33g AERÆ CHRISTIANÆ SAECULI II.

. • •

§. III.
Sententia Tertulliami. -

Tertullianus, fi Hieronymo fidem habeas, ipfam de mil

fenaria fan&orum felicitate opinionem Papiæ, Irenæi & Apolli
narii fequutus eft. Quo autem in libro Tertullianus fuam de
hac quæftione mentem aperuerit, confeftim indicat Hierony
mus , librum nempe de fpe fidelium. Attamen nihil ex hoc
Tertulliani libro defcripfit vir ille do&tiffimus. Quapropter
cum jam a longo tempore perierit illud Tertulliani opus, quid
in eo definite tradiderit, fcire non po{fumus. Verum quod
in illo libro fufius profequutus fuerat, id paucioribus verbis fe
repræfentaffe teftatum fäcit, ubi alio in opere abfurdos Mar
cionis de hoc millenario regno errores infectatur. Cæterum
vefter Chriftus, inquiebat, priffimum flatum judaeis pollicetur ex
'g poft decurfum vitae , apud
refìitutione terræ, j£
111 [1711,

Abrahæ refrigerium.... 0 Deum etiam ad inferos usque miifèri

¢ordem! fèd de £';
Abrah.e fuo tempore.... de reftitütione vero
É; qtttfn j|;
judaei, ita ut defcribitur, fperant locorum
J° regionum nominibus induéti, quomodo allegorica interpretatio
ja Chriftum ö* in Ecclefiam, Ù* habitum J° fru£tum ejus fpirita
!iter coinpetat, & longùm eft perfèqui, ö* in alio opere digeftum,
quod i;j&ribimus de fpe fidelium ; Ü* in praefènti vel eo otiofum,
£;tiitconfitemur
non de terrena, fèd de cælefli proiniffioiie fit quaefho. Nam
in terrâ nobis regnum repromiffumi, £!(■/}te Ca?

lum , Jèd alio ftatu; utpote poft refurreéfionemj in mille ammos, in

civitáte divini operis Hicrufàlem, cælo delata, quam ö* Apoftolus
*matrem noftrtfn furfum defign.it , ù* politeumia moffrum, id eft
municipatuin in cælis effè pronuntians, alicui utique caelefli civitáti
eumfi deputtt. Hanc Ü* Ezechiel movit, ö* A5offolus johannes
vidit, Ù* qui apud fidem noftrafn eft, nov.e prophetiæ férmo teffd
ttir; tut etiam effigiem civitátis ante reprajèntationem ejus com
Jpeétui futuram in fignum pr.edictuerit. Denique proxime ex
purzétum eft 0rientáli expeditione. Conftat enimú, Ethnicis qu0
que teftibtis, in judæa per dies quadraginta matutinis momentis
civitatem de cælo pependiffé, ovmmi mœniorum habitu evanefcente de
--- ---
- -
*-— * - * *
pr0
•
 DISSERT. I. DE SCRIPTORIBUS GENERATIM. 339
profèéfu diei, ö* aliqs de proximo nullam. Hanc dicimus exci
pieiìdis refurre£iiome fânâiis, ô° refovendis omimium bonorum, uti
' que fpiritualium copiâ, in c0m/ipem fätionem eorum, quæ in fæculo
' vel defpeximus, vel amifimitus, a Deo Eff; Siquidem Ü'
juffumi, ô Deo dignum illic quoque exultare fúmulos ejus, ubi
fùnt ö* affliéti in monime ipfius. Hæc omnia, licet, paulo lon
: giora , ex ipfomet Tertulliano totidem verbis defcribenda
. ideo operæ pretium-effe duximus, tum quia ibi quid de mille
nario Chrifti regno fenferit, perfpicue Qmnino & diftin&e pro
fitetur: tum quia quid de eo in fua de fpe fidelium, quam prius
ediderat lucubratione docuerit, clariffime repraefentat.
** *- Ac primo quidem quantum ab abfurdis Marcionis opinio
'nibus abfuerit, planum eft & manifeftum. Quæ vero fuerit
fua de hoc argumento fententia luculenter edifferit. Docet enim
poft refurreétionem urbem Hierofolymam rurfum exftruen
dam, atque ibi per mille annorum curricula fan&os, omnium
bonorum, utique fpiritualium, copia refovendos, dignamque
iis fpiritualibus bonis eorum, quæ in hoc fæculo defpexerant . .
vel amiferant , accepturos mercedem. Nullas itaqué putavit
futuras eo tempore cibi & potus, aliasve corporis delicias &
voluptates, nulla conjugia, nulla judaico more fàcrificia , nul
lam É mofaicæ obfervationem. His infuper addit ea Pro
phetarüm oracula, quæ Judæi in pravæ Opinionis fuæ confir
mationem ad litteram intelligenda contendebant, ea fenfu alle
• gorico effe explicanda. Denique afferit fore ut intra illam mille
annorum ætatem {àn&i pro meritis maturius vel tardius refur
erent, ac tandem ea penitus elapfà, deftrueretur mundus, &
/ v àn&ti in cælefte regnum transferrentur. . - -

Quid ergo, inquies, nunquid falfus eft Hieronymus, qui

eamdem Tertulliani in libro de fpe fidelium , atque Irenæi,
¢
Apollinarii, & La&antii opinionem fuiffe pronuntiat? Atqui
Irenæus & Apollinarius, uti jam a nobis obfervatum eft, &
La&lantius, ut mox dicetur, quasdam arbitrati funt futuras
millenario tempore corporeas hominum voluptates. -- 3
** At vero de Tertulliani fententia quis, amabo te, nos um?
- - - -

quam certiores reddere poterit , quam ipfemet Tertullianus?.

* • _. . - Uu 2 . CUlIÌm

• '-. •.*•*•*… • .• * .
 -
-—

. "-. 34o ÆRÆ CHRISTIANÆ SAECULI II. · · ·

*, cum ergo quid in fuo libro de fpe fidelium docuerit, difertis ille ,
. . '.. • verbis patefaciat, quis ipfi fidém derogabit? Quapropter vero ,
- - . longe fimilius videtur, Tertullianum ab Hieronymo in alio- , ,
' • ' rum, quos laudavit , numerum non idcirco aggregari, quia ' ' ' •
•. - : eadem ómnino, nec quid ab eis diverfum fenferit: fed eam fo- **
- - - . . . . lum ob caufam , quia poft refurre&ionem fan&orum eâmdem – – –
. ' I * * . . " Hierofolymitanæ uirbis inftaurationem, eamdemque, quamvis
* * ''. *' tamen illam non iisdem, ac illi fcriptores, deliciis refertam fore
arbitraretur, millenariam ætatem futuram prædicabat. ' .

§. IV. • * '
Sententia Laéfamtii. . *

- - Jam vero quæ de millenario illo Chrifti Domini regno tra- .

» . .. . diderit La&antius, quantumque is ab Tertulliani do&rina dis
• - - crepet, haud indiligenter examinandum eft. Illam autem mille
• -. nariam ætatem eleganter defcribit, affirmatque futura illius pri
-

Lib. 7. de mordia, completis poft mundi creationem, fex annorum 7nilli- ;

- £: P%* bus. Quamvis autem plerique fcripturæ facrae interpretes, &
*** Hiftoriè prophanæ au&ores'in anriis ab exordio mündi com
putandis, a fe invicem diffentiant; ille tamen abfolute pronun
| tiat: Omnis exfpe&tatio non amplius quam ducentorum vide
tur annorum. Sed continuo hanc, qua omnis ejus definitio
r ' . anceps redditur, & incerta, conditionem addit: Et res ipfâ de
clarat lapfum ruinamque rerum brevi fore; nifi quod incolumi urbe
Romd , nihil iflius modi videtur effè metuendum. Verum ficut
penitus incerta, ita & falfa fuit ea La&tantii opinio. Etenim
mille circiter & ducenti, ex quo hunc librum fcribebat, elapfi
funt anni, nec femel Roma diruta eft, & funditus everfa; non
- dum tamen quidquam audivimus de millenarii Chrifti regni
primordiis. · · · -

_ Quæ autem eo tempore eventura narret, animadvertamus:

Chriftus , inquit ille, cum deleverit omnem injuffitiam , judi- -
-• , ciumque máxiinum fècerit, & juffos qui a primcipio fuerunt, ad
vitani infiguraverit, mille ammis inter homiìes verfàbitur, eosque . .
juftiffimo imperio reget ... tt///, qui erunt in corporibus vivi, hofi
- 7]}0] 1374
* * *. I. *

. ...~ … •* ••--••-* _*-• * .*-

-
-
*- -*• .__-
-*_.
--- --•• • •
*-
*

— . *- -...• . *-- ---

-

.•