Cálculo de primitivas de funcións racionais

P( x ) P(x)=a0+a1·x+a2·x2+...+anxn
Poderemos calcular  Q( x ) dx sendo P(x) e Q(x) polinomios de graos n e
Q(x)=b0+b1·x+b2·x2+...+bmxm
m:

 Se o grao de P(x) é maior ou igual que o grao de Q(x) (nm): Función Racional Impropia:
P( x ) R( x )
Faise a división P(x):Q(x). Sabemos que P(x)=Q(x).C(x)+R(x) , polo que Q( x )  C( x )  Q( x ) .
P( x ) R( x )
Entón  Q( x ) dx   C( x ) dx [integral dun polinomio] +  Q( x ) dx [integral Función Racional
Propia]

 Se o grao do numerador é menor que o grao do denominador (n<m): Función Racional Propia:
P( x )
pode sempre descompoñerse en suma de fraccións simples. Dependendo das raíces de Q(x):
Q( x )
P( x ) A B Z
(a) Se as raíces de Q(x) son reais simples (non múltiples) ,, ... , Q( x )  x    x    ...  x  
desta expresión sacamos A, B, ..., Z igualando os coeficientes de P(x) cos do polinomio resultante,
P( x ) A B Z
e facemos  Q( x ) dx =  x   dx   x   dx  ...   x  dx .

Estas integrais son inmediatas tipo Ln(x). (ex. 34)

 raíz múltiple de multiplicidade n

 raíz múltiple de multiplicidade m
(b) Se as raíces de Q(x) son reais, algunhas múltiples:
· · ·
 raíz múltiple de multiplicidade t
P( x ) A1 A2 An B1 B2 Bm Z1 Z2 Zt
   ...     ...   ...    ... 
Q( x ) ( x   ) ( x   )2
( x  ) ( x   ) ( x   )
n 2
(x )m
( x  ) ( x  )2
( x   )t

desta expresión sacamos A1,A2,...,An,B1,B2,...,Bm,Z1,Z2,...,Zt. e facemos

P( x ) A1 A2 An B1 B2 Bm Z1 Z2
 Q( x )   ( x   )   ( x   ) 2
 ... 
 ( x  )   ( x   )   ( x   )
n 2
 ... 
(x  ) m
 ... 
(x  )  (x  )
Estas integrais son inmediatas tipo Ln(x) e tipo potencial. (ex. 35)

(c) Se Q(x) ten algunha raíz complexa simple, ou sexa, ten un factor cadrático ax2+bx+c (con b2-4ac<0)
Mx  N
a cada factor cadrático correspóndelle, na suma de fraccións, unha fracción do tipo que
ax 2  bx  c
terá como integral a suma dun Ln máis un arctan. (ex 36)

Calcula as seguintes integrais indefinidas que aparecen no exercicio 1 do boletín:

dx x2  x 1 x 4  2 x 3  3x 2  x  6
(34) (x 2
1)
(35)  x 4  2x 3  x 2
dx (36)  x 3  2 x 2  3x
dx
 Cálculo de primitivas de funcións trigonométricas

 sen
( ax )·cos( ax ) dx ou  cos n ( ax )·sen( ax ) dx son
n
 As integrais da forma
1
inmediatas tipo potencial. [ex: 11 (con n= ) ex. 12 (con n=-3)]
2

As integrais da forma  sen ( ax ) dx ou  cos

m m
 ( ax ) dx fanse do seguinte xeito:

(a) se m é impar:
Sepárase un. O restante transfórmase usando sen2(x)+cos2(x)=1 e obtemos suma de integrais inmediatas:
Exemplo: (ex. 37)
 sen ( x ) dx   sen ( x )·sen( x ) dx   ( 1  cos )2 ·sen( x ) dx   sen( x ) dx   cos ( x )·sen( x ) dx   2 cos
5 4 2 4 2
( x )·se

cos 5 ( x ) cos 3 ( x )
  cos( x )  2 K
5 3

(b) se m é par:
 1  cos(  ) 1  cos( 2 x )
) sen 2 (
 sen 2 ( x ) 
2 2 2
Aplícanse as fórmulas do ángulo metade:
 1  cos(  ) 1  cos( 2 x )
cos 2 ( )   cos 2 ( x ) 
2 2 2
Exemplo: (ex. 38)
2
1  cos( 6 x )  1  cos 2 ( 6 x )  2 cos( 6 x ) 1 cos 2 ( 6 x )
 sen ( 3x ) dx   (sen ( 3x )) dx     dx   dx   4 dx
4 2 2
 dx 
2  4 4

1 1 1 1 1 1  cos(12 x ) 1

4  1dx   cos2 ( 6 x ) dx   cos( 6 x ) dx 
4 2 4
·x  
4 2
dx 
12 
6·cos( 6 x ) dx 

1 1 1 1 cos( 12 x ) 1 1 1 1 1 3 1

4
.x 
4  2 dx  4  2
dx 
12
sen( 6 x )  ·x  ·x 
4 8 8·12
12 cos( 12 x ) dx 
12 
sen( 6 x )  ·x 
8 96
sen

Nas integrais da forma  sen ( ax )·cos ( ax ) dx con m ou n impar, da función que ten expoñente impar
m n

sepárase un factor, e os restantes (con expoñente xa par) transfórmanse con sen2(x)+cos2(x)=1.
Finalmente so todas integrais inmediatas tipo potencial.
Exemplo: (ex. 39)
 sen  sen  ( 1  cos
3
( 5 x ) cos 2 ( 5 x ) dx  2
( 5 x ) cos 2 ( 5 x ) sen( 5 x ) dx  2
( 5 x )) cos 2 ( 5 x ) sen( 5 x ) dx 

 cos  1 ( 1 )
 
2
 ( 5 x ) sen( 5 x )  cos 4 ( 5 x ) sen( 5 x ) dx  cos 2 ( 5 x )·(  sen( 5 x ))·5 dx  cos 4 ( 5 x )·(  sen(
5 5

 1 cos 3 ( 5 x ) 1 cos 5 ( 5 x )  cos 3 ( 5 x ) cos 5 ( 5 x )

 ·  · K   K
5 3 5 5 15 25

1 1 1 x
 cos( x ) dx = Ln cos( x )
 tan( x )  sen( x ) dx  Ln tan( 2 )
 Deben saberse e
+K +K

Calcula a seguinte integral indefinida, para o que terás que empregar varios métodos:
arcsen( x )
(40)  x2
dx