Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
2
PmamdKl iQ;%h
wUkafmd, ØKúch iajdñka jykafia úiska foaYs; O¾u
foaYkdjla weiqfrka
O¾u Þkh ms‚i u ilik ,o ioyï .%ka:hls'
3
ta Nd.Hj;a jQ wry;a jQ
iïud iïnqÿ rcdKka jykafiag
udf.a kuialdrh fõjdæææ
PmamdKl iQ;%h
f;rejka irKhsæ
fu;a is;ska
wUkafmd, ØKúch ysñ
4
kuialdr fõjd nqÿrejkg - ieuÞ nqÿysñ irK hñ
kuialdr fõjd oïrejkg - ieuÞ ioyï irK hñ
kuialdr fõjd iÕrejkg - ieuÞ uy iÕ irK hñ
kuialdr fõjd ;=kqrejkg - ieuÞ ;sirK irK hñ
kfuda nqoaOdhæ
Y%oaOdjka; mskaj;=ks"
5
mqoa.,hdf.a wefÕa wefKkjd' fï mqoa.,hf.a YÍrh iSß,d hkjd'
B <Õg fï úÈyg YÍrh iSß,d" YÍrh ;=jd, fj,d" m;=re .eys,d
hkfldg tA fya;=fjka fï mqoa.,hd b;d u lgql fõokdjkag
uqyqK fokjd' udrdka;sl fõokdjkag uqyqK fokjd' wêl
fõokdjkag uqyqK fokjd' tfyu fjkafka wehs@ tA lgq idudkH
iul weKqfkd;a t;rï fõokdjla keye' kuq;a ;=jdf,l lgqj
weKqfkd;a fldfyduo@ tAl n,j;a fõokdjla'
6
wefia weKqk lgqj
B <Õg nqÿrcdKka jykafia jod<d" —l:[ap NslaLfõ wixjfrda
fyda;s@˜ —mskaj;a uyfKks" l=ulao wixjr fjkjd lshkafka@˜ oeka
f,dal iajNdjh .;af;d;a nyq;rhla bkafka ixjr wh o@ wixjr
wh o@ wixjr wh' Wm;ska u wixjr wh' tAlg fya;=j iif¾ u
wixjr ksid' iir mqrd u wixjr msßila' tA ksid oeka nqÿrcdKka
jykafia wdrïNfha § u wixjr Ndjh úia;r lrkjd' Wkajykafia
jod<d" —bO NslaLfõ NslaLq plaLqkd rEmx Èiajd msh rEfma rEfma wê
uqÉp;s˜ —Y%djlhd úiska" NslaIqjla úiska wefika rEmhla oelalg
miafia m%sh iajrEm jQ rEmfha ys; we,s, hkjd˜
fudllao m%sh iajrEm jQ rEmh lshkafka@ fï wei leu;shs tA
rEmh kej; kej; olskak' fï wei leu;shs tA rEmh oelalg;a'
fï wei i;=gqhs thg' tA rEmh oelalg miafia wei ;=< iem iy.;
ú£ula WmÈkjd' iem iy.; y÷kd.ekSu WmÈkjd' wdkak tA ksid
rEmhg lshkjd zm%sh iajrEm jQ rEmhlaZ lsh,d' tA l=ulao@ —weig
fmfkk m%sh iajrEm jQ rEmh'˜ nqÿrcdKka jykafia jod<" tA m%sh
iajrEm jQ rEmh flfrys —wêuqÉp;s˜ tA lshkafka —is; we,S hkjdZZ
B <Õg" —wmamshrEfma nHdmÊc;s˜ —wm%sh iajrEm jQ rEmfha
.efgkjd˜ wdkak tAlg lshkjd zwixjr NdjhZ lsh,d' l=ulao
wefia wixjr Ndjh@ m%sh iajrEm jQ rEmfha wef,kjd kï" wm%sh jQ
rEmfha .efgkjd kï wdkak tAlg lshkjd zwixjr NdjhZ lsh,d'
7
l=ulska o wefia lgq wefKkafka@
B <Õg nqÿrcdKka jykafia jod<d" —wkqmÜÀ;ldhiai;s p
úyr;s˜ tA lshkafka —fï ldh.;d i;sh ;=< is; msysgqjd .kafka
ke;=j jdih lrkjd˜ ;j úÈylg lsõfjd;a —ldhdkqmiaikj ;=<
is; msysgqjd .kafka ke;=j jdih lrkjd˜ ;j;a úÈylg lsõfjd;a"
—i;r i;smÜGdkh ;=< is; msysgqjd .kafka ke;=j jdih lrkjd˜
±ka fï flkd jdih lrkafka i;sfhka f;drj hs' i;sfhka f;drj
jdih lrk ksid ;uhs tA mqoa.,hd m%sh iajrEm jQ rEmhg we¨fka
tA ksid u ;uhs tA mqoa.,hd wm%sh iajrEm jQ rEmhg .egqfka' tfyu
kï wixjr Ndjhg fya;=fjk fohla ;uhs ldhdkqmiaikdfõ ys;
msysgqjd .kafka ke;=j jdih lsÍu'
B <Õg jod<d" —mß;a;fÉ;fida úyr;s˜ zmß;a; fÉ;iZ lshkafka
thdf.a ys; mgq fjkjd' m%sh iajrEm rEmhla oel,d tA rEmhg ys;
.shdg miafia thdf.a is; mgq fjkjd' mgq fjkjd lshkafka iSudj
flá lr .kakjd' t;fldg thdg ysf;kafka u zóg jvd ,iaik
fohla kEZ lsh,d' Bg miafia thd l,amkd lrkafka u zfï rEmh
ke;=j ug Ôj;a fjkak nEZ lsh,d' Bg miafia thdf.a ys; lshkafk
u zug fï rEmh uf.a meje;aug wjYHhs' uf.a i;=gg fï rEmh
wjYHhs’ fkd ,enqfKd;a tfyu uu Ôú;h mjd ke;s lr .kakjdZ
lsh,d' fï iajNdjh ys; m<,a jqKq flfkl=f.a iajNdjhla o@
ke;s kï ys; mgq jqK flfkl=f.a iajNdjhla o@ fï ys; mgq jqK
flfkl=f.a iajNdjhla' ys; mgqhs" tA ksid t;kska tydg fohla
fmakak kE'
8
iuyr ñksiaiqkaf.a rEmj,g ys; .shdg miafia" ys; jYS jqKdg
miafia fldhs ;rï wudre o n,kak' tA udkj rEmhg jvd ,iaik
rEm ;j ish oyia .Kkla ;sfhkak mq¿jka" kuq;a ys; .shdg miafia
tA m%sh rEmh u hs jqjukd' iuyre tA rEmh ksid jy fndkjd' iuyr
whg msiaiq yefokjd' iuyr wh f.j,a fodrj,aj, m%Yak we;s
lr .kakjd' rKavq irej,a lr .kakjd' iuyr wh jerÈ ldu
fiajkh lrkjd' iuyr wh oreu,af,da w; yer,d od, tA rEfm
miafia hkjd' iuyr wh yÈ yQkshï lr,d" jYS lr,d tA rEmh
.kak yokjd' iuyr wh tA fjkqfjka hqoaO lrkjd' tl rEmhla
fjkqfjka rg rdcH hqoaO lrmq wjia:d w;S;fha ;snqKd'
iuyr wh rEmhla fjkqfjka Okh úhoï lrkjd' iuyr wh
rEmhla fjkqfjka ;ukag ,enqKq ish¨ foaj,a w; yer,d odkjd'
uõmsfhd mjd w; yer,d odkjd' iuyr wh fï Ôú;fha § tA rEmh
fkd ,enqfKd;a ur‚ka u;af;a yß ,nd .kakjd lsh,d ysf;a ;shd
.kakjd' iuyr wh tA rEmh flfrys jYS jqKdg miafia ;ukag
,nd.kak neß kï fjk flfklag ,nd .kak fokafk;a kE lsh,
tA rEfmg wk;=re lrkjd' weisâ .y, úkdY lrkjd' lrkafka
keoao tfyu foaj,a@ fï mgq is;l iajrEmhla o@" me;sreK is;l
iajrEmhla o@ fï ;sfnkafka mgq is;l iajrEmhla' mgq isf;a iajrEmh
fudllao@ m%sh iajrEm jQ rEmhg jYS jqKdg miafia yß je/oao
fmakafka kE' tA ;rug u mgq fj,d hkjd'
9
mgq is; /ljrKhla fkfjhs' t;fldg fï m%sh iajrEm jQ rEmhg
wef,kjd kï" wm%sh jQ rEmhg .efgkjd kï" i;smÜGdkfha is;
msysgqjdf.k jdih lrkafka ke;akï wdkak tA is; mgq fjkjd
lsh,d Nd.Hj;=ka jykafia jod<d'
tA jf.a u tA mqoa.,hd fukak fï foh okafka kE lsh,d
Nd.Hj;=ka jykafia jÞrKjd' z;[ap fÉf;daúuq;a;sx m[a[d
úuq;a;sx h:dN+;x kmamcdkd;s h;a:iai f;a Wmamkakd mdmld
wl=i,d Oïud wmßfiaid ksreÊ®ka;s˜ —bmfokakd jQ mdmS wl=i,
O¾uhka b;sß ke;=j ksreoaO jkakd jQ fÉf;da úuqla;sh;a" m%{d
úuqla;sh;a l=ulao lshd thd okafka kE˜
bmÿKd jQ mdmS wl=i,a b;sß ke;=j ksreoaO jqKdg miafia isf;a
iajNdjh fudllao lsh,d fï flkd okafka kE' thdf.a Ôú;h
f,dalh ks¾udKh lrkafka bmÿKd jQ mdmS wl=i, O¾u' m%sh
iajrEm jQ rEmh ;uhs thdf.a Ôú;h' tfyu ke;=j thdf.a is;g
oefkkafka ksflf,ia is; fldhs jf.a o@" kslaf,aYS flfkl=f.a
m%{dj fldhs jf.a o@ jeks foaj,a fkfjhs'
kslaf,aYS flfkl=f.a is; fldhs jf.a o lsh,d hka;ñka yß
f;areï .kak wmsg ;sfhk wjia:dj ;uhs f:Ar f:AÍ .d:d' f:Aar
f:AÍ .d:d lshjkfldg wmsg f;areï .kak mq¿jka kslaf,aYS
flfkl=f.a is; fldhs ;rï ,iaik o fldhs ;rï iqkaor o lsh,d'
mgq is;la ;sfhk flkdg tA iajNdjh oefkkafka kE'
10
ñksiaiq tf;kg l=Kq odkak mgka .kakjd' wkak tA jf.a ;uhs"
fï m%sh iajrEm jQ rEmhg ys; ne¢,d .shdg miafia wyl hk l=Kq;a
weia foflka" lka foflka" kyfhka" lfgka yeu me;af;ka u
we;=<g od.kakjd' wkak tA ksihs wms fuÉpr l,a ixidf¾ wdfõ'
ke;s kï tl m%sh iajrEm we;s rEmhla wmsg ienEjg u tmd jqKd
kï t;ekska tydg m%Yak úif|kjd' tfyu jqKd kï wms fï fjoaÈ
ixidfrka tf;r fj,d' iuyr úg f.!;u nqÿrcdKka jykafiag;a
l,ska tf;r fj,d' yenehs wms fuÉpr l,a ixidf¾ wdfõ fukak
fï .eg¨j ;sfnk ksid'
fudllao tA .eg¨j@ tA ;uhs m%sh iajrEm jQ rEmhg ne÷kg miafia
wyl hk l=Kq lkao,a ál;a wfma weÕg" wfma ys;g od.kakjd'
oeka n,kak we;a; fkfjhs o lsh,d’ ri ;DIaKdjg leu;s flkd"
rihg leu;s flkd lEu jÜfgdarej,g leu;s keoao@ rig leu;s
flkd" úúO ri j¾.j,g leu;s flkd rEmjdysksfha lEu Whk
jevigyka hkfldg yß wdidfjka n,df.k bkakjd' m;a;f¾
;sífnd;a lEu jÜfgdare u hs n,kafka' yo, ld,d n,kak u
hs wdi' tA jf.a ;uhs iskaÿj,g wdid flkd kej; kej; iskaÿ
wykak u hs leu;s’ iqj|g wdid flkd w¨;a w¨;a iqj| j¾. fj<|
fmd<g tkjd kï leu;shs' myig wdid flkd w¨;a w¨;a we÷ï
j¾. fydhdf.k hkjd' w¨;a w¨;a lduh fidhdf.k hkjd' tA
wdldrhg fï m%sh iajrEm jQ fohg wfma ys; wef,k iajNdjhla
;sfhkjd kï zuqÜgiai;sZ lshk iajNdjh we;s jkjd' fudllao
uqÜgiai;s lshkafka@ isysh msysgkafk ke;s" uq<d fjk iajNdjhs'
tA iajNdjh;a tlal fï is; wyl hk l=Kq lkao,a ál;a weÕg
od.kak iajNdjhla tkjd' wdkak tAlghs nqÿrcdKka jykafia
jodf,a wixjr Ndjh lsh,' l=ulao tAlg lsõfõ@ wixjr Ndjh'
11
iïnqÿrcdKka jykafia jod<d" —fidaf;ak ioaox iq;ajd˜ tA lshkafka
lkska Yíohla wykfldg;a fï foa u fjkjd' tA jf.a u —>dfkak
.kaOx >dhs;ajd˜ kdifhka .kaOh ú¢kfldg;a fï wixjr Ndjh
we;s jkjd' tA ú;rla fkfuhs' —ðõydh rix idhs;ajd˜ fï Èfjka
rih ú¢kfldg;a" —ldfhak fMdÜGínx Mqis;ajd˜ lfhka myi
ú¢kfldg;a" —ukid Oïux ú[a[dh˜ ukfika wruqKq ú¢kfldg;a
fï foa isoaO fjkjd' fudllao fjkafka fu;ek §@ —msh rEfma
Oïfï wêuqÉp;s˜ —m%sh jQ wruqKq flfrys" is; we,S hk iajrEmhla
we;s fjkjd'˜
t;fldg fïl wei;a tlal ú;rla ;sfhk m%Yakhla fkfjhs'
;j fldfyo ;sfhkafka@ lk Tiafia;a fï m%Yafka fufyu u hs'
lfkka Yíohla wyk fldg;a" m%sh iajrEm jQ Yíohg is; we,s,d
hkjd' wm%sh jQ Yíohg .efgkjd' isysh uq<d fj,d hkjd' is; mgq
fjkjd'
kdifhka .kaOhla ú¢kfldg;a m%sh iajrEm jQ .kaOhg
wef,kjd' wm%sh iajrEm jQ .kaOhg .efgkjd' isysh uq<d fj,d
hkjd' is; mgq fjkjd'
Èfjka rihla ú¢kfldg;a m%sh iajrEm jQ rihg wef,kjd' wm%sh
iajrEm jQ rihg .efgkjd' isysh ke;s fj,d hkjd' B <Õg is;
mgq fj,d hkjd'
lfhka myi ú¢kfldg;a fï foh u isoaO fjkjd' m%sh iajrEm
jQ myig wef,kjd' wm%sh iajrEm jQ myig .efgkjd' B <Õg isysh
uq<d fj,d hkjd' is; mgq fjkjd'
ukiska wruqKq is;kfldg;a m%sh iajrEm jQ wruqKqj,g wef,kjd'
wm%sh iajrEm jQ wruqKqj,g .efgkjd' i;smÜGdkfhka is; neyer
fj,d hkjd' B <Õg is; mgq fjkjd'
fï úÈyg isoaO fjkjd kï wdkak tAlg nqÿrcdKka jykafia
jodf<a l=ula lsh,d o@ zwixjr NdjhZ lsh,d' l=ula o tAlg jodf<a@
wixjr Ndjh' iir mqrd u wmsg ;snqKq wfma .;s.=Kj, iajNdjhg
lshk ku ;uhs fï" wixjr Ndjh'
b;ska nqÿrcdKka jykafia jod<d fï úÈyg jdih lrk
flkdf.a iajNdjh' —;[ap fÉf;daúuq;a;sx m[aØúuq;a;sx h:dN+;x
kmamcdkd;s h;a:iai f;a Wmamkakd mdmld wl=i,d Oïud wmßfiaid
ksreÊ®ka;s˜ —bmÿKd jQ mdmS wl=i, O¾uhka b;sß ke;sj ksreoaO
jkakd jQ flfkl=f.a isf;a iajNdjh;a" m%{dfõ iajNdjh;a l=ula
12
o lshd fï wixjr mqoa.,hd ljodj;a y÷kkafka kE˜ l=ulao fï
lshkafka@ wixjr mqoa.,hd ljodj;a y÷kkafka kE" okafka kE
mdmS wl=i,hkaf.ka ñÿKq is; fldhs jf.a o mdmS wl=i,hkaf.ka
ñÿKq flkdf.a m%{dj fldhs jf.a o lsh,d lshk tlhs'
13
ljqo fï úÈyg ,Kqj,ska .eg.ykq ,nk" wdidjka yhla ;sfhk"
jdi N+ñ yh;a ;sfhk m%dŒka yh fokd@ uq,ska u .kakjd lshkjd
zwysxZ wysx lshkafka kd.hd' i¾mfhla j .kakjd' B <Õg fudlo
lrkafka@ fï i¾mhd j —o<aydh rÊcqhd nkafOH˜ —,Kqjlska .eg.
ykjd˜ Th n,a,kaf.a fn,af,a ,Kqj .eg.y,d tl fldKla wms
wf;a ;shd .kakjd fka o@ wkak tA jf.a fï i¾mhdj;a ,Kqfjka
.eg.y,d ,Kqfõ fldK w;g .kakjd'
B <Õg —iqiqudrx .fy;ajd o<aaydh rÊcqhd nkafOH˜ tA lshkafka
lsUqf,la j wrf.k wr úÈyg u yhshg ,Kqjlska .eg .y.kakjd'
—mlaÅx .fy;ajd o<aydh rÊcqhd nkafOH˜ mlaIsfhla j wrf.k
wr úÈyg u ,Kqjlska .eg .ykjd yhshg' .,jdf.k hkak neß
fjkak'
—l=lal=rx .fy;ajd o<aydh rÊcqhd nkafOH˜ n,af,laj;a wrf.k
,Kqjlska .eg .y.kakjd'
Bg miafia .kakjd isÕd,fhla' kßfhla j wrf.k;a ,Kqjlska
.eg .y.kakjd'
B <Õg .kakjd zulalgxZ j÷frla j' tA j÷rdj;a wrf.k
,Kqjlska .eg .y.kakjd'
oeka ljqo i;a;= yh fokd@ uq,ska u .kafka kd.hd' fojkqj
.kafka lsUq,d' ;=kafjkqj .kafka mlaIshd' y;r fjkqj .kafka
n,a,d' miafjkqj .kafka kßhd' yh fjkqj .kafka ljqo@ j÷rd'
oeka fï ,Kq yfha fldKa yh ;sfhkj fka .eg .ymq ke;s' fï
.eg .ymq ke;s fldKa yhg fudlo lrkafka@ tA fldKa tlg tl;=
lr,d .eg .ykjd' oeka i;a;= yh fokd tl .efÜlg iïnkaO
fj,d bkafka'
14
fohla' kßhdf.a wdydrh ;j fohla' j÷rf.a wdydrh fjk;a fohla'
ta ú;rla fkfuhs' yh fokdf.a jdi N+ñ iudk o@ jdi N+ñ;a yhla
u hs ;sfhkafka' tAjd iudk kE' t;fldg fudlo fjkafka@ fï
i;a;= yh fokd yh me;a;lg hkak oÕ,kjd'
nqÿrcdKka jykafia jod<d fï wdldrfhka' —fï kd.hd fudlo
lrkafka@˜ —wys wdú[afPH jïñlx mfjlaLdñz;s˜ fï kd.hd" zuu
;=Uig hkjdZ lsh,d ys;df.k ;=Uig hkak wÈkjd' ;=Ui me;a;g
wÈkjd kd.hd'
B <Õg —iqiqudfrda wdú[afPH Wolx mfjlaLdñZ;s˜ tA lshkafka
fï lsUq,d W;aidy lrkafka fldfyg hkak o@ zc,hg hóZ lsh,
ys;df.k c,hg wÈkjd'
B <Õg mlaIshd fldfyg hkak o oÕ,kafka@ mlaIshdg fmdf<dfõ
ysgka bkak mq¿jka jqKdg mlaIshd yeu fj,dfõ u oÕ,kafka
b.s,af,kak' mlaIshd l,amkd lrkjd zuu wyig hkafkóZ lsh,d'
tfyu ys;df.k wyig b.s,af,kak yokjd'
B <Õ i;d fudld o@ n,a,d' n,a,d l,amkd lrkjd zuu .ug
hkjdZ lsh,d z.ug hkafkñZ lsh, ys;df.k n,a,d .ug wÈkjd
,Kqj'
Bg miafia isj,d" kßhd l,amkd lrkjd zuu ñkshla lkak
fidfydkg hkjdZ lsh,d' b;ska kßhd fldfyg o ,Kqj wÈkafka@
iqidk N+ñhg'
15
bkakjd kï fï n,jka; if;la" wkak tfykï tA n,j;a i;df.a
me;a;g ;uhs fï yh fokdf.a fï moaO;sh weÈ, hkafka lsh,d'
i;a;= yh fokdf.a fï .eg ál jeämqr u weÈ, hkafka fudk
me;a;g o@ Yla;sh jeä i;df.a me;a;ghs' tA i;d hï fudfyd;l
ÿ¾j, jqKdg miafia B <Õg Yla;sh jeä i;d wÈkafka fldhs
me;a;g o wkak tA me;a;g fï ,Kq yfha tl;=j weÈ,d hkjd'
wkak tA ldrKhg nqÿrcdKka jykafia jÞ<d" —n,j;a flkdf.a
jiÕhg wks;a i;a;= mia fokdg hg;a fjkak isoaO fjkjd˜ lsh,d'
16
;Kfld< mdfr o hkafka@ ;Kfld< mdfrfk hkafka' tA fudlo@
uv .EjqfKd;a tfyu wmsg wmyiqhs' tA ksid wukdm me;a;g
fkfjhs wefokafka' ukdm me;a;ghs wefokafk' tA ksihs wmsg
;Kfld< mdf¾ hkak ysf;kafka' uvhs" ;Kfld< mdrhs lsh,d
folla ;snqfK ke;s kï fudlo lrkafka@ wms yeu ;ek u hkjd'
oeka n,kak msÜgkshl rjqï rjqï hkak mq¿jka" y;/ia y;/ia
úÈyg;a hkak mq¿jka' ´fka úÈylg hkak mq¿jka' msÜgkshlafka'
fl<ska u hkak ´fka lsh,d tlla kE' kuq;a uv f.dfydre folla
fome;af;a ;sfhoaÈ uv" ueÈka mdr ;sfhkjd kï ufâ hkafka kE
fka o@ fldfyo hkafka@ mdf¾ hkafk' fudlo ukdm rEmhg ;uhs
is; wefokafka' wukdm rEfmka neyer fjkjd'
t;fldg Th w;f¾ wms ys;uq wmsg ioaohla wefykjd' tfyu
ke;akï iqj|la oefkkjd' hï lsis jákd lshk fohla wmsg fmakjd
ufâ ;sfhkjd' tfyu ke;akï jákd fohla" jákd myila ,nkak
mq¿jka fohla ufâ ;sfhkjd' t;fldg tA fj,dfõ § mdr Tiafia
hk weig jvd" wei mdr Tiafia wrka hkak fok Woõjg jvd wr
ufâ ;sfhk foag kefukak ;sfhk Woõj jeä fjkjd' wkak
n,j;a jqKd fjk if;la' ±ka wkak tA me;a;g weÈ, hkjd' Tkak
Th úÈyg u ;uhs wms uq¿ uy;a Ôú;h u .; lrkafka'
17
—ufkda wdú[aP;s ukdmsfhaiq Oïfïiq˜ uki weÈ, hkjd
lshkjd ukdm O¾uhkag —wukdmshd Oïud mál+,d fydka;s˜
wukdm O¾uhka ms<sl=,a lrkjd lshkjd' oeka n,kak W;aij
idohlg .shdg miafia Tn oel, ;sfhkjd fka o nqf*a l%uhg
lEu ;sh, ;sfhkjd' fyd|g n,kak mq¿jka ukdmsl j weÈ,d
hkafka fld;ekg o@ fldhs wdldrfhka o@ wukdm rifhka wE;a
fjkafka fldfyduo@ lsh,d' wukdm rihla ;sfhkjd kï fldfya
yß ;ekl tf;kag hkafka kE' kej; kej; fnÞ.kak hkafka
fld;ekg o@ ukdm rih ;sfhkafka fld;ek o wkak tA ;ekg
hkjd’ tf;kg hkfldg ukdm ri iys; lEu cd;s bjr fj,d
kï i;=gla o tkafka@ keye' ÿlla tkjd' jg msg n,kjd' zkej;
j;djla f.k,a, odhs o@ l=iaisfh;a bjr o@Z lsh,d ysf;kjd' fldhs
me;a;g o fï weÈ, hkafka@ ukdm jQ foag'
oeka n,kak Tn fmdâvla fuh isf;ka ujdf.k' fï i;a;= yh
fokd .eg .y,d ueo tlg .eghla ;sfhk fldg n,j;a i;df.a
me;a;g ;uhs moaO;sh hkafk' fldhs me;a;g o tA fmdÈh weÈ,d
hkafka@ n,j;a i;df.a me;a;g'
18
Yíoh kï Yíoh wykak tA me;a;g weúof.k hkjd' n,j;a jqfKa
iqj| kï iqj| fldhs ÈYdfõ o lsh,d n,kak tA me;a;g hkjd'
n,j;a jqfKa rih kï rih fldhs ÈYdfõ o lsh,d n,kak tA
me;a;g hkjd' n,j;a jqfKa myi kï tA myi ,nkak tA me;a;g
hkjd' n,j;a jqfKa is;sú,s kï tAl ys; ys; bkak Tlafldu
kj;a;,d me;a;lg fjkjd' b|f.k l,amkd lr lr" l,amkd lr
lr bkakjd' l,amkd lr lr bkak tl kï n,j;a jev lrkj
o tA ukqiaihd@ jev lrkafka kE' lk tl;a wvq fjkjd' idudkH
jevm<;a wvq fjkjd' thd fudlo lrkafka@ n,d .;a;= w;
n,df.k l,amkd lr lr bkakjd' fudlo thdf. ys; weÈ, .sfha
fldfyg o@ l,amkd f,dalh me;a;g' ufkda f,dalhg' n,kak fï
ih wdldrhg fkfjhs o wfma fï Ôú;h hkafka lsh,@
fï i;a;= yh fokd wÈk wÈk me;a;g WmkQmka ixidf¾
mqrdjg wms weÈ, .shd' wog;a weÈ we§ hkjd' fufyu weÈ we§
.sfhd;a tfyu wmsg fï ixidr ÿlska .e,ùula kE' tA lshkafka
wixjr Ndjfhka ysáfhd;a wmg iifrka .e,ùula keye' wdkak
tAlhs nqÿrcdKka jykafia jodf<a —wixjr Ndjh oekf.k wixjr
Ndjfhka ksoyia fjkak ´fka˜ lsh,d' tfyu ksoyia jqfKd;a ;uhs
wmsg /ljrKhla ,efnkafka'
b;ska nqÿrcdKka jykafia jod<d —tAjx fLda NslaLfõ wixjfrda
fyda;s˜ —mskaj;a uyfKks" fukak fïlghs wixjr fjkjd
lshkafka˜
19
ke;=j bkakjd" .efgkafk ke;=j bkakjdZ lshk tl ldg jqK;a
ys;kak mq¿jka' yenehs tAl lrkak O¾uhla yefudagu kE’ tA ksid
tAf.d,af,d lrkafka ldf.k bkak tl' wef,kak fokafk ke;=j"
.efgkak fokafk ke;=j ldf.k bkakjd' kuq;a nqÿrcdKka
jykafia wef,kafka ke;=j" .efgkafka ke;=j jdih lrkak
O¾uhla jod<d' wmsg O¾uh wjYH fjkafka fï fj,djg' ixjrh
Wmojd .kakg O¾uh wjYHhs'
b;ska nqÿrcdKka jyafia jod<d —WmÜÀ;ldhiai;Sp úyr;s
wmamudKfÉ;fida˜ —ldh.;di;sfha ys; msysgqjdf.k jdih lrkjd
wm%udK jQ is;la iys; j'˜ tA bkafka mgq is;lska o@ keye' wm%udK
is;lska" ldh.;di;sfha ys; msysgqjdf.k jdih lrkjd' wdkak
tAl ;uhs O¾uh' t;fldg fï m%Yakfhka .e,fjkak ;sfhk O¾u
fldgi fudllao@ ldh.;di;sfha ys; msysgqjdf.k jdih lsÍu'
mgq is;lska fkfõ' wm%udK jQ is;lska'
20
,enqfKd;a fudlo fjkafka@ ÈjHuh iem iïm;a ,enqfKd;a" ÈjH
fNdack ,enqfKd;a ux fldfyduo ldhdkqmiaikdfjka bkafk@
mgq is;lska i;smÜGdkfha bkak flkd fï foaj,a .ek ys;,j;a
kE' wm%udK is;lska i;smÜGdkfha bkak flkd l,amkd lrkjd
zfï ldhdkqmiaikdfõ is; msysgqjdf.k jdih lr,d uu rd.fhka"
oafõIfhka" fudayfhka wE;a fjkjd kï tAl fï Ôú;hg muKla
fkfjhs’ tAl udf.a uq¿ iirg u úh hq;= fohlaZ t;fldg thd
l,amkd lrkjd ziirg u ug rd.h tmd' iirg u ug oafõIh
tmd’ iirg u ug fudayh tmd' iirg u ug lduh tmd' iirg
u ug flf,iqkaf.a iemh tmdZ lsh,d' iif¾ ug bmfokjd kï
ksflf,ia isf;a Ydka;sh" ksflf,ia isf;a m%{dj wdkak tAlghs
thd leu;s' tAlg leue;af;ka bkak flkdf.a is; ;uhs wm%udK
jQ is;' tA is; mgq is;la fkfjhs' tAl me;sreK is;la'
tA mqoa.,hd ;ukaf.a YÍrh;a" wks;a whf.a YÍr;a fï f,daflka
u fldgq lr,d wr ùÿre fnda;,hla we;=f<a od,d iuk,fhla ;shd
.kakjd jf.a ;shd.kafka kE' oeka fj,d ;sfhkafka fudllao@
ys; .sfhd;a tfyu m%sh rEmhlg" m%sh Yíohlg" m%sh .kaOhlg"
m%sh myilg Bg miafia fï uq¿ f,daflka u tAl fjka lr,d" ysr
lr,d" ùÿre fnda;f,al od,d lrlj lrljd n, n,d bkakjd'
ùÿre fnda;f,a we;=f<a boa§ u iuk,hd ueß,d hkjd' Bg miafia
ùÿre fnda;f,a we;=f<a bkak iuk,hd Èyd n, n,d w~kjd' ´l
fkfjhs o wms fu;=jla l,a iif¾ lf<a@
n,kak wms ixidf¾ mqrdjg fï ñksiaiq fj,d b|,d ;j;a
ñksiaiq uefroaÈ fldÉpr y~d je<ms,d weoao@ B <Õg i;a;= fj,d
bmÈ,d ;ukaf.a megõ uefroaÈ" ke;akï ;ukaf.a iajdñhd" Nd¾hdj
uefroaÈ fldÉpr w~kak weoao@ je<fmk i;a;= fldÉpr bkakj o@
ÿlafjk i;a;= fldÉpr bkakjd o@ t;fldg iir mqrd u fldgq lr
.;a; udkisl;ajh u hs wmg ;snqfKa' wdkak tA ksid nqÿrcdKka
jykafia jod<d i;r i;smÜGdkfha is; msysgqjdf.k" is; wm%udK
f,i m;=rejkak ´fka lsh,d'
21
oyia .dKla ;siafia .S; yefokjd' fyg n,oa§ ;j w¨;a ;kqjla
yefokafk keoao@ w¨;a ;kqjla yefokjd' iSudjla ;sfhkj o
.S; iajrj,@ iSudjla kE' ,iaik rEmhla lsh, tl rEmhla .ek
ys;df.k bkakjd' ;j ál ojilska olskjd Bg;a jvd ,iaik
rEmhla’ ,iaik rEmj, iSudjla ;sfhkj o@ iSudjla kE'
tfyu iSudjla ;sfhkjd lsh,d ys;df.k ysáh kkao l=udrhd'
nqÿrcdKka jykafiaf.a ldf,a' zckmo l,Hd‚ ;uhsZ ,iaifka
iSudj lsh, ys;dk ysáhd' nqÿrcdKka jykafia fudlo lf<a@
iSudfjka tydg wrka .sys,a, fmkakqjd zTkak ´l Th iSudfõ
we;=f<a ú;rla fkfjhs ;sfhkafkaZ lsh,d' ÈjH f,dafla bkak
ÈjHdx.kdfjda fmkakqjg miafia ;uhs kkao l=udrhdg f;arefka
zuu fï ;shdf.k ysáfha" fï ysf;a ysrlrf.k ysáfha je¢ßhla jf.a
flfklafkZ lsh,d' kslï u kslka je¢ßfhla fkfjhs' msÉpqk
je¢ßfhla' t;fldg n,kak idfmalaI j n,kfldg" tllg tlla
;j;a tlla tlal n,oa§ ,iaikhs' ;j;a tlla tlal n,oa§ le;hs'
fjk tlla tlal n,oa§ wr ,iaik tl wdfh;a le;hs'
t;fldg fï m%sh iajrEm" ñysß iajrEm fofhys iSudjla kE'
yßhg ñßÕ=jla jf.a' fldhs ;rï ñßÕ=j yUd .sh;a ñßÕ=j wmsg
,efnkafka kE' tA jf.a u m%sh iajrEm rEmh" m%sh iajrEm Yíoh" m%sh
iajrEm .kaOh" m%sh iajrEm ri" m%sh iajrEm myi" m%sh iajrEm is;sú,s
miqmi uq¿uy;a ixidrfha u .uka l<;a wmsg ,efnk fohla kE'
ysia fohla u hs ;sfhkafka'
22
wmsg Wmka ojfia b|, u ;sfhkafka' Wmka ojfia b|, u wei" lk"
kdih" Èj" lh" uki lshk .u ;sfhkjd' yenehs fï ljqre;a Ôj;a
fjk .ula fkfjhs' fudllao fï@ ysia .ula'
oeka weig tkjfka rEm' ljodj;a ta rEm weú,a,d wefya mÈxÑ
jqKd o@ mÈxÑ jqfKa kE' n,kak Tn l=vd ld,fha oelmqjd" mdi,a
hk ldf,a oelmqjd" újdy jqK ojfia oelmqjd' Bg miafia orejkaf.a
WmkaÈk idoj," tA úúO wjia:dj, oelmqjd' tA fudkjd yß oeka
wefya mÈxÑ fj,d ;sfhkj o@ tl rEmhla yß ;sfhkj o wefya@
keye' tllaj;a mÈxÑ fj,d kE' t;fldg wei lshkafka Ôj;afjk
mqoa.,hska isák ;ekla o@ ysia f.hla o@ ysia f.hla'
t;fldg fï ysia f.j,a yhlafka wms fï uefrklï u ;shka
bkafka' ysia .ula fkfjhs o uefrklï u ;shka bkafka@ ysia
.ula' Bg miafia fï Wmudfõ ;sfhk úÈyg rEmh me;a;g wÈkjd'
.kaOh me;a;g wÈkjd" Yíoh me;a;g wÈkjd' fldÉpr weof.k
.sh;a fï tlaflfklaj;a fïl we;=f<a mÈxÑ fjkafk kE'
23
Tn ys;kak tod Th fmda,sfï Th wdÉÑ,d msßi ysáhd kï"
iSh,d lKavdhu ysáhd kï Th ;reK l=udrhd yß" l=udßldj yß
ud,dj wrf.k .sys,a, T;k bkak ,iaik u iShdf.a T¿jg odhs o@
,iaik u wdÉÑf.a T¿jg odhs o@ odkafk kE' yenehs tod ,iaik
±l,d u,aud, od, f;dar.;a; rEfm fjkia fjù" fjkia fjù .sh;a
Bg miafia b;ska ;shd .kak fjkjd' yenehs tA rEmh wefia mÈxÑ
jqfKa kE’ ,iaik rEmh wefia mÈxÑ jqKd o@ mÈxÑ jqfKa kE' tA
ksid ;uhs ñksiaiq f*dfgda .y, ;shd.kak mqreÿ jqfKa' f*dfgda
we,anï .y,d" ,iaik ldf,a f*dfgda ;shd.kak mqreÿ jqfKa myq
fjkfldg fõ<s,d Èr,d hoa§ wr f*dfgda tl Èyd yß n,d.kak
mq¿jka ksid' tfyu ke;sj tA ,iaik rEmh mÈxÑ fjkj o wefia@
mÈxÑ fjkafk kE' wefia rEm mÈxÑ fjkafk ke;s ksid Wmf;a isg
urKh olajd u wei fudllao@ ysia f.hla'
24
iifrka tf;r ùu mgka .kak fu;ek § nqÿrcdKka jykafia
jodf<a fudlla lrkak lsh, o@ ldhdkqmiaikdfõ ys; msysgqjdf.k
jdih lrkak ´fka lsh,hs' fudkjd o ldhdkqmiaikdfõ § wms bf.k
.;a; Ndjkd@ wdkdmdki;sh ldhdkqmiaikdjg whs;shs' bßhdm:
ldhdkqmiaikdjg whs;shs' i;siïmc[a[h ldhdkqmiaikdjg
whs;shs' Od;= ukisldrh ldhdkqmiaikdjg whs;shs' ms<sl=,a Ndjkdj
ldhdkqmiaikdjg whs;shs' B <Õg kjiSjÓlh ldhdkqmiaikdjg
whs;shs' fukak fï ldhdkqmiaikdfõ is; msysgqjdf.k jdih
l< hq;=hs' wdkak t;fldg ;uhs fï Y%djlhdg fï m%sh iajrEm jQ
rEmhg weÈ, hkafk;a ke;s" wm%sh iajrEm jQ rEmhg .efgkafk;a
ke;s is;la Wmojd .kak mq¿jkalu ,efnkafk'
t;fldg n,kak ldhdkqmiaikdfõ jdih l<d kï fïl lrkak
mq¿jka lsh, nqÿrcdKka jykafia jod<d' tA lshkafka O¾uh fu;k
;sfhkjd' l< hq;= foa nqÿrcdKka jykafia foaYkd lr,d ;sfhkjd'
b;ska nqÿrcdKka jykafia jod<d —;[ap fÉf;daúuq;a;sx m[aØ
úuq;a;sx h:dN+;x mcdkd;s h;a:iai f;a Wmamkakd mdmld wl=i,d
Oïud wmßfiaid ksreÊ®ka;s˜ —Wmkakd jQ mdmS wl=i, O¾uhka
b;sß ke;=j ksreoaO jk flkdf.a is; fldhs jf.a o@ m%{dj fldhs
jf.a o@ lsh,d fï ldhdkqmiaikdfõ is; msysgqjdf.k jdih lrk
ixjr Y%djlhd ukd fldg y÷kkjd˜ ukd fldg y÷kk ksid
;uhs thd wkak tA is; m%sh lrkafk' thd tA ksflf,ia is; fj;
.uka lrkjd' rd.sl is; fj; fkfjhs" úrd.S is; fj; .uka
lrkjd' ÿiam%d{ is;la fj; fkfjhs" m%{djka; is;la fj; .uka
lrkjd' fudlo tys ;sfnk ,iaik b;du;a u fyd¢ka tA Y%djlhd
y÷kk ksid'
25
—ðõyd rix idhs;j a d˜ tA lshkafka Èfjka rih ú¢kfldg;a tA
wdldrfhkau i;r i;smÜGdkfha is; msyg s j
q df.k ixjr fjkak ´fka'
—ldfhak fMdÜGínx jqiais;ajd˜ lfhka myi ú¢kfldg;a i;r
i;smÜGdkfha is; msysgqjdf.k ixjr fjkak ´fka'
B <Õg jod<d —ukid Oïux ú[a[dh˜ ukiska fï wruqKq
ú¢kfldg;a tA wdldrfhka u l,amkd lrkak ´fka lsh,d'
fldfydu o l,amkd lrkak ´fka@ —msh rEfma Oïfï kdêuqÉp;s˜
zm%sh iajrEm jQ wruqKqj, is; wef,kak fokafk kEZ lsh,' —wmamsh
rEfma Oïfï k nHmÊc;s˜ zwm%sh iajrEm jQ O¾uhkaf.a is; .efgkak
fokafk kE˜ lsh,' fï wdldrfhka l,amkd lrñka" —WmÜÀ;
ldhiai;S p úyr;s˜ fï ldh.;di;sfha isysh msysgqjdf.k jdih
lrkjdZ lshkjd' l=uk is;lska o@ —wmamudKfÉ;fida˜ wm%udK jQ
is;lska' wkak t;fldg tA Y%djlhd b;d fyd¢ka okakjd lshkjd
Wmkakd jQ wl=i,hka m%ydKh jqKq flkdf.a isf;a iajNdjh;a"
m%{dfõ iajNdjh;a'
26
Tfí i;=ka j ne| oukak
t;fldg fukak fï iajrEmh" fï iajNdjh fj; ;uhs wms
O¾uh Tiafia wfma Ôú; le|jdf.k hd hq;af;a' b;ska Wkajykafia
kej; Wmudjla foaYkd l<d'nqÿrcdKka jykafia jod<d" —mskaj;a
uyfKks" mqreIfhla m%dŒka yh fofkla wrf.k .eg.ykjd˜ wr
l,ska úÈyg u m%dŒka yh fokd .eg.ykjd' wr úÈyg u khd j
wrf.k .eg.ykjd' B <Õg lsUq, j wrf.k .eg.ykjd mlaIshd
wrf.k .eg.ykjd' B <Õg n,a, j wrf.k .eg.ykjd' kßh j
wrf.k .eg.ykjd' j÷r j wrf.k .eg.ykjd' .eg.y, tlg
.efÜl=;a .ykjd' yenehs ±ka l,ska l<d jf.a fï .efÜ ksoyfia
;shkafka kE lshkjd' fï ueo ;sfhk .efÜ ysrlrkjd lshkjd
fmdf<dfõ Yla;su;a j .ymq bkaklg' l=ulg o fï ueo .egh
ysr lrkafka@ lKqjlg' oeka fï i;a;= yh fokdg fldfygj;a
hkak mq¿jka o@ lsis u ;eklg hkak nE' n,j;a u i;dgj;a
hkak nE oeka’ oeka fï i;a;= yh fokd tl lKqjl ysr lr,d
;sfhkafka’ l,ska fï úÈyg lKqjl ysr lr,d ;snqfKa kE' tA ksid
´fka me;a;lg hkak mq¿jka jqKd' oeka tl lKqjl ysr lr,d
;síng miafia fudlo fjkafka@ fï i;a;= uq,ska oÕ,kjd hkak'
yenehs lKqfõ ysr lr,d ;sfhk ksid hkak nE' ál fj,djla oÕ,
oÕ,d b|,d" fjfyi fjù b|,d" fmdr lld b|,d wka;sug fudlo
fjkafka@ y;s jefgkjd' uykaishs' Bg miafia tA i;a;= yh fokd
,iaikg wr lKqj <Õ ìu ;ekam;a fj,d bkakjd'
27
lsh,d' wm%udK jQ is;lska jdih lrkak mq¿jka lshkjd' ikais÷kq
is;la" ikais÷kq flfklaf.a m%{djla b;du;a u fyd¢ka y÷kk
Y%djlfhla njg m;a fjkjd lshkjd' b;ska nqÿrcdKka jykafia
jod<d" —mskaj;a uyfKks" fï Wmudfõ § fï oeä Yla;su;a lKqjla"
Yla;su;a bkakla lsh, jodf<a ldh.;di;shg hs˜ Yla;su;a bkakla"
lKqjla lsh, jodf<a l=ulg o@ ldh.;di;shg hs'
t;fldg oeka fï Wmudjg wka;sug u tl;= jqK fldgi ;uhs
fï yh fokdf.a ueo .efÜ ldh.;di;sh" ldhdkqmiaikdj lshk
Yla;su;a lKqfjka uyfmdf<dfõ ysr lrkak ´fka lshk ldrKh'
wkak t;fldghs fï wei" lk" kdih" Èj" lh" uki m%sh iajrEm
jQ" ñysß iajrEm jQ foh flfrys weÈ,d hkafka ke;af;a' b;ska
tA ksid nqÿrcdKka jykafia jod<d —;iaud;sy fjd" NslaLfõ tAjx
islaÅ;ínx˜ —mskaj;a uyfKks" tA ksid fukak fï wdldrfhka
isysm;a lrkak ´fka" yslafukakg ´fka˜ —ldh.;d fkd i;s
Ndú;d Núiai;s nyq,Sl;d˜ —fï ldh.;di;sh Ndú; lrñka
mj;ajkjd˜ lsh,d' —hdkSl;d j;a:ql;d˜ —hdkdjla f,i mqreÿ
mqyqKq lr .kakjd˜ hdkdjla ;ukag yqre jqKdg miafia fldfydu
o@ blaukgu jdykhg ke., .uka ìuka hkak mq¿jka' jdykh
yqre ke;akï blaukg hkak nE’ jdykhla jf.a mqreÿ lr .kak
´fka lshkjd ldhdkqmiaikdj'
28
fjkak fokafka ke;=j ldhdkqmiaikdj ;ukaf.a Ôúf;a wx.hla
lr .ekSu' fï wdldrfhka wfma Ôúf;a O¾uh Tiafia mqreÿ mqyqKq
jqfKd;a wfma Ôú;h O¾uh ;=< ixjr Ndjhg m;a fjkjd' wfma
Ôú;h O¾uh ;=< ixjr Ndjhlg m;a jqfKd;a wmsg nqÿrcdKka
jykafia jod< b,lalh lrd .uka lrkak mq¿jka fjkjd'
b;ska tA ksid tA nqÿrcdKka jykafia jod< b,lalh lrd .uka
lsÍu ms‚i nqÿrcdKka jykafia jod< fï mru msú;=re Y%S ioaO¾uh
tAldka;fhka wm ish¨ fokdg Wmldrhla u fõjd æ
f;rejka irKhs æ
29