Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
1. […]naturale dicitur dupliciter: vel id quod habet naturam, sicut dicimus corpora naturalia; vel
illud quod consequitur naturam secundum naturam existens, sicut dicimus quod ferri
sursum, est naturale igni: (De Malo, q. 5, a. 5 in c., 158-162)
1
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
2
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
3
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
6. […]et quia homo quolibet naturali appetitu appetit divinam similitudinem, in quantum omne
bonum naturaliter desideratum est quaedam similitudo bonitatis divinae. (De Malo, q. 8, a. 2
c., 162-166)
7. […] Inter alia autem quae homo desiderat, unum est excellentia. Naturale enim est non solum
homini, sed etiam unicuique rei, ut perfectionem in bono concupito desideret, quae in
quadam excellentia consistit. (De Malo, q. 8, a. 2 c., 182-186)
4
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
8. […]quia nulla creatura ex suis naturalibus potest pervenire ad visionem divinam. (De Malo, q.
4, a. 1, ad 14, 383-385).
5
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
9
Ad nonum dicendum quod natura absolute accepta in plus est quam persona; sed natura in
persona considerate includitur infra fines personae, et per hunc modum persona potest inficere
naturam. (D.M., q. 4, a. 6, ad 9, 286-290)
6
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
7
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
En tanto las obras de Dios son perfectas, resulta lógico estimar que al
crear al hombre le haya dotado de todo lo que su naturaleza racional necesita
para obrar rectamente. Aunque “el hombre según su sola naturaleza,
ciertamente carecería de la visión divina” 10 y en el estado original el hombre
no padecía de impedimento alguno para hacer bien el bien, evidentemente no
había alcanzado aún la perfección final de la semejanza divina a la que está
llamado porque en ese caso no podría haber caído. Santo Tomás llama a este
estado en el cual el hombre fue creado, estado de integridad, y no de
perfección, porque aunque creado perfecto como imagen no era perfecto en
cuanto a la semejanza divina.
Alguien a esta altura podría cuestionar entonces ¿por qué Dios no creo
al hombre perfecto? Simplemente porque lo creo libre y por amor, y la
perfección a la que el hombre está llamado no se puede alcanzar sino por
medio de una libre determinación por amor. Como creatura de Dios es
perfecta. De lo contrario, debemos pensar que el hombre hubiese sido un ser
determinado por la ley de la necesidad. Lo cual es invertir el orden de la
realidad.
10. […]homo in solis naturalibus constitutus careret quidem visione divina, (De Malo, q. 5, a. 1,
ad 15, 348-349).
8
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
Tomás nos enseña que “en el pecado de los primeros padres hubo algo
formal, que fue la aversión del bien inmutable, y algo material, la conversión
a un bien mutable. La aversión del bien inmutable acarreó la pérdida del don
de la justicia original y a consecuencia de la desordenada conversión hacia un
bien mutable, las potencias inferiores que debían ser elevadas por imperio de
11. Ad primum in contrarium obicitur dicendum, quod originalis iustitia includit gratiam
gratum facientem; nec credo verum esse, quod homo sit creatus in naturalibus puris. (De
Malo, q. 4, a. 2, III, ad s.c.1, 495-499), (Ed. Bussa, q. 4 a. 2 ad 22)
12. […]quia consequebatur naturam ex Dei munere, licet non ex ordine naturae; (De Malo, q. 4,
a. 8 in c., 198-199).
13. […]iustitia originalis non sic erat in voluntate quin per prius esset in essentia animae; erat
enim donum collatum naturae. (De Malo, q. 4, a. 4, ad 1, 128-131).
14. […]per influxum divinum anima humana potens erat in statu innocentiae ad resistendum
omni contrario agenti. (De Malo, q. 5, a. 5, ad 14, 391-393)
9
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
15. Sic igitur in peccato primi parentis fuit aliquid formale, scilicet aversio ab incommutabili
bono, et aliquid materiale, scilicet conversio ad bonum commutabile. Ex hoc autem quod
aversus fuit ab incommutabili bono, donum originalis iustitiae amisit; ex hoc vero quod
conversus est inordinate ad commutabile bonum, inferiores vires quae erigi debebant ad
rationem, depressae sunt ad inferiora. (De Malo, q. 4, a. 2 in c., 262-269)
10
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
Santo Tomás dice expresamente que “la naturaleza del hombre puede
ser considerada en un doble estado: el de la integridad, que es el de nuestro
primer padre antes del pecado, y el de corrupción que es el nuestro después
del pecado original. Pues bien, en ambos estados, la naturaleza humana
11
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
necesita el auxilio de Dios como primer motor para hacer o querer el bien de
cualquier orden que sea.” 16
16. Respondeo dicendum quod natura hominis dupliciter potest considerari, uno modo, in sui
integritate, sicut fuit in primo parente ante peccatum; alio modo, secundum quod est
corrupta in nobis post peccatum primi parentis. Secundum autem utrumque statum, natura
humana indiget auxilio divino ad faciendum vel volendum quodcumque bonum, sicut primo
movente, ut dictum est. (Summa Theologiae, Iª-Iiae, q. 109, a. 2 in c.)
17. Sed in statu naturae integrae, quantum ad sufficientiam operativae virtutis, poterat homo
per sua naturalia velle et operari bonum suae naturae proportionatum, quale est bonum
virtutis acquisitae, non autem bonum superexcedens, quale est bonum virtutis infusae. Sed
in statu naturae corruptae etiam deficit homo ab hoc quod secundum suam naturam potest,
ut non possit totum huiusmodi bonum implere per sua naturalia. Idem
18. Quia tamen natura humana per peccatum non est totaliter corrupta, ut scilicet toto bono
naturae privetur; potest quidem etiam in statu naturae corruptae, per virtutem suae
naturae aliquod bonum particulare agere, sicut aedificare domos, plantare vineas, et alia
12
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
huiusmodi; non tamen totum bonum sibi connaturale, ita quod in nullo deficiat. Sicut homo
infirmus potest per seipsum aliquem motum habere; non tamen perfecte potest moveri motu
hominis sani, nisi sanetur auxilio medicinae. (Summa Theologiae, Iª-Iiae, q. 109, a. 2 in c.)
19. […]aliquid potest esse naturale homini dupliciter. Uno modo in quantum est animal: et sic
naturale est ei quod concupiscibilis feratur in delectabile secundum sensum communiter
loquendo. Alio modo in quantum est homo, id est animal rationale; et sic naturale est ei quod
concupiscibilis feratur in delectabile sensus secundum ordinem rationis. (De Malo, q. 4, a. 2,
ad 1, 316-323)
20. Sic igitur virtute gratuita superaddita virtuti naturae indiget homo in statu naturae
integrae quantum ad unum, scilicet ad operandum et volendum bonum supernaturale.
(Summa Theologiae, Iª-Iiae, q. 109, a. 2 in c.)
21. Rectitudo enim gratiae non est sine rectitudine naturae. (De Malo, q. 4, a. 2, III, ad 1, 502-
503).
22. Sed in statu naturae corruptae, quantum ad duo, scilicet ut sanetur; et ulterius ut bonum
supernaturalis virtutis operetur, quod est meritorium. (Summa Theologiae, Iª-Iiae, q. 109, a.
2 in c.)
13
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
23. Ulterius autem in utroque statu indiget homo auxilio divino ut ab ipso moveatur ad bene
agendum. Idem
24. Ex parte vero extrinseca immutabiles sunt vel in bono vel in malo post primam electionem,
quia tunc finitur in eis status viatoris; (De Malo, q. 16, a. 5 in c., 331-333).
14
LA RENOVACIÓN DE LOS SABERES: EL APORTE DE SANTO TOMÁS
VI Jornadas Nacionales de la SITA Argentina
San Miguel de Tucumán 10,11 y 12 de julio de 2008
15