Documente Academic
Documente Profesional
Documente Cultură
Programa de Latín I.
Bolilla 1:
La lengua latina1
Nacimiento y desarrollo del latín.
A-B-C-D-E-F-G-H-I-K-L-M-N-O-P-Q-R-S-T-U-V-X-Y-Z
a b c d ef g h i k l m n o p q r s t u v x y z
iam................................
ianua............................
................
cano:………………………………………………
comes:…………………………………………….
Cubiculum:………………………………………..
4) La H/h no se pronuncia:
herba (erba)..................................
homo (ómo)..................................
mihi (míi)......................................
mixtio(míxtio).mezcla
Critias (Crítias)......................................
Si’gnum Cru’cis
In no’mine Pa’tris, e’t Fi’lii, et Spi’ritus Sa’ncti, A’men
Pater Noster
Pater noster qui es in coe’lis, santifice’tur no’men tu’um, adve’niat
regnum tuum, fiat volu’ntas tua, si’cut in coe’lo et in te’rra;
Pa’nem nos’trum quo’tidianum da no’bis ho’die, et dimi’tte nobis
de’bita no’stra,
Si’cut et nos dimi’ttimus debito’ribus no’stris, et ne nos indu’cas in
tentatio’nem,
sed libe’ra nos a malo. Amen.
Ave Maria
Ave Mari’a, grati’a ple’na, Do’minus te’cum; benedi’cta tu in
mulie’ribus, et benedi’ctus fru’ctus ve’ntris tui, Jesus.
Sa’ncta Mari’a, Ma’ter Dei, ora pro no’bis peccato’ribus, nunc et
in ho’ra mo’rtis no’strae. Amen
Salve Regina
Angelus
Regina coeli
Ore’mus: De’us qui per resurrecti’onem Filii tui, Domini Nostri Iesu
Christi, mu’ndum laetifica’re digna’tus e’s: pre’sta, quaesu’mus, ut
per eius Gene’tricem Virgine’m Mariam, perpetuae capiamus
ga’udia vi’tae. Per eu’ndem Chri’stum Do’minum No’strum. Amen.
32
Prosodia
Es la ciencia o parte de la gramática que estudia la cantidad y
acentuación de las sílabas.
Bolilla 2:
Declinación (gramática)
De Wikipedia, la enciclopedia libre
Enunciado:
Nominativo, Genitivo, Género, traducción
Ej.:____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
La primera declinación
Cuadro de terminaciones:
Singular Plural
Nominativo
-a -ae
Vocativo
-a -ae
Acusativo
-am -as
Genitivo
-ae -arum
Dativo
-ae -is
Ablativo
-a -is 32
Este caso
Locativo sólo existe
-ae
en 1ª y 2ª
declinación
Notas:
Sg Pl
La primera N ros-a ros-ae declinación, o
declinación de los V ros-a ros-ae temas en -a, está
integrada casi en su Ac ros-am ros-as totalidad por
sustantivos de G ros-ae ros-arum género femenino.
Existen algunos pocos D ros-ae ros-is sustantivos de género
masculino, sobre todo Ab ros-a ros-is nombres de oficios
propios de varón: agricola, -ae (campesino), nauta, -ae (marinero),
poeta, -ae (poeta).
1° Declinación
Lista de enunciados, presentado en el diccionario.
CASO FUNCIÓN
Nominativo
Vocativo
Acusativo
Genitivo
Dativo
Ablativo
Locativo
5.Agricola arat.
6. Serva laborat.
3
conjunción ; N/C; se traduce:”y”
4
adverbio: a menudo
10. Serva aquam columbis dat.
Bolilla 3:
5
Nexo coordinante (N/C): y además
6
-que enclítico: equivale a la conjunción “et”, y se traduce delante de la palabra a la que se adosa.
LOS “LOCUS”
...........................................................................................................
..............................................................................................................
..............................................................................................................
Bolilla 4:
Ejercitación.
a) Analizar y traducir:
1.Ferae magnae in ripa aquam frigidam 7 potant.
vident.
suis 9 porta ba nt 1 0 .
7
Frigida,ae (adj.) fría
8
Impigra,ae (adj.): activa, trabajadora
9
Sua, ae(adj.): suya
10
Con el morfema -BA- entre raíz verbal y desinencia personal se forma el P. Impefecto del Indicativo.
11
Rustica, ae (adj.): rústica, campesina
15.In villis poetae fabulas antiquas 1 2 agricolarum filiis
narrabant.
rosas rigat.
Bolilla 5:
Desinencias personales.
Bolilla 6:
Segunda Declinación
13
Es la única declinación en que el vocativo es distinto del nominativo.
“-e-“que presenta el nominativo. Por eso, ya en el enunciado, se nos
indica este fenómeno. Ej: ager, agr - i.
semper 2 0 laudat.
dona portat.
14
Fugo: ahuyentar
15
Vasto: devastar
16
ag ito : ag it ar ,sacudir
17
Delecto: deleitar
18
Pulcher, chri(adj): hermoso
19
Liber, bri(m): libro
20
Semper (adv): siempre
17.Romani castra oppidumque expugnant.
Bolilla 7:
ADJETIVOS
bonus, a, um
Singular Plural
N M F N
M F
N bon-us bon-a bon-um N bon-i bon-ae bon-a
V bon-e bon-a bon-um V bon-i bon-ae bon-a
Ac bon-um bon-am bon-um Ac bon-os bon-as bon-a
G bon-i bon-ae bon-i G bon-orum bon-arum bon-orum
D bon-o bon-ae bon-o D bon-is bon-is bon-is
Ab bon-o bon-a bon-o A bon-is bon-is bon-is
b
DECLINACIÓN CONJUNTA
Sing. Pl.
N. naut-a valid-us naut-ae valid-i
V. nau-a valid-e naut-ae valid-i
Ac.naut-am valid-um naut-as valid-os
G. naut-ae valid-i naut-arum valid-orum
D. naut-ae valid-o naut-is valid-is
Ab. naut-a valid-o naut-is valid-is
Singular Plural
N Discipul-us piger Discipul-i pigr-i
V Discipul-e piger Discipul-i pigr-i
Ac Discipul-um pigr - um Discipul-os pigr-os
G Discipul-i pigr-i Discipul-orum pigr-orum
D Discipul-o pigr-o Discipul-is pigr-is
Ab Discipul-o pigr-o Discipul-is pigr-is
DECLINACIÓN CONJUNTA
Bolilla 8:
VERBOS
Características generales de la conjugación latina.
36
La conjugación latina se distribuye en dos voces: activa y pasiva.
37
INDICATIVO
INFECTUM PERFECTUM
Presente Pret.Imperf. Futuro
Pret.Perf. Pret. Plusc. Futuro Perf
Amo amaba He amado Había amado Habré amado
Imperf
amaré Amé
Hube amado
.
am-o ama-ba-m ama-b-o amav-i amav-era-m amav-ero
ama-s ama-ba-s ama-bi-s amav-īsti amav-era-s amav-eri-s
ama-t ama-ba-t ama-bi-t amav-it amav-era-t amav-eri-t
ama-mus ama-bā-mus ama-bi-mus amav-imus amav-erā-mus amav-ēri-mus
ama-tis ama-bā-tis ama-bi-tis amav-īstis amav-erā-tis amav-ēri-tis
ama-nt ama-ba-nt ama-bu-nt amav-ērunt amav-era-nt amav-eri-nt
INFECTUM PERFECTUM
Presente Pret. Imp. Futuro Pret. Perf. Pret. Plusc. Futuro 38
aconsejo Imp. Perf.
.
capi-o capi-e-ba-m capi-a-m cep-i cep-era-m cep-ero
capi-s capi-e-ba-s capi-e-s cep-īsti cep-era-s cep-eri-s
capi-t capi-e-ba-t capi-e-t cep-it cep-era-t cep-eri-t
capi-mus capi-e-bā-mus capi-ē-mus cep-imus cep-erā-mus cep-ēri-mus
capi-tis capi-e-bā-tis capi-ē-tis cep-īstis cep-erā-tis cep-ēri-tis
capiu-nt capi-e-ba-nt capi-e-nt cep-ērunt cep-era-nt cep-eri-nt
INDICATIVO
INFECTUM PERFECTUM
Present Pret. Fut. Pret. Pret. Fut. Perf.
e Imp. Imp. Perf. Plusc.
a) Primera conjugación:
Conjugar el Pres., Pret. Imperf. , Fut. Imperf. y Pret. Perf. de Indicativo de los
siguientes verbos:
sano(sanar), volo(volar), vito(evitar), simulo(fingir)
b)Segunda Conjugación:
Vocab: debeo,ui,itum: deber; noceo,ui,itum: dañar; rideo,ridi,risum:reír;
maneo,mansi,mansum:permanecer. 40
Subrayar con diferentes colores los verbos en Pres., Pret. Imperf. y Fut. Imperf., y
traducir: debíamos, deberán, debemos, deben; dañaréis, daño, dañan, dañabas; reíamos,
reirán, ríen, reiremos; permanezco, permanece, permanecerá.
c) Tercera Conjugación:
Vocab.: bibo (beber), ago (hacer), cano (cantar), frango (romper).
Colocar los verbos de la lista, en tres columnas: Pres., Pret. Imperf. y Fut. Imperf.,
y traducirlos: bibam, bibitis, bibet, bibimus; agimus, agemus, ages, agunt, agebamus,
agitis; canitis, canam, canes, canunt, canebatis; franges, frangunt, frangis, frangam,
frangimus, frangit.
d) Cuarta Conjugación:
Vocab.: aperio(abrir), munio(fortificar), scio(saber), sentio(pensar)
Indicar el tiempo de cada forma verbal, y traducir, respetando persona y número:
aperies, aperiemus, aperimus, aperient; munies, munimus, muniam, muniebat; scis,
sciam, sciebamus, scit, scies; sentiam, sentis, senties, sentimus, sentiemus, sentit
Bolilla 9:
TERCERA DECLINACIÓN:
Imparisílabos
consul, is (m) uxor, is (f) corpus, oris (n)
Pl Pl Pl
Sg Sg Sg
N consul consul-es N uxor uxor-es N corpus corpor-a 42
V consul consul-es V uxor uxor-es V corpus corpor-a
Ac consul-em consul-es Ac uxor-em uxor-es Ac corpus corpor-a
G consul-is consul-um G uxor-is uxor-um G corpor-is corpor-um
D consul-i consul-ibus D uxor-i uxor-ibus D corpor-i corpor-ibus
Ab consul-e consul-ibus Ab uxor-e uxor-ibus Ab corpor-e corpor-ibus
Pl Pl Pl
Sg Sg Sg
N -is -es N -es -es N -e -ia
V -is -es V -es -es V -e -ia
A -em -es Ac -em -es A -e -ia
c c 44
G -is -ium G -is -ium G -is -ium
D -i -ibus D -i -ibus D -i -ibus
A -e -ibus Ab -e -ibus A -i -ibus
b b
95- crimen, inis (n): la acusación. 141- liquor, oris (m): el líquido, el agua.
96-crudelitas, tatis (f): la crueldad. 142- longitudo, inis (f): la longitud.
97- cruor, oris (m): la sangre derramada. 143- lumen, inis (n): el brillo, la luz.
98- crus, cruris (n): la pierna. 144- magnitudo, inis (f): la grandeza.
99- crux, crucis (f): la cruz. 145- marmor, oris (n): el mármol.
100- daps, dapis (f): el manjar. 146- mel, mellis (n): la miel.
101- deformitas, tatis (f): la deformidad. 147- mercator, oris (m): el mercader.
102- dedecus, oris (n): el deshonor. 148- merces, edis (f): el precio, el
103- dictator, oris (m): el dictador. salario.
104- difficultas, tatis (f): la dificultad. 149- mos, moris (m): la costumbre.
105- dignitas, tatis (f): la dignidad. 150- multitudo, inis (f): la multitud.
106- dolor, oris (m): el dolor. 151- murmur, uris (n): el murmullo.
107- dux, cis (m): el jefe, el caudillo, el 152- mus, muris (m): el ratón.
general.. 153- nex, necis (f): la muerte.
108- estimatio, onis (f): la estimación. 154- nix, nivis (f): la nieve.
109- exspectatio, onis (f): la espera. 155- nobilitas, tatis (f): la nobleza.
110- orbis, is (f): el círculo. 156- novitas, tatis (f): la novedad.
111- pellis, is (f): la piel. 157- numen, inis (n): la potencia divina.
112- venter, tris (m): el vientre. 158- occasio, onis (f): la ocasión.
113- facultas, tatis (n): la facultad, el 159- odor, odoris (m): el olor.
poder. 160- offensio, onis (f): la indisposición.
114- festinatio, onis (f): el 161- onus, oneris (n): la carga, el peso.
apresuramiento. 162- oppugnatio, onis (f): el ataque.
115- flos, floris (m): la flor. 163- opus, operis (n): la obra.
116- fortitudo, inis (f): la fortaleza. 164- oratio, onis (f): el lenguaje, el
117- fragor, oris (m): el estruendo. discurso.
118- fraus, fraudis (f): el fraude. 165- ordo, ordinis (f): la formación.
119- frugalitas, tatis (f): la moderación. 166- os, oris (n): la cara, la boca.
120- frux, frugis (f): el fruto. 167- os, ossis (n): el hueso.
121- fulmen, inis (n): el rayo. 168- palus, udis (f): la laguna.
122- fur, furis (m): el ladrón. 169- parens, ntis (m/f): el padre, la
123- genus, eris (n): la familia. madre.
124- grex, gis (m): el rebaño. 170- parentes, um (m. pl.): los padres.
125- heros, ois (m): el héroe. 171- paupertas, tatis (f): la pobreza.
126- honor, oris (m): el honor. 172- pax, cis (f): la paz.
127- hospes, itis (m): el huésped. 173- pecus, oris (n): el ganado.
128- imago, inis (f): la imagen. 174- plebs, is (f): la plebe.
129- imperator, oris (m): el general. 175- potestas, tatis (f): el poder.
130- incursio, onis (f): el ataque. 176- praetor, oris (m): el pretor.
131- iudex, icis (m): el juez. 176- prínceps, cipis (m): el príncipe.
132- ius, iuris (n): el derecho. 177- proditor, oris (m): el traidor.
133- iuventus, tutis (f): la juventud. 178- pulchritudo, inis (f): la belleza.
134- labor, oris (m): el trabajo. 179- raptor, oris (m): el ladrón.
135- latro, onis (m): el ladrón. 180- ratio, onis (f): la razón.
136- latus, eris (n): el lado. 181- regio, onis (f): la región.
137- laus, laudis (f): la alabanza. 182- remex, igis (m): el remero.
138- lectio, onis (f): la lectura. 183- rupes, is (f): la peña, la roca.
139- legio, onis (f): la legión. 184- rus, ruris (n): el campo.
140- lex, gis (f): la ley.
46
185- salus, utis (f): la salud, la 214- veritas, tatis (f): la verdad.
salvación. 215- viator, oris (m): el caminante.
186- sanguis, inis (f): la sangre. 216- victor, oris (m): el vencedor.
187- scriptor, oris (m): el escritor. 217- virtus, tutis (f): la virtud, el valor.
188- sedes, is (f): la sede. 218- voluntas, tatis (f): la voluntad.
189- seditio, onis (f): la traición. 219- voluptas, tatis (f): el placer.
190- seges, etis (f): la mies. 220- acritudo, inis (f): la acidez.
191- senator, oris (m): el senador. 221- adversitas, tatis (f): la adversidad.
192- sermo, onis (m): la conversación. 222- anser, eris (m): el ganso.
193- servitus, utis (f): la esclavitud. 223- apis, is (f): la abeja.
194- severitas, tatis (f): la severidad. 224- ardor, oris (m): el ardor.
195- societas, tatis (f): la sociedad. 225- caedes, is (f): la matanza.
196- solitudo, inis (f): la soledad. 226- calix, icis (m): el cáliz.
197- spectator, oris (m): el espectador. 227- carcer, eris (m): la cárcel.
198- splendor, oris (m): el esplendor. 228- cinis, is (f): la ceniza.
199- tenuitas, tatis (f): la delgadez. 229- clavis, is (f): la llave.
200- terror, oris (m): el terror. 230- defensor, oris (m): el defensor.
201- tibicen, inis (m): el flautista. 231- error, oris (m): el error.
202- timor, oris (m): el temor. 232- facinus, oris (n): el crimen.
203- trames, itis (m): el sendero. 233- felis, is (m): el gato.
204- tubicen, inis (m): el trompetero. 234- frigus, oris (n): el frío.
205- turris, is (f): la torre. 235- gladiator, oris (m): el gladiador.
206- urbs, urbis (f): la ciudad. 236- grus, gruis (f): la grulla, la cigëña.
207- valetudo, inis (f): el estado de 237- guttur, uris (n): la garganta.
salud. 238- hirundo, inis (f): la golondrina.
208- varietas, tatis (f): la variedad. 239- lapis, idis (m): la piedra.
209- vas, vasis (n): el vaso, la vasija. 240- vultur, tris (m): el buitre.
210- venatio, onis (f): la caza. 241- nepos, otis (m): el sobrino.
211- venator, oris (m): el cazador. 242- nux, cis (f): la nuez.
212- ver, veris (n): la primavera. 243- papilio, onis (f): la mariposa.
213- verber, eris (n): el azote. 244- piscator, oris (m): el pescador.
47
Ejercitación de 3ª declinación. .
a) Subrayar con un color los sust. parisílabos, y con otro los imparisílabos:
Labor,oris(m) trabajo Leo,onis(m) león Os,oris(n) rostro
Lapis,lapidis(m) piedra Ovile,is(n) el redil Dux,ducis(m) conductor
Avis,is(m) pájaro Vox,vocis(f) la voz Pectus,pectoris(n) pecho
Radix,radicis(f) raíz Altare,is(n) altar Tempus,oris(n) tiempo
Auris,is(f) oído Mensis,is(m) mez Semen,seminis(n) semilla
Regio,onis(f) región Piscis,is(m) pez Hostis,is(m) enemigo
48