . 07tW~ &v -l¡p.L'v· eúcrúvo7t'tO~ ó 7téi~ p..
L. conjunctionzs et distinctiont"s exponendus modus, ut nobis omnis oratio ita plana L.
c. nae unionis ac distinctionis modus explanetur, quo nobis oratio omnis t'ta C.
D• .pieu une tres parfaite maniere d'unité et de distinction. Tout le livre en sera plus facile D.

6. ENrENHTAI J\OrOC TO MEN nOIKIJ\ON AnAN KAI ACA~EC AnANENOMENOC EV.diAKPITWC .dE KAI 6.
H.fit sermo, varium quidem omne et infandum sz'nens, bene discrete autem et H.
E. ingenita est ratio, varium quidem omne et non-manifestum relüzquens, bene discrete vera et E.
S. sermo, varium quidem omne et non-planum respuens, discrete autem et S.
R. omnis fiat sermo, varium quidem omne et immanijestum remittens, bene discrete autem et R.
A. atque conspicuus, varietatem omnem et obscuritatem fugiens, dum facile et A.
F. conspicuus, varietatem quidem omnem obscuritatemque devitans, distincte vera F.
P. et aperta fiat, ut varietatem quidem omnem et obscuritatem repudz'et, distincte autem et P.
p.. ~yyÉY"I}'tiX~ lóyo~, 'tO ¡.th 7tO~xO.ov &.7t1XV XIXL CXcriXíOE~ a7tiXYIXLYÓ¡.tEVO~, EÚOL1Xxpi>twc; oS: XIXL P.·
L. et aperta fiat, ut varietatem quidem omnem et obscuritatem repudiet, distincte autem et L.
C. sit aperta, ut varietatem quidem omnem et obscurüatem repudiet, distincte autem ac C.
D. a saisir : n'ayant rien de confus ni d'obscur, il traitera son D.

6. CA~WC KAI EVTAKTWC TA OIKEIA KATA .dVNAMIN OP06ETWN KAJ\OVCI rAP OnEP KAI EN 6.
H.plene et benordine propriis (secundum virtutem) terminum ponens. Vocant enim ( quod H.
E. manifeste et bene-ordinate propria (secundum virtutem) considerans. Vocant enim ( quod qui- E.
S. ordinate et plane propria (secundum virtutem) terminans. Vocant enim ( quod S.
R. manifeste et bene-ordinate propria (secundum virtutem) determinans. Vocant enim ( quod et in R.
A. manifeste atque ordinate quae sua sunt (pro viribus) ponit. Aiunt ( quod alibi A.
F. et manifeste et ordinate (pro viribus) propria digerens. Theologicae F.
P. plane ordineque propria (quoad ejus fieri potest) definiat. Appellant autem (id quod P.
p.. cr1X10w~ XIXL EÚ>tcix-:w~ >ta otxih (xiX'ta· OúviX¡.tLv) ópoae>twv. K1XAoÜcrL y~i..p (lí7tep XIXL iv p..
L. plane ordineque propn·a ( quoad ejus fieri potest) definiat. Appellant autem (id L.
C. plane ordineque quae propria sunt ( quoad ejus fieri potest) definiat. Theologicae C.
D. sujet avec la netteté, la clarté, la cohérence possibles. Out, (Je l'al dlt allleurs) D.
SEPTIEME SECTION : UNITÉS, DISTINCTIONS EN DIEU. 75

6. ETEPOIC ECI>HN 01 THC KA0 HMAC 0EOJ\OriKHC nAPAAOCEWC IEPOMVCTAI TAC .MEN ENWCEI.C TAC 6.
H. et in. aliis dixi) nostrae theologicae traditionis sacri initiatores coadunationes quidem in H.
E. dem et in aliis dixeram) nostrae theologicae traditionis sacri doctores unitates quidem di- E.
S. et in aliis dixi) nostrae theologicae traditionis sancti magistri unitiones quidem di- S.
R. al#s dixi) ejus quae secundum nos theologicae traditionis sacri doctores uniones quidem di- R.
A. etiam dz"xi) nostrae theologicae institutionis praeceptores sancti conjunctiones di- A.
F. traditionis nostrae praeceptores appe/lant ( ut alibí dixi) unitates quüiem di- F.
P. etiam aliis locis di'xi) sancti theologicae nostrae institutionis praeceptores conjunctiones quidem P.
P.· hipo~" ar.p-r¡v) ol 't7i'> lw.Q' 'hp.~'> 9eo1oy~x1ír; 7tcxpcxoócnwr; tepop.úa't'-x~ 't'ar; ¡ú:v svb>aeLr; 't'a'> p..
L. quod etiam aliis locis dixi) sancti theologicae nostrae tradüionis conjunctiones quidem L.
C. nostrae traditionis auctores (ut alibí dixi) vocant divinas quidem unio- C.
D. les précepteurs, de qui nous tenons la science du divin, appellent unités vis-a-vis de D.

6. eeJAc TAC THC vnePAPPHTOV KAI VnEPArNWCTOV MONIMOTHTOC 6.


H.divinas : superarcanae et superignotae unitatis occultas et H.
E. vinas superarcanae et superincognitae unitatis occultas et E.
S. vinas quae sunt superineffabilis et supengnotae singularttatis occultas S.
R. vinas quae superineffabilis et superignotae unitatis occultas et R.
A. vinas illius plus-quam-ineffabilis, plus quam incognitae singularitatis occultas esse et A.
F. vinas : excellentes quasdam zpsius plus-quam-z"nejjabilis et supra modum incognitae singu/aritatis F.
P. divinas stabilitatis quae exprimí oratione non potest et ignoratur abstrusas P.
p.. Gelcxr; · . 'tar; ':'lír; Ú7tEpcxppT¡-r:ou . xcxt Ú7tepcxyvwa-rou p.ov~¡.tÓT-r¡-ror; p..
L. divinas : stabilitatis quae exprimí oratione non potest et ignoratur abstrusas nec L.
C. nes : abditas istas co/locationes plus quam ineffabilis et supra modum C.
D. Dieu : le, tréfonds insondable, secret et tout intime de la Stabilité spéciale- D.

6. KPVCI>IAC KAI ANEKCI>OITHTOVC vnEPIAPVCEIC TAC AIAKPICEIC AE 6'.


H. ineffabiles superstabilitates ; discretiones autem ·: H.
E. irremeabiles supercol/ocationes; discretiones vero : E.
S. et irregressibiles supercol/ocationes ; discretiones autem : S.
R. ingressibiles supercollocationes ~· discretiones autem : R.
A. quae nusquam extra suas prodeant sacratúsimas sedes; porro discretiones : A.
F. stabilitatisve firmitates secretas penitus nusquamve prodeuntes ; discretiones autem vo- F.
P. nec usquam prodeuntes firmitates ; distinctiones autem ac pro- P.
fl-· xpur.plcxr; XIX~ cXVEXCfO~'ti¡'t'OUr¡ l17tEp~OpÚaE~r¡. '
't'IXfi 'lo , 'l''
o~cxxp~ae~r; oE' p..

L. usquam prodeuntes exce/lentissimas firmitates; distinctiones autem ac pro- L.


C. ignotae mansionis, quae nusquam sese prodit; distinctiones vero : e.
D. ment ineffable et spécialement inconnaissable ; ils appellent distinctions vis-a- D.

fl. TAC ArAeOnPenetC THC eeAPXIAC nPOOAOVC TE KAI EKCI>ANCEIC KAI CI>ACI 6.
H. benidecoras Thearchiae processiones etiam et demonstrationes. Et fantur, H.
E. optimas Divinitatis et processiones et manifestationes. Et aiunt, E.
S. bonoconvenientes Thearchiae et processiones et manifestationes. Et dicunt, S.
R. benedecentes Thearchiae et processiones et manifestationes. Et dicunt, R.
A. benignissimos Deitatis processus expressionesque definiunt. Et autumant,A.
F. cant : beneficas supremae Divinitatis progressiones atque expressiones. Jam vero, e/oquio- F.
P. prietates : praec/aras Divinitatis progressiones atque patefactiones. Traduntque, P.
P.· -:&e; <iycx9o7tpE7tE!'> -;7jr; 8ecxpxicxc; 7tpoóoou" 't'E x:x1 exr.pcivaE~'>· . . Kcxl ~IXa'L, p.:.
L. prietates praec/aras Dz"vinitatis progressiones atque patejactiones. Traduntque, L.
c. beneficas Dei emanationes et manifestationes. Assignantque, C.
D. vis de Dieu : ses bienfaits, ses avances et démarches au dehors. De plus, appuyés D.
76 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. TOIC IEPOIC 1\0riOIC EnOMENOI KAJ THC EIPHMENHC ENWCE(,JC IAIA KAI AVf>IC 6.
H. sacros sermones sequentes, et dictae coadunatz"onis propria et iterum dis- H.
E. sacra eloquia sectantes, et dictae unitatis propria, et iterum E.
S. sancta eloquia sequentes, et dictae unitionis propria, et rursus S.
R. sacris eloquiis sequentes, et dictae unionis propria, et rursus R.
A. sanctis inhaerentes eloquiis, et memoratae conjunctionis seorsum, et discretionis A.
F. rum sacrorum observatores, tradunt unionis modo dictae propria quaedam, rursum- F.
P. divinis scriptis parentes, et conjunctionis quae exposita est propria, et rursus distinc- P.
p.. -roL"c; lspo~c; l.oyLo~c; htáp.svo~, xcxt Tiíc; stpllp.Én¡c; évwa-swc; to~cx, xcxt cxua~; p..
L. divinis scriptis parentes, et conjunctionis quae exposita est propria, et rursus distinc- L.
C. scripturis sacris insistendo, nonnulla dictae unioni propria, vicissimque C.
D. sur les Écritures, Us notent daos l'unité susdite certaines disparités, et de m~me daos D•

. 6. THC AIAKPICE(,JC EINAl TINAC IAIKAC KAI ENWCEIC KAI AIAKPICEIC OION Enl THC ENW.- 6.
H. cretionis esse quasdam proprias et coadunationes et discretiones. Utpote inchoat H.
E. discretionz"s esse quasdam speciales et unitates et discretiones. Ut in uní- E.
S. discretionis quasdam esse proprias et unitiones et discretiones. Sicut in uni- S.
R. dt"scretionis esse quasdam proprias et uniones et discretiones. Velut in unione R.
A. itidem, quasdam etiam et conjunctiones et discretiones proprias esse. Puta : in unione A.
F. que discretionis, proprias quasdam uniones atque discretiones. Velut in unione F.
P. tionis, proprias quasdam esse tum conjunctiones, tum distinctiones. Velut in ·divina conjunc- P.
P.· Tiíc; o~cxxp{aswo; dvcxi 'tWcxc; tO~x!Xc; xcxt É'\lwas~c; xcxt O~cxxplasLo;. O!ov €1tt Tiíc; hw- p..
L. tionis, proprias quasdam esse tum conjunctiones, tum distinctiones. Velut in divina conjunc- L.
C. distinctioni, proprias item suas copulationes ac distinctiones. Verbi gratia :in C.
D. la distinction Us marquent des parités et des disparités spéciales. Expliquons-nous. Daos l'u- D.

6. CE(,JC THC f>EIAC HTOI THC VnEPOVCIOTHTOC HNWMENON MEN ECTI 6.


H. unatione divina, sive supersubstantialitate, coadunatum quidem est H.
E. tate divina, sive superessentialitate, unum quidem est uni- E.
S. tione divina, id est supersubstantialitate, unitum quidem est S.
R. divina, id est supersubstantialitate, unitum quidem est R.
A. divina, sive supersubstantiali illo exz"mio, conjunctum quidem estA.
F. divina, sive natura illa essentiam superante, commune quidem est F.
P. tione, sive in essentia quae essentia superior est, conjuncta quidem est et P.
fL· O"SW'i 't'líc; Qs{cxc;, lí-ro~ Tiíc; ÚrtspOUO"V.Í'rl'¡'rOc¡, 1¡vw p.Évov p.Sv aa-rL p..
L. tione, sive in essentia quae essentia superior est, conjuncta quidem est et L.
C. divina unione, seu supersubstantialitate, copulatum quidem unitatis C.
D. nité qui est divine, qui est l'essence inconcevable, daos la Trinité, type de toute unité, on D.

6. TH ENAPXIKH TPIAAI KAI KOINON H VnEPOVCIOC VnAPEIC 6.


H. uniprincipali Trinitati et commune : supersubstantialis substantia, H.
E. principali Trinita# et commune : superessentialis subsistentia, E.
S. principali Trim"tati et commune : supersubstantialis · essentia, S. ·.-.
R. principali Trinitati et commune : supersubstantialis exsistentia, R.
A. unicae Trinitati atque commune : substantia substantiam superans, A.
F. unicae principaHque Trinitati : exsistentia essentiam superans, F.
P. communis primae Trinitati : essentia omni essentia superior, P.
l:
p.. ~ l:vcxp-zLx~ Tp~áo~ xcxt xo~vóv· llt ' ,
U7tep-;ua~oc;
,
U7tcxp.,~c;, p..
L. communz"s primae Trinitati : essentia omni essentia superior, L.
C. pri"ncipi Trinitati ac commune est : superessentialis exsistentia, C.
D. trouve parité et communauté sur tous ces points : une maniere d'~tre inconcevable, D.
HUITIEME SECTION : UNITÉ AVEC PARITÉ. 77
6. H vnePeeoc eeoTHC H VnEPArA00C ArA00THC H nANT(A)N 6.
H. superdealis Divinitas, superbenigna bonitas, omniumH.
E. superDeus et Deitas, superbona bonitas, omnium E.
S. superdea Deitas, superbona bonitas, quae est S.
R. superdea Deitas, superbona bonitas, ultra R.
A. Deitas Deitati superior, bonitas eminenit"ssime bona cuneta transiliens, A.
F. Deitas Divinitate superior, bonitas bonitate praestantior, item z'den- F.
P. Divinitas major Divinitate, bonitas quae bonitatem superat, totius proprie- P .
p.. ll
7¡ u1tep11eoc¡
• ' 1 ll '
ueo-=-r¡c¡, ~ Ú1tepciya:9oc¡ ciya:9ÓTI\'i, ~t1tcXV'rW V p..
L. Divinitas major Divinitate, bonitas quae bonitatem superat omnium excellentis- L.
C. et supra quam divina Divinitas, supra quam bona bonitas, summa C.
D. une Déité incomparable, une bonté qu'on ne con~oit pas, une D.

6. enEKEINA THC eneKEINA nANT(A)N OAHC IAIOTHTOC TAVTOTHC H VnEP ENAPXIAN 6.


H. in ista in ipsius omnium totius proprietatis in similitudine, super monarchiam H.
E. Summitas summz'tatum omnium totius proprietatis immutabilitas, superprincipalis E.
S. super omnia identz'tas totalis proprietatis existentis super omnia, super principatum S.
R. omnia ejus quae ultra, omnia totius proprietatis identitas, super principatus R.
A. totius proprietatis identitas omnia superanJ, unitas superprin- A.
F. titas ipsa totius proprietatis omnia superantis omnia superans, unitas quoque princi- F.
P. tatis quae omnes superat, ut ita dicam, identitas praestans omnibus, unitas quae unum prin- P.
p.. É1tÉxewa: ñi'i É1tÉxe~va: 1ttÍv-rwv ó)..T¡c¡ l?hó1:7¡1:0c¡ -ra:Ú-rÓ't'"I)Ci, ~ ú1tE:p éva:px(a:v p..
L. sima excellentissimae omnium totius ( Divinitatis) proprietatis identitas, unitas quae unum prin- L.
C. omnium ejus quae supra omnia est totius proprietatis identitas, unitas supra princi- e.
D. identité saos pareille d'une pleine appartenance hors pair, une unité plus grande D.

fS. ENOTHC TO A~eerKTON TO nOAV~WNON H 6.


H. unialitas, insona et multivoca, H.
E. unitas, ineffabile, multivocum, ignorantia, E.
S. unitas, ineffabile, multiluminis, ignoran- S.
R. unitas, ineffabile, multivocum, igno- R.
A. cipalis, ineffabile quod multis vocibus praedicatur, i'gnoratio A.
F. pio eminentior, praeterea ineffabile, vicissimque multis vocibus praedicabile, z'gnoratio quin F.
P. cipale superat, quod dici non potest, quod multis verbis exprimitur, ignoratio, P.
p.. évÓ1:7¡c¡, ~P.·
w ll
-ro' a:rp11eyx-rov, -ro' 'ltOt.urpwvov,
'\1

L. cipale superat, quod dici non potest, quod multis verbis exprimitur, ignoratio, L.
C. pt'um unitatis, ineffabilitas, multivocatio, indemonstra- C.
D. que ce qui unifie, le fait d'@tre ineffable, mais .d'avoir tant de noms, la qualité d'incon- D.

6. ArN(A)CIA TON nANNOHTON H nANT(A)N 0ECIC H nANT(A)N A~AIPECIC TO vneP 6.


H. ignota omni scientiae, omnium positio, omnium divisio, super omnemH.
E. omne invisibile, omnium pretium, positio omnium, ablatio omnium, super omnem E.
S. tia, perjecte non-intelligibile, omnium positio, omnium ablatio, quod est super S.
R. rantia, omne intelligibile, omnium positio, omnium ablatio, quae super R.
A. quae per cuneta intelligitur, omnium positio, omnium ablatio, quod positionem A.
F. etiam, ac vicissim per omnia intelligibile, omnium positio, omniumve negatio, excellentia quoque F.
P. quod omni ex parte inteltigitur, omnium affirmatio, omnium negatio, quod omnem et P.
p.. dyvwaloc, -ro 1ta:wó·r¡-rov. 7¡ 1ttÍv-:wv Giatc¡, ~ 1tciv-rwv cir¡a:(peatc¡, -ro ú1tE:p p..
L. quod omni ex parte intelligitur, omnium affirmatio, omnium negatio, quod omnem et L.
C. bilitas, omnimoda intelligibilitas, omnium positio, omnium ablatio, supra omnem C.
D. naissable, mais de parfait intelligible, le pouvoir d'@tre tout, celui de n'ftre rien, celui de D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. nACAN KAI 0ECIN KAI A<I»AIPECIN · H EN AMHMIC El OVTW o.


H.et positionem et divisionem, in alterutris (si H.
E'. positionem et ablationem, inrer se invicem (si E.
S. omnem et positionem et ablationem, mansz'o S.
R. omnem et positionem et ablationem, et ad invicem ( sz' R.
A. omnem ablationemque transcendit, principantium Personarum, A.
F. omnem positionem ablationemque excedens, Personarum praeterea ratione prin- F.
P. affirmationem et negationem superat, primarum principalium- P.
p.. 'ltaG"otY xa.t 6ÉG"LY XCX.L acpa.[pEG'~ Y, 1¡ f.v «'A'A:/¡Acx.~~ (el otí-rw p..
L. affirmationem et negationem superat, Personarum excellentissime L.
C. positionem et ablationem, divz'narum Personarum in C.
D. surpasser affirmations et négations, enfin (si l'on peut dire) la mutuelle habitation et D.

o. XPH <!»ANAl TWN ENAPXIKWN VnOCTACECUN MONH KAI lllPVCIC OAIKWC VnEPHNWMENH KAI OVllENI o.
H.sic oportet fari) principalium substantiarum manens stabilitas universaliter superunita et nz'hz"l H.
E. sic oportet dicere) principalium substantiarum mansio et collocatio universaliter superunz'ta et E.
S. principalium Personarum in se invicem (si ita oportet dicere) et collocatio totaliter super- S.
R. sic oportet dicere) principalium Hypostasum mansio et collocatio totaliter superunita, et nulli R.
A. in se invicem (si sic dicere expedit) mansio el sedes, integre et superexcellenti modo conjuncta, A.
F. cipii dominantium, (si dicere ita licet) mansio in se invicem atque sedes, integre supra modum F.
P. que Personarum, (si ita: dicendum est) aliarum in aliz's omnino conjuncta, et nulla cum parte P.
fl-· xpr, cpliv«L) .,;wy Éva.pz~xwv Ú'ltOG"'t"!iG"EWY p.ovl¡ XCX.L t'OpuG'L~, bALxWc; Ú7tEpT¡vWp.EV1j, xa.t OUOEVL p..
L. unarum (si ita dicendum est) in se invicem mansio et fundatio omnino supra modum unita, et L.
C. Seipsis (si ita loqui fas est) mutua mansio et collocatio, z'n totum supra quam copulata in unum, C.
D. immanence des divines Personnes l'une dans l'autre, au sein de l'unité la plus spécialement D.

tí. MEPEI CVfKEXVMENH KA0AnEP <I»WTA MMnTHPWN ti.


H. parte confusa. Quemadmodum luminaria splendorum H.
E. nulla parte confusa. Sicut luminaria lampadum E.
S. unita. . Quemadmodum lumina luminarium S.
R. parti confusa. Quemadmodum lumina luminarz'um R.
A. et nulla ex parte 'confusa. Quemadmodum cereorum lumina A.
F. unita, nullaque ex parte confusa. Quemadmodum lumina lampadum F.
P. confusa, mansio et sedes. Quemadmodum lucernarum lumz'na P.
p.. p.ÉpeL ~uyxezup.ÉvT¡. Kcx.61i1tep cpw't"a. 'Aa.p.1t-rf¡pwv fl-·
L. nulla in parte confusa. Quemadmodum lucernarum lumina L.
C. et non confusa in parte u/la. Sicut lumina lampadum c.
D. -une et la plus a l'abri de la moindre confusion. Les lumieres de plusieurs ftambeaux D.

o. INA AIC0HTOIC KAI OIKEIOIC XPHCWMAI nAPMEifMACIN ONTA EN OIKW ENI tí.
H. (ut sensibz'libus et propriis utar paradigmis) essentia in domo una, H.
E. ( ut sensibilibus et propriis utar exemplis) dum sunt in domo una, E'.
S. (ut sensibilibus et propriz's utar exemplis) exsistentia in domo una, S.
R. ( ut sensibilibus et propriis utamur exemplis) exsistentia in domo una, R.
A. (ut sensibilibus ac familiaribus utamur exemplis) in domo una cum sint, A.
F. ( ut sensibilibus propriisque utamur exemplis) in domo una cum sint, F.
P. ( ut exemplis quae sub sensum cadunt et aptis utar) quae in domo una sunt, P.
P.· (~va. cx.Ccr6T¡-roi'~ xa.~ o{xe¿OL~ zpf¡crwp.a.L 'lt«pa.oeiyp.otG'LV) Óv-ra. Év OLX(¡) iv[, P.·
L. ( ut exemplis quae sub sensum cadunt et aptis utar) quae in domo una sunt, L.
C. (ut exemplis sub sensum cadentibus et familiaribus utar) quae sunt in una domo, C.
D. nous fournissent de ceci un exemple sensible et banal. Elles sont dans une m~me salle ; D.
HUITIEME SECTION UNITÉ AVEC PARITÉ. 79
!S. KAI OM EN AMH/\OIC 0/\0IC ECTI KAI AKPIBH THN AMH/\úlN 6.
H. et tota in invicem totis sunt, et cautam ab invicem sicut sub- H.
E. ei tota in se invicem totis sunt, et diligentem a se invicem proprie E.
S. et toia in se invicem totis sunt, et diligentem habent ad se invicem S.
R. et toia in se invicem toiis sunt, et certam eam quae ab invicem proprie R.
A. et iota in totis mutuo suni, et integra tamen atque perfecta et A.
F. et iota in totis mutuo sunt. et sincera interim exactaque a se invi- F.
P. et tota inter se ac mutuo in totis sunt, integram certamque ínter se quae pro- P.
!A· xcú 8ArJ. iv a.n-¿loLr, 5),oLr, e'S-riv, &.xprJ.Ltpvlí xrJ.t ri.xpL~lí -rljv ci.1t' ri.ll+¡J.wv ¡t.
L. et tota ínter se ac mutuo in totis sunt, integram certamque inter se quae pro- L.
C. et tota sunt in se totis vicissim, non permixta ac per se exsistunt perfecte C.
D. elles se pénetrent absolument l'une l'autre ; sans se mélanger ni s'altérer, elles demeu- D.

!í. IAIKúlC VCI>ICTAMENHN EXEI AIAKPICIN HNúlMENA TH AIAKPICEI KAI TH ti.


H. sistentem habent discretionem, coadunata discretione et coadu- H.
E. substantem habent discretionem, et unita discretione et uni- E.
S. discretionem proprie subsistentem, unita discretione et unitione S.
R. subsistentem habent discretionem, unita in discretione et in R.
A. ab se invicem discretione separaniur, discretz'one conjuncta et con- A.
F. cem discreiione propria secernuntur, discretione quidem · conjuncta et vicissim F.
P. prie cohaeret habeni disiinctionem, cum interim et conjuncta distinctione et P.
p.. lOLXW(, UtpL'S't'rJ.¡J-SVT¡V ex!-L odxpLaw' . j¡vwp.ÉvrJ. '"Ti OLrJ.xpia-EL xcxt 't'~ ¡t.
L. prie cohaeret habent distinctionem, cum interim et conjuncta distinctione et L.
C. inter se mutuo singillatim distincta, conjuncta in unum discrete et dis- e.
D. rent parfaitement distinguées I'une de l'autre ; elles s'unissent en se distinguant, elles se D.

ti. ENúlCEI AIAKEKPIMENA . KAI rOVN OPúlMEN EN OIKúl nOMúlN ENONTúlN 1\AMnTHPúlN 6.
H. nait'one discreta. Et ergo videmus in domo multarum exsistentium lampadarum, H.
E. tate discreta. Etenim videmus in domo multis unitatum lampadibus, E.
S. discreta. Et quidem videamus in domo multis exsistentibus luminaribus, S.
R. unione discreta. Et quidem videmus in domo multis exsistentibus luminaribus, R.
A. junctione discreta. Denique cernimus in domo plurimis tedis illustri, A.
F. unione inter se discreta. Quando in aula eadem lampades accensae sunt piures, F.
P. conjunctione distincta sint. Animadvertimus enim cum in eadem domo complures sunt faces, P.
p.. svwa-EL OLrJ.xexpLp.ÉvrJ.. Kcxt yoüv ópwp.ev iv ot'xcp 7tOAAwv ivóv't'wv ArJ.p.7t't'T¡pwv, P.·
L. conjunctione distincta sint. Animadvertimus enim cum in eadem domo complures sunt faces, L.
C. creta conjunctim. Siquidem in domo cernimus in qua multae lampades exsistunt, c.
D. distinguent en s'unissant. Nous voyons bien que daos une chambre ou Iuisent plusieurs flambeaux, D.

6. nPOC EN TI Cl>úlC ENOVMENA TA nANTúlN CI>OOTA KAI MIAN Alr/\HN AAIAKPITON 6.


H. ad unum lumen coadunata omnium lumt'na, et unum fulgorem indiscretum H.
E. ad unum aliquod lumen unita omnium lumina, et unam claritatem indiscre- E.
S. ad unum quoddam lumen unita omnium lumina, et una claritate indiscreta S.
R. ad unum quoddam lumen unita omnium lumina, et unum splendorem indiscretum R.
A. ad unum quoddam lumen conjungi omnia lumina, fulgoremque unum indiscretum in- A.
F. videmus omnium lumina ad unum aliquod conjuncta lumen, unumque splendorem indivi- F.
P. cum uno lumine omnium lumina conjungi, unumque splendorem ex se, qui non P.
p.. 7tpor, Ev -rL <pwr. Évoúp.eviX 't'~ 7tl'Ív't'wv cpw't'IX, .x~Xt p.i01:v IXLYAT¡v ri.oLlixpL'tov p..
L. cum uno lumine omnium lumina conjungi, unumque splendorem ex se, qui non L.
C. in unum quoddam lumen cunctarum lumina coalescere, splendoremque unum indivi- C.
D. leurs différentes lumieres se fondent toutes .en une seule, pour ne donner qu'un seul éclat D.
8o PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. ANAMMnONTA KAI OVK AN TIC WC OIMAI ~WNAITO TO TOVA€ J\AMnTHPOC Cl)tllC AnO 6.
H. splendentz"a ; et nemo ( ut puto) potest ipsius lampadis lumen ab H.
E. tam relucentem ; et non etiam quis (ut arbitrar) poterit alicujus lampadis E.
S. resplendentia ~· et non aliquis (ut arbitrar) possit hujus lumz'naris lumen S.
R. resplendentia ; et non utique quis ( ut existimo) poterit hujus alicujus luminarz's R.
A. dividuumque praeferre; neque (reor) posset quispiam hujus facis lumen abA.
F. duum praeferentia ; neque posset ( ut arbitror) aliquis lampadis hujus lumen F.
P. distinetus est effundere; neminemque arbitrar posse hujus veZ il#us facis lumen discer- P.
p.. dva.ACÍp.1tO'Y't'IX • xa.t oux IJ..v 't'~~ (w~ o{p.a~) Oúva:~'t'o -:oí:íoe 't'oí:í hp.mi¡po~ 't'O cpw¡; ci1to p..
L. distinctus est effundere ; neminemque arbitrar posse hujus veZ illius facis lumen discer- L.
C. duumque proferre; neque quisquam (ut arbitror) potest um·us lampadis lumen C.
D. parfaitement homogene ; au point que nul (me semble-t-il) ne saurait distinguer, dans D.

6. TWN AM.WN €K TOV nANTA TA Cl)tllTA n€PI€XONTOC A€POC AIAKPINAI KAI IA€1N AN€V 0AT€POV 6.
H. aliis de omnia luminaria continente aere discernere, et videre sine alter- H.
E. lumen ab aliis ex omnia lumz'na continente aere discernere, et vülere sine altera parte E.
S. ab aliis ex aere omnia lumina continente discernere, et vz'dere sine altero S.
R. lumen ab aliis ex omnia lumina continente aere discernere, et videre sine altero R.
A. aliis ex aere lumina cuneta continente distinguere, et alterum sine altero A.
F. ab alii's ex aere cuneta lumina continente secernere, et alterum absque altero F.
P. nere aut dividere a ceteris ex aere qui arnbit omnia lumina, nec videre alterum P.
p.. ~wv !JJ..J.wv €x 't'OU 1tá'Y't1X. 't'¡z CfW't'IX m:p~ÉJ(O'Y'tO~ ciépo~ o~a.xpi'vaL, \ ''l' - ,
XIX-~ LoEW IX'YEU
9c:t't'~>fJOU
1
!J-·
L. nere aut di'videre a ceteris ex aere qui arnbit omnia lumina, nec videre alterum L.
C. ab aliarum ex aere cuneta lumina continente secernere, atque alterum absque C.
D. l'air ou se fondent les lumieres, entre telle lumiere et telle autre, ni voir une Iumiere sans D.

6. 0AT€PON OAWN €N OAOIC AMirWC. CVrK€KPAM€NWN AM. €1 KAI TON 6.


H. utrius alterutro, totarum in totis immixte commixtarum. Sed si et.H.
E. alteram partem, totis in totis ineonfuse contemperatis. Sed si.E.
S. alterum, totis in totis sine nuxtione concretis. Et sz" S.
R. alterum, totis in totis immixte commixtis. Sed et R.
A. cernere, cum tota in totis mere commixta sint. Ve-A.
F. cernere, quippe cum tota in totis sine mixtione sint inserta. JamF.
P. sine altero, r¡uod tota z'n totis sine confusione temperata sint. Quin P.
p.. 6cinpov, OAW'Y Év oAo~c; dp.LjW~ auyxexpap.Évwv. AII.IX XIX~, E~, 't'0\1
'A'~'~, ' ·p..
L. sine altero, quod tota in totis sine confusione temperata sz"nt. Quin L.
C. altero videre, quod tota totis sine confusione contemperata sint. Quz'nC.
D. voir l'autre ; et pourtant toutes sont répandues dans toutes sans confusion. Effectivement, D.

6. ENA TIC TWN nVPCWN vne~rArOI TOV AWMATIOV CVNe€A€VC€TAI KAI TO OIK€10N 6.
H. unam quis lampadarum subduxerit de domo, coibit et proprius H.
E. etiam quis unam ardentium subduxerit, coibit et proprium totum E.
S. unum aliquis luminarium educat a domo, coegredietur et proprium univer- S.
R. si unum quis luminarium subeducat a domo, coexibit et proprium universum R.
A. rum et, si quis facem unam tecto subducat, omnis quoque ipsius lux una A.
F. vero, si quis lampadem unam e medio tollat, lumen quoque proprium ejus totum abeuntem F.
P. etiam, si quis unam facem de domo detraxerit, simul proprium quoque ejus lumen P.
1: '1 ,
p.. eva 't'~~ i:'W'Y 1tupawv tmeeayci¡o~ 'tOU owp.a't'(ou,
1 1 , -
O'UV!~tEAEUO'E't'c:tL XIX~ 'tO O~XE~O'Y p..
L. etiam, si quis unam facem de domo detraxerit, simul proprium quoque ejus lumen L.
C. immo, si quis unam lampadem educat e domo; simul exibit totum proprz'um C.
D. si l'on vient a 6ter un tlambeau de la chambre, toute la Iumiere qui tui est propre se D.
HUITI:EME SECTION : UNITÉ AVEC PARITÉ.

o. AnAN CllWC OV.t.EN TI TWN ETEPWN CllWTWN EN EAVTW CVNEntCnWMENON H TOV o.


H.ignis, ne quid ceterorum luminarium in ipsa consequz'tur, aut H.
h'.lumen, nullum quiddam aliorum luminum in semetipsa complectens, aut E.
S. sum lumen, nihil aliorum luminum coavellens in seipso, aut S.
R.lumen, nullum aliquod alterorum luminum in seipso coavellens, aut R.
A.exibit, nihilque secum ex luminibus reliquis subtrahet, ve/ A.
F. lampadem comitabitur, neque quidquam aliorum luminum secum trahens, neque F.
P. universum abibit, cum interea níhil de aliis luminibus secum trahet, aut P.
p.. &1tCXY CfW~, ouoév 'n 't'WY É':Épwv CflW't'WY EY écxu't'i¡) O'UY€71.~1l'1tWP,EYO'Y, ~ 't'OU p..
L. universum abibit, cum interea nihil de aliis luminibus secum trahet, aut L.
C.lumen, nihil quidquam ceterorum luminum in seipsa simul trahens, neque C.
o. retire avec tui, n'entrainant rien de la lumiere des autres, ne leur D.

5. EAVTOV TOIC ETEPOIC KATMEinON HN fAP AVTWN OnEP EellHN H OAWN nPOC o.
H.ipsa ceterz's derelinquens. Erat enim eorum (ut dixi) omnium ad H.
E. suimet alteris relinquens. Erat enim eorum ( quae quidem dixt') omnz'um E.
S. suiipsius aliis derelinquens. Erat enim ipsorum ( quod dz'xi) totorum S.
R.suiipsius alteris derelinquens. Erat enim ipsorum (quod dixi) totorum R.
A . ex suo ceteris linquet. Erat enim illic (ut dixi) omnium ad A.
F. ex suo ceteris aliquid linquens. Erat enim ( ut diximus) illic totorum ad F.
P. aliis aliquid de suo relinquet. Erat enim eorum ( ut dixi) totorum cum P.
:J.. élltJ't'OU 't'O~~ é't'ÉpoL~ XCl't'ClAE~1tOY. "''Hv yap ClU't'Wv (Ó1tep ecp7¡v) 1¡ ó),wv 1tpo~ p..
L. aliis aliquid de suo relinquet. Erat enz'm eorum (ut dixi) totorum cum L.
C. aliquid sui illis relinquens. Erat enim illorum (ut dixz') totorum ad C.
D.laissant non plus aucune parcelle de soi. Car (je l'ai dit) la parfaite compénétration du tout D.

t:. OM nANTEAHC ENWCIC AMifHC KAE>OAOV KAI OV.t.ENI MEPEI CVNnECilVPMENH 6.


H.omnia omnz's coadunatio, immixta prorsus et nulla parte commixta. H.
E. ad omnia perfectissima unitas, incommixta universaliter et nulla parte confusa. E.
S. ad tota perfecta unitio, non mixta universaliter et nulla parte confusa. S.
R. ad tota perfecta unio, immixta universaliter et nulli parte commassata. R.
A. omnz·a exacta conjunctio, mera penitus et nulla ex parte confusa. A.
F. tota exacta quaedam unio, nec u/lo modo commixta, nec ulla ex parte confusa. F.
P. totz's perfecta conjunctio, non permixta omnino et cum nulla parte confusa. P.
~· ÓACl 1tcxvn'AT¡~ evwaLc;, dp.Lyl¡~ x116ó'Aou xcxt ouOEYL p.ÉpEL aup.1tecpupp.ÉvT¡. p..
L. totis perfecta conjunctio, non permixta omnino et cum nulla parte confusa. L.
C. tota perfecta conjunctio, mera penitus et nulla ex parte confusa. C.
D. de l'une avec le tout des autres se fait sans le moindre mélange et sans la moindre altération. D.

t:. KAI TAVTA ONTOC EN CWMATI TW AEPI KAI e::: ENVAOV TOV 6.
H. Et ista, ut erant in corpore aerio, et ex mate- H.
E. Et hoc, exsistente in corpore, aere, et ex mate- E.
S. Et haec totaliter in corpore, aere, et ex mate- S.
R. Et haec universe in corpore, aere, et ex mate- R.
A. Idque, cum esset lumen in corpore, aere, et ex A.
F. Id quidem ita se habet, quamvis lumen sit in corpore aut aere, atque ex F.
P. Atque id, cum lumen sit in corpore, id est in aere, et ex P.
p.. Kcú 't'ClU'tCl, OY't'Wc; EY awp.Cl't'L, 'ti¡¡ ciép~. XClL E~ .evú),ov 't'OU p..
L. Atque id, cum lumen sit in corpore, id est in aere, et ex L.
C. Idque, cum esset lumen in corpore, id est aere, et ex C.
D. Que s'il en est ainsi quand la lumiere pénetre un corps, c'est-a-dire l'air, et procede D.

Versions lat. - 6.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. nVPOC HPTHMENOV TOV c¡,Ca>TOC onov re THN VnEPOVCION ENCA>CIN VnEPI~PVC9AI o.


H. riali igni dependentz's luminzs. Verum ubi supersubstantialem coadunationem supersta- H.
Ro riali igne pendente lumine. Ubi vero superessentialem unitatem supercollocari E.
S. riali igne pendente lumine. lbi autem supersubstantialem unitionem collocari S.
R. rialz" igne suspensi luminis. Ibi quidem supersubstantialem unitatem supercollo- R.
A. materiali igne penderet. Supersubstantialem itaque conjunctionem illam longe A.
F. z'gne materiali dependeat. Unionem igitur illam essentia superiorem transcen- F.
P. corporeo igne pendeat. Quandoquidem etiam conjunctionem illam essentia superio- P.
p.. 7tupo¡; ~pn¡p.Évou -rou rpw-ró¡;. "01tou ye xcxt Ú¡v Ú7tepoÚaLov gvwaw Ú7tspLopua6cxi p..
L. corporeo igne pendeat. Quandoquidem etiam unitionem illam essentia superiorem L.
e. materiato z'gne penderet. Quare supersubstantialem illam unionem longe praestan- C.
D. d'un foyer matériel, du feu, nous pouvons bien avouer que l'union qu'on ne con~oit pas D.

o. c¡,AMEN OV TCA>N EN CCA>MACI MONON ENCA>CECA>N o,


H. biliri dicimus, non in corporibus tantum coadunationum, H.
E. dicimus, non z'n corporalz"bus tantum unitatibus, E.
S. dicimus, non super solas unitiones quae sunt in corpore, sed S.
R. carz· dicimus, non his quae in corporibus solis unionibus, R.
A. eminere dicimus, non modo corporalz'bus conjunctionibus, A.
F. dere dicimus, non uniones tantum quae fiunt z'n corpore, sed etiam F.
P. rem superare dicimus, non solum conjunctiones quae in corpore, P.
fA· :pcxp.ev, ou 't"WY ÉY awp.cxaL p.Óvwv Évwaewv, P.·
L. magis fundarz· dicamus, non solum unitiom'bus quae in corporibus, L.
C. tz'orem dicimus, non modo iis quae in corporibus exsistunt unionibus, ve- C.
D. domine par sa nature les unions qui se passent, non seulement dans les corps, D.

o. AMA KAI T<UV EN 4JVXAIC AVTAIC KAI EN AVTOIC NOIC AC ti.


H. sed et quae in animabus ipsis mixtz's, habent H.
E. sed ab his quae sunt in animabus ipsis, et ipsis intellectibus, quae E'.
S. et super illas quae sunt in animabus ipsis, et in zpsis mentibus, quas S.
R. sed et in his quae zn animabus t'psis, et in ipsis intellectibus, quas R.
A. verum et animalibus et spiritualibus ipsis, quas habent im- A.
F. quae in animis ipsis conficiuntur, immo et illas quae efficiuntur in mentibus, quas quidem tota illa F.
P. sed eas etiam quae in animis ipsis fiunt et in mentibus, quas habent P.
'"~) \ ~
f'-· CXA ,o; XZL' >W'I
- l
t;Y ·'·
'fUXCXL<; , - \ , , - '
CXU't"CX~<; XCXL EY CXU't"OL<; YOOL,;,
(\
ex¡; f'-·
L. sed etiam quae in animis ipsis fiunt et in mentibus, quás habent L.
C. rum etiam illis quae in animabus ipsis mentibusque contingunt, quas inconfusa et su- C.
o. mais encore dans les ames et le monde des esprits; les D.

o. EXOVCIN AMirCa>C KAI VnEPKOCMICa>C ~IOACA>V OAA TA 9EOEI~H KAI VnEPOVPANIA c¡,(A)TA o.
H. immixte et supermundialiter per omnium omnia Deivisiora et supermundialia luminaria, H.
E. habent incommixtam et supermundane per tota Deiformia et supercaelestz'a lumina, E.
S. habent non mixte et supermundane tota per tota Deiformia et supercaelestia lumina, S.
R. habent immixte et supermundané per tota tota Deiformia et supercaelestia lumina, R.
A. permixte et supra mundanum modum tota in totis divina effigie praedita supercaelestia lumina, A.
F. divina et sup"ercaelestia lumina per tota ratione plus quam mundana sincere admodum possident, F.
P. sine permixtione ac singulari quadam ratione divina caelestiaque lumina tota in totis, P.
P.· exour:nv &.p.~yw¡; xcxt Ú7tepxoap.i.w¡; OL' OAWY ó?..cx -ra 6eoeL01i xcxt Ú7tEpoupá.YLCX rpw't"cx, P.·
L. sine permixtione ac singulari quadam ratione divina caelestiaque lumina tota in cotis, L.
C. permundiali ratione obtinint, dum lumina ista Deiformia supercaelestiaque se totis tota participant, C.
D. lumieres proches de Dieu et supracélestes s'unissent bien toutes a toutes, D.
NEUVIEME SECTION : UNITÉ, MAIS DISPARITÉ.

6. KATA METE:::IN ANMOrON TOIC METEXOVCIN THC nANTCa>N Vn€PHPM€NHC ENCU- 6.


H. secundum participationem analogicam partidpantibus omnium supereminentis coadu- H.
E. juxta participationem corrationabilem participantibus omnibus superremota uni- E.
S. secundum participationem unitionis ab omnibus supersegregatáe proportionalem partid- S.
R. secundum participationem analogam participantibus omnibus superelevatae R.
A. participatione excellentissimae cunctisque eminentis unionis pro captu suo cuique A.
F . . participatione quadam unitatis illius omnibus eminentis et unicuique pro cujusque modo seipsam F.
P. communione accommodata iz's qui parit'cz'pes fiunt omnibus praestantis conjunctio- P.
p.. XtX't'~ p.ÉOeeLv dwD.oyov 't'oL'~ p.e't'éxouaL úi~ 'ltciv't'wv {mepr¡pp.évr¡~ évw- p..
L. communione accommodata iis qui participes fiunt omnibus praestantis conjunctio- L.
C. proportionata sibz' participatione per unionem quamdam omnibus eminentio- C.
D. mais elles n'ont qu'une idée de l'état des Personnes qui ont part a l'union plus haute que D.

ti. cewc ECTIN A€ KAI AIAKPICIC EN TAIC VnEPOVCIOIC E>EOAOriAIC 6.


H. nationis. Est autem et discretio in supersubstantialibus theologiis, H.
E. tate. Est autem et discretio in superessentialibus theologiis, E.
S. pantibus. Est autem et discretio in supersubstantialibus theologü"s, S.
R. unz'onis. Est autem et discretio z'n supersubstantiaHbus theologü"s, R.
A.indulta. Est autem et discretz'o in supremis divinis eloquiz"s, A.
F. impartientis. Est autem discretz'o apud supremam theologiam; F.
P. nis. Est autem etiam distz'nctio in caelestibus Dei nominibus, P.
p.. aew~. "Ea't'L os xtX1 OLIXxpLaL<; f.v 't'cxL'<; tmepouaioL<; 6eo'Aoyicx~<;, P.·
L. nis. Est autem etiam distinctio in sermonibus de Deo essentia sup'erioribus, L.
C.rem. Quin etiam est in superessentialibus Dei nominz'bus distinctio, c.
D. toutes les autres. Les suréminentes Écritures marquent une disparité, D.

6. OVX HN E~HN MONON OTI KAI TAVTHN THN ENCUCIN AMirCUC IAPVTAI 6.
H. non qua,m dixi tantum, quia et ipsam coadunationem immixte stabilit H.
E. non quam dicebam solummodo, quia et hanc unitatem incommixtz'm collocat E.
S. non quam dixi tantum, quod secundum ipsam unz'tionem incommzxte et S.
R. non quam dixi solum, quoniam secundum ipsam unionem immixte R.
A. non ea quam dixi solum, quod secundum ipsam unionem quaelibet princi- A.
F. non solum quam modo dicebam, quia videlicet juxta ipsam unitatem divina quaelibet F.
P. non solum ea quam dúá, id est ipsa conjunctione sine ulla permixtione P.
P.· oúx f¡v ecp·r¡v p.óvov, O'tL xcx·t-' tXÚ't"l¡v nr~ €vwaLV lip.Lyw<; ropu't'CXL P.·
L. non solum ea quam dzxi, id est in ipsa unitione sine ulla permixtione ac confusione unam- L.
C. qua non tantum (ut dixi) secundum ipsam unz'onem quaelibet praeci- C.
D. en plus de celle que j'ai notée : non seulement chacune des divines Personnes D.

6. KAI ACVrXVTCUC EKACTH TCUN ENAPXIKCUN VnOCTACECUN AM OTI KAI 6.


H. et z'nconfuse unaquaeque monarchicarum substantiarum, sed quia et H.
E. et inconfuse unaquaeque principalium substantiarum, sed et quia quae E.
S. inconfuse collocatur unaquaeque prindpalium Personarum, sed quod et ea quae S.
R. collocatur et inconfuse unicuique prz"ncipalium Hypostasum, sed quoniam et R.
A.pantium Personarum impermixta atque inconfusa firmitate nitatur, sed quia ineffabilis A.
F. subsistentia puram et impermixtam suam sibi servat proprietatem, sed F.
P. ac confusione unamquamque divinarum Personarum cohaerere, verum P.
!Jo· xcxt dauyxú't'w~ éxlia't'r¡ 't'WV ÉvtXpXLXWV tJ'ltoa't'!Xaewv, &'A'A' o·n XC(t p..
L. quamque Personarum excellentissime unarum (in eadem natura) subsistere, verum L.
C. puarum Personarum impermixta atque inconfusa ponitur, verum eit'am ea quae C.
D. est unie aux deux autres sans mélange et sans confusion, mais encore les rap- D.
84 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. TA THC VnEPOVCIOV eeorONIAC OVK ANTICTPECI>€1 nPOC AMH/\A MONH A€ o.


H.supersubstantialis Deigeniturae non reconvertitur ad invicem. Solus autem H.
E. sunt superessentialis Theogeniae non reciprocantur ad se invicem. Solus au- H.
S. sunt supersubstantialis Deifecunditatis non convertuntur ad se invicem. Solus autem S.
R. quod supersubstantiale divz'nae generationis non convertitur ad invicem. Solus au- R.
A. quoque divinae fecunditatis ratione ad invicem nequaquam convertuntur. Solusque A.
F. etiam quoniam divina illa generatio invicem non connectitur. Nempe su- F.
P. etiam ea quae sunt divinae fecunditatis ínter se non reciprocari. Sed solum P.
p.. -r& 't7í¡; Ú1tspoucr(ou 6soyov(a¡; oúx &.v-rLo-tpÉCfSL 1tpo~ IJ.')J,:r(Aa. Móvlj oE: P.·
L. etiam ea quae sunt divinae fecunditatis ínter se non reciprocari. Sed solum L.
C. supersubstantialis illius divz'nae generatz'onz's sunt inter se minime reciprocantur. Adeo ut solus C.
D. ports que la fécondité divine établit entre les Personnes ne se renversent pas. Seul, le D.

o. nHrH THC VnEPOVCIOV eEOTHTOC O nATHP OVK ONTOC VIOV TOV nATPOC OVA€ nATPOC TOV o.
H.fons supersubstantialis Divinitatis Pater, non exsistentis Filit' Patris, neque Patrz's H.
E. tem fons superessentialis Deitatis Pater, cum non sit Filius Pater, neque Pater E.
S. fons supersubstantialis Deitatis est Pater, nec Filius est Pater, nec Pater est S.
R. tem fons supersubstantialz's Deitatis Pater, non exsistente Filio Patre, neque Patre R.
A.fons supersubstantialis Deitatis est ..Pater, cum non sit Filius Pater, neque Pater Filius A.
F. peressentz'alis Deitatis fons solus est Pater, neque Pater est Filius, neque Filius est F.
P. Patrem fontem esse caelestis Divinitatis, ita ut non sit Pater Filius, nec Filius P.
p.. 1t'tly7¡ 't7í¡; Ú1tspoucriou 6só't"'¡o:o~ ó. Ila-ri¡p, . oúx Óv-ro~ YloU -ro U Ocx't'pÓ~, oúO€ llCL't'pOc; 1:oü p..
L. Patrem fontem esse caelestis Divinitatis, ita ut non sit Pater Filius, nec Filius L.
C. Pater fons sit z'n supersubstantiali Deitate, atque ita Pater non sit Filius, neque Filius sit C.
D. pere est la source de l'inconcevable Déité ; en cela le Pere n'est pas le Fils, ni le Fils n'est D.

o. VIOV CI>VAATTONTWN A€ TA OIKEIA T(a)N VMNWN EVAfWC EKACTH TWN 9€APXIKWN VnOCTACEWN tí.
H.Filii; conservantium autem propria hymnorum beneducte unicuique thearchicarum substantiarum. H.
E. Filius ; custodientibus propria laudibus recte unicuique divinarum substantiarum. E.
S. Filius; custodientibus hymnis propria religiose unicuique thearchicarum Personarum. S.
R. Filio; custodientibus autem propria laudibus sancte unicuique thearchicarum Hypostasum. R.
A. sz't ,· servant autem divinae laudes honestissime proprietates suas cuique divinarum Personarum. A.
F. Pater; sacri z'gitur hymni sua unicuique divinarum Personarum pie planeque conservant. F.
P. Pater; sed laudes sancte suas cuique Personae divinae proprietates conservent. P.
~· noü, ~uhnónwv os 't'tX o!KS~IX "C~V Óp.vwv sú:xyw~ ÉX<Í""9J 't'WV Os:xpxLxwv Ú1tOO''t'cXO'SWV. ~-
L. Pater ; sed laudes sancte suas cuique Personae divinae proprietates conservent. L.
C. Pater; .sed cuz'que divinarum Personarum propriae suae laudes inviolatae conserventur. C.
D. le Pere; les saints cantiques conservent sainternent achaque diyine Personne ses caractéristiques. D.

o. AVTAI MEN Al KATA THN .AcJ>9€fXTON ENWCIN TE KAI VnA~IN ENWCIC TE KAI tí.
H. Quae quidem: ipsae secundum ineffabilem coadunationem etiam et substantiam coadunatio H.
E. :Haec quidem secundum ineffabilem unitatem et subsistentiam unitas et dis- E.
S. Istae \quidem sunt secundum ineffabilem et unitionem et essentiam et unitiones et ,~'.
R. Haec quid,em quae sunt secundum ineffabilem et unionem et exsistentiam et uniones et R.
A. Istae ~uidem sunt juxta ineffabilem conjunctionem ac substantiam conjunctiones ac .A.
F. Haec quidem per ineffabilem unitatem atque exsistentiam uniones et discretiones F.
P. Atque haec quidem sunt conjunctione statuque qui exprz'mi non potest tum conjunctiones P.
fl· ··
,.. , f ' ' "'tr. t1 , t1
\ ,.. 1.
, AU't':XL p.sv IX~ XIX't':X 't''ljV 1XCf11EYX't'OV EVWO'L\1 'tE XIXL U1t:Xpi;LV ¡;;V(J)O'EL~ 't'S X:XL ~ ·
1 \

L. Atque hae quidem sunt secundum unitionem et exsistentiam quae exprimí non possunt tum unitiones L.
C. Hae quidem sunt uniones et distinctiones in illa ineffabili unione et C.
D. Telles sont les parités et les disparltés que connait l'unité et l'essence D.
DIXIEME SECTION ; DISTINCTION AVEC PARITÉ. 85

6. AIAKPICIC €1 A€ KAI E>EIA AIAKPICIC €CTIN H ArAE>OnPEnHC nPOOAOC THC €NWC€WC 6.


fl. et discretio est. Sz' autem et divz'na discretio est benidecorus processus coadunationis H.
E. cretio. Si autem et divina discretio est optima processio unitatis divi- E.
S. discretiones. Si autem et divina discretz'o est processio bono conveniens unitionis 5'.
R. discretiones. Si autem et divina discretio est bonidecens processus unionis R.
A. discretiones. Si vero divina quoque discretio est benignissimus ille conjunctioms divinae A.
F. exsistunt. Si autem divina quoque discretio est beneficus unitatis divinae pro- F.
P. tum distinctiones. Quod si etiam divina est distinctio praeclara divinae conjunctionis pro- P.
11-· O~otxpill'E~IO- Ei OE xott Geiot o~á.xp~ll'l!O Ell''t~V 1¡ ciyotGo7tpe7tljiO 7tpÓoOOIO ñí!O ÉVWO'EWIO P··
L. tum distinctiones. Quod si etiam divina est distinctio benigna divinae unitionis pro- L.
e. essentia. Quod si vero etiam divina distinctio sit emanatio bono conveniens divinae C.
D. inetfable. Puisque la distinction en Dieu est cet écoulement de bonté par lequel I'Unité D.

5. THC E>EIAC Vn€PHNWM€NWC EAVTHN AfAE>OTHTI nAHE>VOVCHC T€ KAI nOMAnMCIAZOVCHC 6.


H. divinae, supercoadunate ipsam benignitatem abundante etiam et multiplicante; H.
F. nae, superunite semetipsam bonitatem et multiplicantis et plurzjicantis, E.
S. divinae, superunite seipsam bonitatem in pluralitatem agentis et multiplicantis, S.
R. di'l•inae, superunite seipsam bonitatem et plurificantis et multiplicantis, R.
A. processus, excellenti unitate seipsam propagantis ac multiplicantis, A.
F. gressus, seipsam plus quam unite bonitate sua propagantis atque multip/icantis, F.
P. gressio, conjuncte seipsam bonitate augentis et multiplic.antis, P.
p.. ñí~ Gelot~, Ú7tsp-,¡vwp.Évw~ Éotu,;l¡v ciyotGón¡,;~ 7tA't)GuoÓcn¡~ n xat 7tOAACl7t),ota~ot~oóo-r1 10, P.·
L. gressio, unitissime seipsam bonitate propagantis et multiplicantis, L.
C. unionis, quae supra quam unite bonitate Dei multiplicatur, c.
D. Divine, d'une maniere supérieurernent une se cornrnunique et rnultiplie par bonté, D.

6. HNWMENAI MEN EICIN KATA THN E>EIAN AIAKPICIN Al ACXETOI METAAOCÉIC 6.


H.coadunatae quidem sunt secundum divinam discretionem : innumerabiles traditiones, H.
E. unitae quidem sunt secundum di'vinam discretionem : immensurabiles traditiones, E.
S. unitae quidem sunt secundum dz'vz'nam discretionem : incomprehensibiles traditz'o- S.
R. unitae quidem sunt secundum dz'vinam discretionem : irretentibiles traditiones, R.
A. conjunctae quidem sunt juxta divinae discretionis legem : absoluta.e communicationes, A.
F. unitae quidem sunt in discretione divina : traditiones ipsae donorum a rebus peni- F.
P. conjunctae quidem sunt distinctione divina : invictae largitiones, P.
p.. 1)vwp.évot~ p.Év elll'~ Xot1"iX ,;l¡v Ge:lotv o~&.xp~ll'W' otl lí.aze:•o~ p.e:'totOÓae:~~. P.·
L. conjunctae quidem sunt distinctione divina : invictae largitiones, L.
C. distinctione quidem dt'vina unitae sunt : incomprehensibiles istae communi- C.
D. la distinction divine a lieu avec parité sur ces points : les cornrnunications irrésis- D.

6. Al OVCI(I)C€1C Al ZWWCEIC Al COca>OnOtHCEIC Al AMAI AWPEAI THC nANTWN 6.


H. substantialitates, vitalitates, sapientifactiones, aliaeque donationes omnium H.
E. essentialt'tates, vitalitates, sapientificationes, aliaeque donationes omnium E.
S. nes, substantificationes, vivijicationes, sapientificationes, et alia dona bonitatis quae S.
R. substantiationes, vivificationes, sapientificationes, aliaeque donationes omnium R.
A. substantiae, vitae sapientiaeque tradiciones, et alía munera omnium A.
F. tus absolutae, sive essentia sive vita seu sapientia inde procedat, ceteraque causae omnium F.
P. ut essentiae, vitae, sapz'tmtiae effectiones, aliaque bont'tatis quae om- P.
P·· otl oua~wae:~c;. otl ~wwae~~. otl aocpo7to~-/¡ae~~; otl lí.ÁAot~ owpe:ott ñí10 7ttXV'tWV p..
L. ut essentiae, vitae, sapientiae effectiones, aliaque bonitatis quae om- L.
C. cationes, substantificationes, vivificationes, sapz'entificationes, aliaque ~·stiusmodi omnium ef- e.
D. tibies de l'~tre, de la vie, de l'intelligence, et tous les autres dons de la D.
86 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. AITIAC ArAeOTHTOC · KAS AC EK TWN METOXWN KAI TWN 6.


H. causae henignitatis, quemadmodum de participatis et parti- H.
E. causae honitatis, juxta quas ex participiis et E.
S. est omnium causa, secundum quae ex participationihus et S.
R. causae bonitatis, secundum quas ex participationz"bus et R.
A. auctoris bonitatis, secundum quae ex participationibus et ex parti- A.
F. bonitatis munt-ra, juxta quae ex participationibus atque partz'ci- F.
P. nium causa est munera, quihus ex communionibus et ex iis quae il/z's partí- P.
p.. od·rlcx¡; &ycxGónrro~, xcxa' &¡; Éx -rwY p.t:-roxwv xcxl. -rwv p..
L. nz"um causa est munera, quihus ex communionihus et ex iis quae z'llis partz'- L.
C. fectricis bonitatis munera, secundum quae ex participationihus et e.
D. Bonté qui produit tout ; ces grices nous font chanter, dans la mesure ou on les donne et D.

o. METEXONTWN VMNEITAI TA AME9EKTWC METEXOMENA ~.

H. cipantibus hymnizantur quae imparticipabiliter participantur. H.


E. partz'dpantibus laudantur imparticipate participata. E.
S. participantibus laudantur non-participabiliter participata. S.
R. participantibus laudantur imparticipabiliter participata. R.
A. cipantibus laudantur quae sine participatione participando sumuntur. A.
F. pantibus celebrantur quae participantur, interim nequaquam participata. F.
P. cipant ea quae sine communione partz'cipando sumuntur laudari solent. P.
fJ-· fJ-ETEXÓY't"WY Úp.vEi:"'t"cxL -r!X d¡u9éxo;w~ fJ-ETEXÓfJ-EYCX. P.·
L. cipant ea quae sine commum'one participando sumuntur laudari solent. L.
C. participihus laudantur ea quae imparticipate participantur. c.
D. en ceux a qui on les donne, les qualités communiquées et non pour autant divisées. D.

tí. KAI TOVTO KAI KOINON KAI HNWMENON KAI EN ECTIN TH 0/\H 9EOTHTI TO nACAN AVTHN 0/\HN 6.
H. Istud et commune et coadunatum et unum est toti Divinitati, omnem scilicet ipsam et H.
E. Et hoc etiam commune et unitum et unum est toti Deitati, omnem ipsam totam E.
S. Et hoc commune et unitum et unum est toti Deitati, omnem ipsam totam S.
R. Et hoc et commune et unitum et inest toti Deitati, omnem ipsam totam R.
A. Et istud commune et conjunctum atque unum est toti bonita#, quod ipsa omnis ac A.
F. Jam sane commune unitumque est et unum toti penitus Deitati, ipsam videlicet omnem F.
P. Atque hoc commune est conjunctumque atque unum toti Divinitati, eam totam cum uno- P.
p.. KCXL' orou-.o
- XOWOY' XCXL' "fi( YWfJ-E'JO'J
1
, XCXL' E:Y ca';~
r1 1. - ti) Cl '
~ O ,~ 11EO":'Ij't"L, -ro 1téiaay cxú-;1¡ Y OA Y¡ Y p..
L. Atque hoc commune est conjunctumque atque unum toti Divinitati, eam totam cum uno- L.
C. Et hoc commune et copulatum et unum est tori Divinitati, participari sci- C.
D. C'est encore toute la Déité qui, au meme titre et d'un meine acte, se communique D.

tí. VCI> EKACTOV TWN METEXONTWN METEXEC9AI KAI vn OVb.ENOC nAAIN OVb.ENI MEPEI 6.
H.totam uniuscujusque participantium participari, et sub nullíus iterum nulla parte,· H.
E. ah unoquoque participantz'um participari, et a nullo iterum nulla parte ; E.
S. ah unoquoque participantium participari, et a nullo nulla parte ; S.
R. ab unoquoque participantium partidpari, et a nullo rursus nulla parte; R.
A. tota ab unoquoque participante sumitur, et a nemine u/la ex parte percipitur ; A.
F. totamque ab unoquoque participante sumí, atque a nullo interim u/la ex parte percipi ; F.
P. quoque eorum qui ea participant communicari, et cum nemine ullam ejus partem ; P.
p.. úcp' t!x&.a:-rou -rwY p.e:Te:xóv-rwY p.t:•éxaaGcxL, xcxl. ú1t' oúot:Yo~ oú0<:YI. p.épeL · !L·
L. quoque eorum qui ea partidpint communicari, et cum nemine ullam ejus partem; L.
C.licet ipsam ab unoquoque participantium, et a nullo nulla parte; c.
D. entiere a chacun de ceux qui. l'obtlennent, sans que personne n'en garde une part ; D.
···················---------------------------

DIXIEME SECTION : DISTINCTION AVEC PARITÉ,

o. KASAnEP CHMEION EMMECú> KVKAOV nPOC nACú>N Tú>N EN Tú> KVKAú> nEPIKEIMENú>N 6.
H. quemadmodum signum in medio circuli ad omnium in circulo circumponentium recto- H.
E. sicut rota in medio circuli ab omnibus in circulo circumpositis rectis E.
S. quemadmodum punctum in medio circulo ab omnibus in circulo circumpositis S.
R. quemadmodum signum z'n medio circulo ab omnibus quae in circulo circumpositis R.
A. non secus ac centrum, punctum scilicet in medio circuli, ab omnibus circumpositis rectis A.
F. quemadmodum circuli centrum ab omnibus circumfusis rectis in circulo F.
P. quemadmodum orbis sive circuli centrum cum omnibus rectis lineis quae sunt in orbe P.
p.. xtl61X7tep cn¡p.e~ov Év p.Éa<¡> xúx'Aou 7tpo~ 7ttlawv -rwv iv -r«fi xux'A<¡> 7tEp~xe~p.Évwv p..
L. quemadmodum orbis sive circuli centrum cum omnibus rectis lineis quae sunt in orbe L.
C. sicut punctum centri in medio circuli et ab omnibus lineis rectis quae sunt in circulo circumpo- C.
D. tout comme le point central d'un cercle appartient a toutes les lignes droites qui partent de D.

6. eveEJú>N KAI ú>CnEP C<I>PArlllOC EKTVnú>MATA nOMA METEXEI THC APXETVnOV ti.
H.rum, et quemadmodum sigilli effigies multa participat primae ejjigiei H.
E. lz'neis, et sicut signo efformata multa partt'cipant principalis exempli E.
S. lineis, et sicut sigilli expressiones multae participant archetypo S.
R. rectis, et quemadmodum sigilli expressiones multae participan/ principali R.
A.lineis, ac veluti sigz'lli formationes plurimae primitivi si'gilli participes A.
F. lineis, atque veluti sigilli figuramenta plurima prz'ncipalis figurae participia F.
P. communicatur, atque eo modo quo signi expressae figurae multae aliquid habent commune cum P.
p.. eu9eLwv, xtlt t>am:p a'flptlyi'Oo~ éx-ru7twp.tl-ra. 1tOAAci p.e-réxe~ ñí~ d.pxETÚ1tou p..
L. communicatur, atque eo modo quo signi expressae figurae multae aliquid habent commune cum L.
C. sitae participatur, et sicut multae figurae sigilli expressae archetypum sigillum partici- C.
D. la circonférence, ou encore comme l'empreinte qui passe du premier sceau dans bien des D.

6. C<I>PArlllOC KAI EN EKACTú> Tú>N EKTVnú>MATú>N OJ\HC KAI TAVTHC OVCHC KAI EN 6.
H.sigilli, et in unaquaque effigierum tota et eadem ipsa exsistente, et in ne- H.
E. signo, et in unoquoque efformatorum toto et eodem exsistente, et in nullo E.
S. si'gillo, et in unaquaque expressionum toto et eodem exsistente, et in nulla S.
R. sigillo, et in unaquaque expressionum toto et eodem exsistente, et in nulla R.
A.sunt, et in singulis totum atque ídem est, et in A.
F. sunt, ubi et in singulis figuratt'onibus ídem totumque sigillum est, et in nullo F.
P. primo signo, cum in unaquaque figura expressa totum atque idem sz't, et in P.
p.. a'flptl¡L'Oo~, xa.t Év kxlia't'<¡> 't'W'I éx-ru7twp.rhwv 6A"f\ló xa.t 't'tlUñí~ oÚcn¡¡;, .
xa.~
' p..
ev
L. primo signo, cum in unaquaque figura expressa totum atque ídem sit, et in L.
C. pant, et in unaquaque figura sigilli expressa totum et idem sigillum est, et in nulla e.
D. corps scellés, se retrouvant en chacun d'eux toute entiere et la meme, sans laisser a D.

6. OVllENI KAT OVllEN MEPOC VnEPKEITAI llE KAJ TOVTú>N H THC nANAI- ti.
H.mine secundum nihil pars. Superjacet autem et istis omnicausae H.
E. &ecundum nullam partem. Superponitur autem his causalissimae E.
S. secundum nullam partem. Excedit autem et haec omnium causae S.
R. secundum nullam partem. Superponitur autem et his omnium causae R.
A.nulla u/la ex parte est. Supereminet his quoque auctoris omnium A.
F. u/la ex parte rursus exsistit. Supereminet autem haec incommunicabile F.
P. nulla u/la ex parte. Sed haec etiam superat in Divinitate quae omnium P.
!'-· ouoevt xa.-:' OUOE'\1 p.Épo~. 'r1tÉpxeL't'a.~ Oe xa.t 't'OÚ't'W'\1 1¡ 't'iíió 1t(X.'\IOI:L- !'-·
L. nu/la u/la ex parte. Sed haec etiam superat in Divz'nitate quae omnium L.
C.figura secundum ullam partem. Vincit autem haec exempla Divinitatis quae C.
D. aucun la moindre part de soi. Mais ces exemples ne montrent pas jusqu'a quel point la Cause D.
88 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. TIOV 0EOTHTOC AMEE>E:::IA TCU MHTE enA«<::HN AVTHC EINAI MHTE 6.


H. Divinz'tatis participa/itas, quod neque tractam eam esse est, neque alte- H.
E. Deitatis imparticipatio, quomodo nec attactus ejus sit, neque E. ,¡
S. Deitatis impartibilitas, eo quod neque tactus ejus est, neque S.
R. Deitatis imparticipatio, in neque tactum ipsius esse, neque aliam R.
A. Deiiatis incommunicabile illud, quod neque tactus ejus sit, neque alia A.
F. illud Deitatis omnium auctorz"s_ propterea quod neque tactus illius est ullus F.
P. causa est commum'om's privatz'o, quod nec tactus ejus sit ullus, nec ulla P.
P.· 't~Ot) GsÓ't"')'t'O¡; lip.saseb., 't~) P.1Í'tE btcxrr'hv cxu-:Ti¡; dvcx~, p.1Í'tE P.·
L. causa est communionis privatio, quod nec tactus ejus sit ullus, nec ulla L.
C. omnium causa est imparticipabilitas, quoniam ejus nulla est tactio, neque C.
D. de tout, ou la Divinité, ne peut se partager, vu qu'Eile demeure hors de toutes prises, et ne D.

ll. AJ\1\HN TINA nPOC TA METEXONTA CVNMirH KOINCUNIAN KAITOI CI:IAIH TIC OVK ECTIN H 6.
H. ram quamdam ad participan tia commixt am communionem. Atquin dicit quis : non est H.
E. alía quaedam ad participata commixta societas. Et quz'dem dz'xerz't quis : non E.
S. alía quaedam ad partes commiscendi communio. Quamvis dicat aliquis : non ~st S.
R. aliquam ad participantz'a commixtam unz'onem. Et quidem dicat aliquis : non R.
A. aliqua ad ea quae participant commixta societas. Enimvero dixerit quispiam : sigillum A.
F. nec alía quaevis ad participantia permixta communio. Objiciet forte quispiam sz"gillum F.
P. alía cum it's quae ea participant confusa communio. At dicet quispiam signum in P.
p.. ~A"')V 't'LVtx 7tpo¡; 'ttx p.s'tÉX,oncx aup.p.Ljli XOLVWVLIXV. KIXL', t'OL ffGtL"', ) 'tL¡;' OUX
' ,, t
E<r":LV "1) p..
L. alia cum iis quae ea participan! confusa communio. At dicet quispz'am signum in L.
C. alía cum participantibus mixtionz"s communio. At dicet aliquis sigillum in C.
D. connait aucun mélange avec ceux qui l'ont en partage. Mais, dira quelqu'un, l'empreinte D.

ti. CCI:IPAriC EN 0/\0IC TOIC EKMArEIOIC 0/\H KAI AVTH TOVTOV llE OVX H CCI:IPAriC AITIA 6.
H. sigillum in totis effigiebus totum et ipsum. Istius autem non est sigillum causa : H.
E. est signum in· totis efformatis totum et ipsum. Ac per hoc non signum causa : E.
S. sigillum in totis expressionibus totum et idem. Hujus autem non sigillum est causa : S.
R. est sigz'llum in totis efformatis totum et z'dem. Hujus autem non s.igillum causa : R.
A. in omnibus .formationibus totum atque ídem non est. Atqui hujus rei non sigillum causa est : A.
F. nec z'dem nec totum in totis formationibus esse. Sed sigillum non est in causa : F.
P. totis expressis figuris non esse totum et idem. Hujus autem rei signum in causa non est : P.
p.. <rffp7yL<; ev OAOL<; "toi'¡; Éxp.cxysioL~ OA"') xcxl 'tCXU't'1Í. ToÚ'tOtJ OE oux. 1¡ arrpcxyt¡; cxC'tLcx· P··
L. totis expressis figuris non esse totum et idem. Hujus autem rei signum in causa non est : L.
C. totis expressis figuris non esse totum et ídem. Verum hujus rei non sigillum causa est : C.
D. n'est pas toute, ni la m@me~ en tout ce qui la porte. Réponse : le sceau n'y est pour rien : D.

6. nACAN rAP EAVTHN EKEINH KAI TAVTH KAI EKACTCU EnllllllCUCIN H llE TCUN METEXON- 6.
H. omnem enim ipsa illa et unicuique dat. Participa-.H.
E. omnem enim seipsam illa et eadem et unicuique indit. Ipsam quoque dif~ E.
S. omne enim seipsum illud et ídem unicuique ingerit. Sed partici- 5'.
R. omne enim seipsum illud et idem unicuique tradidit. Partici- R.
A. totum enim se illud atque idem unicuique insinuat. V erum parti- A.
F. illud namque se totum idemque imprimit unicuique. Dijjerentia F.
P. · totum enz'm seipsum illud atque ídem unicuique offert. Sed horum quae illo participant P.
p.. 7taa:lv y&p hu"tl¡v exeiv"') xcxl. "tcxu"tl¡v Éxcia"t<p E7tLO(owaw. 'H o€ •wv p.enx.óv- p..
L. totum enim seipsum illud atque idem unicuique ojjert. Sed horum quae illo participan! L.
c. totum enim sese illud atque idem unicuique commum'cat. Sed partici- C.
D. 11 se Iivre tout entier, et le m@me, a chacun. C'est la différence des ma- D.
DIXIEME SECTION : DISTINCTION AVEC PARITÉ. 89

ó. Tú>N AIA~OPOTHC ANOMOIA nOIEI TA AnOMOPfMATA THC MIAC KAI 01\HC KAI TAVTHC APXETV- 6.
H. torum autem dijjerentia insimz1ia facit extersoria unius et totius et ip'sius primae effigiei : H.
E. ferentiam participantium dissimz'litudo facit decolora/a uno et toto et eodem principali exemplo :E.
S. pantium diversitas dissimz'les facit expressiones unius et ejusdem et totius principalis formae : S.
R. pantium autem diversa di'ssimilia facit efformata ah una et tota et eadem archetypia : R.
A. cipantium differentia unius~ totius ejusdemque primitivae formae dissimiles reddit ejjigies : A.
F. vero participantz'um dissimiles unius totiusque et ejusdem exemplaris primi reddit effigies : F.
P. dissimilitudo et dijjerentia dissimz1es facit formas quae exprimuntur unius ejusdemque ac totius P.
p. -rwv ÓL~<popÓTI¡c; dvóp.wx 1tOLEL -r~ d7top.Óp'(p.a.-r~ -r7íc; p.Liic; xa.t Bh.c; xa.t -ra.t.h7jc; dpxe-ru- p..
L. dissimilitudo et dijjerentt'a dissimt'les facit formas quae exprimuntur unius ejusdemque ac totius L.
C. pantium dijjerentia unius, totius, ejusdemque primz'tivae formae dissimiles reddit effigies : C.
D. tieres a sceller qui cause la variété des empreintes dues a un sceau unique, complet et ideo- D.

e
1). ntAC OION El MEN AnAI\A KAI EKTVnú>TA H KAI 1\IA KAI AXAPAKTA o.
H. utputa si quidem mollia et perfigurata sint aut plana aut infigu- H.
E. et si quidem mol/ia et formabiHa aut etiam plana et configu- E.
S. sicut si mol/ia qut'dem sint et facile figurabilia et plana et immacu- S.
R. velut si quidem mol/ia et figurabiHa aut et plana et incaracteri- R.
A. ac si quidem subjecta sint mollia formatuque facilia et levia suscipiendisque linea- A.
F. si enim subjecta sint mollia formatuque facilia et levia figurisque F.
P. exemplaris velut si mol/ia sint et ad figurandum facilia leviaque ac figuris P.
p.' 1tla.c;. o!ov el p.E:v &meA~ xa.t eu-rÚTIW't'~ ~ xa.t Aei"a. xa.t IÍ')(á.pa.x-ra., p..
L. exemplaris : velut si mollia sint et ad figurandum facilia leviaque ac figuri's L.
c. ut si, verbi gratia, subjecta sint mollia formatuque facilia leviaque et infi- C.
D. tique : si les matieres sont molles, dociles, tendres et unies, D.

6. KAI MHTE ANTITVnA KAI CKI\HPA MHTE EVAIAXVTA KAI ACVCTATA 6.


H. rata, et neque repercussibilia et dura, neque fusilia et instabilia, H.
E. rata, et neque contraexemplata et dura, neque dijjusa et instabilia, E.
S. lata, et neque contraria figura et dura, neque facile fusibilia et instabilia, S.
R. zata, et neque infigurabilia et dura, neque facile fusibilia et instabz1ia, R.
A. mentíS idonea, non reluctantia, nec dura, neque fluxa et inconstantia, A.
F. vacua, neque resi'stentia duraque, neque fluxa rursus et inconstantia, F.
P. vacua, neque resistant et dura sint, nec fluxa et non cohaerentia, P.
p.. xa.L\ fJ-T¡'t'€
, ' ,
a.\l'tTt'U1ta. Xa.L' O"XAT¡pa.
"\ \ ,
fl-'1¡":"€
'""" ,
EUOLa.')(U'ta. xa.L' Cl.O"UO"'
2 ,
t'a.'t'a., fl-·
L. vacua, neque resistant et dura sint, nec fluxa et non cohaerentia, L.
C. gurata, nec reluctantia, nec dura, neque fluxa et inconstantia, C.
D. saos résistance et saos dureté, ni liquides ni inconsistantes, D.

6. KA0APON e:::e1 KAI CA~EC KAI ENAnOMENONTA TON TVnON El AE TI THC EIPHMENHC 6.
H. mundam habebunt plane et permanentem figuram .; si autem quid dictae com- H.
E. puram habebunt et c/aram et consequentem formam ,· si vero quid dictae op- E.
S. mundam habebunt et planam permanentem figuram; si autem aliquid de dicta S.
R. puram habebunt et manifestam et immanentem figuram; si autem aliquid dictae R.
A. figuram nitidam et apertam permanentemque habitura sunt ; sin vero aliquid ex his quae A.
F. figuram certe puram et expressam permansuramque reportabunt; si quid vero ex his quae dixt'- F.
P. figuram certe habebunt et mundam et c/aram permanentem; quod si quid eorum quae com-P.
p.. xa.Ga.pov €eeL XtlL a-~<p7í xa.t €va.1top.évov-:a. -rov -rú1tov· et oé n 't7jc; elpT¡p.ÉV7¡c; p..
l.. figuram certe habebunt et mundam et c/aram permanentem; quod si quid eorum quae com- L.
C. figuram nitidam et apertam ac permanentem habitura. suni; sin autem aliquid dictae C.
D. elles donneront une empreinte nette, claire et permanent ; mais si l'une des dispositions D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. EnJTH4EIOTHTOC EMEinOI TOVTO AITION ECTAI TOV AME9EKTOV KAI 6.


H. moditatis defuerit, istud causa erit imparticipantis et im- H.
E. portunitatis defecerit, hoc causa erit imparticipationis et obscuri- E.
S. opportunitate deficiat, hoc causa erit imparticipati et non S.
R. aptitudinis deficiat, hoc causa erit impartz"cipati et immani- R.
A. diximus idonea desideretur, ea imprimís causa erit ut et forma archetypo minime con- A.
F. mus praeparamentis defuerit, defectus ejusmodi erit in causa ut et figura minime congruat exem- F.
P. moda esse diximus absit, id causa erit cur et figura non imprimatur et P.
p.. i'l't~'t"flOE~ónrro¡; i"AAI!L1tOL, 't"OÜ-ro cxt't"Lov la-ra.L -roü cip.sOéx-rou xa.t ci:-ru1tWTOU xcxt p..
!·:
L. moda esse diximus absit, id causa erit cur non participet ( exemplari), et figura non impri- L.
C. aptitudinis defuerit, ea utz'que causa erit cur figura minus expressa sit C.
D. marquées n'est pas réalisée, ce manque sera cause d'une empreinte défectueuse, mal D.

6. TOV ACACI»OVC KAI TWN M/\WN OCA ANEniTH4EIOTHTI METOXHC riNE- 6.


H.plani, et aliorum quaecumque commodz'tate participatz'onis H.
E. tatis, et aliorum quaecumque importunitati participationis E.
S. plani, et aliorum quaecumque importunitate particz'pationis S.
R.festi, et aliorum quaecumque utü¡ue aptitudine participatio- R.
A.gruat et obscura sz't, ália quaecumque ea sint ex habilz'tate participationi minus idonea A.
F. plari et obscura contingat, atque ut cetera quoque accidant quotcumque participationis ineptitu- F.
P. obscura sit, et cetera eveniant quae non apta et z'donea communione con- P.
p.. -roü &crcxcpoü~, xcxt -rwv áAAwv Bcrcx ci:vsmn¡i5s~Ó-:"t)-r•. p.s-roxlí~ yr.vs- p..
L. matur et obscura sit, et cetera eveniant quae non apta et idonea communione con- L.
C. et clara, ceteraque accidant quae ex participandi ineptitudine solent C.
D. formée et brouillée, ayant tous les défauts qui viennent du trop peu d'aptitude a se D.

6. TAl 41AKEKPITAI 4€ THC ArAeOnPEnOVC EIC HMAC eEOVPriAC 6.


H.fiunt. Discernitur autem benidecorae in nobis Dei operationis, H.
E.fiunt. Discernitur autem benidecora in nos divina operatione, E.
s.fiunt. Di'scretum autem est a benigna ad nos divina operatione, S.
R. ni's. Discretum est autem a bonidecente in nos divina operatione, R.
A.fiunt. Discretum est autem a divinis operibus in nos benigne mananti- A.
F. dine fiunt. In t'psa quidem operatione divina erga nos benefica munus hoc discre- F.
P. tz'ngunt. Distinctum est autem a Divz'nitate cujus in nos beneficia exstite- P.
p.. 'r<XL. ~LcxxÉxpLTCXL o€ -rlí~ ci:ycxOo7tpE7tOÜ~ sl~ T¡p.~~ Oeoupyicxc;, P.·
L. tingunt. Distinctum est autem in benigna divina erga nos operatione ( et peculiare uni L.
c.evenire. Porro in benefica nostri reparatione munus hoc a Deitate distinctum C.
D.laisser sceller. Par la, la condition des bienfaisantes actions divines a notre endroit se trouve D.

fl. TO KA9 HMAC E HMCa>N 0/\IKCa>C KAI MH9Ca>C OVCIW9HNAI TON 6.


H. quod apud nos de nobis universaliter et vere substantiari habet H.
E. secundum nos ex nobis universaliter et vere substantijicari E.
S. secundum nos ex nobis totaliter et vere substantiam factum esse S.
R. secundum nos ex nobis totaliter et vere substantiam super- R.
A.bus, quod secundum nos atque ex nobis integre et vere substantiam sumpsit A.
F. tum est, quod videlicet supersubstantiale Dei Verbum secundum nos et ex nobis integram F.
p. runt, quod ex nobis omnino et vere essentiam divinum Verbum P.
p.. -ro xcxO'T¡p.~c; i; T¡p.wv ÓALxw~ xcxt CÍA"t)Ow~ oucrLw01ívcxL -rov p..
L. Personae), quod secundum nos ex nobis omnino et vere essentz'am divinum L.
c.est, quod propter nos ex nobi's Verbum quod supra substantiam est integram veram- C.
D. bien distinguée, du fait que le. Verbe incréé a pris absolument et véritablement, tant pour D.
ONZIEME SECTION DISTINCTION ET DISPARITÉ. 91

6. VnEPOVCION 1\0rON KAI ¿pACAI KAI nA0€IN OCA THC AN0PCA>niKHC 6.


H. supersubstantiale Verbum, et agere et pati quae humanalis ejus Dei- H.
E. superessentiale Verbum, et operari et pati quaecumque humanationis ejus E.
S. supersubstantiale Verbum, et facere et pati quaecumque humanae ipsius S.
R. substantiale V erbum, operari et pati quaecumque humanae ipsius R.
A. supersubstantiale Verbum, eaque et gessit et pertulit quae sunt humanae A.
F. atque veram assumpsit naturam, item quod gessit et pertulit quotcumque Divinitatis ipsius F.
P. assumpsit, fecitque ac passus est ea omnia quae humanae P.
, ,
p.. U7te:pouaLov A'oyov, xoct Op~aOCL xoct noc6ELV ()aoc Tií~ liv6pwnLx7í~ !J-·
L. V erbum assumpsit, fecitque ac passus est ea omnia quae humanae L.
C. que nostram substantiam assumpserit, eaque gesserit tuleritque quae humanae Ipsius C.
D. nous que de nous, une nature créée dans Iaquelle son activité divine, mais humaine, a agi D.

ti. AVTOV 0€0VPrtAC ECTIN EKKPITA KAI e:::AIPETA TOVTOIC rAP O nATHP KAI TO nNEVMA KAT o.
H. operationis sunt electa et praecipua. /stis enim Pater et Spiritus in nullo H.
E. divina actione sunt discreta et summe miranda. His enim Pater et Spiritus Sanctus E.
S. contemplationz's sunt electa et semota. Istz's enim Pater et Spiritus ·secundum nullam S.
R. divinae operationis sunt selecta et electa. His enim Pater et Spiritus secundum nullam R.
A. i'psius assumptionis electa atque praecipua. His enim neque Pater neque Spi'ritus A.
F. factae jam humanae propria sunt atque praecipua. In his enim Pater et Spiritus nullam F.
P. ejus actionis praecipua sunt et singularia. Haec enim nulla ratione communia P.
p.. ocu-roü 6e:oupyloc~ é·ntv lxxpL-roc xoct éeoc!pe:-roc. Toú-roL~ yclr.p ó Iloc-r'hp xoct -ro Ilve:Üp.oc xoc-r' p..
L. ejus actionis praecipua sunt et singularia. H aec enim nulla ratione communia L.
C. actionis praecipua sunt et singularia. Haec enim nulla ratione communia C.
D. et souffert d'une maniere propre et réservée, le Pere et I'Esprit-Saint n'y D.

6. ov¿eNA KEKOINWNHK€ 1\0rON €1 MH nov TIC $AIH KATA THN ArAeOnPEnH KAI $11\AN- 6.
H. communicavit sermone, msi ubi quis dixerit secundum benignedecoram et H.
E. nihil communicare verbo, nisz' ibi quis dixerit secundum optimam et humanam E.
S. communicaverunt rationem, nz'si aliquis dicat secundum bono convenientem et beni- S.
R. communicaverunt rationem, nisi forte dicat quis secundum bonidecens et philan- R.
A. ulla ratione communicat, nisi forte quis asserat benignitate clementiaque et com- A.
F. habuere communionem, nisi forte quz's dixerit in benefica clementique voluntate circa as- F.
P. sunt Patris ac Spiritus, nisi forte quz's dicat consz"lii benigni atque humani P.
'~, , i ,
!J-• OtJoEVOC XEXOLVWV'fjXE: Aoyov, e:L p.-1¡ 7tOÚ 't"Lc; tpoc(T¡ xoc-;clr. -rT¡v &yoc6o7tpe:n7í xoct tpLAcÍv- p..
L. sunt Patris ac Spiritus, nisi forte quis dicat consilii benigni atque humani L.
C. sunt Patris ac Spiritus, nisi forte quis dicat consilii benigni atque humani C.
D. ayant aucune part, a moins que l'on ne dise qu'IIs ont eu m@me désir de faire o.

6. 0PCA>nON BOVI\HCIN KAI KATA nACAN THN Vn€PK€1M€NHN ti.


H.humanam voluntatem, et secundum omnem superjacentem et H.
E. voluntatem, et secundum omnem supereminentem et E.
S. gnam voluntatem, et secundum omnem superpositam et inef- S.
R. thropon consilium, et secundum omnem superpositam et inej- R.
A. munione voluntatis, atque supereminentissima et ineffabili operatione A.
F. sumptionem ejusmodi consensisse, rursumque convenisse simul in omni operatione divina ineffabili F.
P. communitate, omnique dz'vini beneficii ac P.
p.. 6pW7tOV ~OÚA1jaW,
. ' .....
XCXL XOC't"CX 7tCXO'CXV
\
Tljll
~ ,
tJ7tEflXEL!J-E:V1jV !J-·
L. communitate, omniq'l!e eminentissima et inejjabili L.
C. communitate, et secundum omnem illam eminentem atque C.
D. du bien aux hommes, et qu'lls ont produit l'll!uvre divine, o.
92 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, GHAPITRE DEUXIEME).

6. KAI APPHTON 9EOVPriAN HN E.6PAXEI KAS HMAC rErONWC ó.


H. arcanam Dei operationem, quam agebat erga nos H.
E. arcanam divinam operationem, qua operatus est secundum nos E.
S. Jabilem divinam operationem, quam faciebat secundum nos factus ,'-,',
R. fabilem divinam operationem, quam operatus est et secundum nos R.
A. divina illos quoque accessisse consortes, quam homo pro nobis factus adim- A.
F. penitus et excelsa, humanam naturam exsuperante, quam gessit Dei V erbum, secundum quidem F.
P. muneris societate, quod simile nobis factum, immu- P.
p.. xoct ápp71-rov Sc:oupyiocv, T¡v W)poc:xc: :xoc9'1¡p.li.~ yc:yo\IW~ p..
L. divina operatione, quod simile nobis factum, immu- L.
C. ineffabilem divinam operationem, quam, apud nos exsistens, is qui im- C.
D. sublime et ineffable, que I'Immuable, comme Dieu et Verbe de D.

6. O ANAMOIWTOC·H 9EOC KAI 9EOV 1\0rOC OVTW KAI HMEIC TA 9EIA 6.


H.jactus immutabilis Deus et Dei Verbum. Sic et nos divina et H.
E. factus incommutabilis Deus et Dei Verbum. Sic et nos divina et E.
S. invariabilis secundum quod Deus et Dei V erbum. Ita et nos divina S.
R. factus inalterabilis secundum quae Deus et Dei V erbum. Sic et nos divina R.
A. plevit immutabilis pe7fecto Deus, et Dei V erbum. In hunc nos modum divina A.
F. nos factum homo, sed Divinitate penitus immutabile. Hac igitur et nos ratione F.
P. tabile quatenus est Deus et Dei Verbum, contulit. Sic nos quoque P.
p.. ó thoc'Ai,oiw-ro~, ~ 8c:o~ xoct 8c:oü Aóyoc;. Othw :xoct 1¡p.c:L'c; -r~ Sc:L'oc p..
L. tabile quatenus est Deus et Dei V erbum, contulit. Sic nos quoque L.
C. mutabilis erat exercuit in quantum Deus et Dei Verbum. Nos quoque similiter res C.
D. Dieu, a menée a bonne fin, une fois devenu l'un des n6tres. En somme nous essayons de D.

6. KAI ENOVN TW /\Ore.> KAI .6IAKPINEIN CnEV.60MEN WC AVTA TA 9EIA KAI HNWTAJ 6.
H. coadunare sermone et discernere festinamus, sicut ipsa divina et coadunantur H.
E. intelligere ratione et discernere festinamus, quomodo ea divina et uniuntur E.
S. et unire verbo et discernere studemus, sicut ipsa divina et unita sunt S.
R. et unire verbo et discernere studemus, ut ipsa divina et uniuntur et R.
A. et connectere et distinguere oratione studemus, sicuti divina ipsa et conjuncta perfec- A.
F. unire et discernere divina disserendo studemus, quemadmodum ipsa divina conjuncta F.
P. divina et conjungere studemus et dividere, ut divina ipsa et conjuncta et P.
p.. :xoct évoüv -r«jl 'Aóy«¡> :xoct OLocxpi\lc:Lv O"'tc:Úoop.c:v, 6>~ ocú-r~ ..~ Sc:L'oc xoct f}vw-rocL p..
L. divina et conjungere studemus et dividere, ut divina ipsa et conjuncta et L.
C. divinas sermone conjungere distinguereque satagimus, prout ipsae nimirum in se veZ unitae C.
D. marquer dans les choses divines l'unité et la distinction, en la maniere qu'elles-memes sont D.

6. KAI AIAKEKPITAI AMA TOVT(I)N MEN TWN AINWCE_(a)N TE KAJ .61AKPICEWN OCAC EN TOIC 1\0riOIC 6.
H. et discernuntur. Istarum quidem coadunationum et discretionum quantas in sermonibus H.
E. et discernuntur. Sed, harum quidem et unitatum et discretionum quascumque in elo- E.
S. et discreta. Sed, harum quidem et unitionum et discretionum quascumque in eloquit's S.
R. discernuntur. Sed, harum quidem unionum et discretionum quascumque in eloquiis R.
A. to et discreta sunt. V erum, enim harum nos conjunctionum ac discretionum quascumque t"n sanctis A.
F. sunt atque discreta. Sed, harum unionum atque discretionum rationes Deo dignas quascum- F.
P. divisa sunt. Sed, harum quidem et conjunctionum et distinctionum causas omnes quas in P.
\ ~ , 'A"AA& -.oú-rwv p.ev -rwv évwac:wv TE :xcxt OLaxp[ac:wv Baa~ lv -roL'¡; 'AoyioL¡; p..
p.. XIXL OLCX:XEX?LTCXL.
L. divisa sunt. Sed, harum quidem et conjunctionum et distinctionum causas omnes L.
C. sunt veZ distinctae. Sed, harum unionum ac distinctionum quascumque in eloquiis rationes C.
D. unies et distinctes. Quant aux raisons divines de ces unior~~ et distinctions, telles que D.
DOUZIEME SECTION : I.'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 93

o. eeOnPenetC AJTJAC HVPHKAMEN EN TAIC 9EOJ\OrtKAIC VnOTVnú>CECIN l.c11A nePJ EKACTOV 11IA- 6.
H.Deidecoras causas invenimus, in theologicis effigiebus propria de unaquaque accipientes H.
B. quiis divinas causas invenimus, in theologicis caracteribus propria de unoquoque percipientes h.'.
S. Deo convenientes causas invenimus, zn theologicis hypotyposibus propria de unoquoque tractantes S.
R. Deodecentes causas invenimus, in theologicis subfigurationibus propria de unoquoque assimi- R.
A .litterz's Deo dignas invenimus causas, in theologicis institutionibus seorsum de singulis disse- A.
F. que in divinis eloquiis invenimus, in theologicis institutionibus propria seorsum de singulis dis- F.
P. divinis scriptz's Deo dignas reperz'mus, in theologicis institutionibus proprie de unaquaque ( ut P.
p.. OeoTipem:L'<; cd·diX<; e·)p·~x1Xp.ev, iv 't'IXL<; Oeo'AoyLxiXL<; ÚTIO't'UTIWO'EaLv t:ol~ Tiept Éxi:Ío-'t'ou OLIX- p..
L. quas in divinis scriptz's Deo dignas in theologicis institutionibus proprie de unaquaque ( ut L.
C. Deo consentaneas reperimus, in institutionibus theologicis, seorsum de singulis disseren- C.
D.I'Écriture nous les donne, nos Institutions Théologiques, les prenant une a une, en D.

IL J\ABONTEC ú>C ECI>JKTON e:::eeEMEeA TA MEN ANAJ\E:::ANTEC Tú> AJ\H9EI J\Orú> KAI ANA- t:.
H. (ut lz'citum) disposuimus : quaedam quidem colligentes vero sermone et rep/i- H.
E. ( quantum possibile) exposuimus ea quidem relegentes et vera ratione replican- B.
5'. ( sz'cut erat possibile) exposuimus : quaedam quidem revolventes vero sermone et rese- S.
R. /antes ( ut possibile) exposuimus : haec quidem enodantes vero sermone et reseran- R.
A. rentes ( ut lz'cuit) exposuimus : alia quidem vera ratione enodantes atque expli- A.
F. tinguentes (pro viribus) exposuimus : alia quidem vera ratione evo/ventes et explican- F.
P. potuimus) disserentes exposuimus : ita tamen ut alía quidem vera oratione versaverimus et ex- P.
p.. AIX()óvn<; ( w<; i~LX'tÓv) É~e0Ép.e01X • •2l p.ev cive'A!eocv't'e<; 't'lj) ci'Ar¡OeL' 'Aóy«p xiXt civiX- p..
L. potuimus) disserentes exposuimus : ita tamen ut alia quidem vera oratione versaverimus et ex- L.
C. tes, (uti potuimus) explicuimus partim quidem eas vera ratione enodando et expo- C.
D. ont traité comme il se peut : les unes ont été solidement fouillées et ex- D.

t:. nTV:::ANTEC KAI TON JEPON KAI TON ANEnt90J\ú>TON NOVN Ent TA CI>ANEPA Tú>N J\Ortú>N eEA- t:.
H.cantes, et sacram ac inturbatam mentem ad manijesta sermonum spectacula H.
E. tes, et sacrum et revelatum intellectum in manijesta eloquiorum spectacula E'.
S. rantes, et sanctum et revelatum intellectum in manifestas eloquiorum visiones S.
R. tes, et sacrum et imperturbatum intellectum ad manifestam eloquiorum speculamina R.
A. cantes, expiatumque et tranquillum animum perlucidis scripturarum intelligentiis A.
F. tes, atque ita sacrum tranquillumque intellectum ad perspicua sacrorum eloquiorum F.
P. planaverimus, sacramque ac nitidam mentem deduxerimus ad clara divinorum scriptorum P.
fl· 1t't'tJ;IX'\I't'Ec;, x!Xt 't'0'\1 tepov x<Xt 't'0'\1 civemOó'Aw't'ov voüv ÉTIL 't'Cl !f1XV2l 't'W'\1 ),oy(wv Oerí- p..
L. planaverimus, sacramque ac nitidam mentem deduxerimus ad clara divinorum scriptorum L.
C. nendo, atque ita purum ac tranquillum animum perquam lucidis eloquiorum contempla- C.
D. posées, les intelligences saintes et calmes ont été mises a m@me de saisir claire- D.

t:. MATA nPOCArArú>NTEC TOJC 11€ ú>C MVCTIKú>C KAJ KATA THN 9EIAN nAPA.l10CJN VnEP t.l.
H. adducentes, quaedam autem de mysticis et secundum divinam traditionem super H.
E. adducentes, his vero ut mysticis et secundum divinam traditionem super intel- E.
S. adducentes, quibusdam autem, sicut mysticis, secundum divinam traditionem super S.
R. adducentes, his autem, ut mysticis, et secundum divinam traditionem super intel- R.
A. admoventes, aliis vero, ut m)sticis, ex traditione divina supra intellectualem A.
F. spectacula perducentes, aliis autem, tamquam mysticis, ex traditione divina super intel- F.
P. spectacula, in alia autem ut mysteriis plena incubuerimus divino instituto, majore P.
}1-. !J-IX't'oc 7tpoo-1Xyocyóvn<;, 't'IJL<; OÉ, wc; fl-UO"t'~XOL<;, XIX't'Cl 't'T¡v Oeiocv 1tocpríooaL'\1 t~mep }1-.
L. spectacula, in alia autem ut mysteriis plena secundum divinam traditionem supra L.
e. tionibus admovendo ~· partim vero, ceu m)sticis, ex divina traditione supra intellectus C.
D. ment I'Écriture; les autres s'apprennent comme mystérieusement d'une instruction D.
94 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

t: .. NOEPAN ENEPrEJAN ENWSENTEC nANTA rAP TA SEIA KAI OCA HMIN 6.


H.intelligibilem operationem coadunantes. Omnia enim divina et quae nobis H.
E. /ectua/em opera#onem retrusi. Omnia enim divina et quaecumque E.
S. intellectualem operationem uniti. Omnia enim divina et quaecumque nobis S.
R. /ectualem operationem apponentes. Omnia enim divina et quaecumque nobis R.
A, operationem intendentes. Divina sane omnia, et quae nobis A.
F. lectualem actionem intendentes. Divzna enim omnia, etiam quae F.
P. studio quam quod in mentem cadat. Divina enim omnia, quaeque nobis P.
P.· voepilv évipymt'\1 E7t~~IXAÓv-re~. Ilci:v't'or. yap ora 6eiiX XIXt Ó<IIX T¡p.i"v P.·
L. zntellectualem operationem incubuerimus. Divina enim omnia, quaeque nobis L.
C. operationem intendendo. Divina enim omnz·a, etiam illa quae C.
D. divine qui dépasse les forces de l'esprit. Oui, nous ne connaissons les choses divines (je parle D.

fl. EKnE«MNTAI TAIC METOXAIC MONAIC rJNWCKETAI AVTA A€ OnOIA fl.


H.ostenduntur participationibus solis noscuntur ,· z"psa autem qualia qui- H.
E. nobis manifestantur participiis solis cognoscuntur ; haec autem qualia quando E.
S. sunt manifestata solis participationibus cognoscuntur; ipsa autem qualiacumque S.
R. manifesta sunt participationibus solz's cognoscuntur ; ipsa autem qualiacumque R.
A. enodata patuere, solis participationibus noscuntur ; porro ipsa, A.
F. nobis patuerunt, solis participationibus cognoscuntur ; hoc ipsum vero, qualia in F.
P. patefacta sunt, ex ea solis commum'onibus zntelliguntur ; ea autem P.
p.. ÉX7tÉCjlCl'\l'riX~ 'rC%~10 p.e-roxClLIO p.civC%~10 r~ VW<IXE:'t'IX~. cxu-r& oS: ó1toL&: p..
L. patefacta sunt, ex ea solis communionibus inte/liguntur; ea autem L.
C. nobis apparuerunt, solis participationibus cognoscuntur ,; porro ipsa, cujusmodi C.
D. de celles. qui sont rnontrées) que daos les dons que Dieu en fait; car ce qu'elles sont en D.

o. nOTE ECTIN KATA THN OIKEIAN APXHN KAI IAPVCIN VnEP NOVN ECTIN KAI fl.
H.dem sunt secundum proprium principium et stabilitatem, super mentem est et omnem H.
E. sunt secundum proprium ·principium et fundamentum, super intellectum sunt et omnem E.
S. sunt secundum proprium principium et co/locationem, super mentem sunt et omnem S.
R. sunt secundum proprium princz"pium et collocatz"onem super intellectum sunt et omnem R.
A. cujusmodi in suo principio suaque sede sint, nullus sensus attingit, nulla sub- A.
F. seipsis exsistant secundum proprium prz'ncipium atque sedem, super inte//igentiam exstat, omnemque F.
P. qualiacumque sint principio suo atque sede, mentem omnemque essentiam P.
p.. 7tO't'É É<1't~ xiX-r~ ·d¡v otxEtav lipxT¡v xat ('Opu<I~ v, Ú7ti::p ''ouv É<I-r~ xClt p..
L. qualiacumque sint principio suo atque sede, mentem omnemque essentiam L.
e. in suo principio suaque sede propria exsistant, nu/lus sensus attingit' nulla natura e.
D. Dieu, leur principe et leur propre lieu, est chose qui domine tout esprit, toute D.

6. nACAN OVCIAN KAI rNWCIN OION El THN VnEPOVCION KPV4»10THTA fl.


H.substantiam et scientiam. Utputa cum supersubstantialem occultitatem H.
E. essentiam et scientiam. Ut, superessentiale occultum E.
S. substantiam et cognitionem. Sz'cut, si supersubstantiale occultum S.
R. substantiam et cognitionem. Velut, si supersubstantialem occultationem R.
A. stantia nullaque scientia penetrat. Denique si, supersubstantiale illud occultum A.
F. essemiam et notitiam supereminet. Veluti si superessentiale illud atque secretum F.
P. ac scientiam superant. Velut, exempli causa, si obscuritatem illam quae essentiam superat P.
p.. mi<Iav ov<Iiav xat yvw<I~v. Ol'~ov, E.¡ n¡v
' ' , '
U7tepou<I~ov xpucpwn¡'t'a
P.·
L. ac scientiam superant. Velut, exempli causa, si obscuritatem illam quae essentiam superat L.
C. nullaque cognitio penetrat. V eluti, cum arcanum illud superessentiale c.
D. nature et toute science. Ainsi, quand le Secret inconcevable D.
DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 95

6. SEON H Zú>HN H OVCIAN H <J)ú)C H J\OrON ONOMACAIMEN OVAEN &.


H. Deum aut vitam aut substantiam aut lumen aut verbum nominamus, nihil H.
E. Deum aut vitam aut essentiam aut lumen aut rationem nominare aut quod, alterum E.
S. Deum aut vitam aut substantiam aut lumen aut rationem nominemus, nihil S.
R. Deum aut vitam aut verbum nominemus, nihil R.
A. Deum aut vitam sive substantiam seu lucem seu verbum appellamus, nihil in- A.
F. appellamus Deum aut vitam aut essentiam velut lumen veZ rationem atque verbum, nihil intelli- F.
P. Deum aut vitam aut essentiam vel lucem veZ rationem appellamus, nihil aliud P.
y ' " ' , " - " "'J. , ,~,
¡.¡.. &\ , "
uEov ·r¡ -,wr¡v 7J oucniXv -rr cpw~ 1l .l ,
,_oyov uvop.!Xo-IX~p.ev, ouoev p..
L. Deum aut vitam aut essentiam veZ lucem vel rationem appellamus, nihil aliud L.
C. vel Deum veZ vitam veZ substantiam vel lucem vel verbum appellamus, nihil C.
D. re~oit de nous les noms de Dieu, de Vie, d'ttre, de Lumiere ou de Sagesse, nous D.

ñ. ETEPON NOOVMEN H TAC EIC HMAC e::: AVTHC nPOArOMENAC AVNAMEIC ~.

H. aliud intelligimus nz'si in nos de ipsa productas virtutes, H.


E. nihil in his intelligimus quam in nos ex i'pso productas virtutes, E.
S. aliud intelligimus quam ad nos ex ipso productas virtutes, S.
R. alterum intelligimus quam eas quae in nos ex ipsa productas participationes, R.
A. telligimus aliud quam ex eo in nos emanantes participationes atque virtutes, quibus assu- A.
F~ gimus aHud quam aliquas in nos ex eo proftuentes participationes atque virtutes, quae videlicet F.
P. intelligimus nisi virtutes quae ab illa ad nos prodeunt et proficiscuntur, quae P.
11-. hepov vooup.ev ~ 't'OC~ EL~ 1¡p.ci~ E~ IXÚrii~ 1tpo1Xyop.Év1X~ ouvcíp.e~~. p..
L. intelligimus nisi virtutes quae ab illa ad nos prodeunt et proficiscuntur, quae L.
C. aliud intelligimus quam virtutes quae ab eo in nos dimanant, vel C.
D. n'avons dans l'idée que les biens que Dieu nous accorde, soit qu'il D.

tí. EKSEU>TIKAC H OVCIOnOIOVC H ZCA>OrONOVC H CO<J)OAU>POVC tí.


H.divinales, aut substantificas et vivificigenas· aut sapientiae datrices. H.
E. deificas aut substantificas aut vitaegenitrices aut sapientiae donatrices. E.
S. deificas, aut substantificas aut vivificas aut sapientificas. S.
R. deificas, aut substantificas aut vitaegenerativas aut sapientiae dativas. R.
A. mamur in Deum, et quae nobis vel substantiam vel vitam vel sapientiam largiantur. A.
F. divini nos aliquid faciani, vel essentiam aut vítam aut sapientiam largiantur F.
P. deos facíant, aut essentias vel vítam gignant ve/ sapientiam largiantur. P.
p.. .1. n ·
~>Xuewnx~X¡;,
"
1l ' ,
ouo-~o1to~ou~,
" ro
1l , "
-,woyovou~, 1l
~,
o-ocpoowpou~. P.·
L. deos faciant, aut essentias vel vitam gignant vel sapíentiam largiantur. L.
C. deificas, vel substantificas vel vivificas ve/ sapientificas. c.
D. nous déifie, soit qu'il dépose en nous l'@tre, la vie, la raison. D.

tí. AVTH AE KATA THN nANTCA>N T<UN NOEPU>N ENEPrEI<UN AnOJ\AVCIN 6.


H. !psi autem secundum omnium intelligibilium operationum delectationem H.
E. Ipsum vero juxta omnium intellectualium operationum per fructum E.
S. !psi autem secundum absolutionem ab omnibus intellectualibus operationibus S.
R. 1psi autem secundum omnem intellectualium operationum absolutionem R.
A. Enimvero secreto illi omnibus feriati et absoluti spiritualibus actionibus A.
F. I psi vero secretae naturae per quamdam omnium intellectualium actionum vacationem penitus F.
P. Eam autem omníum mentís actíonum cessatíone contin- P.
P.· Aú-r~ oE: XIX't'OC -rT¡v 1t1XO'WV 't'WV voepwv ivepye~wv tL1tÓAUO'W P.·
L. Eam autem omnium mentís actíonum cessatíone contín- L.
c. Ipsum autem omnium mentís operationum cessatíone con- C.
D. Aussi, pour aller jusqu'a Lui nous mettons au repos toute force D.
,.¡.,

PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. EnJBM.\OMEN OVf.EMIAN OPc..>NTEC eeCUCJN H ZCUHN H OVCIAN 6.


H.immittimus, nullam videntes deitatem aut vitam aut substantiam, H.
B, desideramus, nullam videntes deificationem aut vitam aut essentiain, B.
S. nos immittimus, nullam videntes deificationem aut pitam aut substantiam, S.
R. apponimus, neque ullam videntes deificationem aut vt'tam aut substantiam, R.
A. congredimur, · nullam aspicientes deificentiam seu vitam seu substantiam, A.
F. absolutam appropinquamus, nullam jam aspicz'entes deificentiam aut vitam aut essentiam, F.
P.gimus, nullamque cernimus divinitatis effectionem, nullam vitam aut essen- P.
p.. É7t~ÓCÍAAo p.sv, ouosp.(cxv ópft>v't'E~ 6éwaw 1¡ ~wT¡v 1¡ OUO"iQ:'\1, P.·
L.gimus, nullamque cernimus divinitatis effectionem, nullam vitam aut essen- L.
C. tingimus, cum nullam cernamus divinitatis effectionem, nullam vitam aut es- c.
D. intellectuelle, et nous ne voyons plus de déité, de vie ou de nature, D.

~. HTIC AKPIBCUC EMCIIEPHC ECTI TH nANTCUN e:::HPHMENH KATA nACAN VnEPOXHN f!.
H. quae caute interveniens est omnium praecipua secundum omnem excellentiam H.
E. quae diligenter sit simul remotae juxta omnem supereminentt'am cau- E.
S. quae diligenter comparabilis sit ab omnibus segregatae secundum omnem excessum S.
R. quae diligenter similis est ab omnibus segregatae secundum omnem excellentiam R.
A. quae per omnia similis sit causae illi, cunctis per omnem excellentiam A.
F. quae omnino sz'milis sit ipsi omnium causae, cuneta prorsus per omnem excellentiam F.
P. tiam, quae plane similis sit causae, quae ab omnibus omni praestantia secreta P.
p.. -7¡'t'~~ &xp~6w~ Ép.rpep-1¡~ Éa't'~ ~ 7tcív't"wv €~~fl1\!JÉv~ xoc't"& 1tiaocv Ú7tEpoxT¡v p..
L. tiam, · quae plane similis sit causae, quae ab omnibus omni praestantia secreta L.
C. sentiam, quae plane simiHs sit causae illi, quae cunctis per omnem excellentiam C.
D. qui soit pleinement conforme a la Cause qui domine tout etre, paree qu'elle excelle D.

tí. AITIA nAAIN OTI MEN ECTJN nHrAIA 9EOTHC O nATHP o fa€ . tl.
H. causa. Iterum, quía quidem est fontalis Divinitas Pater, Filius autem H.
E. sae. Iterum, quía quidem est fontalis Deitas Pater, Filius E.
S. causae. Rursus, quod Pater quidem est fontana Deitas, Filius autem S.
R. causae. Rursus, quoniam quidem est fontana Deitas Pater, Filius R.
A. eminenti. Rursus, quod prz'mordialis et fontana sit Deitas, Pater, Filius A.
F. superanti. /nsuper, Patrem quidem esse fontanam (ut ita dixerim) Deitatem, Filium F.
P. sit. Rursum, Patrem quidem esse (ut ita dz'cam) fontanam Divinitatem, Jesum autem P.
P.· OCL't"L~. llcD.~v, éh~ p.sv EO"'t"~ 7t"f¡yocicx 6só't"·fl~ ó llcxTI¡p, ó os p..
L. sit. Rursum, Patrem quidem esse (ut ita dicam) fontanam Divz'nitatem, Jesum autem L.
C. antecellit. Rursum, Patrem quidem esse originem in Divinis Jesum C.
D. de toutes fa~ons. De meme, que le Pere soit la Source en Dieu, que jésus et D.

tl. ·JHCOVC KAI TO nNEVMA THC eeorONOV 9EOTHTOC El OVTc..> XPH <IIANAI 81\ACTOI 9€041VTOI tl.
H. et Spi'ritus Deigenae Deitatis ( aut sz' istud oportet fari) germinationes a Deo germinatas. H.
E. autem et Spiritus Deigenitricis Deitatis (si sic oportet dicere) frutices Deogerminati, E.
S. et Spiritus . Sanctus Deigenae Deitatis (si ita oportet dicere) pullulationes divinae naturae, S.
R. autem et Spiritus Deigenae Deitatis (si sic oportet dicere) germinationes a Deo plantatae, R.
A. vero et Spiritus Sanctus fecundae Deitatis (si fas est dicere) germina plantata divinitus, A.
F. vero Spiritumque fecundae Deitatis (si modo ita licet loqui) germina divinitus pul/u/antia, F.
P. et Spiritum fecundae Divinitatis (si ita fas est loqui) gemmas seu germina a Deo prodeuntia, P.
p.. '11)~tOU~ xoct 't'O llvsüp.oc 't'1í~ 6soyóvolJ 6EÓ't"7j't"O<; (si o{hw )(p·~ rpcíw.<~) ~A(Xa't'ot 6sórptrco~, p..
L. et Spiritum fecundae Divinitatis (si ita fas est loqui) gemmas seu germina a Deo prodeuntia, L.
C. vero et Spiritum Sanctum quasi Dei prolem, ve/ (si dictu fas sit) quasi germina divina, C.
D. I'Esprit procedent de la Divine fécondité (si l'on peut dire) comme des bourgeons de seve divine, D.
DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 97
o. KAI OION AN0H KAI vnePOVCIA Cl>ú>TA nPOC Tú>N I€Pú>N 1\0flú>N nAP€11\HCI>AMEN 6.
H. et utputa flores et supersubstantialia luminaria a sacris sermonibus sumpsimus ; H.
E. et veluti flores et superessentialia lumina, ex mirabilibus eloquiis accepimus ; E.
S. et sicut flores et supersubstantt"alia lumina, a sanctis eloquús accepimus ,· S.
R. et velut flores et supersubstantz"alia lumina, a sacris eloquiis accepz"mus ; R.
A. et veluti flores ac supersubstantialia lumina, a scripturis sanctz"s accepimus ; A.
F. et quasi flores et supersubstantialia lumina, accepimus a sanctt"s eloqu#s ; F.
P. et quasi flores ac lumina quae essentia superiora sunt, a dz"vinis scriptis accepimus ; P.
p.. xcn' o~ov
.,. a.v
" 9"11 1
xa.~ U7tspou(na. cpw-ca.,
t 1 .....
7tpo~ -cwv ~epwv 'Aoy~wv 7trxpe~'A-í¡cpa:p.ev· P.·
L. et quasi flores ac lumina quae essentia superiora sunt, a divinis scriptis accepz"mus ,· L.
C. floresve ac lumina supersubstantialia exsistere, a scripturis sanctis accepimus ; c.
D. voire comme des fleurs et des lumieres incomparables, nous le savons par I'Écriture; D.

ti. Onú>C A€ TAVTA ECTIN OVT€ €Jn€1N OVT€ €NNOHCAI AVNATON AM AXPI 6.
H. quomodo autem ista sunt, nec dicere neque intelligere possibile est : sed H.
E. quomodo autem haec sunt, neque dicere neque intelligere possibile est : sedE.
S. quomodo autem haec sunt, neque dicere neque cogitare est possibile : sed usque S.
R. qualiter autem haec sunt, neque dicere neque z"ntelligere possibile : sed usque et R.
A. quonam vero modo zsta sint, neque eloqui neque intelligere possumus sedA.
F. sed qua ratione haec sint, nec loqui nec zntelligere possumus : hac- F.
P. qua autem ratz"one haec sint, nec dici nec cogitari potest : sed intra P.
P.· éí7tw'Ó ce
-ca.ihci Ea't"LV, ou-;e el7tELV ou-.e Évvo-fio-a.L ouva:-¡;Óv· ciAAcX p.ixpL p..
L. qua autem ratione haec sint, nec dici nec cogz"tari potest : sed intra L.
C. quonam autem pacto sese habeant, neque eloqui neque inte!Hgere valemus : cete- C.
D. mais quant a dire ou a comprendre le comment de ceci, il n'y faut pas songer : la vigueur D.

ti. KAI TOVTOV nACA THC KA0 HMAC NOEPAC €N€Pf€1AC H AVNAMIC OTI nACA 0€1A ti.
H. convenit et ista omnis ei quem erga nos est operationz·s virtus, quz·a omnis divina H.
E. usque ad hoc omnis nostrae intellectuali's actionz"s virtus, quía omnis divina E.
S. ad hoc omnis nostrae intellectualz"s operationis virtus est, quod omnis divina S.
R. ad hoc omnis ejus quae secundum nos z"ntellectualis operationis virtus, quía omnis divina R.
A. hactenus omnis nostri spiritualis operatio progreditur, quod divzna omnis A.
F. tenus vero nostra omnis intellectualis actio se extendit, ut videlicet excogitet omnem F.
P. hunc termznum omnis actionis mentís nostrae consistit progressio, ut intelligat divinam om- P.
p.. -coú-rou 7tiio-oc ñj'Ó xa:9' 1¡p.ii'Ó voepii~ ÉvepysLa:c; 1¡ Oúvocp.~~, " -
O'tL 7ttXO"t'X 9 , p..
E~t'X

L. hunc termznum omnis actionis mentís nostrae consistit progressio, ut intelligat divinam om- L.
C. rum hactenus omnis intellectus nostri studium eo tendit, ut intelligat quomodo divi- C.
D. et portée de notre intelligence se borne a reconnaitre que toute paternfté et D.

6. nATPIA KAI VIOTHC €K THC nANTú>N e::::HPHMENHC nATPIAPXEIAC KAI VIAPXEIAC ti.
H. paternitas aut filiatio, de omnibus praecipuis Patriprincipatus et Filiiprincipatus, H.
E. paternitas et filio/itas, ex omnium remota Paternitate principali et Filiolitate principali, E.
S. paternitas et filiatio, ex Patriarchia ab omnibus segregata et Filiarchia, S.
R. paternitas et filiatio, ex ea quae ab omnibus segregata Patriarchia et Filiarchia, R.
A. patris ac filii notio, ex transcendente omnia Patris ac Filii principatu, A.
F. patris ipsius ac filii rationem, ab ipsa ratione Patris Filiique prima omnibus eminente, F.
P. nem patris ac filii rationem, a prima et Patris et FiHi ratione quae ab omnibus secreta est, P.
p.. 7toc-.pL~ xa:t uló-r"t¡'Ó, ex -c1jc; 1tciv-cwv E~"{lp"flp.tv"fl~ 7toco;pLrxpxCocc; xa:t uta:pxL~~. p..
L. nem patris ac filii rationem, a prima et Patris et Filii ratione quae ab omnibus secreta est, L.
C. na omnis paternitas et jiliatio, ex supraeminenti omnium Patriarchatu Filiique principatu, c.
D. toute filiation d'ordre divin, découlant d'une Paternité et d'une Filiation hors pair, D.

Veraiona Iat. - 7·
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. AEAWPHTAI KAI HMIN KAI TAIC vnePOVPANIAIC AVNAMECIN e::: HC KAI 0€01 KAI o.
H. datur et nobz"s et supercae/estibus virtutibus, ex quibus et H.
E. derivata est et nobis et supercaelestibus virtutibus, ex qua et E.
S. data est et nobz"s et supercaelestibus virtutibus, ex qua et dz"i et S.
R. donata est et nobis et supercaelestibus virtutibus, ex qua et dii et R.
A. et nobis et caelestibus est indulta virtutibus, ex quo et dii et deorum A.
F. et nobis et virtutibus supercae/estibus esse tributam, ex qua quidem intellectus divinam ima- F.
P. et nobis donatam esse et naturis caelestibus, a qua et dii et deorum jil# P.
P.· OEOw¡:rrrra~ xat -~p.~Y xat 'trlLIO úmpouprxv(aLIO ouvcip.Eaw, te li10 xat 6Eot xat p..
L. et nobis donatam esse et naturis caelestibus, a qua et dii et deorum jilii L.
C. tam nobis quam supracaelestt"bus virtutibus indulta sit, ex qua jit ut etiam C.
D. est accordée aux hommes et aux Vertus célestes, les faisant etre et dire dieux, D.

o. 0€WN nAT€P€C 01 0€0€1A€1C rJNONTAI _KAI ONOMAZONTAI NOEC nNEVMATIKWC o.


H. d# et deorum patres Deivisae fiunt et nominantur mentes, spiri- H.
E. dii et deorum patres Deiformes sunt et nomz"nantur animi, spi- E.
S. deorum filii et deorum patres Deiformes fiunt et nominantur mentes, spi- S.
R. deorum filii et deorum patres Deiformes fiunt et nominantur inte/Úctus, spi- R.
A.fi/ii deorumque patres spiritus di'vz"na effigie insignes et fiunt et dicuntur, eo A.
F. ginem praeferentes et dii et deorum jilii et deorum patres fiunt atque nominantur, dum vi- F.
P. et deorum patres mentes quae Dez" spedem gerunt et fiunt et nominantur, dum P.
p.. Q¡¡{;)y ulot XaL Q¡¡¿}y '7trl't"ÉpE,. ol 6EOEL0ELIO y(yvoY't"rlL xal OVOp.(Íl;OY't"rlL YÓEIO, '7tYEU!J-rl't"LXW!O p..
L. et deorum patres mentes quae Dez" speciem gerunt et fiunt et nominantur, dum L.
C. dii deorumque jilii ac patres sint ac nominentur mentes Deiformes, quibus C.
D. fils de dieux et peres de dieux, des que leurs Ames s'approchent de Dieu, puis, a juger D.

o. AIMAH THC TOIACAE nATPOTHTOC KAI VIOTHTOC EKTEAOVMENHC TOVT ECTIN ACWMATWC o.
H. tualiter videlicet talem paternitatem et filialitatem perficiente, id est, incorporaliter et im- H.
E. ritualiter scilicet ta/i paternitate et jiliolitate perfecta, hoc est, incorporaHter, im- E.
S. ritualiter videlicet tali paternitate et filiatione perfecta, hoc est, incorporaliter, im- S.
R. ritualiter videlicet tali paternz"tate et filiatz"one perfecta, hoc est, incorporaliter, im- R.
A. sdlicet patri's ac filii spiritualiter exacto munere, id est, incorporaliter, non A.
F. delicet id patris jiliique munus spiritualz"ter ubique peragz"tur, id est, incorporea, imma- F.
P. scilicet spz"rituaH ratione hoc patrzs ac filii munus expletur, id est, sine corpore, P.
p.. Ol)Á.aol¡ ÜÍIO -roLiiaOE 7ta.-pÓ-rl)'t"OIO xat ulÓ't"l)'t"OIO éx'tEÁ.oup.iv·fl!O, -rou-r' Ea-r~v dawp.chw,., p..
L. scilicet spirituali ratione hoc patrzs ac jilii munus expletur, id est, sine corpore, L.
C. ejuscemodi paternitas ac jiliatio spiritualiter confertur, modo scilz"cet incorporeo, a ma- C.
D. qu'une telle paternité ou filiatlon est nécessairement spirituelle, se . réalise au dela du eorps, D.

o. AVAWC NOHTWC TOV 0€APXIKOV nNEVMATOC VnEP nACAN o.


H. materialiter, intelligibiliter, thearchico Spiritu super omnem intelligentiam, H.
E. materialiter, invisibiliter, divinoprincipali Spirz"tu super omnem intellectum E.
S. materialiter, intelligibiliter, thearchico Spiritu super omnem intelligibilem S.
R. materialiter, intelligibiliter, thearchico Spiritu super omnem intelligibilem R.
A. materialiter, intelligibiliter, i'pso quidem divino Spiritu, immateriale A.
F. teriali, intelligibili ratione, ipso interim divino Spiritu, quidquid intelligibile, F.
P. sine materia, sed mente, quod divinus Spiritus omnem materiae privationem P.
p.. &ulw 10 , vo 11'tw¡;, ..-ou 6eapx~xou llveúp.cx-ro,. Ó7tep 1tiiacxv p..
L. sine materia, sed mente, quod divinus Spiritus omnem materiae privationem ~.
C. teria segregato intellectilique, quo tamen Spiritus divinus, ut supra omnem quae concipi potest C.
D. de la matiere et du sensible, vu que I'Esprit de Dieu domine tous D.
DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 99
6. NOHCIN AVI\IAN KAI 9€c.JCIN Vn€PI.6PVM€NOV KAI TOV nATPOC KAI VIOV 6.
H. immaterialitatem et divinationem superstabt"liente, et Patre et Filio omnis H.
E. immaterialem et deificationem supercollocato, et Patre et Filio E.
S. immaterialitatem et deificationem supercollocato, et Patre et Filio S.
R. immaterialitatem et deificationem supercollocato, et Patre et Fz1io ab R.
A. omne ac divinum supereminente, Patreque et H"lio, ab omni A.
F. immateriale, divinum fingitur excellentissime superante, similiterque Patre atque F.
P. quae animo intelligitur et Divinitatem superet, Pater autem et Filius a P.
P.· VOT¡rljV aüAr:av xat Géwaw Ú7tep~opup.Évou, xat 'tOÜ Ila'tpO~ xat 'tOU rtou P.·
L. quae animo intelligitur et Divinitatem superet, Pater autem et Filius a L.
C. materiae vacuitatem ac deificationem constitutus eminentior exsistit, uti et Pater Filiusque C.
D. nos concepts d'immatériel et de divin, que le Pere et le Fils domi- D.

6. nACHC nATPIAC KAI VIOTHTOC 9€1AC VnEPOXIKc.JC e:::HPHM€Nc.JN OV.6€ fAP €CTIN 6.
H. paternitatis et filialitatis deitatis superexcellenter eminentibus. Neque enim H.
E. omni paternitate et filiolitate divina supereminenter exaltatis. Neque enim estE.
S. ab omm· paternitate et filiatione divina excedendo segregatis. Neque enim S.
R. omni paternitate et filiatz"one divina superexcellenter segregatz"s. Neque enim R.
A. et patre et filio, divino Patris et Filii munere excellenter exceptis. N eque enim A.
F. Filio ab omni divino patris filiique officio eminenter exceptis. Neque enim F.
P. divina omni patris filiique ratione ac natura singulari modo secreti sunt. Neque enim P.
P.· 7tCÍa'7j~ 1t1X.'tp~a~ xat ulÓ't'"t¡'tO~ Ge!a~ Ú7tepox~xw<; É~~p7!p.Évwv. Ouoe yáp Éa-'t~V P.·
L. divina omni patris filiique ratione ac natura singulari modo secreti sunt. Neque enim L.
C. ab omnz' simili paternitate ac filiatione divina eminenter exempti. Non enim est perfecta etC.
D. nent supérieurement toutes nos paternités et ·filiations d'ordre divin. Oui, les effets D.

6. AKPIBHC €MCIJ€PIA TOIC AITIATOIC KAI TOIC AITlOIC AM €X€1 M€N TA AITIATA TAC TWN 6.
H. est cauta interventio causalibus et causz"s, sed htibent quidem causae H.
E. diligens similitudo causativis et causalibus, sed habent quidem causativa E.
S. est diligens comparatio causatis et causz·s, sed habent quidem causata S.
R. est recta similitudo causatis et causis, sed habent quidem causata R.
A. est exacta similitudo causalibus et causis, sed habent causalia quidem causarum A.
F. est effectibus ad causas simiUtudo perfecta, sed habent quidem effectus quas prae- F.
P. perfecta est ínter effecta et causas similz"tudo, sed effecta quidem causarum quas P.
p.. dxpLo7)<; Ép.rpÉpeLa 'tOL<; al'tLrt'tOL<¡ xat 'tOL<¡ a:L'tLO~<¡. &.}.).' ezeL p.ev 'tcX a!'tLa:'tOt 'tcX<¡ 'tWV p..
L. perfecta est ínter effecta et causas similitudo, sed effecta quidem causarum quas L.
C. absoluta similitudo eorum quae effecta sunt et causarum; quin potius habent quidem effecta cau- C.
D. n'ont pas toutes les excellences des causes ; les effets ont en eux, comme ils le D.

6. AJTic.JN €N.6€XOM€NAC €1KONAC AVfA .6€ TA AITIA Tc.JN AITIATc.JN e:::HPHTAI KAI vneP- 6.
H.causalium licitas imagines, ipsa autem causalia causis praecipuant, et super- H.
E. causalium receptas imagines, ea vera causalia causativis removentur et super- E.
S. causarum contingentes imagines, ipsae autem causae a causatis segregantur, et super- S.
R. causarum susceptas imagines, ipsae autem causae a causatis segregantur, et super- R.
A.pro viribus impressas imagines, causae vero ipsae a causalibus exceptae, A.
F. ferre possunt imagines causarum, ipsae vero causae segregatae ab effectibus, in se supe- F.
P. possunt praeferunt imagines, causae autem secretae sunt ab effectis, sunt- P.
p.. a{-r!wv · évoezop.Éva<¡ eixóva~, au•a os 'ta a:C'tLa 'tWV a{na'twv t;~p'll'taL, XrlL 1J7tEp· p.. 1 '

L. possunt praeferunt imagines, causae autem secretae sunt ab effectis, sunt- L.


C. sarum, quoad fieri potest, imagines, ipsae vero causae ex effectis exemptae sunt, et pro C.
D. peuvent, l'fmage des causes; les causes demeurent loin des effets, etbienau-dessus D.
IOO PREMIÍ!RE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. ll!.PVTAI KATA TON THC OIKEIAC APXHC 1\0fON KAI INA TOIC KAe HMAC XPHCOMAI nAPA· 6.
H. exstant secundum proprz"i principii verbum. Et, ut quae apud nos sunt utar pa- H.
E. collocantur juxta proprii principii rationem. Et, ut secundum nos utar exem- E.
S. collocamur secundum proprii principii rationem. Et, ut nostris utar exemplis, S.
R. collocantur secundum proprii principii rationem. Et, ut his quae secundum nos utamur R.
A. emicanc sui ratione principii. Atque, ut nostratibus utar exem- A.
F. rius exstant, ipsa vz"delicet sua ratione principii. Atque, ut exemplis nostris uta- F.
P. que prz"ncipt"i sui ratione superiores. Atque, ut exemplis nostris P.
p.. (opu't"ClL x-x't"~ 't"ov ...:;:,¡; oCxe(Cl~ &pz1j¡; "Aóyov. K(Xt rv~ 't"OL~ x~a· l¡p.éi~ zpl¡a-wp.~L 7t1Xp1X- P.·
L. que principii sui ratione superiores. Atque, ut exemplis nostris L.
C. ratione principatus sui supralocatae ac fundatae. Et, ut nostratibus exemplis C.
D. d'eux, a raison meme du r61e que joue la propre cause. Prenons des exemples quoti- D.

6. l!.EirMACIN HJ.!.ONAI KAI 1\VnAI 1\EfONTAI nOIHTIKAI TOV Hl!.ECeAI KAI 1\VnEICeAI 6.
H. radigmis, voluptates et tristitiae dicuntur factura/es velle et tristari, H.
E. plis, deliciae et tristitiae dicuntur effectivae delectandi et contristandi, E.
S. delectationes et tristitiae dicuntur effectivae delectandi et tristandi, S.
R. exemplz"s, delectationes et tristitiae dicuntur factivae ejus •.. R.
A. plis, voluptates et dolores, ut laetemur ac tristemur auctores esse dicuntur, A.
F. mur, voluptates et dolores efficere quidem dicuntur ut oblectemur atque doleamus, F.
P. utar, voluptates ac dolores facere dicuntur ut homines laetentur et doleant, P.
p.. odyp.~a-LV, +1oov!Xt xQ(t Áu7t~L ).ltyov't"~L 1tOL"'l't"Lx1Xl. -rou 7'¡oea-&1XL xQ(t Áu7tei"a-91XL,
P.·
L. utar, voluptates ac dolores facere dicuntur ut homines laetentur et doleant, L.
C. utar, voluptates ac dolores efficere dicuntur ut homines laetentur vel doleant, c.
D. diens : les voluptés et les douleurs, disons-nous, donnent aux hommes joies et peines, D.

6. AVTAI l!.E OVTE Hl!.ONTAI OVTE 1\VnOVNTAI KAI TO nVP eEPMAINON KAI 8.
H. ipsae autem neque volunt neque tristantur ; et ignis calejaciens et H.
E. ipsae veto neque delectantur neque contristantur; et ignis ca/idus et E.
S. ipsae autem neque delectantur neque tristantur; et ignis ca/ejaciens et S.
R. . .. delectantur neque tristantur ,· et ignis ca/efaciens et R.
A. cum tamen ipsa neque delectentur neque angantur; igni's quoque, cum calefaciat A.
F. ipsa vera neque laetantur neque moerentur ; atque et ignis, cum ca/ejaciat urat- F.
P. sed nec laetantur nec dolent ; ignis etiam, cum ca/efaciat et com- P.
P.· IXU'r.XL . o€ oün -~oov-r.:u OU't"S AU7tOUY't"IXL. XIXt 'rO 7tÜp 9Epp.1Xi"YOV XIXt IJ-·
L. sed nec laetantur nec dolent ; ignis etiam, cum ca/efaciat et com- L.
e. tamen ipsae nec laetantur nec dolent ; ignis etiam, cum ca/efaciat et com- C.
D. pourtant elles ne re~oivent elles-m@mes ni joies ni peines ; et le feu qui chauffe et qui D.

6. KAON OV 1\EfETAI KAECeAI KAI eePMAINECeAI KAI ZJiN El TIC CI>AIH THN AVTOZCalHN H 6.
H. incendens non dicitur incendi et calejieri. Et vivere si quis dixerit ipsam vitam, aut H.
E. urens non dicitur uri et ca/efieri. Et vivere si quis dicat per se ipsam vitam, et E.
S. urens non dicitur ca/efieri aut uri. Et vivere si qui's dicat per se vitam, aut S.
R. urens non dicitur uri et calefieri. Et vivere si quis dicat per se vitam, aut R.
A. et urat, neque uri neque calefieri dicitur. Et si quis vitam vivere, aut illumi- A.
F. que, neque uri lamen neque calefieri dici solet. Tum vero si quis dixerit ipsam vitam vivere, F.
P. burat, non tamen comburi et ca/efieri dicitur. Si quis ipsam vitam vivere confirmet, aut P.
p.. XQ(~OY ou AÉye't"IXL XIXLea-GIXL xat Gepp.1XLvea-9Q(L. K!Xt ~-T¡v et 'tL¡; t¡IXLl'¡ -rl¡v IXU-ro~w'hv ~ p..
L. burat, non tamen comburi et ca/efieri dicitur. Si quis ipsam vitam vivere confirmet, aut L.
C. burat, non tamen comburi et calefieri dicitur. Et si quis vitam ipsam vivere, aut illu- C.
D. bríile, n'est pas dit brUlé ni chauffé. Soutenir que la Vie est vivante, que la D.
DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. IOI

6. c¡,c..>TIZ€C0AI TO AVTOc¡,c..>c OVK OP0WC EP€1 KATA TON EMON /\OrON €1 MH nov KA0 6.
H. illuminari ipsum-lumen, non recte dicet, secundum meum sermonem, nisi ubi secundum H.
E. illuminari per-se-ipsum-lumen, non recte dicet, secundum nostram rationem, nisi ubi juxta E.
S. illuminari per-se-lumen, non recte dicet, secundum meam rationem, nisi secundum S.
R. illuminari per-se-lumen, non recte dicet, secundum meam rationem, nisi forte secundum R.
A. nari lucem dicat, meo quidem judicio, non recte loquetur nisi forte per alium A.
F. vel lumen ipsum illuminari, meo quidem judicio, non recte loquetur nisi forte alía quadam F.
P. ipsam lucem illustrari, non recte dicet, mea quidem sententia, nisi forte haec P.
n
'Y'
fl-• CfW't'L~EO'V~L 't'O' CW't'OCfWc;,
, , oux op6wc; ÉpE~, x:x·dL "::0'1 Ép.ov AÓyov, ¡¡;{ p.l\ 7tOU xcx6' P.·
L. ipsam lucem illustrari, non recte dicet, mea quidem sententia, nisi forte haec L.
e. minari lucem dixerit, mea quidem sententia, non omnino recte locutus fuerit, nisi C.
D. Lumiere est éclairée, c'est pour moi parler de travers, a moins que ce ne soit une D.

6. €T€PON TAVTA ElnOI TPOnON OTI nePICCú>C KAI OVCIWAWC nPO€N€CTI TA 6.


H. alium ista dixerit modum, quod superflue substantialiter praesunt H.
E. alterum haec dicit modum, quía abunde et essentialiter anteinsunt haec E.
S. alterum ista dicat modum, quoniam abundanter et substantialiter ea quae sunt S.
R. alterum haec modum dicat, quía abundanter et supersubstantialiter praeinsunt R.
A. haec dixerit modum, \ quod afftuenter ac substantifice quam causalium A.
F. conditione haec acceperit, quoniam videlicet quae pertinent ad effectus, ratione quadam essen- F.
P. alío modo dicat, id est, abundantius et essentiae ratione ea quae sunt P.
~-
p.. íinpov 'tcxu-::cx dnoL 1:pónov, O't'L nEpLaawc; x:xr. ouaLwowc;
ff - \ '
npoEvEa't'L 'tCX p..
1 '

L. alío modo dicat, id est, abundantius et essentiae ratione ea quae sunt L.


C.forte haec alío modo dicat, quod nimirum abundantius et secundum essentiam ea quae C.
D. maniere nouvelle d'affirmer que les qualités des effets préexistent daos leurs causes D.

6. TWN AITIATWN TOIC AITIOIC AMA KAI TO nACHC 0€0/\0r!AC eKc¡,A- 6.


H.causalia causalibus. Sed quod omnis est theologiae mani- H.
E. causativorum causalibus. Sed et hoc totius theologiae manifes- E.
S. causatorum praeinsunt causis. Sed quod est omnis theologiae maní- S.
R. quae causatorum causis. Sed et quod omnis theologiae manz·- R.
A.sunt causis praeindita sint. Immo et quod theologiae totius vel eviden- A.
F. tiali atque exuberante, in causis praeexsistunt. Praeterea quod ínter omnia theologiae mysteria ap- F.
P. effectorum in causis ante inesse. Quin etiam id quod est omnium quae de Deo P.
p.. -twv cxi-::Lcx't'wv 1:o~c; cxl1:f.oLc;. 'AAAix xcxt 'to 7t~a7)<; 6~::oAo¡[cxc; ixcpa- p..
L. effectorum in causis ante inesse. Quin etiam id quod est omnium quae de Deo L.
C. sunt effectum prius sint causae. Quin etiam id quod est omnium quae de Deo C.
D. d'une maniere plus pleine, plus réelle. Bien mieux : le fait que l'Écriture met le D.

6. NECTATON H KA0 HMAC IHCOV eeonMCTIA KAI APPHTOC 6.


H.festale, erga nos Jesu Deiplasmatio, et arcana H.
E. tissimum, quod secundum nos Jesu divina formatio, et arcana E.
S. festativum, Jesu secundum nos divina compositio, et inef- S.
R. festisst."mum, ea quae secundum nos Jesu divina formatt"o, et z"neffa- R.
A. tissimum est, ipsa Jesu in carne apparitio, et ineffabilis A.
F. paret evidentissimum, quod videlicet Jesus formatus est in natura nostra divinitus, inejjabile pror- F.
P. dicuntur clarissimum, Jesu divina ex natura nostra fictio, nec ulla ora- P.
fl-• vÉa't'CX'tOV, ·h xa6' T¡p.iic; 'lr¡aoiJ 6E07tACXa't'l~, xat fippr¡'t'Ó<; p..
L. dicuntur clarissimum, Jesu divina ex natura nostra fictio, nec ulla ora- L.
C. dicuntur clarissimum, divina ipsius Jesu e natura nostra formatio, et inejjabilis C.
D. plus en lumiere, la divine Incarnation de jésus, défie D.
!02 PREMIERE PARTIE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. ECTIN 1\0rW nANTI KAI AfNWCTOC NW nANTI KAI AVTW TW nPWTICTW TWN nPECBV- 6.
H. est omni verbo, et ignota mentí omni, et ipsi priori seniorum angelo- H.
B. est rationi omni, et incognita intellectui omni, et ipsi praestanti honorabilissimorum E.
S. fabilis est verbo omni, et ignota menti omni, et ipsi primo dignissimorum ange- S.
R. bilis est verbo omni, et incognita intellectui omni, et ipsi praestanti.honorabilissimorum R.
A. est sermone omni, et omni ignota intelligentiae, ipsi quoque antiquissimorum angelorum pri- A.
F. sus est omni sermoni, omnique ignotum intelligentiae, ipsi quoque antiquissimorum angelo- F.
P. tione explz"cari potest, et mentí omni est incognita, et ipsi primo angelo. P.
p.. ~;;a-r~
.1.
Aoy<¡> 7t1XV'r~' XIX~\ IXyvwa-ro;
"\' "
V<¡>
- '
7tiXV'r~, xiXl IXthéj> -réj> 7tpw":'La..-<¡> -rwv 7tpea6u- p..
L. tione explicari potest, et mentí ·omni est incognita, et ipsi primo angelo. L.
C. est sermonz' omni, nullique nota intelligentz"ae, etiam ipsi antiquissimorum angelo- e.
D. toute expression, échappe a tout esprit, serait-il le plus sage des plus élevés D.

6. TATWN Aff€1\WN KAI TO MEN ANAPIKWC AVTON OVCIWE>HNAI MVCTIKWC nAP€11\H<I>AMEN 6.


H. rum. Et quod viriliter eum substantiari, mystice sumpsimus : H.
E. angelorum. Et quidem viriliter eum substantificatum fuisse, mystice accepimus : E.
S. lorum. Et viriliter quidem ipsum substantiam factum esse, mystice accepimus : S.
R. angelorum. Et quz'dem viriliter ipsum substantiam, mystice traditur : R.
A. mati non cognita. Et qut"dem quod vzrilem substantiam assumpserit, in sacramentis accepz"mus A.
F. rum primo. Jam vero quod essentiam virilem assumpserit, accepimus in mysteriis : F.
P. Atque eum quidem viri figuram naturamque assumpsisse, mystice accepimus : P.
fl-· -rch·wv &yyüwv. K1Xl oro fl-EV c:ivop~xw~ IXthov oúa~wGljv~X~, p.ua-r~xw; 7t1XpE~AlÍr¡>1Xf1-EV" fl-·
L. Atque eum quidem viri figuram naturamque assumpsisse, mystice accepz"mus : L.
C. rum primati. Atque eum quidem viri formam et substantz'am assumpsisse, mystice accepimus : c.
D. des anges. Et, si nous apprenons, comme un mystere, que jésus s'est fait homme, D.

6. ArNOOVMEN A€ onwc EK nAPE>ENIKWN AiMATWN ETEPW nAPA THN CI>VCIN E>E'CMCAl Al€- .6.
H. ignoramus quomodo de vz'rginalibus sanguinibus, altera de natura lege, perplasma- H.
E. ignoramus vero quomodo ex virginalibus sanguinibus, altera ultra naturam lege, formatus E.
S. ignoramus autem quomodo ex virgineis sanguinibus, altera praeter naturam lege, compositus S.
R. ignoratur autem qualiter ex virginalibus sanguinibus, altera praeter naturam lege, plas- R.
A. ignoramus autem quomodo ex virgineis sanguinibus, altero quam naturali jure, formatus A.
F. ignoramus autem quo pacto ex virgineis sanguinibus, lege quadam non naturali, formatus F.
P. sed ignoratur quomodo ex virginz's sanguz'ne, alia lege quam quae a natura praescribitur, formatus P.
P.· &.yvoOUfl-E'\1 oe 87tw~ EX 7t1Xp&ev~xwv IX~p.chwv hip<¡> 7t1Xp?t -rl¡v rpúa~v aeap.éj> B~E· fl-·
L. sed ignoratur quomodo ex virginis sanguine, alia lege quam quae a natura praescribitur, formatus L.
C. sed ignoratur quomodo ex vz'rginis sanguine, alia, quam naturae lege, sit efforma- C.
D. nous ignorons comment i1 est né daos le sein d'une Vierge, au deJa des lois natu- D.

6. nMTTETO KAI OnWC ABPOXOIC nOCIN CWMATIKON OrXON EXOVCI KAI VI\HC BAPOC 6.
H.tur, et quomodo inhumectis pedibus, corporalem tumorem habentibus ac materiae pondus, H.
E. est, et quomodo sz'ccis pedibus, corporalem molem habentibus et materiae gravitatem, E.
S. est, et quomodo siccis pedibus, corporale pondus habentibus et materiae gravitatem, S.
R. matus est, et qualiter siccis pedibus, corporalem molem habentibus et materiae pondus, R.
A.est, quove pacto siccis pedibus, corporale pondus habentibus materiaeque gravitatem, A.
F.fuerit, et quomodo sz'cds pedibus, corporale pondus materz'aeque gravitatem habentibus, F.
P. fictusque sit, quoque , modo
!!
sz'cds
,¡p ,
pedibus, qui
,
corporis ,
molem
,
et
,
materz'ae
,
pondus
".., A,
haberent, P.
fl-· 7tAC:h't'e-ro, XIX~ fJ7tW¡; 1Xt:~p0)(0~¡; 7t00"~ O"Wf'-IX'rLX0'\1 oyxov exoua~ xcn UA't¡; t"1Xpo;, fl-·
L. fictusque sit, quoque modo sicds pedibus, qui corporis molem et materiae pondus haberent, L.
C. tus, quove pacto siccis pedibus, qui corporis molem et materiae pondus haberent, c.
D. relles, comment i1 a pu a pied sec, malgré la masse du corps, la pesanteur de la matiere, D.
DOUZIEME SECTION ; L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 103

o. enenOP€VTO THN VrPAN KAI ACTATON OVCIAN KAI TA AMA OCA THC VnEP4>VOVC o.
H. superibat undam et instabilem substantiam, et alía multa superexcellentis H.
E. superambulavit humidam et instabilem essentiam, et alía quaecumque supernatu- E.
S. ambulavit humida et instabili substantia, et alía quaecumque sunt Jesu supernaturalis S.
R. ambulavit super humidam et instabilem substantiam, et alia quaecumque supernatu- R.
A. liquidam perambulavit instabilemque substantiam, et alía quaeque excellentem A.
F. liquidam instabilemque substantiam perambulaverit, aliaque perfecerit quotcumque supernatura- F.
P. in natura liquida et fiuxa ambulaverit, aliaque perfecerit quae praestantem P.
P.· E7tE7tÓfiEU't"O 't'l¡v úypixv xrxt clCT't"rJ.'t"0'\1 oüalav, xrxt -r& (J).). a oaa -r7jc; U7tEfi1'Uouc; P.·
L. in natura liquida et ftuxa ambulaverit, aliaque perjecerit quae praestantem L.
C. liquidam perambulaverit ftuxamque substantiam, aliaque perjecerit quae superna- C.
D. marcher sur l'élément liquide, sans consistance, et faire les actes propres a la com- D.

o. ECTIN IHCOV 4>VCIO/\OriAC TAVTA l1E HMIN TE EN AA/\OIC IKANWC El- o.


H. est Jesu naturaenarratio. Ista autem a nobis etiam z"n aliis idonee dicun- H.
E. ralis sunt Jesu physiologiae. Haec autem in aliis a nobis sufficienter dicta E.
S. luminis apparitionis aut naturalis rationis. Haec autem et a nobis in aliis sufficienter dz"cta S.
R. r.alis sunt Jesu physiologiae. Haec autem et nobis in aliis sufficienter dicta R.
A. Jesu naturam signant. Ista et nos alibi satis tractavimus, A.
F. lem Jesu naturam rationemque declarant. Haec autem et nos alibí satis tractavi- F.
P. insignemque Jesu naturam attingunt. Haec autem et a nobis aliis locis suis multis demon- P.
p.. ~O''t"L'\1 'h¡aou 1lUCTLOAoylcxc;. Tcxu-:rx o€ l¡p.i"v -re ev a)..)..o~c; lx.xvwc; eL- p..
L. insignemque Jesu naturam attingunt. Haec autem et a nobis aliis locz's suis multis demon- L.
C. turalem Jesu naturam indicant. Verum haec a nobis etiam alibi satis expli- C.
D. plexion incomparable de Jésus. Mais nous avons suffisamment parlé de tout ceci D.

o. PHTAI KAI TW K/\INW KA9Hr€MONI KATA TAC 9€01\0riKAC AVTOV CTOIXEIWCEIC VMNHTAI o.
H. tur, et a glorioso praeceptore secundum theologicas ejus scriptiones hymnizantur valde H.
E. sunt, et glorioso duce secundum theologica sua obscura commenta laudantur valde E.
S. sunt, et a nobili duce in theologicis ipsius stoechiosibus laudata sunt valde super- S.
R. sunt, et inclyto duce secundum theologicas ipsius elementationes laudantur valde R.
A. et ah inclyto praecep'tore nostro in ipsius theologicis elementz"s celebrata sunt A.
F. mus, et inclytus praeceptor noster in theologicis elementis supra naturae modum F.
P. strata sunt, et valde celebrata a clarissimo praeceptore nostro in theologicz's suis P.
p.. fi"'\'t"CXL, xcxt -ríj> x'Aewíj> xcx6r1yep.ÓvL xrx't"ix 't"ac; 6eo'AoyLxcX.c; athou a-:oLXELwae~c; Üp.vr¡-raL p..
L. strata sunt, et va/de celebrata a clarissimo praeceptore nostro in theologicis suis L.
C. cata, et ab inclyto praeceptore nostro supra naturae modum valde celebrata sunt in theo- C.
D. ailleurs, et notre illustre maitre l'a chanté d'une maniere vraiment surhumaine dans ses D.

o. AJAN VnEP4>VWC AnEP EKEINOC EITE nPOC TWN IEPWN 9EO/\Ofú>N nAPEI/\HCI>EN o.
H. superexcellenter; quae, aut a sacris theologis sumpsit, H.
E. supernaturaliter; quae quidem ille, sive a sacris theologis accepit, E.
S. naturaliter ; quae ille, sive a sanctis theologis accepit, S.
R. supernaturaliter ; quae ille, sive a sanctis theologis assumpsit, R.
A. sublimiter penitus ; quae ille, sive a theologis sanctis accepz"t, A.
F. mirabiliter celebravit ; quae ipse, vel a theologis sanctis accepit, F.
P. institutionibus; quae ille, sive a sanctis theologis accepit, P.
p.. Airxv Ú7tEfi1lUWc; · chep éxsivoc;, el:-:e 7tpoc; 't"WV lepwv 6eo'Aóywv 7tapelA"'\~Ev, p..
L. institutionibus ,· quae ille, sive a sanctis theologis accepit, L.
C. logicis ipsius elementis; quae ille, partim a theologis sanctis accepit, e.
D. Principes Théologiques, soit qu'il emprunte ses mots aux écrivains sacrés, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. EITE KAI EK THC EnJCTHMONIKHC TWN AOriWN EPEVNHC CVNEWPAKEN EK nOMHC THC nePI 6.
H. aut de disciplinali sermonum scrutatione conspexit ex multa erga illa exerct"tatione H.
E. sive ex disciplinata eloquiorum inventione consideravit ex multa drca haec et exerd- E.
S. sive et ex perita eloquiorum perscrutatione conspexit et multa cz"rca ipsa luctatione S.
R. sive et ex scientifica eloquiorum perscrutatione conspexit ex multa circa ipsa et exerci- R.
A. sive etiam ex solerti scripturarum indagine comprehendit, tongo exercitio ac A.
F. vel artifidosa Htterarum sacrarum indagatione perspexit, jrequenti circa illas exercitatione F.
P. sive artificiosa scriptorum divinorum consideratione et z"ndagatt"one perspexit, multa in his exer- P.
p.. d1:s xat Éx '!:~¡; Émcr'l:1j!J-GV~X-fí~ 'l:WV Áoyi0v ÉpSlN1j~ cruvswpcxxsv, ÉX 1toJ.A7j~ 't7l~ 7tspt p..
L. sive artificiosa scriptorum divz"norum consideratione et indagatione perspexit, multa in his exer- L.
C. partim etiam ex solerti scripturarum indagatione tongo exercitio ac tempore C.
D. soit qu'il exprime les réflexions produites par une savante étude de la Sainte Écriture D.

ti. AVTA rVMNACIAC TE KAI TPIBHC EITE KAI EK TINOC EMVH9H 9EIOTEPAC EnlnNOIAC 6.
H. etiam et usu, aut et a quodam didicit diviniore inspiratione, H.
E. tatione et peritia, sive etiam ex quadam eruditus fit diviniore inspiratione, E. .,'
S. et contritione, sive etiam ex quadam doctus est diviniore inspiratione, S. ·¡
R. tatione et luctatione, sive et ex aliqua edoctus est diviniore z"nspiratione, R.
A. tempore, sive aliqua sacratz"ore perdidz"cit, A.
F. studioque diuturno, aut etiam diviniore quadam z"nspiratione percepit, F.
P. citatione diuturnoque usu, sive etz"am diviniore quodam instinctu et ajftatu hausit,
" , , z '6 6S~onpcx~
, z ,
P.
p.. cxt.h·& yup.vcxaicx~ n xcxt 'tp~Ó-fí¡;, S~'tS XCX~ SX 'tWO~ ~ó(A-U"fj "f¡ ¡;m7tVO~cx¡;,
P.·
L. citatz"one diuturnoque usu, sive etiam diviniore quodam instinctu et a,fflatu hausit, L.
C. comprehendit, partim etz"am diviniore quadam inspiratione hausit, c.
D. abondamment lue et relue, soit qu'il donne les lumieres obtenues d'une motion plus divlne, D.

6. OV MONON MA9WN AMA KAI nAeWN TA 9EIA 6.


H. non tantum discens sed et patiens divina, H.
E. non solum discens sed et affectus divina, E.
S. non solum discens sed et patiens divina, S.
R. non solum discens sed et patiens divina, R.
A. non modo discendo assecutus, verum etiam patiendo divina, A.
F. non solum discens divina, sed patiens, F.
P. non solum disciplina adeptus divinarum rerum scientiam, verum etz"am iis animo affectus et P.
p.. ou p.óvov p.cx6wv &.Ha xcxt 1tcx6wv ..a. 6ei"cx, p..
L. non solum disdplina adeptus divinarum rerum scientiam, verum etiam impressa in se divinorum L.
C. ista non discendo tantum, verum etiam divina patiendo assecutus, C.
D. qui non seulement lui apprenait, mais encore lui faisait subir les choses D. :i.

6. KAK THC nPOC AVTA CVMnA9EIAC El OVTW XPH $ANAl nPOC 6.


H. de ad ea compassz'one (si sz'c oportet fari) adH.
E. et ex z'psa ad haec coaffectione (si oportet dicere) adE.
S. et ex compassione ad ipsa (si ita oportet dicere) ad S.
R. et ex ea quae ad ipsa compassione (si sic oportet dicere) adR.
A. atque ex passionis ad ea sodetate (si dz"ci liceat) adA.
F. atque ex quadam ad illa compassione (si modo ita loqui licet) ad F.
P. permotus, atque ex sua cum eis consensione (si ita loqui oportet) absolu- P.
P.· x&.x '"C-tí~ 7tpo~ cxu-;Or. aup.7tcx6s[cx~ (sl o01:0 XP1¡ cp<ivcx~) 7tp0~ P.·
L. z'magine expertus, atque ex sua cum eis consensione (si ita loqui oportet) abso- L.
c. nec non eorum (si dictu fas sit) compassz'one. adC.
D. divines, et, par ce mode de compassion (si l'on peut dire), le disposalt piel- D.


DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 105

6. THN AAIAAKTON AVTWN KAI MVCTIKHN AnOT€J\€C0€1C ENWCIN KAI niCTIN 6.


H. indoctam eorum et mysticam perfectus coadunationem et fidem. H.
E. indocibilem eorum et mysticam perfectus unitatem et fidem. E.
S. indocibilem et mysticam ipsorum perjectus est unitionem et fidem. S.
R. indocibilem ipsorum et mysticam perfectus unionem et fidem. R.
A. indocibilem eorum mysticamque unionem ac fidem consummatus. A.
F. indocibilem secretamque eorum unionem ac fidem denique consummatus. F.
P. tus ad ipsorum quae doceri non Mtest mysticamque conjuncit"onem ac fidem. P.
'
fA-· 'tl\V ,~ ~~
CXOLoCXX't"OV ' -
CXU't"(l)V XCXL' fA-Ua"t"LX"f¡V
' ' "\ n ' r, ' ,
CX'7t0't"€MO'IIEL~ SV(l)O'LV XCXL 1tLa"t"L'V.
P.·
L. lutus in ipsorum quae doceri non potest mysticaque conjunctione ac fide. L.
e. illam quae doceri nequit fidem mysticam atque unionem informatus. c.
D. nement a l'union et a I'instruction qui ne s'enseignent pas, mais viennent cachées. D.

6. KAI INA TA nOMA KAI MAKAPIA 0€AMATA THC KPATICTHC EKEINOV .lliANOIAC EN EI\AXICTOIC nAPA- o.
H. Et ut multa ac beata spectacula optz"mae illius mentís in minímis commendemus, H.
E. Et ut multa et beata spectacula potentis illius íntelligentíae in minimís addamus, E.
S. Et ut multas et beatas visiones potentz"s illius deliberationis in minimís apponamus, S.
R. Et ut multa et beata speculamína praeclarae i!Hus mentís minimis tradamus, R.
A. Et ut plurimas beatissimasque intelligentias praeclarae ipsius mentís paucis apponamus, A.
F. Sed ut plurimas beatasque contemplationes excellentis ipsius intelligentíae paucissimis afie- F.
P. Atque ut multa et beata optimae illius mentís documenta paucis subjiciamus, P.
P.· Kcxt rva. 't'& '7tOAA& xcxl p.cxxiipLcx Ge&p.cx-rcx 'lí~ xpcx't"LO''t'l\~ EXELVOU OLCXVOLCX~ EV é'AcxxLa"t"OL~ 7tOCpcx- P.·
L. Atque ut multa et beata optimae illius mentís documenta paucis subjiciamus, L.
C. Atque ut plurima, eaque beatissíma, praeclarae illius mentís documenta paucis subjicia- C.
D. D'ailleurs, pour donner une idée des grandes et magnifiques pensées de cet esprit si remar· D.

6. 0WME0A TAAE n€PI TOV IHCOV <I>HCIN EN TAIC CVNHrMENAJC AVTf» 0€01\0riKAIC CTOIXEIWCECIN 6.
H. de ea quae erga Jesum sunt dicendum in collectis ab eo theologicis scriptionibus. H.
E. haec de Jesu ait in collectis ab eo theologicis obscuris commentis. E.
S. haec de Jesu dicit in congregatís ab ipso theologicis stoechiosibus. S.
R. haec de Jesu ait in collectis ipsi theologicis elementationibus. R.
A. haec de Jesu in collectis ab eo theologicis elementis ait. A.
F. ramus, haec de Jesu in theologicis elementis summatím collectis inquit. F.
P. haec de Jesu in theologicis elementis quae ab eo collecta sunt, dicit. P.
p.. Gwp.t:Gcx, -r&oz r.ept 't'OÜ 'lllaoiJ <¡'"flO'LV iv -rcx~~ auv·flyp.Éva.L~ a:thi¡) Gt:o'AoyLxcx~~ a't'OLXELwaecn. p..
L. haec de Jesu in theologicis elementis quae ab eo collecta sunt dicit. L.
C. mus, haec de Jesu in theologicis elementis a se collectis ait. C.
D. quable, voici ce qu'il dit de jésus daos les Principes Théologiques, recueillis par Iui-m@me. D.

6. TOV AriCAlTATOV I€P00€0V EK TWN 0EOI\OriKWN CTOIX€1f»C€WN H nANTWN AITIA 6.


H. Sanctissimi Hierothei de theologicís scriptionibus. OmniumH.
E. Sanctissimi Hierothei ex libro elementorum de Divinitate et excellentia Christi Omnium E.
S. Ex sanctissimí Híerothei theologicis stoechiosibus. Omnium S.
R. OmniumR.
A. Ex saactissimi Hierothei lz"bro elementorum. Omnium estA.
F. Ex sanctissimí Híerothei libro elementorum, de Divinitate et excellentia Chrisri. Jesu Divinitas F.
P. Sanctissimi Hierothei verba ex theologícís elementis. Jesu Divinitas P.
p.. Toü &yL(l)-r&-rou 'lepoGéou ex 't'WV &eo'AoyLxwv a-t"OLXELwae(l)v. 'H 7tiXV't"(l)V cxt-r(cx p..
L. Sanctíssimi Hierothei verba ex theologicís elementis. Jesu Divinitas L.
C. Sanctíssími Hierothei verba ex theologicis elementís. Causa omnium C.
D. Extrait des Principes Théologiques du tres saint Hiérothée. La Divinité D.
I06 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. KAI AnOni\HPCA>TJKH TOV JHCOV E>EOTHC H TA MEPH TH 01\0THTJ CVMCI>CA>NA llJA- 6.
H. causa percomplebz"lis Jesu Divinitas, partes universalitati consona/es persa/- H.
E. causa et repletiva Jesu Det"tas, partes universitati consonas sal- E.
S. causa et adimpletiva est Jesu Deitas, quae partes totalitatz' consonas sal- S.
R. causa et reple#va Jesu Deitas, partes totalitati consonas sal- R.
A. causa cunctaque replet Jesu Divinitas, quae partes universitati consonas ser- A.
F. quae omnium causa est et implet omnia, ac partes consonas unz'versitati conser- F.
P. quae rerum omnium causa est easque complet, quae partes universitati consentaneas accomoda- P.
p.. x1Ú chto7tA'ljflW't'Lx7¡ -roü 'l'l)aoü Gsó't'r¡c;, 7¡ 't'& p.Éfl"'l TI¡ ÓÁÓ't'"f¡'t'L aúp.rpwva. OLCX- p..
L. quae rerum omnium causa est easque complet, quae partes universitati consentaneas accomoda- L.
C. et quae omnia implet est Jesu Divinitas, quae servat partes toti consentz'en- C.
D. de jésus produit tout, rempJit tout. C'est Elle qui maintient les parties en barmonie D.

o. CCA>ZOVCA KAI OVTE MEPOC OVTE 01\0N OVCA KAI 01\0N KAI MEPOC CA>C nAN o.
H. vans, et neque pars neque totum est, et totum et pars, sicut omne H.
E. vans, et neque pars neque totum est, et totum et pars, et omnem E.
S. vat, et neque pars est neque totum, et totum et pars, sicut S.
R. vans, et neque pars neque totum exsz'stens, et totum et pars, ut R.
A. vat, et neque pars neque totum est, et est pars et totum, ut quae A.
F. vat, neque pars neque totum est, rursusque et pars est et totum, utpote quae F.
P. tasque conserva( et neque pars est neque totum, et totum est atque pars, ut quae P.
P.· aw~oucrcx, XCXL' OU't'E
" '
p.spoc; "
OU't'€ rf"\
OAO'Y ,.
OUacx, xcxt fJAov xcxt p.époc;, wc; 1tiv p..
L. tasque conservat, et neque pars est neque totum, et totum est atque pars, ut quae L.
C. tes, et neque pars neque totum est, et est totum et pars, qua- C.
D. avec le tout. Saos etre ni partie ni tout, Elle est tout et partie, D.

o. KAI MEPOC KAI 01\0N EN EAVTH CVNHI\H<I>VIA KAI VnEPEXOVCA KAI nPOEXOVCA o.
H. et pars et totum in seipsa comprehendens est et supereminens et praehabens. H.
E. et partem et totum in semetipsa coambiens et supereminens et excellens. E.
S. omnem et partem et totum in seipsa coaccipiens et superhabens et praehabens. S.
R. omnem et partem et totum in seipsa suscipiens et superhabens et praehabens. R.
A. omne et partem et totum in seipsa comprehendat et excellenter habeat anteque habeat. A.
F. partem omnem et omne totum in seipsa comprehenderit et eminenter habeat atque praehabeat. F.
P. et partem omnem omneque totum in se comprehenderit et eis excellat et praestet. P.
p.. xa.t p.Époc; xa.t ffAov Év scxu't'f. auvsLA'l)~uL'a. xa.C Ú7tspéxouaa. xa.t 7tpoéxouacx. p..
L. et partem omnem omneque totum in se comprehenderit et eis excellat et praestet. L.
C. tenus omne et totum et partem in sez"psa comprehendit et suprahabet et antehabet. C.
D. en ce seos qu'Eile possede, domine et tient d'avance le tout et la partie~ D.

6. TEI\EIA MEN ECTIN EN TOIC ATEI\ECJN CA>C TEI\ETAPXIC o.


H. Perfecta quidem est in z'mperfectis, sicut perfectalis principatus ; H.
E. Perfecta quidem est in z'mperfecti's, ut perfectio principalis; E.
S. Perfecta quidem est in imperfectis, sicut perfectionis princeps; S.
R. Perfecta quidem est in imperfectis, ut perfectionis principium ,· R.
A. Perfecta est quidem in imperfectis, utpote perfectionis princeps; porro A.
F. Perfecta quidem est in rebus imperfectis, utpote perfectionis princeps ; in F.
P. Perfecta est illa quz'dem in iis quae minime perfecta sunt, ut perfectionis principium; P.
p.· "\ , fJ-E'Y
TEAELIX ' Ea"t'W
" 1
t;'Y -
't'OLCj ' "\,
IX't'EA€a'L •
'Y, WCj "\ ,
't'EAE't"IXfl)', Le;' P.·
L. Perfecta est illa quidem in iis quae minime perfecta sunt, ut perfectionis principium; L.
C. Perfecta quidem est in imperfectis, tamquam principalis causa perfectionis; c.
D. Pañaite parmi Jes impañaits en tant que source de perfection, eu égard D.
DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 107

6. AT€1\HC !1€ €N TOIC T€1\EIOIC WC VnEPT€1\HC KAI nPOT€1\EIOC o.


H. imperfecta autem in perfectis, sicut superperfecta et anteperfecta. H.
F.. imperfecta vero in perfectis, tamquam superperfecta et anteperfecta. E.
S. imperfecta autem in perfectis, sicut superperfecta et praeperfecta. S.
R. imperfecta autem in perfectis, ut superperfecta et praeperfecta. R.
A. ínter perfectos imperfecta est, quippe quae perfectionem excellentia temporeque transcendat. A.
F. rebus vero perfectis imperfecta, quippe cum perfectionem excellentia origineque praecedat. F.
P. sed minime perfecta in perfectis, ut quae perfectionem et superet et antecedat. P.
P·· linÁl¡c; os EV 'tO~c; 'tSASLO~c;. wc; Ú7tsp-rsAl¡c; x~t -:tpo-rÉAs~oc;. P.·
L. sed minime perfecta in perfectt"s, ut quae perfectionem et superet et antecedat. L.
C. imperfecta autem in perfectis, tamquam supra quam perfecta et ante perfecta. . C.
D. aux parfaits, Elle n'est pas dite parfaite, paree qu'Elle est supérieure, antérieure a la perfection. D.

o. €1!10C €1l10nOION €N TOIC ANil1€01C WC ll1€APXIC o.


H. Species specificata in inspecialibus, sicut speciei princeps; H.
E. Forma formzficans z'n informibus, tamquam forma principalis; E.
S. Forma formam faciens z'n carentibus forma, sicut formae prz'nceps ~· S.
R. Forma formificans in informibus, ut formae principz'um ,· R.
A. Species specifica ínter specie carentes, ut speciei auctor; A.
F. Praeterea z'n rebus carentibus specie species est specifica, tamquam principium speciei ; F.
P. Species est effectrz'x speciei in iis quae specie carent, ut speciei principium; P.
P.· ElOoc; sl001tO~OV EV 'tO~c; avs~oéo~c;. wc; tlosápz~c;. P.·
L. Species est effectrix speciei in iis quae specie carent, ut speciei principium; L.
C. Forma formae effectrix in iis quae carent forma, tamquam principalis causa formae; C.
D. Elle est l'@tre qui donne l'@tre a ceux qui n'ont pas l'~tre, Elle est la source de l'@tre ; D.

6. ANil1€0C €N TOIC ll1€CIN WC vneP ll10C OVCIA 6.


H. inspecialis in specialibus, sicut superspecialis. Substan-H.
E. informis in ipsis formis, tamquam superformis. Essentia E.
S. sine forma in formis, sz'cut super formam. Substan- S.
R. informis in formis, ut super formam. Substantia R.
A. specie carens inter species, utpote speciem superans. Substantia A.
F. in speciebus autem specie carens, ut speciem superans essentia. Quin etiam F.
P. non est species in formis, ut quae specie superior sz't. Essentia in P.
P.· , ,~ , - "~ ( (
a:vswsoc; sv ":OLe; SLosaw, wc; U7tsp sLooc;.
\ ~ ' , p..
Oua~a
L. non est species in formis, ut quae specie superior sit. Essentia in L.
C. sine forma in ipsis formis, utpote supra formam. Sub- C.
D. mais Elle ne possede pas l'@tre de ceux qui ont l'@tre, Elle est plus que leur etre. Elle est une D.

6. THC 01\HC OVCIAC AXPANTAIC €niBAT€VOVCA KAI Vn€POVCIOC AnACHC OVCIAC €EHPH- 6.
H. tia omnis substantiae inviolabilibus supervecta, et supersubstantialiter omnis substantiae H.
E. omnis essentiae incontaminatas supergradiens, et superessentialiter omni essentia E.
S. tia totis substantiis immaculate superveniens, et supersubstantialiter ab universa substantia S.
R. toti substantiae incontaminate superveniens, et supersubstantia/iter ab omni substantia R.
A. omnes substantias sine inquinatione perlustrans, ac supersubstantialiter ab omni excepta A.
F. totis procul a contagione essentiis insidens, atque super essentiam exstans, ab omni essentia F.
P. tota essentia sine maculae contagione insidens, et cum superior sit essentia, ab omni essentia P.
lt:

• -
'tCXLc; ""
0Aot~c;- '
OUO'L'CXLc; a:zpa:v-rwc;
' , 1 e ,
t;1tLfJCX'tEUOUO'a:,
1 • ,!. , ' ,
XCXL U1tipOua~oc;, rx1tCX0''1¡c; OUO'LCXc; t;<,'{lp'll- ¡.1..
L. tota essentia sine maculae contagione insidens, et cum superior sit essentz'a, ah omni essentía L.
e. stantia totis substantiis insistens impollute, et ah omni substantia supra substantiam C.
D. nature qui pénetre sans souillure toute nature, une nature supérieure, bien distinguée de D.
108 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. MENH TAC 01\AC APXAC KAI TA:::EIC A~OPIZOVCA KAI nACHC APXHC KAI TA- 6.
H.praecipua. Omnes principatus et ordines segregans, et omni principatui et H.
E. remota. Tota principia et ordines determinans, et omni principio et ordini E.
S. segregata. Tota principia et ordines determinans, et super omnem principatum S.
R. segregata. Tota principia et ordines determinans, et omni principio et ordini R.
A. substantia. Principia omnia ordinesque disseparans, et supra omne principium A.
F. penitus absoluta. Universa principia ordinesque determinans, et super omne principium F.
P. secreta est. Principia omnia ordinesque definit, et principium omne atque P.
p.. p.ÉY"fl. T&~ oAI'1.~ dpx~X~ x1'1.l -.&~eL~ dq¡opi~oual'1., xcú 1tcicn¡~ cipxli~ xl'1.i. -.&- p..
L. secreta est. Principia omnia ordinesque definit, et principium omne atque L.
C. abstracta. Tota principia et ordines definiens, supra omne principium et om- C.
D. toute nature. C'est Elle qui constitue les tetes et les séries ; mais E11e est au dela des D.

6. :::EWC VnEPJaPVMENH KAI METPON ECTIN TWN ONTWN KAI AIWN KAI VnEP AIWNA 6.
H. ordini superstans. Et mensura est exsistentium et aevum ; et super aevum H.
E. supercollocata. Et mensura est eorum quae sunt et saeculum ; et super saecula E.
S. et ordinem collocata. Et mensura est exsistentium et aevum ; et super aevum S.
R. supercollocata. Et mensura est entium et saeculum ; et super saeculum R.
A. ordinemque Zocata. Mensura est rerum et saeculum ,· et supra saeculum A.
F. ordinemque Zocata. Mensura entium est et aevum ; atque super aevum F.
P. ordinem superat. Mensura est rerum omnium et aeternitas ; aeternitatemque et P.
p.. eswc; ÚnEpLOpup.ÉY"fl. K1'1.'L ¡.LE', t'pOY ~>O''t'L
z , >WY - "
OV't'WY, ' ,,
Xl'1.~ 1'1.LWY· X(Ú t11tep 1'1.LWYI'1. p..
L. ordinem superat. · Mensura est rerum omnium et aeternitas ; aeternitatemque et L.
C. nem ordinem collocata. Rerum est mensura saeculumque ; et supra saeculum e.
D. tetes et des séries. Elle mesure l'univers et sa durée ; mais Elle est hors de la D.

6. KAI nPOAIWNIOC n/\HPHC EN TOIC .ENAEECIN VnEPn/\HPHC EN TOIC 6.


H. et anteaevalis. Plena in indigentibus ; superplena in mul- H.
E. et ante saecula. Plena in indigentibus; supcrplena in mul- E.
S. et ante aevum. Et plena in minus habentibus ; superplena in S.
R. et prae saecularis. Et plena in indigentibus ; superplena in ple- R.
A. et ante saeculum. Plena ínter egenos; ínter plenos A.
F. et ante aevum. Plena quidem in rebus egenis; in plenis autem F.
P. superat et antecedit. Plena est in iis quae egent ; effusa in iis quae P.
p.. xl'1.t 7tpo 1'1.Lwvoc;. II'Al\p"flc; Év -roi"c; svoeÉaLY' Ú7tEp7t'Al\p"fl¡; Év -:oi"c; p..
L. superat et antecedit. Plena est in iis quae egent ; effusa in iis quae L.
C. et ante saeculum. Plena est in iis quae egent : in iis quae plena C.
D. durée, Elle la précede. E11e est la plénitude aupres des indigents ; aupres des plénitudes E11e D.

6. n/\H0ECIN APPHTOC A~eErKTOC VnEP NOVN VnEP ZWHN VnEP OVCIAN 6.


H. titudinibus. Arcana, ineffabilis, super mentem, super vitam, super substantiam. H.
E. titudinibus. Arcana, ineffabilis, super animum, super vitam, super essentiam. E.
S. plenis. Indicibilis, ineffabz"lis, super mentem, super vitam, super substantiam. S.
R. nitudinibus. Indicibilis, ineffabilis, super z'ntellectum, super vitam, super substantiam. R.
A. exuberans. lneffabilis, ineloquibilis, supra sensum, supra vitam, supra substantiam: A.
F. exuberans. Ineffabilis, non pronuntiabilis, super intellectum, super vitam, super essentiam. F.
P. plena sunt. Dici non potest, non proferri : mentem, vitam essentiam superat. P.
p.. 1t'Al¡peaw. "App·r1-roc;, ciq¡Os¡x-roc;, ú1tep vouv, t11tep ~wl\v, ú1tep ouail'1.v. P.·
L. plena sunt. Dici non potest, non proferri : mentem, vitam, essentiam superat. L.
C. sunt exuberat. Ineffabilis est et inexplicabilis, supra sensum, supra vitam, supra substantiam. c.
D. est surabondance. Rien ne La dit, rien ne L'explique : ni l'esprit, ni la vie, ni l'etre. D.
DOUZIEME SECTION : L'INSUFFISANCE DE NOS CONCEPTS. 109

6. Vn€PcllVúlC EX€1 TO Vn€PcllV€C Vn€POVCiúlC TO vnePOVCION 6.


H. Superexaltate habet quod est superexaltatum, supersubstantialiter quod est supersubstantiale. H.
E. Supernaturaliter habet supernaturale, superessentialiter superessentiale. E.
S. Supernaturaliter habet supernaturale, supersubstantialiter supersubstantiale. S.
R. Supernaturaliter habet supernaturale, supersubstantialiter supersubstantiale. R.
A. Excellenter habet excellentiam, supersubstantialiterque substantiam superat. A.
F. Supernaturale munus supernaturaliter habet, superessentiale superessentiali etiam ratione. F.
P. Quod excellit habet cum praestantia, quod essentiam superat eo modo qui essentia est superior. P.
P.· T7tepcpuw<; exeL 'rO Ú7tepcpui<;, Ú7tepoucr(wc; 'rO Ú7tepoÚcrLOV. P.·
L. Quod excellit habet cum praestantia, quod essentiam superat eo modo qui essentia est superior. L.
C. Supernaturaliter habet supernaturalitatem, et supersubstantialiter substantiam excedit. C.
D. Elle a l'extraordinaire d'une maniere extraordinaire, et l'inoui d'une maniere inouie. D.

6. 00€N enEIAH KAI €ú>C cllVC€úlC vnep clliMN0PúlnJAN EJ\HI\V0€N KAI 6.


H. Unde quía et usque naturae humanitatem advenit, et vere H.
E. Unde quoniam quidem et usque naturam pro humanitate venit, et vere E.
S. Unde quoniam et usque ad naturam a benignitate venit, et vere S.
R. Unde quía et usque ad naturam pro philanthropia venit, et vere R.
A. Unde quoniam et usque ad nostram naturam per summam clementiam venit, vereque substan- A.
F. Quamobrem quando usque ad naturam ob summam benignitatem venit, vereque substan- F.
P. !taque quando etiam ad naturam pro sua benignitate venit, 'IJereque P.
p.. "06sv E7tetolj xa.t ewt; cpúcrewt; Ú1to cpt'Aocv6pw7t[a.c; é'AT¡'Au6e, xa.t p..
L. !taque quando etiam ad naturam pro sua benignitate venit, vereque L.
C. Unde, quoniam ad nostram usque naturam ex humani generis amore se demisit, nostramque vere C.
D. jésus a pu, dans son amour pour l'homme, venir jusqu'a notre nature, se faire vrai- D.

6. AI\H0úlC OVCiúl0H KAI ANHP O Vn€P0€0C €XPHMATIC€N 11\Eú> 6.


H •. substantifactus, et vir summus Deus adjudicavit, (pro-H.
E. essentiata est, et vir superdeus creatus est, (pro- E.
S. substantia factus est, et vir superdeus exstitit, (pro- S.
R. substantiatus est, et vir superdeus exstitit, (pro- R.
A. tiam nostrae carnis accepit, et vir summus ille Deus appellatus est, (propitia A.
F. tiam nostrae carnis accepit, summusque ille Deus vir est appellatus, ( propitia vero F.
P. essentiam assumpsit, atque vir is qui Deum superat appellatus est, ( quae autem P.
p.. á'A"l\6wc; oúcrtw6"l\, xa.t ávt,p ó Ú7tÉp6e?c; ÉXp"llp.ci-rtcrev, (0-ew p..
L. essentiam assumpsit, atque vir is qui Deum superat appellatus est, ( quae autem L.
C. substantiam assumpsit, summusque ille Deus appellatus est komo, (propitiationis C.
D. ment comme nous, se comporter en homme, Lui, Dieu inconcevable, (et Dieu D.

6. A€ €1H nPOC HMúlN TA Vn€P NOVN KAI 1\0rON VMNOVM€NA KAN 6.


H. pitiatione esse nostra quae est super mentem hymnizata), et in istis H.
E. pitiatio autem sit a nobz"s super animum et super rationem laudanda), et si E.
S. pitiatione autem sint a nobis haec super mentem et rationem laudata), quam'IJis S.
R. pitia sint autem a nobis super intellectum et rationem laudata), et utiqueR.
A. sint igz"tur quae sensum omnem et sermonem superantia laudantur a nobis), in hisA.
F. sint quae in praesentia intellectum sermonemque superantia laudantur a nobis), tune quo- F.
P. hoc loco a nobis laudantur et mentem orationemque superant, propitia nobis sint), in his P.
p.. os er"l\ -:oc 7tpo.; ~p.wv -:oc Ú7tep voüv ?ta.t 'Aóyov úp..voúp.eva.), .xciv p..
L. hoc loco a nobis laudantur et mentem orationemque superant, propitia nobis sint), . in his L.
C. profecto illa sint omnem ~ntellectum rationemque superantis, quae modo praedicamus), in C.
D. veuille que ces faits insondables, indicibles, nous Le rendent pitoyable !) puis, D.
IIO ~REMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. TOVTOIC EX€1 TO VnEPCIIVEC KAI VnEPOVCJON OV MONON H ANAN\Oiú>Tú>C 6.


H. habet quod superexaltatum et supersubstantiale est, non tantum immutabiliter H.
E. his habentur supernaturale et superessentiale, non solum ipsa immutabiliter E.
S. et in istis habet supernaturale et supersubstantiale, non solum secundum quod invaria- S.
R. in his habet supernaturale et supersubstantiale, non solum secundum quod inaltera- R.
A. quoque illius excellens ac supersubstantiale eminet, non modo qua parte immutabiliter A.
F. que in his supernaturale et superessentiale munus emicuit, non solum quia immutabiliter F.
P. quoque habet quod excellit et quod essentiam superat, non solum quod sine ulla mutatione P.
p.. 'tOÚ'tOLii ÉXEL -.o Ó'ltEpfUE!i xcÚ Ó'ltEpoÚcnov, oú p.óvov ~ civaAAoLW'tWii p..
L. quoque habet quod excellit et quod essentiam superat, non solum quod sine ulla mutatione L.
C. his quoque naturam substantiamque superat, quod non tantum sine sui imitatione e.
D. tenir en ceci l'extraordinaire et l'inoui, non seulement paree qu'II a partagé D.

6. HMIN KAI ACVrXVTú>C KEKOINú>NHKEN MH.ll€N nenON0ú>C EIC TO VnEPni\HPEC 6.


H. nobis et inconfuse communicavit, nihil passus z"n superplenum in H.
E. nobis et inconfuse communicavit, nihil perpessa in superplenitudinem E.
S. biliter et inconfuse nobis communicavit, nihil passus ad superplenum ipsius S.
R. biliter nobis et inconfuse communicavit, nihil passus in superplenum ipsius R.
A. nobis atque inconfuse communicavit, . nihil in exuberanti sua plenitudine ex A.
F. et inconfuse nobis communicavit, nihil in exuberante sua plenitudine ab F.
P. et confusione nostri factus est particeps, cum nihil passus · esset et accepisset in summa ple- P.
p.. l¡p.i"'l xcxt á.auyzú-.w¡¡ xexoLvwv7¡xe, p.7¡oev 'ltE'Itovijwc; et¡¡ -.o Ó7tEp1t'Alípe¡¡ p..
L. et confusione nostri factus est particeps, cum nihil passus esset et accepisset in summa pie- L.
C. na'turaeve confusione nobis sese communicarit, nihil in exuberanti sua plenitudine ex C.
D. nos mreurs sans s'altérer, sans se m@ler, sans rien perdre, en son insondable anéan- D.

6. A"IITOV nPOC THC ACil0ErKTOV KENú>CEú>C AN\ OTI KAI ro nANTú>N KAJNú>N 6.
H. sua ineffabili exinanitione, ·· sed quia et omnium exinanitus exinani-11.
E. suam ab· ineffabili novitate, · .,.,,,, ·· sed quia et hoc omnium novorum maximum E.
S. ab ineffabili exinanitione, ; '. , ·,. sed quoniam et quod est omnibus novis S.
R. ab ineffabili exinanitione, sed quoniam et omnibus novis novum R.
A. in4fabili exinanitione perpessus, verum quia, quod est novitatum omnium super- A.
F. ineffabili exinanitione perpessus, sed etiam quia, quod novitatum omnium est F.
P. nitate perfectioneque sua a summa exinanitione, sed etiam quod, id quod eorum quae nova sunt P.
p.. cxú-.oÜ 1tpo¡¡ ñ¡¡¡ df0Éyx-.ou xevwaew¡¡, á.'AA' 8-.L xcxt 'tO 'ltCÍV'tiJ>V xcxwwv p..
L. nitate perfectioneque sua a summa exinanitione, sed. etiam · quod, id quod eorum quae nova sunt L.
C. ineffabili'· exinanitione perpessus, ·· ,:;.. ·.•:·.' . \ verum etiam quod novis omnibus mágis C.
D. tlssement, de son· infinle · plénltude, ). '. ' · ,,.. · · : mais) encore · paree que, par la plus neuve D.

6. KAINOTATON . EN. TOIC CIIVCIKOIC HMú>N VnEPCIIVHC HN 6.


.. .
H. tissimorum, in naturalibus nostris superexaltatus erat, H
E. novum, in naturalibus nostris supernaturalis erat, B.
S. magis novum, in naturalibus nostris supernaturaliter erat, S.
R. magis,. in naturalibus nostris supernaturaliter erat, R.
A:eminens nóvitas, .·,. in. naturalibus nostris · supra naturam erat, A.
F.· ~me.· niwum, ·.,. \ ¡ .., •. ' in 'naturalibus) nostris supernaturalis erat;' ~··.''' ··, .:'•, ''';'• F.
P. ·est novum maxime, . , in iis quae natura nobis dedit, natura· erat: superior, P.
p.·. XCXWÓ't'ot't'OV, tv ~O~Ii rpuatxo~li l¡p.wv Ó'ltspful¡¡¡ ; 1v;, . · ¡.t~
L. ·est novum' maxime, · · • in iis quae natura nobis dedit, natura erat: superior, L.
c. novum accidit; ... ea quae naturae nostrae sunt, supra nafurae ordinem, ·. ·· ; ,, · · C;
D. des nouveautés, rneme en ce · que la nature· ·nous donne, 11 était extraordinaire, D~
TREIZIEME SECTION ; LES NOMS DE TOUTE LA TRINITÉ. 111

6. EN TOIC KAT OVCIAN VnEPOVCIOC nANTA TA HMWN e::: HMWN VnEP HMAC 6.
H. in supersubstantialibus supersubstantialis, omnia nostra de nobis pro nobis H.
E. in quibus juxta essentiam superessentialis, omnia nostra ex nobis propter nos E.
S. in substantialibus supersubstantialiter, omnia nostra super nos S.
R. in his quae secundum substantiam supersubstantialiter, omnia nostra ex nobis supra nos R.
A. in his quae sunt nos trae substantiae, supersubstantialis, nostra omnia ex nobis et supra nos ex- A.
F. in his quae nostrae sunt essentiae, super essentiam, omnia nostra ex nobis et super nos pos-. F.
P. in iis quae essentiam attingunt, majar erat essentia. P.
p.. év 't'OL~ xcx't'' oua-{cxv Ú7tepoúa-~o~, 7tCÍv..-cx 't'il 'Í\p.wv é~ l¡p.wv Ú1tep T¡p.«c; p..
L. in iis quae essentiam attingunt, major erat essentia. L.
C. substantiamque, supra substantiae modum, participarit,nostra omnia ex nobis et supra nos ex- C.
D. m@me en ce que l'@tre nous apporte, 11 était inoui, possédant tout notre @tre, de nous, mais D.

6. VnEPEXWN TOVTCUN MEN OVN AAIC Enl AE TON TOV /\OrOV CKOnON nPOIWMEN 6.
H. superexcellens. Istud quidem idonee. In sermonis autem sensum procedamus, H.
E. superans. Hoc quidem sufjicienter. In rationis autem speculationem proveniamus, E.
S. habens. Igitur de istis quidem satis est. Ad Verbi autem intentionem procedamus, S.
R. superhabens. De his quidem igitur satis. Ad sermonis autem intentionem procedamus, R.
A. cellenter habens. Sed de his satis. Illuc jam unde coepit, recurrat oratio, A.
F. sidens exccllenter. Sed de his satis. Ad ipsum sermonis nostri signum jam pergamus, F.
P. Sed haec quidem hactenus. Ad propositum autem nobis sermonem veniamus, P.
p.. imepéx_wv. ToÚ't'hl'l p.h oih &AL~. 'E'ltt oe 't'Cl'l 't'OÜ A.óyou O"XO'ltOV 7tpotwp.sv, P.·
L. Sed haec quidem hactenus. Ad propositum autem nobis sermonem veniamus, L.
C. cellenter habens. Sed de his satis. Modo sermonis nostri scopum prosequamur, C.
D. mieux que nous. Restons-en la. Reprenons le fil du discours. D.

6. TA KOINA KAI HNWMENA THC AIAKPICECUC THC 6EIAC ONOMATA KATA. TO HMIN 6.
H. communia et coadunata discretionis Divinitatis scilicet nomina ( secundum H.
E. communia et unita discretionis divinae nomina ( secundum quod nobis E.
S. communia et unita discretionis divina nomina (secundum quod est nobis S.
R. communia et unita discretionis divina nomina ( secundum nobis pos- R.
A. et communia atque conjuncta divinae discretionis nomina (pro viribus) A.
F. communia conjunctaque divinae discretionis nomina (pro viribus) F.
P. ut communia et conjuncta dt"stinctionis divinae nomina (pro virili P.
p.. · 't'a xowa xcxt T¡vwp.É'Icx -;1¡~ o~cxxpLa-swc; ñ¡~ 6elcx~ civóp.cx't'oc (xoc't'a 't'o ~p.~v p..
L. ut communia et conjuncta distinctionis divinae nomina (pro virili L.
e. communia et unita divinae distinctionis nomina ( prout possumus) e.
D. Scrutons (de notre mieux) les noms qu'une distinction, spéciale il Dieu, mérite aux Trois D.

6. E$IKTON ANEI\ITTONTEC KAI JNA CA$WC nEPI nANTWN EHC nPOAIO- 6.


H.nobis licitum) replicantes. Et ut de omnibus plane deinceps defi- H.
E. possibile) replicantes. Et ut aperte de omní'bus deinceps defi- E.
S. possibile) revolventes. Et ut plene de omnibus consequenter prae- S.
R. sibile) replicantes. Et ut manifeste de omnibus quae deinceps prae- R.
A. explicare pergamus. Atque ut aptius de omnibus deinceps dicendis A.
F. tractaturi. Ut autem perspicue de omnibus quae sequuntur F.
P. parte) tractemus. Atque ut plane de omnibus deinceps expli- P.
P.· t~~X't'Óv) &.vsA.lnov-re;. Kcx.t rvcx a-cxcpw; 'ltspt 'ltCÍ.V't'hl'Y é~.;¡~ 'ltfOO~O- P.·
L. parte) explicemus. Atque ut plane de omnibus deinceps prae- L.
C. explicando. Atque ut plane de omnibus deinceps expli- C.
D. Personnes d'une maniere commune, indivise. Pour bien préciser la portée de toutes les pages D.
II2 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. PICOME6A f.IAKPICIN 6EIAN CI>AMEN WC EIPHTAI TAC ArAeonPEnEJC THC 6.


H. niamus, discretionem divinam dicimus ( sicut dictum est) benidecoras H.
E. niamus, discretionem divinam dicimus ( ut dictum est) pulchras Divini- E.
S. determinemus, discretionem divinam esse dicimus ( sicut dictum est) bono convenientes S.
R. determinemus, discretionem divinam dicimus ( ut praedictum) bonidecentes R.
A. ante definiamus, discretionem divinam esse dicimus ( ut praemissum est) processus A. .'>,

F. ante definiamus, discretionem divinam ( ut dictum est) appellamus beneficas F.


P. cemus, distinctionem divinam esse dicimus ( quemadmodum dictum est) praeclaras P.
p.. pL11wp.e9a., O•.IÍxpLoW 6e[a.v cpa.p.Év (w~ etp7j'ta.L) 1:&.~ c7.ya.9onpEnEi"~ 1:7j~ p..
L. definiamus, distinctionem divinam esse dicimus ( quemadmodum dictum est) praeclaras L.
C. cemus, distinctionem divinam esse dicimus ( quemadmodum dictum est) beni- C.
D. qui suivent, nous entendons (c'est déja dit) par distinction en Dieu l'ensemble des D.
'•'•

6. 6EAPXIAC nPOOf.OVC f.WPOVMENH rAP nACIN TOIC OVCI KAI VnEP- 15.
H. Thearchiae processiones : dans enim omnibus exsistentibus et H.
E. tatis processiones : donans enim omnibus quae sunt et super- E.
S. Thearchiae processiones : donans enim omnibus exsistentibus et super- S.
R. Thearchiae processus : donans enim omnibus exsistentibus et super- R.
A. benignissimos Deitatis : cum enim his quae sunt omnibus affatim bonorum A.
F. Deitatis processiones : cum enim omnibus quae sunt dum eminet F.
P. Divinitatz's progressiones : nam cum rebus omnibus largitur, magnaque P.
p.. 6ea.p)(Lr1.~ npoÓoou~· owpovp.É•n¡ y&p 7ti'1L 't"O~~ OUaL, Xri.L Únep- ¡t.
L. Divinitatis progressiones nam cum rebus omnibus largitur, magnaque L.
C. gnissimas Dei emanationes : dum emm rebus omnibus ubertim bonorum C.
D. démarches bienfaisantes de la Divinité. En effet, quand Dieu fait ses dons a tout @tre, laissant D.

6. XEOVCA TAC TúlN 0/\WN ArASúlN METOVCIAC HNúlMENúlC MEN f.IAKPINETAI 6.


H. supereminens omnium bonorum metusias, coadunate quidem discernitur, H.
E. eminens omnium bonorum participationes, unite quidem discernitur, E.
S. fundens totorum bonorum participationes, unitive quidem discernitur, S.
R. jundens totorum bonorum participationes, unite quidem discernitur, R.
A. omnium consortia largiatur et supereffundat, conjunctim quidem dz'scernitur, A.
F. bonorum cunctorum consortia largiatur, unite quidem discernitur, F.
P. copia omnium bonorum communiones effundit, tum conjuncte quidem distinguitur, P.
P.· xéouaa. 'ta~ 't"WV BAwv &:ya.9wv p.e'touala.~. 1¡vwp.Évw~ p.sv OLa.xplve'ta.L, P.·
L. copia omnium bonorum communiones effundit, tum unite quidem distinguitur, L.
C. omnium consortia impertit et infundit, tum conjuncte quidem distinguitur, C.
D. couler par-dessus bord tous les biens qu'II concede, c'est dans la parité qu'il y a distinction, D.

6. nAH6VETAI f.E ENIKúlC KAI noMAnMCIAZETAI EK TOV ENOC ANEKCI>OITHTWC 6.


H. abundatur autem unialiter, et multiplicatur de uno inegresse. H.
E. plurificatur vera singulariter, et multiplicatur ex uno irremeabiliter. E.
S. et in pluralitatem agitur singulariter, et multiplicatur ex uno inegressibiliter. S.
R. plurificatur autem singulariter, et multiplicatur ex uno inegressibiliter. R.
A. crescit autem singulariter, et multiplicatur, neque usquam ab uno discedit. A.
F. amplificatur autem unice, ac dum multiplicatur non discedit ab uno. F.
P. amplificatur autem uno modo, multiplexque jit ex uno neque discedit. P.
p.. TCA7j6úe'ta.L os ÉYLXW~, xa.t noAÁa.nÁa.aLIÍ~e'ta.L ~x 1:0u évo~ &vexpoL'r'i¡'tw~. P.·
L. amplificatur autem unice, multiplexque fit non discedendo ab unitate. L.
C. amplificatur autem unice, multiplexque fit ex uno nec ab unitate discedit, c.
D. l'expansion appartient au Dieu Un, la multiplicité releve de l'Unité, et ne la détruit pas. D.
TREIZIEME SECTION : LES NOMS DE TOUTE LA TRINITÉ. !13
6. OION enEIAH O WN €CTIN O E>€0C Vn€POVCIWC AWP€1TAI A€ TO €1NAI .6.
H. Utputa, quía qui est est Deus supersubstantialiter, dat autem esse ex- H.
E. Ut, quoniam ON est Deus superessentialiter, donat autem esse his E.
S. Puta, quoniam exsistens est Deus supersubstantialiter, dat autem esse exsis- S.
R. Velut, quod ens est Deus supersubstantialiter, donat autem Deus esse R.
A. Puta, quoniam supersubstantialiter ens Deus est, et his quae sunt esse A.
F. Puta, quoniam Deus est ens (ut ita dixerim) superenter, largitur autem esse his quae F.
P. Velut, quoniam Deus est essentia quae omnem essentiam superat, iis autem quae sunt statum P.
P.· O!qv e'lte~ol¡ wv ea·rtv ó Oeo" Ú7tepouaLW<;, owpeL't'CXL OE 't'O Elva.~ P.·
L. Velut, quoniam Deus est essentia quae omnem essentiam superat, iis autem quae sunt statum L.
C. Utputa, quoniam Deus superessentialiter est essentia, cune- C.
D. Ainsi, paree que Dieu possede l'etre d'une maniere supérieure, paree qu'II donne l'etre aux D.

6. TOIC OVCI KAI nAPAf€1 TAC 01\AC OVCIAC nOMAnMCIAZ€CE>Al Jl.€f€TAI TO EN ON €K€1NO 6.
H.sistentibus et ducit totas substantias, multiplicari dicitur illud quod unum est H.
.E. quae sunt et adducit totas substantias, multiplicari dicitur unum ON illud ex E .
S. tentibus et deducit totas substantias, multiplicari dicitur unum exsistens t'llud, S.
R. exsistentibus et adducit totas substantias, multiplicari dicitur unum ens il/ud, ea R.
A. largitur omnesque producit essentias, unum illud quod est multiplicari dicitur, .A.
\
F. sunt omnibus et omnes producit essentias, unum illud ens multiplicari dicitur F.
~.,, P. dat omnemque essentiam profert in lucem, multiplicari unum dicitur illud quod P.
p.. 't'OL<; oua~, xcxl 1tCXpliyeL -:ex¡; ó'Acx.; ouaL!X<;, 'ltOAAcx'lt),cxaLCÍ~eaOcxL Asye't'CXL• 't'O sv Bv exeLVO P.·
L. dat omnemque essentiam profert in lucem, multiplicari unum dicitur illud quod L.
C. tasque producit essentias, secundum illud unum quod est multiplicari C.
D. eréatures, et met au jour toutes les essenees, on dit que I'Un, qu'II est, se multiplie, du fait D.

6. TH e::: AVTOV nAPArWrH TWN nOMWN ONTWN M€NONTOC OVA€N HTTON €K€1NOV 06.
H.de ejus traductione multis exsistentibus; manente nihilominus illo, .H.
. E. se adductione multorum exsistentium ; quidem ente nihil minus i/lo, , . .E.
S. quía ex ipso multa exsistentia deducuntur ~· · mariet autem nihil minus illud, · .S.
R.quae ex ipso adductione multorum entium;. · quidem exsistente autem nihil minus illo, R.
A .multas ex se producendo substantias ; manet autem illud nihilominus, . .A.
.F. dum entia ex se multa producit ; manet i/le nihilominus, . F.
P. est, dum multa sunt ex ejus editione; ita tamen ut ille maneat, oPo
P.· 't'~ ee CXU't'OU 7tCXpcxywy~ 't'hl\1 7tOAAhlV ÓV't'W\1' fJ-S'\IOV't'O<; OE ouoev 1¡'t"t'OV exdvou, . P.·
L. est, dum multa sunt ex ejus editione ; ita tamen ut illud maneat, L.
C.dicitur, dum multas ex se producit entitates; . · ·. verumtamen' in se ipso manet, .C.
. D. qu'un si grand nombre tient de Lui l'existenee ; ·.: 11· n'en demeure.. pas moins le meme, .D •

6. KAI €NOC EN TW hJI.HE>VCMW KAI HNWM€NOV KATA THN nPOOAON KAI nJI.HPOVC EN TH AlA- . 6.
. H. et uno in multiplicatione, et coadunato secundum processum, et pleno in discre-.H•
E.·· et uno in mu/tiplicatione, et adunato juxta processionem, et plenum in discre- .E.
S. unum in multiplicatione, et unitum in processione, et plenum in discre- S.
. R. et uno in multiplicatione, et unito secundum processum, et pleno in discre-. R .
A. et in mu/tiplicatione unum, et in processu conjunctum, atque in discretione.A .
.F. in multiplicatione unus, , et in processione unitus,' · · et in discretione .F.
· P, · et .unus in mu/tiplicatione, ·. · et conjunctus in progressione ipsa,· ·. et, plenus perfectusque in· dis-. P.
·p.. xcxt ~VO<; · ev -rij>' 7tA7}9UafJ-(j>, xcxl ~VW!J-SYOU xcx-rex 't'l¡v 7tpÓooov; xcxl "'tA-/¡pou.; ~v 't'~ OLcx- . p..
. L. et unum in multiplicatione, et ·conjunctum in progressione ipsa, et plenum perfectumque in dis- .L•
. C. · in multiplicatione unus, et in emanatione unitus, atque in distinctione per-. e.
D.et un en ee. grand nombre, et unique en eette produetion, et plein en ce don au, D.

VeniODI lat. - 8.
II4 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

13. KPIC€1 TW nANTWN €1NAI TWN ONTWN vnePOVCIWC e:::HPHM€NON 6.


H. tione, quod omnium est exsistentium supersubstantialiter praecipuum, H.
E. tione, omnibus essendo quae sunt superessentialiter remotum, E.
S. tione, eo quod ab omnibus exsistentibus supersubstantialiter segregatum est, S.
R. tione, ab omnium esse entium supersubstantialiter segregatum, R.
A.plenum, quod sit substantiis omnibus eminenter exceptum A.
F. plenus, propterea quod ab omnibus entibus superenter sit absolutus F.
P. tinctione, propterea quod praestanti modo secretus sit ab iis quae sunt omnibus, P.
p.. xplcrE~, -réj> 7t!ÍV't"WV Eiva.~ 't"W'\1 OV":WV tJ7tEpoucrLW¡; l~~p7¡p.Évov, P.·
L. tinctione, propterea quod praestanti modo secretum sit ab iis quae sunt omnibus, L.
C.fectus, quod sit ab essentiis omnibus superessentialiter exemptus. c.
D. debors. La raison en est que Dieu se trouve sur un plan supérieur, en marge de tous les etres, D.

13. KAI TH AINIAIA TWN OAWN nPOCArWrH KAI TH AN€MTTWTW XVC€1 TWN AMIWTWN 6.
H. et uniali omnium traductione, et inimminuta effusione inimmutarum H.
E. et potenti totorum processione, et non-minorata fusione indiminutarum E.
S. et quod ab ipso unitive iota deducuntur, et quod non minoratur effusio non-minorabi- S.
R. et singulari totorum adductione, et imminorata fusione indíminutarum R.
A. et singulari productione omnium, atque indiminuta profusione ipsius índe- Á.
F. et unico actu producat omnia, atque indiminuta profusione índeficientia F.
P. tum singulari unaque rerum omnium procreatione, tum non imminuta ejjusione munerum suorum P.
P.· XiXL -::~ év~iXL!:f 't"WV ó'Awv 7tpocra.ywy~, xa.1 't"~ &vEAa.-:;:r@-::<¡> zúcre~ ":W'\1 &p.¡¡;~@-.wv P.·
L. tum singulari unaque rerum omnium procreatione, tum non imminuta ejjusione munerum suorum L.
e. tam singulari productione omnium, quam indiminuta suarum índeficíentíum pro- e.
D. tant par le mode unique dont 11 a tout produit, que par le pouvoir d'accorder, sans aucune D.

13. AVTOV M€TMOC€WN MM KAI €N WN KAI nANTI M€P€1 KAI OAW KAI 6.
H.ejus traductionum. Sed et unum est, et omni partí et tdti, et H.
E. sui traditionum. Sed et unum ON, et omni partí et toti, et E.
S. líum ipsius dístributíonum. Sed et unum exsistens, et omní partí et toti, et S.
R. ipsius traditionum. Sed et unum ens, et omní partí et toti, et R.
A.ficientium munerum. Sed et cum sit unum, omnique partí et toti, et uni et A.
F. ipsius munera largíatur. Atqui cum sz't unum, omniqw partí et toti, et uni et F.
P. quae plena manent. Quin etiam cum unum zpse sit, ac cum omní et parte et toto, P.
P.· a.u-::ou p.n·a.oÓcrEW'\1. . 'A).).lJ. ltiXL gy wv . . xa.1 7tiX'\I't"L p.ÉpE~ xcú liA<¡>, XIXL P.·
L. quae plena manent. Quin etíam cum unum ipse sit, ac cum omni et parte et tato, L.
C. fusione communicationum. Quin etiam cum quid unum ipse sit, omnique partí et totí, et uní et C.
D. perte, des dons sans fin. Comme 11 ~!lt I'Un, 11 donne de l'un aux parties D•

. 6, €NI KAI nAH0€1 TOV €NOC M€TMOVC €N €CTIN WCAVTWC Vn€POV- 6.


H.uni et multitudini, ab uno dans, unum est itídem supersubstan- H.
E. uni et multitudini, ab uno tradens, unum est eodem modo superessen- E.
S. uni et multitudini5 unum tradens, unum est símílíter supersubstan- S.
R. uni et multitudini, unum tradens, unum est supersubstan- R.
A. multitudini, uníus consortíum tradat, unum similiter est supersubstan- A.
. F. multitudinz", participationem unius impertíat, . unum permanet eodem pacto, superessentialí F •
P. et uno et multitudine, unum communicet, tamen unum est eodem modo quí ídem. P.
p.. évi. x~X-1 7tAT¡Qe~, -::ou évoc; p.e't"a.ooúc;, E'\1 lcr-.~V wa:a.Ú't"t.lc; ÚicEpou- p..
L. et uno et multítudine, unum communicet, tamen unum est eodem modo, quí ídem L.
C. multitudíni, unius sui consortium largiatur, ve/ ut sic etiam supra substantíam C.
D. et au tout, au simple et au multiple, tout en demeurant ,un dans la meme mesure,. D.
TREIZIEME SECTION : LES NOMS DE TOUTE LA TRINITÉ. IIS
6. Clc.lC OVT€ MEPOC ON TOV n/\HSOVC ovre EK MEPc.lN 0/\0N 6.
H. tialiter, neque pars est multitudinis, neque partium totum. H.
E. tialiter, neque pars ON multitudinis, neque ex partibus totum. E.
S. tialiter, neque pars exsistens multitudinis, neque ex partibus totum. S.
R. tialiter, neque pars ens multitudinis, neque ex partibus totum. R.
A. tialiter, neque pars exsistens multitudinis, neque ex partibus totum. A.
F. videlicet ratione, nec pars est multitudinis alicujus, nec aliquod ex partibus totum. F.
P. essentias superat, quod neque pars sit multitudinis, neque totum constans ex partibus. P.
fl· a(w~, o{he flÉpo~ ov 't'OÜ nA.f¡9o:Jt; oÜ-re sx flepwv oÁov. . fl·
L. essentias superat, quod neque pars sit multitudinis, neque totum constans ex partibus. L.
.C. exstitit unus, cum neque pars sit multitudinis, neque ex partibus totum. c.
D. ;d'une maniere supérieure ; car 11 n'est ni partie du multiple ni tout vis-a-vis de parties. D.

6. KAI OVfc.lC OVTE EN ECTIN OVIl.€ TO EN EX€1 nOP- 6.


H. Et sic neque unum est, neque unum habet; pro- H.
E. Et sic neque unum est, neque unum habet; longe E.
S. Et ita neque unum est, neque unum habet; longe S.
R.· Et sic neque unum est, neque uno participat; longe R.
A. Sicque nec unum est, neque unius particeps; longeque A.
F. Sicque nec unum est, nec unius particeps, neque habet unum; longeque F.
P. Ita neque unum est, neque unius est particeps, nec unum in se continet; sed procul P.
fl· KCXL' OU't'Wii OU'te ev
fl " , l
~>O''t'W,
"
OU're 1. '
~>VOt;
,
flE-rEXEL,. OU', t"E ' !.1
't"O ¡¡y
,
ezeL · ,~
nor- fl·
L. Ita neque unum est, neque unius est particeps, nec unum in se continet 3" sed procul L.
C. Nam hoc modo non est quid unum, neque sic unum participa!, habetve unitatem; sed longe ab C.
D. Si bien qu'll n'est pas l'un, 11 ne partage pas l'un, 11 ne possede pas l'un ; loin de tout D.

6. Pc.l /:..€ TOVfc.lN ECTIN VnEP TO EN TOIC OVCIN EN KAI n/\HSOC 6.


H. cul autem ab istis. est super unum essentibus unum, et multitudo est impar- H.
E. autem his inest super unum ab his quae sunt unum, et multitudo im- E.
S. autem ab istis ·unum est super unum quod est in exsistentibus, S.
R. autem ab his unum est super unum exsistentibus unum, et multitudo R.
A. ab his unum est super unum illud quod in substantiis est, et multitudo A.
F. ab his unum exsistit super unum illud quod entibus inest, multitudo quin F.
P. ab his distat, superatque unum quod et unum est iis quae sunt, et multitudo indivi- P.
J.. <:>• \ < \
fl· t'w oe -rou't'wv H
ev ~
~>O"t'W unep -.o\ ~
~>V
-
't'OL¡; ,-
ouaw !!
~>V, . xcxt nA.l¡9ot; fl·
L. ·ab his distat, superatque unum quod et unum est iis quae sunt, et multitudo indivi- L.
C. his alia ratione quid unum est supra unum quod rebus unum est, et multitudo C.
D. ,cecl, 11 est un d'une meilleure unité que celle des créatures, 11 est multitude sans parties, D.

6. AMEPEC An/\HPc.lTON vnePn/\HPEC nAN EN KAI n/\HSOC nAPAroN· 6.


H. tibilis, incomprehensibilis, supercomprehensibilis, omne unum et multitudinem H.
E. partibilis, sine plenitudine superplenitudo, omne unum et multitudinem E.
S. et multitudinem deducens S.
R. impartibilis, sine plenitudine plenum, ·· omne unum et multitudinem R.
A. individua, inexplebilis-, plus quam plena~ omne unum multitudinemque A.
F. ·etiam impártibilis, inexplebilis~ superplena, omne unum multitudinemque pro- F.
P. 'dua; inexplebilis, plus quam plena et ·expleta, omneque unum ac multitudo quae res et in P.
P.· i¡upk:dnA.-I¡pi.>-:ov ú1tepnÁl¡pet;, · . ·, . · · ~ 1tiiv gv xcxt nÁ1¡9o~ ncxpciyov fl·
L. dua, inexplebilis, plus quam plena et expleta, omneque unum ac multitudinem L.
C. individua, inexplebilis superplenitudo, omne unum multitudinemque produ- C.
D. ·11 est sans plépitude, 11 est plus que la plénitude, 11 produit, acheve et conserve D.
II6 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

6. KAI T€1\EIOVN KAI CVN€XON nMIN TH e::: AVTOV 0Eú>CEI 6.


H. ducens et perficiens et continens. Iterum de sua Divinitate H.
E. adducens et perjiciens et continens. Iterum ex se deijicatione, E.
S. et perficiens et continens. Rursus ex ipsius deijicatz"one S.
R. adducens et perjiciens et continens. Rursus ea quae ex ipso deijicatione R.
A. producens et perjiciens et continens. Rursus ex ipsius deijicentia, A.
F. ducens et perficiens atque continens. Praeterea ex deifico Dei actu, F.
P. lucem proJerunt et perficiunt et continent. Rursus divinitatis effectione quae ex eo prodit, P.
p.. xat -rsÁe:toüv X(Xt r.uvéxov. ll!X:Aw -r~ é~ cx.ú-roü 6swr.st, P.·
L. producens et perficiens et continens. Rursus divinitatis effectione quae ex eo prodit, L.
C. cens ac perjiciens atque complectens. Rursus dum ejus deijicentia, c.
D. tout un et tout multiple. De mSme, a voir Dieu déifier, D.

6. Tú> KATA .t.VNAMIN €KACTOV 0€0€1.11€1 0€ú>N nOMú>N rlrNOM€- 6.


H. secundum virtutem uniuscujusque Deivisi, deos multos Jac- H.
E. secundum virtutem uniuscujusque DeiJormi, deorum multorum Jacto- E.
S. Deiformi uniuscujusque secundum virtutem, multis diis Jac- S.
R. eo quo secundum virtutem uniuscujusque Deiformi, deorum multorum Jacto- R.
A. dum singuli imaginem Dei in se nituntur exprimere, multi fiunt A. ·
F. quo unusquisque pro Jacultate sua Deiformis evadit, dii piures efficiun- F.
P. dum divina similitudine et imitatione qua quisque pro virili parte expnmit, dii multi P.
p.. -r<P xcx.-rO: Oúvcx.p.w Éx!Íri't'ou 6sodisi:, 6e:wv no),lwv ytyvop.é- p..
L. dum divina similitudine et imitatione qua quisque pro virili parte exprimit, dii multi L.
C. DeiJormi pro cujusque virtute, piures dii e.
D. donner sa ressemblanee autant que ehaeun peut l'avoir, et faire beaueoup de D.

6. Nú>N .t.OK€1 M€N €1NAI KAI l\€r€TAI TOV €NOC 0€0V .t.IAKPICIC KAI noMAni\ACIACMOC 6.
H. tos, putatur quidem esse et dicitur unius Dei discretio et multiplicatio ; H.
E. rum, videtur quidem esse et dicitur unius Dei discretio et multiplicatio ; E.
S. tis, videtur quidem esse et dicitur unius Dei discretio et multiplicatio ; S.
R. rum, videtur quidem esse et dicitur unius Dei discretio et multiplicatio ; R.
A. dii, ac videtur esse quidem et dicitur unius Dei discretio et multiplicatio ; A.
F. tur, qua quidem in re videtur et dicitur Deus ipse unus discerní quodam modo atque multiplicari ,· F.
P. fiunt, videtur quidem esse ac dicitur unius Dei et divisio et multiplicatio ; P.
P.· vwv, OOXEL p.ev slvcx.t xr.d ÁÉys-rcx.L 't'OÜ evo¡; 6soü Ot!Íxptr.t¡; xcx.t 'ltOAAcx.nAcx.atcx.ap.ó¡;· ·P.·
L. fiunt, videtur quidem esse ac dicitur unius Dei et divisio et multiplicatio ; L.
C. fiunt, videtur quidem diciturque unius Dei divisio multiplicatioque ; c.
D. dieux, on eroit voir et on dit que le Dieu Un se sépare et se multiplie ; D.

6. €CTI .t.€ OV.t.€N HTTON O APX10€0C KAI Vn€P0€0C Vn€POVCiú>C €1C 6.


H. est autem nihilominus principideus et superdeus supersubstantialiter unusH.
E. est vero nihil minus principalz"s Deus et superdeus superessentialiter unus E.
S. est autem nihilominus princeps Deus et superdeus supersubstantialiter unus S.
R. est autem nihilominus archideus et superdeus supersubstantialiter. unus R.
A. est autem nihilomnius principa#s: et .supremus Deus substantialitet.· unusA.
F. est autem nihilominus Deus ipse Divinitatis princeps et Divinitate 'qualibet éssentiaque subli- F.
P. sed tamen est Divinitatis princeps Deoque superior singulari modo unus P.
P.· Ecr.L os ouosv f¡nov b dpxWso¡; xcx.t Ó1tép6so¡; ÚnspoúaÍ;Wi E{<¡ P.·
L. sed tamen est ille Divinitatis princeps et Deus supremus supra essentiam unus
L.
C. verumtamen ipse est principium istiusmodi Divinitatis et eminenter Deus et superessentialiter C.
D. 11 n'en demeure pas moins le prin_eipe de toute divinité, le Dieu ineoneevable, le Dieu · supó- D.
TREIZIEME SECTION : LES NOMS DE TOUTE LA TRINITÉ. II{

6. eEoc AMEPICTOC EN TOIC MEPICTOIC HNú>MENOC EAVTú> 6.


H. Deus, impartibilis in omnibus partibilibus, coadunatus se ipso, H.
E. Deus, impartibilis impartibilt'bus, unitus sibimetipsi, E.
S. Deus, indivz"sibilis in divisibilibus, unitus sibi ipsi, S.
R. Deus, impartitus in partitis, unitus sibi ipsi, R.
A. Deus, in his quae divisionem admittunt, indivisus penitus, sibi ipsi conjunctus, A.
F. mior unus Deus, in distributis inde diis, non distributus, sed unitus z"pse sibi, F.
P; Deus, individuus in iis quae in partes dz"vz"duntur, conjunctus secum, P.
p.. 61Ó10, tip.épLa-ro,. ev 't'O~IO p.epLa't'oi"IO, "hvwp.Évo,. Écx.u"tij>, P.·
L. Deus, individuus in iis quae in partes dividuntur, conjunctus secum, L.
C. unus Deus, indivisus in dividuis, in se unus, c.
D. rieurement un ; 11 n'est pas partagé par ceux qui L'obtiennent en partage ; 11 reste uni a soi ; D.

6. KAI TOIC nOMOIC AMirHC KAI AnJ\H0VNTOC KAI TOVTO VnEP<PVú>C 6.


H. et multis immixtus et immultiplicabilis. Istud quoque superexcellenter H.
E. et multis incommixtus et non-multiplicatus. Et hoc supernaturaliter E.
S. et multis immixtus et non-multiplica tus. Et hoc supernaturaliter S.
R. et multis immixtus et immultiplicatus. Et hoc supernaturalt"ter R.
A. et impermixtus plurimis et qui multiplicari penitus nequeat. Istud mirabiliter profecto intel- A.
F. nec permixtus multis, nec in multiplicatis multiplicatus. Id sane mirabiliter contemplatus F.
P. ac cum multis non permixtus, non multiplicatus. Quod cum mirabiliter intel- P.
p.. xcx.L"tOLIO 'ltOAAOLIO tip.L¡-1)10 xcx.t oc1t/..T¡6uv-ro,.. Kcx.t "toÜ-ro Ú7tepcpuw,. p..
L. ac cum multis non permixtus, non multiplt"catus. Quod cum mirabiliter intel- L.
C. et in multis istis neque mixtus, neque multiplt"catus. Quod cum supernaturaliter C.
D. le nombre ne peut Le mélanger, ni Le multiplier. En pleine conscience de tout ceci, D.

6. ENNOHCAC O KOINOC HMú>N TOV KAeHrEMONOC Enl THN 0EIAN <Pú>TOAOCIAN XEIPArú>rOC 6.
H.c.onsiderans communis nostri et praeceptoris ad divinam. lucidationem manuductor, H.
E. intelligens communis noster et magistri in divinam illuminationem manuductor, E.
S. intellz"gens communis noster et ducis ad divinam illuminationem manuductor, S.
R. intelligens communis nostri et ducis ad divinam lucidationem manuductor, . R.
A.lexit communis et noster et nostri praeceptoris ad divinam illuminationem eximius ductor, A.
F. communis ille noster praeceptorisque nostri dux qui ad divinam z"lluminationem nos provexit, F.
P. lexisset communis noster ac praeceptoris nostri ad divinam illustrationem dux et princeps, P.
.p.. e'JtvoT¡acx.,. ó xowo~ "hp.wv XIXL "t"OU xcx.6"1\¡ep.Óvo,. E'ltL ':'lW 6elcx.v !fW"tOOOa'~IXV x_eLpcx.¡wyó!O, P.·
L. lexisset communis meus ac praeceptoris nostri atJ. divinam illustrationem dux et princeps, L.
C. intellexisset communis noster ac praeceptoris nostri ad divinam illustratior¡.em manuductor, C.
D. celtd qui nous a conduits par la main,motet moA précepteur,jusqu'au don de la Iumiere de Dieu, D.

6. O nOJ\VC TA 0€1A TO <Pú>C TOV KOCMOV· · TAAE <PHCIN EN0EACTIKú>C EN 6.


H. multus in divina, lux mundi, haec inquit divinitus H.
E. multus in divina, lumen mundi, haec ait divinitus in E.
S. qui est multus in divinis, qtti est lumen mundi, haec dicit motus a Deo S.
R. multus secundum divina, lumen mundi, haec ait divinitus in R.
A. divinis in rebus celeberrimus, lux mundi, haec enim in suis sanctis litte- A.
F. , , ,.· .· ·. divinis abundans et. mundi,lumen, . ,_ haec in sanctis litteris F.
P. · qui multum in. divinis rebus exercitatus est, et lux est mundi, · haec in epistolis suis divino P.
p.. . ó 1toAu~ ."tfl 6e!cx., "t_o cpw10 -roii xóap.ou, -rtioe Cf"'\a'LV ev6ecx.a-rócb>10 iv p..
L. · qui multum in ..divinis rebus exercitatus est, et lux est. mundi, . haec in epistolis suis divino L.
C. qui multum in. divinis rebusexercitatus est, et lux est mundi, haec in epistolis suis divino C.
D. celui qui, tr~ v.ersé daos les choses divines, éclaire te monde, tient ce langage divin D.
II8 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. TOIC IEPOIC AVTOV rPAMMACIN KAI rAP EJnEP EICIN AErOMENOI El€01 EITE EN OVPANW EIT€ EnJ 6.
H. in sacris suis litteris : Etenim quia sunt qui dictintur dii, sive in cae/o sive in H.
«
E. sacris suis litteris : « Nam etsi sunt qui dicantur dii, sive: in cae/o sive in E.
S. in sanctis litteris suis : « Etenim si sunt dicti dii, sive in cae/o sive in S.
R. sacris suis iprius libris : « Etenim siquidem sunt dicti dii, sive in cae/o sive in R.
A. ris divino Spiritu ajjlatus ait : « Nam siquidem sunt qui dicuntur dii, sive in cae/o sive in A.
F. suis divinitus ajjlatus ait : « Siquz"dem sunt quz· dicuntur dii, vel in caelo vel in F.
P. numine permotus ·scribit : « Nam etsi sint qui dicantur dii, sive in caelo sive in P.
fl-· 't"OL~ h:poL~ IXÚ't"oÜ yprip.p.O(cn · « K~Xt yap el7tep e~crt Aeyóp.evoL 6eo~, d-.e Év oúp~Xvíj> eC-.e. Ént p..
L. numine permotus scribit : « Nam etsi sint qui dz"cantur dii, sive in caelo sive in L.
C. numine ajjlatus scribit : « Nam etsi sunt qui dicantur dii, sive in cae/o sive in C.
D. daos ses sacrés écrits : « Oui, s'il y a des étres appelés dieux, soit au ciel soit sur D.

o. THC rHC WCnEPOVN EICI ElECI nOMOI KAI KVPIOI nOMOI AM HMIN EIC tí.
H.terra ( quemadmodum ergo sunt dii multi}, sed nobis H.
E. terra ( siquidem sunt dii multi et domini multi), sed nobis E.
S. terra ( sicut quidem sunt dii multi et domini multi), sed nobis S.
R. terra ( quemadmodum sunt dii multi et domini multi), sed unus R.
A. terra ( sicuti profecto sunt dii multi et domini multi), sed nobis A.
F. terra ( quemadmodum profecto sunt diz" multi et domini multi), unus tamen F.
P. terra ( siquidem sunt dii multi et domini multi), nobis tamen P.
P.· Y1l~ (wcrm:pouv elcrL 6EoL noAAot XIXL xÚpLoL noHol), áAA' 1}p.L"v ei:~ p..
L. terra ( siquidem sunt dii multi et domini multi), nobis tamen L.
C. terra (siquidem sunt dii multz" et domini multi), nobis tamen C.
D. terre (puisqu'il y a plusieurs dieux et plusieurs seigneurs), nous n'avons pourtant qu'un D.

tí. ElEOC O nATHP e::: OV TA nANTA KAI HMEIC EIC AVTON KAI EIC tí.
H.unus Deus, Pater, ex quo omnz"a et nos in ipso, et unus H.
E. unus Deus, Pater, ex quo omnia et nos in ipsum, et unus E.
S. quidem unus Deus, Pater, ex quo omnz·a et nos in z"pso, et unus S.
R.Deus pro nobz"s, Pater, ex quo omnia et nos in ipsum, et unus R.
A.unus Deus est, Pater, ex quo omnia et nos in ipso, et unus A.
F. nobis est Deus, Pater, ex quo omnia et nos ad ipsum, et unus F.
P. unus Deus, Pater, ex quo omnia et nos in ipsum, · et unus P.
fl-· 11\lEO<;,
,
u1 IJIX't"1}p,
' t:<;
zt: ,.
OU TIX' TCIX\ITIX
, 1 < - l , ,
XIX~ 1}fl-EL~ E~<; IXUTOV, x~Xt e!.; p..
L. unus Deus, Pater, ex quo omnia et nos in ipso, et unus L.
C. unus Deus, Pater, ex quo omnia et nos in ipso, et unus C.
D. seul Dieu, c'est le Pere de qui tout procede, pour qui nous sommes, et nous n'avons qu'un D.

o. KVPIOC IHCOVC XPITOC Al OV TA nANTA KAI HMEIC Al AVTOV KAI rAP EnJ TWN ElEIWN tí.
H.Dominus, Jesus Christus, per quem omnia et nos per ipstim >>. Etenim divinarum H.
E. Dominus, Jesus Chrz"stus, per quem omnia et nos per ipsum >>. Etenim in divinis E.
S. Dominus, Jesus Christus, per quem omnz·a et nos per ipsum >>. Etenim in divinis S.
R. Dominus, Jesus Christus, per quem omnia et nos per ipsum >>. Etenim in divinis R.
A.Domz"nus, Jesus Chrz"stus, per quem omnia et nos per ipsum >>. Porro et z"n A.
F. Dominus, Jesus Chrz"stus, per quem omnia et nos per ipsum >>. In rebus nempe F.
P. Dominu_s, Jesus Christus, per quem omnia et nos per ipsum )). Etenim in divinis P.
p.. Kúp~o.; '11}crou~ XpLcrTÓ<;, OL' oiJ ..-(x: TCrXV't"IX XIXL· -}¡p.e\.; oL' ~XÚ'toÜ >>. K~Xt y&p ent -.wv 6e!wv p..
L. Dominus, Jesus Christus, per quem omnia et nos per ipsum >>. Etenim in divinis L.
C.Dominus, Jesus Christus, per quem omnia et nos per ipsum ». Etenz"m z"n divinis C.
D. seul Seigneur, c'est jésus-Cbrist qui a tout fait, y compris nous ». De fait, quand Dfeu agit, D.

~,

' .
TREIZIEME SECTION : LES NOMS DE TOUTE LA TRINITÉ. II9

6. Al ENWCEIC Tc.>N AIAKPICEc.>N EniKPATOVCI KAI nPOKATAPXOVCIN KAI OVAEN HTTON 6.


H. coadunationes discretionum continent et praeprincipantur, et nihilH.
E. unitates discretionum potentantur et anteprincipantur, et nihilominus E.
S. unitiones discretiones superant et praeprincipantur, et nihilominus S.
R. uniones dúcretionum dominantur et principantur, et nihz"lominus R.
A. divinis conjunctiones discretionibus excellunt ac praesunt, et nihilominus post A.
F. divinis uniones excedunt discretiones atque ducunt, nihiloque minus divina secum F.
P. rebus conjunctiones divisiones et vincunt et antecedunt, nec minus tamen P.
~· cxl l::vwae~~ 't'WV o~cxxplaewv émxpcx't'oÜa~ xcxt 1tpoxcx't'&pxoua~, xcxt oúoev T¡nóv ~·
L. rebus unitiones divisidnes et vincunt et antecedunt, nec minus L.
C. rebus uniones superant distinctiones et antecedunt, nihiloque minus tamen C.
D. l'unique activité dépasse et domine les diflérences produites, les qualités uniques demeurent D.

6. ECTIN HNWMENA KAI META THN TOV ENOC ANEK~OITHTON KAI ENIAIAN AIAKPICIN 6.
H. minus sunt coadunate, et cum una inegressa et uniali discretione. H.
E. sunt unitiva, etiam post unius irremeabilem et singularem discretionem. E.
S. sunt unita, et post unius inegressibilem et unitivam discretionem. S.
R. sunt unita, et post ab uno inegressibilem et singularem discretionem. R.
A. unius nusquam procedentem singularemque discretionem conjuncta divina sunt. A.
F. sunt unita post discretionem participem unitatis et ab í'pso uno minime discedentem. F.
P. conjunctae sunt etiam post unius non abeuntem singularemque divisionem. P.
~· Éa'tW T¡vw~évcx xcxt ~E't'tX TI¡'\/ 't'OÜ évo.:; &vexcpoh·fl't'OV xcxt l::v~cxicxv a~&xp~aw. ~·
L. unitae sunt etiam post unius non abeuntem singularemque divisionem. L.
C. etiam conjunctae sunt post unius non abeuntem singularemque distinctionem. C.
D. intactes, m@me quand l'Un s'est donné au dehors, sans perte et sans altération. D.

ft TAVTAC HMEIC TAC KOINAC KAI HNWMENAC THC 01\HC 6EIOTHTOC AIAKPICEIC 6.
H. Istas ergo nos communes et coadunatas totius Deitatis discretiones, H.
E. Has nos socias et unitas totius Deitatis discretiones, E.
S. Istas communes et unitas totius Deitatis discretiones, S.
R. Has nos communes et unitas totius Deitatis discretiones, R.
A. Istas nos communes atque conjunctas Deitatis totius distinctiones, A.
F. Has itaque nos communes unitasque totius Deitatis distinctiones, F.
P. Has nos communes conjunctasque totius Divinitatis divisiones, P.
~- TcxÚ't'CX~ ~~e~.:; 't'tX<; xow&.:; xcxt 7¡vw~évor..:; ñ¡c; líA"f\<; eeÓ"I:"f\'tOc; o~-xxplae~c;, ~·
L. Has nos communes unitasque totius Divinz"tatú divisiones, L.
c. Has itaque communes unitasque totius Divinitatis distinctiones, c.
D. Ce sont ces cominunications ;externes, communes et indivises, de la Divinité entiere, D.

6. EIT OVN ArAeOnPEnEIC nPOOAOVC EK Tc.>N EK~AINOVCc.>N AVTAC EN TOIC 1\0riOIC eEc.>NV- 6.
H. ídem benidecoras processiones, de manifestatorum eds in sermonibus Dei nominationum H.
E. st"ve decoras processiones, ex manifestantibus eas in eloquiis divinis nominibus E.
S. sive bono convenientes processiones, nos ex Dei nominationibus manifestantibus ipsas in eloquiis S.
R. in bonidecentes processus, ex manifestantibus ipsas in eloquiis Dei nominationi- R.
A. sive benignos processus, ex divinis nominibus eas in scripturis sanctis expo- A.
F. sive beneficas ex Deo processiones, ex divinis cognomentis declarantibus eas in sanctis F.
P. id est beneficos progressus, ex. divinis nominibus quae eas in divinis scriptis P.
IL· eú'ouv ci¡cx6o7tpe7tEL~ 7tpo9oou~, ex 't'WV EX?CXWOUC'WV CXÚ't"tX~ év 't'OLc; 'Ao¡lo~~ eewvu- ~·
L. id est beneficos progressus, ex divinis nominibus quae eas in divinis scriptis L.
C. sive beneficas emanationes, ex nominibus divinú quae illas in eloquiis declarant e.
D. ces productions par pure bonté, mises en reliéf par tous les noms de Dieu dans ·l'Écriture, D.
120 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DEUXIEME).

o. MJWN VMNHCAI KATA TO .t.VNATON netPACOM€ElA TOVTOV KAElAnEP EJPHTAJ o.


H.hymnidicere (secundum possibilitatem) tentabimus. Hoc ( quemadmodum dictum H.
E. laudare ( secundum quod possibile est) tentabimus. Hoc (ut dictum est) E.
S. laudare ( secundum quod est possibile) tentabimus. Hoc (quemadmodum dictum S.
R. bus laudare ( secundum possibile) tentabimus. Hoc ( quemadmodum dictum R.
A. nentibus (pro viribus) laudare conabimur ; cum istud ( ut praedictum est) A.
F.litteris (pro viribus) celebrare conabimur; quando videlicet hoc (ut alibí dictum F.
P. dedarant ita laudare (pro virili parte) conabimur. si hoc primum (ut dictum est) P.
p-. fLLWV Úp-v7jaa.L xa.'t",X 't"O ouva.'t"OV 1tELpa.aÓp.e6a.· -roú-::ou (xa.6á1te-p eLp"t¡'t"a.L) p..
L. declarani ita laudare (pro virili parte) conabimur 3" si hoc primum ( ut dictum est) L.
e. (pro virili nostra parte) celebrare conabimur 3. si hoc primum ( uti dictum est) e o

D. que nous voulons (de notre mieux) essayer de chanter ; apres avoir marqué (comme D.

o. nPO.t.J€rNWCM€NOV TO nACAN ArAeOVPrtKHN El€WNVMIAN o.


H.sit) praescito : omnem benignoperam Dei nominationem, H.
E. praecognito : omnem beneficam Dei nominationem, E.
S. est) praecognito omnem beneficam Dei nominationem, S.
R. est) praecognito : omnem bonificam Dei nominationem, R.
A. prius definierimus : omnem bene.ficam Dei appellationem, A.
F. est) prius definierimus : omnem beneficam appellationem Dei, F.
P. constitutum fuerit omne divinum nomen, P.
p.. 7tpoOLeyvwap.évou· -roü 'lt~aa.v á.ya.6oupyLx1}v 6ewvu~(cxv, P.·
L. constitutum juerit omne divinum nomen ex bonitate promanans, L.
C. constitutum juerit beneficum omne nomen Dei, c.
D. il a été dit) que tous les noms de Dieu qui expriment ses bienfaits, .o.

o. €ctl HneP AN K€1TAI TWN El€APXJKWN VnOCTACEWN Ent THC 01\HC AVTHN €KI\HMctl- o.
H.in quacumque sit thearchicarum (Deiprincipalium) Personarum, in omnem eam excipi H.
E. in quacumque ponitur divinarum Personarum; in tota eam recipere E.
S. in quacumque ponitur thearchicarum Personarum, in tota ipsam accipi S.
R. in quacumque utique ponitur thearchicarum Hypostasum, in tota ipsam accipi R.
1··
A. in quacumque divinarum Personarum ponatur, absque observatione ulla A.
F. de quacumque divinarum Personarum dicatur, absque ulla distinctionis ob- F.
P. cuicumque divinarum Personarum impositum sit, in tota ipsa P.
p-. érp' fj1tep Ci.v xeL"-raL -rwv 6ecxpxLxwv 'l''ltoa't"áaewv, É'ltL 'r7j'~¡ 8Á7¡~¡ ath1-,v Éx);r¡rp- p..
L. cuicumque divinarum Personarum impositum sit, · in tota ipsa divina L.
C. . cuicumque divinarum Personarum impositum juerit, sine discrimine in tota e.
D. quelle que . soif la Divine Personne qui en ait la jouissance, doivent s'entendre, au D.

o. ElHNAJ El€APXIKHC 01\0THTOC AnAPATHPHTWC o.


H. thearchicae totius inobservaliter. · H.
E. divina universitate rnobservate. E.
S. thearchz"ca totalitate inobservanter. S.
R. thearchica totalitate inobservate. R.
A. in tota simul·accipi· Trinitate. ·~ ' A.
F. servatione in tota simuJ. actipi Deitate. F.
P. divina Tnnitate accipi. P.
p.. 67jvat 6eapxLxl¡~¡ ó) ÓT7l'rO" éi'ltapa-rllp-1¡-rw~¡. P.·
L. Trinitate promiscue accipi. · L.
C. ipsa divina Trinitate accipi. c.
D. m@me titre, de toutes les· Trois. D.
QUATORZIEME SECTION : LA PRIERE REND THÉOLOGIEN. 121

6. KE<IJAI\AION r' TIC H THC EVXHC .tNNAMIC KAI nEPI TOV MAKAPIOV 6.
H. Caput tertium. Quae est orationis virtus, et de beato Hie- H.
E. Caput tertium. Quae orationis virtus, et de beato Hie- E.
S. Caput tertium. Quae orationis virtus, et de beato Hie- S.
R. Caput tertium. Quae orationis virtus, et de beato Hie- R.
A. Caput tertium. Quae sit orationis virtus, de beato Hie- A.
F. Caput tertium. Quaenam Sit orationis vis, et de beato F.
P. Caput tertium. Quaenam sit vis orationis, et de beato P.
P.· Kecpcí'Aot~OV y'. T!c; 1¡ 't'~Cj euxiic; oúvotp.~c;' xoct '7tEpt 't'OÜ p.otxotp{ou P.·
L. Caput tertium. ' Quaenam sit vis orationis, et de beato L.
c. Caput tertium. Quae sit vis orationis, et de beato Hie- C.
D. Chapitre troisieme. Du fruit de la priere et du bienheureux Hiérothée, D.

6. I€P00€0V KAI nEPI EVAABEIAC KAI cvrrPA<IJHC 0€0AOrtKHC KAI nPc.>THN El l10K€1 THN nAN- 6.
H.rotheo, et de reverentia et conscriptione theologica. Et primum, si videtur, H.
E. rotheo, deque reverenti et conscripta theologia. Et primam, si videtur, perfectis- E.
S. rotheo, et de reverentia et tractatu theologico. Et primam, si videtur, per- S.
R. rotheo, et de reverentia et conscriptione theologica. Et primam, si videtur, omnino R.
A. rotheo, et de reverentia et conscriptz'one theologica. Ac primum quidem perfec- A.
F. Hierotheo, et de pietate et scriptione theologica. Principio, si placet, per- F.
P. Hierotheo, de religione et conscriptione theologica. Ac primum, si vide- P.
p.. 'lepo9éou, xcx.t rtept EUAotÓELocc; xcx.t auyypcx.cp7jc; 9eo'Aoy~x7jc;. Kott '7tfhlTI\'11,' et ooxE~, 't'l¡v '7tot'll· p..
L. Hierotheo, de religione et conscriptione theologica. Ac primum, si vide- L.
C. rotheo, de religione et conscriptione theologica. Ac primum, si videtur, C.
D. du respect \tes Saintes Lettres et du mode d'en écrire. En premier lieu considérons, si vous le D.

6. TEAH KAI Tc.lN OAc.lN·TOV 0€0V nPOOl1c.lN EK<IJANTOPIKHN ArA0c.lNVMIAN E}liCK€111c.lM€0A 6.


H. omniperfectam et omnium Dei processionum manifestativam, benignominam visitabimus, . H.
E. simam et omnium Dei processionum manifestatoriam .optimam· nomi'nationem pronuntiemus! E.
S.fectam et totarum Dei processionum· manifestativam boni nominationem inspiciemus, S.
R. perfectam et totorum Dei, processuum' manifestativam. boni. nominationem inspiciamus, R.
A. tissimam omniumque Dei processuum interpretem boni· appellationem intueamur si placet, A.
F. fectissimam omnesque divinas processiones exprimentem. appellationem boni consideremus, F.
P. tur, perfectum omniumque Dei progressionum interpretes boni nomen videamus, P.
P.· 't'EA7j xcx.t 't'W'\1 OAW'\1 't'?U eeou '7tpoóowv excpotv't'op~x'Í}v dycx.9wvup.LotY•.i'7t~axEijJhlp.E9ot, P.·
L. tur, perfectum- ·omniumque Dei progressionum interpretes boni nomén videamus, L.
C. perfectum et quod omries Dei emanationes manifestat¡boni,. nf?nzen. expendamus, .'< ·. C.
D. v'oulez bien,. le nom parfait de Bon : il. dorme raison· d~: toutesl, les•' ~pmmunications divines. D.

6. THN ArA0APXIKHN KAI VnEPArA00N EntKAAECAMEN.OI: TPIAl1A; · ., '· THN EK<IJAN- 6.


H. benigniprincipem et superbenignam. invocantes, Trinitatem; demonstra- H.
E. optimarum principalem et superoptimam invocantes Trinitatem, declara- E.
S. boniprincipem et superbonam invocantes Trinitatem, . quae est manifesta- S.
R. bonarchiam et superbonam invocantes Trinitatem,. manifestati- R.
A. ubi primum auctorem. boni et supreme bonam Trinitatem.invocaverimus, . omnes A.
P. i:·. invocantes. videlicet. Trinitatem bonorum.principium(atque..:;Sp.perbonam, optimas F.
P; ~ppellata ili~'ocataque Trinitáte; quae boni principium; eit,· b,onúmque superat, \, ··., : ,,:,.,. ét P.
p.. 't"Í}v dyoc9oc¡:¡x~x1}v _xot~ tntepcíycx.Gov e'7t~xa:'Aeacíp.evo~ Tp~áo«, · · 't"Í}v ixrav- p..
L. appellata invocataque Trinitate, quae boni principium. est, b,onumque superat, ·, "·,:, et L.
C. invocata Trinitate quae boni princz"pium est, et bonum superat, etC.
o~ Invoquons la. source de tout bien; la Trinité, dont la bonté · est inouie ; c'est Elle qui D.
122 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. TIKHN TCUN 0/\CUN EAVTHC ArA00TATCUN nPONOICUN XPH rAP HMAC TAIC EVXAIC 6.
H. tricem omnium ejus benignissimorum providentium. Oportet enim nos orationibus H.
E. tivam omnium sui optimarum providentiarum. Oportet enim nos orationibus E.
S. tiva totarum providentiarum benigne ab ipsa donaturum. Oportet enz'm. nos oratz'onibus S.
R. vam totarum sui ipsius optimarum prudentiarum. Oportet enim nos orationi- R.
A. suas benignissime exponentem providentias. Oportet enim nos voHs imprimís A.
F. quasque suas providentias explicantem. Oportet enim nos votis z'mprimt's F.
P. omnem providentiam suam optimam explicat. Nos enim precibus primum P.
P.· -ropLXT¡V 'tWV OAWV ea.uñj~ dya.9w·d:twv 7tp0VOLWV. Xp'h y&p ·hp.~~ -ra.i:~ súxa.i:~ p..
L. omnem providentiam suam optimam explicat. Nos enim precibus primum L.
C. optimas quasque suas providentias explanat. Oportet enim nos primum oratio- C.
D. donne le sens de tous ses plans pleins de bonté. Nous devons commencer par prier, D.

6. nPCUTON en AVTHN CUC ArA0APXIAN ANArEC0AI KAI MA/\1\0N AVTH n/\HCIAZONTAC 6.


H. primum in ipsam, sicut benigni principem, subdud, et magis ei approximantes, H.
E. primum in eam, ut bonorum principium, reduci, et magis ei approxz'mantes, E.
S. primum ad ipsam, sicut boniprincipem, produci, et magz's z"psi propinquantes, S.
R. bus primum ad ipsam bonarchiam adduci, et magz's ipsi approximantes, R.
A. ad ipsam, velutz' bonitatis prindpem, provehi, atque e vicino A.
F. ad ipsam, tamquam bonorum originem, provehi, atque ita, ad illam propius accedentes, F.
P. ad eam, ut boni principium, dedud debemus, tumque, ubi propius ad eam accesserimus, P.
-
p.. 7tflW't"OV z. ' otU'' t"'f''¡V W~
tm , 9otfXLotV
( a.ya. ' 7tflOCTotvotyscr
' 9otL, xott p.~nov a.ú-r~ 7t),1lcr•.á~ov't"ot~, P.·
L. ad eam, ut boni principium, dedud debemus, tumque, propius ad eam accedentes, L. . ;:)
C. nibus ad ipsam, ut ad boni principium, addud, ac deinde magis ipsi propinquantes, c.
D. par nous élever a Elle comme a la source du bon, par nous rapprocher d'EIIe, D.

6. EN TO,VTCU MVEIC0AI TA nANArA0A llCUPA TA nEPI AVTHN lllPVMENA 6.


H. in isto discere omnibenigna munera quae erga eam stabilz"ta sunt. H.
E. in hoc doceri optima dona circa eam collocata. E.
S. in hoc doceri opiima dona circa ipsam collocata. S.
R. in hoc doceri omnino bona dona circa ipsam col/acata. R.
A. discere benignissima illi z'nsita munera. A.
F. in hoc ipso gradu opHma quaeque dona penes ipsam sita perdiscere. F.
P. hoc ipso optz'ma munera quae penes eam sunt discere. P.
P.· Év -roÚ't!¡> p.usi:a9otL ora 7totváya.9ot owpot -r.Z 7tEfL otÚTI¡v lopup.Évot. p..
L. hoc ipso initiari et mystice doceri dona omnino bona, quae circa ipsam firmiter collocantur. L.
c. edoceri optima quaeque munera quae penes ipsam sunt collocata. e.
D. et la apprendre a voir les biens parfaits qui L'environnent. D.

6. KAI rAP AVTH MEN AnACI nAPECTIN OV nANTA !lE AVTH nAPECTIN 6.
H. Etenim ista quidem omnibus adstat, non omnia autem ei adstant. H.
E. · Etenim z"psa quidem omnibus adest, non omnz'a vera ei adsunt. E.
S. Etenim t"psa quidem universis adest, non autem omnia ipsi adsunt. S.
R. Etenim ipsa quidem omnibus adest, non omnia autem ipsi adsunt. R.
A. Nam ipsa quidem adest omnibus, non autem illi adsunt omnia. A.
F. , Illa enim omnibus adest, non tamen omnia illi adsunt. F.
p,, Etenim ipsa quidem omnibus praesens est, non tamen ei praesentia sunt omnia. P.
P.· Ka.t yap otÚn¡ p.ev &.7totaL 7t&pea-rw, oú 7táV'tot oe otÚ~ ltápEa'tL. P.·
L. Etenim ipsa quidem omnibus praesens est, non tamen ei praesentia sunt omnia. L.
c. Nam ipsa quidem praesens adest omnibus, non autem illi adsunt omnia. c.
D. Sans doute Elle est présente a tout, mais tout ne Lui est pas présent. D.

.,
'
QUATORZIEME SECTION : LA PRIERE REND THÉOLOGIEN. 123

6. TOT€ 4€ OTAN AVTHN €nJKAJ\OVM€E>A nANArNOIC MEN €VXAIC ANEnJE>OM.JTCU 4€ NCU KAI 6.
H. Quando autem eam invocamus omnimundis orationzous, inturbata mente, et ad divinam H.
E. Tune autem cum eam invocamus castissimis quidem orationibus, revoluto quoque animo et E.
S. Tune autem ipsam invocamus castissimis quidem orationibus et revelata mente et S.
R. Tune autem quando ipsam invocamus omnino castis quidem orationibus, z·rrevoluto autem intellectu, R.
A. Ubi vero ipsam castissimis precibus animoque purgato et pervio atque ad divinam A.
F. Quando vero illam castissimis precibus et intellectu tranquillo affectuque ad dz"vi- F.
P. Sed cum eam et sanetis precibus et tranquilla mente et apto ad divinam con- P.
P.· Tón o€ 8-:rt.v aú'tl¡v emxtx.'Ab>p.sea, 1trt.vá.yvo~c; p.Ev súzcx"i"c;, d.vE1tL6oAW'tC¡> oe víj>~ xcxt P.·
L. Sed cum eam et sanctis precibus et tranquilla mente et apto ad divinam con- L.
C. Sed cum eam sanctis precationibus et mente tranquilla et ad divinam unionem C.
D. C'est quand nous L'invoquons d'une priere pure, d'une ílme limpide, D.

6. TH nPOC 0EIAN ENCUCIN En1TH4EIOTHTI TOTE KAI HMEIC AVTH nAPECMEN 6.


H. coadunationem convenientia, tune et nos ei ads'tamus. H.
E. ad divz·nam unitatem opportunitate, tune et nos ei adsumus. E.
S. ad divinam unüz.onem aptitudine, tune et nos ipsi adsumus. S.
R. et ea quae ad divinam unionem aptitudine, tune et nos ipsi adsumus. R.
A: idoneo conjunetionem invocamus, tune nos quoque illi adsumus. A.
F. nam unionem apto precamur, tune nos etiam illi adsumus. F.
P. jr,mctionem am·mo appellamus, tum denique nos etiam ei praesentes sumus. P.
p.. 't~ 1tpoc; 6dcxv evw:nv ÉTCLTI\OE~Ó't"fl'tL, -ró-rs x:xt 1-¡p.s"i"c; rt.Ú-r~ 1tá.pscrp.sv. · p..
L. junctionem animo appellamus, tum denique nos etiam ei praesentes sumus. L.
C. accomodata deprecamur, tum demum nos etiam ez· praesentes sumus. C.
D. pr@te a s'unir a Dieu, c'est daos ces conditions que nous Lui sommes présents. D.

6. AVTH rAP OVTE EN TOnCU ECTIN INA KAI AnO TINOC H e::: ETEPCUN EtC 6.
H. Ipsa enim neque localis est ut et a quodam, ad alia de aliis H.
E. Ipsa em·m neque in loco est ut et a quodam, aut ex aliis in E.
S. Ipsa enim neque z·n loco est ut et absit a quodam, aut ex aliis ad S.
R. Ipsa enim neque in loco est ut et absit ab ah"quo, aut ex alteris in R.
A. Ipsa namque neque in loco sz·c est ut usquam absz"t, seu ex aHis ad A.
F. Jam vero illa nec est in loco ut propterea absit ab ullo, aut ab aliis se ad F.
P.. Ea enim nec in loco ita est ut ab ullo absz·t, aut ex aliis ad P.
p.. ' ' j1Xp
AU";"Y\ ' OU're
,, t:;V
1. ,
't01t<f l ' fl ' ' -
t:;a";~V Wrt. XOI.L IX1t"{l •::woc;, ?1¡ eE k-rép wv s{e; p..
L. Ea enim nec in loco ita est ut ab ullo absz·t, aut ex aliis ad L.
C. Ipsa enim nec in loco ita est ut usquam absit, vel ex aliis ad C.
D. Elle n'est pas daos un lieu au point de manquer daos quelque autre, ou de sortir d'ici pour D.

6. ETEPA METABH AMA KAI TO EN nACIN TOIC OVCIN AVTHN EINAI l\€r€1N AnOI\€1- 6.
H.transveniat; sed in omnibus quae sunt eam esse desti- H.
E. alía transeat ; . sed in ommous exsistentibus eam esse dicere relin- E.
S. alía transeat ; sed et dicere in omnz·bus exsz·stentibus eam esse relinqui- S.
R. altera transeat ; sed et in omnibus exsistentibus ipsam esse dicere dejicit R.
A. alia migret ; immo etiam in rebus omnibus eam esse dzcere minus est quam utA.
F. alia transferat; immo etiam dicere hanc in rebus omnzous esse longe F.
P. alía migret ; quin etiam in iis quae sunt omnibus inesse dicere minus est quam ut ex P.
p.. enptx. p. e-ra()~. d.'A'Aa xat 'tO ev TCéi.crL ..-o"i"c; oucrw cxú'tl¡v ELVrt.~ AÉjELV d.1to'Asl- p..
L. alía migret ; quin etiam in iis quae sunt omnibus inesse dicere minus est quam ut ex L.
C. aHa migret ; quin immo dicere in omnibus rebus ipsam esse quid C.
D. se transporter la. Bien mieux, dire qu'Eile est en toutes choses, c'est rester D.
124 PREMIERE PARTIE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. nETAI THC VnE;P nANTA KAI nANT(A)N nEPIAHMnTIKHC AnEIPIAC HMAC OVN AVTOVC 6.
H. tuatur super omnia et omnium comprehensali infinitate. Nos ergo H.
E. quitur super omnia et omnium comprehensiva multitudinis. Nos igitur E.
S. tur ab infinitate, quae est super omnia et comprehendit omnia. Nos igitur S.
R. ab ea quae super omnia et omnium comprehensiva infinitate. Nos igitur R.
A. colligatur infinitas illa, quae super omnia est et cuneta comprehendit. !taque nos ipsos ad A.
F. deficit ab ipsa infinitate, quae et excedit et complectitur omnia. Quamobrem F.
P. eo infinitas, quae omnia superat complexuque suo omnia continet, colligatur. Nos igitur P.
p.. 1tE't":l~ ñi~ Ímep mxncx xcxt miv-rwv 1tEpLA1j1t'rLX7i~ CÍ1te:LpLcx~. 'H p. a~ ouv ex u-ro u~ P.·
L. eo infinitas, quae omnia superat complexuque suo omnia continet, c'olligatur. Nos igitur L.
C. minus est ejus infinitate, quae et excedit et continet universa. Nos ipsos itaque C.
D. en de~ de son infinité, qui domine et contient toutes choses. Élevons done D.

6. TAIC EVXAIC ANATEINOMEN em THN T(A)N 0€1(A)N KAI ArA0(A)N AKTIN(A)N VIJIHAOTEPAN ANANEVCIN 6.
H.ipsos orationibus subducamus in divinorum et benignorum radiorum excelsiorem erectionem. H.
E. ipsos orationibus extendamus in divinorum et optimorum radiorum excelsiorem respectum. E.
S. i'psos orationibus extendamus ad divinorum bonorum radiorum altiorem respectum. S.
R. ipsos orationibus extendimus ad divinorum et bonorum radiorum excelsiorem respectum. R.
A. celsiorem divinorum clarissimorumque radiorum contuitum orationibus in primis comparamus. :A.
F. nos í'psos ad divinorum salutariumque radiorum sublimiorem intuitum orationibus elevamus. F.
P. ipsos precibus ad altiorem divinorum benignorumque radiorum conspectum contendamus. P.
p.. -rcxt"~ e:uxcx'L~ civcxn(vwp.e:v é1tt -rl¡v -rwv 9e:Lwv xcxt ciycx9wv cix-r(vwv ú~r,Ao-répcxv civávwow. P.·
L. ipsos precibus ad altiorem divinorum benignorumque radiorum conspectum contendamus. L.
C. orationibus ad sublimiorem divinorum benignorumque radiorum contuitum comparemus. C.
D. nos mains, demandons une plus sublime contemplation des divins rayons de sa bonté. D.

6. (A)CnEP El nOAVCi)(A)TOV CEPAC EK THC OVPANIAC AKPOTHTOC HPTHMENHC 6.


H. Quemadmodum si multiluminum syrium, de caelesti summitate dependente, H.
E. : Veluti mutiluminis splendoretn, ex caelesti summitate suspensum, E.
S. · Sicut si mutiluminis catena, ex caelesti summitate pendente, S.
R. · Quemadmodum si multiluminis catenam, ex caelesti summitate suspensam, R.
A. Veluti si lucidissima catena, ex caelesti SÚmmitate suspensa, A.
F. Veluti si catena quaedam multis contexta luminibus, a summo caelo suspensa, F.
P. Ut si funis magna luce nitens, a summo caelo penderet, .P.
P.· "O<me:p EL 1tOAurpwrou ae:Lpa~ Éx ñi~ oupcxv(cx~ cixpÓn¡-ro~ 1¡p'r"flp.Év1jc;, P.·
L. Ut si funis magna luce nitens, e summo caelo penderet, L.
e. Quemadmodum si lucidissimam catenam, e summo caelo suspensam, c.
D. S'll existait une chaine de mille. Iumieres, accrochée au plus haut du ciel, D.

6. EIC AEVPO A€ KA0HKOVCHC KAI A€1 AVTHC em TO nPOC(A) XEPCIN AMOIBAIAIC 6.


H. istic· autem officiante, et semper eum ante nos manibus retribualibus appre-- H.
E. in ea quae hic sunt pervenientem, et semper in ejus conspectum manibus attributis E.
S. ad anteriora autem descendente, semper ipsam mutatis manibus ad anterius S.
R. usque huc autem descendentem, et semper ipsam ad anterius manibus commutatis appre- R.
A. et hucusque pertingente, : . nos semper eam manibus alternis in anteriora porrectis A.
F. usque ad ínfima protendatur, ,· · nosque hanc manibus semper alternis in anteriora porrectis F.
P. . et hucusque demissum, semper ante nos manibus vicissim succedentibus arri- P.
P.· e:t~ oeüpo OE xcx9·tjxOÚO"ljc;; . · . xcxt ciet cxuñic; É1tL -ro 1tpÓaw xepatv cip.o~ocx(cxL~ p..
L. et hucusque demissum, semper ante nos manibus vicissim succedentibus arri- L.
C. et hucusque demissam, manibus alternis in anteriora protensis continenter arri- C.
D. descendant jusqu'a terre ; et si nos mains, I'une apres l'autre, la saisissaient toujours D.
QUATORZIEME SECTION : LA PRIERE REND THÉOLOGIEN. 125

6. APATTOMENOI KAE>€1\KEIN MEN AVTHN €AOKOVM€N Te.> ONTI A€ . 6.


H. hendentes, trahere quidem eum putemus, quod est autem H.
E. agentes, trahere quidem eum putamus, veritate autem E'.
S. capientes, trahere quidem ipsam deorsum videremur, revera autem S.
R. hendentes, attrahere quidem ipsam videmur, veritate autem R.
A. capiamus, trahere quidem ipsam videmur, re autem vera non illam A.
F. apprehendamus, trahere quidem i'psam ad nos videbimur, re autem vera non F.
P .. peremus, eum quidem trahere videremur, re autem vera P.
p.. opa.nÓp.EVOL, xa.&ÉAXELV p.sv a.ú-r-}¡v éoo..eoÜp.Ev, ':~ ÓY'rL OS p..
L. peremus, eum quidem trahere videremur, re autem vera L.
C. peremus, attrahere quidem ipsam videremur, re autem vera non C.
D. un peu plus loin, nous aurions l'air de faire venir a nous la chaine, alors qu'en fait, la D.

6. OV KATHrOMEN €K€1NHN ANW TE KAI KATW nAPOVCAN AM AVTOI HMEIC ANHrOM€0A 6.


H. non deducimus illum, sursum etiam et deorsum exsistentem, sed ipsos nos sub- H.
E. non deducimus illum, et sursum et deorsum praesentem, sed nos ipsi redu- E.
S. non deponeremus illam, et sursum et deorsum praesentem, sed nos ipsi sursumagel"e- S.
R. non deorsum ducimus illam, et sursum et deorsum praesentem, sed. ipsi nos reduci- R.
A. ipsi deducimus, quippe quam supra infraque habeamus praesentem, sed z'psi magis ad A.
F. deducimus eam ad nos, supra videlicet injraque praesentem, sed ipsi potius ad excel- F.
P. eum qui et supra et infra praesens esset non deduceremus, sed nos ipsi ad sublz"mio- P.
p.. ou xa:n\yop.sv Éxdv1)v, !í.vw n x'2.t xci-rw 'lta.poücrocv, d).J..' OCU'rOL 'Íjp.E~(j cill""f\yÓp.e&oc p..
L. eum qui et supra et infra praesens esset non deduceremus, sed nos ipsi ad sublimio- L.
C. illam ipsi deduceremus, ut quae superne et inferne praesens esset, sed ipsimet magis e.
D. laissant au mt!me lieu, puisqu'elle est en bas et en haut, nous seuls approcherions des D.

6. nPOC TAC V"PHI\OTEPAC Tc..>N nOI\V~WTWN AKTINWN MAPMAPVrAC H c..>CnEP EIC NAVN €M- Ji.
H. ducimus ad altiores multiluminum radiorum splendores. ·Aut quemadmodum,. navem H.
E. cimur ad excelsiores lucidissimorum radz"orum claritates. Aut veltit,' in navi~.E.
S. mur ad altiores multorum luminum radiorum splendores. ..'.· Aut sicut, si:: navem as- S.
R. mur ad excelsiores multorum luminum radidrum splendores. Aut quemadmodum,. in. navem R.
A. sublimiores illustrium radiorum fulgores promovemur. Aut certe quemadmodum si, A.
F. siores radiorum varie lucentium splendores feliciter provehimur. Aut forte quemadmodum si, .F.
P. res magno lumine fulgentium radiorum splendores eveheremur. Aut quemadmodum si, con- P.
p.. 1tpo.; -rcl..; Ú«hAo-répoc.; -rwv 'ltoAucpb>-rwv cix-rivwv p.ocpp.ocpuyá.;. "H ~CT'ltsp e(.; vocüv _Ép.- p..
L. res magno lumine fulgentium radiorum splendores eveheremur. Aut · quemadmodum, si, con- L.
C. ad sublimiores radiorum illustrium fulgores eveheremur. . .· ·, Aut si, navim in- C.
D. lumieres de plus en plus hautes des rayons de tant de foyers. 1 De· mt!me, si montés dans.D.

6. BEBHKOTEC KAI ANT€XOM€NOI TWN €K TINOC nETPAC EIC HMAC €KTINOM€NWN niCMATWN .6.
H. introeuntes et retinentes nos ad quamdam petram a nobz"s extensis tenaculis, H.
E. ascendentes et recipientes ex quadam petra extentos funes, E.
S. cendissemus et teneremus quosdam funes ex quadam petra ad nos extensos, .S.
R. ascendentes et detinentes ex aliqua petra ad nos extentos funes, · ...,. .R.
A. navim ingressi, rudentes ex saxo quodam ad nos usque porrectos teneamus, \,, .A.
F. ingressi navem, funes ex petra quadam usque ad¡nos¡exte.ntos teneamus, \ ·· . '-'" ;F..
P. scensa navi, funes ex saxo aliquo ad nos''usque· porrectos teneremus,· \ \• .P.
.p.. 6s(h¡xónc;, xoct civ-rsxóp.svo~ -rwv éx ·two.; 'ltÉ-rpa:.; sk 'hj.Lii.;·· Éxuwop.évwv mtap.á-:wy, · : fL·
L. scensa navi, funes ex saxo aliquo ad nos' usque ·porrectos teneremus, · . . .· . . ' · ,V .J..
C. gressi, rudentes ex petra quadam ad nos usque porrectos teneremus,.\ .. '. c.
D. une barque, nous nous aidons d'une cord.e· fixée a un ro~her ,_::::,. D.
!26 PREMIERE PARTIE : DE DIEU' (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. KAI OION HMIN EIC ANTIJ\HMIIIIN €K4€40M€NúlN OVK E<ll HMAC THN nETPAN AM HMAC AVTOVC 6.
H. utpote nobis in adjutorium datis, non ad nos petram, sed nos H.
E. et velut nobis in receptionem datos, non ad nos petram, sed nosmetipsos E.
S. et sicut nobis ad auxilium datos, non ad nos petram, sed nos S.
R. et velut nobis in susceptionem datos, non ad nos petram, sed nos R.
A. quippe quorum nitamur auxilio, non saXU1fl ad nos, sed nos A.
·F. quippe quorum nitamur auxilio, non petram quidem ad nos, sed nos F.
P. auxilii causa, non ad nos saxum, sed nos ipsos P.
p.. XIXL o!ov f¡p.i"v eC~ civ-:O..'lj~LV ÉxOLOop.évwv, oux tcp' t¡p.~~ -r-}¡v 1té-rp~v, el)..).' 'hp.~~ IXU-rou~ p..
L. auxilii causa, non ad nos saxum, sed nos ipsos L.
C. auxilit' causa, non ad nos petram, sed nos ipsos C.
D. et laneée pour nous seeourir, nous n'amenons pas le roe a nous, mais nous D.

6. Túl AJ\H9€1 KAI THN NAVN Enl THN nETPAN nPOCHrOMEN WCnEP KAI TO EMnAJ\IN El TIC THN 6.
H.ipsos verum et navem ad petram ducimus. Sicut et iterum, si quis litorariam H.
E. in veritate et navim ad petram adducimus. Sicut et hic in contrarium, si quis E.
S.-ipsos vere et navem ad petram adduceremus. Sicut e converso, si quis stans in S.
R. ipsos vere et navem ad petram adduximus. Quemadmodum et e converso, si R.
A.ipsos magis navimque ad saxum promovemus. Sicut e contra, si quis mariti- A.
F. potius navimque revera promovemus ad petram. Quemadmodum vicissim, si quis F.
P. revera et navim ad saxum traduceremus. Quemadmodum etiam rursus, P.
p.. -rij) CÍA7j6ei" xiXt -M-,v VIXUV É1tL -r-}¡v 7té'tp1Xv 7tpoaf¡yop.ev. "O-:r7tep XIXL 'tO ep.7t1XALV, e[ 'tL~ -r-}¡v P.·
L. revera et navim ad saxum traduceremus. Quemadmodum etiam rursus, L.
C. revera navimque ad petram traduceremus. Quemadmodum etiam rursus, si C.
D. nous approehons, avee la barque, effeetivement du roe. A l'inverse, si quelqu'un, de l'in- D.

tl. nAPAJ\IAN n€TPAN ECTWC Enl THC NHOC AnWCEITAI 4PAC€1 MEN OV6€N EIC THN ECTWCAN KAI .6.
H.petram stans in nave appositam repulerit, apprehendit quidem nihil et ab adstante et H.
E.juxta validam petram stans in navi repellatur, aget quidem nihil in stantem et immu- B.
S. navi impingat petram stante~ juxta mare, aget quidem nihil contra petram stantem S.
R. quis juxta littus petram, stans in navi, repellat, operabit · quidem nihil in stantem et im- R. '•
A. mum saxum, in navi stans, percellere pergat, nihil quidem stans et immobile saxum A.
F. stans in navi maritimum percutiat saxum, in illud tamquam immobile permanens F.
P. si quis stans in navi, maris saxum pulset, is nihil quidem saxum ut quod fixum sit et P.
p.. 7t1Xp1XAL1Xv ·,7té-rp1Xv éa-rw~ t1tt ñi~ v'ljo.; ci7twae-r1XL, opciaeL p.ev OUOEV ELfó -r-}¡v éa-:WO"IXV XIXL P.·
L. ·si quis stans in navi, maris saxum pulset, is nihil quidem saxum ut quod fixum sit et L.
e. quis stans in navi, maritimum saxum impellat, ' nequiquam saxum illud jixum et immo- C.
D. térieur d'une barque, veut r~pousser un roe, .il ne déplaeera pas le roeher stable D.

6. AKINHTON nETPAN EAVTON 4€ EKEINHC AnOXúlPHC€1 KAI OCúl MAMON AVTHN AnúlCHTAI .6.
H. :immobili petra se ipsum segregat ; et quanto magis eam appositam repulerit, H.
E. tabilem petram, se vero ipsum ab illa segregabit ; et quanto magis eam repulerit, tanto E.
S. et immobilem, sed se ipsum ab illa separabit ; et quanto amplius impinget, am- S.
R. 'mobilem petram, se ipsum autem ab illa removebit ; et quanto magis ipsam repellet, R.
A. 'violabit, sed sese potiuf· ab eo magis arcebit; quantoque in illud violentius impulerit,A~
F. nihil efficiet, . sed se ipsum potius arcebit a saxo ; et quanto vehementius contendet impel- F.
P. 'stabile violabit, sed se ipse ab illo repellet ; quoque vehementius illud percutiet, eo P.
p.. ·ctxLV'I'tOV• 7tihp1Xv;. éiXu-rov oe ~xe!vl).; ·ci7toxwp!aeL • xiXt 8a<¡> 'p.~nov IXu-r-}¡v CÍ'Itwae't'IXL, p..
L. :stabile violabit, sed se ipse ab· illo repellet ; quoque vehementius illud percutiet, eo L.
C. 'bile movebit, sed se ipse ab illo repelle/ ; quantoque vehementius illud impulerit, C.
D. :et fmmobile, mafs il s'éloignera du roeher ; et plus il l'aura repoussé, plus D.
QUATORZIEME SECTION LA PRIÍ!RE REND THÉOLOGIEN. 127

6. MAMON AVTHC AKONTIC0HCETAI 410 KAI nPO nANTOC KAI 6.


H. tanto magis ab ea jactabitur. Ideo et ante omne, etH.
E. magis ab eo revertetur. Proz'nde et ante omne, et E.
S. plius ab üla impz'ngetur. Propter quod et ante omne, et S.
R. magis ab ipsa repelletur. Propter quod et ante omne, et R.
A. tanto ab eo longius repelletur. Quocirca ante omnem actum, et A.
F. lere, tanto illinc longius repelletur. Quamobrem ante omnem actum, prae- F.
P. longius ab eo removebitur. Quocz'rca antequam aliquid agamus aut dicamus, maximeque P.
fl-· [J-OCAAOV OCU':'7i~ d.xOV':'•.a07\as':'OC~. ~~O XOCL 7tp0 'lt!XV'tÓ<;, xoct p..
L. longius ab eo removebitur. Quocirca antequam aliquid agamus aut dicamus, maximeque L.
C. tanto longius ab eo removebitur. Quapropter ante omnia, ma- C.
D. vite il s'éloignera de tui. Et done, avant toute entreprise, surtout D.

6. MAMON EK 0€0/\0riAC EVXHC AnAPXEC0Al XPEc..>N OVX c..>C E$€1\KOMENOVC 6.


H. magis de theologia, orationibus inchoare oportet, non sicut trahentes H.
E. magis ex theologia, oratione inchoari oportet, non ut trahentes E.
S. magis theologiam, ab oratione incz'pere est utile, non sicut trahentes S.
R. magis ex theologia, ab oratione inci'pere debitum, non ut attrahentes R.
A. z'n theologz'a maxime, ab oratione inchoandum nobis est, non ut ubique et A.
F. cipue theologicum, ab oratione nobis exordiendum, non quidem ut potestatem illam ubique F.
P. quod ad Deum pertineat, a precibus nostris ordiendum est, non ut vim illam P.
p.. p.iAAov 6eo'Ao¡Loc<;, eúx1í~t d.7tcipx.ea6ocL xpewv, , oux w<; érpe'Axop.Évou<; p..
L. quod ad Deum pertineat, a preci'bus nostris ordiendum est, non ut vim illam L.
C. xime z'n theologia, ab oratione auspz·candum est, non ut ubique et C.
D. avant d'étudier Dieu, il faut commencer par prier, non pas pour faire venir D.

6. THN AnANTAXH nAPOVCAN KAI OVAAMH 4VNAMIN AM c..>C TAIC 0€1AIC MNHMAIC 6.
H.ubique exsistentem et nusquam deessentem virtutem, sed sicut_ divinis memoriis H.
E. ubique praesentem et nusquam vz'rtutem, sed ut diviniunemoriis et E.
S. ubz'que praesentem et nusquam virtutem, sed sicut divinis! memorationi- S.
R. ubique praesentem et nusquam virtutem, sed ut divinis memorationibus R.
A. nusquam praesentem virtutem attrahamus, sed ut memoria divinarum rerum A.
F. praesentem et nusquam addictam ad nos quandoque trahamus, verum ut divinis commemoratio- .F.
P. ubique praesentem et nusquam trahamus, sed ut divinis commemorationi- P.
p.. 'tljv &7tocv'tocx1í 7tocpoüaa.v xoct oúoa.p-7\ Oúva.p.w, á.).).' w<; -.a.i'<; 6e[a.~<; p. va(ci~<; p..
L. ubique praesentem et nusquam trahamus, sed ut divinis commemorationi- L.
C. nusquam praesentem virtutem attrahamus, sed ut divinis commemoratz'oni- C.
D. la Force, présente et partout et nulle part, mais paree que le souvenir de Dieu D.

6. KAI EntK/\HCECIN HMAC AVTOVC ErXEIPIZONTAC AVTH KAI ENOVNTAC .6.


H. et invocationibus, nos ipsos immittentes ei et laudantes. .H.
E. invocationibus, nosmetipsos immittentes ei et adunantes. E.
S. bus et invocationibus, nos ipsos ipsi tradentes et unientes. S.
R. et invocationibus, nos ipsos approximantes ipsi et unientes. R.
A. atque z'nvocationz'bus piis, nos ipsos illi dedamus atque jungamus. A.
F. nibus invocationibusque, nos ipsos illi. dedamus<.et.. u'n~one jungamus. F.
P. bus invocationibusque, nosmetipsos et1 trádamils ei et. conjungamus. .. ,.; :P.
p.. xa.t Émx'Ah:reaw l}p.ci<; OCU"t'OU<; érxs~p~ov-.a.<; ocv'9j. xoct evoüvtoc<; •. P.·
L. bus invocationibusque, nosmetipsos et tradamus ei et conjungamus. ,L.
C. bus invocatz'onibusque, nos ipsos illi dedamus atque uniamus. .c.
D. et le recours a Lui, nous mettent comme · dans , sá. '· main et nous unissent a Lui. D.
128 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. KAI TOVTO 4E ICWC AnOAOrJAC ~ION OTI TOV. KAINOV KAElHrEMONOC HM(&)N 6.
H. Et istud fortasse apología dignum est : quia glorioso praeceptore nostro H.
E. Et hoc autem aequa defensione dignum : quía glorioso duce nostro Hiero- E.
S. Et hoc forsitan excusatione dignum : quod, cum nobilis dux noster S.
R. Sed et hoc forte excusatione dignum : quía, inclyto duce nostro Hie- R.
A. Atque hujus rei fortassis afferenda sit ratio, cur, cum eximius praeceptor noster A.
F. Purgatione forsan nobis opus est : cum enim inclytus praeceptor F.
P. Sed hoc fortasse defensionis indiget, quod, cum Hierotheus clarissimus P.
p.. Ka.L -roi:h·o os tcrw~ chro'Ao¡iot~ c1eLov, 8-rL tou x),mou xa.G11¡e:p.óvo~ ~p.biv p..
·L. Sed hoc fortasse defensionis indiget, quod, cum Hierotheus clarissimus L.
C. Atque hic fortasse nobis non immerito reddenda ratio $it, cur, cum eximius praeceptor C.
D. Maintenant, je dois peut-Stre me justifier. Mon éminent maitre Hiéro- D.

6. IEPOElEOV TAC ElEO/\OrJKAC CTOIXEI(&)CEIC VnEP«<lVWC CVNArArONTOC HMEIC (&)C 6.


H.Hierotheo theologicas scriptiones superexcellenter congregante, nos (sicut.H.
·E. theo theologica diligentissima elementa excellentissime congregante, nos (tamquam E.
S. Hierotheus theologicas stoechioses supernaturaliter congreget, · · ' nos ( quasi S.
R. rotheo theologicas elementationes supernaturaliter congregante;·. ·..· ., · .- nos (ut non R.
A. Hierotheus theologica elementa mirabiliter profecto collegerit, . nos ( quasi A.
F. noster Hierotheus theologica elementa mirabiliter profecto collegerit, mirabitur forte aliquis F.
P. prdeceptor noster elementa theologica magna cum laude collegerit, \ nos tamen ( quasi P.
p. .. 'IEpoGiou 't'~~ Gso),o¡LxO!~ O"t'OLX.e:u~cre:L~ ime:p!fubi~ cruva.¡a.¡óv-ro~., ~p.e:~~ (w~ P.·
L. praeceptor noster elementa theologica magna cum laude collegerit, nos tamen ( quasi L.
C. noster Hierotheus theologica principia accurate collegerit, nos (quasi C.
D. thée a fait son excellent recueil des Principes Théologiques ; . comme si ce recueil Iais- D.

· 6. OVX IKANCilN!EKEIN(&)N: AMAC TE KAI THN nAPOVCAN ElEO/\OrJAN.• CVNErPA'VA~ . 6.


·H;tion•'idoneis' illis} · · · , alias etiam· et<jwaesentem theologiam conscripsi- H.
·E. ·non·sufficientibUi illis) '. et alias etpraesentem theologiam conscripsi- E.
·S. illae' non-.· sujficiant) et alias et praesentem theologiam conscripsi- S.
~ R.·suffici'entibUs illisF et alias et praesentem theologiam conscripsi- R.
·A.illa non· sufficiant) · ~· et alias alia et praesens de theologia nunc opus conscrip- A.
F. cur nos ( quasi 1ninus illa sufficiant) et alibí et hic theologica conscripseri- F.
P. illa tm'nus satisjaciant) et alia et haric·· de ·Deo, disputationem conscripsi- P.
·p.. oux t~a.v6iv l ~xsfv(i)v) cl'A'Aot~ . -r:s xa.t ;•·h"' ~ 7ta.poucra.v··. Oe:o'Ao¡!a.v cruve:¡pa.4cí- .P:·
L. illa minus satisfaciant) •· et alia et, hanc. de iDeo. disputationem conscripsi- L.
·C.illa•'hon·•sufficerent)•····' ;,. et alias et hunc praesentem'iiractatum theologicum.•.con~ .C.
'·D. saitl a; désiret~lvoici· que:· je comp!)se, apres' d'auttesr ouvrages,' le· présent. opuscule sur D.

·. 6. ,MESA KAI rAP El MEN EKEINOC E:::HC· 4fEnPArMATEVCACElAI nACAC TAC ElEO/\OrJKAC nPAr- . 6.
H.mus. Etenim si quidem ille deinceps pernegotiari omnes theologicas pragmatias H.
E. mus. Etenim si quidem ille deinceps actitare omnes theologicas actiones dignum E.
·S. mus. ·.. Etenim si ille consequenter tractare omnia theologica negotia di'gnatus S.
R. mus. · · · .• Etenim: si quidem· ille deinctps<pertractare omnia theologica negotia digni- .R.
·:A.serimus. .. •.:.• '•' N'empe, enim;.isi, ille omnes 'theologicos tractatus·;áeinceps:explicare>oolf!:is-,A .
.;p~ ';í,us. · '"'·'··'''', .. ,,,,Jam fJero~:Sifille. omnia, theologica ordine deinceps!dispositordiger'ere F.
· P. ~us. · •Atqui; si ille quidem ordine, omnia quae ad theologiam pertinent tractare P.
·~- r.e&a.. Ka.hoL, ¡s;, sl fLE'\1 ixe~vo~ k;ii~ .oLa.7t¡)a.¡fLa.'t'~Úcra.cr9a.L 'ltCÍcr:a.~ -ra~ Oso'Ao¡~xa~ 1rpá¡- ~·
L. mus. - : ,·· Atqui, si ille quidem ordine omnia quae ad theologiam pertinent tráctar'e L.
C. scripserimus. Profecto, si consequinter• ille omnes tractatus theologicos' ordine digestos edere.G.
D. Dleu: • '" En vérité, si mon maltre· avait bien voulu parler de: tout ce qui: touche.D.
QUINZIEME SECTION DEUX DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 129

6. MATIAC H:::lc.>CEN KAI MEPIKAIC AN€1\l:::ECI· AIHJ\9EN AnACHC 9EOJ\OrJAC 6.


H. dignus fuit, et partialibus eZectionibus transiit omnis theoZogiae H.
E. duxisset, et partitis ambitibus pertransisset totius theoZogiae E.
S. esset, et particuZaribus revoZutionibus transisset universae theoZogiae S.
R. ficasset, et particularibus expZicationibus pertransisset universae theoZogiae R.
A. set, et expositionibus veZ succinctissimt"s theologiae totius summam A.
F. voZuisset, particularibusque expZicationibus unumquodque totius theoZogiae caput F.
P. volut"sset, brevissimt"sque explanationibus totius theoZogiae summam P.
p.. p.om:icx'O -;.~iwae, xcxt p.ep~xcxL'~ dve),[~ea~ (kii'AGsv CÍ'Itliar¡'O Geo'Aoyicx'O p..
L. voluisset, brevissimisque explanationibus totius theologiae summam L.
C. voluisset, et vel brevissimis expositionibus totius theoZogiae summam C.
D. Dieu, expliquant, ne fíit-ce que par des notes tres courtes, tous les principaux points D.

fl. KE<PAAAION OVK AN HMEIC Enl TOCOVTON H MANIAC H CKAIOTHTOC El\HAV9AMEN 6.


H. capitulum, non nos in tantum insania aut importunitate ducti sumus, H.
E. capituZum, non fortassis nos in tantum aut insania aut stultitia veniremus, E.
S. capitulum, non nos ad tantum aut furoris aut pravitatis pervenissemus, S.
R. capitulum, non utique nos ad tantum aut insaniae aut pravitatis veniremus, R.
A. explanasset, numquam nos ad id insaniae veZ stoZiditatis venissemus, o A.
F. disposuisset, numquam nos in tantum furoris veZ ruditatis incidissemus, F.
P. persequi, profecto numquam eo insaniae aut vanitatis prorupissemus, P.
p., xer.pli),cx~ov, oux ilv ·hp.ei:'~ i'ltt -.oaoü-.ov ~ · p.cxvicx~ ~ axcx~ón¡-.o~ O,"t¡AÚ6ELp.ev, p.,
L. persequi, profecto numquam eo insaniae aut vanitatis prorupissemus, L.
C. explañasset, numquam ea nos insania stoZiditasve cepisset, c.
D. de cette doctrine, jamais je n'aurais eu la folie ou l'impertinence, D.

fi. CUC H OnTIKCUTEPON EKEINOV KAI. 9EIOTEPON OIH9HNAI TAIC 9€0/\0rJAIC EniBAMEIN 60
H. sz"cut vist"biHor illo aut divinior opinari de theologiis immittere, H.
E. tamquam perspicacius illo et divinius arbitrando theoZogiis addere, E.
S. quod aut arbitraremur nos immittere theologiis perspicacius illo et divinius, S.
R. ut aut perspicacius ipso et divinius existimare theologiis apponere, R.
A. ut aut liquidius illo ac divinius arbitraremur eloquia ~acra penetrare posse, A.
F. ut perspicacius vel divinius quam ille theoZogica penetrare posse ·mysteria consideremus, F.
P. ut nos veZ diligentius illo vel divinius theologica assecuturos putaremus, P.
P.· .w'> ~ o'ltnxwnpov lxe[vou xat Ge~ónpov ol"'l67ívíx~ 't'ai'~ 6eol,oyia~'> E'lt~6cx'Aei'v, p.~

L. ut nos veZ diZigentius illo veZ divinius theologica assecuturos putaremus, , L.


c. ut illo vel liquidius veZ divinius res istas theologicas nos penetrare posse putaremits, c.
D. soit de prétendre parler . des . choses divines plus claireme~t, plus saintement que lui, D.

6. H AIC TA AVTA nEPITTCUC AErONTAC EIKAIOAOrHCAI nPOCETI KAI 8'0


H. secunda ea supervacue dicentes vaneZoqui, adhuc et H.
E. delectabiliora haec superfluo dicentes ac si parvipendendo, adhuc et t"njuriam E.
S. aut, bis eadem dicentes, vana loqueremur, praeterea et S. o

R. aut, bis eadem superjlue dicentes, vana loqui, adhuc et &.


A. : aut, eadem bis dicendo superfluo, casso labore sudare vellemus, praeterea magis- A.~
F. '"• · aut, eadem bis dicendo superfluo, frustra tractare vellemus, ·· atque ita praecep-. Pl. ·
P. vel, iisdem supervacaneo labore repetendis, frustra in eo poneremus orationem, et praeterea P.
1-'· · ~ ot'> 't'oc aú-.&o 'ltEp~-.-.w¡; 'Aiyona'> elxa~o'Aoy1íaa~. • 7tpoaln xcxt. ·fA·
L. vel, ii'sdem supervacaneo labore repetendis, frustra in eo poneremus orationem, et praeterea L.
C. aut, eadem bis repetendo, superfluo cassoque labore nos vellemus fatigare., tantamque C.
D. ;soit de reprendre sans réflexion et sa.,s proflt les m@mes le~ons que l~i, soit .sur.:. O.

Venions lat. - 9·
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. At.IKHCAI KAI t.lt.ACKMON KAI Clli/\ON ONTA KAI HMAC TOVC META nAV/\ON TON E>EION 6.
H.iniquare et magistrum et amicum exsistentem, qui nos post Paulum divinum H.
E.faciendo et in magistrum et amicum exsistentem, et nos post Paulum divinum E.
S. injuriam faceremus et magistro et amico exsistenti, et nos ex ejus eloquiis S.
R. injuste laedere doctorem et amicum exsistentem, et nos post Paulum divinum R.
A. trum nostrum et amicum violasse merito convinceremur, si nos post beatum Paulum A.
F. torem amicumque nostrum injuria auderemus afficere, et illius a quo post divum Paulum F.
P. magistrum amicumque violaremus, nosque qui post divinum Paulum P.
P.· (ÍO~';t1íaoc~ xoct o~ociaxoc'Aov xoct cpO,ov OV'tiX, xa:L -i)p.cic; -roUc; p.e'tCL IlcxUAov -rOv 6e~ov fA·
L. magistrum amicumque violaremus, nosque qui post divinum Paulum L.
C. amico et praeceptori nostro injuriam irrogare, ut ejus, a quo post divinum Paulum C.
D. tout !le faire tort a mon maitre et ami (a qui je dois, apres saint Paul, D.

6. EK. TCrJN ..EKEINOV 1\0riCrJV CTOIXEICrJE>ENTAC THN K/\INOTATHN AVTOV KAI E>ECrJPIAN KAI EKCIIAN- 6.
H.de illius sermonibus docuit, gloriosissimam ejus et theoriam et demonstra- H.
E. in illius eloquiis formati, gloriosissimam ejus et contemplationem et explana- E.
S. post divinum Paulum introducti, nobilissimam ipsius contemplationem et manifesta- S.
R. ~x ipsius eloquiis elementationes, gloriosissimam ipsius et contemplationem et expla- R.
A. ~lli'us eloquit"s imbutt" atque znstituti, i'psius celebeminam et zntelli'gentiam et expositionem A.
F. instituti sumus, praeclarissimam intelligentiam expositionemque F.
P. h illis scriptis instituii sumus, praeclarissimam ejus et scientz"am et interpreta- P.
p.. ~x 't'WV ,ÉxEÍvou ?-óy.wv o:"o~xe~w9Év'tocc;, TI¡v xA~WO'tcX't1jV octhou XIXL Oewplocv XIXL. excpocv- P.·
L. ~x illis scriptis instituti sumus, praeclarissimam ejus et scientiam et interpreta- L.
C. {mbuti sumus, praestantissimam scientiam et expositionem nobis C.
D. tout ce que je connais) en dérobant, a mon usage, ses sublimes D.

6. PN EAVTOIC. VCIIAPnAZONTAC . , 'AM enEit.H TCrJ ONTI TA E>EIA nPECBVTIKCrJC VCIIHrOVMENOC 6.


H. tionem sibi ipsis congruentes. Sed quia quae sunt divina senioraliter enarrans H.
E. #onem nobismetz"pst"s surripientes. Sed quonzam verz"tate quae dz"vina sunt pretiose z"ntroducens E.
S. fionem nobis ipsis arripientes. Sed quoniam ille prudenter revera inducens S.
R. fO'tionem nobis ipsis suscipientes. Sed quoniam in veritate divina veneranter inducens R.
A. tzobis ipsis applicare studeremus. V erum quia divina ille exponens profecto graviter A.
F. ~obis .usurpare non dubitaremus. Ceterum ille divina venerabiliter F.
P. fionem nobis vindicaremus. Sed quoniam divina ille graviter P.
p.. ~w É!Xuto~c; Úcpocpmi~ov't'occ;. 'A'AA' É1mb~ 't<¡> ovn 1:& Oe~or 'ltpeaou-::~xwc; úcp·r¡yoúp.evoc; p..
L. tz"onem
1
nobis vindicaremus. Sed quando quidem revera ille divina pro captu perfectorum senum L.
C. pcr plagium usurparemus. Sed quoniam ille res divinas vere graviter C.
D. ~pnéeptions. et .explications. Mais comme ses graves déclarations sur D.

&. EKElNOC .. CVNOnTIXOVC HMIN OPOVC e:::ee.ETO 6.


H. ille0 : convisibiles nobis definitiones exposuit, H.
E. ille, .. conspicuas nobis definitiones exposuit, E.
S. divina, conspicaces nobis definitiones exposuit, S.
R.ille; conspicuas nobis definitiones exposuit, R.
A .• et scite, · breves nobis exposuit compendiosasque definitiones, A.
F. exponens, summas profecto quasdam perspicacia compendiosa refertas nobi.t exposuit, F.
P. exptanans, brevia nobis decreta exposuit, P.
p.. ixs~v.o~ , · auvO'It't'Lxouc; "Ílp.~v opou.; É~É0e'to,. P.·
L. sacerdotum explan~ns, brevia nobis decreta exposti.it, L.
C. explicans, · compendio nobis subtiles aliquot definitiones tradit, · c.
D. Dieu , : • paraissent. des précisions. prégnantes,. D.

. -. ,... .· •:. ~ \."


QUINZIEME SECTION DEUX DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 131

6. KAI EN €NI nOMA n€PI€1J\H~OTAC WC OION HMIN KAI OCOI KAS HMAC .t.l.t.ACKAJ\01 6.
H. et in uno multa comprehendens, · sicut ut puto et piures alii magistri H.
E. et in uno multa ambiens, prout possibile nobis et his quicumque sunt secundum nos E.
S. et in uno multa comprehendens, . praecipiens nobis et quicumque sunt secundum nos S.
R. et in uno multa comprehendentes, ut possibile nobis et quotquot secundum nos doctores R.
A. et quae in uno multa comprehenderent, praecipiens nobis idipsum studii prout possemus, et qui- A.
F. in uno videlicet plurima complectentes, praecipiens videlicet nobis F.
P. et quae uno multa complexa essent, quasi nobis atque iis omnibus qui ut nos praeceptores P.
P.· x<Xt év evt 'ltOAACt 7t€p~e~i-T¡cpÓ-;<Xc;, wc; o!ov ·~p.L'v, x:xt ocroL X<X6'7¡p.tic; OLOá.crx<XAO~ P.·
L. et quae uno multa complexa essent, tum ipse urgens prout possem atque ii omnes qui ut nos L.
C. quae in unum multa conglomerant, jussus sum, una cum collegis meis C.
D. ramassant mille choses en un mot, j'ai re~u l'ordre, ainsi que mes collegues, D.

6. TWN N€0T€J\WN I.IJVXWN €NK€J\€VOM€NOC ANAnTV~I KAI .AlA- 6.


H. imperfectis animis jubentes, replicare et discer- H.
E. magistri nuper perfectarum animarum jubens, aperire et discer- E.
S. magistri animarum noviter quae perficiuntur, sicut est possibile, reserare et discer- S.
R. noviter perfectarum animarum jubens, reserare et discer- R.
A. cumque rudium adhuc magistri animarum ad id nos sunt adhortati, ut explicare et enu- A.
F. qeterisque rudium animorum magistris, explicare pro viribus F.
P. sunt non ita pridem perfectorum animorum, praecipiens, ut explicaremus et distingue- P.
p.. -:wv veonAW'I o/uxwv éyxsAeuóp.evoc;, á.v:x'lt'rÚ~<XL X<XL OLIX- p..
L. praeceptores sunt non ita pridem perfectorum animorum possent, explicare et distin- L.
C. qui animabus adhuc rudioribus imbuendis vacant, ' sermone magis ad captum C.
D. chargés d'instruire des ames novices, d'exposer en détail, D.

6. KPINAI Te.> HMIN CVMM€TPW J\Orc.> TAC CVNOnTIKAC KAI AINIAIAC THC NO€PWTATHC IS.
H. nere nos commoderali sermone convisibiles et uniales intelli"gentissimi H.
E. nere nobis commensurabili sermone conspicuos et potentes intellectuali"ssimae E.
S. nere commensurato nobis sermone conspicaces et unitivas intellectualissimae S.
R. nere nobis commensurato sermone conspicuas et unitas intellectualissimae R.
A. cleare oratione nobis congrua pergamus brevia quaeque et singularia, quibus summi A.
F. atque distinguere nobis sermone congruo lucentia intus compendiosaque mysteria, a vir- F.
P. remus nobis consentanea accomodataque oratione subtiles ac singulares spiritualis illius viri facul- P.
p.. xpL'v<XL "t"<j) l¡p.L'v crup.p.É'rp<J> ),ÓY<J> "t"Ctc; cruvo1t-r~xCt.c; x<Xt ÉvL<X~:xc; "t"7ic; voepw"t"rí"t"·r1c; p..
L. guere nobis consentanea oratione summarias ac singulares maxime spiritualis L.
C. nostrum accommodato explanare atque digerere subtiles istas ac singulares conclusiones, in quibus C.
D. pour les mettre a notre portée, les raccourcis ou se traduit la singuliere force D.

6. TAN.t.POC €K€1NOV .t.VNAM€WC" CVN€J\I:::€1C KAI nOJ\J\AKIC HMAC KAI AVTOC €1C TOVTO nPO€TP€IJIAC 6.
H.viri illius virtutis collectiones. Multoties nos et ipse in istud hortatus es, H.
E. viri illius virtutis ambitus. Et saepe nos et tu ipse in hoc hortatus es, E.
S. virtutis illius viri convolutiones. Et multoties nos ipse ad hoc hortatus es, S.
R. viri illius virtutis complicationes. Et multoties nos et ipse in hoc provocasti, R.
A.illius viri spiritualis virtus eniteat. Ipse item saepenumero nos ad id hortatus es, A.
F. tute illius apprime intellectualia manantia. Praeterea et ipse ad idem saepe nos exhortatus es, F.
P. tatis dijjicultatum atque obscuritatum nodos. Tuque nos saepe etiam ad hoc studium hortatus es, P.
P.· "t"cXVOpoc;.. É"icE~YOU ouvríp.ewc; cruveJ.~~eLc;. Ka.t 'lto))dx~c; i}p.ac; xa.t a.Ú"t"oc; etc; 'rOU'rO 7tpoÉ-rpeo/a.c;, p..
L. illius viri facultatis glomerationes. Tuque nos saepe etiam ad hoc studium hortatus es, L.
C. maxime spiritualis tan ti viri virtus enituit. Quin et ipse tu quoque nos frequenter ad hoc hortatus es, C.
D. de pénétration d'un aussi grand esprit. Vous-mt\me m'avez souvent invité a le faire, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

tl. KAI THN re BIBAON A\ITHN WC VnEPAIPOVCAN ANTAnOCTEIMC TAVTH TOI KAI HMEIC ó.
H. . et librum ipsum sicut superextollentem remisisti. Ob hoc et nos, H.
E. et librum ipsum ut superexaltatum remisisti. Propterea et nos E.
S. et lt'brum ipsum sicut superexcedentem remisisti. Ideo et nos S.
R. et quidem librum ipsum ut superexcellentem remisisti. Ideo et nos R.
A. librumque ipsum ut excellens quiddam remisisti. Eum igitur nos quoque, A.
F. librumque ipsum ut supra modum excellens quiddam remisisti. Quamobrem nos quoque F.
P. ac librum ipsum ut insignem remisisti. Hac quidem ex parte nos etiam P.
fL• Xllt -d¡v j'E ~LOAOV Xth'}.v W~ tntepct.LpOU<:rllV clV"Cct.'ltÉ<:r'rllAxll~. T 11Ú-r~ -roL xcxt T.p.e:~~ p.,
L. ac librum ipsum ut nimis sublimem remisisti. Hac quidem ex parte nos etiam L.
C. ipsumque librum ut perquam sublimem nobis remisisti. Quapropter nos quoque, C.
D. ~t m'avez renvoyé son livre comme une reuvre tres é~evée. Cette D.

o. TON MEN WC T€1\EIWN KAI ñPECBVTIKWN AIANOIWN AIAACKAJ\ON. tl.


H. sicut perfectarum et senioraliitm mentium magistrum, H.
E. eum quidem, ut perfectorum et honorabilium sensuum magistrum, E.
S. hunc ·quidem, sicut perfectarum deliberationum magistrum, S.
R. hunc, ut perfectorum et venerandorum intellectuum doctorem, R.
A. ut perfectorum seniliumque sensuum magistrum, A.
F. ipium, velut perfectorum seniliumque animorum magistrum, F.
P. illum quidem, u.t perfectorum seniliumque animorum magistrum, P.
p.. -rov ¡ú:v w~ 'reAdwv XllL 'ltpe<:rou·nxwv OLilVOLWV OLM<:rXcxAov, . p.;
L. illum quidem, ut perfectorum atque peritorum ( sicut sacerdotes senes decet) animorum magistrum, L.
C. ceu perfectorum seniliumque sensuum magistrum, . c.
D. raison me porte a réserver ~e maitre des pensées parfaites et sublimes D.

tl. :··': ; ;,·w~:·. <, TOIC' Vn€P TOVG nOMOVC A<IIOPIZOMEN ' CalCnEP TINA A€VT€PA tl.
H.·, :~•,;. ··''.:;'.::··. · super multas segregamus secundum quosdam secundas H.
E; ' ' his qui super multas sunt segregamus . • veluti quaedam secunda E.
S. ' .. ·. . his ·qui sunt super multas determinamus .... sicut quaedam secunda S.
R. · his qui super multas segregamus quaedam quantum secunda R.
A. ·" · ·.··· iis assignamus qui celsiora capiunt veluti secunda sacra A.
F. his dumtiixat assignamus qui intelligentia ceteros antecellunt tamquam secunda quaedam elo- F.
P. .,·· iis''qui plerosque· superant secernimus · :. ·,:, · quasi altera scripta P.
p.. ; , :· :. · ·' : : · -ro~ Ó'ltep -ro u~ 'lto1'Aou~. dcpopl~op.e:v w<:r'ltep -rwa &ú-re:p,ll p..
L. 1 '.!.v.ú·,',···· iiS: qui plerosque superant. secerniriíus ' \ ·, quasi altera scripta L.
e;
D;
:
, ,
iis qui; sublt'miora capiunt. illum assignamus: ' ' ' '
, , au:X esprits súpérieurs1 ::::; F i 1 •
. ·: . alterasque e.
ses écrits me paraissent une second~ D.

tl. "OrlA . ' : · · KAI TWN SEOXPICTOON AKOJ\OVSA ' i ·.. :.l TOIC KAE> HMAC 46 tl~
1
H. sermones, et Deichristorum sequentia ,· de his quae erga nos sunt, H.
E. doquia, et Deounctos consequentem; hiS' autem qui secundum nos E.
S. qoquia, · . et christorum Dei sequentia;: his autem qui sunt secundum S.
R. e¡oquia,•· ; et divinorum· unctorum· sequentia'; his qui secundum nos aütem;· R•
A: Cfoqui'a;. n.• \.\·•u:. et eorum qui·a· Deo uncti sunt/sequbztia; ":•·>· his vero qui nobú similes 'sunt,-A·.
Pi quía .sacra, ·· apostolicam auctoritateriz proxime .· cónse'quétítia· ,~ ,, ·. : nos autem~ his qui nobis pro-,J F~
P. d,ivina,- , · et- iis qtli a Deo perfusi sunt consentanea ·; , , · .·,. iis autem qui nobis similes P,
P.· XóyL~;-;:: ,'.. ' 'Xllt >tWV' 9e:oxp!<:r-rwv lixó'AouQ~i•, ·;'' ,.;-, ·;.·:· "-co~; Xll9' T.p.li_~ oE: ¡.e:
1.~ divina:¡',¡ et iis qui a Deo peruncti. sunt consen'üz.nea; ''.', iis autem qui nobis sz"miles L~
C. it;ripturas, quae divinitus afllatorum scripta· proxi'me assequantur; · nos·.vero nostri similibus, C¡
[); ~crituie, et' suivent . de pres les reuvres1 des1 auteu,rs inspirés.; ' : · , a. ceux de notre taillep D~

,''.;

.,.
QUINZIEME SECTION : DEUX DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 133

6. HMEIC ANAJ\Orc.JC HMIN TA 6EIA nAPAAWCOMEN El rAP TEAEIWN ECTIN 6.


H. nos analogice nobis divina trademus. Si enim perfectorum est H.
E. sunt, proportionaliter nobis nos divina trademus. Si enim perjectorum est E.
S. nos, juxta proportionem nostram nos divina trademus. Si enim perjectorum est S.
R. nos analogice nobis divina trademus. Si enim perjectorum est R.
A. nos divina pro modulo nostro trademus. Si enim perfectorum estA.
F. pinquiores sunt, pro ingenii nostri proportione divina trademus. Si enim cibus solidus per- F.
P. sunt, nos pro captu nostro divina trademus. Si enim perjectorum est P.
p.. 1¡p.ei"~ civ:x'Aóyw~ 1¡p.i"v -:& Gei":1. 'lt:xpa:owcrop.ev. Et y&p 'tÚ,e~wv ecr'tt \1 p..
L. sunt, nos pro captu nostro divina trademus. Si enim perjectorum est L.
C. ad captum nostrum res divinas explanabimus. Si enim solidus cibus per- C.
D. nous apprendrons les choses de Dieu selon notre mesure. S'il faut etre parfait pour goíiter D.

6. H CTEPEA TPO~H TO TAVTHN ECTIAN ETEPOVC OnOCHC AN EIH TEAEIOTHTOC 6.


H. solida esca, qui ista epulatur ceteros, quantaecumque sit perjectitatis ? H.
E. solida esca, tali esu alias reficere, quantae fuerit perjectionis ? E.
S. fortis cibus, isto cibare alias, quantae sit perfectionis ? S.
R. soh'dus cibus, hunc cibare alteras, quantae utique sit perjectionis ? R.
A. solidus cibus, eo et alias pascere, quantae perfectionis est ? A.
F. fectorum est, hoc certe et alias pascere, quantae perfectionis aestimandum esse censemus ? F.
P. solidus cibus, hoc alias pascere, quantae sit perjectionis ? P.
P.• ·(, crnpd. •poq;l\, 't'O. 't':XÚ'tT¡v Écr'tLtXV É'tÉpou~; Ó'ltÓcr·lj~ av ell-¡ 'teAe~Ót'T¡'tO<; ; P.·
L. solidus cibus, hoc alias pascere, quantae sit perfectionis ? L.
C.fectorum est, eo etiam alias pascere, quantae sit perjectionis ? c.
D. la forte nourriture quelle perfection 1ne faut-il pas pour la servir aux autres ? o.

6. OP6WC OVN HMIN KAI TOVTO EIPHTAI TO THN MEN .AVTOnTIKHN 6.


H. Recte ergo nobis et istud dicitur : ut ipsivisam quz'dem H.
E. Recte igitur a nobis et convenientissime hoc dictum est per se ipsam quidem contemplativam E.
S. Recte igitur a nobis et hoc dictum est : visionem quidem S.
R. Recte igitur nobis et hoc dictum est : per se inspectivam quidem R.
A. Recte itaque dú.imus et hoc : per se ipsam divinorum A.
F. Recte igitur id quoque nobis est dictum : contemplationem quidem F.
P. Recte igitur hoc quoque a nobis dictum est eam quidem spiritualium P.
p.. 'OpOw.; ouv 1¡p.~v x:xt Tou-:o e[p'f\u~, ..b ..-}1v p.ev a.:J,o'lt't~~ p..
L. Recte igitur hoc quoque a nobis dictum est eam quidem spiritualium scriptorum con- L.
C. Merito itaque dicimus, ad spiritualium .C.
o~ J'ai done raison de dire que, pour voir par soi-meme D.

6, TWN NOHTWN AOriWN 6EAN KAI THN CVNOnTIKHN AVTWN AIAACKAJ\IAN 6.


H. intelligibilium sermonum visionem, et convisibilem eorum doctrz'nam, H.
E. invisibz'lium eloquz·orum visionem, et conspectivam eorum doctrz'nam, E.
S. et intelligibilium eloquiorum per se inspectivam, et conspicacem ipsorum doctrinam, s.
R. intelligibilium eloquiorum visionem, et conspectivam ipsorum doctrinam, R.
: •, 4~ eloquiorúm apertam contemplationem, ,, ·.. · .·; perspicacemque et consummatam disciplinam, A.
, ),/ Q~.( intelligibilia eloquia prorsus inspicientem, ·. , ,,. cqmpendiosamque.:eorum· doctrinam, F.
p¡ divinorum contemplationem quae visa sit, .. ·,., "eorumque· brevem doctrinam, P.
IL• x-}¡v 't'WV VO'f\'t'Wv ).oyf.wv Géa:v; · · · · · : · ·· · xa:t T}¡v cruvo'lt't~xT,v a:thwv OLOa:crxa:),f.a:v, P.·
L •. templationem qua in se sine velamine conspiciuntur, eorumque summariam doctrinam, L.
e~ eloquiorum intuitionem, '' ; . ' ' ' · et. subtilem eorumdem eruditionem,. ,. c.
D• le sens spirituel des saintes Lettres, •. et pour le découvrir. d'un mot, , · o.
1
134 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. nPECBVTIKHC AEIC0AI t.VNAMEú>C THN t.E Tú>N EIC TOVTO 6.


H. seniorali debere virtute; et in istud H.
E. honorabilis indigere virtutis; in hoc autem E.
S. provecta indigere virtute; scientiam autem S.
R. seniorali indigere virtute ,· in hoc autem R.
A. senilis esse virtutis; porro sermonum, A.
F. consummatae virtutis exsistere ,· scientiam vero sermonum F.
P. senilis jacultatis indigere ,· scientiam autem divinorum P.
P.· 'ltfEabUt"Lxli~ OE~a9~L ouv&p.ew~· -r1¡·, oe TW\1 EL~ TOU";O P.·
L. exercitatae, qualis est in senioribus sacerdotibus, facultatis indigere ; scientiam autem L.
C. virtute senili opus esse; sermonum vero introducto- C.
D. il faut un talent consommé ; tandis que savoir D.

6. CllEPONTú>N /\Orú>N EniCTHMHN KAI EKMA0HCIN TOIC VCilEIMENOIC KA01EPú>TAIC KAI IEPú>- 6.
H. ducentium sermonum disci'plinam atque doctrinam, subditis consecrantibus et sacratis H.
E. ferentium verborum scientiam et disciplinam, minoribus devotis et sacratis E.
S. verborum ad hoc jerentium et disciplinam, subjectis sanctijicatoribus et sanctijicatis S.
R. ferentium sermonum scientiam et disciplinam, subjectis sanctijicatoribus et sanctificatis R.
A. quz' ad id manuducant, scientiam atque disciplinam, inferioris meriti praeceptoribus dz"scipulisque A.
F. ad id conducentium atque ejusmodi disciplinam, injerioris merz'ti praeceptoribus discipulisque F.
P. ~criptorum quae eo ferant atque disciplinam, injerioribus magistris discipulisque · sacrorum P.
p.. (pepóv-rwv Áóywv éma-r-l¡p.·flv xa:~ Éxp.IX91jaLv, · -ro~~ útpe~p.ÉvoL~ xa:9Lepw-ra:~; xzt lepw- p..
L. sermonum qui eo jerant atque disciplinam, injerioribus magistris discipulisque sacrorum L.
C. rium, ceu injerioris notae, scientiam ac disciplinam, initiantibus atque initiatis C.
D. ~t apprendre les textes préparatoires revient a la moyenne des maitres et D.

6; liiJENOIC APMOZEIN KAITOI KAI TOVTO HryJIN EnJTETHPHTAI /\JAN EMM€1\ú>C ú>CTETOIC AVTú> 15.
H. congruere. Atqui et istud a nobis observatur nimis intelligenter.•: tamqúam in zpso H.
B. convenire. /Atqui et hoc nobis observatum est valde modulosé .:.;•, ,, itaque ipso E.
S. convenire. · · a
Quamvis et hoc nobis observatum est valde studiose ': quod· discretis ab S.
Jt convenire. Quamvis et hoc' nobis observatum est valde studiose": útetabipsodivz"no R.
A. congruere. Atque z"d quoque, et quidem dz"ligenter, observavimus : ut, quae divinus A.
F. congruere. Enimvero diligentissime id observavimus :· ut, quae divinus F.
P. mysteriorum convenire. Quamquam hoc a nobis diligenter observatum est : ut, quae divz·nus P.
p.. lj,ÉvoL~ á.pp.ó~eLv. Kx~t"OL x:ú -rou-ro -f.p.~v Émn-r·~p·flt"II:L ).í.~v ip.p.e).w;· f:>a-:e -:o~; a:thi¡> p..
D. mysteriorum convenire. .. Quamquam hoc a nobis diligenter observatum est : ut, quae divinus L.
O. convenire:' Atqui et hoc a no,bis perquam studiose.: observatum est ne quidquam C.
[)¡, de·: leurs initiés.' . ·.. Aussi me suis-J~. gardé avec le (pltts' grand' soin' <·:- L< tte: ne jamais D.

6; .TG> 9Eiú> KA9HrEMOIIII KATA EK~ANCIN CACilH AIHVKPINHMENOIC MHA 0/\ú>C ErKEXEIPHKENAI nOTE 6:
H~ divino praeceptore secundum demonstrationeni1 planam de discretis nullatenus inchoare unquam, H.
E. divino duce juxta expressionem lucidam bene discretis nihil injungendum omnino unquam, E.
S. ipso divino duce secundum planam manifestationem nec totaliter manum apposuimus ·aliquando, S.
R. (luce secundum expositionem manifestam bene discretis neque totaliter manum apposuisse aliquando, R.
A .. me praeceptor aperta· expositione digessit nequaquam attingeremus; "'F. .. .... ' '•, A.
p, ille praeceptor plane<'nobis expressit, nunquam attinger,emus;·•n·, •'i •·;ii\·: F~
Pi. tdem. praeceptor ·aperta exposi#one distinxiss~t. ea¡ ~,Zq :;modo tractaremusi .. :/!/•\¡•.;,,: ,,. : · · P..
,i
¡t: lr<j)'. 9e(~¡> xa:9~yep.6v~· x~-r& ixcpcxvaLw a01:cp1i; oL~uxpw.,.·p.évoi~· ·p..,.o' ó?.w; 'éyxe')(ELp~xÉvo:L· 'lto-ré, ¡.t;
L (dem praeceptor. aperta •expositione distinxisset ea· nulla,; modo. tráctaremus;". ' ·' • L~
e, eorum quae divinus·ille praeceptor plane nobis expressit u/lo! modo attingeremus;<·· C:
It toucher aux points excellemment traités par l'homme de Dieu;. mon maitre, •.. , , .. ·. D.
QUINZIEME SECTION : DEUX. DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 135
o. nPOC TAVTO/\OrJAN EIC THN TOV. nPOT€0€NTOC AVTüJ AOrJOV o.
H. ad tautologiam proponente eo sermonis H.
E. ad tautologiam in propositi ab eo eloqu# E.
S. ad eamdem proposüi ejusdem eloquii S.
R. ad tautologiam in eamdem propositi ab ipso eloquii R.
A. neu eadem diceremus ad id explanandum quod de scripturis fuisset ab eo A.
F. ne forte repeteremus eadem ad id exponendum quod in verborum divinorum explanatione fuisset F.
P. iisdem repetendis ad eamdem scripturae sanctae quae ab eo proposita esset P.
p.. 7tpo~ 'trJ.tn:oA.oyf.et.v ei~ rl)v a.url¡v -..ou 7tpon9énoc; a.u-..<¡> 'Ao¡f.ou p..
L. iisdem repetendis ad eamdem scripturae sanctae quae ab eo proposita esset L.
C. ne secundo eadem repeteremus quae ad scripturam aliquam elucidandam ípse C.
D. pour ne pas répéter l'exégese d'un passage expliqué par D.

6. AIACA$HCIN EnEI KAI nAP AVTOIC TOIC 0€0/\HMnTOIC HMüJN IEPAPXAIC 6.


H. declarationem. Quia et a Dei susceptibilibus nostri hierarchis, H.
E. explanationem. Quoniam et cum ipsis Deo acceptabilibus nostris summis sacerdotibus, E.
S. manifestationem. Quoniam et apud zpsos Deo .acceptos nostros hierarchas S.
R. manifestationem. . Quoniam et apud ipsos Deo acceptos nostros hierarchas R.
A. propositum. Namque et apud ipsos divino Spiritu plenos pontifices nostros, A.
F. ab eo propositum. Convenimus quandoque apud pontifices nostros Deo plenos, F.
P. explanationem. Nam apud ipsos etiam pontifices nostros qui numine divino permoti erant,. P.
p.. 0Let.O"cif1\0"W. 'Em:t xet.l. r.a.p' a.u-..o~c; -.o~~ 9soA1\7t'toL~ T¡p.wv tepipxocLc;, •. P.·
L. explanationem. Nam apud ipsos etiam pontifices nostros qui numine divino permoti erant, L.
C. tradiderat. Nam etiam apud ipsos divino Spiritu plenos antistites nostros, c.
D. tui. Devant nos saints pontifes eux-mémes, . D.

6. HNIKA KAI HMEIC üJC OIEC0AI KAl AvTOC KAI nOMO! TüJN IEPüJN HMüJN AA€1\<PC:UN .· 6.
H. ( quando et nos, sicut memoramini, et ipse et multi sacrorum nostrorum fratrum, H.
B. ( quoniam et nos, ut aestimatur, et tu et multi sanctorum nostrorum fratrum, B.
S. ( quando et nos, ut nosti, et ipse et multi sanctorum nostrorum fratrum, S. )
R. ( quando et nos, ut nosti, et ipse et multi sacrorum jratrum, R.
A. ( cum et nos, ut nosti, et plerz'que ex sanctis fratribus nostris, A.
F. ( ut nos ti, nos simul et ipse multique sancti fratres nostri, F.
P. ( cum et nos, ut scz's, et tu, multi ex sanctis fratribus nostris, P.
p.. (·hvf.x-x xoct T¡p.e~c;, 6><; olo-9et., xoct ocu-:óc;, x-xt 7toAAol. -:wv tspwv T¡p.wv &.oeAcpwv, P.·
L. ( cum et nos, ut seis, et tu, multi ex sanctis fratribus nostris, L.
c. ( cum et nos, ut nosti, et ipse plurimz'que sanctorum fratrum nostrorum, c.
D. ( quand, vous vous en souvenez, avec vous et une foule de saints freres, D.

Enl THN 0€AN TOV ZüJAPXIKOV KAI 0€0AOXOV CüJMATOC CVN€/\HJ\V0AMEN ' 6.
H. ad vz'sionem vitae principis et Deisusceptz'bilis corporis convenimus, · H.
E. in visionem vitam z'nchoantis et Deum recipientis corporis convenimus, E.
S. convenimus ad visitationem corporis vitae prz'ncipis et quod Deum suscepit, S.
R. ad visionem vitae participativi et Deisusceptivi corporis convenimus, R.
A. ad contuendum corpus illud, quod auctorem vitae Deumque ceperat, convenissemus, A.
F. visuri corpus illud, quod vitae principem Deumque suscepit, · F.
P. corporis, quod auctorem vitae Deumque recepisset, videndi causa convenissemus, · P.
,.,.. . e'ltl. 'tY¡V 6hv 'tOU ~wet.pxLxoÜ XCI.L 6eooóxou O"W¡LCJ.'tO<; o-uveA·I\),úeocp.Ev' '-- . P.·
L. corporis, quod auctorem vitae Deumque recepisset, videndi causa convenissemus, L.
C. ad corpus illud, quod dedit principium vitae Deumque susceperat, contuendum venissemus, C.
D. nous nous sommes réunis pour voir le corps, source de la Vie, qui fut fait la demeure de Dieu; · D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. nAPHN A€ KAI O AA€1\cJ)OSEOC IAKWBOC KAI nETPOC H KOPVcJ)AIA KAI nPECBVTATH 6.


H. erat autem et frater Dei Jacobus, et Petrus, verticalis et senioralis H.
E. aderat autem et Dei frater Jacobus, et Petrus, vertex et honorabt"lz"ssima E.
S. aderat autem et frater Domini Jacobus, et Petrus, summa et provectissima S.
R. aderat autem et frater Domini Jacobus, et Petrus, verticalis et venerabilissima R.
A. aderat autem et frater Domini Jacobus, et Petrus, supremum decus et antiquissimum A.
F. ubi aderant et Jacobus frater Domini, et Petrus, excelsum et amplissimum F.
P. aderat autem et Jacobus frater Domini, et Petrus, maximum antiquissimumque P.
p.. 1tap1ív o€ xcú ¿ &.oeAcpóGeo.; 'Mxwoo.;, xat llé•po.;, 1¡ xopu'fai<:t. xcx.t 7tpea-ou-:-ch71 p..
L. aderat autem et Jacobus frater Domini, et Petrus, supremum et maxime venerandum L.
C. aderat autem et frater Domini Jacobus, et Petrus, suprema ista atque antiquissima C.
D. quand, en présence de jacques, frere du Seigneur, et de Pi erre, le premier, le plus digne D.

6. TWN 9€01\0rWN AKPOTHC EITA EAOK€1 META THN SEAN VMNHCAI TOVC 6.
H. theologorum summitas, deinde visum fuit, post visionem, hymnidicere H.
E. theologorum summitas, deinde placuit, post visionem, laudare summos sacer- E.
S. theologorum summitas, postea visum est, post visionem, ut. universi S.
R. theologorum summitas, deinde videbatur, post visionem, laudare R.
A. theologorum columen, ubi post contuitum placuit, ut pontifices A.
F. theologorum culmen, illic ergo post contuitum placuit, ut pontífices F.
P. theologorum columen, placuissetque, eo viso, ab omnibus P.
P.· 't"WV GeoAóywv áxpÓ'n).;, e[-rtl. éoóxe~, p.e•<X 't"Tjv Gb:v, Úp.V~O'ot~ ":OU¡;; ¡.t.
L. theologorum seu apostolorum fastigium, placuissetque, eo viso, ab omnibus L.
C. summitas theologorum, placuissetque, post contuitum, antistitibus C.
D. et le plus grand des saints Docteurs, on décida, en vénérant ce corps, que chacun des ,o•

.6~ IEPAPXAC AnANTAC WC EKACTOC HN IKANOC THN AnEIPOAVNAMON ArASOTHTA THC 6.


H.hierarchas omnes, sicut unusquisque erat idoneus, immensam virtutem benignae thearchicae .H.
E. dotes simul omnes, quomodo unusquisque erat idoneus: multum potentem bonitatem divinae E.
S. hierarchae laudarent, sicut unusquisque erat suffi:;iens, infinitae virtutis bonitatem thearchicae S.
R. hierarchas omnes, ut unusquisque erat sufficiens, infinitae virtutis bonitatem thearchicae R.
A .laudarent omnes, quisque pro captu suo, · · infinite potentem divinae infirmitatis A.
F. omnes, pro viribus quisque suis, laudarent infinitae potentiae debilitatis divinae F.
P. pontifieibus, ut quisque idoneus erat, laudari infinita potentia praeditam bonitatem divz'- P.
1 '
p.. ~eptl.pxcx..; r1
cx1tcx.v-rcx..;, '
w.; n
exxa--ro.; ,.
-r;v ! ,
~x(Xvo.;. T~V fX1tE~pOOtJ'Jtl.¡J-OV &.yxGó-r·r1'r(X -:lí.; p..
L. pontifieibus, ut quisque idoneus erat, laudari infinz'ta potentia praedz'tam bonitatem divi- L.
C. omnibus, pro virili cuique sua, collaudare, infinz'ta potentia praeditam divinae imbe- C.
J>. pontifes présents allait louer, de son mieux, la bonté infiniment puissante du Dieu D.

.6. éEAPXIKHC ACSENEIAC nANTWN EKPAT€1 META TOVC 9€01\0rOVC WC OICSA TWN AMWN 6.
H. infirmitatis,) quomodo ab omnibus tenebatur theologz's et, sicut sentís, alz'is H.
E. infirmitatis,) omnium dominabatur post theologos, ut cognoscis, aliorum sanctorum E.
S. infirmitatis,), omnes alios sanctos magistros post theo/ogos, ut nosti, S.
R. infirmitatis,) omnium dominabatur post theo/ogos, ut nosti, a/z'orum sacrorum R.
A. bonitatem,) ille denique, ut nosti, post apostolos, · omnibus a/iis /audatorz'bus A.
F. bonitatem,) Hierotheus autem alios omnes ibi doctores sacros, ut nosti, post ipsos theo- F.
P. nae imbecillitatis,) tum omnibus praestitit secundum theologos, ut seis, P.
tt\ 6ecxpx~xlí.; da9evelcx.;,) 1tcivtwv éxpche~ pna -.ou.; 9eoÁóyou.;, wc; o[aG:x., -rwv ,f)J,wv ¡.t.
L. nae imbecillitatis,) tum omnibus praestitit post apostolos, ut seis, aliis sacrorum L.
C. cillitatis bonitatem,) ipse post theo/ogos, ut nostz', ceteris omnibus sacris laudatoribus C.
D. devenu faible,) mon maitre obtint le premier rang, comme vous savez, derriere les D•.
QUINZIEME SECTION : DEUX DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 137

6. IEPOMVCTWN 01\0C EKt.HMWN 01\0C E=:ICTAMENOC EAVTOV KAI THN nPOC 6.


H. sacreinitiatis, totus jleregrz"nans, totus excedens a se, et ad H.
E. doctorum, totus ex jiOjlulis, totus exiens semetijlso, et ad e.
S. sujlerabat, totus excedens, totus exstasim jlatiens a se Íjlso, et ad S.
R. doctorum, totus excedens, totus stans extra se ijlsum; et eam quae ad R.
A. sujlerior erat, totus excedens, totus se deserens, et eorum quae A.
F. logos sujleravit, totus excedens, totus extra se jlositus, et eorum quae F.
P. doctoribus, cum totus foris ageret, totus a seijlso dimotus esset, et societate communione- P.
p.. lepop.ua--cwv, ó'Ao~ exo7wwv, · o"),o~ E<;~O"'t"O(p.evoc;
•t ' • -
E!XtJ't"OtJ, x:xt TI¡v 7tpo~ p..
L. doctoribus, cum totus foris agere.t, totus a seijlso dz"motus esset, et societate communione- L.
C. antecellebat, totus excedens, totus se deserens, rerumque quas C.
D. saints ap6tres. 11 était tout ravi, completement hors de soi : il avait en par- D.

f); TA VMNOVMENA KOINWNIAN nACXc..>N KAI nPOC nANTWN c..>N HKOVETO KAI EWPATO 6.
H.hymnizata communionem jlatiens, et ab omnibus a quibus audiebatur et videbatur, H.
E. laudata societatem jlatiens, et ab omnibus quibus auditus est et visus est, E.
S. laudata communionem jlatiens, et a cunctis a quibus audiebatur et videbatur, S.
R.laudata communionem jlatiens, et ab omnibus a quibus audiebatur et videbatur, R.
A.Zaudabat consortium jlatiens, ab omnibus denique a quibus audz"ebatur et vz"debatur, A.
F. laudabat communionem patiens, quamobrem ab omnibus qui audiebant eum atque videbant, F.
P. que eorum quae laudabuntur esset affectus, itaque ab omnibus qui eum audiebant et videbant, P.
p.. -c& úp.voúp.sv(l( xowwvi(l(v 7taa-xwv, x:xt 7tpoc; miv•wv wv ·~xoÚE-ro x(l(t Éwpci..-o, P.·
L. que eorum quae laudabantur esset affectus, itaque ab omnibus qui eum audiebant et videbant, L.
C.Zaudabat consortium patiens, denique ab omnibus a quibus audiebatur ac videbatur, c.
D. tage et pitissait ce qu'il chantait. Tous ceux qui l'écoutaient et le voyaient, D.

6. KAI ErJNWCKETO KAI OVK ErJNWCKETO · E>EOJ\HMnTOC EINAI KAI E>EIOC VMNOJ\OrOC KPI~ 6.
H. et cognoscebatur et non cognoscebatur, DeisuscejJtibilis esse et divinus hymnidz"cus est H.
E. et cognitus est et non cognitus est, Deo acceptabiHs est et divinus laudator E.
S. et cognoscebatur et non cognoscebatur, Deo accejltus est et dz"vinus laudator S.
R. et cognoscebatur et non cognoscebatur, Deo accejltus esse et dz"vinus hymnologus R.
A. et agnoscebatur et non agnoscebatur, affiatus Deo dz"vinusque laudator esse judicatus A.
F. sive cognoscerent ijlsum seu non cognoscerent, occupatus Deo divinusque laudator .est F.
P. atque noverant aut non noverant, divino numine affiatus esse divinusque laudator judi- P.
p.. x!Ú ey\¡vt.'>a-xe..-o XO(~ oux s¡LyvwaxE't"o, 6eó).1j7t"rOc; elvotL Gs~o~ ÚfJ.vo).ó¡o~ xpL- p..
L. atque noverant aut non noverant, divino numine ajfiatus esse divinusque laudator judi- L .
.C. tam a notis quam ignotis, divino numine ajfiatus divinusque plane laudator C.
D. · qu'ils le connussent ou non, le jugeaient un héraut divin sous l'influence de D.

6. NOMENOC KAI TI AN COl nEPI TWN EKEI E>EOJ\OrHE>ENTWN J\ErOIMI 6.


H.judicatus. Et jllurima tz'bi esse de z"nibi theologizatis dz"co ? H.
E. judicatus. Et quz"d tz"bi de hz's quae z"bi theologice jlosz'ta sunt dicam ? E.
S. judicatus. Et quz"d tz'bz" de theologizatis ibi dicam? S.
R. judicatus. Et quz"d tibi utique de illic theologizatis dicam ? R.
A.est. Ecquid ea tibi referre quae ibi sacratissime sunt dicta contendimus? A.
F. judicatus. Sed quid non illa tibi referam quae illz"c sunt theologica ratione tractata? F.
P. catus est: Sed quid tibi ea quae ibi de Deo divinisque · rebus dicta sunt commemorem ? P.
.p.. vó p.svoc;. Kott -ci áv a-oL 7tEpt -cwv EXE~ Oeolo¡Y¡0Év-cwv ),éyoLp.L ; .p. .
L. catus est. Sed quid tibi ea quae ibi de Deo divinz'sque rebus dicta sunt commemorem ? L.
C. censebatur. Sed quid tibi quaenam ibi dz"vinissz'me dz"cta sunt rejero? C.
D. Dieu. Mais pourquoi vous rappeler ce qu'on a dit la de divin ? D.
' 1

PREMIÍ!RE PARTIE ; DE DffiU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIÍ!ME.)

6. KAI rAP El MH KAI EMAVTOV EriiA€1\EICMAI nOMAKIC OIAA nAPA COV KAI MEPH TINA TCAlN EN9€- 6.
H. Etením, nisi mei ipsius obliviscor, multoties scio apud te partes quasdam divinarum H.
E. Etenim, sz· non et a meipso eloquerer, saepe scio a te et partes quasdam divinarum E.
S. Etenim, si non et me ipsum oblitus sum, multoties novi a te et partes quasdam audiens S.
R. Etenim, si non et mei ipsius oblitus sum, multoties novi a te et partes qucisdam divinarum R.
A. N empe enim, nisi mei oblitus sum, scio me saepi'us partes quasdam laudationum A.
F. Jam vero, nisi mei oblitus sum, nemini me partes quasdam divinarum illarum F.
P. Nam, nisi mei etiam oblitus sum, scio me saepe abs te divz"narum quoque laudum P.
¡t. Kcxt yap el ¡tl¡ xcxl É¡tcxu-:ou ÉmAÉA'tlcrp.cx~, 'ltoAACÍx~c; olO~ 1tcxpa crou xcxt ¡tÉp'tl .. w?x -:wv lv9e- p..
L. · · Nam, nz'si mei etiam oblitus sum, scio me saepe abs te divinarum quoque laudum L.
C. Etenim, nisi me mei capz"at oblivio, nemini me saepius divinarum istarum laudationum C.
D. Oui, si ma mémoire t,~e me trompe, c'est de .vos le~res que j'ai appris, a ~aintes reprises, D.

6. ACTIKCAlN EKEINWN VMNWAIWN EnAKOVCAC OVTW COl CnOVAH MH EK nAPEPrOV 6.


H. illarum hymnodiarum audiens; et quia sic tibi festinatione non desidia H.
E. illarum hymnodiarum audiens; sz"c tibi festino ex parato E.
S. illorum hymnorum a Deo ·motorum; ita tz"bi fuit studium non otiose S.
R.. illarum hymnodiarum audiens ; sic tibi studium non ex otio R.
A. illarum divinarum abs te accepisse ,· adeo studuisti divina non perjunctorie A.
F. laudationum abs te saepius accepisse ; adeo studuisti divina diligentissime F.
P. illarum partes auditione accepisse; tanto tibi studio est non negligenter P.
!l-· am:~xwv ixtivwv ú¡tv~¡>Ó~wv Émxxoúcr~c;· o{hw c:rol c:r1touó~ ¡t~ lx mxpépyou !Jo·
L. illarum partes auditione accepisse ; tanto tibi studio est non negligenter L.
C. partes aliquas abs te accepisse ; tantae tibi curae fuit ne unquam perfunctorie C.
D. quelques mots de ces louanges divines ; tant vous mettiez de soin a ne pas traiter légere- D.

6. TA 9EIA' METMIWKEIN AM INA TA EKEI'MVCTIKA' :·• KAI WC TOIC nOMOIC 6.


H. divina persequi. ,\ Est multa ibi mystica ( et multis H.
E. divina persequi. Et ut ibi mystica ( et ut multis E.
S. divina exsequi. Et ut mystica illa ( et sicut multis S.
R. divina transpersequi. Sed ut illic mystica ( et ut multis R.
A. in transituque persequi. Enimvero ut quae illic mystice sunt dicta (ut quae plurz'mis A.
F. prosequi. · V erum quae illic mystice tractata sunt ( quippe cum nec multis F.
P. divina persequi. Sed ut quae ibi mysteriorum plena acta sunt ( quod et a plerisque P.
!Jo· 't"Oc 9etcx ¡J-E":ctO~WXéLV. · 'A).).' ~vcx 't"?li: ÉXEt ¡J-UCí't"~xr.i (xcxl wc; o;otc; ¡t.
L. divina persequi. · Sed ut quae ibi mysteriorum plena acta sunt ( quod et a plerisque L.
C. divina prosequereris. V erum ut ista mystz'ca ( quippe vulgo C.
D~ ment ce 'qui a tfait a Dieu. · De ces secrets divins· · (que le public doit D.

6. 1\PPHTA KAI WC ErNWCMENA COl ' nAPAJ\EIIIJWMEN OTE TOIC nOMOIC 6.


H. 'arcana, sicut nota tibi,) praetermisimus, quoniam autem H.
E. ineffabilz'a, et ut cognita tibi,) relinquamus, ipse multis E.
S. non-dicenda, et sicut cognita tibi,) · praetermittamus, quando multis S.
R 1 ~on-dicibilia, et ut cognita tibi;).. ''"' praetermittamus, quando multis R.
A. nequaquam .perceptibilia, tibique; notissima,) praetermittamus, quandq opus erat A·.
P. bxprimi possint, et tz'bt noia"Sint~) .· : . ,\ mis!a;in' praesentz'a jaciamus, . · quoties autem F.
P. oratione exprimí non possunt, et tibi sunt nota,) ;. praetermittamus, ' quotiescumque P.
fL· 'ltOAAotc; á.pp'tl-::~, xiXl @e; lyvwc:r¡tÉVIX ero~,) ' ·• 1ta:p~Aei4W!J-EV, 8-;e 't"Otc; 'ltOAAotc; fL'•
L. oratione exprimí non possunt, et tibz' sunt nota,} . · praetermittamus, quotiescumque L:.
C. non promulganda, tibique notissima,) .... 'missa faciamils; quando jam tempus O.
D. ignorer, et que vous connaissez fort bien), · ne disons rien de plus. Parlons o·.
QUINZIEME SECTION DEUX DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 139

6. EXPHN KOINCrJNHCAI KAI OCOVC 'AVNATON Enl THN KAe 6.


H. multís oportebat communicare, et quantos possibile est in H.
E. usus erat communícare, et quantos poterat in eam quae secun- E.
S. oportebat communícare, et quos est possibile ad sanctorum cogni- S.
R. oportebat communícare, et quot possibile ad eam quae secun- R.
A. plurimís nostrae fidei consortium tradere, et quam multas possemus ad nostram A.
F. Qporteret nostra multis communía facere, et quam multos possemus in sanctam F.
P. cum multis conferri sermonem oportuit, et quot poterant ad sanctam P.
fA'· lxplív KOLVWV7icra:~, xa:t Ócrou.; ouva:'t'ov btt 'tT¡v xa:6' fA-·
L. éum multis conferri sermonem oportuit, et quot poterant ad sanctam L.
c. erat quamplurimis hominibus fidem nostram promulgandi, et quotquot adducí possent ad sacram C.
o; ~u cas ou le contact avec la Joule s'impose, pour amener a notre sainte foi D.

; 6. HMAC IEPOrNCrJCIAN. nPOCArArEIN OnCrJC VnEPEIXEN TOVC nOMOVC 6.


H. nostram sacram scíentiam ducere, 'quomodo superabat multas H.
oA! E. dum nos sacram scíentíam adducere, quomodo supereminebat multas E.
S. tíonem quae est secundum nos adducere, quomodo excedebat multos S.
R. dum nos sacram cognitionem adducere, qualíter excedebat multos R.
A. sacrosanctam scientíam attrahere, multum ílle compluribus A.
F. dísciplinam nostram introducere, erat profecto mírandum quam longe Hierotheus sancto- F.
P. dísciplinam nostram deduci, quam multum ac longe multis P.
fA-· l}¡A-iio; lspoyvwo-ia.v 7tpoaxycx.ysi"v, éí1tw.; Ú7tepei"xe Tou.; '!to)lou.; fA-·
L:. disciplinam nostram deduci, quam multum ac longe multis L.
C. discíplinam nostram attrahendi, non paucos hoc in munere C.
D. autant d'hommes qu'il se peut ; .de combien notre maitre ne s'élevait-il pas a cette D.

&. TCrJN IEPCrJN AIAACKAI\CrJN KAI XPONOV TPIBH ~.. KAI· NOV KAéAPOTHTI fi.
H. sacrorum magistrorum; et temporis usu, · et mentís purgatione,- H.
E. sanctorum magistroriim, ·, · · · et temporis mora, ·et mentis·púritaie; · ·E.
S. magistrorum sanctotuin, e~ temporis tritione, · et mentís puriiate; · S.
R. sacrorum doctorum, ·, et temporis tritione, et intellectus puritate, R.
A. sanctorum doctorum eminebat, et maturíore aevo, et mundítía aními, A.
F. rum doctorum plurimos antecelleret, et diuturna docendí sedulitate, et puritate mentís, F.
P. sanctorum doctorum praestitit, ét temporis usu, et mentís nitore, P.
fA-· 't'Wv lspwv o~o:xo-x.d.wv, l!._IXL xpóvou "P~f)~' XIXL' voü x~Ocx.pón¡-..t, fA-·
L. sanctorum doctorum praestitit, '· . · .et temporís usu, ·· et mentís nítore, L.
c. doctores sanctas superabat, tum usu temporis, tum mentís puritate, · C.
D. heuré au· dessus de1 ses pairs, · ;,:. tant pat .la force de l'habitude, que par la clarté' de l'esprit, D.

6. KAI AnOA€1:::€CrJN AKPlBEIAI KAI TAIC 1\0inAIC IEPOl\OriAIC ' 6.


H. et ostensionum cautela, et ceteris sacris locutionibus ? H.
E. et ostensionum díHgentía, et ceterís sacris oratíonibus ? E.
S. et demonstratíonum diligentia, et reliquís locutíonibus sanctís? S.
R. et detrzonstrationum multitudine, et reliquis sacrologiis ? ·' R.
A. et demonstrationum ·diligentia, · et reliquis institutionibus· sacris ? · ...:. 1''" A.
P. et. exacta:.-diligentia. demonstrandi, · . , · ac ceteris omnibus quaecumque ad sacra eloquía ·pe,i::/ P.
R. : . ,. et ·'dimionstrandi~ ácumine,: ':.· ceterisque omn~bus quae ad sacrosanctorum verborum pronuntia~ P.
lA-r : · x~xt IÍ.7tOO~t~swv:: ciícp~6stCf, ·y, . : /.: .~ ' xcx.l. ni:.; ).o~7ta:i".; lspoloyla~c; ; >· " \\ ¡t..
D. ' · ·.,. et '. demonstilindz'(acumine; ; :. ceterisque · omnibns quae ad sacrosanctorum verborum pronuntia'" L.
O. . tum dcumine;. demonstrationum;·, .: •· ceterisque sacris institutis ¡.1.~~::\''í r. C.
D~ y,.:etJa Justesse· des:·preuves, :c. ';.·,·:. :. ; et le reste de. la catéchese-1 ·1 .,,, ··'~ D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME.)

6. CUCTE OVK AN nOTE OVTCU MErAN H/\ION ANTEJnEIN ENEXEIPHCAMEN 6.


H. tamquam non usquam in isto magnum solem reducere inchoavimus. H.
E. itaque nequaquam aliquando ad sic magnum solem contradicere conati essemus. E.
S. quare numquam ad ita magnum solem contrainspicere conatí sumus. S.
R. quare non utique aliquando ad sic magnum solem contraaspicere conati sumus. R.
A. nunquam denique z"llustriorem solem offendimus cui infigere conaremur obtutus. A.
F. tinent? itaque nos nunquam adversus solem tam ingentem figere auderemus obtutus. F.
P. tionem pertz"nent? quocirca nunquam nos tam magnum solem adversum intueri conati sumus.
ti ' , ' ti , tli. ' - 1. ,
P.
!Jo• Wa'rE OUX rt.V 'ltO't"E 7tpO'Ó OU't"W !J-E"(r:t.'l 1jMOV rt.V't"W'ltEW t:;VEXELp7ja'OCf1EV. P.·
L. tionem pertinent ? quocirca nunquam nos tam magnum solem adversum intueri conati sumus. L.
C. adeo ut nunquam tanto soli conati sumus obtueri. c.
D. Si bien que pas une fois je n'ai levé les yeux vers un si grand soleil. o.

6. OVTCU rAP HMEIC EAVTCUN CVNHC9HME9A KAI JCMEN c.>C OVTE IKANCU.C NOHCAI 6.
H. Sic enim nos de ipsis cognoscz'mus quemadmodum non idonee intelligere H.
E. Sic enim nosmetipsos constituimus et cognovimus ut neque sufficienter intellz"gere E.
S. Ita enim nobis ipsis consentimus et scimus quod neque suf]icz"enter intellz"gere S.
R. Sic enim nosmetipsos consentiemus et scimus quod neque slffficienter intelligere R.
A. Ita enim nobis sumus conscii nec ignoramus ut neque satis intelligere A.
F. Sic enim nobis consciz' sumus nec ignoramus nos nec intelligibilia quidem F.
P. Sic enim nobis ipsis conscii sumus atque scz"mus nos nec satis intelligere P.
p.. Ot'hw ¡(lp l)p.eL"; b.u't"wv auv'{laG}¡p.eGoc xa.t fap.e:v !!>; o\he txa.vw; vo7i a-a.L p.;
L. Sic enim nobis ipsz's conscii sumus atque scimus nos nec satis intelligere L.
C. Ita. enim nobz"s conscii sumus, z'mmo scimus nos rebus divinis e~
D. Eh J oui, je m.e connais, et je sais combien il me manque non seulement D.

6. TA NOHTA TCUN 9EICUN XCUPOVMEN OVTE c.>C APPHTA THC eeorNCUCIAC 15•
.H. intel/z"gibilia divinorum capimus, neque sicut arcana Dei scientiae H.
E. invz'sibilia divina capiamus, neque ut ineffabilia divinae cognitionis E.
S. intelligibilia divz'norum capimus, neque quae sunt dicibilia Dei cognitionis S.
R. intelligibilia divinorum capimus, neque ut ineffabilia Dei cognitionis R.
A. quaeque divinarum scripturarum intelligibilia possumu$, neque arcana divinae cognitionis A.
F. ipsa divinorum satz"s intelligere posse, veZ ineffabilia divinae cognitionis mysteria F.
P. divina quae ab animo et ratione cernuntur posse, neque mysteria divinae cognitionis, quae ex- P.
p.. 't"a V07J't"a -:wv 9e:(wv xwpolíp.ev, oun \ - p.;
" o"aoc 't"r:t.' ¡-}..1j";r:t. 't"1j;
L. divina quae ab animo et ratione cernuntur posse, neque mysteria divinae cognitionis, quae ex- L'.
C. intelligendis minime sufficere, · nedum, quod ine.ffabiles sint, C.
D. pour entendre le sens profond des choses de Dieu, · mais m@me pour exprimer et dire D.

6. e:::EJnEIN KAI CIIPACAI nOPPCU 4€ ONTEC AnO/\EinOME9A THC TCUN 6.


H. perdicere et eloqui ,; procul enim exsistentes deficimus H.
E. liceat dicere et exponere ,· longe autem exsistentes deserimur E.
S. dicere et eloqui; longe autem exsistentes deficimus S.
R. edicere et eloqui ;· , longe autem exsistentes deficz"mus R.
A. edicere aut eloqui sufficz"mus ; ·: . longeque ·a· sa1ictorum virorum scz'entia A.
F. verbis exprimere ; · et profecto longe divinorum virorum scientia, P.
P. plicari oratione non possunt, efferre aut dicere; sed cum procul ab eo absz'mus a divinis viris, P..·
P.• Oe:o¡vwab; éEeL'ltELv xa.t ~páar:t.L' 7tÓppw OE ovn; a'ltOAEmÓp.e:9a. ñ¡; 't"WV ¡.t;.
L. plicari oratione non possunt, e.fferre aut dicere ; sed. qim procul ab eo absimus a divinis viris, L.
C. ut cognitae essent eloquendis ,· cum autem in theologica veritate explananda O.
D. ce que les mots apprennent de Dieu. Comme je demeure fort. éloigné de la science D'.
QVINZIEME SECTION : DEt:IX DEGÚS DE THÉOLOGIE•. 141

Ei. 6€lúlN ANAPúlN EIC 6€01\0riKHN AI\H6€1AN EniCTHMHC OTI nANTúlC AN EIC TOVTO fS.
H. divinorum virorum ad theologicam veritatem disciplina) quía omnino utcumque in istud H.
E. divinorum virorum in theologicam veritatem scientia, quía omnino etiam in hocE.
S. a divinorum virorum scientia ad theologicam veritatem, quoniam ad hoc omnino propter S.
R. a divinorum virorum in theologicam veritatem scientia, quoniam omnino utique in hoc R.
A. in exponenda scripturarum veritate inferiores sumus, ad hoc enim prorsus A.
F. veritatem theologicam spectante, inferiores sumus, huc profecto F.
P. scientia quae in theologica veritate posita est vincimur, propterea quod eo abundantia quadam P.
p.. 6siwv dvopwv d¡; 6eoAo¡Lx.7¡v d.A1)6eLrxv ema•·~p.'ll!;, O':L 'ltCÍV'l:W¡; &v st¡; 1:oÜ-;o . oLa p..
L. scientia quae in theologica veritate posita est vincimur, propterea quod eo · abundantia quadam L.
C. a virorum divinorum facultate procul absimus, eo etiam C.
D. que les. bommes de Dieu ont de la vérité divine, je me sens pour cette vérité D.

Ei. AJA nEPJCCHN EVI\ABEIAN €1\HI\V6AM€N EIC TO MHAOI\úlC AKOVEIN H 1\ErEIN ·TI fS.
H. per superjluam venerationem venimus, nullo modo audire aut dicere quid H.
E. per abundantem timorem venimus, neque ·omnino audire et dicere quid E.
S. abundantem reverentiam venimus, ut neque totaliter audiamus aut dicamus aliquid S.
R. per abundantem reverentiam venimus, ut neque totaliter audire aut dicere aliquid R.
A. per abundantem reverentiam venimus, ut neque audire omnino neque dicere aliquid A.
F. reverentia summa nos adduxit, ut nec audire nec loqui de divina philosophia F.
P. religionis ac reverentiae deducti sumus, ut ne omnino quidem veZ audiremus vel diceremus P. ,
P..· 'ltEflLaaT,v eúAci6e~rxv EA'l}),ú6rxp.sv, ' · . sl~ -rb ¡.1:r¡OóAw¡; dxoúew 1¡. AÉ¡sw 't'L (J-.
L. religionis ac reverentiae deducti sumus_, ut ne omnino quidem veZ audiremus veZ diceremus L.
C. prae religionis abundantia deductisumus, ut de divina philosophia nihil veZ audire vel C.
D. un si réel profond respect, que je me refuserais pleinement a entendre ou a dire D.

. Ei. nEPI THC 6€1AC <1111\0CO<IIIAC El MH KATA NOVN €11\H<IIAMEN · ,:, 1>-1' c.>C· OVi XPH 6.
H. de divina philosophia, nisi secundum mentem ·assumpsimt~s '·· ····· · sicuf. ·n~ oportet 11,
E. de divina philosophia, si non secundum intellectum percepimus sic ·non oportet E.
S. de divina philosophia, nisi secundum mentem a"cceperimus . sicut non oportet S.
R. de divina ·philosophia, si non. secundum, intellectum acceperimus t~t non oportet R.
A. de philosophia divina auderemus, nisi id incidisset animo -non oportere A.
F. quidquam auderemus, .· nisi id prorsus incidisset animo non oportere F.
P. quidquam de divina philosophia, nisi intellexissemus · · ; . · ' non esse P.
p.. 'lt&pt ñí¡; 6e(~X~ tpLAoaotp(rx¡;, sl p.1¡ X~X'ta voüv< siA-/¡cpa:fLEY' : . ti>~ ou,XP"h 11-•
L. quidquam de: divina philosophia,' nisi intellexissemus · · •JV: non esse L.
C. loqui praesumeremii.s, ..· nisi intellexissemus . :' ;\ ~. non esse C.
o: un~ mot de·cette; divine sagesse, , sije ne compreqalsil·,q est .néceS.: 1),

Ei. THC ENAEXOMENHC TúlN 6€ÍúlN rNúlCEúlN AM€1\EIN ·: ' ·. ' KAJ. TOVTO HMAC Ei.
H. licitum divinarum scientiarum negligere. Et istud nobis H.
E. susceptionem divinarum cognitionum negligere. Et hoc nos E.
S. contingentem divinorum cognítionem negligere. , .- .. '.'·. Et hoc nobis S.
R. susceptam.•divinorum cognitionem negligere.; •;·,, '.1:: ';\·•:,. Ethocnós Ri
A. divinarum•.rerum scientiam {pro. captu ·nostro)' negligere. y .. ,1:. , ., Idque.A•
F. divinarum•. rerum cognitionem. ( quatenus-. 'ássequi licet) ·: nos/negligere.: Id autem' nobiS FJ•
P. divinarum.c rerum ( quae contingere possit) negligendam· scientiam. · Atque in ·hanc nos sen:. p¡
p.. ñí~ E)IO~OflÉVl)¡; 1:wv 6elwv yvwcrsw¡; ci¡uXsL"v~ . ,:, ; < :-:: . Kot~' ,''t'()lfrO
- llp.IX~
• ·- ~l,:.
L. divinarum: rerum ( quae contingere possit) negligendam <scientiam. Atque in ·hanc nos· sen- L~
C. rerum divinarum ( quam assequi possumusJ negligendam 1scientiam. . YAtque id e;\
D. saire de ne· pa& négliger la .mesure accesslble de connaissance di;vine. ·' ''':. '·:. . l)'allleurs. j'y D.
PRBMIERE PARTm DE DmU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

6. emCAN OV MONON Al KATA <f>VCIN €4>€C€1C Tú>N NOú>N €Pú>TIKú>C A€1 6.


H. satisfecerunt, non tantum secundum naturam appellationes mentium, cupide semper H.
E. docuerunt, non solum juxta naturam appetitus animorum, amabiliter semper E.
S. persuaserunt, non solum secundum naturam desideria mentium, amabiliter semper S.
R. persuaserunt, non solum qui secundum naturam appetitus intellectuum, amabiliter semper R.
A.persuasissent, non modo naturalia sublimium animorum desideria, amatorie semper A.
F. persuaserunt, non solum naturalia mentium desideria, amatorio quodam F.
P. tentiam adduxerunt, non solum mentium appetitus qui, a natura tributi, amanter semper P.
p.. S1tELO'(X'II, oú p.óvov a.l X(X'ttX cpúaw ÉtpÉae~c; -rwv vowv, épw-rLxwc; lid p..
L. tentiam adduxerunt, non solum mentium caelesti1fm appetitus a natura tributi, qui amanter semper L.
C. persuadet, non solum naturalia mentium desideria, quae amanter semper C.
D. suis porté, et par ce. désir naturel des ames, qui Ieur D.

6. ri\IXOM€NAI THC ErXEIPOVCHC Tú>N VnEP<f>Vú>N 0€ú>PIAC AMA KAI 6.


H.desiderantes traditam superexcellentium theoriam, sed et H.
E. dulces adjuncta supernaturalium contemplatione, sed et E.
S. cupientia quam capere possunt supernaturalium contemplationem; sed et S.
R. concupiscentes capacem supernaturalium speculationem ; et R.
A.ambientia (quantum capere possunt) divinarum intelligentiam rerum; verum ipsa A.
F. af!ectu contemplationem rerum sublimium ( quantam capere possunt) desiderantia; sed F.
P. cupiunt rerum praeclararum ( quae esse potest) cognitionem et scientiam'; verum P.
P.e ¡),L)(Ó¡J.EV(XL 'ti¡c; eyxwpOÚIJ'7I<; 'tW'I t11tEpcpuwv Oewp¿:tc;, ciAA& X:!L p..
L. cupiunt divinorum naturam excedentium ( quae esse potest) cognitionem et scientiam ; verum L.
C. ( quantum fas est) ad divinarum rerum contemplationem excitantur ~· verum ipsa C.
D. inspire l'amour de voir (autant qu~elles peuvent) les réalités supérieures, et par D.

6. A;VTH· Tú> N .·0€1ú>N 0€GMú>N . H APICTH H AIAT~IC TA M€N VnEP HMAC AnO<f>ACKOVCA 6.
H. ipsa divinarum legum est optima ordinatio quae super nos quidem sunt prohibens H.
E. ipsa divinarum legum egregia dispositio : ea quidem quae super nos depellens multum E.
S. ipsa divinarum legum optima dispositio : prohibens quidem ea quae sunt super nos S.
R. ipsa divinaru'!' legum optima dispositio : ea quidem quae super nos prohibens multum R.
A. quoque praestantissima: legum divinarum institutio : quae supra nos sunt inquirere A.
F. ipsa quoque optima legum institutio divinarum : quae supra nos sunt inquirere F.
P. etiam ipsa divinarum legum optima praescriptio quae ea. quidem quae supra nos sunt ne P.
P.· ~v-.h ..-w'!l . Odwv eeap.~v i¡ &pia-r1j OLtZ'tCl.~Lc;. 'ttX p.ev Ú1tep ·}rp.tic; OC1tOtpciO'XOUO'(X P.·
L. e#ám ipsa divinarum legum optima praescriptio quae ea quidem quae supra nos sunt ne L.
C. qu.oque praestantissima legum divinarum institutio : quae ut ea quae supra nos sunt curiosius C.
o. l'~xcellente ordonnan~ des prescriptions divines, qui, d'une . part, nous défendent de trop o.

6. MOI\VnPArMONEIN KAI ú>C VnEP ~IAN ·.· KAI ú>C AN€4>1KTA 6.


H. sciscitari, sicut super dignitatem, et tamquam illicita; H.
E. actitare, et ut super dignitatem, et ut impossibilia ; E.
S. multum scrutari, et sicut super dignitatem, et sicut impossibilia ; S.
R. negotiari, et ut super dignitatem, et ut impossibilia ; R.
A. prohibens, ut et quae merita excellant nostra, et penetrari a nobis nequa- A.
F. vetans, quippe cum et nostra merita superent, et comprehendi non possint ; F.
P. curiosius exquiramus vetat, quod et merita nostra superent, et comprehendi non possint; P.
p.. JtOAú1tp~¡p.oveL"v, X(Xi. W<; Ú1tEp lf~~(XV, XCl.L ~e; avÉtpLX'tCl.' ¡Á•
L. curiosius exquiramus vetát, quod et merita nostra superent, et comprehendi non possint ~· L.
C. investigare vetat, meritaque nostra excedunt, et captum superant; C.
D. scruter ce qui est au-dessus de notre condition, d.e notre force intellec- D.
QUINZIBME SECTION : DEUX DEGRÉS DE THÉOLOGIE. 143

6. nANTA A€ OCA HMIN EIPIETAI KAI t.EACUPHTAI 6.


H. omnia autem quae nobis competunt et data sunt, H.
E. omnia autem quaecumque a nobis appetuntur et donantur, E.
S. omnia autem quaecumque a nobis desiderantur et data sunt, S.
R.· omnia autem nobis quaecumque appetuntur et donata sunt, R.
A. quam possint; omnia vero quae permissa nobis et indulta sunt, A.
F. quae vero praeter id quod naturaliter appetuntur notitiae quoque nostrae concessa sunt, F.
P. ea autem omnia quae nobis permissa et concessa sunt,: P.
P.· 7tcZV't"ot OE OCfot Év i¡p.~v ÉtfiE't"ot~ xott oeow¡nrrot~. P.·
L. · ea autem omnia quae nobis permissa et concessa sunt, L.
C. ita omnia quae permissa nobis et indulta sunt, . C.
D. tuelle, et, d'autre part, vis-a-vis de la science accordée et donnée, D.

6. MAN0ANEIN nPOCEXCUC ENKEJ\EVOMENH KAI ETEPOIC ArA00EIACUC METAAI.t.ONAI TOVTOIC OVN 6.


H. discere attente jubens et aliis benivise tradere. His ergo H.
E. discere attente imperans et aliis divinitus tradere. His igitur E.
S. discere attente praecipiens et aliis tradere benigne. /gitur istis S.
R. discere attente jubens et alteris boniformiter. His igitur R.
A. intente discere atque aliis benigne tradere admonens. His itaque A.
F. studiose perdiscere ceterisque benigne tradere admonens. His igitur F.
P.· tum diligenter discere jubet, tum benigne cum aliis communicare. ' His igitur P.
p.. p.il.v~civew 7tpoao:zw~ éyxe'Awop.Évll xil.t hipo~~ ciyotGoe~owc; p.e-.il.O~ÓÓvil.L T oú-ro~~ ouv p..
L. tum diligenter discere jubet, tum benigne cum aliis communicare. His igitur L.
c. assidue addiscere jubet benigneque aliis communicare. His itaque C.
D. nous obligent a l'étude soignée, au charitable apostolat. ; Croyant D.

6. KAI HMEIC nEJ00MENOI KAI nPOC THN EIPIKTHN TCUN 0EICUN EVPECIN MH AnOKAMNONTEC 6.
H.et nos obedientes, et ad licitam divinorum inventionem non deficientes H.
E. et nos suasi, et ad posnoilem divinorum inventionem laborantes E.
S. et nos persuasi, et ad possibilem divinorum inventionem non pigritantes S.
R. et nos persuasi, et ad posszoilein divinorum inventionem non pigritante:s R.
A. nos etiam obtemperantes, ad indaganda pro viribus divina nequaquam lassescimus A.
F. et nos persuasi, nec labore nec ignavia perterremur, quo minus divina pro facultate F.
P. etiam nos adducti,. cum labore aut ignavia ab inventione divinarum rerum, quae accidere P.
p.. Xott 'Í¡p.EL<; 7tE~9Óp.EVOL, xil.t 7tpo~ -r-hv éc¡;Lxri)v :-wv Ge.iwv e{írec:nv p.T¡ ci7toxil.p.Óne.; p..
L. etiam nos adducti, cum labore aut ignavia ab z"nventione divinarum rerum, quae accülere L.
C. adducti, neque labore neque ignavia a licita rerum divinarum C.
D. a ces. devoirs, . . . . nUa paresse ni l'effort a four:nir.n'ont pu me détounier de la.recherche D.

6. H AnO.t.IJ\IACANTEC AMA KAI TOVC MH AVNAMENOVC EIC TA HMCUN KPEITTONA 6.


H. aut formidantes, sed et non valentes nostrum meliora H.
E. aut formidantes, sed et non valentei in nostrum meliora E.
S. aut formidantes, sed et non valentes nobis meliora S.
R. aut formidantes, sed et non potentes in nobis meliora R.
A. aut trepidamus, eosque qui praestantiora quam nos nequaquam "'Jalent. A.
F. nobis concessa quaeramus; . immo vero eos etiam qt~;i }zumano ingenio superiora' t;ontemplari F.
P. potest, deterriti non essemus, sed eos etiam qui meliora quam nos intueri et contemplari non P.
p.. 7¡ i%7tOOE~ALCÍaotvnc;, ci'AAIZ xott -rouc; p.~ ouvotp.Évou~ E~c; 'tOC ~p.wv xpeh-rovot P:~
L. potest, deterriti non essemus, sed eos etiam qui meliora quam nos intueri et contemplari• nón L.
e. scrutatione deterriti, ne pro modulo nostro illos. quibus sublimiora. nobis' contemplandi C.
D. licite des choses divines. Ceux qui ne sauralent contempler.le~ vérités: plús.hailte&l.Ciüé D.
144 PREMIERE. PARTm : DE DmU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TROISIEME).

.6. eeWPEIN ABOHeHTOVC KATMtnEIN OV KAPTEPOVNTEC Ent TO CVNrPA<I>EIN EAV- 6.


H. videre, insuffragatos derelinquere non tolerantes, in conscribere ea .H.
E. aspicere, inadjutos relinquere non sustinentes, in conscribendum nosmet- E.
S. contemplari, sine auxilio relinquere non patientes, ad conscrzoendum nos S.
R. contemplari, inadjutos relinquere non patientes, ad conscribere nosmet- R.
A. intueri, absque auxilio deseri non tolerantes, ad scribendum A.
F. non possunt, absque auxilio deserendos minime judicantes, descendimus ad F.
P. possent, sine subsidio relinqui non pateremur, ad scribendum animum P.
P.· eewpeL"v, cioo1)6T¡-:ou<; xn(l).meL"v oú xa:pnpoüvn;, é1tt -:o cruyypcipm é(lu- p..
L. possent, sine subsidio relinqui non pateremur, ad scribendum animum L~
C. facultas deest, adminiculo destitutos pateremur, ad scribendum animum C.
D. nous ne pouvaient rester sans secours, je ne Je vouJais pas. je me suis done mis D.

6. TOVC KAeHKAMEN KAINON MEN OV~EN EJCHrEIC0AI TOAMWNTEC AEnTOTEPAIC 4€ KAI 6.


H.velimus, novum quz'dem nihil enarrare audentes,. subtiliora autem et se- H.
E. ipsos perduximus, novum quidem nihil introducere audentes, subtilioribus autem et E.
S. ipsos deposuimus, novum quz'dem introducere nihil audentes, sed subtilioribus et S.
R. ipsos deposuimus, novum quidem nihil introducere audentes, subtilioribus autem et R.
A. descendimus, nihil quidem novi injerre praesumentes, ceterum subtilioribus et -A.
F. scribendum, novi quidem nihil audentes inferre, sed minutiorzous quibus- F.
P. appulimu~, ita tamen novi quidem nihil inducere audeamtts, sed minutiorzous quibus- P.
.p- 1 -:ou<; x(l61)xa:p."v, >'.(1~\IOV ¡ú:v oúoev ela-r¡yeia-6(1~ 't"OAp.wv~E~, AE7t't"O-:Épa:~<; oe xa:t p..•
L. appulimus, · ita tamen novi quidem nihil i1zducere audeamus, sed minutioribus quibus- L.
C. appulimus, m1zz'l quz'dem novi afferre praesumentes, sed minutioribus dumtaxat C.
D. a écrire : non pour oser Jancer une nouve(luté quelconque, mais pour donner D.

6. TAIC KATA MEPOC EKACTOV e:::ETACECJ'.: ·· ,·. TA CVNOnTJKWC EIPHMENA TW OVTWC IEPOeEW .!1.
H. cundum partem unamquamque, examinationibus quae copulative dicta vere Hierotheo H.
E. secundum' partes singt.llas interrogationzous quae praeclare dicta sunt vere ab Hierotheo E.
s; partiCularibus ·singulorum inquisitionibus '. . .·,, ea 'quae sunt dicta vere ab Hierotheo. conspicaciter S.
R. secundum·partem• unamquamqueinquisitionibus conspective dicta vere Hierotheo R.
A. per partes singulas appositiS disquisitionibus quae compendiase a vere Hierotheo sunt dicta A.
F. dam et per singula dispositis inquisitionibus discernentes et explicantes ea quae ab illo vere F.
P. dam partium singularum observationibus. ea quae breviter dicta sunt a revera Hierotheo P.
P.· 't!XLI¡ X!X't'OC p.Époc; EX:t.Cl':'OV e;n·cicrEO'~ 't'OC Cl'UV01t't~Xwc; elp1)p.Éva: 'ti¡) OVTW<; 'lepo6é<¡> P.·
L. dam partium singularum observationibus ·· ea quae. breviter• dicta sunt a revera Hierotheo L.
C; quibusdam singularum partium observationibus ea quae a vere Hierotheo subtili sane compendio C •
. D. qúelques. petites observations p~culieresi '.\{ J¡úi. morceUeraient• e.t·. détl4llleraient .ce: qu'un. vrai D.

6. ~IAKPINONTEC KA[ EK<I>AINONTEC ....


H. discernentes .et ostendentes.
E. discérnentes et exfrimentes.
S. discernentes et manifestantes.
R. discernentes et exprimentes.
A. distinguen/es atque exponentes. · \ ·. ' . .
F. Hierotheo· (id· est, .sacro.· quodam Deo) perspicacia compendiosa sunt tradita. . ·. ,_..,
; P. distinguamus et. explicemus. , •.' •..·, : ·. · ·.. . , , :''<' '·· ·· ,...
1-'· o~a:xp(vov-rE<; · lC(lt ix)Da:Lvov't'E<;. ·.
L. distinguamus et explicemzis. , :. ',¡ ·,, · ..• ;,.· ·•
c. tradita sunt distinguentis atque explanan/es. '
D~ Hi~othée .a :dit, en quelques. tr~ts.'n. :;.-, ;; , ':;" ,; ,_., ;_; :·, "' .. ; . ; .. ; ,,.,,.';J":~. ·.: J • :; ,.i ,

',! .'.
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON. 145
6. KE~AJ\AION A nEPI ArA00V ~c..>TOC KAJ\OV EPc..>TOC 6.

H. Caput quartum. De benigno, luce, bono, de cupiditate, H.


E. Caput quartum. De optimo, lumine, pulchro, amore, E.
S. Caput quartum. De bono, lumine, pulchro, amore, S.
R. Caput quartum. De bono, lumine, pulchro, amore, R.
A. Caput quartum. De bono, lumine sive luce, pulc.lzro, amore, A.
F. Caput quartum. De bono, lumine, pulchro, amore, F.
P. Caput quartum. De bono, luce, pulchro, amore, mentís e statu suo P.
P.· Ker-i.hwv A'. llept áy:x9ou, rpw-róc;, x:x'Aou, epw-:oc;, P.·
L. Caput quartum. De bono, luce, pulchro, amore, mentís e statu suo L.
c. Caput quartum. De pono, luce, pulchro, amore, C.
D. Chapitre quatrieme. Des noms de bien, lumiere, beauté, amour, D.

ti. EKCTACEc..>C ZHI\OV KAI OTI TO KAKON OVTE ON OVTE e::: ONTOC OVTE !l.
H. exstasi, zelo ; et quia malum nec est, nec de exsistente, neque H.
E. exltasi, zelo ; et quía malum neque ON, neque ex eo quod est, neque E.
S. exstasi, zelo; et quod malum neque exsistens, neque ex exsistente, neque S.
R. exstasi, zelo ; et quod malum neque ens, neque ex ente, neque R.
A. exstasi, zelo; et quod malum neque est, neque ex eo quod est, neque A.
F. exstasi, zelo ; quod malum neque est, neque ex eo quod est, neque F.
P. dimotione, aemulatione; et malum nec esse quidquam quod est, nec esse ex eo quod est, nec P.
" '!: , ,
u.. EX<HCÍaewc;, ~-~),ou·
1
xé/.~ éí·n '!O x:xxbv o.Jn: ov, OU't"E E~ OV't"O~, OUTE p..
L. dimotione, aemu/atione; et malum nec esse quidquam quod est, nec esse ex eo quod est, nec L.
C. exstasi, zelo; et quod malum neque .ens sit, neque ex entibus, neque e.
D. extase et zele ; et que le mal n'est pas un étre, n'est pas fait d'@tre et ne compt~ D.

ti. EN TOIC OVCIN EIEN AH OVN en AVTHN HAH Te..> 1\0rc..> THN ArA0t.>NVMIAN Xt.>Pc..>MEN !l.
H. in exsistentibus est. Age ergo in ipsam jam sermone benignominationem ingredimur, H.
E. in exsistentibus. Si commodum ergo in eam jam sermone divinam nominationem redeamus, E.
S. in exsistentibus.. Si oportet igitur jam sermone ad ipsam eamus boni nominationem, S.
R. in exsistentibus. Age utique igitur ad ipsam jam sermone boni nominationem incedamus, R.
A. inter substantias est. Age ergo ad ipsam jam boni appellationem pergamus explicandam, A.
F. ínter substantias est. Age igitur ad ipsam appellationem boni explicandam jam pergamus, F.
P. in iis _qua; sunt. Age ergo jam ad nomen boni nostra .veniat oratio, P.
p.. év -:o~c; oua~. E[ev ol¡ ouv É7t, :xú:-·}¡v ~o·r¡ 't'i¡J 'Aóyt¡> ·dw &y:x9wvup.i(lV zwpwp.ev, P.·
L. in iis quae sunt. Hactenus quidem haec dicta sint : jam ad nomen boni nostra veniat oratio, L.
C. in entibus. Age ergo jam ad ipsum nomen boni progrediamur, C.
D•.pa11 parmi 1~ @tres. Expliquons done maintenant le nom de bien, D.

ti. HN e:::HPHMENc..>C 01 0€01\0rOI TH VnEP0Et.> 0EOTHTI KAI AnO nANTt.>N A~OPIZOVCIN 6.


H. quam praecipue theologi superdeali Deitate de omnibus segregant, H.
E. quam remote theologi superdivinae Deitati ab omnibus segregant, E.
S. quam excellenter attribuunt theologi superdeae Deitati et ab omnibus determinant, S.
R. · quam segregate theologi superdivinae Deitati et ab omnibus segregant, R.
A. quam theologi peculz'ariter summae Deita# ex (Jmnibus applicant, A.
.Jl.. '·'·.·: quam theologi Deitati plus quam divinae ex omnibus excellenter attribuunt, F.
~'P:• .\(' · ··' quod praecipue theologi ab omnibus secretum Divinitati quae Deum superat tribuunt, P.
· ¡.r._. . .- , t,v éE~W'lP.Évwc; ol 9eo),óyo~ -:-~ tmep9Ée¡> 9eón¡'t~ ;¡aL ci1tb 1ti.v-rwv c:í.~opi~oua~ v, · p..
·;~. quod praecipue theologi Divinitati quae Deum superat, et quidem ex omnibus rebus, attribuunt, L •
.C. ·,. quod exempte ab omnibus Divinitati supra Divinitatem attribuunt theologi, C.
:,O•.• ·, · que .les a~teu_rs. sacrés donnent; de préférence a .tout autre, a I'JnconceV~ble Déité, D.

Venion• lat. - JO•


PREMIERE .PARTm : DE DmTJ (DES· NOMS. DIVINS, CHAPITRE·QUATRIEAiE).

6. AVTHN CUC OIMAI THN 9EAPXIKHN VnA~IN ArAeOTHTA J\ErONTEC KAI OTI 6.
H... eam (sicut puto) thearchicam ·substantiam benignitatem dicentes, quiaH.
E. ipsam (ut arbitror) divinam subsistentiam bonitatem dicentes, et quía E.
S. ipsam ( sicut reor) thearchicam essentiam bonitatem dicentes, et quoniam S.
R. ipsam ( ut existimo) thearchicam exsistentiam bonitatem dicentes, et quoniam R.
A. ipsam (ut reor) substantiam divinam bonitatem appellantes, et quía, A.
F . . ipsam Divinitatis principem ( ut arbitror) exsistentiam bonitatem appellantes, quippe cum, F.
P. ipsam ( ut opinor) divinam essentiam bonitatem appellantes, quod P.
P.· IXIJ'1:1)Y W<; otp.IXL 't7¡V 9Eotf>XLX.fjV
, 1 (' ,. ) '' lJ'"ltQCf><,W , 90'1:1)1:1X Aé:jOV'l:E<;,
e lljll 1 ' 1
XIXL O":L P.·
L. ipsam ( ut opinor) divinam ess.mtiam bonitatem appellantes, quod L.
C. vocantes (ut arbitror) bo11¡.itatem ipsam essentiam divinam Divinitatis originem, et quía C.
D. . nommant Bonté, je crois, I'Essence divine Elle-m@me ; et le faisant D.

6. TW EINAI TArASON CUC OVCICU~EC ArASON ts.


EIC nANTA TA ONTA
H.-esse bonum (sicut substantiale bonum) . in omnia quae sunt H.
E. exsistendo optimum (ut essentiale bonum) in omnia quae sunt E.
S. ea,, quae est bonum ( ut substantiale bonum) ad omnia exsistentia S. ,...
','

R. ipso esse bonum ( ut substantiale bonum) ad omnia entia R.


A. eo. ipso quod est bonum (ut substantiale bonum) in omnia quae sunt A.
F. eo• ipso quod est bonum ( utpote quod substantiale bonum est) bonitatem in omnia F.
P. hoc ipso quod bonum est (ut bonum per se et essentia sua) in ea quae sunt P.
p.. "t'!i) el'Jat. -rO dya9óv (W¡; oÜcrr.WOsc; &.ycx9óv) ei~ 1triv-ra -rCL Óv7:a. p..
L. hoc ipso quod bonum est (ut bonum per se et essentia sua} in ea quae sunt L.
C. sic essentia sua bonus est Deus ut tamquam substantiale bonum bonitatem in omnia C.
D. pour cette raison : puisqu'Ellé est le Bien m@me (ou le Bien substantiel) c'est elle qui com- D.

' ' i, ~
6. f.JATENEl THN ArAeoTHTA KAI rAP WCEJnEP O KAS HMAC HJ\IOC OV J\OrJZOMENOC ts.
H)xt~ndit benignitatem. Etenim quomodo erga nos sol, non cogitans H.
···.'
E. extendit bonitatem." Etenim sicut quidem qui secundum nos sol, ·. non cogitans E.
S. extendit bonitatem. Etenim sicut noster sol, non ratiocinans S.
R. extendit bonitatem. Etenim quemadmodum qui secundum nos . sol, non ratiocinans R.
A. praetendit bonitatem. Nam quemadmodum sol iste, non cogitatione A.
F. quae sunt diffundat. Nam quemadmodum hic sol nobis conspicuus, nec cogitatione F.
P. omnia bonitatem diffundat. Ut enim sol noster, . non cogitatione P.
p.. CLIXnive~. TI¡v dya:9ó'r1)-ra:. · K~Xt yocp wa1tep ó xa:9' 1¡~ci.; 1í),to.;, oú AoyL~ÓfJ.evo.; p..
L. omnia>' bonitatem diffundat. · Ut ·enim sol' noster, non cogitatione L.
O. porrigat. ,\, ,, '. "'. ' Quémadmodum ·'enim sol ille noster, non cogitatione C.
.D. lllunique a toqt·.etre·.·sa. bonté. ''"· • '.1: Tout comme .notre. soleil, saos y penser, sans D.

~~ H nPOAIPOVMENOC AMA AVTCU TCU EINAI cJ)CUTIZEI nANTA TA METEXEIN TOV cJ)CUTOC AVTOV KATA 6.
H. neque proponens, sed ipso quod est, illuminat omnia participari lucís ejus secundum H.
E. aut praeeligens, sed eo esse, illuminat omnia quae participare lumen ejus secundum E.
S. aut praeeligens, sed per ipsum esse, illuminat omnia participare lumen ipsius secundum S.
R. aut eligens, sed ipso esse, · illuminat omnia participare lumen ipsius secundum R.
;,A~ ~ut. ~lectione, sed· eo ·ip$o quod est, '·i},\1\'··· .,,,· illuminat omnia quae pro modo suo A.
F.. nec electione, sed eo ipso ·quod est, ··:·. ,,. illuminat 'omnia quae•pro modo suo F.
P. aut voluntate, sed' eo ipso ·quod est, omniti\ illustrat' qttae ejus lumen .P.
p. ~ 7tpoa:tpoúp.evo.;, dA'A' a:u-:-i¡) -.:<¡> dva:t, rpw-r~~EL 'ltciv-.:a: 'rcl p.~ÉXELV TOÜ cew..O~ IXU't'OÜ Xot't'& p.;.
L1 aut ~ vo1untate, sed eo ipso quod est, · . ·. , . omnia illustrat quae ej'us lumen D.
·C. aut voluntate, sed eo ipso quod est, illuminat universa quae quoquo modo O.
·D. te vouloir, simplement•' paree .qu'il est, ,, .:> ::; " ' ' ' . illuntine tout ~e· qui peut,. a. sa mesure, l).

,,;; ~ '• .:,u: .. ". '::


: ;·.,
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON. 147
ó. TON OIKEION AVNAMENA 1\0rpN OVTúl AH KAI TArA00N VnEP HI\ION ú>C VnEP ó.
H. proprium potentia sermonem, sic et bonum, super solem sicut super H.
E. propriam potentia sunt rationem, sic et optimum, super solem ut super E.
S. propriam rationem valentía, ita quidem et bonum, super solem sicut super S.
R. propriam potentia rationem, sic utique et per-se-bonum, super solem ut super R.
A. participationem lucís admittunt, ita et summum illud bonum, solem superans non secus A.
F. participationem lucis admittunt, sic et ipsum bonum, non aliter solem superans quam F.
P. pro modo suo capere possunt, sic etiam ipsum bonum, quod ita praestat soli P.
p.. -rov otxeí:ov ouvlip.ewx. "Aóyov, othw o-1} xrú -rdycx.Oóv, tnd:p 1\ALOV wc; Ú7tE(J p..
L. pro modo suo capere possunt, sic etiam ipsum bonum, quod ita praestat solí L.
C. lucís ejus sunt capacia, sic etiam ipsum bonum, quod non secus praestat soli e.
D. participer a la lumiere, .ainsi le. Souverain Bien, qui surpasse le soleil autant que D.

fl. AMVl1PAN EIKONA TO E:::HPHMENúlC APXETVnON AVTH TH VnAP:::EI nACI TOIC OVCI ó.
H. tenébrosam imaginem ut praecipue prima figura, ipsa substantia omnibus exsistentibus H.
E. obscuram imaginem excellenter principale exemplum, ipsa subsistentia omnibus exsistentibus E.
S. obscuram imaginem segregate archetypum, per ipsam essentiam omnibus exsistentibus S.
R. obscuram imaginem segrega/e archetypum, ipsa exsistentia omnibus exsistentibus R.
A. ac obtusam z'maginem primitiva excellenter forma, z'psa sua substantz'a omnibus quae sunt A.
F. exemplar primum exilem excellenter antecellit imaginem, ipsa sua exsistentia per ea quae sunt F.
P. ut prima species tenui obscuraeque imagini, per se ipsaque essentia sua iis quae sunt P.
p.. dp.uop&v eixóvct -ro lE~p1lp.Évwc; cipxi-ru7tov, cxú-r~ "~ ú1dpEeL 1teia-L -ro~c; oua-w p..
L. ut prima species tenui obscuraeque imagini, per se ·ipsaque essentia sua iis quae sunt L.
C. quam primaeva species imagini obscurae, ipsamet substantia sua rebus omnz'bus C.
D. l'archétype hors pair fait une de ses obscures images, par le simple fait d'@tre envoie D.

tl. ANAI\OrtuC EcJ)IHCI TAC THC 01\HC ArA00THTOC. AKTINAC l11A TAVTAC 6.
H. analogice appetit totius benignitatis radios.·· · Per ipsos enim.H.
E. proportionaliter supermittit totius bonitatis radios. Per quos E.
S. proportionOJiter immittit totius bonitatis radios. Propter ipsos. S.
R. analogice supermittit totius bonitatis radios. Propter hos. R.
A. (pro captu cujusque) totius bonitatis injicit radios. Eorum denique gratz'a.A.
F. omnia (pro sua cujusque capacita/e) bonitatis suae radios abunde diffundit. Per ipsos bonitatis. F.
P. omnibus (pro eorum captu) totius bonitatis radios emittit. His constiterunt omnes, P.
, '\'
p.. Cl.VCXJI.OjWct 1 1
t>CfL'f¡O"L \ - , ..'O'O'r'f¡'rO<; Cl.X'rLVrJ.<;.
'rete; 't"1j<; OA1jc; rJ.jCX '- A'
u.LI'J. 1
'rrJ.U-rot.; p..
L. omnibus (pro eorum captu) totius bonitatis radios emittit. His constiterunt omnes, L.
C. (pro cujusque captu) totius bonitatis suae radios affundit. . His constiterunt omnes. C.
D;. a tous~ les @tres, et avec ,proportion, les rayons du Bien Absolu~. , . Ces· rayons ont créé, D.

11. ·vnECTHCAN Al NOHTAI KAI NOEPAI nACAI KAI OVCIAI l1VNAMEIC KAI ENEPrEIAI ' 6.
H. substiterunt intelligibiles et intellectuales substantiae virtutes et operationes ,· 'H.
E. substitere invisibiles et intellectuales omnes et essentiae et virtutes et operationes; . E.
S. substiterunt intelligibiles et intellectuales omnes et substantiae et virtutes et operationes; S.
R. substiterunt intelligibiles et intellectuales omnes et substantiae ~~ virtutes et operationes ; R.
A. subsistunt intelligibiles omnes spiritualesque substantiae et virtutes atque operationes ; A.
F. divinae radios subsistunt omnes intelligibiles intellectualesque• essentiae et virtutes et actiones; F.
P. et··quae· ratione cernuntur, et quae mente praeditae sunt essentiae atque· 'virtutes et actiones;, p,
' , ! \ , ' - ' , , ' o:"'o , ' , ,
p.. U7tEO"TI¡O"ot:Y ot~ VO'f¡'t"Cl.L XCXL VOEpczL ·7t!XO"(I(L X(I(L OUO"L?.L XCXL OUVCX¡AELc; Xct~ EYEp"'(ELCXL • . p..
L. et quae ratione cernuntur, et quae mente praeditae sunt essentiae atque virtutes et actiones; , L.
C. intellectiles ac intelligentes substantiae et virtutes et operationes ; C.
D. dans l'ordre intelligible et l'ordre intelligent, les substances, les puissances et leurs opérations•. D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME.)

. lí. AJA TAVTAC EICI KAI Z(&)HN EXOVCIN THN ANEKJ\EinTON KAI AMJ(&)TON AnACHC CI>90PAC lí.
H. per ipsos sunt et vitam habent indejicientem et indiminutam, omni corruptione H.
E. per eos sunt et vitam habent non-deficientem et non-minoratam, omni corruptione E.
S. propter istos sunt et vivunt et vitam habent indeficientem et imminorabilem, ab universa corrup- S.
R. propter hos sunt et vitam habent indejicientem et imminoratam, ab universa R.
A. perque eos sunt et vivunt vitamque habent indeficientem et inviolabilem, corruptione omni A.
F. per eosdem sunt et vivunt vitamque indejicientem et indiminutam habent, ab omni videlicet F.
P. horum vi sunt vitamque habent sempiternam et quae imminui non potest, ab omni interitu, P.
P.· O '''
L()' ";IXU't'Otc; ' XOtL' Y
EL<iL ' "EXOU<rL 7f',V
">W'I)V ' ' 'OtVEXAEL7t't'OV
"\ XOtL' Otp.ELW't'OV,
'' L'
C1:7t~<J"1};
n - p..
<puopa:c;
L. horum vi sunt vitamque habent sempiternam ef quae imminui non potest, ab omui interitu, L.
e. horum virtute sunt vitamque habent sempiternam et indeficientem, ab omni corruptione e.
D. Par .eux. elles sont ; par eux elles ont la vie saos. fin et saos diminution, étant completement D.

lí. KAI 9ANATOV KAI VJ\HC KAI rENECE(&)C KA9APEVOVCAI KAI THC ACTATOV KAI 15. '... ,..;

H. et morte et materia generationis purificatae, et instabili et H.


E. et morte et materia et generatione purgatae, et ab inconstantia et E.
S. tione et morte et materia et generatione mundae exsistentes, et ab. instabili et S.
R. corruptione et morte et materia et generatione purgatae, et instabili et R.
A. et morte et materia et generatione liberae, omnique instabili ac A.
F. corruptione et morte ac materia generationeque segregatae, et ab instabili F.
P. morte, materia ortuque solutae ac liberae, nec in eas cadit instabilis P. '{:)
' ll , ' CJ. ,
xa:~ -r7íc; cinchou x:Ú p..
f1i, , ,
p.. XCX.L IIIXVOt't'OiJ XIXL UA"fjc; XIXL )'EVEO"EWc; XIX111XpEUOUO"IXL,
L. morte, materia ortuque solutae ac liberae, nec in eas cadit instabilis L.
C. ac morte et materia generationeque liberae, nec non ab instabili C.
D. A l'abri de la corruption, de la mort, de la matiere, et du devenir, n'offrant aucune D.

6, PEVCTHC KAI AMOTE AJ\J\(&)C e!>EPOMENHC AMOI(&)CE(&)C(AN(&)KJCMENAI ;¡·.KAI AC(&)MATOI 6.


H.jluenti et a#ter atque aliter ducente mutatione in superiUs; natáe, · · · ·· et incorpóreae H.
E. fluxu et· aliÚd aliter ferente mutabilitate sursumpositae, ·· et incorporales E.
S. fluxa et. aliquando aliter ferente variatione elevatae, et sicut incorporales S.
R. jluxibili et aliunde aliter delatae alterationis superpositae, et ut incorporeae R.
A. fluxa et alias aliter se habente mutatione longissime remotae, ac per eos incorporales A .
F. fluxaque et. alias al}ter agitata t.ransmutatione semotae, jam vero tamquam incor- F.
P. et fluxa et quae alias aliter fertur mutatio, . ,, eaedemque, et ut corpore P.
p.. peuo-:t1íc; .' xOtt <X).).o-re cX),).wc; cpepop.én¡c; &'AI.oLwaewc; civ<¡>xLap.Éva:L, xcx.t W<; CÍawp.a:'t'OL p..
L. et.fluxa.et quae altas aliter fertur mutatio, ·. eaedemque; et ut corpore L.
C. ftuxaque ..quae, .in diversa diversimode fertur-. p~tatione semotae, et tamquam incorporeae e.
D. prise a.t~altérationJnstable, mobile, qutvarie en mille seos.. ; .. · .. 1, · : .:·Ces su~ D.
. t.
6. KAI AVJ\01 NOOVNTAI KAI (&)C NOEC 6.
H. ~t immateriales intelliguntur, et sicut mentes H.
E. et immateriales intelliguntur, et ut intellectus E.
S. et immat~ales intelliguntur, \!!:.~,. "' ' . . et.sicut.mtmtes S.
R. et immateriales intelliguntur,, 1 , · \ '", . ..,,,. :' <. '· , • ': ·, . 1. '· :. . et ut intellectus R. ·
.tJ.atque omni materia'carcntes~intelliguntur, ., ·,.. ,', ,·;,, ,;·, .· ,,, , . ·. , ,,: ...,... ··:,'1,, , , ... et tamquam 4,
F. poreae immaterialesque substantiae munus id nactae: sunt, ut intelligibiles essent, i atqu~ insuper F.
f>, ac materia vacantes. intelliguntur,· .·.:, , ,:, , . '·"· . · ,:•;· , · '· et ut merttes p,
p. xcx.t CÍüAOL VOOUV't"IX~;J '·. ':,'.' ' ' ' ' " ,' . : xa.t wc;·. vóe~ 1-\.~
L. ác materia vacantes intelligurttur, · .et ut mentes (.;~
c. et immateriales intelliguntur, .• . ,.•,l\'.'·' '' ... et ut mentes e¡
D. ~tances so,nt iucC)rporeUes, .im~até*lles, . par, stdte ., inteutgibles. . ·. , ¡· :J .H ,· . : Ces. s.-bstances p.
SEIZIEME SECTION POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON. 149

ó. VnEPKOCMiúlC NOOVCI KAI TOVC TúlN ONTúlN 6.


H. supermundialiter intelligunt, et essentium H.
E. supermundane intelligunt, et exsistentium E.
S. supermundane intelligunt, et exsistentium S.
R. supermundane intelligunt, et entium R.
A. spiritus supramundanum intelligunt modum, rerumque rationes A.
F. tamquam intellectus supramundanam conditionem intelligunt, rationes quin etiam rerum ipsarum F.
P. praestanti modo intelligunt, et eorum quae sunt rationes f'.
p.. tnn:pxo~p.'w~ voou~L, X!:Ú -rou~ -rwv Óv-cwv p..
L. praestanti modo intclligunt, et eorum quae sunt rationes L.
C. supermundialiter intelligunt, atque propriis rerum C.
D. sont esprits, elles comprennent incomparablement, elles entendent juste- D.

6. OIK€lúlC EMAMnONTAI KAI 1\0rbVC KAI AVE>IC EIC TA CVrrENH TA OIKEIA 6.


H.proprie splendidantur sermones, et iterum ad cognata propria H.
E. proprie illuminantur rationes, et iterum in cognata quae propria sunt E.
S. proprie illuminantur rationibus, et rursus ad cognata propria S.
R. proprie illuminantur rationes, et rursus in cognata propria R.
A. divinis illustrationibus sibi accommodatis discunt, et rursus ad propinquiora et cognata quae A.
F. illustratione divina tamquam peculiares reportaverunt, rursumque ad illa quae sibi cognata sunt F.
P. discunt' divina sibi accommodata illustratione, rursusque sua in ea quae cognata sunt P.
p.. o~xdw~ éA.Hp.r.:ov-:!1~ A.óyou~, XtxL !1u6~~ EL~ -rcc,a-uyyEv1i -rb. o{xELIZ p..
L. discunt divina sibi accommodata illustraNone, rursusque sua in ea quae cognata sunt L.
C. rationibus illustrantur, rursumque in ea quae illis cognata sunt C.
D. ment les raisons de toutes choses, et transmettent ensuite a leurs proches D.

6. AIAnOPE>MEVOVCI KAI THN MONHN €K THC ArAE>OTHTOC EXOVCI KAI IAPVCIC 6.


H. transfretan!. Et mansionem de benignitate habent, et stabilitas H.
E. deferunt. · Et habitationem ex bonitate habent, et fundamentum E.
S. deferunt. , , · ~ .' Et· mansionem'ex bonitate habent, et collocatio S.
R. deferunt. Et mansionem ex .bonitate habent, et collocatt"o R.
A. didicere transmittunt. Habent· item ex bonitate constantiam, sedesque illis ac A.
F. sua dona trajiciunt. Ab ipsa quoque bonitate perseverantiam habent, et firmitatem, F.
P. diffundunt. Mansionem quoque a bonitate habent, earumque illinc P.
p.. O~:mop6p.eúou~L K~Zt 'r)f,V p.ov7}v EX ....~~ ciyot&ó":7}-:0~ exou~~. XIZL tOpu~~~ P.·
L. diffundunt. Mansionem quoque a bonitate habent,· earumque illinc L.
C. sua munera derivant. Mansionem· quoque a bonitate. habent, quin et earum C.
D~ leur propre connaissance. C'est de cette bonté. qu'elles re~oiventdeur .demeure, et c~est~'Elle D.

6, AVTAIC €K€1E>€N ECTI KAI CVNOXH KAI CI>POVPA KAI €CTIACIC TúlN ArAE>úlN 6.
H~ eis. inde est et conjunctio et custodia et epulatio bonorum ; H.
E. eis inde est et continentia et custodia et refectio bonorum; E.
S. ipsis inde est et continentia et custodia et cibus bonorum ,· S.
R. ipsis inde est et continentia et custodia et convivatorium bonorum ,· R.
A.ftrmitas non aliunde est, inde continentur atque servantur, imk. illis bonorum refectio; · · ·· A.
p¡, atque inde continentur ·. custodiunturque, ·. domiciliumque illinc : habent pabulumque• bonorum ; : F.
pendet tum.firmitas, tum stabilitas,dum conservatio,dum bonorum pabulum ,· : ··· ,. P.
. «Ú't"«i:'; éxei&év h-.~ xot~ ~u·1oxh xott· t¡poo¡>z x:xt ér.dot. -rb>v .ciy«6wv· p..
' pendet tum firmitas, tum stabilitas, tum conservatio,; tum bonorum domicilium ,· L.
C; fi.rmitas bine et stabilitas et conservatio bonorumque pabulum pendet ; . . .· ,. . . . C.
DJ que! leur .vlertt leur, stabilité, leur durée, leur conservatlonitla jouissance, de -leurs biens ;. ' "· D.

·.·:
150 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. KAI AVTHC €<PI€M€NAI KAI TO €1NAI KAI TO €V €1NAI €XOVCIN KAl nPOC AVTHN 6.
H. et ipsam appetentes, et esse et bene esse habent, et ad ipsam H.
E. et ejus appetentes, et esse et bene esse habent, et ad eam E.
S' et ipsam desiderantes, et esse et bene esse habent, et ad ipsam S.
R. et ipsam appetentes, et esse et bene esse habent, et ad ipsam R.
A. ipsamque appetentes, et ut sint et bene sint habent, atque ad illam A.
F. atqui bonitatem ipsam amantes, ut et sint beneque sint inde sibi vindicant, atque ad illam F.
P: idque expetunt, statumque ac rectum integrumque statum habent, atque ad ejus simili- P.
P-· xcú cx.ú-r·~c; Écp~Ép.svcx.~ xcx.t -.b dva.~ xcx.t -.b EU E~VC1.~ ey_oua~, xa.t 7tpoc; cx.u-r-/¡v P-·
L. idque expetunt, statumque ac rectum integrumque statum habent, atque ad ejus simili- L.
C. · et dum illam appetunt, tam ut sint quam ut bene sint obtinent, nec non illi C.
D. soupirant apres cette bonté, elles obtiennent d'@tre, et d'@tre parfaites, d'@tre formées D.

6. WC E<PIKTON ANATVnOVM€NAI KAI ArA00€1A€1C €1CI 6.


H. (sicut licitum est) refigurantes, et benignivisae sunt, H.
E. (ut possibile) reformatae, et benespecificatae sunt, E.
S. (sicut est possibile) figuratae, et boniformes sunt, S.
R. ( ut possibile) refiguratae, et boniformes sunt, R.
A. sese (pro viribus) formantes, ipsius etiam bonitatis speciem praeferunt, A.
F. (pro viribus) conformatae, bonitatis speciem praeferunt, F.
P. tudinem ( quoad ejus fieri potest) expressae sunt, bonitatisque. speciem prae se ferunt, P.
P-· (wc; é:p~x-.óv) &.7to-ru7toÚp.evcx.~ xcx.t ciycx.&oe~óeic; eCa~, p..
L. tudinem ( quoad ejus jieri potest) expressae sunt, bonitatisque speciem prae se ferunt, L.
C. (quantum fas est) conformantur, atque boni speciem prae se ferunt, C.
D. sur elle (autant qu'il est possible), de devenir ses images, D.

6. KAI TAIC M€T AVTAC KOINWNOVCIN WC O 0€10C 0€CMOC V<PHr€1TAI TWN €1C AVTAC €K TArAeOV 6.
H.·. et per ipsos communicant (sicut·divina lex enarrat) in ipsas de benignitate H.
E. · et his quae post se sunt communictint (ut divina lex suggerit) in eas ex bono E.
S. et sequentibus communicant · ( sicut divina lex inducit) dona ad ipsas ex bono S.
R. et his qui post ipsos communicant (ut divina lex subinducit) in ipsas ex bono R.
A. · et ( ut divina lex dictat) inferioribus donorum quae ex summo bono proveniunt A.
F. atque (ut divina lex dictat) sequentibus donorum ex ipso bono provenientium F.
P. · et cum inferioribus (ut divina lex praescribit) munera quae ab ipso bono in ipsas profecta sunt P.
p.. . . . xrxt 'tcx.i:c; p.e":' cx.Ú":ac; xowwvoüa~v (wc; ó Oei:oc; Geap.oc; ÚCf7ljEÍ:-rrx~) ":W'i eCc; rxú-.&c; ex -rciyrxQoü p..
L. et cum inferioribus ( ut divina lex praescribit) munera quae ab ipso bono in ipsas profecta sunt L.
C. :·•. et (juxta legis dictamen) inferiores suos donorum ex summo bono promanantium C.
D~ ~· et (comme la loi divine l'ordonne) elles font part a leurs inférieures des dons de la Supr@me D.

6. AIA<POITHCANTWN AWPWN €K€10EN AVTAIC Al VnEPKOCMIOI T~EIC Al nPOC EAVTAC 6.


H. pervenientibus muneribus. lnde ipsis sunt supermundiales ordines, et ad seipsas H.
E. prodeuntibus donis. lnde eis superornati ordines, ad se invicem E.
S. venientia. lnde ipsis supermundani ordines, ad se invicem S.
R. pervenientia dona. lnde ipsis supermtindani ordines, ad se ipsas R.
A. consortium tradunt. lnde illis adsunt mundo· superiores ordines, conjunctiones.A.
F~ consortium exhibent. · lnde illis adsunt mundo superiores ordines, . F;
P. communicant. lllinc eis divini ordines, earum inter se P.
11-· o~cx.cpo~-r7}aliv-rwv owpwv. Exei:Oev cx.ú-.cx.~c; a~ úmpxóap.~o~ -.!Xes~c;, tXt 7tpoc; bu-rae; p..
L. communicant. lllinc eis divini ordines, earum ínter · se L:
C. participes reddunt. lnde illis ordines supermundiales, earum inter se C.
D. I;lonté a leur endroit. De la Bonté elles tiennent leurs ordres surnaturels, leurs unions D.
· SEIZIEME SECTION : POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON.

6. ENC&lCEIC Al EN AMHMIC XC&lPHCEIC Al ACVrXVTOI 41AKPICEIC 6.


H. coadunatae, in alterutris capacitates, et inconfusae discretiones, H.
E. unitates, inter se invicem · locationes, inconfusae discretiones, E.
S. unitiones, in se invicem captiones, inconfusae discretiones, S.
R. uniones, in ad invicem intellectiones, et inconfusae discretiones, R.
A. ad seipsas, mutuae in se invicem profectiones, inconfusae ·distinctiones, A.
F. uniones, susceptionesque mutuae, inconfusae quoque distinctiones, F.
P. conjunctiones, aliarum ad alias ultra citroque profectiones, non confusae distinctiones, P.
p.. É\IW(I"E~~. cÜ É.v rJ.A,A}¡)..r.w:, xwp-11aev:,, rlt rJ..aÚj'X'J't'O~ O~xxp[aE~~, P.·
L. conjunctiones, aliarum ad alias ultro citroque profectiones, non confusae distinctiones, L.
C. conjunctiones, mutuae susceptiones, inconfusae distinctiones, c.
D. entre elles, leurs relations réciproques, leurs distinctions sans . confusion, D.

6. Al nPOC TAC KPEITTOVC ANArC&lrJKAI TC&lN VcllEIMENC&lN 4VNAMEIC Al nEPI TA 4EVTEPA nPONOIAI 6.
H. ad meliores anagogicae subditarum virtutes, et erga secundas seniorum H.
E. ad meliores reductivae minorum virtutes, circa secunda providentiae E.
S. subjectarum ad meliores sursumagentes virtutes, circa secundas providentiae S.
R. ad meliores reductivae inferiorum virtutes, circa secunda providentiae R.
A. et quae inferiora superioribus jungunt subvehendo virtutes, iñde potiorum ad sequentia A.
F. virtutes etiam inferiora revocantes ad superiora, superiorum quin etiam ad infe- F.
P. facultates quibus inferiores ad superiores efferuntur, superiorum de inferioribus P.
p.. rlt 7tf0~ 't"Cl~ xpsinou~ aVClj'Wj'~Y.Cl~ 't'WV Ú'fE~p.ÉVWV ouv~p.er.~, · at 7tEp:. 1:& osúnprl 7tpÓvo~a~ p..
L. facultates quibus inferiores ad superiores efferuntur, superiorum de inferioribus L.
C. virtutes istae quibus inferiores adducuntur ad superiores, providentiae superiorum e.
D. leurs facultés d'élever aux supérieures les inférieures, les soins que les premieres D.

6. TC&lN nPECBVTEPC&lN Al TC&lN OIKEIC&lN EKACTHC 4VNAMEC&lN cllPOVPAI KAI nEPI AVTAC 6.
H. providentiae, et propriarum uniuscujusque virtutum custodiae, et apud illas H.
B. majorum, propriarum uniuscujusque virtutum custodiae, et circa eas E.
S. provectiorum, propriarum uniuscujusque virtutum custodiae, et circa seipsas S.
R. provectiorum, propriarum uniuscujusque virtutum custodiae, et circa ipsas R.
A. providentia multiplex, propriarum cujusque virtutum conservationes, mutui inseipsas A.
F. riora providentia multiplex, propriarum cujusque virium conservatio, immutabiles F.
P. providentiae, uniuscujusque virtutum suarum conservationes, et circum P.
p.. 't'Wv 7tpeaÓu't"Épwv, rll 't"WV o(xdwv exrla-:'1\c; ouv&p.ewc; cppouprli, xat 'ItEfL éauo;a~ p..
L. providentiae, uniuscujusque virtutum suarum conservationes, et circum L.
C. circa inferiores, cujuslibet virtutum suarum conservationes, et immutabiles C.
D. ont des secondes, la garde que chacune fait de sa puissance spéciale, les retours D.

6. AMETAnTC&lTOI CVNEI\EJ:::EJC Al nEPI THN EcllECIN TÁrA60V TAVTOTHTEC KAI 6.


H. incasuales collationes, de desiderio benigni et eadem superexsistentia et H.
B. non-labentes ambitus, circa appetitum optimi immutabilitates et E.
S. intransmutabiles convolutiones, circa desiderium boni identitates et S.
R. non-translabentes convolutiones, circa desiderium per-se-boni identitates et R.
A. et numquam labentes circuitus, atque circa summi boni desiderium immutabilitates ac A.
F. praeterea in seipsas revolutiones, item identitates summitatesque circa boni ipsius F.
p; ipsas immutabiles conversiones, eadem atque summa summi boni P.
· ' ~· cip.e't'á'It't'W't"O~ auveAi;e~~, · al 'ItEpt TI¡v ecpea~ V -¡;rJ..¡aOoü 't'txthÓ't"'l\'t'Et; .xat P.·
L.. ipsas immutabiles conversiones, eadem atque summa summi boni L.
C. in semetipsas revolutiones, eadem atque summa summi boni C.
D~ permanents qu'elles font sur elles-m@mes, Ieur constance et Ieur élévatfon dans le désir D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. AKPOTHTEC .KAI OCA AMA EIPHTAI nPOC HMc.>N EN T(l) nEPI Tc.>N Arr€1\IK(I)N 1.1110THT(I)N 6.
H.summitates, et quaecumque alia dicuntur apud nos in angelicis proprietatibus H.
E. sublimitates, et quaecumque alia dicta sunt a nobis in eo de angelicis proprietatibus E.
S. summitates, et quaecumque alia dicta sunt a nobis in tractatu de angelicis proprietatibus S.
R. summitates, et quaecumque alia dicta sunt a nobis in eo qui de angelicis proprietatibus R.
A. summitates, et quaeque alía a nobis in libris de angelicis proprietatibus atque ordinibus A.
F. amorem, et quotcumque alia dicta sunt a nobis in libro de proprietatibus et ordinibus F.
P. desideria, aliaque omnia quae a nobis in libro de angelorum proprietatibus et. ordinibus P.
p.. &.xpÓ:t1j't'<:¡;, x:x.t oaa. rD),a. Elp'Jl't'CXL 7tpÓc; 7,p.wv év 't'ij> 7tept 't'WV &.y¡ú~xwv LÓLOnl't'WV P.·
L. desideria, aliaque omnia quae a nobz"s in libro de angelorum proprietatibus et ordinibus L.
C. desideria, et quaecumque alia in tractatu de proprietatibus atque ordinibus angelorum a nobis C.
D. du bien, et tous autres avantages décrlts dans notre livre des Caractérlstiques et des D.

6. KAI T~Ec.>N AMA KAI OCA THC OVPANIAC IEPAPXIAC ECTIN Al Arrel\onpenelc 6.
H. et ordinibus ; sed et quantacumque caelestis hierarchiae sunt, angelidecorae H.
E. et ordinationibus; sed et quaecumque ipsius caelestis hierarchiae sunt, angelicae E.
S. et ordinibus; · sed et quaecumque caelestis hierarchiae sunt, angelis conve- S.
R. et ordinibus; sed et quaecumque caelestis hierarchiae sunt, angelidecentes R.
A. dicta meminz"mus; sed quaecumque caelestis hierarchiae sunt, angelis scilicet con- A.
F. angelorum ,· denique quaecumque caelestz"s hierarchiae propria sunt, ipsae scilicet pur- F.
P. dicta sunt ; quin etiam quae sunt caelestis hierarchiae omnia, · expiationes P.
p.. XCXL' 't'CX<,EWV"
'!: '"\ "\ \
CXM\CX XotL\ oaoc 't'1jc;
rf - ' ,
oup:x.v~otc;
! ,
~EpotpXL:tc;.
' ,
Eanv, a.l &.yyeA07tpE7tE~c; p..
L. dicta sunt ; quin etiam quae sunt caeleatis hierarchiae omnia, expiationes L.
C. sunt commemorata; quin immo etiam quae ad caelestem hierarchiam spectant, ut angelicae C.
D. Ordres Angéliques, sans oublier ce qui est dit dans la Hiérarchie Céleste : . les purifica- D.

6. KA0APC€1C ¡, Al vnePKOCMIOI CI:IWTArc.>riAI .. • KAI T€1\ECIOVJ;>rA,THC 01\HC 6.


H.purgationes,. et supermundialesJuciductiones,.. •.. et perfectalia ·omnis H.
E. mundationes, · et supermundani luciducatus,, et consummationes totius E.
S. nientes mundationes, supermundanae.. illumz"nationes, · et perfectiva totius S.
R, purgationes, supermundanae in lucem ductiones, et perfectiva totius R.
A. gruae lustrationes, quae supra mundum sunt illuminationes, et quaecumque angelicam totam per- A.
F. gationes angelicae, illustrationes quoque supermundanae, et perfectionis consummationes F.
P·. angelis dignissimae, divinae illustrationes, · \, totiusque angelicae perfectionis P.
p.. xa.Oápó-e~c;, a.l tJ7tEpXÓCT¡J-LOL :pw":'a.ywy[a.L, X7.t ":'& 't'EAECTLOuprz TI¡c; Ot,1jc; p..
L. angelis dignissimae, divinae illustrationés, . , totiu.sque angelicae perjectionis L~
e¡ lustrationes, supermundanae: illuminationes, . . , totiusque angelicae perfectionis C.
o: tions des· ang~s; 1 · leurs sublimes illuminations, .. :•. et l'achevement compl2t de, la o¡

6. Arr€1\IKHC T€1\HOTHTOC EK THC nANAITIOV KAI nHrAIAC ECTIN ArASOTHTOC 6.


H. angelicae perjectionis, de omnium causa et fontali est benignitate, H.
K angelicae· perfectionis, ex causalissima et fontali sunt bonitate, E.
S. angelicae perfectionis,·, · ex omnium causa et fontana sunt bonitate,.. ,. ·. . ''" S.
R. angelicae perfectionis, ... ·, í':' , ·' ex omnium causa .et fontana sunf. bonitate, · ·\ \·,·, R:
A. fectionem· consummant,·. ! -., · ".: 1 ex· 'auctore omnium et principali bonitate proveniunt,. "·, ""'' .• '· . A'•
F. angelicae, · ;·.· ·. id. sane .. totumO,: ex,. ipsa omnium causa et principali bonitate.· procedit ; F.
P. efficientia, . ,. a bonitate quae omnium causa est et fans proficiscuntur, . ,,.:: P.
p.. iirys);Lx7¡c; 't'EAEL'l't""fj't'Oió, É.x ....7¡~ .7t~vot~":'Lou ut 1t7¡y~bc; Écrt"tv &.ya.GÓ":'"IJ":'O;• · · ·,'i'l!. p.•.;
L. 'efficientia, . a bonitate quae omnium causa est etfons proficiscuntur, ... :·,·' L~·
C. consummatio~ .. ,.., ex universali causa .fontalique bonita/e. proft.Ciscuntur' e>
o~ perfection angéUque, , tout cela vient de la ~onté qui demeure cause. et source.; :J. l;, ·n· o.

,,:
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON. 153
6. e::: HC KAI TO ArAeOEIAEC AVTAIC EACUPHeH KAI TO EKc¡,AJNEIN EN EAVTAIC 6.
H. ex qua et benivisum · eis datum est, , et demonstrare in ipsis H.
E. ex qua et Deiforme eis donatum est, et elucere in eis E.
S. · ex qua et boniforme ipsis donatum est, . et manifestare in i'psis S.
R. ex qua et bomforme ipsis donatum est; et manzfestare in se i'psis R.
A. ex qua etiam illis boni indulta species est, et a qua ut in se ipsis exprimerent A.
F. unde et illis boni índoles est indulta, munusque tributum quo occultam illam F.
P. a qua etiam boni species eis concessa est, a qua habent uf- in se abstrusam P.
P.· e;
1¡~· XtÚ 't'O &ya.9ou~e~ a.Ú-rixi:'~ Éowp-/¡97',, xxt -ro ÉxrpClLVEW Év Éa.U't'ClL~ p..
L. a qua ·etiam boni species eis concessa est, ·a qua habent ut in se abstrusam L.
C. ex qua etiam ipsamet forma bonitatis ipsis data est, concessumque ut latentem in ·se C.
D. De cette source elles re~oivent de ressembler a la Bonté, d'exprimer par D.

6. THN KPVc¡,JAN ArAeOTHTA KAI EINAI ArrE/\OVC CUCnEP E:::Arr€1\TIKAC 6.


H. occultam benignitatem, et esse angelos sicut nuntiales H.
E. occultam bonitatem, et esse angelos tamquam enuntiatores E. .
S. occultam bonitatem, et esse angelos sz'cut enuntiativos S.
R. occultam bonitatem, et esse angelos quemadmodum enuntiativos R.
A. occultam bonitatem, et essent angeli, veluti divinum silencium A.
F. in se ipsa bonitatem i'psae in se patefacerent, angelique exsisterent tamquam divinum silen- F.
P. bonitatem enuntient,. slntque -angeli, quasi divini P.
p.. -;-·}¡v xpu?Lrlv &yx9ó•·r¡-rx, \ ,. , " " zc ) '
XC'l~ ELVXL rlYYEAoU~ WCT1tep ""otyys ,'t'LXOI:~ p..
L. bonitatem enuntient, sintque angeli, quasi divini L.
C. bonitatem valeant enuntiare, sintque angeli velut interpretes C.
D. eUes-m@mes la Bonté invisible, d'@tre précisément des anges en proclamant ce D.

6. THC eEJAC CJrHC KAI OION c¡,CUTA. c¡,ANA TOV EN AAVTOJC ONTOC EPMHNEVTIKA ti.
H. divini. silentii;, ·:· et quasi·, luminaria demonstrabilia in occultis essentis et intemptabilia H.
E. divini silentii, ·,, . .. ,. · ._, :• ·. · et ut luminaria clara in abditis exsistentis in(erpretativá E.·
S. divini. silentii, :. · et sicut lumina clara interpretativa ejus quod est in adytis ptaepositos et S.
R. divini silentiz', · ,.. ·· • et velut lumina clara in adytis exsistentis interpreti:ztiva R.
A. enuntiantes, et prominentes quasi lucida lumina eum qui in adytis est interpretantia, A.
F. tium nuntiantes, et quasi conspicua quaedam lumina tamquam e 'l'estibulo b01'JUm ipsum in adytis F.
P. silentii interpretes, et tamquam lumina clara quae eum qui in ad.:vtis latet p.
p.. T~~ 9elx,; crLylí,;, Xrli. oiov. rpw-rx rpxv7. -roiJ Év cioú-roL~ ov-;-o~ Épp.·r¡veu•Lx~ p.~
L. silentii interpretes; et tamquam lumina clara quae eum qui .in adytis. latet. L'i
C. divini silentii, , · , et.·ta71Jqua,m,·clara, lumitu~r quae in adytislatentem C;
D~que Dieu;tait;;·•·, ,,,ul>~et·,en réfléchi,ssant,;.comme,~,re tres pun miroi.rs;)es traits d~ .. Qui D¡

6. nPOBEB/\HMENAC AJ\1\A, KAI MET. .EKEINOVC . ·TOVC IEP.OVC.t KAI ArJOVC I\IOAC 6;
H. prodentes. . , Sed, et ·post illas sacras et sanctas mentes, H•
E. praemissos. Sed et· post. illos sacros et sanctos íntellectus, E;
S. praemissos. Sed et post illas r;laras et admirabiles mentes, . S.
R. propositos. Sed et. post i/l(}s sacros et sanctos i'ntellectus, · .~ , Rl
A. sunt secuti sortem. .,. .<'i.í•·v. ,, . P'J,st.,ill()s, quoqul!: sa,c:rosan,ctos spiritus, . . . . , A·•. ~ .. '

'p¡ ~a,t~, sequentibus, dec(ara,tia; ,•.. · ·..,,·,·.Post sacrp,~i.i!,lo~, sa:~~~p~qu,e· inteflec(ús~·.··.~ i · .\•1, , •::·~ 1 . Fl
¡ p, IM~cant.~ '\1<'•'·' ;: .. :-· '· ']'(:.. /·: :. ,,.. Quin etiam secundum saqas. illas·, ~~\sanctas mentes, p;
'¡Al. 7tpo6s6);r¡p.évx,;. ,. . 'A).,),(x xcú p.s-r: .. S?<Eiyou~ -rou,;. lepoú,; xxt áyiou,; vóx~ • . ,. ·, , ¡.t•
Li indicant., · ·,.·,·;,· . , , .:.•···'\·: Quin etiam secundum·sacras illas et: sanctas mentes,·.···. ·¡•1r L;
Cl indicant. ··· ,, , · , .,.,. Praeterea post sacras istas sanctasque mentes, t/·.n:·(,,j·r C~
D~ ~abite 1~ lieu:• inaccessibte. ;, .. ::ry .~ . •. ·, Apres Jes ·esprits sacrosaints, ¡ :(:JU;< W:;~H . D.
154 PREMIBRE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. Al 4JVXAI KAI OCA 4JVXt.>N ArAGA AJA THN vnePArAGON ECTIN ArAGOTHTA 6.
H. · animae et quantacumque animarum benigna propter superbenignam sunt benignitatem : H.
E. animae et quaecumquae sunt animarum bona per summe optimam sunt bonitatem : E.
S. animae et quaecumque sunt bona animarum sunt propter superbonitatem bonam S.
R. animae et quaecumque animarum bona propter superbonam. sunt bonitatem : R.
A. animae et quaeque animorum bona per supreme bonam consistunt bonitatem : A.
F. animae omniaque animarum bona per ipsam consistunt bonitatem plus quam bonam : F.
P. sunt animi animorumque bona omnia bonitate quae bonum superat : P.
¡.c.. at o/uzat x~ú éha o/uzwv dya6& oL& -rl¡v tntsp&paóv Écrnv dy<X6ÓTI¡-rcx· ¡.c..
L. sunt animi animorumque bona omnia bonitate quae bonum superat : L.
C. animae quoque ac quaelibet animarum bona sunt per bonitatem illam quae omne bonum superat C.
D. . les imes et leurs biens propres viennent de la Bonté inouie : D.

6. TO NEPAC TAC AVTAC EINAI TO €X€1N THN OVCit.>AH Zc..>HN 6.


H. videlicet amatrices esse, habere substantialem vitam H.
E. amatrices eas esse, habendi essentialem vitam E.
S. t'ntellectuales ipsas esse, habere substantialem vitam S.
R. intellectuales ipsas esse, habere substantialem vitam R.
A. quod scilicet intelleetuales sunt, quod habent substantialem immortalemque A.
F~ inde virtutem intellectualem habent, inde essentialem vitam F.
P. quod mentís sunt compotes, quod vitam per se essentiaque sua habent, eamque ab P.
¡.c.. -.o voepil~ cxth!l~ dnL, 1:0 eze.Lv -.ljv oucru~o1l ~wl¡v ¡.c..
L. quod mentís sunt compotes, quod vitam per se essentiaque sua habent, eamque ab L.
C. inde provenit illas intellectu praeditas esse, vitam habere substantialem, corruptionis C.
D. par: Elle, les' imes sont' spirltuelles, sont des substances vivantes incorruP" D.

AVTO TO EINA KAI AVNACGAI. nPOC TAC ArreAIKAC ANAT€1NOM€NAC &,


H.inéiitia1Jilém; ': · •· ·;:: ,. · ·· ipso esse et posse ad angelicas contendentes H.
E. insolubileiTi;:. ipsum esse et posse ad angelicas intentas E.
S. inconsumptibilem, \ ·. · ipsum· esse et posse extentas ad 'angelicas S.
R. indelebilem, ipsum esse et posse ad angelicas extentas R.
A. vitam, ·' · ' ·'· quod sunt et possunt ad angelorum aspirare A.
P~ immortalem, 1 < inde quod ipsa essentia potentiaque ad angelicas vittis P~
P. interitu lib'eram, quod statum ipsum habent possuntque ad angelorum vitam P.
¡.c.. dvwAe6pov, ~ t,. · <Xtho -ro e:lvcxL xat Oúv:xcrhL 7tpo~ ora~ d.yye:ALxac; dvcx·mvo¡.c.iw.ú~ ¡.c.,
L'~ interitiií li'biram,' ._. quod staturiz;ipsum habent possuntque ad angelorum vita'm L~
c, ~X/ferteiiz~>~\:>, ':' .·, ut.: esse'habeant ·cum angelis commune possintque ad eorum vivendi· rationem Cl
D~ tib1es,;; 'i (!,;: .:·:;· ont···une iiáture> et :des· puissances qui leur ferinettent de tendre a une vie m

6. Zt.>AC ' Al AVTc..>N c..>C ArAeWN' KA'GHrEMONc..>N ·Enl THN nAVTc..>N ArAGc..>N ArA6APXIAN 6.
H. vitas, per ipsas etiam, sicut pir benignos praeceptores, ad omnium benignorum benignum H~
E. vitas, per eas, ut optimas ductrices, in omnium optimorum bonitatem principalem E.
S. vitas, per ipsas, sicut bimos duces, ad omnium bonorum bonum principatum S.
R~ vitas, · : per ipsas; ut' bonos duces, cid omnium bonorum bonarchiam. R~
A.·• .~itas, ,·. \\ :'" ,Q.c perii/los., veluti· optimos ·duces;· ad bo7zorum· omnium principem bonitatem A.
p; aiptrant, inde quod per arigelos, tamquam bonos ''duces, revocantur'ad)'ipsam bonorum omniutn p.
P. contendere, · et ab eis, tamquam bonis ducibus, ad bonitatem omnium bonorum auctorem p,
¡.c.. ~wcic;' .: '. . OL' athwv wc; dycx6wv xcxOTjyE¡.tÓVW\1 É'ltt ..-f.,v 'ltcl\l'rWV dycx6wv dy:x6ocpxlav 1-'•
L. contendere, '• et ab · eis, tamquam bonis duct"bus; ad bonitatem omnium bonorum auctorem L;
e~ aspirare, ' ".,; , quorum ductu optimo ad bonorum omnium summum bonum Ci ..
D. angélique, et de pouvoir aller, aidées des anges comme de bons .guides': A· la Bonté~ l)j .··,
SEIZIEME SECTION :. POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON. 155
6. ANArEC0AI KAI TCUN EKEI0EN EKBAVZOMENCUN EMAMI!IECUN EN METOVCIA riNEC0AI KATA 6.
H. principatum subduci, et d.einde manantium splendorum in metusia jieri secundum H.
E. reduci, et inde emanantium üluminationum in participatione jieri secundum E.
S. sursumagi, et inde emanantium illuminationum in participatione jieri secundum S.
R. reduci, et illinc emanantium illuminationum in participatione· jieri secundum R.
A. promO'Deri, atque inde manantium fulgorum pro captu suo participes A.
F. principem bonitatem, splendorumque inde micantium pro modo suo compotes F.
P. deduci, participesque jieri pro captu· suo et illustrationum quae illinc P.
p.. d.vciyecrO:x~, xat -.wv ~xei'(Jev sxo),u~op.ivwv sAAcip.o/ewv év p.e-:oucr!Cf y!vecrO:x~ xa-:a P.·
L. deduci, participesque jieri pro captu suo et illustrationum quae illinc L.
e. promoveantur' atque ex eodem promanantium illuminationum pro captu suo C.
D. soprce de tout bien, pour obtenir, co~me elles· le peuvent, les clartés qui En D.

ti. THN Cct>CUN ANMOriAN KAI THC TOV ArA00EIAOVC'llt.lPEAC OCH AVNAMIC METEXEIN . 6.
H. propriam analogiam, et benivisae munerationis ut vi'rtus est participare; .· H.
E. summam analogiam, et Deiformitatis donationem ut virtus participare, '' · · E.
S. illorum- proportionem; et Deiformi dono secundum virtutem participare, S.
R. ipsarum analogiam, · et boniformi donatwne quanta virtus participare, · R.
A.jieri; · et deinde illis, insignis boni specie consortes, accedere ( quantum suppetunt A.
F. evadunt, · atque doni ipsius ad boni speciem pertinentis (pro viribus) participes F.
P. manant, , et munerum quae boni speciem prae se ferunt, · :. P.
p.. rl¡v crcpwv d.vaÁoyhv, XtxL -.líe; 'tOU &y:xOoe~oouc; owpeic; Ba-r¡ Oúvap.~c; p.e-.éxew, P.·
L. manant,·· et munerum quae boni speciem prae se ferunt, · · L.
C. participes evadant, donique boniformis quantam possunt sortem accipiant, C.
,O· viennent, pour partager, de toutes Jeurs forces, la grice d'imiter sa bonté, D.

ti. '.: KAI OCA MM nPOC HMCUN EN TOIC nEPI I!IVXAIC AnEP10MHTAI 8.
H. . ,';\'''
et omnia· alt'a quae a noPis de animabus numerantur. · · ·· H.
E.·,_., '··' · : · et·'quaeéumque alia·a·nobis·in his·qude sunt 'de anima enumérata sunt. · E.
S.·: . '•\ ··· et qúaecumque alia· a· nobis ih sermone de anima sunt' etiúmerata. S.
R . .. •·· ·· " et quaecumque alia a·-nobis in· his quae de anima enumerata sunt. R.
A. vires), ··· . et quaeque alía in iis quae de anima scripsimus enumeravimus. A.
F. fiunt, illinc denique '· quotcumque alia in his t¡Uae scripsimus de anima numeravimus. F.
P. ceteraque omnia quae in libris de animo diximus. P.
P.· xat 8cra á:A.Aa 7tpoc; 1)p.wv ev -roL'c; 7tEpt 4ux-iíc; d.7t·r,p!0p.T¡-ra~. · p..
L . .. · ·· · ceteraque omnia quae in libris de animo diximus. L.
c .. . · ',. et quaecumque alía in tractatu de anima sunt a nobis enumerata; C.
o.~::·<.· u ;:·r -_. ·:rn, ~¡~ ·• 'et tout. le reste énuméré: dans mon traité de J'Ame. ·-:.·'.' 1 '-' D.

6: 1 · MM KAI nEPr AVTWN El xPEI ct>ANAI TWN MorcuN I!IVXCUN H zcucuN OCA TON AEPA 6.
H. Sed et de ipsis (si oportet dicere) irrationabilibus animabus aut animalibus, de his quae aerem H.
E. Sed et de ipsis (si oportet dicere) irrationabilibus animabus aut animalt'bus, quaecumque aerem E.
S. Sed et de ipsis itrationabilibus animabUs aut animalibus (si oportet dicere}, quaecumque aera S.
R. Sed et de ipsis (si oportet dicere) irrationalibus animabus aut animalibus, quaecumque aera R.
A. ·Sed et de ipsis (si• dicere fas est) irrationabilibus animabus seu animalibus;· · vel quab aerem A.
,· }J• i ,iw·. Piaeterea si de• animabus: animalibusve irrationali/Jus· hic· loqui'licetr ,.. · ·quae' v'ef:aet'em P:
·'i/Ji.. Quod si de.• ipsisi etiam 'a'nimis: ratiimi$' expertibus: sive animali'bus' dicendum/est, 1'; · qu'ae aerd P.
' .!J..' ·• 'A).'A& x:xt 7tepl. au-:wv el xr1!· cpcfva~ -rwv tiÁóywv o/uxwv• 11¡. ~wwv, ocra •ov á.épa. P.~
D. Quod si de• ipsis'' etiam · animis rationi$ · expertibus sive ·itnimalibus · dicendum est, qt}ael' aera L.
· Co ' Porro· 'si: de.)inimabus quoque ratione carintibiis animalibusve loquendum; rjuae vel aerem C.
D. ' · S'il faut parltr<mainfenant 'des Amesdrraisonnables; des· animaux, ~' · qui par~ouient D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. TEMNEI KAI OCA Enl rHC BAINEI KAI OCA EIC rHN EKTETATAI KAI 6.
H. secant, seu quae in terra vadunt, quaeque per terram repunt, H.
E. secant, et quaecumque in terra gradiuntur, et quaecumque in terram extenduntur, et E.
S. secant, et quaecumque in terra vadunt, et quaecumque in terram extenduntur, et S.
R. dividunt, et quaecumque in terra vadunt, et quaecumque in terram extenduntur, et R.
A.findunt, veZ quae supra humum incedunt, et quae in terram porrecta sunt, et quae in A.
F. dividzm!, veZ per terram gradiuntur, veZ serpunt humi, 'lleZ in aquis F.
P. dividunt, quae in terra gradiuntur, quae in terram extenta serpunt, quae t'n aquis P.
' , z ' - (J. , \ , , - ' ,
p.. 't'Ep. VE~. XIX~ OCUJ. t;'ltL j7l~ t"iXWEL, XO:L O~a; EL<; j't¡V EX'rE't'iX't'::tL, xcú P.·
L. dividunt, quae in terra gradiuntur, quae in terram extenta serpunt, quae in aquis L.
C. tranant, terramve permeant, aut humi reptant, veZ C.
D. l'air, qui marchent sur terre, qui rampent au sol, quiD.

6. TA EN Vt.ACI THN ZWHN H AM<I>IBIWC MXONTA KAI OCA VnO rHN ENKEKAI\VMMENA 6.
H. quaeve in aquis vitam aquatice consecuta sunt, et quae szeb terra operta H.
E. in aquis vitam, aut in mari et in terra sortientia, et quaecumque sub terra cooperta E.
S. in aquis vitam, aut ambigue sortita, et quaecumqzte sub terra cooperta S.
R. quae in aquis vitam, aut ambigue sortita, et quaecumque sub terra cooperta R.
A. aquis vitam acceperunt, veZ quae in terris et in aquis vivunt, et quae sub terra adoperta et A.
F. vitam sortita sunt, aut in aqua vicissim atque terra, vel sub terra imita F.
P. vitam degunt, aut partim in aqua partim in terra, quae sub terra obducta P.
p.. -ra:' "'" "'='
z uo:xaL • ..,w"l)v
-r:·r,v y ' e•
" a:p.cpLoL(t)~
·r¡ • '\,.a:xov-ra:,
• xott oaot {mo y7ív iyxsxa:Aup.p.ivot P.·
L. vitam degunt, aut partim in aqua partim in terra, quae sub terra obducta L.
C. in aquis vz'tam agunt, aut amphibia sunt, veZ sub terra recondita C.
D. vivent dans l'eau, qui sont méme amphibies, qui sont cachés sous terre D.

6. ZH KAI ENKEXWCMENA KAI AnJ\WC OCA THN AIC0HTIKHN EXEI IJIVXHN H 6.


H. vivunt et infossa, atque simpliciter quae sensibilem habent animam aut H.
E. vz'vunt et obruta, et simpliciter quaecumque sensibilem habent animam aut E.
S. vivunt et pulvere affecta ac obruta, et simpZiciter quaecumque sensibiZem habent .animam aut S.
R. vivunt et impulverata, et simpZiciter quaecumque sensibiZem habent animam aut R.
A. ruderibus pressa vitam agunt, et quae sensibiZem animam aut vitam accepere, A.
F. pressaque luto vivunt, et simpliciter quaecumque sensuaZem animam aut vitam F.
P. vivunt et obstructa, atque uno nomine quae animum sensus participem aut vitam P.
p.. ~~ xott iyxexwap.Éva:, X(I(L ~'lt
!. ) .w~
1- OO'iX
" ":T¡V
' :!:LO'<H¡'t'LX'f;V
• (l ' <-XEL 'fuy;r,v 1)
• ·" ' " p..
L. vivunt et obstructa, atque uno nomine quae animum sensus participem aut vitam L.
C. atque in cav~a vivunt, vel quaecumque simpliciter anima sensili vitaque prae- C.
D. et qui vivent enterrés, de tous ceux, en un mot, qui .ont une ime et vie sen- D.

fl. ZWHN: KAI TAVA nANTA AlA TArAeON EIJIVXWTAI KAI EZWWTAI 6.
H. vitam, · ista omnia per benignum animantur et vivificantur. H.
E. vitam, et haec omnia per optimum animantur et vivificantur. E.
S. vitam, et haec omnia propter bonum animata sunt et vivificata. s.
R. vftam, · et haec omnia propter per-se-bonum animantur et vivificantur. R.
A. ea omnia per ipsum bonum ut animarentur . et vivijicarentur sunt consecuta. A.
F. habent, haec, inquam, omnia insuper per ipsum bonum consecuta sunt ut animarentttr et viverent. F.
P. habent, ea etiam omnia a summo bono animata sunt et vitae usuram habuerunt. P.
P.· ~(t)'IÍV, xa:t 'T:(I(U'T:O: 7tcXV'T:a: OLOC -r:áya:&ov io/úxw-rcn xott e~b>(t)";a;L. P.·
L. habent, ea etiam bmnia a summo bono animata sunt et vitae usuram habuerunt. L.
c. stant, haec utique omnia etiam per eamaem bonitatem et animantur et vivificantur. c.
D· sible, tous· ees étres tiennent leur ime e.t Jeur vie de la· Bonté. o.
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DmU PORTE LE NOM DE BON. 157
o. KAI c¡,VTA 11€ nANTA THN E>PEnTIKHN KAI KIVHTIKHN EXEI Zc.JHN EK TArAE>OV o.
H. Germinantia autem omnia nutrialem et mobilem habent vitam de benigno. H.
E. Et germina omnia nutritivam et motivam habent vitam ex optímo. E.
S. Et plantae omnes nutritivam et motivam habent vitam ex bono. S.
R. Sed et plantae omnes nutritivam 'et moti·vam habent vitam ex per-se-bono. R.
A. Plantae item omnes ex bono ipso nutritivam motabilemque vitam acceperunt. A.
F. Plantae item omnes vitam nutritivam motricemque ab ipso bono sortitae sunt. F.
P. Ea etiam omnia quae stirpibus nituntur ab ipso bono vitam habent qua aluntur et moventur loco. P.
p.. Ktú r¡u-¡,X os T.civ't<X ·d¡v Gpe'lt-;~x-l)v xa.i. XLV't¡-;Lx·f.v E'f._EL sw71v ix 'tciy:~.Ooi:í. P.·
L. Ea eti.zm omnia quae stirpibus nituntur ab ipso bono vitam habent qua aluntur et augentur. L.
C. Plantae similiter omnes ex eodem bono nutritivam motabilemque vitam habent. C.
D. Toutes les plantes re~oivent encore d'Elle leur vie de nutrltion et de croissance. D.

ti. KAI OCA H Al!JVXOC KAI AZCUOC OVCIA AlA TArAE>ON ECTIN KAI 111 AVTO ti.
H. Et cuneta inanimata et invitalis substantia per benignum est, et per ipsum H.
E. Et quaecumque sit inanimalis et non-vitalis essentia per optimum est, et per ipsum E.
S. Et quaecumque inanimata et non-vivens subst.zntia propter bonum est, et propter S.
R. Et quaecumque inanimata et sine vita substantia propter per-se-bonum est, et propter R.
A. Et quaeque est anima et vita destituta substantia per bonum ipsum est, per quod A.
F. Et quaecumque essentia animae vitaeque expers est per ipsum bonum est, atque per F.
P. Omnisque natura non animata nec vitae particeps ipsius boni benignitate exstat, et ab eo P.
p.. K<XL' ocr·t¡
" cx'l'uxoc;
",!1 x:t.L' a-.woc;
"Y • '
o:JcrL<X OLe>:
t:"'o' l't.'
-;cxycxuov
' .1.
¡;cr-;L, ~'
X!l.L o~ \ ' ' p..
CXU'tO
L. Omnisque natura non animata nec vitae particeps ipsius boni benignitate exstat, et ab eo L.
C. Denique substantia quaecumque anima vitaque caret per illud i'psum bonum exsistit, a quo etC.
D. La substance saos a~e et saos vie existe grace a la Bonté ; elle D.

ti, THC OVCic.JAOVC. E:::Ec.JC EI\AXEN El 11€ KAI VnEP nANTA TA ONTA ECTIN c.JCnEP ti.
H. substantialem habitum consecuta sunt. Si autem et super omnia quae sunt est (sicut H.
E. essentialem. habitum sortita. Si autem et super omnia exsistentia est ( quo modo E.
S. ipsum substantialem obtinuit habitum. Si autem et super omnia exsistentia est (sicut S.
R. ipsum substantialem habitum sortita est. Si autem et super omnia entia est ( qualitercumque est) R.
A. etiam substantialem accepit qualitatem. Si autem super omnia quae sunt est ( ut est profecto) A.
F. idem essentialem habitum reportabit. Si autem ipsum bonum est 514per omnia quae sunt F.
P. statum essentiae accepit. Quod si o.mnibus etiam quae sunt praestat (ti'cut P.
p.. 'tlíc; oucr~woouc; e;e:wc; ÉA~Xzev. EL os xcxt tmep 'ltciv>~X 'toc Óv-;(1. ECT"tLV (~cr'ltep p..
L. statum essentiae accepit. Quod si omnibus etiam quae sunt praestat ( sieút L.
C. statum suum substantialem obtinuit. Quod .fi autem supra res omnes sit ( uti C.
D. Lui doit son état substantiel.. . De. plus la Bonté meme étant ( comme Elle l'est réelle- D~

ti. OVN ECTIN .TArAE>ON KAI TO ANIAEON IAOnOIEI ti.


H. ergo est) bonum, et inspeciale specificat. H.
E. igitur est) optimum, et informe .formificat. E.
S. quidem est) bonum, et carens forma format. S.
R. pcr-se-bonum, et informe formificat. R.
A. summum illud bonum, ejus quod est informe formans est. A.
F. (ut certe est), nimirum ipsum. quod illic est informe format. omnia. F.
P. certe praestat) ipsum bonum, profecto et quod forma. caret forma ornat.. P.
p.. ouv i~n) -;ciy:&ív, x~i. 'to d•¡e;[Óe:ov e:iOo'lto~e:í:'.
P.·
L. certe praestat) ipsum bonum, profecto et quod forma. caret forma ornat. L.
C. vere est) bonum ipsum, et quod informe est. format. e.
D. ment). au-dessus de tout .etre, c'est Elle qui donne toute forme, Elle, qui n'a pas de forme •. D.
Ij8 PREMIE:RE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPIT:RE QUATRIEME).

6. KAI EN AVfCiJ MONCiJ KAI TO ANOVCJON OVCJAC VnEPBOAH KAI 6.


H. Et in ipso solo : in insubstantiali substantiae superlatio est, et H.
E. Et in se solo : et non-essentiale essentiae excellentia est, et E.
S. Et in ipso solo : non-exsistens substantiae excessus, et S.
R. Et in ipso solo : et non-substantiale substantiae superabundantia, et R.
A.ldque in seipso solo : et ejus quod substantiam non habet, substantiae excellentia est, quodque A.
F. Et in ipso solo : quod dicitur expers essentiae est excessus essentiae, [quod dici- F.
P. . Bt in eo uno : tum id quod essentia vacat est essentiae praestantia, tum id P.
p.. Ka.t lv cxth<j> p.óv<¡> x:l.t -.o ávoÚO"Lov oÚO"LIX<; úmpoo:Al\, XIXL P.·
L. Et in eo uno· : tum id quod essentia vacat est essentiae praestantia, tum id L.
C. Et in ipso solo : id quod substantia caret substantiae est excellentia, quod C.
D. Elle a ce privilege : sans essence, Elle dépasse l'essence ; sans D.

6. TO AZCiJN VnEPEXOVCA ZCiJH KAI TO ANOVN VnEPEXOVCA COCi)JA 6.


H. in invitali supereminens vita, et in eo quod sine mente est superexcellens sapientia, H.
E. non-vivens superans vita, et non-intelligens superans sapientia, E.
S. non-vivens excedens vita, et sine mente exsistens excellens sapientia, S.
R. sine vita superexcellens vita, et sine intellectu superexcellens sapientia, R.
A. vitám· desiderat, eminentissima vita, et quod mente non nititur suprema sapientia est, A.
F. tur, expers] vitae est eminentissima vita, [quod. dicitur expers] intelligentiae est excellentissima F. .
P. quod vitae expers est· excellens vita, tum id quod intelligentiam non habet, praestans P. · '.ii
p., -.o «~WOV Ú7tepÉzoUO'IX ~wl\, XIXt -.o «vouv um:pÉx_OUO'IX O'OCfLIX, p..
L. quod vitae expers est excellens pita, tum id quod intelligentiam non habet, praestans L.
C. inanime est vita .est praestantissima, et quod mentís expers est suprema est sapientia, C.
D. vle, Elle est ,surabondapce de vie, , . sans intelligence, Elle est la Sagesse éminente, D.

;''. !.¡ . KAI OCAN EN TArAeCiJ THC TCiJN. ANI11ECiJN ECTIN 6.


H . ., . . \ •'.' et qU:odcumque in bono inspecialium est H.
E .. 1 \'· et quaecumque in optimo. informium sunt E.
S ... et quaecumque in bono non-formatorum sunt S.
R.: et quaecumque in per-se-bono informium sunt R.
A. et quaeque in ipso bono informium ipsorum A.
F. sapientia, et. quotcumque in ipso bono modo quodam informium nominantur, ad potestatem perti- F.
P. sapientia, ...,_ .. , quaeque in ~mmo bono sunt excellentis formarum fabricationis P.
p.. . ,. , XIXL fJO"-x év -.áya.Gij> -éli<; -.wv d.veLOÉwv éo--.tv p..
L. sapientia, · ·'' ·'"'··" . , ,, quaeque in su.mmo bono sunt excellentis. formarum fabricationis L.
C .., ...,, . '"·<·'<' .. •.•· . ·, .'... · ·.:····. et quaecumque in bonosunt.rerum sunt informium C.
:. ; o ; tout ce qu'Elle. est~ peut donner surabondamment .Ieurs. formes D.

!i. VnEPOXIKHC 1110nOJEIAC KAI El 6EMITON Ci)ANAI !i.


H.superexuberans specifac.titates. Et (si licitum est dici) H.
E. supereminentissimae specificationis. · Et (si justum dicere) E.
S. excedentis formationis~ ··:·. Et (si fas'.est dicere). S.
H. superexcellentis specificationi,s~ .. ·. ·'· .. , Et (si fas: est dicere ). R.
A.éxcellentissima forma sunt¿í ·>· • · Et (si dicere fas est), bonum illud A.
F. nent sublimiorem, formis:fdrmas excellenter efficientem. Denique (si dictu fas est) F~
P. in iis quae formam non~ habent.. Si etiam dictu fas e.ft,. id et.iam quod non P.
P.• U7tepox_Lx7¡c; el007tOLLIXc;. Ka.t ele Gep.L-rov cpá.vcx~, p..
L in iis quae formam non habent. . ' '. • Si etiam dictu fas est,. i4 etiam qll(}d non L.
C. supereminentis efformationis. Et (si dictu fas sit) illud. ipsum C:
D. ~~\etres .qut n'eíl. ont pas.. . . , , ,, \., ., :.:\\<:!· , · . Si ~~on...peut aller;.jusque-IA,(nous m
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DmU PORTE LE NOM DE BON. 159
6. TAfA00V TO VnEP nAVTA TA ONTA KAI AVTO TO MH ON eq,JETAI KAI q,JAONEIK€1 o.
H. benigni omnia quae sunt et ipsi id quod non est appetit, et contendit H.
E. optimum quod est super omnia exsistentia et id quod non ON appetit, et contendit E.
s. bonum quod est super omnia exsistentia et ipsum non-exsistens desiderat, et certat S.
R. per-se-bonum quod super omnia entia et ipsum non-ens appetit, et contendit R.
A. quod omnes substantias superat, ipsum quoque quod non est appetit; et ipsum A.
F. ipsum quoque non-ens appetit ipsum bonum, omnibus quae sunt excelsius ; contenditque quo- F.
P. est, summum bonum quod quae sunt omnia longe ·multumque superat expetit; idemque conatur P.
1'-· -ráya6oü '!OÜ Ú7tep 7ttÍ.V'!CX '!&. ov-ra xat CY.U'rO -ro p.1¡ ov_ b.p~e'!aL, xat CfLAOvELXEÍ: 1'-·
L. est, summum bonum quod quae sunt omnia longe multumque superat expetit ; idemque conatur L.
C. quod non est, illius quod supra res omnes est boni desiderio tenetur, quin etiam C.
D. dirons : meme ce qui n'a pas l'etre _désire la Bonté supérieure au;x etres, et souhaite a sa D.

t. muC EN TAfA0W KAI AVTO EINAI TW ONTOC VnEPOVCIW KATA THN nANTWN Aq,AJPECIN 6.
H. quomodo sit in benigno ipso esse, essentis supersubstantiali secundum omnium ablationem. H.
E. quoquo modo in optimo esse, et hoc esse ente superessentiali juxta omnium ablationem. E.
S. aliquo modo in bono et ipsum esse, quod est vere supersubstantiale secundum ab omnibus ablationem. S.
R. aliqualiter in per-se-bono et ipsum esse, vere supersubstantiali secundum omnem ablationem. R.
A. quodammodo in bono, veraciter supersubstantiali per omnium ablationem, esse contendit. A.
F. dammodo ipsum quoque · in bono esse, essentia prorsus superiore per negationem quamdam omnia F.
P. quodammodo in summo bono esse, quod revera essentiae praestat omnium rerum negatione. P.
p.. 7tW<; év 'ráya6ij> xcú atho elvaL, Ti¡> ov-c-wc; thepouaiC¡l xa'!& -;T¡v miv-:wv dc.pa~pE'1LV. p..
L. quodammodo in summo bono esse, quod revera essentiae praestat omnium rerum negatione. L.
C. in bono, vere supersubstantiali per ·omnium ablationem, esse contendit. C.
1). maniere de recevoir de cette. Bonté, qui réellement dépasse toutes les essences, en n'étant D.

6.· AM OnEP HMAC EM MECW nAPAAPAMON 41Aneq,evre KAI TWN OVPANIWN 6.


H. Sed ( quod nobis in medio praecu"ens effugit) et caelestium H.
E. Sed ( quod quidem nos in medio praetermissum effugit) et caelestium E.
S. Sed ( quod nos in medio praetercu"ens effugit) et caelestium S.
R. Sed ( quod nos in medio praetercu"ens effugit) et caelestium R.
A. V erum ( quod nos in medio ferme orationis cursu) caelestium quoque A.
F. inde tollentem. V erum ( quod in medio disputationis cursu nos effugerat) bonum F.
P. Quin etiam (id quod nobis in medio cursu orationis exciderat) caelestium P.
P.· 'A).J: o7te:p +¡p.iic; ev p.ÉaC¡l 7tap7.opap.ov oLa7tÉc.peuye, xat -rwv oup<Xv!wv p..
L. Quin etiam (id quod nobis in medio cursu orationis exciderat) caelestium L.
c. Sed ( quod in medio praeterlapsum nos effugerat) caelestium etiam e.
D. aucune d'elles. Mais il nous a échappé au. miUeu de ce discours que le Souverain D.

S. APXWN KAI AnOnEPATWCEWN AITIA TAfA00N THC ANAV!.OVC KAI 6.


H.principatuum et terminationum causa benignum, increscentis et H.
E. principum et sublimitatum causa optimum, non-aucta et E.
S. principiorum et terminationum causa est bonum, et non-augmentabilis et S.
R. principiorum et terminationum causa per-se-bonum, inaugmentabilis et R.
A. principiorum et finium causa bonum ipsum est, cum neque augeri A.
F. ipsum causa est caelestium principiorum atque definitionum, hujus videlicet substantiae F.
;P. Principiorum et extremorum causa est summum ·bonum, ejus essentiae ac naturae P.
p.; ~P"X,W'I xcxt CÍ7to7tepa-c-tt'>aewv cxl·ricx -ráycx6óv, ' ..-~.; civcxu;oü; xcxt p. •
. I.:-. prinéipiorum et extremorum causa est summum bonum, ejus essentiae ac naturae L.
e~ principiorum et subterminationum causa est bonum, ítem substantiae hujus cae- c.
D. Bien est cause des commenceDJents et des terminaisons célestes, de la substance du ciel qul D.
I6o PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

fí. AMlc.>TOV KAI OAc.>C ANAMOIWTOV TAVTHC €VPEIAC KAI Tc.>N A4JOcpc.>N fí.
H. z'mminorantis et omnino immutabilis magnitudinis, et non-crepabilis est H.
E. mz'norata et omnino immutabili eadem latitudine, et non-sonantium E.
S. non-minorabilis et totaliter invariabilis hujus substantiae, et sine sano S.
R. imminorabilis et totaliter inalterabilis hujus substantiae, et insonabilium R.
A. nec minui possit illa substantia neque omnino vart"ari, motuum quoque sine sono et stre- A.
F. quae nec augeri nec minui nec omnino variari potest, causa rursum ut celerrimus F.
P. quae nec crescere nec m:nui potest nec ulla ex parte mutarz·, atque etiam motuum qui sine sane P.
P.· á.p.w~-rou X!Xt oAw.; d.v!X),AOLW"rOU 'riX~TI¡<; OUCT~Cl<;' Xelt 'rW\1 ci4óc¡;wv p..
L. quae nec crescere nec minui potest nec ulla ex parte mutari, atque etiam motuum qui sine sano L.
C. lestis quae non augetur neque minuitur et penitus non variatur, et motuum caelestis C.
D. n'augmente ni ne diminue, mais reste totalement invariable, des mouvements de D.

fí. El OVTc.> XPH ~PANAl THC nANMEfE00VC OVPANOnOPIAC KINHCEc.>N KAI Tc.>N fí.
H. (si st'c oportet fari) omni magnitudine caelestigressa motionum, et stellarum H.
E. (si sic oportet dicere) maxima caelesti via motuum, et sideralium E.
S ..(si ita oportet dicere) maximae caelivolutionis motuum, et stellarum S.
R. ( st' sz'c oportet dicere) omnino maximae caelívolutionis motuum, et sidereorum R.
A. pitu suas agentium vices hujus (si sic dicere oportet) amplissimi caelestis itineris, sidereorumque A.
F. motus orbt"s immensi (ut ita dixerim) sine strepitu peragatur, hinc F.
P. in maximo caeli cursu feruntur, descriptionumque P.
P.· (d oíkw xr'h <:ptb!7L) -.i,~ 7tzp.p.eyÉGou.; r.nip:t'107tOpL1X<; XLvi¡crewv, xa.t -rwv p..
L. (quía ita loqui oportet) in maximo caeli cursu feruntur, descriptionumque L.
C. curriculi vastissimi non sonantium (si ita loqui oportet), et ordinum e.
D. cette si grande machine qui tourne (pour ainsi dire) saos bruit, de l'ordre, D.

fí. ACTPc.>c.>N T~Ec.>N KAI evnPEnEJc.>N KAI cpc.>Tc.>N KAI IAPVCEc.>N KAI THC ENIWN ACTE- lí.
H. ordz'num et decorum et lumtnarium et stabz'lt'tatum, et quarumdam stel- .H.
E, ordinum et decorositatum et luminum et collocationum, . .- et singularum stella- e.
S. ordinatz'onum et pulchritudtnum et luminum et collocationum, et quorumdam S.
R. ordinum et bene decentium et luminum et collocationum, et quarumdam stella- R.
A. ordinum decentiae et luminum atque stabilitatum non aliunde causa est; siderum etiam quo- A.
F. praeterea siderum ordines, decores, lumina, firmitates; hinc planeta- F.
P. stellarum atque pulchritudinum et luminum firmitatumque, ac quarumdam stellarum P.
p.. -&:cr-rp<!Jwv -r~~ewv xa.t eu7tpe7teLwv xa.t c¡;w-rwv xa.~ lopúcrewv, xa.t -r7¡.; Éviwv dcr-rÉ- p..
L. stellarum atque pulchritudinum et luminum firmitatumque, ac quarumdam stellarum L.
C. stellarum et pulchritudinum et luminum et t'nfixionum earum, · et multiplicis cursus C.
D. de la beauté, de 1~ clarté, de Ja .plaee .des'. étoiles,: ; ., , de la dfv.ersité. d.e D.

fí. Pc.>N METABATIKHC nOAVKINHCIAC KAI THC Tc.>N t.VO cpc.>CTHPc.>N OVC TA AOriA KAA€1 6.
H. larum translatali multa motione, et duorum luminarium ( quae sermones vocant Ji.
E. rum permeabilis multimodae motionis, et ejus quae est duorum luminarium ( quae eloquia vocant E.
S. astrorum transitivi multimotus, et duorum luminarium ( quae eloquia vocant S.
R. rum transvagativae multae motionis, et duorum luminarium ( quae eloquia v.ocant R.
A. rumdam ut multiplex gyret motus, duorumque Juminarium ( quae magna a· scriptura A.
F. rum 'permutatio mttltiplex; hinc solis ·et lunae , ( quae magna luminaria sacrae litterae F.
P. multiplicis motus quo transferuntur, duorumque luminum ( quae magna scripta di'Dina appellant) P.
p.. pwv p.e-r:tÓIX'tLxT¡.; 7to),uxLv·t¡cria..;, x:tt -.7¡¡;· -:wv Oúo cpwcr-.~pw'' (oÜ.; .a. H¡La. xa.~~t ~Jo:
L. mrtltz'plt'cis motus qua transferuntur, duorumque luminum ( quae magna scripta, divina appellant) L~
e. vagantis quorumdam siderum, et duorum luminarium ( quae scriptura vocat e.
D. la course.. des .étoiles errantes, du. périodique retour. a leurs points D•
SEIZIEME S:ECTION : POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON.

o. MErMOVC AnO Tc.>N AVTc.>N EIC TAVTA nEPIOAIKHC AnOKATACTACEc.>C KA0 AC Al 6.


H. magna) de ipsis in ipsa circuiali restitutione, per quaeH.
E. magna) ab eisdem in eadem circummeahilis revolubilitatis, secundumE.
s. magna) ah eisdem ad eadem circularú restitutionis, secundums.
R. magna) ab eisdem in eadem periodicae restitutionis, secundumR.
A. appellantur) ut ex eisdem ad eadem semper remeet circulus, quo siderum A.
F. nominant) circuitus ab eisdem ad eadem perpetuo restitutus, quibus F.
P. ab iisdem locis ad eadem revocationis et reversionis quae in orbem circumque fertur, quibus P.
!l·· p.eyá:A.ou~) li1to -rwv au-rwv El~ -rO: au-r& m:pwo~xlj~ 1i1toxa-rao--rcio-sw~, xa6' &~ al p..
L. ab iisdem locis ad eadem revocationis et reversionis quae in orbem circumque fertur, quibus L.
C. magna) circuitus, et eodem unde profecta sunt reversionis, qu~busc.
D. de départ de ces deux luminaires que I'Écriture dit grands, quiD.

6. nAP HMIN HMEPAI KAI NVKTEC OPIZOMENAI KAI MHNEC KAI ENIAVTOI METPOVMENOI 6.
H. nobis dies et noctes terminatae sunt, et menses et anni mensurati, H.
E. quae apud nos dies et noctes terminatae, et menses et anni mensurati, E.
S. quae a nobis dies definiti et noctes, et menses et anni mensurati, S.
R. quae apud nos dies et noctes determinatae, et menses et anni mensurati, R.
A. cursu dies ndstri ac noctes peraguntur, mensesque concluduntur atque anni, et quae. tem-A.
F. sane restitutionibus apud nos dies et noctes mensesque et anni definiuntur, quae quidem F.
P. dies nostri et noctes definiti, mensesque et anni mensura comprehensi, P.
?· 1tap' 'Í¡p.tv "hp.ipa~ xat vúxn~ óp~~óp.eva~. xat ¡..tljve~ xat év~au-rot p.e-rpoúp.evo~, P.·
L. dies nostri et noctes definiti, mensesque et anni mensura comprehensi; L.
C. apud nos dies et noctes distinguuntur, et menses atque anni definiti, c.
D. nous marquent les jours et les nuits, comptent nos mois et nos ans, qui pré- D.

. 6. TAC TOV XPONOV KAI Tc.>N EN XPONc.> KVKAIKAC KINHCEIC AcbOPIZOVCI A€ KAI APIE>MOVCI KAI 8.
H. et quae in anno sunt circuiales motiones segregant et numerant etH.
E. temporis et eorum quae in tempore sunt circulares motus segregant et numerant et E.
S. circulares motiones temporis et eorum quae sunt in tempore determinan/ et numerant et S.
R. temporis et eorum quae in tempore circulares motus determinant et enumerant et R.
A. poris et eorum quae sunt in tempore orbiculares motus terminant, numerant, ordinant, continent, A.
F. definitiones reliquos orbiculares motus tam temporn quam temporalium determinant numerantque F.
P. temporis atque eorum quae in tempore fiunt conversiones et definiunt et numerant et P.
¡..t. 't"a~ -roÜ XfÓVou xat 't"WV Év XPÓV!¡l xux),txa~ xw-/¡cm~ CÍCfop(~oucn xai. dpt6p.oÜo-t xat p..
L. temporis atque eorum quae in tempore fiunt conversiones et definiunt et numer.ant et L.
C. ipsos motus temporis et eorum quae in tempore sunt circulo confectos distinguunt, numerant, C.
D. cisent, nombrent, ordonnent et contiennent les inouvements circulaires du temps et des choses D.

6. TATTOVCI KAI CVNEXOVCI TI AN TIC cbAIH nEPI AVTHC KA0 AVTHN THC HAIAKHC AKTINOC o.
H. constituunt et continent. Quicumque autem dixerit de ipso secundum ipsum solari radio ? H.
E. ordinant et continent. Quae si quú dixerit de ipso per se solari radio ? E.
S. ordinant et continent. Quid dicat quidem aliquis de ipso secundum se solari radio ? S.
R. ordinant et continent. Quid utique quú dicat de ipso secundum se ipsum solari radio ? R.
A. causa a bono ipso proficiscitur. Quid autem de ipso dicemus in se solari radio? A.
F. et ordinant atque continent. Quid autem de ipsa dicam secundum se luce solari ? F •.
P. moderantur et continent. Quid dicat aliquis de ipso per se solis radio? P.
p.. ~rinóuo-t xat o-uvéxouo-t. Tl o'civ 1-t¡; rpctt'1} Tt'ept aú't"'~¡; xcx6' aúr~v -rTi<; 1¡A.taxTí<; &x-.i'voc; -; ·. p..
L ..moderantur et continent. Quid dicat aliquis de ipso per se solis radio ? · L.;
C. ordinant et continent. Quid autem dicatur de ipsomet radio solis ? C.
D. qui sont dans le
temps. Et que dirons-nous du rayon solaire pris en lui-meme ? · D.

Venions lat. - u.
!62 PREMIERE PARTm : DE DmU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. EK TArA00V rAPTO cJ)úJC KAI EIKúlN THC ArA00THTOC 6.


H. de bono enim lux, et imago est benignitatis; H.
E. ex optimo enim lumen, et imago bonitatis; E.
S. ex bono enim est illud lumen, et imago bonitatis ; S.
R. ex per-se-bono enim lumen, et z'mago bonitait"s ; R.
A. e.x ipso namque bono lux est, et imago bonitatis ; A.
F. lumen sane ex ipso bono est, atque bonitatis imago ; F.
P. ex ipso enim bono lumen est, et bonitatis imago; P.
P.· éx -rcí¡ot9ou yocp -ro rpw~, xott e~xwv 't7i~ cíyot&ón¡'to~ · p..
L. ex ipso enim bono lumen est, et bonitatis imago ; L.
c. a summo enim bono lumen proficiscitur, et imago bonitatis est ; e.
D. car c'est du Souverain Bien que nous vient la lumiere, elle est l'image de la Bonté ; D.

6. .1110 KAI cJ)úJTONVMIKúlC VMNEITAI TArA00N úlC EN EIKONI TO APXETVnON 6.


H. et ideo lucinominatice hymnizatur benignum, sicut in imagine prima figuratio H.
E. deinde et lucivoce laudatur optimum, velut in imagine principalis forma E.
S. propter quod et luminis nominatione laudatur bonum, sicut in imagine archetypum S.
R. propter quod et lucivoce laudatur per-se-bonum, ut in imagine archetypum R.
A. id(:irco lucis quoque appellatione laudat bonum, veluti in imdgine expressa A.
F. _quapropter ipsum bonum luminis cognomento laudatur, tamquam in imagine quadam exemplar F.
P. itaque lucis nomine ipsum bonum celebratur, quasi in imagine primum exemplar P.
( l. , , ,
OLo xoct r¡¡w·nuvup.Lxw~ úp.vei:'-rotL 'td¡ot9óv,
:J ,
p.. W~ t>V ELXOVL 'rO Ct.fXE'tU7tOV fl-·
L. itaque lucis nomine ipsum bonum celebratur, quasi in imagine primum exemplar L.
C. quamobrem nomine luminis bonum laudatur, tamquam appareat primum exemplar C.
D. le Souverain Bien est dit lumiere, paree qu'Il se manifeste en elle comme D.

6. EKcJ)AINOMENON úlC. rAP H THC nANTúlN enEKEINA 0EOTHC ArA00THC AnO TúlN 6.
H.demonstratum. Post haec enim omnia Divinitas, scilicet benignitas, de superion"bus H.
E. manifestata.· ·Sic enim omnium summitas divina bonitas, a sublimissimis E.
S. manifestatum. Sicut enim super omnia· exsistentis Deitatis bonitas, ·a supremis S.
R. manifestatum. Ut enim ultra omnia Deitatis bonitas, a supremis R.
A.primitiva forma. Sicut enim transcendentis omnia Deitatis bonitas a supremzs A.
F. impressum. Jpsa quidem transcendentis omnia Deitatis bonitas a supremis F.
P. expressum. Ut enim Divinitatis omnia superantis bonitas a summis P.
p.. éxpocwóp.evov. '!l~ y(J.p 1¡ -rTi~ miv..-wv E7tÉxewa. 9eón1 'to~ cíyot9ón¡~ CÍ7to 'tWY p..
L. expressum .. Ut enim DtVinitatis omnia superantis bonitas a summis L.
C.in'imagine. '" Sicut enim bonitas· Divinitatis quae supra omnia est a supremis· C.
D.l'archétype en sa copie. Comme. la· Bonté Divine, supérieure a toutes choses, pénetre toutes D.

6. ANúlTATúlN KAI nPECBVTATúlN OVCiúlN AXPI TúlN ECXATúlNi .t.IHK€1 KAI ETI 6.
H.et senioralibus substantiis usque ad novissima penetrat, adhuc H.
et
E. et maximts essentiis usque ad novissz·ma pervem·t, adhuc E.
et
S. et provectissimis substantiis usque ad ultimas transit, adhuc S.
et
R. et antiquissimis substantiis usque ad extremas pertransit, · adhuc R.
et.
A.antiquissimisque substantiis ad extremas usque pertingit, . et A.
·fl. antiquissimisque substantiis ad ínfimas usque pertingii,j \ 'Í?·' l atque intenm. F~
P. antiquissimisque naturis ad ultimas pertingit, atque etiam P. ',':•.

P.· cívw•á-rwv xcxt 7tpea6u..-ci•wv oÚaLWY ocxpL 'tWY éazci..-wv OL-/¡XeL,- XotL' E":'
., L fl-·
1,.. dignissimjsque naturis ad ultimas pertingit, atque etiam L.
(:.et provectissimis substantiis usque ad extremas pervadit, .· · ··. et adhuc C.
D. les substances, ·tes plus hautes et les plus précieuses comme les molos nobles, . sans cesser D.
SEIZmME SECnON : PO'ORQtJOI DmU PORTE LE NOM DI! BON. !63
6. VnEP nACAC ECTI MHT€ TWN ANW <1>0ANOVCWN AVTHC THN VnEPOXHN 6.
H.super omnes est, neque superioribus consequentibus ejus excellentiam, H.
E. super omnes est, neque his quae sursum sunt anticipantibus ejus excellentiam, E.
S. super omnes est, neque superioribus pertingentibus ad ipsius excessum, S.
R. super omnes est, neque supremis occupantibus ipsius superexcellentiam, R.
A.supra ómnes est, cum neque superiores ipsius attingant eminentiam, A.
F. exstat super omnes, dum neque superiores essentiae eminentiam ejus supergredz'untur, F.
P. omnibus praestat, ita ut nec superiores ad ejus praestantiam perveniant, P.
P.· ú1tep 'ltCxaot~ éa-r(, p.-1¡-re 't'wv civw rp6otvouawv otú-rlí~ ú·1v Ú7tepoxT¡v, P.·
L. omnibus praestat, ita ut nec supariores ad ejus praestantiam perveniant, L.
c.supra omnes est, ita ut neque superiores usque ad illius excellentiam pertingant, c.
D. d'etre au dessus d'elles, sans que les plus relevées atteignent son excellence, D.

S. MHT€ TWN KATW THN nEPIOXHN AIABAINOVCWN MI\A KAI <I>WTIZ€1 TA AVNAMENA fl.
H. neque inferioribus circuitum ejus pertranseuntibus ; sed et illuminat potentia H.
E. neque his quae deorsum sunt ambitum transgredientibus; sed et illuminat potentz"a E.
s. neque inferioribus ambitum transeuntibus; sed et illuminat illuminari valentía S.
R. neque infimis ambitum transgredientibus ; sed et illuminat potentia R.
A. neque inferiores quin ab ipsa contineantur effugiant ; sed illuminat quae lucem admittunt A.
F. neque inferiores quin ab ipsa contineantur effugiant .; sed et illuminat quaecumque lumen ~F.
P. nec inferiores complexum transeant ,· sed et omnia quae possunt illustrat P.
p.. p.-1¡-re 't'wv xcX..w 't'l¡v 'ltep~oxl}v o~ot6ocwouawv· &.A"Aoc XIXL fW'rL~e~ 'tOC ouv&.p.evot P.·
L. nec inferiores complexum transeant ; sed et omnia quae possunt illustrat L.
C. nec inferiores ejus ambitum pertranseant ; quin potius omnia quae illuminari C.
D. sans que les plus médiocres se dérobent a son inDuence, puisqu'EIIe éclaire, D.

fl. nANTA KAI AHMIOVPrH KAI ZWOI KAI CVNEX€1 KAI T€/\ECIOVPr€1 KAI METPON ECTI TWN fl.
IÍ. omnia et creat et viviji.cat et continet et perfectoperatur ; et mensura est H.
E. omnia et quae non sunt facit et vivijicat et continet et perji.cit; et mensura est E.
S. omnia et creat et viviji.cat et continet et perji.cit ; et mensura est S.
R. omnia .et condit et vivijicat et continet et perficit; et mensura est R.
A. omnia et creat atque vivijicat continetque ac perji.cit; mensuraque · subsisten- A.
F. admittere possunt et fabricat vivificatque atque continet et perficit omnia; rerum quoque omnium F.
p. et ejficit et vivificat et continet et perji.cit ; estque eorum quae sunt p.
p.. n.&.v-roc xoct o-r,p.~oupye~ xoct ~wo~ xoct au.véxe~ xoct n'Aea~oupye~· xoct p.é,.pov Éa'tt 't'WV p..
L. et efficit et vivijicat et continet et perficit ; · estque eorum quae sunt L.
C. possunt illuminat et creat et vitam dat et continet et perji.cit; et mensura est eorum C.
D. prodult, conserve et perfectionne quiconque en est capable, étant_ pour tous les D.

S. ONTWN KAI Ale.> N KAI API0MOC KAI TAEIC KAI nEPIOXH. KAI AITIA KAI T€1\0C OVTW AH KAI H THC fl.
H. exsistentium et aevum et numerus et ordo et circuitus et causa et finis; sic autem et H.
E. exsistentium et aeternitas et numerus et ardo et ambitus et causa et finis; sic et E.
S. exsistentium et aevum et numerus et ordo et ambitus et causa et ji.nis; ita quidem et S.
R. entium et saeculum et numerus et ardo et ambitus et causa et finis; sic utique et R.
A. tium est et saeculum et numerus et ardo et continentia et causa atque finis; ita perfecta A.
F. mensura est et aevum et numerus atque ardo, custodia causaque et finis; simili ferme F.
P. et mensura et aeternitas et numerus et ordo et complexus et causa et finis; sic etiam qui clara P.
p.. ÓV'twv xott oclhlv xoct tip~6p.o~ xoct 'toce~~ xoct 7tep~oxl¡ xoct ocl't(oc xoct 'tÉAo~ · o~'tw ol¡ xott 7¡ T7}~ p..
L. et mensura et aeternitas et numerus et ordo et complexus et causa et finis ; sic etiam qui clara L.
C. quae sunt et aevum et numerus et ordo et complexus et causa atque finis; sic etiam C.
D. etres la mesure, la durée, le nombre, l'ordre, le lieu, la cause, la fin ; ainsi, D.
PREMIERE PARTlE. : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. 0EIAC ArA00THTOC EMcllANHC EIKWN O MErAC OVTOC KAI OAOMMnHC KAI AEicllWTOC HAIOC 6.
H. divinae benignitatis manifestalis imago, magnus hic omnisplendens et semper lucens sol, H.
E. divinae bonitatis significativa imago, magnus hic et plenus luce et semper lumine sol, · E.
S. divinae bonitatis manifesta imago, magnus iste et totus splendens et semper lucens sol, S.
R. divinae bonitatis manifestativa imago, magnus iste est totaliter splendens et semper lucidus sol, R.
A. et liquida divinae bonitatis imago, magnus iste et perlucidus semperque lucens sol, A.
F. ratione evidens divinae bonitatis imago, magnus hic sol omnino semperque lucens, F.
P. expressaque dz.vinae bonitatis z"rnago est, magnus hic sol totus lucens ac semper splendidus, P.
p.. OdiXc; &.p.Oó-r·fl-roc; Ép.cp::~.v7)c; dxwv, ó p.é¡a.c; ou-roe; lWi óA.oA.a.p.7t7)c; XIXt &.dcpw-roc; "f¡ALO<;, P·.
L. expressaque divinae bonitatis imago est, magnus hic sol totus lucens ac semper splendidus, L.
C. imago expressa est divinae bonitatis, ingens iste et tatus splendidus ac semper lucens sol, C.
D. l'image créée de la divine Bonté, ce grand, tout lumineux et toujours éclatant soleil, D.

6. KATA nOMOCTON AnHXHMA TArA00V KAI nANTA OCA METEXEIN AVTOV 6.


H. secundum multam consonantiam benigni, amnia quae participare ejus H.
E. secundum multam consonantiam boni, et omnia quaecumque participare eum E.
S. secundum multam resonantiam boni, et omnia quaecumque participare ipso S.
R. secundum maximam resonatianem per-se-bani, et amnia quaecumque participare ipsa R.
A. pro exigua bani similitudine, amnia quae haurire ipsum A.
F. qui pro exigua boni similitudine, quaecumque lumen accipere F.
P.' pro mínima ipsius boni similitudine, omnibus etiam quae ejus lucem capere P.
r· xa.-ra r.o)J.orJ-:OV a7tJÍX:flfl-IX -ra¡IX&ou, x:Ú 7ttÍ.V'riX IJrJa. p.e-rÉXELV a.thou p..
L. pro minima ipsius boni similitudine, omnibus etiam quae ejus lucem capere L.
C. quatenus tenuissimum quid illius boni in eo procul resonat, et omnia quae eum participare C.
D. comme un petit vestige du Souverain Bien, donne sa lumiere a tout ce qui D.

6. AVNATAI cllWTIZEI KAI VnEPHnAWMENON EXEI TO cllWC EIC nANTA E:::AnAWN TON OPATON 6.
H. possunt illuminat, et superexpansam habet lucem ad omnia, et ad omnem expandens visibilem H.
E. possunt illuminat, et superextentum habet lumen in omnia, expandens in visibilem E.
S. possunt illuminat, et superextentum habet lumen, ad omnem extendens viszoz"lem. S.
R. possunt illuminat, et superexpansum habet lumen, in omnem expa.ndens visibilem R.
A. possunt illuminat, habetque lucem eminenter expHcitam, expandens t'llam super omnem. A.
F. possunt illuminal, habetque lumen per omnia eminenter explicitum, et per amnem hunc visibilem F.
P. possunt collucet, habetque lumen per omnia diffusum, in omnem hunc mundum quem cernimU$ P.
P.· OÚVIX"r1XL cpw-ri~EL, XIXt ump"f\7t).wp.évov ezeL 1:0 cpwc; eic; Tiiv-ra. É~a.rc'Awv 'rOV Ópa.-rov P··
L. possunt collucet, habetque lumen per omnia diffusum, Ín omnem hunc mundum quem cernimus L.
C. possunt illuslrat, et lumen habet supra extensum, quod in universum mundum qui cernitur C.
D. peut l'accepter, et répand de haut sa lumiere sur tout, jetant sur tout le monde· D.

6. KOCMON ANW TE KAI KATW TAC TWN OIKEIWN AKTINWN AVrAC KAI El TI AVTWN 6.
H. mundwn sursum etiam et deorsum propriarum radiorum splendores. Et quod eorum H.
E. mundum sursumque et deorsum propriorum radiorum claritates. Et si quid eas E.
S. mundum el sursum et deorsum propriorum radiorum splendores. Et si aliquid ips~s ,)'.
R. mundum et superius et inferius prapriorum radiorum splendores. Et si quid ipsis R.
A. hunc visibilem mundum, supraque atque infra vibrans radias suas. Quos si quid est quo4 A.
F. mundum supra pariter atque infra radiarum suorum splendores expandit. Si quid vera relinquitur F.
P. radz'orum suorum splendorem explicans et sursum el deorsum. Ac si quid est quod eas P.
fl-· XÓ'Jp.ov avw 're XIX~ xci:tw -r&<; 'rWV olxeiwv :ix-rivwv a.t.í¡<ic;. Ka.t et 1:L a.thwv P.·
L. radiorum suo_rum splendorem explicans et sursum et deorsum. Ac si quid est quod eas L.
C. tum superiorem tum inferiarem splendore radiorum suorum multiplicat. Et si quid eum C.
o. visible, et plus haut et plus bas que lui, les feux de ses rayons. Que si qu.elqu•u._ D.
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON.

6. OV METEX€1 TOVTO OV THC Al1PANEIAC H THC BPAXVTHTOC ECTIN THC <I>WTICTIKHC AVTOV 6.
JJ. non participat, istud non infirmitatis aut brevitatis est lucidalis ejus H.
H. non participat, hoc non infirmitatis aut brevitatis est illuminativae ejus dis- E.
5'. non participat, hoc non infirmitatis aut parvitatis est illuminativae ipsius dis- S.
R. non partici'pat, hoc non obscuritatis aut brevitatis est illuminativae hujus dis- R.
A. non hauriat, id non aut. imbecillitati aut brevitati lumi1wsae ipsius distributionis A.
F. lumzne destitutum, id sane nec debilitati nec parvitati luminosae distributionis esr F.
P. non participet, id ejus lurninis dzffusi tenuitati aut parvitati non est P.
¡.1.. ou p.s-rixs~, . -rou-ro ou -r·f¡¡; iop(lve~:x<; 7¡ -=-fi.; ~p:xxún,-ró:; 6""-.~ ,-~<; r¡:w,~n~x'f1 :; :xú1:oü p..
L. non participet, id ejus luminis diffusi tenuitati aut parvitati non est L.
C.. non participa!, non est in causa imbecillitas aut tenuitas facultatis C.
D. n'en re~oit pas, ce n'est pas que cet astre manquilt de donner sa lumiere ou en donnát D.

6. l11AliOCEWC AMA TWN lilA <I>WTO/\HMijJJAC ANEniTHliEIOTHTA MH ANAn/\OVME~JWN EIC THN 6.


H. dationis, sed per lucis receptacula non-expandentium ad lucís metusian H.
1:'. tributionis, sed per assumptionz's luminis importunitatem non-expansorum luminis in E.
,)'. tributionis, sed non-extentorum ad luminis participationem propter luminis accipiendi S.
R. tributionis, sed propter hujus susceptionis inaptitudinem non~repausantium luminis R.
A. imputandum; sed iis quae perci"piendae luci minus idonea sunt, neque se ad consortium A.
F. imputandum, sed his potius quae inepta luci percipiendae ad participationem luminis F.
P. tribuendum, sed iis quae apta non sunt ad capiendum lumen, ad illud capiendum P.
p.. o~otoócrsw<;, &).))J. 'tW'I ·o~& :¡;w-;oA"t)o/~ot<; dvmm¡osLÓ"L""t)'r:X p.-1¡ dv:x'itAoup.Évwv d.; -r-}¡v
¡.1..
L. tribuendum, sed iis qutle apta non sunt ad capiendum lumen, ad illud capiendum L.
C. illuminandi, sed potius rem ipsam non esse expeditam ad participationem luminis, quía non sit C.
D. trop peu, c'est qu'un sujet peu propre a profiter du don de la lumiere n'a pas pu D.

6. <I>WTOC METOVCIAN AME/\EI nOMA TWN OVTWC EXONTWN H AKTIC 6.


H. importunitatem. lmmorantur enim multa sic habita radios H.
E. participationem. !taque multa sic se habentium radius E.
S. importunitatem. Siquidem multa sic se habentia radius S.
R. participationem. lgitur multa sic habentium radius R.
A.lucis extendunt. Complura denique istiusmodi pertransiens A.
F. attollere se non valent. Jam vera radius multa sic effecta F.
P. non explicantur. !taque radius, multzs eorum quae eam vim habent P.
/.l.· CfW't'O<; f.I.E'L"OUO'L:X'\1. 'Ap.D.eL TtOAAa 'rW'Y o{.hw; szónwv -~ dx-rt<; P.·
L. non explicantur. Multa itaque eorum quae sic affecta sunt ( ut lumen recipere L.
e. idonea ad admittendum ülud. Ac revera multa sic sunt quae radius solis C.
D. en avoir sa part. De fait, le rayon de soleil dépasse beaucoup de D.

6. liiABAINOVCA TA MET EKEINA <I>WTIZEI KAI OVLIEN ECTIN TWN OPA- 6.


H.- transiens, quae post illa illuminat, et nihil est visibilium quod H.
E. transiens, quae post i!la illuminat, et nihil est visibilium quo E.
S. transiens, sequentia illuminat, et nihil est visibilium ad S.
R. pertransiens, eaque post illa illuminat, et nihil est visibilium R.
A. radius, contigua illis illuminat, nihilque visibile A.
F. pertransiens, quae postea sunt illuminat, nihilque visibile F.
P. praeteritis, nec quidquam est eorum quae P.
ea quae sequuntur illustrat,
fl-· Oi:Xb:X~'YOUO':X," -r& p.e-r' exE~vot tpW7L~EL, x:xt ouoÉv écr-rL -rwv óp:x- p..
L. · nequeant) radius pertransiens, ea quae sequuntur illustrat, · nec quidquam est eorum quae L.
e. praetergressus, illa quae ultra sunt illuminat, . et nihil est eorum e.
D. ces sujets, pour éclairer ceux qui les suivent ; aucun etre D.
166 PREMIERE PARTm : DE Dmu (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6, TWN OV MH EclliKNEITAI KATA TO THC OIKEIAC Alr/\HC VnEPBAMON MErEE>OC AMA KAI nPOC 15.
H. nón comprehendat secundum proprium splendorem ejus supereminens magnítudo. Sed et ad H.
E. non recípiatur secundum propriae clarítatís superexcellentem magnitudz"nem. Sed et ad E.
S. quod non pertingat secundum propríi splendoris excedentem magnitudinem. Sed ad S.
R. quae non attingat secundum proprií splendoris superexcellentem magnítudínem. Sed et ad R.
A. est quod ille non penetret excellentí lucís suae magnitudine. Sed ad ipsam A.
F. usquam est quod ob excellentem lucis propriae magnitudinem non attingat. Praeterea ad F.
P. sub cernendi sensum cadunt quo non immensa splendoris sui magnitudine penetret. Quin etiam ad P.
p.. -rwv oú p."h érp~xvs~,a:~ xa:-r& -::b ñi~ olxeia:¡; a:ty).ll~ únspoci)),ov p.éysGo¡;. 'A).).& XIXL npo~ p..
L. sub cernendi sensum cadunt quo non immensa splendon·s suí magnitudine penetret. Quin etiam ad L.
C. quae cerní possunt quo non pertingat sol ingenti vi splendoris sui. Quin etiam ad C.
D. visible n'échappe a la grandeur immense de sa propre splendeur. Le soleil D.

15. THN rENECIN TWN AICE>HTWN CWMATWN CVMBAMETAI KAI nPOC ZWHN AVTA KINEI KAI TPEcllEI 15.
H. generationem sensíbilium corporum commíttitur, et ad vitam ea movet et nutrit H.
E. generationem sensz"bilíum corporum committitur, et ad vítam ea movet et nutrit E.
S. generationem visibilium corporum confert, et ad vitam ipsa movet et nutrit S.
R. generationem sensibilit,tm corporum confert, et ad vitam ipsa movet et nutrit R.
A. quoque generationem sensibilium corporum confert, ípsaque ad vitam movet et nutrit A.
F. ipsam quoque sensibilium corporum generationem confert, eaque ad vitam movet nutritque F.
P. ortum eorum corporum quae sensu percipiuntur conducit, eaque et ad vitam excitat et alit P.
p.. -rl}v yévsaw -rwv aia-91}-::wv awp.ci..-wv aup.oliAAe't"CI~, xiXt 1tpo~ ~w"hv cúrcl. xtvsi: xiXt -.pérpet p..
L. ortum eorum corporum quae sensu percipiuntur conducit, eaque et ad vitam excitat et alit L.
C. ortum corporum sub sensum cadentium confert, et ea movet ad vitam, nutrit, C.
D. contribue a la génération des corps sensibles, a leur vie, nutrition, crois- D.

15. KAI AVEEI KAI TEI\EIOI KAI KAE>AIPEI KAI ANANEOI KAI METPON ECTIN KAI APIE>MOC WPWN HME- 15.
H. et' crescere facit et perficit et purgat et renovat ,· et mensura est et numerus horarum, H.
E. et auget et perficit et purgat et renovat; et mensura est et numerus horarum, E.
S. et auget et perficit et mundat et renovat; et mensura est et numerus horarum, S.
R. et auget et perficit et purgat et renovat ; et mensura est et numerus horarum, dierum R.
A. et auget et perficit purgatque et renovat; mensura quoque et numerus est horarum, A.
F. et auget, perficit, purgat, renovat ; mensura quoque et numerus horarum atque F.
P. et auget et absolvit et purgat et renovat; ac lumen mensura est atque numerus horarum, P.
P.· .xat au;e~ XIXL 't"EAE~O~ XCIL XIXGa:lpst xa:t dva:veo~· XIXL p.é-rpov ea-::t xat &p~Gp.o~ r!>pwv; f¡p.e· P.·
L. et auget et absolvit et purgat et renovat ; . ac lumen mensura est atque numerus horarum, L.
C. auget, perficit· et purgat ac renovat ~· · et mensura est ac numerus tempestatum C.
.D. sanee, perfection, santé et renaissance~ · La lumiere permet de mesurer et de D•

15. PWN KAI nANTOC TOV KAE> HMAC XPONOV TO cllWC AVTO rAP ECTIN TO cllWC €1 KAI TOTE 15.
H. dierum et omnis erga nos temporis lux ; ipsa enim est lux (si et tuneH.
E. dierum et secundum nos totius temporis lux; illa enim est lux ( etsi tune E.
S. dierum et omnis temporis nostri lumen; ipsum enim est illud lumen ( quamvis tune S.
R. et omnis quod secundum nos temporis lumen : ipsum enim est lumen ( etsi tune R.
A. dierum totiusque labentis temporis lu:Jc : ,,.. ipsa est enim ea lux (etsi tune A.
F. dierum totíusque nostris temporis est ipsum lumen ipsum namque lumen est (etsi tune adhuc F.
P. dierum totiusque nostri temporis : lux enim ea est ( etiamsi tum P.
.P.· pwv XIXL 1tCXV't"Oc; -roü XIXG' f¡p.a~ xpóvou 'rO rpw~· CCU't"O yáp ea't~ 'rO rpWc; (si xrxt 't"Ó"re P.·
L. dierum totiusque nostri temporis : lux enim ea út ( etiamsi tum forma certi L.
C. ac dierum et omnís nostri temporis ; hoc enim est z"llud lumen (tametsi tune non C.
D. compter les heures, les jours, tout notre temps ; car la lumiere, avant d'@tre completement D.
SEIZIEME SECTION : POURQUOI DffiU PORTE LE NOM DE BON.

ti, ACXHMATICTON HN OnEP O SEIOC E<llH MWVCHC KAI AVTHN EKEINHN OPICAI THN nPWTHN TWN 6.
H. in-figura erat), quam divinus dixit Moyses et illam ipsam statuit H.
E. imperfecta erai), quam quidem divinus dixit Moyses et ipsam illam terminasse primam secun- E.
S. informe erat), quod divinus dixit Moyses et quod ipsam determinavit primam S.
R. infiguratum erat), quod divinus dixit Moyses et ipsam illam formare primam earum quae secun-· R.
A. erat informis), ( quod et divinus Moyses ait) quae primam distinxz"t et definivit A.
F. erat infiguratum), quod dá,¡nus Moyses ait primam illam dierum nostrorum trinitatem F.
P. forma carebat), quam divinus ille Moyses primos etiam illos tres dies nostros definisse ac P.
P.· aax"llp.&.-rLO"'t"OV ~v), fJm:p ó Gsi'o~ ECf"l\ Mwa-fi~ XIXt IXU't"t'¡V éxs~V"I\V óp(a!XL TI¡v 'ltf'W'r"I\V 'rWV P.·
L. corporis carebat), quam divinus ille Moyses primos etiam illos tres dies nostros definisse ac L.
C. erat figuratum), quod dixit divinus Moyses distinxisse illud primum C.
D. formée, avait déja compté, comme le dit le divin Moise, meme D.

ti. KAS HMAC HMEPWN TPIA~A KAI WCnEP nANTA nPOC EAVTHN H ArASOTHC EniCTPE<Il€1 6.
H. nobis dierum trinitatem. Et quemadmodum omnia ad se ipsam benignitas convertit, H.
E. dum nos dierum trinitatem. Et sic quidem omnia ad semetipsam bonitas convertit, E.
S. nostrorum dierum trinitatem. Et sic omnia ad se ipsam bonitas convertit, S.
R. dum nos dierum trinitatem. Et quanto omnia ad se ipsam bonitas convertit, R.
A. dierum nostrm"Um trinitatem. Et sicuti omnia bonitas ad se convertit, A.
F. ab initio distinxisse. Bonitas ad se convertit omnia, F.
P. distinxisse commemorat. Atq~e ut omnia ad se convertit bonitas, P.
p.. x01:e· ·hp.~; 7¡p.spwv -rpL&.~IX. K~xt wa'ltsp 'ltáv't"a: 'ltpo<; eiXu't'}¡v .;¡ &y!Xeó'r"ll~ E'ltLa-rpécpsL,
P.·
L. distinxisse commemorat. Atque ut omnia ad se convertit bonitas, L.
C. dierum nostrorum triduum. Atque ut omnia bonitas ad se convertit, c.
D. nos trois premiers jours. Comme encore la Bonté Divine convertit tout a soi, D.

ti. KAI APXICVNArWrOC ECTI TWN ECKEAACMENWN WC ENAPXIKH KAI ENOnOIOC SEOTHC 6.
H. et princeps co:gregans est dissipatorum, sicut principalis et unifactrix Divinitas, H.
E. et principaliter congregatrix est dispersorum, ut principalis et unifica Deitas, E.
S. et princeps congregatrix est dispersorum, sicut principalis et unifica Deitas, S.
R. et principalis congregatrix est dispersorum, ut principiativa et unifica Deitas, R.
A. et quae dispersa sunt congregat, veluti unitatis auctor· atque unifica Deitas, A.
F. primaque ipsa bonitas dispersa omnia congregat, tamquam unitatis principium et unifica Deitas, F.
P. primaque ea colligit quae dispersa sunt, quasi unius principium unumque efficiens Divinitas, P.
P.· XIXt dpxLauv&.ywyó~ EO''t"L 't"WV Éaxsozap.Évwv, w; éva:pxLxi) XIXL EVO'ltOLO~ 6sÓ't"1j<;, P.·
L. primaque ea colligit quae dispersa sunt, quasi unius principium unumque efficiens Divinitas, L.
C. primaque quae dispersa sunt colligit, tamquam unifica Divinitas et principium unitatis, C.
D. ramasse excellemment _ce qui est dispersé paree qu'EIIe est Déité, tete et cause de l'union ; D.

ti. KAI nANTA AVTHC WC APXHC WC CVNOXHC WC TEI\OVC E<lliETAI 6.


H. et omnia ejus sicut principii, sicut continentis, sicut perfectionis, appetunt; H.
E. et omnia ipsam ut principium, ut continentiam, ut finem, appetunt ; E.
S. et omnia ipsam ut principium, ut continentiam, ut finem, desiderant; S.
R. et omnia ipsam ut principium, ut continentiam, ut finem, appetunt; R.
A. omniaque ipsam veluti principium, veluti continentiam, veluti finem, desiderant ,· A.
F. atque hanc omnia tamquam principium, tamquam continentiam, tamquam finem, appetunt; F.
P. ejusque desiderio omnia ut principii, ut ipsa continentis, ut finis, tenentur; P.
P.· XIXt 'lt&.v-ra: IXUñj<; W<; apx1i<;, w~ auvox1i;, w.; -rD.ou;, É!p(S't"IXL. P.·
L. ejusque desiderio omnia ut principii, ut ipsa continentis, ut finis, tenentur; L.
C. omniaque ipsam ut principium, ut complexum, ut finem, appetunt; C.
D. comme toutes choses la désirent, Elle, qui est leur principe, •eur soutien et leur fin, D.
r68 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. KAt TArA00N ECTtN üiC TA AOrtA cJ)HCtN e::: OV TA nANTA VnECTH KAt ECTtN 6.
H. et benignum est (sicut sermones inquiunt) ex quo omnia substiterunt et sunt, H.
E. et optimum est (ut eloquia aiunt) ex quo omnia subsistunt et sunt, E.
S. et bonum est ( ut eloquia dicunt) ex quo omnia subsistunt et sunt, S.
R. et per-se-bonum ( ut eloquia aiunt) ex quo omnia subsistunt et sunt, R.
A. bonumque illud est ( ut sacra testantur eloquia) ex quo subsistunt omnia suntque, A.
F. bonumque ipsum est (ut sacra tradunt eloquia) ex quo subsistunt omnia, productaque F.
P. ac bonum est ( quemadmodum scripta divina tradunt) ex quo constiterunt omnia, et a quo_ P.
P.· xxt -r&yrxqóv E'T::W (w~ 'tCl "Aóy~(/. rp"l\cm) E~ olí 't"Cl 1t~v-.oc Ú1tÉO"'t"7) xxt ecr·nv, w~ P.·
L. ac bonum est ( quemadmodum scripta divina tradunt) ex quo constiterunt omnia, et a quo L.
C. bonumque illud est (ut scriptura sacra testatur) ex quo omnia constiterunt, et C.
D. vu que le Souverain Bien (au témoignage de I'Écriture) donne a toute créature la subsistance D.

6. (..)C e::: AtTtAC nANTEAOVC nAPHrMENA KAt ÉN ül TA nANTA CVNECTHKEN üiC EN nAN- 6.
. H. sicut ex causa perfecta deducta ; et in quo omnia consistunt, sicut in. H.
E. tamquam ex causa perfectissima adducta; et in .quo omnia constituta sunt, tamquam in E.
S. sicut ex causa perfecta deducta; et in qif.iO omnia consistunt, sicut in S.
R. ut ex causa omniperfecta adducta ; et in quo omnia consz"stunt, ut in R.
A. veluti ex absolutissima causa producta ; et in quo omnia constant ac veluti in A.
F. ·sunt z'nde velut a causa omnium perfectissima; et in quo omnia constant tamquam in F.
P. quasi causa perfecta in lucem prolata sunt; et in quo consistunt omnia quasi in P.
P.· eE rx!-.!rx~ 1trxvnAou~ 1tap·r¡yp.Évcr xoct ev ií> 'tOC miv-:oc cruvÉa-'t"7)XEV; w~ EV 1t(J.V· p..
L. quasi causa perfecta in lucem prolata sunt ; et in quo consistunt omnia quasi in L.
C. veluti a perfectissima causa producta sunt; et z"n qua corisz"stunt universa, tamquam in e.
D. et l'etre, est pour elle une cause tres parfaite, sert d'appui a toutes choses, est une D.

,,;:;
6. TOKPATOPtKül nV0MENt cJ)POVPOVMENA KA1 lltAKPATOVMENA KAt E1C O TA nANTA EntCTPEcJ)ETAt tí.
H.omnipotentiali fondo custodita et contenta; . quo omnza
et zn ~
convertuntur, quem-. H.
E. omnipotenti consulto custodita et comprehensa ,· et in quod omnia convertuntur, E.
S. omnipotenti plantatione custodita et contenta; et ad quod omnia convertuntur, S.
R. omnipotenti profundo custodita et contenta ; et in quod omnia convertuntur, quem- R.
A. omnipotente recessu praesidioque servantur; et ad quod omnia convertuntur, .A.
F. omnipotente fundamento penitus conservata; ad quod omnia convertuntur, F.
P.fundo quod capit omnia custodiantur atque capiantur; et ad quam omnia convertuntur, P.
. p.. -roxprx-rop~xtji 1tuGp.Év•. rppoupoup.evrx xrxt o~rxxprx-roúp.evrx· xrxt e!~ 8 -roc r.:~v-rrx E1t~cr'tpÉcpe-rrx~ •• p..
L. fundo quod capit omnia custodiantur atque capiantur ; et ad quam omnia convertuntur, L.
C-fundo cuneta continente custodita contentaque ,· et ad quod omnia, tamquam ad e.
D•.base. toute-puissante pour tenir et garder, devient le point de D.

6. KA0AnEP EtC OtKEtON EKACTA nEPAC KAI OV €cJ)I€TAt nANTA TA MEN NOEPA fl.
H. admodum z"n proprio uniuscujusque fine ; et cujus appetunt omnia, intelligibilia quidem H.
E. sicut in propriam singula summitatem; et .illud concupiscunt omnia, intellectualia quidem E.
S. quemadmodum ad proprium singula finem ; et quod desiderant omnia, intellectuaHa quidem S.
• R. admodum in proprium singula terminum;
A. veluti ad suum quaeque finem ;
et quod appetunt omnia,
et quod appetunt omnz"a,
intellectualia quidem
spiritualia quidem
R.
A.
F. tamquam ad suum quaeque finem; quod videlicet cuneta desiderant, intellectualia quidem F.
P. quasi ad suum quidque finem; · et quod omnia appetunt, ea quidem quae P.
.P.: xrxG<i1tEp EL~ olxELO>I há.cr-r~¡> 1tÉprx¡;· xott olí érpie-r11~ 1tá.v-rrx, -:oc ¡Úv voepoc p..
L. quasi ad suum ·quidque finem ; et quod omnia appetunt, ea quidem quae L.
C. finem quaeque suum, convertuntur ; quodque appetunt universa, spiritualia quidem e.
D. mire, la propre fin de tout, l'objet que tous. convoitent en connaissance de D.
SEIZIEME SECTION POURQUOI DIEU PORTE LE NOM DE BON. 169

6. KAI AOriKA rNWCTIKWC TA t.E AIC0HTIKA AIC0HTIKWC fl.


H. et rationabilia, intelligenter, sensibilia autem, sensibiliter, H.
E. et rationalia, scienter, sensualia vero, sensibiliter, E.
S. et rationalia, cognitive, sensibilia autem, sensibiliter, S.
R. et rationalia, cognoscitive, sensibilia autem, sensibiliter, R.
A. et rationalia, scienter et naviter, sensibilia vero, sensibiliter atque carnaliter, A.
F. rationaliaque, cognitrice quadam conditione, sensualia vero, sensuali, F.
P. mentís sunt et rationis, cognitione, ea autem quae sensum habent, sensus judicio, P.
¡.~.- xor:~ :Aoy~x& yvwanxw~, 't'O: oe or:la&·r¡nxa or:lcr07j·nxw~, P.·
L. mente et ratione praedita sunt, cognitione, ea autem quae sensum habent, sensus judicio, L.
C. rationeque utentia, scienter, sensilia vero, sensiliter, c.
D. cause, s'ils ont l'intelligence et la raison, avec les sens, s'ils ne sont que sensibles, D.

6. TA t.E AIC0HCEWC AMOIPA TH EM<PVTW KINHCEI THC ZWTIKHC E<PECEWC 6.


H. sensus autem imparticipantia, ínsita motione vitalis desiderii, H.
E. sensus autem expertia, tantum insito motu vitalis appetitus, E.
S. expertia vero sensus, naturali motu vivifici desiderii, S.
R. sensus autem expertia, innata motione vitalis appetitus, R.
A. quae autem sunt sensus ex'pertia, ingenito vitalis desiderii motu, A.
F. quae autem s_ensu carent, ingenito vitalis desiderii motu, et qua~ F.
P. quae vero sensu vacant, ínsito motu vitalis appetitionis, quae vitae P.
¡J.. 't'Cl OE or:iaQf¡crew~ ap.o~por: 't'~ Ép.rpÚ't't¡> >WI"ÍjaE~ -:·~e; ~w·nx1jc; erpÉaEwc;, P.·
L. quae vero sensu vacant, ínsito motu vitalis appetitionis, quae vitae L.
C· quae autem sunt sensus expertia, innato motu vitalis appetitionis, etC.
D. par le simple mouvement inné du besoin de vivre, s'ils n'ont m@me pas les sens, D.

6. TA t.E AZWA KAI MONON ONTA TH nPOC MONHN THN OVCIWt.H ME0E:::IN En!THt.EIOTHTI fi.
H. animalia autem et tantum exsistentia, ad solam substantialem partitionem opportunitate ,· · H.
E. inanimalia autem et tantummodo exsistentia, ad solam essentialem participationem opportunitate; E.
s·. carentia autem vita et tantum exsistentia, aptitudine ad solam substantiae participationem ; S.
R. quae autem sine anima et solum entia, ea quae ad solam substantialem participationem aptitudine; R.
A. et quae vita carent solumque sunt, sola aptitudine participandae substantiae; A.
F. sunt expertia vitae solaque sunt essentia praedita, sola quadam ad essentialem participan#am F.
P. expertia sunt et tantummodo statum habent, vi quadam qua ad solam essentiae communionem P.
¡.1.. 't'Ot oe ci~woc xor:t p.óvov ov-::oc -r~ 1tpo; p.óv·r¡v -rljv oúau::>o·ll p.éOef;w Ém't"'"f¡~E~Ón,'t'L' ¡.1..
L. expertia sunt et tantummodo statum habent, vi quadam qua ad solam essentiae communionem L.
C. quae vita carent ac tantummodo exsistunt, vi quadam ad solius essentiae participationem pro-:- C.
D. et, s'ils n'ont que l'~tre sans la vie, par la simple disposition a avoir un ~tre substantiel ; D.

fi. KATA TON AVTON THC EM<PANOVC EIKONOC AOrON KAI TO <PWC CVNArEI .6.
H. secundum ipsum demonstralis imagini's sermonem, et lumen congregat H.
E. secundum hanc signijicatoriae imaginis rationem, et lux congregát E.
S. secundum eamdem manifestae imaginis rationem, et lumen congrega! S.
R. secundum eamdem manifestae imaginis rationem, et lumen congregat R.
A. juxta eamdem liquidae imaginis rationem, lux quoque ad se cogit A.
F. aptitudine; eadem et evidentis imaginis ratione, lumen quoque congrega! F.
P. propensa sunt ; eadem clarae similitudinis ratione, lux etiam colligit P.
p.. xna -rov ocÚ-rov 't"1jc; ep.pocvouc; elxóvoc; :Aóyov, · xor:t 't'O pwc; auvá.ye~ .p..
L. apta sunt ; eadem clarae similitudinis ratione, lux etiam colli'git L.
C. pensa sunt · eadem clarissimae similitudinis ratione, lux quoque colligit e.
.D. ' ainsi, autant qu'une image visible le peut faire, la lumiere attire et. fait D.
170 PREMibE PARTIE : l>E DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRmME).

6. KAI €nJCTPec¡,eJ nPOC €AVTO nANTA TA OPú>NTA TA KINOVM€NA TA c¡,(a)TIZOM€NA 6.


H. et convertit ad se ipsum omnia, quae videntur, quae moventur, quae illuminantur, H.
E. et convertit ad se ipsam omnia, visibilia, mota, illuminata, E.
S. et convertit ad se ipsum omnia, videntia, quae moventur, quae illuminantur, S.
R. et convertit ad se ipsum omnia, videntia, mota, illuminata, R.
A. omnia atque convertit, quae vident, quae moventur, quae illuminantur, A.
F. et convertit ad se ipsum omnia, quae vident, quae moventur, quae illuminantur, F.
P. convertitque ad se omnia, quae vident, quae moventur, quae illustrantur, P.
p.. xa.t lnLcr't'pÉfEL npo~ hu't'o náv-:a. 't'Ot Óv't'a., 'rOt Ópwv't'a., 't'Ot XLVOÚp.EVIX, 't'Ot fW't'L~t)p.eva., 't'Ot p..
L. convertitque ad se omnia, quae vident, quae moventur, quae illustrantur, L.
C. convertitque ad se omnia, quae videntur, quae moventur, quae illustrantur, C.
D. venir a sol tous les @tres qui voient, qui sont susceptibles de mouvernent, de D.

6. TA 9€PMAINOM€NA TA 01\ú>C VnO TWN AVTOV MAPMAPVrWN CVN€XOM€NA 6. AJO


H. quae calefiunt, et omnino sub ejus splendoribus contenta sunt. Ideo H.
E. caleficata, . omnino ab ipsis splendoribus comprehensa. Ac per hocE.
S. quae calefiunt, quae totaliter a fulgoribus ejus continentur. Propter quod S.
R. calefacta, totaliter ab ipsius splendoribus contenta. Propter quod R.
A. quae calefiunt, qúaeque omnino ab ipsius radiis ·¡;ontinentur. Idcirco sol quoque A.
F. quae calejz"unt, quaeve omnino ab ejus. radiis continentur.. Quapropter F.
P. quae calescunt, et uno nomine ea quae ab ejus splendore continentúr. !taque P.
p:. 9&pp.a.Lvó¡uva., -=ti éD.w~ Úno 't'WV a.1hou p.a.pp.a.puywv cruvexóp.eva.. llLo p..
L. quae calescunt, et uno nomine ea quae ab . ejus splendore continentur. !taque L.
C. quae calescunt, quaeque universim radiis ejus perstringuntur. Unde C.
D. lamiere, de chaleur, tous ceux qu'elle baigne de ses rayons. De la D.

e : t' ·. >.>.'".\\·:... /r'.f\ OTI nANTA OMH nOJ€1' KAI CVNAr€1 6.


H. et helios.. -..~ '.'... ··' ···•·· ··,,. ·'·"· ··
'Ú{juia omnia omnefacit et congregatH.
E. et· soh" , . •: ·quia omnia soluta facit et congregat E.
S. et helios appellatúr · · . quoniam omnia indestructibilia facit et congregat S.
R. et ·sol quía omnia congregata facit et congregat R.
A. helios graeco vocabulo ex eo dicitur quod servet inviolata omnia congregetque A.
F. sol graecé helios appellatur quod congregabilia reddat omnia concilietque F.
P. helios; id est sol; dicitur. · ·•'· ·,. quod omnia congreget colligatque P.
p.. xa.t ·~ALo~ 8't'L Ttáv't'a. doAA7i TtOLEL, xa.t 'l'UváyeL p..
L. helios,· id est sol, · dicitur '·' · ... "· quod omnia congreget colligatque L.
C. helios· seu<sol: nomen habet · quod omnia faciat aolle, id est omnia servet salva etC.
D. le nom grec du· soleil; · márquant qu'il met. toutes choses ensemble, fait venir .de D.

6. TA. AI€CK€MCM€NA KAI nANTA AVTOV TA AIC9HTA ec¡,l€TAI H WC TOV OPAN H WC 6.


H. dissipata. Et omnia ejus sensibilia appetunt, sicut videri, sicut H.
E. dispersa. Et omnia eum sensibilia desiderant, aut ut videndi aut ut E.
S. dispersa. Bt omnia sensibilia ipsu'ml tksiderant, aut sicut videre aut sicut S.
R •. d,ispersa. ,. • Bt: omnia ipsum sensata/appetunt, aut ut videre aut ut R.
A.·'ilispersa., ·; . .. .. !. · Omniaque ipsum sensibilia•'·ápj)etunt, · ., aut sicut videre aut A.
F. 'dispersa. ·' Omnia solem· senstbilialcoficupiscunt, 'videlicet videre ·aut F.
P. ·dispersa.' · Baque omnia eum expetunt ·quae,sensu percipiuntur, aut quod cernere P.
p.. ·'t'Or. OLEcrxeoa.crp.éva.. · Ka.t Ttav't'a. a.u't'oÜ 't'cX · a.lc-O'l\-tOr. lrple't'a.L, 1/¡ w~ 't'OU Ópav, 1/¡ w~ p..
L. dispersa. Baque omnia eum expetunt: quae' sensu percipiuntur, aut quod cernere L.
C. congregat dispersa. Bt omnia quae sentiendi vim' habent eum appetunt, vel ut videant, vel ut C.
D. 'droite et de gauche. Oui,. toutes les chos'es· sensibles le désirent, : pour voir, pour D.
SEIZIEMB SECTION : POURQUOI DmU PORTE LE NOM DE BON. 171

6. TOV KIN€1C0AI KAI ct>c.>TIZ€C0AI KAI 0€PMAIN€C0AI KAI 01\Ca>C CVN€X€C0AI nPOC TOV ct>c.>TOC 6.
H. 1110'Deri et illuminari et calefieri et omnino contineri a lumine appeif!1Ztia. · •H.
E. 1110'Dendi et illuminandi et calefaciendi et omnino comprehendendi a lumine appetentia. . E.
S. moveri aut sicut illuminari et calefieri et totaliter contineri a lumine concupiscentia. S.
R. mO'Oeri, illuminari et calefieri et totaliter contineri a lumine appetentia. R.
A. mO'Oeri et illuminari et calefieri atque omnino a luce contineri cupientia. A.
F. 11WDeri et illuminari atque calefieri et omnino ab ipso lumine contineri desiderantia. F.
P. cupiant aut sentire, illustrari, calefacere omninoque contineri. a lumine. P.
p.. -roü xwst"aGcxL xcxt C¡PW-r~ssa9C7.L xe1.t Gsp p.e1.i vEa9C7.L xe1.t 8Aw¡; cruvixscr9C7.L 7t:po¡¡ -ro u CfW'tO~ p..
L. cupiant aut sentire, illustrari, cale/acere omninoque contineri a lumine. L.
C. mO'Oeantur et illuminentur et calescant et denique ut contineantur et conserventur a luce. c.
D. se mouvoir, pour avoir lumiere et chaleur, pour etre baignées dans sa lumiere. D.

6. €ct>I€M€NA KAI OV AHnOV ct>HMI KATA TON THC nAAAIOTHTOC J\OrON OTI eeoc c.>N o 6.
H. Non autem aio secundum vetustatis sermonem, quía Deus erat H.
E. Et neque ibi dico juxta antiquitatis verbum, quía Deus est sol E.
S. Et non dico secundum antiquitatis rationem, quodDeusexsistens S.
R. Et neque quod aio secundum antiquitatis verbum, quoniam Deus ens R.
A. Neque id plane dixerim juxta obsoletam vetustatis rationem, ut Deus cum sitA.
F. Neque vero hoc in praesentia dico antiquorum sequens opinionem, putantium solem F.
P. N ec vero hoc dico antiquitatis fabulain secutus, solem qui Deus sit P.
p.. iC¡PLÉ p.evcx. Ke1.t oú o-/¡11:ou Cf7lp.t xcx-r& -rov -r7i¡; 7t:otAcxLÓ't7)-ro¡;· )..óyov, 8-rL Gso~ wv ó p..
L. Nec vera hoc dico antiquitatis jabulam secutus, solem qui Deus sit L.
c. Non hoc dico ut antiquitas existimabat quod sol sit Deus C.
D. Si je parle de la sorte ce n'est pas que je croie avec l'antiquité que le soleil est D.

6. HJ\IOC KAI AHMIOVPrOC TOVA€ TOV nANTOC . IAJc.>C· €nJTPOn€V€1 TON €Mct>ANH S.
H. sol et opifex et ob hoc... ··· proprie procurat· mimifestum H.
E. solusque ·et·Creator hujuscemodi universitatis, proprie· procti.rat maniféstuin E.
S. sol et creator hujus universitatis, ·' · proprie jrrocurat maniféstum S.
R. sol et conditor hujus universi, proprie procurat mundum R.
A. sol et mundanae machinae conditor, visibilem procurat peculiariter A.
F. esse Deum et opificem universi, et idcirco patentem hunc oculis mundum ratione F.
P. atque mundi hujus effector, · proprie mundum qui videtur P.
p.. ~ALO¡; xcxt o·t¡p.Loupyo¡¡ -roÜos -roÜ 7t:IX\I't"Ó~, toiw¡; im-.po7t:~Úst -rov ip.cpoc-ñi p..
L. atque mundi hujus· effector, · ··. , prOprie mundum qui· videtur L.
C. et auctor universi, qui hunc · mundutn quem cernimus proprie C.
D. Dleu, l'auteur de notre monde,· · a•:qui revlent· eni propre le soln• de l'unlvers D.

S. KOCMON AJ\1\ OTJ TA AOPATA TOV 0€0V AnO KTIC€c.>C KOCMOV TOIC nOJHMACJN .6.
H.mundum, sed quía invisibilia Dei a constitutione mundi per ea _quae jacta sunt H.
E. mundum, sed quía invisibilia Dei a creatura mundi factura E.
S. mundum, sed quía invisibilia ejus, videlicet Dei, a creatura mundi per ea quae jacta S.
, . .· R. manifestum, sed quoniam invisibilia Dei a creatione Tnundi' factis R.
· .. ·.·.·. 4· 'mundum, ·.sed quod invisibilia Dei a cr~atura mundi: per ea· quail jacta sunt A.
'pTopria 'gubernare, verum haec · ideo· :dixi ·'(pioniam· .· invisibilia! Dei a creatura' mundi "per ea qude F.
• 'gubernare, · ' · •;: sed invisibilia Dei a creatura mundi per ea quae jacta sunt P .
''\"\>!! ., ,, -n - ' . . t ' , , - ,
: ' fA:t XÓC7JLOV,: . ' ' '· '•::. rJ.AA u-.~· -.ex a.op<X't"CX -.ou 11SOU, ~7t:O X':LO"EWij; XOO"p.OU 't"OL¡;' 7t:OL7j~IXO"L f'-'•
..IJ. gubernare, : . . · sed invisibilia Dei a erJatura mundi .per ea ~jacta 'tUnt L .
.·'.e• gubernet; · sed potius quod invisibilia Dei ral·crea'tura miindi per ea quae jacta C.
·~'D. visible,,~ ','¡.· ., ·
mals bien paree queje sais que, depufs:Já création·du··monde,·ta con. D.
172 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. NOOVMENA KA90PATAI H TE AIAIOC AVTOV AVNAMIC KAI 0EIOTHC 6.


H. intellecta conspiciuntur : sempiterna ejus virtus et Divinitas. H.
E. intellecta conspiciuntur : et aeterna ejus virtus Divinitatis. E.
S. sunt intellecta conspiciuntur : et sempiterna ipsius virtus et Divinitas. S.
R. intellecta conspiciuntur : et aeterna ipsius virtus et Divinitas. R.
A. intellecta conspiciuntur : sempiterna quoque ejus virtus et Divinitas. A.
F. jacta sunt intellecta conspiciuntur : sempiterna quoque virtus ejus atque Divinitas. F.
P. intellecta conspici : sempiternam quoque ejus virtutem et Divinitatem. P.
p.. vooup.Ev:x xaGGpci~ocL · 1í ~e aLOLoc; athot:í OÚvap.Lc; xat ~ELÓTijc;. p..
L. intellecta conspici : sempiternam quoque ejus virtutem et Divinitatem. L.
C. sunt intellecta conspiciuntur sempiterna quoque ejus virtus et Divinitas. C.
D. naissance des créatures déclare la puissance éternelle et la Divinité de Dieu. D.

6. AAAA TAVTA MEN EN TH CVMBOAIKH 0EOAOrJA NVN AE. 6.


H. Sed ista quidem in symbolica theologia. Nunc autem H.
E. Sed haec quidem in symbolica theologia. Nunc autem E.
S. Sed haec quidem in symbolica theologia. Nunc autem S.
R. Sed haec quidem in symbolica theologia. Nunc autem R.
A. Verum ista quidem in significativa theologia plenius diximus. Nunc boni A.
F. Sed haec quidem ad theologiam symbolicam, id est significativam, pertinent. In praesentia vero F.
P. Verum haec quidem in theologia quae z"n signis posita est. Nunc autem P.
¡1... A)..).?J. ~IXV't"IX p.ev év -r1í aup.ooALx~ ~eo'Aoy(~. Nuv o€ p..
L. Verum haec quidem in theologia quae in signis posita est. Nunc autem L.
C. V erum de his in symbolica theologia. Nunc auiem C.
D. Mais cette doctrine regarde la Théologie Symbolique. 11 nous faut a D.

6. THN NOHTHN TArA90V ct>WTONVMIAN HMIN VMNHTEON KAI PHTEON OTI 6.


H. intelligibilem benigni lucis nominationem nobis est hymnizare, , et dicere quia H.
E. intelligibile optimi lucivocum nobzs laudandum, et dicendum quia E.
S. intelligibilem boni luminis nominationem laudare nos convenir, et dicendum quia S.
R. intelligibilem per-se-boni lucivocationem nobis laudandum, et dicendum quoniam R.
A. illius intelligibilem a luce ductam appellationem celebrare nos convenit. Dicendum itaque ut in- A.
F. intelligibilem ipsius boni appellationem a lumine ductam celebrare debemus. Bonus quidem ipse F.
P. spirituale ipsius boni a luce ductum nomen nobis laudandum est, dicendumque P.
p.. ~~y VOlj-:7¡Y ~cíy:x0ou lfW't"W'IIup.(av -}¡p.i"v Úp.Y"tj~ÉOY, Xot.L p7¡-r:Éov oi~ f!..·
L. spirituale ipsius boni a luce ductum nomen nobis laudandum est, dicendumque L.
C. intellectile boni a luce nomen nobis celebrandum est, et dicendum quod is C.
D. présent chanter le nom spirituel de Lumiere, donné a la Bonté, rappeler que l'~tre D.

6. ct>WC NOHTON O ArA00C AErETAI AJA TO nANTA MEN VnEPOVPANION NOVN EMnJMnMNAI 6.
H. lux intelligibilis benignus dicitur, omnem supercaelestem mentem satians H.
E. lux invisibilis optimus dicitur, omnem quidem supercaelestem intellectum implendo E.
S. lumen intelligibile bonus dicitur, propter hoc quod omnem quidem supercaelestem mentem implet S.
R. lumen intelligibz1e qui bonus dicitur, propter omnem supercaelestem intellectum replere R.
A. telligibilis lux bonum ipsum dicitur, ,. quia omnem · supercaelestem spiritum spirituali A.
F. IUTJlen intelligibile nuncupatur, quoniam intellectum omnem supercaelestem lumine implet F.
P. bonum lucem mentís dici, quod mentem quidem caelestem omnem spirituali P.
P.' q¡wc; vol}-r:Ov ó dya~oc; 'Aéye•:xL, OLa -ro mina p.ev Ú1tepoupcivLov vot:ív Ép.1tLf!..1tAávaL p.·.
L. bonum lucem mentís dici, · quod mentem quidem caelestem or,nnem spirituali L.
C. qui bonus est lux intellectilis dicitur, quia omnem mentem supracaelestem implet lumine C.
D. Bon est dit. Lumiere intellectuelle, paree qu'll comble de lumiere intellectuelle tout esprit plus D.
DIX-SEPTIEME SECTION : L!! DIEU. BON_ ESl' APP~I,É _LUMIE~. !73
6. NOHTOV 41ú>TOC nACAN A€ ArNOIAN KAI nMNHN €1\AVNEIN EK nACú>N AIC 6.
H. intelligibili luce, omnem etiam ignorantiam et errorem eliminare solitus est ex omnibus in qui- H.
E. invisibili lumine, omnem vero ignorantiam et errorem abígendo ex omnibus quibuscumque E.
S. intelligibili lumíne, omnem autem ignorantiam et errorem expellit ab omníbus quibus S.
R. intelligibili lumine, omnem autem ignorantiam et errorem expellere ex omnibus quibus utique R.
A. impleat luce, omnemque ígnorantiam pellat erroremque abigat ex anímabus quibus sese A.
F. intelligibili, atque ex omnibus animabus quibus se ipsum infuderit ígnorantiam omnem F.
P. luce impleat, . omnem autem ignorationem erroremque ex omnibus animis quíbus P.
•J.. ·~O'Ij't'OU CfW't'Ó~, 'ltOCO'otV o€ cXjVOL:X.V XIXL 'ltAcXV"ffV eAaÚvsw ex 'ltotO'WV a!¡; P.·
L. luce Ímpleat, omnem autem ignorationem erroremque ex omníbus animis quibus L.
C. intellectili, omnem autem ignorantiam et errorem ex omnibus animis C.
D. baut que les cieux, paree qu'II dissipe toute l'ignorance et toute l'erreur des imes oil D.

6. AN errENHTAI l!JVXAIC KAI nACAIC AVTOC 41ú>TOC IEPOV METAAIAONAI KAI TOVC NOEPOVC 6.
H. buscumque fuerit anímabus, et omnibus ipse lucem sacram trtujere, . et intelligibiles H.
E. inest animabus,, et omnibus ipse .sacro lumine tradendo, et intellectuales E.
S. ingignitur animabus, : . et omnibus illis sanctum lumen,. tradit, et intellectuales S.
R. infit. animabus, et omníbus ipsis lumen: sacrum · tradere, et intellectuales R.
·A. insinuaverit omnibus, eisque sacrae lucís consortium tradat, spiritualesque A.
F. erroremque expellit, easque sacri luminís participes efficit, intellectuales F.
P. insítus sít expellat, eisque omníbus sacrum lum~_·.largíatur, e.t ex mentís P.
1'-· &v eyyÉV'l}'riX~ 4uxat~, xoct 1tCÍ.O'otLfó otÚ't'ilL<; cpw-ro<; lepoiJ. p.e';IXOLOÓ.VCXL, x~t ~ou~ voepo~~ ~·
L. ínsitus sit expellat, eisque omnibus sacrum lumen largiatur, et ex inentis L.
C. in quibus est ejicit, et ipsis omnibus lumen sanctum impertit, eorumque C.
D. 11 fait sa. demeure, en distribuant a toutes une Iumiere sacrée, en puriliant D.

tí. AVTú>N 0419MMOVC. AIJOKAE>AIPEIN ' THC nEPIKEIMENHC . AVTAIC EK THC. ArNOIAC, AX/\VOC tí.
)'¡
H. earum [oculos] (lepurgare.:.de adjacenti. eís ex. ígnorantia,.:caligine, · : . •,,·,:.,\1,:,,~\ .. . ·, ·.• ,. H.
,,., E. (ilarum. oculos repurgando .f#rP4mposita eis· e:x.;ignorantia; calígine;··,.· ;,...,•.. \\· .. . ..... : ''·. E.
¡';
S. ípsarum oculos mundat. a,'circumposi/a ípsis,faece ex ignorantía, · : · .• · S.
R. ipsarum oculos repurgare a .circumposita· ipsis. ex: ígnoran.tia nebula,· R.
A. illarum oculos purget obductamque ignorantíae caliginem. tergat, A.
F. harum oculos purgat obductamque ex ignorantia calíginem. discutit, F.
P. eorum oculís caliginem. quae eis ignoratíone offusa est:. depellat et discutiat, . P.
P.· IXÚ'rWV Ó90txAp.ou~ civtx~il~!X{psw -rli~ 1tEp~xe~p.Év·t¡~ IXÚ't'IXL~ ex 't'7j~. ciyvoioc¡; «x Aúo~. 1'-·
L. eor,um oculis caliginem quae eis ignoratíone offusa est. depellat et. discutiat~ • L.
C. oculos me11tales a calígine ex ignorantía circumfusa repurgat et¡/iberat, C.
D. Ie~:-Ye._xh.te Ieurs esprits de I'obscurité oil.Ies plonge l'ignorance~ . D.

6. KAI ANAK!NEIN. KAI ANAnTVCCEIN Tú> nOMú> BAPEI TOV C~OTOVC CVMMEMVKOTAC KAI META· 6.
H. et removere ac replicare multum gravem tenebrositatem palpantibus, et tradereH.
E. et removendo et replicando multa gravitate tenebras condensas, et tradendo E.
S. et movet et operit multa gravitate tenebrarum conclusos, et tradit S.
R. et removere et replicare multa gravitate tenebrae co~lusos, . et tra¡Iere R.
A. ,, .et ingerzti ~e~brarum pondere obtusos- a~Jerme ca~catos ;r~et at~ue excitet, tradatque illisA,
F. ·~·;.\1. (Jtqu~,.profundo tenebrarum pontlp-e,obtt4S!Js\.sus~t4.t.l~~!'h~tque Jn lucem, .· 1: .· ', prirnum]l.
·P. •.>.', .·\\'. ·" . excitetque et aperiat rnagno tenebrarum pondere contractos,· participesque P.
' PI· ,: x~t avotXLVEL:' xcxt avot'lt't'Úo-;rew 'r~. 'ltOAA<j> ~á.psL 'rOU O'~Ó-rou~ a-up.p.ep..uxÓ'ra¡;, ..., <!J xctL ¡lE~Cl~ !A~
L; w;·. , , excztetque et ap~at _magno, tenebrarum ponder~ contractos,. . . . participesque L~
·C. e\,. et excitat atque aperit multa gravitate tenebrarum ...cQif,pressos et claU$0S:. . ·. :... , datfJ*C.
D~ en. _éveillant et faisant ouvrir· ces: yeux q~'un gra~d poiJ~f de ténebres tlent elos, u peur l'~ro.
174 PREMmRB PARTm : DE DIEU (DES NOMS DMNS, CHAPITRB QUATRIEME).

15. AIAONAI nPúlTA MEN Alri\HC METPEIAC €ITA EKEINúlN úlCnEP AnOrEVCAMENúlN $úlTOC f),

H.primo quidem splendore moderato, unde, quemadmodum illis gustantibus lumen H.


E. primo quidem claritate moderata, deinde, illis tamquam degustantibus lumen E.
S. prius quidem mensuratam claritatem, postea, illis sicut gustantibus lumen S.
R.primo quidem splendorem moderatum, deinde, illis velut regustantibus lumen R.
A.primum quidem exigui consortia luminis, deinde, ubi illae degustavere lucem A.
F. quidem his mediocre lumen impartit, deinde, postquam animae gustantes lumen F.
P.faciat primum modici luminis, deinde, cum lumen quasi degustant P.
p.. o~oóva.~ 1tpw-ra. p.ev a.l'yAT¡c; ¡.c:e-rpla.¡;, el-ra., Éxelvwv wa1tep choys:uop.évwv q¡w-ró¡; P.·
L.faciat primum modici luminis, deinde, cum lumen quasi degustant L.
C.primum quidem medz'ocrem splendorem, deinde, tamquam degustato lumine et oculis jam magis C.
D. donner d'abord une lumiere mesurée, puis (des qu'ils ont pris goíit a cette lumiere, des D.

S. KAI MAJ\1\0N E$IEM€NúlN MAJ\1\0N EAVTHN ENAIAONAI KAI nEPICCúlC Enii\AMnEIN S.


H.et magis appetentibus illius magis se ipsam dare, et superjlue supersplendere H.
E. et magis desiderantibus magis semetipsam intus dando, et copiose illucendo, E.
S. e{ magi! desiderantibus magis se ipsum immittit, et abundanter superfulget, s.
R. et magis appetentibus magis se ipsum videre, ' et abundantius illuminare, R •.
A.majoreque· ejus tanguntur desiderio, sese ez's magi's infundat, et copia uberiore lucís infulgeat, A.
F. ardentiu$ ipsum amare coeperunt, uberius aflluit, ideoque illuminat abundantius, F.
P. et magz's expetunt, magis se z'nfundat; · abundantiusque illustret, P.
¡¡.. xiXt p.a.A'Aov iq¡~ep.évwv, p.a.AAov SIXuTI)v ÉvO~OÓviX~, XIXL 1tEpLaaw¡; E1tLAáp.1tELV, P.·
L. et magis expetunt, magis se infundat, abundantiusque illustret, L.
C.post degustationem lumen appetentibus, magis se impertit, et copiosius fulget, C.
D. qu'ils s'y sont affectionnés) pour leur en verser davantage, pour les éclairer largement, comme D.

S. OTI• HrAnHCAN noi\V /.,> ',,: KAr.A€1 ANATEINEIN AVTAC Enl TA nPOCúl KATA THN C$úlN fí.
H.éis, qui dilexerunt multum, , ,:•• ·· . et: semper subducere ipsas in anteriora secundum ipsorum H.
E. quia dilexerunt multum, . · ,,, , et semper· extendendo eas in ea qua'e ante sunt juxta suam E;
S. (_¡uoniam dilexerunt multum, ,., :\·. , ~t semper extendit ipsas ad anteritira secundum ipsarum S.
R.quoniam dilexerunt multum, ,\l..,. et semper extendere ipsas ad ea quae ante secundum ipsarum R.
A.quia dilexerunt multum, semperque ·eas in anteriora intendat quantum' aspirare ad ea A.
F. quoniam plurimum dilexerunt, atque ita· semper incendit ut gradatim · ultra· proficiant quatenus F.
P. quod multum dilexerint; . · ,·'. eosque semper ad ea quae ante sunt pro ea ratione quam P.
!1
¡t. u't'L 'f'ljCX.1t7jO"IXV
, "\, .
1t01\U,' XCX.L\ CX.' E'L IXVCX.'t'EL'YE~'\1
' , , \
CX.U' 1. '
t'IX¡; 1>1tL 't'IX' 1tpOaW XIX't'IX 't'T¡V a"Cf'WV
1 ' ' -
¡t.
L. quod multum dilexerint, eosque semper ad ea quae ante sunt pro ea ratione quam L.
e. quia dilexerunt multum, ' ac semper eas ulterius 'provehit proportione studii earum e. '
D. le mérite leur grand amour,. . . . , . ' et les porter toujours plus· haut a proportion de leur D.

fl. EIC ANANEVCIN ANAI\OrJAN ·. $úlC OVN NOHTON 1\ErETAI TO vnep nAN $úlC fí.
H.sursumascensionem et analogiam. · Lux ergo· intelligz'bilis dicitur quae sztper omne est lux H.
E. inspiciunt analogiam. · Lux igitur invisibilis dicitur super omnem lucem E.
S. ad respectum proportionem. lgitur lumen intelligibile dicitur quod est super o~ lumen S.
R. ad respectum analogiam. .· Lumen igitur intelligibile dicitur quod super omne lumen R.
A. pro captu suo possunt. . ·· · · Lux· igitur intelligibilis dicitur bonum z1lud omnem A.
·F~ surstim 1pro viribus se' attollere valent. 1psum ergo.< bDhiim·'i/Úmine. quovis-' ex,celsiúsl lumen .· intellígi- F.
P."ad, cdntentionem habent excitet. ·o Lux ·M-go mentis··dicitztr bonum quod lucem omnem P.
p.. ek ávcivEUcrLV rJ.vtXAo·r'a.v;,;.; ;., . . <l>w~ ouv vo'l\-:o~· Aéye-riXt -ro tmep 1tliY q¡wc; ¡¡..
L. mJ: cdntentionem habent excitet. , Lux ergo· spiritualis dicitur bonum quiJd lucem omnem L~ .
C. 'ail, aipiciendum sursum. Lumen igitur intellectile dicitur z1lud bonum quod ~st' 5upra C.
D. ¡ptltúde: a monter. :, · . Done le-' Bién ' qui domine toute lumi~re est dlt' Luml~re 1).
DIX-SEPT.Ibm SECTION : LE DmU BON EST APPEÚ LUMIRRE. 175
6. ArA00N CUC AKTJC nHrAIA KAI vnePBI\VZOVCA q,cuTOXVCIA 6.
H.benignum, sicut radius fontalis et supermanans lucis efjusioni, H.
E.optimum, ut radius fontalis et supermanans luminis effusio, E.
S. bonum, sicut radius jontanus et supermanans luminis effusio, S.
R.bonum, ut radius jontanus et superemanans luminis jusio, R.
A. superans lucem, ut principalis radius et exuberans efjusio lucís, A.
F. bile nuncupatur, tamquam fontana lux et exuberans projusio luminis, F.
P. superat, quod quasi radius fontis lucisque manans effusio, mentem P.
p.. &:ya.Oóv, w~ cbc-rt~ 1t'1ly«Ca. X:XL Ú1tepoAÚ~OtJO'CX rpw-roxuaCot,
P.·
L. superat, quod quasi radius fontis lucisque manans effusio, mentem L.
C. omne lumen, tamquam fons radiorum et effusio luminis inundans, c.
D. intellectuelle en tant que Rayon-source et effusion surabondante de la lumiere, D.

6. nANTA TON VnEPKOCMION KAI nEPIKOCMION KAI ENKOCMION NOVN €K TOV ni\HPCUMATOC AVTHC 6.
H. omnem supermundialem et ergamundialem et immundialem mentem de plenitudine sua H.
E. omnem supermundanum et circummundanum et immundanum intellectum ex plenitudine sua E.
S. omnem supermundanam et circamundanam et immundanam mentem ex plenitudine ipsius S.
R. omnem supermundanum et circamundanum et immundanum intellectum ex plenitudine ipsius R.
A. omnem veZ mundo praeeminentem vel circa mundum vel intra mundum agentem spiritum A.
F. intellectum omnem supermundanum, circamundanum, intermundanum, sua illuminans F.
P. omnem quae mundum superat, quae circum mundum est et quae in mundo versatur, ex sua ( ut P.
p.. 'lt(l'l't"Cl 't"OV Ú1tepxócrp.~ov xcxt 1tep~xóap.~ov xor.t eyxóap.~ov VOUY ex -.ou 1tA7jpW!IIX'"O~ cxúñi'i P.·
L. omnem quae mundum superat, quae circum mundum est et quae in mundo versatur, ex sua ( ut L.
C. omnem mentem supramundanam et circummundanam et mundanam ex plenitudine sua C.
D. qui éclaire de sa plénitude les esprits vivant au-dessus du monde, autour du monde ou dans D.

15. KATMAMnOVCA KAI TAC NOEPAC AVTCUN 01\AC ANANEAZOVCA AVNAMEIC 15.
H .Persplendens, \· .. ·· et intelligibiles earum totas eas renovans virtutes, H.
E. illuminans, . et intellectuales eorum totas renovans virtutes, E.
S. illuminans, et intellectuales ipsarum totas virtutes renovans, s.
R. illuminans, et intellectuales ipsorum totas renovans virtutes, R.
A. ex sua illustrans plenitudine, et spirituales ipsorum totas renovans vires, A.
F. plenitudine, totasque intellectuales horum vires renovans, F.
P. ita dicam) plen#udine illustret, omnesque mentís earum facultates renovet, P.
p.. xcx-.cxAclp.1touacx; XotL -.ele~ YOeprt'i aÚ-.wy IJ).cx~ cfvotYEcX~OUO'IX OtJYcXfJ-E~~, P.·
L. ita dicam) plenitudine illustret, omnesque mentís earum jacultates renovet, ·.' L.
C. illuminans, et totas earum jacultates intelligendi renovans, c.
D. le monde;. qui renouvelle a fond leurs faeultés intelleetuelles,· >. • ' Q.·.,

15. . KAI nANTAC nePIEXOVCA .TCU Vn€PT€TAC0AJ :i'i KAI nANTWN 6~

H. et omnes continens eo quod superconstituta est, et omnibus super- H.


E. et omnes continens superordinando, et omnia E.
S. et omnes excedens eo quod superextendatur, et omnia S.
R. et omnes excedens superexpandi, ,, •·•· et omnibus R.
A. omnesque transiliens et continens quod superne extenta sit, . ' ·.· et cunctis A.
F. et ,omnes denique intellectus comprehendens eo ipso quod• se-. super eos. expandit, atque omnes F.
P. omnes complexu suo contineat, .. -.· :. '· omni'bus P.
' , , - e: , n
p.. xcx~ 'ltcxv-.~~ 'ltep~exouacx '"'fl U1tepn-rcxa11cx~, • ;, < . · xcxt 'ltcXY';W'\1 p..
L. omnes complexu suo contineat, omnt'bus L.
C. · et omnes continens quatenus supra omnes tenditur, . ' . et. omnibus ante- e.
D. qui les environne tous en demeurant au-dessus d'eux, · .··~·,\.¡;'\ quJ a le pas·.sar D.
PREMIERE PA,~TIE : .DE J)IEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. VnEPEXOVCA Te.> VnEPKEIC9AI KAI Anr.c.>C nACAN THC Cl>c.>TICTIKHC l1VNAMEWC THN KVPIAN 6.
H. eminens eo quod cunctis superjacet, et simpliciter omnem lucidalis virtutis proprietatem, H.
K superans superincumbendo, et simpliciter omnem illuminatricis virtutis dominationem, E.
_s·. comprehendens eo quod superjaceat, et simpliciter omnem illuminativae virtutis dominatz'onem, s.
R. superexcellens superponi, et simpliciter omnem illuminativae virtutis donationem, R.
A. excellens quod superemineat, prorsusque omnem illuminantis virtutis ditionem, A.
F. excedens eo quod desuper exsistat, et omnino, tamquam principium luminis super lumen, F.
P. praestet superiora tenendo, et uno nomine omnem vim rei quae lucem affert, quasi lucís P.
p.. ÍntepÉx_ou~rt. -r<jl Ú"ltepxe~~ert.~, xrt.l. &1tAW<; 1tiia-av rij.; t.fW-.~a--r~xii.; ouvcip.EW<; -r1¡v xupeia.v, p..
L. praestet superiora tenendo, et uno nomine omnem vim rei quae lucem affert, quasi lucis L.
C. cellens quatenus supra omnes stat, atque simpliciter omnem principatum illuminandi, tamquam C.
D. tous en dominant sur eux, qui d'une maniere complete, en tant que souveraine et D.

6. c.>C APXICI>WTOC KAI VnEPCI>c.>TOC EN EAVTH CVMABOVCA KAI VnEPEXOVCA KAI nPOCEXOVCA 6•
H. sicut princeps lumim"s et superlumen, z'n seipsa comprehendens et superexcellens et praeatten- H.
E. tamquam principalis lucís et plus quam lucís, in semetipsa comprehendens et superans et inten- E.
S. sicut principaliter lucens, et in seipsa coassumens et superhabens et praehabens, s.
R. ut archilucis et superlucis, in seipso comprehendens et superhabens et praehabens, R.
A. ut lucís princeps omnemque superans lucem, in se ipsa comprehendens et excellenter habens, A.
F. auctoritatem dominationemque omnem potestatis illuminantis in se complectens et excedens atque F.
P. principium et luce superius ac praestantius, z"n se comprehenderit, praestantiore modo habeat et P.
P.· w.; cípx_icpw-.o; xa1. Ú"ltÉpcpw-.oc;; h Éa.ur~ auA"Aa6oüaa xcú Ú1tEpÉx_ouaa. xa.t 1tpoÉxou~a., P.·
L. principium et luce superius ac praestantius, in se comprehenderit, praestantiore modo habeat et L.
C. princeps luminis et supra quam lumen, in se comprehensum habet et supra quam habet et prae- c.
D. supérieure Lumiere, possede et tient en soi, saos limites, des toujours, toute la faculté D.

6. '.
!
KAI TA NOEPA KAI ¡\QfiKA nANTA CVNAfOVCA KAI AOMH nOIOVCA 6.
H. dens, intelligz"bilia quoque et rationabilia omnia congregans et omne faciens. H.
E. 4ens, et intellectualia et rationalia omnia congregans et perdita faciens. E.
S. : et intellectualia et rationalia omnia congregans et indestructibilia faciens. S.
R. et rationalia et intellectualia omnia congregans et congregata faciens. R.
A. spiritualia atque rationalia omnia colligens et immortalia faciens. A.
F. antecedens, jam vero intellectualia rationaliaque omnia congregat atque conciliat. F.
P. prius habeat, eaque omnia quae mentem rationemque habent congregat atque colligat. P.
P.· xa.1. -.eX. voEpoc u1. -.oc ),oy~xoc 1tCÍ.v:a. auvcíyouaa. xrt.1. do"A"A7í "ltO~olíaa.. P.·
L. prius habeat, eaque omnia quae mentem rationemque habent congregat atque colligat. L.
C. Ftabet, atque omnia ratione et mente utentia congregat et in unum copulat. c.
D. 4'éclairer, qui réunit et groupe ensemble toutes les natures jouissant d'intelligence ou de raison. D.

6. ; KAI fAP c.>CnEP H AfNOIA l11AIPETIKH Tc.>N neni\ANHMENc.>N ECTJN OVTWC H TOV NOHTOV 6.
H. Etenim sicut ignorantia divisio errantium est, sic¡intelligz"bilis H. ·'
E. Etenz'm sicut ignorantia separatrix errantium est, zta invisibilis E.
S. Etenim sicut ignorantia divisiva est eorum qui in errorem ducti sunt, ita intelligibilis s.
R. Etenim quemadmodum ignorantia divisiva errantium est, sic intelligibiles R.
A. · · Nam sicut ignorantia eos qui seducti sunt separat, ita praesentia A.
F. '·' Nam quemadmodum ignorantia eos qui decepti sunt. dividit, sic ipsa intelligi- F.
P . .,. ·. Ut enim e~s qui decepti sunt divide-Te solet ignoratio, sic spiritualis P.
p.; ;._Ka.l. y&p ii>a"ltEfl 7¡ áyvo~a o~a.~pEnx1¡ "rhlv "ltE"ItAIXY"'lp.Évwv Éo--.¿v, othwc;; 7¡ "rOU VOT¡"rOÚ u..
L. Ut enim eos qui decepti sunt dividere solet i'gnoratio, sic spiritualis L.
C. ,. ,. . Etenzm sicut ignorantia errantes dirimit, sic C.
D. ·· Deo fait, comme l'ignorance divise ceux qui sont daos l'erreur, ainsi, des qu'elle parait, D.
DIX-SEPTIEME SECTION : LE DmU BON EST APPELÉ LUMIERE. 177
li. CIICalTOC nAPOVCIA CVNArCalrOC KAI €NCalTJKH TCalN CIICalTJZOM€NCalN €CTI KAI T€A€1CalTIKH 6.
H.luminis praesentia congregatrix et coadunatrix illuminatorum est, et perjectalis H.
E. luminis praesentia congregatrix et unitrix illuminatorum est, et perfectiva E.
S. luminis praesentia congregativa et unitiva est eorum qui illuminantur, et perfectiva S.
R. lucis praesentia congregativa et unitiva illuminatorum est, et perfectiva R.
A. intelligibilis lucis eos qui illuminantur colligit, conjungit, ac perjicit A.
F. bilis praesentia luminis eos qui illuminantur congregat, unit, perficit, F.
P. lucis praesentia vim habet colligendi conjungendique eos qui illustrantur, et perficiendi P.
P.· ~W't'Oc; 7totpoual.ot auvotywyoc; xat ÉvwT~xl¡ TWV cpw-.~~op.Évwv ÉaTi, x:Ú 'ttiAE~W't'~xl¡ p..
L. lucís praesentia vim habet colligendi conjungendique eos qui illustrantur, et perficiendi L.
e. adventus luminis congregat et copulat illuminatos, perficitque eos C.
D. la lumiere spirituelle rassemble et unifie les etres illuminés ; elle les parfait, et D.

6. KAI €TI €nJCTP€nTJKH nPOC TO ONTCalC ON AnO TCalN nOMCalN AO~CMATCalN €nJCTP€CIIOVCA 6.
H. adhuc et convertalis est ad verum ens a multis vanis gloriis convertens, H.
E. et adhuc conversiva ad vere ON ex multorum opinione vanorum convertens, E.
S. et adhuc conversiva ad vere exsistens a multis opinionibus convertens, S.
R. et adhuc conversiva ad vere ens a multis opinionibus convertens, R.
A. atque a multis erroneisque opinationibus ad id quod vere est convertit, A.
F. convertit quoque ad ipsum quod vere est ex opinionum diversitate, F.
P. convertendique ad id quod vere est a multis sententiis et opinionibus, .P.
P.· xat E't'L Éma'tpE7t't"Lx7} 7tpoc; 'tO 0\l't"Wc; ov, a7tO 't"W\1 7tOAAW\I oo~aap.chwv É7tLO"'t'pÉcpouaot, P.·
L. convertendique ad id quod vere est a multis sententiis et opinionibus, L.
C. et ad id quod 'Dere est convertit, a multis opinationibus eos revocans, C.
D. meme elle les attire a ce qui est en vérité, les dégageant d'avis sans nombre, .D.

6. ' TAC nOJKJMC OIIJ€1C H KVPICalT€PON €Jn€1N CIIANTACIAC €1C MIAN AAH0H KAJ KA0APAN KAI 6.
H. varias facies aut (propinquius est dicere) phantasias ad unam veram et puram et univisam H.
E. . ,.. , . : 'Darios vultus aut (potius dicendum) phantasias in unam veram et puram et uniformem E.
S. et .Varias- visiones aut (ut magis proprie dicatur) phantasias ad unam veram et mundam et uni- S.
R. et varias visiones aut ( proprie magis dicere) phantasias in unam veram et puram et uniformem R.
A. variasque visiones sive ( uJ rectius loquamur) phantasias in unam veram et liquidam A.
F. variasque visiones sive ( ut rectius loquamur) imaginationes in unam veram, puram, F.
P. variosque aspectus aut (ut magis proprie dicam) visiones in unam veram, puram, .P.
P.· xat 't'~c; 7tOLXiAac; o4eLc; ~ (xup~hl'tepov EL7tE~v) cpotn:xaúcc; e{c; p.i:xv ah¡Q7¡ xcxt xa&ap!Xv xat P.·
L. variosque aspectus aut (ut magis proprie dicam) visiones in unam ver:am, puram, L.
C. ac varios aspectus vel (ut magis proprie dicam) varia in unam veram et puram ac C.
D. . ramenant leurs multiples points ~e vue (a vrai dire : illusions) a la seule connaissance D.

6. ~ONOEIAH CVNArOVCA rNCalCIN KAI €NOC KAI €NCalTIKOV CIICalTOC €MnJMnAOCA 6.


H. congregtins scientiam, et uno et coadunali lumine satians. H.
E. congregaizs scientiam, · et una et unitrice luce implicans. E.
S. formem congregans cognitionem, et uno et unitivo lumzne implens. S.
R. congregans cognitionem, et uno et unifico lumine implens. R.
A. unicamque scientiam cogit, . · · · et uno atque uniente lumine complet. A.
F. uniformem~eognitionem•cogit, ·.¡. acuno tandem etunifico lumine complet. ,:.', F.
P. uniiuque inodi scientiam colligat, denique imo lumine eoque unius; efficiendi vim habente compleat. P.
!'· ¡AoovosLoli· auvliyouaa yvwaw, : · xat évoc; xat évw·nxou cpw-.oc; Ép.1tL7tAwaa. ·. P.·
L. uniusque modi scientiam colligat, denique uno lumine eoque unius efficiendi vim habente. compleat. L!
C. simplicem cognitionem contrahit, et uno lumine unifico implet. ·· c.
D. exacte, púre et constante, ·· sous l'abondance de sa lumiere unique et unifiante. Q.

Veniona lat, - IZ.


PREM-IERE PARTlE : l>E DIEU (DES NOMS DIVINS, CliAPITRE' QUATRIEME).

tí. TOVTO TArA00N VMN€JTAJ nPOC T<UN I€P<UN 0€01\0r<UN KAI <UC KAJ\ON KAJ <UC KAJ\J\Oc¡: KAI ·6.
H. Jstud benignum hymnificatur a sacris theologis sicut bonum, sicut bonitas, H.
E. Hoc optimum laudatur a sacris theologis et ut bonum et ut pulchrum; et E.
S. Hoc bonum laudatur a sanctis theologis et sicut pulchritudo et sicut pulchrum, et s.
R. Hoc per-se-bonum laudatur a sacris theologis et ut pulchrum et ut pulchritudo, et R.
A. ·. Bonum praeterea istud ut pulchrum quoque a theologis sanctis praedicatur et ut pulchritudo, et, A.
F. Hoc ipsum bonum a sanctis theologis ut pulchrum et pulchritudo, item .ut F.
P. Hoc summum bonum laudatur a theologis et ut pulchrum et ut pulchritudo~ P.
p.. Toü"t"o 't'&.ya.Gov úp.veí:''t'a.~ 'ltpo~ 't'wv lepwv Geo'Aóywv xa.l 6>~ xoc'Acw xocL 6>~ · xá'A'Ao~, xW. P.·
L. Hoc summum bonum laudatur a theologis et ut pulchrum et ut pulchritudo, L.
C. Hoc item bonum laudatur a sacris theologis ut pulchrum et ut pulchritudo,. et C.
D. Les auteurs sacrés célebrent encore le Souverain Bien comme Beau et comme Beauté, comme. D.

tí. <UC ArAnH KAI <UC ArAnHTON KAI OCAI AJ\J\AI evnPeneJC €ICJ THC KAMOnOJOV KAI 6.
H. sicut dilectio, sicut dilectum, et quaecumque aliae decorae sunt benefactricis. et. H.
E. ut dilectio et ut .dilectissimum, et quaecumque ali'ae decentes sunt formificae et E.
S. sicut dilectio et sicut dili'gibile, et quaecumque aliae convenientes sunt pulchrificae et S.
R. ut dilectio et uf dilectum, et quaecumque aliae bene decentes sunt pulchrificae et R.
A. ut dilectio et ut dz'ligibile, et quaeque sunt aliae decentissi,mae speciei illius venustificae . A.
F. dilectio et diligendum laudatur, et quaecumque · aliae appellationes divinae pulchritudinem illam F.
P. ut amor et quod amandum est, et aliis divinis nominibus quae digna sunt pulchritudine P.
t , ' , ( ,
p.. w~ oc¡()('lt7¡ . xcu w~ aya.'ltl),0'\1, xa.t Baa.~ fJ.),).a,~ eu'ltpEm:í:'~ Eta~ ñí~ xa.AAO'ltOLOÜ :xocl P.·
L. ut amor et quod amandum est, et aliis divinis nominibus quae digna sunt pulchritudine L.
e. ut dilectio et ut dilectum, et quaecumque alia sunt divina nomina quibus ipse speciosus e.
D. ,Am!)ur et comme Bien-Aimé, sans parler de tant d'autres noms divins dignes. de" la D.

o. K€XAPICM€NHC <UPAIOTHTOC 0€<UNVMJAJ; ;fe.·:. '.Ji.),''·' , ;··::-.'; :. iJ i•i.< ;.: TO.·A€' KAJ\ON: KAI·'KAMOC . ti. ):
H .gratiosissimae · speciositatis Dei nominationes. · , ·' : · ·' · . ... Bonum. autem et ,.bonitas. H.
E.gratiosae speciositatis divinae nominationes> .,. · Bonum autem et pulchrum E.
S.gratiosae habitae pulchritudinis nominationes. , ,. " ,, '· Pulchrum autem et pulchritudo S.
R.gratiosae pulchritudinis divinae nominationes. Pulchrum autem et pulchritudo R.
A .pletiaeque gratiarum divinae appellationes. Porro pulchrum et pulchritudo A.
F. decent gratiosissimam et omnis pulchritudinis auctorem. · · , Pulchrum vero et pulchritudo F.
P.quae effectrix est pulchritudinis et venusta est.<;:. .... Pufchrum·autem et·.pulchritudo dividenda P.
p..xEx_a.p~'t'wp.évl)~ 6>pa.~Ó~TO~ Gewwp.ia.~. :•··~' .\• ' "\'.. ·· ,\ ,¿ •• :, To oe xa:Mv XIXL 1CcX),).o~ P.·
L. quae effectrix est pulchritudinis et venusta· est.\• · Pulchrum.~autem et pulchritudo dividenda L.
C. decor et· effector pulchritudinis decenter nominatur~··. ·, .·. . , ', ¡- ';·:·í'·:-' Pulchrum autem. et pulchritudo C .
. o.vraie Beauté embellissante et. toute gracieuse.:'} .....· ~u··,réste le'beau etda beauté:·ne sont D.

. t.í. OV 41AIP€T€0N €nJ THC €N €NI TA OM CVN€JJ\H<I>VIAC AITJAC TAVTA rAI? o•


H.non divisibiliter dicitur ad unum omnia consummante causa. Jsta enim.H.
E. non separandum in ipsa in uno omnia comprehendenti causa. Haec.· ~m .E •
. S. non sunt dividenda in causa quae in uno tata. comprehendit. ·. ,·,.,., Haec.· eniilt .S .
.R. non divisibile in ea'quae tota comprehendit·:causa: 1.i';:;,,¡,· , .:···'': 11 ¡.. , ·. Ha¡;c ~ R.
A.in causa suprema cunctaque in unum colligente distinguenda non sunt. . ··. ·Ista enim .A.
F. in causa illa quae in uno omnia colligit distinguenda;.non sunt. ¡ Haec enim in rebu$ quitiem F.
P. distiriguendaque non sunt in causa quae uno comprehendit omnia.·: . Haec. enim in iis .quüUm P.
~
p.. ou• o~a.~penov.
, ·~::1t~
2 • • T1)~
- 2
~::v evL • o
•· • 'ta · ~
!1) oc G'IJVELIW)<pU~a~
• · cu·na:~.
• • , .. '. ':" x·c •:Y · · . ·, T - t'IX.. yae
· ct,U' • p..
L. distinguendaque non sunt in causa quae uno comprehendit omnia. : Haec. ením in iis. qujdem L •
. C. non sunt distinguenda in catisa quae universa in uno complexa est. · . ,. . · ·.,· Haec:.erJim C •
. D. pas séparables en la Cause qui · contient en' l'unique:. tous· Jes @~res. , : :·:, :; ' . ': "; .U est ,yr;aL que D.

··.· '·.
DIX-HUITIÍ!ME SECTION : Dmu BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. 179

6. Enl MEN :rc.>N ONTú>N AnANiú>N EIC METOXAC KAI MEIEXONTA AIAIPOVNIEC 6.
H.in exsistentibus omnibus in participationes et participantia dividentes, H.
E. in exsistentibus omnibus in participationes. et participantia dividentes, E.
S. in exsistentibus in participationes et participantia dividentes, S.
R. in entt"bus quz"dem intelligíbz"libus omnibus in participationes et participantia dividentes, R.
A. in subsistentibus omnibus in participationes participantiaque dividimus, A.
F. post Deum omnibus etiam intelligibilibus in.. participationes partiCipantiaque dividimus ; F.
P. quae sunt omnibus in qualitates quae recipiuntur et in ea quae .illas capiunt. dividentes, P.
p.. a!1tL p.Ev -rb>v óv-rwv &n:.Xnwv .ei~ p.e~ox&c; xctt p.e't'Ézov-rct otctLpoüv'l:ec;, . p..
L. quae sunt omnibus in qualitates quae recipz"untur et in ea quae .illas capz"unt dividentes, L.
C. in Qmnibus rebus in participationes et in .participantia dividentes, C.
D. dans tous ces ~tres nous distinguo~s les participations et les participants, D.

6. KAAON MEN EINAI /\ErOMEN TO KAMOVC METEXON KAMOC A€ 6.


H. bonum quidem esse didmus quod bonitati participat, bonitatem autem, H.
E. pulchrum quidem esse dicimus pulchri particeps, pulchritudinem vero, E.
S. pulchrum quidem esse dicimus quqd participat pulchritudine, pulchritudinem autem, S.
R. pulchrum quidem esse dicimus quod pulchritudine partz"cipat, pulchritudinem autem, R.
A. pulchrum esse dicentes quod sit pulchritudinis particeps, pulchritudinem ·vero, A.
F. · pulchrumque nominamus quod est particeps pulchritudinis, pulchritudinem vero, F.
P. pulchrum quidem dicimus esse eum qui praeditus est pulchritudine, pulchritudinem autem, par- P.
p..> xctl..ov p.€v elvctL AÉ¡op.ev -ro xrii..A.ot,~c; p.e-réxov, x:iAI..oc; o€ p..
L. pulchrum quidem dicimus esse t"llud quod praeditum est pulchritudine, pulchritudinem autem, L.
e. pulchrum quidem dicimus quod pulchritudinis particeps est, pulchritudinem vero, e.
D. que nous donnons le nom de beau a qui a part a la beauté, que la beauté enfin D.

6. THN METOXHN THC KAMOnOIOV TWN 01\c.JN KAAc.JN AITIAC TO A€ . 6.


H.partidpationem benignefactricis omnium bonorum causae. Super::. H.
E. participationem pulchrijicae omnium bonorum causae. Super-: E.
S. participationem pulchrafacien#s tota pulchra causae. Super., S.
R. participationem pulchrificae totorum pulchrorum causae. Super-, R.
A. participationem venustijicae pulchrorum omnium causae. Enimvero A.
F.·participationem quamdam causae primae pulchra omnia jt¡ZCi'entis. Ipsum vero F.
P. ticipationem ejus quod causa est omnium quae pulchra sunt et pulchritudinem efficit. Quod autem . P.
P.· rl}v p.e-ro_xT¡v ñ¡c; XctAA07tOLOÜ. 'tWV OAhlV XctAWV ctt't'[ctc;. . ·. . . Tp o€ P.·
L. participationem ejus quod causa est pulchritudinis omnium quae pulchra su1U. Quod autem L.
e. participationem causae omnia pulchta efficientis. : 1psum autem e.
D. est: lll' part qui vient de la Cause qui embellit toutes les cboses betles. Mais D.

6. :vnePOVCION KAAON KAMOC MEN J\ErETAI . AlA THN An AVTOV nACi TOIC . 6.
H. substantiale autem bonum bonitas· quidem didtur propter ab eo omnibus H.
E. essentiale autem bonum pulchrum quidem dicitur , propter ab · eo omnibus E.
S .. substantiale vero pulchrum pulchritudo quidem didtur propter traditam ab ipso omnibus ex-- S.
R. substantiale vero pulchrum pulchritudo quidem dicitur · propter ab ipsQ omnibus R.
A.;supersubstantiale illud pulchrum pulchritudo quidem didtur proptet illam quam tradit A.
F.;superessentiale pulchrum pulchritudo quidem dicitur propter illam quam tebus omnibus F.
· P. J!Ukhrum essenti'as superat pulchritudo quidem dicitur ex pulchritudine ·quae ·ab eo cum- iis. P.
p.. ;Ú7tepoúatO'I ·X~Aov x&.AI..oc; p.ev AÉye-rct-1. . . . : . ' :: 2( ot& -rT¡v d'lt~ -~o-.ou 7tii<r-L tot~ p..
L. :pulchrum essentiái. superat pulchritudo quidem dicitur eX putchriiudine · quae ab 'eo, cum iis. L.
C ..pulchrum superessentia/e pulchritudo quidem appellatur ,Y . ' · ptoptér illam pu/chntudinem C.
· D.,le Beau inoui est nommé la Beauté - . .- . · a cause de la beauté. D.
r8o PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. OVCI METAAI60M€NHN OIKEic.>C EKACTc.> KAMONHN KAI c.>C THC nANTc.>N EVAP~OCTEIAC 6.
H. exsistentibus traditam proprie unicuique benignitatem; et sicut omnium habilitatis H.
E. exsistentibus traditam proprie unicuique pulchritudinem ; et velut omnium benecompactio.nis E.
s. sistentibus juxta proprietatem uniuscujusque pulchritudinem ; et sicut universorum consonantiae S.
R. exsistentibus traditam proprie unicuique pulchritudinem; et ut omnium consonantiae R.
A. subsistentibus omnibus (pro captu cujusque) pulchritudinem 3" et ut auctor omnium convenientiae A.
F. (pro suo cujusque modo) pulchritudinem tradit .; atque ut omnium concinnitaiis F.
p. quae sunt omnibus (pro captu cujusque) communicatur 3" et quod omnium concinnitatis et P.
u.. oua~ p.e-rcxo~oop.évT¡\1 OLXELW<; éxría-r«¡> xcx)).ov-f,v, xcxt wc; ñíc; 'ltliv-rwv eúcxpp.oa-riotc; P.·
L. quae sunt omnibus (pro captu cujusque) communicatur ; et quod omnium concinnitatis et L.
c. quam rebus omnibus pro cujusque modulo communicat ; in quantum est causa omnis pul- C.
D. qu'II donne a chacun suivant sa mesure ; Lui, qui est cause de .la bonne D.

6, KAI ArAAIAC AITION 6IKHN cSJc.>TOC ENACTPAnTON AnACI TAC KAMOnOJOVC THC 6.
H. splendidae causam, tamquam lumine fu/gens omnibus benefactrices H.
E. et claritatis causale, instar luminis fulminans simul omnibus pulchrificas E.
s. et claritatis causa, ad similitudinem luminis cum fulgore immittens universis pulchrificas S.
R. et fulgoris causa, ad similitudinem luminis coruscans omnibus pulchrificas R.
A. atque claritatis, lucis in morem, omnibu¡ specificas principalis sui radii A.
F. nitorisque causa, luminis videlicet instar, cunctis coruscans fontani radii sui deriva- F.
P. splendoris causa sit, quae, lucís instar, omnibus impertiat pulchritudinis effectrices P.
u.. xcxt ciy:Acxtcxc; IXLTtOV, oixT¡V fW"rO<; évcxa-rpCÍ'ItTOV &'ltcxat -rae; XIXAAO'ItOtouc; ñíc; P.·
L. splendoris causa sit, quae, lucís instar, omnibus cum fulgore immittat pulchritudi'}is L.
e. chritudinis ac venustatis, dum rebus omnibus pulchrificas fontalis sui radii distributiones C.
D. grice et de l'éclat de tous, jette a tous, comme fait une Iumiere, les dons embeiUssants du D.

fi, nHrAJAC AKTINOC AVTOV METAAOCEIC KAJ c.>C nANTA nPOC EAVTON KAAOVN 6.
H.fontalis radii ejus traditiones, et sicut ad omnia ipsum currens, H.
E. fontalis radii sui traditiones, et velut omnia ad se ipsum vocans, E.
s. fontani radii ipsius traditiones, et sicut omnia ad se ipsum vocans, S.
R. fontani radii ipst.'us traditiones, et ut omnia ad se ipsum vocans, R.
A. distributiones infulgens, et veluti ad se omnia vocans, unde etiam pulchritudo graeco A.
F. tiones omnia passim pulchra reddentes, et tamquam ad se omnia vocans, unde et a vacando pul- F.
P. primi radii e.ffusiones, quodque ad se calei (id est vocet) omnia, ex quo P.
P.· 'ltT¡ycx(cxc; dx-rL'voc; cxu-rou p.e-rcxoóaetc;, xcxt w¡; 1tCÍv-rcx 1tpoc; écxu-ro xcx:Aouv; í>Oev p..
L. e.ffectrices primi radi'i e.ffusiones, quodque ad se calei (id est vocet) omnia, ex quo L.
c. lucís in morem ajjlat, omniaque ad se calei (id est vocat), unde .et C.
D. Rayon-source, qui est Lui-m@me; 11 est encore dit la Beauté parce,·qu'll D.

fi. 00€N KAI KAMOC /\€rETAl KAI c.>C OAA EN 0/\0JC EIC TAVTO CVNArc.>N 6.
H. inde et bom"tas dicitur, et sicut omnia in omnibus ad id ipsum congregans. H.
E. inde et pulchrum dicitur, et velut tota in totis se congregans. E.
s. unde et callos dicitur, et sicu,t tota in totis congregans. S.
R. unde et pulchritudo dicitur, et ut tota in totis in idem congregans. ·,, R.
A. vocabulo callos a vacando dicitur, et ut tota in totis ad unum atque ídem colligens. A.
F. chritudo graece callos cognominatur, ac denique tota in totis in unum colligens, ..· . · F.
P. callos (id est pulchritudo) dicitur, et. tpta in totis in se colligat. P.
p.. x:xL xciMoc; :Aéye-rcx~,
••n~w· ~ ,, ,
xcx~ wc; fJAIX ¡¡y oAotc; e~c; -rcxu-ro auvcxyov. p..
L. callos (id est pulchritudo) dicitur, et tota in totis in se colligat. L.
c. callos (id est pulchritudo) dicitur, et tota in totis quasi in se colligit. C.
D. appelle tout a Soi-m@me, et pour Soi-m@me unit le tout des uns au t~ut des autre~ D.
DIX-HUITIEME SECTION DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. I8I

6. KAI KAI\ON AE ' WC nANKAI\ON AMA KAI VnEPKAI\ON ti.


H. Et bonum autem, sicut omne bonum simul et superbonum, H.
E. Et bonum vero, sicut omne bonum simul et plus quam bonum, E.
S. Pulchrum autem, sicut pulcherrimum simul et superpulchrum, S.
R. Pulchrum autem, ut omnino pulchrum et superpulchrum, R.
A. · Pulchrum vero, et per omnia pulchrum et supreme pulchrum, A.
F. Appellatur et pulchrum, tamquam universam comprehendens pulchritudinem atque superpul- F.
P. Pulchrum autem appellatur, ex eo quod omni ex parte pulchrum sit et plus quam pulchrum, P.
p.. . • Kalov oé, «!>.; n:&.yxalov &p.tx xai. Ún:ÉpxtxAov, p..
L. Pulch1"Um autem appellatur, ex eo quod omni ex· parte pulchrum sit et plus quam pulchrum, L.
C. Pulchrum vero vocatur, quod ex omni parte pulchrum sit et plus quam pulchrum, e.
D. DJeu· est done ·appelé beau, paree qu'll est beau de toutes fa~ons et plus que beau, D.

6. KAI AEI ON KATA TA AVTA KAI WCAVTWC KAI\ON KAI OVTE .ti.
H. et semper est secundum id ipsum et itidem bonum, et neque H.
E. et semper ON, secundum eadem et similiter bonum, neque E.
S., et semper exsistens secundum -eadem et similiter pulchrum, et neque S.
R., et semper ens · secundum eadem et similiter pulchrum, et neque R.
A. quod semper sit secundum eadem et eodem modo pulchrum, et neque A.
F. chrum, semperque et secundum eadem et eodem modo pulchrum, nec unquam F.
P.' sitque pulchtum quod eodem modo semper se habet ita ut : nec P.
P.· xtxt dat ov Xtx't'& 't'Ot txU't'Ot xat «!>atxÚ't'w.; xtxAÓv, xat o~n p..
L .. sitque pulchrum quod eodem modo semper se habet ita ut : nec L.
c. et tamquam semper exsistens secundum eadem et eodem modo pulchrum, neque C.
D. paree qu'll est toujours beau au m@me point de vue, au m@me degré ; 11 ne le devient D.

fi. riNOMENON OVTE AnOMVMENON / . . · 'OVTE A'r.:ANOMENON OVAE· CIIE>EINOIIÍ .6.


H .factum neque.• perditum, ·neque- áuctum:·neguei.tabescens, 'lf.
E.factum neque.-solutum,· neque · auctum · nique: tabidum, E.
S. factum.· neque' destructum, neque auctum neque· minoratum, S.
R.factum neque destructum, neqt{e auctum neque: minoratum, R.
A.Oritur neqzui occidit, . neque augetur neque interit, A.
F. ortum. tieque caducum, nec adauctum neque diminutioni subjectum, F.
P. oriatur nec, intereat, nec augeatur rreque minuatur, P.
p.. ¡~¡vóp.avov o~~s dn:o),lúp.avov; O~'t'E cituEavÓ~S'\1011 ovra cpO~vov, P.·
L. oriatur nec in~ereat,. ·, >. nec afigeatur neque minuatur, L.
C.factum neque, destructum, , ·,, neque. 'augescens,i tzeque decrescens, c.
D. pas, 11 ne1·ces'se· pas de. l~@tre; 11 ne l'est ' jamais' 1 davanta:gep 11 , ne l'est jamais moins; D.

6. . OVAE TH MEN KAI\ON TH AE .AICXPON OVAE TOTE MEN ti.


H. neque quid quidem bonum, quid autem turpe, neque autem tune quidem, H.
E. neque hic quidem bonum, hic vero malum, neque tum quidem, E.
S· neque in aliqua parte quidem pulchrum, in aliqua autem turpe, neque aliquando quidem, ali- S.
R. ·, ,., , ' neque quo quidem pulchrutn;\ quo autem turpe,; < \·! neque quod tune quidem, R.
A.,,,,,.,, neque· hoc, quidem loci.pulchrum;-·alibi vero· deforme,•:.· n·:· neque alias est, A.
F • .., . · · nec partim quidem hac pulchrum; illa vero turpe, ·····''' >'1 nec alias quidem pulchrum, alias F.
f. ,,~ \\ ·' nec partim pulchrum, partim turpe sit, ··' >'J,:,.,\w.• 'neque hoc tempore pulchrum sit, P.
P.· ' ' ouoe 't'~ f!EY XtxAÓY, 't'~ oe txicrx,póv.. . ,".; :~ ,:.! ' ouoe 't'O't'E p.év' P.·
L. ·· · nec partim pulchrum, partim turpe sit, '·\:•_. . neque hoc tempore pulchrum sit, L.
C. . .• • ' nec ex parte una pulchrum, et ex alia túrpe,\ · ·· · , neque. alias quidem pulchrum C·
D.~,~ ·ill'n'est pas. beau et laid eomme par moreeaux:;•·· ·, 11 n'est pas beau et laid sui· D.
I82 PREMrERE PARTIE : DE DffiU '(DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. TOT€ A€ OV . OVA€ nPOC M€N TO KMON nPOC A€ TO AICXPON OVT€ €N0A M€N tí.
H. tune autem non, H.
E. tum vero non, neque ad haec quidem bonum, ad haec autem malum, neque ibi quidem, E.
S. quando autem non, neque ad hoc quidem pulchrum, ad aliud autem turpe, neque hic quidem, S.
R. tune autem non, neque ad hoc quidem pulchrum, ad hoc autem turpe, neque hic quidem, R.
A. alias non, neque ad aliud quidem pulchrum, ad aliud vero est foedum, neque hic quidem A.
F. vero nequaquam, nec ad hoc pulchrum, ad illud turpe, nechicquidemita, F.
P. illo non item, nec ad hoc quidem pulchrum sit, ad illud autem turpe, nec J.UOd hic qui- P.
\ ~' ,
p.. 't'O't'E oE 01), ouoe '1t?O~ p.ev 't'Ó, XCX.AÓ'Y, 'ltf>O~ OE: 't'Ó, cx.{&xpóv, OU't'€ svOcx. p.év, P.·
L. illo non ítem, nec ad hoc quidem pulchrum sit, ad illud autem turpe, nec quod hic qui- L.
C. alias vero non, neque ad hoc pulchrum, et ad illud inconcz"nnum, neque hic quidem e.
D. vant les heures ; 11 n'est pas beau et Jaid, suivant les cas ; 11 n'est pas D.

ti. €N0A A€ OV t.>C TICI MEN ON KMON TICI A€ OV KMON 6.


H. sicut quibusdam quidem est bonum, quibusdam autem non H.
E. ibi aut non, tamquam · quibusdam ON bonum, quibusdam vera non E.
S. illic autem non, sicut quibusdam quidem exsistens pulchrum, quibusdam' autem S.
R. hic autem non, ut aliquibusque quidem ens pulchrum, aliquibus autem non R.
A. est, ibi vero non est, quasi quibusdam sit pulchrum, aliis non, A.
F. ibi vera aliter, nec his sane formosum, illis autem deforme, ·· F.
P. dem pulchrum sit, illic ,non ítem, nec quod aliquibus pulchrum sit, nonnullis autem non P.
w (¡ '1'• "
p.. E'YilCX. oE OU,
' " ( "\ , \ , "\ ,
WIO 't'L<r~ P,E'\1 0'\1 XCX.AO'Y, 't'L<rL oE OU XCX.AO'Y, p..
\ ~'

L. dem pulchrum sit, illic ·non ítem, nec quod aliquibus pulchrum sit, nonnullis autem non L.
C. i,ta, alibí vero aliter, nec ut aliis formosum, aliis vero deforme, C.
D. beau et laid .SU;ivant les lieux ; 11 n'est pas beau et laid au gré des gens. D.

tí. ! · AM t.>C AVTO KA0 EAVTO M€0 €AVTOV MON0€1A€C A€1 ON KMON 1 tí.
H. bonum, aliter ipso in idipso cum ipso unispeciale semper est bonum, H.
E. bonum, sed ut ipsum per ipsum cum ipso, uniforme semper on bonum, . E.
s. non pulchrum, sed sicut ipsum secundum se ipsum cum se ipso uniforme et semper exsistens pulchrum, S.
R. pulchrum, ef ut ipsum secundum se ipsum cum se ipso uniforme semper ens pulchrum, R.
A. sed ut i'psum in se ipso atque secum uniforme semper est pulchrum, A.
F. seil tamquam ipsum secundum se ipsum secum ipso uniforme semper exsistens pulchrum, F.
P. pulchrum, sed quod ipsum per se secum unius madi pulchrum sit semper,- P.
• >"1 "1, ' , ' (¡> ~ ' Cl' ~ - '1'' ' 1 ... "1 ,
p.. • , , ,.. CX.AA W~ CX.U't'O X:ll:ll t;CX.U't'O P,Eil t;CX.U"¡"01) P,O'YOELoE¡; CX.E~ OV XCX.AOV, ·. ,'· , p..
L. pulchrum, . . sed quod ipsum per se secum unius madi pulchrum sit semper, L.
C. sed ut ipsum secundum se,· atque secum uniforme, semper exsistens pulchrum, C.
D. 11 est ce qul en sol, de sol, par soi, est toujours aussi beau, D.

tí. KAI t.>C nANT<¡>C KMOV THN nHrAJAN KAI KAMONHN vnePOXIKt.>C EN EAVTt.l tí.
H. et iicut omnis boni fontalem et bonitatem supereminenter in se ipso H.
E. et ut o/nnis boni fontem et pulchritudinem supereminenter in semetipso E.
S. et siá,ut omnis pulchri fontanam pulchritudinem excedenter in ·se ipso S.
R. et ut oirznis pulchri fontanam pulchritudinem superexcellenter in se ipso R.
A. et ut pu'(chri omnis ·pr¡ncipalem pulchritudinem excellentissime in se ipso A.
F. · . : atque ut pulchri fontanam pulchritudinem in se ipso eminenter F.
P. quoáque :omnium quae pulchra sunt primam pulchritudinem ·eximie in se P.
p.. .• . . . . . xcx.t! w¡; 'ltCX.'\I't'O~ xcx.Aou 't'7¡v 'ltT¡yoclav xanov-}¡v U'ltEf>OJCLXWIO i.v éau't'~ P.·
L. quodque omnium quae pulchra sunt pulchrituditiem velut e perenni fonte manantem eximie in se L.
C. atque fontanam ~universi pulchri ·pulchritudinem in se ipso eminenter anticipans C.
D. .. . . . . ce qui rec~le éminemment en sol la beauté s.ource de toutes les D.

·',
DIX""HUITIEME SECTION : DIEU BON EST BEAU E'I LA BEAUTÉ.

6. OPOEXON TH rAP AnAH KAI VnEPCI>VH Tc.>N 0/\ú>N KMCUN CI>VCEI 6.


H. continens. Simplici enim et superexaltata omnibus bonis natura, H.
E. P,.aejerens. Simpla enim et superexcellenti omnium bonorum natura, E.
S. J)raehabens. Etenim simplici et supernaturali totorum pulchrorum natura, S.
R. Jiraehabens. Simplici enim et supernaturali totorum pulchrorum natura, R.
A. d,zte omnia habens. Simplici etenim et praeexcellenti pulchrorum omnium natura, A.
F. d,zticipans. In ipsa enim simplici et excelsa pulchrorum universorum natura, F.
P. foae omnibus contineat. In simplici enim praestantique omnium quae pulchra sunt natura, P.
p.. ~posxov. T~ y&p ~mA~ xa:t inteprpue~ -rwv ó'Awv x:x),wv cpúa-e~, 1'·
L. prae omnibus contineat. In simplici enim praestantique omnium quae pulchra sunt natura, L.
C. J}raehabensque. In ipsa enz'm natura simplici ac supernaturali pulchrorum universorum, c.
D. IJ,eautés. Cette nature simple qui domine tout ce qui est beau D.

6. nACA KAMONH KAI nAN KMON ENOEIACUC KAT AITIAN nPOVCI>ECTHKEN 6.


JI. omnis bonitas et omne bonum unispeciatim secundum causam praesubsistit. H.
E. omnis pulchritudo et omne bonum uniformiter secundum causam ante substitit. E.
S. omnis pulchritudo et omne pulchrum uniformiter secundum causam praeexstiterunt. S.
R. omnis pulchritudo et omne pulchrum uniformiter secundum causam praeexstitit. R.
A. pulchritudo omnis atque omne pulchrum uniformiter secundum causam praeadest. A.
F. omnis pulchritudo et omne pulchrum uniformiter secundum causam praeexsistit. F.
P. pulchritudo omnis et quidquid pulchrum est uno modo ante causae vi ac nomine constitit. P.
p.. · Tiiia-cx xcxAAovl¡ xa:t Tiiiv xcxAov évoe~owc; xcx-r' cxl-riocv 7tpoürpÉa-n¡xev. p..
L. pulchritudo omnis et quidquid pulchrum est uno modo ante ázusae vi ac nomine constitit. L.
e. omnis pulchritudo et omne pulchrum uniformiter secundum causam praeexstitit. e.
D. 9ossede d'avance et d'un seul coup, a titre de cause, toute beauté, tout ce qui est beau. . D.

tl, EK TOV KMOV TOVTOV nACI TOIC OVCI TO EINAI KATA TQN OIKEION /\OrON EKACTA KfoAA ti.
H. ·>Et de bono ipso omnibus exsistentibus sunt secundum proprium sermonem· unaquaeque bona, H.
E. ·Ex bono ipso omnibus e:fcsistentibus esse secundum propriam rationem singula quaeque bona', E.
S. · Ex pulchro isto omnibus exsistentibus est esse secundum propriam rationem singula pulchra, S.
R. Ex pulchro hoc omnzous exsistentz'bus esse secundum propn'am ratz"onem singula pulchra, R.
A. Ex hoc quoque pulchro iis qui sunt omnibus provenit ut sint pro modo suo pulchra singula, A.
F. Ex hoc ipso pulchro omnibus quae sunt inest ut pro modo suo sint pulchra, F.
P. Ab hoc ipso quod pulchrum est habent pro suo quidque captu ut pulchra sint omnia, P.
p.. 'Ex -:-oiJ xcxAou -roÚ't'ou Tiiia-~· -ro~c; oua-~ -ro ei:vcx~ xa:-r&: -rov o'xe~ov Aóyov lxa:a-'t'a: xa:A~, p..
L. Ab hoC ipso quod pulchrum est habent pro suo quidque· captu ut pulchra sint· omnia, L.
C, Ex hoc ipso pulchro rebus omnibus obtingit ut sint singula secundum propriam rationem pulchra, C.
D. De sa beauté tous les @tres ont re~u cl'@tre beaux, chác11ti a sa convenance ; , D.

6. KAI AlA TO KMON Al nANTCUN E<I>APMOrAJ KAI <1>1/\IAI KAI KOJji.Jc.>NIAI KAI Tú> KMCU 6.
H. · ·et propter bonum omnium congruentiae et amores et communiones, et bono H.
E. et per bonum omnium copulationes et societates et amicitiae, et bono E.
S. , et propter pulchrum omnium concordiae et amicitiae et communiones, et pulchro S.
R. : ·' · et· propter pulchrum omnium concordiae et amicitiae. et communicationes, et pulchro R.
A. :efficitque pulchrum istud rerum omnium congruentias• et: amicitias ac societates, pulchroque isto. A.
F. atljue propter ipsum pulchrum omnium congruentiae amicitiaeque et .communiones, . · F.
P. e,oque quod pulchrum .est cohaerentiae omnium contrahuntur, amicitiae, societates, atque eo quod p,
1'· 1 .)tat OLcl 't'O xcxAow al 1'tOCV't'WV bpa:pp.oycxt xa:t cp~A(a~ xcxt XOLVÍJ>VLa:~, .. xat _"t'ij> xcxA~ P''
L. B,oque quod pulchrum est cohaerentiae omnium contrahuntur, amicitiae, societates, atque eo quod L.
C. .¡~t f>!opter pulchrum sunt omnes congruentiae et amicitiae et co~unicationes, et per pulchrum C.
D. ! e'est la beauté qui cause toutes les conV'enances, amitiés, com~unications, . c'est la beauté D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS~ CHAPITRE QUATRIEME).

6. TA nANTA HNWTAJ. KAI APXH nANTWN TO KMON 6.


H. omnia coadunantur. Et initium omnium est bonum~ H.
E. omnia adunant. Et principium omnium bonum, E.
S. omnia uniuntur. Et est prineipium omnium pulchrum, S.
R. omnia uniuntur. Et principium omnium pulchrum, R.
A. conjunguntur omnia. Initiumque omnium id est, A.
F. unionesque provem"unt. Idque omnium est prineipium, F.
P. pulchrum est conjuncta sunt unumque Jacta omnia. Principium est etiam id. quod pulchrum, P.
p.. -::X 1t~v-ra. 1\vw-ra.~. Ka.t dpzT¡ 1t~Y't"WY To xriAóv, p..
L. pulchrum est conjuncta sunt unumque Jacta omnia. Principium est etiam id quod pulchrum, L.
C. cuneta conjunguntur. Atque pulchrum est omnium principium~ C.
D. qui unit tout. La beauté est principe de tout ; D.

15. WC nOJHTIKON AITION KAI KJNOVN TA OM KAI CVNEXON TWN THC OJKEIAC KAMONHC 6.
H. sicut factoralis causa et movens omnia et continens propriae bonitatis cupidi- H.
E. velut factivum causa/e et movens omnia et continens ea propriae pulchritudinis E.
S. sicut effectiva causa et movens tota et continens amore propriae pulchritudi- S.
R. ut factiva causa et movens tota et continens propriae pulchritudinis R.
A. veluti effectiva causa et movens omnia et continens amore pulchritudinis pro- A.
F. ut causa efficiens et movens et continens universa, pulchritudinis videlicet sui ipsius F.
P. ut causa efficiens et motum affert rebus omnibus easque continet pulchritudinis suae P.
p.. w¡; '7t0~1j't"LXOY Of.L~~OY xa.t XLYOÜv 't"Ot ó'Aa xa.t auvézov -:ij> ,.:;¡¡; o!xELCl'" XClAAov7¡'" P.·
L. ut causa efficiens et motum affert rebus omnibus easque continet pulchritudinis suae L.
C. ut causa efficiens et movens et universa propriae pulchritudinis amore conti- C.
D. c'est une cause efficiente qui ébranle et modere toutes choses : toutes recherchent leur propre D.

15~ ~PW.TI: · KAI nEPAC nANTWN KAJ ArAnHTON ,., WC TEAIKON AITION TOV KMOV rAP ENEKA ~.

H.t'ate;) . . .. et finis omnium et dilectum~ · ·. . · sicut: perfectalis causa (propter bonum enim H.
E. amore, ,, et summum omnium. dilectissimum, velut perfectivum causale (propter bonum enim E.
S. nis,. · .. ·. · . · • et finis omnium, sicut finalis causa ( etenim pulchri causa S.
R. amore~ et terminus omnium et dilectum, ut perfectiva causa ( pulchri enim gratia R.
A.priae, finisque est omnium et diligibile, ut finalis causa (pulchri enim gratia A.
F. amore, est et ji.nis omnium cunetisque amabile, tamquam finis ( omnia enim F.
P. amore~ omniumque finis~ dignum est etiam amore, · ut. causa perji.ciens ( ejus enim quod pul- P.
"
fL· epw·n, XCU' 1tEpo:¡;
, ,
'ltiXV't"WY • , ,
XIX~ O:)'a1t1j':OY,_:
'
; ,;. w¡; "1 '
..'t"EMXOY. "
O:~'t"LOV
(
't"OIJ- Xai\OtJ
"1 -
yap
' !/
~>YEXCX p..
L. a,more, omniumque finis~ ,dignum est etiam, amore, ·o'<' ut, causa perji.ciens ( ejus enim quod pul- L.
C. nens,.,. et ut finis omnium atque id quod appetitur, tamquam· causa finalis (nam pulchri gratia C.
D. ~eauté. ·;,La JJeauté est la Qn,.. le: .vmu de: tous·; ·. elle est une cause finale : toutes choses D.

15. nANTA rJNETAI ·' :: KAI nAPA.dEJrMATJKON OTJ KAT AVTO nANTA ACI»OPIZETAI 15.
H. omnia fiunt), et paradigmaticalia (quía in ipso secundum ipsum omnia deliguntur). H.
E. omnia fiunt), et exemplabile (quia secundum omnia segregant). E.
S. cuneta fiunt), . et exemplaris (quoniam.secundum ipsum cuneta determinantur). S.
R. omnia jacta sunt) ~ et exempliji.catum ( quoniam secundum ipsum omnia determinantur). R.
A.omnia·:fiunth:'< j .· '"· ::·.:'\ . ·\.et~.exemplar,.:.(quia,.juxta id>.deji.niuntur-;omnia). . A.
F. pulchri gratia fiunt), exemplaris quoque caus~·.est ( omnia enim per pulchrum deji.niuntur). F~
P. chru,m est causafiunt omnia)~ ,., ., .:· et. exemplarisJqwd ex·eo omnia.deji.niantur).' P.
¡L; ·'ltCÍV't"a y(yve't"cx~),: xat 1tapaOE!)'fLa't"~xóy. (IJ't'L Xa't"' au-ro 'ltcXV't"a dT'opt~E't"aL.
p..
L, chrum est causa ji.unt omnia), , , , , . et exemplaris . ( quod ex eo omnia definiantur). . L.
C. cuneta fiunt), . . ' .· et exemplaris (quia secundum illud .omnia deji.niuntur). .. . C.
·,
.. .. ;·
D. sont pour que le beau soit ; et elle est. une. cause exemplaire : sut: son modele, toute11t taJilé. D•
DIX-HUITIEME SECTION : DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ.

ti. AJO KAI TAVTON €CTI TArA0úl TO KAAON OTI TOV KMOV KAI ArA00V ti.
H. Ideo et de ipso benigno est bonum; quia boni et benigni secundum H.
E. Ideo et ipsum est optimo bonum ~· quía bonum et optimum juxta E.
S. Propter quod et ídem est bono pulchrum ~· quoniam bonum et pulchrum secun- S.
R. Propter quod et ídem est bono pulchrum; quoniam bonum et pulchrum R.
A.Quocirca pulchrum idem esse quod bonum perspicuum est; pulchrum enim et bonum A.
F. Quamobrem ídem est pulchrum ipsum atque bonum; quoniam omnia pulchrum pariter atque F.
P. !taque pulchrum ídem est quod bonum; quía pulchrum et bonum P.
p.. ~Lo xcxt 't'cxthóv Éan 't'á.ycxGij> 't'O x!l.AÓv· lhL 't'OU xoc'Aou xoct dyocGou p..
L. !taque pulchrum idem est quod bonum ; quía pulchrum et bonum L.
C. Quamobrem ídem est pulchrum atque bonum; quoniam omnia secundum omnem C.
D. En somme, il en est du beau comme du bon ; toutes choses demandent de D.

ti. KATA nACAN AITIAN nANTA €CI)J€TAI KAI OVK €CTI TI TúlN ONTúlN O MH M€TEX€1 ti.
H.omnem causam omnia appetunt, et non est quid exsistentium quod non participat H.
E. omnem causam omnia concupiscunt, et non. est quid exsistentium quod non participat E.
S. dum omnem causam cuneta desiderant, et non est aliquid exsistentium quod non participet S.
R. secundum omnem causam omnia appetunt, et non est aliquid entium quod non pulchro partici'pet R.
A.per omnes causas cuneta desiderant, neque est aliquid in substantiis rerum quod pulchri et A.
F. bonum secundum omnem causam appetunt, nec quidquam est in rerum ordine quod non sit pulchri F.
P. quavis de causa omnia expetunt, nec quidquam est eorum quae sunt quod boni et ejus P.
p.. xcx't'!X 'ltéiaocv CXL't'Í.cxv mÍ.v't'cx ÉcpÍ.s't'cxL, xcxf. oux EO"'t'L 't'L 1:wv · ov't'wv o p.l¡ p.s't'ÉXeL p..
L. qua'Dis de causa omnia expetunt, nec quidquam est eorum quae sunt quod boni et ejus L.
C. causam pulchrum et bonum appetunt, et nihil est in rerum natura quin pulchrum C.
D. toutes manieres et le beau et le bon, et il n'est pas un etre qui n'ait part D.

G. TOV KMOV KAI Ar A00V TOI\MHC€1 AE KAI TOVTO O 1\0rOC Eln€1N OTJ KAI TO G.
H. boni et benigni. Audebit autem et istud sermo dicere : quía et H.
E. bonum et pulchrum. Audebit autem et hoc . ratio dicere : quia et quod E.
S.pulchro et bono. Audebit autem et hoc dz'cere sermo : quod et S.
R. et bono. Audebit autem et hoc dicere ratio : quoniam et R.
A. boni non sit aliquatenus particeps. Et illud item dicere disserendo praesumimus : id quoque quod A.
F. bonique particeps. Audebimus quoque dicere : ipsum etiam F.
P. quod pulchrum est non jit particeps. N ec 'lJero hoc dubitabimus dicere : id etiam quod P.
p.. 't'ou xcx'Aou xoct á.yocGoü. To'Ap.l¡aeL oe
XClt 't'OU't'O Ei'ltELV ó 'Aóyo~. ÍÍ':L xcxt 't'O p..
L. quod pulchrum est non jit particeps. N ec 'lJero hoc dubitabimus dicere : id etiam quod L.
C. et bonum participet. Audebo etiam hoc dicere : quod C.
D. au beau et au bon. On osera meme soutenir ceci : le non-etre, D.

G. MH ON M€TEX€1 TOV KMOV KAI ArA00V TOTE rAP KAJ AVTO KAAON KAJ ArA00N
. 15.
H.quod non est participat boni et benigni; tune enim et ipsum bonum et benignum, H.
E. non ON participat bonum et optimum; tune enim et hoc bonum et optimum, E.
S. non exsistens participat pulchro et bono; tune enim et ipsum pulchrum et bonum, S.
R. non ens participat pulchro et bono ; tune enim et ipsum pulchrum et bonum, R.
A.non est pulchri et boni particeps esse; · tune enim et ipsum pulchrum est ac bonum, A.
F. non ens pulchri bonique campos exsistere; . nune _enim et ipsum est pulchrum atque bonum, F.
P. non est particeps esse pulchri et boni; tum enim denique est ipsum quod pulchrum est ac bonum, P.
p.. p.'h 6v p.e't'ÉXEL 't'OÜ xd.'Aoü x(J(t á.ycxGou' . 't'Ó't'E y!Xp XO(L e1tho XO(Aov xoct áycxGov p..
L. non est particeps esse pulchri et boni; · · tum enim denique est ipsum quod pulchrum est ac bonum, L.
C. non est pulchrum et bonum partici'pare; tune enim est ipsum pulchrum et bonum, C.
D. lui aussi, a sa part de beau et de bon ; puisqu 'il devient la Beauté· et Bonté supr@me D.
186 PREMIERii PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITiUi QUATRIEME).

ti. OTAN EN eew KATA THN nANTt.lN Acj)AIPECIN vnePOVCIWC VMNHTAI 6.


H. quando in Deo secundum omnium ablationem supersubstantialiter hymnizatur. H.
E. cum in Deo secundum omnium ablationem superessentialiter laudatur. E.
S. quando in Deo secundum omnium ablationem supersubstantialiter laudatur. S.
R. quando in Deo secundum omnium ablationem supersubstantialiter laudatur. R.
A. cum in Deo per omnium privationem supersubstantialiter celebratur. A.
F. quando in Deo per omnium ablationem supra modum essentiae celebratur. F.
P. cum in Deo omnium rerum negatione atque detractione modo quodam qui essentias superat ornatur P.
, , o. -
p.. o•av ev uE<¡J xa-ra.' '1:7\V
' ,
nav'twv ' 1
ettpa~peaw
' ,
unepouc:nw~
,
U¡.t.V7j1::1.~. p..
L. cum in Deo omnium rerum negatione atque detractione modo quodam qui essentias superat ornatur L.
C. quando in Deo laudatur supra substantiam auferendo universa. C.
D. pour ceux qui donnent a Dieu la louange supreme en écartant de Lui toutes choses. D.

6. TOVTO TO EN ArAE>ON KAI KAAON ENIKWC ECTI nANTWN TWN nOMt.lN KAAt.lN· 6.
H. Istud unum benignum et bonum unialiter est omnium multorum bonorum H.
E. Hoc unum bonum et optimum singulariter est omnium multorum bonorum E.
S. Hoc unum pulchrum et bonum singulariter est omnium multorum pulchrorum S.
R. Hoc unum bonum et pulchrum singulariter est omnium multorum pulchrorum R.
A. Istud unum bonum atque pulchrum omnium multorum pulchrorum ac bonorum A.
F. Hoc ipsum bonum unum atque pulchrum unice causa est multorum omnium pul- F.
P. laudibus. Hoc autem unum et bonum et pulchrum unius vi ac nomine omnium multorum et pul- P.
p.. ToÜ1:o 1:0 ev ci.ya6ov xat xoc'Aov Év~xw.; Écrn n&nwv 1:wv noAAwv xoc'Awv p..
L. laudibus. Hoc autem unum et bonum et pulchrum unius vi ac nomine omnium multorum et pul- L.
C. Denique hoc unum bonum et pulchrum singulariter est omnium multorum pulchrorum C.
D. Cette unique Bonté et Beauté est d'une maniere unique la cause des inttombrables D.

li. KAI ArAE>t.lN AITION €C TOVTOV nACAI TWN ONTúlN Al OVCIWAEIC VnAP=:EIC 6.
H. et benignorum causa ex ipso omnes essentiarum essentiales substantiae, H.
E. et optimorum causa/e : ex hoc omnium exsistentium essentiales subsistentiae, E.
S. et bonorum causa : ex hoc omnes exsistentium substantiales essentiae, S.
R. et bonorum causa : ex eodem omnes entium substantiales exsistentiae, R.
A. est singulariter causa ex hoc eorum quae sunt substantiales essentiae sunt, A.
F. chrorum atque bonorum : ex hoc omnes rerum essentiales subsistentiae, F.
P. chrorum causa est et bonorum : ex hoc sunt omnes rerum status qui essentiam attingunt, . P.
p.. xat á.ya6wv aC-.Lov· EX -roú-rou nao:raL 'rWV /fv-rwv al ouc:nwOEL~ ÚnrÍp~eL~,. .·P.·
L. chrorum causa. est et bonorum : ex hoc sunt omnes rerum status qui essentiam attingunt, L.
C. et bonorum causa : ex hoc rerum omnium substantiales exsistmtiae, C.
D. belles et bonnes choses. Elle a fait les modes d 'etre substantiels, D.

6. :Al €NúlC€1C Al AIAKPICEIC Al TAVTOTHTEC Al ETEPOTHTEC Al OMOIOTHTEC Al ANO- fi.


H. coadunationes, discretiones, et idipsum semper exsistentiae, ..... insimi-H.
E. · unitates, discretiones, immutabilitates, alteritates, similitudines, dissimi- E.
S. unitiones, discretiones, identitates, alteritates, similitudines, 'dissimi- S.
R. uniones et discretiones, identitates, alteritates, similitudines, dissimi- R.
A. :Conjunctiones, discretiones, identitates, alteritates, similitudines, dissimi.:.. A.
F. uniones, discretiones, identitates, alteritates, similitudines, dissimi- F.
P. : conjunctiones, divisiones, et ( ut ita dicam), identitates et diversitates, similitudines, dissimi.. P.
p.. ~l hwaeL~, otl oLaxpícm~, al -rau-rÓT7j'tE~, al é-repó"7\-re.;, al óp.o~Ó"7jn.;, al &vo-: p..
L. 1
conjunctiones, divisiones, et (ut ita dicam), identitates e.t diversitates, similitudines, · dissimi'- L.
C. : uniones, distinctiones, identitates, diversitates, c.
D. les unions et les divisions, les parités :. et divergences, les ressemblances et dis- D.

..... '.
DIX~HUITIEME SECTION : DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. 187

6. MOIOTHT€C Al KOINWNIAI TWN €NANTIWN Al ACVNMI:::IAI TWN HNWM€NWN · ·· 6.


H.litudines, . . . . . et incommixtiones coadunalorum, H.
E. litudines, societates contrariorum, distinctiones unitorum, E.
S. litudines, communiones contrariorum, incommixtiones unitorum, S.
R. litudines, communiones contrariorum discretorum, incommixtiones unitorum, R.
A.litudines, societates joederaque contrariorum, et eorum quae uniuntur inconjusae distinctiones, A.
F. litudines, praeterea discretorum communiones, unitorum inconjusae proprietates, F.
P. litudines, societates commerciaque contrariorum, eorum quae unum jacta sunt non conjusae res P.
p.. p.oLÓ'tT¡'tE<;, cÚ XOLVWVla:L 'tWV Év:x.v,;lwv, cxl licrup.p.L~LCXL 'tWV ~vwp.evwv, .. p..
L. litudines, societates commerciaque contrariorum, eorum quae unum jacta sunt non conjusae res L.
c. joedera contrariorum, rerum unitarum impermixtiones, C.
D. semblances, les associations des contraires et les distinctions des pareils, . D.

6. Al nPONOIAI TWN Vn€PT€PWN Al AMH/\OVX€1AI TWN OMOCTOIXWN Al €niCTPO<PAl 6.


H. providentiae superiorum, custodiae conscriptorum, conversiones H.
E. providentiae superiorum, vicissitudines aequiformium, conversiones E.
S. providentiae superiorum, alternae habitudines coordinatorum, conversiones S.
R. providentiae superiorum, ad invicem continentiae coordinatorum, conversiones R.
A. superiorum providentiae, aequalium alternae ad invicem ·vicissitudines, conversiones A.
F. superiorum providentiae, rerum ejusdem ordinis consortia mutua, conversiones F.
P. et proprietates, superiorum providentiae, parium ínter Si! connexiones, conversiones P.
p.. cxl npÓvOLCXL 'tWv ÚTCEfl'tÉpwv, a:C IJ..).J,T¡AOUXLCXL 'tWV ól¡wcr,;olxwv, ex~ Éntcr,;pocpcxt p..
L. et proprietates, superiorum providentiae, parium inter se connexiones, conversiones L.
C. prt?videntiae superiorum, mutua conjormantia rerum quae sunt ejusdem ordinis, con~ C.
D. les prévoyances des supérieurs, les Iiaisons entr~ égaux, les dépendances D.

6. TWN KATAA€€CT€PWN Al nANTWN €AVTWN '<PPOVPHTIKAI KA, AM€TAKINHTOI MONAI KAI 6.


H. injeriorum, omnium ipsorum custodial~s et immobiles mansiones et. H.
'E. injeriorum, omnium in semetipsis custoditivae et immutabiles habitationes E.
S. minus habentium, omnium eorumdem conservativae et: instransmutabiles mansiones S.
R. minus habentium, omnium ipsorum custoditivae et intransmutabiles mansiones R.
A. injeriorum, omniumque suimet ipsorum servatrices atque immobiles mansiones A.
F. injeriorum, omnium interea suimet conservatrices immutabilesque mansiones atque .F.
P. injeriorum, . omnium sui conservatrices et Í1flmutabiles stabilitates atque P.
¡J.. 'tW'Y xcx-rcxoeecrrépwv, cxl náv,;wv eotu'twv cppovpY¡-rtxcxt 1xcxt cip.e,;cxx(VT¡'tOL p.ovcxt xóel. p..
L. injeriorum, omnium sui conservatrices et immutabiles stabilitates atque, L.
e. versiones injeriorum, omnium suimetipsorum conservatrices immutabilesque mansiones at C.
D. des lnférleurs, les positions et situations daits lesquelles tous se cpnservent tels qu 'lis. D.

6. IAPVC€1«;: KAI AV01C Al nANTWN €N nACIN OIK€1WC €KACTW KOINWNIAI KAJ 6.


H. terminationes ; et iterum omnium in omnibus proprie unicuique communiones et H.
E. et collocationes; et iterum omnium in omnibus proprie unicuique societates et E.
S. et collocationes ; et rursus omnium in omnibus juxta proprietatem uniuscujusque· communiones et, S.
R. et collocationes; et rursus omnium in omnibus proprie unicuique cohabitationes et R.
A• ac sedes; rursusque omnium in omnibus pro singulorum modo societates et A. .
· P. firmitates ; . rursus omnium in omnibus- pro· sua cujusqúe proprietate communes ·et· F.
P. firmitates ; rursusque omnium in omnibus congruenter cuique communiones; P.
IL· lopúaet<;· xcxt cxliOL<; cxl TCrX\I't'W'Y lv naO'LY oCxdw.; exácrr~¡>. xowwvla.t xcd P.·
L. firmitates ; rursusque omnium in omnibus congruenter cuique communiones; L.
e, firmitates;. · et rursus omnium in omnibus pro cujusque proprietate communiones etC.
D~ dolvent l!tre, · sans compter les associations de tous avec eux tous (chacun a sa fa~on); leur D.
l~(et~>l~ ' 1' ' !) <t ¡~y1'fi•"''•'>!,.JI•, 1 ,

M<~ ~' ~ ... ' , . ~· ~-~~ ··~~~-~--__.. _ _ _ .....,._ .. - ........... _ _ _ _ --~--~-·-·- -~-- - - - --- - -- -

!88 PREMIERE PARTIE : DB DIEU (DBS NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

8. ec¡,APMOrAI KAI ACVrXvrOI c¡,II\IAI KAI APMONIAI TOV nANTOC Al EN Tt.l nANTI 6.
H.congruentias et inconfusi amores et harmonía omnis, in omni H.
E. compaginationes, et inconfusas amicitiae, et harmoniae universitatis, in universo E.
S. adaptationes et inconfusae amicitiae et harmoniae cunctae rei, in omni S.
R. concordiae et inconfusae amicitias et harmonias universi, et in universo R.
A. congruentiae inconfusasque amicitias et convenientias universi, et quae in mundo sunt A.
F. congruentias inconjusasque amicitias consonantiaeque universi, atque omnes in uni- F.
P. cohaerentiae ac non confusas concordias concentusque universi, temperationes P.
¡¡. lcpocp¡¡oyai xoct «aúy-xy•o~ cp~).loc~, xcú &p¡¡ovloc~ -roü 1tocv-ró;, ocl lv -.ij) 1t1XV.L ¡¡.
L. cohaerentiae ac non confusas concordiae concentusque univérsi, temperationes L.
C. congruentiae inconfusaeque amicitiae et consensiones universi, nec non rerum in hoc e.
D. convenance, leur concorde sans désordre, l'harmonie de tout l'univers, l'équilibre D.

6. CVrKPACEIC Al AAIAI\vrOI CVNOXAI Tt.lN ONTt.lN Al ANEKI\EinTOI AIAAOXAI 6.


H.commixtiones, insolubiles comprehensiones exsistentium, indeficientes susceptiones H.
E. concretiones, insolubiles continentiae exsistentium, non-deficientes, susceptiones E.
S. concretiones, indissolubiles continentiae exsistentium, indeficientes successiones S.
R. contemperantias, indissolutae continentias entium, indeficientes successiones R.
A. contemperantias, indissolubilesque rerum continentiae, indeficientes ·nascentium A.
F. verso contemperantias, tum eorum quas revera sunt indissolubiles connexus, tum eorum quas F.
P. in universo, indissolubilesque rerum cohaerentias, perpetuaeque eorum quae oriuntur P.
¡¡. auyxpáae~;, xoct ocl do~!ÍAU"rOL (I'I)VOXIXL 'C"WV ov-r:wv, ocl &véxAE~"It'r:O~ O~ocooxoct ¡¡.
L. in universo, indissolubilesque rerum cohaerentiae, perpetuaeque eorum quas oriuntur L.
C. universo contemperationes, indissolubilesque complexus, et eorum quas fiunt perpetuas C;
D. de l'ensemble, les connexions indissolubles des @tres, les continuelles successions D.

6. Tt.lN rtNOMENt.lN Al CTACEIC nACAI KAI Al KINHC€19 Al Tt.lN NOt.lN Al Tt.lN IIIVXt.lN Al 8.
H.jactorum, ·.' . . . ·. .·. , ·. status omnes et motion~s mentium, animarum, H.
E. jaciendtirum, · · status omnes et motus :: alii intellect~al,ium, alii animarum, E.
S. eorum quas fiunt, stationes omnes et motus qui'fiunt mentium, qúi fiunt animarum, qui S.
R.jormatorum,. stationes omnes et motiones, .quas intellectuum, quae a'nimarum, R.
A. successiones, · status omnes atque motus spirituum, animarum, A.
F. fiunt perpetuas successiones, denique status omnes motusque mentium, animarum, F.
P. propagationes, status omnes atque motus mentium, animarum, P.
¡¡. -r:wv r~"op.Évwv; ocl a-r:áas~; 1tiiaoc~ xoct ocl xw-/¡a-eL; ocl -r:wv vowv, cxl -r:wv 4ux.wv, ocl ¡¡.
L. propagationes, status omnes atque motus mentium, animarum, L.
C. successiones, · status omnes motusque mentium, animarum, C.
· D. des, nouveaux venus, . tous les états et mouvements des esprits, des imes D.

8. Tt.lN Ct.lMATt.lN CTACIC rAP ECTI nACI KAI KINHOC TO VnEP nACAN CTACIN KAI nACAN 6.
H. corporum ; status enim est omntous et motus, quod super omnem statum et omnem H.
E. alii corporum; status enim et motus est omnibus, super omnem statum et motum E.
S. fiunt corporum; statio enim omnibus est et motus, quod est super omnem stationem et omnem S.
R. quae corporum\; statio enim est omnibus et motio, super omnem stationem et R.
A. corporum; : ;; ·.... ~tatus enim est omnibus ac· motus, quod super statum omnem omnemque A.
F. cprporum; , .:q,,·: :. status enim est omnibus atque· motus, quod omni statu motuque superiut F.
P. corporum ;· ' status enim· est omntous et motus, id quod superius prasstantiitsque statu omni P.
p.. -r:ídv aw¡¡á.-r:wv·.. , a-r:áa~;, ycíp· lan 1tiia-~ xot~ xlvl\a-~;, 'tO {mep 1tiia-ocv a--r:CÍa-Lv xoct 1tiia-ocv ¡¡.
L. corporum ,--,,. ·, · 1 status enim est omnibus et motus, id quod superius prasstantiusque statu omni L.
C. corporum; status enim est omnibus atque motus, quod omni statu motuque superiut C.
D. et. des corps. . Car l'état et le mouvement de tous dépend de Celui qui domine' tout état D.
DIX-HUITIEME SECTION : DmU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ.

f'.i. KINHCIN ENillPVON EKACTON EN TCAl EAVTOV J\OrCAl KAI KINOVN Enl THN OIKEIAN 6.
H. motum, stabiliens unumquodque in suo sermone, et movens in propriam H.
E. omnem, collocans unumquodque in suimet ratione, et mO'lJens in· proprium E.
S. motum, collocans unumquodque in ipsius ratione et mO'lJens ad divinum S.
R. motionem, collocans unumquodque in sui ipsius ratione, et movens ad propriam R.
A. motum, unumquodque in sui ipsius ratione firmat, et agit ad proprium A.
F. exstans, rem quamlibet in ratione propria firmat, et ad propriam dirigit F.
P. atque motu, in sua quidquid ratione confirmat, eique motum suum ac proprium et P.
P.· XLY7)0W, sv~opúov exa.cr-rov év -.¡;> éa.u-rou :Aóycp xctt x~ vouv ~7tt -rl¡v otxe(a.y p..
L. atque motu, in sua quidquid ratione confirma!, eique motum suum ac proprium et L.
C. exstans, rem quamlibet in propria ratione firmat, et ad propriam dirigit C.
D. ou mouvement, donne a chacun la, fixité qui lui revient ou le mouvement qu'll D.

6•.KINHCIN KAI KINHCElAI MEN 01 ElEIOI J\ErONTAI NOEC KVKJ\IKCAlC MEN 6.


H. motionem. Et moveri quidem divinae dicuntur mentes circulatim quidem, H.
E. motum. Et mO'lJeri quidem dicunt divini animi : circulariter quidem, E.
S. motum. Et mO'lJeri quidem dicuntur divinae mentes circulariter quidem, S.
R. motionem. Et moveri quidem divini dicuntur intellectus : circulariter quidem, R.
A. motum. Et moveri sane altissimi illi dicuntur spiritus : circulariter quidem, A.
F. motionem. Sic intellectus divini moveri dicuntur : circulo quidem, F.
P. accomodatum affert. Ac moveri dicuntur divinae mentes : in orbem quidem, P.
p.. XL'\17)0W. Ka.t x~ve~a-ea.~ p.ev ot 6eL"o~ :Aéyov-ra.~ vóe~ · xux'A~xb>~ p.év, p..
L. accomodatum affert. Ac moveri quidem dicuntur divinae mentes : in orbem, L.
C. motionem. Denique divinae mentes dicuntur moveri : circulariter quidem, C.
D. peut subir. , Effectivement on reconnait aux esprits célestes un mouvement circulaire, D.

fl. €NOVMENOI .TAIC ANAPXOIC KAI ATEJ\EVTHTOIC EJ\J\AMIIIECI TOV KAJ\OV KAJ ArAeOV 6.
H •. coadunati ininitiatis .et infinitis splendoribus boni et benigni ,; H.
E. uniti .norz-inchoan#bus et non:-terminatis illuminationibus boni et optimi; E.
S . .unitae sine principiis et interminabilibus illuminationibus pulchri et boni; S.
R. uniti inprincipiatis et interminatis illuminationi'bus pulchri et boni ,· R.
A. dum aeternis illis principio ac fine carentibus pulchri ac boni fulgoribus conjunguntur ; A.
F. dum pulchri bonique splendoribus principio et fine carentibus conjunguntur ; F.
P. cum pulchri ac boni illustrationibus principio ac fine carentibus conjunguntur; P.
p.. évoúp.evo~ -ra.L"~ dvápzo~~ xa.t d-reÁeu-r-1¡-ro~~ éAAtXp.o/ecr~ 'tou xa.Aou xa.t dya.6ou· p..
L. cum pulchri ac boni illustrationibus principio ac fine carenti'bus conjunguntur ; L.
C. dum principio fineque carentibus pukhri bonique splendoribus uniuntur; . . C.
D. quand ils se trouvent unis aux illuminations sans.commencement ni fin de l'ttre beau et bon; D.

15. KAT €VElEJAN llE. onOTAN nPOJACJN EJC THN TCAlN Vca»EJMENCAlN nPONOJAN €VElEJA TA nANTA 8.
H. secundum rectitudinem autem, quando procedunt ad subditorum providentiam, rectitudine omnia H.
E. z"n directum vero, quandocumque peroeniunt in subjectorum providentia, recta omnia E.
S. in directum autem, quando procedunt ad "subjectorum providentiam, recte omnia S.
R.. secundum rectam autem, quando procedunt in subjectorum prO'Didentiam, recta omnia R.
A. per rectam vero lineam, quando ad injeriorum prO'Didentiam prodeunt, recta omnia A .
.F. ..... rectq. ,vero linea, quando ad injerjorum prO'Didentiam prodeunt, recta omniaF.
·P. •. ··· .· : rec~a..autem, cum injerioribus consulendi causa prodeunt~ et recta omnia P.
p.. . XcX't~·. evOe~ll'\1. U, Ó7tÓ'tot'\l .7tpotwcr~'\l. e{~ -rl¡y ~c;)y ú~e~p.ÉYW'\1 7tpÓvOLot'Y, eU&e(~. 'rOC '7tiÍY't'ot P.·
L. . . •: ,, ,, . recta, autem, cum injerioribus consulendi causa prodeunt, et recta omnia L.
·.. C. directe autem; {¡uando ad iriferiorum providentiam procedunt, recte omnia C •
.D. , , ,, , . un mouvement direct, quand ils veillent: sur leurs inférieurs et r~glent tout D.
190 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. OEPAINONTEC EAIKOEI.llúlC OTI KAI OPONOOVNTEC TWN KATA.llEECTEPWN ANEK$0ITHTWC 6.


H.terminantes; convertibiliter, quia et providentes inferioribus, inegresse H.
E. terminantes ; oblique, quía et providentes injerioribus, irreversibiliter E.
S. transeuntes ; oblique autem, quando providentes minus habentibus, z'negressibiliter S.
.R. terminantes ; oblique autem, quoniam et superintelligentes inferiora, irreversibiliter R.
A. peragentes ; reflexe autem, quía et z'nferiorum providentiam ·agentes in sua identitate A.
F. peragentes ; oblique vero, cum dum sequentibus provident numquam F.
P. perficiunt ; injlexo vero motu cientur, cum etiam inferioribus consulentes P.
p.. •1tEpCX.LVOY.'t'Ec; • ÉALXOELOWc; oé, ó-.L xoct npovooi.inec; 't'WV XC.:'t'OCOEECI''t'Épwv &.vexrpoLní't'wc; P.·
L. per.ficíunt ; injlexo vero motu cientur, cum etiam inferioribus consulentes L.
e. dz'rigendo ; oblique vero, dum z'nferioribus consulentes in eodem statu C.
D•.cor!ectement; un mouvement hélic¡oldaJ, quand ils s'occupent des inférieurs tout en restant, D.

6. :MENOVCJN EN TAVTOTHTI : OEPI TO THC TAVTOTHTOC AITION KAAON KAI ArA90N ti.
;
H.mtinent in idipsum, · causa qua idipsum sunt, bonum et benignum, H.
E.,manent in z'mmutabilitate, . circa immutabilitatis causa/e, bonum et optimum, E.
S ..manent in identitate, circa identitatis causam, pulchrum et bonum, inde- S.
R.,manent in z'dentitate, circa identitatis causam, pulchrum et bonum, R.
A. nusquam · discedendo perdurknt, circa identitatis auctorem, ·pulchrum ac bonum, A.
F. a proprüi identitate disced~nt, videlicet circa pulchrum atque bonum, identz'tatis cau- F.
P. in eockm statu .perpetuo manent, . circum bonum et pulchrum, ejusdem status causam, P.
P.: ~ÉV?!Jp'L'\1 },y ."t:CX.U't'ÓTI¡'t'L, ¡ m:pt -.o 'rlÍc; 't'ClÚ't'Ó't'7j't'Oc; Cl['t'LOY XCX.AOV XClt ciyoc9ov tJ-·
L.jn eodem statu perpetuo manent, circum bonum et pulchrum, ejusdem status causam, L.
C.perpet71-0 man'ent; circum bonum et pulchrum, ejusdem status causam, C.
D.,sans en bouger, .daos leur premier état, tournant incessamment devant J'ttre beau et bon, D.

6. ~KATAAHKTWC OEPIXOPEVONTEC . 4NXHC .llE ·KINHCIC ECTI KVKAIKH MEN H EIC EAVTHN ti.
H.'intermz'nabiliter circumchorantes. Animae autem motus est circuialis quidem in se ipsam H.
E.'incessanter circumeantes. ~ · Animae autem motus circularis quidem est in semetz'psam E.
S.'~nenter circum chorum ·agentes. Animae autem motus est circularz's quidem ad se ipsam S.
R.fndesinenter circumeuntes. . Animae autem motio est circularis quidem in se ipsam R.
A.'indesinenter choraea:in ducentes. Porro animae quz'dem motus circularis est in se ipsam A.
F. ~am, indeficienter. chÓraeam agentes. Animae vero motus circularis quidem est ingressus F.
P.~emper se versantes. Animi autem motus qui in orbem circumque fertur est ejus ad P.
P.· iXxCl't'OCÁ'I)X't'Wc; nepLxopEÚo:Y't'Ec;. Wuxlíc; oe XLY'I}Cl'[c; tcr't'L XlJXALxl} p.ev ;¡. e{c; Éocu't"l¡v P.·
L. ·semper se versantes.. Animi autem motus qui in orbem circumque fertur est ejus ad L.
C.~emper se versantes. Animi autem motus orbicularis est ejus ab extraneis C.
D.¡qui cause Jeut fixité. L'ime a son mouvement circulaire quand elle rentre D.

6. EICO.llOC AnO TWN ~úl KAI TWN NOEPWN AVTHC .llVNAMEWN H ENOEI.llHC CVNEAI:::IC 6.
H;introiens de. joris, et intelligibilium ejus virtutum unispecialis conversio, H.
E. introitus ab his quae forz's sunt, et intellectualium suarum virtutum uniformis conversio, E.
S dntroitus ab . exterioribus, . · et intellectualium ipsius virtutum uniformis convolutio, S.
Rdngressus ab ,exterioribus, et intellectualium ipsius virtutum uniformis convolutio,- R.
A~ab. exterioribus omnibus~ · · spiritualiumque sui virium uniformis glomeratio, A.
F.:in. se ipsam ab .ext~is, atque intellectualium ejus virium glomeratio uniformis, F.
P:se .ab iis quae extra sunt introitus, mentisque ejus facultatum unius modi injlexio, P.
P.· eí'crooo; • .dn,o .'t'hll,l se(!).¡~ '.' •;( ' .. :... .'· xat -rwv voep~~ · Clth7íc; ouv&p.ewv l¡ ÉvoeL07i~ cruvD.L~~~. P.·
L.:se· ab iis quae extra sunt:introitus, - ·mentisque efus facultatum unius modi injlexio, L.
e ~t"n. .semetipsum introitus, spiritualiumque ipsius facultatum unimoda injlexio, c.
D~dlt. dehots. en · elle-.m~me, . quand le recueilJe.ment uniforme de ses facultés spirituelles D.
DIX-HUITIEME SECTION ; DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. 191

6. WCnEP EN TINI KVKAW TO AnMNEC AVTH AWPOVMENH KAI AnO TW.N !5.
H. quemadmodum in quodam circulo quod est inerrabile ejus dat et de H.
E.. sicut in quodam circulo inerrabile suum donans, et. a E.
S.. sicut in quodam circulo non errare ipsius largiens, et a S.
R. quemadmodum in quodam circulo inerrabile ipsi donans, et a R.
A. veluti in orbe quodam ei ut nusquam oberret largiens, eamque abA.
F. velut circulo quodam acta munus non erraticum ei largiens, eamque a F.
P. quae quasi in quodam circulo fixum et ab omni errore liberum motum ei tribuit, eumque a P.
P.·' &a7tep E\1 't"m xúÚ,<p 't"O &7t"hve; IXth~ owpoup.Év'l}, xl'1.t a1to -rwv p..
L. quae quasi in quodam circulo fixum et ab omni errore liberum motum ei tribuit, eumque a L.
C. quae quasi in circulo fixum et ab omni errore liberum motum ei tribuit, et a C.
D. la met comme dans un cercle a l'abri de toute faute, la retire D.

6. nOMWN TWN e:::weeN AVTHN €niCTPE<POVCA KAI CVNAfOVCA nPWTON €1C €AVTHN . !5.
H.multis exterioribus eam convertens, et congregans primum in se ipsam, H.
E.!fZultis quae sunt extrinsecus se convertens, et congregans primum in semetipsam, E.
S. multis exterioribus ipsam convertens, et congregans primum ad se ipsam, S.
R. multis quae. ab extrinsecus ipsam convertens, et congregans primum in se ipsam, · . R.
A.extimis erroribusque plurimis convertens, et colligens primum in se ipsam, A.
F. multis extrinsecus circumfusis divertens, atque colligens primo quidem in se ipsam, . F.
P. multis quae externa sunt convertit, et colligit primum ad se, P.
p.. ;~oAAwv Twv e~w6sv 1Xú-r1lv E7tLO"t"pécpoua1X, xcz:t auvá.¡oual'1. 7tpw-.ov ei; ÉIXu-rT¡v, p..
L. multis quae externa sunt convertit, et colligit primum ad se, L.
C.multis rebus extraneis ipsum convertit, ac colligit primum ad se, C.
D.,de la multitude des objets extérieurs, .et la ramene d'abord en soi, D.

t:. f €ITA WC EN0€1AH f€NOM€NHN AINOVCA TAIC AINIAIWC HNWM€NAIC AVNAM€CI . 6.


H.; deinde sicut unispeciem factam coadunans unialiter coadunatis virtutibus, H.
E. i deinde velut uniformem factam adunans, adunate adunatis. virtutibus, E.
S. ! deinde sicut uniformem effectam uniens · unitive unitis 'Dirtutibus, S.
R.; deinde ut uniformem factam uniens unitive unitis 'Dirtutibus, R.
A.! deinde ut .uniformem effectam singulariter conjunctis 'Dirtutibus jungens, .A.
F. i . secundo tamquam uniformem jam effectam singulariter unitis potestatz'bus copulans, F.
P.: deinde quasi unius modi effectum conjunctis uno modo facultatibus conjungit, P.
P.· i el-.1'1. w; EVO€L07í ¡evop.ÉV'l}V EVOUO'IX ..IXL~ EVL111ÍW; -~vwp.É'IÍIXL; ouváp.saL, . P.·
L. ¡ deinde quasi unius modi effectum conjunctis uno modo facultatibus conjungit, L.
c.: deinde quasi jam unius modi effectum conjunctis uno modo facultatibus conjungit, c.
D. puis, paree qu'elle. est déja une, l'unit a ses puissances, elles-memes _immédiatement unies, D•

. t: •.MJ- Ov.I"WC €nJ TO KMON KAI.AfASON X€1PArWrOVCA ! TO vnep nANTA TA ONTA KAI EN KAI !5.
H;. et sic in bonum et benignum manuducens, quod est ·super omnia quae sunt et unum H.
E.· et sic in bonum et optimum manuducta, : quod super omnia exsistentia et unum E.
S. et ita ad pulchrum et bonum manuducens, .quod est super omnia exsistentia et unum. S.
. R.' . et sic ad pulchrum et bonum manuducens, quod super omnia entia et unum et. R.
. A.'-·r. ·· atque.. ita ad pulchrum illud et bonum ducens, :quod super omnes substantias est unum. A .
:.'P.··(•\ .te.rtio hinc ad pulchrum bonumque perducens, . quod super omnia quae sunt est unum atque. P.
•··,'1P.-:¡.¡",•1Jtque ita demum ad pulchrum .ac bonum deducit, i quod magis quam omnia quae sunt et. P .
':! tf)i~~l'1.~~ OÚ't'wc; E1tt 't"O xix'Aov XIXt ayl'1.6ov X,ELfliXjWjOUO'IX, ! -.o ú1t~p 1tocv-.1'1. -roc óv-r«. xixt 2v xl'1.i. p..
·~.L¡t.¡ ..atque ita demum ad pulchrum ac bonum deducit, ! quod magis quam omnia quae sunt et . L.
t'C.\·atque ita demum ad pulchrum ac bdn.um manilducit, ! quod supra omnia quae sunt et unum. C .
. D.··.· '· et la conduit ain~i a l'ttre Beau et. Bon, , . q~i .domine tous les etres, demeure'.úá. D.
192 PREMIERB PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRB QUATRIEME).

6. TAVTON KAI ANAPXON KAI AT€J\€VTHTON €J\IK0€14t.lC 11€ lllVXH KINHTAI KA0 OCON 6.
H. et de ipso et sine initio et infinibile. Convertibiliter autem anima movetur quando H.
E. et idipsum et non-inchoans et non-finitum. Oblique vero anima mO'lJetur quantum E.
S. et idem et sine principio et interminabile. Oblique autem anima movetur in quantum S.
R. idem et imprincipiatum et interminatum. Oblique autem anima movetur secundum R.
A. atque idem, principioque et fine carens. Oblique vero mO'lJetur anima in quantum A.
F. ídem, neque principium habens neque finem. Oblique vero movetur anima quatenus divinis sub- F.
P. unum est et ídem, et principio caret et fine. Inftexo vero motu cietur animus quamdiu P.
p. ...ouhov xoct ?í.vrx.pxov xcxt cinAeÚT'l'"ov. 'EA~xoe~ow¡; oe l}uxl} x~ vei'-rrx.~ xrx.O' óacN p..
L. unum est et ídem, et principio caret et fine. lnftexo vero motu cietur animus quamdiu L.
C. et idem et sine principio et sine fine est. Oblique vero cietur animus quando C.
D. et le m@me, sans commencement ni fin. L'ime a son mouvement hélicoldal, quand la D.

6. OIKEit.lC EAVTH TAC 0€1AC EMAMnETAI rNt.lCEIC OV NO€Pt.lC KAI AINIAit.lC 6.


H. proprie ipse ad divina splendent scientiae, non intelligibiliter et unialiter, H.
E. proprie. se ipsa divinas illuminatur scientias, non intellectualiter et potenter, E.
S. secundum proprietatem suam divinis illuminatur cognitionibus, non intellectualiter et singulariter, S.
R. quantam proprietatem sibi ipsi divinas illuminat cognitiones, non intellectualiter et unitive, R.
A. sibi ipsi convenienter divinas notiones haurit, non spiritualiter et singulariter, A.
F. rutilat notionibus pro sua dumtaxat proprietate susceptis, non intellectuali quidem stabilique F.
P. convenienter sibi divinis illustratur cognitionibus, non spirituali quidem stabilique P.
P.· OLXEL!U<; SIXU..~ ..a<; Odoc<; eAACÍ.p.'lte..rx.~ "(Y~O'E~<;. oú voepw<; xrx.1. ev~ocLw<;, P.·
L. convenienter sibi divinis illustratur cognitionibus, non spirituali simplicique modo, L.
C. pro captu suo notionibus divinis illustratur, non spirz'tuali quidem unito modo, C.
D. lumiere des connaissances divines tui vient selon son mode, non par l'esprit, immédiatement, D.

6. AMA J\OriKt.lC KAI 111€:::041Kt.lC KAI OION CVNMIKTOIC KAI METABATIKAIC €N€Pr€1AIC 6•
. H. sed rationabiliter et decursaliter et quasi commixtis et translativis operatiom'bus. H.
E. sed rationaliter et investigiose et ut commixtis et transitoriis operatiom'bus. E.
S. sed rationabiliter et diffuse et sicut commixtis et transitivis operationibus. S.
R. sed rationabiliter et digressive et velut commixtis et transitoriis operationibus. R.
A. 'Oerum rationaliter et latius ac veluti promiscuis transitoriisque actionibus. A.
F. sorte, sed rationq.li discurrenteque conditione, transeuntibus scilicet actionibus atque permixtis. F.
P. modo, sed cogitando et praetereundo, quasi permixtis ftuxisque actionibus. P.
P.· aAAa Aor~xw<; XIXL a~eEoo~xw<;, XIXL otov aup.p.LX":O~~ xrx.t p.e-rrx.6rx.·nxrx.~<; EYEf"(ELIX~<;. P.·
L. sed cogitando et praetereundo, quasi permixtis ftuxisque actionibus. L.
C. sed cogitando et discurrendo quasi permixtis ftuxisque actionibus. C.
D. ~ais .par. discours et par détours, par une activité complexe et successive. D.

6. . THN KAT €V0€1AN 11€ OTAN OVK EIC EAVTHN EICIOVCA KAI ENIKH 6.
H: Secundum rectitudinem autem, quando non in se ipsam introiens et uniali H.
E. Per vero directum, quando non in semetipsam intrans et singulari E.
S. In directum autem, quando non ad se ipsam ingressa et singulari S.
R. Secundum rectam autem, quando non in se ipsam ingrediens et singulari R.
A.· Recta vero linea mO'lJetur, cum non in se ingrediens neque singulari A.
F. . . Linea vero recta mO'lJetur:, ·. quando non ingreditur in seipsam .nec intellectuali unifor- F.
P. Recta autem linea, cum non ad se ingreditur et unico P.
P.·. ·. . Tl¡v xoc9' eú9ei'av oé, O't"IXY oúx e{<; ÉoctnT¡y e!aLOÜO'IX xoct SYLX~ P.·
L.'. _ Recta autem linea,"l--. cum non ad se ingreditur et unico L.
C.· . Directe vero mO'lJetur, quando non ad se ipsum ingreditur neque singulari C.
D.:L'ime connait le. mouvement direct, quand, au lieu de rentrer en soi, ou d'aller du mouve- D.
DIX-HUITIEME SECTION : DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. I93
o. NOEPOTHTI KINOVMENH TOVTO rAP c.>C E<I>HN ECTI TO KATA KVKI\ON o.
H. intelligibz"litate movens ( istud enim est, sicut dixi, secundum circulum), H.
E. z'ntellectualitate mota ( hoc enim, ut dixi, est quod secundum cydum), E.
S. intellectualitate mota (hoc enim est, sicut dixi, secundum circulum), S.
R. intellectualitate mota (hoc enim, ut dixi, est quod secundum circulum), R.
A. spiritus effectu acta (hoc enim est, ut dixi, in orbem moveri), A.
F. mique proprietate movetur (hoc enim est, ut dixi, circuitum agere), F.
P. mentís motu detur (hoc enim est, ut dixi, in orbem drcumque ferri), P.
p.. voepÓTT¡"t~ XLVOUfJ-ÉYij (-rou-ro ycíp, wc; ecpr¡v, écr-rt 't"O X!X"t<X xÚxAov), P.·
L. mentís motu detur (hoc enim est, ut dixi, in orbem circumque ferri), L.
C. motu spiritali fertur (nam hic motus circularis est, ut dixi) C.
D. ment spirituel unissant, (ce qui, nous l'avons dit, serait le mouvement circulaire), D.

tl. AMA nPOC TA nEPI EAVTHN nPOEIOVCA KAI AnO Tc.>N e:::c.>eEN c.>CnEP Ano TINc.>N CVM- o.
H. sed ad ea quae erga ipsam sunt procedens, et de exterioribus, tamquam de quibusdam H.
E. sed ad ea circa se proveniens, et ab his extrinsecus tamquam a quibusdam E ..
S. sed ad ea quae sunt circa se zpsam progreditur, et ab exterioribus, sicut a quibusdam S.
R. sed ad ea quae circa se ipsam procedens, et ab exterioribus, quemadmodum a quibusdam R.
A. sed ad ea quae sunt circa se prodiens, · ab exterioribus, veluti a quibusdam A.
F. sed ad externa procedens, ab eis, velut a signis quibusdam F.
P. sed ad ea quae drcum eum sunt prodit, et ab iis quae extrinsecus z"ncidunt, quasi a signis P.
p.. &)J <X 7tpoc; -r:X 7tEpt buTI¡v 7tpo'ioucra., X!Xt cX7t0 -rwv e~w&ev, W(ITCEp cid -:wwv crup.- P.·
L. sed ad ea quae circum eum sunt prodit, et ab iis quae extrinsecus incidunt, quasi a signis L.
C. sed ad ea quae ipsi vicina sunt progreditur, et a rebus externis, non secus ac signis C.
D. elle se porte vers ce qui l'en.toure, se sert de ces choses extérieures comme D.

6. 801\CUN nenOIKII\MENCUN KAI nenAH0VCMENc.>N Enl TAC AnMC KAI HNc.>MENAC ANAfETAI 6.
H. symbolis variis et multiplicatis, ad simplices et coadunatas ducitur H.
E. symbolis variatis et multiplicatis, in simplas et unitas reducitur E.
S. signis variatís et multíplicatís, ad simplices et unitas sursum agitur S.
R. figuris variatis et multiplicatis, ad simplices et unitas reduci R.
A. signis variis ac multiplicibus, ad simplices atque conjunctas intelligentias A.
F. variis multiplicibusque, ad simplices et unitas contemplationes F.
P. quzousdam multis ac variis, ad ea quae simplicia conjunctaque sunt cogno- P.
p.. OÓAwv 7tE7tOLXLAp.Évwv xa.t 7tE7ti,r¡&ucrp.évwv, E7tt -rae; &7tAiic; xrxl. 1¡vwp.év!Xc; dváye-rcu p..
L. quibusdam multís ac variis, ad ea quae simplicia conjunctaque sunt cogno- L.
C. quibusdam variis ac multiplicibus, ad simplices et unitas contemplationes C.
D. de symboles variés et innombrables pour s'élever aux spectacles simples et D.

o. 0Ec.>PEIAC TOVTc.>N OVN KAI Tc.>N AIC0HTc.>N EN AE Te.> nANTI TPic.>N o.


H. contemplationes. lstorum ergo et sensibilium in omni trium H.
E. contempldtiones. Horum igitur et sensibilium in universo trium E.
S. contemplationes. lgitur istarum et sensibilium trium motionum in hoc S.
R. speculationes. Harum igitur et sensibilz"um in hoc universo trium R.
A.promovetur. Harum itaque etiam sensibilium in mundo isto trium A.
F. erigitur. . Harum trium.·in mundo inotionum atque etiam F.
P. scenda deducitur. Horum igitur trium motuum et eorum ·qui hoc in mundo sensu P.
p.. &ewpt1Xc;. Toú-rwv ouv xa.t -rwv rxi.a&71":W'J Év -rij>oe -rij> 7tzv-rt -rp~wv p..
L. scenda dedudtur. Horum igitur trium motuum et eorum qui hoc in mundo sensu L.
C. revocatur. Harum igitur trz'um uti et sensilium in hac rerum universitate C.
D. unissants. De ces trois mouvements spirituels et de tous les mouvements sensibles qui D.

Venions lat. - 13.


194 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES . NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. KINHC€c.JN KAI nOMúl nPOTEPON Tc.JN €KACTOV MONúlN KAI CTAC€c.JN KAI lt.PVC€c.JN 6.
H. motionum, et multo ante. uniuscujusque mansionum et statuum et terminationum, H.
E. motuum, et multo prius unoquoque mansionum et stationum et collocationum, E.
S. omni, et multo prius uniuscujusque mansionum et stationum et collocationum, S.
R. motionum, et multo prius uniuscujusque mansionum et stationum et collocationum, R.
A. motionum, et multo prius cujusque mansionum statuumque ac firmitatum, A.
F. sensibilium, multoque prius uniuscujusque mansionum et statuum atque firmitatum. F.
P. percipiuntur, ai; multo etiam prius uniuscujusque et mansionum et statuum et firmitatum, P.
p.. xw-/¡aEWV, xiXt 'ltOAAij> 1tpÓnpov ..-wv éxCÍ.'l"'tOU p.ovwv xiXt a't&aewv x~Xt topÚ'l"ewv p..
L. percipiuntur, ac multo etiam prius uniuscujusque et mansionum et statuum et firmitatum, L.
C. motionum, statuumque ac firmitatum, C.
D. se font dans le monde, et, beaucoup plus encore, des demeures, des états et des repos de tous, D.

6. AITION ECTI KAI CVNOXIKON KAI nePAC TO KMON KAI ArA60N KAI Vn€P nACAN CTACIN 6.
H. causa est et comprehensale et terminus bonum et benignum, et super omnem statum H.
E. causa/e est et continens et finis et bonum et optimum, et super omnem statum E.
S. causa est et contentiva et finis pulchrum et bonum, quod est super omnem sta- S.
R. causa est et contentum et terminus pulchrum et bonum, quod super omnem stationem R.
A. causa est et continens et finis pulchrum ipsum atque bonum, quod supra omnem statum om- A.
F. auctor est et conservator et finis ipsum bonum atque pulchrum, omni statu motuque F.
P. causa est et finis eaque continet pulchrum ac bonum, quod statum omnem et P.
p. o IX['nov Éa't"~ XIXt auvox ~xov XIXt 1tÉf1X~ 't"O XIXAOV XIXt riy1X6Óv' -ro Ú1tsp -;tli'l"IXV a-rciaw p..
L. causa est et finis eaque continet pulchrum ac bonum, quod statum omnem et L.
C. causa et conservatio et finis est bonum illud pulchrum, quod est supra statum C.·
D. la cause, le conservateur et le terme, c'est l'ttre beau et bon qui dépasse tout état et D.

6. KAI KINHCIN t.IO nACA CTACIC KAI KINHCIC KAI e::: OV 6.


H. et motionem, ideo omnis status et motus ex eo H.
E. et motum, propterea omnis status et motus est ex ipso E.
S. tionem et motum, propter quod et omnis statio et motus et ex quo S.
R. et motionem, per quod omnis statio et motio et ex quo R.
A. nemque bonum est, et per quod status omnis atque motus est, et ex quo A.
F. superius ,· per quod (sane bonum atque pulchrum) status omnis ac motus exsistit, ex quo F.
P. motum superat, quo status omnis ac motus et ex quo P.
p.. XIXt XLVT¡a~v, Ó~O
!'lo '
'ltiXO"IX
-
CT";IX-:r~c;
,
XIX~
'
XWT¡CT~~
,
XIX~
' '!: OU
E<, ""' p..

L. motum superat, quo status omnis ac motus et ex quo L.


C. omnem ac motum, per quod et ex quo et ad quem et cujus gratia C.
D. mouvement,.. si bien que tout état et mouvement vient de Lui et se D.

6. KAI t.l OV KAI ele O KAI OV eNeKA KAI rAP e::; AVTOV KAI t.l AVTOV o.
H. et per eum et in eo et propter eum. Etenim ex ipso et per ipsum H.
E. et per ipsum et in ipsum et propter ipsum. Etenim ex ipso et per ipsum E.
S. et in quo et ad quod et cujus gratia. Etenim ex ipso et per ipsum S.
R. et in quo et in quod et cujus gratia. Etenim ex ipso et per ipsum R.
A. et, in quo et ad quod et cujus gratia sunt omnia. Ex ipso namque et per ipsum A.
F. et,.in quo et ad quod et cujus gratia haec omnia fiunt. Jam vero ex ipso atque per ipsum F.
P. et in quo atque in quod cujusque causa fit. Etenim et ex eo et .per ipsum P.
P.· xcxt Év éí> xcxt ELe; 8 XIXt oú EVSXI7.. K1Xt y&p E~ IXthov XIXt o~· cxthov P.·
L. et in quo atque in quod cujusque causa fit. Etenim et ex eo et per ipsum L.
C. status omnis ac motus exsistit; Etenim ex ipso et per ipsum· c.
D. fait en Lui, pour Lui, a. cause de Lui. Car c'est de Lui et grílce a Lui D.
DIX-HUITIEME SECTION : DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. 195
6. KAI OVCIA KAI Zc.>H nACA KAI NOV KAI ljJVXHC KAI nACHC <PVC€c.>C Al CMIKPOTHTEC Al 6.
H. et substan#a et vita omnis et mentís et animae et omnis naturae, minorationes, H.
E. et essentia et vita omnis et mentís et animae et omnis naturae, parvitates, E.
S. et substantia et vita omnis et mentis et animae et omnis naturae, S. parvitates,
R. et substantia et vita omnis intellectus et animae et omnis naturae, R. parvitates,
A. et substantia et vita omnis est, et sen~us et animae naturaeque omnis, A. decrementa,
F. essentia vitaque omnis intellectus et animae naturaeque exsistit, praeterea parvitates,
F.
P. omnis essentia ac vita est et mentís et animi et omnzs naturae, P. parvitates,
:.J.. xcú oúa[ot XIX~ ~w7¡ 1tio-1X xott voü xiXt o/uxlí.; xú 1t:Ía-r¡<; cpúaewc;, 1Xl o-p.LxpÓTI}n<;, 1Xl p..
L. omnis essentia ac vita est et mentís et animi et omnis naturae, parvitates, L.
C. et substantia et vita omnis et mentís et animae atque universae naturae, parvitates, C.
D. que viennent la substance et la vi e de 1'esprit, de 1'áme et de. tout etre, ce qui est moin- D.

tí. ICOTHTAIC Al M€rMIOTHT€C TA M€TPA nANTA KAI Al Tc.>N ONTc.>N ANAI\OriAI KAI APMONIAI 6.
H. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes et essentiarum analogiae et harmoniae et H.
E. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes et exsistentium corrationalitates et compactiones et E.
S. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes, exsistentium proportiones et harmoniae et con- S.
R. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes et entium analogiae et harmoniae et compre- R.
A. aequalitates, augmenta, mensurae omnes et proportiones reruni et congrúentiae et contem- A.
F. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes, proportiones rerum, congruentiae, commix- F.
P. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes, rerum proportiones, concentus, tempera- P.
:.J.. lo-Ó't"7j7E<;. IXt fJ-EYIXAELÓ'L""Ij-rEc,;, 't"a p.É'L"p'l. 7t:ÍV'L"IX XotL otl 'L"WV ÓV't"WV cXVIXAOy(IXL XIXt &pp.ov(IXL p..
L. aequalitates, magnitudines, mensurae omnes, rerum proportiones, concentus, tempera- L.
C. aequalitates, magnitudines, mensurae omnium et rerum proprietates et concentus et con- C.
D. dre, égal, ou plus grand, toutes les tailles, les rapports, harmonies, compositions des ·D.

6. KAI KPACEIC Al OAOTHTAIC TA M€PH nANTA €N KAI nAHSOC Al CVNA€C€1C Tc.>N M€Pc.>N o.
H. mixtiones, universalitates, partes omnes, unum et multitudo, et colligationes partium, H.
B. concretiones, universitates, partes, unum omne et multitudo, conjunctiones partium, E.
S. cretiones, totalitates, partes, omne unum et multitudo, · et conjunctiones partium, S.
R. hensiones, totalitates, partes, omne unum et multitudo, colligationes partium, R.
A. peramenta, integritates, partes, totum unum atque multitudo, colligationes partium, A.
F. tiones, integritates, partes, quodlibet unum, quaelibet multitudo, partium nexus, F.
P. tiones, tota, partes, unum omne ac multitudo, partium copulationes, omnis P.
t.J.. XIX~ xpci.o-EL<;, 1Xl ó),ón¡'t"e:c;, -re% p.ép·11, 1tiv ev xiX1. 1tA1jGoc;, 1Xl auvoéasLc; -rwv p.epwv, p..
L. tiones, tota, partes, unum omne ac multitudo, partium copulationes, omnis L.
e. cretiones, tota, partes, omne unum et multitudo, conjunctiones partium, C.
D. etres, les ensembles, les parties, l'unité pleine, la multitude, les. alliances· des parties, D.

6. Al nANTOC nAHSOVC €Nc.>C€1C Al T€A€10THTAIC Tc.>N OAOTHTc.>N TO nOION TO noCON 6.


H. omnis multitudinis coadunationes, perfectiones universalium, quod quale, quod quan- H.
E. totius multitudinis unitates, consiJmmationes universalitatum, quale, quantum, E.
S. omnis multitudinis unitiones, perfectiones totalitatum, quale, quantum, S.
R. omnis multitudinis uniones, perfectiones totalitatu1'11) quale, quantum, R.
A. omnes multitudinis conjunctiones, integritatum perjectiones, . ··· quale, quantum, A.
F. omnis multitudinz"s uniones, integritatum perfectiones, '·"'" quale, quantum, F.
P. multitudinis conjunctiones sive unitates, eorum quae tota sunt perjectiones, • ··qua/e, quantum, P.
p.. 1Xl 7tiXY't"Oc; 7tA-/¡Gouc; bwaeLc,;, IX~ TEAELÓrt¡-rsc; -;wv ÓAo'L"-~Twv, 'L"O 7tOLÓv, -ro 7tOO"Óv, p..
L. multitudinis conjunctiones sive unitates, eorum quae tota sunt perjectiones, ·: . qua/e, quantum, L.
C. et omnis mtdtitudinis copulationes, perfectiones totorum, qua/e, quantum,. quam C.
D. les unions de toute multitude, les achevements des touts, · la qualité, la . quan- D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. TO nH/\IKON TO AnEIPON Al CVfKPICEIC Al AIAKPICEIC nACA AnEIPIA nAN o.


H. tum, quod tantum, quod multum, concretiones, discretiones, omnis multitudo, omnis
H.
E. tantum, multum, comparationes, discretiones, omnis multitudo, omne
E.
S. quotum, infinitum, comparationes, discretiones, omnis infinitas, omnis
S.
R. multum, infinitum, comparationes, discretiones, omnis infinitas, omnis
R.
· A. quotum, infinitum, comparationes, discretiones, infinitas omnis, omnis
A.
F. quotum, ejusmodi infinitum, conjunctiones, discretiones, omnium infinitudo,
F.
P. quotum, infinitum, conjunctiones, divisiones, omnis infinitas,
P.
p.. ~o 1t1)ALxov, ~o Oin:<:Lpov, a.l. auyxp[ae~~. a.l. ÓLa.xp[aeL~, 7tCiaa. dn:sLpia., n:iv p..
L. quotum, infinitum, conjunctiones, divisiones, omnis infinita.~, L ..
C. magnum aut parvum, infinitum, comparationes, separationes, omnis infinitas, omnis C.
D. tité, la limite, l'absence de li~ites, les convenances et les différences, toute immensité, tout D.

6. nEPAC 01 OPOI nANTEC Al TA:::EIC Al VnEPOXAI TA CTOIXEIA TA E:IAH nACA 6.


H.finis, termini omnes, et ordines, supereminentiae, elementa, species, omnis H.
E. summum, termini omnes, ordines, continentiae, elementa, formae, omnis E.
S. finis, dejinitiones omnes, ordines, excessus, elementa, formae,_ omnis S.
R. terminus, definitiones omnes, ordines, superexcellentiae, elementa, species, omnis R.
A.finis, termini omnes, ordines, eminentiae, elementa, species, omnis A.
F. omnis terminus, fine.~ omnes, ordines, excessus, elementa, species, quaelibet F.
P. termini omnes, ordines, praestantiae, elementa, species, omnis P.
p.. n:Ép:x~, ol. Bpo~ n:áv~e~, a.~ "t'CÍ.~stc;, al Ú7tepoxa. f., 't'~ a-ror.x_eL:x~ 't'& eL071, n:a.a:x P.·
L. termini omnes, ordines, praestantiae, elementa, species, omnis L.
C. finis, definitiones, ordines, excellentiae, elementa, formae, omnis substan- C.
D. terme, toutes les limites, les rangs, les préséances, les éléments, les formes, toute D.

6. OVCIA nACA AVNAMIC OACA ENEPrEIA nACA e:::IC nACA AIC0HCIC nAC /\OfOC nACA o.
H.substantia,-.omnis virtus, omnis operatio,. omnis. habitus, omnis sensus, tomnis sermo, omnis H.
1]. essentia,-·. omnis virtus, omnis operatio-,, omnis. ·habitus,, .p.\ 1.11 ;- ,., <r omnis; sensus~' omnis. ratio;'. omnis E:
S. substantia-; omnis .. virtus, omnis operatit?, omnis habitus, · · omnis sensus; · omne verbum;-: omne S.
R. substantia, omnis virtus, omnis operatio, omnis habitus, · '; omnis, sensus; omnis ratio;, omnis R.
A. substantia, omnis virtus, omnis operatio, omnis habitus, ·· . omnis. sensus; sermo omnis, omnis A.
F. essentia, quaevis potentia, omnis actio, omnis habitus,. ·. ·. tí . omnis sensus, ratio, F.
P. essentia, vis omnis, omnis actio, habitus. omnis, sensus omnis, omnis sermo, omnis P.
p. OUO"LJt, 'ltia:x .óúva.p.L~, 'ltaaa. evépysL:x, 'ltiaa. e~L<;, .. ·.; .''!tao-a. a.taG·r¡a~c;. 'Ita<; j,óyoc;, 'ltaaa. P.·
L. essentia,. vis omnis, omnis actio, habitus omnis, , . .:~~ ''-' sensus'-' o,mnis, omnis sermo, omnis L.
C. tia, .omnis facultas sive potestas, omnis actio,:.omnis., habitus, .., , omnis sensus, omnis' ratio,- omnis C.
.D. ~ssence, toute¡ puissance, toute. vigueur; toute,,,dispositio~¡¡, . tout. sens, tout. concept; ~oute .D.

6. NOHCIC nACA. enA41H nACA EniCTHMH nACA, ENWCIC; •:':i/'1:- KAI An/\WC nAN. ON EK, TOV KAI\OV 6.
H.intellectus, omnis tactus, omnis disciplina,· omnis · coadunatio, et simpliciter omne quod est de bono H.
E. intellectus, omnis illuminatio, omnis scientia;. omnis unitas, et simpliciter omne ON ex bono E.
S.factum, OT(Znis tactus, omnis scientia, omnis unitio, et simpliciter omne· exsistens ex S.
R. intellectus,. omnis tactus, omnis scientia, omnis. unio, .· et simpliciter. omne. ens ex pulchro .R..
A. intelligentia,, tactus omnis, omnis scientia,, omnis unio,,, /. •.',\·:'. simpliciterque omneu¡uod· ex. pulchro ..4...
F,. inte.lligentia,~ IOftus, scientia, u~io, ~ ·1·:.:1·<·, -.:)::;·;"){¡:ii~: ,<'•n i.· atque.: 1simpliciter,;;, quidquid: est' .: ex
P. rnentis notitia~ omnis tactus, omnis. scientia,, omnis conjiinctio, et, u11o nomine quidquid est· ex pul-
P.· VÓ"f\O"L~, 'lt-iO"~ én::xr¡-1¡, 1taaa. IÍ'ItLá-r-/¡p."f\, 'lta(T:X E\IWO"L~, : ' . . . ·. xa.i,. ~'lt),w<; ·. iiv' 0\1,. éx ,;ou xa.Aou
L. mentís notitia, omnis ta,ctus; .omnis scientía,· omnis.. conjunctio~ et• uno nomine· quidquid est ex pul"!".
C. intelligentia, omni$ tactus, omnis scientia, omnis copulatio, et•;simpliciter.. omne quod ex. pul...
D. pensée, tout contact, toute expérien!!e,. toute'. union ; ·, ·· en un mot,>. tout ¡ ce . qui vient du D•..
DIX-HUITIEME SECTION : DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. 197

6. KAI ArAeOV KAI EN TCU KMCU KAI ArAeCU ECTI KAI EIC TO KMON KAI ArAeON EnJCTPE4lETAI 6.
H. et benigno et in bono et in benigno est, et in honum et in henignum convertitur. H.
E. et optimo ei in bono et in optimo est, et in bonum et optimum convertitur. E.
S. pulchro et bono et in pulchro et bono est, et ad pulchrum et bonum convertitur. S.
R. et bono et in pulchro et bono est, et in pulchrum et bonum convertitur. R.
A. est et bono et in pulchro et bono, et ad pulchrum bonumque convertitur. A.
F. pulchro bonoque exsistit, et in pulchro bonoque consistit, et ad pulchrum bonumque convertitur. F.
P. chro ac bono et in pulchro bonoque est, atque ad pulchrum honumque rejertur. P.
¡;.. X()(L &.ycz9oü xcú sv -r<J) X<Xf.<J} X()(L :iycxO<J) Éo--:i, xczt el<; -ro xcx"Aov x<Xt riycz9ov €7no--rpécpe-rcx~. p..
L. chro ac bono et in pulchro bonoque est, atque ad pulchrum bonumque refertur. L.
C. chro et bono exsistit et in pulchro et bono est, et ad pulchrum et bonum convertitur. C.
D. Beau et du Bon demeure dans le Beau et le Bon, se rapporte au Beau et au Bon. D.

6. KAI nANTA OCA ECTIN KAI rJNETAI lliA TO KAAON KAI ArAeON ECTIN KAI rJNETAI 6.
H. Et omnia quaecumque sunt et fiunt per bonum et benignum sunt et fiunt, H.
E. Et omnia. quaecumque sunt et fiunt per honum et optimum sunt et fiunt, E.
S. Et omnia quaecumque sunt et fiunt propter pulchrum et bonum sunt, fiunt, S.
R. Et omnia quaecumque sunt et fiunt propter pulchrum et bonum sunt et fiunt, R.
A. Et omnia quaecumque sunt et fiunt ob pulchrum et bonum sunt et fiunt, A.
F. N empe quaecumque sunt et vivunt propter pulchrum bonumque sunt et fiunt, F.
P. Et quae sunt ac fiunt boni pulchrique causa et sunt et· fiunt omnia, P.
fl-· Kcxt 7ttXV'rCX 5o-ex éo--rt xcxt yLve-rcz~ o~& 'rO XCXAOV xcxt áyaGov EO"'rL xcxt YLVE'rCX~, P.·
L. Et quae sunt ac fiunt honi pulchrique causa et sunt et fiunt omnia, L.
C. Et quaecumque sunt et fiunt propter pulchrum et bonum sunt et fiunt, c.
D. Tout ce qui est ou va se faire existe ou va se faire grice au Bon et au Beau. D.

6. KAI nPOC AVTO nANTA OPA· KAI· Vn AVTOV KINEITAI KAI CVNEXETAI KAI AVTOV ENEKA 6.
H. : et ah ipso omnia videntur, · •.' , et ab, ipso• moventur et continentur; , et propter ipsum H.
E; · et ad hoc omnia vident, · · · ' et::· ab. ipso moventur et · continentur, ' et propter ipsum E.
S. et ád ipmm omnia inspiciunt, e{·ab.·ipso·maventur et.continentur;: ,, ' et ipsius gratia S.
R .. , et ad ipsum omnia respiciunt;. ,' et 'ab · ipso; moventur et continentur, et ipsius gratia R~
A; ipsumque aspiciunt omnia,; · ·.~· et ·ah ipso>'moventur; atque continentur, • et ipsius gratia A.
F. ad' ipsum enim omnia spectant, ab eodem· moventur et continentur, ·: praeterea ipsius gratia et F.
P. ipsumque. omnia intuentur, . et ab · eo moventur ac continentur, · ejusque causa P.
p.. xal. 1tp0<; aÚ-;o n:&v'-ra Óp~, XCXL ú1t' cxú-roü x~ve'L-:cx~ XCltL a-uvexe-ra~, XCltL otÚ-roiJ evexa. P.·
L. ipsumque: 'oinnia intuentur, :· et ab eo moventur ac. conti~tiir, ,,,\ ejusque causa L. ·
C. et cuneta in' ipsum intuentur, \ : et ab: eo moventurt~t"consmántur;, ' ·, et ipsius gratia C;
D~ Tout a:<Jeá yeux fixés sur. Lui. ·.~ d-í1 C'est Lid quhimeut•retl garde~ll'~~ ·: · "\' C'est< pour Lui; D~

1
6. KAI 41 AVTO KAI EN AVTCU ,·.:• nACA.APXH nAPAllEifMATIKH TEI\EIKH noiHTIKH. 6.
H. et per ipsum et in ipso : ,. '' . ·. omne initium paradigmale~· perfectale, factura/e, H.
E. et per ipsum et in t'pso omne, principium exemplativum, consummativum, intellectuale, E.
S. et propter ipsum et in ipso omne principium exemplare, finale, efficiens, S. .
R. et propter t'psum et in ipso · omne principium exemplijicativum;-' perjectivum, jactivum, R.
A. et per ipsum et in' ipso est ·•, principium.omne a quo exempza,dicuntur, principium consummans;A,
F; per· ipsummet, et in' eodem est '" '· •·'' omne•principium ·exempláre, perjiciens, efficiens; ,:. • ·F.
_et per t'psum atque in·eo•est omne princi:Pium quod,·exempli~"e-Xprimendi; perficiendi,1 faciendi vimP.
',1'
p,
fl-· XCXL a~· cxtho l(Cl(L ~V otú-ri¡J: ti' TtéiO"ot ripx7: 1t!Xp<XOe~yp:a-;tx1}, 'rSAe-rtx-1}, 1t0t1j'r~x·~. P.·
L. et per ipsum atque in eo>esi, •i'.··:·· ' omne principium exemplare; jinale;."efficiens,
1
L.
C. et propter ipsum et in ipso ·' omne principium exemplare,"finale, efficiens, C.
D. par· Lui. et en Lui ··, qu 'est to~te cause, exemplaire¡ final e,, efficiente, ' D~
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. lliiKH CTOIX€1c..>liHC KAI An/\c..>C nACA APXH nACA CVNOXH 6.


H. specificale, elementale, et in summa omne im"tium, omnis comprehensio, H.
E. speciale, jormale, et simpliciter omne principium, omnis continentia, E.
S. formale, elementarium, et simpliciter omne principium, omnis continentia, S.
R. jormativum, elementativum, et simpliciter omne principium, omnis contz"nentia, R.
A. efficiens, jormaleque atque materia/e, prorsusque omne principium, continentia omnis, A.
F. speciale, elementale, et simpliciter omne principium, quaelibet conservatio, F.
P. habet, quod speciale est quodque genera/e, atque omnino principium omne, omnis cohaerentia, P.
P·· ELO~xl\, O"'tOLXELW07j~, X(XL &7t}w~ 7tia-a d.pz·f., 7taa-:x: rruvozl\, f'-·
L. forma/e, materiale, atque omnino principium omne, omnis cohaerentia, L.
c. formale, materiale, et denique omne principium, omnis conservatio, C.
D. formelle, matérielle ; bref, tout commencement, toute durée, D.

6. nAN nePAC H INA CV/\1\ABc..>N €1nc..> nANTA TA ONTA €K TOV KAI\OV KAI ArAeOV 6.
H. omnis finis, (ut quae comprehendens dicam) omnia quae sunt de bono et benigno, H.
E. omne summum, aut ( ut comprehendens dicam) omnia quae sunt ex bono et optimo, E.
S. omnis finis, aut (ut comprehendens dz"cam) omnia exsistentia ex pulchro et bono, S.
R. omnis terminus; ( ut comprehendens dicam) omnia entia ex pulchro et bono, R.
A. omnis finis, sive ( ut perstringam breviter) omnia quaeque sunt ex pulchro et bono sunt, A.
F. unusquisque terminus, sive ( ut summatim dicam) quaecumque sunt ex pulchro sunt atque bono, F.
P. finis omnis, aut (ut summatim dicam) omnia quae sunt ex pulchro sunt et bono, P.
f'-· 7taV 7tÉflCl~, T¡ (fva rru)J..aowv si7tw) rcCÍ.V't!J. 't'b. o'na EX 'tOU xa),ou xat &yaGou, p..
L. finis omnis, aut (ut summatim dicam) omnia quae sunt ex pulchro sunt et bono, L.
C. omnis finis, et ( ut summatim dicam) omnia quae sunt ex pulchro et bono exsistunt, c.
D. et toute fin. Pour tout dire en un mot, tout ce qui est vient du Beau et du Bon, D.

6. KAI nANTA TA OVK ONTA VnEPOVCic..>C EN Te.> KAI\c..> KAI ArAec..> 6.


H. et omnia quae non sunt supersubstantialiter in bono et benigno, H.
E. et omnia quae non sunt superessentialiter in bono et optimo, E.
S. et omnia non exsistentia supersubstantialiter in pulchro et bono, S.
R. et omnia non entia supersubstantialiter in pulchro et bono, R.
A. et quae non sunt omnia supersubstantialiter in pulchro sunt et bono, A.
F. immo et quae non sunt ratione quadam plus quam essentiali in pulchro bonoque consistunt, F.
P. quaeque non sunt in pulchro et bono singulari quadam ratione sunt omnia, P.
r· X!J.L 1tCÍ.'I'ta -.a. oux Óv-ra Ú7tEpourr~w~ év -rij) xaAij) xat dp90, f'··
L. quaeque non sunt in pulchro et bono singulari quadam ratione sunt omnia, L.
C. et omnia quae non sunt in pulchro et bono sunt suprasubstantialiter, C.
D. et tout ce qui n'est pas est d'une maniere inconcevable dans le Beau et le Bon, D.

6. KAI ECTIN nANTc..>N APXH KAI nEPAC VnEPAPXION KAI Vn€PTE/\EC 6.


H. et est omnium initium et finis superinitium et superfinis; H.
E. et est omne principium et finis et superprincipale et superfinale ; E.
S. et est omne princi'pium et finis superprincipale et superperjectum ; S.
R. et est omne principium et terminus superprincipalis et superperjectus ; R.
A. estque ipsum initium omnium et finis, omne principium omnemque superans finem ; A.
F. ipsumque est omnium principium atque finis super omnem principii finisque rationem ; F;
P. estque omnium principium ac finis quae principium et finem superant ; P.
r· xat err·n miv-rwv cipx1) xat 7tÉpa~ Ú7tepá:pzwv xat Ú7tEpnAÉ~ · f'-·
L. estque omnium principium ac finis quae principium et finem superant ; L.
C. et est omnium principium supra quam princi'piale et finis supra quam perjectus; C.
D. principe et fin de tout, beaucoup plus que ne l'est tout principe et toute fin, D.
DIX-HUITI:EME SECTION : DIEU BON EST BEAU ET LA BEAUTÉ. 199

6. OTI e::: AVTOV KAI .lil AVTOV KAI EN AVTW KAI EIC AVTON TA nANTA WC <PHCIN o.
H. quía ex ipso et per ipsum et in ipso omnia, ~'icut
sacer H.
E. quía ex ipso et per ipsum et in ipso et in ipsum sunt omnia, ut ait E.
S. quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso et ad ipsum omnia, sicut dicit S.
R. quoniam ex ipso et per ipsum et in ipso et in ipsum omnia, ut ait R.
A. quia ex ipso et per ipsum et in ipso atque in ipsum omnia sunt, ut sacra tes- A.
F. quoniam ex ipso atque per ipsum et in ipso atque ad ipsum omnia pendent, quemadmodum sa- F.
P. quoniam ex z'pso, per ipsum et in z'pso atque in ipsum sunt omnia, ut divina P.
?. o'L é~ :xú,ou x:xt oL' :xú,ou x:xt Év whi¡> x:xt si<; :xú-;o -;& 1ttiv-;:x, W~ rp1¡o-LV p.·
L. quoniam ex ipso, per ipsum et in ipso atque in z'psum sunt omnia, ut divina L.
C. quoniam ex ipso et per ipsum et ad ipsum omnia, sicut ait C.
D. puisque tout est de Lui, par Lui, en Lui, pour Luí, comme le dit D.

6. O IEPOC 1\0rOC nACIN OVN ECTIN TO KAI\ON KAI ArAeON E<PETON KAI EPACTON 6.
H.inquit sermo. Omnibus ergo est bonum et benignum desideratum et concupitum H.
E. sacer sermo. Omnibus est igitur bonum et optimum concupiscibile et amabile E.
S. sanctus sermo. Omnibus igitur est pulchrum et bonum desiderabile et amabile S.
R. sacer sermo. Omnibus igitur est pulchrum et bonum appetibile et amabile R.
A. tantur eloquia. Omnibus igitur est pulchrum ac bonum desiderabile et amabile A.
F. crum testatur eloquium. Ipsum ergo pulchrum atque bonum est omnibus appetibile, amabile, F.
P. scripta tradunt. Est igitur id quod pulchrum est et bonum expetendum, amandum, dili- P.
¡J.. ó tspo~ :Aóyo<;. IIa.,w ouv éO"'rt ,b x:x:Aov x:xt áy:xGov écps,bv xa:t ép:xcHov ¡;..
L. scripta tradunt. Est igitur id quod pulchrum est et bonum expetendum, amandum, dili- L.
C. scriptura. Universis igitur pulchrum et bonum desiderabile et amabile est et ab C.
D. I'Écriture. Pour tous le Beau et Bon est désirable, souhaitable, D.

6. KAI ArAnHTON KAI 41 AVTO KAI AVTOV ENEKA KAI TA HTTW 6.


H. et dilectum ; et per ipsum et ipsum propter et minora H.
E. et deleetabile ; et per ipsum et propter ipsum minora E.
S. et diligibile; et propter ipsum et ipsius gratia et minora S.
R. et delectabile ; et propter ipsum et ipsius gratia et minora R.
A. ac dili"gibile ; et per ipsum atque ipsius gratia et inferiora A.
F. diligendum ; rursus propter ipsum ejusque gratia inferiora quidem F.
P. gendum omnibus ; ac propter ipsum ejusque causa et ab inferioribus superiora m_elt'oraque P.
¡1.. xz t áya:1tr1-;óv· ' "', ' , ' J - ,,
XotL OL otU'O X:XL GtU'!OU cYcX:X xcxt 't'~ "Í)'t'1:'W 't'WV xpe~ 't'- P.·
L. gendum omnibus ,· ac propter ipsum ejusque causa et ab inferioribus superiora melioraque L.
C. universis diligitur ; et propter ipsum et ipsius causa et inferiora C.
D. aimable. ,' , C'est par Lui et a cause de Lui que les inférieurs D.

6. TWN KPITTONWN EniCTPEnTIKWC EPWCI KAI KOINWNIKWC TA OMOCTOIXA 6.


H. majora convertibiliter diligunt, et communialiter conscripta H.
E. meliora convertibiliter amant, et sociative aequiformia E.
S. meliora convertendo se ad ea amant, et communicative ordinata, S.
R. meliora conversive amant, et communicative coordinata, R.
A. conversionis ratione praestantiora amant, et paria socialiter aequalia A ..
F. amant superiora, sed ad illa videlicet convertendo, quae vero in eodem ordine sunt, communicando F.
P. relationis conversionisque vi ac nomine diliguntur, et societatis causa paria P.
p.. -;Óvwv E1tLO"'rflE1t'!LXW<; epwo-L, . x:xt XOLVWVLXW<; ,& Óp.Ócr't"OLXQ( p..
L. relationis conversionisque vi ac nomine diliguntur, et societatis causá paria L.
C. amant superiora, convertendo se ad ea, et quae sunt ejusdem ordinis amant C.
D. acceptent avec amour leurs supérieurs, que les égaux se communiquent avec D.
200 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. TWN OMOTIMWN KAI TA KPEITTW TWN HTTWNWN nPONOHTIKWC 6.


H. unikonora, et meliora minora providenter, H.
E. aeque konorabiliora~ et meliora minora provide, · E.
S. coordinata, et meliora minora provisive, S.
R. et meliora minora provisive, R.
A. diligunt, et praestantiora minoribus providendo amare junguntur, A.
F. invicem consortia diligunt, . sed praestantiora inferiora diligunt providendo, F.
P. a paribus, prospiciendique ac consulendi causa inferiora a praestantioribus, P.
i·"- 't"wv óp.o't"Clywv, xori -r& xpehn.> -rwv -~nóvwv 7tpOVO"fl't"Lxwc;, p..
L. a paribus, prospiciendique ac consulendt' causa inferiora a praestantioribus, L.
C. similia communicando, et majara minora providendo eis, C.
D. amour a leurs égaux, que les supérieurs aident avec amour les inférieurs, D.

6. KAI AVTA EAVTWN EKACTA CVNEKTIKWC KAI nANTA TOV KAII.OV KAI ArAeOV 6.
H. et ipso ipsa unaquaeque consistunt, et omnia bonum et benignum H.
E. et kaec semetipsa singula quaeque connexe, et omnia bonum et optimum E.
S. et ipsa singula se ipsa contentive, et omnia pulckrum et bonum de- S.
R. et ipsa se ipsa singula contentive, et omnia pulckrum et bonum R.
A. et ipsa se amant singula suae ratione continentiae, et omnia, quaecumque faciunt et A.
F. et singula semetipsa se videlicet continendo, cuneta denique, quidquid agunt atque F.
P. et a se ipso quidque conservandi sui causa amatur, quaeque faciunt atque volunt, ejus quod pul- P.
;J.. Xelt alha ÉClU't"WV EX:X.tr't"Cl (fUVEX't"Lxwc;, XClL 7tCÍV't"Cl 't"OU XClAOÜ xal. &.yotGoü P.·
L. et a se ipso quidque conservandi sui causa amatur, quaeque faciunt atque volunt, ejus quod pul- L.
C. et singula se ipsa conservando se, et omnia, pulckrum et bonum C.
D•. et que chacun conserve avec amour sa place. C'est l'envie du Beau et du Bon qui D.

6. €cJ)I€MENA fiOIEI KAI BOVAETAI nANTA OCA nOI€1 KAI BOVAETAI nAPPHCIACETAJ AE KAI TOVTO 6.
H. appetentia facit et vult omnia quaecumque fecit et voluit. Confidet autem et istud H.
E. desiderantia fact"t et vult omnia quaecumque fact"t et vult. Audebit autem et koc E.
S. siderantiafaciunt et volunt omnia quaecumque faciunt et volunt. Confidit autem et koc S.
R. appetentia faciunt et volunt omnia quaecumque faciunt et volunt. Libere propalabit autem et R.
A. volunt, pulckri et boni desiderio et faciunt et volunt. Confidenter id quoque ven·s- A.
F. volunt, boni pulckrique desiderio faciunt atque volunt. Audebit et koc F.
P. ckrum est et bonum cupiditate ducta, et faciunt et volunt omnia. Audebit etiam koc P.
¡J.. StpLÉp.eva 1tOLEL Xell. ~oÚAE't"ClL rr&.v-.:-or. o~a. 7tOLEL xor.l. ~oú),E't"?.L. lla.pfl'1¡~LcX~E't"OCL OE XClL 't"OÜ':O fL ·
L. ckrum est et bonum cupiditate ducta, et faciunt et volunt omnia. Audebit etiam koc L.
C. expetendo faciunt et volunt quaecumque faciunt et volunt. Quin et koc vere C.
D. pousse a faire et a vouloir tout ce qu'on peut faire et vouloir. Pour @tre vrai, il faut D.

6. ElnEJN O AII.H9HC AOrOC OTI KAI AVTOC O nANTWN AITIOC Al ArAeOTHTOC VnEP- 6.
H. dicere verus sermo quia et ipsa omnium causa, per benignitatis superemi- H.
E. dicere vera ratio quia et ipse omnium causalis, per bonitatis excellen- E.
S. dicere verus sermo quod et ipse omnium causa, propter bonitatis exces- S.
R. koc dicere vera ratio quoniam et ipse qui omnium causa, propter bonitatis superabun- R.
A. sima ratione dicemus quod ipse quoque auctor omnium, pro bonitatis magnitu- A.
F. vera ratio dicere, ipsam omnium causam , propter bonitatis exube- F.
P. vera ratio dicere ipsum quoque rerum omnium auctorem, pro singulari bonita/e P.
p.. eL1re:tv b dA7¡6~¡; lóyoc; 0-r!. Xel~ aÚ't"O~ Ó 7t0CV'"o:"WV Cle't"LOc; oL' &.yel&Ó't""fl't"Oc; ímep- p.
L. vera ratio dicere ipsum quoque rerum omnium auctorem, pro singulari bonitate L.
C. audemus dicere quod ipse qui est omnium causa, propter excellentiam boni- C.
D. m@me oser dire que 1'Auteur de toutes choses, dans sa surabondante D.
DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L' AMOUR TOUT AIMABLE. 201

o. 80/\HN nANTúlN EPA nANTA nOIEI nANTA CVNEXEI nANTA EniCTPEcllEI 6.


H. nentiam, omnia amat, omnia facit, omnia continet, omnia convertit. H.
E. tiam, omnia amat, omnia facit et vult, omnia continet, omnia convertit. E.
S. sum, cuneta amat, cuneta facit, cuneta perjicit, cuneta continet, cuneta convertit. S.
R. dantiam, omnia amat, omnia facit, omnia perjicit, omnia continet, omnia convertit. R.
A. dz"ne, omnia amat, omnia facit, omnia perjicit, omnia continet convertitque omnia. A.
F. rantiam, omnia amare, omnia facere, omnia perjicere, continere, convertere. F.
P. sua, amare omnia, omnia facere, omnia perjicere, omnia conservare, omnia convertere. P.
r· 6o):}¡v 'lttX'n"WV ÉpCf, mfv-r~ 'ltO~EL, mÍ.na -rEAe~OL, mxv-ra auvéy_e~, 'ltcXY';~ Éma-rpÉCfEL. fl.·
L. sua, amare omnia, omnia facere, omnia perjicere, omnia conservare, omnia convertere. L.
C. tatis, omnia amat, omnia facit, omnia perficit, omnia continet, omnia convertit ad se. C.
D. bonté, aime tout, fait tout, perfectionne tout, garde tout, et ramene tout. D.

o. KAI ECTIN KAI O 0EIOC EPúlC AfA00C ArA00V AlA TO AfA00N AVTOC fAP AfA00EPfOC 6.
H. Est et divina cupiditas benigna benigni per benignum ; ipsa enim benopera H.
E. Et est eü'am divinus amor optimus et optimi per optimum ; ipse enim benefactor E.
S. Et est divinus amor bonus boni propter bonum ; ipse enim bonum operans S.
R. Et est et divinus amor bonus' boni propter bonum ; ipse enim bonioperator R.
A. Est etiam et divinus amor bonus et boni et propter bonum ; ipse enim auctor benejicus A.
F. Est profecto divinus amor bonus boni propter bonum ; ipse enim amor benejicus F.
P. Est etiam divinus amor et bonus et boni et boni causa ; ipse enim bonus auctor P.
r· K~t sa-r~ xat b GeLO<; spw.; ocy:xGo.; ocyaGoü OL2 -ro ocy~Góv· a:J-ro.; y&p ó dyaGoepyo.; p..
L. Est etiam divinus amor et bonus et boni et boni causa ; ipse enim bonus auctor L.
c. Et est divinus amor bonus boni propter bonum ; ipse enim amor divinus qui boni- C.
D. L'amour Divin est bon, aime le bon, pour le bon. Cet amour qui fait le D.

6. TúlN ONTúlN EPúlC EN TAfA00 KA0 VnEPBO/\HN nPOVnAPXúlN 6.


H. exsiste,ntium cupiditas, in benigno secundum eminentiam praesistens, H.
E. exsistentium amor, in optimo per excellentiam ante subsistens,- . E.
S. exsistentium amor, in bono secundum excessum praeexsistens;. S.
R. entium amor, in per-se-bono secundum superabundantiam praeexsistens, R.
A. entium amor, cum antea in bono excellenter esset, A.
F. rerum auctor, cum antea in bono prorsus exuberaret, F.
P. eorum quae sunt amor, cum prius in ipso bono excellenti praestantique ratione esset, P.
¡J.. 't"WV onwv epw.;, ev -rocyaG<j) xaG' !J'ltep6oJ.l-¡v "poü'ltcipzwv, p..
L. eorum quae sunt amor, cum prius in ipso bono excellenti praestantique ratione esset, L.
C. tatem in iis quae sunt operatur, quia prius exstitit in bono super/ate, C.
D. bien de tous les @tres est daos le Souverain·: Bien éminemment et avant tout. D.

6. OVK EIACEN AVTON AfONON EN EAVTúl MENEIN EKINHC€N AE AVTO EIC TO nPAKTI- 6.
H. non sinit ipsum sterilem in ipso manere, movit autem ipsum ad agendum H.
E. non sinit ipsum infecundum in se ipso manere, movit autem ipsum in agendum E.
S. non dimisit ipsum sine germine in se ipso manere, movit autem ipsum ad operandum S.
R. non dimisit se ipsum infecundum in se ipso manere, movit autem se ipsum in operari R.
A. nequaquam ipsum in se ipso manere infecundum permisit, sed ipsum ad operandum movit A.
F. non permisit ipsum sine germine in se manere, sed ad agendum movit P.
P. non passus est ipsum in se sterilem et infecundum maneie, · · sed eum impulit ad tigendum P.
V·· ovx e[aaE'I a.u-rov !í.yovov ÉY eau'<j) p.Éve~v, . '·' ÉXLY'"fla"E oe av-rov El<; -ro 1tp~x-rL- P.·
L. non passus est ipsum in se sterilem et infecundum manere, sed eum impulit ad agendum D.
C. non sivz"t ipsum in se sine foetu manere, sed potius movit eum ad operandum C.
D. 11 n'a pas supporté que Dieu demeure en soi stérlle : · · il L'a poussé a exercer D.
202 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. K€V€C9AI KATA THN AnANTú>N rENHTIKHN Vn€PBOI\N KAI MH TIC HMAC OI€C9ú> 6.
H. secundum omnium facturalem superexuberantiam. Et ne quis opinetur H.
E, juxta omnium genitivam excellentiam. Et ne quis nos arbitretur E.
S. secundum omnium generativum excessum. Et non aliquis nos opinetur S.
R. secundum omnium generativam superabundantiam. Et nullus nos existimet praeter R.
A.per excellentiam cuneta gignentem. Et nemo nos arbitretur praeter A.
F. per excessum omnium genitorem. Nemo vero nos arbitretur praeter F.
P. singulari abundantia, quae est procreatrix omnium. Nec vero nos quisquam putet P.
P.· XEÚeaGaL xoc-r& nrv &mivt"W\1 ywr¡'t"LxT¡V Ún:EpÓoA;/¡v. Kat p:l¡ -rLc; 1¡p.cic; oléaGw p..
L. singulari abundantia, quae est procreatrix omnium. Nec vero nos quisquam putet L.
C. secundum excellentiam virtútis suae omnium rerum effectricis, Neque vero nos quisquam putet C.
D. l'éminente puissance qui a tout fait. Et que personne ne pense que D.

6. nAPA TA /\OrlA THN TOV €Pú>TOC Enú>NVMIAN nP€CB€V€1N €CTI M€N rAP AI\OrON 6.
H. contra glosa cupiditatis cognominationem colamus. Est enim irrationabile H.
E. contra eloquia amoris cognominationem honorificare. Est quidem enim irrationabile E.
S. praeter eloquia amoris nominationem commendare. Est enim irrationabile quidem S.
R. eloquia eam quae amoris cognominationem honorare. Est quidem · enim irrationabile R.
A. scripturae sacrae auctoritatem amoris cognomen introducertt. Est enim ( ut reor) perquam sane A.
P. sacrarum litterarum auctoritatem amoris nomen colere. . Est enim irrationabile F.
P. contra scripturae. sanctae auctoritatem amoris nomen celebrare. Est enim alienum P.
p.. napa 't"a AóyLa ~V 't"OU spw-roc; én:wvup.hv !tpEaÓsÚsLv. "EO"'t"L p.b yap á./,o¡ov p..
L. contra scripturae sanctae auctoritatem amoris nomen celebrare. Est enim alienum L.
C. contra scripturae auctoritatem amoris nomen celebrare. Est enim a ratione alienum C.
D. nous allons contre I'Écriture en célébrant le nom d'Amour. 11 n'est a mon avis D.

p. ú>C OIMAI KAI CKAION TO MH TH AVNAM€1 TOV CKOnOV nPOC€X€1N AI\I\A TAIC 1\E:::ECI 6.
H. ( ut puto) et d6Jlium ·, · · : -non virtuti sensus attendere, sed sermonibus. H.
E. ( ut arbitror) et: stultum: · non virtuti intentionis attendere, sed dictionibus. E.
S. et pravum ( ut arbitror) , non virtuti intentionis intendere, sed dictionibus. S.
R. ( ut existimo) ·et stultum . non virtuti intentionis intendere, sed dictionibus. R.
A. irrationabile atque perversum non vim inspicere ac sensum, sed affligi dictionibus. A.
F. ( ut reor) atque absurdum non vim ipsam instituti exspectare, sed dictionibus inhaerere. · P.
P. ( ut opinor) et absurdum non vim instituti attendere, sed verba. P.
p.. (wc; oL'p.aL) xat o;xaLov 't"O p.-1¡ •{; ouváp.EL 't"OU O"XO'TtOU npoaéxsw á.AAa -rai'c; AÉeEO"L. P.·
L. ( ut opinor) et absurdum non vim instituti attendere, sed verba. . L.
C; ( ut opinor) et. absurdum non vim ipsam instituti .attendere, sed verba. ·,. ' c.
D. ni raisonnable ni sage. :'· . ·. de: négliger la valeur de l'idée pour s'attacher aux mots. · · o.

6. · KAI TOVTO OVK €CTI Tú>N TA 9€1A NOEIN,€9€1\0NTú>N IAION AI\I\A Tú>N HXOVC LJJII\OVC 6.
H. Et hoc non est divina volentium intelligere proprium, sed sonos exiles H.
E. Et hoc non est divina intelligere volentium proprium, sed sonos leves rE.
S. Et hoc non est divina intelligere volentium proprium, sed sonos leves S.
R. Et hoc non est divina intelligere volentium proprium, sed sonos nudos R.
A. ldque fuerit hominum non plane divina intelligere. cupientium, sed simplices captantium A.
F. , · Nec vero hoc est hominum dz"vina volentium: intelligere, · sed sonos dumtaxat nudos F.
P. Neque hoc proprium est eorum qui divina intelligere cupiunt, sed eorum qui sonos nudos P.
p.. Kat -;oU't"O· oúx sa't"L -rwv -ra Gsi'a vosi'v éGsAóV't"wv tOLov, rlAAa -rwv 1íxouc; 4L),ouc; p..
L. Neque hoc proprium est eorum qui divina intellige1'6 cupiunt, sed eorum qui. sonos nudos L~
C. Neque hoc proprium est eorum qui res divinas intelligere cupiunt, sed sonos exiles C.
D. Ce n'est pas 18. le fait de qui veut concevoir les choses divines, mais de qui n'écoute que D•

. ·'.·
DIX-NEUVIÍ!ME SECTION : DIEU BON EST L' AMOUR TOUT AIMABLE. 203

6. €1CA€XOM€NWN <> KAI TOVTOVC AXPI TWN WTWN AAIABATOVC e:::weeN CVN€XONTWN o.
H. suscipientium, et usque ad aures istos transitus foris continentium, H.
E. recipientium, et hos usque ad aures transeuntes forinsecus continentium, E.
S. suscipientium, et istos usque ad aures intransibiles extra continentium, S.
R. suscipientium, et hos usque ad aures impertransibiles exterius continentium, R.
A. sanos, eosque aure tenus ita continentium ut ad intima nequaquam penetrare permittant, A.
F. aucupantium, eosque tantum ad aures observantium interiora nequaquam penetrare, F.
P. probant, eosque aure tenus non penetrantes extrinsecus continent, P.
¡;,.. Et¡;oExop.évwv, xcú -roú-rou¡; !J.xr~ TWV WTWV cXO~iXÓÓ:-rou¡; eEw6Ev aUVEXÓVTWV. ¡J..
L. probant, eosque aure tenus non penetrantes extrinsecus continf:nt, L.
C. aucupantur, eosdemque extrinsecus aure tenus admittunt, C.
D. des sons, et les maintient a l'extérieur sans leur permettre d'aller plus loin que les oreilles, O.

6. KAI OVK €9€1\0NTWN €1A€NAI TI M€N H TOIAA€ 1\E:::IC CHMAIN€1 nwc A€ AVTHN XPH KAI 6.
H. et nolentium scire quod hujusmodi signijicat glosula, et quomodo oporteat eam H.
E. et nolentium scire quid quidem talis dictio significet, quomodove jam oporteat et E.
S. et non volentium videre quid quidem haec talis dictio significat, quomodo autem ipsam ·oportet S.
R. et non volentium scire quid quidem talis aliqua dictio significat, qualiter autem .ipsam oportet R.
A. nec scire volentium quidnam istiusmodi significet verbum, et quomodo oporteat illud A.
F. neque nosse volentium quid potissimum talis significet dictio, et quemadmodum deceat eam F.
P. nec scire volunt quidnam hoc verbum declaret, ac quonam modo aliis P.
P-· xcú oúx s6EAÓv-rwv EtOÉViXL ":L p.sv 1¡ TO~Ó:OE 'AiEL!ó a7jp.iX!VEL, 7tW¡; o€ ~XÚ-r'l¡v XP~ xtÚ p..
L. nec scire volunt quidnam hoc verbum declaret, ac quonam modo aliis L.
e. neque scire volunt quid hujuscemodi dictio significet, et quonam modo aliis C.
D. paree qu'il n'éprouve aucun désir, soit de savoir le sens d'un mot, soit d'expliquer ce mot D.

6. Al €T€PWN OMOAVNAMWN KAI €K<PANTIKWT€PWN 1\E:::EWN AIACAC!lHCAI nPOCnACXONTWN A€ 6.


H. per ceteras convirtutales et demonstratiores glosas explanare ; patientium H.
E. per alias aequipotentes et manifestiÓres; dictiones declarare ; .. patientiumque E.
S. et per alias aequipollentes et manifestiores dictiones explanare_: sed compatientium S.
R. et per altera aequipotentes et magis manifestantes dictiones declarare ; compatientium autem R.
A. per alía aequivalentia et planiora verba declarari; affiguntur enim ele- A.
F. per alia tantumdem valentía et apertiora verba nonnumquam exponere ,· curiose namque versantur F.
P. etiam verbis quae ídem efficiant et declarent explanandum sit ; sed addicti sunt ele- P.
¡;,.. OL' É':"ÉpW'I bp.oouváp.tdV xaL SX!fiXVTLXWTÉpwv AéEEwv OLotaacplí'l'otL, 7tp0'J"7tt'Jtazóv-rwv oe P.·
L. etiam verbis quaé> ídem. efficiant et declarent explanandum sit; .· sed addicti sunt ele- L.
C. etiam verbis aequipollentibus et explanatoriis sit exponenda ;. sed addicti sunt ele- C.
D. par d'autre.s·'expre~sions de mi!me sens~ mais plu~\Ciaires,~i!~. paree qu'il a du goíit D~

o. CTOIX€101C KAI rPAMMAIC ANOHTOIC KAI CV/\1\ABAIC KAI 1\E:::ECIN ArNWCTOIC 6.


H. elementis et lineis inintelligibilibus, ac syllabis et glosulis ignotis, H.
E. elementis et litteris non-intellectis, et syllabis et dictionibus incognitis, E.
S. elementis et lineis non-intelligibilibus, et syllabis et dictionibus z'gnotis, S.
R. elementis et litteris non-intelligibilibus, et syllabis et dictionibus incognitís, R.
A. mentís et litteris haud intelligentiae perviis, et syllabis ac. verbis ignotis, A.
F. in elementis et lineis, intellectu carentibus, et syllabis,· dictionibusque cognitionis expertibus, F.
P. mentís ac lineis< quaé intelligi. non possunt, • r'i syllabisque, et ·verbis. incognitis; .'\ ;•.:•;'' · P.
;1.. aTOLXELOL¡; Xott jpotp.p.a~¡; ávo-/¡-roL¡;', xat 'J"UA),a6ai'~. xaL AÉeEaLV oc¡vw'J"TOL!ó, . P.·
L. mentís ac lineis. quae intelligi non possunt, , syllabisque et verbis incognitis, ·..... L.
C. mentís ac lineis, quae intelligi non possunt. syllabisque· et verbis· incognitis, · .· ', c.
D. pour des traits, pour des lignes . sans idé~ des syllabes, des formes inconnuesp ·• , . D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. MH AIABAINOVCAIC EIC TO THC IJIVXHC AVTú>N NOEPON AM e:::ú> nePI TA X€1/\H KAI TAC AKOAC 6.
H. non transeuntibus ad animae edrum intellectum, sed foris circa labia et aures H.
E. non ingredientibus in animae suae intellectuale, sed joris circa labia et auditus E.
S. non transeun.tibus ad animae eorum intellectuale, sed extra circa labia et auditus S.
R. non transeuntibus in animae sui ipsorum intellectuale, sed extra circa labia et auditus R.
A. neque animae suae intelligentiam penetrantibus, sed extra circum labia et aures A.
F. neque ad intellectualem vim animae penetrantibus, sed extrinsecus t;ircum labia auresque F.
P. quae in mentem eorum non penetrant, sed extra circum labra et aures P.
!A· !A-}. O~~ÓIXWOÚa~Lr; Elr; "O rijr; ~uzi¡r; IXlÍ'rWV voepÓv, a_).).' sew 'ltEPL --& zelA'l¡ XIXt --.xr; dxo&r; !A·
L. quae in mentem eorum non penetrant, sed extra circum labra et aures L.
C. quae illorum intel/ectum minime feriunt, sed extra circum labra et aures C.
D. qui n'atteignent pas l'intelligence de l'ime, résonnent a l'extérieur, sur les levres D.

6. AVTú>N t.IABOMBOVMENAIC ú>CnEP OVK E:::ON TON TECCAPA APIE>MON t.IA TOV t.IC t.VO 6.
H. eorum personantibus, tamquam . .. quaternarium numerum per bis duo H.
E. eorum percrepitantibus, ac si non liceat quatuor numerum per bis duo E.
S. ipsorum resultantibus, sicut non sit possibile quatuor numerum per bis duo S.
R. ipsorum percrepitantibus, quemadmodum non possibile quatuor numerum per bis duo R.
A. perstrepentibus, quasi non liceat quaternarium numerum per duo bi's A.
F. sonantibus~ perinde ac si- non liceat quaternarium ·numerum exprimere F.
P. eorum perstrepunt, . · · ·. · ·•· ·quasi non Jiceat quatuor per bis duo P.
11-· ctthwv o~ct6op.6ou¡J-Évct~r;, WO"'ltEp oux e~ov 'rO 'Y "Éaactpct dpLG!Aov OLa "oü Otr;· ot.o !A.
L. eorum perstrepunt, quasi non liceat quatuor per bis duo L. ,,,\

C. eorum perstrepunt, quasi non liceat quatuor per bis duo C.


D. et dans les oreilles, comme s'il était mauvais de remplacer le nombre quatre par deux D.

6. CHMAINEIN H TA EVE>VrPAMMA AlA Tú>N OPE>OrPAMMú>N · '< ·. 'v ..·· • · . 6.


H~ significare, et rectam litteraturam per rectas• litteras, '' .'·. H.
E. significare, : aut simplam li-neam• per. rectam lineam; '·'. · E.
S. signifii;are;··:· · , . aut rectilinéum per. habens rectai lineas,' •, ·.i ,l_.,,_. '':/'i• · '· · · ·- 1 · ' S.
J R. significare,·. . ... ,".·' .. •... aut rectilínea per. orthogramma; R~
A. signare, .• · : aut simplices lineas per• lineas rectas exprimére,:· ·A.
F. per bi's duo, figuramque. rectilineam per,figuram lineas directas habentem interpretari, F.
P. significare, . aut simplices lineas per lineas rectas;· P.
¡J.. a1)¡J-ctivm, ~ "& eúGúypctp.p.ct OLa "wv. ópGoyp&p.p.wv, p..
L; significare;-. .. : aut figuram rectilineam. per figuram-lin'eai• direCtas·· habentem, •· i .. ., L.
C. significare, , .. i '· . • , . aut simplices··lineas;.·per:-;/ineasi rectas;•-/;.~:::\'.~·,,,;.,_,., ''-' \" .,.._ .-'t.·: . :,- '-' 1 •····· C.
D~ foi~.deux,: ,, ,¡;;;,¡ d'appeler.rectiiJgd~stlleslJignes droites,,:: ..q_>:,\úm,F.:).') de•direrauD.

6. H THN MHTPJt.A' AlA THC nATPit.OC · '·' H €T€Pú>N TI Tú>N nOMOIC TOV /\OrOV 6.
H. aut maternam pro paterna~ ,, ,, . aut ceteris quibusdam multis verbiH.
E. aut maternitatem per paternitatem; 1'<' aut aliis quibusdam multis orationis E.
S. aut maternum solum per patriam, · aut aliquid aliud significantium S.
R. aut prO'Oi.nciam per patriam, aut ·altirum ·quid multis orationis R.
A. si-pe maternam humum per patriam exponere, seu ·aliud quodlibet ex his ·quaé iniplurimis A.
P. sivé- maternam.· humum per. patriam. declaráre, · , ., <'i· :1 '1)~1: aliud quodvi_s' eorum.' quae' in• pluribus F.
R. :aut: maternizm patri.am'; per eam. qu'aéi patris est;. :i i ·: auúdenique aliqitid >'aliudt eorum quae ·ídem P.
f'-' '9¡· -;T.v · fJ.'1l't'ftOcx OL& .-~r;;; 'lt~"p(oo~, , • · · · · ' '9¡ g"epóv --~: -.wv 1toAAoi':; "oo ).óyou p..
L •. aut. maternam patri.am;pir ·eam. quae patris est>· .. aut.-·denique aliquid>'aliudieorum quae·idem L.
C. aut maternum solum. per' patrium, · . aut aliud quodlibet ·per· id quod in plurimis C.
D. lieu .:dederre , natale' le : pays. de ·.\mes peres, ou d'exprimer toute autre chose en' se•· ser- D,;
DIX-NEUVIEME SECTION DmU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 205

6. MEPECI TAVfO CHMAINONTWN AEON EIAENAI KATA TON OP00N 6.


H. partibus idipsum significantibus ; oportet igitur scire secundum rectum H.
E. partibus idipsum significantibus; oportet autem scire secundum rectam E.
S. idem multis orationis partibus ; oportet autem videre secundum rectam S.
R. partibus idem significantium; oportet scire per rectam R.
A. orationis partibus tantumdem significan/; sciendum enim est, juxta rectam A.
F. orationis partibus tantumdem significant ; decet autem recta ratione F.
P. quod multae orationis partes declarant ; cum intelligendum sit, si rectam rationem P.
p.. p.Épecn "t"at.h-o 'Ttlp.a~vÓv"t"wv· ÓÉov ¡¡{()in~ xa-:-cl. "t"0'\1 óp6bv p..
L. quod multae orationis partes declarant ; cum intelligendum sit, si rectam rationem L.
C. orationis partibus aequivalet; cum recta ratio C.
D•. vant pour la redire de plusieurs parties du discours. La saine raison n'oblige-t-elle pas a D.

6. /\OrON OTI CTOIXEIOIC KAI CVMABAIC KAI 1\E:::ECI KAI rPA«I>AIC KAI /\OrOIC XPWM€0A 6.
H. sermonem, quia elementis et syllabis et glosulis et scripturis et sermonibus utimur H.
E. rationem, quia elementis et syllabis et dictionibus et scripturis et orationibus utimur E.
S. rationem, quia elementis et syllabis et dictionibus et lineis et orationibus utimur S.
R. rationem, quia elementis et syllabis et dictionibus et scriptis et orationibus utimur R.
A. rationem, quod elementis et syllabis et vocabulis et scripturis· et sermonibus utimur A.
F. considerare nos elementis, syllabis, dictionibus, scripturis, sermonibus uti F.
P. audiamus, nos elementis, syllabis, verbis, scriptis, sermonibus, P.
p.. :Aóyov O"t"~ O'"t"o~zeio~~ xa~ o-u'AAa6a~~ xa~ :AéEeo-~ xat yparp!Xi'~ X!Xt 'Aóyo~~ xpwp.e9a P.·
L. audiamus, nos elementis, syllabis, verbis, scriptis, sermonibus, L.
C. doceat, elementis, syllabis, dictionibus, scriptis verbisque nos uti C.
D. reconnaitre que nous devons, a cause des sens, nous servir de lettres, de syllabes, de mots D.

6. AlA TAC AIC0HC€1C WC OTAN HMWN H IIIVXH TAIC NOEPAIC €N€Pf€1AIC 6.


H.propter sensus _; sicut quando nostra anima intelligibilibus operationibus H.
E. propter sensus; sic cum anima nostra intellectualt"bus operationibus E.
S. propter sensus ; sicut quando nostra anima intellectualibus operationibus S.
R. prOj>ter sensus ; ut cum nostra anima intellectualibus operationibus R.
A. sensuum gratia ; ubi vero anima nostra spiritualibus actionibus ad intelligibilia A.
F. sensuum gratia ; quapropter ubi noster animus intellectualibus actionibus ad intelli- F.
P. sensuum causa uti ,· quasi cum animus noster mentís actionibus ad ea quae ratione P.
p.. o~cl. 't'cl~ alo-6-f¡o-e~¡;. 6>.; o't'av 1¡p.wv ·(¡ ~ux~ 't'a~~ voepa~<; ivepyeiaL<; p..
L. sensuum causa uti ; quasi cum animus noster mentís actionibus ad ea quae ratione L.
C. propter sensus ,· adeo ut cum anima nostra intelligendi facultatibus fertur in ea C.
D. soit écrits soit parlés ? Mais, si notre ime s'éleve par ses facultés spirituelles D.

6. Enl TA NOHTA KINHTAI nEPITTA META TWN AIC0HTWN Al AIC0HC€1C 6.


H. ad intelligibilia movetur, superexuberantia de sensibilibus sensus ; H.
E. ad invisibilia movetur, abundan/ cum sensibilibus sensus ; E.
S. ad intelligibilia movetur, superfiui quidem sunt sensibilium sensus; S.
R. ad intelligibilia moventur, superjlui cum sensibilibus sensus; R.
A. moveri jam coeperit, superjlui jam sunt cum rebus sensibilibus sensus; A.
F. gibilia se jam confert, superfiui sunt cum rebus sensibilibus sensus ; F.
P. intelliguntur movetur, supervacanei minusque necessarii sint sensus, cum iis quae sub sensum P.
p.. É1tL ,el, 'IIO'Ij't'cl. x~'IEi't'aL, 7tEp~TiaL p.e't'cl. 't'W'\1 or.io-9'/j't'W'\1 al alo-6-f¡o-eL¡;· P.·
L. intelliguntur movetur, supervacanei minusque necessarii sint sensus, cum iis quae sub sensum L.
C. quae intellectu percipiuntur, tum frustra sensus una cum sensilibus adhibetur; c.
D. aux objets spirituels, elle n'a plus a user ni des sens ni des choses sensibles. D.
206 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

ti. · WCnEP KAI NOEPAI AVNAMEIC OTAN H 'PVXH · 6.


H. et sicut cum per intelligibiles virtutes, quando anima H.
E. sicut intellectuales virtutes, cum anima E.
S. sicut et intellectuales virtutes, quando anima S.
R. quemadmodum et intellectuales virtutes, cum anima· R.
A. quemadmodum etiam spirituales virtutes vacare dicuntur, quando anima A.
F. quemadmodum et vires intellectuales supervacuae sunt, cum animus F.
P. cadunt; quemadmodum etiam mentís facultates, cum animus ad divinam P.
fA· W0"7tep xa.t a.t voepaL ouvá.p.w;, rr ,,1 '
t
O't"CXV 1) 't'UX.T¡ p..
L. cadunt; quemadmodum etiam mentís facultates, cum animus ad divinam L.
c. sicut etiam vires intelligendi, quando anima C.
D. De. meme l'ime n'exercera plus ses puissances spirituelles, des que, devenue · D.

6. 9EOEIAHC rENOMENH Al ENWCEWC ArNWCTOV TAIC TOV AnPOCITOV IPWTOC ti.


H. Deivisa jit coadunatione. ignoti, et inaccessibüis luminis H.
E. Deiformis Jacta per. unitatem ignotae, inaccessibilis lueis E.
S. Deiformis jacta per, unitionem ignoti, inaccessibilis luminis S.
R. Deiformis 'per unitionem incogniti, inaccessibilis luminis R.
A. divina specie, dignata per ignotam conjunctionem, · inaccessibilis lucís A.
F. divinam, indutus speciem per ignotam unionem, luminis inaccessibilis radios jam F.
P. speeiem similitudinemque traductus per incognitam conjunctionem, '· inaccessi luminis P.
p.. 6€oe~o1¡~ je'.'op.Év1) OL' ÉvW'l'eW<; ciyvwcrrou, ·· ..-a.L<; -rou ci1tpocri-rou c¡;w-ro<; p..
L. speeiem similitudinemque traductus per incognitam conjunctionem, inaccessi luminis L.
C. jam Deijormis effecta per ignotam unionem, lucís inaccessae C.
.D. semblable a' Dieu par suite d'une union inconnue, les rayons de la lumiere D.

ti. AKTICIN> EniBAMH.. TAIO ANOMMATOIC EniBOI\AIC .. OTAN A€ O NOVC AlA TWN' AIC9HTWN 6.
.H. radios.· qus. immittif in ·inoculatis 1 inceptionibus~ •· ·. ;- 1• ' · ' Quando autem mens ·sensibilibus 1I.
.E. radiis 4esiderabilibus se. immittit invisibilibus theoriis. Cum vero anima per sensibilia E.
S. se; immittit, radiis non oculorum. immissionibus:. . · · ·· Quando autem mens per sensibilia S.
R. radiis apponit• invisibilibus appositionibus. Cum autem intellectus per sensibilia R.
A. radios luminum nequaquam sensibiliumjactibus hauserit. Cum vero mens nostra per sensibilia A.
F. attingit perceptionibus quibusdam expertibus oculorum. Quando vero mens per sensibilia F.
P. r4dios non;, oculorum emissionibus: assequitur. · · Cum vero mens rebus quae sensu perci- P.
P.: &x-r~cr~v· €moá.A'A~ -ra.~¡; civop.p.choLt; E7tL6o'Aa.L'<;. "0..-a.v os ó voÜ<; OL& -rwv aLcr61)-rwv p..
L. radios• rtonr oculorum'. ~issionibus assequitur. . Cum vero mens rebus quae sensu perci- L.
.C. rP.diis. exoculatis· quasi; jaetibus: se ingerit. ,.• •l 1,', ¡' . Quando autem mens per sensilia e.
.D. inltceessible; l~éelairent saos, rién offrir aux yeux. ·, Quand l'esprit veút s'élever a l'aide des D.

6. ANAKINEIC6AI CnEVAH· nPOC 6EWPHTIKAC NOHCEIC TIMIWTEPAI 6.


H. renovari festinat ad theoriticas intelligentias, honoratiores H.
E. removeri festinat ad contemplabiles invisibilitates, pretiosiores E.
S. moveri studet ad contemplativos intellectus, pretiosiores S.
R. sursum moveri festinat ad speculativas intellectiones, · pretiosiores R.
A.agi ad?intelligibiles1studuerit:motus, ,.. :.• . '\'· illi prorsus <in A.
F. studet ad contemplativas. inteiligentias provocári;•)\L' illi· prae ceteris F.
P. piuntur ád intelligentias et.. cognitiones quae contemplationis sunt impelli studet, tum probandae P.
p.. civa.xweL'cr9a.L.·: 'cr7teÚo~ · 1rpo<; , 6ewp-r,-rLxa<; vo-rícreL<;, . · ··. np.Lwnpa.~ ¡.o:.
L. piuntur ad intelligentias et · cognitiones quae contettzPlatidnis sunt impelli studet, tum probandae L.
C. studet ad contemplatrices illas intelligentias excitari.; :• · ·' · praestantissimae C.
D. choses sensibles a la vue des;. choses spirituelles,- , .; '' ~ ,, '' · il dolt,. parmi D.
DIX-NEUVmME SECTION : DIEU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE.

6. nANTú)N €1CI Al €nJAH/\OT€PAI Tú)N AICE>HC€ú)N AIAnOPE>M€VC€1C 01 CA<Il€CT€POI /\OrOI 6.


H. omnium sunt manifestiores sensuum transjretationes, et planiores sermones H.
E. omnibus sunt clariores sensibus provectus, per lucidiora verba E.
S. omnino sunt manijestiores sensuum partitiones, sicut planiores orationes S.
R. omnino sunt manifestiores sensuum delationes, manifestiores sermones, R.
A. honore sensus praeferuntur qui liquidius nostram intelligentiam adjuvant, quemadmodum et aper-A.
F. sensuum usus eligendi sunt qui ad intelligenda planius introducunt, apertt'oresque sermones F.
P. sunt ex omnibus maxime sensuum clarissimae diffusiones, planissima verba, P.
p.. TCCÍv'tw<; eicrtv éil. STC~O·fl),ónp(X~ 't'WV otCcrOT¡crewv OLot1topOp.eúcret.;, ol crotcpÉcrnpo~ 'Aóyo~, p..
L. sunt ex omnibus maxime sensuum clarissimae diffusiones, planissima verba, L.
C. omnium sunt perspicacissimae sensuum trajectiones, ut apertissimi sermones C.
. D. ces ehoses sensibles, attacher plus de prix aux plus expressives, aux discours les plus D•

.6. TA TPANOCT€PA:Tú)N OPAT(,.')N ú)C OTAN ATPAN(,.')TA H TA nAPAK€1M€NA 6.


H. atque expressiores visibilibus ; si quando autem inexpressa sit abjacentia H.
E. planiora visibilibus; sicut cum non-plana sunt accumbentia E.
S. planiora sensibilium ; sicut quando non-planas sunt apposita S.
· R. altiora visibilium ; ut cum non-manifesta sunt proposita R.
A. tiores sermones et quaeque sunt ex visibilibus clariora; quippe si obscura sunt quae adjacent A.
F. et quae inter visibilia videntur expressiora ; nisi enim expressa fuerint quae sensibus F.
P. apertissima ea quae videntur _; si enim obscura sunt ea quae objiciuntur P.
p.. 'ta 't'pa.vÉcr,spa. 'twv ópot-:wv· w.; 5n.v chpci'ib>'tCl ~ 'ta 1totpotxe~p.eva. p..
L. apertissima ea quae videntur ~· si enim obscura sunt ea quae objiciuntur L.
e. ac clarissimae visiones ; quippe quando illa quae sensibus objecta C.
D. elairs, aux speetacles les plus éloquents ; si l'on propose aux seos des objets D.

.6. TAIC AIC6HC€CIN OVA€ AVTAI Tú) N(,) nAPACTHCAJ TA· AICE>HTA KM(,.')C AVNHCONTAI 6.
'H.sensibus, ''-'· .>. ·:neque ipsi mentí ostendi.. sensibilia bene.poterunt. . H.
·E. sensibus, \ ~
:· neque ipsi·. animo assistere serw'bilia. bene·, poterunt. E.
.S. sensibus, neque ipsi praesentare menti serw'bilia.· bene.· poterunt. S.
R. senn'bus, neque. ipsi intellectui repraesentare sensibilia bene· poterunt. R.
A. sensibus, ne ipsi quidem animo rite suggerere sensibilia poterunt. A.
/F. occurrunt, ne ipsi quidem sensus sensibilia menti rite porrigere poterunt. F.
P. sensibus,. ne ipsi quidem ea quae sub sensum cadunt mentí recte offerre poterunt. P.
p.. 't(X~.; a.ta-07\crea-w, oúos a.úut -:<f. vcj> 1t:lpaa-riia-otL 'toc ala-&·fl't'a xotAw.; OIJV7\<1ona.t. p..
L. sensibus, ne ipsi quidem ea quae sub sensum cadunt menti recte offerre poterunt. L.
C. sunt minime liquent, tum utique sensus res sensiles mentí porrigere minime possunt. C.
D. indéc.is, " :1 :,; les seos ne pourront pas présenter. a ·1'esprit• convenablement ces choses .D.

6. , , .. , , . • n/\HN INA MH TAVTA €Jn€1N AQK(,.')M€N ú)C TA El€1A /\OrlA nAPAKINOVNT€C 6.


H. Verumtamen ut non ista dicere putemur sicut divinos sermones amoventes, H.
E. Verumtamm ut non haec dicere putemur tamquam divina eloquia submoventes, E.
S. Sed ut non ista dicere videamur sicut divina eloquia pervertentes, S.
R. ,,. . . V erumtamen ut non haec dicere videamur. ut. divina eloquia pervertentes, R.
A. ,· >': , (Sed enim ne ista dicere videamur vim scripturae sacrae inferentes,, :.· . A.
F.·· ..... ;.:·.,, •¡\<·.\'<\'•,· ,. v.Ceterum•. ne,·haec dicere videamur, sacrá eloquia pervertentes{ ·.·'·i F.
P. . · .,,;).:. '' :.. :.,,w Sed ne,, haec. dicere videamur ut' divina• scripta commutemus,- P.
p.. >'-: ,... ·,. m.7¡v rva. p.-7¡ .T.X~'ta. EL1tE~Y ooxwp.Ev !!>.; -ca Oe~Q. AÓ"¡'LCX 1tCX.flOCXtvOÜV'tE<;, ¡J.·
L. .. ·.,,... ;,.'"·'"'tl' ,_,:;,.Sed ne,haec¡ dicere videamur ~t:divina scripta commutemus, L.
C. · ,, Sed ne· haec. dicere videamur ut; di'IJina. scripta immutemus;' · ': ·. ,)'; :: , , C.
D. sensibles. Mais pour que mes paroles n'aient pas l'air d'aller a· l'encontre des Divines Écritures, D.
208 PREMIERE PARTm : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. AKOVETc.:lCAN AVTHN 01 THN ePc.:lTOC enc.:lNVMIAN AIABAMONTeC ePACTHTI TAVTHC C$JHCIN 6.


H. audiant ipsam theologiam qui cupiditatis cognominationem obtrectant : « Concupisce ( inquit) ip- H.
E. audiant hanc amoris nominationem criminitantes : « Ama eam (inquit) E.
S. audiant illa qui amoris nominationem accusant : « Ama eam ( dicit) S.
R. audiant ipsa amoris cognominationem detrahentes : « Ama ipsam ( ait) R.
A. audiant illa qui amoris vocabulum in jus trahunt : « Ama illam ( inquit) A.
F. audiant illa qui in appellationem amoris calumniantur « Ama illam ( inquit) F.
P. ea audiant qui amoris nomen criminantur et improbant : « Ama eam ( inquit) P.
P.· dxouÉ-rc.>aotv otth·wv ot TI¡v epw-ro<; E1tc.>VUp.i.otv O~otoiAAOV't"E<;. << 'Epáa6·'ln otthT¡c; (cp-l)a~) ~­
L. ea audiant qui amoris nomen criminantur et improbant : « Ama eam ( inquit) L.
C. audiant illa qui nomen amoris criminantur : '' Ama illam ( inquit) C.
D. que ceux-18. les écoutent qui bliment le nom d'amour : << Aime-la (disent-elles). D.

o. KAI THPHCeJ ce nePJXAPAKc.:lCON AVTHN KAI V41c.:lCet ce TIMHCON AVTHN INA ce nePJMBH 6.
H. sam et servabit te, pastina eam et exaltabit te, honorífica eam. ut complectatur te », H.
E. et custodiet te, amplexare eam et exaltabit te, honora eam ut te comprehendat », E.
S. et servabit te, complexare ipsam et exaltabit te, honora ipsam ut te comprehendat », S.
R. et servabit te, circumfulta ipsam et exaltabit te, honora ipsam ut te comprehendat », R.
A. et servabit te, circumda illam tibi et exaltabit te, honora illam ut complectatur te », A.
F. et servabit te, valla te illa ·atque extollet te, honora illam ut te complectatur », F.
P. et servabit te, circumda tibi illam et extollet te, honora eam ·ut te amplectatur », P.
p.. XotL n¡p-í¡aE~ a-E, 1tEp~zotpáxwaov ott.iTI¡v xott úo/waE~ a-E, •[p.·r¡aov ott.i-r-Y¡v rvot a-E 1tEp~ACÍO'{l », p..
L. et servabit te, circumda tibi illam et extollet te, honora eam ut te amplectatur », L.
C. et custodiet te, sepe illam et extollet te, honora eam ut complectatur te », C.
D. elle te gardera, . environne-la, elle t'élevera, honore-la et elle t'embrassera ,,, D•

6. KAI OCA AMA KATA TAC ePc.:lTIKAC eeOJ\OrtAC VMNHTAI KAITOI e11o:::e 6.
H. et quaecumque alía secundum cupidiales theologias hymnizantur. 'Atqui placuit H.
E. et quaecumque alía secundum amatorias theologias laudantur. Et quidem visum est E.
S. et quaecumque alia in amativis theologiis laudantur. Quamvis visum fuit quibus- S.
R. et quaecumque alía secundum theologicas amationes laudantur. Et quidem visum est quibus- R.
A. et quaeque alía in sacris litteris amatoria celebrantur. Atqui visum estA.
F. et quotcumque alia a theologú ratione quadam amatoria celebrantur. Jam vero quibusdam F.
P. omniaque alía quae in scriptis divinis amatoria celebrantur. Atqui visum est quibusdam P.
P.· xott oaot ;¡),Aot X:X7tX ':tX<; Epc.>-r~xiX<; 6EoAoy[o-.¡;; Úp.vEi"-:ott. K:xh-o~ €oo~é P.·
L. omniaque alía quae in scriptis divinis amatoria celebrantur. Atqui visum est quibusdam L.
C. et quaecumque alía in amatoriis de Deo sermonibus celebrantur Atqui visum est quibusdam C.
D. et tant d'autres passages qui chantent l'amour de Dieu. Bien plus, certains D.

6. TICI Tc.:lN KAS HMc.:lN tePOJ\Orc.:lN KAI eetoTePON eJNAI TO TOV ePc.:lTOC ONOMA TOV 6.
H. quibusdam nostrorum sacrisermonatorum et divinius esse cupiditatis nomen H.
E. quibusdam nostris theologis et divinius esse nomen amoris quam E.
S. dam nostrorum sanctos sermones dicentium divinius esse amoris nomen nomine S.
R. dam eorum qui secundum nos sacrologorum divinius esse amoris nomen eo quod R.
A. plerúque ex tractatoribus nostris divinius esse amoris quam dilectionis A.
F. ex nostris sacrorum tractatoribus visum est amoris nomen dilectionis caritatiive nomine F.
P. ex nostris qui de divinis rebus disseruerunt amoris quam caritatis nomen etiam esse P.
p.. naL 't"wv xot6'~p.lic; lEpoAóywv xott 6ELÓnpov ELV:XL 't"O 't"OU epw-ro<; Óvop.:x 't"OU P.·
L. ex nostris qui de divinis rebus dúseruerunt amoris quam caritatis nomen etiam esse L.
C. nostris sacrarum scripturarum tractatoribus nomen amoris divinius esse quam nomen C.
D. de ·nos auteurs sacrés ont cru que le nom d'antour est plus divin que le nom meme D.
1

DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 209

6. THC ArAnHC rPAcll€1 !1€ KAI O 0€10C lrNATIOC O €MOC €PWC €CTAVPWTAI 6.
H. caritatis ; scribit autem et divinus Ignatius « Mea cupiditas crucifixa est >>, H.
E. dilectionis ; scribit autem et divinus Ignatius « Meus amor. crucijixus est >>, E.
S. dilectionis; scribit autem et divinus Ignatius « Meus amor crucifixus est », S.
R. dilectioms ; scribit autem et divinus Ignatius << Meus amor crucifixus est », R.
A. nomen ; scribit enim et divinus Ignatius ce Amor meus crucijixus est », A.
F. divinius esse; scribit enim et divinus Ignatius ce Meus amor crucijixus est », atque zn ipsis in- F.
P. divinius; scribit autem et divus Ignatius « Meus amor cruci affixus est », P.
P.· -.1¡~ ciycim¡~· ypcicpe~ OE xcx.t b Ge~oc; 'lyvci.. wc; (( 'O sp.oc; epwc; Ecncx.Úpw..cx.L )) ' P.·
L. divinius ; scribit autem et divus Ignatius « Meus amor cruci affixus est », L.
C. dilectionis; scribit enim divinus Ignatius << Meus amor crucifixus est », c.
D. de dilection. Le divin Ignace a écrit : « Mon amour est crucifié », et parmi les au- D.

6. KAI EN TAIC nP0€1CArWrAIC TWN /\OriWN €VPHC€1C TINA /\ErONTA nEPI THC 0€1AC COclliAC 6.
H. et in praelatis sermonibus invenies quemdam dicentem de divina sapientia : H.
E. et in ipsis introductionibus eloquiorum invenies quemdam dicentem de divina sapientia : E.
S. et in introductionibus eloquiorum invenies quemdam dicentem de divina sapientia : S.
R. et in ipsis introductionibus eloquiorum invenies quemdam dicentem de divina sapientia : R.
A. et in primis scripturarum institutionibus quemdam de sapientia divina dixisse comperies A.
F. structionibus ad sacra ducentibus quemdam (id est, Philonem) de divina sapientia dicentem audies: F.
P. et in primis scripturae sanctae institutionibus invenies quemdam haec dicentem de divina sapientia : P.
p.. xcú év 't"CX.L~ 7tpowr(l¡w¡a.~c; -:-wv Aoyiwv eÚplÍa-EL~ 't"WiX AÉjO'I"Z 7tept 't"li~ Gibe; aocpicx.; · p..
L. et in primz's scripturae sanctae institutionibus invenies quemdam haec dicentem de divina sapientia : L.
C. et in iis quae aditum ad scripturam praeparant quemdam invénies de divina sapientia aientem : C.
D. teurs qui nous conduisent aux Écritures vous en trouverez un qui a dit de la divine Sagesse : D.

6. €PACTHC Er€NOMHN TOV KAMOVC AVTHC WCT€ TOVTO AH TO TOV €Pt.>TOC ·O NOMA MH 6.
H. ce Cupidus fui pulchritudinis ejus ». !taque istud cupiditatis nomen nonH.
E. ce Amator factus sum formae illius ». ·. Itaque·hoc,.amoris nomen ne E.
S. « Amator factus sum pulchritudinis ejus >J. Quare hoc. quidem amorí's nomen ne S.
R. « Amator factus sum pulchritudinis ipsius ». Ut et hoc·· utique··amoris nomen non R.
A. ce Amator factus sum formae illius ». · Non ergo metuamus hoc amoris A.
F. ce Amator equidem formae illius sum effectus ». Quamobrún nomen hoc amoris minime F.
P. ce Amator factus sum pulchritudinis ejus ». Non igitur hoc amoris nomen P.
p.. ce 'Epcx.a't"T¡<; é¡evÓp.T¡v -.oü xciÁAou<; aúri¡<; ». "QO"'t"e 't"OÜ't"o oT¡ 't"O 't"OU epw't"o<; Óvop.cx. p.T¡ p..
L. << Amator factus sum pulchritudinis ejus ». Non igitur hoc amoris nomen L.
C. « Amator factus sum formae illius ». Quare ne propter hoc nomen amoris C.
D. « je me suis épris de sa beauté ». Done, que ce nom d'amour 'n'inspire aucune D.

6. cll0BH0WM€N MHA€ TIC HMAC 00PVB€1TW /\OrOC nEPI TOVTOV A€AITTOM€NOC 6.


H. timeamus, neque quis nos tumultuet sermo hinc datus ; H.
E. timeamus, neque quis conturbet sermo de hoc disceptans ; E.
S. timeamus, neque aliquis turbet nos sermo de hoc dubitans ; S.
R. timeamus, neque aliquis nos turbet s,ermo de hoc disceptans ; R.
A. nomen, neque nos ullus perturbet sermo terroreve concutiat ; A.
F. formidemus, neque nos ulla perturbet oratio ab hac appellatione deterrens ; · F.
P. timeamus, neque nos ulla ab eo deterrens conturbet oratio ; P.
p.. rpo~716w p.ev, p. T¡OÉ 't"L<; 'hp.ic; Gopu~eL't"W Aó¡oc; 7tEpt 't"OÚ•ou oú'iLnÓp.evo~. P.·
L. timeamus, neque nos ulla ab eo deterrens conturbet oratio ; L.
C. metuamus, nec ullus de hoc nomine sermo nos moveat aut terreat ; c.
D. frayeur! et n'ayons peur d'aucune parole. dite · pour que· nous ·. l'abandonnions! D.

Venionl lat. - 14-

:,,,·
2!0 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS-DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME)

o. EMOI rAP AOKOVCIN 01 9€01\0rOI KOINON MEN HrEICSAI TO THC ArAnHC KAI TO TOV EPCUTOC 6.
H. mihi enim putantur theologi commune quidem enarrare caritatis et cupiditatis H.
E. mihi enim videntur theologi commune quidem dixisse dilectionis et amoris E.
S. mihi enim videntur theologi commune quidem ducere dileétionis et amoris S.
R. mihi enim videntur theologi commune quidem duxisse dilectionis et amoris R.
A. mihi enim videntur theologi commune quidem arbitrari dilectionis et amoris A.
F. mihi sane videntur theologi commune quidem arbitrari dilectionis amorisque F.
P. mihi enim videntur theologi commune quidem caritatis et amoris nomen P.
P.· ép.ot yocp ooxoÜaLV ot GeoAóyo~ xowov p.ev l)yE'i"a9a~ 't'O rii~ riyli1t·ljc; X!lt 'tO ";OU f:pw-.oc; p..
L. mihi enim videntur theologi commune quidem caritatis et amoris nomen L.
c. mihi enim videntur theologi existimasse quidem commune nomen esse amoris et C.
D. Pour mol, j'estime que les auteurs sacrés donnent le m~me seos aux noms « dilection >> et D.

6. ONOMA AlA TOVTO A€ TOIC SEIOIC MAMON ANASEINAI TOV ONTCUC EPCUTA 6.
H. nomen, propter hoc sed et divini magis exponere veram cupiditatem, H.
E. nomen, propterea autem. divinis magis referre amorem, E.
S. nomen, ·· .· , . . propter hoc divinis apponi verum amorem, S.
R. nomen, propter hoc autem divinis magis reponere verum amorem, R.
.A.'nomen, ceterum idcirco divinis magis verum amorem assignare;- A.
F. nomen, sed propterea divinis · amorem ipsum· verum potius assignare, F.
·P. existimare, · . sed. divinis verum/amorem tribuere potius, P.
p.. ó'vop.a, O~il. -roti'to OE ":OLe; Qéio~c; p.iiAAov ocw.t~ei"'\lcu 't'OV OV't'Wc; epw't'a, p..
L. existimare, sed divinis verum amorem tribuere potius, L.
C. dilectionis, sed attribuisse divinis scripturis verum amorem, C.
D. « amour », et que, s'ils attribuent plus volontiers. aux choses. divines le véritable amour, D.

,.AlA· THN ATOnON·:TCUN TOIOVTCUN ANAPCUN nPOJ\HMllliN.- o 1_ • . ) eeonPencuc rAP 6.


H.·:·.,... · '-' ' propter illicitam' talium virorum praer~gativam. . 1 ,, · · Deodeeenter enim H.
B. . propter inconsequentem talium virorum adamationem; ~ -. .. , · .· ·Pulchre enim E.
S.· ... ,. propter inconvenientem talium virorum acceptionem. Nam ut Deum decet S.
R. . .,. propter inconvenientem talium virorum acceptionem. · .. · Deodecenter enim R.
A. ut, hujusmodi hominum stultam praesumptionem feriant. Convenientissime enim A.
F. ut istiusmodi hominum · absurdam praesumptionem feriant. . . Cum enim verus amor F.
P. propter· absurdam istorum hominum quae antecesserat intelligentiam~ :,\ ·· Nam cum verus. amor P.
p.. . . :. O~cl rl¡v cho1t011 ~wv .-.o~oÚ't'WV. rivopwv icpÓA1)qiw'~:: ,\>.:<•; ·>;. 8eo1tpE1tW¿ y,Xp P.·
L. propter absurdam istorum hominum quae antecesserat intelligentiam• : ~'·'\ ,. Nam cum·.'lJerus amor L.
C., ·. propter. hujilsmodi hominum turpem mentís' anticipationem.·,:, . · · ., Cum enim. virus amor C.
D.·. , , c'est 1 eu· égard. aux préjugés. de,; ces esprits mal faits~;: ,: ., · Le véritable amout a beau .J)•

6. TOV ONTCUC EPCUTOC . OVX vq,• HMCUN MONON AMA KAI nPOC TCUN 1\0riCUN 6.
H. vera cupiditas non a nobis tantum, sed et a sermonibus H.
E. vero amore .•.. , ,, non a nobis tantum, sed ab eloquiis E.
S. vero amore . ,·.,.~\'.:· ,_,;·;,.,,,,, ,,, non a nobis solum sed ab- eloquiis .S.
R. eo qui verum amorem- , . ;- . \\. .. . , · .; '· .•.\'·,>' ·' non; a· nobis solum, sed et ab.; eloquiis R.
A)cum verus amor, \•,. ·, .;¡; . . ·' ,,, , ....... .~.v.\",non.,a. nobis modo, verum et a scripturis..ll.
F. ''(quemadmodum · Divinitatem · decet) .. :-' · :\.,. ' . '·-. nOn: soluni: a: nobis, sed etiam· ·a divinis F. .
P. (pro Dei dignitate )-:., . .' ;,\ \
>\ ·,: non a. nobis modo, sed etiam a scriptis P.
P.· TOU Ó'\l't'W~ epW'tO~ .' ; ' oóz;~útpi(.l¡p.wv p.ó·iov:; •. dAAoc xai. 1tp0c; 't'WV Ahy(wv p.,
L. (pro Dei dignitate) ' ,-,. · ·'> •;,: • ' ( non a nobis modo, sed etiam a· scriptis 1l
C. (ut Deus decet) ·, '·, r · '· , ¡,·., <,;:,-(·;~r :' ·:\'.f... non a1 nobis solum, sed ab ipsis sanctis :C.
D. ~tre chanté d'une maniere digne de Dieu, .. ;;.;;¡· ,.·:··~:·.: et,.par:nous, et par les SaintesD.
DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 211

ó. AVTc.>N VMNOVM€NOV TA nAHE>H MH Xc.>PHCANTA TO €N0€1A€C THC €Pc.>TIKHC 6.


H. eorum hymnidicitur, propter quod multitudine non segregantes univisum cupidialis H.
E. ipsis laudato, multitudines non capientes uniforme amatoriae E.
S. ipsis laudato, multitudines non capientes uniforme amativae s.
R. ipsis laudato, multitudines non capientes uniforme amativae R.
A. ipsis celebretur, turbae nequaquam capientes uniforme illud amatoriae A.
F. eloquiis celebretur, vulgus tamen uniforme illud appellationis amatoriae F.
P. divinis laudetur, plerique qui amorem qui in Dei nomine est unius modi non potuissent P.
P.· ocú-.wv úp.voup.Évt;u, 't'Ot 7tA'IÍ9'tl p.'r¡ xwp ~a-rt.v't'oc -.o evoe~OE~ ,.:;¡~ Épw,~x7j~ p..
L. divinis laudetur, plerique qui amorem qui in Dei nomine est unius modi non potuissent L.
C. scripturis laudetur, vulgus hominum cum non percepisset illam uniformitatem quam divinum c.
D. Lettres, le peuple, paree qu'il ne saisit pas le seos unique du nom d'amour D.

6. eec.>NVMIAC OIK€1c.>C €AVTOVC €ni TON M€PICTON KAI Cc.>MATOnP€r]H KAI AIHPH- 6.
H. quae Dei nominationis, proprium sed se ipsos ad partitum et a c;orporidecoro ad divisum H.
E. divinae nominationis, proprie ad semetipsos, partibile et corporale et dividuum E.
S. Dei nominationis, juxta familiaritatem suam ad divisibilem et corpori convenientem et S.
R. Dei nominationis, proprie sibi ipsis ad particularem et corporidecentem et divisum R.
A. in Deo appellationis, ., pro infirmitate sua ad dividuum et corporalem divisumque delapsae A.
F. capere mfnime potens, suo quodam amore ad particularem, corporeum atque divisum amorem F.
P. sibi: conciliare, ad dividuum, corporeum divisumque P.
p.. 9ewvu p. 'a~; · ·: olxe(w~ hu-.o~~ É'ltt -:ov p.ep~-nov xa.t a-wp.oc-::q7tpE7t7j xoct o~'{IPTl- u..
L. sibi conciliare, . ad dividuum, corporeum divisumque L.
C. nomen amoris signijicat, convenienter sibi ad amorem partibilem et corporeum atque distractum C.
D. donné a Dieu, suit sa pente et descend a l'amour divisé, corporel, D.

6. M€NON €:::01\ICE>HCAN c.>C OVK €CTIN AI\HE>HC .€Pc.>C AJ\1\A €1Ac.>I\ON H MAJ\1\0N €KnTc.>CIC 6.
H. elapsos, sicut non est vera cupiditas, ...... sed idolum, aut magis ruina H.
E. labefecerunt, · cum non sit verus amor, . :•'.' sed. umbra, a?Jt magis casus E.
S. divise prolapsae sunt, qui non est verus amor, . · . .'.,·sed idolum, aut magis casus S.
R. prolapsae sunt, · qui non est verus amor,· sed idolum, aut magis~ excidentia R.
A. amorem sunt, qui verus amor p~ofecto non es(; sed imago, potius seu magis a A.
F. est prolapsum, qui profecto non verus est amor, sed imago quaedam, vel potius F.
,P. delapsi sunt, qui verus non est amor, sed imago, aut potius P.
p.. p.Évov É~w),ia-9T¡a-:xv, w~ oinc EO''t'W áATj97}~ epwc;, áU' ELOw).ov, 7¡ p.iiAAov Ex~wa-~c; P.·
L. delapsi sunt, qui verus non est amor, · sed imago, aut potius L.
C. delapsum est, qui non est verus amor, sed imago, vel potius lapsus C.
D. partagé, qui n'est pas l~amour. authentique, mais un·.reflet, ou mieux·,.·: la perte D.

ó. TOV ONTc.>C €Pc.>TOC ANAXc.>PHTON rAP, €CTJ Túl· n/\HE>€1 TO €NIAION TOV 9€10V 6~

H. vere cupiditatis. · lncapabile enim est multitudine unialis divinae H.


E. a verp amore. Remotum est enim multitudine singulare divini E.
S. a vero amore. Non enim valet capi a multitudine unitivum divini S.
R. ab eo qui vere amore. Incapabile enim est multitudinem unitum Dei R.
A. vero amore prolapsio. Est enim incapax multitudini.unicum illud et singulare divini A.
F. ab amore vero ruina. ,., Unitas enim ipsa divini .uniusque, amoris a vulgari dnultitudine P.
P. a vero prolap#o.' .. · Divini enim uniusque amoris conjunctio,et (ut ita d,icam). unitas a multi- P.
p.. -::ou 0\l't'Wc; ep'(.)Toc;: .~ . . . .' 'Azb>pll't'OV \ ¡«p . Éa-'t'i .. -rij} 'ltA:rí9eL' 'tO . E'\ILrt.i'ov-. 'tOU 9e(ou P.'·
L. a vero prolapsjO: :; . .. Divini eni~ unimque amoris ·conjunctio· et ( ut ita dicam) unitas a multi- L.
C. a vero amore. t\¡~,~ ·;>, ·. Multitudo enim non. potest·, cogitatione capere illud singulare divini C.
D. du vérita))le<· ~UJ:oU:r. . Le peuple ne peut avoir Yidée, de. la. valeur unique de l'amour D.
212 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIÍ!ME).

6. KAI ENOC EPCUTOC t.IO KAI CUC t.VCXEPECTEPON ONOMA TOIC nOMOIC t.OKOVN EnJ THC 6.
H. et unius cupiditatis. Ideo ( sicut difficilius nomen multis putatur) in divina H.
E. et unius amoris. Ideo ( et sic difficilius nomen multis putatum) in divina E.
S. et unius amoris. Propter ( quod et sic molestius nomen multis apparens) in divina S.
R. et unius amoris. Propter quod ( et ut difficilius nomen multis visum) in divina R.
A. atque unius amoris. Quocirca (u.t quod videatur multis ingratius nomen) in divina A.
F. comprehendi non potest. Quamobrem ( quod multis nomen videtur ingratius) in divina F.
P. tudine capi non potest. /taque (ut nomen quod molestius acerbiusque multis videtur ); in divina P.
P.· xa.t Évo¡; epw-.o¡;. Ó.~o (x:Ú wc; Óu:rxEpÉanpov 0'10p.a. -toi'¡; 1toAAoi'¡; oóxoÜv} É1tt 'rlÍió p..
L. tudine capi non potest. /taque ( ut nomen quod molestius acerbiusque multt"s videtur) in divina L.
C. et unius amoris. Quamobrem ( tamquam nomen quod vulgo videtur durius) ponitur in C.
D. divin, sans pareil. Voila pourquoi ce nom qui choque la multitude est dit de la D.

6. 9EIAC co.:¡,JAC TATTETAI KAI nPOC ANArWrHN AVTCUN KAI ANATACIN EIC THN TOV ONTOC EPCU- 6.
H. sapientia statutum, et anagogen eorum et retentam exsistentis cupiditatis H.
E. sapientia statuitur, et ad reductionem et eorum et restitutionem in veri amoris E.
S. sapientia ordinatum est, ad sursumactionem ipsorum et suscitationem ad veri amoris S.
R. sapientia ordinatur, ad reductionem ipsorum et extensionem in ejus qui vere amoris R.
A. sapientia ponitur, ad eos subvehendos atque intendendos ad veri amoris A.
F. sapientia ponitur, ad illos erigendos atque provehendos in amoris ipsius veri F.
P. sapientia ponitur, ad excitandos deducendosque eos ad veri amoris P.
p.. Oda.c; aotpia.¡; 'ttX't't'E't<X~, 1tpo¡; dva.ywy7,v a.thwv xa.t &.vtia-.¡x.aw ¡¡{¡; TI¡v 'tOU O'l'tW'ó epw- P.·
L. sapientia ponitur, ad excitandos deducendosque eos ad veri amoris L.
e. divina sapientia, ut vulgus ad cognitionem veri amoris elevetur et C.
D. Divine Sagesse, dans le dessein d'élever et de faire monter la masse a la notion de D.

6. TOC rNWCIN KAI CUCTE AnO/\V9HNAI THC En AVTCU t.VCXEPIAC e.:¡, HMCUN t.€ 6.
H. scientiam, tamquam dimitti ipsa facilitate. Unde et a nobis H.
E. notitiam, et ita ut absolvatur in ipso difficultas. A nobis autem E.
S. cognitionem, ct ut a molestia absolvantur quae in ipso est. In nobis autem S.
R. cognitionem, et ut absolví ab ea quae in ipso tlifficultate. In nobis autem R.
A. scientiam, et ut eo errare liberentur. In nobis autem A.
F. notitiam, atque ut inde minus amoris appellationi succenseant. Inter nos autem F.
P. notitiam, atque ut a verbi molestia liberentur. Ubi etiam P.
p.. 't'O¡; y'\lwaw, xa.t Wa'tE &.7tOAu07íva.~ -t7í¡; E1t' whlj) Óuaxepe(a.¡;. 'Ecp' 1¡p.wv oe P.·
L. notitiam, atque ut a verbi molestia liberentur. Ubi etiam L.
C. erigatur, et ab ea quam illi inesse concipit indecentia liberetur, Et in nobis C.
D.l'amour vrai, en corrigeant la fausse idée qu'elle en con~oit. Mais · s'agit-il de nous, D.

6. AV91C EN9A KAI ATOnON TI nOMAKIC HN OH9HNAI TOVC XAMAIZH/\OVC 6.


H.iterum illicitum quid multoties aút intelligi humilia, H.
E. iterum ubi et inconsequens quidem saepe intelligendum terrenos zelos, E.
S. rursus hoc et inconveniens aliquid multoties esset opinari terrenos zelos, S.
R. rursus ubi et inconveniens quid multoties intelligere terrenos, R.
A.rursus ubi crassiores quique obscoenum aliquid opinari possent, A.
F. ubi abjectiores ingenio nonnihil obscoenum suspicari nonnum'quam possint, F.
P. saepe rursus licebat abjectis istis absurdum aliquid de nobis suspicari, P.
"ll
p.. IXUu~c; ., ll
E\I!ICX. '
X!X.~

!X.":01t0\l 't'~
'"l.'
1t0AACX.X~'ó
y l ¡¡-
"fj\1 0~'1\V't¡\ICX.~
'
'tOU¡; )"' ,,
x_cx.p.a.~'>T¡MU¡;, P.·
L. saepe rursus licebat abjectis istis absurdum aliquid de nobis suspicari, · L.
C. rursus ubi saepenumero aliquid absurdum homines. terrae affixi cogitare possent, c.
D. comme d'ordinaire ce nom donne aux gens terre a terre une image peu séante, D.
DIX-NBUVIEME SECTION : DIEU BON BST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 213

6. KATA TO AOKOVN EVcJ)HMOTEPON EnEnECEN TIC cJ)HCIN 6.


H. secundum opinionem autem favorabiliorem « Cecidit ( quz·s inquit) H.
E. secundum opinionem melioris famae : « Cecidit ( quis ait) E.
S. secundum quod videtur famosius : « Cecidit ( dixit quidam) S.
R. secundum visum famosius : « Cecidit ( quidam ait) R.
A. honestiore ( ut videtur) vocabulo scriptura utitur : << Cecidit enim ( ait quidam) A.
F. vocabulo quod videatur honestius scriptura utens inquit << Cecidit F.
P. verbum quod honestius videatur « Cecidit ( quidam inquit) P.
p.. xcx'toc '!O ooxo•)v EÚ<p-1\p.Ó'tcpov · u 'E1tÉ1tE<rÉ ('n¡; c¡rr¡aiv) p..
L. verbum quod honestius videatur Cecidit ( quidam inquit) L.
«
C. ponitur nomen quod honestius videtur « Cecz'dit ( ait quz'dam) C.
D. on empiole l'autre nom d'apparence plus honn~te « Votre dilection (dit quelqu'un) s'est D.

6. H ArAnHCIC COV En EME WC H ArAnHCIC TWN rVNAIKWN Enl TOIC OP0POIC TWN 0EIWN 6.
H. cupiditas tua super me sicut cupiditas mulierum ». In matutinis namque divinorum H.
E. dilectio tua super me sz'cut dilectt'o mulierum ». In elucescentibus divinis E.
S. dilectio tua super me sicut dilectio mulierum ll, Ab audientibus autem recte S.
R. dt'Zectio tua super me ut dilectio mulierum l>. In. recte divina R.
A. dilectio tua super me, sicut dilectio mulierum ». Et tamen apud eos qui divina recte A.
F. dilectio tua super me, sicut dilectio mulierum 1,, Apud illos tamen qui divina recte F.
P. agapesis, id est, amor tui in me, ut amor mulierum n. Illorum autem qui recte divina P.
P.· T¡ &y<Í1tT¡<r~¡; <TOU É1t ép.€ w¡; ·!¡ ocyci.1tT¡<r~~ 'tWV yuvcx~XW'I )) . 'E1tL '!O~~ opGw¡; 'tWV Ge(wv p..
1

L. agapesis, id est, amor tui in me, ut amor mulierum >l. Illorum autem qui recte divina L.
C. dilectio tua in me, sicut dilectio mulierum ». Quoniam apud eos qui divina recte C.
D. abattue sur moi, comme fait la dilection des femmes ». Ceux qui apprécient bien les choses D.

6. AKPOWMENOIC Enl THC AVTHC AVNAMEWC TATTETAI nPOC TWN IEPWN 0€0/\0rWN TO THC 6.
H. auditoribus in ipsa virtute constituitur apud sacros theologos H.
E. sublimitatibus in eadem virtute statuitur a sacris theologis E.
S. divina in eadem virtute recte ordinatur a sanctis theologis S.
R. audientibus in eadem virtute ordinatur a sacris theologis R.
A.audiunt id tantumdem valet neque a theologis differenter ponitur A.
F. audiunt nomen dilectionis amorisque a sacris theologis F.
P. accipiunt pro eodem ponuntur a sanctis theologis agapes et erotos, id est, P.
p.. dxpow p.ÉvoL¡; É1tt ...7í~ cxth7í~ ouvci.p.ew~ 'ttXTIE'tCX~ 1tpoo; 'tWV lepwv GeoAó¡wv 'tO ...-;;.; P.·
L. accipiunt pro eodem ponuntur a sanctis theologis agapes et erotos, id est, L.
C. audiunt sacri theologi nomen dilectionis et amoris adhibent C.
D. divines comprennent que les auteurs sacrés emploient daos le m@me seos D.

6. ArAnHC KAI TO TOV EPWTOC ONOMA KATA TAC 0EIAC EKcJ)ANTOPIAC KAI ECTIN TOVTO 6.
H. caritatis et cupiditatis nomen, secundum divinas demonstrationes. Et est istud H.
E. dilectionis et amoris nomen, secundum divinas manifestationes. Et est hocE.
S. dilectionis et amoris nomen, secundum divinas mamfestationes. Et est hoc S.
R. dilectionis et amoris nomen, secundum divinas manifestationes. . Et est hoc R.
A. dilectionis et amoris nomen, quando illi divina exponere pergunt. Estque hoc A.
F. in eadem potentia ponitur, ubi exprimere divina conantur. Est autem F.
P. caritatis et amoris nomina, ex divinis interpretationibus. Atque hoc amoris ver- P.
p.. &y<l1tT¡~ xcxt '!O 'toÜ epw'to~ Óvop.cx, xcx'toc 'tOC~ Gslcx¡; ÉxtpcxV'toplcxc;. Kcxt e<rn 'tOÜ'tO p..
L. caritatis et amoris nbmina, ex divinis interpretationibus. Atque hoc amoris ver- L.
C. ut eamdem vim habeant, secundum divinas elocutiones. Estque hoc C.
D. les mots « amour » et « dilection », lorsqu 'ils nous parlent de Dieu. lis· signifient D.
214 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. liVNAMEC.UC ENOnOJOV KAI CVNliETIKHC KAI liiAC!lEPONTC.UC CVNKPATIKHC EN TC.U 6.


H. virtutis unifactricis et colligatricis et differenter continealis, in bonoH.
E. virtutis unificae et conjunctivae et differenter contemperativae, in bono E.
S. virtutis unificae et conjunctivae et differenter concretivae, in pulchro S.
·R. virtutis unificae et conjunctivae et differenter contentivae, in pulchro R.
A. virtutis cujusdam unificae et connexivae et distincte atque inconfuse adunativae, quae inA.
F. haec ipsa virtus quaedam unifica et connectens mirificeque commiscens, in ipso F.
P. bum vim habet faciendi unum et colligandi praestantique modo res inter se miscendi, quae in P.
P.· ouváp.ew<; EV01tOWU xa.t a-uvlknx7¡<; x~t OLctrpepóv-rw<; a-uyxpa.-rLx7¡<;' év -rij) p..
L. bum vim habet faciendi unum et colligandi praestantique modo res ínter se miscendi, quae in L.
C. virtutis cujusdam unificae ac collectivae excellenterque contemperantis, quae in C.
D. par la une puissance uitissante, rapprochante, souverainement attachante, qui se trou- D.

6. KAAC.U KAI ArAetu liJA TO KAAON KAI ArA00N nPOVC!lECTC.UCHC KAI EK TOV KAAOV KAI 6.
H. et benigno per bonum et benignum praesubsistentis, et de bono et benigno H.
E. et optimo per bonum et optimum ante substitutae, ex bono et optimo E.
S. et bono propter pulchrum et bonum praeexsistentis, et ex pulchro et bono S.
R. et bono propter pulchrum et bonum praeexsistentis, et ex pulchro et bono R.
A. pulchro et bono propter pulchrum et bonum antea subsistit, et ex pulchro et bono A.
F. quidem pulchro bonoque propter pulchrum bonumque primo consistens, deinde vero ex pulchro bono- F.
P. pulchro et bono propter pulchrum ac bonum ante constitit, atque ex bono ac P.
p.. x~),éj> xa.t cXya.Géj> o~& TO XGtAOV xa.l cíy!l.ijOV 7tpoürpea-TWO"T¡<;' xa.l Éx -ro:í X:XAOU xa.t p..
L. pulchro et bono propter pulchrum ac bonum ante constitit, atque ex bono ac L.
C. pulchro et bono per pulchrum et bonum praeexsistit, et ex pulchro et bono C.
D. vait d'avance dans le Beau et Bon paree qu'il est Beau et Bon, et qu'a donnée le Beau D.

6. ArAeOV lilA'' TO 'KMON KAI ArA00N EKliOlliMENHC KAI CVN€XOVCHC MENTA OMOTArH KATA THN 6.
1

H. per ·bonum et: benignum perdantis, et continentis quidem coconstituta secundum H.


E. per bonum et optimum editae et continentis quidem aequipotentia secundum E.
S. propter pulchrum et bonum tributae, et continentis coordinata secundum S.
R. propter pulchrum et bonum tributae, et continentz"s quidem coordinata secundum R.
A. pulchri et boni causa emanat ad nos, continetque aequalia A.
F. que propter pulchrum atque bonum joras emicans, ubi sane quae sunt ejusdem ordinú F.
P. pulchro pulchri bonique causa manat, continetque paria P.
P.· &.ya9ou· oLa -ro xa.'Abv x-Gtt dycx9bv sxoLoop.éV7¡<;, · . xa.t o:ruvszoúa--r,<; p.tv -:-& óp.o-ra.y7i xa.-ra rl¡v p..
'L. pulchro pulchri bonique causa manat, · .·: · continetque paria L.
C. propter pulchrum et bcinum emanat, <' continetque quidem aequalia C.
-D. et: Je. Bon;parce. qu'II est Beau et· Bon.·· · · ·,1 C'est elle: qui tient ensemble les @tres · de D.

6. KOINC.UNIKHN AMHAOVXIAN KINOVCHC liE TA nPtuTA nPOC THN TC.UN VellEIMENC.UN nPONOIAN 6.
H. communialem ordinem, moventis autem prima ad subditorum providentiam, H.
E. socialem vicissitudinem, moventis autem prima ad minorum providentiam, E.
S. communicativam alternam habitudinem, moventis ·aútem prima ad subjectorum providentiam, S.
R. communém ad invicem continentiam; moventis autemiprima. ad inferiorum providentiam, '· ·. · R.
A.·sociali invicem connexione,·. et• priora ad injeriorum firOvide'ntiam movet, ·1 A.
.F. alterna continet communióne, priora viro ad injeriorúfn' pravidentiam movet, · • •,, F.
.P. communi ínter se conjunctione, et superiora ad inferiorum proc:urationem impellit, • P.
p.. XOLVWV~x-T¡v riAAT¡Aouzlav, XLVOÚ<rll<;' oe .a 1tpWTGt 1tp0<; -r-T¡v TWV utpeLp.év(t)v 1tpÓvOLctV, ';·. ,. e..·
L. communi inter se conjunctione~ et superiora ad injeriorum procurationem impellit, ..,. ' L.

C. per mutuam connexionem, superiora vero ad injeriorum movet providentiam, , ·· .· C.


D. mi!me degré par Jeur mutuelle liaison, qui pousse les supérieurs a prendre soin des inférieurs, D.
·DIX-NBUVIEME SECTION : DIEU BON BST L'AMOUR TOUT AIMABLB. 215

!); KAI ENIAPVHCHC TA KATAAEECTEPA TH EnJCTPQc¡,H TOIC VnEPTEPOIC ECTIN 4€ 6.


H. et stabilientis injeriora ad conversionem superiorum. Est autem H.
E. et collocantis injeriora conversione superioribus. Est autem E.
S. et collocantis minus habentia in superioribus conversionem. Est autem S.
R. et collocantis injeriora conversione superioribus. Est autem R.
A. injerioraque superioribus conversione firmiter jungit. Est autem mentís seces- A.
F. injeriora denique conversione quadam superioribus alligat. Praeterea F.
P. injerioraque cum superioribus conversione corroborat. Dimovet P.
p.. xtú ÉvLopuoÚa-"flc; •<X K!l.'t"<ZOeÉa--.:sp!l. -;~ É1tLa-'t"pocp~ -:o~c; ímsp-:ÉpoL<;. ''Ea-·n os p..
L. injerioraque cum superioribus conversione corroborat. Dimovet L.
C. injeriora porro per conversionem quamdam superioribus inserit. Est praeterea C.
D. qui joint les inférieurs aux supérieurs par le recours qu 'ils ont a eux. De plus, D.

6~ KAI EKCTATIKOC O 6EIOC EPWC OVK AIWN EAVTWN EINAI TOVC EPACTAC 6.
H. et exstasialis divina cupiditas, non sinens suorum esse placentes tantum, H.
E. et exstaticus divinus amor, . non sinens se ipsos esse amantes, E.
S. jaciens exstasim divinus amor, non dimittens sui ipsorum esse amatores, S.
R. et exstasim jacz"ens divinus amor, non sinens sui ipsorum esse amatores, R.
A. sum exstasimque jaciens divinus amor, amatores sui juris esse non sinens, A.
F, divinus amor excessum efficit, dum amantes sui juris esse non sinit, F.
P. etiam de statu divinus amor, . nec suos esse amantes patitur, P.
P.· X!l.L EY.O"'t"!l.'t"LKO<; ó 6e~oc; ep!t!c;, oúx eb>v É,zu-:wv slv!l.L 1:ouc;. Ép<ZO"'t"ric;, p..
L. etiam de statu divinus amor, nec suos esse amantes patitur, L.
C, divinus amor exstaticus, qui non sinit esse suos eos qui sunt amatores, C.
D. l'amour divin ·est extatique. 11 ne veut pas que les amants appartiennent a eux-m@mes, D.

fi. AMA TWN EPWMENWN · . KAI 4Hl\OVCIN TA MEN VnEPTEPA THC nPO- 6.
H. sed et placitorum.. .. · .. \ Et manifestant : superna quidem H.
E. sed amandorum. ' · Et declarant : quidem superiora E.
S. sed amatorum. Et monstrant ·: quidem superiora S.
R. sed amatorum. Et ostendunt .- superiora quidem R.
A. sed in ea quae amant penitus transjerens. Idque indican! : superiora quidem quae A.
F. sed amatorum jubet exsistere. Idque declarant omnia nempe superiora F.
P. sed eorum etiam quae amantur. Quod declarant et superiora P.
¡.1.. á.'AM 't"WV epwp.É'IWV. K:xt O"flAOUa-L~ -:& ¡úv Ú7tÉpnpoc riíc; 7tpo- p.·
L. sed eorum etiam quae amantur. Quod declarant et superiora L.
C. sed eorum quos amant. Atque hoc declarant quidem superiora quae inje- e.
D. mais bien a ceux qu 'ils aiment. La. preuv~ en est que , ,· les. supérieurs sont D.

6; NOIAC riNOMENA TWN KATAAEECTEPWN KAI TA OMOCTOIXA THC AMHI\WN CVNOXHC 6.


H. providentiae jacta injerioribus, et quae sunt conscripta comprehensione in invicem, H.
E. providentia jacta injeriorum, et aequiformia ínter se invicem continentia, E.
S. providentiae jacta minus habentium, et coordinata sui invicem continentiae, S.
~. providentiae jacta, injeriorum, · coordinata ad invicem continentiae, R.
A. injeriorum sese providpztiae devoverunt, · · aequalia vera,- quod se mutuo continent, .- · A.
. P. injeriorum·. providentiQ4, sese. de_dunt,, : . aequalia vero conservationi mutuae mancipare se solent, F.
·P.. quae injeriorum fiunt eis con.sulendo; . . . : <'· ; et paria mutua ínter se cohaerentia, P.
p.. voL<Z<; ¡Lyvóp.eva.: -.0v: ,x<Z't"<ZCleea--.ÉpiJ)v, · x<Zt ,,x Ó¡AÓO"'t"OLX,« rijc; ?J.AH.Awv a-uvox.7¡<;, !A·
L¡ quae injeriorum ·fiunt eis consulendo, ., · ·· et paria mutua inter se cohaerentia, L.
C. riorum fiunt Pf!T 'eorumdem prOfJ.identiam, et quae ejusdem generis sunt per mutuam cohaerentiam, C.
D. tout' au· soin. des inférieurs,: · j ·les, égaux sont tout a leur mutuelle liaison, D.

·,_\.
. . ;· ~·
' .
··;;.

216 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME). ,·•

6. KAI TA V41EIMENA THC nPOC TA nPWTA 0EIOTEPAC EnJCTP041HC .AJO KAI nAVJ\OC 6.
H. et subdita ad prima diviniore conversione. Ideoque et Paulus H.
E. et minora ad prima diviniore conversione. Proinde et Paulus E.
S. et subjecta divinioris conversionis ad prima. Propter quod et Paulus S.
R. et subjecta ad prima divinioris conversionis. Propter quod et Paulus R.
A. inferiora porro, quía ad prima diviniore conversione contendunt. Idcirco et Paulus A.
F. inferiora denique divinae cuidam ad suprema conversioni se ipsa devovent. Quapropter et Paulus F.
P. et inferiora diviniore ad superiora conversione. /taque Paulus P.
p.. xr:ú -;a úrpe~p.évrz rií~ 1tpo,; 't"a 1tpw't"rz 9ew-;é¡;rz,; É'lt~a-'t"porp-lí~. ~~o xClt llrzü"Ao~ p..
L. et inferiora diviniore ad superiora conversione. /taque Paulus L.
C. et injeriora per diviniorem ad superiora conversionem. Unde divinus C.
D. l.es inférieurs sont tout a ce divin recours qu'ils ont aux supérieurs. Voila pourquoi le Grand D.

6. O MErAC EN KATOXH TOV 0EIOV rerONWC EPWTOC KAI EKCTATIKHC AVTOV .t.VNAMEWC 6.
H.magnus, in detentione dz"vinae factus cupiditatis, et exstasialis ejus virtutis H.
E. magnus, in excellentia divini factus amoris, et mente excedentem suam virtutem E.
S. magnus, in continentia dz"vini factus amoris, et virtutem ipsius exstasim facientem S.
R. magnus, in continentia divini factus amoris, et excessivam ipsius virtutem R.
A. ille magnus, cum divino amare flagraret, excessivae illius virtutis particeps A.
F. ille magnus, dz"vino amore jam occupatus, traductoriaque amoris hujus virtute F.
P. ille magnus, jam divino amore captus, praeditusque ejus vi quae hominem e statu P.
p.. Ó p.éyrz,;, Év XCl.'t"OX~ 't"OU 9dou yeyovw,; epw-ro~. xrz~ TI¡,; Éxa--rrz-;~x-lí~ rxÚ't"OU o:.~vcip.e!.}~ p..
L. ille magnus, jam divino amore captus, praeditusque ejus vi quae hominem e statu L.
C. Paulus, divino isto amore captus, et virtutis exstaticae particeps C.
D. Ap6tre, tout épris du divin amour, sous le coup de sa force D.

6. MET€1J\H41WC EN0EW CTOMATI ZW ErW 41HCIN OVK ETI ZH t.€ EN €MOl 6.


H. corisecutor, \ · divino ore : ce Vivo (inquit) jam non ego, vz"vit autem in me H.
E. assumens, · · . ·.... divino ore · : ce Vivo ( ait) jam non ego, vivit autem in me E.
S. participans, divino ore : ce Vivo ego ( dicit) jam non ego, vivit autem z"n me S.
R. assumens, in divino ore : ce Vivo ego ( ait) non amplius, vivit autem in me R. : ·,·

A.factus, sacro ore : ce Vivo (inquit) jam non ego, vivit vero in me A.
F. comprehensus, ore divinitus afflato proclamat : ce Vivo jam non ego, vivit autem in me F.
P. suo dimovet, divino ore : ce Vz"vo autem ( inquit) jam non ego, vivit vero in me P. . ~·· ".
p.. p.e't"e~AT¡tpw~. · év9é!¡l O""tóp.rz't"~ · << Zw syw (tp7la-[v) oúx ln, ~~- os Év Ép.ot p..
L. suo dimovet, divino ore : ce Vivo autem (inquit) jam non ego, vivit vero in me L.
C./~tus, .. divino ore ait:: cc Vivo ego, jam non ego, vivit vero in me C.
D. extatique,! dit'· ces divines paroles : « Ce n'est plus mohqui vis, mais c'est le Christ qui D.

6. XPICTOC WC AJ\H0WC EPACTHC KAI e:::eCTHKIOC WC AVTWC 4~HCIN TW 0€W 6.


H. Christus ,,, sicut vere cupidus et exstasiatus (ídem inquit) Dei, H.
E. Christus ,,, ut vere amator et mente excedens (sic inquit) Deo, E.
S. Christus ,,, sicut verus amator et exstasim passus (sicut ipse dicit) Deo, S.
R. Christus ''• ut verus amator et excessivus ( ut ipse ait) Deo, · R.
A.Christus JJ, , " tamquam verus amator mentís e~ce~su7n.patiens {ut ipse ait) Deo, A.
F. Christus ''• iamquam vérus amator;i atqu'e1 1.~,~b;~p :( ut. inquit}. extra se. positus, F.
P. Christ~s JJ, ut. verus amator et a mentís ( quemadmodum ipse ait) statu dimotus Deo, P.
P.· Xp~a-'t"Ó~ ll, . d: ,.; w,; ,dAT¡G-7¡,;. Éprxa'tT¡~· XIXL É~E'l"'tT¡XLO,; (t~,;· Cl.Ú't"O,; ~-¡,a~) 't"ijl 8eijl. . p..
L. Christus JJ, ut. verus amator et a mentís ( quemadmodum ipse ait) statu dimotus Deo, L.
C. Christus JJ, tamquam verus amator et· qui excessit ( ut ipse ait) Deo¡; C.
D. vit en moi », paroles de véritable amant,• qui (suivant sa formule) est. tout. passé en Dieu, D.
DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L' AMOUR TOUT AIMABLE. 217

6. KAI OV THN EAVTOV ZWN A/11\A THN TOV EPACTOV ZWN WC CellO~PA ArAnHTHN TOI\MHTEON 6.
H. et non sua vita sed concupiti sui vivere, sicut va/de dilecta. Audet H.
E. et non ipsam sui vivens sed ipsam amatoris vitam, ut nimis dilectissimam. Audendum E.
S. et non sui ipsius vivens sed amati vita, sicut valde diligibili. Audendum S.
R. et non eam quae sui ipsius vivens sed eam quae amati vitam, ut valde dilectam. Audendum R.
A. vivens et non suam sed amatoris vitam, ut valde diligibilem. Audebimus A.
F. vivensque jam vitam non suam sed amatoriam, tamquam prorsus amabilem. Audendum F.
P. degit non suam vitam sed amantis, tamquam valde diligendam. Audendum P.
P.· X(l(L otl -rhv hu-rou ~(~\1 &."AA& -:l¡v -rou epota-::ou ~wf¡v, w~ acpóopot ayQ('It"f¡'rf¡v. ToAfHl'rÉOv P.·
L. degit non suam vitam sed amanti~, tamquam valde diligendam. Audendum L.
C. et jam non vitam suam sed amati, tamquam vehementer dilectam vivens. Audendum C.
D. ne vivant plus de sa vi e propre mais de celle de 1' Aimé, infiniment plus chere. J 'ose encore D.

6. ~€ KAI TOVTO VnEP AI\H0EIAC ElnEIN OTI KAI O nANTCUN AITIOC TWN KAI\W_N KAI ArA0WN 6.
H. autem et istud pro veritate dicere quz"a et omnium causa, bonorum et benignorum H.
E. autem et hoc pro veritate dicere quia et omnium causalis, bonorum et optimorum E.
S. autem et hoc pro veritate dicere quod et ipse omnium causa, pulchro et bono S.
R. et hoc pro veritate dicere quia et ipse omnium causa, pulchro et bono R.
A. et id pro veritate loqui quod ipse quoque auctor omnium, pulchro et bono A.
F. quoque id insuper pro veritate loqui ipsum etiam omnium auctorem, pulchro bonoque F.
P. est etiam hoc pro veritate dicere ipsum quoque rerum omnium auctorem, honesto bonoque P.
P.· o€ XotL -roü-ro tmE:p r1),7}9dcx~ elm:L"v O'rL x~xt atl-.oc; b TICÍ.nwv otL-rLo~, 'tlj} XQ(Aij> xat rlyrx6<j) p..
L. est etiam hoc pro veritate dicere ipsum quoque rerum omnium auctorem, honesto bonoque L.
C. est hoc etiam pro veritate dicere quod ipsemet omnium auctor, pulchro et bono C.
D. dire, pour @tre vrai, que 1'Auteur de toutes choses, touché du bon et bel amour D.

6. THN nANTWN EPWTI ~1 VnEPBOI'\HN THC EPWTIKHC ArA00THTOC e:::ecuc AVTOV riNETAI 6.
H. cupiditate, propter exuberantiam cupidialis benignitatis, habitudinis ejus ji.t, H.
E. omnium amare, per excellentiam amatoriae bonitatis, habitudine sua ji.t, E.
S. omnium amare, per abundantiam amativae bonitatis, extra se ipsum ji.t, S.
R. omnium amore, propter superabundantiam amativae bonitatis, extra se ipsum ji.t, R.
A. amore omnium, pro amatoriae bonitatis magnitudine, extra se ji.t, A.
F. amore omnium, propter bonitatis amatoriae vehementiam, extra se prodire, F.
P. omnium amare ductum, pro singulari bonitate amatoria, extra se ji.eri, P.
p.. -rwv 7tC:Ív-rwv ep~tl'rL, OL' tmepóo"Al¡v -r-';íc; Épw-.Lx7¡c; &.ya9ón¡-roc; e;w eau-rou y~vE'riXL, P.·
L. omnium amore ductum, pro singulari bonz"tate amatoria, extra se fieri, L.
C. omnium amore, propter excellentiam summam amatoriae bonitatis extra se c.
D. de toutes ses reuvres, dans l'exces de sa bonté d'amour sort de Soi-m@me, , D.

6. TAIC EIC TA ONTA nANTA nPONOIAIC KAI OION ArAeOTHTI 6.


H. et ad exsistentia omnia providentiis utpote benignitate H.
E. ut exsistentia omnia providentiis ambiens, et ut bonitate E.
S. ad omnia exsistentia providentiis, et sicut bonitate S.
R. eisque in entia providentiis, et velut R.
A. ad omnia quae sunt providentiae multiplicis pertingendo ratione, et veluti bonitate A.
F. dum providet omnz"bus, atque bonitate F.
P. rerum omnium procuratione, et quasi bonitate P.
p.. -rcxi"c; EL~ -r& ov-rot 'ltCÍ.not 7tpovoiotL~, xat otov ciycx9ó""l}n p..
L. rerum omnium procuratione, et quasi bonitate L.
C. ·per providentias omnium rerum exsistit, et bonz"tate atque dilectione etC.
D. pour prendre soin de tous les @tres, tant la bonté, D.
218 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEMR).

6. KAI ArAnHC€1 KAI EPWTI 0€1\rETAI KAI EK TOV vneP nANTA KAI nANTWN EEHPHMENOV 6.
H. et dilectione et cupiditate amatur, et de eo per quem omnia et omnium praecipuo, H;
E. et dilectione et amore fovetur, et ex super omnia et omnibus remoto, E.
S. et dilectione et amare trahitur, et ex eo quod est super omnia et ab omnibus segregatur, S.
R, et dilectione et amare allicitur, et ex eo quod super omnia et ab omnibus segregato, R.
A. ac dilectione et amare mulcetur, et ex supremo illo statu quo supra omnia. et ab omnibus A.
F. et dilectione et amare quasi mulcetur, atque ex illo statu quo super omnia exstat ab omnibus F.
P. caritateque et amore deliniri, atque ex statu quo superat omnia et ab omnibus secretus est; P.
P.· xcxt dya.micm Y.IXL epw-r~ OD.ye-rot~, xa.t EY. 1:0U Ínter 'ltiV'l:ot xa.t 'ltclV'rWV ée~r'Ylfl-EVOU, P.·
L: caritateque · et amore deliniri, atque ex statu quo superat omnia et ab omnibus secretus est, L.
C. amore veluti delinitur et oblectatur, et cum sit supra omnia et ex omnibus exemptus, C.
D. l'amour, la dileetion le eharment. Lui qui est au dessus de tout, a grande distanee de tout, D.

6. -nPOC TO EN nACIN KATArETAI KAT EKCTATIKHN 6:


H. ad unum ab omnibus cupiditas ducitur, secundum exstasialem H.
E. ad unum omnibus juxta educitur, mente excedentem E. ·
S. ad id quod est in omnibus deponitur, secundum exstasim S.
R. et quod ab omnibus deorsum ducitur, secundum excessivam R.
A. exceptus est, ad id ut inter omnia sit semet demittit, excedente illa A.
. F. segregatus, ad id profecto ut in omnibus sit deducitur, per supersubstantialem videlicet virtutem F,
P. ad eum quo in omnibus est demittitur, ea vi· quae essentiam superat P.
fl-· ·1tpoc; 1:0 ÉV 'ltéiO'~ XIX'l:cl"(E'riX~, XIX'!: • ÉX0'1:1X1:~X1}v fJ-. J1

L. ad eum qua in omnibus est demittitur, ea vi essentiam superante L.


C. ad omnia demittitur, secundum potestatem C.
D. 11 se rabaisse a tout par eette puissanee D.

6. VnEPOVCION. ~VNAMIN ANEK<I>OITHTON EAVTOV ~10. KAI ZHI\WTHN 6.


H. et supersubstantialem, et inegressibilem ejus, virtutem. . Ideo et zeloten H.
E. 5uperessentialém virtutem, redeuntem semetipso. Propter quod zeloten E.
S. facientem supersubstantialem virtutem, a se ipso i'negressibilem. Propter quod qui S.
R. $upersubstantialem virtutem, inegressibilem a se ipso. Propter quod et R.
A. supersubstantiali virtute sua, qua nusquam ab se progreditur. Quocirca zeloten A.
P., illam, quae traducit quidem ipsum, interim a se ipso nusquam digredientem. Quamobrem F.
P. et omnia extra se rapit, nec interim ab eo discedit. !taque zeloten, id est, P.
p.. :Í7tepoúawv. Oúvocp.w, dvexcpoi'l:'"fl'l:OV Écw-rou. Á~o xcú ~·r,Aw-r'hv p..
D.. quae illum extra se rapit, nec interim a se ipso discedit. !taque zeloten, id est, L.
C. suprasubstantialem, qua extra se egrediendo exit, :. · \<,., Hanc oh causam C.
D'. ineoneevable ·quL Le pousse au dehors sans l'éloigner de Sof.; Ceux done D.

8. AVTON 01 TA 0EIA ~EINOI nPOCÁrOPEVOVCIN WC nOI\VN TON EIC TA ONTA 6~


H. eum divinorum experti appellant, sicut multum ad erga exsisten- H.
E. eum divini sapientes appellant, velut multum in exsistentia E.
S. fortes sunt in divinis ipsum zelotem appellant, sicut multum in bono amore S.
R. zelotem ipsum divina sapientes appellant, ·, ... , ,. . · . · ·. ut multum in entia R.
A. illum. hi qui divina probe callent appe/lant, ."\' , . ut vehementem ad ea quae sun! A.
P.. divinarum rerum periti zeloten illum appellaverunt, ut amore benigno erga omnia F.
P. aemulum, ipsum ii qui multum in divinis exercitati. sunt appellant, ut magno ac benigno in ea P.
p.. cxlhbv ol 'ta Oei:'oc oewot 1tpoaa.yopeÚOUO'LY' . ( '' ': ·.• ., ' ' @e; .'ltOAUY -:ov e~c; -.a OY'l:IX p..
L. aemulum, ipsum ii qui multum in di'Oinis exercitati sunt appellant, ut magno ac benigno in ea L.
C. periti rerum divinarum zeloten illum nuncupant, . · quod magno et benigno rerum C.
D. qul eonnaissent Dieu le mieux L'appellent eneore « jaloux », paree qu'II est. riehe en bel D.
DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L' AMOUR TOUT AIMABLE. 219

6. ArASON €PWTA KAI WC nPOC ZHI\ON erePTIKON THC €Ci)€C€WC AVTOV THC 6;
H. tia bonam cupiditatem, et ad zelum elevatorem desiderii ejus H.
E. amorem, et ut ad zelum suscitatorem concupiscentiae suae E.
S. ad exsistentia, et sicut excitativum ad zelum desiderii ipsius S.
R. in bonum amorem, et ut ad zelum suscitativum desiderii ipsius R.
A. clementer amanda, et ut ad zelum excitantem amatorii ipsius A.
F. prorsus exuberantem, excitantemque ad amatorii desiderii sui F.
P. quae sunt amore praeditum; excitantemque ad studium amatorii ipsius P.
fL· ocyoc9ov epw-.oc, xocl W<; 7tpoc; s7í'Ao'l eyepnxov -;Tic; erpÉcrEW<; ocu-:ou •líe; fL.
L. quae sunt amore práeditum, excitantemque ad studz"um amatorii ipsius L.
C. amore teneatur, easque ad ipsius amatorii desiderii zelum C.
D. amour pour ce qui est, paree qu'II excite la jalousie d'un désir amoureux D.

6. €PWTIKHC KAI WC ZHI\WTHN AVTON AnOt.€1KNVNTA 6.


H. cupidialis, et sicut zelantem eum ostendentem, H.
E. amatoriae, et ut zeloten eum osteridentem, E.
S. amativi, et sicut zeloten ipsum demonstrantem, S.
R. amativum, et ut zeloten ipsum demonstrantem, R.
A. desiderii, et ut ipsum quoque amoris desiderium appetibile monstrantem, per quemA.
F. zelum, desideriumque ipsum declarantem zelo dignum, quo etiam quae deside- F.
P. desiderii, atque ut singulari amore captum se ipsum praestantem, cui nimio amore digna P.
fl·· epw-.Lx7íc;, xocl W<; S7}AW-rT¡v ocu-.ov cl1t00ELXVUV't"OC, fl-·
L. desiderii, atque ut singulari amore captum se ipsum praestantem, cuí etiam quae L.
C. provocet, · atque adeo semet ipse quodammodo zeloten praestet, ut cuí C.
D. de Lui, paree qu'II se dit Lui-m@me jaloux, D.

6. KAI TA €Ci)I€M€NA ZHI\WTA KAI WC TWN nPONOOVM€NWN AVTON ONTWN 6.


H. et sidtt appetentia zelata, et sicut providentias eum exsistentium H.
E. et concupita zelantem, et ut provisis eum exsistentibus E.
S. per quae et desz"derata sunt zelabilia, et sicut provisis ipsis exsistentibus S.
R. propter quod et desiderata zelabilia, et ut provisorum entium R.
A. et quae desiderantur sunt expetenda, et ut qui eorum quae providentia reguntur zelotes fit A.
F. rabilia ipsi sunt promerentur et zelum, atque ipse ad illa quae providet F.
P. sunt etiam ea quae expetenda sunt, et quod ea quibus consulit et providet P.
¡J.. (j> xocl -r& EfLÉf1-EW1. ~·t¡"Aw-.ci, xocl wc; 't"W\1 npovooup.Évwv Óv-rwv fl-·
L. expetuntur nimio amore digna sunt, et quod ea quibus consulit et providet L.
C. res desiderabiles sint zelo dignae, et ut qui rerum quibus providet C.
D. tres désireux de ce qu'II cherche, et tres soigneux des @tres que traite sa D.

6. AVTOZHI\WTWV KAI 01\WC TOV KAI\OV KAI ArASOV €CTI TO €PACION KAI O €PWC 6.
H. zelantes. Et omnino boni et benigni est cupidiale et cupiditas, H.
E. per semetipsa zelantibus. Et omnino bono et optimo est amabile et amor, E.
S. zelabilibus.. Et totaliter pulchri et boni est amabile et amor, S.
R. ipsizelabilium. Et totaliter pulchri et boni est amatum et amor, R.
A. eaque pariter illi in amore sint. Prorsusque pulchri et boni est ut sit amabile atque amor, A.
F. zelo quodam videtur affectus. Denique ipsum quod est amabile ipseque amor pulchri bonique est, F.
P. nimio amore prosequatur. Atque uno nomine quod amandum est atque amor pulchri est et P.
?· IXU't"cj) ~7¡AW't"WV. Kal {)).wc; ":"OU xoc),ou xat ciya9ou EO"":"L "t"O Épaa-.ov xocl ó spwc;, fl-·
L. nimio amore prosequatur. Atque. uno nomine quod amandum est atque amor pulchri est et L.
C. zelo afficiatur. Denique omnino pulchrum est et bonum quidquid amabile est et C.
D. provfdence. En somme, le Beau et Bon est aimable et amour ; D.

':•·
220 PREMIERE PARTm : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. KAI EN TW KAAW KAI ArAeW nPOIAPVTAI KAI AlA TO KAAON KAI ArA- 6.
H. in bono et benigno praestabilitur, et per bonum et benignum H.
E. et in bono et in optimo ante collocatur, et per bonum et optimum E.
S. et in pulchro et in bono praecollocatur, et propter pulchrum et bonum S.
R. et z"n pulchro et bono praecollocata, et propter pulchrum et bonum R.
A. et in pulchro ac bono sedem antea fixit, et pulchri et boni gratia A.
F. et in pulchro bonoque priorem habet sedem, exsistit efficiturque propter F.
P. boni, in bonoque et honesto situs est, ac honesti bonique causa P.
p.. xcú sv -ri¡) xe1.'Ai¡) xe1.t d¡e1.9i¡l 1tpotopu-re1.~, xa:t OLcX -ro xa:'Aov xa:t &ya:- p..
L. boni, in bonoque et honesto situs est, ac honesti bonique causa L.
C. amor, et in pulchro bonoque praecollocatur, et propter pulchrum et bonum C.
D. ces deux traits sont inclus dans l'idée de Beau et Bon, ils appartlennent en propre D.

6. SON ECTIN KAI riNETAII TI AE OAWC 01 eeor..or01 BOVAOMENOI nOTE MEN 6.


H. est et fit. Quidam autem plane theologi volentes intelligi aliquando quidem H.
E. sunt et fiunt. Quid autem omnino theologi volentes nam aliquando quidem E.
S. est et gignitur. Quid autem totaliter theologi volentes aliquando quidem S.
R. est et fit. Quz"d autem totaliter theologi volentes aliquando quidem R.
A. est et fit. Quid autem sibi volunt theologi qui aliquando A.
F. pulchrum atque bonum. Quid vero theologi síbi volunt cum aliquando quidem F.
P. tum est, tum oritur. Quid vero sibz" volunt theologi qui eum interdum P.
P.· ab-, EO"'t~ xa:t ~~VE'rot:~. n o€ OAW<; ol 6so).óyo•. ~OIJAÓp.e'\10~ 7tOÚ ¡úv P.·
L. tum est, tum oritur. Quid vero sibi volunt theologi qui eum interdum L.
C. est et fit. Quid porro tandem significare volunt theologi cum aliquando quz"dem C.
D. au Beau et Bon. Mais que veulent les auteurs sacrés, quand ils affirment que D.

6. EPWTA KAI ArAnHN AVTON <MCI nOTE AE EPACTON KAI ArAnHTON 6.


H. cupiditatem et dilectionem eum dicunt, aliquando autem cupitum et dilectum ? H.
E. amorem et dz"lectionem ipsum dicunt, aliquando vero amatum et dilectum ? E.
S. amorem et dilectionem ipsum dicunt, aliquando autem amabilem et diligibilem ? S.
R. amorem et dilectionem ipsum aiunt, aliquando autem amatum et dilectum ? R.
A. amorem ipsum ac dilectionem vocant, aliquando vero amabilem ac diligibilem dicunt ? A.
F. Deum amorem dilectionemque vocant, aliquando vero amabilem atque diligibilem nominan/ ? F.
P. amorem et caritatem dicunt, interdum amore et caritate dignum ? P.
p.. EpW'tX XCxL rJ.yá'lt1)V a:Ú-r;Óv rp:xa~, 1tO'tE o€ epa:a--r:ov xctt cXjot:7t·r1-r:Óv ; P.·
L. amorem et caritatem dicunt, interdum amore et caritate dignum ? L.
C. Deum vocant amorem et dilectionem, quandoque vero amabílem et dilectum ? c.
D. Dieu est, par ici, amour et charité, par la, aimable et chérissable ? D.

6. iTOV MEN rAP AITIOC KAI WCnEP nPOBOAEVC KAI AnorENNHTWP 6.


H. Illius quidem causa, obtentor et genitor, H.
E. Ejus quidem ipse causalis et ut provolens et genitor, E.
S. Hujus enim est quidem causa et sicut emissor et sicut progenitor, S.
R. · Hujus quidem enim causa et quemadmodum peremanator et progenitor, R.
A. Alterius nempe auctor et veluti productor et genitor, A.
F. Sane alterius quidem causa est ac veluti productor et genitor, F.
P. Praesertim cum hujus quidem auctor et quasi genitor ac procreator, P.
P.· Tou p.ev yap a:tno<; xa:t WO"'ltep 7tpOtJOAEU<; xa:t d'ltoysvv-1¡-rwp, P.·
L. Praesertim cum hujus quidem auctor et quasi genitor ac procreator, L.
C. Illius quidem, scilicet amoris et dilectionis, auctor et tamquam productor ac generator est, c.
D. lis disent d'abord ce dont Dieu est la cause, l'auteur, le producteur ; D.
DIX-NEUVI~B SBCTION DmU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 221

6. . TO A€ AVTOC ECTI KAI TW MEN KIN€1TAI 6.


H. quod ipse est; et quod ipso m{}'l)etur, H.
E. hoc autem ipse est; et eo quidem m{}'l)etur, E.·
S. hoc autem ipse est; et hoc quidem movetur, S.
R. hoc autem ipse est ,· et hoc quidem m{}'l)etur, R.
A. alter vero ipse est; atque altero quidem m{}'l)etur, A.
F. alterum vel'o ipse Deus exsistit; rursus altero quidem m{}'l)etur, F.
P. iltud autem ipse sit; et hoc quidem mO'lJeatur, P.
P.· -ro o€ ~thó.; éan. x~t -r<:J p.ev XWEL't"~L' P.·
L. illud autem ipse sit ; et hoc quidem m{}'l)eatur, L.
C. hoc autem (id est, amabilis et dilectus) ipse est; z'llo quidem (id est, amore et dilectzone) m{}'l)etur, C.
D. puis, ce qu'll est Lui-meme. Daos un cas, ils disent ce qui Le meut : D.

6. TW A€ KIN€1 nOTE AVTOC €AVTOV KAI AVTW €CTI nPO- 6.


H. quod autem m{}'l)et ; aliquando ipse ipso et de ipso est H.
E. eo autem movet ; quando ipse suimet et sibi est E.
S. illud autem· movet; aut quoniam ipse sui ipsius et sibi ipsi est S.
R. hoc autem movet ; aut ipse sui ipsius et se ipso est R.
A. altero autem movet ; sive quía ipse sui ipsius et sibi ipsi A.
F. altero vero movet ; quippe cum ipse sui sibique sit F.
P. illud autem m{}'l)eat ; quoniam ipse sui ac sibi et P.
P.· -rcr o€ xLveL'· r1 fí·n ~thb.; é~u-rou x~l é~u-r<J> lia-rl 7tpo- p..
L. illud autem moveat ; quoniam ipse sui ac sibi et L.
C. hoc autem (id est, ut amabilis et dilectus) movet ; quía se ipse adducit et sibi e.
D. daos l'autre, comment 11 meut. Si l'on veut, 11 Se pousse et Se meut D.

6. AfWriKOC KAI KINHTIKOC TAVTH A€ ArAnHTON MEN KAI €PACTON AVTON KAAOVCIN 6.
H. productale et mobile. Ipsum autem eum dilectum et cupitum vocant, H.
E. processor et m{}'l)ens. Sic autem dilectum quidem et amatum eum vocant, E.
S. adductivus et motivus. Ita autem diligibilem quidem et amabilem ipsum vocant, S.
R. productivus et motivus. Sic autem dilectum quidem et amativum ipsum vocant, R.
A.provocator ac motor e.ft. Hinc diligz'bilem quidem ipsum atque amabilem vocant, A.
F. provector et motor. Hac utique ratione diligibilem ipsum nominant et amabilem, F.
P. productor et motor est. Eum autem hoc ipso caritate et amore dignum vocant, P.
p.. cxywytxo<; x~t xwl)-rtxó.;. T~ÚTfl oe &ycx'lt"lj't"OV p.ev xcxl éprt.a't"O'I ~U't"O Xrt.AOUO't'Y, !'-·
L. productor et motor est. Eum autem hoc ipso caritate et amore dignum vocant, L.
C. adducit et movet. Hoc autem ratione dilectum et amabilem eum vocant, C.
D. Soi-meme par Soi-meme. Les auteurs sacrés L'appellent done aimable et chérissable, D.

6. WC KAAON KAI AfA90N €PWTA A€ AV91C KAI AfAnHN WC KINHTIKHN 6.


H. sicut bonum et benignum ; cupiditatem autem iterum et dilectionem, sicut mobilem H.
E. ut bonum et optimum ; amorem vero iterum et dz'lectionem, ut moventem E.
S. sicut pulchrum et bonum; amorem autem rursus et dilectionem, sicut moventem S.
R. ut pulchrum et bonum ; amorem autem rursus et dilectionem, ut motivam R.
A. ut pulchrum atque bonum; amorem vero rursus vocant ac dilectionem, ut qui sit m{}'l)ens A.
F. tamquam pulchrum atque bonum ; amorem rursus dilectionemque cognominant, propter virtutem F.
P. quod pu/cher sit et bonus ; amorem rursus appellant et caritatem, quod vis sit mo- P.
p.. . w; xcx'Aov x~t &ycx9óv· " ~' "t9 ' , ,
EfW't"~ Oe ~U L<; X~L ~r~'lt7}'Y,
( XLV7j't"UC7j'' Y
W<; /'-·
L. quod pulcher sit et bonus; amorem rursus appellant et caritatem, quod vis sit mo- L.
C. tamquam pulchrum et bonum; amorem vero rursus et dilectionem, tamquam vim C.
D. en tant qu'II est le Beau et Bon ; amour et dilection, en tant qu '11 est D.
222 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. AMA KAI CUC ANArc.>rON 4VNAMIN ONTA E<P EAVTON TO MONON AVTO 41 EAVTO o.
H. simul et sursum ducalem virtutem exsistentem in se ipsum, solum ipsum per ipsum H.
E. simul et ut reducentem virtutem, eum qui est in semetipsum solum ipsum E.
S. simul et sicut quod est virtus sursum agens ad se ipsum, quod solum ipsum propter se ipsum S.
R. simul et ut reductivam virtutem exsistentem in se ipsum solum zpsum propter se ipsum R.
A. simul et ut provehens virtus ad se ipsum, quod solum ipsum per se A.
F. ejus moventem provehentemque ad se ipsum, quippe cum solum id sit per se ipsum F.
P. tum afferens et ad se deducens atque evehens, id quod solum ipsum per se P.
P-. &.¡;-ex xcxt w¡; á.vcxytdyov oúvcxpw oncx écp' ECXU'!ÓV' '!O p.óvov rt.Ú'!O o~· SCXU'!O P.·
L. tum afferens et ad se deducens atque evehens, id quod solum ipsum per se L.
C. motricem et sursum trahentem ad se, qui solus est ipsum per se C.
D. la forc~ qui pousse et tire a Sol, paree qu'll est seul, de Sol D.

ti. KAI\ON KAI ArA~ON KAI c.>CnEP EK<PANEIN ONTA EAVTOV 41 EAVTOV 6.
H. bonum et benignum, et. sicut demonstralem exsistentem sui ipsius per se ipsum, H.
E. per se ipsum bonum et optimum, et sic quidem edicendum exsistentem semetipso per semetipsum, E.
$. pulchrum et bonum est, sicut quod est manifestatio sui 'ipsius per se ipsum S.
R. pulchrum et bonum, et quemadmodum manifestationem exsistentem sui ipsius per se ipsum, R.
A. pulchrum ac bonum est, et veluti qui sit suimet per se ipsum expressio, A.
F. pulchru, atque bonum, item propter quamdam sui zpsius per se ipsum expressionem, F.
P. pulchium est ac bonum, quodque sit suz· ipsius per se .expressio, P.
p.. Xrt.AOV xcxl. &.y-xGóv' xal. r':>a-7tEfl EX1fC1.VG"L'I 0\1'!(1. écxu-roü o~· Érw-roü, P.·
L. pulchrum est ac bonum, quodque sit sui ipsius per se expressio, L.
C. pulchrum et bonum, et tamquam manifestationem sui ipsius per se ipsum, c.
D. et par Sol, beau et bon, étant comme l'expression de Soi-méme par Soi-méme, D.

o. KAI THC e:=:HPHMENHC ENWCECUC ArA9HN nP0040N KAI EPWTIKHN KINHCIN Ani\HN 6.
H. ; et praecipuae percoadunationis beni·gnum processum, et cupidialem motionem simplicem H.
E. .excel{e,tis 1r4nitatis, op#mam processionem, . et amatorum motum simplum E.
S. et segregatae unitio.11-.is bonus processus, et amativus motus: simplex S.
R. et excell~ntis unionis.. bonum processum, et amativum motum simplicem R.
4,. et exim~ae illius conjunctionis benignus processus, atque amatorius motus simplex A.
F.. eminentissimaeque unitatis benignam processionem, motumque amatoriúm simplicem F.
P. bonaque progressio summae. praecipuaeque conjunctionis, motusque simplex ad amorem impellens P.
¡;,. xrx.l. ~¡; .Ée~p7lp.Év7)~ évw.aE.w¡; &.ycxG·hv 7tpÓooov xcxl. épw-:•.xl¡v XLV"flG"Lv á1tÁ7jv ¡;-.
L. bonaque progressio. summae. praecipuaeque conjunctionis, motusque simplex ad amorem impellens L.
.c. . et, utb,~ignum. proce~sum eximiae illius unionis, et amatoriam motionem simplicem c.
· Q. ¡,·;::.·.·;::la, ca~~e bénie de l'excellente union, la simple et amoureuse motion. D.

6 ' ·· ¡ : .AVTO~INHTON, AVTENEPri-(TON , nPOCOVCAN EN TArAec.> KAI EK TArAeOV 6.


H. se ipso motum, se ipsum operantem, et ad quaecumque in bono, et de bono H.
E. per se ipsum motum, per se ipsum activum, praeexsistentem in optimo, et ex optimo E.
S. per se mobilis, per. se operans, praeexsistens in bono, et ex bono S.
R. per se motum, per se operativum, . procedentem in per-se-bono, et ex per-se-bono R.
..4. . . se movens, per s,e operans, . . ; qu~ .ante, erat in bono, et ex .bono A .
f.. '-'"': :.: ·,· Je· moventem, per ~e.· operantem,. praé~eden{em.\ quidem in ipso bono, atque ex ipso F.
P. . .. ,.., . qui per se movet~;i~er se agit, ·· qui ante in bono est, et ex bono P.
p.. 'i, ,;. .. IXU'!OXLV"I('!OV, cxÚ'!~V.Épy7l-r_ov, 7tpooüérrx.v Év -rdycx.G<:>, . · xcxl. _Éx -roc¡cx.Gou p..
L. . .. qui per se movet,. per. se agit, · qui ante in bono est, et ex bono L.
.O. w.·t. per se mobilem, Per se operantem, .. praeexsistentem in bono, et ex bono C.
D. 1 qui se. meut et travaille par Sol, qui était dans le Souverain Bien, et qui du Sou- D.
DIX-NEUVIEME SECTION DIEU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 223

o. TOIC OVCIN €KB/\VZOM€NHN KAI AV61C €C TArAeON €NICTP€CIIOM€NHN €N c.> 6.


H. exsistentia manantem, · et iterum in bonum convertentem ,· in quo H.
E. exsistentibus emanantem, et iterum in optimum convertentem in se ; et E,
S. exsistentibus emanans, et rursus ad bonum conversus ; in quo S.
R. exsistentibus emanantem, et rursus in per-se-bono convertentem ; in quo R.
A. substantiis emanans, ac rursus se ad bonum convertens ; in quo A.
F. per omnia procedentem, rursumque ad bonum se rejlectentem ; in quo F.
P. ad ea quae sunt manat, rursusque ad bonum revertitur ; in quo P.
p.. 't"O~~ OUOW EXÓAU~op.É•.rt¡V, xcx1. cxML~ EL~ -rti.ycx&ilv émtnpecpop.ÉvT¡v· '
E'l
... p..
'Jl
L. ad ea quae sunt manat, rursusque ad bonum revertitur ; in quo L.
C. in ea quae sunt redundantem, ac rursus ad bonum revertentem ; qua in re C.
D. verain Bien s'écoule dans tous les etres pour revenir au Souverain Bien. En quoi D.

t:. KAI TO. AT€/\€VTHTON €AVTOV KAI ANAPXON O 6€10C €PWC €NA€1KNVTAI AIACII€PONTWC 6.
H. infinita et ininitialis divina cupiditas ostenditur differenter. H.
E. infinitum se i"pso et carens principio divinus amor ostenditur differenter. E.
S. et interminabile sui ipsius et non habens principium divinus amor monstrat dijferenter. S.
R. et interminabile sui ipsius et imprincipiatum divinus amor ostendit differenter. R•
.A. quidem quod fine careat atque principio divinus amor excellenter ostendit. A.
F. sane munus suum fine principioque carens praecipue divinus amor ostendit. F.
P. et fine et principio se carere divinus amor eximie declarat. P.
fl-· xcxr. 'tO thÚ.EÚt'f¡'tO:V Élx.U'tOU xor1. ~vcxpzov ó Ge~o~ spw¡; evos!xvu'tCXL OLCX!fEpÓvTw¡;.' P.·
L. et fine et principio se carere divinus amor eximie declarat. L.
C. et fine et principio se carere divinus amor excellenter ostendit. C.
D. l'Amour Divin démontre excellemment qu'Il n'a ni fin ni origine. D.

6. c.>Cn€P TIC AIAIOC KVK/\OC AlA TArAeON €K TArAeOV KAI €N TArAec.> 6.


H. Sicut quidam sempiternus circulus, per bonum de bono et in bono H.
E. Sicut quidam aeternus circulus, per optimum et ex optimo et in optimo E.
S. Sicut quidam aeternus circulus, propter bonum et ex bono et in bono S.
R.. Quidam aeternus circulus, propter per-se-bonum, ex per-se-bono et in per-se-bono et R.
A. Veluti circulus quidam sempiternus, propter bonum, ex bono, in bono A.
F. Tamquam circulus aliquis sempiternus, propter ipsum bonum, ex bono, in bono, F.
P. Quasi circulus quidam perpetuus, qui boni causa, ex bono, in bono P.
fl-. ''Ua7tEp TL~ :X toLo~ xúxAo~, OLa -;:iy~X6ov éx -r:Xyor.6ou x~Xl év -;dya61Jl p..
L. Quasi circulus quidam perpetuus, qui boni causa, ex bono, in bono L.
C. Tamquam sempiternus circulus, propter bonum, ex bono, in bono C.
D. Tel un cercle perpétuel, 11 accomplit a cause du Bon, du fait du Bon, D.

o. KAI EIC TArAeON €N An/\AN€1 CVNE/\1:::€1 n€PinOP€VOM€NOC KAI €N TAVTCU KAI KATA 6.
H. et in inerrabilem terminationem perambulans, et in ipso et secundum H.
E. et in optimum inerrabili conversione circumiens, et in eodem et per E.
S. et ad bonum in non-errante convolutione circumambulans, et in eodem et secundum S.
R. in per-se-bonum et in inerrabili convolutione circumambulans, et in eodem et secundum R.
A. et ad bonum certa et nusquam aberrante glomeratione circuiens, et in eodem ac secundum A.
F. ad bonum revolutione quadam nequaquam errante se glomerans, et in eodem atque secundum P.
P. et in bonum conversione ab omni 'errare libera se volvit, atque in eodem loco eademque P.
p.. xcxt EL~ Táyor.6ov Év d7tAor.vE~ auvEHEEL 7tEpmopEuÓp.Evo~, xor.t év Tor.U't"!p xor.t xor.Ta fl-·
L. et in bonum ámversiime ab omni errare libera se volvit, atque in eodem loco eademque L.
C. et ad bonum indeclinabili conversione circumiens, in eodem et secundum C.
D. dans le Bon, pour le Bon, une révolution impeccable dans le meme état et suivant Je ·D.
1,," ,, 1 ' ¡." ~ &~,, ~ ' ~~ ~.~, • ' ' • ~h.,l¡,¡,~.~ ''~ ,t ,,,,r,, ·

- -- -· ~ -~--

.,"·.\! '\•.''

224 PREMIERE PARTIE : DE DmU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. TO AVTO KAI nPOic.JN _A€1 KAI MENc.JN KAI AnOKA01CTAMENOC TAVTA KAI O KOINOC 6.
H. ipsum et procedens semper et manens et restituens. Ista et communis H.
E. idipsum et perveniens semper et manens et revolutus. Haec et communis E.
S. ídem, et procedens et manens semper et restitutus. Haec et nobilis S.
R. ídem, et procedens semper et manens et restitutus. Haec et inclytus R.
A. idem et procedens semper et manens ac remeans. Ista et inclytus A.
F. ídem progrediens semper et manens et denique restitutus. Haec inclytus quoque F.
P. ex parte et progreditur semper -et manet et restituitur. Haec etiam praeclarus P.
p.. -.b d.u-.o xoct 1tpoi:wv ciet xoct p.Évhlv xoct d.TCoxoc6~tr-.cip.evoc;. Tau-.a xat ó x"Aewo~ p..
L. ex parte et progreditur semper et manet et restituitur. Haec etiam praeclarus L.
C. ídem et procedens semper et manens et remeans. Haec etiam inclytus C.
D. m@me mode, 11 s'élance, demeure et .revient. Ces traits, notre illustre. D.

8. HMc.JN IEPOT€1\ECTHC EN0€c.JC V<llHrHCATO KATA TOVC EPc.JTIKOVC VMNOVC 6.


H. noster sacriperfector dealiter ena"avit secundum cupidiales hymnos, H.
E. noster sanctus perfector divinitus introduxit per amatorios hymnos, E.
S. noster sanctitatis perfector a Deo motus recitavit in amativis hymnis, S.
R. noster sacrescriptor divinitus subenarravit secundum amativos hymnos, R.
A. noster in sanctis litteris institutor in amatoriis hymnis divinitus ajjlatibus, exposuit, A.
F. noster in sacris litteris institutor diviné admodum in amatoriis hymnis exposuit, F.
P. noster in sacris initiator et doctor mente permotus in laudibus amoris exposuit, P.
p.. j¡p.wv lepon),ear/¡~ Év6Éhl¡; ÚtpT¡j"lÍO"OC'CfJ XotÚ -.ou¡; Ephl":"~XOU¡; {¡p.YOU~, p..
L. noster in sacris initiator et doctor mente permotus in laudibus amoris exposuit, L.
C. noster in sacris initiator divinus Spiritu ajjlatus in amatoriis suis hymnis exposuit, C.
D. Consommateur es choses sacrées les a divinement consignés. daos ses Cantiques d'Amour. D.

6. , c.JN. OVK ATOnON €nJMNHC0HNAI • KAI OJON lEPAN TINA KE<IlAI\HN 6.


H .. , quorum non illicitum est memorare, ,·.· et utputa sacrum caput H.
E. quorum non inconsequens recordari, et ut sacrum quoddam caput E.
S. quos non inconveniens est memorare, et sicut sanctum quoddam caput S.
R. quorum non inconveniens recordari, et velut sacrum quoddam caput R.
A. quos profecto in memoriam revocare non indignum fuerit, et veluti sacrum quoddam caput A.
F. quos profecto commemorare fas est, et tamquam sacrum quoddam caput F.
P. quas quidem non alienum erit commemorare, et quasi sacrum quoddam caput P.
p.~ wv oúx t%-:OTCOV ÉTCLP,V1)a61ívotL, . xat o!ov lepciv -.wa xecpoc"A7w p..
L. , quas quidem non alienum erit commemorare, · · et quasi sacrum quoddam caput L.
C.·.. , quos non. abs re fuerit commemorare, _ ·,., et quasi sacrum quodam caput C.
D. je pense. qu'U n~est pas inutile de: rappeler ses paroles : elles couronneront. en quelque sorte D.

6. Eni0€1NAI Tc.J nEPI EPc.JTOC HMIN J\Orc.J IEP00€0V TOV Arlc.JTATOV EK· Tc.JN EPWTIKc.JN VMNc.JN 6.
H. supponere in de cupiditate nobis sermone. Hierothei sanctissimi de cupidialibus hymnis. .H.
E. imponere de amore nostro sermoni. Ex sanctissimi Hierothei amatoriis hymnis. E.
S. imponere sermoni de amore. ·Ex sanctissimi Hierothei amativis hymnis. S.
R. apponere eique de amore nostro sermoni. Hierothei sanctissimi ex sanctissimis.l hymnis. R.
A. nostro de amore· sermoni inserere. -, ,, ,Hierothei. sanctissimi ex amatoriis ·hymnis. . A.
P. apponere nostro de amore sermoni.' · . · .;-, Hierothei. sanctissimi ex amatoriis hymnis. F.
P. nostro de amore sermoni' attexere. Hierothei·. sarictissimi viri verba ex libro de amoris P.
P.· É'TCL~E~VOCL 'ti¡) TCEpL ephl•o¡; j¡p.wv "Aóy<¡>. 'lepo~Éou -.ou &¡Lhl"ici,;ou. EX 'tWV Éphl'tL~Wv {;p.vhlv. P.·
L. nostro de amore sermoni attexere. Hierothei: sanctissimi viri verba ex. libro .'de . amoris L.
C. huic nostro sermoni de amore attexere. Hierothei. sanctissimi, viri verba ex hymnis amatoriis .. C.
_D. tout ce que j'ai dit de l'amour. Texte 1 tiré. des Cantiques-;· d'Amour. du. tres saint.D.
DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 225

6. TON EPWTA EITE 0EION EITE ArrEAIKON EITE NOEPON EITE LVVXIKON EITE 6.
H. Cupiditatem seu divinam seu angelicam seu intellt"gibilem aut animalem aut H.
E. Amorem sive divinum sive angelicum sive intellectualem sive animalem sive E.
S. Amorem sive divinum sive angelicum sive intellectualem sive animalem sive S.
R. Amorem sive divinum sive angelicum sive intellectualem sive animalem sive R.
A. Amorem sive divinum sive angelicum sive spiritualem sive animalem sive A.
F. Amorem sive divinum sive angelicum sive intellectualem sive animalem sive F.
P. laudibus. Amorem sive divinum sive angelicum sive spiritualem sive (ut ita dicam) animalem P.
P.- Tov epw'ta EL7E &e~OV Ei7e r:J.yyeA~xov EL7E vospóv EL7E 4ux~xov EL'tE P.·
L. laudibus. Amorem sive divinum sive angelicum sive spiritualem sive (ut ita dicam) animalem L.
C. Amorem sive divinum sive angelicum sive spiritualem sive animalem sive C.
D. Hiérothée. « Que l'amour vienne de Dieu, de l'ange, de l'esprit, de l'ime, de la nature, quand D.

6. 41VCIKON ElnOIMEN ENWTIKHN TINA KAt CVNKPATIKHN ENNOHCWMEN ll.VNAMIN 6.


H. naturalem si dixerimus, coadunalem quamdam et continealem intelligimus virtutem, H.
E. naturalem dicamus, unitivam quamdam et continuativam intelligimus virtutem, E.
S. naturalem dicamus, unitivam quamdam et concretivam intelligemus virtutem, S.
R. naturalem dicimus, unitivam quamdam et concretivam intelligemus virtutem, R.
· A. naturalem dixerimus, conjunctivam quamdam intelligamus commiscentemque virtutem, A.
F .. naturalem dixerimus, ' vim quamdam intelligamus uni.ficam atque commiscentem, F.
P. sive naturalem, ·' • .·· vim quamdam conjungentem miscentemque intelligamus, P.
P.· 'fltJ(J"LXOV EL7tO~flEV' EvW'nx·r¡V -r~v:t. XIX~ au¡xpa-r~xT1V EWO~~W¡.tEV bÚvap.~v, p..
L. sive naturalem, ·· vim quamdam conjungentem miscentemque intelligamus, L.
C. naturalem dixerimus, vim quamdam sive potestatem copulantem et commiscentem intelligatmu, C.
D. nous en parlons nous pensons a une certaine force unissante, attachante, D.

6. TA MEN lfnEPTEPA KINOVCAN Enl nPONOIAN. TWN KATAll.EECTEPWN TA ll.€ OMOCTOIXA nMIN 6.
H. superna quidem moventem ad. providentiam' inferiorum,· · conscripta iterum H.
E. , ". superiora; quidetrrmoventem in provt'dentiam tñferiorum, · · · · aequiformia iterúm E.
S. superiora quidem movenÚm' ad providentiam minia hábentium, · co'tirdinata autem rursus S.
R. superiora quidem moventem ad providentiam inferiorum, ··coordinata autem rursus R.
A. superiora quidem moventem ·ad injeriorum providentiam, aequalia vero rursus A.
F. superiora quidem moventem ad inferiorum ·providentiam, rursum quae sunt ejusdem F.
P. quae superiora quidem impellit ut inferioribus prospiciant et consulant, paria autem P.
P.• -.0: p.ev ímep-rep(l xwoua(lv ETI:~ "róvo~av 'twv· x(lta~EEa-.Épwv, -rx iie óp.óa-ro~xa TI:CÍ.A~v p..
L. quae superiora quidem impellit ut inferioribus prospiciant et ·consulant, paria autem L.
C. superiora quidem movent'em ad próvidentiam injeriorum'r · . · ea vera quae sunt ejusdem C.
D. qui J)ousse, les su~érieurs· a· prendre· soin des inférieürs, :" · · les égáux D.

6. EIC KOINWNIKHN AMH/\OVXIAN KAI en ECXATWN TA V41EIMENA nPOC THN TWN 6.


H. ad communialem convenientiam, et novissima ac subdita ad H.
E. in sociabilem vicissitudinem, et novissi1na objecta ad E.
S. ad communicativam alternam habitudinem, et in extremis subjecta ad S.
R. ad: communicativam ad invicem convenientiam, ., ·' · ' '· et in extremis subjecta ad R.
A. ad socialem sui invicem communionem, .·. ···''''·-'·' ac postremo' loco injeriora ut ad A.
F. ordims ad communionem-·mutuam,.adhortantem, ,, " · · '''··'' ··" .. ~, inferiota tdndem revocantem ut F~
P. ut. inter.' ié societate jungantur, '·. '1'1', ·.•.·:·' .. ::·.:'·: ·.,.;. ''·"·.···· •,\··· 1 ·• injeriora vero ut P.
p.. sic; xowwv~xT¡v. r:iAÁT'¡Aouxb.v. ' · . •. · ·, · xat .ÉTI:, E.azá.-rwv -r& úcps~p.evoc 7tpoc; 't"'¡v -.wv P.·
L~ ut ínter' s't soéiétate jungantur, ····: ' · ' · .' · · · ac' denique inferiora ut L.
c. ordinis 'ad. mutudm. communicationem, ' ... ' et .· novissime ea quae · sunt injeriora ad C.
D. a; partager entre eux, · ~: les· iilft!rieuts''dú :dernler rang a récourir a de D.

Vcniom lat.- 15.


226. PREMIÍ!RE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. KPEITIONWN KAI VnEPKEIMENWN EntCTPOC!>HN TOV AVTOV EK TWN AVTWN EPWTIKWN 6.


H. meliorum et superjacentium conversionem. Ipsius de ipsis cupidialibus H.
E. meliorum et superpositorum conversionem. Ex sanctissimi Hierothei ez"sdem amatoriis E.
S. meliorum et superpositorum conversionem. Ex sanctissimi Hierothei eisdem amativis S.
R. meliorum et superpositorum conversionem. Ejusdem ex eisdem amatoriis R.
A. potiora et sublimiora convertantur adigentem. Ejusdem ex eisdem amatoriis A.
• F. ad sublimia convertantur. Ejusdem ex eisdem amatoriis F .
P. se convertant ad superiora. Ejusdem verba ex iisdem amoris P.
P.· xpeLnóvwv xrú tntepxeLp.évwv É1tLO"rpoc¡rl1v. Tou a;u-;ou ex "CW'' otu-rwv lpw"CLxwv p..
L. se convertant ad superiora. Ejusdem verba ex iisdem amoris L.
C. convertendum se ad praestantiora et praeposita. Ejusdem verba ex iisdem hymnis C.
D. meilleurs, il ceux qui leur sont supérieurs. » Paroles du meme auteur tirées · des memes D.

o. ~MNWN EnEIAH TOVC EK TOV ENOC nOMOVC EPWTAC AIETA:::AMEN E:::HC EIPHKOTEC o.
H. hymnis. Quandoquidem de una multas cupiditates constituimus, deinceps dicamus H.
E. hymnis. Quoniam ex uno multas amores ordinavimus, et consequenter dixi- E.
S. hymnis. Quoniam ex uno multos amores ordinavimus, consequenter dicemus S.
R. hymnis. Quia ex uno multas amores ordinavimus, . deinceps dicentes R.
A. hymnis. Quoniam plurimos amores ex uno proftuentes disposuimus, diximusque deinceps A.
F. hymnis. Hactenus multos amores ex uno pendentes disposuimus, , diximusque deinceps F.
P. laudibus. Quando multos amores qui ex uno nati sunt descripsimus, cum deinceps dixi's- P.
P.· up.vwv. 'E1tELO'l) ";'OU~ Éx ";OU Évo.; 1to)),ou~ epw-rct.; OLE't'~.~Gtp.ev, é~·r1 ~ stp·r¡xón; p..
L. laudibus. Quando multas amores qui ex uno nati sunt descrz"psimus, cum deinceps dixis- L.
C. amator#s. Quoniam ex uno amores multos ordinavimus. ordine recensendo C.
D. Cantiques. << Nous avons done marqué plusieurs amours venant d'un seul, nous avons D.

o. OJAl MEN Al TWN ENKOCMIWN TE KAI VnEPKOCMIWN EPWTWN rNWCEIC TE KAI AVNAMEIC .· · ' 6.
H. quas mundialium et supermundz'alium cupiditatum scientias et virtutes, '"·.· '· .,.. .. ., H.
E. mus quales quidem eorum quae in mundo sunt et super mundi. alium amorum scientiae et 'Dirtutes, E.
S. quales quidem sunt mundanorum et _supermundanorum amorum cognitiones. et virtutes, S.
R. qua/es quidem et mundanorum et supermundanorum amorum et cognitiones et virtutes~ R.
A. cujusmodi sunt mundanorum eorumque qui supra mundum sunt amorum cognitiones ac virtutes, A.
F. quales sint notiones vz'resque amorum, tum mundanorum, tum superiorum, F.
P. semus quae sint amorum, et eorum qui in mundo sunt, et eorum qui in caelo, et cognitiones et vires, P.
p.. oiotL p.ev otL 7WV éyxoap.(wv 't'E X<Ú Ún:spxoap.iwv Épw't'WV Y'-Wael.; 7€ xott OuviYp.SL<;, p..
L. semus quae sz'nt amorum, et eorum qui in mundo sunt, et eorum qui in caelo, ~;t cognitiones et vires, L.
C. qua/es mundialium et supermundialium amorum. notiones ac virtutes exsisterent;. .. C.
D. distingué le sens et la portée de ceux qui. sont du monde,. de ceux qui le dépassent, D.

o. WN VnEPEXOVCIN KATA TON AnOA00ENTA TOV 1\0rOV CKOnON Al TWN NOEPWN TE o.


H. quz"bus supereminent ( secundum redditum sermom's sensum) intelligibilium H.
E. quos supereminent (secundum redditam rationis speculationem) intellectualium E.
S. ex quibus excedunt ( secundum assignatam intentionem) intellectualium S.
R. in quibus excedunt (secundum traditam sermonum. intellectionem); ,., et intellectualium. R.
A. , quibus supereminet (juxta assignatam orationz's int~tionem);.-,-;·:''·(' · . ·.• spiritualium A.
F. quibus sane mundanis ( secundum designatam orationis. intentionem praesunt) ordines F.
P. quibus praestant (instituto sermonis) ,, .. spiritualium atqU!J. P.
p.. wv Ú7tepézouaL n't'a 't'iw cin:oooGév't'ot 't'ou ).óyou axo1tov a;l, -;wv .vospwv ;re p..
L. quibus praestant (instituto sermonis) , spiritualium atque L.
C. quibus praecellunt juxta rationem assignatam) spiritualium et intel=-' C.
D. marquant que I'avantage (notre traité l'a étabU) :",. revient aux ord~~ D.
DIX-NEUVIEME SECTION : DIEU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 227

6. KAI NOHTWN EPWTWN TA:::EIC TE KAI l11AKOCMHCEIC MEe ove 6.


H. et intellectualium cupiditatum ordines et ornatus, cum quibus H.
E~ et invisibiHum amorum ordines et dispositiones, post quos E.
S~ et intelligibilium amorum et ordines et ornatus, post quos S.
R. et intelligibilium amorum et ordines et adordinationes, post quos R.
A. atque intelligibilium amorum ordines atque dtstinctiones, post quos qui A.
F. ornatusque intelligibilium intellectualiumque · amorum, super eos autem F.
P. eorum qui mente intelliguntur amorum et or4ines et distinctiones, secundum quos u qui per se P.
p.. xod vo·t¡-rwv €pc•>'t"W'J -.ci;eL~ 't'E xoc:l. bLotxo-:rp.·;,a-~L~, p.e&' oü~ P.·
L. eorum qui mente inte/Hguntur amorum et ordines et distinctiones, secundum quos ii qui per se L.
C. lectu praeditorum amorum ordines distinctionesque praecellunt, ínter quos e.
D. et hiérarchies des amours des hommes et des auges. Tout au sommet dominent D.

6. Ól AVTONOHTOI KAI EIOI TWN ONTWC EKEI KMWN EPWTWN vnEPEICACI KAI VMIN 6.
H .. et intellectus quos sane t'bi bonarum cupiditatum visum fuit illis, et nobis H.
E. per se intelligentes etsi qut· vere ibt' bonis amoribus superapparent, et E.
S. per se intelligibiles et divini exsistentz'bus ibi vere pulchris amoribus praeeminent, et a ·nobis S·
R. per se intelligibiles divini vere illic bonis amoribus supereminent et nobis R.
A. per se intelligibiles sunt ac divini pulchri ibz' veraciter amores antistant, et a nobis pro A.
F. exstant ipsi per se intelligibiles atque divini amorum ibi revera pulchrorum, a nobis pro F.
P. intelliguntur divinique amores qui ibi revera honesti sunt praestant ac superant, • et a nobis P.
p.. ol otv•ovÓ7¡-roL x~t fJeL'oL -.wv ó'v-rw.; €xe~ x~).wv épw•wv Úotepea--ria-•., x~t ·~flLV p..
L. intelliguntur divinique amare' qui ibi revera honesti sunt praestant ac superant, et a nobis L.
C. illi qui se ipsis intellectiles ac divini bonis qui illic vere sunt amoribus praefecti, et a nobis C.
D. les divins amours, intelligibles par sol, et réellement, ·ici, les beaux amours dont nous D.

6. OIKEIWC VMNHN TE. KAI NVN AV01C ANMABONTEC AnANTAC EIOTON ENA KAI CVNEnTVrMENON 6.
H. propri'e hymnizare ; · -.· et nunc iterum reacéipiei#es omnes ad unam et.· conréplicatam H.
E. hymnúm .proprie hymnizant ; et nunc · iterum recipientes omnes in unum et complicatum E.
S. prOprie laudati sunt ; ·.. nunc rursus resumentes universos ad unum et conclusum S.
R. próprie laudantur ; et nunc rursus resumentes omnes in unum et complicitum R.
A. vt"ribus propn'e sunt celebrati ; nunc rursus resumentes omnes in unum et conglobatum A.
F. viribus proprie sunt celebrati ; nunc iterum resumentes omnes in unum et conglobatum F.
P. proprie sunt apteque laudati; nunc etiam altt'us1 repelentes omnes in unum conjunctumque P.
i A, ti , , ,, ' ,
p.. otxeiwc; Üp.v·r,•~L,
T(l '
VUV otU•H<; otVotA~I"'O'I'tE<; · otototV';ot<; EL<; ';OV EVot XQ(~ O"UVSot-;uyp.e'JOV .fL·
L. proprie sunt apteque laudatt'; nunc ett'am altius; repelentes· omnes in unum conjunctumque L.
C. proprie laudati sunt, modo iterum altt'ui' repelentes omnes in unum conjunctumque C.
D. faisórt!f'précisément l'éloge. Ramenons maintenant touif ces amours a 1'amour unique et replié D.

S. ÉPWTA' KAI nANTWN AVTWN nATEPA CVN€1\I:::WMEN AMA KAI CVNArArWMEN AnO TWN nOMWN 6.
H. cupiditatem, et omnium eorum matrem convertemus simul et conducemus a multis, H.
E. amorem, et omnium ipsorum patrem convolvamus simul et congregemus ex multis, E.
S. amorem, et omnium ipsorimz patrem convolvamus simul et congregemus a multis, S.
R.amorem,. et omnium ipsorum patrem convolvamtis simur et congregemus a inultis, . R.
A. 4morem, . · · ·· ' ipsórum omnifim ·parentem' 'co//igamUS' siTnul f atqUe congregemUS<. ex,: mu/tis, ··Y' ' ·~ A.
F. amorem, . amorum ·_omnium patrem, colliganius simul atque congregemus ex multis, F.
P. iúnorem, · et eorum' omnium ·pareittem colligámus · simul et conferamus ex. multt's, , · P.
P.· epw...~,.'' xott ottiv1:wv ocú•wv ;c:x.1:ÉpQ( cruveA(~wp.ev. ip.j 'xott a-u·Jocyciywp.ev ár.o •wv otoAAwv, P.·
L. amorem, et eorum omnium parentem colligámus simul et conferamus ex multis, . L.
C. amorem,. et eorum··ómnium parentem colligamus· simul et conferamus ex multis, c.
D. sür~'sof f ·. recherchons · leur anc@tre commun, prenons-le a u milieu de ' t~us. D.
228 PREMIERE PARTffi : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

ti. nPCUTON €1C !NO CVNAIPOVNT€C AVTON €PCUTIKAC KA00AOV AVNAM€1C CUN EnJKPAT€1 ti.
H. et primum in duo coadunantes eum ct.tpidiales prorsus virtutes, quas continet H.
E. primo in duas compraehendentes eum amatorz"as universaliter virtutes, quarum potentatur E.
S. primum ad duas colligentes z"psum amativas universaliter virtutes, ex quibus superat S.
R. primum in duas congregantes ipsum amativas universaliter virtutes, in quibus superat R.
A. primum in duas omnz"no ipsorum contrahentes amatorias vires, ex quibus obtinet atque A.
F. primo quidem in duas cogentes amatorias vires universales, quas quidem omnes F.
P. primum in duas eorum amatorias omnino vires contrahentes, quibus omnibus praestat P.
p.. 7tpw-rov eic; oúo a-uv~~poÜv-rzc; ath·ov épw-r~x<Xc; :xaOó"Aou ouvcip.e~c;. wv É1t~xp~n~ p..
L. primum in duas eorum amatorias omnino vires contrahentes, quibus omnibus praestat L.
··.r
C. primum z"n duas eorum amatorias omnino vires contrahentes; quibus omnibus praestat C.
D. Réduisons premierement a deux toutes les sortes de vigueurs d'amour, que domine D.

6. KAI APX€1 nANTCUC H €K TOV nANTCUN En€K€1NA nANTOC €PCUTOC ACXETOC AITIA 6.
H. et praeprincipatur omnino de omnibus post illas omnis cupiditatis innumerabilis causa, H.
E. et principatur omnino ex omnz· summitate omnis amoris z"mmensurabz"lis causa, E.
S. et príncipatur omnino incomprehensibilis causa omnis amoris, ex eo qui est super omñia, S.
R. et praeprincipatur omnibus ex eo qui ultra omnia omnis amoris incomprehensibilis causa, R.
A. dominabitur omnibus causa illa absolutissima amoris omnis, omnia longe antecellens, A.
F. continet regitque absoluta totz"us amorz"s causa penes principium, omnia supéreminens, F.
P. et antecedit invicta amoris omnz"s causa, quod superior sit omnibus, P.
p.. XIÚ 7tpOX~'t"cipx S~ 7tcl\l'tWc; 7¡ SX ":OÜ 7t:ÍV7W'J É1tÉXe~ n 7t:X'Y't"O; epw-roc; ?J.crxe-roc; a t-ri~, p.·
L. et antecedit invicta amoris omnis causa, quod superior sit omnibus, L.
C. et an~ecellit incomprehensa illa omnis amoris causa, quod sz"t omnibus superior, C.
D. et commande de tout point la cause incomparable, unique, de tout amour, D.

6. KAI nPOC HN ANAT€1N€TAI CVM41VCUC €KACTCU TCUN ONTCUN O €K TCUN 6.


H. ·. ad quam subducitur coingenialiter uniuscujusque essentium ex exsistentibus H.
E. y,.. · et ad quam extenditur connaturaliter unicui{¡ue exsistentium ah exsistentihus E.
S. et ad quam extendz"tur secundum naturam uniuscujusque exsistentibus S.
R. et ad quam extenditur connaturaliter unicuique entium ex omnibus R.
A. et ad quam z"ntenditur pro modo cujusque substantiae amor ille integer atque uni- A.
F. · · ad quam contendit pro cujusque natura , universus F.
P. ad quam pertinet et aspirat pro captu uniuscujusque eorum quae sunt universus P.
fA-• xaL 7tp0c; fav civct't'Eive"t'~~ aup.eruWc; €xcia-;~) -:Wv Ov-rwv Ó Éx -rWv J-L·
L. ad quam pertinet et aspirat pro captu uniuscujusque eorum quae sunt universus L.
C. ·. et ad eam pro cujusque captu tendat rerum C.
D. cette cause vers qui s'éleve, dans la mesure propre a chaque etre, tout l'amour D.

6. ONTWN AnANTCUN OAIKOC €PWC TOV AVTOV €K TCUN AVTCUN €PCUTIKCUN VMNCUN ti.
H. hmnibus universalis cupiditas. Ipsius de ipsis cupidialibus hymnis. H.
E. omnibt.ts universalis amor. Ex sanctissimi Hierothei eisdem amatoriis hymnis. E.
S. universis totalis amor. Ex sanctissimi Hierothei eisdem amativis hymnis. S.
R. entibus totalis amor. R.
A. versus qui ex his quae sunt omnibus nascitur. Ejusdem ex ez"sdem amatoriis hymnis. A.
F. rerum omnit.tm amor. Ejusdem ex eisdem amatoriis hymnis. F.
P. ámor qui ex rebus omnibus oritur. Ejusdem verba ex amatoriis hymnis. P.
p.. ov-rwv á1tciv-rwv ó),~xo.:; Epwc;. Toü aú-roü é:x -rwvau-;wv €pw-=~:xwv Üp.v~.t)'Y. P.·
L. amor qui ex rebus omnibus oritur. Ejusdem verba ex amatoriis hymnis. L.
C. omnium totalis amor. Ejusdem ex iz"sdem hymnis amatoriis. c.
D. de tous les· genres d'@tres. » Paroles dú m@me auteur tirées des m@mes Cantiques. D.
·!

DIX-NEUVIEME SECTION : DffiU BON EST L'AMOUR TOUT AIMABLE. 229

6. ArE ~H KAI TAVTAC nAAIN EIC EN CVNArArONTEC Elnt.lMEN OTI MIA TIC ECTIN AnAH 6.
H. Age jam et ipsas iierum ad unum conducentes, dicamus quía et una est simplex H.
E. Age nunc et has iterum in unum congregantes, dicamus quía una quaedam est simplex E.
S. Age igitur et istas ad unum rursus congregantes, dicemus quía una quaedam est simplex S.
R. Age utique et has rursus in unum congregantes, dicamus quia una quaedam est simplex R.
A. Age itaque et has rursus in unum colligentes, dicamus ut una quaedam est simplex A.
F. Age jam has iterum colligentes in unum, dicamus unam quamdam esse simplicemque F.
P. Age vero his rursum collectis, dicamus unam quamdam vim esse simplicem, P.
!'-· "Aye o1¡ X~L -rcx.únc.; r.::iúv eC.; €v auvcx.ycx.yóv-;ec; eiTtWf'-EV O't'L !'-~~ -rL.; EO"'!LV OC7tAli !'-·
L. Age vero his rursum collectis, dicamus unam quamdam vim esse simplicem, L.
C. Age vero his iterum in unum collectis, dicamus unam esse simplicem C.
D. « Continuons ; réduisons ces vigueurs a une. Disons qu'il n'est qu'une force simple : D.

6. ~VNAMIC H AVTOKINHTIKH nPOC ENWTIKHN TINA KPACIN EK TArA00V MEXPI 6.


H. virtus a se ipsa motalis ad coadunalem quamdam temperantiam ,· de benigno. usque ad H.
E. vz"rtus se ipsam movens ad unitivam quamdam temperantiam, ex optimO usque E.
S. virtus per se motiva ad unitivam quamdam concretionem, ex bono usque ad S.
R. virtus per se motiva ad unz"tivam quamdam complexionem, ex per-se-bono usque ad R.
A. virtus se ipsam movens ad insitivam quamdam concretionem, ex summo bono ad A.
F. virtutem se ipsam moventem ad unificam quamdam commixtionem, ex ipso .bono usque ad F.
P. quae per se ad temperationem quamdam conjungentem movet et impellit, a bono usque ad P.
!'-· oúvxp.L.; 1¡ a.u-::OXWfj't'LX1) r.:po.; EVW";LX"Íjv 't"L'I~ xpliaw. ex "=dp6ou ¡..tÉXPL !A·
L. quae per se ad temperationem quamdam conjungentem movet et impellit, a bono usque ad L.
C. virtutem per se moventem unitivam quamdam mixtionem, ex bono usque ad C.
D. celle qui de soi entraine les étres a une fusion d 'union, depuis le Souverain Bien D.

6. rOVN Tt.lN ONTWN ECXATOV KAI An EKEINOV nAAIN EHC ~lA nANTt.lN EC TA ArA00N 6.
H. exsistentium novissimum, et de illo iterum dez"nceps per omnium est bonum, . · H.
E. exsistentium novissimum, et ab illo iterum consequenter per omnia usque optimum, E.
· S. extremum exsistentium, et ab illo rursus consequenter per. omnia ad bonum, ·: . S.
R. entium extremum, et ab z"llo rursus deinceps per omnia ·in per-se-bonum, R.
A. extremam usque substantiam, a qua rursus deinceps per omnia ad bonum ipsum, . A.
F. extremum universi, ab eoque rursum deinceps per omnia ad ipsum bonum, F.
P. extremum eorum quae sunt, atque ab illo rursum ordine per omnia ad bonum, P.
!A· 't"OU 't"WV OV't"WV eaxa't"OU, xr1i ciTe' Exe~vou 7tCÍ)~.r.v k;~~~ Or.& 7tci.v-;wv el~ 't'd:ya.9Ó'J, p..
L. extremum eorum quae sunt, atque ab illo rursum ordzne per omnia ad bonum, L.
C. extremum eorum quae exsistunt, et ab illo rursus consequenter per omnia ad bonum, C.
D. jusqu'au dernier des étres, et depuis ce dernier, par les autres, jusqu 'au Souverain Bien ; D.

6. E::: EAVTHC KAI ~1 EAVTHC KAI eq, EAVTHC EAVTHN ANAKVKAOVCA KAI EIC EAVTHN ,6.
H. ex ipsis et per ipsa et in ipsz"s se ipsam revolvens, et ea in se ipsam H.
E. ex se ipsa et per se ipsam et ad se ipsam se ipsam revolvens, et in se ipsam E.
S. ex eadem et per eamdem et in eadem se ipsam reflectens, et ad eamdem S.
R. ex se ipsa et per se ipsam et in se ipsam se ipsam recirculans, et in se ipsam R.
A. ex se ipsa et per se ipsam et in se ipsa se ipsam circuiens, atque in se ipsam A.
F. ex se ipsa et per se et in se ipsa semet zn circulum reflectentem, ati¡ue in se ipsam F.
P. ex se, per se et a se in. orbem reflectitur,¡:.,\:1\':v. ..:;,:·. . semperque,ad:.se P.
!'-· e~ buTij.; xcx.t OL' b:u-;T¡.; x~t ÉCf, huTij.; ocvxxuxA.oüaa.. xcx.t eC.; bu-r-hv !'-·
L. e:ic se, per se et in se ipsa ad se ipsam in orbem reflectitur,. ... , semperque ad .. s.e L.
C. ex se ipsa, per se ipsam et in se ipsa se ipsam revolventem; . . ·. et ad -se. ipsarf! C.
D. cette force venue d'elle-rnérne, va par elle-rnéme, se referrne· sur elle-rnérne ; toujours. et d.e la D.
230 PREMIERE PARTm : DE DffiU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. A€1 TAVTúlC AN€1\ITTOMENH KAITOI ~AIH TIC €1 nACIN €CTIN TO KMON 6.


H. ipsa semper itidem revolvente. Atqui, fatur quis, si omnibus est bonum H.
E. semper eodem modo revoluta. Et quidem, dixerit quis, si omnibus est bonum E.
S. semper eodem modo revoluta. Et quidem, dicat aliquis, si omnibus est bonum S.
R. semper identiter revoluta. Et quidem, dicat aliquis, si omnibus est pulchrum R.
A. semper eodem modo remeans. Atqui, dixerit quispiam, si omnibus et pulchrum A.
F. semper eodem modo se glomerantem. Dixerit forte quispiam : si pulchrum bonumque F.
P. ipsam eodem modo revolvitur. Quamquam dicet aliquis : si omnibus bonum atque P.
p.. cie~ -rcx.tb;); civEA~"t't"OfJ-É""tl· Ka{-;or., y~i·r¡ -:r.;, eL 7tiaiv icl-··n ":0 x~)\b'J p..
L. ipsam eodem modo revolvitur. V erum, dixerit aliquis, si omnibus bonum atque L.
C. semper eodem modo revertentem. Atqui, aliquis objiciat, si pulchrum et bonum C.
D. mtlme maniere elle revient a elle-mtlme. )) Mais quoi ! dira quelqu 'un, si le Beau et le Bon D.
'·/·'

6. KAI ArAeON EPACTON KAI €~ EAVTON KAI ArAnHTON €~lETAl rAP AVTOV 6. ,.,.;
H. et benignum concupitum et desideratum et dilectum, ( appetit enim ejus H.
E. et optimum amabile et ad se ipsum et dilectum, ( appetit enim ipsum E.
S. et pulchrum et amabile et desiderabile et diligibile, ( desiderat enim ipsum S.
R. et bonum amabile et appetibile et delectabile, ( appetit enim ipsum R.
A. et bonum amabile est et desiderabile ac diligibile, ( desiderat enim ipsum A.
F. omnibus est an;zabile, desiderabile, diligendum, ( appetit enim ipsum id quoque quod non-ens F.
P. honestum amabile est, optabile atque diligendum, , ( expetit enim illud P.
p.. xcx.t ciycx.&ov ~prx~-rov x:xt ecpE-rov x:xt á.yrx1t1¡-róv, (Écp(E"t"Clt~ y&p ClttÍ't"OU p..
L. honestum amabile est, optabile atque diligendum, ( expetit enim illud L.
C. omnibus amabile et desz"derabile atque dilectum sit, ( desiderat enim illud etiam id quod C.
D. est pour tous désirable, enviable et chérissable, (puisque le non-tltre lui-mtlme le veut, D.

6. KAI TO MH ON úlC EIPHTAI KAI ~1/\0NEIK€1 nc.JC EN AVTúl EINAI KAI AVTO €CTI 6.
H. et quod non est, ut dicitur, et contendit quoquo modo in ipso esse, et ipsum est H.
E. et quod non est, ut dictum est, et contendit, quomodo in ipso esse, · et ipsum E.
S. et quod non est, ut dictum est, et certat aliquo modo in ipso esse, et ipsum est S.
R. et non-ens, ut dictum est, et contendit aliqualite~· in illo ipso esse, et ipsum est R.
A. et quod non est, ut antea diximus, et in ipso ferme esse contendit, ipsumque estA.
F. appellari solet, ut est dictum, contenditque quodammodo in ipso esse, ipsumque bonum est F.
P. etiam id quod non est, ut diximus, atque id ipsum est quod for- P.
' ~
fl-· XClt~ 'rO' fJ-"fle OY, t
W; ,,
E~p"'j't"Clt~,
'
Y.Clt~
) -
Cf~ ,ovE~XE~
,1.
'ltW; t>V '
CX.U' -
r«¡> .,.
ELYClt~, XOI:'.' CltU't"O
' '
Ea'r~ fJ-·
L. etiam id quod non est, ut diximus, atque id ipsum est quod for-- L.
C. non exsistit, ut dictum est, et aliquo modo in ipso esse contendit, quoniam ipsum est C.
D. nous l'avons dit, et souhaite en quelque sorte de se trouver, en tui, paree qu'il accorde. une D.

6. TO EIAOnOION KAI TúlN AN€1A€úlN KAI en AVTOV KAI TO MH ON VnEPOVCiúlC 6.


H. specificum de inspecialibus, et in ipso quod non est supersubstantialiter H.
E. formi.ficum est etiam informium, et in ipso et quod non est superessentialiter E.
S. quod format informia, et in ipso et non-exsistens supersubstantialiter. S.
R. specijicum et informativum, et in ipso et non-ens supersubstantialiter R.
A. quod speciem etiam informibus facit, et in ipso .etiam· quod non est supersubstantialiter A.
F. quod etiam informibus formam facit; "'''\.<, atque inJipsot.ri.fm-ens. ratione quadam superessentiali F.
P. mam facit eorum etiam quae forma carent, in eoqu'e etiam id quod non est modo quodam essentia P.
!L· -ro EtOO'ltO~OY XCltL 't"WY a.v~~ÓÉwv, xrxt E'lt' athoi.i l(()(L ro p.r, ov Ú7t€pouaiw; P.·
L. mam facit eorum etiam quae forma carent, in eoque etiam id quod non est modo quodam essentia L.
C. quod formam rebus forma carentibus tribuit, et in· ipso etiam id quod 1UJ!l est supra essentiam C.
D. forme aux @tres jusque la saos forme, · et qu'il confere mtlme au non-tltre d 'une maniere inouie D.

e
VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ?

6. AErETAI KAI. ECTI ncuC H AAIMONIA nAHSVC OVK EclliETAI TOV KMOV 6.
H. dicitur et est), quomodo daemonialis multitudo non appetit bonum H.
E. dicitur et est), quomodo daemomiaca multitudo non appetit bonum E.
S. dicitur et est), quomodo daemonum multitudo non desiderat pukhrum S.
R. dicitur et est), qualiter daemonica multitudo non appetit pulchrum. R.
A. dicitur et est), quomodo daemonum turba pulchrum ac bonum A.
F. dicitur et exsistit), quonam pacto turba daemonum pulchrum bonumque F.
P. superiore et est et dicitur), cur multitudo daemonum bonum honestumque P.
p.. 'Aiye-rcx~ xcxt ea-.~), m;}¡; ·r, o~~p.ovb. 1tA1¡Gu<; o:Jx E'fie-.~~ -:oii x~),ou p..
L. superiore et est et dicitur ), cur multitudo daemonum bonum honestumque L.
C. dicztur et est), quomodo turba daemonum non expetit hoc pulchrum C.
D. un nom et une part d'etre), comment done la troupe des démons ne souhaite-t-elle pas le Beau D.

6. KAI ArASOV ' nPOCVAOC l!.E OVCA · KAI THC ArrEAIKHC nEPI THN EcllECIN TArASOV 6.
H. et benignum, furtiva autem ut sit ·· ab angelica erga desiderium boni id ipsum H.
E. et pulchrum, at materialis vero exsistens, et angelica erga appetitum optimi E.
S. et bonum, ·. inclinata autem ad materiam, et ab angelica identitate circa desiderium bóni S.
R. et bonum, : · ... materialis autem exsistens, · et ab angelica circa appetitum per:.se-boni R.
A. non desiderat, sed affixa materiae, et circa bonum expetendum angelica A.
F. non desiderat, sed materiae dedita, et ab angelica circa boni ipsius desiderium F.
P. non expetit, sed materiae addicta, et ab eodem statu quem angeli in boni appetitione P.
p..xcx:. dya.Gou, T.póauAo<; o€ oua~, x~t 't'"~<; dyye),~x-~<; m:p:. -..7-¡v ECf€'JW dpGoii 1'-·
L. non expetit, sed materiae addicta, et ab eodem statu quem angeli in bom appeMione L.
C. et bonum, sed affixa materiae, atque ab illo statu quem angeli in boni appetitione C.
D. et Bon, maisdemeure-t-elledanslamatiere, et par son abandon de la fixité qu'ont les auges D.

6. TAVTOTHTOC. AnonenTCUKVIA · -.' KAKCUN AnANTCUN AITIA KAI' EAVTH KAI TOIC MAOIC 6.
H. semper· essentia discessit, • 1 •, ¡),,,,., . , malo~m: ~iut!-z·_'causa, et-.sibi /psz~ e(aliis H.
E. stabilitate., recidens,: · . . "!' , ·. ::.':\·malis·ómnibus: causa; ·et sibi,-ipsz·, et aliis E.
S. prolapsa, .· ,_·,, . malorum universorum causai et sibi ipsi, et ·aliis ejficitur. S.
R. identitate decidens, ·. omnium malorum causa, et sibi ·ipsi, et áliis R.
A. identitate delapsa, malorum omnium causa, et sibi ipsi, et aliis quaeque malitiae A.
F. identitate delapsa, · malorum omnium causa, et sibi ipsi, et aliis quaecumque F.
P. obtinent· prolapsa, causa est malorum omnium, et sibi, et aliis P.
p.. "t'1U"t'ÓH1"t'O<; tX1t01tE1t"t'WlCIJLCX, xcxxwv &miv-.wv cxC-:i~. x~t hu-r'ij, xcú -roL<; &/J,o~<; -vive-roe~ p..
L. obtinent- prolapsa, causa est. maloru'm omnium, et sibi, ~~ aliis L.
c. obtinent ·prolapsa,-, ,•,. causa! est omnium· malorum, tam sibi, quam aliis c.
D~ daos- le. désit d..,: Bien : est-elle la cause de. tous · les maux, · tant pour soi-meme que· pour D.

6. OCA KAKVNECSAI AErETAI ; ·,. nc.>C l!.E OACUC EK TArASOV nAPAXSEN TO AAIMONION cllVAON 6.
H. quaeeumque malignari dicitur? Quomodo ergo prorsus de bono ducta est daémonialis tribus H.
E. quaecumque vitiantur dicuntur ? Quomodo autem omnino ex optimo generala daemoniaca gens E.
S. quaecumque mala fieri dicuntur? Quomodo autem totaliter ex bono deducta daemonum tribus S.
R. quaecumque male fieri dicuntur 2\ Qualiter autem to,taliter ex per-se-bono deducta daemonia tribus R~
A. dederunt manus esse.dicitur. ?.\:;/F.·.. QuQ. item, pacto, cum ex bónó deducta:sit- daemoniaca cohors~ A.
R depravata sunt dicitu~ e:Ü#iissi .? .: .~ .· -' \•:.•~ Qtiá. rursu~ '.m~do, .daemóniacá' 'gen!y .ex í' bonil. ', projecta} . F;
P. quae pervertí depravarújue:dicuntur? Aut. quomodo genus daemonum, quod a· bono; plane 'j,n lucem P.
¡.t. lhcx xcxxúvea&cx~ Hys-rcx~ ;.,ti\'· . llck !:L ó),i.>~ ex .;tciyixGou 7tzpizG€v -ro lhtp.óv~ov 1-ü).ov jJ..
L. quae pervertí depravarique· dicuntur..? Aut · quomodo ·gerzus daemonum, qúod a bono plane ·in lucém L.
C. quae pervertí depravariqúe: dicuntur? Aut qtiomodo genus daemonum ex omnino bono·, productum; C.
D. les:. autres qu'ón dé'clare pervertis? Comment meme la race des démons, faite par le Bietl~ D.
232 PREMIERE PARTffi : DE DffiU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. OVK ECTIN ArAE>OEIAEC H ncuc ArAE>ON EK TArAE>OV rerONOC 6.


H. non est benignivisum ? Quomodo bonum de bono factum H.
E. non est deiformis? Aut quomodo optimum ex optimo factum E.
S. non est boniformis ? Aut quomodo bonum ex bono factum S.
R. non est boniformis? Aut qualiter bona ex per-se-bono jacta R.
A. boni speciem nequaquam praefert? Aut quomodo bona ex bono jacta A.
F. speciem boni nequaquam praefert? Aut quomodo bona ex bono jacta F.
P. prolatum est, speciem boni non praefert? Aut quomodo bonum a bono factum P.
P.· oúx sa--rw <i¡t7.6oed3é¡; ; ''H 1tW¡; ciyt1.Gov ex -rd¡:xGo0 yeyovo¡; p..
L. prolatum · est, speciem boni non praefert ? Aut quomodo bonum a bono factum L.
C. boni forma caret ? VeZ quomodo bonum ex bono factum C.
D. n 'a-t-elle pas de bonté ?. Ou comment a-t-elle pu changer,. le Bien l'ayant D.

6. HMOICUE>H KAI TITO KAKVNAN AVTO KAI OJ\CUC TI TO KAKON 6.


H. mutatum sit ? Et quid est quod malum fecit ipsum bonum ? Et prorsus quid est ma- H.
E. mutatum est ? Et quid vitiavit ipsum ? Et omnino quid malum E.
S. variatum est ? Et quid est quod malum fecit illud ? Et totaliter quod est ma- S.
R. alterata est ? Et quid malam faciens ipsam ? Et totaliter quod malum R.
A. mutata est ? Et quid est quod ipsam efficit malam ? Et omnino quid est ma- A.
F. mutari potuit ? Et. quidnam .ipsam reddidit malam ? Et omnino quid est ma- F.
P. mutatum est ? Et quid est quod illud depravavit ? Quidnam etiam malum P.
p.. "ljAÁo~wG·r¡ ; KaL -:i -.o xaxúvav cxú-:ó ; Kcxt o}w¡; -.i -:o xaxóv p..
L. mutatum est ? Et quid est quod illud depravavit ? Quidnam etiam malum L.
C. mutatum est ? Et quid est quod illud depravavit ? Et quidnam etiam malum C;
D. faite bonne ? Qu'est-ce qui l'a done rendue mauvaise? Et, avant tout, qu 'est-ce que D.

6. ECTI,N,~. . KAI. EK· TI NOC APXHC! VnECTH KAI EK tTINI •-TCUN ONTCUN ECTI .• , :": KAt ncuc O ArAE>OC 6•
H; lum,,?;.,;, · Et ex quo principio,. 'substitit: et' ex quibus exsistentibus est? •, ·, • 1 Et/quomodo1 benigmu H;

E. est l \ . Et. ex quo. principio subsistit,,. et ex quo exsistentium est ? Et quomodo optimus E.
S. lum ?· · Et ex. quo principi() constitit,. et in quo exsistentium est? Et quomodo bonus S.
R. est ? Et ex quo principio subsistit, et in quo entium est ? . Et qualiter bonus R.
A. lum (.,,. Et ex quo initio subsistit, et in qua substantiarum est? Et qua ratione ·qui summe A.
F. lum ?. , , Et ex quo initio substitit, et in qua rerum est ? ltem quomodo Deus ipse F.
P. est?. ., " Et quo ex principio constitit ? ·. Quomodo bonus P.
p.. ea--.( ; · Kcxt ex -.!vot; cipx1i'> Ú7tÉa--:"'). x:ú Év -rivL -r¿}v Óv-rwv Éa--:i ; Kat 1tWt; ó ciyaGo~ p. .
L. est. 2: \. · . . . · ,.. ,"' Et quo ex principio constitit ? . ·. Quomodo bonus L.
C. est2. ··.·· . Et: ex tp.~o,principio constitit,· et quanam in re exsistit? Et quomodo bonus C.
D. le mal ? , , :) 1: De. quel prlncipe ,vient-il;.: en. queH etre; réside-t-il ? ·
. - i,l, '
Comment le Souverain D.

6. AVTO. nAPArArEIN HBOVJ\HE>H ,:¡,· ncuc A€ BOVJ\HE>EIC HAVNHE>H 6.


H. eum ducere voluit ? Quomodo autem volens potuit ? H.
E. ipsum adducere voluerit ? Quomodo autem volens potuerit ? E.
S. ipsum producere voluit? Quomodp aut~ volens potuit? ''·" .· · S.
R. ipsilm adducere voluit? . . . Qualiter autemi'vplens potuit? . , ,. '!" R.
,, '
A •. ~~. t,es_t;ipsum,produ,cere.voluit,?., , . . .•\.'J.V.el,;,sifvoltift~·potuit.?.•.':\\::i·:·,.i,,.n·r)i. :\t•. . ,¡: .,,., ·,·, Et, A.
p¡ bomis.-,malum facere voluit:;?' · .' · ,,.,, Aut volens'potuitr?'lr•),;',, .. ,,.," •· . . . F~
P. illud proferre in lucem 'ooluit h ·.. · Quomodo, cum· ·volui/J,..potUit>·}.¡,,~<.•><I'J\' · ·:. ·.· P.
P.· cxtho: 7tCXp:x¡cx¡eL'v 1j6ou):/¡9"f¡ ;. Or;}t; oE: ~ciu)."f¡~Ett; N3w/¡9"f¡ ·; . ' ' .. ' fA-.
L illud! proferre in lucem voluit? · ... ,.., . Quomodo~·· cum, voluit, poluit ?,.1 '"in:;v'¡:\ ' ;\e:·' '· · " L.
C. illud,producere voluit? :. Qti.omodo item volens potuit h·,·¡,,\H'/(''.' ,. .. . ,_,C.
D. Bien I'a-t-il voulu prodadre? · Comment s.'il• l'a voulu, a-t-U pu' le prodidre•.? Et si' le-:. mal D~

e
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 233

6. KAI El e::: AMHC AITIAC TO KAKON TIC ETEPA TOIC OVCIN nAPA TArAE>ON AITIA 6.
H. Et si de altera causa malum est, quae altera est exsí'stentibus de bono causa ? H.
E. Et si ex alía causa malum, quae altera exsistentibus praeter optimum causa? E.
S. Et sz· ex alía causa est malum, quae alía est exsistentibus praeter bonum causa ? S.
R. Et si ex alía causa malum, quae altera exsistentibus praeter per-se-bonum causa ? R.
A. si alía ex causa ·dicitur malum, quaenam alia his quae sunt praeter summum bonum est causa i A.
F. Atqui, si ex alia causa malum trahitur, quaenam alia rebus causa est praeter ipsum bonum ? F.
P. Si ex alía causa est malum, quae alia eorum quae sunt praeter bonum causa est ? ' P.
P.·Kú E~ €; ci').);r,~ a.¿·da.~ -.6 x.a.xóv, -.(~ e-.€pa. -.o~~ olía-~ na.p&. -.&.ya.Obv a.hia. ; P.·
L. Si ex alía causa est malum, quae alia eorum quae sunt praeter bonum causa est ? L.
C. Quod si malum exsistat ex alt"a causa, quaenam alia rerum causa est praeter bonum? C.
D. releve d 'une autre cause, quelle est cette nouvelle cause des choses, qui est distincte du Bien ? D.

6. nwc AE KAI nPONOIAC OVCHC ECTI KAKON H riNOMENON OAWC H MH 6.


H. Quomodo autem, providentiae essentis est malum, aut factum prorsus, aut non H.
E. Quomodo autem, et providentia exsistente, est malum, aut factum omnino, aut non E.
S. Quomodo autem, et providentia exsistente, est malum, aut factum totalitJ., aut non S.
R. Qualiter autem, et providentia exsistente, est malum, aut factum totaliter, aut non R.
A. Quomodo vero, providentia cum sit, malum est, aut omnino .fit, aut certe non A.
F. Denique_ cum sit providentia, quonam modo malum est, aut omnino fit, aut certe non F.
P. Quomodo etiam, exstante providentia, est malum, ve! .fit, veZ omnino non P.
p.. IJw~ OÉ, xa.t npovob:~ ova-7)<;. Éa--.t :ro x~XxÓv, ~~ ywóp.evov oAioJ<;, 1¡ p.-1} P.·
L. Quomodo etiam, exstante providentia, est malurr¡, vel fit, veZ omnino non L.
C. Quomodo vero etiam, exstante providentia, est malum, aut omnino factum, aut non C.
D. Puisqu'il y a une Providence, comment le mal existe-t-U ? comment peut-il se faire ? comment D.

6. ANAIPOVMENON KAI nwc E<PIETAI TI TWN ONTWN AVTOV nAPA· TArA00N ' 6.
H. abnegatum ? . Et quomodo appetit quid exsistentium ejus de benigno ¡.:,:• <.-:· H.
E. interemptum ? Quomodo appetit quid exsistentium ipsum praeter optimum ? E.
S. desiructum ? --Et quomodo· aliquid exsistentium desiderat ipsum praeter bonum? S.
R. interemptum ? Et qualiter appetit aliquod entium ipsum propter per-se-bonum ? R.
A. tollitur ? Et quo pacto ipsum aliquid ex his quae sunt, bono ormsso, desiderat? A.
F. tollitur ? Et quo pacto aliquid ipsum dimisso bono, desiderat ? F.
P. tollitur ? Quomodo etiam aliquid eorum quae sunt praeter bonum illud appetit? P.
p.. áv<upoú p.zvov ; Kat nw; érpiHati -:~ 't"WV ov-.wv a..J-::oü ncxp&. -.&ya.6óv ; P.·
L. tollitur ? Quomodo etiam aliquid: eorum quae sunt praeter bonum illud appetit ? L.
C. penitus sublatum ? . , '-' Quomodo etiam eorum quae sunt quidpiam prae bono illud expetit? '· C.
D. n'est-il pas. emp@ché? Comment un @tre quelconque peut-il le préférer au Bien ? D.

6. TAVTA MEN OVN ICWC EPEI TOIOVTOCAE AnOPWN AOrOC 6.


H. · Ista ergo fortasse dicit hujusmodi dubitans sermo ,· H.
E. Haec quidem ergo forsan quis dicit hujusmodi dubitationibus talis autem caecorum ratio ; E.
S. lgitur haec quidem jorsitan dicet talis dubitans sermo, S.
R. . Haec quidem igitur jorte dicet talis aliqualiter dubitans ratio,· R.
A. . . . . · .. '\ · ¡ lsta quidem jorte dicturus est quispiam, hujumlodi dubitationibus · mótus";:' A.
F. ,, -, • \-:n'' ·. · Haec forsan dicat ejusmodi disputatio'dubitans ,· F.
P. · '·'' Atque, haec quidem jortassis. ejusmodi dubitans dicit oratio ,· .· · ·' P.
p.. Ta.ü-.oc p.h olív 'icrw~ épei' -.oLócroe: tinopwv :Aóyo~ · P.·
L. Atque haec quidem fortassis ejusmodi dubitans dicet oratio ; L.
c.·-··· Haec jortasse dixerit qui. ista ~~abit ; c.
D. Tels sont les points qui peuvent faire hésiter l'esprit ; · · ·> · .-:_.: D.
234 PREMIERE PARTm : DE DmU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEMB).

6. HMEIC t.E AEICUCOMEN AVTON EIC THN TCUN nPArMATCUN MH9EIAN AnOBAEnEIN KAI nPCUTON re 6.
H. nos autem dignum faciemus eum ad rerum veritatem respicere. Et primum qui- H.
E. nos vero dignabimur apud rerum veritatem respicere. Et primum qui- E.
S. nos autem rogabimus ipsum ad rerum veritatem perspicere. Et primum qui- S.
R. nos autem dignificabimus ipsam in rerum veritatem respicere. Et primum qui- R.
A. at nos contra orabimus ut in rerum aspiciat veritatem. Ac primum qui- A.
F. nos autem admonebimus dubitantem ut rerum aspiciat veritatem. Atqui hoc pri- F.
P. nos autem ab eo petemus ut rerum veritatem aspiciat. Primumque P.
p.. , -
·t¡[AS'.~
, ,- .
ct;~W'l"Op.Cv
, ,
e:~c;
, -
-:--1)\1 t'W'J
.
-r:pctyp.ct't"h)'J
., , n
Cl.A"'fl'JS'-ct.V
• P.) ,
CX.7t0t-" \E7tELV.
K~',.. - . ¡e:
7tfW'tOV
u
OZ ClU'rO'J 1 -·
L. nos autem ab eo petemus ut rerum veritatem aspiciat. Primumque L.
C. nos autem eum rogabimus ut attendat veritati. Idque primum C.
D. nous souhaitons qu 'on accueille la vérité telle qu 'elle nous vient. Et d'abord D.

6. TOVTO ElnEIN nAPPHCIACOME9A TO KAKON OVK ECTIN EK TArA90V KAI 6.


H. dem hoc dicere fidebimus : malum non est de benigno ; et, H.
E. dem hoc dicere confidemus : malum non est ex optimo ; et, E.
S. dem hoc dtcere confidemus : malum non est ex bono ; et, S.
R. dem hoc dicere libere propalabi'mus malum non est ex per-se-bono ; et, R.
A. dem istud confidenter dicemus quod malum ex bono nequaquam est ; et, A.
F. mum audebimus dicere : malum ex ipso bono nequaquam exsistere ; ac, F.
P. hoc non dubitabt"mus dz"cere : malum non esse ex bono ; ac, P.
p.. -;ou-;o sC1tsL'v 7tapp·r¡·n7.crÓp.sO:x· -ro x:xxov oux Scrt"LV ex -rciy0!0o0· x~ú p..
L. hoc non dubitabimus dicere : malum non esse ex bono ; ac, L.
e. dicere non verebimur : malum non esse ex bono ; ac, C.
D. nous dirons nettement : le mal n'est pas l'effet du Bien ; car, s'il venait D.

6. El EK TArA90V ECTIN OV KAKON OVAE rAP nVPOC TO 4JVXEIN OVT 6.


H. si ex benigno est, non malum est : neque enz'm ignis jrigesci, nequeH.
E. si ex optz"mo est, non est malum : neque enim ignis frigere, neque E.
S. si ex bono est, non est malum : neque enim ignis infrigidare, neque S.
R. si ex per-se-bono, e$1 non malum : neque enim ignis infrigidare, neque R.
A. si ex bono sit, malum profecto non est neque enim proprium est ignis refrigerare, nequeA.
F. si ex bono sit, non esse malum : non enim ignz's est frigefacere, nec F.
P. si ex bono est, non esse malum : neque enim ignis est refrigerare, nec P.
p.. s( Éx 1::ip6ou écr-;iv, ou x:xxóv· ouos y(l.p 11:upb; "t'o o/úxm. ou-::s p..
L. si ex bono est, non esse malum : neque enim ignz's est refrzgerare, nec L.
C. si ex bono est, non esse malum : neque enim ignz's est refrigerare, neque C.
l). du Bien, il ne serait pas mal : si le feu ne refroidit pas, le Bien ne D.

6. ArA90V TO MH ArA9A nAPArEIN KAI El TA ONTA nANTA EK TArA90V <I>VCIC rAP 6.


H. benigni non benigna ducere est. Et si exsistentia omnia de benigno sunt (natura enim H.
E. optimi non optima adducere. Et sz' exsistentia omnz'a ex optimo (natura enim E.
S. bonz' non bona producere. Et si exsistentia omnia ex bono (natura enim S.
R. boni neque bona adducere. Si entia omnia ex per-se-bono (natura enim R.
A. boni non bona producere. Et si quae subsistunt omnz·a ex bono sunt (natura est enim A.
F. boni facere non bona. ·Praeterea si quae sunt omnia ex bono procedunt (natura enim F.
P. boni non bona proferre in lucem. Si etiam ea quae sunt omnia ex bono sunt (natura enim P.
p.. ci¡'O!Ooli -ro ¡ú¡ ci.y:x~O: 7ta¡¡ci.ysw. K:x•. el -:0: o·1n 7táv-:a éx -;:ip0o0 ·.cpúcr·.~ y&p p..
L. boni non bona proferre in lucem. Si etiam ·ea quae sunt omnia ex bono sunt (natura enim L.
C. boni facere non bona. Si etiam ea quae sunt omnia ex bono sunt (natura enim C.
D. fait pas ce qui n'est pas bien. Et si tout ce· qui est releve du Bien (le Bien, natu- D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, n'oi:J VIENT DONC LE MAL ? 235

6. TCU ArA0úl TO nAPArEIN KAI CCUZEIN Túl A€ KAKCU TO <P0EIPEIN KAI AnOMVEIN OVAEN 6.
H. bono est deducere et salvare ; malo autem corrumpere et perdere) ; nihil H.
E. optimo adducere et salvare; malo vero corrumpere et perdere) ; nihil E.
S. est bono producere et salvare~· malo autem corrumpere et destruere) ~· nihil S.
R. bono adducere et salvare ; malo autem corrumpere et perdere) ; nihil R.
A. bono producere atque servare ; malo autem corrumpere ac perdere), nulla A.
F. boni est producere atque servare ; mali vero perdere atque dissolvere), projecto F.
P. boni est projerre in lucem, conservare ; mali autem interimere et perdere), nihil P.
p.. -=<i> &ya:&ij) na:p&yew xa:t crw~ELv· -rij) Óe xaxij) -ro cp6e~pew xcú cino),ÚEL'J), ouÓÉv P.·
L. boni est proferre in lucem, conservare ; mali autem interimere et perdere), nihil L.
C. boni est producere et conservare; mali autem corrumpere ac perdere), nihil C.
D. rellement, donne et conserve l'étre ; le mal, naturellement, le détruit et le perd), aucun O.

6. ECTI TCUN ONTCUN EK TOV KAKOV KAI OVA€ AVTO ECTAI TO KAKON EJnEP KAI EAVTCU KAKON EIH 6.
H. est exsistentium ex malo. Et neque ipsum est malum quod et de bono malum est. H.
E. est exsistentium ex malo. Et neque zpsum erit malum siquülem et sibi ipsi malum sit. E.
S. est exsistentium ex malo. Et neque ipsum erit quod malum est si et per se ipsum malum sit. S.
R. est entium ex malo, Et neque ipsum erit malum siquülem et se ipso malum sit. R.
A. igitur substantia ex malo est. Neque quidem ex malo ipsum erit malum siquidem sibi ipsi sit malum. A.
F. nullum exsistentz"um est ex maio. Atqui nec ipsum malum erit siquidem se ipso sit malum. F.
P. eorum quae sunt ex malo est. Ac ne ipsum quidem malum erit siquidem etiam sibi malo esset. P.
P.· bn ';ltl'l Óv--::wv ex 70U xzxou. Kz~ ouó~ au-ro €cr-raL 70 xaxov EinEp x~ú É::w-rij> xzxbv d-r¡. P.·
L. eorum quae sunt ex malo est. Ac ne ipsum quidem malum erit siquidem etiam sibi malo esset. L.
C. eorum quae sunt ex malo est. Ac ne ipsum quidem malum erit siquidem etiam sibi malum esset. C.
D. itre ne releve du mal. Le mal lui-méme ne serait pas, s'il était a lui-meme un mal. D.

6. KAI El MH TOVTO OV nANTH KAKON TO KAKON AM EX€1 TINA TArA00V 6.


H. Et si istud ex omni est malum malum, habet quamdam boni, H.
E. Et si non hoC', non omnino malum erit malum, sed habet quamdam optimi, E.
S. Et si non hoc, non omnino malum est quod est malum, sed habet quamdam boni S.
R. Et si non hoc, non omnino malum malum, sed habet quamdam per-se- R.
A. Quod nisi ita sit, · malum non omnino erit malum, sed boni quamdam, A.
F. Atque, nisi ita sit, non omnino malum erit malum, sed boni portionem quamdam, F.
P. Quod ni ita est, malum omnino malum non est, sed partem quamdam boni, P.
P.· 1\.at E( p.~ 70U";O, ou n:ivn¡ xaxov 't"O xaxÓ'J, &"AA' €zeL -rLv:Z •ayaf1~u. p..
L. Quod ni ita est, malum omnino malum non est, sed partem quamdam boni, L.
C. · Quod nisi ita sit, malum omnino malum non erit, sed habet quamdam boni, C.
D. Et puisqu'il en est autrement, le mal n'est pas mal en tout point, mais il garde un~ parcelle D.

6. KA0 HN 0/\CUC ECTI MOIPAN KAI El TA ONTA TOV KA/\OV KAI ArA00V 6.
H. qüemadmodum prorsus est, partem. Et si quae sunt boni et benigni H.
E. secundum quam omnino est, partem. Et si exsistentia bonum et optimum E.
S. partem, secundum quam totaliter est. Et si exsistentia pulchrum et bonum S.
R. boni, secu1ulum quam totaliter est, particulam. Et si enHa pulchrum et bonum R.
A. secundum quam subsistat, habebit portionem. Et si quae sunt pulchrum bonumque A.
F. per quam sit, habebit. Item si quaecumque sunt pulchrum bonumque F_.
P. qua plane est, habet. Et si ea quae sunt pulchrum sive honestum et bonum P.
p.. xza· T¡V 51 w~ éni, p.o~pzv. Koct e! ..& 0'1';(1. --;;ou )(7./,ou )(Z~ &.y('l.eiJu P.·
L. qua plane est, habet. Et si ea quae sunt pulchrum sive honestum et bonum L.
C. secundum quam omnino est, partem. Et si ea quae sunt pulckrum bonumque C.
D. de bien, celle qui lui permet d 'étre. Mais si tout étre désire le Beau et D.
PREMIERE PARTm : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. E<llJETAI KAI nANTA OCA nOJ€1 ll.IA TO ll.OKOVN ArAeON nOI€1 KAI nAC O Tú>N 6~·

H. appetunt, et omnia quaecumque jacit propter putatum bonum. jacit, et omnisH.


E. desiderant, et omni'a quaecumque faciunt propter inspectum optimi faciunt, . et omnis E.
S. desiderant, et omnia quaecumque faciunt propter hoc quod videtur bonum faciunt, et omnis S.
R. appetunt, et omnia quaecumque faciunt propter visum bonum faciunt, et omnis R.
A. desiderant, et omnia quaecumque faciunt propter id quod videtur bonum faciunt, omnisqueA.
F. petunt, et quidquid agunt propter id quod videtur bonum faciunt, omnisque F.
P. expetunt, atque omnia quae jaciunt boni quod videtur causa faciunt, omneque rerum P.
p.. érpis'ta.~, x~ú 7t::Ív'tx fha. 7tO~EL O~tX 'tO Óoxoliv iya.06•J 1to~r::L', xxt 1tli~ ó -.wvp..
L. expetunt, atque omnia quae faciunt boni quod videtur causa faciunt, omneque rerum L.
C. appetunt, et quaecumque agunt propter id quod bonum videtur faciunt, omnisque C.
D. Bon, si tout agent agit pour un bien aper~u, si toute D.

6. ONTú>N CKOnOC APXHN EX€1 KAI T€1\0C TArA00N . 0Vll.€N rAP EJC THN TOV KAKOV 6.
H. exsistentium sensus initium habet et finem bonum (nihil enim ad mali naturam H.
E. exsistentium speculatio principium habet et finem optimum ( neque enim in mali naturam E.
S. exsz"stentium intentio principz"um habet et finem bonum (nihil enim ad mali naturam S.
R. entium intentio principium habet et finem per-se-bonum (nihil enim ad mali naturam R.
A. substantiae destinatio principium habet ac finem bonum illud ( neque enim quidquam mali naturam A.
F. rerum intentio bonum spectat ut principium atque finem (nihil enim mali naturam F.
P. institutum sibi habet bonum principz"um ac finem propositum (nihil enim mali naturam P.
p.. ó-.-::wv axo7to~ á.o"/r¡·; EXE~ xzt -:D.o'> -rdva.Oóv (ouÓEv y.Zp sic; ú,v -:olí xa.xoü P.·
L. institutum sibi habet bonum principium de
finem propositum (nihil enim mali naturam L.
C. rerum intentio tum principium tum finem bonum spectat (nihil enim mali naturam C.
D. démarche des @tres a pour principe et fin le Bien (vu que rien ne fait ses démarches D.

6. <llVCIN AnOB/\EnON · nOI€1 A nOIEI nc.>c ECTAJ TO KAKON. EN TOJC OVCJN 6.


H. réSpicien$: facit quae jacit), : quoniodo est malÚm in: exsistentibus ? H,
E,· respiciens!facit quae facit);:. quomodo erit. malum· in· dsistentibus'? E.
S. resfiicietísfacit quae'jacit), '·,.' · quomodo erit malum in· exsistentibus ?. S.
R. respiciensfacit quae fdcit), qualiter erit malum in. ex.sistentibus ? R.
A. aspiciens ea facit quae facit), quomodo ergo erit inter substantias malum ? A.
F. spectans facit qui aggreditur facienda), quomodo in ordine rerum erz't malttm ? F.
P. intuens facit quae facit), ·quomodo. erit in iis quae sunt malum ? P.
p.. q¡Úa~V lX1tOÓAÉ1tOV, 1tO~E~ & 7tO~EL), ' 1tW'>. ea-:x~· 'tO XQ(XOV Év 'tOL'> ou:rw ; P.·
L; inttiens'facit quae jacit); •·:.• "·quomodo,eritiniis:quae sunt malum? L.
O. Spectandó facit· ea quae jacit), ·;·. quonam pacto• erit· malum· in rerum natura?' c.
D~'pár recherche·'duí mal pour le:. mal);' comment . le ! nial ··,· aura-t-U <:1 place. parmi . les 1.{'·@tres ? D.

6. H 0/\ú>G ON THC>TOIAVTHC ArA0HC OP€:::€c.>C nAPHPHMENON KAI €1 6.


H. ,. aut prorsiis tale est benignae libidinis placitum ? · .· · \ Et 'si H.
E. aut omnino ON, tali optimo desiderio desertum ?. · • Et si E.
S. .· aut totaliter exsistens, a tali bono appetitu segregatum ? .. . , .· , · Et si S.
R. ··'·' · ·· · · aut totaliter ens, a tali bono appetitU<desertum? 1'. ··'·' ·',h> .,.,,.,;. Et·si R~
A . . . . · · · aut quo pac(o substan(ia1 eit, cum sit istiusmod.~;bonorappetitu.. destitutum.?:}\~v m,:\ ,·, ·\•:,:, Et•sii}J..
(l.·itat/quo pacto· in1rebus omni'túrest)'aliquid,. Cúm hujU/rit.Odi.'bOno appetitu sit deititútum?. \'r\·.Rursus F.
P.' · 'aut, erit omnino, ·cum careat ejusmodi bono appetitu? .. \ ·' ,., .... Et'si P.
P.'· ' ~ OA!t)~ ov ·. ,;,,. ·.
'tO~a.úrt',,. cipO·~'> opÉ;r::w:; 1t~fl~p·r¡p.Évov· ; · lht r::l p..
L. •.W/.1 aut omnino exsistens, ejusmodi bono 'appetitu destituitur? ... \.,.< , . :;.<•Et•,si L.
C. sm:•.:·., vel omnino exsistat ejúscemodi boni appetitu destitutum ?. 'n ".N>:··''' . Enimverosi C.
D. : ' et comment serait-il un @tre, puisqu'il n'a aucun goiit. du "bien ?o! :·~. ' · Si D.
VINGTIEME SECTION : DffiU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 237

6. TA ONTA nANTA EK TArA00V KAI TO ArA00N EnEKEINA TWN ONTWN ECTI MEN EN 6.
H. exsistentia omnia de bono et bonum prae illa exsistentia, H.
E. exsistentia omnia ex optimo, et optimum summitas exsistentium, est quidem E.
S. exsistentz"a omnia ex bono, et bonum supra exsz"stentia, est quidem S.
R. entia omnia ex per-se-bono, et per-se-bonum ultra entia, est quidem R.
A. quae sunt omnia ex bona sunt, bonumque ipsum omnia superat, est quidem A.
F. quaecumque sunt ex ipso bono dependent, ipsumque bonum entibus est superius, siquidem in bono F.
P. ea quae sunt ex bono sunt omnia, bonumque ea quae sunt superat, est quidem P.
p.. -rO: ov-r~ 1trí.n~ ex -r&.ycx.Oou, xcx.~ 1:&.ycx.Oov é1t€xe~ '.lcx. 'l:l.lv ov-rwv, $-.;-;;¡ p.sv év p..
L. ea quae sunt ex bono sunt omnia, bonumque ea quae sunt superat, est quidem L.
C. res omnes ex bono sint, bonumque sit supra res ipsas, id quod C.
D. tous les @tres relevent du Bien, et si le Bien les domine tous, le non-l!tre D.

6. TArA0W KAI TO MH ON ON TO A€ KAKON OVTE ON ECTIN El A€ MH OV nANTH 6.


H. H.
E. in optimo et quod non ON, malum autem neque ON est (si autem non, non omnz"no E.
S. z·n bono et non exi'stens, malum autem non exsistens est ( alioquin non omnino S.
R. in per-se-bono et non ens, malum autem neque ens est (si autem non, non omnino R.
A. in bono et quod non est substantia, malum vero neque substanti'a est ( alioquin non omnino A.
F. etiam quod non-ens dicitur ens exsistit, malum vero neque ens est (propterea nec est omnino F.
P. in ipso bono id etiam quod nullum est, malum autem non est ( aliter non plane est P.
p.. -r&.ycx.O<j) x:xt -ro .p.·~ ov ov, 1:0 -os x:xxov OtJ7e o'v h-rw (e{ OE p.T. oú r.riv-r·r¡ P.·
L. in ipso bono id etiam quod nullum est, malum autem non est ( aliter non plane est L.
C. non est jam in bono est, malum vero nequaquam est ( alioquin non est plane C.
D. a une place dans le Bien, tandis que le mal n'est ni l!tre (autrement il ne serait pas D.

6. KAKON OVTE MH ON OVAEN rAP ECTAI TO KA00J\OV MH ON 6.


H. H.
E. malum), neque non exsistens (nihil enim et universaliter non ON, E.
S. malum), neque non exsistens (nihil enim est universaliter non exmtens, S.
R. malum), neque non ens ( nullum enim universaliter erit non ens, R.
A. malum est), neque non-substantt"a est ( nam nihil erü quod omm"no substantia non sit, A.
F. malum), neque rursus est omnino ens (nihil enim erit zpsum quod dicitur omnino non-ens, F.
P. malum), nec id quod non est (nihil enim erit id quod nihil est omnino, P.
p.. x:xxóv), oU't'e p. T¡ Ov (oúoh yO:p ea-::a.~ -ro x:x~0}ou p.-1-¡ Óv' P.·
L. malum), nec id quod -non est (nihil enim erit id quod nihil est omnino, L.
C. malum), nec id quod non est ( nzñil enim erit id quod omnz"no non est, C.
D. absolument mal), ni no~atre ( car aucune chose ne peut atre completement non-atre, D.

6. El MH EN TArA0W KATA TO VnEPOVCION J\E... 6.


H. H.
E. nisi t"n op#mo secundum superessentí'ale dicitur). E.
S. nisi in bono secundum supersubstantiale dicatur). S.
R. nisi in per-se-bono secundum supersubstantiale dicatur). R.
A. mSi in summo bono per substantiae superexcessum· dicatur ). A.
F. nm per rationem quamdam ente superiorem in ipso bono dicatur). P.
P. nisi in bono ratione quadam essentia supen"ore dicatur). P.
¡.r.. e{ p.-1-¡ Év 1:ocycx.~<j) xn-i -::o úmpo{mov AÉyo~ :o¡. P.·
L. nm in bono ratione quadam essentia superiore dicatur). L.
C. mSi secundum modum quemdam supraessentialem in bono esse dicatur). c.
D. saos qu'on dise d.'elle qu'elle a, d'une maniere inouie, quelque place daos le Bien). D.
PREMIERE PARTm : DE DIEU (DES NOMS DffiNS, CHAPITRE QUATRlEME).

< TO M€N OVN ArAeON €CTAI KAI TOV AnMAlC ONTOC KAI TOV MH ONTOC nOMCAl nPOT€PON >
H. . . . exsistentis et non exsistentis multo prius H.
E. Hoc erit ergo optimum simpliciter et exsistente et non exsistente multo prius E.
S. lgz"tur bonum erit quidem et supersimpliciter exsistens et non exsistens multo prius S.
R. BonuTTt" quidem igitur erit et stTnpliciter ente et non ente multo prius R.
A. lgitur bonum quidem erit longe prius et eo quod simpliciter est et eo quod non est atque A.
F. Bonum itaque et ipso simplicz"ter ente et non ente multo prius F.
P. Bonum igitur erit et eo quod plane est et eo quod non est multo prius P.
P.· To p.€v ouv d.y:x6ov ia--c:r:J.~ x~Zt .-o0 &nAw; ov't"o; xocl. .-o0 p.-T, Óv't"oc; TIOAAij> Tip'hEpov p..
L .. Bonum igitur erit et eo quod plane est et eo quod non est multo prius L.
c. Bonum igitur erit et eo quod omnino est et eo quod non est multo prius C.
D. En somme, le Bien sera de beaucoup antérleur et supérleur a l'@tre simple D.

< Vn€PIAPVMENON TO A€ KAKON OVT€ €N TOIC OVCIN OVTE EN TOIC MH OVCIN >
H. superstabilitum est, malum autem neque substantiale, neque inexístens, H.
E. supercollocatum, malum vero neque in essentiali, neque z"n non exsistentibus est, E.
S. collocatum, malum autem neque in exsistentibus, neque in non exsistentibus, S.
R. supercollocatum, malum autem neque in entibus, neque in non entibus, R.
A. excellentius fixum, malum vero neque in his quae sunt est, neque in his quae non sunt, A.
F. in se ipso consistit, malum vero neque in his quae sunt, neque in his, quae non sunt exsistit, F.
P. et superius locatum, malum autem nec in iis est quae sunt, nec in iis quae nulla sunt, P.
P.· ÚTIEP~~pup.Évov, 1:0 o€ X?:XOV othE Év 't:O~c; ou•nv, OU't:c É'i .-oí:"~ ¡.á, ou~w. P.·
L. et superius locatum, malum autem nec in iis est quae sunt, nec in iis quae nulla sunt, L.
C. et superius locatum, malum autem nec in iis est quae sunt, nec in iis quae non sunt, c.
D. et au non-@tre, le mal ne sera ni @tre ni non-@tre, D.

< AMA KAI AVTOV TOV MH ONTOC MAMON ••• An€XON TArA00V ..• KAI ANOVCICAlT€PON >
H.· sed et ipso non exsistente est magis autem absistens bono et insubstantiale est. H.
E. sed et zpso non exsistente magis distat optimo et non-essentialius. E.
S. sed ab ipso non exsistente magis abst"stens quam a bono et alienum et magis non-substantia. S.
R. sed et hoc non ente magis recedens a per-se-bono et insubstantialius. R.
A. sed ipso quoque quod non est a bono alienius est malum multoque a substantia remotius. A.
F. sed ab ipso non-ente alienius est et distantius quam a bono minusque habet substantiae rationem. F.
P. sed eo etiam quod non est remotius est abestque plus a bono et minus est essentia. P.
p.. d.).).& xr:J.t llthoü 'toÜ p.71 Óv1:oc; p.iiHov 7.:rdzov -:::i.yr:J.6oü, dHó-::p~ov XClL dvou•:nw1:Epov. P.·
L. sed eo etiam quod non est remotius ·est abestque plus a bono et minus est essentia. L.
C. sed eo etiam quod non est remotius est a bono, tamip.lam alienum ac minus ens. c.
D. mais se trouvera beaucoup plus éloigné, distant et ditrérent du Bien que le: nori-@tre. D.

< nOeEN OVN ECTI TO KAKON €tn01 TIC· €1 rAP MH ECTI TO KAKON AP€TH KAI KAKIA >
H. Unde ergo est malum ? dicat quis. Si enim non est malum, virtus et malitia id H.
E. Unde ergo est malum? dicet quis. Si enim non est malum, virtus ac malitia E.
S. Unde igitur est malum? dicat aliquis. Si enim non est malum, virtus et malitia S.
R. Unde igitur est malum? dicai quis. Si enim .non est malum, virtus et malitia R.
A. Unde ergo malum est? 'dicet quisjnam. · · ··•· ,., •·(;\ ·~)Nisi'imim sitmalum, virtus et vitium A.
F. Dixerit ergo aliquis : undenam · ig#ur erit malum ? · Nisi enim malum sit; virtus ac vitium F.
P. Unde igitur est malum? dicet aliquis. Si enim malum non est, virtus et vitium P.
p.. l1ó6ev ouv Etr't:L -::o XClXÓV ; ELTcO~ --~~. E e y&p p.7, eO"'t:t .-o xtlxóv. dpe1:T. xr:J.t xr:J.xLIZ p..
L. Unde igitur est malum ? dieet aJiquis. · ' ·' Si enim malum non est, virtus et vitium L.
C. Unde igitur est malum? dicet aliquis. Si enim malum non est, virtus et vitium C.
D. Eh 1 d'ou vient done le mal? dira quelqu'un. Car si le mal n'est pas, la vertu et le vice ne D.
VINGTIEME SECTION : DmU EST BON, D'oir VmNT DONC LE MAL ? 239
< TAVTON KAI H nACA TH 01\H KAI H EN MEPEI >
H. ipsum sunt, d~~- d~~~
E. idem, et aut omnís omni, et aut in partibili E.
S. idem, et omnis toti, et particularis S.
R. idem, et omnis toti, et ea quae in parte R.
A. idem erit, omnisque virtus ipsum erit quod tota vitiositas, et quae particularis est A.
F. erit idem, universale videlicet vitium idem erit quod universa virtus, particulare similiter vitium F.
P. ídem sunt, et universa generalisque vt:rtus idem quod universum vz"tium, ac virtus quae ad partem P.
p.. 'ta.ú-:ov, x-xt 1¡ Tticra. '9j oA~, xa.~ 7¡ sv p.Épe~ p..
L. ídem sunt,. et universa generalisque vz"rtus idem quod universum vitium, ac virtus quae ad partem L.
C. idem sunt, proportüme scüicet totius ad totum, et partis C.
D. font qu 'un, ce qui est toute vertu vaut ce qui est tout vice, un degré de vertu D.

< TH ANMOrúl H OVI::.E TO TH APETH MAXOMENON ECTAI KAKON >


H. analogum est, neque quod virtuti contendit est malum. H.
E. corrationale, aut neque virtuti pugnans erit malum. E.
S. proportt"onali, aut neque repugnans virtuti erit malum. S.
R. eique analogum, ' ·· aut neque quod virtuti oppugnat erit malum. R.
A. virtus hoc erit quod vitium itidem particulare, · · aut neque quod virtuti adversatur erit malum. A.
F. ídem quod virtus particularis, · aut · saltem quod virtuti adversatur non erit malum. F.
P. accomodatur idem quod vitium ejusdem generis, aut ne id quidem (¡uod virtuti repugnat erit malum. P.
p.. '9í dn"Aoy~¡~, . -?¡ oúoe -ro -r~ &.p<:-;·f¡ p.a.xop.svov h-.a.~ xa.x¿v. p..
L. accomodatur idem quod vitium ejusdem generis, aut ne id quidem quod virtuti repugnat erit malum. L.
C. ad partem, . aut saltem id quod virtuti repugnat non erit malum. C.
D. vaut un degré de vice, et ce qui combat la' vertu n'est pas mal. D.

< _ , , KAJTOI ENANTIA Cúl«PPOCVNH KAJ AKOAACIA KAI I::.IKAIOCVNH KAI AI::.IKIA ' i<AJ OV >
H. · ; Atqui. adversarium est pudicitia et impudicitia, justitia et injustitt"a~ · · ·•·· t .. · · non il.
E. : , · · Et: quidem contrarium temperantia et intemperantt"a, et justitia• et; injustiiia, · ·.' .·.... , :et neque E;
S. ·.. · Et. quidem contrariae. sunt castitas et impudicitia, et justitia et ínjustitia, · et non S.
R. ,., · Et quidem· contraria castitas· et luxuria, et justitia et injustitia,: et nequaquam R.
A • . ·· Atqui contraria. castitatt" luxuria est, justitiaeque injustitia'; · neque A.
F. · Contraria projecto temperantiae intemperantia · est, justitiaeque injustitia, neque tamen F.
P. · Atqui contrariae sunt temperantia et intemperantt"a, justitia atque injustitia, nec vero P.
p.. Ka.i-ro~ . Évzv-ria. crwrppocrÚ""fl xa.~ dxo),a.cri:-1., xa.t íl~xa.~ocrúv·r¡ xa.t.' cií3~xta., ' xa.t ou ¡L
L. ·" . Atqui- contrariae sunt temperantt"a et intemperantt"a, justitt"a. atque injustitia, nec véro L.
C. . .; Atqui contraria sunt temperantia et intemper®,tia, justitia et inju¡titia, · neque vero C.
D. Pourtant, la .t,empérance est. contraire a 1'intempéran~e,' et la justice a 1'injustice, et cette D.

< I::.HnOV KATA TON I::.IKAION KAJ TON AI::.JKON «PHMI KAI TON''Cúl«PPONA KAI TON AKOAACTON >
H. autem secundum justum et injustum dico, et secundum pudicum et impudicum ; H.
E. alicubi secundum justum et injustum dico, et temperatum et intemperatum ,· E.
S. dico secundum justum et i'njustum, et eum qui est pudicus:(!t qui est impudicus; S.
R. circa justum et injustum dico, et castum et luxuriosum .,•. '·'\ uY\: . ! · · •· ·.·~ •. R.
A .profectQ, dixerim justum et injustum, .castum et luxuriosum'· ídem esse ; , . '' ·:' ,:.·. · · ' ·· A.
F. 4~cq }ustt(m hominem, e/linjustum; rursumque temperatum• atqúe, intemperatum ínvicem ''dis'sidere ;' ·''' '· F.
P. ~QS.~. dico. contrarias esse ex justo et injusto, ex temperante· eti intemperante; . ;.\n' • > ' .. >; · P.
!-'• Q7Í1tOlJ xa.-ra -;rn o¿xa.~ov xa.t -rov cio~xo·1 9"/lP.~• xa.t -rov. crr.lrppovri. ,xa.~ oo;ov .Xxó),a.O""tov· '' .. · · fl·
L~ eas dico· contrarias esse ex justo et injwto, ex temperante etfintemperante ; . · · "' ' · 1'-' ', L.

C. dico illas esse contrarias in quantum prodeunt a jwto et, injusto, et a temperante atque intemperante ; · C;
D. opposltion ne vient pas de ce que l'homme juste n'est pas injuste, ni le sage un' intempérant; . D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< AMA KAI nPO THC e:::c.> «MINOMENHC TOV ENAPETOV nPOC TON ANTIKEIMENON AIACTACEt.lC >
H. sed ante joris extrinsecus demonstrata strenua ad adversantem distantia ; H.
E. sed et ante joris manifestatam ejus qui est in virtute ad contrapositum distantiam; E.
S. sed et ante apparentem extra distantiam habentis virtutem ad oppositum; S.
R. sed et ante extra apparentem virtuti ad oppositum distantiam ; R.
A. verum et antequam joris appareat virtutis adversus improbitatem dissidentia; A.
F. verum etiam ante foris apparentem probi viri ad improbum discrepantiam ; F.
P. sed ante etiam repugnantiam quae extrinsecus ínter eum qui virtute praeditus est atque contrarium exsistit; P.
!-'-· ri_).),(x x~L 7tp6 ·~e; E~W rr~·.vop.Évr¡c; -roü Év~pÉ":"OU 7tpO; -rov ~V'rLxdp.svov ÓL:la"7ZO"Swc;· !-'-·
L. sed ante etiam repugnantiam quae extrinsecus ínter eum qui virtute praeditus est atque contrarium exsistit; L.
C. verum etiam prius quam viri probi ab ímprobo discrepantia joris appareat; C.
D. elle précede la démarche extérleure qui oppose vertueux et vicieux ; D.

< EN AVTH nOMt.l nPOTEPON TH lllVXH KA00AOV AIECTHKACI Tt.lN APETt.lN Al KAKIAI >
H. in ipsa multo prius anima omnino distaverunt a virtutibus malitiae, H.
E. in ipsa multo prius anima universaliter dest#erunt virtutibus malitiae, E.
S. in ipsa anima multo prius universaliter destitirunt a virtutibus malitiae, S.
R. in ipsa multo prius anima universaliter destiterunt a virtutibus malitz·ae, ' R.
A. in ipsa longe prius, anima prorsus distant a virtutibus vitia, A.
F. :' ,_, in ipso animo a, virtutibus. omnino vitia distant, · ', F.
P. multo prius in. ipso animo vitia a virtutibus omnino discrepant, P.
!-'-· Év w.h·f¡ 7to)J,cj> · 7tpÓ-rspoy 7f¡ 4uxf¡ x~Gó'Aou OLscr-n\x~aL -rc:>'J d.ps7W'I cú xr1.xbL, p..
L. multo prius in ipso animo vitia a virtutibus omnino discrepant, L.
c. jam in ipso animo a virtutibus vitia discrepant, C.
D. . auparavant; daos l'ime elle-milme, le vice est completement distinct de la vertu, D.

< KAI ni:'OC TON AOrON TA nA0Hi.CTACIAZEI KAI EK TOVTt.lN ANArXH AOVNAI TETt.l ArAet.l >
H. , et ad sermonem vitia jactitant...,,,, ,·. ,,, .., ., · , . : ,,,,,, . ;Et de istis::angustia est dare bono H.
E. · et rationi passiones insidiantur.· .,., Et ex his necessarium dare quid bono E.
S. et ad rationem passiones pugnant.. ·. • · Et ex istis necesse est dare quoddam ma- S.
R. · et ad rationen,t passz'ones contendunt., · Et ex his necessarium dare aliquid bono R.
A. perturbationesque contra rationem rebellant: : Atque. ex his necesse est· dare aliquod contrarium A.
F, . . et ratiPni. motus dissident perturbati. . PriJpterea necessarium est concedere malum aliquid esse F.
P. et cum ratif!ne discordant perturbationes. ·, .~,Ex· eoque necesse. est dari aliquod etiam malum P.
!-'-· xcxt 1tpoc; ':OV ).óyov ,a_ 1tá6·r¡' 0"7Cl.a-Lá~EL. ' :' K~t EX 'rOÚ't'WV tiwí.yx-r¡ oouva.[ 7L "ij> d.y~6ij> !-'-·
L. '·.· et cum. ratione 'discordant perturbationes. . . -:'>:·':IYEx: eoque necesse: est>dari aliquid etiam• malum L.
C, , , , e( a; ratione dissident· perturbationes. \ ,,. QuaP,.opter necessario :.concedendum est malum aliquod C.
D. et la raison suldt<l~laSsautsldes passi~ns,. i{I•·:;d;;,,•\'i 11 faut done reconnaitre quct le mal estD.

< KAKON ENANTION . OV. rAP EAVTt.l•.TArAeON ENANTION ' AM t.lC Ano MIAC APXHC >
H. malum adversarium. Non enim sibi ipsi bonum adversarium est, sed, sicut ab uno principio H.
E. malum contrarium. Non enim sibi ipsi bonum contrarium, sed; sicut ab uno principio E.
S. lum bono contrarium. Non enim sibi ipsi bonum contrarium, sed, sicut ab uno principio S.
~. malum contrarium. Non enim sibi ipsi per-se-bonum1 contrarium, · . sed,. ut ab uno principio R.
A.. bono malum• .· , Neque,,enim sibi·.ipsi·adversatur bonum,>q 1>';\.\'.' ·. sed;\velutii·ex,·'uno· initio.A.
i{ 'bono·, c.onitarl~; N e~" enim bonum•. sibimet,'repugnat; <.•,• ·• sed uni'!}ersum bonum, velut ex uno F•
P, bono contrarium. Neque· enim; sibi bonum contrarium est;. :,.,,sed;' ut ab. uno principio P.
!-'-· XO!XOV Év~v-.lov. O u yrxp bu-rij> "&.ya.6ov E'I:XV"iov. '{' d),).• w~ d.7to p.~i~ dpx.lic; P.•
L. bf)1lO contrarium. Neque enim sibi bonum· contrarium est, · · ,. sed,; ut ab uno principio L~
C. esse bono·contrarium. Neque enim sibi bonum contrarium est, sed ut ab uno principio C•
D. adversairei du. Bien. Le 1Bien: n 'est pas eontraire a soi ; ' issu d 'ún seul prlneipe- D~
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ?

< KAI ENOC EKrONON AITIOV KOINú>NIA KAI ENOTHTI KAI CI>IAIA XAIP€1 >
H. et unius cognatio causae, communione et coadunatione et amore gaudet. H.
E. et uno egenitum causali, societate et unitate et amicitia gaudet. E.
S. et genitum ah una causa, communione et unitate et amicitia gaudet. S.
R. et una jactum causa, communz'catione et unitate et amicitia gaudet. R.
A. unaque causa genitum, societate et conjunctione et amicitia gaudet. A.
F. principio ductum unaque causa genitum, communione quadam invicem et unione et amicitia gaudet. F.
P. unaque causa projectum, communione, conjunctione amicitiaque gaudet. P.
/A· xott Évoc; EX'(O'IOV otl-r:(ou, XO~VWVL!f Xott SvO'n}'tL xott c¡n),(!f zotipEL. P.·
L. unaque causa projectum, communione, conjunctione amicití'aque gaudet. L.
C. unaque causa projectum, communione, conjunctione amicitiaque gaudet. c.
D. et d'une seule cause, il se plait a la société, a l'union et a l'amitié. D.

< KAI OVIl€ TO EAATTON ArA90N Tú> MEIZONI ENANTION OVTE rAP >
H. Et neque minus bonum majori adversarium est, neque enim H.
E. Et neque minus bonum majori contrarium, neque enim E.
S. Et neque minus bonum majori est contrarium, neque enim S.
R. Et neque minus bonum majori contrarium, non enim R.
A. Et neque minus bonum majori contrarium est, quia nec A.
F. Neque rursus quod minus bonum est majori bono contrarium est dicendum, quía nec F.
P. Nec minus bonum majori est contrarium, neque enim id quod P.
P.· Kott ouóe 'tO eAa.'t'tOV &yotaov -rif> p.ELSOVL Évotv-;;iov' oÜ-re ycXp p..
L. Nec minus bonum majorz' est contrarium, neque enim id quod L.
C. Neque etiam minus bonum majori adversatur, quia neque C.
D. Un moindre bien n'est pas non plus le contraire d'un plus grand : un moins chaud D.

< TO HTTON 0EPMON H 4-'VXPON Tú> nAEIONI ENANTION ECTIN OVN >
H. minus calidum aut frigidum plurimo adversarium. Est ergoH.
E. minus calidum aut frigidum plurimo contrarium. Est ergo E.
S. minus calidum aut frigidum amplius exsistenti est contrarium. Est igitur S.
R. minus calidum aut jrigidum majori contrarium. Est igitur R.
A. minus calidum aut jrigidum amplius ca/ido adversatur aut frígido. Est igitur A.
F. minus calidum aut frigidum magis calido jrigidove repugnat. Malum igitur F.
P. minus est calidum aut jrz'gidum contrarium est ei quod magis est ejusmodi. Est igitur P.
P.· 'tO 1¡-r-;;ov aep p.ov ~ o/uxpov -r<j) 'ltAELOVL EVotV'tLOV. "Ea>w ouv p..
L. minus est calidum aut frigidum contrarium est ei quod magis est ejusmodi. Est igitur L.
C. id quod mt"nus calidum aut jrigidum est magis ca/ido frigidove contrariatur. Est igitur C.
D. ou moins froid n'est pas le contraire d'un plus chaud -ou plus froid. Le mal compte done D.

< EN TOIC OVCI KAI ON ECTI KAI ... TArASe.> TO KAKON >
H. in exsistente et ens est, et adversatur bono malum. H.
E. in exsistentibus et ON est, et opponitur bono malum. E.
S. in exsistentibus et exsistens est, et adversatur bono malum. S.
R. t"n exsistentibus et ens est, et contraponitur et aut contrariatur per-se-bono malum. R.
A. ínter substantias atque subsistit, oppositumque adversatur bono malum. A.
F. est in rebus atque est aliquid, et ita dumtaxat est oppositum contrariumque bono. F.
P. in ii's quae sunt et est aliquid, repugnatque bono malum. P.
p.. ÉY -ro~c; ouaL xa.t Óv ~'l''tL, xott dnL-réeeL'ta.L xott T¡va.n(w-ra.L ...d.ycx.a<j> -ro xa.xóv. p..
L. in iis quae sunt et es{ aliquid, repugnatque bono malum. L.
C. in rerum natura estque aliquid, et opponitur atque adversatur bono malum. C.
D. parmi les @tres, 11 est lui-m@me un itre, le mal devient l'ennemi et l'adversaire du Bien. D.

Verslona lat. - 16.


PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< KAI El ci>00PA ECTI TWN ONTWN , OVK EKBAMEI TOVTO TOV EINAI >·
H. Et si cdrruptio est exsistentium, non ejicit istud esse quod est H.
E. Et si corruptio est exsistentium, non expellit hoc esse E.
S. Et si corruptio est exsistentium, non excludit istud ah essentia S.
R. Et si corruptio est entium, non expellit hoc ah esse R.
A. · Et si corruptio substantiarum est, non id excludit a substantia A.
F. Ceterum si quis dixerit malum esse ipsum rerum interitum, non propterea convincet malum in rebus F.
P. Quod si interitus et quasi corruptela est eorum quae sunt, non tamen hoc exterminat malum ex eorum P.
P.· Kcd EL cpeopcX Ea't"~ 't'WV OV't'WV, oúx ex6&)).eL 't'OU't'O 't'OU elVCXL fL·
L. Quod si interitus et quasi corruptela est eorum quae sunt, non tamen hoc extermina/ malum ex eorum L.
C. ' Et esto corruptio sit rerum, non tamen hoc penitus exterminat malum C.
D. : Que si le mal semble @tre la corruption des @tres, cela n'emp@che pas qu'il D.

< TO KAKON AM ECTAI KAI AVTO ON KAI ONTWN fENECIOVPfON >


H.malum, sed est et ipsum ens et exsistentium generoperum. H.
E. malum, sed erit et hoc ON et exsistentium gignijicum. E.
S. malum, sed erit et ipsum exsistens et exsistentium generativum. S.
R.malum, sed erit et ipsum ens et entium gignificum. R.
A.malum, sed erit ipsum quoque substantia et substantias generans. A.
F. omnino nihil esse, sed ita erit malum quoque ens aliquod tamquam conjerens ad entia generanda. F.
P. quae sunt finibus, sed erit etiam illud aliquid et revera origirtem rerum efficit. P.
p.. 't'O XCXXÓ'I, d"AA' ea--rcx~ xcxt aú-ro ó'v xa.t ávrwv yeve(noupyóv. P.·
L. quae sunt finibus, sed erit etiam illud aliquid et revera originem rerum efficit. L.
e. e rerum natura, sed erit illud etiam aliquid et ad rerum conjeret generationem. c.
D. n'ait l'@tre. Cela fait m@me qu'il est un @tre et qu'il tr-availle a donner l'@tre. D.

< H OVXI nOMAKIC H TOVA€ ci>00PA TOVA€ rJfNETAI fENECIC KAI ECTAI TO KAKON EIC >
H. Aut non multo magis illius corruptio illius vero erit generatio ? et est malum H.
E. Aut non saepe hujus corruptio hujus fit generatio ? et erit malum E. ·
S. , ·. Aut numquid multoties cujusdam corruptio alterius fit generatio? et erit malum S.
R. ·. • . : V el nonne multoties hujus alicujus fit generatio ?... et erit malum R.
A.'\\''>'''' ·An vero non saepe alterius. corruptio alterius generatio.fit ?, . · ·' ~· 1 'Í \ eritque. malum A.
:,:');~,
F; · ,,.,, Nonne saepe hujus interitus generatio.fit illius 1:. ... , atqui malum F. -;;'\
P. · An non saep'e hujus. rei interitus illius ortus est ? · ·. • pertinebitque.: malum . <:;:.'
P.
p.. "H oúzt 1tOAAcXXLIO T¡ 't'OUOE ~6opa -rouoe ¡+(VE'ta.~ yéveaLIO ; xoct Ea"t"a.L 't'O xocxov, ei10
¡.ti " , /i;
L. , An non saepe hujus. reí inten"tus illius ortus est.? perti'neb#que malum
L; · ';
C. . .. . An non frequenter unius corruptio alterius est generatio?. atqui malum
C.
D. N'arrive-t-il pas souvent que la corruption de ceci amene a l'@tre cela? Et voici que le mal D.
. \','¡

< THN TOV nANTOC cvMnJ\HPWCIN CVNTEJ\OVN · KAil TW OJ\W TO MH ATEJ\EC EINAI Al EAVTO > . _;:_:~lt}
H.ómnis completionem perficiens,, :- ·. . . ; et toto quod non perjectum _est per.: ipsum H. · '.?W
E. in universalitatzs. plenitudinem comperjectivum, et universo non quid imperjectum. esse propter.·se ipsum E; :j0if1l\4
S. ad omnis completionem conferens, , . : et toti non imperjectum esse per se ipsum S~ ';,;,:}:(({
R. in universali completionem conjerens, et. toti non imperjectum esse propter se ipsum R. · ' W:')
A. ad totius perjectionem conferens,, atque universo ne imperjectum sit per se ipsum A. ' :~(
F. ita conducet ad plenz'tudz"nem unz"versi, ipsi per se praestans ne sit F. ·'
P. ad totius ahsolutionem, et per se jaciet ut haec universitas. ne inchoata. P.,
p.. 't'}.v. -:ou 1toc•¡-ro'i aup.7tA-/¡pwaw ~uvn),ouv, · ;,ux.t -.e¡> 6A~¡> 'to p.·~ dn"Ae;. el~ou. ol.lau'to rn·:··'""'"'w.•
L. ad totius ahsolutionem, .. , , ;: ·'· . . et per se.. jaciet ut haec universitas'' ne inchoata.\
C. hoc modo ad universi plenitudinem, éonducet,.', , ae
. 1 per se faciet' ut· rerum1.universitas non· sitl
D. éoncourt a la· perfection de l'ensemble; '·.. . gr&c'e,afJui,.:cet ensemble~ aura de n'fue;.pas!
VINGTIEME SECTION ; DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 243
< nAPEXOMENON EP€1 11€ nPOC TAVTA O AAHE>HC 1\0rOC OTJ TO KAKON H KAKON >
H. tribuens. Dicit autem ad ista verus sermo : quza malum, si malum est, H.
E. praestitum. Dicit autem ad haec vera ratio : quia malum, si malum, E.
S. largiens. Dicit autem ad haec verus sermo : quod malum, secundum quod est S.
R. largiens. Dicit auLm ad haec vera ratio : quz'a malum, secundum quod R.
A. praestans. Dicit ad haec vera ratio : malum, qua parte est malum, A.
F. imperfectum. Ad haec autem vera ratio respondebit : malum, qua ratione malum est, F.
P. minusque perfecta sit. Ad haec autem respondebit vera ratio : malum, quatenus malum, P.
il'· 7t(Xpexóp.<:vov. 'Epe~ o€ 1tpo.; 'r(XUT(X ó d).:'lG-1¡.; "Aóyo.;, o--:L -.o xaxov ~ xocxov v-.
L. minusque perfecta sit. Ad haec autem respondebit vera ratio : malum, quatenus malum, L.
C. imperfecta. Ad haec autem vera ratio respondebit : malum, qua malum, e.
D. imparfait. On peut vraiment répondre a tout ceci que le mal, comme mal, D.

< OVI1€MIAN OVCIAN H rENECJN nOI€1 MONON 11€ KAKVN€1 KAI <1>0€1PEJ >
H. nullam substantiam aut genituram facit, tantum autem maleficat et corrumpz't H.
E. nullam essentiam aut generationem facit, solum vero vitiat et corrumpit E.
S. malum, nullam substantiam aut generationem facit, solum autem malum facit et corrumpit S.
R. malum, neque unam substantiam aut generationem facit, solum autem maliftcat et corrumpt't R.
A. nullam substantiam aut generationem facere, solumque violare atque corrumpere A.
F. nullam essentiam vel generatz'onem facere, solum vero depravare atque perdere F.
P. essentiam nullam aut originem efficer~, sed tantum depravare ,atque interimere P.-
r· OUOep.iav oúab.v 7¡ yévea~v 7tO~E~, p.Óvov oe xaxuveL xat c¡¡GdpeL p..
L. essentiam nullam aut originem efficere, sed tantum depravare atque zntmmere L.
C. nihil conferre ad essentiam aut rerum generationem, sed ( quantum in ipso est) C.
D. ne peut pas donner l'etre et ne mene pas a l'etre ; il ne fait que corrompre et détruire D.

< TO en AVTCJJ THN Tc.JN ONTCJJN VnOCTACIN €1 11€ rENECJOVPrON >


H. quod in ipsa exsistentium substantia est. Si autem generoperum H.
E. ( quantum in se est) exsistentium substantiam. Si autem genijicum E.
S. exsistentium substantiam ( quantum in ipso est). Si autem generationis operativum S.
R. ( quod in ipso) hypostasim. Si autem generativum R.
A. ( quoad in ipso est) substantiam rerum. Quod si quis ipsum dicat A.
F. ( quantum in ipso est) rerum substantiam. Si quis autem ipsum F.
P. ((JUantum in ipso est) eorum quae sunt essentiam atque naturam. Quod si quis illud ortus rerum P.
p.. -ro é1r' aú-ri¡> -r-}¡v -rwv ov-rwv Ú1tÓa-raaLV. Er: o€ yeveaLoupyov ·p..
L. ( quantum in ipso est) eorum quae sunt essentzam atque naturam. Quod si quis illud ortus rerum L.
C. rerum substantiam tantum depravare atque abolere. Si quz's autem dixerit hoc ipso C.
D. (autant qu'il le peút) la substance meme des choses. Que si quelqu'un soutient que le D.

< TIC AVTO EINAI 1\Er€1 KAI TH TOVTOV <I>E>OPA Tc.J ETEPCJJ .61110NAJ rENECJN >
H. quis illud esse dicit, et de istius corruptione alteri dare nascitionem, H.
E. quis ei esse tribuat, et hujus corruptione alteri dare generationem, E.
S. ipsum aliquis esse dicat, et hujus comJptione alii dare generationem, S.
R. quis ipsum dicat, et hujus corruptione alteri dari generationem, R.
A.generationis auctorem, quod alterius corruptione alteri generationem largiatur, A.
F. generationis dixerit auctorem, •propterea quod alterius pernicie praestet alteri genituram, F.
P. efficientem causam esse dixerit, · atque hujus rei interitu alteri ortum dare, P.
p.. -rk au--:o elvaL "AéyeL, · xat '9j -roú-rou <fGop~ -ri¡l hép<¡> OLOÓvaL yéveaLv, p..
L. efficientem causam esse dixerit, atque hujus reí interitu alteri ortum dare, L.
C. rerum generatt'oni subservire, dum alterius corruptione praestat alteri genituram, C.
D. mal contribue a donner l'etre paree que la corruption d'une chose est cause de la naissance d'une D.
244 PREMIERE PARTffi : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIÍ!ME).

< AnOKPITEON MH0WC OVX H ci>00PA AIAWCI rENECIN >


H. respondendum est vere non z"s corrumpit ea quibus dat nascitionem, H.
E. respondendum vere numquid corrumpunt quae dant generationem, E.
S. respondendum est vere non corruptio dat generationem, S.
R. respondendum vero non secundum quod corrumpit dat generationem, R.
A. respondebimus verissime quod non qua parte corrumpit tribuit generationem, A.
F. respondendum est revera non qua ratione perdit generationem aliquam elargiri, F.
P. hoc vere respondendum illud non quatenus interimit ortum dare, P.
p.. ci.7tOXf'~TÉOV cn.-ljeW~ O.ux ~ rp6op0: Oi/)wa~ YÉVEO"LV, fA-·
L. hoc vere respondendum illud non quatenus interimit ortum dare, L.
C. respondendum utique non quatenus corrumpit petjicere generationem. C.
D. autre, on dira en toute vérité que ce n'est pas en tant que corruption qu'il communiquera l'etre, D.

< AM H MEN <1>00PA KAI KAKON 4>0EIPEI KAI KAKVNEI MONON rENECIC AE >
H. sed corruptio quidem et malum corrumpit et maleficat tantum, nascitio autem H.
E. sed corruptio quidem et malum corrumpit et vitiat tantum, generatio vero E.
S. sed et corruptio quidem et malum corrumpit et malum facit solum, generatio autem S.
R. · sed corruptio quidem et malum corrumpit et malificat solum, generatio autem R.
A. sed qua corruptio et malum est corrumpit ac violat solum, generatio vero A.
F. sed qua corruptio malumque est violare solum atque depravare, , generationem vero F.
P. sed quatenus quidem interitus et malum est tantum interimere atque depravare, ortum autem P.
p.. &.'AA' ~ p.f:v rp&op:X xcú xcxxov rp&eipe~ xcxt xnúve~ v-óvov, yévecr~c; oe p..
L. sed quatenus quidem interitus et malum est tantum interimere atque depravare, ortum autem L.
C. quía quatenus corrumpit malum est, nam ut sic tantum destruit ac depravat, cum generatio C.
D. que de ce chef il ne peut que corrompre et. détériorer, que produire l'etre D.

< KAI OVCIA AJA TO ArA00N rtrNETAI KAI ECTAI TO KAKON ci>00PA MEN Al. EAVTO rENECOVPrtON >
H.et· substant~ per benignum fit. Et est malum corruptio autem per se ipsum, generoperum H.
E. et ·essentia ·per bonum fiunt. Et erit malum corruptio quidem per se ipsum, genificum E.
S. et substantia. propter bonum·fit~: Et erit malum ·corruptio quidem propter se ipsum, . generativum S.
R. et substantia propter bonum fit. Et erit malum corruptio quidem propter se ipsum, generativum R.
A. atque substantia propter bonum fit. Et erit malum ex se quidem corruptio, generationis A.
F. essentiamque effici propter bonum. Atqui malum per se quidem erit interitus, auctor vero F.
P. atque essentiam boni causa fieri. . . Et esse malum interitum quidem per se, onginis autem P.
P.· xcxt ouala o~& -ro ci.ycx.&bv ylyve-rcx~. Kcxt ea-rcx~ -ro xcxxov. .:p&op& ¡úv o~'écxu-ró, yeveaoupy~ov p..
L. atque essentiam· boni causa fieri. . · · Et ess{!;malum interitum quidem per se, originz"s aute111 L.
C. et essentia per bonum.fiant. ,: Atque adeo malum ex ~e quidem erit· corruptio, subservit autem C.
D. et le donner~ est: réservé:~ au bien.· Ainsi·. le>.mai,Lde.,soi, corrompt ; : s'il men~ D.

< AE AJA TO ArAElON ··. · · KAI H MEN KAKON OVTE ON OVTE >
H. autem per bonum. Et si quidem malum neque est neque H.
E. vero per bonum. Et si quidem malum neque exsistens neque E.
S. autem propter bonum. Et secundum quod quidem est malum neque exsz"stens. est neque S.
R. autem propter bonum. . : · \: '-'' .. ;;-,e: Et secundum. quod quidem malum neque ens neque R.
,4.. autem,, efficiens· 'propter bonum. , .: ·0¡;c ,. Et qua partq.¡tn.tickrf. est malum nequersubstantz"a est neque A.
F. genetatiónis propter bonúm. .·... , :• , · · . Et qua quit4m ratione malum est neque est ens neque F.
P. auctorem propter bonum.····l .. Et quatenus quidem malum est neque illud esse, qui~ neque P.
P.· oe O~cX -ro ctycx&óv. ' . .\ Kcxt ~ p.Ev xcxxov OUT<: ov OUTE P.~
L. auctorem propter bonum. Et quatenus quidem malum est neque illud esse:· quidquam neque L.
C.generationi per id quod bonum est. • . , .. ,.... Adeoque qua malum\neque res est neque C.
D. a· l'etre;· c'est grice au .bien.-· ,, •.· ~ ; Le..~al, en tant qu'il est mauvais, n'est ni un etre D.

(
t,.,• ' " ','
VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 245

< ONTú>N nOIHTIKON t.IA t.€ TO ArA00N KAI ON KAI ArAeON ON KAI ArAet.>N >
H. exsistentium facturale est ; propter bonum autem et est et bonum est et bonorum H.
E. exsistentium factivum ; per autem bonum et exszstens et bonum exsistens et bonorum E.
S. exsistentium effectivum ; propter bonum autem et exsistens et bonum exsistens et bonorum S.
R. entium factivum ; propter bonum autem et ens et bonum ens et bonorum R.
A. substantiarum efficiens; propter bonum autem et substantiam et bonum et bonorum A.
F. entium effectivum ; at propter bonum et ens est et bonum auctorque F.
P. bonorum causam efficientem esse; sed boni causa et esse et bonum esse et bonorum P.
p.. ov-rwv 7to~·r¡"t"~xóv. ()~~ Ós "1:0 &ya.6ov xa.t ov x:xt &ya.6ov o~ xct.t dya.&wv ¡J..
L. bonorum causam efficientem esse; sed boni causa et esse et bonum esse et bonorum L.
C. res producit, sed per bonum et res est et bonum C.
D. ni une cause d'etre ; c'est grice au bien qu'il y a de l'etre, de l'etre bon et une D.

< nOIHTIKON MAMON t.€ OVt.E ·rAP ECTAI TO AVTO KATA TO AVTO KAI ArA00N >
H.facturale. Magis enz"m neque est ipsum secundum ipsum et bonum H.
E. factivum. Magis autem neque enim erit idipsum secundum se ipsum et bonum E.
S. effectivum. Magis autem neque enim erit idem secundum idem et bonum S.
R. factivum. Magz"s autem neque erit idem secundum idem et bonum R.
A. efficiens erü. Immo vero neque erit idem in eodem et bonum A.
F. bonorum. Immo vero neque est quidquam secundum idem bonum F.
P. efficientem causam. Quin ne erü quidem idem eadem ex parte et bonum P.
P.· 71:0~1j"1:~Y.Óv. MiiA'Aov Ós OUOE yilp ECl""t"ct.~ -;o ct.U'l."O Xct.-r!l '1."0 ct.U'l."O xct.t dya.9ov P.·
L. efficientem causam. Quin ne erit quidem idem eadem ex parte et bonum L.
C. producitque bona. Quin immo non erit quidem idem eadem ex parte et bonum C.
D. cause de bons etres. Prenons-y garde : le meme objet ne peut pas etre, au meme point de vue, D.

< KAI KAKON OVt.E TOV AVTOV <1>00PA KAI rENECIC H AVTH KATA TO AVTO >
H. et malum, neque ejusdem corruptio et nascitio ipsa secundum se ipsam H.
E. et malum, neque ejusdem corruptz"o et generatio eadem secundum idipsum E.
S. et malum, neque ejusdem corruptzo et generatio eadem secundum idem S.
R. et malum, neque ejusdem corruptio et generatio eadem secundum idem R.
A. et malum, neque erit ejusdem corruptz"o et generatio eadem secundum idem A.
F. atque malum, neque rursus ejusdem est interitus et generatio idem, neque qua conditione malum F.
P. et malum, neque ejusdem interz"tus et ortus eadem ex parte P.
fJ-· xct.t Xct.XOV, oÚÓs 'l."OÜ ct.thoÜ g;9opa x:xt yévecr~~ Í¡ a.uTI¡ Y.ct."1:a '1."0 ct.tho p..
L. et malum, neque ejusdem interitus et ortus eadem ex parte L.
C. et malum, 1 neque eadem potentia sub eadem ratione corruptio C.
D. bon et mauvais, la corruption et la génération d'une meme chose ne viennent pas du meme acte D.

< t.VNAMIC OVTE AVTOAVNAMIC H AVTO<I>00PA TO MEN AVTO >


H. virtus, neque ipsa virtus ipsa corruptio. Ipsum quidem H.
E. virtus, neque haec virtus aut haec corruptio. Ipsum quidem E.
S. virtus, neque per-se-virtus neque per-se-corruptio. Igitur ipsum S.
R. virtus, neque per-se-virtus aut corruptio. Per se quidem R.
A. virtus, neque ipsa virtus aut ipsa corruptio. Quod enim A.
F. est eadem _et potentia, neque quaedam per se potentia aut quidam per se interitus. Ipsum namque F.
P. 7!!.s, nec ipsa vis aut ipse interitus. Ipsum enz"m P.
fJ.· ouvap.~c;. oÚ-rE a.ú-roóú-.a.p.~<; 7¡ ct.Ú'l."og;9optX. To ¡úv ct.Ú'l."o fJ.·
L. vis, nec ipsa vis aut ipse interitus. Ipsum enim L.
C. et generatio, 1 , neque ipsa vis aut z"psa corruptio. Ipsum enim C.
D. de la meme puissance, pas plus que se détruire n'est synonyme de se produire. Ainsi, de soi, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< KAKON OVTE ON OVTE ArA00N OVTE rENECIOVPrON OVTE >


H. malum neque est neque bonum, neque generoperativum neque H.
E. malum neque ON neque bonum, neque gignificum neque E.
S. malum qÜidem neque exsistens est neque bonum, neque generationis operativum neque S.
R. igitur neque ens neque bonum, neque generativum neque R.
A. ipsum malum est neque substantia neque bonum, neque generans neque A.
F. quod dicitur per se malum neque ens dicendum est neque bonum, neque generationis effector neque F.
P. malum neque est neque bonum est, nec originis auctor est neque P.
oun ysvEaLoupyov OU~E P·.
' " ,, ,, ' {_¡1
~· x~xov ou~E ov ~u~E ~r~uov,

L. malum neque est neque bonum est, nec originis auctor est neque L.
C. malum neque est neque bonum est, neque generandi vim habet neque C.
D. le mal n'est ni ~tre, ni bon, il ne produit rien et ne cause D.

< ONTWN KAI ArA0úlN nOIHTIKON TO AE ArA00N EN OIC MEN AN TEAEWC errENHTAI >
H. exsistentium et bonorum factura/e est ; benignum autem in quibuscumque perfecte fuerit, H.
E. exsistentium et bonorum factt"vum ,· bonum autem quibuscumque perfecte inest, E.
S. exsistentium neque bonorum effectivum ,· bonum autem in quibus perfecte quidem ingignitur, S.
R. entium et bonorum factivum; bonum autem in quibus quidem utique perfecte infit, R.
A. substantiarum aut bonorum efficiens est; bonum vero quibuscumque se perfecte insinuaverit, A.
F. rerum auctor vel bonorum ; bonum vero quibus perfecte inest, F.
P. eorum quae sunt et bonum efficiens; bonum autem in quibuscumque perfecte insit, P.
~- OV"t"WV x~t áy~ewv 1t0L1j~Lxóv· ~(¡ OE áy~6ov Év o!c; ~Ev &_y nAéw¡; éyyÉVlj't"IXL, fJ..
L. eorum quae sunt et bonum efficiens ,· bonum autem in quibuscumque perfecte insit, L.
C. res neque bona facit; bonum autem quibuscumque perfecte inest, C.
D. ni ~tres ni bonnes choses ; c'est le bien qui peut rendre ceux qu'il pénetre a fond D.

< TEAEIA nOI!=l KAI AMlrH KAI OAOKAHPA ArA0A TA AE HTTON AVTOV METEXONTA >
H. perfecta facit et immixta et integra benigna. Minus autem ejus participantia H.
E. perfecta facit et pura et integra optima. Minus vero ipsum participantia E.
S. perfecta facit et immixta et integra bona. Quae autem minus ipso participant S.
R. perfecta facit et immixta et integra bona. Minus autem ipso participantia R.
A. perfecta facit et mera atque integra bona. Quae vero minus ipsi participant, A.
F. perfecta, pura, integra bona facit. Sed quae minus ipsum participant, F.
P. ea perfecta facit et szmplicia atque integra bona. Quae vero minus eo participant, P.
~- 't"EAEL~ 1tOLEi" x:Ú áp.Ly7) x:Ú ó),óxA1jp1X áyiX&&. Ta o€ 7inov ~thou ~E~Éxov't"rx. ~-
L. ea perfecta facit et simplicia atque integra bona. Quae vero minus eo participant, L.
C. eadem et perfecta et simplicia atque integra bona reddit. Quae vero minus ipsum participant, C.
D. parfaits, integres, completement bons. ·' .. Les: @tres qui n'ont qu'une part de bien D.

< KAI ATEAH ECTIN ArA0A KAI MEMlrMENA AlA THN 'EMEIIIIIN TOV ArA00V KAI OVK ECTI KA00AOV >
H. et imperfecta sunt bona et mixta propter defectionem boni. Et non est omnino H•
E. et imperfecta sunt bona et mixta per defectum boni. Et non est universaliter E·
S. et imperfecta sunt bona et mixta propter defectum boni. Et non est universaliter S·
R. et imperfecta sunt bona et mixta per defectum boni. Et non est universaliter R·
A.per defectum boni et imperfecta sunt et mixta bona. Neque est omnino A·
F. imperfecta bona sunt ac propter dejectum boni permixta.· · Omnino quidem F·
P. ea et minus perfecta sunt bona et permixta ·propter boni przvationem. Nec malum omnino p.
~· x~t d.nA1j ÉO"'t"LV áy~&21 xe>.t ~ep.Lyp.év~ OLa TI¡v éA).e~4w ~oü. áy~&oü. Krx.t oux sa~L xrx.6ó'Aou ~·
L. ea et minus perfecta sunt bona et permixta propter boni privationem. Nec malum omnino L.
C. imperfecta bona sunt et permixta propter boni privationem. Sed malum penitzls non .C.
D. restent imparfaitement bons et mélangés, a proportion du bien absent. · Et le mal n'est a D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE 'MAL ? 247

< TO KAKON OVT€ ArA00N OVT€ ArAeonOJON AN\A TO MAMON H HTTON Tú> ArAec.> >
H. malum neque benignum neque benignificum ; sed magis quod minus bono H.
E. malum neque bonum neque beneficum; sed quod magis aut minus bono E.
S. malum neque bonum neque faciens bonum; sed quod magis et minus bono S.
R. malum neque bonum neque beneficum ,· sed quod magis aut minus bono R.
A. malum neque bonum neque beneficum ; sed quod magis aut minus A.
F. malum non est ens neque bonum neque beneficum ; sed quod magis aut minus appropinquat bono F.
P. est aut bonum aut boni ejjiciens; sed quod magis aut minus bono P ..
p,.-ro xaxo\1 o\hs ciya9o\l olí-re ciya0o7to~Ó\I, r:J.ÁAa -ro p,aAAo\1 7¡ f¡-r-:o\1 -r<j) ciya.O<jl p..
L. est aut bonum aut boni efficiens ; sed quod magis aut mt"nus,· bono L.
C. est neque bonum neque beneficum est ; verum id quod magis ve/ minus C.
D. aucun titre chez eux soit bon soit cause de bon ; c'est ce qui est plus ou moins proche du bonD.

< nJ\HCIAZON ANAJ\Orc.>C ECTAI ArA00N en€Jn€P H AJA nANTú>N <I>OITú>CA nANTEJ\HC >
H. approximans analogice est benignum. Quía per omnia superveniens perfecta H.
E. prorimum proportionaliter erit bonum. Quoniam quidem ipsa per omnia veniens perfectissz"ma E.
S. appropiw.quat.·proportionaliter erit bonum. Quoniam quidem per universa vadens perfecta S.
R. appropinquat. analogice erit bonum. Quia per omnia incedens omnino perfecta R.
A. appropinquat bono pro modo suo erit bonum. Nam quae per omnia pergit perfecta A.
F. pro ipsa appropinquanti mensura fit bonum. Siquidem perfecta bonitas per omnia se F.
P. vicinUm est id proportione bonum erit. Quandoquidem perfecta bonitas quae per omnia P.
p.. nA·r¡a~.X~o\1 ci\la.l.óyw~ €ata~ ciyaOóv. 'Em:i7tep 1¡ ót& 1t.i\I":"W\I .cpo~ -.w&a. 1tanÚ1¡~ p..
L. vicinum est id proportione bonum erit. Quandoquidem ·perfecta bonitas quae per omnia L.
C. appropinquat bono pro sua portione bonum erit. Nam perfecta bonitas quae per oinnia se C.
D. qui cause a proportion le bon en eux. · Oui, la tres pañaite bonté de Dieu se répand D.

< ArA00THC. . .' OV MEKPI MONON Xú>P€1 Tú>N nEPI AVTHN nANArAec.>N OVCiú>N >
H. benignitas· ·" · non . tantum usque ad erga eam omnibenignas substanti'as, · · '· H.
E. bonitas·. .,.,, .,..,,,non. usqile solas implet.:circum. se· omnino) ciptimas essentias,:. · ,, ··:• E.
S. bonitas· non · usque ad · solas,, qUIJe circa 1 ipsatn·:Jsunt ·proficiscitur · sanctissiinas substantias, S.
R. bonitas non usque ad solas incedit easque circa ipsam omnino bonas substantias, R.
A. bonitas · . · non ad eas solum quae circa se sunt eximie bonas substantias penetrat, A.
F. dijjundens non solum ad illas quae sunt circa ipsam substantias optimas accedit, F.
P. dijjunditur non solum ad optimas essentias quae eam circumstant pervenit, P.
p,. r:í.y~Oón¡~ oú p.Ézp~ p.6\IO\I zwpei: 'tW\1 1tepL au"t1¡v 1tiX\11XY1XO¡;)\I OUCrLW\1, ¡J...
L. dijjunditur non solum ad optimas essentias quae eam circumstant pervenit, L.
c. dijjundit non solum ad z'llas .optt"mas quae ipsi vicinae· $unt essentias dimanat, c.
D. partout• : · ,· elle n'atteint pas seulement·les .t~utes bonnes.natures qui l'entourent, D.

<
.
€KT€1N€TAI A€ AXPI Tú>N ECXATú>N ; ·. · TAIC' M€Ní OJ\IKú>C nAPOVCA TAIC A€ V<I>€1M€Nú>C >
H. extenditUr autem usque\(uJ novissimas, quibuSdam universaliter astans, quibusdam autem subdite; H.
E. extenditur autem usque ad novissimas, his quidem universaliter adveniens, his autem mintis~ E.
S. sed extenditur usque ad ultimas, his quidem totaliter praesens, illis autem subjecte, S.
R. extenditur autem usque ad extremas, his quidem totaliter praesens, his autem subjecte; R.
A. verum ad extremas quoque·pertingit, '·. : . ', ·:.· : 'aliis, penitus praesens, aliis injeriore modo A.
F • ...., sed·. ad., extremas usque pro~dit,.\ ·. aliis quidem summopere praesens, aliis autem inferiore q~111 F.
1?. /1\':, sed 'etiam ad extremas periinet,, :' · , ~·.· ita• tamen, ut illis¡quidem: omnino praesens . sf:t:~:'~~~~~aút~,.P.
. P.• · Éx-rEi\IE"t:CXL í3s azp~ "rWY Éazá-rw\1, •· : . · · · -rcxt'~ !J..s:v .f¡l.~xw~ 1t7poüaa, -rai'~ oe. úcps~p.É\I~c;; p. .
L. ;. , sed; etiam ad extremas pertinet, ita tamen,uttillis,quidem omnino praesens sit;· his autern L.
C. · sed ad extremas usque protenditur, aliís quidem· se1 tota, praesens, aliis autem infenOri;'miJdo; C.
D.> elle s'étend aux plus éloignées; .... remplissant totalement les unes, d'autres a un degré.molndre' D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< AMAIC A€ ECXATWC WC EKACTON AVTHC METEXEIN AVNATAI TWN ONTWN >
H. aliis quoque 7W'Oissime, sz'cut unaquaeque ejus participare potest existentíum. H.
E. aliis vero novissime, ut unumquodque eam participare potest exsistentium. E.
S. aliís autem. extreme, sicut unumquodque exsistentium ipsa partiCipare potest. S.
R. aliís autem extreme, ut unumquodque ipsa participare potest entium. R.
A. atque aliis in fine, ut singula capere possunt. ! A.
F. conditione, aliis tandem ínfimo quodam pacto, quatenus singula percipere possunt. F.
}'. inferiori quodam modo, aliis vero extremo, ut quidque eorum quae sunt ejus potest esse particeps. P.
¡;-. tXAAcn~ oe saxá't"w~, W<; EXI:J.Cr't"0'\1 rxúñjt; ¡;-eTÉXEt'\1 OrJ'\IIX't"IXt 't"W'\1 0'\l't"W'\1. ~­
L. inferiori quodam modo, aliis vera extremo, ut quidque eorum quae sunt ejus potest esse particeps. L.
C. atque aliis ínfimo, pro captu scilicet singulorum eorum autem quae exsz"stunt. c.
D. et les autres au moindre degré, dans la mesure propre a chaque etre. D.

< KAI TA MEN nANTH TOV ArA00V METEX€1 TA A€ MAMON KAI HTTON ECTEPHTAI >
H. Et quaedam quidem omnibenigni partícipant, quaedam autem magis aut minus carent, H.
E. Et quaedam quidem omnino bonum participant, quaedam vera magis et minus privantur, E.
S. Et haec omnino bono participant, illa autem magís et minus privantur,• S.
R. Et haec quidem omnino de bono participant, haec omnia magr"s et mínus privantur, R.
A. Atque alia omni'no participant bono, alia vera magr"s eo minusve privata sunt, A.
F. Jam vero alia bonum prorsus participant, alía vera magt"s minusve inde degenerant, F.
P. · Aliatpte bono plane partz"cipant, alia autem magis et mínus eo . privata sunt, P.
¡;-. Krxt Ta p.Ev 1rávn¡ Tou áyrxOou ~ETÉXEt, -ra o€ p.ciAAov xrxL f¡nov éa-rÉpT¡-rrxt, ~.
L. Aliaque bono plane participant, alia autem magis et minus eo privata sunt, L.
C. Alia quidem bonum plane participant, alía autem eo magis minusve privata sunt,. C.
D. Par suite les uns n'ont que du bien, d'autres en tiennent plus ou moins, D.

< TA A€ AMVAPOTEPAN EX€1 TOV ArA00V METOVCIAN . KAI AMOIC KATA ECXATON AnHXHMA >
H. , quaedam autem tenebrosiorem. habent benigni metusiam,, ,' · et aliis sicut ultimis discrepantious H.
E. quaedam .autem obscuriorem habent boni participati'onem, et aliis secundum novt"ssimam consonan:. E.
S. . .· alia autem habent boni obscuriorem participationem, et aliis secundum ulti1nam resonantíam S.
R. haec autem obscuriorem habent boní participationem, et alit"s . secundum extremam resona- R.
A. alia autem perexisuam habent participationem, . atque aliis extremo modo A.
F. sed alía tenuiorem boní praesentiam sortiuntur, alit"s denique vestigium boni F.
P. nonnulla vera .obscuram tenuemque hqbent boni communionem, et alía mínimum bono P.
~· 't":7. Os á~uopo't"Épa.v sx_Et 't"OU áyrx0ou ~E't"Ouairxv, )(!XL aA'Aott; XIX':& EO)(CX.':0'\1 IÍ:7t"Í¡XT¡~IX ~­
L. nonnulla vero. obscuram tenuemque habent boni commun:ionem, et aliis mínima sui. parte L.
C. ,. alia vero,tenuíorem quamdam boni praesentiam sortiuntur, . , , .. aliis denique boni ultimum C.
D. · d'autres . en ont .une part assez peu claire, ·: ·,•. 'les autres, finalement, n'en con- D.

< nAP€CTI TArA00N €1 rAP MH ANAJ\OrWC €KACTW TArA00N nAPHN HN AN >


H.astat bonum. Si eni'm non analogice unt'cuique benignum adest, videlicet ut H.
E. tíam adest bonum. Si eni'm non proportionaliter unicuíque bonum ~set, essent E.
S. adest bonum. Si ením non proportionaliter unícuique bonum adesset, essent S.
R. tionem adest bonum. Si ením non analogice unícuique per se bonum adesset, essent utique R.
A. adest bonum. ~am nísi pro captu cujusque singul# adesset bonum, · .. augustissima A.
jl. qmtíngit extJ:emum. ,·.. · Atqui nisi bonum· unicuique·. pro m'oda cujtisque se praéstaret;· :.· divinissima F.
P. ,Participant.. ' ' Si enim non pro rata portione in unoquoque inesset bonum, .· profecto ea P.
~- '!tcXpEa't"t 't'á.ya.Oóv. E' ·rap ~1¡ avoD,óywc; ÉXcXO"rl¡l -:-ayrxOb~ '!ta.pi¡v,.' 1ív &:v ~
L. bonum adest. Si enim non pro rata portione in unoquoque inesset bonum, ·. projecto ea L.
C. vestígium obtingit. Nisi enim bonum, pro cujusque captu singulis adesset, :' . utique e~
D. servent qu'un vestige. Si le bien n'était concédé: dans la mesure propre a chacun, les ehoses D~.

(
VINGTIEME SECTION : DmU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 249

< TA 0EIOTATA KAI nPECBVTATA THN TWN ECXATWN EXONTA TA:::JN nWC /1€ KAI ::>
H. ita divinissimis et honorificentissitms sicut novissimum hahentibus ordinem. Quomodo H.
E. divznissima et honorabiHssima novissimorum hahentia ordinem. Quomodo autem E.
S. quidem divinissima et provectissima extremorum hahentia ordinem. Quomodo autem S.
R. divinissima et honorabi/issima extremorum habentia ordinem. Qua/iter autem R.
A. quaeque et antiquzssima extremorum profecto tenerent ordinem. Et qui fieri A.
F. quae et antiquissima infimorum ordinem obtinerent. Quonam pacto F.
P. quae sunt divina maxime et prima eumdem ordinem et /ocum quem ultima obtinerent. Qui autem etiam P.
f'-· 't"Ot 9whn:x x:xt 7tpeaoÚ-:-:X't:X TI¡v 't"W\1 say_á:rwv ezov't:X 'trX~W. ll!;)<; OE x:xt f'-·
L. quae sunt divina maxime et prima eumdem ordinem et /ocum quem ultima obtinerent. Qui autem etiam L.
C. antiquissz"ma divinissimaque essent quae novzssimorum modo ordinem tenent. Quonam autem C.
D. les plus divines et les plus excellentes seraient au rang des plus petites. Et comrnent D.

< HN /1VNATON MONOEI/1WC nANTA METEXEIN TOV ArA00V MH nANTA ONTA >
H. est possibi/e univzse omnia participare boni, non omnia exsistentia H.
E. et esset possibi/e uniformiter omnia participare bonum, numquid omnia E.
S. et esset possibi/e uniformiter omnia participare bono, cum non omnia exszs- S.
R. et esset possibi/e unijormiter omnia participare bono, non omnia entia R.
A.potest ut uno modo omnia bona participaren!, cum non sint idonea A.
F. fieri poterat ut unica ratione singu/a bono participarent, quippe cum non om- F.
P. fieri posset ut in boni societatem uno modo venirent omnia, cum apta non sint P.
¡;... ·r,v ouv:x'tov f'-avoE~owc; 7tciv't:x f'-E't"Éze~v 'taü :xyor:Gaü, f'-7¡ 7tcXV'tcx. óv'tcx. P.·
L. fieri posset ut in boni societatem uno modo venirent omnia, cum apta non sint L.
C. pacto fieri poterat ut unijormiter omnia bonum participaren/, cum quaelibet ad om- C.
D. était-il possible que toutes choses eussent en soi la m@rne mesure de bien, quand toutes D.

< TAVTWC EIC THN 01\IKHN AVTOV ME0E:::JN EnlTHaEIA NVN AE TOVTO ECTI THC TOV >
H. itidem ad universalem ejus participationem congrua ? N une autem hoc est H.
E. exsistentia similiter in universalem ejus participationem opportuna? Nunc autem haec est E.
S. tentia eodem modo ad totalem ipsius participationem sint opportuna ? N une autem haec est S.
R. identitate in totalem ipsius participationem apta ? Nunc autem haec est ejus quae R.
A. omnia ad ejus participationem exactissimam provehi? At nunc ista estA.
F. nia sint ad exactam participationem ejus accomodata ? Nunc autem et haec F.
P. uno 'tnodo ad totam ejus communionem? Nunc autem haec est P.
p.. 'tcx.thwc; eCc; -¡T¡v ÓA~xl}v cx.Ú'toÜ p.i9E~~v É7t~'tljoe~:x ; Nuv ok 't"Ou't"Ó Éa't~ -¡7'¡¡; 'tou P.·
L. uno modo rad totam ejus communionem? Nunc autem haec est L.
C. nimodam boni participationem minime sint accomodata ? Nunc autem haec est C.
D. ne se pr@tent pas de rn@rne a une pleine possession du bien ? De plus la grandeur de la force D.

< ArA00V 11VNAMEWC TO VnEPBAJ\1\0N MErE00C OTI KAI TA ECTEPHMENA KAI THN EAVTOV CTEPHCIN >
H. benignae virtutis supereminens magnitudo, quía non carentes et ipsa carentes H.
E. boni virtutisque superexc(!llens magnitudo, quía et privata et suimet privationem E.
S. boni virtutzs excellens magnitudo, quod et privata et sui ipsius privationem S.
R. boni virtutis superexce/lens mu/titudo, quía et privata et sui ipsius privationem R.
A. excel/ens mágnitudo virtutis boni, quod ea quoque quae privata sunt et sui ipsius A.
F. penes bonum est magnitudo potestatis excedens, quod ipsa etiam quae privata et ipsam privationem F.
P. potentiae boni praestans magnitudo, quod et ea quae privata sunt et privationem sui P.
¡1.. ocycx.Gou ouvrí.p.ewc; ..b Ú7tepórí.AAov p.ÉyeGoc;, a..~ xor:t 'rOt ea-rep7jp.Évor: x:xt 't'l}v E:XU't"OU a...Ép'tjaL\1 P.·
L. potentiae boni praestans magnitudo, quod et ea quae privata sunt et privationem sui L.
C. potentiae boni praestans magnitudo, ut ea quoque quae sunt i//ius expertia quzn et ipsam C.
D. du Souverain Bien surabonde a ce point qu'elle fortifie les déficients D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< .dVNAMOI KATA TO 0/\WC AVTOV METEXEIN KAI El XPH >


H. confortat, secundum prorsus quod ejus est participari. Et oportet H.
E. post se facit, secundum quod universaliter est sui participare. Et si oportet E.
S. firmat, secundum totalem ipsius partt'cipationem. Et si oportet S.
R. fortificat, secundum totaliter z'pso participante. Et si oportet R.
A. privationem sustentat, ut integre ad ipsius participationem admittantur. Et si confi- A.
F. sui corroborat, secundum participationem sui ubique productam. Denique F.
P. corroborat, ut omnino in ipsius veniant societatem ac communümem. Quod si non P.
P.· ouva.p.o~, xa.-r& -ro oÁw~ a.ú•ou p.e-réxe~ v. Ka.t el XP~ p..
L. corroborat, ut omnino in ipsius veniant societatem ac communionem. Quod si non L.
C. sui privationem corroboret, ad ipsum omnino participandum. Quod sz con- C.
D. et leur déficience meme, en se Uvrant pleinement a eux. Et s'il faut D•


< nAPPHCIACAMENON ElnEIN TMH6H KAI TA MAXOMENA AVTW TH AVTOV .dVNAMEI KAI ECTI >
H. fidentem dicere et verum sermonem, et contendentia in id ipsum ipsius virtute et esse H.
E. fidum dicere verum, et pugnantia ei sua virtute et sunt E.
S. confidentem dicere vera, et adversantia ipsi ipsius 'lJirtute et sunt S.
R. libere propalantem dicere vera, et repugnantia ipsi ipsius virtute et sunt R.
A. dentius astipulari oportet veritati, etiam quae illi repugnant ipsius virtute et sunt A.
F~, si oportet vera audentz'us conjiteri, illa etiam quae· repugnant bono ipsa bpni virtute et exsistunt F.
P. dubitandum est verum fateri, ea etiam quae illi contraria sunt ejus vi et sunt P.
¡.1.. 1ta.pp7l~~a.~á.p.::.vr-v El1tE~Y -rctAT¡67¡, xa.l. -r~ p.a.xó ¡uva. au-ri¡> '9j a.u-roü ouvá.p.e~ xa.t eo-1:~ p..
L. dubitandum est verum fateri, ea etiam quae illi contraria sunt ejus vi et sunt L.
C. fidentius verum proferre liceat, illa etiam quae illi contraria sunt ejus vi et sunt C.
D. Jibrement dire toute la vérité, les @tres qui le combattent tiennent de sa propre force d'etre D.

< KAI MAXEC6AI .dVNATAI ·. MAMON .dE. INA CVMABWN ElnW TA ONTA nANTA KA6 OCON >
H. et contendere posmnt. Magis autem ( ut comprehendens· dicam )1 omnia exsistentia •. · secundumH.
E. et pugnare possunt. Magis ·autem. ( ut .comprehendens ·dicam) · omnia exsistentia · · quantum E.
S. et adversari possunt. Magis autem (ut comprehendens dicam) omnia exsistentia in quantum S.
R. et repugnar~ possunt. Magis autem (ut comprehendens dicam) entia omnia sunt in quantum R.
A. et repugnare possunf. Immo (ut brevius loquar) quae sunt omnia in quantum A.
F. et repugnare vafent. Ceterum (ut summatim dicam) quaecumque sunt qua ratione F.
P. et ,rep~gnare po~sunt. Aut potius (ut summatim dicam} ea quae sunt omnia quatenus P.
p.. XCl.L p.a.xe0'6a.L OIJYCl.'ror:. M&).).oy oe (fvor. ~IJAAor.6wv d1tw) TCÍ ó'v-ror. 7tCÍY'r!X xor.6' o~ov p..
L. et repugnare possunt. Aut potius (ut summatim dicam) ea quae sunt omnia · quatenus L.
C. et repugnare posszint. Aut potius (ut summatim dicam} ea quae· sunt omnia in quantum C.
D. et de le combattre. ' Bien plus. (poitr·. en finir) tous· les @tres dans la mesure D.

< ECTI KAI ArAeA ECTI KAI EK TArA60V KA60CON .dE ECTEPHTAI TOV ArAeOV >
H. est, et benigna sunt et de benigno secundum autem quod carent benigno, H.
E. sunt, et bona sunt et ex bono, quantum autem privantur bono, E.
S. sunt, et bona sunt et ex bono, in quantum autem privata sunt bono, S.
R. sunt, et bona . sunt. et ex. per-se-bono, secundum quantum autem pri.vata sunt per- R.
A. sunt, et. bona1 et éx, bono stint, .:·'<·'•'":•.·,·,. ~, , in quantum vero privata sunt bono, A.
F.· sunt, eadem·sunt et bmza'< 'exsistuntque·a bono, . '':•: •, ~··,:·.:: · qua vera destituta sunt a bono, F.
P. sunt, et bona: sunt .et,.a·. bono;· :\Nr. quatenus autem privata sunt bono, P.
p.. ea-r! xor.~ áyor.6ci t~n itor.l Éx ..C:ciya9ou ... xor.6óaov OE Éo--rÉpT¡'rCl!.L 'rOU, áya.6oÜ, p..
L. sunt, et bona sunt et a bono,·. quatenus autem privata sunt bono, L.
C. sunt, et bona et ex bono sunt, in quantum autem bono privata sunt, C.
D. m@me oit ils sont, sont bons et viennent du Bien, dans la mesure oit le Bien leur manque, D.

(
VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 251

< OVTE ArAeA OVTE ONTA ECTIN Ent MEN fAP TCUN AMCUN EEECUN OION 6EPMOTHTOC >
H. neque entia sunt neque benigna. In aliis enim habitudinibus, caloris scilicet H.
E. neque exsistentia sunt neque bona. In aliis quidem enim habitudinibus, qualis est caliditatis E.
S. neque bona neque exsistentia sunt. N am in aliis quidem habz"tibus, sicut caliditate S.
R. se-bono, neque bona neque entia sunt. In aliis quidem enim habitibus, velut caliditate R.
A. neque bona sunt neque subsistunt. N am sub aliis quidem affectionibus subsistunt, puta calare A.
F. neque bona sunt neque subsistunt. Nempe in ceteris qualitatibus, velut in calare vel frigore, F.
P. nec bona sunt nec constant. Nam in ceteris quidem qualitatibus, ut in calare, P.
¡J.. oÜ-rE dyaG& oÜ-re ov-roc Écr-r~v. 'E71.l. p.b y&p "t"(;j\1 rJ.A.Awv e~EW\1, otov Gep[LÓ"t""r¡-ro~ ¡J..
L. nec bona sunt nec constant. Nam in ceteris quidem qualitatibus, ut in calare, L.
C. neque bona sunt neque exsistunt. In ceteris nempe qualitatibus, velut in calare C.
D. ils ne sont ni bons ni @tres. S'agit-il des autres qualités, comme le chaud D.

< H ljJVXPOTHTOC ECTI TA 6EPMAN6ENTA KAI AnOi\EtnOVCHC AVTA THC 6EPMOTHTOC >
H. aut frigoris, est calificiente et restituente ea sunt et calori ; H.
E. et frigiditatis, sunt caleficata et relinquente ea caliditate ; E.
S. aut frigiditate, sunt calefacta et derelinquente ipsa caliditate ; S.
R. aut frigiditate, sunt calefacta et relinquente ipsa caliditate ; R.
A. aut frigore, ut quae calefacta sunt perstant etiam ubi ea deseruerit calor ; A.
F. ita res se habet ut quae calefacta fuerint etiam superesse possint postquam calor illa deseruit ; F.
P. in frigore, ea quae calefacta sunt remanent etiam cum calor evanuit ; P.
¡J.. .,,ll ,L '
'1'uxpo-rTj-roc;, éa--rt -r& Gzpp.avGÉna xcú chtoAmtOÚO"Tjc; a.ú-r& Tiíc; Gepp.Ó-rTj-roc; · p..
L. in frigore, ea quae calefacta sunt remanent etiam cum calor evanuit ; L.
C. veZ frigore, illa quae calefacta fuerunt superesse quoque possunt postquam calor ea deseruit ; c.
D. et le froid, ce qui a été chaud demeure, meme quand la chaleur 1'abandonne, D.

< KAI ZCUHC KAI NOV nOMA TCUN ONTCUN AMOIPA KAI OVCIAC O eeoc >
H. et vitae et menti et multis exsistentium impartitionalibus; et substantiae Deus H.
E. et vitae et mentís multa exsistentium simul expertia sunt; et essentia Deus E.
S. et vitae et mentís exsistentium sunt expertia ; et a substantia Deus S.
R. et vitae et intellectus multa entium expertia; et a substantia Deus R.
A. et vitae ac sensus pleraque expertia sunt; et substantiam super- A.
F. pleraque etiam sunt quidem, tametsi vitae et intelligentiae sunt expertia; Deus quoque semotus. F.
P. multa etiam eorum quae sunt, cum vitae et mentís sunt expertia; Deusque ipse, cum ab P.
V· xa.t ~w7íc; xa.l. voti rco)J,& -rwv Óv-rwv &:p.o~pa.· xa.l. oJcri::t.c; ó Geoc; ¡.~- .
L. mu{ta etiam eorum quae sunt, cum vitae et mentís sunt expertia ; Deusque ipse, cum ab L. ·
C. plurimaeque res exsistunt 'cum vitae tum mentís expertes; quin et ipse Deus a sub- C.
D. et beaucoup sont, qui n'ont ni la vie ni l'intetngence ; Dieu n'a m@me pas D.

< EEHPHTAI KAI ECTIN VnEPOVCICUC KAI Ani\CUC ... MEN >
H.praestatur et superest substantialiter. Et simpliciter H.
E. exaltatur et est superessentialiter. Et simpliciter aliorum E.
S. segregatur et est supersubstantialis. Et simpliciter quidem S.
R. segregatur. et est supersubstantialis. Et simpliciter in aliis R.
A. emt'net Deus, et est supersubstantialiter. Atque simplt"citer in aliis A.
F ... est ab essentia, et superessentiali (ut ita dixerim) ratione consistit. Jam vera in ceteris F.
:P. essentia secretus sit, ratione quadam est quae superat rationem essentiae. Et in uno· nomine, in aliis P.
¡J.. ~e:, , " • ,
~;s~pTj-rot~ >e::t.~ Ecr-rw urcepoua~wc;. . K()(~' ocrcAwc;
• "\- ~;r.~
z , ,
p..
p.Ev
L. essintia secretus sit, ratione quadam est quae superat rationem essentiae. Et in uno nomine, in aliis L.
C. stantia secretus suprasubstantialiter tamen exsistit. · Et simpliciter C.
D. d'essence, pourtant il est au dela des essences.: D'un mot, toutes D.
252 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< TWN AMc.>N nANTWN KAI AnE/\90VCHC H MHAE ErrENOMENHC nANTH THC E:::EWC ECTI >
H. aliis omnibus et abeunte aut non faciente in omni habitudine exsis- H.
E. quidem omnium simul, abeunte ipsa quae non est ingenita omnino habitudine sunt E.
S. in universis aliis, · et abeunte et non ingenito omnino habitu, sunt S.
R. quidem omnibus, et abeunte aut neque ingenito omnino habitu, sunt R.
A. quidem omnibus, jam aliquando labescente neque omnino indito habitu, substan- A.
F. simpliciter omnz'bus, tum habitu quovis amisso, tum etiam non assumpto, sunt F.
P. quidem omnibus, etiam si habitus abierit aut si ne fuerit quidem omnino, res P.
¡1.. -rwv lí.)),w·, 'ltá:v-rwv, xcú &7teA6oúa..,¡<; 1¡ p:1¡0e éyye:vop.év·r¡.; mivTI¡ --:7¡.; e;ew<;, e<Ttt p..
L. quidem omnibus, etiam si habitus abierit aut si ne fuerit quidem omnino, res L.
C. in omnibus aliis, sive habitus amissus sit sive penitus non fuerit, res C.
D. les autres qualités, peuvent se perdre completement et n'etre plus du tout, les etres D.

< TA ONTA KAI Vcll1CTAC9AI TO AE KATA nANTA TPOnON TOV ArA90V ECTEPHMENON >
H. tentia sunt· aut subsistunt; et secundum omnem modum bono carens H.
E. exsistentia et subsistunt; quod vero per omnem modum bono privatum est E.
S. exsistentia et subsistere possunt; quod autem secundum omnem modum bono privatum est S.
R. entia et subsistere possunt ; secundum autem omnem modum bono. privatum, R.
A. tiae sunt et subsistere possunt ; quod autem per omnem modum bono privatum est, A.
F. tamen entia et subsistere valent ; quod autem a bono penitus destituitur, F.
P. ipsae sunt et constare possunt ; quod autem omni ex parte bono privatum est, P.
¡1.. -r<Z ov'trx xrxt úrpl<Ttxa6a~ oúvrx'f:cU · '!:O Os xn& 'ltci.v-rrx 7:pÓ7tov -rou ciyrx6ou Éa-rep·r¡p.Évov P.·
L. ipsae sunt et constare possunt ; quod autem omni ex parte bono privatum est, L.
C. tamen ipsae sunt et constare possunt ,· quod autem bono prorsus privatum est, c.
D. qui les avaient sont encore et subsistent; au contraire, si le bien fait totalement défaut, D.

< OVAAMH OVAAMWC OVTE HN OVTE ECTIN OVTE ECTAI OVTE EINAI AVNATAI OION >
H. in nullo neque erat neque est neque erit neque esse potest. Utputa H.
E. numquam neque erat neque est neque erit neque esse potest. Qua/e est E.
S. numquam ullo modo neque erat neque est neque erit neque esse potest. Sicut S.
R. numquam nequaquam neque erat neque est neque erit neque esse potest. Velut R.
A. nusquam nequaquam neque fuit neque est neque erit neque esse ·potest. V erbi A.
F. nimi'fum nec usquam nec ullo pacto ve! fuit vel est vel erit vel esse potest. Velut F.
P. id nusquam ullo modo fuit aut est aut erit vel esse potest. Velut P.
P.· oú~ap.1j oúoap.w<; OU't"E ~\1 OU't"E É<Tt'LV oÜn E<Tt'CX~ othe €~\IX~ oúvx-rot~. O!ov P.·
L. id nusquam ullo modo fuit aut est aut erit vel esse potest. Velut L.
C. id nusquam ullo pacto vel fuit ve/ est vel erit ve/ esse potest. Veluti C.
D. d'aucune mániere il n'y avait, ii n'y a, il n'y aura, il ne peut .y. avoir de l'etre. Par exem- D.

< O AKO/\ACTOC El KAI ECTEPHTAI TArA90V KATA THN MOrON EnJ9VMIAN EN TOVTW MEN >
H. impudicus si et caret bono secundum irrationale desiderium, in hoc quidem H.
E. incontinens, et si privetur bono juxta irrationabilem concupiscentiam, in hoc quidem E.
S. impudicus, quamvis privatus est bono secundum irrationabilem concupiscentiam, in hoc quz'dem S.
R. luxun·osus, etsi privatus per-se-bono secundum irrationabilem concupiscentiam, neque haec R.
A. gratia : impudicus, etsi per irrationabilem concupiscentiam bono privatus est, in eo quidem A.
F. intemperatus, etsi bono caret per concupiscentiam rationis expertem;·,.· •···:,;';'<'' atque per eamdem F.
P. intemperans, etsi privatus est bono cupiditate quae a r~tione aversa est,. neque in eo quidem P.
p.. ó dxóArxa-ro<; el xcú éa-rép-r¡'ta~ 7:dya6ou xa'f:a TI¡v &.?..oyov émOup.iav, f.v 'toÚ-r<t> p.ev p..
L. intemperans, etsi privatus est bono cupiditate quae a ratione aversa est, · neque in eo quidem L. '·
C. intemperans etsi per concupiscentiam irrationabilem bono privatus sit,: . eatenus tamen C .
D. pie : du fait de son désir irraisonnable l'intempérant se prive d'un bien, . '.; ' en cela D.
VINGTIEME SECTION : DffiU EST BON, D'Oú VIENT DONC LE MAL ? 253
< OVT€ €CTIN OVT€ ONTWN €nt0VM€1 M€T€X€1 d€ OMWC TAfA00V >
H. neque est neque exsistentium desiderat, participat autem boni H.
E. neque est neque exsistentia concupiscit, participat autem bonum E.
S. neque est neque exsistentia concupiscit, participat autem bono S.
R. neque est neque entia concupiscit, participat autem boni R.
A. non est neque concupiscit ea quae sunt, juxta tamen ipsam conjunctionis A.
F. neque est ipse quidem neque ulla quae revera sint concupiscit, interea tamen est boni particeps F.
P. est neque vere appetit, est tamen boni particeps P.
fl-· OtJ're tlCi'rLV OtJ":"E OV'rWV émQup.€~, p.e-rÉx_EL OE op.wc; -rliyoceoü X(l.-r' ¡J..
L. est neque vere appetit, est tamen boni particeps L.
C. non est neque quidquam concupiscit, sed simul boni particeps exsistit e.
D. il n 'a pas d'étre, et ne désire pas d 'étre ; toutefois il a une part de bien D.

< KAT AVTO TO THC €NWC€WC KAI cllli\IAC AMVdPON AnHXHMA KAI O 0VMOC A€ M€T€X€1 TArA00V >
H. secundum ipsam coadunationis et amoris obscuram dissonantiam. Et furor participat boni H.
E. secundum ipsam unitatis et amicitiae obscuram consonantiam. Et furor participat bonum E.
S. secundum ipsam unitionis et amicitiae obscuram resonantiam. Et furor quidem participat bono S.
R. secundum eamdem unionis et amicitiae obscuram resonationem. Et ira participat per-se-bono R.
A. atque amicitiae veZ tenuem .imaginem est particeps boni. Et ira ítem boni est particeps A.
F. per tenuem quamdam amicitiae et unionis imaginem. Ira quin etiam est boni campos F.
P. exigua quadam parte amicitiae et conjunctionis. Ira etiam boni est partz"ceps P.
P.· ocú-ro -::o Tiíc; Évt~crswc; xoct CjlLA~Q(" ocp.ubpov oc-rd¡x_T¡fl-'L. Koct ó eup.ac; oe p.e-rÉzeL -.&y(l.aou P.·
L. exigua quadam parte amicitiae et conjunctionis. Ira etiarn boni est particeps L.
C. secundum exilem quamdam partem amicitiae et conjunctionis. Ira tdiam boni particeps C.
D. en tant qu'il garde un signe tres pite d'union et d'amitié. La cotere comporte quetque bien D.

< KAT AVTO TO KIN€1C0AI KAI €clli€C0AI TA AOKOVNTA KAKA nPOC TO AOKOVN KMON ANOP00VN >
H. secundum moveri et appetere putata mala ad putatum bonum erigens H.
E. per se movendo et appetendo opinabilia mala ad opinabile bonum erigere E.
S. secundum ipsum moveri et desiderare apparentia mala ad apparens pulchrum redigere S.
R. secundum ipsum moveri appetere visa mala ad vzsum bonum dirigere R.
A. ex ipso motu qua appetit quae videntur mala ad id quod videatur bonum dirigere A.
F. quatenus movetur appetitque quae mala videntur ad id quod videtur honestum dirigere P.
P. hoc ipso quod movetur cupitque ea quae mala videntur ad id quod bonum videtur dirigere P.
p.. xoc-.' ocú-.o -.o xwe~creocL xoct écp(ecreoc~ -.a. ooxouncx xcxx& 1tpo10 -.o ooxouv xocA.ov dvopeouv p..
L. hoc ipso. quod movetur cupitque ea quae mala videntur ad id quod bonum videtur dirigere L.
C. hoc ipso quod movetur cupitque ea quae mala videntur ad id quod boni speciem prae se fert C.
D. en ce qu 'elle se dispose et appréte a rectifier et corriger suivant ce qui tui parait beau ce qui D.

< KAI €ntCTP€cll€1N KAI AVTOC O THC X€1PICTHC ZWHC €clli€M€NOC >
H. et convertere. Ipse intractabilis vitae appetens, H.
E. et convertere. Et ipse certantis vitae appetens, E.
S. et convertere. Et ipse pessimam vitam desiderans, S.
R. et convertere. Et ipse pessimam vitam appetens, R.
A. atque convertere. Et ipse qui deterrimam appetit vitam, A.
F. atque convertere. Atqui et ipse qui deterrimam vitam eligit, P.
P. et convertere. , Is quoque · qui deterrimae scelestissimaeque vitae cupiditate ducitur, P.
p.. xoct émcr-.pÉcpsLv. Koct QUÍ'toc; ó riíc; zeLpÚ."t"'l!O ~wi¡c;' ÉCfLÉp.evoc;, P.·
L. et convertere. Is quoque qui deterrimae scelestissimaeque vitae cupiditate ducitur, L.
C. dirigere et convertere. Quin et is quoque qui deterrimam vitam expetit, c.
D. tui semble mauvais. De meme, celui qui veut une vi e méchante, · 1 D.
254 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< úlC 0/\úlC ZúlHC €1J)J€M€NOC ••. THC APICTHC AVTúl AOKOVCHC KAT AVTO TO >
H. sicut totius vitae appetens secundum ipsum appetitum melioris ab eo putati, H.
E. tamquam totius vitae appetens et egregiae opinionis, et hoc appetere, E.
S. et optimam ipsi apparentem, secundum ipsum S.
R. et totaliter vitam appetens et optimam ipsz· visam, secundum ipsum R.
A. ut qui omnino vitam desideret, etiam quae sibi videatur optima, ex eo quod A.
F. propterea quod vitam desiderat et eam quid.em quae sibi videtur optima, ac simpliciter quod F.
P. ut qui omnino vitam expetat, etiam quae ei optima videatur, hoc ipso quod P.
P.· w~ {)),w~ ~w-~~ écp~ép.svo~. xa.~ TI¡c; &p~anjc; a.ú't<jj OOXOÚO"'Yj.;, xa.'t' a.ú'to 'to p..
L. ut qui omnino vitam expetat, etiam quae ei optima videatur, hoc ipso quod L. ·
C. ut qui omnino vitam cupiat, et quidem optimam ipsi vitam, eo ipso C.
D. comme de fait il désire une vie, et celle qu'il estime la meilleure, a raison meme de D.

< €1J)J€C0AI KAI ZúlHC €1J)J€C0AI KAI nPOC APICTHN ZúlHN AnOCKOn€1N M€T€X€1 TArAE>OV >
H. et ad optimam vitam inspectionem, participa! boni. H.
E. et vitam appetere, et ad egregiam vitam respicere, participat bonum. E.
S. desiderare, et ad optimam vitam respicere, participa! bono. S.
R. appetere et vitam appetere, et ad optimam vitam respicere, párticipat per-se-bono. R.
A. desz"derat vitamque desiderat, et ad optimam aspzcit vitam, boni est par#ceps. A.
F. appetit vitamque desiderat, vitamque optimam spectat ut finem, boni particeps judicandus est. F.
P. expetit vitamque appetit, et optimam vitam sibi propositam habet, boni est particeps. P.
p.. érp(ea6a.~ xa.t ~w-i¡.; e:r.pÚ::aO:x~, xa.t 1tpoc; &pLOTfjV. ~w-l¡v d."Itoaxo"Ite:~v, fl-E'tE)(.€~ 't&¡a.Oou. p..
L. expetit vitamque appetit, et optimam vitam sibi propositam habet, boni est particeps. L.
C. appetitu ut vitae appetitu qui et optimam vitam spectat, boni particeps exsistit. C.
D. son désir, de son désir de vie, de son vreu de la meilleure vie, conserve une part de bien. D.

< KAI €1 nANTH TAr AE>ON AN€1\HC OVT€ OVCIA €CTAI OVT€ ZúlH OVT€ €1J)€CIC >
H. · Et si in omni. bonum. assumis, · ' : · neque substantia neque vita -neque desiderium H.
E . .· · Et si omnino bonum consumpseris; · · neque essentia et neque vz"ta neque concupz"scentia E.
S. Et si omnino bonum az~feras, neque mbstantia erit neque vita neque desiderium S.
R. Et si omnino. bonum auferas, neque substantia erit neque vita neque appetitus R.
A. Et si omnino sustuleris bonum, . neque substantia erit neque vita neque desiderium A.
F. • Jam vero si bonum omnino sustuleris, nec erit essentia neque vita neque appetitus F.
P. Ac si plane omnique ex parte bonum sustuleris, nec essentia erit nec vita nec appetitus P.
p.. .Ka.t e' mÍv't1l 1:a¡a.Oov &vD,1l~. . othe ouala. Ea'ta.~ oü.-e ~w-1¡ oiÍ'te ecpsa~c; p..
L. Ac sfplane omnique ex parte bonum sustuleris, ', nec. essentia erit nec vita nec appetitus L.
C. .Denique si bonum penitus sustuleris, ·' · .. ·. neque essentia erit neque _vita appetitus C.

/ D.

<
·.· : Otez-vous•:
'•!:.'.
completement
.

OVT€ KINHCIC OVT€ AMO OVA€N


.
le ·bien, : ': · : : vous n 'aurez plus ni etre, ni vi e, ni souhait, D.

úlCT€ KAI TO rJN€CE>AI €K IJ)00PAC f€N€CIN >


H. neque motus neque aliud aliquid. : . !taque fieri ex corruptione nascitionem H.
E. neque motus neque aliud aliquid. · !taque et fieri ex corruptione generationem E.
S. neque motus neque aliud aliquid. Quare et fieri ex corruptione generationem S.
R. neque motio neque aliud nihil. Quare et fieri ex corruptione generationem R.
A. neque motus neque aliud quidquam. ,. !taque et, qíitJ,d. ex corruptione fiat generatio· A.
··.\ .,.· F., !fMtl.,~,. motus neque,: ,f/:l~ud. quidqtiam. Quod ·igi~f~':~ptionem. generatio sequatur · · ·.F~ ..
p~ nec<'motus nec quidquam aliud. .· '' ••
0
Quott"ttilj.'' 'étiam ab interitu orius 'fit . ·. . ' ' '
• ·p.
p.. 01hs x(v1¡a~c; OÜ't'€· áAXO' ouoév. . . "Oa'ts 'iccX!: i:o 'y(veaOa.~ éx cpOopiic; ¡éveaw p.,
L.TU!c motus nec quif[quam aliud. ·. ' \ . . .. Qúód ergo etiam ab, interitu ortus fit L.
c. neque motus neque quzdquam aliud. . !taque quod etiam 'ex corruptione fiai'generatz"o .. c.
D. ni acte, ni rien d 'autre.; En sorte que .
sf lacorruption devient cause de génération, . · D.
i;

VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL ? 255

< OVK ECTI KAKOV AVNAMIC AM HTIONOC ArA00V nAPOVCIA KA0 OCON >
H. non est mali virtus, sed minoris benigni praesentia ; quemadmodum H.
E. non est mali virtus, sed minoris boni praesentia; quantum E.
S. non est mali virtus, sed minoris bonz" praesentia; in quantum S.
R. non est mali virtus, sed minoris boni praesentia; secundum quan- R.
A. non est mali virtus, sed minoris boni praesentia; sicuti A.
F. non est id quz'dem mali potestas, sed minoris boni praesentia ; quemadmodum F.
P. non est id vis mali, sed minoris boni praesentia ; quemadmodum P.
P.· oux ea'!:~ X<XXOU oúvap.~~. ci.)..)..' -~1:';0'10~ dya~o 7t!Xpoua¿a· xaG' oaov 11·.
L. non est id vis mali, sed minoris boni praesentia ; quemadtnodum L.
C. non est mali vis, sed minoris boni praesentiae ; sicut C.
D. la cause n'en est pas la puissance du mal, mais la présence d'un bien partiel ; tout comme D.

< KAI NOCOC EMEIIJIIC ECTI TA=:EWC OV nACHC El r AP TOVTO >


H. et aeffritudo defectio est ordinis, non omnis. Si em"m hoc H.
E. et aegritudo defectus est ordinis, non omnis. Si enim hoc E.
S. et morbus est defectus ordinis, non omnis. Si enim hoc S.
R. tum et aegritudo defectio est ordinis, non omnis. Si enim hoc R.
A. et morbus defectus est ordinis, non omnis. Nam si hoc A.
F. et morbus defectus quidem est ordinis, sed non universi. Si enim F.
P. morbus quoque defectio est constitutionis, non omnis quidem. Si enz'm hoc P.
p.. x~Xt vóao~ E')),e~4¿~ ia-n ·d~e:w~ ou 7ttÍa7,~. El ycltp -rou-ro p..
L. morbus quoque defectio est constitutionis, non omnis quidem. Si enim hoc L.
C. morbus defectus quidem et constitutionis, sed non universae. Nam si C.
D. la maladie est. un désordre de la constitution, mais seulement pour une part. Si le désordre D.

< rENHTAI OVTE H NOCOC AVTH VnOCTHCETAI MEN€1 AE KAI ECTIN H NOCOC >
H. fuerit, neque aegritudo ipsa subsistet ; manet autem et est aegritudo, H.
E. fieret, neque aegritudo ipsa subsisteret ; manet autem et est aegritudo, E.
S. fiat, neque morbus ipse subsiste/ ; manet autem et est morbus, S.
R. fiat, neque aegritudo ipsa subsisteret, manet autem et est aegritudo, R.
A. sit, neque morbus ipse subsiste/ ; manet autem et est morbus, A.
F. totus ordo desit, neque morbus ipse subsistet ; manet autem estque nonnihil morbus, F.
P. sit, ne. morbus quidem ipse cohaerebit ; sed remanet atque est morbus, P.
p.. yÉ\17¡1:0!~, oÚ't"E 1¡ vÓao~ au-r-1¡ Ú7t00"1:-/¡ae":"<X~ · p.Éve~ OE xat hnv 7¡ vóao~, P.·
L. sit, ne morbus quidem ipse cohaerebit ; sed remanet atque est morbus, L.
C. tota desit constitutio neque morbus ipse subsistet; morbus autem manet et exsistit, c.
D. était total, il n'y aurait m@me plus de maladie ; la maladie demeure et est, D.

< OVCIAN EXOVCA THN €1\AXICTHN TA:E:IN KAI EN AVTH nAPV~ICTAMENH >
H. substantiam habens mínimo ordine, in ipsa praesistente. H.
E. essentiam habens mínimum ordinem, et in se substitutum. E.
S. substantiam habens mínimum ordinem, et in ipso subsistens. S.
R. substantiam habens mínimum ordinem, et in eodem ipso subsistens. R.
A. substantiam habens mínimum ordinem, et in ipso fere subsistens. A.
F. quatenus essentiam habet et mínimum ordinem, in quo sane velut fundamento subsistit. F.
P. quod statum habet minimam constitutionem et ordinem,. atque in ea cohaeret. P.
P.· ouaiav ezouaa -r-hv O. azia1:7¡V TIÍ~~v •.· . . . X!Xt EV <XU't~ 7t!Xpuq;~a-rap.ev'fj. P.·
L. quod statum habet minimam constitutionem et ordinem, atque in ea coh~et. L.
C. in quantum et statum habet et minimam constitutionem, · in qua quodammodo cohaeret. c.
D. paree qu 'elle a éomme essence une ordonnance tres faible, qui lui permet d '@tre quelque ehose. D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< TO rAP nANTH AMOIPON TOV ArA00V OVT€ ON OVT€ EN TOIC OVCI >
H. Quod enim in omni imparticeps boni est neque est, neque in exsistentibus ; H.
E. _Quod enim omnino expers boni neque ON, neque in exsistentibus ; E.
S. Quod est enim omnino expers boni neque exsistens est, neque in exsistentibus ~· S.
R. Omnino enim expers bono, neque ens, neque in exsistentibus ; R.
A. N am quod est omnino expers boni ipsum neque est, neque ínter substantias est ; A.
F. Quod enim universi boni expers excogitatur neque est aliquid, nec in exsistentibus reperitur ; F.
P. Quod enim omnino expers est boni id neque aliquid
, ,est, ,,neque
,
in -iis ,est quae sunt ; P.
p.. To y&p 1tciv-nl cXp.o~pov -;olí ciycxGou OUTE OV OU":E EV TO~<; OUa-r. • P.·
L. Quod enim omnino expers est boni id neque aliquid est, neque in iis est quae sunt ~· L.
C. Quod enim boni expers est, id neque aliud est neque in iis quae sunt exsistit ; c.
D. Ce qui manque totalement de bien n'est pas, ne compte pas pour un etre; D.

< TO t.E MIKTON t.IA TO ArA00N EN TOIC OVCI KAI KATA TOVTO >
H. quod mixtum autem per bonum in exsistentibus, et secundum id H.
E. quod autem mixtum per bonum exsistentibus, ac per hocE.
S. quod autem est mixtum propter bonum est in exsistentibus, et secundum hoc S.
R. mixtum autem propter per-se-bonum in exsistentibus, et secundum hoc R.
A. quod autem mixtum est in rebus boni causa, secundum id quoque A.
F. quod autem mixtum est, id propter bonum est in ordine rerum, atque secundum hoc ipsum F.
P. quod autem mixtum est, propter bonum in iis est quae sunt, atque hoc ipso P.
P.· TO OE p.~XTOV o~?!. TO ciycxGov EV TO~<; oua-~. xcxt xcx-;21. -;ouro P.·
L. quod autem mixtum est, propter bonum in iis est quae sunt, atque hoc ipso L.
C. quod autem mixtum est id propter bonum est in rebus, et in tantum C.
D. ce qui est mixte, de par son bien compte pour un @tre, est parmi les @~es a la place D.

< EN TOIC OVCI KAI ON KA0 OCON TOV ArA00V METEXEI >
H. in exsistentibus, et est quantum boni participat. H.
E. in exsistentibus, et ON quantum bonum participat; !. ' E.
S. in exsistentibus, exsistens secundum quod ipso participat. S.
R. in exsistentibus, et ens secundum quantum bono participat. R.
A. ínter substantias est, atque subsistit in quantum est particeps boni. A.
F. reperitur in rebus, atque est ens quantum est boni particeps. F.
P. in iis quae sunt est, et aZiquid est quod boni est particeps. P.
p.. Év -;oÍ:;; OU(l"~. xcxt ov xcx6' oa-ov -;oü &ycx&ou p.e:-;éxe:~. P.·
L. in iis quae sunt est, et aliquid est quod boni est particeps. L.
C. in rebus exsistit, et est in quantum boni est particeps. c.
D. que tui mérite ce bien, paree qu'il est d'autant plus qu'il possede plus de bien. D.

1 < MAMON t.E TA ONTA nANTA KATA TOCOVTON ECTAI MAMON KAI HTTON KA0 OCON >
H. Magis autem exsistentia omnia secundum tantum fit majus et minus, quantumH.
E. Magis .autem exsistentia omnia tantum erunt magis et minus, et quantum E.
S. Magis autem exsistentia omnia in tantum erunt magis et minus, in quantum S.
R. Magis autem entia omnia secundum tantum erunt secundum magis et minus, secundum R.
A. Immo vero quae sunt omnia in tantum magis minusve erunt, in quantum A.
F. Immo vero quae sunt omnia eatenus magis minusve sunt, ··· ·· quatenus F.
P. · Aut potius eatenus erunt ea quae sunt omnia· magis veZ minus, >·. quatenus P.
p.. MiiAAov oe -;a oncx 7tCÍ'IITot xcx-;a -;oa-ou-;ov ea--;cx~ p.ii'A'Aov xcxt. ij-;-;ov, xct.G' éía-ov p..
L. Aut potius eatenus erunt ea quae sunt omnia magis veZ minus, quatenus L.
c.- Quin immo· ea quae sunt omnia in tantum magis minusve erunt, in quantum C.
D. Plus généralement, toutes. les choses qui ont l'@tre en possedent plus ou moins, suivant la D.

...
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 257
< TOV ArA00V METEX€1 KAI rAP EnJ TOV AVTO EINAI TO MH.AAMH >
H. boni participant. Etenim ipsum est, nullum H.
E. partici'pant optimum. Etenim in essendo per se ipsum, numquam E.
S. bono participant. Etenim in ipso esse, quod nusquam nullo S.
R. quantum bono participant. Etenim in per-se-esse, quod nunquam R.
A. ad boni consortium accedunt. Nam et in eo quod esse ipsum est, quod nusquam A.
F. et boni participia sunt. Jam vero et in eo quod esse ipsum dicitur, quod nec usquam nec ullo F.
P. bono participant. Nam quod ad ipsum etiam statum attinet, quod nusquam P.
p.. -roü &yaGoü p.s-réxsL. K~xl y&.p xaL e7tt -roü aú-ro slvaL, -ro p.7jÓa¡ili P.·
L. bono participant. Nam quod ad ipsum etiam statum attinet, quod nusquam L.
C. ad boni consortium accedunt. Nam quod ad ipsum statum attinet, si neutiquam C.
D. part qu'elles ont de bien. Car au point de vue de l'í!tre, ce qui n'est D.

< MHAAMCUC ON OVT€ ECTAI TO .A€ nH MEN ON >


H. nec est neque erit. Quod autem in quibusdam est, H.
E. nusquam ON neque erit. Hoc autem ibi quidem ON, E.
S. modo exsistit, hoc non potest esse neque erit. Quod autem secundum aliquam partem quidem est, S.
R. nequaquam ens neque erit. Quod autem quo quidem ens, R.
A. nulloque modo est ne erit quidem. Quod autem alicubi est, A.
F. modo ibi est nec erit quidem usquam. Quod autem quodammodo quidem est, F.
P. ullo modo est, id non erit etiam. Quod autem alicubi quidem est, P.
p.. p.7jÓap.w.; ov mhs ecr-:r~.1.. To óe 1t7i ¡ú:v ov p..
L. ullo modo est, id non erit etiam. Quod autem alicubi quidem est, L.
C. usquamve sit, nec erit quidem. Quod autem partim quidem est, C.
D. aucunement, nulle part, n'existe pas. Ce qui a partiellement de l'í!tre, D.

< nH .A€ MH ON KA0 OCON MEN AnonenTúlK€ TOV A€1 ONTOC OVK ECTIN >
H. in quibusdam non·· est; ··, quantum quidem decidit a semper essente non est ; H.
E. ibi vero non ON, quantum quidem recedit ab eo quod semper est non est; E.
S. secundum aliquam autem non est, in quantum quidem ceci'dit a semper exsistente non est ; S.
R. quo autem non ens, secundum quantum quidem decidit a semper ente non est ; R.
A. alibí vero non eS"t, in quantum quidem ab eo quod semper est decidit, non est; A.
F. quodammodo vero non, nimirum et quantum ab eo deci'dit quod semper est, sane non F.
P. alibi autem non est, id quatenus ab eo quod semper est deflexit, non est ; P.
p.. 1t7i o€ p.-7¡ ov, xaG' ocrov p.sv oc7t07tÉ7t-rhlxs -roü cid ó'r.o<;, oúx ecr-rLv· ·p..
L. alibí autem non est, id quatenus ab eo quod semper est deflexit, non est ,· L.
c.' partim autlm non est, id quatenus ab eo quod semper est deflexit, non est ; C.
D. et partiellement en manque, n'existe pas dans la mesure oii il quitte l'í!tre permanent; D.

< KA0 OCON .A€ TOV EINAI MET€1/\H<P€ KATA TOCOVTON ECTI >
H. quantum autem esse accepit, secundum tantum est, H.
E. quantum autem ex esse accepit, tantum est, E.
S. in quantum autem esse participat, in tantum est, S.
R. •secundum quantum autem esse assumpsit, secundum tantum est, R.
A. inquantum vero ut esset accepit, in tantum est, · A.
F. exsistit ; quantum vero ipsius esse fit compos, tantum quoque consistit, atque et sim- F.
P. ' <\ .:1 ·. · · quatenus autem status est particeps, eatenus est, P.
,n, , ~' - 'l ') ' - , '
P.· Xot11 O<:rOV OE 't"OU EWIXL fJ-E't"EL ,·r¡rps, XIX't"IX ":OO'OU't"OV EO"t"L, P.·
L. · ··· quatenus autem status· est particeps, eatenus est, L.
c. in quantum vero status est particeps eatenus est, c.
D. par eontre, .dans la mesure oii il en a le bénéfiee, il existe vraiment, D.

Venions lat.- 17.


PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, .CHAPITRE QUATRIEME).

< KAI TO 01\WC EINAI KAI TO MH ON AVTOV AIAKPATEITAI KAI AIACWZETAI >
H. et q7,4od omnino est et quod non est eo continetur et persolvatur. H.
E. et ei omnino esse et quod non ON ipso continetur et salvatur. E.
S. -et totaliter esse et non exsistens ipsius tenetur et salvatur. S.
R. et totaliter esse et non ens ipso continetur et salvatur. R.
A. et eo ipso id totum quidquid ipsius est et etiam quod ipsius non est tenetur atque servatur. A.
F. pliciter esse quod non ens censetur ah ipso quod semper penitusque est ens continetur atque servatur. F.
P. atque status ejus omnino statusque privatio et obtinetur et conservatur. P.
~ ~ y
p.. '
Xot~ 't"O' fl").
OAW~
..,.
E~Vot~
'
Xot~ 't"O' p.·r¡' OV
"
otU":OU
, - -
o~otxpot't"E~'t"ot~
\
Xot~
'
o~otaW-.E't"ot~.
P.·
L. _atque status ejus omnino statusque privatio et obtinetur et conservatur. L.
C. atque status ejus statusque privatio et obtinetur et conservatur. c.
D. la limite de son @tre et celle de son non-@tre sont acquises et gardées. D.

< KAI TO KAKON TO MEN nANTH TOV ArAEJOV AnOnEnTWKOC OVTE EN TOIC MAi\1\0N >
H. Et malum quidem de omni benigno recessum neque in majoribus H.
E. Et malum quod quidem est omnino a bono recessio, neque in magis E.
S. Et malum quod quidem omnino a bono cecidit, neque in magis S.
R. Et malum quod quidem omnino a bono decidens, neque in magis R.
A. Nempe malum id quidem quod bono penitus excidit, neque ínter magis A.
F. Ipsum quoque malum ita se habet ut quodt>decidit prorsus a bono, id neque inter magis F.
P. Malum etiam quod omni ex parte a bono defecit, neque in iis quae magis bona P.
p.. Kott -to xotxov 't"o p.Ev 7trXv't"·r¡ 't"oÜ &yot9oü &7to7tE1t't"wxó~, otÍ'tE f.v 't"o~~ p.iAAov p..
L. Malum etiam quod omni ex parte a bono defecit, neque in iis quae magis bona L.
C. Malum etiam quod omni ex parte a bono defecit, neque inter ea C.
D. Quant au mal, s'il est de tout polnt déchu du bien, il n'aura pas, ici D.

< OVTE EN TOIC HTTON ArAEJON ECTAI TO AE nH M€N ArAEJON >


H. neque in minoribus· bonis erit ; . quod in quibusdam est. benignum H.
E. neque in minus bonis erit; Hoc autem ibi quidem bonum, E.
S. neque in minus bonis erit; quod autem secundum aliquam partem quidem est bonum, S.
R. neque in minus bonis erit ; quod autem quo quidem bonum, R.
A. neque inte-JV minus bona erit ; quod autem alicubi bonum, A.
F. neque ínter minus bona sit futurum, quod vero quodammodo quidem bonum est, F.
P. sunt erit, neque in .iis quae minus ; quod autem partim bonum est, P.
P.· oÜ-rE EV .o~c; 1\:iTOV dyot9bv Éa't"a.~. .b oe: 1tli p.E:v &yot9ov p..
L. sunt erit, neque in iis quae minus ,· quod autem partim bonum est, L.
C. quae minus .bona sunt erit ; quod autem partim quidem bonum, ·C.
D. ou la, plus ou moins de bonté ; s 'il est bon par lei D.

< nH AE OVK ArAeoN MAX€TAI M€N ArAeW TINI OVX 01\W AE >
H. in quibusdam non est benignum, compugnat quidem bono cuidam, non toti autem H.
E. ibi vero non bonum, pugnat quidem bono cuidam, non omni autem E.
S. secundum aliquam autem non bonum, adversatur quidem bono cuidam, non toti autem S.
R. quo autem non bonum, pugnatur quidem bono alicui, non toti autem R.
A. alibi non bonum est, adversatur quidem bono cuidam, ~on autem integro et ah- A.
F. quodammodo vero non bonum, .,,.. . ,, adversatur sane ·cuidam bono, nem autem F.
P. partim non est, id quillem alicui bono est contrarium, non tamen P.
P.· 1t7i oe oúx &yot~Óv, p.áXE't"otL p.ev ayot9<¡í >LVi, oúz 8A(¡> ~e p..
L. partim non est, id quidem alicui bono .est contrarium, n(Jn tamen L~
C. partim vero non bonum est, , , id alicui quidem bono adversatur, non tamen C.
D. sans @tre bon par la, il est contraire a quelque bien sans I'Stre a tout D.
/

VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, ,D'ot) VIENT DONC LE MAL? 259
<TArAeW KPATEITAI AE KAI AVTO TH TOV ArAeOV METOVCIA >
H. bono ~· tenetur autem et ipsum benigni metusia, H.
E. bono ; tenetur autem et hoc boni participatione, E.
S. bono; tenetur autem et ipsum boni participatione, S.
R. per•se-bono ; continetur autem et ipsum boni participatione, R.
A. soluto bono ; teneturque et ipsum participatione boni, A.
F. toti bono; atqui et ipsum participatione quadam boni regitur atque continetur, nempe bonum F.
P. toti; sed tenetur etiam ipsum boni communione, P.
P.· 't"li¡a.G<jl: xpa.n~'t"a.L os xa.t a.u't"o -;~ 't"OU áya.6oü p.s-::ouaLq., P.·
L. toti;.. sed tenetur etiam ipsum boni communione, L.
C. toti bono ; . adeoque tenetur aliqua boni communione, c.
D. le bien ; il est gardé par la mesure de bien qui reste, D.

< KAI OVCIOI KAI THN EAVTOV CTEPHCIN TO ArAeON TH OJ\WC AVTOV Meee:::et >
H. ét substantialificat ejus privationem boni omni ejus participatione. H.
E. et substantificat et suimet privationem bonum tata sui participatione. E.
S. et substantificat ipsius privationem bonum totaliter ipsius participatione. S.
R. et substantificat et .sui\ ipsius· privationem per-se-bonum ea quae totaliter. ips,ius participatione. R.
A. substantiamque addit bonum ipsum etiam privationi suae aliqua participatione sui. A.
F. ipsum . sua. quadam participatione ipsam quoque sui privationem quadam quasi essentia donat. ·F.
P. statumque dat. bonum ipsum etiam privationi sui. absoluta sui communicatione. P.
P.· xa.t OUO'LO~ xa.t 't"Tt'\1 sa.U't"OÜ o--rÉp7jO'L'\I 't"O áya.Gov ~ 8Aw~ a.U't"OÜ ¡.tsGsesL.' p..
L._ statumque dat bonum ipsum etiam privationi. sui absoluta sui communicatione. L.
C. atque hoc modo bonum sui etiam privationi statum omnino dat per sui communicationem. C.
D. et le bien, par la part de lui-mi!me qu 'il donne, est cause que par ailleurs il manque. D.

< nANTH. rAP AnEJ\SONTOC. TOV .ArASOV OVT€ KASOJ\OV· TJ, ECTAI. ArA60N ()y:T€ MIKTON >
H . .'<\ •"'" Omni · enim, abeunte• benigno;, .. · . ·<.· .·, . . ..tJftq~ •·•.\ mt"beniCfU!."' ,neque mixtum H.
E. , ·,· 1:,<. Omnino• enim abeunte ba,to, ;. · neque.·tota#i~ quidem·. ftrit, bonu71)i·neque mixtum E.
S. · ,;, ;Omnino .. enim abeunte bono, neque uni'l)ers(lltter aliquid erit: b.cmtim. neque mixtum S.
R . .., ,·.. .Omnino enim abeunte bono, neque universaliter quid erit b®um neque mixtum R.
A.· Nam.si·bonum prorsus abscedat, ·. neque omnino bonum. eri.t neque mixtum A.
F. Profecto. si bonum prorsus abierit, nec erit universaliter bonum alt"quod neque mixtum quidquam F.
P. ,Si enim omnino amissum sit bonum, neque omnino quidquid bonum erit neque mixtum P.
¡.t. 'llcivnr. ¡cX.p IÍ7tsÁ9óv-ro~ -r'.lu á¡a.Goü, ou-::s .xa.GqÁo~ ' 't"L,' E!fTC1.L áya.6ov oun fJ-LK'r0'\1 1'-;
L. Si. enim omnino amissum sit bonum, neque omnino quidquid .bonum erit neque mixtum L.
C. "·' :Nam bono. pen#us exterminato, , neque omni~lO quidquam..bonum erit neque mixtum C.
D. :·í< .SiJot,tt·bien;f,ait défaut, .. · ~ • ;. . il , n 'y .,a uta. plus rien de bon, de mixte D~

< OVTE AVTOKAKON El rAP TO KAKON ATEJ\EC ECTIN ArASON AnOVCIA >
H. neque malum. Si enim malum notJ-finitum. est benignum, absente H.
E. neque per-se-malum. Si enim malum imperfectum est bonum, absentia E.
S. neque, ipsum malum. Si enim malum imperfectum .est bonum, absentia S.
R. neque, per-se-malum. . . Si enim malum imperfectum. est bonum, . , ,,, . absentia R.
A" neque•ipsum malum. .•.·. ~:, , ¡ Nam si malum imperfeptf4~\.est,bonum,. ·,.:•· , per universam A.
fl+ 'nequ'e;. ma~um. ipsum. Si;,,éntm ipsum quod dicitur malu.7JJ~.i(~t imperjl{ctum .bonu1!J, ,., ,: nimi714m,1 per F.
P. 'neque. ipsum malum. ··.Si enim malum est bonum inchoa!um: e~; minus perfectum:. .:.:\,, ,. profecto P.
, a.u-roxa.xov.
¡.c.., ou-:-e , ,. , . . . E'~ ycx.p
' -:-o, xo:xov
' a.-rSAS~
' '\, ea-rw
' ..?.. C''
~J:j(l,v0'\1 ,... ~· ,_ .,._: ., . ' ,
a.1to.ua~q. p..

L. 'nequil~ipsum.malum. \Si enim malum est bonum inchoatum et minus perjectum,. '''-:·." profecto L.
C.neque,ipsum.malum. \ Si enim malum sit quoddam~,bo/lum imperfectum,.,.,:.: ,.... \.•: .. propter C~
D. ni,m@me de·.mal.; ,, Si le mal en eflet.est,u~· bien. inachevé,., · ;.· :• l'absence com- D.
260 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< nANT€1\€1 TOV ArA00V KAI TO AT€1\EC KAI TO T€1\EION ArA00N AnECTAI KAI TOT€ MONON >
H. omni benigno et imperfectum et perfectum bonum aberit. Et tune tantum H.
E. perfectissima boni et imperfectum et perfectum bonum aberit. Et tune solum E.
S. perfecta boni, et imperfectum et perfectum bonum aberit. Et tune solum S.
R. perfecta boni, et imperfectum et perfectum bonum aberit. Et tune solum R.
A. absentiam boni, et imperfectum et perfectum aberit bonum. Tuncque solum A.
F. universam absentiam boni, et imperfectum et perfectum bonum aberit. Tune profecto dum- F.
P. absoluta boni absentia, et minus perfectum et perfectum bonum aberit. Tumque demum P.
P.· 7t!l.V-rEAEi" "tOU d.yOt6ou, X!l.t '1:0 d-rEAE; xcxt '1:0 'l:ÉAE~OV &y!l.Gov d.7tÉ<l"'l:CX~. Kcx~ 'l:Ó'l:S p.·,vov p..
L. absoluta boni absentia, et minus perfectum et perfectum bonum aberit. Tumque demum L.
C. omnimodam boni absentiam tam imperfectum quam perfectum bonum aberit. Tumque solum C.
D. plete de bien empeche absolument tout bien, parfait ou impañait. Le mal ne sera D.

< ECTAI KAI Ocll0HC€TAI TO' KAKON HNIKA TOIC MEN ECTI KAKON OIC HNANTIWTAI >
H. erit et videbitur malum, cum quibusdam est malum quibus adversatur, H.
E. erit et videbitur malum, quando his quidem est malum quibus opponitur, E.
S. erit et videbitur malum, quando istis quidem est malum quibus adversatur, S.
R. erit et videbitur malum, · quando his quidem est malum quibus contrariatur, R.
A~ erit atque apparebit malum, cum aliis quidem est malum quibus adversatur, A.
F. taxat erit apparebitque malum, 'quando aliis quidem erit malum quibus est contrarium, F.
P. erit m~lum ac videbitur, cum aliis quidem malum est quibus est contrarium, P.
p.. sart:~.~ xo:t oq;G·Aae'l:cx~ -ro xaxóv, · ·~v(x!l. 'tO~~ fi-E'J sa·n xcxxov o{~ ~vcxviiw'tcxL, P.·
L. erit malum ac videbitur, cum aliis quidem malum est quibus est contrarium, L.
C. erit et apparebit malum, quando aliis quidem malum est quibus est contrarium, c.
D. et ne se -verra que par le tort qu 'il fait a ceux pour qui ii est un mal, D.

< · TWN .t.€ c.>c ArA0WN e:::HPHTAI MAX€C0AI rAP AMHI\OIC TA AVTA >
H. ··,, · his ·enim sicut bonis pendit. Compugnare enim alterutris et ipsa quae H.
E. ·. · · his quidem tamquam bonis aufertur. Pugnare enim sibi invicem eadem E.
S. ·· ab istis autem sicut bonum segregatur; Adversari enim sibi invicem eadem S.
R. .· ·ah his· autem ut bonis dependet. Pugnare enim ad. invicem eadem R.
A. ahaliis vero tamquam bonis exceptum est. Pugnare enim ad invicem eadem A.
F. ah aliis autem pendebit distinctum tamquam bonis. Nequeunt enim eadem F.
P. ah aliis autem ut bonis secretum est. Fieri enim non potest ut eadem P.
p.. 'l:WV ÓE w~ &ycxGt>v .é~~P"fl'l:!l.L. Mcix.ea-Gcx~ y&p &).Af¡),oL~ ..& cxú..& p..
L. ab aliis autem ut bonis secretum est. Fieri enim non potest ut eadem L.
C. ab aliis autem• tamquam bonis segregatum est. Nequeunt enim eadem C.
D. · ou par contraste avec le bien. Les memes choses ne peuvent pas, en tant D.

< KATA TA AVTA EN nACIN A.t.VNATON OVK APA ON >


H. secundum quiddam et ipsa quae in omnibus sunt impossibile est. Non utique est H.
E. per eadem in omnibus impossibile. Non ergo ON E.
S. secundum eadem in omnibus est impossibile. Non igitur exsistens est S.
R. secundum eadem est in omnibus impossibile. Non igitur est R.
A. secundum eadem in omnibus possibile non est. ·· Non igitur substantia estA.
F. seéundum eadem ínter se in omnibus repugnare. Malum igitur · non potest ex- F.
P. per eadem contraria sint in omnibus. Non igitur est aliquid P.
fl-• Xr.<'ta '!:a aÚ'l:a EV 7tiiO"W cfÓÚvCXT0'\1. .O'ux cxpcx
~ " p..
. ov
L. per eadem contraria sint in omnibus. Non igitur est aliquid L.
G. secundum eadem· ínter se in omnibus repugnare. Malum itaque non est C.
D. qu'elles sont les memes, · s'opposer en tout les unes aux autres. Ainsi, le mal n'est pas D•

.,.· ...
·,:.·
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 261

< TO KAKON AMA OVA€ EN TOIC OVCIN ECTI TO KAKON El rAP nANTA TA ONTA >
H. malum. Sed neque in exsistentibus est malum. Si enim omnia quae sunt H.
E. malum. Sed neque in exsistentibus est malum. Si enim omnia exsistentia E.
S. malum. Sed neque in exsistentibus est malum. Si enim omnia exsistentia S.
R. malum. Sed neque in exsistentibus est malum. Si enim omnia essentia R.
A. malum. Sed neque est in substantiis malum. N am si quae subsistunt omnia A.
F. sistens aliquod esse. Atqui nec in exsistentibus inest malum; Si enim haec omnia sunt F.
P. malum. Quin ne in iis quidem est quae sunt. Si enim quae sunt a bono P.
p.. "o xcx.xóv. 'A).),& ouo€ év "o~¡; OUIJ'LV ea.-~ '!:0 xcx.xóv. Ei yb.p 1t~v-¡;cx. 't"& ov~cx. p..
L. malum. Quin ne in iis quidem est quae sunt. ·Si enim quae sunt a bono L.
C. res aliqua. Quin ne rebus quidem inest malum. Nam si res omnes sint C.
D. un ~tre. Le mal n'est m@me pas dans les choses. Car si toutes choses proviennent D.

< EK TArAeOV KAI EN nACI TOIC OVCI KAI nANTA nEPIEX€1 TArAeON H OVK ECTAI >
H. de bono, et in omnibus exsistentibus et omnia continet bonum, aut non est H.
E. ex bono, et in omnibus exsistentibus bonum et omnia continet bonum, aut non erit E.
S. ex bono, et in omnibus exsistentibus et omnia continet bonum, aut non erit S.
R. ex per-se-bono, et in omnibus exsistentibus et omnia continet per-se-bonum, aut non. erit R.
A. ex bono sunt, et in omnibus substantiis est et omnia continet bonum, non igitur erit A.
F. ex bono, omnibusque bonum inest et continet omnia, nimirum in his F.
P. sunt omnia, et in omnibus quae sunt inest omniaque continet bonum, · aut non erit P.
¡.~.. ex 'tci.ycx.Oou, xcx.t év 1t.ia~ 't"OL<; oua~ xcx.t 1t~v-;cx. 1tEp~éxE~ 'taycx.Oóv, ~ oux ea'tcx.L p..
L. sunt omnia, et in omnibus quae sunt inest omniaque continet bonum, aut non erit L.
C. ex bono, omnibus insit bonum, omniaque contineat, malum utique vel C.
D. du bien, s'il y a du bien en toutes, et si le bien les contient toutes, ou le mal n'est D.

< TO KAKON H EN TArAeW ... , OVK ECTAI >


H. malum aut in bono.. . ·. ...· non est, H.
E. malum, aut in bono.. . ..; non erit, E.
S. malum in exsistentibus, .aut in bono erit. Et quidem in bono non erit, S.
R. malum in exsistentibus, aut in per-se-bono erit. Et nunc in per-se-bono non erit, R.
A. malum in substantiis, aut in bono erit malum. Atqui in bono non erit, A.
F. malum esse non potest. An forsan in bono malum esse potest ? Minime; F.
P. malum in iis quae sunt, aut in bono erit. . Atqui in bono non erit, P.
P.· '!:0 XCX.XO'I ev 'tOL¡; OUIJ'~'1' ~ ev 't"aycx.Oi¡) EIJ''t"CX.~.' Et y&p p.T¡v ev -¡;cfycx.Oi¡l oux ea't"riL, p..
L. malum in iis quae sunt, aut in bono erit. · , · Atqui in bono non erit, L.
C. non erit in rebus, veZ in bono erit~ •''". . · · Atqui in bono non erit, C.
D. pas dans les choses, ou le mal· fait partie du bien. · Or il n'a pas place dans le bien, D.

< KAI rAP OVA€ EN nVPI TO lllVXPON OVA€ TO KAKVN€C0AI TW KAI TO KAKON >
H. etenim neque in igne quid frigidum, neque malignari quid et malum H.
E. etenim neque in igne frigus, neque ille vitiatur eo et malum E.
S. etenim neque in igne frigidum, neque malum in eo fieri quod et malum S.
R. etenim neque in igne frigidum, neque malificari eo et malum R.
A. quippe neque in igne jrigidum est, neque. quidem erit malum eo ipso quod bonum A.
F. nam nec est in igne frigidum, nec malum in. he ~ullunf admitiere potest quod malum etiam F;
P. neque enim in igne frigus inest, nec depravari poterit id quod etiam malum P.
.p.. x:n' yczp OUoE
\ ,~, -V
~ ·'·
1tUpL' '!:0' yuzpov,
, . ouo€ '!:O xxxÚvEa0cx.~ 'ti¡J xcx.t -rO: xcx.xov ~·
L. neque enim in igne frigus inest, nec depravari poterit id quod etiam malum L.
e. neque enim in igne jrigus est, nec depravari poterit id quod etiam malum C.
D. pas plus que le froid dans le feu, pas plus que rendre mauvais n'aide a· rendre.· bon D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< ArASVNONTI El AE ECTAI nwc ECTAI EN TArAec.l TO KAKON El MEN >


H; benignificat. Si autem est, quomodo est in bono malum ? Si quidem H.
E. bono exsistente. Si autem fuerit, quomodo erit in bono malum? Si quidem E.
S. bonum jacit. Si autem, erit in bono malum ? Si quidem S.
R. bonifican/e. Si autem, e'rit aliqualiter in per-se-bono malum ? Si quidem R.
A. ejjicit malum. Si igitur erit, quomodo erit in bono malum ? Si quidem A.
F. reddit bonum. Sin autem fingatur in bono malum esse, quonam pacto inerit ? Si enim ex ipso F.
P. reddit bonum. Si vero erit, quomodo erit malum in bono ? Si quidem P.
p.. áyot9úvov-n. E( o€ ea-rot~, 7tW~ ea-ra.~ év -ráya.9ij> -ro xa:xóv ; Et ¡úv P.·
L. reddit bonum. Si vero erit, quomodo erit malum in bono ? Si quidem L.
C. bonum reddit. Quod si erit, quomodo erit in bono malum ? Si quidem C.
D. le mal. Que le mal soit partie du bien, comment l'expliquerons-nous? 11 est absurde D.

< e: AVTOV ATOnON KAI AAVNATON OV AVNATAI rAP WC H TWN 1\0rlc.lN >
H. ex ipso, ülicitum et impossibile. Non potest enim ( sicut sermonum H.
E. ex eo, inconsequens et impossibile. Non potest enim ( ut eloquiorum E.
S. ex ipso, inconveniens et impossibile. Non enim potest (sicut eloquiorum S.
R. ex ipso, inconveniens et impossibile. ·Non potest enim (ut eloquiorum R.
A. ex bono esse dicatur, ineptum simul id est' et impossibile. Neque enim potest A.
F. concedatur exsistere, absurdum id quidem et impossibile. Nam (ut sacrorum eloquiorum F.
P. ex eo· est, id absurdum est nec fieri potest. · Non enim potest P.
P.· l~ otu-rou' a-r07tOV XotL dOúvot-rov. . . Ou Oúvot-rott y&p (@.; ~ -rwv 'Aoyiwv P.·
L. ex eo est, id absurdum est nec fieri potest. Non enim potest L.
C. ex eo est, absurdum id est nec fieri potest. Non enim potest C.
D. et impossible d 'abord que le mal vienne du bien. 11 ne peut pas se faire D.

< AI\HSEIA c¡,HCI AENAPON ArASON KAPnOVC nONHPOVC nOIEIN OVAE MHN TO ANAnAI\IN €1 AE >
H. veritas.· dicit) arbor bona fructus malos jacere, neque' quin' quid reiteratur. Si autem H.
E. veritas• ait) arbor bona fructus malos facere, neque illud iterum. Si autem E.
S. veritas dicit) arbor bona fructus malos facere; neque quidem e converso. Si autem S.
R. fJeritas ·ait) arbor bona fructus malos jacere, neque quidem e converso. Si autem R.
A. ( ait veritas) arbor bona fructus malos facere, neque item e converso. Si autem A.
F. veritas inquit) non potest arbor bona fructus malos facere, vel mala bonos. Sin autem F.
P. (ut scripta divina tradunt) arbor bona fructus malos facere, nec contra. Si P.
p.. á'Af¡9eLii cp11a~) Oévopov ciya9ov xa:¡mou.; 7tOV1}po:i.; 7tOte~v, ouoe p.-f:v -ro liYii7totAw. E~ o€ P.·
L. ( ut scripta ·divina tradunt) arbor bona fructus malos facere, nec contra, Si L.
C. (ut scripturae veritas testatur) arbor bona malos fructus /acere, nec contra. ·, · Si C.
D. (I'Écriture le dit bien) qu'un bon arbre donne de 'mauvais fruits, et vice versa~ • Si le mal D.

< OVK e: AVTOV e::: A/\1\HC AH/\ONOTI APXHC KAI AITIAC >
H.non ex ipso, ex altero manijeste principio et causa. H.
1/ E. non ex ipso, ex alío clarum quía principio et causa. E.
S. non ex ipso, manifestum quod ex alío principio et causa. S.
R. non ex ipso, ex alio manifestum quia principio et causa. R.
A. ex ipso. non est, ex alío profecto principio et alía ex causa erit si est~" . · ...... A.
F. bono. malum ex se ipso :non inest, an ex alio forsan" tamquam principio causaque continget ? F.
P. ·ex'eo non est,,perspicuum est id·projectum esse ab alío principio atque caus~. ... • P.
P.· OU~· l~ otu-roü, éE «'AAT}~ 07lAOVÓ't~ cipiií~ xott CZL'rLotc;. ' .'. fA-·
¡' L. ·ex'ieo. non est,· peripicuum• est id projectum esse ab alío principio atque causa .. • " · ·'·.·, ' L.
C. ex eo non est, perspicuum est id projectum esse ab alío principio atque cat.isa. ·· · ·· ' C.
D. ne' vient pas du bien, nécessairement il a un autre principe, une autre · cause. · D.
VINGTIEME SECTION ; DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

< KAI fAP H TO KAKON eK TOV AfA00V eCTAI H TO AfA00N eK TOV KAKOV H el MH TOVTO >
H. Etenim aut malum de benigno erit aut benignum de malo, (si non est istud H.
E. Etenim aut malum ex bono erit, aut bonum ex malo, aut (si non hocE.
S. Etenim malum ex bono erit, aut bonum ex malo, aut (si non hoc est S.
R. Etenim ullum malum ex bono erit, aut bonum ex malo, aut (si non hoc R.
A. Nam aut malum ex bono erit, aut ex malo bonum, aut (si et idipsum A.
F. Jam vero veZ malum ex bono erit, veZ ex malo bonum, aut (si hoc est F.
P. Nam aut malum ex bono erit, aut bonum ex malo, aut certe (si hoc fieri P.
P.· Kott y&p 7¡ -ro XotXOV ex -roti rJ.yz6au Ea''rot~, 7¡ -;o &.yot6bv ex -rau XotXOU, ~ (el p.l¡ 't"OU'rO P.·
L. N am aut malum ex bono erit, aut bonum ex malo, aut certe (si hoc fieri L.
C. Nam aut malum ex bono erit, aut bonum ex malo, veZ si id fieri C.
D. Oui, ou le mal vient du bien, ou le bien vient du mal, ou, si ces hypotheses D.

< llVNATON e::: AJ\1\HC APXHC KAI AITIAC eCTAI KAI TO AfA00N KAI TO KAKON nACA rAP >
H. possibile) de altero principio et causa erit et benignum et malum. Omnis enim H.
E. possibile) ex alio principio et causa erit et bonum et malum. Omnis enim E.
S. possibile) ex alio principio et causa erit et bonum et malum. Omnis enim S.
R. possibile) ex alio principio et causa erit et bonum et malum. Omnis enim R.
A. possibile non est) ex alio initio et causa erit et bonum et malum. Nulla enim A.
F. impossibile) ex alio quodam principio causaque erit bonum pariter atque malum. Nulla enim F.
P. non potest) ex alio diversoque principio et causa tum bonum erit tum malum' Nulla enim P.
¡J.. ouvot-róv) É~ &),A"fj~ rJ.px1i~ xott otl•::iot~ Ea''rotL xzt -ro dyot6ov xott 't"O xot.xóv. ' llia"O( y&p p..
L. non potest) ex alío diversoque principz"o et causa tum bonum erit tum malum. Nulla enim L.
C. non potest, ex alio principz"o et causa exsistet tam bonum quam malum. Nulla enim C.
D. sont fausses, c'est un autre principe qui cause et le bien et le mal. On ne peut D.

< AVAC OVK APXH MONAC de eCTAI nACHC AVAllOC APXH KAITOI ATOnON >
H. dualitas non est principium, unitas autem est omnis dualitatis principz"um. Atqui illicitum H.
E. dyas non principium, monas autem erit totius dyadis principium. Et quidem incomequens E.
S. binarius non principium, unitas autem erit omnis binarii principium. Et quidem inconveniens S.
R. dÚalitas non principz"um, unitas autem erit omnis dualitatis principium. Et quidem inconveniens R.
A. dualitas· principium est, unitas vero dualitatis erit initium. Ac fieri non potest utA.
F. dualitas est principium, sed unitas ipsa est dualitatis omnis initium. T ametsi absurdum est F.
P. duo sunt principz"um, sed monas est principium duorum omnium. Atqui absurdum est. P.
P.· ou~~ oúx rJ.px-1¡, p.ov&~ os Ea'.otL 1tcXI1'7}~ ou:loo~ rJ.px-1¡. KothoL ¡f't"01t0\l p..
L. duo sunt principium, sed monas est principium duorum omnium. Atqui absurdum ·est L.
C. dualitas principz"at, sed unitas erit principium omnis dualitatis. Atqui absurdum quoque C.
D. ~tre principe a deux, toute dualité vient d'une seule cause. Or on ne peut ad- D.

< e::: eNOC KAI TOV AVTOV nANTeAWC eNANTIA nPOJeNAI KAI eJNAI >
H. est ex uno et eo ipso duo omnino adversantia prodire, et esse H.
E. ex uno et eodem duo omnino contraria provenire, et esse E.
S. ex uno et eodem duo perfecte contraria procedere, et esse S.
R. ab uno et eodem duo omnino perfecte contraria procedere, et esse R.
A. ex uno atque. eodem duo penitus contraria prodeant, et utA.
F. confiteri ex uno eodemque duo quaedam prorsus ínter se contraria proficisci, atque ita: F.
P. ab uno atque eodem duo et proficisci et esse contraria, P.
p.. t~ évo~ xot~ Tou · otú-roti Oúo 1totv-;elw~ ÉvotvTÍ.ot 7tpoi:É'IotL, XO(L e~vO(~ p..
L. ab uno atque eodem duo et proficisci et esse contraria, L.
C. est ex uno et eodem duo prorsus contraria proficisci, et exsistere C.
D. mettre qu 'un seul et m~me principe produise d~ux choses absolument contraires, ·1 comme. D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< KAI AVTHN THN APXHN OVX AnJ\HN KAI ENIAIAN MM MEPICTHN KAI AVOEIAH >
'
H. et ipsum principium non simplex et uniale,. sed partitum et bispeciem H.
E. et ipsum principium non simplum et singulare, sed partitum et biforme E.
S. et ipsum principium non simplex et singulare, sed divisibile et biforme S ..
/?.. et ipsum principium non simplex singulare, sed partitum et biforme R.
A. sit ipsum principium non simplex et singulare, sed divisum et praeferens dualitatem A.
F. ipsum quoque principium non esse simplex penitusque unum, sed divisum atque biforme F.
P. idemque principium non simplex atque unum esse, sed divisum atque duplex P.
fA· X«L au-.hv -.hv dpxl)v oux d-:tA1ív XO!:L ÉYLaiav, riAAa !J-EpLarl¡v xaL OUOEL01í fA·
L. idemque principium non simplex atque unum esse, sed divisum atque duplex L.
(J. idemque principium nec simplex nec unum esse, sed divisum ac duplex C.
D. si le m@me principe, au lieu d'@tre simple et unique, était partagé, a deux faces, D.

< KAI ENANTIAN EAVTH KAI HMOIWMENHN KAI MHN OVT€ AVO TW ONTWN ENANTIAC APXAC >
H. et. adversarium ipsum et mutatum.. Et quin neque duo exsistentium adversaria principia H.
E. et. contrarium in se ipsum et mutabile.. Jmmo vero neque duo exsistentium contraria principia E.
S. e(contrarium sibi ipsi et variatum. Et quidem neque duo exsistentium contraria principia S.
R. et,',contrarium sibi ipsi et alteratum. · Et quidem neque duo entia contraria principia R.
A. cwztrariumque sibi ipsi atque immutatum. Nempe neque duo rerum contraria principia A.
F. contrariu~ sibz'met atque repugnans. N eque rursum possibile est duo rerum F.
P. contrariumque sibi et immutatum. ·. Nec vero duo. eorurn quae sunt principia· contraria P.
p.. xat Év.av·dav éau-r~ xor:t T¡ÁAoLwp._ÉYytY. K(l(t ¡Ll:v oú-re Oúo -rwv óv-rwv Évor:v-ria~ ripzlx.r; p..
L. contrariumque sibi et immutatum. Nec vero duo eorum quae sunt principia contraria L.·
C. et sibi ipsi contrarium ac repugnans. Neque vero duo rerum principia contraria C.
D. contraire a sol et altérable. On ne saurait admettre non plus que les @tres viennent D.

< AVN,o\!.ON EINAI .·: • '·... KAI TAVTAC. EN AMHMIC KAI El\! .TW nANTI KAI >
!I.posSibile est, . . . ·:.,, · \,;\\ •........... , :,...,.! . .,,.,,, ,,..,.·,,, et ipsa..,in,'invicem·et in omni H.
E, possibile, . ·. • . , . ·; ·, ·, :::. · ··: et. ea. inter se invicem et in universo E.
/ S. possibile est esse,. et ista in· se invicem et in omni S.
R. possz'bile esse, .. ,· et haec in ad invicem et in omni et R.
A. esse possibile est, et ea in se mutuo et in· mundo A.
F. esse principia, . · et invicem et in universo contraria atque F.
P. esse possunt, eorumque alterum in .altero et utrumque in universo, ita ut etiam P.
p.. ouva-rov elvaLi ,· · xor:t. -.aú ;or:r; .ÉY dAAf¡Aor:Lr; xcxt Év -rij> 1t«Y'tL xat p..
~- esse possunt, 1 eorumque alterum in ·.altero . et utrumque in universo, ita ut etiam L.
e;.. ,,...: .. ,· ... · ·' · · , , . quae sibi mutuo et universo insint pugnare C.
D~ de· deux•. principes contraires, ·.;. renfermés l'un dans, l'autre, se retrouvant partqnt, et tou- D•

< MAXOMENAC El rAP TOVTO A09EIH .:· \'' i ECTAI KAI O eeoc OVK AnHMWN OVA€ EKTOC >
}[.compugnantia. Si enim hoc detur, erit et Deus non indemptus neque sine H.
E. pugnantia. Si enim hoc daretur, erit et Deus non innocens neque sine E.
S. adversantia. Si enim hoc datum sit, . ,, erit et Deus non sine laesione neque extra S.
(7.! R-,cqntrapugnantia. , Si .enim hoc detur, '··· \>H\1.).,\Ii\''"'' . erit·et Deus non'illaesus neque sine R.,
¡J.esse repugnantia. , Nam si. hoc detur, . erit Deus· quoque. non exsors dijjicultatis atque A.; .
P~ 'rebcnantia: Si eni;,1·i4_>:~~edatur, . . ¡,.oH:. nec:dJ~• ipse. a detrimento• molestiaqué pi-ocul F .. · ·
P. sint. repugnantia. Si enim hoc detur, primumne , Deus · quidem ipse incolumis · erit · vacuusque P.
!L: !J-IlXO~J-ÉVa~.. m ylx.p -roii'to oo9e!1}, - ' ':•(HEa-.aL xab ó Gek oúx: cimwwv ouoe ÉX'tO~ P.•.
L~ sint repugnantia. Si enim hoc detur, primumrur· Deus quidem ipse incolurms '· erit '· vacuusque L~
C. quoque ·possint. Si enim hoc detur, ' , · ,'~ ne, Deus quidem ipse incolumis erit vacuusque C,
D. jours. opposés.. , · S'U en était ainsi, · ' · ,Dieu 1in@me ne sei'ait .pas hors d'atteinte et sans D.

·, :
<' .·,
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'Oi.J VIENT DONC LE MAL?

< l.VCXEPEIAC €1n€P EIH TI ••. AVfüJ TO ENOXAOVN enEITA ECTAI nANTA ATAKTA >
H. difficultate, quía si est quid quod ipsum inquietet. Inde erunt omnia inordinabilia H.
E. rixa; si quidem si sit quid eum perturbans. Sequitur quod omnia erunt inor- E.
S. molestiam, si sit aliquid ipsi adversans. Postea erunt omnia inordinata S.
R. molestia, si quidem sit aliquid et ipsum conturbans. Deinde erunt omnia inordinata R.
A. molestiae, si quidem sit aliquid quod ipsum quoque perstringat. Deinde cuneta erunt inordinata A.
F. aberit, si quidem non desit quod ipsum quoque perturbet. Praeterea cuneta erunt inordi- F.
P. molestia, si quidem sit aliquid quod eum offendat. Deinde inordinata omnia erunt P.
¡J... oucrzepda:;;, s[7tsp EL'l) -rt xa:t a:thi¡) -ro E'IOX.A.ouv. "E7tsL-ra: Ea't'otL mívTa: ~'t"!l.X't"ot p..
L. molestia, si quidem sit aliquid quod eum offendat. Deinde inordinata omnia erunt L.
C. molestia, siquidem sit aliquid quod eum offendat. Deinde cuneta erunt inordinata C.
D. peine, quelque chose le generait. Tout serait .en désordre D.

< KAI A€1 MAXOMENA KAITOI q,IAIAC nACI TOIC OVCI TO ArAeON >
H.et semper compugnantia,. atqui amoris omnibus exsistentibus bonum H.
E. dinata et semper pugnantia, et quidem amicitiam omnibus exsistentibus bonum E.
S. et semper pugnantia, et quidem de amicitia omnibus exsistentibus bonum S.
R. et semper contra pugnantia, et quidem amicitia omnibus exsistentibus bonum R.
A. semperque pugnantia, cum certe bonum ipsum quae sunt omnia amicitiae. foedere A.
F. nata semperque pugnantia, atqui bonum ipsum amicitia quadam cuneta F.
P. semperque repugnantia, atqui bonum cum iis quae sunt omnibus amicitiam P.
¡1... xa:t &d p.a:x.óp.sva:, · . x!X.l-roL r¡~A.la:;; 7t~aL -ro~c; ouaL -ro áya:Oov p..
L. semperque repugnantia, atqui bonum cum iis quae sunt omnibus amicitiam L.
C. semperque pugnantia, atqui bonum cum rebus omnibus amicitiam C.
D. et _sans cesse en état de lutte, alors que le Bien fait régner la concorde D.

< METMI.düJCI KAI AVfOEIPHNH KAI EIPHNO.dCiJPOC VMNEITAI nPOC. TCiJN IEPCiJN >
H.dat, et ipse pax 'et pacimunerans hymnizatur a sacris H.
E. tradit, et per se pax e(·pacis. donans: laudatur a sacris E.
S. tribuit, ' et per se pax et. paéis· donator laudatur a sanctis S.
R. tradit,. et per se pax et.c pacis dator laudatur a sacris R.
A. copulaverit, ipsaque pax et pacis.largitor. celebratur a theologis A.
F. conciliat, a sanctisque theologis et pax et pacis auctor F.
P.jungit, idque ut pax et pacis largitor laudatur a sanctis P.
p.. p.E't"!l.OLOWaL, xrxL aú-roer.pl\v~ xcxl eip-r¡vóOwpoc; ÚftVELTcxr. 'ltpbc; ':'biv le:pWv p..
L.jungit; idque ut pax et pacis largitor laudatur a· sanetis L.
C.jungit, ideoque ut ipsa pax pacisque conciliatrix a theologis sanetis C.
D. entre tous, et que les auteurs inspirés le chantent comme la~Paix substantielle~· source de D.

< eeoAorüJN .diO KAI q,IM TArAeA KAI ENAPMONIA nANTA KAI MIAC >
H. theologis;. · Ideo et amantia benigna et harmonica omnia, et una H.
E. theologis. ·, Proinde et amica bona et compacta omnia, et una E.
S. theologis. Propter quod et amica bona et convenientia omnia, et unius S.
R. theologis. Propter quod et amica bona et concordia omnia, et unius R.
A. sanetis.,. Quocirca et bona omnia amicitiae nectuntur foedere nOique consentiunt, . una ex A.
F. appellatur. Quamobrem bona omnia sibi invicem amica: sunt< et · consona, '· ex una 'vita F.
·P. theologis.·' ·•.•.. ,. !taque bOno. ínter se. amicitia conjuncta sunt omnia: et consona, · ' atque· ah una P.
:1..·. OsoA.óywú r . á~b xa:t !flAa. :-r&ya:Oa:; xa:t lva:pp.ÓvLa: 1tána:, • xa:t 'p.L~c; fJ..·
L. theologis; : ,,,,, Ita4ite bona inter se amicitia conjuncta sunt omnia et consona, ' atque ah uná L.
C.laudatur:'. !taque bona omnia sibi invicem amica sunt et consona, tamquam ab C.
D. toutelpaix•. , ..~. Par elle, tous les. biens s'entendent et sont d'accord, · ':'·( viennent D.

"e;\
266 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< ZCUHC EKrONA KAI nPOC EN ArAeON CVNT€TArMENA >


H. 'Dita · genita, et in unum benignum constituta, H.
E. vita genita, et ad unum optimum coordinata, E.
S. vitae germina,. et ad unum bonum coordinatá, S.
R. vitae germina, et ad unum bonum coordinata, R.
A. vita progenita, atque ad unum compacta bonum, A.
F. videlicet pullulantia, ad unumque ordine certo disposita bonum, atque sicut eodem F.
P. vita propagata sunt, et ad unum bonum ordine quodam disposita pertinent, P.
fL ~W1¡~ EX'(OV;t, XOCL 7tp0~ gy dyoc~OV O"UV't'E't'OC'(fLÉVoc, P··
L. vita propagata sunt, et ad unum bonum ordine quodam disposita pertinent, ··L.
C. una vita propagata, et ad unum bonum coordinata, c.
D. de' la Vi e unique, vont tous ensemble au seul vrai Bien, D.

< KAI nPOCHNH KAI OMOIA KAI nPOCHrOPA AJ\1\H/\OIC >


H. et grata, et similia, et appellantia invicem. H.
E. et ·adunata, · et similia, et comparata ínter se ad invicem. E.
S. et . mansueta, et similia, et se invicem adjuvantia. S.
R. et . mansueta, . et similia, et collocativa ad invicem. R.
A. et 'plaCida, · atque similia, · · et pari appellatione conjuncta. A.
F. quasi generis cognomento, ita conditionis similitudine et affectione quadam mansueta conjuncta. F.
P. blafulaque súnt alia aliis, · et similia, , . ,\. atque comía. P.
p.. X2.t' 7tpO!l"r\V1i' ' ' XotL OfLOt::J., xoct 7tpocr-l¡yopoc &.).)..T¡).ot~. · fL.
L. blandaque sunt alia aliis, · et similia, · ' atque comía. . L.
C. placidaque, · atque sz'milia, et z'nter se affabilia. C.
D. dans la paix, · la concorde, et )'entente réciproque. D.

< i• .. CUCT€ OVK EN eecu TO KAKON .. · · ' KAI TO KAKON OVK EN6€0N AJ\1\ OV!J.€ >
H. , ,.,:,,í; !taque. non deale• mazum; , ··. · · .,, et malum non deale. Sed nequeH.
E.· ,,·;.,:;·iltaque: non divinum malum;· · et malum non di'Dinum. Sed neque E.
S. · .· Quare non' in: Deo est' malum, et malum non est res mota a Deo. Sed neque S.
R. . Quare non in Deo inalum, et malum non dz'Dinum. Sed neque R.
A. !taque non est in Deo malum, et malum divinum non est. Sed neque A.
F. Quapropter 'malum neque est in Deo, neque divini commercii quidquam habet. Sed nec F.
P. Non. igitur in Deo est malum, nec cum Dz'vinz'tate ullum habet commercium. Quin ne ex P.
;1.. , ··'<~'Orie· oúx. ev· 8e4> 't'o xocxóv, xcxt 't'o xocxov oúx· evGeov. , 'A).A' oúoe fL·
L. l, ·:·.Non igitur. in Deo est' malum, nec· cum •Divinitate ullum habet commercium. Quin ne exL.
C. -:.> (:·Non igitur in. Deo malum est, neque. malum est quid divinum; Sed nec C.
D~ :JAinsi le: ~al:'n'est·.pas en· Dieu;:. , ::¡;u: n'est den· de dlvin.: 11 ne vient D.

···.
< €K eeov TO KAKON · €1 rAP'OVK ArA60C'· H ArAeOnOI€1 >
H. ex Deo malum ,· ·:i · · Si ·enim. non bonus, aut :benignificat H.
E. ex Deo malum ; si enim non bonus, aut bene facit E.
S. ex Deo est malum; aut enim non est· bonus, .· aut bona facit S.
R. ex. Deo malum; ( · .> · · aut enim non' bonus, ·. aut bonificat R.
A. est ex Deo m'alum ~:,..,~.. ,. ' , aut' enim bonusiiiOn"est, "' aut bona facit A.
·F. exi·Dea malum est ,·, aut eninz 'concedendum.·eiit:·:neum.mon esie bonum; aut, ·.-si proculdubio p,
P. Deo quidem est malut1{; · · ·. aut enim· bonui/1Úm est; .y•,\ "' · .,, · ·; aut bona facit P:
fL· ex ..8eou 't'O xocxóv·. '·;< ···:· •' ~tyap oúx rlyci6óc;,·· . ·. ;.,. '·' .:l!!. 7¡ ciyoc607tO~Et IL
L; 'Deo quidem est malum'j , ~ . aut enim~ bonus 1úm est, 1 ;';.,•,\. • · ·, .~ · ,\ '· aut bona facit L.
. C. éx, Deo malum est; ,. ,. '.'\' ·. aut enim bonus non est, .. ;. · vel bona jacit C.
D. pas1 non plus de Dieu; . ·, car, ou• Dieu n'est pas bon, · '' ou ce qu'II' fait D.

<.
VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

< KAI Ar A0A nAPAr€1 KAI OV nOTE M€N KAI TINA >
H. et bona ducit, et non quidem umquam et usquam, H.
E. et bona adducit, et non aliquando quidem et quaedam, , . E.
S. et bona producit, et non aliquando quidem et quaedam, S.
R. et bona adducit, et non aliquando quidem et quaedam, R.
A. et bona producit, neque aliquando quidem atque aliqua, A.
F. bonus est, bene facit efficitque bona, neque tamen ita ut aliquando tantum aliqua bona faciat, F.
P. et bona in lucem profert, atque id non interdum et aliqua, P.
xo:t dyo:G& 7to:p&ysL,
!'-· xo:l. ou 7tO'l:S ¡úv xo:l. ·nv&, !'-·
L. et bona in lucem profert, atque id non interdum et aliqua, L.
C. bonaque producit, et non aliquando quidem et aliqua, C.
D. et cause est bon. 11 ne peut a une heure produire certaines choses bonnes D.

< nOTE A€ OV KAI OV nANTA METABO/\HN rAP >


lf.. et quondam hoc autem non et non omnia ; translationem enim H.
E. aliquando non et non omnia ; · transmutationem quidem E.
S. aliquando autem non et non omnia ; transmutationem enim S.
R .. aliquando autem non et non omnia ; transmutationem enim R.
A. aliquando vero non et non omnia ; · pateretur enim A.
F. aliquando vero non agat vel non omnia ; · alioquin permutationem F.
P. interdum non ítem nec omnia ; · isto enim pacto P.
¡.t.. 7to-.e oe ou xo:l. ou 1t&no: • · P-ETo:óo'AT¡v y&p p..
L. interdum non ítem nec omnia; isto enim pacto L.
c. aliquando vero non et non omnia ; isto enim pacto C.
D. et a une autre ne plus en faire, en sorte que tout ne soit pas bon. Par la, 11 souffrirait D.

< EN TOVTc..> neJC€TAI KAI AMOic..>CIN KAI nEPI AVTO TO nANTe..> N·. 0€10TATON >
·~ H. in isto patietur et mutationem . :¡'.·. '· · :: :' :. · ·' et ipsum quod omnium, est divinissimum H.
E. in;: hoc· fddet' et mtltabilitatem : . \ .• ·.. · ; eb· circq.,.'se hoc ·est circi:Z. omnium{ divinis- E.
S. in hoc: patietur et: variationem •· ·, circa.~se·ipsum quád est omnium·,tt,ivinis- S.
R. in' hoc· pátletur et· alterationem . ·· 'et circa ipsum omnium divinÍ$,SÍmum R.
A.in hoc mutatidnein ac varietatem ,, etiam·circa id quod est omnium· augus- A.
F. conditione hujusmodi pateretur diversitatemque in se ipso circa id quod augustissimum est, F.
P. mutatio in eum cadet atque commutatio in id etiam quod ipsum est praestantis- P.
!'-· ~v TotÍ't"(¡l 7ts(d"e'fo:L xo:l. d'A'Aoiwaw xo:l. 7tEpl. o:u-.o -.b 7t&.v-.wv GsLó-.o:-.ov !'-·
L. mutatio· in 'eumcadet atque commutatio in.: id· etiam. quod ipsum ·est praestantis- L.
e. mutatio in) eutti: cadet atque commutatio -".'. )' ' ' ' 'etiam 'eirca id quod omnium divinis- e.
D. ~u~ chartgement,· de l'altération; · , en: cé! quUouche· au :plus' divin: dettoút, D.

<THN AITJAN: ,' '' €1 A€ €N"eec..>·TArA00N VnA~IC€CTJN:1 t,'¡'&\;·, :\. >


H.'causams · Si autem in>Deo benignum substantia est; ~ ···· H.
E. simum et causam. ·,.,,.·Si autem·in· Deo bonum subsistentia est, ., ·. :•·: E.
S. simum secundum causam. ·Si autem in Deo bonum essentia est,,. :. · ·:·::::·. S.
R.causam~~;·. Si autemin Deobonum exSistentiirest;.'· ... '·'·.,·· R.
A. tissimilm>atq1Je. causa. Sin auteni in· Deo bonum· substantia• est'·et• in eo' malum?t\Yll :A.
F. videlicet;;catisam:·.~. . ·; Jam vero si quidem,in·,IJ)eo\!;bonum ipsa. sua ..substantia'(est; .F.
. P. simum·¡~'iiinr!iu1k;~',iid ·,es/'.< causa. . :-··.'''·>:Sin autem;in·'Difo\bcinum essentia··est,';"""·\'?i1'.i('lw.~.::; P.
!J.,
1
:tT,v'ii..eil.v~;.'~;.:~.,
. ) .
' ' ' ,' '
E~ o€ ~V 8sw' -.d.y'a.GOv \J7to:l'le{¿
1 •
~crrLv,''• ; > /• ' ' 1},·
L. simum.·· dmnium,¡ id. est:. caus.a. · •·Sin autem in Deo· bonum esiéntia: ·est,;)•!il\•:.<:''· ''·". :' L.
C:simum ist;tids'est; causam. '· ,., · Quod si vero in Deo bonum·sit'ipsa·substantia~í: u· .. '.: ·C.
D. al'la• cáusali(é~; ,, : Et, si le1 Souverain Bien est comme· l'essence,déc·Dieu; ·~·~ :. D.
268 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< €CTAI O M€TABMJ\ú>N €K TArA00V 0€0C nOT€ M€N ú>N nOT€ A€ OVK CUN >
H. erit qui transfertur de bono Deus, quoties quidem ens, quoties quidem non ens. H.
E. erit transferens ex bono Deus, aliquando quod est, aliquando autem quod non. E.
S. erit transiens ex bono Deus, aliquando quidem exsistens, aliquando non exsistens. S.
R. erit transponens ex per-se-bono Deus, aliquando quidem ens, aliquando autem non ens. R.
A. erit quidem transiens ex bono Deus aliquando ens, aliquando vero non ens. A.
F. si permutetur ex bono Deus, aliquando quidem erit, aliquando vero non erit. F.
P. Deus etiam ex bono mutatus, aHas erit, alias non erit. P.
¡.!.. ea--;cu ó pncx.ÓocAAW\1 Éx -rocycx9ou 6e:ó~. 7tO'rE ¡úv wv, 7tO'tE Os oux W\1. ¡;..
L. Deus etiam ex bono mutatus, alias erit, alias non erit. L.
c.· si permutetur ex bono Deus, aliquando quidem erit, aliquando vero non erit. C.
D. Dieu, cessant d'@tre le Souverain Bien, aura ou n'aura pas son etre suivant les cas. D.

< €1 A€ M€0€:::€1 TO ArA00N €X€1 KAI e::: €T€POV €:::€1 >


H. Si autem participatione benignum habet et ex alio habebit, lf.
E. Si vero participatione bonum est et habet, et ex altero habebit, E.
S. Si autem participatione bonum habet, et ex altero habebit, S.
R. Si enim participatione bonum habet, et ex altero habebit, R.
A. Quod si participatione bonum habet, et ab alio habeat necesse est, A.
F. Si autem participatione bonum habeat, et hapebit ab alio, F.
P. Si vero communicatione bonum habet, id certe et ab alío habebit, P.
f.!.. El os p.e:Gi;e:L -ro ocycx.Gov eze:L, XCXL e; hipo u E~eL, f.!..
L. Si vero communicatione bonum habet, id certe et ab alío habebit, L.
c. Si autem participatione bonu.m habeat, habebit utique ex alio, C.
D. Si le Souverain Bien n'est en Lui qu'une participation, 11 l'obtiendra du fait d'un autre, D.

< KAI noTe MeN e:::e1 noTe Ae ovK e:::e1 OVK APA €K 0€0V TO KAKON >
H. et aliquando quidem habebit, aliquando autem non habebit. Non merito ex Deo malum, H. f
E. et aliquando quidem habebit, aliquando autem non habebit. Non igitur ex Deo malum, E.
S. et·aliquando quidem habebit, aliquando autem non habebit. Non igitur ex Deo malum, S.
R. et aliquando quidem habebit, aliquando autem non habebit. Non igitur ex Deo malum, R.
A. sicque aliquando habebit, aliquando vero non. Non igitur ex Deo malum est, A.
F. et alias id habebit, alias non habebit. Malum igitur nec est ex Deo, F.
P. et interdum habebit; interdum non habebit. Non igitur Deus auctor est mali, P.
¡.~... xcxt no-rs p.sv €;e:~. o:o-rs oe oúx €;e:L Oux apcx ex f>e:ou -ro xcxxóv, p..
L. · et interdum habebit, interdum non habebit. Non igitur Deus auctor est mali, L.
C. atque alias id habebit, alias non habebit. Malum igitur nec ex Deo, C.
D. tant6t 11 l'obtiendra, tant6t 11 ne l'obtiendra pas. Le mal ne vient done pas de Dleu ; D.

< OVT€ €N 0€ú> OVT€ AnAú>C OVT€ KATA XPONON MI\ OVT€ €N Arr€AOIC €CTI >
H. neque in Deo simpliciter, secundum tempus. Sed neque in angelis est H,
E. neque in D~o neque simpliciter neque secundum tempus. Sed neque in angelis estE.
S. neque in Deo neque simpliciter neque secundum tempus. Sed neque in angelis est S.
R. neque in Deo neque simpliciter neque secundum tempus. Sed neque in angelis est R.
A. neque in Deo neque simpliciter neque secundum tempus. Sed ne in angelis quidem estA.
F. nec in Deo neque simpliciter neque per tempus. Nec in angelis etiam F.
P. neque malum est in Deo nec omnino nec certo tempore. Quin ne in angelis quidem inest P.
¡J... oú-re: ÉY 6e:<j., OU"t"E &n'Aw~ OU"t"E X:lt"t"tX zpóvov. 'AA'A' OU"t"E E\1 dyyi'AoL~ Éa-rt 1'-·
L. neque malum est in Deo nec omnino nec certo tempore. Quin ne in angelis quidem inest L.
C. nec in Deo neque omnino neque certo tempore. Quin ne in angelis quidem inest C.
D. et JI n'est pas en Dieu, soit a demeure, soit pour un temps. 11 n'est pas non plus dans les D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 269

< TO KAKON El rAP E:::ArrEM€1 THN ArA00THTA THN 0EIAN O ArA00Elt.HC ArrEI\OC EKEINO c..JN >
H. malum. Si enim annuntiat benignitatem divinam benignivisus angelus, ipsum ens H.
E. malum. Si enim annuntiat bonitatem divinam Deiformis angelus, illud exsistens E.
S. malum. Si enim enuntiat bonitatem divinam boniformis angelus, illud exsistens S.
& malum. Si enim annuntiat bonitatem divinam boniformis angelus, illud exsistens R.
A. malum. Nam si enuntiat divinam bonitatem boni speciem praeferens angelus, illud A.
F. malum est. Si enim angelus speciem boni praeferens divinam exprimit bonitatem, exsistens vi- F.
P. malum. Si enim nuntiat divinam bonitatem benignus angelus, quoniam est P.
fA· 1:"0 XIXXÓ\1. Ei y&p eEayyéXÁe~ 1:l¡v ilyaGó-:·r,'t"IX 1:-l}v Geiav ó dyaGod)1¡c; !í.yye'Aoc;, bce~vó wv p..
L. malum. Si enim nuntiat divinam bonitatem benignus angelus, quoniam est L.
C. malum. Si enim bonus angelus divinam enuntiat bonitatem, idipsumexsis'- C.
D. anges. L'ange en effet annonce par sa bonté la toute divine bonté ; · il est D.

< KATA ME0E:::IN · t.EVTEPú'lC OnEP KAT AITIAN >


H. secundum participationem est secunde quod secundum causam H.
E. secundum participationem secundo quod quidem secundum causam E.
S. secundum participationem secundario quod est secundum causam S.
R. secundum participationem secundario quod secundum causam R.
A. per participationem exsistens secundo loco quod secundum causam A.
F. delicet per participationem id ipsum secundo gradu quod secundum causam F.
P. communione id secundo loco quod primo causae vi ac nomine P.
p.. xa1:& p.ÉGeEw OEU'tépwc; B1tep xcx't"' cxC·::Lav p..
L. communione id secundo loco quod primo causae vi ac nomine L.
C. tens secundum participationem secundo ordinc quod secundum causam C.
D. au deuxieme rang par participation ce qu'est au premier chef et a titre de cause D.

< TO ArrEMOMENON nPc..JTc..JC EIKúlN ECTI TOV 0EOV O Arr€1\0C CI)ANEPc..JCIC TOV >
H. annuntiatur prime, et imago est Dei angelus, el manifestatio H.
E. enuntiat primo, imago Dei est· angelus, manifesiatio E.
S. enuntiatum primo, imago Dei est angelus, manifestatio S.
R. annuntiatum primo, imago enim Dei angelus, manifestatio R.
A. est id quod enuntiatur primo, imago D~ est angelus, manifestatio A.
F. est in se primo illud quod exprimitur, certe imago Dei est angelus, et occulti F.
P. id quod nuntiatur, imago Dei est angelus, latentis P.
p.. 1:0 dyyeA"Aóp.evo·1 7tpw-::wc;, eCxwv eo-n ,oü 8eou ó óéyye"Aoc;, cpavÉpwGY.c; 't"oÜ p..
L. id quod nuntiatur, imago Dei est angelus, latentis L.
C. est id quod enuntiatur primo, certe angelus est imago Dei, et arcani C.
D. Celui qu'il nous annonce; il est vraiment l'image de Dieu, la manifestation de la D.

< ACI)ANOVC Cl)c..JTOC ECOnTPON AKPAICI)NEC AIEIAECTATON Al\c..JBHTON AXPANTON >


H. immanifesti luminis, speculum mundum, splendidum, illaesum, intaminatum, H.
E. occulti luminis, speculum purum, splendidissimum, immaculatum, incontaminatum, E.
S. occulti luminis, speculum purum, clarissimum, incontaminatum, incoinquinatum, S.
R. immanifesti luminis, speculum purum, splendidissimum, immaculatum, incontaminatum, R.
A. invisibilis lucís, speculum purum, lucidissimum, nitidum, incoinquinatum, A.
F. luminis declaratio, ac speculum purum, nitidissimum, incoinquinatum, immaculatum, F.
P. lucís declaratio, speculum nitidum, perlucidissimum, integrum, incorruptum, P.
fA· dcpzvouc; cpw,óc;, eo-01t't"pov .dxpor.~<pvÉc;, OmOÉO""'t"CX't"OV, dAwÓT,'t"0\1, óéx_por.v-:ov, P.·
L. lucís declaratio, speculum nitidum, perlucidissimum, inte"grum, incorruptum, L.
C. luminis declaratio, speculum purum, clarissimum, integrum, immaculatum, C.
D. Lumiere cachée, le miroir pur,: tres net, sans rouille,, sans tache et D.
270 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< AKH/\111c.:>TON EIC11EXOMENON 01\HN El ElEMIC ElnEIN THN CUPAIOTHTA THC AfAElOTVnOV >
H. immaculatum, · . suscipiens totam ( sicut fas est dicere) speciositatem benignae H.
E. incoinquinatum, · recipiens · totam (si justum dicere) speciositatem bene formatae E.
S. immaculatum, suscipiens totam· (si est conveniens dicere} pulchritudinem boniformis S.
R. incoinquinatum, suscipiens totam (si fas dicere) pulchritudinem boniformis R.
A. immaculatum, suscipiens in se totam (si fas est dicere} pulchritudinem divinae speciei praeclare A.
F. incontaminatum, totam in se suscipiens (si fas est dicere) pulchritudinem speciei ipsius figuraeque F.
P. non inquinatum, quo recipit universam (si fas est dictu) figurae divinae bonitatis P.
P.· d.x"I\ALO(J)'t"OV, elcroexóp.evov 8),"1\V (el Oép.~; €L'lt€LV) 't1\v wpoc~Ó't'"l\'rCX TI¡; &.ycxOo-rÚ'ltOU P.·
L. non inquinatum, quo recipit universam (si fas est dictu) figurae divinae bonitatis L.
C. intaminatum, totam in se recipiens (si dictu fas est) pulchritudinem boniformis C.
D. sans souillure, recevant (s'il se peut) en entier la splendeur de la Face divine, D.

~ 0EOEI11EIAC · KAI AMifCUC ANAI\AMnON EN EAVTc.:> KAElAnEP OION TE ECTI THN AfAElOTHTA >
H. Deivisionis, et immixte resplendens in ipso ( quemadmodum ut possibile est) benignitatem H.
E. Deiformitatis, et pure declarans in se ipso ( sicut possibile est) bonitatem E.
S. Deiformitatis; · et munde resplendere faciens in se ipso (quemadmodum possibile est) bonitatem S.
R. Deiformitatis, · · · ;,., immixte refulgens in se ipso (quemadmodum· possibile est) bonitatem R.
A. insignitae,·1'. ,;il' ··'·"'· et in se ipso sincere insinuans: (ut possibile' est) secretioris adytorum A.
F. divinae, ,< .t; .,,,. atque in se ipso sincere (quantum fieri potest) splendorel declarans secretissimi F.
P. pulchritudinem; · · atque simpliciter in se ( quantum potest) abstrusi silentii bonitatem P.
P.· 6eoe~oei>xc;,; xoct &p.~yw; &vocMp.~ov EV kocu-rijl (xocOcim:p o~ov -ré ecrn) ..l¡v' d.ycxOÓ-r"l\'t'CX P.·
L. pulchritudinem, · · · atque simplicitir · in se ( quantum potest) abstrusi. silentii bonitatem L.
C. Deiformitatis, ·· liquidoque ( quoad fieri potest} in semetipso resplendere faciens secretissimi C.
D. toute de bonté, et faisant resplendir chez sol (aussi parfaitement qu'il se peut) la bonté du D.

< THC EN A11VTOIC ClfHC .:·.:• OVK APA OV11E EN Aff€1\0IC ECTI TO KAKON AMA Te.:> KOI\AZEIN >
H. quaelin;·abditis. · \.':,Non ergo neque. in:angelis est malum. Sed in cruciando H.
E~ quod: est• in adytis. '-'·.Nqn igitur/neqt{el'Í'il angelfs est malum. nSed puniendo E.
S. silent#. quod est in adytis. ··Non igitur wÚJife in angelis est malum. Sed . eo:quod'jiuniunt S.
R. ejtis· qúi· in abditis silentii. · Non igitui· nullum1 angelis est malum. Sed· ipso;: punire R.
A. silentii. bonitatem. · . ,· · Ita ne(j~e in angelis est malum. . , . An vero. ideo sunt mali A .
F. illius,.si[entii bonitatem. ···!taque nec angelis quidem inest. malum~ Nisi forte ·quis dixerit F.
P. cum splendore inserit. ·.Non igitur ett'am in angelis est malum. At quod peccatores P.
p.. ñ'¡; Ev.: dOú-ro~; a~ylíc;. Oóx ápoc ·oóos ev .&.yyi'Ao~; ta-.t -ro xocxóv. 'AA'Ab.. -rijl xo'Aci~m p..
L. ium>' splendore inseri~. ·.. Non igitur. etiam in angelis est malum. At quod· peccatores L.
C. illius silentii bonitatem.' •• '> Atque adeoo'neque .angelis''inest malum. A t quod pecc'atores C.
D• Silence quirné) serlivre pas. ·. Le··mal n'est· dóne> pas d~ns les anges.... Ou seraient-ils mau- D.

Ji
< TOVC AMAPTANONTAC €1CIKAKOI i'·' · ·i.' ,,,: \'\ TOVTúl fOVN Te.:> /\Ore.:> KAI 01 Cc.:>~PONICTAI Tc.:>N >
H. peccantes sunt mali ? Isto igitur sermone ef compescentes H.
E. peccantes sunt mali ? · ' Hac ergo ratione et. compescentes E.
S. peccantes sunt mali l ·•. · · Hac igitur ratione et casti'gatores S.
R. peccantes sunt mali ? •., · ;.,· Hac igitur ratione et casti'gatores R.
~- quod puniant>peccatores? ·.·· ·.···· ·'·'' Ea ratione. ef¡ qui peccantes A.
. ,F~jjropterea: malos,,esse.r i]u!Jdipuniant peccatores? ,, ;"''\',t · .. Sed eadem ratione.'castigatores F.
P:·piiniant· mali ~nt?>~:k·( \(•0\w/t'!\/di\-,.,,~: ,. ..... :·. . •.·... ¡·~.·,,};'l.:r;\:. Ista ergo: ratione ii, qui#mproboS. P.
p.: -;-o•k .ri¡¡A.ocp-rcívóv~ixc;- ELaL · xocxóL' ;: .• ,!;·;. , :: .. ·. · ..~-J'oú-r<jl youv -rcj) 'Aóy<¡> xocVol a~<ppov~cr~at -rwv p:;
L;puniant.mali sunt.(,r:•{ ,'·::.;;:\,,,.,.·(, ... ,·,··: · · :.,. ( ,,.¡,.,.,.,,..,. . Ista ergo ratione ii:qui-~irnprobos L.
Cipuniant malimnt'?,.,,.,,,, .~n·.\:;.,~., ..,. · c,~>.•;·,.·.·, ::,\'';",•,;' Eadem profecio ratio,ne::ifm'ectores C.
D. vais1: du fait qu'ils; 'punissent les· pécheurs ?\ w: ' ' Mais alors sont maúvais1 cet:ix qui D•

':.:,
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

< nAHMM€1\0VNTCUN KAKOI KAI TCUN IEPECUN 01 TON BEBH/\ON TCUN 0€1CUN MVCTHPICUN AnEIPrONTEC >
H. delinquentium mali, etiam sacerdotes pollutum de divinis mysteriis expellentes. H.
E. delinquentium · sunt mali, et sacerdotum qui divinis mysteriis immundum prohibentes.· E.
S~peccantium sunt mali, et sacerdotes qui immundum a divinis abigunt mysteriis. S.
R. delí'nquentium mali, et sacerdotum qui immundum a divinis mysteriis abigentes. R.
A.plectunt mali erunt, et qui de sacris ordinibus profanos a divinis mysteriis arcent. A.
F. errantium mali erunt, similiter et sacerdotes illi qui profanos a divinis mysteriis arcent. F.
P. castigant sunt mali, et sacerdotes qui profanos arcent a divinis mysteriis. P.
p.. 7t):r.p.p.ÚOÚ1i't"W11 xa.xo[, xcú -:wv lepéwv ol 't"Ov ~UhiAov 't"Wv Ge:iwv p.ucrn·,p[wv ci7te[pyovu~¡. · fJ-·
L. castigant sunt mali, et sacerdotes qui profanos arcent a divinis mysteriis. L.
C. detinquentium mali erunt, sicut et sacerdotes qui profanum a mysteriis divinis arcent. c.
D. redressent les torts, meme les pretres qui éloignent des mysteres divins le profane. D.

<. KAITOI OVA€ TO KOMZEC0AI KAKON AMA TO A:::ION rENEC0AI KOMCECUC >
H. Atqui neque cruciari est malum, sed quid dignum fuerit cruciationis ; H.
E. Et quidem neque puniri malum, sed dignum jieri paena; E.
S. Et quidem neque puniri est malum, sed fieri paena dignum ; S.
R. Et quidem neque puniri malum, sed dignum fieri punitione ; R.
A. . Atqui plecti non malum est, sed dignum supplicio fieri; A.
F. Sed profecto non malum est meritis affici poenis, t"mmo fieri poenis dignum ; F.
P. Atqui non puniri est malum, sed dignum esse supplicio ,· P.
p.. · . K(x(ioL oúoe 't"o xoAci~e:crGa.L xa.xóv, ci).).?J. 't"O ci~L011 ye:vicrGa.L. xo'Acicre:w~¡· p..
L. Atqui non puniri est malum, sed dignum esse supplicio ; L.
C.. Atqui non malum est puniri, sed supplicii reum fieri ; . . C.
D. Certes, le mal n'est pas d'etre puni, mais de se rendre digne de la · peine ; D.

< .· OVA€ TO KAT A:::IAN AnEIPrEC0AI TCUN IEPCUN .. · AMA TO ENAI"H >
H. neque secundum dignitatem expellere sacris, sed quod· pollutum H.
E . .· ..: . .; ·,, ,,. \ .\\ neque stH;undum: dign#atern prohiberi sacris, .·.• . sed.: non·· sacrum E.
S. \·.•1~:·. ,;~.·\neque:secu.ndum dignitatem abigi a sanctis,. ,·. ied\inrJ14(tiatum S.
R. . . \','. ···· o.· ·':·.neque secundum dignitatem abigi a sacris, ,_,: .::• <': ..\ s'ed,inquinatum R.
A. ··.. '·'' , ... ' neque pro merito.sacris. arceri, ·sed scelestum A.
F. neque rursum inalum pro merito a sacris arceri, . sed contaminatum- proja.:. F.
P. \ .. · · ·.·· nec .a sacris pro meritis arceri, sed scelestum P.
p.. :. . . . . . ;.. oúoe 't"o . xa."' ci~(a.v ci7te(pyecr9a.L 't"wv te:pwv, d'A)..b. -.0 évcx.yli p..
L. · ·'· .... ,.~./,, '·''····· nec a sacris pro meritis arceri, . sed scelestum L.
c. uti, etiam aliquem; a. sacris propter demerita excludi minime malurn est, sed. sceleribus coinquinari c.
D•. :... te;; .mal •. n.'est: pas~. d ~.etre chass~. a' just~, titre>. dit ¡J~mpJe.¡,salnt,. ,·1 ;, ' , mais de devenir lmple~ D.

< KAI1 ANIEPON rENEC0AI KAI TCUN AXPANTCUN !ANEniTHAEION((O .. :,_) 1¡.~: .. AM OVTE 01 AAIMONEC >
H.et scelestum fuerit et intaminatis inopportunum. ;·, Sed neque daeinories H.
E. et non sanctum fieri et incontaminatis _inopportunum. · .· ::''' ,., r: .., Sed neque daemones E.
S. et non sanctum fieri et ad incontaminata. non idoneum.·. .:-·.·· Sed neque daemones S.
R. et ·exsecratum et incontaminatorum ineptum.. Sed neque daemones R.
A. et, profanum fieri et indignum qui ad sacramenta admittatur. Sed nequé 'daemones A •
.R numque•,evadere, .ideoque. nec. aptum qui ·admittatur. f:lll.pura. ',' .;·. . Neque rursus dtiemones. F;
. P. pr,ófanumque esse indt"gnumque iis quae ~anpta sunt.<,_·: ~~,i,i:\:·,·~:\, ,.¡;.t>''·'• · Verum ne dtiiinones P;
p.. ~~~tl~.~.Y!e:p.ov 'yEvécr9(1.L xa.t "wv 'cizpá.v't"wv.· ci'ie:m.l¡oe:LoVi;:;:::; ),;,,;, :;: ~~~~:v/i. , . . 'A'AA' oü-re ol :oa.l¡iove:~¡ P.·
L. profanumque esse indignumque iis quáe' sancta sunt .. ·. '· · •\ us•,\>· ··:,.. Verum ne dtie1nones L::
C.et . sacratissimis mysten"is indignum reddi pessimum. o:. ·> , . Sed,,neque daemones C.
D. profane~· incapable de volr les choses saintes. • . :-· · 1 , démons l eux-m@meúrie sont D.
272 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< CIIVC€1 KAKOI KAI rAP El CIIVC€1 KAKOJ OVTE EK TArA00V >
H. natura mali. Etenim, si natura mali, neque de bono H.
E. natura mali. Etenim, si natura mali, neque ex bono E.
S. sunt natura mali. Etenim, si natura mali, neque ex bono S.
R. natura mali. Etenim, si natura mali, neque ex per-se-bono R.
A. natura mali sunt. N am, si sunt per naturam mali, neque ex bono sunt A.
F. sunt natura mali. Alioquin, nec essent ex bono F.
P. quidem natura sunt mali. Si enim natura mali sunt, nec ex ipso bono sunt P.
p.. rpúaeL xrxxoC Krxt y&.p e! rpúaeL xrxxoi, oÜn ix 't'aycx9oü, p..
L. quidem natura sunt mali. Si enim natura mali sunt, nec ex ipso bono sunt L.
C. natura sua mali sunt. N am, si natura mali forent, neque ex bono essent C.
D. pas mauvais par nature. Car s 'ils 1'étaient, ils ne seraient pas l'reuvre du Bon, D.

< OVTE EN TOIC OVCIN OVTE MHN e::: ArA0ú>N METEBMON CIIVC€1 >
H. neque in exsistentibus, qui neque de benignis transmutati natura H.
E. neque in exsistentibus, neque ex bonis conversi natura E.
S. neque in exsistentibus, neque quidem ex bonis transmutati essent natura S.
R. neque in exsistentibus, neque quidem ex bonis transpositi sunt natura R.
A. neque inter substantias sunt, neque item ex bonis per naturam mutati A.
F. nec essent prorsus aliquid, atqui nec ex bonis natura mutati sunt in malos F.
P. nec in t"is quae sunt, nec vero ex bonis mutati sunt si natura P.
fL· Oll"t'e EV 't'OL~ OUO"LV,
" , - "T
oún p.l¡v é~ áyrx9wv p.s't'É6cx'Aov rpÚa-E Lp..
L. nec in iis quae sunt, nec vero ex bonis mutati sunt si natura L.
C. neque in natura rerum exsisterent, neque etiam ex bonis mutati si natura C.
D. ne compteraient pas parmi les @tres ; de bons, ils ne seraient pas devenus mauvais, s'ils D.

< KAI A€1 KAKOI ONTEC EnEITA EAVTOIC EICI KAKOI >
/ H. et semper mali exsistentes. Unde a se ipsis sunt mali autH.
E. et semper mali sunt. Sequitur : sibimet sunt mali E.
S. et semper mali exsistentes. Postea, igitur sibi ipsis sunt mali S.
R. et semper mali exsistentes. Deinde, sibi ipsis sunt mali R.
A. semperque mali sunt. Deinde, sibi an aliis A.
F. neque semper exstitere mali. Praeterea, utrum sibimet an aliis F.
P. semperque mali erant. Deinde, num sibi mali sunt P.
p.. xcxL deL xcxxot ó'ne~. "E7tEL":CX É:IXU't'Oi"~ Ela~ xcxxoL P.·
L. semperque mali erant. Deinde, num sibi mali sunt L.
C. semperque mali erant. Deinde, num sibi mali ·sunt C.
D. étaient mauvais par nature, des toujours. D'ailleurs, sont-ils mauvais pour eux? ou le sont-ils D.

< H ETEPOIC El MEN EAVTOIC KAI CII0€1POVÓN EAVTOVC El .C.€ AMOIC >
H. ab aliis ? Si
quidem a se ipsis, et corrumpunt se ipsos ; si autem ab aliis,H.
E. an aliis ? Si
quidem sibimet, an corrumpuntur se ipsos ,· si autem aliis, E.
S: aut aliis? Si
sibi ipsis quidem, et corrumpunt se ipsos; si autem aliis, S.
R. vel alteris ? Si
quidem sibi ipsis, et corrumpunt se ipsos ; si autem aliis, R.
A. sunt mali? Si quidem sibi, etiam se ipsos perdunt; si autem aliis,A.
F. mali sint ? Si forte sibi ipsis mali, se ipsos perdent ; sin autem aliis, quonam modo F.
P. an aliis ? Si sibi, se etiam ipsi interimunt et conficiunt ; si aliis, P.
p.. ?1¡ hépoL~; El p.ev hu't'oi"~, xcxt rp9eipoua-Lv É:cxu't'oú~· el oe cXAAOL~, p..
L. an aliis ? Si sibi, se etiam ipsi interimunt et conficiunt; si aliis, L.
C. an · aliis ? Si sibi, etiam se ipsi perimunt; sin aliis, C.
D. pour d'autres? Si c'est pour eux, ils se détruisent eux-memes; si c'est pour d'autres, D.
VINGTitME SECTION DIEU EST BON, D'OiJ VIENT DONC LE MAL? 273
< nc.>C cll0€1PONT€C H TI cll0€1PONT€C OVCIAN H AVNAMIN >
H. quomodo ..• corrumpentes sunt ? substantiam aut virtutem H.
E. quomodo corrumpuntur? aut quid corrumpunt ? essentiam an virtutem E.
S. quomodo corrumpentes ? aut quid corrumpentes? substantiam aut virtutem S.
R. qualiter corrumpentes ? aut quid corrumpentes ? substantiam aut virtutem R.
A. quomodo corrumpunt ? aut quid corrumpunt ? substantiam an virtutem A.
F. interimentes judicantur mali ? aut quid potissimum interimentes ? essentiamne an potentiam F.
P. quomodo interimunt? aut quid interimunt ? essentiamne an vim P.
p.. m;l<; cp6ELfO'Y"rE<; ; ~ -.i cp6eipov-tE.;; ouai~Xv 2(1 úuwx.p.~v p..
L. quomodo interimunt ? aut quid interimunt ? essentiamne an vim L.
C. quomodo interimunt? aut quid interimunt? essentiamne an potentiam C.
D. comment vont-ils détruire ? que peuvent-ils done détruire? l'essence, la puissance D.

< H ENEPrEIAN €1 MEN OVCIAN nPc.>TON MEN OV nAPA cllVCIN >


H. aut operationem ? Si quidem substantiam, primum quidem non contra naturam, H.
E. an actionem ? Si quidem essentiam, primum quidem non praeter naturam, E.
S. aut operationem? Si substantiam quidem, primum quidem non praeter naturam, S.
R. aut operationem ? Si quidem substantiam, primum quidem non praeter naturam, R.
A. aut operationem? Si substantz"am, primum quidem non ultra naturam, A.
F. an actionem ? Si quidem essentiam, primo quidem non praeter naturam id efficient, F.
P. an actionem ? Si essentiam, primum quidem non contra naturam, P.
p.. ~ svÉpj€~1XV ; El p.ev oual!x.v, 7tp(;)-.ov ¡úv ou 7tzpa cpúaw, p..
L. an actionem ? Si essentiam, primum quidem non contra naturam, L.
C. an actionem? Si essentiam, primum quidem non contra naturam id faciunt, C.
D. ou 1'action ? S'agit-il de l'essence? d'abord, ils ne peuvent pas modifier la nature, D.

< TA rAP cllVC€1 Acll0APTA OV cll0€1POVCIN AMA TA AEKTIKA >


H. quae enim natura ·incorrupta sunt non corrumpunt, sed susceptibilia H.
E. natura enim z"ncorruptzoilt"a non corrumpunt, . , ··. ., sed acceptiva E.
S. nam natura incorruptibilia non corrumpunt, ' sed susceptibilia S.
R. natura enim incorruptibilia non corrumpunt, sed susceptiva R.
A. nam quae per naturam sunt incorruptzoilt"a nequaquam corrumpunt, sed quae A.
F. quae enim per naturam incorruptibilia sunt non corrumpunt, sed quae F.
P. qua enim natura interire non possunt ea non interimunt, sed ea in quae P.
P-· -.tX "(tXP cpúae~ liCf6~Xp'cx oú !p6Eipouaw, á.AAtX 't"a OEx,~xoc p..
L. quae enim natura interire non possunt ea non interimunt, · sed ea in quae L.
c. quae enim natura sua interire non possunt ea non i"'terimunt, sed ea quae C.
D. la nature est incorruptible, ce n'est· pas· elle qu'ils peuvent corrompre, mais seulement ce D.

< cll00PAC EnEITA OVA€ TOVTO nANTI KAI nANTH KAKON >
H. corruptionis ; deinde nec istud omnimodis et in omni malum est ; H.
E. corruptionis; sequitur : neque hoc omnzous et omnz'"no malum; · E.
S. corruptionis ; postea, neque hoc omnibus et omnino malum ; S.
R. corruptionis ; deinde, neque hoc omnium et omnino malum ; R.
A. corruptionem admittunt; deinde, ne istud quidem omnibus et omnino malum. est; A.
F. corruptioni sunt obnoxia ; deinde, ne id quidem Qmnibus et omnino malum est ; F.
P. interitus cadit ,· ,•,·:.' c.;, deinde,( ne hoc. quidem,· ~ivis et omnino malum est ; P.
p.. cp6opa.;. E7tE~'t"IX ouoe·· ..-oÜ"t"O 7tiXV'tL XIXt 7t!Í.v..-·r¡ XIXXÓv· p.;
L. interitus cadit; deinde, ne hoc quidem 'cuivis et omnino malum est; L.
C. corruptioni sunt obnoxia; . deinde, ne id quidem· ommbus et omnino malum est ,· c.
D. qui est sujet a corruption; puis, la corruption n'est-• pas' un mal ni pour tous ni en tout; D.

Versions lat.- 18.


274 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< AM OVA€ cJ)9€1PETAI TI TWN ONTWN KAE> O OVCIA KAI cJ)VCIC >
H. sed et neque corrumpitur qttid exsistentium velut substantia et natura, H.
E. sed neque con-umpitur quid exsistentium secundum quod essentia et natura, E.
S. sed neque corrumpitur aliquid exsistentium secundum quod est substantia et natura, S.
R. sed neque corrumpitur quid entium secundum quod substantia et natura, R.
A.:sed neque quidquam con-umpitur ex his quae sunt in quantum substantia et natura est, A.
F. jam vero neque quidquam eorum quae sunt perimitur quantum est essentia et natura, F.
P. nec vero quidquam eorum quae sunt interit quatenus essentia est et natura, . P.
fA'· lJ.).A' oúoe cpOel.pe-ra.i. ·~ -rwv ov-;wv xa.O' o oúaia. x~t CfÚa~~, P.·
L •. nec vero quidquam eorum quae sunt interit quatenus essentia est et natura, L.
c. nec vero quidquam eorum quae sunt interit quatenus essentia est et natura, c.
D. nul etre n'est corrompu en son essence ou sa nature, D.

< AMA TH EM€141€1 THC KATA cJ)VCIN T~EWC O THC APMONIAC KAI THC CVMMETPIAC AOrOC >
H. sed, defectione secundum naturam ordinis, harmoniae et moderationis sermo H.
E. sed, dejectu juxta naturam ordinis, hannoniae et commensurationis ratio E.
S. sed, defectu ordinationis quae ·est secundum naturam, harmoniae et commensurationis ratio S.
R. sed, defectione ejus qui secundum naturam ordinis, hannoniae et commensurationis ratio R.
A.·. , sed, defectu naturalis ordinis, congruentiae et commensurationis injinnatur ratio, A.
F. sed ipsa congruentiae commensurationisque · proportio, propter . ordinis naturalis dejectum, jam ita F.
P.1 1
sed, quia deest naturalz"~ constitutio, convenientiae apta(Jque compositionis. ratio, P.
P.• ! &).).& 't~ ÉAAELo/E~ -rTj~ x~-ra. cpúaw. -rci;ew'>, ¿ 'rTj~ &pp.ovia.~ xa.l. 'rTj~ aup.p.E't'pia.~ "Aóyo~ p..
L. ! sed, quia deest naturalis constitutio, convenientiae aptaeque compositionis ratio, L.
c. sed, defectu naturalis ordinis, congruentiae et compositionis ratio C.
D. c'est le défaut de l'ordre voulu par la nature, qui fait que l'harmonie et l'équilibre D.

< ACE>EN€1 MENEIN WCAVTWC EXWN H A€ ACE>ENEIA' OV nANTEAHC >


H. autem,· injirmantem itidem habens. est.· ..... " , . Injinnitas. autem non penitus ; H.
E. infirmatur: manere similiter habens. .·, · • · ..· Injinnitas autem' non. perfecta ; E.
S. injifttiqtur. manere similiter habens. Infirmitas autem•. non· perfecta ~· S.
R. injinnatur similitet habens. .. Injinnitas autem non<' omnino perfecta; R.
A. cum eodem modo manere debeat. Injinnitas vero perfecta non est ; A.
F. debilitatur, ut eodem modo permanere non possit. lnjirmitas vero non est integra ; F.
P. eodem. ,~odo se habens, manere non pote~t. Imbecillitas autem perfecta non. est; P.
p.. ci.a6EYE~ f!-ÉVE~\1 WCrCl.Ú'rW~ EXWV. 'H oe cX.o-Osve~a..· oú r.a.v-::a"A-1¡'>. ,.,..
L. eodem•. modo, se habens, manere non potest. Imbecillitas autem perfecta non. est ; L.
C. debilitatúr, cum in eodem statu manere deberet, Imbecillitas·. autem non est. perfecta ; c.
D. ne peuvent' res ter. toujours. les memes. Cette impuissance d'ailleurs n 'est pas complete; D.

< ·. H rAP nANTEAHC KAI THN cJ)ElOPAN KAI TO VnOKEIMENON ANEIAE >
H. omnímoda autem et quod subjacet interficit. H.
E. si enim perfecta et con-uptionem et subjectum interimeret: E:
S. etenim perfecta et corruptionem et subjectum destrueret. S.
R. omnino perfecta enim et con-uptionem\.et subjectum auferet. . R.
A. nam,, si perfecta esset, et corruptionem perimeret atque subjectum. ·u. ',.,.,, . · A.
F. si. enim. integra, .jQret; · et corruptionem ipsam, eti subjectum ejus e medio· tolleret. .·. ,,. , F.
P. 1 ·, : si enim · perfecta! esset., · profecto et. interitum · et: subjectum fundí tus tolleret. . ,. P.
p.. 7¡. y!Xp 'ltzv-;e).l¡~ xa.t -rl¡v ~Oopav. x!Xt -ro Ú'ltoxef.p.evov civei'Ae. p..
L, . . ·si enim\perfecta esset;·: profecto et interitum et subjectum funditus tolleret.· · L~
C. nam, .·si omnino. perfecta foret,. et con-uptionem ·ipsam•. et subjectum ejus e medio · tolleret. C.
D. :.: . 1 ¡, si elle l'était, elle supprimerait. la; corruption et son sujet. D.
VINGTIE.lVI.E SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 275
< KAI ECTAI H TOIAVTH CIJ00PA KAI EAVTHC CIJ00PA WCTE TO TOIOVTON >
H. Et erit talis corruptio etiam sui ipsius corruptio ; itaque tale H.
E. Et erit ipsa corruptio et suimet co"uptio ; itaque hujusmodi E.
S. Et erit talis corruptio et suimet corruptio; quare tale S.
R. Et erit talis corruptio et sui ipsius co"uptio ~· quare tale R.
A. Essetque hujusmodi co"uptt"o suimet quoque corruptio; atque istiusmodi A.
F. Essetque corruptio hujusmodi sui quoque ipsius interitus ; quamobrem quidquid malum dici F.
P. Essetque interitus ejusmodi sui etiam interitus ; itaque hoc P.
p.. Klll ecr'f:ll~ ~ -.wxún¡ cp6op!Z Xllt Éllu't'1¡~ rp6opci· Wü'f:E '1:0 "O~OU't'0\1 P.·
L. Essetque interitus ejusmodi sui etiam z'nteritus ~· itaque hoc L.
. C. Essetque talis corruptio sui quoque ipsius interitus ; ideoque etiam ut talis C.
D. Un tel degré de corruption ruinerait la corruption elle-m@me ; un si grand mal D.

< OV KAKON AN\ EMEinEC ArAeON TO rAP nANTH AMOIPON TOV ArA00V >
H. non malum, sed indignum bonum, quod enim omni imparticeps est boni H.
E. non malum, sed deficiens bonum, quod enim omnino expers boni E.
S. non malum, sed deficiens bonum, quod enim est expers omnino boni S.
R. non malum, sed deficiens bonum, omnino enim expers boni R.
A. non esset malum, sed deficiens bonum, nam quod omnino expers boni estA.
F. solet non est omnino malum, sed deficiens bonum, quod enim expers omnino boni F.
P. non .est. malum, sed bonum quod abest, quod enim pmnino expers est boni P.
fl-· OU XllXÓ\1, . rJ.).A' éAAEL1te~ áya6óv. , ~ To yap 1tocvT~ <Zp.oLpov -.ou áyll6ou p..
L. non est malum, sed bonum quod abest; , quod enim omnino expers est boni L.
C. non esset malum, sed deficiens bonum, nam quod omnino expers boni est C.
D. ne serait plus un mal, mais la perte de tout bien, puisque qui n'a nulle trace de bien D.

< OVT€ EN TOIC.OVCIN ECTAI·· KAI nEPI THC EIC AVNAMIN KAI ENEPrEIAN CIJ00PAC >
H. neque in exsistentibus est. Et de erga virtútem et operationem corruptione H.
E. neqile in exsistentibús erit. · · i '. ·: Et de. virtutis et actionis corruptione E.
S. neque in exSi'stentibus est. '·' Et de' corruptione 'Dirtútis et operationis S.
R. neque in exsz'Stentibus' erit~ . Et de ea' quae in ·'Dirtutem corruptione R.
A. neque inter ·substantias · erit. · Eadem et de corruptione 'Dirtutis atque · operationis A.
F. fingitur nec usquam quidem alz'quid erit. Eadem quoque de potentiae actionisque corruptela F.
P. ne in iis quidem quae sunt erit. Eadem est etiam et facultatis et actionis interitus P.
ooaw
p.. OlJ'l:E év 't'O~~ . EO''t'CX~. K~Xt 1tcpl rií~ E{~ Oúvlllp.W xcxt évépyc~cxv ~6opéi~ p..
L. ne z'n iis quidem· quaé sunt 'erit;. Eadem est etiam et facultatis et actionis interitus L.
c. ne quidem rel·erit>': Eademquei ratio' dé'· corruptela potentiae C.
D. ~·a aucunei'place parmi les @tres•. ,, Le mt\me- 'taisonnement vaut pour reiidre inconitptibles D.

< O AVTOC 1\0rOC · 1 €ITA nWC 01 EK 00V rENOMENor• MIMONEC EICI KA~OI >
H. idem sermo. ·' Deinde quomodo qui ex Deo facti daemones sunt mali, H.
E. eadem ratio. Deinde quomodo a Deo facti daemones sunt mali, E.
S. eadem ratio est. Deinde quomodo··a Deo jacti daemones sunt mali, S.
R. eadem ratio. Deinde, qualiter ex Deo facti daemones.: sunt mali, R.
A. ratio est. · ,· ·· Deinde, quonam modo daemones a Deo facti mali sunt, A.
F. ratio· est. · ·. ·1 •· ', '· • ' ' . •, · ¡ .' . :' ' Proinde, quona'm 'pacto daimones,· .ctim(a Deo. facti ·sint, mali-, sunt,· F.
P. ratio. ,::.,., >•.·<,Praeterea; 'quomodo daefnon'ésr'lJUz':ejJ(/cti·•sunt-'a 'Deo, malí siint, P.
p.. ó !XU't'O¡; Aóyo~. . ',i; . :·. Eha,: 1thl~. ol ex 8cou YEYÓp.EVO~ ocx(p.ové¡; E{O'L )((XXO!, P.·
L. ratio. ., '.•. '!Pf'aeterea; quomodo daemones, quz··effecti.sunt·'aiDeo; mali sunt, L.
C. et actionis. · · · ' . <' ' : Ptaeterea; quomodo daemones, qui effeeti sunt> a 'Deo, mali sunt, c.
D. la puissancer:et· l'action. De plus, comment les 'démons faits par Dieu peuvent-ils @tré mauvais,l D.

PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< TO rAP ArA00N ArAeA nAPAr€1 KAI vc¡,ICTHCI · KAITOI AErONTAI KAKOI >
H. benignum enim benigna deducit et substantificat ? Atqui dicuntur mali, H.
E. bonum enim bona adducit et substituit ? Et quidem dicuntur mali, E.
S. etenim bonum bona producit et subsistere facit? Et quidem mali dicuntur, S.
R. bonum enim bona adducit et substituit ? Et quidem dicuntur mali, R.
A. bonum enim bona producit et statuit? At mali dicuntur, A.
F. nempe bonum bona producit et statuit ? V erumtamen malos appellari, F.
P. bonum enim bona profert in lucem facitque ut cohaereant ? Atqui mali dicuntur, P.
p.. -ro y~p &paov áyo:a~ 7t::t.pci.yo:~ xo:t úcrí.an,a~ ; ' K::t.í.'t"r.;~ J.iyov-ro:~ x::t.xoí., p..
L. bonum enim bona profert in lucem facitque ut cohaereant? Atqui mali dicuntur, L.
C. . bonum vero bona profert et stabilit ? V erum dicet aliquis, C.
D. quand le bon cause et donne du bon ? On dit pourtant qu 'ils sont mauvais, D.

< c¡,AIH TIC AN AM .OV KA0 O EICIN EK TArA00V rAP >


H. jatur quis. Sed non ut exsistunt (ex benigno enim H.
E. dixerit quis. Sed non secundum quod sunt (ex optimo enim E.
S. dicat aliquis. Sed non secuiulum quod sunt (ex bono enim S.
R. dixerit quis. Sed. non secundum quod sunt (ex per-se-bono enim R.
A. dixerit quispiam. Sed non secundum quod sunt (ex bono enim A.
F. dicet aliquis. Sed non qua ratione. sunt aliquid mali sunt (ex bono: enim F.
P. dicet aliquis. Non quatenus sunt · , ( sunt enim P.
P.· rp:x!·r¡ 't'~c; á.v. 'A).).' oú xo:Q' . ll Elaw (ix -ráyo:Oou y<Xp p..
L. dicet aliquis. . Non quatenus sunt ( sunt enim L.
C. eos malos appellari. Non secundum quod sunt (ex bono enim C.
D. répondra-t-on. Sans doute, mais la cause n'en est pas ce qu'ils sont (ils. viennent du D.

< EICI. KAI ~rAeHN. EMXON OVCIAN AMA KA0 O OVK.EICIN. >
H. st,tnt:.Pt.. benignam consecuti sunt substantiatn); . sed quo. non. sunt,: •r: ,., H.
E. sunt; ,et optimam sortiebantur essentiam), sed secundum. quod non sunt E.
S. sun(,,ét. bonam obtinuerunt substantiam), sed secundum quod non ·sunt : S.
R. 's-tlnt-, (Jt. bonam.. sortiti. sunt. substantiam), sed secundum quod non sunt : R.
A. sunt bonamque sortiti substantiam), sed ex eo quod non sunt : A.
F. exsistunt. bonamque essentiam nacti sunt), .. ( immo qua ratione non sunt : F.
P. ex. bono nactique .sunt bonam essentiam), sed qua ex parte non sunt P.
P.· ELa~ ,xo:t ',cíyo:Ol¡v é'A::t.zov ouaí.o:v), cf).),2t xo:Q~. {) OÚX E(aÍ. V·, P.·
L. ex. bono nactique sunt bonam essentiam), sed qua ex parte non sunt . . L.
C. ~nt1 bonamque sortiti essentiam), . sed ex eo quod non sunt : . . •... c.
D~ Souvenlln... BJtin,. 11$· ont. re~u une b~nne nattJre), la cause .·en'·, est ce qu'ils .. n'ontr·: plus : D.

< ACeENHCANTEC WC TA AOriA c¡,HCI THPHCAI TH EAVTWN APXHN >


H. infirmati (sicut sermones inquiunt) ... in ipsorum principio. H.
E. infi.rm.i ( ut eloquia aiunt) . servare suum principatum. E.
S. infirm.i. exsistentes (ut eloquia .dicunt) ..servare sui ipsorum principatum. S.
R. infirmantes, ( ut eloquia aiunt) , obsero,ar:e . sui ipsorum principium. ,n ::- · R.
A. . quod (juxta,·sacr:a eloquia) fnfirmati sunt ad servandum suum principatum. ,(. ,.,,;, A.
F~ quippe cum ad servandum ptincipium su~m infirmi f~nt (~admodum divina testantur eloquia). F.
P.- cum non potuissent ( ut. scripta divina .tradunt) servare principium suum. ,-. · P.
p.. ti:rOe,,-f¡a::t.y;e.; (w; .. ~ óy~::t. cp·r,at) .-;-r¡elia:a.~. -rl¡v éau-rwv rJ.px-/¡v. .· ''·' P.·
L. cum non potuissent · (ut scripta divina ;tradunt) servare principium suum. .\ ·. L¡ '.
C. . quia. non custodierunt (ut eloquia. testantur) principatum suum. :·.(,' 1 ~<> C;
D. ils n'ont pas eu la force (comme le dit)l'Écriture) de conserver leur. excellence••. n¡ : D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 277
< EN TINI rAP EJnE MOl KAKVNEC0AI cpAMEN TOVC t.AIMONAC El MH >
H. In quo enim, die mihi, malos fieri dieimus daemones, nisi H.
E. In quo enim, die mihi, vitiari dieimus daemones, si non E.
S. In quo enim, die mihi, malos fieri dieimus daemones, nisi S.
R. In quo enim, die mihi, malifieari dieimus daemones, nisi R.
A. In quo enim, obseero, malos fieri daemones dieimus, nisi A.
F. Die age, in quonam daemones depravari dieamus, nisi F.
P. Qua enim in re, quaeso, depravatos malosque esse daemones dieimus, nisi quod P.
¡J... . 'Ev 't"LV~ ycip, ELmÍ p.o~. xaxÚvea-61X! cpap.ev 't"OU; oaip.ova;, el p.T¡ P.·
L. Qua enim in re, quaeso, deprava/os malosque esse daemones dieimus, nisi quod L.
C. In quo enim, die amabo, daemones depravatos dicimus, nisi quod C.
D. Car, dites-moi la raison pour laquelle les démons sont, a nos yeux, mauvais ? n 'est-elle pas D.

< EN TH nAVCEI THC Tú>N 0Eit.>N ArA0t.>N e:::ec..>C KAI ENEPrEIAC AMt.>C TE >
H. in desinitione divinorum bonorum habitudine scilieet et operatione ? !taque, H.
E. in cessatione divinorum bonorum habitudine et actione ? Sed itaque, E.
S. in carentia habitus et operationis divinorum bonorum? Et aliter, S.
R. in quiete a divinorum bonorum habitu et operatione ? Aliterque, R.
A. in vacatione divinorum bonorum habitus atque operatz"onis ? Praeterea, A.
F. in eo quod ab habitu actioneque eirea bona divina váeant ? Praeterea, F.
P. divina bona velle et perficere destiterunt? · Jam vero, P.
¡.1.. ev ~ 7t1XÚO"E~ Tií.; 't"WV 6elwv áya6wv e;ew~ xat ÉvEpjE~IX~ • "AAAw~ 't"E. p..
L. divina bona velle et perfieere destiterunt ? Jam vero, L.
C. divina bona velle et perficere destiterunt ? Alioquin, C.
D. l'incapacité d 'obtenir et de faire des choses divinement bonnes ? D'ailleurs, si les démons D.

< El cpVCEI KAKOI 01 t.AIMONEC AEI KAKOI KAITOI TO KAKON ACTATOIÍI ECTIN >
H. SÍ'' natura ma/i. daemones, semper mali; · aiqui malum instabile est. H.
E. si natura mali daemones,,sempér ma/i.,·.· et quidem malum instabile est. E.
S. si; natura'< inali· daemones,, semper· mali r et quidem malum iristabile est. S.
R. si natura mali daemones, semper mali; · · et quidem malum instabile est. · ·R.
A. si natura mali sunt daemones, semper ergo mali; atqui malum instabile est. A.
F. si natura mali sunt daemones, semper fuere mali ; tametsi malum est instabile. F.
P. si natura mali sunt daemones, semper sunt mali ; atqui malum non est stabile. P.
p.. }
E~
1
!fUO"Et XlXX O~/ti:"' ,,
O OIX~!J..OVE~, elE~ 1
XIXXO~. XIXL'1 ;"Ot 't"O' X7.Y.OV
• "11
rlO"'t"IX"t'OV eO"'t"LV. P.·
L. si natura mali sunt daemones, semper sunt mali; atqui malum non est stabile. L.
C. si natura mali essent daemones, semper fuissent mali; . atqui. malum instabile est. c.
D. sont par: nature· mauvais" ils< oilt toujouts: étéc mauvais;; orle matest né d'un changement. D.

< OVKOVN El AEI t.>CAVTt.>C EXOVCIN OV KAKOI TO rAP AEI TAVTON >
H. Ergo, si semper itidem habent, non mali; quod enim semper id ipsum H.
E. Ergo, si semper sic habent, non mali : quod enim semper id ipsum E.
S. lgitur, si semper eodem modo se habent, non malí : quod enim est semper ídem S.
R. . Igitur, si semper similiter habent, non mali : ' •· . , semper ením idem R.
A. !taque, si semper eodem modo se habent, non sunt mali' ... ,,.,,. ., "· · semper ením ídem esse A.
P. · Non igítur, si semper eodem modo se hábent, mali non sunt. ':·· ,: '. sempir· enim idem esse P.
P. ·Si igitur,·semper eodem in statu sunt, non sunt mali, .~. .·· · \(.' semper'<enim ídem esse P.
p.. .Ouxoüv, e{ cie! waaú-rw;. sx.oucrtv, ou xaxo(· .. :, · ,,. .. ' -ro ¡'&p &et -rauTov p..
L. · '·' " Si igitur semper eodem in státu sunt, non sunt mali;: ·'· · , · semper enim idem esse L.
C. ·,. Si itaque semper eodem modo se habent, non sunt·mali\:: nam eodem modo semper se C.
o. S~lls · onb été . toujours
. .
les m@mes~ ils · ne ,'sont pas ·mau'váis : :·. . , @tre toujours le írieme D.

),

'<.
278 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< TOV ArA00V lt.ION €1 t.€ OVK A€1 KAKOI OV ... >
H. boni proprium est. Si autem non semper mali, non naturales, H.
E. optimi proprium. Si autem non semper mali, non naturales, E.
S. boni est proprium. Si autem non semper mali, non natura mali, S.
R. boni proprium. Si autem non semper mali, non natura mali, R.
A. boni proprium est. Si autem non semper mali, non natura mali sunt, A.
F. boni proprium est. Si autem non semper exstitere mali, non sunt ipsa natura pravi, F.
P. boni est proprium. Si vero non semper mali sunt, non sunt mali natura, P.
p.. -rou &y~aoü ts~.~"· Et o€ oux dd xocxol, ou '~Úae~ xrxxol, p..
L. boni est proprium. Si vero non semper mali sunt, non sunt mali natura, L.
C. habere proprium est boni. Si autem non semper mali, neque natura mali sunt. C.
D. est réservé au bien. Si done ils ne sont pas depuis toujours mauvais, ils ne sont pas D.

< ANI. €Nt.€1A Tú>N ArrEJ\IKúlN ArA0úlN KAI OV >


H. sed indigentia angelicorum bonorum. Et non H.
E. sed indigentia angelicorum bonorum. Et non E.
S. sed defectu angelicorum bonorum. Et non S.
R. sed indigentia angelicorum bonorum. Et non R.
A. sed angelicorum bonorum indigentia. Neque tamen A.
F. sed indigentia quadam bonorum angelicorum. N eque boni F.
P. sed angelicorum bonorum penuria. . Nec plane P.
p.. &).).' évoe!q: -rwv &yye'A~xwv &yrxGwv. Kat ou p..
L. sed angelicorum bonorum penuria. Nec plane L.
C. sed defectu angelicorum bonorum. Neque vero C.
D. naturellement mauvais, ils le sont par l'absenee du bien qui sied aux anges. Eneore est-il D.
./;

< nANTH AMOIPOI TOV ArA00V KA0 O KAI €1CI KAI Zú>CI KAI NOOVCI >
H.in omni sunt imparticipes benigni, et sunt enim et vivunt et intelligunt H.
E. omnino expertes boni, secundum quod et sunt et vivunt et intelligunt E.
S. omnino expertes boni, sect.tndum quod el sunt et vivunt et intelligunt S.
f,
R. omnino expertes boni, secundum quod et sunt et vivunt et intelligunt R. 1

A.omnino exsortes boni sunt, quia et sunt et vivunt et intelligunt A.


F. prorsus sunt expertes, quatenus sunt, vivunt, intelligunt F.
P. expertes sunt bani, hoc ipso quod et sunt et vivunt et intelligunt P.
p.. 'ltzvn¡ cip.o~r-o~ -rou dyrxGou, xrxG' B xrxt elat xrxt ~wcr~ xrxt vooucrL p..
L. expertes sunt boni, hoc ipso quod et sunt et vivunt et intelligunt L.
C. penitus expertes boni sunt, quatenus sunt, vivunt, intelligunt, C.
D. qu 'ils ne sont pas absolument sans bie~, puisqu'ils sont, vivent, pensent, et d'une eertaine D.

< KAI OJ\ú>C €CTI TIC .EN AVTOIC €$€C€ú>C KINHCIC KAKOI t.€ €1NAI J\€rONTAI t.IA TO AC0€N€1N >
H.et prorsus est quz·s in ipsis desiderii motus. Mali autem esse dicuntur propter infirman- H.
E. et omnino est quidam in eis concupiscentiae motus. Mali autem esse dicuntur propter quod in- E.
S. et totaliter quidam est in ipsis desiderii motus. Mali autem esse dicuntur propter hoc quod S.
R. et totaliter est quaedam in ipsis appetitus motio. Mali autem esse dicuntur propter infirma- R.
A.estque in eis quidam desiderii motus. Mali vero esse dicuntur quod A.
F. habentque nonnullum d<-siderii motum. ·. Pravi vero censentur quoniam F.
P. omniumque inest in eis motus quidam appetitus . . .:·,. ·. ·Mali autem ex eo dicuntur esse quod P.
fL· xrxt 6Aw~ éa-r! TL~ év GtU't'OL~ érpéaew~ xiv'l)aL~. Krxxot oe elvrxL 'Aéyov'trxL OLrt 1:0 &a-Gevei'v p..
L. omninoque inest in eis motus quidam appetitus. Mali autem ex eo dicuntur esse quod L.
C. illisque omnino inest quidam motus desiderii. Pravi autem dicuntur quatenus C.
D. maniere ont un vrai mouvement de désir. On dit qu'ils sont mauvals, paree qu'ils n'ont D.
'
.:

VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 279
< nEPJ THN KATA c¡,VCJN ENEPrEJAN nAPATPOnH OVN ECTIN AVTOJC >
H. dum erga secundum naturam operationem . . · · Consternatio ergo eis est H.
E. firmantur circa naturalem operationem; Falsa ergo conversio est eis E.
S. infirmantur circa operationem secundum naturam. Aversio est igitur ipsis S.
R. ri circa eam quae secundum naturam operationem. Aversio igitur est ipsis R.
A. circa naturalem operationem infirmentur. Aversio itaque illis est A.
F. circa naturalem operationem sunt invalidi. His itaque malum est aversio F.
P. in naturali actione imbecilles sunt. Depravatio igitur eis P.
p.. 1tept TI¡v xa.'toc 'fÚaw ÉvÉp¡e~a.v. llcxpa.'tp01t1¡ ouv ea'tw a.u'to~c; p..
L. in naturali actione imbecilles sunt. Depravatio zgz"tur eis L.
C. in naturali actione sunt imbecilles. Depravatio igitur eis C.
D. plus la force d'agir comme. le veut leur nature. ·1' Leur mal vient de leur D.

< TO KAJ<,ON , KAI Tú>N nPOCHKONTWN AVTOIC EKBACIC KAJ AT€\EIA KAJ AT€1\EJA >
H.malum, attinent vero eis excessus, inconstructio, imperfectitas, H.
E. malum, , et a cognatis suis egressio et informitas et imperfectio E.
S. malum, et convenientium ipsis excessus et non consecutio. et imperfectio S.
R. malum, ,, . . .. et convenientium ipsis excessus et inordinatio et imperfectio R.
A. malum, .: .: quod exciderint potitique non sint Tl(].turalibús· bonis; 'imperjectioque A.
F. quaedam, excessusque et discessus ob quem bonis sibi convenientibus potiti non fuerint:, defectus; F.
P. malum est, et ab eis quae illis digna mnt discessus, repulsa,• cessatio P.
' P.· 't"O. X!l.XOV, x<Xt 't"WV 1tpoa-r¡xónwv cxthoí:"c; E'xócxaLc; xa.t .~nu~icx xa.t d.'t"ÉAE~<X p..
L. malum est, et ab eis quae illis digna sunt 4iscessus, repulsa, cessatio L.
C. malum est, rerumque illis convenientium desertio frustratioque atque imperfectio C.
D. déchéance, de la perte de leurs biens a eux, de leur appauvrissement, imperfection D.

< KAI Ali.VNAMIA. : KAJ THC Cú>ZOVCHO THN EN AVTOJC T€1\EIOTHTA


·:
~VNAM€ú>C AC0EN€1A >
H.impotentia,, i.· :.•.•,\ : ,,.,,,,_.,:., · .. , et.salvantis et in ipsis perjectitatem virtutis imbecillitasH.
B.et•impotentia, .. , :-_·,~-· •::; :·:;-.·-,:o::et s,alvante e,is peifectionem'.mrtute,infirmitas E.
S. et. impotentia,.. .· .'- .. • · .v. · .. · '· :·• ·_ ..,, •. ];r?'ét, salvantis. ip'sis,,perjeétionem 'virtutis. infirmitas S.
R. et-impotentia,· :. · ,! et. salva?'liis eam. qilae .~n ipSis. perfectionem virtutis infirmitas R.
A.et·imb'ecillitas,• ··: .. ·,,. '·• ,., ., •·_et infirmitas ac'juga et prolapsio virtutis conservantis A.
F. imbecillitas, . . , . .• · . infirmitasque virtutis perfectionem suam conservaturae F.
P. pt imbecillitas, , .. Jácultatisque in eis perfectionem conservantis infirmitas; P.
p..· xcxt ciouv:xp.iot, '\ ' X!l.L ...;¡e; ''J'W~oÚa"'flc;' 't"l)v Év a.thoí:"c; 't"EAE'.O".-J}'t<l. ouvcir-ewc; d.aOéve~cx fL·
L. et imbecillitas,· : ,-\. facultatisqti~. irz e,if perfectionem conservantis infirmitas, L.
C.et impotentia1 ,., , • •••.• ,.,, :.. facultatisque in.eís,pérfectionem;eonservantis infirmitas C.
D.et.lmpuissance, de l'aff~blissement;: de la supp~e~~ioni\eti;\!le .. la.:ruin'e·-.de., la vigueur quiD.

< KAI AnOc¡,VrH KAI AnOnTú>CJC ',, .: AMWC<T~ ·.TJ TO EN ~AIMOCJ KAKON >
H. et effugatio et ruina. Sed tamquam quid in daemonz"bus malum ? H.
E. et fuga et casus. Itaque quid in daemonibUs malum ? · E.
S. et fuga et casus. Et aliter quid est in daemonibus malum? S.
R. et fuga et casus. Aliterque quid in daemonibus malum ? R.
A. eis. inditam·. perfectionem~ :: Ad haec· quidnam. _es_t in daemonibus malum ?. A.
P.fugfl.llue<et casus:,: . .. ... · Quid praeteiealin daemonz"bus malum est? ·· • · F.
P. de,clinatio,rprolap$io.
• , " , _.. , , ,."i'
·· .. :· ,;. Sed"A..,..,.
quod.aliud-.. · malum, • 1 esi ,
in daeirlónibus?

, . . •• ,.,~.,
.. ·
" P•
.·. , ·,,
!A• X<XI. d.1tOl'Uj"l\ xa.~ "'1tOit't"Wa~¡;. ·· , . 1\1\Wc;.:-.'t"E·;. :n _'t"o, c.v. o~~r-oar.; xcxxqvt.. :·:··. · .1.\ p. .
. L. d'eclinatio, prolapsio. . ... ·, Sed quod. aliud malum est in_ daemonibus ?· · \. L.
C. et abactio et dilapsio.i>\',:.',,, . 1, •. : · ,. , • Quid. verdrpa~t~r.éa· malum ·;;;· daemoriibus?, , ·,\·· . \:: C.
D. assurait leur' ptopr~~ perfection. Quel · autre , m~d.(se, 1trouve . encoren dans les démons··,? D.
·,•¡ • ,, . '1 ·' •• ; . ,

,._,·.
280 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< 0VMOC AAOrOC ANOVC En10VMIA CI>ANTACIA nPOnETHC AMA TAVTA >
H. furor i"ationabilis, amens desiderium, phantasia proterva. Sed ista, H.
E. furor i"ationalis, amens concupiscentia, phantasia proterva. Sed haec, E.
S. furor i"ationalis, demens concupiscentia, phantasia proterva. Sed ista, S.
R. ira i"ationalis, amens concupiscentia, phantasia peroolans. Sed haec, R.
A.juror i"ationabilis, demens concupiscentia, imaginatio praeceps atque proterva. V erum ista, A.
F. furor i"ationalis, concupiscentia demens, imaginatio praeceps. V erum ista, F.
P. ira aversa a ratione, amens cupiditas, praeceps visio. Atque haec, P.
p.. 6up);c; cii.oyoc;, ocvouc; em6up.[cx, 'fCXV't'CXO'LCX 'ltflO'ltE"hc;. 'A')..).;,. -::x.u-:a, p..
L. ira aversa a ratione, amens cupiditas, praeceps visio. Atque haec, L.
C. furor i"ationalis, concupiscentia demens, imaginatio praeceps. Verum ista, C.
D. une colere insensée, une folle cupidité, une ostentation périlleuse ? Mais toutes ces D.

< El KAI EN AAIMOCIN ECTIN OV nANTH OVAE Enl nANTú>N >


H. si et sunt in daemonibus, non omnímodo, neque in omnibus, H.
E. et si sunt in daemonibus, non omnino, neque in omnibus, E.
S. et si sint in daemonibus, non omnino, neque in omnibus, S.
R. et si sunt in daemonibus, non omnino, neque in omnibus, R.
A. quamquam in daemonibus sunt, non prorsus, neque in omnibus, A.
F. quamquam daemonibus insunt, non tamen omnibus, nec omnino, F~
P. etsi in daemonibus insunt, non tamen omni ex parte, nec in omnibus, P.
'~' ' '
p.. e{ xcxt ev !h[p.oa[v Écrn v, OU"-, 'ltCXY'tl},
, OUOE , t'WY, p..
E'ltL 'ltCXY'
L. etsi in daemonibus insunt, non tamen omni ex parte, nec in omnibus, L.
C. tametsi daemonibus insint, non tamen omnibus, neque omnino C.
D. choses, a supposer qu 'elles soient dans les démons, ne sont pas de tout point, ni pour tous, D.

< OVAE AVTA KA0 AVTA KAKA KAI rAP ECI> ETEPú>N Zú>ú>N OVX H CXECIC TOVTú>N >
H.111f<1Ue. ipsa. in' se ipsa mala st¡tnt. . Etenim in ceteris animalibus, non ímpetus. istorum, H.
E. ~'f;e'haei:.secilndum se mala. Etenim in aliis animalibw, non motus talium, E.
S. ne~e ipsa ··secundum se ipsa mala. Etenim in aliis animalibus, non habitus horum, S.
R~ 'neque ipsa ·secundum se ipsa mala. · Etenim in alteris animalibus, non habitudo horum, R.
A. neque ipsa secundum se mala sunt. Namque in aliis animantibus, non ista habere, A.
F. neque ipsa secundum se mala sunt. Nam et si aliis animalibus, non haec quidem habere, F.
P. neqite ipsa per se sunt mala. Etenim in aliis animantibus, non haec habere, P.
P.· oúoe ixú-.(,. xa.e· CXÚ't'Ot XO()(cX,. Kcxt ¡&p er.p' hépwv ~wwv, oúx ~ azéaLc; 'tOÚ'twv, P.·
L.. neque ipsa per se sutit mala. Etenim in. aliis animantibus, non haec habere, L.
C. etiam zpsa· per se mala sunt. · ., Etenim in aliis animalibus, non istiusmodi affectio, C.
D. ni,d'elles-m@mes,
' .
foncierement
. . '
mauvaises
. •... , Chez les autres·
' ) .
vlvantSj;, ce n~est' point:·· leur D.

< AM H ANAIPECIC ECTI KAI C1>00PA Tú> Zú>ú> KAI KAKON H AE CXECIC >
H. sed interfectio . et corruptio animali est malum. Impetus autem H.
E. sed interemptio est et corruptio animali et malum. Habitus enim E.
S. sed ablatio et corruptio animali et malum. Habitus autem S.
R .. sed interemptio est et corruptio animali et malum. Habitudo autem R.
A. sed his carere potius corruptio est animantis et malum. Sicuti contra his A.
F. sed his carere ·. •,) pernicies est ani'(!'IQlium. atque maJ.um.. . Horum vero habi:... F.
P. ~e(t'iixstingui: . .. interitus· est animantium et malum. Si 'autem habean- P.
11: d).A'' ~ &vcxipeaic; Éa't'L xcxL r¡¡6opa -.¡¡> ~w<¡> xcxt: x:xxóv.1 · 'H oe axé-:r~c; 11·
L. sed exstingui . . 1. interitus est animantium iit malur.n. Si autem habean- L.
C. sed ejusdem privatio potius interitus exsistit animalium et malum. Ipsa vero affectio C.
D. prés~nce, mals leur manque, qul• esb pour. le vlvant1 et une perte et · un mal. Oui, leur présence D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 281

.< CWZ€1 KAI EINAI nOI€1 THN TAVTA EXOVCAN TOV ZWOV $VCIN OVK APA >
H. salvat et esse facit ipsa habentem animalis naturam. Non ergoH.
E. salvat et esse facit haec habentem animalis naturam. Non igitur E.
S. salvat et esse facit ista habentem animalis naturam. Non igitur S.
R. salvat et esse facit haec habentem animalis naturam. Non igitur R.
A. niti salvat et esse facit istis subnixam animantis naturam. Non itaque A.
F. tus servat esseque efficit animalis naturam haec habentem. Quamobrem F.
P. tur atque insint, conservant animalis naturam quae haec habeat facitque ut exstet. Non igitur P.
1'-· al~SE~ xocl. Elvoc~ 7tO~E~ -:7-,v -::xu':r. :J:zou-:¡-zv -.oLí <;;wou pÚ<r~v. Oúx ap:x p-.
L. tur atque insint, conservant animalis naturam quae haec habeat facitque ut exstet. Non igitur L.
C. per sua habitudinem servat ac constituit naturam animalis dum ista habet. Non itaque C.
D. assure et conserve la nature du vivant qui doit les avoir. Les démons D.

< KAKON TO .6AIMONON $V/\ON H ECTI KATA $VCIN M/\ H >


H. mala est daemonica tribus si est secundum naturam, sed ... H.
E. mala daemonum gens quantum est juxta naturam, sed quantum E.
S. mala est daemonum tribus secundum quod est secundum naturam, sed secundum quod S.
R. mala daemoniaca tribus secundum quod est secundum naturam, sed secundum quod R.
A. mala est daemonum gens qua parte secundum naturam est, sed qua parte A.
F. daemoniaca gens non qua ratione secundum .naturam est exstitit mala, sed qua F.
P. malum est daemonum genus quatenus inest in eo quod est secundum naturam, sed quatenus P.
1'-. XotXOV -:o o:x~p-Ó'I~OV <pii),ov ~ EC!"'tL x:x-::& cpúcrw' rJ.),).,' ~ 1'-·
L. malum est daemonum genus quatenus inest in eo quod est secundum naturam, sed quatenus L.
C. genus daemonum exsistit malum quatenus naturae suae respondet. sed quatenus C.
D. ne sont done pas mauvais par nature, mais par D.

< OVK ECTI KAI OVK HMOIW9H TO .609EN AVTOIC 0/\0N ArASON A/\1\ AVTOI TOV >
H. non est. Et non mutatum est quod datum fuit illis totum bonum, sed ipsi H.
E. non est. Et non mutatum est datum eis totum bonum, sed ipsi E.
S. non est. Et non variatum est datum ipsis totum bonum, sed ipsi S.
R. non est. Et non alteratum est datum ipsis totum bonum, sed ipsi R.
A. non est. Neque immutatum est traditum illis totum bonum, sed ipsi A.
F. JZOn est. Neque bonum illis traditum totum est permutatum, sed ipsi F.
P. abest. Nec mutatum bonum universum quod eis tributum est, sed ipsi a toto P.
!'·· oux Ecr't"~. K:xt oúx T."A"Ao~wa·r¡ 'rO óoG€v otU"t"oi"¡; o),ov ri.y:x6óv, &"AA' a:ti-::ot 'tOÜ 1'-·
L. abest. Nec mutatum bonum universum quod eis tributum est, sed ipsi a toto L.
C. repugnat. Neque totum bonum quod illis concessum est penitus eversum est, sed ipsimet a toto C.
D. déchéance. 11. n 'y a pas eu perversion de tout le bien qu 'ils ont re~u, mais eux-mt!mes se D.

< A09€NTOC AnonenTWKACIN 0/\0V ArASOV KAI TAC A09EICAC AVTOIC Arr€1\IKAC .6WPEAC >
H. a dato deciderunt toto bono. Et datas illis angelicas munerationes H.
E. a dato ceciderunt toto bono. Et datas eis angelicas donationes E.
S. deciderunt a dato toto bono. Et data ipsis angelica dona S.
R. a dato deciderunt toto bono. Et datas ipsis angelicas donationes R.
A. dato sibi toto bono exciderunt. Neque indulta illis angelica munera A.
F. a toto bono sibi tradito exciderunt. Nec angelica munera his tributa F.
P. bono quod eis datum erat deflexerunt. Dataque eis angelica munera P.
¡1.. ooGév-:o¡; ri.7t07tE7t':Wxotcrw oA.ou ri.ycxGoü. Koct -ra¡; ooGelcroc¡; ocu-ro~¡; &¡'yehxa¡; owpea¡; 1'-·
L. bono quod eis datum erat deftexerunt. Dataque eis angelica munera L.
C. bono quod iis traditum erat exciderunt. Neque dicimus angelicas dotes quas acceperant C.
D. sont dépouillés de tout le bien donné. , Aussi nous prétendons que les dons angéliques, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

< OV MHnOT€ AVTAC HMOIWC0AI CIIAMEN AM EICI KAI OAOKAHPOI KAI nAM<MEIC EICI
H. non umquam ipsas mutari dicimus, · sed sunt integri et omniparentes, H.
E. numquam ipsas commotas fuisse dicimus, sed sunt et integri et clarissimi, E.
S. nequaquam ipsa mutata esse dicimus, sed sunt et integra et splendidissima, S.
R. nequaquam ipsas alteratas esse dicimus, sed sunt et, integrae et omnino lucentes sunt, R.
A. immutata dicimus, verum sunt et integra et lucidissima perstant, A.
F. aliquando permutata, sed integra sunt penitusque conspicua, F.
P. <nequaquam> mulata esse dicimus, sed sunt et integra et nitidissima, P.
f'-· oú p:/¡7ton: rzú;~c; 'Í¡AAo~wa-etZ~ rpcifl-E'Y, a:rx
Elat XtZL ó'Aóx):r¡poL XtZL 1totf1-rptZEL¡; ELaL, f'-·
L. <nequaquam> mutata esse dicimus, sed sunt et integra et nitidissima, L.
C. penitus umquam fuisse immutatas, :'sed etiamnum integras esse planeque conspicuas, C.
D. a. eux communiqués, n 'ont jamais été altérés, que les démons sont au contraire intacts et tout D.

< KAN AVTOI MH OPWCIN AnOMVCANTEC AVTWN TAC ArASOnTIKAC >


H. si et ipsi non vident, conniventes eis benivisas H.
E. et si ipsi non vident, participantes suas boniconspectivas E.
S. quamvis ipsi non vident, ·. claudentes ipsorum boniinspectivas S.
R. et si ipsi non videant, . percludenfes sui ipsorum boniconspectivas R.
A. licet ipsi non videant,. occlusis scilicet viribus quibus bona sua A.
F. quamvis ·ipsi minime cernant,
quippe cum vires eas quibus bona videri possent F.
P. ipsique non vident, quod suas facultates cer;nendi causa benigne canees- P.
¡.1.. x&v rzú-:ot f'-·(1 ópwow, .. ' ti7tOf1-ÚatZ'Y"t"E¡; tZÚ"tW'Y "t~c; dyot9o7t"tLÚ<:; f'-·
L. 'ipsique non vident, quod stias facultates cernendi causa benigne canees- L.
C. quamvis eas ipsi minime cernant, quod videndi vires obstruxerint quibus bona sua C.
D. brillants, alors m@me qu'ils ne le voient pas, paree qu'ils ont aveuglé leurs facultés D.

< 4VNAM€1C '· c.JCT€ O EICI KAI EK TArA00V· EICI KAI ArA001 ~ /. ... '
> .. ,·
-H. virtutes. . Tamquam'quae·sunt·et ex benignoistÍnt et benign'i,· '.:.·.· '•' H.
E. ·:mitutes. !taque' tjuod< sunt; et'ex·optimo.lsunt· et ojJtimt'; · E.
S. ~irtutes. Quare quod: Sitnt et ex bono. sunt et boni, · .,,.:·."'.. S.
R.· vi~tutes.. Quare quod sunt· et· ex per-se-boño' sunt et boni, ·. · R.
A. intueriipossint: . ltaqu~ quod sunt et ex bono sunt et boni sunt, A.
l!.:jam occlitserint. Quapropter hoc ipso quod sunt ex'· bono· sunt aüjue boni, F.
P. sas obstruxirint. · · Ita ftt ut quod sunt et ex. bono sint et bonz, P.
¡J. .. ovvci¡.tEL¡;~ "Oa-re 8 ELO'L' XotL EX -r&.yrzOoü- e!a~ XtZL dyrzOol, P.·
L.· sas obstrux'erint. · 1ta jit uf. quod sunt et ·. ex• bono sint· ·et boni, · · L.
C. possent · intúeri.; . Quare· quod• sint et ex. bono·: sunt et boni, ' ·· · c.
D. 'de voir. le bien. Oui~·c•est du Souverain Bien qu~ils tiennenfd~avoir Ieur @tre,d'avoir leurs biens, D.

< KAI·TOV KAAOV KAI AfA00V ECIJIENTAI . ', ' ' TOV EINAI KAI ZHN KAI NOEIN' Tc.JN ONTWN >
H. · , . et boni et benigni appetunt, esse et vivere et intelligere ( exsistentium) H.
E. et bonum et optimum concupiscunt, (me et vivere et intelligere ( exsistentium) E.
S. · et pulchrum et bonum desiderant, esse et vivere et intelligere ( quae sunt exsistentia) S.
R. · et pulchrum et bonum appetunt, esse et vivere et intelligere ( entium) R.
A. ¡-. et. pulchrum bonumque deSiderant, ut ·Sint et vivant et intelligant ( quae sub~stunt) A.
P •. _y/et,'pulchrum· bonumque: desidéfant, dum 'vi2lelicet'ésse, viiJere, intelligere ( qiuze·quidem ex'sistentia F.
, .P:':úlpidchrumque. ac: bonum appetunt,· · '· ctim"statum, vitam;<'intelligentiam'>'{quae~·exstant) P.
·· f'-· ·: xcd ioü xrz'Aoü x~1: d·(otOou €rpienrzr. . • ; i · : · · -roü elvrz~ xrzt ~i¡v xrzL voeL'v (-rwv' ov::wv) p..
L. :··~ pulchromque a~ bonum appetunt, cit1ró{atum, vitam, ', 'intelligentiam : ( quaé 'eist(mt). L.
C. •,,. et pulchrum bonumque appetunt., ... · dum et esse et vivere et intelligere· ( quae; sunt) O.
D. . . dei ·d.ésirer le Beau et le Bien,· . · quand< ils:' désirent l'existence, la vfe, et\ l'inteiUgence D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

< €«!)1€M€NOI KAI TH CTEPHC€1 KAI AnOCI)VrH KAI AnOnTCUCEI TCUN nPOCHKONTCUN >
H. appetentes; et pri'Datione et fuga et ruina attinentium H.
E. appetentes ; et pri'Datione et fuga et casu connaturalibus E.
S. desiderantes ; et pri'Datione et recessione et casu a con'Denientibus S.
R. appetentes ; et pri'Datione et fuga et casu a con'Oenientibus R.
A. desiderantes; ceterum pri'Datione atque effugio prolapsioneque con'Denientium A.
F. sunt) desiderant ; sed pri'Datione quadam et fuga casuque a convenientibus F.
P. appetant; atque bonorum quae ipsis accomodata sunt et pri'Datione et declinatione P.
P.· ec¡aép.evw w.Ú "ii cr-rep~O'EL xoct cl'ltOCfUj~ xoct OC'ItO'It't'WO'E~ -:wv 1tpOcr1jXÓV't'WV P.·
L. appetant ; atque bonorum quae ipsis accomodata sunt et pri'Datione et declinatione L.
C. desiderant; atque bonorum ipsis congruentium pri'Datione et declinatione atque C.
D. (qui sont des· i!tres) ; mais c'est la privation, la suppression et la ruine de leurs biens respectifs, O.

< AVTOIC ArA0t.lN 1\ErONTAI KAKOI KAI EICI KAKOI KA0 O OVK EICI KAI TOV MH >
H. eis bonorum dicuntur . . . . . . mali sed non 'Delut qui exsistunt, sed qui non H.
E. sibi optimis dicuntur mali ; et sunt mali secundum quod non sunt, et quod non E.
S. ipsis bonis dicuntur mali; et sunt mali secundum quod non sunt, et non S.
R. ipsis bonis dicuntur mali ; et sunt mali secundum quod non sunt, et non R.
A. eis bonorum mali dicuntur; et sunt mali in quo non sunt,, et quod non A.
F. sibi bonis mali cognominantur ; suntque mali qua parte pulchri non sunt, et quod F.
P. et prolapsione sunt mali ; suntque mali quat:enus pulchri non sunt, et quod non P.
p.. ocÚ't'o~c; d.¡:x.Owv 'Aéyov't'ocL xocxoi · xoct eicrt xocxot xoc6' o oux' E{~(, xcú 't'OU p.T¡ p..
L. et prolapsz"one sunt mali ~· suntque mali qu'atenus pulchri non sunt, et quod nón L.
C. prolapsione mali nominantur ; suntque mali secundum id quod non sunt, dumque id C.
D. qui permet de les dire mauvais; ils sont mauvais grAce a ce qu'ils n'ont plus, et c'est en D.

< ONTOC > €CI)IEMENOI ,TOV KAKOV €«!)1€NTAI · AMA IIJVXAC TIC EINAI 1\ErEI KAKAC 6.
H. exsistentis· appetentes~ mali appetunt. Sed et animas quis dicit .esse malas. H.
E. est appetentes,{ malum appetunt.; ·>., Sed. animas quis esse; dicz"t malas. ; '. E.
S. exsistit desiderantes;\'malum desiderant. Sed animas dicit. aliquis. esse malas.. S.
R. ens appetentes,. malum appetunt~ ,· . Sed animas quis. esse dicat malas. . . R.
A. est appetentes,. malum· profecto desiderant. At animas quispiam esse dixerit malas. A.
.f. minime est appetentes, malum appetunt. At animas quispiam dixerit esse malas. F.
P. est appetentes, malum appetunt. . Verum animos aliquis malos. esse d_icit. P.
'<'p.. O'v..oc; ecpLéu.evoL, 't'ou. x.xxou ÉCPLev"OocL. 'A).).b. ~vzric; .'t'Lc;· elvocL 'Aé¡e~ xocxric;. p..
/ L. est appete'ntes, malum appetu~t. , V erum animos aliquis malos esse dicit. L.
C. quod, non est appetunt, malum appetunt. . Verum animas· quis malas dixerit. C.
D. voulant , du non-i!tre, 'qu'ils-' :v:eulent du mal. Mais, dit-:on; · les . Ames •' sont · mauvaises. D.

6. (•'.1
El MEN OTI CVNTEINONTAI KAKOIC nPONOHTIKt.lC 6.
H. Si quidem quia contenduntur: malis pro'Didenter H.
E. Si quidem quía contendunt malis prO'Dide E.
S. Si ideo quidem quía coassistunt malis prO'Disi'De S.
R. Si quidem quia confiunt malis pro'Disi'De R.
A. 1 Si quidem ideo quia;{Jtter,ulunt• in'Digilantque1 malis ut pro'Dideant A.
F. . •:· ", · .·Si. igitur quia conjunguntur malis quodam pro'Didentiae •conser'Dationisque' officio, F.
P. •.:;:.;·•. ' ·-'•;,.,\,,, " ,, ·.,•·;,,,,. . , ,•:::·-~·.. · .,. ., ,.,,_·::Si propterea quod. sunt• ante· in malis prO'Didentiae P.
P.· ¡ ,. . E' p.sv éhL cru¡¡(von:x.L xocxo!c; 1tpovolj·nxwc; ié p..
L. uó:<.~ .... 1"-'>\'•''i:.\.· ·· · ·:· .. ::•, 'Si propterea quod sunt ante in malis pro'Didentiae L.
c. '; . •.· . ,·•', · ·> > · Si quidem idcirco quod. malis pro'Dide C.
D. Si cette pensée est née • du fait que les Ames se trouvent . associées a, de . mécbantes ehoses D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. KAI Cc.lCTIKc.lC TOVTO OV KAKON A/\1\ ArAeON o.


H. et salutaliter, istud non malum ; sed benignum H.
E. et salutifere, hoc non malum; sed bonum E.
S. et salvative, hoc non est malum; sed bonum S.
R. et salvative, hoc non malum ; sed bonum R.
A. atque salvent, hoc malum non est; sed bonum A.
F. has aliquis suspicetur malas, objiciendum est hoc utique non esse malum ; sed bonum atque F.
P. conservationisque vi ac nomine, hoc malum non est ; sed bonum P.
f.l.. xa). a'WO"tLXW~, 'tOU'tO ov xaxóv· r1.11: dyaGov p..
L. conservationisque vi ac nomine, hoc malum non est ; sed bonum L.
e. salubriterque adsint, jam hoc non malum est; sed bonum C.
D. pour y mettre ordre et les garder, ceci n'est pas un mal; et c'est un bien D.

o. KAI EK TArAeOV TOV KAI TO KAKON ArAeVNONTOC El AE o.


H. et ex benigno et malum benificante. Si autem H.
E. et ex bono et malum bene faciente. Si autem E.
S. et ex bono qttod et malum bonum facit. Si autem S.
R. et ex per-se-bono et malum bonificante.· Si autem R.
A. et ex bono proveniens quod malum etiam efficit bonum. Et si A.
F. ex ipso bono proveniens quod quidem quod alioqui malum est reddit bonum. Sin autem F.
P. et ex bono quod etiam malum bonum reddit. Si, quod depraventur P.
¡.1.. x:ú ex 'tclj:itGoü -:ou x:it:. -:o x:ltxov &yaGú'Jov-to<;. Ei oe p..
L. ef ex bono quod etiam malum bonum reddit. Si, quod depraventur L.
C. et ex bono malumque bonum faciente. Sin C.
D. qui vient du Souverain Bien capable de rendre bon le mauvais. Dire que D.

o. TO KAKVNEC9AI IJIVXAC <S>AMEN EN TINI KAKVNONTAI El MH EN TH TWN ArAeWN o.


H. malignari animas dii:imus, in quo malae fiunt nisi in bonorum H.
E. vitiari animas dicimus, in quo vitiantur· si non in bonarum E.
S. malas fieri animas dicimus, in quo malae fiunt nisi in bonorum S.
R. malificari animas dicamus, in quo malificantur nisi z'n bonorum R.
A. malas fieri animas dicimus, in quo fiunt malae nisi in bonarum A.
F. animas quoquo modo depravari dicamus, in quonam depravantur nisi in quodam affectionum F.
P. malique fiant animi, malos eos esse dicimus, quo depravantur nisi bonarum P.
¡.1.. ":O X(XXÚVEa-6aL ~lJX el~ rp(l p.ev, év -:[vL xaxúvovnL si p.T¡ év 't~ -:wv ciya6wv !'-·
L. malique fiant animi, malos eos esse dicimus, quo depravantur nisi bonarum L.
C. dixerimus animas depravari, quo depraventur nisi bonarum C.
:'
D. les imes se rendent mauvaises, · n'est-ce pas dire qu'elles le sont· par la perte des D.

o. E:::EWN KAI ENEPrEic.lN E/\1\EIIJIEI KAI Al OIKEIAN AC9ENEIAN AT~EIAI o.


H. habituum et operationum defectione, et propter propriam infirmz'tatem in destructionem H.
E. habitudinum et operationum defectu, et per propriam infirmitatem imperfectione E.
S. habz'tuum et operationum defectu, et propter propriam infirmitatem non-consecutione S.
R. habituum operationum defectione, et propter propriam infirmitatem inordinatione R.
A. qualitatum operationumque defectu, atque proveniente ex · infirmitate propria privatione ac pro- A.
F. actionumque bonarum defectu, et, quoniam, aberrantes a fine, oh infirmitatem F.
P. affectionum actionumque privatione, · .. ··' • quapropter imbecillitatem suam non assequuntur P.
¡.1.. e~ewv xat evepyeLwv EAAE~~EL, xal. OL' oixdxv cb·GévELotV &:teu~lCf ¡.1..
L. affectionum actionumque privatione, quapropter imbecillitatem suam non assequuntur L.
C. affectionum actionumque defectu, quodque imbecillitate sua devient C.
D. bons désirs et des bonnes reuvres · ·. ·;: , . que leur propre faiblesse a falt cesser D.
/'.

':'.'
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

6. KAI AnOAIC0EICEI KAI. rAP KAI TON AEPA KAI TON nEPI HMAC ECKOTWC0AI <S»AMEN 6.
H. /ubricandum ? Etenim et aerem qui erga nos obscurari dicimus H.
E. et perditione ? Eienim et aerem ·hunc circa nos obscurari dicimus E.
S. et prolapsu ? Etenim et aerem qui est super nos obtenebrari S.
R. et prolapsu ? Etenim et aera eum qui circa nos obtenebrari dicimus R.
A. lapsione fruendi bonis suis ? Nam et circumfusum nobis aerem offundi tenebris dicimus A.
F. propriam delabuntur ? Jam vero circumfusum quoque nobis aerem obtenebrari dicimus F.
P. sed ab eis prolapsi sunt ? Etenim aera etiam qui nobis offusus est obductum tenebris esse dicimus P.
P.· xcú ocr.o"A~ae-ño-e~. KQ(L yap )(Q(L 't"0\1 cUpO( 't"0\1 r.ept t¡p.i<; EO"XO't"wa6Q(L ~Q(:J.E'J P-.
L. sed ab eis prolapsi sunt ? Etenim aera etiam qui nobis offusus est obductum tenebris esse dicimus L.
C. et aberrent a fine ? Quin et aerem hunc qui nobis ci1·cumjunditur luminis C.
D. et disparaitre ?. C'est ainsi qu'on dit ténébreux l'air au milieu duquel nous sommes, D.

6. EMEIIJ.IEI KAI AnOVCIA <S»WTOC AVTO AE TO <I»WC AEI <S»WTOC ECTI 6.


H. sed dejectione et absentia luminis, i'psa autem lux semper lucens est, H.
E. dejectu et absentia lucís, . ipsa autem lux semper lux est, E.
S. defectu et absentia luminis,. ipsum autem lumen est; S.
R. defectione et absentia .luminis, ipsum autem lumen est semper lumen, R.
A. dejectu atque absentia lucis, ipsa vero lux semper lux est, A.
F. defectu videlicet et absentia luminis, ipsum vero lumen semper est lumen, F.
P. luminis privatione et absentia, lumen autem ipsum lumen est semper, P.
p.. e"AAd~e~ xcú dnouo-iCf cpw-róc;, Q(u-ro oE: -ro ~wc; cid ~wc; áa-ri p..
L. luminis privatione et absentia, lumen autem ipsum lumen est semper, L.
C. dejectione atque absentia dicimus obscurari, cum lux ipsa semper lux sit, C.
D. quand la lumiere part et s'en va; cependant la lumiere luit toujours, elle a toujours D.

6. TO KAITO. CKOTQC.<S»WTJZON. OVK- APA OVTE EN AAIMOCIN OVTE EN HMIN . TO KAKON 6.


H. et .tenebras illuminans. , . ·i- •, Non ergo in: daemonibus neque.•in•. nobis- malum H.
E. et tenebras illuminans. Non igitur neque. in daemonibus neque in nobis malum E.
S. quod et tenebras illuminat. Non igitur neque in daemonibus neque in nobis est malum S.
R. est et. tenebram illuminans. ·Non igitur f!eque in daemonibus neque in nobis malum R.
A. quae,etiam illuminat tenebras. !taque neque in daemonibus neque in nobis est malum A.
F. quod etiam. illuminat tenebras. Quamobrem nec in daemonibus nec in nobis ita malum est F.
P. quo4:etiam _tenebras illustrat. ·Non igitur aut in daemonibus aut in nobis malum P.
P.· -ro XQ(L -ro axó-roc; rpw-r~~ov. Oúx cip/l( o{h·e ev 0Q(L¡LOO"LY oÜ-re ev j¡p.LY •o )(Q()(i;v P.·
L. quod e#am tenebras illustrat. . -,. Non igitur aut in daemonibus aut in nobis malum L.
C. quae etiam tenebras illustrat . Quare nec in daemonibus nec in nobis· ita malum C.
.D. ~ll ! force de rendre claires les ténebres. ,::·' -··~Bs:ef,( ni:.dan&;les' démons ni en nous,·le mal D.

6.• WC ON KAKON AM WC EMIIJ.IIC KAI EPHMIA THC TWN OIKEIWN ArA0WN 6.


H. sic est. malum sicut dejectio et desertio propriorum bonorum H.
E. ut ON exsistens, sed ut defectus et desolatio propriorum bonorum E.
S. ut exsistens, sed est sicut dejectus et desertio perjectionis propriorum S.
R. ut ens, .: . sed ut defectio et desolatio ejus quae propriorum bontJr1Jm R.
A. quasi f!xsistens, , ·,;-., :•:> . -... , · ..• , . sed ut dejectus ac desertio consummationis propriorum A.
F. quasi, exsis(ens. aliquid, _· · ··: \ ;., , sed. tamquam- dejectus_ aliquis per quem propriorum. bonorum, con'- F.
,P. inest quasi sit aliquid malum,. :sed;· quod perjectionis¡ bonorum propriorum et accómodatorum P.
/1-· !de; ov. XQ(XÓ"I, ._ · . aH' wc; EA),e~~·.c; x:zt Ép"ll¡L~Q( ñíc; -rwv olxELWV ciyoc6wv p..
f.;. inest\' quasi sil aliquid. mOJum, sed quod perjectionis bonorum propriorum et accoinodatórum L.
C. est quasi malum sit res aliqua, _... sed ut defectus et carentia perjectionis bonorum C.
D. n'est un ftre mauvais; , U est un manque. et· une! absence· de1 perfection dans les biens D.
286 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. T€1\€10THTOC AM OVA€ €N ZWOIC AI\OrOIC e<;TI TO KAKON €1 rAP ti.


H. perfectitatis. Sed neque in animalibus irrationabilibus est malum. Si enimH.
E. perfectionis. Sed neque in animalibus irrationabilibus est malum. Si enim E.
S. bonorum. Sed neque in animalibus irrationabilibus est malum. Si enim S.
R. perfectionis. Sed neque in animalibus irrationalibus est malum. Si ením R.
A. bonorum. Sed ne in mutis quidem animantibus est malum. Nam siA.
F. summatione caremus. N eque rursus in animalibus brutis est malum. Si ením F.
P. sit privatio. N ec vero in animantibus rationis expertibus inest malum. Si enim P.
p.. -:Ú,e:LÓ-n¡-;o~. 'A).).' ouol:: év ~WOLc; li"AóyoLc; Éa"t"L -ro XIXXÓV. El yap p..
L. sit privatio. N ec vero in animantibus rationis expertibus inest malum. Si enim L.
C. propriorum. V erum nec in anz"malibus brutis est malum. Nam si C.
D. respectifs. Le mal n'est pas non plus dans les animaux sans raison. Car si vous D.

8. AN€1\HC 0VMON KAI €n10VMIAN KAI TA AI\I\A OCA l\€r€TAI KAI OVK €CTIN Ani\WC fl.
H. interficis furorem et desiderium et alia, quaecumque dicuntur non est simpliciter H.
E. interimas furorem et concupiscentiam et alía, quaecumque dicuntur et non sunt simpliciter E.
S. auferas furorem et concupiscentiam et alía, quaecumque dicuntur et non sunt simplíciter S.
R. auferas iram et concupiscentiam et alía, quaecumque dicuntur et non sunt simpliciter R.
A. sustuleris iram et concupiscentiam et cetera, quae dicuntur et non sunt simpliciter A.
F. iram concupiscentíamque sustuleris et cetera, quae in eis, etsi mala dicuntur, non sunt tamen F.
P. iram sustuleris cupiditatemque ac omnia alía, quae··dicuntur nec sunt omnino P.
P.· dvD:t¡c; 6up.ov XIXL ém&up.iz\1 XIXL "rOCAAIX, Oall. AÉye:-riXL XIXL oux ea-rLV cX"ltJ.wc; P.· ',/,'

L. iram sustuleris cupiditatemque ac omnia alía, quae dicuntur nec sunt omnino L.
C. sustuleris furorem et concupiscentiam ceteraque, quae dicuntur sed non sunt simpliciter C.
D. 6tez la fureur, la convoitlse et autres choses qu'on dit mauvaises de leur nature, sa11,s pour- D. :J
'.'•

6. TH €AVTWN <J)VC€1 KAKA .. . TO M€N Ab.PON KAI rAVPON O I\€WN AnOI\€CAC 6.


H. eorum natura. mala, forte quidem ·et. alacre leo perdens, H.
E. eo~m naturae· mala,· grande quidem et ferox leo perdens, E.
S. eorum naturae mala,..... etenim animorum et superbum leo cum perdiderit, S.
R. qua i'psorum natura· maláj animosum quidem et cervicosum leo perdens, R.
A. per sui natura~ mala, leo, fortitudine et ferocitate amissa, A.
F. simpliciter suapte natura mala, leo quidem, fortitudine superbiaque amissa, F.
P. mala, natura sua, leo quidem, si fortitudinem et ferocitatem amiserit, P.
p.. -r~ é~Xu-rt~v cpúae:L xiXx~. -ro p.l::v &opov X()(L ya:upov ó AÉwv d7toAÉaa:c;, p..
L. mala.' nqtura sita, · . leo quidem, si fortitudinem et ferocitatem amiserit, L.
C. suaPte ,natura mala, ., _ ,.,.,,. leo quidem jortitudine superbiaque· deperdita, C.
D. tant qu'elles le; solent;' absolument parlant, le llon, venant!a:' perdre sa force et sa féroclté, D.

6. OVA€ I\€WN €CTAI nPOCHNHC A€ nACI reNOM€NOC O KVWN OVK €CTAI 6.


H. neque leo est ; gratus autem omnibus factus canis, non est H.
E. neque leo erit ; mansuetus autem omnibus factus canis, non erit E.
S. neque leo erit; mansuetus autem omnibus factus canis, non erit S.
R •. neque leo erit ; · mansuetus autem omnibus effectus canis, non erit R.
A .. leo esse de,sistet; · , ·. :. ,• .<. · blandus item omnibus effectus canis; canis non A.
F. leo.;esse: desin# ;·c:i· ·" ''>' ·"·" · ., •,.,.,,.\ ·caniJiq,wque blandus effectus omnibus, non erit P. ;;{
P. ne· leo 'quidem erit; . "'· .' . • ··· '·· 'canis! autem, si blandus fit omnibus, non erit P.
P.· OUOE Aéwv Ea>cn· >,': ';J.,':· llpo!T1)\IT¡c; ol:: "ltiaL ye:vóp.e:voc; ó xuwv. oux Ea"r<XL P.·
L. ne leo quidem erit ; .' •·, , · · · canis autem, si blandus fit omnibus, non erit L.
C. leo esse desinet ; ,\ ' canis quoque si blandus fiat omnibus, non erit C.
D. cesse sur l'heure d'etre· un llon; et le chien doux· envers tout le monde,· de falt, n'est plus D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

'6, KVWN €Jn€P KVNOC TO ti>V/\AKTIKON KAI TO nPOCI€C0AI MEN TO OIKEION 6.


H.canis, quia canis est custodire, et convivere quidem proprio, H.
E. canis, si quidem canis quoddam custoditivum, et quoddam adveniendi quidem domesti- E.
S. canis, si quidem canis est custodire, • et accedere quidem ad familiarem, S.
R. canis, si quidem canis custoditivum, et adire quidem familiare, R.
A. erit, quippe latrare canis proprium est, et domesticas admitiere A.
F. canis, custodire enim latratu suo canis est proprium, atque domesticas quidem admitiere, F.
P. canis, si quidem canis est custodire, et domesticum quidem admitiere, P.
p.. Y.Úwv, etnep Y.UVO~ 'to cpuAIZX'tLY.ÓV, Y.IZL 'to 7tpoa-Lea0cxL p.Sv 'to o(Y.e~ov, p..
L. canis, si quz"dem canis est custodire, et domesticum quz"dem admitiere, L.
C. canis, cum vigilare canis proprium sit, et domesticas admitiere, C.
D. un cbien, puisqu 'il doit faire bonne garde, admettre les gens de la maison, D.

6. An€1\AVNEIN A€ TO AMOTPION WCT€ TO MH ti>0€1P€C0AI THN ti>VCIN OV KAKON 6.


H. effugare autem alienum. Non autem corrumpi naturam non est malum, H.
E. cum, abigendi vero extraneum. !taque quod non corrumpit naturam non malum, E.
S. abjicere autem alienum. Quare quod non corrumpit naturam non malum, S.
R. expeliere autem alienum. Quare non corrumpi naturam neque malum, R.
A. alienosque propellere. !taque naturam non corrumpi malum non est, A.
F. alienas vero propellere. Quamobrem conservare naturam non est malum, F.
P. excludere autem et fugare alienum. Ita fit ut non interire naturam non sit in malis, P.
p.. dr.:eAcxÚvELV o€ 'tO dAAÓ'tp~ov. "Qa>e >o p.-}¡ cp0dpea0cxL 'r"~V cpÚaw oú Y.CXY.Óv, p..
L. excludere autem et fugare alienum. Ita fit ut non interire naturam non sit in malis, L.
C. externosque repeliere. !taque naturae corruptio nequaquam malum est, C.
D. éloigner ceux qui n'en sont pas. Tant que la nature est intacte, il n'y a pas de mal; D.

6. c!>00PA A€ ti>VCEWC AC0€NEIA KAI EMI4'1C TWN c!>VCIKWN e:::ec.>N KAI ENEPrEIWN 6.
H. corruptio autem naturae infirmitas et defectio naturalium habituum et operatt"onum H.
E. corruptio autem naturae infirmiüu et defectus naturalium habitudinum et operationum E.
S. ·. 'corruptio autem naturae est defectus et infirmitas naturalium habitudinum et virtutum S.
R. corruptio autem naturae z"nfirmitas et defectio naturalium habituum et operationum R.
A. naturae vero corruptio infirmitas est ac defectus naturalium qualitatum et operationum A.
F. · immo vero malum est naturae corruptio debilitasque et naturalium qualitatum et actionum F.
P. sed interitus naturae, imbecillitas privatioque et affectionum et actionum P.
p.. <p0op<X o€ cpÚaew~ da0éve•.:x Y.a.L e'A}eLo/'·~ -:wv cpuaLY.Wv e/;ewv Y.ctt évepysLWV p..
L. sed interitus naturae, imbecillitas privatioque et affectionum et actionum L.
C. sed ejus corruptio et imbecillitas et defectio cum naturalium affectionum tum actionum C.
D. le mal. vi~nt de· la nature corrompue : de l'affaiblissement, du défaut des qualités, activités D.

6. KAI AVNAMEWN KAI El nANTA TA AlA rENECEWC EN XPONW EX€1 6.


H. et virtutum est. Et si omnia quae generationis in tempore habent H.
E. et virtutum. Et si omma quae sunt per generationem in tempore habent consum- E.
S. et operationum. Et si omnia per generationem in tempore habent S.
R. et virtutum. Et si omnia quae per generationem in tempore autem habent R.
A. atque virtutum. Et si cuneta quae nascuntur perficiuntur A.
F. viriumque defectus. Proinde quaecumque generantur per quaedam temporis intervalla. F.
P. et facultatum naturalium. , Nec silomnia quae generantur certo·. tempore P.
P.· Y.cd ouwip.swv. K:xt e( miv-rcx ·,,x OLcl ysvéaswc; ev xpóv<:> ezeL P.·
L. et facultatum naturalium. . '·· ,, " ., Nec si omnia quae generantur certo tempore L.
C. atque virtutum. Quod si res omnes in tempore per generationem suam habeant C.
D. et énergies\ de la nature. Si tous les @tres obtiennent avec le temps la perlection D.
288 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. TO TEJ\EION OVIl€ TO ATEJ\EC nANTH nAPA nACAN <J)VCIN f),

H. perfectum, neque imperfectum in omni omnem naturam. H.


E. mationem, neque imperfectum omnino contra omnem naturam. E.
S. perfectum, neque imperfectum omnino praeter omnem naturam. S.
R. perfectum, neque imperfectum omnino praeter omnem naturam. R.
A. in tempore, ne imperfectum quidem omnino per universam comperias naturam. A.
F. perficiuntur, nec imperfectum quidem praeter omnem na.turam est omnino. F.
P. perfecta sunt, idcirco id quod minus perfectum est contra omnem naturam est. P.
P.· 't"O 't"ÉAewv, ouoe 't"O (hEAe~ n:ávn¡ n:~p& n:iia-:xv Tljv r¡úaw. p..
L. perfecta sunt, idcirco id quod minus perfectum est contra omnem naturam est. 1 L.
C. perfectionem, imperfectio jam non erit in natura universa. C.
D. qu'ils ont, l'imperfection, tant qu'ils en ont,ne sera pas chez eux totalement contre la nature. D.

6. AJ\J\ OVIl€ EN TH OJ\H <J)VC€1 TO KAKON El rAP OV nANTEC <J)VCIKOI J\OrOI 6.


H. Neque in tota natura malum. Si enim non omnes naturales sermones H.
E. Sed neque in tata natura malum. Si enim non omnes naturales rationes E.
S. Sed neque in tata natura malum. Si enim omnes naturales rationes sunt S.
R. Sed neque in tata natura malum. Si enim omnes naturales rationes R.
A. Sed neque in tota natura est malum. Sz' enim omnes naturales rationes A.
F. Neque rursus est in tata natura malum. Si enim naturales rationes omnes F.
P. In tata etiam natura non est malum. Si enim naturales rationes ab universa P.
P.· 'AA).' ouoe sv "~ éO.~ ~úa-e~ -ro x:xxóv. El yap ol n:civn¡; cpucnxo~ Áóyo~ p..
L. In tota etiam natura non est malum. Si enim naturales rationes ab universa L.
C. Sed neque in tata natura malum est. Si enim omnes rationes naturales sunt C.
D. M@me, daos toute la nature il n'y a aucun mal. Comme toute formule naturelle procede de D.

6. nAPA THC KA60J\OV <J)VCEWC OV!J.EN ECTIN AVTH TO ENANTION THC KA6 8.
H. ab omnímoda natura, nihil est ei .adversarium. In unoquoque H.
E. contra unittersalem naturam, nihil est ei· contrarium. Ejus autem E.
S. ab universali natura, nihz'l est ipsi contrarium. Particulari S.
R. ab. universali natura, nihil est ipsi contrarium. Et quae R.
A. alJ universali natura ducuntur, nihil est quod illi adversetur. Porro singulari A.
F. ab universali natura ducuntur, nihil est illi contrarium. Singulari vera F.
P. natura omnes proficiscuntur, nthil est ei contrarium. Unicuique P.
p.. n:otpa ..T¡,. xot6óAou cpúa-ew<;, oúoév sa-T~v otú't"f¡ "o ev~v't"Lov. Tf¡ xot6' p..
L. natura omnes proficiscuntur, nihz'l est ei contrarium. Unicuiqué L.
C. a natura universali, nihil jam est illi contrarium. Singulari C.
D. la nature prise. en son tout, rien n'est contraire il. la nature ainsi envisagée. S'agit-il d'une D.

6. EKACTON !J.€ TO MEN KATA <J)VCIN ECTAI TO fl€ OV KATA <J)VCIN 8.


H. quod quidem secundum naturam est, quod autem non secundum naturam, H.
E. per singula hoc quidem secundum naturam erit, hoc vero non secundum naturam. E.
S. autem hoc quidem secundum naturam erit, illud autem non secundum naturam. S.
R. secundum unumquodque autem hoc quidem secundum unum erit, hoc autem non secundum naturam. R.
A. naturae partim secundum naturam erit, partim non. A.
F. naturae aliud quidem secundum naturam erit, aliud vera contra. F.
P. autem naturae aliud secundum naturam erit, aliud non secundum naturam. P.
P.· gX:Xt7't"O'\I OE 'tO p.ev Xot't"a cpúa-~'\1 e<l"'t"ot~, 'tO OE ou xaú cpúan. P.·
L. autem naturae aliud secu.ndum naturam erit, aliud non secundum naturam. L.
C. vero naturae aliud quidem secundum naturam erit, aliud vera non erit secundum naturam. C.
D. nature prise en particulier, quelque chose lui convient, et quelque chose ne lui va pas. D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

6. AMH rAP .AMo nAPA e~:>VCIN KAI TO THAE 6.


H. alia sunt. Aliud ergo est quod contra naturam est, et idipsum . . . H.
E. Alii enim aliud est secundum naturam, · et hoc inde . . . E.
S. Alii enim aliud est praeter naturam, et hoc huic secundum naturam, S.
R. Alii enim aliud praeter naturam, et hoc huic quidem secundum naturam, R.
A. Est enim praeter naturam alii aliud, et quod huic secundum naturam A.
F. Aliis namque naturis praeter naturam aliud accidit, quodve huic naturae consentaneum est F.
P. Alii enim aliud est contra naturam, quodque huic natura/e est, P.
p.. ''AA'A~ ·rtl.p !J.)."Ao 1tcxpa cpúaw, xcxt -co -c~oe xcx-;7. cpÚCTL'\1, f'-·
L. Alii enim aliud est contra naturam, quodque huic natura/e est, L.
C. Alii enim aliud est contra naturam, quodque huic natura/e, C.
D. Chaque nature aura son contraire : ce qui est par ici conforme a la nature, D.

6. nAPA CI:>VCIN ú>C A€ KAKIA TO nAPA CI:>VCIN' · · · 6.


H. contra naturam est. Sicut malitia . . . H.
E. contra naturam. Ut malitia hoc contra naturam, E.
S. illi autem praeter naturam. N aturae auiem malitia est hoc quod est praeter naturam,S.
R. huic autem praeter naturam. N aturae autem malitia quae praeter naturam, R.
A. alteri praeter naturam est. Naturae vero vitium quod praeter naturam est, A.
F. illi accidit alienum. Vitium vero naturae dicitur quod incidit praeter naturam,
F.
P. illi contra naturam. Naturae porro vitium est, quod est contra naturam, P.
p.. -cijoe. 1tcxp~ tpÚCTL'\1. <l>ÚCTeW~ OE XCA.X~IX 'tO 1t1XI(tX tpÚaW, p..
L. illi contra naturam. N aturae porro vitium est, quod est contra naturam, · L.
C. illi contra naturam est. Naturae vero vitium est id quod naturae contrarium est, C.
D. par la lui est contraire. Le mal pour la nature, c'est ce qui est contre nature, D.

6. H CTEPHCIC Tú>N_ THC CI:>VCEú>C ú>CTE OVK ECTIN KAKH CI:>VCIC 6.


H. carens his quae in ,natura sunt., . ., · · !taque non est mala natura;· H.
E. [Jriv(Jtiq eorum quae sunt naturae. • !taque non est mala, natura ; •.,' · · - E.
S. :,,.5 scili~t privatio ordinis· naturalium . . : .• 1··. , ,., •, Quare non est mala .natura; •· _,. .. S.
R. , \;. · . privatio eorum quae.· naturae.. ,_1\ ,, · Quare. non est mala., natura ; , . \:. R.
A. . . ipsaque• privatio naturalium. Non est itaque natura mala·;". , , · A.
F. privatio videlicet naturalium.· !taque non est ipsa natura mala;. w F.
P. eorum scilicet quae secundum naturam sunt privatio. Non igitur mala est natura; P.
p.. . -\¡ O"tÉp'TlCTL~ 't'W'\1 ñj~ tpÚCTeWc;. ."OCT'te oúx ECT'tL xcxxl) cpÚCTLC .. · p..
L. eorum, .scilicet q21-.ae secundum naturam sunt privatio. . - ,. Non igitur mala est natura;· L.
'e. ' ,· : ,eamqut; privat suis naturalibu.s. ' (' ,_.-. ~ ' · ·,._,,·;Non est_ itaque natura mala,·_.· C.
)}; , , . ~~- pf{:ve. 4es. bien.s de 1,.: nature;,;J(~l: -.::>· · La·;; na~re: n'est . done·, 1pas. ma~c~vais~; D.

6. ' AMA. TOVTO TI:! .~VC€1 KAIÚ)N •TO AAVNATEIN'.TA THC OIKEIAC CI:>VCEWC .eKTEJ\EIN 6~

H. sed hoc naturae malum, non valere. est agete• quae propria sunt naturae perficere. H. ··~··. i,
E. · ,_ sed hoc naturae malum,. non posse quae sunt propriae naturae perficere. E.
S. sed hoc est naturae malum,, impotentem_ esse ea quae sunt propriae 114turae perficere S.
R. sed hoc. naturae malum, non posse quae propriae naturae. perficere. R.
A. se4 hoc est .naturae. malum, quod naturae suae propria, nequit efficere. ., A.
F. . i4:. aute.m ~,dicitur ipsi naturae malum; . quod propriá, sibi' officia explere non. possit. \,- ' : ,1, F.'
P. 1e4}zqc¡_TI!,Z_t~ae .malum·.est,·, non p(JSSIJ,1eq,; quae\ naturae suae,..s.unt¡perficere;,,. '·· IV:'· . ;":
. dA"Aa ,-¡:o U}''? uTii ¡ .cpÚq-~~ ·. ?ca:xov' -ro &,oiJvaietv,~ 'tcX ·: Tij~ o{x'd~~ CfÚCTEW~ ixi-6A~~V. . ·' > : :P.:'·, •
sed hpc,_ t.icJ.tw~e._malum est, non posse. ea quae naturae ·suae¡.~t. perjicere. :·• ,. :. L~
C. sed ho,c. naturae, malu-m¡ est,: quoii eam impotem reddit-. explendi ea quae;; sunt\ naturae) propriq,( c.
D. maJ~.
·. 4lSt mauvais .
pour elle; ee qui 1'emptlclte de réaUser
' ., . padaitement
.. '
ee qui _revient.A.
.. ehaque na.t1tre,
- .D.

Venioua lat. -
,l

,.' '
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. A!IA OVA€ EN Ct.>MACI TO KAKON AICXOC rAP KAI NOCOC 6.


H. Sed neque in corporibus malum. Obscoenitas enim et infirmitas H.
E. Sed neque in corporibus est malum. Vile enim et infirmum, E.
S. Sed neque in corpore est malum. Turpitudo enim et infirmitas est S.
R. Sed neque in corporibus malum. Turpitudo enim et aegritwio R.
A. At enim ne in corporibus quidem est malum. Foeditas enim et morbus A.
F. Proinde in corporibus nec malum aliquid est. DefiJrmitas enim atque morbus F.
P. Quin ne in corporibus quidem est malum. Deformitas enim et morbus, illud pulchritudinis P.
p.. 'A)).' ouoe év awp.(laL -ro xocxóv. Alaxor:. y&p xoct vóaor; p..
L. Quin ne in corporibus quidem est malum. Deformitas enim et morbus, illud pulchritudinis L.
C. Verum nec in corporibus malum est. Foeditas enim et morbus C.
D. Le mal n'est pas davantage dans les corps. La laideur et la maladie D.

' ~ : !'
o. €M€1'PIC €1AOVC KAI CT€PHCIC TA:::Ec.>C TOVTO A€ OV nANTH KAKON 6.
f ··' H. defectio est speciei et privatio ordinis ; istud autem non in omni est malum, H.
E. defectus formae et privatio ordinis ; hoc autem non omnino malum, E.
S. defectus formae et privatio ordinis; hoc autem non omnino malum, S.
R. defectz'o formae et privatio ordinis ; hoc autem non omnino malum, R.
:·'
'! A. defectus est speciei et privatio ordinis ~· hoc vero non usquequaque malum, A.
.,
F. defectus quidam est speciei ordinisque privatio ; id autem non omnino malum es't, F.
P. defet;tus est, hoc ordinis constitutionisque privatio; quod quidem non est omnino in malis, P.
p.. éXAeL~Lr; eL'oour; xoct a..-Ép1laLr; 'tcX;ewr; • 'tOÜ'tO Oe OU 1tcXV't1) XOCXÓV, p..
L. defectus est, hoc ordinis constitutionisque privatio ; quod quidem non est ·omnino in malis, D.
C. defectus quidam formae est ordinisque privatio ~· illud autem non usquequaque malum est, e.
D. sont absence de beauté et rupture d 'équilibre ; ce qui n'est pas un mal total, mais simple.;. D.

6. ÁM HTTON KAJ\ON ''· . · e1 rAP nANT€1\HC reNOITO 1\VCIC KAJ\ov KAI EIAOVC TA:::ec.>c ti.
·H. ~ed minus bonum::· ,,.,,. Si eni'm fi~ absolutio boni et ·speciei 'et ordini's, ·. H.
· E. jed minus bonum. >./ :, · Si enim omnino fiat solutio· boni etformae· et ordinis~ E.
S. sed. minus bonúm.' · Si enim perfecta fiat solutio 'pulchritudinis · et; fimnae et 'ordinis, ·· ·s.
R. ~ed minus: bon,;ifi. · Si enim perfecta omnino fieret solutio pulchritudinis et formae et ordinis, R.
A. sed minus pulchrum est. · · Nam, si fiat omnino pulchritudinis et speciei ordinisque solutio, A.
F. sed minus bonum. Alioqui, si· pulchritudinis specieique et ordinis integra solutio fiat, . · F.
P. sed minus pulchrum: ·Si enim plane pulchritudo, forma et constitutio naturalis deleantur, P.
. ¡J.~ ,á.).).' f¡'t'tov xcxA.óv. Er: y.Xp 1tocv'tei.:l-,r; yévoL'to ).úaLr; xciA.Aour; xtxt eL'Oouc; xoct ..ciee:wc;, P.·
D. sed minus pulchritm. · Si enim plane pulchritudo, forma et constitutio naturalis deleantur, ·. L.
;.,;.
e, sed minus 'pulchrum... · Nam, si:!ómnimoda pulchrjtudinís'etformae ordinisque: resolutio fiat, c.
D. :ment> illoins dé?beauté. . ·'' ·: S'il' y.i avait .·retrait' total' de <beaúté,' de' fotine, d'éqtdllbre, ; D.

5; · 'OIXHCETAI KAI AVTO·TO' Cc.>MA o,·,· OTI A€.0V4€ KAKIAC AITION IJIVXH TO Cc.>MA 6.
H. abibit et ipsum fOrpus; Quoniam ne(¡ue malitiae causa in · anima corpus, H.
E. peribit et ipsum corpus. Quia vero neque malitiae causa animae corpus, E.
S. peribit et ipsum corpus. Quoniam autem neque· malitiae causa est animae corpus, S.
R. . periret et ipsum corpus.,, Quoniam autem·:neque'malitiae causa animae corpus;'., ':R..
A>: péribit ipsum quoque corpus. ; · Quod autemtneque malitiae causa sit corpus animae, -::A.
: · ¡ F~.':'¡ , ipsum qUd_qUé corpui ambit; Praetereá ntqúi tiwpus'éssé vitiorum caiisam animo contingentium, ''(fr.
P. : éorpw etiam'ipsum interibit. ,··,.,. ddrfois>ailtetfírnon es$e·mazr•causam animo, ."': '?'fJ.
' fA.~.~ olx'Í)ae't;xL x&l·. cxu'tO 'tO a<dp.oc. "O..~· OS' ouoe:: X<XXtocc; ,<Xt'tLOV·'t~ ~ux~ 'tO a'tdfA.CX, (~·
. L: . corpus etiatif ípsum' interibit. ' Corpus·· tiutem: mm esse máli causam animo, tL.
C. ipsum quoque 'corpus interibit. Quod· autem corpus am"mae non'sit'· causa malitiae, .' i:.
D. le corps lu~meme disparaitrait. Le corps 'n'est pas non plus pour· l'inie eause'de· son mat·; :D.
1
VINGTIEME SECTION : D!EU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 291

6. AHJ\ON €K TOV AVNATON €1NAI KAI AN€V CWMATOC nAPVq,I<;TAC9AI KAKIAN 6.


H. possibile esse manifestum est et sine corpore subsistere malitiam, H.
E. clarum ex hoc possibile est et sine corpore extrasubsistere malitiam, E.
S. manifestum est ex eo quod potest et sine corpore malitia esse, S.
R. manifestum ex eo quod possibile esse et sine corpore subsistere malitiam, R.
A. ex eo constat quod etiam sine corpore malitia possit irrepere, A.
F. inde patet quod etiam absque corpore pravitas possit oriri, F.
P. hinc perspici licet quod malum sine corpore esse et cohaerere potest, P.
P.· o7j:Aov Éx 'tOU OUVot'tOY ELVot~ Xot~ ~VE!) awp.ot'tO~ r.otpuc¡;ia-.oca9otL xocxiocv, P.·
L. hinc perspici licet quod malum sine corpore esse et cohaerere potest, L.
c. vel ex eo constat quonitim etiam sine corpore malitia possit alicui adhaerere, c.
D. cela résulte du fait que le mal peut ~tre, et demeurer, en qui n'a pas de corps D.

6. WCneP €N AAIMOCIN TOVTO rAP KAINOIC KAI IIIVXAIC 6.


H. sicut in daemonibus. Istud autem vacuis et animabus H.
E. sicut et in daemonibus. Hoc enim et intellectz'bus et animabus E.
S. sicut in daemonibus. Hoc enim est et mentibus et animabus S.
R. quemadmodum in daemonibus. Hoc enim est et intellectibus et animabus R.
A . ..· , sicuti in daemonibus. Est enim hoc et spiritibus et animabus A.
F. quemadmodum in daemonibus. Hoc enim est mentibus et animabus F.
P. . ut. in daemonibus. Hoc enim demum est malum et mentibus P.
p.. ~a:rtEfl ÉY Oot(p.oa~. ,Tou-.o yilp éa-.~ ~oc~ vo~~ xoc~ 4uzoc~t; p..
L. ut in daemonibus. Hoc enim demum est malum et mentibus L.
C. . ut in daemonibus pate¡. Si quidem id aeque spiritibus atque animabus quam corporibus C.
D. par exemple, chez les démons. Le mal, pour les esprits, pour les imes, D.

o. KAI CWMACI KAKON .H .THC EE€WC TWN OIK€1WN ArA9WN AC9€N€1A KAI AnOnTWCIC· o.
H. et. corporibus malum, : habitudinis: propriorum bonorum infirmitas et ruina est. H.
E. e(,,t;orporfous malum,: \: ;;,habitudinis.propriprum bonoTJ,tm infirmitas et casus.· .. ,, ~"' E.
· S. 11t c.orpCJTibus ,malum, :· f: ,.,,..habitus propr.iorum·· b.onorum· infirmitas et casus. ~.' ·' :. . · S.
R. ~;t ,corpQl'ibus malum, , ·· . . ~:.,., habitus propriorum bonorum. infirmitas et casus. .·. ._,,.,, .·. ,, R.
A. et. c.orporibus malum, · ; .si,. infirmentur et excidant· bonorum suorum habitu.
1 ,·. A.
F. corporibusque malum, ., injirmitas videlicet. ad· bonum proprium. consequendum impos. atque casus. F.
P. et. animis et corporibus, imbecillitas propria áccomodataque bono, adipiscendi et ab eis prolapsio. P.
p.. aw
xcxt ,. p.ota~ xocxÓv, . 1¡ 't7jt; e;¡¡w¡; 'tWV o!XELWV ciyoc&wv aa6evE~ot xoct CÍ1tÓ1t'tWO"~t;. p..
L. et animis et corporibus, imbecillitas propria accomodataque bona adipiscendi et ab eis prolapsio. L.
C. malum, est, . '·' . · . si infirmentur et de bonorum suorum· statu deturbentur. ·.. ,. .1·.' C.
D. pour . (e~Jt_,cqrps, ,. .;; .
A\ ' '
yient, de:. l'afiaiblissement et de.' la perte de. leurs biens. respectifso,i
:' .' '
D.

6. , 1•i\'·. : AM OVA€ . T9·. nC>~V9f:'VJ\H90N. EN VJ\H TO K~ON wcq,ACI KA9 O VJ\H'.; ¡¡,·, :. :l 6.
H. Sed neque quod multirumigerum est. : in materia est malum ( sicut dicunt) v~lut informis materia ; H.
E. · · Sed neque multum murmurat : in• materia .. malum (ut aiunt) secundum quod materia;., · E.
S. Sed neque f!lultum vulgatum : in materia est. malum (sicut dicunt) secundum quod est materia; S.
R. Sed neque famosum :, in materia ( ut aiunt) malum secundum quod, materia 3" •.,. R.
A. . . Sed ne ,in materia vulgatissimum quidem est ( ut aiunt) malum in quantum materia est ,; , .. A.
F. Sed neque 7Jerum, est .. vulgalissimum illud :. malum videlicet in materia esse qua ratione. materia•; F.
P . .:iw Nec ve'r~ tritu.m,~,.et,;'f)ulga.t~m.: malumtin,materia est (ut aiunt).quatenu$. 1 materf4¡~t,,;,:,;':~; P.
· · · .. · f•'
p.. );1(< ' 'A••···
';A:' OV'o'~·,'t~·,:Jt9
· •· ··· ¡,U'.IflU/\ ~· UA'{l
c.. '');f\'tOY<,~Y
· "' ·..•·:0• XotlCOV
J •
Wt;.' fOCO"~') Xot a'.1.1l! U/\'1).'
(·, ·· "' ·• ·~i, ·.' ' ·· ·; . p..
L. ·:.. ,·. Nec vero tritum. et, vulgatum.: malum. Jn. matena est (ut azunt) quatenus matena est ; ... ;; L.
C. _,,;. ,.,,_- · Sed neque tritum, ilJU4. :t in. materia· malum (ut aiunt) quatenus materia est·;.< :-.·,., . ;-,;;: C.
D. ,l¡~·,mat n'est pas non plus (comme on le dit .communéfllent) dans la matiere en ta~t qll.ejelle·; D•

. '. .
. -'r 1•.•
292 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. KAI rAP KAI AVTH TOV KOCMOV KAI KAMOVC KAI EIAOVC EX€1 METOVCIAN €1 A€ 6.
H. etenim et ipsa ornatus et pulchritudinis et speciei habet metusiam. Si autem sine H.
E. etenim et ipsa ornatus et formae et speciei habet participationem. Si autem E.
S. etenim ipsa ornatus et pulchritudinis et formae habent participationem. Si autem extra S.
R. etenim et ipsa ornatus et pulchritudinis speciem neque participationem. Si autem extra R.
A. et ipsa enim ad ornatus et pulchritudinis et speciei accedit consortium. Si autem A.
F. haec enim ornatus et pulchritudinis specieique fit particeps. Si autem seorsum F.
P. etenim haec quoque tum ornatus, tum pulchritudinis, tum formae est particeps. Quod si, P.
P.· x:Ú y&p xcú ocú-.-~ 't"OU XÓa'p.ou XOCL xcí'AAou~ xcú E~Óou¡; EZEL p.e-.OU'Jiocv. E( oe ~~-
L. etenim haec quoque tum ornatus, tum pulchritudinis, tum formae est particeps. Quod si, L.
C. nam et ipsa pulchritudinis et ornatus formaeque fit particeps. Si autem seorsum C.
D. car elle aussi possede de l'ornement, de la beauté et de la forme. Si la matiere, D.

6. TOVTú)N EKTOC OVCA VAH KAé EAVTHN AnOIOC ECTIN KAI ANEIAEOC nt.>c nOIEI TI 6.
H. istis exsistens informis materia in se ipsa facturalis est et inspecifica, quomodo ergo agit quod H.
E. sine his dum sit materia secundum se sine delectatione est et informis, quomodo facit quid E.
S. hoc materia exsistens secundum se ipsam sine qualitate est et sine forma, quomodo facit aliquid S.
R. hoc exsistens materia secundum se ipsam sine qualitate est et informis, qualiter facit aliquid R.
A. extra haec materia exsistens in se ipsa qualitatem speciemque desiderat, quo pacto facit aliquid A.
F. ab his materia suapte natura qualitatem speciemque nullam habet, quonam modo materia F.
P. cum horum expers est materia, per se qualitate et forma carel, quomodo aliquid P.
p.. -.othwv éx-.o~ OU-Jot -~ ÜA:fl xoc~' huTI¡v <X1toLÓ~ É~L xoct dvdoeo<;, - -
1tW~ 1t0LEL ':"L p..
L. cum horum expers est materia, per se qualitate et forma caret, quomodo aliquid L.
e. ab his suapte natura materia qualitatem nullam speciemque obtinet, quonam pacto materia e.
D. de sa nature, n'avait ni qualité ni forme, comment ferait-elle D.

6. H VAH H MHAE TO nACXEIN AVNACE>AI KA<:> EAVTHN EXOVCA AMüJC TE 6.


H. informis materia, quae neque pati possibile est secundum se ipsam habens ? /taque H.
E. materia, quae neque pati potest secundum se habens ? Sed itaque E.
S. materia, quae neque pati posse secundum se ipsam habet? Et aliter S.
R. materia, neque pati posse secundum se ipsam habens ? Aliterque R.
A. materia, quae nec ut pati possit secundum se ipsam habet ? Praeterea A.
F. facit quidquam, quae nec id ipsum in se habet ut pati possit ? Praeterea F.
P. materia facit, quae ne patiendi quidem potestatem per se habeat ? Praeterea P.
p.. 1¡ ÜA'1),. 1¡ p.-r1oe -:o 1tá.a'zew oúvoca"6ocL xot&' éocuTI¡v ezoua"oc; · "A'AAw~ -.¡¡ p..
L. materia facit, quae ne patiendi quidem potestatem per se habeat ? Praeterea L.
e. quidquam agat, .quae nec id ipsum a se habet ut pati possit ? Praeterea, C.
D. quelque chose, n'ayant pas~ meme en soi le pouvoir de subir? De plus, a quel titre D.

t:. nüJC H VAH KAKON €1 MEN rAP OVAAMH OVAAMüJC ECTIN OVTE 6.
H. quomodo informis materia malum ? Si quidem enim in nullo, neque H.
E. quomodo materia malum? Si quidem enim nihil. Non enim est neque E.
S. quomodo est materia malum ? Si enim nusquam quidem nullo modo est, neque S.
R. qualiter materia malum ? Si quidem enim nusquam nequaquam est, neque R.
A. quomodo malum est materia ? Nam, si quidem nusquam nulloque pacto est, neque A.
F. quonam pacto materia malum est ? ' . ··.·. Si enim., nec usquam nec ullo' modo est, · neque F.
P. quomodo materia malum est ? · Si enim• nusquam ullo modo est, nec P.
p.. m;)¡; 1¡ Ü);r¡ xocxóv ; ' Et. ¡üv y&p oúoap.7r oúoocp.w~ É~LV, . oÜn p..
L. quomodo materia malum est ? Si enim nusquam ullo modo est; ' nec L~
C. quonam modo materia malum sit? Si enim ·neutiquam nusquamque est, ·neque C.
D. la matiere pourrait-elle etre un mal ? Si elle n'est jamais chose quelconque, ·elle n'est D.
VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 293
6. ArA90N OVT€ KAKON .. '.. ' El A€ ncuC ON TA A€ ONTA nANTA EK .6.
H. bonum est neque malum ; si ex eo quod est, ( exsistentia autem omnia de H.
E. bonum neque malum ; · si autem est quomodo, ( exsistentia oportet omnia ex E.
S. bonum neque malum est ; si autem exsistens, ( exsistentia autem omnia ex bono S.
R. bonum neque malum ; si autem aliqualiter ens, ( entia omnia ex per-se- R.
A. bonum profecto est neque malum; sin autem quomodolibet est, ( et quae sunt omnia ex bono A.
F. ·bonum est neque malum ; sin autem quomodolibet est, ( quae vero sunt omnia sunt ex F.
P. bonum est nec malum; si vero est alt"quid, ( quae autem sunt, · ex bono sunt P.
, t'.l.'
fl-· ayauov
, ,
OU't"S: xaxov· se oe 7tW~ ov, ('t"IX OE Óv't"a ' 1ttX'\I'ra EX r.
L. bonum est nec malum ; si vero est aliquid, ( quae autem sunt, ex bono sunt L.
C. bonum neque malum est ; sin vero quomodocumque est, ( omnia quae sunt ex bono C.
D. cbose ni bonne ni mauvaise ; si elle est quelque cbose, . (tout ce qui e~t) venant D.

6, TArAeOV KAI AVTH EK TOV AfA90V AN EIH KAI El TO ArAeON TOV KAKOV nOIHTIKON 6.
H. benigno) et ipsa de benigno est ; et si benignum mali est factura/e, H.
E. bono) et ipsa ex bono relinquitur ; et si bonum malifactivum sit, E.
S. sunt) et ipsa ex bono sit ; et, aut bonum mali est effectivum, S.
R. bono) et ipsa ex bono utique erit ; et, si bonum malifactivum, R.
A. sunt). et ipsa ex bono sit necesse est; et, aut bonum mali efficiens erit, , · A.
F. bono) ipsa quoque exsistet ex bono ; atque ita, vel ipsÚm bonum effector est mali, F.
P. omnia). ipsa etiam ex bono sit necesse est ; atque, aut bonum mali efficiens erit, P.
r· 't"aya9ou) . xoc1. (%thT¡ EX 't"OÜ &.ya9oü ih s:t"')· · xat· 1¡ 1:0 &yoc9bv 't"OÜ .l(ocxou 7tO~T¡'t"~xóv, 11-·
L. omnia) ipsa etiam ex bono sit necesse est ; atque, aut bonum mali efficiens erit, •;. L.
C. sunt) utique etiam ipsa ex bono erit; atque ita, vel bonum malum efficit, c.
D. du bien) elle-m@me aussi découle du bien ; et alors, ou le bien peut produire le mal, D.

6, · H TO KAKON c..>C EK TOV AfA90V, ON' AfA90N · · .H TO '.· KAKON · TOV ArA90V nOIHTIKON .6.
H.. , . aut malum,, #cut ex benigno, est. benignum, , . aut: malum. benigni facturale,.· H.
E.1.: . . · ma!t~-rrz,¡ut':ex. bono exsistens, est bonum~,,'.· ~:.·::- •,•\Laut malum.bonifactivum sit, ·•,•.'·. 1.•'"' E.
S. : · aut' widum,:,í sicut, ex bono exsistens; · est bonum, · . ,·, aut•.. malum boni · , est effectivuni, ,':< \. 1 '.' S.
R.: aut malum,. aut ex bono ens, bonum;'<· ,, :... . .:·· aut malum bonifactivum, ., :· R.
A. aut malum, quasi ex bono jit, bonum. erit, , aut malum erit ejji.ciens boni, A.
F. . aut malum, quatenus jit ex bono, bonum. erit, vel forte · malum effector erit boni, F.
P. aut malum bonum, ut quod sit. ex bono, aut malum boni efficiens, 1, . P.
p.. . · 1¡ -rb ~ocxóv, 61~ EX ..-oü ciya9ou ov, &yoc9óv, , 1¡ 'to: :xocxóv, . 't"oÜ áyoc9ou 7tO~"')'t'~xóv,.· 11-·
L. · aut- malum bonum, ut quod sit ex bono, , · .,·. aut,,malum boni. efficiens, ., ,.;, <! L.
c. vel certe.• mazum~ :' quatenus ex bono' est,' bonum Mit, ' ,' nisi.z forte malum bonum faciat, .
1 ' e.
.D. ii! ::~..oll.\l~¡mal,, détivJl"t. du bien,: t:sl bon,~ ,·; :d ou le mal peut. produire le\lden,,,. ~··• D.

1
6. ' H KAI·TO ArAeON c..>O EK·TOV KAKOVKAKON . ·'1· 1• H. /!.VO AV91C 6.
H. ~ aut benignum, ·sicut ex malo,\ malum; aut duo iteru111 H.
E. et bonum, ut ex malo, malum;•:: ·..:1 • · aut duo iteruw B.
S. aut bonum, sicut ex malo exsistens, est malum, aut duo rursus S.
R. aut et bonum, ut ex malo,· malum, · ·~~~~\· ¡·,.·r . aut duo rurn.u R.
A. sive etiain, bonum;. u( ex malo ductum,<ma/um erit, "' .:·. :.. aut duo rursus.·..eriwf.A.
F. 'lJel·- bonum, · quat~us;., IJS( ~ malo; eoade't1 malum, · : ' ·" · , ·. :, . aut dU!J rJ.n:SJ.lm. mp¡t F.. ·
P.. \' (aut(b()num;.'utrquod: ex'. malo sit,,:malum,. ;·,¡ y' ,,,. : ,·'' 'í .•• , , .:·aut. certel: duo. rur$1!-$
)\ ,.,., . 'TQ ,'
.P.
.fl-· li¡ xat, -.b, dya&óv,. <!>~, ~x· 't"ou xaxou,- xocxóv, · ·: • ' ; · ·: . "1) GUO• aU'f~.~ fl·
L. · ·.. aut bonum, ut quod ex.:: mazo. sitl malum,•. ·,, · , •·,'·''. {áu4 certe\duo.r:w~ L.
C. adeoque bonum, quaienus ex malo. est; malum sit, .., .vel iterum. dr«!/~t C.
D•. •:· ;>.~;" ou ~,le· bien, dérivant du mal, est, bon;, , .. ou le bien et le mal. sont eux-memes!' deux D.
1

294 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. APXAI KAI AVTH AMHC MIAC E!HMMENAI KOPVCilHC El ¿e ANArKAION 6.


H. principia, et ipsa alterius unius deditio verticis. Si autem necessa- H.
E. principia, et haec alio uno juncta vertice. Si autem necessa- E.
S. principia, et ipsa ab alio uno vertice segregata. Si autem necessa- S.
R. principia, et ipsa ab alío uno juncta vertice. Si autem necessa- R.
A. principia, et haec alío quodam dependentia capite atque principio. Si autem asserunt A.
F. principia, atque haec ex afio rursus uno quodam principio dependentia. Jam vero si mate- F.
P. principia erunt, atque ea ab uno capite dependentia. Quod si materiam P.
p.. d.pza!, xat au't"a~ &')), 7)<; p.~éi~ te11p.p.iv:x~ xopucp1j~. El os d.v:xyxa(av p..
L. principia erunt, atque ea ab uno capite dependentia. Quod si materiam L.
C. principia, quae ipsamet ab uno aliquo alío capite dependent. Jam vero si mate- C.
D. principes, qui dépendent a leur tour d'une troisieme t@te unique. Dit-on que D.

15. CllACI THN VAHN nPOC CVMnAHPWCIN TOV nANTOC KOCMOV nc.>C H VAH 6.
H. riam dicunt informem materiam ad completionem omnis mundi, quomodo informis materia H.
E. riam dicunt materiae ad plenitudinem totius mundi, ·quomodo materia E.
S. riam dicunt materiam ad completionem omnis mundi, quomodo materia est S.
R. riam aiunt omnino materiam ad completionem omnis mundi, ·qualiter materia R.
A. materiam ad perfectionem mundz totius fuisse necessariam, quomodo erit materia A.
F. riam ad consummationem universi fuisse necessariam confitentur, quonam ·modo erit materia F.
P. ad totius. mundi expletionem absolutionemque necessariam esse dicant, qui malum est P.
p.. cpacn "71"". tJA7)V
\ \ "'~ '
7tpo.; ,
atJp.7t) .7Jpwaw 't"OtJ- 7trJ.V";O~
, '
xoap.ou,. 1tw.; ·h ü"A11 p..
L. ad totius mundi expletionem absolutionemque necessariam esse dicant, · · qui malum est L.
C. riam ad universi consummationem necessariam fuisse dicant,, quomodo materia C.
D. la matiere est nécessaire pour l'achevement de l'univers, comment pense-t-on qu 'elle D.

AMO rAPTO' KMON KAI TO ANArKAION nc.>c ¿e O ArAEIOC 6.'


alterum ·enim est bonum' et necessarium.' Quomodo autem benignus H.
aliud enim bonum quod necessarium. · Quomodo autem · optimus E.
aliud enim est inalum et aliud quod esi· necessarium. Quomodo ·autem bonus S.
· aliud. enim malum et aliud necessarium. Qualiter ·. autem bonus R.
· aliud est enim malum, aliud necessarium. Qua enim ratione bonus A.
aliud namque malum est, aliud necessarium. Quo autem pacto bonus ipse F.
aliud enim est malum esse, aliud nécessarium. Quomodo autem bonus P.
&'A"Ao r~P 't"O XrJ.XOY xat liAAo 't"O d.v~yx:xi'ov. ITw.; os ó a.y:xGo~ p..
aliud enim est malum esse, aliud nécessarium. · Quomodo autem bonus L.
aliud enim est malum esse, aliud· nécessarium. ' Quomodo autem bonus C.
,¡,;· · · certes1 mal et nécessafre font<'deux." .:n/·.. ,: . Et comment Celui quf est bon D.

o. EK TOV KAKOV nAPArEI TINA nPOC rENECIN H nc.>C KAKON;TOV ArAEIOV AEOMENÓN
H. de malo ducit quaedam ad genituram ? aut, inalum boni indigens ?
E. ex malo adducit quaedam ad generationem ? aut quomi:Jdo malum optimo necessarium ?
S. ex malo deducit quaedam ad generationem? aut quomodo est malum quod est necessarium bono?
R. ex malo adducit quaedam ad generationem ? vel qualiter> malum bono indigens ?
A. ex ·malo aliqua ad generationem ducit? aut quomodo'>malum bono necessarium? ·
F. Deus ex· malo ad generationem ulla perducit ? aut ·quom'o'dor· malum est quod desiderat ·bonum ? ·
P~ "extmalo·· aliqua· in' lueem profert? aut quti lpattó)'malum est. id quod bi:Jnum requirit?
p.. ix' -rou· xcxxou 7tctpciye~ -rwoc 7tpo~ ¡ÉvEaLv; 7¡ 7tt~.;.>x:xxov. -ro· -rou d.ya9ou oeóp.evov; · p..·
L. ex malo· aliqua in· lucem profert? aut quo ·pacto malitm··est• id quod bonum requirit? L ·
C. aliqua ex malo gignat? aut quomodo malum sit id quod bono necessarium est; C.
D. fait-U sortir du mal un t\tre ? ou comment l'etre Bon 1 á-t-U' besofít d'uti' mal ? D.
VINGTIEJ\.'.E SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 295

6. <IIEVr€1 rAP THN TOV ArA00V CIIVCIN TO KAKON nWC 11€ rENNA KAI TP€<11€1 THN <IIVCIN 6.
H. fugat benigni naturam malum. Quomodo autem generat aut nutrit naturam H.
E. fugit enim optimi naturam malum. Quomodo autem gignit et nutrit naturam E.
S. fugit enim boni natura malum. Quomodo autem gignit et nutrit naturam S.
R. fugit enim boni naturam malum. Qualiter autem generat et nutrit naturam R.
A. fugit sane boni naturam malum. Quomodo ítem gignit ac nutrit naturam A.
F. nempe malum boni naturam fugit. Denique, si materia naturaliter mala est, quomodo F.
P. fugit enim boni naturam malum. Quomodo vero naturam et generat et alit P.
f'-· r.peúye~ ya.p ..-hv -roiJ &ya.OoiJ rpúaw -ro xa.xóv. llw~ o€ yevv~ xa.t -rpér.pe~ TI¡v r.púaw p..
L. fugit enim boni naturam malum. Quomodo vero naturam et generat et alit L.
C. nempe malttm boni naturam jugit. Quomodo vero materia naturam gignit C.
D. le mal s'éloigne de la nature du Bon. Ou comment la. matiere mauvaise produit-elle, D.

6. H VAH KAKH OVCA TO rAP KAKON KA0 O H KAKON OV/1€NOC €CTI rENHTI- 6.
H. informis materia ut fit mala ? malum enim, velut est malum, nullíus est genitale H.
E. materia mala exsistens? malum enim, secundum quod malum, nulli est genitivum E.
S. materia exsistens mala? etenim malum, secundum quod malum, est nullíus generativum S.
R. materia mala exsistens ? malum enim, secundum quod malum, nullíus est generativum R.
A. materia, si mala est ? malum enim, eo quo malum est, nullíus est gignens A.
F. naturam generat atque nutrit ? malum enim, qua ratione malum est, nihil generat F.
P. materia, si mala est? malum enim, hoc ipso quod malum est, nihil procreat P.
OUOevÓ; Éo--r~ VEW7l'r~XOV f'- .
f ,.., \ ,. ' ' , "" ,
p.. r1 UA7l xa.x71 oucra. ; -.~ ya.p xa.xov, ~ xa.xov,
L. materia, si mala est ? malum enim, hoc ipso quod malum est, nihil procreat L.
C. ac nutrit, si mala est? malum enim, qua parte malum est, nihil gignit e.
D. nourrit-elle la nature ? le mal, en tant que mal, ne produit rien, D.

6. KON H 0P€nTIKON H OMAlC nOIHTIKON H CWCTIKON El /1€ CIIAI€N AVTHN MEN 6.


H. aut nutriale aut omnino facturale aut salutare. Si autem dicunt ipsam quidem H.
E. aut nutritivum aut omnino factivum aut salvativum. Si autem dicerent ipsam quidem E.
,'. S. aut nutritivum aut totaliter effectivum aut salvativum. Si autem dicant ipsam quidem S.
R. aut nutritivum aut totaliter factivum aut salvativum. Si autem dicant ipsam quidem R.
A. a.ut nutriens aut omnino ejficiens aut servans. Quod si dixerint ipsam quidem A.
F. aut nutrit aut omnino quidquam jacit aut servat. Si vero dixerim materiam qut'dem F.
P. aut alit aut omnino facit aut servat. Quod si dicant eam quidem P.
"
f'-· 71 11 \
upem:-r~xov
" !1,
71 uM>; \
lt0~7l'rLXOV
"
71 crwcr-r~xov.
' El o€ r.pct~EV a.ü-;1-, V p.sv p..
L. aut alit aut omnino facit aut servat. Quod si dicant eam quidem L.
C. aut nutrit, ejficitve aut salvat. Quod si dicant eam quidem in anima- C.
D. ne nourrit rien, n'acheve rien, ne garde rien. Si l'on avance que la matiere D.

6. OV nOIEIN KAKIAN €N IIIVXAIC €<11EAKEC0AI 11€ AVTAC nWC ECTAI TOVTO AAH0€C 6.
H. non facere malitiam in animabus, trahere autem ipsas, quomodo erit istud verum, H.
E. non /acere malitiam in animabus, attrahere vero eas, et quomodo erit hoc verum, E.
S. non /acere malitiam in animabus, attrahere autem ipsas, quomodo erit hoc verum, S.
R. non facere malitiam in animabus, attrahere autem ipsas, qualiter erit hoc verum, R.
A. in animabus malitiam non facere, verum eas attrahere, quomodo hoc verum erit, A.
F. ipsam in animabus pravitatem nullam facere, sedeas trahere, quonam · modo id verum erit, F.
P. non procreare malum in animis, sed eos trahere, quomodo hoc verum erit, P.
P.· ou ltOLE~V xa.x!a.v Év t]Juxa.~~ ér.péAxecr6a.t o€ a.ud.;, 'ltW; EO'-rctL 't'OU't'O dA7l0É;, p..
L. non procreare malum in animis, sed eos trahere, quomodo hoc verum erit, L.
C. bus malitiam non progignere, sed ad malitiam eas instigare, quonam modo id verum erit, C.
D. ne cause pas la maUce des imes, mais qu'elle les y attire, comment pareille.chose est-elle vraie, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. nOMA rAP AVTWN €1C TO ArA00N 8/\EnOVCI KAITOI nc.>c €r1N€TO TOVTO 6.
H. multae enim ipsarum in bonum respiciunt ? Et quomodo jactum istud, H.
E. multae enim suum in bonum respiciunt ? Et quidem quomodo fiat hoc, E.
S. multae enim ipsarum ad bonum adspiciunt ? Et quidem quomodo factum est hoc, S.
R. multae enim ipsarum in bonum respiciunt ? Et quidem qualiter fieret hoc, R.
A. plurimae namque ex his bonum intuentur ? At id qui fieri posset, A.
F. cum animae multae aciem suam ad bonum dirigant? Atqui quonam pacto id fieri potuisset, F.
P. multi enim eorum sibi habent propositum bonum? Quod qui tandem fieret, P.
p.. 1toA"ht y&p ~ú-rwv de; -;o &.ya.~ov ~Aé7toua~ ; Kaho~ 1tW(J; éyive-;o -roiho, p..
L. ·mtilti enim eorum sibi habent propositum bonum ? Quod qui tandem fieret, L.
C. cum. ex iis plurimae bonum spectent? Atqui quonam pacto id fieri potuisset, C.
D. puisque bien des imes visent au bien ? Comment done en serait-il ainsi, D.

fS. THC V/\HC nANTc.>C AVTA €1C TO KAKON €<1l€1\KOM€NHC c.>CT€ OVK e::: V/\HC 6.
H. materia omnino eas ad malum trahente? /taque non ex materia H.
E. materia omnino eas in malum attrahente ? /taque non ex materia E.
S. materia omnino ipsas ad malum attrahente ? Quare. non ex materia S.
R. materia omninó ipsas in malum attrahente ? Quare non ex materia R.
A. si eas materia ad malum prorsus attraheret? Non itaque ex materia A.
F. si eas ad malum materia prorsus attraheret ? Quamobrem malum in animabus F.
P. si eos materia omnino ad malum alliceret ? Non igitur ex materia P.
p.. Tij(J; ÜA7j(J; 7tct\ITW(J; aú.-&c; eic; -ro xa.xov ÉcpeAxop.éV1¡c; ; ''!.la-re oúx ¿e· üh,c; P.·
L. si eos materia omnino ad malum alliceret ? Non igitur ex materia L.
C. si ad malum eas materia prorsus inclinaret ? 1 Quamobrem malum in animabus C.
D. si la matiere les entrainait absolument au mal ? Non, le mal qui est daos les imes D.

6. EN. IJIVXAIC TO KAKON AM e::: AVTOV KAI n/\HMM€1\HCEWC . · ~ €1 A€ KAI TOVTO 6.


H. in imimabus malum, sed ex ipso commisso. Si autem istud dicen- H.
E. in ánimabus malum, sed ex ipso delicto. Si autem et hoc E.
S. in animabus malum est, sed ex inordinato et peccante motu. Si autem et hoc S.
R. in animabus malum, sed ex inordinata et delinquente motione. Si autem et hoc R.
A. malum animabw prO'lJenit, sed ex inordinato et delinquente motu. Si autem et hoc A.
F. ex materia non contingit, sed ex inordinato quodam et aberrante. motu. Si autem et hoc F.
P. in animis est malum, sed ex inordinato incompositoque motu. Si vero hoc P.
p.. év 4uzaic; -rO x:lxóv, &.).A' ee
&.-r&x.-ou xat 1tÁ'tlp.p.eAou¡; xw-i¡a<:wc;. E~ Os x-:Ú 't"OU't"O P.·
L. in ánimis est malum, sed ex inordinato incompositoque motu; Si vero hoc L.
C. non exsistit ex materia, . ,. sed· ex inordinato quodam et peccante motu. Quod si dicant C.
D. ne vient pas de la matiere, mais d'un mouvement désordonné, irréguller. ·. · Dit-on que D.

6. <llACI TH V/\H nANTWC eneceAI KAI ANArKAIA H ACTATOC V/\H TOIC €<1l €AVTWN 6.
H. dum de informi materia omnino sequi, necessaria et instabilis maten"a in se ipsis H.
E. aiunt materiam omninode sequi, et necessariam instabilem materiam ex semetipsis E.
S. dicunt materiae esse omnino consequens, et necessaria est instabilis materia his qui in se ipsis S.
R. aiunt materiae omnino sequens, et necessaria instabilis materia in se ipsis R.
A. asserant omnino materiam sequi, estque necessaria .instabilis materia his quae in se ipsis A.
F. affirment omnino materiam sequi, . ,' atque (!Si' matena
instabilis· necessaria rebus in se ipsis F.
P. asserunt eos materiam sequi omnino, estque necessaria instabilis materia iis quae per se P.
¡.¡.. cpa.a~ -r~ ü).~ 7tciv"twc; S7tecr6ot~, · .XotL dvatyXottoc "Íl aa-ra.-ro(J; {l). 7l ·-ro~¡; écp' É:otu-rwv p..
L. asserunt eos materiam sequi omnino, estque necessaria instabilis 1materia· iis quae per se L.
C. eas omnino sequi materiam, atque' materiam illam instabilem iis esse necessariam C.
D.l~ matiere l'entraine absolument, et que cette: matiere si mobile est nécessaire aux imes D.

,'· 1

¡'' ...... ·
VINGTIEME SECTION DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 297
6. lt.PVC6AI MH t.VNAM€NOIC nc.>c TO KAKON ANArKAION 6.
H. stabilire non valentibus, quomodo ergo malum necessarium, H.
E. collocari non valentibus, quomodo malum necessarium, E.
S. collocari non possunt, quomodo malum est necessarium, S.
R. collocari non potentibus, qualiterque malum necessarium, R.
A. figi non valent, quomodo malum est necessarium, A.
F. consistere non valentibus, quonam pacto malum est necessarium, F.
P. consistere non possunt, quomodo aut malum necessarium est, P.
¡.1.. lopúa-eor:L fl-1¡ 0UVOCf1-ÉVOL<;, m;)¡; ..0 XXY.OV civocyxor:~OV, ¡.1..
L. consistere non possunt, quomodo aut malum necessarium est, L.
C. qui in semetipsis consistere non possunt, quanam ratione malum sit necessarium, C.
o. qui ne peuvent subsister toutes seules, comment admettra-t-on que le mal est chose nécessaire, o.

6. H TO ANArKAION KAKON MI\ OVA€ TOVTO O. «<lAMEN H CT€PHCIC 6.


H. aut necessarium malum? Sed neque ista quam dicimus privqtio H.
E. aut necessarium malum? Sed neque hoc quod dicimus privare E.
S. aut necessarium malum? Sed neque hoc quod dicimus privationem S.
R. aut quod necessarium malum ? Sed neque hoc quod dicimus privatio R.
A. aut quod necessarium malum ?. At neque id quod dicimus privationem A.
F. aut quomodo quod est necessarium est et malum? Sed neque hoc quod dicimus privationem F.
P. aut quod necessarium est malum? Quin ne hoc quidem quod dicimus priva- P.
fl· ~ 1:0 dvor:yxor:~ov x:xxóv ; 'A).'A' ouoe -::ou't'o o r.potf1-EV 'h a-'t'Ép'l)aL<; fl·
L. aut quod necessarium est malum ? Quin ne hoc quidem quod dicimus priva- L.
C. veZ quomodo id quod necessarium est sit malum? Sed neque dicimus privationem C.
D. ou que le nécessaire peut etre une cbose mauvaise ?/ Ce que nous appelons privation O.

6. KATA t.VNAMIN OIKEIAN MAXETAI Tú> ArAec.> H rAP nANTÉI\HC CT€PHCIC 6.


H. secundum virtutem propriam contendit benigno : omnímoda enim privatio H.
E. secundum virtutem propriam pugnat bono : universalis enim privatio omnis boni E.
S. secundum virtutem propriam adversatur bono : etenim perfecta privatio S.
R. secundum virtutem propriam contrapugnat bono : perfec~a enim privatio R.
A. viribus propriis reluctatur bono : nam privatio, si universa ponitur, A.
F. per vim propriam adversatur bono : universalis namque privatio F.
P. tionem vi sua bono repugnat : perfecta enim et absoluta omni ex P.
fA. xoc-.~ oúvocflw o!xeiav p.cixe't'otL 1:ij> <iyoc9ij>· 'h y&p 7tCXV-::e),7¡~ a''t'Ép'l)aL<; p..
L. tionem vi sua bono repugnat : perfecta enim et absoluta omni ex L.
e. vi sua bono repugnare : nam omnímoda quidem privatio C.
D. n'est pas non plus de sol en lutte ouverte avec le Bien ; la privation complete o.

6. KA601\0V At.VNAMOC H t.€ M€PIKH , OV KAe O CT€PHCIC 6.


H. prorsus impotens, partialis autem non velut privatio H.
E. universaliter impotens, particularis vero non secundum quod privatio E.
S. universaliter impotens, particularis autem non secundum hoc quod pri- S.
R. universaliter impotens, particularis autem cum non secundum quod pri- R.
A. viribus omnino destituitur, singularis vero non ex eo quod privatio A.
F. vim prorsus nullam habet, particularis vero non quatenus privatio F.
P. parte imbecilla est privatio; quae autem ad partem accomodatur non quatenus privatio P.
¡.1.. xoc9ó'Aou &oúvocflo<;. ·h. oe flEpLxl} ou xoc9' o a't'Ép'l)aL<; fl·
L. parte imbecilla est privatio, . quae autem ad partem accomodatur non quatenus privatio L.
C. prorsus impotens est, partialis vero, non secundum quod privatio C.
D. n'est capable de rien ; la privation padielle peut quelque cbose, non pas o.
1.

·'
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME) •
.. i¡

6. EX€1 THN AVNAMIN AMA KAEl O OV nANT€1\HC ECTI CTEPHCIC CTEPHCECA>C 6.


H. habet virtutem, sed velut non omnímoda privatio. Privatione H.
E. habet virtutem, sed secundum quod non universalis est privatio. Privatione E.
S. vatio est habet virtutem, sed secundum hoc quod non perfecta est privatio. Privatione S.
R. vatio habet privationem, sed secundum quod non perfecra est privatio. Privatione R.
A. est vires habet, sed quía privatio perfecta non est. Nempe enim, A.
F. est vim aliquam habet, sed qua ratione non est privatio universa. Quatenus F.
P. est vim ullam habet, sed quatenus privatio perfecta non est. Si enim pri- P.
!Jo· EXE~ 't'l¡v Oúvocp.LV, á."A"Aoc xoc6' o oú 1tOCv't'eA7¡c; ecrr~ a;;É»7la~c;.· ~'t'spf.aswc; !Jo·
L. est vim ullam habet, sed quatenus privatio perfecta no~ est. Si enim pri- L.
C. est vim habet, sed secundum quod non est omnímoda privatio. Si enim C.
D. en tant que privaüon, mais en tant qu'elle n'est pas privation absolue. La prlvation D.

6. rAP TOV ArAElOV MEPIKHC OVCHC OVnCA> KAKON 6.


.:' ::,. '
H. enim benigni partiali exsistente, non natura malum ; H.
... ;
E. enim · boni particulari .exsistente, nondum malum ; E.
S. enim boni particulari exsistente, nondum est malum ; S.
R. enim boni particulari exsistente, nondum malum ; R.
A. si privatio boni particularis sit, non usquequaque malum est ; A.
F. enim particularis est defectus boni, nondum prorsus est malum 3' quae si non sit F.
P. vatio boni sit quae ad partem tJCcomodatur, nondum malum est ; P.
fl-· yocp 't'OÜ á.yoc6oü p.sp~x7ic; oÜO"ljc;, oÜ1tW xocxóv· !Jo·
L. vatio boni sit quae ad partem accomodatur, nondum malum est ; L.
C. sit privatio boni partialis, 'nondum malum est; c.
D. partielle du bien ne sumt pas pour é!tre un mal ; si elle devient D.

6. KAI rENOMENHC · KAI H TOV KAKOV c:f)VCIC An€1\HJ\VElEN CVN€1\0NTI AE c:f)ANAI 6.


H. et.jacti ergo, ·.. ·•·· ·· et natura mali abiit. ·. ·· Comprehensive autem ·dicendum, H.
E. et jacta, · , :: ·.:" . et mali natura. periit. Colligenti autem• dicendum, E.
S. et: recedente, · et mali natura abiit. Est autem· colligentem dicere., .·. S.
R. etjacta, ' . ·.· .'·; ,•' et mali natura abiit. Colligenti autem dicere, R.
A. qua abeunte, · · simul et mali natura discedit. Atque ut paucis expediam, A.
F. ultra particularis, simul et ipsa mali natura discessit. Ceterum ut summatim dicam, F.
P. et si jacta sit, natura etiam mali abiit. Sed ut summatim dicam, P.
fl-· xoct ysvop.Év7¡c;, xoct ~ 't'OÜ xocxoÜ rpúa~c; a1tsA7¡).u0s. ~uveAÓ~'t'~ Oe rp&.voc~, P.·
L. et si jacta sit, natura etiam mali abiit. Sed ut summatim dicam, L.
C. et si jacta sit, jam etiam mali natura discessit. Sed ut summatim dicam, ·· c.
D. complete, r;;.,,.:. ¡;; la. nature du mauvais a déja .· disparu. '·; ·· En résumé : ¡ D.

6. TO ArAElON EK THC MIAC KAI TH 01\HC AITIAC .·. TO KAKON EK nOMCA>N KAI MEPIKCA>N 6.
H. ... ex una et omni causa, malum ex multorum et partium H.
E. bonum ex una et tota causa est, malum ex multis et particularibus E.
S. bonum ex una et tota est causa, . malum autem ex multis et particularibus S.
R. bonum ex una et tota causa, malum autem ex multis et particularibus R.
A •.. ,~·. · bonum ex• una et tota causa, . · .'!'... : malum ex multis partieularibusque projiciscitur A .
.F. •,., bonum· ex, una totaque causa proficiscitur,,'.J/, ,. ,. 1 malum autem ex' multis· particularibu'sque ~·
P.;· · bonum ex una· integraque causa exsistit; •;, ..;>..;ma/um autem ex multis singularibusque P.
P.· 't'O á.yoc60v' ex ñj¡; p.~ci¡; xoct ñjc; 8).7¡.; OCL't'lcxc;, .·. 't'O oi XOCXO'Y ex 1tOAAhlV xatt p.sp~xwv P.·
L. .· bonum ·ex WJa integraque causa exsistit, , · ' ',. malum autem ex multis singularibusque IJ.
C. · · bonum ex una integraque causa exsistit, · malum autem ex multis partialibusque C.
D. le bien n•a· qu'une seule cause, qui est complete ; le mal a bien des causes,·· qui sont D.

· .. ,·
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 299

6. €M€1111€WN OIAEN O 0€0C TO KAKON H ArA00N KAI nAP AVTW Al AITIAI 6.


H. defectionibus. Scit Deus malum aut bonum, et apud ipsum causae H.
E. defectibus. Scit Deus malum aut bonum, et apud ipsum causae E.
S. defectibus. Vidit Deus malum aut bonum, et apud ipsum causae S.
R. defectibus. Novit Deus malum secundum quid bonum, et apud ipsum causae R.
A. defectibus. Novit Deus malum ut bonum, atque apud ipsum A.
F. defectibus accidit. Cognovit praeterea Deus malum sub ratione boni, ac penes ipsum F.
P. defectibus. Scit Deus malum quatenus bonum est, atque apud eum causae P.
!'-· é'A"AEi~Ewv. Olúev ó €'lEo<; "rO x~xov ?(¡ &ya6óv, xat 7trxo' athw al al-riaL p..
L. defectibus. Scit Deus malum quatenus bonum est, atque 'apud ~um causae L.
C. defectibus. Cognovit Deus malum ut bonum, et penes ipsum C.
D. partielles. Dieu connait le mal par le bien ; pour Lui, les causes du mal D.

6. TWN KAKWN AVNAM€1C EICI ArAeOnOIOI €1 TO KAKON AIAION KAI AHMIOVPr€1 6.


H. malorum virtutes sunt benignificae. Si malum sempiternum et creat H.
E. malorum virtutes sunt beneficae. Si malum aeternum et creat E.
S. malorum virtutes sunt bonum facientes. Si autem malum aeternum est et creat S.
R. malorum virtutes sunt bonificae. Si malum sempiternum nunc et condit R.
A. malorum causae virtutes beneficae sunt. Quod si malum sempiternum est et creat A.
F. malorum causae sunt beneficae vires. Si vero malum sempiternum est et jabricat F.
P. malorum sunt bonorum effectrices potestates. Quod si malum. aeternum est, ejjicit, P.
!'-· 'thl'\1 XrlXW'\1 ouv1Xf1-EL<; Ela-tv ciya~07tOLOL El o€ 'tO XIXX0'\1 &toLO'\/ xai OT} p.Lou pye i' p. .
L. malorum sunt bonorum effectrices potestates. Quod si malum aeternum est, ejjicit, L.
C. malorum causae virtutes sunt beneficae. Quod si malum aeternum est et creat C.
D. sont des puissances de faire du bien. Le mal parait~il éternel, cause du monde D.

6. KAI AVNATAI KAI €CTIN KAI APA n00€N AVTW TAVTA 6.


H. et potest et est et agit, unde ipsi ista ? H.
E. et potest et est et agit, unde ei haec ? E.
S. et potest et est et faéit, unde ipsi hoc? S.
R. et potest et est et operatur, unde ipsi hoc ? R.
A. et potest et est et agit, unde sibi ista ? A.
F. potestque aliquid ipsumque exsistit aliquid atque effi.cit, undenam sibi ista ? F.
P. potest, est et facit, unde ei haec omnia ? P.
!'-. xat OúVIX'tiXL xat SO''tL xat op~. 7tÓ6EV IXthíjí 'tiXÜ'tiX ; !'-·
L. potest, est et facit, unde ei haec omnia ? L.
e. et potest et est et agit, unde ei haec omnia ? c.
D. et puissant, ~tre réel et agissant, d'ou lui viennent toutes ces choses? D.

6. H €K TOV ArA00V H TW ArAeW €K TOV KAKOV H AM~OIN e::: AMHC AITIAC 6.


H. aut ex benigno ? aut benigno ex malo ? aut utrisque de aliis causis ? H.
E. aut ex bono? aut bono et malo? aut ambobus ex alía causa? E.
S. aut ex bono? aut bono ex malo? aut ambobus ex alía causa? S.
R. aut ex bono? aut bono ex malo? aut ambobus ex alía causa? R.
A. an ex bono ? an bono ex malo ? an vera ambobus ex causa alía ? A.
F. an ex ipso bono ? an forte bono haec insunt ex malo ? an potius ex alía causa insunt ambobus ? F.
P. num ex. bono? an bono ex malo? an utrique ex alía causa? P.
1.1.. ?{¡ éx -roü dya6oü ; ?{¡ -ríjí ciya6íjí éx -roü xaxoü ; ?{¡ dfA-tpoi'v é; cDJ,T}<; al-ria~ ; p.
L. num ex bono ? an bono ex malo ? an utrique ex alia causa ? L.
C. num ex bono? an bono ex malo? an vero utrique ex causa alia? C.
D. est-ce du Bien ? ou le Bien les tient-11 du mal ? ou tous deux les ont-ils d'ailleurs ? D.
1

JOO PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. nAN TO KATA <PVCIN e::: AITIAC ú>PICMENHC reNNATAI El TO KAKON 6.


H. Omne quod est secundum naturam ex causa certa nascitur ; si malum H.
E. Omne quod secundum naturam ex causa definita gignitur; si malum E.
S. Omne quod est secundum naturam ex causa determinata generatur ; sed malum est S.
R. Omne quod secundum naturam ex causa determinata generatur ; R.
A~ Omne quod secundum naturam est ex definita nascitur causa; si autem malum A.
F. Omne quod secundum naturtzm exsistit ex definita quadam causa nascitur; at si malum F.
P. Omne quod est secundum naturam ex certa definitaque causa nascitur ; malum autem, si cau- P.
¡J.. Ilav -r:o xrx-:-IZ cpúaw e; rxhia¡; 6>p~'l"¡..tÉv·r¡¡; yewii-r:a~
o ei: oE -r:o xaxov fl·
L. Omne quod est secundum naturam ex certa definitaque causa nascitur ; malum autem, si cau- L.
c. Omne quod secundum naturam est ex definita causa nascitur ,· malum autem C.
D. Tout ce qui vient de la nature a une cause bien marquée ; si le mal est sans D.

6. ANAITION KAI AOPICTON OV KATA <PVCIN OV6E rAP 6.


H. incausale et incertum, non secundum naturam ; non enimH.
E. incausale et infinitum, non secundum naturam ; neque enim E.
S. sine causa et indéfinitum, non est secundum naturam ; · neque enim S. ...
:··
R. incausatum et indeterminatum, non secundum naturam ; neque enim R.
A. causa ac definitione caret, secundum naturam non est; · neque enim A.
F. nullam habet causam definitam, nimirum secundum naturam non exsistit; neque enim F.
P. sam non habet nec definitum est, non est secundum naturam'; neque enim P.
fJ.. &.vah~ov .xrxh &.óp~cr-:-ov, ou xa-r:a (Oúaw· OUOE y!Xp ¡J..
L. sam non habet nec definitum est, non est secundu'm naturam ; neque enim L.
C. si causae sit ac definitionis expers, . non est secundum naturam ; neque enim est in C.
D. cause; sans rien de bien marqué, il ne vient pas de la nature. La nature D.

6. EN TH <PVCEI ,TQV nAPA ct!VCIN OV6E ATEXNOC EN TH TEXNH J\OrOC .6.


"
H. in natura quod cantra naturam, neque inartifex in arte sermo. H. ;.:".
· E. in natura ejus contra naturam, ,¡&. neque inartificialis in arte ratio. E.
S. in natura omnia neque contra naturam, neque in artificiis aut in arte ratio. S.
R. in natura quod praeter naturam neque in artijiciis aut in arte ratio. R.
A. naturae inest quod est praeter naturam, neque inertiae in arte est ratio. A.
F. est in natura quod praeter naturam est, neque in arte ratio illius quod accidit jJraeter artem. F.
P. in natura est quod est contra naturam, neque inscitiae in arte inest ratio. P.
p.. E.v -r:f¡ cpúcre~ -r:o 7trx.pa cpúaw, OUOE li:exv~~<; e~ 't~ -r:É"t.vij A~y~<; o fl·
L. in natura est quod est contra· naturam, neque tnsCJttae zn arte tnest ratzo. L.
C. rerum natUra quod contra naturam est, neque in arte ratio est inscitiae. c.
D. n'admet rien quf soit contre nature,. · pas plus que l'art n'admet ce qui n'a rien de l'art.
1 D.

Oo APA H. IJIVXH Tú>N KAKú>N AITIA KAeAnEP TO nvP TOV 9EPMAINEIN KAI nANTA 6.
H. Ergo anima malorum causa, quemadmodum ignis est calefacere ? et quibus- H.
E. lgitur anima malorum causa, sicut ignis calefaciendi? et omnia E.
S. Utrum anima malorum est causa, quemadmodum ignis calefaciendi? et omnia S.
R. Utrum· anima malorum causa, quemadmodum ignis; ejus qui est calefacere? ·:· . . ·et omnia R.
A. '. '·'" Num ergo~anima malorum est causa, sieuti,calefaciendi ignis? · '·''• · ,,,-: et omnia A.
F. An · igitur. anima caiisa es/! malorum, quemadmodum · igniS calefaciendi prindpium ? · et omnia F.
p; ' . Num ánimtis ·caUsa est malorum, quemadmodum caloris ignis ? atque omnia P.
.. '. ·~
fl· : "Ap!X; -h 4ux.l} 'tW\1 xrxxwv rx(-:-Lrx, xrx.OcX7tEp: 'tO 7tUp 'tOU Oep¡..trxivew ; xrxt 7tcX\I'trl fl·
L. · Num animus causa est malorum, quemadmodum caloris ignis ? atque omnia L.
C. · ·. · · Num ergo anima malorum causa sit, sicut. ignis caloris ? atque omnia C.
D.: Mais·l'ime serait-elle cause. des maux, comme' le feu l'est de la ·chaleur? etremplif.;elle D.
VINGTIEME SECT~ON : DIEU Es_T BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 301

6. OIC AN rEITNIACH KAKIAC ANAniMn/\HCIN H ArAeH MEN H 4JVXHC CI)VCIC 6.


H.cumque approximaverü malitiae replet? Si bona quidem animae natura, H.
E. quibuscumque vicina fuerit malitia replet ? Bona quidem animae natura, E.
S. quibus appropinquat malitia implet? _ Bona quidem est animae natura, S.
R. quibus utique appropinquat malitia replet ? Aut bona quidem animae natura, R.
A. quibus se insinuaverit malitia replet ? An vero bona est quidem animae natura, A.
F. quibus appropinquaverit implet malitia ? An potius bona quidem est animae natura, F.
P. ad quae accesserit malis implet ? An bona quidem est animi natura, P.
fJ-· '"
O~~
"
(J.V ,
ye~'t''I~(J.crn
'
XaX~:l~
' 1 \
(7.V()(7t~fJ-7tl\1'¡(l'~'\l ; ''H áya6-l¡ ¡úv 1) rii~ o/ux1i~ ffÚa~~. fJ-·
L. ad quae · accesserit malis implet ? An .bona quidem est animi natura, · L.
C. quibus appropinquat malitia replet? An vero bona quidem animae natura, C.
D. de maux tout ce dont elle s'approche ? Ou bien la nature de l'ime est-elle bonne, D.

6. TAIC .6€ ENEPrEIAIC nOTMEN OVTú>C EX€1 nOTE .6€ OVTú>C €1 MEN CI)VC€1 6.
H. operationibus autem quoties sic se habet, quoties autem sic ? Si quidem natura H.
E. operationibus autem aliquando quidem sic habet, aliquando vero sic? Si quidem ex natura E.
S. operationibus autem aliquando quidem habet ita, aliquando autem non ita ? Si natura quidem S.
R. operationibus autem aliquando quidem sic habet, aliquando · autem sic ? Si quidem natura R.
A. operationes vero suas aliquando sic peragit, aliquando non sic? Nempe si per natu- A.
F. actionibus vero nunc quidem ita se habet, nunc vero non ita ? Quod si per naturam F.
P. actionibus autem alias ita affectus est, alias non ítem ? Si natura quidem P.
p.. 't'(J.~~ oe evspyda~c; 7tO't'e ¡úv othw~ EXE~, 7tOTE oe othw~ ; 'Et ¡úv ffÚcrs~ p..
L. actionibus autem alias ita affectus est, alias non item ? Si natura quidem L.
C. sed in actionibus suis alias quidem sic, alias vero aliter se habet? Si natura sua C.
D. pour produire des actions tant6t d'une sorte, tant6t d'urte autre ? Mais si c'est par na- D•

.~·

6. KAI TO EINAI AVTHC KAKON KAI noeeN AVTH TO EINAI EK THC .6HMIOVPriKHC 6.
H. et esse ejus malum, et unde ei? de opificali H.
E. et esse ,ejus. malum, , .: ~ et unde ei · esse ? ex creatrice E.
S. et esse ipsius est malum, . , .. ·.· ·. 'i et unde ipsa est esse ? nisi ex creativa S.
R. et esse ipsius malum; . · , , ·· . et unde ipsi esse ? . aut ex conditiioa R.
A. ram est animae mala substantia, unde illi substantia est ? an ex causa illa A.
F. mala. est anima essentiaque illius mala est, unde natura habet essentiam ? numquid ex bona F.
P. status etiam ejus est malus, sed unde statum habuit ? an a causa bona P.
- XotXOV,
p.. XIX~, 't'O' ¡¡;~,.'I(J.L IXUOY¡~
~ , \ 'll , - ' ,.
X(J.~ 7t0USV (J.U"t''{J ";O €LV().~; "ll ex Tii~ 07jp.LoupyLx1j~ p..
L. status ,etiam. ejus -est malus, sed unde statum habuit ? · an a causa bona L.
C. status etiam ejus. malus est, .··,. '-. · · Unde.· statum• habuit ?, ··: an ex causa bOniz e.
D. ture que: son· etre·, est, mauvais, , d.'oit• re~oit-eiJe. son ette ?r sera-ce du ) Souverain D.

6. Tú>N 0/\ú>N ONTú>N ArAeHC AITIAC · · AM H EK TAVTHC nc.>C 6.


H. exsistentium omnium benigna causa ? · -: : Et, si ex ea, quomodo set:Undum H.
E. omnium exsistentium optima causa ? Sed, si ex ea, quomodo secundum E.
S. totorum bona causa ? Sed, si ex ista, quomodo secundum S.
R. universorum bona causa? Sed, si ex hac; qualiter secundum R.
A. bona conditrice omnium ? )1. ', . Sed, si ex- ea, quomodo A.
F. causa. omnium .conditrice ? ·. 1.' .··,·.•:i•'li-,, Verum,·· si·ex illa:~·quonam modo F.
P. quae effectrix est rerum omnium ?. . · ' .. ~. '· ', \ '· ~ · At, si· ab. ea;··· quomodo. ést malum P.
p.. -cwv lJAwv ov-cwv ciy(J.a.:;¡~ (J.t·ti(J.~; · • 'A).A' SL Éx 't(J.Ú't'lj~. 7tW~ p..
L. quae e.fjectrix est rerum omnium ?. At, si ab. ea, quomodo ést malum L.
C. quae effectrix est rerum omñium ? Sed si ex ea, quomodo malum C.
D. Bien, cause de tous les. ettes du monde ? Mais, s'il a une. telle cause, commentj son1 ette D.
302 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. KAT OVCIAN KAKON ArAeA rAP nANTA TAVTHC €KrONA e1 ¿e 6.


··i '
H. substantiam malum, benigna enim omnia ejus genuina ? Si autem H.
E. essentiam malum, bona enim omnia eadem egenita? Si autem E.
S. substantiam est malum, bona enim cuneta sunt ex hac genita? Si autem S.
R. substantiam malum, bona enim omnia quae hujus generativa ? Si autem R.
A. per substantiam mala, bona sane sunt omnia quae ab illa progenita sunt ? Sin autem A.
F. per essentiam mala est, hujus enim omnes geniturae sunt bonae ? Sin autem F.
P. per se et essentia sua, ejus enim effecta omnia sunt in bonis? Sin autem P.
P.· xrL-.· oúairLv xrLxóv, áy!L6a yap 7tcX'\I'riL 'tiLÚ't"ljc; ex¡oviL; El oe p..
L. per se et essentia sua, ejus enim effecta omnia sunt bona ? Sin autem L.
C. est secundum essentiam, omnes enim ejus effectus boni sunt? Sin C.
D. est-il de soi mauvais, c'est justement cette cause qui produit tous les biens? Si l'ime est mau- D.
•·.
6. TAIC €N€Pr€1AIC €1 ¿e TOVTO AMETABI\HTON e1 ¿e MH noeeN 6.
H. operationibus, si hoc intransferendum ,· si autem non unde H.
E. operationibus, nec hoc est incommutabile ; si autem non sic unde E.
S. operationibus, neque hoc est intransmutabile ; alioquin unde sunt S.
R. operationibus, neque hoc intransmutabile ; si autem non unde R.
A. per operationes, neque istud est immutabile ; alioqui unde illi virtutes A.
F. per actiones est anima prava, nec hoc quidem est immutabile ; alioqui undenam virtutes ani- F.
P. ipsis actionibus, ne hoc quidem est immutabile ; alioqui unde virtutes P.
i; .
p.. 'rrL~c; évepyeirL~c;, oúoe -roü-ro dp.e'tcioA7¡-rov· e~ o€ p.-1¡ 1tÓ6ev p..
L. ipsis actionibus, ne hoc quidem est immtitabile; alioqui unde virtutes L.
',. C. per actiones,
D. valse par ses actes,
neque hoc est immutabile; alioquin unde virtutes C.
son cas n'est pas sans variations ; autrement, comment aurait- D.
'i

6. Al APETAI MH KAI ArA00€I¿OVC AVTH riNOMENHC l\€1n€TAI APA TO KAKON AC0€N€1A 6.


H. virtutes, nonne et beniviso ejus jacto ? Desinitur ergo malum injirmitas H.
E. virtutes, non et deijormitate ejus jacta ? Relinquitur ergo malum infirmitas E.
S. virtutes, non et bonijormiter ipsa jacta? Relinquitur igitur malum infirmitatem S.
R. virtutes, non et boniformi ipsa jacta ? · Relinquitur igitur malum injirmitas R.
A. inessent, nisi boni hausissent speciem? Restat igitur ut malum infirmitas A.
F. mae prO'Oenirent, nisi et ipsa boni speciem acciperet ? Reliquum est igitur malum esse debili- F.
P. nascerentur, nisi ipse etiam boni speciem praejerret? Relinquitur ergo malum imbecillitatem P.
P.· 1Ll dpe'riLt, p.l¡ XILL cXjiL6oe~ooü.; ILÚTijc; '}''LVOp.Év7jc; ; AeL7tE'r:X~ cXfJIL 'rO xrxxov áa6éve~IL P.·
L. nascerentur, nisi ipse etiam boni speciem praejerret ? Relinquitur ergo malum imbecillitatem L.
;:·
C. illi; nisi bonijormis jacta sit ? Reliquum est igitur-· malum esse debili- C.
·D. elle des vertus, alors qu'elle n'est pas encore bonne? .. · .; ·:; lt reste don~ que le mal D.

6. KAI €1\1\EIIIIIC TOV ArAeOV EINAI Te.> N ArA e c.> N TO AITION €NI Te.> ArAec.> TO KA- 6.
H. et defectio boni esse. Bonorum causa. In quo bono malum H.
E. et defectus boni esse. Optimorum causa una. Si optimo malum E.
S. et defectum boni esse. Bonorum causa est una. Si- bono malum est S.
R. et defectio boni· esse; · Bonorum causa una.· ... · ... 'Si bono malum R.
' A. sit atque a bono· dejectio. Bonorum causa una est.
'- '''·'·Et,., si bón0 malúin A.
•' F. tatem quamdam dejectionemque a bono. "(,.,\Si· bonO malum est F.
Bonorum causa una est.
' P. atque privationem boni esse. Causa una est bonorum; Si; bono malum ést P.
p.. xrLt D.Aetcp~c; -rou áyrL6oü et'II!X.L. Twv riyrL6wv -ro rLCnov sv. · El -r<j> . áyrL6ij>· 'rO XIL- P.·
L. atque privationem boni esse. Causa una est bonorum. Si bono malum- est L.
C. tatem quamdam dejectionemque a bono. Bonorum causa una est. Si bono malum est C.
D. est décroissance et perte de bien. Le bien n'a qu'une seule cause. Le mal, enneini D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'Oir VIENT DONC LE MAL?

6. KON ENANTION TOV KAKOV TA AITIA nOMA OV MHN TA nOIHTIKA T(¡)N KAK(¡)N /\OrOI 6.
H. adversarium, mali causae multae, non quin factura/es malorum sermones H.
E. contrarium, mali causae multae, non quidem factivae malorum rationes E.
S. contrarium, mali causae sunt multae, non quidem quae efficiunt mala sunt rationes S.
R. contrarium, mali causae multae, non tamen factiva malorum rationes R.
A. contrarium, mali causae sunt plurimae, non tamen ejjicientes malorum rationes A.
F. contrarium, mali causae multae sunt, non tamen mala faciunt rationes F.
P. contrarium, mali causae erunt multae, non tamen ejjicientes sunt malorum rationes p.
P.· xov éwxv.r:ov, -rou xcxxou -ra cxt:-rr:cx 'lto'A'Aá, oú p."hv •a 'lto~1rnxa -rwv xcxxwv 'Aóyo~ 1.~..
L. contrarium, mali causae erunt multae, non tamen ejjicientes sun.t malorum rationes L.
C. contrarium, malorum causae multae sunt, non tamen .efficientes sunt malorum. rationes e.
D. du bien, vient, tui, de bien des causes, qui ne sont pas des formes ou forces capables de D.

6. KAI AVNAMEIC AM AAVNAMIA KAI AC0€N€1A KAI MI:::IC T(¡)N ANOMOJ(¡)N ACVMMETPOC 6.
H. et virtutes, sed imbecillitas et infirmitas et mixtio insimilitudinum immensurabilis : H.
E. et virtutes, sed impotentia et infirmitas et mixtura dissimilium immoderata : E.
S. et virtutes, sed impotentia et infirmitas et mixtio dissimilium non commensurabilis : S.
R. et virtutes, sed impotentia et infirmitas et mixtio dissimilium non commensurata : R.
A. atque virtutes, sed impotentia et infirmitas et dissimilium incongrua permixtio : A.
F. atque vires ullae, sed impotentia et infirmitas atque incongrua quaedam permixtio dissimilium : F.
P. atque facultates, sed imbecillitas, infirmitas et non apta dissimilium compositio : P.
P.· xcx~ ouvá¡.m~, d.).).' d.ouvcxp.ia. xcx~ d.aOéve~a. xa.~ p.r:e~.:; TW\1 d.vop.OLW\1 d.aúp.p.e-rpo.:;. P.·
L. atque facultates, sed imbecillitas, infirmitas et non apta dissimilium compositio : L.
C. ac facultates, sed·impotentia et infirmi,tas et incongrua quaedam permixtio rerum dissimilium : C.
D. faire les maux, mais qui sont impuissance, et faiblesse, et mélange confus de disparates : D.

6. OVT€ AKINHTA KAI A€1 (¡)CAVT(¡)C EXONTA TA KAKA AJi.M. AnEIPA 6.


H. neque immobilia et semper itidem habentia mala, sed infinita H.
E. · neque · immobilia et· semper, sic se habentia mala, sed multa E.
S. neqite immobilia> sunt et semper ·eodem modo habentia mala, sed infinita S.
R. . neque immobilia et semper similiter habentia mala, sed infinita R.
A. neque vero immobilia et eodem modo se sem'per habentia mala sunt, sed infinita A.
F. mala nec immobilia sunt neque semper eodem modo se habent, sed infinita F.
P. neque immobilia sunt ac semper eodem modo se habent mala, sed infinita sunt P.
p.. OUTE d.xL\17l't'CX xa.t d.d ti>aa.Úiw<; ex_ov-rcx Ta xa.xá, á,).).' cl'ltS~pa. p..
L. neque immobilia sunt ac semper eodem modo se habent mala, sed infinita sunt L.
C. mala nec immobilia sunt neque semper eodem modo se habent, sed infinita e.
D. • les1 maux ne sont pas immuables et toujours identiques, ils sont. sans·, lignes, sans D.

6. KA!' AOPICTA i.. ' '• KAI EN AMOIC c¡,ePOMENA KAI TOVTOIC AnEIPOIC · · nANT(¡)N KAI T(¡)N 6.
H.et interminata, et (in) aliis ducta et ipsis infinitis. OmniumH.
E. et infinita, et in diversa ferentia et his multis. Omnibus E.
S. et interminata, et in aliis portata et istis infinitis. Omnium S.
R. et indeterminata, et in aliis lata et his infinitis. Omnium R.
A. et indeterminata, et in aliis aliter peroagantia, et ipsis quoque infinitis; ·.· Omnium A.
F. et indeterminata, et in aliis semper peroagantia, atque his· insuper infinitis. · " · · · · Malorum F.
P. et· incerta, ·:r in aliisque et in iis infinitis aliter 'feruntur~ · • ,.. · Malorum P.
p.. X(d cióp~nCX{ ' ' Xot~ ÉV aAAO~<; CfEpÓp.eva. xa.t TO~'t'O~<; fi'7tELpo~<;. llánwv xa.t -rwv ¡l.
L. et incerta,·" .,,, in aliisque, et•in iis infinitis aliter jeiuntur. · · · Malorum L.
C. et indeterminata, in aliis atque aliis, iisque infinitis, diversimode vagantur. Malorum C.
D. précision, portés de tous c6tés, et cela, sans répit. · Tous les maux D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

o. KAKWN APXH KAI T€1\0C ECTAI TO ArA00N TOV rAP ArAeOV ENEKA nANTA o.
H. et malorum initium et finis est benignum ; benigni enim causa omnia H.
E. etiam malis principium et finis erit bonum ; propter bonum enim omnia E.
S. et malorum principium et finis erit bonum; etenim boni gratia sunt omnia quaecumque bona S.
R. et malorum principium et finis erit bonum ; boni enim gratia omnia et quaecumque bona R.
A. etiam malorum initium et finis bonum erit; boni enim gratia omnia sunt et quaeque bona A.
F. omnz"um principium atque finis est bonum ; boni namque gratia omnia, tum bona, F.
P. etiam omnium principium et finis est bonum; boni enim causa sunt omnia, et quae bona sunt, P.
r· xcxxwv &px.-r. XIXL -réAoc; Er:niXL 'rO á.ycx6óv· 't"OU ycl.p d.ycx6ou EVEX!X '7t!Xv't!X xcxt 8a-cx d.ycx6cl. P.·
L. etiam omnium principium et finis est bonum ; boni enim causa sunt omnia, et quae bona sunt, L.
C. etiam omnium principium atque finis bonum est; boni enim causa sunt omnia et quae bona sunt C.
D. ont pour principe et fin le Bien ; le Bien est la raison de tout : tant des. biens, D.

o. KAI OCA ENANTIA KAI rAP KAI TAVTA nPATTOMEN TO ArA00N n000VNTEC OVAEIC rAP o.
H. et quaecumque adversaria : etenim et ipsa agimus benignum amantes, nemo · enim, H.
E. et quaecumque contraria : etenim et hoc agimus bonum desiderantes, nemo enim, E.
S. et quaecumque contraria : etenim ista facimus bonum desiderantes, nullus enim, S.
R. et quaecumque contraria : etenim ·et haec agimus bonum desiderantes, nullus enim, R.
A. et quaeque contraria : et haec enim appetitu boni aggredimur, nemo etenim, A.
F. tum contraria, fiunt nam et mala facimus, appetentes bonum, nullus enim, F.
P. et quae mala : quippe cum haec quoque boni desiderio agamus, nema enim, P.
p.. xcxt Ba-IX evcxv-riiX. XIXL ¡:X.p X!XL 'tiXU'tiX 1tpci:r't"Op.ev 't"O d.ycxGov 1tOÚOÜY'tec;, ouód; y&p P.·
L. et quae mala : quippe cum· haec quoque boni desiderio agamus, nemo enim, L.
C. et quae mala : quippe cum haec quoque boni desiderio agamus, nemo enim, C.
D. que de leurs contraires ; o'est en voulant du bien que nous faisons ou bien ou mal : nul n'a D.

o. EIC TO KAKON AnOB/\EnlolN nOI€1 A 001€1 AIO OVTE VnOCTACIN EX€1 TO KAKON o.
H. malum respiciens, jacit quae facit. Ideo neque substantiam habet malum, H.
E, malum respiciens, jacit quae jacit. Proinde neque substantiam habet malum, E.
S. ad:. malum respiciens, jacit quae jacit. Propter quod neque subsistentiam habet malum, S.
R. in· inalum respiciens, facit quae jacit. Propter quod neque hypostasim habet malum, R.
A. in malum intuens, .agit quae operatur. Idcirco neque substantia nititur malum, A.
F. malum spectans, quae facit aggreditur. Quapropter neque substantiam malum habet, F.
P. proposito sibi malo, facit quae jacit. !taque non cohaeret malum, P.
1J.. el<; -:o xiXxov d.1toÓAÉm.uv 1tOLE~ éi 1tOLE~. ~LO otÍ'te Ú1tÓa-'tcxa-w EXEL 't"O XIXXÓv, p..
L. propost'to st"bi malo, jacit quae facit. Idcirco. non subsistit maium, L.
. C. proposito. sibi malo, facit quae jacit. Quapropter neque substantia malum nititur, C.
D. en vue le t mal,.. quand U fait ce .qu'il fait. Le mal n'a . done pas d'existence en propre, D.

o. AMA nAPVnOCTACIN TOV ArA00V ENEKA 6.


H. sed contrasubstmitiam : boni ... H.
E. sed contra substantiam : propter bonum E.
S. sed privationem substantiae boni gratia S.
R. ·.. sed praeter hyposta : boni gratia R.
A. . sed substantiae simulacro : dum boni gratia A.
F. sed, praeter substantiam. exsistens, substantia, nititur. aliena : utpote quod non sui quidem sed boni F.
P • .; .. •o sed minus quam constat et cohad-et : cum boni causa, P.
f'-· '• , ! &,)..)..&_ 1ttxpU1tÓO''trt.O"LV" -.oü á.ycx6oü €vexcx p..
L. .. sed subsistere videtur : cum boni causa, L.
C. ·,. sed substantiae simulacro : dum boni C.
D. ·~. . il n'en a qu'un reUet : ce n'est pas pour lui-mfme, D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

6. KAI OVK EAVTOV rJNOMENON Túl KAKúl TO EINAI E>ETEON KATA CVMBEBHKOC 6.
H. et non propter ipsum factum. Malo ponendum secundum contingendum H.
E. et non ex eo factum. Malo esse ponendum secundum accidens E.
S. et non sui ipsius factum. Malo esse ponendum est secundum accidens S.
R. et non sui ipsius factum. Malo esse secundum accidens R.
A. et non sui ipsius geritur. Malo secundum accidens est applicanda substantia A.
F. dumtaxat gratia perpetratur. Malum esse dicendum est per accidens F.
P. non sui, fiat. Ponendum est malum esse non per se P.
!'-· xa.t oúz Éa.u-rou r~vóp.evov. Tlj) xa.xij> -ro dva.~· Oe-réw xa.-ra aupJSe~T¡XO~ P.·
L. non sui, fiat. 'Ponendum est malum esse non per se L.
C. et non sui ipsius gratia geritur. Malo status tribuendus est per accidens C.
D. c'est en tant que bien, qu'il se fait. 11 faut reconnaitre au mal un Stre accidentel, et soutenu D.

fí. KAI Al AMO KAI OVK e::: APXHC OIKEIAC úlCT€ TO riNOMENON OPE>ON MEN EINAI 6.
H. per aliud, et non ex initio proprio : itaque factum rectum est quidem H.
E. et propter aliud, et non ex principio proprio itaque quod factum rectum quidem esse E.
S. et propter aliud, et non ex principio proprio quare, quod jit, rectum quidem esse S.
R. et propter aliud, et non ex principio proprio quare, factum, rectum quidem esse R.
·A. et propter aliud, non ex initio · proprio : ut quod, cum sit, rectum quidem esse A.
· F. atque propter aliud, nec ex principio proprio : itaque, cum agitur, forte rectum quidem esse F.
P. sed propter aliud, . ac non ex causa sua : itaque, cum sit, rectum illud quidem P.
p.. xa.t o~· rú."J.o,· xa.t oúx te
«px7í~ or:xe(a.~. wan -:o ywóp.evov ópOov p.~v e{va.~ p..
L. sed jiropter aliud, · ac non ex causa sua : itaque, cum sit, rectum illtid 'qziidem L.
C. et propter aliud, et non ex proprio principio : ut quod, dum jit, rectum quídem esse C.
D. par un autre, non par un principe propre. Le mal, quand on le fait, a l'apparence D.

6. AOKEIN OTI TOV ArAE>OV EINAI AOKEIN OTI TO ArAE>OV ENEKA riNETAI Túl ONTI 6.
H. putari, . quia benignum esse. pútatur quía propter benignum jit, • jactum H.
E. putandtmt, . , .·. quia ex bono esse1 putandum · · ··. quía propter bonum jit,· "· 'IJeritate E.
S. appar,t;t;e, ......1·... w .·. ·> .• ·.\ quoniam· boni gratia jit, · · ·,. .. revera S.
R. 'IJideri-,;i',. , ·., , .,. . ·. quía boni gratia jit, • ·. · · 'IJerjtate R .
A. 'IJideatur,,, ·,', . ' . ,. ·. quía boni gratia jit, :. revera A.
F. 'IJidetur,: .·.. ·· '. . f.), 'r· •.·. • quoniam boni gratia geritur, '· · re autem F.
P. 'IJidetur esse, . propterea quod boni causa agatur, · sed revera P.
1'-· ooxetv,.::' ,_., . ·.
~ \ ' o-r~ -roli ciy:x6ou gyexa. y!ve-ra.~, . -rij> Óv-r~ P.·
L. 'IJidetur esse, . propterea, quod. boni causa agatur, sed. revera L.
C. 'IJideatur, i.\1'/•·\ .,\.'..·quía boni:·gratia jit, .. . •re-o.era C.
D. d'«nc..bien; ~~est \en\ vuer: d'un bien qu,'on le·, fait; . J;;;certes, D•
\ \

H, autem1~n rectum est, ... .>.:·:,,.,, .. quia\non)bonum bonum. arbitramur. · · · H.


E. autem., non., •rectum esse, ., quamobrem · quod, non bonum'> bonum arbitramur. E.
S. autem ·non rectum esse, . ' \ · idcirco quod non bonum bonum opinamur. .. . S.
R. autem .non rectum esse, quia non bonum bonum existimamus. · ·. ., ·R.
A. autem. rectum non sit, .' ·· quia quod bonum non est arbitramur bonum. · . . • A.
F. 'IJera n(!n, est; r~ctum, , ,, quia quQ.d bonum. nqn: est opinamur bonum. :.¡:::>.'\>'"• dl~
f .. rectum¡ ~n,: e.st~~·~··k"'' .. quippe ., cum . id quod, non'11,est., >bonum .. bonum ·' esse existimemus •. 1!,.,
,· ••t·,·n· ' ' · n• · ;., n '' ' ~ ~·-
p.. oh oúx .,ópeov: elvoct¡ .. ... ·
,•:T-c'))',•i·•,•;,
'1- • • •'
oto't~ \-:o· 1'-11' aya.11QY\ ocyocvov· otop.e.voc~ : • '.:0{\ , •>';:
L. rectum· non' est,· ·.' quipp~: cum. id quod non ·~stYbonu'm\ bonum' e~'se ~stiitzem4s~ i.L~
C. autem,.rectum non sit, · quandoquidem'· id bonum opinemur, quod. bonum. non< es.t~ ,·,. >):1\.l! c.
D~ il n'est; pas un bien, · · mais nous prenons pour bien ce qui n'est pas. un JJi~n.. ,I,J::\'.'i .D.

Veuicma lat.- 20.


y_ ., •
' 1•1¡ 11~ y,,,,¡,o; ,, r. '

,-~ ~'"~'·¡"'~~:;', ,..~ ' - - - ,.. ' -- • ~~ -• ~• ·~·-• •~• ~ ==- ~-= -- r --~-., •"-=~ -

PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. AEAEIKTAI AMO EISIETON KAI AMO 6.


H. Ostenditur autem aliud quod desideratum et aliud H.
E. Ostenditur aliud concupiscibile et aliud E.
S. Demonstratum est aliud esse desideratum et aliud S.
R. Ostensum est aliud appetitum et aliud R.
A. Ostensum est aliud esse quod expetitur, aliud vero A.
F. Demonstratum est, quando malum agitur, aliud quidem esse quod optatur, aliud vero F.
P. Demonstratum est aliud esse quod expetatur, aliud P.
aéoe~x-ra~ aAAo 't'O EfE't'OY XIXL aAAo ~­

L. Demonstratum est aliud esse quod expetatur, aliud L.
c. Ostensum est aliud esse quod expetitur et aliud C.
D. On le voit : autre chose est ce qu'on désire, autre chose est ce o.

6. TO riNOMENON OVKOVN TO KAKON nAPA THN OAON KAI nAPA TON CKOnON tl.
H. quod factum .. , Ergo malum contra víam, et contra intentionem, H.
E.factum. Non igitur malum est ex vía, neque ex visione, E.
s.Jactum. ' Igitur malum est praeter viam; •· et praeter intentionem, S.
R.factum. Igitur malum praeter víam, . et praeter intentionem, R.
A. quod agitur. I taque malum est praeter víam, · praeter intentionem, A.
F. quod agitur. Nonne igitur malum est praeter víam, praeter intentionem, F.
P. quod fiat. !taque malum deflexit de vía, est contra institutum et propositum, P.
~- -ro r~vóp.evov. Oúxouv -ro xor.xov rtapa ñ¡v óoov xat 1t1Xpa -rov axortov ~­
L. quoii fiat. /taque malum dejlexit de vía, est contra institutum et propositum, L.
C. quod agitur. Malum itaque deflectit a vía, praeter intentionem, c.
D. qu'on obtient. Le mal est done sans voie, sans but, D.

H~
.
o. KAL nAPA THN . ISIVCIN KAI. nAPA· THN AITIAN KAI , nAPA ..THN APXHN KAI nAPA TO T€1\0C KAI
\',·;.et,: contra naturain,
E. (.' ~ . neque ex natura,.
S. ,, et. praeter naturam,
et contra causam, et contra .initium, .,
neque ex causa, neque ex, principio,
et praeter causam, et praeter principium,
· . ' ·. :. et contra finem, et H.
neque ex fine, neque E.
et praeter finem, et S.
ti.

R . . et, praeter naturam, et praeter causam, et praeter ·principium, et praeter finem et R.


A. \:.. ·praeter naturam, praeter causam, praeter initium, praeter finem, A.
F. · , praeter naturam, . praeter causam, praeter principium, praeter finein, F.
P: \,, .. contra naturam, . . praeter causam, praeter principium, a fine, P.
p.. xat '!'~Pa, ñ¡v cpúa-~v x~Xl rtapa -rT¡v: ~Xi-r(~Xv xat rtapa "T." ápz1¡v xat 1t1Xpa ":0 't'ÉAo~ XIXL p..
L, :·, .•. c011tra· naturam, · praeter. causam, praeter principium, ·. a fine, L.
e, \l''ipraeter naturam, . praeter eausam, praeter principium, praeter finein, C; ·
o: ' ;;' ; sáns ~ature, , ,;.·:: ... sans cause, sans principe, · sans,. fin; m

f!~ nAPA TON OPON KAI nAPA THN BOVI\HCIN KAI nAPA THN VnOCTACIN CTEPHCIC APA ECTI e¡;'
H. contra terminum, et contra voluntatem, et contra Substantiam. Privatio igitur est H;
·E. ex termino, .neque ex· consilio, neque ex Substantia. Privatio igitur estE.
... S. paeter definitionem, et praeter voluntatem, et praeter substantiam. lgitur privatio est S. ·
R; ]>raeter terminum .et.1 praetir.. voluntatem. et praeter hypostasim. Privatio igitur. est ~¡
A~ P.raeter definitionetn; pr,aet~\'ooluntatem, praeter·; Substanti,am. 'Est igitur malum A~·
F. ~xtra terminum,. extra voluritatem, extra. substantiam l/l>;' , . !taque malum ·est p),
P. fz: termino,\·.a. volzmtate,. ab hypostasi dejlexit.. ·\\'.-'·:·\' \·.!. '¡·,~";-.~ /.~ Privatio igitur est p;,
p.. ;.;~Xpa -r:ov ópov x~Xl. rt~Xpa ñ¡v ~,c.úA·r,aw x~X~ rt~Xpa. -r-11v úrtócr.~Xa~v. ~-rÉp'lla~~ ap!X' ia-r:t p./.
L. if termino;· a voluntate, · ab hypostasi deflexit. ; , ·, , . Pn:vatio igitur' est L:
C. extra terminum, extra voluntatem, extra substtiritiam. , ,. : · Malum ergo e:
o. ~ans borne, sans. volonté, .sans existence~. Le · mal, en sonime; D~

,,
'}·'¡ '·
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL?

o. TO KAKON KAI EM€IIJ.IIC KAI AC0€N€1A KAI ACVMM€TPIA KAI AMAPTIA KAI ACKOnON 6.
H. malum et defectio, infirm#as et immoderantia et peccatum, . et non- H.
E. malum et defectus et infirmitas et immoderantia et peccatum, et inconspi- E.
S. malum et defectus et infirmitas et incommensuratio et peccatum, et Sine inten- S.
R. malum et defectio et infirmitas et commensuratio et peccatum, et sine inten- R.
A. privatio et defectio, infirmitas, inconvenientia atque frustratio, intentione, A.
·F. privatio, defectus, infirmitas, inconcinnitas, error, scopo, F.
P. malum, defectus, imbecillita~, aptae compositionis vacuitas, peccatum, vacuitas P.
p.. -:o xtx.xov xtx.l. s'AAeL4L~ xtx.l. &aGsvELtx. xtx.l. áaup.p.e'tpitx., xtx.l. &p.tx.p-:itx. xtx.l. ciaxo1tov p..
L. malum, defectus, imbecillitas, aptae compositionis vacuitas, peccatum, vacuitas L.
C. privatio est et defectus, et infirmitas et inconcinnt"tas et error. et frustratio e.
D. est une privation, un défaut, un manque de force, de mesure, de rectitude, : de but, D.

6. KAI AKAM€C KAI AZWN KAI ANOVN KAI AJ\OrON KAI AT€1\EC 6.
H. intentiale et indecorum, et invita/e et insensale et irrationale et imperfectum H.
E. cuum et informe et non vivens et non intelligens et irrationale et imperfectum E.
S.· tione et sine pulchritudine et sine vita et sine mente et sine ratione et imperfectum . et non-col- S.
R. tione et sine pulchritudine et sine vita et sine intellectu et irrationale et imperfectum R.
A. pulchritudine,. vita, sensu, ratione, perjectione A.
F. id est signo, pulchritudine, vita, intellectu, ratione, perjectione, F.
P. propositi, pulchritudinis, vitae, mentis, rationis, perfectionis, P.
p.. xal. d.xtx.AAE~ xtx.l. ~wov xtx.l. civouv, xtx.l. li.Aoyov, xtx.l. d.-.s'Ae.; p..
L. propositi, pulchritudinis, vitae, mentis, rationis, ·' perfectionis, L.
C. scopi; pulchritudinis, vitae, intellectus, rationis, perfectionis, C.
D. de beauté, de vie, d'esprit, de raison, de perfection, D.

6. KAI ANIAPVTON KAI ANAITION KAI AOPICTON KAI ArONON KAI APrON KAI AAPAN€C 6.
H. et instabilitum et incausale, et indefinitum et ingenitum et pigrum, et inefficax H.
E. et incollocatum et incausale, et infinitum et infecundum et pigrum, et infirmum E.
S. locatum. et sine causa, . et indefinitum et sine germine et vacuum, . et non-operans S.
R. et incollocatum et incausatum, et indeterminatum et infecundum et pigrum, et inoperatum R.
A. ac sede et causa privatum, indefinitum, infecundum, otiosum, imbecillum, A.
F. fundamento, causa destitutum, interminatum, sterile, iners, imbecillum, F.
P. sedis, quod causam non habet, quod interminatum est, quod sterile, ignavum, imbecillum, P.
p.. xa.l. civiopu·wv xtx.l. civtx.i nov xtx.l. d.ópLa-¡;ov xtx.l. ciyovov xa.t d.pyov xtx.l. d.optx.vec; p..
L. sedis,: quod causam non habet, quod interminatum est, quod sterile, ignavum, imbicillum, L.
C. fundamenti, causae, est interminatum, sterile, irters, imbecillum, C.
D. de fer,meté, de ~ause,: .,. de limite, de production,. d'action, d'activité, d'ordre, D.

6. KAI AT,AKTON KAI ANOMOION KAI An€1PON KAI CKOTINON KAI ANOVCION KAI AVTO MHAAMWC 6.
H. et inordtnatum et insimile, et ignavum et tenebrosum et insubstantiale, et ipsum nullatenus H.
E. et inordinatum et dissimile, et multum et tenebrosum et inessentiale, et hoc numquam E.
S. et inordinatum et dissimile, et infinitum et obscurum et sane substantia, et ipsum nullo modo S.
R; et inordinatum et dissimile, et infinitum et tenebrosum et insubstantiale, et per se nullo modo R.
A. inordinatum, dissimile, infinitum, tenebrosum carensque substantia, et ipsum nullo modo A.
F. confusum, dis#mile, . ·.,. ·, . infinitum, tenebrosum, essentia carens, ipsumque nullo modo F.
P. inordinatum, dissimile, infinitum, tenebricosum; expers essentiae, . quod denique P.
p.. x:Ú cX"::2X":OV,• XOCL d.v_ÓfLOLOV xtx.l. OC1teLpov xa.l. axonLvov: xtx.l. d.voÚaLov xtx.t. aú't'o P.ll~h:p.wc; P.·
L. inordinatum, dissimile, infinitum, tenebricosum, expei's essentiae, . quod denique L.
C. confusum, dissimile, infinitum, tenebrosum, statu caret, ipsumque nullo. piiéto C.
D. de ressemblance, de terme, de lumiere, de substance : . il n'est rien, d'aucune D.
' ' ,' ' 1 '

~ .... ~;=~-· ,.._.....,·~~- -- -- "' . ""=~ • ~- ' ~ ~ ~ ~ •

308 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. MH.c\AMH MH.c\EN ON ncuc 0.1\CUC .c\VNATAI TO KAKON 6.


H. et in nullo et nihil est. Quomodo omnino possit malum ? H.
E. et nusquam nullum ON. Quomodo autem omnino potest malum ? E.
S. usquam nihil exsistens. Sicut totaliter potest aliquid malum, S.
R. nusquam nihil ens. Qualiter totaliter potest quid malum ? R.
A. nusquam et nihil exsistens. Quomodo potest omnino aliquid malum? A.
F. ac nusquam et ni/ exsistens. Quonam pacto malum omnino quidquam valet ? F.
P. nusquam est ullo modo. Quonam modo malum aliquid omnino potest? P.
P-· !l-"locx¡ái !l-"loev ov. Ilw~ OAW~ oúvcx:rcxi 't"~ 't"O xcxxóv ; fl-.
L. nusquam est ullo modo. Quonam modo malum aliquid omnino potest? L.
C. ac nusquam et nihil exsistit. Quomodo ergo malum omnino possit aliquid? C.
D. fa~on, en aucun temps que ce soit. Comment done le mal peut-il faire quelque chose ? D.

6. TH nPOC TO ArA00N Ml:::€1 TO rAP nANTI TOV ArA00V AMOIPON OVTE ECTIN TI 6.
H. ad bonum mixtione. Quod enim omnímodo est boni imparticeps neque est quid, H. .··'·
E. ad bonum ex mixtione. Quod enim omni bono expers neque est quid, E.
S. ad bonum mixtione. Quod enim omnino boni expers neque est aliquid, S.
R. ea quae ad bonum mixtione. Omnino enim boni expers neque est quid, R.
A. permixtione boni. Quod enim boni prorsus expers est neque est quidquam, neque A.
F. sola videlicet permixtione boni. Quod enim omnino bono vacuum est neque est aliquid, neque F.
P. sui cum bono permixtione. Quod enim plane expers est boni, id neque est aliquid, P.
fl-· -r~ 1tpo~ -ro &.p.Oov !l-L~EL. TO yrx.p 1tcl\l't"1j 't"OU &ycx9ou OC!l-o~pov oún ea-ri n, !l-·
L. sui cum bono permixtione. Quod ·enim plane expers est boni, id neque est aliquid, L.
C. permixtione boni. Quod enim boni prorsus expers est neque est quidquam, neque C.
D. en se melant au bien. Ce qui n'a pas du tout de bien n'est rien D.

6. 0\IT€ .c\VNATAI KAI rAP El TO Aí"A00N KAI ON ECTI KAI BOV.I\!"ITON KAI EV.c\VNAMON KAI .c\PACTHPION 6.
H. neque potest. Etenim si bonum ens est et velle et benevirtutale et efficax, H.
E. neque potest. Etenim ·si bonum et ens est et consultorium et benepotens et activum, E.
S. neque potest. Etenim si bonum et exsistens est et voluntate appetitum, et potens et activum, S.
R. neque potest. Etenim si bonum et ens est et voluntabile et faciens, potens et operativum, R.
A. quidquam potest. Nam profecto si bonum substantia est et consilio ac valentía et actione praeditum, A.
F. potest quidquam. Etenim si bonum est et exsistens et appetendum et validum atque efficax, F.
P. neque potest. Etenim si bonum ipsum est, si voluntate appetendum, si est valens, si efficax, P.
!l-· OtJ't"E Oúvcx-rcx~. Kcxr: yrx.p e{ 't"O &ycx&ov xcxt 0\1 EO''t"L xcxt ~OUAlj't"0\1 xat évOúvcx!l-0\1 xcxt opa.a-ri}pLov, ll-·
L. neque potest. Etenim si bonum ipsum est, si voluntate appetendum, si est valens, si efficax, L.
C. quidquam potest. Etenim si bonum est id quod est et appetendum et validum et efficax, C.
D. et ne peut rien. Car, si c'est le bien qui a l'etre; 'J'attrait, la force et la capacité, D.

c. nCUC .c\\INHCETAI TI TO ENANTION TArA0CU KAI OVCIAC KAI BOV.I\HCECUC 6.


H. quomodo poterit adversarium cum bono, et substantiae et voluntatis H.
E. quomodo poterit quid contrarium bono, et substantia et sapientia E.
S. quomodo poterit aliquid quod est bono contrarium, quod est substantia et voluntate S.
R. qualiter poterit quid contrarium bono, substantia et voluntate R.
A.· quomodó quod huic adversatur aliquid poterit, substantia, prudentia, A.
F. quonam modo boni contrarium aliquid póterit, quippe cum essentia, voluntate, F.
P. : quonam pacto bon( contrarium aliquid poterit, cum et essentia careat P.
!l-· m;)~· ouvl}ae-rai n -ro ivav-r(ov -r&ya6¡¡>, -ro oúa!a~ xat ~ou'Af}aew~ !l-·
L. quonam pacto boni .contrarium aliquid poterit, cum et essentia careat L.
C. quomodo quidquam possit id quod buno contrarium est, cum et essentia careat C.
D. comment le contraire .meme du bien sera-t-U une puissance puisqu'il est dépourvu d'etre, D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 309

6. KAI AVNAMEc.>C KAI ENEPrEIAC ECTEPHMENON OV nANTA nACIN KAI nANTH TA AVTA o.
H. et virtutis et operationis carens ? Non ubique et in omni ípsa H.
E. et virtute et operatione privatum ? Non omnia omnibus et omnino eadem E.
S. et operatione privatum ? Non omnia omnibus et omnino eadem S.
R. et virtute et operatione privatum ? Non omnia omnibus et omnino eadem R.
A. vírtute atque operatione privatum? Non omnia omnibus et prorsus eadem secun- A.
F. potentia, actione sit captum ? Non omnibus omnino eadem, ut secun- F.
P. et voluntate et potentia et actione ? .Non omnibus et omnino eadem eademque P.
.U·. xa.t ouwxp.ewc; xa.t evepye(a.c; €a-r€p'flp.Évov ; ,
OU' 7tCX.V'!CX. - ' , ' , '
7tCX.O'L XIX.~ 7ti1.V't'fl 'tiX. CX.U'tCY. p..
L. et voluntate et potentia et actione ? Non omnibus et omnino eadem eademque L.
C. et voluntate et potentia et actione? Non omnibus omnia et omnino eadem se- C.
D. de volonté, de faculté, d'activité ? D'ailleurs le mal n'est pas identiquement le meme D.

6. KATA TO AVTO KAKA AAIMONI KAKON TO nAPA TON ArA00EIAH NOVN EINAI 6.
H. secundum i psum mala daemoni autem malum, quia ab benignivisa mente est, H.
E. secundum idipsum mala : daemoni malum, contra deiformem intellectum esse, E.
S. secundum ídem mala : daemoni est malum, praeter boniformem intellectum esse, S.
R. secundum eadem mala : daemoni malum, praeter boniformem intellectum esse, R.
A. dum ídem mala sunt : verum daemoni malum est, quod boni specie insignem animum repulit, A.
F. dum ídem, mala sunt daemoni quidem malum est, quod intellectus ejus amisit ipsam boni formam, F.
P. ex parte sunt mala : daemoni malum est, quod a benigna mente deflexit, P.
p.. xa.-r~ -ro a.u-ro xa.xá· oa.(p.ov~ xa.xov -ro 1ta.p~ -rov O:ya.9oe~o~ voüv elva.~, p..
L. ex parte sunt mala : daemoni malum est, quod a deiformi mente dejlexit, L.
C. cundum idem mala sunt : daemoni malum est, quod a bona mente deflexerit, C.
D. pour tous et en tous cas : le mal pour le démon, c'est de n'avoir plus un bon esprit, D.

6. IIIVXH TO nAPA 1\0rON Cc.>MATI TO nAPA ci>VCIN nc.>C .6.


H. animae, contra rationem, corpori, contra naturam. Quomodo H.
E. animae, contra rationem, corpori, contra naturam. Quomodo E.
S. animae, praeter rationem, corpori, praeter naturam. Quomodo S.
R. animae, praeter rationem, corpori, praeter naturam. Qualíter R.
A. animae, quod a ratione defecit, corpori vero, quod a natura descivit. Si providen- A.
F. animae, quod ratione defecit, . corpori, quod a natura descivit. Quonam F.
P. animo, quod a ratione, corpori, quod a natura. Quomodo, P.
p.. tJiuxf¡ -ro 1ta.p~ 'Aóyov, aw p.a.-r~ 'to 1ta.p~ c¡.úaw. Ilwc; p..
L. animo, quod a ratione, corpori, quod a natura. Quomodo, L.
C. animo, quod a ratione, corpori, quod a natura. Quomodo, C.
D. pour l'ime, c'est de fuir la raison, pour le corps, c'est d'aller contre la nature. En somme, D.

6. 01\c..>C TA KAKA nPONOIAC OVCHC OVK ECTI TO KAKON H KAKON 6.


H. omnino malum, providentia exsistente? Non est malum, si malum, H.
E. autem omnino sunt mala, providentia exsistente? Non est malum, si malum, E.
S. autem totaliter mala sunt, et providentia exsistente? Non est malum, secundum quod est malum, S.
R. totqliter mala, providentia exsistente? Non est malum, secundum quod malum, R.
A. tia est, quomodo omnino sunt mala? Non est malum, qua parte malum, A.
F. modo, cum sit providentia, omnino mala sunt ? Malum quidem, qua ratione malum, F.
R. exstante providentia, mala sunt omnino? Non est malum, hoc ipso quod malum est, P.
p.. llAwc; -r~ xa.x~, 7tpovor:a.~ oua'flc; ; Ovx EO"t~ -ro xa.xov ~ xa.xov p..
L. exstante providentia, mala sunt omnino? Non est malum, quatenus malum est, L.
C. exstante providentia, mala sunt omnino? Malum, qua malum, C.
D. d'ou vient le mal, puisqu'il y a une Providence ? Le mal, en tant que. mal, D.

r-· ..
310 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. OVT€ ON OVT€ EN TOJC OVCIN KAI OV.A€N TCUN ONTCUN 6.


H. nequé ens neque in exsistentibus est, et nihil exsistentium H.
E. neque exsistens neque in exsistentibus, et nihil exsistentium E.
S. neque exsistens neque in exsistentibus, et nihil exsistentium est S.
R. neque ens neque in exsistentibus, et nihil entium R.
A. neque substantia neque inter substantias, nihilque in rebus proVidentiae gubernatione A.
F. nec exsistens aliquid est nec in exsistentibus aliquid, nec quidquam extra providentiam est F. ·'
P. aliquid neque in iis quae sunt, nec quidquam eorum quae sunt providentiam P.
!'-· mh.s OY oÜn: ev -ro~c; olía-~, xcxt oúoh 'rhl'\1 OYT:W'J Éa-T:LY !'-·
L. neque aliquid neque in iis quae sunt, nec quidquam eorum quae sunt providentiam L.
C. neque res neque in rebus est, nulla etiam res providentiam C.
D. n'est pas, et n'est pas l'un des @tres ; la Providence, elle, s'étend a tous D.

6. AnPONOHTON OV.A€ rAP €CTIN TO KAKON ON AMJr€C VnAPXON TOV ArA90V 6.


H. improvisum; neque enim est malum ens immixtum cum sit boni. H.
E. improvisum ,· neque enim est malum ON conspicuum subsistens bono. E.
S. improvisum; neque enim est malum conspicuum subsistens bono. S.
R. improvisum ; neque enim est malum ens immixtum exsistens bono. R.
A. i:leseritur ; neque enim malum substantia est conspicua et in aperto in bono subsistens. A.
F. in rebus; neque enim est malum exsístens. aliquid permixtionem boni non habens. F.
P. effugit; neque enim est malum quod non sit admixtum bono .. P.
1'- . dn povÓ1j -rov · o:Joe yap ea-T:~ 'rO XCXXOY OY cXf'-~yec; Úmxpxov -.olí &ya.Oou. !'-·
L. effugit; neque enim est malum quod non sit admixtum bono. L.
C. effugit ;_ neque enim est malum quod non sit admixtum bono. c.
D. les @tres, en tant qu'il n'est pas de mauvais qui n'ait une part de bien. D.

6. .' KAI €1 MH.A€N TCUN ONTCUN AM€TOXON TOV ArAeOV .KAKON .A€ H €M€IIJIIC:• TOV' ArAeOV 6.
H. <;_,. ,• ·' ~'· Et si nullum exsistentium imparticipaze, boni, malum. autem defectio boni, H.
E. ·. · . Et si nullum exsistentium non· partiéeps boni, malum ·autem defectus boni, E.
S.· ·· .· Et, si nullum exsistentium non particeps boni, malum autem defectus. boni, S.
R. \ '' ·, • ; Et si nihil entium non participan$ bono, malum autem 'defectio. boni~ · R.
A. Et si nihil in rebus exsistentibus boni participatione caret, malum vero est a bono defectio, A.
F. ·.•, Jairi, vero. si nihil in rebus boni participatióne caret, malum vero. est defectio quaedam a bono, F.
P. Quod si nihil 'est in rerum natura quod non sit boni particeps, malum ·a!-l_tem est defectus boni, P.
r· . ')! Ka.t d f'-1\ÓEY '":Wv OYTWY ·df'-É-rozov T:OU dya.Oou, XCXX0\1 os' .~;·D.'Ae·.~~c; -roü '&yix6olí, P.·
L. Qüod si nihil est in rerum natura quod non sit boni particeps, ; malum autem estrdejectus· boni,
C. ;<;Y.t:··.\1 ·'< • Qu~d si,nulla. res.sit expers boni;·:"'c:>!,, . . ,: malum·aUtem sii defectus. b~ni,
. Q. ,.,! Si:'done;:~ulcitre. ne manque absolument. dlnbieó, ,,, et: si1 le' mal est-une absencerde bien,

6. OV.A€N .A€ TCUN ONTCUN €CTEPHTAI KA90.1\0V TOV ArAeOV EN nACIN. TOIC OVCIN H 9€1A 6.
H. nihil autem exsistentium caret prorsus boni, in omnibits exsistentibus divina H.
E. nihil autem exsistentium privatur universaliter bono, in omnibus exsistentibus divina E.
S. nihil autem exsistentium privatur univetsaliter, bono, in. omnibus exsistentibus divina S.
R. ,'· 1• \ nihil autem ·entium prjva.~~m est universali bono, in omnibU$ exsistentibus' dt~ina R.
A.nihil. revera- in substantiis. ~ono, usquequaque, privatum. est, in· omnibus. quae subsistun(.t#-pina
F.' resque nulla' o~m prórsu's est exp~s, '" ·· . '"'i. jJrovidentia:divina ctdzcta. P.
P. 1 , '' nec res. ulla omnino bono caret, projecto ad ea quae: mnt omnia 'd#)ina P ..
!'-· ,,. ~ ouoe\1 oe -:wv ov~w\1 é~-.€p11-:a.~ xa.Gó'Aou -iolí &y~áou, :. · ,-i·év ·ncicrt.' -roL'c;::oucrw"l¡:;Oeirt
L. nec res ulla omnino bono caret, profecto ad ea quae sunt omnia ·diVina·
C. · , :. . ' cum nulta res omnino privata sit bono, . , in< rebus omnibu$ divi,.a· ·quoque C.
D. il reste qu'il n'estpas d'@tre absolument privé· de bien et que la.Provid~nce de Dieu1 s'éteud O~

•.,·,
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VmNT DONC LE MAL? 311
6. nPONOIA KAI OVAEN Tc.>N ONTc.>N AnPONOHTON AMA KAI TOIC rJNOMENOIC 6.
H. prooidentia, et nihil exsistentium imprO'Disum. Sed et factis H.
E. prO'Didentia, et nihil exsistentium non-provisum. Sed et factis E.
S. prO'Didentia, et nihil exsistentium non-provisum. Sed et factis S.
R. prO'Didentia, et nihil entium improvisum. Sed et factis R.
A.pr(}f}identia est, nihilque ex his non providentia agitur. Sed his quoque qui fiunt mali A.
F. comprehendit, nihilque providentiae gubernatione deseritur. Sed his quoque qui F.
P. prO'Didentia pertinet, nec res ulla effugit pr(}f}identiam. Quin etiam iis qui P.
¡.e 7tpÓvo~rz, xrzt oúoev 'tWV ov-;;hlv d7tpovÓ7¡'tOV. 'A"A"Aoc xat 'tOL~ ¡wop.Évo~~ p..
L. prO'Didentia pertinet, nec res ulla effugit providentiam. Quin etiam iis qui L.
C. prO'Didentia est, nec res ulla providentiam di'vinam effugit. Quin etiam iis qui C.
D. a tous les @tres, aucun d'eux ne Lui échappera. Bien plus, dans sa bonté, D.

6. KAKOIC ArAeOnPenc.>C H nPONOIA KEXPHTAI nPOC THN AVTc.>N H AMc.>N 6.


H. malis benidecore prO'Didentia utitur ad ipsorum aut aliorum H. ·
E. malis optime et pulchre providentia usa est ad nostram aut aliorum E.
S. malis benigne prO'Didentia utitur ad ipsorum aut aliorum S.
R. malis bonidecenter pr(}f}identia usa est ad ipsorum aut aliorum R.
A. benigne prO'Didentia utitur ad illorum sive' aliorum A.
F. mali fiunt providentia bene utitur · ad aliquam videlicet vel ipsorum vel aliorum F.
P. mali evaserunt• prO'Didentia benigne utitur ad eorum vel aliorum P.
p.. xrzxoL'~ á.ya0o'ltp€7tW~ ·T¡ 7tpÓvoLa xÉXP"f&'totL 7tpo~ ~v aú~@v ~ aAAhlv p..
L. mali evaserunt prO'Didentia benigne utitur ad eoritm vel aliorum L.
e. mali evaserunt prO'Didentia benigne utitur ad ipsorum aut aliorum C.
D. la Providence se sert des maux réalisés, en tire pour leurs auteurs ou pour les autres D.

6. H IAIKHN H c.l«P€1\EIAN · . KAI OIKEic.>C EKACTOV Tc.>N ONTc.>N nPON0€1 6•.


H. aut specialem commoditatem, :•' ,,, •r " · ·. · · · ·et. proprie unicuique entium providet. '· H.
E.formationem'áut.<utilitatem;•!':. :·:.'.: ·:.·: .. et proprie•"unicuique exsistentium providet.'' · E.
S. aut propriam aut communem utilitatem, et proprie unumquo4que. exsistentium providet; · S.
R. aut communem utilitatem, ·· · • · . et proprie unicuique entium providet. R.
A.communem seu·.privatam·utilitatem, · ·. et·proprie cuique substantiae prO'Didet. A.
F. sifJe prirJatam: sifJe communem utilitatem, unicuique vero proprie prO'Didet. F.
P. privatum aut· communem usum, proprieque singulis rebus consulit. · · P.
p.. "
7¡ J~I'JLX"f¡V
;:,'" ''l'l
7j XOLV'l\V hll.ft>I\€LotV,
'J' '' _, -
Xot~ O~X€~hlc; €Xota''t'OU 'thl'\1 OV'thlV 7tpovo.eL, p..
~· prirJatum aut communem. usum, 1 • proprieque singulis. rebus consulit. · · L.
C. privatam vel communem/utilitatem:; · "' >proprieque singulis rebus· c~ulit. ·. · · ,¡ ' · C.
D~ un bien' particulier: OU•lUn bien;'généraJ, prenant .soiD'Ide· chaque. ·chose . eómme'' il; le· faut.' D.

6. AJO KAI• TON MATAION H KAI ONTc.>N nOMc.>N OVK AnOt.S:c.>MESA 1\0rON 01 XPHNAI cMCI 6.
H. Ideo vanum exsistentium multorum non recipimus· sermonem, qui oportere dicunt H.
E. Propter quod et fJanam aut disceptantem multorum non- recipimus rationem, qui oportere aiunt E.
S. Propter quod et vanam multorum non recipiemus rationem, qui oportere dicunt S.
R. Propter quod et vanam multorum non 'suscipimus rationem, · . qui oportere· aiunt R.
A. Ideo et absurdam plane multorum rationem non admittimus) qui asserunt· opór- Jf.
F. ··· · :: ·. Quapropter vanum• multorum .. sermonem1 nequaquatil.~· admittimus, · ,·...... ~~.'/)~.,, . . qúi'asserunt F.
P. · · !taque. inconsideTaium ·rJanumque multOníin i>erbuni·,.izon 1ptobabiinus, •· qui aiunt oportere P.
p.. . .1Lo xat -rov ~txctiov -rwv 'ltOAAwv·oúx d'ltooeeóp.e&a . "Aóyov, · ·. · \ ; <• ot·· xplíva( epa aL p.;
L. !taque inconsiderátum· rJanumque multOním verbum non 1probabimus, · qui aiunt oportere L .
c.. ' Quamobrem fJanum sermonem pluri1norum ne(}Uaquam· apftrobamus,·' . . quf aiu~r c.
D. C'est pourquoi nous n'admettons pas le vain sentimellt de plusieurs,·>:.; pour qui la ' Divfne D.
' ' '

~ ~--~- -- - --- -

312 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. THN nPONOIAN KAI AKONTAC HMAC Enl THN APETHN ArEIN TO r AP ~SEIPAI ~VCIN 6.
H. providentiam etiam nolentes nos ad virtutem duci. Quod enim est corrumpere H.
E. providentiam et invitos nos in virtutem ducere. Corrumpere enim naturam E.
S. providentiam et invitos nos ad virtutem agere. Etenim corrumpere naturam S.
R. provz'dentiam et no/entes nos ad virtutem ducere. Corrumpere enim naturam R.
A. tuisse providentiam invitos etiam nos ad virtutem ducere. Neque enim est providen- A.
F. divinam providentiam oportere nos ad virtutem veZ invitos impeliere. Non enim providentiae est F.
P. providentiam invitos etiam nos ad virtutem impeliere. Neque enim providentiae est P.
p.. 't"l'¡'l 7tpÓvow.v X!Xt rixov't"!X¡; ·r1p.i¡; E7tL ~v &pe't"1¡v riye~v. TO y~p r.p6e~p!X~ r.púaw p..
L. providentiam invitos etiam nos ad virtutem impeliere. Neque enz'm providentiae est L.
C. divinam providentiam nos veZ invitos ad virtutem debere impeliere. N am non est providentiae C.
D. Providence devrait nous entrainer a la vertu malgré nous-memes. Non, la Providence D.

6. OVK ECTIN nPONOIAC OSEN c.>C nPONOIA THC EKACTOV ~VCEc.>C 6.


H. naturam non est provz'dentiae. Unde, sicut providentia uniuscujusque H. naturae
E. non est providentiae. Unde, ut providentia uniuscujusque E. naturae
S. non providentiae. Unde, sicut providentia uniuscujusque S. naturae
R. non est providentiae. Unde, ut providentia uniuscujusque R. naturae
A. tiae violare naturam. Quocirca, ut providentia cujusque A. naturae
F. naturam pervertere. Immo vero, qua ratione est providentia est uniuscujusque F. naturae
P. naturam interimere et tollere. /taque, ut providentia uniuscujusque P. naturae
¡1-. ovx E<r't"~ npovoCw;;. "OSev, w~ T,póvo~cx -;T¡.; Éxcta't"OU r.pÚ'l'eW~ P.·
L. naturam interimere et tollere. 1taque, ut providentia uniuscujusque naturae L.
C. naturam violare. Quapropter, tamquam providentia quae naturae cujusque C.
D. ne va pas détruire la nature. Elle maintient, au contraire, les conditions D.

6. Cc.>CTIKH Tc.>N AVTOKINHTWN c.>C AVTOKINHTWN nPONOEI 6.


H. salubriter, ipsimotorum sicut ipsimotorum providet, H.
E. salvatrix, per se ipsos motorum ut per se ipsos motorum providet, E.
S. est salvativa, per se mobilia providet ut per se mobilia S.
R. salvativa, per se motorum ut per se motorum providet, R.
A. est servatrix, eis quae per se moventur ut libero aguntur arbitrio providet, A.
F. servatrix, quapropter his qui per se moventur tamquam libero motu mobilibus providet, F.
P. conservatrix, ea quae suis appetitionibus utuntur ut ejusmodi gubernat, P.
¡;.. awa't"~xT¡, 't"WV cxv"ox~·~-f¡'t"WV w~ CXV't"OXW-f¡'t"WV npovoe~. p..
L. conservatrix, ea quae suis appetitionibus utuntur ut ejusmodi gubernat, L.
C. conservatrix est, libero motu praeditis ut libere se moventibus prospicit, c.
D. de chaque nature. Ceux qui possedent le libre arbitre, Elle les conduit comme tels ; D.

o. KAI Tc.>N 01\WN KAI Tc.>N KAS EKACTON OMOic.>C Oi\W KAI EKACTc.> KAS OCON H Tc.>N 6.
H. et omnibus et unicuique similiter et omni et unicuique, quantum H.
E. et omnia et ea per singula similiter universo et unicuique, quantum E.
S. ut tota particularia juxta proprietatem totius et uniuscujusque, in quantum S,
.. R. et totorum et eorum qui secundum unumquodque propn'e toti et unicuique, secundum quantum R .
A. omnibus et singulis proprie, ut omnium A.
F. totisque et singulis quemadmodum illis atque his proprie convenit, quatenus eorum F.
P. et universos et singulos accomodate utrisque, quatenus eorum quae P.
fL· xcxt "WV ó'Awv XCXL 't"WV xcxS' ex-xa't"OV olxE~W~ OAI¡l xcxt ExcX<r't"!p, xcx6' oaov t¡ 't"WV p..
L. et universos et singulos accomodate utrisque, quatenus eorum quae L.
C. · et universis ac singulis modo quodam universo ac cuilibet proprio, in quantum eorum C.
D. Elle mene tous et chacun, d'une maniere adaptée a tous et a chacun, autant que la nature D.

\
j
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 313
6. nPONOOVMENúlN $VCIC EniAEXETAI TAC THC 0/\HC KAI nANTOAAnHC nPONOIAC EKAIAOMENAC 6.
H. provisorum natura suscipit totius providentiae datas H.
E. provisorum natura recipit totius largissimae providentiae editas E.
S. provisorum natura suscipit totius largissimae providentiae proportionaliter S.
R. provisorum natura suscipit totius et omnimodae providentiae attributas R.
A. singulorumque natura capit et totius ac universae providentiae A.
F. natura quibus providetur capere potest totius universalisque providentiae benefica munera F.
P. providentia reguntur natura capit universae providentiae beneficia P.
p.. 1tpovooup.Évwv cpÚa-Lc; É7tL~Éze-rtx.L -r&c; -r-fic; 8Á1jc; xtx.t 'lttx.nootx.~t; 1tpovoltx.c; sxoLoop.svtx.c; p..
L. providentia reguntur natura capit universae providentiae beneficia L.
C. quibus providetur natura capit universae atque omnigenae providentiae beneficia C.
D. de ceux dont elle a soin peut accueillir les biens que cette Providence universelle D.

6. ANAJ\OrúlC EKACTúl nPONOHTIKAC ArAeOTHTAC OVK APA ON TO KAKON 6.


H. analogice unicuique providentiales benignitates. Non igitur ens malum, H.
E. proportionaliter unicuique providas bonitates. Non igitur ON malum, E.
S. attributas unicuique provisivas bonitates. Non igitur exsistens et malum, S.
R. analogice unicuique provisivas bonitates. Non igitur ens malum, R.
A. pro modo cujusque providentissimas bonitates impartit. Non igitur est substantia malum, A.
F. providenter pro modo suo unicuique distributa. Malum igitur nec est aliquid exsistens, F.
P. quae cuique pro captu suo dantur. Non igitur malum est aliquid, P.
p.. dvtx.Aóywt; É:xCÍ.a"t"c¡> 'ltpovo·qnx&c; dytx.SÓ-.1\'t"tx.c;. Oúx aptx. Bv -ro xcx.xóv. P.·
L. quae cuique pro captu suo dantur. Non igitur malum est aliquid, L.
C. quae cuique pro captu suo dantur. Non igitur malum est res aliqua, c.
D. et générale donne a chacun comme il convient. Bref, le mal n'est pas un @tre ; D.

6. OVA€ EN TOIC OVCI TO KAKON OVAAMOV rAP TO KAKON HKA KAKON 6.


H. neque in exsistentibus malum ; in nullo enim malum, si malum, H.
E. neque in exsistentibus malum ; non omnino enim malum vadit malum, E.
S. neque in exsistentibus est malum ; nusquam enim est malum, secundum quod est malum, S.
R. neque in exsistentibus malum ; nusguam enim malum, secundum quod malum, R.
A. neque est inter substantias malum ; nusquam enim malum est, qua parte malum, A.
F. nec ·est in rebus exsistentibus aliquid; malum enim nusquam exsistit, qua ratione malum, F.
P. nec in iis quae sunt malum est; nusquam enim malum est, quatenus malum, P.
P.· oúoe év -.oi'c; OUO'L -ro Xtx.xóv· oúootp.ou y&p -ro xtx.xov ~ xotxóv, P.·
L. nec in iis quae sunt malum est ; nusquam enim malum est, quatenus malum, L.
C. neque in rebus malum exsistit; nusquam enim malum est, qua malum, c.
D. il n'est pas non plus daos les @tres ; comme mal, il n'existe d'aucune sorte ; D.

6. KAI TO riN€C9AI TO KAKON KATA AVNAMIN AMA Al AC9€NEIAN KAI TOIC AAIMOCIN 6.
H. et fieri malum secundum virtutem sed pro infirmitate. Et in daemonibus, H.
E. et fieri malum secundum virtutem sed per infirmitatem. Et daemonibus, E.
S. et fieri malum non est secundum virtutem sed propter infirmitatem. Et daemonibus, S.
R. et ¡ieri malum non secundum virtutem sed propter infirmitatem. Et daemonibus, R.
A. et fieri malum non virtutis sed infirmitatis est. Atque daemonibus, A.
F. atqui et fieri malum non est potentiae sed impotentiae potius. Nempe daemonibus, F.
P. nec quod malum fit, hoc a potestate non proficiscitur sed ab imbecillitate. Ac daemonibus, P.
P.· xott -ro ylvea-SotL -ro XotXOV ou Xot"ra Oúvotp.LV cXAAcX OL' do-SÉvELotV. Kott -roi't; Oot!p.oai.v, p..
L. nec quod malum fit, hoc a potestate non proficiscitur sed ab imbecillitate. Ac daemoni~üs, L.
C. nec quod Tfltllum fit, hoc a potestate proficiscitur sed ab imbecillitate. Ac daemonih,Js, C.
D. il n'est pas produit par puissance, mais par infirmité. L'@tre m@mé· des~<d&- D.
314 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, C}fAPITRE QUATRIEME).

6. O MEN EICIN KAI EK TArAeOV KAI ArAeON TO A€ KAKON AVTOIC EK THC TúlN OIKEiúlN 6.
H. qui quidem sunt et de bono et bonum ; malum autem eis de propriis H.
E. quod quidem sunt et ex bono et bonum ; malum autem ipsis ex propriis E.
S. quod quidem sunt et ex bono est et bonum; malum autem est ipsis ex casu a propriis S.
R. quod quidem sunt et ex bono et bonum ; malum autem ipsis ex ea quae a propriis R.
A. quod sunt quidem et ex bono simul et bonum est ,· malum vero illis est a propriis bonis A.
F. hoc ipsum quod sunt et ex bono est atque bonum ,· malum vero his est quod a bonis propriis F.
P. id quidem quod sunt et ex bono est et bonum ; malum autem quod eis ex prolapsione P.
p.. 8 p.ev elaL xa:t ex -ráya:Goü xa:t áya:Góv· -ro o€ xa:xov a:tho~~ ex ..~~ -::wv oixe(wv p..
L. id quidem quod sunt et ex bono est et bonum ; malum autem quod eis ex prolapsione L.
C. id quidem quod sunt et ex bono est et bonum ; malum quod illis ex lapsu a propriis C.
D. mons, c'est un bien qu'ils re~oivent du Bien ; le mal qu'ils ont leur vient de ce qu'ils D.

6. ArAeWN Anorrrwcewc KAI AMOiúlCEIC H nEPI THN TAVTOTHTA KAI THN EIN 6.
H. bonis ruina, et mutationes erga id ipsum habitum, H.
E. bonis casu, et mutabilitates circaque similitudinem et habitum, E.
S. bonis, et variatio quae circa identitatem et habitum, S.
R. bonis decidentia, et alteratio quae circa identitatem et habitum, R.
A.prolapsio atque defectio, et immutatio identitatis atque habitus, A.
F. sint prolapsi, atque circa identitatem habitumque fuerint permutati, F.
P. a propriis bonis contigit, est et ejusdem status habitusque mutatio, P.
p.. áya:Gwv árrorr-rwaew~, xa:t &.A"Ao(waL~ 1¡ 7tEpt -rl)v -ra:thÓTij't"Cl xa:t -rl}v s~Lv, P.·
L. a propriis bonis contigit, est et ejusdem status habitusque mutatio, L.
C. bonis accidit, . · est ejusdem status habitusque mutatio, c.
D. n'ont pas gardé leurs biens ; s'ils n'ont pas conservé ce qu'ils étaient, ce qu'ils tenaient, D.

6. AC6ENEIA THC nPOCHKOVCHC AVTHC ArreAOnPenOVC TEAEIOTHTOC 6.


H. et infirmitas · pertinentis eis angelidecorae perfectionis. H.
E. infirmitas cognatae ipsis angelicae. perfectionis. · · ' · E.
S. i~ ':i,\', '.· .-. .,. :' infirmitas con'lJenientis ipsi~ angelos decentis perfectionis} S.
R. . ' · infirmitas ipsis angelidecentis perfectionis:• · · · · , ' R.
A. · . injirmitas est quae illis consentanea esse debet perfectionis· angelicae. .. A.
F. perfectionemque ., · angelicani sibi convenientem ob injirmitatem propriam non impleverint. F.
P. et accommodatae eis angelis dignae perfectionis imbecillitas. P.
p.: áaOévELOC -::lj~ 7tpoa~xoÚa1j<; a:tho~~ áyyeAo7tpErroÜc; 't"EAELÓ't""lj't"O<;. P.·
L. et accommodatae eis angelis dignae perfectionis imbecillitas. L.
C. · .· ·, et accommodatae eis angelis · dignae perfectionis imbecillitas. c. ·,·,
D. · c'estí que la perfection de l'ange,: nécessaire a leur ordre, a diminué chez eux. D.

6. KAI• ECI>IENTAI:TOV ArA60V KAe:o·.TOV EINAI KAI ZHN KAI NOEIN;VCI>IENTAI ;,., 6.
H. ~ ' Et · appetunt boni prout esse et vivere et intelligere "subsistunt, · H. ·
E. Etappetunt bonum secundum quod et esse et vivere et intelligere'substituuntur, E.
S. Et desiderant bonum in quantum esse et vivere et intelligere desiderant, ... non S.
R. Et appetunt bonum secundum quod esse et vivere et intelligere appetunt, et si non R.
A. ·Atque appetunt bonum qua parte esse et vivere et intelligere appetunt, et non A . .
F . . 1,!:·.·· Appetunt illi quidem bonum dum esse, vivére, intelligere diligunt; rursumque non P. '
P. Expetunt. etiam bonum quatenus statum, vitam intelligentiamque expetunt, . et bonum non. ·
' • P.· ·' 1 ~OC ti. écp(ev'ra:L 't"OÜ áya:Ooü xa:O'. B 't"OÜ ELVClL \ xa:t' ~lív) )(OCL\VOELV ecp(ev-rcu, ' ' \\, '' ,' '• xa:i. xa:Oo ' '
B. ExpeGmt etiam bonum quaten'us exsistentiam, vitám intelligentiamque expetunt, ' ··. et bonum, non.·.
C. Exjietuni etiam bonum in quantum est 'esse, et vivere et intelligere desiderant, , .\, ,. et in quantum
D. C'est/ du bien qu'ils' désirent quand ils veulent' @tre, vivre et co..naitre, mais, quand ils ne sou- n.
VINGTI~ME SECTION DIEU EST BON, n'oi:J VIENT DONC LE MAL? 315
6. KAI OVK ECTAI TOVTO E41ECIC AMA THC ONT(i)C o.
H. et istud non est desiderium sed essentis H.
R a~ri~W~~~R
S. exsistens bonum desiderant, et non est hoc desiderium sed peccatum S.
R. appetunt bonum non ens appetunt, et non est hoc appetitus ejus qui vere R.
A. appetunt bonum dum quod non est appetunt, neque est istud appetitio sed verae A.
F. appetunt bonum dum quod non est desiderant, neque est istud appetere sed ab appetitione vera F.
P. expetunt q"uatenus id quod non est optant, neque hoc est appetitus sed veri appetitus P.
P·· OtJX ecpiEvt::lL 't'OÚ d:ya.Ooü 't'OÚ p.'h ov-::oc; €cpiEV't'IH, xa.t oux EO''n 't'OU't'O E'fEO'Lc; ,J.)),a ri¡c; OV't'Wc; P.·
L. expetunt quatenus id quod non est optant, neque hoc est appetitus sed veri appetitus L.
C. non expetunt bonum id quod non est expetunt, atqui non est hoc appetitus sed verae C.
D. haitent pas le bien, c'est du non-@tre qu'ils veulent, et ceci n'est plus du désir, c'est de l'absence o.

0, E41ECE(i)C AMAPTIA EN fN(i)CEI AE AMAPTANONTAC KMEI TA AOriA TOVC nEPI THN o.


H. desiderii peccatum. In scientia autem peccantes vocant sermones eos qui erga H.
E. appetitus peccatum. In scientia autem peccantes vocant eloquia, circa non E.
S. desiderii exsistentis. In cognitione autem peccantes vocant eloquia, circa S.
R. appetitus peccatum. In cognitione autem peccantes vocant eloquia, circa inoblitam R.
A.frustratio appetitionis. Eos autem in scientia peccantes scriptura vocat, qui circa boni A.
F. potius aberrare. Eos autem in cognitione delinquentes sacra vocant eloquia, qui circa boni F.
P. declinatio. In scientia autem peccantes vocant scripta divina, . qui in cognitione P.
P.· ÉCfÉO'EWc; &.p.a.p't'la.. 'Ev yvwO'EL oe &p.a.p't'CÍ.VOV't'CX.c; XIXAEi' 't'~ Aó¡La. 't'Ouc; 'ltEpt TI¡v P.·
L. declinatio. In scientia autem peccantes vocant scripta divina eos qui in cognitione L.
C. adpetitionis defectio. In scientia vero peccantes scriptura vocat eos quz arca eam C.
D. de vrai désir. L'Écriture accuse de pécher sciemment ceux qui n'ont D.

o, MHCTON TOV AfA60V fN(i)CJN H THN nOIHCIN EAC6ENOVNTAC KAI TOVC EIAOTAC 6.
H. ininerrabilem benigni scientiam aut facturam infirmantes, et scientes H.
. E. lafentem boni scientiam aut actionem injirmos, et scientes E.
S. cognitionem boni non obliviscibilem aut actionem infirmos exsistentes, et scientes S.
R. boni cognitionem aut factionem infirmantes, et scientes R.
· A. notionem haud ·eos latentem atque actionem injirmantur, et qui sciunt A.
F. notionem haud latentem vel circa effectionem se debiliter habent, et qui F.
P. l;Joni quae latere non potest aut in effectione imbecilles infirmique sunt, . atque eos qui P.
p.. tU'l\O"t'0'\1 't'OÜ ciya.Ooü. yvwaw ~ 't'-f¡v 1tOi7lcrL'Y e!;a.aOevoÜv't'cxc;, xa.t -ro ue; eloó-ra.c; p..
L. boni quae latere non potest aut in effectione imbedlles injirmique sunt, atque eos qui L.
C. quae latere non potest boni cognitionem aut actionem imbecilles sunt, quique sciunt C.
D. pas · la, force de. voir saos défaillance le bien et de le. faire ; ceux qui connaissent la D.

5. TO 6EAHMA KAI MH nOIOVNTAC TOVC AKHKOOTAC MEN AC6ENOVNTAC AE 6.


• H. voluntatem, et non facientes sunt, audientes quidem, infirmantes H.
E. voluntatem, et non facientes, auditores quidem, infirmos E.
S. voluntatem, et non facientes, qui audierunt quidem, infirmantur S.
R. voluntatem, et quod non facientes, auditores quidem, infirmantes R.
A. voluntatem, et non faciunt, qui audierunt quidem, sed infirmantur A.
F. voluntatem quidem noverunt, neque tamen faciunt, qui audierunt quidem, infirmi vero F.
P. voluntatem sciunt, nec jaciunt, eos qui audierunt quidem, sed imbecilles P.
p.. -ro OéA'l\p.a., xa.t p.-11 'ltOLoÜv-ra.c;, -rouc; ctX'l\XOÓ't'a.c; fÚV, cia0evouv-ra.~ OE p..
L. voluntatem sciunt, nec faciunt, · eos qui audierunt quidem, sed imbecilles L.
e. voluntatem, et non faciunt, ' '. qui audiverunt quidem, sed injirmi C.
D. volonté de Dieu, mais ne l'accomplissent pas ; ceux qui ont .bien appris, mais ont trop peu O.
316 PREMIERE PARTIE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. nEPI THN ntCTIN H THN ENEPrEIAN TOV ArA00V KAJ ABOVJ\HTON TICI TO CVNIENAI 6.
H. autem erga fidem et operationem boni, et non-voluntarium est quibusdam intelligere H.
E. autem circa fidem aut operationem boni, et imprudentiam quibusdam convenire E.
S. autem circa fidem aut operationem boni, et qui nolunt quidem intelligere S.
R. autem circa fidem aut operationem boni, et invoZuntabile quibus intelligere R.
A. circa fidem aut operationem boni, cum nolint quidam intelligere A.
F. sunt circa fidem aut operationem boni, jam vero noZunt quidam intelligere F.
P. infirmique sunt in fide bonique actione, nolunt etiam nonnulli intelligere P.
p.. m:pt -rl>,v ;r~a-·nv '(¡ TI¡v evépye~ocv -roiJ dyocGoiJ, xoct d6ou);r¡-róv -rLa-~ -ro auvLÉVI7.L p..
L. injirmique sunt in fide bonique actione, nolunt etiam nonnulli intelligere L.
e. sunt in fide vel operatione boni, quin etiam aliqui nolunt intelligere C.
D. de foi et de force pour le bien ; ceux qui n'ont pas voulu apprendre D.

6. TOV ArA0VNAI KATA THN nAPATPOnHN H THN AC0ENEIAN THC BOVJ\HCEWC KAI WC OJ\WC 6.
H. et benignificare secundum consternationem aut injirmitatem voluntatis. Et sicut omnino H.
E. benefaciendo per falsam conversionem aut injirmitatem voluntatis. Et sic omnino E.
S. ut bene agant secundum aversionem aut injirmitatem voZuntatis, Et totaZiter S.
R. bonificari secundum aversionem aut injirmitatem voluntatis. Et totaZiter R.
A. ut bene faciant ex perversione sive infirmitate voluntatis. Prorsusque A.
F. ut bene faciant propter quamdam perversionem ... F.
P. ut bene agant . propter depravationem aut imbecillitatem voluntatis. Atque, ut summatim P.
p.. -roiJ &yocGiJvcx~ X!X."ra ñ}v itctpcx-rpo~V '(¡ TI} V oca-9ÉVE~CXV ri'¡.; ~ou)J¡aEhl<;. Kcxt <l'Ahl¡; p..
L. ut bene agant propter depravationem aut imbecillitatem voZuntatis. Atque, ut summatim L.
C. ut bene faciant ex perversione vel debilitate voluntatis. Atque, universim, C.
D. pour bien faire du fait d'une volonté ou dépravée ou paresseuse. En somme, D.

6. TO KAKON WC nOMAKIC EIPHKAMEN AC0ENEIA KAI AAVNAMEIA 6.


H. malum, ut multoties diximus, injirmitas et imbecillitas H.
E. malum, ut saepe diximus, injirmitas et impossibilitas E.
S. maZum, ut muZtoties diximus, est infirmitas et impotentia S.
R. maZum, ut diximus multoties, injirmitas et impotentia R.
A. maZum est, ut saepe jam quoque diximus, injirmitas et imbecillitas A.
F. quod saepe jam diximus, injirmitas et imbecillitas P.
P. dicam, maZum est, quemadmodum saepe diximus, injirmitas imbecillitasque P.
P.· -ro xcxxóv, w.; ;ro'A'Aáxr•.; eCpf¡xcxp.ev, oca9évE~oc xcxt ocouvcxp.L« p..
L. dicam, maZum est, quemadmodum saepe diximus, injirmitas imbecillitasque L.
C. maZum, ut saepe diximus, ., . , ·. infirmitas est et imbeciZZitas C.
D. le mal, comme nous l'avpns .ditJréquemment, vient d'une faiblesse, d'une impuissanc~ D.

6. KAI•EAAEIIJIIC ECTIN H THC rNWCEWC H THC MHCTOV rNWCEWC H THC ·mcrewc 6.


H. et defectio est scientiae fninerratae scientiae aut jidei H.
E. et defectus est aut scientiae aut errantis scientiae aut jidei E.
S. et defectus aut . . . cognitionis aut jidei S.
R. et defectio est aut cognitionis aut inoblitae cognitionis aut fidei R.
A. ac defectus veZ scientiae vel notionis veZ fidei A.
F. et defectus vel simpliciter cognitionis veZ c'!g'Jf~iopis ,t:!Jmmuniter notae · .. veZ fidei P.
P. ac .privatio est aut scientiae áut scientiae quae Zatere non potest · aut. jidei P.
P.· xcxt EAAELJl¡i¡; ea--r~v '1¡ ñi~ yv~aEhl¡; !fi ñi¡; &Ma--rou yv~aehl¡; 11 -
7l T7j¡; •
'ltLa'TEhl¡; p..
L. ac privatio est aut scientiae aut scientiae quae Zatere non potest · aut jidei L.
C. et defectus sive scientiae sive Ziquidae cognitionis · ··· sive jidei C.
D. ou d'une absence soit de science, soit de science actuelle, · ., ,. soit de confiance, D. ·.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 317

ti. H THC €$€C€CUC H THC ENEPrEIAC TOV ArA00V KÁITOI $AIH TIC OV TIMCUPHTON 6.
H. aut desiderii aut operationis boni. Atqui dicit quis : non supplicialis H.
E. aut desiderii aut operationis boni. Et quidem dixerit quis : non vindicabile E.
S ..aut desiderii aut operationis boni. Et quidem dicat aliquis : non est punienda S.
R. aut appetitus aut operationis boni. Et quidem dicat aliquis : non punibile R.
A. vel appetitionis vel operationis boni. At dixerit quispiam : non puniri meretur A.
F. aut appetitionis aut actionis boni. Dixerit vera quispiam : infirmitatem F.
P. aut appetitus aut actionis boni. Sed dicet quispiam : infirmitati P.
fJ.· ~ ri¡c; ÉfÉcrewc; 1¡ 1:7\c; évepyEill<; 't'OU d.yllGou. KllhoL ~lli"l 't'Lc;· oú 't'L[J.WfJ"l't'Ov [J..
L. aut appetitus aut actionis boni. Sed dicet quispiam : infirmitati L.
C. sive naturae sive desiderii sive operationis boni. Atqui dixerit nonnemo : infirmitatem minime C.
D. soit de désir, soit de force pour le bien. Mais, dira quelqu'un, . la faiblesse n'est pas D•.

6. H AC0€N€1A TOVNANTION .t.€ CVrNCUCTON El MEN OVK e:::HN TOV .t.VNAC0AI 6.


H. infirmitas, oppositum autem est cognitum. Si quidem non esset posse, H.
E. infirmitas, e contrario vera concessibile. Si quidem non licitum erat posse, E.
S. infirmitas, sed e contra condonanda. Si non quidem esset posse, S.
R. infirmitas, contrario autem condonabile. Si quidem non erat posse; R.
A. infirmitas, sed contra veniae digna est. Nempe nisi licuisset obsistere, A.
F. supplicium non mereri, sed veniam. Si igitur non licuisset posse, F.
P. supplicium non deberi, sed contra veniam. Si non suppeteret potestas, recte se haberet P.
[J.· 1} cicrGivELil, 't'OtJVIlV't'iov oe· cruyyvwcr't'ÓV. El· [J.l::V oúx é~T¡v '1:0 Oúvcxcr61lL, fJ.·
L. supplicium non deberi, sed contra veniam. Si non· suppeteret potestas, recte se haberet L. ·
C. supplicium mereri, sed e diverso venia dignam esse. Si quidem facultas non suppeteret, C.
D. punissable, elle est au contraire pardonnable. S'il était impossible d'avoir en soi la force, D.

6. KAI\ú>C AN EIXEN O J\OrOC €1 .t.€ EK TArAeOV TO .t.VNAC0AI TOV .t.l.t.ONTOC ti.


H. bene cumque haberet sermo ; si autem ex benigno est posse •., dante H.
.E. bene se haberet ratio; · si autem ·ex bono posse•· · .. dante E.
s: bene quidem se. habe:ret sermo; si autem ex bono posse quod dat S.
R ..bene utique habebit ratio ; si autem ex per-se-bono posse, donante R.
A. non ignava esset ratio ; · si autem bonum illud suppeditat vires, quod A.
F. recte forsan esset objectum ; sin autem ex ipso bono vires suppeditantur, quod F.
P. honestaque esset oratio; sin a bono potestas projiciscitur, quod dat (ut P.
fJ.· xcxÁwc; &v dxev ó :Aóyoc;· EL oe ex 'tcXycxGou '1:0 oúvcxcr6cxL 't'OU OLOÓV't'Oc; fJ.·
L. honestaque esset oratio ; sin a bono potestas projiciscitur, quod dat ( ut L.
C. recte utique id diceretur; sin autem ex bono sit posse, quod C.
D. le raisonnement vaudrait ; .· mais puisqu'il est possible de I'obtenir du Bon, qui donne D.

ti. KATA TA J\OriA TA nPOCHKONTA nACIN AnJ\CUC ' ¡> OVK enAINETON 6.
H. (secundum sermones) commoda omnibus simpliciter, non est laudabile H.
E. (juxta eloquia) ea quae sunt oportuna omnibus simpliciter, non laudabile E.
S. ( secundum eloquia) omnibus simpliciter convenientia, non est laudabile S·
R. ( secundum eloquia) convenientia omnibus simpliciter, ·. non laudabile R.
A. (juxta scripturae fidem) dat omnibus omnino congrua,:.····'·. laudandum non est A.
F. ( ut sacra eloquia docent) omnibus simpliciter. convenientia tribuit, non est ignoscendum F.
P. divi'na· scripta tradunt) unicuique omnino ,. ea· quae illi- accomodata·, sfint, :. laudanda, non.·est P.
P-· xcx1:a 't& :AóyLil, 't& 1tpoo-l¡xov1:oc 1tacrw &1t:Awc;, oux e'ltcxwe'tov tJ.·
L. divina scripta -tradunt) unicuique omnino ea quae illi · accomodata mnt, ·. r laudanda non: est · L.
C. (juxta scripturam) omnibus omnino convenientia largitur, .. · laudanda non sunt C.
D. a tous, dit I'Écriture, ce dont tous ont. besoin, · 1 :; '. • • on ne peut approuver
• _ D.
3I8 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. H THC €K TArAE>OV T<UN OIK€l<UN ArAE><UN €E:€<UC AMAPTIA 6.


H. ex bona propriorum bonorum habitudine peccatum, H.
E. ex bono propriorum bonorum habitu peccatum, E.
S. peccatum habitus propriorum bonorum ex bono, S.
R. ejus qui ex-per-se-bono propriorum bonorum habitus peccatum, R.
A. si ex bonorum nostrorum habitu a summo permanente bono frustremur, A.
F. si quis per ignaviam ab ipso bonorum propriorum habitu divinitus procedente aberraverit, F.
P. status ex bono atque bonis suis deflexio, P.
P.· T. 'ri.'i Ex -rciya.OoU 'tidv oCxsiwv dya6Wv e;ewc; &p.cx.p,;Lcx. P.·
L. habitus ex bono atque bonis suis deflexio, L.
c. ex bona bonorum propriorum habitudine defectio c.
D. le manque de possession des biens particuliers accordés par le Souverain Bien, D.

6. KAI nAPATPOnH KAI AnO$VrH KAI AnOnT<UCIC AN\A TAVTA M€N HMIN 6.
H. et mutatio et fuga et ruina. Sed ista quidem nobis H.
E. et irrationabilis conversio et fuga et casus. Sed haec a nobis quidem in his E.
S. et aversio et fuga et casus. Sed haec quidem a nobis in his S.
R.~ et aversio et fuga et casus. Sed haec quidem nobis R.
A. et avertamur et effugiamus atque decidamus per ignaviam nostram. Sed haec A.
F. diverteritque et effugerit atque ceciderit. V erum haec F.
P. depravatio, declinatio et prolapsio. Verum haec quidem a nobis P.
p.. X(XL 7t:xp:x-rpo7t7) X:XL cX7tOCfUj7j x:xt ci'ltÓ'It'tWCTL~. 'A AA. oc 't:xu't:x p.ev T¡p.~v p..
L. depravatio, declinatio et prolapsio. Verum haec quidem a nobis L.
C. et perversio et fuga prolapsioque. V erum haec C.
D. pas plus que leur profanation, leur perle, leur destruction. En voila assez sur ce point : D.

6. €N TOIC n€PI AIKAIOV KAI El€10V AIKAI<UTHPIOV KATA AVNAMIN IKAN<UC €1P€1CEl<U 6.
H. de justa et divina justificatione ( secundum virtutem) idonee autem dicitur a nobis ; H.
E. quae sunt de justa et divina justificationis observantia satis ( secundum virtutem) dicta sunt ; E.
S. quae sunt de justitia et divina justitiae observantia ( secundum virtutem) sufficienter sunt dicta ; S.
R. in his · quae de justa et divina justitiae observantia ( secundum virtutem) sufficienter sunt dicta ; R.
A. in his quae scripsimus de justitia judicioque divino satis (pro viribus) dicta sunt 3" A.
F. in libris de justo divinoque judicio satis a nobis (pro viribus) sunt exposita ; F.
P. in libro de justo divinoque judicio satis (pro virili parte) dicta sunt; P.
p.. €v 'tO~~ 7tept O~X:XLOU x:xt Gdou s~x:x~wn¡p(ou (x:x-roc oúv:xp.w) lx:xvw~ elpT¡aGw P.·
L. in libro de justo divinoque judicio satis (pro virili parte) dicta sunt ; L.
e. in tractatu de justo divinoque judicio satis a nobis (pro virili) sunt exposita ; e.
" D. nous l'avons traité (autant que nous pouvions) dans le juste jugement de Dieu. D.

6. KAEl HN lEPAN nPArMATIAN H T<UN AOri<UN MHEl€1A TOVC C0$1CTIKOVC KAI MHEl€1AN 6.
H. secundum sacram pragmatiam sermonum veritas contra sophisticos et veritatem H.
E. secundum quod sacram actionem eloquiorum veritas sophisticas et veritatem E.
S. in quo sancto negotio eloquiorum veritas sophisticas et injustitiam S.
R. secundum quod sacrum negotium eloquiorum veritas sophisticas R.
A. quo in sacro opere scripturae veritas sophisticas et injustitiam A.
F. in qua quidem sacra disputatione divinorum eloquiorum veritas sermones sophisticos F.
P. in quo quidem sancto instituto scriptorum divinorum veritas sophistarum rationes P.
p.. x:xG' ~v lep:xv 7tp:xyp.:xn~:xv T¡ 'tWV 'Aoyiwv ci).T¡GeL:x 'tOU~ aOCfLanxou~ x:xt ciOLXLClV p..
L. in quo quidem sancto z"nstituto scriptorum divinorum veritas sophistarum rationes L.
C. in quo sacro tractatu veritas eloquiorum sophisticas rationes e.
O. , Dans cet ouvrage sacré, la vérlté des Écrltures a ruiné, comme folies, D.
VINGTIEME SECTION : DIEU EST BON, D'OU VIENT DONC LE MAL? 319
6. KAI lllEVAOC KATA TOV <:)EOV 1\A/\OVNTAC EnEPPArHCAN WC nAPA<bPONAC 1\0rOVC 6.
H. et mendacium adversus Deum loquentes quae runati sunt dissapientes sermones. H.
E. et falsitatem contra Deum loquentes infirmavit tamquam perverse sapientes rationes. E.
S. et mendacium contra Deum loquentes contrivit sicut insipientes rationes. s.
R. et mendacium de Deo loquentes contrivit ut insipientes sermones. R.
A. ac mendacium contra Deum loquentes rationes ut stolidas omnino confutavit et repulit. A.
F. inique mendadterque contra Deum loquentes tamquam delirantes confutavit et repulit. F.
P. et quae iniquitatem atque mendacium in Deum dicunt ut stultas refellit. P.
fl-. xat tJ¡eüoo¡; xa-r<X -roü 8eoü Aa),oüv-rac; &.7teppá.7t~a-e.v wc; 7taplirppovac; "Aóyouc;. f'-.
L. et quae iniquitatem atque mendacium in Deum dicunt ut stultas refellit. L.
C. quae injustitiam mendaciumque Deo impingunt tamquam plane impías et sto/idas elisit. C.
D. les motifs invoqués par les sophistes qui accusent Dieu et d'injustice et de mensonge. D.

6. NVN A€ WC KA0 HMAC APKOVNTWC VMNHTAJ TArA00N 6.


H. Nunc autem sicut erga nos sufficienter hymnizatur bonum H.
E. Nunc autem quantum secundum nos sufficienter laudatur bonum E.
S. Nunc autem sufficienter sicut secundum nos laudatum est bonum S.
R. Nunc autem ut secundum nos sufficienter laudatur per-se-bonum R.
A. Nunc autem pro captu nostro satis laudatum est bonum A.
F. Nunc autem satis a nobis pro viribus celebratum est ipsum bonum F.
P. Nunc autem satis pro virili nostra laudatum est bonum P.
f'-· Nüv oe w.; xoc6' 1-¡¡úit; &.pxo~v-rw<; ÜfJ-Vl)'rot~ -rdyoc6óv f'-·
L. Nunc autem satis pro virili nostra laudatum est bonum L.
c. Jam vero pro modulo nostro satis laudatum est bonum C.
D. Nous avons, pour l'instant, suffisamment chanté de notre mieux le Souverain Bien, D.

6. ·WC ONTWC ArACTON WC APXH KAJ nEPAC nANTWN WC nEPIOXH 6.


H. sicut vere admirabile, sicut prindpium et finis omnium, sicut continentia H.
E. ut vere mirabile, ut prindpium et finis omnium, ut continentia E.
S. sicut vere amabile, sicut prindpium et finis omnium, sicut circuitus S.
R. ut vere amabile, ut prindpium et terminus omnium, ut continentia R.
A. ut vere admirandum, ut prindpium omnium ac finis, ut quod contineat A.
F. ut revera admirandum, ut prindpium omnium atque finis, ut rerum omnium F.
P. ut revera bonum, ut prindpium finisque omnium, ut eorum quae sunt P.
,u.. W<; óv.-w¡¡ dyoca-róv, w¡¡ apz'h XIXL 7tÉpocc; 7tiÍV'rWV, W<; 7tEp~ox'h f'-·
L. ut revera admirabile, ut principium jinisque omnium, ut eorum quae sunt L.
C. in quantum vere admirandum, ut prindpium et finis omnium, ut rerum omnium C.
D. comme vraiment admirable, comme principe et fin de toutes choses, comme l'@tre .qui con- D.

6. TWN ONTWN WC IAJOnOJON TWN OVK ONTWN WC nANTWN ArA0WN 6.


H. universorum, sicut proprie factor non exsistentium, sicut
omnium bonorum H.
E. exsistentium, ut formificum non exsistentium, ut
omnium bonorum E.
S. exsistentium, sicut informans non exsistentia, omnium bonorum S.
sicut
R. omnium, ut specificum non entium, ut
omnium bonorum R.
A.omnia, ut spedem his faciens quae non sunt, ut
bonorum omnium A.
F. comprehensio, ut speciem non exsistentibus afferens, ut
bonorum omnium F.
P. complexus, ut spedei formaeque eorum quae non sunt effidens, ut
bonorum omnium P.
u.. -rwv Óv-rwv, wt; eCoo1to~bv -rwv oúx Óv-rwv, wc; 1t~Ív-rwv &.ya6wv f'-·
L. complexus, ut spedei formaeque eorum quae non sunt effidens, ut bonorum omnium L.
C. complexus, ut informans res non exsistentes, ut causa bonorum C.
D. tient tous les @tres, qui donne la forme a qui n'est pas encore, qui cause tout , bien, D.
320 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE QUATRIEME).

6. AITION úlC TúlN KAKúlN ANAITION úlC nPONOIA KAI ArAEIOTHC nANT€J\HC KAI VnEPBAJ\J\OVCA 6.
H. causa, sicut malorum incausalitas, sicut providentia et benignitas universalis, et supereminens H.
E. causale, ut malorum non causale, ut providentia et bonitas universalis, et superans E.
S. causa, sicut malorum non causa, sicut providentia et donatrix boni perfecta, et supergrediens S.
R. causa, ut malorum non causa, ut providentia et bonitas perfecta, et superexcedens R.
A. causa, ut malorum non causa, ut providentia et absoluta bonitas, et quae sunt A.
F. causa, ut mali nullíus causa, ut providentia et bonitas universa, et quae sunt F.
P. causa, ut mali nullíus causa, ut providentia et bonitas perfecta, quaeque tam P.
W~ npÓvOLCl x~Ú ayCl6Ón¡~ 'ltClY't"EA'lÍ~,
,, ( - - ' 1
p.. :XL't"LOV, W~ 't"WV XClXWY ClYClL't"LOY, x<>:l Ú7tep6cí.Alouaa. p..
L. causa, ut malí nullíus causa, ut providentia et bonitas perfecta, quaeque tam L.
C. omnium, ut nullíus mali causa, ut providentia et bonitas absoluta, quaeque omnia C.
D. ne produit aucun mal, est Providence et toute Bonté, surpasse ce qui D.

6. TA ONTA KAI OVK ONTA KAI TA KAKA KAI THN EAVTHC CT€PHCIN 6.
H. exsistentia et non exsistentia, et mala et ípsius privationem bonam H.
E. exsistentía et non exsistentia, et mala et suam privationem bonam E.
S. exsistentia et non exsistentia, et mala secundum ipsius privationem ad bonum S.
R. entia et non entía, et mala et sui ípsius privationem R.
A. et quae non sunt omnia superans, et mala secundum boni privationem in bonum A.
F. et quae non sunt omnia supereminens, mala quoque et suí ipsius privationem quadam affi- F.
P. ea quae sunt quam quae non sunt superat, et mala bona facit suique P.
P.· 't"Ct OVO:Cl XCl~ 't"Ct oúx OVO:Cl, XClL -rilt x~xilt XClL -.T¡v ÉClun¡~ a't'ÉpT)an p..
L.· ea quae sunt quam quae non sunt superat, et mala bona facit suique L.
C. tam quae sunt quam quae non sunt superat, et mala suique privationem bona C.
D. est et ce qui n'est pas, tire le bien meme du mal et de l'absence de D.

6. ArAEIHN OVCAN nACIN €CI>€TON KAI €PACTON KAI ArAnHTON KAI OCA AJ\J\A 6~

H. exsistentem, · · . .. et. concupitum et dilectum, , ,: , .. ·· et quaecumque H.


E. dsistentem, omnibus appetibile et ·amabile· et delectabile, et quaecumque E.
S. redigens, omnibus desiderabíle et amabile et diligibile, ·· et quaécumque S. ·
R. bonijicans, omnibus appetibile et amabile et diligibile, et quaecumque R:.
A. comiertens~ omnibus expetendum et amabile ac dilígíbile, .. et quaeque A.
F. ciens bonitate, omnibus desiderandum et- amandum ad sufficientiam diligendum, et reliqua F.
P. privationem, omnibus expetendum, amandum et dílígendum, ceteraque omnia P.
p.. dy~OúvoucrCl, niicrLv EfE't"OY XClL EpClcr-.:ov XClL ayCl'ltT¡'t"ÓV, XClL ÓcrCl fi.).).Cl p..
L. privationem, · omníbus expetendum, amandum et · diligendum, ceteraque omnia L.
C; ejfrcit,, . .\• · •. ut omnibu$. expet'eti4um; ·amandum. et: diligendum, : et quaecumque C.
D.' la' Bonté, .:' ;•.J, '\ •, •., '. ¡1 ( / ) e~t potir tous déslrable,·, chérissable1 1bien-;~hnée, · et. tout le r, reste o.

"'
6. EN TOIC €MnPOCEI€N' O AJ\HEIHC An€4€1:::€N úlC' OIMAI J\OrOC
H.alía in initiis suis vérus ostendit · ( ut puto) sermo. · ·
E.alia in his palam vera ostendit (ut arbitror) ratio.
S.alía in prioribus verus sermo demonstravit.
R.alía in his quae antea verus ostendit sermo ( ut existimo). ·
A.alía. in superioribus verax ( ut reorf oratío demonstravit-~ ,
F.quaeé in superioribus verax ( ut arbitror) ratio: demonstravit~ . ,\. ., ;, .

'·' ! P.quáe·: supra vera démonstravit: ( ut.' mihi videtur) .orátiO~ 1·.',;\:!: ·., ·.·.
P.· ÉY' TOtG; ep.npocrOsv' ó dh¡Ol¡G; dnéosLesv (w~ otp.Clt) ).óyo~.
L~ quae• supra vera demonstravit ( ut mihí' videtur) oratio . . ; . .: :
C. alía in superioribuS verax ( uti reor) oratio demonstravit.
D. ntai'qué dans les pages· précédentes~ en plefnl accórd (ce semble) ave~ la vérité •

.. . .
~ '
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 321

6. KECilAAAION E nEPI ONTOC EN W KAI nEPI nAPMElrMATWN 6.


H. Caput quintum. De esse ; et de paradigmis. H.
E. Caput quintum. De ente; in quo et de paradigmattbus seu exemplaribus. E.
S. Caput quintum. De exsistente ~· in quo et de exemplis. S.
R. Caput quintum. De ente; in quo et de exemplis. R.
A. Caput quintum. De ente; in quo etiam de exemplaribus. A.
F. Caput quintum. De ente; ubi etiam de exemplis. F.
P. Caput quintum. De eo quod est; in quo etiam de exemplaribus. P.
P.· KECDtXA(I(~OV E'. fle:pt Ovto.;· ÉV <¡> lW.t 7tEpL 7t(l(p(I(0E~jp.ci:tWV. ¡A·
L. CafJUi quintum. De eo quod est ~· in quo etiam de exemplaribus. L.
c. Caput quintum. De ente; in quo etiam de exemplaribus. C.
D. Chapitre cinquieme. De l'etre ; et par suite des idées des choses. D.

6. METEITEON A€ NVN EnJ THN ONTWC OVCAN TOV ONTWC ONTOC 6€01\0riKHN 6.
H. Transeundum autem nunc in vere exsistentem vere essentis theologicam substantiae H.
E. Transeundum autem nunc in vere exsistentem vere entis theologicam essentiae E.
S. Transeundum autem est nunc ad vere exsistentem vere exsistentis Dei theologicam S.
R. Transeundum autem nunc ad vere exsistentem ad vere entis theologicam substantiae R.
A. Transeundum jam ad eminentissimam ejus qui vere est substantialem appellationemjuxta theologiae A.
F. Transeundum vero nunc est ad ipsam apud theologos entis ipsius vere exsz"stentem F.
P. Nunc ad divinum quod vere est ejus qui vere est nomen P.
P.· i\kn'tÉov óe vuv É7tL TI¡v Óvtw<; ouo-(l(v 'tOU Óv'tw<; Óv'to<; Oeo"Aoy~xl¡v p..
L. Nunc ad divinum quod vere est ejus qui vere est nomen L.
C~ Modo transeundum est ad theologicum nomen entis vere C.
D. 11 est temps de passer au nom divin de J'etre, nom possédé vraiment par qui D.

6. OVCIWNVMIAN TOCOVTON A€ VnOMNHCWMEN OTI 6.


H. nominationem, tantum autem admonebimus quiaH.
E. nominationem, tantum autem admonebimus quía E.
S. laudationem, tantum autem memorabimus quod S.
R. nominationem, tantum autem subrememorabimus quia R.
A. fidem explicandam, si prius admonuerimus nos nequa- A.
F. appellationem ~· sed prius admonituri sumus non esse F.
P. veniendum est, si tantum admonuerimus nobis esse P.
p.. oúo-~wvu p. LO(V, 'too-ou'tov oe Ú7top.v~o-op.e:v lh~ P.·
L. veniendum est, si tantum admonuerimus nobis esse L.
C. exsistentis; tantum autem commentabimur quantum propositi ratio postulat ; non enim C.
D. est réellement. ,. ' . Nous soulignons ceci : . ce traité D.

6.. TW 1\0rW CKOnOC OV THN VnEPOVCION OVCIAN H VnEPOVCIOC 6.


H. sermoni intentio est non supersubstantialem substantiam supersubstantialis, H.
E. rationi intentio est non superessentialem essentiam, qua superessentialis est, E.
S. sermoni intentio est no1J supersubstantialem, secundum quod supersubstantialis est, S.
R. sermoni intentio non supersubstantialem substantiam, secundum quod supersubstantialis, R.
A. quam intendere. supremam illam ineffabilemque substantiam, qua parte est supersub- A.
F. nostri sermonis propositum essentiam illam superessentialem, qua ratione superessentialis est, F.
P. hoc loco propositum non eam essentiam quae omnem essentiam superat, qua ex parte essentia.e P.
p.. 'tijl AÓjl¡> o-xo7to<; oú -r"hv Ú7te:poúo-~ov oúo-{a.v, ·~ Ú7te:poúo-~o<;, P.·
L. ·hoc loco propositum non eam essentiam quae omnem essentiam superat, qua ex parte essentiae L.
C. propositum est substantiam, quae est supra quam substantia, explicare, quatenus est C.
D. n'a pas pour dessein de dire comment la Nature Supérieure domine D.

Vers:lons lat. - :ZI.


- -------- -
-------- . ~~-----

322 PREMIERE PARTffi : DE DffiU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. EK<IlAINEIN APPHTON r AP TOVTO KAI ArNc.lCTON ECTIN KAI nANT€1\c.lC 6.


H.demonstrare ( arcanum enim hoc et ignotum est et prorsus H.
E. manifestare ( ineffabile enim hoc, et incognosdbile est et universaliter E.
S. manifestare ( ineffabile enim hoc, et ignotum est et perfecte non- S.
R. manifestare ( ineffabile enim hoc, et incognitum est et omnino R.
A. stantialis, exponere (id enim et ineffabile est, et cognitionem nostram omnino expositionem- A.
F. explicare (id enim est ineffabile, et cognitionem expositionem- F.
P. praestat, exponere (hoc enim did non potest, estque incognitum nec penitus P.
p.. ÉxrpaLVELV (cl.pp·r¡-;ov y&p 't'OÜ'to, xat cl.yvwa't"Óv Écr't'L xat 1ta.V'tEAW¡; p..
L. praestat, exponere (hoc enim dici non potest, estque incognitum nec penitus L.
e. supraquam substantia, (hoc enim ineffabile est, et ignotum ac penitus expromi C.
D. toutes les natures · ( c'est impossible, la science et le langage s'y refusent D.

6. ANEK<IJANTON KAI AVTHN VnEPAIPON THN ENc.lCIN AlVIA THN ovctonotoN 6.


H indemonstrabile et ipsam superextollens coadunationem), sed substantijicum H.
E. inexplanabile, et ipsam superexaltatam unitatem), sed substantificam E.
S. manijestabile, et ipsam excedens unitionem), sed substantificum S.
R.immanifestabile, et ipsam superexcellens unionem), sed substantificum R.
A.que rejugit, et ipsam unionem antecellit), sed substantijicum A.
F. que antecellit, ipsamque exsuperat unionem), sed potius celebrare F.
P. exprimi potest, atque ipsam conjunctionem superat), se4 laudare divi'nae P.
p.. d.véx:..pav't'OV, xa.L a.th-7-,v Ú1tEpa.i"pov ri¡v SVWilW), d.AAa .-r,v oÚcrL01tOLOV P.·
L. exprimi potest, atque ipsam conjunctionem superat), · sed laudare divinae L.
C.non potest, et ipsam copulationem mentís superat), sed potius substantiae deijicae et quae c.
D. completement, l'union méme ne le permet pas). Il s'agit de chanter comment l'Essence D.

6. EIC TA ONTA nANTA THC 0€APXIKHC OVCIAPXIAC nPOO.AON VMNHCAI 6.


H.ad· exsistentia omnia thearchicae substantiae prindpis.processum hymnizare. H.
E. in exsistentia omnia divinae essentiae prindpalis processionem laudare. E.
S. thearchicae substantiae prindpatus · processum ad omnia . exsistentia laudáre. S.
R. in entia omnia thearchicae usiarchiae processum: laudare, _, R.
A.divinae prindpalisque substantiae ad ea quae sunt omnia laudare progressum. A.
F. quemdam ab essentia divina supereminentem processum omnibus quae sunt essentiam largientem. F. ·
P.principatumque tenentis essentiae ad ea quae sunt omnia progressum qui essentiae auctor est. P.
P.· et¡; 't'OC OV't(J. 1tá.V't'Cl. 't7¡¡; eea.pxLx7¡¡; oucrLa.px(a.¡; 1tpoooov úp.vi¡cr~L. P.·
L. principatumque tenentis essentiae ad ea· quae sunt omnia progressum qui essentiae auctor est. L. ,.
·,_·,
C.omnis.substantiae principium, est ad universa quae sunt emanationem· substantijicam celebrare. C.
D.Divine, Principe de toute essence~ communique hors.: d'Elle-méme l'étre a tout, ce qui est. D~

!l. • KAI rAP H TArA00V 0Ec.lNVMIA TAC OMC TOV nANTc.lN AITIOV nPOO.AOVC EK<IJAINOVCA;.
H. Etenim benigni Dei nominatio omnes omnium causae processus manifestans, ·. . . .
E. Etenim optimi divina nominatio tatas omnium causalis processiones manifestans,
S. Etenim boni Dei nominatio tatos causae omnium processus manifestans,
R.Etenim per-se-boni divina nominatio tatos omnium causae processus manifestans,
A.Nam boni quidem divina appellatio causae• omnium processus omnes exponens,. ., ,. , '·,
F.· ·.· . Divina saneiappellatio boni .: cunetas ipsius.~ omnium causae processiones explicans,.•:·· •
'P. . .~.>Etenim divinum:.boni1nomen>,. • ¡. universos. omnium: auctoris. progressus explicans, · · ·
p.. Kat yb.p. 1¡ 't'd.ya.ao~ Gewwp.(a. 't2x.~ 8'A~c; 'tOO 1tá.v't'wv a.hiou 1tpÓooou~ Éxrpa~voucra..; •. " ~"::
L ..· . .. Etenim·· divinum boni· nomen ... universos; omnium auctoris progressus. explicans, . . '" .,., ,\1.
C. : Si quidem nomen boni de Deo . · : dt;clarat omnes emanationes auctoris omnium, · ' ..... ·;:o,· \( .
D. Le nom divin de. Souverain Bien exprim\( toutes communications de la Cause., génér~le,; d)~: · ; ·
1
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ftTRE QUI PRODUIT TOUT ftTRE.

6. KAt EtC TA ONTA KAt EtC TA OVK ONTA EKTEtNETAt 6.


H. et in exsistentia et in non exsistentia extenditur, H.
E. et in exsistentia et in non exsistentia extenditur, E.
S. et ad exsistentia et ad non exsistentia extenditur, S.
R. et in entia et in non entia extenditur, R.
A. et ad ea quae sunt et quae non sunt extenditur, A.
F. per omnia et quae sunt et quae non sunt extenditur, F.
P. et ad ea quae sunt et ad ea quae non sunt pertinet, P.
P.· xat E~<; -rrx Óv-ra xat ei'Ó -ra OUX ov-ra EX'ré:LVE:"aL, P.·
L. et ad ea quae sunt et ad ea quae non sunt pertinet, L.
C. et porrigitur haec nominatio Dei a bono tum ad ea quae sunt tum ad ea quae non· sunt C.
D. il suppose ce qui est tout comme ce qui n'est pas, D.

6. : KAt VnEP TA ONTA KAt vnep TA OVK ONTA ECTtN H A€ TOV ONTOC EtC nANTA 6.
H. et super exsistentia .et super non exsistentia est. Si autem est in omnia H.
E. et super exsistentia et super non exsistentia est. Haec vero entis in omnia E.
S. et super exsistentia est. S.
R. . et super entia et super non entia est. ·. Quae autem entis in omnia R.
A. et super omnia quae sunt et quae non sunt eminet. A.
F. et super ea quae sunt ac super illa quae non sunt exsistit. Ipsius vero entis appellatio per omnia F.
P. atque ea quae. sunt et ea quae non sunt superat. Ejus autem quod est nomen ad ea quae P.
P.· xat t11tsp -ra ov-rrx, XClL Ún:ep -;-a oúx OV'rCl. écn:iv. ' ' ,' ,, 'H oe 'rOU o·do'Ó t:l'Ó n:c:iv-ra p..
L. atque ea quae sunt et ea quae no~ sunt superat. Ejus autem quod est nomen ad ea quae L.
C. estque supra ea quae sunt et supra ea quae non sunt. Nomen autem entis ad omnia C.
D. il domine ce qui est tout comme ce qui n'est pas. Le nom d'@tre suppose D.

6. TA ONTA EKTEtNETAI, KAt vnep TA' ONTA ECTtN H A€ THC Zc.>HC 6.


H. exsistentia extenditur, ;: . et super omnia exsistentia· est. ·. •. Vita autem H.
E. exsistentia extenditur, · :, ·,u et super omnia est. . . Ast ipsa vitae E.
S. ·.· '<\::\\·~\1,-,·.) .._., '·"·· .·.·.:·.>·.ii!,,.,., .. ,.. ,·,:·· ''·>':'!:·· ., . ·;\.,:•.. •·· Vitae autem S.
R. entia extenditur, ... : · , :' et· super omnia entia · est;: ·. · .·.·.. · Quae l:lutem vitae R.
A.··. · ·, ,,. · '\'-' '·. ·, ,:• ·• · ,,, 1 Porro vitae denominatio A.
F. quae sunt porrigitur, · atque super omnia quaecumque sunt eminet. Cogiwmentum enim vitae F.
P. sunt omnia pertinet,. atque omnibus quae sunt praestat. Y"' Vitae vero nomen P.
p.. 'tri. Óna éx-rdvna~. xa~ Ún:t:p -r& OV'tct. lo:-:-(v. .. . 'H os -r'i¡'Ó l;wlí<; p..
L. sunt omnia pertinet,,, atque omnibus quae· sunt jJTáestat~·'<:· i)\ .·,, Vitae vero nomen L.
C. qucie. sunt '· extenditur~1·.· . · ac: supra· essentias ipsasrúninet>•• ,., ., 'Nomen vero vitae C.
...·D. seulement•toutJ ce qui· est, •::,, ' et domine seulement'l'Cei'qiaitest~:.•.¡:r>: , Le nom de: Vie D.

'\
6. EtC nANTA TA ONTA EKTEtNETAt KAt VnEP TA ONTA' 'ECTtN' ·w A€ THC CO<IltAC
" /•;·;:::·; 6.
H.in omnia exsistentia extenditur, et superomnia'exsistentiai'est.· ., .. ,,,Sapientia etiam · H.
E. in omnia viventia extenditur, et super viventia est: · Ipsa dein sapientiae E.
S. ad omnia viventia extenditur, et super viventia est. . Sapientiae vero S.
R. in omnia vive11tia extenditur, et super viventia est. Quae• autem sapientiae R.
A. ad viventia, cuneta. porrigitur, · et supra. viventia est. ·.·.·: Sapientiat 1 'quoque appellatio . A.
F.· per\viventia'. ~uncia; diffunditur, ac super viventia\ viget),, .'.:: Sapientiae .tandem denominatio · ·F.
P. cid 'omnia ·qiide; $unt p'ertinet;: atque ·. o~ia quae vimtiit. 'túp~fl4~ li ·::!h)i::· SapieftÍiae rautem'>'V\': ·, · .. P.
P.· e:t'Ó n:CÍV'tiX 'rOC SWV't'Cl éx-re(ve't'Cl.L, ' xa:t tÍ1tepi -r& l;wncí EO"'tw·;•if;'·¡ ·,;/•i i,:. 'Ht oe:'.'ti¡c; aocpiac;:' . P:·
L. ad omni'a: quae sunt pertinet; , · ~tquei 'omnia quae· vivunt. super~t~ v. ;, : \;.i,. Sa)!ierztiae autem' ' · L.
C. ad · omnia viventia tenditur, ·'. · et supra· viventia ·est;•. ·· · NOmiizatio·.; Dei a sapientia · C.
D. fait:'appel al tous les vivants,. ·· et domine les· vivantS'.:' /,~., 1, • Le, nom. de Sagesse ;·.' 1 D.
' \ \(; ' ~ 1
i , • l ' ' ' ' 1 ' ' ' •' 1 r ~ , ' • '
1
''

- ------ - - - - - - -

'
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. EIC nANTA TA NOEPA KAI 1\0riKA KAI AIC0HTIKA EKTEINETAI KAI VnEP nANTA TAVTA ECTI 6.
H. in omnia intelligibilia et rationabilia et sensibilia extenditur, et super omnia ista est. H.
E. in omnia intellectualia et rationalia et sensualia extenditur, et super haec omnia est. E.
S. ad omnia intellectualia et rationalia et sensibilia extenditur, et super omnia ista est. S.
R. in omnia intellectualia et rationabilia et sensitiva extenditur, et super omnia haec est. R.
A. ad spiritualia omnia et rationalia sensibiliaque pertenditur, et super haec omnia est. A.
F. per omnia intellectualia rationaliaque et sensualia propagatur, et haec omnia superat. F.
P. ad omnia quae mentem rationem sensumque habent pertinet, vincitque eadem omnia. P.
p.. et.; ná\1-;ot 'tcX voep& xcx..t AoyLx& xotl. otia6·r,nx& éx-;eC\IE'totL,. XCIL Ú1tEf 7tcZ\I'tCl 'tCIÜ'tá ÉO"'tL. p..
L. ad omnia quae mentem rationem sensumque habent pertinet, vincitque eadem omnia. L.
C. porrigitur ad omnia quae intelligunt, quae ratiocinantur, quae sentiunt, et supra omnia ista est. C.
D. fait appel a tout ce qui pense, raisonne ou sent, il domine tout ceci. D.

6. TAVTAC OVN O 1\0rOC VMNEICAI n00EI TAC THC nPONOIAC EKc()ANTOPIKAC 0EúlNVMIAC 6.
H. Haec ergo sermo hymnizare amat providentiae demonstrales Dei nominationes ; H.
E. Has ergo ratio laudare desiderat providentiae manifestativas divinas nominationes; E.
S. Istas igitur providentiae manifestativas Dei nominationes sermo laudare desiderat; S.
R. Has igitur sermo laudare desiderat providentiae manifestativas divinas nominationes / R.
A. Has itaque laudare nostra cupit oratio, quae providentiam explicent divinas appellationes; A.
F. Has itaque sermo noster divinas appellationes, divinam providentiam explicantes, celebrare desiderat; F.
P. Haec igitur divina nomina, quae providentiam enuntiant, sermo noster laudare cupit 3• P.
-P.· TotÚ'tCI<; OU\1 Ó :Aóyo<; Úp.YiicrotL no6eL' 'tcX<; 't7i<; npo\loCCI<; Éxcpotv'topLx~<; 6ewwp.f.ot<;' P.·
L. Haec igitur divina nomina, quae providentiam enuntiant, sermo noster laudare cupit ; L.
C. Has igitur Dei nominationes, quae providentias Dei aperiunt, propositum est praedicare; C.
D. Cet ouvrage a done pour dessein de célébrer les noms divins qui donnent un aspect de la Providence; D.

6. OV rAP EKc()PACAI THN AVTOWnEPOVCION ArA00THTA KAI OVCIAN KAI ZúlHN 6.


H. . non enim perloqui ipsosupersubstantialem benignitatem et substantiam et vitam H.
E. non enim exponere ejus superessentialem bonitatem et essentiam et vitam E.
S. non enim promittit ena"are per se substantialem bonitatem et substantiam et vitam S.
R. non enim ena"are ipsius supersubstantialem bonitatem et substantiam et vitam R.
A. neque enim ipsam eminentem substantiis omnibus bonitatem et Deitatem et substantiam vitamque A.
F. non enim superessentialem ipsam profitetur exprimere bonitatem essentiamque et vitam F.
P. neque enim ipsam Divinitatis quae omni essentiae praestat bonitatem, essentiam, vitam et sapientiam P.
p.. o& yc%p Éxcppácra:L 'tlj\1 CIÜ"toünepoÚo-L0\1 á.yCI6Ó't1j'tiX XCIL oúa-'CCiv XCIL ~wl¡v P.·
L. neque enim ipsam Divinitatis quae omni essentiae praestat bonitatem, essentiam, vitam et sapientiam L.
C. non enim tractatio nostra promittit enodare et aperire supraessentialem ipsiusmet superessentialis C.
D. 11 ne promet nullement d'expliquer la bonté, l'essence, la vie et la sagesse (de soi inconcevables) D.

fí. KAI COc()IAN ,THC AVTONVnEPOVCIOV 0EOTHTOC EnArr€1\1\ETAI THC VnEP nACAN ArAeOTHTA 6.
H. et sapientiam supersubstantiali Deitate annuntiatur, super omnem benignitatem H.
E. et sapientiam per se superessentialis Deitatis promittit, quae est super omnem bonitatem E.
S. et sapientiam per se substantialis Deitatis, quae est super omnem bonitatem S.
R. et sapientiam ipsius supersubstantialis Deitatis repromittit, super omnem bonitatem R.
A. ac sapientiam supersubstantialis ipsius Deitatis pollicetur eloqui, quae super bonitatem, A.
F. atque sapientiam superessentialis Deitatis ipsius, super omnem bonitatem, F.
P. se expressurum esse pollicetur, quae eadem omni essentia silperior est . ·' '· \. P.
P.· XCIL crocpf.ocv 'ti¡<; CIÚ'tOÜ7tEfOUO"tOU ee¿·n¡'tO<; ÉnCiyyÉAAE'tCIL, . ' ~<; Ú1tEfJ 7taO"CIV d.¡CI6ÓTI¡'tCI p..
L. se expressurum esse pollicetur, quae eadem omni essentia superior est ·'· L.
C. divinitatis bonitatem et essentiam et vitam et sapientiam, quae supra omnem bonitatem C.
D. de la Divinité, qui est elle-m~me inconcevable, .·... ·. qui demeure plus haut que toute D.
1
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE.

6. KAI 0EOTHTA KAI OVCJAN KAI COCI>IAN KAI Zc..>HN EN AnOKPVCI>OIC c..>C TA 1\0JnA CI>HCIN 6.
H. et deitatem et substantiam et sapientiam et vitam in occultis ( sicut cetera, inquam) H.
E. et deitatem et essentiam et sapientiam et vitam in occultis ( ut eloquia dicunt) E.
S. et deitatem et substantiam et vitam et sapientiam in absconditis (sicut eloquia dicunt) S.
R. et deitatem et substantiam et vitam in absconditis ( ut eloquia aiunt) R.
A. deitatem et substantiam vitamque et sapientiam in occultis ( ut scriptura ait) A.
F. deitatem, essentiam, vitam, sapientiam in occultis ( ut eloquia tradunt) F.
~ a~m abstruso ( ut scripta divina tradunt) P.
P.· xor:t GsÓ't7¡'trx xrxt oua[rxv xrxt 0'09LCX\I xrxt swJÍv ev &noxpúrpo~c; (wc; -.oc A.óy~ci rpY¡a~v) p..
L. atque in abstruso ( ut scripta divina tradunt) L.
C. et divinitatem et essentiam et sapientiam et vitam in absconditis (ut eloquia tradunt) C.
D. bonté, divinité, essence, sagesse et vie, fixée daos le secret ( comme disent D.

6. VnEPIAPVMENHN AMA THN EKnE<I>ACMENHN ArAeOnOJON nPONOIAN VnEPOXIKc..>C 6.


H. superstabilitam, sed praedictam benefactricem providentiam supereminenter H.
E. supercollocata, sed exprimentem beneficam providentiam supereminenter E.
S. supercollocatam, sed manifestatam bonitatem et excedenter beneficam S.
R. supercollocatam, sed expressam bonificam providentiam, superexcellenter R.
A. superne Zocata est, sed patentem beneficamque providentiam supremamque A.
F. eminentissime consistentis, sed beneficam providentiam joras jam prodeuntem eminentemque F.
P.fixa est, sed patefactam boni efficientem providentiam praestantemque P.
p.. tiTCspLopup.Évl}c;, &.)..).<% -.7¡v ~xnsrprxcrp.ÉvT¡v dyor:GonoLov 7tpÓvoLrxv, ÚnspoxLxwc; p..
L. fixa est, sed patefactam boni efficientem providentiam praestantemque L.
C. sedem posuit, quin potius providentiam patefactam, bonorum effectricem, C.
D. les Écritures) ; il veut seulement chanter la Providence dont les bienfaits nous disent D.

6. ArA00THTA KAI nANTc..>N ArA0c..>N AITIAN VMN€1 KAI ON KAI Zc..>HN 6.


H.benignitatem · et ommum bonorum causam hymnidicit et ens et vitam H.
E. bonitatem, ·. • · d omnium optimorum causam laudat et ON et vitam E.
S.providentiam,·: et omnium bonorum causam laudat et exsistentem et vi- S.
R. bonitatem, et omnium bonorum causam laudat et ens· et viiam R.
A.bonitatem, '· et bonorum omnium celebrat causam et quod est et vitam A.
F. bonitatem, omniumque bonorum causam celebrat et ens et vitam F.
P. bonitatem, bonorumque omnium causam laudat et essentiam vitam- P.
p.. riyor:Gó-.T¡-.rx, xat 7tiXv'tWV &yor:Gwv a(-.Lcxv úp.vs'L xat 8v xrxt ~wl¡v p..
L. bonitatem, · ., bonorumque omnium causam laudat et essentiam vitam- L.
C. bonitatem excellentissimam, et bonorum omnium causam laudibus celebrat ut ens et vitam C.
D. qu'elle· est' Bonté' suréminente, · , · ; · ·;;· · produisant~ tous·· les biens · 'en tant qu'ttre, D~

6. KAI COCI>IAN • THN OVCIOnOJON KAI COCI>OAOTHN AITIAN o:


H:et sapientiam, substantifactricem et sapientia datricem causam H.
E. et sapientiam, substantificam et sapientia datricem causam E.
S. tam et sapimtiam, et vivificat et est sapientia donatrix causa S.
R. et sapien#am, substantificam et vivificam et sapientiae datione causam R.
A. et sapientiam, substantiae effectricem et causam vivificam sapientiaeque indultn·cem A.
F. et sapientiam, videlicet tamqtiam. essendi et vivendi sapiendique causam F.
P; que ac. sapientiam, quae essentiae. atque ·vitaei'et sapientjae ,. causa est efficiens p,
p.. xrxl. 1<rorp[rxv, . ·. TI¡v OU<rL07tOLO\I X!Xt l;wOTCOLOV' xrxt: irorpooó-.w rxi-.Lrxv' . P.'i
L. que ac sapientiam, quae essentiae atque vitae et sapientiae causa est éfficiens L.
C. et sapientiam, substantiae et vitae effectricem et causam quae sapie'ntiam tribuit · C.
D. Vie, Sagesse .· et Cause d'etre, de vie, de sagesse,. · , ::\•, : D~

',':·:

1 ~
~ J rt ¡ 'l'' ;U '' \ ' ~~~~·~ \áí~Í,, •"~< '• ~ i)
1
, 1 , 1 n ~ , 1 , , l

_.. -~,.,,---.~~ ·~ ~ . ---~-- ~

326 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. TWN OVCIAC KAI ZWHC KAI NOV KAI 1\0rOV KAI AIC0HCEWC MET€11\H<IIOTWN 6.
H. substantiae et vitae et mentís et verbi et sensus suscipientibus. H.
E. essentiae et vitae et intellectus et rationis et sensus percipientium. E.
S. his quae substantia et vita et ratione et sensu participant. S.
R. substantia et vita et intellectu et ratione et sensu participantium. R.
A. iis quae substantiae ac vitae et mentís et rationis et sensus capacia sunt. A.
F. omnibus quae essentiae, vitae, intelligentiae, rationz"s, sensus quoquo modo participant. F.
P. earum rerum omnium quae sunt essentiae, vitae, mentís, rationis, sensus compotes. P.
p.. TWV oúaicx~ xcxt ~w·~~ xcxt vou xcxL 'Aóyou xcxt cx~ae1¡aew~ p.ETELA"fl~ÓTWV. p..
L. earum rerum omnium quae sunt essentiae, vitae, mentís, rationis, sensus compotes. L.
C. iis quae substantiam et vitam et mentem et rationem et sensus participant. C.
D. pour ceux qui ont une part d'~tre, de vi e, de connaissance ·intellectuelle, raisonnable ou sensible. D.

6. OVK AMO .t.E EINAI TArA00N <IIHCIN KAI AMO TO ON KAI AMO THN ZWHN 6.
H. Non aliud autem esse bonum inquit et aliud ens et aliud vitam H.
E. Non aliud autem esse optimum dicit, et aliud ON, et aliud vitam E.
S. Non autem aliud esse bonum dicit, et aliud exsistens, et aliud vitam S.
R. Non aliud autem esse per-se-'bonum aiunt, et aliud ens, et aliud vitam R.
A. Non autem aliud esse bonum docet, aliudque quod est, et aliud vitam A.
F. Non tamen aliud esse bonum ipsum asserimus, aliud ipsum ens, aliud vitam F.
P. Sed non aliud esse ipsum bonum dicimus, aliud id _quod est, aliud vitam P.
p.. Oúx ri.')J,o oE: dv::r.L •<iycxeov cpr¡ai, xcxt G.A'Ao To o" 1 "') y ' '
XCXL CXA ,Q '1"11\1 .,W.Ij\1 p..
L. Sed non aliud esse ipsum bonum dicimus, aliud id quod est, aliud vitam L.
C. Non dicit haec nostra tractatio aliud esse bonum, et aliud ens, aliudque vitam C.
D. D'ailleurs il ne dit pas que le Bien est une chose, I':Í::tre une autre, la Vie ou la Sagesse D.

6. H THN CO<IIIAN OV.t.E nOMA TA AITIA KAI AMWN AMAC nAPAKTIKAC 0EOTHTAC 6.
H. aut sapientiam, neque piures' esse causas et aliis alias ductales deitates, H.
E. aut sapientiam, neque multa causalia et aliorum alias creatrices deitates, E.
S. aut sapientiam, neque multas. causas et aliorum alias productivas deitates, S.
R. aut sapientiam, neque multas causas et. aliorum alias adductivas deitates, R.
A. sive sapientiam, neque piures causas et aliorum alias effectrices deitates, A.
F. veZ sapientiam, neque multas esse causas deitatesque alias opifices aliorum, F.
P. aut ·sapientiam, nec multas causas aliasque aliorum divinitates quae res in lucem proferunt, P.
.
p.. Y¡" 'l""lj\1 O"O~LCXV,
' -.;uóE: noA'A& -:& cxt-:~cx XCXL !i.AAW\1 !J.')..J,cx~ ncxpcxxnxct~ eeÓTY¡TCX~. P.·
L. aut sapientiam, nec multas causas aliasque aliorum divinitates quae res in lucem proferunt, L.
C. et sapientiam, neque multas causas et· alias aliorum effectrices divinitates, C.
D. une autre, ni qu'il y a plusieurs Principes ou: plusieurs Déités, causes réciproques les unes D.

6. VnEPEXOVCAC KAI V<IIEIMENAC AM ENOC 0€0V 6.


H. supereminentes et subditas, sed unius Dei H.
E. supereminentes et subditas, sed unius Dei E.
S. excedentes et subjectas, sed unius esse S.
R. superexcellentes et subjectas, sed unius Dei R.
A. superiores et inferiores, sed unius Dei A.
F. superipres. ínter se atque. inferiotes;·,• sed unius. Dei F.
. P. tum súperiores tum inferiores, ,:... \·, ·' . sed unius Dei P;
IL· únep::zoúacx~ xcxt úrpeLp.svcx~, ci'A),' évo¡; 8eou p..
L. tum superiores tum inferiores, sed unius Dei L.
c. superiores et inferiores,, . sed unius Dei C.
D. des autres, suivant une hiérarchie de supérieures et d'inférieures. Mais il affirme qu'un Dieu D.
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PROI?UIT TOUT ETRE.

6. TAC OMC ArA0AC nPOOAOVC KAI TAC nAP HMCUN E~MNOVMENAC 0ECUNVMIAC 6.
H. omnes benignos processus, et a nobis hymnificatas Dei nominationes ; H.
E. totas optimas processiones, et a nobis laudatas divinas nominationes ; E.
S. omnes bonos processus, et a nobis laudatas Dei nominationes; S.
R. totos bonos processus, et a nobis laudatas divinas nominationes ; R.
A. bonos processus omnes, et eas quae celebrantur a nobis divinas appellationes; A.
F. bonos processus omnes, divinasque appellationes celebratas a nobis ; F.
P. progressus benignos omnes, divinaque a nobis laudata nomina ; P.
p.. •!l~ B'Aoc~ dyocG&~ 7tpoóoouc;, xoct ·:7.~ 7tocp' i)p.wv li~up.voup.évocc; Gewvup.Lcxc;. p..
L. progressus benignos omnes, divinaque a nobis laudata nomina ; , L.
C. universas bonas emanationes, et nominationes Dei a nobis laudatas; C.
D. unique cause tous les bons effets, et mérite tous les noms divins que nous avons chantés : D.

o. KAI THN MEN EINAI THC nANT€1\0VC TOV ENOC 0EOV nPONOIAC EK<MNTIKHN TAC A€ 6.
H. et esse quidem omnimodae unius Dei providentiae demonstrativam, eas autemH.
E. et esse quidem universalis unius Dei providentiae manifestativam, quasdam autem E.
S. et hanc quidem esse perfecte unius Dei providentiae manifestativam, quasdam autem S.
R. et hanc quidem esse omnino perfecte unius Dei providentiae manifestativam, has autem R.
A. et hanc quidem omnino unius Dei providentiae esse enuntiatricem, alias vero A.
F. et alía quidem appellatione universam unius Dei providentiam explicari, aliis vero F.
P. atque unum quidem generalem unius Dei providentiam declarare, alia autem P.
p.. xcxt -rl¡v p.ev dvcxL •1íc; 7t(Í'\I't"EAouc; -rou evo.; 8eoÜ 7tpovo(cx.; éxrpcxv·nxf¡v, -r&.; óe p..
L. atque unum quidem generalem unius Dei providentiam declarare;, alía autem L.
C. atque unam quidem esse quae totam providentiam unius Dei declarat, alias vero e.
D. et celui qui déclare la providence universelle du Dieu unique, et ceux qui font D.

6. Tc.>N 01\IKCUTEPCUN TOV AVTOV KAI MEPIKCUTEPCUN KAITOI ~AIH TIC 6.


H. universalibus ipsius et partialibus. Atqui dicit quis :H.
E. universaliorum ejusdem et particulariorum. Et quidem dixerit quis : E.
S. universaliorum ejusdem et magis particularium. Et quidem dicat aliquis : S.
R. universaliorum ejusdem et particulariorum. Et quidem dicat quis : R.
A. generaliorum et alias magis particularium ejusdem interpretes dici. Ac dixerit quispiam :A.
F. universaliora deinceps minusve universalia Dei ejusdem munera designari. Sed objecerit forte quis- F.
P. magis minusve generalia eadem munera. ·Verum dicet aliquis : P.
p.. -rwv ÓALxw-ripwv -roü cxthoü x~xt p.epLxw-rÉpwv· Kcx(-roL rpcxh¡ 't'L~· p..
L. magis minusve generalia eadem munera. V erum dicet aliquis : L.
C. quae magis et minus generales providentias patefaciunt. Verum dicet aliquis :C.
D. connaitre des providences plus ou moins étendues de ce m@me Dieu. Mais, dira-t-on : D.

6. AN0 OTOV TOV ONTOC THN ZCUHN KAI THC ZCUHC THN o.
H. pro isto, essente vitam et vitaH.
E. contra hoc, eodem exsistente excedente vitam et vita E.
S. quare, exsistente excedente vitam et vita S.
R. pro quo, ente vitae et vitam R.
A. cujus rei gratia, cum esse vitam, vitaque A.
F. piam hunc in modum : quidnam in causa est ut, cum ens quidem vita sit amplius, vitaque F.
J'. cur, cum essentia latius pateat quam vita, et vita P.
dvG' lhou, . -roü ó'v-:-oc; -r1¡v ~wl¡v xcxt -r1¡.; ~w7íc; -r1¡v p..
V.·
L. cur, cum essentia latius pateat quam vita, et vita L.
c. cur, cum ens quam vita, vitaque C.
D. d'oit vient qu'il y a plus d'@tre que de •, vie; D.
·~
1
' ' l 1 1

~ ___ ........ _...,._..,~ ......... .,..__.... ~-·~-~--~~-·-·-- ·-~- .. - -· ---- ----

PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

o. CO<PIAN VnEPEKTEINOMENHC TúlN ONTúlN MEN TA ZúlNTA 6.


H. sapientiam superextendente, exsistentibus quidem quae vivunt, H.
E. sapientiam superextenta, exsistentibus quidem viventia, E.
S. sapientiam, exsistentibus quidem viventia, S.
R. sapientiam superextenta, entibus quidem viventia, R.
A. antecellat sapientiam et iis quae sunt solum ea quae vivunt, A.
F. latior quam sapientia, viventia rebus dumtaxat exsistentibus praestantiora sunt, F.
P. quam sapientia, iis quidem quae sunt ea quae vivunt, P.
p.. a-ocpia;v tntepex-re~vop.iv·t¡v, -rwv óv-rwv p.€11 -r& ~wv-.a;, P.·
L. quam sapientia, iis quidem quae sunt ea quae vivunt, L.
C. quam sapientia latius pateat, entibus quidem viventia, c.
D. et plus de vi e que de sagesse, quand les @tres le cedent aux vivants, D.

6. TúlN t.€ OCA ZH TA AIC0HTIKA KAI TOVTúlN TA 1\0riKA KAI 6.


H. his autem quae vivunt ·sensibilia, et ipsis rationabilia, et H.
E. ea autem quaecumque vivunt sensualia, et eadem rationalia, et E.
S. viventibus autem sensibilia, istis autem rationalia, et S.
R. his autem quaecumque vivunt sensitiva, his rationalia, et R.
A. et viventibus sensibilia, et iis quae rationalia, et ratio- A.
F. sensualiaque solum viventibus, sensitivis autem rationalia, ratio- F.
P. iis autem quae vivunt ea quae sensum habent, et his ea quae ratione utuntur, atque iis P.
¡J.. >wv oe éía-rx ~~ -r& IX~a-&71 -::Lxci, xrx~ -::oú-rwv -r& "koy~xá, XIX~ f'-·
L. iis autem quae vivunt ea quae . sensum habent, et his ea quae ratione utuntur, atque iis L.
C. viventibus vero sensitiva, atque his rationalia, etC.
D. les vivants aux sensibles, les sensibles aux @tres raisonnables, et les @tres D.

o. TúlN 1\0riKúlN 01 NOEC VnEPEXOVCI KAI nEPI 0EON EICI KAI MA/\1\0N AVTúl n/\HCIAZOVCI o.
H. rationabilibus mentes supereminent, et erga Deum sunt et magis ei approximant; H.
E. rationalia .intellectus supereminent, et circa Deum· sunt et ma.gt."s ei· appr.opinquant; E.
S. rationabilibus mentes excellunt, et circa Deum sunt et magis ipsi·'propinquant; S.
R. rationalibus intellectus superexcellunt, et circa Deum sunt et magi$. ipsi approximant ,· . R.
A. nalibus angelici spiritus praecellunt, et circa Deum sunt magis quae illi plus appropinquant ,· A.
F. nalibus vero ipsi similiter intellectus, qui et circa Deum versantur propinquioresque exsistunt ; F.
P. quae ratione utuntur 'lnentes praestant, ac circum Deum sunt eique propiores ; P.
p.. 'rWV "Aoy~xwv ol vóe~ Únepizoua-~, XIXL nept 8e:óv eia-~ xa;t p.iAAov rxth<jí nAT}a-~á~oua-~- p..
L. quae ratione utuntur mentes praestant, ac circum Deum sunt ·eique propiores ; L.
C. rationalibus ipsi spiritus antecellunt, et circa Deum versantur: illique magis. appropinquant; C.
D~ raisonnables aux natures. spirituelles, qui,. elles,· environnent Dieu et sont plus proches de Lui? . D.

6. KAITOI Et.€1 TA TúlN MEIZONúlN €K 0EOV t.úlPEúlN M€T€XONTA KAI KPEITTONA 6.


H. atqui oportebat majorum Dei munerum participantia, et meliora H.
E. et quidem oportebat maximarum ex Deo donationum participantia, et meliora E.
S. et quidem oportet ea quae majoribus donis ex Deo participant, et meliora S.
R; et quidem oportebat majoribus ex Deo donis participantium, et meliora R.
A. attamen oportebat quae majora numera a Deo acceperunt, praestantiora A.
F. . .. · , tametsi oportebat quae bona majora divinitus acceperunt, ,,. : praestimtiora p¡.
P.· ·.\· atqui ;a quae. majora a Deo munera habuerunt, etiam superiora. P{
!'· .. xaúo~ EOE~ -r&. >WV p.ÉL~Óvwv Éx 8w) owpewv p.e-rizov-rrx xzL xpe:h-roviX ..!''.¡ ··
L. ~ , . · .,.,.:.,,. atqui ea quáe majora a Deo muner!l habuerunt, etiam superiora :Lt:, .·
C. atqui decebat ea quae majora Dei munera participabant, cetera quoque· C;
D. ne . conviendrait.,.iJ pas que ceux qui tiennent de Dieu son don. le plu~ donné soient aussi les D.
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODll;IT TOUT ETRE.

6. EINAI KAI TWN 1\0inWN VnEPEXEIN AM H MEN ANOVCIA KAI ZWA 6.


H. esse et ceteris superexcellere ? Sed quidem quia insubstantialia et animalia H.
E. esse et cetera supereminere ? Sed si quidem inessentialia et animalia E.
S. esse et reliquis excellere? Sed si non-subsistentia quidem et non-viventia aliquis S.
R. esse et reliquis superexcellere ? Sed si quidem sine substantia et sine vita R.
A. quoque esse ceterisque praeeminere? Atqui si quidem substantia et vita A.
F. quoque esse ceteraque superare ? V erum si quis intellectualia fingeret F.
P. esse oportuit ceterisque antecellere ? Si quis essentiae quidem ac vitae expertia P.
P.· EL..,IXL xat "wv AOL'ltWV Ú7tEpÉxew ; 'AlA' el p.ev &voúaw xat ~wa p..
L. esse oportuit ceterisque antecellere ? Si quis essentiae quidem ac vitae expertia L.
C. praestare atque antecellere ? Si quis poneret res spirituales C.
D. meilleurs, aient le pas sur les autres ? Si l'on pouvait penser qu'une nature spirituelle D.

6. TIC VnETI0ETO TA NOEPA KAI\WC AN EIXEN O 1\0rOC El AE KAI EICIN 6.


H. supposuit et intelligibilia, bene se haberet sermo. Si autem et sunt H.
E. quis substituat intellectualia, bene haberet ratio. Si autem et sunt E.
S. supponeret esse ea quae sunt intellectualia, bene quidem se haberet sermo. Si autem et sunt S.
R. quis supponeret intellectualia, bene utique haberet ratio. Si autem et sunt R.
A. carere spiritualia quispiam poneret, recte istud diceretur. . Sin autem et sunt A.
F. essentia vitaque carere, recte forsan fuisset objectum. Sin autem intellectus F.
P~ ea quae mente praedita sunt esse poneret, hoc recte diceretur. Sin autem divinae P.
p.. 'rL¡; Ú7tE"L0E't"O 't"<7. voep:f, XIXAW¡; &v erxev Ó AÓ¡o¡;. El o€ xat Elatv p..
L. ea quae mente praedita sunt esse poneret, hoc .recte diceretur. Sin autem divinae L.
C. et entitate et vita carere, id utique recte diceretur. Verum cum divini C.
D. n'a ni l'@tre ni la vie, le raisonnement vaudrait. Mais puisque les divins D.

6. 01 0€101 NOEC VnEP TA 1\0JnA ONTA KAI ZWCIN VnEP TA Al\1\A ZWNTA KAI NOOVCIN 6.
H. divinae·, mentes· super cetera essentia, et vivunt super alia viventia, et intelligunt H.
E .. divini animi super reliqua exsistentia, et vivunt super alía viventia, et intelligunt E.
S~ divitiaec mentei. súper reliqua . exsistentia, et vivunt super reliqua viventia, et intelligunt S.
R. divini\ intellectus super reliqua entia, et vivunt super alia viventia, et intelligunt R.
A. divini spiritus supra reliqua. quae subsistunt, et vivunt supra viventia reliqua, intelliguntque A.
F~. divini et sunt super· cetera quaecumque sunt, et vivunt super viventia cetera, et intelligunt F.
P. mentes et essentia cetera quae sunt superant, et vita alia quae vivunt antecedunt, et intelligentia P.
P.· ol Ge~oL:.vÓE9 Ú1tep "IZ AOL'ltiZ OV't"IX, xat ~waw imep 't"a aAAa ~WV't"IX, XIXL \IOOUO'L P.·
L. mentes et., essentia cetera quae sunt superant, et vita alia quae vivunt antecedunt, et intelligentia L.
C. spiritus. entitate· sua ceteris· entibus antecellant, excellentiusque vivant aliis viventibus, et intelligant C.
D. esprits,.onf..·um @tre· meilleur. que tout autre, ont une vie meilleure que tout autre, entendent et D.

6. KAI riNWCKOVCIN.VnEP AIC0HCIN 1 KAl 1\0rON ·,; '- • ·. KAI nAPA nANTA 6.
H~ et cognoscunt super sensum et sermonem; et de omnibus H.
E. et cognoscunt super sensum et rationem, ' et ultra omnia E.
S. et cognoscunt super sensum et rationem, ... · et plus quam omnia S.
R. et cognoscunt super sensum et rationem, et praeter omnia R.
A. et agnoscunt supra sensum supraque rationem, et super omnia A.
F. cognoscuntque super sensum atque rationem, ac prae ceteris omnibus F.
P. cognitioneque vincunt ea quae sensum ac rationem habent, '. ' · et praeter omnia. quae. P.
. : P.: xat,:ytv~~ouaw imep·. ataG71aw x~L lóyov,. \ ,,, ... , ' .: • . i xat 1tap& mi'v't"IX p.;
L. cognitioneque vincunt ea quae sensum ac rationem habent, ·'. ,.,. : '> ·í. ·' • et praeter omnia . quae. L'.
C. cognolcanti]ue supra sensum ac rationem, , ., . , · ... et prae cunctis entibus C.
D. m@me (connaissent. mieux'r que ne le permettent les sens et la raison;. · et, plus que tous les D.

1 '1'.·:·:'.
1

330 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. TA ONTA TOV KAI\OV KAI ArAeOV Eci>IENTAI KAI METEXOVCIN AVTOI MAMON 6.
H. quae sunt boni et benigni appetunt et participan/, ipsae magis H.
E. exsistentia bonum et optimum appetunt et participant, ipsi magis E.
S. exsistentia pulchrum et bonum desiderant et eo participan/, ipsae magis S.
R. entia pulchrum et bonum appetunt et participant, ipsi magis R.
A. quae sunt pulchrum ac bonum desiderant ac capiunt, ipsi magis A.
F. pulchrum bonumque desiderant atque participan/, nimirum ipsi magis F.
P. sunt id quod pulchrum est ac bonum expetunt ejusque sunt participes, projecto eae magis P.
p.. "'& ov'rrx 'roÜ xrx.),oü xor.:t &y(J.6ou ~rpLEV'r7.L XCXL fLE'rÉxouaw, otU'rOL p.<iAAÓV fL·
L. sunt id quod pulchrum est ac bonum expetunt ejusque sunt participes, profecto eae magis L.
C. pulchrum et bonum appetant, participen/que, hoc utique viciniores C.
D. étres, désirent le Beau et Bien, possedent le Beau et Bien, ces esprits sont plus D.

6. EICI nEPI TArAeON 01 nEPICCú>C AVTOV METEXONTEC KAI n/\EIOVC KAI MEIZOVC 6.
H. sunt erga benignum, quae superflue ejus participantes sunt, et piures et majares H.
E. sunt circa optimum, abundantius ipsius participantes, et piures et majares E.
S. sunt circa bonum, abundanter ipso participantes, et plura et majara S.
R. sunt circa per-se-bonum, abundantius ipsis participantes, et plus et majares R.
A. circa bonum sunt, ut qui eo uberius fruuntur, majaraque A.
F. versantur circa ipsum bonum, qui et hoc uberius perfruuntur, ac plura insuper et majara F.
P. pra_esto sunt Deo, quae abundanter eo participant, pluraque ac majara P.
p.. ELaL 7tEpt "a.ytl66v, ol 7tEp~aaw~ rx.Ú":"ou p.E-rÉxov-re~. ·, X(J.L 1tAdou~ xcx~ p.d~ou~ p..
L. praesto sunt Deo, quae abundanter eo participant, pluraque ac majara L.
C. bono sunt, quo luculentius illud participantes, piures etiam et ampliares C.
o. pres du Bien, paree qu'ils L'ont plus abondarnrnent et tiennent de Lui des dons D.

6. E::: AVTOV Aú>PEAC EI/\Hci>OTEC ú>CnEP KAI TA /\OinA Tú>N AIC9HTIKú>N VnEPEXEI 6.
H. ex ipso munerationes suscipientes ,· sicut et aliae sensualium supereminent, H.
E. ex eo donationes accipientes; sicut et. cetera sensualium superant, E.
S. ex ipso dona possidentes; sicut et rationalia sensibilibus excellunt, S.
R. ex ipso Deo donationes accipientes ; quemadmodum rationalia sensibilibus superexcellunt, R.
A. ex ipso dona percipiunt; sicuti et rationalia sensu praeditis eminent, A.
F. illinc munera perceperunt ; quemadmodum et rationalia solo sensu utentibus eminent, F.
P. ab eo acceperunt munera ; quemadmodum etiam ea quae ratione utuntur iis quae sensum P.
P.· ~~ cxthou owpe&~ ELA'l'\cpÓ-re¡¡. 1':la1tEp xcxt -:;,X 'AoyLx<X -rwv cx\ah.-rLxwv Ú7tep€xe~. p..
L. ab eo acceperunt munera ; quemadmodum etiam ea quae. ratione utuntur iis quae sensum L.
C. ab ipso dotes acceperunt; sicut etiam rationalia sensitivis antecellunt, C.
D. plus nornbreux et plus grands. ~ · ·, . Les étres raisonnables ,l'emportent sur les. sensibles, D.

6. n/\EONEKTOVNTA TH nEPICCEIA TOV 1\0rov:' '. · KAI TAVTA TH AIC9HCEI· 6.


H. exuberantes superjluitate verbi, et ista sensu, H.
E. ditia et superabundantia rationis, et haec sensu, E.
S. abundantia rationis plus illis possidentia, et quaedam sensu, S.
R. plenius ditata superabundantiam rationis, et haec sensu, R.
A. • vincuntque rationis excellentia,. et ultra sentiendi facultate ea A.
P. quippe cum haec illa munere .rationis excedant, sensualia similiter jacultate F.
P. habent antecellunt, quod ratione illa. vincant,·. '""::•::.\,.. ..· atque. haec sensu, P.
p.. . 1t.AEOVEX'rOUV'rot 't'~ 7tEpLaae(~ 't'OU ).óyou, xaL -.cxu-ra 't~ ata6i¡aeL p.:
L. habent antecellunt, quod ratione illa vincant, · ·. · atque haec sensu, L.
C. quo uberi ratione pollent, ·, · ·. · uti et sensitiva· sensu, C.
o. paree qu'ils ont en plus la ·raison,· comme les· sensibles · ont . en D.
··:·
::,·
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ftTRE QUI PRODUIT TOUT ~TRE. 331
6. KAI AI\M TH Zú>H KAI ECTIN ú>C OIMAI 6.
H. et illa vita. Et est ( ut puto) H.
E. et alia vita. Et est ( ut arbitror) E.
S. et alía vita. Et est (sicut arbitror) S.
R. et alia vita. Et est ( ut existimo) R.
A. quoque superant, et alia vita. Estque (ut reor) A.
F. sensus excedunt viventia, atque haec similiter per vitam sequentia superant. Idque ( ut arbitror) F.
P. et alia vita. Estque (mea senten- P.
p.. xcú !J.).Art., 't"~ ~w~. Ka.t icr-:w (ti><; o~p.a.q p..
L. et alia vita. Estque (mea senten- L.
C. atque alia vita. Estque hoc ( ut opi- C.
D. plus les sens, et les vivants la vie. Il est done (a mon D.

6. TOVTO AI\H6€C .OTI TA ••• · 6.


H. istud verum quía H.
E. hoc verum quia E.
S. hoc verum quod magis uno et infiniti doni Deo participantia, S.
R. hoc verum quod . r3agis uno et infinito datore Deo participantia, R.
A. equidem hoc verissimum quod quae unius et infinitis muneribus praediti Dei participatione feliciora A.
,F. verum est quae unius Dei infinitis muneribus abundantis magis participant, F.
P. tia) verum hoc ea quae uno injinitisque muneribus praedito Deo magis participant, P.
P.· 't"OU't"O &).·r¡ae.; O".:L 't"OC, p.:iAA0\1 1:"00 boc; x~t tX'l'tpLpoúwpou 8eou p.e·t'ixov't"a.. P.·
L. tia) verum hoc ea quae uno infinüisque muneribus praedito Deo magis partici'pant, L.
C. nor) verum illa quae unius infinitis muneribus abundantis Dei magis participan/, C.
D. sens) exact que plus une créature a re~u du Dieu unique, aux dons sans nombre, D.

6. • · :, MAMON EICIN AVTú> nAHCIECTEPA KAI 6€10TEPA Tú>N AnOAEJnOMENú>N 6.


H. ·.·.. .,,, , poti.ores sunt ei proximiores et diviniores residuorum sunt. H.
E. , -;:, magis 'sunt ,ipsi.proximiora ·'' . , et diViniora reliquÍ!:\:',i.;;,: ',.)'\ E.
S. . ... magis ipsi · sunt. propinqua ·.. .. · 'et diviniora derelicií's.O:.::: . ,';''
S.
R. , , . , magis sunt ipsi,·proximiora · , • ·· · .. · et diviniora. ' · R.
A. sunt, . . illi et viciniora. sunt,·.,. · . et divimora quam quae minus illud perceperunt. A.
F. .·propinquiora quoque sunt ipsi, divini'oraque illis quae minus talia perceperunt. F.
P. ", .· .· ei viciniora esse, atque diviniora iis qui his rebus vincantur. P.
p.. . p.ciA'Aóv dcrLv a.th{jl 7tA1jcrLa.hepa., xa.t 6úó-repa. 't"W\1 CÍ7tOAEL1top.Évwv. P.·
L. ,,,.,..,, ·-'·'.<:.·_,-, ei viciniora esse, .. ·,•:•. atque diviniora iz's. qui his rebus vincantur. L.
C. •. , propinquiora. quoque ipsi, divinioraque' ' exsistere iis 'quae his rebus superentur. c.
'D~.. .,· phts elle est proche de Lui et, plus,retitpue·.de, Dieu que ses subordonnés. D.

6•. <:. ene1 ÁH KAI nePI TOVTú>N €JnOMEN : . : ·; .~EP€ TArA60N ú>C ONTú>C KAI 6.
H. Quoniam quidem et de istis diximus, :·,, duc benignum sicut vere est et H.
E. Quoniam quidem et de his ·diximus, · · age optimúm itt vere est et E.
S. Qttoniam autem et. de istis diximus, age bonum sicut vere exsistens et S.
R. Quia et de his diximus, . · age per-se-bonum ut bene ens et R.
A. Quoniam vero et,. de., his•, satis dictum est, . age .bonum ,ipsum ut veraciter ens et omnibus A.
F • ., Quoniarn_ verq.' de :'&,i.;<,s~t~s..dixz'mus, ·· age bonum iPsum~ ut vere ens
atque his. quae sunt: F•
P. ,•, •; ·,1 • !:f,uja. et~lf:m,, ,~e(#,,~ ;-l{i~'f';'f!~' ..';'·,. .. , ~· aee. ipP,m: b~uf!J ut .'.'l)er~ est atqf.re. \Jli.:, essenti~'.i P,•.
p.. · E1teL óe xa.L ¡,7tepL~SOtJ't"WV EL'l'op.e.v,:· . ·. í · · · !· .... ~· :!~:,;. ,;<:::::r¡epe "~Y.~Oóv:.w; óv-.wt'ov *~~:~ .·
L. . Quia etiam, ~/ his, diximus; •·· .... age ipsu~ bor,ium ut vere .est atque ut 'éssentiae, L:
C. Quoniam vero · ~ti~m . de· his. diSseruimus, ,,.,·agénd,jr/t.·· ~onum tamquam 'lJere exsistens, et, C.
D. . Mais. nous ávons déja· traité ceci. Chantons plutot le.. Souverilin Bien, ,en tant · qu·'~l ¡-~~ti D.
332 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. TúlN ONTúlN AnANTúlN OVCJOnOJON ANVMNHCúlMEN O toN OAOV TOV EINAI KATA AVNAMIN 6.
H. exsistentium omnium substantificum hymnizemus. Qui est omnis essentis secundum virtutem H.
E. exsistentium omnium substantificum laudemus. Qui totius esse secundum virtutem E.
S. exsistentium universorum substantificum laudemus. Quod totius esse secundum virtutem S~
R. entium omnium substantificum laudemus. Quod est totius esse secundum virtutem R.
A. quae sunt substantiam largiens laudare pergamus. Ipse qui est essentiae totius A.
F. omnibus essentiam tribuens jam laudemus. Ipse qui est totius esse per potentiam F.
P. omnium quae sunt auctorem causamque laudemus. Qui est universae totiusque essentiae potentia P.
¡J.. -rwv ó'v-rwv &mí.v-rwv ouaLonoLÓv, &vup.v-/¡awp.ev. 'O wv ó'Aou -rou dvcn x:x-r& Oúvocp.Lv p..
L. omnium quae sunt auctorem causamque laudemus. Qui est universae totiusque essentiae potentia L.
C. reritm omnium substantias efficiens laudemus. Qui est universae essentiae possibilis C.
D. l'ttre. véritable, qui donne l'étre a tout ce qui est. Celui qui est est la cause inconcevable D.

El. VnEPOVCJON ECTIN VnOCTATHC AITIA KAI ANMJOVPrOC ONTOC VnAP:::EúlC VnOCTACEúlC 6.
H. substantiale est subsistens causa, et opifex exsistentis, substantiae, subsistentiae, H.
E. superessentialem est subsistens causa, et creator exsistentis, subsistentiae, substantiae, E.
S. supersubstantialem est substantificatrix causa, et creatrix exsistentis, mentis, personae, S.
R. supersubstantiale et substantificatrix causa, et conditrix entis ·exsistentiae hypostasis, R.
A. supersubstantiali virtute júndatrix causa est, atque opifex exsistentis subsistentiae, substantiae, A.
F. essentia superiorem causa substantifica est, ' atque opifex entis, exsistentiae, substantiae, F.
P. quae· essentiam superat auctor est et causa, effectorque ejus quod est, ejus quod cohaeret, P.
p.. ÚnepoÚaLÓ~ E'l"'t'L ÚnoaT<hL~ oct-rioc, xoct 0'1\p.Loupyo~ ó'v-ro~, únap~ew~, imoa't'aaew.;, p..
L. quae essentiam superat auctor est et causa, effectorque ejus quod est, ejus quod cohaeret, L.
C. supernaturalis causa substantialis exsistit, et effector entis, exsistentiae, personae, C.
D. de toute la réalité possible de l'étre ; 11 est le créateur de l'étre, de l'existence, de l'hy- D.

El. OVCIAC <I>VCEúlC APXH KAI METPON AlúlNúlN KAI XPONúlN 6.


H. substantiae, naturae, initium, mensura saeculorum, . . et temporum H.
E, essenti'ae et naturae, principium, mensura saeculorum, et temporum E.
S. Substantiae, naturae; principium et mensura saeculorum, ·' et· quod jacit S.
R. substantiae, naturae, principium et mensura saeculorum, et temporum R.
A. essentiae, naturae, principium et mensura saeculorum, atque temporum A.
F. essentiae, na(urae, . item principium et mensura• ·aeternitatum, atque temporum F.
P. essentiae, naturae, principium et mensura aeternitatis, ac temporum, P.
p.. ouaLoc~. ,-úaew.;, cípz-1¡ xoct p.É't'pov ot~WYWY, XotL X,pÓvwv p..
L. essentiae~: naturae, · · principium et mensura aeternitatis, ac temporum, L.
e~ ~stantitie, naturae, '' '.: ,· . principium et mensura saeculorum, et temporum C.
D. postase,"de l'essence' et· de· la nature, · le' 'piincipe et la mesure des. siecles, ',; .·.J'entité. des D.
• '\
6; ONTOTHC KAI AÍúlN TúlN ONTúlN XPONOC Tú> N rJNOMENúlN TO EINAI 6.
H. essentialitas, et aeternitas exsistentium, · et tempus factorum, est H.
E. essentialitas, et aeternitas exsistentium, tempus factorum, esse E.
S. esse tempora, et aevum exsistentium, tempus eorum quae fiunt, esse S.
R. entitas, et saeculum entium, tempus factorum, esse R~
A. entitas, et aeternitas entium, et tempus eorum quae fiunt, esse autem A':.. ·
p, entitas, . '•, , · v ': :, et aeternitas entium,' tempusque eorum quae· fiunt, ·: ,, · ipsum esse
P.· ut·· itai dicam; ·entit~, et aeternitas · eoritm quiz'e: sunt, .: iC,pus eorum ·quae fiunt, ·' .:,: '· status ·
P.· ov-ró't"l\~, .: ' XotL .oclwv 't'WY ó'nwv, zpóvo,. 't'WV ywop.Évwv, 't'O elvotL
L~ ut' itai dicam, entitas, et aeternitas eorum quae sunt, tempus eorum (juae. fiunt,'\ , .. · · status .
C. entitas, et entium aevum, tempus eorum qitae fiunt,,· '' " · esse CJ
D. temps~ : la durée: des étres, > · le· temps de ce qui se fait, l'étre de toldes D• ,

.. ,,
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT' TOUT ETRE. 333
6. TOJC onwcovN ••• rJNOMENOIC 6.
H. ergo ... . .. factis. H.
E. utcumque ... ... factis. E.
S. quocumque modo exsistentibus, generatio quocumque modo genitis. S.
R. qualitercumque exsistentibus, generatio qualitercumque factis. R.
A. iis quae quomodolibet sunt, et generatio iis quae quomodocumque gignuntur. A.
F. his quae quomodolibet sunt, generatio his quae quoquo modo gignuntur. F.
P. eorum quae quoquo modo sunt, ortus eorum quae quomodocumque oriuntur. P.
P.· 't"O L~ Ó7tW croüv oucr~' jÉVEO"L~ 'rOL~ Ó7tWO"OUV ¡wop.ÉvoL~. p..
L. eorum quae quoquo modo sunt, ortus eorum quae quomodocumque oriuntur. L.
C. iis quae quoquomodo sunt, generatio quoquomodo genitis. C.
D. les choses, quelles qu'elles soient, la production de tout ce qui se produit en tout genre. D.

6. EK TOV ONTOC AIWN KAI OVCIA KAI ON KAI XPONOC KAI rENECIC KAI rJNOMENON 6.
H. Ex exsistente aevum et substantia et ens, et tempus et generatio et factum, H.
E. Ex ente aeternum et essentia et ens, et tempus et generatio et factum, E.
S. Ex exsistente est aevum et substantia et exsistens, et tempus et generatio et genitum, S.
R. Ex ente et substantia et ens, et tempus et generatio et factum, R.
A. Ex eo enim qui est saeculum est et essentia, et tempus et generatio et quod gignitur, A.
F. Nempe ex ipso qui est aeternitas et essentia atque ens, rursusque tempus et generatio et quod gignitur, F.
P. Ex eo enim qui est et aeternitas et essentia et quod est, et tempus et ortus et quod gignitur, P.
P.· 'Ex ':"OU OV't"O~ ClCWv x~xt IJÚcri'X xú ov. X(l(L zpóvo~ xat yévea:L~ xaL ywóp.evov, P.·
L. Ex eo enim qui est et aeternitas et essentia et quod est, et tempus et ortus et quod gignitur, L.
C. Ex eo qui est aevum et substantia et exsistentia, et tempus et generatio et quod gignitur, C.
D. Celui qui est donne la durée, l'essence et l'etre, le temps, la production et le produit, D.

6. TA EN TOIC OVCIN ONTA KAI OnWCOVN VnAPXONTA KAI Vc!>ECTWTA 6.


H. et eorum quae sunt essentia; ergo et essentia eorum quae fuerunt. H.
E. in exsistentibus exsistentia, . et utcumque subsistentia et substantia. E.
S. et ea. quae sunt in exsistentibus, et ea quocumque modo insunt et substant. S.
R. in exsistentibus entia, et qualiter exsistentia et subsistentia. R.
A. et ea quae in exsistentibus sunt, et quae quomodolibet subsistunt atque exstant. A.
F. ítem quae sunt in entibus, et quae quomodolibet exsistunt atque subsistunt. F.
P. et ·quae sunt in iis quae sunt, et quae quoquo modo sunt atque constant. P.
P.· 't"Ot ev 't"O~~ oucrw OV't"a., X(l(L 't"Ot Ó7tWO"OUV Ú7tápzov-ra XClL úpsa-rw-ra. P.·
L • .• et quae sunt in iis quae sunt, et quae quoquo modo sunt atque constant. L.
C. est ea quae sunt, et quae quocumque· modo exsistunt. C.
D. tout ce qui est en tous les etres, tout ce qui existe et subsiste de quelque maniere que ce soit. D.

6. · KAI rAP O 6EOC OV nwc ECTIN WN · AM Ani\WC KAI AnEPIOPICTWC 01\0N 6.


H. Etenim Deus non quoquomodo est ens, sed simpliciter et indefinite, totum H.
E. Etenim Deus nondum est ON, sed simpliciter et incircumfinite, totum E.
S. Etenim Deus non quodam modo est exsistens, sed simpliciter et incircumscripte, totum S.
R. Etenim Deus non aliqualiter est ens, sed simpliciter et incircumdeterminate, totum R.
A. Nam Deus non quoquo pacto est ens, sed simpliciter et incircumscripte, totumA.
F. Ñam Deus non. quodammodo est ens,. · sed simpliciter et incircumscripte, . totum F.
P. , Deus·. enim non· quodammodo est, :· · sed absolute!et.libere sine ullo termino, universo P. ·
P.· Kat y<Xp ó eso~ oÜ 7tW~ SO"'t"LV wv, ' a.n· &7tAW~' xat rl7tspwpiaTw~. OAOV P:·
L. Deus enim non quodammodo est, sed absolute et libere sine ullo termino, universo L.
C. Deus enim non quovis ·modo est ens, sed simpliciter et infinite, , . totum C.
D. Dieu ne possede pas l'etre a quelque degré, 11 le possede absolument, saos .bornes : 11 po~ D.
334 PREMI~RE PARTffi : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUI~ME).

6. EN EAVTúl TO EINAI CVN€1/\H~ú>C t.IO KAI BACI/\EVC /\€rETAl. Tú>N Alú>Nú>N 6.


H.in ipso esse comprehendens. · Ideo et rex dicitur saeculorum, H.
E. in se ipso esse coambiens. Proinde et rex dicitur saeculorum, · E.
S. in se ipso esse qui accepit et praeaccepit. Propter quod et rex dicitur saeculorum, S.
R. in se ipso esse coaccipiens et praeaccipiens. Propter quod et rex dicitur saeculorum, R.
A. in se esse pariter ambit et praeambit superapprehendens. Idcirco etiam rex saeculorum dicitur, A.
F. in se esse comprehendens graduque superiore complectens. Quapropter et rex dicitur saeculorum, F.
P. illo quod est esse in se comprehenso et occupato. [taque rex saeculorum dicitur, P.
P.· Év É::i:U't"~ 't"O dv~~ O'UVE~A:fl~W~ x~t 7tpOE~),'"flcpW~. ll~o x~t ~~cr~).eut; AÉye't~~ 't"WV ~cwvwv, P.·
L. illo quod est esse in se comprehenso et occupato. !taque rex saeculorum dicitur, L.
C. esse in se pariter complexus et anticipans. Quamobrem etiam rex saeculorum nominatur, C.
D. Sede en Soi-m@me d'un ·coup et par avance tout l'@tre. On L'appelle done le rol des siecles, D.

6. WC EN EAVTúl KAI nEPI AVTON nANTOC TOV EINAI KAI ONTOC KAI V~ECTHKOTú>C KAI OVT€ HN 6.
H. sicut in ipso et ab ipso omni essente et exsistente et subsistente. Et neque erat H.
E. tamquam in semetipso et · circa se ipsum totius esse et entis substitutor. Et neque erat E.
S. sicut in, se ipso· et circa se ipsum omni esse et substantia et exsistente. Et neque erat S.
R. ut in ipso et circa ipsum omni esse et ente et subsistente. Et neque erat R.
A. ·. ut in quo et circa quem totum esse et ens subsistensque versetur. Et neque erat A.
F. quippe cum in ipso et circa ipsum esse atque ens omne subsistat. ' N eque erat F.
P. quod in eo et circum eum hoc totum esse et sit et constet. Idemque nec P.
P.· w~ S'Y ~tht¡> x~r. 7tt:pt whov 1t(X.'~':'Ot; 't"OU E~V~L l(~L OV't"Ot; x:xt Ú~EO''t'tjXCÍ'to;;. K~t otÍ't"e T¡v p..
L. quod in eo et circum eum hoc totum esse et sit et constet. ldemque nec L.
c. ut in quo et penes quem cujuslibet esse et sit et constet. Et in quo nec C.
D. pour dire qu'en Lui et pres de Lui subsistent tout l'@tre et tous les étres. 11 n'était D.

6. ov+e ecrAt i·

6. ECTIN • AM AVTOC ECTI TO EINAI TOIC OVCIN · KAI OV TA ONTA MONON 6.


H.neque est, et ipse est esse exsistentibus, et non exsistentia tantum, H.
E. neque est, sed ipse est esse exsistentibus, et non exsistentia solum, E.
S. neque est, ,· ,· sed. ipse est esse exsistentibus~, '··. . et non exsistentia solum, S.
;~~:~?~ est, .. , . : sed.,~p~e.,es~. ~sse exsist~ntibus, . ·/.: .. ·· · '· . ·. 1,··>)::, \C et non entia iolum, R .
.. ''
•'
. . .n.neque.est, .:.•: .,., •sed·us<quaelsunt esse tpse est, ·,.'··\ .,,.,. '"·"··.',.nequ~:·ea•quae'sunt'rsblum,A ..
. F. nique est quidem, . sed ipsé e'st ipsis' erí.tibüs ipsum esse~'·l -. · · ·' .,: ' ;:. ~~ ntqii~/verb ~ntia i 's6lum, 'I(
P.non. est;: · :·• •úed·ipse es/status 'eiJrum quae: sunt, • nec•ea .modo· quáe sunt, P.
fA-·Éa·dv, '\'\' ' .' ". . ' .
., 'riA(I. . ~Ú't"O<; Écrn 't"O ELVcX~ 't"OL~: OU1'L; ', .'·'':·.•' ". \ '' ' O'"Y't"Gf.'.:'''ó
X~L' dU 't"~ r 'YOV, P..~.
L. non est, sed ipse' est exsistentia eorum qu'ae súnt, , nec ea· modo qúae sunt, · L ..
C.nec est, .;:·>., .sedipse est esse rebus,: . {• ,,; .... et·non'tantum'ea quaé;sunt, C.··
·D.n n'est pas, mais n. est:l'étre pour tous les, étres; et non1 seulement. les.· etres,;: mais D.
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'~TRE QUI PRODUIT' TOUT ETRE. 335
6. AI\AA KAI AVTO TO €1NAI TúlN ONTúlN €K TOV nPOAiúlNiúlC ONTOC AVTOC 6.
H.sed et ah ipso esse exsistentium antesaeculariter ente. Ipse enim
H.
E. sed ipsum esse exsistentium ex ante aeternaliter ente. Ipse enim
E.
S. sed et ipsum esse exsistentium est ex exsistente ante saecula. Ipse enim
S.
R. sed ipsum esse entium ex praesaeculariter ente. Ipse enim
R.
A.verum ipsum quoque eorum esse ex eo est qui est ante saecula. Ipse vero
A.
F. sed ipsum etiam esse entium ex ipso pendet qui ante aeternitatem exstat. lile enim
F.
P. sed ipse etiam status eorum quae sunt ex eo pendet qui est ante saecula. Est enim
P.
!'-· a.n& xcxt a:th·o elvcH 't"WV OV't"WV éx •ou npoa.~wviw~ av-ro~. Aú-ro~ p..
L. sed ipsa etiam exsistentia eorum quae sunt ex eo pendet qui est ante saecula. Est enim L.
C. sed ipsum esse rerum ex praeaeterno ente. Ipse enim C.
D. encore l'etre de tous les etres vient de Qui précédait les siecles. 11 est D.

6. rAP €CTIN O AlúlN TúlN AlúlNúlN O vnAPXúlN nPO TúlN Alú)NúlN ANAJ\ABONT€C OVN €JnúlM€N OTI 6.
H .est saeculum saeculorum qui est ante saecula. Reincipientes ergo dicamus quía H.
E.est saeculum saeculorum subsistens ante saecula. Recipientes igitur dicamus quia E.
S.est aevum aevorum qui ~st ante saecula. Resumen/es igitur dicamus quia S.
R.est saeculum saeculorum exsistens ante saecula. Resumentes igitur dicamus quia R.
A.est saeculum saeculorum qui ante saecula est. Resumentes itaque dicamus ut A ..
F. est saeculum saeculorum qui est ante saecula. Resumentes itaque dicamus F.
P.saeculum saeculorum qui saecula antecedit. Altius ergo repelentes dicainus P.
f'-· yap écr·dv Ó IXtWV 't"WV IXtWVWV Ó Úmipxwv 7tf0 't'WV a:{Wvwv. 'Avor::Aa:6óvn~ ouv EL7twp.ev éb !'-·
L. saeculum. saeculorum qui saecula antecedit. Altius ergo repelentes dicamus L.
C.est aevum aevorum exsistens ante omne aevum. Altius itaque repelentes dicamus c.
D.le siecle des siecles, Lui qui devanee les siecles. Disons d'un mot que D.

6. nACIN TOIC OVCI KAI TOIC AlúlCI TO €1NAI . nAPA TOV nPONOONTOC 6.
H. omnibus exsistentibus et saeculis esse ah anteessente,. H.
E. • omnibus exsistentibus · et1 saeculis esse ex providente entis, E.
S.' omnibus:'e:isistentibus•et sdecUlis:est esse ···a·praeexsistente, S.
R. ·. · omnibtis exSistentitbus. ei saeculis esse ·· a praeexsistente, R.
A.' iis 'qüae sunt otnnibus et saeculis esse ah eo est qui ante est, A.
F. omnibus entibus saeculisque ut sint competere ah eo quod est, F.
P. statum ea quae sunt omnia et saecula sive aeternitatem omnem ah eo qui antea erat hahere, P.
p.. 1toccr~ -roí:'~ oucr~ xa:t -roí:'¡; a:lwcr~ 't'O elva:~ 7t1Xpa -rou npoóv-roc;, !'-·
L. exsistentiam ea quae sunt omnia et saecula sive aeternitatem omnem ah eo qui antea erat hahere, L.
C. · · · · rebus omnibus et aevis ipsum esse ah eo qui praeexsistit exsistere, c.
D. tous les etres et tous les siecles tiennent l'etre . , de Qui est avant eux, . D.

6. · KAI nAC M€N AlúlN KAI XPONOC e'E. AVTOV nANTOC A€ KAI AlúlNOC KAI XPONOV 6.
H. et ornne saeculum et. tempus per ipsum est. Omnis autem saeculi et temporis H.
E. et omne quidem saeculum et tempus ex ipso. Totius autem et saeculi et temporis E.
S. et omne quidem aevum et tempus ex ipso. Omnis autem et saeculi et temporis S.
R. et omne quidem saeculum et tempus ex ipso. Omnis autem et saeculi et temporis R.
A. et omne quidem saeculum ac tempus ex eo est. Omnis autem saeculi ac temporis A.
F. atqui otime aevum tempusque pendet ex ipso. · · ,,· Namque omnis aevi temporisque, .P,~
P.atque omnem quidem 'aiternitatem ac tempus ex eo esse. Omnis autem aeternitatis· atc¡Ue temporis.:YP.
!'-· ' xcú· .¡,;a~ 'p.ev a:twv: xa.t XflÓYO~.' i~ a.ú-.oü. . lla:no~ of xa:t a:lwvo~ xa:t xróvoi.i . !'-·
L.atque omnem··quidétiz'''aeternitatem a~ temptls ex eo' esse. Omnis autem aeternitatis atque tempOris L.
C. atque omne quiJem,,'divum ac\ teflzpus ex ipso.: Omnis vero aevi ac temporis C.
D. ··· · que sieclli' ef(' temps procedent de' LUi. · :u·: De tous· les gen res de siecles~ D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. KAI nANTOC Onú>COVN ONTOC O nPOú>N APXH KAI AITIA 6.


H. et omnis ergo est, qui anteest initium et causa est. H.
E. et omnis utcumque entis, qui est ante ON principium et causa. E.
S. et omnis quocumque modo exsistentis, praeexsistens est principium et causa. S.
R. et omnis qualitercumque entis, qui praeest principium et causa. R.
A. et omnis quod quomodolibet est, is qui ante est initium et causa est. A.
F. et universi quomodolibet exsistentis, ipsum principium et causa est quod excelsius ente. F.
P. et omnium quae quoquo modo sunt, eum qui prius est principium esse atque causam. P.
p.. xcú 'lt<XV't"OC, CJ1tWC"OUV 0\l't"O~, ó npowv &pz-1¡ X<Xt <XL't[a.. P.·
L. et omnium quae quoquo modo sunt, eum qui prius est principium esse atque causam. L.
C. reique cujuslibet, principium ac causa is est qui praeexsistit. c.
D. de temps et d'etre, Celui qui les devanee leur est príncipe et cause. o.

6. KAI nANTA AVTOV METEXEI KAI OV.dENOC Tú>N ONTú>N AnOCTATEI KAI AVTOC ECTI nPO nAN- 6.
H. Et omnia ejus participant, et a nemine exsistentium distat. Et ipse est ante omnia, H.
E. Et omnia ipsum participant, et a nullo exsistentium recedit. Et ipse est ante omnia, E.
S. Et omnia ipso participant, et a nullo exsistentium recedit. Et ipse est ante omnia, S.
R. Et omnia ipso participan!, et a nullo entium recedit. Et ipse est ante omnia, R.
A. Omniaque ipso participant, et a nullo exsistente discedit. Ipseque est ante omnia, A.
F. Omnia illius participia sunt, ipsum a nullo exsistentium abest. Illud sane ante omnia F.
P. Baque participare omnia, nec ab eorum quae sunt ullo illum discedere. Eumdemque omnia anti- P.
P.· Ka~ 'ltrl\l't<X athou p.e'tÉxe~, xa.~ oúoevoc; 'tW\1 OV'tW\1 &noC"'t"<X'te~. Ka.1. a.Ú'tÓ~ éa-:~ npo 'ltrl\1- P.·
L. Baque participare omnia, nec ab eorum quae sunt ullo illum discedere. Eumdemque omnia anti- L.
C. Et cuneta ipsum participan!, et a nullo entium recedit. Et ipse est ante omnia, C.
D. Tout a re~u de Lui, nul etre ne Lui é~happe. 11 précede tout, D.

6. Tú>N KAI TA nANTA EN AVTú> CVNECTHKEN KAI AnJ\ú>C El TIC nú>COVN ECTIN 6.
H. et omnia in ipso constant. Et simpliciter ergo si quis H.
. . E. et omnia in se constituit. Et simpliciter, si quis utcumque est, E.
S. et omnia in ipso consistunt. Et simpliciter, si aliquid quocumque modo est, S.
R. et omnia in ipso constiterunt. Et .simpliciter, si quid qualitercumque est, R.
A. et omnia in ipso consistunt. Prorsusque, si quid quomodolibet est, A.
F. exstat, cuneta in ipso consistunt. Et omnino, quidquid quomodolibet exsistit, F.
P. quítate superare, et in eo constare omnia. Atque uno nomine, si quid quomodocumque est, P.
p.. -rwv, xa.t 'ta_ nriv'ta év a.ú-r<j> C"UVÉC"TI)XE. K:xt &n/..wc;, et -r~ ónwC"ouv ÉC"'t~v, P.·
L. quítate superare, et in eo constare omnia. Atque uno nomine, si quid quomodocumque est, L.
C. et universa in ipso consistunt. Et simpliciter, si quid quomodolibet exsistit, c.
D. 11 fait tout subsister par Soi-meme. Bref, quel que soit l'etre doué d'existence, D.

6. · EN Tú> nPOONTI KAI ECTIN KAI EnJNOEITAI KAI Cú>ZETAI 6.


H. in praeessente et est et intelligitur et salvatur. H.
E. in anteente et est et intelligitur et salvatur. E.
S. in praeexsistente et est et intelligitur et salvatur. S.
R. in praeexsistente et est et intelligitur et salvatur. R.
A. in eo qui ante est et est et noscitur atque servatur. A.
F. certe zn illo quod eminentius ente censetur et est et excogitatur atque servatur. F.
P. id in eo qui antecedit et est et intelligitur et conservatur. P.
p.. EV -rijí npoóvn xat EC"-r~ xa.t énwoei"-ra.~ xa.t C"W~E't'a.~. p..
L. id in eo qui antecedit et est et intelligitur et conservatur. L.
C. in ipso praeente tum est tum intelligitur tum salvatur. C.
D. c'est Celui qui précédait tout qui le fait etre, le comprend et le garde. D.
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT tTRE. 337
6. KAI nPO Tc.>N AMCUN AVTOV METEXONTCUN TO EINAI nPOBEB/\HTAI KAI ECTIN AVTO 6.
H. Et pro aliis ejus participantibus esse prodit, et est ipsum H.
E. Et ante alia sui participantia esse praemittitur, et est ipsum E.
S. Et ante alias ipsius participationes esse propositum est, et est ipsum S.
R. Et ante alía ipso participantia esse propositum est, et est ipsum R.
A. Et ante alias ipsius participatiimes esse praepositum est, et est ipsum A.
. F. Ante omnes ipsius Dei participationes esse praefertur, ipsumque F.
P. Atque ante cetera quae ipse cum rebus communicat status praeponitur, estque ipsum P.
P.· Kat 1tp0 'tWV (í.),Awv athoü p.e'tozwv 'tO E~VC(~ 1tpooioA1j'tC(~, xa;L ecr'tLV a.i.no p..
·L. Atque ante cetera quae ipse cum rebus communicat exsistentia praeponitur, estque ipsum L.
c. Et ante alias ejus participationes praesupponitur ipsum esse, et est ipsum C.
D. , L'étre est bien le premier de tous les dcms qu'll fait. De soi, D.

6, KAe AVTO. TO EINAI nPECBVTEPON TOV AVTOZCUHN EINAI KAI AVTOCO<I>IAN EINAI 6.
H. a se ipso esse senioralium ipsumvitam esse, et ipsumsapientiam esse, H.
E. per se esse maximum, per se vitam essendo, per-se-sapientiam essendo, E.
S. secundum se esse senius eo quod est per se vitam esse, et eo quod est per-se-sapientiam esse, S.
R. secundum ipsum esse antiquius eo quod per se vitam esse, et per-se-sapientiam esse, R.
A. per se esse antiquius quam ipsam vitam, · ipsamque sapientiam; A.
F. per se esse antiquius est quam ipsa per se vita, quam ipsa per se sapientia, F.
P. per. se esse antiquius ipsa vita, ipsa sapientia; P.
p.. xa.G' a.Ú'tO 'tO elva~ 7tpecrÓÚ'tepov 'tOÜ aÚ'to~wl¡v dva.~, xat aÚ'tocrocp(av elva~, p..
L. per se esse antiquius ipsa vita, ipsa sapientia, L.
C. per se esse antiquius quam esse per se vitam, et per se sapientiam, c.
D. il faut étre l'~tre meme avant d'étre la Vie méme, ou la Sagesse méme, D.

6. KAI AVTOOMOIOTHTA 9€1AN EINAI. KAI TA A/\1\A OCCUN TA ONTA METEXONTA 6.


H. ·.,. . , ,, et. ipsumsimilitudinem divinam esse, et alía omnia participantia, H.
E. • ei. per.-se-similitudinem divinam essendo, et alia quae,;umque partidpantia, · E.
S. et .eo quod est per-se-Similitudinem divinam esse, et alia quaecumque exsistentia participantia, S.
R. ;,·_,: et per-se-similitudinem divinam esse, et alia quibuscumque entia participantia, R.
A. , >et. ipsam similitudinem divinam esse, aliis, quibuscumque participantia, A.
F. ipsa per se similitudo divina, ceteraque, quorum quae sunt participantia, F.
P. ipsa similitudine divina, ceterisque omnibus, quibus res cum participan!, P.
p.. xaL aÚ'toop.o~Ó't1j'ta Ge(av EL'Ia~, xat 'tOC Cí.AAa ocrwv 'tOC OV'tC( p.e'tizov'ta, P.·
L. · . . \ ,, :. ipsa similitudine divina, ,;eterisque omnibus, quibus res cum participan/, L.
C. · et per se similitudinem divinam, et quaecumque alía participantur ab iis quae sunt, c.
D. \i.OU:, encote. la. Ressemblance meme de Dieu. ' Tous les étres qui ont. part a quelque qualité, D.

6. ·.,.;:.· ',, nPO nANTc.>N TOV EINAI METEXEIN'. MA/\1\0N t.€ KAI AVTA KAe AVTA 6.
H. quae ante omnia et omnium est participare possunt. Magis autem et ipsum esse in se ipso H.
E: · ante omnia esse participando. Magis et haec per se E.
S. ante omnia alia esse participan/. Magis autem et ipsa secundum se ipsa S.
R. ante omnia ipsa ipso esse participant. Magis autem et ipsa participan/ secundum R.
A.. ante haeo omnia ipso esse participan/. Immo et ipsa per se A.
F. , ,: ·,, . ,, ante·. haec. omnia ipsum esse participan/. Immo vere et omnia quae ipsa per se F.
P ..,\·:w.,,•.lante ipsa1omniastatus sunt compotes. · .. ;,,.,, ,. '·· Atque adeo ipsa etiamper se P.
P.· 1tf>O 'ltcXV'tWV a.Ú'tWV 'tOÜ elva~. p.e'téze~. '' MéiA),ov oE: xa.t aÚ'tCt xa.G' athoc !A-·
L. · . ante.• ipsa omnia. exsf-stentiae sunt compotes .. , •· Atque adeo ipsa etiam per se L.
C. , ante omnem · sui participationem participan/ esse. . Immo vero etiam ipsa secundum quae C.
D. avant d'avoir. ces qualités, ont ~'abord. part a. l'étre. . Bien plus, par elles-mémes, toutes ces D.

Versions lat. - :z:z.


PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. nANTA WN TA ONTA METEXEIN TO AVTO KA9 AVTO EINAI M€T€XEI 6.


H. omnia, exsistentia participare facit, ipsum autem secundum se ipsum est participat. H.
E. omnia, ON exsistentia participando, idipsum per se esse participant. E.
S. omnia, quibus exsistentia participant, ipso secundum se esse participant. S.
R. ipsa omnia, quibus entia participant, eo quod est secundum quod ipsum esse participant. R.
A. omnia, quibus ea quae sunt participant, ipso per se esse participant. A.
F. censentur, quorum quae sunt participant, ipsius per se esse participia sunt. F.
P. omnia, quibus ea quae sunt participant, ipso per se statu participant. P.
P.· 7tiÍ.v-.a, W'l -;!X_ ov-.a p.s-.éxsL, -.ou CXU'tO xae' CXtJ'tO fdvaL fJ-E'tÉxs~. P.·
L. omnia, quibus ea quae sunt participant, ipsa per se exsistentia participant. L.
C. sunt omnia, quae ab iis quae sunt participantur, ipsum per se esse participant. c.
D. qualités que possedent les etres, possedent de l'etre, comme etre. D.

6. KAI OVAEN ECTIN OVCIA KAI AIWN TO AVTO EINAI nANTWN €1KOTWC 6.
H. Et nihil est substantia et aevum quod ipsum est. Omnium merito ergoH.
E. Et nihil est essentia, et saeculum id ipsum esse. Omnium merito E.
S. Et nihil est exsistens, cujus non sit substantia et aevum ipsum esse. Convenienter igitur S.
R. Et nihil est ens, cujus non est substantia et. saeculum per se esse. Omnibus igitur conve- R.
A. Nullumque ens est, cujus non sz"t substantia et saeculum ipsum per se esse. Merito igitur A.
F. Nullumque ens est, cujus non sit essentia atque aevum ipsum per se esse. Merito igitur F.
P. Nec quidquam est, cujus non ipse per se status essentia sit et aevum. Jure igitur ac merito P.
p.. Kcú oúoev ea't'LV ov,
oú p.-1¡ eanv oúaia xat aiwv -:o rxtho slvrxL.' llciv't'wv ouv s{xÓ't'W'O p..
L. Nec quidquam est, cujus non ipse per se exsistentia essentia sit et aevum. Jure igitur ac merito L.
C. Et nihil est, cujus ipsum per se esse non sit essentia et aevum, Cum sit igitur, C.
D. On ne trouve rien qui ne tienne de l'ttre par Soi l'essence et la durée. C'est done a bon droit D.

6. TWN AI\J\WN APXHriKWT€PON WC WN O 9EOC €K THC nPECBVT€- 6.


H. aliis principalius, sicut est Deus de seniorali suo H.
E. aliis principalius, ut ON Deus ex praestanti'a E.
S. cunctis aliis principalius, sicut exsistens Deus laudatur S.
R. nienter aliis principalius, ut ens Deus ex antiquiore R.
A. reliquis aliis principalius, ut qui est Deus ex antiquioreA.
F. in primis, Deus tamquam ens ex antiquiore F.
P. prius quam ex ceteris omnibus, Deus ut est ex suo munere P.
p.. 't'Wv á').),wv dpX"f\"(LXw't'Epov, wc; wv Ó 8soc; ex ri'¡c; 7tpsa6u't'É- p..
~· prius quam ex ceteris omnibus, Deus ut est ex suo munere L.
C. ut consentaneum est, omnibus aliis magis principialis, Deus ab antiquiore C.
D. que, avant d'etre loué pour toutes ses autres perfections, Dieu est loué comme etre, en raison D.

6. PAC TWN AI\J\WN AVTOV AWPEWN VMNEITAI KAI fAP TO nPOEINAI KAI VnEPEINAI nPOCEXWN 6.
H. aliis muneribus hymnizatur. Etenim praeesse et superesse excellens H.
E. aliorum sui bonorum laudatur. Etenim praeesse et superesse festinans E.
S. ex digniore aliorum donorum ejus~ Etenim praeesse et superesse praehabens S.
R. aliarum ipsius donationem laudatur. Etenim praeesse . . . praehabens R.
A. aliis ipsius donis celebratur. Etenim ipse, praeesse et superesse ante habens A.
F. bonorum suorum munere celebratur. Qua enim ratione ante est atque superest, F.
P. quod aliis antiquitate praestat laudibus ornatur. Nam, cum ipse priorem superioremque P.
p.. prxc; -.wv (x').).,wv athou OwpEWV Úp.ve~rxL. Kcú ¡<Xp -.o 7tpoe~vrxL xrxt Ú7tepei'votL 7tpoéxwv p..
L. quod aliis antiquitate praestat laudibus ornatur. Nam, cum ipse priorem superioremque L.
C. dono suo laudatur ut ens. Si quidem prius esse et excellentius esse cum C.
D. de cette perfection capitale entre toutes. Avant tout et par dessus tout son etre précede D.
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 339

6. KAI vnePexc.:>N TO EINAI nAN AVTO ~HMI KAS AVTO TO EINAI 6.


H. et superexcellens esse omne ( dico esse quoniam in ipso esse) H.
E. et superans, esse omne (hoc dico per se esse) E.
S. et superhabens ex ipso, quod est ( ipsum dico secundum se esse) S.
R. et superhabens, esse omne ipsum ( aio secundum ipsum esse) R.
A. et supereminenter habens, idipsum ( dico ipsum per se esse) A·
F. eadem praehabens atque superhabens, quod simpliciter ens appellatur ( nimirum universum ipsum F.
P. statum prior ac superior haberet, fecit ut status omnis ( ipsum dico per se statum) P.
p.. xrú ímepixwv, -.o elvaL 1tiiv (aú-.ó Cf71P.L, xaO' au-ra -;;o elva~) P.·
L. exsistentiam prior ac superior haberet, fecit ut exsistentia omnis ( ipsum dico per se esse) L.
C. prius habeat et excellentius habeat, prius jecit esse quod est (ipsum inquam per se esse), C.
D. et domine tous les autres. 11 a commencé par former tout l'~tre (j'entends l'~tre D.

6. nPOVnECTHCATO KAI Te.:> EINAI AVTc.:> nAN 6.


H. praesubstitit, et ab ipso esse omneH.
E. antesubstitit, et ex ipso esse omnis E.
S. praeexsistere jaCit, et per ipsum esse omne quocum- S.
R. praesubstitit, et esse ipsi omne R.
A. praeeminere jecit, atque per idipsum esse, quidquid quo- A.
F. per se esse) primo quidem instituit, deinde vero hoc ipso per se esse consequenter quidquid F.
P. ante cohaereret, ipsoque statu quidquid P.
P.· 1tpoüm:a-"-l¡a-(l:ro, xat -rij> elvaL ath<!} 1tiiV p..
L. ante substiterit, ipsaque essentia quidquid L.
C. et per ipsum omne quod quomodo- C.
D. pris en tant que tel) ; puis, de cet ~tre m~me, 11 a formé D.

6. TO Onc.:>COVN ON VnECTHCATO KAI rOVN Al APXAI Tc.:>N ONTc.:>N KAI nACAI TOV EINAI 6.
H. ens substitit. Ergo et principia exsistentium et omnes esseH."
E. quomodo ergo ON substitit. Et quidem principia exsistentium omnia, ipsius esse E.
S. que modo exsistens subsistere fecit. Et quidem principia exsistentium omnia-, esse S.
R. qualitercumque ens substituit. Et quidem principia entium omnia, ipso esse R.
A. modolibet est, ut subsisteret effecit. Enimvero et rerum principia omnia, ipsius 'esse A.
F. quomodolibet est produxit. Atqui et ipsa rerum principia omnia, per communem ip- F.
P. quoquo modo est constitit. Etenim principia eorum quae sunt omnia, statu P.
p.. 'to Ó1twa-ouv ov Ú1tea-'t-l¡a-a"o. Kat ¡ouv al d.pxat -.wv ó'v-rwv 1tiia-aL, 'tOU ELVIXL P.·
L. quoquo modo est constitit. Etenim principia eorum quae sunt omnia, exsistentia L.
C. cumque est, exsistere fecit. Atqui principia eorum quae sunt, omnia C.
D. toute 1a~on d'~tre. Tous les principes des ~tres ont part D.

6. METEXOVCAI KAI EICIN KAI APXAI EICIN KAI nPc.:>TON EICIN 6.


H. participantes, et sunt et initia sunt ; et primum est, H.
E. participantia, et sunt et principia sunt ; et primo sunt, E.
S. participant, et sunt et principia sunt ; et primum sunt, S.
R. participantia, sunt et ... ... sunt, R.
A. participatione, et sunt et principia sunt ; et prius quidem sunt, A.
F. sius esse participationem, et sunt et principia sunt ; atque primo quidem sunt, F.
P. participant, et sunt principiaque sunt ; . ...,' · · · et primo sunt, f.
p.. p.e-:;ixou:TaL, xat e(a-( xat d.pxa( ela-L · xat 'ltpbi-.óv ELa-tv, P.·
L. participant, et sunt principiaque sunt ; et primo sunt, ',·,- L.
C. participan/ esse, et sunt et principia sunt ; et primum sunt, < e:
D. a l'~tre pour ~tre, puis pour ~tre . principes ; ils ·sont d'abord, '· · D.
PREMIÍ!RE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIÍ!ME).

o. eneJTA APXAI EICIN KAI €1 BOV/\€1 TWN ZWNTWN WC ZWNTWN o.


H. inde et initia sunt. Et si vis viventium, sicut viventium, H.
E. deinde principia sunt. Et si vult viventium, ut viventium, E.
S. postea principia sunt. Et si vis viventium, sicut viventium, S.
R. deinde principia sunt. Et. si velis viventium, ut viventium, R.
A. ·et subinde principia sunt. Et si velis vitam ipsam viventium, ut viventium, A.
F. deinde vero principia sunt. Jam vero si velis viventium omnium, qua ratione vivunt, dicere F.
P. deinde sunt principia. Quod si vis eorum quae vivunt, quatenus vivunt, P.
P.· e'ltetnt rí.pxa.( da-L. Ka.t e{ ~oÚAet 'rW\1 ~W\I'rW\1, wc; ~W'\I'rW\1, P.·
L. . deinde sunt principia. Quod si vis eorum quae vivunt, quatenus vivunt, L.
C. et postea principia sunt. Et si vis viventium, quatenus vivunt, C.
D. avant d'etre principes. Et si vous voulez dire que la vie meme est le principe D.

o. APXHN $ANAl THN AVTOZWHN KAI TWN OMOIWN WC OMOIWN THN AVTOOMOIOTHTA 6.
H. initium fari ipiumvitam, et similium, sicut similium, ipsumsiTJlilitudinem, H.
E. principium dicere per-se-ipsam vitam, et similium, ut similium, per-se-ipsam similitudinem, E.
S. principium dicere per-se-vitam, et similium, sicut similium, per-'se-similitudinem, S.
R. principium dicere per-se-vitam, et similium, ut similium, per-se-similitudinem, R.
A. initium. qicere, et similium, ut similium, similitudinem ipsam, A.
F. ipsam per se vitam principium esse, et similium, ut similium, ipsam per se similitudinem, F.
P. principium dicere ipsam vitam, et similium, ut simjlium, ipsam sirm1itudinem, P.
p.. apx·~'l rpá.va.L -r-l}v a.u-ro~w-l¡v, xa.t -rwv óp.o!wv, wc; óp.olwv, TI¡v a.thoop.otón1't'a., p..
L. principium dicere ipsam vitam, et similium, ut similium, ipsam similitudinem, L.
C. principium dicere per se vitam, et similium, quatenus similia sunt, per se similitudinem, C.
D. des vivants, comme vivants, la ressemblance meme, le principe des semblables, comme D.

6. : ·, , ·,' ' • KAI TWN HNWMENWN WC · HNWMENWN THN AVTOENWCIN KAI TWN TETArM€NWN 6.
H. ·..· .·, . et' ..... coadunationem, . et constitutorum, H.
E. et .unitorum,• ut umtorum, per-se-ipsam unitatem, , ·'' et ordinatorum, E.
S. ..J • et unitorum, sicut unitorum; · per-se-unitionem, .. ~·., et ordinatorum, S.
R. et unitorum, ut unitorum, per-se-unionem, . ·' ;. et ordinatorum, R.
A. et conjunctorum, ipsam per se unionem~ . et ordinatorum, A.
F. atque unitorum, quatenus sunt unita, ipsam per se unitatem, ordinatorum quoque, F.
P. " conjunctorumque, ut conjunctorum, ipsam conjunctionem, · ac eorum• quae ordine P.
P.· XQ.L 'rW\1 "Íjvwp.evwv, wc; -~vwp.Évwv, -rl¡v a.thoévwcr-t'\1, xa.t 'rWY 't'e-ra.yp.Évwv, p..
L. conjunctorumque, ut conjunctorum, ipsam conjunctionem, ' ac eorum · quae ordine L.
C. '· · .1 et copulatorum, quatenus· copulata sunt, per se co:f!Jlationem, ·.. et ordinatorum, C.
D. sem)Jiables, l'union meme,, le· principe des unis,' comme¡ unis, · · l'ordrer: meine, D~

ü; WC TETArM€NWN THN AVTOT~IN KAI TWN AJ\1\WN OCA TOVA€ H TOVA€ 6;


H. sicut constitutorum, ipsumcoordinationem, . et aliorum quaecumque istius aut. istius H.
E. ut ordinatorum, per-se-ipsam ordinationem, et aliorum quaecumque hujus sive hujus E.
S. sicut ordinatorum, per-se-ordinationem, et aliorum quaecumque hoc aut hoc S.
R. ut ordinatorum, per-se-ordinationem, , . . .,,. et aliorurn quaecumque haec aliquo. R.
A~ ut o.rdinatorum; 1per se ordinem, , , \ ,. · :,, ~ : . ·\ et aliorum quaeque hujus' ve[, illius. A~
F. ·u(•.ordinatoruT(l, ·ipm~· per/ se. ordinem,. . · ,, , , aliorumque similiter(quae hujus veJ-, ülius JI~
P.4isposita,.'sunt,¡rut•·eju$modi, ifsum ordinem,>'". -.·,·... •1··. L'· et·aliorum omnium quae hoc.vel illo.P¡
P.· wc;' -n:-ra.yP,evlo)\1 •'· ~\1 'otU":Ó-ra.~~\1' •'' \ ' ' ;; XotL 'rW'\1 lJJ.Jwv Oll'ot 't'OUOE !~ -roiioe ¡.t:
L. disposita.:sunt,nut•dispositorum; ipsum ordinem, . . ., . et aliorum omnium quae hoc, vel• illo, L~
C. Juatenus · ordinata· sunt, per $e ordinationem, · , ''·'·' •et similiter in aliis quaecumque: hoc aut illud. C!
D. 1~ principe; des ordonnés, comme;, ordonnés, et q!Je d'a~t~es princip,s, qui tiennent d'une chose,> D~

. '·•
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 341

6. H AMct>OTEPc.>N noMc.>N METEXONTA TOA€ H TOA€ H AM<I>OTEPA H nOMA 6.


H.aut amborum multorum participantia, istud aut istud aut utrumque aut multa
H.
E. sive amborum multorum participantia, E.
hÓc aut hoc aut ambo aut multa
S. aut ambobus aut multis participant, hoc aut hoc aut utraque aut multa
S.
R. aut hoc aliquo aut utrique aut multis participantia, haec aliquid aut hoc aliquid aut utraque
R.
A.vel amborum vel plurium participatione gaudent, et hoc aut illud aut ambo vel multa
A.
F. vel amborum vel multorum participatione, F.
evadunt hoc aut illud veZ ambo
P. aut utroque aut multis participant, P.
et sunt hoc vel illud aut utrumque
fA· ~ CÍf-Lyo-rÉpwv ~ 7to).),wv P-e-rixov-r:t, -róóe ~ -róoe ~ á¡.Hpónpcx ~ 1to"AArí. fA·
L. aut utroque aut multis participant, et sunt hoc vel illud aut utrumque L.
· C. aut utrumque aut multa participant, et hoc aut illud vel utrumque aut multa sunt C.
D. d'une autre, des deux ou de plusieurs sont celle-ci, celle-Ia, les deux ou plusieurs D.

6. ECTIN TAC AVTOMETOXAC EVPHCEIC TOV EINAI nPc.>TON 6.


H.est, ipsumparticipationes invenies esse primum H.
E. sunt, per se ipsa participia invenies ipsius esse primum E.
S. participata, per se participationes invenies ipso esse primum S.
R. vel multa, per se partidpationes invenies ipso esse primum R.
A. per se participata, invenies profecto ipsas participationes primum ipso A.
F. vel multa, invenies profecto participationes ipsas priino quidem ipsius F.
P. aut multa, . ita demum invenies ea ipsa quae cum illis communicantur primum P.
fl-· É<T'tL, -rex~ cx1hopnoxex~ súp-/¡<TeL~ -rou <lvrn 1r:pw-rov fA·
L. aut multa, ita demum invenies ea ipsa quae cum illis communicantur primum L.
C. participata, reperies per se participationes primum C.
D. ~utres, les participations vous paraitront avoir d'abord D.

6. AVTAC METEXOVCAC I<AI Te.> EINAI nPc.>TON MEN OVCAC ·EnEITA TOVA€ H TOVA€ 6.
H. eas participantes, et esse primum quidem essentes, inde istius aut istius H.
E. ea participantia, et eo esse primum quidem exsistentia, deinde hujus aut hujus E.
S. illas participantes, et ipso esse quidem primum exsistentes, postea hujus aut hujus S.
R. ipsas participantes, et esse primum quid exsistentes, deinde hujus alterius vel R.
4· esse participare, et eo ipso esse primum exsistentes, mox vero hujus aut illius A.
F. communiter esse participare, atque ipso simpliciter esse primum manere, deinde hujus vel illius F.
P. statu participare, ac primum eo ipso quod sunt manere, deinde hujus vel illius P.
¡J.. cxth·ex~ f-LE'tE')(.OÚ<Tcx~, xcxt -rij> elvcxL 7tpW't'OV f-LEVOÚ<T:x~, E7teL-rcx -rouos 1) -roüoe fA·
L. exsisteJZtiam participare, ac primum eo ipso quod sunt manere, deinde hujus vel illius L.
C. participare esse, et sic primum esse quod sunt, deinde hujus aut illius C.
D. re~u de l'@tre, avant tout subsister par l'~tre, ·. ·•. , pour @tre ensuite· prin- D.

6. APXAC OVCAC KAI Te.> METEXEIN Te.> EINAI KAI OVCAC KAI METEXOMENAC 6.
H. initia essentes, et participare esse et essentes participativas. H.
E. principia exsistentia, et participando eo esse exsistentia participata. E.
S. principia exsistentes, et participare esse et exsistentes et participatas. S.
R. hujus alterius principia exsistentes, et participare esse et exsistentes et participatas. R.
A. principia esse, et ipso esse participando et exsistere et participatas esse. A.
F. esse principia, et omnino per ipsam essentiae participationem exsistere · atque ·F.
P. esse principia; atque hoc ipso quod statu participan/ et esse et cum aliis P.
P-· ocpxex~ oÜ<Ta.~, xa.t 't'ij> f-LE't"ÉXELV 't"OÜ f:lvaL xa~ OÜ<Ta.~ xcxt f-LE't"EXOtJ.ÉVa.~. fA·
L. esse principia, atque hoc ipso quod exsistentia participant et esse et cum aliis L.
C. principia esse, et participando esse, exsistere et participari. C.
D. cipes soit de ceci soit de cela, et tenir de Jeur degré d'~tre ce qu'elles sont et · ce qu'elles D.
342 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

o. El A€ TAVTA TH METOXH TOV EINAI ECTIN o.


H. Si autem ista participatione esse sunt, H.
E. Si autem haec participa#one esse sunt, E.
S. Si autem ista essendi participatione sunt, S.
R. Si autem haec participatione esse sunt, R.
A. Si autem ista participatione ipsius esse sunt, A.
F. participari. Si igitur haec essentiae participatione exsistunt, F.
P. communicari. Quod si haec eo ipso sunt quod cum illis status communicatur, P.
fl-· Ei os -rcú)-rcx. -r~ ¡J-E't"OX.~ -roü e:Lvcx.~ Ea-t"~, fl-·
L. communicari. Quod si haec eo ipso sunt quod cum illis exsistentia communicatur, L.
C. Si autem haec ( quae aliorum principia numerantur) per participationem ipsius esse C.
D. produisent. Si les participations doivent il leur part d'~tre d'exister, D.

o. nOMc.> re MAMON TA AVTWN METEXONTA · nPc.>THN OVN 6.


H. multo magis eorum participantia. Primum ergo H.
E. multo magis eorum participantia. Primam igitur E.
S. multo quidem magis ea quae ipsis primum participant. Primum igitur S.
R. multo quidem magis ipsis participantia. Primam igitur R.
A. multo magis et ea quae ipsorum participia sunt. Primum igitur A.
F. multo magis et horum participia omnia participatione entis exsisiunt. Quamobrem F.
P. multo certe magis ea quae ipsis participan!. \ Primum igitur P.
fl-· 1toÁ),ijl ye: ¡J-!iAAov -r!X cx.u-rwv p.e:-réx.oncx.. Ilpw-r7\v ouv fl-·
L. multo certe magis ea quae ipsis participan/. Primum igitur ·L.
C. exsistant, multo magis quae ipsa illa principia participant. Primum i'gitur C.
D. il plus forte raison en sera-t-il de m@me pour ceux qui les obtiennent. Comme done D.

o. THN TOV AVTO EINAI At.lPEc.>N H AVTOVnEPArA00THC nPOBAMOMENH ' o.


H. est zpsius exsistentis munerum ipsumbenignitatis superaqjiciens, H.
E.•ipsius per se ipsum esse donationum per-se-ipsam summa bonitate praemissa, E.
S. per se essendi donum per-se-bonitas praeponens, S.
R. per se esse donationem praeponens, R.
A. ipsius esse munus ceteris praeponens ipsa suprema bonitas, A.
F. supereminens ipsa per se bonitas omnibus aliis muneribus suis praeferens commune ipsius essentiae F.
P. zpsius status donum ac munus excellens ipsa bonitas depromens, P.
fl-· -rl¡v -rou cx.u-ro e:lvcx.L owpe:av 1¡ cx.t.hoü1te:pcx.ycx.Gón¡c; 1tpo6cx.AAop.Év1), fl-·
L. ipsius exsisümtiae donum ac munus excellens ipsa bonitas depromens, L.
C. donum per se esse cum per se illa supraquam bonitas producat, c.
D. le premier don de la supr@me Bonté· Vivante est l'@tre,in D.

o. TH nPECBVTEPA nPc.>TH TWN METEXONTWN VMNEITAI KAI ECTIN e::: AVTHC 6.


H. seniorali prima participantium hymnizatur. Et est ex ipso H.
E. et maxima prima participantium laudant. Et sunt ex ipsa E.
S. digniore prima participationum laudetur. Et est ex ipsa S.
R. antiquiore prima par#cipatione participationum laudatur. Et est ex ipsa R.
A. ipso esse antiquiore quidem et prima participationum celebratur. Estque ex ipsa A.
F. donum, merito ex. antiquissima suarum. participationum¡,,ante omnia celebratur. Est autem· ex ipsa F.
P. ex prima et antiquissima communione· celebratur. Est etiam ex ea P.
fA-· ~ 1tflEaÓu-rÉp~ 1tflhl't"~ 'tWV ¡J-E70xwv Ú¡J-VEi'-rcx.L. Kcx.t ea-rw t; cx.uñ¡¡; P.·
L. ex prima et antiquissima communione celebratur. Est etiam 'ex· 'ea L.
C. merito ab antiquiore et prima omnium participationum laudatur. Et est ex ipsa C.
D. Elle est chantée par le premier des biens qu'Elle communique~ · C'est d'EIIe D.
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 343

o. KAI EN AVTH KAI' AVTO TO EINAI KAI TWN ONTWN APXAI KAI TA ONTA nANTA o.
H. et in ipso et per ipsum esse, et exsistenfium initia, et exsistentia omnia, H.
E. et in ipsa et ipsum esse, et exsistentium principia, et exsistentia omnia, E.
S. et in ipsa et ipsum esse, et exsistentium principia, et exsistentia omnia, S.
R. et in ipsa et ipsum esse, et entium principia, et entia omnia, R.
A. et in ipsa et ipsum esse, et principia rerum, et quae sunt omnia, A.
F. bonitate atque in ea ipsum simpliciter esse, entiumque principia, atque entia omnia,. F.
P. atque in ea et ipse status, et eorum quae sunt principia, et ea quae sunt omnia, P.
P.· xcx.t év CXU'r~ X !XL ex u-ro -ro e~vcxt' xcxt !XL 'rhlV O'rrwv apzcx(, XIXL 't"Cl ÓV't"IX 1tclV'rci, P.·
J;.. atque in ea et ipsa exsistentia et eorum quae sunt principia, et ea quae sunt omnia, L.
C. et in ipsa ipsum per se esse, et rerum principia, et omnia quaecumque sunt, C.
D. et c'est en Elle que t•etre meme, les causes des etres, l'ensemble des etres, D.

o. KAI TA OnWCOVN Tt.l EINAI t.IAKPATOVMENA KAI TOVTO ACXETWC KAI CVN€1/\HMME- o.
H. , • • • esse pertenta sunt, et hoc innumerahiliter et convolute H.
E. et quae utcumque ah esse continentur, et hoc immensurate et convolute E.
S. et quae ·quocumque modo ah esse sunt contenta, et hoc incomprehensibiliter et conjuncte S.
R. · et · qualitercumque esse continentia, et haec irretentive et convolute R.
A. · et quae quomodocumque ah ipso esse sunt contenta, idque immensurate, involute A.
F. et quae quomodolibet passim ipsa essentia continentur, sunt, inquam, ibi haec absolute collectim- F.
P. et quae quomodocumque hoc ipso quod sunt continentur, atque id invicte, copulate, P.
p.. • xcxl. -ril lmwcroüv -rlj) elv!X.~ ótcxxpcx-roúp.evcx, X<XL -roü-ro cicrz€-rw~ ' XIXL cruvetA7jp.p.é- p..
L. et quae quomodocumque hoc ipso quod sunt continentur, atque id invicte, copulate, L.
C. et quae quomodocumque sunt, idque incomprehense et copulate C.
D. tout ce qui jouit d'un degré d'etre, existent d'une maniere libre, dégagée D.

o. NWC KAI ENIAIWC · KAI rAP EN MONAt.l nAC AP10MOC ENOEit.c.>C nPOVCI>ECTHKEN KAI EXEI 6.

.),
H. et unialiter~' · Etenim in unitate omnis numerus unispeciatim praesubsistit, •Yet habet H.
E. et unite.' · · ·. Etenim in monade omnis numerus antesubsistit, . ' et habet E.
S. et singulariter; · Etenim in unitate omnis numerus uniformt."ter praeexsistit, ' et hahet S.
R. et unitive. Etenim in monade omnis numerus uniformiter praeexsistit, et omnem R.
Á. atque uniee. ' ·· ·· Namque in monade· omnis numerus unijormiter praeest, hahetque A.
F. que et unite. Nempe in unitate numerus omnis praeest uniformiter, hahetque F.
P. conjuncte. In rhonade enim numerus omnis uno modo ·ante constat, continetque P.
p.. vwc; x<Xl. Évt<Xiwc;. Kcxl. yilp &v p.ovciot 7tiic; dptOp.o~ évoetowc; 1tpoücpécr-r7)xe·, . XIXL ezet P.:
L. conjuncte: · ·. ·. · ' · ···In monade enim numerus omnis uno modo· ante constat, continetque L.
C. ét singulariter: Si quidem in unitate omnis numérus uniformiter praeexstitit, habetque C.
D. et toute simple, · comme l'unité contient d'avance toad. nombre saos morcellement, · comme D.

o. nANTA' APIEiMON H MONAC EN EAVTH MONAXWC KAI nAC AP10MOC HNWTAI MEN 6.
H.omnem numerum unitas in se ipsa unialiter. Et omnis numerus coadunatur quidem H.
E. numerum omnem monas in semetipsa singulariter. Et omnis numerus uniiur quidem E.
S. omnem numerum unitas in se ipsa singulariter. Et omnis numerus unitur quidem S.
R. habet numerum monas in se ipsa universaliter. Et omnis numerus unitur quidem R.
A. monas omnetn• in se numerum unice. Et omnis numerus· complicatus quidem A.
F.tinit~;ioflinem ·in se numerum singulariter. • , .; Omnisque numerus··unitus, quidem est ··/!•
P. omneti;\'numerum1 monas ·in se imo·modo. . · . Et numerus omnis' conjunctus · est quidem ·P.
p.. 7ttÍ\I-rrx dptOp.ov · ii' p.ov&c; f.v erxu-r~ p.ovrxzw~. ·. Krxt 1réic; _ciptOp.oc; -fívw-rcxt p.ev P.,~
L. omnem'' numerum móizat in· te uno modo. Et numerus omnis · cdnjunctus est quidem ·• L:
C.unitas in se ipsa singulariter omnem numerum. Et omnis numerus in unum copulatus ··est et C.
D.l~unité possede en soi tout nombre saos division. · Daos l'unité tous les -'hambres' D.
344 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

o. EN TH MONAlil KA0 OCON líE THC MONAliOC nPOEICI KATA TOCOVTON liiAKPIN€TAI o.
H. in unitate j quantum autem únitate praeiit, secundum tantum discernitur H.
E. in monade j quantum autem monade provenit, tantum discernitur E.
S. in unitate; in quantum autem ab unitate procedit, zn tantum discernitur et in multi- S.
R. monade; secundum quantum autem ab unitate procedit, secundum tantum discernitur R.
A. in monade est; quantum vera a monade progreditur, tantum discernitur A.
F. in unitate j quatenus vera inde progreditur, eatenus. discernitur F.
P. in ~nade; sed quatenus a monade projiciscitur, eatenus distinguitur P.
p.. f.v -r'{í p.ovci:ov x:xO' fí<:rov oe -r·~~ p.ovci:ooc; 7tpóe~7~, X:Z't"cZ 'tO<:rOÜ'tOV O~C1.Xfl~'YE'tC1.~ p..
L. in monade j sed quatenus a monade proficiscitur, eatenus distinguitur L.
C. in unitate est j et quanto longius ab unitate procedit, tanto magis dividitur C.
D. sont unis ; plus ils s'éloignent de l'unité, plus ils sont divers D.

6. KAI nAH0VNETAI KAI EN KENTPW nACAI Al TOV KVK/\OV rPAMMAI KATA MIAN ENc..>CIN CVNV- 6.
H. et multiplicatur. Et in centro omnes circuli figurae secundum unam coadunationem H.
E. et multiplicatur. Et in centro omnes circuli lineae secundum primam unitatem E.
S. tudinem agitur. Et in centro omnes circuli lineae secundum unam unitionem S.
R. et multiplicatur. Et in centro omnes circuli lineae secundum unam unionem R.
A. et multiplicatur. Et in centro omnes circuli lineae in unitione A.
F. atque multiplicatur. In centro similiter omnes circuli lineae simul conjunctae F.
P. et crescit. In centro quoque omnes orbis lineae una conjunctione P.
p.. xcú 7tl•:r¡Gúve'ta.~. Ka.t Év xév-rp<¡> 1ticra.~ a.í. 'tOU xÚxAou yp:xp.p.:zt xa.'tOt p.LCY.Y Evwcrw cruvü- p..
L. et crescit. In centro quoque omnes orbis lineae una conjunctione L.
C. et multiplicatur. Et in centro omnes lineae circuli una copulatione simul C.
D. et nombreux. Toutes les ligues d'un m@me cercle ne font qu'un D.

o. <I>ECTHKACIN KAI nACAC EXEI TO CHMEION EN EAVTW TAC EV0EIAC ENOEiliWC HNWMENAC o.
H. consubstiterunt, et omnes habet signum in se ipso rectitudines unispecialiter coaduna/as H.
E. consubstitutae sunt, et omnes habet signum in semetipso simplas uniformiter unitas E.
S. coexstiterunt, et omnes habet signum in se ipso lineas uniformiter unitas S.
R. coexstiterunt, et omnes habet signum in se ipso rectas uniformiter unitas R.
A. praeexstiterunt, habetque punctum omnes in se ipso rectas. lineas unijormiter juncias A.
F. consistunt, ipsumque punctum habet omnes in se rectas lineas simul unitas F.
P. cohaerent, punctumque ipsum omnes habet in se rectas lineas uno modo conjunctas P.
p.. t.pEtr't"~xacr~, xa.t mY.cra.c; exe~ -ro crY¡p.ei'ov sv lw.u-riji 'tel.; euSdw; boe~owc; 'ljvwp.éva~ P.·
L. cohaerent, punctumque ipsum omnes habet in se rectas lineas uno modo conjunctaS L.
C. exsistunt, et punctum habet omnes rectas lineas uniformiter copulatas c.
D. daos le centr~ ; ce point possede en soi toutes ces ligues confondues et unies . D.

o. nPOC TE AMHI\AC KAI nPOC THN MIAN APXHN A<l> HC nPOH/\00N o.


H. ad alterutras et ad unum initium ex quo processerunt. H.
E. ad se invicem et ad unum principium ex qua procedebant. E.
S. et ad se invicem et ad unum principium a quo processerunt. S.
R. et ad se invicem et ad unum principium a qua processerunt. R.
A. ad se invicem et ad unum initium ex quo processere. A.
F, tam invicem quam ad principium unum ex quo pariter · processerunt• F.
P. et ínter se et cum uno principio a quo prodierunt. P.
p.. 1t2ó; 'tE &).).~A:xc; xa.t 7tpo~ 't1}v p.iav dpx-}¡v dcp' 7ic; 7tpo7i"A9ov. p.~
L. et ínter se et cum uno principio a quo prodierunt. L.
C. ínter se et cum uno principio a quo exierunt. C.
D. non seulement les unes avec les autres mais encore avec l'unique point de départ dont elle$ D.

•';,' ¡•
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 345

o. KAI EN AVTW MEN TW KENTPW nANTEAWC HNWNTAI BPAXV AE AVTOV AIACTACAI o.


H. Et in ipso quidem centro omnino coadunantur, minus autem ab eo distantes,H.
E. Et in ipso quidem centro universaliter adunantur, breviter autem eo distantes, E.
S. Et in ipso quidem centro perfecte uniuntur, parum autem ab ipso distantes, S.
R. Et in ipso quidem centro omnino perfecte uniuntur, brevi autem ab ipso distantes, R.
A. Atque in ipso quidem centro perfecte conjunctae sunt, modice vera ab ipso discedentes, A.
F. Jam vera in ipso centro penitus sunt conjunctae, parum vera discedentes inde, pa- F.
P. Atque in centro quidem penitus conjunguntur, sed ab eo paulum distantes, P.
P.· Kcú EV ~ú-rij> p.ev -r<J'> xév-rp<p 7t~V'rEAW~ -~vwv't"~L. ~P~x0 ó€ ~Ú't"OU i)~~O"t"aCT~L. P.·
L. Atque in centro quidem penitus conjunguntu1', sed ab eo paulum distantes, L.
c. Et in ipso centro omnino copulatae sunt, et parum ab eo distantes, C.
D. émanent. Dans ce centre elles ne font vraiment qu'un ; moins elles en sont distantes, D.

o. BPAXV KAI AIAKPINONTAI MAMON AE AnOCTACAI MAMON 6.


H. minus et discernuntur, magis autem absistentes, magis, H.
E. breviter et discernuntur, magis autem recedentes, magis, E.
S. parum et discernuntur, magis autem distantes, magis, S.
R. brevi et discernuntur, magis autem recedentes, magis, R.
A. modice quoque discernuntur, magisque recedentes, magis, A.
F. rum quoque ínter se discernuntur, longius autem inde distantes, latius et invicem distare coguntur, F.
P. paulum etiam dividuntur, cum autem longius distant, magis, P.
P.· f3p~xu x~:d. OL~.xplvoV't"I1.L, p.aHov o€ chocr-racr~L, p.a:A.Aov, P.·
L. paulum etiam dividuntur, cum autem longius distant, magis, L.
C. parum dividuntur, magis autem distantes, magis, c.
D. moins elles sont divergentes ; plus elles en sont distantes, plus elles sont divergentes. D.

6. KAI AnAWC KA9 OCON TW KENTPW nAHCIAITEPAI EICI KATA TOCOVTON KAI AVTW 6.
H. et simpliciter, quantum centro proximiores sunt, secundum tantum et ipsi H.
E. et simpliciter, quanto centro proximiores sunt, tantum et ipsi et sibi E.
S. et simpliciter, in quantum centro sunt propinquiores, in tantum et ipsi et sibi S.
R. et simpliciter, secundum quantum centro propinquiores sunt, secundum tantum et ipsi R.
A. prorsusque, quanto centro viciniores sunt, tanto plus et illi et sibi A.
F. atque simpliciter, quantum centro viciniores sunt, tantum et ipsi et invicem F.
P. omninoque, qua propinquiores sunt centro, eo magis et cum eo et ínter P.
P.· xat &7tAW~, x~a· ocrov -rij> xiv-rp<p 7tJ,T¡crL~in:pa.i dcr•., Xl1.'t"11. 't"OCTOU't"OV X~L otU't"!p !J-·
' - 1 ' -

L. omninoque, qua propinquiores sunt centro, eo magis et cum eo et ínter L.


c. et, ut semel dicam, quanto sunt centro propinquiores, tanto magis cum eo et inter C.
D. Si l'on préfere, plus on les regarde pres du centre, plus elles demeurent unies au centre D.

6. KAI AMHAAIC HNWNTAI KAI KA9 OCON AVTOV KATA TOCOVTON KAI AMHAWN 6.
H. et invicem coadunantur, et quantum ipso, secundum tantum et ab alterutris H.
E. invicem adunantur, et quantum eo, tantum et a se invicem E.
S. invicem uniuntur, et in quantum ab ipso procedunt, in tantum a se invicem S.
R. et ad invicem uniuntur, secundum quantum ab ipso, secundum tantum ab invicem R.
A. invicem junguntur, qua vera se ab illo dimovent magis, eo etiam ah invicem A.
F. sunt conjunctae, quantum rursus ab ipso discedunt, tantumdem discedere invicem F.
P. se conjunctae sunt, et qua plus ab eo distant, eo plus aliae ab aliis P.
P.· XO!L aAA'Í¡Aal.~ 7\vwv-ra.~, XO!L xaa· OCTOV au-:-ou Xl1.'t"a 't"OCTOU't"OV XI1.L &.).).f¡).wy p..
L. se conjunctae sunt, et qua plus ab eo distant, eo plus aliae ab aliis L.
C. se copulantur, et quanto magis a centro distant, tanto magis et ínter se C.
D. et l'une a l'autre ; plus on les regarde loin du centre, plus elles se trouvent loin l'une D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. AIECTHKACIN AMA KAI EN TH 01\H Tú>N 01\ú>N CI»VC€1 nANTEC 01 THC KA0 EKACTON 6.
H. distaverunt. Sed et in omni omnium natura omnes secundum unumquemque H.
E. distant. Sed et in tota omnium natura omnes secundum singula E.
S. discernuntur. Sed et in tota totorum natura omnes naturae uniuscujusque S.
R. destiterunt. Sed et in tota totorum natura omnes ejus quae secundum unum- R.
A.distant. Sed et in tota ipsa universorum natura omnes naturae cujusque A.
F. compelluntur. Praeterea in tota universorum natura omnes particulares uniuscujusque F.
P. absunt. Quin etiam in tota rerum omnium natura omnes. uniuscujusque P.
p.. o~ea-r+,xaaw. 'A).H xrú Év -r~ íí),"{l -rwv ó'Awv rpÚaE~ nriv-re<; ol ñi~ xot&' lxota-rov p..
L. absunt. Quin etiam in tota rerum omnium natura omnes uniuscujusque L.
C. distant, Imo et in tota natura universi rationes uniuscujusque C.
D. de l'autre. De plus, dans toute l'essence de tous les @tres toutes les propriétés D.

6. CI»VCECUC 1\0rOI CVN€11\HMMENOI EICIN KATA MIAN ACVrXVTON ENCUCIN 6.


H. naturae sermones convoluti sunt juxta unam inconfusam unitatem, H.
E. naturae rationes convolutae sunt per unam inconfusam unitatem, E.
S. rationes congregatae sunt secundum unam inconfusam unitionem, S.
R. quodque naturae rationes convolutae sunt secundum unam inconfusam unionem, R.
A. rationes collectae sunt per unam inconfusam unionem, et in anima A.
F. naturae rationes secundum quamdam unionem non confusam collectae sunt, F.
P. naturae rationes colligatae sunt una eaque non confusa conjunctione, P.
p.. rpúaew~ Aó¡ot Cl"VVE~A7jfJ-fJ-ÉVO~ eiat Xot-r& p.lot'l daú¡xu-rO'I EVWO"W, P.·
L. naturae rationes colligatae sunt una eaque non confusa conjunctione, L.
C. naturae una copulatione non confusa collectae sunt, c.
D. de chaque nature sont groupées et completement unies sans confusion ; D.

6. KAI EN TH I.IJVXH MONOEIAú>C Al TCUN KATA MEPOC nANTCUN nPONOHTIKAI TOV 6.


H. et in· anima unispecialiter . secundum ·partem omnium provisales H.
E. et in anima;. uniformiter secundum· partes omnium providae E.
S. et in anima uniformiter ·particularium omnium provisivae S.
R. et in anima uniformiter eorum quae secundum ·partem omnium provisivae R.
A. uniformiter conglobatae atque complicatae sunt virtutes partium omnium A.
F. in anima quoque uniformiter continentur vires corporis totius singulatim F.
P. atque in animo uno modo conjunctae continentur · totius corporis facultates 'quae consulere P.
p.~ xa~ iv -.~ ~ux~ p.ovoetow~ otl 'rhl'\1 .Xot'r& p.Épo~ 1tcXV'rWV 1tflOV07j'rLXotL 'rOÚ fJ-·
L. atque in ·animo uno ·modo conjunctae continentur totius corporis facultates quae consulere L.
C. et'· in anima copulatae sunt uniformiter ·· , · virtutes quae·'omnibus partibus c.
D.l'ime-tientconjointes·> . : ••: des: fa'Cultés ·du' corps entier· qui servent D.

6. 01\0V Cú>MATOC AVNAMEIC OVAEN OVN ATOnON e::: AMVAPCUN 6.


H.totius corporis sunt virtutes. Nihil ergo illicitum, ex obscuris H.
E. totius corporis virtutes. Nihil ergo inconsequens, ex obscuris E.
S. totius corporis virtutes. Nihil igitur est inconveniens, ex obscuris S.
R. totius corporis virtutes. Nihil igitur ini;pm)eniens, ex obscuris R.
A.totius corporis gubernatrices. Nihil itaque alienum a ', 'nostro instituto facimus, •:e si·per·exiJes A.
P. gubernatoriae. ·: · '·' ;; , · : ' '" Non est igitur· alienum, si per· exiles . P:
P. nngulis partibus ·solent. . Non est igitur· alienumj . cum ·ex. •parois . . p;
p.. oAou ahlp.ot-ro~ ouvcip.et~. :o • ,, Ouoev ouv ci-ronov; i~ dp.uopwv ¡t ~
n. singulis par'tibus solent. Non· est: igitur alienum, cum · ex paT'fJÍS E~ ··
e. corporis provident. Non est igitur absurdum, i'•· ·ex parois C.
D.a cbaque partie du corps. 11 n'est · done pas absurde •· d'utiliser ·D.
VINGT ET UNIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 347
6. EIKONWN EnJ TO nANTWN AITION ANABANTAC 6.
H. imaginibus ad omnium causam ascendentes, H.
E. imaginibus in omnium causa/e ascendentes, E.
S. imaginibus ad omnium causam ascendentes, S.
R. imaginibus ad omnium causam ascendentes, R.
A. imagines ad auctorem omnium causam ascendentes, A.
F. imagines ad ipsam omnium causam ascendentes, F.
P. imaginibus ac similitudinibus ad causam auctoremque rerum omnium ascenderimus, P.
·p.. eixóvwv É1tL 't"O mxv't"W'Y IXL't"LO'Y &va.o&v't"IX'i, , p..
L. imaginibus ac similitudinibus ad causam auctoremque rerum omnium ascenderimus, L.
C. et minutis imaginibus et exemplis ad causam omnium ascendentes, C.
D. ces pites figures pour nous élever a 1'Auteur de toutes choses, D.

6. VnEPKOCMIOIC Oci>0AAMOIC 0EWPHCAI nANTA EN Túl nANTWN AITIW 6.


H. supermundialibus oculis contemplari omnia omnium causae, H.
E. supermundanis oculis contemplari omnia in omnium causali, E.
S. supermundanis oculis contemplari omnia in omnium causa, S.
R. supermundanis oculis contemplari omnia in omnium causa, R.
A. purgatissimis et mundo superioribus oculis inspiciamus omnia in omnium causa, A.
F. oculis mundo sublimioribus contemplemur omnia in ipsa omnium causa, F.
P. divinis oculis omnia in rerum omnium auctore contemplari, P.
p.. tmepxoap.~OL'i orp9a.Ap.o~'i Gewpi¡aa.L 1tcX'Y't"IX f.v •ij) 1tctv-rwv a.l-rL~¡> P.·
L. ·, , divinis oculis omnia in rerum omnium aitctore contemplari, L.
e; supermundanis oculis contemplari omnia in causa omnium, c.
D. et contempler avec des yeux tres purs toutes choses en l'unique Cause de toutes, D.

6. KAI TA AMHJ\OIC ENANTIA MONOEI.t.WC KAI HNWMENWC APXH rAP ECTIN 6.


H~ et invicem contraria, . univise et coadunate. Initium enim est H.
E. et, sibi invicem opposita, ; · uniformiter et unite. ,. . · Principium enim est E.
S. et; sibi invicem contraria, . · unijormiter et unite. Principium enim est S.
R. · .· , et.• sibi invicem contraria, .. , ' ·., .. · unijormiter et unite. · Principium enim. est R.
A. · .. . et ad invicem contraria,• · ." unijormiter atque counite. Est enim principium A.
F. etiam quae alioqui ínter, se contraria sunt, singulariter penitusque unite. , Est enim F.
P. et quae inter se contraria sunt, aequabiliter atque conjuncte; Est enim eorum quae P.
p.. xa.~ 't"a riAA-I¡AoL'i f.va.v-rLa., p.o'loeLowc; xa.t -~vwp.Évwc;. 'Apx'h yap · ea't"L p..
L. et quae ínter se contraria sunt, aequabiliter atque conjuncte. · Est enim eorum quae L.
C. et quae sunt inter se contraria, unijormiter et copulate. ,, , · Si quidem principium C.
D. · quLtient en~·soides plus diverses· d'une maniere. égale. et unique. car Dieu ·est le prf..:.· D.

6. TWN ONTWN'í' Aci>H. KAr· AVTO\ TO EINAI KAI nANTA TA: OnúlCOVN ONTA
H. exsistentium,. et tactits ipsum esse et ad omnia quae sunt : H.
E. exsistentium;;. · ex· quo et. ipsum esse et omnia utcumque. exsistentia : E.
S. exsistentium, · a quo et ipium ·esse et omnia quocumque modo exsistentia : S.
R.entium, a quo e{ ipsum esse et omnia qualitercumque entia : R.
A.rerum, ex quo est et ipsum esse et omnia quae quomodolibet sunt: A.
F. rerum principium, , .. ' , a quo exsistit et· ipsum esse et omnia quomodolibet · exsistentia ." '' ·' · P.
P. SJ.tnt principium, ex quoet ipsestatus est et omnia qz,taé:quomodocumque.sunt:.. ,·. '.''·'''"'P.
p.: ;6l'k Óv-rwv;,:¡,"rir· · '' á.rp\ -Ji'i .xa.t··á.ú-ro ':'O EtVIXL''xa.t 1tcXii':'IX 'rcl' Ó1tWO"OO'Y•' ÓvTIX" "' p.:.
L~ sflnt prindpium, · ex quo. et ipsum esse es( et omnia q%tae· quomodocilmque sunt :. · · . , .[).
C. est · rerum, ·.: . a qucr tam ipsummet esse quam omnia quae quomodoiumque sunt :.. ·· C.
D. cipe des @tres , : c'est Lui' qul produit l'ftre et tous les @tres, quels qu'ils puissent '• ftte : D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. nACA APXH nAN nEPAC nACA Zc.>H nACA A0ANACIA nACA CO~IA nACA TA::IC 6.
H. omne initium, omnis finis, omnis vita, omms immortalitas, omnis sapientia, omnis ordo, H.
E. omne principium, omnis finis, omnis vita, omnis immortalitas, omnis sapientia, omnis ordo, E.
S. omne principium, omnis finis, omnis vita, omnis immortalitas, omnis sapientia, omnis ordo, S.
R. omne principium, omnis terminus, omnis vita, omnis immortalitas, omnis sapientia, omnis ordo, R.
A. omne initium, omnis finis, omnis vita, immortalitas omnis, omnis sapientia, omnis ordo, A.
F. omne principium, omnis terminus, omnis vita, immortalitas omnis, omnis sapientia, totus ordo, F.
P. omne principium, omnis finis, vita omnis, omnis immortalitas, omnis sapient~a, omnis ordo, P.
¡.1.. 1tiicr:x á.pz-í¡, 1tiiv 1tÉpil.~ . 1tiicrcx. ~w·A. 1téiO'il. &.eil.Vil.O'LCX. 7tacrcx. crocpLcx., 1tiicrcx. 't'IÍeL~, P.·
L. omne principium, omnis finis, vita omnis, omnis immortalitas, omnis sapientia, omnis ordo, L.
C. omne principium, omnis finis, omnis vita, omnis immortalitas, omnis sapientia, omnis ordo, C.
D. tout commencement, toute fin, toute vie, toute immortalité, toute sagesse, tout ordre, D.
¡.
'·1
'¡ 6. nACA APMONIA nACA AVNAMIC nACA ~POVPA nACA IAPVCIC nACA 6.
l· H. omnis harmonía, omnis · virtus, omnis custodia, omnis stabilitas, omnis H.
\' E. omnis harmonía, omnis virtus, omnis custodia, omnis collocatio, omnis E.
S. omnis harmonia, omnis virtus, omnis custodia, omnis collocatio, omnis S.
J R.
A.
omnis harmonía,
harmonía omnis,
omnis virtus, omnzs custodia,
omnis virtus, omnis custodia,
omnis firmitas, omnis R.
firmitas omnis, omnis A.
·1¡:" F. omnis harmonía, umversa potestas, omnis custodia et conservatio, firmitas omnis, universa F.
,,¡ P. omnis concentus, omnis vis, omnis conservatio, . omnis firmitas, omnis P.
• JI
j p.. 1tiicra &pp.ovill. 1tiicrcx. Oúvcx.p.L~, 7tii'l"cx. cppoup& . • 1tiicrcx. r'OpuO"L~, 1tiiaa p..
'1: L. omnis concentus, omnis vis, omnis conservatio, omnis firmitas, omnis L.
¡ C. omnis congruentia, omnis potentia, omnis custodia, omne firmamentum, omnis C.
1
D. toute convenance, toute puissance, toute persévérance, toute stabilité, toute D.

6. AIANOMH nACA NOHCIC•. nAC AOrOC nA CA AIC0HCIC nACA e:=:tC' nACA CTACIC nACA KINHCIC 6.
H! distributio, omnis intellectus, omnis sermo, omnis senstis, omnis habitus, omnis. status, omnis motus, H.
• B. distributio, omnis intellectus, omnis ratio, omnis sensus, omnis habitus, ornnis: status, omnis motus, E.
S. distributio, o,US intellectus, omnis sermo, omnis sensus, omnis habitus, · omnis•• statio, ómnis motus, S.
R. distributio, omms, intellectus, omnis ratio; .omnis sensus, omnis habitus, omnis. statio, omnis motio, R.
A, distributio, omms intelligentia, omnis r.atio, omnis sensus, habitus .omnis, omnis status, omnis motus, A.
F, distributio, omnis intelligentia, omf!ÍS ratio, sensus omnis, omnis habitus, totus status, universus motus, F.
P. distributio, omnis intelligentia, ratio; sensus, habitus, omnis status et motus, P.
P.· 0Lcx.vop.1¡ 1tiacx. vÓ1'jO'L<:;, 7tii~ 'Aóyo~. 1taO'ot CX.LO'e1'ja'.~. 1t1XO'Cl eeL~ 1t:iO'ot O''t'IÍO'L~. 7tiiacx. XLV1'jO'L~ . P.·
. L •. 4istributio, ,: omnis. intelligentia, ratio~· sensus, habitus, omnis. status et motus, L.
Q. Ptn'J!Ulnsio, omnis intelligentia, omrzis ratio, omnis sensus, omnis kabitus, omnis status, omnis motus, C.
· D. durée,!, ¡, ¡, tQQ~e,idée, tou*dormide; ,~out $entiment; toute ressource, tout état,· toute. démarche, , D•
.· ... , :;: ..'

'\
6. ' nACA ENCa>CIC nACA .KPICIC · ' ; r• nACA ~IAIA: nACA. E~APMOrH nACA AIAKPICIC · 6.
. H, omnis coadunatio, omne. judicium, ' omnis amor,; omnis congruentia, omnis discretio., H.
E. omnis unitas, omne judicium, omnis amicitia, omnis compactio, omnis discretio, E.
S. omnis unitio, omnis concretio, omnis amicitia, omnis concordatio, omnis discretio, S.
R. omnis unio,. omnis completio, omnis amicitia,_ omr!is concordatio, omnis discretio:; /l.
A. omnis unio, temperamen.tum, omne, omnis amic#ia,, omnis continentia, discretio (Jmnis;· A·
P•.. \' omnis unio, temperies,.omnis,, quaelibet.,amic#ia; quaevis continentia, cuneta discretio;'quilibet¡ F.
. 'P.~ ámnis corrnexio,,, ormns.. temperatio; \¡, omnis :' 'atftiéi#a;~ qmnis, convenientia; . . omnis ·.d(visio.$7 f.
P.· 7tiiaot évwo:L~, .1.iiaa xpciaL~ ' ·. .·· . 7taaa., CfLAicx.,(,.aaot ecpocpp.oyl¡ 7téiO'CX. OLCÍ.XpLa(q;¡'p..
L. omnis conn.exio>:...omTZis temperatio, ·. omnis amicitia;t011'!flÍS .ámvenientia, . omnis dí'viswfiL.
C. omnis unio, omnis complexus,, omnis amicitia, omnis discrepantia, omnis distinctidl C.
D. toute unlo.n,. tout. mélange, , . . :· . tout~; amitié, tout agrément, 1• ·, toute séparatio,tf D.
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 349
6. nAC OPOC KAI TA AMA OCA TW EINAI ONTA TA ONTA 6.
H. omnis terminus, et alía quaecumque exsistentia esse essentia H.
E. omnis terminus, et alia quaecumque ab esse exsistentia omnia E.
S. omnis definitio, et alia quaecumque per esse exsistentia exst'stentia S.
R. omnis definitio, et alia quaecumque ipso esse entia entia R.
A. omnis definitio, et alia quaeque ab ipso esse cum sint quae sunt A.
F. terminus, unaquaeque definitio, et reliqua quotcumque eo ipso quo ipsa sunt entia omnia entia suis F.
P. omnis terminus, ceteraque omnia hoc ipso quod sunt quae sunt P.
1'-. mic; opoc; xcxt -r:& lí.AAcx ocrcx "t'ij> slvcx~ OV't'CX -r:& OV't'CX P.·
L. omnis terminus, ceteraque omnia hoc ipso quod sunt quae sunt L.
C. omnis definitio, et cetera quaecumque essendo sunt entia universa C.
D. toute limite, et toutes les choses qui ont de l'etre : c'est Lui D.

6. nANTA XAPAKTHPIZEI KAI EK THC TAVTHC nANTWN AITIAC 6.


H. omnia praefigurat. Et de ipsa omnium causa H.
E. characterizat. Et ex ipsa omnium causa E.
S. omnia figurat. Et ex eadem omnium causa sunt S.
R. omnia characterizat. Et ex eadem omnium causa R.
A. omnia exculpunt. Ex eadem quoque omnium causa ducuntur A.
F. quaecumque characteribus imprimunt. Ex eadem quoque omnium causa exsistunt F.
P. omnia designat. · Ab eadem etiam rerum omnium causa ortum habent P.
p.. 'ltOCV't'CX x~pcxx't'"r¡p~~E~. Kcxt éx 't'"~c; cxu-r:11c; 'ltrivrwv a.l·d~c; !'-·
L. omnia designat. Ab eadem etiam rerum omnium causa ortum habent L.
C. insignit. Atque ex hac ipsa omnium causa sunt c.
D. qui caractérise tout. C'est de cette Cause de tous les etres que viennent D.

6. Al NOHTAI KAI NOEPAI TWN SEOEIAWN Aff€1\WN OVCIAI 6.


H. intellectae et intelligibiles Deivisorum angelorum substantiae H.
E. in·visibiles et intellectuales Deiformium angelorum essentiae E.
S. et intelligibiles et intellectuales Deiformium angelorum substantiae S.
R. intelligibiles et intellectuales Deiformium angelorum substantiae · R.
A. angelorum sanctorum intelligibles spiritualesque substantíae A.
F. divinorum angelorum intellígibiles et íntellectuales essentiae F.
P. essentíae divinorum angelorum quae animo íntelliguntur et mentís sunt compotes P.
1'-· al V07j't'CXL XCXL vospat 't'WV Gsos~owv &yyD.wv oua-icx~ !'-·
L. essentiae divinorum angelorum qutie animo i~telliguntur et mentís sunt compotes L.
C. intellectíles atque intelligentes Deiformium angelorum c.
D. les·. essences intelligibles et intellectuelles des· anges · spirituels par nature comme Dieu, D.

6. KAI TWN I.IJVXWN KAI TOV nANTOC KOCMOV ci>VCIC KAI TA onWCOVN 6.
H. et animarum, et omnis mundi natura, et H.
E. et animarum, et totius mundi natura, et quae utcumque E.
S. et animarum, et omnis mundi naturae, et quocumque modo S.
R. et anímarum, et omnis mundí naturae, et qualitercumque R.
A. et animarum, totiusque mundi naturae, et quae quoquo pacto A.
F. animarum quoque substantiae, ac totius mundí natitrae, et quaecumque quomodolíbet P.
P. animarumque;. ac totius mundi naturae, et quae quoquoJ modo · P.. ·
p.. x~t cxl -r:wv 4ux1;)v xcxt cxl -r:oü 'ltotv•oc; xócrp.ou· CfÚcrs,.c;, XCXL 'ta ·Ó'ltWCrOUV . !'-~·
L. animarumque;i ac. totíus mundi naturae, et quae quoquo modo L.
C. anímarumque essentíáe, ac totius mundi naturae, et quaecumque· C.
D. les imes, tous les etres de l'univers, tout ce qui, d'une maniere quelconque, est D.
350 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. H EN ETEPOIC VnAPXEIN H KAT EntNOIAN EINAI 1\ErOMESA 6.


H. jam in aliis exsistere, aut secundum commentum esse dicuntur. H.
E. aut in aliis subsistere, aut secundum excogitationem esse dicuntur. E.
S. aliis inesse, aut secundum cogitationem esse dicta. S.
R. aut in alteris exsistere, aut secundum intelligentiam esse dicta. R.
A. vel in aliis subsistere, vel secundum intelligentiam esse dicuntur. A.
F. sive tamquam aliis accidentia, sive tamquam excogitationes quaedam intelligentiae esse dicuntur. F.
P. aut in aliis inesse, sive cogitatione esse dicuntur. P.
p.. z;¡ ev hépoL; Ú7t<Í.pXELV, ~ xor:-r' é'lt(voLcxv dvor:L A.eyóp.evor:. P.·
L. aut in aliis inesse, sive cogitatione esse dicuntur. L.
C. veZ in aliis exsistere, vel per cogitationem esse dicuntur. c.
D. accidentellement chez d'autres, ou est connu par la pensée. D.

6. KAI rOVN Al nANArtAI KAI nPECBVTATAI AVNAMEIC ONTc.>C OVCAI KAI OION€1 6.
H. Ergo et sanctissimae et senioralissimae virtutes, vere essentes utputaH.
E. Et quidem igitur sanctissimae et praestantissimae virtutes, vere exsistentes, et velut E.
S. Et quidem sanctissimae et provectissimae virtutes, exsistentes, et sicut S.
R. Et quidem omnino sanctae et provectissimae virtutes, vere exsistentes, et velut R.
A. Denique sanctissimae illae antiquissimae virtutes, cum verissime sint, et velu# A.
F. Jam vero sanctissimae antiquissimaeque potestates angelicae, quae et verissime sint, et velut F.
P. Etenim sanctissimae anti'quúsimaeque virtutes, quae vere sunt essentiae, et quasi P.
P.· Kor:t yoüv IXL 'ltiXVIÍ.jLIXL xor:t 7tpEO'fíÚU'tiXL Ouvcip.ELIO' Óv-rwc; oucror:L, xor:t otov p..
L. Etenim sanctissimae antiquüsimaeque virtutes, quae vere sunt essentiae, et quasi L.
C. Denique sanctissimae illae anti'quissimaeque virtutes, quae vere sunt essentiae, et quodam- C.
D. Ainsi, les tres saints et tres dignes esprits, riches en @tre, placés D.

6. EN nPOSVPOIC THC VnEPOVCIOV TPIAAOC IAPVMENAI nPOC AVTHC KAI EN AVTH KAI TO EINAI 6.
H. in vestibulis supersubstantialis Trinitatis stabilitae, ab ipsa et in ipsa et esse H.
E. in vestibulis superessentialis Trinitatis stabilitae, ab ipsa et in ipsa et esse E.
S. in vestibulis supersubstantialis Trinitatis collocatae, ab ipsa et in ipsa et esse S.
R. in vestibulis supersubstantialis Trinitatis collocatae, ab ipsa et in ipsa et esse R.
A. in valvis supersubstantialis Trinitatis collocatae, ab ipsa et in ipsa ut sint A.
F. in vesttbulis superessentialis Trinitatis collocatae, ab ipsa simul atque in ipsa ut F.
P. in vestibulis divinae Trinitatis locatae, ab ea atque in ea et statum P.
p.. tv 7tpo6úpoL; TI¡; úm:poua(o:J Tpdoo10 lópup.Év(J.L, 7tpo; or:thT¡IO xor:t E'Y or:Ú't~ XOCL 'tO E~VIXL p..
L. in vestibulis divinae Trinitatis locatae, ab ea atque in ea et esse L.
C. modo in ipso vestíbulo superessentialis Trinitatis constitutae, ab ipsa quoque et in ipsa tum esse C.
D. comme sur le seuil de l'inconcevable Trinité, re~oivent d'Eile et en Elle l'@tre D.

6. KAI TO 9€0€1Aú>C EINAI EXOVCI KAI MET EKEINAIC Al V$€IMENAI 6.


H. et Deivise esse habent. Et illis subditae H.
E. et Deiformiter esse habent. Et post illas subditae, E.
S. et Deiformiter esse habent. Et post illas subjectae, S.
R. et Deiformiter esse habent. Et post illas subjectae, R.
A. et ad Dei effigiem sint acceperunt. Et quae post illos inferiores sunt, A.
P. et sint et divinae sint acceperunt. Praeterea · quae post illas secundo loco inferiores sunt, P.
P. et divinum statum habent. Ac secundum eas inferiores, P.
P.· xcxt -.o 6eodow; elvcn exouaL. Kor:t p.e-r' exdvor:LIO or:l ÚcpELp.Év17.L, P.·
L. et divine esse habent. Ac secundum eas inferiores, L.
C. tum Deiformiter esse obtinent. Et post eas inferiores, C.
D. et la ressemblance a Dieu. Apres eux, leurs suivants D.
VINGT ET UNIRME SECTION DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 35I
6. TO V<PEIMENúlC KAI ECXATAI TO ECXATúlC úlC 6.
H. subjecte, et novissimae extreme sicutH.
E. subjectum, et novissimae extremum quantumE.
S. subjecte, et extremae extreme sicut S.
R. . subjecte, et extremae ... sicutR.
A. inferiore quoque modo ut sint habent, extremaeque extremo modo quantumA.
F. inferiore quoque conditione id ipsum habent, extremae denique extrema quadam sorte extrema, F.
P. inferiorem, ultimaeque postremum utP.
P.· 'tO ÚffELp.Évw;. X!Xt a.t srry_a.'ta.L 'tO erry_c:hw; w¡; P.·
L. inferiorem, ultimaeque postremum utL.
c. inferiori, novissimaeque novissimo quoadC.
D. ont un @tre inférieur, et les derniers l'@tre minime (pour D.

6. nPOC ArrEAOVC úlC nPOC HMAC A€ VnEPKOCMiúlC 6.


H. ad angelos, sicut ad nos. autem supermundialiter.H.
E. ad angelos, quantum vero ad nos supermundanum. E.
S. ad angelos, sicut ad nos autem supermundane. S.
R. ad angelos, ut ad nos autem supermundane. R.
A. ad angeloJ, quantum ad nos autem excellenter et supermundane. A.
F. inquam, si cum angelis comparentur, comparatae vero ad nos ratione quadam id habent mundo F.
P. ad angelos, nostra autem ratione mundo superiorem. P.
p.. 7tpo¡; ci¡yÉAou¡;, W!O 1tp010 l¡p.ii¡; os Ú7tepxoap.Cw¡;. p..
L. ad angelos, nostra autem ratione mundo superiorem. L.
C. angelos quidem, quoad nos autem supermundiali gradu. C.
D. ce qui est des anges), car, vis-a-vis de nous, ces derniers nous dominent. D.

6. KAI TA AAAA nANTA ONTA KATA TON AVTON AorON KAI TO EINAI 6.
H. Et alia omnia essentia, secundum ipsum sermonem, et esseH.
E. Et alia omnia exsistentia, per eamdem rationem, et esse E.
S. Et animae et alia omnia exsistentia, secundum eamdem rationem, et esse S.
R. Et animae et alia omnia entia, secundum eamdem rationem, et esse R.
A. Animae item et alia quaeque sunt omnia, eadem ratione, et ut essent A.
F. superiore. Proinde animae et cetera omnia, eadem conditione, et esse F.
P. Et animi et quae sunt omnia, eadem ratione, et statum P.
P.· KCXL' CXL• ·"
'fUXCXL' X!XL\ 'tCX' OC/1./I.CX
.,, 'ltCXV'tCX
• »
OV't"CX, X!X't"CX' 'tOV !W'tOV ,oyov,
o , ' ) •
xa.t 'tO elva.L p..
L. Et animi et quae sunt omnia, eadem ratione, et statum L.
c. Animae quoque ceteraeque omnes entitates, secundum eamdem rationem, tam esse C.
D. D'Elle encore les imes et tout le reste, dans les m@mes conditions, re~oivent D.

6. KAI TO EV EINAI EXEI KAI ECTI KAI €V ECTIN EK TOV nPOONTOC TO EINAI 6.
H. etbene ~sse habent. Et esse et bene esse de praeessente esse H.
E. etbene esse habent. Et sunt et bene sunt, ex anteente esse E.
S. etbene esse habent. Et sunt et bene sunt, et praeexsistente esse S.
R. eibene esse habent. Et sunt et bene sunt, et praeexsistente esse R.
A. etut bene essent acceperunt. Suntque et bene sunt, ab eo qui sunt ante estA.
F. etbene esse habent. Suntque et bene sunt, ex ipso bono ens F.
P. et
praeclarum statum habent. Suntque ac recte sunt, quod ab eo qui est ante P.
p.. xa.t 'tO EU EtVCXL EX.EL. Kcxt Ea'tL xcxt Éa'tLV' eu 'ex 'tOÜ 1tpOÓV'tOc; 'tO eLVCXL p..
L. et praedarum statum habent. Suntque ac recte sunt, quod ab eo qui est ante L.
C. quam bene esse habent. Et sunt et bene sunt, dum ab eo qui prius est C.
D. et d'@tre et d'@tre bien. Si les @tres sont et s'ils sont bien, c'est que l'ttre antérieur D.
352 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

o. KAI TO €V EINAI EXONTA KAI EN AVTüJ KAI ONTA KAI EV ONTA 6.


H. et bene esse habentia, et in ipso essentia et bene essentia, H~
E. et bene esse habentia, et zn ipso et exsistentia et bene exsistentia, E.
S. et bene esse habentia, et in ipso et exsistentia et bene exsistentia, S.
R. et bene esse habentia, et in ipso et entia et bene entia, R.
A. ut et sint et bene sint consecuta, atque in ipso sunt et bene sunt, A.
F. universum exsuperante, in ipso quoque et sunt et bene sunt, F.
P. Ómnia statum rectumque statum habeant, atque in ipso et sunt et bene sunt, P.
p.. xat 1:0 EU ELVctL ;¡:x.on:a, lt~L EV ctthi¡} XctL OV'tfJ. XctL EU OV'tct, P.·
L. omnia statum rectumque statum habeant, atque in ipso et sunt et bene sunt, L.
C. cum esse t?Jm bene esse obtinent, et in ipso et sunt et bene sunt, c.
D. a tout Ieur concede d'etre et d'etre bien, c'est qu'en Lui ils sont et sont bien, D.

6. KAI e::: AVTOV APXOMENA KAI EN AVTüJ <llPOVPOVMENA KAI EIC AVTON 6.
H. et ex ipso initiata, et in ipso custodita, et in ipsum H.
E. et ex ipso inchoata, et in ipso custodita, et in ipsum E.
S. · et ex ipso incipientia, et in ipso custodita, et ad ipsum S.
R. et ex ipso inchoata, et in ipso custodita, et in ipsum R.
A. · et cum ex ipso initium ceperint, in ipso servantur, atque in ipsum A.
F; ab ipso quidem exoriuntur; in eodem et conservantur, in ipsúm denique F.
P. . principiumque ab eodem habent, et in ipso custodiuntur, atque in ipsum P.
P.· XctL sE :lthou cipxóp.evct, XctL EV ctÚ'tij} cppoupoÚp.Evct, x.xt et:~ ctthov P.·
L. principiumque ab eodem habent, et in ipso custodiuntur, atque in ipsum L.
C. et ex ipso incipiunt, et in ipso conservantur, et ad ipsum C.
D. c'est qu'ils ont Ieur principe en Lui, c'est qu'ils se maintiennent de par Lui, c'est qu'ils , ob- D.

6. nEPATOVMENA ·, ,., ,• · ;,,., '" · KAI TA MEN nPECBEIA ·TOV 'EINAI NEMEI TAIC KPEITTOCIN 6.
H.perterminata . .qr,,,,,~,, :... , . ·• ..,., ¡ .1 , . . ·•. Et seniora quidem:'•essentis dat melioribus H.

E. consummata. ·, · : ·· • ·' ' '·· · ... . Et quidem honorabilissima· ipsius 'esse tribuit melioribus E.
S. terminata. . . ,, ,, · ., Et quasdam quidem dignitates ·essendi· distribuit melioribus S;
R. terminata. Et honorabilissima quidem ejus(JUe esse tri"búit melioribus . . . R.
A.finiuntur. Ac munera quidem ipsit.ls esse honorabilissima praestantioribus A.
F. finiuntur. ··. ·. Praecipua quidem ipsius esse munera excellentioribus essentiis ille F.
P. desinunt. .. · ., Ac primas quidem partes status praestantioribus essentiis ac naturis P.
p.. '7tEp~1:oÚp.evct. . · · .· Kat.. 1:!1· p.ev. npea&i"a -.oü' ei:'v~L •·vép.eL ·1:~í:"~ xpeinoaw p..
L. desinunt.·,. ·· · •: A e primas quidem partes exsistentiae praestantt'oribus· ·essentiis ac naturis L.
C. terminantur. , . ...... , .,,, \ .• ·.• , . ,. ,,,:•Ac: primas quidem ipsius: esse: distribt.iit·praestantioribus illis C.
1). tienne~t en. Lui· Ieur, fin. C'est Lui. quii1 donne' les plus extellents·>'clégrés;·d'ette''aux natures D.

6. OVCIAIC , ·. AC KAI AlüJNIAC KAJ\EI TA J\OriA · ' , TO AE EINAI AVTO 6.


H. substantiis, quas et aeternas vocant sermones, Es~e autem H.
E. essentiis, quas et aeternas vocant eloquia. Esse autem ipsum E.
S. substantiis, quas et aeternas vocant eloquia. Esse autem' ipsum S.
R. .·. '¡ ·1-·. l~~·, ...,.p \'~,. quas et sempiternas 'DOcant• eloqtUa. ·., ·Essfi· autem 'ipsum ~­
A. su_bst~nt~is · diVidft; quas etiam aeternas scriptura. vo'cat. 'l'·';rv><\:. > •·· ., Ipsum•''rfero "esse ~-
F. distnbuit,: ..,;. 'i~;, quas etiam aeternas. ·saira: eloquia.'vJOcant. . ·;·, Ipsum·· véTo,es.fe F.
P. tribuit,. "'" , ,,,, qua$ etiam aeternas' scripta divina' nuncupant. :. v,, · · Ipse: autem statUs· eotum P.
p.. oúá!:li~¡· .: •i " . " . &e; xat alwv!at;; xa'Aeí:";. 1:oc ·'Aó¡Lctl . : .. - To ?)€ elva~ aÚ'T:o p..
L. tn"buit, ··\ quas etiam aeternas scripta divina nuncupant. Ipsa ' autem ·• exsistentia , eOT.um L.
C. essentiis, ' . quas aeviternas scripturae 'Oocant. .'.\'- 'ilJpsum autem"este C.
D.les. :meilleures, · . ja; celles que I'Écriture' nomme « étemelles »~; . ,., •· , . ,. /L'~e D.
VINGT ET UNIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUI PRODUIT TOUT ETRE. 353
6. Tc.>N ONTCa>N nANTCa>N OVA€nOT€ AnOi\€1n€TAI KAI AVTO 11€ TO EINAI EK 6.
H. omnium ipsius numquam destituitur. Et ipsum esse H.
E. exsistentibus omnibus numquam deseritur. Et ipsum vera esse E.
S. ab exsistentibus omnibus nequaquam derelinquitur. Et ipsum autem esse est S.
R. entium omnium neque alteri dejicit. Sed et ipsum esse R.
A. iis quae sunt omnibus numquam omnino destituitur. Et ipsum quoque esse ex eo qui ante A.
F. entium omnium numquam omnino deseritur. Jam vera ipsum esse ex Deo qui est excelsior F.
P. quae
- ,,sunt omnium
,
numquam relinquitur. Atque status ipse tum ab eo est qui est P.
p.. "rWY OV"rWV 7t!XV"rWV oÚOÉ7tO"re: ci7tOAEi7tE"r!XL Kcxt cxu-ro o€ -ro elvcx~ Éx P.·
L. quae sunt omnium numquam relinquitur. Atque exsistentia ipsa tum ab eo est qui est L.
C. rerum universarum numquam dejicit. Verumtamen illud ipsum esse est ex eo C.
D. de toutes les essences demeure indéfectible : c'est qu'il vient de l'etre D.

6. TOV nPOONTOC KAI AVTOV ECTI TO EINAI KAI OVK AVTOC TO EINAI 6.
H. de praeessente, et ipsius esse est et . . . ipsum esse, H.
E. ex anteente, et ab ipso est esse et non ipse esse, E.
S. ex praeexsistente, et ipsius est esse et non ipse est esse, et in ipso est esse S.
R. ex praeexsistente, et ipsius est esse et non ipse ipsius esse, et in ipso est esse R.
A. est ducitur, et ipsius essentia est, non ipse essentiae, afque in ipso essen- A.
F. ente creatur, illius quoque est ipsum esse, neque vicissim, in illo rursum est F.
P. ante omnia, tum ejus est status, non ipse status, et in ipso est status, P.
P.· -ro u 1tpoóv-ro~, XQCL cxú-rou EO""r~ -ro elvcx~, X!XL oúx onh·o~ -rou ELY!X~, ' xcxl. É'Y cxú-rij> Éo--r~ p..
L. ante omnia, tum ejus est exsistentia, non ipse exsistentiae, et in ipso est L.
C. qui prius est, et ipsius est essentia et non ipse essentiae, et in ipso est C.
D. antérieur ; l'@tre est produit par Lui, qui n'est pas díi a l'@tre ; l'@tre est en Lui, D.

6. KAI AVTON EX€1 TO EINAI 6.


H. et ipsum habet esse .. . H.
E. et eum habet esse .. . E.
S. et non ipse est in eo quod est esse, et ipsum habet esse et non ipse habet e~se. S.
R. et non ipse in esse, et ipsum habet esse et non ipse habet esse. R.
A. tia, non ipse in essentia est, ipseque essentiam, non ipsum habet essentia. A.
F. ipsum esse, neque converso, item esse ipsum participa! illum, neque fit contra. F.
P. non ipse in statu, eumque habet status, non ipse statum habet. P.
p.. 't'O
' l'
EW:lt~,
'
XQC~ OUX
' '
QCU"rO~
'
xcxl. cxú-rov l:x.e~ -ro elvcx~. x:xl. oúx cxú-ro~ eze~ -ro ervcx~.
EY "rl¡l
' - ,
E~YCX~, P.·
L. exsistentia non ipse in exsistentia, eumque habet exsí"stentia, non ipse exsistentiam habet. L.
C. exsistentia et non ipse in exsistentia, atque ipsum habet exsistentia et non ipse habet exsistentiam. c.
o~ qui n'est nullement dans l'etre ; ' l'@tre tient tout de Lul, qui ne tient rien de l'@tre. D.

6. KAI Ca>N KAI APXH KAI M€TPON nPO OVCIAC c.>N 6.


H. . . . et ens et initium et mensura, substantiae anteest, H.
E. . . . et ON et principium et mensura, ante essentias ON, E.
S. Et ipse est essendi aevum et principium et mensura, ante substantiam exsistens, S.
R. Et ipse est ipsius esse saeculum et principium et mensura, ante substantiam ens, R.
A. Et ipse est ipsius esse saeculum et initium et modus atque mensura, qui et ante essentiam est, A.
F. lile quin · etiam ·est ipsius esse aeternitatí"s et principium et mensura, tamquam excelsior quam F.
P, · Idemquidps¡,us status est et aeternitas et principium et mensura, cum antiquitate essentiam }'.
p.. Kex l. cxú-ró~ \ éo-n -rou El vcx~ xcxl. cx(b>v xcxl. cipxl) xcxl. p.é-rpov, 7tpo ouo-lcx¡; b>v, p..
L. Idemque ipsius ·exsistentiae est et aeternitas et principium et mensura, cum antiquitate essentiam L.
C. Et ipse est ipsius exsistentiae et aevum et principium et mensura, cum ante exsí"stentiam, e.
D~ De l'@tre, 11 est le commencement, la durée et le terme,. Lui qui précede l'essence; D.

VeniOD8 lat. - 23.


354 .PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. KAI ONTOC KAI AICUNOC KAI, nA~TCUN .>T:, ! ···',, OVCJOnOIOC APXH 0.
H. et essentis et saeculi, et. ornnium.,, substantificum. initiun¡¡.
E. et entis et saeculi et omnium . substantificum principiu11f3.
S. et ante. id quod exsistit et ante. aevum et. omnium substantijicator . e~ principiurtt;.
R. et ante ens et saeculum et _omne . , substantifu;um principiu"R.
A. et entis et. saeculi et omnium substantijicum principiurrn.
F. essentia,. immo entis e( aeternitatis omniumque prin.cipium efficaxp.
P. antecedat, sitque et ejus qtJOd 1.est, et aeternitatis et omniurn essentiae. efficiens principiunp.
ouaw1to~o~ ápz1p..
\ N \ -'.., . \ '

¡.a.. xoc~ ov-ro¡; xoc~ oc~wvoc; xoc~. 7tocv-rwv .·


L. antecedat, sitque et ejus. q@d est.. et , aeternitatis et omniuT!l. essentiae efficiens principiurrr...
c. ...... . . et entis,et aevi et omni1-l,1rf. , ., . :,. .,, substantificum. principiutr(J.
D•.·,: •:,· ,.; . de l'étre, de sa durée, ~~~.toqt,·,· '· 11 est le prin,cipe .effectifo.

6. KAI M€COTHC KAI. T€A€VTH KAh~IA TOVTO .nPOC .TCUN A9r1CUN : O ONTCUC, IJPOCUN KATA6.
H. et medietas et finis. ,. Et ideo a sermonibus. ··. est ante, .ens secundun¡¡.
E. et medietas et consummatio. . ,. Et propter:ea ab eloqf!iis ipse vere a7Jte-ON juxtOfi.
S. ·· et med~tas ·.et finis. Et propter, hoc a!J e~oquiis qui vere prfWexsistit secundu1f!S.
R·. · et mediaiio .et finis. . . , Et pr,opter .hoc _flb.,,e,loq~iis ,,, · qui vere prae,est secundu"R..
A. et medium ac jinis est. ... Ideoque. in sa1J,(:tis1 litteris . qui vere ante est per;. ()mnerrn.
F. et medium atque finis. , , Sacr,a igitur, eloquia per omnem rer_um intelligen-p.
P. medium atque finis. 0/J. eam{¡ut¿ cq.usam; _g,s.criptis divipis is qui vere ~mus., est omnip.
¡.a.. xoct ¡.a.ecró-:-r1¡; xocl. -;sÁeu-r-1¡. Kocl. o~& 'L"OU'L"O.· :rtpoc;. _'L"Wy Ao¡(wv ó OY'rW~ 7tpowv XOC'r~.
L. medium atque jinis. Ob eamque causam a scrjptis divinis ts qui vere primus est Otnmf...
C. et medium et finis exsistat. Atque ideo ab eloquiis qui vere praeexsistit secundutr(J.
D. . le milieu et. la fin. Voila pourquoi ,le~. Écritur.es. . donp_ent a t•etre. Premien.

6. ¡ nACAN TCUN ONTCUN €nii'IIOIAN. nO,I\AAI]J\A~IAZ€TAI ·,) KAI TO HN en AVTOV KAI TO €CTI6.
H. ; omne. exsistentium. comment~m.:. 1fftt#i~lú;f!-tur. Et quod erat in ipso et quod esll.
E. ! omnem exsistentium intelligenti.am,\rmil#plicatur. Et quod erat in ipso et quod esfi.
S. :. omnem.ex,sistentium,, intentionern· rnultipJicatur:•:< , , 'r·''\·'· .Et ... era.t,.i.,.ipsp,,et .es~.·
R'. ; omnem. entium, intelligentiam• multip[icatur., •" , ]J( ~a.t. in ipso. _et ,esR.
A. •. rerum .multiplicatu.r.. intelligentiam•. , · · , . Atq~, _in ipso, et erat et esJ4..
F. ·. tiamd)ei superioris ente cogn~menta mzdtiplic(l,nt.·\·'• . De illo na71Up4e dicitur. et erat .et esf;.
P., eorum.qUQ.e,sunt.intelligetJtia multiplicatur: et.crescit. . Atqu~ ,in,eo erat, estp.
- - ,, , 1 "'\..... )
¡.A-• . 7t0C(TOCY 't'WY. OV'rWY E7tWO~OCY, 7>0J\/\OC7t ,ocq~OC'>E'\OC~ ••·.\' '· <,',
'Y '
c.. ix·/1., KOC~\ 'riJ' 'l}Y:
'T ,
,E7t
' , - '
•,OCU':'9)1c.XCX,~.
t ,
't'O, Ecr'rp..
L : eorum~ qua~. sunttintellig_.entia f!tultipf,fcq.tpr, et. crescjt.. ,, i . ,.\\'•'!'•' , . , , ,, At~, irz eo,.erat, e~tl...
c. 1 .ommu.m.d:m:um· quae.'.sunt1 cogitt;zti~m.:,m~#ipli,;a(~f'.·, ,<c\(j 'Jf.~.~~'J~~~· tn;oprie . fi!lt{bratrn, erat. et ,est:.
D~ ¡.Je~:,~wi•le.:. :qu¡¡.utés(, ~e. toute~¡J~~.Lso~,:sJ,iJ{~trf;~. ¡l .; \¡,: i>e Lui o}t;P.e...t vr-aAm~"t~~\tf\n*er qu'JJ '~~tD~

6. i KAI TO €CTAI KAI TO €r€N€TO KAI r1N€TAI KA,t.r.€NHC€TAI,KV~I~C,VI\IIIN €CTAI TAVTA rAP nANTA 6•
H • . et quod erit et quod factum est et fit et fiet proprie nostrum est; .. , · ista enim omnia
E. et quod erit et quod factum est et fit et fiet proprie laudatur ; haec enim omnia
S. et eri_t et1actumc est et fit et fiet propri_e. laudatur,; ,.. . . . ... , , istr;z._enim omnia
R ... et ent. etfactum.\est et jit et fiet¡pr,opne,.Jo,u,dat.t«•;v .. ·,, ··w· .. ,. . ,¡,;.. ;-¡,,·, ,1 hq.(tr; ·~m. .omnia
A. ,:.et qit, et,fit .etufiet pr:f!Prie,laudar.z.tur· ;, ,,, · v. :\•,¡\\\\·;,'; \ ... ;;:•.\\:·,:¡\,,·· . . · ~·,et#.m. ~9.
F. v:>.et¡_.erit,dtem· facturrz;est jitque,;·,et>,;fot .,;. ·. '((>,V;\•:i,\·¿~ '-'\ .~/¡, ,y,:,, )i'!::,. h\\1 (~.: .\\.~C.:,:gzi_m: . f',~fJ.
>

P. ;,,;.,rtJ,t,¡fiebat-, fit~·fiei proprie ?a.%44antur 1 ''.'.IÚ''!h0ini'1· ·.,"., v.\1'<.<'-~'•'>·, \:, ~-,,., )•::\ \).h.@r;.r,~'!,Z .. Omf~.Ja
' \ 1 '
1 ' ' 1 , \ , '. , . ., ( ' - - \ ,
¡.a.. ,, x.oc:.· -ru:· .t;;Q'Toc.r. xoc~ -:o eyev:-ro xocr..·, ')'W.E't'CY,~., xoc.~ \}~Y'l}.anoc~,.~vp~w~ u¡.a.-v~L't'otL-" : · -roc'!'FildY~P ,:rcocv:oc
L • .,.,.er:zt-,:jiebat,,fit,:fiet proprze la.udantur;v,úy;,:,.v;,\(( -,. ,.·~·-.,,,.,,.v;;•,,_:. \'.';·.::\'JI\?. 1,\h~~~.~~m~.,~~~~-i
C.,\.eherit,,jtemfactztm.est etfit,,ef:jiet;• . i';\!)',(\'.'V.l\( 1,\ \>•, ,·,;'}i\',\, \, ,1,\'\\','i:',:\';1,/.' >•. ~f·~m:.~a. •
1). ; . qu'lh est,diU~Il ser.a, .qu'll est ,d~ve.nu,¡ qq'Ili.de.vi~nt ,et;:.qJJ~~\, -eYl4l-Pdr~A ;: ~oqte,~-_ees. f9QDUies,
VINGT-DEUXIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUE TOUT ETRE IMITE. 355
6. TOIC 0EOnPenwc NOOVCI TO KATA nACAN AVTON EnJNOIAN 6.
]{. Deidecore intellectibus secundum omne commentum eunH.
E. divinitus intelligentibus secundum omnem excogitationem ipsurre.
S. ut decet Deum intelligentibus ipsum secundum omnem intentionem.S.
R. Deodecenter laudantibus secundum omnem intelligentiam ipsuffR..
A. iis qui convenienter intelligunt per omnem intelligentiam ipsufll4..
F. apud eos qui divina, ut decet, intelligunt Deum significan/ per omnetrF.
P. iis qui divine intelligunt eum omni intelligentia et cogitatione excellentiu![J.
P.· ":'OL~ 8E:01tf€1tW~ VOOUO"L -ro xa-rdt 1tiiaav athov E7tlvoLa!p..
L. iis qui divine intelligunt eum omni i'ntelligentia et cogitatione excellentiusL.
C., iis qui ut Deum decet intelligunt esse eum ·secundum omnem cogitatione11C.
D., a ceux qui ont le sens de ce qu'est Dieu, disent que de toutes fa~omo.

IS. , vnePOVCIWC EINAI CHMAIN€1 KAI TWN nANTAXWC ONTWN AITION IS •


. H. · supersubstantialiter esse significant, et omnimode essentium causatn.
E.· superessentialiter esse significan!, et ubique exsistentium causalem.
S. , supersubstantialiter esse signijicant, et exsistentium ubique causam.
R. 1 supersubstantialiter esse significant, . et ubique •entium causam.
A .. supersubstantialiter., esse significant, et eorum quae sunt ubilz"bet causam.
F. . intelligentiam. superessentialiter esse, et omnium quomodolibet sint principium.
P.,\ qu,am, essentia esse declarant,
'.' -' 1 T ,
et eorum quae. quovis modo sunt causam et auctorem.
p. ..... U'lt.€f0UO"LW~ . EWIXL. 0"1)p.1XW€L, xal .-rwv 'ltav-raxwc; ónwv · at-rwv.
L. · quam: essentia esse. declarant, .. et eorum quae. quovis modo sunt causam et auctorem.
C.·. suprasubstantiam significant, et esse causam eorum qui modis omnibus sunt.
D. .. 11 dépasse tous les @tres, qu'II est l'auteur de toutes les manieres d'etre•

. KAl fAP OVAE.MEN.ECTI TOA€ A€ OVK ECTIN OVA€ nH MEN ECTIN 6.


H.,,., h Etenim neque quidem·. est,,q'l,l.od autem non est; ... nec in quibusdam estH.
E. , ,. ':,:· , Etenim neque q~idern es( ]J¡J~, .hoc..autem, non .est ; neque ibi quidem estE.
S. v · :i'•l',. Etenim rion,hoc•.qUid~\es.t,dJoc autem non est; .· . ·.. neque alicubi quidem ests.
R. ~~ Et#lim. non hoc ·aliquid qt~-idem. est,}uu;, (lliquid .autem. no.n est; neque quo quidem estR.
A ..,; , i..Nam profecto non. istud. quidem. t~st) 'illud vero non est; , neque alicubi estA..
F. .) . , jp.m vero Deus no.n. hoc quidem e#, .illud v.ero . non est ; neque hic- quidem et ita estF.
P. •'·' ·,,,,:. \··. :.. ,. Etenim non et.}u~c est, et illf#] non. est; . :-·~ .. P.
p.. ; . . Kal y&p ou -rÓOE p.sv EO"'rL, -róoe os oux ea-rw· oúos 1t7í p.sv ea-rL op-.
L. ; .... : . Etenim non et hoc t~st, e.t. illud non est ,· . ,.... · .· L.
C . ., , ., ,' ·. · Etenim non hoc quidem est, illu4 vero non est ; ,. ' , · :· nec aliquo, quidern .. 111;0do. este.
D. ,,,. Cart JI. n'e~t::J.tas, ceci.. au poitd, d~ n~etre. pas. cela; U ri'est. pa~ d~une {a~on au poinb.

IS. : HH A€- OVK ECTIN AMA nANTA ECTIN WC nANTWN AITIOC fS.
H. . in .'quibusdam no.n est ; sed in omnia est, sicut omnium causa,
E. ibi autem no.n est ; sed omnia est, ut causalis omnium,
S. alicubi autem non est; sed omnia est, ut omnium causa,
R. quo autem no.n est ; sed omnia est, ut omnium causa,
A. , alicubi, non t~st; sed omnia est, ut omnium causa, . ;-u
F. . ibi vero·. et. aliter- minime ; . . . . ._, ... st~d est simpliciter, omnia,. ut. o.mnium, causa,
P. ,'.;., ..· , . : ;.·, ..-.,.'·'"\'·"·\ ,,, 1.':·,"-'¡'· , '\·'·--' _. \·;.,. i.\'.·.::.,.:,•c, ,..,_ "':sed, est;_onlnia,·. ut aue<tor., omnium,
p.. : m¡ .o& oux EO"'rLV" ' . ' ' MA~ .1táv-ra ea-rf.v, wc; 7tCÍV~WV IXL'rLOc;,
L . .,,:,.-,.... ,,, -.·.;,\ ):i,:,LIYI< ,,, \\·, ......... : :csed,est,omñia,.ut auctor omnium, ,_\-,,.·>.'>'-·
C. ,-.aliquo,'IJero non est; . \¡•·.' .. sed potius,,omnia est, ut omnium auctor, ,·:,.,¡\•.-,.,,•;,
D..... !(e. 1.n'itre ,, pas .. ~'une autre ; 11 . est .. de. tout~s-. fa~otis;...,tmnme cause: d~ toutes ~~~ons ; •
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. KAI EN AVTW nACAC APXAC nANTA CVMnEPACMATA nANTú>N Tú>N ONTWN CVN€1\ú>N 6.

H. et in ipso omnia initiata, omnia sunt conterminata, omnium exsistentium comprehendens H.


E. et in ipso omnia principia-, omnes confines, omnes conclusiones omnium exsistentium coambiens E.
S. et in ipso omnia principia, omnes terminationes omnium .causa totorum comprehendens S.
R. et in ipso omnia principia, omnes conclusiones omnium totorum .comprehendens R.
A. et in se omnia initia, omnes conclusiones et terminas rerum omnium continens A.
F. omnia rursus in se principia, omnes conclusiones et terminas omnium rerum continens F.
P. atque m se principia omnia, omnes conclusiones atque fines eorum quae sunt omnium continens P.
P.· x:ú ev :útijl 1tci.o-a~ cipx&~, 1t&na o-up.TCEplio-p.aTu. mxvTwv 't'WV ovTwv o-uvixwv p..
L. atque in se principia omnia, omnes conclusiones atque fines eorum quae sunt omnium continens L.
c. et in se omnia principia, omnes omnium rerum terminationes continens C.
D. 11 ramasse et recele d'avance en Soi tous les principes D.

6. KAI nPOEXú>N KAI VnEP TA nANTA ECTIN ú>C nPO nANTú>N VnEPOVCIWC 6.
H. et praecontinens, et super omnia est, sicut ante supersubstantialiter H.
E. et praehabens, et super omnia est, ut ante omnia superessentialiter E.
S. et praehabens, et Sf!Per omnia est, sicut ante omnia supersubstantialiter S.
R. et praehabens, et super omnia est, ut ante omnia supersubstantialiter R.
A. et antehabens, et super omnia est, ut qui ante omnia per substantiae eminentiam A.
F. et antehabens, et super omnia est, ut qui ante omnia praeest mirabili super F.
P. et ante omnia habens, idemque omnia superat, ut qui ante omnia praestantiore modo sit P.
p.. xat 1tpoéxwv, x.ú i.m€p Ta 1tci.vTa eo-Ti v, Wc; ...:po 1tci.V't'WV Ú1t€pOUO"LWc; f-L·
L. et ante omnia habens, idemque omnia superat, ut qui ante omnia praestantiore modo sit L.
C. et anticipans, et supra omnia est, utpote ante omnia supraessentialiter C.
D. et termes des choses; 11 domine tout, Lui qui avant toutes choses existe d'une D.

6. VnEPú>N !110 KAI nANTA AVTOV KAI AMA nANTA KATHrOPEITAI KAI OV!1€N ECTI 6.
H. praeest. Ideo et omnia ejus simul praedicuntur etnihil est H.
E. super-ON. Proinde et omnia de eo et simul praedicantur, etnihil estE.
S. superexsistens. Propter quod et omnia de ipso et simul praedicantur, etnihil est S.
R. superens. Propter quod et omnia de ipso et simul praedicantur, etnihil est R.
A. praeest. Idcirco et omnia ipsius sunt simulque praedicantur, etnihil estA.
F. essentiam ratione: Quamobrem de illo simul omnia praedicantur, neque est F.
P. quam essentia. ·!taque omnia de eo atque id simul dicuntur, nihilque est P.
p.. Ú1tEpÓ>v. ~Lo xat 1tlivTa athou xat &p.a xa-.T1¡opEi''t'aL, xat oúoév ÉO"TL p..
L. quam essentia. !taque omnia de eo atque id simul dicuntur, nihilque est L.
C. s.upraquam exsistens. Quamobrem omnia de ipso et simul dicuntur, nihilque est C.
D. maniere éminente. Aussi toutes qualités lui sont attribuées en m~me temps, mais 11 n'est rien D.

6. Tú>N ONTWN nANCXHMOC nAN€1!1€0C AMOPci)OC 6.


H. exsistentium ; omnis habitus, omnis species, informis, H;
E. exsistentium ; formosissimum, speciosissimum, sine forma, E.
S. omnium; omnis figurae, omnis formae, sine forma, S.
R. omnium; omni'no defiguratus, omnis formis, sine forma, R.
A. omnium; omni figura et omni specie praeditum, formaque carens A.
F. aliquid omnium ; omnem figuram speciemque possidens, interim ab omni forma et pul- F.
P. omnium; figuraque omni et omni forma praeditus est, cum interea formae expers sit P.
fL~ -::wv 1tliv-::wv· 1t~vo-x·r¡p.oc;' 1tavdo~;oc;' ocp.opr¡¡oc;' P.·
L. omnium; figuraque omni et omni forma praeditus est, cum interea formae expers sit L.
C. omnium; est omnis figurae, omnis formae, sine forma, C.
D;. de tout ce qui est. 11 a tous les traits, tous les genres, Lui qul dépasse formes D.
VINGT-DEUXIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUE TOUT ETRE IMITE. 357

6. AKAMHC APXAC KAI MECAC KAI TEAH TWN ONTWN ACXETWC 6.


H. inspeciosus ~· initia et medietates et fines exsistentium innumerabiliter H.
E. sine specie; principia et media et fines exsistentium immensurate E.
S. sine pulchritudine ; •principia et media et fines exsistentium incomprehensibiliter S.
R. sine pulchritudine ; principia et media et fines entium irretentive R.
A. ac specie; principia et media et fines rerum immense A.
F. chritudine segregatus ; principia, media et fines rerum absolute F.
P. ac pulchritudinis; principia, media et fines eorum quae sunt libere P.
p.. cixrxn.;¡,.. á.pzix.¡; xrxl p.éarx xrxt -rÉAT\ -rwv ó'v-rwv ciaxhw,. p..
L. ac pulchritudinis ; principia, media et fines eorum quae sunt libere L.
C. sine pulchritudine; principia et media et fines rerum solute C.
D. et beautés ; les commencements, les miJieux et les fins de tout, 11 les possede d'avance D.

6. KAI E:HPHMENWC EN EAVTW nPOEIAHCilú>C KAI nACIN TO EINAI KATA MIAN KAI 6.
H. et praecipua in se ipso comprehendens, et omnibus esse secundum ur.tam et H.
E. et remole in semetipso praeambiens, et omnibus esse juxta primam et E.
S. et excellenter .in se ipso praeaccipiens, et omnibus esse secundum unam S.
R. et segregatim in se ipso praeaccipiens, et omnibus esse secundum unam et R.
A. et eminenter in se ante comprehendit, omnibusque esse per unam et supreme A.
F. praecipueque anticipans in se ipso, omnibus essendi munus per unam supremeque F.
P. ac praecipue in se occupavit, omnibusque statum una eademque P.
p... xcx.t S~~p"tlp.évwc; Év Écxu~~ 7tpOSLÁ7}r¡tWc;, xcxt 7t!ia'L '!0 elvcxr. X(l"t'Ct ttiav xat p..
L. ac praecipue in se occupavit, omnibúsque existentiam una eademque L.
C. et abstracte in se ipso anticipata habens, et omnibus largiendo ut sint secundum causam unam C.
o. en Soi d'une maniere absolue, saos pareille ; a tous 11 confere l'@tre, comme une cause D.

6. VnEPHNWMENHN AITIAN AXPANTWC EniAAMnWN El rAPO KAS HMAC HAIOC 6.


H. supercoadunatam causam intaminate supersplendens. Si enim qui erga nos est sol H.
E. superunitam causam incontaminate declarans. Si enim juxta nos sol E.
S. superunitam causam immaculate lucendo superfundens. Si enim noster sol S.
R. superunitam causam immaculate superfulgens. Si enim qui secundum nos sol R.
A. conjunctam causam sine contaminatione infulget atque infundit. · Si enim visibilis sol A.
F. simplicem causam sincerissime superlustrans. Sol quidem hic noster F.
P. simplici causa integre et incorrupte impertit. Si enim sol hic quem videmus P.
fL· l11tSp1)VWfLÉ11'f\V O:L'rtrxV «xpciv't'WIO É1t~ACÍp.1tWV. EC yap b xrxG' 7wii,. 1\ALO¡; P.·
L. simplici causa integre et incorrupte impertit. Si enim sol hic quem videmus L.
C. et supraquam copulatam pure illucens. Si enim sol ille noster c.
D. unique, archisimple, qui donne sa pure Iumiere. Oui, si notre soleil, D.

6. TAC TWN AIC0HTWN OVCIAC KAI nOIOTHTAC KAITOI nOMAC KAI AIACilOPOVC OVCAC 6.
H. sensibilium substantias et qualitates, atqui multas et dijferentes exsistentes, H.
E. sensibilium essentias et qualitates, et quidem multas et discretas exsistentes, E.
S. sensibilium substantias et qualitates, et quidem multas et differentes exsistentes, S.
R. sensibilium substantias et qualitates, quamvis multas et differentes exsistentes, .R.
A. sensibilium substantias et qualitates, permultas licet atque differentes, A.
F. essentias qualitatesque sensibilium, quamvis permultas atque differentes, F.
P. eorum quae sub sensum cadunt essentias et qualitates, quamquam multae sunt ac dissimiles, P.
p.. -rix.c:; 'tWV aia-91)-rwv oúa(rx¡; xrxt 1tO~Ó'tr¡-.rx<;, xrxhoL '!toA).&¡; xrxt o~rxcpópouc; ouarxc;, fL •
L. eorum quae sub sensum cadunt essentias et qualitates, quamquam multae sunt ac dissimiles,. L.
C. rerum sensilium substantias ac qualitates, quantumvis multae sint ac diversae, C.
D. malgré le nombre et la diversité des natures et des énergies qui forment le monde sensible, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

8. OMWC AVTOC EIC ú>N KAI MON0€1A€C EniMMnWN $ú>C ANAN€01 KAI TP€$€1 KAI $POVP€1 6.
H. tamen ipse unus ens et unispecie splendens lumen renovat et nutrit et custodit H.
E. tamen ipse unus ens et uniformis illuminans lux renovat. et nutrit et custodit E.
Stamen ipse unus exsistens et uniforme lucendo superfundens luTffen renovat et nutrit et custodit · S.
R. tamen unus ens et uniforme superfulgens lumen renovat et nutrit et custodit R.
A. ipse tamen unus cum sit et uniformem infundendo lucem renovat, nutrit, servat, A.
F. ipse tamen unus cum sit lumenque unicum superlustret renovat, nutrit, servat, F.
P. tamen ipse qui unus est aequabiliierque lumen fundit renovat, alit, tuetur, P.
¡;.. 8¡;-w~ OCÚ't'O~ ELt; wv xoct ¡;.ovoe~ob; ÉmArXfl-'ltWV cpwt; «vocveo~ xoc~ 't'pÉcpe~ xoct cppoupsL P.·
L. tamen ipse qui unus est aequabiliterque lumen fundit renovat, alit, tuetur, L.
Gimul ille cum sit unicus et uniformiter diffundat lumen suum, renovat et nutrit et servat c.
L\l'un coup, par lui seul, par les rayons d'une lumiere identique, recrée, nourrit, conserve, D.

6.KAI T€/\€101 KAI AIAKPINEI KAI ENOI KAI ANA0Mn€1 KAI rONIMA EINAI nOI€1 KAI Av=:€1 KAI E~TT€1 6.
lit perfioit et discernit et coaduriat et refovet et generantia esse facit et crescere et mutat H.
&t perficit et discernit et unit et refovet et fecunda esse facit et auget et mutat E.
Set perficit et discernit et unit et reflorere facit et germinabilia esse facit et auget et commutat S.
Rat perficit et discernit et unit et refovet et germinabilia esse facit et auget et commutat R.
Aperficit, discriminat, conjungit, refovet, fecundat, auget, immutat, A.
Fperficit, distinguit, colligit, refovet, fecundat, auget, permutat, F.
Pperficit, dividit, conjungit, fovet, fecunda reddit, auget, mutat, P.
¡;.xat 't'SAE~O~ xoct o~ocxplve~ xat EYOL xoct &n6:iA'ItS~ xoct yóv~p.oc elva~ 'ltO~SL xoct ocuEs~ xoct eEoc'AAár.st'. P.·
Lperficit, dividit, conjungit, fovet, fecunda reddit, auget, mutat, L.
Cat perficit et distinguit e{ unit et refovet et fecundat et auget et immutat c.
Dacheve, distingue, assemble, réchauffe, féconde, fait croitre; change, D.

o.KAI ENIAPV€1 KAI €K$V€1 KAI ANAKIN€1 KAI Zú>OI nANTA KAI TWN 0/\ú>N 6.
H.t stabilit et• germinificat et reparat et vivificat omnia, .·,. ·. et. omnium··, H.
',)1

Eet: collocat .et plantat et removet et vivificat omnia; '· ·· · et omnium·. · E.


Set ·' collocat et ··ex planta prodire facit et sursummovet et vivifica/· omnia, · " , et totorum · S.
Ret · collocat · et. naturalia · perficere facit · et auget et rem.oVet et vivificat omnia, ·· et totorum · R.
4irmat, implet, iustollit vivificatque omnia, et quodlibet A.
Fjirmat, producit, excitat, vivificat omnia, · rursusque unum- F.
Pjirmat,-"edit, movet, vitaliaque facit omnia, et unaquaeque P.
fLl'!XL Év~OpÚs~ xoct excpÚs~ xrxt dvocxwsL xrxt ~WOL 'ltrXV't'OC, . · xrxt 't'WV 8Awv · P.·-
Lftrmat;}~dit;,- movet, vitaliaque facit omnia, · . ·· .·, et unaquaique · , L.
Cst;firmat et producit· et stiscitat et vegetat omnes; ,\~·:; et quodlibet ·. c.
L\lffermit;'produitjitriet ert•branle et vivifie toutes>choses,~~:·.'>li ¡· · :'¡,··en· sorte1 que ::• D.

6.€KACTON OIKEIWC' AIAVTW TOV .TAVTOV KAI ENOC HI\IOV METEX€1 6.


Hmamquamque proprie.: et ipsi .· unius ipsius solis participant, H.
Eunumquodque · proprie sibi eumdem et unum solem participat, E.
Sunumquodque juxta proprietatem suam eodem et uno sole participat, S.
Runumquodque proprie· sibi ipsi eodem et uno sole participat, R. ·
Asi omnibus · modo sibi ·congruo .·< unius ejusdemque solis est particeps, A.
Fq~odque ex omnibus,1 pro· natura sua:lí ,.·Ú.\; ~.;•.\'tmius ejusdemque.¡ solis.·' est:particeps, P •.
'PriS'hüjtis universitatis' ., ·pro'captu SWF,·:'•í····•\\ ·únius··atque.'ejúsdem soliiestparticeps, P.·
¡J..Exoca..-ov · .;, oixs(wc; É:IXu't'¡j. , 't'ou 't'ocÚ't'oÜ· xoct é:vo<; ~'Aiou p.s-réxs~, p. ..
Lres hujus universitatis · ·. · .\ " ·pro· captu suo unius · atque: 'ejusdem solis1 est particeps, L. ,.
Cex iis . modo cuique proprio unius ejusdemque solis particeps. exsistit, C. ¡':

D.chaéúne d'elles,: exactement co'inme i1 lui faut, a part au meme, unique · soleiJ¡. í':!lJ J' D. '.
VINGT-DEUXIEME SECTION : DIEU EST L'ÉTRE QUE TOUT ETRE •IMITE. 359

fi.KAI· TAC Tú>N nOMú>N METEXONTú>N O EIC Hi\IOC AITIAC EN EAVTúl MONOEIAú>C nPOEIAH~EN 6.
H. et multorum participantium unus sol causas in se ipso unispecialiter comprehendit, H.
E. et multorum participantium unus sol causas in se ipso uniformiter praeambit, E.
S. et multorum participantium unus sol causas in se ipso uniformiter praeaccepit, S.
R. et multorum participantium his unus sol causas in se ipso uniformiter praehabet, R.
A. plurimorumque participantium sol unus in se ipso causas ante uniformiter cepit, A.
F. atque ipse sol unus causas omnium ante haec uniformiter in se ipso comprehendit, F.
P. causasque multorum quae participant in se aequabiliter anticipatas habet, P.
¡J.. xat "t&c; "rWV 7tOAAwv p.E"rE"X,OV"rWV ó s!~ 1\'Awc; al"r~a~ év eau"ri¡) p.ovos~bw~ 7tpos~A'1\?E, P.·
L. causasque multorum quae participan! in se aequabiliter anticipatas habet, L.
C. et plurimorum se participantium causas sol unicus in se ipso uniformiter anticipavit, C.
D'lui, tout unique qu'il est, possede d'avance en soi sans distinction les forces de tous ceux qui D.

fi. nOMúl re MAJ\AON Enl rHC KAI AVTOV KAI nANTú>N AITIOC 6.
H. multo magis terrae et ipsius et omnium causa H.
E. multo magis super terrae et ipsius et omnium causalis E.
S. multo magis · in causa et ipsius et omnium S.
R. multo quidem magis in ea quae et ipsius et omnium causa · R.
A. multo magis in solis et omnium causa A·
F. multo sane magis t"n ipsa solis omniumque causa prius F.
P. certe majore ratione in ejus atque omnium causa prius P.
P.· 7tOAAi¡) ys p.<iAAov E7tt ñi~ xat a1.hou XClL 7ttiV"tW'\I al"t~Cl~ fl·
L. certe majore ratione in ejus atque omnium causa prius L.
c. potiori utique ratione in ipsiusmet solis ac rerum omnium causa C.
Dte~oivent de tui, a combien plus forte raison, Celui qui est la cause du soleil et du reste D.

6.nPOVcl:iECTANAI TA nANTú>N' Tc.>N ONTú>N nAPAAEirMATA KATA MIAN VnEPOVCION 6.


Hsupersubsistere · .:·. omnia exsistentium paradigmata secundum unam supersubstantialem H.
Epraetexissé\ ipse · .··· . omnium exsistentium ·paradigma!a secundum unam superessentialem E.
Spraeexsistere,·-' · omnium exsistentium exemplaria secundum unam supersubstantialem S·
Rpraesubsistere ··· omnium entium exemplaria secundum unam substantiam R.
Asubsistere ' · omnium exemplaria rerum una supersubstantiali A.
P exstitisse · rerum omnium exemplaria · secundum singularem superioremque F.
P constitisse., omnium rerum exemplaria una quae essentia superior P.
p.~poücpsa"ráva~ "ttX 7táv"ta "tWV onwv 7tapaodyp.a"ta xa"t& p.~av U7tEpoúa~ov P.·
Lconstitisse ·:.. ., .., omnium rerum exemplaria una quae essentia superior L.
Cpraeexstitisse .· rerum omnium· exemplaTia secundum unicam supraessentialem C.
Dpossédeta-t•ll:: ' les exemplaires de tous les @tres; les ayant tous ensemble d'une. D.

fi.ENú>CIN ':.·:,¡ i<'. · CVrXú>PHTEON EnEI KAI OVCIAC nAPArEI 6.


IIGoadunationem indulgendum ·est, quia et substantiam praeterit H.
Eunitatem, concedendum, deinde et essentias adducit E.
Sunitionem, est concedendum, quoniam et substantias producit S.
Ratnionem, concedendum, quia et substantias adducit R.
Aatnitate est concedendum, quía ·et substantias producit A· ·
Fessentia unitatem ·· · oportet, quandoquidem et producit essentias F.
Put conjunctioné ' · , concedendum est, . .· · quandoquidem essentias etiam in lucem profert P.
p.¡vwaLv · auyx.t.lp'll"Éov, É7tsl. xal. oúa~ac; 7to:páys~ p.·
, Lut ·conjunctione r concedendum est, quandoquidem essentias etiam in lucem profert L.
C,opulationem . \•: '' concedendum est, quandoquidem haec ipsasmet essentias producat 1 C.
Dananiere inóuie? Nous le , Lui accordons. · C'est bien Lui qui cause les essences '' · D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. KATA THN AnO OVCIAC EKBÁCIN nAPAAEirMATA. AE <PAMEN EINAI TOVC EN 9Eú> o.
H. secundum de substantia proventum. Paradigmata autem dicimus esse in Deo H.
E. juxta ab essentia egressionem. Paradigmata autem dicimus esse ipsas in Deo E.
S. secundum excessum a substantia. Exemplaria autem esse dicimus in Deo S.
R.secundum eam quae a substantia egressionem. Exemplaria quidem dicimus esse eas quae in Deo R.
A. secundum quod a substantia excedit. Exemplaria vero esse dicimus rationes in Deo A.
F. per excessum essentias eminentem. Exemplaria vero dicimus rationes in Deo F.
P. quod secretus sit ab essentiis. Exemplaria autem dicimus esse essentiae rerum P.
fl-· xa..-a .--l)v <Í'ltO oúaia.¡; i'x~a.ow. Ila.pa.oeiyp.a.-ra.ur¡a.tJ.e'l dva.L . -roo~ ev 8ei¡> p..
L. quod secretus sit ab essentiis. Exemplaria autem dicimus esse essentiae rerum L.
c. secundum excessum essentiae. Exemplaria vero dicimus esse .rationes in Deo C.
D. en se tenant hors de l'essence. Nous entendons par exemplaires les raisons qui D.

6. Tú> N ONTú>N OVCIOnOIOVC KAI ENIAiú>C nPOV<PECTú>TAC "OrOVC. OVC H 9€0/\0riA .6.
H.in exsistentium substantijicos et unialiter praesubsistentes sermones, quos theologia H.
E. exsistentium substantificas et uniformiter praetextas rationes, quas theologia E.
S. exsistentium rationes substantificas et singulariter praeexsistentes, quas theolagia S.
R.entium substantificas et unitivas praesubsistentes rationes, quas theologia R.
A.substantificas rerum et singulariter ante subsistentes, quas praedestinationes A.
F. substantificas rerum ante haec omnia singulariter exsistentes, quas theologia praedefini- F.
P. effectrices rationes quae in Deo conjunctae ante fuerunt, quas scripta divina P.
fl-· •wv ov-.:w.v oÚcrLO'ltOLOU~ xa.t EVLa.iwc; 1tpoür¡ecr-rw-rx~ Hyou~, oü~ 1¡ GeoAo¡ia. p..
L. effectrices rationes quae in Deo conjunctae ante fuerunt, quas scripta divina L.
C. substantificas rerum et unite praeexsistentes, quas divinus sermo C.
D. produisent les @tres et sont d'avance ett Dieu d'une riteme maniere. L'Écriture les appelle D.

o. nPOOPICMOVC KMEI . · KAI ,eEIA KAI ArAeA 9€1\HMATA Tú>N, .ONTú>N A<POPICTIKA ..6.
H.praedefinitiones vocat, · .· ., , · .. , , 1\>: , •. et, divinas et benignas voluntates ..• H.
E. praedestinationes vocat, · et divinas et-. aptimas. voluntates: exsistentium discretivas E.
S. praedefinitiones vocat, et divinas: et banas .voluntates exsistentium determinativas. S.
R. praedeterminationes vocat, . et divinas et bonas voluntates entium discretivas R.
A. theologia vacat, et banas divinasque. voluntates eorum quae sunt definitrices A.
fl,. tiones .. sive. praedestinationes vocat, et divinas bonasque valuntates rerum definitrices amnium F.
P. praedestinationes appellant, divinasque. ac banas voluntates quae canstituunt P.
p.. 7tpoopL~p.ou¡; xa.ÁeL', xa.t ~e La.' xa.t. dyaGa GeA-/¡p.a.•a. 't'WV ov-r:wv .·á.r¡opLcrnxa fl-·
L: praedestinationes appellant, . divinasque : ac . bonas .voluntates quae constituunt L.
o. vocat praedefinitiones,. ..et divinas: atque. banas valuntates rerum definitrices .C.
D. pré,déterminations, ;'·;· ou vouloirs divins· bienfaisants, qui décident .etl·produisent .. J).

6. KAI nOIHTIKA KAe OVC O VnEPOVCIOC TA ONTA nANTA KAI nPOú>PICEN 6.


H. . . . exsistentialis essentia omnia et praeconstituit H.
E. et factivas, secundum quas ipse superessentialis exsistentia amnia praedestinavit E.
S. et effectivas, secundum quas supersubstantiales essentia amnia praedefinivit S.
R. et factivas, , secundum quas. quae supersubstantia entia omnia et praedeterminat R.
A.atque effectrices, secundum .. qU,as ipse supersubstantialis Deus · quae;.sunt omnia pr~destinavit A.
F.' atque effectrices, · ·.. per. qua.S,:ipse· ruper.. essentiam peus .. ·. ( quae, SU:'!i. omnia, Pr~scripsit . P.
P. et faciunt amnia, quemadmadum, Deus qui essentiae anteceJlit .~ ea quae sunt et, ante statuit P.
.., fl-· XCI,L 'ltOLll•Lx<Í., XIX a·. oüc; ¿ Ú1tepoÚcrLOió ¡ ' . ' 't'cl ov-ra.. 'ltCiv-.:a. xa.t 'ltf'OhlfLCl'i P.·
~I L. etfaciunt omnia, quemadmodúm Deus qui essentiae 'antecellit ,. , ,·: ea quae sunt et 1 ante. statuit, L.
C. et effectrices, secundum quas qui est supra substantiam .1:. , , omnia quae sunt praedefinivit :0.
D.les choses. Celui qui est Jnconcevable use. de ces exemplah:es quand:. 11 décide. et... fait toutes ·. D.
VINGT-DEUXIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUE TOUT ETRE IMITE.

6. KAI nAPHrAr€N €1 A€ O <1>1/\0CO<J>OC A:::JOI K/\HMHC KAI nPOC TI nAPAA€JrMATA 6.


H.et perduxit. Si autem philosophus dignum ducit Clemens et ad aliud quid paradigmata H.
E. et adduxit. Si autem philosophus dignum ducit Clemens et ad aliquid paradigmata E.
S. et produxit. Si autem philosophus Clemens probat et ad aliquid exemplaria S.
R. et adduxit. Si autem philosophus dignificat Clemens et ad quaedam exemplaria R.
A.atque produxit. Si autem et philosophus Clemens vult etiam ad aliquid dici exemplaria A.
F. atque produxit. Si autem (ut Clemens philosophus censet) forte dicendumsit etiam ad aliquid F.
P. et in lucem protulit. Quod si Clemens philosophus vult etiam ad aliquid exemplaria P.
p.. xott rca.pfrrrx.y<.v. El ol:: ó 'f~Aóa-ocpo.; aE~oí:' K)d¡p:r¡.; xrx.t rcpó10 •L rcrx.prx.oeiyp.ot-rrx. p..
L. et in lucem protulit. Quod si Clemens philosophus vult etiam quae in rebus ipsis L.
C. et produxit. Si autem vult Clemens philosophus ad aliquid dici exemplaria C.
D. choses. Quand le philosophe Ctément pense qu'il y a lieu de voir des exem- D.

6. /\€r€CE>AI TA €N TOJC OVCJN APXHrJKWT€PA nPO€JCI M€N OV AJA KVPIWN KAI nAN- 6.
H.dici in exsistentibus antiquiora, praeiit non quidem propriis H.
E. dici in exsistentibus antiquiora, provenit quidem non per propria E.
S. dici in exsis~entibus principaliora, procedit quidem non per propria S.
R. dicique in .exsistentibus principaliora, procedit quidem non propria R.
A.quae sunt ~n rebus magis principalía, . ,. . procedit quidem illi oratio non per propria A.
F. exemplaria dici quae in ordine rerum principaliora sunt, procedit quidem ejusmodi sermo non per F.
P. quae, in rebus ipsis principatum tenent referri, progreditur quidem non propriis P.
p.. AÉye.,-Oa.~. -.~· f.v •oL<; oua-w dpz'llyLxw-rEprx., rcp~ELa-~ ¡úv oú \ OLclt xup~wv xott rcrx.v- p..
L. principatum tenent dici exemplaria ad aliquid referri, progreditur quidem non propriis L.
C. quae sunt {n rebus principaliora, progreditur quidem, cum sic loquitur, C.
D. plaires dans les premiers de chaque groupe d'@tres, il ne s'exprime pas d'une maniere cor- D.

6. T€1\t.lN KAI An/\WN ONOMATWN O· 1\0rOC AVTW CVrXWPOVNTAC A€ KAI TOVTO OPE>WC /\€r€CE>AI · 6.
H.et. omnibus et simplit;ibus 1)0mi,U,bus,ser,1f)(J, est ei, , . indulgentes autem et istud recte dici, · H.
E. e~ perfecta et ,simpla no~na,.J:atio~ipsi,., . ,. . , ... concedentes autem et hoc recte dici, . E.
S. et perfecta et simplicia .nomina sermo.. illi, ·, · concedentibus autem et hoc recte dici, S.
R. et omnino perfecta et simplicia nomina. ratio ipsi, corzcedentes autem. et..hoc recte dici,. · . R.
A.et, absoluta et.simplicia nomina,· ceterum ut concedamus et hoc recte dici, A.
F. pr:opria et, perfecta simpliciaque nomina, . ceterum ut c0ncedamus ·hoc etiam recte dici, F.
P.generalibusque ac simplicibus verbis oratio,,. sed ut concedamus hoc etiam recte dici,. P.
P.· 'rEAWV xrx.t IXrcAWV óvop.á-rwv ó Aóyo" onhéj>, . a-uyzwpoÜ'I'rrt.IO ol:: xott -roü-ro opGw,. AÉyeaGrx.L, P.·
L. generalibusque ac simplicibus verbis oratio, sed ut concedamus hoc. etiam recte dici, L.
C. non per propria et perfecta et simplicia nomina, sed si concedamus etiam hoc. recte dici, ·. C.
D. recte, parfaite et juste:ku ,¡ · .,,_~ ·'1 , · · ·:·• mais, supposons qu'il ait raison·,. · ·· .D.

!l. THC E>€0/\0rJAC..,MNHMON€VT€0N <J>ACKOVCHC OTI OV nAP€A€l:::A COl AVTA !l.


H. theologiae memorandum esse dicentis quía « Non ostendi tibi ipsa H.
E. theologiae memorandum dicentis quía «Non ostendi tibi haec E.
S. memoranda est theologia dicens quod «Non demonstrabo tibi illa S.
R. theologiae recordandum dicentis quía «Non ostendi tibi ipsa R.
A. meminerimus, quid sacra protestentur eloquia quia « Non: ea tibi ostendi A .
F. interim. meminisfe,debemu,s. quod.the.Qlogia, rrwneat, videlicet: '',' . ., « Npn ea tibi ostendi, F.
P. · tamen• meminisseé.debemus t~o.logi4e qT4tle liaec: ait·: ,. ·;\· ,, '·,.((Non ostendi illa tibi P.
P.· ñí10 G<.o),oyi«IO . p.Y7¡f1-ovsÚ-rÉov; cpotcneoÚaT¡IO· 6n:, (( Ou rccxpÉoELEri aoL ~u-rclt p..
L. tamen meminiSse ,•debemus theologiae. quae haec ait : · «Non ostendi illa'. tibi L.
C. . . . · , oportet meminisse scripturae quae ait.: . l•<'···:· : « Non ostendi illa. tibi C.
D./ · ¡,: i .. il faut se souvenir. du mot. de, I'Écriture, : .: ,. « je ne vous ai pas montré ces choses,., D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

o.TOV nOPEVEC0AI OnJCt.> AVTt.>N MI\ INA AlA THC TOVTt.>N ANMOriKHC rNc..>CEt.>C 6.
Hambulare post ea )) sed ut ipsorum analogicalis scientia H.
Eexire post ea l) sed ut per haec proportionali scientia E.
S ut eas post illa l) sed ut per istorum proportionalem cognitionem S.
Rad ambulare post ipsa )) sed ut per horum analogicam cognitionem R.
A.,t post illa incederes & sed ut per rationalem horum scientiam A.
F ut post illa incederes l) verum ut per cognitionem horum proportionalem F.
Put ea sequereris l) sed ut horum accomodata et consentanea cognitione P.
?<roÜ 7topsúsa-9aL 07tLCTW ath·wv n &.'AA' fva bLOt ñi~ 't'OÚ't'wv &va"AoyLx1í~ yvwa-ew~ P.·
Lut ea sequereris )) sed ut horum accomodata et consentanea cognitione L.
Cut eas post illa )) sed ut per proportionem cognitionis horum c.
Dpour que vous restiez derriere elles ,,, mais pour que, profitant par analogie de leur science, D.

6. Enl THN nANTú>N AITIAN ú>C 0101 TE ECMEN ANAX0t.>MEN nANTA OVN fl.
H. in omnium causam ( sicut scimus) subducamur. Omnia ergo H.
E. in omnium causam ( quantum potentes sumus) ascendamus. Omnia ergo E.
S. ad omnium causam (sicut possumus) sursumagamur. lgitur omnia S.
R. ad omnium causam (ut et possibiles sumus) reducamur. Omnia igitur R.
A. ad omnium causam (prout possumus) provehamur. Omnia igitur A.
F. ad ipsam omnium causam gradatim (pro viribus) provehamur. Omnia igitur F.
P. ad rerum omnium causam (pro virili parte) evehamur. Quae igitur P.
p.. É1tt rl)v 7t&.nwv aL't'Lav (w~ o!oL 't'E €a-p.svl &vayGwp.ev. llciv't'~ ouv P.·
L. ad rerum omnium causam (pro virili parte) evehamur. Quae igitur L.
C. ad cognoscendam omnium causam (quoad possumus) adducamur. Quamobrem C.
Dnous nous élevions (comme nous pouvons) jusqu'a la Cause de toutes. 11 faut done attribuer D.

o.AVTH TA ONTA KATA MIAN THN nANTú>N e:::HPHMENHN rNt.>CIN ANA0ETEON 6.


Hab eo exsistentia, secundum unam omnium praecipuam scientiam disponendum ; H.
Ehuic ·. exsistentia, secundum unam omnium excelsam scientiam referendum ; E.
Sexsistentia ipsi, secundum unam omnium segregatam unitionem sunt attribuenda ,· S.
Ripsi entia, secundum unam ab omnibus segregatam unionem reponendum; R.
Aipsi quae sunt, secundum unicam omnibus eminentem unitatem accepta, sunt referenda ; A·
Fipsi omnium causae attribuenda sunt, secundum singularem unitatem omnibus eminentem; F.
P6unt omnia ei, una atque secreta ab omnibus conjunctione, tribuenda sunt; P.
p.a.Ú't'~ 't'Ot Óna, xa't'ilt p.b.v rl)v 7trXV't'wv Ée"{lpTJp.Évr1v evwa-Lv, &.va9s't'Éov· P.·
L6unt omnia ei, una atque secreta ab omnibus conjunctione, tribuenda sunt ; L.
Cuniversa ipsi entia, ·secundum unam omnibus eminentem copulationem sunt attribuenda ; C.
Da Dieu tout ce qui est; suivant un mode de possession absolument unique ; D.

6. EnEJnEP Ano TOV EINAI THC OVCIOnOIOV KAI ArAeOTHTOC AP:::AMENH 6.


H. quia de esse substantifico processu et benignitate initians, H.
E. quoniam quidem ex esse substantijica processione et bonitate inchoans, E.
S. quoniam ab essentia substantificae processionis et bonitatis incipiens, S.
R. quia quidem ab esse substantificum processum et bonitatem inchoans, R.
A. quandoquidem ab essentia substantifici processus atque bonitatis inchoans, A.
Fquandoquidem causa prima ab ipso essendi munere processum substantificum ac bonum inchoans, F.
P. quippe cum ipsa quae a statu progressu essentiae effectoris atque bonitatis exorsa est, P.
P.· É7tEL7t€p iTio 't'OÜ elvaL ...-lí~ oÚa-L07tOLOÜ xat ciycx9Ó-rT¡'t'O~ &peap.ÉvT¡, P.·
L. quippe cum ipsa quae ab exsistentia progressu ~ssentiae effectoris atque bonitatis exorsa est, L.
C. quando quidem dum ab ipsamet essentia substantificae promanationis ac bonitatis exordiens, C.
Dpuisque, commen~ant par le don de l'etre, a produire les substances, a leur donner de sa bonté, D.
VINGT-DEUXIEME SECTION : DIEU EST L'ETRE QUE TOUT ETRE IMITE.

6.KAI AlA nANTU>N <POITU>CA KAI nANTA e::: EAVTHC TOV EINAI n/\HPOVCA KAI Ent nACI 6.
H. et omnia superveniens, et omnia ex ipso esse replens, et in omnibus H.
E. et per omnia veniens, et omnia ex se ipsa ut sint implens, et in omnibus E.
S. et per omnia vadens, et omnia ex ipsa essentia implens, et in omnibus S.
R. et per omnia incedens, et omnia ex ipsa ipso esse implens, et in omnibus R.
A. et per omnia pergens, et cuneta ex se ipsa essentia implens, atque in omnibus A.
F. perque omnia pergens, et universum per virtutem suam essentia complens, et in omnibus F.
P. et per omnia ambulat, statumque dat suis omnibus, atque omnibus P.
p. .xotL o~oc 'ltCÍ.V't'WV CfOL 't'Wa-ot, xott -.cí.v-rot e~ bu't'i¡<; 't'ou dvotL -.):rlpoua-:x, Xot L E'lt L 'ltota'L
' :J ' -
P.·
L. et per omnia ambulat, omniaque ex se ipsa essentia complet, atque omnibus L.
C. per omnia dimanat, et universa per semetipsam implet, et in rebus omnibus c.
D. il Se répand sur tout, par Soi remplit tout d'@tre, et Se complait D.

6.TOIC OVCIN ArAMOMENH nANTA MEN EN EAVTH nPOEXEI KATA MIAN An/\OTHTOC 6.
H.xsistentibus exultans. Omnia quidem in se ipso praecontinet, secundum unum simplicitatis H.
Eexsistentibus exultans. Omnia quidem in se ipsa superat, secundum primam simplicitatis E.
Sexsistentibus exultans. Omnia quidem in se ipsa praehabet, secundum unum simplicitatis S.
Rsxsistentibus exultans. Omnia quidem in se ipsa praehabet, secundum unam simplicitatis R.
A:juae sunt exultans. Omnia quidem in se ante complectitur, per unam simplicitatis A.
Fquae sunt exultans. Omnia prorsus anticipat in se ipsa, per unum simplicitatis F.
Pquae sunt delectatur. Omnia quidem in se ante habeat, una eademque singulari simplici- P.
p.-roi'<; oua-w &.yotAAop.év"'fl. llcí.v't'ot p.ev sv Éau't'~ 'ltpóexeL, xa't'a p.(cx.v ~'ltAÓ't'"'fl'tO<; P.·
Lquae sunt delectatur. Omnia quidem in se ante habeat, una eademque singulari simplici- L.
Cdelectatur. Omnia quidem in se praehabet, excellentia simplicitatis c.
Dan tous les @tres. D'avance 11 possede tout en Soi, dans une sublime simplicité, D.

6.VnEPBO/\HN nACAN Aln/\OHN AnANEMOMENHN nANTA AE ú>CAVTU>C nEPIEXEI 6.


Hnodum omnem duplicationem attribuentem ; omnia autem itidem continet H.
&xcellentiam omnem duplicitatem respuentem ; omnia autem simpliciter · continet E.
S¡zxcessum omnem duplicitatem refutans ; omnia autem eodem modo continet S.
Rsuperabundantiam omnem duplicitatem refutans ; perfecte autem similiter continet R.
Aexcellentiam omne renuens duplex ; cuneta vera similiter continet A.
Fexcessum omnem duplicitatem respuens ,· cuneta vera eodem modo complectitur F.
Pjate quae omnem ( ut ita dicam) duplicitatem renuat ; omnia autem eodem modo contineat P.
fitl'ltEptíof..-}¡v 1téia-av OL1tAÓT¡V IÍ.1totVotLVop.év·fl· 1tciv't'cx. o€ waathw<; 1tepLéxe:L P.·
Ltate quae omnem ( ut ita dicam) duplicitatem respuit ; omnia autem eodem modo contineat L.
G:Juae omnem refugit duplicitatem ; · cuneta vero similiter continet c.
1\res loin de toute duplicité ; 11 contient tout d'une m@me fa~on' D.

6.KATA THN VnEPHn/\U>MENHN AVTHC AnEIPIAN KAI nPOC nANTU>C ENIKU>C METEXETAI 6,
llsecundum superextensam ejus injinitatem ; et omnino unialiter participatur, H.
Esecundum suam supersimplificatam multitudinem ; et ab omnibus singulariter participatur, E.
Ssecundum supersimplijicatam ipsius injinitatem ; et ab omnibus singulariter participatur, S.
Rsecundum supersimplijicatam ipsius injinitatem ; et ab omnibus singulariter participatur, R.
Asecundum superexpansam simplicem infinitatem suam ; atque ab omnibus unice participatur, A.
Fper injinitatem suam se super omnia dilatantem; ·· et unice participatur ab omnibus, F.
Psua infinitate quae longe lateque pertinet; · et cum omnibus uno modo communicetur, P.
P.xot't'a 't"'}¡v Ú1tepr,1tAwp.évT¡v otthlí<; IÍ.1tELpLotv· XotL 1tpoc; 1tCÍ.V'tWV ÉVLXWc; p.e't'ÉX.E'totL, ¡J..
Lsua injinitate quae longe lateque pertinet ; et cum omnibus uno modo communicetur, L.
Csecundum plusquam simplicem injinitatem suam ; et ab omnibus singulariter participatur, c.
Ddans son infinité, simple au supr@me degré ; aussi Est-il participé d'un coup par tous, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).

6. KA9AnEP KAI cbCUNH MIA OVCA KAJ H AVTH nPOC nOMCUN AKOCUN CUC MIA METEXETAI 6.
H. quemadmodum et vox una exsistens et ipsa a multis auditibus sicut una participatur. H.
E. sicut et vox una exsistens et eadem a multis audientibus velut una participatur. E.
S. quemadmodum et vox una exsistens et eadem a multis auditibus sicut una participatur. S.
R. quemadmodum et vox una exsistens et eadem a multis auditibus ut una participatur. R.
A. quemadmodum et vox una cum sit atque eadem a multis auribus ut una percipitur. A.
F. quemadmodum et vox cum una eademque sit a multis interim tamquam una sentitur. F.
P. quemadmodum etiam una eademque vox a multis auribus ut una percipitur. P.
fl-· xocGchtsp xoc~ cpwvl¡ p.í.oc oua-Cl xCli. 7¡ ocú-;-1¡ 7tpoc; 'ltoAAwv cfxowv !!le; p.b. p.e-=éze-.oc~. p. ..
L. quemadmodum etiam una eademque vox a multis auribus ut una percipitur. L.
C. quemadmodum et vox cum una sit et eadem a multis quoque auribus ut una percipitur. C.
D. comme la voix, unique et la meme, est participée comme unique par une foule d'auditeurs. D.

6. nANTCUN OVN APXH KAI TEJ\EVTH TCUN ONTCUN O nPOCUN 6.


H. Omnium ergo initium et finis exsistentium praeest. H.
E. Omnium ergo principium et finis exsistentium, anteens. E.
S. Omnium igitur exsistentium est principium et finis, qui praeexsistit. S.
R. Omne igitur principium et finis entium, qui praeest. R.
A. Omnium itaque initium et finis rerum est, qui ante est. A.
F. Ipse igitur qui est excelsior ente, entium omnium principium est et finis. F.
P.Eorum ergo quae sunt omnium principium et finis est, is qui omnia antiquitate antecedit. P.
P.· Ilocv-.wv oúv cipz-1¡ xoc:. -.e'Aw-.1¡ -.wv ov-.wv ó 7tpowv·~ p..
L. Eorum ergo quae sunt omnium principium et finis est, is qui omnia antiquitate antecedit. L.
c. Omnium igitur principium et finis qui rebus praeexsistit. C.
D. Ainsi le commencement et la fin de toutes choses est Le plus Anclen qu'elles. D.

6. APXH MEN CUC AJTIOC T€1\0C 11€ CUC TOV .ENEKA . 6.


H. Initium quidem, sicut causa; finis autem, sicut propter, H.
E. Principium quidem, ut causalis ; finis vero, ut j»'opter quem. E.
S. Principium quidem, ·sicut causa; finis autem, sicut cujus gratia. S.
R. Principiurrrquidem, ut causa; . finis .autem, ut hujus gratia. R.
A. Initium quidem, ut auctor; finis vero, ut alicujus gratia. A.
F. Principium quidem, tamquam auctor ; finis autem, ut cujus gratia Jacta sunt. F.
P. Principium quidem, ut auctor; finis autem, ut cujus causa Jacta sunt omnia. P.
p.. 'Apzl¡ p.sv !!le; at·noc;, .-.é'Aoc; o€ !!le; oú svexa. p..
L. Principium quidem, ut auctor ; finis autem, ut cujus causa Jacta sunt omnia. L.
C. Principium quidem, ut causa; finis vero, ut cujus causa; ·.C.
D. 11 est leur commencement, comme\ •cause ; 11 est leur fin, comme raison de leur existence. :o.
6. KAI nEPAC nANTCUN KAI AnEJPIA nACHC AnEJPJAC KAI nEPATOC VnEPOXIKCUC .6.
H. Et finis omnium et infinitas omnis infinitatis et finis supereminenter H.
E. Et extremum omnium et multitudo totius multitudinis et extremitatis supereminenter E.
S. Et terminus omnium et infinitas omnis infinitatis et finis excedenter S.
R. Et terminus omnium et infinitas omnis infinitatis. et termini superexcellenter R.
A. Finisque omnium atque infinitas totius. infinitatis et.finis. excellenter .A.
F. Omniumque terminus infinitas quidem omnis infinitatis/et; omnis termini terminus et id quidem P.
P. Eorumque terminus et infinitas omnis infinitatis ac termini eorum quae · sunt P.
p.. Kat 7tÉpocc; 'ltocv-.wv xoct ci1te~pla 'ltOCCT7)<; d'lts~p{ac; xal. 7tÉpa-.o~ tmepoz~xwc;. P.·
L. Eorumque terminus et infinitas omnis infinitatis ac termini · . .' eorum quae sunt · L.
C. Et finis omnium atque infinitas omnis infinitatis et terminationis ... \ excellenter C.
D. La fin de tout, l'infinité de toute infinité ou borne, 11 l'est éminem- .D•

.•.
'
J

VINGT-DEUXIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUE TOUT ETRE IMITE.

fS. Tc.>N Ca>C ANTIKEIMENCa>N EN ENI rAP Ca>C nOMAKIC EIPHTAI,, fS.
H. refragationum. . . . ( sicut multoties dictum est) ·,. · H.
E. ut oppositorum. In uno enim (ut saepe dictum est) ... E.
S. sicut oppositorum. In uno enim (sicut multoties dictum est) S.
R. ut oppositorum. In uno enim ( ut multoties dictum est) R.
A. quae velut opposita sunt. In uno enim (ut saepe jam dictum est) A.
F. eminenter tamquam oppositorum. In uno enim ( ut saepe jam dictum est) F.
P. ut.... contraria.
( , ,
In uno enim (quemadmodum saepe · dictum est) P.
p.. -rwv wc; otV'rLXELp.evwv. 'Ev évt yap (wc; 'ltoAAáxLc; etp"f\-r«t) p..
L. ut contraria. In uno enim ( quemadmodum saepe dictum est) L.
· C. sicut oppositorum. In uno enim (ut saepe numero dictum est) C.
D. ment au dessus de tous ces contraires. Tout un qu'II est, on l'a dit bien souvent, D.

6. TA ONTA nANTA KAI nPOEXEI KAI VnECTHCEN nAPCa>N TOIC nACI KAI nANTAXOV 6.
H. exsistentia omnia et continet et substantificavit, praesistens omnt'bus et ubique. H.
E. exsistentia omnia et superat et substituit, praesens omnibus et ubique. E.
S .. exsistentia omnia et praehabet et subsistere facit, praesens omníbus et ubique. S.
R. entia omnia et praehabet et subsistit, praesens omnibus et ubique. R.
A. quae sunt omnia et ante habet et subsistere facit, omnibus et ubique praesens est. A.
F. .· res omnes anticipat atque efficit, praesens quidem omnibus ubique . F.
P. · .. · quae sunt omnia et ante habet et efficit, praesens est omnibus et ubique. P.
P.· 'ra Óvr:ot 'lt!ÍV't"ot Xott 1tpoÉxe~ Xott Ú7tÉcH"flO"€, 7totpwv 'rOL<;' 1tli<l"L xat 7t:XVt"a:xoü. P.·
L. quae sunt omnia et ante habet et ejjicit, praesens est omnibus et. ubique.' L.
c. omnia quae sunt praehabet et exsistere fecit, presens omnibus ubique. c.
D.Il possede d'avance et donne l'@tre a toutes choses. 11 est partout présent a tous. D.

6. KAI KATA EN KAI TO AVTO KAI KATA TO AVTO nAN KAI Enl nANTA nPOEICa>N 6.
H. , Et: secundúm>' unum et <id ipsum> et secundum' ipsum omne, '· •: · ' >'· 'et in 1 omnia ·prodiens, H.
E. ,• ,}lt- •secundum unum et id ipsúm et secundum id ip$um ottine, • ::' ·." et in omnia proolmiens, E.
S. .<·,·, Et setundum unum··et idem et secundum ídem 'omne;·r,•. :,·etiul'omnia·'ptoÚdens, S.
R. · · • Et secundum. unum· 'et idem et secundum ídem omne; ' · ·· . · et ad omnia• p'roeedens, R.
A. .. Et· secundum unum atque ídem et secundum ídem esse,: .. ·· et ad ·o111nla ·prodiens, A.
F. ..: >:Per unum atque idem, per ídem (ínquam) omne, • · :"·' et ad,.omnia prodiens, F.
P. . · .. ·, ·. ·' ... Atque id uno et eodem ac eodem toto, ad omnia ·venit, P.
P.· . 'Kat• Xott"a. -=o gy xoct 'rO ottho XotL Xot'ra 'rO otÚ-ro 'ltii'i, '·, .. .. ' XotL E7tL 7tiÍYrot' 'ltpo,wv P.·
L. · '• ·.: · .'h\• •h Atque id uno et eodem ac eodem toto, .>,;;·,·:···'··· · ad: orimia ~'Denit, L.
C. ,·:.'i:' .. · ·\·,', Secundum unum et. idem et secundum idem':·omne~i.'P:'',),~ .. •· H· )'\'A'<'•·; ,, 1kin> omnia'111lpans C.
~-· Sans multiplication;:. sans: chatigehtent' sans'· la l: trioiiidre• ' diminutiott, n; 1pénetre :., .toute5' rchoses D•
.!
\

6. KAI MENCa>N Ecb EAVTOV KAI ECTCUC KAI. KINOVMENOC kAJ; OVT · ECTCa>C 0Vré1 KINOVMENOC 6.
1
H. et manens in ·se ipso, et stans el' movens' , ·:. ·. ·, et> neque stans neque movens, H.
E. et manens in se ipso, et stans- et · motus, et neque. stans neque motus, E.
S. et manens in se ipso, et stans et motus, et neque stans neque ·motús, S.
R. et manens in se ipso, et stans et motus, et neque'•'stans neque motus,- R.
A. et manens in se ipso, et stans;· et se,·movens;' ·.· et'neque· stans: neque se movens, .A.
F. interea·permanená:in;se ipso, et consistens· atqutYse mof!en$, (l.~r'Ursils neque,·stttns 'n'eijúe motus, p.
P. et.:iw se.··manet; ··.'·•····:.,;\ '-'· ·' ·''-'" ? stát·et mov~tür, ,·: •{\; :\:_-),Í\\\.'·et>'túit><"stat'·tte~ ~7iunietiir,'\L .P.
p.'. xoct p.ÉvwY é!f' éocu-roü, i xoct éa--rw.; xczt xwoúp.svo~/ hca:t· oÜ~e .~irtW~ o~~e xwoú¡uvoc;, P.·
L. et· in: se.•manet, ·:. : .i · ··1•:· · stat et rlwvetur,.' '':<;. ·, '¡\\1\re{'neo''st'át néc 'movetur,' '\'
1
..
L
C.et in sermanens, ·' ,.,,., et stans et se móvens, ·. ·· et neque•~tans!'neque,.nW-oins,\:J c.
D. eti demeure en Lui-m@me, 11 se r·epose · et,. se déplace:' '· ·; sans ··art@t i ni irtouvement, .D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE CINQUIEME).
;'
6. ' OVT€ .APXHN €Xú>N H M€CON H T€A€VTHN OVT€. €N TINI. Tú>.N ONTWN.: ú>N 6.

H. neque initiuni. habens· aut medium aut finem; neque in quodam exsistentir-'m .. ensH.
E. neque principium habens aut medium aut finem ; neque in quodam exsistentium ens,JI.
S. neque principium habens aut medium aut finem ; neque in aliquo exsistentium,s.
R. neque principium habens aut medium aut finem ; neque in quodam entium ens:R.
A. neque initium habens aut medium vel finem ; neque in aliquo subsistentium estr1.
F. neque principium habens neque medium neque ·finem ; neque est in aliquo exsistentium,p,
P. nec principium habet aut medium aut finem ~· neque est tn aliquo eorum quae sunt,P.
»
!'-· OIJ'tE OCflX'l\Y exwv 7l f'-EO'OY 7l 't'S ,EU't"llY"
" , \ " " , " ) , 1
OU't'E E:Y 't'LYL 'tWY OY'tWY,p..
" " -

,,.Íí'. L. nec principium habet aut medium. aut finem ,· neque est in aliquo eorum quae sunt,r...

q c. n.eque principium vel finem vel medium habens; nec est in quopiam eorum quae suntc.
D. saos début, saos. milieu, saos fin ; 11 n'est en aucun. @treD.

6. KAI OVT€ 0.1\ú>C AVTú> nPOCHK€1 TI Tú>N Alú>Niú>C6.


H. et neque prorsus ipsi attinet quid aeternalitefJ{.
E. aut neque omnino ipsi appropinquat aliquid aeternaliteTE.
S. neque aliquid exsistentium exsistens ~· et, neque totaliter ipsi convenit aliquid aeternaliters.
R. neque sic adhuc entium ens ; et neque totaliter ipsi convenit aliquid saeculariteTR.
A. neque aliquid est .subsistentium; et neque ei ulla ratione competit aliquid eorum quae aet~.
F. neque aliquid eorum ; nec omnino sibi quidquam competit eorum quae aeternep.
P. nec, quidquam est eorum ; , nihil eorum quae ex aeternitatep.
!'-· ouoe. 't'L 't'WY OY'tWY wv· xoct oú-ra 8Aw¡; ocu-rc¡> 'ltpoo-r'¡xe:L 't'L -;wy oc{wvlwcp..
!,.
L., nec. quidquam est eorum ; nihil eorum quae ex aeternitatet.
c. neque quidquam eorum est; et neque totaliter ipsi convenit aliquid aeternalitete.
1~
,, D. 11. n'est quoi que ce soit des @tres ; aucune des choses qui durent toujours, aucune des chose10.

6. ,.¡r,<)~ftú>N H .Tú>~.l XPONIKú>C V~€CTAM€Nú>N ; ·· ·· AMA KAI XPONOV KAI Alú>NOC 6.


H .-í·~m~tmtium, au( te'!flporaliter .~.bsist~tium. · ,., .' ,, ..Sed et temporis. et saeCüli,
'E•.:''ª~~entium, aut .t~mporaliter 'substitutorum~ .. . .· ·· Sed .et.~.temporel. et· aeterno, ,
S.,.,,.~s#tq~ti~m:aut,,temporal#er subsistentium. Sed.et. a. tempore et aevo, ·
R. : en,tium :aut.. ~emporaliter subsistentiu,;,. a
Sed et :tempore. et · saeculo, ,
A. :• sunt aut quae temporaliter subsistunt. ; Sed tempore et saeeulo,
F ... sunt..vel eorum. quae temporaliter. Sed et tempore et aeternitate,·
P .. ·.·.~"t .!lut. ex, .tempore ei convenit. ,.. ., .Sed a tempore, ab, aeternitate,
!'-· I(,O)I':t'WY.7}. 't'WY.:X,flOVLXWfó yrpLO"totp.évwv. ' 'A)..).(, xcú xpóvou: oc{wvoc;,
L. 1\'-$Unt aut,,ex., tempore ei fiOnvenit./ , ,. ···: ..,. .;. ,Sed· a tempo/e, ah aeternitate~
C.:.;;~t~ium,aut temporafiter subsis(et,~#.um .. ·,,, .,., 11 ,"'" ·,, 1_, ,,,{Sed et,a,'te1tipor.e.,et ab aevo,''
D•.·i.:J.~f:;¡,n:o-..~¡¡qU'P.P:pJ~qiP&, ~elllql¡;~cmyl,ep.nent• a,,aq~un 9~~e. ~len plus, le t.em--~ü;et!¡la. ~Ut:~e, • 1 ' •• •

H. et .in s~culo. et Í'f tempore omnium superexcellit ; ·· ¡


E .. et quae in tempore sunt omnibus , ., removetur ; .. ,.
S. et his quae sunt. in..aevo et his quae sunt in. temPQTe· pmnibus · segregatur ; ,'·~,
R. "''·'''· ·· .... ,. ,_et .his,qt~,ae. in tempore ab.,omnibus., · · ,.·,·.<\ segregatur.;¡:,,<.,;; ..
A.' •.'•V·•-·¡.,,, .:. 1 etiis quae, ..in, . ~empore .~ts~cz.dt¡J1 \~{.o/nrúbru. , , .. ,, eminenter; excipitur.;:•,, .
. 'F. : .atque l#s ·,o~ quae"in; ,t~m}>Qr,~('ap~~tl!:t~~,;iunt. , , : ,. , ·•:, :.excellenten abs~l-Dfi~~~i ·_: •
P. ab,iis lJUf!.# in.. fl!Jternitate,.sunt et ab"iis,quaed" ~empQTe omnibus semotus ac,secretus;l:,esti;,
' 1 - ~ • - ' 1 - ~ . , ' ' • ~t: , ' •" i· .¡ '
!'-· ' · ·'-' .,,,.,., ,-:, , xoc~.. 't'!t)l!· ~:;Y ot,LWVL.•_XotL: -rwy, ~:;V:· X?OV'J>.;\'ltO\)!'tb>'\1, · 1,., ., . '· ~:;'>'{lfl7l't'OCL" :, , , ,..-,,,.,;. ·•
1
L. ab, iis. quae in·, aeternitate·.sunt et ab iis, quae in tempore omnibus semotus ac.· secretus.' est:; ·.
C.' et ,{lb, iis qt,l~. sunt in ,t,:Ufl!P ~t ab. iis omni'bus quae sunt. in tempore segregattir; )1\:-::l, :.
D. ,' , ., , . , '· ce qui dure,. e~. qui n'a qu'un temps, tout. . ::, : , ,. , .est bien,J()ln,.de;(;1,a~,fJ:;,.·
VINGT-DEUXIEME SECTION DIEU EST L'ETRE QUE TOUT ETRE IMITE.

o. .110TI KAI AVTOAiúlN KAI TA ONTA KAI TA METPA TúlN: ONTúlN KAI TA METPOVMENA 6.
H. · quo circa et ilefJum et exsistentia et mensurae exsistentium et mensurata
E. .proinde et ipsum aeternum et exsistentia et mensurae exsistentium et mensurata
S. · propter quod et ipsum aevum et exsistentia et mensurae exsistentium et mensurata
R. quia et per se saeculum et entia et mensurae entium et mensurata
A. quía et ipsum saeculum et quaeque sunt et mensurae rerum et quaeque sub mensuras cadunt
F. quamobrem aeternitas ipsa resque omnes rerumque mensurae et quae sub mensuras cadunt
P. itaque aeternitas ipsa mensuraeque rerum omnium et quae sub mensuram cadunt
P.· o~Ó't"L Xll.L a:thoa:~W'\1 Xll.L 't&. Óvo:a: Xll.L 't&. p.é'tpa: 'tW'\1 Ó'\l'tW'\1 xa:t 't&. p.e'tpoú p.eva: p..
L. · · itaque aeternitas ipsa mensuraeque reTJ,tm omnium et quae sub mensuram cadunt .
C. · quía ipsum per se aevum et quae sunt et mensurae rerum et quae mensurantur
D. la durée et les etres, .·; · · les mesures et les mesurés D.

o. .11 AVTOV KAI An AVTOV


H. per ipsum et ab ipso sunt.
E. per ipsum et ab ipso.
S. per ipsum et ab ipso.
R. per ipsum et ab ipso. ·
A. per ipsum et ab ipso sunt.
F. per ipsum ab ipsoque sunt.
P. · per ipsum et ab. ipso fat;ta sunt..
p.. o~' a:Ú.'toÜ ,XIl.L cht' a:thou. .
L. per ipsum et ab ipso jacta sunt.
C. per ipsum et ab ipso.
D. sont pour Lui et par Lui.

{ ·:· •\',·'
,·.. J' .•,,

\ ',. ' ' . ·¡ ,:: ·. '· ' '·. : . :, . 1 ~- '¡ \ ••.


\·,

·•··•· ( 1..

'\•,, ·.··.:.•,'''.
:• '¡

' ~ ', . . ' " . ', ' ' ' ' ·~ ., 1 '
~ .'. \ '.'

c)~;~'\r:" ,!:, \' 1, \-~:\~~-·'' 1'.·.,·~· .'.'\.•','.\ .... ) \

:ll.h'l'!·¡ : 1• .~ 1 ~-1 ': 1. ' • 1

1 •1\

~· • ' 1
.~ ·;¡1 ·,(¡.~.tx~~·~-

.,
~~\1_;·.:~-lj\' .. i~,, \'· ~- '• •:\·. ~
'r'•·t·
:\\ \.f{x:-\:

\>·.~~:~\~(
, • :· \~ 1}
i

,,., ')\'.;.! •: :· Í. .;,, ·,r'¡,~.'~'(¡l ~-. ~'.'".


j·¡;.:,q ¡;.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SIXIEME).

6. K€$AJ\AION e;'' nePI Zc.>HC AJ\M nEPI MEN TOVTc.>N EN AMOIC 6.


H. Caput sextum. De vita. Sed et de istis quidem in aliis H.
E. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem in aliis E.
S. Caput sextum. De vita. Sed de istis quidem in ali'is S.
R. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem in aliis R.
A. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem in aliis A.
F. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem et in aliis F.
P. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem aliis locis P.
P.· Keq¡tiAIXLov e;'. lleft ~w1¡~. 'A).).oc 1tept p.ev -roú-rwv Év lÚ.AoL¡; p..
L. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem aliis locis L.
c. Caput sextum. De vita. Sed de his quidem alibí C.
D. Chapitre sixieme. De la Vie. Mais c'est ailleurs que toutes ces choses D.

6. ENKAIPOTEPON EIPHC9c.> NVN A€ VMNHTEON VMIN THN Zc.>HN THN Alt.>NION 6•



H. temperius dicetur. Nunc hymnizandum est nobis vitam aeternam H.
E. opportuniori tempore dicetur. Nunc autem laudanda est laudabilis vita aeterna, E.
S. opportunius dictum sit. Nunc autem laudanda est nobis vita aeterna, S.
R. opportunius dictum sit. Nunc autem laudandum nobis vitam aeternam, R.
A. opportunius dicatur. Nunc vero celebranda laudibus est vita aeterna, A.
F. diximus opportunius. Nunc autem vita aeterna laudibus celebranda, F.
P. commodius dicetur. Nunc autem nobis laudanda est aeterna vita, P.
p.. eÚxiXLpÓnpov e:{p-/'¡a6w. Nuv oe Úp.VT¡'t'Éov 1)p.L"v TI¡v ~wl¡v ~v ¡x{t:mov; · p..
L. commodius dicetur. Nunc autem nobis laudanda est aeterna vita,'. L.
C. commodius dicetur. Nunc laudanda nobis est vita aeterna, C.
D. doivent @tre développées. 11 nous faut maintenant célébrer la Vie qui est éternellement, D.

6. \e::: HC H AVTOZCUH KAL nACA Zc.>H KAI V$ HC €1C nANTA TO onc.>COVN Zc.>HC 6.
'·.

H. ex qua ipsa vita et omnis vita, et sub qua omnia vitae H.


E.~~ ex qua per-se-ipsam vita et omnis vita, et a qua in omnia utcumque vitam E.
S. ex qua est per-se-vita et omnis vita, et a qua ad omnia quocumque modo vita S.
R. ex qua per-se-vita et omnis vita, et aliqua in omnia qualitercumque vita R.
A. ex qua ipsa vita et vita omnis est, et a qua in omnia quae vitam quomodolibet A.
F. ex qua ipsa vita omnisque vita, et sub qua per omnia quomodolibet F.
P •. : ex qua ipsa vita omnisque vita pendet, et a qua in omnia quae qualemcumque vitam P.
P.• · .·· · F-E f¡¡; 1¡ IXÚ':'o~wl¡ x!Xt 1tcXO"IX ~w1\, XIXL úcp' f¡~ el~ mÍ.niX -ril Ó1twaouv ~w1¡¡; p..
L. ex qua ipsa vita omnisque vita pendet, .et a qua in omnia quae qualemcumque vitam L .
. c. ex qua per se vita et omnis vita manat, et a qua" in omnia .quoquo modo vitam c.
D. de', qui découle la vie m@me et toute vie ; puisque c'est d'EIIe que tout vivant, quelle que soit D•
. ;

6. M€T€XONTA TO ZHN OIK€1c.>C €KACTc.> AIACn€1P€TAI KAI rOVN H Tc.>N A9ANA- 6.


H. participantia, vivere proprie unicuique perseminatur. Ergo et immortalium H.
E. participantia, vivere proprie unicuique exseminatur. Igitur et immortalium E.
S. participantia, vivere juxta proprietatem uniuscujusque disseminatur. Et quidem immortalium S.
R. participantia, vivere unicuique proprie disseminatur. Et quidem immortalium R.
.·. {!~ háuriunt, vivere pro modo cujusque diffunditur. Nempe et. ipsa immorta- A •
.·'.,' · ·F. ·viventia, vivere pro modo cujusque 'diffundittir. Jam vero immortalium p.·.
P. degunt, vita pro modo cujusque diffunditur. Etenim immortalium P•.
p.. fl-E"t'É';( O'Y't'<X, 't'O ~-i¡v olxe~w~ éxcía-rljl OL<X0'7tELpE-rotL. · Kcxt youv 1¡ -rb>v d6cxvcí- p.. ·
. L. degunt, vita pro modo cujusque diffunditur~ Etenim immortalium L •
C. participantia, vivere convenienter unicuique disseminatur. !taque vita atque immor- C.
D. sa part de vie, re~oit le mode de vie qui tui convient. Done, la vie des anges D.

1 .,
VINGT-TROISIEME SECTION : DIEU EST LA VIE QUI DONNE TOUTE VIE.

6. TWN ArrEI\WN ZWH KAI H A9ANACIA KAI TO ANOI\E9PON AVTO THC ArrEI\IKHC AEIKINHCIAC o.
H. angelorum vita et immortalitas et inexitiabilitas ipsa angelicae sempermotionis H .
. E. angelorum vita et immortalitas et imperdibile ipsum angelicae sempermotionis E.
S. angelorum vita et immortalitas et ipsum non destructivum angelici sempiterni motus S.
R. angelorum vita et immortalitas et indestructibile ipsum angelicae sempiternae motionis R.
A. lium angelorum vita et immortalitas et constantia illa angelici sempiterni motus numquam A.
F. angelorum vita immortalitasque et perseverantia illa sempiternae motionis angelicae F.
P. angelorum vita et immortalitas aeternusque angelorum motus qui ab omni interitu solutus est P.
, '"\ y ' ' ' >11 '
~· 'rWV Ql:jjEAWV ~oWl'¡ XQI:L 1'¡ Ql:llQI:VQI:Q"LQI: xa.t -ro dvw:AeOpov a.1ho ñí~ &yye'ALx1'¡t; &eLxtvl'¡crLot~ ?·
L. angelorum vita et immortalitas aeternusque angelorum motus qui ab omni interitu solutus est L.
C. talitas immortalium angelorum et illa perpetuitas angelicae vitae quae omnem effugit C.
D. immortels, leur immortalité, la continuité m@me de leur activité sans tr@ve, D.

6. e::: AVTHC KAI Al AVTHN ECTIN KAI VCi)ECTHKEN AIO KAI ZWNTEC AEI 6.
H. ex ipsa et per ipsam est et subsistit. Ideo et viventes semper H.
E. ex i'psa et per ipsam est et subsistit. Idcirco et semper viventes E.
S. ex ipsa et propter ipsam et sunt et subsistunt. Propter quod et viventes semper S.
R. ex ipsa et per ipsam et est et subsistit. Propter quod et viventes semper R.
A. deficiens ex ipsa et per ipsam est atque subsistit. Quocirca viventes semper A.
F. ex ipsa perque ipsam est atque subsistit. Quamobrem viventes semper F.
P. ac líber tum ex ea tum per eam et est et cohaeret. [taque vivere semper P.
~· É~ a.ú-.1¡~ xa.t oL' aú-.T¡v X"-t SCI"'rL xa.~ ÚcpÉcr'rl'¡XE. ALa xa.t ~wv"et; d.et p..
L. ac liber tum ex ea tum per eam et est et cohaeret. [taque vivere semper L.
C. interitum ex ipsa et propter ipsam est et subsistit. Quamobrem semper viventes C.
D. sont et demeurent grice a Elle et pour Elle. On les dira : ici toujours vivants D.

6. KAI A9ANATOI 1\ErONTAI KAI OVK A9ANATOI nAAIN OTI MH nAP EAVTWN EXOVCI TO A9ANATOI EINAI o.
H. et immortales die11-ntur, et non immortales iterum, quia non a se ipsis habent immortales esse H.
E. (!t immortales dicuntur, et non immortales iterum, quía non a se ipsis habent immortaliter esse E.
S. et immortales dicuntur, et non immortales rursus, quoniam non a se ipsis habent immortales esse S.
R. et immortales dicuntur, et non immortales rursus, quía non a se ipsis habent immortales esse R.
A. immortalesque dicuntur, et rursum non immortales, quía non ex se habent ut immortales sint A.
F. immortalesque dicuntur, ac rursus non immortales, quoniam non ex se ipsis habent ut sint immortales F.
P. immortalesque dicuntur, rursusque non immortales, quod non a se immortalitatem P.
p.. xa.t &Ociva.-roL AÉyov-ra.L, xa.t oúx &Ociva.-roL '7tCÍ.AW, 6-n p.l¡ 1ta.p' Éa.U't'WV é:xouaL -ro &Ociva.-roL eLVaL p..
L. immortalesque dicuntur, rursusque non immortales, quod non a se immortalitatem L.
C. et immortales dicuntur, et rursus non immortales, quía non ex se habent ut immortales sint C.
D. et immortels, · et lA, non immortels, paree qu'ils n'ont pas d'eux-m@mes leur im- D.

15. KAI AIWNIWC ZHN AM EK THC ZWOnOIOV KAI nACHC ZWHC nOIHTIKHC 6.
H. et aeternaliter vivere, sed ex 'Divifica et omnis vitae facturali H.
E. et aeternaliter vivere, sed ex 'Divifica totius vitae factrice E.
S. et aeternaliter vivere, sed ex vivifica et omnis vitae effectiva S.
R. et aeternaliter vi'Dere, sed ex vivifica et omnis vitae factiva R.
A. et sempiterne vi'Dant, sed ex vivifica et vitae omnis efficiente A.
F. et aeterne vi'Dant, sed ex causa illa vivifica uni'Dersam vitam efficiente F.
P. aeternamque vitam habent, ·. sed a causa vitali et quae vitam omnem efficit P.
p.. xa.t a.lwviwt; ~1ív, &AA' Éx ñ¡c; ~W0'7t0LOU xott 1tCÍ.t;;7¡c; ~w1¡c; '7tOL1'¡'rLx1¡c; p..
L. aeternamque vitam habent, sed a causa vitali et quae vitam omnem efficit L.
C. et perpetuo vi'Dant, sed ex vivifica et omnis vitae effectrice C.
D. mortallté et leur vie perpétuelle ils les tiennent de la Cause vivifiante qui produit D.

Versions Jat. - 24.


370 l'REMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS l>IV!NS. CllAPITRE SIXIEME).

6. KAI CVNOXIKHC AITIAC KAI c.>CnEP Enl TOV ONTOC J\EfOMEN OTI KAI TOV AVTOV EINAI 6.
H. et comprehensali causa. Et quemadmodum in ente dicimus quía et ipsius esse H.
E. et continuatrice causa. Et sicut in ente dicebamus quia et ejusdem esse E.
S. et contentiva causa. Et sicut in exsistente dicebamus quod et ipsius quod est per-se-esse S.
R. et contentiva causa. Et quemadmodum in ente dicimus quía et ipsius per-se-esse R.
A. atque continente causa. Et sicuti in ente dicebamus quod ipsius quoque esse ipsum A.
F. atque continente. Et quemadmodum in ente dicebamus ipsum quod est ente superius, appel- F.
P. ac continet. Atque ut id quod est dicebamus ipsius status esse P.
p.. x(ú a-uvox~xljc; otC't"~otc;. Kott ~a-7tep É7tL 't"OÜ r:i'·,'t"oc; D.iyop.ev éí-.L xott 't"OÜ otu't"oeL'vrx~ p..
L. ac continet. Atque ut id quod est dicebamus ipsius status esse L.
C. et conservatrice causa. Et sicut dicebamus de eo qui est esse aevum ipsius C.
D. et soutient toute vie. Comme nous disions de L'~tre qu'Il est la durée D.

o. ECTIN AITIWN OVTW KAI EN0Al1E nMIN OTI KAI THC AVTOZc.>HC ECTIN 6.
11. est causa, sic et hic iterum quia et ipsius vitae est H.
E. est causalis, sic et ibi iterum quia et per-se-ipsam vitae est E.
S. est aevum, ita et hic rursus quía et ipsius per-se-vitae S.
R. est causa, sic et hic rursus quia et per-se-vitae est R.
A. est saeculum, ita et hic rursus quod vitae ipsius quoque supereminens A.
F. !antes ipsius entis aeternitatem, ita nunc iterum ipsum quod est vita superius ipsam F.
P. aeternitatem, sic hoc loco rursus vitam vita omni superiorem P.
p.. EO"'tW rxCwv' 01hw xrxt évGcioe 1t~ALV rÍ't"L xott 't"ljc; rxu-.o~wljc; Éa--.Lv p..
L. aeternitatem, sic hoc loco rttrsus vitam vita omni superiorem L.
C. per se esse, sic etiam hic vita divina est per se vitae e.
D. de l'etre meme, nous disons derechef ici que c'est la Vie Divine, plus vie. que D.

o. H ElEIA ZWH ZWTIKH KAI VnOCTATIKH 6.


H. divina vita vitalis et essentialis. H.
E. divina vita causalis et substantialis. E.
S. supervivens divina vita est vivificativa et substantificativa. · S.
R. divina vita vivifica et substantifica. R.
A. illa et divina vita vitae est auctor atque substantiae. A.
F. videlicet divinam vitam esse ipsius vitae causam vivificantem atque firmantem. F.
P. divinamque vitam ipsius vitae vitalem causam esse dicimus et quae facit ut cohaereat. P.
p.. -~ ÍJ7tsp ~w1¡v ~ Gdot ~w1¡ ~W1"Lx·~ xrxt Ú7toa--.a-.Lx"JÍ. P.·
L. divinamque vitam ipsius vitae vitalem causam esse dicimus et quae facit ut cohaereat. L.
e. vivificatrix et ejjectrix. c.
D. toutes les vies, qui donne a la vie meme sa vie et sa durée. D.

o. KAI nACA ZWH KAI ZWTIKH KINHCIC EK THC Zc.>HC THC VnEP nACAN Zc.>HN 6.
H. Et omnis vita et vitalis motus de vita quae est super omnem vitam H.
E. Et omnis vita et vitalis motus ex vita ipsa quae est super omnem E.
S. Et omnis vita et vivificativus motus est ex vita quae est super omnem vitam S.
R. Et omnis vita et vivificativa motio ex vita ea quae super omnem vitam R.
A. Et vita omnis ac vitalis motus ex vita illa ducitur quae est supra omnem vitam A.
F. Omnis sane vita motusque vitalis ex illa vita procedit quae superat omnem vitam F.
P. Vita etiam omnis vitalisque motus a vita proficiscitur quae vitam omnem superat P.
p.. Kott 7ttia-ot ~w7¡ xott ~w·nx7¡ x[vr1a-Lc; Éx -rljc; ~w·r1 c; -rljc; Ú7tep 1taarxv ~w7¡v p..
L. Vita etiam omnis vitalisque motus a vita proficiscitur quae vitam omnem superat L.
C. Et omnis vita vitalisque motio est ex vita quae est supra omnem vitam C.
D. Toute vie, toute reuvre de vie vient de la Vie qui l'emporte sur toute vie, sur tout D.
'·.
• VINGT-TROISIEME SECTION : DIEU EST LA VIE QUI DONNE TOUTE VIE. 371
B. KAI nACAN APXHN nACHC Zú>HC e::: AVTHC KAI Al 4JVXAI TO ANú>./\€0PON €XOVCI KAI Zú>A B.
H. et omneinitium omnis vitae. Ex ipso et animae quod imperniciosum est habent. Et animalia H.
E. et omne
principium totius vitae. Ex ipsa animae imperdibile habent. Et animalia E.
S. et omne
principium omnis vitae. Ex ipsa et animae non destructibile habent. Et animalia S.
R. et omne
principium omnis vitae. Ex ipsa et animae indestructibile habent. Et animalia R.
A. et omnetotius vitae principium. Ex ipsa et animae immortalitatem habent. Et animantes A.
F. et omneomnis vitae principium. Ex illa praeterea immortalitatem habent animae. Ex illa animalia F.
P. et omne
totius vitae principium. Ab eadem quoque animi immortalitatem habent. Animantiaque P.
p.. x~t 1t~O"~Y cipxhv 1tcZ0"7!~ ~w7íc;. 'E~ otlh7í.:; xott otl 4ux.at "o civw'AeOpov ex.ouO"L. Kott ~wot p..
L. et omne totius vitae principium. Ab eadem quoque animi t"mmortalitatem habent. Ant"mantt'aque L.
C. et omne principium omnis vitae. Ex ipsa etiam animae habent quod non intereant. Et animantia C.
D. principe de toutes les vies. Les imes ont re~u d'Elle leur incorruptibilité. Tous les D.

6. nANTA KAI c¡,VTA KAT €CXATON AnHXHMA THC Zú>HC €XOVCI TO ZHN 6.
H. omnia et plantae et secundum novissimam dissonantiam animae habent vivere. H.
E. omnia et germina secundum novissimam consonantiam vitae habent vivere. E.
S. omnia et plantae secundum ultimam resonantiam vitae habent vivere. S.
R. omnia et plantae secundum extremam resonationem vitae habent vivere. . R.
A. omnes et plantae juxta extremam vitae harmoniam ut vivant acceperunt. A.
F. omnia vivunt, ex illa plantae per extremum vestigium vitae vivunt. F.
P. omnia et quae stirpibus nituntur ab extremo vitae spiritu vitam habent. P.
r· 1tcZY';Clt XotL ~u..b. xa"' EO"X.~"ov CÍ7t"AX.71P.ot -;·~.:; ~w7íc; ex.ouO"L -ro ~7ív. p..
L. omnia et quae stirpibus nituntur in extrema vitae parte vitam habent. L.
C. germinaque quod ultimo vitae gradu gaudeant. C.
D. animaux, toutes les plantes, au dernier degré de la vie, Lui doivent aussi de vivre. D.

6. HC ANTAN€POVM€NHC KATA TO .1\0riON EK./\In€1 nACA Zú>H KAI nPOC fHN o.


H. Qua ablata, secundum sermonem deficit omnis vita ; in terramH.
E. Qua sublata, juxta eloquium deficit vita omnis ; et ad terram E.
S. Qua destructa, secundum eloqut"um deficit omnis vita; et ad quam S.
R. Qua interempta, secundum eloquium deficit omnis vita ; et ad terram R.
A. Qua sublata, juxta eloquium omnis deficit vita ; et ad quam A.
F. Illius vitae munere sublato, juxta divinum eloquium deficit omnis vita ; sed quae F.
P. Qua sublata, ut scripta divina tradunt, vita omnis tollitur ; et ad quam P.
¡;.. .,.H.:; civ-.otvcx.~poup.év·r¡.:;, xot"& "o 'Aó¡Lov éx'Ae~7teL 7t~O"ot ~w-lr xott 7tpoc; l}¡v ¡J..
L. Qua sublata, ut scripta divina tradunt, vita omnis tollitur ; et ad quam L.
C. Hac substracta, juxta scripturam deficit omnis vita ; et ad ipsam C.
D. Cette Vie se dérobe-t-elle, comme le dit l'Écriture, c'est la fin de toute vie ; par contre, D.

6. KAI TA EK./\€.1\0inOTA TH nPOC TO M€T€X€1N AVTHC AC0€N€1A nAAIN €n1CTP€c¡,OM€NA 6.


H. et defecta ad participare ejus infirmitas iterum conversa, H.
E. et deficientia ad participandum eam infirmitate iterum conversa, E.
S. et ea quae infirmitate ad participandum ipsa defecerunt rursus conversa, S.
R. et deficientia ea quae ad participare ipsa infirmitate rursus conversa, R.
A. ipsa quoque quae participandae ipsius infirmitate defecerunt si rursum convertantur, A.
F. participandae ipsius infirmitate jam defecerant illuc conversa, F.
P. si ea etiam quae ejus communionis imbecillitate desipunt convertantur, P.
p.. XotL "!X éxAeAOL7tÓ';ot -;~ 7tpoc; ';0 p.E'>ÉJ(ELY otÚ~~ ci0"6evdq: 1tcXALY émO"'>pE<pÓp.Evot, P.·
L. si ea etiam quae ejus communionis imbecillitate desierunt convertantur, L.
C. quotquot ab ejus consortio prae imbecillitate desciverant denuo conversa, c.
D. si les déchus (par impuissance d'avoir quelque chose de la Vie) reviennent a Elle, D.
372 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SIXIEME). •

6. nAAIN Zú>A riNETAI KAI t.ú>PHTAI MEN nPú>TA TH AVTOZú>H TO EINAI Zú>HN 6.
H. · animata fiunt. Et dat quidem prima ipsa-vita esse vitam, H.
E. iterum animalia fiunt. Et donat quidem primo per-se-ipsam vitae esse vitam, E.
S. rursus animilia fiunt. Et dat quidem prius per-se-vitae esse vitam, S.
R. rursus animalia fiunt. Et donat quidem primo per-se-vitae esse vitam, R.
A. rediviva fiunt. Ac largitur primum quidem ipsi per se vitae ut sit vita, A.
F. iterum reviviscunt. Ipsa vita dat quidem primum universae vitae hoc ipsum ut sit vita, F.
P. reviviscunt. Ac primum quidem vita ipsa et universae vitae dat ut sit vita, P.
p.. 1tciÁw ~wcx ylyve-r~L. Kcxt owpSL'rCXL p.ev 1tpw-rcx -rf. cxú-ro~wf. 'rO ELVCXL ~w-/¡v, P.·
L. reviviscunt. Ac primum quidem vita ipsa et universae vitae dat ut sit vita, L.
C. rursum vivijicantur. Et largitur primum quidem per se vitae esse vitam, c.
D. les voici qui revivent. Elle donne d'abord a la vie mSme d'Stre une vie ; D.

6. KAI nACH Zú>H KAI TH KM> EKACTA TO EINAI OIKEiú>C EKACTHN OEITAI n·E<IlVKEN 6.
H. et omni vitae et unicuique esse proprie et unicuique intelligitur nata. H.
E. et omni vitae et ab ea per singula esse proprie qua singula aestimatur natura subsistere. E.
S. et omni vitae et particulari esse proprie unamquamque quod esse naturaliter habet. · S.
R. et omni vitae et ei quae secundum singula esse proprie unaquaeque quae esse nata est. R.
A. et omni vitae et particulari ut sit unaquaeque id ipsum proprie quod esse a natura habet. A ..
F. ac rursus unicuique vitae ut sit proprie quaelibet quod naturaliter esse debuit. F.
P. et unicuique ut sit pro modo suo quod ut sit vim habet a natura; P.
p.. xcxt 1tcla"{l ~wr. xcxt x~Q' excxa-ror: -ro slvcxL oCxdw~ éxcian¡v 8 ElvcxL 1tÉcpuxs. p..
L. et unicuique ut sit pro modo suo quod ut sit vim habet a natura. L.
C. et omni vitae et cuique vitae esse unamquamque apte ad naturam suam. C.
D. · puis a toute vie et a chaque vie Elle donne I'Stre spécifique qui revient a chacune. · D.

6. KAI TAIC MEN VnEPOVPANIAIC Zú>AIC THN AV/\ON KAI 0€0€1t.H KAI ANAMOiú>TON A0ANACIAN 6.
J' H. · · Ef supercaelestibus quidem vitis · :. et immaterialé11f et Deivisam et immutabilem immortalitatem, H.
E.·· Et quidem supercaelestibus aniinis' immaterialem·'et• Deiformém et immutabilem immortalitatem, E.
S. ··· '> Et Súpercaelestibus •quidem vitis immaterialem · et Deiformém · et invariabilem · immortalitatem, S.
R. · Et supercaelestibus quidem vitis immaterialém et Deiformém et inalterabilem immortalitatem, R.
A. ·'Atque supercaelestibus quidem vitis spiritualem et divinam immutabilemque immortalitatem, A.
F. · · Atque supercaelestibus vitis · immaterialem et divinam immutabilemque immortalitatem, F.
P. Caelestibus etiam vitis materiae expertem, divinam immutabilemque immortalitatem P.
P.· Kcxt 'L"CXL~ p.ev Ú1tspoupcxvtcxL~ ~WCXL~ -ri)v aÜAOY xcxt GsoELO~ xcxt civcxAAOLWTOV &Gcxvctalcxv' P.·
L. Caelestibus etiam 'oitis · · materiae expertem, divinam· immutabileTiique immortalitatem L.
C .. ,.,¡,",, 'Caelestibus etiám vitis ·: · immaterialem ac'Deiformem et immutabilem'immortalitatem, C.
D. · Elhf donrte aux vi es ·supracélestes" ·· l'immatérlelle:,· divine, immuable imtnortalité, D.

6: ' KAI THN APPEnH KAI AnAPEfK/\HTON AEIKINHCIAN Vn€P€KT€1NOM€IÍIH 6;


H. et ininclinabilem et ininclusibilem sempenriotionem ; superextenta H.
E. et inflexibilem et i"eprehensibilem sempermotionem ; superextenta E.
S. et fortem et indeclinabilem motum sempiternum; superextenta S.
R.. et inflexibilem et indeclinabilem s~ermotionem; ··· ··· :' súperextenta R.
A. l et nuJquam vergentem aut inclinantem 'seTiipiternum· TIÍOtum; · · · · · ' ,,... sese etiam A.
F¡ t ··· · sempiternum quoque motum nusquam· v'ergeritemi'iJel'inclinantem·,· ··' · praet'erea F.
P. ~oncedit, et sempiternum motum ab omni erfore inflexianeque liberum} · atqué ad daemonu'm P •
. p.; 1 ···. '· xixt' -d)v cxpps-rcT¡ 'xcxt ci1tcxpÉyxAf.-rov cisLxwr¡alcxv· . Ú1tspexnwop.É'Y1l p..
L. boncedit, et sempiternum motum ab omni ·~ore i'nflexioneque liberum ;· atque ad daemonum L.
c. : et motum sempitérnum ab omni ~Ore inflexibneque liberum ,··, ad ipsam' quoque e~
D. i un mouvement perpétuel sans· défaillance'; Elle va mt!me, D.
VINGT-TROISIEME SECTION : DIEU EST LA VIE QUI DONNE TOUTE VIE. 373
6. .AlA nEPIOVCIAN ArAeOTHTOC KAI €1C THN .AAIMONIAN ZCUHN OV.A€ rAP €K€1NH §.
H. per copiam benignitatis et in daemonialem tribum, neque enim illa H.
E. per, magnitudinem bonitatis in daemonum vitam, neque enim illa E.
S. propter abundantiam bonitatis et ad daemonum vitam, neque enim illa S.
R. propter superabundantiam bonitatis et in daemoniacam vitam, neque enim illa R.
A. per boniiatis copiam ad daemonum usque vitam superextendens, neque enim viia A.
F. propter copiam bonitatis usque ad daemoniacam vitam sua munera porrigens, nec enim ab alía F.
P. etiam vitam pro singulari sua benignitate pertinet, neque enim illa P.
p.. OLOC 7t€pLoua(ocv d.¡a9Ó't"Yj't"O~ xa:t et~ 't"T¡v O~:~.Lp.ov(ocv ~w-l¡v, oúoe ¡ocp ExdVYj p..
L. etiam vitam pro singulari sua benignitate pertinet, neque enim illa L.
C. vitam daemoniacam abundantia bonitatis se extendens, neque enim illa C.
D. tant sa bonté est grande, jusqu'a faire que les démons vivent, car leur vie n'est D.

6. TO €1NAI nAP AMHC AITIAC AM e::: AVTHC KAI TO €1NAI ZCUH KAI THN .AIAMONHN €X€1 6.
H. esse ab alia. causa, sed ex ipsa et esse vita et permanentiam habet. H.
E. esse ab alia causa, sed ex ipsa et esse vitam et permanentiam habet. E.
S. esse ab alia causa, sed ex ipsa et ·esse vitam et permanentiam habet. S.
R. esse ab alia causa, sed ex ipsa et esse vitam et permanentiam habet. R.
A. illa ab alia provenit causa, sed ex ipsa et quod sit vita et quod perseverans sit habet. A.
F. causa proven#, sed ex ipsa et quod sit vita et quod permaneat habet. F.
P. ut sit et. vita sit atque permaneat ab alia causa nisi ab ea habet. P.
p.. 't"O dvocL 'lta:p' dAAYj~ a{'t"ia:c;, iA.A' E~ aú..-~c; xoct 't"O elvaL ~wT¡ xocl. 't"l¡v OL~Xp.ov1¡v f:x.a p..
L. ut sit et vita sit atque permaneat ab alia causa nisi ab ea habet. L.
C. qupd sit et vita sit ac maneat ab illa causa nisi ab hac habet. C.
D. pas due a une cause étrangere : c'est de la Vie divine, qu'elle tient d'étre une vie et de durer. D.

6.' .ACUPOVM€NH .A€ KAI AN.APACI THN CUC CVMMIKTOIC €N.A€XOM€NHN€NHN Arr€,\0€1.AH ZCUHN 6.
H. Dans autem et viris, sicut commixtis licitum unire, angelivisam vitam ; H.
B. Donarzs autem et viris, ut commixtis .acceptabilem, subeuntem angelicam, vitam; E.
S. · ! , Dans autem et viris, sicut commixtis,. contingentem ad angelorum formam vitam; S.
R. Donans autem et viris, ut commixtis, susceptam (possibilem in nobis) angeliformem vitam ; R.
A. , Sed et viris quoque, ut promiscuis, ( quantum licuit) angelicam condonans vitam ; A.
F;. Hominibus insuper, velut compositis, ( quantum accipere licuit) vitam condonavit angelicam; F.
P. Atque etiam hominibus angelorum vitam largitur quam concreti ex multis partibus adipisci possunt; P.
P.· Awpoup.ÉVYj oe xocl. dvopriaL n.v 6>c; aup.p.LX't"OL~ evoexop.ÉVTIV d.¡¡eAO€L07i ~w-l¡v· P.·
L. Atque etiam hominibus angelorum vitam largitur quam .concreti ex multis partibus adipisci possunt; L.
C. · Dat insuper hominibus, licet compositis, vitam quae angelicam proxime attingit; C.
D. La Vie divine donne aux hommes compo!lé!>, .une.. vie. (daos la mesure possible) pareille a celle D.

6. KAI vnePB,\VC€1 c¡,IMN9Pc..ln1AC KAI Anoc¡,QITCUNTAC HMAC €1C €AVTHN emcrpec¡,ovCA 6.


H. supermananti humanitate et retrahentes nos ad se ipsam convertens H.
B. et supermananti humanitate et redeuntes nos in se ipsam convertens E.
S. et superemanatione benignitatis et recedentes nos ad ipsam convertens S.
R. et superaffluentia philantropiae et revertentes nos ad se ipsam convertens R.
A. superabundantia pietatis a se aversos nos convertit atque A.
F. ,. . atque excessu clementiae. nos etiam illinc aversos ad se convertit F.
P. ·•·' .. ,,¡,,,,~·. ;,·a,c pro summa humanitate sua no~·,..etiam aversos. et.abductO,$·ad se convertitP.
¡J.. xat ú.m:p6Aúae~ q¡LAocvGpw'lt(ixc; xoct d.7Có!fOL-.é:rnac; · T¡¡.úi~ el~ Éaurl\v E'ltLa't"pÉq¡ouaa P.'·
L. , .,:, ..1 a,c pro summa humanitate sua nos etiam aversos et abductos ad se convertit L.·
C. ·, ·•\',.''· : ·, · · · . et nos aversos etiam exuberantia benignitatis ad se convertit C.
D. des anges ; et daos l'exces. de sa bonté pour nous, méme apres notre désertion, Elle nous ramene, D.
¡·

r
~·.
374 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SIXIEME).

fl. KAI ANAKAI\OVMENH KAI TO AH E>EJOTEPON OTJ KAJ 0/\0VC HMAC IIIVXAC cJ)HMJ 6
H.et revocans. Et quod est divinior causa, . quia totos nos, animas dico H.
E. et revocans. Et hoc autem divinius,. quia et totos nos, animos dico E.
· S. et revocans. Et quod quidem est divinius, quia et totos nos, dico animas S
R.et revocans. Et quod utique divinius, quia et totos nos, an,imas aio R.
A.ad se revocat. Quod vero longe divinius est, nos totos, animas dico A.
F. et revocat. Quod autem longe divinius est, Deus ipse nos íntegros, animas (inquam) F.
P. et revocat. Quodque multo est divinius, nos etiam totos, animos ( dico) P.
~.x~t dv~x~Áou~Év~. K~t -:-o olj 9eLÓnpov, 8-:-L x~t BÁouc; T¡~<ic;, o/ux~c; (CfT¡!J-L) ¡J..
L. et revocat. Quodque multo est divinius, nos etiam totos, animos ( dico) L.
C. revocatque. Et quod divinius est, nos totos, animas dico C.
D. rappelle a Elle. · Chose encore plus divine : tout entiers, corps D.

6. KAI TA CVZVrH CWMATA nPOC nANT€1\H ZWHN KAJ AE>ANACIAN EnHI'T€1\TAJ 6.


H.et conjugalia corpora, ad omnimodam vitam et immortalem promittit H.
E. et conjugata corpora, ad perjectissimam vitam et immortalitatem promittit E.
S. et conjuga corpora, ad perjectam vitam et immortalitatem se promittit S.
R. et conjugata corpora, ad omnino perjectam vitam et immortalitatem repromittit R.
A. et socia corpora, ad perjectam vitam et immortalitatem transferre A.
F. et socia corpora, ad perjectam immortalemque vitam traducere F.
P. et paria corpora, se ad perjectam absolutamque vitam et immortalitatem traducturam P.
~· xéÚ ..~ au~uylí aw~~-:-a., 7tpoc; '7tCXY'tEA7í ~wljv x~t dGa.v~aí.a.v É'lt-l¡yyehcxL ~.
L. et paria corpora, se ad perjectam absolutamque vitam et immortalitatem traducturam L.
C. et conjuncta corpora, ad perjectam et immortalem vitam translaturam C.
,, D. et limes, nous avons sa promesse d'etre surélevés a une vie pleine D.

6. MeTAE>ECJN ' ' nPArMA TH nAI\AJOTHTJ MEN JCWC nAPA cJ)VCIN AOKOVN . 1 ',
6.
H. transpositionem~ ·.· ..·. vetustati quidem jorsitan contra naturam putatum ; H.
E. transmutaturam. · · •' · • ·· · · · Re'm vetustati q'uidem aeque· contra naturam•'visám; E.
S. translaturam. ·· · ·. · Rem quidem antiquitati aequaliter praeter naturam apparentem ; S.
R. transponere.· . Rem antiquitati quidem forte praeter naturam visam ; R.
A. pollicetur. Quod veteribus quidem praeter naturam fortasse videatur ; A.
F. pollicetur. Mysterium profecto quod veteribus quidem praeter naturam forte videri possit, F.
P. esse promisit. Rem quae antiquitati quiciem contra naturam fortasse ·videatur; P.
~· pn~G}¡aew. . llpayp.a. >tií. 'lt~A~LÓ":"'f;TL ~EY LO'Wc; 'lt~p<X CfÚO'LY ooxouv· ~·
L; esse· promisit. ,•:',
'
'
Rem quae. antiquitati quidem contra ·naturam fortasse: ·vúJeatur ; ·
. .
L.
C. $e· promisit. ·, ,:. · ,. Id quod:'antiquitati quidim· contra naturam· esse videtur; c.
D. et\.immórtelle~· ,1," '' 1·: • Cela·put pataitre aux anciens· une· chose contre' nature:f:~: D.

6. EMOI AE KAI COl KAI: TH AI\HE>EIA ·• • ' KAI E>EION KAI VnEP cJ)VCIN 6.
H. mihi autem et· tibi et veritati, et divinum et super naturam. H.
E. mihi autem et tibi et veritati, et divinam et super naturam. E.
S. mihi autem et tibi et veritati, et divinam et super naturam apparentem. S.
R. mihi autem et tibi et veritati, · et divinam et super naturam. R.
A. · . · mihi vero tibique et ventati, . , ·'·. et divinum et supra naturam (ut est).. A~
F. ; ·: • mihi· autem et tibi; ipsique veritati,·.v·¡·.!', divinum atque super naturam. 11;.
). P. mihi: autem ao tibi ipsique veritati, · et divina et supra naturam. Pl
': ¡
,..,.. É!J-ot oe~e~t ao~ xa.l -.~· d):r}GtL~; . ' ··' · : · · . x~r. 6ei'ov xe1t tl'ltsp rpúaw. ¡p.:
L. mihi autem ac tibi ipsique veritati, ét divina et supra naturam. L)
C. mihi vero et tibi et veritati, · ' divinas res et supra naturam. e:
D. mais·' avec moi~ avec · la vérité, vous dites chose divine{plus haute 'qu·e·,.:nature. ,.<.<: D)
. : '·
VINGT-TROISIEME SECTION : DIEU EST LA VIE QUI DONNE TOUTE VIE. 375
6. VnEP $VCIN t.€ THN KA0 HMAC $HMI THN OPCUMENHN OV THN nANC0€NH 6.
H. Super naturam autem erga nos ( dico) visam, non omnivirtutalem H.
E. Super naturam autem eam quae secundum nos est ( dico) visibilem, non fortissimam E.
S. Super naturam autem secundum nos ( dico) visam, non omnipotentem S.
R. Super naturam eam quae secundum nos ( dico) conspectam, non omnino fortem R.
A. Supra naturam nostram ( dixerim) visibilem, non supra omnipotentem A.
F. Super naturam ( inquam) apud nos visibilem, non supra naturam illam F.
. P. Sed supra naturam nostram ( dico) quae videtur, non supra naturam rerum P.
¡L. 'f1tep 'fÚow oe -.T,v u&' 1¡p.i'> (!f"tlfl-~) -r-ljv ópwfJ-Év"flv, oú -r"hv 1t(lvcr6evT¡ IL.
L. Sed supra naturam nostram ( dico) quae videtur, non supra naturam rerum L.
C. Supra naturam nostram ( dico) quae videtur, non autem illam omnipoten- C.
D. j'entends : plus haute que la nature vue de nos yeux, non pas : que la nature D.

13. THC 0EIAC ZCUHC AVTH rAP CUC nACCUN OVCH TCUN ZCUCUN $VCEI 6.
H. divinae vitae. Ipsa enim, sicut omnium animalium exsistente natura H.
E. divinae vitae. !psi enim, velut omnium exsistenti vitarum naturae E.
S. divinae vitae. !psi enim, sicut omnium exsistenti vitarum naturae S.
R. divinae. !psi enim, ut omni exsistenti vitarum naturae R.
A. illi per se et divinae vitae aequalem. !psi quippe, ut quae sit vitarum omnium natura A.
F. omnipotentem vitae divinae. Apud quam sane, tamquam vitarum omnium naturam F.
P. omnium praepotentem divinae vitae. Ei enim, ut quae sit natura tum vitarum omnium P.
¡J.. -r7í'> 6eia." ~(u'ií'>· 'Au-r~ y&p. W'> 1ta.CTW\I oucr·~ 't"W\1 ~WW\1 cpÚcrE~ P.·
L. omnium praepotentem divinae vitae. Ei enim, ut quae sit natura tum vitarum omnium L.
C. tem vitae divinae. Huic enim, ut quae sit omnium vitarum et earum prae- C.
D. inliniment puissante de la Vie divine. Pour cette Vie, en tant que nature des vivants D.

6, KAI MAAICTA TCUN 0EIOTEPCUN OVt.EMIA ZCUH nAPA $VCIN 6.


H. et maxime diviniorum, nulla vita contra naturam est. H.
E. et maxime divinorum, nulla vita contra naturam. E.
S. et maxime divinorum, nulla vita praeter naturam aut super naturam. S.
R. et maxime divinorum, neque una vita praeter naturam aut super naturam. R.
A. maximeque sacratiorum, nulla vita praeter naturam aut supra naturam est. A.
F. praesertim divinorum, nulla vita praeter naturam est aut supra naturam. F.
P. tum veZ maxime divinarum, vita nulla est contra naturam aut supra naturam. P.
¡L. xa.t p.á'A~cr-ra. "wv 6ewrépwv, oÚOEfJ-La. ~w"h 1ta.p& 'fÚ"w ~ imep 'fÚcrw. fl-·
L. tum vel maxime divinarum, vita nulla est contra naturam aut supra naturam. L.
C. sertim quae diviniores sunt natura, nulla vita est contra naturam aut supra naturam. C.
D. et surtout des plus proches de Dieu, aucune vie n'est contre nature, ni au-dessus de la nature. D.

13. CUCT€ 01 nEPI TOVTOV THC nAPANOIAC CIMCUNOC ANTIPPHTIKOI 1\0rOI 6.


H. !taque ... istius amentiae Simonis alterca/es sermones H.
E. !taque ipsa de hoc insaniae Simonis contradictoria verba E.
S. Quare de hoc stultitiae Simonis contradicentia verba S.
R. Quare circa hoc insipientiae Simonis magis contradictorii sermones R.
A. /taque dementissimi Simonis hac de re contradictorii libri A.
F. Quamobrem dementis Simonis libri mysterio huic adversantes F.
P. Quocirca amentissimi Simonis scripti hac de re contradicendi ac refellendi causa libri P.
,.... "Qne ol 1tEpt 't"OÚ't'OU TI'¡'> 1ta.pcxvoLa.'> ~LfJ-Wvoc; <Ív-r~pp"f\-r~xo~ AÓ¡o~ !l·.
L. Quocirca amentissimi Simonis scripti hac de re contradicendi ac refellendi causa libri L.
c. Quamobrem vesaniae Simonis contradictorii sermones c.
D. Que les discours extravagants du dément Simon sur ce point D.
376 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SIXIEME).

6. nOPPCU SEIOV XCUPOV KAI THC CHC IEPAC t¡JVXHC AnEJ\H/\ACSCUCAN €1\AElEN rAP AVTON tí.
H. longe sunt a divino charo et a tua sacra anima abacti sint. Latuit enim hoc H.
E. longe divino loco et tua sacra anima abigantur. Latuit enim eum E.
S. longe a divino charo et tua sancta anima expellantur. Latuit enim ipsum S.
R. longe a divino charo et tua sacra anima expellantur. Latuit enim ipsum R.
A. procul a charo divino tuaque sancta anima pellantur. Fugit enim illum A.
F. a charo divino tuaque sancta anima longius arceantur. Latuit enim illum F.
P. procul a charo divino et a sancto animo tuo pellantur. lgnoravit ea (mea quidem P.
!'-· 7tÓppw 6dou xopou xc>:L Tií~ a7j; tepa¡; 4ux1í~ CÍ7tEA7}Acicr6wcrcxv. "E).cx6e yap cxu-rbv !'-·
L. procul a charo divino et a sancto animo tuo pellantur. lgnoravit ea (mea quidem L.
C. procul a divino coetu tuaque spirituali anima repellantur. Latebat enim ipsum C.
D. soient bannis du divin convent et de ton religieux esprit. 11 ne comprenait pas D.

6. CUC OIMAI KAI TAVTA C04lON OIOMENON EINAI TO MH t.EIN TON EV 4lPONOVNTA 6.
H. ( ut puto) et ista sapientem opinantem esse, non debere bene intelligentem H.
E. ( ut arbitrar) haec sapientem aestimatum esse, non opartere bene sapientem E.
S. (sicut arbitrar) et in istis sapientem putatum esse, non opartere bene scientem S.
R. ( ut existimo) et secundum haec sapientem axstimatum esse, non opartere bene sapientem R.
A. (puto) et quidem cum sapientem se existimaret, non oportere eum qui recte sentiat A.
F. ( ut arbitror) quamvis se sapientem existimaret, non opartere sanae mentís virum F;
P. sententia) atque id cum sapiens suo judicio esset, non oportere eum qui suae mentís sit P.
<
!'-· ( w¡; '
o~l'-cx~
) 1 - • ,, 'l
xcx~ -rcxu-rcx crocpov o~oP-EtOV E~VCXL, . -ro 1'-7¡ oe~v -::bv cppovouv-raeu !'-·
L. sententia) atque id cum sapiens suo judicio esset, non oportere eum qui suae mentís sit L.
C. ( uti puto) tametsi sibi sapiens videbatur, non oportere eum qui sanae mentís sit C.
D. (je pense), se croyant méme sage en sa faute, qu'un homme de bon sens ne doit pas D.

tí. Te.> nP04lANEI THC AIC9HCEWC /\Ore.> CVMMAXW XPHC9AI KATA THC nANTWN A4lANOVC AITIAC 6.
H. propatulo sensus sermone auxiliatare uti adversus omnia inapparentis causae. H.
E. praedicationi sensus ratione auxiliante uti contra omnium .occultam causam. E.
S. uti manifesta sensus ratione compugnante contra omnium occultam causam. S.
R. manifesta sensus ratione compugnante uti · adversus omnem immanifestam causam. R.
A. manifesta sensus ratione inniti adjutrice contra invisibilem omnium causam. A.
F. ratione quadam ex sensibus palam deducta niti contra occultam illam omnium causam. F.
P. evidenti sensus ratione adjutrice uti contra abstrusam rerum omnium causam. P.
1'-· -ri¡í 7tpocpcxvEL -.1¡~ cxlcr6·~crew~ AÓj!¡l crul'-1'-áX't' xp1ícr0cxL xcx-ra Tiíli 7táv-rwv cicpavou~ cxt-.¿cx¡;. 1'-·
L. evidenti sensus ratione adjutrice uti contra abstrusam rerum omnium causam. L.
C. evidenti sensus ratione adjutrice uti. contra abstrusam omnium causam. · C.
D. se servir des données visibles a nos seos, pour combattre la . Cause invisible de toutes choses. D.

tí. KAI TOVTO ECTIN PHTEON AVTO TO nAPA 4lVCIN .ElnEIN AVTH rAP OVt.EN 6.
H. Et istud est dictum ipsum : quod contra naturam ·dicere, ipsa enim nihil H.
E. Et hoc ipsum est dicendum : hoc contra naturam dicere, ipsi enim nihil E.
S. Ei hoc est dicendum ipsi : praeter naturam dicere, ipsi enim nihil S.
R. Hoc est dicendum ipsi : praeter naturam dicere, ipsi enim nihil R.
A. Et hoc est quod ei dicendum : id esse praeter naturam dicere, ipsi enim nihil A.
F. Et hoc ei dicendum est : esse praeter, naturam dicere, illi enim nihil F.
P. Atque hoc ei dicendum est ·.:.·.-.,. ~>.' id·esse; contra naturam dicere, ei enim nihil P.
,.,.. Kcxt -rou•Ó Écrn p71-rÉov cxthi¡í · 'tO 7tcxpa cpúcrw EL7tELV, cxu~ ya.p ouo~v fL·
L., Atque hoc ei dicendum est : id esse contra naturam dicere, ., ,J; ei, enim nihil L.
c.. Atque hoc ei dicendum est : id esse contra naturam dicere, ·. . ei enim nihil C.
i
D. 11 faut done lui répondre : « ton. langage. est contre). nature ; rien ne s'oppose D.
1:'

J• i

'l'
;!~;
.;1, .

·J·,.·.
L
~· '·.
VINGT-TROISIEME SECTION : DffiU EST LA VIE QUI DONNE TOUTE VIE. 377
ó. eNANTION e::: AVTHC ZWOVTAI KAI nePI0AJ\n€TAI KAI ZWA nANTA o.
H. adversarii habet. Ex ipsa 'l.Jivificantur et foventur animalia omnia H.
E. contrarium. Ex ipsa vivfficantur et circumfoventur animalia omnia E.
S. est contrarium. Ex ipsa vivijicantur et circumfoventur et animalia omnia S.
R. contrarium. Ex ipsa vivificantur et circumfoventur et animalia omnia R.
A. contrarium est. Ex ipsa vivificantur et confoventur et animantes cunctae A.
F. est contrarium. Ex prima enim vita vivificantur atque foventur animalia omnia F.
P. est contrarium. Eadem vitalia fiunt ac foventur et animantia omnia P.
p.. eviXY'rLOV. 'Ee cxuñí; ~WOÚ'riXL XIXL 7tEpL&cXA7tE'riXL xcxt ~WIX 7tcXY'riX p..
L. est contrarium. Eadem vitalia fiunt ac foventur et am·mantia omnia L.
C. est contrarium. Ab ipsa vivificantur et foventur universa tam animalia C.
D. a pareille Cause. » C'est encore Elle qui donne avec la vie ses soins aux animaux D.

o. KAI ci»VTA KAI eiTe NOePAN e1n01c eiTe 1\0riKHN 6.


H. et plantaría. Et sive intelligibilem dixeris sive rationalem, H.
E. et germina. Et sive intellectualem dixeris sive rationalem, E.
S. et plantae. Et sive intellectualem dicas sive rationalem, S.
R. et plantae. Et sive intellectualem dicas sive rationalem, R.
A. atque arbores. Et sive spiritualem dixeris sive r_ationalem, A.
F. atque plantae. Jam vero sive intellectualem vitam dixeris seu rationalem, F.
P. et ea quae stirpibus nituntur. Sive eam dixeris quae mentís est sive eam quae rationis, P.
p.. xcx1. cpu-rci. Kcxt EL'rE voepClv EL7tOL; ~Í:n 'AoyLx-l¡v, p..
L. et ea quae stirpibus nituntur. Sive eam dixeris quae mentís est sive eam quae rationis, L.
C. quam plantae. Et sive spiritualem dixeris sive rationalem, C.
D. et végétaux. Qu'il s'agisse de vie angélique, raisonnable, D.

6. eiTe AIC0HTIKHN eiTe epenTIKHN KAI AV:::HTIKHN eiTe OnOIAN noTe ZWHN H ZWHC APXHN 6.
H. sive sensualem sive nutrialem et augmentalem, sive qualemcumque vitam aut vitae initium H.
E. sive sensualem sive nutritivam et auctivam, sive qualemcumque vitam aut vitae princi- E.
S. sive sensibilem et augmentativam, sive qualemcumque vitam aut vitae princi- S •
.R. sive sensitivam et augmentativam, sive qualemcumque vitam aut vitae princi- R.
A. sive sensitivam sive nutritivam sive vegetativam, sive quamlibet vitam aut vitae initium A.
F. sive sensualem sive nutritoriam seu auctricem, sive qualemcumque vitam veZ vitae princi- F.
P. sive eam quae sensus sive eam qua alimur et crescimus, sive quamvis aliam vitam aut vitae fontem P.
P.· EL'rE cxla6T¡-rLxl¡v Et:-e 6pE7tnxl¡v xcxt cxueT¡'rLX~Y, EL'rE Ó7tOLcxY 7tO'rS ~wl¡v '(¡ ~w1i~ &pxl:v P.·
L. sive eam quae sensus sive eam qua alimur et crescimus, sive quamvis aliam vitam aut vitae fontem L.
C. sive sensitivam sive nutritivam et auctricem, sive qualemcumque tandem vitam vel vitae C.
D. sensible, nutritive ou végétative, de vie a un degré quelconque, ou de prin- D.

6. H ZWHC OVCIAN e::: AVTHC KAI ZH KAI ZWCI THC vneP nACAN ZWHN 6.
H. aut vitae substantiam, ex ipsa vivit et vivificatur quae est super omnem vitam. H.
E. pium aut vitae essentiam, ex ipsa vivit et vivunt quae super omnem vitam. E.
S. pium aut vitae substantiam, ex ipsa et vivunt et vivificant quae est super omnem vitam. S.
R. pium aut substantiam, ex ipsa et vivit et vivificat ea quae super omnem vitam. R.
A. aut vitae substantiam, ex ipsa et vivit et vivificat quae supra omnem vitam est. A.
F. pium veZ essentiam vitae, ex ipsa vivit atque vivificat quae omnem supereminet vitam. F.
P. ac principium aut vitae essentiam, · ea vivit et vivificat quae vitae omni antecellit. P.
P.· '(¡ ~w1i~ OUG'LIXY, ee cxuñí~ XIXL ~-;¡ XIXL ~WO~ -:T¡; Ú7tsp 7téiG'IXY ~w-l¡v. P.·
L. ac principium aut vitae essentiam, · ea vivit et vivificat quae vitae omni antecellit. L.
C. principium vel vitae essentiam, · ex ipsa et vivit et viget supra omnem vitam. C.
D. cipe de vie, ou de maniere de vi e, c'est Elle qui donne et de vivre et de vivilier, Elle qui domine D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SIXIEME).

6. KAI EN AVTH KAT AITIAN ENOEil.CUC nPOV<J)ECTHKEN 6.


H. Et in ipsa secundum causam univise praesubstitit : H.
E. Et in ipsa secundum causam uniformiter antesubstitit : E.
S. Et .in ipsa secundum causam uniformiter praeexstiterunt: S.
R. Et in ipsa secundum causam uniformiter praesubstitit : R.
A. Et in ipsa secundum causam uniformiter ante subsistit : A.
F. In ipsa quin etiam secundum causam singulariter ante subsistit : F.
P. Atque in ea causae vi ac nomine aequabiliter ante constitit: P.
¡1.. . Ka.l. Év d.u•~ xa.-r' a.L't'Lav ÉvoeLow.;· npoücpian¡xev· p..
L. Atque in ea causae vi ac nomine aequabiliter ante constitit: L.
C. Et in ipsa secundum causam uniformiter praeexsistit : C.
D. toute. vie. Et tout cela, meme avant d'etre, existe en elle comme dans la cause d'une maniere D.

6. El rAP VnEP ZCUHC KAI ZCUAPXIKH ZCUH KAI nACHC ZCUHC ECTIN AITIA 6.
H. si enim super vitam et vitae princeps vita et omnis vitae causa H.
E. si enim plus quam vita et vitarum principalis vita et omnis vitae est causa E.
S. etenim supervivens et princeps vitae vita et omnis est causa S.
R. supervitalis enim et vitae principativa vita et omnis vitae est causa R.
A. .nam· vita illa suprema et principalis et vitae omnis est auctor A.
F. vita enim illa omni vita superior omnisque vitae principium non solum vitam universam F.
P. vita enim quae vitam superat vitaeque est principium \ tum vitae omnis causa est P.
'P.· 1¡ y&p ÚnÉp~wo.; xa.l. ~wa.px•.xl¡ ~w7¡ xa.l. n&a-r¡.; ~w-1¡.; Éa-rLV a.hL~ p..
L. vita enim ·quae vitam superat vitaeque est principium tum vitae omnis causa est L.
'c•. , nam supraquam vitalis et vitae principialis vita et omnis vitae causa est C.
D. uniforme : car c'est la Vie plus que vivante, la Vie au premier chef, qui est cause de toute vie, D.

6. KAl,ZCUOrONOC KAI AnonAHPCUTIKH KAI l.IAIPETIKH ZCUH KAI· EK nACHC ZCUHC VMNHTAIA 6.
H. et\:'oitigena ,. · '·•' ? et,repletiva· et·· divisionalis- vita:-.:. ·· .· Et· ex ·omni vita hymnizata H.
E. et,fJitae,.genitrix, ''·'-- ·,· et' rejJletiva: et 'discretiva vita.· ' ,. ·· Ex omni•:vita laudatur E.
S. et.vitae.generativtA: .. , •.et,·adimpleti-pa·et.divisiva vitae.·.·· ·· Et ex·omniest laudanda S.
R. et. 'Úitae. generativa·.: · · · ···. et repletiva et divisa vitae. · · .· Et ex omni vita laudanda R.
A. et,fecundat , . ·, · .· et replet, et dividit vitam. ·.·. • Et omni ex vita praedicanda A.
F. procreat sed fecundat et implet atque distribuit. Quamobrem ex omni vita celebranda F.
P. tum1'ÓÍ_tam propagat .· . . . complet atque dividit~. , . Í; . , , Estque ex omni vita· laudanda P.
p.. x.x_t..--~woyóvoc; : xa.l. d.non),7lpW't'Lxl¡ xa._l. OLa.LpE-rLXlJ :'~wY¡c;~ Ka.l. ex n&a-r¡c; ~wT,c; Ú¡tV7)'t'Éa. p..
L. tum\ vitam- propagat , :•,1:- '· ;, i;omple~ at~.t dividit; •· ·; •:.\'<':: . Estque ·ex omni·. vita. laudanda L.
e~ adeoque vivijicat.rP!.,•, . .\ et>.completratque>distinguit vitam. \e ·•v. "Et-·ex omni viúlcpraedicanda C.
o·. prod,uitdawie,¡·,,w:;\: ;,, . c:~mble• de 1vie;·imesure la. vte./ct.¡f: ·Ir !outesi les vies 'doivent chanter D•.

6. KATA THN nOAVrCUNIAN TCUN nACCUN ZCUCUN'' •\/: .··, CUC nANTOl.AnH KAI nACA ZCUH 6.
H. secundum multigenituram omnium vitarum '· ·. : · sicut omnigena et ab omni vita H.
E. secundum multiplicem generationem omnium vitarum ut largisaima et omnis vita E.
S. secundum multam fecunditatem omnium vitarum sicut largissima et omnis vita S.
R. secundum. multam generationem omnium vitarum ·.· ·· ut omnímoda et·. omnis· vita R.
A. est. pro· omnium,fecunditate. vitarum. · ' , '' ''"Jf' ·;:; ; . ut omnigena ·ofnmsque: vitae. il•.:. ,::·-}¡;.!,
F. est.;•propter:fecundit~tem suam. vitai' omnes••mirijice1 p'r'opagantem · undé· tamtjuam omnifor~' P~ ·.:::';'d)'~\$/'
P. propter. omnium ·vitarum propagationem· et fecunditatem ··''-'·'·' ut universa omnist]Ud 'vitO: P. j'(~J:
¡.1.. xa."ta ·-rl¡v noAuyóvLa.~;: -rwv· na.awv ~wwv. ;., : ' . b>c; na.•r:·ooa.n-T,. xa.!. nría~l" ~w~ !A; · :.:.:;.\:ii)
L. própter. omnium vitarum propagationem et fecunditatem .1.'' ut universa. 'el · ab ó~ ·'Pit~ D. • .·:::i:){i
C.juxtafecundam vitarum omnium·propagationem . · : ,.,. unde' ttúmjuam··omnigena O. :.'·:·
D. la .vi e· féconde de toutes les. vi es: . . i: h ·,¡ 1" , , • ·; :. ' -: · . •. • comm& 1 revftant ' toute •lorme~o D.

'::,
380 PREMIERE PARTIE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. KEq,MAION Z nEPI CQq,JAC NOV /\OrOV MH0EIAC 6.


H. Caput septimum. De sapientia, mente, verbo, veritate H.
E. Caput septimum. De sapientia, intellectu, ratione, veritate E.
S. Caput septimum. De sapientia, mente, ratione, veritate, S.
R. Caput septimum. De sapientia, intellectu, ratione, veritate, R.
A. Caput septimum. De sapientia, sensu, ratione, veritate, A.
F. Caput septimum. De sapientia, intellectu, ratione, veritate, F.
P. Caput septimum. De sapientia, mente, ratione, veritate, P.
f'-· Keq¡ciAotLov Z'. llept a-oq¡(w;, voü, Aóyou, CÍA7¡0dat<;, p..
L. Caput septimum. De sapientia, mente, ratione, veritate, L.
c. Caput septimum. De sapientia, mente, ratione, veritate, C.
D. Chapitre septieme. De la sagesse, de la pensée, de la parole, de la vérité, D.

o. nJCTECUC q,epe ~E El ~OKEI THN ArA0HN KAI AICUNIAN ZCUHN KAI CUC coq,HN 6.
H. et fide. N une autem (si videtur) benignam et aeternalem vitam sapientem H. et sicut
E. et fide. Fer autem (si videtur) optimam et aeternam vitam sapientem E. et ut
S. fide. Age autem (si videtur) bonam et aeternam vitam sapientem S. et sicut
R. fide. Age autem (si videtur) veram et aeternam vitam sapientem R. ut
A. fide. Age vero ipsam (si placet) veram perennemque vitam sapientem A. et ut
F. fide. Age vero bonam illam aeternamque vitam (si placet) sapientem F.tamquam
P. fide. Age vero (si videtur) veram aeternamque vitam sapientem P. et ut
f'-· 1tLO"'t"EW<;
o <I>ipe oe (el ooxei) TI¡v ciyotOl;v XotL otlwvLotV sw'hv XOtL W<; a-otp'hv P.·
· L. jide. Age vero (si videtur) veram aeternamque vitam et ut sapientem L.
· C. fide. Age porro ipsam (si placet) veram aeternamque vitam etiam ut sapientem C.
D. de la fol. Maintenant (s'il vous convient) la véritable Vie éternelle doit étre chantée comme sage D.

o. KAI CUC AVTOCQq,JAN VMNCUMEN MA/\1\0N ~E AV nACHC coq,JAC VnOCTATIKHN 6.


H. et sicut ipsam-sapientiam hymnizemus, magis autem omnis sapientiae substantialem, H.
E. et ut per-se-ipsam sapientiam laudemus, magis autem iterum omnis sapientiae substantialem, E.
S. et Sicut per-se-sapientiam laudemus, magis autem sicut omnis sapientiae substantijicativam, S.
R. et ut per-se-sapientiam laudemus, magis autem ut omnis sapientiae substantiam, R.
A. et ut sapientiam ipsam celebremus, immo ut toti sapientiae substantiam largientem, A.
F. atque ut ipsam sapientiam celebremus, immo vero ut omnem sapientiam procreantem, F.
P. et ut sapientiam ipsam laudemus, atque adeo ut omnis sapientiae procreatricem, P.
f'-· XOtL W<; OtU't"OO"oq¡(otv Úp.vwp.ev, p.iiAAOV oe W<; 7tcX0"7¡<; a-oq¡(ry;¡;; . tJ7tOO"t"ot't"LX'Í¡v, f'-·
L. et ut sapientiam ipsam laudemus, atque adeo ut omnis sapientiae procreatricem, L.
C. ipsamque sapientiam celebremus, immo vero tamquam omnis sapientiae procreatricem, c.
D. et comme. la Sagesse méme, surtout comme donnant toute sagesse, D.

6. KAI VnEP nACAN CQq,JAN KAI CVNECIN VnEPOVCAN OV rAP MONON O 0EOC 6.
H. et super omnem sapientiam et intellectum superexsistentem non enim tantum Deus H.
E. et super omnem sapientiam et intellectum superexsistentem non enim solummodo Deus E.
S. et super omnem sapientiam et prudentiam superexsistentem : non enim tantum Deus S.
R. super omnem sapientiam et intelligentiam superexsistentem : non enim solum Deus R.
A. et supra omnem sapientiam intelligentiamque longe emineñtem : non enim solum A.
F. et super omnem sapientiam intelligentiamque eminentem Deus enim non solum F.
P. et omni sapientia intelligentiaque supeiiorem · : non enim solum Deus P.
p.. xott Ú1tep 1t<ia-otv a-otp(a.v xott a-úvea-Lv Ú7teroua-a.v· oú yap p.óvov ó eso<; p..
L. et omni sapientia intelligentiaque superiorem : non enim solum Deus L.
C. supraque omnem sapientiam et intelligentiam eminentem non enim Deus tantum C.
D. comme surpassant toute sagesse et intelligence : car Dieu n'est pas seulement D.
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

6. vnePnJ\HPHC €CTI COcbiAC KAI THC CVN€C€WC AVTOV OVK €CTIN API0MOC 6.
H. plenus est sapientiae, et intellectus ejus non est numerus, H.
E. plus-quam-plenitudo est sapientiae, et intelligentiae ejus non est numerus, E.
S. est superplenus sapientia, et prudentiae ipsius non est numerus, S.
R. superplenus est sapientia, et intellectionis ipsius non est numerus, R.
A. est sapientia exuberans Deus, et sapientiae ejus non est numerus, A.
F. exuberat sapientia, sapientiaeque ejus non est numerus, F.
P. praeter modum plenus est sapientiae, et intelligentiae ejus non est numerus, P.
p.. tmep7t);l¡pll~ Ea"t"t aocpia.c; xa.t ñj~ auvÉaew~ a.Ú't"OÜ oúx ea't"LY dpL&p.ó~, P.·
L. praeter modum plenus est sapientiae, et intelligentiae ejus non est numerus, L.
C. supraquam plenus sapientia exsistit, et intelligentiae ejus non est numerus, c.
D. débordant de sagesse, et d'une intelligence qui défie tout calcul, D.

!l. AMA KAI nANTOC J\OrOV KAI NOV KAI COcbiAC Vn€PIAPVTAI KAI TOVTO Vn€PcbVWC IS.
H. sed et omni verbo et menti et sapientiae superstabilitur. Et istud superexaltate H.
E. sed et omni rationi et intellectui et sapientiae supercollocatur. Et hoc excellenter E.
S. sed super omnem rationem et mentein et sapientiam supercollocatur. Et hoc supernaturaliter S.
R. sed et omni rationi et intellectui et sapientiae supercollocatur. Et hoc supernaturaliter R.
A. sed et supra sermonem omnem et mentem et sapientiam locatus eminet. Intellexit hoc mirabiliter A.
F. sed omnem rationem et intellectum sapientiamque excedit. ldque mirabiliter F.
P. verum etiam omnem rationem, intelligentiam ac sapientiam superat. Quod cum eximie P.
P.· &"J.:Aa. xa.t 7ta.v't"o~ ),ó¡ou xa.t voü xa.t aocpia.c; Ó7tepiopu't"a.L. Ka.t 't"OU't"o Ó7tepcpuw~ p..
L. verum etiam omnem rationem, intelligentiam ac sapientiam superat. Quod cum eximie L.
C. sed supra omnem rationem et mentem et sapientiam collocatur. Idque supernaturaliter C.
D. 11 est plus haut que toute parole, toute pensée, toute sagesse. Ce que voyant D.

6. €NNOHCAC O 0€10C ONTWC ANHP O KOINOC HMWN KAI TOV KA0Hr€MONOC HJ\IOC 6.
H.considerans divinus vere vir, communis nostrae praeceptionis proprius, H.
E. intelligens divinus vere vir, communis nostra et magistri laetitia, E.
S. intendens divinus vere vir, communis nostri et ducis sol, S.
R. intelligens divinus vere vir, et communis nostri et ducis sol, R.
A. profecto divinus vir, communis noster nostrique praeceptoris sol, A.
F. intelligens vir ille revera divinus, communisque noster nostrique praeceptoris sol, F.
P. intellexisset divinus vere vir, communis noster ac praeceptoris sol, P.
P.· evvoT¡aa.c; ó Oei'oc; OV't"W~ dvT¡p, ó XOLvoc; 1¡p.wv xa.t 't"OU xa.Ol}jEp.Óvo~ f¡ALO~, P.·
L. intellexisset divinus vere vir, communis meus ac praeceptoris sol, L.
C. intelligens vir plane divinus, communis ille noster nostrique praeceptoris sol, c.
D. excellemment, l'homme véritablement divin qui est notre commun soleil, a mon maitre et a mol, D.

6: TO MWPON TOV 0€0V COcbWT€PON TWN AN0PWnWN cbHCIN OV MONON 6.


H. stultum Dei sapientius hominibus dixit. Non tantum H.
E. stultum Dei sapientius est hominibus inquit. Non solum E.
S. stultum Dei sapientius hominibus esse dicit. Non solum S.
R. stultum Dei sapientius hominibus ait. Non solum R.
A. qui stultum Dei sapientius hominibus dixit. Non modo A.
F. ait : quod stultum est Dei sapientius est hominibus. Non solum F.
P. quod stultum est (inquit) Dei sapientius est hominibus. Non solum P.
p.. -r:o p.wpov 't"ot:i 8eoü aocpw-::epov 't"Wv dv0pw7twv cp71aiv. Oú p.óvov P.·
L. quod stultum est (inquit) Dei sapientius est hominibus. Non solum L.
C. quod {inquit) stultum est Dei sapientius est hominibus. • Non solum C.
D. a dit ces mots : « ce qui est fou en Dieu est plus sage que les hommes ». C'est vrai; d'abord D.
PRE,MIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. OTI nACA AN0PCa>niNH AIANOIA ni\ANH TIC ECTIN KPINOMENH nPOC TO CTA0€PON 6.
H. quia omnis humana mens error quidam est, judicata ad stabile H.
E. quia omní's humana deliberatio error quidam est, judicata ad pondus et E.
S. quoniam omnis humana deliberatio error quidam est, judicata ad stabile S.
R. quía omnis humana deliberatio error quidem est, judicata ad firmum et per- R.
A. quia humana mens omnis error quidam est, firmitati et stabilitati .divinarum A.
F. quia omnis humana cogitatio error quidam est, ad firmitatem stabilitatemque divinarum F.
P. quod omnis humana cogitatio error est quidam, si cum divinarum absolutissimarumque P.
p.. 6't~ 1taa-o: &.vOpw1tivr¡ Q~rivo~o: 1tACÍ.VT¡ -.ic; ia--.~, xpwop.Évll 1tpoc; -.o a-'to:Oepov p..
L. quod omnis humana cogitatio error est quidam, si cum divinarum absolutissimarumque L.
C. quod omnis humana cogitatio error quidam sit, si cum divinarum absolutissimarumque C.
D. paree que toute vue humaine est une maniere d'erreur, pour qui la compare au robuste, D.

6. KAI MONHMON TWN 0€1WN KAI TEAEIOTATWN NOHCEWN AM OTI KAI CVNH0€C ECTI 6.
H. et uniale divinorum et perfectissimorum intellectuum, sed quía et usus est H.
E. manentiam divinarum et perfectissimarum intelligentiarum, sed quia et consuetudo est E.
S. et manens divinorum et perfectissimorum intellectuum, sed quoniam consuetum est S.
R. mansivum divinarum et perfectissimarum intelligentiarum, sed quia et consuetum est R.
A. exactissimarumque intelligentiarum comparata, verum quid etiam solemne A.
F. perfectissimarumque intelligentiarum comparata, verum etiam quid theologorum F.
P. intelligentiarum firmitate stabilitateque comparetur, sed etiam quod est hoc in more P.
p.. xo:t p.óv~p.ov 'tWV OElwv xo:t 'tEAew:ri'twv voT¡a-ewv, &.).'A' 6-;~ xo:t a-ÚvT¡0Éc; la-n p..
L. intelligentiarum jirmitate stabilitateque comparetur, sed etiam quod est hoc in more L.
C. intelligentiarum firmitate stabilitateque comparetur, verum etiam quía solemne C.
D. au solide des pensées divines absolument achevées, mais encore paree qu'il . est habituel D.

6. TOIC: 0€01\0rOIC · ANTin€nON00TWC Enl 0€0V. T~ THC CT€PHC€WC AnO~ACKEIN fi.


H. theologis . pro gratia in Dei pfivq#pne dicere. H.
E. theologis contrario mentís affectu in Deo quae. st,mt. privationis depellere. . E.
S. theologis contraria passione in Deo ea quae sun~ privationis dicere. S.
R. theologis contraria passione in Deo ea quae privatiot~is abnegare. , R.
A. theologis est passione reciproca in Deo quae sunt privationis asserere. A.
F. mos est quae ad privationem pertinent de Deo conditione quadam opposita praedicare. F.
P. positum theologis ut in Deo ea quae sunt privationis contrario sensu dicant. P.
p.. 'to~c; OeoÁÓjOLc; av'tL'ItE1tOV0Ó'twc; É1tt 8eoÜ 'tOC 't7jc; O"'tEp-/¡a-ewc; a'ltOCfria-xe~v. p..
L. positum theologis ut in Deq ea quae sunt privationis contrario sensu negent. L.
C. est theologis., . ut in Dep ea, quae sunt privatiorz4, .~trario sensu dicant, .. ·~ " C.
D. aux écrivains sacrés d'entend~e, ~omme a rebours, les déficiet:~ces q~'ils notent .eA Die.... .1 D.

fi. OVTW KAI AOPATON ' ~HCI TA J\OriA TO nAM~AEC ~WC


. KAI TON .•. · fi.
H. Sic et invisibile inquiunt sermones omniparens lumen ; et . .. H.
E. Sicut et invisibilem aiunt· eloquia claram lucem; et ... E.
S. Ita et invisibilem dicunt eloquia clarissimum lumen; et multum laudabilem S.
R. · · ,. Sic et invisibile aiunt eloquia omnino manifestum lt.lmen ; et multum laudabt1em R,.
A. :. ·., Ita et invisibilem aiunt sanctae. litterae clqris#.m(:frn·. l~em; ·.· eumque qui celeberrimus A.
F. Sic igitur sacrae litterae in'liisibile dicunt lumen omnium fulgentissimum ; eumque qui laudes omnes F.
P • . Sic et non aspectabile dicunt scripta divina lumen splendidissimum; et eum qui multis laudibus P.
P.· Oü-:w xo:t &.ópo:-.óv CfT¡O"L 'ttt AÓ¡~o: 'tO, 1t0:p.~o:ec; cpwc;· xo:t, 'tOV,,'ItOAUUfl-VT¡'tOV P.·
L. . Sic et non aspectabile dicunt scripta divina lu~.,. splendidissimum ; . et eum qui multis laudibus L.
C. , · Sic lucem splendidiJsimam scripturae vocant inaspectabilem ; . et qui multa laudum C.
D. ·,. , • L'Écriture déclare invisible la lumiere qui est tout éclat; :.. , Celui que tout ch~nte, D.

i
VINGT-QUATRIEME SECTION DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

6. nO/\VúlNVMON .. APPHTON KAI ANúlNVMON tl.


H. multinominatum arcanum et innominatum ; H.
E. multivocum et ineffabilem et innominabilem ; E.
S. et multum nominabilem ineffabilem et innominabilem; S.
R. et multivocum ineffabilem et innominabilem ; R.
A. est et eum qui multis insignis nominibus est ineffabilem et sine nomine appellant; A.
F. et nomina jure sibi vindicat ineffabilem et absque nomine nuncupant ; F.
P. ornandus est multaque nomina habet inexplicabilem carentemque nomine ; P.
P.· xat :n:o'Auwwp.ov ci.ppr¡-r:ov xrú &vwwp.ov· p..
L. ornandus est multaque nomina habet inexplicabilem carentemque nomine ,· L.
c. insignia nominaque habet dicunt ineffabilem et innominabilem ,· C.
D•. que tout nomme, elle Le dit impossible a exprimer et a nommer; D.

6. KAI TON nACI nAPONTA KAI EK nANTúlN EVPICKOMENON . , AKATAI\HMnTON fl.


H. et in omnibus praesentem et ex omnibus inventum incomprehensibilem H.
E. et omnibus praesentem et ex omnibus inventum incomprehensibilem E.
S. . et omnibus praesentem et. ex omnibus inventum incomprehensibilem S.
R. et omnibus. praesentem et ex omnibus inventum . , .. , incomprehensibilem R.
A. . praesentemque omnibus et qui invenitur ex omnibus incomprehensibilem A.
F .. · praeterea· praesentem omnibus ex omnibusque compertum incomprehensibilem F.
P. et. qui. omnibus praesens est . atque ab omnibus invenitur ( ut ita dicam) · incomprehensibilem, P.
p.. xat 't'OV :n:a~L mxpÓv't'a xat sx. :n:áv-.wv eÚpLO"xÓp.evov &xa-.áA1)7t't'OV p..
L. et, qm" omnibus praesens. est atque ab omnibus invenitur (ut ita dicam) incomprehensibilem, L.
C. atque eum qui omnibus práesens est et ex omnibus invenitur vocant incomprehensum C.
D. Celui qui est présent a tous, qui est comme a portée de tous, elle Le dit impossible D.

6. KAI ANEIXNIACTON TOVTúl AH Túl TPOnúl KAI· NVN, • O . 9EIOC AnOCTOJ\OC fl.
H. et, in-'Oestigabilem. Isto. autem-.modo ·et. nunc¡,, r· di'Vintl$· apostolus H.
E. et. non.:.investigabilem.·.... • · 1 ·Eodem,.modo-et nunc-,.:, ·····1•'·· di'Vinf!S apostolus E.
S. et. non-investigabilem. Hoc. modo igitur et .nunc , · divinus apostolus S.
R. et, non-investigabilem•. Et, hoc· utique modo et nunc divinus apostolus R.
A. atque investigabilem dicunt. Hoc. modo nunc quoque · .·. divinus apostolus A.
F.· -ét,. nusquam investigabilem asserunt. Hac utique ratione in praesentia divinus apostolus F.
P. investigabilem.-.•. •: .\, Hoc igitur• modo etiam. nunc divinus apostolus P.
p.. xcxt cX~E~LXV(IXO"'r:OV. Toú-r:~¡> oT¡ -r:ij)i .-r:pÓ:n:~¡> XIXL vüv ' ( O; Oe~o¡; cX7tÓO"'r:oAo¡; P.·
L. investigabilem. ·: , ,. · · Hoc igitur: modo,· etiam ·nunc. , : · .. divinus apostolus L.
C. el<. investigabilem . .1 ·. ••.' .. , · Hoc igitur,( mQdQ etiamnum.• •· . . .· divinus apostolus C.
D. a¡saisir,.et a:su~vre.- e;:·: ,, C.'est. de·Ja, . meme maniere ,qu'ici ... ; :·le divin.ApQtre D.

tl. VMNCAI 1\ETETAI MúlPIAN eeov . TO <IIAINOMENON EN AVTH nAPAI\OrON KAI ATOnON': ;,· 6.
H. hyTTÍnizare dicitur stultitiam Dei, quod apparet in ipsa irrationabile et illicitum;.- •.. . ,, H.
E. laudasse dicitur stultitiam Dei, quod apparei in ea contra rationem et inconsequens, E.
S. laudare dicitur. stultitiam Dei, quod apparet in ipsa praeter rationem et inconveniens, S.
R.laudare dicitur stultitiam Dei, praeter rationem et conveniens,' ·1 •• 1, ••• •,,, : n. lt
A.stultitiam Dei laudare perhibetur, quod in ea irrationabile. indignumque videtur,.·. ··, \;.q A.
F. stultitiam\·Dei dicitui1 celebrarei:l'•\ quod. vülelicet in ea pr,aeter.: rationem modumque ,appar.~(W:r 1l. ·
P. stultitiam· Dei laudare dicitúr,, .,,.J dum id quod in ea rationi)contrarium ei absurdum;.mdeiy,r, :P.
p.. ú¡iv7íO"cxL AÉye-r:IXL· p.wp(av 8eoü, -r:o 1f11.Lvóp.evov t!v cx1.h%~ :n:cxpá'Aoyov. xcxt ci.-r:o:n:ov," · ~ i'' .;s: ~.
L. stultitiam Dei· laudare• dicitür, . · dum id quod in ea rationi.· cóntrarium et absurdum, videt~ L.
C. stultitiam Dei laudare dicitur:, · dum··id. quod in ea rationi.rtontrarium et absurdum.'llidetyJ) ·c.
D. est1 eensé, louer la folie,,divine ce qui parait ·en; elle d'extravagant et, d'iilsenséih' ;1·>. D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. EIC THN APPHTON KAI nPO 1\0rOV nANTOC ANArArú>N AAH9€1AN 6.


H.: in· arcanam et ante sermones omnes sursumducens fJeritatem. H.
E. .in ineffabilem et ante omnem rationem referens fleritatem. E.
S. ad ineffabilem et ante rationem omnem sursum agens fJeritatem. S.
R. in ineffabilem et ante rationem omnem reducens 'Oeritatem. R.
A. ad ineffabilem rationemque omnem praecellentem referens 'Oeritatem. A. •'•'

F. ad ineffabilem omnique ratione superiorem referens 'Oeritatem. F.


P. ad 'Oeritatem quae exprimí 'Oerbis non potest omnique ratione est antiquior refert. P.
P.· ELe; n¡v 1Xrr7l't"OV XIXL ltf'O AOjOU 1t!ltV't"O<; IXVIXjrt.ywv rt. .7j11ELIXV.
J ' "),)., \ ' ... ' , ' ' ') ,,.,
p..
L. ad 'Oeritatem quae exprimí 'Oerbis non potest omnique ratione est antiquior refert. L.
c. ad ineffabilem omnique ratione potiorem 'Oeritatem refert. C.
D. c'est, pour lui, de la vérlté qu'aucun mot ne traduit, qu'aucune raison n'explique. D.

15. AM OnEP EN AMOIC €cj)HN OIKEiú>C HMIN TA VnEP HMAC nAPAMMBANONTEC 6.


H. Sed ( quod in aliis diximus) proprie nobis super nos accipientes, H.
E. Sed ( quod quidem in aliis diximus) proprie nobis quae sunt super nos accipientes, E.
S. , . . Sed ( quod in aliis dixi) juxta proprietatem nostram ea quae sunt super nos accipientes, S.
R. ·. Sed ( quod in aliis dixi) proprie nobis quae super nos accipientes, R.
A. V erum ( quod in aliis dixi) quae supra nos sunt, si more nostro accipiamus, A.
F. V erum ( quod alibi dixi) quando more nostro quae supra nos sunt accipimus, F.
P •... Sed (id quod alio loco dixi) cum ea quae supra nos..sunt more nostro accipimus, P.
p.. . 'AA).' (éhtep iv &? AoLc; ecp7¡v) oixe(wc; i}p.t"v -ra Ú7tep l}!J.ac; 1trt.pa.),a.p.6cívwt'ec;, p..
L. Sed (id quod alio loco dixi) cum ea quae supra nos sunt more nostro accipimus, L.
C. V erum ('lit alibí dixi) si more nostro ea quae supra nos sunt accipiamus, C.
D. Mais (comme je l'ai dit ailleurs), quand nous concevons a notre mode les choses qui nous D.

6. :' '· KAI Tú> CVNTPOcj)ú> TCilN AIC9HC€ú>N ENIMOMENOI KAI TOIC KAe HMAC 6.
H.·,.~....,· .. · • , · et quo escali sensuum alentes, · . i et nostra H •
. E. ·• .. ·
et cum nutrimento sensuum• adunati, et his quae sunt- secundum nos E.
S. :: et rationi connuiritae sensibus injixi, . . et: nostris di'Oina S.
' "R. .' et connutrito sensibus injixi, : et his. quae secundum nos R.
A.. famíliaribusque in'Oersemur sensibus, divina nostris A.
F. ·· atque ea virtute conjidi'llfUS quae una cum sensibus alitur, divina nostris F.
P.·,· sensuumque famíliaritate et consuetudine implicamur, atque divina cum, nostris P.
p.. . . · · xoct -ri¡)' aunpÓcp!p 't"hlV· rx.úr&-l¡aewv eveLAoúp.evoL, xrx.t -ro~c; xrx.O' 71p.ac; 't'a Oet"a. p..
L.·,., . ·. . ,,.,. .:- ·,
sénsuumq'lie familiaritate. et· consuetudine implicamur, atque divina· cum nostris L.
C. ·¡,}¡\i;v, "> · · .. ·. · . familiaribusque nobis ·sensibus:inhaereamus, atque divina.cum re~ nostris C.
D.:clép~ssent, ,·quand no~s· nous arietons aui.·:données de.,ito$ sens pour comparer aux; nitres D.

6. nAPABAMONTEC ·. ·· AnATú>M€9A ·(} .. KATA TO cj)AJNOMENON TON 9€10N 6.


H. immitentes suadeamus, demonstratum di'Oinum H.
E. 'conferentes, seducimur, secundum quod videtur divinam E.
S. comparantes, decipimur, secundum apparens divinam S.
R. divina comparantes, decipimur, . secundum apparens divinam R•
.A. conferentes, · ' · fallimur, ·· quía divinum illud arcanum A.
.F. corzjerentes, :•:/ '-~'··' 1• fallimur; • , ,.,, ; · quippe:· cum· divinum illud arcanum
.P. cpnferimus, . '.. . , ,. tum decipimur,: · · quod di'Oinum abstrusumque.. 'Oerbum
p.. 1trx.prx.6cíHov-rec;, ci7ta.-rb>p.e9rx., . .· xa.-ra -ro cpcuvóp.evov -rov 6et"ov p..
L. ~pnferimus, tum decipimur, quod; divinum abstrusumque. 'Oerbum .L.'
C. 'cpnjeramus, ·. jallimur, • si secundum id quod dejoris apparet difJinum, numen C.
D. les vérités divines, nous sommes trompés. : , nous voulons, d'apresi.le. settsible, D.
1

VINGT-QUATRIEME SECTION DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

6. KAI AnOPPHTON J\OrON META.t.IWKONTEC .t.EON El.t.ENAI TON KAS HMAC 6.


H. et arcanum sermonem sequentes. Oportet quidem scire nostram mentem H.
E. et ineffabilem rationem persequentes. Oportet scire nostrum animum E.
S. et ineffabilem rationem exsequentes. Oportet autem videre mentem nostram S.
R. et ineffabilem rationem prosequentes. Optimum scire eum qui secundum R.
A.juxta visibilem speciem persequamur. Cum scire profecto· debeamus animum nostrum A.
F. juxta apparentem nobis speciem persequamur. Operae pretiumfuerat animadvertere nostrum intellec- F.
P. ex eo quod apparet persequamur. Cum intelligendum sit mentem nostram P.
p.. xcú d:rcópp"ffT0\1 Aó¡ov p.e-r:ao~wxovnG;. Jléov E~ÚÉvaL -r:ov xa6' ~p.éiG; p..
L. ex eo quod apparet persequamur. Cum intelligendum sit mentem nostram L.
C. et arcanam illam rationem metiamur. Cum scire debeamus mentem quidem C.
D. entrevoir le divin caché. 11 faut savoir que si notre esprit D.

6. NOVN THN MEN EXEIN .t.VNAMIN EIC TO NOEIN .t.l HC TA NOHTA BJ\En€1 6.
H. habere virtutem ad intelligendum per quam intellecta videt, H.
E. habere quidem virtutem ad intelligendum per quam invisibilia videt, E.
S. habere quidem virtutem ad intelligendum per quam intelligibilia inspicit, S.
R. nos intellectum habere quidem virtutem ad intelligere per quam intelligibilia conspicit, R.
A. partim habere intelligendi virtutem per quam intelligibilia aspicit, A.
F. tum partim quidem habere intelligendi virtutem per quam intelligibilia ·cernit, F.
P. vim quidem ad intelligendum habere qua ea quae intelliguntur cernit, P.
p.. vouv ~v p.ev E-zew Oúvap.w ELG; -r:o voeL'v oL' f¡G; Ta vo.,.,-r& ~).éne~, p..
L. vim quidem ad intelligendum habere qua ea quae intelliguntur cernit, L.
C. nostram pollere vi intelligendi qua res intellectiles contueatur, c.
D. a une faculté de comprendre qui tui permet de voir tes choses intellectuelles, D.

6. THN .t.€ ENWCIN VnEPAIPOVCAN THN .t.€ $VCIN .t.l HC CVNAnTETAI nPOC TA en EKEINA 6.
H; coadunatüinem 'quiderri superextentam · naturam autem per quam copulatur in illa H.
E. · unitate'iM.ue siiperexaltatam naturamque per quam convertitur ·ad ·'sumrria E.
S. unitionem '··a:útem ·excedentem mentis' naturam · per quam conjungitur ·ad · ea' quae sunt s;
R. •.· unionem autem superexcéllentem intellectus 'naturam . per quam convertitur ad ulteriora R.
A. partim unionem mentís naturae praecellentem per quam his quae su'nf supra A.
F. partim vero unionem quamdam excelsiorem intelligentia per quam his quae· super intellectum sunt F.
P. sed conjunctionem· praeterea mentís natura· superiorem qua cum iis quae ipsam superant P.
P.· . ~1¡y OE gv·wa~v' tntepalpoua-av -r:l¡v TOU \lO U .'fÚO'L\1 ' . o~· f¡G; a'U\IcX'lt't"ETCXL npo,c; 't'a E'ICÉXEL\ICX fi.
L. sed· conjunctiimim' 'praeterea mentís natura superiorem quq cum .iis quae ·ipsam. superant L.
C. tamen · ,istam: unionem riaturam ipsius longe· superare.·,, . , . . . · · ·''(~qua ·rebus se su'perioribüs CL
D. il' y·· a; au; dess'us de ta rtature de cet esprit, l'unioh , . , qui · le hauss~· aux objets supérieürs D~ ·

6. EAVTOV KAT ÁVTHN OVÍÍI.TA 0EiÁ NOHTEOril


H. ejus. Secundum ergo ipsam 'diviná..·esse intelligendum est ',; · non secundum ·nos; H.
E. sui. Juxta hanc igitur' divina intelligendum. non secundum nos, E.
S. supra ipsam. Secundum hanc igitur oportet divina intelligere · non secundum nos, S.
R. se ipso. Secundum hanc igitur divina intelligendum .non secundum nos; R.
A. se jungitur. . · Hac itaque divina oportet intelligamus · ·; · non hiÍ.mano .~~~ 4,;
F. conjungitur. · · 'Ejusmodi igitur unioneicognoscinda sunt di-pina " non humano quiJdi:im F;·
P. conjüngitur~·· ·Sr:.' ,. ··: HátYigitur divina intelligere debemus ! '· · : · 'ni:Jn 'ingenio 'nb~ifo; P.
p.. éau-r:oü. · · Kcáet 't'cxÚT"ff'ÍI ouv · -r:a· 6e~a vo'Jj-r:Éov .' · .· oú xcx6' i\¡iá;'·, rt.·
L. conjungitur• , ·· · Hac igitur· divina intelligere debemus ' n0n 'ingenio 'niisifij; L;
C. conjungitur. ·.,.,. Secundum hanc' itaqúe divina sunt intelligenda ' · ·.· non more,inostto~ C.
D. a luf-m@nie. C'est avec son secours qu'il'"nous·:faut voir les éhoses divines, non a notrt.fmeilü/~ D.

Versions lat.- :as.


PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVI:NS, CHAPITRE SEPTIEME).

o. AM 0/I.OVC AVTOVC 0/I.WN EAVTWN e:::ICTAMENOVC KAI 0/I.OVC 0€0V riNOMENOVC o.


H. sed totos nos ipsos totorum ipsorum exsistentes et totos Dei factos. H.
E. sed totos nos totis ipsis excedentes et totos Deo factos. E.
S. sed nos ipsos totos extra nos ipsos statutos et totos deificatos. S.
R. sed totos ipsos a totis nobismetipsis extra statutos et totos Dei effectos. R.
A. sed toti integre a nobis ipsis excedentes atque prorsus in Deum transeuntes. A.
F. more, sed quatenus ipsi toti nos totos excedimus nosque íntegros Deo dedimus. F.
P. sed ita ut nos toti extra nos simus totique Dei fiamus. P.
P.· &.).)..' B).ou~ Éa:U't"OU~ B),wv ÉotU't"WV É~ta-ra:p.Évou~ xa:t B'Aou~ 8EOU r~rvop.Évou~. P.·
L. sed ita ut nos toti extra nos simus totique Dei fiamus. L.
C. sed quatenus nos ipsi totos a nobis totis abdicamus et toti transimus in Deum. C.
D. certes, mais en nous quittant completement nous-mémes pour passer tout entiers en Dieu. D.

o. KPEITTON rAP EINAI 0€0V KAI M€/I.H EAVTWN OVTW rAP ECTAI TA 0€1A .t.OTA o.
H. Et meliores esse et membra eorum, sic enim erunt divina data H.
E. Melius est enim esse Dei et membra eorum, sic enim erunt divina data E.
S. Melius est enim esse Dei et non nostri ipsorum, ita enim erunt divina data S.
R. Melius enim esse Dei et non nostri ipsorum, sic enim erunt divina data R.
A. Praestat enim Dei esse quam juris nostri, sic denique tradi divina nobis poterunt A.
F. Praestat enim esse Dei quam nostri juris, ita demum divina nobis tradi poterunt F.
P. Praestat enim nos Dei esse quam nostros, ita enim demum divina nobis tradentur P.
p.. KpeL'nov y&p elva:t 8eou xa:t p.T¡ hu-:wv, othw ¡&p la-ra:t -roc 6eLa: oo-r& p..
L. Praestat enim nos Dei esse quam nostros, ita enim demum divina nobis tradentur L.
C. Si quidem longe praestat nos Dei esse quam nostros, sic enim divina nobis dari poterunt C.
D. Oui, il nous est meilleur d'étre a Dieu qu'a nous-mémes : les choses divines seront données D.

6. TOIC META 0€0V riNOMENOIC TAVTHN OVN THN AAOrON KAI ANOVN KAI MWPAN CO~IAN 6.
H. cum Deo factis. Istam irrationalem et amentem et stultam sapientiam H.
E. cum Deo futuris. Hanc igitur irrationalem et mente carentem et stultam sapientiam E.
S. cum Deo factis. Hanc igitur irrationabilem et amentem et stultam sapientiam S.
R. cum Deo effectis. Hanc igitur irrationalem et sine intellectu et stultam sapientiam R.
A. si cum Deo fuerimus. Hanc itaque irrationabilem et amentem stultamque sapientiam A.
F. si cum ipso Deo juerimus. Hanc igitur irrationalem et amentem stultamque sapientiam F.
P. si cum Deo simus. Hanc ergo rationis et mentis expertem stultamque sapientiam P.
p.. -roL'~ p.e-rcl. 8eoü yLVop.Évot~. Ta:Ún¡v ouv Tt¡v &?.oyov xa:t lí.vouv xa:t p.wpocv aoc¡;{av p..
L. si cum Deo simus. Hanc ergo rationis et mentis expertem stultamque sapientiam L.
C. si cum Deo juerimus conjuncti. Hanc igitur rationis expertem et amentem atque fatuam sapien- C.
D. des que nous serons avec Dieu. Et done pour louer éminemment la Sagesse insensée, D.
1' 1

6. VnEPOXIKWC VMNOVNTEC ElnWMEN OTI nANTOC ECTI NOV KAI !I.OrOV KAI nACHC CO~IAC 6.
H. superexcellenter hymnizantes, dicemus quia omnis est mentís et verbi et omnis sapientiae H.
E. supereminenter laudantes, dicimus quia totius est animi et rationis et totius sapientiae E.
S. excedenter laudantes, dicimus quod omnis est mentis et rationis et omnis sapientiae S.
R. superexcellenter laudantes, dicamus quia omnis est intellectus et rationis et omnis sapientiae R.
A. eminentia singulari praedicantes, dicamus omnis sensus et rationis omnisque sapientiae A.
',•!
F. eminenter celebrantes, dicamus omnis intellectus, rationis omnisque sapientiae F.
P. praeter modum laudantes, eam omnis mentís, rationis, sapientiae P.
p.. Ú7tepoxu~Wc; úp.voÜv'tec;, et'TCWf-LE\1 O'tt. 7tiXV't'0~ ÉCTt"t. 'iOÜ xoct Aóyou xcx1 rc:iaT,c; aor.pietc; p..
L. praeter modum laudantes, eam omnis mentis, rationis, sapientiae L.
C. tiam super/ate laudantes, dicamus omnis mentis et rationis omnisque sapientiae C.
D. déraisonnable et folle, disons qu'elle produit toute pensée, toute raison, D.
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

o. KAI CVNECEWC AITIA KAI AVTH ECTI nACA BOV/\H KAI nAP AVTHC nACA o.
H. et intellectus causa, et ipsius est omne consilium, et apud ipsam omnis H.
E. et intellectus causa, et ipsa est omne consilium, et ah ipsa omnis E.
S. et prudentiae causa, et ipsa est omne consilium, et ah ipsa est omnis S.
R. et intelligentiae causa, et ipsius est omne ,consilium, et ab ipsa omnis R.
A. et intelligentiae auctorem esse, ipsius esse omne consilium, atque ab ipsa omnem A.
F. et intelligentiae causam esse, ipsamque esse omne consilium, ab ipsa cognitionem F.
P. et intelligentiae causam esse dicamus, eamque esse omne consilium, et ab ea scientiam omnem P.
f'-· ut O'UVÉO'EW<; IX~'t~IX, XIX~ IXUri¡<; Éa'tL néiaiX ~ou'Af¡, XIXt n1Xp' 1Xth7j¡; néiaiX p..
L. et intelligentiae causam esse dicamus, eamque esse omne consilium, et ah ea scientiam omnem L.
C. et intelligentiae causam esse, et ipsius esse omne consilium, et ab ea omnem C.
D. toute sagesse et toute intelligence, que tout conseil Lui appartient, que d'Elle procede toute D.

6. rNWCIC KAI CVNECIC KAI EN AVTH nANTEC 01 0HCAVPOI THC COclliAC KAI THC 6.
H. scientia et intellectus, et in ipsa omnes thesauri sunt sapientiae H.
E. scientia et intelligentia, et in ipsa omnes thesauri sapientiae E.
S· cognitio et prudentia, et in ipsa sunt omnes thesauri sapientiae S.
R. cognitio et intelligentia, et in ipsa omnes thesauri sapientiae R.
A. scientiam intelligentiamque profluere, et in ipsa omnes esse thesauros sapientiae A.
F. intelligentiamque omnem exsistere, in ea omnes cognitionis sapientiaeque F.
P. intelligentiamque proficisci, atque in ea omnes thesauros scientiae et sapientiae P.
P.· ¡vwaL<; xiXt aúveaL<;, XIX~ Év 1Xu1:·f¡ nli.vn.; ot 61}a;1Xupot .TI¡.; aóep~«<; xiXt TI¡.; p..
L. intelligentiamque proficisci, atque in ea omnes thesauros scientiae et sapientiae L.
C. scientiam et intelligentiam proficisci, et in ea omnes thesauros sapientiae C.
D. science et toute intelligence, qu'en Elle se trouvent cachés tous les trésors de la Sagesse D.

6. rNWCEWC EICIN AnOKPVcllOI KAI rAP EnOMENWC TOIC HAH nPOEIPHMENOIC 6.


H. et scientiae absconditi. Etenim sequenter praedictis, · H.
E. et scientiae sunt absconditi. Etenim consequenter hic jam praedictis, E.
S. et cognitionis absconditi. Etenim juxta consequentiam jam praedictorum, S.
R. et cognitionis sunt absconditi. Etenim consequenter jam praedictis, R.
A. et scientiae absconditos. Atque ut ah his quae supra jam diximus non discedamus, A.
F. thesauros absconditos esse. Atque ut consequenter ex illis quae jam diximus prosequamur, F.
P. esse ahsconditos. Etenim congruenter iis quae jam supra dicta sunt, P.
P.· ¡vwaew.; eiaLv &nóxpucpoL. K1Xt ¡<Xp énop.Évwr; 1:oi'.; .;¡01) npoeLp1\p.ÉvoLc;, P.·
L. esse absconditos. Etenim congruenter iis quae jam supra dicta sunt, L.
C. et scientiae absconditos esse. Etenim convenienter iis quae antea dicta sunt, c.
D. et de la science. Pour reprendre une tournure déja employée, disons que D.

6. H VnEPCOcllOC KAI nANCOcllOC AITIA KAI THC AVTOCOclliAC 6.


H. supersapiens et omnisapiens causa et sapientiae H.
E. plus-quam-sapiens et sapientissima causa et per-se-ipsam sapientiae E.
S. supersapiens et omnisapiens causa et ipsius per-se-sapientiae S.
R. supersapiens et omnisapiens causa et per-se-sapiens R.
A. causa illa supreme atque omnium omnino sapiens sapientiam ipsam A.
F. causa illa super sapientiam universam consistens omnemque comprehendens ipsam sapientiam F.
P. sapientia quae omni sapientia superior est et sapientiae ipsius P.
P.· 7¡ ÚnÉpaofO; XIXL návaO'fOfi 1Xl1:LIX XIXt rij¡; CXU'tOO'OfLIXfi P.·
L. sapientia quae omni sapientia superior est et sapientiae ipsius L.
C. causa supraquam sapiens et omnia sciens per se sapientiáe C.
D. la Cause plus que sage et toute sage produit la sagesse mi!me, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. KAI THC 01\HC KAI THC KA6 €KACTON €CTIN VnOCTATIC e::: AVTHC Al NOHTAI KAI NO€PAI 6.
H. et totius et uniuscujusque est subsistentiae factrix. Ex ipsa intelligentes et intellectae H.
E. totius et ejus quae per singula est substantia. Ex ipsa invisibiles et intellectuales E.
S. et totius et pO:rticularis est subsiantificatrix. Ex ipsa intelligibiles et intellectuales S.
R. et totius et ejus quae per unumquodque est substantificatrix. Ex ipsa intelligibiles et intellectuales R.
A. et totam et particularem subsistere facit. - Ex ea intelligibiles angelicorum A.
F. et totam universaliter et quamlibet procreat singulatim. Ex ipsa profecto intelligibiles F.
P. et universae et uniuscujusque est procreatrix. Ab ea angelicarum mentium, quae P.
P.· XIX~ ñjc; 0):1\c; xat ñjc; xa6' gXIXa-tÓY sa·nv U1tOa-r&:nc;. 'El; 1Xth·7íc; a! VOT¡'riXL XIXL voepa.t P.·
L. et universae et uniuscujusque est procreatrix. Ab ea angelicarum mef}tium, quae L.
C. et totius sapientiae universalis et singularis ejjectrix. Ex ea intellectiles ac intelligentes C.
D. toute la sagesse~ chaque mesure de sagesse. C'est d'elle que les puissances intel- D.

6. TCUN Arr€1\IKCUN NOCUN AVNAM€1C TAC AnMC KAI MAKAPIAC €XOVCI NOHC€1C 6.
H. angelicarum mentium virtutes simplices et beatos habent intellectus, H.
H. angelicorum animorum m"rtutes simplas et beatas habent intelligentias, E.
S. angelicorum mentium virtutes· simplices et beatos habent intellectus, S.
R. angelicorúm ·intellectuum virtutes simplices et beatas habent intelligentias, R.
A. spirituum intellectúalesque ví'rtutes simplz'ces et beatas intelligentias habent, A.
F. intellectualesque angelicarum mentium vires simplices ac beatas intelligentias habent, F.
P. mente intelliguntur et mentis sunt, facultates simplices beatasque mentís perceptiones, P.
p.. 'rWV ciyyeALXWY vowv Ouvcfp.eLc; -rae; &7t),ac; xxt, p.a.:xaplw; Ej(OUa•. vo-/¡aeL<;, p..
L. mente. intelliguntur et mentís mnt; facultates simplices beatasque mintis perceptiones, L.
C. angelicarum mentium virtutes simplices ac beatas habent intelligentias, C.
D. Ílgibles et lntellectuelles des esprlts angéliques tiennent leurs conceptions simples et béatifiantes ; D.

\:'.
6. OVK €N MEPICTOIC H AnO M€PICTCUN ' H AIC6HC€CUN H 1\0rCUN AIE:::OAIKCUN 6.
'
H. i ·· · non in partitis aut de partitis .: sensibus aut sermonibtis decursalibus H.
E. f non in·partitis aut a partitis,, · :~
aut sensibus aut rationibus artificialibus E.
S. · non in divisibilibus aut a divisibilibus, aut sensibus aut sermonibus dijjusis S.
R. non in partibilibus aut a partibilibus aut sensibus aut rationibus egressivis R.
A. ·· • non in divisibilibus aut a divisibilibus sive sensibus sive verbis latioribus A.
F. · ·· nec in aliquibUs divisibilibus nec a divisibilibus sive sensibus sive rationibus discurrentibus F.
P. quae non in dividuis aut ex dividuis vel sensibus vel rationibus fusis P.
p.. oúx sv p.spLa-ro~c; ~ ci1to p.epLa-rwv ~ aia6-/¡acwv ~ ),óywv OLei;CJ?hxwv p..
L. quae non. in dividuiS aut ex dividuis · · · · vel sensibus vel rationibus fusis L.
C. . . . dum non
dividuis aut e dividuis ·. ,. vel sensibus veZ diffusis rationibus ratin- C.
D~ ~e n'est pas
daris les composés ni grice' aux composés, griee aux sens et discours · complexes, D.

6. CVNArOVCAI THN 6€1AN rNCUCIN OVA€ VnO TINOC KOINOV nPOC TAVTA CVMn€PIEXO- 6.
H. congregantes divinam scientiam, neque a quodam communi ad ista contentae sunt. H.
E. colligentes divinam scientiam, neque a quodam communi ad haec comprehensae. E.
S. congregantes divinam cognitionem, neque ab aliquo communi ad ista simulactae. S.
R. congregantes divinam cognitionem, neque ab aliquo communi ad haec contentae. R.
A. . divinam colligentes scientiam; •. . •.: , dum · neque consortio ad haec ·ipsa agglutinantur. A.
F. · cogniijonem di-Dinam colligunt, · nec ab alii¡uó communi ad ista simul comprehenduntur; F.
P. ·· : · divinam scientiam comparant, · · nei¡ue~(alicú_jus: sócietate et quaSi contigione cum · his P.
p.. . auvcfyouaiXL ..-l¡v 6s(av yvwaw, ouoe> ú1tó, -::woc; XOLYOÜ 7tpoc; -ra.U't'X_ aup.mpLE)(Ó· p..
L. \ ·, 1•. ·. • ·, áivinam scientiam comparant, neque i aliciljus ·. sodétate et quaSi contagione cum his Li
C. cinando di'Dinam colligunt scientiam, · ' .·: nec iisdem communiter adhaerent. C.
D. .· ; ;; qu'ils recueillent leur théologie : lis n'utilisent rlen de ce qul ressem,le a ceci. ó.
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

!l. MENAI nANTOC llE VAIKOV KAI nAH00VC KA0APEVOVCAI KA0APCUC 6.


H. Omnis autem materialis multitudinis mundatae, munde, H.
E. Omni autem materiali et multitudine purgatae, pure, E.
S. Ab omni autem materiali et multitudine mundae exsistentes, intellectualiter, S.
R. Omni autem materiali et multitudine purgatae, intellectualiter, R.
A. Et materia omni ac multitudine pet·sistunt purae, spiritualiter A.
F. Sed ab omni materiali conditione multitudineque absolu.tae, intellectualiter, F.
P. cohaerent. Sed ab omni materia multitudineque et admixtione solutae ac liberae, mente, P.
p.. p.sva.L. ll!Xno~ os ÓALxo:J >e!Xt 7tA-/¡9ou~ xa.G!Xpsúouaa.L, vospw~, p..
L. cohaerent. Sed ab omni materia multitudineque et admixtione solutae ac liberae, mente, L.
C. Sed ab omni materia pluralitateque purae, spirituali, C.
D. Dégagés de tout matériel et de toute multiplicité, c'est intellectuelle- D.

1
!l. AVACUC ENOEillCUC TA NOHTA TCUN 0EICUN NOOVCI 6.
H. immaterialiter, univise intellecta divinorum intelligunt. H.
E. immaterialiter, uniformiter invisibilia divinorum intelligunt. E.
S. immaterialiter, uniformiter intelligibilia divinorum intelligunt. S.
R. immaterialiter et uniformiter intelligibilia divinorum intelligunt. R.
A. et extra materiam uniceque intelligibilia divina penetrant. A.
F. immaterialiter, uniformiter intelligibilia intelligunt divinorum. F.
P. sine materia, aequabiliter ea quae in divinis intelligenda sunt intelligunt. P.
p.. ciu"Aw.;, évosLow.; -.a. vo1j-ra -rwv Gsiwv voouaL. P.·
L. sine materia, aequabiliter ea quae in divinis intelligenda sunt intelligunt. L.
C. a materia secreto atque uniformi modo ea capiunt quae in divinis intelligi possunt. · c.
o. ment, immatériellement, d'une seule vue, qu'ils saisissent le saisissable des choses dlvlnes. D.

6. KAI ECTIN AVTAIC H NOEPA KAI ENEPrEIA TH AMirEI KAI AXPANTCU tl.
H.· . · ·. Et est ipsis intelligibilis operatio immixta et intaminata H.
E. · Et est in eis intellectualis operatio ,. • · ' ·' clara et incontaminata E.
S. Et est ipsis intellectualis virtus et operatio munda et immaculata S.
R. Et est ipsis intellectualis virtus et operatio immixta et immaculata R.
A. Estque in eis spiritualis virtus et operatio impermixta et immaculata A.
F. Est sane in ipsis intellectualis virtus et actio per imj)ermixtam incommutabilemque F.
P. Eisque est mentís vis et actio quam puritas q7-~ae nihil admixtum nihilque P.
P.· Ka.1. Éa·nv a.ú-ra.i".; "h vosp& Oúva.p.Lt; XIXt ÉvépysLa. ' ' ,; ' . ~ ocp.Lysi:" xa.t ocxp&:v-r~¡> p..
L. · Eisque est mentís vis et actio quam puritas quae nihil · admixtum nihilque L.
C. · Estque illis vis spiritualis atque operatio impermixta et immaculata C.
D. . La puissimce. et l'activité de leur intelligence, . toutes brillantes d'une pureté sans mélange D.

6. KA0APIOTHTI KATArMICMENH KAI CVNOnTIKH TCUN 0EICUN NOHCECUN


H. purgatione persplendida, et contemplabilis divinorum intellectuum ;
E. puritate splendida, sciens et conspiciens divinarum intelligentiarum ; E.
S. puritate resplendens, et conspicaci divinorum intellectuum ; S.
R. puritate splendificata, et conspectiva divinarum intelligentiarum ; R.
A. irradiata munditia contemplationum divinorum sensuum; A.
F. puritatem desuper illustrata, . propterea campos ad divinas intelligentia$ contuendas ; ·· , , :; F.
P. inquinatum habet illustrat, quae eadem jacile divina sensa. perspicit et contemplatur; P.
p.. xa.Ga.pÓ'r1j-rL xéx.-rJÍyAIXtap.É'II'r}; xa.t auvo7t-rLx'h -rwv Oslwv vo-l¡aswv· < ·. . , ;. ,. p..
L. inquinatum habet illustrat, quae eadem jacile divina sensa perspiéit et conteniplatuf·j L.
C. puritate resplendens, et conspicax divinarum intelligentiarum ; ·· ··' C.
D. et sans tache, volent les. divines pensées ; D.
,.,

390 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

., r 6. AMEPIAI KAI AVAIAI KAI 6•


H. impartibiles et immateriales et H.
E. impartibiles et immateriales et E.
S. simplicitate et immaterialitate et S.
R. impartibilitate et immaterialitate et R.
A. individua et spiritualis et A.
F. dum partim quidem per naturam impartibilem immaterialemque, partim etiam per unionem F.
P. partim quod partibus 'non constat, partim quod materia vacat, partim quod P.
p.. dp.epe(Cf xa:t a:üALCf xcú p..
L. partim quod partibus non constat, partim quod materia vacat, partim quod L.
C. quae divisionis ac materiae carentia, necnon C.
D. Ieur indivisibilité, leur immatérialité, la qualité divine D.

6. TCU EIEOEJAWC ENJ nPOC TO NOEPON VnE«l>COCl>ON KAI NOVN 6.


H.Deivisae ad intelligibilem et supersapientem et mentem H.
E. Deiformiter uni ·ad intellectualem supersapientem et animum E.
S. divinitus unitio ad divinum supersapientem et mentem S.
R. Deiformiter unio ad divinum supersapiens et intellectum R.
'•' A. quam augustiore illo singulari ad divinum ac sapientissimum et sensum A~
F. quamdam ( ut ita dixerimus) Deiformem ad divinam et plus quam sapientem mentem F.
, P. conjunctione divinae similitudinis ad divinam sapientiaque praestantiorem et mentem P.
P.· -rifl Gsoetowc; ht 1tpoc; -rov GeLov Ú1tÉpaofOV xa:t vouv p..
L. sicut Deus uno mentís intuitu ad divinúm sapientiaque praestantiorem: et mentem L.
C. Deijormi umtate ad divinam et plus quam sapientem mentem C.
D. de leur union leur a donné ( comme il se peut) une ressemblance D.

6. KAI AOrON CUC E«l>IKTON AnOTVnOVMENH AlA THN EIEIAN CO«l>IAN 6.


H.et verbum (ut licitum est) praefiguratae. Ptopter divinam sapientiam H.
E. et· rationem ( quantum possibile est) reformatae. Per . divinam sapientiam E.
S. et 1 rationem ( sicut est possibile) figurata. Propter divinam sapientiam S.
R. et rationem ( ut possibile) refigurata. Propter divinam sapientiam R.
A.et verbum (pro viribus) formatur. Per divinam ítem sapientiam A.
F. rationemque (pro viribus) conformatur. Animae quoque facultatem F.
P. et rationem exprimitur atque formatur. A divina etiam sapientia P.
P.· xa:t ).óyov (wc; erptx-róv) IÍ1t01:lJ'ItOU!J-ÉY"fl. dttt Új\1 Gela:v O'OfLrl.\1 P.·
L. et rationem e:icprimitur atque formatur. . , . . A divina. etiam sapientia L.
c. aé rationem ( quantum fieri potest) per ·divinam ·sapientiam. efformatur. . Hinc etiam C.
D. aveC'·· l'esprit. et l'intellect du ·Dieu · qui ·. surpasse. : toute · sagesse. De la Sagesse divine encore, D.

6. KAI IJIVXAI TO AOriKON EXOVCI AJE:::OAJKCUC MEN KAI KVKACU nEPI THN TCUN ONTCUN 6.
H.et animae rationale habent, decursaliter quidem et circuitu de exsistentibus H.
E. et animae rationale habent, late artijiciose quidem et circulariter circa E.
S. et animae rationale habent, diffusive quidem et circulo circa exsistentium S.
R. et animae rationale habent, egressive quidem et. circulo circa entium R.
A.et animae ratiocinandi vim habent, · .1 , discursione et longo ambitu ad terum A.
F. rationalem per divinam sapientiam habint, ..; · · · rerum veritatem circulari quodam discursi,t F.
P. 'animi vim ratiocinandi. habent, · . ac fuse quidem et in orbem in rerum P.
P.· xott o/uxa:t "t"O AoytX0\1 sxouat, ' '' ,. ' OteEootxwc; fLE\1 xa:t XÚXAI¡> '1tepl TI¡v "t"W\1 óv-rwv P.~·
L. animi vim ratiocinattdt habent, ,. · ac fuse quidem et in orbem in reruin L.
C. animae ratiocinandi vim obtinent,. quae dum per digressus quosdam et per ambages rerum C.
D. les imes tiennent le discours éoinplexe ; si elles font comme le tour de la vérité D.
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE. 391

6. AI\H0EIAN nEPinOPEVOMENAI KAI Túl MEPICTúl KAI Túl nANTOAAnúl THC nOIKII\IAC 6.
H. ad veritatem ambulantes, et de partito omnigeno varietatis H.
E. exsistentium veritatem deambulantes, et partibili et copioso varietatis E.
S. veritatem circumeuntes, et divisibili et largissimo varietatis S.
R. veritatem circumambulantes, et partibilium et omnimodorum varietate R.
A. veritatem annitentes, atque in eo singularibus illis spiritibus inferiores quod A.
F. quaerentes, atque in eo quidem unitis mentibus illis inferiores quod F.
P. veritate versantur, atque hoc ipso singularibus illis mentibus inferiores sunt P.
fJ-· tf).T¡Qe~IXV 1tEpL7t0pEUÓfJ-EVIXL, xa.t -rlj) fl.EpLa'l:¡j) xat 't"<j> 1t1XV't"001Xm]} 't"-i¡'> 'ltOLXLA(IX'> fJ-·
L. veritate versantur, atque hoc ipso singularibus illis mentibus inferiores sunt L.
C. investigant veritatem, propter divisam et omnifidam varietatem non parum C.
D. des essences, si la multiplicité avec ses parties et ses formes prouve que D.

6. AnOI\EinOMENAI TúlN ENIAiúlN NOúlN TH AE TúlN nOMúlN EIC TO EN 6.


H. restituentes unialibus mentz'bus, et ex multis ad unum H.
E. relictae uniformibus animis, multorum autem in unum E.
S. deficientes ab unitivis mentibus, multorum autem ad unum S.
R. deficientes ab unitivis intellectibus, ea autem quae multorum R.
A. dividuis atque omnigenis varietatis utuntur signis, in eo vero quod plurima in unum A.
F. partibili variaque conditione speculando procedunt, in eo vero quod multa in unum F.
P. quod dividua omnisque generis varietate utuntur, sed multorum in unum P.
fJ-· d.7tOAEL'ltÓfJ-EVIXL ";WV ÉVLIXLtt>V vowv, 't'~, oe 't'WV 'ltOAAWV e('> 't'O ~v fJ-·
L. quod dividua omnisque generis varietate utuntur, sed multorum in unum L.
C. ab unitis illis mentibus deficiunt, sed ubi demum e multis in unum C.
D. les imes sont inférieures aux intelligences simples, pourtant, quand ces imes quittent la mul- D.

6. CVNEJ\I:E:€1 KAI TúlN EICArrEI\úlN NOHCEúlN E~ OCON 4JVXAIC OIKEION 6.


H. comprehensione, et angelorum intellectibus ( quantum animae proprium H.
E. convolutione, et in angelorum intellectibus (in quantum animabus aptum E.
S. convolutione, et intellectibus aequalibus angelis (in quantum animabus est S.
R. convolutione in unum, et aequalibus angelorum intellectibus ·(in quantum animabus R.
A. colligunt, intelligentiis quoque aequalibus angelis ( quantum fas est animabus A.
F. colligunt, intelligentias angelicas ( quantum animabus F.
P. collatione et collectione, parem etiam cum angelis vim intelligendi ( quatenus animis P.
fJ-· auve'Ai;eL, xa.t 't"WV laa.né'Awv voT¡aewv (éq;' 8aov tfiux.a.~'> olxe~ov fJ-·
L. collatione et collectione, parem etiam cum angelis vim intelligendi ( quatenus animis L.
C. sese colligunt, angelicas etiam ( quantum quidem animabus C.
D. tiplicité et se recueillent en l'Un, .. ;,;leurs pensées égalent celles des anges (autant D.

6. KAI E~IKTON A:::IOVMENAI AMA KAI TAC AIC0HC€1C AVTAC OVK AN TIC AMAPTOI 6.
H.et licitum est) se dignas facientes. Sed et sensus ipsos non quicumque peccabit H.
E. et possibile est) dignae factae. Sed et sensus ipsos non fortassis quis peccat E.
S. proprium et possibile) dignae habitae. Sed et aliquid non peccet ab intentione dicens sensus S.
R. proprium et possibile) dignificatae. Sed et sensus ipsos non utique quis peccet R.
A.ad id aspirare) illustrari promerentur. Ac sensus ipsos quoque si quis sapientiae aliqua ex parte A.
F. conveniunt) assequuntur. Si quis praeterea sensus etiam ipsos esse F.
P. conceditur) assequuntur. Quin etiam si quis dixerit. sensus ipsos. sapientiae P.
z , ) ,¡: 1
fJ-· XIXt ~>CfLX't'OV a...LOUfJ-EVC1.L.
, , 'A"~"~'· 1 n 1 , , , , •• 1
1\I>D. XC1.L 't'C1.'> . CX.Lavl)aEL'> IXIJ't'C1.'> OIJ'lt C1.V 't"L'> ap.a.p;toL p. •
. L. conceditur) assequuntur. Quin etiam si quis dixerit senius ipsos sapientiae L.
C. congruit) intelligentias aemulantur. Quin et. sensus ipsos si quis sapientiae C.
D.et comme elles peuvent le faire). D'ailleurs, celui-lii ne se trompera pas, qui dira que D.
.,.
'!¡
!¡ ',· PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).
!
392

1 6. CKOnOV THC C0$1AC AnHXHMA $HCAC KAITOI KAI O AAIMONIOC NOVC f.


.
¡J
¡i,
..,,
H. intentione sapientiae resonantiam dicens. At cum et daemonialis mens, H
E. visionis sapientiae consonantiam dicens. At vero et daemonius animus, E
1' S. ipsos esse resonantiam sapientiae. Et quidem et daemonum mens, S
1 R. intentione sapientiae resonationem dicens. Et quidem et daemonius intellectus, R
1
i' A. dicat esse participes, non errabit extraque propositum aget. Certe et daemonicus sensus ex ipsa A
.;r
F. vestigium aliquod sapientiae dixerit, non aherrabit. Daemoniaca quoque mens, F
P. quamdam esse particulam et vestigium, is non aherrabit. Atque etiam daemonum mens, F
:i., p.. axo1toÜ ñ¡c; aor¡ill.c; &míX"flP.::t. cp-i¡all.c;. Kil.ho~ xil.t ó Óil.Lp.Óv~oc; voüc; ¡;.
L. quamdam esse particulam et vestigium, is non aherrabit. Atque etiam daemonum mens, L
)
C. quemdam sibilum esse dixerit, nequaquam a vero aberrabit. Nam et daemonum quoque mens, C
r'
l
D. les sens lui paraissent une goutte de sagesse. De la Sagesse Divine vient encore D
j(
,.
d
r 1 , ••
¡ .··
6. H NOVC e::: AVTHC ECTIN
H.ut sensus, ex ipsa est.
KA0 OCON AE NOVC ECTIN H AOrW MEN WC
Quantum mens est aut ex verbo quidem sicut
E
Ji
E. si animus, ex ipsa est, In quantum autem animus est si ratione quidem sic 1:.
S. secundum quod mens est, ex ipsa est. In quantum autem mens est rationis depravatae, ~
R. secundum quod intellectus, ex ipsa est. Secundum quam causam autem intellectus est a ratione ¡,
·i
')
A.ducitur, in quantum sensus est. In quantum vero sensus est irrationalis, A
F. qua ratione mens est, ex illa dependet. Quatenus vero mens est quodammodo demens, 1
P. quatenus mens est, ah ea proficiscitur.. Quatenus autem mens est aversa a ratione, 1
¡.1.. ~ voüc; s~ il.U'r'"~c; ea-.~. K~Z6' B'l'ov ó€ voüc; ea-rw ~'Aoy1'1 p.Évot;, f'
~ 1 ' L. quatenus mens est, ah ea proficiscitur. Quatenus autem mens est aversa a ratione, 1
1 C. in quantum mens est, ex ipsa est. In quantum vero amens est, (
D.l'esprit des démons, en tant qu'il est esprit. Car en tant qu'il est sans raison, [

6. TVXEIN OV €$lETAl MH EIAWC· MHTE BOVAOMENOC EKnTWCIN


H. consequi cujus appetit nesciens nec volens, per ruinam 1
E. consequi non appetit non videns neque volens, casum 1
S. consequi quod desiderat neque sciens neque volens, casum :
R. decidens, · ut sortiri quod appetit non sciens neque volens, casum 1
A. frui eo quod appetit nesciens ac nolens, rectius .1
F. neque sciens videlicet neque volens eo ipso quod naturaliter appetit perfrui, proprie 1
P. quae nec scit nec vult id quod appetit assequi, verius
P.· -ruxs~v oú scp!e-rctL p.-}¡ slow<; p.-1¡-rs pouAÓp.evoc;, E'x1t-rwa~v
L. quae nec scit nec vult id quod appetit assequi, venus ;
c. et id quod appetit nec scit nec vult assequi, verius <
D. . ·.:··:· ne sachant pas, ne. voulant pas tenir ce qu'il désire, il mérite 1

6. CO$IAC KVPIC.UTEPON AVTON nPOCPHTEON AM OTI MEN CO$IAC AVTHC


) í
H.sapientiae proprius est ei dicendum. Sed quia sapientiae quidem ejus 1
E. a sapientia potius eum asserendum. Sed quia quidem sapientiae ipsius ,
S. a sapientia magis proprie ipsam oportet appellare. Sed quod quidem sapientiae ipsius .
R. a sapientia magis proprie ipsam asserendum. Sed quia quidem sapientiae ipsius ;
A. a sapientia defectio potest appellari. Sed enim quod sapientiae ipsius ,
F. utique defectionem quamdam a sapientia nominare decet. Ipsius quidem universaeque sapientiae ,
P. dicenda est a sapientia prolapsio. V erum sapientiae quidem ipsius ;
p.. aocp(«~ xu¡m~npov :xu-rov 1tpoap1¡-réov. · 'A).).: B-.~ p.h aocp!ctc; otúñic; :
L. dicenda est a sapientia prolapsio. · Verum sapientiae quidem ipsius ,
C. a sapientia defectio dici debet. Sed quoniam ipsiusmet sapientiae <
D. plut6t d't\tre dit une· absence de sagesse. Mais si, de la Sagesse, de toute sagesse; 1
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE. 393

6. KAI nACHC KAI NOV nANTOC KAI AOrOV KAI AIC0HCEúlC nACHC H 0EIA COciJIA 6.
H. et omnis et mentís omnis et verbi et sensus omnis divina sapientia H.
E. et totius et omnis animi et rationis et sensus omnis divina sapientia E.
S. et omnis et mentís omnis et rationis et sensus omnis divina sapientia S.
R. et omnis et intellectus omnis et rationis et omnis sensus divina sapientia R.
A. et omnis mentís et omnis ratz"onis ac sensus omnis divina sapientia A.
F. et intelligentiae omnis rationisque et sensus cujuslibet divinam sapientiam F.
P. et universae mentisque omnis ac rationis et sensus omnis divinam sapientiam P.
¡.~-. xa.t nc7.cn'1 ~ xa.t voü na.v1:oc; xa.l "Aóyou xa.t a.ic;67Ícrewc; ncf.cr·r¡c; "h 6da. O"Otfl {.a, !.1- .
L. et universae mentisque omnis ac rationis et sensus omnis divinam sapientiam L.
C. atque omnis etiam mentís, rationis ac sensus divina sapientia C.
D. de toute pensée, de toute raison et connaissance sensible, la Sagesse de Dieu méme D.

6. KAI APXH KAI AITIA KAI VnOCTATIC KAI T€1\EiúlCIC KAI c!JPOVPA KAI nEPAC EIPHTAI 6.
H. et initium et causa et substantia et perfectitas et custodia et finis dicitur, H.
E. et principium et causa et substantia et consummatio et custodia et fint"s dicitur, E.
S. et principium est et causa et substantijicatrix et perfectio et custodia et finis dicta est, S.
R. et principium et causa et hypostasis et perfectio et custodia et terminus dicta est, R.
A. et initium et causa sit et substantia et perfectio et custodia et finis dicta sit, A.
F. esse principium et causam institutoremque et perfectionem et conservationem atque terminum supra F.
P. principium esse, causam, procreatricem, perfectionem, custodem finemque diximus, P.
!.1-· xa.t dpzlj xa.t a.l1:í.a. xa.t Ú7tOO"'t'ch~c; xa.t 't"EAdwcr~c; xa.t cppoup& xa.t nÉpa.~ etp111:a.~. p..
L. principiutn esse, causam, · procreatricem, perfectionem, custodem finemque diximus, L.
C. principium et causa et procreatrix et perfectio et custodia et terminatio dicta est, C.
D. est le principe, la cause, le soutien, la perfection, l'appui, le terme, D.

6. nwc t.E AVTOC O 0EOC O VnEPCOciJOC COc!JIA KAI NOVC 6.


H. quemadmodum et ipse Deus supersapiens sapientia et mens H.
E. quomodo ipse Deus qui est plus-quam-sapiens sapientia et animus E.
S. sic autem ipse Deus qui est supersapiens sapientia et mens S.
R. qualiter autem ipse Deus supersapiens sapientia et intellec- R.
A. verum Deus ipse qui est plus quam superque sapiens, quomodo sapientia, A.
F. diximus, verum quonam pacto Deus ipsa sapientia universa superior celebratur tamquam F.
P. quomodo autem Deus ipse qui est sapientia omni sapientia praestantior atque mens et ratio P.
!.1-· nw~ o€ a.tho~ ó 8eo~ 8 ÚnÉpcrocpoc; crorpí.a. xa.t voüc; p..
L. quomodo autem Deus ipse qui est sapientia omni sapientia praestantior atque mens et ratio L.
C. quomodo ergo Deus ipse supraquam sapiens sapientia et mens C.
D. comment ce Dieu plus que sage mérite-t-11 les noms D.

6. KAI AOrOC KAI rNúlCTHC VMNEITAI nWC rAP NOHCEI TI 6.


H. et verbum et scientia hymnizatur ? Quomodo enim intelliget non habens quid H.
E. et ratio et cognitor laudatur ? Quomodo enim intelliget quid E.
S. et ratio et cognitor laudatur ? Quomodo enim intelliget aliquid S.
R. tus et ratio et cognitor laudatur ? Qualiter enim intelligit aliquid R.
A. sensus et ratio et cognitor laudatur ? Quomodo enim intelligibile aliquid A.
F. sapientia et intellectus et ratio atque cognitor ? Quo enim modo intelligibile quidquam F.
P. atque cognitio laudatur? Quo enim pacto aliquid eorum quae animo intel- P.
¡.~-. xa.t 'AóyCic; xa.t yvwcr~c; úp.vei"1:a.~ ; llw:; y&p vo7Ícre~ 1:~ p..
L. atque cognitio laudatur ? Quo enim pacto aliquid eorum quae animo intel- L.
C. et verbum et cognitio praedicatur? Quomodo enim intelligat quidquam C.
O. de sagesse, pensée, raison et connaissance? Comment va-t-11 comprendre les étres intel- D.
.·,

394 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. TúlN NOHTúlN OVK €XúlN NO€PAC €N€Pr€1AC H nWC rNWC€TAI 6.


H. intellectus aut operationis intellectorum ? Aut quomodo scietur H.
E. invisibilium, non habens intellectuales operationes ? Aut quomodo agnoscet E.
S. intelligibilium, non habens intellectuales operationes ? Aut quomodo cognoscet S.
R. intelligibilium, non habens intellectuales operationes ? Aut qualiter cognoscet R.
A. sentiet, cum intellectualibus operationibus careat ? Aut quomodo sensibilia A.
F. intelliget, cum intellectuales non habeat actiones ? Aut quomodo percipiet F.
P. liguntur intelliget, cum mentís actionibus careat ? Aut quomodo ea quae sub sensum P.
- 'IO"J'l ";;'hl'l,
p.. 't'<Jl'J 1
- oux €zwv voepb¡; evep¡eí.rx¡; ; '' H m~¡; yvwae't'rx~ p..
L. liguntur intelliget, cum mentís actionibus careat ? Aut quomodo ea quae sub sensum L.
C. intellectilium, si non habeat spiritalem actum ? VeZ quomodo percipiat C.
D. ligibles, puisqu'II ne pose pas d'acte intellectuel? Comment pourra-t-11 connaitre D.

6. TA AIC0HTA nACHC AIC0HC€úlC Vn€PIAPVM€NOC KAITOI nANTA AVTON €1A€NAI 6.


H.sensibilibus, omni sensu superstabilitus? Atqui omnia eum scire H.
E. sensibilia, omni sensui supercollocatus ? Atqui omnia eum scire E.
S. sensibilia, super omnem sensum collocatus? Et quidem omnia ipsum scire S.
R. sensibilia, omnem sensum supercollocatus ? Et quidem omnia ipsum scire R.
A.noscet, qui sensu omni superior eminet? Atqui scire illum omnia A.
F. sensibilia, qui sensus universi fines excedit ? Scire tamen illum omnia F.
P. cadunt, cognoscet ac sciet, cum omni sensu sit superior? Atqui eum scire omnia P.
p.. 't'Ct a~a67¡'t'et mia7¡¡; tXta-6-l¡aew¡; tntep~opup.Évo¡; ·; K~Xho~ 'ltcXV't'IX du't'ov eloÉviX~ p..
L. cadtint, cognoscet ac sciet, cum omni sensu sit superior? Atqui eum scire omnia L.
C. sensilia, si supra sensum omnem sit collocatus? Atqui eloquia tradunt Deum C.
D. les sensibles, puisqu'Il est au dessus des seos? Et pourtant l'Écriture confesse D.

6. $HCIN TA AOrtA KAI OVA€N AIA$€Vr€1N THN 0€1AN rNWCIN MI\ 6.


H. inquiunt sermones et nihil effugere divinam scientiam. Sed H.
E. aiunt eloquia et nihil effugere divinam scientiam. Sed E.
(~ '
S. dicunt eloquia et nihil effugere divinam cognitionem. Sed S.
R. aiunt eloquia et nihil effugere divinam cognitionem. Sed R.
A. scriptura testatur nihilque divinam scientiam fugere. Verum A.
F. nihilque divinam cognitionem effugere sacra testantur eloquia. Ceterum F.
P. scripta divina tradunt nihilque fugere divinam scientiam. Sed P.
p.. Cfl)O"L "rtX Aóy~IX x~Xt ouoev o~~Xcpeúyew ~v 6e(tXv yvwaw. 'AA).' P.·
L. scripta divina tradunt nihilque fugere divinám sfi¡¡¡¡jwn. Sed L.
' ,:··'
C. omnia nosse
D. que Dieu sait tout,
nihilque divinam effugere c-s[ñiíionem.
que rien n'est inconnu pour Lui.
Verum C.
Oui, D.

6. On€P €$HN nOI\I\AKIC TA 0€1A 0€0nP€núlC NOHT€0N 6.


H. ( quod dixi multoties) in divina Deidecore intelligendum est. H.
E. ( quod quidem diximus saepe) divina divinitus intelligendum. E.
S. ( quod dixi multoties) divin~ ut decet Deum intelligere convenit. S.
R. ( quod dixi multoties) divina Deodecenter intelligendum. R.
A. (quod saepius dixi) divina digne Deo sunt intelligenda. A.
F. ( quod saepe jam monui) divina mysteria ut Deum decet accipienda sunt. F.
P. (id quod saepe dixi) divina pro Dei dignitate accipienda sunt. P.
p.. o1tep €cp7¡v 'ltOAACÍ.x~¡; 't'a 6e~IX 6eo1tpe1tw¡; vol)'t'éov. P.·
L. (id quoá saépe dixi) divina pro Dei dignitate accipienda sunt. L.
C. (ut saepe numero dixi) divina prout Deo competunt accipienda sunt. c.
D. (je l'ai souvent dit) c'est avec une mesure divine qu'il faut peser les · choses de Dieu. D.
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE. 395
6. TO rAP ANOVN KAI ANAIC0HTON KA0 Vn€POXHN OV KATA €M€111JIN €ni 0€0V 6.
H. Amens enim et insensuale secundum supereminentiam, non secundum Dei egentiam, in Deo H.
E. Non-intellectuale enim et non-sensuale per excellentiam, non per defectum, in Deo E.
S. Etenim sine mente et non-sensibile secundum excessum, non secundum defectum, in Deo est S.
R. Sine intellectu enim et insensibile secundum superexcellentiam, non secundum defectum, in Deo R.
A. Sane animi sensusque privatio excellentiam in Deo, non defectum, A.
F. Sic itaque intelligentiae sensusque vacatio non defectum in Deo signijicat, F.
P. Intelligentiae enim sensusque vacuitas in Deo excellentia et praestantia ponenda est, P.
TO' ya.p
' CX.VOUV
" ' , •n n• U7tEPOX1jV,
XCX.~ C1.VC1.L0'111j'tOV XOl\1
• • OU, Xat't• EJ\1\EL't'tv,
:or~ "1 ,!. ~ ' .c. -
~>7tL uEOU p..
P.·
L. Intelligentiae enim sensusque vacuitas in Deo excellentia et praestantia ponenda est, L.
c. Nam amentia et insensilitas per excessum, non per defectum, C.
D. C'est par exces, non par défaut, que l'on dira de Dieu qu'II n'a ni connaissance D.

6. TAKTEON wcneP KAI TO MOrON ANATI0€M€N 6.


H. constituendum est ; quo modo et irrationale disponimus H.
E. ordinandum ; sicut et irrationale reponimus E.
S. ordinandum ; sicut et irrationabile reponimus S.
R. ordinandum ; quemadmodum et irrationale reponimus R.
A. signat; sicque accipi oportet quemadmodum etiam irrationale ei applicamus A.
F. sed excessum ; quemadmodum et irrationale ipsi quod super F.
P. non privatione ; quemadmodum etiam rationis expers tribuimus ei qui P.
p.. 'tct.X"t"SOV" ¿)0'7tEp , xa.t 1:0 II'Aoyov :iva.,;l9ep.ev p..
L. non privatione ; quemadmodum etiam rationis expers tribuimu$ ei qui L.
C. Deo tribuuntur ; sicut etiam rationis carentiam ei qui supra C.
D. ni sens; tout comme nous disons qu'II est sans raison, Celui D.

6. TW vneP 1\0rON KAI THN AT€1\EIAN TW VnEPT€1\€1 KAI fi.


H. quod super rationem, et imperfectitatem quod H.
E. ei qui est super rationem, et imperfectionem plus-quam-perfecto et E.
S. ei qui est super rationem, et imperfectionem ei qui est superperfectus et S.
R. ei qui super rationem, et imperfectionem superperfecto et R.
A. qui supra rationem est, et imperfectionem ei qui summe perfectus est excellentia et A.
F. rationem est adhibemus, et imperfectionem ei quod supra partes et ante perfectionem F.
P. rationem omnem superat, et ( ut ita dicam) imperfectionem ei qui omni perjectioni P.
p.. ,;i¡> Ú7tep ).óyov, xa.1. n,v chÉAELct.V ,;iji ÓTttp'tEAEL xa..1. p..
L. rationem omnem superat, et ( ut ita dicam) imperfectionem ei qui omni perfectioni L.
C. rationem est attribuimus, et imperfectionem supraquam perfecto ac C.
D. qui domine la raison, qu'II est sans perfection, Celui qui domine et précede absolument D.

fi.~POT€1\EIW KAI TON ANACIIH KAI AOPATON rNOCIION TW CIIWTI TW AnPOCITW fi.
H:\Jtperperfecto, et intactum et invisibile et caligosum lumine inaccessibili H.
E. anteperfecto, et intactam et invisibilem caliginem lucí inaccessibili E.
S. praeperfectus, et impalpabilem et invisibilem caliginem lumini inaccessibili S.
R. praeperfecto, et impalpabilem et invisibilem caliginem lumini inaccessibili R.
A. duratione, et intangibilem invisibilemque caliginem i"naccesst"bili lucí A.
F. exstat, et intangibilem invisibilemque caliginem inaccessibili lucí F.
P. antecellit, atque caliginem quae tractari cernique non potest -•lucí ad quam aditus non patet P.
p.. 7tpO'tEAEL<¡>, xrxt civrxrplí xrxt cióprx,;ov yvórpov , - ··1 ,;(j) rpw,;l. ,;Cj> a7tpoah<¡> P.·
L. antecellit, atque caliginem quae tractari cernique non potest · lucí ad quam aditus non patet L.
C. praeperfecto, et caliginem quae tactum visumque fugiat lucí inaccessae accomodamus c.
O. la perfection, qu'II est ténebres insaisissables, impénétrables, Celui qui est Lumiere Inaccessible D.

">·.·
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. KA0 VnEPOXHN AOPATOV ~WTOC WCTE O 0EIOC NOVC nANTA CVNEXEI 1


H. secundum eminentiam invisibilis luminis. /taque divina mens omnia continet b
E. per excellentiam invisibilis luminis. /taque divinus animus omnia continet 1
S. secundum excessum visihilis luminis. Quare divina mens omnia continet ~
R. secundum superexcellentiam invisibilis luminis. Quare divinus intellectus omnia continet Ii
A. per excellentiam visihüis luminis. /taque divina mens omnia continet A
F. qua videlicet ratione visibile lumen exsuperat. Divinus igitur intellectus omnia continet 1
P. lucís quae videtur praestantia. Quare divina mens omnia continet 1
:.;.. xcx.6' Úttepox71v -;ou ópcx.-rou (¡?W"t"Ó~. "~~a-re ó Gsio~ voü.; 1tiXv-;cx. auvéxs~ p.
L. lucís quae videtur praestantia. Quare divina mens omnia continet L
C. secundum quod excellit lumen spectabilem. /taque mens divina comprehendit omnia G
D. paree qu'Il est au dessus de la lumiere visible. L'esprit de Dieu connait done tout d'une con- D

6. TH nANTWN e:::HPHMENH rNWCEI KATA THN nANTWN AITIAN EN EAVTW THN nANTWN EIAHCIN ti
H. omnium praecipua scientia, secundum omnium causam in se ipsa omnium scientiam R
E. omnihus remota scientia, juxta omnium causam in se ipso omnium scientiam E
S. ah omnihus segregata cognitione, secundum omnium causam in se ipsa omnium scientiam S
R. ah omnihus segregata cognitione, secundum omnium causam in se ipso omnium scientiam R
A. cunctis supereminente scientia, secundum omnium causam omnium in se notionem A
F. cunctis emz"nente cognitione, per ipsam omnium causam in se ipso intelligentiam omnium F
P. scientia quae secreta est ah omnihus, quod per causam rerum omnium in se omnium rerum scien- P
p.. -r~ 1táv-rwv É~"{lp·r1 p.Év"{l yvwcm, xcx.-:~ TI¡v 1táv-;wv cx.Lo;Í.cx.v f:v Écx.tJ-ri¡l o¡l¡v 1ttXV"t"wv E~7law p.
L. scientia quae secreta est ah· omnihus, quod per causam rerum omnium in se omnium rerum scien- L
C. cognitione quadam eminenti, qua secundum ipsammet omnium causam in se omnium cogni- C
D. naissance absolument a part : étant la cause de tout, il possede d'avance en Lui-meme D

6. nP0€11\H~WC nPIN Arrei\OVC rENEC0AI El.ó.WC KAI nAPArWN ArrEI\OVC 6


H. praecomprehendens, ante angelos exsisti videns et deducens angelos, H.
E. praeambiens, priusquam angeli fierent sciens et adducens angelos, E.
S. praeaccipiens, antequam angeli fierent sciens et producens angelos, S.
' "j ·~
R. praeaccipiens, ante angelos fieri sciens et adducens angelos, R.
A. ante complexa, priusquam angeli fierent sciens angelosque producens, A.
F. anticipans, priusquam angeli fierent cognoscens angelos atque producens, F.
P. tiam anticipatam hahet, ita ut angelos antequam fierent cognosceret proferretque in lucem, P.
p.. 7tpos~A7l(¡?W<;, · 7tptv dyyé"Aou<; ysvÉaGa~ s{ow.; xll!.t 1to.pciywv dyyé"Aou<;. P.·
L. .tiám anticipatam hahet, ita ut angelos antiquam fierent cognosceret proferretque in lucém, L.
C. tionem anticipat, priusquam angeli fierent cognoscens angelos eosque creans; c.
D. la notion de toütes choses. ·· Avanti que les. anges• soient, IJ· cotinait et produit les anges ; .D.

6. KAI nANTA TA AMA EN.ó.00EN KAI An AVTHC INA OVTWC ElnW THC APXHC El.ó.WC 6.
H. et omniá alía interius et de se ipsa (ut sic dicam) initium videns, H.
E. et omnia alía ah intus et ah eo ( ut sic dicam) principio sciens, E.
S. et cuneta alia intus et ah ipso (ut ita dicam) principio sciens, S.
R. et omnia alía ab intus et ah ipso ( ut sic dicam) principio sciens, R.
A. et alía omnia in intimis et ah ipso· (ut sic loquar) initio noscens, A.
F. ceteraque omnia ex intimis suis. ah·. ipso \ ( ut, ita loquar) exordio noscens, F.
P. et quae .sunt omnia ex se atque ah ipso.r (ut ita dicam) initio cognita haheret, P.
P.· x~t 1tctV'rCl. ..~ !D.ACJ. svooGsv xoct d1t' athi¡.; ¡fv' oÜTW'ó eC~w) "t"1í'ó dpzi¡~ ELOW'ó,
P.·
L. et quae sunt omnia ex se atque ah ipso · ( ut ita dicam) initio cognita haberet, L.
c. ceteraque omnia intus et ah ipso (u"t ita dicam) exordio noscens, c.
D.ll connait tous les autres etres par l'intime,< dans leur principe meme, peut-on dire, D.
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE. 397
6. KAI EIC OVCIAN Arc.>N KAI TOVTO OIMAI nAPAll.IAONAI TO 1\0riON OnOTAN ~HCIN 6.
H. et in substantiam deducens. Et istud puto tradere sermonem quando inquit: H.
E. et in essentiam ducens. Et hoc arbitrar tradere eloquium cum ait: E.
S. et ad substantiam agens. Et hoc arbitrar tradere eloquium quando dicit : S.
R. et in substantiam ducens. Et hoc existimo tradere eloquium quando ait : R.
A. atque ad substantiam ducens. Et hoc arbitrar id'significare quod dicitur: A.
F. ad essentiamque producens. Idque arbitrar sacrum eloquium significare dicens : F.
P. in lucemque proferret. Idque divina scripta tradere existimo cum aiunt: P.
p.. xzl Ei.; ouaLzv. lJ.ywv. Kzl -rou-ro oLp.a.~ 7tzpllo~Oóvíu 'to AÓ¡LOv Ó7tÓ-rllv tp7la[v· p..
L. in lucemque proferret. Idque divina scripta tradere" existimo cum aiunt: L.
C. et in rerum naturam proferens. Idque arbitrar scripturam significare cum ait: C.
D. puis les amene a l'existence. Tel est, me semble-t-il, ce que I'Écriture signifie par ce nom : D.

6. O EIAc.>C TA nANTA nPJN rENECEc.>C AVTc.>N OV fAP EK Tc.>N ONTc.>N TA ONTA 11.
H. << Qui scit omnia ante generationem eorum ». Non enim ex exsistentibus exsisténtia H.
E. . << Sciens omnia ante generationem eorum 1>. Non enim ex exsistentibus exsistentia E.
S. << Qui scit omnia antequam fiant ipsa 1>. Non enim ex. exsistentibus exsistentia S.
R. << Qui scit omnia ante generationem · ipsorum 1>. Non enim· ex exsistentibus entia R.
A. (< Qui novit omnia antequam fiant 1>. Non enim ex iis quae sunt ea quidem A.
F. << Qui novit omnia antequam fierent 1>. Intellectus enim divinus non res ipsas F.
P. << Qui novit omnia antequam fierent 1>. . Neque enim ea quae sunt ex iis. quae P.
p.. « '0 etow; -r&. 1tCÍ.v-c~ 7tpLv yevéaewc; zthwv n. Ou rxp h 'rWV ov-rwv -r& ov-;z P.·
L. << Qui novit omnia antequam fierent ». Neque enim ea quae sunt ei iis quae L.
C. << Qui novit omnia priusquam fiant 1>. Non enim ex rebus ipsis res C.
D. « Celui qui sait toutes choses avant Jeur existence »· Ce ne sont pas les étres qui apprennent D.

6. MAN0ANc.>N OIAEN O. 0EIOC NOVC AMe::: AVTOV KAI EN' AVTc.> KAT AITIAN 11.
H. diséens, scif divina mens ;· sed ex ipsa et in ipsa,. secundum causam, ·· ··· ,. H.
E. discens~ novit animus divinus ,· sed ex se et ·.in •se,' secundum causam, · E.
S. discens; novit divina mens; sed ex ipsa et in ipsa; secundum causam, ., . S.
R. discens, novit divinus intellectus ; secundum ex ipso et in ipso, secundum causam, R.
A. discens, divina mens novit ;· sed ex se et in se, secundum ázusam, . A.
F. novit ex ipsis ; sed ex se ipso atque in se, per causam, F.
P. sunt discens, novit divina mens; sed ex se et in se, per causam, . P.
P.· p.zv6á.vwv, olOev b SaLO<; vouc;. &.A}.' É~ a.thou x~l év a.ú-rq>, xz-r' a.l-ri-:x.v; P.·
L. sunt discens, novit divina mens ; sed ex: se et in se, per ·causam, ·. ·. . L.
C. discens, novit eas divina mens; · sed ex se ipsa et in se ipsa, secundum causam, · , . c.
D. ce. qu'ils sont a la Pensée Divine; c'est pa~::EIIe-méme; en Elle-mé~e; dans leur· cause; D.

11. THN nANTú>N EIAHCIN KAI rNc.>CIN KAI OVCIAN nPOEXEI KAI nPOCVNEII\H!1)EN 6.
H. omnium scientiam et cognitionem et substantiam praehabet et comprehendit, H.
E. omnium scientiam et cognitionem et essentiam praefert et antecoambivit, E.
S. omnium scientiam et cognitionem et substantiam praehabet et praeaccepit, S.
R. ómnium scientiam cognitionem et substatitiam praehabet et praeaccepit, R.
A. , omnium notionem ef scientiam atque substantiam. anticipat et. ·ante. comprehendit, A.
F. ·.;·.\·.,omnium notitiam, cognitionem. essentiamque. anticipaf et . e:icellenti ratio7ze, comprehendit,.·N.~f¡ F;
P. rerum omnium cognitionem,. scientiam essentiamque.< anticipatam et•· ante: éomprehensfl.m habet, P.
p.. -rl¡v 1t~~-rwv eto1¡aw xllt '('lwaw x-:x.t ouaillv 7tpoéze~ xzt 7tpoa!Jvdh,cpev, p..
L. rerum omtiium cog1Íitionem,. scientiam esséntiamque. 'anticipatam et ante; comprehensam habet, L.
C. , omnium scientiam et notionem et essentiam praehabet et ante comprehendit, · ·" C.
D. , qu'Eile ·possede et contient d'avanée; teut type,: leur· notion, leur essence,: · ·' D.
398 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. OV KAT IA€AN €KACTOIC €niBAMc.>N AMA KATA MIAN THC AITIAC n€PIOXHN 6
H. non secundum specialem unicuique immittens, sed secundum unam causae continentiam H
E. non secundum speciem singula contemplans, sed secundum unam causae circumstantiam E
S. non secundum 'Disionem singulis se immittens, sed secundum unam causae continentiam S
R. non secundum ideam singulis apponens, sed secundum unam causae continentiam R
A. non singula ex cujusque specie ducens, sed secundum unicam causae complexionem A
F. non distractus in singula, sed per unam causae comprehensionem F
P. non quod per speciem singula consideret, sed quod uno causae complexu P
P.· ou xiX-r' elOÉIXv éxáa-ro~c; S7t~6rD.Awv, d)),?J. xot-r-7. p.~otv -:T¡c; IXL'tÍIX~ 7tspwxl¡v p.
L. non quod per speciem singula consideret, sed quod uno causae comple'xu L
C. non singulis secundum cujusque speciem intendens, sed secundum unicam causae complexionem C
D. n'ayant pas a considérer chacun en son modele, rnais voyant tout et ayant tout dans le D

6. TA nANTA €1Ac.>C KAI CVN€Xc.>N c.>Cn€P KAI TO <Pc.>C KAT AITIAN €N €AVTc.> (
H. omnia sciims et continens. Quemadmodum et lux secundum causam, in ipsa, B
E. omnia sciens et continens. Sicut et lux secundum causam, in se ipsa, E
S. omnia sciens et continens. Sicut et lumen secundum causam, per semetipsum, S
R. omnia sciens et continens. Quemadmodum et lumen secundum causam, in semetipso, J..
A. omnia sciens et continens. Sicuti et lux, secundum causam, in se ipsa, ¿
F. omnia sciens atque continens. Quemadmodum et lumen, per causam, in ipso, 1
P. omnia sciat et contineat. Quemadmodum etiam lux, per causam, in se, tenebrarum noti- · 1
p.. -.a. 1tciv-r1X st:owc; x:xt auvF:x.wv. "Dam;p XIXt 'rO rpwc;, XIX't"' IXL'rLIXV, ev áiXU't"i¡), ¡.
L. omnia sciat et contineat. · Quemadmodum etiam lux,' per causam, in se, tenebrarum noti- 1
C. cuneta sciens et continens. Sicut et lux, secundum causam, (
D. seul contenu de la Cause. Tout cornme la Lurniere porte en Soi, sous la raison de cause, 1

6. THN €1AHCIN TOV CKOTOVC nP0€1/\H<PEN OVK AM00€N €1Ac.>C TO CKOTOC H Ano <Pc.>TOC
H. scientiam tenebrarum praecomprehendit, non aliter 'Didens tenebras nisi de lumine. 1
E. cognitionem tenebrarum· praeambi'Dit, · non aliunde 'Didens tenebras quam a lumine. J
S. ienebrarum praeaccepit' 'Disionem; . · ...· ,. non aliunde 'Didens tenebras quam a lumine . .
R. scientiam tenebrose: praeaccepit;, non aliunde sciens tenebras ·quam a lumine. j
A. tenebrarum .scientiam perambit,. non aliunde quam. ex luce. tenebras noscens. ¿
F. notitiam tenebrarum anticipat, · non aliunde tenebras praeterquam ex pr:opria claritate
P. tiam anticipatam et injormatam habet, quod non aliunde quam ex luce tenebras norit.
p.. -rl¡v sC0'1)aLV -ro u axó-rou~ 7tpoe0."l\Cf'EV, oux aAAo6sv si3w; -ro axÓ-:oc; ~ d1to -:o u cpw-rÓc;.
L. tiam anticipatam et informatam habet. quod non aliunde quam ex luce tenebras norit.
C. ~enebrarum notionem anticipat, · . non aliunde quam ex luce tenebras noscens. •
D~ la notion des ténebres, :: . , ., . 1, ' ne i tenant que:· de la hirniere sa notion des ténebres. :

6. ' €AVTHN 1 OVN. H 0€1A' CO<PIA riNc.>CKOVCA r1Nc.>CK€TAI nANTA AV/\c.>C


H .. · Se ipsam ergo di'Dina sapientia sciens, cognoscit omnia : immaterialiter ,
E. Semet igitur di'Dina sapientia cognoscens, cognoscit omnia : immaten'aliter
s. Igitur se ipsam divina sapientia cognoscens, cognoscit et omnia : immaterialiter
R. Se ipsam igitur di'Dina sapientia cognoscens, cognoscet omnia : immaterialiter
A. Se ipsam itaque di'Dina sapientiam noscens, omnia scit : · materialia
F •. cognoscens. Divina igitur sapientia se ipsam cognoscens, · cuneta cogT#)scit : . materialia
P. 1''t ',.,, Se ipsam ergo noscens.. di'DÍtJ(J\ 1apientia, novit omnia : sine materia
fA' ' .'E1Xú'r1)v; ouv "h· Oe!IX,, aorp(cX.";.yLvti>axouaiX, yvwae~IX~ '7táy.riX~ IXUAwc;
L. ' , Se ipsam ergo noscens di'lJina, sapientia, novit oinnia : Sine materia
c. ' Se ipsam igitur di'Dina sapientia.1 noscens, sciet omnia : materialia
D. Par la connaissance de Soi-rneme la' Divine< Sagesse saura tout : d'une connaissance
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE. 399
o, TA VJ\IKA KAI AM€PICTWC TA M€PICTA KAI TA nOMA o.
H. materialia, et impartibiliter partialia, et multa H.
E. materialia, et non-partite partita, et multa E.
S. materialia, et indivisibiliter divisibilia, et multa S.
R. materialia, et impartibiliter partibilia, et multa R.
A. sine materia, et individue quae divisionem admittunt, et unice A.
F. quidem immaterialiter, impartibiliter partibilia, unite F.
P. ea quae ex materia constant, sine divisione ea quae dividua sunt, multa P.
p. • ..a. uALxci, xcxt dp.epio--.w¡; 'ta p.epLO"'t'CÍ, xcxt -ra 1tOAAa p..
L. ea quae ex materia constant, sine divisione ea quae dividua sunt, multa L.
C. sine materia, et indivise divisibilia, et unice C.
D. immatérielle, les etres matériels, d'une connaissance totale, les etres morcelés, d'une connais- D.

o. ENIAIWC AVTW TW €NI TA nANTA KAI rJNWCKOVCA KAI nAPArOVCA o.


H. unialiter, ipsa una omnia et cognoscens et deducens. H.
E. universaliter, ipso uno omnia et cognoscens et adducens. E.
S. unitive, in ipso uno omnia et cognoscens et producens. S.
R. unitive, ipso uno omnia et cognoscens et adducens. R.
A.plurima, uno ipso cuneta sciens et proferens. A.
F. multa, intuitu videlicet uno cuneta cognoscens atque producens. F.
P. conjuncte, dum ipso uno omnia et noscit et procreat. P.
P.· EVL(l.LW¡;, cxu-.lj) -.lj) éYt 't'a TICÍVí:(l xcxt yLvwo-xouo-cx ut 1totpciyouo-(l. P.·
L. conjuncte, dum ipso uno omnia et noscit et procreat. L.
C. multa, ipso uno omnia et cognoscens et producens. c.
D. sanee tres une, les plus grands nombres, daos I'Unité Elle les verra et formera tous. D.

/o. KAI rAP €1 KATA MIAN AITIAN O 0€0C nACI TOIC OVCI TOV EINAI M€TAAI.t.WCI KATA THN AVTHN 6.
H. Etenim si secundum unam causam Deus omnibus exsistentibus esse tradidit, secundum ipsam H.
E. Etenim si secundum unam causam Deus omnibus exsistentibus esse tradit, secundum eamdem E.
S. Etenim si secundum unam causam Deus omnibus exsistentibus esse tradit, secundum eamdem S.
R. Etenim si secundum unam causam Deus omnibus exsistentibus esse tribuit, secundum ipsam R.
A. Nam si secundum unam causam Deus omnibus esse impartit, una eadem A.
F. Nempe si per unam causam Deus essentiam omnibus impartit, per eamdem F.
P. Si enim una causa Deus rebus omnibus statum largitur, eadem etiam P.
P.· Kcxt yap EL Xot't'a p.icxv otL't'LotV ó 8eo<; 1tii'J"L 't'O~¡; OUO"L 't'OÜ elvcx.L p.E't'CXOLOWO"L, X:7't'a TI¡V otLÍTI¡V P.·
L. Si enim una causa Deus rebus omnibus esse largitur, eadem etiam L.
C. Nam si secundum unam causam Deus omnibus esse impertit, secundum eamdem C.
D. Car si Dieu est la cause unique qui donne aux cboses leur etre, c'est daos cette D.

6. €NIKHN AITIAN €1C€TAI nANTA WC E AVTOV ONTA 6.


H. unialem causam videbit omnia, sicut ex ipso exsistentia H.
E. unicam t;ausam scivit omnia, ut ex ipso exsistentia E.
S. causam sciet omnia, sicut ex ipso exsistentia S.
R. singularem causam sciet omnia, ut ex ipso entia R.
A. profecto causa sciet omnia, utque ex se ipso sunt A.
F. quoque causam unicam scit insuper omnia, quippe cum in ipso sint F.
P. causa una omnia cognoscet, ut a se profecta P.
P.· ÉVL~T¡v CXL't'LCXV ero-E't'CXL 1tCÍv-rcx, W<; É~ écxu-roü OV't'(l p.·
L. causa una omnia cognoscet, ut a se profecta_ L.
C. unicam causam sciet omnia, tamquam ex se exsistentia C.
D. cause unique qu'Il aura la science de toutes cboses : c'est grice a Lui qu'elles sont, -c'est D.
'l

:-.~ ~~
<1 400 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).
'l 1
\
.·1\· 6. KAI EN AVTCiJ nPOVci>ECTHKOTA KAI OVK EK TCiJN ONTCiJN 1\HIIlETAI THN AVTCiJN rNCiJCIN
1
H. et in ipso praesubstantifacta. Et non ex exsistentibus accipiet ipsorum scientiam; 1
E. et in ipso antesubstituta. Et non ex exsistentibus accipiet eorum scientiam ; 1
S. et quae in ipso praeexstiterunt. Et non ex exsistentibus sumet ipsorum cognitionem ;
R. et in ipso praesubsistentia. Et non ex entibus suscipiet ipsorum cognitionem ; 1
A. et in ipso ante subsistant. N eque ex his quae sunt eorum capiet notionem ; r
F. et in ipso ante subsistan/. Neque igitur ex rebus rerum accipiet notionem; J
P. et in se ante constantia. Nec ab iis quae sunt ipsorum notitiam· accipiet ~· 1
p.. xat év éau-r<j.> 7tpoücpean¡xó-ra. Kat oux ex -rwv Óv-:wv 'Af¡4e-raL -rl¡v au-rwv yvwaw· ¡-
L. et in se ante constantia. N ec ab iis quae sunt zpsorum notitiam accipiet ; 1
C. et in se ipso ante praeexsistentia. Et non ex rebus rerum accipiet notionem ; (
D. en Lui qu'elles étaient d'avance. Ce ne sera point des étres qu'II recevra leur connaissance ; l

6. AJ\1\A KAI AVTOIC EKACTOIC THC EAVTCiJN rNCiJCECiJC ECTAI XOPHrOC


H. sed et ipsis singulis quibusque ipsorum scientiae est largitor. h
E. sed et ipsis singulis eorum scientiae erit largitor. 1
S. sed et ipsis singulis eorum et aliis aliorum cognitionis erit largitor. ~
R. sed et ipsis singulis ejus quae ipsorum et aliis ejus quae aliorum cognitionis erit largitor. J..
A. sed et ipsis singulis suae et aliorum aliis scientiae erit indultar. ./J
F. sed ipse singulis id praestabit ut et se et alía noscant. 1
P. sed et singulis sui et aliis aliorum notitiam impartiet. 1
p.. d).).,X xat <XU't"OL~ éxcia'l:OL~ -r1j~ au-rwv xat ~AAOL~ -r1j¡; ~J,Awv yvwaew~ Éa-raL xop1¡yó~. p
L. sed et singulis sui et aliis aliorum notitiam impartiet. 1
C. sed et ipsis singulis ipsarum aliisque aliarum notitiam largietur. C
D. c'est de Lui que chacun se connaitra soi-méme, que les uns connaitront les autres. r
r ~· '

6. OVK OPAC 0€0C ll11AN EX€1 THN EAVTOV rNCiJCIN ETEPAN 11€ THN KOINHN t
H. Nonne videns quía Deus propriam habet suam scientiam, · alteram autem communem h
E. Non videns Deus propriam habet sui scientiam, · alteram autem comm'unem 1:.
S. Non igitur Deus propriam habet sui ipsius cognitionem, aliam autem communem .S
R. Non igitur Deus propriam habet sui ipsius cognitionem, alteram autem communem R
A. Non habet itaque Deus peculiar:em scientiam sui, aliam vero communem A
F. Deus igitur non aliam quidem sui, aliam vero F
P. Non igitur propriam sui notitiam Deus habet, aliam autem quae communiter F
:.:•
P.· Oux &:pa ó 8eo¡; Cob:v ÉXEL -rl¡v éau't'ou yvwaLv, hÉpav os -rl¡v xoL v~ p.
L. Non igitur propriam sui notitiam Deus ·habet; aliam autem quae communiter L
c. Non habet itaque Deus peculiarem scientiam sui, · aliam vero communem e
D. Dieu n'a done pas une science spéciale. pour· Se connaitre, ·et une · autre générale D

6. TA ONTA nANTA CVMAMBANOVCA AVTH rAP EAVTHN H nANTCiJN AITIA riNCiJCKOVCA · t


H. exsistentia omnia comprehendentem. Ipsa enim se ipsam omnium causa cognoscens, R
E. exsistentia omnia comprehendens. Ipsa enim se ipsam omnium causa cognoscens, E
S. exsistentia omnia comprehendentem. Ipsa enim omnium causa se ipsam cognoscens, · S
.
'1
1
R. entia omnia comprehendentem. Ipsa enim se ipsam causam cognoscens; ···· R
A. omnia comprehendentem. Ipsa enim se ipsam omni'um causa cognoscens;·· · .A
\ ~.
F. aliorum scientiam habet. Ipsa namque omnitim causa secernens, ..,, . ' ·': · F
P. ac generaliter ea quae sunt omnia comprehendit. Ipsa enim se ipsam omnium· causa noscens¡.'-•:~. 'P
p.. -r& Óv-:rJ. 7ttX\I't' :L auD,ap.tícivoucrav. Au-rl¡ y&p huo;;l)v l¡ 1tiv-rwv a?.'t'L':L. rwwaxouaá:f · p.
L. ac generaliter ea quae sunt omnia comprehendit. Ipsa enim se ipsam omnium· causa· noscens,' ·• -, · L
C. res onines complectentem. Ipsa enim omnium causa se ipsam··cognoscetzs, ·'· e
D. pour embrasser toutes choses. Se connaissant Soi-méme,la cause de tous les @tres · D
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE. 401

6. CXO/\H nov TA An AVTHC KAI c.>N €CTIN AITIA ArNOHC€1 TAVTH rOVN 6.
H. vacatio est usquam ut ea quae ex ipsa sunt et quorum est causa ignoret ? Ista ergo H.
E. collocatio ubi eorum quae ab ipsa sunt et quorum est causa ignorantiae? Hac. igitur E.
S. vacat alicubi si ea quae sunt ab ipsa et quorum est causa ignoraverit ? Ita igitur S.
R. vacatione alicubi ea quae ab ipsa et quorum est causa ignorabit ? Sic Deus R.
A. qua tandem ratione quae ab se sunt et quorum est causa ignorabit ? Hac itaque A.
F. quonam pacto cogitari potest quae ab ipsa sunt quorumve ipsa causa est ignorare ? Hac igitur F.
P. nullo prorsus modo ea quae a se profecta sunt et quorum causa est ignorabit. Hac ergo P.
P.· oxo'A~ 1t0U -.a. á1t' a.t.h'r.~ xa.t wv EO"'rW a.C-rla. áyvof.,ae~ ; T a.u't"{l youv p..
L. nullo prorsus modo ea quae a se profecta sunt et quorum causa est ignorabit. Hac ergo L.
C. nullo modo ea quae ab ipsa et quorum causa est ignorabit. Hac igitur C.
D. connaitrait avec peine ses reuvres et ce dont Elle est cause ? Dieu connait D.

11. O El€0C TA ONTA rJNc.>CK€1 OV TH EntCTHMH Tc.>N ONTc.>N AMA TH EAVTOV 6.


H. Deus cognoscit non disciplina exsistentium, sed sua. H.
E. Deus exsistentia cognoscit non scientia exsistentium, sed ipsa sua. E.
S. Deus exsistentia cognoscit non scientia quae sit exsistentium, sed quae sit sui ipsius. S.
R. igitur entia cognoscit non scientia entium, sed ea quae sui ipsius. R.
A. Deus cuneta cognoscit' non rerum, sed sui profecto scientia. A.
F. ratione Deus cuneta cognoscit non quidem ulla rerum, sed ipsa sui ipsius scientia noscens. F.
P. Deus ea quae sunt noscit non rerum notitia, sed sui. P.
p.. b 8eoc¡ -ra ÓV'T:CX. ~~ VhlO"XE~ oú -r~ ema-rf..p."{l -rwv ó'v-rwv,:. &'AA~ ~ éa.u-rou. · p..
L. Deus ea quae sunt noscit non rerum notitia, sed sui. L.
C. Deus res cognoscens non scientia rerum, sed scientia sui ipsius ipsas novit. c.
D. done les choses non tant par la science de ces choses que par la science de Sol. D.-

11. KAI rAP KAI TOVC Arr€1\0VC €1A€NAI $HCIN TA /\OrlA TA €nt THC rHC 6.
H. , · Etenim et angelos scire dicunt sermones quae· sunt terrae,-. . : · ·,1. H.
E. ,.· '\'. Etenim· angelos·. seire;·_aiunt eloqüia quae; sunt. super terrain,~-:,·,•: '.>.o'>\ ',:, E.
S. '." .:;. Etenim et angelos··scire dicunt·eloquia ea·quae sunt in terra; '· . S.
R. Etenim et angelos scire aiunt• eloquia · quae in terra; · >' · R.
A. '. Namque et angelos ea scire quae in terra súnt scriptura testatur; ·.· A.
F. ' Jam vero et · angelos sacra eloquia tradunt ·terrena cognoscere, · F.
P. Etenim angelos quoque scripta divina ea quae in terra fiunt scire tradunt, P.
p.. Ka.t yap xa.t 'T:ou~ áyyé'Aou~ eloéva.L cpllat ... a. 'Aóy~a. ..a. e1ti. ñíc; yíic;, P.·
L. Etenim angelos ·quoque seripta divina ea qua~:- in, terra fiunt scire tradunt, L.
C. ·, .·:. Etenim angelos quoque scriptura testatur.rea• s,ct."re, quae in terra sunt, -... c.
D~ Aussl bien;' l'ÉCrlture nous dlt que . les Vanges connhlssent' ce · qui se, passe: sur terre, D.

6, r.n·,,> OVKAT-AICElHCINAVTAriNc.>CKONTAC'AICéHTAr€ONTA· .',; .'.' '>' ,-_;•;-.,.KAT.OIK€1ANA€ 6.


H. · non secundum sensus cognoscentes sensibilia exsistentia, ;·· . secundum propriam H.
E. non sensibus haec cognoscentes sensibilia terrena; per propriam vero E.
S. non secundum sensus ipsa cognoscentes sensibilia quidem exsistentia, sed secundum propriam S.
R. non secundum sensus ipsa cognoscentes sensibilia quidem entia, secundum propriam autem R.
A. · non ea sensu haurientes quae quidem suntJ sensibilia, ·.· :. ""· ,, ., sed.propriaA.
F. v. ·. ; ' · "' - non· quia per sensus sensibilia fi#cant:¡ -~~ •'' . · .. sed quoniam per propriam F;
P. ·. >·": \ "non· ·quod ea sensibus noscant etsi sub senmm' cadant, ·, u , •.. sed mentís ·suae P.
OU, XCX."t'• a~O"IIl¡O"EL(i -:;! · : (''' xa-r\ o'xela.Y os p..
' ll.l • ' ' >_ll ' ,
p.. IXU'ra ')'L"(VWO"XOV'rct(i Cl.LO"IIl}'t'IX·;_ jE OV"t'IX;
L. . - non quod ea sensibus noscant etsi sub sensum cadani', ,.. ,... : .;>:, ·.-, sed mentís suae L.
C. ' non secundum· sensus illa cognoseentes quae sinsibilia sunt, •'· '. ,.._,sed secundum C.
D. , '• l : :. sáns connaitre: par..- les sens ce qui tombe sous les sens, :,:' shilplement'. par.· la" sclenee D.

Veniona lat. - 26.


.;(
',j'l 402 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).
'
;1
: ,. ~ ¡
1
6. TOV 6EOEit.OVC NOV f.VNAMIN KAI $VCIN EnJ f.E TOVTOIC fí
' H. Deivisae mentís virtutem et naturam. In istis autem H.
E. Deiformis animi virtutem et naturam. In his autém E
S. Deiformis mentís virtutem et naturam. Propterea S
R. Deiformis intellectus virtutem et naturam. In his autem R
A. ad Dei imaginem effictae mentis virtute atque natura. Ad haec A.


.1 F.
P.
intellectus sui quodammodo jam divini virtutem naturamque contemplentur.
divinam speciem praeferentis 'OÍ atque natura.
Inter haec F.
Hoc autem loco P
p..':'OU OeoELOOUt; vou Oúva.p.w xa.t cpÚaL v. 'E'Itt o€ ':'tJÚ':'OLIO p..
L. divinam speciem praeferentis vi atque natura. Hoc autem loco L.
C. virtutem ac naturam mentis Deiformis. Praeterea C
D. que comportent la force et la trempe d'un esprit fait a l'image de Dieu. Cherchons mainte- D.

6. ZHTHCAI XPH nWC HMEIC 6EON riNWCKOMEN OVf.E NOHTON OVt.E AIC6HTON 6.
H. quaerere oportet quomodo nos Deum cognoscamus, neque intelligibilem neque sensibilem H.
E. quaerere oportet quomodo nos Deum cognoscimus, neque intelligiblem neque sensibilem E.
S. inquirere oportet quomodo nos cognoscimus Deum, neque intelli'gibilem neque sensibilem S.
R. quaerere oportet qualiter nos Deum cognoscimus, neque intelligibilem neque sensibilem R.
A. quaerendum quomodo nos Deum scimus, qui neque intelligibilis neque sensibilis A.
F. quaerendum est quomodo nos cognoscamus Deum, cum neque intelligibilis sit neque sensibilis · F.
P. quaerendum est quomodo nos Dei notitiam habeamus, cum nec animo cernatur nec sub sensum cadat P
P.· ~7l'r7íaa.L xp7) 'ltW~ 'Í}¡AELt; 8eov ywwaxop.ev, ' oúoe VOT¡'rOV oúoe a.La67}'r0V . p.
L. quaerendum est quomodo nos Dei notitiam habeamus, cum nec animo cernatur nec sub sensum cadat L.
C. quaerendum est quomodo nos Deum cognoscamus, qui neque sensu percipitur nec intelligentia C
·o. nant quelle connaissance nous obtenons d'un Dieu, qui échappe a I'intelligence et aux sens, D.

tí. OVf.E TI KA60J\OV TWN ONTWN ONTA , MHnOTE OVN AJ\H6EC ElnEIN tí
H. neque quid prorsus exsistentium essentem. Non umquam ergo vere est dicere H.
E . . neque quid universaliter. exsistentium exsistentem.· Nunquid aliquqndo igitur verum est dicere E
S. neque aliquid universaliter · exsistentium exsistentém. . Nunquid igitur verum est dicere S
R. ' neque quid universaliter entium exsistentem. · Ne fort~ igitur; verum dicere R
A. neque omnino quidquam intelligibilium est. · Porte id veraciter dicemus: A.
F. neque omnino aliquid exsistentium. Forte vero id revera dicemus: F.
P. nec sit quidquam penitus eorum quae sunt. V ere fortassis hoc dicetur : p
p.. OÚOE 'rL .xa.6ÓAOU 'rWY 0\l'rWY 0\l'rot. M'Í¡'ItO'rE ouv dA-7}6€,. et'ltEL\1 p.
L; nec sit quidquam penitus eorum quae sunt•.. V ere fortassis hoc dicetur : L.
C; et nihil, omnino est ex iis. quae sunt.. , ·' ·, ' . ·, . . An. non potius. vere dicatur c.
D. . .< l qui n'est,rien de ce qui.lJl~.I~etre~'' , , :. , Done, je pense. qu'il, serait vrai . de dir.e ., o.

tí. OTI 6EON riNWCKOMEN OVK EK THC. AVTOV. $VC€WC ' · ··, ··., ·.,- ArNWCTON rA~·TOVTO. tí
H. quía Deum cognoscimus siquidem non de ejus natura, ignotum enim est istud H.
E. · · quía Deum cognoscimus non ex natura sua, · · incognoscibile enim hoc E
S. quoniam Deum cognoscimus non ex natura ipsius, ignotum enim est hoc S
R. · quía Deum cognoscimus non ex ipsius natura, incognoscibile enim hoc et .om- R
A. nos. Deum non ex ipsius natura cognoscere, id nempe ignotum ,estA
P • .u· .., '.nos Deum non ex ipsiils natura cognoscere, <, hoc, enim est ignotum(F
P. N·.~·:Dei·nos habere notitiam;non ex ipsius.natt~ra;'. .,.. ·, ,.,,.,.,.,: .. est enim incognitaJP
p.. ·,· 6-rL: 8eov.yLvwaxop.ev oúx Éx -.7¡c; a.ú-rou cpúa•(J)"';•· <Xyv~~>a':'ov ytip -.óüj~~~
L. · ·.· Déi nos habere notitiam non ex ipsius natura, , . , . est. enim incognitqi L
C . .··· · quod Deum non cognoscimus ex natura ejus, · · id enim quod natura ejus est incognitum est(C
o. que nous connalssons Dleu~ mais non en sa nature, · ,.,. qul resteJncqnpaissable;(P.

,¡, ; •·''

..
....__
VINGT-QUATRIEME SECTION DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

6. KAI nANTA J\OrON KAI NOVN VnEPAIPON AJ\J\ EK THC nANTú>N Tú>N ONTú>N AIATA:::Ec.>C 6.
H. et omne verbum et mentem superextollens. Sed de omnium exsistentium ordinatione, H.
E. et omnem rationem et intellectum superans. Sed ex omnium exsistentium ordinatione, E.
S. et omnem rationem et mentem excedens. Sed ex omnium totorum ordinatione, S.
R. nem rationem et intellectum superexcedens. Sed ex omnium entium ordinatione, R.
A. omnemque superat rationem ac sensum. Sed ex creaturaruin omnium ordinatissima dispositione, A.
F. omnemque rationem intelligentiamque excedit. Sed ex ipsa rerum omnium ordinatissima dispositione, F.
P. omnemque rationem mentemque superat. Sed ex rerum omnium descriptione, P.
p.. xa.t 'ltciv..-a. Áóyov xa.~ voüv tl'lte:pa.~pov. 'AAA' éx TI¡.; 'ltciv..-wv -rwv onwv OLoc-r&;e:wo;, P.·
L. omnemque rationem mentemque superat. Sed ex rerum omnium descriptione, L.
C. et omnem rationem ac mentem superat. Sed ex ordine omnium rerum, c.
D. défie toute parole, toute pensée. C'est l'arrangement de tous les etres, D.

fS. e::: AVTOV nPOBEBJ\HMENHC KAI EIKONAC TINAC KAI OMOiú>MATA Tú>N ElEiú>N AVTOV 6.
H. ex ipso praemissa, imagines quasdam et similitudines divinorum ejus H.
E. ex ipso praetenta, et imagines quasdam et similitudines divínorum ejus E.
S. sicut ex ipso proposita, et imagines quasdam et assimilationes divínorum ipsius S·
R. ut ex ipso proposita, et imagines quasdam et similitudines divinorum ipsius R.
A. ut ab ipso producta, et imagines quasdam ac similitudines divinorum t"psius A.
F. ut ab ipso producta, et imagines quasdam similitudinesque divínorum ipsius F.
P. ut quae ab eo prolata sit in lucem, et imagines quasdam similitudinesque divinorum ejus P.
p.. wo; e; ocu·mu 'ltpofJe:fJÁ"l}p.évllo;, xoct e{xóvao; "tLV&o; xoct óp.oLwp.oc-roc -rwv 6e(wv oct.hou p..
L. ut quae ab eo prolata sit in lucem, et imagines quasdam similitudinesque divínorum ejus L.
C. tamquam ab ipso proposito, et imagines quasdam ac similitudines exemplarium ejus C.
D. en tant qu'il est l'ouvrage de Dieu, en tant qu'il montre_ certaines images et expressions D.

fS, nAPAAEirMATú>N EXOVCHC EIC TO EnEKEINA nANTú>N OAW KAI TA:::El KATA AVNAMIN 6.
H. paradigmatum habente, in ipsa ideo omnium vía et ordine ( secundum vírtutem) H.
E. paradigmatum habente, in summum omnium via et ordine (secundum vírtutem) E.
S. exemplarium habente, ad illud quod est supra omnia via et ordine (secundum vírtutem) S.
R. exemplorum .lzabente, in quod ultra omnia vía et ordine ( secundum vírtutem) R.
A. exemplarium prae se ferente, ad id quod omnia transcendit vía et ordine (pro víribus) A·
F. exemplarium prae se ferente, ad illud quod omnia supereminet via ordineque (pro viribus) F.
P. exemplarium in se contineat, ad id quod omnia superat vía et ordine (pro vírili parte) P.
P.· 'lt!XpOCOELjp.&-rwv éxoúcn¡o;, elt; "tO E'ltÉXEL-.a 'ltciV't"W'I óoij> xat "t&eeL (xa-r& Oúvocp.w) P.·
L. exemplarium in se contineat, ad id quod omnia superat vía et ordine (pro virili parte) L.
C. divínorum in se habente, ad cognoscendum illud summum bonum et omnium bonorum finem vía C.
D. des divins exemplaires, qui est une voie et disposition pour nous élever (suivant nos forces) D.

ti. ANEIMENON TH nANTú>N A<MIPECEI KAI VnEPOXH 6.


H. absolutum, omnium ablatione et eminentia, H.
E. redeundum, omnium ablatione et eminentia, E.
S. ascendimus, in omnium ablatione et excessu, S.
R. redeundum, in omnium ablatione et superexcellentia, R.
A. scandimus, in omnium eminentissima privatione, A.
F. nos ascendere, dum videlicet omnia de illo negamus singulaque transcendimus, F.
P. ascendimus, omnium detractione et praestantia, P.
P.· áveLp.Ev, év ~ 'ltciv-rwv ciq¡aLpÉ<TEL xat U'ltEpo)(~, P.·
L. ascendimus, omnium detractione et praestantia, L.
C. et ordine (pro viribus) ascendimus, in ablatione et in superlatione omnium, C._
D. jusqu'a Celui qui domine tout, si nous considérons qu'Il n'a rien de créé, qu'Il dépasse D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. KAJ €N TH nANTWN AJTJA AJO KAJ €N nACJN 0€0C rJNWCK€TAJ (


H. in omnium causa. Et in omnzous Deus cognoscitur h
E. et causa omnium. Proinde et in. omnibus Deus agnoscitur 1
S. et in omnium causa. Propter quod et in omnibus Deus cognoscitur ~
R. in omnium causa. Propter quod et in omnibus Deus cognoscitur J..
!.•
A. atque in omnium causa. Idcirco et in omnibus Deus agnoscitur, A
F. causam dumtaxat omnium asserentes. Quamobrem et in omnibus Deus agnoscitur, 1
P. omniumque causa. !taque in omnibus Deus noscitur, 1
P.· XIXL ev 't'~ 'ltc:iV't'WV IXL-rlq.. ~LO XIXL Év 'ltiiaw ó 8eo~ "(LVWaXE";IXL; 1-'
L. omniumque causa. !taque in omnibus Deus noscitur, 1
c. et in omnium causa. Quocirca Deus in omnibus cognoscitur (
D. tout créé, qu'll est cause de tout le créé. En somme, tout @tre dit Dieu 1

o. KAJ XWPJC nANTCUN KAJ AJA rNWC€WC 0€0C rJNWCK€TAJ KAJ AJA ArNWCJAC
H. et sine omnibus. Et de scientia Deus cognoscitur et de ignorantia. l;
E. et sine omnibus. Et per scientiam Deus cognoscitur et per inscientiam. 1
' .. S. et sine omnibus. Et per cognitionem Deus cognoscitur et per ignorantiam. ,(
: 1 ' ~: R. et sine omnibus. Et per cognitionem Deus cognoscitur et per ignorantiam. }
i ..
: '
A. et seorsum ab omnibus. Et per scientiam et per ignorationem noscitur Deus. /'
F. seorsumque ab omnibus. Et per cognitionem et per ignorationem Deus ipse percipitur. 1
P. et sine omnibus. Scientiaque Deus cognoscitur et ignoratione. 1
p.. xctt x.wpt~ 'l.tciv't'wv. Kctt oLb. ¡vw-:rew~ ó 8eo~ ¡Lvwaxe't'IXL xctt OL~ &yvwalct~. f·
L. et sine omnibus. Scientiaque Deus cognoscitur et ignoratione. 1
C. et separatim ab omnibus. Et per cognitionem Deus cognoscitur ac per ignorationem. (
D. sans qu'aucun ne Le dise. Dieu est connu par connaissance en m@me temps que par ignorance. 1

6. KAJ €CTIN AVTOV KAJ NOHCIC KAI 1\0rOC KAI €n1CTHMH KAI enAci>H KAI AIC0HCIC KAI AO:::A
H. Et est ejus et intellectus et sermo et disciplina, et tactus et sensus et gloria 1
E. Et est ejus et intelligentia et ratio ét scientia, et tactus et sensus et opinio 1
S. Et est ipsius et intellectus et sermo et scientia, et tactus et sensus et opinio :
R. Et est ipsius intellectus et ratio et scientia, et tactus et sensus et opinio 1
A. Estque illius et intelligentia et ratio et notio, et tactus et sensus et opinio .1:
F. Atque est ipsius intelligentia, ratio, scientia, tactus, sensus, opinio, 1
P. Estque ejus et notitia et ratio et scientia, et tactus et sensus et opinio 1
p.. Kctt ea't'L\1 ctthoü XIXL vó·r,aL~ XIXL Áó¡o~ XIXL É1tLa't'7\p.1}, xa.t €7ta.cp7) xa;t ata6'l)a~c; xat Oó~CL r
L. Estque éjtis et notitia et ratio et scientia, , .·. ·· et tactus et sensus et opinio 1
C. Et est de eo cognitio, ratio et scientia, ·. et tactus et sensus et opinio (
D. On peut avoir, a son endroit, pensée, parole, science, contact, sentiment, opinion, l

6. KAJ ci>ANTACIA KAI ONOMA KAI TA AMA nANTA KAI OVT€ NO€JTAI OVT€1\€TAI OVA€ ONOMAZ€TAI
H. et ostensio et nomen et alia omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur. 1
E. et phantasia et nomen et alia omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur. 1
S. et phantasia et nomen et alia omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur. ,
R. et phantasia et nomen et alía omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur. 1
A. et imaginatio et nomén et alia omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur. "
F. imaginatio, nomen ceteraque omnia, rursus nec intelligitur neque dicitur nei nominatur.
P. et' 'Disio et nomen et cetera omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur.
P.· xix~ Cf1X\I't'1Xalct XIXL ovop.ct XIXL -rci ([)..),rf. 1tc:i\l't'IX, XIXL oihe voEL't'IXL <Jthe AÉ"(E't'IXL oihe ovo p.ci~E't'IXL.
L. et 'Disio et nomen et cetera omnia, · et neque intelligitur neque nominatur. J
C. et cogitatio et nomen et alia omnia, et neque intelligitur neque dicitur neque nominatur. (
D. représentation, dénomlnatlon et le reste ; pourtant, 11 n'est ni con~u, ni dit, ni nommé. 1
VINGT-QUATRIÍUvlE SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

ó. .KAI OVK €CTIN TI TWN ONTWN OVA€ EN TINI TWN ONTWN riNWCK€TAI KAI EN nACI ó.
H. Et non est quid exsistentium, neque in aliquo exsistentium cognoscitur, et in omnibus H.
E. Et non est quid exsistentium, neque in quodam exsistentium cognoscitur, et in omnibus E.
S. Et non est aliquid exsistentt'um, neque in aliquo exsistentium cognosct"tur, et in omnibus S.
R. Et non est aliquid entium, neque in aliquo entium cognoscitur, et in omnibus R.
A. Neque est aliquid eorum quae sunt, neque in aliqua creatura cognoscitur, et in omnibus A.
F. Nec est aliquid eorum quae sunt, neque apprehenditur in aliquo exsistentium, item in omnibus F.
P. Non etiam est aliquid eorum quae sunt, nec in quoquam eorum quae sunt noscitur, et in omnibus P.
,u.. Kott otix ecn~ -n 'i:WV OV'i:WV, oti8€ ev ~~V~ 'tWV OV'i:WV r~vwaXe'tot~, xott EV 1tOCO"~ P··
L. Non etiam est aliquid eorum quae sunt, nec in quoquam eorum quae sunt noscitur, et in omnibus L.
C. Nec est aliquid eorum quae sunt, nec in aliquo eorum quae sunt cognoscitur, et in omnibus C.
D. 11 n'est aucun des @tres, 11 n'est connu dans aucun @tre, mais 11 est tout D.

ó. nANTA €CTIN KAI EN OVA€NI OVA€N KAI €K nANTWN nACIN r1NWCK€TAI KAI e::: OVA€- 6.
H. omnia est et in nemine nihil, et ex omnibus ab omnibus cognoscitur et ex nemine H.
E. omnia est et in nullo nullum, et ex omnibus in omnibus cognoscitur·~ et ex nullo E.
S. omnia est et in nullo nihil, et ex omnibus cunctis cognoscitur et ex nullo S.
R. omnia est et in nullo nihil, et ex omnibus omnibus cognoscitur et ex nullo R.
A. omnia est atque in nihilo nihil, et ex omnibus cunctis agnoscitur et ex nullo A.
F. omnia est et in nullo nullum, praeterea ex omnibus cognoscitur ab omnibus et ex nullo F.
P. est omnia atque nihil in quoquam, omnibusque ex omnibus cognoscitur et ex nulla re P.
p.. 1tciv-:-ot Éa..-t xott Év otioc:vt otioév, xott Éx miv1:wv 1toca~ yww.,-xe'tot~ xotl. é~ otioe- p..
L. est omnia atque nihil in quoquam, omnibusque ex omnibus cognoscitur et ex nulla re L.
C. omnia est et nihil in ullo, et ex omnibus ab omnibus cognoscitur et a nullo C.
D. en tous, et n'est rien dans aucun. Tout Le déclare a tous, et rien ne Le D.

6, NOC OVA€NI KAI TAVTA OP0WC nEPI 0€0V /\€f0M€N KAI €K TWN ONTWN 6.
¡¡, a nullo. Et ista recte de Deo dicimus: et exsistentibus H.
E. in nullo. Et haec recte de Deo dicimus : et exsistentibus E.
S. nulli. Etenim et haec recte de Deo dicimus: et ex exsistentibus S.
R. nulli. Etenim et haec recte de Deo dicimus : et ex entibus R.
A. nemini. Enimvero et ista de Deo rectissime dicimus: et ex substantiis A.
F. nulli. Etenim ista quoque recte de Deo dicimus : Deusque rite F.
P. nemini. Haec enim etiam recte de Deo dicimus: atque ex iis quae P.
fJ.. vo<; ouoevi. Kott y&p ..-otü..-ot opOw<; 1tc:pt 8c:oü ).éyop.ev· xott Éx ~wv óv..-wv p..
L. nemini. Haec enim etiam recte de Deo dicimus: atque ex iis quae L.
C. ex ulla re. Utique de Deo ista recte dicimus : et ex omnibus C.
D. dit a personne. Nous avons done raison d'affirmer de Dieu ces deux choses : tout ce qui est D.

6, AnANTWN VMN€1TAI KATA THN nANTWN ANAI\OrlAN WN €CTIN AITIOC 6.


H. omnibus hymnizatur secundum omnium analogiam quorum est causa. H.
E. omnibus laudatur secundum omnium analogiam quorum est causalis. E.
S. universis laudatur secundum proportionem omnium quorum est causa. S.
R. omnibus laudatur secundum omnium analogiam quorum est causa. R.
A. omnibus celebratur juxta omnium rationem quorum est auctor. A.
F. ex omnibus celebratur per quamdam omnium quorum ipsa causa est comparationem atque pro- F.
P. sunt omnibus laudatur omnium quorum auctor est proportione. P.
p.. á7tiÍV't'WV Úp.vE~'t'otL Xot't'ot' 't'T¡V
' 1totV't'WV
' ' '\ '
otVot/\O"(~otV wV
:'! t:<nLV
1 "
ot~~~o¡¡. p..
L. sunt omnibus laudatur omnium quorum auctor est proportione. L.
e. quoque rebus celebratur secundum omnium quorum ipse causa est proportionem. C.
D. Le chante en ralson d'une analogie que donne tout ce dont 11 est cause ; D.
''

406 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. KAI ECTIN AVE>IC H E>eiO._TATH E>EOV H Al ArNWCIAC riNWCKOMENH 6.


H. Et est iterum divinissima Dei scientia quae per ignorantiam cognoscitur, H.
E. Et est iterum. divinissima Dei scientia per incognitionem cognoscens, E.
S. Et est rursus divinissima Dei cognitio quae est per ignorantiam cognita, S.
R. Et est rursus divinissima Dei cognitio per ignorantiam cognita, R.
A. Et est ítem augustissima Dei scientia quae per ignorationem scitur, A.
F. portionem. Est ítem divinissima Dei cognitio quae per ignorationem quamdam provenit, F.
P. Est etiam rursus divina Dei scientia et notitia quae ignoratione hauritur, P.
f'-· Ka.t SO''tW a.M~~ t¡ eswrci:r'lj 't'OU 8sou yvwcn~ 'h o~· ciyvwa-la.c; YLVWO'Xop.Év'lj, f'-·
L. Est etiam rursus divina Dei scientia et notitia quae ignoratione hauritur, L.
c. Est item divinissima Dei notitia quae per nescientiam accipitur, c.
D. mais on connaitra Dieu d'une autre maniere tres divine, au sein de l'ignorance, D.

6. KATA THN VnEP NOVN ENWCIN OTAN O NOVC TWN ONTWN nANTWN AnOCTAC 8.
H. secundum super mentem coadunationem, quando mens, ab exsistentibus omnibus rece- H.
E. secundum super animum unitatem, cum animus, exsistentibus omnibus recedens, E.
S. secundum unitionem super mentem, quando mens, ab aliis omnibus recedens, S.
R. secundum eam quae super intellectum unionem, quando intellectus, ab omnibus entibus rece- R.
A. in conjunctione illa quae superat sensum, quando mens, omnia alía transiliens, A.
F. secundum unionem intellectu sublimiorem, quando mens, rebus omnibus posthabitis, F.
.,. ~ ·,' ' P. per conjunctionem quae mentem omnem superat, quando mens ipsa, a rebus omnibus abducta P.
p.. xa.'t'a TI¡v Ú1tep vouv gvwa-w, fha.v ó voü~, 't'wY Ónwv 'ltcXV't'WV ri'ltoa-'t'ci~, ¡;
L. per conjunctionem quae mentem omnem superat, quando mens ipsa, a rebus omnibus abducta L
C. secundum illam quae supra intellectum est unionem, quando mens, a rebus omnibus recedens, C
D. dans l'union qui domine l'esprit : lorsque l'esprit, quittant toutes choses, D

6. eneJTA KAI EAVTON A<ll€1C ENWE>H TAIC Vn€P<IlAECIN AKTICIN €K€10€N 6


H.dens, inde ipsum cognoscit ex quibus coadunata superlucentibus radiis, inde
H
: . '~ '
E. et deinde se ipsum relinquens, unitur superapparentibus radiis, inde
E
....¡ S.postea et se ipsam dimittens, unita est supersplendentibus radiis, inde
S
R. dens, deinde et se ipsum dimittens, unitur supersplendentibus radiis, inde
R
A.et se ipsam demum linquens, conjuncta fuerit lucidissimis radiis, inde
A
F. se ipsam quoque dimittit, atque ita radiis superlucidis copulatur, et illinc
F
P. primum, deinde etiam se ipsam deserens, cum splendidissimis radiis conjungitur, atque illinc
P
p.. E'ltE~'t'a. xa.t Éa.u-rbv cicpsl~, Évw6~ 't'IXLc; Ú7tspcpa.éa-LV cix-:La-L\1, exsLesv p.
L. primum, deinde etiam se ipsam deserens, cum splendidissimis radiis conjungitur, atque illinc L
C. ac demum semetipsam deserens, desuper fulgentibus radiis unitur' quibus e
D. et se quittant soi-m@me, s'unira aux rayons d'une clarté supérieure, qui lui per- D

6. KAI EK€1 TW AN€:::€PAVNHTW BAE>€1 THC CO<IliAC KATAMMnOMENOC t


H.et ibi inscrutabili profunditate sapientiae persplendidata est. H
E. et ibi inscrutabilis profundo sapientiae illuminatus. E
S. et ibi non scrutabili profundo sapientiae illuminata. ,S
R. et illic imperscrutabili profunditate sapientiae illuminatus. R
A. atque illic inscrutabili' sapientiae profundo illustrata. A
F. et ibi inscrutabili sapientiae profundo penitus illustratur. F
P. et ibi inV"estigabili sapientiae profundo illustratur. F
p.. xa.t lxsi' orij) cfvs~spsuv1rr<¡> ~~X es~ ñí~ a-oc¡¡ la.~ xa.ora.A~p.1tÓp.svo~. p.
L. et ibi investigabili sapientiae profundo illustratur. L
c. in illo inscrutabili sapientiae profundo collustratur. e
D. mettront d'obtenir, des ici-bas, la lumiere de l'abime inexplorable de la sagesse. D

/
VINGT-QUATRIEME SECTION : DIEU EST LA SAGESSE ET LA SCIENCE.

6. KAITOI KAI EK nANTWN oneP E«<IHN AVTH rNWCTEON AVTH rAP ECTIN 6.
H. Atqui ex omnibus ( ut dixi) ipse cognoscendus est; ipse est enim, H.
E. Et quidem et ex omnibus (quod quidem dixi) ipsa cognoscenda; ipsa est enim, E.
S. Et quidem et ex omnibus ( quod dixi) ipsa est cognoscenda; ipsa enim est, S.
R. Et quidem et ex omnibus ( quod quidem dixi) ipsam cognoscendum; ipsa enim est, R.
A. Et ex omnibus quidem ( ut dixi) ipsa noscenda est ; ipsa enim est, A.
F. Jam ut ex omnibus etiam ( sicut dixi) Deum investigare fas est; ipse enim, F.
P. Quin ett'am ex omnibus ( ut dixi) ea cognoscenda est ~· haec enim, ut scripta P.
¡1. · Ka.ho~ xa.t Éx 'lttÍv-rwv (O'ltep Etp'f\v) a.úTI¡v yvwcrt"Éov· IXlJ'r'f\ y!Xp Scrt'L p..
L. Quin etiam ex omnibus ( ut dixi) ea cognoscenda est ~· haec enim, ut scripta L.
C. Attamen (ut dixi) ex iis quoque omnibus est agnoscenda; quoniam ipsa, e.
D. Pourtant (comme je l'ai dit) tout doit faire connaitre cette Sagesse, puisqu'EIIe est, D.

8, KATA TO 1\0riON H nANTWN nOIHTIKH KAI A€1 nANTA APMOZOVCA o.


H. secundum sermonem, omnium facturalis, et semper omnia congruens, H.
E. secundum eloquium, omnium factrix, et semper omnia compaginans, E.
S. secundum eloquium, quae est omnium effectiva, et semper omnia concordans, S.
R. secundum eloquium, omnium factt'va, {Jt semper omnia concordans, R.
A. juxta scripturae fidem, effectrix omnium, et semper cuneta coaptans, A.
F. juxta sacrum eloquium, et/icit omnia, et harmonice cuneta componit, F.
P. divina tradunt, omnium est artijex, et semper omnia componit, P.
p.. Xot't'cl 't'O AÓjL0'\1' ·h miv't'W'\1 'ltOL'f\'rLXl\, XIXL d.EL 'lttX'\I'riX ápp.Ó~oucrot, ¡1..
L. divina tradunt, omnium est artifex, et semper omnia componit, L.
C. secundum scripturam, est omnium effectrix, quaeque semper erat cuneta componens, C.
D. selon I'Écriture, l'ouvriere de toutes choses qui toujours les ajuste toutes, D.

o, KAI THC AI\VTOV THC nANTWN E«<IAPMOrHC KAI T~EWC AITIA KAI A€1 TA T€1\H TWN nPO- 6.
H. et absolutae omnium congruentiae et ordinis causa, et semper fines priorum H.
E. et insolubilis omnium congruentiae et ordinationis causa,· et semper fines priorum E.
S. et indissolubilis omnium concordationis et ordinis causa, et semper fines priorum S.
R. et indissolubilis omnium concordiae · et ordinis causa, et semper fines priorum R.
A. ipsiusque omnium indissolubilis convenientiae atque ordinis causa, semper priorum fines A.
F. contextumque et ordinem rerum invicem indissolubilem ubique conservat, quatenus superiorum fines F.
P. estque causa indissolubilis cohaerentiae et ordinis omnium, finesque priorum P.
¡1.. xa.t ñ¡~ d..AÚ-rou -rwv 'ltá'Y't'W'Y écpa.pp.oyli~ xa.t 't'IÍ~ew~ otL't'~ot, , xa.~. &e~ -rclt 't'ÉA'f\ 't'WY 7tpo- P··
L. estque causa indissolubilis cohaerentiae et ordinis omnium, .. . , finesque priorum L.
C. et indissolubilis rerum omnium cimnexionis ordinisque causa, ~ .... , .semperque fines praeceden- C.
D. cause. leur dlsposition et valeur invariable, ., , joint sans cesse 1~ .fin D.

6. TEPWN CVNAnTOVCA TAIC APXAIC TWN .6€VTEPWN KAI THN MIAN TOV nANTOC CVMnNOIAN 6.
H. coadunans initiis secundorum, et unam rei omnis conspirationem H.
E. connectens principiis secundorum, et unam um'versitatis conspirantiam E.
S. conjungens principiis secundorum, et unam om~is conspirationem S.
R. connectens principiis. secundorum, et unam universi conspiratt'onem R.
A. sequentium initt'is jungens,. , unamque mundi conspirationem A.
F. sequentt'um.principiis ubique coarctat, .. atque 'iia 'U~(lm: harmonicamque universi' con-:- F.
P. cum sequentium principiis semper connectit, · · et unam universi conspirationem P.
p.. 1:épwv cruvamoucrot -ra.í:'~ .&pxa.í:'~ 1:wv oeu1:épwv, . 'XIXL -rl¡:o' · p.ÍotY, .'t:OU 'lttXY't:O~; aÚ P.- iYOLIX'\1 p.·
L. cum sequentt'um principiis semper connectit, et unam universi conspirationem L.
C. tium cum principiis sequentittm connectit,, unicamque totius universi ,e~ordiam C.
D. des premleres au début des suivantes, et de tout ••univers fait une seule symph_onie D.
í .
.:]\·'
•¡,
:.! PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).
¡,
., .
!• 6. KAI APMONIAN KAMIEPrOVCA 1\0rOC AE O 9EOC VMNEITAI nPOC TúlN IEPúlN 1\0rlúlN 6.
H. et harmoniam bene operantem. Verbum autem Deus hymnizatur a sacris sermonibus, H.
1
{
E. et harmoniam pulchram faciens. Ratio vero Deus laudatur a sacris eloquiis, E
¡· '
S. et harmoniam pulchre operans. Ratio autem Deus laudatur a sanctis eloquiis, S.
~ ., R. et harmoniam pulchrificans. Ratio autem Deus laudatur a sacris eloquiis, R
A. et congruentiam decentissime moliens. Ratio quoque Deus dicitur in sanctis litteris, A.
F. spirationem pulcherrime fabricat. Ratio vero Deus a sacris eloquiis nominatur, F
P. concentumque pulcherrime ejji.cit. Ratio autem Deus cum laude appellatur a scriptis divinis, p
¡J... xiXt &pp.oYtiXY XIXAA~ep.yoücriX. Aóyo¡; oE: ó 8eor; Úp.YEL't'IX~ 'ltflO~ 't'WY tspwv Aoyl.wv, p.
L. concentumque pulcherrime efficit. V erbum autem Deus cum laude appellatur a scriptis divinis, L
C. et consonantiam concinnat. Deus etiam ratio praedicatur a scripturis, C
D. et harmonie tres belle. L'Écriture Sainte célebre encore Dieu comme Parole; D.

ti. OV MONON OTI KAI 1\0rOV KAINOV KAI COcllJAC ECTI XOPHrOC 6
''.: H. non tantum quia et verbi novi et sapientiae est dator, H
E. non solum quia et rationis et intellectus et sapientiae est largitor, E
S. non tantum quoniam et rationis et mentis et sapientiae est largitor, S
R. non solum quia et rationis et intellectus et sapientiae indultor est, R
A. non modo quia et rationis et sensus et sapientiae est largitor, A
,.; F. non solum quia rationis et mentis sapientiaeque auctor est, F
,'..;,. P. non solum propterea quod et rationem et mentem et sapientiam suppeditet, P
"!
¡J... ou p.óvov 8-r~ XIXL Aóyou XIXL voü XIXL crorplcxr; EO"'t'L xop"1\yÓ¡;, p.
L. non solum propterea quod et verbum seu rationem et mentem et sapientiam suppeditet, L
C. . non solum quía rationis et mentis et sapientiae largitor est, C
D. non seulement paree qu'll est le distributeur de la parole, de la pensée, de la sagesse, D

ti. AM OTI KAI TAC nANTúlN AITIAC EN EAVTúl MONOEIAúlC nP0€1/\HcllEN


H. sed quia et omnium causas in se ipso univise comprehendit, · H
E.··· sed quia et omnium· causas in se ipso unijormiter praeambivit, · t
S.'·,, sed quoniam et omnium causas in se ipso uniformiter praeacéepit, .S
R. sed quia et omnium causas in se ipso unijormiter praeaécepit, R
A. sed quia et omnium causas in se uniformiter ante complexus est, A
F. sed etiam quía causas omnium uniformiter in se anticipat, ¡.
P. sed etiam quod omnium causas in se aequabiliter anticipatas habeat, I
P.· . a.n· 8't't xat 't'a~· 'lt!ÍY't'WY IXLTLIX~ E'Y ~IXU't'{jl p.ovos~ow~ 'ltfl0SLA"1\fj"S, p
L. sed etiam quod omnium causas in se aequabiliter anticipatas habeat, 1
c. sed quia causas omnium iti se ipso unijormiter anticipavit; · · · e
D.·mais· aussi paree· qu'll possede d'avance' en· sol; daits l'unité,· lesréauses de tous les etres, D

ti. KAI OTI AJA OANT(ÍJN XúlPEI AllKNOVMENOC úlC TA /\OrlA cllHCIN AXPI TOV nANTúlN T€1\0VC
H. et quía per omnia capit, · penetrans ( sicut sermones inquiunt} usque ad omnium jitiem; h
E. et quia per omnia implet; perveniens ( ut eloquia aiunt) usque ad omnium finem; l
S. et quoniam per omnia vadit, pertingens (ut eloquia dicunt) usque ad finem omnium ;" .S
R. et quia per omnia incedit, attingens ( ut eloquia aiunt) usque ad omnium jinem r··,. · F.
A.' et quia per omnia·pergit, penetrans (ut scriptum est) usque ad omnium jinem;-··'· · A
F. et quoniam per singula discurrmdo dispensat usque ad omnium finem ( ut sacra testantur eloquia) ; }
P. ·· quodque per omnia vadat, pertingens (ut scriptum est} usque ad finem omnium,-,.•r•.,, .J
P.· xai.. lhL OLa Ttá~wv XWflEL, o~"(xvoúp.svo¡; (w¡; Ta Aóy~á f"1\0"~Y) áxp~ TOÜ 'lt!ÍY't'Wll d'Aoo~· p.
L. quodque per omnia vadat, pertingens (ut seriptum est} usque ad finem ·omnium;· ,.. L
C. et quia per omnla meat, . · pervadens ( ut ait scriptura) usque ad finem omnium ; ·' C
D. paree qu'll est présent a tout etre, paree qu'll pénetre (dit I'Écriture) juqu'au bout de tout etre; D
VINGT-CINQUIEME SECTION : DIEU EST LA PAROLE QUI FAIT FOI. 409
6. KAI nPO re TOVTWN Enl nACHC Ani\OTHTOC O 0EIOC VnEPHni\WTAI 1\0rOC KAI nANTWN ECTI 6.
H. et ante ista omni simplicitate divinum superexpanditur verbum, et omnium est H.
E. et ante quidem haec in omni simplicitate divina supersimplijicatur ratio, et ab omnibus estE.
S. et ante haec quoniam super omnem simplicitatem divina simplijicatur ratio, et ab omnibus est S.
R. et ante haec quidem quía omni simplicitati divina supersimplijicatur ratio, et ab omnibus est R.
A. et supra haec etiam quia supra simplicitatem omnem divina expanditur ratio, estque ab omnibus A.
F. atque praeterea quoniam divina ratio super omnem simplicitatem se protendit, et ab omnibus F.
P. et in primis quod divina ratio id ad omne quod simplex est pertineat, secretaque sit P.
p.. xrxt 7tfÓ ye 'tothwv 8'tL 7tcXO""fl~ &7tAÓ't"fl'tO'ó Ó Oe~o~ Ú7tep1\7tl.W't::t.L 'Aóyoc;, xrxl 'ltcX\I'tW\1 ea'tlv ¡1..
L. et in primis quod divina ratio z'd ad omne quod simplex est pertineat, secretaque sit L.
C. et potissimum quía ratio Dei supra omnem simplicitatem simplex est, et ab omnibus C.
D. et, plus encore, paree que la Parole Divine va plus loin que toute simplicité, sa nature inouie o.

6. VnEP nANTA KATA TO VnEPOVCION AnOJ\EJ\VMENOC OVTOC O 1\0rOC ECTIN 6.


H. super omnia secundum supersubstantiale absolutum. Hoc verbum est H.
E. super omnia secundum superessentiale absoluta. Ipsa ratio estE.
S. super omnia secundum supersubstantiale absoluta. Haec ratio est sim- S.
R. super omnia secundum supersubstantiale absoluta. Ista ratio est R.
A. supra omnia supremae substantiae ratione absoluta. Haec ratio estA.
F. secundum superessentiale munus eminenter absolvitur. Haec itaque ratio est sim- F.
P. ab omnibus praeter cetera omnia modo quodam qui essentiam superat. Ratio haec P.
p.. Ú1tep 7tcXV'trx xoc'toc 'tO Ú7tepoúo-Lov cf1toAeAup.évoc;. ÜÚ'to~ ó 'Aóyo~ lo--.tv p..
L. ab omnibus 'praeter cetera omnia modo quodam qui essentiam superat. Ratio haec L.
C. supra omnia, supra substantiam absoluta. Ratio haec C.
D. la met a part et au dessus de tout. Cette Parole est la vérité o.

6. H Ani\H KAI ONTWC OVCA AJ\H0EIA nEPI HN WC KA0APAN KAI Ani\ANH TWN 01\WN rNWCIN 6.
H. simplex et vere exsistens veritas, per quod, sicut puram et inerrabilem universorum scientiam, H.
E. SÍl/IJ?}a et vere exsistens veritas, circa quam, ut puram et non-errantem omnium scientiam, E.
S. plex et exsistens exsistentis veritas, circa quam, sicut mundam et non-erroneam totorum cognitio- S.
R. simplex et vere exsistens veritas, circa quam, ut puram et inerrabilem totorum cognitionem, R.
A. simplex vereque subsistens veritas, circa quam, ut liquidam et nusquam aberrantem scientiam A.
F. plex vereque exsistens veritas, circa quam, ut puram et nusquam aberrantem universorum F.
P. simplex est et quae vere est veritas, in qua, ut nítida et ab omni errore so/uta ac libera omnium P.
p.. 1) &1tA7i xrxt ov'twc; ouarx cf).-/¡QeLrx, 1tEfL f¡v, w~ xrxOrxpocv xrxt cf1thvT¡ twv {l.'Awv yvwo-Lv, p..
L. simplex est et quae vere est veritas, in qua, ut nítida et ab omni errore soluta ac libera omnium L.
C. simplex est ac vere exsistens veritas, circa quam, ut puram et infallibilem universorum notionem, C.
D. simple et vrainient subsistante, Elle est la pure et infaillible connaissance de toutes choses, D.

6. H 0EIA niCTIC ECTIN H MONIMOC TWN nEniCMENWN ll1PVCIC 6.


H. divina fides est, unialis credentium stabilitas, H.
E. divina fides est, unicum credentium fundamentum, E.
S. nem, divina fides est, quae est manens credentium collocatio, S.
R. divina fides est, manens credentium collocatio, R.
A. omnium, divina fides est, stabilis credentium fides, A.
F. cognitionem, fides divina consistit, stabile credentium firmamentum, F.
P. rerum scientia, divina fides consistit, stabilis eorum qui crediderunt sedes, P.
11.. ·h 9eLrx 7t!O"'tLc; eO"'tf.v, T¡ p.ÓvLp.O'ó -:-wv 7tE7tLa-:eup.évwv COpuo-Lc;, p..
L. rerum scientia, divina fides consistit, stabilis eorum qui crediderunt sedes, L.
C. fides divina versatur, quae es.t constans fidelium firmamentum, e.
D. qui fonde la foi en Dieu, qui est pour les croyants une base inébranlable, D.
1~
! .

i,
,¡"

i' 410 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTil!ME).

6. H TOVTOVC ENI.6PVOVCA TH MH0EIA KAI AVTOIC THN MH0EIAN AMETAnJCTW 6.


H. stabiliens eos veritati, et ipsis veritatem, deconfidenti H.
E. eos ·collocans veritati, et eis veritatem, incredibili E.
S. quae istos collocat in veritate, et in ipsis veritatem, intransmutabili S.
R. hos collocans in veritate, et in ipsis veritatem, intransmutabili R.
A. quae hos in veritate locat, in ipsisque veritatem, impersuasibili A.
F. quae quidem hos in veritate collocat, atque in ipsis collocat veritatem, identitate quadam F.
i.
P. quae hos ipsos in veritate collocat, et in eis veritatem, ejusdem sententiae con- P.
¡J.. ~ -rotí.ou~ Év~opúouaot -r~ &'A"I)Oe!Cf, xat athoL"<; -rl}v &A-I¡OeLaV; &p.e'tCX1tL<rT«¡> p..
L. quae hos ipsos in veritate collocat, et in eis veritatem, ejusdem sententiae con- L.
C. fundans illos in veritate, atque in ipsis veritatem, dum indissuasibili C.
D. qui installe les croyants dans la vérité, la vérité dans les croyants, d'une maniere fixe, D.

6. TAVTOTHTI THN Ani\HN THC MH0EIAC rNWCIN EXONTWN 6.


H. idipsum permansione, simplicissimae veritatis scientiam habentibus H.
E. incommutabilitate, simplam veritatis scientiam habentibus E.
'l
S. identitate, simplicem veritatis cognitionem habentibus S.
,y R. identitate, simplicem. veritatis cognitionem habentibus R.
A. identitate, certam et simplicem veritatis notionem habentibus iis qui A.
F. numquam dissuasibili, simplicem veritatis cognitionem habentibus qui jam F.
P. junctione quae dissuaderi non possit, quod ii qui crediderunt simplicem teneant veritatis P.
¡J.. 't"IZ!JTÓ't"l)'t"~, -r"hv b'AT¡v -rT¡<; &'AT¡Oe!a<; yvwaw ix.óYTwv p..
L. junCtione quae dissuaderi non possit, quod ii qui crediderunt simplicem tetieant veritatis L.
C. identitate, simplicem veritatis cognitionem habent rerum C.
D. définitive, paree que ces croyants tiennent la pure science D.

6. TWN nenJCMENWN H rAP H rNWCIC ENWTIKH TWN erNWCKOTWN KAI erNWCMENWN 6.


H. credentibus. Scieniia enim coadunalis cognoscentium et cognítorum est, H.
E. credulis. · 1psa est enim scientia adunatrix cognoscentium et cognitorum, E.
S.· credentibus. Sí enim cognitio ·est unitiva eorum qui noverunt, S.
R. credentibus. · Si enim cognitio unitiva cognoscentium et cognitorum, R.
A. crediderunt;.' · Nam profecto si scientia cognoscentium et cognitorum conjunctrix est, A.
F. crediderunt. Proinde si cognitio cognoscentes invicem cognitaque conjungit, F.
P. scientiam. Si enim cognitio vim habet conjungendí ea quae cognoscunt et quae sciuntur, P.
¡.1.. 't"WY 1tl!1tl!~<rp.ÉV!JJV. Ei y&p ~ yvwaL~ évw-r~xl¡ -rwv éyvwxó-rwv xat éyvwap.évwv, P.·
L.' scientiam. Si enim cognitio vim habet conjungendi ea qitae cognoscunt et quae sciuntur, L.
c. credendarum. N am si cognitio. res·· cognitas cum cognoscentibus .unit, c.
, D•. de la vérité. u.:. · . c8i<si la: science~ unit · éonnus et corinaissants, " • D.

6. H .6€ ArNOIA METABOI\HC AEI KAI THC e::: EAVTOV TW ArNOOVNTI .61AIPECEWC AITIA 6.
H. . inscientia autem translationis semper et ipsam ignoranti divisionis causa, H.
¡'.;
E. ignorantia vero transmutationis semper et ex se ipso ignoranti separationis causa, E.
S. ignorantia autem est semper transmutationis causa et divisionis ignoranti ex se ipso, S.
R. ignorantia autem transmutationis semper et ejus quae ex ipso ignoranti divisionis causa, R.
A. ignorantia vero mutationis semper et ex se ignoranti suae divisionis est auctor, A.
F. ignorantia vero permutat semper ignorantemque a se ipso sejungit, F.
P. ignoratio autem mutationis semper. causa: es[; ej,que. qui ignarus est sui divisionis ac distractionis, :P.
¡J..! . ·. · ,· ' ~ os ayvoLa p.s'tcx6o'AT¡~ &ei. xat ..7¡~ é; hU'tOU -r(j) &yvoOUY'tL OLatpÉaeCiJ~ cx{-;!ci, 'P.·
L. ignoratio autem mutationis semper causa est eique qui ignarus est sui divisionis ac distTactionis, L.
C. ignoratio vero ignoranti causa est ut semper mutet atque a se ipso discrepet, .C.
D. alors que l'ignorance est cause, pour l'ignorant, de perpétuel changement et ll'inconstance avec . D.
VINGT-CINQUIEME SECTION : DIEU EST LA PAROLE QUI FAIT FOl. 411

6. TON EN AAH9EIA nJCTEVCANTA KATA TON IEPON AOrON OVAEN AnOKINHC€1 6.


H. in veritate enim credentem secundum sacrum sermonem, nihil amovebit H.
E. in veritate credentem juxta sacrum verbum, nihil removebit E.
S. credentem in veritate secundum sermonem sanctum, nihil movebit S.
R. in veritate credentem secundum sacram rationem, nihil removebit R.
A. eum qui in veritate credit juxta scripturae fidem, nihil removebit A.
F. nimirum eum qui in veritate credit ut sacer tradit sermo, nihil ab ipso F.
P. certe eum qui veritati credit ut scripta divina tradunt, nihil abducet P.
P.· 'tOV ÉV d.);F)QEiCf ma-r&ÚG'IXV'tiX xa:-roc -rov lspov Áóyov, oúoev 0:1toxw7\aeL p..
L. certe eum qui veritati credidit ut scripta divina tradunt, nihil abducet L.
c. eum qui credit in veritate juxta scripturam, nihil C.
D.lui-meme, celui qui a foi en la vérité conformément a I'Écriture, ne perdra pas D.

6. THC KATA TON AAH9H nJCTIN ECTIAC e~ H TO MONIMON e:::e1 THC AKINHTOV KAI AME- o.
H.cujus epulationis secundum veram fidem, uniale habebit immobili et intranslata H.
E. eam quae est secundum veram fidem laetitia, in qua mansionem habebit stabili et intrans- E.
S. a causa quae est secundum veram fidem, in qua permanentiam habebit immobilis et intrans- S.
R. ab ea quae secundum fidem communicatione, in qua mansionem habebit immobilis et intrans- R.
A. a verae jidei auctore, in quo constantiam immobilis atque immutabilis A.
F. verae fidei firmamento vel causa dimovet, in qua sane constantiam immobilis immutabilisque F.
P. a verae jidei domo, in qua immobilis immutabilisque conjunctionis P.
¡;.. "t7i¡; XIX'toc .n¡v ciÁ'l)Q·r, 7t{G''tLV ea-r(a:¡;, éq/ t 'tO ¡.tÓvLp.ov É~EL -::7i¡; cixw7\-rou xott d.p.e- ¡.1..
L. a verae jidei domo. in qua immobilis immutabilisque conjunctionis L.
C. a verae jidei fundamento dimovebit, in quo constantiam habebit immobilis et im- C.
D. cette base solide de la foi véritable, qui tui donnera de rester ferme, sans Dottement D.

6 TABOAOV TAVTOTHTOC €V rAP OIAEN O nPOC THN AA9EIAN €Nt.l9EIC OnOV EX€1 6.
H. in id ipsum permansione. Bene enim scit quis ad veritatem coadunatus ubi se habeat, H.
E. mutabili uniformitate. Etenim scit ad veritatem unitus ubi habet, E.
S. mutabilis identitatis. Bene enim novit qui veritati unitus est quam bene habet, S.
R. m~tabilis identitatis. Bene enim novit ad vert.'tatem unitus quam bene habet, R.
A .identitatis habebit. Novit enim penitus is qui veritati conjunctus est quam bene se habeat, A.
F. identitas habebit. Qui enim veritati conjunctus est, quam bene se habeat profecto novit, F.
P. habebit constantiam. Probe enim intelligit se bene animo esse constitutum, is qui cum veritate P.
P·. 'totÓÓAOU 'l:IXÚ'l:Ó't'l)'tO¡;. E,.U "(IXfl
\ OLoE'Y
~ ó 7tf01ó
\ ':'l)'Y
\ C.'),'l)IJELotV
'Cl • Cl \
EVWIIEL¡; 1!
on EU,. E"f.EL,
"
!.l.
L. habebit constantiam. Probe enim intelligit se bene animo esse constitutum, is qui cum veritate L.
C. mutabilis identitatis. Probe namque novit quisquis unitus est veritati quam bene se habeat, C.
D. ni changement. Celui-la en etfet qui s'est uni au vrai, sait fort bien qu'il est saln D.

6. KAN 01 nOMOI NOV9€TEIN AVTON c.>C e:::ECTHKOTA MN9ANEI MEN 6.


H. si multi eum admoneant sicut exsistentem insanientem. Latet quidem H.
E. et si multi corripiant eum tamquam .mente excedentem. Latet quidem E.
S. quamvis multi corripiant ipsum sicut extasim passum. Latet quidem S.
R. et si multi corripiant ipsum ut extasim passum. Latet quidem R.
A. etiam si piures illum corripiant quasi amentem et extra se factum. Fugit enim A.
F. etiam si multi eum corripiant velut amentem. Latet enim F.
P. conjunctus est, etiam si multi eum castigent quasi de statu dimotus sit. lgnorant P.
,.~... x&v ol 7tOAÁot vou6e-roí:'ev a:ú-rov b>¡; É~E<r't'l)xÓ-rot. Aa:v{)ocveL p.ev p..
L. conjunctus est, etiam si multi eum castigent quasi de statu dimotus sit. Ignorant qui- L.
c. quamvis eum multi ut amentem arguant. Latet enim C.
D. d'esprit, alors meme que beaucoup tui reprochent d'avoir perdu le sens. Ces gens-la D.

412 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE SEPTIEME).

6. WC EIKOC AVTOVC EK ni\ANHC TH AAH0EIA AlA THC ONTWC niCTEWC 6.


1:
H. ( sicut verisimile) eos de erroris veritate pro vera fide H.
,,
E. ( velut imago) eos erroris a veritate per veram fidem E.
. 'L
S. (sicut est conveniens) ipsos ex errore per veram fidem extasim passus S .
R. enim ( ut conveniens) ipsos ex errare veritate per eam quae vere fidem R.
A. ( quemadmodum et par est) illos quomodo velut ex errare ille per intemeratam fidem veritati A.
F. eos ( ut par est) hunc ipsum ex errare jam erutum per intemeratam fidem F.
P. quidem eum illi per veram fidem ab errare abductum P.
¡J.. (w~ e{xo~) IXU't'OU~ ex 1tAiiv7¡~ ..~ &.}:r¡GdCf OLa ....;¡~ ov't'w~ 'ltLcrnw~ p-.
L. dem illi ( ut probabile est) eum reapse per veram fidem ab errare L.
C. illos ( uti par est) eum per verae fidei veritatem ex errare C.
D. ne voient- pas ( comme de juste) ....·. qu'il a plut6t perdu l'erreur, celui qui tient la vérité D.

6. e:::eCTHKWC AVTO.C AE AAH0WC OIAEN EA.VTON OVX O «MCIN EKEINOI 6.


H. expavere. Is autem vere scit se ipsum non ( ut dicunt ipsi) H.
E. mente.excedens. Ipse autem vere scit se ipsum non (quod aiunt illi) E.
S. veritati unitus, Ipse enim novit se ipsum non (quod dicunt illi) S.
.!¡
'·'
R. mente excedens. Ipse autem vere novit se ipsum non ( quoad aiunt illi) R.
A. unitus extra se fit extasimque patitur. Porro novit ipse se ipsum veraciter non ( quod illi aiunt) A.
F. excedere veritati conjunctum. Ipse vera revera se ipsum novit non (ut ferunt illi) F.
···"\
i ¡,· P. conjunctum esse cum veritate. . -. Ipse autem cerio scit se non insanire P.
:'
p.. éeecrn¡xw~. AV't'O~ oe cXAT¡9w~ olOev ÉIXU't'OY oúz (5 cpacrLv· lxe~YOL) P.·
L. abductum esse. Ipse autem cerio scit se non insan,ire L.
C. excessisse; Ipse autem vere novit se non (ut illi fabulantur) C.
D. comme fruit de .la vraie fol. Pour tui, il voit fort bien qu'il n'est pas fou D

6. MAINOMENON ·. · AMA THC ACTATOV KAI AMOIWTHC nEPI THN nANTOAAnH THC nMNHC 6.
H •.insanientem, . ··. . , . sed ab. ins.ta!Jili. et mutabili errare erga, omnigenam varietatem H.
E. insanientem, :. · · ·. ,.. "'· ., sed instabilitate et mutabilitate circa largissimum erroris E.
S. furentem, sed. ab instabili· et variabili portatione circa largissimam erroris S.
R. insanientem, · · sed ab instabili et alterata circa omnimodam erroris R.
A. insanire, sed ab instabili ac variabili circa latissimam erroris A.
F. furentem, . sed ab instabili omnifariamque. variabili errore F.
P. (ut- illi putant), sed ab instabili mutabilique in omrii genere et varietate erroris P.
¡J.. 1'-IXWÓ!'-evov, rJ.)).(x_ 't"ÍÍ~ cX<r't'cl't'OU )(IXL. &.AAoLw't'l¡~ 1tept 't'l¡v 1t1XV;t'001X1tl¡ 't'l¡~ 1tAáv7¡¡; p..
L. (ut- illi putant), sed ab. instabili mutabilique in omni genere et varietate erroris L.
C. insanire, . . . . .. sed ab. instabili mutabilique omnimode er:rantis varietatis C.
D.(comme (ln,,le; dit), mais;,qu'U, n~atplus,.a prendre, les ~voies diverses. et oppo.sées de l'erreur D.

6. nOIKI/\IAN ct»OPAN AlA THC AnEI/\HC KAI A€1 KATA TA AVTA KAI WCAVTWC EXOVCHC A/\H0EIAC 6.
H.et mutationem, simplici et semper secundum eadem et itidem habente veritate H.
E. varium ambitum, per immobilem et semper secundum eadem et sic habentem veritatem E.
S. varietatem, · per simplicem et semper secundum eadem et eodem modo habentem veritatem S.
R. varietatem latione, per simplicem et semper. secundum eadem et sic habentem veritatem R.
A. varietatem motu, per simplicem et semper secundum eaflem et eodem modo s~.. habentem veritatem A.
F. semotum, propter ipsam .veritatem · simplicem. semperque secundum eadem et eodem modo F.
P. motu, ·. : .. . .... · ,.. · . , , '·. , per. veritatem quae semper eodem modo se ~abet P.
p.. 'ltOLXLJ.LOC'I cpopa¡;' ' OL!l. 't"ÍÍ" IÍ'ltAl¡¡; xoct cfet X<X't'cX 't'OO., aú-r(x_ J;toct wcrocÚ't'Wió exoúcr·r¡¡; &h.Gdcx~ P.·
L. motu, : \' · ..,, •. , . , .. ,.,,, · per, veritatem quae semper, eodem modo se- habet L.
C. motione, per. simplicem circa. eadem semper et eodem modo se habentem veritatem C.
D•. aux !pille faces depuis qu'il tie.nt. la vérité:, toute simple, toujours au m@me degré iden.tique D.
VINGT-CINQUIEME SECTION : DIEU EST LA PAROLE QUI FAIT FOl. 413

6. HA€V0€PWM€NON OVTW rOVN 01 THC KA0 HMAC 0€0CO<PIAC APXHriKOI KA0Hr€MON€C 1),

H. liberatum. Sic ergo nostri Deisapientiae principales praeceptores H.


E. liberatum. Sic igitur secundum nos divinae sapientiae principales duces E.
S. liberatum. Ita igitur nostrae sapientiae príncipes et duces S.
R. liberatum. Sic igitur ejus quae secundum nos divinae sapientiae principales duces R.
A. evasisse liberum. Ita denique nostrates divinae sapientiae príncipes ac duces A.
F. sese habentem. Hac itaque ratione divinae sapientiae nostrae praecipui duces F.
P. liberatum. Sic igitur praecipui divinae sapientiae nostrae duces P.
p.. ~A.euOepwp.Évov. Othw~ yoüv ot ri¡~ xaO' 7}p.iic; Oeoo:rOCfLIX~ &p)(1\jLxot xaO.,..yep.óvec; p..
L. liberatum. Sic igitur praecipui divinae sapientiae nostrae duces L.
C. esse liberatum. Hoc modo prími divinae sapientiae nostrí praeceptores C.
D. a elle-meme. C'est pourquoi les principaux maitres de notre divine Sagesse D.

6. VnEP THC AAH0€1AC An00NHCKOVCI nACAN HMEPAN MAPTVPOVNTEC WC EIKOC 6.


H. pro veritate moriuntur omni die, testificantes ( credibiliter) H.
E. pro verítate mon'untur omni die, testimonium perhibentes ( ut est consequens) E.
S. pro veritate moriuntur omni die, testificantes ( sicut est conveniens) S.
R. pro veritate moriuntur omni die, testifi.cantes ( ut conveniens) R.
A. pro veritate moriuntur omni die, testt'mom'um perhibentes (ut dignum est) A.
F. pro veritate quotidie mortem obeunt, testifi.cantes ( ut decet) F.
P. quotidie pro veritate moríuntur, testifi.cantes ( ut par est) P.
p.. :mep &h,Oe(a~ &7to6vl\G"Xovo:rL 7tiiaav .¡.¡p.Épav, · p.ap-;upoüv-.ec; (!!le; elxóc;) p..
L. quotidie pro veritate moriuntur, testifi.cantes ( ut par est) L.
C. pro veritate quotidie moríuntur, testifi.cantes (u ti par est) e.
D. meurent chaque jour pour la vérité, protestant ( comme de juste) par leurs D.

6. KAI AOrc.l nANTH KAI EPrW TH ENIAIA AlA TWN XPICTIANWN AAHeOrNWCIA TO nACWN 6.
H. et verbo omni et opere uniali Chrístianorum verae scientiae, omnium H.
E. et verbo. omnino et opere unicae propter Christianos verae scientiae, hoc est omnium E.
S. et verbo omni et opere et unitivae Chrístianorum verae Dei cognitioni, omnibus S.
R. et verbo omni et opere unitivae Chrístianorum veritati et cognitioni, omnibus R.
A. et verbo et omni opere singularí Chrístianorum veraeque sdentiae, omnz'bus A.
F. omni sermone simul et opere pro singularí Christianorum veritatis cognitione, hanc videlicet F.
P. et verbo et re veram unamque Christianorum disdplinam ac scientiam omnium P.
P.· X'X~ }óy<t> 7tiXY...~ XIX~ spy<p -.·~ EYLIXL!f -.wv XPL<r-.LIX'\ohlY &)•.,..Ooyvw<rL!f, -.o 7t'Xawv p..
L. et verbo et re veram unamque Christianorum disdplinam ac sdentiam omnium L.
C. et sermone et opere singularem illam christiatiae veritatis agnitionem, omnium C.
D. paroles et par leurs reuvres que la connaissance unique des vérités chrétiennes est, parmi D.

6. AVTHN EINAI THN MONHN 6.


H.eam esse .. . ... solam H.
E. ipsam esse .. . . .• solam E.
S. ipsam esse et simplidorem et dz'viniorem, magis autem ipsa;m esse solam S.
R. ipsam esse et simpliciorem et diviniorem, magis autem ipsam esse solam R.
A. hanc esse et simpliciorem et diviniorem, immo ipsam esse solam· A.
F. esse omnium scientiarum simplicissimam atque divinissimam, immo hanc esse solam F.
P. esse et simplicem maxime et divinissimam, atque adeo solam hanc P.
p.. aurl}·l elvaL xoct &.7t}oua-.Épav xat OeLo-.épav, p.ii).'Aov os 'tO au-.l¡v elvaL ..l¡v p.óv·r¡v p..
L. esse et simplicem maxime et ·divinissimam, atque adeo solam hanc L.
C. esse cum simplicissimam tum divinissz'mam, immo potius hanc solam esse C.
D. toutes les sciences, la plus simple et la plus divine ; bien plus, qu'elle donne de Dieu D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. AJ\H0H KAI MIA KAI Ani\HN 0€0rNWCIAN


H. veram et unam et simplicem Deiscientiam.
B. veram et unam et simplam divinam scientiam.
S. veram et unam simplicem Deicognitionem.
R. veram et unam et simplicem Deicognitionem.
A. veram et unicam et simplicem divinam notionem.
F. veram unicamque hanc simplicem divinorum cognitionem.
P. veram esse et unam simplicem Dei scientiam.
p..cfA1l61i xat p.lav xat &1tÁ7iv 6eoyv(o)aiav.
L. veram esse et unam simplicem Dei scientiam.
C. veram atque unicam simplicem Dei notitiam.
D. la seule idée qui soit véritable, une et simple.


.\
VINGT-SIXII3ME SECTION DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE. 415

6. KE<PAAAION H nEPI AVNAM€c.>C AIKAIOCVNHC Cc.>THPIAC AnO/\VTPc.>- 6.


H. Caput octavum. De mrtute, justitia, salute, redemptione, H.
E. Caput octavum. De virtute, justitia, salvatione, redemptione; E.
S. Caput octavum. De virtute, justitia, salvatione, liberatione; S.
R. Caput octavum. . De virtute, justitia, salute, liberatione; R.
A. Caput octavum. De mrtute, justitia, salute, redemption!J ; A.
F. Caput octavum. De potentia, justitia, salute, redemptione; F.
P. Caput octavum. De m, justitia, salute, redemptione; P.
P.· Ksrpci).a~0'\1 H'. llept ouvcip.ehl~, o~xa~ocruvT¡~, aw":T¡pla~, d:7tOAU't'pw- P.·
L. Caput octavum. De vi, justitia, salute, redemptione; L.
c. Caput octavum. De potentia, justitia, salute, redemptione; C.
D. Chapitre huitieme. De la puissance, de la justice, du salut, de la rédem- D.

6. C€c.>C EN c.> KAI nEPI ANICOTHTOC AM eneiAH THN 9€1AN AI\HE>OTHTA KAI Vn€PCO<PON 6.
H. et de inaequalitate. , Sed quoniam divinam veritatem et supersapientem H.
E. in quo et de inaequalitate. Sed quoniam divinam veritatem et plus-quam-sapientem E.
S. in quo et de inaequalitate. Sed quoniam divinam veritatem et supersapientem S.
R. in quo et de inaequalitate. Sed quía divinam veritatem et supersapientem R .
A. in quo et de aequalitate et inaequalitate. . V erum enim quoniam dimnam veritatem supremamque A.
F. ubi etiam de inaequalitate. Verum quoniam divinam veritatem ipsamque supra modum F.
P. in quo etiam de inaequalitate. Sed quoniam divinam veritatem ·sapientiamque omni P.
p.. ·aehl; • i.v ~ xcxt 1tept &.v~aÓ't'T¡'t'O~. 'A).).' E7te~o7¡ 't'7¡v 6dav &.)..7¡6Ó't'T¡'t'C1. xoct Ú7tÉpaorpov p..
L. in quo etiam de inaequalitate. Sed quoniam dimnam veritatem sapientiamque omni L.
C. ubi etiam de inaequalitate. Sed cum divinam veritatem ac supraquam sapientem C.
D. ption ; et m@me de l'inégalité. Puisque la divine Vérité et la Sagesse D.

6. CO<PIAN KAI c.>C AVNAMIN VMNOVCI KAI c.>C AIKAIOCVNHN 01. 9€0/\0rOI 6.
H. sapientiam sicut virtutem hymnidicunt ~t sicut justitiam theologi, H.
E. sapientiam et ut virtutem laudant. et ut justitiam theologi, E.
S. sapientiam et sicut virtutem laudant et sicut justitiam theologi, S.
R. sapientiam et ut virtutem laudant et ut justitiam theologi, R.
A. sapientiam ut virtutem theologi celebran/ et ut justitiam, A.
F. sapientiae sapientiam theologi etiam ut potentiam et justitiam, F.
P. sapientia superiorem etiam ut mm laudant atque ut justitiam theologi, P.
p.. ,.orp!cxv XCXL W~ OtJ'YCXfl-L'\1 Úp.YOUa~ xal W~ O~l(CX~O~Ú'\17¡'\1 ol 6eoAóyo~, p..
L. sapientia superiorem etiam ut vim laudant ·atque ut justitiam theologi, L.
C. sapientiam , ut potentiam quoque et justitiam theologi collaudent, C.
D. bien. plu~t, que sage est louée par . les. áuteurs sacrés comme Puissance et. justice, D.

6. KAI CúlTHPIAN AVTHN AnOKAI\OVCIN KAI AnOI\VTPúlCIN <PEPE KAI TAVTAC c.>C €<PIKTON HMIN 6.
H. et salutem eam vocant et redemptionem, duc et ipsas ( ut licitum est nobis) H.
E. et salutem ipsam vocant et redemptionem, age et haec ( quantum possibile nobis) E.
S. et sicut salvationem et sicut liberationem, age et istas Dei nominationes S.
R. et ut salutem, ipsam vocant et liberationem~ age et has (ut possibile nobis) R.
A.. salutem quoque ipsam, et\ redemptionem appellant, . , . ,, age ista (pro viribus) A.
F. . , salutemque et,;redempti~m appellant, , > , age ista quoque cogn01[lenta F.
P. · salutemque· eam appellant et redemptionem, age haec quoque divina nomina P.
p.. xcxt aw•7¡plcxv cxl}ri¡v &.11:oxcx'AouaL xcxt ci7toAÚ't'pwaLv, rpÉpe xcxt 't'aÚ't'a~ (w~ ~CfLX't'~'\1 ~p.iv) p..
L. salutemque eam appellant et redemptionem, age haec quoque d~mna. nomina ~·
C. necnon ipsam quoque salutem ac redemptionem vocent, agedum etiam haec Dei nomina C.
D. ou dénommée par eux Salut et Rédemption, poursuivons, expliquons (comme nous D.
PREÍ\UERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. TAC 0EWNVMIAC ANAnTVEWMEN KAI OTI MEN H 0EAPXIA 6.


H. Deinominationes replicemus. Et quia Thearchia H.
E. divina vocabula replicemus. Et qut"a quidem Thearcht"a E.
S. (sicut est possibile nobis} referamus. Et quod quidem Thearchia S.
R. divinas nominationes reseremus. Et quia quidem Thearchia R.
A. divina nomina explicare pergamus. N empe enim quod Deitas summa A.
F. (pro viribus) explicemus. Summam quidem Deitatem F.
P. (pro virili parte) explicemus. Summam quidem Divinitatem ab omni vi P.
p.. -ra~ Oewvup.!oc~ &.voc1t-rúEwp.ev. Koct éh~ ¡úv 1¡ 8eocpx_(oc p..
L. (pro virili parte) explicemus. Summam quidem Dt"vinitatem ab omni vi L.
C. ( quoad possumus) enucleemus. Quod Deus quidem deificationis princeps supraquam omnem C.
D. pourrons) ces divins noms. Et, certes, que la Divinité D.

ti. nACHC EHPHTAI KAI VnEPEXEI THC OnWC nOTE KAI OVCHC KAI EniNOOVMENHC t.VNAMEWC 6.
H. omnis praecellit et supereminet (quin quoque et essentis et excogitatae) ·virtutis, H.
E. omnem excellit et superat (utcumque exsistentem et excogitatam) virtutem, E.
S. ab omni ( quocumque modo et exsistente et cogitata) vt"rtute segregata est et superat, S.
R. omnem superelevat et superexcellit ( qualitercumque et inexsistenti et intellectae) virtuti, R.
A. virtute omni ( quomodolibet aut est aut intelligitur) eminentissime superior sit, A
·,
F. omnipotentia ( quomodolibet veZ sit veZ cogitetur) eminentt"ssime superiorem esse F.
P. secretam esse omnique superiorem ac praestantt"orem ( quae quomodocumque et sit et cogitetur ), P
P.· 1t:icn¡~ eE~pT¡"tOCL xoct l11tepéze~ Tii~ (81tw~ 1tO"tE X(J.L oÜcn¡¡; xoct E1tWooup.évt¡~) ouv:Xp.ew~, p.
L. secretam esse omnique superiorem ac praestantiorem ( quae quomodocumque et sit et cogitetur), L
C. potentiam feratur et omnem potentiam ( quomodocumque est et excogitatur) exsuperet, C
D. domine et laisse loin derriere Elle toute puissance existante et m@me imaginable, D

ti. OVK OIMAI TINA TWN EN TOIC 0EIOIC 1\0riOIC ENTE0PAMMENWN ArNOEIN t
H. non suspicor quemquam in divinis sermonibus enutritum ignorare. H
E. non arbitror quemquam in divinis eloquiis possidentium intellectum ignorare. E
S. non arbitror aliquem in divinis eloquiis conversatorum ignorare. .S
R. non existimo alt"quem in divinis eloquiis conversatorum ignorare. R
A. neminem reor qui divinis litteris sit inversatus ignorare. A
F. neminem reor qui in divinis litteris versatus fuerit ignorare. }
P. neminem eorum qui in scn"ptis divinis versati sunt ignorare existt"mo. 1-
p.. oux · olp.cx~ "tWcX -rbiv ev -ro~¡; Ge!oL¡; Aoy(oL~ évnOpocp.p.évwv &.yvoei'v. p.
L. neminem eorum qui in scriptis divinis versati sunt ignorare existimo. L
C. non puto ullum ex iis qui in scripturis divinis alti sunt et educati ignorare. C
D. personne de ceux qui sont versés dans l'étude des Saintes Écritures ne le niera, je pense. D

ti. nOJ\1\AKOV rAP H 0€01\0riA KAI THN KVPIAN AVTHN KAI AVTWN TWN VnEPOVPANIWN •
H. Multoties enim theologia et dominationem ipsam ipsarum supercaelestium 1
E. Ubique enim theologia et dominam ipsam et ipsis supercaelestibus 1
S. Multoties enim theologia et dominationem ipsi et _ipsarum caelestium .'
R. In multis locis enim theologia et dominationem ipsam et ab ipsis supercaelestibus 1
A. Plun"mis enim in locis scriptura sacra etiam dominationem illi virtutum quoque caelestium •
F. Plurimis enim locis theologia divinae potentiae dominationem potestatum 1
P. Multis enim locis scriptura sancta ei caelestium etiam j
p.. llo'A'Aocxoü jtXp 1¡ Oeo'Aoy(oc xoct -r"hv xupe!ocv wh~ X(J.L cxu"tblV -rbiv Ú1tEpoupocv!wv :
L. Multis enim locis scriptura sancta ei caelestium etiam 1
C. Multis enim in locis scriptura et dominationem ipsam esse tradit et ab ipsis (
D. Bien souvent I'Écriture confere a Dieu une Souveraineté hors pair ·SUr les 1
VINGT-SIXIEME SECTION DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE.

o. t.VNAMEWN A<POPIZOVCA nAPAt.Et.OTAI nc.>C AVTHN 01 0€01\0rOJ KAI WC t.VNAMIN o.


H. vz"rtutum segregans tradita est. Quomodo eam theologi sicut virtutem H.
E. virtutihus segregans tradit. Quomodo eam theologi ut virtutem E.
S. virtutum determinans tradita est. Quomodo igitur ipsam theologi et sicut virtutem S.
R. virtutihus segregans tradidit. Qualiter igitur ipsam theologi et ut virtutem R.
A. assignans tradidit. Quomodo igitur illam theologi etiam ut virtutem A.
F. quoque supercaelestium palam assignat. Quo z"gitur pacto theologi illam celehrant F.
P. virtutum dominatum trihuit. Quomodo igitur eam theologi etiam ut vim sive virtutem P.
11-· Ótl'lcip.Ewv d~opl~oua-a .1tctp!X.OÉOou~. Uwc; ouv- cxÚ-;r,v ot 6Eo"Aóyo~ xat wc; ÓÚvotp.w P.·
L. virtutum dominatum trihuit. Quomodo igitur eam theologi etiam ut vim sive virtutem L.
C. supracaelestibus potentiis separat. Quomodo igitur theologi tamquam potentiam C.
D. Puissances célestes elles-m@mes. En quel sens les auteurs sacrés chantent-ils done D.

5. VMNOVCI THN nACHC E:::HPHMENHC t.VNAMEWC H nwc en AVTH tl.


H. hymnizant omnis praecipuae virtutis ? aut quomodo in ipsa H.
E. laudant omni remotam virtute? aut quomodo in ipsa E.
S. laudant ah omni segregatam virtute ? aut quomodo z"n ipsa S.
R. laudant ah omni virtute segregatam ? aut qualiter super ipsam R.
A.laudant quae virtute omni longe eminenter exci'pz"tur? aut quomodo z"n ipsa A.
F. ut potentiam quae universa potentia est eminentior ? aut qua ratione in ipsa hoc ipsum F.
P. laudant cum ah omni vi ac vz"rtute secreta sit ? - aut quo pacto tn ea hoc vir- P;
p.. úp.voua-~ •~v 1t!Í.cn¡c; eE~¡p-flp.Év·t1 v ouvcí.p.Ewc; ; 2/¡ 1twc; E1t' aú-r~ p..
L. laudant cum ah omni vi ac virtute secreta sit ? aut quo pacto in ea hoc vir- L.
C. laudant quae extra omnem potentiam posita est ? aut quomodo in ea e.
D. eomme Puissanee Celle qui est distincte de toute autre? ou eomment Lui appliquerons- D.

6. THN t.VNAMWNVMIAN EKAABWMEN 1\Erc.>MEN TOINVN OTI t.VNAMIC ECTIN O 0EOC 6.-
H. virtutis nominationem accipimus? Dicimus igitur quía virtus est Deus, H.
E. virtutis vocabulum acci'pimus ? Dicamus igitur quia vz"rtus est Deus, E.
S. virtutis nominationem accipiamus ? Dicimus igitur quod virtus est Deus, S.
R. vz"rtutis nominationem accipimus? Dicamus igitur quía virtus est Deus, R.
A. virtutis accipimus nomen ? Dicamus ergo quoniam virtus est Deus, A.
F. potentiae virtutisve nomen accipimus ? Dicamus igitur Deum esse potentiam, F.
P. tutis sive potentiae nomen intelligemus? Dicamus ergo Deum esse vim ac potentiam, P.
p.. -;l¡v ouvotp.wvup.L!X.V éx),cióo~p.Ev ; .\éyop.ev "t"OL'JUV {)"!~ ~Úvotp.ic; ea-·:w Ó 8cóc;, P.·
L. tutis sive potentiae nomen intelligemus ? Dicamus ergo Deum esse vim ac potentiam, L.
C. nomen potentiae accipiemus ? Dicimus igitur Deum esse potentiam, c.
D. nous eette valeur de Puissanee ? , Voici done : nous maintenons que Dieu est Puissanee, D.

6. WC nACAN .t.VNAMIN EN EAVTW nPOEXWN KAI WC nACHC 6.


H. sicut omnem virtutem in se z"pso praecontinens, et omnis H.
E. _ ut omnem virtutem in se ipso praehabens, et ut omnis E.
S. sicut omnem virtutem in se ipso praehahens et superhabens, et sicut omnis S.
R. ut omnem virtutem in se ipso praehahens et -superhahens, et ut omnis R.
A. qui omnem in se virtutem supreme habet et tempore et excellentia, et ut omnis A.
F. quoniam omnem in se ipso potentiam anticipat et comprehendit, omnisque F.
P. quod vim omnem in se ante habeat- et cóntineat,; potentiaeque P.
11-· wc; 1taO"otV Oúvotp.w EV Éau-ri¡) 1tpoézwv xal. 41tepézwv, X!X.~ wc; 1tcXO"T¡c; p..
L. quod vim omnem in se ante haheat et contineat, potentiaeque L.
C. ut qui praehahet in se et supra quam hal!et potentiam, et ut omnis C.
D. paree qu~n _possede en Sol d'une maniere supérieure. toute puissance, paree qu'Il est cause D.

Versions lat. - 27.


PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).
f,. 1
~ ...
i; 6. b.VNAM€WC AITIOC KAI nANTA KATA b.VNAMIN AKAITON KAI An€PIOPICTON nAPArWN 6
1~
¡ H. virtutis causa, et omnia secundum virtutem indeclinabilem et interminabilem deducens, H
E. virtutis causa, et ut omnia per virtutem inftexibilem et incircumfinitam producens, E
]' ;, S. virtutis causa, et omnia secundum virtutem indeclinabilem et incircumfinitam producens, S
4(
1'
R. virtutis causa, et omnia secundum virtutem indeclinabilem et incircumdeterminabilem adducens, R
1. A. virtutis auctor, omniaque per virtutem nusquam inclinantem atque incircumscriptam producens, A
j' F. virtutis est causa, omniaque per virtutem nusquam inclinantem incircumscriptamque producit, F
. ~ •'

P. omnis auctor sit, et omnia vi quae ftecti circumscribique non potest in lucem proferat, P
fJ·· OUVCÍ.p.EW~ ~L't"~O~, xoct 1tCÍV":OC XOC>tX OÚVZ[J-LV axA~'t"OV xoct a1tEp~Óp~o-'t"OV 1t~pciywv, ~-
L. omnis auctor sit, et omnia vi quae ftecti circumscribique non potest in lucem proferat, L
C. potentiae auctor, et ut omnia inftexibili et incircumscripta potentia producens, e
D. de toute puissance, produisant tout par sa puissance inaltérable et infinie, D
.,

6. KAI WC AVTOV TOV €1NAI b.VNAMIN H THN OAHN H THN KA0 €KACTON AITIOC WN 6
·;:,:.
:, '•' H. et ab eo esse virtutem aut totam aut unamquamque et causa et ens, H
' E. et ut se essendi virtutem sive totam sive singulas quasque causalis et ens, E
',.,
,t S. et sicut ipsius quod est esse virtutem aut totam aut particularem causa exsistens, S
R. et ut ipsius esse virtutem autem totam quae secundum unumquodque causa exsistens, R
'' A. et sicut ejus quae est virtus sive universalis sive particularis causa efficiens, A
;ll¡¡
F. causaque est et ipsa virtus sive universaliter sive particulariter exsistat, F
P. atque ipsius potentiae sive universae sive uniuscujusque auctor, P
u..
1
x~:. ~; lllholí 't"OU dvll~ oúvocp.w 7¡ ú,v ó}:r¡v 7¡ 't·}¡v xoc6' EXOCO"'t"OV OCL't"LO<; wv, p.
'· f L. atque ipsius potentiae sive universae sive uniuscujusque auctor, L
c. et ut auctor ipsius esse potentiae tam universalis quam cujusque particularis, .C
D. paree qu'Il cause l'@tre m@me de toute puissance et de chacune, D

6. KAI AnEIPOb.VNAMOC OV MONON TW nACAN AVNAMIN nAPAr€1N 6


H. et infinita est virtus, non tantum omnem virtutem. deducere, H
E. et multipotens, non solum omnem virtutem producendo, ·E
S. et sicut infinitae virtutis, non tantum eo quod omnem virtutem producit, S
R. et ut infinitae virtutis, non solum in omnem virtutem adducere, R
A. et ut infinitae virtutis, non modo quod virtutem proferat omnem, A
F. Dei virtus dicitur. infinita, non solum quoniam virtutes omnes producit, F
P. infinitaque vi ac potentia praeditus, non solum quod vim omnem in lucem proferat, P
p.. xoct W<; aTI:ELpoÓÚvocp.o~, oti p.óvov 't"ij> miaocv Oúvocp.Lv 11:ocpá.yew, p.
L. infinitaque vi ac potentia praeditus, non solum quod vim omnem·. in lucem proferat, L
C. et ut infinitipotens, '/\•r. non solum omnem potentiam producendo, ' e
D. paree> qu'Il est d'une puissance saos., borne, . : , d'abord en faisant toute puissance,. D.

ti. AMA KAI TW Vn€P nACAN KAI THN AVTOb.VNAMIN €1NAI KAI TW Vn€Pb.VNAC0AI 6
H. sed et super omnem et ipsam-virtutem esse, et posse H
E. . sed et super omnem et per-se-ipsam virtutem essendo, et superando E
S. sed et eo quod est super omnem et ipsam per-se-virtutem, et eo quod superpotest S
R. sed et in super omnem et per-se-virtutem esse, et in superposse R
A. verum et quod supra·. omnem et ipsam quoque virtutem sit, et quod excellentissime A
F. 'sed· etiam quoniam ipsam virtutem' universam,' eminenter excedit,·. · potestque super ipsum F
.¡:
P. sed etiam quod omnem quoque vim ipsam · multum superet, quodque possit · P
·i p.. &).).U. x:xt "ii> :'mE:p 1tia11v xoct rl¡v ati't"ooúvcxp.w Elv~n, . ." x11t t"ij> Ú11:epoúvcxa6cxL p.
" L. sed etiam quod omnem quoque vim ipsam multum superet, quodque possit L
C. sed etiam supra omnem potentiam et supra ipsam per se potentiam exsistendo, et quod desuper C
D. mais aussi en primant toute puissanee et la puissanee mime, ayant en Sol la force D
VINGT-SIXIEME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE.

6. KAI AnEIPAKEIC AnEIPOVC TúlN OVCúlN AVNAMEúlN ETEPAC nAPArArEIN KAI Túl MH AN nOTE 6.
H. et infinite infinitas ab exsistentibus virtutibus alias deducere, . et quascumque non H.
E. et multipliciter multis exsistentibus virtutibus alias adducendo, et non etiam aliquan- E.
S. et infinite infinitas alía! ab exsistentibus virtutibus producere, et eo quod numquam S.
R. et indeficienter infinitas ab exsistentibus virtutibus alteras adducere, et in non utique ali- R.
A. possit et infinite infinitas praeter eas quae sunt alias proferre virtutes, eo quod nullo modo A.
F. potentiae modum infinite infinitas praeter eas quae sunt alias proferre potentias, ipsaeque vires F.
P. etiam infinite infinitas alias potentias praeter eas quae sunt in lucem proferre, nec umquam P.
¡.1... xcxt cX7tE~páx,.c; cX7tELpou~ -cwv oúawv ouvi.p.ewv hépcx~ 7tcxpcxy:xyeí:'v, X <X~ ':~ p.1) ?iv 1tO'tE ¡.;..

L. etiam infinite infinitas alias potentias praeter eas quae sunt in lucem proferre, nec umquam L.
C. possit innumerabiliter infinitas alias potentias producere, et quod infinitae C.
D. supreme de faire a l'infini des puissances nouvelles innombrables, saos que ces vertus D.

15. AVNH0HNAI TAC AnEIPOVC KAI en AnEIPON nAPArOMENAC AVNAMEIC THN VnEPAnEIPON 6.
H. posse infinitas in infinitum ductas virtutes superinfinitam H.
E. do valendo multas et in multum productas virtutes supermultam E.
S. possunt infinitae et in infinitum productae virtutes superinfinitam S.
R. quando posse infinitas adductas virtutes superinfinitam R.
A. possint veZ infinite vel in infinitum productae virtutes supreme infinitam A.
F. inde productae, etiam si in infinitum prodeant infinitae, nequeunr effectionem plus quam F.
P. potentiae infinitae et infinite prolatae in lucem possint effectionem potentiarum P.
P-· OUv7jG7ívcx~ -cO:~ CÍ7teipou~ xcxt é7t' tX7tE~pov 7t::>:pcx¡'op.Évot<; ouwip.e~c; TI¡v tmepá1te~pov p..
L. potentiae infinitae et infinite prolatae in lucem possint effectionem potentiarum L.
C. infinito numero productae potentiae numquam queant supraquam infinitam C.
D. innombrables, produites a l'infini, puissent jamais émousser l'activité D.

8. AVTOV THC AVNAMOnOIOV nOIHCIN KAI Tú> N A$0ErK- 6.


H. virtutifactae facturam. Et insonarum H.
E. suae potentificae facturam. Et ineffabilium E.
S. ipsius virtutem facientis virtutis hebetare actionem. Et eo quod S.
R. ipsius virtutem facientis virtutis hebetare factionem. Et ineffabil1. R.
A. vim ipsius potentissimae virtutis obtendere. Ac vero A.
F. infinitam virtutis ejus virtutem omnem efficientis obtendere. Denique quoniam F.
P. effectn'cis ejus potentiae quae omnem infinitatem superat obscurare et obruere. Quod denique nec P.
p.. aú-roÜ -r1jc; 1:uvcxp.07tO~oÜ ouváp.ew<; &p.oAÜvot~ 1tOL7jaW. Kott -cij) a.~Géyx- p..
L. effectricis ejus potentiae quae omnem infinitatem superat obtundere. Quod denique nec L.
C. potentiae ejus potentificae effectionem hebetare. Quodqueineffabilis C.
D. saos borne de la puissance qu'Il a de produire des puissances. De plus, D.

6. TúlN KAI ArN'úlCTúlN KAI. ANEniNOHTúl THC nANTA VnEPEXOVCHC AVTOV AVNAMEúlC 6.
H. et ignotarum et inexcogitatarum omnia supereminente sua virtute, H.
E. et incognitorum et superinvisíbilíum omnia superante ejus virtute, E.
S. ineffabilis et ignota et incogitabilis est cuneta excedens ipsius virtus, S.
R. et incognito et non z'ntelligibili omnia superexcellenti ipsz'us virtutis, R.
A. ineloquibili et incognito atque inexcogitabili modo supereminentis omnía virtutis suae, A.
F. virtus ejus omnia superans nec exprimí neque cognosci neque excogitari potest, F.
P. verbis exprimí nec cognosci nec cogitari intellígive possit ejus quae omnibus antecellit potentia, P.
P.· 't'f> xcxt &yvwa-ccp XIXL cXVE7tWO~'t'f> ..~e; 1tCÍV't'CX imepezoúaT¡c; otÚ-rou ouváp.ew<;, P.·
L. verbis exprimí nec cognosci nec cogitari intelligive possit ejus quae omníbus antecellit potentia, L.
C. et incognoscibilis et inexcogitabilis sit omnia transcendens ejus potentia, C.
D. son ineffable, inconcevable et incompréhensible puissance qui domine tout, D.
420 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

o. H AE AnEIPOOVCIA TOV AVNATOV KAI THN AC0ENEIAN AVNAMEI KAI TA ECXATA 6.


H. infinita autem substantia potentis et imbecillitatem corroborat, et novissima H.
E. infinita autem essentia potentis et infirmitatem virtute, et novissima E.
S. quae propter abundantiam possibilis et infirmitatem firmat, . et ultimas S.
R. quae propter superabundantiam potentis et infirmitatem potentificat, et extrema R.
' A. quae per potentiae copiam infirmitatem quoque corroborat, extremasque A.
!,.< F. divina virtus propter exuberantiam potestatis infirmitatem quoque corrobora!, extremaque F.
;
' ·"é'> P. quae singulari vi qua praedita est imbecillitatem etiam corroborat, extremasque P.
:
i
p.. T¡ o~<X 7tEpoucrb.v -rou OtJ\I!X'rOU )((X~ .-}¡v da&ivEL:X\1 ouup.o~, xa:t -r~ f-az a:;rx p..
;_.: L. quae singulari vi qua praedita est imbecillitatem etiam corroborat, extremaque L.
;¡, c. quae exuberantia potestatis potentem reddit infirmitatem, cujus extremos C.
"' D. ou mieux, l'infini meme de son pouvoir, rend la faiblesse puissante, soutient et maintient D.

o. TWN AnHXMATWN AVTHC CVNEXEI KAI AIAKPATEI KAeAnEP KAI Enl TWN KAT AIC0HCIN 6.

t ;· •'
H. dissonantium ejus comprehendit et continet. Quemadmodum et in secundum H.
E. consonantium sibi comprehendit et superat. Sic et in his quae secundum E.
S. resonantiarum í'psius continet et fortiter tenet. Quemadmodum et in possibilibus S.
R. resonationum ipsius continet et potenter armigerat. . Quemadmodum et in his quae R.
A. substantias continet ac potenter firmat. Sicuti et in iis quae sensuum A:
F. vestigiorum suorum praepotenti continet potestate. Quemadmodum cernimus et in rebus quae F.
;,··. P•. ejus partes quae percí'pi non possunt continet ac vincit. Quemadmodum etiam in iis quae valentía P.
p.. -rwv OC7LflX"'lf1-<X-rwv a:v-r7¡<; auvÉXEL x:xt ó~np:xn~. K:x&ci<tE? xrxt Ént -:-wv xrx-r' rx¿a&-r¡crLv p..
if·:
\ L. vestigiorum suorum continet ac omnino conservat. Quemadmodum etiam in iis quae valentía L.
C. quoque terminos continet penetratque. Sicut in iis quae sensum va/de C.
D. fortement jusqu'aux moindres points faibles. Témoin ce qui arrive D.

6~ AVNATWN OPWMEN OTI TA VnEP/\AMnPA 4>WTA, KAI MEXPitTWN AMB/\IWN 6.


H. sensum potentibus videmus, quía supersplendida luminaria et usque in obscuras H.
E. sensum potentia sunt videmus, quía superlucentia lumina et usque infirmas E.
S. secundum sensum videmus, quod supersplendida lumina et usque ad hebetes S.
R. secundum sensum potentibus videmus, quia superfulgida lumina et usque ad obtusas R.
A. sortita sunt potentiam cernimus, superlucentia lumina ad hebetiores A.
F. ad movendum sensum valentissimae sunt, nempe splendidissima lumina ad hebetiores F.
P .. sunt et sub sensum cadunt animadvertimus, lumina enim quae singulari splendore fulgent ad obtusos P.
!Jo· OU\I:X'rW\1 Ópwp.ev, o-:L. ,<X' 0nÉrArxp:n:pa: rp(J)..-z xzt p.ÉzpL "tWV dp.fJAELWV P.·
L. sunt et sub sensum cadunt animadvertimus, lumina enim quae singulari splendore fulgent ad obtusos L.
c. jeriuti( videmus, praelucida lumina hebetes quoque videndi c.
D. ~UX' sens : nous voyons que les lueurs exceptionnellement. claires sont sensibles D.

tL OPACEWN 4>0ANEI KAI TOVC MErA/\OVC 4>ACIN TWN lJ.I04>WN KAI EIC TAC MH /\IAN 6.
H. visiones pertingunt, et ·magnos sonorum dicunt non va/de H.
E. 'l'Ísiones anticipant, et magnitudines dicunt sonituum in non va/de E.
S. visiones perveniunt, . , et magnos sonos dicunt ad auditus non valde S.
R. visiones occupant, ·et. magnos aiunt. sonorum et in non va/de R.
A. quoque acies penetrare, · majoresque. crepitus. aiunt o::, in aures quoque A.
F; quoque acies penetrant, ·> • ferunf. etiam ingentes' sonitus ,· , ·, · in aures quoque F.
P. etiam aspectus perveniunt,. feruntque magnos ac vehem~tes sonos in aures etiam P.
fl-· bprÍ.aEW'I T&civE~. x:x t ..-o u<; p.ey:i,Áou<; rprxcrt · -rwv o/órpw·, x:x~ eC<; -r~<; p.7¡ Hrx•1 p..
L. etiam aspectus perveniunt, feruntque magnos ac vehementes sonos in ·aures etiam L.
C. jacultates perstringere, et ingentes aiunt.· strepitus· · ' , audiendi quoque C.
D. aux vues les plus basses, et on affirme que les grands bruits · .. parviennent D.
VINGT-SIXIEME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE. 421

6. EVKOI\WC TWN HXWN ANTII\AMBANOMENAC AKOAC €1CAVEC0Al TO rAP nANTH ANHKOON 6.


H.facilius fragorum auditus penetrari. Quod enim omnino sine auditu, H.
E. facile sonorum recipientes auditus subire. Omnino enim non audiens, E.
S. facile recipientes sanos introire. Quod enim est omnino non audiens, S.
R. faciliter sanos suscipientes introire aud:itus. Omnino enim inauditivum, R.
A. obtusiores et haud facile sonitus haurire idoneas ingredi. Quod enim audiendi officio penitus A.
F. ad audiendum minus idoneas pervenire. Quod enim audiendi munere penitus F.
P. quae non facile sanos capiant penetrare. Quod enim penitus non audit, P.
p.. s~xó),wc; 'twv 1rx.wv d:mhp.~:xvop.é-n.c; d.xoxc; a•:7oÚea~:z••. To yxp •dv-:·r1 d.vT¡xoo·,, r·
L. quae non facile sonos capiant penetrare. Quod enim penitus non audit, L.
C. sensus son'o capiendo parum idoneos penetrare. Quod enim penitus non audit, C.
D. aux oreilles les plus paresseuses. Car ce qui n'entend rien du' tout D.

6. OVA€ AKOH< . KAI TO KA001\0V MH 81\EnON OVT€ OPACIC AVTH AVOINAI 6.


H. neque auditus est, et quod universaliter sine visu, neque visus. Ipsa ergo H.
E. non est auditus, et universaliter non videns, non visio. Ipsa igitur E.
S. neque audit, et quod universaliter est non videns, neque videt. Ipsa igitur S.
R. neque auditus, · et universaliter non videns; neque visio. I psa igitur R.
A. vacat, neque auris est, et quod omnino non videt, neque acies est. Haec denique A.
'F. vacat, nec est auditus, quodve nihil videndi, non est visus. Illa igitur F.
P. id ne auris quidem est, nec aspectus, quod non cernit omnino. Haec igitur P.
p.. oúo€ &xo·~, x:Ú ':O x:x9ÓAOU ¡Ú1 [:n,é7tO'I, OÚOZ opia~c;. Atbl o' ouv r-.
L. id ne auris quidem est, nec aspectus, quod non cernit omnino. H aec igitur L.
C.jam non est auditus, neque visus, quod non cernit omnino. Haec igitur C.
D. n'a plus rien de l'oreille, ce qui n'entrevoit rlen n'a plus rien de la vue. Done la dis- D.

6. H AnEIPOAVNAMOC TOV. 0EOV AIAAOCIC nANTA .TA. ONTA XWP€1 6.


H. infinita virtus Dei distributió · omnia exsistentia capit ,, · H.
E. multipotens Dei distributio.- omnia exsistentia irriplet ; E.
S. infinitae virtutis Dei distributio ad omnia exsistentia vadit ; S.
R. infinitae virtutis Dei distributio in omnia entia incedit ; R.
A: infinite potens divina distributio zn omnza quae sunt se intendit atque permeat ; A.
F. infinite potens divina distributio per se omnia porrigit ; F.
P. Dei quae infinite potest tributio ac divisio ad ea quae sunt omnia pervenit ; P.
p.. 7¡ iTI:E~pooÚnp.oc; 'tOÜ 9eoÜ O~tXÓOa~c; el~ 1t~'Y't'a. -r& O'rta. zwpe~· P.·
L. Dej quae infinite potest tributio ac ..dz_·visio 1 ad ea quae sunt omnia pervenit ; L.
C. potentia Dei infinitipotens zn omnia quae sunt meat et progreditur ; c.
D. tribution illimitée de Dieu se fait sentir a tous ; · o,

6. KAI OVAEN ECTI TWN ONTWN O nANT€1\WC A<PHPHTAI TO EXEIN TINA AVNAMIN AM H 6.
H. et nihil est exsistentium quod omnino segregetur habere quamdam virtutem_. Sed aut H.
E. et nihil est exsistentium quod omnino privetur habere quamdam virtutem. Sed aut E.
S. et ni! est exsistentium cui perfecte ablatum sit habere quamdam virtutem. Sed aut S.
R. et nihil est entium cui omnino auferetur habere aliquam virtutem. Sed ve/ R.
A. et nihil est in rebus quod non sit virtuti alicui percipiendae idoneum. . Sed.~aut A.
F. neque quidquam est in, rebus quod non .aliquam sortiri potentiam valeat. Sed:::·v~l F.
P. nec quidquam est in natura rerum quod\ vim aliquam penitus habere non possit. Sed· aut. P.
p.. xoc~ .oÚOÉv Éa-:~. -:<:lv Óv;wv.. O- 1tocv-:eAwc; d.cp~p-r1 -;oc~ ,¡¡ ·ezew -:wfi oÚvocp.w. 'A).,)Z.. To p..
L. nec quidquam est in natura rerum quod vim aliquam penitus habere non possit. Sed•. aut L.
C. niki/que eorum quae. sunt sic omnino nudatum est quin aliquam potestatem hab¡¡at., · Quin· potius C.
D. nul @tre n'est completement privé d'un degré de puissance. La puissance D.

\
' '

~~
'

. .
..-
\ < ' " ' \ 1 ' \

....,.,.,.,.-,...,.
' ' ' p ~

-
" '

422 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. NOEPAN H /\OriKHN H AICSHTIKHN H OVCic..lAH AVNAMIN EX€1 6.


H. intelligibilem aut rationalem aut sensibilem aut essentialem virtutem habet. H.
E. intellectualem aut rationalem aut sensualem aut essentialem virtutem habet. E.
S. intellectualem aut rationalem aut sensibilem aut vivtjicam aut substantt'aZem habet virtutem. S.
R. intellectuaZem aut rationalem aut senst'tivam aut vitaZem aut substantialem habet virtutem. R.
A. spiritualem aut rationalem aut sensibiZem aut vitaZem aut substantialem habet virtutem. A.
F. intellectualem vel rationalem aut sensuaZem aut vitaZem aut essentiaZem potentiam habet. F.
P. intelligendi aut ratiocinandi aut sentiendi aut vivendi aut cohaerendi vim habet. P.
' " ... ' ,, , {:¡ ' ,, y ' ,, , , ~ ~ 1 "
P.· voep(1;y '{\ Ao¡~x:f'¡v 'f¡ O:~O"'J'f\'t"~X"i',v 'l¡ -,w-:~x·r,v 1\ ou:r~WO'f\ ouvo:p.w zze~. P.·
L. intellt"gendi aut ra#ocinandt' aut sentt'endi aut vivendi aut cohaerendi vim habet. L.
C. potestatem habet veZ intelligentem veZ ratiocinantem veZ sentientem veZ viventem veZ propriam C.
D. départie sera toute spirituetle, intetlectuetle, sensible, vivifiante, ou seulement essentielle. D.

6. KAI AVTO A€ €1 0€MIC €In€1N TO EINAI AVNAMIN EIC TO EINAI EX€1 6.


H. Et t"psum autem (si Hcet tibt' dicere) esse virtutem in esse habet H.
E. Et ipsum (si justum dicere) esse virtutem in esse habet E.
S. Et ipsum etiam esse (si fas est dicere) virtutem ad hoc quod sit habet S.
R. Sed et ipsum (si fas est dicere) esse virtutem in esse habet R.
A. Ipsum quoque esse (si fas sit dicere) vt'rtutem ut st"t A.
F. Ipsum quoque esse (si dictu fas est) potentiam ad essendum habet F.
P. Atque etiam status ipse (si dictu fas est) vim cohaerendi habet P.
P.· Ko:t o:t.ho 86 (ei Gip.L~ el-n:eL"v) -ro elvcx~ Óuvcxp.Lv EL~ 't"O elvcxL exe~ P.·
L. Atque etiam ipsum (si dictu fas 'est) virtutem es se vim exsistendi habet L.
C. substantiae. Et ipsum esse (si fas est dicere) potentiam habet ut sit C.
D. Out, l'@tre m@me (si l'on peut dire) re~oit sa puissance d'@tre D.

6. nAPA THC vnePOVCIOV AVNAMEc..lC e::: AVTHC EICIN Al 0€0€1A€1C Tc..lN ArrE/\IKc..lN 6.
H. apud supersubstantialem virtutem. Ex ipsa enim sunt Deivisae angeZicorum H.
E. a superessentiali virtute. Ex qua sunt Detjormes angelicarum E.
S. a supersubstantiali virtute. Ex ipsa sunt Deiformes angelicorum S.
R. a supersubstantiali virtute. Ex qua sunt Deiformes angelicarum R.
A. a supersubstantiali virtute consequitur. Ex ipsa sunt altissimae angelicarum A.
F. ab illa quae super essentiam est potestate. Ex ipsa sunt divinae angelicorum F.
P. a vi quae omnem essentiam superat. Ex eadem sunt dt'vinae vzrtutes angelicarum P.
p.. 1to:pa ñi~ imepoucriou Óuvá.p.ew~. 'E~ o:th·~~ eicrw al &eoeLÓE~~ 't"WV &.y¡eA.~xwv p..
L. a vi quae omnem essentiam superat. Ex eadem sunt divinae virtutes angelicarum L.
C. ab ipsa supraessentiali potentia. Ex ipsa sunt Deiformes angelicorum C.
D. de la Puissance inconcevable. C'est d'Etle que viennent les puissances déiformes D.

6. AIAKOCMc..lN AVNAMEIC e::: AVTHC KAI TO EINAI AMETAnTc..lTWC EXOVCI KAI nACAC 6.
H.ornatuum virtutes. Ex zpsa et quod est ei irruinaZiter habent, et omnes H.
E. dispositionum virtutes. Ex ipsa et esse incasuaZiter habent, et omnes E.
S. ornatuum virtutes. Ex ipsa et esse intransmutabiliter habent, et omnes S.
R. adornationum virtutes. Ex ipsa et esse t'ntranscasualt'ter habent, et omnes R.
A.distinctionum virtutes. Ex ipsa ut et st'nt sine Zapsu habent, omnesque A.
F. ordinum potestates. Nam ex illa et esse habent procul a lapsu, omnesque F.
P. descnptt'onum. Ab ea et statum immutabilem habent, et omnes P.
f-t· o~o:xócrp.wv ouvcip.e·.~. 'EE o:th7,~ xo:t --;o dvo:~ &.p.e't"o:1t't"W't"W~ ex_ouo-L, xo:t 1t!Í.cro:~ f-t·
L. descriptionum. Ab ea exsistentiam immutabilem habent, et omnes L.
C. ordinum potentiae. Ex ipsa quoque habent statum t'mmutabt'lem, necnon omnes C.
D. des groupements angéliques. C'est d'Etle qu'ils tiennent leur @tre incorruptible, toute l'activité D.

;¡·:
1' \ '• ~

;l;:,;,
j ~
,{,,·
r :.· '
,¡.
1·'~ '
VINGT-SIXIEME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE. 423

6. AVTWN TAC NOEPAC KAI A0ANATOVC AEIKINHCIAC KAI TO APPEnEC AVTO KAI THN ANEMT- ó.
H. earum intelligibiles et immortales sempermotiones, et indeclinabile ab ipso et imminutum H.
E. suos intellectuales et immortales sempermotus, et fortitudinem ipsam et indirm:nutum E.
S. ipsorum intenectuales et immortales sempiternos motus, et fortitudinem ipsam et non-minorabile S.
R. ipsorum intellectuales et immortales sempermotiones, et infiexibile ipsum et imminorabile R.
A. spirituales suos atque immortales sempiternos motus, ipsamque constantiam bonique A.
F. suas intellectuales et immortales sempiternasque motiones, indeclinabilemque constantiam et incon- F.
P. mentís atque immortales aeternosque motu~, ipsamque constantiam et boni cupiditatem P.
p.. octhwv 'ta~ voep&c; x~xt &.Qoc•JIÍ:to:;¡; &.e•.xw·r,o-i.:l;, xoct -:o &.ppe1tkc; octh·o x:lt ·á,v dveA!Í.-;- fJ..
L. mentis atque immortales aeternosque motus, ipsamque constantz"am et boni cupiditatem L.
C. suas spirituales et immortales motiones, ipsamque constantiam bonique appetitum C.
D. perpétuelte de Ieilrs natures spiritueltes immorteltes, teur fixité et teur désir inattérable D.

6. TWTON E<I>ECIN TOV ArA00V nPOC THC AnEIPAfA00V !\VNAMEWC EI/\H<I>ACIN 6.


H. desiderium boni. Ap~ infinitam virtutis benignitatem consecutae sunt, H.
E. desiderium boni. Ex multum optima virtute acceperunt, E.
S. desiderium boni. Ab infiniti boni virtute acceperunt, S.
R. desiderium boni. Ab infiniti boni virtute acceperunt, R.
A. desiderium inviolabile. Ab infinitae bonitatis virtute perceperunt, A.
F. taminabilem voluntatem boni. Ab ipsa infinitae bonitatis potentia susceperunt, F.
P. quae minui non potest. A vi quae infinita bonitate praedüa est acceperunt, P.
p.. "tW'tov scpeo-~'J 1:0Ü &.y(/.Goü. llpoc; -;-i¡c; -:i1te~pocyoc~o:; ouvocp..ewc; eD.-~r.poco-~v, p..
L. quae minui non potest. A vi quae infinita bonitate praedita est acceperunt, L.
C. qui minui non possit. Ab immensae bonitatis potentia receperunt, C.
D. du bien. lis ont re~u de cette Puissance a la bonté sans borne D.

6. AVTHC A<I>IEICHC AVTOIC TO AVNAC0AI KAI EINAI TAVTA KAI E<I>IEC0AI A€1 AEI EINAI 6.
H. ipsa dimittente eis, posse et esse ista et appeti semper semper esse, H.
E. ipsa permittente eis, posse et esse haec et appeter"e semper esse, E.
S. ipsa immittente ipsis, posse et esse ista et desiderare quod semper est, S.
R. ipsa permittente ipsis, posse et esse haec . . . R.
A. ipsa illis largiente, ut possint et ista sint et semper esse desz'derent, A.
F. ipsa videlicet illis largiente, ut et possint et sint haec ipsa et semper esse desz'derent, F.
P. cujus concessu ac munere et possunt et haec sunt et statum semper expetunt, P.
p... octh·7¡c; Ér.p~ei.o-·r¡~ octhoi:'~, -;Ó othoccrGoc~ xcxt -;o e~voc~ 1:ocÜ1:oc xcú Ér.pi.eo-6!7.1. &.d elvov., p..
L. cujus concessu ac munere et possunt et haec sunt et semper esse expetunt, L.
C. cujus munere habent ut et possint et sint haec ipsa semperque esse desiderent, C.
D. (paree qu'Elte le Ieur accorde) de pouvoir etre ce qu'ils sont en désirant l'etre toujours, D.

6. KAI AVTO TO !\VNAC0AI €<1>1€C0AI TOV !\VNAC0AI AEI nPOCEICI !\€ TA THC ANEK/\EinOV !\VNAMEWC 6.
H. et ipsum posse appeti posse semper. Adsunt autem et indefectae virtutis H.
E. et hoc posse appetere posse semper. Proveniunt autem haec infiexibili virtute E.
S. et ipsum posse desiderare quod semper possint. Procedunt autem ea quae sunt indeficientis S.
R. . .. et appetere posse semper. Procedunt autem ea quae indefidentis virtutis K
A. ipsumque desiderare posse ut semper possint. Procedunt ipsius indeficientis virtutis effectus A.
F. ipsumque posse desiderare semper posse. Munera praeterea indeficientis virtutis illius F.
P. et semper posse cupere possunt. Proficiscuntur autem inexhaustae virtutis P.
p.. KOC~ octho 1:0 OúvMGoc~ épi.eo-Goc~ -:oü &.ú oúvoco-&(1.~. Lipóe~o-~ os -:!-t. -;·(,~ OCVEXAEL1t':OU ouvocp.ew~ P.·
L. et. possunt cupere semper posse. Proficiscuntur autem inexhaustae virtutis L.
C. et id ipsum posse desiderare semper possint. Porro indeficientis istius potentiae munera C.
D. et m@me de pouvoir désirer de te pouvoir toujours. Cette Puissance inépuisabte donne D.
,¡:
.1··
··.~ PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. KAI EIC. AN0PWnOVC KAI ZWA KAI <PVTA KAI THN 01\HN o
H. in homines, et animalia et plantaría et totam H.
E. et in homines, et animalia et germina ét totam E
S. virtutis et ad homines, et ad animalia et plantas et totam S
R. et in homines, et animalia et plantas et totam R
A. ad homines quoque, et animantes et arbores totamque A
F. ad homines quoque procedunt, animaliaque et arbores et 'totam F
P. munera ad homines, ad animantia, ad ea qf!ae stirpibus nituntur, ad omnem denique P
p.. xcú ei~ &v6p(:mou~, x1xt ~w~ x:zt cpu•~ Xtl~~ -;~r,v Ol·r,'l p.
L. munera ad homines, ad animantia, ad ea quae stirpibus nituntur, ad omnem denique L.
C. in homines quoque dimanant, et in animalia et plantas totamque e
D. également aux hommes, aux animaux, aux plantes, a tout )'ensemble D.

6. TOV nANTOC <PVCIN KAI AVNAMEI TA HNWMENA 6


H. omnis rei naturam. Et ¡ñrtute coadunata H.
E. universitatis naturam. Et vz"rtute unita sunt E
S. omnis rei naturam. Et firmat unita S

J. •, ·•
R. universam naturam.
A. mundi naturam.
F. universam naturam.
Et fortifica/ unita
Et conjuncta corroborat
Quae quidem munera quaecumque in unz'onem conveniunt corroborat
R
A
F
P. naturam hujus universitatis. Confirmatque ea quae conjuncta et concreta sunt P
p.. -roti 1t:zv-ro¡; cpúow. Kct~. Óuv:zp.o~ •& 1-¡vwp.éva p.
L. naturam hujus universitatis. Confirmatque ea quae conjuncta et concreta sunl L.
C. naturam universi. Corroborat enim illa quae unita sunt C.
: ~
.i;:
:. ; D. de l'univers. Elle donne aux @tres unis la force D
'. ;,,· .

. •:¡

,''
. !. o. , nPOC THN A/\1\H/\WN cp.JI\IAN KAI KOINWNJAN KAI TA AIAKEKPIMENA . '·. · 6
·_¡:,\.
. :~ (' . H. ad alterutrum amorem et; communionem, et discreta; ., ·.,. H.
,E. ad inter,se invicem•amicitiam et societatem, et discreta;" , . <:r.. ·.·E.
S. ad .sui invicem· amicitiam. et communionem, et discreta, . ,. ,. ·' S.
R. ad eam quae ad invicem amicitiam et communicationem, et. discreta,. ·· . , · , · · R.
A. ad amicitiam mutuam ac societatem. Et quae discreta sunt •. ·. A.
F. ad mutuam amicitiam atque societatem. Rursum quae discreta sunt virtute donat F.
P. ad mutuam amidtiam et societatem 3" quae autem secreta divisaque sunt, P.
P.! 1tflO~ ú·1v. d.AA:/¡Áwv rp~),i:zv XIX:. xowwv~:zv, . , XIXL -r& OL:zxexp~p.Évci, : p..
L. ad mu.tuam amicitiam et societatem; · ,, ' · ·. quae autem· secreta· divisaque. sunt,, L.
, c. ad mutuam amfcitiam ac communioizem,. ' '.' ' ' ' , , ' et quae distincta' sunt, ," , . c.
·. D•. , ,,,,, .d~uqe¡amitié et d'une alliance·?nn~tuelle~·; \;;. ,'\• •::~: .,., Aux:: natures qui s'opposent; .r i D.
¡) •: •

'\
6. . · ..· · '. nPOC TO. EINAI KATA TON OIKEION EKACTA• /\OrO N KAI OPON ACVrXVTA KAI ACVN<PVPTA ' 6.
H. . .. ad esse secundum· proprium singula qu~que sermonem et terminum inconfusa et incommixta. H.
E. ad esse secundum propriam singula quaeque rationem et terminum inconfusa et imperturbata. E.
S. . ad hoc quae sint singula secundum propriam rationem et definitionem inconfusa et incommixta. S.
R. ad esse secundum propriam singula rationem et terminum et inconfusa d incommixta. R.
A. ut, sint singula juxta rationem, propriam ac dejinitionem inconfusa atque iinpermixta· cus(odit. A.
,F, Per:~· quam-. ut unaquaeque secundum rati.o,nem., pr,op'fiqmtsint atque terminum7 neque ·confusa1prorsui)F.
: •'.
'P• . ,.. · . ,' ..... , '·. ut sint pro suo. 'quz'dque' modo': atque,' termino, et non confusa et non permixta.,IP.
p.. . 1tpo~ -ro elviXt· xct•IX. -rov olxei'ov éxaO"t'IX· "Aóyov xctt Bpov &aúyxu•ct• X'l.L &aÚp.<fup-r«.: ~·
L. ' . , '' .. . ut sint pro suo• quidque modo atque. termino·· et non confusa et non permixta. }L.
, C. ut secundum suam quaeque ratz"onem ac dejinitionem. impermixta quoque'< et inconfusa consistant. C.
· D. Elle. donne. de demeurer bien• .nettes et bien· distinctes suivant': le· pliui i et les limites' qui¡Jes' D.

\:·,,
VINGT-SIXIEME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE.

o. KAI TAC TOV nANTOC TA:::EIC KAI EVL¡JHMOCVNAC EIC TO EIKEION ArA00N .61ACWZEI o.
H. Et omnis rei ordines et rectitudines in proprium benignum persalvat. H.
E. Et universitatis ordines et cumulationes in proprium optimum persalvat. E.
S. Et omnis rei ordines et directiones ad bonum proprium salvat. S.
R. Et universi ordines et directiones in proprium bonum salvat. R.
A. Mundique ordines et dispositiones in proprio conserva/ bono. A.
F. neque commixta. Denique mundi ordines directionesque ad proprium bonum ubique conserva/. F.
P. Mundi ordines atque descriptiones in bono suo conservat. P.
¡;.. K~•. ·d..; -;oiJ TC~v-;o.; 't"z;s••.; x~t sú9up.oo-ún.; e:\c; -;o oi.ce~ov iycxGov o~~a-w~E~. ¡;..
L. Mundi ordines atque descriptiones in bono suo conservat. L.
c. Necnon universi hujus ordines ac directiones in bono proprio conserva/. C.
D. caractérisent. 1Elle garde en vue de teur bien propre tes rangs et tes étans de toutes les choses. D.

fl. KAI TAC A0ANATOVC TWN ArrEAIKWN ENA.6WN ZWAC AAWBHTOVC .6IA$VMTTEI o.
H. Et immortales angelicarum unitatum vitas immaculatas persalvat, H.
E. Et immortales angelicarum unitatum vitas immaculatas custodit, E.
S. Et immortales angelicarum unitatum vitas immaculatas custodit, S.
R. Et immortales angelicarum unitatum vz"tas indeterioratas custodit, R.
A. Atque immortales angelicarum unitatum vitas inviolabiles servat, A.
F. Divina potestas immortales angelicarum unitatum vitas conservat inviolabiles, F.
P. Immortales angelicarum conjunctionum vitas salvas et integras tuetur, P.
fl·· K~~ 't"7.c; d.Gcxvchouc; -;wv iyye).~xwv .biowv ~w&c; d.Awó·h't"ouc; Ór.cxrpuAz't"'t"E~, P.·
L. Immortales angelicarum conjunctionum vitas salvas et integras tuetur, L.
c. Atque immortales angelicarum unitatum vitas inviolabiles servat, c.
D. Elle conserve en leur intégrité les vies incorruptibles des simples substances angéliques, D.

o. KAI TAC OVPANIAC KAI $WTICTIKAC KAI ACTPWOVC OVCIAC . KAI TA:::EIC ANAMOIWTOVC 6.
H. et caelestes ac lucida/es stellarum substantias et ordines immutabiles. H.
E. et caelestes et illuminatrices et sidereas essentias et ordinationes immutabiles. E.
S. et caelestes et illuminativas et stellares substantias et ordines invariabiles. S.
R. et caelestes et illuminativas et sidereas substantias et ordines inalteratas. R.
A. et caelestes luminarium siderumque substantias atque ordines immutabiles. A.
F. coelorumque et luminum et sidei'um substantias et ordines efficit immutabiles. F.
P. coelorumque ac luminum et stellarum naturas atque ordines immutabiles. P.
't ' .... .. ,
¡J.. '
X :X~
' ' ,
't"IX<; Ot1p1XVLIX<; ,
X !X~
'
tpW(f't"'f¡p~x!lt;;
, , 1
XIXL IXa''t"p!¡>Otlt;; ' ,
OUa'~!l<;
'
X:JI:L 't"IX<;e~c; :JCVIXAAoLW't"Otlt;;. ¡;..
L. coelorumque ac luminum et stellarum naturas atque ordines immutabiles. L.
c. _et caelestium luminum siderumque substantias atque ordines immutabiles. c.
D. et dans leur fixité les corps célestes, lumineux ou stellaires, et leurs distances. D.

6. KAI TON AIWNA 4VNAC0AI EINAI nOIEI KAI TAC TOV XPONOV nEPI€1\I:::EIC t.IAKPIN€1 MEN 6.
H. Et aevum posse esse facit. Et temporis conversiones H. discernit quidem
E. Et saeculum posse esse facit. Et temporis ambitus E. discernit quidem
S. Et aevum posse esse facit. Et temporis circumvolutiones S. discernit quidem
R. Et saeculum posse esse facit. Et temporis circumvolutiones R. discernit quidem
A. Ac saeculum ut esse posst't indulget. Temporum quoque orbitas A. progressu
F. Auctor est aeternitatis et temporis. Temporales quoque circuitus F. progressionibus quidem
P. Facitque ut possit esse aeternitas. Temporisque conversiones P. dividit quidem
¡1.. 1\cx~ -rov cxtwv:JC Oúvcxa-9cxL dv2L TCOLE~. K~xt 't'&t;; -;oÜ xpóvoo 7tepLsAí.EeLc; bLnp'í.vEL p.b P.·
L. Facitque ut possit esse aeternitas. T emporisque conversiones dividit quidem L.
C. Saeculaque ut esse possint indulget. Temporum quoque circumvolutiones progressibus quidem C.
D. Elle donne naissance au siecle.· Les révolutions du temps, Elle les distingue par. D.
>,'

PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. TAIC nPOOAOIC CVNAr€1 A€ TAIC AnOKATACTACECIN KAI TAC TOV nVPOC AVNAM€1C ACBECTOVC nOI€1 6.
H. processionibus, congrega/ autem restitutionibus. Et ignis virtutes inextinguibiles facit, H.
·''
E. processionibus, colligit vera reversionibus. Et ignis virtutes inextinguibiles facit, E.
' S. processibus, congregat autem restitulionibus. Et ignis virtutes inextinguibiles facit, S.
R. processibus, congrega/ autem restitutionibus. Et ignis virtutes inextinguibiles facit, R.
A. distinguit, et reditu colligit, Ignisque vires inexstinguibiles facit, A.
F. distinguit, restitutionibus vera colligit. Vires ignis reddit inexstinguibiles, F.
P. progressionibus, colligit aulem revocationibus. Facit ut et vis ignis restingui non possit, P.
p.. 'tOt~~ npoóoo~~' auvtiyeL o€ 'ta~c; rX'itOXIl.":iY.O"'táaea~. Kal 'til~ ":OU nupoc; ouváp.eLc; zaÓÉO"":OU<; 'itOLE~, P.·
L. progressionibus, colligit autem revocationibus. Facit ut vis ignis restingui non possz"t, L.
C. distinguit, ' redilibus vero colligit. Et ignis vires inexstinctas facit, C.
D. l'écoulement et les ramasse par le renouvellement. Par Elle les énergies du feu dévorent toujours; D.

6. K Al TAC TOV Vt..ATOC EniPPOAC ANEKI\InTOVC KAI THN AEPIAN XVCIN OPIZ€1 KAI THN rHN 6.
1
H. et aquae affiuentias indeficientes, et aeriam effusionem statuit, et terram H.
E. et aquae ftuenta non-deficienlia, et aeream effusionem terminat, et terram E.
S. et aquae inftuxiones indeficientes, et aeream effusionem termz"nat, et terram S.
R. et aquae inftuxiones indeficienles, et aeream fusionem terminal, et terram R.
A. et aquarum ftuenta perennia, aeream quoque fusionem terminal, el lerram A.
P. et aquarum ftuenta perennia, aeream quoque fusionem terminal, super nihil F.
P. et aquae ftuxiones exhauriri, aeris diffusionem determinat, terram P.
P.· XX~ .
":?:~ 'tOU- "o
U ot'tO~ l::', itLPP Ootc; , ). .
IY.'II::X E~7t70U<;, xat -¡;l}v d.epiav xúaw ópi~e~, wxl ~v y1ív p..
L. el aquae ftuxiones exhauriri, aeris diffusionem determinat, terram L.
c. necnon aquae ftuenta perennia, aeriam quoque fusionem terminal, atque terram C.
D. les cours d'eau ne s'arretent jamais, la masse de l'air a sa limtte, la terre D.

6. en 0Vt..€NOC lt..PVCI KAI TAC ZWOrONOVC AVTHC Wt..INAC At..IM,00POVC AIAci>V/\ATT€1 S.


H. S,per nihilum stabilit, et vitaegenas ejus parturiliones incorruptibiles persalvat, H.
E. i'n nihilo collocat, fecundos ejus partus incorruptibiles custodil, E.
S. in nihilo collocat, et vitaegenerativos ipsius partus indifjerentes custodit, S.
R. sUper nihil collocat, et vitaegenerativos ipsius partus incorruptos custodit, R.
A. super nihilum firmat, ejusque vivificas partus incorruptibiles custodit, A.
F. firmat terram, vivíficos lerrae parlus cuslodit incorruptibíles, F.
P. in nihilo firmat, vítalesque ejus partus íntegros custodít, P.
p.. in' ~Júoevo; lopú:.L, xotl "'~~ ~woyóvouc; au'tlí~ woi"va~ &.owf6ópouc; <pu),á'tn'., P.·
L. in nihilo firmat, vitalesque ejus partus integras custodit, L.
C. supra nihilum firmat, ejusque vivíficos partus incorruptibiles custodit, c.
D. ne pose .sur rien, les ·productions vitales ne se corrompent jamais, D.

6. KAI THN EN A/\1\H/\OIC TWN CTOIXEIWN APMONIAN KAI KPACIN ACVfXVTON KAI At..IAIP€TON AnOCWZ€1 6.
H. et in invicem elementorum harmoniam et temperantiam inconfusam et indivisam persalvat, H.
E. et in se ínvícem elementorum harmoniam et temperantiam ínconfusam et ínseparabilem salvat, E.
S. et elementorum in se invicem harmoniam et concretionem inconfusam et indivisibilem salvat, S.
R. et eam quae ad invicem elementorum harmoniam et complexionem inconfusam et indivisam salvat, R.
A. elementorumque congruentiam et temperantiam inconfusam atque individuam servat, A.
F. · · mutuam elementorum harmoniam mixturamque inconfusam atque individuam servat, F.
P. mutuum elementorum conce'ntum temperationemque ah omni confusione ac divisione liberam conservat, P.
1 p.. xoct 't71v 'Év &.).).-l¡).oL~ 1:wv a'to•.ze~wv &pp.oviav xotl xpciaw d.aúrx.u-¡;ov XOt~ d.o~aipe'tov d.noaw~eL, ¡i.
''
¡
L. mutuum elementorum concentum temperationemque ah omni confusione ac divisione liberam conservat, L.
!
C. quin et elementorum ínter se congruentiam atque temperiem inconfusam et indivisam servat, C.
D.la paix et le mélange des éléments entre eux demeurent sans confusion et sans altératlon, D.
VINGT-SIXIEME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE. 427
6. KAI THN 4JVXHC KAI Cú>MATOC CVNt.ECIN CVNEXEI KAI TAC Tú>N «PVTWN 9PEnTIKAC 6.
H. et animae et corporis colligationem continet, et plantariorum nutria/es H.
E. et animi et corporis copulam continet, et germinum nutritivas E.
S. et animae et corporis conjunctionem continet, et plantarum nutritivas S.
R. et animae et corporis colligationem continet, et plantarum nutritivas R.
A. et animae ac corporis continet nexum, arborum quoque virtutes quibus nutriuntur A.
F. animae praeterea corporisque nexum continet, vires arborum quibus nutriuntur F.
P. animi etiam corporisque vinculum continet, ac eorum quae terra ex se fundit alendi P.
p.. xa:i. Ú¡v 4ux·~<; xcÚ crwp.a:'to<; crÚvoe:cr~v crUVÉXE~, xoct -:&<; -rwv CfU't"WV 6pe'lt't~x~c; p..
L. animi etiam corporisque vinculum continet, ac eorum quae terra ex se fundit alendi L.
C. atque animae et corporis nexum continet, stirpiumque altrices C.
D. la liaison de l'ame et du corps tient bon, les forces de nutrition et de croissance D.

6. KAI Av=:HTIKAC AVNAMEIC ANAKINEI KAI t.IAKPATEI TAC OVCIWAEIC Tú>N 0/\ú>N t.VNAMEIC 6.
H. et augmentales virtutes renovat, et continet substantiales omnium virtutes, H.
E. et auctivas virtutes movet, et superat essentiales omnium virtutes, E.
S. et augmentativas virtutes sursummovet, et fortiter tenet substantiales totorum virtutes, S.
R. et augmentativas virtutes movet, et tenet substantiales universorum virtutes, R.
A. et crescunt movet, substantialesque omnium roborat vires, A.
F. et crescunt movet et suscitat, essentialesque denique vires omnium roborat, F.
P. crescendique facultates excitat, vimque omnium quae essentiam attingit tenet, P.
p.. xoct ocúE"r}nxb.<; ouwfp.e:~<; <ÍviXXL'IE~, xotL O~ocxpotnL Ú<; OUO'~WOE~<; 't"W'I OAW\1 ouvcip.s~<;,
P.·
L. crescendique facultates excitat, vimque omnium quae essentiam attingit tenet, L.
C. auctricesque vires suscitat, necnon essentiales rerum omnium facultates, c.
D. des plantes s'exercent, les énergies qui soutiennent l'~tre de tous sont sauves, D.

6. KAI TH TOV nANTOC MIA/\VTON MONHN AC«PAI\IZETAI KAI THN 9Eú>CIN AVTH l.ú>PEITAI 6.
· H. et omnis rei indissolutam mansionem munit. Et dealem ipsa dat, H.
E. et universitatis insolubilem mansionem munit. Et deificationem ipsa donat, E.
S. et omnis rei indissolubilem mansionem firmat. Et deificationem ipsam donat, S.
R. et universi indissolubilem mansionem firmat. Et deificationem ipsam dat, R.
A. et mundi indissolubilem constantiam tutatur. Deificumque ipsum statum condonat, A.
F. universum conserva! indz"ssolutum. Deificum largitur munus, F.
P. ac mundi indissolubilem constantiam tuetur. Divinum statum donat, P.
p.. xz;....T¡v 'toÜ -¡¡:ocno<; &o~ciAu'tov p.ovT¡v &-:rrpa:"Ai~e:-ra:L. Kocl. -.1-¡v 9éwcrw a:Ú't"T¡V owpe:~'riXL, P.·
L. ac mundi indissolubilem constantiam tuetur. Divinumque ipsum statum donat, L.
C. et indissolubilem totius universi tuetur mansionem. Quin et ipsqm quoque deificationem praestat, C.
D. la stabilité nécessaire de l'ensemble est ferme. , C'est Elle qui réalise la déification, D.

6. t.VNAMIN EIC TOVTO TOIC 9Eú>MENOIC nAPEXOVCA KAI 0/\ú>C OVt.EN 6.


H. virtutem in hoc deificatis tribuens; Et prorsus nihil H.
E. virtutem in hoc deificandis praestans. Et omnino nullum E.
S. virtutem ad hoc his qui deificantur praebens. Et totaliter nihil S.
R. virtutem in hoc deificatis tribuens. Et totaliter nihil R.
A. virtutem ut hoc possint iis qui in Deum transeunt praestans. Prorsusque nihil A.
F. dum his qui divini redduntur ad hoc ipsum suppeditat facultatem. Denique nulla res F.
P. atque iis qui ad divinum statum transferuntur dat eo. perveniendi facultatem. Nihilque P.
P.· oúvocp.w e:tc; -:oü-ro -roi"c; ~x9eoup.ÉVOL<; 7i:1XpÉxoucriX. Ka:~ OAW~ oúOév P.·
L. atque iis qui ad divinum statum transferuntur dat eo perveniendi facultatem. Nihilque L.
C. et virtutes ad eam requisitas iis qui deificandi sunt praebet. Denique nihil C.
D. . c'est EIJe qui donne aux déifiés la puissance requise pour cela. Bref, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. ECTIN KAElOt\OV TWN ONTWN THN nANTOKPATOPJKHN AC<IlMEIAN KAI nEPIOXHN THC El€1AC
H. est penitus exsistentium omnipotentiali cautela et circuitu divinae l
E. est universaliter exsistentium omnipotenti munimine et circumstantia divinae ,
S. est universaliter exsistentium ab omnipotentis firmitate et ambitu divinae ,
R. est universaliter entium ab omnipotente firmitate et continentia divinae 1
A. in substantiis est quod ipsius omnipotens divina virtus non tutetur ~
F. est usquam quam omnipotens virtus et conservatio Dei ~
P. est omnino eorum quae sunt quod non praepotens rerum omnium Dei vis tueatur "
JJ.. Éa•~ xrx6ó).ou •wv ovo:r,n o:·'r.v r.:'Zyxprx-:-op•.x-r,v &a-'fli/ E•.7.v x'Z;. 7tep~oz-r:' -.71c; ~E¿'Zt; f
L. est omnino eorum quae sunt quod non praepotens rerum omnium Dei vis tueatur j
C. est in universum quod omnipotentis tutela et conversatione divinae (
D. absolument rien n'est privé de la garde et de la force pleine de vigueur 1

6. t.VNAMEWC A<llHPHMENON TO rAP KAElOt\OV MHt.EMIAN t.VNAMIN EXON OVT€ ECTIN


H. virtutis segregatum : quod enim prorsus nullam virtutem habens neque est 1
E. virtutis privatum : quod enim universaliter nullam virtutem habet neque est 1
S. virtutis segregatum : quod enim universaliter habet nullam virtutem neque est :
R. virtutis ablatum : universaliter enim . neque unam virtutem habens neque est 1
A. atque contineat : quod enim omnino nulla virtute julcitur neque est .t
F. non ubique contineat : quod enim nullam prorsus potentiam habet neque est quidem 1
·~ 1' P. et contineat: quod enim nullam vim prorsus habet neque est 1
fJ.·
OVVcXfJ.EWc; ri:¡;·f¡p·f¡fJ.ÉV0\1' -:o yip xor:&ó),ou p.·r¡OEfJ.i'Zv 'oÚnp.w zy_r;v oU'te ea-:-i'J, ¡.
L. et contineat : quod enim nullam vim prorsus habet neque est 1
C. potentiae privatum sit : quod enim universe .nullam habet potestatem nec est nec (
D. de la Puissance Divine : car ce qui n'a re~u absolument aucune vigueur n'existe pas, I

6. OVT€ ECTJN TIC AVTOV nANT€/\WC El€CIC KAJTOJ <llHCIN Et\VMAC O MArOC ·
H. neque est quaecumque ejus omnino positio. Atqui (inquit Elymas magus) l.
1'
E. neque aliqua ejus omnimode positio. Et quidem ( ait Elymas magus) 1
S. neque erit aliqua ipsius omnino positio. · Et quidem ( ait Elymas magus) ~
. ~· R. neque quid est neque est aliqua ipsius omnino positio. Et quidem ( ait Elymas magus) [.,
:'
A. neque aliquid est neque est penitus ipsius ulla positio. Atqui (inquit Elymas magus) A
F. neque est aliquid neque prorsus est ejus u/la positio. Atqui ( inquit Elymas magus) 1
..
, ,.
P. neque aliquid est neque .est u/la penitus ejus eminentia. Quid si ( inquit Elymas magus) praepotens 1
u.. oÜo:e ,¡ ·Éanv, oÜ":E ia•¡ •·.e; 'Zthou 7t'Zvn'Awc; ~Éa~;. Ka¡•o~ (q;-r1 a~v 'E),úp.ac; ó p.liyoc;) ¡..;
l. -neque aliquid est neque est u/la penitus ejus eminentia. Quid si ( inquit Elymas magus) praepotens 1
C. quidquam est nec est funditus ulliJS ejus situs. Atqui ( inquit Elymas magus) (
D. n'est rien, sa place ne se rencontre nulle part. Pourtant (dit Elymas le magicien), r

6. El nANTOt.VNAMOC ECTIN O El€0C nc.>C /\€rETAl TI MH t.VNACElAI nPOC TOV KAEl VMAC El€0/\0rOV
H. si omnipotens est Deus, quomodo dicitur quid non posse ? et nostrum theologum b
E. si omnipotens est Deus, quomodo dicitur aliquid non posse a quo nostro theologo ? 1
S. si omnipotens est Deus, quomodo dicitur alz'quid non posse a nostro theologo ? ~
R. si omnipotens est Deus, qualiter dicitur aliquid non posse ab eo qui secundum nos theologo ? ¡,
A. si est omnipotens Deus, quomodo a vestro theologo aliquid non posse dicitur ? /;
F. si est omnium potens Deus, quonam modo a theologo vestro aliquid non posse dicitur ? 1
P. rerum omnium est Deus,. quomodo aliquid non posse a theologo vestro dicitur ? 1
p.. d 7trxnooúvap.óc; .krw ó 8eóc;, o.:wc; AÉyE"t'!X~ .t ¡á, O'.Ív:za6or:t o.:po:; "t'O!J x'Z&' úp.<ic; 6eo),óyou ; fl
L. rerum omnium est Deus, quomodo aliquid non posse a theologo vestro dicitur ? 1
C. si omnipotens est Deus, quomodo a theologo vestro aliquid non posse dicitur ? C
D. si' Dleu est tout-puissant, comment votre auteur inspiré dit-il qu'II ne peut une chose? [
VINGT-SIXI:EME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE. 429

6. J\OIAOPEITAI Túl E>Eiúl nAVJ\úl <PHCANTI MH AVNACE>Al TON E>EON EAVTON APNHCACE>AJ 6.
H. calumniatur divinum Paulum dicentem non posse Deum se ipsum negare. H.
E. maledicitur divino Paulo dicenti non posse Deum se ipsum negare. E.
S. improperat autem divino Paulo qui dixit Deum non posse negare se ipsum. S.
R. conviciatur autem divino Paulo dicenti non posse Deum se ipsum negare. R.
A. beatum insimulans Paulum qui ait Deum se ipsum negare non posse. A.
F. divinum hic insimulat Paulum dicentem Deum negare se ipsum non posse. F.
P. maledictis autem vexat divinum Paulum qui ait Deum se ipsum negare non posse. P.
p.. ).oLoope~..-ocL oe -rci) ~d1¡1 IlocÚAI¡I cp·r¡aocv-rL p.·~ oÚvoc.a&ocL -;ov 8eov socu-rov cl.pv·Aaoc.a6ocL. p..
L. maledictis autem vexat divinum Paulum qui ait Deum se ipsum negare non posse. L.
C. insimulat autem divinum Paulum dicentem non pos:r,e Deum semetipsum 71egare. C.
D. Élymas blime le divin Paul d'avouer que Dieu ne pourra pas Se nier Soi-m@me. D.

6. nPOCE>EJC AE TOVTO /\JAN OPPúlAúl MH KAJ ANOJAC O<PJ\HCúl r€1\WTA nAJAúl.N 6.


H. Addens autem hoc utrum valde horrescam an ne et amentiae ejus debebo risum, puerorumH.
E. Addens autem hoc valde expavesco numquid ct insipientiae debeo. Rideo, puerorum E.
S. Apponens autem hoc nimium timeo ne et stultitiae debeam risum, puerorum S.
R. Apponens autem hoc valde timeo ne et insipientiae debeam risum, puerorum R.
A. Illud autem si adjiciam, vehementer timeo ne ut amens ridear, qui puerorum A.
F. Ego vero vehementer timeo ne ut amens ridear, qui puerorum F.
P. Hoc autem proposito, pertimesco ne etiam amentiae nomine me ridendum praebeam pueris P.
¡J.. IlpoOet~ oe -rou't'o, J.iocv óppwow ¡x~ xoc.l. cl.vab:~ óq:J.-I¡aw yÉJ.wu, , 1tocÍ.OW'1 p..
L. Hoc autem proposito, pertt'mesco ne etiam amentiae nomz'ne me rz'dendum praebeam puen's L.
c. Hoc autem dum propano, vehementer metuo ne ut amens videar, qui ludentium C.
D. Au rappel de ceci, je crains fort qu'on se mette a rire de ma folie, de mon envle D.

6. AE>VPONTúlN OJKOAOMHMATA KAI Enl 4'AMMOV KAJ ACE>EN€1 KATAJ\VEJN enJXEIPúlN · KAI WCnEP fS.
H.ludentium aedificationes super arenam imbecilles destruere inchoans,.. " . , 1._ et sicut H.
E. ludentium aedijicia· super arimam et injirma solvere tentans;;.,, ... ,;·.- . _, .. . et veluti E.
S. effrenorum· ·aedijicationes supra arenam et infirmas dissolvere. moliens, .~', · .... :, · et sicut S.
Ro ludibrio facientum aedijicia et in arena et infirma dissolvere tentans, , et_ q~e7nadmo- R.
A. ludentium structuras et supra arenam fúndatas et infirmas evertere moliar, ·. . . atque hujus A.
F. ludentium structuras in arena fabricatas infirmasque evertere moliar, _. atque hujus F.
P. ludentibus, qui· aedijicia et in arena constructa et infirma coner evertere, . . - studeamque P.
'Íl , , ~ , • , ,,1
\ r
f-t· OC11Up0'J"WV .. O•.xol\op.·f\fJ-OC";IX• XOC~ t:m 'focp.p.ou ' n -
' .. , ' -
X:X\ OC'!J•J~V'fl XOC'rOC!-UELV <:-¡;;Lp~L',(!UV, ·
' "
XOCL W?"1tep f-t·
L. ludentibus, qui}, aedijicia et in arena constructa et infirma coner evertere, ._ . studeamque L.
e. puerorum' structuras aren~ceas et infirmas evertere m!!li.ar' :. e .. r:: ' ,-. : •' atque, ad. huj~ e.
D. de·,~renverser/ de faible¡¡, ¡paiso~nettes faites daos' le, saJ»Ie ¡par des . e~faJits,:; ._.u 1,. , , de J~ peine D.

6. TJNOC ANE<PIKTOV CKOnOV KATACTOXAZECE>Al CnEVAONJ :r!iC nEPI·TO'{I;Q~. ~€0/\0rJKHC:·*IAl)U)JAC 6.


H. quadam illicita intentione conjicere festinans ,de)sta theologica virtute. . •- '. H.
E. quadam incomprehensibili visione considerare festinus de hoc theologicam virtutem. . _ E.
S. contra quamdam impossibilem intentionem jaculari studens contra theologicam de ,isto delt'berationem. S.
R. dum aliquam incomprehensibilem intentionem , conjectare festinans. eam quae1: de hac theologica'!l R.
A. rei divinum sensum veluti arduum aliquid ac, perdifficile intentius aperire aggrediar. . •, ._ .,,·,w4•,
F._ ~ci.-..veram theologi mentem. velut imperscrutabile. ,aliquidj intrn~ius. ,conjec.tare stu,deatrz., . 1 . \H :· F~
P. hujus loci theologi sententiam quasi aliquodc:signum quod attingi,\flo/.z.. pospt p.ssequi•.:. ! \.' ,_,._,. ::• 1 P;
p. . ..-wó~ &vEcp~x..-ou, axo1toÜ xoc't'oc,-..-ozi~eaO(lL· a1tÉuowv -;-/¡~ 1tEp~ :~oú-:tou .0_E9A,O"(,'~?·~,¡ OL\)t;V!)I.oc$., ·; ._, . .-. .:.·e p..
L. hujus loci theologi sententiam quasi aliquod signum quod attingi non ppss# :qsseqtf..; ; ,·\,' 1,,. ,,.,,, L;
C. loci scopum tamquam qui attingi nequeat quasi cqllimando connitar s_ensum ejus theologicu~ 1 pt.#HtP:lt\ C.
D. que je prends a traiter; comme; un .texte o1Jscur ;la' pem¡ée ..de. l'auteur. sacré, qui parle ,IJI~,i. D.
430 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. H fAP EAVTOV APNHCIC EKnTWCIC AI\H0€JAC ECTIN H A€ AI\H0EIA ON ECTI 6.


H. Ipsa enim negatio ruina veritatis est; veritas autem ens est, H.
E. Suimet enim negatio casus veritatis est; veritas autem ON est, E.
S. Etenim sui ipsius negatio casus est a veritate; veritas autem exsistens est, S.
R. deliberationem. Sui ipsius enim negatio casus a veritate est ; veritas autem ens est, R.
A. Nempe enim se ipsum negare a veritate decidere est; porro veritas Deus est, A.
F. Nempe enim se ipsum negare est a veritate decidere; veritas autem ens t'psum est, F.
P. Negatio enim sui est a veritate prolapsio; veritas autem est, P.
P.· 'H yap ÉCXV'tOU CÍ:pV"flO'Lc; EX1t'tWO'Lc; &.A7j6eLcxc; éo--.iv· Y¡ oe P.·
&.A1Í6ELIX ov SO"t'L,
L. Negatio enim sui est a veritate prolapsio; veritas autem est, L.
C. Siquidem sui ipsius negatio est a veritate prolapsio; veritas autem est id quod est, C.
D. La négatlon de soi-meme est la perte de la vérité ; mais la vérité est de l'@tre, D.

6. KAI H THC AI\H0€1AC EKnTWCIC H TOINVN AI\H0EION ECTIN 6.


H. et veritatis ruina . . . ergo veritas ens est, H.
E. et veritatis casus . . . si igitur veritas ON est, E.
S. et a veritate casus ab exsistente est casus; si igitur veritas exsistens est,
S.
R. et a veritate casus ab ente casus ; si igitur veritas ens est, R.
A. et a veritate cadere a Deo est cadere; si igitur veritas Deus est, A.
F. casusque a veritate est ab ipso ente ruina ; si igitur veritas ens est, F.
P. et a veritate prolapsio est ab eo quod est prolapsio; si ergo veritas est, P.
¡J... . xat Y¡ ri¡c; ~n,T,Osb.c; EXlt'tWO'Lij; 'l:OU OV'tO!j; EXlt'tWO'Lc;' st 'l:OLVVV T¡ &.A.1Íewx ov eanv, P.·
L. et a veritate prolapsio est ab eo quod est prolapsio ; si ergo veritas est, L.
c. et a veritate defectio est ab essendi statu dimotio ; si itaque vert'tas est id quod est, C.
D. et la perte de la vérité est une perte d'@tre ; si done la vérité est de l'@tre, D.

6. H A€ APNHCIC AI\H0EIA TOV ONTOC EKnTWCIC TO EK TOV ONTOC EKnECEIN O 0€0C 6.


H. negatio autem veritatis entis ruina et ex ente discedere Deus H.
E. negatio autem veritatis entis casus, ex ante cadere Deus E.
S. negatio autem veritatis est ab exsistente casus, ab existente Deus cadere S.
R. negatio autem veritatis ab ente casus, ex ente cadere Deus R.
A. veritatisque negatio est a Deo prolapsio, a Deo cadere Deus A.
F. veritatisque negatio est ab ente prolapsio, certe Deus ab ente cadere F.
P. negatio autem veritatis est prolapst'o ab eo quod est, Deus ab eo quod est prolabi P.
p.. ·(¡ oe ápV"flO'LIO 't";.c; &.AT16E!cxc; -.oü OV'tO!j; SXlt'tW<rL!j;, ex 'rOU ov-roc; SX1tEO'SLV ó 8eo,. f.l..·
L. negatio autem veritatis est prolapsio ab eo ·quod est, · Deus ab eo quod est prolabi ¡_.;
C. negatio autem veritatis est ab essendi statu prolapsio, utique essendi statu frustrari e~ ..
D. et si la négation de la vérité est perte d'etre, · · Dieu ne peut pas subir une perte (jf. '·

6. OV AVNATAI KAI TO MH EINAJ OVK ECTIN WC AN TIC ci»AIH TO MH AVNAC0AI 6.


H. non potest, et quod non est ens non est. Sicut quiscumque dicit quod non posse enim est H.
E. non potest, et non esse non est. Tamquam si quis dixerit : non posse E.
S. non potest, et hoc non esse non est. Sicut si aliquis dicat : non posse s;
R. non potest, et non esse non· est. ·' · · ; · , Ut utique:quis dicat: · non posse R~· ', ,\'

A. non potest, et non esse non est. · ·. \ Ut sic dixerim: · et non posse A.
F. nequit, neque est in eo non esse. Ut ita dixerim: et non posse p;.,
P. non potest, neque id est quod non est. Ut aliquis dicat: ac non posse P~
p.. ov Oúvcx-rcxL, xcxt -ro ¡J.7¡ elvcxL ovx EO"t'LV. 'Oc; rlv -rLc; cpcxiT1' 't'O p.7¡ f.úv1X<r61XL p..
L. non potest, neque id est quod non est. Ut aliquis dicat: ipsum non posse L.
C. Deui nequit, neque potest non esse. Ac si quis dicat, non potest C.
D. d'etre, 11 n'est pas le non-etre. C'est comme si l'on dlsalt : Dieu ne peut pas ne pas o.
VINGT-SIXIEME SECTION : DIEU EST UNE PUISSANCE INFINIE. 431
6. OV AVNATAI KAI TO MH EIAENAI KATA CTEPHCIN OVK OIAEN oneP O COCIIOC 6.
H. nec posse, et quod nescire secundum privationem nescit. Quod. sapiens H.
E. non potest, et nescire secundum privationem nescit. Quod quz'dam sophos E.
S. non potest, et non scire secundum privationem non novit. Quod sapz'ens S.
R. non potest, et non scire secundum privationem non novit. Quod. sapiens R.
A. non potest, et non nosse secundum privationem non novit. Id sapz'ens A.
F. non potest, et non cognoscere secundum privationem non novit. Quod quidem sapiens ille F.
P. non potest, atque non intelligere per privationem non potest. Quod cum sapiéns iste P.
p.. oú Oúvrx-:at, x~t 'i:O !l.T¡ ei~Évot~ Xot'i:i% a"tÉp"fl aw oú~ olOev. ''01tep ó aocpoc; !l.·
L. non potest, atque i'psum non cognoscere per privationem non cognoscit. Quod cum sapz'ens iste L.
C. non posse, et nescire nescit per privationem. Hoc sapz'ens ille C.
D. pouvoir,•. Dieu ne sait pas le non-savoir par déficience. Notre prétendu sage D.

6. OVK ENNOHCAC MIMEITAI TOVC TWN A01\HTWN AnEIPONIKAC 01 nOMAKIC AC0€N€1C EINAI 6.
H. non est intelligens, imitatur athletarum infinitos victores, qui multoties imbecilles exsis- H.
E. non intelligens, imitatur certantium imperitos luctatores, qui saepe infirmos esse E.
S. non intelligens,. imitatur pugilum inexpertos, · qui multoties infirmos esse S.
R. non intelli'gens, imitatur athletarum inexpertos victores, qui multoties infirmos esse R.
A. non· intellexit, imitaturque athletas imperitos, qui saepe imbecillos A.
F. non· animadvertens, athletas imitatur imperitos, qui saepe adversarios,· suos F.
P. non intellexerit, . ; imitatur athletas vincendi imperitos, qui, cum saepe adversarios P.
!l.. oux s~vo-l¡cro:c;' .. fl.~fl.Ei''tot~ -;ouc; -.b>v 1.0):r1-.wv á.'lte~povixac;, ot 'lto)J,c:íx~c; &cr6evei'c; elvot~ !l.·
L. non intellexerit, imitatur athletas vincendi imperitos, quz', cum saepe adversarios L.
C. non intelligens, athletas imperitos imitatur, qui saepenumero imbecilles C.
D. n'a pas saisi cela. 11 fait comme ces atbletes sans victoire, qui se donnent d'habitude D.

6. TOVC ANTAfWNICTAC Vn00€M€NOI KATA TO AOKOVN EAVTOIC' KAI nPOC AnANTAC EAVTOVC 6.
li.tentes certatores•supponentes, ·· , sectindum putatum ipsis et ad omnes se ipsos H.
E. contracertantes opinando, '·'·' · ·.,' secunduin• quod ipsis videtur.iet ad omtiei.,eos E.
S. adversarios' supponentes, secundum (¡uod videtur sibi z'psis et contra absentes illos viriliter S.
R. contracertantes supponentes, secundum quod videtur sibi ipsis et contra absentes ipsos viriliter R.
A. sí'bi adversarios esse suadentes, contraque absentes ipsos ·fortiter A.
P. imbecilles,'·esse sibi persuaden/es, atque contra absentes ipsos fortiter, velut F.
P. judicio suo imbecillos esse finxerunt, et cum eis adumbrata pugna P.
!Jo· 'tOUc;' rXV'totj'(J)V~a'tatc; Ínto6ÉfJ-EVO~, Y.ot'tOt -.o OO~OÜV Éau"toi'c; xott 1tpoc; á.'ltÓV'totc; otthouc; fJ-·
L. judz'cio suo imbecillos esse finxerunt, , et cum eis adumbrata pugna L.
C. sibi ·adver.sarios :. proponunt, '· · et dum videntur sibi cum absentíbus. illis C.
D. des; advef!!ait'es\ cbétifs, ' '· . ·t '! simulent une· attaque .vigoureus~ contre .de· tels D.

6. ANAPEIWC . CKIAMAKOVNTEC KAI TON AEPA AIAKENOIC ni\HfAIC. €V0APCWC•,.KATAnAIONTÉC 6:


H. viriliter umbris machinantes, et aerem per inanes plagas fiducialiter percutientes, · .. \ : ..· H.
E. viriliter umbratim pugnantes, et aera vanis ictibus jiducialiter percutientes, E.
S. umbram pugnae facientes, et aerem vanis plagis confidenter percutz'entes, S.
R. utñbram pugnae facientes, · et aerem inanibus plagis confi~ter percuti~tes, R. .
A. adumbrata pugna dimicantes, et aerem cassis· ictibus constanter ferientes, A.
P. adumbrata·púgna dimicantes, et aerem cassis ictibus·/ audacter.ferientes, · P.
P. fortiter dimicant; \', ' ' ·' '< aeraqU.e inanilius pldgis·; áúdacter ·pertutiunt, :' · · P~ ·
!l.· dvopei(J)c; ax~afl.axoüvisc;, xat 'tOV cUpot O~otxÉvÓ~c; 'ltll}yoti'c; eu6otpcrb>c; Xot'tot'ltot~OV'i:Ec;, !Jo· .
L. fortiter dz'micant;•,;\• . aeraque inanibus plagiS'>'audacter percutiunt, '- · L.
C.fortiter z'n umbra dz'micare,. aeremque cassis ictibus. constanter feriunt, C.
D. absents, ,. · . r; avec entrain frappent l'air de leurs coups• inutiles, D~
432 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. OIONTAI TWN ANTinAAWN AVTWN KEKPATHKENAI KAI ANAKHPVTTOVCIN EAVTOVC OVTE EIAOTEC 6.
H. possibile pugnatores eorum tenere, se praedicant, neque scientes H.
E. aestimant contraluctantium suorum dominari, et se ipsos praedicant, nescientes E.
S. opinantur adversarios ipsos obtinuisse, et praedicant se ipsos, neque scientes S.
R. existimant contraluctatores ipsos superasse, et praedicant se ipsos, neque scientes R.
A. adversarios ipsos superasse arbitrantur, seque victores buccinantur, cum neque A.
F. superavisse adversarios opinantur, seque victores jactant, cum neque F.
P. adversarios suos se vicisse arbitrantur, seque praedicant, cum ne vires P.
p.. otov't'cu 't'W'Y &.v-;L 7ttÍAwv a.Ú't'W'Y xexpa.n¡xÉva.L; xa.l iv~Xx·t¡pÚ,'t'ouaLv bu't'oÚ;, olín eloónc; p..
L. adversarios suos se vicisse arbitrantur, seque praedicant, cum ne vires L.
C. existimant se ipsos adversarios suos superasse, seseque jam victores jactitant, j cum robur C.
D. pensent avoir terrassé l'ennemi, et déja se proclament vainqueurs de ceux dont D.

ll. THN EKEINOV AVNAMIN HMEIC AE TOV 0€01\0fOV KATA TO E<IIIKTON 6.


H. ipsius virtutem. Nos autem theologi (secundum licitum) H.
E. illorum virtutem. Nos autem theologum (secundum quod possibile) E.
S. illorum virtutem. N os autem dicta theologi ( secundum quod est possibile) S.
R. illorum virtutem. Nos autem, theologi (secundum quod possibile) R.
A. illorum noverint vires. At nos divinum ipsum Paulum (pro viribus) A.
F. illorum vires noverint. N os autem divinum theologi sensum (pro viribus) F.
P. quidem illorum norint. Nos autem qui theologi sententiam (pro virili parte) P.
P.· :--}¡v exdvwv oúva.p.w. 'Hp.eí:'<; o€ 't'OU GeoAóyou (x!X't'Ot 't'O E~LX't'0\1) P.·
L. quidem illorum norint. N os autem qui theologi sententiam (pro virili parte) L.
C. eorum nondum habeant exploratum. Nos autem ad theologum (in quantum fieri potest) C.
D. ils ignorent la force. Pour nous qui voulons suivre (comme il se peut) D.

6. CTOXAZOMENOI TON VnEPAVNAMON 0EON VMNOVMEN WC nANTOAVNAMON 6.


H. conjicientes, supervirtutalem Deum hymnizamus sicut omnipotentem, sicut omni- H.
E. consideran/es, plus-quam-potentem Deum laudamus ut omnipotentem, E.
S. conjectantes, Deum superpotentem laudamus sicut omnipotentem, S.
R. conjectantes, supervirtutem in Deum laudamus omnipotentem, R.
A. assequentes, eum qui supra virtutem est Deum celebramus ut omnipotentem, A.
F. conjectantes, . Deum praepotentem celebramus tamquam omnipotentem, F.
P. investigamus, Deum laudíbus a¡lficimus ut praepotentem rerum omnium, P.
p.. a't'oza.~óp.evoL, 't'Ov tmepOúva.p.ov 8eo'l úp.volíp.ev W<; 'ltCi'\l't'OOÚ'YIXP,0\1' p..
L. investigamus, Deum laudibus afficimus ut praepotentem rerum omnium, L.
C. collimando, collaudamus Deum praepotentem ut omnipotentem, C.
D. l'auteur sacré, nous louons le Dieu qui domine les puissances comme tout-puissant, D.

6. WC MAKAPION KAI MONON AVNACTHN WC AECnOZONTA EN TH AVNACTEIA AVTOV 6.


H.:virtutalem, si_cut beatum et solum potentem, sicut dominantem in potentia sua H.
E. ut ·beatum et solum potentém, et dominantem in potentia stia B.
S. sicut beatum et solum ·potentem, sicut dominantem in potestate sua S.
R. ut beatum et solum potentem, ut dominantem in potentatu ipsius J?..
A. ut beatum solumque potentem, ut dominantem in virtute sua A.
F. tamquam beatum solumque potentem, ut dominantem aeoo F.
P. ut beatum ac solum potentem, ut aeternitati in imperio suo P.
. P.· wc; p.~XxtÍpL0'\1 XIXL p.óvov ouvCÍa't'T¡V' W<; OéaTI:Ó~O\I't'!X Év 't'~ ouv:xani~ !Xthou P.·
L. ut beatum ac soluin potentem, ut aeternitati in imperio suo L.
c. . ut beatum solumque potentem, utpote qui potestatis suae principatu ipsimet e,
D. ' ,,. bienheureux, seul souverain, maitre, en sa monarchie, 1).
VINGT-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA JUSTICE SANS REPROCHE. 433
o. TOV Alt.>NOC c..>C KAT OVAEN Tc..>N ONTc..>N EKnEnTc..>KOTA MAMON A€ 6.
H. saeculi, sicut ad nihil exsistentium decedentem, autem H. magis
E. s.aeculi, ut secundum nuflum exsistentium cadentem, autem E. magis
S. aevo, sicut secundum nihil ab exsistentibus excidentem, autem S. magis
R. saeculi, ut secundum nihil entium decidentem, autem R. magis
A. saeculo, ut qui in nullo a substantiis exciderit, immo A.
F. in potestate sua, ut qui nulla rerum essentz'a exciderit, immo vero F.
P. do'!'in'!"!tem, ut eu": qui ~ull~~,re a~ ii~. quae ,sunt prol~psus sit, aut potius P.
~· -;"0\J CX.LWVO<;, W<; XCX.'t" OUOEV 't"WV OV7WV EX'ltE'lt't"WXO't"CX., ~~nov óe ~­
L. dominantem, ut eum qui nulla re ab iis quae sunt prolapsus sit, aut potius L.
C. aeternitati dominetur, nullaque umquam re frustratus, quinimo ut e.
D. du siecle, nullement pauvre de quoi que ce soit, possédant au contraire D.

6. KAI VnEPEXONTA nANTA TA ONTA KATA AVNAMIN VnEPOVCION 6.


H. et eminentem omnia exsistentia secundum virtutem supersubstantialem, H.
E. et superantem omnia exsistentia per virtutem superessentialem, E.
S. et superhabentem et praehabeníem omnia exsistentia secundum vz"rtutem supersubstantialem, S.
R. et superhabentem et praehabentem omnia entia . . . supersubstantialem, R.
A. quaeque sunt omnia excellenter et ante tempora habeat supersubstantiali virtute sua, A.
F. excedat anticipetque entia omnia per virtutem essentia longe superiorem, F.
P. qui omnia quae sunt singularia et anticipata habeat vi essentia superiore, · P.
,'.J.. xcx.t Ú'ltepézovu xcx.~ 1tpoézoncx. 7tcXV't"CX. 't"a OV't"CX. x:x"& oúv:x~LV. ll'ltepoÚaLOv, ~·
L. qui omnia quae sunt singularia et anticipata habeat vi essentia superiore, L.
C. qui desuper habeat et praehabeat omnia quae exsistunt secundum potentiam suam supraessentialem, C.
D. supérieurement, depuis toujours, toute eh ose avec une puissance inouie, D.

6. KAI nACI TOIC OVCIN TO AVNACeAI EINAI KAI TOA€ EINAI KATA nEPIOVCIAN VnEPBAMOVCHC fS.
H. et omnibus exsistentibus posse esse et esse autem secundum copiam supereminentis H.
E. et omnibus exsistentibus posse esse et esse secundum magnitudinem superantis E.
S. et omnibus exsistentibus posse esse et hoc esse secundum abundantiam excedentis S.
R. et omnibus exsistentibus posse et hoc aliquid esse secundum superabundantiam super- R.
A. qui iis quae sunt omnibus ut esse possint et hoc sint . excellentz's A.
F. qui his quae sunt omnibus ut esse possint et ut hoc sint propter excellentis F.
P. et iis quae sunt omnibus ut et possint esse et hoc ve! illud sint summa P.
~· xcx.t 1t~aL "t"oi:"c; ouaL "o Oúvcx.a9cx.L dvcx.L xcx.t "t"Óoe E[wxL xcx."t"a mpou'l"lcx.v Ú'ltEpbcx.AAoÚaT,c; ~·
L. et iis quae sunt omnibus ut et possint esse et hoc vel illud sint summae abundantia L.
C. omnibusque rebus tam ut esse possint quam ut sint secundum affluentiam superabun- C.
D. donnant a tous les @tres de pouvoir @tre, puis d'@tre tels, par l'abondance d'une puissance D.

6. AVNAMEt.>C AIP60Nt.> XVC€1 AEAt.>PHMENON 1 AIKAIOCVNH A€ AV61C O 6€0C S.


H. virtutis abundanti effusione est datum. Justitia autem iterum Deus sicut omnibus H.
E. virtutis copiosa effusione donantem. Justitia autem iterum Deus velut omnibus E.
S. virtutis copiosa ejjusione largientem. Justitia autem rursus.laudatur Deus S.
R. excellentis virtutis copiosa fusione donantem. Justitia autem rursus Deus ut R.
A. virtutis copia et exuberanti profusione largitur. Justitia vero rurszis Deus A.
F. virtutis copiam exuberanti profusione largitur. Deus praeterea justz'tia nominatur F.
P. ut virtute larga effusione dedit. ·· ·; \'·.',Justitia autem rursum Deus laudatúr P.
~· ouvci~Ewc; dcp9óve¡> xúaEL OE0Wp7j~Évov •. ' .. ~LX'XLOaÚV1) OE ocu9Lc; Ó 8EO<; ~·
L. virtutis larga effusione dedit. Justitia autem rursum Deus laudatur. L.
C. dantis potestatis copiosa fusione largiatur. A justitia autem rursus laudatut ·Deus C.
D. débordante, généreuse en son eflusion. ·, Dieu est encore appelé justice, D.

Veniona lat. - 28.


..
434 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. úlC nACI TA KAT A::IAN AnON€MúlN VMNEITAI KAI €VM€TPIAN KAI KAMOC 6.
H. quae sunt secundum dignitatem attribuens hymnizatur, et bonam mensuram et pulchritudinem H.
E. quae sunt secundum dignitatem distribuens laudatur, et mensurationem et forma"" E.
S. sicut omnibus secundum dignitatem distribuens, et commensurationem et pulchritudinem S.
R. omnibus quae secundum dignitatem distn"buens laudatur, et commensurationem et pulchritudinem R.
A. ut omnibus secundum mérita retribuens dicitur, mensuramque et pulchritudinem A.
F. ut sua cuique pro dignitate distribuens, modumque et pulchritudinem F.
P. quod sua cuique pro dignitate tribuat, quod modum, pulchritudinem, P.
p.. W'ó nliaL -.a. xa::-' d~LIXV dnovép.wv úp.vEL't"IXL, xct.t ·eup.e-rp!ct.v xct.t xcí.XAoc; ¡;..
L. quod sua cuique pro dignitate tribuat, quod modum, pulchritudinem, L.
C. quod omnibus, ut dignum est, tribuat, et congruentem modum et pulchritudinem C.
D. paree qu'Il donne a tout @tre son bien, et mesure a chacun son degré, D.

6. KAI EVTA:::IAN KAI AIAKOCMHCIN KAI nACAC AIANOIAC KAI TA:::EIC A<POPIZúlN EKACTúl 6.
H. et bonum ordinem et ornatum et omnes mentes et ordines segregans unicuique, H.
E. et ordinationem et disputationem et omnes virtutes et ordines segregans unicuique, E.
S. et bonam ordinationem et ornatum et omnes distributiones et ordines segregans unicuique, S.
R. et bonam ordinationem et adornationem et omnes distributiones et ordines dividens unicut"que, R.
A. et ordinem ac dispositionem omnesque distributiones atque ordinationes singulis segregans, A.
F. et ordinem et ornatum, omnes praeterea distributiones dispositionesque definiens unicuique, F.
P. ordinem, ornatum omnesque distinctiones et ordines um'cuique defim"at, P.
P.· XIXt eu-:-ocEiocv XIXt O~IXXÓ'l'fJ-'fjO"LV xct.t 1trXact.c; b~ocvop.Ct.c; xct.t -:-cí.EeLc; d!fop{~wv ÉxrX'l''t!p P.·
L. ordinem, ornatum, omnesque distinctiones et ordines unicuique definiat, L.
C. et compositionem ordim's et dispost"tionem et omnibus dispertiat et singulis ordines praestituat, C.
D. sa beauté, sa place, son rang, (bref : toutes les valeurs, tous les r6les), D.

6. !(.ATA TON ONTúlC ONTA AIKAiúlTATON OPON KAI nACI THC AVTúlN EKACTúlN AVTOnPAriAC 6.
H. secundu,m. vere ~xsistentem justissimum terminum .. Et omnibus eorum szngulorum quorumque ipsius H.
E. juxta ve:re exst'stentem justissimum · terminum. Et .omnibus eorum singulorum per-se-ipsam- E.
S. securuium vere exsistentem justissimam definitionem. Et omnibus propriae operationis ipsor'!-m S.
R. secundum vere exsistentem justissimum terminum. Et omnibus ejus quae ipsorum st"ngulorum R.
A. juxta verisst"mam ac justissimam definitionem. Et omnibus quibusque proprii operis A.
F. secundum ipsum terminum revera justissimum. Singulis quoque ut suum quaeque opus agant F.
P. termino qui vere aequissimus est. Et omnibus suae cuique actionis P.
¡e xa.-:-Ct. •ov Óv-rwc; óv...a. OLXct.LÓ'toc-rov 8pov, Ka.t nciaL ri\c; ct.U't"WV ÉxCÍ.O"";Wll ct.Ó'tonpayia.c; p..
L .. termin,o qui vere aequissimus est. Et omnibus suae cuique actionis L.
C. secun,du~ veram .et justissimam praescriptionem. Et omnibus suae cujusque actionis C.
D. suiv~~t 1~ plus exacte etla plus juste loi. . :Ains• est-11 l'auteur de. l'ceuvre p.-opre D.

6 AITIOC úlN · , nANTA rAP 0€1A AIKAIOCVNH TATT€1 KAI OP00€T€1 6.


H. beneactionis causa ens est. Omnia eniTJI divina justitia statuit et terminum pont't, H.
E. actionis causalis ens. Omnia enim divina justitia ordinat et terminat, E.
S. causa exsistens. Omnia enim divina justitia ordinat et terminal, S.
R. per-se-actionis causa ejus. Omnia enim justitia ordinat et terrninat, R.
A. a'!-ctor exsistens. Cuneta enim divinae justitiae legibus. ordirzat atque determinat, A.
F. r;wctpr. exsist~,/-. · .. ··. Omnia enim divina justitia ordine cert~, disponit atque determinat, F.
P. auctor st't.. . , .. . ·Divina enim justitia omnia disponit et determinat, '·'·· . P.
p.. a.L'-:t'Loc; ~v. llcív-ra. •¡ocp T¡ 6Eia. OLxaLoaÚv"'} -rch·m xa.t ópo6eni', ... , P.·
L. auctor sit. Divina. enim justitia omnia disponit et de~erminat, ··. .. , L.
C. auctor sit. Omniá enim divina justitia ordinat et determinat, c.
D. a chacun. Car la divine justice décrete, limite toutes cboses, . ·, .. D.
VINGT-SEPTIEME SECTION ; DIEU EST LA JUSTICE SANS REPROCHE. 435

6. KAI nANTA AnO nANTc.:>N AMHrH KAI ACVM<IlVPTA t\IACc.:>ZOVCA EKACTc.:> nPOCHKONTA 6.
H. et omnia ah omnibus immixta et incommisculata persalvans, unicuique pertinentem H.
E. et omnia ah omnibus clara et inconfusa salvans, unicuique cognata E.
S. et omnia ah omnibus immixta et non-confusa salvat, omnibus exsistentibus S.
R. et omnia ah omnibus immixta et incommassata salvans, quae unicuique R.
A. et omnia ex omnibus mera atque impermixta custodiens, iis quae sunt omnibus A.
F. custodit praeterea singula seorsum a singulis non confusa, singulis denique F.
P. omniaque non confusa ínter se nec permixta custodiens, iis quae sunt omnibus P.
~· xrxi. 1tá.v-rrx cho 1tá.v-rwv ci~~¡'ii xrxi. &<rú~cpup-rrx o~rx<rw~ou<rrx, .a. exá.<r't"C¡> 7tpo<rl\xov..-rx ~·
L. omm'aque non confusa inter se nec permixta custodiens, iis quae sunt omnibus L.
c. omniaque ab omnium mixtione et confusione libera servans, cuique convenientia e.
D. les conserve sans mélange et sans confusion des unes avec les autres, accorde a tous D.

6. nACI TOIC OVCI t\WPEITAI KATA THN EKACTc.:> Tc.:>N ONTc.:>N En!BAMOVCAN ~JAN 6.
H. omnibus exsisten#bus dat secundum unicuique exsistentium contingentem ordinem. H.
E. omnibus exsistentibus donat secundum unicuique exsistentium insitam dignitatem. E.
S. convenientia unicuique donat secundum dignitatem unicuique exsistentium supervenientem. S.
R. convenientia omnibus exsistentibus donat secundum unicuique entium supponentem dignitatem. R.
A. congrua cuique largitur pro singulorum meritis. A.
F. quod cuique convenit largitur pro dignitate. F.
P. quod cuique accommodatum est tribuit pro ea quae unumquodque eorum quae sunt attingit dignitate. P.
~· 7ti<r~· -roí:~ olí<r~ Ott>peí:'..-rx~ xrx-::a -rl}v éxá.<r-rcp -rwv ov-;wv bcttíá.)J,ou<rrxv d.~{rxy. ~·
L. quod cuique accommodatum est tribuit pro ea quae unumquodque eorum quae 'sunt at#ngit dignitate. L.
C. rebus omnibus tribuit prout cujusque congruit dignitati. C.
D. les @tres les dons particuliers que le rang de chacun requiert. D.

6. KAI El TAVTA OP0c.:>C <llAMEN OCOI TA 0EIA t\IAI\Oit\OPOVNTAI t\IKAIOCVNH I\AN0ANOVCIN 6.


H. Et si ista recte dicimus, quanti divinae calumniantur justitiae latet H.
E. Et si haec recte dicimus, quicumque divinae maledicunt justitiae, · eos latet E.
S. Bt· si ista recte dicimus, quicumque improperant divinae justitiae, latet se S.
R. Et si haec recte dicimus, quot divinae conviciantur justitiae, non vident R.
A. Haec vero si recte dt'cuntur, qui divinam justitiam insimulant, dum non advertunt A.
F. Si haec recte dicimus, quicumque divinam justitiam incusant, inscii F.
P. Quae si recte dicimus, omnes qui divinam justitiam reprehendunt, semetipsos P.
P.· Krxt el 't'tXU't'tX ópGw~ cprxp.ev, 8<rot -r1í Geí.q. O~t:x.Ao•.oopouv-rrxt o~xrxto<rÚV'{l, ArxvGá.vou<rtV P.·
L. Quae si recte dicimus, omnes qui divinam justitiam reprehendunt, semetipsos L.
C. Etenim si- haec recte dicimus, ii qui divinam justi#am cavillantur, dum minime advertunt C.
D. Si nous parlons sagement, tous ceux· qui· reprennent· la divine justice ne voient pas qu'ils D.

6. EAVTc.:>N At\IKIAN ENAPrH KATAIJIHCiliZOMENOI ' 't • · .· CllACI rAP OCilii\EIN ENEJNAI TOIC 6.
H. eos evidenti injustitia computantes Dicunt enim debere inesse H.
E. suam injustitiam in ape,rto condemnanÚs. Aiunt enim debere inesse E.
S. sui ipsorum injustitiam manifeste condemnantes. Dicunt enim debere inesse S.
R. sui ipsorum injustitiam manifestam condemnati. Aiunt enim se debere inesse R.
A. suam injustitiam apertissime damnant. Aiunt enim immortalitatem inesse A.
F. suam injustitiam proculdubio da"mnant. Aiunt enim· immortalitatem F.
P. injusti#ae plane condemnare ignorant:.- Aiunt enim in mortalibus inesse P.
p.. hu-rwv &otx{rxv tvrxpyií xrx't't:x.~"tlcpL~Óp.evot. cJ>rx<rt ¡ap ocpeLAEt'Y ÉVEL'Yt:x.L -roL<; p..
L. injustitiae ·plane, ·condemnare ignorant. Aiunt enim in mortalibus inesse L.
C. suam ipsi injustitiam manifesto damnant. Aiunt enim mortalibus debere C.
D. nous ·donnent la preuve de leur injustice évidtmte. lis· prétendent en effet qu·e les 1 mortels D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. 0NHTOIC THN A0ANACIAN KAI TOIC ATEAECI TO TEI\EION KAI 6.


H. mortalibus immortalitatem, et imperfectis perfectionem, etH.
E. mortalibus immortalitatem, et imperfectis perfectum, et E.
S. mortalibus immortalitatem, et imperfectis perfectum, et S.
R. mortalibus immortalitatem, et imperfectis perfectum, et R.
A. debere mortalibus, imperfectisque perfectionem, etA.
F. mortalibus adesse debere, imperfectis perfectionem, rebus F.
P. oportere immortalitatem, in iis quae minime perfecta et absoluta sunt perfectionem, in us· quae P.
p.. 6v1)'toi"c; 't-}¡v &6Ct.vctaictv, xCt.t -roLe; eh eH a~ -ro 'tÉAE~ov, XOf.L P.·
L. oportere immortalitatem, m iis quae minime perfecta et absoluta sunt perfectionem, in iis quae L.
C. inesse immortalitatem, et rebus imperfectis perfectionem, iisque C.
D. devraient etre immortels, les imparfaits parfaits, les etres D.

6. TOIC AVTOKINHTOIC THN ETEPOKINHTON ANArKHN KAI TOIC AMOIC.OTOIC 6.


H. ipsimotis ceterimotam angustiam, et mutabilibus H.
E. per-se-ipsos-motis alteram moventem necessitatem, et mutabilibus E.
S. per-se-mobilibus per aliud mobilem necessitatem, et variabilibus S.
R. per-se-motis ab altero motam necessitatem, et alterabilibus R.
A. iis quae ex se moventur necessitatem qua aliunde moveantur, mutabilibusque A.
F. naturaliter ab alio mobilibus sui ipsorum movendi potentiam, mutabilibus F.
P. /iberos suos appetitus ac motus habent necessitatem qua ab aliis moveantur, in iis quae commutan- P.
p.. 'tOLe; ctt.Í'tox~..,-~'to~c; -:7-,v hepox~v-fl'tOV dváyx-r,v, XOf.L 'tOLe; d).).o~w-roi:"c; p..
L. /iberos suos appetitus ac motus habent necessitatem qua ab aliis moveantur, in iis quae commutan- L.
C. quae se ipsis moventur aliunde motam necessitatem, ac mutabilibus C.
D. libres nécessités par le dehors, les etres mobiles D.

6. THN TAVTOTHTA KAI TA T€1\EIOAVNAMA TOIC AC0ENECIN KAI AIAIA EINAI li.
H. id ipsum esse, et ·perfectevirtutalia imbecillibus ; et sempiterna esse H.
E. immutabilitatem, et perfectepotentia infirmis ; et aeterna esse E.
S. identitatem, et infirmis esse perfecte potentia; et temporalibus esse S.
R. identitatem, et perfectepotentia infirmis ; et sempiterna esse R.
A. identitatem, et infirmis quae perfectae virtutis sunt adesse oportere; ítem sempiterna esse A.
F. identitatem, debilibus vim adultam ; ítem quae temporalia F.
P. tur eumdem statum, m iis quae imbecillia fragiliaque sunt vim perfectam; aeterna esse P.
}J-. 't7¡ V 'rOf.t.hó-r·t¡-rOf., xCt.~ 'ta -:e),e~oóúvCt.p.Ct. -roLe; &a6evÉa~ · xCt.~ a.to~Ct. e~vCt.~ p..
L. tur eumdem statum, m iis quae imbecillia fragiliaque sunt vim perfectam ; aeterna esse L.
C. identitatem, et imbecillibus perficiendi potestatem; ítem ea quae tempo- C.
D. inaltérables, les faibles parfaitement forts, les temporafres D.

li. TA ErXPONA KAI AMETABOI\A TA 4>VCEI KINOVMENA KAI 6.


H. temporalia, et intransitiva natura moventia, et H.
E. temporalia, et intransmutabilia natura mobilia, et E.
S. aeterna, et natura motis esse immutabilia, et S.
R. temporalia, et instransmutabilia esse natura mota, et R.
A. temporalia, et immutabilia quae natura moventur, · temporariasque A.
F. sunt esse sempiterna debere, quae natura moventur penitus immobilia, temporaneas F.
P. quae ad tempus durant, immutabilia et immobilia ea quae natura moventur, aeternas esse. P.
P.· -ra syzpovCt., XOf.t dp.E'tCÍÓOAOf. -::a cpúae~ xwoúp.evct, J(Of.L P.·

L. quae ad tempus durant, immutabilia et immobilia ea quae natura moventur, aeternas esse L.
C. ranea sunt esse perpetua, et immutabilia quae a natura moventur, et temporaneas C.
D. sans aucune fin, les instables par nature inaltérables, les plaisirs D.
VINGT-SEPTIEME SECTION DIEU EST LA JUSTICE SANS REPROCHE. 437
6. TAC €niKAIPOVC Hi10NAC AIWNIAC KAI 01\WC TA AMWN A/\1\0IC €niAIAOACI 6.
H. temporales voluntates aeternas ; et prorsus omnia omnibus porrexerunt. . H.
E. temporales delicias aeternas ; et omnino quae sunt aliorum aliis porrigunt. E.
S. temporales delectationes esse aeternas; et totaliter ea quae sunt aliorum aliis attribuunt. S.
R. temporales delectationes sempiternas ; et totaliter quae aliorum aliis attribuunt. R.
A. voluptates oportere esse aeternas ; et omnino quae aliorum sunt aliis reddunt. A.
F. voluptates aeternas ; et omnino attribuunt aliis quae sunt aliorum. F.
P. voluptates quae ad tempus durant ; omninoque alia aliis tribuunt. P.
p.. 't'at;; e-::~xoc{pout;; l¡oovac; oclwv{occ; · xoct o),wc; -r&. ~1./,wv ;n.o~c; d'lto?hoóoca~. P.·
L. voluptates quae ad tempus durant ; omninoque alia aliis tribuunt. L.
C. voluptates aeternum perdurare; atque universe illa quae aliorum aliis attribuunt. c.
D. passagers constants ; oui, ils veulent pour les uns les qualités des autres. D.

6. A€0N €1A€NAI THN 0€1AN AIKAIOCVNHN EN TOVTW ONTWC OVCAN 6.


H. Oportet scire divinam justitiam in hoc vere exsistentem H.
E. Oportet scire divinam justitiam in hoc vere exsistentem E.
S. Oportet autem videre divinam justitiam in hoc S.
R. Oportet scire divinam justitiam in hoc vere exsistentem R.
A. Verum in· hoc operae pretium est cognoscere divinam justitiam A.
F. Cum alioqui considerandum st't divz'nam justitiam ex hoc maxime F.
P. Cum hoc intelligere deberent divinam justitiam hoc ipso P.
p.. ~Éov elUwn -:·r¡v Qd<Xv o~xoc~oaúv·r1 v lv "i:OÚ't'<r ó'v-rwc; ouaocv p..
L. Cum hoc intelligere deberent divinam justitiam hoc ipso L.
C. Sed sciendum est divinam justitiam hoc ipso revera C.
D. lis ont besoin d'apprendre que la justice divine est réellement D.

6. AI\H0H AIKAIOCVNHN OTI nACIN AnONEM€1 TA OIK€1A KATA THN €KACTOV TWN ONTWN 6.
H. veram justitiam quía omnibus assignat propria seiundum uniuscujusque exsistentium H.
E. veram justitiam quia omnibus retribuit propria secundum uniuscujusque · exsistentium E.
S. veram justitiam et quía omnibus attribuit propria. secundum. uniuscujusque exsz'stentium S.
R. veram justitiam quia omnibus distribuit propria secundum unicuique entium R.
A. veram esse justitiam quod omnibus quae sua sunt tribuit pro singulorum A.
F. veram esse justitiam quod omnibus quae sua sunt pro dignitate cujusque P.
P. veram esse justitiam quod sua omnibus et accommodata tribuit pro cujusque P.
p.. ci);'IQlí O~XIlLOO'Ú'Y7\V O't~ TI<i<r~V cXTCOVÉp.E~ -r&. O~XELIX. Xll't'cl 't''f¡V EX~O''t'OU 'tWV OV't'(J)V P.·
L. veram esse justitiam quod sua omnibus et accommodata tribuit pro cujusque L.
C. veram esse justitiam .-..... , ·quod· omnibus quae sua sunt tribuat pro merito C.
D. une vraie justice , ··en ce qu'Elle donne a cbaque @tre ce que veut D"

6. A:::IAN KAI €KACTOV ci»VCIN €ni THC OIK€1AC AIACWZ€1 TA.:::€WC KAI AVNAM€WC 6.
H. dignitatem, et uniuscujusque naturam in propria persalvat dignitate et virtute. H.
E. dignitatem, et uniuscujusque naturam in propria salvat ordinatione et virtute. E.
S. dignitatem, et uniuscujusque naturam in proprio salvat ordine et virtute. S.
R. dignitatem, et uniuscujusque naturam in proprio salvat ordine et virtute. R.
A. merito, et cujusque. naturam in suo ordine servat atque vz'rtute; A.
F. tribuit, singulorumque naturam in ordine proprio suaque facultate conservat~ . · .·. n~' , P.
P. dignitate, ac uniuscujusque naturam in suo ordine vique conservat.• . '' P.
p.. i~i:Xv, x<Xt ..T¡v EX~O"t'OU cpÚO'LV E'ltt ri¡c; oixeicxc;·. O~IX.O'Wt;;EL "';;X~EWt;; xoct ouv~p.ewt;;. ' • ; :•. p..
L. dignitate, ac uniuscujusque naturam in suo ordine vique conservat. .. •:,.,Ú~'i·~ L.
C. singulorum, atque naturam cujusque in ordine proprio potentiaque custodiat.,·. • · ,..,. C.
D. son état, en ce qu'Elle conserve a cbaque nature 1a p1ace et la puissance voulues. D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. AM ElnOI AN TIC OVK ECTI AIKAIOCVNHC ANAPAC OCIOVC EN ABOH0HTOIC vno TWN q¡AVAWN ó.
H. Sed dicit quiscumque· : non est justitiae viros sanctas inauxiliatos et a pravis H.
E. Si quis dixerit : non est fustitiae forsan agentes sanctas inter non-adjutos a deludentibus E.
S. Si dicat aliquis : non est justitiae homines sanctas dimittere non-adjutos a pravis S.
R. Sed dicat utique quis : non est justitiae viros sanctas dimitiere inadjutos a pravis R.
A. At dixerit quispiam non esse justitiae quod viri sancti sine adjutorio dimittantur a pessi- A.
F. At vero dixerz't quispiam non esse justitiae permitiere viros sanctas ab improbis sz"ne praesidio F.
P. Sed dicet aliquis non esse justitiae et aequitatis pati sanctas viras sine auxilio a malis P.
P.· 'AA.A" E~'ltO~ rJ.v 'tLt; oux Eri'tL o~x~~ocrÚ'i'r¡<; avopct.t; ócrlou.; E~V &fío·r,6·t\-:ou.; U1t0 'tWV tpct.ÚAW'I P.·
L. Sed dicet aliquis non esse justitiae et aequitatis pati sanctas viras sine auxilio a malis L.
C. At dixerit aliquis : non est justitiae permitiere viras sanctas auxilio destitutos a pessimis C.
D. Mais, dira quelqu'un, il n'est pas juste de laisser des hommes saints sans défense, quand D.

15. EKTPVXOMENOVC nPOC ON PHTEON WC €1 MEN ArAnWCIN OVC q,HC OCIOVC 6.


H. esse ajjlictos. Ad quod dicendum : si diligunt quidem quos dicis sanctas H.
E. extorquendos. Ad quem dicendum sic: si quidem dili'gunt quos dt'cis sanctas E.
S. cruciatas. Ad quod dicendum quia si illi quos dicis sanctas dih'gunt S.
R. cruciatas. Ad quod dicendum quod si quidem diligunt quos ais sanctas R.
A. mis conteri. Ei dicendum quod si quidem terrena quae carnalibus A.
F. conteri. Huic igitur respondendum est : eos qui appellantur sancti, F.
P. ajjligi. Cui respondendum : si ii quos sanctas appellas P.
p.. éx-tpuxop.Évouo;. IIpot; ov p·r¡-tio'l w¡; e•. p.h d.y::x:r.wcrw oÜ¡; cp-T,¡; óalou¡; p..
L. ajjligi. Cuí respondendum : si ii quos sanctas appellas L.
C. quibusque conculcari. Cuí respondendum quod si quidem illi quos appellas sanctas C.
D. les méchants les persécutent. Et voici Ja réponse. Si ceux que tu dis saints affec- D.

ó. TA Enl rHC vno TWN nPOCVAWN ZHAOVMENA TOV 0EIOV nANTWC fl.
H. quae in terra sunt a compilatoribus aemulata, a divina omnino H.
E. in terra a materialibus zelando, divino penitus E.
S. quidem ea quae super terram, ab inhaerentibus máteriae zelata, a divino omnino S.
R. quae in terra a materialibus, a Dei omnino R.
A. in studio sunt diligunt hi quos sanctas appellas, divino amare A.
F. si terrena diligunt quibus homines terreni student, a divino amare F. .,
P. cara habent ea quae in terra sunt, quibus terreni homines student, illos plane amisisse P.
p.. -t&. é11:t ¡1í.; Ú1to -twv 1tpoavA.wv ~l)Aoúp.evct., -=oü 6eiou 1tiÍ.V'tW<; p..
L. cara habent ea quae in terra sunt, quibus terreni homines student, illos plane amisisse L.
C. terrena diligunt quae ab amatoribus rerum materialim ambiuntur, veZ hoc ipso jam a divino C.
D. tionnent les biens d'ici-bas autant que les hommes terre a terre, ils ont vraiment perdu D.

6. EKnEnTWKACIN EPWTOC KAI OVK OlA onwc OCIOI Kt\HE>EIEN AAIKOVNTEC 6.


H. discesserunt cupiditate, et nescio quomodo sancti vocabuntur iniquantes H.
E. ceciderunt amare, et nescio quomodo sancti vocarentur injuste agentes E.
S. ceciderunt amore, et non novi quomodo sancti vocentur injuriam facientes S.
R. exciderunt amare, et non novi qualiter sancti vocentur utique injustifi- R.
A. prorsus exciderunt, et nescio qua pacto sancti appellari possint qui A.
F. penitus excidisse, nescio· equidem quo pacto •sancti appellari debeant qui F.
P. divinum amorem, ac nescio qui sancti appellentur ii qui injuriam P.
p.. ÉX1tE1t'tWXct.crW spw"o¡;, xct.t oux olo' 01tW<; ocno~ xJ.·r.6e~ev &v tio~xoÜvn<; fA-·
L. divinum amorem, ac nescio qui sancti appellentur ii qui injuriam L.
C. amare penitus exciderunt, neque sane intelligo quanam ratione sanctz' dici possint qui C.
D. l'amour de Dieu : je ne sais comment on peut dire saints ceux qui blessent D.
VINGT-SEPTIEME SECTION DIEU EST LA JUSTICE SANS REPROCHE. 439

6. TA ONT(A)C EPACTA KAI 9€1A TOIC AZHfi(A)TOIC KAI ANEPACTOIC 6.


H. vere placita et divina ab aemulatoribus et non-concupiscentibus H.
E. vere amabilia et divina non-zelantibus et non-amantibus E.
S. vere amabilibus et divinis propter inzelabilia et inamabilia S.
R. cantes vere amabilia et divina non-zelabilibus et non-amabilibus R.
A. amabilia veraciter ac divina injuriis afficiunt dum ea quae neque amari neque haberi in studio A.
F. revera amabilia divinaque injuriis afficiunt quatenus his illa quae neque amanda sunt F.
P. faciunt iis quae vere amanda sunt atque divinis rebus dum illa iis quae studio esse non debent P.
fl-· •:7. onw~ Ef<xa-:21. x7.t Ge~ot -:o~~ ci(11 Aw-ro~~ xott &vepticr-ro~~ [1-.
L. faciunt iis quae vere amanda sunt atque divinis rebus dum illa iis quae studio esse non debent L.
C. res vere amandas et divinas contumeliis afficiunt dum eas rebus fugiendis et abominandis C.
D. les choses de Dieu, les seules aimables, en laissant des objets indignes de leur désir D.

6. Vn AVT(A)N OVK EVAr(A)C nAPEVt.OKIMOVMENA El t.€ T(A)N ONT(A)C 6.


H. ipsa non beneducte reprobata. Si autem vere exsistentium H.
E. ab ipsis non sancte approbata. Si autem vere exsistentia E.
S. ab eisdem non religiose reprobatis. Si autem vere exsistentia S.
R. ab ipsis non religiose subapprobata. Si autem vere entia R.
A. merentur minus plane honeste congerunt minusque reprobant. Sin autem quae vere sunt A.
F. neque digna studio indigne comparant. Sin autem quae vere sunt F.
P. neque amari ab ipsis non honeste obscurantur. Sin ea quae revera sunt P.
fl.. {m' ottJ-:wv OÚX EÚot")'W~ 1tilf€UbOX~[J-OÚ[J-EVot. El ós -rwv ov-rw~t ¡1..
L. neque amari ab ipsis non sancte postponantur. Sin ea quae revera sunt L.
C. quas nefarie insectantur minime praeferunt. · Sin autem ea quae vere sunt C.
D. et affection avoir indécemment plus de prix a leurs yeux. Si, au contraire, ils veulent D.

6. ONT(A)N EPOVCIN €Vct>PENEC9AI XPH TOVC TIN(A)N Ect>IEMENOVC HNIKA T(A)N Ect>ET(A)N TVrXANOVCIN 6.
H. amatores dicuntur, laetari oportet eorum appetentes cum desideratum consequuntur ; H.
E. arñant, laetari oportet horum appetitores quando appetita assequuntur ; E.
S. amant, laetari convenit quaedam desiderantes q14ando desiderabilia consequuntur ; S.
R. amant, laetari oportet quaedam appetentes quando desiderabilibus potiuntur ; R.
A. amant, laetari convenit eos qui aliqua cupiunt quando fruuntur optatis ; A.
F. amant, gratulari oportet eos qui aliqua cupiunt quando potiuntur optatis ; F.
P. amant, laetari debent ii qui aliqua expetunt cum ea quae cupiebant assequuntur ; P.
¡1... o\mtlV Épwcr~, eúq¡pilt'IEcrGot~ x.p7, 't"OU<; nvwv É'f~E[J-ÉVOU~ Y¡Vixrt. 't"W'I éq¡e:-rwv -ruyzrí.voucr~v· fl-·
L. amant, laetari debent ii qui aliqua expetunt cum ea quae cupiebant assequuntur ; L.
C. amarent, gauderent utique quod voti compotes fieri possint ; c.
D. les vraies réalités, la loi est que ceux qui désirent un bien soient enchantés de le tenir ; D..

6. TAIC ArrEIIIKAIC APETAIC OTAN (¡)( t.VNATON 6.


H. . . . angelicis virtutibus, quando ( sicut possibile est) H.
E. . . . angelicis virtutibus, cum ( ut possibile est) E.
S. aut numquid tune magis appropinquant angelicis virtutibus, quando ( sicut est possibile) S.
R. aut nonne tune magis approx.imant angelicis virtutibus, quando ( ut possibile) R.
A. an vero non tune magis angelicis propinquant virtutibus, cum divinorum desiderio A.
F. nonne tune magis virtutibus propinquant angelicis, quando divinorum desiderio F.
P. an non propius accedunt ad angelicas virtutes tum, cum (pro virili parte) divinarum P.
fl-· 1~ oúx_t -;Ó";"E [J-IZA}ov 7tJ,"Ijcr~rí.~oucr~ ";"!l.~~ ciyye:A~xoti"~ .Xpe-rot~¡;. fJ-rotv W~ bUVIZ't"OV [1- •
L. an non propius accedunt ad angelicas virtutes tum, cum (pro virili parte) divinarum L.
C. numquid tune magis ad angelicas virtutes accedunt, cum rerum divinarum studio e.
D. or, ne sont-ils pas plus pres des perfections des anges, quand, selon leur possible, D.
' ' ' ' '

:::.~:.:''.:"-":"::::!."::======-"!:'!':_~":-.":..'- :.:~:-~ ~ "":: . • - '. ~-:-.:-_-:;_- ~.-=.=::;.::::.~-- ' - --

440 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. €cll€CI Tt.lN 0€1t.lN ANAXt.lPOVCIN THC Tt.lN V/\IKt.lN nPOCnA0€1AC €NrVMNAZOM€NOI 6.


H. desiderio divinorum abeunt de materialium amare immoderato, evectiH.
E. desiderio divinorum redeunt maten."alium perpessione, exercitati E.
S. desiderio divinorum recedunt a materialium passibili affectione, luctantes S.
R. desiderio divinorum recedunt a materialium perpessione, exercitati R.
A. (pro viribus) ab omni carnalium affectione discedunt, atqu¡¡ ad hoc viriliter A.
F. (pro viribus) ab omni terrenorum affectione discedunt, jam vero ad hoc F.
P. rerum cupiditate ducti a terrenorum bonorum studio secedunt, atque ad hoc P.
p.. ÉcpÉae~ 't"W'I Qe¿wv iva.xwpwaL 't"T1 ~ -rwv úi,Lxwv 7i:pOa7i:~Qd(l<;, É¡yup.v:x~ÓfJ-E'IOL fJ-·
L. rerum cupiditate ducti a terrenorum bonorum studio secedunt, atque ad hoc L.
C. ( quantum possunt) a materialium affectione recedunt, et ad hoc C.
D. l'amour des choses divines les éloigne du désir du terrestre, et quand ils s'exercent D.

6. nPOC TOVTO /\IAN ANt.PIKt.lC Vn€P TOV KMOV nEPICTACIN 6.


H. ad illum valde viriliter, pro boni circumstationibus ? H.
E. ad hoc valde viriliter, pro bono instant ? E.
S. ad hoc valde viriliter, in adversitatibus pro bono ? S.
R. ad hoc valde viriliter, in his quae pro . . . determinationibus ? R.
A. multum exercentur, dum pressuras casusque varios honesti gratia tolerant ? A.
F. admodum viriliter exercentur, dum angustias honesti gratia tolerant ? F.
P. fortiter exercentur, in iis periculis et malis quae honesti causa perferunt ? P.
p.. 1tpo.; 't"OU't"o l..la.v &.vopLxw.;, év 't"a.L'.; Ú7i:sp -;ou xa.l..ou 1tepLa't"ciaeaLv ; P.·
L. fortiter exercentur, in iis periculis et malis quae honesti causa perferunt ? L.
C. viriliter exercentur periculis quae honesti ·causa subeunt ? c.
D. en ce sens avec un grand courage au milieu des adversités endurées pour le bien ? D.

6. t.lCT€ MH0€C €1n€1N OTI TOVTO MAMON €CTI THC 0€1AC t.IKAIOCVNHC lt.ION 6.
H. /taque vere est dicere quia istud magis est divinae justitiae proprium, H.
E. !taque verum est dicere quia hoc magis est divinae justitiae proprium, E.
S. Quare verum est dicere quia hoc divinae justitiae magis est proprium, S.
R. Qualiter verum dicere quia hoc magis est divinae justitiae proprium, R.
A. /taque, ut verum dixerim, hoc magis est divinae justitiae proprium, A.
F. Quamobrem hoc dictu verius : hoc potius esse divinae justitiae proprium, F.
P. /taque hoc vere dici potest: potius esse divinae justitiae proprium, P.
p.. "Qan &.l.."f\Ge.; eln:e~v, O'C~ -roÜ'to p.a.AAóv €a't'L -;~.; 9eiac; 0Lxo:t.oaÚvl}c; tOt.ov, P.·
L. /taque hoc vere dici potest: potius esse divinae justitiae proprium, L.
C. /taque hoc vere dici. potest : divinae justitiae magis congruere, c.
D. 11 est done vrai de dire que la justice de Dieu joue proprement son r61e D.

6. TO MH 0€/\EIN KAI AnOMV€1N Tt.lN APICTt.lN THN APP€NOTHTA TAIC Tt.lN V/\1- 6.
H. non velle dimitiere egregiorum virilitatem materialium H.
E. nolle perdere potenter agentium jortitudinem materialium E.
S. non mollire et destruere optimorum animositatem materialium S.
R. non allicere et perdere optimorum virilitatem materialium R.
A. nequaquam emollire atque enervare optimorum quorumcumque masculum sensum largitione A.
F. nequaquam mulcere atque enervare virilem optimorum quorumque animum largitionibus F.
P. non demulcere et dissolvere virilem optimi cujusque animum terrenorum bono- P.
P.· -ro p."h Gél..ym xa.t ci1toi..Aúew 't"WV clflla't"wv -r-}¡v d.ppevÓ'r"f\-ra. 't"CXL<; 't"WV ÚAL· p..
L. non demulcere et dissolvere virilem optimi cujusque animum terrenorum bono- L.
C. ut numquam patiatur proborum virorum virile robur enervari atque emolliri rerum materia- C.
D. quand Elle. n'amollit pas, quand Elle ne détruit pas la vigueur des meilleurs par l'octroi D.
VINGT-HUITIEME SECTION : DIEU EST SALUT ET RÉDEMPTION. 441

6. KúlN 4eCeCIN MH4e el TIC emxeJPOIH TOVTO nOielN eN ABOH6HTOVC 6.


H. ligationibus ; neque, si quis inchoat hoc tentabit facere, inauxiliatos, H.
E. vincu/is; numquid vero, si quis conatus fuerit hoc facere, ínter non-adjuvantes, E.
S. donationibus ; neque, si aliquis conetur hoc facere, dimitiere non-adjutos, S.
R. donationibus ; neque, si quz"s conetur hoc facere, permitiere inadjutos, R.
A. carnalium ; neque, si quis id conetur agere, eos sine adjutorio /inquere, A.
F. terrenorum ; neque, si quis id tentet efficere, eos absque auxilio linquere, F.
P. rum largitionibus ; nec, si quis hoc facere conetur, auxilio praesidioque desertas esse sinere, P.
fA· xwv OLao6~Ea-L • fl-'1\0E, ei' ·n.; émzeLpol·fl TOUTO 1tOLELv, éiv d.Óo'"I\O·~Tou¡;, t'-·
L. rum /argitionibus ~· nec, si quis hoc facere conetur, auxilio praesidioque desertas esse sinere, L.
C. lium largitionibus; quin potius, si quis id tentaverit, dt"vinis auxiliis suffultos, c.
D. du terrestre, quand Elle se porte a leur secours, des qu'on cherche a tes amolllr, D.

6. AM eNJ4PVeJN AVTOVC eN TH KMH KAI AMeJAHKTúl CTACeJ KAI AnONeMeJN AVTOIC TOIOVTOIC 6.
H. sed stabilire eos in bona et insimulata statione, et assignare eos tales H.
E. collocare eos in bona et irreprehensibili statione, et retribuere his talibus exsistentibus E.
S. sed collocare ipsos in pulchra et inftexibili statione, et attribuere ipsis talibus S.
R. sed firmare ipsos in bona et serena statione, et distribuere ipsis talibus R.
A. sed illos z"n praeclaro inftexibilique statu solidare, eisque cum sint hujusmodi A.
F. sed illos in statu potius honesto et injlexibili solidare, eisque cum sint tales F.
P. sed confirmare eos in praeclaro immutabilique statu, eisque qui ejusmodi sint P.
t'-· 7.A.A' ÉVLOpÚELV atkou.; E'l ... ~ xa),~ x~t dfAELAtX't"'fl a-..-lia-sr., xzt dnoVÉfAELV auToi.; "tOLOÚ"toLc; t'-·
L. sed confirmare eos in praeclaro immutabilique statu, eisque qui ejusmodi sint L.
C. in praeclaro illo et inconcusso statu solidare, nec non perseverantes C.
D. quand Elle les affermit dans leur condition belle et stabte, quand Elle accorde a de telles gens D.

6. OVCIN TA KAEIAN AVTH rOVN H eeJA 4IKAIOCV!IJH KAI CúlTHPIA 6.


H. entes secundum dignitatem. Ipsa ergo divina justitia et salus H.
E. quae secundum dignitatem sunt. Haec igitur divina justitia et salus E.
S. exsistentibus secundum dignitatem. Ipsa igitur divina justitia et salvatio S.
R. exsistentibus quae secundum dignitatem. Ipsa igitur divina justitia et salus R.
A. secundum merita reddere. Haec denique divina justitia salus quoque A.
F. secundum merita reddere. Haec igitur divina justitia salus quoque F.
P. tribuere pro dignitate. Haec etiam divina justitia ut P.
T ' ' ,,.,
f'-· OUa'L Ta Xa"L" a.;L~V. Au't'"l\ youv 1¡ Oela oLxaLoa"Úv'"l\ xcx.t a-w-;'1\pia t'-·
L. tribuere pro dignitate. Haec etiam divina justitia ut L.
C. pro meritis remunerari. Haec etiam divina justitia tamquam C.
D. le trésor mérité. Par suite, la divine justice est encore célébrée comme D.

6. TúlN 01\úlN VMNeJTAI THN 141AN EKACTOV KAI KA6APAN AnO TúlN AMúlN OVCIAN 6.
H. omnium hymnizatur, propriam unicuique et puram ab aliis substantiam H.
E. omnium laudatur, propriam uniuscujusque et puram ab aliis essentiam E.
S. totorum laudatur, propriam uniuscujusque et mundam ab aliis substantiam S.
R. universorum laudatur, propriam uniuscujusque et puram ab aliis substantiam R.
A. omnium praedicatur, propriam cujusque et sinceram ab aliis substantiam A.
F. omnium praedicatur, propriam cujusque segregatamque ab alienis essentiam F.
P. omnium salus laudatur, quod suam cujusque et ab aliis · solutam ac liberam essentiam P.
fA· -cwv llAwv ÓfAVELTaL, "t"~V lolav éxáa"TOU xat xcx.Oap&v d1to 'CWV IIAA.wv oua-lav t'-·
L. omnium salus laudatur, quod suam cujusque et ab aliz"s solutam ac liberam essentiam L.
C. omnium salus celebratur, quod propriam cujusque rei puram ab aliis essentiam C.
D. le Salut de tous, paree que la nature et la place attribuées a chacun se conservent D.
442 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. KAI TA:::IN AnOCCa>ZOVCA KAI rtJVI\ATTOVCA KAI Ca>TIA KA0APCa>C OVCA THC EN TOIC 6.
H. et ordinem persalvans et custodiens, et quid munde exsistens in H.
E. et ordinem salvans et custodiens, et foetida purgans in ·E.
S. et ordinem salvans et custodiens, et causa munde exsistens in S.
R. et ordinem salvans et custodiens, et causa pure exsistens ejus quae in R.
A. et ordinem servans atque custodiens, causaque pure exsistens A.
F. et ordinem servans atque custodiens, causaque pure exsistens ut actionem F.
P. atque ordinem conservet atque tueatur, causaque sit P.
r· XCÚ 't"ci~W OC'11:011W~OUO'(l. XaL tpuAci":'t"OUO'CX, XCX.L (l.~":LCX. xx&a.p~~ ouaa rij~ ÉV 'tO~¡; fl-·
L. atque ordinem conservet atque tueatur, causaque sit L.
C. ordinemque conservet ac tueatur, nec non vera causa sít ut actíonem quaeque C.
D. et se gardent sans aucun compromis, grice a Elle, qui est pour tous la cause tres pure D.

6. 0/\0IC IAIOnPAriAC El A€ TIC THN CCa>THPIAN VMNOIH KAI Ca>C EK TCa>N XEIPONCa>N 6.
H. omnibus propriae actionis. Si autem quis salutem hymnizaverit, sicut de pejoribus H.
E. omnibus propriae actionis. Si qut's autem salutem laudaverit, et sic ex malis omnibus E.
S. totis propriae operatíonis. Si autem aliquis salvationem laudet, et sicut ex prioribus S.
R. univer.sis propriae actionis. Si autem quis salutem laudet, et ut ex deterioribus R.
A. propriae in quibusque actionis. Si quis vera salutem laudet, ut etiam ne a deterioribus A.
F. propriam qualibet persequantur. Si quis praeterea salutem laudet, quatenus a deterioribus F.
P. suae cujusque rei actionis. Si quis vera salutem etiam laudet, quod omnia a deterioribus P.
fJ-. .o'Ao~~ lo~or.:pa.yicx~. El Oé 't"~¡; 't"l¡v awn¡p{a.v úp.voh'¡, xa.t w¡; éx 't"WV )(.E~póvwv r·
L. suae cujusque reí actionis. Si quis vera salutem etiam laudet, quod omnia a deterioribus L.
C. suam unz'versa prosequantur. Si quz's vera salutem laudet, quatenus a rebus deterioribus C.
D. de leur activité spéciale. Si quelqu'un célebre ce Salut, comme préservant de tout D.

6. TAC 01\AC Ca>C "fiKTOVCAN ANAPnAZOVCAN nANTCa>C nov KAI TOVTON VMINTON VMNCa>AON 15.
H. tatas velut parientem rapientem omnino ibi, et ipsum hymnidicum H.
E. omnes velut partun'entem eripz"entem omnino ibz', et hunc laudabilem laudatorem E.
S. tata salvatorie abripz"entem omnino alicubi, et hunc nos laudatorem S.
R. universa salvatorie eripientem omnino alicubi, et hunc nos hymnicinum R.
A. quidem abstineat cuneta salvando rapientem, et hunc ipsi laudatorem A.
F. singula eripit conservando, hunc ipsi laudatorem F.
P. conservando liberet et eripiat, hunc etiam nos laudatorem P.
~· 't'& IJA.oc a-wa-rr.xbi~ &vocp7tCÍ~ouacxv ncxvTW~ 7tOU, x(l.t "mi"t"ov t 1fJ-eL¡; 't"ov ÚfJ-vc¡>Oov fl-·
L. conservando liberet et eripiat, hunc etiam nos laudatorem L.
C. cuneta salubn'ter defendit, hunc nos tamquam C.
D. dommage · tout @tre avec complet succes, · ·, nous accueillerons cette louange comme D.

6. THC nANTOAAnHC CCa>THPIAC AnOAE:::Ca>M€0A . KAI TAVTHN A€ KAI nPCa>THN CCa>THPIAN 6.


H. omnigenae salutis recipiamus. Et ipsam autem et primam salutem H.
E. largissimae salutis recipiemus. Et hanc autem etiam primam salutem E.
S. largissimae recipiemus salvationis. Et hanc primam salvationem S.
R. omnimodae salutis suscipiemus. Et hanc autem et primam salutem R.
A. profusissimae salutis perlibenter admittemus. Et hanc sane primam universorum salutem A.
F. universae salutis libenter recipz"emus. · Jam vera et hanc primam omnium salutem F.
P. multiplicis variaeque salutis probabimus. Petemusque .ut hanc et primam P.
fl-· 't"lí~ r.:av't'00a.'lt'ÍÍ¡; O'W't"T'¡pia.~ OC1t00e~Ó¡J-e9a.. Kal. 't"ct.Ún¡v o€ xa.t 1tpwn¡v O'W't"T'¡pta.v fl-·
L. multiplicis variaeque salutis probabimus. Petemusque ut hanc et ·primam L.
C. omnigenae salutis laudatorem admittemus~ Petemusque ut illam primam C
D. la reconnaissance du salut de toutes cboses. Nous prierons l'auteur de cette louange de voir D.
VINGT-HUITIEME SECTION : DIEU EST SALUT ET RÉDEMPTION. 443
ó. TúlN 01\úlN A:::lúlCOMEN AVTON OPIZECE>Al THN nANTA Ecl> EAVTúlN AMETABfo.HTA ó.
H. omnium dignam ducimus terminari, et omnia a se ipsis intranslata H.
E. omnium dt'gnum judicabimus eum definire, omnia in se ipsis intransmutabilia E.
S. totorum rogabimus ipsum definire, qui omnia in se ipsis intransmutabilia S.
R. universorum dignificabimus ipsum definire, omnia in se ipsis intransmutabilia R.
A. ipsum definire cupiemus, quae omnia in se ipsis immutabilia A.
F. ipsum definiturum existimamus, quae omnia in se ipsis immutabilia F.
P. omm'um salutem statuat, eam quae ita omnia tuetur ut nec in se mutentur P.
p.. 't'Wv 5),wv &~u~a-op.ev ::~.thov óp[~ecrex~, -rl)v nocv-ra: icp' Éa.u-rwv &p.e't'oc()),"'l-:;a f'-·
L. omnium salutem statuat, eam quae ita omnia tuetur ut nec in se mutentur L.
C. omnium salutem statuat, quae omnia st'c immutata C.
D. dans ce satut principal de toutes choses ce qui défend les @tres contre la variation, o.

ó. KAI ACTACIACTA KAI APPEnH nPOC TA XEIPúl AIACúlZOVCAN KAI nANTA ci>POVPOVCAN 6.
H. et ininstabilia et indeclinabilia ad deteriora persalvantem, et omnia custodientem H.
E. et stabilia et infiexibilia ad subjecta salvantem, et omnia custodientem non- E.
S. et non-pugnantia et fortia contra pejora salvat, et omnia custodit non- S.
R. et impugnabilz'a et t'nfiexibilia ad deteriora salvantem, et omnia custodientem R.
A. neque dissidentia et nusquam defiectentia ad deteriora praeservet, custodiatque omnia A.
F. neque dissidentia et nusquam ad deterius defiectentia servet, custodiatque omnia F.
P. nec secum discordent nec in deterius pejusque vertantur, et omnia sine t'nimicitiis P.
p.. xa.l. &a--;;a.a-~ocona. xa.i. ocppm7i np6c; 't'IZ zeipw o~::~.crwsoucra.v, x::~.i. nOC'J't::l. 'fpoupoücr::~.v p..
L. nec secum discordent nec in deterius pejusque vertantur, et omnia sine inimicitiis L.
e~ et inconcussa servat ut in deterius numquam vergant, et inexpugnata C.
D. la discorde, le glissement vers la déchéance, tes conserve sans lutte D.

6. AMAXA KAI AnOAEMHTA TOIC EAVTúlN EKACTA 1\0rOIC AIAKOCMOVMENA KAI nACAN 6.
H. inrixata et impugnata eorum et singula quaeque sermonibus perornata, et omnem H.
E. pugnantia et non-bellantia suisque singula quaeque rationibus disposita, et omnem E.
S. pugnantia et non-bellantia singula sui ipsorum rationibus ornata, et omnem S.
R. sine pugna et sine bello sui ipsorum singula ratiom'bus adornata, et omnem R.
A. sine pugna et bello singula suis rationibus ordinibusque distincta, et inaequalitatem A.
F. procul a pugna et bello singula suis distincta rationibus exornata, omnemque quoque in- F.
P. et bello custodiat suis cuique rationibus descripta, omnemque P.
P.· xp.a.za. xa.t OC'ltOAÉp.1j-r::l. -ro~c; Éot:J'tWV EXIXO''t::l. 'Aóyo~c; O~IXXOO'fl-OÚp.evx, x::~.i. naO' lXV fl-.
L. et bello custodiat suis cuique rationibus descripta, omnemque L.
C. invictaque custodit suis quaeque ratt'onibus distincta, omnem C.
D. et sans guerre, orne chacun de sa propre forme, garde chacun D.

ti. ANICOTHTA KAI AMOTPIOnPAriAN €K TúlN 01\úlN e:::OPIZOVCAN KAI TAC ANMOriAC ti.
H. inaequalitatem et alienam actionem ex omnibus exsiliantem, et analogías H.
E. inaequalitatem et extraneam actionem ex omnibus exterminantem, et corrationalitates E.
S. inaequalitatem et alienam operationem ex totis exterminat, et proportiones S.
R. inaequalitatem et alienam actionem ex universis exterminantem, et analogías R.
A. omnem et alienam actionem ex omnibus eliminet, et cujusque A.
F. aequalitatem et actionem se circa aliena versantem ex cunctis eHminet, proportionesque cujusque F.
P. inaequalitatem et alienam actionem ex omnium finibus exterminat, et suum cujusque P.
f'-· d.v~O'Ó't1j't!X x::~.i. ocAAo-rp~onp(Xyr:a.v éx -rwv OAWV eEop(soucra.v, X!Xt -rae; lfviXAO"¡"LIX<; fl-·
L. inaequalitatem et alienam actionem ex omnium finibus exterminat, et suum cujusque L.
C. inaequalitatem et alienam actionem ah universis eliminans, atque cujuslibet C.
D. de toute diminution, de toute reuvre étrangere, et fixe a chacun D.
444 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. EKACTOV CVNICTANOVCAN MOriAC EKTA METAnTWTOVC EIC TA ENANTIA KAI AMETAXWPHTOVC 6.


H. uniuscujusque constituentem irrationabilitates non incasuales adversaria non incongregativa. H.
E. uniuscujusque constituentem irrationalitates extra cadentes in contraria et non-transgredientes. E.
S. uniuscujusque constituit non valentes cadere ad contraria nec transire. S.
R. uniuscujusque constituentem irrationalitates non transcidentes in contraria et non-transeuntes. R.
A. proportiones ad id confirme/ ut in diversa cadere aut commigrare nequaquam possint. A.
F. ita confirme/ ut in contraria neque ruant neque pertranseant. F.
P. modum ita constituat ut in contraria neque mutari possint neque transferri. P.
f'-. ÉXcXO''t'OU O'U'I~O''t'cXVOUa':X'I ri.p.s-.a'lt't'W'rOU<; st<; 't'tZ EVCX.V't'icx. xcx.t a¡;.s't'axwp-l¡'t'OU<;. P.·
L. modum ita constituat ut in contraria neque mutari possint neque transferri. L.
e. proportiones ita confirmans ut in contrarium neque mutari possint neque transferri. c.
D. ses rapports pour que nul ne s'en vienne au rang et lieu de son contraire. D.

6. EnEI KAI TAVTHN CWTHPIAN OVK AnO CKOnOV TIC VMNHCOI THC IEPAC 0€0/\0riAC 6.
H. Quia et ipsam salutem intentione salutari non hymnizabit quis ex sacra theologia, H.
E. · Deinde et hanc salutem non ab respectu quis laudarit sacrae theologiae, E.
S. Quoniam et ita salvationem aliquis laudabit non longe ab intentione sanctae theologiae, S.
R. Quoniam et hanc salutem non ab intentione quis laudabit sanctae theologiae, R.
A. V erum enim profecto et hanc salutem non praeter intentionem scripturae sanctae praedicare A.
F. Hanc quoque salutem non praeter intentionem sacrae theologiae quispiam celebrabit tamquam F.
P. Nec vero hanc salutem extra institutum sacrae theologiae laudaverit, P.
p.. 'E1td x:xt 't':XU'r"flV -.l¡v aw-r"flpiav oúx tho axo1toÜ -.~<; úp.v~ao~ 't'7i<; tspci<; Oso),oyia<; p..
L. Nec vero flanc salutem extra institutum sacrae theologiae laudaverit, L.
C. Quin et hanc salutem nequaquam praeter sacrae theologiae propositum laudare quis posuit, C.
D. Et c'est se conformer aux dires des écrivains sacrés que d'accorder a ce Salut la louange D.

6. WC nANTA TA ONTA THC CWCTIKHC TWN nANTWN ArA00THTI 6.


H. non omnia exsistentia, . . . omnium benignitate, H.
E. velut omnia exsistentia, salutari omnium bonitate, E.
S. sicut omnia exsistentia, salvatoria omnium bonitate, S.
R. ut omnia entia, salvatoria omni bonitate, R.
A. merito possumus, ut quae sunt omnia, bonitate cuneta salvante, A.
F. omnia redimentem, utpote quae res omnes, bonitate sua omnium servatrice, F.
P. quod ea quae sunt omnia, pro sua conservatrice omnium benignitate, P.
P.· w<; 'ltOCV't'CX. 't'OC ó'na, -:'f¡ O"WO"t'~xf¡ 't'WV á.'ltcXV't'WV áya6Ó't'1]-r~, p..
L. quod ea quae sunt omnia, pro sua conservatrice omnium benignitate, L.
c. tamquam quae res omnes · C.
D. de sauver tous les etres par bonté, D.

6. THC TWN OIKEIWN ArA0WN AnOnTWCEWC AnO/\VTPOVMENHN KA0 OCON H EKACTOV 6.


H. a propriorum bonorum ruina redimentem, quantum uniuscujusque H.
E. a propriorum optimorum casu redimentem, quantum uniuscujusque E.
S. a casu propriorum bonorum liberantem, secundum quod uniuscujusque eorum S.
R. ab ea quae a propriis bonis decidentia liberantem, secundum quam uniuscujusque R.
A. a suorum prolapsione bonorum redimentem, quantum cujusque A.
F. a bonorum suorum casu redimat, quatenus videlicet uniuscujusque F.
P. a bonorum suorum amissione redimat, quatenus uniuscujusque P.
P.· . 't'"f¡~ 't'WV OLxsiwv a:ya6wv CÍ'ltO'lt't'WO'EW<; CÍ'lto).u't'poup.iv·r¡v, x:x6' · 00'011 la ÉXcXO''t'OU f'-.
L. a bonorum suorum amissione redimat, quatenus uniuscujusque L.
e. a bonorum suorum amissione liberet, prout cujusque rei C.
D. en les gardant de la perte de leurs propres biens, tels que les suppose la nature D.
VINGT-HUITIEME SECTION DIEU EST SALUT ET RÉDEMPTION. 445

6. TWN CWZOMENWN Enl.t.EXETAI <PVCIC .t.IO KAI AnOJ\VTPWCIN AVTHN ONOMAZOVCIN 6.


H. salvatorum suscipit natura. Ideo et redemptionem eam nominant H.
E. salvandorum recipit natura. Proinde et redemptionem ipsam nominant E.
S. quae salvantur suscipit natura. Propter quod et liberationem ipsam nominant S.
R. salvatorum suscipit natura. Propter quod et liberationem ipsam nominant R.
A. salvandorum admittit natura. Idcirco etiam redemptionem illam theologi A.
F. rei servandae natura capit. Quamobrem theologi ipsam etiam redemptionem F.
P. eorum quae servantur natura jert. !taque redemptionem eam theologi P.
¡;.. -.wv aw~op.Évwv i1ttOÉXE'~~ cpÚat<;. ~to xott d1to),thpwaw cturl¡v óvop.ci~o'Jatv p..
L. eorum quae servantur natura fert. !taque redemptionem eam theologi L.
C. quae servatur natura fert. Unde theologi quoque illam vocant C.
D. de chacun des sauvés. Aussi les auteurs inspirés Lui donnent encore le nom de D.

6. 01 0EOJ\Or01 KA0 OCON OVK EA TA ONTWC ONTA nPOC TO MH EINAI .t.IAnECEIN 6.


H. theologi, quando non sinit vere exsistentia ad non esse discedere, H.
E. theologi, quantum non sinit vere exsistentia ad non esse cadere, E.
S. theologi, in quantum non sinit vere exsistentia ad nihil esse cadere, S.
R. theologi, et secundum quantum non permittit vere entia ad non esse decidere, R.
A. nominant, ex eo quod non sinit quae vere sunt ad id cadere ut non sint, A.
F. nominant, quoniam non permittit quae vere sunt ad id cadere ut ultra non sint, F.
P. appellant, quatenus ea quae vere sunt in nihilum recidere non patitur, P.
z.-
f'-· ot Geol.óyo~, \ ll.'
Xct~ XotiJ
f'l '
OO"OV OUX t;;Cf 'l:ct, O'l't"W<;
" JI ' [' ' "T ~ -
OV't"ct 1tp0<; 't"O p.7\ EWctt ot(X1tE'l"EW, P.·
L. appellant, quatenus etr quae vere sunt in nihilum recidere non patitur, L.
C. redemptionem in quantum non sinit ea quae vere sunt in nihilum relabi, c.
D. Rédemption, paree qu'II ne permet pas aux @tres qui sont vraiment de revenir au néant, D.

6. KAI KA0 OCON El KAI TI nPOC TO nJ\HMMEJ\EC KAI ATAKTON AnOC<PAJ\EIH tí.
H. et quando si quid ad delictum et inordinabile fallitur, H.
E. et quantum si quid ad delictum aut inordinatum deceptum fit, E.
S. et in quantum et aliquid ad peccatum et inordinatum fallatur, S.
R. et secundum quantum si et quid ad delictum et inordinatum jallatur, R.
A. ex eo item quod et si quid deliquerint et ab ordine suo aberraverint, A.
F. rursus ex eo quod etiam si quid deliquerit atque extra ordinem praevaricatum fuerit, F.
P. et quatenus si quid in errorem lapsum sit et ab ordine deftexerit, P.
¡;.. XotL xotG' OO"OV ¡;;{ XotL 't"t 1tpoc; 'rO 1tA7\p.p.EAE<; xctt ~'t"O:X't"OV cX1tOacpct),ElT¡, P.·
L. et quatenus si quid in errorem lapsum sit et ab ordine deftexerit, L.
c. et si quid peccatum sit ac praeter ordinem erratum, c.
D. et que, si l'un d'eux tombe dans l'erreur et le désordre, D.

6. KAI MIWCIN TINA nA001 THC TWN OIKEIWN ArA0WN TEJ\EIOTHTOC KAI TOVTO 6.
H. et diminutionem quamdam patitur propriorum bonorum perfectionis, et istud H.
E. et diminutionem quamdam patiatur propriorum bonorum perjectionis, et hoc E.
S. et minorationem quamdam patiatur perjectionis propriorum bonorum, et hoc S.
R. et minorationem quamdam patiatur ejus quae propriorum bonorum perfectionis, et hoc R.
A. et imminutionem aliquam perjectionis bonorum suorum passa juerint, hac etiam A.
F. perfectionisque propriorum bonorum passum juerit detrimentum, . · hoc insuper F.
P. diminutionemque cumuli bonorum suorum senserit, · id etiam P.
P.· xctt p.eiwaiv -.~·~ct 1t~Got -.-~<; 'rwv oixei.wv dy«Gwv nAetÓ't"7\'t"O<;, XctL 't"OÜ't"O p..
L. diminutionemque cumuli bonorum suorum senserit, id etiam L.
c. ex quo bonorum suorum aliquod detrimentum passa sit perjectio, illico quoque C.
D. ou déchoit quelque peu de la pleine tenue de ses biens, Dleu le tire D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. TO'If nA90VC KAI THC AAPANIAC KAI THC CTEPHCEc.>C AnOI\VTPOVTAI nAHPOVCA TO ENAEEC 6.
H. a· passione et segnitia et privatione ab ea redimitur, replens quod est indigum, H.
E. a passione et inertia et privatione redimit, implens indigentiam, · E.
S. a passione et infirmitate et privatione liberat, implens minus habens, S.
R. a passione et imbecillitate et privatione liberat, implens indigens, R.
A. in parte a passione et imbecillitate ac privatione redimit, implens quod deest, A.
F. a passione et imbecillitate privationeque redimit, indigentiam implens, F.
P. a detrimento, ab imbecillitate, a privatione redimit, id quod deest supplens, P.
p.. -.ou 1táúou¡; xcd -.-~¡; dopcxve(cxc; xcxt -r7¡¡; a-.epi)aew¡; d7to'Au-rpou-.cx~, 7tA'1}pouacx -r:o évoe.éc;, P.·
L. a detrimento, ab imbecillitate, a privatione redimit, id quod deest supplens, L.
C. jacturam illam et imbecillitatem privationemque resarcit, id quod deest supplens, c.
D. ~e C!!tte peine, de cette faiblesse et de ce manque, comblant le déficit, D.

6. KAI nATPIKú>C THN ATONIAN VnEPEIAOVCA KAI ANICTc.>CA TOV KAKOV MAI\ON AE ICTc.>CA 6.
H. et paterne defectionem despiciens, et exsurgens a malo, magis autem stans H.
E. et paterne infirmitatem despiciens, et restituens a malo, magis autem statuens E.
S. et paterne injirmitatem supportans, ~ et suscitans a malo, magis autem statuens S.
R. et paterne .infirmitatem superfirmans, et resuscitans a malo, magis autem statuens R.
A. et 'paterno affectu infirmitatem supplens, atque a malo erigens, immo in pulchro A.
F. , affectuque paterno firmans infirmitatem, erigensque a malo, immo vero in bono pulchrove F.
P. paternoque studio imbecillitatem firmans, et a malo excitans, ', aut potius in bono P.
p.. xa.t 7tot-rp~xwc; -.-r,v chov(cxv Ú7tEfdoouacx, xcxt áv~o:nwacx -.olí xcxxou, p.ci'A'Aov oe ta--.wacx p..
L. paternoque studio imbecillitatem firmans, et a malo excitans, aut potius in bono L.
C. ac paterne remissionem donans, et e malo erigens, immo potius in bono C.
D. affermissant paternellement l'infirme, . le relevant de son mal, le soutenant surtout D.

6. EN Tú> KAI\ú> KAI TO. v.n~l,(PVEI\!:ArA9()N.,ANAni\HPOVCA .. 1, · KAI TATTOVCA KAI KOCMOVCA 6.


H. irz bono, et, dtfluente. bono replens, . .. et statuens et ornans inordinabilitatem H.
E' in' bono . super,timidum bonúm repleTJ.S:..: ·. •, 1 ., , .. . , · . .,... .'. \ et ordinans et ornans E;
" ~
S. zn bono,
' ,. ei percussum ..b.tmum adimplens,. '· et ordinans et statuens et ornans S~
R. in bono, .•• 1,.et· ~bejjluxum bonum, replens, · et. ordinans et adornans R;
A. sistens, · et quod ·effiuxerat bonum reparans, ·, .. ac disponens et ordinis quod deest A.
F. si!t~~s, et quod effiuxerat boni supplens, redigens in ordinem, dum quod praeter F;
P. constituens, q~odque bonum effiuxerat resarciens, quod in· eo inordinatum erat P.
p.. av -.<j) XotA<j)' xcxt. •o ÍJ1texpuev &¡cxOOv dvcx7t~7lpouacx,. , :, , . xcxl. -.á:-.-.ouacx xcxt xoap.ouacx p..
L .. constituens, quodqu~: bon~m.effiuxerat .. resqreJ·ens,¡.· ··y· quod in. eo inordinatum erat L.
·G~ ~ollocans, atque bop1-tm,qúod\.effiuxerat> adf1(lple~; 'ordi~ansque et exornans id quod e;
!'¡• D. daos le bien, rép,~t:,nt.Ja perte dU:• bien dispani;íl<\ , ',\ remettant.. en ·ordre, en bon état, D~

6. TI·W .AT,I\::IAN 'AVTOV .l.<Al., AK,OCMIAN · KAI. 01\0IV'\HPON• AnOTEI\OVCA KAI nANTc.>N AnOI\VOVCA 6~
H. ejus et inordinationem, · , · et integrum perjiciens, et de ·omnibus absolvens H~
E. inordinatum ejus et inornatum, , et integritatem perficiens,. ét omnium solvens E.
S. i1J,0Tdinationem ipsius et inornatum, et integrum perjiciens,'., . ' et ah omnibus maculatis S. .
R. inordinationem. ipsius et inornat:u~;. et integrum perjiciens:, ·, · et ab, omnibus absolvens R~ ·.;
A .. irz,.#lo atque positionis exornanS~····\ .': ,•;.•,;,>, integruf!iqÜ'el perficiens, '.• . ·' ' et ab· omnibus absolvens A• ,;:.;:.:
F ' Ord •nem •<!...
",.,.,.,,, ;z.: est. ex'ornat
. \ . ' ' .,·
>, ;\¡'',;·.;)>\;\'·\·,;,•. ·.· . '.'.·,'iperfi,..tq'u'.·.·
'' "• ..... ad,,'•nteorum,'•,'·
1'.
..., . O . •\\
' . <.•··: .. ¡ U<
_¡e¿...,:me'
Hl ntisque omn,;btis
• e~.''.,i,{·J;,~,'¡,;\.0
' ,.

P. e,t,.deforme disponens, et ornans,.·\v ,;,., ,.. ita ut integNim. absolvat,•· : ·' · ;··'-. , et ab ~mni, /abe p¡:·.}¡(J.;i?
p.: 't-l¡'ldÍ-r:Cl;(cxv cxt.hoiJ xcxt d)(oap.(cxy; . , . . · ¡ x~t ó'AóxAl}pov. tbo-.e'Aouaa;. , xat· :n:cxnwv ot7toAuouacx P.'·.: \'.\:
L. e.t,Aeforme disponens et ornans,. '·' . ita ut integrum absolvat~ ,,., ., .. et ab omni /abe L~. <;·.!,!.:
C. i~pr:dinatum .erat et difforme,, · '·· , ita ut redintegret omnino, ,,. · ·, ,. , v. · et ab omni /abe C. . ·,,
D. s~Ji désordr~ et déreglement, ,, . j lui .-endant: toute sa perfection, .i ':,. ,· . , effa~ant o:
'·' ,.
VINGT-HUITI:EME SECTION : DJEU EST SALUT ET RÉDEMPTION. 447
6. TWN 1\E/\WBHMENWN A/\1\A nEPI MENTOl TOVTWN KAI nEPI lliKAIOCVNHC EIPHTAI KA0 HN 6.
H. vitiatis. Sed hoc quidem et de justitia dicitur, quandoH.
E. maculas. Sed de his quidem et de justitia dictum est, secundum E.
S. solvens. Sed de istis quidem et de justitia dictum est, secundum S.
R. nocentibus. Sed de his quidem et de justitia dictum est, secundum R.
A. inconcinnitatibus. Sed de his quidem et de justitia dictum est, secundumA.
F. prorsus absolvit. Ceterum de his quidem et de justitia dictum est, quae F.
P. liberum dimittat. Sed de his quidem dictum est ac de justitia, quae P.
p.. 'tWV Áe),w(ír¡p.Évwv. 'A).).(x 1tept p.kv Tmhwv X7:L 1tept otxcx.wcrÚv1)c; ELpr¡Tcx.~, xcx.6' ~v p..
L. liberum dimittat. Sed de his quidam dictum est ac de justitia, quae L.
C. lz"beret. H oc quidem de his dictum ac de justitia, quae C.
D. en lui tout dommage. Mais nous avons déja parlé de tout ceci et de la justice qui mesure D.

6. H nANTWN ICOTHC METPEITAI KAI OPIZETAI KAI nACA ANICOTHC H KATA fí.
H. omnium aequalitas mensuratur et terminatur, et omnis inaequalitas secundum H.
E. quam omnium aequitas mensuratur et terminatur, et omnis iniquitas quae est E.
S. quam omnium aequalitas mensuratur et definitur, et omnis inaequalitas quae est secundum S.
R. quain omnium aequalitas mensuratur et determinatur, et omnis inaequalitas quae secundum R.
A. quam omnium aequalitas emetitur atque terminatur, omnisque inaequalitas quae secundum A.
F. omnem aequalitatem metitur et terminal, omnemque inaequalitatem F.
P. oinnium aequalitatem dimetitur et definit,: omnemque inaequalitatem P.
p.. ·{¡ 1t<Í.Y"t"WV !crÓ-:1jc; !J-E'tpE~'tot~ XtxL ÓpL~E'totL, xcx.l micra. &vtcrón¡c; 7¡ xcx.-:a p..
L. omnium aequalitatem dimetitur et definit, omnemque inaequalitatem L.
C. omnium aequalitatem dimetitur et definit, omnemque inaequalitatem quae secundum C.
D. et décide l'égalité de tout, qui chasse toute lnégalité D.

6. CTEPHCIN THC EN AVTOIC EKACTOIC ICOTHTOC E:::OPIZETAI THN rAP ICOTHTA 6.


H. privationem ab ipsis singulis quibusque. aequalitate exsiliatur. Aequalitate enim H.
E. per privationem in ipsis singulis aequalitatis exterminatur. Aequitatem enim E.
S. privationem aequalitatis quae est in. ipsis singulis exterminatur. Etenim inaequalita- S.
R. privationem ejus quae in ipsis singulis aequalitatis exterminatur. Inaequalitatem enim R.
A. privationem est ejus quae in ipsis singulis est aequalitatis extorris agitur. Verum enimvero A.
F. privatione quadam oppositam aequalitati singulis competenti foris expellit. Si quis enim F.
P. quae a privatione aequalitatis singulorum sumitur exterminat. Inaequalitatem enim P.
p.. cr-rÉp1)crtv •'~<; sv cx.thoL"c; éxcí.cr-rotc; lcrÓ't"1)'t"Oc; s~opi~e-rcx.~. . .. TY¡v yrxp &vtcrÓ't""l)-rcx. p..
L. quae a privatione aequalitatis singulorum sumitur exterminát." Inaequalitatem enim L.
C. privationem aequalitatis singulorum sumitur exterminat. Inaequalitatem enim C.
D. due a une déchéatice de l'état voulu pour chacun. . ··; ' Car si quelqu'un D.

6. El TIC EKBA/\1\01 TAC EN TW 01\W TWN 01\WN nPOC 01\A lliA~OPAC 6.


H. ejicit toto totorum tota ad differentias, H.
E. si quis auferret in toto totorum ad iota differentias, E.
S. tem si quis accipiat dijferentias in toto totorum ad tota, S.
R. si quis accipiat eas quae in universo universorum ad universa dijferentias, R.
A. inaequalitatem si quis accipiat dijferentias omnium ad omnia in omnibus, A.
F. inaequalitatem illam consideret quae significa! dijferentias in universo totius cujuslibet ad totum F.
P. si quis accipiat et interpretetur differentias quibus res omnes ínter se distinguantur, P.
p.. et -rtc; éxJ.&tíot -rae; ev -ri¡) ó? «¡> -rwv líAwv 1tpoc; líAcx. ota.<popocc;, p..
L. si quis accipiat et interpretetur differentias quibus res omnes ínter se distinguantur, L.
C. si quis accipiat et interpretetur differentias quibus res omnes ínter se distinguantur, C.
D. entend par lnégalités les diftérences qui rendent les Sfres irréductibles entré eux, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE HUITIEME).

6. KAI TAVTHC H AIKAIOCVNH <J)POVPHTIKH MH CVfXc.>POVCA CVNMifH TA OM 6.


H. et justz"tia ipsius custodialis, non sinens perturbari commixta iota H.
E. et ejus quae est justitia custodem, quae non concedii commixta iota E.
S. et hujus justitia est servativa, non concedens commixia tota S.
R. et hujus justitia custoditiva, non concedens commixia universa R.
A. hujus quoque justitia servatrix est, non permittens promiscua omnia A.
F. quodlibet, hanc quoque ipsa justitia servat, quatenus non permittit res totas F.
P. hujus etiam custos et conservatrix esi jusiiiia, cum omnia in omnibus permixta P.
f'-. x:x:t 't(l(Ú't"·flc; 1¡ o~xa~oO"ÚYl} rppoup"l\nx-1¡, p.l) o-uyxwpoü(l"a aup.p.~y7i -.a f)),a f'-·
L. hujus etiam custos ei conservairix est jusiitia, cum omnia in omnibus permixta L.
C. hujus etiam custos et conservatrix esi justitia, cum omnia in omnibus permixta e.
o. la justice est gardienne des inégalités : Elle ne permet pas que les ~tres soient D.

6. €N QI\OIC f€NOM€NA AIATAPAXE>HNAI <J)VMTTOVCA A€ TA ONTA nANTA KAT €1AOC €KACTON 6.


H. in totis Jacta, custodiens autem omnia secundum species unamquamque H.
E. in totis Jacta perturbari, custodiens vero omnia quae sunt, omnia per species sin- E.
S. in toiis jacta turbari, cusiodiens auiem exsistentia omnia secundum speciem S.
R. in universis facta.periurbari, custodiens auiem eniia omnia secundum speciem unam- R.
A.fieri ac perturbari, sed custodiens quae sunt omnia secundum speciem A.
F. toiis commixta turbari, sed cusiodit omnia secundum unamquamque speciem F.
P. confundí minime patiatur, sed ea quae sunt omnia uniuscujusque speciei P.
fL· Év (í),o~c; yevóp.ev~X O~~X-rap:x:xG7¡v:x:~, CfUAcXTIOUO"IJ( Oe -r&. Óv-ra 7tCÍ.V'tCX xcx-r' etoo e; f1-.
L. confundí minime patiatur, sed ea quae sunt omnia uniuscujusque speciei L.
C. confundí minime patiatur, sed ea quae suni omnia cusiodiat secundum suam C.
D. p@le-m@le les uns dans les autres ; au contraire Elle les garde tous, D.

6. €N c.> €KACTON €1NAI n€<J)VK€N


H. in quo unamquamque esse exsisiit.
E. gulas in quibus ei unumquodque esse substiiit.
S. unumquodque in qua unumquodque esse secundum naturam habei.
R. quamque in qua unumquodque esse natum esi.
A. in qua singula quaeque esse 4Cceperunt.
F. in qua esse proprium singula naiuraliter susceperunt.
P. in quo natura ea esse voluit custodiat.
f'-· ixacr-rov Év· <¡) ixacr-rov dvcx~ 7tÉrpuxe.
L. in quo natura ea esse voluit cusiodiat.
C. quaeque speciem in qua esse debeni.
o. chacun suivant le type qu'il doit réaliser.

:,1
•':.1
VINGT,-NEU.VIEME SEGTION ; DIEU EST GRAND :ET DIEU.. EST .P.ETIT.< 449

6. K€~AAAION e nePI M€fAI\OV MIKPOV TAVTOV €T€POV 6.


H. Caput nonum.
De magno, minore ; et de ipso et altero ; H.
E. Caput nonum.
De magno, parvo ; eodem, altero ; B.
S. Caput nonum.
De magno, parvo ; eodem, altero ,· S.
R. Caput nonum.
De magno, parvo ; eodem, diverso ; R.
A. Caput nonum.
De magno, parvo ; eodem, altero ; A.
F. Caput De magno, parvo ;
nonum. eodem, altero ; F.
P. Caput nonum.
De magno, parvo ; eodem, alío ; P.
!4· KECfcXACl~OV e·. IlEpl. ¡AEyciAou, ¡A~xpou· 'tcxt.hoü, hipou· p..
L. Caput nonum. De magno, parvo ; eodem, alío ; L.
c. Caput nonum. De magno, parvo ; eodem, alio; C.
D. Chapitre neuvieme. Du grand et du petit ; du mSme et du divers ; D.

6. . OMOIOV CTAC€úlC KINHC€úlC ICOTHTOC eneJAH Ae p.

H. de simili et insimili ; statu, motu et de aequalitate. Quoniam autem H.


E. simili, dissimili ; statu, motu et aequalitate. Quoniam autem E.
S. simili, dissimili ; statione, motu, aequalitate. Quoniam autem $.
R. simili, dissimili ; statione, motu, aequalitate. Quía autem R.
A. simili, dissimili; statu, motu, aequalitate. Quoniam vero A,.
F. simili, dissimili ; statu, motu, aequalitate. Quoniam vero F.
P. simili, dissimili ; statu, motu, aequalitate. Quoniam autem P.
fA· Óp.o(r.lu,. dvop.ol.o:r cr-ráae(t)c;, xr. vT¡aeblc;, CaÓ'tll't'Oc;. ·E7ter.b~ OE: p...
L. simili, dissimili ; statu, motu, aequalitate. Quoniam autem L.
c. simili, dissimili ; statu, motu, aequalitate. Quoniam vero C.
D. du parell et du diflérent ; de l'immobilité, du mouvement, de l'égalité. Comme la Cause D.

6. KAI TO' M€fA KAI. TO MIKPON ANAT€0€1TAI Túl nANTúlN AITiúl KAI TO TAVTON KAI TO €T€PON 6.
H. et. magnum. et minus reponitur omnium causae, · et id ipsum et alterum, ·•·. · ·. H.
E. et
magnum:.et parvum ponitur in omnium caúsali, , et id ipsum et alterum, ,·. E.
S. et, magnum·:·et parvum attributum ~st omnium causae, · et idem et alterum,, . S.
R. et, magnum et parvum reponitur. omnium causae, et ídem et diversum, · R.
A. et magnum et parvum á.uctori omnium applicatur, idemque et alterum, A.
P. magnum et parvum causae omnium attribuitur, idemque et alterum, P.
P. magnum et, P'arvum omnium auctori tribuitur, idemque et aliud, P.
P.· x:xt 'tO 'ré,y~. ~oct ''to p.~xpov OCVOC'tÉ9E~'tOC~ 'téji 7t&.V't(I)V Cl''t(!p, xoct 'to -;octhov xocl. 'to e'tspov, P.·
L. magnum• et:•frtirvum omnium auctori tribuitur, . . .. • · · idemque et aliud, . . , . L.
C. etiam\ ~tim ::~t parvtim attribuitur omnium auctori, . .'·•:· '· et, idem et aliud, ·,;,•.·•,•. c.
D. de. tout,~:¡~b.ol!es. porte les noms de. Grand, de Petit; :.• ..
• ' j ; ' : • ~( ' ' • .' ' ' ) ' ·, ' ·, ' • • ' • • : ' '
r:>¡,de .MSme,et d'Autreji•,:•.':, ·.D.~

o. KAI TO. OMOION. KAI TO ANOMOION KAI H CTACIC KAI H KINHCIC ~€P€ KAI TOVTúlN. TúlN eew-'' 6.
H. et 'simile. et insimile, et status et motus, duc. et ista Deinominationum H.
E. et simile et dissimile, . , et status et motus, da et his divinis nominativis B •.
S. et simile et dissimile, et status et motus, age et horum insignium quibus S.
R. . et simile et dissimile, et statio et motus: age et horum Deinominatorum R.
A. . sim;le· quoque ac, dissimile, et status et motus, age et haéc nomintfm A .•
P.. . sim;lf.,·f'UDUS atqU~:. dissimile, status quin etiam atque motus, age et haec divinatüm ll.
P.·, ;\'\'i,\•' ·•\\:si71Jile;·'dis$fifn.ié'/ i:, ...
1 · · .,\ status e~'::.'motus/)\, ' . . age haec etiam' di:om~m:J»¡. ·
p.. xocl. i'b 6¡J.ó~ov xGtt 'tO d,vóp.o~ov, xoct -)¡ <rr&.a~IO · xoct ·h x(Vlla~IO. · fÉpe xoci 'tOÚ'tw~ 'twv Gew..:: ¡A.~
L. ':simile, dissimile,. , ·, • i status: et motus,. , . . age haec etiam divinorum D.
C. ... et..siínile et dissimile, •·.· . et status et motus, agedum qu~que haec divinorum C;
D. ·Hi:: de·.i»arell et de Diflérent, ,,o d'Immobile et de Mu,.· étudions¡ a présent D~

Venions lat.- 29.


PREMIÍlRE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. NVMIKWN AfAJ\MATWN OCA HMIN EKc¡,ANH 0EWPHCOMEN MEfAC MEN OVN O 0EOC fS·.
H. simulacra (quantum nobis manifesta sunt) contemplemur. Magnus quidem Deus H~
'1
E. agalmatis quaecumque nobis manifesta sunt contemplabimur. Magnus igitur Deus E~
S. Deus nominatur quaecumque sunt nobis manifesta contemplemur. Igitur magnus quidem S.
R. agalmatum quaecumque nobis manifesta speculemur. Magnus quidem igitur R.
A. divinorum signa liquide ( quantum possumus) speculemur. Magnus itaque Deus A.
P. appellationum signa ( quotcumque nobis perspicua fuerint) contemplemur. Deus igitur magnus F.
P. nominum signa ( quae nobis clara erunt) videamus. Magnus quidem Deus P.
p.. vup.LW'I ciycxAp.1hwv (8o-a -~p.;:-v ép.~cxvlí) Oewp-~awp.ev. Méycx<; ¡úv ouv b 8eo<; tJ-,·
L. nominum signa ( quae nobis clara erunt) videamus. Magnus quidem Deus L.
C. nominum simulacra ( quatenus nobis patent) intueamur. Magnus quidem Deus C.
D. la valeur de ces divins noms (autant qu'elle se laisse voir). L'Écriture dit D.

íl. EN TOIC "Or!OIC VMNEITAI KAI EN MEf€0€1 KAI EN AVPA "EnTH 6.


H. in sermonibus hymnizatur, et in magnüudine; et in aura subtili, H.
E. in eloquiis laudatur, et in magm'tudine ; et in aura levi, E.
S. in eloquiis Deus laudatus est, et in magnitudine; et in aura subtili, S.
R. Deus in eloquiis laudatur, et in magnitudine; et in aura subtili, . ·· · R.
A. in sacris ·litteris praedicatur, et in magnitudine ; et in aura tenui, A.
P. in sacris eloquiis celebratur, atque in magnitudine; et in aura tenui, . P.
•,'-". P. in scriptis divinis laudatur, et in magnitudine, ·. et aura tenui, .· p
;'.,, P.· av -ioi"<; AoyioL<; úp.VE~CX~, xcxt f.v p.e·ré9eL" '·, xcxt év cxÜpCf AETCÚ¡, P.·
L. in scriptis divinis laudatur, et in magnitudine, · et aura tenui, L
·<'·'
~j C. in scripturis laudatur, et in magnitudine ; et in aura tenuJ·, e
<1 . D. que Dieu est grand, qu'Il est dans la grandeur; elle dit aussi qu'll est dans l'alr .l4ger, D

6. THN 0EIAN EMc¡,AINOVCH CMIKPOTHTA KAI TAVTOC OTAN c¡,H TA./\Or!A .f


H. divina m demonstrantibus. minora~ionem ; et id ipsum ·:·•·.• · quandofantur sermtmls 11
E. · divinam manifestante parvitatem ~~ et ídem ipse, . .,, " · .• \' cum aiunt• eloquia E
S. divinam manifestante parvitate'm; · et ídem,• • quando dicunt eloquia ~
R. divinam manifestante· parvitatem ; et idem, · · '· •· ·, • ,. quando aiunt eloquia E.
A. divinam signante parvitatem ; atque ídem dicitur, ·· ·-, .· ''' , sicuti cum scriptura dicit A
F. divinam parvitatem significante ; dicitur quoqúe idem, :- : · quando sacrae. ·scripturae• dicutlt 1
P. quae divinam declarat parvitatem ; ídem quoque, ut in illo scriptorum divinorum ·loco 1
p.. -.T¡v 9e[cxv E,p.cpcxwoÚ<rp ap.LxpÓ't'lj't'CX' xat -rcxu-.q¡;, 8-;a.v ~f¡ ;-¡;c1 'Aóyta. ~
L. quae divinam· declarat parvitatem ,· ídem quoque,' ut in illo scriptorum dWinorum loco 1
C. quae divinam insinuet parvitatem ; . idem ' quoque; · , . . ·. ut in: illo scripturarum lóto <
D. : syinbote· d'une divine Petitesse ;· · qu'n··est>-le/Minie, •· , ':·, ;;. ·:·)1 ;¡, quand:· elle' eontesse 1

6. CV A€ O AVTOC El . · K'At €T€POC'' ;:'·, HNIKA WO\ no"VCXHMOC ·KAI' nOI\VEIAHll


H.<< Tu autem idem ipse es >> ; et' alter, · '.;,¡ · cum sicut multas figuras et. multas species 1
E. << Tu autem ídem ipse es>>; et alter, quando ut multum figuratus ·etmultiformis
S. << Tu autem idem ipse es>>; et alter, sicut quando multae figurae et multae
R. << Tu autem ídem es >> ; et diversus, quando' ut multarum figurarum
A.« Tu autem idem ipse es>>; alter quoque,' '<<. quandfi,·multiformis multistjue•jiguris .
P. <<Tu autem idem ipse es>>; pr,aedicatur, ¡tem: ut alter, ... ·,. ... . <· q'uand_o a scripturis.,·saéris
P. <e Tu aute"! ídem ipse es >>; et alius: ac.·'di'oefsU$;:; :. u{ cufn 'multaTüm'figuraruni ac<formaru'm
p.. << 1:u oe ó· a.u-.o~ d n· . xa.t hipo¡;, 7, :· ·: .'•· ; • :. •-hvlxa ti)¡; -v.o'Aúaxr¡p.o¡; mt: rco'AIJUO]¡~

L. <<Tu autem ídem ipse es>>; et alius· ac diversuJ,,\ ut cum multarum figurarum acformarum
C. <e Tu autem idem ipse es » ; et alius ac diversus; ut CU1fl multat'Um figurarum·. ·ac formarum
D. « Vous @tes le Mime )) ; qu'll est Autre;' · ' quand ette~·se 1sert. pour. Le dépeindre
VINGT-NEUVIÍ!ME SECTION DIEU EST GRAND ET DIEU EST PETIT. 451

r.. vno 'TWN AVTWN 1\0tiWN l11An/\ATTETAI KAI OMOIOC WC OMOIWN 6.


H. habens · sub ipsis sermonibus perplasmatur ; et similis, sicut similium H.
E. áb :ipsis eloquiis plasmatur ; et similis, ut similium E.
S. formae ab eisdem eloquiis componitur; et similis, sicut similium S.
R. et multijormis ab ipsis eloquiis formatur ; et similis, ut similium R.
A. a· sacris eloquiis fingitur ; et similis, ut similium A.
F. multis figuris formisque fingitur ; praeterea celebratur ut similis, tamquam similium F.
P. á · scriptura fingitur ; . et similis, ut similium P.
!Jo· &it:~ -:wv a.Ú't'wv 'Aoyiwv oLa.'ltAci't'n-:ow xa.l. op.ow~. w~ Óp.oiwv r·
L. a scriptura fingitur ; et similis, ut similium L.
C. db eadem scriptura fingitur; et similis, ut similium e.
D. de· tant de figures et d'images ; qu'D est Pareil, en tant qu'IJ estl'auteur D.

6. KAI OMOIOTHTOC vnOCTATHC KAI ANOMOIOC nACIN WC OVK ONTOC AVTW TOV OMOIOV ·Ó.
H. et similitudinis substantificus ; et insimilis omnibus, et sicut nemine exsistente ei simili; H.
E. et similitudinis substitutor ; et dissimilis omnibus, ut non ente ei similis ; E.
S. et similitudinis substantijicator; et dissimilis omnibus, sicut quod non sit ipsi simili ; S.
R. et similitudinis · hypostasis ~· et dissimilis omnibus, ut non exsistente ipsi simili ,· R.
A. et similitudinis opifex ; et dissimilis omnibus, ut cui similis non sit; A.
F. et similitudinis auctor ; rursus ut dissimilis omnibus, quippe cum nullus sit illi similis ; F.
P. ac similitudinis conditor ·; et dissimilis omnibus, ut cui non sit similis; P.
Xct.L OfJ-OLÓ't'T¡'t'O~ Ú'ltOO"'t"li't'1ji;.
!.1.· x01:t· &.vó p.oto~ 1tiiaw, t:_¡~ o{Jx OV't'O~ Ot:U't'ijl ·'t'OU ÓfÁo(ou· f'-·
L. ac similitudinis · conditor ; et dissimilis omnibus, ut cui non sit similis ; L.
C. ac similitudinis conditor; et dissimilis omnibus, ut cui non sit similis ; C.
D. des pareils ·et de la parlté ; qu'll n'a aucun pareil, paree que nuletre ne Lui ressemble; D.

íí. KÁI' ·ecrwc KAI KINHTOC KAI WC KASHMENOC EIC TON AIWNA KAI KINOVMENOC ·6.
H. · et sicut stans et mobilis et sicut sedens in saecula ; et movens, H.
E. · et s._tans et movens et ·ut sedens in aeternum ; et motus, E.
S. et stans et immobilis et sedens in saecula; et motus, S.
R. et stans et immobilis et ut sedens in saeculum ; et motus, R.
A. · et stans atque immobilis et sedens in aeternum; et mobilis, A.
F. · denique ut stans et immobilis atque sedens in aeternum ; vicissimque mobilis, F.
P. stans etiam et immobilis sedensque in saeculum; ac mobilis, P.
p.. . '~ ~ xa.t Éa't'w~ xa). dx!vT¡'t'O~ x01:t xa6·hp.svo~ s~~ -rov alwva · xa.t XL VOÚ f-lE'JO~, f-l·
L. · ·· '1 ' stans etiam et immobilis sedensque in saeculum ; ac mobilis, L.
C.,:,. . . ,. ' stans etiam et immobilis ac sedens in saeculum; et mobilis, C.
D. ··'' ' · 'qu'll est stable, immobite, en repos pour l'éternité, mais aussi qu'Il se meut, quand D.

6. wc ent MANTA· noPevbllileNoc· KAI OCAI AJ\1\AI TAVTAIC OMOI0!1VNAMOI 0€WNVMIAI 6.


H. sicut'i,;, omnia abiens. · Et quantaecumque aliae his similivirtutales Deinominationes H.
E. ut:in omnia vadens. · Et quaecumque aliae eisdem aequipotentes divinae nominationes E.
S. sicut ·ad omiiia ambulans. Et qüaecumque aliae istis aequipollentes Deinominationes S.
R. super 'omma ambulans. Et quaecumque aliae his aequipotentes divinae nominationes R.
A. ut qut"á ótnnia· penetret. Et quaeque alía divina nomina tantumdem valentía A.
F. ut qtii·per ·omnia s'ese conferat. Et quotcumque aliae divinae appellationes tantumdem va/entes F.
P. ut per· :oinnia perietrans~ · · ·· Omniaque alia divina nomina quae idem quod haec efficiunt P.
f-l· W~ i'ltL 7táv-ra. 7tOps~Óp.evo~. Ka.t éíaa~· !lA"Aa~ 't'aÚ't'a~c; óp.oOúva.p.oL 6swwp.iaL P.·
L. ut per 'omnia p'enetrdns. · ·· Omniaque alía divina nomina quae ídem quod haec efficiunt · L.
C. ut qui ·per omma·pénetret. Et quaecumque alía divina nomina his aequipollentia c.
D. 11 va au fond de tout ftre. Et beaucoup d'autres noms semblabtes D.
4,52 PREMIERE PARTIE .: DE ;DIEU (D~S NOMS DIVINSj CHAPITRE NEU:VIEME).

6:. OPOC TWN 1\0riWN VMNOVNTAI MErAC MEN OVN O 6€0C ONOMAZETAI KATA 9.
H. a sermonibus hymnizantur. Magnus ergo Deus nominatur, secundum H.
E. ah eloquiis laudantur. Magnus igitur Deus nominatur, secundum E.
S. ah eloquiis laudantur. Igitur magnus quidem Deus nominatur, secundum S.
R. ah eloquiis laudantur. Magnus quidem igitur Deus nominatur, secundum R.
A. a sacris praedicantur eloquiis. Magnus quidem appellatur Deus, juxta A.
F. a sacris eloquiis celebrantur. Deus itaque magnus appellatur, juxta F.
P. et a scriptis divinis laudantur. Ac magnus quidem Deus dicitur,: tum P.
P.· 7tpoc; 'tWV ).o¡iwv Úp.vouv-.tX~. MéytXc; f!-EY ouv ,. á tieóc; ovop.ci~e-rd.~, X,iX'tOt P.·
L. et a scriptis divinis laudantur. Ac magnus quidem Deus dicitur, tum L.
e. a scripturis celebrantur. Ac magnus quidem Deus appellatur, .secundum C.
D. sont décernés par les Saintes Lettres. Dieu est done appelé Grand, d'abord, a C8U$e D.

o. TO IAWC AVTOV MErA TO nACI TOIC MEfAI\OIC AVTOV METAAIAON .6..


H. speciem ejus magnam, quid omnibus magnis ejus tradens, H.
E. quod scit suum magnum, omnibus magnis suis tradens, f..
S. magnitudinem ipsius, quae se ipsam tradit omnibus aeternaliter magnis, S.
.R. proprie ipsius magnum, omnibus magnis se ipsum tradens, , R.
A. propriam ipsius magnitudinem, quae magnis omnibus suimet consortium tradit, A. '
F. propriam ipsius magnitudinem, quae magnis omnibus participationem sui tribuit, F..
P. ex sua magnitudine, quae se et cum omnibus quae magna. sunt communicat, P.
p.. -.o .lo!wc; iXthou f!-ÉjtX, ,,) 1tlia-~ -:;oi'c; f!-EyciAotc; etXu-rou f!-E'ttXO~oouv. p..
L. ex sua magnitudine, quae se et cum omnibus quae magna sunt communicat, L.
C. sibi propriam magnitudinem, quae magnis omnibus de se communicat, C.
D. de la Grandeur qui Lui est propre, de Celle qui donne de Soi a tout ce qul est grand, D.

6. KAI · nANTOC M€f€60VC e:::W6€N · Vn€P€XOM€NON KAI Vn€P€KT€1NOM€NON nANTA .9-


8. ;· . et omni magnitudineforis supereminens et superextendens, . omnem .H.
.E. et omnem magnitudinem extrinsecus superexcellens et superextentum, . universalissimum B.
S. et extra omnem magnitudinem est superfusa et superextenta, omnem S.
~. et omni magnitudini exterius superfusum et. superextentum, omnem .R.
A • . , . . et extrinsecus super omnem magnitudinem funditur .et supra expanditur, omnemA.
fl. et extrinsecus super omnem magnitudinem se diffundit atque protendit, locum F.
J?. et per omnem magnitudinem diffundit atque extendit, locum P.
¡,!- ·· xtXt 'lttXv-.oc; f1-EYÉ6ovc; €~w6ev Ú7tepzeóp.evov xtXL Ú7tEpexnwóp.&vov, 'lttÍV'tiX P.·
'i': '.·.\,," et per omnem magnitudinem ,(iiffun4it atq~ extendit"' ,, locum f..
C.,,.,,.,. et omni magnitudini extrins¿cus superjundit~r; e( supraextenditu.r, :'.:,., locum .Q.
D. ¡;:.n¡¡ '')r 1,:.• \lh; 'excede;et dépassedoute grandeur, . ,., , ~mbrassant .D.

.6. TON TOnON nEPIEXON nANTA API6MON Vn€PBAI\I\ON nACAN· .An€1PIAN AIABAI.NON
· VINGT-NEUVIEME SECTION :. D.fEtf. EST .. GRAN'(): ET DIEU; .·EST P.ETI1\ . 453
KAl KATA TO vnePni\HPEC AVTOV KAI MErAJ\OVPrON KAI TAC ;).
H. secundum superplenum et magnoperum ejus, et fontales H.
E. et sccundum superplenitudinem suam et magnam operationem, et manantes E.
S. et secundum súperplenum ipsius et magnificum, et fontana S.
R. et secundum superplenum ipsius et magnificum, et fontanas R.
A. et per ipsius plenitudinis exuberantiam, principaliaque A.
F. magnus quoque dicitur per virtutem suam exuberantem atque magnificam, perque ipsius F,
P. tum ex summa vi actionisque magnitudine, ac muneribus P.
¡J.4 xcú xa.-.!X -:o Ú'ltEp'ltATipe<; a.u'tou xat p.eyaAoupyóv, x.x1. 'tOe<; ¡;_ .
L. tum ex summa vi actionisque magnitudine, ac muneribus L.
c. et juxta supraquam plenitudinem suam ac magmjicentiam, fontalesque C.
D. puis, a cause de sa surab(lndance, de sa magnificence, des bienfaits D.

i). nHrAIAC AVTOV t.WPEAC KA0 OCON AVTAI nPOC nANTWN METEXOMENAI ();
H. ipsius munerationes, quantum ad effusionem pertinet ipsae omnibus participatae H.
E. suas. donationes, et quantum ipsae ab omnibus participatae E.
S. ipsius dona, in quantum ipsa ab omnibus pa_rticipata S.
R. ipsius donationes, secundum quantum ipsae ab omnibus participatae R.
A. ipsius dona, qua parte ipsa ab omnibus participata A.
F. dona velut e fonte manantia, quatenus haec ab omnibus sumpta F.
P. quae ex ipso quasi fonte manant, quatenus cum omnibus P.
¡;_. 'lt"t¡'(a(a<; a.thou O(J)pE(Í<;, xtt.6' OlrOV tt.U..tt.L 1tp0<; 'ltCÍV't(J)V fl-E'tE')(Ó¡J-EVtt.~ p..
L. quae ex ipso quasi fonte manant, 'quatenus cum omnibus L.
, C. suas distributiones, quatenus hae omnibus C.
D•. dont 11 est la Source, dont tous peuven~ @tre comblés, D.

í>. KATA AnEJPON t.WPON XVCJN AMEIWTOI nANT€1\WC EJCIN 6:


'
H. exsistunt secundum infinita munera, et indiminutae omnimodis sunt H.
E. secundum. multam et largam · effusionem, indiminutae omnino 'sunt.. E.
S. secundum infiniti doni effusionem, non-minorata omnino sunt S.
R. secundum infinitae donationis fusionem, imminoratae omnino sunt R.
A. per infinitam donorum· profusionem, sine diminutione omnino perdurant A.
F. per infinitam munerum profusionem, prorsus absque diminutione perdurant F~
P. infinita profusione communicata, tamen integra manent P.
¡.~-. xtt.'ta ti'ltE~pó~pov J(Úri~"Y, ip.E~(J)'tO~ 'lttt.V'tEAW<; eia1. r.
L. infinita profusione communicata, tamen integra manent L.
C. infinita profusione communicatae, manent prorsus imminutae C.
(). et d'une mani~re illimitée, . saos que ses, dons cessent d'@tre absotument intacts, D.

8. KAI THN AVTHN EXOVCIN VnEPni\HPWTHTA KAI 1 OVK . EMTTOVNTAI TAIC METEXOVCAJC fi.
H. et ipsam habent superplenitudinem, et non minuuntur a participantibus, H.
E. et eamdem habent superplenitudinem, et non minuuntur participationibus, E.
S. et eamdem habent superplenitudinem, et non minorantur participationibus, S.
R. et ipsam habent superplenitudinem, et non minorantur participationibus, R.
A. eamdemque habent plenitudinis exuberantiam, neque participationibus minuuntur, A.
F. eamdemque servant plenitudinis exuberantiam, neque ·largitionibus minuuntur, F;
P, eamdemque habent. plenitudinis exuberantiam,·.·. nec communionibus minuuntur, P.
r• 'xa.i. 't'l¡v tt.u't71v sxouaw Ú'ltEp'ltA-r¡pÓ'tlli-tt.i · .. xa.~ >.oox.: éAtt.'t':OUV'ttt.~ 'ttt.i';; p.e•ox_tt.i'<;, r:
L. eamdemque habent. plenitudinis exuberantiam, neé communionibus minuuntur, L.
C. et eamdem habent súpr'a quam plenitudinem, neque participationibus minuuntur, c.
D. aussi surabondants ; le partage ne les amoindrlt pas, D.
454 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NBUVIEME).

6. A/\1\A KAI MA/\1\0N VnEPBI\VZOVCI TO Mereeoc TOVTO KAI AnEIPON ECTI KAI AnOION o.
H. sed et magis supermanant. Magnitudo et istud est infinitum et infectum H.
E. sed et magis supermanant. Magnitudo haec et multa est et informabilis E.
S. sed et magis supermanant. Magnitudo haec et infinita est et sine quantitate S.
R. sed et magis superemanant. Magnitudo haec et infinita et sine quantitate et sirie R.
A. sed magis ac magis exundant. Magnitudo haec et infinita est et quantitate caretA.
F. sed magis etiam atque magis exundant. Magnitudo haec et infinita est atque quantitate co,ret F.
P. sed potius etiam redundan/ et superant. Magnitudo haec tum infinita est, tum quantitate vacat P.
p.. dA))x xzt p.iAAov Úm::péD,ú~ou:n. To. p.iys6oc; -rm)·ro xcxi llltE~pÓ'I Éan .x~t cX7tOaov !1.·
L. sed potius etiam redundan/ et superan/. Magnitudo haec tum infinita est, tum quantitate vacat L.
C. quin immo magis redundan/. Haec magnitudo et infinita est et quantitatis C.
D. bien mieux : il les fait déborder. La Grandeur divine. est sans borne, sans mesure, D.

ó. KAI ANAP16MON KAI TOVTO ECTIN H VnEPOXH ·. KATA THN -AnOJ\VTON 5.


H. et innumerabile, et istud est eminentia secundum · absolutam H.
E. et innumerabilis, et haec est superexcellentia secundum absolutam E.
S. et sine numero, et hic est excessus secundum ·absolutam S.
R. qualitate et sine numero, et haec est superexcellentia secundum absolutam R.
A. et numero, atque haec est excellentia secundum absolutam A.
F. et numero, atque hoc est excessus ipse jtixta absolutam superneque F.
P. tum numero, atque eadem est praestantia quae ex absoluta ac praeter modum P.
p.. xa.i. &v&p~a (-lO V, xcxt. 'rOU'rÓ ~tr..~V ·h Ú7tEpox_r¡ ' ... XZ'rOC 'rl)v &7tÓAU'tOV ¡.t.
L. tum numero, atque eadem est praestantia quae. ex absoluta ac praeter ·modum L.
C. ac numeri expers, et haec est excellentia secundum effusionem ·absolutam C.
D. sans nombre ; son excellence consiste en ce que, si la Grandeur ne peut ·@tre contenue D.

ó. KAI VnEPTETAfMENHN THC AnEPII\HMnTOV MEfAI\IOTHTOC XVCIN CMIKPON 11€ KAI HTOI J\EnTON 6.
H. et superconstitutam incomprehensibilis magnitudinis effusionem. ..·;:.Minus. autem sive:mle H.
E. et superordinatam inacceptabilis magnitudinis effusionem. · Parvum autem~ sive minutum E.
S. et superextentam infinite acceptae magnitudinis effusionem. Parvum aute1n i.d est subtile S.
R. et superextentam incomprehensibilis magnitudinis fusionem .. · Parvum autem .et si quidem R.
A. et superne expansam incomprehensibilis magnitudinis redundantiam. Parvum vero ·siiJe, te~ A.
F. se protendentem incomprehensibilis amplitudinis ipsius naturam. Parvum vero ·YJi!l tenu¡; F.
P. extenta natura. magnitudinis quae comprehendi non potest sumitur. .· Parvum · autem. V¿el _miitut'tfin P.
(-l· XlxL Ú7tep-:na¡.tÉVT¡V riíc; d7tEp~l-~7t":"OU p.s¡~AELÓ-:-·r,-:-oc; XÚO"W. . !:lÚl(pOV OS: -tí-ro~: .lETI'r0\1 fJ-.
L. extenta natura magnitudinis quae comprehendi non potest sumitur. Parvum autem· 'Qel miirut;pn L.
C. et supra quam extensam magnificentiae non comprehensae. : Parvum veró sive.·sUótile C.
D. par rien, le don· qui en est fait. est· sans' limite eh:débordant. L'on dWaussi .de; Dieu 'qu;ll D.

6. En AVTOV 1\EfETAI TO nANTOC OPIOV KAI. 'tt.IACTHMATOC EKBEBHKOC 'KAI TO AlA 6.


H. in ipso dicitur quod omnis termini spatio· exiens,.. et quod omnia H.
E. in ipso dicitur omni finito spatio emunitus, et per omnia E.
S; in ipso dicitur quod omne pondus et distantiam excedit, · et· quod per S.
R. subtile in ipso dicitur et ab omni termino et distan'tia excedens, et per omnia R.
A. in eo dicitur quod · molem omnem excedit atque distantiam,·' · et quod. absque A.
F. in Deo dicitur quod universam molem< atque distantiam supergreditur, · quodve· nullo F.
P. ac tenue in eo dicitur id , quod ad omnem molem intervallumque· accedit,- ')e.t· quod·per P.
!A-· e1t' cxú-rou Ai¡s-:-a~ ·· -ro mx.v-roc; oyxou xat o~aO"'r-/¡p.cx~o~ éxEis6T¡xóc;, ·-xal;:.:-:o o~& p..
L. ac tenue in eo dicitur z'd quod ad omnem molem intervallumque · accedit,- ·· ·.- et ·qúod, per L.
C. in ipso dicitur quod omnem molem et distantiam effugit; · et absque C.
D. est Petit, sans épaisseur, paree qu'Il n'a ni masse ni dimension; paree qu'Il D.
VJNGT-NEUVIEME SECTION DIEU EST GRAND ET DIEU EST PETIT. 455
6. nANTúlN AKúl.-.VTúlC KúlPOVN KAITOI KAI nANTúlN AITION ECTI TO CMIKPON 6.
H. improhibite capiens est. Atqui et omnium causa est minus; H.
E. consequenter locatus. Et quidem omnium causa/e est parvum; E.
S. omnia sine prohibitione vadit. Et quidem et omnium causa est parvum; S.
R. improhibite incedens. Et quidem et omnium causa est par.oum; R.
A. impedimento per omnia pergit. Enimvero omnium causa pusillum est; A.
F. impediente per O!flnia transit. Jam vero quod parvum est elementalem habet ad omnia rationem; F.
P. omnia libere graditur. Atque etiam quod parvum est causa est omnium, elementi vim P.
,
fJ-· 1tZ'J't"W'J ·, "'\ , -
IX.X!iAlJ't"W~ XWfOlJV.
....\7.~70~
, ' , ' " , ' ' ,
XOC~ 7t1X.V't"WV a''t"O~xe~W't"~XOV (l~'t"~O'J E77~ 1:'0 O'fJ-LXpOV' fA·
L. omnía libere graditur. Atque etiam quod parvum est causa est omnium, elementi vim L.
C. impedimento cuneta pervadit. Atqui etiam omnium element~ris causa est illud parvum; C.
D. pénetr~ tout sans obstacle. De plus, la cause ou l'élément de tout, c'est D.

o. ·· .-- OVAAMOV fAP EVPHCEIC THN TOV CMIKPOV EIAEAN AME0EKTON OVTWC OVN 6.
H. nusquam invenies minoris speciem imparticipatam. Sic ergo H.
B. nusquam enim invenies parvi formam non-participans. Sic igitur E.
S. nusquam enim invenies parvi formam non-participatam. Ita igitur S.
R. nequaquam enim invenies eam quae parvi· speciem imparticipatam. Sic igitur R.
A. nusquam enim invenies pusilli speciem imparticipatam. Ita igitur A.
'· F. nusquam enim invenies non participatam ideam parvi. Sic igitur F.
P. obtinens; nusquam enim parvi formam non communicatam invenies. Sic ergo P.
P.· ' -.. ·. - ·- .otio«p.T.· Y~? eupf¡ae~~ 't'T¡v 1:'oiJ• ap.~xpou {oéa.v dp.éijEX't'OV.' O{hw~ ouv p..
L. obtinens; . ·. nusquam enim parvi formam non communicatam invenies. Sic ergo L.
C. numquam enim formam parvi reperies non participatam. Sic igitur C.
D. du petit ; vous ne trouverez pas un cas ou la forme du petit n'ait pas été donnée. Si done D.

6. Enl 0EOV TO CMIKPON .EKI\HMnTEON úlC Enl nANTA KAI AlA nANTWN 6.
H_. in Deo minus accipiendum; sz'cut in omnia et. per omnia H.
E. in Deo parvum accipiendum est,, · velut in omnia' et per omnia E.
S. in ·Deo parvum est accipiendum, sicut ad omnia- et per omnia S.
R. in Deo parvum assumendum, . ut super omnia et per omnia R.
A: in Deo pusillum accipiendum, ·. · .· ut quod in omnia et per oinnia A.
F; penes Deum accipiendum est' quod appellatur parvum, tamquam in omnia et per omnia, F.
P. in Deo parvi nomen accipiendum est, ut quod in omnia et per omnia P.
¡.t. E7tt ~EOÜ -.o ap.~xpov ÉXA'Ij1t.1:'ÉO'J, ·w.; É1tt n:.á.v1:a. X(l(t OLrX 7tCÍV1:'WV p..
L: in Deo parvi· nomen accipiendum est; · , ut quod in omnia et per omnia L.
C. in Deo accipiendum est· parvum, · . . ut in omnia et per: omnia C.
D~ Dieu est appelé Petit, c'est pour> le fait- qut; ·':-.•\ '·'- 1 Dieu se rend et fait son reuvre en toutes D;

S: .L\N.EMflO'AI:eTCAlC 'XúlPOVN KAI ENEPfEC .·i KAI' AIIKNOVMENON AXPI MEPICMOV 4JVXHC TE 6.
H. inimpedite capiens et operativúm, <l et penetrans usque ad divisionem
animae H.
E. firmiter· ·locatum et operans, <let pervestigans usque ad divisionem
animae E.
S. sine impedimento vadens et operans, <l et pertingens usque ad divisionem
animae S.
R~ non..,impedite incedens et operail.s, « et pertingens usque ad divisionem
animae R.
A. sine impedimento pérgat et operetur, , · <<, atque pertingat usque ad divisionem
animae A.
F:. nullo resis.tente; pergeris . atquer agens, <l atque profecto pertingens usque adí divisionem
anirrzae;. F,
P. liber~ gradiatur, efficax. sit;·. •.. ':, · • <l atque pertingat usque anima~· P.
ad divisionem
¡.e:. cf.Yep.1toOia-rw¡;;.· zwpriüv · Xl¡tt :Évepymiv, )(()(~ ot~xvoúp.evov a.x.p~ p.e:pt~p.oiJ 4ux-ii~ ;t'e p..
Lí. libere gradiatur, efficflX; sit, -· · ·· , . (l atque pertingat usque ad divisionem animae. L.
C; expedite means et opérani, · « et pervadens usque ad divisionein animae C.
D~ ~hoses, daos toutes choses sans entraves, « qu'll atteint. jpsqu'au point ou l'ime se, sépare D~
PRBMIÍ!RE PARTIE : DE DIEtF(DES 'NOMS DIVINS) CHAPITRE NEUVIEME).

o. KAI CWMATOC APMWN TE KAI MV€1\WN · KAI -ENNOIWN &.


H. et corporis, compagum quoque et medullarum, et cogitationumH~
E; et corporis, compagumque et medullarum, et notionum E.
S. et corporis, et compagum et medullarum, et intentionum S:
R. et spiritus, compagumque et medullarum, et intentionum R,
A. et corporis, compagum quoque et medullarum, et discernens cogitationum et intentionum A.
F; et corporis, compagum quoque et medullarum, discretor intentionum et cogitationum F.
P..et corporis, compagum quoque et medullarum, et discernat intentiones et cogitationes P.
!J.· xat 7tvEÚ¡J.a't"o~, &p¡J.W'I n xat ¡J.UEAWv, xat xpL-rLxov év6u¡J.T¡aewv xat iwoLWV ¡.c..
L. et corporis, compagum quoque et medullarum, et discernat intentiones et cogitationes L.
C. et spiritus, compagum quoque et medullarum, discretivum concupiscentiarum et cogitationum C.
O. de )'esprit, et les jointures des moelles, discernant les desseins et les pensées O.

t;; KAPAIAC MAMON 11€ TWN ONTWN AnANTWN OV rAP ECTI KTICIC ACJ)ANHC 6;
H. cordis )), quin potius exsistentium omnium : << non enim est creatura invisibilis H.
E. cordis )), magis autem exsistentium omnium : non enim est creatura non-apparens E.
<<
S. cordis )), magis autem exsistentium universorum : << non enim est creaturu occulta S.
R. cordis )), magis autem entium omnium : << non enim est creatura non-apparens R.
A·. cordis )), immo eorum quae sunt omnium : « non enim est creatura invisibilis ii'.
p; cordis )), immo vero discretor omnium : << non enim est creatura invisibilis F;.

p, cordis' )), aut potius ea quae suni omnia: << non enim est creatura invisibilis P.
!J.· xapoia~ n, !J.i'AAov oe xat óv-rwv &7t&.v-rwv· << OÚ yacp ÉCI"t"L X't"LCI'L~ dtpav-1¡~ p..

L. cordis )>, 1 aut potius ea quae sunt omnia : << non enim est creatura invisibilis L:
e~ cordis )), immo omnium quae sunt : << non enim est creatura u/la invisibilis C.
D~ du creur », qui plus est : discernant toutes choses : « car fl n'est pas de créature qui échappe D.
.
6~ . ENWnJON AVTOV TO CMIKPON OnOCON ECTI KAI 1\nH/\IKON ··' ' 62
11~ in conspectu ejus )). Et minus in tantum est in quantum ··H:
E: in· conspectu ejus )). .· Parvum tantum est et quantum . · E~
S. in conspectu ejus >>. Hoc parvum sine quantitate est et sine numero et incompre- S.
R. in conspectu ipsius >>. Hoc parvúm sine quantitate est et sine numero, · ·R;
A. in conspectu ejus ». Hoc itaque pusillum et quantitate caret et qualitate, A.
F; in conspectu ejus >>. Hoc utique parvum sine quantitate et numerali qualitate est, p;
P. in. conspectu ejus >>. Parvum hoc quantitatis et qualitatis est expers, P.
¡i, ÉVhl7ttOV aÚ-roÜ ll . Tou-ro -ro a¡J.LXfOV a1toaóv ia-rL xai d~ALxov, !J.·
L: in conspectu ejus >>. \ Parvum hoc quantitatis et qualitatis est· expers, L.
e: in; conspectu ejús )) .. · Hoc parvum 'est sine quantitate, sine qualitate, c.
Ó~ a.' Sa VUel ))~',',;,,¡:'!•• '.'U' · ·. Ce,Petit-est sans quantité; sans quauté, ,•: ..,. ·'·· , D~

fi. AKPATEC ' An€1PON AOPICTON nEPII\HMnTIKON nANTWN AVTO 4€ ff;


H. intenibile, infinitum et interminabile, comprehensibile omnium, ipsum autem H.
E. incomprehensibile, multum, infinitum, et comprehendens omnia, ipsum autem E.
S. hensibile non valens teneri, sine termino, sine definitione, et comprehensivum omnium, ipsum autem S.
R. teneri non valens, infinitum, interminatum, comprehensivum omnium, ipsum autem R~
A. ténetur nullo; infinitum est et interminatum, comprehendens omnia et ipsum A •. ... ,
. P; nusi¡uam etiam cohibetur, infinitum interminatumque. est, comprehendens omnia:, ipsum fiero· P~>':g¿
P. invictum, infinitum, interminatum, ·. omnia comprehendit, cum ipsum Pi /'/./
IL· dxp:x-rÉ~. '. · cX7tELpov; IÍÓpLCI''t"OV, 7tEpt).lpr.txov mxv-rwv, aÚ'tO Ce !J-'·'
L. invictum, infinitum; interminatum, omnia comprehendit, cum ipsum L;
C; sine inhibitione, infinitum, incircumscriptum, omnia comprehendens, ipsum 'Oero a nullo C;
D. sans prise, sans ,JJome, sans Jignes ; · , :' · · U contient ·tout, o;
TRENTIEME SECTION : DIEU EST I.E MEME ET DIEU · EST AUTRE. 457
''· AOEPIAHMOTON TO llE TAVTON VOEPOVCICA>C ó.
H. incomprehensibile. Et id ipsum quidem supersubstantialiter H.
E. incomprehensibile. Id ipsum vero superessentt"aliter E.
S. incomprehensibile. ldem autem est supersubstantialiter S.
R. incomprehensibile. Idem autem supersubstantialiter R.
A. comprehensibile nulli. Idem vero supersubsta_ntialiter A.
F. prorsus incomprehensibile. Dicitur praeterea Deus ídem quoniam super essentt"ae modum est F.
P. comprehendi non possit. Idem vero quod aeternum est superiore modo P.
r· d.7tepiA1!7t':ov. To a€ -riXu-.ov • Ú7tepoua(w;; ¡L.
L. comprehendi non possit. Idem vero quod aeternum est superiore modo L.
C. comprehendi potest. Idem autem ipsum est supersubstantt"aiiter C.
D. rien ne Le tient. Dieu est appelé Le m@me, Ce qui d'une maniere inouie est et reste D.

o: AllliON ATPEOTON E<ll EAVTOV MENON AEI KATA TAVTA KAI CA>CAVTCA>C ¡¡..
H. sempiternum, immutabile, in se ipso manens, semper secundum se ipsum et itidemH.
E. aeternum, inconvertt"bile, in se ipso manens, semper secundum eadem et similiter E.
S. aeternum, et inconversibile, in se ipso manens, semper secundum eadem et eodem modo S.
R. aeternum, inversibile, in se ipso manens, semper secundum eadem et similiter R.
A. aeternum est, invertibile, in se ipso manens, semper secundum eadem et eodemA.
F. sempiternus, inconvertibilis, in se ipso manens, semper secundum eadem et eodem modo F.
P ..quam essentia, quod mutari non potest, quod in se manet, quo,d semper eodem modo P .
..!·""'
fJ-· a;~O~O'Y, "
IX':flE7t':O'\I, "Cfl
.1. ' !.
&>IXtJ't"OtJ- fJ-E'YO'Y,
, > ' \ ' ' \ '
IXE~ XIX"t"IX "t"IX IXU':IX XIX~ hl.a"IXtJ':(J)Ij fJ-·
11: ,

L. quam essentt"a, quod mutari non potest, quod in se manet, quod semper eodem modo L.
C. aeternum, inconvertibile, in semetipso manens, secundum eadem semper et eodem modo C.
D. éternel ; invariable, constant avec Soi-mi!me ; identique en. tout D.

&; EXCA>N OACIN CA>CAVTCA>C OAPON KAI AVTO KAe EAVTO ACII EAVTOV 6.
H. habens, omnibus itidem praesens, et id ipsum, in se ipso, de se ipso H.
E. habens, omnibus similiter praesens, et id ipsum, per se ipsum, a se ipso E.
S. habens, omnibus eodem modo praesens, et ipsum, secundum se ipsum, in se ipso S.
R. habens, omnibus similiter praesens, et ipsum, secundum ipsum, in se ipso R.
A. se habens modo, omnibus eodem modo praesens, ipsumque, secundum se ipsum, in se ipso A.
F. se habens, omnibus eodem modo praesens, ipsum secundum se ipsum et in se ipso F.
P. se habet, quod omnibus eodem modo praesens est, atque ipsum per se et in se ipso P.
u.. ezov, 1tocaw waaú-r(J),. 7t1Xpóv, xat 'XÚ-ro XIX O' hu-.o icp' hu-:ou p..
L. se. habet, quod omnibus eodem modo praesens est, atque ipsum per se et in se ipso L.
C. se habens, omnibus aeque praesens, atque ipsum per se et in se ipso C.
D. et pour tout ; pareillement présent a toutes choses ; fixé Lui-m@me, pour Lui-m@me, par Lui- D.

i$. CTA9EPCA>C TE KAI AXPANTCA>C EN TOIC KAMICTOIC OEPACI THC OEPIOVCIOV TAVTOTHTOC ~­
H. stabiliter et inviolabiliter in optt"mis finibus substantiae id ipsum essentia H.
E. firmiter et incontaminate in formosissimis summis magna immutabilitate et naturali E.
S. firme et incontaminate in optimis finibus abundantis identitatis S.
R. stabi/iter et incontaminate et in optimis terminis abundantis identitatis R.
A. firmiter et intemerate in pu/cherrimis excellentis identitatis finibus A.
F. firmiter et intemeraie in pu/cherrimis superessentialis id~titatis finibus F.
P. constanter atque sine /abe in pulcherrimis finibus unius ejusdemque naturae quae essen- P.
fL· a"t"IX0EfWii xat azpá'Y"t"(J)Ii Év ':O~Ii xaAA~a-rO~Ii 1tipaa~ -.1j,. Ú7tepouaiou -:aÚ'tÓ':1j>Oii p..
L. constanter atque sine /abe in pulcherrimis finibus unius ejusdemque naturae quae essen- L.
e. firmiier et intemerate in pulcherrimis supraessentialis suae identitatis finibus C.
D. mt!me d'une maniere stable et pure, . dans les splendides domaines d'une identité D.
458 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

AMETAB/\HTON AMETAnTc..JTON APP€n€C ANA/\1\0ic..JTON o.


H. stabilitum, . intransmissum, incasuale, indeclinabile, immutabile, H.
E. collocatum, societate intrimsmutabile, incasuale, inflexibile, inalienatum, E.
S. collocatum, intransmutabile, inoppositum, non valens cadere, forte, invariabile, S.
R. collocatum, intransponibile, intranscasuale, inflexibile, inalterabile, R.
A. collocatum, immutabile, casui minime obnoxium, forte et constans,· invariabile, A.
F. collocatus, immutabilis, casui nusquam obnoxius, indeclinabilis, invariabilis, .f.
P. Ham superat locatum, ab omni mutatione prolap_sioneque ac inclinatione et commutatione solutum P.
¡J.. tópu¡iéyov:, d.p.e·d.fí):t¡'t'OV, rip.E't'rX1t't'W't'OV, :Í.ppE1tÉ<;, rivJ)).o¿W't'OV, p..
L. tiam superat locatum, ab omni mutatione prolapsioneque ac inclinatione et commutatione solutum L.
C. locatum, immutabile; lapsus expers, permanens, invariabile, C.
D. saos par(iille; "'. oe chaogeaot pas,' oe perdaot pas, oe cédaot pas, oe variaot pas, D.

6. AMirec AV/\ON An/\OVCTATON AnPOCA€€C ANAV:::EC o.


H. immixtum, immateriale, simpliciter stans, inindigens, inaugmentale, H.
E. purum;· immateriale, simplicissimum, non-indigens, non-crescens, E.
s. mundum,·.. ·. immateriale, simplicissimum, · non-indigens, non-augmentabíle, S.
R. z'mrinxtum; immateriale, simplidssimum, non-indigens, z"naugmentabile, R.
A. iinpermixturiz, immateriale, simplidssimum, nullz'us egens, quod augeri minuique A.
F. impermixfus, · immaterialis,· simplicissimus, nullíus indigus, et quoniam augeri F.
P. ac· libe~m~ nori admixtum, materiae expers, maxime simplex, nihil requirens; non ·augetur P.
¡J.. &¡iiyé.;;' :. . . ,': '. ,: ·: ll.ü"Aov, &7tAoiiO'"tci:tov; ··:·:·: . d.1tpoaoeé.;, dvau~t.;,· p..
L. ac liberum; non admixtum, materiae expers, maxime simplex, nihil requirens, non augetur L.
C. non· permixtum, expers materiae; simplicissimum, non indigens, non augescens, C.
D. ne s'adiant 'pas ·; saos matiere, absolurneot simple ; saos besoin, sans croissance, D.

6•. Aiiliitó'Tolif•.\ <} r,¡,·.:.> ( /.


· ' ' ·.; ft.reNHTON OV>Fwc· MHht\)C:f.¡: reiiiOMENON H AT€1\EIWTOiil 6.
H. 'inílimz"nutum;•:.··. ·· ··.·,,_ .. , infeetum, . non•sicut':q'liomodoc·autfactum 'aut z:mperfe7tum, H.
E. ·-non-dimintitum; · non-genitum, , non sicut qt.lohwdo aut-factum aut zmperfectum, E.
S. ndn-mindrabile, · ingenitüm, ' · nó1V sicut 'nondum genitum· aut imperfectiuri, S.
R. imminorabile; ,,. norl-formatum, non ut nondum aut factum aut imperfecturn, R.
A. n'on 'possit,, ingenitum, . non· quasi nondum genitum seu quasi imper- A.
F. minuiqu'e ·non potest, et qÚOtiiam est ingenitus, · non quasi nondum genitus vel quasi nondum F.
P. 'nec m,i'fi.úitur, · . ingenitum, ,, non nondum genitum sit · aut inchoatum P.
!J., :fjie{i.i'ro1i,: ,~-;~o:: . ' i ·' . d"(ÉVfl't'OV, · ::' W~: ¡k"Í¡'itt~F"(SVÓ¡iéVO'Y 71 rinÁei!J).'t:av; p..
l..nec ininüitur, , , ,· . irtgenitum, , .. : ,l norz"fzondum ,genitum sit aut inchoatum L.
c. non iminintttum.''/.'.\ ,, ·.._, ··irioenitu_m, ~- . non tiiriúju_árti;'nondilrn:jactum aut imperjectum, C.
D~ s·am :dornmage';iH.\ ii···' s'ans~nafSsanee~: :;;>;· H!·noti<pasl:~qu'IJ:'soit: a'faire; ;, · oU'Jqu'Il soit D.

6• .., .... '¡'


:.· ... 6.
H.· · aut sub isto aut istud non factum, H.
E. · · · aut ab. hoc aut hoc non factum; E.
S. · ·• · · aut sicút ab hoc aut istud non jactum, S.
R.¡·<\:::.··,, aut áb hoc aliquo aut hoc aliquid non jormatum, .,.,,.(,,.... ··::"' ·.",,.,R.
A;feetum sit, ;,-, .,, 'setl ·'fton' sit''áb hÓc aut hoc non fit, '·, ·~·.',!:.', .. :f· ·1··· ·;·.:.A.
P; jiilisólutits~ seir1quasi·'·álJ·· hiic' qüidein.'.non· genitus $ed ab alio, sive quasi non>sit geniiusrsetundum F;
P. sit,' · · · aut quod 'ab hoc áut hoé non síi geit.itum, · . ·.. ¡~.\ ··\-':.;.: ·,·.~,v·,.r, ·c,·t~~· ·.:~·'.:.'·P.
p.. ·-:, · :· · · .:•.' ~- óTéo 1:oiióe 2f., ..óoe p.'h· ¡evo¡tsvov P.·
L. sü, ·' ·. · 'á'ut quod ab hoc · aut hoc non sit genitum, 'J,:.:·•. ~· .... ~.·t.·::.;.· L.·
C. .'' . ,.,,, ·· aut ·ab hoc aut hoc non' factum,·· ··:'r ···~ ,. . .,,_·~·c.
D. iná'ehevé,' ' '' m@ín~ pas en voie d'@tre qúelque chose, D~
1
TRENTIEME SECTION : DIEU EST LE MEME ET DIEU EST AUTRE. 459
6• . OVllAMWC MHllAMH MHAAMWC ON AM o.
H. · numquam et nusquam est nec ens, sed H.
E. nullo modo numquam nusquam, sed E.
S. aut nusquam nullo modo exsistens, sed S.
R. aut ut numquam ens, sed R.
A. neque ut quod nusquam nulloque modo fit, sed A.
F. hoc sed secundum aliquid aliud, seu quasi nullo modo sit quidquam sed ingenitum appellatur F.
P. aut quod nusquam ullo mqdo fit, sed P.
¡.¡.. oúo' wc; p.·r1oap:r1 p.·r¡ootp.wc; ov, : i).J: .. P.·
L. aut quod nusquam ullo modo fit, sed L.
c. neque tamquam ullo modo exsistens, sed C.
D• .'r~ r ·, · ·. '· comme s'll n'était personne ; non, 11 est sans naissance; O.

6. ' ... WCnEP nANArENHTON KAI AnOAVTWC ATENHTON' 15.


H. quemadmodum omne infectum, et absolute non-factum, H.
E. sicut omne ingenitum, et absolute ingenitum, ··· . E.
S. ·,.· : sicut omne ingenitum, et absolute ingenitum, S.
R. .,é ,': · · ut super omne non factum, et absolute non-factum, R.
A. ·· · ut quod super omnia ingenitum, et · absolute ingenitum, A.
F. tarnquam super omne quod ingenitum dici potest, et tamquam ingenitum absolute, , F.
P. ; "'·.·,quod omne id quod genitum non est superet, absoluteque ingenitum ·sit, P.
fJ-·
::.' •:,·. • 'Wa7tEp 7tot"YotyÉV7j'rOV, · x:x.~ d.'lto'Aú-rwc;· i¡iv-r1•ov, · · , · ~ p..
L. quod omne id quod genitum non est superet, absoluteque ingenitum sit, L.
C. tamquam omnino ingenitum, et absolute ingenitum, C.
D. · paree ·qu '11 est étranger a toute naissance,: et incapable de toute naissance, D.

6. :·;-, · .•: · KAJ:' AEI•. ·QN i,J. KAI•. AVTOTEAECON KAI TAVTO ON KAe EAVTO ·, ·' · 6.
H. ·,-;, · ·' · et semper ens• est, · et ipsum perfectum ens est, et id ipsum ens est in se ipsum, · H.
E•.. '·'· et semper-•ens,.\·,.,.:.\ .. .. ,·et ipsum: perfectum ens,- ·, ' · et id ipsum ens· per. ·se.. ipsum,., E.
S. •.·. ,., ¡ et. semper- exsistenS,'',\\1, et-·per se perfectum exsistens, et idem exsistens secundum. se ipsum, S.
R. ': . et semper· ens, · ·. et: per se perfectum ens, et idem ens secundum se ipsum, R.
A. · · semperque sit, .···. · et in. se. perfectum sit, atque idem sit ·secundum se ipsum, A.
F. ·, · .... semperque exsistens, et ex se ipso perfectum, idemque exsistens per se. ipsum, F.
P. ·. -' ·· et semper sit, .· ac · per se sit perfectum,. idemque per .se, P.
tL~ ·~--~· ~1'.-.:··.·:-:.'... xai.:: ·del. 0-t/,.·· . :.::.··~·¿; ··. ,·; x"/.,pétho-re'Aec; ov, xot~ -r:x.tho•1 ov x~:.:·eot:KrÓ,;.:.-~···:· p..
L. :.• :: · ·: et semper sit, ac per se sit perfectum,\: ·' . . ·, ". idemque .per se, ,. L.
C.,., •·, et· semper . exsistens;· · et .per· se perfectum, atque idem\secundum: se,, C.
D•. püisqu'lkest de1 tout: temps, est de, Soi-m@me parfait1:, , -, · ¡';·~<·Soi:l ctemeure·· Le <mame,-'""' D.

IS. KAI!.Vcl!'' EAVTOVi MONOEillWC · KAI. TAVTOEillWC 1 A~OP~ZOM€NON KAI TO TAVTON. e:: 'f;AVTOV 6.
H. ·. . 1-. et sub ipso unispecialiter et ipsospecialiter segregatum, et seipsum de se·:ipso H.
E. et a se z"pso unzformiter et aequzformiter segregatum, · et idipsum ex. se ipso E.
S. et a se ipso uniformiter et identitatis forma determinatum, et ídem ·ex eodem S.
R. . a se ipso uniformiter et identiformiter segregatum, et idem ex se ipso R.
A. · · .·atque · a se ipso uniformiter eademque specie determinatum, , '· idemque illud ex· se ipso A.
F. : . .. · et ex se: ipso. uniformiter eademque ratione determinatum; ,, . · •. ·, omnibus participare potentifw_s f.
P.··.:·. :>,' •. :\·,¡o_·Út•·at~el uiw• eodemque.modo definitum· sit,•.· ·, · ··+ atque id quod idem est. eic•,Jie P.
¡.¡.. ;: ~> \; xlit .úf.·:·Éotu:tou· p.ovoe~om~. xixt 'rotthoe~ow~· ciq¡ap~'óp.evovi ¡ xat -ro: ',;otÚ-rov é~ \éw.rrou P.·
L. '.·, · :, ·, .-, e/ya, Se! UnO eodemqite' modO definifum SÍt,. ·.
> '· ', atque id quod ídem. est. ex ,.ae L.
C. ' · ·atque a se. ipso; uniformiter. et eadem specie determinatum, atque illud idem etiam e.
D. :w~. constitué par· Soi-m@me d'une seule, et m@me maniere-;.. .. ·¡ : ·produisant,' de·, som fonds, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS~ CHAPITRE NEUVIEME).

f-,. nACI TOIC METEXEIN EniTHAEIOIC EniMMnON KAI TA ETEPA TOJC ETEPOIC i-,.

H, omnibus participare commodis supersplendens, et alía aliis constituens H.


E. omnibus participare opportunis superillucens, et altera alteris componens, ma- E.
S. omnibus ad participandum convenientibus supersplendens, et alia aliis coordinans, S.
R. omnibus participare aptis superfulgens, et altera alteris coordinans, R.
A. omnibus participare idoneis t'nsinuans, et alia connectens aliis A.
F, ipsum idem ex se ipso tradens, et alia connectens aliis F.
P. et cum iis omnibus quae naturae m· ¡;apere possunt communicet, et alía cum aliis copulet P.
:J.. n:~a~ -.o~~ p.i-;éxew im·n1oeio~~ in:~Acip.n:ov, xoct or<X enpoc -ro~~ hépo~~ r.
L. et cum iis omnibus quae naturae vi capere possunt communicet, et alia cum aliis copulet L.
C. omnibus ejus participandi capacibus ajjlans, et ajjluentia identitatis C.
D. l'identité communiquée il qui en est capable, joignant les @tres entre eux D.

¡¡-. CVNTATTON nEPIOVCIA KAI AITIA TAVTOTHTOC EN eAVTW KAI TA ENANTIA 1:;.
H. substantia et causa essentiae id ipsum, in se ipso et contraria H.
E. gnitudo et causa naturalis immutabilis societatis, in se ipso et contraria E.
S. abundantia et causa identitatis, in se ipso et contraria S.
·R. abundantia et causa identitatis, in se ipso et contraria R.
A. copia identitatis et causa, in se ipso etiam contraria A.
F. copia identitatis et causa, in se ipso quin etiam contraria F.
P. ejusdem naturae abundantia atque causa, , et in se etiam contraria P. ·
¡.1.. auv-rcinov n:ep~ouaLoc xoct oc'-rioc -rocthóorT1-ro.:;, iv ÉOCU"t"(j'> xoct -r<X EVOCV'rLOC ro
L. ejusdem naturae abundantia atque causa, et in se etiam contraria L.
C. et causa alía aliis coordinans, et identidem in semetipso ea quae inter se con- C.
D. par la vertu et l'abondance de son identité, possédant d'avance en Soi-m@me, et de la m@me D.

6. TAVTWC nPOEXWN' KATA THN MIAN KAI ENIKHN THC OJ\HC TAVTOTHTOC 6.
H. idipso praehabens secundum unam et unialem totius essentiae id ipsum H.
E. similiter supereminens secundum unam et singularem totius naturalis immutabilis societatis E.
S. eodem _modo praehabens secundum unam et singularem totius identitatis S.
R. identidem praehabens secundum unam et singularem totius identitatis R.
A. eodem modo ante habens secundum unam atque unicam totius identitatis A.
F. eodem ·modo anticipans per unam unificamque totius identitatis F.
P. eodem modo anticipata habeat una totius ejusdem naturae causa quae superior sit et 'Dim unum P.
r· 'rotU'rW~ n:poF:x.ov xoc-ra rl¡v p.iotv xoct év~xl¡v ..T¡~ OAT¡~ "tOCU't"Ó"t"T¡'rOIO fA-·
L. eodem modo anticipata habeat una totius ejusdem naturae causa quae superior sit et 'Dim unum L.
C. traria sunt S-uperhabens secundum unam atque unicam causam eminentem C.
D. maniere, les natures opposées, paree qu'll est la seule et unique cause:¡ supérieurement capabte, D.

iJ. VnEPEXOVCAN AITIAN · TO 4€ ETEPON EnEIAH nACJ nPONOHTIKWC O 9EOC 6.


H. superemt"nentem causam. Alterum autem, quoniam omnibus prO'Didenter Deus H.
E. supereminentem causam. Alterum autem, quoniam omnibus provide Deus E.
S. excedentem causam. Alterum autem, quoniam prO'Disive Deus omnibus S.
R. superexcellentem causam. Alterum, quia omnibus provisive Deus R.
A. supereminentem causam. Porro alterum dicitur, quia omnibus providentiae ratione Deus A.
F. causam eminentem. Alterum vero Deus dicitur, quoniam Deus pro'Didenter omnibus F.
P. faciendi habeat. Aliud autem, quod Deus omnibus providendi studio P. ·
f-l· ún:epixouaocv oc~-;iocv. Tb os e-repov, en:e~o-r. n:~a~ n:povo7l-r~xw~ ó 8eó10 p..
L. faciendi habeat. Aliud autem, quod Deus omnibus providendi studio L.
C. totius identitatis. Aliud autem, quía cunctis providentia · sua Deus C.
D. de toute. identité. Dieu est Autre en ce seos que par sa providence 11 est présent D.
TRENTIEME SECTION : DIEU EST LE MEME ET DIEU EST AUTRE.

6. nAPECTI" KAI nANTA EN nACIN AlA THN nANTWN CWTHPIAN rJNETAI MEN WN €4» EAVTOV 8.
H. assistit, et omnia in omnibus propter omnium salutem fit, est autem in se ipso H.
E. adest, et omnia in omnibus propter omnium salutem fit, ex se ipso E.
S. adest, et omnia in omnibus propter omnium fit salvationem, manens. ·i11 se ipso S.
R. adest, et omnia in omnibus propter omnium salutem fit, manens in se ipso R.
A. adest, et omnia in omnibus pro omnium salute fit, in se ipso A.
F. adest, omniaque propter omnium salutem evadit in omnibus, manens interim in se F.
P. praesens est, omniaque in omnibus salutis omnium causa fit, ita ut in se ipso P.
¡.¡.. 7tÓ:pean, xott 1tÓ:V't"ot ev 1tCXO"~ o~a rl-,v 1tCÍV't"WV awn¡pLotV yi¡ve>ot~, ¡;.évov i!p' Élltu-.oú ¡.¡..
L. praesens ese, omniaque in omnibus salutis omnium causa fit, ita ut in se ipso L.
C. adest, et propter omnium conservationem fit omnia in omnibus, dum in semetipso C.
D. a tous, · et Se fait tout en tous pour te salut de tous, alors meme qu'll D.

o. KAI THC OIKEIAC TAVTOTHTOC ANEKCI)OJTHTWC KAT ENEPrEtAN MIAN6.


H. et propria essentia id ipsum insupervenienter, secundum operationem unam H.
E. et propria naturali immutabilitate inconversibiliter, per operationem unam E.
S. et ·propria identitate et inegressibiliter, secundum operationem unam S.
R. et in propria identitate inegressibiliter, secundum operationem unam R.
A. et in sua identitate manens et nusquam progrediendo, per unam indeficientemque A.
F. ipso et in sua identitate firmus, per actionem unam F.
P. interim maneat el sine ejusdem naturae suae amissione, actione una atque ea P.
1-'-. xott rii'> o{xetoti; -rotthón¡-.oi; civex!po~ 't'Í¡'t"Wi;. xot-r' rlvépye~otv 11-I.av ¡.¡..
L. interim. maneat et sine ejusdem naturae suae amissione, actione una atque ea L.
C. propriaque identitate inemananter permanens, et ·secundum unam incessantem ope- C.
D. demeure en Soi sans quitter un instant sa propre identité. D'un acte unique D.

6. KAI AnAVCTON €CTHKWC KAI EAVTON EnJAIAOVC AKAITW AVNAM€1 OPOC EK9EWCIN 6.
H. et indesinentem stans, et se ipsum porrigens est virtuti cOntinentibus .H.
.E. et incessabilem stans, et se ipsum porrigens injlexibili virtute E.
S. et impausabilem stans, et se ip&um donans, indeclinabili virtute, S.
R. et impausabilem stans, et se ipsum donans, indeclinabili: virtute, R.
A. operationem stans, et se ipsum, virtute nusquam indeclinante, ad eos qui con'Óersi sunt A.
~- indeficientemque consistens, atque se ipsum, indeclinabili potestate, tradens ad eos qui.in se ipsum F.
P. perpetua cohaereat, seque ipse, vi immutabili et invicta, ad deos efficiendos eos P.
f1-. Xott cX'ltotUO"'t"OV éan¡xwi;, xott hu-rov E7t~ihoou,. dxAL-r(¡> ouvci11-e~ 7tpo~; éx&éwa~:Y ¡.¡..
L. perpetua cohaereat, seque ipse, _vi immutabili et invicta, ad deos efficiendos eos L.
C. rationem sibi ipsi adhaerens, virtute quadam indeficiente semet ipse tradit, ad divinam jormam C.
D. et inlassable, 11 se- maintient, . et 11 se donne avec une force inépuisable D.

13. TCA>N EnECTPAMMENWN KAI THN ETEPOTHTA TCUN nOJKIJ\WN. TOV 9EOV KA TAC 6.
H. ad auspicationem. Et aliud exsistentiam . . . secundum variarum figurarum H.
E. ad deificationem conversorum. Et alteritatem variarum Dei per E.
S. ad deijicationem conversorum. Et alteritatem variarum figurarum Dei secundum S.
R. ad deificationem conversorum. Et alteritatem variarum Dei secundum R.
A. in Deum assumendos largiens. Alreritatem quoque variarum Dei juxta A.
F. conversi sunt Divinitate donandos. . ,. .. ,, . Praeterea alteritatem variarum Dei per F.
P. qui conversi sunt tradat. · V ariarum autem Dei per multíplices visione$ P.
)lo. 't"WV É7tenpot¡A-¡A-ÉVWV. Kot~ i'-l¡v .E-repÓ't"T1-ra 't'wv 1to~xiÁwv -roü 8eoü xa-rOr. -rcic; !L·
L. qui conversi sunt tradat. V ariarum autem Dei per multíplices visiones L.
C. conversis imprimendam. Variarum autem. Dei secundum multiformes visiones C.
D. pour déifter tes convertis •. La varlété des formes que Dieu prend en ses nombreuses D. ·
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. nOl\VEIAEIC OPACIC CXHMATc..lN · ·ETEPA TINA TOIC (!)AINOMENOIC nAPA (!)AINON'l'AI 6.


H. multispecies Deivisiones, quae alía quaedam quae apparentibus H.
E. multiformes visiones figurarum, altera quaedam, visibilibus perlucens E.
S. multiformes visiones, altera quaedam, praeter haec quae apparent, apparentibus S.
R. multiformes visiones figurarum, forma altera quaedam apparentibus, praeter quae apparent, R.
A. multiformes visiones figurarum, alia quaedam, per ea quae 'Videntur, praeter id quod videtur A.
F. multiformes visiones figurarum; alia quaedam,. per ea quae 'Videntur, praeter id quod apparet F.
P. jigurarum diversitate, alia quaedam, iis quae videntur, praeter id quod apparet P.
p.. 'ltO:hUe~o~ ópriae~~ a-¡_-r1p.-í::(J>'I, e-r:sptJ. "rWIX "rO~c;: cpiXWO¡.tÉVO~~,· ,'ltiXfl, O cpcxiVO\I't'OC~, ¡J..
L. jigurarum diversitate, alia quaedam, t"is quae 'Videntur, praeter id quod apparet L.
C. fig7,trarum dt"versitate quaedam alia ab iis quae visis insinuantur e.
D. apparitions indique nécessairement que ces apparences couvrent · un ttre D.

6. CHMAINEIN OIOITEON c..lC rAP El IIJVXHN AVTHN Cc..lMATOEIAUJC 6.


H. significare opinatum ·es t. Sicut enim si animam ipsam corporivise H.
E. signijic_are aestimandum. Quomodo enim si- animam ipsam corporali specie E.
S. significare putandum est. Sicut enim si animam ipsam sermo jormaret S.
R. significare existimandum. · Ut enim si animam ipsam corporiformiter R.
A. significare· putandum est. Quemadmodum enim si animam ipsam corporali specie A.
F. significare putandum est. Projecto si animam corporali specie F.
P; significan· putare debemus. Ut enim si animum corporeum P.
p.. 0''1\fJ-ClLVEL'/, ql'1\'t'ÉOV. ~() ·'11 ~ ' , \ ~ -
-~~> ya.p ~~. 'r"I\V -r~x-r1 v .!'X1J't"ljV awp.a.-;oe~ow~
' J ' ..,
¡.¡..
L. significari putare debemus. Ut enim si animum corporeum L.
C. significari putandum est. Quemadmodum enim si quis cogitando animam ad corporeae figurae C.
D. dilférent de ce qui apparait. Si quelqu'un décrit l'ime a la maniere D.

6. O 1\0rOC ·AIEnMTTEN·,··,; KAI MEPH Cú>MATIKA TH AMEP€1 nEPIEni\ATTEN '. :. · 6.


H. sermo ·perplasmat, · ·. . . . · ·. ' . et partes corporales impartibili perplasmat,... · .. H.
E. ratio ·effingeret, · : ' ;; . et partes corporales impartibili circumplasmarét,; . E.
S. corporaliier, · .: et partes corporales st'mplici-·et'rcumponeret; . ·· ·• S.
R. ratio formaret; •et, · partes corporales ·ei quae sine parte circumformaret, R;
A. vellemus effingere, partesque ipsi individuae applicare corporeas, A.
F. vellemus•effingere, membraque corporea animae individuae adhibere, F.
P. fingere ·vellemus, ··· partesque corporeas ei qui individuus est affingere, P.
1-L· k'Aóyoc; od'ltAa.':'t's, • · , ::.: xa.l.. p.Ép'"ll- O'WfJ:a.-r•.xc1. ií dp.EpEL .1tEp~É1tAClnE'I¡: ¿ •. • P.·
L. fingere-.fJellémus, ·.· ~·. · :· . · partesque corporeas ei qui individuus est affingere, L.
C. modum..· ipsam .· repraesentaret, et reí partium.•expertit partes corporeas affingeret,. c.
D. d'·'iln.Jcorpli, ·;·.: •'!, .,,,,.,,,.,.:.·;-· ;•. ·; ~- pr@te< a l'indivisible les·. membtes' m@mes; du corps,é ·:::': ' :· D.

6. ,., · eTEPc..lC"ENOOVMEN en AVTH TA• nePITI9€M€NA MEP€1 "TH AM6P61A 6.


H. aliter intelligimus in ipsa impartibili circumpositas partes, videlicet H.
E. aliter intelligeremus in ipsa circumpositas partes, impartibilitati E.
S. · aliter intelligeremus in ipsa partes circumpositas, simplicitati S.
R. · . '· · aliter intelligeremus in ipsa circumpositas partes, impartibilitati R.
A .. ' · aliter. cogitaremus··in ea partes ei circumductas, ,.. t, , · .. : .; \'··ab individuo A.
P. , ...... >.\ alía. certe ratione· cogitaremus in ea partes obductas, , .. - . quatenus Videlicetnaturae F.
P. '-'i··'alio modo in·eo·partesiquae¡iJJirattributae essent intelligeremus, · '· convenie'nttn:_·partiur,n P.
f'-· . ~; :v;:,' .hépw¡;··~vooü~ev• t1t'.. a.u-cy¡• :r«.~ ?tSpmOáp.evtXi p.Épl\, . ,.: . •. · ·,, '91·ci.fAEpe~Cf tJ<·
L. · álio modd· in eo partei\qU!U·illhzttributae essent intelligeremus, . · convenienter.. partiufi'J L.
C. · alio modo in ea partes· qU(ie illi' attributaer essent intelligeremus, proútt nimir,um convenit O.
· D. nous• donnerons un isens toutí nouveau. aúx··meíntires: aUtsi pr@tés, un· sens• qui ne ole pa~ o. ,.,

'.'
TRENTIEME SECTION : DIEU EST LE MEME ET DIEU EST AUTRE.

ll. TH KATA IIJVXHN OIKEIWC . KAI KE<MI\HN MEN TON NOVN AVXENA AE .THIII AO:EAN 6.
H. proprie secundum animam et caput quidem mentem, cervicem autem gloriam, JI.
h:. quae. est sQcundum animam proprie et caput quidem animum, cervicem autem opinionem, E.
S. secundum proprietatem animae : et caput quidem mentem, collum autem opinionem, S.
R. ei quae secundum animam proprie et caput quidem intellectum, collum autem opinionem, R.
A. animae non discedendo : et caput quidem intelligentiam, cervicem vero opinionem, A.
F. ipsius individuae competit et caput qut'dem intellectum, cervicem vero opinionem, F.
P. animi privarioni : et caput qut'dem mentem, cervicem autem opinionem, P.
~ ·t:
p.. -rf¡ ;XIX't'~ ~t~X"hv o6tdw;· xo.:~ xsrotA'I\V .p.sv ":ov vouv,
, "''.' \ ' -
a.uy.evrx. qe 'm'-~ .o.l)~(l,v,
" , 1,'\
[J..
'

L. animi pr.ivaiíoni : et caput quidem mentem, cervicem autem opinionem, L.


C. ipsius indi'i.Jiduitati : et caput quidem intelligentiam, cervicem vero opinionem, C.
D. l'absen~:e de toute partie en l'áme la t@te sera l'inteJlfgence, le cou .la décisl~~. D.

o. WC EN MECW 1\0rOV KAI AI\OriAC CTH00C 4€. eVMO~, ó.


H. sicut in medio rationis et irrationabilitatis, pectus vero furorem, H.
E. ut in medio rationis et irrationalitatis, pectus vero jurorem, E.
S. sicut in medio rationis et irrationabilitatis, pectus autem jurorem, S.
R. ut in medio rationis et irrationabilitatis, pectus autem iram, R.
A. ut in. medio rationalis atque irrationalis positam, peétus iram, A.
F. tamqu,am. rationalis et irrationalis potentiae mediam, . pectus autem iram,. F.
1 P. ut quae ínter facultatem rationis participem et ejusdem expertem sita esset, pectus iram, . P.
( , , "\ , '. \ ,¡ , ' .
p.. l!}.c;: ;E~ !J-EO'!¡>, J\O)'Otl XIX.~ ll.AOj~ll.t;, . ., \. . . ; . . . · .· ,_. :: ¡ . . ,O'Tlj9ot; O~ aup.Óv, p..
L. ut- quae ínter facultatem ratz'onis participem et ejusdem ·expertem sita esset, · pectus iram, L.
C. u,tpote mediam ínter rationem atque irrationabilitatem,. , pectus .autem iram, C.
D. tralt d'unlon entre la ralson et les puissances irraisonnables, la poitrine la colere, D.

6. ,:rACTEPA.AETHN:Eni0VMIAN. . CI(€1\H AE KAI nOAAC THN <PVCIN €1\ErOMEN TOIC TWN MEPWN 1).

H. · · uterum etiam. desiderium, crura au(etfl. et pedes naturam dicimus, partiutfl nominibus H.
E. ventrem .autem concupiscentiam, , ~~r~ flute~:et peqes.r¡a~ram diceremus, partí~ nominibus E.
S. ventrerrz aÚÍ~m concupiscentiam, crura autem .et pedes>natur.am dicer:emus, partium. nominibus S.
R. ventrem, aute.m·.concupi'scentiam, crura aute,Tfl et pedes· nq.turam. diceremus, .· partium nominibus R.
A. :': ._ventrem cupiditatem,. ~'. ·• crura. ét, Pl!des rzaturam- .'f#ceremus, nominibus partium A.
P. · -ventrem vero. concupiscentiam, ch.tra denique pedesque . naturam. nominaremus, nominibus partium F.
P. · · , .v~trem cupiditatem, crura et pedes naturam diceremus, . partium nominibus P.
p.. , · ¡a.cniprx. oe ,TI:¡v e1t~9up.~otv, . <nc.ÉAl}. oe .
x.a.t. ;tÓO,IIt<;·.:r-l!v. ~ÚP'~v li"Aéyop.ev, ":oic; -rwv p.epb'w p. .
L. ,ventrem .eupiditatem,. .crura et pedes··naturan:t. d:iceremus;.:.. par:tium nomini/nfs L ..
C. ventrem, perir cupiditate_m, . crura denique ..ac pedes- ,natura1(l 1 ,4,ice.r~mus, .. istarum partium C.
D. ·.: le :v~ntr~;;,ta; co.nvoitise, . , ·< L¡le~ .. jambe~.llt:~J~~- pl~~~)a'nahü·é,., ;:.; l,,<.n les;noms. !le~ D.

6. ONOII!IACI,TWNoAVNAMEWN CVMBOJ\OIC;XPWMENOJCc:. '!'. !. )' · i! F1.• .,;,.: nOM~· f~ MAMON _6.


H. virtutum symbolis utentes. Multo magis H.
E. virtutum 'symbolis utentes. · •:· ,, ,, .•: Multo magis. E.
S. signis potentiarum utentes. Multo magiR S.
R. virtutum symbolis utentes. Multo quidem rrzagis, R.
A.pro virtutr~rn signis utentes. . ,,.. Multo mag# .A.
P. pro quibusdam. virium signis utentes. .. , ,. , , . ,.. , . .,_ •"; Simili ratione muitoque mqg~ F,.
P. pr:qJa.cuitatum signis utentes.,.. , , , . :• ·~ '•,' ""''))1y,·\;'.;l. ~.Sic.. ac .mu#o. . etiam •,magi$ P.
U, Q~óu .... (f;; -rw.J.:rouvárLEW'J 0'~.¡6ó"A~~<; zo!:>l¡EVO~·,,::·.· ,. ; ··:.•::'' .. '·'' \;,..,;,,;: ;,,•, ,.,.~.: llo"A).i:l".vs'~ ..;_'«),.).o~. u.
r ... ¡--"?. , . , 'í' ,. ,. ,- .--¡ 4l ,-- , , -~· .... •·•••• ·~~-· ···~ •·• ,·- T '" · , .. · · • ~,,--
L. pro jacultatum signis utentes. . _. , ,.', , Sic,., ac, multo etiám magis _L.
C. rzomi1,1Íb1is.pro..jacultatum symb~lis uteizdo_., '·. ·.. . , 1 ." . . •, · 1ta,11J.uft~ sane. potiori.r.a/ion( C.
D. membres, de.~~nant pout:: nous des: symboles 1,d'énergies. A. plus. lorte raisonf applfqu'e~ • C~lul D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

o. Enl TOV nANTú>N EnEKEINA THN eTEPOTHTA Tú>N MOP~ú>N KAI Tú>N CXHMATú>N IEPAIC 6.
H. sub quo omnia sunt alteriratem formarum et figurarum sacris ac Deumdecentibus H.
E. #t omnium summa, alteritatem formarum et figurarum sacris et di'Oinis E.
S. in eo qui est super omnia, alteritatem formarum et figurarum sanctis et DeoconfJenientibus S.
R. in eo qui ultra omnia, alteritatem formarum et figurarum sacris et Deodecentibus R.
A. in eo qui sitpereminet omnibus, alteritatem formarum atque figurarum piis et Deo congruis A.
F. in eo qui omnia supereminet, formarum figurarumque difJersitatem piis Deoque dignis F.
P. in eo qui omnia superat, formarum figurarumque dissimilitudo sanctis Deoque dignis P.
fl'. snt 1:ou- ':tcinwv s1eÉxe~ vcx, rl¡v hepÓ't'7}'tCX -;wv p.opJlwv xtx!. -.wv crx,7lp.rí-:rwv lEpcxr<; p..
L. in eo qui omnia superat, . formarum figurarumque dissimilitudo sanctis Deoque dignis L.
C. in eo qui omnibus eminet, difJersitas illa formarum atque figurarum sacris quibusdam ac Deo C.
D. qui' n1 a · pas de paren, la variété des formes et des figures exigera-t-elle des commen- D.

6. KAI . eeonPEnECI KAI MVCTIKAIC ANAn~ECIN ANAKA9AIPEC9AI XPH KAI H BOV/\H TA TPITTA 6.
H. et mysticis replicationibus repurgare oportet. Et si fJis ad trinas H.
E. et mystitis replicationibus solfJere oportet. Consilium trina K
S. et mysticis reserationibus purgare confJenit. Et si vis triplices S.
R. et mysticis resera#onibus repurgare oportet. Et si vis triplices R.
A. sacratioribusque explanationibus ut purgemus oportet. Et si fJelis triplices A.
F. mysticisque interpretationibus purgare debemus. Praeterea si fJelis triplices F.
P. ac mysticis interpretationibus a nobis explicanda. Quod si vis tres P.
P.· xcxt 0Eo1tpE1tÉa~ xcxt p.ua..-~XCXL<; cX'\ICX'lt'tÚEEaw dv~xcxOcxipEaOcx~ X.P'Íl· K!X~\ E~, rOU
P. '). \ \
E~ 'tCX 'tpt't'tCX p..
L. ac mysticis interpretationibus a nobis explicanda. Quod si fJis tres L.
C. congruis mysticisque explanationibus anagogice est describenda. Et si tripartitas C.
D. taires saints, dignes de Dleu, et de sens profond. Veut-on trouver en Dieu D.

6. TWN Cú>MÁTú>N CXHMATA·Tc.>é ANACbH i<AI ACXHMATICTú>· eec.> nEPIAI!Iú> ni\ATOC MEN 9EION 6.
H, corporibtu figuras intacto· et infigurabili Deo attingam, ~- ' , latitudinem quidem H.
E~ corpórutit' schemata intacto ú: non'-figuráto Deq 'circumliga'Oit,•, •. :: ' latitudinem· quidem E.
S. corporum figuras impalpabili et infigurabili ·.Deo drcumponere, · . , latitudo quidem S.
R. coi-porum figuras impalpabili et infigurabili Deo adaptare, · ' . latitudinem quidem R.
A.figuras corporum ei qui tactum figuramque refugit Deo applica'l'e, latitudo divina A.
-F. corporum figuras ·ei qui tactum figuramque refugit Deo accommodare, latitudo quidem F.
P. corporum figuras -Deo qui nec tractari nec figurari potest attribuere, latitudo · quidem P.
p.. -rw~ q-w¡.tchc.>v crx,'Ílp.cx'tcx 1:4'> dvcxcpeí;' xcxt da-,(7l!J-CX'tLa't'C¡l 8Eij> 7tEp~á~cx,, 1tAC:Í1:o<; p.sv Q~~ov p..
L. coipinum figuras Deo qui nec· tractari nec ·figurari potest' attribu'ere,. · latitudo quidem L.
C. corporis figuras ipsi Deo qui· tangi ac figurari1 nequit átmbuere fJolueris, divina quidem C.
O. qui n'a ni: sí.trface ni contours les trois dimensions- ·de; tóut corps, · la latgeur en Dieu D.

6. PHTEON THN VnEPEVPEIAN Enl nANTA TOV 9EOV'nPOOAON · • · i' 'MHKOC AE THN 6.

H. di'Oinam dicendum superlatum omnia Dei processum, longitudinem autem H.


E. di.'Oinam dicendo superlatissimam in omnia Dei processionem, longitudinem fJero, E.
S. difJina est dicenda superlatus Dei ad omnia processus, longitudo autem, S.
R. di'Oinam dicendum superlatum super omnia Dei processum, longitudinem autem, R.
A. dicenda amplissima Dei ad cuneta progressio, . ·· ·. . •, '· -· longitudo. fJero', A. , . ··.
F. difJina dicenda· est amplís'sima per omnia processio Dei, ' . . . ltmptudo fJero, P.
P. divina dicenda'_est immensa. Dei a4 omnia profectio, •·, d,!> -;;-; ,,,y.y¡ long~tudo.- autem; »..
p.• p'il'i'Íov. rl¡-; V7tepeupE'Lcxv s1et 1tC:ÍV't'cx 1:oü 8Eou 1epóooov, . . '' · <· · . p.iixo<; 81; :rl¡v fÁ':~ · ·
L. divina dicenda· est immensa Dei ad omnia profectio, , •,, !:1; • longitudoo autem; /).
C. latitudo dicenda · est latissima ad unifJersas res progressio, .. ·: ·· longitudo r~ atitemJ · O. ·
D. íu)us dira ..le 1 don' sans mesure de Dieu, i ~ touslr les· etres, Ja. longueur; · la pulssance r.qul 1).
TRENTIEME SBCTION : DIEU EST LE MíiME BT DIEU EST AUTRE.

o. VnEPEKTEINOMENHN TA OllA 4VNAMIN BAE>OC 4€ THN nACIN TOIC OVCIN 6.


H. superextendentem omnia virtutem, profunditatem vero omnihus exsistentihus H.
E. superextentam in omnia virtutem, profundum autem, omnihus exsistentibus E.
S. virtus super tota extenta, profunditas autem, omnibus exsistentibus S.
R. superextentam super totam virtutem, profundum autem, omnibus exsistentibus R.
A. virtus pervagans omnia, · profundum autem, abdita illa .virtus atque ignoratio his A.
F. potestas desuper tota quaelibet penetrans, profundum denique, incomprehensibile F.
P. vis quae ad omnia pertinet, · profundum vero, obscuritas et ignoratio P.
/1-· imepexnwop.é•.rr;v -.a. ID.rx Oúvrxp.r.v, ~ciOoc; o€, d¡v 'lt~O'L 'tOLe; OUO'LV 1'-·
L. vis quae ad omnia pertinet, profundum vero, obscuritas et ignoratio L.
C. potentia quae supra omnia expanditur, profundum vero, arcanum illud omnibus inaccessum C.
D. rejoint tout ce que contient l'univers, la profondeur, le secret et l'inconnaissable D.

6. AnEPIAHMnTON KPVCIIIOTHTA KAI ArNCUCIAN AM oncuc MH ME>CUMEN EAVTOVC EK THC 6.


H. incomprehensihilem occultitatem et zgnorantiam. Sed ut non abscondamus nobis ipsis H;
E. incomprehensihilem obscuritatem et ignorantiam. Sed ut nihil lateat nos ipsos E.
S. incomprehensihile occultum et ignorantia. Sed ne lateamus nosmetipsos S.
R. incomprehensihilem occultationem et ignorantiam. Sed ut non lateamus nosmetipsos R;
A. quae sunt omnibus incomprehensihilis. Verum enim ne imprudentes, A.
F. secretum illud ac prorsus ignotum. Verum ne forte, dum variis figuris F;
P. quae a rehus omnihus comprehendi non potest. Sed ne ·imprudentes, ex diversarum p;
p.. &nep(A'fl7t't'OY xpurpLÓt1}trx xcx~ d¡'Jwa!cxv. 'A).,A' 8nwc; p.1! lciOw¡J.ev É!Xu"t"ouc; éx "t"1jc; fL•
L. quae a rebus omnibus comprehendi non potest. Sed ne imprudentes, ex diversarum L.
C. ejusdemque ignoratio. V erum ne fallamus nosmetipsos, C.
D. que nul ne saisira. Mais pour ne pas broncher D.

l:i: TCUN ETEPOICUN CXHMATCUN KAI AMOPCIICUN ANA~ll'VEECUC ' ' · · TAC ACCUMATOVC E>ECUNVMIAC 6.
H. de ceterarum figurarum et formarum replicatione, et commisculatione incorporeas' Deinomi- H.
E. ex .alterarum figurarum· et informium replicatione, · . ., eas quidem incorporales divinas E.
S. ex reseratione figurarum et formarum alteritatis, incorporales Deinominatidnes S.
R. ex alterarum figurarum et formarum reseratiotze, incorporeas Deinominationes R.
A. dum variis formis ac figuris exponendis insistimus, incorporalia divina nomina A.
F. formifque explicandiS insistimus, imprudentes interim incorporeas divinorum appellationes F.
P. dissirmliumque et figurarum et formarum interpretatione, incorporea Dei nomina cum iis P.
fl-· -:wv hepoiwv 0'')(1\Whwv xcxt p.oprpwv &vcxmú~ewc;, xat dawp.ci"t"ouc; Oewvup.!cxc; 1-'·
L. dissimiliumijue: et figurarum et formarum interpretatiime, . incorporea Dei nomina cum iis L.
e. dum . variis .jiguris formisque explicandis insistimus, divinarum rerum. incorporeas appella- C.
D. daos l'fnté,Prétation des étranges figures et symbolesr pour né pas mettre sur le mime rang o;

8. TAIC 41A CVMBOACUN AICE>HTCUN CVMCIIVPONTOC · 410 nEPI MEN TOVTCUN s;


H. ~ationes per symbola sensibilia, ideo de istis H.
E. his quae sunt per symbula sensibilia, commiscentes, propterea de his quidem B.
S. his quae sunt per signa sensibilia commiScentes, propter quod de istis quidem S.
R. his quae per symbola· sensibilia commassantes, propter quod de his quidem R.
A. signorum ca'f1'1!lli'um nominibus confundamus, .'\ de eis ipsis profecto in·A.
P. signorum sens1bilfum appellationibus ·confundamus, ··de his in theo-· p~,
P. quae t:,J;, signis·sensus"moventibus·ducuntur éonfundamus, 1 idcirco de his quidem in theologia P~·
tJ'· 't'cxt~ IM. au~6ÓA!i>V cxlo-~1\'t'WY aúp.rpúpovn¡¡, '· · . . • · ·'· ' oLil nep~ p.sv "t"OÚ"t"wv p;.
L~ quae ex signis sensus moventibus ducuntur confundamus, idcirco de his quidem in theologia · Ll
C. tiones cum signorum sensibilium appellationibus confundendo, . de his e~
D. les noms immatédeJs de Dieta' et ses symboles sensibles, nous traiterons de ceux.;.cJ D~

V.,raions Jat. - JO.


PREMibE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. EN TH CVMBOI\IKH SEOI\OriA ·· NVN 4E AVTO THN SEIAN ETEPOTHTA I:L


H. in symbolica theologia dicemus. Nunc autem ipsum quod in divina essentia alterum dicitur, H.
E. in symbolica theologia. Nunc vero hoc divinam alteritatem, E.
S. in symbolica theologia. Nunc autem ipsam divínam alteritatem, S.
R. in symbolica theologia. Nunc autem ipsam divínam alteritatem, R.
A. significativa theologia jam diximus. Nunc divinam alteritatem, A.
F. logia significativa jam diximus. Nunc autem divínam alteritatem, F.
P. quae in signis versatur dictum est. Nunc autem ipsam divinam diversitatem, P.
p.. E'l -r-~ aup.ÓoA~x·f¡ 6soÁoy(q.. Nuv os ~tho -r-~'1 . eer:~v f:-:epón¡-r«, P.·
L. quae in signis versatur dictum est. Nunc autem ipsam divinam diversitatem, L.
C. in symbolica theologia disseruimus. Nunc autem divínam diversitatem, c.
D. dans la Théologie Sytnbolique. Pour l'instant, que la diversité en Dieu D.

6. MH A/\1\0ICUCIN TINA THC VnEPATPEnTOV TAVTOTHTOC vnonTEVCc.>MEN 6.


H. non mutationem quamdam superimmutabilis id ipsum semper exsistentis essentiae suspicabimur, H.
E. non alienationem quamdam superinconversibilis immutabilisque naturalis societatis suspicabimur, E.
S. non variationem quamdam superinconversibilis identitatis suspicemur, S.
R~ non variationem quamdam superinvertibilis identitatis suspicemur, R.
A. non immutationem aliquam invertibilis identitatis suspicemur, · A.
F. non mutationem aliquam identitatis illius inconvertibilis suspicemur, F.
P, non commutationem aliquam naturae ej~dem immutabilis esse suspicemur, P.
p.. p.·r1 ri),).o(wai. v -rwa -r'i¡c; tnt:epa-r¡:ié7t-rou -raut:Ó'n)-roc; Ú7to7t-reÚawp.ev, p..
L. non commutationem aliquam naturae ejusdem immutabilis esse suspicemur, L.
C. ne mutationem quamdam ejus qui immutabiliter ídem est esse suspicemur, . C.
D. ne nous donne pas l'idée d'une variation quelconque dans l'invarlable ldentité, D.

AMA TON ENIAION AVTOV nOI\Vni\ACIACMON · . KAI TAC I\IIONOEI4EIC TI:IC Enl nANTA 6.·
H. · i.,.,,,: .: sed unialem ejus. mul#plicationem , , , . · et- univisos in omnia H.
E.. .:\· ,. sed singulare ipsius.. multiplex, "'·· , , et. uniformes in omnia mu/tae. E.
S. sed unitivam\ipsius. muliiplicem formationem, .. · . et uniformes mu[táf!,fecunditatis S.
R. sed unitivam ipsius ,nultiformationem, et uniformes ejus quae super' omnia .mu.ltae R,
A. sed multiplicationem í'psius singularem, atque uniforme$ ad omnia fecunditatis A.
F. sed singularem ipsius multiplicationem, atque uniformes per omnia fecunditatis F.
P. . sed. ejus ex uno multiplicationem, . .. aequabilesque fecunditatis P.
P.•, .. d).).(J. -rov evta~OY·. athou 7tOAU7tAaa~aap.óv, ' ' ; ; ,. ' .'~a;, ..~<; [J-QYOE~qsi'¡¡ ñíc;' E7tt 7ttXY'tiX ¡..c..
L.!, .·,.'¡',' sed. ejus ex uno· multipl'icationem,·. ~~.,\·:· ,.,. ,'.:': . ,;¡;_·· {;.;-.' .. :....
.l aequabilesque(fecunditatis. L~
C;. ·:.\,'-;,·/St;d potius multiplicationem·sjngularem,·. •\¡\¡ ·i(•,!l "',' .\\;\Ú ,:,,.,.' •., •. : ~t. emanatio/Jes\simplices. c.
D~ ma.is celle;Jl'Jtne\uui~é· capa~le. de . se¡muitipli~r par le&1·.~9.ns;.unJ.formes de· la! F:~condlté> qlli D•

6~ nOI\VrONIAC nP0040VC OI\IIOION .4E TON'. eEON El. MEN EIC TAVTON e1n01 TIC
H. multigenos processus. ·· Similem autem Deum si quis in id ipsum dixerit, . H.
E. fecunditatis processus. Similem autem Deum si quidem unum. et id ipsum · dixerit . q~is, E.
S. ad omnia processiones. Similem autem Deum si dicat aliquis quidem ut eumdem, · S;
R. generationis processus, Similem autem Deum si quidem ut·. eumdem dic.at,. quis, ... ·:\, 1 'R:.
A. divínae processus.,. · ·,. Enim'Dero similem JJ~m ·.si. .ita quispiam acceperit;t:<; ·
P .. divi~ae.' processU,s;: .: ;. ; Si quis 'I}~mdtq.¡,_#milem .dixerit: ut . idem,~(i,'{. ¡:, ;,
P; ad omnia profectíones.:. · Similem·porr'o.l)eum:·si.quis ut eumdém.dicaty' , './'·:;<i J
p.. 7to'AuyovL«<; 1t.poóoov~i ' "Op.o~ov o6 -rbv 8soy al p,sy,_ ~~ TIXthbv eC7tQ~ 'tt~,·
L. ad.omnia profectiones.::. Similem porro. Deum si' quis, ut:.eumdem dicat,..
c. adromnia. :,. Similem vero. D¡rnm si quis dicat ut eumdemj,lL ,.,,, '::n\
D. produit tous les @tres. SLquelqu'un; dit· Paren au lieu de dire Le m.ime., "'1'i,:1 ¿ 1. o~·
TRENTE ET UNIEME SECTION : DIBU EST PAREIL ET DIBU DIFFERE.

ó. c.>C OAON Al OAOV €AVT~ MONIMc.>C KAI AM€PICTc.>C ONTA OMOION o.


H. sicut totum per totum id ipsum unialiter et impartialiter exsistentem similem, H.
E. sicut totum per totum in se ipso singulariter et impartite exsistentem similem, E.
S. sicut totum per totum sibi ipsi singulariter et indivisibiliter exsistentem similem, S.
R. ut totum per totum sibi ipsi permanenter et impartibiliter exsistentem similem, R.
A. ut totum per omnia sibi firmiter atque individue eumdem atque tonformem, A.
F. tamquam totum per omnia sibi firmiter et individue similem, F.
P. ut totum omnino sibi constanter et individue similem, P.
~· w~ oAov ol OAOtJ é:cw-rc!J fi-O'i~[L!J>~ xcú áp.ep(crrw~ Q'r.(J. op.o~ov, P.·
L. ut totum omnino sibi constanter et individue Similem, L.
C. et ut totum per totum sibi unite et impartibiliter similem, C.
D. pour signilier que Dieu est saos cesse Pareil a_ Lui-m@me saos variation, saos morcellement, D.

6. OVK ATIMACT€0N HMIN THN TOV OMOIOV 0€c.>NVMIAN 01 A€ 0€0AOrOI 6~


H. ' non inhonorandum nobis similis Deinominationem dicit. Theologi autem H;
E. non spernendum nobis simile divinum vocabulum. Theologi autem E.
S. non est improbanda nobis similis Deinominatio. Theologi autem S.
R. non inhonorandum nobis similis Deinominatio. . Theologi autem R.
A. aspernenda non erit similis in Deo appellatio. Porro theologi A.
F. spernenda non erit ejusmodi in Deo ipsius similis appellatio. Theologi vero F.
P. non erit nobis similis in Deo nomen improbandum. Theologi autem P.
p.. oúx &:;~p.:ta-riov ·hp.~v -:--'r¡v -roü óp.o(ou 6ewvup.(or.v. Ot oe Geo'Aó¡o~ fA-.
L. non erit nobis similis in Deo nomen improbandum. Theologi autem L.
C. non est improbandum nomen divinum similis. Theologi tamen C.
D. nous ne blimons pas ceux qui disent de Dieu qu'll est Pareil. Les auteurs sacrés disent cepen- D.

6; TON vneP OANTA 0€0N H AVTOC OVA€NI ciJACIN €1NAI OMOION 6.


H. super omnia Deum · .. nemini dicunt esse similem, H.
E. super omnia · Deum,. · ut ipse est, nulli aiunt esse similem, E.
S. exsistentem· super omnia Deum, secundum quod ipse est, · nulli dicunt esse similem, S.
R. super omnia Deum, secundum quod ipse, nulli aiunt esse similem, R~
A. eum qui est super omnia Deum, qua parte ipse est, nemini similem esse aiunt, A.
F. eum quz' est super omnia Deum, qua ratione est ipse, nulli similem esse aiunt, F;
P. Deum qui omnia superat, quatenus ídem est, nulli similem esse asserunt, P.
p.. -rov ·u7tep mí.v-.cx 8eóv, ~ otÚ't'Ó~, oúoev~ :pcxaw dvcx~ 5p.o~ov, P.·
L. Deum qui omnia superat, quatenus idem est, nulli similem esse asserunt, L;
C. Deum qui est supra omnia, quatenus ipse est, · · nullíus similem esse aiunt, c.
D. dant que,.' Dieu';, qui domine tout, · en tantlque Dieu, . ' n'est Pareil a persono e~ ; D~

6. ' AVT0!-1 A€ OMOIOTHTA 0HPAN Ac.>P€1C0AI TOIC en AVTON €niCTP€ciJOM€NOIC 6~·


H; ipsum autem similz'tudinis captationem dare ad ipsum convertentibus H~
E. ípsum vero similitudinem venatricem donare ad se conversis, ea secundum virtutem R
S. ipsum autem similitudinem divinam dare iis qui ad ipsum exsistentem super omnem S.
R. ipsum autem similitudinem · divinam donare ad ipsum conversis ea quae secundum virtutem R:
A. ipsum vero divinam largiri similitudinem his qui ad ipsum convertuntur, eum imitando A.
F. sed divinam; largiri similitudinem omnibus ad ipsum conversis, divina pro viribus F~·
P~ sed eum divinam similitudinem dare iis qu.i'· ád, ipsum omni· et termino ··e't· ratione P.
fA-· cxú-rov· os óp.o~Ó'rlj'rot Gdcxv owpe~o-Gor.~.' ';, . ·.;; 't'O~~ E'lt' cxú-rov E'lt~crt"PEtfO¡AÉVO~~. P.•
L. sed eum divinam similitudinem dare iis qui ad ipsum omni et termino et ratione ·L.
c. sed ipsum divinam similitudinem dare iis qui ad eum convertuntur, dum eum· supra c.
D. que c'est Lui qui accorde une ressemblance divine a qui se tourne vers Lui en voulant imiter, D.
i
'
!

PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. TH KATA t.VNAMIN MECEI TWN VnEP nANTA· KAI OPON KAI J\OrON KAI ECTIN H THC 9EIAC 6 ..
H. secundurn virtutern rnediarn et super omnia et terrninurn et verburn. Et divinae H.
E. rnedietate eorurn quae sunt super ornnern et visionern et rationern. Et est divinae E.
S. et deflnitionern et rationern convertuntur secundurn virtutem irnitatione. Et est divinae S.
R. imitatione eurnque super ornnern et terrninurn et ·rationern. Et est divinae R.
A. pro viribus qui supra deflnitionern ornnern ac rationern est. Et est divinae A.
F. irnitatione ad ipsurn (inquarn) omni termino rationeque superiorern. Est autern sirnilitudinis F.
P. superiorern conversi sunt, irnitatione quarn adhibere possunt. Est etiarn divinae P.
él· -c-~ XIX't"rt OúviXélW él~él-l¡aeL -c-ov ímep 'ltcXVTIX xiXt 8pov xo:t ).óyov. Ko: l. EO'TW 7¡ ñ¡~ ~E~IX~ u..
L. superiorern conversi sunt, irnitatione quarn adhibere possunt. Est etiarn divinae '
L.
C. ornnern terrninurn ac rationern pro viribus irnitantur, A tque haec est divinae C.
D. autant que faire se peut, Celui qui dépasse toute limite. et. raison. · La divine ressemblance D.

6. OMOIOTHTOC t.VNAMIC H TA nAPArENOMENA nANTA nPOC TO AITION EniCTPEca»OVCA 6-


H. sirnilitudinis virtus, quae advenientia ornnia ad causarn convertit,'· · H.
E. sirnilitudinis virtus, advenientia omnia ad causa/e convertens ; E.
S. sirnilitudinis virtus, quae advenientia omnia ad causarn convertit ; S.
R. similitudinis virtus, quae adducta omnia ad causarn vertit ; R.
A. similitudinis virtus, per quarn quae produeuntur omnia ad · · auetorern eonvertuntur ; A.
F. divinae virtus, qua cuneta producta divinitus eonvertit ad eausam ; F.
P. similitudinis vis, quae omnia quae pro/ata sunt in lueern .eonvertit ad eausam; P.
él· lww)n¡To~ OúviX¡w;, 7¡ T:i. 1t1Xp1XyÓ¡J-EVIX 'lt~v'to: .. ftpo~ 't"O oc[-c-LOV emO"t"pÉCfOUO'Ot' P.·
L. sirnilitudinis vis, quae omnia quae pro/ata sunt in lucern eonvertit ad eausam ; L.
C. sirnilitudinis vis, ut omnia quae produeta sunt ad auetorem suum eonvertat ; c.
D. a cette propriété de ramener toutes les choses produites a leur Auteur ; D.

6. • .TAVTA I;OVN PHTEON OMOIA 9EW · KAI KATA eEIAN EIKONA EL


H. ista ergo similia Deo esse dieendurn, et secundum .divinam irnaginem H.
1
E. ,.,., haee igitur· dieendurn sirnilia. Deo,,. ·. et seeundurn:.divinam· imaginern E. \;

S. ·.. ista igitur dicer¡;: convenit similia. Deo, et ea, seeundurn . irnaginern divinarn S.
R. hoe igitur dteendum similia Deo, et seeundum. divinarn · imaginern R.
A. : , , , haee. denique Deo similia dieenda sunt, et ad divinarn imaginern A.
F. haee igitur .dieenda sunt similia Deo, atque ad divinarn imaginern F.
P• haee quidem Deo similia dieenda sunt, et ad divinam irnaginern P:
él· ·· · •.· . 'riXV't"IX youv fl'f)"'.ÉOV 8p.OLIX 't"<f} 6e(j>, xo:t xo:Trt &eiiXv etxcivo: p..
L. 1 •. : ., .• , Jzaee quidem, Deo similia dicenda sunt, et ad divinarn imaginern L.
c. , · ista igitur.. Deo similia dieenda sunt, · . ··• ut ad ejus imaginem C.
D~ si bien1· qu'U¡ laut; dire qu'elles sonL semb,Iab,Ie~. a Die.. , ·. 11 laites sur ''hnage, d,e Dieu D.

6,· KAt. OI\I!OIWCIN , · • ., OVt.E rAP AVTOIC TON 9EON OMOION OTI MHAE AN9PWnOC &,,
H. et similitudinern, non eis Deurn sirnilern, quia neque horno H.
E, et similitudinern, non enim ipsis Deurn sirnilern, quía neque horno E.
S. et assirnilationern, neque enirn ipsis Deum esse sirnilem, quoniarn neque S.
R. et similitudinern, , . neque enirn ipsis Deurn similern, quía· neque horno R.
A. ac similitudinem fleta, ·. non autem illis similis, dicendus est Df!US~ 1 , .• , quía neque horno A. .
p~, similitudinemque expressa, neque, tamen illis similem fas est, Deum1 dieere, quía nee. horno quidem F~, ·,.
P:. simil#udinemque. fleta,··~·. . · ·,1 neque,,enirn eis Deus sirnilis dieendu~ 1 est~-; '\¡·
qi#!J.d ~· homo quidern PI!·
P.· XIXL Óf!-OtWO'W,. ouoe yap o:thoi'~ -rov . 8eo'\l 8p.o~oy,, ~~ ·. •:·.
•:< ~:rL !J-'I)Qe ti'116fW1tO~ él· ..
L .. sirnilitudinernque fleta,, • , quod ne, horno. quidem L~.
neque enirn eis Deus sirnilis dieendus;'ést, .· .
C. ac ~militudinern efficta,. non autem Deus 'iis similis dieendus.· est;. quía ne quidem horno C.'
D. et.i. sa ressemblance, mais ajouter que_l)ieu. ne leur ressemble, pás, que 'l'~omme·•.mem~ DJ
TRENTE ET .UNIEME SECTION.: DIEU EST PAREIL· ET DIEU DIFFERE,

8. TH lAJA EIKONI OMOIOC EnJ MEN rAP TCUN OMOTArc..>N AVNATON o.


H. propria~ imagini similis est. In coconstitutis enim, possibile est H.
E. propriae imagini similis. In aeque potentibus enim, possibile esse E.
S. propriae homo imagini est similis. Etenim in coordinatis quidem, possibile est S.
R. propriae imagini similis. In coordinatis enim, possibile R.
A. est imagini suae similis. In his nempe quae sunt aequalia, possunt A.
F. est imagini sui similis. Ea sane quae eodem in ordine congruunt, possunt F.
P. similis est suae imagini. Nam ea quidem quae sunt ejusdem ordinis,fieri potest ut P.
¡J.. 't~ lolcr- ElxóvL óp.oLo~. 'E1tt y&p -rwv óp.o'tcx.ywv. ouv<'-'tov ¡J..
L. similis .est suae imagini. Nam ea quidem quae sunt ejusdem ordinis,fieri potest ut L.
C. est imagini suae similis. Quonz'am quae aequalia sunt, possunt C.
D. ne reproduit pas J'image spéciale de Dieu. En voici la raison : les etres de rang égal peuv:ent D.

o. KAI OMOIA AVTA AMHAOJC EINAI KAI 'ANTICTPECbEIN Eeb EKATEPA THN OMOIOTHTA 6.
H. et similia ipsa in invicem esse, et convertere z'n alterutra similitudinem, H.
E. similia haec ínter se esse, et convertí in alterutra similitudinem, E.
S. et similia ipsa sibz' invicem esse, et convertere ad alterutra similitudinem, S.
R. et similia ipsa ad invicem esse, et convertere ad alterutra similitúdinem, R.
A. et' ipsa sibi invicem esse similia, et ad utraque potest similitudo convertí, A.
F. invicem similia diez', ut similitudo vidssim convertat utrinque, F.
P. · et, ínter se similia sint, et utrinque reciprocetur similitud_o, P.
p.. xcx.t op.oLcx. cx.Ú'ti% IÍAA:/¡AoL<; E[vcx.~, xcx.t ivJLa-'tpÉcpEw éq/ Éx~'tEpcx. rl¡v óp.otÓTI¡'to:, p..
L. · ' , . et ínter se similia sint, et utrinqúe reciprocetur similitudo, L.
c. quidem sibz' invicem esse similia, et ad utraque potest ista similitudo reciprocari, C.
D. @tre pareils entre eux ; on peut les comparer successivement les uns aux autres ; D.

6. ' KAI. EINAJ AM<I»CU AMHAOJC OMOIA KATA nPOHrOVMENON OMOIOV EIAOC Enl A€ TOV AITIOV 6.
H; et esse• utraque alterutris similiá · secundum praecellentem similitudinis speciem. In catisa autem H.
E. · et esse· ambo sibi in.vicem similia- secundum praecedentem similis spedem. In cauiali enim E.
S. -· ·· et esse ambo. sibi invicem, sz'milia. secundum praecedentem similiS speciein. . In causa. autem S.
R. et· esse ambo ad invicem similia secundum perinductum similis speciem. ·In cau~a autem R.
A. . · . ut sint invicem ambo similia secundum principalem similzs speciem. · · In causa vero A.
F. ut sint invicem ambo similia secundum principa/em similis ipsius speciem. Ubi vero hoc quidem F.
P. · · et sint ambo similia aeque ex principali specie. In causa enim P.
p.. xcx.L elvcx.L ap.rpw riÁÁf¡AOLt; op.wz. xot'ti% 1tpo71yoúp.evov Óp.otou ei'Oo~. 'E1tl. oe 'tOU cx.l'ttou p..
L. ·. ·. · · '., et sint ambo similia aeque ex principali specie. In causa enim L.
C. · · út sint· ambo invicem similia secundum prindpalem speciem simi/itudiniS .. · In causa, vero C.
D. leur. parité réciproque1 ~ pour base. une. forme. semblable qui les domine. Entre la Cause D.

&. KAI TCUN;AJTIATCUN ¡ '·. OVAE KATAAE:=:CUMEE>A THN .ANTICTPO<I»HN ft


H. et causalibus non admittemus reconversz'onem. H.
E. et causativiS non recipimus redprocationem. E.
S. et caÜsatis non redpiemus conversiQnem. S.
R. et .causatis non suscipimus conversionem. R.
A-. atque causalibus conversionem nequaquam admittemus.1':." ·, .. A.
F, est.\ causa;.: illa , vero hinc, effecta sunt, conversionem nullam' admittimus.. " ,:: · ... ·. : F.
P; ét:_effectis , ,. ,. • , ,. non approbabimus reciprocationem . .,, . - P.
l"· xcx.P. 'tWV cx.?.'ttoc'twv. ; : -, . ·. oÚx a1toOE;Óp.e6cx. ri¡v IÍV'tt'l''tporp'J)v._ 1' • p..
L. et effectis ·. ') ·. ~ ·~ ·~ non approbabimus reciprocationem.·, ,,,;, -"(,,, L.
C. ad effecttis ,, nequaquam admittemus istiusmodi reciprocationem. e~
D. et ses effets,' ~ ....·' '! '. nous ne pouvons admettre, cette réciprocité~ .' ·.: D.
470 PREMIERE PARTIE : 'DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. OV rAP MONOIC TOIC~€ H TOIC~€ TO OMOION EINAI ~WPEITAI nACI ~€ TOIC 6.


H. Non enim quibus aut quibus simile esse poTrigit, omnibus autem H.
E. Non enim solum his aut his simile esse donatuT, omnibus autem E.
S. Non enim solis istis vel istis simile esse donatum est, omnibus autem S.
R. Non enim solis his aliquibus et his aliquibus similiteT esse donatum est, omnibus autem R.
A. Non enim his solis aut illis ut sint similia donatum est, sed omnibus quae A.
F. Deus enim non his solis aut illis pToprie ut sint similia donat, sed omnibus F.
P. Neque enim solis his aut illis dat Deus ut similia sint, sed causa est P.
p-. Ou ¡!Xp IJ-ÓVO~c; -roí:aoe 7í -roí:aoe 'tO ÓIJ-OLWc; dvcx~ owpei'~cx~, '!t~O'~ oe -roi'c; P.·
L. Neque enim solis his aut illis dat Deus ut similia sint, sed causa est L.
C. Neque enim solis his aut illis dat Deus ut similia sint, sed causa est C.
D. Ce n'est pas seulement a ceux-ci ou a ceux-la que Dieu donne de se ressembler, c'est Lui qui rend D.

6. OMOIOTHTOC METEXOVCI TOV EINAI OMOIOIC O 6€0C AITIOC riNETAI KAI ECTI KAI. AVTH THC o.
H. similitudinis participantibus. esse similia Deus caUsa fit. Et est ipse ipsius H.
E. similitudine paTticipantibus essendi similia Deus causa fit. Et est et ipsa E.
S. sz"militudine paTticipantibus Deus fit causa qua sint similia. Et eTit et ipsius S.
R. similitudine paTticipantibus ejus quae est esse similia Deus causa fit. Et est et ipsa R.
A. similitudt"nem admittunt Deus auctor est. Est autem ipsius A.
F. similitudinem paTticipantibus causa Deus ipse est ut invicem sint similia. Immo et ipse est F.
P. cuT similia sint omnia quibuscum similitudo est communicata. . ldemque est etiam P.
fJ-· ÓIJ-O~Ó't"tj'tOc; p-e-rÉx_oua~ ~oii stvcx~ Óp-o[o~c; Ó 8eoc; cxC-r~oc; j'Lj'VE'tCX\. . Kcx~ ea'l:L XCX~ a.Uñic; ·'ri¡c; P.·
L. cuT similia sint omnia quibuscum similitudo est communicata. Idemque est etiam L.
C. cuT similia sint omnia quibuscum similitudo est communicata. Idemque est etiam C.
D. pareils tous ceux qui ont ressemblance avec Lui ; 11 est la cause D.

6. AVTOMOIOTHTOC VnOCTATHC KAI TO EN nACIN OMOION ' IXN€1 TIN€1 THC 6€1AC 6.
H. similititdinis substantificus, et quod in omnibus simile· est . vestigiis quibusdam divi- H.
E. per se ipsam similitudinis substitutrix, et in omnibus simile ··· vestiglo quodam divinae E.
S. substantijicatoT similitudinis, et quod est in omnibus simile vestigio quodam divinae S.
R. per se similitudinis substitutrix, et in omnibus simile vestigio quodam divinae R.
A. quoque suae st'militudinis opzfex, et quod es~ in omnibus simile vestigio quodam divinae A.
F. ipsius per se similitudinis auctoT, quodve in quibuslibet simile est vestigio quodam simili- F.
P. ipsius similitudinis condt"toT, et quod in omnibus est simile id simile est vestigio P.
p-. a.ú-roop.o~Ó't"lj~oc; {moa-rá~·fjc;, xoct -ro Év '!t~a~ v 5p.o~ov · i:x_ve~ -rwt· 'ti¡ e; Ge[cxc; p-.
L. ipsius similitudinis conditoT, et quod in omnibus est simile id simile est vestigio L.
e. ipsius similitudinis auctor' et quidquid est in omnibus simile vestigio quodam C.
D. de la ressemblance m@Qle ; tous, ceux.• qui sont pareils ·, le sont par un vestige D.

6. OMOIOTHTOC OMOION ECTI KAI THN ENWCIN AVTWN CVNni\HPOI KAI. TI 6€1 6.
H. nae similitudinis simile est, et coadunationem eoTum complet. Et quid
opoTtet H.
E. simz'lt'tudinis simile est, et unitatem eorum complet. Et quid
opoTtet E.
S. similitudinis est simile, et unitionem ipsoTum complet. Et quid
opoTtet S.
R. similitudinis simile est, et unionem ipsorum complet. Et quid
opoTtet R.
A. simt"litudznis simz7e- est, eorumque conjunctionem complet. Et quid A.
F. tudinis divinae fit simile, unionemque eorum ipse complet. Sed quidnam ultra F.
P. quodam divinae similitudinis; · . • · · ' · · eorumque explet conjunctionem. Sed quid P.
~- Ó!J.OLÓ't7)~oc; 5¡Lo~óv Éa-rL, xa.t 't'l¡v svwaw a.ú-rwv aU¡J-7t):r¡poL · · · Kcxt -.[ oe\' ~;
L. quodam divinae similitudinis, eorumque explet conjunctionem. Sed 'quid L.
C. divinae similitudinis simile exsistit, et eorumdem conjunctionem explet. Sed quoTmm e;
D. de ressemblance a Dieu, et c'est en ce vestige que leur union a lieu. Mais pourquoi D.

,\ :_.

('
TRENTE ET UNIEME SECTION : DIEU EST PAREIL ET DIEU DIFFERE. 47 1
6. nEPI TOVTOV AErEIN AVTH rAP H · SEOAOriA ITO ANOMOION AVTON EINAI 6.
H. de hoc dicere? 1psa enim theologia insimilem eum esse H.
E. de hoc dicere ? · 1psa enim theología dissimilem eum esse E.
S. ·de isto dicere? 1psa enim theologia dissimilem ipsum esse S.
R. de hoc dicere ? Et ipsa enim theologia dissimile ipsum esse R.
A. de· hoc dicere oportet ? 1psa nempe theologia ipsum esse A.
F. loqui de hoc oportet ? 1psa nempe theologia Deum esse ipsum F.
P. de hoc dicendum est? Theologia enim ipsa, id est, scriptura divina, eum dissimilem esse P.
p.. mpt ~ t:othou :).iyew ; Aú-rr1 jtXp Y¡ 6eoAoyia. -:0 tfVÓf!OtOY a;ÚT0V· e:lva~ p..
L. de hoc ditendum est ? Theologia enim ipsa, id est, scriptura divina, eum dissimilem esse L.
C. haec dicuntur? Nam et ipsamet scriptura dicit Deum esse C.
D. en· parler encore? L'Écriture elle-meme · ·· · reconnait que Dieu D.

6. nPECBEV€1 KAI TOIC nACIN ACVNTAKTON WC nANTWN ETEPON 6.


H. alligat, et omnibus incompactum, sicut omnium alterum, H.
E. percipit, et in omnibus incompactum, ut omníbus alterum, E.
S. praedicat, et non omnibus coordinatum, sicut ab omnibus alterum, S.
R. veneratur, omnibus incoordínatum, ut ab omnibus alterum, R.
A. dissimilem praedicat) et extra ordinem omníum; ut•ab: omnibus alterum, A.
P. dissimilem · praedicat, neque ordinem ullum ·cum ullis habere, ut ab onmibus alterum, · F.
P. praedícat, ex omnium ordinibus ejicit, •ut diversum ab omnibus, · P.
p.. 7tpecr6súet, ' - - ' , ., , ( ,
X!l.~ 'rOL~ 7t!l.CJ'LV IXCI'U'¡I'rCl.X':OV, W~ XIXL 7t1XV'l:WV E'rEf'OV, fJ-.
L. praedicat, ex omnium ordinibu$ ejicit,. ut diversum ab omnibus, L.
C. dissimilem, nullique conferendum, ut ab omnibus diversum, . C.
D. est sans pareil, qu'II n'est comparable a nul autre, qu'll difiere de tout autre, D.

6. ···' 'KAf',TO AH nAPAAOEOTEPON OTI MHAE'EINAI OMOION AVTt\f ~HCI •· KAITOI 6.


H. · ~ et ( quod oportet admirabe1ius} quia neque esse similem. ei inquit.. . ,, ., Atqui H.
E. .: ·. ' ", ·•' et ( quod es t. mirabilius) · quia.c nihil esse' simile · ei'' dicit: '" ·,. , · Et quidem E.
S. et· (hoc quidem est inopinabilius) quod neque ess~··aliquid simile ipse. dicit. · • · ,·. :·, Et quidem S.
R. • · ·.·' et (hoc utique. mirabilius) quia ; . ~ esse.'simile·ipsi ait. · Et quidem R.
A. ,. '·'·· et (quod estprofecto•mirabilius) nihil illi·simile. esse ait.. Et certeA.
F, · · · · et ( quod est profecto mirabilius) nihil Deo simile esse aít. Neque sermo hic F.
P. (quodque admirabilius est) ne esse quidem aliquid ei simile tradit.! Non tamen P.
p.·. ~' ' xat (-ro oT¡ 7tctpa:oo;ó-rspov) ~'rli fL"ffOS EtVO!L n ~f!OLOV :xú-:;<fl Cf'l!CI'L. Kai-rot P.·
L. · ,, (quodque admirabilius est) ne esse quídem alíquid ei simile tradit."'''', · ···.···• Non tamen L.
C. .·¡··,:1\-..:<: · et (quqd magis mirandum·est) nihilez\esse simile. ···'·· r·,• VerumtamenC.
D. i.',<•p -;·et,(ce.quf. étonne plus). elle dit que•rien<'ne-Lui,ressemble~· · •::· Soit: U n'y a la rien D.

ft OVKVENANTIO<l· O'!AOrOC TH nPOC AVTON OMOIOTHTIH,¡:' .•.:.: ··. ;,n:·,,\ '': '''· TA rAP'AVTA 1).
H. no'n contrarius sermo ad eum simílitudini; ipsa enim H.
E. non· ··est contraria ratio 'ad ipsum similitudini ; eadem enim E.
S. non est contrarius sermo ~similatíoni ad ipsum; etenim eadem S.
R. non contraria ratio ei quae ad ipsum similitudini ; ipsa enim R.
A. non· adversatur istud propositae divinae similitudini/:·. 1' ·,:• nam eademA.
P. ad1Jersátur: .similitudini rerum ad Deum jam praedictae .: !· \,\: •,'!· eadem:eit~11f P.
P, sittíilitudini qúa,' res' ei Similes' dicuntur. haec nostra· ad:oersatur 1 oratio ·;• "·, · , ·.. , · ,j•..•:·:•,: )'.¡' eadem 1 enmz P •
. !' ~ ; .!. '\,. • •• , - • , • ' • ' ' ' .• , l.
¡.e; oux• ~>Y«V"tto~ u ,;oyo;: -cy¡: 7tpo~ au-:ov op.o~o-r:r¡-rt. . · ' ' • ·• .'.· . .: · ,'' :· -ror. y«¡r:,«u-ra. fL:
L. si1liilitudini 'quit' res ei similes dicuntur haec nostra··adveisa~ut>· oratio•;!n>~·,.·: . ,,,.,..¡ . eadem/enim L.
C. nequaquam is ejus similftudini repugna/; .,_, ""'''''-· · · ·•·.·•·· nam'.e~C.
D. de· contraire aux paroles.:dites1 plus· haut sur. la: ressemblance,. avee• Dieu.: les.: memes' ehoses D.
472 PREMIERE PARTIE DE DIEU· (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

o. KAI OMOIA eec.> KAI ANOMOIA TO M€N KATA THN €NA€XOM€NHN 6.


H. et similia Deo et insimilia : id quidem, secundum licitam H.
E. et similia Deo et dissimilia : illud quidem, secundum acceptam E.
S. similia sunt Deo et dissimilia : hoc quidem, secundum contingentem S.
R. Deo et similia et dissimilia : hoc quidem, secundum susceptam R.
A. Deo et similia sunt et dissimilia : illud quidem, quia (pro viribus) A.
F. Deo similia sunt atque dissimilia : similia quidem, quoniam iJeum imparticipabilem F.
P. et similia sunt Deo et dissimilia : similia quidem, communione ( quae esse potest) P.
!J.· xa.L 8!1-0LIX ~cip xa.t avÓP-OLIX" -.o P-EV, xa.-.~ -:-l¡v EVOE')(O!l-ÉV7jV fJ-.
L. et similia sunt Deo et dissimilia : similia quidem, communione ( quae esse potest) L.
C. Deo et similia sunt et dissimilia: similia quidem, secundum possibilem C.
D. sont semblables et non semblables a Dieu semblables, en tant qu'elles imitent, D.

o. AVTOV AMIMHTOV MIMHCIN ó.


H. ejus insimilitudinis similitudinem ..- H.
E. ipsius inimitabilis imitationem ; E.
S. non-imitabilis imitationem ; S.
R. imparticipati participationem ; R.
A. ei participat qui non potest participan 3" A.
F. (pro modo suo) percipiunt, et illum qui omnem imitationem refugit (pro viribus) F.
P. ejus qui communicari potest cum nemine; P.
!J.· -.ou IÍP-LP-1}-.ou 11-iP-·r,o-w: !J.·
L. ejus qui communicari potest cum nemine ; L.
C. ejus qui participari nequit participationem ; c.
D. comme elles peuvent, )'inimitable ; D.

o. TO A€ KATA TO AnOA€0N Tc.>N AITIATc.>N TOV AITIOV KAI M€TPOIC 6.


H. hoc autem, secundum opportunum causalium causae, et mensuras H.
E. hoc vero, secundum distantiam causativorum a causali, et mensuris E.
S. hoc autem, secundum quod causata minus habent causa, et mensuris S.
R. hoc autem, secundum deficiens causatorum a causa, et mensuris R.
A. hoc autem, quia causalia auctore suo multum inferiora sunt, et infinitis A.
F. imitantur; dissimilia rursus, quoniam tamquam inde creata deficiunt, intervallisque F.
P. dissimilia porro, quod effecta a cau~'is distant, infinitisque P.
!1-· -.o Oe xa.-.~ -.o tX1tOOÉov -.wv a.~-.La.-.wv -.ou a.l-.iou, .xa.t p.ÉTpoL~ ¡¡..
L. dissimilia porro, quod effecta a causis distant, infinitisque L.
C. dissimilia vero, secun.dum effectuum a causis differentiam, . infinitis C.
D. non semblables, en tant que les effets sont au dessous de la Cause au puint qu'il D.

6. An€JPOIC KAI ACVrKPITOIC AnOI\€1nOM€NON A€ KAI nEPI THC 0€1AC 6.


H. infinitas et indiscretas. Residuum autem est et de divino H.
E. multis et incomparabilibus. Reliquum autem et de divino E.
S. infinitis et incomparabilibus. Quid autem S.
R. infinitis et inconfusis derelictum deficientia. Quid autem R.
A. et non comparandis mensuris ab eo longe absunr. Quid autem A.
F. infinitis incomparabilibusque inde distant. Quid autem F.
P. ac non comparandis mensuris ab illis vincuntur. Qüid vero etiam P.
f&· a1tELfO~¡; xcÚ rfo-uyxpi-.oL¡; tl1tOAL!l-1tiXVÓP-E'YOV. n oe x7.t 11:e:pt ñi~ aEr:a.~ !L·
L. ae non comparandis mensuris ab illis vincuntur. Quid 'Oero etiam L.
C. prorsus parasflngis incomparabiliter distantem. Quid autem C.
D. n'y a pas ..entre .eux de mesure appréciable ou de commune mesure. Que dirons-nous D.
TRENTE-DEUXIEME SECTION DIEU EST IMMOBILE ET DIEU VA. 473

15. CTACEc.>C HTOI KAEIEAPAC c¡,AMEN TI AE AMO re nAPA TO MENEIN AVTON 6.


H. statu sive sessione dicamus? Et quid alterum dicitur. de manere etiam ipsum H.
E. statu sive sede dicamus? Quid autem aliud, praeter manere ipsum E.
S. et de divina statione aut sessione dicimus ? Quid autem aliud quidem, praeter hoc quod manet S.
R. et de divina statione aut sede dicimus ? Quid autem aliquid quidem, praeter manere ipsum R.
A. de divino statu sive sessione dicemus ? Quid, nisi quod ipse A.
F. de statu divino vel sede dicemus ? Quid ergo, nisi quod Deus F.
P. de divino statu sive sede dicemus? Quidnam aliud, nisi Deum P.
r· O"'t"CÍO"EW~ 'f1't"OL XIX0ÉOp1Xc; TOCfLÉY ; TL oe !x.')).o ye, 7t1Xpix: -:o p.ivew IX1hov ¡.l.
L. de divino statu sive sede dicemus ? Quidnam aliud, nisi Deum L.
C. de divino statu ve/ sede dicamus? Quid, inquam, aliud, praeterqitam manere C.
D. de Dieu immobile ou assis? L'expression n'a qu'un sens : Dieu demeure Lui-m@me D.

6. EN EAVTc.> TON EIEON KAI EN AKINHTc.> TAVTOTHTI MONIMc.>C nenHrENAI ·KAI 13.
H. in se ipso Deum, et de immobili id ipsum unialiter infigere H.
E. in se ipso, et immobili naturali immutabilitate omnimode fixum esse E.
S. in se ipso ipse Deus, et immobili identitate singulariter est fixus S.
R. in se ipso Deum, et immobili identitate permansive figi R.
A. in se ipso Deus manet, in sua immobili identitate stabiliter fixus A.
F. in se ipso permanet, in sua immobili identitate firmiter et accommodatissime F.
P. in se manere, et constanter in una eademque natura quae sit immobilis fixum esse P.
f.l· ev éllu't<i) -rov 8eóv, Xil~ Év &xw/¡-rt¡> -ra.thÓ't'T¡'tL ¡.tovip.wc; 7tem¡yéviL xett &pa.p~'twc; f.l·
L. in se manere, et constanter in una eademque natura quae sit immobilis fixum esse L.
C. Deum in se ipso, et in eodem statu immobili firme fixum et supra quam fundatum C.
D. en Lui-m@me ; IJ est solidement arr@té et fermement fixé dans son immuable D.

o. VnEPIAPVC9AI KAI TO KATA TA AVTA KAI nEPI TO AVTO KAI c.>CAVTc.>C ENEPrEI 6.
H. et superstabilire, et de secundum ipsum et erga ipsum et itidem operan·, H.
E. et supercollocari, secundum eadem et circa id ipsum et similiter operari~ E.
S. et supercollocatus, et quidem secundum eadem et circa ídem et eodem modo operatur, S.
R. et supercollocari, et secundum eadem et circa idem et similiter operari, R.
A. atque fundatus, secundumque eadem et circa eadem eodemque modo operatur, A.
F. collocatus, et quoniam secundum eadem et circa idem eodemque modo semper agit, F.
P. ac firmiter locatum, eodemque modo et in eodem agere, P.
P.· Ú7teptopva01XL, x:Ú 'rO X<X':cX ':eX OCtÍ't"cX XIX~ 7tEpt 'rO IXtho XIX~ waa.Ú'tW<; evepye~'l, P.·
L. ac firmiter locatum, eodemque modo et in eodem agere, L.
C. esse stabiliter, et secundum eadem et circa idem ipsum et similiter operari, c.
D. identité ; 11 opere de la m@me fa~on les m@mes choses sur le m@me sujet; ' D.

11. KAI "KATA TO AMETACTATON AVTON e::: AVTOV nANTc.>C VnAPXEIN KAI KATA TO· AMETAKINHTON 6.
H. et quod est stabile secundum ipsum . . . H.
E. et secundum stabilissimum ipsu~ ex se ipso omnino subsistere, et secundum id ipsum intransmutabilem E.
S. et secundum hoc quod ipse intransmutabilis est ex se ipso omnino, et quod non potest ipse in contrarium S.
R. et secundum intransmutabile ipsum . . . R.
A. penitusque subsistit, nusquam ex se ipso migrando, et mutatione omni A.
F. nusquam ex se ipso migrans . . . F.
P. atque per id quod ipsum immutabile est ab omni sui mutatione solutum esse, et per id quod ipsum immo-: P.
p.. XIXt XIX't'cX 't'O &p.e-rá.a-riX'tOV ctthov ee éiXtJ't"OU 7tCÍV't"W~ Ú7tiÍ:fl)(EW > xott Xct't"i 'tO &p.e-riXX~Vf¡':O'I p..
L. atque per id quod ipsum immutabile est et quod ipsum immobile est ab omni sui mutatione ac motu L.
e. et omnino esse a se ipso immutabilem et non posse transmoveri, e.
D. son immobJiité L'emp@che absolument de sortir de Lui-m@me ;. l'absence de tout mouvement D.
474 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. A9TO. KAI 0/\IKúlC AKINHTON KAI TAVTA VnEPOVCiúlC 6.


H.·: .. · et universaliter immobile. Et ipsa supersubstantialiter esse : H.
E. et· universaliter immobilem. Et hoc superessentialiter : E.
S. moveri et totaliter est · immutabilis. Et hoc supersubstantialiter : S.
R. :; . et totaliter immobile. Et hoc supersubstantialiter : R.
A. ac motu omnino carendo. Istaque ine.ffabili modo : A.
F. ·.... vel quomodocumque motus. Atque haec quidem ratione quadam habet super essentiam : F.
P. hile est a motu omnino líberum esse. Atque id ratio~~ qua_dam. quae e~sentiam superat : P.
p.. (Xtho· ;o..at ó),•.xt.)~ áx~'rr,-:ov. K(X~ -r~u-.rx U7tEfOUa~w~· P.·
L. omninó solutum esse et liberum. Atque id ratione quadam quae essentiam superat : L.
C. et esse ex toto immobilem. Atque haec quidem supra substantiam : c.
D. Le laisse absolument sur place. Et tout ceci a lieu d'une maniere inouie : o.

6. KM AVTOC' rAP ECTIN O THC nANTúlN CTACEúlC KAI EllPAC AITIOC O VnEP nACAN EllPAN 6.
H. ipse enim est omnium status et stabilitatis causa, qui est super omnem H.
E. etenim ipse est omnium stationis et aedificationis causalis, qui est super aedificationem E.
S.'·.· ipse enim e5t omnium ~tationis et sedis causa, qui est super omnem sedem S.
R.">"' · ··· i'pse enim est stationis et sedis causa, qui super omnem sedem R.
A.'·. ipse enim est omnium status ac sessionis auctor, qui supra sessionem omnem A.
F. ipse enim est omnium status et :/irmitatis auctor, qui super omnem sedem F.
P. is enim omnium et status et sessionis auctor est, qui omni sessioni atque P.
p.. rx0-:k yrip sa~v ó TI¡c; ..triv-:wv a-rriaewc; xcú lop:~.~ atnoc;, b Ú7tEp 1tiia(Xv. eoprxv p..
L. is enim omnium et status et sessionis auctor est, qui omni sessioni atque L.
c. ipse enim est omni's status et sessioni's auctor, qui supra sessionem omnem C.
o. . car Dieu est cause de tout arr@t et de toute immobilité, dominant tout arr@t, D.

6. KAI CTACIN · ·. · . ·: • ' :' KAI .EN EAVTúl nANTA CVNECTHKEN EK THC TúlN OIKEiúlN ArA6WN 6.
H. stabilitatem ,. et statum, · et ipso omnia const#erunt, de propriorum bonorum H.
E. omnem. et statiónem,'> ·'•. et in· sedpso omnia constituit, ex propriorum bonorum E.
S. et stationem, et in ipso cuneta consistunt, ex propriorum bonorum S.
R. et stationem; · ·: et in ipso omnia consiiterunt, · ex ea quae propriorum bonorum R.
A. ac statum est, · et in ipso consistunt omnia, atque a bonorum suorum A.
F. statumijue · exsistit, · atque in ipso consistunt omnia, et inde a bonorum suorum F.
P. statui antecellit, in eoque omnia constant, dum ex suorum bonorum P.
p..xrxt a-::iaw;.:: :·.· · ·· : xrx~ · E'l aú-rij> 'ltriv-rrx::auvéanixev; éx TI¡~ -.w·1 olxe(ti>v ci¡aGwv p..
L. statui antecellit, , in eoque omnia constant, dum . ex suorum boniJrum L.
c. ac statum ·e:xsistit~ ,',', .~, > \/ et ·in ipso cuneta consistunt;-'·' -,:,· dum in bonorum suorum C.
D. toute!iínmobilité ;-;: :-' · toutes choses' sont stables elr Lui, c'est Lui qui les conserve D.

6. CTACEúlC' ACMEVTA AIA<!»VI\ATTOMENA . TI AE KAI OTAN AVE>IC 01 El€0/\0rOI 6.


H. statu immobilia persalvata. Quid autem et iterum theologi H.
E. statione immobilia et custodita. Quid autem et cum iterum theologi E.
S. statione incommota custodita. Quid autem et quando rorsus theologi S.
R. staiionem immota custodita. Quid autem et ,·.: ·. . quando rursus theologi R.
A. statu immota' servantur: · Quid· autem, ' · quando A.
F. statu incommota seroantur. Quid autem, ···· quando rursus hunc F.
P. qúieti ac · corisiitutione: immota serila'ntur.. , Quid e~ia"! di~emúS, · cum rursus theologi P.
. p.. a-tliltt6>'c; ·&aá.'l..w't'rx' :otaq¡t~Arx'tTÓfLE~:l:;: •: ~ ,;, •: · . Tt oe·. K~t· .. .. O't'CX'II ol a~oAóyt~~ ¡J. •
L. quíete ac constitutione ·immota servantur:". .,.,,Quid etiam dicem.Us, .. i:;um rursus theologi L.
C. statu inconcussa· conservantur·~. :.,,,. , .., Quid porro, quando iterum theologi C.
D. sans: trouble dans leurs ·. blens : propres. Mais .. alors, que ' penser quand les auteurs saerés D.
TRENTE~DEUXlEME SECTION : DIEU EST IMMOBILE ET DIEU VA. 475

o. KAI EnJ nANTA nPOIONTA KAI KINOVMENON CI)ACIN TON AKINHTON OV 0EOnPt:¡:nWC 6.
H. in omnia procedentem et moventem dicunt immobilem? Deodecenter H.
E. et in omnia provenientem et mutabilem dicunt immutabilem? nonne divinitus E.
S. et ad omnia procedentem et motum dicunt immobilem? nam ut decet Deum S.
R. et ad omnia procedentem et motum aiunt eum qui immobilis ? rJOnne Deodecenter R.
A. hunc procedere ad omnia et moveri theologi dicunt qui est immobilis? nonne id quoque pie A.
F. ad omnia procedere theologi tradunt et moveri eum qui est immobilis ? no'!ne et hoc qua ratione F.
P. et ad omnia proficisci et moveri dicunt eum qui est immobilis? an non hoc quoque P.
p.. xa:l É1tl· r.&v-:a: 7tpo'ióv-:a: xa:\ x~vo:ip.evóv cpa:a~ -:ov ixLV"ff'tOV ; ou ~eo7tpe7t!;)¡; p..
L. et ad omnia proficisci et moveri · dicunt eum qui est immobilis ? an non hoc quoque L.
C. tradunt eum qui immobilis est ad universa procedere. ac moveri? nonne id etiam ratione C.
D. nous disent que l'lmmobile se porte et va a toutes les eh oses? Ne faut-il pas entendre D.

6. KAI TOVTO NOHTEON KINEIC0AI rAP AVTON EVCEBú>C 6.


H. et istud intelligendum est. Moveri enim eum pie H.
E. et hoc intelligendum? Moveri enim ipsum pie E.
S. et hoc est intelligendum. Moveri enim ipsum religiose S.
R. et hoc intelligendum ? Moveri enim ipsum reZigiose R.
A. est z"ntelligendum? Moveri enim eum reZigiose A.
F. Deo dignum est interpretan decet ? Moveri enim Deum pie F.
P. pro Dei dignitate intelligendum est ? Moveri enim eum pie P.
p.. xa;:. 'tOU'tO VO"Ij'tÉO'I ; Kwe~aQa:~ y~p a:u-:ov eu~e6w~ p..
L. pro Dei dignitate intelligendum est ? Moveri enim eum pie L.
C. quadam Deo congrua intelligendum est? Pie si quidem putandum est C.
D. cette nouve11e expression d'une maniere digne de Dieu? Respectueusement, on doit penser D.

6. OIHTEON .. · OV KATA CI)OPAN H AMOlú>CIN H ETEPOIWCIN --w.. , 6.


H. opinandum, ' .· ~ non secundum ductionem aut mutationem aut aZiter. exsistentiam, H.
E. arbitrandum; · · ,· " . non secundum delationem aut al(enationem aut altern(uionem, E.
S. estimandum' est, · . ·· non secundum portationem aut mutationem· aut aZterationem, S.
R. existimandum, . non secundum Zationem aut alienationem aut alterationem,\ R.
A. putandum est,. non per corruptionem aut immutationem aut variationem,··· A.
F. judicandum est,. non per corruptionem.. aut aberrationem aut variationem, aut versionem, F.
P. existimare debemus, non interiiu . aut commutatione aut variatione, · P.
, ,
p.. O~"fft"eOV., .:.·;:,..y:.'
, , '
ou xoc-:a: cpopa:v
"' ,~) ,
"1) a." ,oLwaw
'
~ ,
·r¡ e•epo~waLv; · .. p..
L. e~istimare debemus, . non interitu aut commutatione ·. · aut variatione, ·· L.
C. ipsum moveri, ·~~'''· non secundum delationetl} veZ immutationem. •·•· veZ aZterationém; · ' •'·~' ·· C.
D. que Dieu,~;var,:• •. \non en bougeant,1·.:' ni en·:.•changeant~ (1 '' ni en· variant·U!)\ ··nk D.

6. H TPOnHN ' . H TOnJKHN KINHCIN . : · OV THN! SEIAN ' . · : · ·: OV THN KVKAú>CI)OPIKHN 6.


H. aut conversionem, aut lo(;alem motum;· non ·secundum divinam, non secundum circuZarem ductionem, H.
E. aut conversionem, aut locaZem motum, •,.,., \ non rectum, · non circuZariter ferentem, E.
S. aut modaZem, aut locaZem motum, non directum, . non circuZarem, S.
R. aut versionem, aut ZocaZem motionem, . non rectam, non. circulolativam, R.
A. seu successorium, locaZemve motum, .· ··, :·:·.non rectum, .: : · non ..orbicuZarem, A.
F. modumve aZiquem, . veZ, ZocaZem motum, .•\"·:. non, rectum,: ., '\ . · non circuZarem, ,: ,-::.:\•'·'< ·F.
P. niin• mutatione Zoei;; ·.,,;-,non· 1fZOtutrecto:,•.··,:.; \'·.:v:\ ·y. ·. non conversione, P.
" ' .l
p.. "/) -:pO'It"ljV, . " ""/) 't07t•.X"f\V
' '
XW"/)O"L\1~·

."¡ OIJ' '
't"f\V' . •ll -
EUIIE~a:V,, . ., ' OU.,.. '
't"f\V' "\
XUXAOCflOp~Xr¡'l, fl.·
L. non· mutatione Zoci, ·,non· motu recto, '"· non conversione, L.
C. veZ conversionem, aut ZocaZem motum, ve/ rectum, veZ orbicularem, C.
D. :. ou· subissant un mouvement local, ., t;•. · droit, ' · circulaire, 1,; ¡ "· D. ·
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. OV THN e::: AM«POIN OV THN NOHTHN OV THN 4JVXIKHN OV THN «PVCIKHN o.


H. non per alterutra, non intelligibilem, non animalem, non naturalem, H.
E. non ex ambobus, non intelZigibiZem, non animalem, non naturalem, E.
S. non ex ambobus, non intelligibiZem, non animalem, non naturalem, S.
R. non ex. ambabus, non intelligibilem, non animalem, non naturalem, R.
A. non ex utrisque constantem, non intelligibiZem, non animaZem, non naturaZem, A.
F. non ex utrisque commixtum, non intelligibiZem, non animaZem, non naturaZem, F.
P. non eo qui ex utroque constat, non motu mentís, non animi, non naturali, P.
?· ou TI¡·, s~ dp.<pow, OU, -:·r¡V 1
'
' VO"f 'njv, ov -.-}1v 4uzLxl\v, oU -rf,'J cpuar..xl}v, fL·
L. non eo qui ex utroque constat, non motu mentis, non animi, non naturali, L.
c. veZ ex utrisque constantem, veZ intellectilem, veZ animaZem, veZ naturaZem, c.
D. composé, intellectuel, vivant, physique, D.

o. AMA TO EIC OVCIAN ArEIN TON 6€0N KAI CVNEXEIN TA nANTA KAI nANTOIWC 3.
H. sed secundum quod in substantiam ducere est Deum et continere omnia, et omnimodis H.
E. sed in essentiam ducere Deum et continere omnia, et universaliter E.
S. sed eo quod ad substantiam agat Deus et contineat omnia, et totaliter S.
. R. sed in substantiam ducere Deum et continere omnia, et omnimodae R.
A. sed ex eo quod ad substantiam perducat Deus et cuneta contineat, et modt's omnibus omnium A.
F. sed quía Deus ad essentiam cuneta perducit et continet, omnibus modis F.
P. sed quod · Deus in lucem proferat et contineat omnia, omnibusque prospicit P.
p.. é.AAa -:o d~ OUO'L:XV liyew 'tÓV eeov x.xt o-uvÉ:x_ew -:a mív:.et.. Xet.~ 7tet.V'";OLW~ fL·
L. ~ed quod Deus in Zucem proferat et contineat omnia, omnibusque prospicit L.
C. sed secundum quod Deus omnia in rerum naturam producit continetque, atque omnibus modis C.
D. mais en produisant et conservant tout, en pourvoyant a tout D.

o. nANTWN nPONOEIN KAI TO nAPEINAI nACIN TH nANTWN ACXETW nEPIOXH 6.


H. omnibus providere, et adesse omnibus, omnium innumerabili circumtenentia, H.
E. omnibus providere, et adesse omni~, omnium immensurabili circumstantia, E.
S. omnia jn1ovideat, et eo quod adsit omnibu~, omnium circumitu immensurabili, S.
R. omnia pr;ovidere, et adesse omnibus, ea quae omnium t'rretensibili continentia, R.
A. providentiam gerat, adsitque omnibus, cuneta absoZute continens, A.
F. provide{ omnibus, cunctis adest, comprehendens omnia, ab omnibus interim penitus F.
P. modis omnibus, et praesens est omnibus, tum compZexu omnium qui vitari non potest, P.
¡;.. 7tCÍ.v-rwv 7tpovoe~v, . xat 'tO 7tet.pe~vet.L Ttlicn, -:·~ 7tctV'tWV liax_i::~ 7tEptoX,f¡• p..
L. modis omnibw, et praesens est omnibus, tum complexu omnium qui vitari non potest; L.
C. rebus omnibus provüiet, omnibus adest, • incomprehense omnia complectendo, C.
D. sous tous rapports, en étant avec tous, paree qu'll les contient tous nécessairement, D.

.... KAI TAIC Enl TA ONTA nANTA nPONOHTIKAIC nPOOAOIC KAI ENEPrEIAIC. 6.
H. et in exsistentia omnia provisalibus processibus et operationibus. H.
E. et in exsistentia omnia providis processionibus et operationibus. E.
S. et ad exsistentia omnia provisivis processibus et operationibus. S.
R. et his quae adentia omnia prow'sivis processibus et operationibus. R.
A. providentissimis suis ad ea quae sunt processibus atque operationibus. A.
F. absolutus, providentissimis per omnia proc~ssibus actionibusque cuneta ubique dispensans. F.
P. tum providentiae suae progressionibus tum actionibus. P.
1-'-· xet.t . -:aL'¡; E7t.. -;oc ov-:a 1tliV'tOC 1tflOVO'fi•Lxet.f:~ 7tpoÓ~OL~ x:xl. évepyeiet.L~. 1-'-·
L .. tum providentiae suae progressionibus tum actionibus. L.
c. idque omnibus providentiae w'is et operatz'onibus. c.
D. et que ses providences, ses bienfaits et ses .reuvres n'oublient aucun · @tre. D.
TRENTE-DEUXIEME SECTION : DIEU EST IMMOBILE ET DIEU VA. 477

AMA KAI KINHCIC 0EOV TOV AKINHTOV 0EOnPEnWC TW 1\0rW CVrXWPHTEON VMNHCAI EL·
H. Sed motus Dei immoti Deodecenter sermoni indulgendum est hymnizare. H.
E. Sed et motus Dei immutabilis divinitus ratione /audare conceáendum. E.
S. Sed et motus Dei immobilis ut decet Deum /audare sermone permittitur. S.
R. Sed et motiones Dei immobilis Deodecenter rationem concedendum laudare. R.
A. Sed et motus immobilis Dei digne et pie /audari conVJeniet. A.
F. Sed et immobilis Dei motus ut Deum decet permittendum est celebrare. F.
P. Quin etiarn motus Dei qui moveri non potest ut Deo dignum est licitum esse debet laudibus ornare. P.
~- 'A)..).fx. xat xwl}ae:L; 8e:ou 't'ou ixw·~'t'ou 9wn:pe:w<; 't'i¡l ),óy<¡l a:.~yxwp"l't'Éov úp:vljaa~. ~­
L. Quin etiam motus Dei qui mO'Oeri non potest ut Deo dignum est licitum esse debet laudibus ornare. L.
C. Quin et immobilis Dei motus ratione quadam Deo convenienti possit praedicari. C.
D. 11 faut done reconnaitre qu'on peut chanter avec des accents dignes de Dieu les mouvements de D.

· KAI TO MEN EV0V TO AK/\INEC NOHTEON íL


R. Et quod rectum quidem dicitur indeclinabilem intelli'gendum, H.
E. Et rectus quidem inftexibilis intelligendus, E.
S. Et rectum quidem intel/igere convenit indeclinabilem, S.
R. Et rectum quidem indeclinabile intel/igendum, R~
A. Ac rectum quidem intel/i'gere oportet in Deo inftexibilem constantiam, A.
F. Et rectum quidem motum intelligere decet in Deo indeclinabi/em potestatem, . F;
P. Ac recti quidem nomine inte/ligenda et accijnenda est . P.
~· Kat "o ¡úv e:u6u 't'O &.x"Awe<; vo·'l't'Éov, f·
L. Ac recti quidem nomine intelztgenda et accipienda est L.
c. Ac rectus quidem intel/igendus de injlexibilitate C.
D. l'etre Immobile. Le mouvement droit signifiera en Dieu l'immutabfUté D.

6.· KAI THN AnAPErK/\HTON nPOOAON TWN ENEPrEIWN KAI THN e::: AVTOV TWN' 0/\WN EL
H. .. et injlexibilem processum· operationum, et ex• ipso omnium H;
E. .. et· irrevocabilis- processio · operationum, . et ex ipso omnium: E.
S. 1
et·injlexibilem processum operationum,
• ::: ·. et ex ipso toiorum S.
R. et irrevocabilem processum. operation'um, :et ea quae. ex ipso• universorum R.
A. processumque actionum nusquam inclinantem, · · et quae ex eo prodit :omnium A.
F. processumque actionum nusquam dejlexum, omniumque · genet'ationem ex el? constanter F.
P. immutabi/is actionum progressio, ortusque rerum omnium qui ab ea P.
p... x~t TI)v &napiyx"A~:rov ·npóooov 't'wl! Éve:pye:~biv, . xal:. rl¡v Ée otÚ't'OU >rwv 8),~v p.'.
L. . i. im'mutabilis actionum progressio, ortt.lsqüe' rerum omnium qui ab, ea\ L.'
C. 1 et, indec/inabt1i progressu operationum, '· '~- • \ >)\' '/.·' ¡;' .:;>itúJque:. qui ·' eXI ipso:. es/.' rerum. C:

D. ,., etil~invariable émanation de . ses• activités,,,_,: .iHa:, inani~re: d'ont· toutes< choses vlennent D~

tl. rENECIN · · TO AE EI\IKOEIAEC: . THN CTA0EPAN nPOOAON KAI THN rONIMON IL


H. facturam; et quod convertibilis species, stabilem processum et genitalem H:
E. generatio ; . elicoides vero, id est obliquus motus, · stateralis processio et jerti/is. E.
S. generationem; obliquum autem, stabilem processum et generati'IJ'um S.
R. genera#onem ; obliquum autem, stabilem processum et generati'IJam. Ri
A. generationem; porro ftexuosum, 1. , • , ·' . 'progr~ssum stabilem fecimdutif(juir A~
P.~ ef/ectam·; ;1. :.obliiuum vero ve/ flexUosum; .. ·!.~. ,., ,, ' ·,"' stabi/em. inde processum·. s'tátU~~ p;.
P~ pr,qdiit ;:' inftexi autem et obliqui nomine,. ,-.\,'
1; , '·"., · i ,': ·;·.•;,:., \':' ':' stabilis pr'ogre'ssio ·statiuqtle' P~
p... yéveaw · -:o oa eALXOE~OÉ.;, . , · . · :r-}¡v an6e:pav, 7tpóo&v.- xai. . ~Y¡v , yóvtp:o-f P:·•
L. prodiit; · inftexi autem. et obliqui nomine; · ·~' · : ·<
stabilis 'progressio · statiu'que L~
C. omnium ortu; obliquus autem, de illarum 3tabt1i. progressu. ácVecUI}do. e,
D¡ de, Lui ;,. ··li le mouvement hélicoidal, 1,- ., ; ·.i l'émanation daos le repos · OUi Jitf staldlité o;
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUV!EME).

6, CTACIN · TO d€ KATA KVKAON TO.TAVTON KAI TO TA MECA KAI AKPA 6:


H. statum; quod autem secundum circulum, quod ipsum est, et quod media et summa H.
E. status; quod autem secundum cyclum, id ipsum, et media et extrema E.
S. statum; secundum circulum autem, ad identitatem · et media et extrema S.
R. stationem ; · secundum circulum autem, eumdem, et media et extrema R.
A. statum; orbicularem vero, identitatem, et quod continet media A.
F. fecundum ; circularem denique motum, identitatem ipsam, et quia media atque extrema F.
P. feaundus; conversiont"s vero nomine,
p.. a--ráaw·. :rO 0€ xa:r& xúxAov,
ejusdem,
' ' .
. 70 'rllt\J'rOV,
mediorum atque extremorum
. xotr. -ro '~ p.ÉO'cx xcxl. c(xpcx
P.
p..
L. fecu~us; conversionis vero nomine, ejusdem, mediorum atque extremorum L.
C. statu; circularis autem, de identitate, ac complexione mediorum C.
D. téeonde; · le mouvement circulaire, l'identité divine · qui possede les milieux D.

6. nEPIEXONTA KAI nEPIEXOMENA CVNEXEIN KAI THN €1C AVTON TWN An AVTOV 6~
H. circumtenet er circumtenta comprehendit, et ad ipsum ab ipso H.
E. continentia et continenda continet, et in id ipsum ab ipso E.
S. circumdantia. et circumdata continere, et conversionem ad ipsum S.
R. continentia, et eam quae t'n ipsum ab t"pso R.
A. atque extrema quae ambiunt atque ambiuntur, et eorum quae ab ipso processerunt A.·
F. quae continent et quae continentur t"pse complectt'tur, et quoniam quaecumque ab ipso F.
P. quae continent et. continentur complexus, atque eorum qui ab ipso P.
p.. 7tep~é:zovw. xcxt 7tEptezóp.svcx O'uviz<.w, ' ' , , ' - , ' o:u-rou
xcx~ .,.,.,v e~~ o:u-rov -rwv ot7t
' - P.·.
L. quae continent et continentur complexus, atque eorum qui ab ipso L.
C. atque extremorum quae continent atque continentur, et de illorum quae ab ·ipso C.
D. et les extrémités, tous les contenants et les contenus ; ou encore, le retour a Dh~u D.

8; nPOEAHAVeOTWN €n!CTPOCI»HN ...


• ; · €1 d€ TIC.THN·TOV TAVTOV TCJN AOriWN 8;
H. venientium. conversionem. · Si' autem quis in· sermonibus ·id ipsum FJ.
E. provenientium conversio. ·. Si quirautem· 'similiter• in eloquiis E.
S. eorum quae~ ab eo processerunt. . . · ·Si autem aliquis in eloquiis S.
R. praecedentium conversionem. Si autem· quis· eám quae eumdem eloquiorum R;
A. ad ipsum conversionem... Si quis autem ve/ identt'tatis in sanctis litteris A.
F~. processerunt ad se convertit. Si quis autem identitatt's in divinis eloquiis F.
P. prodierunt ad illum· conversio. · ' ' ' , · . · Quod si quis divinúm ejusdem P.
p.. 7tpoÉ};r¡),uOó-rwv• É7tiO"t'po~-/¡·¡. . .. ;;', ¡,•;;, ~ E!. oÉ: 'rt~: ñ}v 't'OÜ otU't'oÜ. -.&)v: Ao'\l'r:wv P.·
L •. prodierunt ad illum conversio. . .. · · .;. •· ·'- ;!· •·. . \ Quod si quis· divinum eju;dem L:
C. prodierantadipsum co.nversione. Si quis vero in sanctis·. scn"ptun"s nomen qi.w · Deus nominatur idem C.'
D~ des.• :nafures: émanées( de! Lui •. Si1l'Écrlture fait· croiré· que les· deux noms divins ·ct' ~~mime » D~

6.• H·. THN THC diKAIOCVNHC. eeWNVMIAN enrtTOV ICOV MMBANOI PHTEON ICON 6~;
H. aut justitiae Deinominationem in aequali accipit, ·. dicendum aequalem H;
E. ipsam justt'tt'ae divinam nominationem in aequo accipial, . · dicendum aequum E.
S. Dei nominationem ejusdem autem justitt'ae in aequali sumat; dicendum est aequakm. S.
R~ aut eam quae justitiae divinam nominationem in aequali accipiat, dicendum. aequalem.. RJ
. tl. 'lJel•. justt'tiae/;divinam appellationem in aequo (lccipiat, . . . . . " . . ' : . \ dicéndum aequu11(•.4~
F~ vel justitt'ae:-divinam appellationem accipiat pro. aequaH,- ' • · . ·· dicendum est ·aeqitaletíf/P,~
P. aut justitiae< no,en. qito scripta divina utuntur pro•. aequali .accipiat, dicendum est aequu111. '!!~
p..'i¡·.-rr}¡v. rii~:o~xot~oaúvl¡<;:,&ewwp.Lotv É7tL -roü ~aou Aotp.61ivot;:.,,,,,:-::.\,, : pT1-rÉov ·tao~: 1-'~
. L; aut justitiae nomen. quo scn"pta divina utuntur pro aequali. accipiat, .... •· dicendum est aequunt. L.'
C. et quo nominatur, justus in nomine divino quo nominatur aequalis accipiat, dicendum est Deum C~·
D. et ·c La Justice » ont la valeur.\dU:·nom « Égal »., ... . .: ..,.'~ · . · U faut dire que. Diedl DJ
TRENTE-TROISIEME SECTION : EN QUEL SENS DIEU SERAIT-II. ÉGAL. 479

6. TON 9€0N OV MONON WC EIC AMEPH KAI AnAPErKAHTON AMA KAI WC f..
H. Deum non tantum in impartita indeclinabilem, sed et sicut H.
E. Deum non solum ut in non-partitum et irreprehensibilem, sed etiam ut E.
S. esse Deum non solum sicut simplicem et indeclinabilem, sed et sicut S.
R. Deum non solum ut impartibilem et indeclinabilem, . sed ut R.
A. esse Deum non modo ut individuum et nullam in partem vergentem, sed utA.
F. esse Deum non modo tamquam individuum et nusquam declinantem, sed quoniam F.
P. esse Deum non solum quod partibus non constet nec usquam defiectat, verum etiam P.
p.. -;i;w 8EÓV OU p.Óvov Wi; ci¡J.Ep7i XZ~ cimxpz¡xJ,L'":OV,
........ \. ,:··.
t:J.ANX .. X~~ w.; p..
L. esse Deum non solum quod partibus non constet nec usquam dejlectat, verum etiam L.
C. esse aequalem non solum ut expertem partium et qui a recto declinare non possit, sed ut c.·
D. est egal, non seulement paree qu'll est sans parties et sans mutations, mais aussi D.

6. Enl nANTA KAI .6IA nANTWN €<1> ICHC .6IA<POITWNTA KAI WC THC AVTOICOTHTOC o.
H. in omnia et per omnia in aequali pervenientem, et sicut ipsius aequalitatis H.
E. in omnia et per omnia ex aequitate pervenientem, et ut per se ipsam aequalitatis E.
S. ad omnia et per omnia aequaliter procedentem, et sicut ipsius per se aequalitatis S.
R. ad omnia et per omnia aequaliter procedentem, et ut per se aequalitatis R.
A. ad omnia et per omnia aeque pergentem, atque ut ipsius ac per se aequalitatis A.
F. ad omnia atque per omnia aeque pergit, ipsius per se aequalitatis F.
P. quod ad omnia et per omnia aeque perveniat, et quod ipsius aequalitatis P.
P.· ¿7ct 'ltcXVU xa.t. OL& r.:iv-rwv, er.' ta-·fjc; ÓLa.rroL-rwv-rz, xzt wc; 'rT1c; a.u-ro~a-ó-:·1)-ro.; p..
L. quod ad omnia et per omnia aeque perveniat, et quod ipsius aequalita#s L.
C. in omnia et per omnia aequaliter meantem, et ut per se aequalitatis C.
D. paree qu'll va également a tout, a travers tout, paree qu'll est t•egalité m@me D.

6.. VnOCTATHN . KAEl HN ICOVPr€1 THN .61 AMHAWN AnANTWN OMOIAN 6.


H. substantificatorem, et· sicut aequum operator:em per alterutrum omnium. similem H.
E. substitutorem, juxta quam aeque operatur per se invicem omnium similem E.
S. substantificatorem, secundum quam aequaliter operatur per omnia similem illorum invicem S.
R. substitutorem, secundum quam aequaliter operatur eam quae ad invicem similem omnem R.
A. auctorem, . per quam aeque operatur ut universa per se invicem similiter A.
P. est auctor, per quam Deus aequaliter efficit ut. cuneta simili quadam vicissitudine in se F.
P. sit ~uctor, qua ejjicit et omnium aliorum per alia similem P.
fl-· ~'ltQ<r'rcX"t""/)V, ., , . xa.Q" -?¡v ~<rOUpjE~ rl)v OL' ~AA-í¡AwV &mÍ.V"t"WV Óp.o~t:J.'I fl-·
L. sit p,uctor, qua efficit. ..et, onmium' aliorum per alia .similem L.
C. effectorem,.. secundum. quam aequaliter operatur,, ''!, , ·similem omnium per ipsa .inter se C.
D. substantielle, et de, e~ ¡fait cause égalément une. m@me pénétration de tous les @tres D.

6.- XWPHCIN, KAI THN TWN METAAAMBANONTWN €<1> ICHC METOXH~ . .KATA THN EKACTWN 6.
H. capacitatem, et accipientium aequalis participationem secundum singulorum H.
E. capacitatem,. et accipientium ex aequitate participationem secundum singulorum E.
S. ambulationem, et suscipientium aequalem participationem secundum singulorum S.
R. incessionem, et eam quae suscipientium aequaliter participationem secundum singulorum R:
A.permeent,. et ut participantia pro cujusque captu aequa ratione 4·
P. comwigrent, et quae participant aequa c01:ulitio/U!. participent pro cujusque P;
P. progr.essionem, , et eorum quae participan/ aequalem communionem pro cap!u P.
t. , .
!-'· xwp1¡aw,. XZL, '
't'/1V
..
TWV "\ 1! ,
fJ-E'":a.Aa.p.oO!VOV"t"WV ' '
E'lt. ,
~crt)c;
'
: p.e-rox·r;v ·xa.-;a.\ 'r1¡V
'
IIX«<r'rWV fl-·
L. progressionem, · et eorum quae participan/ aequalem communionem pro captt.t. L.
e. i~cessum, et participationem aequaliter participantium ut quodque eorum. C.
D. entre eux, et, chez ceux qui re~oivent de Lui, une participation pareille dan~ ,.1!1 ;mesure D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE NEUVIEME).

6. EniTHAEIOTHTA KAI THN ICHN KAT A:=:IAN Enl nANTA NENEMHMENHN AOCIN
H. commoditatem, et aequalem secundum dignitatem in omnia distribualem dationem, H.
R. opportunitatem, et aequitatem secundum dignitatem in· omnia distributum donum, E.
S. opportunitatem, et aequalem secundum dignitatem ad omnia distributam donationem, S.
R. aptitudinem, et aequalem secundum dignitatem ad omnia divinitus intellectam dationem, R.
A. participen!, et aeque pro meritis ad omnia divina proftuant munera, A.
F. videlicet facultate, et aeque pro dignitate ad omnia distributio fiat, P.
P. cujusque, et parem largitionem quae cuique fit pro dignitate, P.
1-1-· E1t~'t'7jOSLÓ"tT¡'t'~, x~t 't"l¡v ra7j11 1((1.'t'. á~i~v S7tt 7tCÍV"t'~ VE11E!J-7l!J-ÉV7j\l oÓaLv, 1-1-·
L. cujusque, et parem largitionem quae cuique fit pro dignitate, L.
C. aptum est, et aequalem in omnia pro cujusque dignitate distributionem, C.
D. propre a chacun, une m@me faveur pour tous, comme le permet cbaque dignité ; D.

6. KAI KATA TO nACAN ICOTHTA NOHTHN e.


H. et omnem aequalitatem, intelligibilem H.
E. et per omnia aequalitatem, invisibilem, E.
S. et secundum hoc quod omnem praeaccepit aequalitatem, intelligibilem, S.
R. et secundum · omnem aequalitatem, intelligibilem R.
A. per id sane quod aequalitatem omnem, intelligibilem, A.
P. denique ipsum aequale Deus dicitur quoniam omnium aequalitatem, intelligibilem, F.
P. quodque omnem aequabilitatem, eam quae animo cernitur, P.
¡;.. x~t X!1.'t'& 't'O mia~v laónrr~, V07j't'-/¡v, P.·
L. quodque omnem aequabilitatem, eam quae animo cernitur, L.
C. et quatenus omnem aequalitatem, intellectilem, c.
D. car toute égalité intelligible, D.

6. NOEPAN' 1\0riKHN AICEIHTIKHN OVCIWAH IPVClKHN 0€1\HTHM 6.


H. et iniellei:tualem, rationalem, sensualem, substantialem, naturalem, voluntariam, H.
E. intellectualem, rationalem, sensualem, essentialem, naturalem, voluntariam, E.
S. intellectualem, rationalem, sensibilem; substantialem, · naturalem, voluntariam, S.
R. et intelleclualeni, rationalem, sensibilem, substantialem, naturalem, voluntariam, R.
A. spiritualem, rationalem, sensibilem, substantialem, naturalem, voluntariam, A.
F. intellectualem, rationalem, sensualem, essentialem, naturalem, voluntariam, P.
P. eam·quae mentis est, quq,e rationis, quae sensus, quae essentiae, quae naturae, quae denique volun- P.
fA-· vospáv, . Aoyoc/¡v, c:dcr97j't'LX-/¡v ouau;)07j 'fUa'LX-/¡V 6sAl}'t'-/¡v p.·
L. eam quae mentís est, quae rationis, quae sensus, quae essentiae, quae naturae, quae denique ~olun- L.
C. intelligentem, ratiocinantem, sentientem; súbstantialem, naturalem, voluntariam, C.
D. inteJiectuelle, raisonnable,' ;·sensible,· súbstantieJie;. naturelle, · volontaite, D.

El. e:=:HPHMENWC KAI ENIAIWC EN EAVTW nP0€11\HIPENAI KATA THN vnEP fi.
H. praecipue et unialiter in ipso praehaberi, secundum super H.
E. excellenter et universaliter in se ipso anticipando, secundum super E.
S. segregate et unitive in se ipso, secundum virtutem S.
R. segregative et unitive in se ipso · praeassumere, secundum eam R~
A. eximio et singulari modo in se ipso ante comprehenderit, virtute illa · A·.
P. eminenter el' unice in· se ipso''fo'orsus ánticipavit, per virtutem P~
P. tatis, praecipue et conjuncte in se anticipatam habet, vi et potentia p;
P.· e.;~p7lp.Évw~ x~t evL~{w¡; f.v é~u't'ij> '7tposLA'l}ffÉvat, x~'t'& ..t¡v~ ó1rep P.·
L. tatis, praecipue et ·conjuncte in se anticipatam habet, vi et potentia L.
c. . exempte et unite in se ipso anticipavit, secundum virtutem C.
D. est par avance contenue en Dfeu d'une' mani~re supérieure· et simple, selon la facuHé' D11
TRENTE-TROISIEME SECTION : EN QUEL SENS DIEU SERAIT-IL ÉGAL.

6. nANTA nACHC ICOTHTOC nOIHTIKHN AVNAMIN


H. omnia omnis aequalitatis facturalem virtutem.
E. omnia totius aequalitatis factricem virtutem.
S. omnis aequalitatis effectivam super omnia exsistentem.
R. quae super omnia omnis aequalitatis factivam virtutem.
A. sua superante omnia totius aequalitatis auctore.
F. omnis aequalitatis effectricem omnibus eminentem.
P. omnis aequabilitatis effectrice quae omnibus antecellit.
P.· 1tOCV't'CX. mÍa"~¡~ LO'Ó't'7j't'O~ 1t0~ "'j't'~xT¡v oúvcx.p.w.
L. omnis aequabilitatis effectrice quae omnibus antecellit.
C. omnia superantem omnisque aequalitatis effectricem.
D. suréminente qu'Il a de produire toute égauté.

'· .,
'
\•

'',";:','•!·-t. ;;,·;.,: ',,.'. '\.' ;.·,,·

'11 . : . · , ••

''.:.·.\, r • • .' \ ', l J ~; , , \ !1 '

.,:>
'·· \ '.,·.

·..... .... ': ~


• ,., \ \0(
···\',\• .
,\···'· '; .. .1' ', •)'

•/ \ ':,'·\·\ ~·.·. ',' .'. 1.:. '<¡./: 1


..; ;:~. '\ >;'·: )• '•' 'J ' ; . . < 1: 1 1!-i·\ ~· >

,· ,Í' .... ,.·,:>-i ,1•, r:'·

. ,.'· ,'i ....

'1•'

' ..\
',.•.•:,•,,
' . '-,.'
\ /. ·, ~. \

VenioDS Iet.- 31.


PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

o. KEc¡,AAAION 1 nEPI nANTOKPATOPOC nAMIOV HMEPCUN o.


H. Caput decimum. De omnipotente, vetere dierum ; H.
E. Caput decimum. De omnipotente, antiquo dierum ; E.
S. Caput decimum. De omnipotente, vetere dierum; S.
R. Caput decimum. De omnipotente et antiquiore dierum ; R.
A. Caput decimum. De omnipotente, antiquo dierum; A.
F. Caput decimum. De omnipotente, antiquo dierum ; F.
P. Caput decimum. De praepotente rerum omnium, antiguo dierum; P.
P.· 1\e:¡¡CÍ.),cuov l'. llep~ rt~v•oxp,Z-;opo¡;, rtciA~~o0 ·i¡p.Ept;)v· p..
L. Cap~t deci~um. De praepotente rerum omnium, antiquo dierum ; L.
c. Caput decimum. De omnitenente, antiquo dierum; C.
D. Chapitre dixieme. Du Tout-Puissant et de I'Ancien des jours; D.

o. EN CU KAI nEPI AICUNOC KAI XPONOV CUPA AH TCU AOrCU TON o.


H. et de saeculo et tempore. Vide autem sermone H.
E. in qua et de aeterno et tempore. Hora autem est sermone E.
S. in qua et de aevo et tempore. Vide autem verbo multorum S.
R. in qua et de saeculo et tempore. Hora utique sermone R.
A. in qua et de saeculo et de tempore. Tempus .fam admonet ut praeditum multis A.
F. ubi etiam de aeternilate et tempore. Tempus .fam admonet ut Deum multis F.
P. in qua etiam de aeternitate et tempore. Sed tempus est Deum qui multa P.
!J.· ' "?' 1 ' , - •
EV <¡.l X~~ 7i:Ef~ cm,>VO¡; XCX XfOVOU.
1

,
"Qpcx o1¡ 't"<j} AÓy<¡.l 't"OV p..
L. in qua etz"am de aeternitate et tempore. Sed tempus est Deum qui multa L.
C. in quo etiam de aevo seu aeternitate et tempore. Sed tempus est oratione nostra C.
D. il est aussi questio.n de l'éternité et du temps. Dieu porte une foule de noms. Nous Le D.

o. nOAVCUNVMON 0EON CUC nANTOKPATOPA CUC nAMICUN HMEPCUN VMNHCAI o.


H. multinominem Deum sicut omnipotentem, sicut veterem dierum hymnizare. H.
E. multz"vocum Deum ut omnipotentem, et ut antiquum dierum laudare. E.
S. nominum Deum sicut omnipotentem, et sicut veterem dierum laudare. S.
R. multivocum Deum ut omnipotentem, et ut antiquum dierum laudare. R.
A. nominibus Deum ut omnipotentem, ut antiquum dierum celebremus. A.
F. laudatum nominibus ut omnipotentem atque ut antiquum dierum cekbremus. F.
P. habet nomina ut rerum omnium praepotentem et ut antiquum dierum ornare dicendo. P.
p.. rto"Auwvup.ov 8eov W~ 7i:ClV't"OXpci't"op~, xcxt t!Jc; rtcx),cx~OV ·r1p.epwv Úp.v1jaCXL P.·
L. habet nomina ut rerum omnium praepotentem et ut antiquum dierum ornare dicendo. L.
C. Deum multinomium ut omnitenentem, et ut antiquum di'erum praedicandi. c.
D. chantons maintenant comme Tout-Puissant, et comme 1'Anclen des jours. D.

o. TO MEN rAP AErETAI AlA TO nANTCUN AVTON EINAI nANTOKPATOPIKHN EAPAN o.


H. Quod enim dicitur de eo omnium eum esse omnipotentalem sedem, H.
E. Hoc quidem enim dicitur, propter quod omnium ip,se sit omnipotens aedificatio, E.
S. Hoc enim dt"citur quidem, propter hoc quod omnt"um ipse est omnt"'potens sessio, S.
R. Hoc quidem enim dicitur, propler omnium ipsum esse omnipotentivam sedem, R.
A. Enimvero omnipotens dicitur, quod ipse sit quae potest omnia omnium sedes, A.
P. Omnipotens quidem dicitur, quoniam ipse sit omnitenens omnium sedes, F.
P. Illud enim dicitur, quod ipse est sedes quae tenet omnia, ~~-.
p.. To p.b y&p ).éye"~~. o~& ,¡¡ miv't"WV cxú•o·l ELVCl~ 1tCl'l'r0XpCX'"t"Op~x-l¡v eop~v. P.·
L. lllud enim dicitur, quod ipse est sedes quae tenet omnia, L.
C. Ac omnitenens quidem dicitur, quod ipse sit omnium sedes, c.
D. Le premier nom Lui va : Dieu est la base qui soutient tout, D.

., ~ ' .'
TRENTE-QUATRIEME SECTION : DIEU EST APPELÉ LE TOUT-PUISSANT.

6. CVNEXOVCAN KAI nePIEXOVCAN TA OM KAI ENIAPVOVCAN KAI 0€M€1\IOVCAN KAI nePIC~IrroVCAN o.


H. continentem et percontinentem omnia, et stabilientem et fundantem et constringentem, H.
E. continens et ambiens tota, et collocans et fundans et constringens, E.
S. continens et circuiens tota, et collocans et fundans et circumstringens, S.
R. continentem universa, et collocantem et fundantem et constringentem, R.
A. omnia continens atque complectens, et cuneta stabiliens, fundans atque constringens, A.
F. omnia tota continens et complectens, et cuneta collocans et fundans atque constringens, F.
P. quae omnia et continet et complectitur, et firmat et fundat et constringit, P.
P.· rruvézourr(J.V X(J.L 7tSfLS'fOIJri(J.V -;a OA(J., X'ZL EVLopuO'JO''ZV xrú Gsp.sl.wuo-(J.V. )((J.l, 7tSpLrr'f'[¡youa(J.V, P.·
L. quae omnia et continet et complectitur, et firmat et fundat et constringit, L.
C. omnia continens atque complectens, et cuneta stabiliens, fundans atque constringens, c.
D. qui contient et comprend toutes choses, qui affermit, supporte et maintient tout, D.

6. KAI APPArEC EN AVTH TO nAN AnoT€1\0VCAN KAI e::: EAVTHC TA 01\A fi.
H. et sine crepatione exsistentem et in ipso omnia perficientem, et ex ipso omnia, H.
E. et firmum in se omne perficiens, et ex se ipso omnia, E.
S. et firmum in se ipsa omne perficiens, et ex se ipsa tota, S.
R. et indisruptum in se ipsa universum perficientem, et ex se ipsa universa, R.
A. et hoc omne indisruptum atque indissolutum in se ipsa perficiens, et ex se, A.
F. universumque infractum in se ipsa perficiens, haec rursus ex se ipsa universa, F.
P. et universum in se indissolubile absolvit, et ex se omnia, P.
P-. x(J.t &.pp(J.yec, év €(J. u'~ 'to 7tiiv &7to'ts).oua(J.v, x(J.t ée
huriíc; -;a {)).(J., p..
L. et universum in se indissolubile absolvit, et ex se omnia, L.
C. et universum insolubile in se ipsa praestans, et ex se, C.
D. qui rend le monde indissoluble, paree qu'll tire de Soi tous les D.

6. KA0AnEP EK PIZHC nANTOKPATOPIKHC nPoAroVCAN KAI EIC AVTHN TA nANTA KA0AnEP EIC 6.
H. quemadmodum de radice omnipotentiali producentem, et in ipsum omnia, quemadmodum H.
E. sicut ex radice omnia tenenti ducens, et in se ipsam omnia, velut in consultum E.
S. quemadmodum ex radice omnitenente producens, et ad se ipsam omnia, quemadmodum S.
R. quemadmodum ex radice omnipotenti producentem, et in ipsam omnia, quemadmodum R.
A. veluti ex omnipotente radice, cuneta producens, atque ad -se, ut A.
F. tamquam ex radice omnitenente, producit, et in se ipsam, velut F.
P. quasi ex stirpe quae omnia teneat, in lucem projert, et ad se, ut ad P.
P-· X(J.6ci7tsp Éx pí.~·r,c; 7t(J.V'':OXp(J.'tOpLxi¡c,, 7tpociyourr(J.v, x(J.t ele; É(J.u't1w -ra 7tcXV't(J. x(J.6ci7tsp sCc; p..
L. quasi ex stirpe quae omnia teneat, in lucem profert, et ad se, ut ad L.
C. veluti ex omnitenente radice, cuneta producens, atque ad se, tamquam C.
D. @tres, comme d'une racine riche de toutes choses, paree qu'II ramene a Soi les @tres, D.

6. nV0MENA nANTOKPATOPIKON EniCTPE~OVCAN KAI CVNEXOVCAN AVTA WC nANTWN 6.


H.fundum omnipotentialem, convertentem, et continentem ipsa, sicut omnium H.
E. omnipotentissimum, convertens, et continens omnia, ut omnium E.
S. ad plantationem omnitenentem, convertens, et continens ipsa, sicut omnium S.
R. in profunditatem omnipotentivam, convertentem, et continentem ipsa, ut omnium R.
A.ad omnitenens profundum, universa convertens, atque conservans, ut omnium A.
F. ad profundum omnitenens, cuneta reflectit, continetque, tamquam omnium F.
P. profundum quod omnia capit, convertit omnia, eaque continet, quasi P.
P-· 7tU6p.SV(J. 7t(J.V't'I)Xp'Z'tO?LXOV Émrr-rpscpoua(J.V, X(J.L rruvÉX,OUO"(J.Y (J.tha wc; 7tcX'I't'WY p..
L. profundum quod omnia capit, convertit omnia, eaque continet, quasi L.
C.ad fundum omnitenens, universa convertens, et continens, ut omnium C.
D. comme a une terre ou tout repose, paree qu'll contient ces @tres, comme une base D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

6. EAPAN nANKPATH TA CVNEXOMENA nANTA KATA MIAN VnEPEXOVCAN nANTA CVNOXHN 6.


H. sedem omnipotentem, contenta omnia secundum unam supereminentem omnia comprehensionem H.
E. aedificatio omnipotens, comprehensa omnia secundum unam superantem omnia continentiam E.
S. sessio omnitenens, contenta omnia secundum unam excedentem omnia continentiam S.
R. sedem omnitenentem, contenta omnia secundum unam superexcellentem omnia continentiam R.
A. sedes omnicapax, quae continentur omnia una cuneta excellente virtute A.
F. firmamentum omnitenens, quae continentur omnia una connexione interim omnia superante F.
P. sedes capax omnium, et omnia quae continentur uno complexu qui omnia superat P.
~- eop~v n~¡xp~~. "'7. a-U'IS'X_Óp-ev~ r.ri'l•~ xe1.•a ~i~'l 0nepÉx_oua-'Y.v nciv"'~ a-uvox_71v p-.
L. sedes capax omnium, et omnia quae continentur uno complexu qui omnia superat L.
C. sedes omnicapax, omnia contenta una praecellenti connexione C.
D. assez large pour tous, paree que d'un seul geste qui prend tout 11 affermit les etres D.

6, AC<IIMIZOMENHN KAI OVK EWCAN AVTA €Kn€CONTA €AVTHC WC €K nANT€J\OVC €CTIAC KINOVMENA 6.
H. munientem, et non sinentem ipsa decidentia ipso, sicut ex omni progressione H.
E. muniens, et non sinens ea cadentia se ipsa, ut ex perfectissima refectione E.
S. firmans, et non dimittens ipsa decidentia a se ipsa, sicut ex essentia perfecta S.
R. firmatam, et non permittentem ipsa decidentia a se ipsa, ut ex perfecta R.
A. communiens, neque sinens ea ab se cadere, ne tamquam exactissimo domicilio A.
F. communit, neque sinit illa haec se ipsa cadere, ne forte tamquam perfectissimo firmamento F.
P. munit, · nec sinit ea ab se, tamquam perfecta domo delapsa, agitatione P.
~· d~r_p~).~~o~Év·r1 v, XC7.t oúx éwa-~v ~ú,& O~<:xnecrÓnC7. é~u-=·r.~' w; Éx 0.:(1.'1•eAou.; é.~l~~ x~vou~eva. ~·
L. munit, nec sinit ea ah se, tamquam perfectissimo fundamento delapsa, agitatione L.
C. communiens, neque sinens ea sibi excidere, ne tamquam perfecta domo C.
D. qu'IJ tient, n'en laisse aueun L'abandonner pour s'en aller périr loin de la demeure D.

6. nAPAnOJ\€C9AI . J\Er€TAI A€ nANTOKPATWP H 9€APXIA KAI WC 6 .


H. moventia, deperire. Dicitur omnipotens Thearchia sicut omnia H.
E. mutata, perire. Dicitur autem omnipotens Thearchia et ut E.
S. mota, destruí. Dicitur autem omnitenens Thearchia et sicut S.
R. refectione, perire. Dicitur autem omnipotens Thearchia et ut omnia R.
A. mota· dispereant. . Dicitur autem omnipotens summa illa Divinitas et ut omnia A.
F. mota dispereant. Appellatur quin etiam summa illa Divinitas omnipotens tamquam F.
P. et impulsu perire. Dicitur etiam praepotens rerum. omnium prima illa Divinitas quod omnia P.
~- n~p~no),ia-e~~- Aiye-r~~ oe TI~noxpá-rwp !f¡ Oeapzl~ x~t w.; fA-·
L. et impulsu perire. Dicitur etiam praepotens rerum omnium prima illa Divinitas quod omnia L.
C. mota dispereant. Dicitur autem omnitenens Deus ut omnia C.
D. faite pour tous. . :'. .., Dieu est encore le Tout-Puissant, paree, qu'II. a D.

6, nANTWN KPATOVCA KAI AMirWC TOIC AIOIKOVM€NOIC AnAPEXOVCA KAI WC nACIN 6.


H. omnium tenens, et immixte ordinatis tribuens, et, sicut omnibus H.
E. omnipotens, et pure ministrantibus praestans, et, ut omnibus E.
S. omnia tenens, et immixte gubernatis principans, et sicut omnibus S.
R. tenens, et immixte habitantibus principans, et ut omnibus R.
·A. superans, ... '. . et omnibus quae providentia ·reguntur mere imperans,. atque ut omnib,us A .
F. omnibus imperans, · .· et propria sinceritate servata dominans gubernatis,, rursus tamqua,m F.
P. superet, quod iis quae gubernantur sine ulla admixtione praesit, quod expetenda P.
~· TicXVTW'I xpot,OUO"!X.,' x~t &~~yw.; -roL"~ OLo~xoufJ-ÉvoL~ éncipxoua-a., Xi:Ú Wo; TI~O"LV ~·
L. superet, quod iis quae gubernantur sine ulla admixtione praesit, · quod expetenda L.
C. dominatu suo tenens, et qui iis quae gubernat praeest immixte, et ut omnibus C.
D. tout sous son empire, gouvernant tout sans trouble, mais aussl, D.
TRENTE-CINQUIEME SECTION DIEU EST NOMMÉ L' ANClEN DES JOURS.

6. €$€CTHK€ EnAPACTOC OVCA EniBAMOVCA nACI TOVC €0€/\0VCIOVC ZVrOVC 6.


H. assistit, placibilis ut sit immittens omnibus floluntaria juga H.
E. percepit, amabilis est, immittens omnibus floluntarias copulationes E.
S. desiderabilis et interminabilis exsistens, et supermittens omnibus fJOluntarias leges S.
R. desiderabilis et superamabilis exsistens, et imponens omnibus fJOluntaria juga R.
A. amabilis atque desiderabilis perstans, et immittens omnibus floluntarias leges A.
F. desiderabilis omnibus et amabilis, jugum annectens omnibus floluntarium F.
P. amandaque sit omnibus, et jugo fJoluntario omnia coerceat P.
!J.. E(l)E':'-1¡ XIXL E1tÉncr"to~ ouaa, xa~ smói).),oucrll 1t<icrL ':'OU~ s&eAoÚaLou:; ~uyoú:; fl·.
L. a'mandaque sit omnibus, et jugo fJOluntario omnia coerceat L.
C. desiderabilis et amabilis, et cunctis juga fJOluntaria imponens C.
D. paree que tout Le désire et L'aime, du fait que tous re~oivent un joug bien volontaire D.

6. KAI TAC f/\VKEIAC WAEINAC TOV 0€10V KAI nANTOKPATOPIKOV AV/\OV TOV 6.
H. et dulces parturitiones diflinae et omnipotentalis et immaterialis H.
E. et dulces partus diflini et omnipotentis et immaterialis E.
S. et dulces partus diflini et omnipotentis et indissolubilis S.
R. et dulces parturitiones diflini et omnipotentis et stabilis R.
A. dulcesque partus diflini et omnipotentis ac tranquillissimi A.
F. stimulosque dulces diflini et omnitenentis insolubilisque erga F.
P. eisque dulces partus diflini ac praepotentis rerum omnium et indissolubilis P.
P.· xat ...&:; yAuxd:x:; woL'va:; -:oü Oe[ou x:xt 1tiXY':oxpa"topLxou xtit &AÚ"tou ¡;..
L. eisque dulces partus diflini ac praepotentis rerum omnium et indissolubilis L.
c. et dulces parturitiones amoris diflini et omnitenentis et insolubilis C.
D. et tes fruits déleetables que produit le divin amour de sa propre Bonté, amour a qui rien D.

6. THC ArA00THTOC AVTHC EPWTOC HMEPWN A€ nMAIOC O 0€0C VMNEITAI AlA TO nANTWN 6.
H. benignitatis ejus cupiditatis. Dierum autem fJetus Deus hymnizatur, pro eo quod est H.
E. bonitatis ipsius amoris. Dierum autem antiquus laudatur Deus, proprer hoc E.
S. amoris ipsius bonitatis. Dierum autem antiquus laudatur Deus, propter hoc S.
R. bonitatis. Dierum autem antiquus Deus laudatur, propter omnium R.
A. suae bonitatis amoris insinuans. Antiquus fJero dierum Deus praedicatur, quod A.
F. bonitatem suam amoris incutiens. Antiquus fJero dierum Deus praedicatur, quoniam F.
P. bonitatis suae amoris offundat. Antiquus autem dierum Deus dicitur, quod omnium P.
[J., "t·fi:; áp9Ón¡"t0~ au-:-7¡:; epw"to:;. 'Hp.epwv 0e 1ttXÁ:xLo:; Ó 8eo:; Úp.vEL"tl% ~L& "rO 1t!lY":WV p..
1. ,

L. bonitatis suae amoris immittat. Antiquus autem dierum Deus dicitur, quod omnium L.
C. ipsius bonitatis. Laudatur autem Deus ab antiquitate dierum, quia C.
D. ne résiste et que personne n'éteint. Dieu est loué eomme 1'Ancien des jours, paree qu'JI est D.

6. AVTON EINAI KAI AIWNA KAI XPONON KAI nPO HMEPWN KAI nPO AIWNOC KAI XPONOV 6.
H. eum dicere esse et saeculum et tempus, et ante dies et ante saeculum et tempus. H.
E. quod omnium ipse sit et aeternum et rempus, et ante dies et ante aeternum et rempus. E.
S. quod omnium ipse est et aefJum et tempus, et ante dies et ante aevum et tempora. S.
R. ipsum esse et saeculum et tempus, et anre dies et ante saeculum et tempus. R.
A. sit ipse omnium et saeculum et tempus, et ante dies et ante saeculum ac tempus. A.
F. ipse sit aefJum omnium atque tempus, et ante dies et aefJum atque tempus. F.
P. sit et aeternitás
y \
et
, -
tempus,
• ,
quodque dies, aeternitatem atque tempus antecesserit. P.
XIXL 1tpo ·hp.apwv XIX~ 1tpo ?.iwvo:; Y.iXL xpóvou.
J 1

¡.1.. !l.U""t"OY ELYCT.L XIX~ IXLWYIX XIXL 'f.POYOV '· P.·


L. sit et aeternitas et tempus, quodque dies, aeternitatem atque tempus antecesserit. L.
C. ipse est omnium aefJum et tempus, ante dies, ante aeflum, ante tempus. c.
D. le siecle ou le temps de tout, paree qu'II préeede les jours, et le siecle, et le temps. D•.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

6. KAITOI KAI XPONON KAI HMEPAN KAI KAIPON KAI AIWNA eeOnPEnWC AVTON 6.
H. Atqui et tempus et diem et anni tempus et saeculum Deodecenter eumH.
E. Et quidem tempus et diem et spatium temporis et aeternum divinitus eum esse E.
S. Et quidem et tempus et diem et quartam partem anni et aevum ut decet Deum ipsum S.
R. Et quidem et tempus et diem ·et tempus mensuratum et saeculum Deodecenter ipsum R.
A. Quamvis et tempus et diem et momentum et saeculum eum convenientissime appellare A.
F. Tametsi tempus quoque et diem opportunitatemque et aevum, qua ratione Deum decet, eum F.
P. Atque etiam temporis, diei, opportunitatis er aeternitatis nomine ex Dei dignitate P.
P.· K~hoL x:Ú XP¿'YO'Y XIX~ ·hp.ip~11 X!XL XiXLpov X!XL ~cwviX 6eo7tpenw~ IXth·ov p..
L. Atque etiam temporis, diei, opportunitatis et aeternitatis nomine ex Dei dignitate L.
c. Et quidem tempus et dies et tempestivitas appellandus est ipse, C.
D. 11 faut L'appeler le temps, le jour, la période ou le siecle, autant qu'un Dieu D.

6. nPOCPHTEON WC ONTA KATA nACAN KINHCJN AMETABJ\HTON KAI AKINHTON 6.


H. dicendum : sicut exsistentem secundum omnem motionem intransmissum et immobilem, H.
E. dicendum : ut exsistentem secundum omnem motum intransmutabilem et immobilem, E.
S. dicere convenit: sicut exsistentem secundum omnem motum intransmutabilem et immobilem, S.
R. dicendum : ut exsistentem secundum omnem motionem intransmutabilem et immobilem, R.
A. possimus : ut qui per omnem motum incommutabilis atque immobilis sit, A.
F. appellare licet : ut qui omni motu sit immutabilis penitus et immobilis, F.
P. appellandus est : quod omni motu immutabilis sit et immobilis, · P.
p.. 7tfOO'f1j'rEOV. w~ Óv-riX XIX'rix 'ltiiO'IX'Y XL'I'flOW &p.s:ÚÓA"'j'rOV xcú &xiY"'j'rOV, P.·
L. appellandus est : quod omni motu immutabilis sit et immobilis, L.
C. ut Deum decet: tamquam qui omni motu est immutabilis et immobilis, c.
o. peut l'@tre, d'abord, paree qu'IJ est immuable, immobile de toutes les manieres, o.

6. KAI EN TW AEI KINHC9AI MENONTA E<!> EAVTOV KAI WC AIWNOC 6.


H. et in semper movere manente in se · ipso, et sicut saeculi H.
E. et in semper movendo manentem ex se ipso, et ut aeterni E.
S. et in hoc quod semper movetur manentem in se ipso, et sicut aevi S.
R. et in semper moveri manentem in se ipso, et ut saeculi R.
A. quique cum semper moveatur in se ipso manet, ut saeculi A.
F. atque in eo ipso quod est semper moveri permaneat in se ipso, rursus tamquam aevi F.
P. quodque dum semper movetur in se maneat, et quod aeternitatis, P.
P.· x~t év -rij) &d xws:~a61XL p.Évovt!X é~' bp.-rou, x!Xt w~ IXiwvo~ p..
L. quodque dum semper movetur in se maneat, et quod aeternitatis, L.
c. et semper movetur manens in se ipso, et tamquam auctor aevi C.
O. ne cessant d'Stre en Sol, niaJgré · son mouvement perpétuel, ensulte, paree qu'IJ est o;.

6. KAI XPONOV KAI HMEPWN AITION AJO KAI EN TAIC IEPAIC TWN MVCTIKWN 6.
H. et temporis dierum causam. Ideo et in sacris mysticarum H.
E. et temporis et dierum causalem. Proinde et in sacris mysticarum E.
S. et temporzs et dierum causam. Propter quod et in sanctis mysticarum S.
R. et temporis et dierum causam. Propter quod et in sacris mysticarum R.
A. et temporis ac dierum auctor. · 'Quocirca et in sacris mysticarum A.
F. et temporis ac dierum causa. Qúamobrem et in sacris mysticartlm F:
P. temporis dierumque auctor sit. !taque in sacris mysticarum P.
P.· xcú zpóvou XIXL -Y¡p.s:pwv IXL'rLOV. ~LO XIXL év -r!Xi:~ lep!Xi:'~ -rwv p:ua-.ixwv p.':
L. temporis dierumque auctor sit. !taque in sacris mysticartim L.
C. et temporis et dierum. Quamobrem etiam in sacris mysticarum C.
D. cause du siecle, du temps, des jours. D'ou vient que dans les saintes visions qui laissent D~
TRENTE-CINQUIEME SECTION : DIET,J EST NOMMÉ L' ANClEN DES JOURS.

6; OPACEWN eeoq,ANIAIC KAI nOJ\IOC KAI NEOC nMTTETAI TOV MEN nPECBVTEPOV 6.
H. visionum Deiapparitionibus et canus et novus perplasmatur. Seniore quidem et antiquum H.
E. visionum Theophaniis et ve tus et novus formatur. Seniore quidem antiquum E.
S. Deivisionum apparitionibus et canus et novus componitur. Seniore quidem significante. anti.,. S.
R. visionum divinis apparitionibus et antiquus et novus formatur. Seniore quidem antiquum R.
A. visionum apparitionibus et antiquus et novus effingitur. Seniore quidem antiquitatem A.
F. visionum apparitionibus antiquus novusque effingitur. Ubi antiquior quidem priorem illum F.
P. visionum apparitionibus antiquus novusque fingitur. Quorum prior quidem veter:em P.
¡J.. ópiaewv Oeocpa.'IEioc~¡; XIX~ 7tO),{'.l¡; X:XL vÉo¡; 7tAi't''t'E't'IX~. Tou ¡J.Ev 7tpo-.Épou fl-·
L. visionum apparitionibus antiquus novusque fingitur. Quorum prior quidem veterem L.
C. visionum apparitionibus et antiquus et novus fingitur. Quorum prior quidem veterem C.
D. mystérieusement voir Dieu Dieu parait vieux et jeune. Le premier cas rappelle qu'II est D.

6. TON APXAION KAI ONTA An APXHC TOV NEWTEPOV A€ TON ArHPW CHMAINONTOC · 6.
H. et exsistentem ab initio, juvene autem insenescentem significante, H.
E. et exsistentem a principio, juniore vero non-senescentem significante, E.
S. quum et a principio exsistentem, juniore autem sine senectute, S.
R. et. exsistentem a principio, juniore autem non-senescentem significanre, R.
A. ejus qui ab initio est, juniore autem insenescibilitatem signante ipsius, A.
F. et a principio exsistentem significat, junior autem insenibilem praefert, F.
P. et eum qui est ab initio, junior autem eum qui in senectutem compelli non.potest significat, P.
¡J.. -;ov á.pz1X~O'v XIXL OV't'iX d.7t' dpz7í~. 't'OU vew-.Épou Óe 'r¿V á.y7\pw G""ll[J.IXLVO't'O~, fl-·
L. et eum qui est ab initio, junior autem eum qui in senectutem compelli non potest significat, L.
C. et eum qui est ab initio, junior autem insenescibilem significat, C.
D. 1'Anclen, qu'II est des l'origine; le second, qu'll ne vieillit pas; D.

o. nAMq,OIN·. TO E>: APXHC ·AlA' nANTWN • AXPI;. TEJ\OVC AVTON nPOEIENAI . AIAACKONTAI ·. 6.
H. . .. · utroque quod ab initio omnia usque ad finem per eum esse discuntur, ·· ·:•.• , H.
E. · clarissime a principio per omnia usque ad finem eum provenire docente,' . .. , E.
S. aut ambobus docentibus ipsum a principio usque ad finem per omnia procedere, · · S.
R. .aut ambobus ex principio per omnia usque ad finem ipsum procedere docentibus, R.
A. utrisque vero eum ab initio, ad finem usque per cuneta procedere monstrantibus, A.
F. forte vero ambo nos docent Deum ab initio usqu.e ad finem per¡ cuneta procedere, F.
P. aut utrumque eum ab initio ad· finem per omnia progredi docet, . . P.
?· '{¡. IÍ.[J.CfO~V -:o é~ dpxii<; o~!Y.. 7t0CV't'WV 5.zp~ -;ÉA'.lU<; IXU'rOV 7tf'.lLÉViX~ OL~a.axÓv't'WV, ~-
L. • · aut utrumque eum ab initio ad finem per. omnia progredi docet, , · L.
C. . . , . aut utrumqt4e eum ab initio ad finem per omnia progredi declarat, .C.
D. ·wu•, .. • les deux¡ ensemble nous disent qu~,II atteint tout du début a J~ fin; D.

6. . H WC O 9EIOC HMWN IEPOTEJ\ECTHC q,HCIN TOV EKATEP()V THN 6.


H. ( sicut divinus noster sacriperfector inquit) utroqueH.
E. aut ( ut divinus noster sacerperfector ait) utroque E.
S. divinam principalitatem S.
aut ( sicut divinus nos ter sanctitatis perfector dicit)
R. . aut ( ut divinus noster sacreperfector ait) 'utroqueR.
A. y . .. , ~ •. sive ( ut divinus noster institutor. ait) ;utroque A •..
F. · · .N\•···\forte etiam (ut divinus noster. in sacris: institutor ait) ambo desig~(lnt p, '·
P . ... .,,; aut (quemadmodum is quem nos in sacris rebus audivimus ait) utrumque 4,~vinam P.·.
p.. · '{¡ (wc; b &eb<; l)p.w•J lepo't'eAer.·t\~ cpr1aL) -.o u éxiX-:Épou. ,'t'7)v fl- •..
L. aut ( quemadmodum is quem nos in sacris rebus audivimus ait) utrumque divinam L.·
C. ·. vel (ut divinus noster praeceptor ait) ·... ,.\, utrumque.. dtvi-iam C.
.,
D. ou encore ( comme le dif notre divin consommateur es choses sacrées) i. ·les d~ux cas D. • ; ¡ ••
PREMIERE PARTiE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

o. APXAIOTHTA THN 9EJAN VnOAHi\OVNTOC TOV MEN nP€CBVT€POV TO nPOOTON EN XPONW 6.


H. antiquitatem divinam submanifestante : seniore quidem quod primum in tempore, H.
E. antiquitatem divinam declarante : seniore quidem quod primum in tempore, E.
S. utroque monstrante : seniore quidem primum in tempore, S.
R. amiquitatem divinam subostendente : seniore quidem primum in tempore, R.
A. divinam eminentiam subinsinuante : seniore quidem eminentiam temporis, A.
F. antiquitatem omnia praecedentem : senior quidem prz'orem in tempore docet, F.
P. antiquitatem indicat, ita lamen ut : senex id quod primum est ordine temporis, P.
p..dpxa.LÓTfl't"l. TI¡v GaLotv Ú7toO·flAouv-ro~ · -rou p.ev 7tpe:a~u-répou -ro 7tpw-rov iv xpóv'fl, P.·
L. antiquitatem indicat, ita tamen ut : senex id quod primum est ordine temporis, L.
C. antiquitatem indicat, ita tamen ut: senex id quod primum est ordine. temporis, c.
D. font · penser a l'ancienneté de Dieu le vieillard précede tout dans le temps, D.

6. TOVA€ NEWTEPOV AE TO KAT AP19MON APXAJOTEPON EXONTOC EnEJnEP H MONAC 6.


H. juvene autem habente quod secundum numerum antiquiorem, quia unitas H.
E. juniore vero quod secundum numerum est antiquius habente, quoniam unitas E.
S. r juniore autem secundum numerum principalius habente, quoniam unitas S.
R. ··. juniore autem quae secundum numerum an~iquius habente, quia quidem unitas R.
A. juniore vero numeri praestabilitatem prae se ferente, unum enim A.
F. junior autem principaliorem prioremve in numero profert, .. quandoquidem unitas ipsa F.
P. juvenis autem sive novus id quod numero est antiquius contineat, quandoquidem monas P.
P.· -;ou ve:w-répoo o€ 't'O XCX't'cl &.pL9p.o'J dpza.LÓ't'e:pov €zov-ro;, E1td1te:p 1¡ p.ove%.~ p..
L. juvenis autem ~ive novus id quod secundum rationem numeri est antiquius, quandoquidem monas L.
C. juvenis autem sive novus id quod in numero est praestantius contineat, quandoquidem unitas C.
D. le jeune homme précede tout dans le nombre, comme l'unité D.

o. KAI TA nEPI MONAAA TWN Enl nOi\V nPOEi\Hi\V90TWN API9MWN APXHrJKWTEPA 6.


H. erga unitatem in multum provenientium numerorum antiquior est. H.
E. et ea quae sunt circa unitatem in multum progredientium numerorum antiquior. E.
S. et ea quae sunt circa unitatem sunt principaliora numeris qui multum processerunt. S.
R. et quae circa unitatem eorum qui in multum procedunt numerorum principaliora. R.
A. et quae ab uno vicinius pendent in longum progressis numeris et principaliora et praestabiliora sunt. A.
F. et quae circa unitatem sunt numeris longius progressis principaliora antiquiorave sunt. F.
P. et quae ei vicina sunt in numeris qui progressi sunt longius et principatum obtinent. P._
p.. lw.i. -r& m:pt p.ovcioa. -rwv é1tl. 1toAu 7tpoe:'A:r¡'Au9ó-rwv ip•.Gp.wv &pxT¡rLxw-repcx. p..
L. et quae ei vicina sunt in numeris qui progressi sunt longius de originis ratione -participent L.
C. quaeque ei vicina sunt numeris longius progressis praestent. C.
D. et les nombres les plus proches précedent de loin les nombres tres développés. D.

o. XPH A€ WC OJMAI KAI XPONOV KAI AIWNOC <J)VCIN o.


H. Oportet autem ( ut puto) et temporis et saeculi naturam H.
E. Oportet autem (ut arbitrar) et temporis et aeterni naturam E.
S. Oportet autem (sicut arbitrar) et temporis et aevi naturam S.
R. Oportet autem ( ut existimo) et temporis et saeculi naturam R.
A. Operae pretium autem est ( ut reor) et saeculi et temporis naturam A.
F. Operae pretium est ( ut · arbitrar) temporis quoque et aevi naturam F.
P. Temporis autem et aeternitatis naturam ex scriptis divinis cognoscendum P.
11-· Xp-1¡ OE (6>~ oL'p.cxL) xcxt xpóvou xcxt cx{wvo~ CfÚ<:rLV P.·
L. magis. Temporis autem et aeternitatis naturam ex scriptis divinis cognoscendam L.
c. Operae pretium autem duco ut temporis et aevi seu aeternitatis naturam ex scripturis C.
D. 11 convient (semble-t-il) de remarquer quel sens I'Écriture donne au temps D.
TRENTE-SIXIEME SECTION : DU TEMPS ET DE L'ÉTERNITÉ DANS L'ÉCRITURE.

o. EK T(a) 1\0rJ(a)N EIAENAI KAI rAP OV TA nANTH KAI AnOI\VT(a)C ArENHTA KAJ ONT(a)C AIAIA o.
H. de sermonibus scire. Etenim non in omni et absolute non-jacta et vere sempiterna H.
E. ex eloquiis scire. Etenim non quae sunt omnino et absolute ingenita et vere aeterna E.
S. ex eloquiis 'lJ'idere. Etenim non omnino et absolute ingenita et vere aeterna S.
R. ex eloquiis scire. Etenim non omnino et absolute non-jacta et vere aeterna R.
A. ex sacris litteris di'scere. Non enim omnino et absolute ingenita sunt ac vere aeterna A.
F. ex sacris litteris discere. Non solum enim aeterna dicuntur illa quae omnino absoluteque incognita F.
P. esse existimo. Etenim non ea quae plane et absolute ingenita sunt et revera sempiterna P.
¡;.. Éx 't'WV Aoylwv e~osvor:L. K-x~ y&p ou -r& nliv't'7) xor:i. cí.no),Ú't'w<; cí.yÉ·n¡u xor:i. ov't'w¡; &.tóLor: p..
L. esse existimo. Etenim non ea quae plane et absolute ingenita sunt et revera sempiterna L.
C. sacris addiscamus. Neque enim omnino et absolute sunt ingenita vereque sempiterna C.
D. et a l'éternité. Ce qui n'est pas absolument saos commencement ni réellement D.

6. nANTAXOV cllHCIN AJ(a)NJA KAJ TA A4l9APTA AE KAJ A9ANATA 6.


H. ubique t'nquiunt aeterna, et incorruptibilia et immortalia H.
E. ubique aiunt aeterna, et incorruptibilia • et immortalia E.
S. ubique dicunt aeterna, sed et incorruptibili'a et immortalia S.
R. ubique aiunt saecularia, et incorruptibilia et immortalia R.
A. ubicumque dicuntur aeterna, sed incorruptibilia potius atque immortalia A.
F. sunt reveraque sempiterna, sed ett'am quae incorruptibilia immortaliaque F.
P. ubique aeterna dicunt, et ea quae interire non possunt et quae immortalia sunt quaeque P.
P·· 7totV't'(J.xou ?llO"LV or:?.wvL7., . xor:t 't'& acpO(J,p•x o€ x(/,t &.eávor:'t'or: P.·
L. ubique aeterna dicunt, et ea quae. interire non possunt et quae immortalia sunt quaeque L.
C. quae passim aeterna vocant, et incorrupta, immortaliaque c.
D. saos fin, elle le dit éternel comme ce qui est incorruptible, immortel, D.

o. KAJ ANAMOJ(a)TA KAJ ONTA (a)CAVT(a)C (a)C ONTA 1\ErH o.


H. et immutabilia et essentia id t'psum, sicut quando · dicit H.
E. et immutabilia et exsistentia similiter, quomodo exsistentia dicta sunt E.
S. et invariabt'lia et exsistentia eodem modo, sicut quando dicit S.
R. et inalterabilia et entia similiter, ut quando dicunt R.
A. et immutabilia et eodem modo sese habentt'a, sicuti cum dicitur A.
F. et immutabilia eodemque modo se semper habentia, ut cum dicitur F.
P. commutari non possunt, / ut :!lo in loco << Elevamini portae P.
¡J.. xor:t cí.vor:).).olco't'or: ,
XotL' OV't'ot ' ,
(J)O'ottJ't'W"' w<; lhor:v ).5yp p..
L. commutari non possunt, ut illo in loco << Elevamini portae L.
C. et immutabilia atque eodem modo se habentia, . · ,. sicut cum aiunt C.
D. immuable, toujours identique a soi-m@me : · · · · · démoin ce texte' : D.

o. TO EnAP9HTE nVI\AJ AJ(a)NJOJ KAI TA OMOIA nAJ\1\AKIC AE KAI TA APXAJOTATA 6.


H.<< Elevamini portae aeternales >> et similia. Multoties autem et antiquiora H.
E. << Elevamini portae aeternales >> et similia. Saepe autem et antiquissima E.
S. << Elevamini portae aeternales >> et similia. Multott'es autem et antiqui'ssima S.
R. << Elevamini portae saeculares >> et similia. Multott'es enim et antiqui'ssima R.
A.<< Elevamini portae aeternales >> et similia. Saepe vero etiam antiquissima A.
F. << Elevamini portae aeternales >> atque similia. ' . , • .. Saepe etiam antt'qui'ssima F:
P. aionioi (id est : aeternales) >> et in similibus. ... Saepe· autem etiam antiquissima aionos P.
(J.. 't'O << 'Enáp07¡n 7tÚAor:L or:i<;MOL n xor:t 't'a 5p..oLor:. fioAAáxLc; OE xor:t -r& ci.pxor:LÓ't'OC't'r1. p..
L. aionioi (id est : aeternales) >> et in similibus. Saepe autem etiam antiquissima aionos L.
C. << Elevamini portae aeternales » et similia. Saepenumero etiam antiquissima quaeque C.
D. « Élevez-vous, portes éternelles » et les cas analogues. · ., . · ·: ·. Souvent elle appelle éterñel D.
1'
i

490 PREMIERE PARTib : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

6. TH TOV AIWNOC enWNVMIA XAPAKTHPIZEI KAI THN 0/\HN AE AVSIC ECS OTE o.
H. saeculi cognominatione conscribit. Et totam iterum aliquando H.
E. aeterni· cognominatione characterizat. Et totum iterum est quando E.
S. aevi nominatione figurat. Et totam rursus S.
R. saeculi cognominatione characterizat. Sed et totam rursus est quando ejus quod R.
A. saeculi appellatione signantur. Et tota rursus interdum A.
F. aeternitatis appellatione signantur. Nonnumquam vero totum F.
P. {id est : aeternitatis) nomine designant et notant. Interdum rursus totam P.
¡J.. -.~ -;oi) cx.!wvo¡; l-rtwvup.~~ x.cx.p(Xx-;·r¡pi~eL. Kcx.~ -.-l¡v ó'Ar¡v oe ctu6Lt; ia6' 8-re p..
L. (id est : aeternz"tatis) nomine deszgnant et notant. Interdum rursus totam L.
C. aeternitatis appellatione significan!. ut cum universam e o

D. ce qui est tres anclen. Toute la durée du temps D.

6. TOV KAS HMAC XPONOV nAPATACIN AIWNA nPOCArOPEVEI KAS OCON 6.


H. nostri temporis consistentiam saeculum appellant, quandoH.
E. secundum nos temporis statum • aeternum appellant, quantum E.
S. temporis apposz"tt'onem secundum nos est quando aevum appellant, secundum quod S.
R.- secundum nos temporis repraesentationem saeculum appellant, secundum quantum R.
A. nostri fugacis temporis series saeculum appellatur, · verum saeculi A.
F. nostri temporis ductum sacrae litterae vocant aevum,· quatenus etiam F.
P. nostri temporis longitudt"nem aiona (id est : saeculum) vocant, quatenus etiam P.
fJ.. -;ou x~Q' 'Íjp.a<; X.pÓvou -rtcx.pci'tcx.aw cx.Lwvcx. r.poa!1¡opeueL,
'-
·
"' 1
xcx.S' oaov p..
L. nostri temporis longitudinem aiona (id est : saeculum) vocant, quatenus etiam L.
C. temporis nostri durait"onem aeternitatem vocant, quatenus videlicet C.
D. qui nous mesure est pour elle une éternité, paree que D.

6. KAI IAIOTHC AIWNOC ECTI TO APXAION KAI ANAMOIWTON KAI TO KAS 0/\0N TO EINAI METPEIN 6.
.fl. próprietas saeculi est quod antiquum et immutabile et quod in totum est numerare. H.
E; j>roprietas aeterni est antiquum et immutabile et· universale esse metiendo. E ..
S. et proprietas aevi est antiquum et invariabile et totum secundum totum metiri. S.
R. et proprietas saeculi est antiquum et inalterabile et secundum wtum esse mensurare. R.
A. proprietas est antiquum et immutabile et totum impartibiliter secundumque totum esse metiens. A.
F. proprietas aevi est antiquum et immutabile atque secundum totum ipsum quod dicitur esse metiri. F.
P. propn"etas est tempons antiquum esse ac immutabile et statum rerum totum metiri. P.
,tJ.. J:C.~Xt loLÓ't"r1<; cx.{wvó<; ~an -.o rlpx.cx.~ov xcx.t dvcx./,'Aof.w-.ov· x(Xt 'tO xcx.6ó'Aou 'tO eLviXL p.e'tpei:'v. p..
L. proprietas est temporis antiquum esse ac immutabile et statum rerum totum metiri.. L.
. ,
~ . C.· antiquum. esse et immutabz"le, totumque rerum statum mensurare proprium est aeternitatis. . C ..
D. l'é.ernel: a· en, propre d'etre anclen, invariable, de·mesurer entierement l'étre. ·D.

6. XPONON AE KAI\€1 TON EN rENECEI KAI c¡,SOPA KAI AMOIWCEI 6.


H. .. .
Tempus autem vocant in generatione et corruptione et mutatione H.
E. Tempus autem vocant in generatione et corruptione et mutabilitate E.
S. Tempus autem vocant quod in generatione et corrupn'one et variatione S.
R. Tempus autem vocant id quod in generatione et corruptione et alteratione R.
A. Tempus autem vocant quod. in generatione et corruptione et variabilitate A.
·F.· ··• ' .·.·,, Tempus autem scriptura!in. generatione corruptioneque et mutatione,; ponit F.
P. Tempus autem appellant 'illud quód,·in ortu, in interytu atque in mutatione versatúr¡ P;
P.· . . ·. ; : Xpóvov. o~ XIXAei:' 'tO'Y E'Y ¡evÉaeL xcx.t :p6op~ xcx.t d)J:ou;,aet¡J..
L. Tempus autem appellant illud quod in ortu, in interitu atque in mutatione versatur,,.L.
C. · ;.. Tempus vero appellant id quod mensurat generationem et corruptionem atque alterationem C.
D. L'Écriture appelle temps la durée de I'etre qui devient, qut périt; ·qui change, · qui varie D.
TRENTE-SIXIEME SECTION : DU TEMPS ET DE L'ÉTERNITÉ DANS L'ÉCRITURE. 491

6. KAI AMOT€ AMc.JC EXONTA AJO KAI HMAC €N9AA€ KATA XPONON OPIZOM€NOVC 6.
H. et aliud aliter habentem. 1deo et nos hic secundum tempus definitos, H.
E. et aliud aliter habens. Proinde et nos hic secundum tempus terminatos, E.
S. et aliquando aliter se habet. Propter quod et nos hic secundum tempus terminatos, S.
R. et alias aliter habens. Propter quod et nos hic secundum tempus terminatos, R.
A. et alias aliter se habet. Idcirco nos quoque quibus est id definitum tempus, A.
F. aliasque se aliter habens. Quamobrem nos quoque in hac vita tempore definitos, F.
P. et aHas aliter se habet. /taque nos quos hic tempus definit ac circumscribit, P.
:J.. xzt aA'Aon cD-Aw~ ezovr:a.. a~o xoct 7¡p.a¡; év9tfoe xzr:<X zpóvov óp~~op.évou¡;, ¡1..
L. et alias aliter se habet. /taque nos quos hic tempus definit ac circumscribit, L.
C. quodque alias aliter se habet. Atque ita nos quos hic tempus definit et circumscribit, C.
D. d'une maniere a l'autre. Aussi, alors mi!me que sur terre nous sommes limités par le temps, D.

6. Alc.JNOC M€9~1N H 9€0AOriA CI»HCIN HNIKA TOV A4»9APTOV KAI A€1 c.JCAVTc.JC 6.
H. saeculi participationem theologia dicit, cum incorruptibilis et semper itidem H.
E. aeterni participationem theologia dicit, cum incorruptibile et semper sicsic E.
S. aevo participaturos theologia dicit, quando incorruptibile et semper eodem modo S.
R. saeculi participationem theologia dicit, cum incorruptibile et semper similiter R.
A. saeculi fore participes theologia pollicetur, quando incorruptibile et eodem modo A.
F. aevi quoque fore participes theologia promittit, quando incorruptibz1e eodemque modo F.
P. aeternitatem consecuturos esse scripta divina tradunt, cum ad aeternitatem quae non interit P.
p.. odwvo¡; p.e9é~m 7¡ 9eoAoyC:x q¡1lai v, ·hvixot -rou &q¡9rfp-rou xcú &ú waocúr:w¡; p..
L. aeternitatem consecuturos esse scripta divina tradunt, cum ad aeternitatem quae non interit L.
C. aeternz'tatem consecuturos esse scriptura tradit, cum ad aeternitatem quae non interit C.
D. I'Écriture nous affirme que nous aurons l'éternité, paree que nous obtiendrons l'état de l'@tre D.

6. €XONTOC Alc.JNOC €4»1Kc.JM€9A TOIC AOriOIC A€ €Ce OT€ 6.


H. habentis saeculi appetimus. .A sermonibus autem í'nterdum et H.
E. habens aeternum intelligimus. Eloquiis vero est quando et E.
S. habens aevum consequemur. · Est autem quando in eloquiis S.
R. habens saeculum consequemur. ·. In eloquiis autem est cum R.
A. semper se habens attigerimus saeculum. Interdum vero et temporale A.
F. se semper habens attigerimus aevum. Interdum vero et temporale F.
P. sed semper eodem modo se habet pervenerimus. Nonnumquam vero scripta divina et aiona (id est: P.
p.. ezov•or, ocCwvo¡; éq¡txwp.s9oc. Toi¡; Aoy~o~¡; ~e ia9' 8-r:e p..
L. ·sed semper eodem modo se habet pervenerimus. Nonnumquam vero scripta divina et aiona (id est: L.
C. sed semper eodem modo se habet pervenerimus. · .,, · Quin etiam in scripturis aliquando C.
D. incorruptiblei toujours identique a soi-m@me. Si quelquefots, daos I'Écriture D.

6. KAI EN XPONOIC Alc.JN AO!AZ€TAI KAI Alc.JNIOC XPONOC €1 KAI MAMON 6.•
H. in temporibus saeculum glorificatur, et saeculare tempus, si et magis Ji.
E. in temporibus aeternum glorificatur, et aeternum tempus, et si magis E.
S. et temporale aevum glorificatur, et aeternum tempus, quamvis S.
R. et temporale saeculum glorificatur, et saeculare tempus, et si magis R.
A. saeculum scriptura concelebrat, et saeculare tempus, quamquamA. ·
F. aevum scriptura. praedicat, et aeternum:~ tempui;·~·<·-~)\.- ·,,. · etsi scimus F.
P. saeculum) in teinpore esse dicunt, et tempus aionion (id est : aetenium), quamquam scimus ab P.
p.- xoct f.¡J.povoc; a.Cwv oo~ci~e-roct¡ XOH' OC.hlYtO¡;
~' '
XflOYO~, ' . ' ·. . _. ... - · E~, Xoct' ¡A.OCI\.1\.0V
-'\ '\ p..
L. saeculum) in tempore esse dicunt, et tempus aionion (id est · : aeternum), quamqnam scimus ab L.
C. aevum temporale celebratur, et aeternum tempus, ' , tametsi C.
D. l'éternité est temporelle et le temps éternel, nous savons. bien D.
492 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

o. EICMEN AVTOIC KAI KVPI(a)TEPON TA ONTA T(a) Al(a)NI . · KAI TA EN rEC€1 o.


H. in ipsis quidem et proprius exsisten'tia saeculo sunt, in generatione H.
E. in ipsis quidem et potentius exsistentia aeterno, et quae in generatione E.
S. scimus ipsis magis et magt's proprie exsistenlia aevo, et ea quae sunt ingeneratione S.
R. scimus ipsis et· magis proprie entia saeculo, et quae in generatione R.
A. scimus apud eam magt's et rectius quae sunt saeculi, et quae nascuntur A.
F. apud eam magis accomodatiusque illa quidem quae vere sunt aevo, illa vero quae in generatione F.
P. eis saepius et magis proprie ea quae sunt aionos (id est : aeternitatis), et quae oriuntur P.
¡;.. rap.e:v ClU";'OL,; xrxt xuptwnpov -;-a Óv-;-rx -r!f.¡ ClLWVt. xrxt ..a. EV ¡eveae:~ p..
L. eis saepius et magis proprie ea quae sunt aionos (id est : aeternitatis), et quae oriuntur L.
C. scimus ab ipsis quae magis proprie sunt potius per aevum, quae autem fiunt C.
D. par1 elle que. les ~tres existants ont plut6t le nom d'étemels, et les ~tres D.

6. T(a) . X PO N(a) KAI •AErOMENA. KAI· AHI\OVMENA · XPH. TOirAPOVN OVX Anl\(a)C CVNAIAIA 9€(.,) 6.
H. et tempore et dicta et manifestata. Oportet ergo non simpliciter coaeternalia Deo H.
E. sunt tempore dz'cta et. declarata sunt. Oportet itaque non simpliciter. coaeterna Deo E.
S. tempore et.· dicta; et. monstrata. . ,.,, Oportet autem non simpliciter coaeterna Deo S.
R. tempore et dicta et manifesta. Oportet·.igitur non simpliciter .coaeterna Deo R.
A. temporis ·appellatione et dici et íntelligi. ·. Non' itaque simpliciter Deo qui ante saecula A.
F. versantur· tempore designari atque declarari. • Quamobrem non simpliciter coaeterna Deo F.
P. temporis nomine declarari. Non igitur omnino ejusdem aeternitatis esse cujus P.
p.. -r«j. x.póvcp · xrxt ),e:yóp.e:v<l. xrxt OljAoÚp.evrx. Xp1¡ -roL¡rxpoüv oux &1tAW~ auvrxiOLCl 8e:ijl p..
L. temport's nomine declarari. Non z'gitur omnino ejusdem aeternitatis ~sse cujus L.
C. potius per tempus efferri et declarari. Oportet igitur non simpliciter arbitrari .C.
D. devenus plut6t le nom de temporels. 11 faut done bien savoir qu'elle ne dit pas D.

6. T(a) nPO: Al(a)NOC: OIECSAI .· TA·' Al(a)NIA AErOMENA ";! : • ·. 6.


H. ante· saeculum; aestimari . •· h . saecularia dicta;·.. H.
E. qui· est. ante aeternum aestimari quae aeterna. ·dicta sunt ;. E.
S. qui... est, ante.·aevum/arbitrari, aeterna dicta; . S.
R. qui ante saeculum existimari saecularia dicta ; ·· · R.
A. est coaeterna putanda sunt quae saecularia seu aeterna dicuntur; A.
F. qui est. ante. aevum censenda sunt quae nominantur aeterna ; F.
P. Deus ·est qui aeternitatem antecedit; putare debemus aionia,. (id est- ·:. ea quae aeterna dicuntur) ,· P.
p.. -rijl 1cpo rxtwvo~: o(ea6rxL : -ra <l.Lw.vtrx ),e:yóp.en · p..
L~ Deus· est qui_aeternitatem antecedit,.putare· debemus aionia; (id: est-' :, ea quae aeterna dicuntur) ; L.
C; cóaeterna esse' Deo.: qui ·est ante.· aeternitatem· ..,,\\,!,"';.,.ea. quae aeterna dicuntur ;.·,••,•. C.
D. coéterrieiS.· au }Dieu rqui · précede toute durée · ·. 1 , n.) ,Jes.\ ~tres( qu.'elle appelle, étemels ; ' D.

¡:1. lTOIC CEnT(a)TATOIC AE 1\0riOIC AnAPATPEnTOIC enoMENOVC AIWNIA MEN, KAI :ENXPONA' KATA 6.
H. sacratt'ssimo autem sermone immutabilibus sequentes, aeterna quidem et temporalia H.
E. pretiosissima autem eloquia inconversibilia sequentes, aeterna quidem et temporalia E.
S. sequentes autem venerandissima eloquia inconversibiliter, aeterna quidam et sine tempore S.
R . .··.: venerabilissimis autem.eloquiis. invertibiliter consequentes, ~-saecularia quidem et·.te.mporalia R.
A. W•í-'\' .. ·. sed sacratissimis eloquit'sdenaciter inhaerendo, saecularia, quidem ac:temporalia. A.
P. · · .., . sed a sacratissimis eloqui.is·nusquam, dt'scedentes, . · · ;· ,., \•:\aeterna· et•'temporalia p, ·
P. sed sanctissima di'Dina. scripta constanter.· secuti;é.r• ,\\>\; aeterna. quidem et quae sunt P.
p.. ,· 't'O~~ O'E1t't'O't'á't'ot~ oi AOjLOLc; cX1trxp:x-rpÉ1tc.>~ O'UVE1top.évou~. . . ~'wwic 'p.ev XClL i.yx.po.v<l._ XCl'ta IJ.~ ·.' ..
L. sed sanctissima divina scriptura constanter.'· secuti,,. · . :·.·· : aeterna quidem et quae sunt L .. '
C. sed potius sequentes incorrupte scripturas•. maxime, venerandas, oportet1.aeterna quidem:et qu~ C; ;· ·
D. . n. faut suivre san¡¡: broncher la. tres Sainte Éeriture, .:.. , prendre;.« étemels » D.
TRENTE-SIXIEME SECTION : DU TEMPS ET DE L'ÉTERNITÉ DANS L'ÉCRITURE, 493

/ 6. TOVC CVNErNWCMENOVC AVTOVC nPOCVnAKOVEIN TPOnOVC MECA AE o.


· H. secundum cocognitos eis ad auditionem modos opinamur. Media namque H.
E. secundum cognitos ipsos ad obaudiendum modos. Media vero E.
S. secundum cognitos sibi subaudire modos. Media autem S.
R. secundum cognitos ipsis subaudire modos. Media autem R.
A. juxta cognatos ac proprios modos intelligenda. Media vero eorum A.
F. juxta cognatos suosque modos debemus accipere. Media vero ínter illa quae F.
P. in tempore iis modis accipere · quos approbarunt. Media autem eorum P.
p.. -rou.; auveyvwap.Évou.; a.ú·w~¡; 7tpo~u'ltct.XOÚELV -:pó1tou.;. Mia:x oe p..
L. in tempore iis modis accipere quos approbarunt. Media autem eorum L.
C. in tempore sunt secundum modos in eis notos accipere. Media vero ínter ea quae sunt C.
D. et « temporels >> au seos qui est .le sien~ ' : Ce sont les etres intermédiaires entre D.

o. ONTWN KAI riNOMENWN • u) : ;. OCA nH MEN• AIWNOC nH AE XPONOV o.
H. exsistentium et factorum, quaedam quidem saeculi, quaedam autem tem- H.
E. exsistentium et factorum, quaecumque alibi quidem aeternum, alibi vero temp'us, E.
S. exsz'stentium et factorum, quaecumque secundum aliquid quidem aevo, secundum aliquid vero S.
R. entium et factorum, · et quaecumque quo quidem saeculum, quo autem tempus, R.
A. quae sunt et quae nascuntur, quaeque alicubi saeculi, . alicubi vero partici~ A.
F. vere sunt et ista quae fiunt, quaecumque partim aeternitatis, partim vero temporis, F.
P. quae sunt et quae fiunt, ea quae. partim aeternitate, . partim tempore, P.
p.. ov-r:wv xa.t yLyvop.Évwv oa:z 7t7¡ p.ev a.~wvo.;, ¡ 'lt~ oe xpóvou P-·
L. quae sunt et quae fiunt, ea quae partim aeternitate, partim tempore, L.
C. et quae fiunt illa numerantur, quaecumque partim aevum, et partim .tempus, C.
D. les existants et les devenus, qui sont par id éternels et par la D.

o. METEXEI ,,,,, · . TON AE .eeON KAI WC AIWNA KAI WC XPONON VMNEIN o.


H. poris, participant. '''"i>'·.rDeum. autem· et· sicut saeculum et sicut tempus hymnizare, . H.
E •. participant.·.l'"" .' .· ... ,,.,.,.", :•Deum autem· et .ut aeternum et ut tempus: laudare, ,. ... ..,.. E.
S. tempore,participant . . ¡ . ·.• Deum autem et· sicut aevum et sicut tempus laudare convenit, S.
R. participant. · "·. Deum autem.· et ut saeculum et ut tempus laudare, R.
A. pant temporis. Enimvero Det.tm. ef ut saeculum et ut tempus laudare convenit, A.
F. participia sunt. '· . Deum. vero et tamquam aevum et tamquam tempus laudare fas est, F.
P. participan!. . Deum. vero et ut aeternitatem et ut tempus laudare, P.
p.. p.s-rix_et. Tbv Os E)¡¡ov :xa.t w.; a.{wva. xa.f. w¡; xpóvov Úp.vELV, P.·
L. participant. ,... ·: ... , · · Deum. vero et. ut. ae~ernitatem et ut tempus laudare, '" • ·. L.
C. participan/;·, , ·>:. :· >i·.··' ....... ·Deum·.a~tem: u.t aevum·et ut tempus·,celebrare oportet, ~.· ., ...... c.
D. temporeJs.. . ·A.~.~ Qitanf,.a; Dieu~nnouin;,Le glorifions comme' Éternlté, ·et,•comme · Temps¡ D.

o. WC XPONOV nANTOC KAI AIWNOC AITION KAI nAAAION HMEPWN 6.


H. sicut temporis omnis et saeculi causam ,· · et veterem dierum, H.
E. et ut temporis totius et aeterni causalem ; et antiquum dierum, E.
S, sicut temporis omnis et aevi causam ; et antiquum dierum, S.
R. et ut temporis omnis et saeculi causam ; et antiquum dierum, R.
A. quippe qui temporis totius. ac saeculi auctor sit; et ut antiquum dierum; A.
P. ut universi temporis aevique causam ;· item antiquum dierum, F.
P. quod temporis omms et aeternitatis sit ·auctor; · antiquumque dierum, P.
p.. w.; xpóvou. 1tct.v-ro.; xa.l. a.lwvo.; a.bov· xa.t 'ltct.Aa.Lov 7¡p.epwv,
P-·
L. quod temporis omnis et aeternitatis sit auctor ; antiquumque dierum, · · ............ L.
C. tamquam omnis temporis et aevi auctorem; et antiquum dierum, c.
D. comme cause universelle des temps et des éternités ; 11 est aussi 1'Anclen des jours, D.
494 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DIXIEME).

6. úlC nPO XPONOV KAI VnEP XPONON KAI AMOIOVNTA KAIPOVC KAI XPONOVC 6.
H.sicut ante tempus et super tempus, et mutantem anni tempora et omnia tempora, H.
E. et ut ante tempus et plusquam tempus, et moventem spatia temporum et tempora, E.
S. sicut ante tempus et super tempus, et ·variantem quatuor partes anni et tempora, S.
R. ut ante tempus et super tempus, et variantem tempora mensurata et tempora, R.
A. ut qui ante tempus et supra tempus sit, et momenta immutet et tempora, A.
F. tamquam ante tempus et super tempus, permutantemque opportunitates tempestatesve et tempora, F.
P. quod tempus antecedat et tempus superet, mutetque et opportunitates et tempora, P.
fL· w~ 7tpo zpóvou x:xi. Únep xpóvov, x:xt dAAo~OUV't"O: xo:~pou~ x:xt xpóvou~, fL·
L. quod tempus antecedat et tempus superet, mutetque et opportunitaies et tempora, L.
C. tamquam ante tempus et supra tempus, et ut variantem tempestivitates et tempora, c.
D. paree qu'll précede, dépasse le temps, paree qu'll fait sueeéder les. saisons et les temps, D.

6. KAI AV01C nPO AlúlNúlN VnAPXONTA KA0 OCON KAI nPO AlúlNOC ECTI 6.
H. et iterum ante saecula exsistentem, quandoquidem et ante saeculum est H.
E. et iterum ante aeterna subsistentem, quantum et ante aeternum est E.
S. et rursus ante saecula exsistentem, in quantum ante aevum est S.
R. et rursus ante saecula exsi"stentem, secundum quantum et ante saeculum est R.
A. et ante item saecula subsistat, quía et ante saeculum A.
F. rursusque ante aeternitates exsistentem, quoniam et ante aevum est F.
P.ac rursus quod aeternitates ac saecula antecedat, quatenus et ante saeculum est P.
fL· x:xt :xua~~ 7tp0 :X~\IWV Ú7tcipzo\l't":X, x:xG' a~ov x:xt 7tpo :xiwvó~ é~-.~ p..
L. ac rursus quod aeternitates ac saecula antecedat, quatenus et ante saeculum est L.
c. et rursus ut ante saecula exsistentem, quatenus est ante saeculum C.
D. paree qu'II domine m@me les éternités du fait qu'II préeede D.

6. KAI VnEP AlúlNA KAI H BACII\EIA AVTOV BACII\EIA nANTúlN TúlN AlúlNúlN 6.
H.et super saeculum, et regnum ejus regnum omnium saeculorum. H.
E. et plusquam azternum, et regnum ejus regnum omnium saeculorum. E.
S. et super aevum, et regnum ipsius regnum omnium saeculorum, amen. S.
R. et super saeculum, et regnum ipsius regnum omnium saeculorum, amen. R.
A. et supra saeculum est, ejusque regnum, regnum omnium saeculorum, amen. A.
F. et super aevum, regnumque ejus est regnum omnium saeculorum. F.
P. et saeculum superat, et regnum ejus regnum omnium saeculorum, amen. P.
-~ ~:x~~AeL:x :xthou ~:x~~lei:x 7tcinwv -rwv :xl6>vwv, . dp.-l¡v. P.·
1
P.· x:xt Ú7tep odwv:x, x:x~

L. et saeculum superat, · et regnum ejus regnum omnium saecu/orum, amen. L.


C. et supra saeculum sive aevum, et regnum ejus regnum omnium saeculorum, 'amen. c.
D. et dépasse. l'éternité, son r~ne: étant de tous les sieeles. D.


~ \

'':.:
'
)

TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES. 495

o. KECf>AI\AION lA nEPI EIPHNHC ' KAI TI BOVI\ETAI o.


H. Caput undecimum. De pace; et quid vult ipsum H.
E. Caput undecimum. De pace~· et quid sibi vult E.
S.· Caput undecimum. De pace; et quid, vult S.
R. Caput undecimum. De pace; et quid vult ipsi R.
A. Caput undecimum. De pace; et quid sibi vult A.
F. Caput undecimum. De pace; et quid sibi velit F.
P. Caput undecimum. De pace~· et ~ui~ sib~ velit P.
fl-· Kerpochwv lA'. llspt sCpf¡n¡<;· xr.u ·n ~ou),s't(X~ p..
L. Caput undecimum. De pace; et quid sibi velit L.
c. Caput undecimum. De pace; quidque sibi velit e.
D. Chapitre onzieme. Du nom de Paix ; quel est· le seos de ces tour- D.

·o. AVTO TO AVTOEINAI TIC H AVTOZt\IH TIC H AVT04VNAMIC · KAI TA OVTt\IC o.


H. quod ipsum dicitur, et quae est ipsa-vita, et quae est ipsa-virtus, et quae sic H.
E. hoc per se-ipsum esse, per-se-ipsam vita, per-se-ipsam virtus, et quae sic E.
S. per-se-esse, · quae per-se-vita, quae per-se-virtus, et quae ita S.
R. hoc per-se-esse, quae per-se-vita, quae per-se-virtus, et sic R.
A. in Deo ipsum esse, quae sit ipsa vita, quae ipsa virtus, et quae hunc in modum A.
F. ipsum per se esse, quaenam ipsa per se vita, ipsa per se potentia, et quae ita F.
P. ipse status, ,, quae sit ipsa vita, quae vis ipsa, . et quae ita P.
fA. a.U-:-0 --cO · aU-;oei"v:xt, -r(<; 7¡ (XÚ'to~w·f¡, xoct 't(<; -~ oct..-rooúvocp.~<;. xoct 't!X othw p..
L. ipsa per se exsistentia, quae sit ipsa vita, · quae vis ipsa, et quae ita L.
C. ipsum per se esse; quae sit per se vita, quae vis ipsa per se, et quae ita C.
D. nures : l'ttre m@me, la Vie m@me, la Puissance m@me, et des expressions D.

o. 1\ErOMENA ArE 4H THN 9EIAN KAI APXICVNArt\lrON EIPH~HN VMNOIC"EIPHNAIOIC ANEVCf>HMHCt\IMEN 6.


H. dicuntur. · Jam autem divinam• et. principem. ·~ongregatricem• pacem. hymnis pacificis favoreinus. H.
E. dicta. . Age nunc, divinam et archisynagogamjpácemiaUdióus· pacificis'favorabimus: ·, E.
S. dicuntur. Age igitur, divinam et principem cóngregationis· pacem hymnis pacificis laudemiu. S.
R. dicta.· · Age utique, dívinam et archiryiiagogam pacem laudibus pacificis laudemus. · · R.
A. dicimtur. Age itaque, divinam .complectentemque omnia pacem pacijicis efferamus laudibus. A.
F. dicuntur. Age jam, divinam conciliationisque principem pacem pacificis laudibus prosequamur. F.
P. dicuntur. Age vero, divinam conciliandique principem pacem pace dignis laudibus ornemus. P.
p.. J.syÓp.EVCV· ·:Nys o7¡. -rT¡v 6s((XV xoct dp-x~a:uvoc¡wyov stp~VT¡'I Úp.vo~<; slp7jvociot<; IÍVEUCf7¡p.f¡a:wp.sv. p..
L. dicimtur. Age vero, divinam conciliandique principem ·pacún.'pace':dignis laudibus ornemus. L.
C. dicuntur. Age jam;• divinam pacem ut conciliatiónis 'principem pacificis laudibus prosequamur. C.
p.. -r~~alogúes•
.
Venons-eít' a· .ces·. hymnes pacifiques
.
qút cé~ebrent la divJne Paix,• Principe d'union.. D•

6. AVTH' rAP'·ECTIN· H nANTt\IN ENt\ITIKH KAI THC AnANTt\IN 1 OMONOIAC TE -KAI CVMct>VIAC rENHTIKH Ei.
H. Ipsa est enim omnium coadunatrix, et omnium concordiae et condisciplinationis factrix H.
E. Ipsa est enim omnium adunatrix, et omnium consensus et connaturalitatis genitrix E.
S. Ipsa enim est omnium unitiva~ et universorum et consensus et connaturalitatis generativa S.
R. Ipsa enim est omnium unitiva~ et omnium et consensus et connaturalitatis generativa R.
A. Haec, est. mim .quae· cuneta connectit, . ·•· concordiamque omnium atque. consensum gignit A.
p. ,¡: Haec'énim: estrqude 'Omnia,unit,'", · cunt;torumqUe concordiam ·conspira#dnemque gigni~ ..:f.•
P. ¡Ea enim est· quae · omnia conjungit, · 'atqu~. ínter omnia 'concordiam cormexioniinqUt ~i''gignit f.
¡L ,Aú'tT\' ycip éO.nv 7¡ 1t·ci~-rt.>;; é:vw-r~xf¡, r·
X(XL. 't"i\<; á:1tclV'tWV Óp.ovo(oc~ .'tE. x~i;; aup.rputa~, jEVVTj':t~-1¡ .
L . . ' Ea enim est quae omnia conjungit, atque ínter omnia coTicordiam conñexione1nque et·gignit 11J.
c. ilaec enim est· quae: cu'ncta conjungit, . Et. universorum concordiam .ac connexionem' gigtiit c.
D. Car c'est Elle.· quf\ réunit" tout, qui' établit et falt régner.l l'aeéord · ou~: Je· éoneoürs D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

o. KAI AnEPrACTIKH AIO KAI nANTA AVTHC ec¡,IETAI , TO MEPICTON AVTúlN nAH90C o.
H. et perfectrix. Ideo et omnia ejus appetunt, partitam eorum multitudinem H.
E. et operatrix. Proinde et omnia ipsam appetunt, partibilem eorum multitudinem E.
S. et operativa. Propter quod et omnia ipsam desiderant, divisibilem ipsorum multitudinem S.
R. et operativa. Propter quod et omnia ipsam appetunt, partitam ipsorum multitudinem R.
A. et efficit. Cujus rei gratia ipsam quoque desiderant omnia, ut quae divisibilem ipsorum A.
F. et efficz"t. Quamobrem hanc appetunt omnia, quippe cum haec partibilem F.
P. et absolvit. !taque eam omnia expetunt, quod dividuam ipsorum P.
¡;.. Y.(Lt d.7tepy(La--:LÚ,. áLO Y.(LL 7tCXv':ot otúri¡c; S(L;~E':otL, -:o ¡J.epL·nov aú-rwv 7t);1i6oc; p..
L. et absolvic. !taque eam omnia exp~tunt, quod dividuam ipsorum L.
C. efficitque. Quare etiam ipsam expetunt universa, ut eorum divisam multitudinem C.
D. universel. Voila pourquoi tous veulent la Paix,, qui fait d'une multitude de parts D.

o. EniCTPec¡,oVCHC EIC THN OAHN ENOTHTA KAI TO EMc¡,VAION TOV nANTOC nOAEMON o.·
H. convertentis in totam coadunationem, et intestinum omnis praelium H.
E. convertentem in totam unitatem, et civile universitatis bellum E.
S. convertentem ad totam unitatem, et naturale omnis rei bellum S.
R. convertentem in totam unitatem, et connatum universi bellum R.
A. multitudinem ad totam convertit unitatem, intestinumque mundanae. machinae bellum · A.
F. horum multitudinem ad totam convertat .unitatem, , et intestinum universi bellum F.
P. multitudinem ad totam conjunctionem traducat, intestinumque bellum hujus universitatis P.
p.. E7tLO""t"pecpoÚ0'7jc; eic; Ú¡v ÓAT¡v ÉvÓ-r-r¡•cx, xat -rov €p.cpÚALov •ou 7totv-:oc; 1tÓAep.ov P.·
L. multitudinem ad totam conjunctionem traducat, intestinumque bellum hujus universitatis L.
C. ad integram quamdam redigat unitatem, atque intestinum bellum universi c.
D. un tout complet, .. et de la lutte intime de l'univers D.

6. , • ; ·.. ENOVC:::HC EIC. OII/IOEIAH CVNOit<EIAN .·, · '.i i' TH METOXH•, THC 9€1AC•. EIPHNHC ; •. .. nPecev~ 6.
H.\coatiunan#s ad. univisam cohabitationem .. :;,·,\ ,•.::Particip,atio,e divinae pacis, · ·, seniores H.
E~ .adunantem, in aequiformem cohabitationem. ., .. , Participatione divinae pacis, · primores E.
S. ; unientem. ad conformen cohabitationem.· , · · Participatione divinae pacis,: ,.,.., ·. digniores S.
R . . unientem in uniformem cohabitationem. · ,, ..· Participatione. divinae pacis, . , venerabiliores R.
A. · quo foedere mirabili congruat, efficit. · Divinae participatione. pacis,. anciquiores A.
F. foedere concordi devinciat. Praeterea divinae pacis participatione, .. : conciliantium F.
P. ad ejus~m generis domicilium conjungit. Divinae pacis, communione ac societate, ,• primae P.
p. .. ~ ,· , ·, ÉvQÚa-·t¡c;. ele; óp.oeLo1i. a-uvoLxLotv. . . .· .·. T~ p.e-roxñ·, .•líe; 6e(ac; eipi¡v-r¡c;,. ~L youv 7tpe.,.6ú- P.·
L., 'ad·. ejusdem generis domicilium· conjung#~· l)i~nae paeiS:<:t;Ómrnunione ac societate, , .. primae L.~
C. ad·cf»Zcard~'f!'!. .,ind~cat cd1!11f1orationem>..;. Q,Pn et.divinae.. pacis.participatione,. ..i ·. , primae C.
1
,

D. l'unhm: d~u~, peuph:.oitHous, s~entendent. ·),. C~est. &, Ietm part,,cle, Paix divine ... ,,·¡ quedes. pr~ D•.

6. TEPAI TúlN · CVNAfúlfúlN · AVNAMEúlN AVTAJ·, TE nPOC EAVTAC KAI nPOC · AAAHMC. ENOVNTAI 6.
H. congregatarum virtutum ipsae ad se ipsas et ad invicem coadunantur, H.
E. congregatarum virtutum ipsae et ad se ipsas et ad se invicem uniuntur, E.
S. congregativarum virtutum et ipsae ad se ipsas et ad alias invicem uniuntur, S.
,,·.·.
R. congregativarum virt:utum ·.. ·. . " et ipsae ad se ipsas et ad invicem uniuntur,.. · · ·
A. unientium . virtutum ·.· 1'.>.:.1>·, .... '··'w.et.ipsae ad se ipsas e,t,ad invicem;conjunguntur,
F. paÚstatum antiquiores . ·, , · , ·>. tum ipsae Singulae ad. se ipsas· et invicem conveniunt~
P. virtutes conciliatricés .. et secum ipsae: et·..inter se conjunguntur,. ·.·.,,. ... ,
p.. -;EpotL 'rWV at..ivotyw¡wv Ouváp.EWV . · ottha( -re 7tpoc; éiu:t:afó• xcxt 7tpoc;, a:J.A·~Aac; évouv>tcxL,. ,· l
L. 'llirtutes conciliatrices, .. . ., , ,.. . et secum ipsae· et ínter se conjung~ntur,. ··.
O. virtutes conciliatrices., .;, , .. .. . . et' secum ipsae et ínter. se conjunguntur;·<. i\ ( •. ': ;
D. mieres des forces. d'union 1.' ,, , . . doivent d'etre unies chez,.elles,. entre elles, ', . .:
'
:

TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ilTRES. 497


o. KAI nPOC THN MIAN Tú>N OAú>N EIPHNAPXIAN KAI TA V~ EAvrA ENOVCIN AvrA TE o.
H. et ad unum omnium pacis principem. Et quae sub ipsis sunt coadunan! ipsae H.
E. et ad unam omnium pacem principem. Et quae sibi subjecta uniunt ipsaque E.
S. et ad unum totorum pacis principatum. Et subjecta uniunt et ipsa S.
R. et ad unum universorum pacis principatum. Et ·quae sub se ipsis uniunt et ipsa R.
A. atque ad unam omnium principatum gerentem pacem. · Etiam et quae sibi subjecta sunt jungunt A.
F. ad unamque universorum principem pacem. Tum etiam quae sibi subjecta sunt ita con- F.
P. et cum una mundi pace prima. Inferioraque tum ipsa P.
p.. xat 7tpo~ rilv p.i-xv 't"WV oAwv eip7lY1XpX(IXV. K1Xl 't"et úcp' bu't"&c; Év0uaw 1X1há -re p..
L. et cum una mundi pace prima. Inferioraque tum ipsa L.
C. et cum una mundi pace prima. Inferioraque tum ipsa C.
D. et avec l'unique Source de paix pour tous•.. Puis, etles unissent leurs inférieures
• • • 1• D.

o. nPOC EAvrA KAI nPOC AMHM · KAI nPOC THN MIAN KAI nANTEAH THC nANTú>N EIPHNHC APXHN o.
H. etiam ad se ipsas et ad invicem, et ad unam et omnimodam omnium pacis principem n~
E. ad se ipsa et ad se invicem, et ad unum et perfectum omnium pacis principium E.
S. ad se ipsa et ad alia invicem, et ad unum et perfectum omnium principium pacis S.
R~ ad se ipsa et ad in'IJÍcem, et ad unum et perfectum omnium pacis principium R.
A. ipsa et ad se et ad invicem, et ad unum atque perfectum omnium pacis initium auctoremque A.
F. gregant ut ad se ipsa et invicem, et ad unum. perfectum. universalis omnium pacis conveniunt. · F.
P. secum tum ínter se conjungunt, tum cum uno· eoque perfecto omnium pacis principio P.
p.. 7tpo~ bu't"& xiXt 7tpo~ áAA.7l),IX, xiXl 7tpo¡; TI¡v p.i1Xv xat 7tiXv't"eA7í 't"7¡~ 7tocv't"wv dpf¡v·fl¡; cipxhv p. .
.L. secum tum ínter se conjungunt, tum cum uno eoque perfecto omnium pacis principio L.
C. secum tum ínter se conjungunt, tum cum uno eoque perfecto omnium pacis principio C.
D. chez etles, entre elles, et avec la seule, l'universelle, Source et Cause de la paix D.

o. AITIAN •' ' • HTIC AMEPú>C EniBEBHKVIA TOIC OAOIC ·-:::.. i:. • ·
. · : .~d>.' wcneP o:
H.causam. · .·, Quae impartite ·supergrediens omnibus, quemadmodum ·u.··
· . , . · .. ·
E. et causam. Quae impartibiliter superfirmata totis, :· ' · velut E.
S. et' causam ... . Quae simpliciter superveniens totis, sicut S .
R. et · causam; · ·" · Quae impa'rtiabiliter .superfirmata universis, quemadmodum R.
A. stringuntur. Haec itidem non per · partes cuneta perlustrans quae divisa sunt, veluti A.
F. auctorem . . Qui sane universis. individue praesidens, veluti F.
P. et auctore. · . · ' ··· ·· Qui ad omnia individue cum venit, quasi claustris· P;
p.. xoct cxl'tlotv •. "H't"L~· &repw~ É1tLDED7!xu\a 't"o~~ OA.oL~ :\' wa1tep 't"Lal p..
L. et, auctore.• ,.•, . Qui ad omnia individu~ cum venit, quasi claustris Li
C; et-·auctore. 1 . : • · • ·,: • i ·, " Qui· ·ad omnia individu~ cum venit,
1 quasi clau#ris. C•
D~ pour1 tous~ ' / '! >· Cette.' Cause, présentei aitous en: son entier, i'¡ ;. comme'¡ a l'aide D~ ·

6/ TICI KA19POIC Tú>N AIEIPHMENú>N CVMnlnTIKOIC TA' nANTA OPIZ€1 KAI nEPATOI KAI AC~AAIZETAI ' ft'
H. quibusdam· clavibus divisorum concidentibus omnia statuit- et terminal et communit, /1;
E. quibusdam claustris divisorum convenientibus omnia terminal et consummat et tutificat, E.
S. quibusdam vectibus divisorum conclusivis ,·omnia definit, terminat et firmat, •,\ · · S.
R. quibusdam<claustris; divisorum concidentibus ·.. ·.· .,,. omnia finit et· terminat et firmat, · · ·. :-~ ·,·Rt
A. vectibustquibusdam\'astringentio/Js conciliat~·!;•;: · . · finit> terminat atqu'e• communit, · · ''\•,' '·~·-:
K claw'trii· quibusdam::divisa nectentibus·· ,. onmia definit ··et determi~at atque>éommunit;"· ~.lP;
P. ac septis quibusdam quae· divisa quae sunt copulant :· · . omnia· definit, deterrmnat et: munit, :\1 ·:'·1 t ',i f'..
p.. xA.eiOpoL¡; _'t"wv OLl!PllfLéYWY• aiJp.'lt't"uxnxoLt; , · . >'; 't"cX' 'ltCÍYTIX ópl~eL xat r.epCÍ'tot XIXL daq>rxAl~n·iL}' :r(M;·
L. ac septis quibusdam quae divisa quae sunt copulant . · .. omnia ·definit, determinat et munit;:·:,\YN<· :·L:
C. ac septis quibusdam quae divisa quae sunt copulant . ,,' ,. omnia definit, deterininat et munit; ),..\>/i .·c.
D. de. barrieres maintenant les dispersés;.: ' . , , · , borne, termine, affermit toutes· choses/Hí, ;. D;

Versiona lat, - 32.


' .~ ...

J
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

o. KAI OVK €A AI€P€9€NTA XV9HNAI nPOC TO An€1PON KAI AOPICTON ATAKTA KAI ANVAPt.lTA o.
H. et non sinit divisa effundi ad innumerabile et infinitum, inordinata et inaquosa, H.
E. et non sinit separata fundí ad multum et infinitum, inordinata et incollocata, E.
S. et non sinit divisa effundi ad interminatum et infinitum, inordinata et non-collocata, S.
R. et non sinit divisa fundí ad infinitum et interminatum, inordinata et incollocata, R.
A. nec permittit divisa in infinitum interminatumque diffundi, neque inordinata et sede A.
F. neque sinit divisa ad infinitum interminatumque diffundi, alioqui ordine firmitateque F.
P. nec ea quae divisa sunt infinite et in immensum fundí patitur, sine ordine, sine firmitate P.
¡.l. xott oux é~ O~(;(~peGev-riX zuG·/,vz~ 7tpo<; '";O cX7tE•.pov XIX •• d.óp~a-rov'
.,
(;(70tX"r~ X(;(~
,
, ~v~opu-rot,
·~
~e

L. nec ea quae divisa sunt infinite et in immensum fundí patitur, sine ordine, sine firmitate L.
c. neque perrm:ttü divisa in infinitum s1:ne termino diffundi, neque inordinata et sede e.
D. ne les tolere pas isolées, sans traits, sans caracteres, 1sans hiérarchie, sans point D.

o KAI €PHMA 9€0V r1NOM€NA KAI THC €AVTt.lN €Nt.lC€t.lC E:::IONTA KAI €N AMH/\OIC o.
H. et deserta Dei jacta, et ipsorum coadunatione exeuntia, et alterutris H.
E. et deserta Deo jacta, et sua unitate exeuntia, et inter se invicem E.
S. et deserta a Deo jacta, et ab unitione sui ipsorum exeuntia, et in se invicem S.
R. et deserta a Deo jacta, et a sui ipsorum unione exeuntia, et ad invicem R.
A. carentia, Deoque destituta, . suique egressa unitatem, invicem A.
F. carentia, et tamquam Deo destituta~ un#atem propriam amissura, et invicem F.
P. ac sede, a Deo deserta, et a conjunctione sua dimota, confusaque P.
P.· X(;(t ep·t¡p.(;( 8EOiJ ¡'~¡'VÓ¡J-EV(;(, 1w.~ rl¡c; b•J-rwv bwaew<; é~~ov-rot, x:xl. Év d.).);~i.o~<; p..
L. ac sede, a Deo deserta, et a conjunctione sua dimota, confusaque L.
e. carentia, Deoque destituta, suam unüatem egressa, sibi invicem e.
D. d'attache, sans relation a Dieu, ayant perdu leur unité intime, pour· se confondre D.

....
o nAMMirt.lC CVMc¡,VPOM€NA '',,'¡'
1,',; n€PI M€N OVN AVTHC. O TI nOT€ €CTI THC 9€1AC o. •.l...

..... '·
H. in\omni 'mixte commiscentid. ,,,, . ·.. Deeis.ergo quidem (quía quando quod est) divinae H.
E. turbÜlentissime confusa. ':, ·, . •. ·.:\'De· hac érgo (quae est),'divina. E.
S. omni 'mixtione cdnspersa. . . . Igitur de ipsa quidem divina pace ( quodcumqu~ est) S.
R. omnino mixte commassata. . '•. De hac quz'dem igitur ( quaecumque 'est) ·divina. R.
A. confuse misceri. De ipsa· ergo (quidquid tandem est) divina A.
F. omnibus mixturae modis penitus confundenda. De ipsa igitur ( quidquid tandem illa est) divina F.
P. alia. cum aliis. .,,, . , . Ac ipsa quidem divina pax et P.
p.. 7tctp.p.~yw<; aup.c¡;upóp.e·,(¡(. p.~v: otiv etu-:7¡c; (o ..-~ 7to-ré écr-r~) ..-:lí~· Oei(;(<; p..
L; alía: cum aliis. ,: · . '>:,,;;·,: . >:. Ac ipsa quidem divina pax ~t. L, ·
C; confuse misceTi: . . ,, :;,:,:i?De)ipsa igitur divina pace ac-.silentio C.
D. par. le niéiange ·des unes avec les autres. , ,· Mainteiilnit; · comment · cette paix et .cettej tran• D•

o. €ÍPHNHC KAI HCVXIAC HN ·o. I€POC 1ovcroc .Ac¡,eer:::IAN_, KA/\€1 KAI €ni nACAN riNt.lCKO- 6.
H. pacis et taciturnitatis ( quam sacer Justus insonantiam vocat et in omnem cognitum H.
E. pace et silentio ( quam sacer Justus ineloquibilitatem vocat · et in omnem cognitam E.
S. et silentio ( et quod sanctus Justus ineffabilitatem vocat et ad. omnem cognitum S.
R. pace et quiete ( quam sacer Justus ineffabilitatem vocat et ad omnem. cognitum R;
i. A . pace, quiete et, silentio ( quam , sanctus. JUstus ineloquibilitate'm. vocat . :.··(!t. a,d¡ .omnem noscibilem.. .
P. pfice, ét quiete,: , \',:' ·,.. . ( quam sanctus ·Justus silbztium vocat' .. ;·1 '· .;: ét'.'s'e'cliiidum cogitabilem,'
P. tranquillitas ( quidsit) ..· ( quam sanctus Justus silentium appellat .. " et ad omnem progressionem
).l. E.Lfl'Í)V7¡<; xiÚ 1)o:ux_iot~ (·1¡v Ó lepoc; 'loüa-roc; .t.irpOeyetiXv XctAei;., xctL• i7ti, -.:tiia-ctv ¡~yvwaxo-:- !!-•
L. tranquillitas (quid sit) ( quam sanctus JUstus silentium appella( ét ad omnem progressionem L.
c. {quidnam tandem sit) ( quam sanctus Justus vocat insonantiám et 'immobilitatem ad omnem. e~
D. quillité divine : · , ' ··. (que saint. juste nomme silence· 1,, · . , et:immobilité pour toute 1>~
TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ~TRES. 499
ti. MENHN nPOOt.ON AKINHCIAN OnCUC TE HPEMEI KAI ICVXIAN ArEl KAI oncuc 6.
H. processum immobilitatem), quatenus quiescit et taciturnitatem ducit, et quia H.
E. processionem immobilitatem), et ut silet et silentium ducit, et ut E.
S. processum immobilitatem), et quomodo quiescit et silentz'um agit, et quomodo S.
R. processum immobilitatem), et qualiter quiescit et silentium agit, et qualiter R.
A. processum immobilitatem), quo pacto quiescat agatque silentium, utque A.
F. processum quemlibet immobilitatem), quo pacto quiescat et quasi silentium agat, et quomodo F.
P. quae cognoscitur vacuitatem motus), quo modo quiescat, et quo P.
,
¡;.. p.EvT¡V , ~
n:poouov , ' )
cxx~ v·f'¡a-~cxv . On:W~ TE -i¡pEp.E~ xcxt ·'r¡a-uy_~cxv ocyE~, xo.1 01tw; {J..
L. quae cognoscitur vacuitatem motus), quo modo quiescat, et quo L.
C. emanationem quae cognoscitur ), et quomodo Deus quiescat et sz"leat, et quomodo e.
D. démarche connue), peut-elle etre paisible et tranquille ; comment est- Elle D.

6. EN EAVTH KAI EICCU EAVTHC ECTIN KAI nPOC EAVTHN 01\HN 01\H VnEPHNCUTAI KAI OVTE 6.
H. in se ipsa et aequalis sui est, et ad ipsam totam tota supercoadunatur, H. et neque
E. in se ipsa et intra se ipsam est, et ad se ipsam totam tata superunitur, E. et neque
S. in se ipsa et intra se ipsam est, et ad se ipsam totam tota superunita est, S. et neque
R. in se ipsa et intra se ipsam est, et ad se ipsam totam tota superunitur, R. et neque
A. in se et intra se sit, et tota ad se totam eminenti ratione jungatur, A. et neque
F. in se ipsa et intra se ipsam sit, et tota ad se totam eminenti ratione jungatur, F. ac neque
P. in se ac intra se sit, atque secum 'tota conjuncta sit, P. nec cum
u. Év Écxu·6;,, xcxt ELO"W ECXU't"f110 éa-n,
1. xcxt n:po~ cxu-rT¡v OAT¡V OA"f'¡ Ún:EpT¡VW'rCX~, xcxt OU'tE ¡;..
L. in se ac intra se, sit, atque tota in se tota eminenti ratione unita sit, nec cum L.
C. in se et intra se sit, et totus secum sit supra quam unitus, et nec C.
D. chez Elle et en Elle-meme, unie toute entiere a tout ce qu'Elle est; comment D.

6. EIC EAVTHN EICIOVCA KAI noMAni\ACIAZOVCA EAVTHN AnOAEinEI THC EAVTHC ENCUCIN 6.
H. in se ipsam introiens et multiplicans se ipsam destz"tuit suam unitatem, H.
E. in se ipsam intrans et multiplicans se ipsam deserit suam unitatem, E.
S. ad se ipsam ingrediens et multiplicans se ipsam derelinquit sui ipsius unitionem, S.
R. in se ipsam ingrediens et multiplicans se ipsam derelinquit sui ipsius unionem, R.
A. dum in se ingreditur seque multiplicat suam linquit unionem, A.
F. dum se ipsam ingreditur seque multiplica! suam relinquit unionem, F.
P. in se ingreditur seque amplificat suam deserat conjunctionem, P.
¡;.. EllO Écxu-;T¡v eCa-~olia-cx xcxt n:o).).cxn:Ácxa-~á~oua-cx Écxu-:-~v cin:oAein:e~ ..-7j.; b:u-r7j,. Evwa-~v, ¡;..
L. in se ingreditur seque amplificat suam deserat conjunctionem, . L.
C. in se ingrediens et se ipse multiplicans deserat unionem, C.
D. entre-t-Elle en Soi-meme et Se multiplie-t-Elle Elle-meme saos cesser d'etre une avec Soi, D.

6. AMA KAI nPOEICIN Enl nANTA ENt.ON onH MENOVCA f.l vnEPBOI\HN 6.
H. sed et antefert in omnia, penetralia manens supra modum H.
E. sed et provenit in omnia, intus ibi manens, per excellentiam E.
S. sed et procedit ad omnia, intus tota manens, per excessum S.
R. sed et procedit ad omnia, intus tota manens, propter surabundantiam R.
A. sed et procedit ad omnia, tota intrinsecus manens, per excellentiam A.
F. sed et procedit ad omnia, intus tota manens, propter excessum F.
P. sed prodeat ad omnia, manens intus tota, singulari P.
p.. a).),(x xcxt n:pÓE~O"W iln:t ,;(, n:CÍV'tct, evoov oÁT¡ p.Évoua-cx, o~· Ún:epoo),.Y¡v P.·
L. sed prodeat ad omnia, manens intus tota, singularz· L.
C. quin potius ad omnia egreditur, totus intus manens, propter excellentiam C.
D. pouvant Se donner a toute chose en restant toute avec Elle-meme a cause de l'excellence D.
J

500 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. THC nANTA Vn€P€XOVCHC €NWC€WC OVT€ €1n€1N OVT€ €NNOHCAI TINI TWN ONTWN OVT€ El€MITON 6.
H. per omnia supereminente unitate, neque dicere neque excogitare cuidam .exsistentium fas H.
E. omnia superantis unitatis, neque dicere neque intelligere cuidam exsistentium fas est E.
S. omnia superantis unitionis, neque dicere neque cogitare alicui exsisten#um neque est fas S.
R. omnia superexcellentis unionis, neque dicere · neque intelligere alicui entium neque fas R.
A. cuneta superantis unionz"s, neque dicere cuiquam neque cogitare neque fas estA.
F. unionis omnia superantis, neque dicere neque cogitare alicui exsistentium fas est F.
P. quae omnia superat conjunctione, nec dicere nec cogitare aut intelligere cuiquam licet P.
,, ' - '1 , - 1 - ,, " ll ,
¡;.. Tijc; 1tciv-ca. tmspexoú(n¡c; hwtrswc;. OU-:6 6~7tE~'Y OU't"E E'Y'YOTja"lt.~ 't"W~ 't"W'J O'Y't"WV OU't"E IJEfU":O'Y fJ-·
L. quae omnia superat conjunctione, nec dicere nec cogitare aut intelligere cuiquam licet L.
C. unionis omnia superantis, neque dicere neque cogitare ulli eorum qui sunt fas est C.
D. de son union qui domine tout, personne n'a le droit ni la force de le dire D.

6. OVT€ €CIIIKTON AM WC ACIIE>ErKTON KAI TOVTO KAI ArNWCTON 6.


H. aut licitum es t.· Sed sicut insonum istud et ignoratum, H.
E. neque possibile. Sed ut ineffabile et id ipsum et incognoscibt"le, E.
S. neque possibile. Sed sicut ineffabile et hoc et ignotum, S.
R. neque possibt"le. Sed ut ineffabile et hoc et incognz'tum, R.
A. neque possibile. Verum enim istud quoque, ut neque eloquibile neque noscibile, A.
F. aut possibile. Sed id qvidem, tamquam ineffabile ac prorsus ignotum, F.
P. aut idem potest. Verum hoc quoque, ut quod exprimí non possit nec cognosci, P.
OÜ't"E ep~x~Óv.
fJ-· 'A)J..' wc; ocq¡Ge;x-:ov x::Ú 'tOlJ't"O XGtL ocyvwa--rov' ~.
L. aut ídem potest. Verum hoc quoque, ut quod exprimí non possit nec cognosci, L.
C. neque possibile. Sed cum hoc, alioquin eloqui non possimus nec assequi intelligendo, C.
D. ou de le savoir. Ces réalités ineffables, insondables, D.

6 en AVTHN ANAE>€NT€C WC nANTWN OVCAN En€K€1NA. 6.


H. in ipsam reponentes, sicut omnium superexistentem, H.
E. in ipsam reponentes, tamquam . in omnium exsistentem summitatem, E.
S. ipsi attribuentes, sicut exsistenti super omnia, S.
R. ad ipsam reponentes, ut ultra omnia exsistente, R.
A. ipsi applicantes, cuneta sane transilienti, A.
F. ipsimet tribuentes, omnia transcendenti, F.
P. ei attribuentes, quod omnia superet, P.
~· É1t' a.th-}¡v dva.OÉvnc;, wc; 7tOC'Y'tWV oua-a.v E7tÉXEWrt., ~­
L. ei attribuentes, quod omnia superet, L.
C. ad ipsam tamen divinam pacem sursum eoecti, '~ · ut ultra omnia positam, · c.
D. laissons-les a cette PaJx;,, . ·'''
.. qui est hors de toutes choses ; D.

6. TAC NOHTAC AVTHC KAI PHTAC M€TOVCIAC KAI TO 6.


H. intelligibilitate sua dictas metusias, H.
E. intellectas ejus et dictas participationes, et hoc E.
S. intelligibiles ipsius et dictas participationes, et hoc S.
R. intellectuales ipsius et effabiles participationes, et hoc R.
A. participationes ejus et quae intelligi et dici. possunt,¡ .. et id quoque A.
F. nos interim intelligibiles ipsius explicabilesque participationes, • · .J idque /l.
P. ejus communiones quae intelligi dicique possunt, atque id P.
~· -:rtc; 'YOT¡'t"occ; a.thlíc; xa.t p·f\;;rtc; fJ-E'tOUa{a.c;, xa. t ,;ou-.o ~.
L. ejus communiones quae intelligi dicique possunt, atque id L.
C. participationes ejus quae intelliguntur et nominantur, .1',¡, . idque C.
D. mais, les dons intelligibles qu'EIIe fait, ceux dont on peul parler, regardons-les autant qu'•l D.
TRENTE-SEPTLEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES. 501

6. WC liVNATON ANLIPACI KAI HMIN nOMWN ArAeWN AnOI\EinOMENOIC EniCKOnHCWMEN 6.


H. {secundum virtutem víris et nobís multorum bonorum carentibus) inspiciamus. H.
E. (ut possibz'le víris et nobis a multis optimis relictis) superspeculabimur. E.
S. {ut est possibíle viris et nobis a multis bonis viris deficíentibus) inspíciemus. S.
R. ( ut possibile viris et nobis a multis viris bonis deficientibus) intendemus. R.
A. (ut possibíle est viris et nobis potissimum, quí multís bonis viri's inferiores sumus) inspz'ciamus. A.
F. ( ut viris possibile est et ut possibile nobis, qui multis bonis viris inferiores sumus) consideremus. F.
P. ( ut homines possunt nosque ípsi possumus, qui multis bonis viris concedimus) consideremus. P.
¡J.. (w~ oJ·n.-:-ov d.vóp:iar. X!X.L 1¡p.i'v noAAwv d.vopwv d.yzGwv d.nolemop.Évo~~) lmaxon-f¡awp.ev. p..
L. ( ut homines possunt nosque ipsi possumus, qui multis bonis viris concedimus) consideremus. L.
C. ( quantum homines et nos praesertim, qui multis bonis viris impares sumus) attendamus. C.
D. est possible aux hommes, et a nous-memes, que dépassent beaucoup de saintes imes. D.

6. KAI nPWTON re TOVTO PHTEON OTI THC AVTOEIPHNHC KAI THC 01\HC KAI THC 6.
H. Et primum hoc dicendum quía ipsius pacis et totius H.
E. Et primum quidem hoc dicendum quía per-se-ipsam pacis et totius et E.
S. Et prímum quidem hoc est dicendum quia ipsam per-se-pacem et totam S.
R. Et primum quídem hoc dicendum quia per-se-pacis et totius et ejus quae secun- R.
A. Ac primum quidem id dicendum quod ípsius per se pacis et uníversae et A.
F. Primo quídem dicendum quod pax divina ipsius per se pacis et uníversae F.
P. Ac primum quídem hoc dicendum est divinam pacem ipsius _pacis tum universae tum P.
P.· K1Xt npw't'ÓV ye 't'OU"rO fJT¡'t'Éov on --~~ cx.thOELp-f¡v·tj¡; xcx.t •Ti<; OAT¡<; XIXL -rTi<; p..
L. Ac primum quidem hoc dicendum est divinam pacem ípsius pacis tum universae tum L.
C. Ac primum quz'dem hoc dz'cendum est ut cum per se pacis tum unz'versalis ac partícu- C.
D. La premiere chose a dire est que Dieu est l'auteur de la paix par elle-meme, de la paix D.

6. KAS EKACTON ECTIN VnOCTACIC KAI OTI nANTA nPOC AMHM CVNKEPANNVCI 6.
H. et ur.z#uscujusque est substantía, • et quía omnía ad invicem commiscet H.
E. pef ''1-tnumquodque est substantia.,, . et quia omnia ad se ínvicem contemperat .. , E.
S. partícularem subsistere facit, '. et quod omnía ad se ínvicem concreta facit · S.
R. dum unumquodque est hypostasis, et quia omnía ad invícem contemperat · ·· R.
A. partícularis illa est auctor, omniaque ad invicem temperat atque commiscet A.
F. particularisve pacis est auctor, et omnia contempera! invicem et éommiscet F.
P. sz'ngularis esse procreatrieem, omniaque inter se temperat P.
p.. X!X.Q~ EXIiCr't"ÓV Écr't'W Únoi-:-CÍ't'L<;, XCX.L O:;L TICÍV~CX.' npo~ rfA).T¡),':I. auyxepcivvu~n p..
L. singularis ésse· procreatricem, . . . omniai¡ue inter se temperat L.
C. laris1pacis• effector sit ipse Deus, ···et'u{omnia intir se mutuo commi'sceat·• .,, · ·.. C.
D. générale~ ;,,des: paix' particulieres, qu'lt tempere ' les rapports mutuels dé. toutes les eh oses, D.

6. KATA THN ACVrXVTON AVTWN ENWCIN ' · KAe HN AliiAIPETWC HNWMENA 6.


H. secundum inconfusam eorum ·coadunationem, velut indivise coadunata H.
E. per inconfusam eorum unitatem, pet quam inseparabiliter unita E.
S. secundum inconfusam ipsorum unitionem, secundum· quam indivisibiliter unita S.
R. secundum .inconfusam ipsorum unionem, secundum quam indivise unita R.
A. juxta inconfusam ipsorum unionem,' per quam absque divisione ulla dístan#ai¡u.e_ A· .,,
F; .:/:, unione quaddm eorum invicem non conjus{k' ' , 'per. quam absqiúi, dívisione, dístantiaque F~· .,·:
P. non confusa: eorum conjunctione, · ·· ·· ...· qua sz'ne divz'sione et interóallo P~
r.• T¡V
• ·~ • • 1
P.· X!X.-;,X -;7¡), tiaúyxu't'OV. IXU't'W\1 evwaw, • '· • X'l.'J. IXO~IXLpE't'W~ T¡~W¡J.t;VOt p..

L. · ···. non confusa 'eorum conjunctione, ' qua sine divísione et intervallo ·L.
C. mznzme confusa ipsorum inter se mutuo conjunctione, qua conjunctione cohaerentia. sine divisfone C.
D. par une union sans confusion · capable de:. réunir· sans mélaiige D.
502 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. KAI AlliACTATúlC OMúlC AKPECi)NH KATA TO OIKEION EKACTA ElllOC ECTHKEN o.


H. et indistanter, tamen secundum munditiam propriam singulas quasque species statuit, H.
E. et indiStanter, aeque perfecta secundum propriam singula speciem statuit, E.
S. et indistanter, tamen pura singula secundum propriam speciem subs·istunt, S.
R. et indistanter, tamen pura secundum propriam singula speciem constituit, R.
A. conjuncta, integra nihilominus in sua quaeque specie durarit, A.
F. conjuncta simul, tamen integra in sua quaeque specie permanent, F.
P. conjuncta, tamen in sua quidque specie integra permanent, P.
p..
L.
x:x.t &oLxcr·d:twc;
conjuncta,
op.w~ cixpa~.c¡¡Yií xa•Ci. 't"O aCxEi:"ov gx:xa't"a Elcac; gan¡xev,
tamen in sua quidque specie integra permanent,
.L.
IJ. •

C. et distantia, singula tamen secundum propriam speciem pura consistunt, c.


D. et sans division ; par la les choses demeurent intactes, chacune en son espece ; D.

6. OVK En100J\OVMENA lllA THC nPOC TA ANTIKEIMENA KPACEúlC OVllEN AnAMBJ\VNONTA o.


H. non turbatas ab oppositis temperantia, nihil obscurantem H.
E. non superobscurata per mixturam ad opposita, quidquam obcaecat E.
S. non velata per concretionem ad opposita, neque hebetantia S.
R. non perturbata per eam quae ad contraria commixtionem, neque obtusantia R.
A. nihil adversantium admixtione turbata, nec quidquam confoederatricis A.
F. per contrariorum adrm."xtionem mt."nime conturbata, neque quidquam obtundentia F.
P. ita ut nec perturbata sint contrariorum temperatione, nec quidem obscurent P.
p. o aúx ém6aA.aú p. Eva OLCi. Tiíc; 1tpoc; o¡;&_ &.v.-LXELIJ-EV(l xpá:aEwc;' auos dm7.p.OAÚvav't"á: p. o

L. ita ut nec perturbata sint contrariorum temperatione, nec quidquam obscurent L.


C. per concretionem contrariorum minime perturbata, quoniam exactam istam unionem C.
D. l'union des unes a leurs contraires ne produit aucun trouble, n'altere en rien I'intégrité D.

6. THC ENúlTIKHC AKPIBEIAC KAI KA0APOTHTOC MIAN OVN TINA KAI AnJ\HN 6.
H. coadunatrids cautelae et purificationis. Unam ergo quamdam et simplicem H.
E. unitricis diligentiae et puritatis. Unam igitur quamdam et simplam E.
S. aliquid unitivae diligentiae · et purz"tatis. Unam igitur quamdam et simplicem S.
R. aliquid unitivae diligentiae et puritatis. Unam igitur quamdam et simplicem R.
A. illius diligentiae ac puritatis offendentia. Unam igitur quamdam ac simplicem A.
F. exactae summae illius sinceritatis omnia invicem unientis. Unam igitur quamdam simplicemque F.
P. et obruant certae sanctaeque conjunctionis. Unam igitur ac simplicem P.
P.· 't:L 't'"~c; EVW't:Lxi¡c; &xpLÓEiac; xat xa6apÓcfl't"O.;. Micx:v auv 't"WCX: xoc!. ~mA.T¡v P.·
L. et obruant certae sanctaeque conjunctionis. Unam igitur ac simplicem L.
C. ac puritatem nihil interrumpit. Unam igitur eamque simplicem naturam C.
D. et la pureté du lien. Considérons l'unique et simple nature D_.

6. THC EIPHNIKHC ENúlCEúlC 0EúlPHCOMEN Ci)VCIN ENOVCAN AnANTAC AVTH KAI EAVTOIC 6.
H. pacijicae coadunationis contemplabimur naturam, coadunantem omnes in se ipsa et in se ipsis H.
E. pacijicae unitatis contemplabimur naturam, copulantem omnes sibi et sibimetipsis E.
S. pacijicae unitionis contemplemur naturam, unientem universa sibi ipsi et illis ipsis S.
R. pacijicae unionis contemplabimur naturam, unientem omnia sibi ipsi et sibi ipsis R.
A. pacijicae conjunctionis intueamur naturam, sibi et .eis atque invicem A.
F. naturam unionis pacz"jicae contemplemur, cuneta sibi ipsi et sibi ipsis F.
P. c011junctionis pacis naturam videamus, quae omnia sibi ipsi ac sibi ipsis P.
p.. Tiíc; Elp"flVLxT¡c; EVWO"EWc; 6ew¡niawp.Ev CfÚO"LV, EVOUO"CX:V Cl'ltCX:V';"OC ECXU';"~ XOCL ECXU't"OLc; p..
' - (1 ' - ' ' -

L. c011junctionis pacis naturam· videamus, quae omnia sibi ipsi ac sibi ipsis L.
e. pacijicae unionis contemplemur' sibi ipsi et illis ipsis atque i'nvicem C.
D. de cette union de paix, qui unit toutes choses a Soi-m@me, a elles- D.
TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES.

o. KAI AMHAOIC KAI AIACWZOVCAN nANTA EN ACVrXVTW nANTWN CVNOXH o.


H. et in invicem, et persalvantem omnia inconfusa omnium comprehensione H.
E. et invicem, et salvantem omnia in inconfusa omnium continentia E.
S. et sibi invicem, et salvantem omnia in non-confusa omnium continentia S.
R. et ad invicem, et salvantem omnia inconfusa omnium continentia R.
A. cuneta jungentem, servantemque omnia, inconfuse continendo ea A.
F. et invicem copulantem, et interim conservantem in complexu omnium inconfuso F.
P. et, in!e~ ~-e conjungit, omniaque in non confuso omnium complexu P.
:J.. xz•. z),J-·r¡M•.~' xocl. O~Z'J"W~Ot)O''X'I 'lttl'I':OC ev &.O'uyxú-r<p 7i:tlV'rWV O'U'Ioxf¡ ¡;..
L. et inter se conjungit, omniaque in non confuso omnium coVtplexu L.
C. omnia copulantem, necnon universa complexu quodam omnium inconfuso contempera/a C.
D. memes, entre elles-memes, qui les tient toutes sans confusion, les garde sans mélange D.

6. KAI AMirH KAI CVNKEKPAMENA Al HN 01 0€101 NOEC ENNOOVMENOI o.


H. et commixta omnia. Per quam divinae mentes intellectae H.
E. et conspicua et contempera/a. Per quam divini animi intellecti E.
S. et immixta et concreta. Propter quam divinae mentes unitae S.
R. et immixta et concreta. Propter quam divini intellectus uniti R.
A. et mera et incommixta. Per quam divini spiritus suimet A.
F. contempera/a pariter et immixta. Per divinam pacem intellectus divini sui ipsorum F.
P. et immixta et temperata conserva!. Hac divinae mentes conjunctae cum suis notitiis P.
p.. xoct &.¡;.~y;; xzt cruyxexpoc¡;.Évz. :1\' ·(,v ot 6eL'o~ vós~ é:voúp.evo~ ¡;..
L. et immixta et temperata conservat. Hac divinae mentes conjunctae cum suis notitiis L.
C. pariter atque impermixta conservantem. Per hanc divinae mentes copulatae suis ipsae C.
o. et sans heurt. C'est par cette Paix que les divins esprits unis a leurs O.

6. TAIC NOHCECIN EAVTWN ENOVNTAI KAI TOIC NOOVMENOIC KAI AV01C Enl 6.
H. intelligentis earum, coadunmztur et intellectis, et iterum ad ignotam H.
E. intellectibus suis, uniuntur et intelligentibus, et iterum in incognitum E.
S. intellectibus suis, uniuntur et unitis, et rursum ad ignotam S.
R. intelligentiis sui ipsorum, uniuntur et intellectis, et rursus ad cognitum R.
A. intelligentiis inserti, his quoque quae intelligunt conjunguntur, rursusque ad incognitam A.
F. intelligentiis uniti, rebus quoque intellectis se conjungunt, rursusque ad incognitum F.
P. et perceptionibus, conjunguntur etiam cum iis quae intelliguntur, rursusque ascendunt P.

-
';::1-'• ..;
,
'IO'tlae.a~'J
' -
E!XU't'WV, l::•,ouv-ra\ xat -roL~ vooup.Évo~~. Y.:J.;, ocUO~~ E'lt:. ¡;..
L. et perceptionibus, conjunguntur etiam cum iis quae intelliguntur, rursusque ascendunt L.
C. cum intelligentiis, tum rebus intellectis conjunguntur, atque denuo scandunt C.
D. propres pensées, le sont a ce a quoi ils pensent, et s'élevent D.

6. THN ArNWCTON ANABAINOVCI TWN VnEP NOVN IAPVMENWN CVNA~HN Al HN Al IJIVXAI TOVC 6.
H. ascendunt super mentem stabilitorum coadunationem. Per quam animae H.
E. ascendunt super animum collocatorum contactum. Per quam animae E.
S. ascendunt super mentem collocatorum conjunctionem. Propter quam animae S.
R. ascendunt super intellectum collocatorum contactum. Propter quam animae R.
A. scandunt eorum quae mentí supereminent conjunctionem. Per quam animae A.
F. scandunt eorum quae super mentem sunt contactum. ,, ·' · Per divinam pacem animae F.
P. ad incognitam eorum quae mente superiora sunt conjunctionem. Hac animi P.
¡;.. -r·~v !LyvwO"-::ov zvoc(:;oc~vou'l'~ -rwv tm€p vouv topup.Évwv O"tJvoccpT¡v. rf1 ' '
1..1~ T¡V oc~ 'fuza~ -rou~ p..
,\ ' 11:\ '

L. ad incognitam eorum quae mente superiora sunt conjunctionem. Hac. animi L.


C. ad incognitum eorum quae mentí supereminent contactum. Per hanc animae C.
o. au contact inconcevable de ce qui dépasse tout esprit. Par Elle les Ames, ramenant D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. nANTOAAnOVC AVTú>N 1\0rOVC ENNOOVCAI KAI nPOC MIAN NOEPAN CVNArOVCAI KA0APOTHTA 6.
H. omnigenos earum sermones intelligentes, et in unam intelligibilem congregantes puritatem, H.
E. largissimas suas rationes intelligentes, et ad unam intellectualem congregatae puritatem, E.
S. largissimas ipsarum rationes unientes, et ad unam intellectualem congregantes puritatem, S.
R. omnímodas ipsarum rationes unientes, et ad unam intellectualem congregantes puritatem, R.
A. varias suas nectentes rationes, atque ad unam spiritualem puritatem congregantes, A.
F. multiformes rationes suas cogentes, ad unamque puritatem intellectualem congregantes, F.
P. suas omnium generum rationes conjungentes, et ad unam mentís puritatem colligentes, P.
/ P.· na.v-roocx·1t?u~ cxthwv ).óyou.~ é:voüa-a.:, xa.t npo~ p.[cxv voepb a-uvciyoua-cx~ xcx6cxpÓ-n¡'rcx, P.·
L. suas qmnzum generum ratzones conJungentes, et ad unam mentís puritatem colligentes, L.
C. multigenas suas rationes connectendo, ad quamdam spiritalem puritatem redactae, c.
D. a une Ieurs conceptions multiples, se recueillant daos la seule pureté de l'esprit, D.

1 6. nPOBAINOVCIN OIKElú>C EAVTAIC OAúl KAI TA:::EJ AJA THC AVI\OV KAI AMEPOVC 6.
H. progrediuntur proprie se ipsis via et ordine immaterialis et impartibilis H.
E. progrediuntitr propria sibi via et ordine per immaterialem et impartibilem E.
S. proveniunt juxta proprietatem suam via et ordine per immaterialem et simplicem S.
R. proveniunt proprie sui ipsius via et ordine per immaterialem et impartibilem R.
A. procedunt sibi congrua via atque ordine per spiritualem individuamque A.
F. procedunt proprio sibi modo, via· et ordine per immaterialem impartibilemque F.
P. progrediuntur congruenter sibi via et ordine per materiae expertem individuamque P.
P.· npoocx[voua-w olxdw~ hu-ra.L"~ óoi¡) xa.t -rci~e~ ' o~~ -rlí~ &u'Aou xa.t, &p.epou~ p..
L. progrediuntur congruenter sibi via et ordine per materiae expertem individuamque L.
C. procedunt sibi propria via et ordine per immaterialem atque indivisam C.
D. avancent daos le chemin et l'ordre qui leur conviennent, par une intelligence immatérielle D.

6. NOHCEú>C Enl THN VnEP NOHCIN ENú>CIN 6.


H. intellectús 'ad super intellectum coadunationem. H.
E. intelligentiam ,·,- in unitatem super intellectum. E.
S~ intellectum ad eam quae est super intellectum unitionem. S.
R. intelligentiam . ad eam quae super intelligentiam unionem. R.
A. intelligentiam ad · fionjunctionem. illam quae omnem intelligentiam superat annitentes. A.
F. intelligentiam ad superiorem intelligentia unionem. F.
P. intelligentiam ad intelligentia superiorem conjunctionem. P.
p.. vo·r,a-e:w~ Ént rr,v únep vch1a-w evwa-w. P.·
L. intelligentiam ad intelligentia superiorem conjunctionem. L.
C. intelligentiam .. ad unionem quamdam. intelligentia superiorem. c.
D. et · saos . parties, ; '" a l'union qu'on \ ne con~oit pas. D.

' ..:.·
6. Al HN H MIA KAI AAIAI\VTOC nANTú>N CVMni\OKH KATA THN 0EIAN AVTHC 6.
H. Per quam unus et insolutus omnium complexus secundum divinam ejus H.
E. Per quam una et insolubilis omnium complicatio secundum divinam ejus E.
S. Propter quam una et indissolubilis omnium complexio secundum divinam sui ipsius S.
R. · Propter quam una et indissolubilis omnium complexio secundum divinam ipsius R.
A. · · Ob quá'!l una omnium indissolubilisque connexio juxta divinam ipsius A. ...
F. \.i'\\;··Per. divinam! pacem unus indissolubilisque contextus, omnium · juxta · divinam harmoniam P:~·,:.\::;;·;
P.· .;nac denique una atque ea indissolubilis omnium coagmentatio divino ejus .P; (¡:;;:,\(
p.: · . . t:u' ~v 7¡·. ~[a. xcxt &o~ci'Au-ro~ 1tCÍv-rwv a-up."Jti,ox-}¡ . xcx-r~ -r-}¡v 6e[cxv cxu"tli~ P.·. iH
L .. , ; Hac denique una atque ea indissolubilis omnium coagmetztatio. divino ejus L. :
C. Per hanc una omnium et indissolubilis connexio juxta divinam ipsius C.
D. Par Elle encore, la connexion unique, indissoluble, des @tres ' .' · se réalise suivant D.

',· .·
TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES.

6. APMONIAN VclliCTATAI KAI ENAPMOZETAI CVM«<lWNEIA nANT€1\H KAI OMONOIA 6.


H. harmoniam subsistit, et congruit consonantiae omnimodae et concordiae H.
E. harmoniam substituitur, et compaginatur consonantia perfecta et consensus E.
S. harmoniam consistit, et concordatur consonantia perfecta et consensu S.
R. harmoniam subsistit, et concordatur consonantia perfecta et consensu R.
A. subsistit congruentiam, concentuque mirabili et concordia perfecta atque A.
F. suam exsistit, concentuque harmonico et integra consonantia consensioneque et cognatione F.
P. concentu cohaeret, perfectoque concentu, concordia P.
:Á\ &pp.ovia.v úpia1:a.'ta.~, xa.t Éva.pp.ó~e,a.L aup.cpoviq; r.:a.v-.ú.eL" xa.~ óp.ovoí.q. p..
L. concentu cohaeret, perfectoque concentu, concordia L.
C. congruentiam exsistit, et perfecto concentu ac concordia C.
D. sa divine harmonie, et se trouve calculée pour produire une parfaite entente, concordance D.

6. KAI CVM«<lVEIA CVNArOMENH T€ KAI ACVrXVTWC AAIAIPETWC TE CVrXEOMENH 6.


H; et consdisciplinationi, congregans inconfuse etiam et indivise confundens. H.
E. et congerminatio congregans inconfuse inseparabiliterque confusa. E.
/ S. et connaturalitate et congregata inconfuse et indissolubiliter contenta. S.
-R. et connaturálitate, et congregata inconfuse et indivise confusa. R.
A. consensu coaptatur, dum et sine confusione colligitur et · sine divisione atque dissolutione A.
F. mutua coaptatur, dum et sine confusione colligitur et absque divisione procul dubio F.
P. ·et consensione convenit, ita ut et sine confusione cogatur et contineatui· sine divisione. P.
p.. xa.t aup.:rutq., auva.yop.ivT¡ ore daurxú-rw~ ciOLa.•.pÉ-rw~ -:-e auvexop.ÉvT¡. p..
L. et consensione convenit, ita ut et sine confusione cogatur et contineatur sine divisione. L.
C. consensioneque coaptatur, dum sine confusione colligitur ac sine dissolutione continetur. C.
D. et conformité; l'union s'y fait saos confusion et l'assemblage saos division. D.

6. AIHK€1. rAP. THC nANT€1\0VC EIPHNHC 01\0THC Enl nANTA TA ONTA o.;KATA 6.
H.. . Penetrat etiam omnimodae.'• pacis. uníversalitas. in omnia .exsistentia . ·.· · secundum H.
E. Pervenit eni'Tfl perfectissimae, pacis .universitas,· in\ omnia .· exsistentia , .. $e.t;undu1fl E.
S. · .• ·,, T.ransit enim. perfectae tQtalitatis, pax ad omnia· exsistentia secundum S.
R. Pertingit, enim perfet;tae pacis, totalitas fUi omnia entia se(:undum R.
A. continett~,r. Nimirum perfectae pacis integritas ad ea quae sunt omnia penetrat , . -perA.
F. continetur. Perfectae pacis integritas, omnia penetrat secundum F.
P. · Penetrat enim perfectae pacis. integritas ad ea quae sunt omnia simplici P.
p.. · .1L7\xeL ·r&p ~ , rii~ r.:a.vn.AoÜ~ eCpT¡vt¡~ óÁó-:·l}c; É.r.:t 1tliv:¡a. ·: -.& ov-ra. -xa.-.& p..
L. · . Pen~trat~enim perfectae. pacis integritas ad ea. quae sunt omnia simplici .L.
C. ]ntegritas. nimirum perfectae pacis¡ .ad ea qua,e,. sun( omnia pertingit '" ,,-.... ,;·.:,,per;C.
..D. . :ci·.', , d\i '.':..,Car)a;,.Paix \.to.-t~ entiere, va: 1\:·.J~intime, de.>.tous les @tres .. · par, la présence D•
,,.,.
·.•

6. THN Ani\OVCTATHN AVT.HC KAI AMJrH THC ENOnOJOV AVNAMEWC.nAPOVCIAN . ENOVCA nANTA ·.:.• 6.
H. simplicissimam suam et immixtam coadunifactricis, virtutis praesentiam, coadunans omnia, H.
E. simplicissimum ejus et clarum unijicae virtutis, adventum, .. ·.: · unificans omnia, E.
S. simplicissimam ipsius et immixtam unificae virtutis praesentiam, unien$ omnia; s.
R. simplicissimam ipsius et immixtam unificae virtutis praesentiam, uniens'· omnia, · ·; ·,:. ·. R.
A. simplicissima'f' ipsius et meram unificae virtutis, praesentiam,.., .> .:· ·'\·., "· conjungens. omnia; \': A.
F. simplicissimam·, sin,ceraTfliJ.ue, virtutis. ,'unijicae jrraesentiam,: ::\\:¡\.\1 : :.Uflien~ .;~r,·c·~rr.~>~Y
, 1. 'F.··
·P. maxime 1 et, liquidO. {fo.tentiae suae · u'nius effectrids praesentia, .. conjungens· omnia;h P.
¡J.. TI¡v ·&'7tAOUa'tli't'I)Y a.úrii:; xa.~ ~P,Lj'li .::ñíc;' EV()'7t:OLOÜ ouvlip,e(J):;. 1t11.pouaia.v, .. É~Q~<Ta.,, '7t:OCV't~, ::. ·. P.·
L. maxime et liquida p(Jtentiae suae ·uniu$. effectricis praesentiá, conjungens omnia; · L.
e. simplicissimam suam meramque virtutis unificae praesentiam, omnia. conjungens,,\ c.
, D. tres simple, inco.-ruptible,. de sa force· unifiante;" : , , : .. elle unit tous J~!! etres, D.
506 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. KAI CVNll.€0VCA TA AKPA ll.IA TWN M€CWN TOIC AKPOIC KATA MIAN OMOcJ)VH o.
H. et colligans summa per media summis secundum unum condisciplinatione H.
E. et conjungens summa per media sutnmis per unam connaturalem E.
S. et conjungens extrema per media extremis secundum unam connaturalem S.
R. et colligans extrema per media extremis secundum unam connaturalem R.
A. et extremis extrema per media connectens per unam quidem cognatam A.
F. atque connectens per media cum extremis extrema per unam cognatam F.
P. colligansque extrema per media cum extremis conjuncta una eaque cognata P.
~-· x~t auvoéotJa:l. 't"Ct ~xocx. o~,Z -:-t~'J p.éawv -::o~; ocxoo~~ xcx.'t"a p.b.v Óp.OCfUT1 p..
L. colligansque extre~a per media cum extremi; conjuncta una eaque cognata L.
/ C. et extremis extrema per media connectens secundum unicam connaturalem C.
D. joint par ceux du milieu ceux qui sont aux extremes en les liant tous ensemble d'une amitié D•

6. CVZ€VNVM€NA cJ)JAIAN KAI TO AnOMV€1N AVTHC ll.WPOVM€NH KAI TAIC €CXATAIC TOV nANTOC 6.
H. conjuncta amorem. Et frui se tribuens et novissimis etiam omnis rei deter- H.
E. conjugata amicitiam. Perfrui se donans etiam novz'ssimis universitatis E.
S. conjuncta amicitiam. Et frui ipsa donáns et extremis omnis rei S.
R. conjugata amidtz'am. Et perfrui ipsa donans et uliimis universz· R.
A. amidtiam copulata. Atque ultimis quoque mundanae machinae molitionibus ut se fruantur A.
F. amidtiam conjugata. Atque ultimis quoque universi determinationibus ut se fruantur F.
P. amidtia. Eadem se dat fruendam etiam ultimis universi P.
¡1.. au~wyvúp.en cp•./,i:zv. 1\::d -::o d.7to),cx.úw.~ cx.ú-::T¡'Ó owpoup.iv'l1 x~ú 't'cxí;'::; éazá::a~.; -::ou 7tcx.v't"o::; p..
L. amidtia. Eadem se dat fruendam etiam ultimis universi L.
C. amicitiam coagulata. Quin et sui quoque veZ extremis totius universi terminis fruendi C.
D. de parenté. C'est ainsi qu'EIIe se communique aux plus lointaines régions D.

6. AnOn€PATWC€CI KAI nANTA OMOrNHCIA nOIOVCA TAIC €NOTHCI TAIC TAVTOTHCI TAIC €NWC€CI 6.
H. minationibus, et omnia consincera fadens coadunationibus, id-ipsum-existentibus, copulationibus, H.
E. extremitatibus, et omnia cognata faciens unitatibus naturalibus, immutabilibus sodetatibus, adu- E.
S. terminationibus, et omnia consentientia fadens unitatibus, identitatibus, unitionibus, S.
R. terminationibus, et omnia consentientia fadens unitatibus, identitatibus, unionibus, R.
A. indulgens, cognataque efficiens omnia unitatibus, identitatibus, z'nsitionz'bus, A.
F. indulgens, omniaque unitatibus, identitatibus, unionibus, congregationibus F.
P. finibus, omniaque unitatibus, rebus iisdem, conjunctionibus et P.
:1.. i7t07tEfCX.'t"WaEa~, xcx.L 7tCX.'J'::"7. óp.óywx 7tO~ouaa -::!X~<; évó-::·r,a•., 't":x~.; -::cxÚ't"Ón1 a~, 't'cx.~'Ó bwaea~, p..
L. finibus, omniaque unitatibus, rebus iisdem, conjunctionibus et L.
C. copiam facit, omnia consodans unitatibus, identitatibus, unionibus, C.
D. de l'univers, et les associe toutes ensemble par les unités, identités, réunions D.

6. TAIC CVNArWrAIC All.IAIP€TWC ll.HMll.H THC 0€1AC €1PHNHC €CTWCHC KAI €NI 6.
H. congregationibus, indivise videlicet divina pace stante, et uno H.
E. nationibus, congregationibus, inseparabiliter divina scilicet pace stante, et ab uno E.
S. congregationibus, indivisibiliter videlicet divina pace stante, et in uno S.
R. aggregationibus, indivise videlicet divina pace stante, et in uno R.
A. collectionibus, quandoquidem divina pax nulli divisioni perstat obnoxia, et in uno A.
F. cognata prorsus effiéiens, dum videlicet divina pax nulli divisioni perstat obnoxia, et in uno F.
P. collectionibus cognata efficit, cum interim divina pax individua manet, atque in uno P.
p.. -::ex.~~ auvcxywycxL::;, d.o~cx~pé't'w::; o·t¡'Acxol-1 ·ri¡c; Ge(cx.::; sip-/¡vT¡<; Éa't"WaT¡'Ó, xcx.:. E.v évt ¡1..
L. collectionibus cognata efficit, cum inten'm divina pax individua manet, atque in uno L.
C. congregationibus, dum sdlicet divina pax indivulsa persistit, et in uno C.
D. et groupements ; cependant, cette Paix divine ne se morcellera pas ; Elle demeure D.
TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES.

6. nANTA AEIKNVOVCHC KAI AlA nANTú>N CJ)01Tú>CH KAI THC OIKEIAC TAVTOTHTOC OVK €:E:ICTAM€NHC 6.
H. omnia ostendente, et per omnia veniente, et de propria id-ipsum-exsistentia non exeunte. H.
E. omnia ostendente, et per omnia veniens, et propria naturali et immutabili societate veniens. E.
S. omnia monstrante, et per omnia proficiscente, et a propria identitate non recedente. S.
R. omnia ostendente, et per omnia incedente, et a propria identitate non exeunte. R.
A. indicat omnia, et per omnia pergit, et nusquam a propria identitate discedit. A.
F. omnza indicat, atque per omnia procedens, nusquam a propria identitate discedit. F.
P. omnza ostendit, et per omnia penetrat, nec naturam suam exuit. P.
p.. 7tCÍ.v::-ct te:~xvuoúa·r1 'i, x~t oLO: 'it:Í.nwv CfOL-rwa-·r¡<;, x~~ -;·f.o; o~xei~~ 't"O(i.h-Ón¡-roo; oux e~tcr-rO(p.ÉvT¡<;. P.·
L. omnia ostendit, et per omnia penetrat, nec naturam suam exuit. L.
C. cuneta demonstrat, et ad omnia per#ngit, et a propria nusquam identitate recedit. c.
D. une en marquant tout, en se livrant a tout Elle ne répudie pas sa propre identité. D.

6. nPOEICI rAP €ni nANTA KAI METAAIAú>CI nACIN OIK€1ú>C AVTOIC EAVTHC 6.
H. Procedit enim in omnia, et dat omnibus quod proprium est ipsis sui ipsius, H.
E. Provenit enim in omnia, et tradit omnibus proprie ex se ipsa, E.
S. Procedit enim ad omnia, et tradit omnibus se ipsam juxta ipsorum proprietatem, S.
R. Procedit enim ad omnia, et tradit omnibus proprie sibi ipsis se ipsam, R.
A. Sane ad cuneta procedit, suique participatz"onem ·amnibus tradit pro singulorum modo, A.
F. Pergit enim per omnia, singulaque pro suo quaeque modo sui muneris participia F.
P. Progreditur enim ad omnia, seque cum omnibus pro captu suo communicat, P.
p.. OpósLa-L '(~p É'it~ 'itcXV't"O(, xú p.s...-O(o05wa-L 'itia-Lv oi.xs[wo; O(Ú't"o~o; b:u...-lí .. , p..
L. Progreditur enim ad omnia, seque cum omnibus pro captu suo communicat, L.
C. Nam ad omnia procedit, suique participationem omnibus indulget secundum cujusquam C.
D. De fait, Elle visite tous les etres, Elle se livre a chacun daos la mesure convenable, D.

6. H VnEPBI\VZOC nEPIOVCIA THC EIPHNIKHC rONIMOTHTOC KAI MENI 6.


H. supermanans copia pacificalis geniturae, et manet H.
E. supermanans magnitudo pacificae generationis, et manet E.
S. et supermanat abundantia pacificae fecunditatis, et manet S.
R. et superirrigat abundantia pacificae fecunditatis, et manet R.
A. ac pacificae copia fecunditatis exuberat, manetque A.
F. reddit, et copia quidem pacificae fecunditatis exuberat, et permanet F.
P. fecunditatisque pacis copia redundat, et permanet P.
¡J.. xz;. Ú7tep6)~Ú~eL 7tept.oucr'q. -ri}~ e{pTfYt.xT1<; yovt.f!Ó"r'r¡";o~, xa3. p.éve~ p..
L. fecunditatisque pacis copia redundat, et permanet L.
C. proprietatem, nec non pacificae redundantia bonitatis exuberat, atque manet C.
D. Elle submerge tout daos l'abondance de son reuvre de paix, Elle n'en demeure pas D.

6. Al VnEPOXHN €Nú>C€ú>C 01\H nPOC 01\.HN KAI KA0 01\HN EAVTHN Vn€P€1Nú>M€NHN 6.
H. propter excellentiam unitatis tota ad totam et secundum totam se ipsam supercoadunatam. H.
E. per excellentiam unitatis tota ad totam et per totam se ipsam superunitam. E.
S. propter excessum unitionis tata ad totam et secundum totam se ipsam superunita. S.
R. propter superexcellentiam unionis tota ad totam secundum totam se ipsam superunita. R.
A. per unionis excellentiam tota ad totam et per totam se ipsam supreme conjuncta. A.
F. interim per uniiatis excessum tota ad totam ac per se totam sibimet excellenter unita. F.
P. conjunctionis praestantia tota cum tota ac per se totam secum conjuncta. P.
¡J.. bL' Ú1tepoz-f¡v Évwa-ewo; OAT¡ 7tpÓ .. o),·r¡v X!l.t x!Z.&' OA'flV écxu-.7¡v Úmp·r¡vwp.év'fl. ¡J..
L. conjunctionis praestantia tota cum tota ac per se totam secum conjuncta. L.
C. per excessum unz'onz's tota ad totam etz'am secundum se ipsam totam desuper unita. C.
D. moins, par une union plus haute, toute entiere unie a Soi-meme selon tout ce qu'EIIe est. D.
508 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIErvlE).

6. ncuC t.€ <MIH TIC €<J)J€TAI nANTA €1PHNHC nOMA rAP o.


H. Quomodo autem ( dicit quis) appetunt omnia pacis, multa enim H.
E. Quomodo autem ( dixerit quis) appetunt omnia pacem, multa enim E.
S. Quomodo autem ( dicat aliquis) desiderant omnia pacem, multa enim S.
R. Qualiter autem ( dicat quis) appetunt omnia pacem, multa enim R.
A. Et quo pacto ( dixerit quispiam) cuneta desiderant pacem, quando plurima A.
F. lnterrogabit forte quispiam : quonam pacto pacem cuneta desiderent, cum multa F.
P. Sed quomodo ( dicet aliquis) omnia pacem expetunt, multa enim P.
¡J.. llwc; Oe ('ftl.[T¡ nc;) Écpi<:ttJ.L 1t~V'ttl. e{p'rÍYI\c;, tTCoAAb. yCJ.o p..
L. Sed quomodo ( dicet aliquis) omnia pacem expetunt, . multa e~i:rz L.
/ C. Sed quomodo ( dicet aliquis) omnia pacem appetunt, cum res plurimae C.
D. Mais (dira-t-on), comment toutes choses veulent.;.elles la paix, quand plusieurs trouvent D.

6. €T€POTHTI KAI iiAKPIC€1 XAIP€1 . KAI OVK AN nOT€ €XONTA HP€M€1N €9€.1\HCOI 6.
H. cetero et discretione gaudent, et non .umquam habentia quiescere volunt? H.
E. alteritate et discretione gaudent, et numquam aliquando habentem silere voluerint? E.
S. alteritate et discretione gaudent, et non aliquando velint sponte quiescere? S.
R. alteritate et discretione gaudent, et non utique aliquando sponte quiescere volunt? R.
A. alteritate ac discretione gaudent, neque sponte quiescere volunt? A.
F. alteritate discretioneque gaudeant, neque sponte quiescere velint ? F.
P. mutatione et divisione gaudent, nec umquam sponte volunt quiescere ? P.
P.· é-;epÓ't'l}'tL xtJ.t OLocxpiae~ xocipeL, xocl. oúx !i.v 1tO'tE éxónoc ·;.pep.ei"v eGe"AY¡aoL ; P.·
L. mutatione et divisione gaudent, nec umquam sponte volunt quiescere ? L.
C. diversitate ac distinctione gaudeant, neque umquam sponte sua velint quiescere? C.
D. un charme a la disparité et a la division, et d'elles-m@mes ne veulent pas se tenir en repos ? D.

6. KAI €1 M€N ET€POTHTA KAI t.IAKPICIN O TAVTA·I\ErWN <J)HCI THN EKACTOV TWN ONTWN lt.IOTHTA 6.
H. Si quidem ceterum et discretionem ista dicens. dixerit uniuscujusque exsistentium proprietatem, H.
E. Et si quidem alteritatem et discretionem qui hoc:dicit ait uniuscujusque exsistentium proprietatem, E.
S. Et si quidem dicens haec dicit alteritatem et discretionem uniuscujusque exsistentium proprietatem, S.
R. Et si quidem alteritatem et discretionem dicens hoc ait eam quae uniuscujusque est entium proprietatem, R.
A. Atqui si alteritatem ac discretionem qui hic loquitur cujusque rei proprietatem dicit, A.
F. Atqui si alteritatem discretionemque qui sic objicit suam cujusque rei proprietatem dicit, F.
P. Si mutationem quidem et divisionem qui haec objicit dicat uniuscujusque eorum quae sunt proprietatem, P.
¡.1.. Kocl. e~ ¡úv hepÓ'tT¡'tCl xoct OLcixpLa~v ó. 'tClÜ'toc ).éy!t>v cpl¡at· 'tl¡v éxcia"tou 'twv ov'twv io~Ó':"T¡'toc, ¡;..
L. Si mutationem quidem et divisionem qui haec objic# dicat uniuscujusque eorum quae sunt proprietatem, L.
c. 'Atqui si .fiiversitatem atque distinctionem qui•,sic:loquitur: cujusque' rei proprietatem esse asserat, c.
D. · ·; Si; celui ·quf: tient· ce propos 1 appelle; disparité, et · division l'originalité des @tres, D.

6. KAI OTI TAVTHN OVt.E EN TWN ONTWN ON OnEP ECTIN EEl€1\01 nOT€ AnOMV€1N · · 6.
H. · et quia nullum exsistentium ( ipsum est quod est) volet umquam absolvere, H.
E. et quía hanc exsistentium nullum ON ( quod quidem est) velit aliquando perdere, E.
S. et quía hanc neque unum exsistentium exsistens ( quod est) velit aliquando perdere, , S.
R. et quía hanc neque unum entium ens (quod est) .velit aliquando perdere, · :., •·:,1:· R.
A. cum · hanc · et eorum qu~·, sunt .\ ne•, unum. quidem ( quod exsistens. estJ;' umquam perire· ·velit, A.
F. quodve hanc nullum· eorum quae sunt ( idipsum ·quod est exsistens )>· umquam• perire· velit';\ · F;
P. atque eam nihil eorum quae sunt (quidquid ipsum sit) umquam velle amittere, ·. ,,,~ P.
¡J.. xoci. 8'tt 'tClÚ'tTj~ oúoe EV 'tW'I OV'tWV. OV· (81tep· Éa'tLV} eÜÉAEL 1tO'te CÍ1tOAAÚE~V¡ ·, , ·. . ¡J.;
L. atque eam nihil eorum quae sunt (quidquid ipsum sit) umquam velle amittere;· · L;
e' ' cum res nulla ( dum in suo statu permanet) 'eam perire velit,' '' ' e:
D. et prétend qu'aucun @tre (saos exception) n'entend perdre sa propriété, 1 .•. D•

. . ..-:.'·
TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES.

6. OVK AN OVA€ HMEIC nPOC TOVTO ANTI4»HCOM€N MI\A KAI TAVTHN EIPHNHC €4»€CIN 6.
H. utcumque neque nos ad istud contradicemus ; et ipsum pacis desiderium H.
E. non fortassis neque nos ad hoc contradicemus ; sed hunc pacis appetitum E.
S. non quidem neque nos ad hoc contradicemus; sed et hoc pacis desiderium esse S.
R. non utique neque nos ad hoc contradicemus ; sed et hoc pacis desiderium R.
A. ne nos quidem id refragabimur; verum idipsum quoque pacis desiderium esse A.
F. ne nos quidem id refragabimur ; sed id quvque esse pacis desiderz'um F.
P. ne nos quidem repugnabimus; sed hunc pacis appetitum P.
p.. oux &v ouae 7}p.si:"c; 7tpoc; -rou-:o tXv";Ltp-~a-o¡wr &).)..&. xo:t -;o;Ún¡v dp-l¡v·r.c; E(!IEO"LV u.
L. ne nos quidem repugnabimus ; sed hunc pacis appeiitum L.
C. nos illi minime repugnabimus ; sed id ipsum quoque pacis desiderium esse C.
1 D. nous n'y contredirons nullement; mais nous affirmerons que c'est la désirer D.

o. An04»ANOVM€0A nANTA fAP ArAnA nPOC AVTA €1PHN€V€1N TE KAI HN<UC0AI o.


H. ostendemus, omnia enim diligunt ad invicem pacificare et coadunari, H.
E. manifestabimus, omnia enim diligunt ad se ipsa pacificare et uniri, E.
S. enuntiamus, omnia enim diligunt ad se ipsa et pacem habere et uniri, S.
R. enuntiamus, omnia enim diligunt ad se ipsa et pacem habere et uniri, R.
A. statuemus, amant enim omnia ad se ipsa et habere pacem et esse conjuncta, A.
F. confirmabimus, quippe cum omnia cupiant secum ipsis pacem unionemque habere, F.
P. approbamus, omnia enim secum in pace esse et conjungi cupiunt:> P.
}Jo· :i1tO<fO:VOÚp.seot, 1trXV't"ot yi:xp ci.¡o:1t~ 7tpoc; Éotu-:& 6Lp1jVEÚELV 't"E xcd ·~vwa-eotL, p..
L. approbamus, omnia enim secum in pace esse et conjungi cupiunt, L.
C. statuemus, amant enim omnia cum semetipsis pacem habere atque esse conjuncta, C.
D. la paix, car tous aiment a rester en paix, a rester uns avec eux-m@mes, D.

o. KAI AVT<UN KAI T<UN EAVT<UN AKINHTA KAI AnT<UTA EINAI o.


H. et ipsorum et quae in ipsis sunt immobilia et incasualia esse. H.
E. et a se ipsis et a suis immutabilia et incasualia esse. E.
S. et sua et quae sunt suorum esse immobilia et cadere non valentía. S.
R. et a se ipsis et ab his quae sui ipsorum immobilia et incasualia esse. R.
A. atque in eo esse statu ut a se ipsis et suis moveri decidereque non possint. A.
F. atque zn eo habitu permanere ut a se ipsis atque suis dimoveri decidereque non possint. F.
P. et a se atque suis non posse dimoveri. P.
P.· x~xt Éotu-rwv xott -rwv hu-rwv <ix(v·r¡'t"ot xott 1i1t1"W':"ot elvotL. P.·
L. et a se atque suis non posse dimoveri. L.
c. nec non se suaque omnia immota et illaesa persistere. c.
D. a rester immuables et incorruptibles cbez eux et daos leurs biens. D.

6. KAI ECTIN KAI THC KA0 EKACTON AMlrOVC IAIOTHTOC H nANT€1\HC EIPHNH 6.
H. Et est uniuscujusque immixtae proprietatis perfecta pax H.
E. Et est per unumquodque incommixta proprietate perfectissima pax E.
S. Et est et mundae singulorum proprietatis perfecta pax S.
R. Et est et ejus quae secundum unumquodque immixtae proprietatis perfecta pax R.
A. Enimvero perfecta illa et cuneta perficiens pax mere atque impermixte per singula proprietatis custos A.
F. · Jam vero pax illa perfecta suam cujusque meram proprietatem F.
P. Est etiam perfecta pax uniuscujusque liquidae proprietatis P.
p.. Kotl. sa-~n xott rijc; xa.e' éxa.a-..-ov ci.p.Lyouc; loLÓn¡-ro,. 7¡ 1ta.vnA7¡c; dp-1¡'11) ¡.¡..
L. Est etiam perfecta pax uniuscujusque liquidae proprietatis L.
C. Et est perfecta illa pax uniuscujusque proprietatis impermixtae C.
D. La paix parfaite est m@me gardienne du caractere inaliénable D.
510 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. CI)VMKTIKH TAIC EIPHNOAWPOIC AVTHC nPONOIAIC TA nANTA ACTACIACTA KAI ACVNCI)VPTA 6.


H. custodialis. Pacimuneris suis providentiis omnia inseditiosa et incommixta H.
E. custoditiva. Pacem donantibus suis providentiis omnia imperturbata et inconfusa E.
S. servativa. Providentiis ipsius pacem donantibus omnia non-bellantia et inconfusa S.
R. custoditiva. Pacem donantibus ipsius providentiis omnia non-bellantia et incommassata R.
A. atque servatrix est. Pacificis providentiis suis omnia seditione et confusione vacua A.
F. custodit. Pacificis providentiis suis omnia seorsum a seditione confusioneque F.
P. custos. Servatque omnia sua providentia quae pacem concedit P.
' '
fl-· ~UA<XX>LX'f¡. Ta.~; e:Cp·r,voowpo~<;
a.út'f¡.; 7tpovoia.L:; •"- Tdv-ra. oca-ra.aia.o"t"<l xa.t daúp.q¡up<ta. ¡;..
L. custos. Servatque omnia sua provz'dentia quae pacem concedit L.
1 C. conservatrix. Per providentias suas pdcis largitrices omnia z'nter se ipsa et cum aliis C.
D. de chacun. C'est sa providence pacifiante qui conserve tous les @tres intacts D.

6. nPOC TOCAVTA KAI nPOC AMHII.A AIACWZOVCA KAI nANTA EN CTA9EPA KAI AK/\ITW AVNAMEI 6.
H. ad tanta et ad invicem persalvans, et omnia stabili et indeclinabili virtute H.
E. et ad tanta et ad se invicem salvans, et omnia in fortitudine et injlexibili virtute E.
S. et ad se ipsa et ad se invicem salvans, et omnia in stabili et indeclinabili virtute S.
R. et ad se ipsa et ad invicem salvans, et omnia in stabili et indeclinabili virtute R.
A. et ad se ipsa et ad invicem servans, cunctaque stabili et constante virtute A.
F. tam ad .se ipsam quam ad alia servans, cunctaque stabili et nusquám declinante potentia F.
P. integra ah omni discordia et confusione, et omnia stabili jirmaque potentia P.
¡;.. -r.po.; 't"E Éa.u-rO: xa.t -r.po<; ?J..)..);r¡Aa. OL<lO"(~~ouaa.' xa.t miv-ra. Év a-;a.Oe:p~ xa.t dxAL-r<¡> Óuvrip.EL ¡;..
L. z'ntegra ab omni discordia et confusz'one, et omnia stabili firmaque potentia L.
C. sine seditione et confusione custodiens, atque omnia stabili et nusquam declinante potentia C.
D. et en accord avec eux ou avec les autres ; c'est sa puissance solide, inébranlable, D.

6. nPOC THN EAVTWN EIPHNHN KAI AKINHCIAN ICTWCA KAI El TA KINOVMENA nANTA 6.
H. ad ipsorum pacem et immobilitatem constans. Et si· moventia omnia H.
E. ad suam pacem et tranquillitatem statuens. . Deinde mota omnia E.
S. ad sui ipsorum pacem et immobilitatem statuens. . Et si mota omnia S.
R. ad sui ipsorum pacem e¡; immobilitatem statuens. Et si mota omnz'a R.
A. ad propriam ipsorum pacem atque immobilem constantiam figens. N empe enim si quae moventur omnia A.
F. ad ipsorum pacem immobilz'tatemque stabiliens. Quod si quaecumque moventur F.
P. ad suam ipsorum pacem et tranquillitatem corroborat. Quod si ea quae moventur omnia P.
¡;.. 7tpo<; -:-71v hu<twv e:~p-l¡n¡v xa.t dxw7}aia.v la-rwaa.. Ka.t e:r: 't"cl XLVOUfJ-EV<l 'ltrXV'!Ot ¡;..
L. ad suam ipsorum pacem et tranquillitatem corroborat. Quod si ea quae moventur omnia L.
C. ad ipsorum pacem immobilitatemque stabiliens.' · · ..··Si cuneta porro quae moventur c.
D. qui les affermit tous daos leur paix.• et leúr fixité. ··~· ·: · Si• les· @tres en mouvement D.

6. MH HPEMEIN AI\M KINEIC9AI AEI THN EAVTWN KINHCIN E9E/\OI KAI TOVTO ECI)ECIC ECTI 6.
H. non· quiescere sed moveri semper ad ipsorum motz'onem volunt, et istud desiderium est H.
E. non silere sed moveri semper eorum motu vult, et hic appetitus est E.
S. non quz'escere sed moveri semper ipsorum motu velit~ et hoc desiderium est S.
R. non quiescere sed moveri semper sui ipsorum motione volunt, et hoc appetitus est R.
A. non feriari otioque torpere sed operari semper pro e0rum motu. cupiunt, id profecto A.
F. non quiescere quidem. sed suo semper motu· moveri· cupiunt, rursus F.
P. non quiescere sed cieri semper suo motu cupiunt, hoc etiam P.·
¡;.. ¡;.7& ~pe:p.e:i'v dAAa xwe:raOa.L de:t <t7&v Éa.U'!WV XL'\17}G'W i6é),o~, xa.t 'tOU'tO Ecpe:ai:; Ea'!L p.,
L. non quiescere sed cieri semper suo motu cupiunt, hoc etiam L';
C. minime quiescere sed cie_ri semper suo motu velint, veZ is ipse movendz· se C.
D. ne veulent pas de repos mais un perpétuel déplacement, c'est une forme D.
TRENTE-SEPTIEME SECTION DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES tTRES. 511

6. THC 0EIAC TWN 01\WN EIPHNHC THC nANTA EcJ) EAVTWN AMETAnTWTA o.
H. divinae omnium pacis, omnia in se ipsis incasualia H.
E. divinae omnium pacis, omnia in se ipsis incasualia E.
S. totorum divinae pacis, omnia in se ipsis cadere non valentía S.
R. divinae universorum pacis, omnia in se ipsis intranscasualia R.
A. divinae omnium pacis desiderium est, quae omnia in se ipsis ne possint A.
F. divinae omnium pacis desiderium est, quae quidem omnia in se ipsis servat F.
P. divinae omnium pacis est appetitus, quae omnia in se integra a prolapsione P.
fJ-· ri¡c; 6Eicxc; -:wv ffAwv Elp·~v·r¡c;. ri¡c; 7t!iv-tcx e:p' bU":WV CÍO~CÍ.7t':W':O.: fJ-.
L. divinae omnium pacis est appetitus, quae omnia in se integra a prolapsione L.
C. appetitus ad divinam illam pacem universalem pertinet, . quae omnia in se ipsis ne elabantur C.
( D. de souhaiter la paix divine voulue de tous, qui garde saos déchéance tous les D.

6. AJACWZOVCHC KAJ THN nANTW!i! TWN KINOVMENWN IAIOTHTA KAI KINHTIKHN ZWHN o.
H. persalvantis, et omnium moventium proprietatem et motionalem vitam H.
E. salvantis, et omnium motorum proprietatem et motivam vitam E.
S. salvantis, et omnium motorum proprietatem et motivam vitam immo- S.
R. salvantis, et omnium motorum proprietatem et motivam vitam R.
A. cadere servat, et cunctorum quae moventur proprietatem ac mobilem vitam A.
F. ne forte labantur, et omnium quaecumque moventur proprietatem motricemque vitam F.
P. custodit, et omnium quae moventur proprietatem motfjcemque vitam P.
p.. o~.xaw~oúcn¡c;, x.x~ •T¡v 7tCÍ.V'r!!l'J ":WV xwoup.Évwv io~ó•·,.-.cx xa:~ x~v"f¡'r~Ú¡v ~wT¡v p..
L. custodit, et omnium quae moventur proprietatem motricemque vitam L.
C. servat, atque omnium eorum quae moventur proprietatem motricemque vitam C.
D. ~tres il leur rang; qui maintient immuable et hors d'atteinte le trait propre des mobiles : D.

6. AKINHTON KAI AnTWTON Cf)VJ\ATTOVCHC . · . EN TW .TA KINOVMENA nPOC AVTA EIPHNEVONTA :. 6.


H. immobilem · et: incasualefn custodientis, · · ·. . in. hoc ·moventz'a ad ipsa pacificans H.
E. immutabilem et incasualf!m custodientis, in 'mota ad se pacificantia ·.. •· · ·, · E.
S. bilem et cadere. non valentem custodientis, in eo quod mota ad se ipsa pacem habentia S.
R. immobilem. et sine; casu custodientis, in mota ad se ipsa pacem habentia. R.
A. ne dimoveatur neve. decidat custodit, dumque moventur ad se ipsa pacem servantip A.
F. ne a se ipsa dimoveaM· decidatve custodit, quatenus quae moventur secum ipsis pacem servantia F.
P. immobilem constantemque. servat, dum ea quae moventur secum pace juncta P.
p.. dxiv"f¡:ro:v xcxt ct7t"t:~:tov cpuA!XTIOÚO''I}t;. ev •ij> -=~ xwoÚp.Ev~ . 7tflOit éa:u•« Eip·l}vEÚov-:a: p..
L~ immobilem constantemque . servat, dum ea quae moventur secum pace juncia L.
e-ne a Setfietipsa-,desciscat excidatve custodit, .·.· ut, mota secum pacem habeant C.
D.la:.:vie;~par: le,\ntouvement;.!!!.•.)''··?·'·' .,, qui donne il ces mobiles: la palx.avec eux-memes D~

6. ' , '· · KAI WCAVTWC EXONTA APAN TA EAVTWN ; 1.·. El AE 6~

H. et itidem habentia agere quae sunt ipsorum. Si autem H.


E. et sicsic habentia agendo quae sua sunt. Si autem E.
S. et eodem modo habentia operantur ea quae sunt sui ipsorum. Si autem S.
R. operari quae sui ipsorum. Si. autem eamqUt: R"
A. et. eodem modo.· se'. semper habentia quae sui sunt muneris perrigunt. . ·· · , , ,: . Ceterum si A.,
P. eodemqut;. se modo. ~f!mper hal;entia : quae sui,. sun~,, muneris\ peragunt. At, vero si. alteritale'm, HlgW,-., If/.:
P~ · ·: et1 éodem modo· se habentia · sua exsequuntur. · . Si\ vero. P~
P.· ' xcxi. WO'CXÚ'rWt; exov-rcx op~·, -.ar. ecxu•wv. . E'·~·
• 'J i'· .~. ?~ 11-:
L. et eodem modo se habentia· sua exsequuntur. Si vero L;
e. et eo modo se habentia quae sua sunt peragant. : ·.·, ·. ,, ·. Ceterum. si C.
D. et donne il leur constance d'accomplir ce qu'ils doivent. •.. , Si l'on ·dit que D.

1
1
512 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

o. THN KAT €KnTc..>CIN €1PHNHC €T€POTHTA l\€rú>N ICXVPIZ€TAI MH €1NAI nACIN €PACTHN o.
H. secundum ruinam pacis ceterum dicens, confirmat non esse omnibus placitam H.
E. secundum casum pacis alteritatem dt'cens, confirmat non esse omnibus amabilem E.
S. secundum casum a pace alteritatem dicens, conatur probare non esse omnibus amabilem S.
R. secundum casum a pace alteritatem dicens, conatur non esse omnibus amabilem R.
A. alteritatem ex pacis prolapsione venientem dicat, asseratque non esse amabilem omnibus A.
F. quispiam ruinam ab omni pace prorsus accipiat, affirmetque pacem non esse cunctis F.
P. mutationem dicens a pace prolapsionem, confirmet non esse omnibus pacem P.
p.. "tT¡V x~·t-' SX'lt"twaw sipi¡v7¡.; hepÓ't"T¡"tCX. AÉ¡wv, iaxup~SS"t~L p.l¡ 'lttiaLv Elvcx.L Época'l:'l¡v ¡J..
L. mutationem dicens a pace prolapsionem, confirme/ non esse omnibus pacem L.
( C. quis diversitatem a pace prolapsionem asserens, confirmet pacem non esse omnibus C.
D. la variété est une perte de la paix pour mieux conclure que tous ne désirent pas D.

6. THN €1PHNHN MAI\ICTA M€N OVA€N €CTIN Tú>N ONTú>N AnO nACHC o.
H.pacem, magis quidem . . . est existentium omni H. ab
E. pacem, magis quidem nihil exsistentium esse omni E.quod ab
S. pacem, maxime quidem · nihil est exsistentium omni S.quod ab
R. pacem, maxime quidem nihil est entium omni R.quod ab
A.pacem, maxime quidem nihil est omni A. quod
F. optabilem, potissimum hoc asserimus nihil usquam esse omni F.quod ab
P. expetendam; maxime quidem · nihil est in natura rerum omni P.quod ab
p.. "tT;v dpi¡v·t¡v, p.C:ÍALa'L'cx. ¡úv oúOév Éan -.wv ov1:wv o 'ltcXCI'T¡\; P.·
L. expetendam, maxime quidem · nihil est in natura rerum quod ab omni L.
C. amabilem, respondendum potissimum nihil in natura rerum exsz'stere quod omni C.
D. la paix, on a plus vite fait de répondre qu'il n'y a pas un @tre . qui manque D.

6. nANT€1\ú>C' €Nú>C€ú>C AnonenTú>K€N


' '
''TO rAP' nANTH ACTATON .KAI An€1PON KAI ANIAPVTON 6.
H. prorsus ~oadunátione decidit ~· · · .' quod enim in omni instabile et infinitum et instabilitum H.
E. penitus unitate ·cecidit ; .. quod enim omnino· instabile et. multum et incollocatum E.
S. perfecte unitione ceciderit; . quod enim est omnino instabile et interminatum et incol- S.
R. omnímoda: unione decidit ; .:.,. omnino enim instabile et infinitum et incollocatum R.
A. prorsus conjunctione deciderit; quod enim peizitus .instabile et infinitum et nusquam A.
F. prorsus unione ceciderit ~· · quod enim penitus instabile infinitumque et nulla sede F.
P. penitus. conjunctione prolapsum sit; quod enim omni ex parte instabile est, infin#um, infirmum P.
,~
p.. 'ltCX.V'L'EAW~;.lv~a:ew~: <Í.7tO'ltÉ'lt.'L'WXS'
, ' • , ' ' ,, \ 2.
· ' 'L'O ycx.p 'ltCX.V"t'f¡ IXCI"L'CX.'tOV XCX.L CX.'ltELfl0'\1 XCX.L ctVLopU"tOV p..
L. penitus. conjutictione prolapsum sit; quod enim,. eni~ ex parte. instabile e~t; infinitum, infirmum L.
C. prorsus ·careat, unione\·;.:) , , ·:·, ·, , ,:.'- id. enim quod. pénitus• instabile.. et infinitum, nullaque sede C.
D. pleinement de·:,tout~:union·:
. .¡··· .•. •. ,\ . ., '
;. ·:; · ce• qui est totalement saos fixité;,'sans. traits; D~

6. KAI AOPICTON · · : •· '.: OVT€ ON €CTIN OVT€ 6.


H. et interminabile est " • ·. ·' .. ,- neque ens est, neque H.
E. et infinitum neque ON e.st, neque E.
S. locabile et indefinitum neque exsistens est, neque S.
R. et interminatum . , .. · neque ens, neque R;
A. consistens prorsusque indefinitum est , .' ; .··,: neque in his quae A.
p; firmum' indefiTtitum fingitúr. . · •'· ":'.: neque ipsum~··quidem · per i, se, 1 quidquam; est, ··. •.·• ,; nec exsistit P/.
P. et interminatum, ·· -. · .,,. · id neque est aliquid; •. · neque P~
p.. XCX.L' .>.'
~opLCI"L'OV . :·: OU', L'S OV
" 2 'L'L'Y,
&;Cl' .. , , ·~ ,o,' "
OU'L'S p..·,
L. et interminatum, id neque est aliquid, . ,. ' neque L::·
C; ni~um interminatumque jingitur ¡, '· ne illud ipsum per se nihil est, .. , . . nec C~
D. saos base et sans contour, r '. '' o'existe pas, ... · . .' rt'est pas D~
TRENTE-SEPTIEME SECTION : DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ~TRES. 513
6. EN TOIC OVCIN El ~E TOVTOVC c¡,HCIN EIPHNH KAI EIPHNHC ArA901C AnEX9ANEC9AI o.
H.in existentibus est. Si autem istos fatur pace et pacis bonis infestare, H.
E. in exsistentibus. Si autem tales ait pací et pacis bonis infestos esse, E.
S. in exsistentibus. Si autem istos dicit paci et pacis bonis inimicari, S.
R. in exsistentibus. Si autem hos ait paci et pacis bonis inimicari, R.
A. sunt est. Verum si eis dicat pacem pacisque bona adversari, A.
F. in aliquo. Si quis autem objiciat illos paci pacisque bonis adversari, F.
P. est in rebus ipsis. Quod si eos dicat pací pacisque bonis adversari, P.
¡¡.. év "rOLe¡ ouaw. El oe "ro{r:ouc¡ ql'r¡a~v elp-l¡v'{l xa.~ elp-I¡V71c¡ &ya.GoL'c¡ d'ltexGiveaGoc~, f'-·
~. est in rebus ipsis. Quod si eos dicat paci pacisque bonis adversari, L.
C. in aliquo exsistit. Sin objiciat eos pací paci'sque bonis adversari, C.
D. un @tre. Prétend-on que ceux-la ont renié la paix et les biens de la paix, D.

6. TOVC EPICI KAI 9VMOIC KAI AMOICUCECI KAI ACTACIAIC XAIPONTAC KAI 0\ÍTOI 6.
H. contentionibus et furoribus et mutationibus et instabilitatibus gaudentes, et isti H.
E. contentionibus et furoribus et alienationibus et instabilitatibus gaudentes, et ipsi E.
S. qui litibus et furoribus et variationibus et instabilitatibus gaudent, et isti S.
_ R. litibus et furoribus et varietatibus et instabilitatibus gaudentes, et isti R.
A. qui litibus et furoribus et mutationibus atque instabilitatibus gaudent, illi quoque A.
F. qui litibus et furoribus mutationibusque et instabilitatibus delectantur, respondendum F.
P. qui contentiom'bus, furoribus, mutationibus seditionibusque·· delectantur, hi quoque P.
¡¡.. - -rouc; ip~a~· xa.t ~UfJ-OLc¡ xoct dAAo~waea~ xoct dxoc-roca"roca~ocic¡ xoc(pov-rocc;, xoct oú-ro~ f'-·
L. qui contentionil:-us, furoribus, mutationibus seditionibusqúe delectantur, hi quoque L.
C. qui litibus et furoribus, mutationibusque et instabilitatibus delectantur, verum et illi C.
D. qui se plaisent aux querelles, emportements, boulevers.ements et troubles, je dis que mime D.

6. AMVPOIC I~CUAOIC EIPHNJKOIC ec¡,ececuc ~IAKPATOVNTAI nPOC AnA9CUN 6.


H. in importionabilis simulacris pacificis desiderii tenentur, ad impassionalia H.
E. obscurrissimis umbris pacis concupiscentiae detinentur, ad quas passionibus E.
S. obscuris imlzgiitibUs pacifici desiderii tenentur, a passionibus S.
R. obsctqis. idolis pacifici desiderii detinentur, a passionibus R.
A.pere:Xiguis quibusdam pacifici desiderii sz'mulacris detinentur, dum perturbationibus A.
F. hos qilpque exilibus quibusdam pacz'fici desiderii imaginibus occupari, dum affectibus multijariam F.
P. obscuris· parvisque desiderii pacis imaginibus tenentur, dum variis P.
f'-· 4p.~upo¡c¡ etowAo~c;:elpl)vtxoL'c; é·péae'{J)c¡ o~:xxpoc-rouv'W.~., 7tpoc¡ 'ltocQ,;)v p:..
L. obsC1fris parvisque desiderii pacis imaginibus tenentur, dum variis L.
C. quotp.re·\obscuris· quibusdam pacifici desiderii simulacris detinentur, dum perturbationibus .c.
D. ces gensi sont· possédés par· le désir d'un faux semblant de paix; leurs passions les troublant .o.

6. ENO.XAOVMéNOI nOAVKINHTCUN KAI TAVTA ICTAN ANEnlcTHIÍIIONCUC €c¡,JEMENOI KAI OIOMENOI ·6.
H. molestantes multimota et ista stare indisciplinaliter appetentes; et opinantes H.
E. turbati multum mobilibus et eas sistere indisciplinate appetentes, et aestimantes E.
S. multum moventibus impugnati et istas sedare stulte desiderantes, et arbitrantes S.
R. perturbati multummodis et has sistere indisciplinate appetentes, et existimantes -R.
A. variis aguntur ·. · ·· quas imperite desiderant sistere, et arbitrantur A.
F. agitantibus perturbantur · quos imperite sedare desiderant; -· ·sperant{J1le F.
P. perturbatiónibus 'agitati · eas inscienter sedare a cohibere· cup~unt, seque in pace P.
f'-· é'IIOXAOÚ¡.tsYOL 'ltOAUX~V~'r{J)V x«~ -rocü-ra. la-r~v dve'lt~a't'7lp.Óv«i><; ér¡m~p.evof.;· xoct o~¡ieYoL -p..
L. perturbationibus agitati eas inscienter sedare et cohibere cupiunt, seque in '[lace L.
C. variis aguntur ·' · quas imperite sedare desiderant, et arbitrantitr C.
D. de bien/ deS' fa~ons, ils veulent les apaiser d'une maniere inhabile, croyant D.

VeniODI lat. - 33·


514 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

o. TH AllOn/\HPú>CE;I Tú>N A€1. AnQPEONTú>N €1PHN€VEIN .EAVTOVC: . TH ATEVItA 6.


H. repletione semper dejluentium pacificare se ipsos, destructione H.
E. plenitudine semper refluentium pacificare se tfJsos, instructione E.
S. adimpletione semper fluentium pacem habere se ipsos, non-consecutione S.
R. repletione semper dejluentium pacificare se ipsos, inordinatione R.
A. se pacem habere si semper fluentibus voluptatibus hauriendis insz"stant, perturbanturque A.
F. se habituros pacem expletione jugiter affluentium, perturbantur vera semper F.
P. et tranquillitate fore sperant eorum quae semper effluunt expletione, perturbatos. quod P.
p.. ~ &.7to'lt).:r¡pwO'EL -r~v &.s~ &.7tóppsónwv slp"'lveúew hv-;púc;. .· :·~ ct:reuei<f ¡;..
L. et tranquillitate fore sperant eorum quae semper effluunt expletione, perturbatos quod L.
C. se pacem habere si continuo jluentibus voluptatibus hauriendis insistant, et perturbantur e.
D. trouver la paix .daos la surabondance de biens toujours fuyants, alors que l'envol D.

o. Tú>N KpATHCACú>N HAONú>N EKTAPATTOMENOVC. TI AN. TIC ElnO.t nEPI 6.


H. detinentium voluptatum perturbatos. Quod quiscumque dixerit H.
E. tenentium voluptatum perturbatos. Quid st' quis dixert't E.
S. delectationum se tenentium perturbatos. Quid dicat quidem aliquis S.
R. superantium voluptatum exturbatos. Quid utique quis dicat de ea R.
A. si eis quae se ipsos obtinuere frustrentur. Quid vera A.
F. siquidem voluptates a quibus occupati sunt minime con~equuntur. Quid a.utem F.
P. voluptatibus a quibus vincuntur non potiantur. Quid veto dicet P.
p.. 'rhl\1 xpot"t"'IO'IXO'W\1 ljoovwv EX'totpotO'O'OfLÉVOl)¡;. \. · '1'( rJ."Y :tic;; Et'ltOL U.
L. voluptatibus a quibus vincuntur non potiantur .. Quid veto dicet L.
C. si rebus iis a quibus ipsi devictt' sunt frustrentur. . Quid porro diceJ quis C.
D. des plaisirs dont Üs sont les esclaves les trouble profondément. Que dire de la chatrité o.

6. THC KATA XPICTON EIPHNOXVTOV <I>IMN0Pú>n1AC.


H. in Christi pacifusam humanitatem, non discimus.: velut impugnare H.
E. de ipsa secundum Christum pacijlua humanitate, secundum quam non dz"scimus. adhuc. pugnare E.
S. de benignitate pacem effundente secundum Christum, secundum quam non. jam .dididmus be/lum S.
R. quae secundum Christum pacifusiva philanthropia, secundum quam non discimus adhuc pugnare R.
A. de Christi pacem profundente clementia dicemus, per quam discimus non ultra. bellare A.
F. de Christi clementia pacem profundente dicemus, per quam discimus non ultra pugnare F.
P. de Christi pacem diffundente humanitate, qua docemur. non jam bellum gerere P.
1-1• 'ltept ñ¡c; xoc-r& XpLO'-rov elp"flvozú-rotJ ~LAavGpw-n:.i.occ;;. · xoc~\ 7\:Y.. ou p.-l),.p.cX.Gw¡ts)!. é~ rtole~~ ¡;..
L. de Christi pacem diffundente humanitate, . ·'- , ,. qua docemur non jam b.ellum. gerere L.
C. de Christi pacifica benignitate, qua.:docemur non ultra· bellum. gerere:.si'lle C.
D. pacifique, qui est selon le. Christ,.,. ~-· · ;, ·.1 qui ~ous.· apprend.( a nec plus .\~tteJ D.

6, OVT€ €AVTOIC OVT€ AN\H/\OIC OVT€. Arr€1\0IC ; ·: AMA. KAI EAVTOIC.· TA.· ~EIA e.
H. neque nobis ipsis neque ad invt'cem neque angelis, s~d et de ipsis secundum 'l)irtutem H.
E. neque nobis ipsis neque invicem neque angelis, · sed et ipsis divina E.
S. /acere neque nobis ipsis neque aliz"s neque angelis, sed et cum ipst's divina S.
R. neque nobis ipsis neque ad invicem neque angelis, . sed et ipsis divina R.
A. neque nobz"scum neque ad invicem neque adversus angelos, ; sed cum ipsis, potius divina A.
P. neque nobiscum neque invicem neque cum angelis, .. '·' "' -'-· :sed una cum ipsis potius ·. difii1_U!. P.
P. nobiscum· nec ínter nos nec cum angelis, , '· · sed una cum. · ipsi.s divina P.
p.. oún éoctJ-ro~.; oún d}.)..f¡)..qLc; oún a.néAoLc;. · . · '*"X"A~ .x.1i~ :·.ocv-:J;o~Nt.<i.': ·!kie ~.
.L. nobiscum nec ínter nos nec cum angelis, : sed una cum. ipsis.: difJtnq i. .
C. cum nobis ipsis sive cum proximis sive cum angelis;· \ :.- . quibus potius pro vin'li cooperandum est C.
D. contre nous, entre nous, avec les anges, mais a travailler avee .tous D.
TRENTE-SEPTIEME SECTION DIEU EST LA PAIX DE TOUS LES ETRES •

6. iKATA 4VNAMIN CVNEPfHCCUMEN . . KATA nPONOIAN IHCOV TOV TA nANTA EN nACIN 6.


H. his· quá.e sunt div~·na cooperabimur, secundum providentiam Jesu omnia in omnibus H.
E. :per virtutem cooperabimur, secundum providentiam Jesu omnia in omnibus E.
S. seéundum virtutem operabimur, secundum providentiam Jesu omnia in omnibus S.
R. -secundum virtutem cooperabimur, secundum providentiam Jesu omnia in omnibus R.
A. ·pru· viribus agemus, juxta Jesu providentiam qui omnia in omnibus A.
F. prti·viribus operamur, juxta Jesu providentiam qui omnia in omnibus F.
P. :pro· virili parte perficiemus, Jesu providentia qui omnia operatur P.
P.· :Jta:~ :oúvap..Lv at~vepyi)a-wp;ev, . xct'tQ: · 1tpÓvo~a:v '17]a-oü -roo ,a: 1tá\l-.ot: év 1tlia-w f'-.
L. pro virili parte perficiemus, Jesu providentt"a qui omnia operatur L.
C. •in: iis quae ad Deum spectant, juxta ipsius Jesu providentiam quae omnia in omnibus C.
D. aux choses ele Dieu, de notre rnieux, selon le vouloir de Jésus; qui opere tout D.

6. ENEPrOVNTOC KAI OOIOVNTOC EIPHNHN APPHTON KAI E::! AICUNOC nPOCUPICMENHN 6.


H. operantis~ et facientis pacem arcanam et a saeculo praedestinatam, H.
E. operantis, et facientis pacem ineffabilem et ex saeculo praedestinatam, E.
S. cooperantis, et facientis pacem ineffabilem et ex saeculo praedefinitam, S.
R. operantis, et facientis· pacem ineffabilem et a saeculo praedeterminatam, R.
A. -operatur, facitque pacem a saeculo praedestinatam, A.
F. operatur, pacemqúe confidt ineffabilem ab aevo praedestinatam, F.
P. in omnibus, fadtque pacem quae verbis exprimí non potest et ex omni aeternitate praefinita est, P.
¡¡.. EYepyoull't'o~; :· . ·. .::~a:t :1roLoiJv-.o<; dpi)vr¡v a.pp·r¡-.,;v : - ·x:xt é~ atwvo~· 1tpowpLa-p.év1]v, f'-·
L. in ornnibus, fadtque pacem quae verbis exprimí non potest et ex omni aeternitate praefinita est, L.
C. operatur, pacemque confert ineffabilem ab aeterno praedefinitam, c.
D.. en tous, qui a-ccorde cette paix ineflable préparée de tout ternps, D.

6. KAI AI'IOKATAMACCONTOC-HMAC-EAVTCU EN nNEVMATI KAI 41 EAVTOV KAI EN EAVTCU TCU OATPI 6.


H. et · mutantis nos se ipso in Spiritu et per ipsum et in ipso Patri ? H.
E. · et recondliantis nos sibi ipsi in Spirüu · et per se• ipsum et in se ipso Patri ? E.
S. el rá:o'ndliantis nos sibi ipsi in Spiritu et per ipsum et in ipso Patri? S.
R. et reconciliantis nos· sibi ipsi in Spi-fitu et per se ipsum et in se ipso Patri ? .R.
A. et nos sibi in Spiritu recondliat et per se ipsi quoque conciliat Patri? A.
F. . nosque sibi in Spiritu reconciliat ac per se et in se ipso Patri quoque conciliat ? F.
P. ' .· nosque sibi in Spiritu et per se atque z'n se Patri recondliat? P.
~· : x:ú d1to-x)i'mJ\'Aá¡,:d'OV'tO<;:~p.li~ -ÉtXIJ't"~ :év ll~súp.a:'t"L, x~t OL' Éot:!J't"OU XGi:L iv Éa:U't'<f) -r<j) na.. p( ,: . P:·
L. , · nosque· sibi in Spiritu et per se atque in se Patn' reconciliat? L.
C. i nosque sibi in Spiritu et per se, in se, ipsi P.atri reconciliat ? C.
O. ¡:,qui'·ttous· réconcilie 8 1 Lui dans le Saittt( Esprit, et lJar.Lui et en Lui au Pere? O.

'riEPr-WN VOEPcilVt.lN 4úlPt.>N EN TAlC ·eeoi\Or!KAIC VnoTVnCUCECIN IKANCUC EIPHTAI · .G.


H. : ··. De· quibus superéxaltatis munen'bus in theologicis deformationibus idonee dicitur, H.
E. 1 De qu~'bus supereminentibus donis in theologids characteribus sufficienter dictum est, .E.
S. ¡ De quibus supernaturalibus donis in theologicis hypotyposibus sufficienter dictum est, .s.
R. 1· De quibus supernaturalibus donis in theologicis subfigurationibus sufficienter dictum est, R.
A. ' De··quibus excellentissimis donis in theologicis informationibus satis disseruimus, .:A.
F. De quibus · sane mitabilibits · donis· ·in theologids informationibus satis a nobis est dictum, F.
P. . De quibus eximiis muñeribus· in theologids institutionibus satis #zulta dicta sunt, P.
p.. j Uept:·tSv: ótte~ob>v•:o!dpG>Ii: Év· -re~t.i'~~.ee<>AQyLxi'ic;::;;1to't'u1t6>g-e<rw: lx~w~ ei'p7]-rat) p..
L. : De tJ.uibus ·e~'miis. muneribus in theologíds institutionibus satis multa dicta sunt, L.
C. ; De quibus donis supernaturalibus satis superque dictum est in theologicis institutionibus; C.
D. Nous ,avons assez: parlé' de ceS' bienfaits· surnaturels dans· les lnstitqtions· Théologiques, D.
516 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. 11POC€nJMAPTVPOVNTú>N HMIN KAI THC IEPAC Tú>N /\Orlú>N EnJNOIAC enetAH 6.


H. attestante nobis ·et sacro sermonum commento. QuoniamH.
E. attestantium nobis sacra eloquiorum intelligentia. Quoniam·E.
S. testimonium perhibente nobis et sancta eloquiorum inspiratione. Sed quoniam S.
R. attestijicantibus et a sacra eloquiis inspiratione. Sed cum R.
A. astipulantibus assertioni nostrae sacris eloquiis. V erum enim A.
F. sacrorum eloquiorum inspiratione nobis testijicante. Sed quoniam F.
P. nostra confirmantibus etiam libris divinis qui Spiritus Sancti instinctu scripti sunt. Sed quoniam P.
p.. 7tpocre7t~¡L«fl'tupoúnwv "Í¡¡Liv xoct ñ¡c; lepa e; -rwv 'Aoyr:wv É7twor:occ;. . 'A'Ai: É7ti~07¡ !L'
L. nostra confirmantibus etiam libris divinis qui Spiritus Sancti instinctu scripti sunt. Sed quoniam L.
C. sacra scriptura nobis testimonium perhibente. Sed quia C.
D. d'apres te témoignage qui nous vient des Livres inspirés. Comme D.

6. KAI A/\1\0T€ MOV Al EniCTOI\HC enveov TI nOTE APA Ci)HMI TO AVTO. EINAI 6.
H. autem et iterum me per epistolam interrogasti quid sit quando ne aio ipsum esse, H.
E. et aliud me per epistolam interrogabas quid forsan quando dico per-se-ipsum · esse, E.
S. et alibi per epistolam me interrogasti quid forte dicam per-se-esse, S.
R. alias me per epistolam interrogasti quid aliquando ergo per-se-esse, R. .,
A. quando alias quoque me per epistolam rogasti quidnam esse putarem ipsum esse, A.
F..alias quoque me per epistolam 'interrogasti quidnarn esse dicerem ipsum per se esse, P.
P. me aliquando per epistolam interrogasti quidnam dicam statum ipsum, P.
!L· xoct oc~'Ao-rÉ p.ou o~' t:c~cr'toA7j~ é1tú6ou . -.r: 1ton <Xprx Cf'TlP.t -ro .quho elv~~. p..
L. me altquando per eptstolam znterrogastt quidnam dicam exsistentiam ipsam, L.
c. alias me per epistolam interrogasti quid appellem per se esse, C.
D. vous m'avez .une fois interrogé par lettre sur le sens que je donne a l'@tr~ m@me, D.

6. THN AVTOZú>HN THN AVTOCOCi)IAN • . KAI 11POC. EAVTHN €Ci)HC AnOPHCAI 6.


H. ipsam YJitam, ipsam sapientiam, . et ad hoc. te dixisti. ambigere H. .
E. per-se-ipsam fJitam, per-se-ipsam sapientiam, et ad te ipsum 4icebas du/Jitare E.
S. per-se-vitam, per-se-sapientiam esse, et ad te ipsum dixisti dul¡#asse S.
R. per-se-vitam, per-se-sapientiam, et ad te ipsum dixisti dubitare R.
A. ipsam vitam ipsamque sapientiam, dixistique te multum moYJeri A..
F. ipsam per se vitam, ipsam per se sapientiam, dixistique te multum moYJeri F.
P •.fJitam. ipsam, sapientiam ipsam, teque dixisti tecum dubitasse p;
:' ' , y ' ' , ,
p..,'r"JtV,~U'rO'oWT¡V, 'n¡V.ocU'rOO'Oif~OCV, ....: .xocl :rcpo<; eoc,v-rov irp"rt<;· o~rx~op1icroc~ '.
~:;: ..
!•. "

L. vitam. ipsam, sapientiam. ipsam, .· l•;••í¡; · teque diiisti tecum, .dubitasse


': ~: .
C. 'per se.. vitarn, per, se sapientiam, . .. ét tecum ais du!)itasse c..,:.\,
D. ~. la. vi e ma!me,, a la. sagesse, m~me,
'
eomme vous vous dites ; .tr~~; . étonné n~¡~}i;

6. l'lú>C TON 9€0N 110T€ MEN AVTON Zú>HN Ci)HMI l'lOT€ A€ TH AVTOZú>HC Vl'lOCTATHN 8.·,,
H. quomodo Deum quando quidem eum vitam inquam, quando autem ipsius vitae subsistatorem, H.
E. quomodo Deum aliquando quidem ipsum vitam dico, aliquando fJero per-se-ipslus vitae substitutorem,
S. quomodo Deum aliquando quidem per-se-vitam dico, aliquando autem per-se-vitaesubstantificatorem,
R)¡ualiter. Deum quandoque quidem per-se-vitam aio, quandoque autem per-se-vitae substitutorem,
A.¡ . quod aliquandq, Deum ipsa,,d~xerim·\vitq,m,,,aliquando. vitae ipsiU!1 auctorem; ·.
P. ' quod aliquando Deum dixerim · ipsam YJitam, aliquando vitae ipsiU$ auctorem,
P., cur.l)eum interdum vitam,ipsam esse dicam, interdum fJitae ipsius conditorem;· .··
!L· 1tw<; -rov 8eov 1to-re ¡LEY ocv-ro~wl)v tpllp.~. 7tO'rE oe, -:líe;. ocu-ro~w7ic; Ú7to~~'r:/lY,i 1
L. cur Deum interdum vitam ipsam esse' dicam, intetdum vitae ipsius .conditorem, ·,
C. quomodo Deum aliquando quidem .fJero per se vitam, aliquando fJero effectorem per ..se,1 vitae,
D. de ce que j'appelle Dieu tantOt la Vi e meme et tantOt la e.ause de la Vi e mfme, ,; :; ,1•
.
TRENTE-HUITIEME SECTION : L'ftTRE MftME, LA VIE MftME, LA SAGESSE MEME. 517

6. ANArKAION WHSHN lEPE TOV SEOV ANSPWne KAI TAVTHC CE THC Ecp. HMIN ,l\nOPIAC AnOI\VCAJ 6.
H. necessarium opinatus sum, sacer Dei homo, et ista nos te dubitatione absolvere. H.
E. necessarium aestimavimus, sancte Dei homo, et hac te in nobis dubitatione solvere. E.
S. necessarium arbitratus sum, sancte Dei vir, et ah hac dubitatione in nobis te absolvere. S.
R. necessarium existimavi, sacer Dei homo, et ab hac te quae in nobis dubitatione absolvere. R.
A. operae pretium existimavi, sancte vir Dei, hac te de nobis concepta haesitatione liberare. A.
F. operae pretium existimavi, sancte vir Dei, ab hac. quoque de nobis concepta dubitatione te solvere. F.
P. equidem te, sancte vir Dei, ab hac dubitatione cui causam dedimus necessario duximus explicandum. P.
/ p.. civayxai"ov «j>l¡Ollv, le?E 't'OV 8eou avOpwote, xcxt 't'CXÚ't'l}<; a-s ñj.; écp' Í¡p.~v ciotop(cx~ á11:oAÜa-rl~. p..
L. equidem te, sancte vir Dei, ab hac dubitatione cuí causam dedimus necessario duximus explicandum. L.
C. necessarium esse arbitratus sum, homo Dei sancte, ah hac dubitatione, quoad possim, te liberare. C.
D. je me crois obligé, grand serviteur de Dieu, a expliquer ce qui vous gine dans mes paroles. D.

6. KAI nPCUTON MEN INA TA MVPJOI\EKTA KAJ NVN ANAI\ABWMEN OVK ECTIN 6.
H. Et primum quidem, ut decies millies dicta et nunc reaccipiamus, non H.
E. Et primum quidem, ut multoties dicta et nunc recipiamus, non est E.
S. Et primum quidem, ut multipliciter dicta et nunc assumamus, non est S.
R. Et primum quidem, ut multoties dicta et nunc assumamus, non est R.
A. Ac primum quidem, ut quae alias latius diximus nunc quoque paucis repetamus, non sibi A.
F. Ac primum quidem, ut quae saepe jam diximus nunc etiam repetamus, non est ínter se F.
P. Ac primum quidem, ut ea quae millies dicta sunt nunc quoque repetamus, non pugnantia P.
P.· Kcxi. 7tflbl't'OV ~EV; rvcx .~ p.up~OASX't'CX xcxt vuv cX\IIXAcXÓwp.sv, ' oux Ea"t'L\1 P.·
L. Ac primum quidem, ut ea quae millies dicta sunt nunc quoque repetamus, non pugnantia L.
C. Ac primum quidem, ut nunc repetamus quae millies dicta sunt, non pugnant C.
D. Premlerement, je rappelle un avis mille fois formulé : on peut sans D.

6; ÉNANTION · AVTOAVNAMIN H AVTOZWHN EJnEIN TON SEON KAJ THC AVTO- 6.


H. conttarium ipsam virtutem aut ipsam vitam dicere Deum; ·et ipsius vitae H.
E. contrarium · ' per-se-ipsam virtutem aut per-se-ipsam vitam dicere Deum, et per-se-ipsius E.
S. contrariuin .· · per-se-iJirtutém aut per-se-vitam dicere Déum,'' et per-se;,;vitae S.
R. eontrarium . 'per-se-vfrtutem aut per-se-vitam dicere Deum, et pef...se-vitae R.
A. tidversatur Deum ipsam virtutem ipsamque vitam dicere, · et ipsius vitae A.
F. contrarium dicere Deum ipsam per se virtutem aut ipsam vitam, · atque eumdem F.
P." dicu1Úúr cum Deus vis ipsa aut vita ipsa, ac vitae ipsiús P.
p.. €vcx\l't'tov : cxU.oOúwxp.w ~ cxÜ"t"o~wl¡v sC7tELV 't'OV 8eóv, xcxt ñj.; cxtho-' p..
L. dicuntUr ·: '· ~~ <; cum· Deus vis ipsa aut vita ipsQ; ·. · ' ac 'llitae ipsius L.
C. secum'"'dicere · . . Deum per se potesüztem ~t· 'per 'se 'vitam;· · .· · · et dicere Deum C.
D. se'déillré·~i.l 'atrlrmei" :-.par lcl~ que· Dieu'est la ~FO'ree' mime ou' la· VÍé mertie~ et '·par la·~ D.

6. z(I)HC H EJPHNH:C H 4vNAMe·wc: vnocrATHN ·' TA MEN rAP 6.


H. 'aut pacis ·aut 'oirtutis subsistatorem. Quando enim H.
E. vitae aut pacis aut virtutis substitutorem; .·.· Quaedam quidem E.
S. aut pacis aut virtutis substantificatorem. Haec enim quidem S.
R. aut pacis aut virtutis substitutorem. H aec quidem · enim ~·
A. seu pacis seu virtutis auctorem. ·· · Nam partim quidem A.
P. appellare ipsius':vi~ae'vel pacis 'Del virtutis procreatorem. :lila 'quidem''ratiáTii F.
P. ~ut par# aut'po'tentiai 'a:Uctor t¡Zicitur. ' ·, ,.,,, ·: ' · i·.. · · ·.· N(Zm il~a" 'qui,de~ P .
fl- ~w7¡.; ~ aipl¡v'lÍ<; ' ~ OUYcXjAeliJ~ ,Ú'lÍOG"t'cX't'l}V: ' . . . ·.· · Te% 'p.ev· ¡!Xp p..
L. aut pacis aut potentiae 'aiJ.ctOr' dicitur. · · ·. . · · l·: 1Nam'ilta·quidem L.
e. ereatorem per se vitae vel per ,se 'pacis vel per se potestatis. · Haec emm · Deus C.
D. qu'll est la' Cause de la Vle m8me, de la PatX meme, de ·la· Force meme. , ·~ ·c"esf' a ~raisoit D.
1
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. EK TWN ONTWN KAI MAAICTA EK TWN ,nPWTWC ONTWN WC AITJOC nANTWN_ TWfl!.. ONTWt,J .. 6.
H. ex exsistentibus et maxime de primum exsisten_tibus, sicut causa omnium exsistentium, H.
E. enim ex exsistentibus et maxime ex primum exsistentibus, ut causalis omnium exsistentium, E.
S. ex exsistentibus et maxime ex primo exsistentibus, sicut causa omnium ex.sistentium, S.
R. ex his quae vere et maxime ex his quae primo entibus, ut causa om~ium entium, .· R.
A. ex his quae sunt et ex his maxime quae primo sunt condita, ut omnium quae sunt auctor, A.
F. ex his quae sunt praecipue vero ex illis quae. primo sunt, tamquam omnium causa, F.
P. ex iis quae sunt ac maxime ex iis quae primo loco sunt, ut causa omnium quae ·sunt:, P.
' - ,,
fl-, EX 't"WV OV't"WV x:Ú p-ciA~a-r:x éx -rwv 7tpw-rwc; ov-rwv, wc; oci',;:~o;; 1tcXV>wv -rwy.·.ó'v-rwv,. p-.
L. ex iis quae sunt ac maxime ex iis quae primo loco sunt, ut causa omnium quae sunt, L.
C. ex iis quae sunt et maxime ex iis quae prima sunt, tamquam causa omnium quae _sunt, C.
D. des créatures, surtout des principales, que 1'Auteur de toute créature 1).

fí. 1\ErETAI WC VOEP nANTA KAI TA nP(,&>T<UC ONJ'A 6.


H. dicitur; quando autem, sicut super omnia et primo exsiStentia H.
E. dicitur ; quaedam vero, ut super omnia etiam primo . exsiStentia E.
S. diCitur ; illa autem, sicut super omnia et etiam quae priu~ sunt S.
R. dicitur; haec autem, ut super omnia et primo,-entia R.
A. appellatur; partim, ut ipse qui super omnia :entia primo condita A.
F. nominatur ; haec autem, ut super omnia etiam quae primo sunt F.
P. esse dicitur; haec autem, ut omnibus etiam quae primo loco sunt P.
p.. AÉye:-ra~. -r& o€, ' wc; {mep 'ltclV'tOC xal. ,'t~ 'lt(lhl't'(J)'i _óv-:a p..
L. esse dicitur; haec autem, ut omnibus etiam quae primo loco ·sunt~ ut causa L.
C. dicitur; illa autem dicitur, tamquarrz exsistens· suprasubstg,ntialiter C.
D. mérite ces derniers noms; les premiers Lui sont dus en tant qu'II do,nine tous les etres, D.

6. Vn~P~I'.( VnEPOVCIWC TI .C.€ 01\WC <SitJ<:;'f:Q AVTO EINAI 1\Ef~~NO~ e¡,


H. superexsistens supersubstantialiter. Quid autem prorsus faris quod ipsum. esse dictum H.
E. superens superessentialiter. Quid autem omnino, inquis, quod per-se-ipsuTfl esse E.
S. superexsistens supersubstantialiter. Di~ autem .quid totaliter dicimus per..,se-esse S.
R. superpositus supersubstantialiter. Quid autem totalitér ais per-se-esse. dicimus R.
A. supreme et supersubstantialiter est. Quid autem, inquiens, ipsum esse A ..
F. modo quodam super essentiam eminens. Quaeris inter haec quid appellem ip~um per se F.
P. modo quodam singulari superior. Quid vero, inquis, omnino statum ipsum dit;imus P.
• ' __ 1,17t~poua~wc;.
P.· lJ'ItEpwy • . , - . _ , .... _.. ;;, :. . T'~ os
~· !!) ' , , ' ,. 1.!
u :wc; 1 :.cp'{lc;, -ro cw-ro swa~ t\"~P.~" p-.
L. omnium, quae modo quodam singulari superior. Quid vero, inquis, omnino exsistentium ipsam, dici7 L..
C. supra omnia quae sunt et quae primo sunt. Quaeris autem quidprorsus dicamtis per se,_esse_ C.
D. y compris les ~eilleurs. Mai_s vous me· dema~dez ce: que J'tlntends D.

6. H THN AVTOZWHN H OCA AnOI\VTWC KAI .APXHriKWC EINAI .....


-.J: - .6..
H. est aut ipsam vitam, aut quanta alía absolute et principaliter esse, . H.
E. dictum est aut per-se-ipsam vitam, aut quaecumque absolute .et principaliter esse, E.
S. aut per-se-vitam, aut quaecumque absolute et principaliter e.sse, S.
R. aut per-se-vitam, aut quaecumque absolute etprincipaliter esse, . R.
A. aut ipsam vitam dicimus, aut quaeque absolute esse.,a<:.prirzcipaliter, ·: A.
F. esse aut ipsam vitarf!, ve/ alia. quotcumque absolute ac principaliter esse,,. .:· . F.
P. aut vitam ipsa,m, aut cetera omnia quae absolute ac principio- .esse,. P.
"
!-'-· 1) \ ' y ,
'tl)'Y au-.o..,w"l)v,
" ,
11 ' i,
oaoc a'ltOA~~~~: xa;' ,«f:-);1\Y~t'~c;,
" - :r
e:wa~, .. ' ," . P.·
L. mUs aut vitam ipsam, aut cetera omnia quae absolute .ac -principio esse, L.
O. aut per se vitam, aut quaecumque absolute et principaliter esse, . .0.
D. par l'@tre. m@me, la Vie m@me, et toutesce.s qualités P.rises en el~es-t:n@mes, ou dans le~r sou~ce ·. .D.
1
TRENTE-HUITIEME SECTION L'ETRE MEME, LA VIE MEME, LA SAGESSE MEME. 519

6. KAI EK0€M€0A TOVTO ll€ «PAMEN OVK ECTIN AfKVJ\ON o.


H. disposuimus ? Istud autem quod dicimus non est pTavum, H.
E. exposuimus ? Hoc autem quod dicimus non est pravum, E.
S. et ex Deo primo subsisteTe ponimus ? Hoc autem dicimus : non est obliquum, S.
R. et ex Deo primo subsisteTe ponimus ? Hoc autem dicimus : non est obliquum, R.
A. et ex Deo primo subsistere ponimus ? At istud quidem cuTvum non est, A.
F. et ex Deo primum exsisteTe ponimus ? Id vera non est obliquum, F.
P. atque ·a Deo primo loco condita esse ponimus ? Quod autem dicimus non est inflexum, P.
,u.. :- x:xt ex -rou 8eou 1tpw-rw~ úcpea"'Cllxevcx~. --:~Oé¡J-eOcx.; ToU't"l): OÉ cpcxp.Ev oúx ecrr.L'\1 ocyxúA.ov, P··
L. atque a Deo primo loco condita esse ponimus ? Quod autem dicimus non est infiexum, L.
C. · · et ex Deo ac primo cTeata esse ponimus ? Respondemus non esse hoc contoTtum, c.
D. que nous tenons pQl(r l~s premiers effets dé. Dieu ? Cela. n'a rien de ~compliqué ; : · · D.

6. AJ\A EV0V KAI Ani\HN lliACA«PHCIN EXON OV fAP OVCIAN TINA 0EIAN o.
H. sed Tectum et simplicem declaTationem habens. Non enim essentiam quamdam divinam H.
E. sed Tectum et simplicem declaTationem habet. Non enim essentiam quamdam divinam E.
S. sed Tectum et simplicem habens manifestationem. Non enim substantiam quamdam divinam S.
R. sed Tectum et simplicem manifestationem habens. Non enim substantiam quamdam divinam R.
A. , sed rectum simplicemque habet explanationem. Neque enim substantiam aliquam divinam seu A.
F. sed rectum simplicemque interpTetationem habet. Non enim substantiam quamdam divinam F.
P. sed··rectum simplicemque habet. explicationem. Nam nec essentiam quamdam divina71J. P.
'""'
p.. , . IXII.h' '11' · , 1. """' , ~
E.lJIJt)." XIX~ ,a"'tll.'f¡Y 'r"fjV o~IXCT!XCf'l)CT~V ezov.
• , O' , , , , 11, ·
,U ycxp OUCT~IXV· ':L'\ICl ~a~IX'\1 p..
L. · sed· rectum simplicemque habet explicationem. Nam nec essentiam quamdam · divinam L.
C. ·sed Tectum et simplicem habens explanationem. Non enim substantiam quamdam divina7ít C.
D. . c'est chose aisée, facile a expliquer. Nous ne déclarons pas que l'i!tre m@me D.

6. H;AFfEAIKHI'I ·etNAI «PAMEN TO AVTO EINAI TOV EINAI TA ONTA nANTA AITJAN 6..
H. aut~ angelicam• esse dicimus quod ipsum esse est, exsistens exsistentium omnium causa : · H.
.E. autl'angelicam•:·e-sse.didmus per.-se-ipsam essenl;io essendi quae sunt omnia:causam ::'•''···'' E.
S. aut¡·ang'eliázm ·esse. dicimus per-se-esse i quod est. causa quod. sint omnia : · ,.,., • -S.
R. aut: áfzgelicam ésse. dicimus per-se-esse ejus quae• esi esse entia omnia éaüsam ': ,,,, ., · R •
.A. angelicam· esse dicim'us ip_sum atque peT se esse, quod quidem causa est ut sint quae. sunt, omnia': · A.
F. ve/. angelicam· esse volumus ipsum esse, .. .·· velut causam ut sint quae. sunt omnia: F.
P. aut> a'ngelicam esse dicimus exsistentiam ipsam., quae causa· sit cur sint quae sunt omnia : -P.
" .... t; ' "\._ ,, .• .,. , , ' ' ,. ... ... ' 1', . , ' }'
¡J.. 1¡.'1Xj(Eli:Cl'l)V,':St'l/Cl~ l«'fJ.SY 'rO IXU'rO EL'\IIX~, 'rOU EL'\IIX~ '·'rO!•' !)V't't1 "'tiX'\I't'IX, IX~n«V' · ;; · . 1 ¡J..
L. aut•:·. fi:'ngeli~am\ esse dicimus · exsistentiam ipsam, quae causa! sit:1 cur · sint quae sunt omnia : '.) L.
C. aut~afigelicamfesse dicimus illud peT se esse, .·.,quaé sil· ca~a> Ut sin~.,omnia quae sún~<;',:_.. C.
,D. ést-!;u,P,e,'¡-su~stance di vine Jou:·. ang6.1ique,' •J 11 t-;, ,): 1 /~ quil cause (l'ex.istenc~ de: tout· ~~te(:':;·,, ;,; : D.

MONONTA'P TOV\EINAll ITANTA.l:A. 'oNTA;·I(APAVTO·iTO' EINAf• · 6..


.'

H,":·::\·:c,'-,. 1·:_,>:;.-, tantum enim de exsistente omni'a exsistentia et' de ipso esse .H.
E. ,,. '··'· ·solummodo ·enim.· essendi o,;Jn~ quae sunt ipsum esse ,.· ··.·· ·E.
S. solum enim quod sint exsistentia omnia et ipsum esse S.
R. solum enim hoc esse omnia entia et ipsum esse · · R.
A . .'~.·.: '¡.1,1/J. . , ,··, • verum ipsum quoque esse A.
F. ,,'.'!1'~'\~.v.·>: . :. solurf! namque· ut sint quaecumque· sunt itemque. ut sit hoc ipsum peT se esie, .· . 'p,·
1
;.: '. :. • so1us emm
. cuT·
. nnt. quae1 .$un
i t' ., . . ..
·; omnza, status zpse.->'1 · " . . ,,
'"1·J·,J,) ,-. ~ , ·. ' ·,.', P~.
! f"ÓV!l'Í·.¡apl-róü~·elvcxt '"'tcí'll'ra· -r.'a óv-ra ·xcxt'\aq-rO.•:-tb,:érva.v ,-: ,, · •'·ti·: 11·
L .... ,·,,·,:· .>.i..t.'··· , so/a_ enim CUT sint qt,tae .sunt omnia exsistentia ipsa:.> , L.
c. solum, ·enim ut · sint · omnia quae sunt et ipsum·· per · se:' essé; c.
.-;.:. \ I'exlstenee· de. tout·,@tre;· y eornprls· eeUe de l'@tre m@riie -D•
520 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

o. TO VnEPOVCION APXH KAI OVCIA KAI AITION OV4E o.


H. supersubstantiale principium ét substantia et causa est; neque H.
E. superessentiale principium et essentia et causa/e ~· neque E.
S. supersubstantiale est principium et substantia et causa ; . neque S.
R. supersubstantiale principium et substantia -et causa ; neque R.
A. quod supersubstantiale est initium et substantia et causa est ; neque A.
F. illud quod essentiam supereminet principium est essentiaque et causa ; neque rursus deita- F.
P. qui essentiae omni antecellit principium est essentiaque ac causa ; nec 'OÍtae P.
2 \ '~'
!1-. f ,
U'ltE?OUO'L'iY Cl;p)(l\ XCXL\ OUaLCX
' ,
X!XL' CXL'rLOY,
JI
. OUOE !1-.
L. quae essentiae omni antecellit. principium est essentiaque ac causa ; nec vitae L.
C. qui est supraquam substantia, principium et essentia et causa est; nec aliam C.
D. n'a qu'un principe, qu'une racine, qu'une cause: I'Etre qui nous échappe; nous ne disons pas D.

o. Zc.lOrONON AMHN EIEOTHTA nAPA THN VnEPEIEON Tc.lN nANTc.lN OCA ZH o.


H. vitaegenam alteram divinitatem superdealem de omnibus quaecumque vivunt H.
E. vitaeparentem aliam deitatem praeter superdivinam omnium quaecumque 'OÍVJilnt E.
S. vitaegenerativam aliam deitatem dicimus praeter superdeam vitam, omnium quaecu1nque S.
R. vitaegenerativam aliam deitatem praeter superdi'Oinam, omnium quaecumque R.
A. vi'Oificam deitatem aliam praeter supremam illam di'Oinamque 'Oitam, A.
F. tem aliam viventium omnium vi'Oificam asserimus praeter vitam ·illam plus quam divinam, F.
P. procreatricem aliam divinitatem praeter vitam illam deo superiorem, quae omnium P.
11-· ~woyóvov. ?i'AA.71v Oe:ó-r·fl-rCX 7tcxpcl. -rl}v tmépOeov, 'lt:Ív-rwv 8acx ~~ 11-·
L. procreatricem aliam divinitatem praeter vitam illam deo superiorem, quae omnium L.
C. divinitatem quae vitam pariat ponimus praeterquam vitam supraquam divinam, omnium C.
D. non plus que la vie vient d'un autre dieu que de la Vie plus I,taute que toute divinité, D.

o. KAI THC AnOZc.lHC AITIAN Zc.lHN OVTE CVNEI\ONTA ElnEIN 6.


H. et vitae causam 'Oitam, neque ( ut comprehendens dicam esse dicere) H.
E. et editae 'Oitae causam 'Oitam, neque ( colligendo dicendum esse) E.
S. vivunt et ipsius per-se-vitae causam, neque ( ut colligendo dicamus) S.
R. vivunt et per-se-'Oitae causam 'Oitam, neque ( colligentem dicere) R.
A. omnium quae 'Oivunt et ipsius quoque vitae causam, neque (ut bre'Oiter dixerim) A.
F. quae et viventium omnium et ipsius 'Oitae sit auctor, atque (ut summatim dicam) non esse putemus F.
P. quae vivunt atque vitae ipsz"us causa est, nec ( ut summatim dicam) principales, P.
!1-· ~CXL ñ¡~ au..-o~w7¡~ cx{-r(cxv, ~W-/¡Y, ' ·OÚ-.e (O"t.IYEAÓY-ra E{'lte~y) !1-·
L. quae vivunt atque 'Oitae ipsius causa est, ,. · nec (ut summatim dicam) principales, L.
C.quaecumque 'Oivunt et ipsius per se 'Oitae causam, ·· . . . · · nec (ut summatim dicam) C.
D. qui vivifie tous les vivants et la- vie metne. Pour:. coup~r:.court, nous ne croyons: pas A D. .. <:
. ··.·

6. APXIKAC Tc.lN ONTc.lN KAI 4HMIOVPriKAC OVCIAC KAI VnOCTACEIC AC TINEC 6.


H.principales exsistentium et creaturales essentias et substantias quas quidam H.
E. principales exsistentium et creatrices essentias et substantias quas quidam E.
S. principales exsistentium et creativas substantias et personas quas S.
R.principales entium et conditivas . substantias et hypostases quas quidam R.
A.dicendum est principales rerum conditrices. essentÜJS caelestes atque substantias quas non de- A.
F. principales illas et conditrices eorum quae· sunt \·,\',;essentias, atque substantias quas nonnulli F.
P. e!fectrices et auctores eorum quae sunt dicimus . illas essentias quas quidam P.
!'-· 4p)(LX3.~ 'rhlY ÓY'rWY XCXL 0'1\!1-LOUpjLX<i.~ · , . '. oua(cxc¡ xcxl. Ú'ltOa-tCÍO"Eic¡ ele¡ 'rtvclc¡ !'-·
L. effectrices et auctores eorum quae sunt dicimus illas ·essentias . quas quidam ;L.
C. (4ias causas principales rerum et creantes .... • . et per ·se exsistentes · quas quidam C.
D. ~es principes productifs des etres de l'univers; . .. e.ssences ou existetices;'' · · dont certains D.
1
TRENTE-HUITIEME SECTION : L'ETRE MEME, LA VIE MEME, LA SAGESSE MEME. 521

· 6. KAI 9EOVC TCa>C ONTCa>N KAI AHMIOVPrOVC AVTOCXEAIACANTEC AnECTOMATJCAN ove 6.


H. et deos exsistentium et opifices ex tempore dicentes manifestaverunt, quos H.
E. et deos exsistentium et creatores promptos confestim perfecerunt, 'quos E.
S. et deos exsistentium et creatores per-se-facientes dixerunt, quos S.
R. et deos entium et conditores per-se-promptos annuntiaverunt, quos R.
A.fuerunt qui creaturarum deos atque opifices sibi protinus effingerent et dicere auderent, quos A.
F. rerum deos atque. conditores sibi pro arbitrio fingentes praedicare non dubitaverunt, quos F.
P. et deos eorum quae sunt et effectores inconsiderate pronuntiarunt, quos P.
fA-· XIX~' oEO!J~
\ ·r!J>V
- OY't~Y
, '~ ' , ~ , , ,
XIX~ oT¡p.~oUpyO!JIO IX!J'tOI:rX,EO~IXI:riX'Y'rEIO IX'ItEcr'tOfJ-IX't~l:riXY, oó.; p..
L. et deos eorum quae sunt et effectores inconsiderate pronuntiarunt, quos L.
C. et deos rerum et effectores esse temere effutiverunt, quos C.
D. ijnt fait sans réftexion les dieux des @tres, les causes du monde, . alors qu'Us D.

6. AJ\H9Ca>C KAI KVPJCa>C ElnEIN OVTE AVTOI HAEJCAN OVK ONTAC OVTE 01 6.
H. vere proprie dicere neque ipsi sciveru non essentes, neque H.
E. ( vere et proprie dicendum) neque ipsi formaverunt non exsistentes, neque E.
S. (vere et proprie dicendum) neque ipsi sciverunt non exsistentes, neque S.
R. 'Qere. et proprie dicere neque ipsi sciverunt seu utique non existentes, neque R.
A. (ut vere proprieque dixerimus) neque ipsi noverunt quippe qui non sunt, neque A.
F. ( ut vere proprieque dixerim) neque ipsi noverunt quippe qui non sunt, neque F.
P. quidem vere ac proprie dicere nec ipsi potuerunt
p.. (ti"b10<d¡; xiXt xupt!J>~ ·etTCeLv) o.Úi-e IXu-rot}íoe~crocv .'
L. quidem vere ac. proprie dicere nec ipsi potuerunt
non exstantes,
· · oux ó'v-riXc;,
non exstantes,
\ OIJ'tE
nec P.
" O• p..
· nec L.
.
C. vere et proprie dicere nec ipsi sciverunt quippe cum non essent, nec eorum patres C.
D. ne pouvaient pas plus prouver t'existence de ces @tres irréels, que ne l'avaient pu D.

6. MATEPEC AVTCa>N AM AVTOEINAJ' KAI AVTOZCa>H~ KAI AVT09EOTHTA ciJAMEN 6.


H. patres eorum. Sed ipsum esse et ipsam vitam et ipsam Deitatem dicimus.. H.
E. patres eorum. Sed per-se-ipsum esse:et per'-se-ipsam. vitam et per-se-ipsum Deitatem dicimus E.
S. patres eorum. Sed per-se-esse e{.pir.,-se-vitam et per-se-Deitatem dicimus S.
· R. patres eort,án. Sed per-:se-esse et per-se-vitam et pir-se-Deitatem dicimus R.
A. patres. eorum. Ceterum · ipsum esse ipsamque. vitam. et Deitatem dicimus A.
F. patres eorum. Sed ipsum esse et ipsam vitam ipsamque Deitatem asserimus F.
P. eorum patres. Sed statum ipsum vitamque ipsam ac Divinitatem ipsam asserimus P.
p.. TCot'tépe~¡ IXu-rwv. , . 'A"~"~' ·• .. · ~IX:.;
• 'AA. ",IXIJ'tOEtVIXt .. ' "IXU'tO'oiJ>7jV:
' ,... ' XIX~' IXU'tO
' OEO't7j'ta
' ' rpap.EV
P.·
L. eorum. patres. Sed exsistentiam ipsam ·vitamque ipsam aé· Divinitatem ipsam asserimus L.
c. ac majores. Quin potius. per se esse et per'. se• vitairret: per se. divinitatem esse dicimus c.
D. Ieurs, peres.,, ·, , Voici notre· pensée,: l'@tre m@me, la< vie· m@me, Ja· divinité íneme,- ! D.

6. /: ¡ ;: APXIKCa>C MEN KAJ 9EEIKCa>C KAI AITIATIKCa>C ·, '' '' ·. ·' THN MIAN nANTCa>N' VnEPAPXION 6.
H. principaliter quidem et dealiter et causaliter unum omnium superprincipale H.
E. principaliter quidem et deiformiter et causaliter unum omnium superprincipale E.
S. et divine et. causaliter unum omnium superprincipale S.
R. principaliter quidem et divine et causative unum omnium superprincipale R.
A. principaliter quidem ac divine et secundum causam .. . unum principia·:cuncta excellens A.
F. principaliter · quidem et ,divine,, et secundum causam unum·· illud principium :causamque :· omnium F.
P. ~~,.,·;;primo quidem ac diVino modo causaeque. 'lJi,: ., ·. . ,;.,•primuf~!:omnium\Principium P.
p.. :. >l'.·dpz~x<d~ p.ev 'ouv·xiXt. Oet:x<d~¡ xat «l-r~anx6k· · ·, ,,;·,:; .. rl¡v· p.f«\i '!'ét!v-r6l:v ÚTCep«pz~ov p..
L. primo quidem ac. divino modo causaeque vi· ··•· · · ''' primum ·omnium· principium L.
c. principaliter qilidem et divine et efficienter ' '·' ' ' ' ' unum omnizim• printipium c.
D. · au sens originel diviti, causal, ::•. , · ,, ·". sont· I'uniquelOrlgine D.
522 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. !(:Al NnEPOVCION APXHN KAI AITIAN M€9€KTc..>C Ae·. o.


H. et. supersubstantiale principium et causam; · participanter autem, H.
E. et superessentiale principium et causam ; particulariter autem, E.
S. et supersubstantiale principium et causam; participaliter autem, . S.
R. et supersubstantiale principium et causam ; participative autem, R.
A. et supersubstantiale principium et causam ,· participabiliter vero, A.
F. super omnem principií et essentiae rationem ; participabiliter autem, F.
P. et .auctorem qui principio omni et essentiae antecellit ; communicando autem, P.
p.. xa:t, ú'ltepoúa~ov cipx.-l)v xa:t a:{-r:lrx.v· • . · p.e.9ex..W¡;. oe, ··. p..
L. et auctorem qui principio omni et essentiae antecellit ; communicando autem, L.
C. et causam supraquam principium et supraquam substantiam; ut autem in donis suis participatur Deus, C.
D. et ·cause un~verselle, supérieure a toute origine et nature ; au sens de don ·participé, D.

6. TAC EKAIAOMENAC EK 9€0V TOV AM€9€KTOV nPONOHTIKAC AVNAMEIC ' ·· ' 6.

H. datas ex Deo imparticipante praeintellectas virtutes, · H.


E. editas ex Deo non-participante provisas virtutes, E.
S. datas ex Deo imparticipabili provisivas virtutes, S.
R.· editas ex Deo imparticipabili provisivas virtutes, 1 R.
A. virtutes suas illas providentissimas ex Deo minime communicabili praevenientes, ,; A.
P... },..:¡·~· virtutes illas provisorias ex Deo imparticipabili procedentes, • F.
P. virtutes providentiae quae a Deo, qui communicari non potest, dantur, P.
p.; ,. -r:a¡; éxo~oop.éva:¡; ex Seoü -rou :ip.eOéx-rou :;cpovoY¡-r~x&¡;.- 6uvá~e~¡;,•·· · : : · • :: · ,,, y • · p..
L. virtutes providentiae quae a Ded, qui communicari non potest, dantur, L.
c. providentias a Deo, qui in se non participatur, manantes, C.
D. ~qus y voyons des qualités préparées et données par · un· . Qieu incommunicable, D.

5. · i . : THN · ;.·; AVT09€c..>CJN 6.


H.: · "·'·'''· ·· "·''-·.-.·.'-. ,. . . . : ·
. ipso. deali, ·' ''. ¡,'''
.,_·,
H.
E. 'j ··:·. •.;., • • • • : , per-:-se-ipsam · deificationem, · '
• • , ·' · ·· ,. E.
S. ; ·, per.-se-;-substantificationem, per-se-vivijicationem, per-se-deificationem, ~ •-: · · ' '· · S.
R. . .·· per-se';"substantiationem, per-se-vivificationem, per-se-deificationem; ,,,. · · ·· '· •· · R.
A. ipsam scilicet., substantificationem~ ipsamque . vivificationem et ipsam per se deijicentiam, A.
P. ipsam;: inquam, ipsius essentiae, vitae, divinitatis traditionem, F.
.....
P. ut status. ipsius, vitae ipsius, divinitatis ipsius largitionem, P.
\ . ' . ' .. . ' y' ' lll .
p.. ·· . Y :,:~--~¡\1. tXl)'t'QOUO'.t~O'~Y;. OW'ro-,W(J)O'Wi' !XU't'OIJt;WO'L\1, •· · · ,.,.. , .•• ,.,. f-1·
L. . · ut 'exsistentiae ipsius,. vitae ipsius,, divinitatis· ipsius largitionem,·· . ''i' L.
c. ¡: .• !.:-;'·; 'dicimus per, se. substantiae( ejjectionem:,): per.,·.se.•. vivificationem, per se. deificationem:;' >'. :• :•:· ·•. c.
D.(Ies ; pot(V:oirs·,,,deil prodt!ire :~·pati, soi meine 'l d~!, substan~es;i;: des.<· vivant$, · dés::é•'di~ux); · D.

6. 1~'' WN,TA,ONTA' OIKEic..>C EAVTOJC METEXONTAf'.-\¡;;.' '·.: KAI ONTA KAI ZG>NTA KAl€N9€A 6.
H . .· · :- · ens exsistentes proprie ipsis participante · essentem. et mventem H.
E. ·,': · · quas exsistentia proprie sibimetipsis participan/ · et exsistentia et viventia et divina E.
S . .,; ... quibus exsistentia juxta proprietatem suam participantia et exsistentia et viventia et divina S.
R. ,._ quibus entia proprie sibi ipsis participantia , ! 1 et· entia et viventia · et divina R.
A. ú•;,\\' ·.. quibus. dum congruo sibi modo creata participant. , , ·. ,.. et exsistentia et viventia et divina A.
P. :• ·!quorum, t/:UTf". omn~a:. pro.·su.o quaeque· modo, participitil.sunt· . nimirum et entia et.viveiitia et·di~ p, .·.'.
p~ ~'i'·l·O'!~quibus.
.
cum, ea;,, quae · suni·
.
pro captu suo•
'
pariicipant!í.C:
"
\· · .:. · .. ,¡,, et, 'esse;. et~ .¡Jivere,·et:l.divina
' y- . w ll
.ti.;':i
. ·' .

,1

p.. ·::':•,:;;.'c.· ·:<. b>v t~ Q~-~«1 o(~eiwc; hu-r:oí:c; p.e-;éxovo;«-· .!·:!.;::h ,·o: ;r..1l(i1L' OY't'a:·Xrx~•.;wv-ra:·x;x~rtvuea: ¡.t'. : '
L. in•.:·>r quibus cum ea, qu/ie,:;sunt pro captu súo pa'rticipant· ., . . ·.'·:·::. •\tef esse:. et; vivere et: divina [); :, . ·.
C . .:. . ;,_\·quoru.m participationem ut quae cuique convenit habent. · ·substantiam haben.tia: ,et· viventia O.
D. e~u~ qui po,sse.dent. ces facultés de la manier' qui leur e~t propr~ devieilne~t dés @tres~; des vivants O.

· .. ¡,
TRENTE-HUITIEME SECTION L'ETRE M~ME, LA VIE MEME, LA SAGESSE MEME.

6. KA.I 6CTI. KAI 1\ErETAI .. :·.,' KAI TA AMA úlCAVTúlC . .' 1110 6.
H. esse et dici, et alia itídem. Ideo H.
E. sunt et dícuntur, et alía simíliter. Proinde E.
S. et sunt et dicuntur, et alía similíter. Propter quod S.
R. et ~unt et dícuntur, et alía símilíter. Propter quod R.
A. et sunt et merito praedícantur, et eodem item modo alia. Quocirca A.
F. vína sunt atque dícuntur, . ceteraque similiter. Quamobrem F.
P. esse dicuntur, . · aliaque eodem modo. /taque P.
r· x«t,ea-r~ wú ~éy.E-r.a~, xa.t -r&. oc'X/..a. !daa.Ú't'Wt;. . ~ to p..
L. esse dicuntur, aliaq~e· ~~d~m. modo. /taque L.
C. et divina sunt et dicuntur, et similiter in aliis. Quamobrem C.
D. et des dieux,. ils ont ctroit a ces noins; et a d'autres dans des cas. semblables. Le Souverain D.

6. KAI nPúlTú)N AVTúlN O ArAepc VnOCJ:"ATHC /\€rETAl· EINAI. EITA TúlN· •. • 6.


H. et primarum earum benignus :;ubsistator dicitur esse,. deínde ••. H.
E. et primarum ipsarum optímus substitutor dicitur esse, deínde ... E.
S. et primorum ipsorum bonus substantificator. dícitur esse,. postea totorum S.
R. it primarum ipsarum bonus substitutor dícítur esse, . deínde totarum R.
A. etiam eorum quae prima sunt auctor esse qui supreme bonus est dicitur, deinde ípsorum A.
F. Deus ípse bonus ípsorum quoque primorum auctor praedicatur, deinde ipsorum F.
P. primorum ipsorum. Deus benignus conditQ.r esse dicitur, · deincje. eorum quae tola P.
p.. xa.t -rwv 1tp(t)~wv.. a.t.hwv ó &ya.~b~ .Ú1t9.!"'t"cX't"!l~ -h~yE-roc~. Elv~L,· El-ra. •wv ó?..wv p..
L. primorum ipsorum Deus benignus conditor esse dicitur,, deinde eorum quae toia L.
C. bonus ille et ips~rum quae prima sunt auctor esse dicitur, c.
D. Bien est done appelé l'auteur de. ces. vertus premieres, tant générales D.

6; ·.. . : '·:: : •• • MEPIKúlN .. AVT<..>N · EITk Tú> N 0/\ú>N 6.


H. . •• , par,ticipalium earum, deinde omnium H.
E. . , •• ,, par#éularium ipsaru11Z,.. . .. deinde totarum E.
S. ipsorum, , . · .. postea, par;#cu,arium ípsorum, .. · . po5!ea totalíter S.
R. ípsarum, . , .. .,, ,. dein4e. PP;r:ticularium ípsarum, deinde totalíter R.
A. integre omnium, .,· · .. deinde ipsorum particularium, tum eorum. quae .in(egre A.
F. universorum, post haec eorum quae universalíter illa participant, . post haec eorum quae F.
P. ípsa sunt, tum · eorum quae partes ipsae sunt, tum eorum quae .omnino. P.
¡).. a.thwv-,. < •. -... _._, . . ,.. ;sl-ra., :r~o'l.) p.ep~~~v a.thwv, · ,,·. r. .. .. . .:' ..el-ra. :rwv o"Awv p..
L. ipsa sunt, ·, · . ... , sul?inde. ipsorum particularium, . . , ,. , .·. tu.m eorum quae :pmnino,. L.
C. tum eorum, quae partes ipsae surt-t, ._ , ,,,· d_ein,de .eorum quae gerzerq.#m C.
D. ·:>l; ·,,, ,,., ··(: : ,; , que: p"rti~lfl~eres, ¡. ,· 1. 1 1:.· \:·, puis,- d~ ceux qttl ~.es.:ont D.

6. AVT,ú)N· ~EXONT<..>N :''.':e',.,,· .,t' ~ITA;'J:ú>N· MEP1~ú>C AVT<..>~ METEXONTúlN.~' ,;(' ,_ .. ·. . , .. 6.


H. earum p~rtir;ipantium, ,y· deinde partialiter earum participantium. :'·, H.
E. ipsarum participantium, deinde particulariter earum participantium. ·:, E.
S. ipsis par#cipantium. S.
R. ipsis participantium, deinde particulariter ipsis participantium.. R.
A. ipsis pl~neque participan!, tu,, v~rp. eorum quae ipsis. .e'f. parte co~municant. A.
F. universaliter illa participant, postremo il1or:um etiarn quae par,t,ü;ul(Jri quadam,conditione participant. F.
P, (i~. p(Jrticipt:Jt),t,_.,( .~, .; ·. postremo~ eor:um ,quib145cum.,i~{f' -~~ pq_rle:, ~on.trn~n(t;q;,~ur. · P.
p.. «w't'~~-.,p.~-rex_4v-rwv, · :.. ,~.:r,:' \':.~1:1X -:bi~- p.Ep~xhlc; gt~'t"W'!.·P.~~~X~'!'t"<t?V,_-::,-,_1. ...~ ,,,:::- P.·
L. iis partiJ;ipant,. . po~trerno, _eor(.l_m, quibuscum illa ex. parte. Cf,Jmrnuniccmt.ur. L.
C. et universe illa participan!, postea eorum. ~ae .i1t 'Parte~ , \ , -' .. , ' c.
n.e.. ;~~ti~r;,:;;', ,. ,:-:,. ;¡¡, ;•. ou seul~~.e~tep pa~~e,. 5 ¡¡.-i,.i(' ;,·)'J }t D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. KAI TI 4€1 nEPI TOVTWN 1\ErEIN onov re TINEC TWN 9EIWN HMWN o.
H. Et quid oportet de istis dicere ? cum quidem quidam divinorum nostrorum H.
E. Et quid oportet de his dicere ? quando quidam divinorum nostrorum E.
S. Et quid oportet de istis dicere ? quando quidem divinorum quidam nostrorum S.
R. Et quid oportet de his dicere? quando quidem quidam divinorum nostrorum R.
A. Et quid me plura de his dicere necesse est ? quandoquidem nonnulli ex nostris divinis A.
F. Quid autem de his plura dicere me oportet ? quandoquidem nonnulli ex divinis F.
P. Sed quid attinet de his plura dicere ? cum nonnulli ex divinis P.
¡;.. Kxt -rt oei' 1tEpt -roú-.wv AÉys•.v ; Ó1tou yé -rm~ -.b>v 6s(wv +¡¡twv p..
L. Sed quid attinet de his plura dicere ? cum nonnulli ex di'Dinis L.
C. Sed quid attinet de his dicere? si quidem nonnu/H ex nostris divinis C.
D. Mais faut-il en parler ? quand certafns de nos diVtns D.

6. IEP0414ACKAAWN KAI THC AVTO ArA90THTOC KAI 9EOTHTOC VnOCTATHN ~ACI 6.


H. magistrorum sacrorum et ipsum benignitatis et divinitatis subsistatorem dicunt · H.
E. sacrorum magistrorum et per-se-ipsam bonitatis et deitatis substitutricem aiunt E.
S. mizgistrorum sanctorum et ipsius per-se-bonitatis et deitatis substantificatricem dicunt S.
R. sacredoctorum et per-se-bonitatis et deitatis substitutorem aiunt R.
A. praeceptoribus ipsius quoque bonitatis ac deitatis auctorem eurn dicunt A.
P. praeceptoribus nostris ipsius quoque per se bonitatis deitatisque auctorem Deum dicunt P.
P. nostris praeceptoribus et bonitatis ipsius et divinitatis auctorem 'dicant Deum P.
p.. lepooLoaaxríAwv xal ñí~ athoaya6Ó't'Yl't'OIO x«l 6eó't'Yl"r0~ Ó1tO(I"t'IÍ't'YlV ff«at p..
L. nostTis praeceptoribus et bonitatis ipsius d divinitatis auctorem dicant Deum L.
C. magistris etiam ipsius per se bonitatis ac deitatis constitutivam vocant C.
D. maitres appellent cause de la bonté mSme, de la déité mSme · D.

6. TON vnEPArA90N KAI vnePeEON AVTOArA.90THTA KAI 9EIOTHTA 1\ErOTEC EINAI 6.


H. superbenignum et superdeum, ipsam benignitatem et divinitatem dicentes esse H.
E. plus-quam-optimum et plus-quam-divinum, per-se-ipsam bonitatem et di'Dinitatem dicentes esse E.
S. superbonum et superdeum, per-se-bonitatem et lieitatem dicentes esse S.
R. superbonum et superdeum, per-se-bonitatem et lieitatem dicentes esse R.
A. qui supreme bonus ac summus est Deus, ipsam bonitatem ac deitatem esse dicentes A.
P. qui supra bonitatem deitatemque exsistit, dicentes bonitatem ipsam atque deitatem esse F.
P. qui bonitatem omnem ac divinitatem superat, cum aiunt bonitatem ipsam et divinitatem este P.
p.. -rov Ó7tsp&:ya6ov xa1 Ú1tÉp6eo'f, '
<XIJ'tO«y«6ó 't'Yl't« XotL\ 6EO', t'Yl"rtlt "1, ,.
AEjO'II"rE~ EL'\Iott
.

L. qui bonitatem omnem ac divinitatem superat; cum aiunt bonitatem ipsam et divinitatem esse '
C. supraquam bonam et supraquam divinam, per se bonitatem · ac divinitatem dicentes esse
D. · Celui qüi domine la bonté et la déité, ·appellent bonté meme ou divinité meme
/

6. THN ArAeOnOION KAI eeonOION EK 9EOV nPOCEI\Hf\V9VIAN 4WPEAN KAI AVTOKAMÓC 6.


H. benignifactricem et deifactricem ex Deo et advenire donationem, et ipsum bonum H.
E. beneficam et deificam ex Deo procedentem donationem, et per-se-ipsam Jormam E.
S. beneficum et deijicum ex Deo prO'Oeniens donum, et per-se-pulchritudin~ S.
R. bonificam et deificam ex Deo procedentem donationem, et per-se-pulchritudinem' R .. .·
A. beneficum illutl atque deijicum ex Deo prO'Oepiens dimum, ipsamque pulchritudi~m,·,A. ;: ··.·.
P. beneficum deificumque donum éxDeoprojectum, ' ... : ipsam i¡uoque pulchritUdinem iJI,, •.·
P. munus a Deo projectum quod bonos deosque efficiat, et pulchritutlinem ipsam ·P~
P.· ri¡v t!yot601t0LOV xott Oeo'ÍtOLO'Y ex. 8eou 1tpOEA't}A.u6u'Lotv owperív, • i xat. iithox&:'Aloi;';

L. munus a Deo profectum quod bonos deosque efficiat, et pulchritudinem •· ipsa'ilt 1


C. bonificum et lieijicum donum a Deo projectum, et per se pulchritütlmem C.
D. ' le don bonifiant, déifiant, · qui est venu de Dfeu, appellent beauté: m@nié D~.:·:
TRENTE-HUITIEME SECTION : L'ftTRE MftME, LA VIE MftME, LA SAGESSE MftME. 525

6. THN. AVTOKAMOnOION. XVCIN KAI OAON KAMOC 6.


H. et ipsam benefactricem fusionem et totum bonum, H.
E. per-se-ipsam formificam jusionem et totam formam, E.
( . S. per-se-pulchrificam ejfusionem et totam pulchritudinem, S.
R. per-se-pulchrificam fusionem et totam pulchritudinem, R.
A. pulchritudinis effectricem largitatem et totam pulchritudinem, A.
F. appellant effusionem pulchritudinis effectricem quae quidem et pulchritudinem ipsam efficiat F.
P. profusionem effectricem pulchritudinis totamque pulchritudinem, P.
¡;.. . ~v .otthoxa.Alo7to~ov xúaw xa.1. b'Aov xá'AA.o~, ¡;..
L. profusionem effectricem pulchritudinis totamq.ue pulchritudinem, L.
C. per se pulchrificam fusionem et universalem pulchritudinem, C.
D. le don qul rendra beau, fera la beauté plelile, D.

6. KAI M.EPIKON KAMOC · KAI OAWC • • • . 6.


H. et partía/e bonum, . et universaliter . . • H.
E. et particularem formam, et universaliter . . • E.
S. et particularem pulchritudinem; et totaliter pulchra, S.
R. : et particularem pulchrit!Jdinem, et totaliter pulchra, R.
A.. et particularem pulchritudin~m, et omnino pulchra, A.
F. et universalem, pulchritudinemque particu1arem, universaliter quoque pulchra, F.
P. et pulchritudinem quae ad partem accommodatur, et ea quae omnino pulchra sunt, P.
¡;.. · . xa.1. p.eptxo•¡ xá~A.o~ · xa.t ó'A(j); xa.Aá, p..
L. et pulchritudinem quae ad partem accommodatur, et ea quae omnino pulchra sunt, · L.
C.· et particularem pulchritudinem, et universe pulchra, C.
D. ou la beauté partlelle, les @tres completement beaux; D.

6. ... KAM KAI OCA :AMA.. KATA TON AVTON EIPHTAI 6.


H. . .. bona; et quaecumque alia secundum ipsum dicu.ntur H.
B. • .. bona; et quaecumque ália. . qúae secundum eumdem dicta · sunt E.
S. et in parte pulchra; et quaecumque alía secundum eumdem dicta sunt S ..
R. et in parte pulchra ; et quaecumque alía secundum eumdem dicta sunt R.
·A. et in. parte pulchra ; et quaeque alía eodem modo dicta sunt A.
F. et pulchra particulariter ; et quaecumque alía eodem modo dicta sunt F.
P. quaeque · ex parte . pulchra sunt; aliaque omnia quae eodem modo dicta sunt P.
¡;.. . ._ ·: > . ~: iv p.épet x«'Aá · · XfXL' f.!t:1~
!/ !'!'\ '\
. Clt/\1\~ ' ' , ' "
Xot't~. 'rO )l. ot~'t0'\1 E:LflTl'tCitL f'-.
L. quaeque ex parte pulchra sunt ; aliaque omnía quae eodem modo dicta sunt L .
C. , . et, in parte pulqhra ;

et. quaecumque alia eodem modo dicta sunt C.
D.·.· ;:,(!JU1 ·Jn~~rnple.ement beaux; . toutes les qual.tés qul possedent ou auront des noms D.

6. KAI· EIPHCETAI TPOnON AHAOVNTA nPONOIAC KAI ArAE>OTHTOC METEXOMENAC 6.


H. et dicentur modum, manifestarttem providentiae et benignitatis participantes H.
E. et dicentur modum, declar.antia providentiam et bonitatem participatas E.
S. et dicentur modum, mons~r.a.ntia providentias et bonitates participatas S.
R. et dicentur modum, manije#anti~ providentias et bonitates participa/as R.
Jf.(Ztque dicentur, providentiasqúe · ac · bonitates quae a creqturis participantur A.
· F. atque dicentur, declarántia videlicet providen#as atque bonitates F.
P. atque dicentur, quae declarant pr_ocurationes"et .beneficia qu~ cum rebus ...ipsi$ P.
p.. X~~tl &{p-/¡aE:'tCitL 'tflÓ7tO'II, oll)..oiJv-r« 'itp!Jvo.t:«s~ ~«!.. «r«9ó~-rac~ p.t:.~xop.éva.c; ¡;..
L. atque dicentur, quae declarant procurationes et beneficia q(.lae cum rebus ip#$ L.
c. et dicentur, quae declarant providentias et bonitates ab iis quae in rerum · nat,.a C.
D. de mime valeur •attestent ~es facutt.és et _les bontés. commun.lquées D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE ONZIEME).

6. VRO T<a>N ONT(.;)N EK 0EOV TOV AMééEKTOV flPOIOVCAC· Aci»00N<a> XVC€1 f).
H. sub exsistentibus ex Dei imparticipantis procedentes-. ubera fusione JI.
E. ab exsistentibus a Deo non-participante provenientes copiosa fusione E.
S. ab exsistentibus ex Deo imparticipabili procedentes copiosa effusione S.
R. ab entibus ex Deo impartibili procedentes copiosa fusione R.
A. indicantia ex Deo nequaquam participabili profusione copiosa procedentes A.
F. rebus participatas ex imparticipabili Deo abundanti profusione procedentes ac largiter F.
P. communicantur profecta a Deo qui communicari non potest larga profusione P.
f~
fJ- • U7t0
,. . <- ,,
t'.WV QV't'WV ~x 8eoiJ- t'óV dp;&9éx-rou, 1tpo~oÚaix~ _acp9óve¡> XÚO"EL ,u..
L. communicantur profecta a Deo qui communicari non potest larga profusione L.
C. sunt participatas a Deo qui est extra sut· partt'cipatümem larga effust'one dimanantes C.
D. aux @tres, sortant avec surabondance et comme d'une source intarissable du Oieu D.

f.í. KAI VnEPBI\VZOVCAC·- INA AKPIB<a>C O nANT<a>N ArfiOC EnEKEINA H nANT<a>N f.i.
H. et supermanantes~ ut caute dicatur ex omnium et super omnia causa, H.
E. et superscatentes, ut diligens omnium causalis summitas omnium, E.
S. et superemanantes, ut diligenter omm'um causa sit supra omnia, S.
R. et superemanantes, ut diligenter omnium causa sit ultra omnia, R.
A. atque emanantes, ut qui auctor est omm'um ultra omnia profecto sü, A.
F. emanantes, ut qui est omnium causa exactissima ratione sit super omnia, F.
P. ~e redundantia, ut auctor omm'um omnia perspicue superet, P.
¡J- • x~t tJ1tep6Au~OÚaa(¡, fva cixpL6w¡; Ó1'ittX\Ít'WV a.t''t~O( · é1tÉXELVCX ~
'7ttXV't'hlV, 1'-·
L. ac redundantia, ut auctor omnium omnia perspicue superet, L.
C. ac profluentes, ut qui est causa omnium perfecte sit ultra omnia, ·C.
D. qui ne se partage pas, si bien que Celui qui cause tout reste parfaitement en marge de tout, o.

6. - -: . KAI TO VrlEPOV(;rON-'KAI Ví'leP.ctiVEC nANTH VnEPEXOI · 6.


H. quae est supersubstantialis et superexaltata omni supereminet H.
E. et superessentiale et supernaturale omnino superexcellit- E.
S. et supersubstantt'ale et supernaturale excedat omnino- S.
R. ét supersubstantiale et supernaturale omnino superexcellat ·R.
A. et qui omnem substantiam naturamque transcendit eis prorsus emineat- A.
F. et quod super essentiam exstat atque naturam quaecumque in aliqua essentiarum sunt F.
P. et quod essentia naturaque superius est plane P .
¡.¡-. :: 7 ;. -. lt«t -ro·> Ú7tepoÚatoV -xaJ. Ú1tepfUS~ .'; : . '" ~. *~vt'tl ú1tepéxra P-.
L et quod essimtia naturaque superius est • - plane L.
e. et qui substantiam et naturam exsuperat ex omni parte et in universum omnibus cujus-- C.
D. que Celui qui domine et l'@tre et la nature surpasse absolument toute' tbose. D.

·.;._ >·-
15. T-t.>N- KA0 O'rtOIAN noTe· OVCIAN KAI ci»VCIN
H. cuicumque regi secundum qualemcumque substantiatn et naturam.
E. ea quae sunt secundum qualemcumque essentiam et naturam.
S. exsistentia secundum quamcumque substantiam et naturam.
R. quae secundum qualemque substantiam et naturam.
A. quae substantiae ac naturae quomodocumque partieipant.
F. penitus antecellat.
P. iis quae quavis essentia et natura continentur antecellat.
1'-· ~~--?C~ft- órto,av -ttv& :tco-rk :eúdl!«v x¡xt cpó&tv:,-'
L. ii's quae quavis essentia et natura continentur antecellat.
C. cumque substantiae et naturae n'nt, antecellat. ·
o. :quel ,qu'en soJt, te mode d'etre, quelle qu1en soit la nature. .!
TRENTE-NEUVIEME SECTION : LE SAINT DES SAINTS, LE ROI DES ROIS. 527

5. ... ·:·:, KE~AMION ·ta nEPI ArJOV. ArJúlN BACIAEúlC BACIA6úlN 6.


H.' Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, H.
E. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, E.
S. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, S.
R. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege· regum, R.
A. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum; A.
F. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, F.
P. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, P.
fl-· Ks<:lá),Cltav lB'. IIEpt 'Ayí.ou á.ylwv, BCicr~'Aéw~ ~cr.crtAÉwv, p-.
L. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, L.
c. Caput duodecimum. De Sancto sanctorum, Rege regum, C.
D•. Chapitre douzieme. Du Saint des saints, du Roi des rois, du Seigneur D.

6. KVPJON KVPIWN eEOV 9EúlN AM. EnEill.H KAI nEPI TOVTúlN OCA EtnEIN El!.El 6.
H.Domino dominorum. Quoniam autem et de istis quanta dicere oportuit H.·
E. Domino dominorum, Deo deorum. Sed quoniam quidem de his quaecumque dicere oportebat E.
S. Domino dominorum, Deo deorum. Sed quonz'am et de istis quaecumque dicere oportebat S.
. R. Domino dominorum, Deo deorum. Sed quía et de his quaecumque oportuit R.
A. Domino dominorum, Deo deorum. V erum enimvero quoniam quaecumque de his dicenda erant A.
F. /)omino dominorum, Deo deorum. Quoniam vera quae de his dicenda erant F.
P. Domino dominorum, Deo deorum. Quoniam autem ea quae de his etiam dicenda erant P.
fl-· Kup[ov.:l(upiwv, · 8eou 6swv. 'AA)..' E1mol¡ l(Cll 7tEpt -rothwv 8cre1 E~1téiv aoet P.·
L. Domino dominorum, Deo deorum. Quoniam autem ea quae de his etiam dicenda erant L.
C.l)omino dominantium, /)eo deorum. Quonz'am vera ea quae de his dicenda erant c.
D. ~es seigneurs, ~u Dieu des (lieux. Les explications nécessaires sur ce point D.

6. . TO flP.OCI::IJ<O!II AnEJAH~EN (¡)C OIMAI TEAOC VMNHTEON .VMIN TON fl.


H. attentum suscepit ( ut puto) finem, hymnidicendum nobis arbitrar infinite H.
E. competentem acceperunt ( ut arbitrar) finem, laudandus est nobis E.
S. convenientem (ut arbitrar) acceperunt finem, laudare nos convenit eum qui est infinitorum S.
R. c.onvenientem. acceperunt (ut existimo) finem, laudandum nobis R.
A. congruum (ut reor) finem acceperunt, laudare jam convenit infinitis nominibus A.
F. finem (Üt videtur) congruum ..acceperunt, laudare jam decet Deum infinitis nominibus F.
P. debitum finem ac .terminum habuisse existimo, Deus qui infinita habet nomina nobis P.
fJ-· ·_-ro: 1tpoc¡ljl(O)I CÍ'!'~iA7}1fEY (wc; olp.C1L) .o;ÉAoc;, ., , .ÚfLY7¡TÉov: 'Í¡p.w.::-;ov fJ-·
L. debitum: finem ac terminum habuisse. existimo, Deus qui infinita habet nomina nobis L.
C. · firté¡n. (utiputo) congruum acceperunt, is qui infinita habet nomina modo nobis etiam C.
D. étant (je. pense) pleinement données, nous célébrons le Dieu aux noms D.

6. ~nEIPúlNVMO!II KAI úlC AriO N AflúlN , .. KAI BACIAEA TúlN :BACII\EVONTúlN KAI 'BACJA€VONTA 6.
H. nominatum, sicut Sanctum sanctorum et Regem regentium et regnantem in H.
E. magnivocus, ut Sanctus sanctorum et Rex regnantium et regnans in E.
S. tzominum, et sicut Sanctum sanciorum ~egem regnanti'um et regnatorem S.
R. infinitivocum, et ut Sanctum sanctotum et ut 'R.egem regnantium et. regnantem R.
A. praeditum, et ut Sanctum sanctorum et Regem regum et regnantem in A·.
P. praeditum, ut Sanctum sanctortl,m ut Regem regum, ut regnantem P.
P. (audandus ést . ut Sanctus sanctoru'm ; ut Rex regnantium et regnans P.
p.. ~1tE~pb>vup.o'll"•. 1<
XCX~ W~
"A· i. ' .
.tl.)'~OY a.y~!.t>;Y , .. ,l(Cll B~crLAÉCl 't'W~ .-BCicn'A-euÓv't'WY xat ~tx<nlé¡j()yút fJ-.
L. laz@andus est ut Sanctus sanctorum ut Rex regnantium et ·regnans L.
C. laudandus est, ut Sanctus sanctoru'm ~ . ut Rex regum ut in aeternum C.
D. saos nombre comme Saint des saints, comme Roi des rois, qui regne depuis toujours, D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DOUZIEME).

6. TON AI(A)NA KAI . en AI(A)NA KAI· ETI KAI (A)C KVPION T(A)N KVPI(A)N KAI eeON T(A)N ee(A)N 6.
H.saeculum et in aeternum et ultra, et sicut Dominum dominorum et Deum deorum. H.
E. saecula et super saecula et adhuc, et ut Dominus dominorum et Deus deorum. E.
S. saeculorum et in saecula et adhuc, ut Dominum dominorum et Deum deorum. S.
R. saeculum et in saeculum et adhuc, et ut Dominum dominorum et ut Deum deorum. R.
A. saeculum et in aeternum et ultra, et Dominum dominorum Deumque deorum. A.
F. aeternum et in aeternum et ultra, "\ Dominum dominorum Deum deorum. F.
P. in saeculum, in aeternum et ultra, ut Dominus dominorum et Deus deorum. P.
fl-· TOV .exlwvex xext en' exlwvcx xcxt s·n, xcxt wc; Kúp~ov .-.wv xuplwv xcxt 8sov TWY 6ewv. fl-·
L. in saeculum, in aeternum et ultra, ut Dominus dominorum et Deus deorum. L.
C. regnans et ultra, et ut Dominus dominorum et Deus deorum. C.
D. pour toujours, et encore, comme Seigneur des seigneurs, co.mme Dieu des· dieux. D.

6. KAI AP(A)TON re PHTEON TI MeN AVTOAriOTHTA eiNAI OIOMeeA · TI ¿e BACII\eiAN 6.


H. Et primum dicendum quid quidem ipsam sanctitatem esse opinamur, quid autem H.
E. Et·primum quidem dicendum quid per-se-ipsam sanctitatem esse arbitramur, quid regnum, E.
S. Et primum quidem est dicendum quid quidem per-se-bonitatem esse arbitramur, quid autem S.
R. Et primum quidem dicendum quid quidem per-se-sanctitatem esse existimamus, quid autem R.
A. · Ac primo quidem dicendum quid ipsam sanctitatem esse putemus,' rjuid regnum, A.
F. Ac primo quidem dicendum est quid ipsam sanctitatem esse putemus, quid regnum, F.
P. Ac primum quidem dicendum est quidnam esse sanctitatem ipsam putemus, P.
p.. - ' ')"E '<"¡-'ljTI>OV
Kex~' 1tpW'tOY: l . T~' fAEY
1 ' '
exuTOexj~OT'Ij'rX ,.
E~YCX~ ,,
O~OfJ-E 6ex, -ri os ~cxa~lelcxv, p..
L. Ac primum quidem dicendum est quidnam esse sanctitatem ipsam putemus, L.
C. Primum itaque dice'Tidum quid sanctitatem ipsam esse censeamus, quid regnum, C.
D. 11 faut commencer par marquer ce que nous entendons par la sainteté, la royauté, D.

6. TI l1E KVPIOTHTA TI 11e eeOTHTA KAI TI BOVI\ETAI AHI\OVIII TA 1\0riA 6.


H. regnum, quid·. 'iJero dominationem, quid siquidem deitatem~ et quid 'iJOlunt manifestare sermones H.
E. quid dominationem, quid dimnitatem, · et quid ''iJolunt declarare eloquia E.
S. regnum, ·quid autem dominatidnem, quid autem deitatem; et quid 'iJolunt monstrare eloquia S.
R. regnum, quid autem dominationem, quid autem deitatem, et quid 'iJolunt ostendere eloquia R.
A. quid dominationem quid'lJe deitatem, et quid scriptura hac geminatione A.
F. quid dominationem, quid deitatem, quid rursus sacra ·eloquia sibi 'lJelint F.
P. quid dominatum, quid dimnitatem, quid'que declarare velint scripta P.
fA· 'tt .~a XIJfltÓT'tj";"CX~;TL OS 6eÓT'tjTCX, xext -rr: ~oúls-:ex~ o11loüv ~oc 1ó¡Lcx fJ-.
L. quid dominatum, quid dímnitatem, quidque declarare velint scripta L.
C. quid dominationem, quid· deitatem, et quid scripturae signare 'lJejint per C.
D. la souveraineté; la divinité, •·, · .. et ce que I'Écriture veut dire D.

6. TC.O lllni\ACIACM(A) T(A)N ONTCilN AriOTHC MeN OVN eCTIN (A)C KAe HMAC Elnellll 6.
H. duplicatione. exsistentium. Sanctitas quidem ergo est ( sicut erga nos est dicere) H.
E. duplicatione exsistentium. Sanctitas igitur est ( quantum secundum nos dicendum) E.
S. duplicatione nominum. lgitur sanctitas quidem est ( ut secundum nos dicatur) · S.
R. duplicatione nominum. . Sanctitas quidem igitur est ( secundum nos dicere) R.
A. tiominum significare velit. !taque sanctitas quidem est · ( ut secundum· nos loqua~) · A.
F. dum haec nomina geminant. Sanctitas quidem est ( ut secundum nostra loqua""") . p;
P. diVina geminatione nominum.•: Sanctitas quidem est ( ut nostra ratiime dicam et sentintia) · P. .'
. t.•·.. '1'1' • - , ~ l
P.· -rcp Ot'ltÁ!xrn~crp.ijl TWY OYOflmY •. 'Ay~ó'Ó¡~-~ ~SY OUY enw ··.· . :-' '·'·•~wc; XotQ ·'ll¡J.cxc; e~uw. ··" '''"'
L. divina geminatione nominum~• Sanctitas quidem est ( ut nostra ratione dicairz et sententia)
C. illorum ommum geminati'onem. Sanctitas iiítur e,st . ( ut more nostro ;zoquar)
D. en· redoublant ces noms. La sainteté· don~ (autant .qu'on en peut. dire) ·' 1; D.
TRENTE NEUVIEME SECTION LE SAINT DES SAINTS, LE ROI DES ROIS.

o. H nANTOC ArOVC €1\EV9€PA KAI nANT€1\HC KAI nANT AXPANTOC KA0APOTHC 6.


H. omnis agous, id est pollutionis, libera et omnímoda et omni intaminata munditia. H.
E. omni inquinatione libera et perfectissima et incontaminatissima puritas. E.
S. ab omni immunditia libera et perfecta et omnino immaculata munditia. S.
R. ab omni immunditia libera et perfecta et omnino incoinquinata munditia. R.
A. omni scelere libera perfectaque et penitus incoinquinata munditia. A.
F. puritas quaedam ab omni scelere libera atque perfecta et prorsus incontaminata munditia. F.
P. ab omni scelere libera perfectaque ac omni ex parte incontaminata puritas. P.
p.. ~ 1ta.v-ro; ocyou; .éÁeu6épa. xa.t 7t!Xv-.e:A 7¡~ x!Xt 1t!Ívn¡ fí.'J.P!Xv-;or., x!X6!XpÓ'tl}r.,. p..
L. ab omni scelere libera perfectaque ac omm· ex parte incontaminata puritas. L.
e) ab omni scelere libera et omnino perfecta et omni ex parte immaculata puritas. C.
O. est l'affranchissement de tout crime, la pureté absolue et completement immaculée. D.

6. BACI/\EIA A H nANTOC OPOVC KAI KOCMOV KAI 0ECMOV KAI TA:::Ec..JC AIANEMHCEIC 6.
H. Regnum autem, omnis termini et mundi et legis et ordinis distributio. H.
E. Regnum autem est omnis fmis et ornatus et legis et ordinis distributio. E.
S. Regnum autem, omnis finis et ornatus et legis et ordinis distributio. S.
R. Regnum autem, omnis termini et ornatus et legis et ordinis dz'stribuiio. R.
A. Po"o regnum est omnis termini et ornatus legisque et juris ordinis distributio. · A.
F. Regnum vero est omnis termini ornatusque et juris et ordinis distributio. F.
P. Regnum autem, omnis termini, ornatus, juTis ordinisque tributió. P.
p.. os,
, B!Xi7~Ae:ia.. ~ 7t!Xv-ro; lípou x!Xt xóap.ou x!Xt 6e:ap.oiJ xcxt -rcieew~ OL!XYÉ¡.n1a-~~ •
P.·
L. Regnum autem, omnis termini, ornatus, juris ordinisque tributio. L.
C. . Regnum autem est omnis termini ac mundi et legis et ordinz's distributio. c.
D. La toyauté implique la distribution des fonctions, des rangs, des droits, des places. D.

KVPIOTHC A€. OVX H Tc..JN XEIPONc..JN VnEPOXH MONON AMA KAL nACA 6.
H. ·· .... ,. · · Dominatio vera, non pejorum eminentia tantum, sed et omnis H.
E. .· · · · · Dominatus. vera,. non 'subditorum excellentia tantum, sed et ómni's E.
S. ·.. ,,\Dominatio. autem,. non pejorum excessus tantum, sed et. ómnzs. s.
R. ·. '. Doininatio autem; • non deteriorum superexcellentia solum, sed et ómnis R.
A. ·· . Dominatio vera, non· modo ínter deteriores eminentia, verum omni'S A.
F. Dominatio autem, non modo adversum deteriora eminentia quaedam, sed omnis F.
P. · Dominatus vero, non solum in inferiores praestantia, sed omnis P.
¡.¡.. Kup~ón¡; &; oúx ~· -rwv xs~póvwv ú7tepox1J p.óvov, á.AA~ xrxt 1tliaa. p..
L. ·. · . Dominatus vero, non .. solum in inferiores praestantia, sed omnis L~
C. ,. : · · ·. ; Dpminatio·. vero, non minorum tantum excellentia, , . verum. étiam c.
D. J':/excellence :'du/seigneur• est plus qu'une supériorité en face des inférieurs, elle .el!t D~ ·
' · ...

!S. T(.i)N KAJ\(.i)N'<TE· KAI ArA0c..JN· H nANT€1\HC KAI'. nANKTHCIA' ·•. :,t· 'KAI AI\H9HC. KAI AMETAnTú>TOC lt
.H. bfirzorúm etiam et benignorum omnímoda et omnicreatrix et vera et incasualis H •
E. et bonorum et optimorum perfectissima et omnimod(!- possessio et ver;a et immu,tabilis E.
S, et pulchrorum et bonorum perfecta omnímoda possessio et vera et áuiere non valens S.
R. et ·p1,4lchrorum et bonorum perfecta omnímoda possessio et vera. et intranscasualis R.
A. t¡Uoque honéstorum ac bonorum perfecta possessio.. . verafue indemutábilis. A.
F. quoqite honestorum. atque.·~m.perfecta possessio . . ,,,, •.·',\veraqt,e et iTIU'ilutabf.l~, F.
P. etiam¡'et,pulchrorum,, et bofiorum perfecta posses.sio ,;.,. ·. '•·.,,,..•v:,J.··
-';
. veraqu·ei'ac
J. '
·cer.t~·
",,.
P• .
p.. -r~v:· x:xÁrov: .-r~ ·. x!X~ ciya6mv·. t1 ·1ta.vre~i¡~ ..1tay.icn¡aia ~;· ciX7¡6l¡¡; ','«L· cip.e:-rCÍ.'lt't:!/)1-:o¡; p..
L. eiiam 'et pulchrofum; et bonorum perfecta possessio .. peraque., ac-; cer~a L.
C. omnium decori4m ·. ac bonorum completa possessio est et vl;ra et, ~nconéussa e,
D. une enttere et·. pleine possessfon de toutes les quaUtés, i . pour tout de bqn, saos 1 ch'an~.~ o:
Venicma Jat, - 34·


530 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DOUZIEME).

6. BEBAIOTHC _1110: KAI KVPIOTHC. nAPA Tc.>,XVPiúl KAI J"O KVPION 6.


H. confirmatio ,· ideo et dominatio de domino et dominium H.
E. firmitas; propter quod et dominatus a domino et. dominabile E.
S. fortitudo ,· unde et ab eo quod est dominium facere dicitur. dominatio et dominus S.
R. firmitas; propter quod et dominatio a dominorum et dominium R.
A. firmitas; unde et dominatio a Hbera p.otestate dominandi facienda et dominus A.
F. firmitas ,· quapropter curiotes (id est : dominatio) db auctoritate et: proprietate F.
P. constantia,· itaque dominatus ab eo quod ratum est et dominus P .
fl·. ~e6a~ó-r-n~ · . 0~0 xat• XUp~Ó'nj~ .'!tClp".. 1'0 .XVpO'- X<Ú 't,O xÚp~OV p.. ....
·:.'-
.L. constantia; itaqUt: dominatus ah eo quod ratum. est et dominus L.
C. firmitas; quapropter dominatio graece, a euros derivato nomine, ídem est quod firmatio, C.
D. ~e les perdre ; le mot seigneur en grec dit : qui use d'autorité, possede l'.autonté D.

6 KAI TO. KVPIEVON ., . ·•;,· · eeOTHC>/1€ H nANTA. eEú>MENH 6.


H. et dominari. Deitas autem, quia omnia theomene .(id est :H.
E. et dominari. . Deitas vero omnia. consideJ'ans E.
S. et domina,ns" · .. Deitas autem,. quae omnia mdet, S.
R. et dominans., : . . . . ·· · . ·· Deitas autem omnia videns R.
A. et dominans dicitur.-, -,,. · , · At Deitas itidem quod prospiciat cuneta _A.
P. et imperio dicitur; · Theotes autem (id est : Deitas) est omnia F.
P. et quod do~natur dicitur. . -, · Divinitas autem est omnia contemplans P.
p.. xat -ro xup~~üov. . . ! ~.. ;.; : .·: • 8Eó~~ ol;; 1¡ 1t<Ív-r:bt.: ,6ewp.év·fl p. .
.L. et quod dominatur dicitur .. , Divinitas autem est omnia contemplans .L.
C. firmamentum et.firmum, ac firmans seu ratificans. Deitas autem ídem est atque omnium conspicax C.
D. et fait autorité. , La Divinité est une providence D.

fi nPONOIA·. :.: 1·.. :(¡ •, KAI-ArAeOTHTI nANTEJ\H.. KAI nANTA nEPieEOVCA 6.


H. videns) ,. est, prqvidentia, ·.·.- ,. . .... ._·.. ~..:.·, :.i :, .,et·. benignitate· ~mnimoda et. omnia prospiciens H.·
B. providen#a,• · ·¡ · . · , •1,:.1 .·v ,_..,-,,\ . ·.'· .:: '· 1\\Wet. bonitate, perfecta· et. omniá. circumspiciens E.
s. frovideritia~;: . ¡ · .'-."" :~:·:'·''"·1-''· .. ;<:,;\,',' etzbonitate.perfectá:omnia circumspiciens S.
R. prOvidentia, · .. ·. ·, ,.' ,._._,,.,.,.,. ·•.•;et .bonitate· perfecta. et· oninia circumspiciens R.
A. providen,tia,. • 1 ., .. •·.· · " bonitateque: mirabili· et circum omnia currat cunctaque A.
F. pros¡n'ciens providentia, · ,. ·' perfectaque providem boniiate et circum omnia currens F.
P. providentia, · atque id, perfecta bonitate et, omnia undique lustrans. atque complexu P.
p.. 1tpÓvo~a,; ). ,.,_,;,. . , , . •, •, xa,t &.¡a6ti-r:lj-.~_-.:n:av;reAeL, xW.:; 1t<ÍV't!X 1tEp~6éouaa p..
.L. provi~éntia, . . ) atque id, perfecta banitate• et. omnia.· undique lustrans atque complexu .L.
C. prom'dentia,., . , ;' .. . .•. :. ¡¡," :·: •:.·. ·<c>i omnigena bonitate- cuneta circumspiciens C;
D. qui .voit tout, . :-.·, ·:r: , . . i;,(\~\,.:<r:,. ,.¡,,·qui dans,uneqdeiJte•~bonté;IYisite:tout, D~

6. KAil CVNEXOVCA KAL. EAVTHC: AnQnAHPOVCA KAH VflEPEXOVCA nANTA; ..TA\ >THC: ,nPONOJAC,. AVT'HC 1),

H. et continens et se ipsa replens , '· et superhabens omtíia providentia ejus H ..


B. ·et con.tinens et a se ipsa replens ~. . et superans omnia providentia sua E,
S. et continens . . ,. ... et se ipsa implens et excedens omnia providentia. ipsa ~-
R. et continens · :. et se ipsa· adimplens ., - · . et superhabens omnia providentia ipsius ~-
A. contineat ,, . •· ·\\'>'' et se omnia repleat a;que: universa transcendat quae- prqvidentia.. ipi~ 4:,
P. et . contineizs .: . · \: '. 1seqUif.pmnia replens · oinnia~.denique 5JlPeremi~\quaet illius próvide(ltiq F~
p. iuó: continens .. · 1 .•. , .~eque_ comP,lt!fZS , :, ... . ·. ':1·>': n-:..;.•.•, : . iis,(]UI! ·. omnibu's . qua~, ipsius:, Pr~ .
1-"• xat· ,auvézoyarJJ:·: . x!J.t', éoiu~< ci.1to~A71poüaa .:·: \.•,·xa.k.ú7.tepf:iouaa;,; '11\IÍV<rtXlt'-r~ _,..ij, "~p.ovot«~..-:1XUcrií~ P.• ...

L • suo conttnens , . .seque compl ens . , ·,··-,.:; , · . usqUfi!
·,_u.:-.' •• 'L• .'.
:o/111"~ • •· .
quae, rpnus, 'J.-~ 1.1
provt~~·..a .~ .· ·
C. continensque . · .. · _et se ipsa complens "1 atque,·transiliens,· universa1 quae. ipsiusJ prO'Qidéntia, G.1 : •
O. contient tout,.: ,:: remplit toutde Sol~:··,; ~;-,:q• .u ·"Hr.n.> .... J:u::·I.SUll!asse-.tqubcediUldouit qf·:.. • ,.,·


TRENTE;.NEUVIEME SECTION : LE SAINT DES SAINTS, LE ROl DES ROIS. 531
6. AnOMVONTA TAVTA MEN OVN nANTA Enl THC VnEPBAMOVCHC AITJAC AnOAVTWC 6.
H. delectantia. Ista ergo in superexcellenti causa absolute H.
E. fruentia. Haec igitur in supereminente omnibus causa absolute E.
S. utentia. Igitur haec quidem in causa excedente omnia absolute S.
R. fruentia. H aec quidem igitur omnia in ea quae omnia superexcellit causa absolute R.
A. utuntur. Haec igitur in supereminente omnibus causa absolute A.
F. perfruuntur. Haec igitur in causa omnibus eminente absolute F.
P. fruuntur antecellens. Atque haec quidem in causa quae omnia superat absolute P.
p.. d:lio).cxÚ9'\n"CX. T~u-.cx ¡AEY ouv é1tl ,..;¡~ miv-r~ imepó~A"Aoúo-11 ~ cxi-r~cxc; ci1toAÚ-rw~ p..
L. fruuntur antecellens. Atque haec quidem in causa quae omnia superat absolute L.
C. fruuntur. Haec itaque omnia de causa illa transcendentali absolute C.
D. de son. empire~ 11 faut absolument donner ces titres a la Cause supérieure D.

6. VMNHTEON ' . . . . KAI nPOCPHTEON AVTHN VnEPEXOVCAN ArJOTHTA KAI KVPIOTHTA. \ 6.


H. hympizandum,· ·· et dicendum est eam esse supereminentem scilicet sanctitatem et dominationem, H.
E. laudanda sunt, · .· et addendum : ipsa supererm"nens est sanctitas et dominatus, E.
S. laudare comJenit, et addendum est ipsam esse excedentem sanctitatem et dominationem, S.
R. laudandUm, · ' .·•. et dicendum ipsam superexcellentem sanctt"tatem et dominationem, R.
A. laudandd sunt, · appellandumque illam excellentem sanctitatem et dominationem, A.
F. laudanda sunt, appellandumque illam supereminentem sanctitatem, F.
P. laudanda · sunt,' eademque appellanda · est praestans sanctimonia, P.
p.. Ó!J.Y'l)'rÉOY, x~t 1tpoap"T)'t'Éov cxU-:T¡v lnte:pSzouaocv &:¡r.Ó'tr¡Toc xa:t xupr.O-r11 ta, p..
L. laudanda sunt,·· eademque appellanda est praestans sanctimonia, L.
C. praedicanda sunt, addendumque ipsam esse supra eminentem sanctitatem atque dominationem, C.
D. a tout, et confesser qu'EIIe est supérieurement et sainte et souveraine, D.

6. KAI BACII\EIAN: vnePKEIMENHN · ' KAI Ani\OVCTATHN. 9€0THTA KAI rAP €::: ÁVTHC EN ENI 6.
H. et regnum superexj)andens' . · · et verissimam Deitatem : · etenim ex z'psa in uno H.
E. et regnum.supériniUmbensli.'\ ·'··. '• simplicissima Deitas : '··· •· 'etenim ex ipsa· in uno E~
S. et regnum• superf/ositum ,. '' :,)'.'et•'amplissimam Deitatem : · · etenim ex ipsa in uno S.
R. .·.: /et:> regnulh superpositum ,: ·.-, et simplicissimam Deitatem : ete'n·im ·ex· ipsa in uno R~
A. regnumque supremum ·', et simplicissimam Deitatem : ex ipsd enim continuo A.
F. ' regnumque praecellens · et simplicissimam Deitatem : ex se ipsa enim in uno F.
P. et regnum:'excellentissimum maximeque simplex Divinitas : ex ea enim simul P;
P.· xcxt fjcxcr~AElrtY, Ó1tepxstp.ÉvT¡'\I
1
·. ~(Xt iX1tAOUO"rCÍ"t'7jY 8eón¡-.cx. . XCXL 1'~P ée cxuri\~ év évt p..
L; et regnum ·. excellentissimum . maximeque simplex Divinitas : ex ea enim simul L.
C. • et regtium. omnium supremum · simplicissimamque Deitatem ·: si quidem ex ipsa sitigulariter (;;
· D. qu'EIIe ,e8t! RelireJsans -:'pareille, :qg'Ene··'est(la!.fres· pure Déité : :' c'est. Ellt('qtd' a próduft O~

tt !<Al A9POIDC 'EKnE~VKEN KAI AIANENEMHTAI . nACA AMii"HC AKPIB€1A nACHC 11\IKPINOVC a:
H. J!l summe ·impetit et distribuitur omnis immixta cautela omnis·. sincerae H.
E. et cumulate nascitur. et distribuitur omnis clara diligentia totius sincerae E.
S. collective subsistit et distributa est omnis munda diligentia omnis· clarae S.
R. et repente nata est et distributa est omnis immixta certitudo omnis sincerae R.
A. ac .repente ·exort({' ·est et distributa · omnis, ·mera ·diligentia i totius· 'sincerae A~-
F. similltJUS exorta est· et: distributa ,,,.,._,·c.·. ,,·.. :·v omnis' absolutürmera totius-· stiic'ef'ae F~
P. ac semel•: nata:'estrac\dismbuta:¡· ,;·,.\,''.!.';·•.'·. ',¡\;·: ·.' ..' '.' omnis· simple:fc ui'liversae' ác'itncerae P.
p.. xcx~ ciOpd~ ~ éxilcpuxe xcxi: o~cxvevÉp.11-row:: 1::. : ·:-: · ·· • • •. ··'lticrex ·cfp.ty-1¡~ cilCp(Ge~oi 1tCÍa"r1 ~ 11i"A~~pwoü~ p..
L. aé semel nata est.-ac1,disíributa . .:·•)_...,,. ,,, • . omnis simplex universae ac st'ncerae L.
c. et ubertim'e,.anavit: atque:diffusa est .. ,......... ,, . ' ,. '.'/:• ···:omnis mera perfectio totius Sincirae e~
D~ et· distribaé. d'unl c'óup;; en bloc, : ;i.t . : . ,. toute· la: perfection' saos• mélange d'u'ne ·pur~té D.
532 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DOUZIEME).

6. KAElAPOTHTOC nACA H TWN ONTWN AIATA:::IC TE KAI AIAKOCMHCIC ANAPMOCTIAN 6.


H. purificationis, omnis exsistentium ordo et perornatus incongruentiam H.
E. puritatis, omnis exsistentium ordinatio et dispositio inconvenientiam E.
S. munditiae, omnis exsistentium et ordinatio et ornatus inconvenientiam S.
R. puritatis, omnis entium et dispositio et adornatio inconsonantiam R.
A. munditiae, omnis rerum ordo, /ex atque distinctio inconcinnitatem A.
F. munditiae, item omnis .rerum ordo ornatusque distinctus inconcinnitatem F.
P. munditiae perfectio, omnis rerum et ordo et descriptio quae inconcinnitatem, P.
p.. xcxOcxpón¡-ro.;, 7tli-Tcx ·r. 't"WV OV't"WV ~~cha~~t; 'rE xcú o~axóap:rla~t; ci.vap p.oa-r¿av p..
L. munditiae perfectio, omnis rerum et ardo et descriptio quae inconcinnitatem, L.
C. puritatis, et omnis rerum dispositio atque distinctio quae inconcinnitatem e.
D. sans aucun défaut, l'ordonnance et la hiérarchie des Stres qui n'admet aucune D.

6. KAI ANICOTHTA KAI ACVMMETPIAN E:::OPIZOVCA KAI.i_EIC THN EVTAKTON TAVTOTHTA 6.


H. et inaequalitatem et immoderationem exilians, et beneordinatum id ipsum H.
E. et inaequalitatem et immensurabilitatem exterminans, et in beneordinatam similitudinem E.
S. et inaequalitatem et incommensurationem exterminans, et ad beneordinatam identitatem S.
R. et inaequalitatem et incommensurationem exterminans, et in beneordinatam identitatem R.
A. et inaequalitatem atque incongruentiam eliminans, et ad ordinatissimam identitatem A.
F. et inaequalitatem incongruentiamque eliminans, et ad ordinatissimam identitatem F.
P. inaequalitatem ac non aptam compositionem exterminar, gaudetque. uno eodemque apte recteque P.
p.. xrú civ~aÓ't'"fl't"CX xat iérup.p.s-:pb.v E~op~~ouaa, ' , " ' ,
XCX~ E~<; TI¡ V EU't"CXX't"OV 't"CXU't01:"fl't"tle fl-.
\

L. inaequalitatem ac non aptam compositionem exterminat, gaudetque uno eodemque apte recteque L.
C. et inaequalitatem ac disproportionem extermina!, et ad bene ordinatam identitatem C.
D. disconvenance ni gaucherie ni disproportion ; Elle jouit de leur équilibre harmonieux, D.

6. KAI OPElOTHTA rANVMENH KAI nEPIArOVCA TA METEXEIN AVTHC H:::IWMENA 6.


H. et rectitudinem splendens, et peragens participare eo digna. H.
E. et rectitudinem resplendens, et circumducens participare se dignefacta. E.
S. et .directionem exsultans, et circumducens participare ipsa dignificata. S.
R. et rectitudinem exsultans, et circumagens participatione ipsius quae sunt digna habita. R.
A. ac rectitudinem gestiens, et quae ipsius participationem promeruerunt circumagens. A.
F. rectitudinemque gestiens, et quae participationem illius promeruerunt circumagens. F.
P. disposito ordine, et omnia quae ipsam adipisci meruerunt continet. P.
p.. xat óp6ón¡1:cx yavvup.év"fl, xat 7t5p~ríyouq-a -r!X p.e-réx.m au-ñitt ~;~wp.éva.' p..
L. disposito ordine, et omnia quae ipsam adipisci meruerunt continet. L.
C. ac rectitudinem informat, ac continet illa quae jam digna fuerunt ejus participatione. C.
D. de leur exactitude, et visite tous les @tres qui. peuvent recevoir d'EIIe. D.

6. nACA H nANTEAHC KAI nANTWN TWN KMWN nANKTHCIA nACA ArAElH 6.


H. Omnis omnímoda et omnium bonorum omnis creatio, omnis benigna H.
E. Omnis perfecta et omnium bonorum omnímoda possessio, omnis optima E.
S. Omnis perfecta et omnium pulchrorum perfecta possessio, omnis prO'Didentia bona S.
R. Omnis perfecta et omnium bonorum omnímoda possessio, omnis bona prO'Didentia R.
A. Omnis perfecta bonorumque omnium exacta possessio, omnium benigna prO'IJidentia·. · A.
P. Rursus omnis pulchrorum bonorumve omnium perfecta possessio, omnis denique divina providentia P.
P. Perfecta omnis et omnium quae. pulchra sunt possessio, omnis denique divina prO'Didentia P.
l:l· . . llliaoe 7¡ 7tane~"htt. x~t 7táv-rwv -twv xaAwv 7tCX)'X't"fla~a., ·· · 7tcXaiX .áya0-1¡ 7tfÓ\'O~IX . .. P.·
L. Perfecta omnis et ómnium quae pulchra sunt possessio, omnis denique divina providentia L·.
C. Quin etiam et perfecta et omnis omnium quae pulchra sunt possessio, · et omnis divina providentia C.
D. Elle possede d'une maniere complete et parfaite tous les biens, Elle conduit tout avec bonté, D.
TRENTE-NEUVIEME SECTION : LE SAINT DES SAINTS, LE ROl DES ROIS. 533

6. 0€WPOC KAI CVNOXIKH TWN nPONOOVMENWN EAVTHN ArAeOnPenWC EniAIAOVCA 6.


·H. conspectrix et continealis providentium, se ipsam benignidecore tribuens H.
E. contemplatio et continentia eorum quae provisa sunt, se ipsam divinitus addens E.
S. contemplativa et contentiva provisorum, se ipsam benigne tribuens S.
R. conspectiva et contentiva provisorum, se ipsam bonidecenter tribuens R.
A. inspectrix et omnia continens quae providentur, se ipsam clementer insinuans A.
F. prospiciens et continens quae providentur, se ( ut Divinitate dignum est) exhibens F.
P. quae contemplatur et conservat ea quae curat, seque benigne o.ffert P.
fJ-· 9ewpo~ xoct cruvox~x~ -:wv npovooup.évwv, socurl¡v . &yoc9onpenw~ smo~ooticroc fJ-.
L. quae contemplatur et conservat ea quae curat, seque benigne o.ffert L.
c. quae contemplatur et conservat ea quibus consulit, seque benigne o.ffert C.
D. surveille et garde tous ceux dont Elle a soin, se cornrnunique Elle--rnerne généreusernent D.

15. nPOC EK0EWCIN TWN enECTAMMENWN enEIAH A€ vnePni\HPHC nANTWN 6.


H. ad deificationem subexsistentium. Quoniam autem superplenus omni- H.
E. ad deificationem desiderantium. Quoniam vera superplenitudo omni- E.
S. ad deijicationem conversorum. Quoniam autem superplenus omni- S.
R. ad deijicationem conversorum. Quía autem superplenus est omni- R.
A. ad eos qui convertuntur in Deum assumendos. Quoniam vero exuberanter A.
F. ad eos qui convertuntur divinitate formandos. Quoniam vera Deus ille omnium F.
P. ad formandam in eis qui ad ipsam convertuntur divinitatem. Quoniam autem. omnium auctor P.
p.. npo~ éx9éwcr~·, -rwv úne~-rpocp.p.évwv. 'Ene~o1¡ oe Ú7tepnA-/¡p1l~ n<Xv-rwv p..
L. ad formandam in eis qui ad ipsam convertuntur divinitatem. Quoniam autem omnium auctor L.
C. ad formandam in eis qui ad ipsum convertuntur divinitatem. Quoniam autem universorum auctor C.
D. pour rendre divins ceux qui reviennent a Elle. Cornrne 1'Auteur de toutes choses D.

o: ECTIN O nANTWN AITIOC KATA MIAN THN nANTWN VnEPEXOVCAN VnEPBOI\HN 6.


H. um est omnium causa secundum unam omnium supereminentem excellentiam H.
E. um est omnium causalis secundum unam omnia superantem excellentiam E.
S. bus qui est omnium causa secundum unum omnia excedentem excessum S.
R. um omnino causativus per unam excellentem cuneta excellentiam R.
A. plenissimus est omnium auctor secundum unam omnem superexcellentem superexcellentiam A.
F. procreator eminenter omnium plenus est per unum eminentem cunctis excessum F.
P. rerum omnium plenissimus est ex una exuberantia quae omnibus antecellit P.
11•• é.,--rt v ó n<Xv-rwv oct-.~o~ xoc-r!X p.¿ocv 1:-}¡'1 n<Xv-:wv únepéxouaocv únep6oAT¡v P.·
L. rerum omnium plenissimus est ex una exuberantia quae omnibus antecellit L.
C. rerum omnium plenissimus est, secundum unam quae omnibus antecellit excellentiam c.
D. surabonde de toutes choses avec exubérance, au·dela de toute mesure, D.

1 6. AriOC AriWN VMNEITAI


H. Sanctus sanctorum hymnizatur
E. Sanctus sanctorum laudatur
KAI TA 1\0inA
et cetera,
et cetera,
KA0 VnEPBI\VZOVCAN AITIAN KAI EHPHMENHN 6.
secundum manantem causam et praecipuam H.
secundum supermanantem causam et exaltatam E.
S. Sanctus sanctorum laudatur et reliqua, secundum supermanantem causam et segregatum S.
R. Sanctus sanctorum laudatur et reliqua, secundum superef/luentem causam et segregatam R.
A. Sanctus sanctorum praedicatur et reliqua, per exuberantissimam causam praecipuamque A.
F. Sanctus sanctorum praedicatur et reliqua, per exuberantissimam causam eminentiamque F.
P. Sanctus sanctorum dicitur atque cetera, ex redundante·· causa praecipuaque P.
p. '1\y~o~ &yiwv úp.vei"-roc~ xocl -r!X Ao~n<X, xoce' úréep6Aú~ouaocv oct-r(ocv xoct él;~f1lP.ÉV1l'i P.·
L. Sanctus sanctorum dicitur atque cetera, ex redundante causa praecipuaque L.
C. Sanctus sanctorum nominatur uti et cetera, secundum supra quam exuberantem causam et eximiam C.
D. ,11 est dit Saint des Saints et le reste, pour signifier cette source surabondarite 'et D.

i
/.:'
w
534 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DOUZIEME).

6. VnEPOXHN WC AN .TIC 4»AIH KAe OCON VnEPEX€1 6,.


H. supereminentiam, sicut quis dicit : quantum supereminent H. •
E. supereminentiam, tamquam · si quis dixerit quantum superantE.
S. excessum, sicut si aliquis dicat : inquantum excellunt S.
R. superexcellentiam, et utique quis dicat secundum quantum excellunt R.
A. eminentiam, ac si dicamus : quantum excellunt A.
F. supremam, ac si dicamus : quantum antecellunt illa quae F.
P. praestantia, ut si quis dixerit : quantum praestant iis quae P.
p.. ÚTCepoz-l¡v, w; á.v 't"L<; 'fOtL11 • xrx6' O<:rO'Y ÚTCepezou<:rL fl·
L. praestantia, ut si quis dixerit : quantum praestant iis quae L.
C. praecellentiam, ut si quis dixerit : quanto praestant iis quae C.
D. sa richesse unique; en d'autres· termes : la distance qui sépare les @tres dépourvus de D.

6. TWN OVK ONTWN TA ONTA AriA H 6€1A H KVPIA 6.


H. non exsistentibus exsistentia sancta, di'DÍna, dominalia H.
E. non exsistentibus exsistentia sancta, di'OÍna, dominantia, E.
S. non .exsistentibus exsistentia sancta aut di'OÍna aut dominica S.
R. non entibus ·· entia sancta aut. dimna aut dominica R •.
A. his quae non sunt . ea quae sunt sancta aut dimna aut dominantia A.
F. non . sunt talia ea quae talia sunt, scilicet sancta, dimna, dominantia, F.
P. non . sunt ejusmodi ea quae sancta sunt aut di'lJÍna. aut quae dominantur aut,quae regia potestate P.
fl· 't"hl'Y OUX O'Y't"W'Y.
..... 7 ,
. 't"rl O'»Y't"CX a;¡Lcx
!l " l'l - " '
'1¡ IIELCX '1¡ xupLcx p..
'

L. non sunt ejusmodi ea quae sancta sunt aut di'DÍna aut quae dominantur aut quae regia potestate L.
C. non sunt talia sancta vel di'OÍna vel dominantia C.
D. ces qualités de ceux qui sont saints, divins, seigneurs D.

6. H BACII\IKA · · KAI AVTWN M€T€XONTWN Al AVTOMETOXAI ·· r l '· . . <: i ; KATA 6.


H~ aut·. regalia, ·· ... · ·, et ipsorum participantibus. ipsiparticipati, · .. ., · · secundum H~
E. regalía, ., · ,;·, et ,ipsa participantia ipsae per-se-participationes, · tantum &
S. aut regalía, et rursus participantibus participationes, ,.. , ''1''··' ,... ita tantum & '·
R. aut regalía, . et ipsis participantibus per-se-participationes, .,,_. · secundum Rl
A. sive, 'regnantia, · quantumque rursus participantibus eminent participationes, ipse tantum A.
F. regnantia; , .:, . , · itemque participationes ip$ae participantia 'DÍncunt, tantum F~
P. praesunt, , ac communiones ipsae iis quae illis participan/,. · tantum P.
p.. 7¡ f3'ocaLALXtX; ., ,. '· · . : xat athwv p.enzÓv't"hl'Y al llU't"~flE't"OXal, >•:·: ·· XCX't"tt fl•
L. praesunt; \ . , , · ac communiones ipsae iis quae illis participant, ! ,·.,,, • tantum omnia. Ll
C. ilel regia;·.:'·. . , ':\'.•.. •:, et rur$US ipsae.per,se.participationes participantibus,\·...:...,..\.o ·,w,\:\;'.·tanto•;est C.
D.ou rois,·)¡;¡ .. :;;: celJe,.qul sépare. les participationsvm@mes des @tres participants, ~~:égale··celle:

6. TOCOVTON Vn€PIA~AI nANTWN TWN ONTWN O V.n€P nANTA TA ONTA · '


H.tantum super,stabilitur omnibus exsistentibus qui super omnia exs.istentia est,
E. supercollocatur omnibus exsistentibus qui est super omnia exsistentia,
S. collocatur super omnia exsistentia qui est super omnia exsistentia,
R. tantum supercollocatur omnibus entibus .' ,.. ·. qui,.super. omni~ entia,· >':·: .•
A.his quae· sunt omnibus•superior. émicat is . qua super. omma: est~'(i.:>.,;\•:.:
F; et omnia quae. sunt supe:ran'tur·· ab, illo., . ,, • 1. qui ·. omnia · entia supereminet,c:· .·. ·
P. omnia.. guae. sur.zt, superat:is.•J,.,.· ..., . qui superior. est., ac.· praesta'ntior.• naturis omnibíts,
p.. 't"O.O'OU't"?V l,ITCepL9p~1'1lL ,TCá'Y't"WV, "t:WV: OV'tWV;. ~: ¡ ;,:•·:.' .. Ó.. ÚTCep.TCáv:r~:.-rá óna:,· l :.:."·:."
· L. quae. sunt supera.t, is .-,. ·· . qui superior est ac praestantior, naturis omTnbus,
c. omnibw, sublimior.'; ··· :·;)'•'i-'·.>··:·.·,.·,:, qui e~t, super omnia~··. .v\•1.\:·.•,: ;1\(~:.il;...
D. qui sép¡¡re de tout @tre ¡ Celui qui ¡ surpasse.. tou&·. les· ftres·;·· ~ ··'ii 1l
TRENTE-NEUVIEME SECTION : LE SAINT DES SAINTS, LE ROl DES ROIS. 535

6. KAI nANTtrJN TtrJN M€TEXONTCUN KAI TtrJN METOXtrJN O AME6EKTtrJC AITIOC 6.


H. et. omnium participantium et participatorum imparticipaliter causa. H.
E. omnium participantium et participationum nonparticipans causalis. E.
S. et omnium participantium et participationum imparticipabilis causa. S.
R. et omnium participantium et ... imparticipalis causa. R.
A. participantibusque omnibus atque participationibus imparticipabilis auctor. A.
F. · atque participantium participationumque omnium est imparticipabilis auctor. F.
P. eaque omnia quae participan/ auctor qui communicari non potest. P.
,u.. xal. 1tcÍV't"WV -rwv p.e-rexóv-rwv xa.l. -rwv p.e-roxwv · ó dp.s&ex-roc; a.t-rLoc;. p..
L. eaque omnia quae participant auctor qui communicari non potest. L.
e. et omnium participantium et participationum auctor imparticipabilis. C.
D. celle qui sépare de tout participant et de toute participation la Cause dont nul ne participe. D.

6. ArJOVC A€ KAI BACIAEIC KAI KVPIOVC KAI 6EOVC KM€1 TA AOrJA TAC EN EXACTOIC 6.
H. Sanctas autem et reges et dominas et deos vocant sermones in singulis H.
E. Sanctas autem et reges et dominas et deos vocant eloquia ipsas in singulis E.
S. Sanctas autem et reges et dominas et deos vocant eloquia in singulis S.
R. Sanctas autem et reges et dominas et deos vocant eloquia eas quae in singulis R.
A. Sanctas autem et reges et dominas et deos scripturae appellant quae in singulis A.
F. Sanctas autem et reges et dominas atque deos sacrae litierae nominant gradus eos qui in singulis F.
P. Sanctas vero et reges dominosque ac deos' scripta divina appellant . gradus et ordines P.
P.· 'Ayr:ouc; oe xa.l. ~(l(JLAerc; xa.l. xupr:ouc; xa.l. 9eouc; xa.AEL 'rcX AÓyLcx . -rae; Év éxáa-roLc; P.·
L. Sanctas vero et reges dominosque ac deos scripta divina appellant gradus et ordines L.
C. Sanctas vero et reges dominosque ac deos scripturae appellant principaliores C.
D. D'ailleurs I'Écriture appelle saints, rois, souverains et dieux les premiers dignitaires D.

6. APXIKtrJTEPAC AIAKOCMHCEIC Al trJN Al AEVTEPAI TtrJN EK 6EOV AtrJPEtrJN 6.


H .. quibusque principaliores perornatus, per quos secundi ex Dei muneribus H.
E. principaliores dispositiones, · per quas secundae ex Dei donis E.
S. principaliores ornatus, per quos secundi ex Dei donis S.
R. principaliores adornationes, per quas secundae eas quae ex Deo R.
A. sunt magis principales distinctiones, per quas secundae atque sequentes dim."na percipientes A.
F. ordinibus principaliores exsistunt, per quos deinde sequentes divina percipientes F.
P. qui in singulis primos obtinent, quorum opera secundi sive inferiores munera quae a Deo P.
¡1. cipxLxw-répa.c; OLa.xocrp."JÍcreLc;, OL' wv a.L oeú-repcxL 'rWV Éx Seoü owpewv P· .
. L. qui in singulis primos obtinent, quorum opera secundi sive inferiores munera quae a Deo L.
C. in unoquoque ordines, quorum opera dum inferiores . Dei munera C.
D. de chaque groupe, ceux grice a qui les inférieurs . re~oivent les dons D.

6. M€TMAMBANOVCAI THN THC EKEINtrJN AIAAOCEtrJC AnAOTHTA nEPI TAC EAVTtrJN AIACIIOPAC 6.
H. accipientes ipsorum largitionis simplicitatem erga eorum dijjerentias H.
E. accipientes illarum distributionis simplicitatem circa suas dijjerentias E.
S. accipientes illorum distributionis simplicitatem circa sui ipsorum dijjerentias S.
R. donationes accipientes eam quae illarum distributionis simplicitatem circa sui ipsorum dijjeren- R.
A. munera distributionis illarum simplicitatem circa suas A.
F. munera · traditionis illorum simplicitatem juxta suas F.
P. projiciscuntur accipientes tributionis divisionisque illorum simplicitatem in suis distinctionibus P.
p. p.e-rcxAa.p.6ávoucra.L nw riíc; Éxelvwv OLcxOÓaewc; cX1tAÓ'r71'rCl 1tEpl. -r&c; hu-rwv o~a.cpopac; P.·
L. projiciscuntur accipientes tributionis divisionisque illorum simplicitatem in suis distinctionibus L.
e. participan! eorumdem distributionum simplicitatem in suis distinctionibus C.
D. venus de Dieu, et peuvent multiplier, comme le veut leur diverslté, ce que les supé- D.
PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE DOUZII3ME).

6. ni\HE>VOVCIN t.>N Al nPWTICTAI THN nOIKII\IAN nPONOHTIKWC KAI 9€0- 6.


H. multiplicant, quorum primi varietatem providenter et DeiviseH.
E. multiplicant, quarum pr~stantes varietatem provide et Deiformiter E.
S. multiplicant, quorum varietatem primae provisive et Deiformiter S.
R. tias multiplicant, quarum praestantes varietatem provisive et Deiformiter R.
A. multiplicant differentias, quarum primae varietatem provide A.
F. multiplicant differentias, quorum varietatem illi supremi provide atque divine F.
P. multiplicant et augent, earumque varietatem primi ordines utt'liter et divine P.
p.. 7tA1)0Úouaw, <Sv al 1tflW't"LO''t"ot~ -r1)v 7tOLXLALav 1tflOV01)'t"Lx!d¡;; xal Oe:o- p..
L. multiplicant et augent, earumque varietatem primi ordines utiliter et divinae L.
C. multiplicant, horum autem varietatem primi ordines provide ac divine C.
D. rieurs leur communiquent de simple ; car cette diversité des inférieurs, par la pensée et comme. D.

6. EIAWC nPOC THN ENOTHTA THN EAVTWN CVNArOVCIN


H. ad coadunationem eorum congregant.
E. ad unitatem ipsam quae est earum congregan/.
S. ad unitatem sui ipsorum congregant.
R. ad unitatem eam quae sui ipsorum congregan/.
A. ac divine ad suam colligunt unitatem.
F. ad suam colligunt unitatem.
P. ad unitatem suam contrahunt.
p.. ELb!d<; 1tfl01i -r7}v ÉvÓ't"1)'t"Cit 't"T¡\1 Éotu-r!dv O'U\IIÍ)'OUO'L.
L ad unitatem suam contrahunt.
C. ad unitatem suam contrahunt.
D. pour Dieu, se trouvait daos les supérieurs aussi une qu'ils sont uns •

.' ' ~:.

'(
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 537
6. K€CI)AJ\AION Ir TOCAVTA KAI nEPI TOVT(A)N 6.
H. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Tanta de his. H.
E. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Tanta et de his, E.
S. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Tanta et de istis. S.
R. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Tanta et de his. R.
A. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Ista et de his dicta sufficiunt. A.
F. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Haec de his dicta sufficiant. F.
P. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Ac de his quidem hactenus. P.
r· KecpáÁocLov 11" Ilept nÁelou xoct évó~. ToaocÜ't'oc x~~ 1tept -.oú-.wv. 1-'-·
L. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Ac de his quidem hactenus. L.
c. Caput tertiumdecimum. De perfecto et uno. Atque ista de his dicta sint. C.
D. Chapitre treizieme. Du parfait et de l'un. En voih\ assez sur ces noms•. o.

6. en AVTO AH fiOinON €1 AOK€1 T(A) !IOr(A) TO KAPT€P(A)TATON X(A)P(A)M€N 6.


H. In ipsum oportet de cetero (si putatur) sermoni tolerantissimum capimus. H.
E. In hoc autem residuum (si videtur) sermonem fortissimum collocemus. E.
S. Ad ipsum autem reliquum (si videtur) sermonem brevissimum eamus. S.
R. In ipso autem (si videtur) sermone constantissimum incedamus. R.
A. Jam vero ad id quod est validissimum (si placet) disserendum pergamus. A.
F. Reliquum est (si videtur) ut ad illud tractandum quod est validissimum accedamus. F.
P. Reliquo autem sermone (si videtur) ad id quod est potentissimum veniamus. P.
1-'-· 'E1t' IXU't'W oe AOL'lt0\1 (el ooxei'¡ -.¡¡> AÓj<¡> -.o xocpnpw-.oc-rov xwpW¡J-10\1. !A-·
L. Reliquo autem sermone (si videtur) ad id quod _est potentissimum veniamus. L.
C. Ceterum (si placet) ad id quod potissimum est sermonem transferamus. C.
D. Venons-en (si vous le voulez) au plus marquant de tous. D.

6. KAI rAP H 9€0/IOriA TOV nANT(A)N AITIOV KAI nANTA KAI AMA nANTA KATHrQP€1 KAI (A)C 6.
H. Etenim theologia omnium causam et omnia et simul omnia dicit, et sicut H.
E. Etenim theologia de omnium causa et omnia et simul omnia praedicat, . ,'. ·,. et ut E.
S. Etenim theologia de omnium causa et omnia et simul omnia. praedicat,.. .. . .· et sicut S.
R. Etenim theologia de omnium causa et omnia et simul omnia praedicat; ... ·. et ut R.
A. De auctore sane omnium scriptura divina et omnia et simul omnia. praedicat, et ut A.
F. Jam vero theologia de illo omnium principio omnia et simul omnia praedicat, ipsumque ut F.
P. Scripta enim divina de auctore omnium et omnia dicunt et simul omnia, eumque ut P.
¡J.. Koct r«p 7¡ Geo),oyloc 'tOÜ 'ltcXV'tW\1 ocl·t:Lou xcú 'ltcXV..IX xoct &IJ-IX 'ltCÍ'Y'tiX X<X.'tl}poyei', •. xoct 6>~ 1-'-·
L. Scriptura enim divina de auctore omnium et omnia dicit et simul omnia, eumque ut L.
C. Etenim theologia rerum omnium auctori cum omnia tum simul· omnia tribuit, et ipsum ut C.
D. Car la Sainte Écriture fait remonter d'un co«p tout~s qua~tés~ a .leur: Auteur quand ·elle Le D.

6. T€fltSION AVTON KAI (A)C EN AIIJVMN€1 T€fi€10N MEN OVN ECTIN ·: OV MONOIII 6;;
H. perfectum eum et sicut unum hymnizat. Perfectum ergo est non tantum H.
E. perfectum solum et ut unum laudat. Perfectum quidem ergo non solum ut E.
S. perfectum ipsum et sicut unum laudat. Igitur perfectum quidem est non solum S.
R. perfectum ipsum et unum laudat. Perfectum quidem est non solum R.
A. perfectum ipsum et ut unum celebrat. Perjectum quidem igitur est non solum ut in se. ipso A.
F. perjectum celebrat atque unum. Perfectum quidem ... non modo. ut F.
P. perfectum unumque laudant. Perfectus quidem est · • ,• \cl\¡:',1'.>'. non solum quod. P..
-.éAeL0\1 al.n:o .xa:t w~ €v &vu¡J-vei'.
¡J.. TéAEL0\1 ¡J-E\1 OU\1 icrrw ·- oú ¡.tóv,óv p..
L. perjectum unumque laudat. Perfectus quidem est . ·. non. solum, quod, L.
C. perjectum et ut unum laudat. Perfectus itaque est . . , non, tanturn C.
D. glorifie comme Parfait et comme Un. 11 est parfait, ; non· seulement paree qu'll est D.
1
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. ú>C AVTOT€1\EC KAI KA9 EAVTO VCIJ EAVTOV MONOEIAú>C ACIJOPIZOMENON 6.


H. ipsumperfectum, in se ipso sub ipso unispecialiter segregatum, H.
E. per-se-ipsum perfectum, secundum se ipsum a se ipso uniformiter segregatum, E.
S. sicut per-se-perfectum, et secundum se ipsum a se ipso uniformiter segregatum, S.
R. ut per-se-perfectum, et secundum se ipsum a se uniformiter segregatum, R.
A. et per se perfectum, et seorsum uniformiter per se ipsum separatum, A.
F. in se ipso perfectum, et per se ipsum ex se ipso uniformiter uniceque · ab omnibus segregatum, F.
P. per se perfectus sit, et a se uno modo aequabiliterque definiatur, P.
¡J.. w~. ath:r.nAec; xoci. xoc6' eocu-ro úrp' eocu-roü fJ.Ovoe~ob>c; frpopt~ÓfJ.Evov, p..
L. per se perfectus sit, et a se uno modo aequalibiterque definiatur, L.
C. se ipso perfectus, et per se a se ipso uniformiter definitus, C.
D. a Sol-m@me sa fin, et qu'll est uniquement limité selon Soi-m@mt1 et par Sol-meme, D.

o. KAI 01\0N Al 01\0V T€1\EIOTATON AMA KAI ú>C VnEPT€1\EC o.


H. et totum per totum perjectissimum, sed et sicut superperfectum H.
E. et totum per totum perfectissimum, sed et ut plus-quam-perfectum E.
S. et totum per totum perfectissimum, sed et sicut superperfectum S.
R.· et totum per totum perjectissimum, sed et ut superperfectum R.
A. totumque per totum perfectissimum, verum et ut perfectionem superans A.
F. totumque per totum absolutissimum, verum etiam tamquam plus quam perfectum P.
P. ac totus per omnia sit perjectissimus, · · verum etiam quod perfectionem superet P.
~, rl'\ >'\ '\' • ' • ' ,, .·
p. .. :. XIXL• D") 0'\1· ot '\ '
0/\0U ':'EI\ELO'rct'r0'\1; . · · IXI\/\IX ~-IX~ wc; U7tEp':'EI\E<; fl.·
L. ac totus per omnia sit perfectissimus, verum etiam quod perfectionem sup'eret L.
C. totusque secundum se totum perfectissimus, verum etiam ut supraqudm perfectus C.
D. étant un tout de toute fa~on tres accompli, mais encore paree qu'll est bien plus que parfait, D.

o. •· KATA TO nANTú>N VnEPEXON· KAI nACAN MEN AnEIPIAN OPIZON nANTOC A€ 6.


H. secundum quod omnium est supereminens, et omnem quidem infinitatem. terminans, omni autem H.' ...
E: 1': secundum omnium'-excellentiam, · .,,, 'et omnem· quidem· multitudinem• terminans, ;·:omni vero E.: ·,
S. ·,1. secundum omnium ·'excessum,. · ei· omnem quidem infinitatem terminans; 1 • :super s:

R: 1' secundum omnium' superexcellens, · et omnem quidem infinitatem termináns, omni 1 autem Jt·
A. ex eo quod supereminet omnibuS, · · omnemque terminat infinitatem, ·. ef supra A:
P. ex eo quod omnia superat, omnemque definit infinitatem, ac super F.'·
P. ut qui omnibus antecel{at, · ac omnem quidem infinitatem determine!, et ultra P.',, ·
fJ.· : (·) . XIX'rtX 'tO 7tCÍ'\I'thl'Y, 'Ó7tepixo~, •· \' xat 7tcXa'IX'\I fJ.EII ci7tetpL1X'Y bpí.~ov,,' . 'lt,av-rot; oe p.; .
L. ..... . ut qui omnibus antecellat, ac omnem quidem infinitatem determine!, · · . et ultra L.
C.• ''-> :'-<isecundum omnium excessum; atque• omnem quidem infinitatem definiens, ·.-, Sftpra C.
D.·: ·;>J :·tul 1 qui surpasse. toute 'chose;.Jl:) . : u.•nbc)rne· tout1;ce·~qui; est salis limite/• ·: •:\.,·•déborde' D.~

tt· nePATOC' vnEPHnl\ú>MENON 1:: KM VnO' MHAENOC; Xú>POVMENON H KATMAMBAlilbMéNON 6i.1


H. fini ·superexpandens, sub nemine capiendus aut ·comprehendendus,
E. summitati superexpansum, ·et a nullo locatum aut comprehensum, . 'E.'
S. omnem autem terminum extentum, · · · · et ·a nullo captum aut comprehensum, · s:·
R. termino ·superexpansum, et a· nullo captum aut comprehensum; ·. .~.· R;,
A. omnem expanditur finem, i :. atque· a nullo capitur seu comprehenditur,
F.' omnem expanditur finem, , ·, . , ·' · a· nullo capitur vel comprehenditut'; •" '
P.i ó,mnem• terminum explicatus sit; · · ":. .,\ •.· nttHdbyúllo capiatur aut.' comprehendatur)
p.. 7tépix-ro¡; tJ7tEp7¡7t).wp.évov, l ' ' x~t Ú'ltD •,~"r&s\io'c; xwpoÚfAE'YOV> ;{ XIX't1XK:tp.61Xvójre'vov¡ :'U.'·
L: omnem terminum explicatus sit~ ,. · nec ·db. · idlo capiatur aut comprehendatur,
C. omnem vero finem expansus, ... ,, 'et a·nidlo ~omprehensus' aut contentus,·
D~ )far dessus toute frolitiere;. · ·' i . " .. •' saos qu'on :Le ·retienne ou ·contienne~ : ., .
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 539

o. AMA KAJ AIATEINON Enl nANTA AMA KAI VnEP nANTA TAJC ANEKI\InTOIC EntAOCECI 6.
H. sed pertendens in omnia simul et super omnia indejicientibus porrectoribus H.
E. sed extentum in omnia simul et super omnia non-dejicientibus augmentis E.
S. sed extendens se ad omnia simul et super omnia indejicientibus immissionibus S.
R. sed extendens ad omnia simul et super omnia indejicientibus additamentis R.
A. sed pertingit ad omnia simul et super omnia indejicientibus largitionibus A.
F. sed pertingit ad omnia simul atque super omnia indejicientibus actionibus F.
P. sed ad omnia et ultra omnia pertineat perpetuis progressionibus p.
¡;.. &AA~ l(O(L O~O('r€~11011 É7tL 7tCXV'rO( &p.O( l(O(L Ú7tEp 7tCÍ.V'rO( 'rO(i'~ &vexAd7t-rotC: . É7t~oóaeat l-".
L. sed ad omnia et ultra omnia pertineat perpetuis progressionibus L.
C. sed ad omnia pariter et supra omnia pertingens indejicientibus largitionibus C.
D. parvenant d'un eoup a toutes ehoses et au deJa de toutes ehoses par ses eontinuelles donatlons D.

6. KAI AT€1\EVTHTOVC ENEPrEJAIC T€1\EJON A€ AV 1\EfETAI KAI WC ANAv=:EC o.


H. et injinitis operationibus. Perfectum autem iterum dicitur sicut inaugmentale H.
E. et injinitis operationibus. Perfectum iterum dicitur et velut non-auctum E.
S. et interminabilibus operationibus. Perfectum autem rursus dicitur et sicut inaugmentabile S.
R. et interminatis operationibus. Perfectum autem rursus dicitur et ut inaugmentabile R.
A. et numquam desinentibus operationibus. Perfectum item dicitur et ut incrementa non capi- A.
F. atque donis. Dicitur quoque perfectum tamquam nullum suscipi- F.
P. interminatisque actionibus. Perfectus rursum dicitur quod numquam augeatur P.
¡J... xott .&n"Aeu-r-}¡-rotc; Évl!p¡er:O(~<;. Té"Aetov o' O(U AÉ¡e-r~L l(O(t @e; &vcxu~E:~ P.·
L. intermiñatisque actionibus. Perfectus rursum dicitur quod numquam augeatur L.
C. et numquam jiniendis operationibus. Perfectus ítem dicitur ut qui nullum accipiat C.
D. et ses perpétuelles inftuenees. Dieu est eneore Parfait paree qu'II n'a pas a D•

.
6. KAI A€1 T€1\EION · · WC nANTA 6.
H. et semper perfectum, et sicut indiminutum, · et sicut omnia H.
E. et semper·perfectum, · et• ut. indiminutum, et omnia E.
S. et semper. perfectum, et sicut non-minorabile, sicut omnia S.
R. et semper perfectum, et ut imminorabile, · ut omnia R.
A. ens semperque perfectum, et ut imminui nescium, quippe ut in se ipsi> A.
F. ens incrementum semperque perfectum, ut nesciens decrementum, quippe cum F.
P. semperque suis omnibus numeris sit absolutus, quodque minui non possit, ut qui . omnia
~ ., . P.
p.. xa;t. &et · -réAELOv, xa;t-· wc;~ ·&p:eiw-rov,' • . ' "; W<; 7t1XV'rot' p..
L. semperque. suis. omnibus numeris sit absolutus, quodque minui; non possit, . ·. ut qui omnia L.
c. incrementum semperque perfectus sit, nec/minui possit, ·'.¡ .;, \ ···... · .... :-,,. omtlia C.
D. eroitre,tétanf, depuis· toujours au terme; ··: paree qu'U ne· peut· déeroitre:, •· · ayant· d'avance D.

6. EN EAVTW nPOEXON . : . KAI VnEPBI\VZON KATA MJAN THN AnAVCTON KAT AVTHN 6.
H. in se ipso praehabens et manans secilndum unam indesinentem et secundum ipsam H.
E. in se ipso superans et supermanans secundum unam et incessabilem ·per se E.
s.· in se ipso praehabens et supermanans secundum unam impausabilem et eamdem S.
R. in se ipso praehabens et superemanans secundum unam impausabilem et eamdem R.
A. omnia antea excellenter habens at~ue exuberans· secundum unam· indesi'nentem et eamdem plenissi- A.
F. in se ipso anticipef' omnia. 1•· ,, prorsu's exuberans p'er unam indesinentem.'eamdemque F.

P. i'n se. 'anticipata habeat. i :. · ,, ·1· et redundet una ét eadem perpetua ·atque cumulata P.
p.. év éor.u-ríj> ,7tpoéxov ·. '-'' :'. · ... xor.t Ú7tepGAú~ov xor.-r<X p.Cor.v· ..-}}v a7t!Xt~a-rov Xor.t: T«u-t'l¡v p..
L. in se 'anticipa/a habeab ·. .,. )·, · · et redunde/ una et eadem perpetua•·atque ·cumulata L.
c. in se ipso praehabens et exuberans una et eadent mcessabili c.
D. en Sol toutes ehoses, ·.•; ·· et eomme les· déversant par une suraboridaitee intarlssable; D
540 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. vnePnAHPH KAI ANEMTTWTON XOPHrEJAN KA9 HN TA TEAEIA nANTA TEAECJOVPrEJ 6.'


H. superplenam et indiminutam praebitionem, per quam perfecta omnia perfectoperatur H.
E. superplenam et non-minoratam largitatem, per quam perfecta omnia perficit E.
S. et superplenam et imminorabilem largitionem, seczmdum quam perfecta ·omnia perficit S.
R. et superplenam et imminorabilem largitionem, secundum quam perfecta omnia perficit R.
A. mamque- et numquam imminuibilem largitatem, · per quam omnia perfecta consummat A.
F. et superplenam largitionem diminutionis expertem, per quam perfecta omnia perjicit F.
P. et quae minui non potest erogatione, qua perfecta omnia et perficit P.
¡;.. x~ú intsp7t);Í¡p7¡ xat tivs'Aiin-w't"ov zopT¡yf.ocv, xe~:Q' 1¡v -roc o:ÉAs~oc 'ltOCV'rot -rsAs~~oupvsi:' u..
L. et quae minui non potest erogatione, qua perfecta omnia et perfi.'cit L.
C. et supraquam plena et imminuibili largitione, per quam omnia perfecta perficit C.
D. constante, débordante et inépuisable : c'est elle qui acbeve les pañaits, c'est elle D.

6. KAI THC OIKEIAC AnOnAHPOI TEAEJOTHTOC EN 11€ OTI nANTA 6.


H. et propriae replet perfectionis. Unum autem, quia omnia'H.
E. et propria replet perfectione. Unum vero, quia omnia E.
S. et propria adimplet perfectione. Unum autem, quoniam omnia S.
R. et propria replet perjectione. Unum autem, quia omnia unitive R;
A. suaque perfectz'one replet. Unum vero Deus est, quia omnia A. · · · '
F. ac perfectione propria complet. Dicitur autem Deus unum, quoniam est F.
P. et perfectione sua explet. Unum autem ,dicitur, . · quod singulari p :.
"Ev oe,'.
,•
p.. x2t -ri¡¡; oixdoc<; d.'ltO'ItA"flpoi' -rs4~ó-rT¡-ro¡;; Ót( 'ltrlV't'CX p.. '';
L. et perfectione sua explet. Unum autem dicitur, quod singulari L ..
C. et unumquodque congrua sibi perfectione adimplet. Unus autem, quía est omnia C.
D. qui les remplit de la peñection qu'il leur faut. Dieu est un : 11 est toutes D.

6; ENJAIWC ECTIN KATA MIAC ENOTHTOC vnEPOXHN KAI nANTWN ECTIN 6.



H. unialiter est secundum unam unitatis eminentiam, et omnium .est H.·
E. universaliter est per um'us unitatis excellentiam, et omnium est B.'·
S. unitz've est secundum unius unitatis excessum, · et omnium est S.
R. est secundum unius unitatis est superexcellentiam, et omnium est R:'
A. unice est secundum unicam eminentz'am unitatis, omniumque unum est· causa, numquam A;. ::~
F. unice cuneta per singularis unitatis excessum, omniumque causa est, nusquam interim F.. i~
P. eximioque modo sit omnia una unitatis praestantia, causaque sit omnium, p; : :(.
p.. SV~cxf.wc; scr-rt XCX't'OC ¡..uéic; ÉVÓ't'T¡'t"Oc¡ Ímspoz-f¡v, xoct 'ltrlV't"WV ecrrt p.. . , ;
L. eximioque modo sit omnia una unitatis praestantia, , causaque sit omnium, U' '·Sft
C. unice secundum excellentiam unius unitatis, et omnium causa, C.\ ,;;~r
D. choses ·en étant un,· tellement ·son.. unité est- r,iche; .•,;
:· , 11 est la cause de tciut; 0.\ ...·.,.f~
.~:~'ri.i
" ¡·~~
!t TOV ENOC ANEKq,OJTHTWC AITIOC OVllEN rAP TWV ONTWN ECTIN AMETOXON TOV ENOC ·, V • 6).' ·:.~;
H. ah uno ingresse causa. Nihil enim exsistentium est imparticeps unius,
E. unius irreversibiliter causalis. Nullum enim exsistentium est non-participans unius,
S. unius inegressibiliter causa. Nihil enim exsistentium est non-participans uno,
R. unius inegressibiliter causa. Nihil enim est entium non-participans uno,
A. egrediendo discedendoque ab ·uno. Nihil enim ex his quae sunt unius expers est,
F. a propria unitate discedens. ... · Nihil i,o/fÍm est in rebus unius expers~ · ·
P. sine unius amissione. Nihil enim est e0rum quae sunt quod unius ,·non sit. particeps, 1
p..-roü évoc; &.vsxcpo~"t"7¡-rwc; oct·nov. ~,Qúoe:v. ¡ocp eCI"t'~ 'tWV Óv-rwv cip.é-rozov "t'OÜ ÉvÓc;,.. .~ .
L sine unius amissione. · Nihil enim est eorum quae sunt quod unius,· non. sit. particeps; ·\
C. non amittendo suam unitatem .. Nihil enim illius unius expers est,<·' ·" ·' · · ·
D. et ne sort pas de l'unité. . Car 11\ n'existe rien 'qui n'ait sa part de l'unité; ·
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 541
6. . , AM WCnEP AnAC APieMOC MONAAOC METEXEI. KAI MIA /.VAC KAI AEKAC 6.
H. sed sicut omnis numerus unitatis participat, et una dualitas et decima H.
E. - sed sicut omnis numerus monade participa!, · · et unum duo et decem E.
S. sed sicut omnis numerus unitate participat, et unus binarius et denarius S.
R. , ··sed quemadmodum omnis numerus unitate participat, et una dualitas et decas R.
A. ceterum ut numerus omnis est monadis particeps, · et una dualitas unaque dicitur A.
F. sed quemadmodum numerus omnis unitatis est particeps, nam binarius dicitur unus, unus quoque F.
P. sed quemadmodum numerus omnis est particeps unitatis, unaque duernio et decas P.
f'-· ; ,• rJ.A}.' &a1tep cX1ta:c; ripLÜfJ-Oc; p.ovlioo:; IJ.E't"ÉXEL, .. · xa:t p. La: cu~c; xa:t OEX~c; p..
L. sed quemadmodum numerus omnis est particeps unitatis, ac unus duernio et decas L.
C. sed quemadmodum omnis numerus participat unitatem, atque unus binarius denariusque e.
D.... .,·:·,. · Comme tout nombre a son unité (le nombre deux est un, le nombre D.

6. 1\EreTAI , / KAI HMICV EN KAI TPITON KAI AEKATON. EN.'. OVTW nANTA KAI nANTWN TO MOPI~ 6.
H.dicitur, et dimidium unum, et tertium et decimum unum, sic omnia et omnium pars H.
E. dicitur, et semis unum, et tertium et decimum unum; sic omnia et omnium pars E.
S. dicitur, et dimidium unum,, et tertium et decimum unum, ita omnia et omnium pars S.
R. dicitur, · . et .dimidium unum, et tertium et decimum unum, · . sic omnia et omnium partícula R.
-A. decas, dimidium unum, et tertium et decimum unum, sic omnia et omnis omniuni parti- A.
F. denarius, et dimidium unum, et tertium et decimum unum, · sic omnia omniumque partes F.
P. dicitur, et dimidium unum, tertia pars et decima unum; sic omnia omniumque partícula P.
p.. AÉ¡e-t:OtL' : Xllll -f\p.Lau ey, xctt- 't'phov xa:l OÉX:X'";O'Y fY;'• olJ·pJ) 1tiÍ'Y't0t X<Ú 1t1ÍV't(J)V p.Óf>LO~ P.·
L. dicitur, et dimidium unum, tertia pars et decima unum, sic" omnia omniumque partícula L.
C. dicitur, et dimidium unum, unaque. tertia decimaque, similiter etiam omnia et quaelibet C.
D. dix. aussi, et de m@me la moitié, le tiers ou le dizieme), ainsi toutes choses:et leurs parties D.

6. QN TOV .ENOC' METEXEI · - ·- KAI Te.> EINAI ,TO EN nANTA ECTI 6.


·H. ~nius participat~.-~ ).;·: . ..,,,~\"~: et esse unum omnía ·est H.
E. unum participánt;. \ .. et _essendo' unum •···':''timniai'áunt E.
S. uno piirticipant, ·': .. .e · et per ·id· quod est unum · · : ~ omnia· $unt S.
R. ~no participáñt,. et ·esse' unum bmnia sunt R.
A. bula unitis; est. particeps, ·' -,. et quia est unum sunt cuneta quae ·sunt A.
P~ participationein unius habent; atque ·ex eo quod unum exstat sunt · omnia. F.
P. imum in se continent, atque hoc ipso quod unum est in rerum natura sunt P.
p.. toü · kvoc;, p.e't'~eL;-~ : xa:t Ti¡) elva.L 't'O 2v : réliv't'ci i~i. p..
L, unum in.•se:·continent, atque hoc ipso quod- unum es~ • in"rerum natura sunt L~
C; farticula1 párticeps est unius, . ·et hoc ipso quo quid unum su~t ¡', etiam omnia sunt e,
D~ ,ntdeuri forme· d'unité ;: w- :; · •'· c'est i par ce:~ qui ., fatt· qu'ils'• son~ uns \' que •tous les:. @tres D.

'--)
!), TA ONTA•·\¡ • c.y · . KAI OVK· ECTLTO nANT(i)N,"AJTION EN-,>,-:· ., TWN! nOMWN''EN: . ., :·! 6.
H.1xsistentia.' Et non est omnium causa unum multorum unum, H.
E. exsistentia. · · Et non est omnium causa unum multis unum, ·· • E.
S. exsistentia. Et non. est quod omnium est caúsa unum multorum unum, · S.
R. entia. ,. Ei non est omnium causa unum. multorum.unum,- · · R.
A. ~ubsistentia.- . " Neque enim' unum illud omnium< causa · ;, :J,, unum ex plUribus-·'·w·; ·4>
F. l ·- ','N\ '\ Ipsum 'DeTO unu11t'quod.omni~m causajudicatur non est aliquid'e•pluribus unum, _ P.
P. ~uae/sUn~··omnia• ,•·,Nec uhum:illud;qudd:estjcausa:omnium.-. · unum-·est:?ile!multis;'-; ...,.-,, i•. •)B·
u.,
4,)
-lrilt
!
Óv'ta,} ·- ·- -; ' Kal1 oux Ea"t'~ 't'b·.1t!ÍVttt>v;i'at'•hov 2v:-J
' . •
.; 't'W'-4• 7tOAA6;vi·,Kv:(:):· .,;;
; ' .' '
··j:t: .
Ll quae sunt omnia . . ·· Nec unum illud quod est· causa omniumo·.> .. ; ' . unumtest de< multis;;v,"\' · :_L;
c. quaecumque sunt. Neque:'Ddro unum illud quod est omnium 'causa,_,,,_ unum quid-1est exíplunbus;\~·~·~1 'tC.
D• exlstent~ '·, '-! ,j: · , , LlUn: qul: est éause de toutes les ehoses¡, n'est pas un. un falt de plusleúrs~ ' D.
/

542 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. AMA nPO nANTOC ENOC KAI • • • • . • nAHeOVC 6.


H.. sed ante omnem numerum unum et . . . . .. multitudinis H.
E. sed ante omne unum et . . • . . .. multitudinem E.
S. sed· ante omne unum et multitudinem et omne unum et multitudinem S.
R. sed ante omne unum et multitudinem et omnis unius et multitudinis R.
A. sed ante unum omne omnemque multitudinem uniusque omnis ac multitudinis A.
F. sed ante omne unum omnemque multitudinem quod et quodlibet unum multitudi- F.
P. sed· antequam esset omne unum et. multitudo omne unum omnemque multitudinem P.
p.. áA.A.?x 1tpo 1totno~ évo~ xott 1tA.f¡6ouc; . xott 1tq:v-roc; évo~ xott 1tA-Ij6o'J~ u.
L. sed antequam esset omne unum et mitltiiudo omne unum omnemque multitudinem L.
C. sed quod ante omne unum omnemque multitudinem omne unum multitudinemque C.
D. mais cet Un. qui précede tous les uns, toutes les multitudes, qui précise tous les uns et toutes D.

6. OPICTKON . : . . OVIl.€ rAP ECTI nAHeOC AMETOXON TH TOV ENOC AMA TOMEN 6.
H. est termina/e. Non enim est multitudo imparticeps unius, sed multa quidem H.
E. terminal. Neque enim est multitudo non-participans quid unius, sed hoc quidem E.
S. determinans. Neque enim est multitudo non-participans uno, sed ea quae sunt S.
R. terminatum. N eque enim est multitudo non-participans sic uno, sed quae quidem R.
A. definitivum. · Neque enim est multitudo quae unius sit expers, sed id quidem A.
F. nemque definit. Nulla enim multitudo est quae non particeps sit unius, sed id quidem quod F.
P. determinat.. Neque enim est multitudo quae non sit. unius particeps; sed id quidem P.
p. .. ópLO"tLxóv.•; . Oúo€ y&.p eá-t-L 1tA7iGo~ &.p.hoxóv 1t1l -roÜ évóc;; . \ . ' ·rJ.Hci. -ro p.Ev p..
L. determinat. Neque enim est multitudo quae non sit unius particeps, sed id quidém L.
C. definit. · Neque enim umquam multitudo expers est unius, sed ea qttae C.
D. les multitudes. Car U n'est point de multitude qui n'ait sa part de l'un ; ce que composent D.

!i. noMA· TOIC MEPECIN 1'·. • ..EN <TW. ·. OJ\W 1KAI TO nOMA TOIC CVMBEBHKOCIN 6.
H. par#bus. , "'·'· in toto, , et multa accidentibus . · H.
. E. mulfo.>'Pa:rtibus . . o,.unum toto, et hoc multa accidentibus;;~"'•'·'\ E.
S • .multa)'pf:lrtibus .,, , , sunt unum · toto, 1 et quae sunt multa accit/entibus · .,, S.
R. multa.:pQrtibus , ·,·unum. toto, et quae multa acciden:tibus. ·; •1;~ R.
A, quod plur.a partibus est .. unum est: tato, : et quod plura· accidentibus · .. ;,.¡ A.
F. seeundum. 1 partes est ·pzura est totum unum, quod plura est- accidentibus · · :1.· F~
P. quod multa est partibus · · .·. toto. unum est, et quod multa est accidentibus · . P.
p.. 1t;o).).ck 1~li!~~ p.épecnv ¡ ev:-rij) líA~¡>, xott -ro 1toAAa ..-o~~.aup.6e61jXÓO"LYI.\'' p..
L. quod mt,t/t.(f est1 partibus . toto ~num:.est,., rl.•,,'\:•: et quod multa· est accidentibus•. '.'·'., L~
c. s~nt mt4ta,:partibus ' . , ,~ •. ;sunt, qúid,. unZ{.m, tl!to,: ·,;, '> ei quae' sunt multa accidentibtis,·: : C1 · · :•

:¡~en;.í .H·~.· :·. ;',:• .·~:';.·~"


D. pht!ifeurs .·partie$t F: .
est. utt .tantiH quei·; tout, : ¡¿ce, qui porte·:· plusieurs t acctdentsh l . .·•:.':·. ·:.·: ·. · .;:.:,':. .;·'.·:;',:.·
. 1}, EN TW;VnOKEIMEN(,),y¡ KAI TO nOMATWAPJeMtU H,TAIC'AVNAMECIN ' :. • EN TW Elll.Eii';JO .•Y· u :·'

H. in st,tbjacenti,. et multa. numero\ aut virtutibus· · · in specie, • ... ·..


E. unum. subjecto,. et hoc multa., numero aut 'virtutibus unum specie; •. ,.:. , · E• · · .\'.>;
S. sunt unum subjecto, et quae sunt, multa numero aut virtutibus sunt unum specie,;•·:·.·:· S.. ': ~:
R.. unum. subjecto, . , ,. . et quae multa numero aut' virtutibus . . , , specie unum, ·,., •:. R~
A. ¡ . unum.sub,iecto, est,., · quodque1 plura numero aut' virtutibuL:· :)::• unum est et. specie,,,,..:.t
.F•. : .;:•.. •;·UnuTfl··:s~ecto,•.·.;• ;'·. . .· · quiJd:plU'ra::est~.numero' aut' virj.bus • . · . : ,, est, unum specie,
. . .P., ; 1 , U'f.~tn' 'eS.t.<.sUbjecto,·<~,,., quodqrle, multa¡ est: nt,tmero~fl:el¡ pot(#Statibus 11, , id· un~m·, est· specie,,, w
. 1'-· ¡ §y -rij) Ú:1tOiELpoéYI¡>H·l~' xott TO 11toAAci. ..-éj>·dpLG¡tij)\t¡'·:~ot~~·ouv&.p.eaw ,;·,~\ 2·1 -;;cj) ELOEL,r..,',¡ ~\
L. ~ unum. est subjecto,,.,\\h· quodque•multa. est, numero'• vel virtüte')·,., 11. id unum· est specie,,, ;.¡·
C. sun~,qtiid unum subjectp,.· , et· quae sunt mUlta numéro. ve/, 'Dirtutibus;· lSUnt; quid: unum specie,~y
J). t:t~est pourtant qu'un sujet, '!~ qui es~ fait de plitsieurs @tres outfacultés ne compo,Sequ'uneesp~@';

', '•,'
/

QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 543


6. -- K:M TO nOJ\M TOIC EIAECIN €~ Tú> rEN€1 KAI TO nOMA TAIC nPOOA91C 6.
H. , et multa speciebus in genere~· et multa proces#bus H.
E. et hoc multa speciebus unUTfl genere~· et hoc multa proce.ssibus E.
S. et quae sunt multa speciebus sunt unum genere; et quae sunt multa processibus S.
R. - et quae multa speciebus unum genere; et quae multa processibus R.
A. · et quod plura speciebus unum est genere; et quod plura processibus A.
F. quod spepebus plura unum genere; quod multa processibus. F.
P. et quod formis est multa genere unum 'est; quod denique multa est eruptionibus P.
p.. . : xa:i. ":"O TtOAAoc -ro~¡¡ si~saL" ev -ri¡> ¡évsL · xa:t -ro 1toAAoc -ra:~¡¡ 1tpoóooL¡¡ . p..
L. et quod speciebus est multa genere unum est; quod denique multa est eruptionibus L.
C. et quae sunt muUa speciebus sunt quid unum genere, et quae. sunt multa .processionibus. C.
D. ~e.qui C~JDprend plusieurs especes ne ~onstitue qu'un genre, ce qui compte plusieurs productions D.

6. , ~N T,H APXH · KAI OVAEN ECTIN Tú>N ONTú>N O MH METEX€1 HTI 6.


H.. . in principio. Et nihil exsistentium quod non participet in, aliquo H.
E.. unum principio. Et nihil est exsistentium quod non participat quid E.
S.. . sunt unum principio. Et nihil est exsis(entium quod non participet secundum aliquid S.
R. unum principio. . Et nihil est entium quod non participat quo R.
A. unum. principio est, Nihilque est in rebus quod non. unius aliqua ex parte A.
F. . unum est principio. . Denique nusquam exsist# quidquam unius F.
P., unum est principio. Nec quidquam .est quod non aliqua ex part~. unius P.
P-· .. . .. e~ --r~ a.px.~· . Kcxt ouOév Ea''t"L 't"WV ÓV't"ÜJV l.i wh p.s-rézsL 1t.1J P.·
L. unum es,t. principio. N ec quidquam .est quod non aliqua ex parte unius L.
C. suni quid r,tnum principio. Neque quidquam est in rerum natura quod non secundum aliquid C.
D. ~~est en semme qu'un principe. .~ · 11 n'y a rien qui n'ait sa part D.

6. TOV ENQC.•, .. ¡ ,-.:: · ,TQV,E;:N Tú> KATú> nAI\ITA:.ENU~.(a,)·,, ·,,,:.;,,• nANTA KAI 01\A.JlANTA .6.
H. unius, , . . , .. · , , . aut. in detn;su"! o~ia. u~iali . ''·' 1 t·. o~~a e.t to~a_. omn,~a .H.
E. u~ius, ..... ,.. ,.. .,.•. deorsum...ornma St_ngu,lara_terh;\ o,;;. 1: •.• , ·:-,, omma et. totq, pmnta E.
S. ~no, . . ., · ,quod in eo, quod est' singular.e• secundum·. omnia omnia et tota Omnia S.
R. uno,·,_ in· secundum omnia singulari. . : _ ·:.. omnia et. tota omnia R.
A.]it; particeps, .. ..... ejus scilicet quod singulare per omnia omnia et tota omnia A.
F. bmnino expers, quippe, cum. ipsum unum natura sua penitus. unica .omnia atque tota F.
P. fit _partjceps, quippe quod hoc ipso quod est omni ex parte singulare omnia et quae tota sunt P.
p.. 'fOU ~y_o¡¡,.,, . : . -róÜ ey, >ti¡) xcx-roc ,.áy-ra: ~vLx(j) , _ _. , ,. TtCÍv't'cx xcd. fD,cx. ~CÍVJ~ p.-
L. fi.t.. par,tjceps, .. quippe, quod hoc ipso quod est o,ni e~ pflrte, singulare · omnia et quae t(Jta. sunt L.
C.participet unum .. : , .. in illo quod per omnia.unicum e.stu:·. ·... ,; 1 , et omnia etiam tota C.
D. ~e I'Un,.u: !\ií>. qui,. paree qu'il est:un.iqJt~ en. toute~ma~ierei:H: contient tou~~~tle":.ch_o~~s, .o.

6. ~AI·:-.:-A. ANTIK~MENA KAI EI\IIAI~~ .CVN€11\H~OTOC:i·. '/·· .. ,. '·' KAI··ANEV. JIIIEN TOV ,6.
H. et opposita et unialiter. comprehendentis. · ,, ·. Et. sine uno. quidem H.
E. et opposita universaliter comprehendentis. Et quidem sine uno E.
S. et opposita et singulariter coaccepit. Et sine urw quidem S.
R. et opposita et unit,ive comprehendente. et. quidem sine uno R.
A. e#0rm adversanti.a ,; ·.. 1. • singula.riter .. ~oque·, pQapprehendit. .·, , E t. sine· unq.. f}t'Í~f!Z _A.
!!~ ~#aT!l.inter~.se oppo'sita_, ¡ singularite,:ánts,·. co'ffljW,e/leruJal,._,,, 1•1), ,,,.,,, - P:r:aet"~a>~sque P..
· P~ ~(¡ t;a,ztrar'ia· ,·, · singula'ri etiam modo,~·ant~ ·in, s_e.: co.tf1Prehen4e!il) 4eo #ne,:;u~JQ quidem f..
P.· l'~~ 't'rt ci,v't"~l's.ip:sva: í xat É_)ILiitiw¡¡, n:poe'All~Q~• ..... ,· -,) :..:. ,Kat (¿.v~u. p.ev 't'OÜ p..
L. ~t. cOntraria. singulan etiam modo,·.ante_:inse. co,f¡prehendefit. ¡1.c.·sine uno quidem L.
C. universa. et opposita · .unice. anticipavit,' .,.,,,,._- ,, .. Ac sine. unq1 quidem C .
.D. les touts .et Ie.-rs ~ontraires , <· d'une maniere .absoluJt!ent 'Qlle.-., ,. 1 :. • .,, • Sans I'Un D.
544 PREMIERF PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. ENOC OVK ECTAl ni\H90C . ANEV AE ni\H90VC ECTAI TO EN tüC KAI MONAC nPó nANTOC 6.
H. non est multitudo, sine multitudine autem est unum, sicut et unitas ante omnem H.
E. non erit multitudo, sine autem multitudine erit unum, ·sicut et monas ante· omnem E.
S. non erit multitudo, sine multitudine vero erit unum, sicut et unitas ante omnem S.
R. non erit multitudo, sine multitudine autem erit unum, ut et unitas ante omnem R.
A. multitudo non est, erit vero unum sine multitudine, sicuti et monadem ante omnem A.
F. uno quidem multitudo non est, erit autem sub/ata multitudine unum, quemadmodum et unitas F.
P. multitudo non erit, unum tamen erit sine multitudine, ut etiam monas omnem P.
f!-· ho¡; oúx a~~a.L 1tA7¡6o¡;, -- liveu os -.ou 7tA7}6ou¡; eara.L -.o ev, w¡; xa..t f!-OV~~~ 7tpo 'lia..vrot; 1-'-·
L. multitudo non erit, unum tamen erit sine multitudine, ut etiam monas omnem L.
C. non erit multitudo, sed sine multitudine erit unum, sicut et unitas ante omnem C.
D. il n'y a pas de multitude, mais I'Un sera sans multitud e; l'unité précede bien D.

6. AP19MOV nenAHeVCMENOV KAI El nACI TA nANTA HNWMENA 6.


H. est numerum multiplicatum, et si omnibus omnia coadunata H.
E. numerum multiplicatum, et si omnibus omnia unita E.
S. numerum est multiplicatum, et si omnibus omnia unita S.
R. numerum multiplicatum, et si omnibus omnia unita R.
A. multiplicatum numerum ponimus, et si omnibus omnia conjuncta counita A.
F. ante omnem numerum multiplicatum exstat, ac si omnibus omnia conjuncta F.
P. numerum multiplicatum et auctum antecedit, quod si quis cum omnibus omnia conjuncta P.
1-'-· dpL6'p.ou 'ltE'ItA1'¡6uap.évou, xa.l. el 1tiiaL. 't'a 1tCÍv-ra t,v~»p.Éva. p..
L. numeruin multiplicatum et auctum antecedt't, quod si quis cum omnibus omnia conjuncta L.
C. numerum multiplicatum, et si quis omnibus omnia quae unita C.
D. toute multiplication, et dans l'hypothese ou les choses s'unfraient D.

TA nANTA ECTAI T(a) 01\W EN · . AMtüC TE KAI TOVTO ICTEON OTi :> ti.
· H. qú'zs •supponit, omnia est in ioto unum. Sed· et istud sciendum quía · · )' ]f.
E. 'qu¡'s'posuerit, omnia erunt toto unum.· ·: Sed ittujue et hoc cognoscendum quía E.
S. aliqúis supponat, omnia erunt in toto unum. Aliter et hoc sciendum quía
1
S.
R. quis supponat, ·' · omnia erunt totó unum. Et id praeterea sciendum quod · ·" R.
A. quis ponat, · erunt omnia · toto unum. · Et aliter et hoc sciendúm est quoniam . A.
F. quis supponát, ' erurtt ómnia · toto unum. · Ani'madvertendurn id interea · · F.
P. esse ponat, toto u11Um erunt omnia. · Praeterea hoc quoque intelligendum est P.
1-'-. _-.t~ ú11:ó6o~ -.o, · . , · . . -.a 7tCÍv-.a. aa-.a.L -rij'> 8A.~- ev ,;_ :,:'· : ·" AAAt»¡; n xa.t -;o u-ro (a-.éov. ik't · 1-'-.
L. esse ponat, · toto unum erunt, omma. ·:. 1•• • Praetereá hoc quoque· intelligenlfum est L.
C.mtit suppowerit, ·.. omnia erunti'n:toto>·qutd•unumN 1 ;--Jllud praeterea sciendúm ut' ... ·.· C.
n. toutes &;:to1ltes' elles·ne feraient1 coífiplet'e'ment fiu,!Ún! F L U faut entóte savoir que U'. JJ.

ti. KATA ENot··.EKACTOV nPOEniNóOVMENOiil EJAOt :,, HN(a)CeAI 1\EteTAI ti.


H. ·tamquam secundum unamquamque antecommentata species coadunari dicuntur H.
E. secundum ·unum uniuscujusque ptaecogitata est species uniri dicitur E.
S. secundum uniuscujusque praeexcogitatam· speciem · unita dicunhir esse S.
R. · secundum uniuscujusque praeintellectam speéiem ' uniri di~úntúr k.
A.secundum·' uniuscujusque sped'em•'antp animo pr~c01tceptam conjunCta esse ~ dieuniür A·.
F. ·· certe ·'ttcundum uniuscujusque<.speciem::priusi ~co'iitatam' unita censboi fA
• \:
1
' • ·, ·

P."'~·· unitl$eujusque sj)'eciei· 'fjUae ·priu{intelliglitt~t:',\~\1¡',\ · con}uncta ''diéi ·Jt.


p.. · · , Xá'ta ~ ii'IOt; eXCÍC"tO!J 1tpdm,t.VOOÚfA.&VO'Y €~oc; :' · 1¡yb>a6:xt Aéye1:ix~ fl:•
L. . umuseujusque speciii quae' prius intelligatur :.· ll\ ; . · ..\\, conjuncta dí'ci L\
C. secundúm uniuscujusque speciem praeconceptam uniri dicantur ! a
D•. · .. c'est l'espece. prévúe poU:r tous•: .·:' 1• , qui nous' 'permet de · dire re¡ue leS P.
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 545
o. TA HNú>MENA KAI nANTc.>N ECTI TO EN CTOIXElú>TIKON KAI El ANEI\HC o.
H. coadunata; et omnium est unum elementare. Et si interficis H.
E. unita; et omnium est unum exemplar. Et si interimas E.
S. ea quae sunt unita; et omnium .est unum elementatum. Et si auferas S.
R. unita; et omnium est entium unum elementatum. Et si auferas R.
A. quae conjuncta sunt; estque unum omnium veluti elementum. Denique si unum A.
F. quae unita dicuntur; praeterea unum elementi rationem habet ad omm·a. ldcirco si sustuleris F.
P. ea quae conjuncta sint; atque unum ipsum esse elementum omnium. Ac si unum P.
~- -rCt. "h'Jwp.Évrt· xcx~ -¡rc(y:-wv Ecr-:-~ ~o Ev cr'to~zEt.W'tr.xóv. KrJ:~' E~,. OCVE
> ')
•"{).; p..
L. ea quae conjuncta sint; atque unum ipsum esse elementum omnium. Ac si unum L.
C. ea quae unüa sunt; sitque unum omnium quasi elementum. Et si sustuleris C.
D. groupes ne font qu'ur., que l'ttn est a la base de tout. D'ailleurs, supprimez D.

o. TOEN OVTE 01\0THC OVTE MOPION OVTE AMO OVAEN Tú>N ONTú>N ECTAI 6.
H. unum, neque universalitas, neque pars, neque aliud aliquid exsistentium erit. H.
E. unum, neque universitas, neque pars, neque aliquid aliud exsistentium erit. E.
S. unum, · neque totalitas, neque pars, neque aliud quid exsistentium erit. S.
R. unum, neque totalitas, neque partícula, neque aliud nil entium erit. R.
A. tollas, neque totum erit. neque pars aliqua, neque aliud quz"ilquam in rebus. A.
F. unum, neque forma totius erit, neque pars ulla, neque quidquam erit in rebus. F.
P. sustulerz·s, nec totum, nec partem, nec aliquid aliud eorum quae sunt futurum. P.
p.. 1:0 ~v, oün óJ,Ó'l:"f¡.; ' OÜ'l:E p.ÓpLOV, oÜ'l:E (f).J,o OUOEV 'l:WV ov-:wv EO"'l:rJ:L.
P.·
L. sustuleris, nec totum, nec partem,- nec aliquid aliud eorum quae sunt futurum. L.
C. unitatem, neque totalitas, neque partícula, neque aliud quidpiam in rebus erit. c.
D. l'un, i1 n'y a plus de tout, ni de partie, ni rien de ce qui est. D.

o. nANTA rAP EN EAVTú> TO EN ENOEIAú>C nPOEII\HIPEN TE KAI nEPI€11\HIPEN TAVTH rOVN 6.


H. Omnia enim in ipso uno una species praecomprehendit et comprehendit. Ipsa ergo H. ·
E. Omnia enim in se ipso unum uniformiter praeambit et comprehendit. Ipsa igitur E.
S. Omnia enim in se. ipso unum uniformiter praeaccepit et circumaccepit. Ista igitur S.
R. Omnia enim in se ipso unum uniformiter et praeaccepit et circumaccepit. Propter hoc igitur R.
A. Omnia enim in se ipso unum uniformiter praeaccipit atque complectitur. Hac nempe ratione A.
F. Unum namque omm·a in se ipso uniformiter anticipat atque comprehendit. Hac igitur ratione F.
P. Omnia enim in se unum aequabiliter et anticipata habuit et comprehendit. Hoc igitur modo P.
p.. ,
IIOC'/1:00 ' E'l
)"OCp ' E:XU't(¡l 1:0 EV
f - ' ~' t .... - ') ' ')
EVOEL'',w.; 1tflOEL ,-r,'fE 'tE X:X~ 7tEpL€L ,-r1cpE. Ta.ú""{l youv P.·
L. Omnia enim ... in se unum aequabiliter et anticipata habuit et. comprehendit. Hoc igitur modo L.
C. . ·:·., , Omnia enim in se unum uniformiter anticipat et complectitur. Hac itaque ratione c.
D.' '> car l:'un,.! de soi, promet et contient ,toute.S•. h$.~hoses d'un, coup. .Voila pourquoi D.

6. H 9€01\0riA THN 01\HN SEAPXIAN ú>C nANTú>N . AITIAN 6.


H. theologia totam Thearchiam, sz"cut omnium causam, H.
E. theologia totam Thearchiam, ut omnium causam, E.
S. theologia totam Thearchiam, sicut omnium causam, S.
R. theologia totam Thearchiam, ut omnium causam, R.
A. sacra eloquia Divinitatem totam, ut omnium causam, A.
F. theologia totam ipsam Deitatem omnis principem Deita,tis, tamquam omnium causam, F.
P.scriptura divina .,,',.
'1":•.· totam Divinitatem, "
ut. o.mnium causam, P.
p.. "h Geo'Aoyia. · Tt,v óh1v 6e:xpx_i:xv, w.; mÍ.V'tWV OCL'ria.y, P.·
L. scriptura divina ·:·.'\,' totam Divinitatem, ,-·,· ut .omnium .causam, L.
c.scriptura' totum Deum, '- tamquam omnium causam, c.
D.dans l'Écriture toute la Divinité, :,'.. ' e.n tant que cause utlivers~lle, D.

Versions lat. 3S·


PREMIERE PARTIE ; DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. VMNEI TH TOV ENOC Enc.>NVMIA KAI EIC E>EOC O nATHP KAI EIC KVPIOC 6.
H. hymnizat unius cognomínatione. Et unus Deus Pater, et unus Dominus H.
E. laudat unius vocabulo. Et unus Deus Pater, et unus Dominus E.
S. laudat unius nominatione. Et unus Deus Pater, et unus Dominus S.
R. laudat unius cognominatione. Et unus Deus et Pater, et unus Dominus R.
A. unius appellatione concelebrant, Et unus Deus ac Pater, et unus Dominus A.
F. unius appellatione concelebra/. Unus itaque Deus et Pater, et unus Dominus F.
P. laudat et appellat unius nomine. Unusque Deus et Pater, ac unus Dominus P.
P.· Úp.vt:L 't~ 't"OU evo~ Émuwp.[~. Koct si~ 8eo~ ó Iloc'tf¡p, xoct er~ KúpLo~ P.·
L. laudat et appellat unius nomine. Unusque Deus et Pater, ac unus Dominus L.
C. sub unius appellatione laudat. Atque hoc modo unus est Deus et Pater, et unus Dominus C.
D. re~oit comme louange le nom d'Unique. Le Pere est l'unique Dieu, jésus-Christ est l'unique D.

6. IHCOVC XPICTOC EN AE KAI AVTO TO nNEVMA AlA THN VnEPBAMOVCAN THC 0/\HC 6.
H. Jesus Christus, unus autem et ipse Spiritus superexcellentem totius H.
E. Jesus Christus, unus autem et ipse Spiritus per superexcellentem totius E.
S. Jesus Christus, et unus et ídem Spiritus propter excedentem totius S.
R. Jesus Christus, et unus ídem Spiritus propter superexcellentem totius R.
A. Jesus Christus, et unus atque ídem Spiritus per excellens totius divinae unitatis A.
F. Jesus Christus, et unus atque ídem Spiritus propter excellens totius divinae unitatis F.
P. Jesus Christus, unusque etiam Spiritus Sanctus dicitur ex praestanti totius P.
P.· 'hjaOU~ Xp!O"to~, xoct ev Koct -ro ocÚ't"O Ilveup.<X OL& 't-}¡v Ú7tsp6cí),'Aouaocv ñj~ ó'A·Il~ p..
L. Jesus Christus, unusque etiam Spiritus Sanctus dicitur ex praestanti totius L.
C. Jesus Christus, atque unus idemque Spiritus per supraquam abundantem totius C.
D. Seigneur, I'Esprit est unique et le m@me tant est suréminente l'indivisibilité D.

6. E>EEIKHC ENOTHTOC AMEPEIAN EN H nANTA ENIKc.JC CVNHKTAI KAI VnEPHNc.JTAI · 6.


H. Deitatis unitatis impartialitatem, in qua· omnia unialiter · colliguntur et supercoadunantur H.
E. divinae unitatis impartibilitatem, in qua omnia. singulariter comtectuntur et superum"untur E.
S. divinae unitatis simplicitatem, in qua omnia singulariter congregata sunt et superunita S.
R. divinae unitatis impartibilitatem, in qua omnia singulariter conveniunt et superuniuntur R.
A. individuum eminentemque simplicitatem, in qua sunt omnia singulariter collecta atque conjuncta A.
F. individuum eminentemque simplicitatem, in qua quidem omnia unice collecta sunt excellenterque unita F.
P. divinae unitatis vacuitate partium, in qua singillatim collecta et conjuncta sunt P,.aestanti modo P.
p.. Ge·txlj~ ÉvÓ't"fl'tO~ dp.Épt:L(X.Y, év ~ 'ltCÍv-r<X ÉvLxw~ auvr,x'taL x<Xt Ú7tt:pf¡vw'taL . P.·
L. divinae unitatis vacuitate partium, in qua singillatim collecta et conjuncta sunt praestanti modo L.
C. divinae unitatis indivisibilitatem, in qua omnia unice sunt conjuncta et supraquam unita c.
D. de toute I'Unité qui est Dieu,; · en qui d'un coup toutes eh oses sont ramassées, sont réunies D.

6. KAI nPOCECTIN VnEPOVCic.>C · AIO KAI nANTA En AVTHN ENAIKc.JC ANAnEMnETAI .6.
H. et adest supersubstantialiter. Ideo et omnia in ipsam juste offeruntur H.
E. et adest superessentialiter. Proinde et omnia in ipsam juste remittuntur E.
S. et praesunt supersubstantialiter. Propter quod et omnia ad ipsam juste remittuntur S.
R. et praesunt supersubstantialiter. Propter quod et omnia ad ipsam juste remittuntur .R.
A. et ante supersubstantialiter compréhensa. Quocirca et omnia ipsam juste referuntur A.
P. et supersubstantialiter ante comprehensa. Quapropter et omnia ad istam juste et unice admodum F.
P. et ante eximie insunt. ;,\ · " ,. !taque ad eam ·recte referuntur :P.
p.. x<Xt 1tflÓat:O"tW Ú7tt:poua(w~. . · ~Lo x<Xt 'lt:Ív-r<X E'lt' <XÚ-rl¡v Évolxw~ dv<X'ltÉfJ-'ltE'totL .p..
L. et ante eximie insunt. !taque ad eam recte rejeruntur .L•
.C. et praeexsistentia supra substantiam. Quapropter etiam ad ipsam omnia jure merito C •
.D. et prée:xistent d'une maniere inouie. Aussi toutes cboses Lui sont a bon droit rendues ,D.
1
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN.
547
6. KAI ANAT10€TAI V~ HC KAI e::: HC KAI t.l HC KAI EN H KAI EIC HN nANTA ECTI 6.
H. et disponuntur, sub ipsa et ex ipsa et per ipsam et a qua et in qua omnia sunt H.
E. et referuntur, sub qua et ex qua et per quam et in qua et in quam omnia sunt E.
S. et reponuntur, a qua et ex qua et per quam et in qua et ad quam omnia sunt S.
R. et reponuntur, a qua et ex qua et per quam et in qua et in quam omnia sunt R.
A. atque rediguntur, a qua et ex qua et per quam et in qua et ad quam omnia sunt A.
F. referuntur atque rediguntur, a qua et ex qua et per quam et in qua et ad quam omnia sunt F.
P. eique tribuuntur omnia, a qua, ex qua, per quam et in qua sunt omnia P.
~ ' 7}<;
~
1
UT 7}<; X!Xt E<, X~~ t;'\1 "fl X!Xt E~<; 7}'\1
p.. X~~ IXVIX'nllE"':IXt,
' 'C'J. r 'C ,:t
'
r¡<; X!Xt' Ot
"" ' ' Z "" ' ? t\
71;0:'\l't'IX .,;crt"t
' Z '
p..
L. eique tribuuntur. omnia, a qua, ex qua, per quam et in qua sunt omnia L.
C. referuntur eique attribuuntur, a qua et ex qua et per quam et in qua et ad quam omnia sunt C.
D. et rapportées, comme a Celle grice a qui, selon qui, par qui, en qui, pour qui, toutes choses D.

6. KAI CVNTETAKTAI KAI MEN€1 KAI CVNEXETAI KAI AnOnAHPOVTAI 6.


11. et constituuntur et manent et continentttr et replentur H.
E. et coordinantur et manent et continentur et replentur E.
S. et coordinata sunt et manent et continentur et adimplentur S.
R. et coordinata sunt et manent et continentur et replentur R.
A. et constituta sunt et permanent et continentur ac implentur A.
F. et constituta sunt et permanent atque continentur et replentur F.
P. et ordine ·quodam disposita sunt
manentque ac continentur et perfecta sunt ad eamque P.
p.. XO:L O'UV'tÉ't'IXX't'<lt xo:t p.Évet xo:i auvéxs-:at ·, ,
XOCt' <lltOlt ) ,-r¡pOU'-t'OCL p..
L. et ordine quodam disposita sunt manentque ac continentur et perfecta sunt ad eamque L.
C. et componuntur et manent et continentur et complentur C.
D. existent, se trouvent en place, demeurent, se gardent, s'achevent D.

6. KAI €n1CTP€~€TAI KAI OVK AN EVPOIC TI Tú>N ONTú>N O MH Tú> €NI 6.


H. et convertuntur; · ·· . Et non invenies quid exsistentium, ·. quod non uno. quemadmodum H •
E. et convertuntur; .·, · . Et non invenies quid exsistentium,.. . , .. quod non in uno secundum. E.
S. et convertuntur; ': · Et non ·invenies aliquid· exsistentium, ·. •. :·· · . quod non in uno secundum S.
R. atque convertuntur. Et· non utique invenies quid entium, · ·. · · quod non uno secundum. R.
A. atque •·convertuntur. : Nihil denique in his quae sunt invenies, quod non uno; secundum A.
F. atqut convertuntur. Nihil denique in rebus invenies, ·.. quod non ipso uno, secundum F.
P. convertuntur. · Nec quidquam invenire possis, quod non uno, P.
. p.. xo:L €7tta-:pÉfE't'at. Kat oux &v eíJpotc; -rt -:wv ov-:wv, 8 p.l¡ -riji evL. p..
L. convertuntur. · Nec quidquam invenire possis, quod non uno,. L.
C. et convertuntur:. Neque quidquam. reperies eorum quae uno illo, secundum c.
D; et font: retour. : . · Vous ne trouverez aucun étre 1:. · ;· .,, a· qui I'Un,, D.

· fS. 1().&\ <VnACA H 0€0THC VnEPOVCiú>C ONOMAZETAI · KAI ECTI TOV0. onep ECTIN KAI TEAEIOVTAI fS.
H.' omnis Divinitas supersubstantialiter nominatur, . et est hoc quod est et perficitur H.
·E. quod omnis Deitas superessentialiter nominatur, et est hoc quod quidem est et perjicit_ E.
S. quod omnis Deitas supersubstantialiter nominatur, et sit hoc quod est et perjiciatur S.
R. quod omnis Deitas supersubstantialiter nominatur, · et est hoc quod est et perficitur. R.
A. quod omnis Divinitas supersubstantialiter nominatur, sit id quod est et perjiciatur,'A.
F. quod Deitas omnis superessentialiter. nominatur, et. sit< hoc. ipsum quod. est et perjiciatur. F.
P. "ei; {juó·'omnis Divinitas nominatur, ~,·.,¡,,.,,: ·..... · ,:.•, ,., , ; \.,.,·.-.et sit id quod:,est. et absolvatur P.
P.· :,e~ o· o 'ltéiao: Y¡ Osó't'7}c; Ú1tEpoualwc;· ovop.ci~E't'Clt, xocL icrrt -.oü9' omp éa·d xo:L nAetoÜÍ'oct. p..
L. ex quo omnis Divinitas nominatur, .. :. . . et sit. id quod. est et absolvatur L.
c.- quod. omnis Divinitas supraessentialiter nominatur, et sit id quod esi et perjiciatur ·C.
D. titre ·suressentiel de· la' Dlvinité entiere, .··, · . ne donne tout ce qu'il est, ne complete et D.
PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. KAI .AIACWZETAI KAI XPH KAI HMAC AnO TWN nOMWN Ent TOEN .AVNAMEI THC 0EEIKHC o.
H. et persalvatur. · Et oportet etiam nos, de multis ad unum virtute dealis H.
E. et salvat. Et oportet nos, ex mul#s in unum virtute divin~ E.
S. et salvetur. Et oportet et nos, a multis ad unum virtute dimnae S.
R. et salvatur. Et oportet et nos, a multis ad unum virtute divinae R.
A. atque servetur. Et expedit ut nos quoque, a multi's ad unum virtute divinae A.
F. atque servetur. Operaepretium est nos quoque, a multis ad unum divinae F.
P. et custodiatur; Nos etiam debemus, a multitudine ad unum divinae P.
p.. ~cú ó~acrw~<:-ra~. Ka/. xpl) xcá ·~p.~¡;, cl7t0 'rWV 7tOAAWV E7tf. ':O ev "f¡ óuvcip.E~ Tlí~ Gú·x.;;,. P.·
L. et custodiatur. Nos etiam debemus, a multitudine ad unum divinae L.
C. ac conservetur. Oportet itaque et nos, a multis ad unum virtute divinae C.
D. ne garde l'@tre. Nous aussi, nous devons par la vertu de l'unité divine revenir D.

6. ENOTHTOC EnlCTPECI>OMENOVC ¡· ENIAIWC VMNEIN THN 0/\HN KAI MIAN 0EOTHTA 6.


H. unitatis convertentibus, unialiter hymnizare totam et unam Divinitatem, H.
E. unitatis conversos, unitim laudare totam et unam Dez"tatem, E.
S. unitatis conversos, unitive laudare totam .et unam Deitatem, S.
R. unitatis conversos. unitive laudare totam et unam Deitatem, R.
A. unitatis conversi, unice laudemus totam atque unam Deitatem, A.
F. unitatis virtute conversos, totam unamque Deitatem unice collaudare, F.
P. unitatis vi conversi~ conjuncte laudare toiam unamque Divinitatem, P.
p.. SVÓTij"t"O¡; Émcr'tpECfÓp.EVO•J¡;, EvL'l.iW¡; Úp.vei'V 't~f\V o);f\V x:Ú p.b.v f>EÓ"t7¡-.IX, P.·
L. unitatis vi conversi, · conjuncte laudare totam unamque Divinitatem, L.
C. unitatis conversos, singulariter laudare totam et unam Divinitatem, c.
D. des multitudes a l'un, pour . chanter par cette unité. toute la. Divinité unique o.

'í TO nANTWN AITION EN TO nPO nANTOC .ENOC KAI nAH00VC: ·. · ··'··· 6.


, H., . ,·.-,\;,•:.,• '. omnium·t:ausam'. unum, ..•'· ,.,., ,.; quod. est ante, omne: unitm et multitudinem .... H.
. E.·o.:.·:·, '·'·' ·omnium· causa'm··unum, ·, quod:'est ante· omne.unum et mult#udinem ., .. , E.
. S."'· scilicet!et omnium causam unum, .. ,,. quód. estante omne· unum. et multitudinem S.
R.>;"·¡:·.,¡;.' Omnium Ctitlsam UnUrfz, 'quod ante Omne UnUm• 'et multitudinem.;: ·'C ,,. Jl..
A. unum omnium causam, quod ante omne unum omnemque multitudinem ··, A.
. F. ipsum videlicet unum omnium causam, quod quidem ante. omnem unilm omnemque. multitudinem F.
P•.et· unum illud quod est causa omnium, , ·. " quod est omni uno et multitudine . . ' P.
,. . , , , ~ , , , ,~ , "\ •n
H-• ,; :' .' '..l: ·' ":O 7tO(V'rWV O(~'tLOV ~>V, ·1. . ·. •.Y: .·• 1 'tO. 7tpo· 7t!ZV'tO"; !>VO" XaL '7t:A7¡110U"" .· · . P.·
L. et',unum illud quod est causa omnium, •·~··'.'.'\ :·.!i•,.,.quod·est;,omni uno et multitudine .. ,. ;· ·· , L.
:c.',,..,'.· unum 1 quod• es('omnium';ctz11Sa~·"-·i\'{ 'ÜW :.'''i.\1\\c',,, ante•<,amne; unum,et:· multitudinem;·,\,,., · ., c.
o•. :d~:Jiel est cet ...Un qui a tout fait, ~'11i¡uhprécede• toU:s·: les:! uns: et toutes les. muJtitud&:s;. .h o.
6. KAI: MEPOVC' ¡ .'/ KAI AOPICTIAC1 ' • KAI ,nEPAl:QC :6.
H •. ' '·: et partem ... ' et finem, et terminum .H.
E. et partem . . . et infinitum, et summit(ltem E.
S. et partem, totum et definitionem et infinitatem, . et termi'lf~'(' S.
. R. ec partem et totum et terminum. et interminationem, ·'. ... , . . . et fi11!J1!1; J!. •
A.•· ::~·.:·. et.partem et totum et terminÚm,et¡indetermina#onem, .''· .•.. \1·•.'·· '·' ·••fine~'4·
;'P. :1.:'\ , ... ,., .'-et,:partem atque,. tofum;;et..rterrmtlur,;:fJt#ndeterminationem,,:.--,:''""t'-'·" ·:y et finem 4t9¿4f•;·J.1~·
P. 1. · • omni parte: et. toto, 'omni termino et
determinationis pn:vatione, u · .. . ?. omnii~~H!t
P.· ,", ,\, ,.!; ·: xoct• p.Épou" xa.t o),ou. xa.t opou xocLd,(')p~O"'t(ll~,'·'· · ' ! :,,\>:1' X!XL 1tÉp~1~~p;~·.
. L. · ' omni ,.parte et toto, omni termino et determinationis privatione; , .·· ' .,·. omni fme , i;~'·
.C. et··partem ettotum,finitz"onemet infinitionem,",·,,,,,·u1,,•.• • '·•'·'· '·.'· •• o·... · fineTflé.C<
. D.toutes: les parties,' tous· h~s;íensembles; toutes les limites, tous;.Jes" futu~, , tQus ..lesJlAis,.',p;
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 549
6. KAI AnEIPIAC TO nANTA TA ONTA KAI AVTO TO EINAI OPIZON KAI nANTWN 6.
H. et infinitatem, quod omnia essentia et ipsum quod est terminat, et omniumH.
E. et magnitudinem, omnia exsistentia et ipsum esse terminans, et omnium E.
S. et interminabilitatem, quod omnia exsistentia et ipsum esse definit, et omnium S.
R. et infinitatem, quod omnia entia et ipsum esse terminat, et omnium R.
A. et infinitatem est, quod omnia quae sunt ipsumque esse determinat, quod omniumA.
F. infinitatem exstat, quod rursus omnia entia et ipsum esse defi.'zit, quod ítem omnium F.
P. ac infinitate antiquius, quod ea quae sunt omnz'a atque statum ipsum determinat, quod et omnium P.
p... x~t &.7tct.p(~<;, ~o 7t&v-r~ ":&. Óv-:2 x2t a U-rO '!'0 e['J~~ ópi~ov, x~t 1t&v-rwv p..
L. ac z'nfinitate antiquius, quod ea quae sunt amnia atque statum ipsum determinat, quod et omnium L.
C. et infinitatem, omnia quae sunt et ipsum esse determinat, et omnium C.
D. et infinis, qui précise tous les étres et l'étre méme, qui produit D.

6. KAI Oi\WN nANTWN KAI AMA KAI nPO nANTWN KAI VnEP nANTA KAI ENIKWC AITION 6.
H. ergo totorum et omnium et simul et ante omnia et super omnia et unialiter causa est, H.
E. et universorum omnium et simul et ante omnia et super omnia et singulariter causa, E.
S. est et totorum omniuni et simul et ante omnia et super omnia et singulariter causa, S.
R. et totorum omnium et simul et ante omnia et super omnia et singulariter est causale, R.
A. et totorum omnium simul et ante omnia et super omnia singulariterque est causa, A.
F. atque totorum et omnium simul et ante omnia et super omnia unice causa est, F.
P. et totorum omnium et simul et ante omnia et super omnia et singillatim causa est, P.
p.. x:xL oÚiJV 7t7.v-rwv ut &.p.:x x:xt 7tpo miv"C"W'Y x:xt Ú7tep 7t7.v-;:x x:xt Év~xw<; :x[·nov, p..
L. et totorum omnium et simul et ante omnia et super omnia et singillatim causa est, L.
C. et totorum omnium et simul ante omnia et supra etiam omnia unice causam, . C.
D. tous les individus et .Jes groupes d'un coup, avant tout, par dessus tout, d'un mode unique, D.

6. KAI VnEP AVTO TO EN ON KAI AVTO TO EN OPIZON tí.


H. et super. ipso quod unum ens est et ipsum unum terminans; H.
E. et super unum ipsum ens et ipsum unum terminans; E.
S. et super ipsum unum exsistens et ipsum unum exsistens terminat; S.
R. et super ipsum unum ens et ipsum unum ens in aliis terminat; R.
A. quod super ipsum unum est ipsumque quod unum est terminat; A.
F. quod praeterea super ipsum unum ens exsistit ipsumque unum ens definit; F.
P. atque unum ipsum superat idemque determinat ; P.
, • , ' , ' ~, " , ' , ' e\ " t 'Y
P.· X:X~ U7tt:p <XU"i:O ":"0 €'1 0'1 X:X~ rl:U't"O 't"O €V OV op~-,ov·
P.·
L. atque unum ipsum superat idemque determinat; L.
C; et quod supra ipsum unum est id quod est et ipsum unum determinat; c.
D. qui par dessus l'unité substantielle détermine cette méme unité substantielle, D.

6. EnEinEP TO ON EN TO EN TOIC OVCIN ENAPI0MION ECTIN AP10MOC liE 6.


H. quoniam quod est unum est quod unum essentibus numerale est, numerus autem H.
E. quoniam ON unum in exsistentibus numerabile est, numerus autem E.
S. quoniam exsistens unum quod est in exsistentibus numerabile est, numerus autem S.
R. quia ens unum quod in exsistentibus numerale est, numerus autem R.
A. namque unum quod est inter ea quae sunt connumeratur, porro numer.us A.
numerus autem F.
F. si quidem hoc ipsum ens unum quod est in entibus connumerabile est vel numera/e,
P. quandoquidem unum id quod inest in iis quae sunt numeri rationem habet, numerus autem P.
u., ' ·
¡-· Éotd7tt:o -ro ~v ev -ro év -ro~~ ouaw zwí.o~iju.óv Éa-:w,
~ ~
&p~ap.o¡; oe P.·
1

L. quandoquidem unum id quod inest in iis quae sunt numeri rationern habet, numerus autem L.
C. si quidem quod est unum iis quae sunt annumeratur, numerus enim C.
D. puisque l'un substantiel est au nombre des étres . et que le nombre D.
550 PREMIERE PARTIE DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. OVCIAC METEXEI · TO t.E VnEPOVCION EN KAI TO ON EN 6.


H. substantiae participat. Supersubstantiale autem unum et quod est unum H.
E. essentiam participat. Superessentiale autem unum et ens unum E.
S. essentia participat. Supersubstantiale autem unum et exsistens unum S.
R. substantia participat. Supersubstantiale autem unum . et ens unum R.
A. substantiae particeps est. Unum vero illud supersubstantiale et unum quod est A.
F. est essentiae particeps. Ipsum vero superessentiale unum et hoc quod diCitur ens unum F.
P. essentiae est particeps. Unum vero quod essentia superius est quodque unum est P.
p.. oúcrlocc; p.el"ÉXEL. To os Ú1tEroúa-Lov ev xzt -ro ov ev p..
L. essentiae est particeps. Unum vero quod essentia superius est quodque unum est L.
C. particeps essentiae est. Quod autem est unum supra substantíam et quod est unum C.
D. a une essence. L'un supersubstantiel limite l'un essentiel D.

6. KAI nANTA API0MON OPIZEI KAI AVTO ECTI TO ENOC AP19MOV KAI nANTOC ONTOC 6.
H. et omnem numerum terminat; et ípsum est quod unius · numeri et omnis essentís H.
E. et omnem numerum terminal; et ipsum est ab uno numeri omnis exsistentis E.
S. et omnem numerum terminat; et. ipsum est unius et numeri et omnis exsistentís S.
R. et omnem numerum terminat; et ipsum est unius et numeri et omnis exsistentis R.
A. et omnem nttmerum terminat; ípsumque est et unius et numeri et quae sunt ommum A.
F. et numerum omnem terminat : ipsumque est et unius et numeri omnísque entis F.
P. numerum etiam omnem definit; idemque est et unius et numeri et omnis naturae P.
p.. XIXL 7ttÍV'r1X lifL0p.ov Ófi~EL • XIXL IXUTÓ EO"'rL XIXL évo<; xocf d.pLOp.ou xoct 7t1Xv-roc; óv-roc; · P.· • ::
L. numerum ett"am omnem definit; ídemque est et unius et numeri et omnís naturae L. ··~·.

C. et omnem numerum definit; ipsum est et unius et numeri et omnis reí c.


D. et tout nombre ; ii est Lui-mSme, de l'un, du nombre. et de tout Stre, D.

6. APXH KAI AITIA KAI API9MOC KAI TA:::IC . AIO KAI ENAC VMNOVMENH KAI TPIAC 6.
H. initium et causa et numerus et ordo. ,., Ideo et unitas,hymnizata et Trinitas H.
E. principium et causa et nttmerus et ordo. •ldci'rco et·: unitas laudatur et Trinítas E.
S. principium et causa et numerus et ordo. Propter quod et unitas laudata et Trinitas S.·
R. principium et causa et numerus et ordo. Propter quod ·et unitas laudata et Trinitas R,
A. principium et causa et numerus et ordo. ldcírco et unitatt"s ac Trinítatis appellatione celebratur A.
F. principium et causa et numerus atque ordo. Quamobrem ipsa super omnia Deítas quae quídem F.
P. principium, causa, numerus et ordo. !taque Divinitas quae omnia superat unitatis P.
P.· &rz-h .x:xt IXÍ'rLIX XIXL &rLOp.o<; x:xt -rtÍ~L<;. ~LO XIXL p.ov&c; úp.voup.É·nl XIXL TpL&<; P.·
L. principium, causa, numerus et ordo . .·. !taque Dívinitas quae omnía superat unitatis L.
C. pn:ncipium et causa et numerus et ordo. Qúamobrem et unitas quaé laudatur et Trinitas O~
D.Je prlncipej la cause, le nombre et I'ordre. C'est pourquoi I'Unité et la Trlnité ¡célébrée, D. ·

6. H VnEP nANTA 0€0THC OVK ECTIN OVt.€ MONAC OVt.E TPIAC H nPOC HMCrJN H AMOV ~ ·.
H.quae super omnia est Divinitas, non est neque unítas neque trinitas aut apud nos aut a nobis H~
E. super omnía Deitas, non est neque unitas neque trinitas aut a nobis aut alío E.
S. quae est super omnia Deitas, non est neque unítas neque trinitas quae a nobis aut ab alio S.
R. quae super omnia Deitas, non est neque.·unitas neque trinitas aut. a nobis aut alio R.
A. quae est super on:mia Deitas, neque unitas.' neque trinitas aut. a¡ nobis aut a qu()'{)ÍS alío 4. · . ,. .
F. et·'ut unitas et Trinitas• celebratur, : · ·: "· · nec·. unitas nec trinitas est a nobis veZ ab· ullo F~, · :;,'(
P. 'el-' Trinitatis nomine celebrata,' non est ut unitas · et trinítas aut a nobis aut ab aliquo álio P.' :' :;,: :
p.. ~ Ó7tsp· 1ttÍv-roc 8eón¡c;, oux sao;Lv oúos p.ov~c; oúos -rrL&<; 1(¡ 7tfOc; 'i¡p.wv 1(¡ li'A'Aou .¡.¡.:: ·..· ·
· L. et Trinitatis nomine ·celebrata:, · non es t. ut. unitas et trinítas aut a nobís aut. ab a#quo alfo' n~ ' .. ·
C. quae est Divinítas supra omm·a, · . non· est unitas neque trím'tas a nobis aut alio quopiam O/' ·
D. c'est-a-dire la Divinité absolue, · n'est pas ·cette unité et trinité dont l'homme D':
QUARANTIEME SECTION DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 55!
6. TINOC Tú)N ONTú)N AJ€rNt.)CM€NH AM €1 KAI TO Vn€PHNú)N€NON AVTHC 6.
H. aut alio cuidam existentium percognita. Sed si et supercoadunatum ejus H.
B. quodam exsistentium cognita. Sed etsi superadunatum ejus B.
S. quodam exsistentium sit cognita. Sed ut superunum ipsius S.
R. aliquo entium cognita. Sed ut superunitum ipsius R.
A. cognita est. V erum ut et ineffabilem ipsius unionem A.
F. cognita. V erum ut ipsum unione superius unum F.
P. eorum quae sunt cognita. Sed ut etiam singularem ejus unionem et conjunctionem P.
P.· 'tWO~ -r¿}v OV't"W'\1 a~eyvwo-p.Év7j. 'A).)...a rvcx. X(lt -t-o Ú'ltEp7jvWp.Évov cx.uñj~ p..
L. eorum quae sunt cognita. Sed ut etiam singularem ejus unionem et conjunctionem L.
C. eorum quae sunt cogm'ta. Sed ut quod in ipsa est supraquam in unum copulatum C.
D. ou quelque autre a l'idée~ Nous entendons bien célébrer l'Un extraordinaire D.

6. KAI TO 9€0rONON AAH9ú)C VMNHCt.)M€N TH TPIAAIKH KAI €NIAIA 9€t.)NVMIA 6.


H. et Deigenum vere hymnizabimus, ternali et uniali Deinominatione H.
B. divinamque fecunditatem vere laudemus, triadica et monadica divina nominatione B.
S. et Deigenum vere laudemus, Trinitatis et unitatis Deinominatione S.
R. et, Deifecundum vere laudemus, trina et unitiva Deinominatione R.
A. et divinam fecunditatem celebremus, Trt'nitatis atque um'tatis sacratt"ssima appellatione A.
F. fecunditatemque deificam revera laudemus, profecto Trinitatis unitatisque appellatione divina F.
P. divinamque fecunditatem vere laudemus, Trinitatis um'tati'sque nomine P.
p.. x:xt -ro O:oyóvov d),r1 9w~ úp.v·hawp.ev, -;~ Tp~(lOLx~ x:xt ÉvL:x{Cf Gewwp.iCf p..
L. divinamque fecunditatem vere laudemus, Tn"nitatis unitatisque nomz'ne L.
C. et fecunditatem Dei vere laudemus, Trinum et unum Deum C.
D. et sa divine fécondité, quand nous donnons les noms divins de Trine et d'Un D.

6. ' THN Vn€P(A)NVMON ONOMAZOM€N ·'·. €N TOIC OVCIN 6.


H. , . supernominem nominamus, · . . · in éssentibus H.
B. , .. plus-quam-nominabilem nominamus, in essentiis B.
S. ·:: supernominabilem nominamus, · et exsi'stentibus S.
R. •. · supernominabilem rz(}minamus, · ~· ·. z'n exsi'stentibus R.
A. omne nomen excedentem appellamus, subsistentibusque supersubstantialem A.
F. Deitatem ipsam quae est super omne nomen cognominamus, atque in ipsis entibus superessentialem F.
P. Divinitatem quae omni nomini antecellit exprimimus, et in iis quae sunt eamdem quae omnem P.
¡J.. 't'1¡v Úr.Epwwp.ov ovop.li~op.ev, 't'O~~ OUaL P.·
L. Divinitatem quae omni nomini antecellit exprimimus, et in iis quae sunt eamdem quae omnem L.
C. •· nomint¡Jmus illum qui supra omne nomen est. ':. •, · C.
D.;.,:,: :·i(' a Celui qui¡dépasse.tout nom;:;.:,•. ·' ·¡,: •· .•. :· , . comme ll dépasse D.

6. THN Vn€POVCION OVA€MIA A€ MONAC H TPIAC OVA€ APJ9MOC OVT€ €NOTHC 6.


H. supersubstantialem. Nulla autem unitas aut trinitas, neque numerus neque unitas H.
B. superessentialem. Neque una monas aut trinitas, neque numerus neque unitas B.
S. superessentialem. Nulla autem monas aut trinitas, neque numerus neque ·unitas S.
R. supersubstantialem. Neque una autem unitas aut trinitas, neque numerus neque, singularitas R.
A. nominamus. · . • , Porro nulla monas aut trinitas, neque numerus neque ,unu1JI. A .
F. pelebrare sole~., ./, '"Ncull~\vero· monas, . nt~;lla. trinitas,' . i nullus numerus,. nulla·. imitas ·F.
P. essentiam superat. · ' N u/la, autem monas: aut trias, · ··,nequé nu;krus ~que :';,;uta$ P.
p.. 't'ljv Ú'ltepoúcnov. · Ouoép.(cx.. oe p.ovoc~ !}¡ "Pd~, · ouoe &.p~Op.o~ oÜn évó't'·t¡~ p..
L. essentiam superat. Nulla•' autem monas aut trias, · .. neque .numerus neque unitas L.
C. Nulla autem unitas vel trinitas, neque numerus .net; unitas C.
D. toutes les natures•. · 11 n'est· pas, d'unité oü' de trinité, il n'est pas de nombre,: d',isoleínent, D.
1

552 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. H rONIMOTHC. OVA€ AMO TI TWN ONTWN H TINI TWN ONTWN CVN€rNWCM€NON 6.


H. aut genitura, aut aZiud quid exsistentium . . . cocognitum H.
E. aut fecunditas, neque aliud quid exsistentium aut cuidam exsistentium cognitum, E.
S. aut fecunditas, neque aZiud aliquid exsistentium aut aZicui cognitum S.
R. neque fecunditas, neque aZiud quid entium neque alicui entium cognitorum R.
A. neque fecunditas, neque aZiud quidquam conditum aut creaturae alicui cognitum A.
F. veZ fecunditas, veZ aZiud quidquam exst"stentium veZ aZicui exsistentium cognoscibiZe F.
P. aut fecunditas, nec quidquam aZiud eorum quae aut sunt aut cognita sunt P.
,.... , ... i - " " - ,, ,
p..~ yovLp.ÓTI¡c;, ouoe a.AAO 7L o;wv O'rrw'l ·f\ ·nv~ 7W'I ov-:-t.>V cruveyvwcrp.evwv P.·
L. aut fecunditas, nec quidquam aZiud eorum quae aut sunt aut cognita sunt L.
C. veZ fecunditas, nec aZiud quidpiam eorum quae sunt aut eorum quae aZicui exsistentium sunt cognita c.
D. de fécondité, il n'est rien de tout ce qui est, il n'est rien de tout ce qu'on sait D.

6. e:::Ar€1 THN Vn€P nANTA KAI /\OrON KAI NOVN KPV<PIOTHTA THC vneP nANTA 6.
H. educit super omnia et verbum et mentem occultitatem super omnia H.
E. educit super omnia et verbum et inteZZectum in obscuritatem super omne E.
S. educit exsistens super omnem et rationem et mentem occuZtum superdeitatis S.
R. educit eam quae super omnem et rationem et intelligentiam occultationem ejus quae super omnem R.
A. aperit arcanum illud quod sermonem omnem et intelligentz"am superat summae Dez"tatis A.
F. aperit arcanum illud quod super omnem rationem intellectumque exsistit arcanum, F.
P. enuntiat arcanum illud quod rationem omnem mentemque vincit summae Divinitatis P.
p.. €~ciyeL -r-}¡v tntsp 1tcina. xa.t ).óyov xa.t vo:Jv xpuc¡nó,r1-ra. ~e; ú'ltep Ticiv-ra. P.·
L. enuntiat arcanum illud quod rationem omnem mentemque vincit summae Divinitatis L.
C. expZicat arcanum illud omnem rationem et mentem superans superdeitatis C.
D. qui fasse voir le secret impossible a traduire, impossible a sonder, le secret D.

6. KAI /\OrON KAI NOVN VnEPOVCIWC Vn€P0€0THTOC OVA€ ONOMA 6.


H. et verbum et mentem supersubstantialit~r superessentis superdeitatis. , ·. Neque nomen H.
E. et verbum et intellectum superessentialiter superessentialt"s Divinitatis~ · Neque nomen E.
S. super omnia supersubstantialiter superexsistentis. ' • ,., . .. N eque nomen S.
R. et rationem et intelligentiam supersubstantialiter superexsistentis superdeitatis. ··, - N eque nomen R.
A. quae super omnia altissime eminet. ' N eque nomen A.
F. inquam, superdeitatis ipsius omnia superessentialiter excedentis. · Jam vera neque nomen F. '.,_y

P. omniaque superantis. Neque ejus P.


p.. tmepoucr{w~ Ú'ltepoúcr·r¡c; Ú1tep6só-r·tj-;oc;. Oú~e 0:10 p.a. p..
L. omniaque superantis. ,, \,. .. Neque ejus L.
C. superessentialiter supra omnia superexsistentis. , "' . '-'": Hujus neque nomen C.
D. de la Divinité supreme, infiniment plus haute qu~ tout pat sa· nature•. On ne peut D.

6. AVTHC €CTIN OVIl€ /\OrOC •, AJV\· €N.· ABATOIC e:::HPHTAJ·


H.ejus est etiam neque verbum, sed in inviis praecipuatur.
E. ejus neque verbum, . sed in inviis exaltatur.
S. ipsius est neque sermo, sed in inviis segregatur.
R. ipsius est neque ratio, . sed in inviis segrega/a est.
A. ipsius est neque sermo, ·sed inaccessibilis emicat. ··•:·'''' •:'•" ·
F. est ' ipsius · ullum ,. neque sermo veZ ratio,· >~ :; sed, in ipso1 potius inaccessibili supereminet. ·
P. nomen est '·:. neque ratio, sed in.· iis\··ad. quae1. adittis·. non' patet-• secreta. est.
p.. a.úriíc; écr·m · oúoe ).óyoc;, . rf)J..:. év 'rf,Gci-;oLc; e~~p-fl7:>:L. • ···
L. nomen est ·. · neque ratio, sed in· iis · ad quae, adittis': non· patet . secreta · est.
C. est assignare neque rationem, sed inaccessum omnibus eminet. C.
D. La nommer, on ne peut L'exprimer~ •:. .. · Elle est inaccessible; Elle. esha: part~ ::J:w:·.: , D. ·
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 553
6. KAI OVAE AVTO TO THC ArA00THTOC WC Ecl>APMOZONTEC AVTH nPOCcl>EPOMEN AMA noew 6.
H. Et neque quid benignitatis · sicut congruentes ei afferimus, sed amore H.
E. Et neque ipsum quod est bonitatis nomen tamquam adunantes ei proferimus, sed desiderio E.
S. Et neque asserimus ipsum nomen bonitatis sicut concordantes ipsi, sed desiderio S.
R. Et neque ipsum quod bonitatis ut concordinantes ipsi ajferimus, sed desiderio R.
A. Et ne ipsius quidem bonitatis nomen quasi congruum illi afferimus, sed affectu A.
F. Sed neque bonitatis quidem ipsius nomen illi quasi congruum adhibemus, verum desiderio F.
P. Quin ne ipsum quide'!l bonitatis nomen ei accommodantes proferimus, sed desiderio P.
P.· Ka~ ouoe llU•o ,¿ ··ilc; dya0ÓTI¡-roc; w.; li:¡;ctpp.Ó~ov,Ec; llth~ .. pocrcpi¡-op.Ev, dA.H. 7to&~~ p..
L. Quin ne ipsum quidem bonitatis nomen ei accommodantes proferimus, sed desiderio L.
C. Quin nec ipsum quidem nomen bonüatzs ei tamquam aptum accommodamus, sed desiderio C.
D. Meme le nom de Bonté ne Lui est pas donné comme adéquat ; seule, notre D.

6. TOV NOEIN TI .KAI J\ErEIN nEPI THC APPHTOV cl>VCEWC EKEINHC 6.


H. intelligendi quid et dicendi de arcanae naturae. illius H.
E. intelligendi quid et dicendi de ineffabili natura illa, E.
S. z'ntelligendi aliquz"d et dicendz' de ineffabili natura illa, S.
R. intelligendi quid et dicendi de ineffabili natura illa, R.
A. ac. desz'derio aliquz'd intellz'gendz' ac dicendi de ineffabili natura illa, A.
F. quodam intelligendi aliquid et dicendi de ineffabili illa natura, F.
P. aliquid recte et intelligendi et dicendi de natura illa quae verbz's, exprimí non potest, P.
P.· nu EVVOE~V n Xllt HysLv 7tEpl. ,.¡¡ ~ dpp-f¡,ou cpú(¡'swc; éxd •.rr¡~, p..
L. aliquid recte et intelligendi et dicendi de natura · illa quae verbis exprimí non potest, L.
C. aliquid intelligendi et dicendi de natura illa arcana et ineffabili, C.
D. envie d'entendre et de dire quelque chose de cette nature. inexprimable D.

· . TO ,TWN ONOMATWN .CEnTOTATON AVTH nPWTWC Acl>IEPOVMEN, .· 6.


H.:•.• . ......,. ,• •, nominibus rt:v~rentissimum. ipsi·primum dedicamus. . !''.'
<: •.. H.
E. •\\'.'·:·, ···· ,,..,,, -,,nominum.-pretiosissimum eiprimodevovemus. , .. , .,.:: ···, ··;:.":, E.
S.~-.,,,..· nominu.m 'dignissimum sanctificamus ipsi, primum. t ·,·.1 S.
R.,,, nominufn, venerabilz'ssimum ipsi. primo sciérificabimus.: .· ·.,.-.,:,,. ·. ·: ,.. ,·'.· R.
A. , · .,. , . ) reverentiae plenum in primis illz' nomen dedicamus. · · r , A.
F. nomen illud, · scilicet bonum, nomin'!J.m omnium maxime venerandum praecz'pue t'lli dedicamus. F.
P. .. , . •. w nomen omnium augustissimum sanctissimumque ei primum consecramus. P;
p.. :.·, ,i,¡ •wv &vop.ci-;wv crert•Ó~:nov .ath~ ;."Pt.'l'r<,l<; d!pLEp~uu.sv. P.·
L . .. ,._,\ .·•. ·"'' nomen omnium augustissimum st;znctissimuT(lfJue ei primum consecramus.. , ,,. L.
c.......<.:•,,,· :,,, .. quod.est\pmnium nomirtum maxime 'IJeneralJileipsiprimum cons~cramus. ·•\•' 1·:','' c.
D.,u: ,·,, '• ¡'1 :;l);:no~s. Lutfait. c~nsacrer avant~:t~tit11e: plus, b'eau des noms~ D.

6. · KAI. CVMcl>WNHCOMEN AN KAN TOVT(A) ~TQIC.: EIEQJ\OrQIC · · THC AE TWN nPArMATWN r AJ\H0EIAC 6.
H. Et consonamus saltim in istud theologis,.... , rerum autem. veritate H.
E. · Et consonabimus forsan in hoc theologis; . rerum autem veritate E.
S. . Et concordabimus quidem in hoc theologis, . .: .. a. rerum autem· veritate S.
R. · Et consona'(Jimus utique et in: hi~~.theologis, . a. rerúm aut~m v~ritatfl R.
A.,., ~, .. ,, In quo tamen a f}Jeologis no,n dissen.timus!.\H ·e>' , '· ,. licet. mu.ltum a r;erum: veritate A.
•';.
F.,,.,,,,,'-, In quo quz"dcm·..a,.theologis minime,dissentimui,· ,,,.,.,_,.,.. ,,,,:J\o,\' ab ipsa,·i.támencrirum veritflte F.
P. In quo etsi ídem quod theologi sentimu~,,,. · tamm,,ab, ipsa .rerum veritate .P.
P.· Ka\. crup.<pwv'fÍcroLp.E\1 ;,.~.·x&v. 'tOÚ7<¡> "OL<;' 6e.oA¿jOLc;, :-t¡c; oe ,(;}y 7tpctyp.&,wv &).~~~i.a'~ P.·
L. . . In quo etsi ídem quod theologi senserimus,. tamen: ab, ipsa· rerum veritate L.
C.;• .. ,,,·.,,Jn quo quidem cumtheologzs convt:nimus,.:·.. . sed ab,ips.a·.rerum:veritate C.
D. En quoi nous sommes d'accord avec les auteuts inspirés, mais nous. demeutons ,bien.!.~n·, de~l D.
·.\\

554 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

6. AnOJ\EJc¡,eoCOME0A t.IO KAI AVTOI THN t.IA Tú>N AnQc¡,ACEú>N ANOt.ON nPOTETIMHKACIN 6.
H. destituimur. Ideo et ipsi per sententiarum ascensionem praerogativaverunt, H.
E. relinquemur. ldcirco et ipsi per depulsiones invium praehonorificaverunt, E.
S. deficiemus. Propter quod et ipsi per negationes ascensum praehonorQIDerunt, S.
R. derelinquimur. Propter quod et ipsi eam quae per abnegationes reversionem praehonoraverunt, R.
A. destituamur. Idcirco ipsi quoque ascensum qui fit per negationes praetulerunt, A.
F. deficimus. Quamobrem ipsi quoque ascensum illum qui per negationes efficitur praetulerunt, F.
P. aberramus. [taque ipsi ascensum qui per negationes fit anteposuerunt, P.
p.. CÍ'ltOAE~Cf67ja-Óp.e6Cl. Jl~o xlit Clll't'Ot 'rT,V O~tX 'rWV CÍ'ltOCfi:Íaewv cXVOOOV 'ltpo-re-r~p.f¡x~aw, P.·
L. aberrabimus. [taque ipsi ascensum qui per negationes fit anteposuerunt, L.
C. multum deficimus. Quamobrem ipsi quoque ascensum illum per negationes praetulerunt, c.
D. de la pure vérité. Aussi voyons-nous ces auteurs préférer la voie des négations D.

6. ú>C EEICTú>CAN THN IIJVXHN Tú>N EAVTHC CVMc¡,VJ\ú>N KAI t.IA nACú>N Tú>N 0Eiú>N 6.
H. sicut exsistentem animam de ejus contribulibus, et per omnes divinos H.
E. sic excedente anima suis cognationibus, et per omnes divinas intelli- E.
S. sicut exsuscitantes animam ab his quae sunt ipsi connaturalia, et per omnes divinos S.
R. ut statuentes animam extra sui ipsius contribulia, et per omnes divinas in- R.
A. utpote animam a cognatis sibi avertentem, et per omnes divinas in- A.
F. utpote qui animam a rebus sibi cognatis avertat, ac per divinas omnes F.
P. ut qui animum a sibi cognatis familiaribusque rebus abducat, et per divinas omnes notitias atque P.
P.· w~ eE~a-rwa-otv -r'h'l o/ux.'hv -rwv éelU'C~ aup.cpÚAWV, XCl~ o~& 'ltotawv -rwv 6elwv p..
L. ut qui animum a sibi cognatis familiaribusque rebus abducat, et per divinas omnes notitias atque L.
C. ut qui animam a cognatis rebus avocans, ad omnes divinas intelli- C.
D. qui sépare l'ime de pensées a sa taille, lui fait traverser ces idées D.

6. NOHCEú>N Ot.EVOVCAN ú>N EEHPHTAI TO VnEP nAN ONOMA KAI nANTA 6.


H. intellecius gradientem, quorum excellet quod super omne est nomen et omnem H.
E. gentias proficiscente, quibus removetur quod est super omne nomen et omne E.
S. intellectus pergentem, a quibus segregatum est quod est super omne nomen et omnem S.
R. telligentias deducentem, a quibus segregatum est quod super omne nomen et omnem R.
A. telligentias incedentem, a quibus excipitur longe quod super omne nomen est omnemque A.
F. perducat intelligentias, a quibus longe secretum est quod super omne nomen et sermonem F• .
P. perceptiones ambulet, a quibus exemptum secretumque est id quod nomen omne ratio- P.
p.. vof¡crewv óoeúouaotv, wv tE~p7¡-rot~ 't'o tmep 1tav Óvop.ot xott 'lti:Ív-rel p..
L. perceptiones ambulet, a quibus exemptum secretumque est id quod nomen omne ratio- L.
C. gentias viam sternat. quibus excipitur id quod omni nomine omnique ratione C.
D. de Dieu qui sont insumsantes · pour Celui qui dépasse tout nom, D.

6. J\OrON KAI rNc.>CIN en ECXATú>N t.E Tú>N OJ\ú>N AVTO CVNAnTOVCAN KA0 OCON 6.
H. sermonem et scientiam, novissime autem omnium ipsum copulantem sicut H.
E. verbum et scientiam, novissimorumque omnium ipsum contingente quantum E.
S. rationem et omnem cognitionem, in ultimis autem totorum ipsi conjungentem in quantum S.
R. rationem et cognitionem, in extremis autem omnium ipsi conjungentem secundum quan- R.
A. sermonem atque scientiam, postremo autem omnium ipsi conjungentem quantum A.
F. cognitionemque exsistit, in extremo denique 1.fniversorum ·ipst' conjungat quantum F.
P. nemque ac scientiam superat, ad extremum autem ei illum conjungat quatenus P.
p.. Aóyov xelt yvwaw, S'lt' eaz.~-rwv OE 't'WV lD.wv otth·ij> auvi:Í'lt-.OUO"ClV xot6' Óaov p..
L. nemque ac scientiam superat. ad extremum autem ei illum conjungat quatenus L.
C. ac cognitione sublimius exsistit, nosque Deo tamdem conjungit quantum nimirum C.
D. toute parole, tout concept, et finalement l'unit a Dieu !• autant qu'il est D.
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 555
o. KAI HMIN EKEINCU CVNAnTEC0AI t.VNATON TAVTAC HMEIC TAC NOHTAC 0ECUNVMIAC 6.
H. et nobis ipsum copulari possibile est. Istas nos intelligibiles Deinominationes H.
E. et nobis illud contingere possibile est. Has nos intellectuales divinas nominationes E.
S. nobis illi conjungi est possibile. Has nos intelligibiles Deisignificatiónes S.
R. tum et nobis illi possibile conjungi. Has nos intelligibiles Deinominationes R.
A. et nobis illi jungi fas est. Istas nos intelligibiles divinas appellationes A.
F. et nobis illi conjungi fas eSt. Has itaque nos intelligibiles appellationes Dei F.
P. nos etiam illi conjungi possumus. Haec nos divina nomina quae ratione intelliguntur P.
p.. xot~ ·}¡p.~v Éxe~vcp cru-d1t't"Ecr9~~ OIJ'Jot•Óv. T:xÚ't"ot~ ·~p.e~~ 1:cic; vo-l¡1::x; Ge(t~YtJp.;.otc; p..
L. nos etiam illi conjungi possumus. Haec nos divina nomina quae ratione intelliguntur L.
C. cum ex nostra tum ex ipsius parte fieri potest. Haec nos divina nomina quae ratione intelli'guntur C.
D. possible a notre @tre de s'unir au sien. Tels sont les noms intelligibles de Dieu, D.

o. CVNHPHKOTEC CUC Ec:IIIKTON ANEnTV"".:.AMEN OV MONON AVTCUN THC AKPIB€1AC 6.


H. condecentes (secundum licitum) replicavimus, non tantum earum cautelam H.
E. concordantes ( quantum licet) replicavimus, non solum earum diligentia E.
S. colligentes (sicut est possibile) reseravimus, non solum ab earum diligentia S.
R. condecentes ( ut possibile) reseravimus, non solum ab ipsarum . . . R.
A. ámgessimus et ( ut potuimus) explanare studuimus, non modo non satis digne ac diligenter A.
F. colligentes (pro viribus) exposuimus, non solum summa illorum dignitate F.
P. congesta ( quoad ejus fieri potuit) explicavimus, non solum eorum accuratae interpretationi P.
p.. cruv~pr¡xÓ't"E~ (w.; é~~x't"Óv) cX'IE1t-::úE~p.ev, oú p.óvov otÚ't"wv TI¡~ a.xpLoeí.a.~ p..
L. congesta ( quoad ejus fieri potuit) explicavimus, non solum eorum accuratae interpretationi L.
C. congesta (pro viribus) explicuimus, non solum non satis pro eorum merito C.
D. recueillis et interprétés de notre mieux. Non seulement nos paroles n'épuisent D.

6. AnOI\EinOM€NOI · ' TOVTO fAP AI\H0CUC KAI Arf€1\01 41AI€N OVA€ THC KAT Aff€1\0VC 6.
H. destituentes " ·· · (hoc enim vére et angelifantur) neque secundum angelos H.
E. deficientes · (hoc ·enim et vere angeli dixerint) neque juxia angelos E.
S. deficientes . (hoc enim vere et angeli dicant) neque a laude ipsarum S.
R. derelicti (hoc enim vere et angeli dieent) neque ab ea quae secundum angelos R.
A. id munus exsecuti (id enim veraciter et de se angeli dicerent), neque quidem angelicas A.
F. inferiores · (id enim vere angeli quoque confitentur), neque solum angelicis F.
P. impares (hoc enim vere etiam angeli dicant), aut laudibus quas ei angeli P.
p.. d1toAemóp.e:vo~ (-.ou-.o y~p dAr¡Gw~ x:xt ciyyeAo~ ~ot~ev), oúoe ..-~e; xoc•rí. dyyiAouc; p..
L. impares (hoc enim vere etiam angeli dicant), aut laudibus quas ei aiigeli L.
C. congrue '{hoc enim etiam angelz" vere dixerint), sed neque paribus laudibus quibus C.
D. pas le sujet · ;·:. ( celles des anges seraient dans 'ce ·cas), mais elles n'égalent ni celles D.

6. AVTCUN VMNCUt.IAC. KAI TCUN €CXATCUN fAP AnOt.EOVCIN 01 KPATICTOI TCUN nAP HMIN 6.
H. earum hymnodia ( et novissimi's enim destituuntur optimi quique nostrorum H.
E. ex earum hymnodia ( et novissimis enim relinquuntur potentissimi apud E.
S. ab angelis (nam apud nos potentissimi theologi mitius habent quam illorum S.
R. ipsarum hymnodia ( et ab extremis enim deficiunt potentissimi eorum qui apud R.
A.laudes assecúti ( quandoquidem extremis etiam angeli's praestantissimi theologi nostri sint A.
F. laudibus impares · ' .· ·' .· · : (siquidem 'el- summi apud·nos theologi ab extremis ang~lis P.
P. ttibuant ( etenim postrem# ·concedant clari'ssimi P.
p.. IXU't"W'I Úp.vcpoia.c; (xoct 't"WV ecrx&.-.wv Y~P cX1tOOÉOIJcr~v ol xprÍ-'tL'TtO~ 't"WY 1totp' ;hp.~v P.·
L. tribuant ( etenim postremis concedant clarissimi L.
C. ab angelis celebratur (si quidem praestantissimi quoque theologi nostri veZ nOvissimis etiam ange!i's C.
D. des anges · · (dont les derniers sont plus capables que nos maitres D.
556 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS : CHAPITRE TREIZIEME).

6. 0€01\0rc..>N OVT€ MHN AVTú>N Tú>N 0€01\0rc..>N OVA€ TúlN AVTúlN ACKHTú>N 6.
11. theologoru~J, neque quin' ipsis theologis neque ipsoru~ institutoru~ 11.
B. nos theologoru~), · neque quülem eoru~ theologoru~ neque eoru~ philosophantiu~ B.
S. extremi), neque a laude philosophantiu~ illis S.
R. nos theologoru~), neque quide~ ipsoru~ theologorum neque ipsoru~ ~onachoru~ R.
A. t"nferiores), neque theologis ipsis aut ipsoru~ philosophia~ assequentibus A.
F. separantur), neque solu~ theologis ipsis aut ipsoru~ sectatoribus veZ auditoribus F.
P. nostri theologi), aut theologts ipsis aut eoru~ auditoribus P.
p.. 6eolóywv), oún p.7¡v rxu-;wv -rwv &eo/-óywv ouoe cWv .rxu-;wv &ax"lj-rWv p..
L. nostri theologi), aut theologis ipsis aut · eoru~ auditorz'bus L.
C. cedunt), veru~ etia~ theologzs . eoru~que asseclis C.
D. ~n doctrine divine), ni celles de ces auteurs sacrés, ni celles de leurs auditeurs D.

6. H CVNOnMú>N AMA KAI H Tú>N HMIN OMOTArc..>N ECXATú>C 6.


11. neque co~pedissequis, sed et nobt"s coconstitutts novissi~e 11.
B. aut consequentt"u~, sed et ipsa si~iliter nobis ordinatoru~ novissi~e B.
S. aut comitantium, · sed et nobis coordinatoru~ extre~e S.
R. aut consecutoru~, sed et nobis coordinatoru~ extre~ R.
A. et consequentibus pares, veru~, ne his quide~ qui nostri ordinis sunt accedentes, illis ipsis longe A.
F. inferiores fui~us, veru~ ipsis quoque ordinis nostri consortibus F.
P. vel sectatorz"bus, .. ; sed etia~ inferiores iis qui nostri. sunt P.
p.. '1j" O'tJV07t:li:OW\I,
' c:-o-
&AA.&. xCl.t-, -rwv ·r¡p.Lv bp.o-rrxywy eax.ci-;w~ p..
L. veZ sectatoribus, · ·. sed etia~ inferz'ores iis qui nostri sunt L.
C. nequaqua~ suppares, a nostris quoque aequalibus in hoc laudu~ genere C.
D. ou disciples, ni meme celles des derniers, des plus modestes D.

6. KAI' V$€JM€Nú>C úlCT€ El MEN OP0úlC EXOI. TA €1PHM€.NA KAI úlC KA0 HMAC·, 6.
11. ef subdite:>', ..· · !taque si quide,;;, recte se habent quae dicta sunt, '· et sicut secundu~ nos 11.
B. ,et\ subjecte. · .\ ,' !taque si recte quidem se habent quae dicta sunt, et quantu~ juxta nos est B.
S. et. subjecte. ,..,;, : · ,... Quare si recte se quide~· habenf. dicta; ·: e: .: et .sicut secundum. nos·. S. _, .... ,

R. et subjecte. ;·:, .. · Q~are si quz'dc~ recte habeant quae dz'cta sunt, et ut secundu~ nos R.
A. inferiores su~us. ,, . !taque si quide~: rite ista dixi~us, ,. · et pro. ~odulo nostro A.
F. inaequales;. · Qua~obre~ si recte. dicta sunt a no~is, . proque nostro ordine F.
P. órdinis. !taque si praeclare quide~ habent quae· dicta sunt, ac pro loco et ordine nosrro P.
P.· xrxt·'úc¡;e~p.évw~. • , "Qan El p.h ,óp6w~ ex.o·. -.& ELp"l\p.Éva.,, X.J.t 6>; XCl.6~ l¡p.ii~ P.·
L. ordinis; ,- . !taque si praeclare quide~ habe'f1,t ·, quae: dicta sunt, ac pro loco et ordine nostro L.
C. supera~ur. ·· • ltaque'si quidem,recte-ista dict~:sint,.'¡ · et pro ~odulo nostro c.
D. d~ f notre rartg~:: Pourtanti, si cet ouyrage, a ,quelque; e,hose de bon, . .·.si, ~ potre m~sure, D.

6. · . ONTúlC €$H'PAM€0A TH AIANOJA; THC ~Eili)NVMIKHC ANAn~EúlC · .· ·. ·'·o 6.


11. vere tetigi~us mente; Deino~inales replicationes, 11.
B. vere tetigimus virtute~ Deivocae replicationis, B.
S. vere tetigimus deliberatione reseratione~ l)eino~inationu~, S.
R. vere attigi~us vz'rtute Deivoca~ reseratione~, R.
A.'·· divinis explicandis. no~inibus satis• animo invigilavi~us, A.
F. . ·,., . . :.',:. revera sensu~ .explicandoru~ aUigiTf,lUS no~inu~ dt"vz"noru~, . ,. ·.· ·. • ,., ,., F. ..
P. verde ·interpretationis , divinoru~ ·· nominu~ : sententia~ · assecuti . su~us ' et tractavimus, p~·
P.· · ,, · e ó'v:w~ É9"1l47.p.e6Cl.· '~ o~rx'YOLCf rii~· 6~6>vup.\x7j.; &vrx7t•úEsw~, ,. , ·" .. · P.·
L. verae interpretationis divinoru~. no~·nu~ sententia~ assecuti . sumus et tractavimus., L.
C.l· · in. divinoru~ nominu~ explanatione veru~ se~u~.· attigeri~us, . ,.. c.
o. J:,;'!'; " uJ;· -''i•i.,;nous· avons: réussi a expliquer les noms divins, : . ;¡¡\',. D.
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 557
6. Enl TON nANTWN ArA0WN AITION TO nPArMA ANA0€T€0N TON AWPOVMENON nPWTON 6.
H. in omnium benignorum causam rem reponendum, qui tribuit primum H.
E. in omnium bonorum causalem actus referendus, donantem primo E.
S. ad omnium bonorum causam res est referenda, quae dat primum S.
R. ad omnium bonorum causam res responenda, donantem primum R.
A. auctori bonorum omnium res tanta accepta referatur, qui dedit primo A.
F. ipsi bonorum omnium auctori tanta res accepta referatur, qui nobis benigne concessit primo F.
P. res ipsa bonorum omnium auctori tribuenda est, qui munus concessit primum P.
p.. E1tt 'rov 1tci.nwv d.pGwv ~t·no·¡ 't"o 1tpci¡p.~ d.v~Ge-:-so'l, 't"0\1 OwpoÚp.evov 1tflW't'OV p..
L. res ipsa bonorum omnium auctori tribuenda est) qui munus concessit primum L.
C. in bonorum omnium causam id totum referendum est, ut quae primum tam dicendi C.
D. c'est a la Cause de tous les biens qu'il faut le rapporter; c'est Elle qui donne d'abord D.

6. AVTON ElnEIN EnEITA TO EV ElnEIN KAI El TI TWN OMOAVNAMWN 6.


H. ipsum dicere, deinde bene dicere. Et si quid univirtutum H.
E. se dt.cere, deinde bene dz"cere. Et si quid similium virtutum E.
S. ipsum dicere, postea bene dicere. Et si aliquid aequipollentium S.
R. ipsum dicere, deinde bene dicere. Et ~i quid aequipotentium R.
A. ut diceremus, deinde ut et bene diceremus. Sed et si quid a nobis omissum est ex his quae A.
F. quidem ut diceremus, deinde ut et bene diceremus. Praeterea si quid horum quae tantumdem F.
P. dicendi, deinde bene dicendi. Ac si quid eorum quae idem efficiunt P.
, ' , €~1t€~'1,
p.. <XU't"O 't'O
, - .,
€1té~'t"~
, .,.
't'O EU
, -
€~1tEW.
K~~, E~, 7~ ·
- ( f'lro •
't'W\1 op.oóUVtlfJ-WV p..
L. dicere, deinde bene dicendi. Ac si quid eorum quae ídem efficiunt L.
C.jacultatem dederit, quam bene dicendi. Ac si quid eorum quae his aequivalent C.
D.,de dire, par apres, de bien dire. Que si nous avons oublié quelques termes D.

6. nAPMEAEinTAI KAKEINO HMAC KATA TAC AVTAC M€00AOVC nPOCVnAKOVEIN AEHC€1 6.


H.praeteriit, et id nobis secundum ipsas conventiones ad obauditionem deprecaberis. H.
E. praetermissum est, et illud nos secundum easdem artes ad obaudz.endum deprecationi. E.
S. est praetermissum, et illud nos secundum easdem rationes et easdem regulas subaudire oportet. S.
R.praetermissum est, et illud nos secundum easdem rationes subaudire oportebit. R.
A. tantumdem valent, illud quoque eisdem rationibus eisdemque intelligentiae modz·s supplere oportebit. A.
F. valent omisz"mus, z"llud quoque eisdem rationibus atque disciplinis supplere vos oportebit. F.
P. praetermissum est, illud etiam nos eadem via et ratione acciper:e intelligereque oportebit. P.
p.. 1t<Xp<X'Aé'Aer.1t't"IXL, xd.xei:'vo 1-¡p.ii~ x~1:oc -:-oc~ whoc; p.eGóoouc; 1tpoo-u1t<Xxoúe~v oe-l1 cre~. P.·
L. praetermissum est, illud etiam nos eadem via et ratz"one accipere z·ntelligereque oportebit. L.
C. sit praetermissum, id iisdem quoque rationibus a nobis ad hunc modum supplendum erit. c.
D. analogues, il faudra compléter notre muvre en suivant la méthode marquée. D.

6. · · " El A€ TAVTA H OVK OP0<UC H ATEA<UC EX€1 . · KAI THC MH0€1AC H 01\IKWC 6.
H. Si autem ipsa aut non recte aut imperfecte se habent, et a veritate universaliter H.
E. · Si autem haec aut non recte aut imperfecte se habent, et veritate aut universaliter E.
S. Si autem z·sta aut non recte aut imperfecte se habent, et a veritate aut totaliter S.
R. Si autem haec aut non recte aut imperfecte habent, et a veritate aut totaliter R.
A.. Porro si haec aut minus recte aut minus plene diximus, et a veritate seu in toto A.
F. :At vero si haec vel minus recte aut minus sufficienter se habent, et ab ipsa veritate veZ omnino F.
P. sz·n haec aut non recta sunt aut inchoata · sunt, et a veritate vel omnino P.
p..: E{ oe 't'IXÜ't"~ .?~¡ o~x opGwc; ?1¡ d.'t"e'Awc; ex.e~; XIXt ñ¡c; d.h,Qehc; ?1¡ ó).Lxwc; p..
L. : Sin haec aut non recta sunt aut inchoata sunt, et a verz"tate veZ omnino L.
C. .Sin vero haec ·veZ minus recta veZ imperfecta sunt, et a veritate vel omnino C.
D.. Si notre explication. est mauvaise ou insuffisante, si . nous avons ble~sé la vérité D.
558 PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

o. H M€PIKc.lC Anonen.MNHM€0A THC CHC AN €1H ci>IAAN0Pc.lniAC enANOP0c.lCAC0AI TON AKÓVCic.lC o.


H. aut partialiter pererramus, tuae cumque sit humanitatis corrigere involuntarie H.
E. aut particulariter aberravimus, tuae sit humanitatis corrigere non-voluntart"e E.
S. aut particuZariter erravimus, tuae st"t benignitatis dt"rigere non-voluntarie S.
R. aut particuZariter aberravimus, tuae utique sit phiZanthropiae rectificare involuntarie R.
A. seu in parte deviavimus, ert"t humanitatis tuae corrigere non sponte A.
F. veZ ex parte defecimus, erit profecto humanitatis tuae corrigere non sponte F.
P. veZ ex parte aberravimus, erit humanitatis tuae non sponte ignorantem P.
fA· 1¡ p.sp~xwc; d'lto"ltE'ltAcxv-t\p.eO:~., Tljc; aT¡:; ~
cxv " 1 r.p~'Acxvgpwit~cxc;
en r, ' 1 o• O ' ' '
~;;n:cxvopvwo:rcxcr ex~ T0\1 cxxoua~wc; P.·

L. vel ex parte aberravimus, erit humaniratis tuae non sponte ignorantem L.


C. ·vel ex parte aberravimus, erit humanitatis tuae corrigere non sponte C.
D. en tout ou en partie, a votre charité de corriger qui s'est trompé D.

o. ArNOOVNTA KAI M€TAAOVNAI /\OrOV Tc.l MA0€1N A€0M€Nc.l KAI enAMVNAI Tc.l MH AVTAPKH 6.
.)
H. ignorantem, · et dare sermoni docere postulantt", et admz"niculari non satis H.
E. ignorantem, et tradere verbo deprecanti discere, et suffragari non suffidentem E.
S. ignorantem; et tradere rationes dt"scere indigenti, et subvenire sufficientem S.
R. ignorantem, et tradere rationem dt"scere t"ndigenti, et subvenire non sufficientem R.
A. ignorantem, sdentiamque tradere discere cupienti, atque ferre opem non satis A.
F. t"gnorantem, rationesque tradere discere cupienti, opemque ferre non satis F.
P. corrigere, sdentiamque tradere roganti ut doceatur, et non satis per se munito P.
fA· &-yvooüv-rot, xa.t p.e>cxOoÜvcx~ ).óyou 'ttp rcxOei"v osop.Év~¡>, x:~.t · É7tct.[J-Ü'Icx~ T<j> p.-Y¡ cxthcipx1\ p..
L. corrigere, sdentiamque tradere roganti ut doceatur, et non satt"s per se munito L.
C. ignorantem, rationesque suggerere discere cupienti. et ex se insuffidentt" C.
D. sans le vouloir, d'accorder la doctrine a qui désire s'instruire, de secourir qui n'en peut D.

6. AVNAMIN EXONTI KAI IACAC0AI TON OVK €0€/\0NTA APPc.lCT€1N KAI TA MEN .6.
H. virtutem habenti, et sanare nolentem aegrotare, et quae quidem H.
E. virtutem habenti, et sanare nolentem aegrotare, et quaedam quidem E.
S. virtutem non habenti, et sanare aegrotare nolentem, et haec quidem S.
R. virtutem habenti, et sanare non volentem aegrotare, et haec quidem R.
A. nervorum habenti, et eurare nolentem aegrotare, ' et alia quidem A.
F. per se valenti, et curare hominem aegrotare nolentem, et alia quidem F.
P. subvenire, curareque aegrotare nolentem, et alia quidem P.
p.. OtJ\/CXfJ-~\1- EXOVT~, xcxt tcxatXa0tX~ T0\1 oux éOé'AontX dppwa'tE~v, · xéXt ..-oc p.ev fA·
L. subvenire, curareque aegrotare nolentem, et alia quidem L.
C. opem ferre, · · curareque nolentem aegrotare, atque alia quidem C.
D. mais, ' : · · de guérir qui ne veut pas @tre malade. Les lumieres acquises par D. . '/

6. nAP eAVTOV TA A€ nAP €T€Pc.lN €E:€VPICKONTA nANTA A€ €K TArA00V AAMBANONTA .6.


H. a te, quae autem a ceteris inventa, omnia autem de benigno accepta .H.
E. a se ipso, quaedam vero ab aliis invenientem, omnia autem ex Deo acdpientem E.
S. per te ipsum, alia autem per alios invenientem, omnia autem ex bono redpientem S.
R. per te ipsum, haec autem per alios adinvenientem, omnia autem ex per-se-bono acdpientem R.
A. ex te ipso inventa, alia vero ab aliis mutuata, cuneta autem a summo bono accepta A•
F. ex te ipso inventa, alía vero ab aliis percepta,· éuncta denique ex ipso bono suscepta .F•..
P. a te,· alt"a ab aliis excogitata, omnia autem a bonitate accepta P.
fJ-. 'ltiXfl' ÉCXU't'OtJ TOC o€ 1tcxp' É'rÉpwv É~eupiaxonct., 'ltCÍ.V't"<l OE ex TciyzOou Acxp.6á.vov-:cx '¡t.
L. a te, alia ab aliis excogitata, omnia autem a bonitate accepta L.
C. a te excogitata, alia vero ab aliis mutuata, caeteroquin omnia ex ipso bono accepta c.
D•..· .' ,'
D. vous-m@me, .· tes lumieres trouvées ehez les autres, les lumieres obtenues du Ciel,
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN. 559
6. KAt EtC HMAC AtABtBACAt MHAE AnOKAMHC $tAON ANAPA EVEPrETWN OPAC rAP OTt 6.
H. .. in nos transducere. N eque deficías amico viro benefaciens : vides em'm quia H.
E. et in nos transferre. Numquid ajjliges amicum virum benefaciendo ? vides enim quia E.
S. et ad nos transferre. Ne pigriteris autem amico benefaciens : vides enim quod S.
R. et in nos transferre. N eque pígriteris amícum virum beneficans : vides enim quía R.
A. transfundere in nos. N eque pigeat amicum jovere beneficio : vides nempe A.
F. in nos quoque transfundere. Ne pigeat, obsecro, amicum afficere beneficio : cernís enim quem- F.
P. ad nos etiam mittere. Nec te pigeat in amicum beneficia conferre nos enim etíam, P.
P.· XClt El~ 1¡p.ii~ O~ClOLOCÍ.O"ClL. M7)0e dnoxip.'{l~ cri.A.ov avOpCl EÚepym;lv· b?~~ y&p on p..
L. ad nos etiam mittere. N ec te pigeat in amicum beneficia conferre nos enim etiam, L.
C. in nos quoque derivare. Neque te pigeat amicum hocce beneficio afficere cernís enim uti C.
D. faites-Ies-nous partager. Et ne vous lassez pas de combler un ami : vous voyez bien D.

6. KAt HMEtC OVAENA Tt.lN nAPAAOE>ENTt.lN HMtN tEPAPXtKt.lN AOrt.lN EtC EAVTOVC CVN- 6.
H. et nos nemo de traditis nobis hierarchicis sermonibus ad se H.
E. et nos nihil traditorum nobis hierarchicorum verborum in nosmetipsos E.
S. et nos nullum traditorum nobis hierarchicorum sermonum ad nos ipsos S.
R. et nos neque unam traditarum nobis hierarcht'carum rationum in nosmetipsos R.
A. ut nos quoque nihil ex traditis nobis sacerdotalibus rationibus intra nos ipsos A.
F. admodum nos quoque nihil ex traditis nobis rationibus sacris intra nos t'psos F.
P. ut seis, rationem nullam earum quae nobis de sacris traditae sunt intra pn'vatos P.
p.. x'lt l¡p.ei:'~ oúoiv'l 't'WV na:pa:oo~É,muv 1¡p.i:'v leptlpx~xwv A.óywv ek hu1:ou~ a-uv- p..
L. ut seis, rationem nullam earum quae nobis de sacris traditae sunt intra privatos L.
C. neque nos ipsi quidquam rationum hierarchicarum nobis concreditarum intra nosmetipsos C.
D. que nous ne gardons pour nous-m@me aucun des enseignements formulés D.

< ECTEtMMEN AAM ANOE>EVTOVC AVTOVC KAt VMtN KAt ETEPOtC >
H. comparavit, sed velut spurios ipsos judicantes vobis et ceteris H.
E. cantraximus, sed sollicitos nos et vobis et aliis E.
S. contraximus, sed sursum currentes ipsos et vobis et aliis S.
R. contraximus, sed sursum currentes ipsas et vobis et alteris R.
A. continuimus, sed integras illas atque in nullo vio/atas et tibi et sanctis A.
P. continuerimus, sed illas nullo modo contaminatas tam vobis quam ceteris sacris F.
P. parietes continuimus, sed eas veras atque incorruptas et tecum et cum aliis P.
p.. ea-n0.Clp.EY, dA.A.& dvoGeú-rou~ ClÚ-;ou~ x~t úp.i:'v xa:t hipoL~ p..
L. parietes contt'nuimus, sed eas veras atque incorruptas et tecum et cum aliis L.
C. continuimus, verum ·illas omnt'no puras cum vobis tum ceteris C.
o. par nos premiers maitres ; sans en den altérer, a vous, a tous les D.

< tEPOtC ANAPACt METAAEAt.lKAMEN TE KAt METAAt.lCOMEN WC AN HMEtC TE EtnEtN >


H. sacris viris eos tradidimus et trademus sic utcumque nos H.
E. divinis viris tradidimus et trademus si sic nos dicere E.
S. sanctis viris et tradidimus et trademus sicut quidem et nos sumus sufficientes S.
R. sacris viris et tradidimus et trademus ut utique et nos dicere R.
A. aliis viris tradidimus faciemusque id quoad et nos dicere A.
F. hominibus tradiderimus, trademus quoque quantum et nos dicere P.
P. viris bonis communicavimus communicabimusque quatenus et nos dicere P.
p.. lepoi:'~ dvopci.aL p.e-ra:oeowx;~.p.Év n x'lt p.na:owaop.ev W~ av 1¡p.ei:'~ TE El7t€LV p..
L. viris bonis communicavimus communicabimusque quatenus et nos dicere L.
C. viris sanctt's partim tradidimus, partim adhuc trademus pro dicendi C.
D. Saints, jnous les offrons et nous en offrirons encore, • autant que nous pouvons D.
s6o PREMIERE PARTIE : DE DIEU (DES NOMS DIVINS, CHAPITRE TREIZIEME).

< IKANOI KAI OIC 1\ErETAI AKOVEIN KAT OV4EN THN nAPAt.OCIN >
H. idonei· quibus et dicitur audire, secundum nihil traditionem H.
E. idonei et quibus dicuntur audire, in nulla traditione injuriam E.
S. dicere et quibus dicitur audire, secundum nihil traditioni injuriam S.
R. sufficientes et quibus dicitur audire, secundum nihil traditionem R.
A. sufficiemus et hi quibus dicitur idonei erunt ad audiendum, in nullo ·traditionem A.
F. sufficiemus et idonei fuerint auditores, nusquam traditiones majorum F.
P. poterimus et ii quibus dicetur audire, nec injuriam iis quae tradita P.
' ,. ) , , , , , ..... , , ·~

f'-· lxa.vot xa.~ o~c; ,e¡•e•a.~ a.xou::.w, xz-r ouoev ·n¡v, 7ta.pa.ooa~v P.·
L. poterimus et ii quibus dicetur audire, nec injuriam iis quae tradita L.
C. nostra et aliorum intelligendi facultate, in re nulla traditionem C.
D. parler et que les auditeurs sont prets a nous entendre ; nous voulons rendre intacte toute D.
J

< At.IKOVNTEC El MH' APA nPOC THN NOHCIN H THN EK<IlPACIN AVTúlN AC0€NHCOM€N
>
H. iniquantes nisi ne ad intellectionem aut expressionem eorum infirmaverimus. H.
E. facientes si non forsitan ad intelligentiam aut expositionem eorum infirmemur. E.
S. facientes nisi forsitan ad intelligentiam aut expositionem ipsorum infirmemur. S.
R. injustificantes nisi forsitan ad intelligentiam aut expositionem ipsarum infirmati sumus. R.
A. vio/antes nisi forte ad intelligendum aut eloquendum infirmiores erimus. A.
F. contaminantes nisi forte ad intelligentiam explicationemque ipsorum infirmiores erimus . . F.
P. accepimus faciemus msi jorte et"s intelligendá aut exponendis impares erimus. P.
p.. ciÓ~xrJÜvnc; el p.-1¡ apa. 7tpoc; -;7¡v vó·r¡aw 7¡ -r-}¡v sxtppa.aw a.ucwv cia&ev·f,aop.tv. P.·
L. accepimus jaciemus nisi forte eis intelligendis aut exponendis impares erimus. L.
C. violantes nisi forte veZ ad eloquendum vel ad intelligendum imbecilliores exstitimus. c.
D. la doctrine re~ue : l'erreur (si elle arrive) vient de notre impuissance a bien saisir ou a bien dire. D.

< ' ' A/\1\A TAVTA MEN onH Túl 0€úl <llii\ON' TAVTW€X€Túl TE KAI I\ErEC0úl KAI ECTúl AH >
H.•~· .Sed~ista quidem (in Deo ad.amorem)ipsohabeantur et dicantur; · .•. •. . et·;sitH.
E. ,. \ v Sed: haec quidem :(peto Deo amicum) hanó habeat et dicat; et.' sit1 nunc E.
S. ·' Sed haec quidem ( qualiter Deo erit· amicum) ita et habeantur et dicantur; et>sit quidem S.
R. Sed haec quidem ( qualiter Deo. amicum) ita et habeant et dicant; et• sit u tique R. ·
A. · · . , Verum ista quid~m ( ut Deo placitum erit )• explicabuntur; · erit autem A. ·
F. Sed haec tandem ( ut Deo placet) ita prorsus se habeant atque dicantur; hic. vera· sit F.
P. · Sed haec quidem ( ut Deo gratum erit). ita et habeant et dicta sint; atque. hu~ P.
P.· 'A)J.a., .-ra.uca. p.ev (01t'tl •<!> 8eijl <fLAO'I), •a.u~ exé•w\'.re xzt ).eyiaOw· xat EO''tW 01¡ P.·
L. · '.'.·Sed haec quidem (ut Deo gratum erit)o #a et.habean{ et dicta sint; .. •.:·.é ·.o atque\ hunc L; . ··
C, .. , ,., :. . Sed haec. quidem .(ut Deo placet). si01habéantret. dicta sint; ,<.'.".·:1\:rsicque Cl ... ·
D. Ce qui est fait·, et. dit n'a d~ valeur qu'autant: que::lDieu.· y trouve son: compte• T:'i.<¡ ·Sur ~e~ O'~ <~

< TOVTO TAIC NOHTAIC 0€úlNVMIAIC :TO KA0 HMAC nePAC · · .:::\':'.\' . enrt.e >·
H. istud intelligibt7ibus Deinominationibus (quid erga nos est) finzs. In symbolicam y._
E. hic intellectis divinis vocabulis ( sect,tndum nos) finis, · quoniam symbolicam E.
S. iste intelligibilibus Deinominationibus ( secundum nos) finis. Ad symbolicam S.
R. iste intelligibilibus divinis nominationibus ( secundum nos) terminus. Ad symbolicam R.
A. iste spiritualium D~ nominationum ( quantum ad susceptum opus pertinet) fims. Transiln'TT)us A.
P; intelligibilium · appellation'um Dei (pro instituto' modoqué:. nostro) 'jinis . .•' · · ' ·;·¡;Deinceps Pi :
P. habeant a nobis finem et terminum. divina nomina quae animo intelliguntur. Ad theologiam P~
fA-· iou·co -ra.~c;. VO'Ij'tC1.Lc; 9eWWfA-la.Lc; (-ro X(l.Q' 'Í'IfA-~c;) •1tÉp:xc;. : · : :·· : :\ . · 'E1t~· oe ¡.t: .
L. habeant a nobis finem et terminum divina nomina quae animo intelliguntur. Ad theologiam L~ · ·
C: ·( quod: ad nos pertinet) hic finis nominibus' Dei quae mens• excogitavit. •• ·.. · , ; Ad~symbolicam C~ ·.
D. nous terminons notre· exégese des noms Jntelligibles .de Dieu. Je yais eomq~enéer, D•·:: . ··

·:·· ·.·'·
QUARANTIEME SECTION : DIEU EST PARFAIT ET DIEU EST UN.

< THN CVMBOAIKHN 0EOAOfiAN HrOVMENOV 0EOV METABHCOMAI


H. autem theologiam, praeviante Deo, transibo.
E. theologiam, duce Deo, transcendemus.
S. autem theologiam, duce Deo, transibimus.
R. autem theologiam, duce Deo, transibimus.
A. autem nunc, Deo duce, ad significativam theologiam conscribendam.
F. autem ad significativam theologiam, Deo duce, me conferam.
P. autem quae in rerum signis versatur, Deo duce, veniemus.
p.. •T.v crup.oo'Atx-}¡v Oeo'Aoyiotv, -í¡youp.Évou tlsou. p.s1:cx.ÓÍ¡crop.cx.t.
L. autem quae in rerum signis versatur, Deo duce. veniemus.
C. vero theologiam, Deo duce, transibo.
D. Dieu aidant, la Théologie Symbolique.

Versions lat.- 36.

S-ar putea să vă placă și