www.culturaclasica.

com
Annus Scholaris L Num. S 1930-1931 McnseNaJo a.NCMXXXI

<^S\
/:^%íttt; í\

L ^ R V ^ •)

PALAESTRA
LATINA
SUMMARIUM

D E POESI VERÜILIANA: (J. Leache).

CoNLOQUiA IN SCHOLA. (A. Tamañt),
CuRSUS OYMNASTICUS: ( M . López de Zu-
biria).
D E CLASSICA IMITATIONE: (Daniel Ruiz).
NOVA ET VETERA: Vultos: (I. González).
CoNCERTATio AMORIS: (N. García).
EXERCITATIONES SCHOLARES.
PER ORBEM: (J. M . Jiménez).
BiBLiOGRAPHiA: (P. Calvo), (J. Payás), (A.
Schwientek), (J. Mir), (E. Jové), (Daniel
Ruiz).

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 1

 www.culturaclasica.com
Libri in Actuaría accepti
M e i S t e r , K. «Die Tugenden der Romer». Rectoratsrede. 26- S. Karl Winters Universi-
tatsbuchh. Heidelberg-1930.
F r e i , H. «La erammaire des Pautes»; 318 p. Lib. Paul Geuthener, 13. Jacob, Paris-1929.

j U P e t , A. C. La Phonétique Latine», 69 p. Prix 8 fr. «Principes de Métrlque Grecque et

Latine». 55 p. Prix 8 fr. — Les Belles Lettres, 95 Boulevard Raspail, París 1929.

«Commentationes Vergilianae» A, P. L. S. 431. P. ¡n 4.» Druki oo Kanceiarji

Polsklej Akademji Umiejeotnoscl - Cracoviae, 1930.
W a l d e , A. «Latelnlsches ethymologlsches Worterbuch», 3 Lieferung, 1-50 MR. —Cari
Winters, Universitátsbuchhandiung. Heidelberg, 1931.

NUMMARIA (Banca) ARNÚS

FUNDATA A. 1846
Omnia pertractantur quae ppopria sunt nummariae, bupsae,
collybi, valorum, faeneratitiae, gyrorum

BARCELONA, Plaza de Cataluña, 23-Vírgenes, 32 - Tel. 29, CERVERA

Curación Externa del Dolor

Lápiz Termosán
Suprime rápidamente el dolor o la congestión, ata-
cando la inflamación. Se presenta en forma de una ba-
rrita de facilísimo empleo. O l o r agradable. Se aplica tal
cual se presenta, sin tener que hacer ninguna preparación
previa.
Se vende en las principales Farmacias al precio de
ptas. 4*25 el tubo. Remitiendo su importe en sellos co-
rreo o giro postal, se manda certificado, dirigiéndose al
Depósito General: R a m ó n S a l a , calle París, 174 - B a r -
celona.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 2

 www.culturaclasica.com
Mense Majo a. MCMXXXI í {^1**^
1:^
p
Annus Scholaris I. Num. 8 1930 - 1931

MENSTRUUS DE LATINITATE COMMENTARIUS

Pretium aubnotatlonU annuae, soluHone antelata, eat 6 pesaetarum in Híspanla, 7 in Ame-
rica, 8 In reliquia clvitatlbus. Pretium mlttatur oportet ad Admlnlatratorems CER-
VERA (Lérida) - Univeraldad - Eapaña.

DE POESI VERGILIANA
11. Vergilius Graecorum aemulator

Ut scriptorum Romanorum plerique, ne se quidem Vergilius

noster ab influxu liberavit quem in animum populi Romani habuerunt
semper litterae Graecae. Qui natura ipsa natus ad arma, bellis con-
tinuis districtus, reique militan deditus, nec tempus el suppeterat,
ñeque inspiratio qua propriam litterarum sibi efformaret disciplinan!.
Cum tándem praeliis lassus ut defatigato aliquid animo praeberet
levaminis sese ad studium ingenuarum convertit artium, omnem
curam atque operam ad studium Graecarum contulit litterarum.
Itaque quae labore plurimo Philosophi Graeci invenerant exquisita-
que doctrina tractaverant, eadem brevi tempore summa Romanorum
ingenia Latinis litteris commendarunt. Ñeque alia poetae Romani vi-
detur scriptorum Índoles. «Vergilius in litteris videtur aliquantulum
alienus; propriisque viribus volare non audens, Theocritum in Eclo-
gis imitatus est, in Georgicis Hesiodum, Homerumque in Aeneide.»'^'
En tándem quae de eo praedicat Macrobius. «Vulgo nota sunt, ait,
quod Vergilius Theocritum sibi fecerit pastoralis operis auctorem,

1) Cantú,Historia Universal, tom V, c. XXV, ed. 1847.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 3

 www.culturaclasica.com
114

ruralis Hesiodum et quod in ipsis Georgicis tempestatis serenitatis-

que signa de Arati Phaenominis traxerit».'^' Eximius ille Gellius:
«Scite et considérate Vergilius cum aut Homeri aut Hesiodi aut Apol-
loni, Parthenii aut Callimachi aut Theocriti aut quorumdam aliorum
locos effingeret, partimreliquit, alia expressit».*^'
Si roges me quale ergo poesis Vergilianae pretium esse duxe-
rim, auctore utar Monti, clarissímo viro. Miro artificio alios ab alus
sumlt colores, eosque nitidissimos, quos statim magna temperat
proportione, purgat, efficit suos. Aemulatorum erroribus, quorum
lineamenta ac formas corrigit, ad utilitatem suam abutitur; sibi vel
minimas adsumit virtutes, omnia confert, distribuit, expolit, immo
lucem ex luce vel ex tenebris aliquando pariens, opus tándem efficit
ex omni parte perfectum. Huic rei simillimus est Vergilius sive epicus
sive bucolicus.*''Quare non mirum est quod vates Romanus, vivus
adhuc, in ore Romanorum omnium peritissimorum versaretur. plu-
rimumque apud Augustum valeret gratia, sibique populi compararet
plausus. Nunquamne enim legisti illa Taciti? «Vergilius ñeque apud
Augustum gratia caruit ñeque apud populum Romanumnotitia. Tes-
tes Angustí epistulae, testis ipse populus, qui auditis in Theatro Ver-
gilii versibus surrexit universus et forte praesentem exspectantemque
Vergilium veneratus est sic quasi Augustum».'*'

III. Vergilius Latinorum P o é t a r u m princeps

Qui máxime inter sapientiores claruere homines facillime Ver-
gilio primas deferunt. Virum dissertissimum.(^) aut máximum vatem*^'
eum adpellavit Plinius; príncipem carminum*" Vellejus Paterculus;
poétam verborum diligentissimum Gellius;**' auctorem eminentissi-
mum*'* acerrimique judicii'"" Quintilianus; optimum tándem'"* Ho-
ratius. Postremus vero laudans Aeneida subjicit paulo post;'"'
Forte epos acer,
Ut nemo, Varias ducit; molle atque facetum
Verguío adnuerunt gaudentes rure Camenae.
Quae etiam probat inlustris ille vir Silius Italicus:"^'
Mantua mittenda certavit pube Cremonae
Mantua Musarwn domas atque ad sidera cantu
Evecta Andino et Smirnaeis aeniula plectris.
Ñeque desunt inter Latinos qui in poetice Vergilium obtinere
principatum censeant, quique opera ipsius summis laudibus pulcri-
(1) Saf. V, 2-4 - 2 Noct Attic IX, 9-3. ed. Teubncr -(3) Prosa g Poesía, vol. IV.-(4) Dial de Orat.
1323, ed. Teubner.-(5) Nat. Hiat l|l>. 8, c. 1, sd. T e u b n - f ó ) Ibid. llb 10, c. 9, ed. Teubn - (?) Lib. I. c, 36,
ed. T e u b a - ( 8 ) 2, 26, 11, ed. Teubn.-(9) Inst Orat. lib. !, 10, 10, ed. Teubn -(10) Ibid lib. 8, 3, 24, ed. Teub.
-(11) Sat. llb. I 6, 54-55, ed. Teubn.-il2) Sai. lib. I, 10, 43-45.-(13) Llb. 8, v. 592-595, ed, Lond 1713

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 4

 www.culturaclasica.com
115

tudine, elegantia, splendore celebrent. Aeneida his Ovidius hono-

rificis prosequitur verbis/^'
Et profugum Aeneam altae primordia Romae
Quo nullum Latió clarius exstat opus.
Noster vero Martialis:*^)
Ingenium sacri miraris abesse Maronis
Nec quemquam tanta bella sonare tuba.
In coronidem tándem Ovidii verba proferam, viri supra laudati, qui
litteris auctoris Romani inmortalem sempiternamque gloriam augu-
ratur;'^'
Tityrns et (ruges Aeneiaque arma legentur
Roma triunphanti dum caput orbis erit.
Ñeque deceptum fuisse praeclare confirmat historia. Jam enim
Quintilianus,*''* quam illa optímam judicat, consuetudinem vulgatis-
simam conmemorat lectionem ab Homero et Vergllio incipiendi,
quamvis idem fateatur ad perfectam illorum intelligentiam firmíore
judíelo opus esse Mos hic ubique invaluit, nec uilus inveniebatur
locus in quo non legerentur scripta Vergilii quasí Magistri Latinarum
litterarum.'*>

IV. V e r g í l i u s et H o m e r u s
Cum Homerus et Vergílius sint quí máxime antiquos ínter
épicos eniteant, conquirunt aliquí quísnam eorum sít major. Qua
quídem de re summa ubique scríptorum dissensione certatur. Sunt
enim qui Vergilium Homero longe excellentiorem esse reputent atque
Romani poetae scripta scriptís Graecí esse prorsus anteponenda.
Quos ínter et primus quídem eminentissímus ille vir Julíus Caesar
Scalíger: «Quantum a plebeja ineptaque muliercula matrona dístat,
tantum summus íUe vir (Homerus) a divino viro nostro (Verguío) su-
peratur.'*) Paulo vero post: «Quanto autem barbara Polyphemi per-
sona inferior est regia majestate, tanto versus nostri Graecís compo-
sitiores»;''' quibus sane verbís nostri Vergilium, Graecís Homerum
intellege. Contra vero, sunt ahí íidemque magni atque nobiles, qui
omnino anteponant Vergílio Homerum. Quintilianum, si placet.
audi: «Homerus omnes sine dubio et in omni genere eloquentíae
procul a se relíquit. épicos tamen praecípue, videlícet, quia clarissi-
ma in materia simiü comparatío est».'*' Ista vero praestantía quanta
sít ab ipso accepimus, cum in laudato libro scripta maneant: «ídem
nobis per Romanos quoque auctores ordo ducendus est. Itaque ut
(1) Art A muí. V. 33-34, ed. Lond, 1713.-(2) Epígramm. lib. 14, 56, ed. Lond. 1713.-(3) Amor. llb. 1.
ekg, 15, ed. Lond.l718.-(4) Itist Orat. llb. 1, 8, 5, ed. Teubn -(5) W e l í » , Híst. í/níver. vol. 111, p 6 3 5 . -
(6) Poetices, llb. 5, c. I, -(7) Ibtd. llb. 5. c. 3. -(8) Inst. Orat. U3. X, c. 50, ad, Teubn.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 5

 www.culturaclasica.com
116

apud illos Homerus sie et apud nos Vergilíus auspicatissimum dede-

rit exordium omnium ejus generis poétarum Graecorum nostrorum-
que haud dubie proximus. Utor enim ver bis quae ex Afro Domitio
juvenis excepi; qui mihi interroganti quem Homero crederet máxime
accederé: Secundus, inquit, est Vergilíus; propior tatnen primo
quam tertio»J^^ Has inter sententias tam ínter se dissidentes médium
occupat locum Juvenalis, c u i t u m Homerus tum Vergilíus praeclarís-
simí ac dignissimi videbantur; addubitabat tamen cuinam primas
deferret. Clamabat enim:
Conditor litados cantabitur atque Maronis
Altissoni duhiarn. facientia carmina palmam. '^'
Si quis autem conquirat quid hac de re ipsi sentiamus, credi-
mus fore ut omnis praestantia Homeri supra Vergilium sit quod
Graecus primus exstiterít qui magna imaginum ubertate, colorum
pulcritudine, sententiarumque ac verborum granditate, ut nemo, he-
roicís carminibus sese tradiderit. Sunt tamen qui hanc gloriara Grae-
co omnino denegent; jam enim ab antiquis ducta temporibus invaluit
inter doctissimos hominum opinio non omnia quae in Iliade vel
Odissea contineantur ab ipso Homero prímum exordium sumere,
verum a majoribus sumptam esse rerum materiam. Loquatur Scali-
ger: «Quae vel in Iliade vel in Ulyssea fabulae narrantur cave putes
ab ipso excogitata, sed per ora vulgi sane multo ante ipsum circum-
lata».<^^ Nostra vero memoria complures arte critica eruditos invenies
qui Iliadem et Odlsseam anthologiam dicant ab aliquo recentiore
auctore carminibus patríis conflatam.

JuLius LEACHE, c. M. K.
Cerpariae.

(1) ibid. id. c. 85, ed.Teubn.-(2) Sa(. X/, v 180-181, ed. Teubn.-(3) Jbíd. 11b. V, c. 1.

Quanti autem momenti sit juvenes religiosos Latini esse bene

guaros sermonls, id uon modo declarat quod eo ipso Ecclesia uti-
tur velutl minisfa'o et vinculo unitatis, sed etiam quia Latine Biblia
leglaius, latine ?t psallimus et litamus et sacris ritibus paene ómni-
bus perfungimur. (Pius Papa XI. Epist. Apost., «Unigenitus Dei» mart.
1922.)

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 6

 www.culturaclasica.com
Conloquia in schola
Corpus humanum
Personae: MAGISTER, AUGUSTINUS,
ALOISIUS, HENRICUS.
(Magister, Augustino, Alolsio, Hen-
rico discipulis corporis humani partes
explicat coram tabula in qua illud ceml-
tur depictum.)
M, — Heslernam lectionem repetemus, pue-
ri. Qua igitur in re versabaíur? Dic
tu, Henrice.
H.~In corporis humani pariibus, inque
earum nominibus.
M. — Quaenam autem sunt, Augustine, hu-
jusmodt partes quibus constat corpus
humanum?'
A. —Corpus hominis constat capite, trunco,
extremitaíibus.
M . - ( A d Aloisium) Quaenam in capite
membra distinguemus?
A.—Atqui et oculos et nasum et buccam.
M.—Nihilne amplius?
A.~Aurículas, magister.
h. —Memoria exciderant denles et lingua.
yí.—Numquid aliud meministis?
W. — Admodum, Domine. Possumus et fa-
ciem et malas et barbam numerare.
M. —Probé; de capite satis: nunc ad trun-
cum veniamus. (Ad Augustinum) Quid
est quod truncum capiti copulat?
A. — Collum, cujus pars praecipua est gut-
tur.
M. — Pars autem colli postica quomodo vo-
catur?
A.—Pars postica? (secum reputat).
M. —Eíí'am. haec pars (e.a.m in tabula in-
digitat).
A.—Ah, teneoí Jugulum (magnus risus).
M. — Cedo tu, Henrice.
H. —Colli pars postica vocatur occiput vel
occiputium.
M. — Ecquid est prope collum? (Ad Augus-
tinum).
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 7
117
El cuerpo humano
Personajes: El SEÑOR MAESTRO,
AGUSTÍN, LUIS y ENRIQUE
(El señor Maestro explicando a sus
discípulos Agustín, Luis y Enrique delante
de un mapa con la figura del cuerpo hu-
mano las partes de que éste se compone).
M.—Vamos a repetir la lección de ayer.
¿De que tratábamos, tú, Enrique?
E. — De las partes de nuestro cuerpo y
de sus diversos nombres.
M.—Y cuáles son, Agustín, esas partes
de que se compone el cuerpo hu-
mano?
A.—El cuerpo del hombre se compone
de cabeza, tronco y extremidades.
M.—¿Qué partes distinguirías (a Luis)
en la cabeza?
L.—Pues, los ojos, la nariz y la boca.
M. —¿Nada más? ¿Quién recuerda algo
más?
A.—Las orejas, señor Maestro.
L. —Me olvidaba de los dientes y de la
lengua.
M.—No os acordáis de algo más?
E. —Sí, señor; podemos también distin-
guir en la cara la frente, las mejillas
y la barba.
M.—Bien; basta ya de la cabeza, y pa-
semos al tronco. ¿Qué es lo que une
la cabeza con el tronco? (a Agustín).
A.—El cuello, cuya parte principal la
forma la garganta,
M.—¿Cómo se llama, tú Luis, la parte
posterior del cuello?
L. — ¿La parte posterior? (pensativo).
M. —Sí, hombre, esta parte (señalándola
en el mapa).
L . - l A h l ya: garganta. (Risa gerteral).
M . - D i l o tú, Enrique.
E.—La parte posterior del cuello se lla-
ma pescuezo o cogotfe.
M . - Y qué hay cerca del cuello? (a Agus-
tín).
 www.culturaclasica.com
118
A.—Prope collum... prope collum... stoma-
chum habemus (tollitur cachinnus).
'ÍA..—Nequáquam, homuncio, inferius est
slomachtis. Dic tu, Henrice.
H.—A eolio pectus esl; atque infra pectus
stoinachus.
M.— Pectoris membrum praecipuum, id
qitodjam expiicavimus, cor est, deinde
paimones. Pectus adi'ersum costis est
definiíum, aversum spina dorsali vel
coiumna vertebrali. Quomodo vocatur
pars quae spina dorsali. pectore, sto-
macho, ventre continetur? Dicesne tu,
Aloisi?
A.— Vocatur truncus.
]/í.—Recte quidem. At cum membris adhuc
enumeratis licetne nobis atribulare aut
agere?
Omnes. — Minime vero.
M —Quid restat igitur? (ad Augustinum).
A.—Ad ambulandum pedibus opus est, ad
agendum bracchiis.
Vl.— Videamus, Henrice, an partes quibus
bracchium coalescit enumeres.
W. — Haec sunt: cubitus, lacertas, carpus,
manus. In singulis mambus quinqué
dígitos habemus, pollicem. indicem, mé-
dium, anularem (medicum), mínimum.
M. — Bene est. Tuautem, Aloisi, scin quo-
modo appellentur extremitates infe-
riores et quibusdislinguanturpartibus?
A.— Admodum. Extremitates inferiores
sunt crura, quae continent fémur, ge-
nu, suram, tibiam, pedem. Praeterea
in pede est nobis talus, planta, digiti.
M.—Optime. Hesternam lectionem frugife-
ram fuisse sentio. Hodie satis: attamen
nolite oblivisci animam quoque vos ha-
bere, quae corpus vivijicat, quamque
puram inlibatamque scrvabilis.
A. TAMARIX, C . M . F .
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 8
A.—Cerca del cuello... cerca del cuello
tenemos el estómago. (Solemne car-
cajada).
M.—No, hombre, no; el estómago está
más abajo. A ver tú, Enrique.
E. —Después del cuello tenemos el pe-
cho, y más abajo del pecho el estó-
mago.
M.—Las partes principales del pecho,
como ya explicamos, la forman el
corazón y los pulmones. El pecho
está limitado por delante por las
costillas, y por detrás por el espi-
nazo o columna vertebral. ¿Cómo
se llama la parte comprendida por
el espinazo, el pecho, el estómago y
el vientre? A ver, tú Luis,
L. — Se llama tronco.
M.—Muy bien. Pero con los miembros
hasta ahora enumerados ¿podría-
mos andar y trabajar?
Todos.—No, señor.
M.—Pues ¿qué es lo que falta? (a Agus-
tín).
A. —Para andar hacen falta los pies, y
para trabajar los brazos.
M.—A ver, tú, Enrique, si enumeras las
partes de que se compone el brazo.
E.—Codo, antebrazo, muñeca y mano.
En cada mano tenemos cinco dedos,
llamados pulgar, índice, medio o
mayor, anular y meñique.
M.—Está bien. Y tú, Luis ¿sabes cómo
se llaman las extremidades inferio-
res, y cuáles son las partes en que
se distinguen?
L.—Sí, señor. Las extremidades inferio-
res son las piernas, que comprenden
el muslo, la rodilla, la pantorrilla,
la canilla y el pie. Además en el pie
tenemos el talón, la planta del pie
y los dedos.
M.—Perfectamente. Veo que supisteis
aprovecharos de la lección del últi-
mo día. Por hoy basta; pero no ol-
vidéis que tenéis un alma que da
vida al cuerpo, la cual debéis con-
servar pura y limpia de todo pecado.
 www.culturaclasica.com

CURSUS GYMNASTICUS<^>
CORYDON

Huc ades, o formóse puer: tibi lilla plenís

ecce ferunt nymphae calathis; tibi candida Nais,
palíenles violas et summa papavera carpens
narcissum et florem jungit bene olentis anethi:
tum casia atque alus intexens suavibus herbis
mollia luteola pingit vaccinia calta.
Ecce: aquí sólo sirve para dar viveza a la expresión. —CaZaíhi's
plenís; en canastillos repletos (con toda abundancia). — S u m m a ; lo
más alto de... (las flores). Podía haber dicho summum papaverum,
pero este uso no es el más frecuente.—Znfejcere: entretejer.—MoZ/ia
(acus.), luteola (ahí.).—Anelhus: eneldo. —Caíto: especie de violeta.
— Bene olens: oloroso.
Ipse ego cana legam teñera lanugine mala
castaneasque nuces, mea quas Amaryllis amabat;
addam cérea pruna (bonos erit huic quoque pomo);
et vos, o lauri, carpam et te, próxima myrte,
sic positae quoniam suaves miscetis odores.
Ipse: es enfático y sirve para dar más fuerza: hasta el presente
ofrecían dones a Alexis otros en nombre de Coridón; ahora él mismo
se los ofrece. —Canus: blanco. —Legere; recoger. El primer verso es
de una extraordinaria suavidad.—iVfaía, castaneas... sinécdoque, la
especie por el género. —Cereus: suave.—Pomum; fruta (en general).
— Carpere; coger. Próxima myrte: el mirto suele estar junto la
laurel. —Stc posítoe, es decir, colocados al rededor de las frutas.—
Et VOS: apostrofe muy gracioso.
Rusticus es, Corydon; nec muñera curat Alexis,
nec si muneribus certes, concedat lollas.
Heu, heu! quid volui misero mlhi? Floribus austrum
perditus et liquidis inmisi fontibus apros.
Quem fugis, a, demens? Habitarunt di quoque silvas
Dardaniusque Paris. Pallas quas condidit arces
ipsa colat: nobis placeant ante omnia silvae.
I'orva leaena lupum sequitur, lupus ipse capellam,
florentem cytisum sequitur lasciva capella,
te Corydon, o Alexi: trahit sua quemque voluptas.
Rusticus: necio. Reproche de Coridón a sí mismo. —Certare;
porfiar.—Jo/Zas; pastor, rival de Coridón. —Concedaí; subj. poten-
cial.—Ausíer; vendaval.—Perdtíus; infeliz.—Inmtííere: introducir.
— Floribus, fontibus: dat. de inmittere, que en prosa serla acusativo
con in.
M. LÓPEZ DE ZUBIRIA, C . M . F .
(Sequemur)

(1) Cft n.6, m. Martio, p. 87.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 9

 www.culturaclasica.com
120

De classicaimitatione
deque ejus in c o n f o r m a n d o stilo praestantia

Veteres illi artis rhetoricae magistri Quantum vero veteres Ínter et ho-
qui sunt in regulis praeceptisque traden- diernos litterarum peritos Intersit, cum
dis quam diligentissime versati, omnem alus tum vel hoc uno imitationis capite
de stilo óptimo comparando doctrinam magnopere elucet. Cum enim veteres
t r i b u s potissiinum comprehenderunt tanti imitationem facerent ut in ea paene
praeceptis; lectione, imitatione, exerci- scopum totlus oratoriae (litterariae) ins-
tatione. titutionis ponerent, eam ita recentiores
Si rem vero pressius considerabimus, despicatui habent ut scriptori id unum
tria illa praecepta, Immo universam laudi adscribant quod ipse ex proprio
rhetoricam artem atque disciplinam ad quasi penu adhibuerit; quae vero ab
unam imltationem referendam putabi- alus depromserit vel in vitiis omnino
mus. Quid enim aliud rhetores nostri ponantur vel ab existimatoribus missa
intendere videntur in figuris et tropis et fiant (S)
periodis et sententiis et orationum om- Si vero hujus inter veteres et recen-
nium generibus atque omamentis tam tiores diversitatis causam quaeraraus,
fuse lateque explicandis, nisi ut et pui- eam a diversa totius eloquentiae ac di-
cre ab auctoribus dicta perspiciamus cendi artis ratione quae apud hodiernos
rectius, ac degustemus lectione, eaque viget, petendam esse censeo.
tándem per imitationem exprimamus et, Cum enim jam inde a temporibus
si fieri posset, superemus. (i) Horatii «natura fieri laudabile carmen
Ad rem clarissimus Heineccius: «Pa- an arte» quaesitum esset, in lite solven-
rum utilitatis adferet auctorum lectio da veteres arti, recentiores naturae po-
nisi accesserit imltatio. Haec vero nobis tiores partes tribuere. Tota enim recte
est facultas auctoris stilum ejusque atque pulcre dicendi scribendive ratio,
ideam sine plagii suspitione expri- ejusque «quasi principium et fons» ut
mendi.» W verbis utamur Horatianis in una evol-
Haec vero de imitatione doctrina no- venda «artis» natura sita est; stilusque
bilem et antiquam traditionem habebat nihil est omnino nisi proprium cujusvis
cum primum apud recentiores Jiumana- auctoris vel scriptoris ingenium artis
rum lítterarum cultores recepta fuit. virtutibus praeditum atque in opere litte-
Eam enim omnino commendat auctor rario expressum, nullis nisi universa-
ad Herennium; laudat Cicero atque lissimis artis legibus adstrictum, quae
magni facit; eam Horatius quasi legem potius naturae quam artis leges appel-
statuit his ab ómnibus tritis versiculis: landae sunt. Naturam igitur optimam
ducem in arte ut in plerisque alus, ho-
*Vos exemplaria graeca dierni sequendam putant. Plus igitur
nocturna vérsate manu, vérsate diur- aestheticis, quas vocant facultatíbus tri-
[na; (3) buunt, quam rhetoricis praeceptis, in
tándem egregius litterarum magister eisque et evolvendis et excolendís diu-
Quinctilianus, cujus «Institutiones Ora- tius immorantur. Opus igitur litterarium
toriae» sequentium aetatum rhetoribus aliquid ab intrínseco, operationem quam-
fons fuit doctrinae uberrimus atque usi- dam esse vltalem censent recentes. Un-
tatissimus: «Ñeque enim dubitari potest de consequitur Iliam in conformando
quin artis pars magna contineatur imi- stilo viam esse sequendam quae vel má-
tatione» «) xime aesthetlcas quasi ingénitas atque
latentes facúltales evolvat et explicet; ut
Ñeque Igitur mirum nobis videatur In opus tándem pulcrum exurgat propria
posterioribus artis rhetoricae tractatio- et interna quadam elaboratione con-
nibus caput de imitatione abesse nun- ceptum.
quam, immo praeclpuum in comparan-
do óptimo dicendi genere plerumque Veterum autem, mea quidem senten-
obtinuise locum. tia, de re litteraria doctrina aliquid prae
(1). CUusuIam illam, 9i fieri posset, adjeci consulta, aon ineam equidetn sed veterum refcrens sententlam
qui, id quod ab antiqtiis dictum est, melius dicl posse, paene desperandum putarunt. (Scallger, Poetices
Z. V, c. í>.-(2). Fundamenta atila cuUoris, p. III, c. II.-(3). A. P. v. 268-269 Immeilto ergo a Scallgero re-
prehendltur Horatius quasi imitationem Irrlderet universam, cum imitatione slt ipse usus. Cum enim imitatores
servum pecus apellat, satis patet, servilem se imitationem Irridere, non omnem. (L. c. p. 492).-(4). Inst. Or. 10,
2, 1. —(5). «"luBncman"! Porque aprender se puede y se debe siempre; nunca empero imitar; mil veces menos
copiar» Hiat. de la Ut. esp. p 281).

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 10

 www.culturaclasica.com
se íert mecanicae, ut ita dicatn, construc-
tionis, quasi litterarum pulcriorum cul-
tor merus esset artifex vel opifex, qui
juxta certas ac definitas regulas opus
conficere possit ac debeat.
Ipse superius laudatus Heineccius
litterariam artem architecturae compa-
rat; quae «cüm symetria, seu convenien-
te partium consensu, materiae excellen-
tia et in áypi^sía seu exacta partium ela-
boratione constet, eaque omnia regulís
subjiciantur, nemo dubitat quin archi-
tectura possit doceri;» pariterque in elo-
quentla seu universa bene dicendi arte
rem se habere concludere videtur. W
Consequens ergo est ut imitationem
maximi facerent illamque, ut saepe dixi,
quasi metam litterariae institutionis ha-
berent rhetores nostri.
Óptima vero, ne eos attingeret Ho-
ratii verbum «o ímitatores servum pe-
cus», distinctío invecta est (eaque per se
satis patet) inter puerilem, servilem vel
pedestrem atque virilem imitationem.
Puerilem iliam imitationem pueris reli-
quendam, in litterato homine intolleran-
dam prorsus esse, omnes fatentur et
mérito. Alia vero nobilis imitatio atque
virilis ea est quae non circunlocutiones
ac verba, «sed ipsum auctoris ingenlum
atque orationis habitum cum judicio ac
libértate exprimit»; atque jure mérito
illud adfertur Quintiliani praeceptum
optimum quod nemo nostrorum aequa-
lium repreheudat; «imitatio autem (sae-
pius ídem dicam) non sit tantum In ver-
bis. Illuc intendenda meas quantum
fuerit lilis viris decoris in rebus atque
personis. quod consilium, quae disposi-
tio...» (2). Si vero quaedam (ne dicam
omnia) inspiciamus ac perpendamus
exempla quae ab auctoribus doctrinae
comprobandae gratia adferuntur, veren-
dum sane est ne potius puerilis atque
servilis quam virilis optimaeque imiti-
tionis exempla videantur.
Quis enini non puerilem verborum
ludum existimet hanc Tullianae notissl-
mae periodi translationem ab Heineccio
confectam: «si quantum in effringendis
carceribus astutia potest, tantum ad
effugiendam furcam audacia valeret, non
minus jam hic fur carnifices deluderet
audacia, quam lictoribus olim inluxit
astutia» (3). Hanc suam imitationem
(1) Op. cit. p. 3-4.-(2) Inst. Or. X, 2 - ( 3 ) Fund. st. cultlorls p. 312. Cf. Clc. Oí. pro A. Caeclna.-(4) Ele-
menta artis dicendi Barcinonr. 1888.
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 11
121
laudat ipse Heineccius, sed prorsus im-
m arito.
ídem dic de alus a rhetoribus adlatis
imitationibus, ut illa el. P . Colonia, qua
primae Catilinariae orationis exordium
ad proprium argumentum convertit:
«quousque tándem, homo nequam atque
improbe, intemperanter abutere divina
patientia? Quandiu illam eludet vita
ista tua omni scelerum genere cooperta?
Quem ad finem se inveterata tua jacta-
bit impietas? Nihilne te impendentia
mortis pericula, ., nihil severisslml Ju-
diéis tribunal, nihil illius os vultusque
movebunt? Patere tua flagitia non sen-
tís?...» M).
Quae quidem si ad unam meramque
rhetoricam exercitationem referantur, ad
quandam dicendi factlltatem verborum-
que copiam adipiscendam, et probanda
sunt et commendanda; ad verum autem
litteratum hominem Intimamque stili
conformationem universam obtinendam
non sufficiunt.
Haec classicos seriptores imitandi
ratio pressior atque artior nobis vide-
tur omnino, ut hac via et proprium evol-
vatur ingenium (in quo aequales nostri
dieendi ratio sitam dicunt omnem) et
abditas antiquoruní lautitias deguste-
mus.
Hoc sit in cortice ínmorari ñeque
intimara sermonis medulUm penetrare,
nosque penitus effugeret illa classiearum
litterarurri prulcritudo quae non tam ha-
bitu orationis extemo, sed interna qua-
dam ac paene inexplicabiU vi ánimos
movet atque delectat. Hanc oimnlno li-
beram ac propriam classiconim imita-
tionem excoluerunt nostrates aureae
aetatis seriptores praestantissimi: Legio-
nensis nempe Horatium, VergiHum Gar-
cilassus, Tullium Granatensis, qui jure
ac mérito apud nos Cicero Christianus
est appellatus
Sed quidquid tándem est de hac fere
theorica inter veteres et recentes dlspu-
tatione, de natura atque praestantia imi-
tationis, illud ab ómnibus rite custo-
dlendum est Horatii praeceptum:
Vos et graeca (et latina) exemplaría
nocturna vérsate tnanu vérsate diurna.
DANIEL R U I Z , C . M . F .
 www.culturaclasica.com
122

NOVA ET VETERA
Vultus
Humana effi-
gies usque ad t h o '
racem, eaque cum
picturae arte ex-
pressa, t u m vel
máxime sculptu-
rae, imitas apud
Latinos auctores
nuncupatur, quae
etiam thoracis
quandoque nomi-
ne venit. De vo-
cabulo autem bus-
tum, quo quidem
omnia fere vulga-
ria eloquia utun-
tur ad exprimen-
dum id genus imaginis, Forcellinius haec ad repi sane conscripsit:
«bustum est etiam effigies dimidíata illius, qui in busto cremandus
erat, Hinc Itali etiamnum eam busto, Germani Büste dicunt, quam
Graeci icpoTO(j.i^v, Latini vulíum, thoracem appellabant.»
Jam vero, quem ad modum ille, qui artis photographicae auxi-
lio hodie curat, ut sui ipsius figura ad posteritatis memoriam perti-.
neat.sic et antiquiRomani ope ingenuarum artium volebant proprium
perinde vultum extructum, quanvis in sculptura aut pictura Romani
non ita ingenio atque industria, comparationem si cum Graecis ins-
tituas, poUerent,
Adjuncta scilicet, quae in oculis est, imago celeberrimae sta-
tuae Octavii Augusti Imperatoris vultum intendit repraesentare qui
in Museo Vaticano rite adservatur. Eximiae sane pulcritudinis est
hujus modl imago, tum ex majestate atque facie, tum ex trabeae si-
nuum venustate miro studio destinctorum. Etsi, serviliter Graecorum
vestigils insistentes, Romanorum opifices usque efferendas conse-
crandasque Imperatorum effigies curabant, tamen praecipua oris
lineamenta secundum naturam in operibus eorum nunquam non
emergebant, Quod inde vel máxime adparet, quod ea, quae de per-
sonali effigie Octavii historici narrant, magnam habent convenien-
tiam cum eis, quae adhuc Imperatoris supersunt imaginibus.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 12

 www.culturaclasica.com
123

Exprimendorum auteni vultuum fuit tempoiis qui^etn tractu

pervaria ratio. Inltio enitn humanum solum caput cum eolio adhibe-
bant; pauUatim deinde pars pectoris in triquetri modum est adjunc-
ta. Tum denique integrum pectus, quanquam sine umeris seu trun-
catum est ínsuper expressum, doñee usu etiam venerunt umeri,
pectore ad dimidiutn usque corpus protraeto. Usus vultuum apud
prístinos Romanos in cultu imperatorum permagni fuit momenti,
haud ita tamen in vita privata.

Vocabularium
1 Frente frons 8 Cabello capillus
2 Ceja supercilium 9 Oreja auris
3 Ojo oculus 10 Pómulo pomulum
4 Nariz nasxis 11 Mejilla gena
5 Boca os-oris 12 Mandíbula mandíbula
6 Barba mentum 13 Nuca occiput
7 Cuello collum
Aliae corporis partes
Barba barba Garganta fauces
Bigote mystax-acis Hombro umerus
Brazo bracdiium Labio labrum
Cabellera coma Lengua üngua
Cabeza caput Mano manus
Cara facies Médula medulla
Carrillo mala Paladar palatum
Cerebro cérebrum Palma palma, vola
Codo. cubitus Pantorrilla sura
Corazón cor Párpado palpebra
Corva poples Pecho pectus
Costilla costa Pie pes
Cráneo calva Piel cutis
Dedo digitus Pierna crus
Diente dens Rodilla genu-us
Encías gingivae Talón calx
Espalda dorsum Tórax thorax

I, GONZÁLEZ, C. M. F.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 13

 www.culturaclasica.com
124

CONCERTATIO AMORIS
<Non nottrum ínter Toa tantas conponere litas*
(Verg. Ecl. III.)

ANSELMUS, BERNARDUS

A. ÓuavHmr auJimi ntoJa le» ^«riiari/e» eanmn^att

• « / ckordam gemtam ceie£ra6ant res minua apta»*
B. Q>a, mitl, care, virum Jignunt ^uem carmine cantemt
«ai miiam mea ieutudo moduiata decora
n«c »i cantando cerie» nune victor aoibi»*
A. 'VI. no» teniema» quid po»»it quitque 'J^arenti
^irginm de laudi» cumulare perita» in arte?
D. Cafo; neo uítra decertarim pignore tecum
ri»u jucunéo ni»i ^irgini» ante locato
quo maja» nequaquamt noacet reponere poati»,
A. SÍ»t meliu» juvat Ínter no» contenderé laurot
de»cendat caeii, victori aitqite triumpnu».
D- C-mlneí alta puérpera cum generata nefandi
e»t primum expera 0ugitii. ^um aole coruaeat
elariort anteít ardentea fufare lapillo».
A. J^roapicia» mxtriam grandem, »i tnurmure fonli
tranquiUm talimnti eon/erea, »i aeguori mfioi
praeaiat eaelieolia ejua tum gratia eunctia,
D. rfnluatri eaeli decore exornata refulget
laudandia virÍnU6u», ardeoatgue perenni
aeternum pietate.
• A. Óed inaignita nitentia
flantinia amplia munerioua iueeaeit in alto.
D. ^emma politior exeelaae, euf, cantéala coronaet
itaiunt eaelorunt acaeptrum geauiaae tenenlem.
A. Témpora cingenti aerto i^aa nectitur nalanat
feativia terrae Agmnia ^itater ^irgo »ocatur.
B. ^mperlum tenei oriUt gloria creacit uíiqae
terrarumt pattm regnatrix dicta »uprema.
A. ^/flagna pole»ta»í »md poiiua clementia taeti»
tollaiur verSUf nam paacent aei/aore eervi
aut placea pratum percurrent motle priuaquam
extremia oria auattia deaiatai adeaae.
B. \,Meleatea Óuoolea aedem ceaaere auperoam
^fteginaet »caepÍroi¡ae polnm moderatur eíurno.
A. Conlaudant eju» Utuloa atellaeque per orBem
luce aerenat peraeri6unt freta caerula gemmia
nomen, fioriíu» alSi» ru» effingit amoenum,
O. ^nirando functum corpua reoocatur ad aura»
'j'rodigiOf niveumgue auperna» o6tinet aulaa.
A, Cxatat caeli diapenaairix aola fatfofuntf
facta poli, noSia pia factague mater,

O. S^itonitua alupeo, mi caref peramplua Olgmpua

ttonne patetf— l^enit en auolimia penninger arcia.
A. Quod mulaii Keginantf carmine pectua amatar
S^uriíma Aauaio laetort litem Aae arte reaoloamt
Ct lauro tu dignua et kic et guiaguia amorea,
^triutea, magnolia Patria peraonet almae.

Hatcisus garcía,
'-ñarttuM.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 14

 www.culturaclasica.com
125

EXERCITATIONES SGHOLARES
CeiMOrinus PÉlaeiitrMs sais
Regula III. Praprietas in oratione. b) Substantiva quae quid
inanimum designant aut abstractionem non solent ^sse subjectuin
verbi actionem aliquam exprimentis aut sensum animi. Dicatyr igi-
tur: hic Uber est de philoisophia vel hoc libro agitar de philosophia,
potius quam hic Uber tractat de philosophia; Romani miserunt le-
gatos, non autem Roma tnisit legatos, c) Romanus excultus curaní
subtilimam habet temporis adhibendi rerum veritati presse respon-
dentis, servato omnino ínter varias actiones sibi mutuo conligatas
respectu. Atque in hac re non modo hodiernas llnguas sed et Grae-
cam quoque língua Latina praecisione superat. ÍDicitur enim latine:
paler mox redibit non tnox redit; spero me eras litteras esse accep-
turum non Utteras accipere; ueniam, si potero non si possum; curix
ver esse coeperat, ítiTwri se dábat, oop cum ver esse incipiebat,
itneri se dedit; naturam si seqtwmw ducem, nunquam aberrabi-
musnon natwatnsi seguimur ducern...
A d l t n a r a m poCtam A wn m a l p o « t | i
Dulcía cum tan(um scril)as epigrammata sem- Son tus poemas, necio, dulzarrones,
Et cerusata candidiora cute: [per, Faltos de sal, sin pizca de pimienta.
Nullaque micu salis;, nec amari fellis in illis Descoloridos como p4el blanquísima,
Guita sit; o demensl ui$ tamen illa tegi? ¿Y pretendes aún que áiguien los lea?
Nec cibus ipso juvat morsu fraudatus aceti, El maAjar sin especias no me gusta
Nec grata elfacies, cui geíasinus abest Ni me agradan los rostros slQ viveza.
In/anti •nelimela dato, fatuasque mariscas; Higos y peras dulces da a los niños:
Nam mi/ti quae nomt pungere, Chia sapil. Los picantes de Quio halle mi mesa.
Jos. RAMI.
Ex seminario Barbagtrenaí
P a u p c r et c a n i s f{ua. Quídam ho-
mo mlser erat qul non Habebat nisi ca- l e r a s et Mater
ñera. Interrogavere eum quídam: «quid Virgo Maria In bracchiis Puerum te-
cum isto cañe tu, cui necessarium ad nellum, ad fluminis ripam, vestes ut lá-
victum deest? nonne tlbi statius eo car- varet, ventt. Dum abluit Illa, Jesús in ju-
rere?» Tune infelix yoce intercisa lacrl- gum asceadit ut terram florentem videat,
misque obortis suspirans inquit: «Si ca- mensis namqqe Majus erat. Ibi sistens
nis a me dlscedat quls me prosequetur multos longe praeruptos montes, virides
amoire?» campos prosplclt; at mundum vldet sine
Otillus del AMO, C . M . P . fide, lacrtmae ex ejus teneris ocellis jam
Ex contegio Don-Be»itensi. erumpunt. In e«m fixis oculis Mat¡er in-
tuetur: et quot mulleres Eam vident, tot
D e H i s p a a o In Rtiaala. Hispanum exclamant: «Félix es Maria, quae hanc
hleme transeuntem per quoddam Rus- babeas ¿loriae columbam, hoc pulcrum
siae oppidum canes aliqul adgressl sunt. lillum. Si ttunc parvulus tam docitis,
Illa se demislt ut petranj caperet eosque quid grsndior erlt?» Candidus Puer des-
In fugam conjlceret. Cum autem eam, cendit et in bracchiis optimae Matris
quod fortlter gelu esset apprehensa, humó conlocátus uterque domum reversi sunt.
evellere non posset: «formosam, inquit, Jesam infantem imitemur, pueri, et liiul-
reglonem, ubi solvuntur canes et petrae tis lile gratiis nos donabit.
adliganturl
Em. EsQUÉ
Amadeus COSTA, C . M . P .
Sx IV. E « . emrm.
Cervaríae.

AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 15

 www.culturaclasica.com
126
Perorbem
Memoria P. Vergilii Maronis apud gentes concelebrata
Mos erat Romae iis senatus populi-
que jussu triumphi gloriam concederé,
qui gladio atque audacia hostes subje'
cerant, provincias superaverant, a mag-
no aliquo discrimine Rempubllcam ar-
cuerant.
Vergiliiis ñeque dux fuit ñeque bella-
tor, et tamen populi litterarum studiosl
el triumphum decreverüat, et bis mille-
narium nativitatis ejus recens concele-
brantes ñovis florlbus témpora vinxerunt
et laureatis litteris clrcumdederunt. Nec
mirum; triumphus • enim ñeque tantum
gladio debetur hec praecipuus, Sed arti-
bus etiam et litteris, in quibus Ver^tlius
«tantum alios iíiter caput extulit viros
quantum lenta solent Ínter viburna cu-
[pressi».
Res apud ítalos gestae in tanti viri
memoriam lectoribus notae sunt; nunc
de his loquimur quae apud Rumanos,
Belgas, Hispanos.
A p u d H i s p a n o s . Praeter ea quae
in Conlegiis seu Seminariis Pampelo-
nensi et Barbastrensi, et Caesarangus-
tae ab alumnis Verolensibus facta sunt,
conmemorationem bis millenarii anni
Vergiliani in Universitate Barcinonensi
referre juvat.
Consentientibus Universitatis dignis'
simo Prófessorum coetu, membris Fun-
dationis «Bernat Metge» cum ítala So-
cietate «Dante Alighieri», XIX Kal. Jan.
in memoriam P . Vergilii Maronis insig-
nis habitus est consessus. SoUemnitati
praefuit Dr. Soler et BalUe, Universita-
tis Rector, et scamnis adsiderunt praes-
tantioribus Dr. Alcové et Castillo, Více-
rector, D. Massot a praetore Civitatis
delegatus, D. Ramonelli, cónsul gene-
ralis Italiae, Dr. Pi et Sunyer ab Insti-
tuto «D'Estudis Catalans», atque prae-
sldes Societatis «Dante Alighieri» et
Fundationis «Bernat Metge».
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 16
Móderator scholarum Italicarum ser-
monem habuit de «La Romanitá di Vir-
gilio»; deinde locutus est Dr. Estelrich,
praeses Fundationis «Bernat Metge»;
tum C. Riba, vatis perinlustris versio-
nem Catalaunicam Vergilii Eclogae IV
ómnium plausu recitavit: ac demum
Dr. Balcells meritissime contionatus
est. Rector Universitatis adstantibus
gratias egit actumque coronavit.
Adnotare etiam oportet dómus edi-
tionis «Voluntad» laudabile consilium
obferendi initium conlectionis scripto-
rum Latinorum poetam Mantuanum,
cujus opera omnia inpressa jam sunt.
Hoc pacto et honor princlpl poetarum
tribuitur et ejus memoria in bis mille-
nario anno Ínter Hispanos suscitatur.
Ad quod accedit Hber «Virgilio» domo
«Araluce» nuper editus, cujus auctor est
A. Turlumine, aliter Dacio F. Rodríguez
Lesmes, quem etsi documenta et adno-
tatíones traftspirenaicorum librorum non
adferat, silentium abrumpit preli His-
paní in producendís hujus modi operí-
bus tardioris.
Nec defuerunt studia Vergiliana in
commentariis edita: in commentarío
«Religión y Cultura» Virgilio y S. Agus-
tín a Rdo. P. C Rodríguez. Mentionem
praesertim faciemus numeri extraordi-
narii commentarii «Estudis Franciscans»
in quo D. Ruiz collega noster de Ver-
guío et Garcilaso bene diserit. Epheme-
ris «La Época» mense octobrí multa di-
xit de Verguío a Pérez Urbel, Bullón, A.
Jiménez subscripta. Praeter ea Gómez
Ledto in dialectum Gallaícum vertít
Vergílianas éclogas et Rdus. Pater Jo-
sephus Llobera S. J., libellum bíbliogra-
phícum «Virgilio y los Jesuítas» feliciter
conscripsit.
Quid amplíus? Ipse noster commen-
tarius, qualiscumque ille est, anno P .
Vergilii Maronis bis miUesimo a nativi-
 www.culturaclasica.com
tate recurrente in stadio bonarum litte-
rarum adparuit ejusque memoriam se-
mel atque iterum recoluit.
A p u d Belgast Nec defuerunt Ínter
Belgas facta memorabilia. Foedus enim
humaniorum Htterarum, paucis abhínc
annls constitutum ad classicas praeser-
tlm litteras apud suos evehendas, con-
gressum natlonalem órdinavit, mense
novembri celebrandum plausu et adhae-
sione scientiarum Facultatum. Conlegio-
rumetCongregationum in quo,postquam
de humanioribus litterls egerant, conses-
sus publicus celebratus est, ne memo-
riam Vergilii silentio praetertrent. Dr. L.
Herrmann, qul «Les Masques et les Vi-
sages dans les Bucoljques de Virgile»
Mantuano Poetae dicavit, orationem ha-
buitiuculentam,
Praeterea Adsociatlo Belgarum va-
rias conlationes et monographias Vergi-
lianas coniiciendas curabit.
A p n d R u m a n o s . Mense aprlli anni
praeteriti Conmissio constituta est quae
programma festivitatum redigeret. Con-
missio aDrs. Valaori, Papacostea, Popa-
Li-eanu et Herescu integrata, cepit con-
silium conficiendiet edendiconlectionem
studiorum in memoriam Vergilii et cele-
brandi hebdomadam Vergilianam. Con-
lectiq haec praecipue continebit: Vergi-
lium et Homerum; Rudimenta philoso-
phica in operibus Vergilii; Rumanae ver-
siones operum Vergilii, cet.
Atque haec dixisse sufficiat de officiis
poétarum Principi tributis.
J. M. JiMÉNRZ, C. M. F.
Bibliographia
H. B e r t h a u t et Ch. G e o r g i a . H i s t o i r e
i l l u s t r é e d e la Litterature Latine.
Deuxiéme édition, París, Librairíe
A. Hatier.'S, rué d'Assas, VIe -1926
Litterarum máxime Latinarum culto-
rum interest origines, ductum, incremen-
ta, decesstonem earumque innovationeín
observare. Valde íructuosum hac de
caussa, riteque laudandum venit opus in
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 17
127
quo ab ovo usque ad phoenicis resurrec-
tionem tota decurrit Latinitatis historia.
Apprime titulo responderé síbique
constare videtur haec inlustrata historia,
dum varia elementa quae ad objecti
adimpletionem conferunt, non perfunc-
torie, sed ita sedulo, sic dilucide, sum-
matim, ordinate conlocat. ut tum tem-
porum cum rerum et societatum vicos,
auctoris cuj usque optimi et plerumque
mediocris aut secundarii vita, Índoles,
opera ceteraque inlustrantia argumenta
sponte oculis praebeantur; quae omnia
synthetico modo indicantur et judican-
tur.
Auotoribus in praefatione jam in-
nuentibus praecipuam se curara habuisse
de alumnorum profectu fides habenda et
gratia est adhibenda, licet eruditorum
exoptatis quaedam fortasse insufficientia
notentur.
Nonnulla minora sunt menda quibus
ignovisse velimus, quaeque minime sco-
po et mérito officlunt operis, ut cum lo-
cura adsignantes naturae Aurelii Pruden-
tii «le plus érand poete chétien et l'un
des tneilteura représentanta de la poé-
sie latine» auctores vertunt vocem Ca-
lagurrís (hispan. Calahorra) in gallicum
Saragosse (Zaragoza). Etiara desidera-
tur Ínter nostrates praecellens vir Ludo-
vicus Vives. ,
.•\ttamen corapendiura hoc clarum,
exactura, breve et corapletum raagnope-
re commendamus.
Philippus CALVO, C . M . F .
R. Cagnat e t V, Chapot. «Manuel
d'Arqueolegle Ro»a4ne».Bditeur
Auguste Picard. - París. J2«e Bo-
ñaparte, 82.
Opus opportunissimura in duobus
volurainibus ex 735 et 574 pagelHs 704
pictis caelaturis. Est vera enciclopoedia
de diversis vitae Roraanorum rationibus
sub archaeologico aspectu atque monu-
mentali. Data opera, fugiunt auctores
technicismos mediocriter versatls haud
ita facile intelligendos; usus adíert ad
notitiara concretara de antiquitate Ro-
 www.culturaclasica.com
128
mana ómnibus, cum magistris, tum vel
máxime discipulis conferendam; pars
autem bibliographica ubertate commen-
datur.
In tres libros dividitur totum opus:
in primo de monumentorum omnium
constructione; in altero de arte decorati-
va; de esculptura, pictura, etc.; in tertio
de vita publica et privata Romanorum.
Documenta in cursa operis veré oppor-
tuna oppidoque curiosa inveniuntur,
quae quidem picturis admodum conlus-
trantur.
Nostra autem sententia, opus non
justum amissiset modum et utilius exti-
tisset, si exili aliquant udum dicendi ge-
nere relicto, plus technicam sectaretur,
máxime in tractatu de Ardiitectura. Sic
magis adcurata stilorum Romanorum
desideratur descriptio; oculo minus ex-
perrecto suboscure adhuc adparent non-
nulla pulcritudinis eximia et technices
classicae monumenta, 'ut arcus Titia-
ñus, Pantheon, CoUseum, Seéoviae
aquaeductus, etc.. quae longiorem ser-
monem desiderant. Cul vero, partem
sculpturae legenti, non subeant Augus-
tas a Prima Porta, Agryppina, Gladia-
tor morti proximus et allae celebres
sculpturae quarum critica descriptio et
pictura prorsus exulat? Nihil dico de Jo-
ve OtricoU, Jttnone Ludovisi etc.. quam-
Tis Graecorum apographa.
Sunt quidem opportuna toreumatum
et sarcophagorum studia una cum impe-
ratorum aliarumque personarum imagi-
num; non ita placet studium divinita-
tum Romanarum. Opus tándem deesse
nequit in illlus Bibliotheca, quae veram
et amplam culturam Romanorum sub
ómnibus vitae respectibus capiat.
Jacobus PAYAS, C . M . F .
W a l t h e r Rchin. Der Untergang Roms
im abendlandisdienDeken. Ein Bei-
trag zur Gesdiidissdireibung und
zum Dekadenzproblem, VIH, 176
pag. in 8, Dietridi'sdie Verlagsbudi-
handlung; Leipzig, 1930.
Ómnibus qui aut humanioribus litte'
ris aut hlstoriae dant operam, magni
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 18
esse arbitror ex antiqua historia id prae-
sertim perdiscere, quod nostris etiam
temporibus meliorem conditionem adfer-
re valeat. Historiam nempe antiqui jam
magistram mtae mérito vocarunt. Id
plañe adparet in libro a Walther Rehm
confecto. Roma in universi historia pri'
mas obtinet partes, adeo ut dogma de
«Roma aeterna» jam ante Romae decli-
nationem seu occasum vulgatum, ñeque
post Urbis Interitum oblituní, problema
ab historiographis «tdecadentiae» dictum,
luce clarius inlustret. Quid historici a
Polybio usque ad Augustinum, quid
Dante, Petrarca, Machiavelli, quid Vico
aliique plures, quidve nuper Nitzsche
atque aequales nostri de Romae urbis
occasu docuerunt,vel quod documentum
ex tanta «decadentia» ad nostrae aetatis
mores sit capiendum, W. Rehm facili
cálamo solidisque rationibus in laudato
libro studiose proponit. Cum doctrinam
propositam omnino utllem ducimus, tum
librum etiam enixe commendare non
cunctamur.
A. SCHWIENTEK, C. M. F.
Dejerusalem ajericé (1928, 28 pag.);-
Hebron (1928, 31 pag.);-£;Z Mont
Nebó (1928, 31 pag.)¡-Tebes (1929,
32, pag.);-Geísemaní (1929, 32 pag.)
—Publicacions «Biblia de Montse-
rrat», Serie B. n. 1-5.
En quinqué opuscula parvae molis,
omni vero ex parte commendanda; dig-
na quidem florentissimo Montserratensi
monasterio; ubi, simul cum divina et
Deipaerae perenni laude, studia praeser-
tim scripturistica et litterae orientales
excoluntur. Hujus rei testimonium plañe
suffíciens una est «La Biblia» cujus jam
septem sunt edita volumina omnia sub
directione, — sed eorum quaedam proprio
labore in linguam cathalaunicam versa
et copiosa eruditione adnotata,—Patris
Ubac qui Ínter hodiernos scripturaria-
rum et orientalium rerum cultores méri-
to numeratur. Opusculorum laudatorum
subiectum uniuscuiusque titulo omnino
respondet nihilque in illis, nec litteraria
 www.culturaclasica.com
nec graphica nec inlustratoria ratlo de-
sideratur; et si dlvulgationis sint, non
omni scientifico apparatu expertia 'inve-
niuntur.
JacobusMiR, C. M. F.
Boacfaard, M. «De rHumaiiiaiiie a
l ' E n c y d o p e d i s m e » . XIII, 978. Lib.
Hadiette, 79 boul. St. Germain, Pa-
rís. 1930.
Integrum optábat Dnus. Bouchard
invenisse investigationis historicae cam-
pum, quem tanto studio investigavit.
Cum historici Jacquet, M, Deberre, Guer-
rois, Foisset, Roupnet, cet. veteris Bor-
goniae cultum plus minus intente ege-
rint. nihilo minus auctor quicquam est
demeritus, sed ejus opus ideo commen-
datione dignius.
In Divionensium cultu versatur auc-
tor saec. XVII et XVIII notans non tam
praeclaros ejus temporfs viros quam ad-
juncta socialia, civica, religiosa. Unum
id in opere máxime laudandum cense-
mus, quod in rébus stabiliendis fontes
ipsos perpetuo históricos repetat ut ve-
rum inde exliauriat. Liber tribus partibus
constat: prima agit de statu Borgonien-
sium erga Intellectum, civitatem, religio-
nem saec. XVII; secunda de eruditione
deque viris eruditis quos Ínter eo tempe-
re conspiciuntur B. la Monnoye et Bou-
lieri tertia vero de notis novae societatis
in ordine ad cives, ad 'religionem, ad
cultum litterarum,
R. C a í n a t . - « E n p a y s r o m a l n » - 2 S 2
p. collection d'etudes d'histoire et
d'arqueologie. París, D e Boecard,
1, r, de Medícís, 1927.
Hujus Hbri auctor notitias utilissi-
mas conlegit regionum atque urbium:
Nemansi, Vindibonae, Lugduni, Alesiae,
Herculani, Tricopolis; agit etlam de
quibusdam populi Romani moribus. Ra-
tio elegans, qua excursionum suarum
litterarlarum notas tractat, vel ignaros
de rebus archaeologicis adlicit. Capita
vero de Vestalibus et de Romanorum
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 19
epulis máxime commendantur. Nequit
opus legi sine utilitate et oblectatlone:
>Dnus. Cagnat miscuit utile dulci.
Em. JovÉ, C. M. F.
B . L a u r a n d . «Manuel d e s E t u d e s
g r e c q u e s e t Latines». Outn-age
•couronné par l'Académíe des Ins-
criptíons et Belles-Lettres et par
l'Associatíon des Etudea ¿recquea.
Nouv. éd. en trois vol. comprenant
tous les Append. T. I Gréce, br. 25
fr., cart. 37 fr.; t. IIRome, br. 25 fr.,
cart. 37 fr.; t. III Compléments, At-
las, Tables, br. 45 fr.. cart. 57 fr.
L'ouvrage se vend aussi en fascicu'
les separes. París, Pícard, 82, r. Bo'
ñaparte (VI.) 1929.
Ñeque rovum ñeque incognitum opus
praeclari hujus auctoris ac nomine cons-
picui lectoribus esse putamus, quod inde
ab a. 1921 vulgatum praeceptoribus atque
alumnis máximo fuit commodo. Nihil
mirum ergo si alteram editionem diligen-
tius recognitam cum appendicibus scrlp-
tores Galli praesertim et Germani sum-
mis laudibus prosecuti sunt.
Quaenam vero hujus operis sunt vir-
tutes? Perspicuitas, ni fallor, et brevitas
quae difficillime consociantur, mirifice
in eo splendent. lUud ergo Horatii «bre-
vis esse laboro, obscurus fio» Mr. Lau-
rand optime effugere novit. Librorum
scriptorumque notatorum copia, qua
opus íulget, illius brevitatem luculentius
supplet. Sed quid plura? Conspectum
tantum perspicere sufficiat.
Fase. I Géographie, Histoire, Insti-
tutions grecques; II Litterature grecque;
III Grammaire historique grecques IV
Géographie, Histoire, Institutions r e
maines; V Litterature latine; VI Gram-
maire historique latine; VII Métrique,
Sciences complémentaires, Renseigne-
ments practiques sur le travail philolo-
gique, les bíbliothéques etc. — Apend.
(I-VI) Sciences, Art oratoire, Enseigne-
ment, Lectures. Atlas, et tables du Grec-
que et Latin. Ómnibus PALAESTRAE
lectoribus hunc libfum vehementer com-
mendamus.
 www.culturaclasica.com
Scfaenk D. «Flavins Vegetitts R e n a -
tas» VIII, 88, S. Dieterichsche Ver-
laéstbuch Leipzig. 1930.
Flavlus Vegetius Renatus, IV saec.
scriptor, de re militar! comentarium sa-
tis concinnum edídit. Sed, ut praemonet
doctus Schenk, de opere Vegetiano di-
versum diversis temporibus ínter críti-
cos fuit judlcium, magnaque elapsls XIX
saeculi annis 1875-1879 orta est contro-
versia tum de fontibus tum de fide
Vegetii.
Quaestio tnaximi momenti de Vege-
tii commentarii fontibus adhuc sub judi-
ce est, eamque magna eruditionis copla,
more quidem Germanorum, el. hujus
operis auctor enucleare conatur, Crltica-
rum quaestionum peritis opus est pe-
rutile.
B r e c t F. f.—Notiv u n d T y p e n g e s -
c h i c h t e dea G r l e c h l s c h e n s p o t t -
e p l g r a m i n s . - 114 S.-1930. Leipzig
Dieterrichsdie Verlagsbudiha n-
lung.
Qui historlcam evolutionem epigram-
matis penitis nosse vellt, multa in hoc
opere utilia multaque amoena reperiet.
Primo quidem epigrammatica forma
nota non fuit; aequipollens tamen fuit
paud veteres Graecos r¡ íaoptyr¡ íSsa
quam Ardiilochus, quem proprio ra-
bies artnavit jambo, in Graecas litteras
invexit.
Hanc vero «Jambicam formam» in
Latinas Litt. Naevius et Lucilius retule-
runt, quam tándem Horatius Persius
atque Juvenalis perfecerunt. Epigramma
viget in ea quae hellenistica dicitur ae-
tate fuitque a «neoteris» poetis Latinis
excultum, Ínter quos eminet CatuUus.
Aevo sequenti epigramma ad summam
AC Segarra - Palaestra Latina (Cervera) 01/05/1931 - Pàgina 20
perfectionem ductum est a el. Martiali.
Quae vero sit in Graecis epigramma-
tis derlsionis materia fusse in hoc opús-
culo explánatum reperies, habesque qua-
si Comentarium illius Juvenalis notissi-
mi versus;
Quidquid agunt homines: votum, timor,
[ira, voluptas
Gaudia discursus nostri est fárrago li-
[belli
Meister, K. «Die T u g e n d e n d e r R o -
men» 26 S. Karl Winters Univerai-
tátsbuch hond long Heidelberg.
1930.
Populum Romanum optimis moribus
institutisque ad summam gloriam
evectum et terrarum orbis effectum do-
minum, ipsa testatur historia.
Igitur de Romanis moribus vel dé
earum potius circa res morales notioni-
bus in hoc brevi opúsculo el. auctor
disserit, omnia per summa capita et per
modum sinthesis a primordiis Romanat
rei publicae usque ad Trajani témpora
attingens. Libellus quidem non sine uti-
litate legendus.
Daniel Ruiz, C. M. F.
INPRIMI POTEST.
N l c o l a u s García, C. M. F.
S u p . O"»»-
NIHIL OBSTAT
C l e m e n s R a m o s , C. M. F.
Censor
INPRIMATUR
V a l e n t i n u s , Eplsc.
Tntotraphia F. Campa Calmct, - TarrcSac