COÂNG NGHEÄ CHEÁ BIEÁN KHÍ

MUÏC LUÏC

Chöông 1. Khaùi nieäm chung

I. Tröõ löôïng khí treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam

I.1. Tröõ löôïng khí treân theá giôùi

I.2. Tröõ löôïng khí ôû Vieät Nam

II. Phaân loaïi khí thieân nhieân

III. Thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa khí töï
nhieân vaø khí daàu moû
III.1. Thaønh phaàn khí thieân nhieân
III.2. Tính chaát vaät lyù cuûa khí thieân nhieân

IV. Sô ñoà cheá bieán khí vaø saûn phaåm khí

IV.1. Sô ñoà toång quaùt quaù trình khai thaùc vaø cheá
bieán khí
IV.2. Saûn phaåm quaù trình cheá bieán khí thieân
nhieân vaø khí

Chöông II. Giaûn ñoà pha vaø öùng duïng trong cheá
bieán khí

______________________________________________________________________________ 1
Chương I- Khai niem chung
I. Giaûn ñoà pha cuûa ñôn chaát

II. Giaûn ñoà pha cuûa heä ña caáu töû

III. ÖÙng duïng cuûa giaûn ñoà pha trong cheá bieán khí

Chöông 3. Laøm khoâ khí

I. Khaùi nieäm chung

II. Laøm khoâ khí baèng phöông phaùp öùc cheá

II.1. Phöông phaùp öùc cheá taïo thaønh hydrat

II. 2. Laøm khoâ baèng phương phaùp hấp thụ.

III. 3. Laøm khan baèng phöông phaùp haáp phuï

Chöông 4. Laøm saïch dihydrosulfur, khí cabonic

vaø caùc hôïp chaát
löu huyønh

I. Khaùi nieäm chung

II. Laøm saïch khí baèng dung moâi alkalnolamin

III. Laøm saïch khí baèng dung moâi vaät lyù vaø toång hôïp

IV. Löïa choïn dung moâi cho quaù trình laøm saïch
dihydrosulfur
vaø cacbonic trong khí

______________________________________________________________________________ 2
Chương I- Khai niem chung
Chöông V. Cheá bieán khí

I. Cheá bieán khí baèng phöông phaùp ngöng tuï

I.1. Khaùi nieäm chung

I.2. Sô ñoà coâng ngheä cheá bieán khí baèng phöông

phaùp
ngöng tuï nhieät ñoä thaáp (NTNÑT).

1. Ngöng tuï laøm laïnh ngoaïi

2. Ngöng tuï laøm laïnh trong (noäi)

3. Caùc sô ñoà coâng ngheä NTNÑT vôùi chu trình

laøm laïnh
hoãn hôïp

II. Cheá bieán khí baèng phöông phaùp haáp thuï

II. 1. Baûn chaát vaät lyù vaø caùc qui luaät cô baûn

II.2. Sô ñoà coâng ngheä nguyeân taéc cheá bieán khí

baèng
phöông phaùp haáp thuï

II.3. Thoâng soá laøm vieäc vaø caùc phöông phaùp

hoaøn thieän
caùc boä phaän chính cuûa sô ñoà haáp thuï
nhieät ñoä thaáp
II.4. Sô ñoà coâng ngheä haáp thuï nhieät ñoä thaáp
(HTN ÑT)
III. Cheá bieán khí baèng phöông phaùp chöng caát nhieät
ñoä thaáp

______________________________________________________________________________ 3
Chương I- Khai niem chung
IV. ÖÙùng duïng caùc quaù trình cheá bieán khí khaùc nhau

Chöông VI. Coâng ngheä cheá bieán condensat

I. Ñöôøng ñaúng nhieät ngöng tuï khí thieân nhieân vaø khí
daàu
II. Moät soá sô ñoà coâng ngheä cheá bieán condensat

II.1. Söû duïng nhieät laïnh nhaän ñöôïc nhôø tieát löu
trong
oáng loàng ñeå laøm khoâ khí vaø thu hoài
condensat
II.2. Laøm khoâ vaø taùch condesat töøù khí thieân
nhieân treân
thieát bò haáp phuï

II.3. Thu hoài condensat töø khí thieân nhieân vaø khí
daàu trong
thieát bò haáp thuï daàu.

II.4. Coâng ngheä cheá bieán condesat

______________________________________________________________________________ 4
Chương I- Khai niem chung
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Берлин М. А., Гореченков В. Г., Волков Н. П.
Перерабодка нефтянных и природных газов, М., “Химия”,
1981
2. Кемпбел Д. М. Очистка и переработка природных
газоз. M. Heдpa. 1977
3. Kaтц Д .Л. и др. Руководство по добыче, транспорту и переработке
природного газа. M. Heдpa. 1965
4.Лакеев B. П. – Газ. пром. 1970, N.10, c.39-42
5. Swerdloff D. - Oil and Gas J., 1967, vol.8, p. 34-38
6. Гликоли и опыт их применения в нефтянной и газовой
промшленности. Oбзор M., ВНИИОЭНГ, 1970, 150 c
7. Worley M.S., - Canad. Petrol, 1967, V.8, p 34
8. Лакеев B. П. Опыт проектрования и эксплуатаци адсoрбционных
установок. Научнный совет по адсoрбентам АН СССР, труды
дзержиской сессии. М., ВИНИТИ, 1971, 148
9. Гудков. С. Ф., Бекиров T.M. Усовершенствование ycтaнoвок ocyшки
и очистки нефтянного газа. M., ВНИИЭгазпром, 1976, 56 c.
10. Tesyson R.N., Schaff R.P. - Oil and Gas J., 1977, vol.75,
N.2, p. 78-80
11. Коуль A.Д., Рузенфенъд Ф.C. Oчиста газа . M. Heдpa. 1967
12. Ceменова T.A., Лейтес И. A., Aксельров Ю. В. и др. Oчиста
технологических газoв. M., “Химия”, 1977
13. Лейбуш A. Г., Шорина E. Д. – ЖПХ, 1947, T.20, N.1-2, c.73

______________________________________________________________________________ 5
Chương I- Khai niem chung
14. Гриценко A.И. и др. Опыт эксплуатации установок oчисти газа от
кислых компонентов на Оренбурском и Мубаексом ГПЗ. M.,
ВНИИЭгазпром, 1979, 59 c.
15. Ильина Е. H. Извлечение сероводорода и углекислоты из
природного газа и произвоство элементарной cepы. Обзор, M.,
ВНИИЭгазпром, 1969, 86 c.
16. Oil week, 1974, V.24, N.46-47, p.24
17. Dunn C., Freitas E.- Petrol. Refiner, 1964, V. 44, N.3,
p.150
18. Берго Б. Г., Xoванская B.B., Гаджиев H. Г. Б.- Труды ВНИИгаз,
1974. N.2, c.217
19. Oil & Gas J., 1969, V.67, N.47, p.81
20. Herrin J.P.- Hydrocarbon Proc., 1966, V.45, N.6, p.144
21. Parker K.D.- Oil & Gas J., 1972, V.70, N.11, p.53
22.Swearingen J.S.- Chem. Eng. Progr., 1972, V.68, N.7, p.95
23. Polderman L.D.- Oil and Gas J., 1967, V.65, N.17, p 5-6
24. Lom W.L. Liquefied Natural Gas. Jon Wiley & Son, New
York-Toronto1974
25.Roger A.Sheldon. Chemicals from synthesis gas. D. Reidel Puslishing
Company. M., ”Химия”, 1987 (Tiếng Nga)
26.Wilhelm Keim. Catalysis in C1 chemistry. D. Reidel Puslishing Company.
L. ”Химия”, 1987 (Tiếng Nga)
27.Jonh M. Campbell. Gas Conditioning and Processing. V 1. The basic
principle. Campbell Petroleum Series, 1992
28.Jonh M. Campbell. Gas Conditioning and Processing. V 2. The
Equipment Modules.Campbell Petroleum Series, 1992
29.Jonh M. Campbell. Gas Conditioning and Processing. V 4. Gas and
Liquid Sweetening. Campbell Petroleum Series, 1992
30.Malcolm W.H. Peebles. Natural Gas Fundamentals, Shell Inter. Gas
Limited, 1992

______________________________________________________________________________ 6
Chương I- Khai niem chung
 CHÖÔNG 1. KHAÙI NIEÄM CHUNG
I. Tröõ löôïng khí treân theá giôùi vaø ôû Vieät Nam

I.1. Tröõ löôïng khí treân theá giôùi

Tröôùc ñaây: khí laø saûn phaåm phuï cuûa khai thaùc
daàu (khí ñoàng haønh)
Caùc moû khí khoâng ñoàng haønh ñöôïc phaùt hieän
ngaøy caøng taêng: Myõ, Canada, Algeria, Lieân xoâ
(cuõ), Iran, Venezuela, Haø Lan vaø UÙc.
CAÙC KHAÙI NIEÄM:
Tröõ löôïng daàu khí
- Tröõ löôïng coù theå (possible reserve) xaùc
suaát tìm thaáy daàu < 50%, ñöôïc ñaùnh giaù
sau khi coù khaûo saùt ñòa chaát
- Tröõ löôïng tieàm naêng (probable reserve):
xaùc suaát tìm thaáy daàu trong khoaûng 90 – 50%
Ñöôïc ñaùnh giaù sau khi khaûo saùt baèng caùc
phöông phaùp ñòa vaät lyù, gaàn vôùi tröõ löôïng
xaùc minh
- Tröõ löôïng xaùc minh (proven reserve) - phaàn
hiñrocacbon coù theå khai thaùc ñöôïc coù hieäu
quaû kinh teá ; phuï thuoäc vaøo tính kinh teá cuûa
vieäc khai thaùc daàu ( heä soá thu hoài RF)
(recovery factor.
Tröõ löôïng xaùc minh = toaøn boä soá löôïng
hiñrocacbon chöùa trong caùc
væa (STOOIP) x RF

______________________________________________________________________________ 7
Chương I- Khai niem chung
 Tröõ löôïng xaùc minh vôùi xaùc suaát 90% tìm
thaáy daàu

Tröõ löôïng daàu xaùc minh cuûa toaøn theá giôùi

(2005): 2050 ÷ 2390 tæ thuøng ( 270 ÷ 323 tæ taán)
- Ñaõ söû duïng: 45 - 70%.
- Coøn khoaûng 1000 tæ thuøng (135 tæ taán).
- Möùc tieâu thuï hieän nay cuûa toaøn theá giôùi laø
khoaûng 4 tæ taán/naêm;  coøn ~ 35 – 40 naêm
Phaân boå tröõ löôïng daàu xaùc minh (10 nöôùc coù
tröõ löôïng lôùn nhaát):
1. Araäp Xeut (OPEC): 264,3 tæ thuøng;
2. Canada: 178 tæ thuøng (daàu naëng);
3. Iran (OPEC): 132,5 tæ thuøng;
4. Iraq (OPEC): 115 tæ thuøng;
5. Kuwait (OPEC): 101,5 tæ thuøng;
6. Caùc tieåu vöông Arap thoáng nhaát (OPEC): 97,8
tæ thuøng;
7. Venezuela (OPEC): 79,7 tæ thuøng;
8. Nga: 60 tæ thuøng;
9. Libya (OPEC): 39,1 tæ thuøng;
10. Nigeria (OPEC): 35,9 tæ thuøng.
Caùc nöôùc OPEC: (Toå chöùc caùc nöôùc xuaát khaåu
daàu moû)
- Tröõ löôïng : chieám ~ 70% tröõ löôïng xaùc minh
- Saûn xuaát ~ 12,4 tæ thuøng (naêm 2005), chæ
chieám khoaûng 40% löôïng daàu ñöôïc saûn xuaát.
Moät soá coâng ty daàu haøng ñaàu theá giôùi ñang
sôû höõu tröõ löôïng daàu
1. Lukoil (Nga): 17,36 tæ thuøng, töông ñöông 2,34 tæ
taán;

______________________________________________________________________________ 8
Chương I- Khai niem chung
 2. Yukos (Nga): 17,28 tæ thuøng, töông ñöông 2,33 tæ
taán;
3. Gazprom (Nga): 14,90 tæ thuøng, töông ñöông 2,0
tæ taán;
4. ExxonMobil (Myõ): 12,31 tæ thuøng, töông ñöông
1,66 tæ taán;
5. Shell (Anh/Haø Lan): 9,46 tæ thuøng, töông ñöông
1,28 tæ taán.

Trong baûng I.1 lieät keâ caùc moû khí ôû moät soá
vuøng treân theá giôùi.

Baûng I.1. Tröõ löôïng vaø coâng suaát khai thaùc khí
naêm 1971

Nöôùc Tröõ löôïng Khai thaùc

(109 m3) (109 m3)

Taây AÂu 4.540 96,3

- Phaùp 200 7,1
- Anh 1.130 16,4
- YÙ 170 12,4
- Haø Lan 2.350 43,3
- Nauy 280 -
- AÙo 20 1,9
- Taây Ñöùc 390 15,2

______________________________________________________________________________ 9
Chương I- Khai niem chung
Baéc Myõ 9.170 72,6
- Canada 1.540 71,0
- Myõ 7.630 655,0

Trung vaø Nam Myõ 2.060 41,6

Chaâu Phi 5.460 4,7

Trung ñoâng 9.730 24,6

Vieãn Ñoâng 1.970 17,5

Ñoâng AÂu 16.120 251,3

- Lieân Xoâ (cuõ) 15.500 212,0
- Coøn laïi 620 39,3

Toång coäng 49.050 1.162,0

Tröõ löôïng khí cuûa caùc nöôùc trong Chaâu AÙ :

______________________________________________________________________________ 10
Chương I- Khai niem chung
 Hình I.1. Tröõ löôïng khí xaùc minh cuûa moät soá
nöôùc Chaâu AÙ ( cuoái 1999)

I.2. Tröõ löôïng khí ôû Vieät Nam

Tieàm naêng daàu khí, ñaëc bieät laø khí khaù lôùn:
+ tröõ löôïng tieàm naêng: ~ 1.500 tyû m3, goàm

______________________________________________________________________________ 11
Chương I- Khai niem chung
 160 tyû m3 khí ñoàng haønh
1.130 tyû m3 khí khoâng ñoàng haønh
200 trieäu m3 condensate.
+ tröõ löôïng xaùc minh laø 500 tyû m3 khí.
khí khoâng ñoàng haønh coù theå thu hoài
chieám ~ 90%
Caùc boàn truõng chöùa daàu khí chính (chieám 90%
tröõ löôïng coù theå thu hoài): Nam Coân Sôn, Cöûu
Long, Malay -Thoå Chu vaø Soâng Hoàng.
+ Boàn truõng Cöûu Long: tröõ löôïng tieàm
naêng daàu (20%).
Tröõ löôïng tieàm naêng lôùn nhaát VN :~
700 ÷ 800 trieäu m3 quy daàu (20%).
Tröõ löôïng xaùc minh: 270 trieäu m3 daàu,
56 tyû m3 khí ñoàng
haønh,
khí khoâng ñoàng
haønh ít.
+ Boàn truõng Nam Coân Sôn:
Tröõ löôïng tieàm naêng: 650 ÷ 750 trieäu m3
quy daàu (17%)
Tröõ löôïng xaùc minh: chuû yeáu laø khí,
goàm:
74 trieäu m3 daàu,
15 tyû m3 khí ñoàng haønh,
159 tyû m3 khí khoâng ñoàng
haønh,
Ñaûm baûo khai thaùc oån ñònh 15 naêm
vôùi coâng suaát 2,7 tyû m3/naêm.
+ Boàn truõng Soâng Hoàng:
Tröõ löôïng tieàm naêng:550 ÷ 700 trieäu m3
quy daàu (14%).

______________________________________________________________________________ 12
Chương I- Khai niem chung
 Tröõ löôïng xaùc minh 208 tyû m3 khí, chuû
yeáu laø khí coù haøm löôïng CO2 cao.
+ Khí Malay -Thoå Chu:
Tröõ löôïng tieàm naêng: 250 ÷ 350 trieäu m3
quy daàu (5%).
Tröõ löôïng xaùc minh goàm:
12 trieäu m3 daàu,
3 tyû m3 khí ñoàng haønh,
45 tyû m3 khí khoâng ñoàng haønh,
Ñaûm baûo khai thaùc oån ñònh daøi haïn
vôùi coâng suaát 2,7 tyû m3/naêm. Khí bò
nhieãm CO2 ñaùng keå.
+ Boàn truõng Phuù Khaùnh:
Tröõ löôïng tieàm naêng 300 ÷ 700 trieäu m3
quy daàu (10%)
+ Boàn truõng Vuõng Maây:
Tröõ löôïng tieàm naêng 1 ÷ 1,5 tyû m3 quy
daàu (30%)
Chuû yeáu laø khí.
Phaân vuøng tröõ löôïng khí ñaõ ñöôïc phaùt hieän:

Baûng I.2. Phaân vuøng tröõ löôïng khí Vieät Nam

Boàn truõng Khí ñoàng Khí khoâng Toång tröõ

haønh ñoàng haønh löôïng
tæ m3 %
(tæ m3) (tæ m3)
Nam Coân 15 159 174 35,8
Sôn 56 - 56 11,5
Cöûu Long 3 45 48 9,9
Malay-Thoå - 208 208 42,8
Chu

______________________________________________________________________________ 13
Chương I- Khai niem chung
 Soâng Hoàng
Coäng 74 412 486 100

II. Phaân loaïi khí thieân nhieân

Caùc caùch phaân loaïi khí thieân nhieân:
1)Töø nguoàn goác:
 Khí ñoàng haønh (khí daàu moû):
+ Khí khai thaùc cuøng daàu, hoaø tan trong
daàu vaø ñöôïc taùch ra khoûi daàu trong
thieát bò phaân rieâng;
+ Toác ñoä saûn xuaát khí phuï thuoäc vaøo
toác ñoä saûn xuaát daàu.
+ Thaønh phaàn khí raát khaùc nhau, nhöng
nhìn chung, haøm löôïng metan khoâng cao,
Haøm löôïng propan, butan vaø hydrocarbon
naëng cao hôn khí khoâng ñoàng haønh.
+ Thuoäc loaïi khí beùo.
+ Haøm löôïng khí xaêng töông ñoái cao: >
750 g/m3, phuï thuoäc vaøo tính chaát hoùa
hoïc cuûa moû khí vaø nhieät ñoä trong
væa: nhieät ñoä trong væa caøng cao thì
haøm löôïng khí xaêng caøng cao.

 Khí khoâng ñoàng haønh (khí thieân nhieân):

Thuoäc loaïi khí khoâ (khí gaày), coù haøm
löôïng metan cao vaø khoâng chöùa pentan
hoaëc C5+.
Haøm löôïng metan trong moät soá moû khí
coù theå ñaït tôùi 99,3%.
Haøm löôïng khí xaêng khoâng quaù 50 ÷ 100
g/m3.
2) Phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn cuûa moû khí:
chia thaønh ba loaïi moû:

______________________________________________________________________________ 14
Chương I- Khai niem chung
  Moû khí: khí ñöôïc taïo thaønh trong caùc moû
khí, khoâng chöùa daàu
 Moû khí daàu:
Daàu cuøng toàn taïi vôùi khí, trong ñoù daàu
laø chuû yeáu;
Khí cuøng toàn taïi vôùi daàu, trong ñoù khí
laø cô baûn.
Væa khí daàu ñöôïc ñaëc tröng baèng thöøa
soá khí- laø löôïng khí (m3) chöùa trong 1000
kg daàu moû.
Thöøa soá khí giaûm nhanh khi taêng möùc
ñoä khai thaùc daàu.
 Moû khí condensat. moû coù aùp suaát lôùn
(treân 3.107Pa) vaø nhieät ñoä cao ( töø 80-100oC
trôû leân).
+ C5+ chuyeån sang pha khí vaø khi haï aùp
suaát seõ dieãn ra quaù trình ngöng tuï
ngöôïc.
+ Tuyø thuoäc vaøo ñoä saâu vaø aùp suaát
ôû ñaùy gieáng khoan trong thaønh phaàn
cuûa khí coù theå chöùa caùc hydrocarbon
coù nhieät ñoä soâi 300-400oC.
+ Khí - condensat ñöôïc ñaëc tröng baèng
löôïng condensat hay khí ngöng tuï (cm3
condensat/m3 khí).
3) Phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn khí :
 Khí beùo (khí öôùt): Khí coù haøm löôïng
metan thaáp vaø haøm löôïng C5+ cao ñöôïc goïi
laø khí beùo.
 Khí gaày (khí khoâ): khai thaùc töø caùc moû
khí, coù haøm löôïng metan cao vaø khoâng
chöùa pentan hoaëc hydrocarbon cao hôn
pentan (C5+).

______________________________________________________________________________ 15
Chương I- Khai niem chung
  Ñoä beùo cuûa khí ñöôïc ñaùnh giaù baèng
haøm löôïng hydrocarbon C3+.
[C3+] < 250 g/m3 : khí gaày,
[C3+] : 250 ÷ 350 g/m3 - khí beùo thaáp;
[C3+] > 350 ÷ 400 g/m3 - beùo cao
[C3+] > 600 g/m3 - raát beùo.
4) Phuï thuoäc vaøo haøm löôïng khí chua: Khí
thieân nhieân thöôøng chöùa hôi nöôùc vaø khí chua
nhö H2S vaø CO2 vaø caùc hôïp chaát löu huyønh nhö
mercaptan, carbon disulfur vaø cacbonyl sulfide.
 Khí ngoït: chöùa khoâng quaù ¼ grain H 2S
trong moät feet khoái khí, hay khoaûng 4 ppm
theå tích
 Khí chua.
Caùc khaùi nieäm:
 Condensat hoaëc xaêng thieân nhieân: C5+, loûng
 Chaát loûng cuûa khí thieân nhieân (Natural Gas
Liquids- NGL): C2, C3, C4…
 Khí thieân nhieân hoùa loûng ( Liquified Natural Gas-
LNG): C1, hoùa loûng ôû –161,5 oC ôû aùp suaát
thöôøng.
 Liquified Petroleum Gas ( LPG) – laø hoãn hôïp C3
+ C4 loûng hoaëc khí.

______________________________________________________________________________ 16
Chương I- Khai niem chung
 Hình I.2. Khí thieân nhieân

III. Thaønh phaàn hoùa hoïc vaø tính chaát cuûa khí
töï nhieân vaø khí daàu moû
III.1. Thaønh phaàn khí thieân nhieân :
 Thaønh phaàn hydrocarbon cuûa khí: CH4, C2H6, C3H8,
iso- vaø n-C4H10, vaø hôi C5 ÷ C7, vôùi metan chieám
aùp ñaûo.
 Caùc hydrocarbon khaùc CH4 coù haøm löôïng
khoâng cao (thöôøng chæ vaøi %), haøm löôïng C 5+
khoâng ñaùng keå.
 Haøm löôïng hydrocarbon trong khí giaûm khi phaân
töû löôïng taêng .

______________________________________________________________________________ 17
Chương I- Khai niem chung
  Caùc thaønh phaàn phi hydrocarbon: cacbonic, nitô,
hydrosulfur, helium, argon, thuûy ngaân, haït buïi
raén vaø moät löôïng nhoû caùc hydrocarbon naëng
hôn octan coù theå coù trong khí.
H2S: khoâng quaù 2 ÷ 5%,
He: khoâng ñaùng keå (vaøi % hoaëc vaøi phaàn
ngaøn).

Baûng I.3. Thaønh phaàn cuûa khí thieân nhieân tröôùc khi
cheá bieán

Teân Nhieät ñoä soâi,

o
C

Metan -161,5 ÔÛ traïng thaùi khí ôû

Etan -88,5 aùp suaát vaø nhieät
ñoä thöôøng
Propane -42,2
Iso-butan -12,1
n-Butan -0,5

Isopentan 27,9 ÔÛ traïng thaùi loûng ôû

n-Petan 36,1 aùp suaát vaø nhieät
ñoä thöôøng
n-Hexan 69,0
n-Heptan 98,4
n-Octan 125,6

 Thaønh phaàn khí ñoàng haønh phuï thuoäc vaøo

ñieàu kieän laáy maãu:
Do khí coù khaû naêng hoøa tan trong daàu:
Thaønh phaàn khí hoøa tan vaø khí töï do khoâng
gioáng nhau: C3, C4 hoøa tan toát hôn C1 vaø C2.
Thaønh phaàn khí laáy ôû mieäng gieáng khoan,
töø thieát bò phaân rieâng khaùc vôùi thaønh
phaàn khí trong moû.

______________________________________________________________________________ 18
Chương I- Khai niem chung
  Khí thieân nhieân: ñieàu kieän laáy maãu khoâng aûnh
höôûng nhieàu.
 Tính chaát cuûa caùc khí:
 Khí thieân nhieân: d= 0,540 - 0,650, Q = 37 700-
54 600 J/kg.
 Khí ñoàng haønh : d = 1,0 hoaëc cao hôn, Q = 4
600- 50 000 J/kg.
 Thaønh phaàn phaân nhoùm cuûa condensat phuï
thuoäc nhieàu vaøo ñieàu kieän cuûa gieáng
khoan, nhö sau: alcan ( 30-70%), naphten chieám
30-50% vaø hydrocacbon thôm : 5-30%.
 Neáu ñieàu kieän ñòa lyù cuûa caùc moû khí- daàu
gioáng nhau thì thaønh phaàn khí seõ gaàn nhau.
Söï khaùc bieät veà ñòa taàng vaø lòch söû phaùt
trieån daãn tôùi söï thay ñoåi tính chaát lyù hoùa vaø
thaønh phaàn khí
 Khi taêng chieàu saâu gieáng khí thì thaønh phaàn
hydrocarbon naëng taêng leân.

Baûng I. 4. Thaønh phaàn khí thieân nhieân Baïch Hoå vaø Nam Coân Sôn (% t.t.)
Thaønh Baïch Hoå Ruby Lan Taây/Lan Ñoû
phaàn (giai ñoaïn (giai ñoaïn 1)
(% mol) 2)
N2 0,146 0,25 0,34

______________________________________________________________________________ 19
Chương I- Khai niem chung
 CO2 0,032 0,11 1,87
Metan 73,557 73,66 88,62
Etan 12,563 11,76 4,22
Propan 7,155 7,16 2,36
i-Butan 1,631 1,59 0,59
n-Butan 2,348 2,42 0,57
i-Pentan 0,657 0,73 0,24
n-Pentan 0,742 0,79 0,16
Hexan + 1,150 1,53 -
Hôi nöôùc 0,01 0,01 Ñieåm söông: -100C
ôû 70 bar

Baûng I.5. Thaønh phaàn khí thieân nhieân theá giôùi

(% t.t.)

Nguyeân Phaùp Groning UK North Sea Ekolisk

toá en Baéc Nam Norway
Netherla
nd

Metan 69,52 81,30 95,05 78,8 85,2

Etan 2,82 2,85 2,86 10,1 8,6
Propane 0,80 0,37 0,49 5,7 2,9
Butan 0,60 0,14 0,17 2,2 0,9
Pentan 0,91 0,09 0,05 1,4 9,2
Hydrosul 15,59 veát veát veát veát
fur 9,76 0,89 - 1,4 1,7
Cacbonic - 14,35 1,26 0,7 0,5
Nitô

______________________________________________________________________________ 20
Chương I- Khai niem chung
III.2. Tính chaát vaät lyù cuûa khí thieân nhieân
1. Nhieät trò: ñôn vò nhieät (kcal, Btu, J) sinh ra
khi moät ñôn vò theå tích khí ( m 3,
cubic foot…) ñöôïc ñoát chaùy.
 Nhieät löôïng toång: nhieät löôïng sinh ra trong quaù
trình ñoát chaùy cuûa khí vôùi löôïng khoâng khí lyù
thuyeát, nöôùc sinh ra ñöôïc laøm laïnh ñeán nhieät
ñoä qui chieáu vaø ngöng tuï.
 Nhieät löôïng thöïc: nhieät löôïng sinh ra khi ñoát
chaùy khí maø nöôùc vaãn toàn taïi ôû theå khí.
 Tính toác ñoä cung caáp nhieät (kcal/h)
Toác ñoä cung caáp nhieät (kcal/h)

Theå tích (Nm3/h) =

(I.1)
Nhieät trò (kcal/Nm3)
2. Troïng löôïng rieâng
 Khí thieân nhieân ( metan) nheï hôn khoâng khí
 Propan vaø butan (LPG) naëng hôn khoâng khí

3. Trò soá Wobbe ( Wobbe Number, Wobbe Index)

 Trò soá Wobbe cuûa khí thieân nhieân ñöôïc xaùc
ñònh nhö sau:
Nhieät trò (I.2)

Trong ñoù  – troïng löôïng rieâng.
 Nhieät cung caáp = nhieät trò x toác ñoä naïp m3/h
1
m3 ~ 
 nhieät cung caáp ~ nhieät trò toång
~ W

 Trò soá Wobbe quan troïng do caùc nguyeân nhaân
sau:
o Coù theå ñieàu cheá hoãn hôïp propan – khoâng
khí coù trò soá Wobbe nhö cuûa khí thieân
nhieân.

______________________________________________________________________________ 21
Chương I- Khai niem chung
 o Vì propan-khoâng khí coù nhieät trò cao hôn
nhieàu so vôùi khí thieân nhieân, neân coù theå
söû duïng moät löôïng khí nhoû cho cuøng löôïng
calor tieâu thuï.
 Khí ñöôïc phaân thaønh caùc hoï phuï thuoäc
vaøo chæ soá Wobbe:

Hoï Trò soá Wobbe (MJ/m3)

1 24,4 - 28,8
2 48,2 - 53,2
3 72,6 - 87,8
o Khí daân duïng (Town gas): hoï 1.
o Khí thieân nhieân: hoï 2,
o LPG : hoï 3.
So vôùi khí hoï 1, khí thieân nhieân coù trò soá Wobbe
cao hôn vaø chaùy chaäm hôn.
Khí hoï I vaø II khoâng thay ñoåi laãn nhau ñöôïc.
4. Giôùi haïn chôùp chaùy: cuûa khí thieân nhieân trong
khoâng khí laø 5-15% t.t.
5. Löôïng khoâng khí caàn cho söï chaùy :
 Löôïng khoâng khí caàn cho söï chaùy tính baèng
m3/kcal.
 Nguoàn oxy thuaän tieän nhaát laø khoâng khí vôùi
haøm löôïng oxy laø 21%.
 Ñieàu kieän chaùy tyû thöùc : theå tích khoâng khí/
theå tích nhieân lieäu:
o Nhu caàu khoâng khí theo lyù thuyeát :
Ao = 9,763
o Theå tích saûn phaåm chaùy aåm (CO2 + N2 +
H2O) : VOW = 10,799
o Theå tích saûn phaåm chaùy khoâ (CO2 + N2)
: Vod = 8,784

______________________________________________________________________________ 22
Chương I- Khai niem chung
  Thöøa soá khoâng khí (AF): tyû leä (khoâng khí
ñöôïc söû duïng thöïc teá /theå tích nhieân lieäu) so
vôùi nhu caàu khoâng khí tyû thöùc (theå tích /theå
tích nhieân lieäu).

Baûng I.3. Tính chaát chaùy cuûa caùc khí

Tính chaát cuûa khí Khí Grominge Leman Propan

nhaø n e
maùy
1. Nhieät trò toång, 4770 8400 9770 23600
kcal/m3 0,5 0,643 0,587 1,52
2. Tyû troïng 6750 10500 12800 19200
3. Trò soá Wobbe,
kcal/m3
1,0 0,30 0,35 0,37
4. Toác ñoä chôùp
chaùy cöïc ñaïi,
m/s 4,7 8,40 9,84 23,8
5. Theå tích khoâng khí 0,98 1,00 1,01 1,01
caàn cho söï chaùy, 5,35 6,17 5,15 2,10
m3/m3
Nm3/1000 kcal
1960 1920 1930 2000
6. Giôùi haïn chôùp
chaùy, %t.t. khí
trong khoâng khí
7. Nhieät ñoä ngoïn
löûa cöïc ñaïi trong
khoâng khí

 Tyû leä C/H aûnh höôûng ñeán söï chaùy, ngoïn löûa

______________________________________________________________________________ 23
Chương I- Khai niem chung
 vaø tính chaát truyeàn nhieät:
- Taêng tyû leä C/H daãn tôùi thay ñoåi cô cheá chaùy.
- Löôïng khoâng khí dö ñaûm baûo chaùy hoaøn
toaøn taêng daàn töø khí sang loûng vaø raén.
- Ngoïn löûa sinh ra töø nhieân lieäu khí thöôøng
ngaén hôn vaø khoâng coù muoäi, khoâng khoùi 
coù ñoä böùc xaï trong khoaûng 0,3-0,35  taûi
nhieät do böùc xaï trong giai ñoaïn ñaàu < töø
ngoïn löûa than vaø daàu
- Ngoïn löûa cuûa daàu naëng vaø than vôùi tyû leä
C/H cao hôn seõ daøi hôn vaø coù nhieàu muoäi hôn.

6. Ñaëc tính cuûa khí

 Ñieåm tôùi haïn
Baûng I.4. Nhieät ñoä vaø aùp suaát tôùi haïn cuûa moät soá chaát
Chaát Nhieät ñoä tôùi Aùp suaát tôùi
haïn, oC haïn, bar
Metan - 82,1 45,8
Etan 32,2 48,2
Propane 96,8 42,0
n-Butan 152,0 37,5
n-Pentan 196,0 33,3
Helium - 267,9 2,3
Hydro - 239,9 12,8
Nitô 147,0 33,5
Oxy - 118,4 50,1
Cacbonic 31,1 72,9
Hydrosulfur 100,4 88,9

______________________________________________________________________________ 24
Chương I- Khai niem chung
  Quó tích tôùi haïn.
7. Hieäu öùng Joule-Thomson.
Khí ôû aùp suaát cao ñöôïc giaõn nôû trong bình aùp
suaát thaáp, khoâng sinh coâng, khoâng coù trao ñoåi
nhieät, thì nhieät ñoä khí seõ giaûm xuoáng.

IV. Sô ñoà cheá bieán khí vaø saûn phaåm khí

IV.1. Sô ñoà toång quaùt quaù trình khai thaùc vaø
cheá bieán khí

Hình I.3. Sô ñoà khai thaùc, cheá bieán daàu- khí

ñoàng haønh

______________________________________________________________________________ 25
Chương I- Khai niem chung
 ETYLEN
PROPYLEN
BUTADIEN
HC THƠM
XĂNG

Hình I.4. Sô ñoà xöû lyù vaø cheá bieán khí thieân
nhieân

 Cheá bieán khí thöïc hieän trong caùc nhaø maùy

cheá bieán khí.
 Quaù trình cheá bieán khí goàm:
+ boä phaän xöû lyù sô boä phuïc vuï cho vaän
chuyeån,
+ laøm khoâ khí ( loaïi nöôùc),
+ laøm ngoït hay laøm saïch khí ( loaïi caùc khí
chua)
+ taùch phaân ñoaïn khí.

______________________________________________________________________________ 26
Chương I- Khai niem chung
Hình I.5. Sô ñoà toång quaùt quaù trình cheá bieán
khí

Xöû lyù khí Taùch OÅn ñònh Xöû lyù saûn

chieát NGL hoùa phaåm
- Dehydrat - Haáp phuï - Taùch - Dehyderat hoùa
hoùa - Haáp thuï metan - Ngoït hoùa:
- Laøm saïch - Ngöng tuï - Taùch + loaïi H2S, COS,
etan CS2
+ loaïi CO2

Modul xöû lyù khí:

- Thöïc hieän tröôùc khi ñöa khí vaøo caùc quaù trình
coâng ngheä.
- Nhieäm vuï: laøm saïch vaø laøm khoâ khí
Loïai boû taïp chaát:
+ H2S, COS, CS2, mercaptan…..;
+ CO2, N2, O2
+ caùc chaát raén nhö hydrat, asphanten, buïi….
Quaù trình laøm khoâ

______________________________________________________________________________ 27
Chương I- Khai niem chung
 + Loïai nöôùc
+ Caùc phöông phaùp: haáp thuï, haáp phuï,
ngöng tuï, maøng loïc vaø duøng CaCl2….
Modul taùch NGL:
- Muïc ñích:
+ Ñaùp öùng caùc tieâu chuaån thöông phaåm
nhö ñieåm söông theo hydrocarbon
+ Naâng cao giaù trò thöông maïi cuûa saûn
phaåm khí vaø loûng.
- Caùc phöông phaùp: haáp thuï, haáp phuï, ngöng tuï.
- Phöông phaùp ngöng tuï:
+ Taùc nhaân laøm laïnh: Propan vaø R-22.
+ Giaõn nôû turbin (Turboexpander): Möùc giaõn
nôû:1,5  3,5
+ Nhieät ñoä toái thieåu: 0  (-120)oC.
Modul oån ñònh.
- Muïc ñích: ñaùp öùng caùc tieâu chuaån thöông maïi.
- Ngöng tuï caùc C5+ coù aùp suaát hôi nhoû hôn
100kPa.
Xöû lyù saûn phaåm.
- Muïc ñích: loïai boû CO2, hôïp chaát löu huyønh vaø
nöôùc.
- CO2 khoù chöng caát do taïo thaønh daïng
aezeotrope.
Phöông phaùp phoå bieán nhaát loïai CO2: haáp thuï
baèng amin (DEA).
- Loaïi hôïp chaát löu huyønh baèng haáp phuï treân
zeolit.

IV.2. Saûn phaåm quaù trình cheá bieán khí thieân

nhieân vaø khí
 Caùc saûn phaåm cheá bieán sô caáp:

______________________________________________________________________________ 28
Chương I- Khai niem chung
 khí xaêng, khí hoùa loûng vaø khí khoâ,
o
o caùc hydrocarbon ñôn chaát : metan, etan,
propan, isobutan, n-butan, pentan.
 Caùc saûn phaåm thöù caáp:raát ña daïng
o Chaát deûo,
o Caùc loaïi sôïi toång hôïp,
o Caùc loaïi cao su nhaân taïo
o Caùc chaát taåy röûa.
 ÖÙùng duïng cuûa khí thieân nhieân
 Trong saûn xuaát ñieän : Caùc turbine khí
 Trong daân duïng: ñun noùng vaø ñun soâi nöôùc
sinh hoaït, heä thoáng söôûi, caùc loø saáy daân
duïng, loø thieâu raùc coâng coäng…
 Trong coâng nghieäp: luyeän kim maøu, luyeän kim
ñen, gia coâng nhieät, caét goït, haøn kim loaïi, cho
loø nung, loø ñoát, loø saáy, maùy saáy söû duïng
trong ngaønh coâng nghieäp saûn xuaát thöïc
phaåm, thuoác laù, gaïch ngoùi, saønh söù, thuûy
tinh, …
 Trong noâng nghieäp : saáy nguõ coác, caùc ñaàu
maùy keùo caùc thieát bò noâng cuï.
 Trong giao thoâng vaän taûi : chuyeån ñoåi sang söû
duïng nhieân lieäu CNG vaø LPG (xe oâtoâ vaän taûi,
caùc loaïi xe du lòch; xe bus chôû khaùch töø 12 – 72
choã ngoài; xe taûi coù troïng taûi töø 5 – 40 taán
vaø caùc loaïi xe chuyeân duøng khaùc nhö caàn
caåu; xe naâng; xe laøm ñöôøng…)
 Hoùa daàu : saûn xuaát etylen, propylen, butadien
cho ngaønh nhöïa vaø ñaëc bieät saûn xuaát MTBE
laø chaát laøm taêng chæ soá octan.
1. Saûn xuaát ñieän
Tình hình söû duïng khí trong saûn xuaát
ñieän
o 20% toång löôïng khí tieâu thuï sinh naêng

______________________________________________________________________________ 29
Chương I- Khai niem chung
 löôïng
o ÔÛ caùc nöôùc coù nguoàn khí thieân nhieân
khoaûng 80% saûn löôïng khí ñöôïc söû duïng
cho phaùt ñieän
o Heä thoáng nhieät - naêng löôïng keát hôïp
(Combined heat and power - CHP).
Öu ñieåm:
- Ít gaây oâ nhieãm moâi tröôøng ;
- Chi phí ñaàu tö cho coâng ngheä söû duïng
khí thaáp
- Hieäu suaát nhieät cao
- Thôøi gian xaây döïng ngaén
- Dieän tích xaây döïng nhaø maùy nhoû
- Giaù thaønh 1KWh ñieän söû duïng khí thaáp
hôn so vôùi caùc loïai nhieân lieäu khaùc
Khí thieân nhieân
- Cung caáp baèng oáng daãn, khoâng caàn bay
hôi vaø löu tröõ
- Cho caùc saûn phaåm chaùy saïch trong caû
ñoäng cô vaø turbin khí, khoâng aên moøn vaø
maøi moøn
- Khoâng chi phí cho xöû lyù moâi tröôøng .
LPG
- Coù tính chaát chaùy töông töï nhö khí thieân
nhieân trong turbin khí.
- LPG coù theå troän vôùi khoâng khí taïo thaønh
hoãn hôïp töông töï khí thieân nhieân.
- LPG caàn phaûi toàn tröõ ôû aùp suaát cao vaø
caàn cung caáp nhieät cho bay hôi.
- LPG naëng hôn khoâng khí khi roø ræ coù nguy
cô chaùy noå cao hôn.

______________________________________________________________________________ 30
Chương I- Khai niem chung
 - Trong thò tröôøng naøy LPG caïnh tranh vôùi :Khí
ñöôøng oáng, LNG, Naphta, Gas-oil, FO vaø than
ñaù.
Thuaän lôïi cho moâi tröôøng
- Löôïng chaát thaûi töø caùc nhaø maùy turbine hoãn
hôïp chaïy nhieân lieäu khí chæ baèng 45% so vôùi
caùc nhaø maùy ñieän chaïy than hay khoaûng 60%
so vôùi nhaø maùy ñieän chaïy daàu.
- Chaát thaûi chöùa muoäi khoùi thaáp hôn, giaûm
chaát thaûi chöùa carbon
- Khoâng laøm taêng chi phí cho baûo veä moâi
tröôøng.
- Khí thaûi töø turbine ít SO2, NOx , CO2 thaáp
- Hieäu suaát nhieät cao hôn, nhieät löôïng cuûa baûn
thaân khí vaø tyû leä H2:C cao.
Baûng I.6. AÛnh höôûng moâi tröôøng cuûa caùc nhaø
maùy phaùt ñieän

Löôïng chaát Nhieät ñieän Nhieät Turbine hoãn

thaûi/KWh than ñieän FO hôïp khí
CO2 [g] 900 720 380
CO [mg] 90 72 40
SO2 [mg] 60 20 0
NO2 [mg] 600 480 350

2. Laøm nhieân lieäu

Ñaëc ñieåm söû duïng
- Chuyeån ñoåi caùc nhieân lieäu truyeàn thoáng sang
söû duïng nhieân lieäu khí thieân nhieân vaø LPG
seõ tieát kieäm ñöôïc ñaùng keå chi phí cho nhieân
lieäu tính treân ñaàu saûn phaåm.
- Khí ñoát coù theå ñaït ñöôïc nhieät trò cung caáp cao
moät caùch nhanh choùng vaø cuõng haï nhieät

______________________________________________________________________________ 31
Chương I- Khai niem chung
 nhanh khi ngöng söû duïng.
- Tieát kieäm 30-50% thôøi gian ñun, naáu do khí coù
nhieät chaùy cao hôn vaø coù hieäu suaát nhieät cao
gaáp hôn 1,5 laàn so vôùi caùc loaïi chaát ñoát
khaùc.
- Laø loaïi nhieân lieäu saïch, khoâng sinh khoùi vaø
taïo muoäi khi ñoát chaùy.
Baûng I.7. So saùnh nhieät trò cuûa caùc nhieân lieäu

Nhieân lieäu Nhieät trò (kCal/kg) Troïng löôïng rieâng

Cuûi 2662
Than cuûi 6582
Than ñaù 8171
Daàu FO 10175 0,92-0,99
Daàu diesel ( DO) 10675 0,82-0,90
Daàu thoâ 10175-10840 0,80-0,87
Daàu löûa 11000 0,78-0,84
Nhieân lieäu phaûn 11400 0,71-0,79
löïc
Xaêng ñoäng cô 11400
Khí hoùa loûng 11845
(LPG)
Khí thieân nhieân 12400
(LNG)

Khí ñoát hoùa loûng laø hoãn hôïp chuû yeáu

goàm propan, butan (LPG)
- Propan cho nhieät trò hôn Butan (11.070 Kcal/kg >
10.920 Kcal/kg). Do löôïng khoâng khí caàn thieát
ñeå ñoát 1 m3 gas cuûa propan nhoû hôn butan
( 23,82m3 so vôùi 30,97 m3) neân nhieät ñoä ñaàu
ngoïn löûa cuûa Propan seõ cao hôn.
- Gas "Bu-Pro" coù aùp suaát hôi baõo hoøa cao do
ñoù thuaän tieän vaø tieát kieäm trong vieäc söû
duïng

______________________________________________________________________________ 32
Chương I- Khai niem chung
 - Tyû leä propan vaø butan döïa treân caùc nguyeân
taéc:
+ Nguoàn nguyeân lieäu.
+ Nhöõng thuaän lôïi vaø öu theá trong quaù trình
söû duïng.
+ Xu höôùng söû duïng propan vaø butan trong
caùc quaù trình cheá bieán hoùa hoïc khaùc.
Khí hoùa loûng (LPG) goàm ba loaïi tuyø thuoäc
vaøo coâng duïng:
- Khí hoùa loûng daân duïng: löu haønh caùc loaïi
chai gas "Bu-Pro"ù
Gas "Bu-Pro" coù aùp suaát hôi baõo hoøa cao 
thuaän tieän vaø tieát kieäm trong vieäc söû duïng.
- Khí hoùa loûng trong bình duøng ñeå chaïy xe
oâtoâ: theo tieâu chuaån GOST 763-53 khí naøy
ñöôïc neùn ôû aùp suaát 200kg/cm2.
- Khí hoùa loûng hydrocarbon nhieân lieäu: söû
duïng vaøo muïc ñích daân duïng, nhaø maùy ñieän
vaø nhöõng muïc ñích khaùc.
Coù 3 loaïi :
1) Propan coâng nghieäp: propan hoaëc propan-
propylen;
2) Butan coâng nghieäp: butan hoaëc butan-
butylen;
3) Hoãn hôïp propan-butan coâng nghieäp:
propan-butan hoaëc propan-propylen, buten-
butylen.
LPG: nhieân lieäu cao caáp vaø saïch:
- löôïng CO thaûi ra thaáp hôn töø 3 – 4 laàn so vôùi
xaêng, daàu,
- löôïng NOx giaûm 15%- 20%,
- haàu nhö khoâng coù khoùi, khoâng chöùa chì cho
neân khoâng gaây ñoäc haïi.

______________________________________________________________________________ 33
Chương I- Khai niem chung
 - LPG ñöôïc duøng laøm nhieân lieäu cho caùc ñoäng
cô xe oâtoâ hay gaén maùy do coù chæ soá octan
cao, taêng tuoåi thoï ñoäng cô, giaûm chi phí daàu
nhôøn vaø an toaøn khi söû duïng.
- LPG naëng hôn khoâng khí 1,5-2 laàn, nhöng nhieät
ñoä ñaùnh löûa cuûa LPG trong khoaûng 470-550 oC
neân möùc ñoä an toaøn toát hôn xaêng.

CNG vaø LNGø

- Giaù CNG chæ baèng 60% giaù nhieân lieäu loûng,
1/2 giaù diesel vaø 1/4 giaù xaêng cho cuøng moät
möùc naêng löôïng.
- Laø nguoàn nhieân lieäu saïch, saûn phaåm chaùy
chæ goàm: oxit nitô, hôi nöôùc voâ haïi vaø cacbon
oxit, löôïng nhoû metan khoâng chaùy heát.
- CNG laø nguoàn nhieân lieäu an toaøn hôn xaêng
daàu. CNG nheï hôn khoâng khí 0,5 laàn, hôn nöõa
ñieåm ñaùnh löûa cuûa CNG laø 630oC cao hôn
xaêng 380oC.
3. Caùc hydrocarbon
Metan ñöôïc duøng laøm nguyeân lieäu ñeå ñieàu cheá
hydro vaø saûn xuaát amoniac.

______________________________________________________________________________ 34
Chương I- Khai niem chung
 Etan:
- Etan laø nguyeân lieäu cho saûn xuaát etylen, oxit
etylen, chaát deûo, chaát hoaït ñoäng beà maët vaø
caùc saûn phaåm hoùa hoïc vaø caùc baùn saûn
phaåm khaùc.
- ÔÛ Chaâu Aâu etan laø nguyeân lieäu cho coâng
nghieäp hoùa chaát vaø hoùa daàu, phuï gia theâm
vaøo caùc thaønh phaàn nguyeân lieäu nhieät phaân
nhaèm gia taêng saûn löôïng etylen, butylen vaø
caùc saûn phaåm nhieät phaân khaùc.
Propan : ñôn chaát hay hoãn hôïp vôùi butan laø
nguyeân lieäu cho quaù trình hoùa daàu, nhieân lieäu
daân duïng vaø nhieân lieäu ñoäng cô…
- Propan duøng cho saûn xuaát aceton, axit acetic,
formandehyde….
n-butan, iso-butan, n-pentan vaø iso-pentan:
öùng duïng trong toång hôïp cao su nhaân taïo hoaëc
laøm nhieân lieäu.
Butan laø nguyeân lieäu cho saûn xuaát caùc olefin,
aldehyde, axit acetic, phormandehyd, aceton….
4. Tieâu chuaån saûn phaåm khí cho thò tröôøng

1. Nhieät löôïng toång cuûa khí: 35-45 MJ/m3.

2. Haøm löôïng H2S.
- caàn haïn cheá ñeå traùnh khaû naêng aên moøn
hoaëc taïo saûn phaån aên moøn trong quaù trình
ñoát.
- Haøm löôïng H2S trong khoaûng 4 ppm.
- Toång haøm löôïng hôïp chaát löu huyønh thöôøng
cao hôn vaø do khaùch haøng qui ñònh vaø ñöôïc
chuyeån ñoåi sang haøm löôïng H2S.
3. Nhieät ñoä cöïc ñaïi. taïi ñieåm vaän chuyeån
khoaûng 49oC.

______________________________________________________________________________ 35
Chương I- Khai niem chung
 4. Haøm löôïng nöôùc ( ñieåm söông): Haøm löôïng
nöôùc laø khoái löôïng nöôùc trong 1 ñôn vò theå tích.
- Hoa Kyø : 110 mg/m3 khí, öùng vôùi ñieåm söông laø
32oF ôû 1000psia.
- Chaâu Aâu vaø Canada laø 50-60 mg/m3.
5. Ñieåm söông theo hydrocarbon.
- Phuï thuoäc vaøo khí haäu vaø yeâu caàu cuûa
khaùch haøng.
- Baéc Myõ vaø Chaâu Aâu: töø -10oC ñeán 0oC ôû
moät soá aùp suaát.
6. Caùc tieâu chuaån khaùc.
- Haøm löôïng nitô trong khí: < 1-2%.
- CO2 cuõng laø khí trô nhöng coù khaû naêng aên
moøn neân haøm löôïng cuûa noù ñöôïc qui ñònh
- Haøm löôïng CO2 cöïc ñaïi thöôøng ñöôïc qui ñònh laø
2%.

Tieâu chuaån ñoái vôùi khí hoùa loûng

ÔÛ ñieàu kieän töï nhieân LPG ôû traïng thaùi hôi,
nhöng döôùi aùp suaát vaø nhieät ñoä nhaát ñònh thì
noù chuyeån sang traïng thaùi loûng: theå tích LPG
giaûm ñi 235 ñeán 275 laàn
LPG thuoäc loaïi hydrocarbon no, cô baûn laø propan
vaø butan hoaëc hoãn hôïp cuûa chuùng.
Sau ñaây laø tieâu chuaån cho moät soá saûn phaåm
khí.

1. Xaêng thieân nhieân:

Aùp suaát hôi 70-235 kPa
% bay hôi ôû 60oC 25-85%
% bay hôi ôû 135oC > 90%
Ñieåm soâi cuoái < 190oC

______________________________________________________________________________ 36
Chương I- Khai niem chung
 Aên moøn khoâng aên moøn trong
pheùp thöû
Muøi khoâng coù muøi khoù
chòu
2. Etan thöông phaåm. Thöôøng haøm löôïng etan sau
khi khai thaùc khoâng quaù 60-80%.
3. Propan thöông phaåm: caàn ñaùp öùng caùc yeâu
caàu thöû nghieäm veà sulfur, caën, ñoä aåm vaø hôïp
chaát aên moøn.
Ñaëc tính kyõ thuaät cuûa propan nhö sau:
Aùp suaát hôi 13,8 bar ôû 37,7oC
Haøm löôïng etan toái ña laø 2%t.t.
Haøm löôïng butan toái ña laø 2%t.t.
Haøm löôïng propan toái thieåu laø 96%t.t.
4. Butan thöông phaåm.
Aùp suaát hôi thöïc < 4,83 kPa ôû 37,7oC
Nhieät ñoä bay hôi 98%t.t < 1,1oC ôû aùp
suaát 100 kPa
Haøm löôïng propan toái ña laø 2%t.t.
Haøm löôïng C5+ toái ña laø 2%t.t.
Haøm löôïng butan toái thieåu laø 96%t.t.
5. LPG
Aùp suaát hôi thöïc khoâng cao hôn propan thöông
phaåm ôû 38oC
Aùp suaát hôi LPG thöông phaåm < 860 kPa ôû 38oC
Nhieät ñoä bay hôi 95%t.t töông ñöông vôùi
butan
LPG cuõng caàn ñaùp öùng nhöõng tieâu chuaån veà
ñoä saïch nhö ñoái vôùi butan.
LPG ñöôïc söû duïng laøm khí ñoát daân duïng vaø
trong caùc muïc ñích khaùc nhau do coù nhieät trò cao
(11 000- 12 000 Cal/kg) vaø ít ñoäc haïi.

______________________________________________________________________________ 37
Chương I- Khai niem chung
 6. Propan HD-5.
+ Laø loaïi propan ñaëc bieät duøng laøm nhieân lieäu
ñoäng cô hoaëc nhöõng muïc ñích khaùc.
+ AÙp suaát hôi baõo hoøa: < 1,38 MPa ôû
o
38 C.
+ Caùc tieâu chuaån ñoái vôùi HD-5 töông töï nhö
vôùi propan.
+ Haøm löôïng propylen loûng: < 5%t.t.
+ Haøm löôïng propan loûng: min = 90%.

______________________________________________________________________________ 38
Chương I- Khai niem chung